Book Title: Shil Dharmni Kathao
Author(s): Mansukhlal Tarachand Mehta
Publisher: Kalpdrum Sahitya Prakashan Mandir
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022913/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ li vana kathAo Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIladharmanI kathAo bhAga pahelo [ kathA 1 thI 26] : lekhaka : zrI. manasukhalAla tArAcaMda mahetA : prArthanA : pa. pU. A. zrI. vijayadharmasUrIzvarajI mahArAja : prakAzaka : ka9pakuma-sAhitya-prakAzana-maMdira 36, abadula rahemAna sTrITa, muMbaI-3. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka : * kalpadruma sAhitya-prakAzana-maMdira * vatI * sau. aruNA jayasukhalAla mahetA * mI. e. 36, abdula rahemAna sTrITa * jayanivAsa muMbaI na.-3 [ ] * sarva hakka prakAzakane svAdhIna mUlya rUpiyA traNa sa. 2023. I. sa. 1967 prathama AvRtti H prata : 2100 * mudrakaH zrI jagadIzacaMdra aMbAlAla paTela * ena. ema. prinTIMga presa The. dariyApura, DabagaravADa * amadAvAda-1 * Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' sevAdharmaH paramagahano yoginAmapyagamyaH' e sUtrane pitAne jIvanamaMtra banAvyA ane jemanA upadeza-preraNA-pretsAhanathI. zrI. zAntAbahena jhaveracaMda mahetA jena kalInika lAlabAga dharmazALA ane bhojanazALAne janma thayo tema ja zrI. mohanalAlajI jena lAyabrerIne jIrNoddhAra thayo evA yugadivAkara AcArya zrImad 1008 zrI zrI zrI vijayadharmasUrIzvarajI mahArAjane sAdara samarpaNa karIne kRtArtha thAuM chuM. manasukhalAla tArAcaMda sahetA Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA pRSTha 25 1 dhanya munirAja ! 1 2 mananuM pA5 9 pApa ane pazcAttApa 17 4 tapa ane zIla 5 mRSAvAda 6 rAga-dveSa 7 premanuM paribaLa 55 8 yuddha ane zAMti 9 bhAI-bahena cha3 10 rAga-virAga 81 11 daSTipUrta cata jAm 91 12 vaibhavanAM viSa 100 13 daSTirAga 14 mRgajaLa pRSTha 15 duHkhajIvananI sarvottama saMpatti 133 16 pApane bApa 141 17 sunaMdAne kaMtha 150 18 kaMcana ane kAminI 168 19 adala insApha 179 20 vedanA ane mukti 19 21 bhoga ane tyAga 201 22 saMsAra eka IjALa 211 23 strI ane puruSa ra29 24 baMdhana ane mukita 243 25 yoga ane bhoga 253 26 zIla ane dharma 267 112 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIRSabhadevasvAmine nmH| sakalalablinidhAnazrIgautama gaNadharAya nama: prAthana 1. bodhibIjanI prAptimAM jinapravacananI mahattA - anaMta upakArI zrI. jinezvaradevanA zAsanamAM bhavya ne bodhibIjanI prAptimAM samyakata kiMvA jinapravacananuM sthAna sarva ziromaNIrUpe ApavAmAM Avela che. kaI paNa karmabhUminA kSetramAM tIrthaMkara paramAtmAnI hAjarImAM athavA tIrthaMkara paramAtmAnA virahakALamAM seMkaDo-hajAre -lA yAvat asaMkhya varSo paryata bhavyAtmAone AtmakalyANamAM asAdhAraNa sAdhana je kaMI paNa hoya te A jinapravacana che. zrutakevalI bhagavAna jema samagra dvAdazAMgIrUpa jinapravacananA prabhAve bhavasAgarane pAra karI zake che te ja pramANe "sAmAyika" jeTalA eka jinapravacananA prabhAve paNa anaMta bhavyAtmAo bhavasAgarane pAra pAmyAnA zrayanta pAnataH sAmacimAtraviddhA.' vagere aneka ullekha suvihita mahApuruSoe racelAM zAstromAM Aje paNa maLI Ave che. 2. aMtarAtmAmAM ajavALAM pAtharanAra jinavacana sUrya-caMdranAM ajavALAM bhale vizvamAM anaMtA kALathI hoya paNa te ajavALAne prakAza maryAdita kSetramAM vartatA Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevaLa sthaLa padArtho upara ja paDe che. paraMtu aMtarAtmAmAM e prakAzano upayoga thaI zakato nathI. anaMtakALathI AtmamaMdiramAM vartatA ghora ajJAna-aMdhakAranuM nivAraNa karavAnI zakti che ke InAmAM hoya te mukhyatve A jinapravacanamAM che. e jinapravacananuM eka paNa vacanAmRta je rIte zravaNa karavuM joIe te rIte zravaNa karavAmAM Ave temaja tyAra bAda tenuM ciMtana-manana nididhyAsana thavA sAthe jIvanavyavahAramAM e eka paNa jinavacanane vyavasthita amala zarU thAya to e AtmAnAM karmabaMdhana dUra thavAmAM jarAya vilaMba thato nathI. 3. jinapravacana ane tene surakSita rAkhanAra e ja tIrtha - anaMta upakArI tIrthakare e kevalajJAnanI prApti bAda artharUpe je dharmadezanA ApI, e dharmadezanAne anusAra bIjabuddhinA dhaNu gaNadhara bhagavaMte e dvAdazAMgInI saMkalanA karI ane tyAra bAda paTTaparaMparAmAM thayelA suvihita AcArya Adi bhagavaMtoe bhASya, niyukti, cUrNi, TIkA tema ja vividha zAnI bALajIvonA kalyANa mATe je je racanAe karI te badhuM jinapravacana ja kahevAya che. tIrthakara bhagavaMtanA nirvANa pachI paNa jena zAsanane sAcavI rAkhanAra je koI hoya te A jinapravacana ja che ane e kAraNe ja jinapravacanane, jinapravacananA sUtrarUpe praNetA gaNadhara bhagavaMtane ane jinapravacanane surakSita rAkhanAra zramaNa Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradhAna caturvidha saMghane jaina zAsanamAM tIrtha tarIke gaNavAmAM Avela che. 4. jina pravacanamAM dravyAnuyogavigere cAra anuge. A jinapravacana dravyAnuyega, gaNitAnuyega, caraNakaraNAnuga ane dharmakathAnuga ema mukhyatve cAra vibhAgamAM vaheMcAyela che, jemAM AtmA vagere padravyanuM pratipAdana mukhya che. tenA sUyagaDAMga, ThANAMga, jIvAbhigama, pannavaNuM vagere Agama Adi grantha e dravyAnuyoga che. jaMbUdvIpapannati, sUryaprajJapti, caMdraprajJapti, kSetrasamAsa vagere zAstromAM kSetra ane gaNitanI mukhyatA hovAthI e zA gaNitAnuga viSayaka che. caraNasittarI temaja karaNasittarI vagere sAdhunA mUlaguNa, uttaraguNanuM ane zrAvakanA samakita mUla bAra vrate temaja agiyAra paDimA vagere AcAradharmanuM jemAM mukhyatve pratipAdana che, tevA AcArAMga, upAsakadazAMga, ghaniryukti, piMDaniryukti bRhakalpa sUtra, zrAddhapratikamaNusUtra vagere sUtragrantha e caraNakaraNanuga che ane e traNeya anuganA ekIkaraNa rUpe meghakumAra, ardhamattAkumAra, kuMdaka parivrAjaka, dhanAjI, zAlibhadrajI, rAMdanabAlA, mRgAvatI, AnaMda, kAmadeva, sulasA, revatI, jayaMtI vagere sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikAnI Adarza jIvanakathAonuM jemAM pradhAnapaNe pratipAdana che evA jJAtAdharmakathA, upAsakadazAMga, anuttaraupapAtikasUtra, triSaSTizalAkA puruSacaritra vagere Agama Adi graMtha dharmakathAnuga viSayaka gaNAya che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. cAra anugonuM mukhya tAtparya athavA bIjI rIte vicArIe te dravyAnuyoga vaDe bhavya AtmAne jIva ajIva vagere padArthatattvanuM jANapaNuM thAya te mRtasAmAyika arthAt samyaga jJAna che. gaNitAnu ga vaDe anaMtakALathI cauda rAjalokamAM kayA kAraNe A bhavya AtmAne paribhramaNa karavAno prasaMga prApta thayo? tethI ja have pachI kevI rIte mAruM A bhavabhramaNa aTake ane mAre AtmA akSaya sukhane bhaktA thavA sAthe avicala siddhasthAna prApta kare evI uttama bhAvanA pragaTa thavI e samyakatva-sAmAyika athavA samyagadarzana che, caraNakaraNanuga vaDe sarvavirati athavA dezaviratinI ArAdhanAmAM joDAya e sarvavirati. sAmAyika temaja dezavirati sAmAyika arthAt samyaphAritra che, ane e traNeyanuM ekIkaraNa athavA e traNeyanA ekIkaraNane abhAva jeonA jIvanamAM vartato hoya evA uttama, madhyama ane adhama AtmAonA jIvanaprasaMge, tenuM nAma dharmakathAnuga che. 6. cAra anuyogamAM apekSAe dharmakathAnu yoganuM prAdhAnya dravyAnuyoga vagere cAreya anugo pitApitAnA viSayenI apekSAe je ke mukhya che. ema chatAM vartamAna bALaprajAne dharmasanmukha banAvavA mATe dharmakathAnuganI khAsa mukhyatA che. e bAbata ApaNane sahune spaSTa rAmajI Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakAya tevI che. dravyAnuyoga viSayaka athavA anya anuyAga viSayaka kAI paNa tAttvika khAkhatanuM ane tevu... vizada ane vistRta viverAna karavAmAM Ave paNa jyAM sudhI tene lagatuM dRSTAMta ApavAmAM na Ave tyAM sudhI e tAttvika khAkhatA jeTalA pramANamAM ApaNane samajamAM AvavI joI e teTalA pramANamAM spaSTarUpe samajamAM nathI AvatI. e ApaNI anubhavasiddha bAbata che ane e kAraNe ja jinapravacanamAM gaNadhara bhagavaMta AcArya' Adi suvihita RSimuni bhagavate e racelA dha kathAnuyoganA granthA gaNanAtIta sakhyAmAM Aje paNa vidyamAna che. 7. ArAdhaka ane virAdhaka dharmakathAnuyoga dha kathAnuyogamAM mukhyatve be vibhAga che. ArAdhaka mahAn AtmAonI jIvanakathAo ane virAdhaka AtmA enI jIvanakathAe. je mahAna AtmAe game tevI agniparIkSA kavA upasa parISahanA prasa`geAmAM paNa peAtAnI jJAna-dana-cAritranI ArAdhanAthI leza paNa calita nathI thayA ane saMyamazreNimAM uttarAttara vardhamAna pariNAmavALA banI te ja bhavamAM muktigAmI thayA athavA alpa saMsArI banyA, e ArAdhaka dharmakathAnuyAga kahevAya che. ane mAnavajIvana A kSetra paMcendriyanI pUrNatA vagere anukUla sAmagrI maLavA chatAM ratnatrayInI ArAdhanAmAM jee joDAyA ja nahi ane joDAyA hAya teA nahi jevA parISaha ADhi kasoTInA prasa'geA prApta thatAM ArAdhanAmAMthI calita Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thavA temaja pariNAme dIrghakALa paryata duHkhamaya saMsAranuM paribhramaNa cAlu rahyuM hoya evA AtmAonI jIvanakathAo e virAdhaka dharma kathAnuga kahevAya che. 8. jIvana-ghaDataramAM dharmakathAnuga e dIvAdAMDI anaMtakALathI cAlu rahelA virAdhaka bhAvamAMthI bhavya jIvane ArAdhaka bhAvanA pavitra sthaLe pahoMcavA mATe A ubhaya prakArane dharmakathAnuga dIvAdAMDInI garaja sAre che. jIvanaghaDatara karavAmAM dharmakathAnugano je amUlya phALe che, eTale bIjA keI anugane phALe nathI, ema kahevuM e atizayokti nathI. samarAdityacaritra vagere dharmakathAnA granthanuM vAcana kiMvA zravaNa jyAre cAlatuM hoya tyAre game tevA AtmAne prAyaH eka vAra to vairAgyabhAva avazya pragaTa thAya che. mA khamaNane pAraNe gharanA AMgaNe padhArelA pavitra nigraMtha aNagAranA pAtramAM ghaNuM ghaNuM muzkelIthI taiyAra karelI khIranI AkhI thALI muniguNanI anamedanA sAthe vaharAvanAra zAlibhadrajInA pUrvabhavane prasaMga mehamAyAthI bharelA AtmAne supAtra dAnanI ucca bhAvanA ekavAra te avazya pragaTa kare che. e ja pramANe mahAsatI sItAjI, subhadrA temaja kalAvatI ane sudarzana zeThanA pavitra zIlanI rakSAnA prasaMge, skaMda parivrAjaka ane dhanA kAkaMdI vagere mahAmunivaronA tapanI parAkASThAnA prasaMge temaja eka avasaranA ugrapApI daDhaprahArI ane cilAtIputra vagere ucca AtmAonI vizuddhavizuddhatara bhAvanAnA prasaMge Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAre jyAre zravaNa karavAne temaja vAMcavAne prasaMga Ave che tyAre tyAre zaramAvatamAM praviSTa thayelA AtmAonuM haiyuM te te bhAvathI bhIMjAyA sivAya nathI rahetuM. sAcI rIte kahevAya to AtmAnA prAthamika utthAna mATe dharmakathAnuyuga e ja pradhAna sAdhana che. 9. A kathAgranthanA saMkalanakAra dharmAnurAgI zrIyuta manasukhalAla tArAcaMda mahetAnI kalamathI gujarAtI bhASAmAM taiyAra thayela A "zIladharmanI kathAo" e nAmane prastha paNa AjanI UgatI prajAnA jIvanaghaDataramAM atyaMta upayogI thAya te dharmakathAnuM yegane suMdara prastha che. A pustakamAM mukhyatve jaina zAsanane anusaratI bhUtakALanA pUrvArAryoe te te granthamAM saMskRtaprAkRta bhASAmAM racelI dharmakathAonuM avataraNa che. be-cAra kathAo bauddhadarzana vagere Itara darzananI paNa che. paraMtu A dharmakathAgranthanA vAcake te temAMthI jene darzanane anukUla tAtparya grahaNa karavA mATe dhyAna devAnuM che. pUrvA cArya racita pranthomAM paNa kvacita kavacita Itara dazananAM dRSTAMta hovAnuM te te granthanA abhyAsIothI ajANyuM nathI. 10. zrIyuta manasukhabhAInuM dhArmika jIvana dharmAnurAgI zrIyuta manasukhabhAI eka zraddhAsaMpanna mahAnubhAva che. jenA darzananA maryAdita paNa suMdara abhyAsa sAthe temanuM sAhitya vAcana ghaNuM vizAla che. suvihita Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidvAna sAdhu-munirAjonA vyAkhyAnazravaNa karavA mATe teo anukULa sthAne prAyaH niraMtara hAjara hoya che. devadarzana-pUjana-sAmAyika-brahmacarya vagere vratanuM niyamita paripAlana e temane niraMtarane dhArmika, vyavasAya che. muMbaI temaja anya sthaLenI dhArmika, sAmAjika saMsthAomAM temane kAyamI sakiya phALo jovA maLe che. AvA eka dharmAnurAgI mahAnubhAvanI kalamathI dharmakathAnuga viSayaka A pratha taiyAra thAya te dharmapremI harakoI vyakti mATe ghaNo anumaMdanAno viSaya che. 11. prAkathana lakhanAranuM vAcaka vargane khAsa sUcana A granthamAM vartatI badhI kathAo tapAsI javA mATe zrIyuta manasukhabhAI e karelI vinaMtI pramANe meM A printha sAvaMta vAMcela che. paNa bIjI aneka dhArmika pravRtti enA kAraNe sthiratAthI je rIte vAMca joIe te rIte nathI vaMcAya. ema chatAM kathAnA saMkalanakAra manasukhabhAI jema chadmastha che tema huM paNa sAdhu chatAM chadmastha chuM. vaLI kathAnA prasaMgamAM kaI kaI granthamAM matamatAMtaro paNa hoya che. ekanI eka dharmakathA amuka prasthamAM je rIte apAyela hoya te apekSAe anya granthamAM te ja kathAne amuka prasaMga bIjI rIte paNa hoya che. AvA saMjogomAM vAcakavargane kaI paNa kathAnA keI paNa jIvanaprasaMga viSayaka saMzaya athavA bhrama thAya te A graMthanA lekhakane sAdara jaNAvavAnuM yathAyogya sUcana karavA sAthe jaina zAsanane Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAdha pahoMce tevI koI khalanA rahI gaI hoya to "micchA mi dukkaDa'nuM AlaMbana e lekhaka tathA saMzodhana mATe atre rajuM karavuM e huM avasarecita mAnuM chuM. prAte A dharmakathAprantha sahu keIne AtmAne pitAnA cAritranA ghaDataramAM khUba ja upayegI thAya ane AtmakalyANanA pavitra paMthe prayANa karavA preraNA Ape e ja zAsanadevane prArthanA. 10me rasto, zrI RSabhadevajI jaina maMdira, cembura, muMbaI-71. vi. saM. 2023 nA piSa zudi 7, maMgaLavAra. vijayadharmasUri Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhakanuM nivedana jaina dhArmika zikSaNasaMdha, muMbaInA mukhapatra "jaina zikSaNa sAhitya patrikA' mAsikanI zarUAta AjathI lagabhaga dazeka varSa pahelAM thaI, ane saMsthAnA maMtrI zrI. prANajIvanadAsa gAMdhI temaja patrikAnA AdyataMtrI 5. dhIrajalAla zAha ane tenA utsAhI vyavasthApaka zrI. cImanalAla pAlItANukaranI IcchAnusAra A patrikAnA kathAvibhAganuM kAma meM svIkAryuM. A kAraNe jaina sAhityanA kathAvibhAganA aneka graMtho jevAnuM maLyuM ane temAM rasa utpanna thayo. tenI phalazruti tarIke bhAvanagarathI pragaTa thatA "jaina" patranA vizeSAMke, bhAvanagara, jaina AtmAnaMdasabhA taraphathI pragaTa thatA AtmAnaMda prakAza mAsika, temaja "jena zikSaNa sAhitya patrikAmAM je kathAo meM lakhI che, temAMthI cUMTIne graMthanA A prathama bhAgamAM chavvIsa kathAo graMthastha karI che, ane rAjya banaze te AnA anusaMdhAnamAM bIjA bhAgo paNa bahAra pADavAnI bhAvanA che. alabatta, mAsika patromAM prasiddha thayelI A badhI kathAone sudhArI-maThArI che, temaja suvAca karavA arthe vistRta paNa karI che. jainadharmanA prANabhUta Agama sAhityanA mukhya cAra vibhAgo cheH (1) dravyAnuga, (2) gaNitAnuyoga, (3) caraNakaraNAnuga, (4) caritAnuyoga. A cAra anuyogamAM jagatabharanuM samagra tattva samAI jAya che. A badhAmAM pradhAnatA caritAnuyoganI che ane tethI tattvajJAna sAhitya karatAM anekagaNuM vadhAre kathA sAhitya jenazAstromAM jovAmAM Ave che. mAtra jenadharmanA AgamomAM ja nahi; paNa veda, kurAna, bAIbala ane tripiTakamAM paNa subhASito, saMvAda ane dharmakathAonI ja pradhAnatA jovAmAM Ave che, Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 * " A graMmAMnI chavvIsa kathAo paikI pAMcamI ' mRSAvAda' ane TTI temaja paMdaramI 'rAgadveSa ' ane 'duHkha-jIvananI sarvAMttama saMpatti'nI kathA pU. paMDita zrI. khecaradAsa deAzIe lakhelA bhagavAna mahAvIranA daza upAsake '(uvAsagadasAsUtra ) ane bhagavAna mahAvIranI dharmakathA ' ( jJAtAdha`kathA )nA AdhAre meM lakhI che. trIjI pApa ane pazcAttApa 'vALI kathA muni sakalacaMdajI racita zrI, devAnaMdAnI sajajhAya ' parathI AAlekhI che. 1 AThamI ane ekavIsamI kathA ' uttarAdhyayanasUtra 'nI che. ceAvIsamI kathA baMdhana ane mukti ' pariziSTapanI che. vIsamI kathA * vedanA ane mukti 'zrImad AnaMdadhanajInA 'bhagavAna AdinAthanA prathama stavana ' khAyatamAM jai kiMvadantI pracalita che tenA AdhAre cI che. agiyAramI kathA TipUtaM svakSeta pAknuM Alekhana pU. AcA vijayarAmacaMdrasarijIe vyAkhyAnamAM ApelA eka dRSTAMta parI kayu' che. seLamI ane ogaNIsamI kathA svataMtra kathA che ane bhAgavata temaja abhayakumAranI buddhi viSe je aneka vAtA sa MgrahAyelI che, te AdhAre taiyAra karI che. ceAthI ane trevIsamI kathA bauddhadhanAM za.stronA AdhAre taiyAra karI che. dazamI ane bAvIsamI kathA nAthasaMpradAyamAM thaI gayelA mahAna yAgIjanAnA jIvanane lagatI che. e sivAyanI bIjI kathA upadezaprAsAda, prabaMdhaciMtAmaNi, dhanyacaritra vagere graMthAnA AdhAre lakhI che. " 6 jainadharmAMnA kathAsAhitya saMbaMdhamAM muni da"navijayajI (tripuTIe kaDavI chatAM eka sAcI vAta karatAM kahyuM che ke, jaina kathA sAhitya mAtrathI, prAkRta ane sa MskRta sAhityamAMthI rUpAMtarita thaI vividha dezabhASAemAM bahu ja alpa pramANamAM prakAzita thayela hAvAthI hajI Ama janatAnuM A tarapha lakSya nathI gayuM. temAM paNa je kathAsAhitya bahAra paDe che, te jUnI paddhatinAM bhASAMtara 1. jaita sajajhAyama LA, prakAzaka : jaina prakAzana madira--adAvAda Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpe ja bahAra paDe che. eTale emAM vartamAnayugane baMdhabesato bhAva, kALe kALe badalAtI lekaci pramANe bhASAsauDava ke lAlitya jaIe eTalA pramANamAM nathI AvatuM. jethI ghaNA vAcake A bhASAMtarane hAtha paNa nathI aDakADatA." A graMthamAM je badhI kathAo ApavAmAM AvI che te prAcIna yuganI che ane ApaNuM pUrvAcAryoe te vakhatanA lokamAnasa ane parivartana pAmatI paristhitinA AdhAre bahu dIrghadraSTithI racelI che. Aje jagatamAM mahAna parivartana thaI raheluM che ane vartamAnayuga tethI ja kAMti ane vijJAnayuga tarIke oLakhAya che. eTale mULanI badhI kathAonA AtmAne avicchinna rAkhI tene Adhunika rUpa ApavAne meM namra prayAsa karyo che. pU. kAkAsAheba kAlelakara lakhyuM che ke : "je jIrNa thAya che te maTI jAya che. je badalAta nathI te saDI jAya che, jenI pragati thatI nathI, tenI adhogati thAya che. pahADanA patharA badalAtA nathI mATe dhIme dhIme temane bhUke thaI jAya che."3 A vAtane lakSamAM rAkhI A kathAonA AtmAne akhaMDa rAkhI tenA dehamAM parivartana lAvavA meM prayatna karyo che. mULanI zakya teTalI sAmagrI ema ne ema rAkhI che. pAyAmAM pheraphAra nathI karyo paNa tenI paranA bAMdhakAmamAM pheraphAra karyA che. sthAomAM pAtronAM nAme, svarUpa. vAtAvaraNa banI zakyuM tyAM sudhI tenAM te ja rAkhavA prayatna karyo che. ahIM pragaTa thatI badhI ja kathAonI zailI upadezAtmaka che. tananA rogI mATe dardIne dUra karavA mATe jema auSadhanI jarUra paDe che, tema mananA rogI mATe A kathAo padharUpa banI zake e daSTie ApaNA pUrvAcAryoe tenuM Alekhana kareluM che. bhinna bhinna prakRti dharAvatAM kathAnAM pAtro paikI ahIM koIne pratye ghaNA ke tiraskAra dAkhavavAmAM Avyo nathI. bhAna bhUlelAM strI ane puruSa 2. vIrAmanI vAto: bhAga 2 je le. zrI. jayazikhu-prastAvanAmAMthI. 3. " jIvana vyavasthA" le kAkAsAheba kAlelakara, pAna. 65 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeoe bhayaMkara pApakRtyo karyA che, teo paNa jAgrata banI pazcAsApanA bhAge vizuddha thayA che to koI kAI zuddha kaMcana jevAM banI muktine paNa varyA che. jagatanA badhA ja leke pragatipathanA yAtrike che. mAnavI AtmAne bhUlI indriyone vaza thAya che. pariNAme bhUle kare che ane pApanI jALamAM phasAya che. pachI te eka pApamAMthI bacavA mATe bIju ane bIjAmAMthI bacavA mATe trIju ema pApanI paraMparA sarjAya che. emAMthI UgarI javAne, bacavAno mArga mANasa je samajI zake nahi to tenuM samagra mAnavajIvana vyartha jAya che. bhogo ane aizvaryAnA arthe je mANase pApamAM paDe che, teo pApanA mArge bhogo ane aizvaryane kadI paNa prApta karI zakatAM nathI. mULamAM to bhoga ane aizvaryAne prApta karavAnI IcchA thavI e je moTAmAM moTA roganI nizAnI che. A badhuM aMte jhAMjhavAnA jaLa jevuM puravAra thAya che. bhege ane aizvarya sAme ja dekhAya, paNuM mAnavI tene pakaDavA jAya ke pArAnI mAphaka te sarI jAya che. ApaNuM RSimunioe tethI spaSTa bhASAmAM kahI dIdhuM ke-cavartana muLIyA-arthAta tyAga dvArA ja bhagava. jaina dharmazAstroe paNa A ja vAtane Teke ApatAM kahyuM che ke, "cakravartIne je sukha nathI, ane je sukha Indrane paNa nathI te sukha ahIM lokaeNpaNuM rahita sAdhune hoya che." bheganA mArge paDyA pachI emAMthI bahAra nIkaLavAnuM muzkela bane che, ane tethI mAnavI e mArganI kurUpatA samajI laI tenAthI dUra ja rahe e daSTi dhyAnamAM rAkhI bhayanI dIvAdAMDI tarIke ApaNuM pUrvAcAryoe bahu dIrdhadaSTipUrvaka AvI badhI kathAo racI che. duHkha bhogavavA mATe nahIM paNa sadAkALa (for ever) mATe duHkhamAMthI mukta banI janma-maraNanI jaMjALane aMta lAvavA mAnavajanma prApta thaye che. te pachI, jagatamAM cAre tarapha duHkha ne Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkha ja kema jovAmAM Ave che? A vAtane vicAra karatAM lAge che ke, mANasane anya keI nahIM paNa tenA potAnAM ja duSka duHkha Ape che. ApaNuM dumane bahAra nathI, paNa ApaNI aMdara ja rahelA che. hiMsA, corI, asatya, maithuna, parigraha, krodha, mAna, mAyA, lobha, garva, mada, bheda, vera, vizvAsaghAta, vAsanA, rAga-dveSa, moha, dhikkAra, dhRNA, tiraskAravRtti, IrSA, asUyA, Asakti, kIrti, lekaeNpaNuM, Aveza, tRSNa-A badhA ja ApaNuM bhISaNa duzmane che. A duzmane para vijaya prApta karavA mAnave kSamA, mArdava, Arjava, zauca, satya, saMyama, tapa, tyAga, AkiMcanya ane brahma (brahmacarya)nI maitrI sAdhavI joIe. mAnavajIvana eTale satata yuddha, paNa A yuddha kaI anya sAthe nahi paNa potAnI jAta sAthe ja laDI levAnuM hoya che. mahAtmA TolasToye tenA The christian TeachingnA pustakamAM AvA dezo sAme arthAta pote ja potAnI jAta sAthe laDI levAne upadeza Apyo che. bhagavAna mahAvIre paNa spaSTa zabdomAM kahI dIdhuM che ke: "sumeLa je gAdi vi te gujjaina vo ! guDhAruM tajI TullAmaarthAta "he bhAI! tArI jAta sAthe ja yuddha kara. bahAra yuddha karavAthI zuM? enA jevI yuddhane vegya bIjI vastu maLavI durlabha che." mAnavI aMdara yuddha laDavAne badale bahAra laDavA jAya che ane pariNAme duHkha vahorI le che. A graMthanI kathAonuM mULa lakSya ApaNane A ja vAta samajAvavAnuM che. mANasa pote potAnI jAtane jItI le to e ja sthitimAM tenI mukti che. svarga ane narkanAM sukha-duHkha temaja muktidvArA prApta thatI cirakALanI zAMti parokSa rIte te maLatAM ja haze, paNa ApaNe tene pratyakSa rIte anubhava A ja janme, A pRthvI para prApta karIe to ja emAM mAnavajIvananI sArthakatA ane zobhA che. eka vidvAna puruSe sAcuM ja kahyuM che ke: "If 4 zrI. AcArAMgasUtra, 5, 123, Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ you want to be in heaven, heaven must be in you-arthAta je tamAre svargamAM javuM hoya te svarga tamArAmAM hovuM joIe. karmanA siddhAMtamAM jene avicaLa zraddhA hoya tene A jagatamAM kazuM ja camatkAra jevuM lAgI zakatuM nathI, kAraNa ke je koI kArya A jagatamAM banatuM jovAmAM Ave che tenI pAchaLa tene anurUpa kAraNa paNa paDeluM ja hoya che. A kAraNa ApaNe na samajI zakatA haIe tema bane, paNa kAraNa vinA kArya banI zakatuM nathI te eka nakkara hakIkata che. jagatamAM Aje te lagabhaga badhA ja dharmo AtmAnA nityatvamAM temaja jUnAM vastro badalIne jema navAM vastro paherIe chIe tema AtmA paNa eka zarIra choDI bIjA zarIramAM dAkhala thAya che ema mAne che. eTale A kathAomAM AvatI deva ke devInI vAtane tUta, kalpanA ke camatkAra mAnI levAnuM jarUrI nathI. mRtyu pAmanAra vyaktinA AtmAe svapnadvArA agara anya rIte kyAM, kevI rIte ane koNe tenuM khUna karyuM hatuM te hakIktanI jANa karatAM keTalAka dAkhalAo Aje paNa sarakArI daphatare che, eTaluM ja nahIM paNa evA vananA AdhAre sAcA khUnIone pakaDI paNa zakAyA che." AtmA amartya ane avinAzI che, tene nAza kadApi koI kALe thato nathI e bAbatamAM jene saMpUrNa zraddhA hoya tene AvI bAbatamAM camatkAra jevuM kazuM ja lAgavuM na joIe. mArA eka sahadayI mitra ane parama hitecchu jeo eka kuzaLa vicAraka, ciMtaka ane samartha patrakAra che, teo "jaina" patranA vizeSAMmAM pragaTa thayelI "dRSTirAga" (A graMthamAMnI teramI 5 juo "navanIta gujarAtI DAyajesTa, phebruArI, 1966nA aMkamAM "janma - maraNanI samasyAvALe lekha.. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( kathA)nI kathA vAMcI mane pUchyA hatA ke, A deva-devIonI vAte tamAre haju kayAM sudhI karyA karavI che?' dRSTirAga'nI kathAmAM AvatA devanI vAta jene yathA na lAgatI hAya tenA mananuM samAdhAna vijJAnanA niyama anusAra paNa thaI zake tevuM che. pANImAM jyAre paththara nAkhIe tyAre pANI meAjAnuM svarUpa laI ne paththaranI sAme pratikriyA kare che. A ja rIte mananI A pratikriyA je rUpa dhAraNa kare che, te rUpamAM ApaNe te padAca joI zakIe chIe. A rIte ' dRSTirAga'mAMnA udayane tenI svastha patnI prabhAvatIne joI hAya ane vArtAlApa karyA hAya te temAM kazuM ja azakaya jevuM nathI. premamAM je apAra ane adbhuta zakita rahelI che tenuM nidarzana udayananA pAtradvArA A kathAmAMthI thaI zake che. parantu, A kathAmAM prabhAvatInA jIve devajanma dhAraNa karI udayanane khAdha pamADayo hatA ke nahi, te vastu mahattvanI nathI. prabhAvatI paranA athAga premanA kAraNe udayananA citta para AvA saMskAra paDayA ane tethI te prabhAvatI pratyenA tIvra rAga ane mAhamAMthI mukta thaI zakayo temaja tene jIva mekSagAmI thayA e ja vastu mahattvanI che. * dharmAMnA siddhAMtAnI samAleAcanA buddhinI kasoTI vaDe thaI zake, parantu e siddhAMta samajAvavA mATe jyAre kathA-vArtA Adine Azraya levAmAM Avyo heAya tyAre e kathA-vArtA vagerenI samAleAcanA jarA judI rIte karavI jarUrI che. cakalI lAvI dALanA dANA ane cakalA lAvyA cAkhAnA dANA ane e beu dANAnI khIcaDI taiyAra karyAnI vArtA ApaNe sAMbhaLI che. Aje paNa ApaNAM bALakA sAMbhaLe che, ane A vArtA ApaNA bApadAdAoe paNa sAMbhaLI ja haze, haMsa meAtInA cArA care che ane pANI temaja dUdha meLavyuM hAya tA paNa haMsa temAMthI dUdha chU pADIne pI jAya che; evI Tu Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAta paNa vArtAomAM Ave che. paraMtu A badhI bodhAtmaka kalpanAo che ane tene artha eTalo ja ke manuSya zreSTha grahaNa karavuM ane bIjuM tajI devuM. dharmakathAonA mahatva viSe ApaNuM suprasiddha sAhityakAra zrI. jyotIndra davee sAcuM ja kahyuM che ke, "dharmakathAnA kathA dharmathI vidvAna ne sujJajanathI mAMDI AnaMda ane rasanA zokhIna evAM sAmAnya strI-puruSa ne bALake; e sarvanI rasavRtti saMtoSAya che. ethI jarA UMcI kakSAnA leke mATe dharmakathA e karmakathA paNa banI zake che. emAM nirUpAyelAM Adarza pAtronuM dharmAcaraNa ane vyavahAramAM dharmanuM pAlana karavA mATe preraNuM samuM bane che, ane vidagdha mATe dharmakathA e marmakathA paNa banI zake che. emanA kathAbhAgane dharmanirU paNa uparAMta emAM rahelA jIvananA UMDA rahasyane tathA marmane eo pakaDI zake che. Ama dharmakathA saune mATe rasakathA, sAmAnya zikSita ne samajujanone mATe karmakathA ane sujJa ne vidagdhajane mATe marmakathA paNa banI zake che. eTale eka rIte jotAM, emAM bhakti, karma ne jJAnane samanvaya sadhAye hoya che.' have A kathAo viSe sauthI chellI vAta kahI dauM. bahu prAcIna samayamAM banelI hoya evI pratimAne tenI para lepa karavAthI te AkarSaka ane navA jevI lAge, to paNa kaLAnI daSTie tene sAco yaza e pratimA taiyAra karanAra bhUtakALanA kaLAkAranA phALe ja jAya che, paraMtu lepa karanAra pratibhAne lepa karI suzobhita ane AkarSaka banAvavAne badale vikRta banAvI de to evA aparAdha mATe sAce javAbadAra pele kaLAkAra nahi paNa lepa karanAra vyakti che. A rIte, A badhI kathAomAM je kAMI guNAnvita tatva jovAmAM Ave tenA yazanA sAcA adhikArIe ApaNuM mahAna pUrvAcAryo che, ane emAM je kaI nyUnatA agara deSa jevuM lAge te badhAnI javAbadArI mArI potAnI che, ane te mATe micchA mi suvaDA 6 "samarpaNa" tA. 7-2-60 nA aMkamAMthI sAbhAra. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svajana jevA vaDIla zrI phatecaMda jhaverabhAIe mArI lekhanapravRttimAM pahelethI ja rasa lIdhe che ane mane temanI satata daravaNI maLatI ja rahI che, eTale emane AbhAra vyakata karavA mArI pAse zabda nathI. A kathAsaMgrahanuM vizeSa dhanabhAgya eTalA mATe che ke tene pa. pU. AcArya zrI vijayadharma sUrIzvarajInuM prAkathana prApta thayela che. teonI tabiyata asvastha hovA chatAM mArI vinaMtine mana ApIne prAkathana lakhI ApyuM te mATe huM temane aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnuM chuM. pUjya paMDita becaradAsa dozI mArA nikaTanA saMbaMdhI hovA chatAM mArA mATe te teo guru samAna che. mAtra mArA lekhana kAryamAM nahIM paNa mArA jIvana ghaDataramAM teo ne sIdhI ane ADakatarI rIte moTo hisso che. temaNe ja A graMthanI prastAva ne zrI. nagInadAsa pArekha pAse lakhAvI ApavAnI vyavasthA karAvI ApI te mATe temane temaja zrI nagInadAsa pArekhane huM atyaMta RNI chuM zrI. dhIrajalAla zAha, zrI. prANajIvanadAsa gAMdhI cImanalAla pAlItANAkare A kathAo lakhavAmAM mane preraNA ane protsAhana ApyAM che temaja paMDita zrI aMbAlAla premacaMda zAhe AgraMthanI presa kepI temaja badhA prako bahu kALajIpUrvaka sudhArI ane tapAsI ApyAM che mATe huM teo saune atyaMta AbhArI chuM A pustaka je presamAM chapAyuM tenA mAlika mArA mitra zrI aMbAlAla paTela ekAeka svargavAsa pAmatAM temanA putra bhAI jagadIze A kAma sarasa rIte taiyAra karI ApyuM che te mATe. temaja mArA nAnAbhAI zrI. caMdulAla gulAbacaMda mahetAe A pustakanI zarUAtathI chelle sudhI tamAma vyavasthA karI ApI mane jarA paNa takalIpha nathI dIdhI te mATe teone huM AbhArI chuM. mArA bhatrIjA ci. dinakararAye A pustakanA kavara peja para zrI ane puruSa'nI kathAmAM AvatA guru-ziSyanuM je bhAvavAhI citra taiyAra karI ApyuM che te mATe tene paNa huM AbhArI chuM. manasukhalAla tArAcaMda mahetA Page #24 -------------------------------------------------------------------------- Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sau. jazumatI tribhuvanadAsa (papubhAI) pArekha jemanA samaraNArthe A graMtha prakaTa karavAmAM AvyA che. janma : I. sa. 1910 * * mRtyu : 4-4-1966 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a. sau. zrI. jazumatIbahenanA jIvananI rUparekhA jemanA puNyasmaraNArthe A graMtha prakaTa karavAmAM Ave che te zrI. jazumatIbahenanA janma bhAvanagaramAM zAha cunIlAla juThThAbhAIne tyAM sa'0 1966 mAM thayeA hatA. temanAM mAtuzrInuM nAma rUpALIbahena. jazumatIbahene cAra gujarAtI dhoraNa sudhIno abhyAsa karyAM hatA. bAlyavayamAM ja temanAM mAtA-pitAnA svargavAsa thayA. sa. 1980nA mAha zudi sAtamanA divase temanAM lagna bhAvanagaranA suprasiddha kuTuMba TI. sI. bradharsa vALA zrI. tribhuvanadAsa ( zrI. paMpubhAI ) dula bhadAsa pArekha sAthe thayAM hatAM. temanAM sAsu ga'gAsvarUpa ajavALIbahenamAM jazumatIbahenane punaH mAtA-pitA prApta thayAM ane jUnA yugamAM janmyAM hAvA chatAM navA yugane anurUpa anusaranArAM ajavALIbahene temanA ane putrA tribhuvanadAsa ane cunIlAla vacce jema kaze| bheda na jANyA tema putrIe sau. saubhAgyahena ane TapuNena temaja putravadhUe zrI. caMdanabahena ane sadgata sau. jazumatIhena vacce kazA bheda na joyA. putrIe ane putravadhue temane mana ekasamAna che. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jazumatIbahenane praviNacaMdra, vinayacaMdra, ramezacaMdra ane navInacaMdra ema cAra putra ane lalitAbahena tathA Indubahena ema be putrIo che. zrI. praviNacaMdra muMbaImAM praviNacaMdra eNnDa kaMpanInA nAme dhaMdho kare che. zrI. vinayacaMdra ane ramezacaMdra bhAvanagaramAM temanI peDhImAM ja kAma kare che, ane zrI. navInacaMdra muMbaImAM meDIkala kolejamAM DaoNkaTarI lAInane abhyAsa kare che. zrI. praviNacaMdra ane vinayacaMdra temaja baMne putrIonAM lagna thaI gayAM che ane te saune tyAM saMtAno che. A rIte sadgata jazumatIbahena lIlIvADI mUkIne gayAM che ema niHzaMka kahI zakAya. zrI. tribhuvanadAsa pArekhanA pitAzrI saMgata durlabhadAsa rUganAtha pArekhe ApabaLe AgaLa vadhI bhAvanagaramAM saM. 1lpa mAM svataMtra dhaMdho zarU karyo. temanA moTA putranuM nAma cunIlAla ane nAnAnuM nAma tribhuvanadAsa. A baMne bhAIonAM nAma parathI A peDhInuM nAma TI. sI. bradharsa (TI = tribhuvanadAsa ane sI = cunIlAla) rAkhavAmAM AvyuM. zrI. durlabhadAsa pArekha mahAdharmiSTha ane niSThAvAna hatA ane sAhityamAM paNa rasa letA. jene AtmAnaMdasabhAnI sthApanA vakhatanI prathama vyavasthApaka samitinA agiyAra sabhya paikI teo eka hatA. saM1998 mAM teo svarga vAsa pAmyA, je vakhate tribhuvanadAsanI uMmara mAtra cha varSanI hatI. temanA vaDIla baMdhu saddagata cunIlAle laghu baMdhune pitAnI jarA paNa uNapa na dekhAvA dIdhI ane Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___ 25 zrI. tribhuvanadAse paNa vaDIla baMdhune pitAnA sthAne ja mAnIne temanA pratyenI AmanyAmAM kadI lepa thavA na dIdhe. zrI. cunIlAla pArekha saM. 2009mAM svargavAsa pAmyA. saddagata cunIlAla pArekhanA jyeSTha putra zrI. cImanalAla tathA zrI. tribhuvanadAsa sau sAthe ja saMyuktarIte dhaMdhe kare che. A kuTuMbanA sabhyo vaccenAM sneha ane saMpa temaja vinaya ane viveka atyaMta anumodanIya ane prazaMsanIya che, temaja sau keIne tenuM anukaraNa karavA jevuM che. - saddagata durlabhadAsa pArekhanuM AkhuMye kuTuMba dharma parAyaNa ane bhaktibhAvathI raMgAyeluM che. dAdAsAhebanA derAsara najIkamAM ja temanA nivAsasthAne AvelAM che, eTale kuTuMbanA tamAma sabhya zrI. zramaNa saMghanI vaiyAvacAne suMdara lAbha le che. jazumatIbahena svabhAve zAMta, saraLa ane kartavyaparAyaNa hatAM. teo atyaMta mAyALu ane sevAbhAvI hatAM. anyanuM dukha teo joI na zakatAM ane tethI bIjAnA duHkhamAM bhAga paDAvA teo harahaMmeza utsuka rahetAM. vinaya, viveka ane milanasAra prakRtinA kAraNe temaNe saunAM mana jItI laI kuTuMbanI khyAti temaja pratiSThAmAM vadhAro karyo hate. ATha varSa pahelAM jazumatIbahena tathA temanAM jeThANuM caMdanabahene varasItapa karyo hato, ane te vakhate TI. sI. bradharsa kuTuMbanA lagabhaga badhA ja sabhya sAthe teoe sametazikharajI temaja anya aneka tIrthonI jAtrA karavAne apUrva lAbha lIdhe hate. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 jazumatIbahenane chellA eka varSathI DAyAbITIsa (sIDI pezAba )nA vyAdhi thayA hatA ane te kAraNe hRdayataMtra paNu bagaDI gayu' hatuM. A dardanI jANa thatAM temane turata ja muMbaI laI javAmAM AvyAM hatAM. tyAMnI yAgya sAravArathI tabiyatamAM sArA sudhArA dekhAyA, paraMtu bhAvanagara pAchA AvatAM tayitamAM anukULatA na rahI. Dau. chaganalAla trivedI tathA kuTu'bIjaneAnI kuzaLatApUrvakanI sAravAra ane athAga prayatna chatAM temane ArAma na thayA ane aMte A da jIvaleNa nIvaDayu'. caitra zuddhi terasanA divase peAtAnA nivAsa sthAne sakaLa sadhane sAkaranAM pANI pAvAnI bhAvanA pUrNa karI ane saMghanAM darzana karavAnA e rIte mAMdAmAMdA paNa apUrva lAbha lIdho. te pachInA divase eTale caitra zudghi caudaza tA. 4-4-66nA divase sa`dhyAkALe ekAeka hRdayanA humalA thatAM izvaranuM dhyAna dharatAM zAMtipUrvaka dehatyAga karyAM. Avu' samAdhikaraNa jIvanamAM jeNe dhanI sAcI ekaniSTha ArAdhanA karI hAya evA puNyAtmAne ja prApta thAya che. emane jIvana jIvatAM AvaDayu ane tethI mRtyuveLA paNa teo dhanya thaI gayAM. je janme che tenuM mRtyu paNa avazya che. zrI jazumatI mahenanA sthUladehane joke nAza thayA, paNa temanA jIvananI suvAsa saunA aMtaramAM vasIne cirakALa sudhI preraNA ane prAtsAhana Apaze, kAraNa ke evA puNyAmAenI yazaH Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAyAne jarA temaja mRtyune bhaya hetuM nathI. ApaNuM eka mahAna kavie sAcuM ja kahyuM che ke - "janma ne mRtyu che ubhaya suMdara jage, ho bhale ubhayanA paMtha nyArA ! paNa khare mRtyu e adhika suMdara dise, jyAM khIle mAtra zubha smaraNa kyArA !" 11, pArasI bajAra sTrITa ) keTa, muMbaI-1 | ajImA tAtha ja mahata Page #31 -------------------------------------------------------------------------- Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. dhanya munirAja ! kauzAMbI nagarImAM e vakhate lagnanI mosama cAlatI hatI. ghera ghera lagna hatAM ane Aje jema AmraphaLanI vividha jAtemAM kezara kerI sauthI zreSTha gaNAya che, tema te vakhate miSTAnnanI vividha vAnIomAM siMha kezara lADu bahu vakhaNAtA. bhejanasamAraMbhamAM sAta vAnAMnI sukhaDI karI hoya, paNa temAM je siMha kezara lADu na hoya to te bhojana nIrasa gaNAtuM. e vakhate mahAna tapasvI zrI. suvata muni vicaratA vicaratA tyAM AvI pahoMcyA. temanAmAM tapanuM teja AgaLa tarI AvatuM hatuM. chUTA moMe te bhAgye ja khAvAnuM hoya. chaThTha, aThThamanA tapathI AgaLa vadhI have to mAsakhamaNanA pAraNe mA khamaNa karatA, ane eka mahAna tapasvI munirAja tarIke temanuM nAma cAre tarapha prakhyAta thaI gayuM hatuM. jena sAdhuone zAstramAM vividha upamA ApavAmAM AvI che. eka ja ThekANethI gocarI na levAnA kAraNe temane bhamarA jevA kahevAmAM Ave che. kAmagarUpI kAdavamAMthI ja utpanna thayelA hovA chatAM, tenAthI alipta rahetA hovAthI temane kamala jevA paNa kahevAmAM Ave che. haraNa jema pAradhithI udvigna rahe che, tema saMsArarUpI pAradhinA bhayathI jaina sAdhuo hamezAM udvigna rahe che, eTale temane mRganI Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 ] [ zIladharmanI kathAo-1. jevA paNa kahevAmAM Ave che. sApa jema ekadaSTi hoya che, tema bhikSA mAgavA janAra sAdhunI paNa saMyama tarapha eka daSTi rahe che, temaja sApa jema daranI AjubAjunI jamInane aDakyA vinA aMdara pese che, tema sAdhuo paNa annane svAda mATe meMmAM mamaLAvyA vinA khAya che, eTale apekSAe sApa jevA paNa kahevAya che. jaina sAdhu mananazIla hovAthI muni kahevAya che, kSamAzIla ane akrodhI hevAthI zAnta kahevAya che, IndriyenuM damana karatA hovAthI dAta kahevAya che ane eka sthAne sthira na rahetAM vicaryA karanArA havAthI caraka paNa kahevAya che. pApane sarva prakAre tyAga karyo hovAthI parivrAjaka, bAhya ane AtyaMtara maMthio vinAnA hovAthI nigraMtha, saMsArane tarI sAme kinAre javA IcchatA hovAthI tIrAthI ane hiMsAdimAMthI nivRtta thayelA hovAthI virata paNa kahevAya che. AvA sutrata munirAja eka divase mAsakhamaNane pAraNe gocarI arthe nIkaLI paDayA. pAraNuM karyA pachI bIjA divasathI ja pAchI eka mAsanA upavAsanI tapazcaryA zarU thavAnI hatI, eTale munirAje vicAryuM ke AhAranI kaI pauSTika vastu necarImAM maLe te ThIka. chellA pAraNA vakhate cesaTha dravyayukta kauzAMbInA suprasiddha siMhakezara lADune svAda karyo hato, jenI sugaMdha ane svAda munirAjanI dADhamAM rahI gayA hatA. - badhI IndriyAmAM sauthI vadhAre balavAna ane adamya Indriya te jIbha che. A jIbha aneka anarthonuM mULa che. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. dhanya munirAja ! ] [ 3. zAstrakAroe jIbhane rasonI lAlacu, roga mAtranI janmabhUmi ane bIjI tamAma Indriyone mAranArI ane tAranArI, cegArUDhane paNa balAt kheMcI nIce DhasaDanArI ane sau kAmanAne janmAvanArI kahI che. A jIbha rasanI lobhiyaNa ane hullaDa macAvanArI manAI che. jIbhanA svAdane vaza thaI tapasvI munirAja paNa siMhakezara lADunI zodhamAM eka gherathI bIjA ghare phare che, paNa e lADune kyAMya joga khAte nathI. bhaktajana munirAjane dUdha, rAba, maga ane vividha vastuo vaherAvavA mahenata kare che, paNa munirAja to "khapa nathI" ema kahI tyAMthI pAchA cAlI nIkaLe che. gocarImAM pUrato agara bilakula AhAra na maLe, te tene zoka na karatAM tene tapa samAna gaNIne sahana karI levuM, e zAstranuM sUtra munirAja bhUlI gayA. jIvana ane saMsAramAM viveka ane vicArapUrvaka vartavuM e paNa tapane eka zreSTha prakAra che, ane tethI ja kahevAya che ke-vivArapUrva kRttivane tapa -arthAt jIvanamAM vicArapUrvaka vartavuM eTale ta5. je tapanA pariNAme mana mAThuM ciMtana na kare, temaja Indriya ane jegonI hAni na thAya te ja tapa karavAyogya che. tethI ja kahyuM che ke va hi tA: vArtha turaM catra no ma-arthAt te ja tapa karavAyogya che ke jyAM mAThuM Atta ane raudra) dhyAna na thAya." Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ zIladharmanI kathAo-1. - zrI. suvrata muni siMha kezara lADunI dhUnamAM viveka ane vinaya cUkI gayA ane pachI te zarama choDI daI ghare ghara jaI sAmethI ja pUchavA lAgyA ke "siMha kezara lADune jega che ke nahIM?" kharekhara ! mANasa jenuM ciMtana kare temAM ja tenuM citta tadAkAra thaI jAya che. munirAjanuM mana paNa siMha kezara lADumaya thaI gayuM ane te bhikSAcaryAne niyame bhUlI gayA. dharma vRttine piSavAmAM nahi paNa ziSavAmAM che e vAta ja munirAja vIsarI gayA. "cittane nAnA prakAranI vRtti arthAt svarUpa dhAraNa karatuM aTakAvavuM e bheganA sAdA ane saraLa niyamanuM munirAjane vismaraNa thaI gayuM. | munirAjanI rasendriye temanAM sAna ane bhAnane bhulAvyAM. madhyAhna kALa thaI gayo, paNa munirAjane kyAMyathI siMha kezara lADune jega na thaye, eTale zaheranA badhA vibhAge pharI vaLyA. pachI te "dharmalAbhane bhUlI jaI gharamAM jatAM ja siMha kezara lAbha" belI praveza karavA lAgyA. A joI lokone lAgyuM ke munirAjanA magajanI kamAna chaTakI gaI che. - sUrya asta thaze ane rAtrinAM aMdhArAM patharAvA mAMDyAM, tema chatAM munirAjanI siMha kezara lADu mATenI kUca avirata paNa cAlu ja rahI. rAtrinA navane samaya thaze. bALako, yuvAne ane prauDha te zayanagRhamAM jaI nidrAmAM poDhI gayA hatA. keI kaI gharamAM bicArA vRddhajane ardha jAgRta avasthAmAM paDI rahyA hatA. munirAja e samaye eka Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. dhanya munirAja ! ] [ 4 bhaktajananA tharamAM gayA ane bhAgyayeAge e gharanA mukhya vaDIla eka suzrAvaka sUvAnI taiyArI karatA hatA, tenI pAse jaI siMhakezara lADunA joga thaI zake tevuM che ?' kahI ' UbhA rahyA. prathama te zrAvaka rAtrinA AvA vakhate munirAjane AvelA joI AbhA banI gayA; paNa bIjI ja paLe, eNe tapasvI munirAjanA mAnasane eLakhI lIdhuM. zrAvaka tattvajJa, zAstrAne jANakAra ane mAnavasvabhAvane pUrA abhyAsI hatA. ene lAgyuM ke munirAja AcArapatita nathI, paNa saceAgavazAt paristhitine vaza gaI gayA che. siMhukezara lADunI IcchA pAchaLa svAdanI apekSA haiAvA chatAM bhAvanA teA ucca hatI. eka mAsanA upavAsa khIjA divasathI zarU karavAnA hatA ane e tapa daramiyAna zakti TakI rahe evI zubha bhAvanA paNa munirAjanA manamAM ghara karI beThI hatI. bhAvanA zubha heAvA chatAM temAM viveka ane sAdhanA lepa thaI gayA hatA. unmAda ane ghelachAne kAraNe mAnavI ghaNI vakhata na karavAnuM' karI bese che, paNa evA prasaMge tene sthira karavA mATe teneA tiraskAra ke ghRNA na karatAM tenI ghelachA ke unmAda dUra thAya tevI jAtanA yAgya prayatna karavA joI e. AvezamAM AvI jaI kAI na karavA jevuM kRtya karI nAkhe, tA tene hamezAM kSamA ApavI joIe; tene tiraskAra nahi paNa prema ApavA joI e, kAraNa ke jagatanA kharAbamAM kharAba mANusamAM paNa sArAmAM sArA mANasana kAMIka aMza rahelA ja hoya che. gAmavat sarvemUteSu-nI Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 ] [ zIladharmanI kathAo-1. pAchaLa A ja bhAvanA rahelI che. mAnavasamAjanI e bhAre karuNatA che ke yogya cikitsaka dvArA tananA rogIonI te jyAre pUratI kALajI le che, tyAre mananA rogIone jelanI cAra dIvAlo vacce dhakelI de che. zarIra, mana ane AtmA e traNemAM jJAnadaSTie bhinnatA ane bheda spaSTa hovA chatAM, vyavahAradaSTie te e traNe abhinna che, ekabIja sAthe joDAyelAM che e gahana satya mAnavI bhUlI jAya che. zrAvaka te munirAjane joI tarata ja tamAma paristhiti samajI gaye, eTale munirAjane bhAvapUrvaka vaMdana karI kahyuM : munirAja ! siMhakezara lADu te tAjA ja AvyA che." pachI aMdara jaI siMha kezara mAdakathI bhareluM eka meTe thALa laI AvyuM ane te joIne munirAjanA aMgeaMgamAM AnaMda chavAI rahyo. munirAje pAtro nIce mUkyAM eTale zrAvake tamAma pAtro medakethI ThAMsoThAMsa bharI dIdhAM. munirAja jevA pAchA phare che ke tarata ja zrAvake be hAtha joDI kahyuM: "munirAja ! Apa jevA mahAtmAnAM pagalAMthI mAruM jhUMpaDuM pAvana banyuM che. Apa jevA mahAna tapasvInAM pagalAM mArA gharamAM thAya tene huM mAruM ahobhAgya mAnuM chuM. jenadharma pALavA chatAM mAruM kamanasIba e che ke huM kSatriya jAtine nahi paNa vaNika chuM. Apa jANe che ke vaNikanA lebhane bha hoya ja nahi, eTale ApanI rajA hoya te eka zaMkA pUchuM!" munirAja have asthiramAMthI sthira thavA lAgyA hatA Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. dhanya munirAja ! ] eTale zrAvakane je zaMkA hoya te pUchavA kahyuM, eTale zrAvake kahyuM 'yasya dhRtistasya tapo yasya tapastasya sugatiH sulabhA / ye'dhRtimantaH puruSAstapo'pi khalu durlabhaM teSAm // ' A lekane artha mane samajAtuM nathI, Apa te na samajAve?" munirAje kahyuM: "ene artha ema thAya che ke jene dhRti che, tene ja tapa saMbhavI zake che ane jenAmAM tapa che, tene ja mokSagati sulabha che. jenAmAM dhRti nathI tenAmAM tapa durlabha che." zrAvake vinayapUrvaka pUchayuM: "paraMtu munirAja ! kRtine artha zuM te ja mane samajAtuM nathI !' munirAja vicAramAM paDyA. pAtromAM mAdake paDyA pachI munirAjanuM dhyAna tyAM keDiyAnI saLagatI diveTanA prakAza para paDayuM hatuM. temane bhAna AvavA lAgyuM ke rAtrine samaya thaI gayo che ane pite savArathI ja gocarI arthe nIkaLyA che. dhRtine artha samajAvatAM munirAje kahyuM te kharuM ke dhRti eTale sthiratA, haiyedhIraja; paNa te ja vakhate temane pitAnI sAcI pari. sthitinuM paNa jJAna thayuM. munirAja vicAravA lAgyA ke, "ahAhA! huM tapasvI muni, paMca mahAvratane adhikArI, mAsakhamaNanA pAraNA arthe siMhakezara lADu jevI tuccha vastumAM pAgala banI mananI sthiratA gumAvI beThe! mane tapane adhikAra ja kayAM rahyo? jyAM sthiratA nathI, jyAM Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8]. [ zIladharmanI kathAo-14 dhIraja nathI; jayAM vaidha nathI, tyAM vaLI tapa saMbhave ke?" | munirAjanI AMkhamAMthI pazcAttApanAM AMsunI dhArI akhalitapaNe vahevA lAgI ane gadgadda kaMThe zrAvakane saMbodhI kahyuM: "tatvajJa zrAvaka! tame bhale vaNikakuLamAM janma lIdhe, paNa Aje te tame mArA gurunuM kArya karyuM che. vezanI daSTie huM tamArA guru, paNa tatvaSTie te tame ja mArA guru. patananA bhayaMkara mAga para huM ghasaDAI rahyo chuM, e bhAna tame mane atiDahApaNupUrvaka karAvyuM che. " pachI te munirAje e ja zrAvakanA oraDAmAM nirdoSa bhUmi yAcI, AkhI rAta tyAM ja kAussage dhyAnamAM gALI. prAtaHkALe munirAje nagara bahAra jaI zuddha bhUmi zodhI pAtrAmAMthI siMha kezara medaka kADhI tene cUre karavA mAMDyo ane je karmone aneka janmonI AkarI tapazcaryAthI nAza na thaI zake te karmone pazcAttApanI pracaMDa agni vaDe nAza karI nAkhe. eka bAju siMha kezara modakanA cUrecUrA thaI gayA ane bIjI bAju munirAjanA ghAtakarmone paNa cUrecUrA thaI gayA ane tyAM ja temane kevaLajJAna prApta thayuM. AvA munirAjane koTi keTi vaMdana! AvA zrAvakane paNa dhanyavAda! Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2, mananuM pApa kSitipratiSThita nagarInA mahAna rAjavInI ekanI eka putrI lakSamaNAne lagnadivasa hato. bAlyavayamAM ja lakSamaNAe Agame, saMhitAe, tarkazAstra, nyAyazAstra, vyAkaraNazAstrane abhyAsa karyo hate. jotiSazAstramAM paNa te nipuNa hatI. enI janmakuMDaLImAM saptama sthAne maMgala-zaninI yuti hatI ane lagnanA rAhu ane sUryanI tenA para daSTi hatI, eTale tenA lagnajIvana viSe tene bhAre vasavaso rahe. paraMtu karmazAne teNe uttama rIte abhyAsa karyo hato, tethI te jANatI hatI ke karmanA avicala kAyadAmAM jJAnI, parAkramI, tapasvI ke saMyamI saunA mATe niyame te ekasarakhA che. je karma bAMdhyuM hoya te udayamAM AvatAM avazya bhegavavuM ja paDe che ane A niyama mahAna zaktizALI rAjavI temaja rastAnA rakhaDanAra bhikhArIne samAna rIte lAgu paDe che, te vAta lakSmaNa barAbara samajatI hatI. yauvanavaye enAM lagna eka bhAre tejasvI rAjakumAra sAthe nakakI karavAmAM AvyAM. rAjakumAra pitAnA rasAlA sAthe lagna arthe kSitipratiSThita nagarImAM AvI paho. nagarInA loko utsavaghelA thaI gayA. rAjamahelamAM paNa sarvatra AnaMda AnaMda vartAI rahyo. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 ] [ zIladharmanI kathAo-1. paraMtu AnaMdanA vAtAvaraNane zokamAM pheravAI jatAM kayAM vAra lAge che? lamaNAnA lagnane vidhi pUre thaye ane cerInA pherA pharavAnI kriyA zarU thaI traNa pherA pUrNa thayA pachI, cethA pherA vakhate rAjakumArane eka jherI sarpe daMza dIdhuM ane tenuM prANapaMkheruM tyAM ne tyAM ja UDI gayuM. je lagnamaMDapamAM lagnanI kiyA thaI, te ja lagnamaMDapamAM lakSamaNa vidhavA thaI praNayajIvananI zarUAta thatAM pahelAM ja praNayapAtrane lepa thaye, AthI vizeSa duHkhamaya ghaTanA bIjI zI hoI zake? mAtApitAe ane sakhImaMDaLe lakSmaNane A lagnanI vAta bhUlI jaI bIjAM lagna karI levAnI salAha ApI, eTale gaLagaLA svare lakSamaNae javAba ApatAM kahyuM : strI eka ja puruSa sAthe cheDAcheDI bAMdhI zake che ane bAMdhyA pachI kaI paNa saMjogomAM emAMthI mukta thavAnuM (nArIjAtinA lohImAM ja nathI. lagna e kAMI koI dhaMdhAne karAra nathI, e te dvatamAMthI advaitapaNuM prApta karavAnI pavitra kiyA che. gRhasthAzramanuM sukha ane dAMpatyajIvanane lahAve mArA bhAgyamAM heta, te mArA patinuM Ama akALe avasAna kema thAta? je sukha mAnavInA bhAgyamAM nirmANa thayeluM na hoya, te sukhanI pAchaLa phAMphAM mAryA karatAM emAM te mAnava jIvanane hAsa che. koI puruSa mAre sAthI thavAne badale have tapa-tyAga-saMyama mArAM sAthI banaze. mAre janma bhoga arthe nahi paNa tyAga athe thaye che. mArI janmakuMDaLI paNa A ja vAta kahI jAya che." Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. mananuM pApa ] [ 11 praNayanA mArge prayANa karavAne badale bharayauvana avasthAmAM lakSmaNA huve vairAgyanA paMthe paDI. mAnavajIvananA mukhya hetu bhAga nahi paNa tyAga che, e vastu te samajatI hatI. tyAgajIvana mATe teNe taiyArI zarU karI dIdhI ane pachI teA dIkSA grahaNa karI ahiMsA, saMyama ane tapane mAga svIkAryAM. dIkSA lIdhA pachI jyAM jyAM lakSmaNA jatI, tyAM tyAM mahAsatIjI tarIke pUjAtI hatI. tenA apUrva saunI sAtheAsAthe saMyama ane tapanuM teja evu tA IpatuM hatuM ke bALaka, yuvAna ke vRddha, zrI ke puruSa je kAI ene jue tenuM mastaka tene namI paDatuM. vikRta ke vilAsI vRttivALI vyakti paNa lakSmaNAne jue ke pANIthI jema agni zAMta thaI jAya, tema tenI vikRta ane vilAsI vRttie zAMta thaI jatI. lakSmaNAnI kIti cAre khAju phelAI gaI hatI. ane dUra dUra prAMtanA pravAsIe paNa tenAM darzonanA lAla levA cUkatA nahIM. vasaMtaRtumAM eka vakhate upAzrayamAM AhArapANI vAparI lakSmaNA sAdhvI ArAma laI rahyAM hatAM. te vakhate tenI dRSTie cakalA-cakalInuM eka joDakuM paDayuM. ane pakSIe ekabIjAnI cAMca ekabIjAnI cAMca sAthe joDI gela karI. rahyAM hatAM. maithunanI kriyA kadI paNa na sevI hovA chatAM. mAnavahRdayamAM sAmAnya rIte rahelA lagna-praNaya-kAmakrIDAnA saMskAranAM khIja teA lakSmaNAmAM paNa suSupta avasthAmAM Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 ] [ zIladharmanI kathAo-1. paDelAM hatAM. zarIrane janma ja vAsanAomAMthI thayo che. mAtA-pitAnAM mana ane zarIra vikArI na hota to bALakanA zarIrano saMbhava ja na hota. mAtA-pitAonAM zarIra paNa temanA mAtApitAonA vikArone lIdhe ja utpanna thayAM che. Ama vikAnI paraMparAmAMthI ja je zarIrarUpI sAdhana janma thAya che, tene vAsanAno vega pradIpta thAya tevAM nimitte maLe te viSayavAsanA jAgI UThe che. Ama banavuM sahaja ane svAbhAvika hovA chatAM, zarIra AtmAnuM nivAsasthAna che, ane AtmAnI anaMta zaktinA kAraNe zarIrane nirvikAra banAvavuM zakya che, eTaluM ja nahi paNa nirvikAra 'sthiti prApta karyA pachI te sthitimAM daDha rahI zakavuM paNa azakya nathI ja. nimitta kAraNathI sAvaceta rahevuM atyaMta jarUrI che, kAraNa ke nimitte kAraNe paNa upAdAna (mULa)nA uttejaka che. lakSmaNa sAdhvIne cakalA-cakalInI maithunakriyA joI viSayavAsanA jAgI ane Asakti utpanna thaI. AsaktinA kAraNe jaDatA Ave che, ane jaDatA mAnavIne patananA mALe laI jAya che. lakSmaNe sAdhvI pachI vicAravA lAgyAM: "sudhAne zAMta karavA mATe AhArapANInA upayogamAM pApa nathI, temaja kudaratI rIte zarIramAM utpanna thatI hAjate-laghuzaMkA, viDIzaMkonuM nivAraNa karavAmAM paNa doSa nathI, te pachI A viSaya e paNa eNka prakAranI hAjate nathI te zuM che? saMyamapUrvaka cAle, rahe, aise, sUve, seMjana kara ane bole Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra. sananu pRpa ] [ 13: te temAM jJAnI puruSoe doSa na kahyo, tA pachI sacamapUrNAMka maithuna sevavAmAM doSa nathI ema kahevAmAM tenuM zuM jatuM. haze ? jJAnI bhagavaMtA tA prakRtie ja avenrI, eTale vedIonA manAbhAva ane temAM utpanna thatI viSayavAsanAnI IcchAnA kAraNe bhAgavavI paDatI vyathA ane viDa'banAnI teone zI prakhara pa mAnavamana eka phAyaDA samAna che. emAM samaLatA. ane nikhaLatA, sarjaka ane sahArazakti, madhuratA ane kaDavAza, vAsanA ane vizuddhatA-dvanI mAphaka joDAyelAM che. mAnavInA jIvanamAM koIka vAra eka evI virala paLa Ave. che, jyAre mAnavI tene saMbhALI laI ne sthira rahI zake tA aneka bhavAnA pherA TALI te muktine prApta karI le. parantu e virala paLe. jo mAnavI bhUle, asthira bane, pAmaratA dAkhave teA tenA pariNAme aneka bhavacakromAM bhaTakavAnA vakhata Ave. mAtra eka kSaNu mATe ja lakSmaNA sAdhvIjI bhUlyAM, ane paLa mAtranI bhUla temanAM anaMta bhavabhramaNanuM nimitta khanI. kALamukhI e paLa samApta thatAM te lakSmaNAjI bhAnamAM AvI gayAM. pachI temane vicAra AjyeH 'arara ! huM... zuM vicArI gaI? AvA bhayaMkara vicAra mArAmAM utpanna kaI rIte thayA? bhagavAna sarvajJa hovA chatAM ene saveTTInA du:khanI zI khakhara paDe ? evI zakA karI me bhagavAnanI mAtra AzAtanA nahi paNa niMdA ane mazkarI karI! maithuna. sevavAnA kAraNe lAkhA jIvAnA saMhAra thAya che eTale ekAnta tenA niSedha ja hovA joI e ema jANavA chatAM maithunanI. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 ] [ zIladharmanI kathAo-1. AbatamAM meM kevuM bhayaMkara vicArI nAkhyuM? mAro saMyama eLe gaye. pApane uttejana maLe evA vicAre meM karyA ane tIrthakare ane kevaLI bhagavaMtanI paNa huM niMdaka banI ! arere ! AvA bhayaMkara pApane nAza kema karIne thaI zakaze ?" A pApanuM prAyazcitta levA lakSmaNajI gurudeva pAse pahoMcI gayAM. gurudevane vaMdana karI pUchyuM: "bhagavaMta! cakalAcakalInI maithunakiyA najare joIne koInA manamAM e kriyA pratye AdarabhAva utpanna thAya te tene zuM prAyazcitta lAge?' gurudeve kahyuM: "A agya vicAra AvavAnA mATe eka aThThama tapa egya prAyazcitta che." lakSamaNu sAdhvIe pharIthI pUchyuM: "bhagavaMta! bhagavAna averI che ane tene sadInA manabhAva ane vyathAnI kyAMthI samaja hoya ? e vicAra paNa e vyaktine maithunanI kriyA nihALatI vakhate AvyuM hoya, te tene kayA prakAranuM prAyazcitta lAge?' gurudeve gaMbhIra banI javAba Ape : "lakSmaNAjI! A te mahApApanuM kRtya gaNAya, kAraNa ke AmAM te tIrthakara bhagavatene tiraskAra karyA jevuM thayuM." AvA pApanA prAyazcitta arthe gurudeve pacAsa varSonI tapazcaryAnA samayamAM mAtra be varSonA divase thAya teTalA divasa daramyAna khAvAnI chUTa rahe e vidhi batAvyo, ane sAthosAtha "nirAlyo gratInI vAta samajAvatAM kahyuM ke, manamAM kaI paNa jAtane daMbha rAkhyA sivAya je A vrata Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. mananuM pApa ] [ 15 pUrNa karavAmAM Ave, tA ja te ceAgya prAyazcitta thayela mAnavuM. pApanuM ceAgya prAyazcitta lIdhA chatAM lakSmaNAjIe peAte ja A pApanA vicArA karyAM hatA, e satya hakIkata gurudevathI geApavI hatI. A rIte lakSmaNAjIe satya mahAvratanA bhaMga karyAM, eTaluMja nahi paNa daMbhanA AcAra paNu sainyeA. kharI hakIkata jAhera karavAmAM Ave te temanAM kItipratiSThA-mAlAmAM ATa Ave ane tethI karIne dhama vageAvAya evA peAtAnA mananA ahamane poSavA sAcI hakIkata je pramANe rajU karavI joItI hatI, te pramANe karI na hatI. lakSmaNA mahAna tapasvI hatAM ane temane aneka ziSyAe hatI. temaNe pacAsa pacAsa varSoM sudhI aviratapaNe vrata cAlu rAkhyuM. kAyA hADapiMjara jevI thaI gaI. saundraya karamAI gayuM ane temanI vAsanAenA paNa sadaMtara nAza thaI gayA. AvuM mahAna ane viSama tapa paNa temanAM pApanA kSaya nakarI zakayuM, kAraNa ke emAM hRdayanI zuddhinA abhAva hatA. mAyA, nidAna agara mithyAtvapUrvaka karAyelAM vratane vrata kahI zakAya ja nahI, zalyarahita haiAya te ja sAcA vratanA adhikArI che. samagra jIvananuM saravaicuM mAnavInA mRtyukALe, e Icche ke na Icche teA paNa, tenI samakSa khaDuM thAya che. mAnavI game tema jIve ane tema chatAM bhavya mRtyune Icche, teA tema koI kALe banyuM nathI ane kAI kALe banavAnuM paNa nathI. mAdhusa je rIte jIvana jIve tene ja anurUpa mRtyu prApta thAya che. lakSmaNA sAdhvInA mRtyukALe tene ArttadhyAna thayuM, Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 ] [ zIlanI kathAo-1 : e mahAna sAdhvInA aMtima samaye gurudeve dhama dhyAna karAvatAM kahyuM : ' lakSmaNAjI ! AtmAthI sASake satya, parimita, asa Mdigdha (saddha vinAnI, spaSTa) paripUrNa, spaSTa anubhUta, vAcAlatA rahita ane kAI ne paNa udvega na pamADanArI vANI khelavI joIe ane satyanI AjJAmAM rahela buddhimAna vyakti maraNane tarI jAya che.' lakSmaNA sAdhvIne A dhavAco sAMbhaLatAM cakalAcakalInI vAta ane tenAM aMge karelA prAyazcittanI vAta yAda AvI. jIvananA atima kALe, te khAkhata paratve . peAte sevelA daMbha paranA paDadA dUra karI, kharI hakIkta azvapUrNa AMkhe gurudevane kahI sa'bhaLAvI ane pApanA bhArathI haLavAM khanI gayAM. daMbhasevananA pApanA kAraNe ghaNA bhavA karI lakSmaNA sAdhvInA jIva siddha, buddha ane mukta thaze. manamAM eka ja kSaNa mATe paNa pApanA vicArane pASavAthI temaja bhapUrvaka e pApane gupta rAkhavAthI, jIvanI kevI bhayaMkara gati thAya che, te lakSmaNA sAvInI kathAmAMthI samajI zakAya che. dhama sUtromAM zAstrakArAe-moLa vAyA vAyeLa kahI vacana ane kAyAnA draSa karatAM mananA doSone agrasthAna ApyuM che, tenuM kAraNa e che ke vacana ane kAyAthI utpanna thatA doSanuM bIja tA manamAM ja rahelu hAya che. tethI ja tA kahevAya che ke mana va manuSyALAM vALuM vanyA-arthAt mAnavInuM peAtAnuM mana ja enAM baMdhana ane muktinA kANurUpa che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. pApa ane pazcAttApa ( 1 ) ghaNAM varSo pahelAMnI vAta che. eka gAmaDAmAM be bhAI A rahetA hatA. strIvaga mAM derANI-jeThANI sivAya bIjuM kAI na hatuM. tenI Arthika sthiti sAmAnya, paNa mahenata karI sukha ane zAMtipUrNAMka peAtAnA nirvAha te calAvatA. mATAbhAInI patnInuM nAma mamatA hatuM ane nAnAbhAInI patnInuM nAma samatA hatuM. mamatA garIba kuTu khamAMthI AvelI hatI, tyAre samatAnAM mAbApa sukhI hatAM ane teonuM kuTuma paNa saMskArI hatuM. samatA - svabhAve saMskArI temaja sahanazIla hatI. adhikAranI dRSTie mamatA jeThANI hatI, eTale gharamAM badhuM calaNa mamatAnuM hatuM. raseAI ane gharakAmanA badhA khe samatA upara hatA, ane mamatAne bhAge te dekharekha rAkhavAnuM ane paTalAI karavAnuM kArya hatuM. kAmakAjanA abhAve temaja AkhA divasa besI rahevAnA kAraNe mamatA ALasu ane ArAmazIla anI gaI. dhIme dhIme gharanAM badhAM kAmanA bejo samatA upara AvyA ane teNe te kuzaLatApUrvaka upADI lIdhA. samatAnI upara tamAma kAmanA khAjo hAvA chatAM, bahArathI mamatA pAte ja kema jANe tamAma kAma karatI hAya, ra Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 ] [ zIladha nI sthAo-1. tevA dekhAva karatI ane A kAmAM te bhAre pravINa hatI. ane bhAI ene paNa te UThAM, aDhiyAM bhaNAvatI, paNa gharanA vyavahAra atyaMta zAMtipUrvaka cAlatA, eTale tene gharakAmamAM mAthu' mAravAnI jarUra UbhI na thatI. samatA, mamatAne peAtAnI mATI bahena jema mAnatI ane tenAM AvA vicitra va nane mATuM mana rAkhI gaLI jatI. A kAraNe ja, gharanA vyavahAra vagara leze sukharUpa cAlatA, patinA tiraskAra ane dharmanA tyAga sivAya badhuM ja sahana karavAnI zakti kudarate srImAM mUkI che, eTale ja A jagatamAM strI sahanazIlatA ane sahiSNutAnuM jIvaMta pratIka kahevAya che. samatAne lagna vakhate tenA piyera taraphathI hIrA-mANekajaDita eka bahu mUlyavAna hAra ApavAmAM AvyeA hatA. mamatAne AvA hAra na hatA, eTale peAtAnI jeThANIne AchuM na Ave, e dRSTie samatA A hAra kadI paheratI nahi. eka divase samatA jyAre bahAra gaI hatI, tyAre mamatAe samatAnI peTImAMthI pelA mUlyavAna hAra cArI lIdheA. pachI ahAragAma jaI e hAramAM thADA pheraphAra karAvI, pAliza karI, navA hAra peAtAnA picerathI laI AvI che, evA dekhAva karyAM. mamatA te tenI DAkamAM e hAra paherI ja rAkhe. samatAne eka divase zaMkA thaI ke jeThANI hAra pahera che, e tenA peAtAnA tA na hAya ! pachI peAtAnI peTImAM hAranI tapAsa karI teA hAra na maLe. samatAne khAtarI thaI ke mamatAe ja potAnA hAra cArI lIdheA hatA. paraMtu Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. pApa ane pazcAttApa ] [ 19 kuTuMbamAM kaleza ane saMtApa na thAya e mATe teNe e vAta peAtAnA peTamAM ja rAkhI ane manane samajAvyu' ke: ' mAnavadeha kadAca hIrA-mANekarUpI suMdara paththaronI zAbhAnuM sAdhana anI zake, paNa suMdara ane cakacakatA paththarA kAMI mAnavadehanI zAbhAnuM kAraNa banI zake nahi ane banatAM hAya tA evA mAnavadehanI kImata paththarathI paNa UtaratI thaI gaNAya. samatAe vicAyu " ke strInuM sAcu` AbhUSaNa teA tenuM zIla ane cAritra che ane jenI pAse te hAya tene vaLI AvA hAranI jarUra ja zI ? ? samatAnA patie tene eka divase pUchyuM: 8 bhAlI tA tene hAra hamezAM paherI rAkhe che, te pachI tuM tArA hAra zA mATe nathI paheratI ? e hAra paheryAM haiAya tyAre tuM kevI suMdara ane seAhAmaNI lAge che!' patinI vAta sAMbhaLI samatA husI ane melI: 'hAra vinAnI huM zuM kadarUpI lAguM chuM ? tamane gamatI nathI ? hAranA kAraNe ja zuM huM tamane priya lAguM? ' samatAnA patie kahyuM: 8 emAM gamavA na gamavAnI vAta nathI, paNa ala'kArAthI dehanI AAbhA vadhe che, ane tethI ja badhI strIe alaMkAro - AbhUSaNNAnA upayAga kare ja che ne !' ' samatAe jarA gaMbhIra anI kahyu aMdarathI je apUrNa ane kaMgAla hAya tene patinA priyapAtra banavA mATe khAhya alaMkArAnI jarUra paDe, paNa aMdaranI samRddhi vinA mahAranI zAbhA tA mUkha mANusane rIjhavI zake, Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 ] [ zIladharmanI kathAo-10 caturane nahi. huM tamane catura na mAnatI heta te mArA zarIranA aMge aMgane alaMkArothI DhAMkI deta. strInuM sAcuM AbhUSaNa alaMkAra nahi paNa zIla ane cAritra che? samatAnI vAta sAMbhaLI tenA patie kaTAkSayukta bhASAmAM kahyuM: "te pachI je strIo alaMkAre pahere che, te badhI strIonA patirAje mUrkha che ema tAruM kahevuM che? alaMkAra zuM mAtra patine rIjhavavA mATe ja strI pahere che?' samatAe javAba ApatAM kahyuM: "keI paNa vastu ekAne Ama ja che ema kahevuM te yogya nathI; Ama chatAM je patine pitAnI patnI mAtra alaMkAra ane AbhUSaNanA kAraNe ja priya lAgatI hoya, te patine mUrkha na kahevAya te zuM DahApaNane bhaMDAra kahevAya? tame puruSa che eTale strInA mAnasanI tamane khabara na paDe, paNa alaMkAro ane AbhUSaNe paheravAmAM aneka kAraNo rahelAM che. prathama te ame strIo ema mAnIe chIe ke aMdaranuM kurUpa bahAranA alaMkAra ane TApaTIpa dvArA chupAvI zakAya che. bIjuM kAraNa patine priya thavAnuM paNa hoya che, kAraNa ke patine rIjhavavA mATe aneka vakhata pitAnA dehane zaNagAra paDe che. trIjuM kAraNa alaMkAro dvArA patine mUrkha banAvavAnuM paNa hoya che. strI e vAta sArI rIte samajatI hoya che ke jyAM sudhI pati potAnI pAchaLa ghele na bane tyAM sudhI te pitAnuM dhAryuM kAma karAvI zakatI nathI." - samatAnI vAte tenA patine camakAvyo ane tene vicAra karI dIdhuM. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. pApa ane pazcAttApa ] [ 21 ( 2 ) thoDAM varSoM khAda mamatA bhArebimAra paDI, ane samatAe divasa ane rAta khaDe page UbhA rahI tenI sAravAra karI. mamatAne jyAre lAgyuM ke pote A gabhIra mAMdagImAMthI mukta nahi thAya, tyAre peAtAnA pati, diyara ane samatAne peAtAnI pAse khelAvyAM. mamatAe AMkhAmAM AMsu sAthe saune khamAvatAM kahyuM : 'huM teA have thADA divasanI mahemAna chuM, paNa jatAM jatAM me' karelAM pApakRtyAnA bejo mArAthI sahana nathI thatA, eTale tenI kabUlAta karI, e bejo haLavA karuM chuM.' mamatA ATalu khelI tyAM tene zvAsa paNa tenI darakAra na karatAM kahevA lAgI : 6 samatA eka sAmAnya strI nathI, paNa ApaNA gharanI sAkSAt lakSmI che. me' tene du:kha ApavAmAM kAMI bAkI rAkhI nathI.' samatAe mamatAnA hAThA para peAtAnA hAtha dAbI tene khelatI aTakAvIne kahyuM: meATI bahena! tame A zu khelI rahyAM che ?' caDavA lAgyA, mamatAe premapUrvaka samatAnA hAtha dUra karI kahyuM : 'samatA ! mArA jIvanI sadgati thAya ema IcchatI hai| te Aja badhA ekarAra karI levA de.' mAnavI jagatanA sarvAM padArthonA saMgraha karI zake che, paNa pApanA kheAjAne sagrahI rAkhavA e kAya kaThina che. pApanA bhAra ja mAnavIne pApanA ekarAra karavAnI pharaja pADe che. pApanA ekarAra ane te mATenA pazcAttApa dvArA ja Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 ] [ zIladharmanI kathAo-1. mAnavI pApanA bhArathI haLa banI zake che. samudra jema mAnavInA caitanyarahita dehane saMgrahI rAkhatA nathI, paNa pANInA meja dvArA koThe pheMkI de che, tema mAnavamana paNa samudra jevuM agAdha che, ane koI paNa vyakti potAnA pApane kAyama mATe manamAM chupAvI rAkhI zakatI nathI, paNa ekarAra karI de che. mamatAe te pachI samatA para je je vItADeluM tenuM spaSTIkaraNa karatAM kahyuM: "A hIrA-mANekane hAra je huM paheruM chuM te mArA piyerathI huM lAvI nathI, paNa samatAnI peTImAMthI meM cerI lIdhuM che. samatA te bhAre udAra ane sahanazIla che, eTale mArI cerInI vAta jANavA chatAM te bAbatanI phariyAda teNe keIna meMe karI nathI. paNa tethI ja mArAM pApakRtyene beje anekagaNuM vadhI jAya che. mArAM A badhAM pApakRtyanuM phaLa zuM bhegavavuM paDaze, tenI mane kalpanA nathI, paNa A hAra maratAM agAu samatAne seMpI pApanA bhArathI haLavI banuM chuM." baMne bhAIo A badhI hakIkata sAMbhaLI bhAre Azcarya pAmyA, kAraNa ke gharamAM AvuM badhuM cAlI rahyuM hatuM, tene temane svaneya khyAla na hate. thoDA divasa bAda mamatA mRtyu pAmI ane te pachI keTalAMka varSo pasAra thayAM ane samatA paNa mRtyu pAmI. (3) mamatA ane samatAnAM mRtyu bAda, keTalAMka varSo pachI eka adbhuta ghaTanA banI. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. pApa ane pazcAttApa ] [ 23 vaizAlImAM e vakhate gaNusattAka rAjyapaddhati hatI ane tyAMnA rAjA ceTakane trizalAdevI nAme eka bahena hatI. trizalAnAM lagna vizAlInA jJAtRvaMzIya kSatriya siddhArtha rAjA sAthe karavAmAM AvyAM hatAM. samatAnA jIve A trizalA tarIke janma lIdhuM hatuM. tyAre pUrva janmanI tenI jeThANuM mamatAe A vakhate devAnaMdA tarIke janma lIdho hate. devAnaMdA paNa vaizAlI nagarInA dakSiNa taraphanA brAhmaNavADAmAM tenA pati RSabhadatta brAhmaNa sAthe rahetI hatI. eka divase devAnaMdAe rAtre kalyANamaya tathA maMgaLakArI evAM cauda mahAna svapna joyAM. A svapnanuM phaLa kahetAM tenA patie tene kahyuM: "devAnaMdA ! A svanethI sUcita thAya che ke, tArI kUkhe sarva zAstrone jANakAra daDha zarIravALe, sulakSaNo, tejasvI, yazasvI ane sarvaguNe yukta e eka mahAna suputra janma leze.' devAnaMda svapnanuM A phaLa sAMbhaLI bhAre harSita thaI, paraMtu svapna joyA pachI 82 divasa vItyA bAda devAnaMdAne garbha putra siddhArtha rAjAnI rANI trizalAnA garbha putrarUpe pheravAI gaye. AthI devAnaMdAnA zokane pAra na rahyo. pachI te devAnaMdAne enuM jIvana bhArarUpa banI gayuM. tene AnaMda, ullAsa ane utsAhane nAza thaI gayo. Sabhadatta tene AzvAsana Apate, paNa devAnaMdAnA mananuM samAdhAna thatuM nahotuM. e vAtane 42 varSo vItyA bAda bhagavAna mahAvIra brAhmaNakuMDa gAme padhAryA hatA. gAmanA aneka strI-puruSe Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24] | [ zIladharmanI kathAo-10 bhagavAnane vAMdarA gayA hatA ane temAM RSabhadatta ane devAnaMdA paNa hatAM. devAnaMdAnI dRSTi jevI bhagavAna mahAvIra upara paDI ke tenAM lekacana AnaMdAzruthI bhInAM thayAM, tenuM zarIra harSathI praphula thayuM, tene kaMcuka vistIrNa thaye ane tenA ramakRpa UbhA thayA. bhagavAna mahAvIrane animiSa daSTithI te joI rahI hatI, tevAmAM devAnaMda brAhmaNanA stanamAMthI dUdhanI dhArA chUTI. sau lake A dazya joI stabdha thaI gayA. gautamasvAmIe pUchyuM: "bhagavAna ! Apane joI A brAhmaNInA stanamAMthI dUdhanI dhArA kema chUTI?" bhagavAne kahyuM : "gautama! A devAnaMdA mArI mAtA che, ane huM tene putra chuM, tethI tene A anubhava thAya che." * bhagavAne tyAra pachI trizalA ane devAnaMdAnA pUrva janmanI vAta kahI saMbhaLAvI ane karmanI gahanagati samajAvatAM kahyuM: "karmanAM phaLa vyaktine avazya jogavavAM ja paDe che, mATe, karmane baMdha na thAya e rIte aliptabhAve jIvana jIvavuM joIe. karmabaMdhananA mULamAM mukhya rAga ane dveSa che, tethI lekee rAga ane dveSanuM svarUpa samajI tenAthI dUra rahevuM joIe." pachI devAnaMdA ane RSabhadatte paNa bhagavAnane tyAga, saMyama, tapane mArga svIkAryo ane teo baMne siddha, buddha ane mukta thayA. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. tapa ane zIla zrAvastI nagarInA bauddhavihAramAM comAsuM rahevA arthe AvelA bhikSusaMghanA mukhya AcArya devadatta sAthe bIjA aneka bhikSuke temaja tene paTTadhara yuvAna ziSya vasugupta paNa hate. vasugupta tapasvI hatA ane tapadvArA teNe keTalIka siddhio paNa prApta karI hatI. - vasugupta eka divasa jhADanI chAyA nIce dhyAnamAM beThe hato, tevAmAM jhADa parathI eka pakSInI caraka tenA kapaDAM para paDI ane tenA krodhane pAra na rahyo. koI agninuM bIjuM svarUpa che. agni te mAtra dajhADe che, tyAre koI mAnavInA AtmAne dUSita kare che ane bhavabhramaNa karAve che. vasugupta tapadvArA prApta karelI siddhinA kAraNe jhADa para jevuM joyuM ke tarata peluM pakSI taraphaDatI avasthAmAM nIce paDayuM. "je ApaNane pratikUla heya, te bIjA pratye na AcaravuM"ne upadezaka pite ja e upadeza bhUlI gaye. - pakSIne evI sthitimAM nIce paDeluM jaI vasuguptane pitAnI siddhinuM abhimAna thayuM. jyAM sudhI siddhi prApta "thatI nathI, tyAM sudhI sAdhaka sAdhanAne daDhapaNe vaLagI rahe che, paraMtu jevI siddhi prApta thaI, tevI ja tene siddhinAM sukhe bhegavavAnI lAlasA jAge che ane abhimAna thAya che. pachI te sAdhakanI sAdhanA naSTa thaI jAya che, eTaluM ja nahi, paraMtu Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ziladharmanI kathAo-1. tenI avanati thAya che-patana thAya che. tapa siddhi apAve ane siddhi avivekIne vinipAtanA gartAmAM dhakelI de che. zrAvastImAM e vakhate sujAtA nAmanI mahAviduSI atyaMta zraddhAvAna ane cAritrazIla zrAvikA rahetI hatI. gharamAM pita ane pitAne bimAra pati ema mAtra be jaNA hatAM. Arthika sthiti sAmAnya hatI paNa cAritrarUpI dhananI kazI kamInA na hatI. bhikSu vasugupta eka divase madhyAhna kALe bhikSA levA jatAM sujAtAnA ghara pAse jaI caDyo. gharanuM dvAra baMdha hatuM, eTale hAtha vaDe bAraNA para TakorA mAryA, paNa tyAM te aMdarathI sattAvAhI avAje uttara maLeH "dazeka miniTa, je heya te zAMti rAkhI UbhA rahe, huM mArA patinI zuzraSAmAMthI paravArIne dvAra kholuM chuM." DIvAra rAha joyA chatAM dvAra na khulyuM, eTale jarA AvezamAM AvI jaI vasugupta AgaLiye khelI phaLiyAmAM praveza karyo. bhikSukane praveza karatAM jaI sujAtAe tene tyAM ja UbhA rahevAnuM kahetAM kahyuM: "bhikSukA tame tyAM ja UbhA raheje, huM hamaNAM ja bahAra AvuM chuM." sujAtAnAM kapaDAM taddana sAdAM hatAM. tenA aMge eka paNa AbhUSaNa na hatuM. bahAranAM AbhUSaNe moTAbhAge AMtaradAridraya DhAMkavA mATe paheravAmAM Ave che ane sujAtA te eka mahAjAjavalyamAna strI hatI, eTale tene evA AbhUSaNanI jarUra paDe tema paNa dekhAtuM na hatuM. vasugupta sujAtAnA vyaktitva ane pratibhAmAM eka prakAranuM vilakSaNa teja jhaLakI Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. tapa ane zIla ] [ raheluM joyuM. upaguptane samagra strI jAti mATe eka prakAranA pUrvagraha jevuM hatuM. te strIne duHkhane bhaMDAra, avinayanuM ghara, svargapurI mATe argalA samAna, narake laI javAnA rastA samAna, apayazanI jaDa, sAhasanuM ghara, dharmarUpI bagIcAne. nAza karavAmAM dAtaraDA samAna, guNarUpI kamalane nAza karavAmAM hima samAna, pAparUpI vRkSanI jaDa ane mAyArUpI velaDIne dhAraNa karanAra tarIke mAnate hate. tema chatAM phaLiyAmAM UbhA rahI je dazya teNe joyuM tethI te stabdha thaI gaye. prauDha uMmaranI pelI strI palaMgamAM sUtelA pitAnA patinA zarIrane svaccha karI rahI hatI. e puruSanA zarIre keDha hate ane temAMthI lehI ane parUM parasevAnI jema vahI rahyAM hatAM. ene jotAM ja cItarI caDe tevuM hatuM, tema chatAM pratimAnA pUjanamAM jema AhlAda ane prasannatA anubhavAya, tema patinA zarIrane svaccha karavAmAM A strI AnaMda ane prasannatA anubhavatI hoya ema spaSTa dekhAI AvatuM hatuM. DIvAre pitAnA svAmInA deha para cAdara oDhADI te strI bahAra AvI ane vasugupta tarapha joI bolI H bhikSuka ! kapaDAM parathI bauddhadharmanA sAdhu lAge che, paNa dharmopadInA puSpavarganI chaThThI gAthAnuM smaraNa rahyuM hoya tema tamArA AcAra parathI lAgatuM nathI. e gAthAnuM vismaraNa na thayuM hoya te tene artha mane kahI saMbhaLAve." sujAtAnA zabdo sAMbhaLI vasuguptanI bhrakuTi saMkecANI ane kAMIka AvezamAM AvI jaI teNe kahyuM : "bAI Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28 ] [ ziladharmanI sthAo-1. tamArA AMgaNe huM bhikSA levA Avyo chuM, "dhammapadanA pAThenI parIkSA ApavA nathI AvyA. Ama chatAM "bhamarA phUlanA varNa ane gaMdhane hAni karyA vinA temAMthI rasa laIne cAlyA - jAya che, tema bhikSukee gAmane leza paNa hAni karyA vinA gAmamAM rahevuM ghaTe." e tamArI pUchelI gAthAne artha che. parantu bhikSA levA AvanAra zikSakane bhikSA ApavAne badale bahAra Ubhe rAkhI tenI parIkSA lenAra tame keNa che?" bhikSukanI dayA khAtI hoya ema vyaMgyamAM sujAtA belI: "huM jhADa uparanuM pakSI te nathI ja, bhikSuka ! tame te AcArya devadattanA ziSya lAge che, AvatI kAle AcAryane laI A ja samaye padhAravAnuM huM tamane AmaMtraNa ApuM chuM. AcArya devadattane kaheje ke zrAvikA sujAtAe tamane yAda karyA che ane mArI oLakha paNa Apane teo ja Apaze." bhikSuka te sujAtAnI AvI vicitra ane saMdigdhavANa sAMbhaLI dimUDha banI gayuM ane vadhu carcA karavAmAM sAra nathI, ema mAnI tyAMthI pAchA pharI gurudeva pAse jaI pahoMcyA. jIvanamAM kadAca prathama vakhata ja bhikSuka avasthAmAM tene tene parAjaya thayAnuM lAgyuM ane te paNa eka sAmAnya strInA -hAthe. AthI tenuM cittataMtra asvastha thaI gayuM. "huM jhADa uparanuM pakSI te nathI ja' evA sujAtAne zabda tene tenI siddhinA paDakArarUpa lAgyA. tene thayuM ke A strIe pilA jhADa paranA pakSInI vAta kaI rIte jANI haze? Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. tapa ane zIla ]. [ 29vasugupta gurUdeva pAse pahoMce tyAre teo ziSyone. nIcene kaleka samajAvI rahyA hatA. 'tapasvinAM tapaH sarva vatinAM yat phalaM vrte| dAne phalaM ca dAtRRNAM sarva tAsu susantatam // ' arthAt tapasvIonuM sarva tapa, vratIonAM vratanuM phaLa ane dAtAnA dAnanuM phaLa, e sarva satI strImAM niraMtara raheluM che. - gurudevanuM A vivecana sAMbhaLI kAMIka kutUhalapUrvaka vasugukhe pUchyuM: "bhadaMta! AvI keInArI A nagarImAM vartamAna kALe hovAnI zakyatA kharI ke A badhuM mAtra eka prakAranI philasUphI ja che?" samagra strI jAtine dhRNA ane tiraskAranI daSTie jenAra vasuguptanA AvA praznathI Azcarya na pAmatAM AcAryazrIe kahyuM : "vasugupta ! zAnI vAte mAtra kalapanAnA. AdhAre ke philasUphInI daSTie lakhAyelI nathI hotI, paNa nakkara hakIkatanA AdhAre ja zA lakhAyelAM che ane temAM lakhelI bAbatane pratyakSa purA na maLI zake te temAM zaMkA mAtra karavAne kaze artha nathI. thoDAM varSo pahelAM ahIM sujAtA nAmanI eka zrAvikAnA paricayamAM huM AvyuM hatuM ane tenAmAM AvI satI strInAM darzana mane thayAM hatAM. atyAre te kyAM che tenI te mane mAhitI nathI." - gurudevanI vAta sAMbhaLI prathama to vasugupta dhrujI UThayo, paNa pachI potAnI jAta para kAbU meLavI teNe kahyuM Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 ] [ zIladharmanI kathAo-1. 'bhadaMta ! sujAtAne tyAM huM Aje ja bhikSA arthe gaye hatuM ane AvatI kAle madhyAhna kALe ApanI sAthe mane paNa tene tyAM bhikSA levA javA mATe AmaMtraNa ApyuM che." bIje divase yogya samaye devadatta ane vasugupta sujAtAne tyAM jaI pahoMcyA. sujAtAe temane cagya satkAra karyo ane besavA mATe Asane ApyAM. thoDIvAra prAthamika carcA karyA bAda devadatte pitAnA paTTadhara ziSya vasuguptanI oLakhANa ApI ane tapa dvArA teNe meLavelI siddhinI vAta karI, eTale sujAtAe kahyuM: "vasugupta siddhi meLavI haze e sAcuM, paNa tapadvArA meLavelI siddhithI na aMjAtAM sAdhake unnati tarapha ja daSTi rAkhI AgaLa dhape javuM joIe. siddhi prApta thayA pachI je vinipAtanI gartAmAM dhakelAI na javuM hoya te siddhinAM sukha bhogavavAnI lAlasA ane abhimAnathI dUra rahevuM joIe. bhagavAna mahAvIranA samayamAM tene eka vakhatanA ziSya zaizAlake paNa aneka siddhio prApta karI hatI, paNa te siddhio ja tenA aneka bhavabhramaNanuM kAraNa banI, te te Apa jANatA ja haze. cheDA divaso pahelAM vasugupta meLavelI siddhi ja eka pakSInA mRtyunuM nimitta banI hatI, e vAta kadAca ApanA khyAlamAM nahIM hoya. tapa, dhyAna ane gadvAra sAdhaka parakAyApraveza karavAnI zakti, AkAzagamana temaja aNimA, mahimA Adi siddhio prApta karI zake che, paNa AvI badhI siddhione gauNa gaNI krodha, mAna, mAyA, lebha, mamatA, IrSA, maithuna, niMdA, verajhera ane ane ahaM- Adi dene manamAM AtmabaLa Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. tapa ane zIla ] [ 31 vaDe utpanna ja nathI thavA dete, te ja sAce cagI che, te ja sAce bhikSu che ane te ja sAce muni che." sujAtAnI vAta sAMbhaLI devadattane bhAre Azcarya thayuM ane vasuguptane te zaramane pAra na rahyo. vasugupta pitAnA aparAdhane ekarAra karI pazcAttApa karyo ane tenuM abhimAna naSTa thayuM. teNe joyuM ke A sAmAnya dekhAtI nArInI siddhio pAse pitAnI siddhi kaI visAtamAM nathI. sujAtAnI vAta sAMbhaLI vasuguptanA manamAMthI samagra strI jAti pratyenI dhRNA ane napharatane nAza thaye ane tene khAtarI thaI ke vAstavamAM strIpaNuM te mAtra dehanuM che, bAkI strI ane puruSa AtmasvarUpe ekasamAna che. strI ane puruSa baMnenA AtmA samAna darajaje muktinA AdhakArI che, eTale baMnenA AtmAnI zaktimAM bheda paNa na ja hoI zake. sujAtA baMne bhikSukone pitAnA bimAra patinI zayyA pAse laI gaI ane patine teonI oLakhANa ApI. devadatta sujAtAnA patine pUchyuM : tame AvI asahya vedanA kaI rIte ATalI zAMtipUrvaka sahana karI zake che?" sujAtAnA patie AchuM smita karI javAba ApatAM kahyuM: "samabhAva ane samatApUrvaka dehanA dardanI pIDA ke anya Apatti sahavAmAM te karmanI nirjarA thAya che. pahADa para caDhatAM ApaNA mAthA para rahelo che jema jema ocho thatuM jAya che, tema tema caDhANamAM sugamatA vadhatI jAya che. tema muktirUpI pahADanAM caDhANa caDhatAM, jIva mATe Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 ] [ zIladharmanI kathAo-18 bajArUpa evAM karmonI nirjarAmAM te, AtmAnI prasannatA dina-pratidina ghaTavAne badale vadhatI jatI huM anubhavuM chuM. bhikSuko! huM te mArI jAtane dhanya mAnI rahyo chuM ke AvI. mahAmUlI taka A bhave mane sAMpaDI. alabatta, mananI AvI paristhitinA mULamAM sujAtAnI saMbhALabharI zuzraSA che. mane te lAge che ke je bhAgyavaMta puruSane AvI patnI sAMpaDe, tenA patine mAMdagImAMthI sArA thavAnI kadI IcchA ja na thAya! sujAtAe mArA upAdhigane samAdhigamAM palaTI nAkhe che." - dardInI AvI vAta sAMbhaLI baMne bhikSukonAM mastaka tene namI paDyAM ane temanA cittamAM prasannatA vyApI gaI. dardInA oraDAmAMthI bahAra AvyA bAda vasugupta pUchayuM: "bhata! jIvane zA mATe ATalI badhI vedanA ane vyathA sahana karavI paDatI haze ?" AcAryazrIe javAba ApatAM kahyuM: "dareka kAryonI pAchaLa tene anurUpa kAraNa paDeluM ja hoya che. manuSyanuM jIvana tenA pUrvajanmanA AcaraNanuM pariNAma che. ghaNA kALa pUrve karelAM azubha kAryo zeka ane duHkha utpanna kare che, bhUtakALamAM zubha kAryo AnaMda ApanAra bane che. manuSya pote vAveluM laNavA pAcho Ave che. tathAgata eTale ja spaSTa kahI dIdhuM ke, mANasanAM sarva duHkhe ajJAnamAMthI janme che, tethI manuSyanI unnati ane sukhanuM prathama pagathiyuM ajJAnane dUra karI jJAna meLavavuM te ja che." Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. tapa ane zIla ] [ 33 devadatte pachI sujAtAnI sAme joI kahyuMH Ama chatAM A bAbatamAM te sujAtA ja ApaNA mananuM samAdhAna karI zake." sujAtAe gaMbhIratApUrvaka kahyuM: "kama ane punajanmanA siddhAMte jaina, bauddha zAmAM lagabhaga ekasarakhA che, eTale mArI vAta tamane samajAvavI sahelI che. Ape kahyuM ke, manuSya pote vAveluM laNavA pAcho Ave che, e vAta taddana sAcI che, jevI rIte mANasa ane tenA paDachAyA vacce saMbaMdha che ane mANasanI pAchaLa pAchaLa tene paDachAye jAya che, tema ane tevI ja rIte sArA ane kharAba kRtyanuM phaLa tenI pAchaLa pAchaLa jAya che. baLadanI pAchaLa gADInuM paiDuM jema cAle che temaja sArAM kharAba kAmanuM phaLa paNa pAchaLa jAya che. tathAgate sarvaduHkhe ajJAnamAMthI janme che tema kahyuM ane bhagavAna mahAvIre nAza pAmanArI vastuonA saMgane ja duHkharUpa vRkSanuM mULa kahyuM. Ama tAttvika daSTie baMne kathanane artha ekasarakhe che. rAga, dveSa ajJAnanA kAraNe utpanna thAya che ane te duHkha mAtranA janaka ane janetA che. mArI ane mArA patinI pUrvajIvananI kathanImAMthI Apane A vastu sarasa rIte samajAI jaze." te pachI atyaMta karuNa ane dayAdrabhAve sujAtAe kahyuM : "aneka varSo pahelAM mithilA nagarImAM eka rAjA rAjya karatA hatA ane te ekapatnIvrata hatuM. rAjAnI rANa suzIla ane suMdara hatI. baMnenA arasaparasa premathI rAjA ane rANInAM citta ane hRdaya ekarUpa thaI gayAM hatAM. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 ] [ zIladharmanI kathAo-1. lagnamAM hastameLApa vakhate bolAtA maMtra-gAtmane ra zarama saMyama, kAte prAna haMdhAma -arthAt tArI sAthe mAre AtmA DuM chuM ane tArA prANa sAthe mArA prANane jeDuM chuMe maMtrane mAtra maMtrarUpe na rahevA detAM teoe jIvanamAM tene viniyoga karI batAvyuM hatuM. rAjA rANI baMnene eka bIjA pratye apUrva rAga hate. eka bIjA vacce evI te prIti ke bemAMthI kaI paNa eka paLane viyega sahana na karI zake. bhAgyayoge rANIne asAdhya roga lAgu paDyo ane aneka dAsa-dAsIo hevA chatAM rAjA pote covIse kalAka rANanI zuzraSA karyA kare. rANane dardInI je vedanA thatI, tenAthI anekagaNuM vedanA rAjAne rANInuM duHkha na joI zakavAne kAraNe thatI. Ama belatAM sujAtA kema jANe e dazya pote pratyakSa joI rahI hoya tema gaLagaLI ane asvastha banI gaI. AMkhe mIMcI te ekAda paLa mATe cupa thaI gaI ane tenI cakSumAMthI motI jevAM azrubindu TapakI paDyAM. A dazya jotAM baMne bhikSuonI pAMpaNe paNa bhInI thaI gaI thaDIvAre svasthatA prApta karI sujAtAe kahyuM : eka gInI sahAya vaDe mAtra rAjA ane rANI sivAya anya keI na jANe tema parakAyApravezanI vidyA dvArA rAjAnA jIvAtmAe pitAnI zAMti arthe rANInA zarIramAM praveza karyo ane rANInA jIvAtmAe rAjAnA zarIramAM praveza karyo. kAyAmAM palaTe na thaye paNa kAyAmAM rahelA AtmArUpI mAlike palaTAI gayA. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. tapa ane zIla ] [ 35 udayamAM AvelAM karmane bhegavavAnA samaye rAgazreSanAM pariNAma navIna karmanA bandhanuM kAraNa bane che. rANI (jenA dehamAM rAjAne AtmA hato) mRtyu pAmI te ja ghaDIe rAjAne deha (jemAM rANIne AtmA hata) paNa cetana rahita banI gaye. jaLa ane mInanI mAphaka satI ane pati vikhUTAM nathI paDI zakatA. rANuM( jenA dehamAM rAjAnA AtmAne vAsa hata)nA mRtyu bAda tenA AtmAe tamArI samakSa UbhelI sujAtAne deha dhAraNa karyo. rAjA (jenA dehamAM rANune AtmA hata)e mRtyu bAda je deha dhAraNa karyo te vartamAna kALanA mArA pati, jemanI sAthe tamoe hamaNAM ja vAta karI. karmane keInI zarama pahoMcatI nathI. mAnavI je rIte AvyuM hoya tene ja anurUpa tene navA janmamAM ni, sAdhano ane saMjoge prApta thAya che. pUrvajanmamAM patnInI apUrva sAravAra karI hatI eTale A janma cikitsA thaI. eka vakhate ahIM A bimAra mANasane tapAsavA arthe AvI ane prathama milana vakhate anyanI daSTi eka thatAM baMnene jAtismaraNa jJAna thayuM. pachI to tarata ja ame pati-patnI banI gayAM. dharmazAstroe tethI ja sAcuM kahyuM che ke--hAmU zIkha pattA suparaMparA-arthAt saMganA kAraNathI ja jIve duHkhanI paraMparA pApta karelI che. rAgane vaza thaI pUrva janmamAM je karma bAMdhyuM hoya tenuM phaLa A janma udayamAM AvyuM eTale have nirAsaktabhAve te bhegavI ja levuM rahyuM." pUrvajavakitsA AvI jatima Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 ] [ zIladharmanI kathAo-1. - sujAtAnI vAta pUrI thatAM vasugupta tene pUchayuM : "saccarita zrAvikA ! ATaluM mahAna satya samajatA hovA chatAM tamane kArAgraharUpI A saMsAramAM paDI rahevAnuM kema game che?" sujAtAe zAMtipUrvaka javAba ApatAM kahyuM: "bhikSukA mArA patideve samajAvyuM ema vedanIyakarmamAM kAMI AtmAnA svarUpane ghAta karavAnI zakti hotI nathI paNa mohanIyakarmanI lIlA jUdI che. mAnavInI sarakhAmaNI eka vizALa sAmrAjya sAthe karavAmAM Ave te ATha karmorUpI pradhAne mAM mehanIyakarmanI sattA vaDApradhAna jevI che. gata janmamAM patnInA deha pratyenA moha-rAga-AkarSaNanA kAraNe jIvAtmAnI adalAbadalI karI ane je karmane baMdha paDo tenA pariNAme A sthiti utpanna thaI have AmAMthI nAsI javAne badale udayamAM AvelA karmane satkArI tene bhegavI levAmAM ja mAnavatA che. tethI ja te kahevAya che ke, "baMdhakALe ceta prANI! udaye saMtApa zo!" ApaNe ApaNAM bhUtakALanAM kRtye bhUlI jaIe, paNa bhUtakALanAM kRtya kaI ApaNane thoDAM bhUlI zake? eTale samagra jIvanamAMthI mane je mahatvane bedhapATha maLe te A che. "jIvana je koI svarUpe ApaNane maLe e svarUpe ene AnaMdapUrvaka svIkAra karI levuM ane ene jyAre cheDIe tyAre ApaNuM vyaktitvanI mahekathI te bharyuM bharyuM hovuM joIe." Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. tapa ane zIla ] [ 30 sujAtAnA jIvananA adbhuta itihAsa ane tenuM apUrva tattvajJAna jANI ane bhikSukAnAM mastaka tene namI paDacAM ane devadatte tA majAka pUrNAMka kahyuM : * sujAtA! bhale tame auddhasaghanI sthavirI (bhikSuNI) nathI, paNa gRhasthI sthavirI tA jarUra che.' ' sujAtAe bhAvapUrvaka vaMdana karI bhikSukeAne vidAya ApI ane pachI teo vihAra tarapha javA nIkaLyA ke tarata ja sujAtA patinI zayyA najIka pahoMcI gaI. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. mRSAvAda mRSAvAda eTale jUThuM bolavuM. tenA mukhya traNa lakSaNe cheH apriya, apacca ane atathya. je vacana sAMbhaLatAM ja kaDavuM lAge te apriya kahevAya. draupadIe duryodhanane uddezIne kaheluM ke, "AMdhaLAnA te AMdhaLA ja hoya." A vAkyane "apriya kahevAya ane mahAbhAratanA yuddhamAM A vAkya ocho bhAga bhajavyuM nathI. je vacananA pariNAme lAbha na thAya ane bIjAne pIDA thAya tevA vacanane apathya kahI zakAya. kaikayIe rAmane vanavAsa ane bharatane rAjagAdInI vAta karI te vacanane apathya kahI zakAya. A ja vacananA pariNAme dazaratha rAjAne prANa gaye, rAma-sItAne vanavAsa javuM paDayuM ane bharatane paNa saMtApane pAra na rahyo. atathya eTale jemAM tathya nathI. DAhyA mANase hamezAM satyanI hAni na thAya ane pArakAne udvega paNa na thAya e rIte madhurI vANIthI satya bele che. satya bolavAmAM je vANIne pravega thAya e vANImAM kaDavAza, kaThoratA, anamratA, aviveka ke zaThatA na hovAM ghaTe. je vANa belatAM keI paNa prANune saheje duHkha thatuM heyasIdhI agara te ADakatarI rIte kaI paNa jIvane AghAta thatuM hoya, te tevI kaThora vANI bolanAre puruSa bhadradazI" thaI zakato nathI. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. bhUSAvAda ] [ 39 AtmAthI sAdhake satya, parimita, asaMdigdha, paripUrNa, spaSTa, anubhUta, vAcAlatArahita ane kAI ne paNa udvega na pamADanArI vANI mAlavI joIe. jenAthI avizvAsa utpanna thAya, athavA bIjAne jaladI krodha Ave evI ahitakara bhASA vivekI puruSe kadI na khelavI joIe. dhama zAstroe tA kANAne kANA', hijaDAne 'hijaDA ', gIne rAgI ' ane cArane 'cAra 'kahevAnI paNa nA pADI che. dazavaikAlikasUtra"mAM kahyuM che meATA ke vaDIlanuM dila dukhAya evI kaThora vANI sAcI hAya teA paNa na elavI, kAraNa ke tethI pApaNa dhana thAya che.' 6 krodhanA AvezamAM sabhaLAvelI sAcI vAtA krodhathI kharaDAI ne satyanu sAttvika ane nikhaLa svarUpa gumAvI de che. mahAzataka zrAvakanI satya chatAM aniSTa ane apriya vANInA kAraNe bhagavAna mahAvIre, gautamasvAmIne tenI pAse mAkalI AleAcanA karAvI hatI, tenI eka suMdara kathA * upAsakadazAMgasUtra'mAM kahevAmAM AvI che. rAjagRhamAM mahAzataka nAme gRhapati, raivatI vagere tera suMdara strIe sAthe sukhapUrvaka rahetA hatA. phvatInA mAtA-pitA bahu dhanavAna hatA ane tenA piyarathI te ATha karADa sAmaiyA lAvI hatI. mahAzatakanI anya khAra patnIe paNa ekeka karoDa seAnaiyA temanA piyarathI lAvI hatI. mahAzataka pote paNa bhAre RddhisaMpanna hatA. tene daza hajAra gAyAnA eka evA AThe vrajo hatA. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 ] [ zIladharmonI kathAo-1. eka samaye zramaNa bhagavAna mahAvIra tyAMnA guNuzIla caityamAM AvIne Utaryo, mahAzatake.bhagavAna mahAvIranu' pravacana sAMbhaLI zrAvakadhama aMgIkAra karyAM. bhAga-tRSNAnI maryAdA AMdhI ane revatI Adi tera srIe sivAyanI anya tamAma strIo sAthe abrahmacaya sevananA tyAga karyo. mahAzataka A rIte zrAvakadhama nuM nima La rIte pAlana karavA lAgyA. raivatI tenA piyarathI mATI sapatti laI AvI hatI, paNa khaLadanI pAchaLa jema gADu' ApeAApa cAlyuM Ave che tema sapattinI pAchaLa mATA bhAge dugu NeAnI paraMparA paNa cAlI AvatI haiAya che. suzIla mANasA tethI ja samRddhine AzIrvAdarUpa nahi, paNa zAparUpa mAne che. revatI paNa atyaMta vilAsI ane kAmaleAlupa strI hatI. kAmarUpI agninA tApa evA hAya che ke te prajavalita thatAM meghanA samUhathI si'cana karavAmAM Ave te paNa zAMta thatA nathI. kAmAgnithI prajavalita thayelAne samudramAM DumADI rAkheA tA paNa tenA saMtApa dUra thatA nathI. kAmanA baLAtkArathI jemanAM citta udvigna ane du:khapUrNa anelAM rahe che, tevA kAmI srI-puruSA peAtAnA priyapAtranI prApti mATe evAM bhayaMkara kAmA karavAnuM paNu sAhasa kare che ke jenI kalpanA paNa na thaI zake. " revatIne paNa vicAra Avye ke mArI khAra khAra zaoNkayAnA kAraNe mArI IcchA mujama mahAzataka sAthe uttama evAM mAnuSI kAmabheAgAne svecchApUrvaka huM bhAgavI zakatI Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. mRSAvAda ] [ 41 nathI.' madana-kAmanA vegathI unmAdavALI anelI strI pAtAnA kuLa ane gharane kSaNa mAtramAM kalaMkita khanAvI de che, kAraNa ke, tenAmAM nirdayatA, mUrkhatA, aticapaLatA, vacakatA, kuzaLatA ane kuTilatAnA deSA Ape|Apa ja AvI jAya che. revatIe paNa agni, zastra ke viSaprayAgathI tenI Are zokathone mArI nAkhavAnA dRDha nizcaya karyAM. ceAgya taka prApta thatAM revatIe cha zaucAne zastrathI ane cha zAkayAne viSanA prayAgaDhArA mArI nAkhI. strIomAM lAkhA kharAba kAme pratyakSamAM karIne paNa niHzaMka khanI chupAvavAnI kaLA rahelI che. jagatane ThagavAmAM strIe atizaya catura hAya che ane tenAM mAyA-kapaTanA tAga koI laI zakatuM nathI. revatI paNa mAre zokaconA kAMTA peAtAnA mAga mAMthI siphatapUrvaka dUra karI, tamAma strIonu' dhana laI mahAzataka sAthe sukhapUrvaka rahevA lAgI eka tarapha mahAzataka zramaNeApAsaka lIdhelAM zikSAvrata ane guNutratAnu zuddha ane nimaLabhAve pAlana karatA hatA, tyAre khIjI mAjI revatI AkhA divasa bhAga-vilAsa, mamatA -tRSNA, rasaaAlupatAmAM masta rahetI hatI. A rIte mahAzataka zramaNeApAsakane vrata-niyamAnu pAlana karatAM cauda varSo vItyA pachI tene khAtarI thaI gaI ke kAmabhoga zalyarUpa che, kAmabhAga viSarUpa che ane kAmaleAga bhayakara jherI sarpa jevA che. teNe anubhavyuM ke, mANusranuM mana mAkhaNa jevuM che ane strIrUpI agnine Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 ] [ zIladharmanI kathAo-1. saMga thatAM satyapuruSa ke vratadhArInuM citta paNa calAyamAna thaI jAya che. tethI teNe revatInA saMsargathI dUra thaI javAne daDha nizcaya karyo ane tenA moTA putrane kuTuMbane badhA bhAra seMpI dIdhe. mahAzatake te pachI brahmacaryavrata aMgIkAra karyuM ane bhagavAna mahAvIre batAvelA dharmamArgane anusarate te pauSadhazALAmAM rahevA lAge. (2) AtmAbhimukha banelA mahAzatakane revatIe pAchA paMceMdriyanI sRSTimAM lAvavAne daDha nizcaya karyo. teNe vicAryuM ke pASANamAM kaMDArelI tathA kANa, citra vageremAM karelI strIonI AkRti paNa mANasanA cittane vicalita karI zake te je puruSe mArI sAthe aneka vAra kAmago bhogavyA che, te puruSa mArA kAmabANamAMthI kaI rIte mukta rahI zakavAne che? mahinA-mahinAnA upavAsa-mAsakhamaNa karIne mAtra pANI ja grahaNa karanAra tapasvI paNa strInI saMgatithI mehita thaI jAya che, te varSonAM varSo sudhI tera tera patnIonA sAMnidhyamAM rahelA A mahAzatakane mAhita karavAmAM te zI maTI dhADa mAravAnI che? eka rAte mahAzataka para vijaya meLavavA soLe zaNagAra sajI revatI pauSadhazALAmAM jaI pahoMcI ane zaMgArabharyA hAvabhAva karI tene kahevA lAgI : "he mahAzataka! tuM dharma, puNya, svarga ane mokSanI kAmanA kare che, paNa A badhAM sukha karatAM viSayabheganuM sukha vadhu uccatama che, Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. mRSAvAda ] [ 43. eTale mUrkhAI ane sarva kaeNge cheDI daI mArI sAthe mAnaSika kAmane bhagavate rahe." Ama chatAM mahAzatakamAM kAma uddIpta karavAnA prayatnamAM revatIne saphaLatA na maLI. eka niraMkuza-svacchedamati strI potAnA pati mATe evuM bhayaMkara kAma karI nAkhe che ke tevuM bhayaMkara krodhita thayelA siMha, vAgha, sarpa, agni ane rAjA paNa karI zakatA nathI. revatInAM vacanene mahAzatake jarA paNa Adara na karyo ane pahAyanI mAphaka pite dharmadhyAnamAM sthira rahyo, eTale anAdara pAmelI revatI dhUvAM. phUvAM thatI pAchI cAlI gaI. te pachI mahAzataka zrAvaka agiyAre pratimAone Acarato ugra tapathI atyaMta kRza ane nAnA gUMcaLAMthI chavAyele durbaLa thaI gaye. chelle aMtima mAraNAMtika saMlekhanA svIkArI, AhArapANane sarvathA tyAga karI, jIvita ane. maraNamAM samabhAva rAkhate rahevA lAgyA. A rIte rahetAM rahetAM tenA cittanI vRtti vadhAre zuddha thaI ane mananA zubha adhyavasAyanA kAraNe tene avadhijJAna prApta thayuM. te AvI rIte rahetA hovA chatAM tenA puruSatvane DhaDhaLavA revatI pharI eka vakhata pauSadhazALAmAM jaI pahoMcI. dAMta paDI gayA hoya, keza dhoLA thayA hoya ane daSTi krame krame kuMThita thatI jatI hoya temaja dehane aMtima samaya. najIka Avyo hoya te paNa, kAmecchA evI satI-sAdhI che ke e dehane choDatI nathI! revatIe mahAzataka pAse Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 ] [ ziladharmanI kathAo-1. jaI teNe grahaNa karelA mArgathI pAchA pharavA ane yatheccha kAmo bhogavavA Agraha karyo, eTale mahAzatake kahyuM: "he adhama strI kAmarUpI viSane huM halAhala viSathI paNa vizeSa mahAviSa mAnuM chuM, kAraNa ke halAhala viSa te upAya karavAthI kadAca nIkaLI jAya, paNa kAmarUpI viSa te upAya rahita che tethI temAMthI mukta banavuM atyaMta kaThina che." revatIe chello pAso pheMkatAM kahyuM: "puruSanI jAta ja avaLacaMDI ane kamanasIba che. strInI saMvedanA, aramAna, vedanA, vyathA ane kAma pIDA samajavA mANasa kadI prayatna ja karatA nathI. tamane khabara nahi hoya paNa Aje tamArI pAse huM nagna satya jAhera karavA AvI chuM tamane akhaMDa rIte prApta karavA mArI bAra bAra zakyonI keI na jANe tema meM hatyA karI nAkhI che, eTale tamane punaH prApta karyA sivAya huM ahIMthI kadApi khasavAnI nathI." agni e senAnI kasoTI che, senuM e strInI kasoTI che ane strI e puruSanI kasoTI che. bAra bAra patnIonAM kara hatyAkAMDanI kahAnI revatInA svamukhe sAMbhaLatAM mahAzatakane bhAre AghAta lAgyo ane te kaMpI UThayo. revatI para tene pracaMDa koSa thaye ane potAne thayelA avadhijJAnane upaga karI teNe kahyuM: "he nApAka strI ! tuM AjathI sAta divasanI aMdara alasa rogathI atyaMta duHkha pAmI dudhdhanayukta thaI, asamAdhivALI banIne mRtyu pAmIza ane ratnaprabhA pRthvInA leluccaya narakamAM 84000 varSa sudhI narakagatinuM duHkha jogavIza." Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. mRSAvAda ] [ 45 mahAzatakanuM AvuM kathana sAMbhaLI revatI stabdha thaI gaI. tene lAgyuM ke mahAzataka tenA para bahu gusse thaye che ane te jarUra kharAba rIte tene ghAta karaze. te bhayabhIta banIne tyAMthI pAchI cAlI gaI ane sAta divasanI aMdara alasa rogathI pIDAtI te maraNa pAmI narakagatimAM gaI. te samaye bhagavAna mahAvIra rAjagRhanA guNazIlacatyamAM AvIne UtaryA. bhagavAne revatI tathA pitAnA ziSya zramaNopAsaka mahAzataka vacce thayele vikhavAda gautamane kahI saMbhaLAvI kahyuM : "aMtima saMlekhanAne svIkArI zramaNe. pAsake keIne sAcuM hoya te paNa aniSTa ane apriya vacanethI kAMI kahevuM na ghaTe, temaja krodha kare paNa na ghaTe. have he gautama! tuM mahAzatakanI pAse jaI mArI A vAta tene samajAva ane tenI pAse aparAdhanI kabUlAta karAvI prAyazcitta vaDe zuddha kara." gautamasvAmI mahAzataka pAse gayA ane tene kahyuM : he devAnupriya! bhagavAna mahAvIra ema kahe che ane prarUpe che ke, aMtima saMlekhanAdhArI zrAvaka mATe revatIne uddezI tame jevuM kahyuM tevuM kahevuM ke bolavuM ka5tuM nathI, kAraNa ke, tame tene je kahyuM te satya hovA chatAM apriya ane aniSTa che, te have tenuM prAyazcitta karo. mahAzatake gautamasvAmInA kahevA anusAra prAyazcitta karyuM ane pite zuddha thayuM. te pachI, samAdhipUrvaka te maraNa pAmI saudharmaka5mAM arUNAvataMsaka vimAnamAM utpanna thayA ane tyAMthI mahAvidehavAsa pAmIne te siddha, buddha ane mukata thaze. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. rAga-dveSa ca'pAnagarImAM jitazatru nAme rAjA rAjya karatA hatA. tenA pradhAna subuddhi mahAvicakSaNa hatA. subuddhinA janma Adaza jaina kuTukhamAM thayA hatA ane jaina darzona temaja tattvajJAnanA ene sarasa abhyAsa hatA. rAjAne subuddhinI prAmANikatA ane satyaniSThA mATe apUrva mAna hatuM, paraMtu kAI kAI vakhate tenI tAttvika dRSTimAM rAjAne jaDatAnA bhAsa thatA. A saMsAra ane tenA mAnavA bhAre vicitra che. saMsAramAM mahAjJAnInI gaNanA paNa ghaNIvAra jaDa ane sUkhamAM thAya che. Ama chatAM ajAyakhI te e che ke AvI kahevAtI jaDa ane mUkha vyakitanA mRtyu khAda lAke tenI kImata samajatA thaI jAya che. kAI kAI prasaMge subuddhinA nicA ane philasUphrI rAjAne akaLatA, paNa pAchaLathI subuddhinI dIrghadRSTi ane niceA levAmAM tenI tAttvika zakti viSe tene khAtarI thaI jatI. eka prasaMge jitazatru rAjAne tyAM leAjanasamAra bha hatA. bhAjana nimitte jAtajAtanAM miSTAnna ane bhAtabhAtanA suMdara, svAdiSTa ane sugaMdhI padArtho taiyAra karavAmAM AvyA hatA. bheAjanavidhi pU karyAM khAda, rAjA, teneA pradhAna sumuddhi ane rAjAnI maMDaLInA keTalAka sabhye| zaherathI cADe dUra AvelA udyAnamAM AnaMda, pramAda arthe jaI rahyA Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. rAga-dveSa ] [ 47 hatA. raste cAlatAM jitazatru rAjA ane tenI maMDaLI te divasanA bhe|janapadArthInAM vakhANa karye jatA hatA. bheAjanapadArthonA svAda sabaMdhamAM subuddhi eka paNa zabda na khelyA eTale rAjAe tene pUchyuM: samuddhi! tame to bheAjanapadArthonA svAda saMbaMdhe eka zabda paNa khelatA nathI, tA tamane temAM zuM kazuM khAmIbhayu`' lAgyuM ? ' ( rAjAnA praznanA uttara ApyA sivAya cAle tema na hatu eTale subuddhie kahyuM: rAjan! jIbhane svAdiSTa lAganArAM paramANue paNa paravatana pAmatAM evAM du yukta anI jAya che ke tenI gadhathI paNa ApaNuM mAthuM phATI jAya. dareka vastu dravya-paryAya ubhayarUpa che, kAI drabya poMcA rahita hAI zakatu' nathI, tema kAI pAMcA drazya viThThANA sabhavI zakatA nathI. paryAyanA artha ja pariNAmapheraphAra thAya che ane vastu mAtra pariNamanazIla che, eTale rAga agara dveSaSTie kAI paNa vastunI prazaMsA agara niMdA karavI e ane anucita che. dareka vastu parivartIna pAme che ane A jagatamAM kazuM ja nitya TakI rahetuM nathI, eTale tenA vize kharuM' pUche te ApaNane AnaMda ke zAkanI lAgaNIne anubhava na thavA joIe. rAga-dveSamAMthI Asakita, mamatvabuddhi, tiraskAra, ghaNA utpanna thAya che. zabda, spa, rUpa, rasa, gandha, gAnatAna, sukhaparza, vastu, jovuM game te, svAda, sugaMdhanuM mANasa ciMtana kare eTale ene e vastuo para Asakti thAya. AsaktimAMthI tRSNA Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 ] [ zIladharmanI kathAo-1. utpanna thAya ane tRSNa zame nahi eTale kodha caDe. krodhathI mANasa mUDha thaI jAya, mUDhatAne lIdhe bhAna bhUle. bhAna bhUle eTale zuM karavuM-zuM na karavuM tenI ene khabara na rahe. A mANasa pachI dharma, adharmane viveka na karI zake. A saMsAramAM mAnavajAtane duHkha, AghAta ane vedanA sahana karavo paDe che, tenuM kAraNa tenA rAga-dveSa sivAya anya bIjuM kAMI nathI." subuddhinI AvI philasUphI rAjAne na gamI eTale teNe kAMIka AvezapUrvaka kahyuM : "ApaNI sAthe saMkaLAyelI vastuo kSaNajIvI che, temaja te kAyama mATe eka ne eka svarUpamAM TakavAnI nathI, ema jANavA chatAM keTalIka vastuo, padArtho ane paristhiti ApaNA cittane AnaMda upajAve che tyAre keTalIka vastuo, padArtho ane paristhiti ApaNane kaMTALo Ape che, e anubhava kema thAya che?" subuddhie rAjAne namratApUrvaka javAba ApatAM kahyuM : rAjana ! sAmAnya rIte je vastu, padArtha ke paristhitithI manane anukULatAne anubhava thAya te sukha ane jenAthI pratikULatAne anubhava thAya te duHkha evuM ApaNe mAnIe chIe; paNa A baMne prakAranA anubhave thavAnuM mukhya kAraNa te mAnavInuM caMcala mana che. vastu, padArtha ke paristhitimAM sukhaduHkha ApavAne koI dharma nathI, paNa sukha-duHkhane AdhAra, beMkatA tene kevI rIte grahaNa kare che tenA upara che. cakora pakSIne caMdramAMthI zItaLatAne anubhava thAya tethI Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. rAga-dveSa ] [ 49 tene sukharUpa lAge che, jyAre cakavAkane caMdradarzanathI baLatarA thAya che tethI tene duHkharUpa lAge che. Ama sukhaduHkhane AdhAra amuka vastu ke cokakasa padArtha para nahi paNa mana tene kevI rIte grahaNa kare che tenA para rahe che." subuddhinI vAta sAMbhaLI rAjAe jarA reSapUrvaka kahyuM: vastu, padArtha ke paristhitimAM sukha-duHkha ApavAne kaI dharma nathI, e kathanane satya kema kahI zakAya? je svAdiSTa padArtho ApaNe khAdhA tenAthI ApaNane AnaMda anubhava tha, to e padArthomAM AnaMda ApavAne dharma nathI ema kaI rIte mAnI zakAya ? mane to lAge che ke A jagatanA badhA ja tattvajJAnIo moTAmAM meTA vediyA che. tamArI svAdendriya jaDa banI gaI hoya ane te kAraNe tamane bhajanapadArthonA svAdane anubhava na thaI zakyo hoya, e vastu banavAjoga che, paNa tamane e anubhava na thayo eTale svAdiSTa bhejananA padArthomAM sukha ApavAne dharma che ja nahi, evI davIla karavI e te narI mUrkhatA ja che." rAjAnI AvI vAta sAMbhaLatAM subuddhinA mananI lAgaNane thanArA AghAta vize vicAra karatAM maMDaLInA sabhya stabdha thaI gayA. subuddhi sthitaprajJa hato ane saMsAramAM banatA banAve samajavA mATe tenI pAse ane khI daSTi hatI. jitazatru rAjAnI kaTAkSayukta vANI sAMbhaLI ja paNa na uzkerAtAM, gaMbhIra ane vinamrabhAve subuddhie kahyuM? "rAjana ! kaI paNa vAtanA eka aMzane vicAra karI te Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 ] [ zIladharmanI kathAo-1. vAtane saMpUrNa mAnI levI temAM nathI nyAya ke nathI DahApaNa. keTalIka sArI dekhAtI vastuo saMjogavazAt bagaDI jAya che, ane keTalIka kharAba dekhAtI vastuo sagavazAta sudharI paNa jAya che. AnuM mukhya kAraNa paramANuonA svabhAva ane saMganI vicitratA che. tethI ekAne koI vastune sArI agara kharAba kahevI temAM eka prakAranA rAgadveSane piSaNa maLe che. je je vastu, padArtha ke paristhitinA kAraNe sukhane anubhava thAya temAM rAga baMdhAya che, ane duHkhane anubhava thAya temAM dveSanI bhAvanA jAge che. AvA saMskAra daDha banatAM tenuM svabhAvamAM pariNamana thAya che ane A svabhAva manuSya pAse rAga yA zreSamUlaka pravRtti karAve che. - vAstavika daSTie te A jagatamAM kazuMye duHkhadAyaka nathI tema kazuM sukhadAyaka paNa nathI. sukha-duHkha Adi ThaMdra e te mAtra mananI kalpanA che. bhajanapadArthonA svAdanI asarathI huM mukta rahyo chuM evuM nathI, kAraNa ke mArI svAdendriya jaDa nathI banI gaI paNa e padArtho temaja tenA svAda pratyenA rAga agara haiSanI asarathI huM mukta rahI zakyo chuM. tethI ja mane lAge che ke bhejanapadArthonI prazaMsA agara niMdA karavAne kaI artha nathI." Ama carcA cAlI rahI hatI te vakhate rAjA ane tenI maMDaLI gaMdA pANIthI bharelI eka khAI pAsethI pasAra thaI rahyA hatA. khAIne pANInI asahya durgadhanA kAraNe subuddhi sivAya anya saue rUmAla vaDe pitAnAM nAka dAkhyAM. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. rAga-dveSa ] [ 51 khAIthI thADe dUra gayA pachI rAjAe vaLI subuddhine pUchyuM : * subuddhi ! tamArI svAdendriyamAM kadAca doSa nahi hAya, paNa tamArI ghrANendriyamAM te kazI khAmI hovI ja joI e. ame saue pelI khAInA pANInI durgaMdha anubhavI paNu tamane kazI asara na thaI, te parathI lAge che ke rAgadveSanI bhAvanAthI mukta rahenAra mANasanI IndriyA kadAca jaDa banI jatI haze.' AchA smitapUrNAMka subuddhie javAba ApatAM kahyuM : 'rAjan! rAgadveSamAMthI sadaMtara mukta thaI zakAtuM nathI ane sadehe AvI mukti zakaya paNa nathI. tema chatAM, maryAdA ahAranA rAgadveSa na thAya e mATe mAnavI saphaLa rIte jarUra prayatna karI zake che. jenA rAgadveSa amuka maryAdAmAM hAya tenI indriyA jaDa banavAne badale tAttvika ane sAttvika dRSTie UlaTI vadhu sateja bane che. ceAgIjanAne paNa krivya sugaMdha Ave che, tethI ja kahevAya che ke ghrANendriya jItavAnuM kArya sauthI vadhu muzkela che. prANanA nirodha karavA e agharuM kAma che eTale mArI ghrANendriya para meM saMpUrNa kAbU meLavyeA che evA mArA dAvA nathI. Ama chatAM mAre ema kahevAnuM che ke, mana ane indriyAne gamatA ke aNugamatA padArtho prApta thatAM temAM manuSye Asakti ke dveSabhAva na keLavatAM samabhAve sahana karavA joIe. vastu ke padArthanA sAcA svarUpanA jene khyAla hAya, tene sugadha ke durgaMdha kAI vizeSa prakAranI asara nathI upajAvI zakatI. jene vastunA svabhAvanuM jJAna na hoya, tene ja sugadha ke dudhanA Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para ] [ zIladhanI kathAo-1. kAraNe rAgadveSa utpanna thAya che. vastunA svabhAvamAM priyapaNuM ke apriyapaNuM nathI ane tethI ja kahevAya che ke-- ' priyatvaM yatra syAt taditaramapi grAhakavazAt ' arthAt eka vastu priya lAge ke apriya lAge, tenA AdhAra bhAkatA tene kevI rIte grahaNa kare che tenA upara che. mArA zayanagRhamAM huM caMpaka puSpa rAkhuM chuM ane te zayanagRhane suvAsita rAkhe che, paNa bhramara e puSpathI dUra bhAge che. Ama sukha-duHkha, rAgadveSanA AdhAra vastu ke padArtha para nahi paNa mana tene kevI rIte grahaNa kare che tenI upara rahe che. je pANInI dudhathI tamArAM saunAM mAthAM duHkhI AvyAM te ja pANI para prayAga thatAM te amRtamaya paNa thaI zake che. sarasamAM sarasa vastu saMcAgavazAt jema bagaDI jAya che, tema kharAkhamAM rAkha paramANuonA svabhAva ane saMcAganI vicitratAne kAraNe sudharI paNa jAya che. ' subuddhinI vAta sAMbhaLI rAjAe kahyu`: * pelI khAInA dudhamaya pANIne amRtamaya banAvI zake, teA parivatananA tamArA siddhAMtanI vAta huM mAnI zakuM', bAkI mATI vAtAne kaze| artha nathI.' rAjAnI vAta sAMbhaLI subuddhie pratyakSa prayAgadvArA A vAtanI rAjAne khAtarI karAvI ApavAnA nizcaya karyAM. te pachI, samuddhie keTalAka keArA ghaDAe magAvI temAM pelI khAInuM ga'duM pANI kharAkhara gALIne bharAvI Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. rAga-dveSa ] [ 53 maMgAvyuM ane sAta divasa sudhI te ghaDAomAM rAkhyuM. tyAra bAda bIjA navA ghaDAo maMgAvI prathamanI kriyAnuM punarAvartana karyuM ane dareka vakhate temAM tAjI rAkha naMkhAvyA karI, Ama satata sAta aThavADiyAnA prayoga pachI e pANIne varNa, gaMdha, rasa ane sparza svaccha pANI je thaye. te pachI pANIne svAdiSTa banAvavA arthe temAM sugaMdhI vALe, motha vagere uttama prakAranAM dravya nAkhyAM. te pachI, subuddhie rAjA ane tenI maMDaLInA sabhyo mATe pitAnA nivAsasthAne eka bhejanasamAraMbha goThavyo. bhejana vakhate peluM svAdiSTa pANI saune pIvA mATe ApyuM. jIvanamAM kadI paNa na pIdheluM evuM svAdiSTa pANI pItAM rAjA belI uThayoH "are, subuddhi ! ATaluM svAdiSTapaNe ApaNuM zaheramAM kaI jagyAe maLI zake che?" subuddhie tarata ja uttara ApatAM kahyuM: "nAmadAra ! A pANI pelI durgadhI khAInA pANInuM ja rUpAMtara che. prayoga dvArA e khAInuM pANI ATaluM uttama banI gayuM. dharmazAstramAM kahelI vAte vijJAnazAstra dvArA siddha karI zakAya che. paNa te mATe bhagIratha prayatnanI jarUra paDe che. rAjAe prathama te subuddhinI vAta na mAnI, paNa pachI jyAre rAjAnI aMgata dekharekha nIce tenA vizvAsu mANase pAse A prayoga karI batAvyo tyAre rAjAne bhAre ajAyabI thaI agAu karelI subuddhinI mazkarI mATe tene pazcAttApa thaye, eTale subuddhie kahyuM: "rAjan ! vastumAtra pariNamana Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 ] [ zIladhanI kathAo-1. zIla che eTale rAga agara dveSane poSaNa maLe e rIte kAI paNa vastu ke padmAnI prazaMsA ke niMdA karavI e mane anucita che. A nirbheLa satya Apane samajAvavA athe te divasa meM leAjananA padArthonI praza'sA na karI, temaja durgaMdha mAratA pANIne vakhoDayuM nahi. vastunA paryAyAnuM yathA bhAna thatAM mANasanI mamatvabuddhinA nAza thAya che ane tenAmAM samabhAva jAge che. AvA mAnavI game tevA viSama prasa`gA ane paristhiti vacce paNa magajanI samatulA jALavI zake che. A jagata ane sa'sAramAM, rAga ane dveSa e baMne ja vastu sakaLa mAnavajAta mATe madhA ja anarthAMnuM mULa che. dveSathI mukta thavuM e e chu kiThana che, paNa rAgamAMthI mukti meLavavI e tA mahAbhiniSka madhu jevu.... atyaMta kaThina kArya che. nima banavuM e ja parama tattva che, kAraNa ke te sivAya jJAna, dhyAna, vrata, sukha, * zIla ane indriyanirodha prApta thaI zakatAM nathI. nimeohInI dazA sAmya, sthitaprajJa jevI ja hAya che.' subuddhinI zAMti, sthiratA, gaMbhIratA ane madhyasthatA nima matvane AbhArI che te vAta jitazatru rAjAne kharAkhara samajAI gaI ane tethI teNe paNa jinakathita gRhastha dhanA svIkAra karyo. A pramANe jinakathita dhanu pAlana thADAM varSo sudhI karyAM khAda, jitazatru rAjAe tenA putra adInakumArane rAjyavahIvaTa soMpI, subuddhi sahita pratrajyA lIdhI ane tapa-tyAga--sayamanA mArge siddha, buddha ane mukta thayA Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. premanuM paribaLa ghaNAM varSo agAunI A vAta che. e samaye catyavAsIo sAdhu-muninAM kapaDAM paheratA, derAsaramAM rahetA, dravya rAkhatA ane munijIvananA vratathI nirapekSa rahetA. muni saMpUrNAnaMda paNa AvA eka sAdhu hatA ane vArANasI nagarInA eka jaina maMdiramAM comAsuM rahyA hatA. saMpUrNAnaMda yuvAna ane bhAre tejasvI hatA temaja jJAna ane brahmacaryanA tejathI dIpatA hatA. zaheranA aneka strI puruSo temanI pAse AvatA. vArANasInA rAjAnA vayevRddha pradhAnamaMtrI subAhu paNa A munine vAMdavA avAranavAra AvatA. vRkSa paranAM pAkAM phaLo para paMkhIonI najara avazya paDe che, tema saMpUrNAnaMda para zaheranI eka rAjanartakInI najara paDI. baporanA samaye dharmAlApa karavAnA bahAne te sAdhu pAse AvavA lAgI. pachI te baMne vaccene paricaya vadhyo. maMtrI subAhunA kAne paNa A vAta AvI. eka divasa madhyAhUnakALe maMdiranA pAchaLanA oraDAmAM nartakI, muni sAthe carcA karI rahI hatI. AsapAsa bIjuM keI na hatuM. A vakhate carcAmAMthI eka bIjA vacce ThaThThA Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 ] [ zIladharmanI kathAo-1. mazkarI zarU thayAM. barAbara e ja vakhate vayevRddha maMtrI munine vAMdavA arthe AvI UbhA rahyA. strIne aneka svarUpa hoya che ane AvazyakatAnusAra prasaMgane anurUpa svarUpa abhivyakta karavAnI kaLA paNa tene hastagata hoya che. maMtrIne ekAeka tyAM AvelA joI nartakIe bhAre kuzaLatAthI pitAnA manabhAva chupAvI, banAvaTI bhAve pragaTa karIne aSTAMga yogasAdhanAnA yama-niyamonI carcA zarU karI dIdhI. saMpUrNAnaMdamAM A rIte manebhAvane chupAvavAnI kaLA na hatI, eTale maMtrIne joIne te te stabdha ja thaI gaye. strInA menA bhAve jema kadI tenA aMtaranA bhAvanI cADI khAtA nathI tema puruSanA menA, tenA mananA chUpA bhAvenI cADI khAdhA vinA rahI zakatA nathI. tethI ja puruSane rIDhA gunegAra thatAM ghaNe lAMbo samaya lAge che. nartakI pachI te tyAMthI tarata cAlI gaI. - hRdayamAM duHkha bharyuM hovA chatAM eTha para smita lAvavuM e jeTaluM kaThina che, tenAthI adhika kaThina kArya jene ApaNe pUjya mAnatA hoIe tenA deSane najare joyA chatAM, jANe kAMI joyuM ja nathI e rIte vartavAmAM che. maMtrI A kALamAM nipuNa hatA. badhuM ja samajI gayA hovA chatAM, te kAMI ja samajyA nathI e saphaLatApUrvaka dekhAva karI, munine bhAvapUrvaka khamAsamaNa dIdhAM ane be hAtha joDI svAmI zAtA che jI?" kahI pAchA javAnI rajA mAgI. | munirAje zUnyamanaskathI mAthuM dhuNAvyuM, paNa maMtrI sAme jovAnI hiMmata na cAlI. pApamAM paNa adbhuta Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. premanuM paribaLa ] [ 57 zakti rahelI che ane je prakAre agni agninuM zamana karI zakatA nathI, te ja prakAre pApa paNa pApanuM zamana karI zakatu nathI. maMtrInI vaMdanAnI kriyA jeI muninA manamAM viveka jAgRta thayA ane nakI sAthenI behUdI vAta ane vana matrIe najareAnajara joyAM te mATe zarama, bhaya ane kSeAbha anubhavyAM. maMtrI teA joyeluM jANe kazuM' ja joyuM nathI, ane sAMbhaLelu jANe kazu ja sAMbhaLyuM nathI, evA vartAva rAkhI nIkaLyA, paNa munine bhaya lAgyuM ke ma'diramAMthI tene kADhI mUkavAmAM Avaze, agara teA yativeza khe...cI levAmAM Avaze. maMtrI bheTa na hatA paNa bhAre nAnI ane anubhavI hatA. te samajatA hatA ke anya para gusse thavuM e tA anyanI bhUla mATe peAtAnI jAta para vera levA kharAkhara che. kAI khATA mArge jaI rahyuM hAya ane tene sIdhA raste lAvavA hAya tA tenI para krodha karIne agara ThapakA ApIne tema nathI karI zakAtuM. te khATe raste janAra sAthe prema keLavavA paDe che ane prema karanArane anyanA anyAya, ane aNaghaDa upAlaMbhane sahana karavAnI zakti paNa keLavavI paDe che. aniSTane pratikAra na karI paNa tene sAcA mAge lAvavAmAM madada karA' e tenA siddhAMta hatA. 6 A vAta anyAne pAMca-sAta divase thayA, chatAM kAI UhApeAha, ni'dA ke ThapakAnI vAta muni pAse AvI nahi. mAnavasvabhAva keTalIka khAmatamAM evA vicitra che ke te Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 ] [ zIladhanI kathAo-1. jhera pacAvI jAya, paNa anyanA doSone gaLI javAnuM tenA mATe zakaya hetuM nathI. anyanA doSo jovA, tenI niMdA karavI, atizayAkti karI nAnA DhASAne meTA svarUpamAM vavI khatAvavA, na heAya tevA draSAnu' anyamAM ArApaNu karavuM vagere khAkhatamAM mAnavajAtanA mATeA bhAga bhAre kAkhela ane hAMziyAra haiAya che. paraMtu AvI paddhatinA kAraNe doSayukta vyakti ke doSa jonAra vyaktine kazA phAyado thatA nathI. je manuSya kevala doSa jue che te nIca che. je guNa ane doSa ane jue che te madhyama che ane je kevala guNa jue che te uttama che. kuTumba, samAja ane jIvananA vividha kSetre jyAM jyAM DhASA ane skhalanAenA kissAo jovAmAM Ave, tyAM tyAM dhikkAra ane tiraskAranI dRSTinA badale dayA ane anuka MpAnI dRSTi apanAvavAmAM Ave te saMsAranAM moTA bhAganAM du:khAnA aMta AvI jAya. para Mtu mAnavasvabhAva evA te avaLacA che ke sukha prApta karavAnI IcchA haiAvA chatAM, moTA bhAganA mAnavI duHkha utpanna thAya e rIte ja jIvanavyavahAramAM varte che. jherane pacAvavAnI zakti prApta karyo vinA amRtarasane svAda mANI zakAtA nathI, e saraLa vAta aneka yugeA pasAra thavA chatAM mAnavajAta hejI samajI zakI nathI. munirAjanA doSita vana khAkhatamAM maMtrIe jyAre koIne kazI vAta na karI, temaja koI prakAranuM pagaluM paNa na lIdhuM, tyAre munirAjanA manamAM peAtAnA pApakRtya mATe pastAvAno pAra na rahyo. prakRtinA eka niyama Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha, premanu* paribaLa ] [ pu che ke, keAI paNa mAnavI duSTakama karai agara pApamaya vicAra kare, tApaNa tenu phaLa tene vahele-mATe maLyA vinA rahetu nathI. pApa pAchaLa pazcAttApa Ave evA kudaratanA avicaLa niyama che. kAI leAkeA Ane kudaratanA kAyadA kahe, kAI kanA vipAka kahe, keAI IzvaranA nyAya. kahe ane kAI prakRtinA niyama kahe paNa A badhAMne tAttvika artha ekasarakhA che. mANasa kadAca sakaLa jagatane chetaravAnI kaLAmAM pAraMgata thaI zake, paNa te peAtAnA kaphaLamAMthI bacI zakavAnI zakti prApta karI zakatA nathI, pachI bhalene e vyakti cakravatI hAya ke tIthaMkara hAya. cAmAsuM pUrNa thatAM caityavAsI munie vihAra karyAM. maMtrI dUra sudhI tene vaLavavA gayA. subAhue chUTA paDatI vakhate nahi samajAtA evA eka zlAkanA atha samajAvavA munirAjane vinati karI. te bleka Ama hatAH ' saMsArodadhinistArapadavI na davIyasI / antarA dustarA na syuryadi re madirekSaNAH // " muni saMpUrNAna de . maMtrIne leAkanA atha samajAvatAM kahyuM': 'saMsArasamudramAM dustara evI marikSAe arthAt strIo na hAya te tene taravAnA mArga kAMI dUra nathI.' A zlAkanA atha pUchavA pAchaLa maMtrIne Azaya. munirAjathI chUpe! na rahyo. kANAne mAMe kALuA kahyA sivAya. maMtrI subAhue sAdhumAM kayAM kANuM hatuM, te A zrleAka dvArA ADakatarI rIte samajAvI dIdhuM hatuM. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 ] [ zIladharmAnI kathAo-1. (2) A vAta banI gayA bAda lagabhaga dazeka varSa pachI subAha maMtrI eka vakhata giranArajInI yAtrAe gayA. madhyAhnane samaya hate. maMtrI giranAra parathI DoLImAM besI taLeTImAM AvI rahyA hatA. mALInI parabanI jagyAe maMtrI visAme levA beThA hatA, evAmAM nIcethI upara jatA eka munirAja tyAM AvyA. munirAjanuM zarIra Ama te hADapiMjara jevuM hatuM, paNa tene meM para tapa ane tyAganuM divya teja camakI rahyuM hatuM. munirAjane jotAM ja maMtrIne thayuM ke A keI paricita sAdhu lAge che, paNa agAu temane kyAM ane kyAre joyelA e yAda na AvyuM. munirAjane vaMdana karI maMtrIe pUchayuM : "bhagavaMta! ApanAM darzana A agAu karyA che, paNa kyAM ane kyAre tenuM vismaraNa thaI gayuM che. ApanA guru ane ApanuM nAma Apazo te tarata * khyAla AvI jaze." subAhunI vAta sAMbhaLI AkhuM smita karI munirAje kahyuM: "mahAnubhAva! lagabhaga daza varSa pahelAM yatidharmanI dIkSAmAM huM ApanA zaheramAM comAsuM rahe ane eka prasaMge Apa mane vaMdana karavA AvelA, tyAre mArI jAtane lAMchana lAge tevI kiyAmAM huM magna thaI beThA hatA. mAruM duSkRta Ape najaronajara joyuM, paNa te saMbaMdhamAM zikSA karavAne badale Ape mArA pratye apAra prema ane apUrva -bhakti dAkhavyAM. tethI mArI zithilatAne mane bhAre pazcAttApa Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. premanuM paribaLa ] [ 6t thaye ane yatidharmanI dIkSA cheDI meM paMcamahAvratane sAdhudharma aMgIkAra karyo. tamArA prema ane bhaktie mane patananA mArge jatAM aTakAvyuM, eTale bhAvadRSTie te tame ja mArA guru che." maMtrIne daza varSa pahelAne A munirAja aMgene prasaMga yAda AvyuM ane kahyuM: "duniyAmAM mANasa ekavAra gune karavAthI kAMI haMmezane mATe zApita banI jatuM nathI. A jagatamAM te cerI karatAM pakaDAya e cera ane cAlAkIthI chUTI jAya e zAha. jIvanamAM bhUle te badhAnI thAya che, paNa mAnavahRdaya parivartanazIla che. Aje jene eka vAtathI tRpti thAya che, tene kAle e ja vAtane aNagame jAge che. samudranI bharatI-oTane niyama mAnavahRdayane paNa lAgu paDe che. jJAnI ane vivekIne bhUlanuM bhAna thatAM temAMthI pAchA pharI jAya che, tyAre ajJAnI patananA mArge AgaLa ne AgaLa vadhato jAya che. paraMtu jIvanamAM eka vAtanI te mane khAtarI thaI gaI che ke, paMthabhUlelA mAnavane sAcA raste deravA mATe mAtra upadeza ke Thapake bhAgye ja madadarUpa thAya che. A mATe jarUra che vizuddha prema ane pavitra sabhAvanI." maMtrIe pitAnI pAchalI jIvanakathanI kahetAM kahyuM : yauvana avasthAmAM unmAda ane unmArganA paMthe huM jaI rahyuM hatuM. mArI patnI sivAya gharanI ekeeka vyakti mArA pratye ghaNuM ane tiraskAra sevatI. mArI patnI mArA badhA deSa zAtipUrvaka sahI letI. eka divase te ekAeka Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 ] [ zIladhanI kathAo-1. ' bhayaMkara mAMdI paDI gaI. jIvananI atima paLe mane teNe pAse khelAvI kahyuM : sthUla dehadRSTie ApaNA vicAga thavAnI paLa AvI gaI che, paNa mRtyu pAmIza eTale sadAne mATe tamArAthI dUra thaIza ema mAnavAnI bhUla na karatA. je janme che, te avazya mRtyu pAme che, paNa prema te amatya che, tenuM kadApi mRtyu thatu nathI. " ,, munirAje subAhune pUchyuM: prema amartya' che te pachI premane AMdhaLA zA mATe kahevAmAM Ave che?' sukhAhue kahyuM : 'huM have e ja vAta para AvuM chuM. mArI patnInI vAta sAMbhaLI huM vismita thaye ane me tene pUchyuM : * mArA jevA duSTa ane adhama pati pratye tiraskAra ane dveSa thavAne badale tArAmAM evuM kayuM tattva che ke je tane tArA maraNa pachI paNa mArA saMgAtha cheDAvI zakatuM nathI !' jIvananI aMtima paLe paNa mArI vAta sAMbhaLI tene hasavuM AvyuM ane kahyuM : "jJAnIoe tethI ja premane adha kahyo che. prema eka evuM adbhuta tattva che ke jemAM premapAtranA dvASa kadI joI zakAtA ja nathI. premanA artha ja samapa Nu. prema jo nirapekSa ane zraddheya hAya tA doSavALA mANasa para paNa prema thAya che. mane AvA premanI anubhUti thaI che ane maratAM maratAM e tattvanA vArasA mArI smRtirUpe tamane seAMpatI jAuM chuM. ' A vAta pUrI thaI ke AchA smitapUrvaka teNe peAtAnA kSaNabha'gura deha cheDayo. ' ,, vAta karatAM karatAM gaLagaLA thaI matrIe kahyuM : * munirAja ! mRtyu karatAMye premamAM vadhu zakti ane maLa Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. premanuM paribaLa ] [ 63 rahyAM che, e vastunuM bhAna mane mArI patnInA maraNa bAda thayuM. ghaNAM varSo pahelAM te mRtyu pAmI chatAM Aja paNa tenA AtmAnuM mArA AtmA sAthe aikya huM anubhavI rahyo chuM. premane zuM A jete prabhAva che ?" have te mane khAtarI thaI gaI che ke, A jagatamAM vadhumAM vadhu mahatvanI kaI vastu kudarata taraphathI mAnavajAtane bakSisa maLI hoya te te prema che. saMsArane koI paNa mAnava saMpUrNataH pApI nathI ke saMta paNa nathI. A jagata ane anaMtatA vaccenI, duHkha ane sukha vaccenI, guNa ane deSa vaccenI sImArekhA paNa eka prakAranI puNya ane pApanI nATikA jevI che. jagatane ka mAnavI potAnA hRdaya para hAtha mUkI kahI zakaze ke te mana, vacana ane kAyAthI saMpUrNataH nipApI che? mAnavamAtra guNe ane dene bhaMDAra che eTale doSita mAnavI dhikkAra ke tiraskArane pAtra nahi paNa prema, sahAnubhUti ane madadane adhikArI che. pApa pratye bhale dhRNA ke tiraskAra Ave, paNa pApI pratye te prema, lAgaNI, dayA ane anukaMpA ja zobhe." vRkSa jema varSonAM biMdu pacAve, tema munirAja paNa maMtrInI vANI pacAvI rahyA hatA. Akhare munirAje subAhu maMtrIne kahyuM: "mArA gurudeva eka vakhata mane "pratyeka pApamAM paNa puNyanAM bIja hoI zake che" e pATha samajAvatA hatA, paNa te divase huM e pATha samajI zake nahi. Aje A vAta mane barAbara samajAI gaI ane te mATe Apane jeTalA dhanyavAda ApuM teTalA ochA che." te pachI, maMtrI heLImAM besI nIce UtaravA lAgyA ane munirAja giranArane pahADa caDhavA lAgyA. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. yuddha ane zAMti mithilAnareza mirAje sudarzanapuranA rAjavI caMdrayazAnI sAme yuddha jAhera karyuM. A vAta jyAre vRddha sAdhvI zrI. sutratAe jANI tyAre tene bhAre AghAta lAge. yuddhanuM nimitta te kSullaka hatuM. mithilA rAjyanA hastidaLane eka suMdara sapheda sohAmaNe hAthI, tephAne caDI sudarzanapura rAjyanI hadamAM nAsI gayo ane sudarzanapuranA sainikoe tene pakaDI rAjyanI gajazALAmAM rAkhI lIdhe. namirAje pitAne hAthI pAcho mokalI ApavA caMdrayazAne jaNAvyuM, paNa teNe tema karavA nA pADI, pariNAme baMne rAjya vacce yuddhanA gaNeza maMDAyA. moTAbhAge yuddhanAM kAraNe najIvAM ' heya che, paNa tenAM pariNAma khataranAka Ave che. sAmAnya rIte tyAgadharma svIkAryA pachI sAdhu ane sAdhvIo mAdhyacyabhAva rAkhI AvI bAbatothI dUra rahe che, paNa A yuddhamAM sAmela thayelA baMne pakSe pratye pitAnI khAsa pharaja rahelI che, ema suvratA sAdhvI mAnatAM hatAM. tethI ja yuddhanI zarUAta thatAM pahelAM baMne rAjyanA rAjavIone pitAnI pAse bolAvIne kahyuM: "mahAnubhA! huM ane mama arthAt kaI paNa vastu para mArApaNAnuM AropaNa karavAthI jIva baMdhAya che. nAduM, mama arthAt Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. yuddha ane zAMti ] [ 65 " mAruM kAMI nathI' e jAtanA nimatva bhAvathI jIva muktadazAnA anubhava kare che. Ama chatAM tameA baMnene se upadeza ApavA athe atre melAvyA nathI, paraMtu tamArA ane vaccenA yuddhanI zarUAta thatAM pahelAM keTalIka mahattvanI hakIkata mAre tamane kahevAnI che, je na kahuM te| A yuddha nimitte thanAra hiMsAmAM huM paNu javAkhadAra banI jA. ' A rIte carcAnI pUrvabhUmikA samajAvyA bAda sAdhvIjIe gaMbhIra vajrane vAta zarU karatAM kahyuM: keTalAMka varSo pUrva sudanapuramAM maNiratha nAme rAjA rAjya karatA hatA. tenA nAnA bhAI yugamAhune madanarekhA nAme svarUpavAna patnI hatI. atirUpa ghaNIvAra strIo mATe AzIrvAdarUpa banavAne badale zAparUpa banI jAya che, manarekhAnA rUpa para mitha rAjA meAhI paDayo ane tene prApta karI bhraSTa karavA peAtAnA nAnA bhAI yugamAhunI hatyA karI.' " 'yugakhAhune samAdhimaraNa prApta thAya e athe madanarekhAe e prasaMge apUrva zAMti rAkhI peAtAnA patine dharmArAdhanA karAvatAM kahyuM: he nAtha ! tame samasta jIvAne ekasamAna jANeA ane mamatvane cheADI nimamatvanuM ciMtana karo. mananAM tamAma zalyAne dUra kareA, AtmA ja AtmAnA mitra che, AtmA ja AtmAnA zatru che, anya kAI nathI e bhAvane manamAM dhAraNa karI. A saMsArarUpI samudramAM bhramaNu karatAM karatAM manuSyAne jeTalA sakhaMdhA thAya che te badhA ja ApadA- duHkhAnAM ghara che. kAraNa ke aMtamAM te A badhA sabadhe nIrasa banI jAya che eTale AvA badhA sakhavA mAtra bhrama che. ' 5 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 ] [ zIladharmanI kathAo-1. "mahAnubhA!! sAdhvIjIe kahyuM: "A rIte yugabAhu zubha bhAvanA bhAve mRtyu pAmyuM. e vakhate madana rekhAnA garbhamAM bALaka hatuM, eTale pitAnA zIlanI rakSA arthe traNa varSanA bALakane tyAM ja rahevA daI te jagalanA mArge nAsI gaI jaMgalanA mArge pasAra thatAM madanarekhAne vacamAM ja prasUti thaI ane teNe eka suMdara bALakane janma Ape. prasUti pachI bALakane jhADanI chAyA nIce rAkhI madarekhA sarovaramAM kapaDAM svaccha karavA gaI. tevAmAM tyAM pANI pItA eka hastie pitAnI sUMDha vaDe madanarekhAne upADI AkAzamAM pheMkI ane bhavitavyatAnA ge eka vidyAdhara je tyAMthI pasAra thate hate teNe tene jhIlI lIdhI. e vidyAdhara cAra jJAnanA svAmI evA eka bhavya munirAjane vAMdavA jatuM hatuM. te madanarekhAne paNa potAnI sAthe laI gaye. munirAja pAse pahoMcyA pachI, temanI daSTi jevI madanarekhA para paDI ke tarata ja tene jIvanane savistara ItihAsa tenA jANavAmAM AvI gayo. madana rekhAe vaMdanakriyA karI pitAnAM baMne bALakonI mAhitI pUchI, eTale munirAje kahyuM : "je rAtre te mahelane tyAga karyo, te ja rAtre maNiratha rAjAne sarpadaMza thaye ane maraNa pAmI tene jIva tenA pApanuM phaLa bhogavavA thI nArakImAM gaye. prabhAtamAM maNiratha ane yugabAhunA dehane agnisaMskAra karyA bAda tArA traNa varSanA Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 67 8. yuddha ane zAMti ] bALakane rAjatilaka karavAmAM AvyuM ane tenA vatI pradhAna maMDaLa atyAre rAjyane kArabhAra calAve che. bIjo putra je jhADanI chAyA nIce hatuM, tene zikAra karavA gayelA eka mahAna rAjavIe UMcakI laI tenI rANIne kazuM saMtAna na hatuM, tethI pitAne putra janme che evI vAta phelAvI ane rANI kharekhara te bALakanI mAtA banI gaI che." "te pachI madanarekhAe akALe avasAna pAmelA pitAnA patinI zI gati thaI haze, te viSe pUchyuM. munirAja tene javAba ApavA jatA hatA, tevAmAM eka mahAtejasvI deva tyAM Avyo ane madanarekhAne traNa pradakSiNApUrvaka namaskAra karI, pachI munirAjane vaMdanA karIne beThe. devane A vicitra vaMdanavyavahAra joI madanarekhA te stabdha banI gaI ane tenI sAthenA vidyAdhare to devanA namaskAranI AvI vicitra vidhi joI pUchyuM: "he deva ! tame samagra sAdhuguNethI sahita ane sarvathA dethI rahita evA munirAjane mUkI A strIne kema prathama vaMdana karyuM? deva javAba Ape te pahelAM ja munirAje A vAtane khulAso karatAM kahyuM: "sAdhu athavA gRhastho jeNe keIe jene zuddhadharmamAM sthApana karyo hoya, te ja dharma pamADavAthI tene dharmaguru bane che. eTale deve A strIne prathama namaskAra karyo temAM kazuM agya nathI, kAraNa ke A devane jIva pUrvabhavamAM yugabAhu nAme tene pati hatA ane mRtyu vakhate A ja satI strIe tenA patine apUrva dharmArAdhanA karAvI hatI Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 ] [ zIladharmanI kathAo-1. tethI ja te brahmadevalokamAM daza sAgaropamanA AyuSyavALo Indrane sAmAnika deva thaye che. munirAjanI vANI sAMbhaLI madanarekhA kaMpI UThI ane tyAM ja mUccha pAmI. gya upacAra pachI mUcchamAMthI jAgRta thatAM te vicAravA lAgI, aho! A saMsAranA saMbaMdho kevA kSaNika ane arthahIna che! eka kSaNa mAtrane paNa mAre viyega je puruSane asahya ane trAsarUpa banI jate, te puruSa ane mArI vacce have kaze ja saMbaMdha na rahyo." munirAja madana rekhAnI manaHsthiti samajI gayA eTale tene AzvAsana ApatAM kahyuM: "madanarekhA ! A saMsAramAM prANInI mAtA marIne putrI thaI jAya che ane bahena marIne patnI banI jAya che, ane pachI te strI karIne tenI putrIpaNe utpanna thAya che A pramANe paryAya ane saMbaMdhonuM parivartana thatuM ja rahe che. A jIva saMsAramAM aneka rUpane dhAraNa kare che ane aneka rUpane cheDe che. jevI rIte nRtyanA raMgamaMca upara nRtya karanAra bhinna bhinna svAMga dhAraNa kare che, tevI ja rIte A jIva niraMtara bhinna bhinna zarIrane dhAraNa karatuM rahe che. A jagatamAM je je jaDa ane cetana padArtho sAthe A prANune saMbaMdha baMdhAyA che, te badhA badhe ThekANe pitApitAnA svarUpe bhinna bhinna che, AtmA te sarvathI nyAro-jude che. jJAnI mANasa A jagatamAM putra, pitA, patnI, mAtA vagere anya AtmAothI pitAnI pitAnI jAtane jUdI nihALe che, temAM ekapaNAnI-abhinnapaNAnI bhAvanA kadApi nathI karate." Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. yuddha ane zAMti ] [ 69 pachI te samagra paristhiti para vicAratAM madana rekhAne paNa khAtarI thaI gaI ke, AtmAthI bhinna evA tamAma padArtho mAtra saMgajanya hAI kSaNika, anitya ane nAzavaMta che, ane tethI pariNAme duHkharUpa ja thaI paDe che. jyAM ane jenA viSe sukhanI kalpanA karI hoya, tyAMthI ja duHkha, vyAdhi ane Apatti UbhAM thatAM jovAmAM Ave che. pachI te madanarekhA saMsAranI asAratA samajI gaI ane teNe tyAgadharma svIkArI dIkSA laI lIdhI." sAdhvIjI vAta karatAM gaLagaLA thaI gayAM ane caMdrayazA temaja namirAjanuM hRdaya paNa dravI UThayuM. sAdhvIjIe aMte vAtane sphaTa karatAM dayA svare kahyuM: "A hakIkatanI karuNatA te emAM che ke, A sArI ane tenA saMsArI jIvananA baMne putre anya keI nahi, paNa ahIM beThelAM ApaNe traNe jaNa chIe." namirAja tarapha daSTi karI sAdhvIjIe kahyuM: "tuM bALaka hatuM, tyAre tene jaMgalamAMthI tArA kahevAtA pitA padyaratha rAjAe tane UMcakI lIdho hato, eTale eka ja mAtAnI kUkhe ane eka ja pitAthI utpanna thayelA tame baMne bhAIo vaccenuM cuddha joIne mArA aMtaramAM thatI vedanAne khyAla karavAnuM tamArA para choDuM chuM.' - sAdhvIjInI vAta pUrI thatAM baMne bhAIone dharatIkaMpa je AMcako lAge ane namirAja UbhA thaI moTA bhAInA pagamAM paDavA lAgyA, paNa tene tema karatAM aTakAvI caMdracazAe tene bAthamAM laI lIdho ane baMnenI AMkhamAMthI harSanI azrudhArA vahevA lAgI. A dazya jotAM sAdhvIjInuM Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 ] [ zIladha'nI kathAo-1. hRdaya pulakita banI gayuM ane yuddhanAM vAdaLa vikharAI gayAM. saMsAranuM vicitra svarUpa samajAtAM caMdrayazAne tIvra vairAgya jAgyA ane naminAjane rAjya soMpI teNe dIkSA lIdhI. mirAja have mahAna rAjavI gaI gayA. tenA rAjyane vistAra jema vadhyA, tema tenA vaibhava ane vilAsa paNa vadhyA. eka hajAra ATha rANIonA tee svAmI thayA. Ama chatAM jyAM bhAgeAnAM sAdhanA ane sAmagrI vadhu hoya tyAM rAganuM pramANa paNa vadhu hAya che. nimarAjanA zarIramAM eka divasa dusaha dADuvara utpanna thayA. rAhu jema caMdrane pIDe tema A vyAdhi nimarAjane pIDavA lAgyuMA. caMdananA lepathI rAjAne kAMIka zAMti maLI, eTale khaSI rANIe jAte caMdana ghasavA lAgI. rANIonA hAthamAM kaMkaNeAnA kAraNe avAja thatA hatA, ane nimarAjane te asahya lAgyA. rANIee saubhAgyanA cihnarUpa ekeka ka'kaNa rAkhI bAkInA tamAma kADhI nAkhyAM, eTale avAja khadha thayA. nimarAje jyAre jANyuM ke mAtra eka kaka hAvAthI avAja baMdha thayA, tyAre tene vicAra AvyA ke du:khanuM mULa saMgamAM che. saMgoLamU nIne, pattA tukSuparaMparAarthAt nAza pAmanArI vastuonA saMyAga ja duHkharUpa vRkSanu mULa che e vAta samajAtAM tene khAtarI thaI ke AtmA pAte ekalA ja svagamAM jAya che, pAte ekale narakamAM jAya che, pAte ja karmone khAMdhe che ane pAte ja kevaLajJAna prApta karI meAkSamAM jAya che. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. yuddha ane zAMti ] [ 71 have namirAjanA vyAdhi zAMta thaI gayA. khIjA divase savAre teo tyAga-tapa-sa'yamanA mAga svIkArI mahelamAMthI cAlI nIkaLyA. utpanna thayelA upAdhiceAga samAdhiyAganu nimitta banI gayA. namirAja zaheranA rAjamArga parathI pasAra thaI rahyA hatA ane mithilA nagarInA hajArA nAgarikA AMkhamAM azrudhArA sAthe A adbhuta dRzya joI rahyA hatA. e vakhate, indre eka brAhmaNanA veSamAM tyAM AvI mirAjanI kaseATI karatAM pUchyuM : ' rAjan! je rAjAe tamane namatA nathI temanA para prathama jIta meLavA ane pachI tyAgadhama apanAvA tA ja te zezabhI zake; bAkI Apa khAhya duzmanA para vijaya meLavyA sivAya AMtarika duzmanonA kaI rIte parAjaya karI zakazeA ?' 6 brAhmaNanI vAta sAMbhaLI namirAja muktaka`The hasI paDavA ane kahyuM: mAhya yuddhanA vijayanA AnaMda pAkaLa ane kSaNika hAya che, kAraNa ke evA meLavelA vijA paNa aMte te paritApa upajAve che, ema me' jAte anubhavyuM che. jJAnIoe tethI ja spaSTarIte kahI dIdhu che ke, huM bhAI! tArI jAta sAthe ja yuddha kara. ahAra yuddha karavAthI zuM? yuddhane ceAgya enA jevI khIjI vastu maLavI dula bha che.' " leAkA indra ane namirAja vaccenA vArtAlApa ekacitte sAMbhaLI rahyA hatA. mirAjanA AvA uttara sAMbhaLI brAhmaNe Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 ] [ zIladhanI kathAo-1. peAtAnu' nakalI rUpa cheDI indrarUpa dhAraNa karI mirAjanI stuti karI ane e dRzya leAkA animeSa dRSTie nihALI rahyA. tamAma sa'sArI jIvA jee eka ke bIjA prakAra karmAMthI sayukta che, teenA mATe saMsAra eka prakAranuM yuddha che. A yuddhamAM je mahAmAnava sAvadhAnIpUrvaka laDI le che, te evA sAcA yuddhane aMte vijaya meLavI akhaDa zAMtimukti prApta karI le che. AvA yuddho zatrue sAthe laDavAnAM hAtAM nathI, e te mAnave pAne peAtAnI jAta sAthe ja laDI levAnAM hAya che. tethI ja zAstrAe spaSTa rIte kahI dIdhuM ke : baghyAnamevamALa nannA muneC-arthAt jAte ja peAtAnI jAta upara vijaya meLavanAra manuSya sukha pAme che. namirAje paNa tyAga-tapa-sayamane paMthe paDI zAzvata zAMti-mukti meLavI lIdhI. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. bhAI-mahena pratiSThAnapura nagaramAM makaradhvaja nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene saMtAnamAM paramasukha nAme putra ane rUpavatI nAmanI eka putrI hatI. paramasukhanAM lagna judA judA rAjyAnI maMtrIza rAjakanyAo sAthe karyAM hatAM ane rAjA temaja prajA vacce sumeLa hatA. paramasukhe eka vakhata peAtAnI nagarImAM IndramahAtsava joyA lAko utsAhapUrvaka zrutakevalInI dezanA sAMbhaLavA jatA hatA, ane saunI sAthe paramasukha paNa joDAye| ane dezanA sAMbhaLavA gayA. zrutakevallInA vairAgyayukta adbhuta upadeza sAMbhaLI paramasukhane sa'sAranA sAcA svarUpanI jhAMkhI thaI, ane bhautika sukhA parathI tenuM mana UThI gayuM. rUpa, yauvana, sattA, adhikAra, patnIe, rAjapATa ane tamAma vastue tene kSaNabha`gura ane nAzavaMta bhAsavA lAgI. te vicAravA lAgyA ke A badhI vastuone cheDI eka divasa avazya javAnuM che, agara puNyanuM palluM palaTe teA jIvana daramiyAna paNa A dhI vastue jatI rahe evI che. paramasukhanuM bhautika parama sukha have vilIna thaI gayu. eTaluM ja nahi paNa zrutakevalInA upadeza anusAra saMsAranAM Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 ] [ zIladharmanI kathAo-1. A badhAM kahevAtAM sukha jatAM rahe, agara cheDIne cAlI jAya te pahelAM tyAga ane saMyamanA mArge javAne teNe daDha nizcaya karyo. mAtA, pitA, bhaginI ane patnIe tene samajAvavA bahu prayatna karyo, paNa tenA vairAgyane raMga pAke hato, tethI pitAnA nizcayamAM te daDha rahyo ane gurudeva pAse jaI dIkSA aMgIkAra karI. saMyama ane tapanA kAraNe paramasukha muninA dehanI kAMti vadhI gaI. vihAra karatAM karatAM eka vakhata teo caMbAvatI nagarImAM AvI pahoMcyA. eka divasa madhyAhna kALe vaizAkha mAsanA pracaMDa tApamAM teo eka zreSThInI havelI nIcethI gocarI arthe pasAra thatA hatA, tyAre uparathI yuvAna zeThANInuM dhyAna munirAja para paDayuM. zeThANI yuvAna hatAM ane patirAja dhana upArjana arthe paradezamAM vicaratA hatA. munirAjanuM sudaDha zarIra ane apUrva kAti joI tenA manamAM kAmane bhayaMkara Aga utpanna thayA ane pitAnI dAsIne mokalI munirAjane vaheravA arthe upara lAvyA. parasevAthI rebajheba thayelA kapaDe munirAje "dharmalAbha" kahI je praveza karyo ke zeThANI belI UThayAM mAtra dharmanA lAbhathI mane saMteSa nahi thAya, munirAja ! mane te tamArA kaMcanavarNa dehanA lAbhanI paNa jarUra che." vAsanAbhUkhI strInuM mAnasa samajatAM munirAja tarata cetI gayA ane gecarI lIdhA sivAya tarata tyAMthI pAchA pharyA. zeThANIe lAja-maryAdA cheDI munirAjane raste rokI Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. bhAI-bahena ] [ 75 lIdhe ane jatAM aTakAvyA. mAnavInA dehamAM rAme rame. rega bharyA che, paNa tamAma rogomAM kAmaroga sauthI vadhu. bhayaMkara che. strI ke puruSa para jyAre kAmaroganA dardIne humalo thAya che tyAre tenI mAnavatAne lopa thaI jAya che. munirAje tene upadeza Ape, paNa jenI rage rage kAmanuM jhera vyApI gayuM che, tene munirAjanA upadezarUpI. auSadhanI asara kyAMthI thAya? choDAyelI nAgaNa tenA zikAramAM jyAre niSphaLa jAya che tyAre DasyA vinA rahetI nathI, tema strI paNa jyAre pitAnA zikAramAM niSphaLa jAya. che tyAre bhAna bhUlI jAya che. AvI paristhiti vakhate strIne game tevuM bhayaMkara ke hicakAruM kRtya karavAmAM jarA paNa AMcake lAgatuM nathI. munirAja jevA bahAra nIkaLyA ke A duSTAe pitAnAM paganuM jhAMjhara munirAjanA pAtarAnI jhoLImAM nAkhI. dIdhuM ane pachI bUma mArI ke A Thage mAruM ziyaLa lUMTavA prayatna karyo che mATe tene pakaDe. zeThANunI bUmAbUmathI loko bhegA thaI gayA. kudarate nArIjAtine e cahere Ape che ke je tenA hRdayanI kadI cADI ja na khAya! munirAjanI jhoLImAM zeThANInA paganuM jhAMjhara joI lokone lAgyuM ke muninA vezamAM A koI Thaga lAge che, agara te munirAja pitAnA dharmamAMthI cuta thayA che. bhAgyavazAta zeThANanI havelI sAme ja rAjAne bhavya. mahAlaya AveluM hatuM. munirAja ane zeThANI vacce thatI Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahyuM : pachI javAba 76 ] [ ziladharmanI kathAo-1. vAtacIta rAjA, rANI joI rahyAM hatAM, ane zeThANanA hAvabhAva parathI kharI hakIkata zI banI che, te paNa teo baMne samajI cUkyA hatA. leka munirAjane pakaDI rAjAnI pAse laI gayA, rAjAe munirAjane sAcI hakIkata jaNAvavA kahyuM, paNa munirAje mauna dhAraNa karI kaze javAba na Ape, eTale lekenI zaMkA vadhI. pachI lokone bahAra kADhI rAjAe munirAjane kahyuM : "zeThANuM ane ApanI vacce je je bInA banI che, te badhI meM najaronajara nihALI che. Ama chatAM lokonI samakSa Ape sAcI bAbatane khulAso zA mATe na karyo?' | munirAje svastha citte javAba ApatAM kahyuM: rAjana ! ApaNe aparAdha agara anAdara karanAra vyakti ApaNA karmonI preraNAthI ja ApaNe aparAdha ke anAdara karato hoya che, eTale e mATe tatvadaSTie te ApaNuM karma ja aparAdhI che. bIjAnA deSa jevAne agara bIjAne aparAdhI puravAra karavAne kaze artha nathI. rAjapATa ane rANIone tyAga karI meM saMyamadharma svIkAryo, tema chatAM tapanA mAge zarIrane kRza karavAmAM huM niSphaLa gaye chuM ane tethI ja A nazvara zarIra pelI zeThANInA manane vikRta karavAmAM nimittarUpa banyuM. deSa e nArIne nathI paNa mAre che. mArA nimitte kaI strInI badanAmI thAya, e karatAM mArI pitAnI ja badanAmI thAya e huM pasaMda karuM chuM. tethI ja A bAbatane khulAse na karatAM meM mauna dhAraNa karyuM hatuM. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. bhAI-bahena ] [ 70 munirAjanI vAta sAMbhaLI rAjA Azcaya mukhya mancu ane te munirAjanA paramabhakta banI gayA. leAkAne jyAre sAcI vAtanI khabara paDI tyAre teo munirAjane namI paDathA ane tyArathI A munirAja jhAMjhariyA munirAja' tarIke prasiddha thayA. paramasukha munirAje pachI teA dhAra tapa zarU karyuM.. temane peAtAnA suMdara zarIra ane rUpa upara tiraskAra Avyo. je rUpa joIne anyanA manamAM vikRta bhAva utpanna thAya, vAsanA jAge agara bheAganI vRtti Upaje, e rUpanAM mUlya zAM? ema vicArI aThThamanA tape aThThama AdarI temaNe peAtAnI kAyA narI hADipaMjara jevI banAvI dvIdhI. tapanA kAraNe teo eTalA badhA kSINu ane kRza thaI gayA ke cAle tyAre mATalAnuM gADuM cAlatAM jema khaDakhaDATa thAya tema temanAM hADakAM khaDakhaDe. AvA munirAja vihAra karatAM karatAM kaMcanapura nagaramAM jaI pahoMcyA. kaMcanapura nagaranA rAjAnA mahAlaya pAse eka udyAna hatuM. munirAja jyAre tyAM kAusagga dhyAne UbhA rahyA hatA tyAre mahelanI aTArI para rAjA ane rANI beThAM beThAM vinAda karI kahyAM hatAM. rAjAnI rANI rUpavatI je sa`sAra saMbadhanI dRSTie munirAjanI bahena thatI hatI tenI dRSTi jevI munirAja para paDI ke tarata ja peAtAnA kha'ne teNe eLakhI lIdhA. rUpavatInA manamAM bhUtakALanAM bhavya smaraNeA tAjA' thayAM. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 ] [ zIladharmanI kathAo-1. te vicAravA lAgIH "ahe! eka ja mAtAnA udaramAM amane piSaNa maLyuM, tema chatAM bhAIe tapa, saMyama ane dhyAnanA mArge dehane kRza karI AtmAne puSTa karyo, ane huM abhAgiNe AtmAne puSTa karavAne badale bhega, vaibhavanA nATakamAM nAcI rahI chuM!' Ama vicAratAM tenA kemaLa hRdayane e te sakhata AMcako lAgyuM ke te tyAM ja nizretana thaI DhaLI paDI. rAjAne thayuM ke rUpavatIe te ghaNA sAdhuonAM darzana karyA che ane vaiyAvacca paNa karI che, tema chatAM A munizajane jotAM ja te zA kAraNe bebhAna banI gaI? tenA manamAM zaMkAne keDe utpanna thayA ane lAgyuM ke A sAdhu rU5vatIne pUrvakALane premI he joIe, ane tenI sAthe bhagavelA kAmanA smaraNanA kAraNe tenI A paristhiti thavA pAmI che. bhegavilAsamAM DUbelA ane kAmAtura mANasone A sivAya bIjo vicAra paNa zuM Ave? mahAna rAgane pariNAme ja mahAna TheSa thato jovAmAM Ave che. rAjAnA patnI pratyenA rAganuM paNa zreSamAM rUpAMtara thayuM ane rANIne cagya sAravAra mATe mahelamAM mokalavAnI vyavasthA karI, rAjAe pitAnA sevakene bolAvI dhyAnastha rahelA munine haNI temane tyAM ne tyAM ja khADe kheda temAM dATI devA AjJA karI. sevakae rAjAnI AjJAnuM pAlana karyuM. munirAjanAM karmone aMta AvI rahyo hato, eTale hathoDAnA mAra sAthe munirAjanAM bAkI rahelAM karmo paNa Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. bhAI-bahena ] [ 79 aLIne bhasma thaI gayAM ane kevaLajJAna prApta karI muktinA 5the vicaryo. bIjA divase rANI bhAnamAM AvI tyAre sauthI prathama teNe munirAjane vAMDhavA javAnI IcchA matAvI ane rAjAne peAtAnA bhAInI oLakhANa ApI. rANInI vAta sAMbhaLI rAjAne evA teA bhaya'kara AghAta lAgyA ke ghaDI sudhI te te kAMI kheAlI ja na zakayo. aMte ajJAnane vaza thaI peAtAthI thayelA pApanI badhI vAta karI, tyAre peAtAnA saheAdara pratye nI premabhaktinA kAraNe jIvavuM tenA mATe azakaya thaI paDayuM ane teNe tyAM ne tyAM ja peAtAnA prANanA tyAga karyAM. puruSajAtinA mATe bhAga strIone bhAgya vastu mAnI tenI para prema kare che, paraMtu A kahevAtA premanA sa MdabhamAM mukhyatve teA dehAka Nu ane bhAgavAsanA ja chUpAcelAM hAya che. vastu ke vyakti jene ApaNe ApaNI peAtAnI ja banAvavAnI hAya, tene ApaNe jIvananA prakAza vaDe ja prApta karavI joie, ane tA ja te cirasthAyI sukha ke sateSa ApI zake. prema e sthUla vastu nathI. e kAMI ApavA levAnI cIja nathI. enI divyatA, e ja adhikAra ! vizuddha premamAM zakAne sthAna hAI zakatuM nathI ane mehamAM tA Dagale ne pagale zakAnA kIDA pajavatA ja rahevAnA. sasAranA mAnavAnI eka ajaba vicitratA tA e che ke dareka mAnavI peAtAnI patnI sItA jevI heAya ema Icche che, tema chatAM, rAma khanavAnA prayatna karavAnuM temane gamatuM Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 ] [ zIladharmanI kathAo-1. nathI. rAma anyA vinA sItAne prApta karI zakAtI nathI ane sa`jogavazAt kadAca prApta thaI jAya teA, rUpavatInI mAphaka za'kAzIla mANasaiAnA bhAgyamAM evI patnI lAMkhA vakhata rahI zakatI nathI. rUpavatInA akALa mRtyunA kAraNe pAte kevA mahAna aparAdha karyAM che, tenuM rAjAne bhAna thayuM ane vairAgyanA paMthe jaI teNe cAritra grahaNa karyuM': pazcAttApamAM game tevAM mahAna pApAne paNa mAnI bhasma karI nAkhavAnI agAdha zakti rahelI che, ane kathA kahe che ke A rAjavI paNa tapa ane dhyAnadvArA peAtAnAM tamAma pApAnA kSaya karI e ja bhavamAM mukti pAmyA. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. rAga-virAga ujajenanA mahAna rAjavI bhatRhari eka divase jyAre tenI rANI bhAnumatI sAthe pharIne pAchA AvI rahyA hatA, tyAre kSiprA nadInA kAMThe teoe eka adbhuta dazya joyuM. nadInA kAMThA para hajAre mANasanuM eka TeLuM ekaThuM thayuM hatuM ane tyAM goThavelI citA para eka yuvAna strI pitAnA mRtapatinuM mastaka khoLAmAM rAkhI zAMta ane svasthacitta satI thavAnI taiyArI sAthe beThI hatI. joke tene vaMdanA karI tenA nAmano jayajayakAra bolI rahyA hatA. bhartuhari ane bhAnumatIne sAcI hakIkata samajatAM vAra na lAgI, kAraNa ke e jamAnAmAM kaI kaI strIo patinuM maraNa thatAM patinA zaba sAthe citAmAM jIvatI saLagI jatI ane satI thatI. pelI strInA tyAga ane samarpaNa bhAvanAM vakhANa karatAM bhartRharie kahyuM: "devI! patinA maraNa pAchaLa sarvasva tyAga kare e strI mATe saheluM che, paraMtu potAnA jIvaMta dehane hasatAM hasatAM agnimAM patinA mRtadehanI sAthe homI de, e te gautamabuddhanA mahAbhiniSkramaNa karatAM paNa anekagaNuM muzkela kArya che. kharekhara ! premanI adbhuta kaLA te kudarate strIne ja arpaNa karI che ane e premane pratApe ja, premInI citA komaLa Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 ] [ ziladharmanI kathAo-1. phUlaseja samI, bhabhUkI UThela agninI zikhA caMdana samI, ane nirdaya mRtyu paNa mehaka kAmadeva samuM lAge che!" - bhAnumatIe kahyuMH "nAtha! vizuddha premanI pAse azakya ane muzkela dekhAtI vastuo paNa sahaja ane zakya banI jAya che. pati-patnI vacce nirmaLa ane vizuddha prema hoya tyAre e baMnenA hRdayanA dhabakArAnI gati paNa ekasarakhI banI jatI hoya che. tyAM bhinnatA hoya che mAtra deha pUratI, AtmAnI te ekatA ja hoya che. eTale ja, je sAcI satI hoya teNe kAMI Ama dhAmadhUmapUrvaka vAjatebAjate patinI nanAmI pAchaLa citAnA agni sudhI javuM paDatuM nathI, enA mATe te virahano agni ja pUratuM che. priyatamanuM hRdaya baMdha thayAnI khabara satI strIne jevI paDe ke ApoApa tenuM hRdaya baMdha ja thaI jAya che. strInA mATe virahanA agni je anya koI pracaMDa agni hete nathI. nAtha ! tame ghaNuM satI strIone joI haze, paNa sAcI satI strInA anubhavathI tame Aja sudhI vaMcita rahyA lAge che." bhartuharie kahyuM: "vizuddha premanI pAse koI paNa vastu azakya ke muzkela na hoya te pati-patnInAM pAtro pikI ekanuM mRtyu thatAM bIjuM pAtra tene sajIvana na karI zake ? bhAnumatI bhatRharinI vAta ekacitte sAMbhaLI rahI hatI. bhartuharinA zRMgAra rasa ane rasika vRttine tene accha khyAla hatA, eTale javAba ApatAM kahyuM : "nAtha ! strI ane puruSanI prakRtimAM eka prakArane mULa bheda kAyama mATe rahe agni che mATe ne joI tame A Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. rAga-virAga ] [ z* AnyA che. strI sarvasvanA tyAgamAM mAne che, eTale patinI pAchaLa e zarIra suddhAM arpaNa karI zake che. AtmasamANa e strInA sAmAnya guNa che. strI pAtAnA ane patinA AtmA vacce advaitabhAva sAkhI zake che ane tethI patinA prANamAM ja peAtAnA prANa jUe che. patinI pAchaLa kAMI paNa vicAryoM sivAya cAlI nIkaLavuM e vastu strInA mATe sahaja che, paNa puruSanI vAta judI che. puruSa mATebhAge bhogapradhAna hAya che eTale AtmA-AtmA vacce nahi, paNa de-deha vacce advaita sAdhavuM e tenA mATe svAbhAvika che. puruSanuM dhyAna tethI ja maraNu pAmelI patnIne sajIvana karavA pratye jAya che. bhalA thaIne mArA mRtyu bAda mane sajIvana karavAnI bhUla karatA nahi, kAraNa ke premanI khAtara du:kha veThavAmAM ja sAcA tyAganuM aizvaya prApta thAya che. kudarata taraphathI mANusa jAtane Anandva karatAM vadhu mATI bheTa teA zAkanI maLI che, kAraNa ke zeka dvArA ja mAnavInuM jIvana zuddha, su Mdara ane pavitra bane che.' satI strI Ape!Apa ja patinA mRtyu pAchaLa vagara citAe prANa tyAga kare che e vAta bharane bhAnumatInA ahaMkAra jevI lAgI ane kAI yAgya prasaMge teNe A bAbatanI tenI kaseATI karavA nizcaya karyo. thADA divaseA bAda bhatRhira peAtAnA aMgarakSako sAthe zikAra arthe jaMgalamAM gayA, ane pUrva ceAjanA anusAra traNa divasa bAda mahArAjanA mukhya aMgarakSaka vIlA mAMe bhAnumatI pAse pAcheA pharyAM. teNe raDatAM raDatAM zikAramAM bhatR Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 ] [ zIladharmanI kathAo-. harine vAghaNe mArI nAkhyAnA samAcAra ApyA. je kSaNe bhAnumatIe A samAcAra sAMbhaLyA, te ja paLe tenuM prANapaMkheruM UDI gayuM. bhartuharie koI kALaghaDiye A janA vicArI ane tenuM pariNAma paNa bhayaMkara AvyuM. rAjamahelanA eka vibhAgamAM patnInA satItvanI kasoTI karavAnA hetuthI, bhartuhari chAnI rIte potAnA aMgarakSakanA pAchA pharavAnI rAha joI rahyA hatA, paraMtu aMgarakSake pAchA AvI jyAre bhAnumatInA mRtyu thayAnA samAcAra tene ApyA tyAre tenA dilane atyaMta kAramI coTa lAgI. bhartuhari tarata ja bhAnumatInA mRtadeha pAse deDI gayA ane tyAM je dazya joyuM tethI teNe mana para kAbU gumAvyo. bhAnumatI pAse besI te kahevA lAgeH "he priya sakhi! sneharUpI sAgaramAM ApaNe banne sAthe taratAM hatAM ane tuM te ramata ramatamAM pele pAra pahoMcI gaI have tArA vinA huM kema jIvI zakuM? premIne mRtyunI khabara sAMbhaLIne teM te deha choDI dIdhe, tene te jIvana jIvatAM AvaDavuM ane mRtyune paNa zobhAvyuM, paNa have A rItanA tArA mRtyu pachI je huM jIvate rahuM te samasta puruSa jAti mATe e kalaMka rUpa gaNAze." rAjyanA amaladAro ane rAjakuTuMbanA mANase ghaDIvAramAM A zuM thaI gayuM, te prathama te samajI ja na zakyA; paNa jyAre badhI vAtanI teone mAhitI maLI, tyAre nahI jevI vAtamAMthI ke karuNAjanaka banAva banI gaye, tenuM saune bhAna thayuM. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. rAga-virAga ] [ 85 Ama vicAratAM bhartRharinuM citta bhramita thaI gayuM, teNe bhAnumatInA mRtadehane potAnA khoLAmAM laI lIdhe, ane te gADha nidrAmAM paDI hoya ema mAnI tene jAgRta karavA prayatna zarU karyA. rAjAne samajAvavA mATenA badhA prayatna niSphaLa nIvaDyA ane mRtadehanI aMtima vidhi karavAnuM azakaya banyuM. bhartuharie lagabhaga pAgala avasthAmAM tyAM ekaThAM thayelAM saune saMbodhIne kahyuM: tame sau te pAgala banI gayA che, eTale bhAnumatIne marI gayelI mAne che paNa huM kAMI pAgala nathI banyuM; mane ekale mUkI te kadI marI ja na zake, tene te mUcha AvI gaI che, ane thaDA vakhatamAM pAchI bhAnamAM AvI jaze." sabhAge te vakhate tyAM samartha gIzvara madhyendranAthanA paTTaziSya mahAgI gorakSanAtha AvI pahoMcyA. rAjAne bhAnumatInA satItvanI kasoTI karavAnI sUjhelI dubuddhi temaja tenA pariNAme thayelA bhAnumatInA mRtyunI ane bhartRharinI cittabhrama sthitine khyAla AvatAM gorakSanAthane vAra na lAgI. gorakSanAthane joI bhartuharie tene vaMdana karyuM ane bhAnumatInA mRtadehane paMpALatAM dravita hRdaye kahyuM : jiMdagI hatI derI guMthAI be tAMtaNe; tUTatAM tAMtaNe eka bIje kema TakI zake?" bhartRharinA mananI viSama ane duHkhada paristhitine khyAla gerakSanAthane AvI gaye. ISTanA viyeganA kAraNe utpanna thato duHkha ke nirveda e sAco virAgya nathI, paNa Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 ] [ zIladharmanI kathAo-1. mAtra A dhyAnane eka prakAra che, e hakIkata gorakSanAtha sArI rIte samajatA hatA. bhartRharine dhIme dhIme samajAvA lAgyuM ke bhAnumatI mUchamAMthI pharI jAgRta thaI zake tema nathI, eTale gorakSanAthane vinaMti karatAM kahyuM : "gurudeva! bhAnumatIne sajIvana karo agara mane tenA mRtadeha sAthe bALIne bhasma karI nAkho. mArI bhUla ane pApanA kAraNe ja e mRtyu pAmI che, ane e sajIvana na thAya te mArA mATe A jagatamAM eka paLa mATe paNa jIvatA rahevuM e mahAna aparAdha che." gorakSanAthe bhartRharimAM eka mahAna gInAM darzana karI lIdhAM. premanuM tattva te mAnavI mAtramAM raheluM che, paNa prema tyAre ja zuddha bane che jyAre te vizvavyApaka bane che. gerakSanAthe bhatRharimAM premanuM adbhuta tatva joyuM, paNa e prema saMkucita koTine hate. enuM rUpAMtara je vyApaka premamAM thAya te bhartRharimAM jagatane eka mahAna yegI prApta thavAnI zakyatA gerakSanAthe joI lIdhI. tene lAgyuM ke A samaya mATe haju thoDAM varSo mATe rAha jovI paDe, ane tethI ja A kaTokaTInI paristhitine kema saMbhALI levI tene temaNe nirNaya karI lIdhe. gerakSanAthe pitAnA eka ziSyane belAvI tene mAnamatInA jIvanane savistara khyAla ApI, ganI parakAyApraveza vidyA dvArA tenA jIvane bhAnumatInA mRtadehamAM dAkhala karI dIdhA. bhartuhari ane anya lekenI daSTie mRtyu Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. rAga-virAga ] [ 87 pAmelI bhAnumatI sajIvana thaI. jo ke vAstivika rIte te bhAnumatInA dehamAM mAtra pelA ziSyanA jIva dAkhala thaI gayA hatA. dehaparyAM| asala svarUpe rahyA paNa Atma dravyamAM parivata na thaI gayuM. bhAnumatInA pAtra tarIke pelA ziSye zuM zuM pATha bhajavavAnA hatA, tenA tamAma khyAla paNa gArakSanAthe ApI dIdhA. bhatR hira teA gArakSanAthane sAkSAt Izvara mAnavA lAgyA ane thADA divase khAda gArakSanAtha peAtAnA ziSyasamudAya sAthe himAlaya tarapha cAlyA gayA. bhAnumatInA sajIvana thayA bAda bhartRharinA tenA paranA mAha prathama karatAM anekagaNuA vadhI gayA. bhAnumatI mahAna satI hatI, tenI bhatR hirane khAtarI thaI gaI hatI, eTale bhAnumatI tenA manamAM mAtra patnI na hatI, paNa sAkSAt devI hatI. eka vakhate eka mahAna ceAgIe bhatR hirane amaraphaLa ApyuM. bhAnumatI vinA peAte jIvI zake tema nathI e vAtanA tene anubhava thaI gayA hatA, eTale te amaraphaLa teNe bhAnumatInA caraNe dharyuM. e vakhate bhAnumatI tA rAjamahelanA eka azvapAla sAthe premamAM paDI cUkI hatI. peAtAnA premI azvapAla vinA jIvananA kAMI artha nathI, ema mAnI peluM amaraphaLa teNe azvapAlane ApI dIdhuM. azvapAla vaLI eka nakInA bhAre anurAgI hatA, eTale rANI taraphathI maLelu amaraphaLa teNe tenI priya nakIne ApyuM. nartakI eka vakhata rAjasabhAmAM nRtya karavA gaI Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 ] [ zIladharmanI kathAo-1. ane bhatRharine joI tenA para mohI paDI. bhartuharine prema prApta karavA teNe peluM amaraphaLa rAjAnA caraNe dharyuM bhAnumatInA caraNe dharAyeluM amaraphaLa pAchuM nartakIne hAthe pitAnA caraNe dharatuM jeI bhartuhari diDamUDha banI gayo. pachI te tapAsa karatAM sAcI hakIkata bahAra AvI ane bhAnumatI pratyenA tenA mehane paDade tUTI jatAM te bolI UTho : 'yAM cintayAmi satataM mayi sA viraktA sA'pyanyamicchati janaM sa jano'nyasakta / asmatkRte ca parituSyAta kAcidanyA dhika tAM ca taM ca madanaM ca imAM ca mAM ca // ' bhartuhari manemana vicAravA lAgyoaho! A saMsAranI bhavAI te juo! je bhAnumatInuM huM niraMtara ciMtana karuM chuM, tene mArA tarapha bhAva hevAne badale azvapAlane Icche che. A azvapAla vaLI bhAnumatIne badale pilI nataMkI pratye Asakti dharAve che. pilI nartakI azvapAlane badale vaLI mane Icche che. A bhAnumatI, azvapAla, nartakI, kAmadeva ane mane-saune dhikkAra che." bhartuharine bhAnumatI pratyene mahAna rAga-mahAna kodhamAM palaTAI gaye. kArina tihatA zodhoDaminA kAma pratihata thAya, tene harakata thAya eTale temAMthI svAbhAvika rIte ja krodha utpanna thAya che. puruSa game te Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. rAga-virAga ]. [ 89 sahanazIla ane samaju hoya te paNa pitAnA ardha aMga samAna patnInA vecchApUrvakanA zIlabhaMga jevA bevaphAInA prasage te magajanI samatulA gumAvI de che, ane na karavA jevuM kRtya karI nAkhe che. gautama jevA RSimuni paNa ahalyA jevI sAdhvI strInI nirdoSa bhUlane mApha na karI zakyA, te bhartuhari jevA zRMgArarasika rAjavInI te vAta ja zI? bhartuharie bhAnumatInA zarIranA rAI rAI jevA TukaDA karI nAkhavAnA IrAde pitAnI samakSa lAvI ane barAbara te ja vakhate gerakSanAtha tyAM AvI pahoMcyA. | gorakSanAthane badhI paristhiti samajI jatAM vAra na lAgI. temaNe kedhita bhartRharine zAMta karavA tenI pIThe hAtha mUkI kahyuM: "rAjana ! rAga ane dveSa vyakitanA guNe ane de pratye heya, zarIra para nahIM. mAnava mAtra pazuonuM saMskRta svarUpa che, ane tenA ajJAna manaHpradezamAM pazuonI mAphaka vAsanAo, kAmanAo ane IcchAo avyakta svarUpe rahelI ja hoya che. anukULa ane gya nimitta temaja sAnukUla saMga maLatAM dabAI rahelI-chupAyelI vAsanAo prakaTa thAya che, eTale ja A saMsAra eka nATaka jevo kahevAya che." mahAsatI bhAnumatI ane deSita bhAnumatI dehadaSTie eka hovA chatAM tenA bhinna bhinna Atmapradezane vaLagelAM bhinna bhinna karmone ulalekha karI tenI pAchaLa rahelA gUDha rahasyane sphaTa karI gerakSanAthe kahyuM: "saMga e mehanuM nimitta che. tethI ja mohanA tyAgane athI mehanA nimitta nimitta 3 karI gera karI tenI pAchA vaLagelAM Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 ] [ zIladhanI kathAo-1. bhUta evA dhana, svajana, strI ane bhAgAnA tyAga kare che. AtmAnA saundaryane badale mAnavI jyAre dehanA saunda pAchaLa pAgala bane che, tyAre mahAmAnava thavA mATe mAnave AvA anubhavAmAMthI pasAra thavuM paDe che. A khAkhatamAM te tane khAdha pamADavA arthe mAre A prayAga karavA paDayo che. > bhatR hira ekacitte gurudevanI vANI sAMbhaLI rahyA hatA. tene have strI ane puruSa vacce bheda na rahyo. tene samajAI gayuM ke strI-puruSa e tA mAtra kalpanAnA AkAro che, khAkI vAstavika dRSTie tA e badhA vAsanA-kAmanA- IcchAenAM bhinna bhinna svarUpa dhAraNa karatAM rAgadveSayukta eka prakAranAM khAkhAM che. tema vaLI rAga zuM ? dveSa zuM? meAha zuM ? mAhanu' tAMDava, yauvananI capaLatA, saudaryAMnI kSaNabhaMzuratA ane saMsAranI asAratAnuM bhartRharine pratyakSa darzana thaI gayuM ane teNe bhekha dhAraNa karavAnA saMkalpa karI lIdhA. thoDA divaseA khAda alakha nirajananA pAkAra sAthe bhatR hira paNa gArakSanAtha sAme ceAganA mAge--sAcI zAMti prApta karavA cAlI nIkaLyA ane jagatanA eka mahAna ceAgI thaI gayA. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. dRSTipUtaM nyaset pAdam uttara pradezanA eka nAnakaDA sTeTanA rAjavInI A kathA che. e sTeTanA rAjavInuM nAma maMgalasiMha hatuM. maMgalasiMha yuvAna, abhimAnI, uchuMkhala ane bhAre vilAsI hato. pitAnuM avasAna bAlyAvasthAmAM thayuM hatuM ane ekane eka putra hovAthI bahu lADamAM tene uchera thaye hate. umaralAyaka thatAM rAjyane vahIvaTa tenA hAthamAM Avyo, paNa rAjavahIvaTamAM dhyAna ApavAne badale zikAra ane vilAsamAM tene vadhu AnaMda AvatuM. tenA paDakhe keTalAka rakhaDu, nAlAyaka ane halakA prakAranA mitro maMgalasiMhanI khuzAmata kare ane navA navA prakAranA raMgarAga karAve. rAjyanI Avaka sArI hatI, eTale AvA badhA tAgaDadhinnA nabhatA, paNa prajAmAM rAjavI pratye Adara na hate. rAjamahelamAM seDAne lagatI tamAma vastuo rAjyanA niyukta modI maMgIlAla pUrI pADatA. maMgIlAlanAM lagna eka UMcA kuLanI saccarita kanyA suzIlA sAthe thayAM hatAM.. tenAmAM nAma pramANe ja guNe hatA. prakRtithI te ati-. suMdara ane saraLa svabhAvanI hatI. jevA guNe hatA, tevuM ja addabhuta tenuM rUpa hatuM, paraMtu strIonI bAbatamAM ati Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 ] [ zIladhanI kathAo-1. rUpa ghaNIvAra sukhanuM kAraNa banavAne badale duHkhanu' nima`traka anI jAya che. ma'galasiMhanA durAcArI mitrAe tenI pAse ma'gIlAlanI patnInAM rUpa ane saudaryAMnAM khUba vakhANa karyAM ane tenA jevI strI teA rAjAnA ataHpuramAM ja zAle, e vAta tenA magajamAM ThasAvI dIdhI. mAMgIlAlane avAranavAra rAjamahelamAM AvavA javAnu thatuM, eTale eka vakhate taka sAdhI maMgalasiMhe tene kahyuM: ' amArA raseADAmAM banatI tamAma vAnagIonI vastu tamAre tyAMthI Ave che, ane tenA svAda te huM hamezAM lauM' chuM, paNa tamAre tyAM thatI vastuonA svAda cAkhavAnI mArI icchA thaI che, mATe AvatI kAle huM tamAre tyAM AAjana levA AvIza.' ma'gIlAla teA rAjAnI AvI vAta sAMbhaLI bahu rAjI thayA, kAraNa ke rAjAne teA te izvaranA avatAranA aMza mAnatA. rAjAnA pagalAM peAtAnA jevA sAmAnya prajAjanane tyAM thAya, emAM tene tenA puNyanA uya thayA hAya ema lAgyuM. ghera jaI maMgIlAle bahu ha pUrvaka tenI patnIne rAjAnA jamavA AvavAnI vAta karI. suzIlA prathama tA A vAta sAMbhaLI hekhatAI gaI, kAraNa ke rAjAnA duSTa ane kAmI svabhAvanI vAta sau jANatA hatA. jJAnI ane tyAgI mahApuruSonA pagalAMthI ghara jema pAvana thAya che, tema durAcArI ane viSayala paTa mAnavInAM pagalAMthI ghara apavitra thAya che, te vAta suzIlA sArI rIte samajatI hatI. peAtAnA Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22. dipUta cale pavana ] [ 93 patinA bhoLapaNathI tene Azcarya thayuM, paNa paDaze tevA devAze" e nItine khyAla rAkhI bhejanasAmagrImAM zuM zuM karavuM ene nirNaya bane jaNAe sAthe besI karI lIdhuM. bIjA divase suMdara AbhUSaNe ane mahAmUlyavALAM vacce dhAraNa karI maMgalasiMha bhajananA samaye rathamAM besI maMgIlAlane ghare AvI pahoMce. pati-patnI baMnee rAjAnuM yogya sanmAna karyuM. maMgalasiMha ane maMgIlAla jamavA beThA. bahu ja maryAdA ane lajajApUrvaka suzIlAe bhajananA. vividha padArtho pIrasyA. je strIne samajatAM puruSane varSonAM varSo lAge che, te strI puruSane mAtra tenI AMkhe joIne eka paLamAM tene viSe badhuM samajI jAya che. strI jAtine kudarata taraphathI A ajaba bakSisa maLelI che. maMgalasiMhanI pitAnA pratyenI kAmuka vRtti ane viSayalaMpaTatAne suzIlA tarata ja pAmI gaI. kAmarUpI agninI javALAthI ghasAyele mANasa jANavA chatAM kAMI jANatuM nathI ane dekhAvA chatAM paNa kAMI dekhate nathI A mANasa bhAna vinAne banI jAya che. suzIlAnuM rUpa joyA pachI rAjAnA mananI sthiti paNa AvI ja banI gaI ane keI paNa mAge suzIlAne pitAnI banAvI levA daDha nizcaya karyo. bIje ja divase keTalAka ucca prakAranA anAjanI kharIdI arthe maMgIlAlane bahAra gAma ravAnA karyo ane madhyarAtrie rAjA tenA ghera jaI pahoMcyo. rAjAnA tarakaTa ne melI murAda vize suzIlA prathamathI ja samajI Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 ] [ zIladhanI kathAo-1. cUkI hatI, paNa pANImAM rahI magarathI khIvAnA kaze atha nahi, ema samajI suzIlAe rAjAnI buddhi ThekANe lAvavA eka ceAjanA taiyAra karI rAkhI hatI. A ceAjanAmAM saphaLatA na maLe tA zIlanuM rakSaNa karavA ApaghAta karI prANa tyajI devAnI paNa teNe taiyArI karI rAkhI hatI. rAjAe gharanA dvAranI sAMkaLa khakhaDAvI tyAre suzIlA jAgRta avasthAmAM ja pathArImAM paDI rahI hatI. teNe UbhA thaI tarata ja dvAra ughADyu ane rAjAne madhyarAtrie peAtAnA gharaAMgaNe joI bhAre acA pAmI hAya tevA dekhAva karyo. suzIlA sAthe vAtanI zarUAta kema karavI e maMgasihune prathama na sUjhayuM, paNa pachI adhIrAIpUrvaka kahyuM: ' tArI jevuM nArIratna tA rAjAnA aMtaHpuramAM zAle, A sthAna kAMI tArA mATe ceAgya gaNAya ?' rAjAne javAba ApavAne badale suzIlAe tarata dAsIne khelAvI ane zrISmaRRtunA divaseA hatA eTale rAjA mATe keTalAMka pINAMo taiyAra karI lAvavAnuM kahyuM. suzIlAne Ama vAta karatAM joI maMgalalisane lAgyuM ke, A strI vagara AnAkAnIe pAtAnA prastAva kabUla karI leze. vAmI svatAM patti arthAt kAmanAthI gherAyeaA mANasa, jenI ene kAmanA che evI strImAM peAtAnA mananA bhAvAnI ja chakhI jue che ane tethI ja kAmI puruSAnI gaNatarI pAgala mAnavImAM thAya che. gheADIvAramAM dAsI jUdA jUdA raMganI bilArI kAcanI pAMca pyAlIomAM pINAM laIne AvI ane Tebala para mUkI Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 95 11. dRSTipUtaM nyaset pAdam ] gaI. suzIlAe lahekApUrvaka kahyuM "rAjana ! sauthI prathama te A pINAnA svAdanI moja mANe." rAjAne lAgyuM ke jUdI jUdI pyAlImAM jUdA jUdA prakAranuM pINuM haze, paNa pAMceya pyAlIomAM eka ja jAtanuM zarabata hatuM. zarabatanI pyAlIonA raMga judA judA hovA chatAM svAda te badhAmAM ekasarakhe hate. rAjAnI IcchA koI paNa prakAre suzIlAnI dAsIne gharamAMthI dUra karavAnI hatI eTale zarabata pI lIdhA pachI yuktipUrvaka suzIlAne kahyuM: "tamArI dAsI vetA vinAnI ane bhUkha lAge che. eka ja prakAranuM zarabata hovA chatAM pAMca pyAlIo bagADavAnuM prajana zuM? AvI mUrkha dAsIne atyAre ne atyAre ja gharamAMthI bahAra hAMkI kADhe." suzIlAe lAga joIne barAbara sogaThI mAratAM kahyuM rAjana ! Apa A sAdI vastu samajatA hatA te rAjya mahelanI aneka rANIone cheDI madhyarAtrie duSTa manokAmanAnI siddhi arthe ahIM na AvyA hota ! nAnA moMe moTI vAta kare te mApha karajo, paNa vetA vinAnA ane mUrkha te mane Apa pote ja lAge che. durgadha, viSTAdithI bharelA ane sarvatra azucimaya evA zarIramAM rAgI-viSayI mUDhajana ja ramaNa karavA Icche. durgadhayukta tathA maLa-mUtra jemAM bharelAM che tevA zarIrane kAI DAhyo mANasa te rati karavA egya na ja mAne, mAtra mUrkhane ja temAM prIti karavAnuM mana thAya che. jema bhayaMkara koDhathI pIDAte mANasa zarIrane jemAM parata karI ke Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 ] [ zIladharmanI kathAo-1. khoLavAthI tathA tapAvavAthI sukha mAne che, tevI rIte tIvra kAmarUpI rogathI duHkhI thayele mANasa mithunakriyAmAM sukha mAne che. paraMtu AmAM te daSTi ane buddhine mAtra viparyAsa che, kAraNa ke khaMjeLavAthI jema caTapaTI vadhe che ane jalana utpanna thAya che, te ja rIte strI sAthenA kAmaga sevanathI kAmatRpti nathI thatI, paNa kAmasevanecchA uttarottara vadhatI jAya che." suzIlAnI vAta sAMbhaLI rAjAe dhUrtatApUrvaka hasIne kahyuM "suMdarI ! je lekAnA bhAgyamAM bheganuM sukha hatuM nathI, evA lokoe pitAnA mananA sAMtvana athe bheganI bAbatamAM AvI badhI kalpanAo UbhI karI che. tArA AvA badhA vicAronuM kAraNa kAMIka aMze maMgIlAlanA maMdapaNAnuM che. rAjamahelanA aMtaHpuranuM ratana kAgaDAnI Deke vaLagADI dIdhA jevuM tArI bAbatamAM banyuM che, ane pachI te "jevuM anna tevuM mana tema je pati tevI patnI. jeoe bhoganuM sukha kharekhara mAryuM che, teonI daSTie te strIne stana suvarNanA kuMbha samAna che, strInuM mukha caMdra jevuM che ane tenI jAMghe hAthInI sUMDha jevI manahara che. suzIlAe kahyuM: "rAjana ! A badhI upamAo mUrkha mAnavInI kalpanAo che. tamArA gAmanI gaTaro ane mArA zarIranuM pRthakkaraNa karaze te jaNAze ke e baMne vacce kaze taphAvata nathI. snAyu, carabI, nase ane cAmaDIne mArA zarIrathI alaga alaga karI tenuM citra jeze te tamane mAruM Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. dRSTipUtaM nyaset pAdam ] [ 97 savarUpa pizAciNa jevuM lAgaze ane te jotAM tamane bhaya upajaze. bhago bhegavavAnI IcchA thavI e ja ra utpana thayAnI nizAnI che. huM te tamArI sAme hAthamAM jhera rAkhIne UbhI chuM, mane cUMthavI ja hoya te tame mArI jAtane nahIM paNa mAtra mArA maDadAMne ja cUMthI zakaze paraMtu pachI tamAruM pApa tamane japIne besavA nahi de. pahADanA UMcAmAM UMcA zikhara nIce UMDAmAM UMDI khAI rahelI hoya che, tema tamArI jevA rAjavInuM patana thAya che tyAre temAMthI bhayaMkara paristhiti sarjAya che, e vAta na bhUlaze." zIlanI akhaMDatA ane satItvanA prabhAvamAM sUryanI garamI ane caMdranI zItaLatA karatAM paNa anekagaNI vadhu zakti rahelI hoya che. AvI zaktinA kAraNe ja rAvaNa jevA rAjavIne sItA jevI satInI sAme UbhA rahetAM parase vaLI jato, ane sItAmAM preyasIne badale mAtAnA svarUpanAM darzana thatAM. suzIlAnA satItvane prabhAva rAjA upara paDayA sivAya na rahyo. rAjAnA mananI palaTAyelI paristhiti samajI suzIlAe daDhatApUrvaka kahyuM: "mAnavI ane pazu vacce taphAvata te e che ke pazuomAM vicAra karavAnI zakti nathI, jyAre mAnavIne AvI zakti prApta thayelI che. pazu ane janAvare game tema varte te paNa tene deSa kSamya che, kAraNake teo bicArA zuM kare che, tenuM teone bhAna hetuM nathI. paraMtu mAnavI te vicArazIla ane ciMtanazIla che ane tethI ja dharmazAstromAM AjJA che ke-daSTipUtaM -arthAt daSTithI pavitra hoya evuM Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 ] [ ziladharmanI kathAo-1. ja DagaluM mAnavI bharI zake. madhyarAtrinA AvA samaye, eka suvAna strI jene pati hAjara nathI, tenA zayanagRhamAM viSayalaMpaTa thaIne AvavuM e zuM eka rAjavIne chAje che! jIvana jIvatAM AvaDe to mAnavajanma e sauthI zreSTha janma che ane ucca koTinA deve paNa AvA mahAmAnavane vaMdana kare che. paraMtu pahADanA UMcA zikhara ane tenI nIcenI UMDI khAIne niyama ahIM paNa lAgu paDe che, kAraNake mAnavIne jIvana jIvatAM na AvaDe te e ja mAnava adhamamAM adhama ceninA jIva karatAM paNa halake bane che. tamAruM sthAna kyAM che, e vicAravAnuM te tamArI para ja chaDuM chuM." suzIlAnI vAta sAMbhaLI rAjAne kAmAgni zAMta thaI a. te gaLagaLe thaI suzIlAnI sAme be hAtha joDI : mAtA! tamAruM kahevuM saMpUrNa sAcuM che. mAruM citta rAtadivasa bhamyA kare che, mane kyAMya ja nathI, nahi te AvuM avicArI pagaluM bharavAnuM mane mana ja na thayuM hota. mArAM pApa mane satata bALyA kare che, paraMtu temAMthI mane mukta karavAne keIe prayatna karyo nathI. mArI rANIo sivAya jagatanI tamAma strIone huM AjathI mAtA ane bahena tarIke mAnIza, paraMtu mArI tamane eka ja vinaMti che ke mArA A aparAdhanI tame keIne vAta karaze nahIM." suzIlAe mitapUrvaka rAjAne kahyuM : pitA game te duSTa heya paNa kaI putrI pitAnA pitAnA aparAdhanI vAta kadI paNa jAhera na kare. A vAtanI tame khAtarI rAkhaje". Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. dRSTipUtaM nyaset pAdam ] [ 99 maMgalasiMha suzIlAne vaMdana karI tyAMthI jyAre bahAra nIkaLe, tyAre tenuM meluM mAnasa pavitra mAnasamAM palaTAI gayuM hatuM, je suzIlAnA satItvane AbhArI hatuM. AvI pavitra strIonI prazaMsA karatAM eka mahAna AcArya bhagavaMta sAcuM ja kahyuM che ke - satIna mana vRtteina vinara rA vivekena striyaH kAzvid bhUSayanti dharAtalam // ' arthAt strIo evI paNa che ke je pitAnA pativratapaNAthI, mahatvathI (sadAcaraNathI), vinayathI ane vivekathI A pRthvItalane bhUSita (bhAyukta) kare che. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. vaibhavanAM viSa ghaNAM varSo pahelAnI vAta che, eka nagaramAM pUrNabhadra nAmane zeTha rahetuM hatuM. tene zrImatI nAme patnI hatI ane cAra putra hatA. putrane tyAM paNa parivAra hate. pati-patnI baMnee vRddhAvasthAmAM praveza karyo hato, tema chatAM vyAvahArika tamAma kAryomAM zrImatInuM calaNa mukhya hatuM. putra ane putravadhUo tenI AjJAnusAra vartatAM. vRddhAvasthAmAM paNa pUrNabhadra ane zrImatI eka bIjAnA paDachAyAnI mAphaka rahetAM, pati-patnI eka bIjAnA ardhA aMga jevA che tenuM sarasa nidarzana temanI jIvanapaddhatimAMthI thatuM. zeThanA nAnA putranI patnI tanamana eka zrImaMta zeThanI lADakI putrI hatI ane moTA ghera sukha vaibhavamAM UcharI hatI, eTale jarA vadhu paDatI zokhIna hatI. tanamananI abhiruci, enA zokha, enI vRtti, enA vicAro ane jIvanadaSTi ghaNIvAra zrImatIne akaLAvatAM, tenI AchakalI raheNIkaraNa pratye zrImatIne bhAre sUga hatI tethI ghaNIvAra dhamakAvatI. AvI takarAro ane bolAcAlI vakhate pUrNabhadra zrImatIne zAMti rAkhavA samajAvatAM kahetA, "ApaNe aparAdha karanAra vyakti ApaNuM karmonI preraNAthI ja ApaNe aparAdha kare che ane A dRSTie ApaNuM karmo ja sAcA aparAdhI che, to te mATe anya para zA mATe krodha kare?" AvI dalIla sAme Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. vaibhavanAM viSa ] [ 101 zrImatI cheDAI paDatI ane kahetI: "gharanI havA e prazna gRhiNane che. puruSoe temAM mAthuM mAravuM na joIe. zeTha AvA prasaMge kaTAkSapUrNa vANuMmAM zrImatIne eka ja vAkya kahetAH "sanmati! mAnave pitAne bhUtakALa bhUlI ja na joIe ane tame pote paNa zrImatImAMthI ja sanmati banyAM che e sadAkALe yAda rahevuM joIe." zeThanI AvI vAta saMbhaLI zrImatI baraphanI jema ThaMDI paDI jaI cupa thaI jatI. jIvananA pUrvArdhamAM thayelA anubhavanA kAraNe te samajatI hatI ke dhanavAna lokenA gharamAM jovAmAM AvatAM vinaya-viveka, madhuravANI ane zistapAlanamAM mAtra kRtrimatA sivAya anya kaI tatva nathI hotuM ane evA vAtAvaraNamAM moTI thayelI tanamanane temAMthI mukta karAvavAne tene IrAde hatA. Ama chatAM, zeThanA pelA vAkya sAme e kadI dalIla ke phariyAda na karatI. tanamanane thayuM ke zeThanA pelA vAkya pAchaLa kaI gUDha rahasya chupAyeluM hovuM joIe, tethI teNe e rahasya zodhI kADhavA nizcaya karyo. sAsu ane sasarA parvane eka divase upAzrayamAM pauSadha karavA gayA, tyAre tanamane pelA jAduI vAkyane bheda zedhavA pitAnI cAvI lAgu karI zeThanuM kabATa elyuM ane temAM paDelI zeThanI jUnI neMdhapothIo teNe vAMcI. keI paNa anya vyaktinA khAnagI patre koMdhapothI mAlikanI rajA sivAya vAMcavA e mahAgunAhita kArya che ane temAMthI anartha jAge che, e khyAla tanamanane nA rahyo. tamAma nedhapothIo te te na vAMcI zakI, paNa je vAMcI, be kAI pa vAya . e ja Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 ] [ zIladhanI kathAo-1. temAMthI sAsu ane sasarAnI pUrvAvasthAnA itihAsa tenA khyAlamAM AvI gayA. sAsujInuM nAma zrImatImAMthI sanmati kaI rIte thayuM, tenA sa pUrNa bheda teNe jANI lIdhA ane A badhuM jANIne te stabdha thaI gaI. deva jevA sAsarA pratye tenu mastaka namI paDatuM, te| zrImatInA jIvana pratye tene kevaLa ghRNA ane tiraskAra thayA. e noMdhapAthIonA nIcenA bhAga tenA smaraNapaTa para aMkita thaI gayA, ane chevaTe e ja vastu zeThANInA jIvananA karuNa aMtanuM kAraNarUpa banI. 6 lagna pachI pahelA ANe pUrNa bhadra jyAre zrImatIne teDavA tenA sAsare gayA, tyAre zvasuragRhe banelI mInAnI noMdhamAM pUrNa bhadre lakhyuM hatuM : A gharamAM teA mathurAnA cAkhAnI mAphaka jamAIrAjonI eka meATI palaTaNa che. dhanavAna mANasAne kUtarA ane gheADA pALavAnA zaiAkha DAya che, paNa ahI' tA jamAirAjone paNa pALavAmAM Ave che ema jovAmAM AvyuM. jamAIrAjAnI A pAMjarApeALamAM mArI paNa bharatI karavAnI A leAkeA IcchA rAkhe che, te jANatAM dilane atyaMta AghAta thayA. prakRti ane svabhAvanA kAraNe huM vaibhavane dhikkAranArA chuM ane sa pattine zApa mAnu' chuM. eka myAnamAM jema e talavAra sAthe rahI zake nahi tema eka vyaktimAM, kuTuMbamAM ke gharamAM paNa zrI ane dhI sAthe rahI zake ema huM mAnatA nathI. ahI zrInA pAra nathI paNa dhInuM nAma nathI. AvA dhanavAnAne tyAM rahetA jamAIrAjo enI patnInA patideva anavAne male Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. vaibhavanAM viSa ] [ 103 eka prakAranAM ramakaDAM-cetana vinAnAM paNa AnaMda karAve-tevA banI jAya che. che te pachInA bIjA divasanI naMdhamAM lakhyuM hatuM ke : gaI rAte sasarAjInI paDakhenA rUmamAM ja huM sUte hate. moDI rAte sasarAjI sUvA AvyA, tyAre tenA mAMthI AvatI dArUnI vAsa mATe Thapako ApatAM sAsujI sajaLanayane kahI rahyAM hatAM ke, Aje tamArI sagalI (upapatnI)ne tyAM na gayA hatA te na cAlata? "dArUnA nazAmAM sasarAjIe kahyuM: "tArA jevI cUDela ane rasahIna patnI sAthe panArA paDayA eTale ja sagalIne tyAM javuM paDe che ne!" huM te A vArtAlApa sAMbhaLI Abhe banI gaye. sasarAjIe A navA baMdhAyela baMgalAne "deva-bhuvana" nAma ApyuM che, paNa vAstavikatAnI daSTie huM te A devabhuvanamAM khaMDeranAM darzana karI rahyo chuM." te pachI AgaLa jatI DAyarInI nedhamAM lakhyuM hatuM keH "sAsujInA kAnamAM dazeka hajAranI kImatanAM bUTiyAMnI jeDa zobhI rahI che, enI AMgaLIe paherelI vIMTIne hIre adUbhUta che ane gaLAmAM paherelI mahAmUlyalAna nIlamamuktAnI mALA joI enA bhAgyanI prathama daSTie te sau keIne IrSyA Ave. AbhUSaNe te sau koI joI zake che, paNa AbhUSaNenI bhItaramAM hRdayamAM prajavalato agni paNa joI zakAte heya te IrSyA AvavAne badale dayA Ave. kudaratanI mahera che ke mAnavI anya mAnavIne jIvAtmA najare joI zakatuM nathI; nahi te kadAca mAnavajAtanI moTA Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104] [[ zIladharmanI kathAo-1. bhAganI vyaktie koIne koI pazujAtane maLatI AvatI jevAmAM Avata. - te pachInI noMdhapothI kahetI hatI. Aje sasarAjIe temanI peDhImAM ja mane joDAI javAnI vAta karatAM kahyuM ke "A jamAne arthayugane che ane AdarzavAdIo bhIkha mAge che. jenI pAse paisA na hoya te badhA paisAne dhikkAre paNa pUrva janmamAM puNya karyA hoya tene ja pisA prApta thAya che ema dharmazAe paNa kahyuM che. vaibhavane viSa ane zrImaMtAIne zApa mAnanArA kaMIka vidvAna ane paMDita jane mArI peDhI para ane gharaAMgaNe tenI saMsthAomAM mAM pramukha ane atithivizeSa banAvavA kAkalUdIbharI vinaMtI karatA cAlyA Ave che. AvA badhA loko daMbhI che, enA bhAgyamAM paisA letA nathI paNa tenI pAchaLa doDavAnI ThagabAjImAMthI mukta thaI zakatA nathI. sukha, AnaMda, dharma ane puNya-A badhAM te paisAnI AsapAsa vIMTaLAyelAM paDelAM ja che, eTale ja jenI pAse dhana che tenAmAM sarvaguNone vAsa che ema moTA moTA mahAtmA puruSe paNa kahe che." temanI AvI behUdI vAta sAMbhaLatAM mane bhAre gusso Avyo eTale AvezamAM AvI jaI kahI dIdhuM : "dhanavAna leka game te kSetra pakaDe ane game tema vate te bAbatamAM khAsa vadhe nathI, paNa dharma, pApa, puNya vagere vAtothI teo dUra ja rahe temAM teonuM pitAnuM ane jagatanuM kalyANa che. eka te dhanavAna lekenA e AvI vAte zobhatI nathI ane bIjuM jyAre teo AvI vAta kare che tyAre evA te bhUMDA Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. vaibhavanAM viSa ] [ 105 lAge che ke jenuM varNana zabda dvArA thaI zake nahIM. huM ahIM tamArI peDhImAM joDAvA agara tamArI sAthe rahevA nathI Avyo, mArI patnIne mArI sAthe laI javA Avyo chuM. enA javAbamAM je zabda teNe kahyA te A noMdhapothImAM lakhavAthI surucine bhaMga thAya tevuM che, paNa have ahIMthI tAtkAlika cAlI javuM joIe, nahitara A loko mane ApaghAtanA mArge doraze agara gADAnI hospITalamAM dhakelI deze." sAsare AvavA mATe zrImatI sAthe thayelI vAtacIta saMbaMdhamAM e neMdhapothImAM lakhyuM hatuM keH "zrImatIne potAnA vyakitatva ane saMskAranuM bhAre ahama che. mArI sAthe AvavAnuM kahyuM tyAre javAba ApyoH huM AtmarakSaNa ane vyakitatvanA vikAsamAM mAnuM chuM. mahAbhAratamAM kahyuM che ke, pitAnA svajanene haNavA paDe te haNIne paNa AtmarakSaNa karavuM. vyakitatvane lepa na thavA devuM joIe paNa tenA vikAsa mATe tene-pitAnA patine paNa tajavo paDe te tajI de." ardhadagdhanuM ahama bhAre bhayaMkara hoya che. nArIparicayane A vicitra anubhava jIvanamAM prathama vakhata tha. dhanavAnanI putrI garIba mANasanA mATe patnI tarIke eka mahArasAyaNarUpa che, jene svAda madhura ane miSTa dekhAvA chatAM tene jIravavAnI prakiyA te gasAdhanAthI paNa vizeSa kaparI hoya che. paNa A vAta mane bahu moDe meDe samajAvyuM. zrImatInA AvA mAnasa mATe A gharanuM vAtAvaraNa ane tenI vicitra havA javAbadAra che. aparAdhI mAnava pratye premapUrvaka e vartAva rAkhavuM joIe ke jethI Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 ] [ ziladharmanI kathAo-1, dhIme dhIme tene tenA aparAdhanuM bhAna thatuM jAya ane tema thaI zake te eka divasa e paNa cakkasa Ave ke jyAre aparAdhI mANasa potAnA aparAdha mATe prazcAttApa karate thaI thaI jAya. gunAnI A ja uttamamAM uttama zikSA che. zrImatI pratye mAre A ja nIti akhatyAra karavI che. jo ke te mATe mAre atyaMta dhIraja, bhAre sahanazakita, apUrva zraddhA ane tenA pratye apAra prema rAkhavo paDaze. A paNa mArA mATe taparUpa che ane tapa vinA keI siddhi prApta thaI zakatI paNa nathI." - te pachInI pothIomAM pUrNabhadranA AphrikAnA pravAsanuM ane tyAM prApta karelA dhananuM varNana hatuM. traNeka varSa pachI janmabhUmimAM pAchA pharyA bAda zrImatInA pitAnI kaDI thayelI paristhiti ane teNe neMdhAvelI nAdArI temaja zrImatInA patigRhe thayela Agamana viSe neMdha hatI. zrImatInA pazcAttApa ane udAradile patnIne Apela kSamA viSenI nedhamAM pUrNabhadra lakhyuM hatuM ke : "pitRgRhethI vagara bolAve zrImatI Aje AvI ane teNe mArAM caraNe pakaDI pitAnA bhUtakALanA vartanane pazcAttApa karI mAphI mAgI tyAre mAruM hRdaya dravI UThayuM ane gaLagaLA avAje meM kahyuM: zrImatI ! mAphI te mAre tArI mAgavAnI che. tArA saMskAra, tAre uchera ane je mAtA-pitAne tyAM te janma lIdhe te gharanI havA, vAtAvaraNa, paristhiti ane rItabhAtane kazeye khyAla karyA vinA tArA pati tarIkenI javAbadArI meM svIkArI. lIdhI ane pachI, tamArA piyaranA kuTuMbanI praNAlikA mujaba Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. vaibhavanAM viSa ] [ 107 gharajamAI tarIke rahevAne badale tArA vyaktitvane lopa karAvI, tane mArA anurUpa patnI banavAnI meM je pharaja pADI, tenA mATe mAphI te mAre ja tArI mAgavAnI che !" pachI te zrImatIe pitAnA komaLa hAtha vaDe mane bolate aTakAvI raDatAM raDatAM kahyuM : "nAtha! bhUtakALamAM thaI gayelI mArI bhUlene yAda karIne have mane vadhu zaramiMdI na kare. zrImatInA A zabdanA saMdarbhamAM tenAmAM rahelI adbhuta sanmatinuM mane darzana thayuM, ane bhUtakALanAM duHkhada smaraNenuM kAyama mATe visarjana karavA zrImatInuM nAma AjathI meM sanmatimAM pheravI nAkhyuM che. prANa sAthe ja prakRti jAya e vAta ekAMta satya nathI. jagatamAM jema badhuM ja parivartana rUpa che tema mAnavInI prakRtinuM paNa parivartana thaI zake che. ema na heta te, daDhaprahArI jevA bhayaMkara hatyArAne mokSa e ja janma na thaI zakyo hota. kaLAkAro paththaramAMthI adbhuta-AhalAdaka mUti banAvI zake che, te jemAM cetana AtmA rahela che tene paNa premanI kaLAdvArA mahAmAnava. kema na banAvI zakAya? zrImatI ane huM baMne anya nA adhuM aMga jevAM banI jIvana jIvavA prayatna karIzuM." - vAMdarAnA peTamAM khIra ane strIne peTamAM kaI vAta. TakI zakatI nathI. eka divase tanamana tenI bahena ane banevI sAthe nRtyasamAraMbha jevA javA taiyAra thaI. teNe kAnamAM AkarSaka laTakaNiyAM ane hAthe suzobhita maNikaMkaNa paheryA hatAM. kamaLasamA aMbeDAmAM sugaMdhI phUlanI veNI laTakI rahI. hatI, ane phezanebala kaTavALI coLImAMthI udaranI nIce Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 ] [ zIladharmanI kathAo-1. bhAga ane chAtIne upale bhAga khulle dekhAtuM hatuM. teNe paherelI rezamI sADImAthI hInAnA attaranI suvAsa cAre Aju phelAI rahI hatI; paNa A badhe bhapake ane zaNagAra joI zrImatIne mijAja gaye ane roSapUrvaka tanamanane kahyuM: tame te nRtya jevA jAo che ke nRtya karavA? zarIranA rUpanAM jAheramAM AvAM pradarzana karavAmAM na hoya ! mAbApe Avu ja badhuM zikhavADyuM che ke kAMI sAruM zIkhavyuM che. AvA badhA AchakalAveDA A uMmare khataranAka nIvaDe che tenuM kAMI bhAna che?" pitAnA mAbApa vizenI TIkA sAMbhaLI tamane magajanI samatulA gumAvI ane gussA pUrvaka kahyuM : "bAijI! nRtyAM ganAne tyAM te tamArA pitAne javAne zokha hato, mArA pitAne nahIM ane tamArA mAtA-pitAnA saMrakAranA kAraNe 14 mArA sasarA jyAre prathama tamane teDavA AvyA, tyAre tamanuM apamAna karI tene bhUMDA hAle tame kADhayA hatA. juo! huM kahI dauM chuM, have mane vadhu lAvavAmAM tame sAra nahIM kADhe. tanamananA zabdo sAMbhaLI zrImatI para vIjaLI paDI hoya tevI asara thaI ane te bezuddha thaI nIce DhaLI paDI. tenA magajanI nasa tUTI gaI ane uttama cikitsakanI sAravAra chatAM tenA sArA thavAnI zakyatA na rahI. jIvananI aMtima paLe zrImatIe tanamanane pitAnI pAse belAvI kahyuM : "tanamana ! mAre ekeya putrI nathI eTale mArI putra-vadhUo ja mArA manathI mArI putrIo jevI che. yuvAna Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. vaibhavanAM viSa ] [ 109 * putrIe ane sAsare AvatI navavadhUnI mAmatamAM, mAtAane sAsunA manamAM bhAre ucATa rahe che, paNa teno sakha dha mAtA ane sAsue jIvananA pUrvAdhamAM meLavelA anubhavA sAthe hAya che. mAnavamana mahAsAgara jevu UMDu che ame samudranAM taraMgAnI mAphaka tenA manamAM AghAta-pratyAghAtarUpI lAgaNIonI ramata cAlI ja rahelI hoya che. ApaNA vaDIle ApaNane Ama zA mATe kahe ? e dRSTie vicAravAne badale Ama kahevA pAchaLa zuM kAraNa haze ? e rIte vicAre te A jagatamAM mAnavInAM mATAbhAganAM duHkhAnA aMta AvI jAya. jyAre huM tArI uMmaranI hatI tyAre mArA jIvanamAM eka evA karuNa banAva anI gayA ke jenA pratyAghAtAnI asaramAMthI huM Aja divasa sudhI mukata thaI zakI nathI. tArA sAsarA AphrikA hatA tyAre mArI mATI bahena ane tenA pati sAthe huM paNa tArI jema zRMgAra sajI eka nATaka jovA gaI hatI. mADI rAte pAchA AvyA eTale huM paNu menanA rUmamAM ja sUI rahI. rAtrinA chellA pahAre mArA palaMga para AvI kAI e mArA deha sAthe aDapaluM karatAM huM... jAgI gaI, ane jouM chuM teA e mArA vaDIla baMdhu jevA mArA banevI ja hatA. huM A dRzya joI chaLI paDI. enA kAMIka aspaSTa zabdo mane yAda che te Ama hatAH 8 zrImatI ! tArI ekalatA joI mAruM' hRdaya dravI jAya che, cauvanAvasthA tA kudarate mAnavane bhAgavavA ApI che-veDaphI devA nahi. mArI paDakhenA pala'gamAM ja mArI mahena nidrAvasthAmAM hatI, e jAgI jAya ane A dRzya jue te mAre ane teNe baMnee Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "110 ] [ zIladharmanI kathAo-1. aphINa ghoLIne pI javAne vakhata Ave. meM samayasUcakatA -vAparI tene bAtharUmamAM javA ane huM pAchaLathI AvuM chuM ema kahyuM ane e rIte tenA bAtharUmamAM gayA pachI huM tyAMthI chaTakI gaI. puruSa bhramara jevA che. kyA vakhate ane kaI rIte tenAmAM zayatAna jAgrata thAya che tenuM kazuM ThekANuM nahi, eTale strI jAte te sArasaMbhALa ane sAvacetIpUrvaka rahevuM jarUrI che. strInuM cAritrya te kAcanA vAsaNa jevuM che, temAM taDa paDyA pachI te kadI sAMdhI zakAtuM nathI. vAta karatAM karatAM zrImatI thAkI gaI eTale vakhata zAMti rAkhI teNe kahyuM: "tanamana ! bahAranI ajJAta vastuo ApaNuM manane sUcana karI uttejita kare che ane e sUcana sAme mana pratikriyA kare che. pANImAM paththara nAkhIe chIe tyAre pAchuM mejAnuM svarUpa laIne paththaranI sAme pratikriyA kare che, te rIte tene natyasamAraMbhamAM jatI joIne te rAte nATaka joIne pAchA AvatAM je anubhava thayo tenI mane smRti thaI ane e smRtie mArA manane uttejita karyuM. tenA pratyAghAtarUpe meM tane kaDavA zabda kahI dIdhA. paNa e zabdanA saMdarbhamAM vRNe ke tiraskArane badale mAtra neha, prIti ane rAganA tatva sivAya anya kazuM na hatuM. bhASA bhUlabharelI hatI, Azaya zuddha hate. puruSamAM rahelI pazuvRttinA zikAranuM je rIte bhUtakALamAM huM pAtra banI hatI, te rIte mArI putrI samAna putravadhU koI Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. vaibhavanAM viSa ] [ 111 puruSanI pavRttinA zikAranuM pAtra na ane e sivAya kAI anya hetu mArA kaDavA zabdo pAchaLa na hatA. bahu dhanavAna kuTuMbamAM mArA uchera thayA ane viveka buddhi, mAna, maryAdA, satya, zIla, dha-A badhu' ja jemAM DUbI jAya evA taLiyA vagaranA-te paisA che; A vastu jIvanamAM meM' pratyakSarIte joI ane anubhavI che. tethI je, jyAre jyAre dhanavAna leAkAne jouM chuM tyAre huM tenA pratye napharata, ghRNA ane zaMkA anubhavu chuM. mANasanI bhUta tA mAtra jarA jeTalI-ekAda kSaNa mATenI ja hAya, pazu ekAda kSaNanI e nabaLAInAM evAM karuNa pariNAma Ave che ke je ApaNane kadI paNa zAMtipUrvaka nathI besavA detAM. mRtamAnavInu' preta jema pajavyA kare tema varSonAM varSo vItI jAya paNa thaI gayelI bhUlanA AghAta-pratyAghAtamAMthI mANasa jIvanabhara mukta banI zakatA nathI. zrImatInI vAta sAMbhaLI tanamana stabdha thaI gaI. kevI mahAna strInA tenAthI ajANatAM aparAdha thaI gayA tenu bhAna thatAM tenA cakSumAMthI azrunI dhArA vahevA lAgI. pApa ane bhUlamAMthI bacAvavA tenI sAsue tenA mATe samagra jIvananu' alidAna ApI dIdhu', e vAta samajatAM tanamanane vAra na lAgI. tenA pazcAttApanA para rahyo nahIM. zrImatI mRtyu pAmI paNa maratAM maratAM tanamanane navI jIvanaSTi ApatI gaI. tA Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. daSTirAga vatabhaya e siMdhu-sauvIra dezanuM mukhya nagara hatuM. tyAM udayana nAme rAjA rAjya karatA hatA. tenAM lagna vaizAlInA rAjavI ceTakanI putrI prabhAvatI sAthe thayAM hatAM. udayananA tAbAmAM sidhu-sauvIra vagere tera deze, traNa nagara, daza mukaTabaddha rAjAe temaja bIjA aneka khaMDiyA rAjAo hatA. eka vakhata vItabhayanagaramAM keTalAka musAphara AvyA. samudramAM tophAna thavAthI teonuM vahANa kharAbe caDhI gayuM hatuM. te vakhate eka deve tenI zakita vaDe e vahANane kharAbAmAMthI salAmata rIte bahAra kADhayuM ane musApharone eka baMdha karelI peTImAM caMdanakASThanI banAvelI bhavya ane AhlAdaka tIrthakara bhagavaMtanI pratimA ApI. deve kaheluM ke je satI strIne hAthe e peTI khUle tene ja mUrti arpaNa karI deje. ghaNI strIoe peTI ughADavA prayatna karyA paNa paNa aMte udayananI rANI prabhAvatInA hAthe e peTI khUlI. pachI te teNe rAjamahelamAM eka caityagRha baMdhAvI suMdara maNimaya siMhAsana para e pratimAnI sthApanA karI. udayana tathA prabhAvatI baMne tenI pAse dhyAna dharatAM ane apUrva bhakti karatAM. eka divase cityagRhamAM prabhAvatI abhiyayaha nRtya karatAM karatAM madhura avAje saMgItanA sUradvArA mUrti sAme Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. daSTirAga ] [ 113 ekadhyAna thaI gaI hatI ane udayana paNa viNA vagADate vagADate pratimA sAthe ekAkAra thaI gayA hatA. evAmAM ekAeka udayananA hAthamAMthI vINA vagADavAnI kAMbI sarI paDI ane tenAthI thayelA avAjanA kAraNe bhaktimAM bhaMga paDyo prabhAvatIe udayana sAme joyuM ane te stabdha thaI gaI. udayanane mUcha AvI gaI hatI. pachI udayanane zayanagRhamAM laI jaI tenA mukha para ThaMDu pANI chAMTyuM ane mUchamAMthI jAgRta thatAM prabhAvatIe temane pUchayuM : "nAtha! ekAeka Apane A zuM thaI gayuM?' kAMI paNa javAba ApavAne badale udayane tenuM zira rANanA vakSasthala para mUkI dIdhuM ane tenAM cakSuomAMthI daDadaDa AMsuo vahevA lAgyAM. prabhAvatIne lAgyuM ke rAjAe koI bhayaMkara bihAmaNuM dazya joyuM hovuM joIe, nahitara tene manane ATalo badho AghAta kadApi na thAya. DI vAre zAMta banI udayane kahyuM: "devI! nRtya karatI vakhate tArA para draSTi paDatAM mane mAtra tAruM mastaka vinAnuM dhaDa ja dekhAyuM ane e dazya jotAM meM mArI zuddhi gumAvI. te pachI zuM thayuM tenI mane kAMI khabara ja na paDI. tArA sAMnidhya vinA mArI jAtanI ka95nA karatAM ja huM dhrujI UThuM chuM. AkRti vinA jema paDachAye na hoya, tema tArA vinA mArI hastIne huM vicAra ja karI zakatA nathI." rAjAnI vAta sAMbhaLI bAhyarIte te prabhAvatI khaDakhaDa hasI, paNa tenA AMtara manamAM te pAmI gaI ke tenuM mRtyu Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114] [ zIladharmanI kathAo-1. bahu najIka che. tenI pAchaLa rAjAnI mugdhatA ane paravazatAne paNa tene khyAla AvI gaye. teNe vicAryuM ke jJAnI puruSoe sarva paravaza tuma ema kahyuM che te sAcuM ja che. udayana ane huM bAlyAvasthAmAM eka bIjAne jANatAM paNa na hatAM. karmAnusAra amAro saMyoga thaye ane A saMyego ja duHkhanI paraMparAnuM kAraNa banatuM jovAya che. azubha karmane udaya AtmAnA guNane AvaraNarUpa che, paNa ahIM te amArA baMnenuM zubha milana paNa AvaraNanuM kAma karatuM mAlUma paDe che. AvI paristhitimAM mAruM mRtyu thatAM udayananI zI hAlata thaze e vicArathI te kaMpI UThI. prabhAvatIe pachI te daDha nizcaya karyo ke udayanane AvA rAgamAMthI koI paNa yuktithI mukta karAve, kAraNake lokhaMDamAM jema agni raheluM hoya tyAM sudhI enA para haDAnA ghA paDatA rahe che, tema mANasamAM jyAM sudhI rAgamoha rahelA hoya tyAM sudhI tene para duHkha ane Apattio AvavAnI ja. bahu vicAratAM tene lAgyuM ke, je te tyAgatapa-saMyamane mArga svIkArI dIkSA laI le te dhIme dhIme udayana tenA pratyenA rAgamAMthI mukta thaze. kAmarAga, neharAga, ane anya rAgomAMthI mukti meLavavI zakya che, paNa daSTirAga sauthI vadhu bhayaMkara che ane tethI ja temAMthI mukti meLavavI atikaThina che. udayanane tenA para daSTirAga te divasanA banAvamAMthI teNe jANe lIdhe. udayanane prabhAvatI para apUrva prema hato paNa nirmaLa ane nirbheLa prema karatAM keTalAka aMze temAM rAganuM tatva Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. daSTirAga ] [ 115 paNa hatuM. udayana sAthenI carcAmAMthI teNe jANuM lIdhuM ke, te tenI jAtane mAtra pitAnA pratibiMba jema mAne che ane tethI ja to dhaDa vagaranA mastaka jevAnA bhrama mAtrathI mUrchA AvI gaI. udayanane dehAkarSaNamAMthI mukta karAvavA prabhAvatIe tene saMsAranI asAratA, dehanI anityatA ane jIvananI kSaNabhaMguratA vize samajAvI dIkSA levA mATe rajA mAgI. bhege ApaNe samajaNapUrvakana cheDIe te bhego ApaNane eka divasa avazya choDI javAnA che, e vAta udayana paNa samajato hato. tethI udayane prabhAvatIne dIkSA levA mATe rajA to ApI paNa zarata karI ke, "tuM marIne devalokamAM jAya tyAre tyAMthI mArI pAse AvI mane sabaMdha Apa." prabhAvatIe Ama karavAnuM rAjAne vacana ApyuM ane teNe dIkSA lIdhI paraMtu dIkSA lIdhA bAda tarata ja prabhAvatI mRtyu pAmI ane te devalokamAM deva tarIke utpanna thaI. bhego avazya cheDI devA joIe, evuM samajavA mAtrathI kAMI bhegomAMthI koI mukta banI zakatuM nathI, kAraNake jIvane AvI badhI Tene vAraso te anAdikALathI maLela hoya che. AhAra, nidrA, bhaya, maithuna-A badhI saMjJAo jIva sAthe janmathI ja joDAyelI hoya che. te mATe keIne kAMI zIkhavavuM paDatuM nathI. paNa A badhAmAMthI mukta thavA mATe te bhagIratha prayatna ane prabaLa puruSArtha karavA paDe che. (2) prabhAvatInI dIkSA ane ekAeka svargagamana bAda udayananI mAnasika paristhiti kathaLavA mAMDI. gRhiNazanya Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 ] [ zIladharmanI kathAo-1. ghara ane jaLaviheNa nadI baMne sarakhAM che, pachI e ghara rAyanuM hoya ke raMkanuM. udayananA jIvanamAMthI AnaMda ane ullAsane lepa thaI gaye. svargastha patnI sAthenA bhUtakALanAM smaraNe ane saMskAre yAda AvatAM te vicArazUnya banI jato. tenA vartana ane vAtacIta parathI tenA manane la thaI gayela hoya tevuM dekhAtuM hatuM. cittamAM je vega nirmANa karIe tenAthI citta bharAI jAya che. zekagrasta mAnavI zokanAM nimitta kAraNone jema jema vadhu vicAra kare, tema tema tenuM mana vadhAre ne vadhAre vyAkuLa thatuM jAya che. mANasa jenuM ciMtana kare, temAM ja tenuM citta tadAkAra thaI jAya te cittane svabhAva che. rAtre UMghamAM svapnAvasthAmAM tenuM mana ane deha tenI mRta patnI sAthe ekAkAra thaI jatAM. mAnava ucca jJAnataMtranA pratApe Amanigraha dAkhavI pitAnA zekane dabAvI te zake che, paNa zekanI pratikriyAonA upadramAMthI chUTI javuM e zakya nathI. bAhyadaSTie zuddha brahmacArI udayana UMghamAM svapnadvArA tenI mRta patnInA sahavAsamAM vilAsa bhegavate. dareka prakArane upaga, pUrvane upabhegathI baMdhAyelI cittavRttidvArA mAnavamanane je eka prakAranI gati maLe che tenA upara AdhAra rAkhe che, ane tethI ja dharmazAstrAe vAsanAne anAdi kahI che. svapnamAMthI jAgrata thaI jyAre udayanane vAstavika paristhitine khyAla AvatA, tyAre te eka nAnA bALakanI jema raDI paData. A duHkhanA nivAraNa arthe teNe madyapAna zarU karyuM. mANasa duHkhanuM svarUpa ane tenAM kAraNe Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. daSTirAga ]. [ 117 samajavAne badale tenAthI dUra nAsavAne prayatna kare che, paNa te mArga yathArtha nathI. duHkha bhasatA kUtarA jevuM che. bhasatA kUtarAne tame paDakAro te te tamArAthI dUra cAlyuM jaze, paNa tenAthI banaze te te tamArI pAchaLa doDaze. du ane bhUlavA mATenA prayatna mithyA che, duHkhane samajI laI tene dUra karavAnA prayatnamAM ja mAnavatA che. madyapAnane nazo rahe tyAM sudhI tenA duHkhane te bhUlI jate, paNa na UtarI jatAM e ja paristhiti vadhu bihAmaNA svarUpe tenI sAme AvI UbhI rahetI. dina-pratidina tenI zArIrika ane mAnasika paristhiti kathaLavA mAMDI, ane rAjamaMtrIo temaja kuTuMbIjanene udayananA jIvana mATe ciMtA thavA lAgI. rAjagRhInA rAjavaidya jIvaka e vakhate samagra bhAratanA sauthI mahAna cikitsaka hatA. roganuM nidAna ane nivAraNa karavAmAM tenAthI kaI vadhu kuzaLa ane niSNAta vaidyarAja e vakhate na hato. tenI sAravArathI aneka mRtaprAyaH dadIe navuM jIvana prApta karatA. lokavAyakA te evI hatI ke jIvaka pAse saMjIvanI vidyA hatI. rAjagRhInA rAjavI zreNikanI patnI calaNa ane udayananI svargastha patnI prabhAvatI baMne bahena hatI. tethI, udayananI gaMbhIra bimArInI khabara paDatAM celAe jIvakane tenI sAravAra arthe vItabhayanagara mokalyo hato. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 ] [ zIladharmanI kathAo-ja. jIvakane udayananI mAMdagI vicitra lAgI. ane koI khAsa roga hoya tevuM na lAgyuM ane tema chatAM tenAM deha ane mana pratidina kSINa thatAM jatAM hatAM. jIvaka je prakhara cikitsaka hatuM, te ja mahAna mAnasazAstrI paNa hate. udayananA jIvana vize, tenA lagnajIvananI bAbatamAM temaja prabhAvatI pratyenA tenA apUrva rAga saMbaMdhamAM badhuM jANyA pachI jIvakane lAgyuM ke, sAcA daMpatI paikI bemAMthI kaI ekanuM mRtyu thatAM, mRtyu pAmanAra pAtra te punarjanma prApta karI le che, paNa je pAchaLa rahe che te te jIvaMta rahevA chatAM mRtaprAyaH banI jAya che. paMcaDa agnimAM bALavAnI je zakti rahelI che, te karatAM aneka gaNuzakti virahanI AgamAM rahelI hoya che, e chavake pratyakSa joI lIdhuM. udayanane bacAvavA mATe punarlana sivAya anya kaI mArga chavake na je tethI tene pharI lagna karI levAnI salAha ApatAM kahyuM : "rAjana ! deha ane AtmA jema bhinna bhinna che, tema e baMnenA dharmo paNa bhinna bhinna che. saMsAramAM jeNe sukhapUrvaka jIvavuM hoya, teNe baMnenA dharmonuM pAlana karavuM joIe. saMga ane viyeganI ramata enuM ja nAma saMsAra. kamaLa jaLamAM rahyA chatAM jaLathI alipta rahI zake che te sAcuM, paNa kamaLa ekeMdriya che, tyAre manuSyane pAMca Idri uparAMta baLavAna mana paNa maLeluM hoya che. rAjAnA bhAgyamAM bhega ane vegInA bhAgyamAM tyAga. Ama chatAM yegI thavA thATe sarjAyele jIva je rAjAnI mAphaka bhege vavavA jAya te aMte hAMsIne pAtra thAya che. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. dRSTirAga ] [ 119 6 udayane jIvakane kahyuM: vaidyarAja ! deha ane AtmAnA dharmAM bhinna bhinna che, e sAcuM che paNa mukhyatA AtmAnA dhamanI che, kAraNa ke e nitya che. dehanA dhama gauNa che, kAraNake aMte te eka divasa dehanA nAza thavAnA ja che. Ama chatAM mArA dardanA nivAraNa arthe mAtra Ape nahi, paNa aneka cikitsakoe punaHlagnanA mArga sUcakhyA che. AnA tAttvika atha ema thAya ke kAmavAsanAnI tRptinA abhAva mArA dardanuM kAraNa che ane punarlagna mAge tenuM nivAraNa thaI zake che. paraMtu Apa temaja anya cikitsakA jeee A mAga sUcavyA che, temane kAma ane prema vaccenA bhedanI samajaNu hAya ema mane lAgatuM nathI. kAmanI tRpti agara kAmAgnimAMthI mukti kAmabhAgadvArA agara kAmadamanadvArA kadApi thaI zakatI nathI, mAtra prema dvArA ja mAnavI kAmavAsanAthI mukta banI zake che. prema ane kAma ubhaya ekIsAthe rahI zakatAM nathI. jeTalA aze mAnavImAM kAmavAsanA vidyIna thayelI hAya che teTalA ja aMze tenA prema vikasita thayele| hAya che.prema jyAre pUrNa ane che tyAre tenA kAraNe kAmazUnyatA Ape|Apa AvIne UbhI rahe che. jIvanamAM mANasa je anubhave che, te anubhavA sUkSma avasthAne pAmatAM saMskAranuM rUpa dhAraNa kare che ane A saMskArA punaH jAgRta thAya tene 'smRti ' kahevAmAM Ave che. eTale mArI vata mAna paristhitie bIjI kAMI nathI paNa patnInA viyeAga ane tenI sAthe karelA anubhavAnI smRti- e mane vaccenA satata cAlI rahelA saMghaSa NunuM mAtra pariNAma che. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 ] [ zIladharmanI kathAo-1. paravastu sAthenA saMgamAM kapeluM sukha ane e sukhanI smRti mArA duHkha ane dardInuM kAraNa che. eTale, sAcA cikitsake te mane prazna kare joIe ke jhAMjhavAnA jaLa jevA lagnasukhanI pAchaLa eka vakhata paNa deDavAnuM tamane kema sUjhayuM ? "tiSazAstra te huM jANatA nathI, paNa amArA rAjatiSIe mArA lagna vakhate mArI janmakuMDalI joI kahyuM hatuM ke jene saptameza kuMDalImAM vyaya sthAne heya ane vaibhava-vilAsane graha zuka duHsthAnamAM paDyo hoya evA jAtake lagnanI dhAMdhalathI dUra rahevuM joIe. mArI janmakuMDalI evA ja prakAranI haze ane tethI ja lagna, loga ane vaibhava-vilAsathI mane dUra rahevA sUcana karyuM hatuM. paNa mane kheda ane Azcarya te eTalA mATe thAya che ke, tame badhA mane bhUtakALamAM karelAM lagna mATe Thapako ApavAne badale punarlagna karavAnI salAha ApI rahyA che. meM lagna karyA ane bhAgyamAM je hatuM te bhegavavA prayatna karyA. have jayAre enuM pariNAma bhegavavAno samaya Avye tyAre emAMthI mane mukta karAvavA tame sau deDadeDI karavA lAgyA cho. karma bAMdhatI vakhate kheda thavuM joIe, karma bhagavatI vakhate te prasannatA anubhavAvI joIe. huM evI prasannatA nathI anubhavI zakate enuM ja mane duHkha che ane e ja mAruM daI che." udayane pachI gadgadita kaMThe kahyuM: "eTale ApanI pAse huM te kaI evuM adbhuta auSadha mAgI rahyo chuM ke jenA sevanathI mArA pUrvanAM smaraNe ane jUnA saMskAranuM Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. daSTirAga ] [ 121 vismaraNa thaI jAya. Ama na thAya tyAM sudhI mArI vedanAnA aMta dekhAtA nathI. ' (3) jIvake rAjAnA kuTu'bIe ane matrIone kahyuM ke, uDDayana mAnasika AghAtanA kAraNe eka prakAranI mUrchAvasthAmAM che ane AyurvedazAstramAM tenA kAI upAya nathI. patnInA virahanI vedanAnuM nivAraNa kAI sucAgya pAtra zekhI tene apanAvI levAmAM rahela' che, paNa je mANase pAte eka vakhata lagna karelAM hAya temAM paNa te bhUla jotA hAya teA tene bIjI vAra lagna karavAnuM kema karI samajAvI zakAya ? prabhAvatInA mRtyu bAda paNa tenA sUkSmadeha sAthe udayananA saparka cAlu rahelA che ema kahI zakAya, ane te jotAM kadAca prabhAvatInA AtmAdvArA tenI mUrchA Utare e vAtane nakArI na zakAya. paNa A mAM kaI davA kAragata thAya ema lAgatuM nathI. jIvaka pachI teA rAjagRhI cAlI gayeA. tenA gayA khAda uDDayananI sthiti divase divase vadhu ane vadhu bagaDatI cAlI. prabhAvatInA jIva je devalAkamAM deva tarIke utpanna thaye hatA, teNe jJAnanI madada vaDe udayananI maneAvedanA jANI lIdhI ane dIkSA letI vakhate uyanane Apelu' vacana tene cAda AvyuM, ane te vacananuM pAlana karavAnuM teNe nakkI karyu. eka madhyarAtrie asala prabhAvatInuM svarUpa dhAraNa karI te udayananI zayyA pAse paheAMcI gaI ane tene jAgRta kI~. unnayanane prathama te bhrama thaye ke A paNu hu'meza Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 ] [ zIladharmanI kathAo-1. jevuM svapnanuM eka dazya che, paNa pachI teNe AMkhe paTapaTAvI ane hAtha para cUMTI khaNI eTale khAtarI thaI ke devalokamAMthI kharekhara prabhAvatI AvI pahoMcI che. - baMne hAtha joDI prabhAvatIe udayanane kahyuM: "nAtha! saMsAra avasthAmAM Apane vacana ApyA mujaba Aje huM huM tamane upadeza ApavA AvI chuM. Asakti ane anAsaktine sAcA svarUpane je samaje che, tenuM ekalApaNuM AtmA naMdamAM pariName che ane tenA rAga, bhaya, krodha zamI jAya che. keI amuka padArtha ke vyaktimAM vAsanAne ghanIbhUta karavAmAM Ave tyAre mAnava samajhane kSati pahoMcADI amuka azane mATe karavA prayatna kare che. pariNAme aMza pratyenI AsaktinA kAraNe samagranI viruddha droha thAya che ane te kAraNe mAnavamanamAM saMgharSa ane tumula yuddha jAge che. deve ane mAna vacce bheganI rItamAM A ja mukhya taphAvata che. aMza pAchaLa ghelA thavAnI bhUla deve kare, mAnava nahi. mAnavI mATe te aMzane tyAga samajhane mATe, kSaNikane tyAga nitya mATe, ahaMkArane tyAga prema mATe ane sukhane tyAga AnaMdane mATe hoya. tyAgamAM AnaMda che ane bhegamAM te AnaMdane tyAga che. tamArI janmakuMDalImAM saptameza vyaya sthAnamAM ane zuka dusthAnamAM che, eTale tamArA mATe bhautika sukhanI zakyatA na rahI-paNa je bhautika sukhathI vaMcita rahI zake tene ja AdhyAtmika sukhanI prApti thAya che, e mahatvanI Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. daSTirAga ] [ 123 vAta tame kema bhUlI gayA? tamArA jevA mahAna patithI dUra thaI tapa-tyAga-saMyamane mArga meM duHkha arthe nahi. paNa sukhanI prApti arthe grahaNa karyo hate, sAce AnaMda AtmAne AnaMda bhegamAM nathI, tyAgamAM che. tethI ja bhagavAna neminAtha lagnamaMDapanA dvArethI pAchA pharI gayA. AghAta. pAmelI rAjimatI paNa A satya vAta samajatAM tarata ja bhagavAna nemanAthanI pAchaLa tyAganA paMthe cAlI nIkaLI. loko bhegane artha samajatA nathI, eTale bhege pAchaLa deDI herAna-parezAna thAya che. bheganI tRpti, bhegane sAce AnaMda ane bhoganI bhavyatA te tyAgamAM samAyelI che. A vastu tamane samajAI jAya te pUrvanA smaraNe, pUrvanA bhege, pUrvane saMskAra ane tamArI bhUtakALanI patnI evI. huM-badhAnuM ja ApoApa vismaraNa thaI jAya. - "badhA tIrthakaronA jIvana karatAM bhagavAna nemanAthanA jIvana pratye tamane vadhu pakSapAta che, ane tethI tame e. pratimAnI nitya sevA-pUjA kare che. jenI sevA-pUjA karIe, jenI bhakti karIe, jene caraNe ApaNe ApaNuM sarvasva arpaNa karIe ane tema chatAM tene hRdayamAM dhAraNa na karI. zakIe te evI sevA-pUjA paNa eka prakArane tamAze. nathI te bIjuM zuM che? "ATalAM ATalAM varSo temanAtha bhagavAnanI pUjA temanI pratimA dvArA karavA chatAM teonA anaMta guNe paikI mAtra ekAda guNane anaMtame bhAga paNa tamane sparzI gayee Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124] [ zIladharmanI kathAo-1. hita te Aje tame bhagavAna mahAvIranA zramaNa saMgha sAthe vicaratA heta, bhagavAna nemanAtha kAdavarUpI bhegothI dUra ja rahyA. tame tenA paramabhakta che tethI kAdavamAM paDyA chatAM temAMthI mukta thayA. Ama chatAM jelanA kedIne bahAranI duniyAnI havA jema gamatI nathI, tema tamane paNa muktAvasthA gamatI nathI." jherI sarpanA daMzathI vyAdhigrasta thanAra mAnavIne sapanuM jhera utAravA mATe gAruDInA maMtre je kArya kare che, tevuM ja kArya devanA zabdoe udayanane mUcchamAMthI jAgRta karavAmAM karyuM ane zArIrika temaja mAnasika baMne rIte udayananuM svAthya sudharI gayuM. te pachI, pitAnuM rAjya bhANeja kezIne seMpI udayane bhagavAna mahAvIra pAse dIkSA lIdhI ane chellA rAjarSi tarIke temanuM nAma Aje paNa itihAsamAM amara baneluM che. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. mRgajI vikrama savaMtanA agiyAramA sikAmAM banelI A eka aitihAsika ghaTanA che, jene ullekha AcArya zrI. merUtuMgasUrie "prabaMdhaciMtAmaNimAM karyo che. mAlavAmAM siMhabhaTa rAjAne pAlita putra muMja rAjya karate hato, tene vRddha maMtrI rudrAditya bhAre dIrgha dRSTivALe ane ghaNe catura hatuM. te vakhate tailaMga dezamAM tailapa nAmane rAjA rAjya karato hato, ane muMje tene cha vakhata harAvyo hate. sAtamI vakhata muMje tailaMga para caDhAI karavAne IrAde jAhera karyo paNa vRddha maMtrIe tene tema na karavA salAha ApI. rudrAditye joyuM ke muMjanI janmapatrikA pramANe e vakhate te bhAre kaparA samayamAMthI pasAra thaI rahyo hate, ane tenA para bhAre Aphata jhajhUmI rahI hatI. paraMtu bhAvi kadI mithyA thatuM nathI. muMje pitAnA maMtrInI salAhane avagaNuM tailaMga deza para caDhAI karI. e yuddhamAM kapaTa karI tailape muMjane jIvato pakaDI lIdhA. muMja rAjakedI banyo ane tailape paNa tenI sAthe e ja vartAva rAkhe. muMjanI tamAma vyavasthAne bhAra talape pitAnI proDha uMmaranI bahena mRNAlinIne seM. mRNAlinI tailapanA kAkA devalanI putrI hatI. zrIpuranA caMdra rAjA sAthe tenAM Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "126 ] [ zIladharmanI kathAo-1. lagna thayAM hatAM, paNa lagna pachI mRNAlinI tarata vidhavA thaI hatI ane te pachI te tenA bhAI sAthe ja rahetI hatI. - mRNAlinI tenA nAmano artha pramANe kharekhara kamalanA taMtu jevI ke maLI hatI. tene dekhAva je bhavya ane AnaMdI hate, tevI ja suMdara tenI prakRti hatI. prauDha avasthA thavA chatAM tenI suMdaratA ane ekatA ajaba prakAranAM hatAM. te UMcI, suDoLa, sohAmaNuM ane jAjvalyamAna nArI hatI. tenI AMkhamAM ajaba prakAranuM teja hatuM. bAlyAvasthAmAM vidhavA thayA chatAM teNe pitAnA tana ane mana para bhAre kAbU rAkhI ajaba prakAranuM vyaktitva prApta karyuM hatuM. mRNAlinI strI hovA chatAM tene deha ane prakRtimAM strItatva karatAM puruSatatvanuM vizeSa darzana thatuM, ane tethI game te catura, kAbela ane sazakta mAnavI paNa tene je jete te namI paData. mRNAlinIe muMja viSe ghaNI vAta sAMbhaLI hatI. bhAratanA tamAma rAjavIomAM muMja e vakhate vidyA ane vidvAnane mukhya AdhArarUpa hatuM. tenI gaNanA vidyAvyAsaMgImAM thatI. uMmaramAM mRNAla karatAM te nAnuM hatuM. te je dekhAvaDe, UMce ane sazakta hatA, te ja masta ane maMjila hate. mAnavajIvana AnaMda-pramoda, bhogavilAsa tathA ezaArAma mATe che ema muMja mAnatA hatA ane vaLIveta suhaM , " kRtvA vRd f-arthAt jyAM sudhI jIvana che tyAM sudhI sukhapUrvaka che ane tamArI Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. mRgajaLa ] [ 127 pitAnI sthiti nA hoya te devuM karIne paNa ghI pIe mojamajA uDAve e tene jIvanamaMtra hate. muMjanA mAthAnA vALa vAMkaDiyA ane bhAre AkarSaka hatA. muMja vidyAne je rasi hatuM, te ja praNayazAstramAM paNa pravINa hate. kaI paNa bALA, yuvatI ke prauDha tene jue, eTale prathama dRSTie ja tenA para mugdha banyA sivAya rahI zake ja nahi. tailape muMja jevA rAjakedInI sArasaMbhALa mRNAlinI jevI saMskAra mUrtinA hAthamAM seMpI hatI. mRNAlinIe zarUAtamAM thoDA divasa sudhI te bhejana-padArthone thALa dAsI mAraphata muMjane mokalAvyo, paNa teNe joyuM ke bhejananA padArthone mATe bhAga muMja chAMDa ane te bhUkhyA raheto. pachI eka divase pahelI kinAranI veta sADI paherI te para badAmI raMganI bhAre kImatI kAzmIrI sAla nAkhI mRNAlinI pote bhejanane thALa laI muMja pAse gaI ane tenI sAme thALa mUkI vivekapUrvaka pUchyuM: "Apane bhajananA padArtho anukULa na AvatA hoya, te Apa kaho te vastuo bhejana arthe banAvIe!" * mRNAlinInuM muMja sAthe e sauthI prathama milana hatuM, tema chatAM muMje tenI sAme UMcI AMkha karIne joyuM paNa nahIM. AvA ajaba puruSane joI teNe kALajAmAM eka vicitra prakAranI vihaLatA ane saLavaLATa anubhavyuM. muMje tenI sAme daSTi karyA vinA ja nIce besavAnI AjJA Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 ] [ zIladharmanI kathAo-1. karI ane Akasmika rIte mRNAlinIthI e AjJAnuM pAlana paNa thaI gayuM. mRNAlinI nIce besI eTale muMje tenI sAme sthira daSTi karI kahyuM: "mRNAla! mALavAne rAjavI te jyAre enuM praNayapAtra pitAnA hAthe tene khavarAve tyAre ja khAya che, te sivAya nahi. bhajanane svAda ane rasa mAtra bhajanane padArthomAM nathI hote, paNa je hAthe tene khavarAve tenA sauMdarya ane sukumAratAmAM rahelAM hoya che. mane bhUkhe rAkho ke tRpta kare ene AdhAra ahIM te tamArA para che, paNa ApaNe baMnenA janmasamaye caMdra siMharAzine che ane tamAre zukra graha kadAca nabaLe haze te mAre zuka praha bhAre sabaLa che, eTale tame mane bhUkhe rAkhavA mAgatAM haze te paNa rAkhI zakaze nahi tenI mane khAtarI che." | muMjanI saMdigdha vANI sAMbhaLI mRNAlinInI jIvanabhara baLajabarI ane haThathI nigrahamAM rAkhelI kAmukavRtti Azcaryacakti ke stabdha karI de evA prabaLa vegathI jAgI UThI. mAnavajIvananI A ja vicitratA che amuka paristhiti, vAtAvaraNa ane saMjogo vacce mANasane ema lAge ke tene kAmAgni zAMta thaI gaye che, paNa A badhuM pAchuM pratikULa thatAM tana, mana, saMyama, viveka ane zAMtinA badhAM ja baMdhane chinnabhinna thaI jAya che ane tyAgavRttine badale bhagavRtti sahasamukhI banIne khaDI thAya che. bhegone nitAMta tyAga saheluM nathI. sAdhanA dvArA enI para kAbU meLavAya che are, paNa jIvanabhara Avo kAbU satata nibhAve e te Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. mRgajaLa ] [ 129 pUrva janmanA keI gabhraSTa AtmAne mATe zakya bane che, darekane mATe nahi. muMjanI vAtothI mRNAla tenuM bhAna kheI beThI. tenI nasenasamAM vahetA lehInI uNutAmAM vadhAro thatA teNe anubhavyuM ane muMjanA tejasvI cakSuomAM pRthvIvallabhane badale prathama ramaNIvallabhanuM ane pachI pitAnA prANavallabhanuM niravadya svarUpa nIrakhI rahI. mRNAle tenA mana pradezanA UMDANamAM kadI na anubhavelI evI vAsanA utpanna thayelI joI. agnithI dUra rahele ghIne gADa ogaLato nathI, paNa je tene agni sAme mUkavAmAM Ave che ke tarata te ogaLavA lAge che. mRNAlanA AMtara pradezamAM kAmAgni prajaLAve e sugya puruSa tene maLyo na hatuM, paNa pRthvIvallabhe tenI para prANavallabha je jAdu karyo. pachI te potAnA svahaste muMjanA meMmAM je kaLiye mUkyo ke tarata ja muMje pitAnA be adharoSTha vacce mRNAlanAM AMgaLAone snehapUrvaka dAbI dIdhAM. A anabhijJa nArI, je potAnA hRdayanI sakaLa kAmanAonuM visarjana thayuM che evA bhramamAM hatI, teNe muMjanA mAtra eka ja spaze pitAnI visarjana thayelI kAmavAsanAne sajIvana karelI joI pachI te muMjanI rakhevALI banavAne badale te muMjanI abhisArikA banI gaI. prauDha avasthAne yuvAna avasthAmAM palaTe thayo. IdriyenA dharmo ane cittanA pUrva saMskArone kadI saMpUrNa rIte nAza thato ja nathI. kevA saMjogo vacce ane Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 ] [ zIladharmanI kathAo-1. kayA prasaMge vakhate A bhUtAvaLa pAchI jAge che te kahevuM bhAre kaThina che. dharmazAstroe tethI ja spaSTa rIte kahI dIdhuM ke, de sahita samagra lekanAM duHkhanuM mULa kAmonI kAmanA che. je mRNAle saMyama ane saMbhALapUrvaka pitAnA cAritranuM rakSaNa karyuM hatuM, te mujanA mAtra alpakALanA sAMnidhyamAM paravaza thaI gaI ane pachI te baMne patananA mArge caDI gayA. kAmarUpI agnine tApa e hoya che ke te prajavalita thatAM meghanA samUhathI siMcana karavAmAM Ave te paNa zAMta thatuM nathI. jelanA kedI uparAMta muMja have mRNAlanA tana, mana ane hRdayane paNa kedI banI gaye. kavionI bhASAmAM kahIe te muMja ane mRNAla vaccenI A praNayalIlA ane tAtvika arthamAM kahIe te be bhAnabhUlyA jenI A gaMdI ramata thoDo vakhata te aviratapaNe cAlu rahI. zarU zarUmAM AvA nIti, dharma ane samAjaviruddhanA saMbaMdho khUba romAMcaka lAge che, paNa pachI mulAkAte javAmAM thatI takalIpha, khoTuM bolavAnI jarUrata, temaja pApa khulluM thaI javAne bhaya vagere bhAre trAsajanaka banI jAya che. kAmavAsanA kadI tRpta thatI nathI, e te jene Ahuti maLyA kare tevA agninI mAphaka ekasarakhI vadhatI ja jAya che. dharmazAstroe tethI ja kAmane anala kahyo che ane tene alama " arthAt basa, pUruM- ema kadI lAgatuM ja nathI. mRNAla muMja pAchaLa paDI hatI tene prema prApta karavA, paNa tene maLe mAtra bhega. muMje pitAnA guptacarAnI madadathI jelamAMthI nAsI chUTavA mATe eka bhoMyarAnI Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. mRgajaLa ] [ 131 vyavasthA karAvI ane mRNAlane paNa sAthe laI jaI tenI paTarANuM banAvavAnI lAlaca ApI. mRNAlane AvuM pagaluM levAmAM potAnA svamAnane bhaMga thatAM lAgyuM. teNe e paNa anubhavyuM ke agnimAM ghI nAkhavAthI e jema vadhAre ne vadhAre prabaLa bane che, tema kAmavAsanAnI tRpti pAchaLa paDavAthI e paritRpta banavAne badale vadhatI ne vadhatI ja jAya che. iMdriyalelupa mANasa keTalo paravaza, lAcAra, asthira, azAMta ane aMdha banI jAya che, te vAta tene pitAnA ane muMjanA thayelA patanamAMthI samajAI gaI tailaMga, tailapa ane pitAnA mRtapati pratye teNe ghora avizvAsa karyo che, e vAta samajAtAM muMja para tene bhAre krodha utpanna thayA. zAstrakAroe sAcuM ja kahyuM che ke-miti #odhoDaminA-arthAt kAmamAMthI krodha utpanna thAya che. pApanA mAge te bahu AgaLa vadhI gaI hatI ane muMjanA sahavAsamAM te kadAca pApamArgathI pachI na pharI zakI heta, paNa muMje bhAgI javAnI yejanA karI, eTale teNe tenA para vera levAnA IrAdAthI, bhAgI javAnAM kAvatrAnI vAta jAhera karI dIdhI. A badhuM. jAne tailapanA krodhanI koI sImA na rahI. gusse thayelA talape muMjane vadha karAvyo, paNa karAvatAM pahelAM tilaMganA rAjamArgo para deraDAthI bAMdhelA muMjanI pAse keTalAka divaso sudhI ghera ghera bhikSA mAgavAnI pharaja pADI. bhikSA arthe rAjamArga para pharatI vakhate muMja balateH , "rUrathIpAM mata ke, tiya vijAta dura pukA . ghara ghara jiNe nacAvIo, jima makkaDa tima muja // ' Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 ] [ ziladharmanI kathAo-1. arthAt he "bhAIo ! strIne prasaMga keI karaze nahi. strIne vilAsa duHkhanA samUharUpa che, ane te vizvAsane laI mAMkaDAnI mAphaka muMjane ghere ghera nAcavuM paDe che. jIvananA aMtima samaye satya jJAnanuM bhAna thatAM muMja vaLI belI UDyoH 'jA mati pacchai sampajai, sA mati pahilI hoi / muja bhaNai mRNAlavai, vighana na veDai koI / ' arthAta "je buddhi pAchaLathI Upaje che, te pahelAM Upaje, te he mRNAlinI! kaI duHkha na veThe" paraMtu A badhuM rAMDyA pachInuM DahApaNa hatuM. je strIonA svabhAvamAM ja kaMIka, vacanamAM kaMIka ane zarIrathI kaMIka bIjI ja ceSTA thatI hoya, te temane prema kyAM sudhI sthira rahI zake te te samajI zakAya tevI vAta che. Ama chatAM puruSa jyAre strInA mehamAM aMdha banI pAgala thAya che tyAre A vAta te bhUlI jAya che. "prabaMdhaciMtAmaNimAM zrI. merUtuMgasUrie muMjanA aMtima samayanA zokanuM varNana karatAM tenA pitAnA ja zabdomAM TAMkI kahyuM che keH "strInA cittamAM se, manamAM sATha ne hRdayamAM batrIsa puruSa hoya che. evI eka strI (mRNAlinI)ne ame vizvAsa karyo, te mATe ame kharekhara mUrkha chIe!' dharmazAe eka vAta bahu spaSTatApUrvaka kahI che. kAmaga Adina nimitta mAtrathI karmabaMdha thatuM nathI, paNa temAM meha Ave che tethI karmabaMdha thAya che. kAmabhogamAM je parigraha-mUcha kare che, te temAM meha-rAgadveSa karavAthI vikAra pAme che ane je samapariNAmavALe che te vItarAga che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15. duHkha-jIvananI sarvottama saMpatti duHkha, duHkhanuM svarUpa temaja duHkhanA hetu viSe vivekapUrvaka vicAra karavAmAM Ave te sukha-duHkhanI bAbatamAM ApaNuM ka9panAo, mAnyatAo ane samajaNa kevAM kSullaka ane bhUlabharelAM hoya che, tenI ApaNane khAtarI thayA sivAya na rahe. mANasa je duHkhanuM prayojana tapAse, tenuM sAcuM svarUpa samajavA prayatna kare, ane kArya-kAraNanI kaDIomAM UMDe Utare te tene lAgaze ke duHkha e bhUtakALanI malinatAnuM vize dhana che ane bhaviSyakALanI Atmonnatine aruNodaya che. A daSTie duHkha e jIvananI sarvottama saMpatti che. duHkhamAMthI utpanna thatI vedanAnuM pRthakkaraNa karatAM zrI. khalila jibrAne kahyuM che ke: "tamArA jJAna upara bAjhI gayeluM jaDatvanuM paDa dUra karavA mATe, tamane je eka vastu kudarata taraphathI ApavAmAM Ave che, e tamArI vedanA." sukha-dukhanAM svarUpanuM vivaraNa karatAM eka vidvAna lekhake kahyuM che keH "ArAma ke sukhanI bIjI game te kImata hoya, paNa teo manuSyajIvanamAM ekarAga sthApanArI vastuo nathI ja. kharuM jotAM AkhI saMskRtine ekarAga karanAra vastu joItI hoya, te te samAna paNe sukha bhogavavA karatAM samAnapaNe duHkha bhegavavuM e ApaNuM hetune vadhu siddha karanAra nIvaDe, kAraNa ke sukha te manuSyasvabhAvamAM je kAMI Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 ] [ zIladhanI kathAo-1. nikhaLa ane asthira aMzeA che, tene uttejanAra vastu che; jyAre du:kha, tenA je kAI sakhaLa ane acaLa aMzA che, temane utteje che.' duHkhanA hetu saMbaMdhamAM mahiSa aravi Mde kahyuM che ke tamArI upara duHkhanA ghA paDe che, enuM kAraNa e nathI ke tamArAmAM kAMIka kharAma tattva che, paNa du:khanA ghA dareke dareka mANasa para paDe che, kAraNa ke tee evI vastuonI pAchaLa paDe che ke je vastu nitya rahetI nathI, ane tethI mANasA tene gumAvI de che, agara te vastu meLavyA pachI temane nirAzA utpanna thAya che, agara teone satASa ApI zakatI nathI.' sukha vizenI ApaNI kalpanA kevI khAlIza che ane sAcu' sukha zemAM raheluM che, tenA viSe 'jJAtAdhama kathAsUtra'mAM amAtya taiyalInI eka sarasa kathA ApelI che. taiyalIpura nagaramAM kanakaratha nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene padmAvatI nAmanI eka zANI, pavitra ane catura patnI hatI, ane sAma, dAma, bheda ane daMDa e cAre prakAranI rAjanItimAM kuzaLa evA taiyalIputra nAmanA mahAmAtya hatA. kanakaratha rAjA para kAmavAsanA ane rAjyalAlasAnu eTaluM. madhu' prAmaNya hatuM ke te bhaviSyamAM peAtAnA putra peAtAnA rAjyanA adhikArI na thAya, e hetuthI padmAvatIne thatA putronAM aMgapratyagAne khaMDita karAvI nAkhatA hatA. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15. duHkha-jIvananI sarvottama saMpatti ] [ 135 eka pachI eka ema cAre putranAM aMgapratyaMgane teNe khaMDita karAvI nAkhyAM. padmAvatIe pachI te mahAmAtya teyalIne pitAnA vizvAsamAM lIdhe, ane have thanAra putrane A paristhitimAMthI bacAvI levA eka bhejanA karI. vakhate padmAvatIne putraprasava thaye ane te ja vakhate amAtyanI patnI piphrilAne eka mRtaputrIne janma thaye. agAu karI rAkhelI beThavaNa anusAra podilAnI mRtaputrIne padmAvatInI pAse mukAvI ane padmAvatInA putrane piphrilAnI putrInI jagyAe gaThavI dIdho. rAjAnA putrane teyalInA putra tarIke jAhera karavAmAM AvyA ane amAtyanI putrIne rAjAnI putrI tarIke jAhera karavAmAM AvI, mRtaputrIne janma thatAM rAjAne eka rIte saMteSa thayA. rAjaputra amAtyane tyAM meTa thavA lAgyuM. tenuM nAma kanakadhvaja rAkhavAmAM AvyuM. amAtya teyalIne pitAnI patnI piTTilA para bahu prema hatuM. yuvAna avasthAmAM deha paratvenA rAgane lake prema mAne che, parantu vasaMtaRtunI mAphaka yauvana avasthA jevI pUrI thAya che ane pAnakhara RtunI mAphaka vRddhAvasthAnI jevI zarUAta thAya che ke premanI bharatImAM oTa AvavI zarU thAya che. amAtyane piTTilA pratyene kAlpanika prema osaravA lAgyA. leke jene prema mAne che, te vAstavika rIte te mAtra mehanuM bhrAmaka svarUpa ja hoya che. mohanIyakarmanuM prAbalya te AtmA para sittera kaDAkeDI sAgaropama varasa sudhI TakI zake che, paNa mehanI mAtrAmAM Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 ] [ zIladhanI kathAo-1. te dariyAnAM pANI mAphaka avAranavAra bharatI--eTa AvyA ja kare che. amAtyane atipriya lAgatI pATTilAnI yauvana avasthA pUrNa thaI, eTale amAtyanA tenA pratyenA premamAM paNa bharatIne ThekANe oTa AvI. strI khadhAM ja duHkhA sahana karI zake che, paNa peAtAnA patidevanI ghaNA ke aprItine te koI rIte sahana karI zakatI nathI. pATTilAne have saMsAranAM bhautika sukhA ane bhAgeA pratye aNagamA thayA ane pachI tA amAtyanI rajA laI teNe saMyamamAga svIkArI dIkSA lIdhI. amAtya buddhizALI hatA, eTale dIkSA letI vakhate peATTilA pAsethI vacana lIdhuM' ke peATTilA te amAtya pahelAM mRtyu pAme te tenA jIve te je sthAnamAM haiAya tyAMthI amAtyane upadeza ApavA arthe AvavuM. peTTilA amAtya pahelAM kALadhama pAmI devaleAkamAM gaI. A tarapha kanakaratha rAjA avasAna pAmyA, eTale tenI mAtA temaja amAtya taiyalIe tenA putra kanakadhvajanA sAcA jIvanaitihAsa jAhera karyAM, ane tamAma rAjyAdhikAra kanadhvajane soMpavAmAM AvyeA. kanakadhvaja amAtya taiyalInuM ahumAna rAkhatA, ane rAjakArabhAra tenI salAha ane sucanA anusAra calAvatA. rAjyamAM amAtyanuM sthAna rAjapitA jevuM hatu.. devaaAkamAM gayA pachI, pATTilAne amAtya taiyalIne ApeluM vacana yAda Avyu. teNe aneka prakAre amAtyane thama khAdha pamADavA prayatnA karyAM, paNa kIrti, sattA ane Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15. du:kha-jIvananI sarvottama saMpatti ] [ 137 vaibhavamAM anurakta thayelAne A medhanI asara kAMthI thAya ? kIti, sattA, ane vaibhava-A traNamAMthI keAI eka khAkhata paNa mANusanA patana mATe pUratI che, te amAtya tA A traNethI gherAI gayA hatA, eTale peTriyAnA edha tene kazI asara karI zakayo nahI'. amAtya taiyalIne edha pamADavAnA pATTiyAnA adhA prayatno niSphaLa gayA, eTale peAtAnI daivI zaktinA e rIte upacega karyAM ke jenA pariNAme teyalIputrane tamAma sthaLe peAtAnuM svamAna bhaMga thatu hoya evuM lAge. gharanAM mANasA ane nAkarathI ja A prayAganI zarUAta thaI. koI tenA hukamanuM pAlana na kare agara koi tene satkAra paNa na kare. gusse thai taiyalIputra darakhAramAM gayA te rastAmAM tene koi oLakhatuM ja na hAya te rIte saue tenI sAthe vartAva karyAM. taiyalIputrane joi kanakadhvaja hamezAM UbhA thai vaMdana karatA hatA, tene badale darabAramAM kanakadhvaje tenA para dRSTi paNa na karI. A badhI paristhiti joine bhAre AghAta lAgyA ane ghera jaI jIvananA aMta lAvavA kAlakUTa viSa khAdhuM, paNa tenI asara na thaI. pachI tA krodhanA AvezamAM gaLe taravAra calAvI, gaLephAMsA khAdhA, ghAsanI gaMjI saLagAvI temAM kudI paDyo, paNa maravA mATenA tenA tamAma prayatnA niSphaLa gayA. alabatta, A khaMdhuM ja eka jAtanI IndrajALa jevuM hatuM, paNa a Mte pATThilA tyAM devasvarUpe AvI ane teNe amAtyane saMsAranuM sAcuM svarUpa samajAvyuM. teyalIputrane peAtAnA AgalA janmanuM smaraNa thayuM, ane peAte ucca Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 [ zIladhanI kathAo-1. bhUmikA parathI nIce paDI gayA aMte teyalIputre saMyamamAga che, tenuM tene bhAna thayuM. aMgIkAra karI dIkSA lIdhI. A kathAmAMthI sAra tA e levAnA che ke mAnavI para AvI paDatAM duHkhA ekAMte tenAM duSkRtyAnuM ja phaLa che, ema mAnuM levuM te kharuM nathI. du:kha, Apatti, zeka, nirAzAA badhAmAMthI mAnavI dhAre te mahAna upadeza grahaNa karI zake, eTalu ja nahIM, paNa mAnavInA cAritranA ghaDatara artha mAnavI mATe A badhI paristhitimAMthI pasAra thavuM e jarUrI pazu che. jIvanamAMthI jeNe jeNe kAMI prApta karavuM che, teNe jIvananAM du:khA sahana karavAnI zakti ane maneAmaLa keLavavAM ja joIe. jIvananuM rahasya A vastumAM ja rahelu che. jagatanA mahAna puruSAnAM jIvanacaritramAMthI eka dIvA jevI spaSTa vastu ApaNane jANavA maLe che, te e ke bahu duHkha pAmyA sivAya kAI paNa mATI vastu kadI prApta karI zakAtI nathI. nija mezarama, khaTapaTI ane uddhRta mANasAnA jIvanavyavahAra jue tA tamane mAlama paDaze ke tenI jIvanayAtrA saraLa che, jyAre vinayI, zuddhatAnA abhilASI, satyane AgrahI temaja zAMta, niSpApI ane niSkalaMka evA mAnavInA jIvanamAMthI ApaNane samajAze ke tenI jIvanayAtrA kaThaNa che. je vAta mAnavInI bAbatamAM satya che, te prANIonI bAbatamAM paNa satya che. UMTa ane varunAM jIvananI tulanA karAra U'Ta khicAruM zAMta che tethI tene bhAre eja upADavA paDe che. jyAre varu vagara mahenate laherI jIvana vyatIta kare che. je manuSyA ja*galI avasthAmAM che, hIna prakRtinA che, te Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e sadA 15. duHkha-jIvananI sarvottama saMpatti ] [ 139 bhautika sukhanI pAchaLa gAMDA bane. paNa je mAnavIne pitAne vikAsa sAdhave che ane pitAmAM rahelA ucca tane vikasita karavAM che, tenA mATe te duHkha e AzIrvAda samAna che. bAIbalamAM paNa kahyuM che ke, Izvara jene cAhate hoya tenI te e pahelI kasoTI kare che. mAnavIe niraMtara smaraNamAM rAkhavuM joIe ke duHkha e jIvanamAM akasmAt AvI paDatI vastu nathI, paNa duHkha e ja jIvananuM kendra che. duHkha ane vedanAmAMthI ja pratyeka mahAna kArya janme che. mahAbhAratanA eka prasaMgamAM kuntA mAtAe zrIkRSNane kaheluM: "amArI upara AvI vipattio sadA haje jethI ame tamAruM smaraNa sadA karI zakIe." mahAna kavi geTee eka sthaLe kahyuM che ke, "sukha e prabhue ajJAnIone ApelI bakSisa che, jyAre duHkha e jJAnIone vArase che." bhautika ane paugalika sukhanuM pRthakakaraNa karavAmAM Ave te moTA bhAganAM mAnI lIdhelAM sukhe pilA kUtarAnA hADakA cATavAnI vAta sAthe sarakhAvI zakAya tevAM che. kUtarAne hADakAM cATavAthI lohIne svAda Ave che. e lehI peluM hADakuM meMmAM vAgavAthI pitAnuM ja hoya che tenI tene khabara paDatI nathI, eTale e bicAro enA pitAnA ja lehIne svAda mANe che. bhatRhari jevA mahAna gIe sAcuM ja kahyuM che ke mu vayameva mudA-bhegone ApaNe bhegavIe chIe e to ApaNe bhrama che, agara jagatane dekhADavAno ApaNe daMbha che, bAkI vAstavika daSTie. te bhoge ja ApaNane bhogave che. ma samaraNa sadA kavi geTee e Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 ] [ zIladharmanI kathAo -. samyagajJAnI saMsArane svarUpane sAcI rIte samajI zake che, tethI tenI prakRti ane saMsAra pratyenI tenI daSTi evAM te keLavAI jAya che ke kaI paNa AghAta ke nukasAnane e bahu sahelAIthI sahana karI le che. je AnaMda ane prasanatApUrvaka zrIrAma prAtaHkALe rAjyAbhiSekanI taiyArI karI rahyA hatA, tethI paNa adhika AnaMda ane prasannatApUrvaka teo vahelI prabhAte, haju te leke pathArImAM nidrA laI rahyo hato, te vakhate vanavAsanA vikaTa paMthe nIkaLI paDyA hatA. mehanA mRtyu vinA samabhAvanI prApti thatI nathI. ane samabhAva vinA samyagajJAnanI zakyatA nathI. mehanuM mRtyu sudayane AghAta ane paritApa thayA sivAya thaI zakatuM nathI. duHkha, kaleza, Apatti, Aphata, vyAdhi, zeka, nirAzAA badhAMya eka daSTie AghAta ane paritApanA kAraNarUpe che, ane tethI mehanA nAza mATe jarUranAM paNa che. A rIte vicAratAM sukha-duHkha viSenI ApaNI kalpanAo kevI bhUlabharelI che, temaja ApaNuM daSTi keTalI deSayukta che, tene ApaNane khyAla Ava joIe. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16. pApanA bApa dhArAnagarInA rAjA vidvAnAnA pUjaka hateA. tenA rAjyamAM paDitA ane jJAnIjanAnuM anekhuM sthAna hatuM. rAjapurAhitanA putra devadattane dharmazAstrAnA abhyAsa arthe kAzI mekalavAmAM Avye hatA. te khAra varSa tyAM rahI hiMdudha, auddhadhama, vedAMta ane anya danAne abhyAsa karI pAche AvyeA hateA. rAjasabhAmAM devadattanuM bhavya sanmAna karavAmAM AvyuM hatuM ane paDitA temaja vidvAneA tenuM zAstrIya jJAna joI Azcaya cakita thaI gayA hatA. rAjAnA mukhya maMtrI bhAra catura ane vicakSaNa hatA. te samajatA hatA ke mAtra bhaNatara ke upAdhi meLavavAthI saMpUrNa jJAna prApta nathI thaI zakatuM; bhaNatara sAthe gaNatara na hAya tA evuM jJAna mATA bhAge bhArarUpa ja thaI paDe che. devadattane rAjyanA mukhya purAhitanuM sthAna ApavAnuM hatuM. te sabadhamAM paDitA ane anya vidvAnAnI parIkSA pUrNa thatAM maMtrIe tene pUchyuM : * devadatta ! rAjapurohita mATe dhama zAstranu je jJAna joIe te te saMpAdana kayu" che, paraMtu rAjapurAhitane zAstrAnA jJAna sAthe vyAvahArika jJAna paNa hAvu jarUrI che. vyAvahArika jJAna saMbaMdhamAM mAre te mAtra eka ja prazna pUchavAnA che ane te praznanA uttara paNa tamAre mAtra eka zabdamAM ApavAnA che. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 ] [ zIladhanI kathAo-1. : devadatta kahyuM : ' mAnyavara ma`trIjI ! vyavahAra ane dhama vaccenA bhedo te leAkeAe UbhA karyAM che, bAkI vAstavika rIte te dhama zAstrA ApaNane vyavahAramAM kaI rIte vavuM ane sa'sAramAM kaI rIte jIvavu, e ja zIkhave che. A dRSTie vyavahArazAstra ane dharmazAstra eka bIjAnAM pUraka che, kAMI virAdhI nathI, have Apa koI paNa prazna pUchI zake che.' maMtrIe kahyu' : devadatta! pApa ane puNyanA bheda- prabheda vize dhama zAstramAM laMbANapUrva` carcA karavAmAM AvI che. kAraNa vinA kAya thaI zakatu nathI ema badhAM dhama zAstrA kahe che, teA pachI mAnavI zA mATe pApanA mArge doravAya che ? pApathI duHkha utpanna thAya che ema te sau jANe che, Ama chatAM samajI ane DAhyA mANasAne pApa karavAnu mana kema thatuM haze? evI kaI zakti che ke jenA vaDe eka kAya pApamaya che e jANatA haiAvA chatAM mANasa te kA karavA lalacAya che? pApanA pitA kANu che e mAre -jANavu' che! ' maMtrInA prazna sAMbhaLI AkhI sabhA stabdha thaI gaI. AvA vicitra prazna sAMbhaLI devadatta paNa ghaDI-beghaDI tA vimUDha manI garcA. gItA, veda, purANA ane aneka dhama graMthA te bhaNI gayA hatA, paNa A khAkhatanuM nidarzana kAMya jovAmAM AvyuM na hatuM. poSa mAsanI kaDakaDatI ThaMDaMDInA divase hatA, tema chatAM A prazna sAMbhaLI devadattanA AkhA zarIre parasevA thaI gayA ane rAjyanA mukhya purArhuitanu' pada tenAthI krUra nAsI jatu' hAvAnA tene bhAsa thayA. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16. pApane Apa ] [ 143 devadatte saMpAdana karelA jJAna mATe maMtrIne mAna hatuM ane rAjapurAhitanI jagyA mATe te adhI rIte lAyaka hatA, te vize khAtarI hatI. tene nAsIpAsa karavAnI tenI IcchA na hatI, tethI jyAre devadatta tenA praznanA uttara na ApI zakayo tyAre teNe kahyuM : 'devadatta ! A praznanA ukela mATe huM tamane paMdara divasanI mudata Apu chuM. AjathI 5 darame divase A ja sthaLe A praznanA uttara maLI javA joIe.' 6 sabhA barakhAsta thayA bAda, ma`trIe devadattane ekAMtamAM elAvIne kahyuM : dha zAstrAmAMthI A praznanA ukela nahIM maLI zake. ujjaina rAjyanA mukhya maMtrI mArA mitra che, temanI para huM bhalAmaNa patra lakhI ApuM chuM. e patra laI ne temanI pAse jAo ane A praznanA ukela kaI rIte ane kevI rIte karavA, tenuM mAdana tamane tenI pAsethI maLI raheze.' khIje ja divase devadatta teA patra laI ujjainanA mahAmatrI pAse paheAMcI gayA. dhArAnagarInA maMtrInA patra vAMcI ujjainanA catura maMtrI vastusthiti samajI gayA, ujjainanI suprasiddha vArAMganA tileAttamA para eka patra lakhI devadattane tenA nivAsasthAne mAkalI ApyA. tileAttamA e vakhate mAtra mALavAnI ja nahIM, paNu samasta bharatanI sauthI vadhu khyAti pAmelI vArAMganA hatI. prauDha avasthAmAM pravezelI A nArI have te| mIrAMbAInI jema bhaktimAM tarakhALa banI gaI hatI. maMtrIno patra laI Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 ] [ zIladhanI kathAo-1. devadatta jyAre tenA nivAsasthAne gayA, tyAre tenA vaibhava ane bhapakA joI te tA TharI ja gayA. tileAttamAe maMtrInA patra vAMcI devadatta sAme joyuM ane eka dRSTi mAtramAM teNe A bhadra puruSane nakhazikha samajI lIdhA. tileAttamAe AchuM smita karI kahyuM : 'purAhitajI ! jJAnI enI dRSTie A jagata mithyA che, paNa amArI dRSTie to A jagata eka ajama prakAranu bajAra che, jemAM keAI vastu tenI kImata cUkavyA vinA maphata nathI maLI zakatI. jagatanA A bajAramAM kAI buddhi vece che teA koI rUpa, kAI yauvana, keAI zrama, keAI puNya ane kAI dhama' vece che. jenA jevA vepAra. jenI pAse je hAya te vecIne peAtAnA saMsAra calAve, eTale pApanA bApanI samajutI teA ha* Apu' paNa tenuM mUlya cUkavavuM paDaze.' tileAttamAnI vAta sAMbhaLI devadatta navAI pAmyA ane kImata viSe pUchyu eTale tileAttamAe kahyuM : zrImad * bhAgavata'nA graMtha ATha divasamAM mane sapUrNa saMbhaLAvA eTale pApanA bApa viSenI mAhitI huM tamane ApIza.' devatte tileAttamAnI zarata kamUla karI ane bIjA ja divasathI teNe 'bhAgavata'nu' vAcana zarU karyu`. dAsa-dAsIonA rasAlA sAthe rAja sAMja-savAra tileAttamA atyaMta bhAvapUrNAMka 'bhAgavatakathA' sAMbhaLatI ane devadatta bhAre kuzaLatApUrvaka A kathAno upadeza ane tenu rahasya samajAvatA. sAtamA divase agiyAramA skadha samajAvatAM eka brAhmaNanuM dRSTAMta ApatAM devadatte kahyuM : 'eka brAhmaNa hatA, Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16. pApane bApa ] [ 145 teNe anIti, anyAya ane asatyanA mArge aDhaLaka nANuM ekaThuM karyuM hatuM. anIti, ane asatyanA mArge meLavelA dhana vaDe kadI sukha prApta thaI zakatuM nathI. pachI te tenuM keTaluMka dhana luMTAI gayuM, keTaluMka rAjAe laI lIdhuM ane keTaluMka agni AdimAM nAza pAmyuM. pachI potAnI durdazA para vicAra karatAM pote ja pitAnI jAtane kahevA lAgyo meM mArA AtmAne vRthA duHkha dIdhuM. keTalAMye pApo karI prApta kareluM dhana dharmamAM ke bhegamAM kAma AvyuM nahIM. dhana meLavavAmAM, meLavelA dhanane vadhAravAmAM, tenuM rakSaNa karavAmAM, tene vAparavAmAM tathA te dhana nAza pAme tyAreema sarvakALe mAtra parizrama, trAsa, ciMtA tathA bhrama ja veThavAM paDe che. eka mahAna AcArye sAcuM ja kahyuM che ke, anarthakArI dhana jenI pAse hoya che, tenI buddhi vikRta thaI jAya che. corI, hiMsA, asatya, daMbha, kepa, garva, mada, bheda, vera, avizvAsa, spardhA, strIonuM vyasana, jugAranuM vyasana ane madirAnuM vyasana A paMdara anartho manuSyane dhananA lIdhe ja prApta thAya che. have huM mArA AyuSane zeSa bhAga mArA AtmAnA kalyANa arthe ja gALIza." devadatte ApeluM dRSTAMta sAMbhaLI tilottamAe pUchyuM : "zAstrIjI ! artha vize Ama hakIkata hovA chatAM cAra puruvArthomAM arthane bIjuM sthAna kema ApavAmAM AvyuM che? vaLI, puNyanA prabaLa udaya sivAya dhana prApta thaI zakatuM nathI ema paNa kahevAya che, te te vAta paNa zuM beTI mAnavI?" devadatte javAba ApatAM kahyuM: "dharmazAe dharma, artha, kAma, Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 ] [ zIladharmanI kathAo-1. makSa ema anukrame cAra puruSArtha batAvyA che, paNa parama puruSArtha mekSa che eTale tenI prAptimAM harakata na Ave evI rIte prathamanA traNa puruSArtho sAdhavA joIe. mokSane abhilASI mAnava anyAya, anIti ke asatyanA mArge kadI paNa artha prApta karavAnuM vicAre ja nahi. puNyanA prabaLa udayathI dhana prApta thAya che te vAta nyAyapAjita dhana saMbaMdhamAM kahI che, anyAyanA mArge meLavelA dhana saMbaMdhamAM nahIM. jyotiSazAstranI daSTie meM aneka dhanavAnanI janmakuMDalIemAM kendrasthAne paNa praha joyelA che. teo pAse vipula dhana che e kharuM, paNa e badhuM pApanA mArge meLaveluM dhana hoya che eTale temAM puNyanA udaya karatAM pApane udaya vadhu pramANamAM hoya che tethI te gadarzanamAM pataMjalie dhanane nahIM paNa saMteSane sukhanuM kAraNa kahetAM spaSTa rIte kahI dIdhuM-te pAnuttama suma-jenAthI bIjuM caDiyAtuM na hoya evuM apratima sukha prApta karavA mATe saMtoSavRtti keLavavI joIe." devadattanI AvI saceTa dalIla sAMbhaLI tittamAe tene sAme joI meM malakAvyuM. | bhAgavatakathA pUrNa thatAM devadatta vidAya thavA mATenI rajA mAgatAM pApanA bApa viSenA praznane uttara bhAge, eTale tilottamAe kahyuM: "zAstrIjI! prathama te sonAmahorothI bharele A thALa tamAre dakSiNa tarIke svIkAravAne che." - devadatta te tittamAnI vAta sAMbhaLI Abhe banI gaye. parigraha pAse AvatAM satyapuruSone paNa vairAgya viveka Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16. pApane bApa ] [ 147 rUpI vRkSanI maMjarIone khaMkherI nAkhe che, pADI de che. jJAnI puruSoe tethI ja dhanane kAmarUpI sarpanuM dara tathA rAgAdi duzmanane rahevAnuM ghara temaja avidyA-ajJAnane krIDA karavAnuM sthAna kahela che. devadattanI sAta peDhImAM keIe ATaluM dhana kadI joyuM paNa na hatuM ane ahIM te A badhuM dhana tene vagara mahenate prApta thatuM hatuM. ghaDIbhara te tene lAgyuM ke harSanA AvezamAM te kadAca gAMDe thaI jaze, paNa tyAM te tilottamA lebhAmaNuM smita sAthe bolI : "devadatta ! A badhuM dhana huM tamane dakSiNa tarIke ApuM chuM, kAraNa ke vipula dhana hovA chatAM mAre koI saMtati nathI. mArA rUpa ane nRtyakaLAnI madada vaDe meM A badhuM dhana prApta karyuM che, te nyAyapAjita kahevAya ke nahIM te huM jANatI nathI, paNa ame te A jagatane eka bajAra tarIke joIe chIe, eTale tamArI jevA zuddha ane pavitra brAhmaNane A dhananuM dAna karavAmAM ApavA karatAM huM vadhu meLavuM chuM. alabatta, huM vepArI nathI paNa vepArIonA hAthamAM ramI chuM eTale sahajarIte sodAgaranI vRtti mArAmAM AvI gaI che. tethI, A dhananI eka mAmUlI zaratarUpa mArA baMne gAle tamAre mAtra eka eka cuMbana levAnuM che. A hakIkata ApaNu be sivAya kaI trIjuM jANavAnuM nathI, mATe zarata pUrI kare ane sonAmahene svIkAra kare." devadatta prathama te jarA acakAya, kAraNa ke enA jIvanamAM eNe kadI paNa strIne sparza karyo na hato. anya strIne Ama cuMbana karavuM tene abrahma samajI te moTuM pApa Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 ] [ zIladharmanI kathAo-1. mAnate hatuM ane tethI tema karavAnI nA pADavA jatuM hatuM, tevAmAM tenI daSTi pelI sonAmahora para paDI. tene pAchA vicAra AvyuM ke ATalI vipula lakSmI jIvanamAM keI kALe maLavAnI nathI ane pApanuM prAyazcitta kyAM nathI thaI zakatuM? jIvanamAM AvI taka pharI AvavAnI nathI mATe tene lAbha laI ja le ema vicArI vimanaska citte cuMbananI kiyA mATe te je nIce namyuM ke tarata ja tene tema karatAM aTakAvI tilottamAe kahyuM : "devadatta ! je kArya ekAMte khoTuM che, pApayukata che ane daSathI bhareluM che, ema jANavA chatAM evuM adhama kArya tame A senAmaheronI lAlacamAM paDI karavA taiyAra thaI gayA, te uparathI samajI zakAze ke, pApano bApa pralezana che. haju te gaI kAle ja "bhAgavata'ne agiyArame skaMdha vAMcatI vakhate pilA brAhmaNanuM daSTAMta tame ApyuM hatuM ane arthano anartha bAbatamAM tame kevuM sarasa nirUpaNa karyuM hatuM! gaI kAlanA tatvajJAnanuM tamane Aje ja vismaraNa thaI gayuM e bhAre ajAyabI che. jJAnane artha che AtmAthI AtmAne jANa. dharmazAstro zIkhI javAM e pUratuM nathI, paNa jIvanamAM Dagale ne pagale enA upadezane amala thAya to ja jJAnano upayoga thayo kahevAya. bAkI te badhuM pithImAMnAM rIMgaNa jevuM che. mAtra vidvattA nahIM paNa vidvattAne jIvanavyavahAramAM vaNI levAnI kalAnuM nAma ja jJAna che. tamArA praznano uttara tamane maLI gaye che ane A thALanI tamAma sonAmahora laIne tame have jaI zako cho." Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16. pApane bApa ] [ 149 devadattanI sthiti tene kApe te lohI paNa na nIkaLe evI thaI gaI aneka zAnA abhyAsa vaDe prApta na thayeluM evuM adbhuta satya A alaukika nArIe tene thoDI kSaNamAM ja samajAvI dIdhuM. saMsAra pratyenA tenA rAganuM virAgamAM parivartana thayuM. tilattamAnA caraNenI raja mAthe caDAvI tene pitAnA sAcA gurusthAne sthApI sonAmahoro para daSTi paNa karyA sivAya devadatta e ja ghaDIe dhArAnagarI tarapha javA cAlI nIkaLyA. paMdaramA divase rAjasabhAmAM devadatte tene pUchelA praznone uttara ApatAM kahyuM: "maMtrIjI! pApane bApa prabhana che." AkhI rAjasabhAne devadattanA uttarathI saMtoSa thaye ane maMtrIe tene rAjapurohitanuM pada saMbhALI levA vinaMtI karI. devadatte bharasabhAmAM pitAne A praznane ukela meLavavAmAM je anubhavamAMthI pasAra thavuM paDyuM hatuM, te savistara varNavI kahyuM: "pApane pitA pralobhana che ane pitAmaha meha che. pralebhananI utpatti mehamAMthI thAya che, eTale A badhA viSacakamAMthI mukta thaI tapa athe himAlaya javAne meM nizcaya karI lIdho che ane Apa badhA pAsethI vidAya pahelAMnA aMtima AzIrvAda mAguM chuM." AkhI sabhA devadattanI vANI sAMbhaLI stabdha thaI gaI ane tene nirNaya aphara che, e jANyA bAda dhArAnagarInA rAjavI, maMtrI ane anya sabhyoe tene apUrva vidAyamAna ApyuM. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. sunaMdAne kaMtha pRthvIbhUSaNa nAmanA nagaramAM kanakadhvaja nAme rAjA rAjya karatA hatA. tene guNanA bhaMDArarUpa evI yazomatI nAme rANI hatI ane atyaMta lAvaNyamayI sunaMdA nAme putrI hatI. te mAtA-pitA yuvAna sunaMdAnAM lagna karI nAkhavA Atura hatA, paNa e keI suyogya rAjakumAra maLatA na hatA. sunaMdAnA paravALA jevA hoTha ane caMcaLa nayane joI aneka rAjakumAre tenA hAthanI mAgaNI karatA, paNa haiyuM tRpta thAya e kaI rAjakumAra haju sunaMdAnI daSTie paDyo na hate. eka divasa sunaMdA tene sakhIvRMda sAthe bagIcAmAM pharavA gaI tyAre nagarazeThanA putra rUpasena para tenI najara paDI. rUpasena kAmadeva je suMdara ane sohAmaNo hate. tenI ane sunaMdAnI daSTi eka thatAM temAMthI tArAmaitraka racANuM. kharekhara! na kalpI zakAya e kaI agamya hetu strI ane puruSane arasaparasa lehacuMbakanI mAphaka kheMce che, ane AvI prIti bAhya saMjogo sAthe karaze saMbaMdha dharAvatI hatI nathI. Akasmika rIte ja eka bIjAne eka bIjA pratye AkarSaNa thayuM. puruSanA puruSatvanuM ane strItvanuM sAcuM sAphalya enA AtmAne phelAvanAra evA keI saundaryanI pratimAmAM pitAne mATe Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. sunaMdAnA kaMtha ] [ 151 prema pragaTAvavAmAM che. sunaMdA ane rUpasenane arasaparasa eka khIjAmAM AvI pratimAnAM darzana thayAM ane teo mukhya banI gayAM. khaMnee prathama dRSTie prema anubhavye ane sakhIethI A vAta chUpI na rahI zakI. zarUAtanA divaseAmAM te ane jyAre maLatAM tyAre sunaMdA zaramAIne tenI AMkhanAM pApacAM DhALI detI, paNa pachI e zarama dhIme dhIme cAlI gaI. arasaparasa anenAM haiyAM eka bIjAnA sAMnidhyane jhaMkhavA lAgyAM ane pachI te eka bIjA vacce premapatrAnI Apa-le zarU thaI. premanA rAga bhAre haThIleA che ane e dardI eka mIjAnA haiye haiyAM na maLe tyAM sudhI zAMta thaI zakatuM nathI. ne vacce paraspara AkaSa Nu, yauvananI mastI ane praNayanA unmAda joI sakhIee teonA premane mUrtasvarUpa ApavA arthe kha'ne premIe ekAntamAM rAjamahelamAM eka vakhata maLI zake tevI vyavasthA karavAnuM nakkI karyu.. AvI taka kaumudImahAtsavanI UjavaNI vakhate temane maLI gaI. e bhavya utsava gAmanI bahAra eka udyAnamAM ceAjavAmAM AvyA hatA. rAjakuTuMbanA tamAma sabhyA temaja rUpasenanA gharanA sau e utsava nimitte meADI rAta sudhI udyAnamAM rokavAnA hatA. A tarkanA lAbha levA mATe sunaMdA ane rUpasena kha'ne agAuthI gAThavaNu karyAM mujama narama tabiyatanuM ahAnuM kADhI ghere ja rahyA hatA. sakhIee rUpasenane rAtrie mahelamAM lAvavA tamAma vyavasthA karI hatI ane tadanusAra Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 ] [ zIladha'nI kathAo-1. rUpasene rAtrinA khIjA paheAre sunaMdAnA zayanagRha nIce AvI UbhA rahevAnuM hatuM, ane tyAMthI chUpA mAge tene zayanagRhamAM laI javA mATe e sakhIone UbhI rAkhI hatI. mahelamAM temaja nIcenA bhAgamAM kayAMyathI prakAza na Ave ane kAI paNa joI na zake evA hetuthI aMdhArapaTanI paNa vyavasthA karI hatI. madhyarAtri thaI paNa saMketa mujaba rUpasena na Avye . peAtAnA premIne maLavA sunaMdAnuM mana eTalu' Atura khanI gayuM hatuM ke ekeka paLa tene ekeka varSa jeTalI lAMkhI lAgatI hatI. prItanI cinagArI eka vAra kalejAmAM lAgyA pachI tenI pIDA ghaTavAne badale vadhatI ja jAya che, ane evA ja anubhava A baMne premIone paNa thatA hatA. mukarara karelA samaya karatAM rUpasena zayyAgRhanI nIce ahu meADA AvyA ane dAsI tarata ja tene zayanagRhamAM laI gaI. aMdhakAra evA gADha hatA ke koi eka khIjAnu' mAM joI na zake. utsavamAMthI pAchA pharavAnA samaya thaI gayA hatA eTale khadhu' kAma utAvaLe patAvavAnuM hatuM. dAsIe rUpasenane suna'dAnA rUmamAM laI javAne kahyuM : ' Apa kazuM khelatA nahI. kAraNake divAlane paNa kAna hAya che, ane jema ane tema jalaThThIthI pAchA khahAra AvI jajo; kAI paNa paLe rAjamAtA ane anya sau pAchA AvI paheAMcavAnI zakyatA che.' sunA teA abhisArikAnI mAphka rUpasenanI rAha joI rahI hatI ane AgaMtukanI AsapAsa velanI mAphka vITaLAI Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. sunaMdAne kaMtha ] [ 153 gaI. svabhAvika rIte ja sunaMdAnA mAdaka sparza ane AvA vartAvathI pelA mANasanuM pauruSatva uzkerAyuM ane sunaMdAnI ghaNA divasanI IcchA paripUrNa thaI. eTalAmAM te tyAM dAsI deDatI AvI ane utsavamAMthI sau mahelamAM AvI rahyA che te saMdeze A. dAsI rUpasenane laI tene bahAra mUkavA gaI, paNa nIkaLatI vakhate sunaMdAnI DekamAMthI teNe siphatapUrvaka caMdanahAra kADhI lIdho. sunaMdAne AnI khabara paDatAM jarA navAI te lAgI, paNa A sukhada milananA smaraNanI yAda tarIke teNe hAralIdhe haze ema mAnI manane manAvyuM. bIjA divase gAmamAM hAhAkAra phelAI gaye.nagarazeThanA ekanA eka putrarUpasenanuM akALe avasAna thayuM. rAte gharamAMthI bahAra jatI vakhate rastAmAM eka dIvAla paDI ane tenI nIce te daTAI gayuM hatuM. savAre kATamAlamAMthI tene nijIva deha maLI Avyo. sunaMdAne thayuM ke ahIMthI ghare pAchA jatAM A akasmAta thaye hai joIe. A banAvathI tene bhAre AghAta thaye ane keI na jANe tema te chAtIphATa raDI paDI. rAjamAtA bhAre anubhavI ane vyavahArakuzaLa hatAM. rUpasena ane senA vaccenA AkarSaNa ane milananI vAta jANatAM tene bhAre AghAta thaye, kAraNake sunaMdAnA lagna mATe tenI Topa kSitipratiSThita nagaranA rAjavI sudarzana para hatI. tevAmAM te rUpasenanA mRtyu samAcAra AvyA eTale tene thayuM ke TADhA pANIe khasa gaI. rUpasenanA maraNa pachI Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 ] [ zIladharmanI kathAo-1, sunaMdA bhAre gamagIna ane udAsIna rahetI ane tenI mAtAe e takane lAbha laI tene bhaktimArge caDAvI. puNya ane pApa, dharma ane adharma, temaja rAga ane virAganI vAte suMnadAne gamavA lAgI ane temAM tene AnaMda Avato. paththaramAMthI chINInA hathiyAra vaDe jema devanI mUrti AkAra le che, tema jIvanamAM anubhavAtI Thokaro ane AghAte ghaNI vakhata mANa sane mahAmAnava banAvavAmAM madadarUpa thAya che. sunaMdAnI bAbatamAM paNa Ama ja banyuM. paraMtu mANasa dhAre che kAMIka ane kudarata kare che. bIjuM ja. rUpasena sAthenA samAgama vakhate tusnAna karelI sunaMdAnI kukSimAM eka bALakanAM bIja ropAI gayAM hatAM. ekAda mAsa pachI paNa tene rajodarzana na thayuM temaja khAvApIvA pratye abhAva thavA lAgyo. tene avAja bhAre thaI gaye ane sunaMdAnI mAtAne satya hakIkata samajAI gaI. putrInA sukha ane kalyANa arthe catura mAtAe cetI jaI gya upacAra dvArA sunaMdAne garbhapAta karAvyo. eka ja vakhata bhUla thAya te paNa tenAM kevAM gaMbhIra pariNAma Ave che, tenuM sunaMdAne bhAna thaI gayuM ane yuvAna vayamAM ja tene prauDhAnA DahApaNa ane zANapaNa prApta thayAM. ghaNIvAra jenuM pUrvArdha jIvana doSayukta hoya che, tenuM uttarArdha jIvana sudharI jAya che. pachI te sunaMdAnI mAtAe tenAM lagna tarata ja kSitipratiSThita nagaranA rAjavI sudarzana sAthe karI nAkhyAM. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17, sunaMdAnA kaMtha ] [ 155 sunaMdAmAM apAra rUpa hatuM ane tenAmAM guNNAnA bhaMDArahatA, sudanane te atipriya thaI paDI. sudarzananA manane sunaMdA amRtanI kUpI samAna hatI. tenuM dAMpatya jIvana. dareka rIte atyaMta sukhI hatuM. sudghazananuM cAritra sphaTika jevuM nirmALa hatuM. AvA patine prApta karI sunaMdA peAtAnA jIvanane dhanya thayeluM mAnatI hatI. emanA sukhI saMsAramAM mAtra eka ja khAmI hatI.. sunaMdA keAI sa MtAnanI mAtA khanI zakI na hatI. uttama cikitsake teonAM zarIra tapAsI abhiprAya ApatA ke rAjA ane rANI nenA zarIramAM evA keAI tattvanI khAmI na hatI ke je saMtAnaprAptimAM avarodha rUpa banI zake, Ama chatAM lagna pachI aneka varSo pasAra thayAM chatAM sunaMdAnA kheALA khAlI hatA e hakIkata hatI. sunaMdAne khALaka na thavAnA kAraNe pAchaLa eka gUDha rahesya hatuM. rUpasena sAthenA tenA prathama praNayamAM mAtra yauvanasulabha kSaNika Aveze ja kAma karyuM hatuM. ema na hAta te je utkRSTatAthI sunaMdA sudana para prema karatI hatI tena karI zakata. daihika-pArthiva sukha te strI ke puruSa game te pAtra sAthe mANI zake, paNa strI ane puruSa salagnanI dASTae. ekanI ja sAthe prema karI zake. evA premamAM pAvi sukhanI vAta gauNa rahe che, temAM mukhyatA tA AtmatRptinI ja heAya che. sunaMdAnA manamAMthI bhUtakALanA rUpasenanuM vismaraNa thaI gayeluM paNa e pApAcAranA pariNAmane chupAvavA je rIte Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 ] [ zIladharmanI kathAo-1. garbhahatyAnuM pApa tene karavuM paDayuM, tenI tenA para eTalI badhI sajajaDa asara paDI ke te ema mAnavA lAgI ke koI paNa saMtAnanI mAtA banavAne te lAyaka ja nathI rahI. bheganI kriyA vakhate sunaMdAnA cittamAM eka vicitra prakAranI dvidhA-vRtti avazapaNe jAgrata thatI ane vimanaskapaNe te ThaMDI thaI jatI. sudarzanane tethI Azcarya te thatuM paNa tenuM kAraNa samajavA teNe kadI prayatna karele nahIM. mANasanuM mana mahAsAgaramAM taratA baraphanA pahADa jevuM che. jevI rIte dariyAnA pANI upara pahADane Deka ja - bhAga tarato dekhAya che tevI rIte manane thaDe ka ja bhAga cetana che ane mATe bhAga acetana che. A acetana mana bhAre prabaLa hAya che ane mAnavInAM badhAM ja kAryonuM preraka rahe che. cetana ane acetana vacce haMmezA vigraha cAlatuM hoya che. mANasanI pravRttio Akasmika nathI, paraMtu amuka sArvatrika niyama dvArA nakkI thAya che. dareka mAnasika vRttinI pAchaLa tene anurUpa kAraNa raheluM hoya che. A kAraNa te IcchA athavA preraNA che. AvI IcchAonuM mULa bhUtakALamAM raheluM hoya che, tethI ja kahevAya che ke kaI paNa kArya kAraNa vinA -anI zakatuM nathI. - sudarzana sAthenA sahajIvanamAM, sunaMdAne bhUtakALanA duSkRtyanI smRti thatI ane te atyaMta saMtapta thaI jatI. AthI sunaMdAnA bhaMgane AnaMdachinnabhinna thaI jate cittanI AvI asahya paristhiti je kahI zakAya ke sahI zakAya tema na hatI, te kAraNe te garbhadhAraNa karI zakatI nahotI. mAnasa Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. sunaMdAne kaMtha ] [ 157zAstrIo sivAya anya cikitsako mananAM AvAM dardanuM nidAna karI zakatA nathI. AvA prasaMge tenuM acetana mana tene dhamakAvI pikArI UThatuMH "sunaMdA! tArA patine tuM daze daI rahI che, tene bhAre vizvAsaghAta karI rahI che. AvA pavitra ane saccarita puruSanI patnI thavAnI tArAmAM lAyakAta nathI. tuM deSita, aparAdhI ane kalaMkinI che. eka bALakanA jIvanI te hatyArI che. A saMsAramAM tAre sukhI thavuM hoya te daMbhane paDade dUra karI tArI jAtane tenA sAcA svarUpamAM tArA pati pAse khullI karI de." pApamAM paNa eka evA prakAranI bhayaMkara tAkAta che ke je pApa karanArane jhaMpIne besavA detI nathI. enuM bAlyajIvana ene Ave vakhate yAda AvatuM. sarvottama pati maLe te arthe te ghaNuM vrata-tapa karatI ane IcchAnI paritRpti thaI hovA chatAM sunaMdAnA hRdayamAM je saMgharSaNa jAgatuM tethI te manemana kahetI: "keI paNa padArthanI prAptinA prayatnamAM je AnaMda ane sukha rahelAM che, tevAM sukha ane AnaMda vastunI prApti pachI TakI zakatAM nathI. manamAM IcachelI vastu prApta karyA pachI evuM bane ke te vastu ApaNane saMtoSa ApI zake nahIM, agara e vastu mATe ApaNe lAyaka nathI ema mAlUma paDe, athavA e vastu ja ApaNA mATe gya nathI e duHkhada anubhava thAya. sunaMdAnI bAbatamAM paNa kAMIka AI' ja banyuM. pati sAthenA sahavAsamAM zArIrika AnaMdanI carama sImA samaye je ke mAnasika paritApanA Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 ] [ zIladharmAMnI kathAe-1. AMsu enI mI'celI AMkhanI sarahada najIka AvatAM aTakAvavAmAM te saphaLa thatI, paNa pachI madhyarAtrie sudarzanane khakhara na paDe tema ezIkA para U'' mukha rAkhI ceAdhAra AMsue te raDI letI. sunaMdAnA mananI zAMti mATe rudana eka meTAmAM mATu' auSadha thaI gayuM. sudarzana samakSa bhUtakALamAM thayelA pApanI kabUlAta karI pApanA bhAra ane satata saMgharSamAMthI mukta thavAnA sunaMdAne ghaNI vakhata vicAra AvatA. sudananA tenI pratyenA utkRSTa prema ane apUrva lAgaNI jotAM e aparAdhanI kSamA maLe ja te viSe tene lagIre zakA na hatI. paNa sudananuM hRdaya atikAmaLa hatuM ane tenI prakRti bhAra saraLa hatI, tethI A hakIkta jANavAmAM AvatAM tene bhAre mAnasika AghAta thavAnI pUrepUrI zakayatA hatI. sunaMdAnI A mAnyatA tenI AtmavacanAne AbhArI na hatI, kAraNa ke bhUtakALanA pApanA ghaTaspheTanA kAraNe je vyathA, AghAta, saMghaSaNa ane rIkhAmaNI te sahI rahI hatI, temAMthI kAyama maTe te mukta thaI zake tema hatI. paNa A AkhatanA je pratyAghAta sudarzananA aMtarAtmA para paDe ane tenu' je bhAvi pariNAma Ave tenA vicArathI te kapI UThatI. tene bhaya hatA ke rakhene A badhI vAta jANatAM sudananuM cittabhrama thaI jAya te? AthI, anekavAra A vAta karavA mATe taiyAra thatI sunaMdA tenA amala karavAmAM aTakI jatI. pachI te eka divase Akasmika rIte ja A vAtanA ghaTasphATa thaI gayA. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. sunaMdAne kaMtha ] [ 159 sudarzana eka vakhata jaMgalamAM zikAra arthe gaye hatuM ane sunaMdA paNa tenI sAthe hatI. sunaMdAnI daSTi eka suMdara haraNa para paDI ane sudarzanane te pakaDI levA mATe kahyuM. ghoDA para besI sudarzana pelA haraNanI pAchaLa paDayo paNa haraNane pakaDI zakyo nahIM. tenI ane haraNa vacce aMtara vadhavA lAgyuM eTale aMte teNe bANa mArI haraNane vIMdhI nAkhyuM. madhyAhana kALa sudarzana ane sunaMdA pitAnA taMbumAM besI pelA haraNanuM mAMsa khAI rahyAM hatAM. garamInA kAraNe tabunA paDadAnI bArIo khullI rAkhavAmAM AvI hatI. te vakhate tyAMthI be munirAje pasAra thaI rahyA hatA. eka guru manaH paryAyajJAna dharAvatA hatA, ane tethI ziSyane kahI rahyA hatAH "ajJAnI che rAga ane mohamAM aMdha banI. zuM kare che, tenuM teone bhAna hetuM nathI. pelA tabumAM rAjA ane rANe je haraNanuM mAMsa AnaMdapUrvaka khAI rahyAM che, tenI sAthe bhUtakALamAM zuM saMbaMdha hatuM tenI tene khabara heta te haraNane pakaDavAnuM teNe nAma ja lIdhuM na hota." - rAjA ane rANI A vAta sAMbhaLI tarata ja UbhA thaI pilA munirAje pAse jaI pahoMcyA ane vaMdana karI sunaMdAe pUchayuM : "munirAja ! je haraNanuM mAMsa AnaMdapUrvaka ame khAI rahyA hatA, te haraNanA jIva sAthe pUrve mAre kayA prakArane saMbaMdha hatuM te Apa jANe che, tethI kRpA karI te saMbaMdhanI vAta Apa amane kaho." Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 ] [ zIladharmanI kathAo-1. munirAje gaMbhIrabhAve kahyuM: "mahAnubhA! mAnavajIvanamAM keTalAMka gUDha rahasya evAM hoya che, ke jene vyakta na karatAM hRdayanA gahanakhUNe gopavI rAkhavAM paDe che, kAraNa ke te khullAM karavAmAM Ave te mahAsaMtApanA kAraNarUpa banI jAya ane jIvana paNa kaluSita thaI jAya. keTalIka bAbate viSe jIvanamAM jJAnane badale ajJAna hoya te ja AzIrvAdarUpa che. eTale sunaMdA ane A haraNane jIvane pUrve zuM saMbaMdha hato e vAta tame baMne na jANe emAM ja tamArAM sukha ane zAMti rahelAM che." sunaMdA gaLagaLI thaI belIH "gurudeva! satya game teTaluM bhayaMkara hovA chatAM paNa satya hamezAM satyarUpe ja rahe che, ane tene jANavAthI jIvane game te kaleza ane saMtoSa thAya te paNa satyanI AjJA upara UbhA rahyA sivAya A saMsAramAM koI janmamaraNanA pherA TALI zakavAne zaktimAna thatuM nathI." baMne jaNAe munirAjane A vAta kahevAne pharI Agraha karyo eTale munirAje sunaMdA sAme joI kahyuM : "A haraNanA pUrvabhavanA jIvananI vAta sAthe yauvana vayamAM tamane thayelA anubhavanI vAta saMkaLAyelI che rUpasenanA saMbaMdhanI e vAta tame spaSTa rIte kahI saMbhaLAve eTale tenA anusaMdhAnamAM A haraNa viSenI je vAta huM kahIza te tame samajI zakaze." | munirAjanI vAta sAMbhaLI bagIcAmAM piSa mahinAnI kaDakaDatI ThaMDImAM jema hima paDe ane ekAeka lIlAM vRkSo Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. sunadAneA kaMtha ] [ 161 nirjIva jevAM khanI jAya tevuM ja sunaMdAnI khAkhatamAM banyu. Ama chatAM satyanuM mUlya sunaMdA samajato hatI. je vAta lagnanA prathama divase ja sudanane te kahevA IcchatI hatI, paNa karI zakI naheAtI, te vAta kahI devA teNe nirdhAra karyAM. gunAne chupAvavAnA prayatna thAya tyAM sudhI ja e gunA rahe che, gunA karanAra enI jAherAta karI de pachI e gunA rahetA nathI. alabatta, enA kSeAbha ane vedanAnA kAMI pAra na hatA. sudananI te mAtra ardhAMganA na hatI paNa sarvasva hatI. Ama chatAM haiyu' kaThaNa karI nIcu' mukha rAkhI rUpasenanI sAthe cauvana vayamAM thayela skhalanAnI vAta je banI hatI te rIte kahI dIdhI ane tenA jIvana para thayelI asaranI vAta paNa spaSTatApUrvaka kazuM paNa gepaLyA vinA jAhera karI dIdhI. sunaMdAnI vAta pUrI thatAM munirAje kahyuM: kalpanAnI vAta karatAM paNa satya hakIkta koIka vakhata vadhu bhayaMkara hAya che. rUpasenanI khAkhatamAM paNa Ama ja banyuM che. rUpasena tenA gherethI mahelamAM tArI pAse AvavA nIkaLyeA, te vakhate rastAmAM tenI para makAnanI divAla paDatAM te mRtyu pAmyA. te pachI, mahelamAM cArI karavA arthe eka cAra nIcethI upara javAnA mAga zeAdhI rahyo hatA, tevAmAM tArI dAsIe tene rUpasena mAnIne tArI pAse laI AvI. tArA caMdanahAra siphatapUrvaka tArA gaLAmAMthI teNe kADhI lIdhe. paNa kramaLAnA dIne jema khadhuM pILuM dekhAya che tema rAga ane mAhanA kAraNe paNa je vastu jevI hAya tevI na dekhAtAM kalpanAnA raMge| mujaba dekhAya che. e cAramAM te rUpasena 11 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 ] | [ zIladharmanI kathAo-1. -je kAraNa ke te vakhate tAruM citta tenAmAM tadAkAra thaI gayuM hatuM. cittane e ja svabhAva che ke jenuM te ciMtana kare temAM ja te tadAkAra thaI jAya." | munirAje pitAnI vAta AgaLa vadhAratAM kahyuM: "tAruM smaraNa karatAM karatAM rUpasena mRtyu pAme, eTale tene jIva tArA bALaka tarIke tArI kukSimAM utpanna thaye. paNa bALaka tarIke janmatAM pahelAM ja garbhamAM tenI hatyA thaI. te pachI te jIve anukrame sarpa, kAgaDo ane haMsa tarIke janma lIdhe ane dareka vakhate tArI pratyenA AkarSaNanA kAraNe jiMdagI gumAvI. te pachI rUpasenane jIva A vakhate haraNa tarIke janme ane tame pati-patnI thoDIvAra pahelAM tenuM ja mAMsa khAtAM hatAM. eka vakhata premI anya jajo putra tarIke janma dhAraNa kare ane eka vakhatanI preyasI pite ja pitAnA eka vakhatanA premInI hatyA kare, temaja tiryaMca nimAM janma laI pharI pharI tArA nimitte ja tenI hatyA thAya, e badhAM parathI samajI zakAze ke saMsAranA badhA sagAI-saMbaMdhe pikaLa-jUThThA ane parivartana pAmavAnA svabhAvavALA che. saMsAranA kahevAtA saneha-saMbaMdhanI A badhI bhavAI nathI te bIjuM zuM che? - A vArtAlApane aMte thoDA samaya sudhI te smazAna jevI zAMti patharAI gaI. pachI baMne munirAjee vihAra zarU karyo ane sunaMdA temaja sudarzana theDe dUra sudhI temane mUkI pAchA tabumAM AvI gayA. taMbumAM jaI jevA baMne beThAM ke turata ja sunaMdAnAM cakSumAMthI AMsune dhodha chUTavA lAge. tenuM Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. sunaMdAnA katha ] [ 163 zira teNe sudananA vakSa:sthala para mUkI dIdhuM, ane tenI pITha para tene AzvAsana ApatA haiAya tema sudaza na hAtha pheravato rahyo. munirAjanI vANI ane sunaMdAnA bhUtakALanI tenA svamukhe kahevAyelI kathanIe dharatIka'panA eka ja AMcakAthI bhUmi paranA vaibhava jema dharAzAyI ane che, tema sudarzananA samagra cittataMtrane zAkathI gherI lIdhuM. paraMtu sudarzananA sunaMdA pratyenA premamAM mAtra pArthiva tattva na hatuM. prema jayAre nirapekSa ane zraddheya hAya tyAre aneka dASAthI bharelI vyakti para paNa dveSane badale prema ja anubhavAya che. premanuM A zuddha ane sarvottama svarUpa che. vizuddha premanA AveA ja svabhAva che. ekadhAruM raDatI sunadAnI pITha para hAtha pheravatAM pheravatAM tenA manane sAMtvana ApatAM sudarzane kahyuM: 'sunaMdA ! A karuNa kahAnIne tArA mananA UMDANamAM saMgrahI rAkhIne mArI pratyenA apUrva premanA kAraNe lAkhA kALa sudhI te je yAtanA-vedanA-paritApa sahyAM che, tenuM mane bhAna thaI gayuM che. tArAM sukha, zAMti ane samAdhAnanI darakAra karyA sivAya mArAM sukha ane zAMti mATe ja A vAta mane hAlanI ghaDI sudhI na karI e hakIkata na samajI zaku evA huM mUkha` nathI. premamAM je duHkhasvIkAra hAya che, je AtmatyAga hAya che, sevAnI je AkAMkSA hAya che te badhu teM tArA jIvana dvArA siddha karI matAvyuM che. tArA jIvananI kahAnI sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM mane mArA pUrva jIvananI smRti thaI AvI. puruSa mATe strInA hRdayanI vAta samajavI zakaya haiAta tA, gautama jevA mahAna Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 ] [ zIladharmanI kathAo-1. RSie zApa ApI ahalyAne zilAmAM na pheravI hAta. paNa huM teA. mArA AgalA janmamAM ja tArA jevI strI hatI eTale tArA AMtara mananu AbehUba citra pratyakSa rIte nihALI zakuM chuM. sunaMdA have zAMta anI ekacitta sudarzananI vAta sAMbhaLI rahI hatI, eTale sui ne tene kahyuM: ' pati-patnInA premathI anenAM mana ane hRdaya ekarUpa khanI jAya tene ja RSimuniee dAMpatya sukhanu' uttama phaLa kahyuM che. pati ane patnIe ubhayanA mananI bhinna bhinna vRttie ane vAsanAemAMthI prayatnapUrvaka hRdayanI ekatA sAdhavAnI hAya che, ane evI ekatA Aje ApaNe sAdhI zakathA eTale ApaNA lagnanA A ja sAcA divasa che. atyAra sudhInuM ApaNu sahajIvana teA eka prakAranA dubha AtmavacanA hatAM. lagna e tapazcaryA che ane ApaNI e tapazcaryA Aje phaLI che. ApaNA ubhayanAM jIvana Aje dhanya banI gayAM, Aje rAvAnuM na hAya, Aje zAka karavAnA paNa na hoya !' lagna jIvananI sarvottama saphaLatA eTale saMyama ane tapa dvArA malina vicAra, malina mAnasa ane malina vRttine bALI nAkhavAM. AvI saphaLatA prApta karanAra strI-puruSA pachI mAhanA saundaryaMthI pAchA pharI muktinA saundarya tarapha peAtAnAM pagalAM mAMDe che. aneka zAstrAnu' adhyayana karI je jJAna ane saMyama prApta karI zakAya, tevAM jJAna ane sayama jIvanamAM keAIka ja vakhate na kalpI zakAya evA vicitra Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. sunaMdAne kaMtha ] [ 165 anubhava dvArA Akasmika rIte prApta thaI jAya che; ane AvA strI-puruSanA samasta jIvananu pachI parivartana thaI jAya che. sudarzona ane sunaMdAnA jIvanamAM paNa Avu' parivartana AvyuM ane te khanee saMsAranAM bhautika sukhAne lAta mArI tyAga-tapa-sayamanA dharma svIkAryAM. sunaMdA ane suda na Adarza sAdhvI ane sAdhu banI gayAM. dIkSA lIdhA khAda ugra tapa ane saMyama dvArA suMdara cAritra pALatAM sAdhvI sunaMdAne avadhijJAna prApta thayuM. sAdhvI tarIke vicaratAM vicaratAM sAdhvIzrIne eka vakhate eka gAmamAM taphAnI hAthInA bheTA thaI gayA. sAdhvIzrIne dUrathI joI hAthI tenI sAme doDayo ane leAkAne bhaya lAgyA ke ekAda e paLamAM teA sAdhvI hatAM na hatAM thaI jaze. paraMtu tophAnI hAthI teA sUDha vaDe sunaMdAnA hAtheAne sparza karavA lAgyA. eghaDI pahelAMnA masta ane tAkAnI hAthI zAMta gheTA jevA narama thaI gayA ane A dRzya joI leAkeAnA AzcayanA pAra na rahyo. e hAthInA pAchalA janmA viSe sunaMdAne jJAna thayuM. rUpasenamAMthI tenI kukSimAM Avela bALaka ane bALakamAMthI anukrame sarpA-kAgaDA-haMsa ane haraNa tarIkeneA janma laI e ja jIva A bhave hAthI tarIke janmyA hatA. rUpasena pachInA A tenA chaThTho bhava hatA. enI prakRtinA mULamAM ja kAmalatA, karuNutA ane vAtsalyatAnAM khIja rahelAM hAya che, eTale pelA hAthInA pAchalA bhavAnI rakhaDapaTTImAM te Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ zIladharmanI kathAo-1. pite ja nimittarUpa hatI te jANatAM tenuM kamala hadaya dravI UThayuM. hAthIne pratibodhatAM teNe kahyuM: "are jIva! sAta sAta bhavathI mArI pAchaLa tuM bhaTakI rahyo che, paNa saMsAranA tamAma prakAranA bhege kSaNabhaMgura ane nAzavaMta che tenuM tane kyAre bhAna thaze? Indriyajanita sukha meharUpI dAvAnalanI vRddhi karavAmAM idhana samAna che ane bhaviSyamAM duHkhanI paraMparAnA kAraNarUpa che. A bAbata tArA pAchalA bhAnA anubhava parathI samajAI javI joIe, mATe have te tArA cittane sthira banAvI A pravRttimAMthI mukta thaI jA. saMsAra ane mukti vaccenuM aMtara bahu moTuM nathI. cittanuM viSayomAM bhaTakyA karavuM enuM ja nAma saMsAra che ane je citta viSayemAMthI pAchuM pharI AtmadhyAnamAM ja anurakta bane tenuM ja nAma mukti che." sunaMdAnA tyAga, tapa ane saMyamanI asara rUpasenanA jIvavALA hAthI upara thayA sivAya na rahI. kAraNa ke tene sunaMdA pratye atyaMta anurAga hate. hAthIne paNa te ja vakhate jAtismaraNa jJAna thayuM ane tenI AMkhamAMthI AMsunI aviratadhArA cAlu thaI. tenA sAte je tenI daSTi AgaLa tAdaza thayA ane hAthIe svatI sunaMdA sAdhvIne namaskAra karyA. pachI te hAthI pazcAttApa karate pitAnA manamAM ciMtavavA lAgeH "bhavya sAdhvIjI! premI ane putra tarIkenA tamArI sAthenA mArA saMbaMdhe kSaNika ane kalpita hatA, paNa Aje guraNI banI mane je upadeza Ape tethI mAruM jIvanTa dhanya banyuM che, ane tamArI pratyenA rAgane nAza thaye che.. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. sunaMdAne kaMtha ] [ 167 kathA AgaLa vadhatAM kahe che ke, hAthInA jIve mRtyu pachI devagati meLavI ane sunaMdA tyAga-tapa ane saMyamanuM ArAdhana karI te ja bhavamAM kevaLajJAna pAmI jIvanamukta banI. mAnavI mune kare, AvezamAM AvI jaI bhUla karI nAkhe che tethI e kAMI sadAkALa mATe zApita banI raheto nathI. pazcAttApanI bhaThThImAM tavAIne, nirmaLa-nirdoSa banI rIDhA gunegAroe paNa e ja janmamAM mukti prApta karyAnA aneka dAkhalAo che. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18. kaeNcana ane kAminI ujjaina nagaramAM naMdalAla nAmanA eka bahu dhanavAna zeTha rahetA hatA. tenI pAse puSkaLa paisA hatA, paNa AbarunuM nAma nahIM. jema paiseA puSkaLa hatA tema buddhinA paNa akhUTa bhaMDAra hatA, paNa tenA sadupayeAga karavAne khadale tenuM lakSa hamezAM buddhinA durupayeAga karavA tarapha vizeSa rahetuM. zeThanA svabhAva ane prakRti caMDALa jevAM hatAM. jIva karatAM paNa paisA vadhu vahAlA, eTale leAbhanA pAra nahi. aAbha e mahAna avaguNu hAvA chatAM, temAM paNa eka guNa rahelA che. aAbhI mANasane koI paNa vyasana hatuM nathI, kAraNa ke ene paisA kharca vA ane maravuM e ane kharAkhara hAya che. nAma mATu' eTale zeThanI prakRtithI ajANa heAya evA ghaNI sa'sthAvALAe phALAnI TIpa laI Ave, paNa zeTha teone siphatathI dhAyela mULA jevA pAchA kADhe. sAmAjika saMsthAo ne kAya vAhakanA mAMe peAtAne zikSaNa saMsthAomAM rasa che ane te sivAya bIjI saMsthAomAM mAnatA nathI, ema dalIla karI pAchA kADhe ane zikSaNa saMsthAomAM phALA arthe Avela bhAI Ane AjanI keLavaNIe dezanI kevI pAyamAlI karI che te vize manaphAvatI dalIlA karI pAchA kADhe. 'naMdanA kDha goviMda jANe ' ema kahevAya che. kharuM, paNa naMdalAla zeThanA phda samajavAnuM kAyaM te kadAca goviMda mATe Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18. kaMcana ane kAminI ] [ 160 paNa azakya hatuM, kAraNa ke tenI cAlAkI ane AvaData ajaba prakAranAM hatAM. pachI to leke temanA melA mAnasane samajI gayA, eTale sau temane dUrathI ja namaskAra karavA lAgyA. zeThanAM patnI saMtoka zeThANuM pati sAthenA lAMbA sahavAsathI temanA mAnasa ane prakRtine samajI gayAM hatAM. cAlatI TreInanA relavenA pATA bAjubAjumAM hovA chatAM jema baMne pATA najIka AvI zakatA nathI, tema saMteka zeThANuM ane naMdalAla zeTha pati-patnI tarIke sAthe rahetA hovA chatAM prakRti ane svabhAvanI daSTie eka bIjAthI atyaMta dUra hatAM. lagna karI sAsare AvyA pachI zarUAtamAM saMtaka zeThANIe zeThane sudhAravA prayatna karelA, paNa pachI te te paNa kaMTALyAM ane paDayuM pAnuM sudhAravAne badale nibhAvavAmAM saMtoSa mAnI lIdhe. sAmAnya rIte strIonI samaja ane sahanazakti puruSa karatAM vizeSa hoya che, ane tethI mUkha patinI sAthamAM paNa catura ane zANI strI saMteSI jIvana jIvatI hevAne saphaLa dekhAva karI zake che. taLAvanAM svaccha dekhAtAM pANI nIce jema kAdava paDyo hoya che paNa dekhAtuM nathI, tema dekhAtA saMtoSI jIvana nIce asaMteSane agni paDyo hovA chatAM strIo moTA bhAge anya keIne te kaLAvA detI nathI. saMtoka zeThANanuM jIvana paNa kAMIka AvA prakAranuM ja hatuM. zeThanA pAMceya chokarAonAM lagna thaI gayAM hatAM ane sauthI moTA chokarAnI uMmara cAlIsa varSanI hatI. tema tijorI ane cepaDAonA kabATanI cAvIne jUDe zeTha potAnI Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 ] [ zIladharmanI kathAo-1 pAse rAkhatA. zeThanA mukhya dhaMdhA vyAjavaTAva ane dhIradhAranA hatA. udharANI arthe zeTha pAte ja bahAra gAma jatA. Ama javAmAM e uddeza siddha thatA hatA. eka teA karajadAranI sthitinA sAcA khyAla Ave ane bIjI bahAra gAma rahe teTalA divasanA bhAjananA kharce kheMcI jatA. vaLI, karajadArA zeThanI AgatA vAgatA paNa sArI karatA, eTale zeThane Ama avAra-navAra bahAra gAma javAmAM sArI anukULatA rahetI. eka vakhate ugharANI arthe zeThe iMdara gayA hatA ane temanA mukAma nima LakhAyunA ghere hatA. nima LamANu jaina hatA ane temanA kApaDanA vepAra dhamadheAkAra cAlatA hatA. nima LakhANu khAra vratadhArI zrAvaka hatA, ane hamezAM sAmAyika, pUjAnuM kAma ATopI peDhI para AvatA. sAMjanA pAMca vAge peDhI parathI ghere pAchA cAlyA jatA, pachI tA bheAjanavidhi, pratikramaNa vagere kriyA karI khAsa kAma hAya tA ja rAtre peDhI para AvatA. traNa cAra divasa daramiyAna naMdalAla zeThe joyuM ke pAMca sAta phaMDaphALAvALA zeThanI pAsethI sArI rakama lakhAvI gayA. ni`LakhANunA ghere tema ja peDhI para aneka nAkara-cAkara hatA. temanAM patnI pazu suzIla hatAM, ane peDhInA mATA bhAganA vahIvaTa zeThanA putrAe sa`bhALI lIdhA hatA. naMdalAla zeThane manamAM thayuM' ke jyAM AvA lakhalUTa kharcA thatA haiAya tyAM te devALuM kADhavAne ja vakhata Ave ane tethI temane tyAM paDelI peAtAnI tamAma rakama upADI bIjA divase ujjaina javAneA nizcaya karyAM, Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18. kaMcana ane kAminI ] [ 17. te rAtre peDhI para sUvAne badale nirmaLabAbu naMdalAla zeThane pitAnA nivAsthAne sUvA laI gayA. naMdalAla te nirmaLabAbunuM divAnakhAnuM joI Azcaryacakita thaI gayo divAnakhAnAmAM be sarasa palaMge hatA, palaMga para suzobhita. macharadAnIo hatI, raMgaberaMgI cAdare hatI, ane oDhavA mATe bhAre kImatanI kAzmIrI zAla hatI. vaLI, tyAM UMcA prakAranuM pharanIcara hatuM. A badhuM joI naMdalAlane lAgyuM ke pitAnI rakama upADI levAmAM pote DahApaNuM ja karyuM che, kAraNa ke jyAM AvA peTA kharcA hoya tyAM lakSmI paga karI cAlI gayA sivAya rahetI nathI. nirmaLabAbu te dhUpadAnImAM dhUpa saLagAvI mALA pheravI sUI gayA, paNa naMdalAla zeTha te kadI palaMgamAM sUtelA nahIM, eTale UMgha na AvI.. naMdalAla zeTha vicAravamaLe caDhayA ane potAnI jAtane mukAbale nirmaLabAbu sAthe karavA lAgyA ke pite jyAre eka paiso paNa khoTA mArge vAparyo nathI, tyAre A vevalA vANiyAne phaMDaphALAvALAo ja chetarI jAya che. lakSmIne jyAM A durupayega thato hoya tyAM tene rahevuM game ja kyAMthI? Ama vicAra karatA zeTha pathArImAM eka bAjuthI bIjI bAju ALoTI rahyA hatA tyAre e divAnakhAnAmAM rUmajhuma karatI eka yuvAna strI dAkhala thaI nimaLabAbunI patnIne te teo oLakhatA hatA paNa AnuM svarUpa te keI devI strI jevuM hatuM. zeThe vicAra karyo ke A bAravratadhArI zrAvakanA khAnagI jIvananI lIlA jevAnI ThIka taka sAMpaDI. mAnavInAM mananI traNa prakAranI sthiti Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 ] [ zIladharmanI kathAo -1. hoya che. prathama tAmasa, bIjI rAjasa ane trIjI sAtvika, tAmasane artha ja aMdhakAramaya thAya che. pazu tathA pazu -jevA mUrkha mAnavanA mananI sthiti tAmasa hoya che. temanuM kArya bIjAnA doSa jevAnuM, aniSTa karavAnuM hoya che. A samasta brahmAMDa paNa mAnave pote pitAnI AsapAsa pAtharelI pitAnI ja vRttionI samaSTi che-pitAnI ja kRti che. A niyama anusAra naMdalAla zeTha vicAravA lAgyAH "mALA ! bahArathI dharmanuM pUchaDuM ane aMdarathI juo te saDAne pAra nahIM. AvI apsarA jevI strI rAtanA AvA samaye zuM maphatamAM ahIM AvatI haze?" naMdalAla zeTha UMghamAM hevAne DeLa karI badhI lIlA joI rahyA. thoDIvAre teNe joyuM ke pelI strI te zeThanA dhotiyAne eka cheDe je pavanathI UDI dhUpadAnImAM saLagate hatuM, tene olavI turata bahAra javA nIkaLI. kAmanAthI gherAyelo mANasa jenI ene kAmanA che evI strImAM pitAnA mananA bhAvenI ja chabI jue che, tema naMdalAla zeThe paNa A strIne dhaMdhAdArI mAnI lIdhI ane te bahAra nIkaLatI hatI tyAre tenI sADIne cheDe pakaDI kahyuM : "bAI! sAcuM elaje; ahIM kALuM kAma karavA AvI hatI, paNa mane je eTale emane ema pAchI cAlI jAya chene !" pilI strI AvI vAta sAMbhaLI cheDANa ane naMdalAla zeThane tarachoDI pitAnI sADIne cheDe pAcho kheMcatI belIH "narAdhama! kevI mUrkhAIbharelI vAta tuM kare che? huM te Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18. kaMcana ane kAminI ] [ 173 sAkSAt lakSmIdevI chuM, ane nirmaLabAbu jevA cAritrazIlara vyaktionI huM jAte saMbhALa rAkhuM chuM. temanA dhotiyAne cheDe dhUpadAnImAM baLato hato, tethI te olavavA huM ahIM AvI chuM. naMdalAla zeThane have pite kevuM kAcuM kApyuM che tene khyAla AvatAM kAkalUdIbharyA avAje kahyuM : "mAtA ! nirmaLabAbu karatAM te huM tamAruM adhika jatana karuM chuM te. mArI saMbhALa kema kadI letAM nathI?" lakSmIdevI hasyAM ane kahyuM : "nirmaLabAbunI lakSmI daivI che, tenuM dhana puNyanA prabhAvanuM che, ane e dhana pAchuM emane puNya upArjanamAM nimittarUpa bane che. tArI saMpatti te AsurI che, tuM ene vAparavA mAgIza te paNa vAparI zakavAne nathI, ane tema chatAM vAparavA prayatna karIza te yAda rAkhaje ke tAre DAma khAvA paDaze." Ama kahetAMnI sAthe lakSmIdevI te alepa thaI gayAM. naMdalAla zeThane AkhI rAta UMgha na AvI. e vicAravA lAgyA ke mAruM prApta kareluM dhana huM na vAparI zakuM? lakSmIdevInA kathanane asatya puravAra karavA bIje divase ujajena jatAM pahelAM naMdalAla zeThe potAnI patnI mATe suMdara sADIo ane AbhUSaNe banAvA mATe senAnI lagaDIo lIdhI, temaja dAna arthe ceDA kaDA rUpiyA lIdhA. rastAmAM dAna karatAM karatAM zeTha jevA ujjaina pahoMcyA tyAM te zeThane jevA lokonuM TeLuM ekaThuM thayuM. zeThamAM AvA acAnaka pheraphArathI saune bhAre Azcarya thayuM ane A samAcAra zeThanA chokarAone maLatAM teo sau paNa tyAM deDI gayA. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -174 ] [ zIladharmanI kathAo, zeThe putrone joIne kahyuM: "ApaNuM dhana ApaNe ja navAparavuM joIe, mATe have lebha na karatAM badhI saMsthAvALAene bolAve ane saune phALAmAM sArI rakama Apa." - zeThanA putra jeo zeThanI prakRtithI sArI rIte paricita hatA, teone lAgyuM ke zeThane cittabhrama thaI gayuM che. chokarAe zeThane ghera laI gayA ane samajAvavA lAgyA ke A gAMDapaNa kyAMthI AvyuM? zeTha ane zeThANI ekalAM hatAM, tyAre zeThe kahyuM: "saMtaka! jIvanabhara tArA keIDa pUrA karyA nathI, paNa A vakhate te tArA meTA pAlavanI DhAkAI sADIo, uttarama bAMdhaNuo ane banArasI zelAMo temaja alaMkAre athe sonAnI lagaDIo laI Avyo chuM." zeThanI vAta sAMbhaLI zeThANIne paNa lAgyuM ke temanI | DagarI casakI gaI che. jarA AvezamAM AvI jaI teNe - kahyuM: "vagara mahenate lekanAM lehI pIne ekaThI karelI saMpatti AsurI hoya che, eTale sonAnI lagaDIo lAvyA haze te paNa cokkasa mAnaje ke rAjya taraphathI tenA alaMkAra karAvavAnI manAI thaze. AsurI saMpattimAMthI kharIdAtA senAnuM sthAna rasoDAne cUle ke gharanuM pANIyAruM ja hoya che. hAkAI sADI, uttama bAMdhaNuM ane banArasI zelAM AvI vRddhAvasthAmAM paheravAthI A zarIra zobhavAne badale vadhu kadarUpuM banaze, ane gharanI vahue mArI sAme joI manamAM ne manamAM hasaze." Ama kahIne saMtaka zeThANI UbhAM thaI jevAM cAlavA lAgyA ke tarata ja zeThe pAchaLathI tenA sADalAne cheDe Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -14. kaMcana ane kAminI ] [ 175 pakaDIne kahyuM: "tane zebhe evI ja badhI vastuo tArA mATe lAvyo chuM, Aja sudhI bhale jIvana mANatAM na AvaDavuM, paNa have zeSa jIvanamAM tArA adhUrAM rahelAM tamAma keDe pUrA karavA che ane yauvana vaye na bhegavelA bhege ane vaibhave have jogavI levA che." zeThANIe sADalAne cheDe choDAvI roSapUrvaka kahyuM: vasaMta RtunI ramata pAnakhara RtumAM na zobhe. sATha varSanI uMmare nAnA bALaka jevA A badhA cenacALA kare che te zaramAtA nathI? huM ane tame deDha Dajhana pautro-pautrIonA dAdI ane dAdA banyAM chIe, ane gharamAM kaI vahu AvA tamArA cenacALA joI jaze te tamArI sAthe mane paNa gAMDI gaNaze." gharanA ane gAmanA lokonI daSTie zeThanuM gAMDapaNa dina-pratidina vadhatuM jatuM lAgyuM. lakSmIdevInA kathanane asatya puravAra karavA zeThe dhana vAparavA prayatne te ghaNuM karyA, paNa patnI ane putroe temanA prayatnane saphaLa na thavA dIdhA. zeTha jyAre akaLAI UThatAM tyAre nirAza hRdaye belI UThatAH "hAya hAya! lakSmIdevIe kahyuM te ja pramANe zuM banaze?" gharanA loko zeThanI AvI vAtane gAMDapaNane cALo mAnI temanI davA zarU karI. vaidyarAjee zeThane unmAdavAyu thayAnuM nidAna karyuM tyAre niSNAta DaoNkaTaree zeThane ekyuTa pilInyu reITIsanuM daI thayAne abhiprAya Ape. varSonA varSo sudhI zeThanI sAthe rahI saMtoka zeThANuM kAMI vadhu paDatAM catura ane cakora banI Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 ] [ zIladhanI kathAo-1 gayAM hatAM, eTale DaoNkaTaro pAsethI jANI lIdhuM ke dehanA badhA majjAtaMtu A para sAje AvI jAya tene ekayuTa peAlInyu rAITIsa kahevAya che. catura zeThANIe bIje divase peAtAnA piyarathI eka kuMbhArane khelAvyA ane tenI pAse zeThanA zarIranA keTalAka bhAgeA para DAma apAvyA. alabatta, satAka zeThANIne AmAM Azaya te zubha ja hatA, paNa AvuM pagaluM eka prakAranA pratyAghAtanA pariNAma rUpe paNa hoI zake. yuvAna avasthAmAM zeThe peAtAnI rItabhAta ane vartana dvArA zeThANInA hRdaya para DAma ApavA jevuM kArya karyu" hatuM; vRddhAvasthAmAM evA karmInA vipAkarUpe zeThANIe zeThanA deha para DAma ApI vera lIdhu. vaidyo, DaoNkaTarA ane mAnasazAstrIe jyAM niSphaLa jAya che, tyAM ghaNIvAra UMTa vaidyo saphaLa puravAra thatA jovAmAM Ave che. naMdalAla zeThanI tamiyata khAkhatamAM paNa kuMbhArane yaza maLyA. jo ke yaza maLavAnuM kharuM kAraNa te jUdu hatuM. DAma dIdhAnA bIjA divase iMderathI nima LakhAyu zeThanI tabiyata jovA AvyA hatA. naMdalAla zeThe nima`LakhAyune ekAMtamAM peAtAnI pAse besADI temanA ghere te rAtre je dazya joyu'hatuM tenI badhI vAta karI, ane lakSmIdevInI vAta satya puravAra thaI che. ema kahI have kaI rIte jIvavuM te saMbaMdhamAM temanuM mAgadazana mAgyuM. nima LakhANue kahyu` : * zeTha ! hrAntAnasUtreLa veSTitaM saruM naLa-arthAt sAnuM (dhana) ane zrIrUpa sUtro vaDe Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18. kaMMcana ane kAminI ] [ 177 ardhuM jagata vI'TAyelu' che, paNa tamane te have sa'sAranI pakaDa rUpa strI-dhana-putronuM satya svarUpa samajAI gayuM che. tamArA mATe tA have sanyAsanA mArga bahu sahelA thaI paDaze. tame je dhana meLavyuM che, te leAgavavAnuM teA tamArA kamamAM nathI. bhAgavavAnI vAta bhAgyAdhIna che, kAraNa ke meLavyA pachI paNa aMtarAya karmInA udaya hAya tA meLavelu' paNa bhAgavI zakAtuM nathI. pazu tyAga karavAnI vAtamAM kama naDI zakatu nathI, e tA mANusanA hAthanI vAta che. jene tyAganA mAge javu hoya tene tema karatAM A jagatanI kAI paNa zakti aTakAvI zakatI nathI. bheAgeAnuM sukha mithyA che, tyAre tyAganA Andna vAstavika ane zAzvata che.' naMdalAla zeThane nima`LakhANunI salAha sAcI lAgI ane gharamAM paNa sau tenAthI kaMTALI gayA hatA. sa tAka zeThANIe paNa mAnavajanma bhAge bhAgavavA athaeN nathI, paNa Atmadarzana arthe che evI suphiyANI salAha ApI zeThane sanyAsa mATenI rajA ApI. tenA cAMllA ane cUDI akhaMDa rahyAM ane patinA trAsamAMthI mukta thavAnuM maLyuM te vadhArAmAM. akAsa'tAka zeThANInI tyAgavRttinI muktakaOM praza'sA karatA hatA, paNa jagatamAM AvI aneka vicitratA anAdikALathI cAlatI ja AvI che. naMdalAla zeThe haradvAranA svargAzramamAM rahI dhama zAstrAnA abhyAsa karyAM ane pachI sanyAsIdhamanI dIkSA laI naHlAlamAMthI akhaMDAnaMdajI khanI gayA. eka vakhate akhaDAna dhrujI QD Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 ] [[ zIladharmanI kathAo-1. bhagavAM vacce paherI IndoramAM "kaMcana ane kAminInA viSaya para jAhera vyAkhyAna ApI rahyA hatA. zrotAjane ekacite svAmIjInuM pravacana sAMbhaLatA hatA. bhalabhalAne paNa kaMcana ane kAminI para ghaNA utpanna thaI Ave tevI temanI tejasvI vANI ane saceTa dalIla hatI. pravacana pUrNa thatAM eka bhakatajane UbhA thaI svAmIjIne pUchyuM: "gurudeva! zAnA lakhanArA RSi-munioe kaMcana ane kAminInI viruddhamAM game tevI saMgIna dalIlo karI hoya, te paNa teonA kathana pAchaLa pratyakSa anubhava jevuM te koI tattva nahotuM, ema ja kahevAyane?" bhakatajanane prazna sAMbhaLI akhaMDAnaMdajI muktakaMThe hasI paDyA ane pitAnA deha paranuM bhagavuM vastra kADhI zarIra paranA DAma dekhADI kahyuM: "kaSi-munionA AdhAre meM AjanuM pravacana ApyuM nathI, paNa kaMcana ane kAminInA kAraNe meM pite ja DAma sahyA che ane e pratyakSa anubhavanA AdhAre meM tamArI pAse mAruM pravacana karyuM che. nadInAM mULa ane saMnyAsInAM kuLa saMbaMdhamAM UMDA UtaravAnuM ce.gya nathI, paNa mArI vAtanI satyatA saMbaMdhamAM tamane koIne zaMkA rahetI hoya te tamArA zaheranA pratiSThita nAgarika nirmaLabAbune pUchajo." - e sabhAmAM nirmaLabAbu paNa hAjara hatA, eTale leke svAmIjInI vAtamAM kazI zakI na rahI. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 sudhI rAjagahI na pIe : 19. adala InsApha rAjagRhInA rAjavI zreNika pAse eka vakhata bhAre vicitra phariyAda AvI. phariyAdI eka brAhmaNa hate. pAMca sAta varSo sudhI paradezamAM rahI te ghaNuM dhana kamAI rAjagRhI AvatuM hatuM. rAjagRhI najIka pahoMcatAM rAta paDI gaI hatI. brAhmaNa tenI yuvAna niHsaMtAna patnIne rAjagRhImAM potAnA ghera rAkhI dhana upArjana athe paradeza gaye hate. patnI sivAya gharamAM anya keI na hatuM eTale svAbhAvika rIte rAjagRhI najIka AvatAM vicAra Avyo ke ghaNuM varSo gharanI bahAra rahyo, tethI patnInuM cAritra ane vartana joyA bAda A badhuM dhana ghere laI javAya to ThIka. Ama vicArI, AjuAju kaI jotuM nathI tenI khAtarI karyA bAda eka jhADa para cokkasa nizAnI karI tenI nIce badhuM dhana dATI ghara tarapha javA nIkaLe. brAhmaNa rAtanA ghare pahoMcyo ane tenI patnI te tene acAnaka Avela joI harSAvezamAM ghelI ghelI thaI gaI brAhmaNane atyaMta AnaMda thaye ane patnInA cAritra viSe zaMkAnuM keI kAraNa na rahyuM. brAhmaNe pote lAvela dhananI temaja e je jhADa nIce dATayuM hatuM te jhADanA thaDa para patnInuM nAma hanI lakhyuM hatuM; vagere tamAma vAta karI, ane ghaNAM varSo pachI maLyAM eTale alakamalakanI vAte karI rAtrinA chelA pahore baMne ghasaghasATa UMghI gayAM. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 ] [ zIladhanI kathAo-1. bAje divasa savAramAM nAhI-dheAI pUjApATha karI pati-patnI ane je jhADa nIce dhana dATyu* hatu tyAM jaIne jUe che teA dhana nA maLe. kha'ne jaNAne bhAre Azcaya thayuM kAraNa ke dhana dATavAnI vAta tee ane sivAya anya koI jANatuM na hatu, ane hajI teA bAra kalAka pahelAM ja e dhana dATavAmAM AvyuM hatuM. brAhmaNe teA rAjAnI pAse jaI phariyAda karI ke mAruM tamAma dhana phAI uThAvI gayu che. brAhmaNa dhana laI AvyeA hatA ane te dRAyuM hatuM te vAtanu kAI sAkSI na hatuM. dhana dATatI vakhate AsapAsamAM koI ja na hatu, te vAta te brAhmaNe pAte ja karelI, eTale A dhananA cArane kaI rIte pakaDavA e meTA keyaDA hatA. nyAyane kAI mU MjhavaNabharyo prazna Ave tyAre e kAya mahAmaMtrI abhayakumArane soMpavAmAM AvatuM, ane A phariyAdane nyAya karavAnuM kAma paNa abhayakumAra para AvyuM. abhayakumAre brAhmaNane ekAMtamAM peAtAnI pAse khelAvI A banAvane lagatI tamAma mAhitI pUchI. brAhmaNa bicArA atyaMta bhALeA ane saraLa hatA. teNe kahyuM ke : 'rAtre mArA gharanI najIka paheAMcatAM mArI patnIe pALelA kUtarA bhasavA lAgyA, eTale dvAranI sAMkaLa khakhaDAvyA vinA ja teNe gharanAM dvAra ughADacAM. viyeAganA lAMkhA samaya daramyAna te satata mAruM dhyAna dharatI, eTale je divase huM pAchaLa pharyAM te pahelAMnI rAte tene svapna dvArA mArA pAchA AvavAnI AgAhI maLelI. tethI bhAjananI vividha sAmagrI taiyAra karI mArI ja rAha joI te beThI hatI. varSonA aMte ame maLyAM Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19. adala InsApha ] . [ 181 eTale jana laI lagabhaga AkhI rAta ame vAtamAM vitAvI ane keTaluM dhana laI Avye, kyAM dATayuM, dATavAne vicAra zAthI Ave, jhADa para zI nizAnI karI, vagere tamAma hakIkta mArI patnIne kahI saMbhaLAvI." te pachI abhayakumAre brAhmaNanI patnI mAhitIne lAvI pUchyuM: "bena! tamArA patinA AvavAnI khabara na hovA chatAM tenA mATe svAdiSTa rasoI taiyAra karI rAkhavAnuM tamane kema sUjhayuM ? mohinIe mahAna satI mAphaka nIcuM mukha rAkhI , javAba Apyo : "mArA pati paradezamAM gayA bAda temanA nAmane huM japa karyA karatI, tethI je divase teo AvyA te pahelAMnI rAtrie svapnamAM eka devIe AvI mane kaheluM ke Aja rAta sudhImAM tAre pati pAchA AvI jaze. svapna para zraddhA rAkhI meM mArA pati mATe rasoI taiyAra karI rAkhI hatI, keI anyane mATe nahotI karI." mANasanA manA hAvabhAva ane vAta karavAnI rIta parathI tene samajI levAnI zakti keTalAka mANase pAse hoya che ane abhayakumAramAM paNa A adbhuta kaLA hatI. vAtacIta daramiyAna abhayakumAranI dRSTi mohinIe paherelA navA banAvelA suMdara caMdanahAra para paDI, eTale kahyuM ahe! A to atisuMdara hAra che, mane jasa jevA Apaze?" Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 ] [ zIladharmanI kathAo-1. - mehinIe gaLAmAMthI caMdanahAra kADhI abhayakumArane jevA Ape ane abhayakumAre joyuM ke e navA banAvelA hAranA baMne cheDe "mAhinI" ane "madana" evAM nAma kotarelAM hatAM. teNe mehinIne hAra pAcho Ave ane brAhmaNane bolAvI baMne jaNane kahyuM: "tamAruM dhana pAchuM maLI jaze, e mATe bephikara raheje. have AvatI kAle eka brAhmaNa, eka kSatriya, eka vaNika ane eka sonIne tamAre tyAM bhajananuM AmaMtraNa Apaje, ane pAMcame huM paNa jamavA AvIza." te pachI abhayakumAre potAnA sonI mitro pAsethI madana sonI ane tenA kuTuMbane savistara ItihAsa jANe lIdhe. brAhmaNe mohinInI salAha mujaba cAre jaNane AmaMtraNa ApyAM, ane abhayakumAra te sauthI vahelAM brAhmaNane tyAM bhajana athe pahoMcI gayA. brAhmaNanA ghara pAse pahoMcatAM abhayakumAra sAme kUtaro bhasavA lAge paNa mAhinIe tene zAMta pADaze. te pachI, brAhmaNa, vaNika ane kSatriya eka pachI eka AvyA, ane kUtare te saunI sAme paNa bha. sauthI chelle sonI Abe, paNa tenI sAme bhasavAne badale kUtare tenI sAthe gela karavA lAge ane senI paNa tene paMpALavA lAge. * bhajana samaye mahinI saune pIrasatI hatI. abhayakumAre joyuM ke badhAnA bhANe pIrasatI mohinI senAnA bhANAmAM pIrasatI vakhate chUpe malakATa anubhavatI. jamyA bAda sau pitapitAnA ghera gayA eTale abhayakumAra sonIne Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19. adala InsApha ] [ 183 kahyuM: "madanabhAI! mAre rAjamahelamAM javuM che, paNa jatAM jatAM vacamAM tamArA gharanA be ghaDI mATe mahemAna paNa banavuM che." abhayakumAre pitAnuM nAma kaI rIte jANyuM tenI madanane ajAyabI tA thaI paNa te chupAvI teNe kahyuM: "aho ! mahAmaMtrIjI, ApanAM zubha pagalAM mArA gharamAM thAya che te mAruM ahobhAgya kahevAya." - madananI sAthe tenA ghare pahoMcyA pachI abhayakumAre tene kahyuM. "pelA garIba brAhmaNanuM dhana tame te divase vahelI prabhAte jaI jhADa nIcethI khedIne laI AvyA che, te mane ApI de jethI A vAtane koI jAtane bhavADe na thAya. mohinIe A viSenI tamAma vAta mane kahI dIdhI che, paNa AvI badhI vAta jAheramAM AvatAM tamAre jela bheguM thavuM paDaze, tamArI mAMdI patnIne AghAta lAgatAM te kadAca mRtyu pAmaze, mAhinInA patinuM jIvana dhULadhANI thaI jaze ane patita mohinIne ApaghAtanA paMthe javuM paDaze. nyAyanuM AvuM pariNAma Ave e mane gamatuM nathI ane tamane paNa nahIM ja gamatuM hoya, eTale A vAta ApaNA be sivAya keI trIje na jANe e rIte patAvI devI hoya te vagara vilaMbe brAhmaNanuM dhana mane seMpI de." abhayakumAranI vAta sAMbhaLI senI stabdha thaI gaye. tene lAgyuM ke mAhinIe tamAma vAta mahAmaMtrI pAse kabUlelI che, tethI gharamAM jaI brAhmaNanA dhananuM poTaluM lAvI mahAmaMtrI pAse mUkatAM kahyuM: "nAmadAra! meM mohinIne nahi Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 ] [ zIladharmanI sthAo-1. paNa teNe ja mane phasAvyA ane have tamAma doSano Topale mArA para nAkhe che. brAhmaNa Avyo te rAte huM tenA ja gharamAM hatA ane ame bane jamavA besavAnI taiyArI karatA hatA. te ja vakhate khahAra kUtarA bhasavA lAgyA ane mAhinIe bArImAMthI joI lIdhu ke tenA patideva padhAryAM che. mArA zarIra parasevA thaI Avye ane mane cakkara AvavA lAgyAM eTale teNe mane kahyuM: 'puruSa jevA puruSa thaIne Ama prajo che! zuM ? A sAmenA kabATamAM presI jAe. brAhmaNane huM kevA samajAvI lau` chuM te joyA karo. leAkeA kahe che strInI buddhi pAnIe paNa anubhavamAM te huM puruSanI buddhi ja pAnIe jouM chuM. Ama kahI mATethI hasI teNe mane kabATamAM saMtADI dIdhA. duSya vahAra ane durAcAra sevatI e strIe tenA pati pAse pAte mahAsatI hAya evA saphaLa dekhAva karyo ane kakhATamAM eThA beThA e baMnenA vArtAlApa sAMbhaLI huM TharI gayA. mAnavInA bhAgyanI ane strInA mananI devAne paNa khabara paDI zakatI nathI e sAcI ja vAta che. vahelI savAramAM brAhmaNa jyAre UMghatA hatA tyAre teNe mane kakhATamAMthI khahAra kADhI dATelA dhananI badhI vAta karI ane te laI AvavA kahyuM: khIjA divase te| dhana sAthe amAre anee nAsI javu' evI tenI gAThavaNa hatI, paNa meM tene thADA divaso rAha jovA kahyuM: have Aje A strI mane aparAdhI manAvavA nIkaLI che. huM A srIne na samajI zakatho e bhUla mATe mAre Aje A divasa jovAne vakhata AvyA. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19. adala InsApha ] [ 185 sonInI vAta sAMbhaLI abhayakumAre kahyuM: "madana! potAnI jAtane oLakhI zakatA nathI e kaI paNa mANasa anyane kadI samajI zakato ja nathI. A jagatamAM kaI paNa strI keI puruSane, agara koI paNa puruSa keI strIne kadI phasAvI zakato nathI. karoLiye jema potAnI ja karelI jALamAM pakaDAya che tema strI ane puruSamAM rahelI vAsanAne kAraNe ja teo eka bIjAnAM zikAra bane che ane adhaHpatananI UMDI khINamAM gabaDI paDe che. tAro aparAdha mahAna che. corI, parastrIgamana ane tArI patnIne vizvAsaghAtaema traNa pApa tArA hAthe thayAM che paNa te mATe sakhata zikSA na karatAM traNa varSa sudhI rAjagRhI choDI anya sthaLe jaI rahevAnI tane huM zikSA pharamAvuM chuM.' bIjA divase te sonI tenA kuTuMba sAthe rAjagRhI cAlI cheDI gaye. te pachI, abhayakumAre mohinIne belAvI tene dhaNInuM tamAma dhana suprata karatAM kahyuM: "bena pelA sonIe tamArAM baMne vaccenI adhama mitrInI tamAma vAta kabUlI A dhana mane seMpI dIdhuM che, ane tenA pApakRtya mATe tene atyaMta pastA thayA che. A badhI vAta bahAra AvatAM tArA ane tArA patinA, temaja sonI ane tenI patnInA jIvanane bhAMgIne bhUko thaI jAya; paNa AvuM bane tema huM IcchatuM nathIeTale A vAta ahIMthI ja patI gaI ema samajavAnuM che. sonI ane tArA vaccenI maitrInA saMdarbhamAM prema nahi paNa mehanuM tatva hatuM ane lagnajIvanamAM pati Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 ] [ zIladhanI kathAo-1. -patnImAMthI kAI eka ke ane jyAre zarIranA mAhune va thaI zIlanuM khaMDana kare che, tyAre dharatIka panA AMcakAthI tArAja thayelI samRddhinA bhaMgArarUpa teonuM jIvana khanI jAya che. manuSyane sAcA ane khATA vaccenA bhedna samajavAnI buddhi prApta thaI che, pazuemAM A zaktinA abhAva che. Ama chatAM je rIte tArA pALelA kUtarA tane vaphAdAra rahyo, te rIte mAnavadeha dhAraNa karyAM chatAM tuM tArA dhaNI pratye vaphAdAra na rahI zakI. jamInamAM vAveluM khI jema tuta ja che. ke jhADa khanI phaLa ApatuM nathI, tema karelAM adhama kAnu phaLa A lAkamAM tu ja AvatuM nathI, paNa dhIme dhIme pAkathA khAda Ave che ane adhama karanAranA samULage nAza kare che. pApa ja pApInA vinAza neAtare che, e vAtanu tane bhAna haiAta te AvuM hINuM kRtya te na karyuM " hAta ! dareka strI satI tarIke jagatanA mAnavIe mATe va MdanIya che, paNa eka ja vakhata asatI khanelI strI e ja janme kadI satI anI zakatI nathI. strI ane puruSa e baMnenAM jIvanamAM je kSaNe zIlane DAgha lAge te ja kSaNathI sAcA arthamAM tA tee manuSya kahevarAvavAne lAyaka ja nathI rahetAM.' abhayakumAranI vAta sAMbhaLI mAhinIne pastAvAnA pAra na rahyo, ane tenAM cakSumAMthI padmattApanAM AMsunI dhArA vahevA lAgI. tene tenI bhUla samajANI ane abhayakumAre tene kalaMkamAMthI khacAvI lIdhI te mATe upakAra mAnatAM kahyuMH 8 mahAma'trIjI ! Ape mane adha:patananI U'DI khAImAMthI Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19. adala InsApha ] [ 187 bacAvI lIdhI che, ane ApanA AvA ahesAna mATe lavAbhava huM ApanI RNI rahIza. jIvanamAM jevI bhUla karI tevI bhUla kadI na karavAnI huM Apane khAtarI ApuM chuM.' brAhmaNane dhana pAchuM maLyAnA Anada thayA. tenI riyAda tA dhana pAchuM meLavavA mATenI hatI, paNa catura mahA-maMtrIe tene tenI patnI paNa pAchI meLavI ApI hatI, jenI khakhara abhayakumAre tene kadI paNa paDavA na dIdhI ane bhaMgArarUpa banavAne sajAyelAM e jIvanane amRtarUpa manAvI dIdhAM. thADA divaseA khAda zreNika rAjAe pAtAnA mahAmaMtrI akSayakumArane brAhmaNunI phariyAda khAkhatamAM zuM thayuM te viSe pUchatAM abhayakumAre badhI hakIkata je rIte khanI hatI te vaNavI kahyuM : 'mANasanI prakRtimAM amuka aMze gunAnuM tattva rahelu hAya che. sa MjogeA, ghaDatara, sAMskAra e badhAM para e pramANu vadhavA ghaTavAneA AdhAra rahe che. mANase karelA gunAnA guNudeSanA vicAra karatI vakhate mukhyatve kevA saMjogeA ane paristhiti vacce gunAhita kAya karavAmAM AvyuM che tenA paNa khyAla. karavA jarUrI che. A kissAmAM seAnInI patnI bimAra hatI ane brAhmaNa khAInA pati lAMbA samayathI paradeza hatA. ane jaNA DhALanI ja rAha jotA hatA ane eka bIjAne eka khIjAmAM anukULatA maLI gaI. mAnavaprakRtinA mATeA duzmana kAI hAya tA te vAsanA che, ane te jyAre tenu agna. ugAme che tyAre bhalabhalAne paNa tenA sAmanA karavAnu muzkela bane che.' Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 ] [ zIladhanI kathAo-1. < hIla khAtara mAnI zreNike jarA ugra thaI kahyuM : laI e ke vAsanA bahu kharAba vastu che, paNa tethI vAsanAne tAme thaI kAI durAcAra Adare, vizvAsaghAta kare, vyabhicAra seve ane cArI jevuM adhama kAma kare, te paNa AvA gunegArane vagara zikSAe javA devA ? te te pachI A jagatamAM zune AArAnI saMkhyA ghaTavAne khadale dina-pratikrina vadhatI ja javAnI !' abhayakumAre kahyuM: 'pitAjI! kAI paNa khAkhata viSe tenA eka azanA khyAla rAkhI niNa ya karavAmAM Ave, tA e nyAyazAstranI viruddha che ane dharmazAstramAM paNa tene ajJAnadazAnI bhUmikA mAnavAmAM AvI che. ekAMgI vastumAM pUrNa satya AvI jatuMnathI eTale ja mApaNe anekAntavAdamAM mAnIe chIe. kAI paNa strI ane puruSa jyAre gunAhita kAya kare tyAre e kArya samadhamAM gunAnA tattva para ja samagra rIte bhAra na mUkatAM kayA sa MjogA, kaI paristhiti ane kevA vAtAvaraNa vacce tee pApanA mArge ghasaDAI gayAM tenA paNa vivekapUrvaka vicAra karavA joIe. eka brUnIne sAmAnya rIte phrAMsInI zikSA karavAmAM Ave che, paNa e ja khUnIne jyAre khUna karavA mATe uzkerAvAnuM yathA kAraNa maLyuM heAya tyAre khUnanA aparAdha mATe paNa tenephrAMsInI zikSA thaI zakatI nathI. seAnI ane mAhinInA aparAdhanI vAta jAheramAM AvatAM te ubhayanAM jIvana tA chinnabhinna thaI jAta, paraMtu sAtheAsAtha niraparAdhI seAnInI patnI ane mAhitInA patinuM jIvana paNa duHkhamaya banI jAta. adhamamAM adhama mANasanuM paNuM jIvanaparivartana thatAM teesa' Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19. adla InsAk ] [ 189 banI gayAnA itihAsamAM aneka dAkhalAo che, tema Ada kissAmAM gunegArAne taka ApavAthI teonA jIvanamAM rivana thaze evI khAtarI thavAthI nyAya karatAM yAnI dRSTi mane vadhu mahattvanI lAgI. kaThAra nyAya, ugra nyAya, kaDaka nyAya ghaNIvAra mAnavInA jIvanane bhAMgIne bhUkA karI nAkhe che, jyAre nyAyane sAcA hetu teA gunegAranA jIvananuM navuM ghaDatara karavAnA che. mAnavIne teNe karelA doSa mATe pazcAttApa thAya ane pharI vakhata tevu' kAya karavA na lalacAya evI paristhiti UbhI karavI e ja adala InsApha ane e ja sAcA nyAya che.' zreNike kahyuM : nyAya ane dayA e baMne bhinna bhinna Akhata che. garIba, gAla ane du:khI leAkeA pratye dayAbhAva IcchavAyAgya che, paNa gunegArane te tenA aparAdhanI ceAgya zikSA kAI paNa sa MjogeAmAM thavI ja joIe.' abhayakumAra zreNikanA mananuM samAdhAna karatAM kahyuM: * gunAnI zikSA pAchaLanA hetu aniSTanu thatu' AcaraNa aTakAvavAnA che, ane nyAyanI A ja sAcI praNAlikA che. gabhIra bimArImAM khAheAza cikitsakanI jema jarUra paDe che, tema adhama pApIo pratye vadhumAM vadhu dayA ane anukaMpA bharyAM vartAvanI paNa jarUra rahe che. je nyAyathI mANasane peAtAnAM gunAhita kRtyA mATe zarama ane pazcAttApa thAya e ja nyAya sauthI zreSTha che, ane gunegArA mATe enAthI vadhu ceAgya zikSA khIjI hAI zakatI nathI.' Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 ] [ zIladharmanI kathAo-1 abhayakumAranI dalIlathI zreNikane manane saMteSa na thatAM teNe kahyuM: "bagaDelA dUdhane jema ukaraDe pheMkI devuM paDe che, tema aparAdhI mAnavene jelamAM dhakelI devA e jagya mArga che. mANasane koI paNa prakAranuM vyasana paDayA pachI temAMthI jema e mukta banI zakatA nathI, tema aparAdhI mAnasa paNa kaI divasa sudharI zakatuM nathI." abhayakumAre zreNikanA mananuM samAdhAna karatAM chelle kahyuM: "pitAjI! sonI ane pelI brAhmaNa strIne sAcA arthamAM pitAnA hInakRtya mATe pazcAttApa thate joyA pachI ja teo pitAnA jIvananuM navesarathI ghaDatara karI zake e hetuthI temanA pratye meM dayA dAkhavI che. phATI gayelA dUdhane pheMkI devAne badale tenA para prema karI temAMthI je uttama mIThAI banAvI zakAtI hoya te pachI, saMge, vAtAvaraNa ane paristhitine vaza thaI mArgabhUlelA mAnavIone gya taka ApI zA mATe uttama nAgarika na banAvI zakAya ?' rAjagRhInA rAjavI zreNikane abhayakumAranI dalIla -athArtha lAgI ane te prakaraNane tyAM aMta Ave. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. vedanA ane mukti mAravADamAM AvelA meDatA zaheranI smazAnabhUmi najIka eka adbhuta ceAgI dhyAna dharI rahyA hatA. e gAmanA nagarazeThanI putrI sujAtAnAM lagna tyAMnA ja eka pratiSThita zeThanA putra sAthe thayAM hatAM. paNa kamabhAgye lagna pachI gheADAM ja varSoMmAM tenA pati mRtyu pAmyA, ane patinA zakha sAthe khaLI maravA te mazAbhUmi tarapha jaI rahI hatI. tenI sAthe aneka strI-puruSA hatA. ' ceAgIe khAInA satI thavAnI vAta jANI, eTale sujAtA pratye tene anukapA jAgI ane upadeza devAnI sphuraNA thaI. sujAtAne peAtAnI pAse melAvI temaNe kahyuM : ena ! tArA patinA niva deha sAthe citAmA khaLI maravA tuM taiyAra tha che. paNa mane te AmAM tArA pati kANu ? e ja vAta samajAtI nathI. phrehane pati mAnatI haiA tA tArA patinA deha tA ahIM ja paDelA che. tArA patinA AtmAne pati mAnatI hai| tA AtmAnuM kadI mRtyu thatuM ja nathI, te teA karmAnusAra eka dehamAM mukta thaI anya deha dhAraNa karI le che. ' sujAtAe kahyuM : 'gurudeva! mArA patinA AtmAnI je gati thaI tevI ja mArI thAya evI IcchApUrvaka huM" mArA patina mAge temanI sAthe ja prayANa karI rahI chuM. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAyInI vAte ja chatAM tenA pati thayuM lisa hAva saMvedanA ) 192] [ zIladharmanI kathAo-1. paNa bahena! ema banavuM zakya nathI. mRtyu bAda AtmAnI gati tenI IcchAnusAra nahIM paNa karmAnusAra thAya che. tethI AtmahatyAnA mArge tArI IcchA bara Avaze nahIM." yegInI vAte sujAtAne vicAratI karI mUkI, paNa tema chatAM tenA mananuM samAdhAna na thayuM eTale kahyuM : gurudeva ! dAMpatya jIvanamAM pati-patnInA deha bhinnabhinna hovA chatAM baMnenAM mana, hRdaya ane saMvedanA evAM te ekAkAra thaI gayelAM hoya che ke baMnemAMthI ekanuM mRtyu thatAM jaLa vinA jema mIna jIvI na zake tema anya paNa jIvI zakatuM nathI." gIe kahyuM: "bena mInanI jAti tiryaMca che, ane pANI vinA na jIvI zake e tenI prakRti che. mAnavanI bAbata judI che kAraNa ke e samaju ane vicAraka che. dAMpatya jIvanamAM baMnemAMthI ekanuM mRtyu thatAM je pAtra vidyamAna heya, tenI smRtimAM mRta priyajana jIvanta ja rahe che. je prema mAtra Indriyane ja AdhIna che, te premane aMta te IndriyajIvana pUruM thatAM ja AvI jAya che. bAkI janma ane maraNa, sAga ane viyega, e te mAnavajIvanane kudaratI kama che. saMsAranI racanA ja evA prakAranI che ke jemAM tamAma skUla saMbaMdhone, badhA ja prakAranI prIta sagAI ene eka divasa aMta Ave ja che, kAraNa ke A aMta kadI na ja Ave te e mAnava, jIvana-maraNanA viSacakramAMthI kadApi mukta ja thavA na pAme." sujAtAe kahyuM: "strI jAti mATe jagatamAM kaI paNa prakAranuM duHkha sahana karavAnuM zakya che, paNa patinA Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. vedanA ane mukti ] [ 193 mRtyunuM duHkha strIo mATe asahya che. lagna jIvanamAM patinA prANa-AtmAe ja patnInA svayaMprANu-AtmA banI jAya che, eTale vidhavA strI mATe pati vinAnuM jIvana eka prakAranA narkAgArarUpa banI jAya che. Apa mane AzIrvAda Ape jethI patinA zakha sAthe mArA jIvananA aMta lAvI A asahya duHkha ane paritApamAMthI mukta banuM.' * ceAgIe kahyuM : ena ! du:kha ane muzkelIone sAmanA karavAnI azaktinA kAraNe ApaghAtanA mArge jaI je mAnavI jIvananA a'ta lAve che, tenA bhAgyamAM navA janme e ja duHkhA ane muzkelIe pAchAM sAme AvI UbhAM rahe che. eka jIvananA jyAMthI aMta Ave che, tyAMthI ja anya jIvananI zarUAta thAya che. duHkhathI dUra nAsI javAne badale duHkhanAM kAraNe| samajI puruSArthInA mArge tene dUra karavAnA prayatna karavAmAM ja mAnavajIvananI zAlA che. sa`sAra ane jIvana viSenu' satya je mAnavI samaje che, te udayamAM AvelAM karmAne vedana karavAmAM khinnatA nahIM paNa prasannatA anubhave che. tArA pati pratyenA prema nahI. paNa mAha tane AtmahatyAnA paMthe laI jAya che. mAhadazAnA nazA jagatanA koI paNa padArthanA nazA karatAM vadhu bhayaMkara ane khataranAka hAya che. zuddha prema hoya tyAM premanuM svarUpa vyApaka banatuM jAya che. amuka pAtramAM ja keda thayeleA prema jo vistRta ane prema mAtra AbhAsa che, arthamAM te mAhanuM eka vyApaka na banatA hAya tA tevA eka prakAranA bhrama che ane sAcA 13 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 ] [ zIladhanI kathAo-1. bhrAmaka svarUpa che. parapadA paravatu ke anya vyaktinA sAMnidhyamAM ja jo prema anubhavAtA hAya teA te prema nathI paNa meha che. pazu lagnanA mULa Adaza tuM samajI zakI nathI eTale tArA patinA mRtadeha sAthe khaLI maravA tuM taiyAra thaI che.' ceAgInI AvI vAta sAMbhaLI sujAtAe Azcarya anulakhyuM ane tarata pUchyuM': gurudeva ! te pachI Apa ja mane lagnanA Adaza na samajAve ?" ceAgIe lagnanA Adaza samajAvatAM kahyuM : H mAnavajAtane tenA pUrva taraphathI je tattvA ane vRttionA vArasA maLyA che, temAM vAsanA ane vikArAne paNa samAveza thAya che. mahAmAnavA AvI vAsanA ane vikArAnu zuddhIkaraNa karI tenA veganA pravAhane muktinA patha tarapha dorI jAya che. parantu dareka mAnava mATe A zakaya nathI, eTale vAsanAnA veganA pravAhane jyAM tyAM jatA aTakAvavA RSi-munioe mAnavajAta mATe lagnaprathAnI yAjanA karI che. vAsA e prakRtinA sauthI mahAna yAho che, ane strIpuruSanI amuka uMmare khAsa karIne enu jora vizeSa hAya che. lagnanI prAthamika avasthAmAM AkaSa Na ane mehanu' tattva savizeSa hAI zake, paNa dhIme dhIme tenu' premamAM parivartana thavuM joI e. jeTalA pramANamAM prema vikasita thAya che, teTalA pramANamAM kAmanu vilInIkaraNa thatuM jAya che. lagnanA mULa hetu vAsanAne poSavAnA nathI, paNa vAsanAmAMthI mukta thavAnA che. ' Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI, paNa ya che ane tenA vilIna 20. vedanA ane mukti ] [ 195 ' sujAtA vacce ja bolIH "vAsanA vinAne prema hoI zake? pati-patnI vacce vAsanAjanita kaI prakAranuM AkarSaNa na hoya, ane tema chatAM e baMne pAtramAM premanuM tatva hoI zake kharuM?" gIe kahyuM: "prema ane AkarSaNa eka bIjAnAM pUraka to nathI, paNa virodhI tattva che. AkarSaNanI bhItaramAM vAsanA paDelI hoya che ane premanA astitvamAM vAsanA TakI zakatI nathI. jeTalA aMze vAsanA vilIna thAya che teTalA aMze prema vikasita thAya che ane premanI pari pUrNatAmAM vAsanAne abhAva ja hoya che. prema ane vAsanA ubhaya sAthe rahI zakatAM ja nathI." sujAtAe kahyuM "gurudeva! lagnajIvananuM dhyeya zuM? e dhyeyanI siddhi kyAre prApta thaI gaNAya? pati-patnI sAthe ja jIve ane sAthe ja temanA jIvanane aMta Ave, emAM ja lagnajIvananI saphaLatA nathI ?" gIe kahyuM: "lagnajIvananI zarUAta kadAca vAsanAthI thAya, paNa tenuM aMtima dhyeya te premanI prApti hevI joIe. vAsanAnuM premamAM rUpAMtara thavuM e bhautika lagnamAMthI AdhyAtmika lagnamAM praveza karavAnI bhUmikA che. prema e kAMI sthaLa vastu nathI ke tenI Apa-le thaI zake. premanI prApti pachI jIvanamAM anya kaI vastunI tRSNa ja rahetI nathI, ane rahe te mAtra AtmasamarpaNanI. AtmasamarpaNa e ja premanI phalazruti che. AtmahatyAnA mArge samarpaNa nathI Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 [ zIladharmanI kathAo-. thaI zakatuM. be bhinnabhinna AtmA vaccenuM thayela aikya kadI khaMDita thaI zakatuM ja nathI, kAraNa ke tyAM deha gauNa che, AtmA ja mukhya che. be pAtramAMthI ekanuM mRtyu thatAM anyanI sAcI ane svAbhAvika premanI lAgaNImAM oTa na AvatAM bharatI thAya che, kAraNa ke premane A ja svabhAva che. dAMpatya jIvananA anubhavanA aMte pati-patnI ulayanA hRdayamAM prakAzanuM sAmrAjya phelAI jAya, ane teo saumAM pitAne temaja pitAne saumAM jevA lAge tyAre lagnanI siddhi thaI gaNAya. emAM patie patnI pAchaLa ke patnIe patinI pAchaLa maravAne ke jIva ApI devAne prazna ja nathI, kAraNa ke teonuM parasparanuM joDANa sadAkALa mATe avicchinna ane avicchedya hoya che. jenAmAM rAga, meha ane vAsanA che, tevAM strI-puruSa vidhavA ke vidhura thatAM rIbAya che, mUMjhAya che ane AghAtanA kAraNe AtmaghAtanA paMthe jatAM acakAtAM nathI, paNa A badhuM meharAjAnI eka prakAranI lIlAne AbhArI che, temAM prema tatva jevI koI vAta ja nathI. dayArdrabhAve sujAtAe kahyuM: "gurudeva! anukULa paristhiti, vAtAvaraNa ane saMjogomAM Apa kahe che te lagnane Adarza yathArtha che, paNa pratikULa vAtAvaraNamAM jyAM sAdhanane ja abhAva che ane rIbAtAM rIbAtAM ja jIvavAnuM hoya che, tyAM AvA AdarzanI siddhi kaI rIte thaI zake?" gIrAje kahyuM: "bena ! apUrNa mAMthI pUrNa banavA mATe kaI mukhya sAdhana hoya te te du:kha che. Atmadarzana Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. vedanA ane mukti ] | 197 athavA te| AtmAnI oLakha mAnavajAtane sukha dvArA nahi paNa du:khanA mArge ja thaI zake che. te baLe, nIvaNa lohI asthi-arthAt zAka dvArA ja mAnavInA jIvananI zuddhi thAya che. melAM kapaDAMne svaccha karavA mATe tene bhaThThImAM tapAvavuM paDe che ane pachI ja jema te zuddha thaI zake tema AtmAnuM zuddha svarUpa prApta karavA kamarUpI melane duHkha ane AghAtarUpI bhaThThI dvArA dUra karavA paDe che. du:kha e ja jIvananI mahAna sAdhanA che, enI jene khAtarI thaI gaI, tene duHkha duHkharUpe nahi paNa sukharUpe lAgavAnuM. sukha ane duHkha e mAtra mananI savedanA che. mAnavI peAtAnA manane ceAgya rIte keLave teA tenA mATe sukha-duHkha ane sarakhAM khanI jAya, eTale ke emAMthI anukULatA-pratikULatAnA raMga nIkaLI jAya. je lAke sukhanA artha samajatA nathI, e ja lAke sukhanI pAchaLa paDe che. sukhanA sa`skArathI pedA thatA rAga duHkhanA anubhava karAve che, te vastutArA patinA mRtyumAM te' pratyakSa rIte anubhavI. A banAvamAMthI medhapATha levAne badale tuM AtmaghAta karavA taiyAra thaI che. e bhAre AzcayanI vAta che.' sujAtAe kahyuM: patinA viyetranA kAraNe zeSa jIvana Atta ane raudra dhyAnamAM pasAra karavAne badale evA jIvanane aMta lAvavAmAM khATu' zuM che? keI khAkhata ApaNA hita ke sukhanI viruddha heAya chatAMye ApaNA aMtarAtmA kahe - te ja pramANe vavAnA ApaNA dharma nathI zuM ? ' ' cegIrAje kahyuM: 'tyAga, bhAga, alidAna ane samapazunI bhUmikA para ja prema jIvanta rahI zake che, e vAta Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 ] [ zIladharmAMnI kathAo-1 sAcI che; paraMtu e bhUmikA sahajIvana dvArA ja jIvaMta rahI zake ema mAnavuM e jIvananI mATAmAM mATI bhramaNA che. ApaNA aMtarAtmA kahe te ja pramANe vartavu e sAce mArga hAvA chatAM, tArA aMtarAtmA Ama zA mATe kahe che tenAM UMDANamAM UtarIza tA tane khAtarI thaze ke tuM tArA aMtarAtmAne chetarI rahI che. je satya nathI, te kadI dhama rUpa khanI zakatuM nathI. AvI rIte maLIne pati pAchaLa satI thavuM emAM viveka ke bahAdurI nathI, paNa mAtra du:kha, vedanA, vyathA ane yAtanAnA kAraNe palAyana karavAnI-bhAgI chUTavAnI tuccha vRtti che. jIvananuM khalidAna devuM e dharma che, paNa te parAthe hAya tA; peAtAnAM sukha, zAMti ke svAtha arthe hAya tA nahI', tAttvika daSTie tA koI koInA pati nathI, koI kAInI patnI nathI. pati-patnInuM milana sa`ceAgajanya che. eka bhavanAM pati-patnI anya bhavamAM mAtA putra paNa thavAnI zakayatA che, eTale sa'cAgajanya khadhu' ja anitya, azaraNu ane upAdhirUpa che. AtmA eka nitya che, anya sava padArtho AtmAthI bhinna che ane paravastunA sabaMdha e azubha che. A vAta jyAM sudhI tane nahI samajAya, tyAM sudhI anekavAra Ama agnimAM paDI maraNane zaraNu jaIza tA paNa, tArA duHkhanA aMta AvavAnA nathI tenI khAtarI rAkhaje. cegIrAjanI vAta sAMbhaLI sujAtAnAM AMtara cakSu khulI gayAM ane tenI brAntinA nAza thayeA. vAsanA ane zuddha prema vaccenA taphAvatanuM tene bhAna thaI gayuM. zarIranI kSaNabhaMguratA, anityatA ane nazvaratAnA jJAnanI sAtheAsAtha Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. vedanA ane mukti ] [ 199 AtmAnI nityatA viSe paNa tene khAtarI thaI gaI. patinA zaba sAthe baLI maravAne vicAra teNe jAte karyo, ane tenA evA nizcayathI saune AnaMda thayo. - DIvAre patinA zabanI citAne agni pragaTaTyo, ane temAMthI pragaTelI jvAlA ane dhumADAnI sAme te animeSa daSTie joI rahI. sujAtA gIrAjanI najIkamAM beThI hatI. tenI AMkhamAM AMsuo na hatAM, ane chatAM tene kamaLa AtmA karuNa rIte AkaMda karI rahyo hato. je puruSamAM teNe pitAnuM sarvasva mAnyuM hatuM, jenI para tene pitAnA prANa ane AtmA karatAM paNa vizeSa prema hatuM, jenA sAMnidhya vinA e potAnA jIvananI kalpanA ja nahotI karI zakatI, jene teNe potAnA samagra deha ane AtmAne mAlika mAnya hatuM temaja jenI sAthe baLI marIne jIvanane tyAga karavAne daDha nizcaya karyo hate, te ja puruSane agnimAM vilIna thatA joI tenA hRdayamAM je mane vedanA thatI hatI, te evI pracaMDa ane ugra hatI ke te joIne gIrAjanuM vaja jevuM kaThaNa haiyuM paNa dravI UThayuM. samagra jIvana daramyAna strIthI alipta rahelA e gIrAjane te divase lAgyuM ke, IzvaranA prema karatAM nArIne prema kaI paNa rIte Utarate nathI. Izvare pitAnA samagra premano AvirbhAva kema jANe strI jAtimAM ja na mUkyo hoya tevI temane lAgaNI thaI . gIrAjane bhaya lAgyuM ke kadAca vagara agnie AvuM dazya jotAM jotAM A strInA prANa ApoApa nIkaLI jaze, eTale tene sAMtvana ApatAM teo sujAtAne kahI rahyA hatA Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 ] [ zIladhanI kathAo-1. mAtA! mAnavIne du:khanA ghA sahana karavA paDe che, tenu kAraNa e nathI ke enAmAM kAMIka kharAba tattva che. mAnavI je vastu, padArtha ke vyakti pAchaLa ghelA thAya che, te vastu, paTTAtha ke vyakti, nitya-zAzvata-mamatya nathI e mahAna satya samajAvavA kudarata peAtAnA priya mAnavI para AvA ghA kare che. tethI ja kahevAya che ke Izvara mANasane zeka eTalA mATe Ape che ke, enI dvArA e vadhu suMdara, vadhu pavitra mane, mANasajAtane AnaMda karatAM meATI bheTa zeAkanI maLI che. mAnavInA vizuddha AtmAnI AsapAsaka rUpI jaDatvanAM paDa khAjhI gayAM hAya che, tene dUra karavA mATe kudarate je eka meluM auSadha ApyuM che-te vedanA che. mAnavI ane tenAM karmo vacce evI tA sa'lagnatA che ke dareka mAnave teNe karelAM karmonuM phaLa avazya bhAgavavu paDe che. A daMDanIti mAnavajAta mATe zAparUpa nathI paNa AzIrvAdarUpa che. enI pAchaLa acaLa tattva raheluM che, ane kudarata mANasane vedanA ApI e vedanA dvArA te siddha kare che. vedanA vinA mukti nathI. prakRti jyAre mAnavInI muzkelImAM vadhArA kare che, tyAre sAtheAsAtha enI samajazakti, sahanazakti ane buddhiaLamAM paNa vadhAro kare che. mAtAnA garbhamAM rahela' khALaka vedanA sahyA pachI ja garbhAzayamAMthI muktatA prApta kare che, tema vedanAne mAge ja mAnavIne AtmA siddhadazAne prApta karI zake che.' . itihAsa kahe che ke pachI teA sujAtA A ceAgI mahAtmAnI paramaviduSI zrAvikA banI gaI, eTaluM ja nahi paNa zrImad AnaMdaghanajIe racelA bhagavAna AdinAthanA prathama stavana dvArA te amara banI gaI. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21. bhAga ane tyAga kAzAMkhInA rAjA jitazatrue rAjapurAhita kAzyapanA maraNu khAda tenI jagyAe navA purAhita nImyA. kAzyapanA mRtyu vakhate tene kapila nAme ummaralAyaka putra hatA, paNa teNe khAsa abhyAsa karyAM hatA nahi eTale rAjapurAhitanI jagyA tene na maLI. navA purAhita eka vakhata ThAThamAThathI rAjamArga parathI jaI rahyo hatA, tyAre kapila ane tenI mAtA yazA tenA makAnanI aTArI parathI tene joI rahyAM hatAM. purAhitanA vaibhava joI yazAne jUnA divaso yAda AvyA, ane patinuM smaraNa thatAM svAbhAvika rIte ja tenI AMkhamAMthI AMsue vahI gayAM. kapile mAtAne raDavAnuM kAraNa pUchatAM teNe kahyuM: te abhyAsa na karyuM eTale tArA sadgata pitAnI jagyAe rAjAe A navA purAhitanI nimaNuMka karI, ane je vaibhava temaja hoddo tane prApta thavA joItA hatA, tenA adhikArI Aje anya thaI beThA che.' mAtAne thayelA AghAtanI asara kapila upara thaI ane tenI manevedanAnuM kAraNa paNa te samajI gayA. kapile AgaLa abhyAsa karavA dRDhanizcaya karyAM, ane mAtAe tene zrAvastimAM rahetA tenA patinA mitra IndradattanetyAM abhyAsa arthe mAkalyA. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 ] [ zIladhanI kathAo-1. kapila yuvAna ane dekhAvaDA hatA. te bhale, bheALA, sIdhA ane saraLa svabhAvanA hatA. sa'sAranI AMTIghUMTIe ane jagatanA kAvAdAvAothI te taddana ajANa hatA. mAtA sivAya anya koI strInA paricayamAM te bhAgye ja AvyA hatA. viSaya-vikAra ane kAmanAethI te alipta rahyo hatA. indradatta peAtAnA mitranA putrane joI ghaNA rAjI thaye ane teNe kapilanA vidyAbhyAsa mATe tamAma sagavaDo karI ApI. indradatte kapilanA rahevA mATe eka zeraDInI vyavasthA karI ApI, ane sAMja-savAra IndradattanA mitra zAlibhadranA atithi-bhAjanAlayamAM jamavA mATenI goThavaNa paNa karI ApI. atithi-bhAjanAlayanI kArabhAraNu eka svarUpavAna dAsI hatI ane te rAja kapilane jamavAnuM pIrasatI. dAsInI AMkhAne kapila gamI gayA ane tenA hRdayane paNa bhAvI gayA. kapila zarUAtamAM te nIcuM ja mAM rAkhI jamatA ane dAsI tarapha kadI UMcI AMkha karIne jotA paNa nahI. paraMtu tenI prakRtimAM rahelI AvI saumyatA ane mugdhatA para ja pelI dAsI kapila para meAhI paDI. pachI tA maitrI thatAM dAsI ane vakhata kapilanI sAme besI jatanapUrvaka tene khavarAvatI, ane pariNAme khaMne vaccenA saMsaga vacceA. saMsaga mAMthI paricaya, paricayamAMthI sneha, snehamAMthI prIti ane prItimAMthI ekabIjAne eka bIjA pratye anurAga thayA. strIjAtimAM svAbhAvika rIte ja eLakhANa-pichANa karI levAnI AvaData puruSA karatAM vadhu pramANamAM hAya che, Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21. bhAga ane tyAga ] [ 207 kAraNa ke enAM saujanya ane hRdayanI udAratAnI khAkhatamAM meATAbhAge te puruSA karatAM mAkhare hoya che. tethI ja atha ane vANI e mane khAkhatamAM strIonI prakRti vadhu uDAu mAlUma paDe che. paraMtu strIne AvI uDAuvRttinA pUrepUro lAbha uThAvatAM paNa AvaDe che. AvA guNAthI phUMka vakhatamAM dAsI kapilanA AkaSa Nunu kendra banI gaI, ane tenA priyajananA aMtaramAM peAtAnuM sthAna jamAvI dIdhuM. vidyAthI kapilanA kaThora jIvanamAM rUpALI dAsI tenI prItimaya pravAsasaginI manI gaI ane pachI tA tene mAyApAzamAM khAMdhI lIdhA. dhRtane gADavA ane agni eka thatAM jema bhaDakA thAya che, tema yuvAna strI ane puruSane ekAMta maLatAM pramaLa vAsanA utpanna thAya che. A pramaLa vAsanA paNa agninu eka svarUpa che, jemAM strI ane puruSa pata`giyAnI mAphaka khaLIne khAkha thaI jAya che. yauvana eTale ja jIvananA bhUlabhUlAmaNI kALa. e vakhate strI ane puruSa viveka, buddhi, guNu, sauMcama, tapa ane vidyA badhuM ja bhUlI jaI praleAlananI pAchaLa AMdhaLA thaIne doTa mUke che. yauvana avasthA evA prakAranI ekaaMdha avasthA che ke jemAM dekhI zakAya ghaNuM, pazu samajI zakAya bahu ochuM. zrAvastImAM eka vakhata rAsapUrNimAnA utsava cAvatA hatA. eka sAMje bhAjanavidhi pUrI karyo khAda dAsIe snehALa bhASAmAM kapilane kahyuM: Aje rAte huM rahuM chuM te bhATanI galImAM kaca-devayAnInI kathA che, tame mArI sAthe te sAMbhaLavA Avaze ?" strInA premI mATe, 6 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aii kathA nuM vadha zIkhavA 204 ] [ zIladharmanI kathAo-. strInI vAta mAtra vinaMtinA rUpamAM hovA chatAM premIjana mATe te te AjJA samAna banI jAya che, ane te rIte baMne jaNAM sAthe kathA sAMbhaLavA gayAM. kaca-devayAnInI kathA suMdara hatI. bRhaspatine putra kaca zukrAcAryanI pAse saMjIvanI vidyA zIkhavA Ave hate. aneka Apattio-vipattio sahana karI zukrAcAryanI lADakI putrI devayAnInI bhalAmaNa ane sahAya vaDe karo e vidyA prApta karI. devayAnI zukrAcAryanI mAtra putrI nahi, paNa priya ziSyA ane durlabha vidyAnI adhikArI hatI. kacanA rUpe te nArIne ghAyala karI hatI. vidyA prApta karI kaca jyAre vidAya mATe devayAnInI rajA levA gayo, tyAre teNe tene mArga rokI lIdhuM ane tenI pAse pitAnA premanuM nivedana karyuM. guruputrI eTale te bhaginI. tethI kace 'devayAnInA prastAvane svIkAra na karyo. nArI A jagatamAM badhAM kaSTa sahana karI zake che, paNa premane pratIkAra tenAthI sahana nathI thaI zakate. kacanI spaSTa nA sAMbhaLI devayAnIe abhizAparUpI viSa ThAlavatAM kahI dIdhuM: "tArI vidyA vyartha jaze-tArA jIvanamAM e kevaLa bhArarUpa banI raheze." kaca-devayAnInI kathA pUrI thaI ane kapila tathA dAsInI navI kathA zarU thaI. kathAnI pUrNAhuti pachI kapila dAsIne tenA ghera mUkavA jatAM bahu moDuM thayAthI rAta tyAM ja rokAI gaye. Ameya rAtanA zayyAmAM sUtI vakhate dAsI ane kapila baMne ekabIjAnI chAyA te anubhavatAM ja hatAM, jANIne te Ama chAyA Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21. bhAga ane tyAga ] [ 205 paNa te rAte chAyAne badale kAyA sulabha banI gaI. dAsIne pratIkAra karavAthI pAte prApta karelI vidyA paNa bhArarUpa. anI jAya, e bhaye dAsI sAthe gAMdhava lagna karI ane pati-patnI anI gayAM. anurAganuM pariNAma AsaktimAM AvyuM ane gRhasthAzramanI zarUAta thaI. vidyAbhyAsa bhUlI kapila pennI dAsI sAthe kAmabhAge bhAgavavA lAgyA. kAmaleAgA bhUtAvaLa jevA che. anekavAra bhAgavavA chatAM tRpti thavAne badale kAmabhogAmAM rasanI pipAsA vadhatI jAya che. kAmabhAge agni jevA che. agnimAM jema jema IMdhaNa nAkhavAmAM Ave tema tema tenA bhaDakA vadhatA jAya che; evI ja rIte, jema jema kAmaleAge bhAgavAtA jAya tema tema te viSenI atRpti paNa vadhatI ja jAya che.. dhama zAstrAe tethI ja spaSTa rIte kahI dIdhu ke kAmabhAga zalyarUpa che, kAmaleAga viSarUpa che ane kAmabhoga bhayaMkara sarpa jevA che. jee kAmaleAganI IcchA kare che, te tene prApta karyA vinA ja dugatimAM jAya che. Ama jenI zarUAta che paNu aMta nathI evA kAmAgA kapilane adha:patananI UMDI khAImAM nIce ane nIce laI jaI tene vinAza kare, te pahelAM eka addabhuta banAve tenI vivekabuddhine jAgrata karI dIdhI. khIjA varSe vaLI rAsapUrNimAnA utsava zarU thaye ane pelI dAsI je garbhavatI thaI hatI teNe eka divasa kapilane kahyuM: have huM tamArA sa MtAnanI mAtA thavAnI Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -206 ] [ zIladharmanI sthAo-1. "chuM ane AvatI kAle amArA lokene mATe utsava che, temAM zaNagAra sajIne sau Avaze, e utsavamAM huM paNa javAnI chuM, paNa puSpanI mALA kharIdavA mATe temaja jemAM huM tamane atyaMta AkarSaka lAguM chuM tevI AsamAnI raMganI eka TAMgAIla sADI kharIdavA mATe rokaDa nANuMnI jarUra che, te tenI vyavasthA karI Ape." kapila pAse thoDA paisA hatA te teNe dAsIne ApyA, paNa teTalA paisAthI dAsIne saMtoSa kyAMthI thAya? strIonA zabdakezamAM "saMtoSa" jevo zabda heta nathI. saMteSa ane strI, baMne eka sAthamAM kadI rahI zakatAM nathI. strI eTale ja asaMteSanuM mUrta svarUpa. dAsIe kapila pAse vadhu paisAnI mAgaNI karatAM kahyuM keH "have te ApaNe bemAMthI -traNa thavAnA eTale Dagale ne pagale paisAnI jarUra paDaze." dAsInI vAta sAMbhaLI kapila mUMjhANe ane te anyamanasaka thaI gaye. dAsI cakora ane cAlAka hatI, jeke strI jAtimAM A guNe te sAmAnya rIte hoya ja che. dAsI jANatI hatI ke puruSanuM ghaDatara hamezAM Adarza patnI dvArA ja thaI zake che. lagna pahelAM puruSa te pAsA paDayA vagarane hIrA jevo hoya che ane patnIe ja pitAnI AvaData dvArA tenA para pAsA pADI sAce hIre banAva paDe che. gAzrama ane vAnaprasthAzrama pahelAM gRhasthAzramanI yejanA bhUtakALanA RSi-munioe kadAca A daSTie ja karI haze. strIonI prakRti bhAre vicitra hoya che. puruSenA mATe teo ja mUMjhavaNa Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21. bhoga ane tyAga ] [ 207 UbhI kare che, ane mUMjhavaNamAMthI mukta thavAne mArga paNa teo ja batAve che. kapilane mUMjhAyele I pelI dAsIe tene mArga batAvatAM kahyuM : "A nagaramAM dhana nAmane zeTha prAtaHkALe prathama AzIrvAda Ape tene be mAsA suvarNa Ape che, te tame AvatI kAle prabhAtamAM sauthI prathama pahoMcI jaje ane AzIrvAda ApI be mAsA sonuM laI Avaze." kapilane te rAte UMgha na AvI ane sauthI prathama pahacavA mATe rAtrinA madhya bhAgamAM ja UThI te dhanazeThane tyAM javA nIkaLI paDyo. mArgamAM nagararakSake tene cora mAnI pakaDI lIdho ane savAramAM rAjA pAse rajU karyo. kapilanI mukhamudrA jatAM rAjAne lAgyuM ke A mANasa era hoya tevuM dekhAtuM nathI. rAjAe kapilane satya hakIkata kahevA kahyuM eTale javAbamAM kapile tenA jIvanane savistara itihAsa kahI dIdhe. kapilanI satya ane karuNa kahAnI sAMbhaLI rAjA tenA para prasanna thayA, ane tene je joIe te mAgI levA kahyuM. kapile vicAra karavA vakhata mAge eTale rAjAe tene mahelanI najIkanA udyAnamAM vicAra karavA mokalyo. kapila udyAnamAM jaI vicAra karavA lAgyuM ke be mAsA suvarNa te kyAM sudhI cAlavAnuM? pachI te tenI vicArasRSTi AgaLa vadhI, ane bemathI hajAra, hajAramAMthI lAkha ane lAkhamAMthI keDa mAsA suvarNa mAgavAne vicAra Avyo. mAnavamana bhAre vicitra ane agamya che. jemAM be mAsA pUratA thaI paDe e kArya eka karoDathI paNa pUruM na thayuM. paNa tethIye saMtoSa na thatAM, ardha rAjya mAgavA vicAra Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 ] [ zIladharmanI kathAo-1. karyo ane pachI vaLI thayuM ke je joIe te mAgI levA kahyuM che, te AkhuM rAjya ja zA mATe na mAgI levuM? zAstromAM sAcuM ja kahyuM che ke "nA sTAra tA Dhoho, huM DhoNo pavanna-arthAt jema jema lAbha thAya che, tema tema lebha vadhatuM jAya che. strI mohanA kAraNe kapila mArga bhUlyuM hatuM. paNa tenuM hadaya te sphaTika jevuM zuddha ane nirmaLa hatuM. saMge, paristhiti ane vAtAvaraNane kAraNe te sAcA mArge javAne badale UdhA mArge caDI gayA hatA, paNa rAjA pAsethI zuM mAgavuM? te para vicAra karatAM karatAM tenI jJAnadaSTi jAgrata thaI te vicAra kare cheH "rAjya prApta karyA pachI paNa saMteSa te thaI zake tevuM nathI, kAraNake pachI pADozanA rAjyane bhaya lAgaze." kapilanI vicAradhArA have palaTAvA lAgI. tene vicAra Avyo ke tRNa ane kASThAdika vaDe agni kadI paNa tRpta thatuM nathI. aneka nadIone milana vaDe paNa jema samudra kadI pUrNa thaI zakato nathI, tema aneka rAjyanI prApti pachI paNa mAnavI kadI tRpta thaI zaktA nathI. Ama vicArato hate, evAmAM kapile eka kautuka joyuM. tenAthI thoDe dUra paDelA leSma para eka be macchara beThA ane tyAM eMTI gayA. thoDIvAra pachI vaLI tyAM be mAkhIo UDatI UDatI AvI ane beThI te te ceTI gaI evAmAM tyAMthI eka hAthI pasAra thaye ane hAthInA paga taLe pelI mAkhIo ane macchare kacaDAI gayA. kapile legmamAM kAmabhegenI kalpanA karI, macchara ane mAkhImAM nabaLA nI Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21. bhoga ane tyAga ] [ 209 kalpane racI, ane hAthamAM sabaLa jIvanI sthApanA karI te vicAravA lAgyuM ke, je cha AtmAthI bhinna evA padArthomAM sukha prApta karavA gayA e ja jIvane kSullaka AnaMdamAM saMhAra thayo. hAthIe leSma para najara paNa na nAkhI eTale tenA paga nIce dhULamAM maLI gayuM. tene artha ema thAya ke je jIve bheganA mArge sukha prApta karavA jAya che, te bicArAnI sthiti pilA macchare ane mAkhIo jevI thAya che ane hAthInI mAphaka je che evA bhagapadArtho sAme najara paNa karatA nathI, teone bhego kazuM ja karI zakatA nathI. A banAva parathI tene eka mahAna satya samajAI gayuM ke jIvanamAM sAcA sukha ane AnaMda bheganA mArge prApta thaI zakatA nathI, paNa e prApta karavA te mAnavIe tyAgane paMtha ApanAvo joIe. tyA muthAra - tyAga dvArA bhega kara-Asakti dvArA nahi-e sUtranA rahasyanuM kapilane bhAna thaI gayuM. tyAga e ja sukha ane bhoga e ja duHkha e vAta tenA manamAM barobara besI gaI. jyAM eTale tyAga tyAM duHkhane teTale abhAva. bheganI sAthe jema duHkha joDAyeluM che tema tyAganI sAthe sukha saMkaLAyeluM che. kAmabhogo te mAtra adhIra ane nabaLA mananA jIvane ja nAzanA mAge ghasaDe che, paNa sabaLa jIva para tenI kazI sattA cAlI zakatI nathI. kAmAe mAkhI ane maccharAnA prANa harI lIdhA, ane e ja kAmagarUpI leSma hAthInA paga taLe dhULamAM ragadoLAI gayuM. mAkhI-maccharanI mAphaka kAmagane Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 ] [ zIladharmanI kathAo-1. AdhIna thavuM ke hAthIne mAphaka tene paga nIce ragadoLI nAkhavA, ene AdhAra mAnavI para rahe che te vAta kapilane samajAI gaI. AvI samajaNamAMthI kapilane tenA pUrvajanmanI smRti thaI ane saMveganI zreNi para caDhatAM kapilane jAtismaraNa jJAna thayuM. jIvane zA hetu mATe mAnavajanma maLe che tenuM paNa svayaMbuddha kapilane bhAna thaI gayuM. A jJAnI mANasa pachI saMsAranA bhego vacce rahI zakatuM nathI. kapile paNa te ja sthAne pitAnA mastakane paMcamuSTi leca karyo ane sAdhuveSa apanAvI lIdho. A rIte cAritra grahaNa karI kapila muni rAjA pAse gayA eTale rAjAe tene pUchyuM : "tame zuM mAgavAne vicAra karyo?" kapile kahyuM: "rAjana ! tamane mArA dharma lAbha he! mane have badhuM ja maLI gayuM ane kazuM ja mAgavAnuM rahetuM nathI, kAraNa ke sarvathA IchArahita thavuM e ja vItarAgatA che. AtmAne svabhAva ja AnaMda che, paNa bhoge ane vaibhava pAchaLanI deTa ane pakaDa AnaMdamAM oTa lAve che. sAcA AnaMdanI prApti arthe mAnave tyAgatapa-saMyamanA mArge javuM paDe che ane meM paNa have e ja mArga grahaNa karI lIdho che." zrI. uttarAdhyayanasUtranuM AThamuM adhyayana kahe che ke nirbaLa ane adha kapila zudrajAtinI eka dAsInA pralemanamAM paDyA pachI paNa, tarata ja jAgrata thaI sabaLa banIne mahAna puruSArtha vaDe ugra tapazcaryA AdarI mAtra cha mAsanA aMte cAreya ghAtI karmone nAza karI kevaLajJAna pAmyA. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22. saMsAra-eka iMdrajALa nAtha saMpradAyanA mukhya mahAna cerIonA jIvana saMbaMdhamAM kahevAya che ke teo ayonijanma hatA, eTale ke kaI paNa strInI kukhethI teo jamyA na hatA. keI mAchalIne peTe, keI UkaraDAmAMthI, keI agnimAMthI, keI hAthInA kAnamAMthI, kaI kAdavanA ramakaDAmAMthI-ema teone janma A avani para thaye hate. mAchalImAMthI janmela te matyendranAtha ane gebara(chANa)nA DhagalA nIcethI maLI AvyA tenuM nAma gorakSanAtha. gorakhanAtha e te ge-rakSanAthane apabhraMza zabda che. gorakSanAthanA janma saMbaMdhamAM kahevAya che ke tenA utpattidAtA matyendranAtha hatA. matyendranAtha caMdragiri gAmamAM bhikSA mAgatAM mAgatAM dayALa nAmanA gauDa brAhmaNanA AMgaNe jaI caDhayA. temanI patnI sarasvatI niHsaMtAna hatI, eTale svAbhAvika rIte pitAne eka putra thAya teve AzIrvAda mAge ane dayAbhAvathI prerAI matyendranAthe pitAnI jheLImAMthI maMtrelI bhasma ApI ane rAte sUtI vakhate pANI sAthe te khAI javAnI sUcanA ApI cAlI gayA. sarasvatI caMcaLa svabhAvanI ane vahemI hatI, eTale bhasma UkaraDAmAM pheMkI dIdhI. bAra varasa pachI matyendranAthe sarasvatInA AMgaNe jaI bALakanA khabara pUchaLyA, eTale Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 ] [ zIladhanI kathAo-1. khinna thaI teNe bhasmane UkaraDAmAM phe'kI dIdhAnI vAta karI. matsyendranAthe UkarA pAse jaI te jamIna kheAdI bALakane ahAra kADhavo ane tenuM nAma gA-rakSa-nAtha rAkhyuM, matsyendranAthe gArakSanAthane aneka dhama zAstrAnA abhyAsa karAkhyA ane ceAgavidyAnuM apUrva jJAna ApyuM. e samaye bhAratanA AsAma pradezamAM kAmarUpa vibhAgamAM triyArAja arthAt strInuM rAjya hatuM. eka vakhata svanI apsarA menAkinIne koi doSa mATe tenA padethI zrRta karavAmAM AvI, paNa pachI deve tene sAMtvana ApatAM kahyuM : ' ahI'thI padmabhraSTa thaI triyArAjanI mukhya rANI thaIza ane mahAna ceAgIzvara matsyendranAtha khAra varSo sudhI tane patisukha Apaze, ane tenAthI tane eka putranI prApti thaze. khAra vanA aMte tane svarganuM sukha phrI prApta thaze.' 6 menAkinIe kahyuM : * triyArAjamAM koI puruSane dAkhala thavA devAmAM AvatA nathI, teA patisukha ane putraprApti kaI rIte zakaya banaze ? ' deve kahyuM : - vAyuputra hanumAna tyAM jaI ' hupAhUpa 'nI gajanA kare che ane UrdhvaretA hanumAnanA hRpakArathI tyAM strI garbha dhAraNa kare che. mALakanA garbha rahe te te sravI jAya che ane kanyAnA hAya tA te bALArUpe janme che. matsyendranAtha ane hanumAna ane paramamitrA che eTale tArA mATe matsyendranAthanI badhI vyavasthA hanumAna karI Apaze, ane tenA dvArA dAMpatyasukha prApta thaze.' Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22. saMsAra-eka IdrajALa ] [ 213 devanI sahAyathI svarganI apsarA triyArAjanI mukhya rANI tijottamA banI gaI hanumAne tenA paramamitra satyendranAthane tilottamA sAthe ceDAM varSo mATe dAMpatyasukhane anubhava karavA samajAvyAM. brahmacaryane khaMDita karavA matyendranAtha taiyAra na hatA, eTale hanumAne tene samajAvatAM kahyuM: brahmacarya mahAna sAdhanA che e sAcuM, paNa sAdhanA jyAre pradarzananI vastu banI jAya tyAre AtmavikAsane badale AtmaghAtarUpa banI jAya che. bhege pratye tiraskAra, dhRNA, sUga ke baMdhananA DarathI dUra bhAgI brahmacaryanuM pAlana karavuM e paNa sAdhakanI eka prakAranI vikRta mane dazA che. kAma samabhAva agara vikAranA kAraNarUpa nathI banI zakatA, paNa temAM je mUcha kare che, rAgadveSa kare che tenuM aMte patana thAya che. brahmacarya jIvananuM sarvottama tapa che, u ttama sAdhanA che, paraMtu tema chatAM bhegajIvanane-dAMpatya sukhane anubhava karavA chatAM, je sAdhaka temAM mUrthita nathI thata-rAgadveSane AdhIna nathI thatuM e naiSThika brahmacarya karatAM paNa vadhu zreSTha sAdhanA che. bhegathI alipta rahI bhegamAM rAgadveSa utpanna na thavA devA, temaja temAM mUcha na thavA devI, e sAdhanAnI sarakhAmaNImAM bhegamAM ramaNa karavA chatAM alipta rahevAnI temaja tenA baMdhana ane phAMsAmAMthI vimukta rahI zakavAnI sAdhanA vadhu kaThina che." - hanumAnanI dalIlane vijaya thaye, ane matyendranAthe ziDAM varSo mATe tilottamAnI sAthe gRhasthAzrama bhogavavAnuM kabUla karyuM. dAMpatyasukhanA pariNAme tilottamAne eka putraratnanI Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 ] [[ zIladharmanI kathAo-1. prApti thaI, ane bALakanuM nAma mananAtha rAkhyuM. gRhasthAzrama bhegavatAM chatAM matyendranAtha tenI tamAma yaugika kriyAo karatA. e vakhate temane vicAra paNa Avato ke A kAdavamAMthI have nIkaLI javuM joIe, paNa tittamAe tenI AsapAsa evI mAyAjALa pAtharI dIdhI hatI ke tenAthI tema karavAnuM zakya ja na bane. tilottamAnuM saundarya apUrva hatuM, ane tenAmAM nArItvanI AdarzavAdabharI pavitratA paNa hatI. jevI tenAmAM mAdakatA hatI tevI ja zItaLatA paNa hatI. matyendranAthe tilemAmAM tenA AtmAne DelAvanAra evI saundaryanI pratimA joI ane svargalekamAM tenA hRdayane DolAvanAra evA devathI vaMcita rahelI tilemAne, strIne strItvanI saphaLatA matyendranAthanA prema-paritRpta haiyAmAMthI maLI gaI. baMnee arasaparasa eka bIjAnA AtmAne oLakhI lIdhA. matyendranAtha vAsanAnA virodhI hatA ane tilottamA sAdhanAnI virodhI hatI, paraMtu premadevatAe baMne bhinnabhinna astitvane ekarUpa banAvI dIdhAM. ga, lega ane tyAgamAM rahelI zakti karatAM premanI zakti vadhI jAya che. baMnenA sukhanI koI sImA rahI nahIM. tilattama svarganA sukhane bhUlI gaI ane matyendranAtha sAdhanAnA AnaMdane vIsarI gayA. bhinnabhinna prakAranA be raMge ekaThA maLatAM temAMthI trIjA prakArane ja raMga utpanna thAya che, tevuM ja kaIka teonA jIvanamAM banyuM. mInanAthanA janme eka bIjAnI pakaDa majabUta Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22. saMsAra-eka IMdrajALa ] [ 215 anAvI dIdhI. devAne paNa IrSyA Ave tevuM sukharUpa jIvana mane jIvatA hatA. bahu varSo sudhI matsyendranAtha pAchA na pharyAM, eTale geArakSanAthane caTapaTI thaI. puruSaveze te triyArAjamAM jaI zakAya ema na hatuM tethI yAgavidyA dvArA strIrUpa dhAraNa karI triyArAjanI rajanatikAnI ma`DaLImAM teNe praveza meLavI lIdhA. rAjanatikAne tenI mRgavAdana paddhati bahu gamI, eTale eka rAte rAjabhavananA nRtyasamArabhamAM tene sAthe laI e samAraMbhamAM matsyendranAtha ane tileAttamA sAthe beThA hatA. mRda gavAdana vakhate mRdaMga para ' sama' nI thApa paDe tyAre AkhI sabhA DAlI UThatI, paNa e vakhata matsyendranAtha ekadama asvastha thaI jatA; kAraNa ke mRgamAMthI tene ceta machaMdara gArakha AyA! ceta machaMdara gArakha AyA!'nA dhvani saMbhaLAtA hatA. matsyendranAthanI asvasthatAnI vAta. catura tiaAttamAthI chUpI na rahI zakI, eTale tenu kAraNa pUchatAM matsyendranAthe tenA kAnamAM kahyu' : ' A sabhAmAM kaIka sthaLe mArA ziSya gArakSanAtha hAvA joIe, kAraNa ke mane tenA spaSTa avAja sabhaLAya che. geArakSanAtha AvyAnI vAta sAMbhaLI tileAttamAku pI. UThI, kAraNa ke gArakSanAthanI yAgazakti, brahmacarya sAdhanA ane gurubhakti viSe te madhu' jANatI hatI. tilettamA atyaMta vyavahArakuzaLa, cAlAka, buddhizALI ane samayane samajanArI strI hatI, kayA samaye kema vartavuM enuM jene jJAna hAya, Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 ] [ [ ziladharmanI kathAo-1. tene saMsArarUpI samudra pAra karavAmAM harata AvatI nathI. nRtyasamAraMbha-maMDaLImAM prathama vakhata ja rAjabhavanamAM navI AvelI bAIne tyAM rAkhIne, tittamAe anya saune javA mATe rajA ApI dIdhI. badhAM ja cAlI gayAM, eTale mRdaMga vAdana karanArI strI sAme joI matyendranAthane teNe kahyuM prANanAtha! A tamArA priya ziSya gerakSanAtha. Aja sudhI huM eka putranI mAtA hatI, have AjathI huM be putronI mAtA banI gaI" tittamAnI vAta sAMbhaLI gerakSanAtha hasI paDyA ane pitAnuM asala svarUpa dhAraNa karI UbhA thaI gurudevanA caraNe paDyA, ane pachI gupatnIne bhAvapUrvaka vaMdana karyuM. - guru ane ziSya jyAre ekAntamAM maLyA tyAre gaLagaLA banI jaI gorakSanAthe kahyuM: "gurudeva! tame AvA samartha mahAna siddhagI ! tamArI kIti ane zaktinAM cAre tarapha guNagAna ane prazaMsA thAya, tyAre ahIM tamArI A sthiti! kAmImAMthI cogI banI gayAnA jagatamAM aneka dAkhalAo che, paNa tamArA jevA siddhayegI kAmI banI gayA hoya te kisso haju sudhI sAMbhaLe nathI. sthAnabhraSTa thayelI A zApita nArIe tamane paNa tamArA mArgethI cUta karyA! kharekhara! jJAnI ane gIne paNa saMgane raMga lAgyA vinA rahetuM nathI." madhyendranAthe khinna svare ziSyane AzvAsana ApatAM kahyuM: "gorakSanAtha ! tilottamA sAthe gRhasthAzrama zarU karatI vakhate te mAro IrAdo tene tapa, saMyama ane sAdhanAne Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22. saMsAra-eka IMdrajALa ] [ 217 mAge lai javAnA hatA. mAre tene eka Adaza ane tapasvI nArI banAvI tAravI hatI, paNa tema karavA jatAM huM pAte ja DUbI gayA. tenA sAMnidhyamAM huM parAvalaMbI ane paravaza anI gayA, ane saMyamamAMthI zrRta thaI bhAgavilAsane vaza thaI gayA. mAru jJAna, mAruM dhyAna, mArAM tapa ane saMyama adhuM ja svapna banI gayuM. pachI tA mane e badhuM bhramarUpa lAgavA mAMDayu ane tileAttamAnA sahavAsamAM ja bhavya sAdhanA ane apUrva ArAdhanA dekhAvA lAgI. tileAttamA sAthenu jIvana e ja satya che, ane ceAgasAdhanA e bhrama che evuM kAI vAra lAge, teA vaLI keAIka vakhata bhAgavilAseA DhAMga ane pAkaLa che ema paNa manamAM thaI Ave. paNa jIvanamAM tamAma anubhaveAne aMte e vAtanI mane khAtarI thaI che ke, amuka apekSAe bhega ane ceAga tenA sthAne ceAgya che. 'nemAMthI kaI ekanA sadaMtara tyAga agara atireka e mithyA che. mAnavI pAte peAtAnI kaseATI karI je mAne ceAgya hoya te mAga apanAve, ane te ja tenA mATe uttamAttama jIvanasAdhanA che. tileAttamA pAchaLa huM gheleA thaI gayA chuM eTale nahi, paNa tene anyAya na thAya e mATe mAre kahevu joI e ke teNe mane kedI nathI khanAvyA, parantu meM ja ene mArI jAtane keda karavA pharaja pADI. mInanAthanA pitA thavAnI mArItaiyArIna heAta tA tileAttamA tenI mAtA na ja manI zakI hAta; teA pachI enA doSa jovAnA atha zuM che? Ama chatAM ahIMthI huM tArI sAthe ja AvavAnA chuM, paNa ahIM'thI chUTavuM' e mahAyAganI Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 ] [ zIladhanI kathAo-1. utAvaLa koI paNa sAdhanA karatAM vadhu kaThina kArya che. parantu karyAM sivAya zAMti rAkhIza, te ApaNuM dhyeya siddha thaze.' matsyendranAthanI vAta sAMbhaLI gArakSanAthane A sa'sAra karALiyAnI jALa jevA lAgyA. kALiye! peAtAnA ja sukha artha jALanI racanA kare, ane a Mte temAM peAte ja kedI anI jAya che. Ama chatAM puruSanA citta upara paDatA strInA prabhAvanI asara temaja tenI zakti ane bhaktinI khAmatamAM te prabhAvita thayA vinA na rahI zako. tileAttamA bhAre catura ane kAkhela hatI. prakRtithI ja strI agamaceta hAya che, eTale gerakSanAtha AvatAM te tarata ja pAmI gaI ke, A vibhUtine lalacAvI jo saMsA ranAM bhAgasukhAnA mArge laI jaI zakAya tA ja matsyendranAtha sAthenA tenA sukhI sa`sAra TakI zakaze. Ama zakaya na ane teA ziSya peAtAnA gurune pahelA meDA ahI thI laI gayA vinA nahi rahe. leAganA vamaLamAM paDacA pachI temAMthI mukta thaI tyAganA pathe javu' e sahaja zakaya nathI khanI zakatu, e jANavA chatAM cAganA mAgethI matsyendranAthane teNe bhAganA mAge. khecyA che, e hakIkata tenA khyAla bahAra na hatI. tileAttamA taiA triyArAjanI sarva sattAdhIza hatI, eTale koI paNa prakAranI vyUharacanA te karI zake tema hatI. gArakSanAthane lalacAvavA teNe rAjanata kI kaliMgAne taiyAra karI ane kahyuM : - kaliMgA ! madamAtI nadInu sthAna jema sAgaranA Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22. saMsAra-eka IdrajALa ] | [ 219peTALamAM hoya che, tema tArA jevI nArInuM sthAna gorakSanAtha jevI vibhUtinA hRdayamAM hovuM joIe. matyendranAtha para je rIte meM vijaya meLavyuM, te ja rIte gorakSanAtha para tAre vijaya meLavavAnuM che. nArI mATe jagatamAM kaI paNa vastu aprApya nathI. Ama chatAM tAre lakSamAM rAkhavAnuM che ke, gerakSanAtha naiSThika brahmacArI che ane jagatanI koI paNa nArI tenI para Aja sudhI kAmaNa karavA zaktimAna thaI nathI. brahmacarya e mahAna upAsanA che ane tapasvIone lAMbA gALAnA upavAsa pachI bahu saMbhALapUrvaka jema khorAka para caDAvavA paDe che, tema brahmacArIone bheganA mArge vALatAM atyaMta saMbhALa ane bhAre dhIraja rAkhavAM paDe che tArA jevI nartakI ja A kAma saphaLatApUrvaka pAra pADI zake, sAmAnya nArIne AmAM gaja na vAge." bIjI bAju gerakSanAtha kema jANe tenA prathama bALAne ja putra hoya tema tilottamA tenI sAthe vartAva rAkhatI. je padArthone svAda gorakSanAthe jIvanamAM kadI na lIdhele, tevI bhAtabhAtanI vAnIo tenA arthe raDAmAM taiyAra thavA lAgI. mANasane patananA mAge ghasaDavA mATe tenI svAdendriyane caTake lagADa e sauthI sahele rasto che. gRhasthAzramamAM rasoDA vibhAganA tamAma hakko kadAca eTalA mATe ja strI jAtie pitAne svAdhIna rAkhyA che. gorakSanAthanA rAjabhavanamAM AvyA pachI kaliMgA paNa tittamAnI sAthe ja rahevA AvI gaI. tenuM zarIra suMdara hatuM temaja tene kaMTha komaLa ane madhura hato. nRtya tathA Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 ] [ zIladharmanI kathAo-1. saMgItanI kaLAmAM te atyaMta pravINa hatI. rAjabhavanamAM gorakSanAthanuM sAMnidhya sAdhavA te mathatI, paNa teo baMne bhegA thatAM tyAre gorakSanAtha pitAnA hAtha joDI mAtra tene -vaMdana karate. vaMdanathI AgaLa vAta karI jatI nahIM. cAra AMkhane setu racavA kaliMgA mathatI, paNa gerakSanAtha UMcI AMkhe kadI kaI strI sAme daSTi ja na karatA, pachI setu kyAMthI racAya? hamezAM navA navA zaNagAra ane AbhUSaNa sajI kaliMgA gerakSanAthane moha pamADavA prayatna karatI, paNa te te A nArInI yauvanasabhara kAyAne kASThanI eka pUtaLI samAna jete. kaliMgAe tenI muzkelInI vAta eka divase tilemAne kahI eTale teNe kahyuM: "mayendranAtha ane gorakSanAthanA janma A avani para strI-puruSanA kAmajanya bhoganA kAraNe nathI thayA. tethI kAma ane vAsanAnAM bIja temanAmAM utpanna karAvavA e te paththaranI mUrtimAM prANa mUkavA jevuM muzkela kArya che paNa tema chatAM eka vAta yAda rAkhaje-puruSamAM eka prakAranI nabaLAI rahelI ja che. strI tene eka ja vAra pakaDI zake, mAtra eka ja vAra puruSane caMcaLa banAvI zake, te bhamaro jema kamaLanI pAMkhaDImAM purAIne ja maravAnuM pasaMda kare che, tema puruSa paNa strIrUpI kedakhAnAmAM ja maravAmAM pitAnuM ahebhAgya mAnate thaI jAya che.' eka vakhata tilottamA zarkarA, badAma, pIstAM ane kezaravALuM dUdha gorakSanAthane ApatAM bolIH "brahmacArInA bhAgyamAM AvuM dUdha hetuM nathI, mAtra saMsArIo ja AvA Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22. saMsAra-eka IMdrajALa ] [ 2216 dUdhane pAmI zake. brahmacArI ane sa'sArI vacce paNa sAdI ane masAlAdAra dUdhanA jevA taphAvata che. sa`sArIne masAlAvALA dUdhamAMnA svAdeiSTha padArtho mAphaka patnI, putrA, putrIe hAya che, ane jIvana bharyu bharyu" lAge che, tame brahmacArIe sAdA dUdha jevA nIrasa, eTale anyane Anaa pamADI zake nahIM. kudaratanA niyama evA che ke je anyane Ana' na ApI zake, tene peAtAne paNa AnaH prApta na thaI zake. tethI tA brahmA, viSNu ane zaMkara jevA mahAna devAne paNa sAvitrI, lakSmI ane pAvatI jevI patnIe hatI. A uparathI ema nathI lAgatuM ke sAdhanAnI dRSTie jema brahmacaya uttama che, tema pramANasara lagnasukha bhogavavAmAM paNa kazuM khATuM nathI !' " tileAttamAnI vAta sAMbhaLI gArakSanAtha hasIne melyAH mAtA ! brahmA, viSNu ane zaMkaranA jIvana-anubhava parathI tA mAnavajAte bahu zIkhavAnuM che. A traNe devAe lagna karyAM, paNa lagnajIvananA anubhavanA aMte kaMTALI jaI mahAsatI anusUyAnI kukhe janma laI dattAtreya tarIke prasiddha thayA. bhAga e rAganuM eka svarUpa che, eTale rAgIjanA lagnasukha bhale bhAgave, paNa emAM rAganI zAMti thavAne badale UlaTI azAMti ja vadhatI jAya che. zaganI zAMti bhAgamAMthI muktinA kAraNe thAya che-bhAganI prAptidvArA nahI.' matsyendranAtha paNa A vArtAlApa vakhate hAjara hatA, eTale A carcA laMbAvavAne badale zANI tileAttamA cupa thaI gaI. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 ] [ ziladharmanI kathAo-1. - thoDA divasa bAda matyendranAthe tijottamAnI pAse gorakSanAtha sAthe javAnI rajA mAgI tyAre te vAta sAMbhaLI tene zekane pAra na rahyo. karuNabhAve raDatAM raDatAM tilettamAe kahyuM: "pANI ( tirUmA) sAthe eka thaI gayelA dUdha(matyendranAtha)ne haMsa (gerakSanAtha) pI javA Avyo che, e huM jANuM chuM. paraMtu tamArI sAthe te mInanAtha paNa Avaze, pachI mAre konA AdhAre jIvana jIvavuM ? matyendranAthe tenA mananuM samAdhAna karatAM kahyuM. "tiletamA! ApaNuM milananI prathama rAte bheganA pATho mAre tArI pAsethI zIkhavA, ane ganA pAThe mAre tane zIkhavavA ema nakkI karyuM hatuM. bhegane prathama pATha tArI pAsethI zIkhyA bAda, meM tane kahyuM hatuM ke je bhogamAM mAnavane sukhane anubhava thAya che, te sukhanA daDha saMskAra tenA hRdaya para kAbU meLavatA jAya che, ane pachI evA saMskAra dvArA rAga utpanna thAya che. bhegakAlamAM sthala daSTie sukharUpa bhAsatA bhega-vaibhavanA pariNAme bala, vIrya, teja ane samRtine hAsa thAya che ane A vastu te ApaNe pratyakSa anubhavI. have yogazAstra kahe che ke bhoge sadAkALa mATe TakI zake ema te nathI ja. bhoga ApaNane choDI jAya che, agara kALanA baLane vaza thaI ApaNe tene choDI devA paDe che paNa evA prasaMge bheganA kAraNe utpanna thayelo rAga, ApaNuM duHkha, saMtApa ane kalezanuM kAraNa bane che. ApaNuM vaccene viga jema tane duHkharUpa lAge che tema mane paNa lAge che, paNa tenuM kAraNa bheganA daDha saMskAro dvArA utpanna Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22. saMsAra--eka IMdrajALa ] [ 223 thayelA rAga che. rAga e ja du:kha che, rAga e ja madhana che, rAga e ja sasAra che ane rAga e ja saMsAranA mahArAga che. vidyAnuM svAt basato nivRttiH-asamAMthI nivRtti athavA samAM pravRtti e ja vidyAnuM phaLa che.' tileAttamA pAse A satya sAme kaI dalIla na hatI. trIjI mAjI tamAma prayatnA karavA chatAM kaliMgAne gArakSanAthanuM mana vicalita karavAmAM aMzataH paNa saphaLatA na maLI. aMte guru ane ziSyanA prayANanA divasa mukarara thayA. sauthI chelle tileAttamAe geArakSanAthane rokI rAkhavA eka AkharI yukti racI : prayANunA AgalA divasanI rAte gArakSanAthanA zayanagRhamAM tiaAttamAe kaliMgAnA eka alaukika nRtyasamAraMbha geAThavyeA. vidAya vakhate nArAja na karavAnI khAtara, gArakSanAthe e samArabha jovA mATe samati ApI. kaliMgAnA jIvananu e sauthI zreSTha nRtya hatuM. tenA kamaLa nUpurAe sama para tAla dIdhA ane nRtya zarU thayuM. kaliMgA je sthaLe saratI tyAM vidyunI jema camakatI. mRduMganA tAla vAtAvaraNane madhura banAvI detA hatA. AgaLathI karelI vyavasthA mujaba nRtyasamAraMbhamAMthI eka pachI eka ema sau khasI gayAM, ane mAtra nRtya karanArI kaliMgA ane nRtyadRSTA gArakSanAtha ane ja rahyAM. nRtyanA chellA tabakko zarU thayA jemAM khUbI e hatI ke nRtya karatAM karatAM dehu uparathI eka pachI eka vastra ApeAApa alaga thatu jAya. e nRtyanI pUrNAhuti vakhate kaliMgA digambara banI gaI. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 ] [ zIladharmanI kathAo -1, nirvikalpa ane nirvikAra daSTie gorakSanAtha e dazya joI rahyA hatA. gerakSanAthanI dRSTine samajavAmAM kaliMgA bhUlI, ane umaMgapUrvaka e sthitimAM gerakSanAthanA caraNane sparza karavA deDI. paNa tyAM te tarata ja gerakSanAthe UbhA thaI tene vaMdana karatAM kahyuM "mAtA! tame putranA caraNane sparza kare e nyAya, nIti ane dharma viruddha che. mAtAnI kUkhamAM rahevAnuM bhAgya mane prApta nathI thayuM, paNa strImAM vyApta thaIne raheluM mAtRsvarUpa meM Aje tamArAmAM joyuM ane huM dhanya banI gayo ! ahIM te mane be mAtAo prApta thaI eka tilottamA ane bIjAM tame." Ama kahI nIcA namI gerakSanAthe pitAne baMne hasta vaDe kaliMgAnI caraNaraja laI pitAnA mastake caDAvI. kaliMgAnA bhano pAra na rahyo. teNe tarata ja deha para vastra dhAraNa karI lIdhAM. tenA jIvanane e ghora parAjaya hatuM, paNa e parAjayamAM teNe je gumAvyuM tenAthI aneka gaNuM vadhAre prApta karI lIdhuM. tenA jIvananuM e aMtima nRtya banI gayuM. pachI te e sAdhvI jevI thaI gaI. kaI kharAba vicAra manamAM AvatuM ke tenuM AMtara mana pikArI UThatuM ke, "tuM gorakSanAthanI mAtA ! tArAthI Ave vicAra ja na thaI zake." A nRtya pUruM thatAM tilottamA tyAM AvI ane je banyuM, te badhuM vagara kahe teNe jANI lIdhuM. tilottamAne chello bRha niSphaLa thayuM hatuM, paNa evA hanA kAraNe gerakSanAthane puNyaprakopa jAgI UThayo. tenAM cakSumAM baLatA Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22. saMsAra-eka iMdrijALa ] [ 225 aMgArA dekhAI AvatA hatA, paNa tema chatAM krodha para kAbU rAkhI teNe tilemAne kahyuM: "mAtA! dareke dareka strImAM mAtRsvarUpa raheluM hoya che, ane tethI A jagatamAM strI sadAkALa mATe vaMdanIya che. A saMsAramAM apavAda sivAya tamAma puruSane janma mAtAnI kUkha dvArA thAya che. je nArInA peTe mAnava janma le, e ja nArI sAthe mAnava bheLa bhegave, emAM pazutA sivAya bIjuM zuM che? janma ApanArI ane bhoga bhogavatI strI bhinnabhinna hovA chatAM enA svarUpamAM bheda kyAM che? tame ja kaliMgAne zaNagArI, tame ja tene AvA nRtya mATe taiyAra karI, tamArA ja putrane bheganA paMthe dhakelavA anya strI para A atyAcAra karatAM tamArA hRdayane kAMI ja na thayuM ? strI pite ja strInI AvI zaramajanaka avahelanA karI zake? tame triyArAjanAM mahArANI, tame devakanI zApita apsarA, tame mArA gurudevanI ardhAganA eTale mArA mATe mAtA svarUpa ane Ama chatAM mArI jAtane tamArA putra tarIke oLakhAvatAM Aje zaramathI huM mAthuM UMcuM karI zakato nathI." gorakSanAthanI vAta sAMbhaLI tittamAne zarama ane lajajA utpanna thayAM. matyendranAthanA viyogane kAraNe thatA AghAtanI vAta samajAvatAM teNe kahyuM: "gorakSanAtha ! eka nArInA mATe patine viyega kevAM duHkha ane vedanA upajAve che, te vAta mAtra nArI ja samajI zake. strInA mATe prema e ja enuM sarvasva che, ane te badhuM sahana karI zake paNa 15 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 ] [ zIladharmanI kathAo-1. premabhaMganuM duHkha tenAthI sahana nathI thaI zakatuM. amAruM saMsArI jIvana akhaMDa rIte jaLavAI rahe te uddezathI ja tamane gRhasthAzramI banAvavA mATe A pejanA karavI paDI, paNa temAM mArI hAra thaI ane tamArI jIta. jene ApaNe ApaNuM sarvasva mAnatAM hoIe, tene paNa eka divase tyAga kare paDe che e vAta have mane samajAya che, paNa saMsArasukhamAM otapreta thayelI eka nArIne manane A darajaje taiyAra karavAnuM kAma atyaMta kaThina che." bIjA divase traNe rogIonI tripuTI rAjabhavanamAMthI jaMgalanA mArge javA cAlI nIkaLI. sauthI mokharemaspendranAtha hatA, tenI pAchaLa gerakSanAtha ane sauthI chelle mInanAtha cAlI rahyA hatA. tilottamA A dazya na joI zakI. matyendranAthe tenA jIvananA sarvasvarUpa hatA, ane mInanAtha te tenA dehanA ja eka bhAgarUpe hato. e baMne jevA daSTithI dUra thayA ke tarata ja te mUchita thaI gaI. e ja samaye zApanA samayanI avadhi pUrI thatAM je deve tene zApa Ape hatuM, te tyAM AvI pahoMce ane ane tittamAne mUcchamAMthI jAgrata karI kahyuM : "tame tittamA nathI paNa svarganI apsarA enAkinI che. tame je joyuM, anubhavyuM ane bhagavyuM te te mAtra eka prakAranA svarUpa hatuM. ahIM keI strI nathI, kaI puruSa nathI, keI bhaktA nathI, keI bhAgya nathI, keI yegI nathI, keI bhegI nathI-A badhuM te mAtra eka Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22. saMsAra-eka IdrijALa ] [ 227 prakArano bhrama che. mAnavane jIvananuM satya samajAvavA arthe kudarate A jagata ane saMsArarUpI IndrajALa UbhI karI, paNa mAnavajAtanI e bhAre karuNatA che ke mAnave e IndrajALane ja satya samajI laI te dvArA jJAna prApta karavAne badale mAtra duHkha vaherI le che." gaMbhIra ane karuNAdrabhAve tilottamAe kahyuM: "devaloka, dAnavaleka, mAnavalaka ane samasta brahmAMDa eka prakAranI mAyA-IndrajALa che ema samajAtAM chatAM, tyAM thatA anubhavanA kAraNe mAnavImAM utpanna thatAM AMdolano, saMvedane ane saMgharSaNanI je asara mAnavamana para thAya che, temAMthI mukta banavAnuM bhAre kaThina che. bahAranA yuddha karatAM mAnavInA mananI lAgaNIonuM AMtara yuddha atyaMta bhISaNa ane khataranAka hoya che. meM je joyuM, anubhavyuM ane bhagavyuM e badhuM ja tarakaTa-IndrajaLa che-A hakIkata satya hovA chatAM enA kAraNe je AghAta anubhavAya che, te eTale te asahya che ke mAruM hRdaya kema baMdha nathI paDI jatuM e ja huM samajI zaktI nathI. brahma satya che ane jagata mithyA che-A jagat tathA saMsAra badhuM ja svapna samAna che. paNa tema chatAM AvA svapnanA jonAranA dilane je vyathA, AghAta, yAtanA, pIDA ane duHkha thAya che, te dUra karavAno zuM kaI upAya ja nathI? sahevuM e ja zuM mAtra jIvanane artha haze? kudaratanA kama ane niyama zuM AvA ja haze !" tittamAne gorakSanAthane rAjabhavanamAM prathama vakhate AvavAne prasaMga yAda AvyuM. e vakhate mRdaMga-vAdanamAMthI Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 ] [ zIladharmanI kathAo-. jema "ceta machaMdara gorakha AyA !"ne avAja saMbhaLAya hite, tema A vakhate tenA kAne gerakSanAthane adazya avAja saMbhaLAye : "jIvanane kalaha che jIvananA svArthane !" gorakSanAthanI AvI vANuM kAne paDatAM tilottamAne gabharAmaNa thaI. paNa tyAM te enA kAne matyendranAthanA zabdo paDyAH brahma sivAya badhuM ja mithyA che, tilottamA ! A satyane grahaNa karI le eTale jIvananA kalahane badale jIvanane AnaMda prApta thaze.' bIje divase te pilA devanI sAthe tilottamA devaloka tarapha cAlI gaI Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23. strI ane puruSa eka vakhata bauddhadharmanA mahAna AcAya upagupta peAtAnA ziSyaparivAra sAthe jetavana udyAnamAM anApiDika vihAramAM cAmAsu rahyA hatA. tenA mukhya ziSya devadatta paNa temanI sAthe hatA. devadattanI krAMti apUrva hatI ane tenI gaNunA mahAjJAnImAM thatI. nAnI vaye ja teNe bhikSuSama a'gIkAra karyAM hatA ane upaguptane tenA pratye apAra mamatA hatI. te bhAre saMyamI hatA ane tenuM kaDaka brahmacaryapAlana saMdhanA bhikSuo mATe mArgadarzana rUpa gaNAtuM. AcAya upagupta chellA keTalAka divasothI bhikSuone brahmacarya mImAMsA samajAvatA hatA. e viSaya pUrA thatAM tenI samIkSA karatAM chelle kahyuM : * prayatnazIla ane vicAravaMta mAnavInI iMdriyA paNa pelI bAju jora karIne tenA manane ja ghasaDI jAya che. manu bhagavAna tA tyAM sudhI kahe che ke, mANase mA, bahena ane DhIkarI-emanI khAkhatamAM paNa sAvadha rahevuM. kAraNa, * iMdriyeA baLavAna ane jorAvara hoya che, tethI bhalabhalA sAdhaka, bhikSue ane jJAnIone paNa pApanA mALe kheMcI jAya che. A khAkhatamAM mANase peAtAnI jAta para vadhAre paDatA khATA bharAseA kadI paNa rAkhavA nahI.' . bhikSue ekacitte AcAryanI madhura vANI sAMbhaLI rahyA hatA tevAmAM devadatte UbhA thaI pUchyuM: "bhata! je Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 ] [ zIladha'nI kathAo-1. Ama mAnavAmAM Ave te jJAna ane ajJAnanA zabhrameLe ja thayA kahevAyane ? aMdhakAra hAya tA tyAM prakAza na hAya, tema prakAza haiAya tyAM aMdhakAra paNa na saMbhave, teA pachI jJAna hAvA chatAM evA jJAnIne paNa iMdriya khATA mAge kema laI jaI zake ? " 6 AcArya javAba ApatAM kahyu` : devadatta ! IMdriyeAnA svabhAva ja evA che ke tene viSarcAthI aLagI karyAM pachI paNa te kAyama mATe tenI hAra svIkArI cupa besI rahI zakatI nathI. je vAta manue kahI che, e vAta bhagavAna zrIkRSNe aju nane kahetAM kahyuM che ke, yatna karatAM paMDita puruSanI paNa mathI nAkhavAnA svabhAvavALI pramAthI iMdriye, khaLAtkAre manane avaLe mAge kheMcI jAya che.' A ja rIte bhagavAna tathAgate paNa spaSTa kahyuM che ke, saudarya mugdha manuSyanuM hRdaya adha khane che ane tenuM citta bhramita thAya che.' A ja rIte bhagavAna mahAvIra tapasvI zramaNAne strIsaMgathI dUra rahevA mATe spaSTa AjJA ApatAM kahyuM che ke, 'mana, vacana ane kAyA e traNenA sayama rAkhanAra samatha muni, jene suMdara veSabhUSAvALI devAMganAo paNa calAyamAna karavA samartha nathI, evA munine paNa ekAMtavAsa ja parama hitakArI ane prazasta che.' ene atha e thayA ke AvA samaya munirAje paNa strIsa'gathI dUra rahevu' jarUrI che, teA pachI anya mAnavanI teA vAta ja zI ?" AcAya nI dalIla sAMbhaLI jarA AvezamAM AvI jaI devadatte kahyuM : 'bhadaMta ! jJAnI mANusa paNa saMyamayukta AcaraNa na rAkhI zakatA hAya, ane buddhi paNa tene unmAge -pApanA Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23. strI ane puruSa ] [ 231 raste kheMcI jaI zakatI hAya, teA teA jJAnI-ajJAnI ane pazunI buddhi vacce bheda ja kayAM rahyo ?' AcArye zAMtipUrvaka javAba ApatAM kahyuM: * devadatta ! buddhinAM kAya ane zakti khAkhatamAM tAre jarA vadhu UMDA UtaravAnI jarUra che. buddhi tA mANasanA mananA vikArA pramANe palaTAI jAya che. mANusanI mAnasika kalpanAnA raMga tenI buddhi para caDe che, eTale evI raMgAyelI buddhi satyAsatyane niNya karI zakatI nathI. vAsaNanA pANImAM bhUrA ke kALA raMga nAkhIe teA temAM jema ApaNA paDachAyA dekhAtA nathI, tema vikAra ane vAsanAthI vyagra thatA cittane paNa peAtAnA hitAhitanuM bhAna rahI zakatuM nathI.' Ama chatAM devadatta peAtAnI dalIla cAlu rAkhatAM kahyuM : bhajjata ! vikAra ane vAsanA jJAnInA cittane vyagra kaI rIte karI zake? A vAta ja huM samajI zakateA nathI.' devadattanA mananI zaMkAnuM samAdhAna karatAM AcAye kahyuM': * devadatta! A jagatanA eke eka mAnavanA zarIranI utpattinA mULamAM vikAra ane vAsanA rahelAM ja che, ane tethI prakRtinA niyama pramANe mana ane iMdriyAnI sahaja pravRtti svamukharata ane bhAgAbhilASI ja hAya che. tethI ja jagatanA badhA dharmonA mahAna AcArcIe brahmacaya ane saMyamanA pAlana arthe kaDaka niyamapAlana ane satata jAgatinA Agraha rAkhyA che. A kaDaka niyamA jJAnI temaja ajJAnI anenA mATe sarakhA mahattvanA che. ajJAnI mAnavamAM vikAra Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 ] [ zIladharmanI kathAo-1. vAsanAnAM bIja che ane jJAnImAM tema nathI, ema mAnI zakAya nahIM; kAraNa ke baMnenI utpattinA mULamAM e che ke vadhate aMze vikAra ane vAsanAnAM bIja rahelAM ja che. jema jamInamAM daTAyelA bIjane sAnukULa sAdhane maLatAM temAMthI akura phUTatAM vAra lAgatI nathI, tema mAnava mAtramAM je vikAra ane vAsanA suSupta manamAM paDelAM hoya che tene anukULa vAtAvaraNa ane gyanimitta maLatAM jAgrata thatAM vAra lAgatI nathI. eTale ja dharmazAstroe jJAnIne paNa AvA vAtAvaraNa ane nimittathI banI zake tyAM sudhI dUra ja rahevA Adeza Apyo che. jJAnI paNa AvA prasaMge jarA paNa gAphela agara zithila thAya te tenuM patana thavAmAM vAra lAgatI nathI." AcAryanI dalIlathI devadattanA mananuM saMpUrNa samAdhAna na thayuM, paNa A bAbatamAM vadhu vAda-vivAda ke carcA karavAnuM tene yogya na lAgyuM. AcAryathI A vAta ajANI na rahI ane devadattane A bAbatanI khAtarI karAvavA arthe teo rogya takanI rAha jovA lAgyA. ASADha mAsanI pUrNimAnA divase devadatta tenA guru sAthe gaMgA nadInA kAMThethI pharatAM pharatAM vihAra tarapha AvI rahyA hatA. nadImAM ekAeka bhAre pUra AvyuM ane guru-ziSya anee dUrathI pANInA pravAhamAM koIne kAMThA tarapha taNAtuM AvatuM joyuM. thoDIvAre teone mAlama paDayuM ke taranAra vyaktie zarIra parane pitAne kAbU ane zuddhi gumAvyAM che. baMne jaNe pANInA pravAhamAM jarA AgaLa vadhyA eTale Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23. strI ane puruSa ] | [ 233 dekhAyuM ke eka yuvAna strI pANInA pravAhamAM ghasaDAtI nadInA kAMThA tarapha AvI rahI che. teoe joyuM ke e strI lagabhaga bezuddha avasthAmAM hatI ane je turata ja pANImAMthI UMcakI levAmAM na Ave te tenA jIvanane aMta AvI jAya. upagupta devadattane e strIne pANImAMthI bahAra kADhI vihAramAM laI AvavAnI AjJA karI eTale devadate kahyuM : "bhadaMta! ApaNuM saMghanA niyama pramANe kaI paNa bhikSu strInA zarIrane sparza na ja karI zake upagupta jarA kaDaka avAje kahyuM: "saMghanA niyama pramANe kaI paNa zramaNe strIne aDavuM na joIe ane strIne aDakavA devI paNa na joIe. Ama chatAM bhagavAna buddha ema paNa kahyuM che ke, dharma ane dharmanA niyamo naukAnI peThe, temAM besIne pAra UtaravA mATe hoya che, temAM besI rahevA mATe nahIM. jene tame adharma samaje che te ja nahi jene tame dharma samaje cho tene paNa tajI devAnI jarUra paDe buddha bhikSu avasthAmAM paNa tethI ja yazodharAne potAnA caraNone sparza karavA dIdho hate." kAMIka kaTAkSayukta bhAve devadatte kahyuM: "bhadaMta ! Ape ja brahmacaryamImAMsAnI samIkSA vakhate bhagavAnanA zabdomAM ja kahyuM hatuM ke strIe parvata jevA nizcala manane paNa calita karyAnA aneka dAkhalAo che, ane Apa pite ja mane A strIne UMcakI laI vihAramAM laI javAnI AjJA ApI rahyA che!" upagupta jarA paNa gusso karyA vinA zAMtipUrvaka kahyuMH bhagavAna tathAgate kaheluM che ke, je regInI sevA kare che te Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 ] [ zIladharmanI kathAo-ja. tathAgatanI sevA kare che, eTale A maraNatola strInI sAravAra karI tene maratI bacAvavI, e te khuda buddhanI sevA karyA barobara che. "gInI sevA'nA prAgamAM bhagavAna buddha e regI nArI nahi paNa nara ja he jaI e, evuM te nathI ja kahyuM.' - devadatte tarata ja kahyuM: "tathAgata pite ja strI jAtimAMnI prathama dIkSita gautamamIne dIkSA ApavAnI spaSTa nA ja pADI hatIne!" upagupta Ama chatAM zAMti rAkhIne ja kahyuM: "puruSa jema nirvANane adhikArI banI zake che, tema strIo paNa avazya nirvANanI adhikArI che A vAta buddhe ja kahI che. strI ane puruSa vacce keI mULabhUta pharaka nathI, strIpaNuM ane puruSapaNuM e te mAtra dehadRSTie che. AtmatatvanI daSTie te strIne AtmA ane puruSone AtmA baMne ekasamAna che." Ama chatAM devadatta pitAne parAjaya svIkAre tema na hatuM, eTale dalIla karatAM kahyuM : "paNa bhikSusaMghamAM strIone dAkhala karatI vakhate tathAgata ema te kahyuM ja hatuM ne ke strIone saMghamAM dAkhala karavAmAM na Avata te saMgha hajAra varSa Tata. have e pAMca ja varSa Takaze." tathAgatanA A kathanamAMthI strI jAti viSe temane ke mata hato te samajavuM muzkela nathI." upagupta jarA kaDaka thaIkahyuM : "devadatta keI nehaDakAyuM kUtaruM karaDayuM hoya te koI paNa vakhate game te padArtha Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23. strI ane puruSa ] [ 235 tenu nimitta banI temAMthI tene haDakavAnA rAga zarU thAya che. tethI karIne haDakavAnuM kAraNa peleA pattA nahIM paNu tenA raktamAM rahelA haDakavA roganA jaMtuo che. A rIte strIne bhikSusa`ghamAM dAkhala karavAthI saMgha hajArane badale pAMcasA varSI Takaze e vAtanA mULamAM strI kAraNarUpa che ema mAnavuM. yathArtha nathI. haDakavAnA rAgamAM jema padAtha nimittarUpa che paNa doSita rakta kAraNarUpa che, tema strIne saMghamAM dAkhala karavAnA kAraNe saMgha chinnabhinna thaI jaze / te mATe mAtra. strI nahI, paNa bhikSue ane bhikSuNIonAM cittanI vyagratA, caMcaLatA ane azAMti temaja janmagata vArasAmAM maLelI. vikAra vAsanAnI vRttinu' zuddhIkaraNa karI zakavAnI azaktine ja kAraNarUpa mAnavAM joI e. eTale saMghanA AvA prakAranA patanamAM strI-puruSa, bhikSu ane bhikSuNI anene samAna darajje - doSanA pAtrarUpa mAnavAM paDaze. ' 6 devadatta kAMIka kahevA jatA hatA paNa tene tema karatA. aTakAvI upagupte kahyuM : have ApaNI AvI carcAmAM pelI strInA jIva cAlI jaze, ane strInA spardhAnA tane bhaya lAgatA haiAya te tuM ahI' UbheA rahe, e kAma huM' karI laIza, ' pachI tA devadattanadInA pANInA pravAhamAM jaI lagabhaga kinAre AvI jaI paDI rahelI pelI yuvAna strInA dehane peAtAnA ane khADu vaDe UMcakI lIdhA. e kriyA karatI vakhate teNe peAtAnA samagra dehamAM, jIvanamAM kadAca prathama ja vakhata,. eka prakAranA vicitra jhaNajhaNATa anubhacaiA. bhInAM kapaDAMne kAraNe spaSTa rIte dekhAI AvatAM strInAM aMga-upAMgAne jotAM. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 ] [[ zIladharmanI kathAo-1. aTakAvavA devadatte prathama te pitAnI AMkha mIMcI dIdhI, paNa vihAra jarA dUra hatuM eTale AMkha ughADI rAkhyA sivAya emane ema vihAra sudhI cAlIne javAnuM zakya na hatuM. devadattanI daSTi pitAnA hAthamAM rahelI yuvAna strInA kamanIya deha para paDI ke tenA manamAM-cittanAM UMDANa pradezamAM paDI rahelI vikAra vAsanA jAgI paDI. e strI jarA UMcI - hatI ane tenuM rUpa eka asarA jevuM hatuM. bezuddha avasthAmAM paNa te mahAprabhAvazALI lAgatI hatI. AMkhanI kALI bhamare upara sphaTikanA ghATa jevuM tenuM vizALa kapALa hatuM. tenI &ta DekamAM maNimuktAnI mALA hatI, paNa Dekane zobhAvavAne - badale e mALA DekathI zebhI rahI hatI. maMda zvAsocchavAsathI tenA ura pradezanI sAthe sAthe pelI mALA paNa UMcI nIcI thatI hatI. AvI nakhazikha suMdara nArIti teNe jIvanamAM pahelI ja vAra joI ane tethI tenuM mana bhAre saMkSubdha banI gayuM. adhUrAmAM pUruM karavA gurudeve te rIte strInI sArasaMbhALa rAkhavAnuM kArya devadattane sepyuM ane teNe vagara - AnAkAnIe-kadAca saharSa svIkArI lIdhuM. vihAramAM devadattanI kuTIramAM te strInI yogya sAravAra thatAM te zuddhimAM AvI ane devadattane pitAnI sAme Ubhela joIne belIH "bhikSuka! atyAre huM kyAM chuM?" devadatte tene kahyuM :" Apa atyAre jetavana udyAnamAM anAthapiMDika vihAramAM badhI rIte salAmata che. e strI atyaMta thAkelI hatI eTale tarata ja nidrAne vaza thaI gaI Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23. strI ane puruSa ] [ 237te pachI devadatta kuTIranA anya cheDe jaI sUta, pazukoI na samajAya tevA dhUMdhaLA asaMtoSe tenI zAMti harI lIdhI. ane tenI UMgha veraNa banI. bhAre daDha manobaLa ane uttama prakAranuM cAritra dharAvate devadatta tenA Asana para jAgate ja paDI rahyo. kuTIranI eka bAju bhikSuka hatuM ane bIjI bAjumAM yauvana ane saundaryayukta yuvatI hatI. devadattanA mane manamAM sauthI prathama vAra rAga ane tyAga vacce saMgharSa jAge. eNe joyuM ke enA manane kacaDIne koI balavatI tRSNA tene UMDI khAImAM laI jaI rahI hatI. bhUkaMpanA eka ja AMcakA mAtrathI jaLanuM sthaLa ane sthaLanuM jaLa thaI jAya tevuM ja kahyuM tenI bAbatamAM banI rahyuM hatuM. mAnavIna moTAmAM moTo duzmana tenuM potAnuM ja mana che.. mAnavInuM jeTaluM ahita tenuM mana karI zake che teTaluM ahita. anya koI karI zakatuM nathI. na samajI zakAya ane jIvanamAM kadI nahi anubhavelI evI agamya vAsanA devadattanA manamAM jAgrata thaI. strI ane puruSa baMnemAM kudarate samAna baLa ane zaktivALuM eka evuM adbhuta tava mUkI dIdhuM che ke, je baMne bhegAM maLatAM temanA nirAnirALA svabhAva, prakRti, guNadeze ane dehAkRti hovA chatAM ekamekanA nikaTa AvatAM ajaba prakAranuM AkarSaNa utpanna thAya che. brahmacArI, saMyamI bhikSu ane gIjana mATe mahAna dharmocAryoe kadAca tethI ja brahmacaryanI rakSA ane zIladharmanI sAdhanA mATe. kaDaka niyama karavAnuM jarUrI mAnyuM haze. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 ] [ zIladhanI kathAo-1 mananI prapoMca ramavAnI zakti paNa adbhuta prakAranI che. mahArathI saMtane anurUpa dekhAtu* mana kaIvAra aMdarathI zayatAna jevI ramata ramI rahyuM hAya che. bhikSue strInuM rUpa, lAvaNya, vilAsa, hAsya, maMjula bhASaNa, aMgamaroDa ane kaTAkSa jovAnA teA na heAya, paNa tenA manamAM e viSe vicAra paNa na AvavA devA joIe-ema pAtAnA ziSyAne samajAvanAra devadattane tenuM luccuM mana kahI rahyu hatuM H - tathAgate te spaSTa rIte ja kahyuM che ke, vyAdhigrastanI je sevAzuzruSA kare che te mane ja bhaje che.' pelI strInI sArasaMbhALanA mejo gurudeve mArI para nAkhelA che ane tema chatAM huM te| ahI. gUmasUma paDI rahyo chuM.' : enI sumati kSINu svare ene kahI rahI hatI: pelI strI tA nirAMte UMghI rahI che, tAre tenI pAse javAnI kazI jarUra nathI.' Ama lagabhaga AkhI rAta tenA mananAM UMDANamAM tenI sivAya anya kAI na joI zake tema satata kurukSetranuM yuddha laDAtuM rahyuM. devA ane dAnavA vaccenA yuddhamAM zarUAtamAM tA devAnI hAra thAya che, tema devadattanI sumati ane du`ti vaccenA yuddhamAM paNa `tinA vijaya thayA. mArga bhUlelAMne mAga khatAvanAra devadatta pAte ja mAga bhUlI jaI bIjI kSaNe pelI strInI zayyA najIka jaI cAranI mAphaka UbhA rahyo. rAga ane tyAga vaccenA saMghaSa mAM rAganI jIta thaI ane nirAMte U dhI rahelI pelI strInI sehAmaNI kAmaLa kAyAne kAmuka dRSTie nIrakhI rahyo. bhikSu temaja anya mAnavI mATe zrI pratye kAmadaSTithI jovuM te eka prakAranA mAnasika vyabhicAra Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23. strI ane puruSa ] [ 239 ja che. jIvanamAM prathama vakhate A rIte mAnasika vyabhicAra sevavAnuM pApa devadattathI thaI gayuM. devadattanA maneAmanamAM tumula yuddha jAgI UThayuM. tenI chAtImAM DUmA bharAI AvyeA. tenI nasenasamAM eka prakAranA thanaganATa vIjaLInI mAphaka prajvalita thayA. chellI rAte pelI sukeAmaLa strInA dehanA karaNe thayelA rAmAMcane phrI anubhava meLavavA tene tIvra lAlasA utpanna thaI AvI, kAraNa ke prabhAta thatAM te te strI tenA sthAne cAlI janAra haitI. tIvra lAlasA ane vAsanAe tenI mati bhramita karI ane mahAjJAnI, mahAtapasvI ane mahAsaMyamI evA devadatta te strIne jevA peAtAnA hAthamAM UMcakavA nIce namyA, ke tarata ja AcAya upagupte kuTIramAM praveza karI tene pUchyuM': * devadatta ! pelI strInI zI hAlata che ?' pelI strInI hAlata teA sarasa hatI, paNa te srInA nimitte devadattanA cittanI je hAlata thaI hatI tenuM varNana thaI zake tevuM na hatuM. haDakAyu kUtaruM' karaDyu hAya tevA mAnavane haDakavAnI zarUAta vakhate kAI ne kAI padAtha nimittarUpa anI jAya che, paNa temAM padArthanA doSa hAtA nathI. AvI ja rIte A prasa'gamAM devadattanA suSupta manamAM rahelI viSayavikAranI vAsanA jAgrata thavAmAM, peDhI nizcetana strI kAI paNa rIte javAbadAra na hatI. Ama chatAM te nimittarUpa banI gaI e vAtanA khyAla AvatAM devadattanuM citta ThekANe AvyuM, ane pAte zuM karI rahyo hatA tenuM paNa tene bhAna thayuM. tenA Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 ] [ zIladhanI kathAo-1. hRdayamAM utpanna thayelI rAga ane tyAga vaccenA athaDAmaNanI kahAnI teNe gurudeva samakSa kahI saMbhALAvI ane peAtAthI thayelA mAnasika pApanuM prAyazcitta mAgyuM. AcAye` kahyuM: devadatta ! khullA dilathI kareleA pApanA ekarAra ane pazcAttApa e ja pApanuM uttameAttama prAyazcitta che. ghaNA mAnavA je niSpApa rahI zakayA che, tenuM kAraNa e che ke tenA bhAgye pratikULa paristhitinA sAmanA karavAnuM kadI maLyuM hAtuM nathI. svatvanI parIkSA anukULa saceAge vacce nahIM paNa pratikULa paristhitimAM ja thAya che. tethI ja ema kahevAmAM AvyuM che ke jJAnIne paNa iMdriye pApanA mAge ghasaDI jAya che.' devadattanAM cakSumAMthI pazcAttApanAM AMsunI dhArA vahevA lAgI, eTale tene AzvAsana ApatAM gurudeve kahyuM : je vRtti, vAsanAo ane vikArA mAnavIne janmagata vArasAmAM sanyAM che, ane je vRttie tenA janmanA kAraNarUpa anI hAya che, tenA leAhImAMthI sadatara nAza thaI zakatA nathI. peAtAnA lAhImAMthI A saskAro nAza pAmI gayA che, ema mAnavAne badale sAcA sAdhaka peAtAnI vAsanAvRttienu zuddhIkaraNa karavAnA prayatnA ane prayAgAmAM kALajI rAkhe che, cakSuhIna mANasa eTalI badhI kALajI ane sAvacetIpUrvaka cAle che ke, tene bhAgye ja akasmAta thAya che. dekhatA manuSyA ja mATA bhAge akasmAtanA bhAga bane che. A ja rIte, peAte jItendriya che, jJAnI che, vAsanAmukata che, evuM mAnanArA lAkAnuM ja kAI divasa patana thAya che.' Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - 2. strI ane puruSa ] [ 241 devadattanI AMkhamAMthI haju paNa azrunI dhArA vahI ja rahI hatI, eTale tenA mananuM sAMtvana karatAM upagupta karyuM devadatta ! strI agara te puruSa temaja zikSu agara zikSaNanA jIvananI moTAmAM moTI siddhi kaI divasa niSphaLa nahIM javAmAM rahelI nathI, paNa dareka prasaMge paDatI vakhate tarata ja UbhA thaI javAmAM-temAMthI pAchA pharI javAmAM rahelI che. Akhare parAjaya zuM che? e eka prakAranuM evuM zikSaNa che ke je mAnavIne kAMI paNa vadhAre sArI vastu-sArI sthiti tarapha laI javAmAM mahattvano bhAga bhajave che. aneka zAstronA adhyayanathI je bAdha na maLe te badha AjanA anubhavanA kAraNe tene prApta thayela che. jAtIya AkarSaNa e eka vyApaka zaktinuM AkarSaNa che. e zakti pitAnA hetunI khAtara vyaktine upagamAM letI hoya che, ane bIjA prakAranI vyaktinuM koI paNa rItanuM sAMnidhya hoya to tene lAbha levA prayatna kare che. AvI paristhitine sAmane karavAne sarasa raste e che ke mANase AvA prasaMge vRttithI alaga thaI javuM joI e-enAthI taTastha banI javuM joIe-ene vRtti tarIke na svIkAratAM bahAra pheMkI devI joIe. mAnavajAtanI utpatti abrahma arthAt maithunamAMthI thaI che maithuna eTale koI ne koI prakAranI kAmarAgajanita ceSTA, eTale ApaNe badhAM ja apUrNa chIe-je pUrNa che tene janma-maraNa hetAM nathI. ApaNe badhAM ja apUrNa chIe tene satata khyAla rAkhI, ApaNe janma pUrNa thavA mATe ja thayo che ema mAnI, te dizA tarapha prayatna jArI rAkhe e ja mAnavajIvanane mukhya uddeza che." Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + + . 1 + = = = = [ zIladharmanI kathAo. ', devadatta jyAre pitAnI AMkhamAM AMsu lUchI rahyo hatA tyAre bIjI tarapha vihAranA bhikSuo prabhAtanI prArthanA karatAM bolI rahyA hatA - sUra saMgrAma hai palaka do cArakA, satI ghamasAna pala eka lAge / sAdha saMgrAma hai raina dina jhUjhanA, deha parajaMtakA kAma bhAo // A zone saMgrAma be cAra paLane heya che. satInuM yuddha ekAda paLamAM khalAsa thAya che. jyAre sAdhune saMgrAma e che ke deha che tyAM sudhI rAta ne divasa jhUjhavAnuM hoya che. ' Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24, baMdhana ane mukti pUrva vaitADhaya nAme padegta para devane paNa mAha pamADe evu' gaganavallabha nAme nagara hatuM. te nagaramAM cuvAvasthAne pAmelA ane paraspara atyaMta gADha prItivALA megharatha ane vidyujhmAlI nAmanA e vidyAdhara bhAI e rahetA 'hatA. ane bhAI e vidyAnA rasiyA ane bhAre saMyamI hatA. temanA gurudevanA sAMnidhyamAM tee eka mahattvanI vidyA sAdhatA hatA. e vidyAnI sAdhanA artha caMDAla kulamAM utpanna thayelI kanyA sAthe lagna karI tenA sahavAsamAM A pRthvI para eka varSa sudhI rahI akhaMDa brahmacarya pALavAnA vidhi hatA. ane vidyAdhara bhAI e mATe AvI sAdhanA kAMI muzkela na hatI, tema chatAM e mArge jatAM pahelAM mane bhAI Ane melAvI gurudeve upadeza ApatAM kahyuM : 'mahAtu bhArge! chatra je ceAnimAM janma dhAraNa kare che tene anurUpa vAsanAe paNa tenAmAM utpanna thAya che. jIva mAtramAM vAsanAe suSupta avasthAmAM paDelI ja hoya che, ane anukULa sacegA temaja ceAgya nimitto maLatAM te pragaTa thAya che. mAnavanuM citta e vAsanAnA bhaDAra che, ane yuvAna strI puruSa vaccenu' paraspara AkaSa Nu e eka sanAtana prakRti che. tethI ja vAsanAne kAraNe utpanna thatAM AkaSa NuthI alipta rahevAnuM kAya paNa eka mATAmAM mATI sAdhanA che. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 ] [[ zIladharmanI kathAo-1. caMDAla kulanI kanyA tamArA citta para kazI asara nahi upajAvI zake che te samajI zakAya tevI vAta che, paNa saMga ane sahavAsa che bhayaMkara vastu che, jAtIya AkarSaNa e eka vyApaka zaktinuM AkarSaNa che, eTale caMDAla kanyAonA sahavAsamAM tame bahu kALajIpUrvaka raheje. e kanyAonAM cittanuM baMdhAraNa tamArA karatAM judI koTinuM haze, eTale tamAre satata jAgRta rahevuM paDaze. tame te mAtra sAdhanAnI siddhi arthe tenI sAthe lagna karaze, paNa tene tamArI sAthe vyavahAra lagnanA hakaka tarIkene haze te vAta na bhUlaze. I ! mAnavaprakRti para nimittonI bhAre asara paDatI hoya che, eTale manamAM vikRti-vAsanA utpanna thAya tyAre japanuM zaraNa lejo ane hanI azuci viSe vicAraze. strInA bAhya svarUpane badale tenA aMtaraMga svarUpane vicAra karaje. vAsanAnA kAraNe mAnavInuM kSubdha thaI jatuM mana kunjAmAM paNa apsarAnuM rUpa tuM thaI jAya che, paNa te vakhate mAnavadehamAM rahelA durgadhI rasa, lehI, mAMsa, meda, hADakAM, majajA, AMtaraDAM ane viSTA vagerenuM ciMtana karo. yAda rAkhajo ke jene amuka vastu ke padArtha pratye dhRNA ane napharata thatAM hoya, tene te ja varatu pratye je rAga ane moha jAge te te ja vastu tene sarvasvarUpa lAgavA mAMDe che. mahAna sAdhanAne aMte mahAna siddhi maLe che, paNa temAM eka ja pagaluM cUkI jatAM parvatanI Toca parathI gabaDatAM gabaDatAM sIdhA khINamAM ja pahoMcI javAya che, ane pachI te tenA mATe mukti e ja dhanarUpa thaI jAya che ane baMdhana e ja muktirUpa lAge che." Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24. dhana ane mukti ] [ 245 : gurudevanA AzIrvAda laI ane bhAI e caMDALane yuSa apanAvI dakSiNa bharatAnA vatapura nAmanA nagaramAM caDALapADAmAM jaI paheAMcyA ane tyAM rahetA cALAne kahyuM : 'amArA kuTuMbIjanAe amane kADhI mUkayA che ane tethI rakhaDatA rakhaDatA tamArA Azraya arthe ahI AvI pahoMcyA chIe.' caDALAe temane Azraya ApyuM ane temanI be kanyAonAM kha'ne bhAI A sAthe lagna karI ApyAM. pachI teA ane bhAI e sAdhanAmAMthI phAjala maLatA samayamAM DALAne temanA kAmamAM madada karavA lAgyA. vidyunmAlInI patnI AMkhe kANI hatI tyAre megharathanI patnInA dAMtA bahAra dekhAI AvatA hatA. ane sIA dekhAvamAM eTalI badhI sthUla, kadarUpI ane kheDALa hatI ke temane jotAM ja manamAM ghRNA ane tiraskAranA bhAvA jAge. emanI sAdhanAmAM AvI strIe eka rIte AzIrvAdarUpa hatI, kAraNa ke AvI strIethI dUra rahevA mATe tenA aMtaraga svarUpanA vicAra karavAnI koI jarUra na hatI. tenu khAdya svarUpa ja bhAra bihAmaNu hatu. kha'ne bhAI e peAtapAtAnI patnIne temanA eka varSa mATenA brahmacarya vratanI vAta kahI dvISI hatI, ane AvA ucca kATinA pati meLavavA mATe eka varSInA vratapAlanamAM ane mahemA samata hatI. vane aMte megharace niyamAnuM pAlana karI vidyA siddha karI, paNa caDALa kanyAnA sahavAsamAM vidyumAlI . lapasI DaDyo. lagna pachI gheADA vakhata sudhI tA teNe vratapAlana kyuM, paNa eka rAte tenuM mAthuM duHkhatuM hatu. tyAre jI Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 ] [ zIladharmanI kathAo-1. karI pelI caMDALa kanyA tenuM mAthuM pitAnA meLAmAM laI dAbavA lAgI. sAdhanA arthe nIkaLatAM pahelAM gurudeve baMne bhAIone spaSTa rIte kahyuM hatuM ke, "brahmacarya pAlanamAM strI strI joDe, temaja puruSa puruSa joDe paNa jANIbUjhIne vizeSa paDatAM sparzAda kare che te deSarUpa che, eTaluM ja nahIM paNa sarva prakAranA sparzI brahmacArIne mATe tyAjya che. kevaLa strI agara puruSane nahIM, paNa prANI temaja padArtha mAtrane sparza brahmacArI mATe varSa che. spazendriya AkhI tvacA para phelAyelI che ane game te ThekANethI game tenA sparzathI vikAra utpanna thavAnI zakyatA rahelI ja che. A vikAra kyAre ane kaI rIte bhegamAM pariName e kahI zakAya nahIM.' che. A rIte caMDALa kanyA pAse mAthuM dabAvavAnuM kArya, gurudevanA Adeza viruddha hatuM. yuvAna strImAM premanuM prathama lakSaNa dhRSTatA hoya che, ane evI pRSTatAne sAmane karavAmAM vidyummAlI niSphaLa nIvaDyo. vidyumbhAlIne pelI caMDALa kanyAnA hAthane sparza atike maLa ane madhura lAgyuM. pitAnA niyamamAMthI cuta thaIne vikAramAMthI utpanna thayelI prabaLa. vAsanAnI jvALAne te tAbe thaI zakyo. brahmacarya pAlananA tenA daDha saMkalpa ane majabUta mane maLane prakRtie eka ja jhapATe haNI nAkhyAM. naramAMsa kadIye na cAMkhyuM hoya tevA jaMgalanA cittAne jyAM sudhI e svAda cAkhavAnuM na maLyuM hoya tyAM sudhI te e mAtra enuM eka AkarSaNa ja hoya che, paraMtu mAtra eka ja vAra ekAda Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24. baMdhana ane mukti ] [ 247 mAMsane kUkaDe ke lehIne jarA paNa svAda Ape, ke pachI te vinA tene cAlI ja zakatuM nathI. bhego ane viSayanI bAbatamAM paNa paristhiti kAMIka AvI ja che. vidyummAlInI bAbatamAM paNa vivekabhraSTa thayelA mAnavIonuM jema cAre taraphathI patana thAya che, tema patana thayuM. vidyAnI sAdhanA bhulAI gaI ane kAmanI sAdhanA zarU thaI sAdhanAne samaya pUro thatAM megharathe pitAnA moTAbhAI pAse AvI kahyuM: "moTAbhAI! ApaNe sAdhanAne kALa samApta thaze ane vidyA siddha thaI eTale have vaitADhaya parvata para jaI ApaNe ArAma ane vaibhavapUrvaka jIvana jIvIe, mane te A narkagAra para kaMTALo AvI gayo che." - megharathanI vAta sAMbhaLI lajajApUrvaka nIce joI vidya nmAlIe khedapUrvaka kahyuM megharatha ! tuM te vidyA siddha karI kRtakRtya thaye, paNa tArI bhAbhInA sahavAsamAM huM vratapAlana nathI karI zakyo, ane pariNAme te bicArI be jIvavALI thaI che tuM vaitADhya parvata para jA ane bIjA varSane aMte mane ahIM pAcho levA Avaje. thayelI bhUlanuM pharIthI punarAvartana na thAya tenI huM kALajI rAkhIza." 1 vidyummAlInI vAta sAMbhaLI megharatha digamUDha thaI gaye ane vicAravA lAge ke devAMganAo jevI vidyAdharIone mUkI AvI kANa, kadarUpI ane Dela strImAM moTAbhAI zuM joIne mehI paDyA haze? megharatha nirAza hRdaye vaitADhaya Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 ] [ zIladhanI kathAmA-1. paryaMta para gayA ane AturatApUrvaka varSa pUruM thavAnI rAha jovA lAgyA. Akhare varSa nA samaya pUrA thatAM megharatha pAtAnA bhAI ne levA vasaMtapuranA ca'DALavADAmAM pahAMcI gayA. tyAM jaIne teNe je dRzya joyuM tethI te AbhA banI gaye. vighunmAdI pAtAnA raDatA bALakane chAnA rAkhavA prayatna karI rahyo hatA, tyAre tenI kANI patnI kALA kakaLATa karatAM mArmika zabdamAM ThapakA ApatAM tene kahI rahI hatI : ' eka bALakane sAcavavAnI ke ucheravAnI AvaData nathI tyAM te bIjA bALakanA AvAgamana mATenI taiyArI karI beThA che. tamArA jevA rUDA rUpALA pati mane maLyA te mATe ApaNA jAtibhAI e mArA bhAgyanAM vakhANa karatAM kahe che ke kAgaDI dahIMtharuM upADI gaI; paNa AvaData ane vetA vinAnA rUDA rUpALA patideva temanI patnI mATe kevA bhArarUpa thaI paDe che tenA tA jyAre anubhava thAya tyAre ja khabara paDe. . megharathanA gayA pachI patnInA sahavAsamAM vidyummAlI vidyAsAdhanA bhUlI putra ane patnInI sAdhanAmAM paDI gayA. patinI nakhaLAI ane paravazatA jANI lIdhA bAda patnInA mATe pati ArAdhyadeva nathI rahetA; e mAtra tenuM jIvatuMjAgatuM ramakaDuM banI jAya che. vidyunnAlInI khAkhatamAM paNa Ama ja banyuM ane tenI patnI manaphAve tema tenA anAdara - karI dhamakAvatI. ceAgamAga mAM samAdhi jema sauthI utkRSTa sAdhanA che, tema gRhasthajIvanamAM eka nA uttama pati manI rahevu' e paNa sarvottama sAdhanA che. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24. dhana ane mukti ] [ 24 je vakhate vidghanmAlI mUMgA mAMe patnInA ThapakA ane kaTAkSavANI sAMbhaLI rahyo hatA, te ja vakhate medharace. tyAM praveza karyAM. patnInA zabdo megharathane kAne paDayA tethI viSNumAlIne jarA zarama thaI, megharathe tene kahyuM : 'moTAbhAI! varSa pUruM thayuM eTale have huM tamane ahIMthI laI javA mATe AvyeA che..' megharathanI vAta sAMbhaLI vidyumAlInu mAM AMkhuM paDI gayuM. sukha bhAgavyA pachI, te sukha ane tenA sAdhanAmAM je Asakti baMdhAya che, tene jJAnI puruSA rAga kahe che, ane A rAga e ja khaMdhana che ane sava anarthAMnuM mUla che. AvA baMdhanamAM paDayA pachI jIva mATe temAMthI mukta thavuM e bhAre kaparuM kAma che, kAraNa ke rAganA AvA aMdhanamAM jIva duHkharUpa vastu ane hakIkatane sukharUpa jotA thaI jAya che. AnA saMbadhamAM eka ghaNI ja suMdara AkhyAyikA ja kahevAmAM AvI che. ekavAra devAnA rAjA indra bhUMDanuM svarUpa dhAraNa karIne kAdavakIcaDamAM masta thaI paDeleA hateA. pAse ja tenI bhUMDaNu ane aneka khaccAMo paNa hatAM. AvI avasthAmAM paNa indra peAtAne ghaNA ja sukhI samajatA hatA. tenI AvI adhama avasthA joI devA tenI pAse AvIne kahevA lAgyA ke, tame devAnA nRpati che. tamAma devA ApanI AjJAnuM pAlana karavA taiyAra che ane tema chatAM tamArI AvI kaDhaMgI hAlata?' pAtAnI sthitinu jene 6 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25] [ ziladharmanI kathAo-. vismaraNa thaI gayuM che evA Indra devane javAba ApatAM kahyuM: "huM ahIM jyAM chuM tyAM ja ghaNe sukhI chuM. mAre tamArA svarganI paravA nathI. mArI bhUMDaNa ane mArAM baccAM e ja mAruM svarga che mATe maherabAnI karI tame sau ahI thI cAlyA jAo." bicArA de te A javAba sAMbhaLI stabdha thaI gayA. thoDA divasa bAda dee eka saMkalpa karyo ane chAnAmAnA tyAM jaIne eka baccAne mArI nAkhyuM. te pachI bIjAM baccAone ane chelle bhUMDaNane paNa mArI nAkhI. A pramANe pitAnA samagra kuTuMbane nAza thayela joI indra karuNa vilApa karavA lAgyuM. pachI devee IndranA pitAnA bhUMDanA dehane cIrI nAkhyuM ane bhUDanA zarIramAMthI bahAra nIkaLyA bAda pitAne kevuM bhayaMkara svapna AvyuM hatuM tenI khabara paDatAM te hasI paDaze. A rIte AtmA paNuM karma sAthe ekameka thaI jatAM pitAnA zuddha ane ana ta svarUpane bhUlI jAya che. vidyummAlInI sthiti paNa bhUMDarUpI IMdranA jevI thaI gaI hatI. teNe zarama ane lajajAhIna banI megharathane javAba ApatAM kahyuM: "ahIMthI mane laI javA mATe tuM AvyuM te te barAbara che, paNa A tArI bhAbhIe pAcho garbha dhAraNa karyo che ane huM ahIMthI cAlI nIkaLuM te pachI tenuM keNu? AvI sthitimAM rAme te vagara vicAryuM sItA mAtAne jaMgalamAM dhakelI dIdhAM, paNa AvuM behUduM meM mArAthI kema thaI zake? tArI bhAbhI mArI anaAvaData mATe Thapako ApI rahI che, paNa tenA hRdayamAM mArA pratye apUrva prema ane Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24. baMdhana ane mukti ] [ 251mamatA rahelAM che. have te mATe A saMsAra e ja mArI apUrva sAdhanA, mATe AmAMthI calita karavA pharI vakhata . bhale thaI tuM ahIM na Avato. - vidyanmAlInI vAta sAMbhaLI megharatha stabdha thaI gayA te vicAravA lAgyuM ke sAdhanAnI siddhinA arthe baMdhana svIkAranAra vidyummAlI have baMdhananA premane vaza thaI sAdhanAnI vAta ja bhUlI gayo. aho ! kevuM karuNa adhaHpatana ! teNe joyuM ke bhAbhInA mArmika ane kaTAkSayukta zabda paNa vidyumbhAlIne madha jevA mIThA lAge che, ane cArebAju durgaMdha phelAvatI jINuM oraDI vidyumbhAlIne devakanA vimAna jevI priya lAge che. "sIdIbhAIne sIdakAM vahAlAM"nI kahetI. mujaba vidyummAlI pitAnA bihAmaNA putramAM kaI adbhuta svarUpa joI rahyo hato, te joI megharathane lAgyuM ke moTAbhAI sAthe kaI dalIla ke carcA karavAne kaze artha nathI, eTale bhagna hRdaye atyaMta duHkhapUrvaka te vaitADhaya pahADa para pAcho pharyo. megharathe gurudeva pAse AvI bhAre vyathApUrvaka vighu nmAlInA jIvananI karuNa kahAnI varNavI eTale tenA vyathita, manane sAtvana ApavA arthe gurudeve kahyuM: "mahAnubhAva!; IndriyonA viSayenI pAchaLa pAgala thanAra jIvane samajA. vavAnuM kArya bhAre muzkela che, ane tethI ja dharmazAstroe kahI dIdhuM ke viSayamAM Asakta thanAra mANasa, manuSya tarIke gaNAvAne lAyaka nathI. durlabha e mAnavadeha jene maLyo tenAthI IndriyonA viSayamAM Asakta thaI zakAya ja nahIM, Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para ] [ zikSadharmanI sthAo-1 mAnavajanma azucimaya ane jugupsA upaje evA SaSika sukhe pAchaLa bhaTakavA mATe nahi, paNa mukitanI sAdhanA arthe maLe che. mAnavajanma e ja mAtra eka e janma che ke jyAMthI manuSya muktinA mArge pahoMcI zake. mAnavadeha kAMI mehasamrATanI dAsIerUpI IndriyenA gulAma - banavA mATe nahi paNa baMdhanamAMthI mukta banI ajara, amara - ane akSaya banavA mATe maLe che. gurudevane upadeza ane vidyumbhAlInuM pAna megharatha mATe mArgadarzanarUpa banI gayAM. tene saMsAra pratye abhAva thaye ane nirveda pAmI susthita muni pAse dIkSA lIdhI. mRtyu bAya megharathane jIva devagatimAM game tyAre mUrkha vidyummAlI bhavasAgaramAM bhaTakta rahyo. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25. yAga ane bhAga bhagavAna mahAvIranA rAjagRhanA varSovAsa daramyAna aneka puruSoe dIkSA lIdhI, temAM rAjagRhInA rAjavI zreNikanA putra nakriSaNa paNa eka hatA. naMdiSaNanA uchera mahAvaibhavapUrvaka eka rAjakuTu khamAM thayA hatA, ane rAjamahAlayeAmAM te pANI mAgatAM dUdha. maLatuM hAya che. parantu bhagavAnanI dezanA sAMbhaLI tene sa MsAra pratye abhAva thayA ane vairAgyanI sAcI bhUmikA siddha karyA vinA sAdhudhama aMgIkAra karI lIdhA. je vRtti AtmAnI anelI hAtI nathI, te vRttine aMgIkAra karI levAmAM jokhama che. AmAM AvI vyaktinuM adhaHpatana thavAnA bhaya rahe che, ane tenI kharAma asara samagra samAja para thAya che. dIkSAtyAga vairAgya--A badhI vastuo teA uttameAttama che, paNa tene apanAvanAra strIo ane puruSA jo e bhUmikA mATenI lAyakAta na dharAvatAM hAya, te evA sAdhue ane sAdhvIemAM sAdhutAnuM tattva jovAnuM bhAgye ja maLe. bheAgamAMthI mukta banI tyAgadhanA svIkAramAM, tyAgamAga mATenI sAcI bhUmikAnA badale mAtra dUdhanA ubharAnI mAphaka AkaSaNa ja hAya, tA evA tyAgamAge paNa eka navA prakAranA saMsAranI racanA thAya che. e bhAgamAM na hUke te pazu siddhi krIti ane prazaMsAnA mehamAM DUbI jAya. saMsAramAM mAnavAnu Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -254 ] [ zIladhanI kathAo-1. -patana mAtra bhAganA ja mAge thAya che evuM nathI. tyAganA mA samajyA vinA ane te mATenI sAcI lAyakAta prApta karyA vinA, evA mAge janAranu paNa patana thAya che. pira NAma kha'nemAM eka ja, paNa bhUmikA judI judI. saphaLa jagata para vijaya prApta karI te para zAsana calAvavAnu kA jeTalu mazkela ane mahAna che, te karatAM anekagaNuM muzkela ane mahAna kAya bhagavAna mahAvIranA zAsananA sAcA sAdhu ane sAdhvI banavAmAM rahelu che. nardiSeNu tA bhAre vicakSaNu hatA. peAtAnI aMtaraMga nakhaLAI viSe sajAga hatA, ane tethI dIkSA lIdhA pachI aMtaranAM UMDANamAM paDelI kAmecchA ane bhAgecchAne dUra karavA temaNe ugra tapazcaryAM zarU karI. A rIte temaNe manata Mtrane nigrahuM karI ajJAta avasthAmAM rahelI vRttine dabAvI tA kharI, paNa tenA AMtara manane lAgatu' ke evI rIte dakhAvelI vRttinI pratikriyAmAMthI teo sadaMtara mukta rahI zakayA nathI. prakRtithI viruddha jyAre kAI lAgaNIone mAnavI dukhAvavA jAya che, tyAre tenA pariNAme zAtA ke zAMti prApta thavAne badale UlaTuM tenA mananI paristhitimAM gUMcavaNNA UbhI thAya che. Ama chatAM tapanA karaNe nardiSeNe aneka labdhio prApta karI. labdhio prApta karavAnuM muzkela nathI, paNa prApta karelI labdhie ja jIvane muktinuM kAraNa banavAne badale keAIvAra aMdhananuM nimitta thaI jAya che. tethI ja sAcA jJAnI labdhionI viTa'khaNAthI dUra rahe che. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25. yoga ane ga ]. [ 255 eka divasa naMdiSeNa muni chaThThanA pAraNe gecarI levA jaI rahyA hatA. akhaMDa brahAcarya ane tapanA tejathI tenI kAyA kAmadevanI mAphaka zebhatI hatI. cAlatA cAlatA munirAja jyAre eka bhavya prAsAda nIcethI pasAra thaI rahyA hatA, tyAre tenI aTArI para te prAsAdamAM rahetI rAjagRhanI sauthI prasiddha natikA devadattA daMtadhAvananI kriyA karI rahI hatI. rAjagRhanA vilAsI loke A natikAnA abhinaya, nRtya ane saMgItakaLA para mugdha hatA. leke tenA saudarya pAchaLa gAMDA hatA, paNa devadattAe dehajanya bhegethI alipta rahevA mATe pote ja potAnA saMbaMdhamAM IrAdApUrvaka eka evI khoTI vAta phelAvI hatI ke te viSakanyA che, eTale je kaI tene sparza karaze tenuM tyAM ne tyAM ja mRtyu thaze. devadattAe aTArI parathI nIce cAlyA jatA munirAjane jeyA ane tenA hRdayamAM jIvanamAM prathamavAra akathya bhAve jAgyA. mAnavahRdayamAM prIti kaI rIte ane zA mATe ekAeka utpanna thaI jAya che, tenA kAraNanI khabara nathI paDI zakatI; paNa ghaNI vakhata ne kalpI zakAya e kaI agamya hete be vyaktione joDI de che. munirAjanA teja ane kAMtithI devadattA atyaMta prabhAvita thaI ane potAnI dAsIne munirAjane gocarI arthe bolAvI lAvavAnI AjJA karI. munirAja dAsInI pAchaLa pAchaLa rasoDAmAM AvyA ane dharmalAbha ApI pADyAM nIce mUkyAM. munirAja paNa natikAnuM saundarya jeI vicAravA lAgyA ke mAnavakanI strImAM paNa Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 ] [ zISanI kathAo-14 zuM AvuM adbhuta rUpa hAI zake? munirAjanA citta upara devadattAnA adbhuta prabhAva paDo. geAcarInI vastuo vaheArAvI ne hAtha joDI AchA smita sAthe vinamratApUrNAMka devadattAe kahyuM : 'munirAja ! Ape mane dhama lAbha ApyA ane dhama nA mArga ja mAkSagati prApta thaI zake enI tA mane khakhara che; paNa dhama ane mekSa vacce atha ane kAma evA e puruSAtha paNa rahelA che, te viSe kaze lAbha ApavAnI ApanAmAM zakti kharI ke ? devadattAnI vAta sAMbhaLI munirAja stabdha thaI tenI sAme animiSa daSTie joI rahyA. devadattAnI vAtamAM tene TI...khaLa ane apamAna jevuM lAgyuM eTale kAMIka AvezamAM AvI jaI kahyuM : 'rAjagRhInI natikA mAtra khAvA ane jogaTAnA ja paricayamAM AvI hAya ema lAge che, ene kAI sAcA ceAgI manyeA hAya ema dekhAtu nathI !? munirAjanI vAta sAMbhaLI jarA paNa vismita na thatAM tarata ja devadattAe kahyuM: ' jIvanamAM prathama vakhata ja tamArA jevA ceAgInA darzananA lAbha maLyA, eTale ja thayuM ke dhama ane mAkSanI sAtheAsAtha atha ane kAmanA paNa zA mATe lAbha na lauM' ? siddha ceAgIe teA dhAre e karI zake ema sAMbhaLyuM che, eTale tamane joyA pachI thayuM ke je sAMbhaLyuM che tenA Aje pratyakSa anubhava paNa karI lauM?' munirAjanuM abhimAna ghavAyu, ane tarata ja pAtAnI zaktinA paracA batAvatAM nikanA gharamAM ratnAnA varasAda varasALyA. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25. yoga ane bhoga ] [ 250 munirAjanI AvI divyazakti joI natikA bhAre vismita thaI. A devAMzI puruSamAM teNe pitAnI kalpanAnA patinuM svarUpa joyuM, paNa bIjI ja paLe tene bhAna thayuM ke loDhAnA caNA cAvI javAnuM kadAca zakya bane, paNa tyAgapaMthe paDelA munirAjane bheganA mArge lAvavAnuM to azakya che. enA mane manamAM tumula yuddha jAgyuM. jJAna, guNa, rU5 ane zIla e cAre jyAre strImAM saMyukta rIte ekaThAM thAya che tyAre evI strI saMsAranI eka asAdhAraNa zakti banI jAya che. enAM kuLa ke jAtinI pachI khAsa mahattA rahetI nathI. devadatta natikA hovA chatAM AvI ja eka asAdhAraNa zakti hatI. yoga ane bhega paraspara eka bIjAnA virodhI nathI paNa eka ja sikakAnI be bAjue jevA che, eTale gIne bhegI banAvavAnA kAryane te azakya na mAnatI. bhega ane yoga vacce samanvayatA sAdhavI tene ja te utkRSTa yogasAdhanA mAnatI. tethI munirAjane pitAnA paMthethI vicalita karavAne daDha nizcaya karI ratnanA DhagalA tarapha aMgulinirdeza karI devadattA balI : "munirAja ! Ape parigraha cheDyo, paNa parigrahavRttimAMthI tame haju mukta nathI thaI zakyA. aparigrahapaNane saMbaMdha jagatanA padArtho ane vastuo sAthe nahIM paNa mAnavanI vRtti sAthe saMkaLAyela che, vastune saMgraha e ja mAtra pAragraha nathI, paNa vastu pratyenI mUcha e ja bhayaMkara parigraha che. dhananI vRtti ja tamArAmAM na heta te ratnane Dhagale karavAnuM tamane na sUjhayuM hata! saMsAra misyA ane jhAMjhavAnA jaLa je che, temaja saMsAra Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 ] [ zIladhamanI kathAo-1. asAra ane dAvAnalarUpa che, evu mAnanArA sAdhue meM joyA che. brahma satya che ane jagata mithyA che, evu' kahenArA zuSka vedAMtIonA paricayamAM paNa huM AvI chuM. A samagra sRSTi jaDa che, malina che, bhrama che ane svapna samAna che ema mAnanArA pAkaLa tattvajJAnIone paNa huM jANuM chuM. peAtAnI sahaja vRttione upavAsI rAkhI saMsAranI lIlAbhUmithI dUra thaI, pahADanA ekAntamAM besI dhyAnayAga ane jJAnayeAga sAdhatAM paNa meM anekane joyA chepaNa AvA sAdhue zuSka vedAMtIe, pAkaLa tattvajJAnIe ane peAtAnI jAtane yAgI tarIke oLakhAvanArAne meM' sa'sAranI dhULa upara bhUMDI dazAmAM jorathI pachaDATa khAtA joyA che. kAI paNa mANasa pAtAnI svAbhAvika vRtti para DhAMkapacheDA karI, sa'sAranI raMgabhUmi parathI muktinA paMthe javAnA daMbha ane dAvA karI zake; parantu e bicArA samajatA nathI ke muktinI bAbatamAM kasamaye khATA lAbha rAkhI je karavAnu... hAya tene te TALe che. nItibhraSTatAnI mAphaka katavya-parACmukhatA ane niSThAzUnyatA paNa pApa ja che, tethI A mahAnubhAvA je karavAnuM hAya te TALe che ane tenuM mUlya vyAja sAthe bharapAI karavuM paDe che ane vadhArAmAM je karavAnuM TALyu hoya tenI sajA paNa bhAgavavI paDe che. jIe! je dhanane tame dUra karyu. e ja dhana tamArA mAthe paDyu'!' nata kInI dalIla sAMbhaLI munirAja stabdha thaI gayA. temaNe joyu ke temaNe meLavelI siddhine A vilakSaNa strIe kADInI kImatanI anAvI dIdhI. Ama chatAM tenA cittane Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25. vega ane bhoga ] [ 259 azAMta na banavA detAM temaNe kahyuM: "ApaNI vRttione upavAsI na rAkhavI te zuM manamAM je je vRttio UbhI thAya tene piSyA karavI? bhautika ane AdhyAtmika e baMne bhinnabhinna prakAranI vRtti che-jene AdhyAtmika mArge javuM hoya teNe bhautika vRttionA pAzamAMthI mukta thavuM ja rahyuM. tamAre zuM kahevAnuM che e vAta ja huM samajI zakatuM nathI, tamArI dalIla zakti I ema te lAge che ke je dharma meM svIkAryo che, te dharmane tame svIkAra karI le te keTalAye jInuM tamArA dvArA kalyANa thaI zake." - devadattA DIvAra te munirAja sAme animeSa dRSTie joI rahI. sAdhunI AMkhamAM teNe dhAryuM hatuM tevuM ja kAMIka nihALyuM. eka ja cakaradaSTi mAtramAM catura strI, puruSane nakhazikha samajI le che. devadattA koI sAmAnya nartakI na hatI. tene janma eka nartakInI kukhe thayuM hatuM, paNa enA janmane javAbadAra eka mahAna yegI hate. putrImAM mAtA karatAM pitAnA guNonuM pramANa vadhAre hoya che, eTale devadattAne kudaratI rIte ja gInI vRttipitAnA guNene vArase mane hate. naMdiSeNe adhyayana dvArA je jJAna prApta karyuM hatuM, te jJAna devadattane vArasAmAM maLyuM hatuM. munirAjane pitAnuM nAma ane TUMka oLakha ApI aMne hAtha joDI mRduhAya sAthe devadattA belIH "munirAjI bhautika ane AdhyAtmika vRttine tame ekabIjAnI vidhI Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 ] [ zIladhanI kathAo-18 mAnA che, enI sAme mAre vAMdhA che. mane lAge che ke mAnavajAte jo sAcA arthamAM vikAsa sAdhavA hAya tA emAMthI ekeyanA virAdha na karatAM anainA aMtaratama rahasyanA tAga meLavI te dvArA samanvaya sAdhavA joIe. jJAnanI saphaLatA ane atima vikAsa A kAryane siddha karavAmAM che. hu tamane A vAta vadhu spaSTapaNe samajAvavA mAguM chuM. ane temAM kaze avinaya ke aviveka agara tamArI bhASAmAM AzAtanA thAya te Apa mane kSamA karaze.' devadattAe te pachI kahyuM : 8 Ape sacamadhama svIkA che, arthAt sukhakara vRttine vaLagI rahI duHkhakara vRttithI dUra rahevAnA mArga apanAvyeA che. amuka pratye tamane sadAgraha che jyAre bIjA pratye tamane durAgraha che. eka pratye rAga che--anya pratye virAga che. jemake AdhyAtmika ane bhautika, grahaNa ane vajana, baMdhana ane mukti, dveSa ane rAga, bhega ane ceAga-Ama pratyeka vicAraNAmAM ekabIjAthI viruddha evA bhAvA rahelA che. eka pratye upekSA, anya pratye anurAga, parantu eka vRttine sArI gaNavI ane khIjIne narasI gaNavI e rIta vRttine samajavA mATenA ceAgya mA ja nathI. mAnava e raste kadI mahAmAnava khanI zakatA nathI. sAcA sAdhake te AvI ane prakAranI vRttithI alaga thaI javuM joIe. jJAnIne mana jema mATI ane seAnA vacce kaze| taphAvata nathI, tema cAga ane bhegamAM samAnatA keLavavI joIe. bhAgamAM cAga che ane ceAgamAM bhAga che. ekamAM bIjAneA vAsa che, emAMnu ekeya mIjA vagara satya nathI. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25. yoga ane bhoga ] [ 261 upaniSadane eka leka mane bahu gamyuM. emAM kahevAmAM AvyuM che, ke "je kevaLa avidyA arthAt saMsAranI upAsanA kare che te aMdhatamasamAM praveza kare che, tenA karatAM paNa vadhAre aMdhakAramAM te praveza kare che ke, je kevaLa brahmavidyAmAM ja rata rahe che." sukhane avizvAsa ane duHkhane bhaya paNa mAnavIne tyAganA paMthe laI jAya che. sukhane tyAga kare eTale duHkhanI vaLagaNa ja na rahe-paNa AvI vRtti niSedhAtmaka valaNa che, eka prakAranI palAyana vRtti che, zUnyavAda che. mAnavajIvana paNa eka prakAranA yuddha jevuM che, temAMthI nAsI chUTavAthI vijaya prApta thaye na gaNAya. tame mane tamAre grahaNa karela dharma apanAvavAnuM eTale ke dIkSA levA mATe kahe che paNa huM Apane pUchuM chuM ke saMsArI jIvanane Apane anubhava keTalo? saMsAranA anubhava vinA, saMsAranAM sukha-dukha samajyA vinA huM dIkSA laIne saMsArIene zuM mArgadarzana ApI zakuM? ane evA mArgadarzananAM mUlya keTalAM? A te AMdhaLAne AMdhaLe dorave enA jevuM thayuM. gRhasthAzrama e tyAgadharmanI prAthamika bhUmikA che, Apane ApanAmAM vizvAsa haya, bhegamAM paDavAthI bheganA bhAra nIce dabAI nahIM javAya evI zraddhA hoya te, ApaNe dAMpatyajIvanane anubhava laIe, ane e mAge tyAgadharma mATe taiyAra thaIe. tyAga-tapa ane saMyamamAM huM mAnuM chuM, paNa kUdako mArIne tamArI jema tyAM javAmAM huM nathI mAnatI." -nartakInI vAta ekacitte sAMbhaLatAM munirAja zUnyamanaska banI gayA. munirAja keI sAmAnya mAnavI na hatA. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 ] [ zIladharmanI kathAo-1. teo rAjagRhInA rAjavI zreNikanA putra hatA ane saMsAramAM zakya eTalAM badhAM ja sukha prApta thayA hovA chatAM tene lAta mArI tyAga-tapa-saMyamanA mArge gayA hatA. nartakInI dalIlathI teo mugdha thayA. bhaga pratye upekSA ane tyAga pratye anurAganA kAraNe tene tenA jIvanamAM kAMIka khAmI. jevuM lAgatuM hatuM paNa bhega saMbaMdhamAM tene kaze anubhava na hatuM eTale mAtra prA dvArA ja ra vAta siddha karI zakAya evuM temane lAgyuM chellA keTalAka vakhatathI je vAta tenA manane mUMjhavI rahI hatI, tenuM aMzataH samAdhAna tene nartakInI dalIlamAMthI sAMpaDayuM. tene ema lAgyuM ke bhege pratye ghaNu ane napharata keLavI legothI alipta rahevAnA mArgamAM bhavyatA nahi paNa tucchatA che. je bhavyatA ane pUrNatA tyAgamAM rahelAM che, te bhavyatA ane pUrNatA bhegamAM paNa kema na saMbhavI zake ? lagna ane bhegajIvana e tuccha ane pAmara lekenI lAcArIne upAya che, ema kahI tenAthI alipta rahevAmAM natikAnI dalIla pachI teNe sAdhanAne badale abhimAna joyuM. bhega ane cega eka bIjAnA virodhI nathI ane te baMne vacce samanvayatA sAdhI zakAya ke kema? tenI khAtarI karavA natikA sAthe dAMpatyajIvana jIvavAnI vAta mAnya rAkhatAM kahyuM: "devadattA ! tamArI vAta te mane maMjura che, paNa eka zarate. bhega ane vega e eka ja sikakAnA be pAsA jevA hevA chatAM tyAganA mArge je zAMti ane AnaMda maLe che, Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25. vega ane ga ] [ 263 tavAM ja zAMti ane AnaMda bheganA mArgo paNa maLI zake e vAtamAM mane zaMkA che, eTale je divase....." adhavaccethI munirAjane bolatA aTakAvI, temane zuM kahevuM che te jANe e samajI ja gaI hoya ema devadattA belIH "ApaNe baMnenI zaMkA bhinnabhinna prakAranI hovA chatAM tenI bhUmikA ekasamAna che, ane tenA nicoDa mATe ja ApaNe sahajIvanane prayoga karavAnuM che. pratyeka jIvana eka prakAranI prayogazALA jevuM che. A prayoganA aMte zAMti ane AnaMdane anubhava na thAya, agara to bhega ane ga ApaNA mATe bhinnabhinna vRtti na rahetAM ekarUpa thaI jAya, te jeTalI sahelAIthI sApa pitAnI kAMcaLI pheMkI de che, teTalI ja sahelAIthI ApaNe bhegane mArga tajI daIzuM. paraMtu e paristhitimAM prApta thanAra vega e meha agara duHkhanA kAraNe utpanna thayela zuSka vairAgyanA phaLarUpe nahi hoya, paNa nakkara anubhavanA aMte prApta thatAM phaLarUpe haze. phUlamAMthI phaLanuM AvavuM jeTaluM svAbhAvika ane kudaratI che, teTaluM ja svAbhAvika ane kudaratI bhegamAMthI vega prApta thavAnuM kahevuM joIe; emAM mane zaMkA nathI, paNa tamane che. paraMtu preganA aMte ApaNA mATe zaMkAnuM kazuM kAraNa raheze nahIM. ApaNuM dAMpatyajIvanamAM bhegane avakAza hovA chatAM, dAMpatyajIvananuM dhyeya te pega sAdhavAnuM che, eTale aMte te pariNAma nizcita che. bheganA mArge caganI siddhi eka adbhuta prayoga puravAra thaze e te cokakasa che." Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ zIladhanI kathAo-1. pachI te na diSaNa ane devadattAnA gRhasthAzrama zarU thayA. nardiSaNa bhAre vicakSaNu hatA. eka bAjuthI nakInA prAsAdanA eka bhAgane upadezagRha manAvI darAja daza jaNane pratibaMdha pamADI DhIkSA mATe taiyAra karatA, te| zrIjI A devadattAnI sAthe citrazALAmAM virAjatA haiAya tyAre ane pAtrA yauvananA mAdaka nazAmAM cakacUra thaI jatAM. anyAanya ekabIjAmAM peAtAnA prANa pAtharI dvIdhA ane jIvananu... prathama seApAna magalarUpa banI gayuM. bhinnabhinna zarIra ane AtmAne badale e zarIra ane e AtmAee evI tA ekatA prApta karI ke, jANe e bhinnabhinna dehamAM eka ja avibhakta AtmA na ramI rahyo hAya! lAka emanu' sukhI dAMpatyajIvana joI khelI UThatA : kharekhara! A daMpatIe bhAgane yAgamAM palaTaco che ane yAganuM bhAgamAM rUpAMtara karyuM' che.' trAjavAnA eka pallAmAM bhAga ane bIjA pallAmAM ceAgane rAkhI trAjavAnI dAMDI evI taiA samatAla rAkhI hatI ke kAI eka mAjI jarAe e namatI dekhAtI nahAtI. ' A rIte khAra varSo vItyAM. eka divase nardiSeNu nava jaNane pratibeAdha pamADI dazamA eka sAnIne dIkSAnA mALe javAnu` samajAvatAM kahI rahyA hatA ke 'caMdanavRkSathI UpajelA agni paNa jema dajhADe che, tema dhathI UpajelA bhAga paNa prAyaH jIvane anarUpa thAya che. ' nardiSeNunA AvA upadeza sAMbhaLI pelA sAnIe temane kahyuM : bhAgeAnu' AvuM svarUpa heAvA chatAM cAgajIvananA tyAga karI bhAgajIvanamAM tame zA mATe AvyA ?' kharAkhara e ja samaye ' 264 Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25. ga ane ga ] [ 265 nadiSeNane bhejana arthe bolAvavA devadattA tyAM AvI. pelA sonIne prazna sAMbhaLIne devadattAnA hRdayane eka prakArane AMcake lAgyuM. naMdiSeNe te svasthatApUrvaka tene javAba ApatAM kahyuM : "baMdhu! mananA upara padArthane AghAta thavAthI mana pratikriyA kare che ane mananI A pratikriyA je rUpa dhAraNa kare che, te rUpamAM ApaNe te padArtha joI zakIe chIe. eka jatu kAlu mAchalInI chIpamAM praveza karIne tenA zarIramAM khaMjavALa utpanna kare che, ane tethI karIne mAchalInA zarIramAMthI eka prakArane caLakate cIkaNe rasa jharIne te jatunI AsapAsa lapeTAya che. AnA pariNAme baMdhAyelA AkArane ApaNe motI kahIe chIe. A rIte, samasta brahmAMDa paNa ApaNe te AsapAsa pAtharelI ApaNI ja vRttionI samaSTi che- ApaNI potAnI kRti che. A bAbatanA pratyakSa anubhava arthe gAzramamAMthI bhegAzramamAM AvavuM paDayuM." sonIe kahyuM : "saMsArImAMthI sAdhu thayAnA aneka dAkhalAo che, paNa Ape te sAdhumAMthI saMsArI thayAne prayAga karyo, A prayoganA aMte Ape zuM prApta karyuM?" nadiSaNa sonInI vAta sAMbhaLI hasI paDyA ane kahyuM : baMne prakAranA jIvana-anubhavanA aMte mane je satya prApta thayuM te A che: "mAnava jeTalI zAMti ane cittaprasannatA tyAgajIvanamAM gamage prApta karI zake che, teTalI ja zAti ane prasannatA gRhasthAzramamAM paNa anubhavI zake che. mA samartha viMti, yA vimo viva6 vaMti-arthAta Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26} ] [ zIladhanI kathAo-1 kAmabhAge samabhAva ane vikAranu kAraNa nathI, paraMtu temAM je dveSa kare che. temaja parigraha-mUrchAne vaza thAya che, te temAM mAharAgadveSa karavAthI vikAra pAme che. mAtra yoga ke bhAgamAM nahi, paNa ceAga ane bhAga anemAM je samabhAva sAdhI zake tene kamanA lepa thatA nathI, paNa have te amAsa prayAganI siddhi thaI che, eTale leAjanidhi pUrNa karI huM ane mArI panI pAchA Aje ja tyAgadharma'nA svIkAra ace jaI rahyA chIe. ' ' cittane jarA paNa kSeAbhanI asara na thavA detAM devadattA muktaka The hasI ane elI : ' bhAI! temaNe Aje nava jaNane dIkSA mATe taiyAra karyA che, have tame paNa amArI sAthe joDAI jAe tA Aje bhagavAna mahAvIranA zramaNasaMghamAM agiyAra sAdhue ane eka sAdhvInI saMkhyA vadhaze. ' nardiSeNu ane devadattAnI sAthe pelA sAnIe paNa te ja divase saMyamadhanA svIkAra karI dIkSA lIdhI. dIkSAnA varagheADAnI ke te mATenI lAMbI lAMkhI nima traNapatrikAonI tyAM jarUra na hatI, kAraNa ke gharanA eka rUma mAMthI khIjA rUmamAM praveza karavAnu... jeTalu' svAbhAvika ane saraLa hAya, te mujaba ja devadattA ane naMdiSaNanuM bhAgajIvanamAMthI cAgajIvanamAM javAnuM svAbhAvika ane saraLa hatuM. Ama naMdiSaNe prathama ceAgamAM siddhi ane pachI bhAgamAM siddhi meLavIne ceAga ane bhAga anemAM samabhAva sAcce ane temanuM nAma amara banI gayuM. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra6. zIla ane dharma kusumapura nagaramAM mahApuNyavaMta, saMyamI ane dharmaniSTha e caMdana nAme rAjA rAjya karatuM hatuM. rAjyanI prajA tamAma vAte sukhI hatI. caMdanane zobhAve tevI ja tenI rANI malayAgiri hatI. tenAmAM rUpa-guNa-zIlane trividha saMgama thayuM hatuM ane AvI strI te jagatanA leke mATe vaMdanAne lAyaka banI jAya che. kuTumbane zobhAve evAM be bALake temane hatAM ane temanA nAma sAyara ane nIra rAkhavAmAM AvyAM hatAM. " eka vakhate rAjAnI kuLadevIe svapnamAM AvI temane. kahyuM: "he rAjana ! tArA kharAba divasanI zarUAta TUMka samayamAM thavAnI che, eTale A rAjya choDI cAlyA javuM e tArA hitanI vAta che. "bIjA divase rAjAe rAjya tiSIone belAvyA ane janmapatrikA ApI pitAne, kayA grahanI mahAdazA cAle che temaja tenuM zuM phaLa hoya te saMbaMdhamAM sAcI hakIkata jaNAvavA kahyuM. jyotiSIo janmapatrikA jeI vicAramAM paDyA kAraNa ke rAjAne kALasarpa ceganI zarUAta thavAne bahu divasonI, vAra na hatI. jyotiSIoe rAjAne kALasarpaga daramyAna mahAna AphatamAMthI pasAra thavuM paDaze temaja rAjA-rANIne lAMbA samaya sudhIne viga thaze evI AgAhI karI kALakatapIe paDI javI apa Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 ] [ zIladhanI kathAo-1. vhetI, malayAgiri teA sAdhvI jevI strI hatI. game tevI paristhitimAM paNa tene jo peAtAnA patinI sAthamAM rahevAnu "maLe, teA tene mana e svarganA sukha karatAM paNa adhika sukha jevu' hatuM. caMdana ane malayAgiri ane khALakI sAthe bIjA divase madhya rAtrie, rAjyamAMthI kAMI paNa lIdhA sivAya, mAtra paherelA kapaDe jagalanA mArge cAlI nIkaLyAM. thADA divaso bAda sau eka zaheramAM AvI pahoMcyAM caMdane eka zeThane tyAM ghara maMdiramAM pUjArInI nAkarI svIkArI, ane malayAgirie lAkaDAnI bhArI khAMdhI zaheramAM vecavAnuM kArya zarU karyu. zaherathI cADe dUra eka jhupaDI AMdhI khALakA sAthe garIkhAIpUrvaka rahevA chatAM bhAre AnaMdapUrvaka jIvana jIvatA hatA. te arasAmAM te zaheramAM AnaMdapura nagaranA sAgaradatta sAtha vAha peAtAnA vepAra arthe tyAM AvelA ane tenI kAmukadRSTi malayAgirinA su'dara deha para paDI. sAgaradatta yuktipUrNAMka peAtAnA mANasA mAraphata malayAgirine taMbumAM lAkaDAM kharIdavAnA bahAnA nIce khelAvI ane baLajabarIthI rathamAM esADIne tene bIjA zaheramAM upADI gayA. humezanA samaye malayAgiri jhu'paDImAM pAchI na AvI, eTale ane bALako kalpAMta karavA lAgyAM. sAMje caMdnana pAchA AvyA ane malayAgiri pAchI nathI AvI te samAcAra jANI te paNu ekhAkaLA thaI gayA. gAmamAM jaIne caMdane badhe ThekANe malayAgirinI tapAsa karI, paNa kaze pattA na lAgyA. caMdanane vyAre AghAta lAgyA ane te zUnyamanaska thaI gayA. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26. zIla ane dha ] [ 269 ane mALA namAyAM manI mAtAne sa'bhArI sabhArI. dhrUsake dhrUsake raDatAM hatAM, ane caMdanane lAgyuM ke jo A prasage te potAnA magajanI samatulA gumAvaze teA bALakAnA duHkhanA pAra raheze nahI. pachI tA, paristhiti para kAbU meLavI bhAgyamAM lakhyu hAya te kadI mithyA thatuM nathI ema vicArI caMdana putrAne laI khIjA gAme cAlyA gaye.. puruSa ane strImAM kudaratI bheda che ane khanenA kArya pradeza. bhinnabhinna hAvA chatAM AtmArUpe eka hAvAthI ekabIjA ekabIjAnA dharma bajAvI zake evI zakti dareka puruSa ane zrImAM rahelI ja che. puruSa, puruSa rahIne strInuM kAya jema. karI zake, te ja rIte strI, zrI rahIne puruSanu` kAma paNa karI zake. pati-patnI ekabIjAnA ardhA aMga jevAM gaNAya. che, temAM mukhyatve A ja tattva raheluM che. alamatta, mahAtyAga ane saMyama vinA A zaktinA vikAsa nathI thaI zakatA. sthUla dveSTae caMdana khALakAnA pitA hatA ane sUkSmadRSTie te tenI mAtA banI gayeA. puruSa ane strI Akhare tA dhama ane zIlanA pratikarUpe che ane dharma tathA zIla . e ane te eka ja athavALA zabdanA e bhinnabhinna paryAya che. dhama vinA zIla na hAI zake, zIla vinA dhama na DAI zake. mAtA peAtAnA mALakeAnI je saMbhALa ane kALajI rAkhe, te karatAM vizeSa kALajI ane sabhALa caMdana ane mALakonI rAkhatA hatA. khALakAne mAtAnI jarA paNu. uNapa na lAge, te caMdananuM jIvanadhyeya anI gayu. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 ] [ zIladharmanI kathAo-1. mahinAo ane varSo pasAra thavA lAgyAM, paNa malayAgirine pa maLe nahIM. gAmegAma tapAsa karavA chatAM caMdanane malayAgirinA kazA samAcAra na maLyA. ema chatAM sUrya AvatI kAle udaya pAmavAne che e viSe tene jevI acala zraddhA hatI, tevI ja aTaLa zraddhA tene malayAgirinA punaHmilana mATenI hatI. eka divase bharamAsAmAM caMdana ane baMne bALakone musApharI karatAM karatAM eka nadI oLaMgavAne prasaMga upasthita thaye. nadImAM meTuM pUra AveluM hatuM, eTale baMne bALake sAthe sAme kAMThe javuM azakya hatuM. caMdana prathama sAgarane sAme kAMThe mUkI AvyA ane pachI nIrane levA mATe nIkaLe. paNa nadImAM barobara madhyamAM AvatAM te pANInA pracaMDa pravAhamAM taNAvA lAgyA. paristhiti bhAre viSama banI gaI eka kAMThe sAgara hatuM, bIjA kAMThe nIra hatuM, ane caMdana pANInA pravAhamAM taNAI rahyo hate. pravAha e joradAra hato ke nadImAM paDI tene bacAvavAnI kAMThe UbhelA aneka lekemAMthI keInI hiMmata na cAlI. pravAhamAM taNAtAM taNAtAM "e sAgara!" ane "e nIra!" evA caMdananA zabdo spaSTa rIte kAMThe UbhelA leke sAMbhaLI zakatA hatA. pitAnA pitAne e rIte taNAtA joIne sAmasAme kAMThe UbhelAM baMne bALake karuNa rIte dhrusake dhrusake raDI rahyAM hatAM. AkhuM dazya asIma karuNA upajAve tevuM hatuM. caMdana te taNAtAM taNAtAM bahu ja dUra nIkaLI gayA. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26. zIla ane dha ] [ 201 have pelI tarapha sAgaradratta sAthe vADe malayAgirine upADI gayA pachI tenI pAse jyAre peAtAnA nIca IrAdAnI vAta karI, tyAre te satI strIe parastrI sevanathI thatA bhayaMkara pApanA upadeza ApI tene sanmArge dvArajyeA. je strImAM peAtAnA zarIra pratye kAI paNa prakAranI vAsanA hAtI nathI, te strI pratye vikAranI najare koI puruSa joI zakatA ja nathI. rAvaNa sItAnuM haraNa teA karI gayA, paNa sItAne kAI vAsanA hatI nahi eTale te jyAre jyAre sItAnI najIka jatA tyAre tyAre tene sItAmAM tenI mAtAnAM vruta thatAM. satItvanA AvA ja prabhAva che ane tethI nArI amaLA haiAvA chatAM paNa tenI pavitratA, vizuddhatA ane nimaLatA ja tenuM kavaca banI rakSaNarUpa thaI jAya che. bhalabhalA kAmI mANase paNa ene tAbe thAya che, ane adhamamAM adhama mAnavI para paNa tenI asara pahoMce che. sAgaradattanI pApavAsanA nAza pAmI ane tene peAtAnA aparAdhanA pastAvA thayA. malayAgirine tenA pati pAse mUkavA te pAche zaheramAM gayA, paNa caMdana tA bALakAne laI zahera cheDI gA hatA, tethI sAgaradatte jyAM sudhI caMdananeA patto na maLe tyAM sudhI malayAgirine dharmAMnI bahena tarIke peAtAnI sAthe rahevA kahyu ane caMdananI zeAdha arthe te tyAM rahI. bhavitavyatA kaheA ke camatkAra kahA, paNa je samaye pANInA pUramAM taNAtAM taNAtAM caMdana dUra nIkaLI gayA, te vakhate sAgaradatta sAthe vAha peAtAnA mANasA sAthe nadInA kAMThe taMbu tANI tyAM ja rahelA hatA. leAkA pAsethI pelA Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 ] [ zIladhanI kathAo-1 garIba ane nirAdhAra bALakAnI vAta jANI eTale temane peAtAnI sAthe laI lIdhAM. bALakAne joI malayAgirine Ana Mdane pAra na rahyo ane bALakAne mAtA maLatAM pitA gumAvyAnuM duHkha jarA ochuM thayuM. caMdane mALakAnI kALajI ane sArasaMbhALa rAkhI hatI temaja tenI zeAdha mATe je athAga prayatna karyo hatA, te adhuM sAMbhaLI malayAgirine apUrva Anada thayA. tene lAgyuM ke kALasarpa ceAganA divaseA have pUrA thavA AvyA che ane TUMka vakhatamAM caMdana sAthe punaHmilana thavu joIe. sAgaradatta sAtha`vAhe paNa caMdananI zeAdha pAchI zarU karI dIdhI. have A mAjI taNAtAM taNAtAM caMdananA hAthamAM, pUramAM taNAtA AvatA eka vizALa vRkSanuM thaDa AvI gayuM ane tenI madadathI te AnaMdapura nagaranI nadInA kAMThe ghasaDAI AnyA. atiparizramanA kAraNe kAMThe paheAMcatAM te bebhAna banI gayA. rAtaneA samaya hatA ane pUrNimAnA caMdranA tejamAM, nadInA kAMThe ja AvelA eka bhavya prAsAdanI aTArI parathI rUpa ane yauvanayukta e mahAlayanI zeThANI bhadrAe caMdanane joyA. teNe peAtAnA nAkarAne tarata ja, nadIkAMThe phUMkAI gayelA pelA mANasane laI AvavA AjJA karI. ' te AkhI rAta caMdana bebhAna avasthAmAM rahyo. kAI kAI vakhate evI avasthAmAM kayAM caMdana ! koM malayAgiri ! kyAM sAyara, kAM nIra !' evA aspaSTa zabdo tenA mAMmAMthI nIkaLI AvatA. bhadrA ane dAsa-dAsIe AkhI rAta tenA ceAgya upacAro karatA rahyA. bIjA divase caMdanane bhAna AvyuM Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26. zIla ane dharma ] [ 273 paNa te atyaMta naMkhAI gayuM hatuM. bhadrA AnaMdapura nagaranA mahAdhaniSTa sArthavAha sAgaradattanI patnI hatI. tene dhaNuM ghaNuM varSothI videzamAM pharate rahyo hate. caMdana te eka vakhate rAjavI hatA. prauDha avasthAmAM paNa te yuvAna je lAgata ane tenuM rUpa ane kAMti adbhuta hatAM. tenuM mana viSAdathI chavAyeluM hovA chatAM mAtra eka ja divasanA tenA sAMnidhyamAM bhadrAnA mananA bhAvamAM palaTo thaye ane tenAmAM caMdana pratye anurAga jAge. bIjA divase rAte bhadrA jyAre caMdananI najIkamAM beThI hatI tyAre caMdane tene kahyuM : "bahena ! tame mAre jIva bacAvyo te mATe huM tamAre atyaMta saNuM chuM. tame tamAre paricaya Apaze te huM rAjI thaIza ane AvatI kAle mane ahIMthI ravAnA thavAnI sagavaDatA karI Apaze to huM Apane atyaMta AbhArI thaIza. be bALake mArAthI vikhUTAM paDI gayAM che ane mAre tarata ja temanI pAse pahoMcI javuM joIe." bhadrAe kahyuM: "tame AnaMdapura nagaranA sArthavAha sAgaradattanA prAsAdamAM cho ane huM temanI patnI bhadrA chuM. kAle rAte tamane ahIM bebhAna avasthAmAM joyA pachI huM paNa mArI sAna ane bhAna gumAvI beThI chuM, ane tamArAmAM mArA astitvane samAvI dIdhA sivAya huM have Apane ahIMthI javA devAnI nathI. tame mArA RNI che, have mane tamArI aNa banAve. premane AvirbhAva kema ane kyAre 18 Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 ] [ zIladhanI kathAo-1. thAya che tenI khabara paDatI nathI, paNa prema jAgrata thayA pachI ene chupAvavA ke gupta rAkhavA te kriyAne te huM pApa samajI chuM,' 4 ca'dana bhadrAnI AvI vAta sAMbhaLI stabdha thaI gayA ane vicAravA lAgyA ke kALasapayeAga hajI mArA para zuM zuM vitADavA mAgatA haze ? tene prathama te vicAra Acai ke A vivekabhraSTa strIne dhUtkArI kADhI e sthaLethI cAlyA javuM, paNa pachI tene lAgyuM ke game tema te paNa te strIe tenA jIva bacAvyA che ane te tenA upakAranA kheAjA nIce che. mAnavInA vicAra ke jIvananuM parivartana dhikkAra, tiraskAra ke dhRNA dvArA nahI' paNa premanA ja mAge thaI zake ema mAnI teNe bahu vivekapUrvaka kahyuM : bahena ! jIvananI - zeAbhA vAsanAne tAbe thavAmAM nahi paNa tenI sAme yuddha karavAmAM che. prema ane mAhane ekasamAna mAnI levAnI bhUla mAnavajAta anAdi kALathI karatI AvI che. prema ane mAha ane bhinnabhinnatA che eTaluM ja nahi pazu mane ekabIjAnA virAdhI tattvA che. meAhamAM premanuM tattva nathI, mAhune je prema mAne che te sAcA premathI vAcita rahI jAya che. meha e te premanA mAtra AbhAsa ke bhrama che. mAnavahRdayamAM jeTalA pramANamAM prema vikasita thayela hAya teTalA pramANamAM meha vilIna thAya che. premanI pUrNatA ane mAhanI zUnyatA ubhaya ekIsAthe thAya che. bhadrA svairavihAramAM mAnatI ane acAnaka je prApta thaI jAya tene lAgavI levAmAM tene jIvananI sArthakatA lAgatI: Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26. zIla ane dharma ] [ ra75 bhegamAM adharma ane tyAgamAM dharma e nIti ene kabUla na hatI eTale kAMIka AvezamAM AvI teNe kahyuM: "tamArI pAse tattvajJAna zIkhavA nahi paNa huM te svayaM mArI jAtane tamArAmAM samAvavA arthe AvI chuM. strInA premanI bAbatamAM moTA bhAge puruSa ajJAnatA sevato hoya che. je puruSa para strI potAnuM Adhipatya jamAve che tenI sAthe te prema karI zakatI nathI, paNa je puruSa tenI para Adhipatya jamAve tenI ja sAthe te prema karI zake che. tamane joyA ane huM paravaza banI gaI-bhAna bhUlI gaI. koInI pAse pANI hoya ane anya vyakti pANI vinA mArI rahI hoya te tene pANI ApavAmAM dharma che ke adharma? bhoganA AnaMdathI jeo vaMcita rahyA che, teoe ja bhega viruddhanAM moTAM purANe racyAM che. saundarya bhogavavA mATe che, mANavA mATe che, kudarate mAnavajAtane e kAMI veDaphI devA mATe nathI ApyuM !" prativAdamAM na UtaratA caMdane kahyuM: "bahena! saundarya pUjavAnI vastu che, ene je bhogavavA jAya che, je mANavA jAya che, te ja tene veDaphI nAkhe che. loke bhogone nathI bhogavatA bhego ja lekene bhogave che. mArA deha ane AtmA para eTale mAre adhikAra che, eTale ja adhikAra tenA para mArI patnIne che. lagnane uddeza mAtra deha vaccenI ja bhAgIdArI sAdhavAne nathI paNa temAM AtmAnIye ekatA sAdhavAnI hoya che. vaLI, je vastu eka vakhata keI eka pAtrane samarpaNa thaI gaI hoya te vastu anyane pachI samarpaNa thaI zakatI nathI. pati-patnI vaccene viga tamane AvA unmArge deravatA Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (276 ] [ zIladharmanI kathAo-1. hoya te samajI lo ke be premapatra vacce viga premanI vRddhinuM kAraNa bane, patananuM nahIM. parastrI ane puruSanA sevana jevuM jagatamAM bIjuM kaI adhama pApa nathI. vaLI, bhegethI kAmanI tRSNa ghaTavAne badale vadhe che, mATe mArI pAse AvI kaI vAta na karaze. hA, tame mArA jIva bacAvyuM che, tenA mATe huM tamAre RNI chuM, paraMtu tene badale tamArA ane mArA deha ane AtmAne bhraSTa karIne te na ja apAya." puruSane jitendriya joIne strI paNa pachI ene bheganuM pAtra mAnavAne badale enI paramabhakta banI jAya che. caMdananI vAta sAMbhaLI bhadrAnA mananuM parivartana thayuM. eka puruSa paNa je pitAnI patnI pratye ATalI hada sudhI vaphAdAra rahI zake te strIne dharma zuM he joIe tenuM bhAna thayuM. bhadrAne keI bhAI na hatuM, eTale caMdanane pitAnA bhAI tarIke mAnI pitAnI thayelI bhUlanA mATe mAphI mAgI ane savAramAM maLavAnuM kahI te potAnA sthAne cAlI gaI vahelI savAre caMdana jAgrata thaye. bhadrAnA mananuM parivartana thayA pachI tenA viSene bhaya naSTa thayo hate. paNa tema chatAM lAgyuM ke putranI tapAsamAM have vilaMba na the joIe. bhadrA pAsethI vidAya laI caMdana bALakonI zodhamAM nIkaLI paDyo ane TUMka mArga pakaDavA teNe jaMgalane raste pasaMda karyo. cAlatAM cAlatAM zrIpuranagara najIka AvatAM te thAkI gaye ane gAmanA daravAjA bahAra AsopAlavanA vRkSa nIce vizrAMti levA te ADo paDyo. atyaMta thAkanA kAraNe caMdanane tyAM UMgha AvI gaI. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26. zIla ane dha ] [ 277 ceAgAnuyAga e ja divase zrIpuranagaranA rAjavI aputra maraNa pAmelA ane ma`trIoe hAthIne kaLaza ApI te kaLaza jenI para DhALe tene rAjyagAdI ApavI evI cAjanA karI hatI. hAthI pharatA karatA maMtrIe sAthe je vRkSa nIce caMdana sUtA hatA tyAM Avye ane tenI para kaLaza DhALyeA. kALasarpa cAganA aMta AvatAM caMdanane punaH rAjyanI prApti thaI. rAjA thayA pachI cAre bAju teNe patnI ane putrAnI tapAsa arthe` mANasA meAkalyAM. A tarapha sAgaradatta sAthe vAha, malayAgiri ane tenAM ane bALako AnaMdapura nagaramAM paheAMcyAM. sAgaradattanI patnI bhadrAe malayAgirinA savistara ItihAsa jANI lIdhA ane teNe peAtAnA patine sanmArge doravI dharmaniSTha banAvyeA, e badhI hakIkata jANatAM tene malayAgiri mATe apUrva mAna ane sneha utpanna thayAM. zrI bhAgye ja zIla jevI nAjIka mAkhatamAM mana, vacana agara kAyAthI skhalanAnI vAta kAI ne karatI hai!ya che. paNa tema chatAM bhadrA manamAM teA pAmI gaI ke A strIe jema tenA patine dha nA mAga khatAnyeA, te ja rIte pelA puruSe eka rAte tene zIlaneA mAga batAvI adhama mAM paDatI aTakAvI hatI. thADA divaseA khAda zrIpuranagaranA rAjavInI varSagAMTha nimitte AnaMdapuranA sAgaradatta sAthe vAha, tenI patnI bhadrA, malayAgiri ane tenAM khALakA rAjAne bheTa ApavA nimitte zrIpura gayA. malayAgiri ane tenAM bALakA mATe te apUva harSa nA divasa hatA, kAraNa ke ca'dananA paNa e ja janmadina hateA. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 ] [ zIladharmanI kathAo-1. ; sau rAjamahelamAM gayA ane rAjAne maLyAM tyAre caMdanane rAjavI tarIke joI malayAgiri harSane AvezamAM mUrzita banI gaI. baMne bALake pitAne vaLagI paDyAM ane caMdananA cakSumAMthI harSAzrunI dhArA vahevA lAgI. bhAnamAM AvatAM malayAgirie tarata ja patinA caraNe pakaDI lIdhA. sAgaradatta ane bhadrA prathama te A badhuM zuM che te na samajI zakyAM paNa pachI kharI vastusthitinuM bhAna thatAM teonA AnaMdanI kaI sImA ja na rahI. - caMdane pitAne jIva bacAvanAra bhadrAne vaMdana karI malayAgiri sAme joI kahyuM: "bhadrA bahene mRtyunA paMthethI mane bacAvI laI tAruM saubhAgya akhaMDa rAkhyuM che. A janma temanA upakArane badale ApaNe vALI zakIe tema nathI." che . caMdananA zabdo sAMbhaLI bhadrA lajajA ane zaramanA bhArathI ghaDI be ghaDI te eka zabda paNa na bolI zakI. paraMtu pachI pitAnA pati sAme joI kahyuM : "nAtha ! tamane jema malayAgiri bahene dharmane mArga batAvI patananA mArge jatAM aTakAvyA, tema emaNe mane zIlane mArga batAvI AdhyAtmika mRtyumAMthI bacAvI lIdhI." bhUtakALanA banAvanuM varNana karI bhadrAe kahyuM : "dareka janma lenAra mAnavI mATe mRtyu te svAbhAvika che, paNa mAnavInuM jyAre AdhyAtmika mRtyu arthAt zIlanuM khaMDana thAya che tyAre e mRtyu atyaMta karuNAjanaka-dayAjanaka banI jAya che. mAnavInuM e jIvata mRtyu che kAraNa ke evuM mRtyu aneka janma-maraNanA nimitte rUpa banI jAya che." e ke Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26. zIla ane dharma ] [ 279 caMdananI sAme joI, vaLI bhadrAe kahyuM : "rAjan ! meM tamane mRtyumAMthI bacAvyA e karatAM je AdhyAtmika mRtyumAMthI tame mane bacAvI lIdhI, tene ahesAna te huM kaI jame paNa bhUlI zakavAnI nathI." pachI te saue potapotAnI jIvanakathanI kahI saMbhaLAvI ane zrIpunagaramAM sukhapUrvaka rahevA lAgyA. saMsAra parivartanazIla che ane dareka mAnavI paNa e ja saMsArane eka aMza che. sukha pachI duHkha ane duHkha pachI sukha e to divasa pachI rAta ane rAta pachI divasanA je kudaratI krama che. tema chatAM je strI ane puruSanA jIvanamAM dharma ane zIlane samanvaya thayela hoya che tenA mATe agni jaLa je zItaLa banI jAya che, samudra nAnI nadI je banI jAya che, meruparvata nAnI zilA jevuM banI jAya che ane jhera paNa amRtanI vRSTirUpa banI jAya che. mAnavI mAtrane lehamAM zIla ane dharmanAM bIja rahelAM ja hoya che, mAtra puruSArtha dvArA mAnave satata saciMta rahI tenA vikAsa pratye jAgrata rahevuM joIe, kAraNa ke zIla ane dharma e ja jIvananuM satya che ane jIvanamAM ethI vadhu uttama kaI sAdhanA nathI. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhipatraka pAnuM lITI 24 azuddha vAMdarA paravartana davIla 47 49 vAMdavA parivartana dalIla 16 19 kALa kalA vaLavavA 14 90 17 93 118 118 143 146 151 158 160 171 ajJAna sAme dekhAvA ane bheravavA bhAratanI paNa rekavAnA saMghaSarNa saMteSa nimaLabAbu majAtanuM pazcattApa cAvate vaLAvavA ajJAta sAthe dekhavA ene jogavavA bhAratanI pApa rokAvAnA saMgharSaNa saMtApa nirmaLabAbu mAtaMtuo pazcAttApa cAlate 20 20 176 186 203 Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIBEEBI durgatau prapatatprANidhAraNAd dharma ucyate / -durgatimAM paDatA prANIone dhAraNa karI rAkhe arthAt bacAve tene "dhama ' kahe che. satyaM tapo japo jJAnaM sarvA vidyA kalA api / narasya viphalA santi yasya zIlaM na vidyate // satya, tapa, japa, jJAna, sarva prakAranI vidyAo ane kaLAe paNa, jo manuM SyamAM zIla-cAritra--saMdAcAra na hoya uM to niSphaLa - kaMI paNa phaLa na ApanArAM ja che. vidvadbhiH sevitaH sadbhiH nityamadveSarAgibhiH / hRdayenAbhyanujJAtaH yo dharmastaM nibodhata // -rAga-dveSa vagaranA sajajana vidvAna e hRdayapUrvaka satata sevele AcAra e ja dhama; ene anusaro.