Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
પરમાં ય પ્રત્યય. ફુકાયા-૧-૧૦રૂ' થી ય ના 1 નો લોપ. ડયુto ૩-૧-૪૨” થી તપુરુષ સમાસ. “વિયન રૂ-૨-999 થી પણ્ડિત નામના અને મુ નો આગમ... વગેરે કાર્ય થવાથી ખતમી: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- પોતાને પણ્ડિત માને છે. અહીં કર્તા પોતે જ કર્મ છે. એ સ્પષ્ટ છે. #gરિતિ વિ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ કત્ત સ્વરૂપ જ કર્મવાચક નામથી પરમાં રહેલા મન્ ધાતુને કત્તમાં વઘુ પ્રત્યય થાય છે. તેથી વૈદ્ર પટું મતે આ અર્થમાં દુ+મનું ધાતુને આ સૂત્રથી વઘુ પ્રત્યય ન થવાથી “માન ૧-૧૧૬’ થી ળિનું પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી પદુમાની મૈત્રય (જાઓ તૂ.નં. -૧-૧૬) આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં ચૈત્ર સ્વરૂપ કર્મ પોતે કર્તા નથી. પરંતુ તભિન્ન મૈત્રાદિ કર્તા છે. અર્થ- ચૈત્રને હોશિયાર માનનાર (મૈત્રાદિ). તિન : અહીં અસરૂપોન્સર્ગવિધિને આશ્રયીને તમારી આવો પણ પ્રયોગ થાય છે. ૧૧૭ા .
I૧૧૮
:
કર્મવાચક નામથી પરમાં રહેલા નિ ધાતુને વઘુ () પ્રત્યય થાય છે. ર+નિ (રિમેનતિ) ધાતુને આ સૂત્રથી શુ પ્રત્યય. “
વર્ધન રૂ-૪-૭૧' થી વઘુ પ્રત્યયની પૂર્વે શ4 (1) પ્રત્યય. “મનો૦ ૪-૩-૧’ થી રૂ ને ગુણ ઇ આદેશ. હુમાયા) ર-9-99 રૂ’ થી ૩ વિકરણનો લોપ. ‘કુયુ છતા ૩-૧-૪૬ થી તપુરુષ સમાસ. “વિત્યન૦ રૂ-ર-૧૧૬ થી સરિ નામના અન્ને મુ નો આગમ... વગેરે કાર્ય થવાથી પેન: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - શત્રુને કંપાવનાર. 1990
शुनी-स्तन-मुज-कूलाऽऽस्य-पुष्पाठ्धेः ५।१।११९॥
કર્મવાચક શુની સ્તન મુઝ ક્રૂર ગાય અને પુષ્ય નામથી પરમાં
૬૨
