Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
સન પ્રત્યય તે સૂત્રથી (૫-૨-૪૪ થી) થવાથી વેતનઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. આવી જ રીતે અને પ્રત્યયના વિષયમાં મારિ ધાતુના ળિ નો ઉપર જણાવ્યા મુજબ લોપ થઈ શકતો હોવાથી તૂ. નં. -ર-૪૪ થી ભાવિ ધાતુને પણ સન પ્રત્યયની પ્રાપ્તિ છે જેનો આ સૂત્રથી નિષેધ કરાયો છે .
#ા (યકારાન્ત) સૂત્ વધુ અને વીક્ ધાતુને ઉપર જણાવ્યા મુજબ પ્રાપ્ત ન પ્રત્યયનો આ સૂત્રથી નિષેધ થવાથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ ડ્રન પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી હ્માયિતા સૂવિતા વિપિતા અને વીક્ષિતા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ- પ્રાપ્ત કરવાના સ્વભાવવાળો. કંપાવવાના સ્વભાવવાલો. રાંધવાના સ્વભાવવાલો. પ્રજ્વલિત કરવાના સ્વભાવવાલો. દીક્ષા આપવાના સ્વભાવવાળો. જપા
દ્રમ- મો યંકર પારાઝદા
શી ઘર્મ અને સાધુ અર્થ ગમ્યમાન હોય તો, વર્તમાનાર્થક થર્મ પ્રત્યયાન્ત ટ્રમ્ અને શમ્ ધાતુને ન પ્રત્યય થાય છે. ટ્રમ્ અને ૪ ધાતુને “ત્યથ૦ રૂ-૪-99’ થી ય પ્રત્યેય. “સનું કચ્છ ૪-૧-રૂ' થી ટ્રમ્ અને મુ ને દ્વિત. “ ૦ ૪-૧-૪૪' થી અભ્યાસમાં અનાદિ વ્યજનનો લોપ. “કચ્છમ્ ૪-૧-૪૬ થી અભ્યાસમાં ૬ ને ર્ આદેશ. “મુરતો. ૪-૭-૧૧' થી અભ્યાસના અને મુ (મુ) નો આગમ. રૂચા અને વ ન્ય ધાતુને આ સૂત્રથી મન પ્રત્યય: “અત: ૪--૮ર' થી ધાતુના અન્ય નો લોપ. યોગશિતિ ૪-રૂ-૮૦” થી ધાતુના અન્ય યુ નો લોપ. . વગેરે કાર્ય થવાથી રુદ્રમાદ અને વમન: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- (બનેનો) - કુટિલ રીતે ચાલવાના સ્વભાવવાલો.
અહીં યાદ રાખવું જોઈએ કે - આ સૂત્રથી ય પ્રત્યયાન્ત ટ્રમ્ અને મ્ ધાતુને પ્રત્યયનું વિધાન ન કરીએ તો પણ તું મન પ્રત્યયના વિષયમાં “ગત: ૪-રૂ-૮૨ થી ધાતુના અન્ય નો લોપ થયા
૧૨૩
