Anekantjaipataka Part 01

Author(s): Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay
Publisher: Jingun Aradhak Trust

Page 274

..................*
...............
१६२ अनेकान्तजयपताका
(प्रथमः योगकल्पना, नियतरूपतादितया च स्वपररूपसत्त्वासत्त्वदोषोऽनिवारितप्रसर एवेति यत्किञ्चिदेतत् ॥
(११८) एवं धर्माणामपि वस्तुव्यतिरिक्तत्वात् स्वरूपेण सत्त्वं पररूपेण चासत्त्वमिति धर्मान्तरप्राप्तिः । तत्राप्ययमेव न्याय इत्यनिष्ठा । स्यादेतत् न धर्माणां धर्मान्तर
. .. व्याख्या ..... योगकल्पना नियंतरूपादितया च कारणेन वस्तुधर्माणां स्वपररूपसत्त्वासत्त्वदोषोऽनिवारितप्रसर एव, धर्मान्यत्वे वस्तुनस्तद्रूपेणासत्त्वात्, इति-एवं यत्किञ्चिदेतत् परोदितम् ॥
एवं धर्माणामपि-प्रस्तुतानां वस्तुव्यतिरिक्तत्वात् कारणात् स्वरूपेण सत्त्वमिति पररूपेण चासत्त्वमिति कृत्वा धर्मान्तरप्राप्तिः । तत्रापि-धर्मान्तरे अयमेव न्याय इत्यनिष्ठा ।
............. मनेतिरश्मि ........ વળી, સ્વકાર્યસત્ત્વ પણ વસ્તુનો એક પ્રકારનો ધૂર્મ જ છે અને તેને ધર્મથી ભિન્ન માનવામાં, સ્વકાર્યસત્ત્વ પણ “પર” બનશે... વસ્તુ સ્વરૂપે સત્ અને પરરૂપે અસત્ હોવાથી, પર એવા સ્વકાર્યસત્ત્વરૂપે પણ વસ્તુ અસત્ બને અને તો પૂર્વોક્ત દોષ અનિવાર્ય જ રહે.
(११८) वणी, वस्तुथी होवाथी, सत्त्वावगेरे धर्मो ५९, स्व३पे सत् भने ५२३पे असत् હોવાથી, સત્ત્વાદિ ધર્મોમાં પણ સત્ત્વ-અસત્વરૂપ જુદા ધર્મો માનવા પડશે અને તે ધર્મોમાં પણ સ્વરૂપે सत्व-५२३पे असत्त्व थवाथा मनवस्था थशे...
....... विवरणम् ....... ... ___98. नियतरूपादितया च कारणेन वस्तुधर्माणामिति । वस्तुधर्माणां-वस्तुस्वरूपाणाम् । अयमत्राभिप्राय:-सत्त्वासत्त्वाभ्यां भिन्नमपि स्वकार्यसत्त्वं धर्मिस्वशरीरलक्षणमभ्युपगम्यमानं नियमात्नियमेनैकेन केनचिद्रूपेणास्ति । ततश्च 99. स्वपररूपसत्त्वासत्त्वदोषोऽनिवारितप्रसर एव । अत्रैव हेतुमाह100. धर्मान्यत्वे वस्तुनरतद्रूपेणासत्त्वादिति । धर्मान्यत्वे सत्त्वासत्त्वलक्षणधर्मविभिन्नत्वे सति वस्तुन: स्वकार्यसत्त्वलक्षणस्य तद्रूपेण विभिन्नधर्मस्वभावलक्षणेनासत्त्वात्-अविद्यमानत्वात् । एवं च धर्मिस्वभावत्वं धर्मासत्त्वभावमापन्नमिति ।। ॥ इति श्रीमुनिचन्द्रसूरिविरचिते अनेकान्तजयपताकोद्योतदीपिकाटिप्पणके
सदसदधिकार: समाप्त: ॥ સ્વકાર્યસત્ત્વ ભલે સત્ત્વ-અસત્ત્વ ધર્મથી ભિન્ન હોય, તો પણ ધર્મીનાં સ્વરૂપરૂપ હોવાથી તે ધર્મ છે, અને ધર્મ હંમેશા કોઈ નિયત સ્વરૂપનો જ હોવાથી તે કોઈક સ્વરૂપે તો નિયત છે જ...
.....................
१. 'रूपेणासत्त्व' इति ग-पाठः । २. 'वाऽसत्त्व०' इति ङ-पाठः । ३. 'धर्मस्वशरीर०' इति क-पाठः ४. 'सत्त्वादिति धर्मान्यत्वे सत्त्वलक्षणे धर्मविभिन्नत्वे सति' इति क-पाठः । ५. 'स्वकायस्वत्वलक्षणतद्रुपेण इति चपाठः। ६. 'धर्मस्वभाव' इति च-पाठः । ७. "टिप्पनके' इति च-पाठः ।