Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06

Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan

Page 76

સૂત્રથી ૪ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી નિTM àશઃ (પૂ.નં. ૧-૧-૧૩૨ જીઓ) આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- નીકળવાની જગ્યા. ૧૩૩॥
शमो नाम्न्यः ५।१।१३४॥
શમ્ નામથી પરમાં રહેલા ધાતુને સંજ્ઞામાં 5 પ્રત્યય થાયાં છે. સુખાર્થક શમ્મૂ અવ્યય છે. શમ્મૂ મતિ આ અર્થમાં શ+મૂ ધાતુને આ સૂત્રથી સંજ્ઞામાં ઞ પ્રત્યય. ‘નામિનો॰ ૪-રૂ-૧’ થી મૂ ના ૐ ને ગુણ ओ આદેશ. ‘ચુń૦ ૩-૧-૪૬' થી સમાસાદિ કાર્ય થવાથી શમ્ભવઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- શ્રી સમ્ભવનાથ ભગવાન. નાનીતિ વિમ્?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ સંજ્ઞામાં જ મ્ + ; ધાતુને દ્ગ પ્રત્યય થાય છે. તેથી સંજ્ઞાનો વિષય ન હોય ત્યારે Íોતિ આ અર્થમાં શમ્ + ૢ ધાતુને આ સૂત્રથી ૬ પ્રત્યય ન થવાથી ‘હેતુતચ્છીરુ૦ ૬-૧-૧૦૩’ થી સ્ત્રીલિંગમાં ટ પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી શરી રીક્ષા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- કલ્યાણનું કારણ દીક્ષા છે. ||૧૩૪||
पार्श्वादिभ्यः शीङः ५|१|१३५ ॥
પાિિવ ગણપાઠમાંના વર્મ્સ વગેરે નામથી ૫રમાં રહેલા શો ધાતુને (કત્તત્તમાં) જ્ઞ પ્રત્યય થાય છે. પર્ઘામ્યાં શેતે આ અર્થમાં પાર્શ્વ+ ધાતુને આ સૂત્રથી ૪ પ્રત્યય. ‘નામિનો॰ ૪-રૂ-9' થી ી ધાતુના ફ્ ને 1 ગુણ સો આદેશ. ‘ચુń૦ રૂ-૧-૪૬' થી સમાસ વગેરે કાર્ય થવાથી પાર્શ્વશય: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- પડખે સૂનાર. ૧૩૫॥
ऊध्वादिभ्यः कर्तुः ५।१।१३६॥
કર્ત્તવાચક વ્ાવિ ગણપાઠમાંના વગેરે નામથી ૫૨માં ૨હેલા
૭૧