________________
व्याख्या - विवरण - विवेचनसमन्विता
गुणदर्शी परितृष्यन् ममेति तत्साधनान्युपादत्ते । तेनात्माभिनिवेशो यावत् तावत् स संसारे ॥ आत्मनि सति परसञ्ज्ञा स्व- परविभागात् परिग्रह-द्वेषौ । अनयोः सम्प्रतिबद्धाः सर्वे दोषाः प्रजायन्ते ॥ कर्मक्षयाद्धि मोक्षः स च तपसस्तच्च कायसन्तापः । कर्मफलत्वान्नारकदुःखमिव कथं तपस्तत् स्यात् ? ॥
२
४
व्याख्या
किमित्याह-स्नेहात् हेतोः सुखेषु तृष्यति - अभिष्वङ्गं करोति । एवमपि किमित्याह - तृष्णादोषांस्तिरस्कुरुते - स्थगयति ॥
तथा गुणदर्शी सन् परितृष्यन् मोहात् ममेति एवं विप्रलब्धः तत्साधनानि - गुणसाधनानि उपादत्ते-गृह्णात्यश्रान्त: । येनैतदेवं तेनात्माभिनिवेशो यावत् प्राणिनस्तावत् से संसारे प्राणी ॥ तथाऽऽत्मनि सति परसञ्ज्ञा भवति, स्वपरविभागात् परिग्रहः - द्वेषौ भवतः । अनयोः सम्प्रतिबद्धा:- परिग्रह-द्वेषयोः सर्वे दोषाः प्रजायन्ते रागादयः ।
कर्मक्षयाद्धि मोक्षः, न भावनातः । स च तपसः कर्मक्षयः, तच्च कायसन्ताप:, तप * अनेअंतरश्मि
अधिकार: )
६१
(આસક્તિ હોવાથી) તે લોભ વગેરેમાં અર્થોપાર્જનના કષ્ટ વગેરે દોષોને જોતો નથી, અર્થાત્ દોષોમાં प। गुएाने ४ दुखे छे...
(૨) તે ગુંણદર્શી વ્યક્તિ લોભિત થૈઈને, ‘એ બધું મારું છે' એમ કરી સુખના સાધનોને નિરંતર ગ્રહણ કરવા દોડે છે. આમ, જ્યાં સુધી આત્માભિનિવેશ છે, ત્યાં સુધી જીવ સંસા૨માં જ છે.
(૩) આત્માભિનિવેશ થયે, હું અને મારા સિવાયના પદાર્થોમાં ‘૫૨’ એવી સંજ્ઞા થાય છે અને સ્વ-પરનો વિભાગ થવાથી, સ્વનો પરિગ્રહ અને ૫૨નો દ્વેષ થાય છે અને પરિગ્રહ-દ્વેષ સાથે સંકળાયેલા રાગાદિ બધા જ દોષો ઉત્પન્ન થાય છે...
* 'भीमो भीमसेनः' से न्याये आत्मशब्दथी आत्माभिनिवेश सेवो...
* આ ત્રણેનો ફલિતાર્થ એ છે કે, આત્માભિનિવેશ છે ત્યાં સુધી મોક્ષ થવાનો નથી.
40
.... विवरणम् .....
29. तृष्णादोषांरितरस्कुरुत इति । तृष्णायां-लोभलक्षणायां ये दोषा अर्थोपार्जनादिक्लेशलक्षणास्तान् तिरस्कुरुते, न पश्यतीत्यर्थः । तथाविधगौरि ( री ) गानाक्षिप्तहरिण इव मरणमिति ।।
܀
* અહીં ગુણદર્શીનો અર્થ આવો જણાય છે - (૧) આગળ તૃષ્ણાદોષની વાત છે, એટલે તૃષ્ણામાં ગુણને भेनार... अथवा (२) धनाहि साधनोमां (नाथी तृष्णा तृप्त थाय तेमां ) गुण भेनार... अने 'परितृष्यन्' भेटले મોહથી તેની ઇચ્છા કરતો.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
१-२ आर्या । ३. 'क्षयाद्विमोक्षः' इति ग-पाठः । ४. आर्या । ५. 'स' इति पाठो नास्ति घ- पुस्तके | ६. 'क्षयाद्विमोक्षः' इति क-पाठः । ७. तृष्णाया लोभलक्षणाया ये' इति च पाठः । ८. 'गोरिगाना ०' इति च पाठः ।
www.jainelibrary.org
