________________
अधिकारः) व्याख्या-विवरण-विवेचनसमन्विता
२३५ भावात् । (१७२) न च योगिज्ञानं प्रमाणमत्र, तत एव हेतोः । न च तथाविधस्तदुपदेश एव प्रमाणम्, तस्याप्याकारशून्यत्वे तदसम्भवात् । (१७३) ने चासत्यपृष्ठा भ्रान्तिप्रति
........... . व्याख्या ............................. ..... लक्षणेनानुभवाभावात् । न च दोषक्षये सत्यात्मन एव तद्भावे-अभेदज्ञानबाधकभावे तत्तुल्यताचित्रनिम्नोन्नतप्रतिपत्तितुल्यता । कुत इत्याह-तद्भावे-अभेदज्ञानबाधकभावे प्रमाणाभावात्, दोषक्षये एवम्भूतं ज्ञानं भविष्यति नान्यादृशमित्यत्र न प्रमाणम् । न च योगिज्ञानं प्रमाणमत्रतद्भावे । कुत इत्याह-तत एव हेतोः, प्रमाणाभावादेवेत्यर्थः । न चेत्यादि । न च तथाविधःभेदाभावप्रतिपादक: "असन्तो भेदाः सदाऽभावात्" इत्यादिः तदुपदेश एव-योग्युपदेश एव प्रमाणम् अत्र । कुत इत्याह-तस्यापि-योगिन आकारशून्यत्वे सति तदसम्भवात्-उपदेशा
..... मनेांतरश्मि ઉત્તરઃ ના, કારણ કે એવા અભેદજ્ઞાનનો કદી અનુભવ જ નથી થતો, કે જે બાધક બની શકે.
પૂર્વપક્ષ : વાસનાદિ દોષને કારણે ભેદજ્ઞાન થાય છે. જયારે આત્મા મુક્ત થઈ જાય - વાસના ટળી જાય તો અભેદજ્ઞાન થાય અને તે બાધક છે. એટલે બંને આકારના ભેદનું જ્ઞાન પણ, ચિત્રમાં थत निम्न-उन्नतशाननी ४ भ्रांत ४ जनशे...
ઉત્તરપક્ષ: પરંતુ દોષય થયે, માત્ર “અભેદનું જ જ્ઞાન થાય છે, ભેદનું નહીં” – એમાં કોઈ પ્રમાણ નથી.
(१७२) पूर्वपक्ष : योगानु शान तेभा प्रभाए। न बने ? (योगाने सभेन शान थाय छे, ते પ્રમાણ છે. તેથી તેમનો અભેદ જ છે.)
उत्त२५क्ष : ना, ॥२९॥ ॐ योगाने ५५! मात्र "मभेन ४ शान थाय छ, मेनुं नहीं" - એમાં શું પ્રમાણ?
પૂર્વપક્ષ તેમાં તેવો ઉપદેશ જ પ્રમાણ છે, અર્થાત્ – “કપાલ વગેરે જુદી જુદી અવસ્થાઓ જો ખરેખર વાસ્તવિક હોય, તો હંમેશા તેઓનું અસ્તિત્વ હોવું જોઈએ, પણ અસ્તિત્વ હંમેશા તો
.* विवरणम् ..... 26. असन्तो भेदा: सदाऽभावादिति । यदि हि कपालादयोऽवस्थाभेदा वस्तुसन्तो भवेयुस्तदा सर्वदाऽप्यमीषां भाव: स्यात् । न च सर्वदाऽप्येतेषां भाव: । अतस्त्रिष्वपि कालेषु विद्यमानतया प्रतीयमानं मृन्मात्रमेव वस्तु सदिति ।। ॥ इति श्रीमुनिचन्द्रसूरिविरचिते अनेकान्तजयपताकोद्योतदीपिकाटिप्पणके
नित्यानित्यवस्त्वधिकारः ॥ १. 'प्रमाणान्तरस्याप्याकार०' इति क-पाठः। २. 'न चासत्यपीष्टा भ्रान्ति०' इति ङ-पाठः। ३. 'क्षये तद्भावे तत्तुल्यतानवदोषक्षये सत्यामन एव' इति ङ-पाठः। ४. पूर्वमुद्रिते तु प्रेसदोषेण 'प्रमाणभावा०' इति पाठः । ५. सदाभावात् इति पूर्वमुद्रित-पाठः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
