________________
સંશોધકની કલમે.. (૩૬)
* અનરાધાર ગુરુકૃપા..
* અવિરત પુરુષાર્થ..
* અવિહડ સંકલ્પ..
* અપ્રતિમ વિનય.. આ બધાનું પરિણામ તમારી સમક્ષ પ્રસ્તુત છે..
મુનિવરને કેટલા ધન્યવાદ આપીએ ?
ગ્રંથની ગહનતાનો ખ્યાલ તો વાંચનાર જ સમજી શકશે. તે અંગે પ્રસ્તાવના વગેરેમાં અન્ય લેખકોએ જણાવ્યું છે, એટલે પુનરુક્તિ કરતો નથી..
મુનિવરે ભારે જહેમત ઊઠાવી છે. . મુદ્રિત પ્રત અશુદ્ધિ ભરપૂર હતી. તેના કારણે પદાર્થ સંગત થતો નહોતો. તેથી હસ્તપ્રતોમાંથી શુદ્ધ સંપાદનનું કાર્ય હાથ ધર્યું. વિવિધ સ્થળોથી ૧૮/૨૦ હસ્તપ્રતો એકઠી કરી અને જ્યાં જ્યાં મુદ્રિત સ્થળે શંકા પડે ત્યાં એ બધી જ હસ્તપ્રતો જોઈને શુદ્ધ પાઠ મેળવવા મહેનત કરી. આવા નહીં નહીં તો ય ૩૦૦ જેટલા સ્થાનો હશે. . કેટલી મહેનત કરવી પડે? એ સ્વયં વિચારી લેશો..
જુદા જુદા અનેક ગ્રંથોના પૂર્વપક્ષો આ ગ્રંથમાં છે, તે પણ નામોલ્લેખ વિના.. ત્યારે તે તે પરદર્શનના ગ્રંથમાંથી તે-તે પૂર્વપક્ષ ખોળી કાઢીને તેના આધારે તેમણે તે પદાર્થોનું સુસ્પષ્ટ વિવેચન કર્યું છે.
સામાન્યથી અનુવાદના સંશોધન સમયે હું પહેલા મૂળ ગ્રંથ વાંચતો હોઉં છું. પદાર્થ અવધારીને પછી અનુવાદ વાંચું છું. મારે નિખાલસપણે કબૂલ કરવું જોઈએ કે આ ગ્રંથમાં અનેકવાર એવું બન્યું છે કે મૂળ ગ્રંથ ૨-૩ વાર વાંચવા છતાં હું સમજી ન શક્યો હોઉં અને પછી મુનિવરના અનુવાદ દ્વારા પદાર્થ સમજી શકાયો હોય..
મુનિવરની બીજી એક મહત્ત્વની વિશેષતા એ અનુભવાઈ કે ભગીરથ પુરુષાર્થથી તેમણે પદાર્થ બેસાડ્યો હોય અને લખ્યો હોય, તેમાં ભૂલ બતાવીએ તો ક્યારેય નનુ, ન ચ કર્યું નથી. . તરત જ ભૂલ સ્વીકારી છે, સુધારી છે, પુનર્લેખન કર્યું છે.. ઘણાં અનુવાદના સંશોધન કરવાના થયા છે. પણ આવી સ૨ળતા-વિનય-સમર્પણ ઓછું જોવા મળ્યું છે..
નમ્રતા પણ એટલી છે કે ૯૯% પુરુષાર્થ તેમનો હોવા છતાં, યશ હંમેશા બીજાને આપતા રહ્યા છે.. મુનિવરશ્રીને ક્રોડો અભિનંદન અને અંતરથી અનુમોદના..
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
