Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
निन्द्ये व्याप्यादिन् विक्रियः ५/१/१५९॥
વ્યાપ્યવાચક નામથી પરમાં રહેલા ભૂતકાલાર્થક વિ + ી ધાતુને ન્ પ્રત્યય નિન્દનીય કત્તમિાં થાય છે. સોમ + વિ + 1 (સોમં વિીતવાનું) ધાતુને આ સૂત્રથી ફ્ન પ્રત્યય. ‘નામિનો૦ ૪-૩-૧' થી કી ના ફ્ ને ગુણ ૬ આદેશ. ‘કહ્યુ તા રૂ-૧-૪૬' થી તત્પુરુષસમાસ વગેરે કાર્ય થવાથી સોમવિી આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - સોમરસ વેચ્યો. નિન્દ કૃતિ વિમ્?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ નિન્દ જ કત્તમિાં . વ્યાપ્યવાચક નામથી પરમાં રહેલા ભૂતકાલાર્થક વિ + ી ધાતુને ફૅન્ પ્રત્યય થાય છે. તેથી ધાન્ય વિતવાનું અહીં નિન્દ કર્તા ન હોવાથી
や
આ સૂત્રથી ધાન્ય + વિ + ી ધાતુને ફ્ન્ પ્રત્યય ન થવાથી ‘વર્ગોડ' ૧-૧-૭૨' થી ત્રણ્ પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી ધાન્યવિજ્રાયઃ .આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ અનાજ વેચ્યું. અહીં સોમરસ વેચવો - એ નિન્દનીય મનાય છે, તેથી કર્તા નિન્દ મનાય છે. ૧૫૯
हनो जिनू ५।१।१६० ॥
વ્યાપ્યવાચક નામથી ૫રમાં રહેલા ભૂતકાલાર્થક હૈંન્ ધાતુને નિ કર્જામાં ર્િ પ્રત્યય થાય છે. પિતૃ+હનું (પિતાં હતવાન્) ધાતુને આ સૂત્રથી નૢિ પ્રત્યય. ‘િિત૦ ૪-રૂ-૧૦૦’ થી હર્ ને घात् આદેશ. ‘કઘુત્ત ધૃતા રૂ-૧-૪૧’ થી સમાસ વગેરે કાર્ય થવાથી પિતૃષાી આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - પિતાની હત્યા કરી છે જેણે તે. ૧૬૦ા
દૂર્ય - મૂળ - વૃંત્રાત્ વિશ્વવ્ ||૧૬૧
ब्रह्मन् भ्रूण जने वृत्र આ કર્મવાચક નામથી પરમાં રહેલ ભૂતકાલાર્થક નુ ધાતુને વિચપુ (૦) પ્રત્યય થાય છે. બ્રહ્માળું મૂળ પુત્રં
૮૩
