Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
માફ ઉપપદ હોવાથી આક્રોશના વિષયમાં પલ્ ધાતુને શરૃ અને માનશું પ્રત્યય પક્ઝતું અને પન્માન આ અવસ્થામાં “વર્નઈરૂ-૪-૭9' થી પણ્ ની પરમાં (શ) વિકરણ. જુnયાર-૧-૧૦રૂ' થી ની પૂર્વેના 1 નો લોપ. તો ૫૦ ૪-૪-૧૧૪ થી ગાન ની પૂર્વે મુ નો આગમ.... વગેરે કાર્ય થવાથી પવનું અને વિમાન: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ- જેણે રાંધ્યું નથી એવો વૃષલ, તેને ખબર પડશે. નહીં રાંધનારો આ મરવાની ઈચ્છાવાલો છે. ર૧ :
वा वेत्तेः क्वसुः ५।२।२२॥
વર્તમાનાર્થક વિદ્ ધાતુને વિકલ્પથી વા (વધુ) પ્રત્યય થાય છે. વિદ્ ધાતુને આ સૂત્રથી વહુ પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી વિવાન આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી વસુ પ્રત્યય ન થાય ત્યારે શત્રાનશo -ર-ર૦' થી શતૃ પ્રત્યયાદિ કર્ય થવાથી વિલનું આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- તત્ત્વ જાણનાર./રરા .
પૂ - નિઃ શાનઃ વારાણા
વર્તમાનાર્થક પૂફ (q) અને યજ્ઞ ધાતુને કત્તમાં શાન (કાન) પ્રત્યય થાય છે. પૂ અને યજ્ઞ ધાતુને આ સૂત્રથી શાન પ્રત્યય. ‘છdઈન રૂ-૪99' થી શાન પ્રત્યયની પૂર્વે શવું. ‘ગતો મ0 ૪-૪-૧૧૪ થી માન ની પૂર્વે ૬ નો આગમ. “નામનો૪-૩-૧' થી પૂ ના ને ગુણ ગો આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી વિમાન અને યુનમાનઆવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ- પવિત્ર કરતો. યજ્ઞ કરતો. સીન અને શાન પ્રત્યય એ બેમાં અનુબન્ધાદિનું સામ્ય હોવા છતાં માનશું પ્રત્યાયાન્ત નામની સાથે નામને ષષ્ઠી સમાસ થતો નથી. ઈત્યાદિ ભેદ છે. રરૂા.
૧૧૦
