________________
अधिकारः)
व्याख्या - विवरण - विवेचनसमन्विता
अक्लेशात् स्तोकेऽपि क्षीणे सर्वक्षयप्रसङ्गो यत् । साङ्कर्यादेर्न्यायात् तद्भेदो ह्यन्यथा नियमात् ॥ मुक्तो न मुक्त एव हि संसार्यपि सर्वथा न संसारी । मानमपि मानमेव हि हेत्वाभासोऽप्यसावेव ॥
६३
* व्याख्या
स्यात् । चित्रं च कर्म, तच्छक्तिसङ्करक्षयकारि-कर्मशक्तिसङ्करक्षयकारि तपः । इत्यपि वचनमात्रम् एव ।
कुत इत्याह-अक्लेशात् एकरोमोत्पाटनेन स्तोकेऽपि कर्मणि क्षीणे सति सर्वक्षयप्रसङ्गो यत्-यस्मात् । कुत इत्याह-साङ्कर्यादेर्न्यायात् । 'आदि'शब्दात् स्तोककर्मक्षयः । तद्भेदःकर्मशक्तिभेदः । कर्मशक्तिभेदो ह्यन्यथा - सर्वक्षयमन्तरेण नियमात् अत इत्यपि वचनमात्रमेवेति स्थितम् ।
तथा मुक्तो न मुक्त एव हि - एकान्तेन, संसार्यपि सर्वथा न संसारी, एकान्तवादापत्तेः । मानमपि मानमेव हि न स्याद्वादप्रामाण्यात् । हेत्वाभासोऽपि प्रमाणाभासोपलक्षणमेतत् । ... अनेअंतरश्मि
-
“તપ તે એકબીજાથી મિશ્રિત એવી કર્મશક્તિઓનો ક્ષયકારી છે” – એ કથન પણ વચનમાત્ર જ છે, युक्तिरहित छे...
(૮) કર્મની શક્તિઓનું સાંકર્ય (મિશ્રણભાવ) માનશો, તો સુખરૂપ એવા એક રોમોત્પાટનાદિથી થોડા પણ કર્મનો ક્ષય થતાં બધા કર્મોનો ક્ષય માનવો પડશે, કારણ કે બધા કર્મોના ક્ષય વિના કર્મની આંશિક શક્તિનો ક્ષય પણ અઁસંગત છે અને જો અલ્પ કર્મક્ષયે સર્વકર્મક્ષય ન થાય તો બધા કર્મો જુદા જુદા માનવા પડે... અને તો તપથી પણ સર્વકર્મક્ષય નહીં થાય...
(૯) અનેકાંતવાદીમતે, મુક્ત પણ માત્ર મુક્ત જ નહીં રહે અને સંસારી પણ માત્ર સંસારી જ
.... विवरणम् ..
30. 'आदि' शब्दात् स्तोककर्मक्षय इति । अयमत्र भावः - यदि स्तोकेऽपि कर्मणि क्षीयमाणे सर्वासां कर्मशक्तीनां क्षयो नेष्यते, तदा कथं तासां साङ्कर्यं स्ववाचैव प्रतिपन्नं भवतः सङ्गच्छते ? तथासाङ्कर्येणाऽक्षीयमाणासु कर्मशक्तिषु स्तोकस्यापि कर्मणः क्षयो न प्राप्नोति, सर्वकर्मशक्त्यनुविद्धस्वभावत्वात् तस्य । तत इदमायातम् स्तोकेऽपि कर्मणि श्रीयमाणे सर्वाः कर्मशक्तयः क्षीयन्ते, सर्वासु च क्षीयमाणासु स्तोकमिति ॥
* આશય એ છે કે કર્મની તમામ શક્તિઓ એકબીજા સાથે જોડાયેલી છે, તેથી એકશક્તિનો ક્ષય થતાં સર્વ શક્તિનો ક્ષય થશે અને સર્વ શક્તિનો ક્ષય થાય ત્યારે જ થોડા કર્મનો ક્ષય થશે.
Jain Education International
१. 'किञ्च' इत्यधिकः क- पाठः । २- ३. आर्या । ४. 'निबन्धनं न स्यात्' इत्यधिको ड-पाठ: । ५. 'तद् यथा' इति पूर्वमुद्रिते पाठः । ६. पूर्वमुद्रिते तु 'र्येण क्षीयः' इति पाठः । स चाशुद्धत्वात् L प्रतानुसारेण संशोधितः । 'तस्या:' इति पूर्वमुद्रिते पाठः ।
७.
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
