________________
૫૮ ]
[ શીલધની કથાઓ-૧.
ઝેર પચાવી જાય, પણ અન્યના દોષોને ગળી જવાનું તેના માટે શકય હેતું નથી. અન્યના દોષો જોવા, તેની નિંદા કરવી, અતિશયાક્તિ કરી નાના ઢાષાને મેટા સ્વરૂપમાં વવી ખતાવવા, ન હેાય તેવા દ્રષાનુ' અન્યમાં આરાપણુ કરવું વગેરે ખાખતમાં માનવજાતના માટેા ભાગ ભારે કાખેલ અને હાંશિયાર હૈાય છે. પરંતુ આવી પદ્ધતિના કારણે દોષયુક્ત વ્યક્તિ કે દોષ જોનાર વ્યક્તિને કશા ફાયદો થતા નથી. જે મનુષ્ય કેવલ દોષ જુએ છે તે નીચ છે. જે ગુણ અને દોષ અને જુએ છે તે મધ્યમ છે અને જે કેવલ ગુણ જુએ છે તે ઉત્તમ છે. કુટુમ્બ, સમાજ અને જીવનના વિવિધ ક્ષેત્રે જ્યાં જ્યાં ઢાષા અને સ્ખલનાએના કિસ્સાઓ જોવામાં આવે, ત્યાં ત્યાં ધિક્કાર અને તિરસ્કારની દૃષ્ટિના બદલે દયા અને અનુક ંપાની દૃષ્ટિ અપનાવવામાં આવે તે સંસારનાં મોટા ભાગનાં દુ:ખાના અંત આવી જાય. પર ંતુ માનવસ્વભાવ એવા તે અવળચા છે કે સુખ પ્રાપ્ત કરવાની ઈચ્છા હૈાવા છતાં, મોટા ભાગના માનવી દુઃખ ઉત્પન્ન થાય એ રીતે જ જીવનવ્યવહારમાં વર્તે છે. ઝેરને પચાવવાની શક્તિ પ્રાપ્ત કર્યો વિના અમૃતરસને સ્વાદ માણી શકાતા નથી, એ સરળ વાત અનેક યુગેા પસાર થવા છતાં માનવજાત હેજી સમજી શકી નથી.
મુનિરાજના દોષિત વન ખાખતમાં મંત્રીએ જ્યારે કોઈને કશી વાત ન કરી, તેમજ કોઈ પ્રકારનું પગલું પણ ન લીધું, ત્યારે મુનિરાજના મનમાં પેાતાના પાપકૃત્ય માટે પસ્તાવાનો પાર ન રહ્યો. પ્રકૃતિના એક નિયમ
