Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
બાદ ન્યૂ અને વન્યૂ ધાતુને ‘કિતો--૪૪' થી સન પ્રત્યય થઈ શકે છે. પરંતુ તેનો જ ળિ - ૫૦ -૪' થી નિષેધ થવાથી આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ સન પ્રત્યયનું વિધાન કર્યું છે. સૂ. નં. પ-૨-૪૪ થી અકર્મક ધાતુને જ મન પ્રત્યય વિહિત છે. તેથી સકર્મક ધાતુને અથ ઉપર જણાવ્યા મુજબ દ્રય અને ન્ય સ્વરૂપ ય પ્રત્યયાન્ત - સકર્મક ધાતુને આ સૂત્રથી સન પ્રત્યય વિહિત છે. આવું આ સૂત્રની બ્રહવૃત્તિમાં જણાવ્યું છે. આથી સ્પષ્ટ છે કે સૂ. . -ર૪૩ થી ચાલતી અકર્મકની અનુવૃત્તિ આ સૂત્રમાં નથી. તેથી ખૂ. નં. - ૨-૪૬ કે ૧-૨-૧૦ આદિમાં પણ યદ્યપિ એ અનુવૃત્તિ નથી. પરન્તુ સ્વાભાવિક જ વિનાળુ પ્રત્યય અકર્મક જ શાઢિ કે યુનાદિ ધાતુઓને વિહિત હોવાથી વ્યવહિત પણ એ અનુવૃત્તિ સૂ. ન. પ-૨-૪૯ થી સૂ. નં. -ર-૬૬ સુધીના તે તે સૂત્રમાં વિદ્યમાન છે. અથવા આ સૂત્રની બૃહદ્ઘત્તિમાં સર્મવાર્થ વનમ્ આ પ્રમાણે જણાવીને ઉદાહરણ જણાવ્યું નહિ હોવાથી તિ પ્રતિનિવૃત્ત્વર્થ આ પ્રમાણેના ઉત્તર સમાધાનમાં જ તાત્પર્ય રાખીએ તો અવ્યવધાનથી કર્મ ની અનુવૃત્તિ તે તે સૂત્રોમાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ માનવામાં પણ કોઈ દોષ જણાતો નથી ઈત્યાદિ સ્વયં સમજી લેવું. ૪૬. '
ને - ગા - શિ - વાહૂ પારાજા
શરુ ઘર્મ અને સાધુ અર્થ ગમ્યમાન હોય તો વર્તમાનાર્થક - ૧ પ્રત્યયાન્ત નું નવું વંશ અને વત્ ધાતુને % પ્રત્યય થાય છે. યજ્ઞ અને વત્ ધાતુને “ગ્નનાદે રૂ-૪-૨' થી અને ન તથા વંશ ધાતુને “જીસુપ૦ રૂ-૪-૧૨ થી ય પ્રત્યય. “સનું ઉદ્ઘ ૪-૧-રૂ' થી ધાતુને દ્વિત.
શ્નનળ ૪-૧-૪૪ થી અભ્યાસમાં અનાદિવ્યજનનો લોપ. [+ા અને વત્ આ અવસ્થામાં ‘શા ૪-૭-૪૮' થી અભ્યાસમાં આ ને આ આદેશ. નનમ્પ અને શિક્ષા (હેશ ધાતુના 7 નો “નો
૧૨૪
