Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
અહીં ત્રેિ પ્રત્યકાન્ત મોર્ય નામથી પરમાં રહેલા પૂ ધાતુને આ સૂત્રથી વિષ્ણુ અને હુન્ પ્રત્યય ન થવાથી “વિક-તૃવી-9-૪૮' થી તૃવું (ડ્ર) પ્રત્યય થાય છે. નામને સ્વસ્તિછ-ર-૦૨૬' થી દ્ધિ (0) પ્રત્યય. “થ્વી૪-રૂ-999’ થી ૩૦ નામના ! ને હું આદેશ.
તિવ40 રૂ-૧-૪ર’ થી તપુરુષ સમાસ. “તાઈશિતો૪-૪-રૂર’ થી તૃવું પ્રત્યાયની પૂર્વે ત્... વગેરે કાર્ય થવાથી વિતા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- ગરીબ શ્રીમન્ત થનાર.૨૮
- कृगः खनट् करणे ५।१।१२९॥
થ્વિ પ્રત્યયાર્થક, પણ ધ્યિ પ્રત્યયાત્તથી ભિન્ન - એવા રન પતિ શિવ સન્થ શૂર સુમન ગાવ અને નાન, વગેરે જેના અને છે તે નામથી પરમાં રહેલા 5 ધાતુને વનસ્ (સન) પ્રત્યય કરણમાં થાય છે. મનનો નન: યિતે નેન, પતિ: પતિ: યિતે નેન ... વગેરે અર્થમાં નન+; પતિ+ ; પ્રિય+; અન્ય+; શૂઠ+ ગુમ+ બાહ્ય અને સુન (તદન્તનું ઉદાહરણ) + 9 ધાતુને આ સૂત્રથી
નદ્ પ્રત્યય. “નામનો૦ ૪-૩-૧' થી 9 ધાતુના ઋ ને ગુણ આદેશ. યુ વૃતી રૂ-૧-૪૨' થી સમાસ. “વિયન રૂ-૨-999 થી
ની પૂર્વે મુ નો આગમ વગેરે કાર્ય થવાથી ન ક્કરમાં ઘૂત; पलितङ्करणम्; प्रियङ्करणम्; अन्धङ्करणम्; स्थूलङ्करणम्; सुभगङ्करणम्; માદ્યમ્ અને સુનામું આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશ અનગ્નને જેનાવડે નગ્ન કરાય છે, તે જાગાર વગેરે. ધોળાવાળ વિનાનો ધોળાવાળ વાળો જેના વડે કરાય છે - તે તેલ વગેરે. અપ્રિય જેના વડે પ્રિય કરાય છે. તે શીલ વગેરે. અનન્દ જેના વડે અબ્ધ કરાય છે, તે શોક વગેરે. અસ્થૂલ જેના વડે ઘૂલ કરાય છે, તે દહીં વગેરે. જેના વડે અસુભગ સુભગ કરાય છે. તે રૂપ વગેરે. ગરીબ જેના વડે શ્રીમન્ત થાય છે - તે ધન વગેરે. અસુનગ્નને સુનગ્ન કરનાર જુગાર વગેરે.
૬૮
