________________
...............*
अनेकान्तजयपताका
(प्रथमः (५७) अहो दारुणो मोहः, स्ववाचाऽपि प्रतिपादयन्ननेकान्तं न प्रतिपद्यते । तथा च-पार्थिवद्रव्यसत्त्वमेव विशिष्टमबाद्यसत्त्वमिति वक्ति, न च सदसद्रूपं वस्तु प्रतिपद्यत इत्यपूर्वो विभ्रमः । न हि स्वपरसत्ताभावाभावोभयरूपतां विहाय वस्तुनो विशिष्टतैव सम्भवति ॥
न च तद् येनैव स्वभावेन पार्थिवद्रव्यत्वेन सद् वर्तते, तेनैवाबादिद्रव्यत्वेनासत्, अभिन्ननिमित्तत्वे सत्येकत्र सदसत्त्वयोर्विरोधात् । तथाहि-तेनैव स्वभावेन सच्चासच्चेति
........... व्याख्या ........... ___ एवं पूर्वपक्षमाशङ्क्याह-अहो दारुणो मोह इत्यादि । अहो विस्मये । दारुणो मोह आदिमध्यावसानरौद्रो येन स्ववाचाऽपि प्रतिपादयन्ननेकान्तं पार्थिवद्रव्यसत्त्वमेव विशिष्टमित्यभिधानेन न प्रतिपद्यते-नावगच्छति । एतदेव भावयति तथा चेत्यादिना । तथा च पार्थिवद्रव्यसत्त्वमेव विशिष्टम् अबाद्यसत्त्वस्वभावतया अबाद्यसत्त्वमिति-एवं वक्ति, न च सदसद्रूपं वस्तु प्रतिपद्यत इत्यपूर्वो विभ्रमः-भ्रान्तिविशेषः, उभयनिमित्तभावेऽपि उभयाप्रतिपत्तेरित्यर्थः । कथमेतदेवमित्याह-न हीत्यादि । न यस्मात् स्वपरसत्ताभावाभावोभयरूपतां विहाय वस्तुनः सर्वस्यैव विशिष्टतैव सम्भवति, विशेषणमन्तरेण वैशिष्ट्यायोगादिति भावः ।।
न चेत्यादि । न च तत्-अधिकृतं वस्तु येनैव स्वभावेन-आत्मसत्तारूपेण पार्थिवद्रव्यत्वेन सत् तेनैवाबादिद्रव्यत्वेनासत् । येनैव सत् तेनैवासन्न भवतीत्यर्थः । कुत इत्याहअभिन्ननिमित्तत्वे सत्येकत्र सदसत्त्वयोर्विरोधात् । न हि यदेव सत्त्वस्य निमित्तं तदेवासत्त्वस्य भवितुमर्हति । एतदेवाह तथाहीत्यादिना । तथाहि तेनैव स्वभावेन सच्चासच्चेति विरुद्ध
.............. मनेतिरश्मि *...
- એ રીતે તો અનેકાંતવાદ જ શરણ થશે (૫૭) ઉત્તરપક્ષ: અહો ! પોતાની વાણીથી અનેકાંતવાદનું પ્રતિપાદન તો કરો છો, પણ તે જ अनेiतवाहने स्वीt२di नथी, वो बस भो छ !
તમે, વિશિષ્ટ પાર્થિવદ્રવ્યસત્ત્વને જ જળાદિના અસત્ત્વરૂપ કહો છો અને છતાં જે વસ્તુમાં તે બંને રહ્યા છે, તે વસ્તુને ઉભયરૂપ માનતાં નથી કેવો અપૂર્વ વિભ્રમ (=અજ્ઞાન) છે? (ઉભયનાં જ્ઞાનના निमित्तभूत मय डोवा छत उभयन शान नथी यतुं ते ४ विभ्रम ( शान)... तद्वति तदप्रकारकज्ञानं मे सशाननु सक्ष। छे...)
તમે વસ્તુમાં રહેલ વિશિષ્ટસત્ત્વને જ અસત્ત્વરૂપ કહ્યું, તે વિશિષ્ટતા, વસ્તુમાં પરદ્રવ્યાદિથી અસત્ત્વરૂપ વિશેષણ માન્યા વિના આવી ન શકે... આમ, વસ્તુમાં પરદ્રવ્યઅસત્ત્વ-સ્વસત્ત્વ બંને તમે भान्या ४ छे.
वणी, तमे (पान नं. ६८ ५२ स्यादेतत् थी) ४ाहिमसत्त्पने ४ पार्थिवसत्प३५. ... त्यi, વસ્તુ જે સ્વભાવથી પાર્થિવત્વેન સત્ છે, તે જ સ્વભાવથી જળાદિત્યન અસત્ ન હોઈ શકે, કારણ કે
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
