Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
નશ્વર.૭૭||
गत्वरः ५|२|७८ ॥
શીરુ ધર્મ અને સાધુ અર્થ ગમ્યમાન હોય તો વર્તમાનાર્થક મૈં ધાતુને પ્ પ્રત્યય અને મૈં ધાતુના મૈં ને ત્ આદેશનું નિપાતન કરાય છે. મૈં ધાતુને આ સૂત્રથી પૂ (વ) પ્રત્યય તથા રૂમ્ ધાતુના મૈં ને ત્ આદેશ. ત્વિર નામને ‘સળગે૦ ૨-૪-૨૦’ થી સ્ત્રીલિંગમાં ી પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી ત્વરી આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- ગતિ કરવાના સ્વભાવવાલી.।૭૮૫
સ્વપ્નત-હિંત-રીપ-જમ્પ-મ-નમો : ધારા૭૧ ।।
શીહ ધર્મ અને સાધુ અર્થ ગમ્યમાન હોય તો વર્તમાનાર્થક સ્મિ; નપૂર્વક નસ્; જિંત્; ટીપ્; પ્; મ્ અને નમ્ ધાતુને 7 પ્રત્યય થાય છે. સ્મિ, નગ્+ધ્નસ્ (૧૨૨૩); હિંસ; ટીપ્; ૧; મ્ અને નમ્ ધાતુને આ સૂત્રથી ર્ પ્રત્યય. ‘નમિત્તો૦ ૪-રૂ-૧’ થી સ્મિ ધાતુના રૂ ને ગુણ F આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી અનુક્રમે સ્પેરમ્, અનઘ્રમ્, હિંચ; વીત્ર, સ્ત્ર; Æ: અને નમ્રઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ- વિકસ્તર મુખાદિ. સતત. હિંસા કરવાના સ્વભાવવાલો. પ્રકાશશીલ દીપાદિ. કમ્પનશીલ. ઈચ્છા કરવાના અથવા ઈચ્છાયોગ્ય સ્વભાવવાલો. નમનશીલ. અહીં એ યાદ રાખવું જોઈએ કે અનÇ નામ ક્રિયાના સાતત્યમાં રૂઢ હોવાથી ન+નસ્ ધાતુને આ સૂત્રથી ર્ પ્રત્યય ભાવમાં થયો છે. અને બહુલાધિકાર ચાલુ હોવાથી મ્ર માં ૬ પ્રત્યય કર્મમાં પણ થાય છે. ।।૦૬।।
૧૪૦
