________________
(૭૬)
શ્રીત્રષિમંડલ વૃત્તિ ઉત્તરાદ્ધ નિષ્કપટપણે નિર્દોષ જાણી પિતાને ત્યાં એકાંત સ્થાને રાખે. એટલું જ નહીં પણ પોતાની ચંદ્વયશા બહેન પણ તેને પરણાવી. પછી સુજાતે, તેને કોઢના રેગવાળી જાણ એવો ઉપદેશ દીધું કે, તે ભક્તનું પચ્ચખાણ કરી ( અનશન લઈ ) વર્ગને વિષે મહા દેવતા થયે.
હવે સ્વર્ગને વિષે રહેલા દેવતાએ સુજાતને પિતાને ઉપકાર કરનાર જાયે. તેથી તેણે મિત્રપ્રભ ભૂપતિને શિલાના ઉત્પાત દેખાડી, સુજાતને વિશ્વને આશ્ચર્યકારી એવા મહેટા ઉત્સવથી રત્નસૃષ્ટિ પૂર્વક તેના ઘરને વિષે પહોંચાડો. ભૂપતિ મિત્રપ્રભ પણ પોતાના ધર્મઘોષ મંત્રીનું દુઃચેષ્ટિત જાણ સુજાતના ઘર પ્રત્યે આવી તેની ક્ષમા માગવા લાગ્યો. સુજાતે કહ્યું. “ એ મંત્રીને દોષ નથી પરંતુ દુષ્ટબુદ્ધિથી કરેલા હારા પૂર્વ કર્મને દેષ છે. માટે હે રાજન ! મને આજ્ઞા આપો કે જેથી હું આ દુઃખના નિવાસસ્થાન રૂ૫ ગ્રહવાસને તજી દઈ તેજ દુષ્ટ કર્મને જીતવા માટે ચેાગ્ય ઉદ્યમ કરું.” આ પ્રમાણે સુજાતે રાજાની તથા માતાપિતાની આજ્ઞા લઈ સર્વ સંગ તજી દઈ આદરથી તપસ્યા અંગીકાર કરી. થોડા કાલમાં દુષ્કર તપથી સર્વ કર્મને ક્ષય કરી તે સુજાત મહાત્મા મેક્ષ પામ્યા.
હવે પાછલ મહા ક્રોધાતુર થએલા ભૂપતિએ ધર્મશેષ મંત્રીનું સર્વ ઘર લુંટી લઈ તેને પોતાના દેશમાંથી કાઢી મૂક્યો. મંત્રી પૃથ્વી ઉપર ભ્રમણ કરતે કરતે વૈરાગ્ય પામે. તેથી તેણે કોઈ સ્થવિર સાધુ પાસે હર્ષથી જૈનની દીક્ષા લીધી. પછી તે ગુરૂ પાસે શાસ્ત્રોને અભ્યાસ કરતા છતા અનુક્રમે બશ્રત થયા. પછી તે મહાત્મા ગુરૂની આજ્ઞાથી એકલા વિહાર કરવા લાગ્યા. તે એકદા વાર્તક નગરના બહાર ઉદ્યાનમાં આવી પહોંચ્યા. તે વાર્તક નગરમાં પુત્રની પેઠે પ્રજાનું પાલન કરનારે અને સૂર્ય સમાન પ્રિઢ પ્રતાપવાળે અભયસેન નામે રાજા રાજ્ય કરતા હતા. તેને પ્રશંસા કરવા ગ્ય ગુણના સ્થાન રૂપ વાર્તક નામે મહામંત્રી હતું. કે જે મંત્રી લીલા માત્રમાં જ ભૂપતિનાં અસાધ્ય કાર્ય કરતા હતા. એક દિવસ ઉપસર્ગ અને પરીષહને સહન કરનારા તથા પંચ સમિતિ અને ત્રણ ગુણિયુક્ત એવા તે ધર્મઘોષ, મુનિ ભિક્ષાને અર્થે ભમતા ભમતા પુણ્યના ઉદયથી કલ્પવૃક્ષની પેઠે તે વાર્તક મંત્રીના ઘરને વિષે આવ્યા. આ વખતે મંત્રી ગોખમાં બેઠો હતે. પછી હર્ષિત ચિત્તવાલી મંત્રીપ્રિયા જેટલામાં ઘતાદિયુક્ત પાયસાન્ન મુનિને વહોરાવવા માટે આવતી હતી તેટલામાં તેમાંથી એક ટીપું નીચે પડયું. જો કે મુનિ, તે શુદ્ધ આહારને જાણતા હતા તે પણ તે પાયાન્નનું સ્નિગ્ધ ટીપું પૃથ્વી ઉપર પડતું જોઈ તુરત પાછા ચાલ્યા ગયા. “એક ટીપું પૃથ્વી ઉપર પડયે છતે પાયસાનને લીધા વિના મુનિ કેમ પાછા ચાલ્યા ગયા ? ” એમ વાર્તક પ્રધાન મનમાં વિચાર કરતો હતો એટલામાં મક્ષિકાની લાલચુ એવી ઘરેલી ત્યાં આવી, ઘરેલીને પકડવા માટે એક બીલાડ આવી પહોંચે. વલી તે બીલાડાને પકડવા માટે કોઈ અજાણુ કુતરો
