________________
अनेकान्तजयपताका
(प्रथमः
( ९७ ) यदप्युक्तम्-‘संविन्निष्ठा विषयव्यवस्थितयः, न च सदसद्रूपं वस्तु संवेद्यते, उभयरूपस्य संवेदनस्याभावात्' इत्यादि, तदपि असाम्प्रतम्, उभयरूपस्य संवेदनस्याभावासिद्धेः, सदसद्रूपस्य वस्तुनो व्यवस्थापितत्वात्, संवेदनस्यापि च वस्तुत्वात्, तथा युक्तिसिद्धेश्च । ( ९८ ) तथाहि - संवेदनं पुरोऽवस्थिते घटादौ तद्भावेतराभावाध्यवसायरूपमेवोपजायते, तद्भावमात्रस्येतराभावाननुविद्धस्याभवापत्तितस्तदनुवेधे वस्तुस्थित्या
१३२ Co
व्याख्या
यदप्युक्तं पूर्वपक्षग्रन्थे ‘संविन्निष्ठा विषयव्यवस्थितयः, न च सदसद्रूपं वस्तु संवेद्यते, उभयरूपस्य संवेदनस्याभावात्' इत्यादि तदपि असाम्प्रतम् - अशोभनम् । कुत इत्याहउभयरूपस्य संवेदनस्याभावासिद्धेः कारणात् । असिद्धिरपि सदसद्रूपस्य वस्तुनो व्यवस्थापितत्वात्, तथा संवेदनस्यापि च वस्तुत्वात् तथा युक्तिसिद्धेश्च । एनामेव दर्शयति तथाही - त्यादिना । तथाहीत्युपप्रदर्शने । संवेदनं विज्ञानं पुरोऽवस्थिते घटादौ विषये तद्भावेतराभावाध्यवसायरूपमेव-घटभावाऽघटाभावपरिच्छेदरूपमेव उपजायते, तद्भावमात्रस्य-घट
..अनेअंतरश्मि
* संवेधननी पा लियइपता *
(૯૭) તમે જે કહ્યું હતું કે, “વિષયની વ્યવસ્થા જ્ઞાનના આધારે છે... પણ સદસરૂપ વસ્તુનું સંવેદન જ નથી થતું, કેમ નથી થતું ? તો કે સદસરૂપ જ્ઞાન જ નથી થતું. જો તેવું જ્ઞાન થાત, તો કહી શકાત કે વસ્તુ સદસદ્પે સંવેદાય, પણ તેવું જ્ઞાન જ ન થતું હોવાથી સિદ્ધ થાય છે કે, વસ્તુ सहस६३य नथी...” - ते जघु उथन जयुक्त छे, आरए से संवेधन ते सहस६३५ नथी - जेवुं नथी, અર્થાત્ સંવેદન પણ સદસરૂપ થાય છે જ...
प्रश्न : शी रीते ?
ઉત્તર : અમે પહેલાં જ વ્યવસ્થા કરી, કે બધી જ વસ્તુ સદસદ્ ઉભયાત્મક છે, તેથી સંવેદન પણ એક વસ્તુ જ હોવાથી, તે પણ સદસદ્ ઉભયાત્મક છે... વળી, યુક્તિ દ્વારા પણ સંવેદનની સદસદ્પતા સિદ્ધ થાય છે.
(८८) ते खारीते -
જ્યારે સામે રહેલા ઘટાદિ પદાર્થને આશ્રયીને સંવેદન થાય, ત્યારે તે સંવેદન ઘટનો પણ બોધ કરે છે અને ઘટ સિવાયના પટાદિ પદાર્થ નથી, એવો પણ બોધ કરે છે. આમ, ઘટજ્ઞાનરૂપે અને
विवरणम्
86. अभावापत्तितस्तदनुवेधे सतीति सौत्रं पदम् । यदि हि घटादिसत्त्वम् अघटासत्त्वेनानुविद्धं न स्यात् तदा कथं घटः सकलप्रमातृभिर्विविक्तरूपतया परिच्छिद्यमानो घटते ? अतो नियमात् तत्र
१. ३१तमे पृष्ठे । २. अत आरभ्य 'व्यवस्थापितत्वात् ' पर्यन्तः पाठो नास्ति ग - प्रतौ । ३. अतः परं 'सदसद्रूपे'पर्यन्तकः पाठः क - प्रतौ नास्ति । ४. ३१तमे पृष्ठे ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jalnelibrary.org
