Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
સીડી અને ગોપી આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- ક્રીડાશીલ. ચોરવાના સ્વભાવવાલો. અહીં યાદ રાખવું જોઈએ કે શીલાદિ પ્રત્યયાન્તનામો પ્રાયઃ રૂઢ છે. જેથી પ્રયોગાનુસાર જ પ્રત્યયોનું વિધાન કર્યું છે. આથી કેવલ ધાતુથી વિધાન કરાએલા શીલાદિ પ્રત્યયો બહુલતયા તે તે ધાતુને ઉપસર્ગની અધિકતામાં થતા નથી. I૫૧॥
प्राच्च यम- यसः ५/२/५२॥
શીહ ધર્મ અને સાધુ અર્થ ગમ્યમાન હોય તો વર્તમાનાર્થક પ્ર અને આર્ ઉપસર્ગથી પરમાં રહેલા યમ્ અને વત્ ધાતુને વિનણ્ (ન) પ્રત્યય થાય છે. પ્રયમ્; ઞયમ્; પ્રયત્ અને ગ્રામ્યમ્ ધાતુને આ સૂત્રથી વિનષ્ણુ પ્રત્યય. “ગ્નિતિ ૪-રૂ-૬૦' થી યમ્ અને સ્ ધાતુના જ્ઞ ને વૃદ્ધિ આ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી અનુક્રમે પ્રયામી; ઝયામી, પ્રવાસી અને આયાતી આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ- નિવૃત્ત થવાના સ્વભાવવાલો. લાંબા થવાના સ્વભાવવાલો. પ્રયત્નશીલ. પ્રયત્નશીલ. III
મથ-પઃ ૧।૨૦૧૩||
શી” ધર્મ અને સાધુ અર્થ ગમ્યમાન હોય તો પ્ર ઉપસર્ગથી પરમાં રહેલા વર્તમાનાર્થક મથુ અને વ્ ધાતુને બિનવ્ (રૂ) પ્રત્યય થાય છે. પ્ર+મણ્ અને પ્ર+પ્ ધાતુને આ સૂત્રથી વિન” પ્રત્યય. ‘િિત ૪-રૂ૬૦' થી મળ્ અને વ્ ધાતુના બૈં ને વૃદ્ધિ ‘' આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી પ્રમાથી અને પ્રજાના આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ- મંથન કરવાના સ્વભાવવાલો. રોદનશીલ અથવા બોલવાના સ્વભાવવાલો. પા
૧૨૮
