Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
-રૂ-૧૮' થી ઘનું પ્રત્યય. “નામનો. ૪--૧૦” થી ૩ ને વૃદ્ધિ થી આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી રવિ: અને માવ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ- અવાજ. ઉછળવું. ૪//
वर्षविघ्नेऽवाद् ग्रहः ५।३।५०॥
વરસાદનું વિધ્ધ અર્થ હોય તો નવ ઉપસર્ગથી પરમાં રહેલા પ્રદ્દ ધાતુને ભાવમાં અને કત્તને છોડીને અન્યકારકમાં વિકલ્પથી (1) પ્રત્યય થાય છે. વિ+પ્રત્ ધાતુને આ સૂત્રથી ૩ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી
વ: આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી ૩ પ્રત્યય ન થાય ત્યારે “વાવ -રૂ-૧૮' થી ઘ” પ્રત્યય. “ઝિતિ ૪-રૂ-૨૦’ થી ઉપન્ય ૩ ને વૃદ્ધિ આદેશાદિકાર્ય થવાથી વાદ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - વરસાદનું વિધ્ધ. *
વર્ષાવિતિ [િ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ વરસાદનું વિબ અર્થ હોય તો જ નવપ્ર ધાતુને ભાવમાં અને કરૃભિનકારકમાં વિકલ્પથી મદ્ પ્રત્યય થાય છે. તેથી મવગ્રહોડર્ણય અહીં નવ+પ્રત્ ધાતુને આ સૂત્રથી વિકલ્પથી હું પ્રત્યય ન થવાથી “યુવf૦ ૯-રૂ-૨૮ થી નિત્ય કર્યું પ્રત્યય થવાથી વBરં: આવો જ પ્રયોગ થાય છે. આ નવગ્રાહોડર્થસ્થ - આવો પ્રયોગ નહિ થાય. અર્થ - અથવગ્રહ સ્વરૂપ મતિજ્ઞાનવિશેષ. પો.
- પ્રવું - તુસૂવે પાર
fમ અને તુમૂત્ર અર્થે હોય તો પ્ર ઉપસર્ગથી પરમાં રહેલા પ્રસ્ ધાતુને ભાવમાં અને કત્તને છોડીને અન્યકારકમાં વિકલ્પથી () પ્રત્યય થાય છે. પ્રત્ ધાતુને આ સૂત્રથી પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી પ્રપ્રદે: આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં પ્રત્યયાદિ કાર્ય
૧૭૫
