Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
राजघः ५1१1८८॥
રાનનું સ્વરૂપ કર્મવાચક નામથી પરમાં રહેલા નું ધાતુને કત્તમાં ટે પ્રત્યય થાય છે અને ત્યારે દુનું ધાતુને ૬ આદેશનું નિપાતન કરાય છે. Rાનનું + હમ્ (નાનું હૃત્તિ) ધાતુને આ સૂત્રથી ટ (ક) પ્રત્યય. હનું ને ૬ આદેશ. “ડયુૉ. રૂ-૧-૪૨” થી સમાસ આદિ કાર્ય થવાથી રાય: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - રાજાની હત્યા કરનાર: li૮૮.
Tળા-તાપી શિત્યિનિ પાછાટa.
િિા અર્થમાં ટ૬ પ્રત્યયાન્ત પાળિય અને તાડવ નામનું નિપાતન કરાય છે. પણ + નું (TM તિ) અને તાર્ડ + હનું (તાઉં તિ) ધાતુને આ સૂત્રથી ટ (1) પ્રત્યય; તેમજ નું ધાતુને ૬ આદેશ. “કરૂં તા રૂ-૧-૪૨” થી તપુરુષ સમાસાદિ કાર્ય થવાથી પnિ : અને તાડા: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ - શિલ્પી. શિલ્પી. ફિન્જિનીતિ વિમ્ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ શિલ્પી અર્થ ગમ્યમાન હોય તો જ ટ6 પ્રત્યયાન્ત પાપ અને તારાં નામનું * નિપાતન કરાય છે. તેથી શિલ્પી અર્થ ન હોય ત્યારે પણ + નું અને તાઃ + નું ધાતુને આ સૂત્રથી ટ પ્રત્યય ન થવાથી ધર્મોનું -- ૭૨ થી ૩[ () પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી (જુઓ . નં. --૮૩) પણ તિ: અને તાડપતિ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ- મૃદંગ વગાડનાર. તાલ વગાડનાર. ||૮
कुक्ष्यात्मोदराद् भृगः खिः ५।१।९०॥
કુલ લાભનું અને ૩૬ર સ્વરૂપ કર્મવાચક પદથી પરમાં રહેલા મૃ ધાતુને વુિં (ડુ) પ્રત્યય (કત્તામાં) થાય છે. કુલ + મેવ
४८
