________________
૧૦. રાગ–વિરાગ ]
[ z*
આન્યા છે. સ્ત્રી સર્વસ્વના ત્યાગમાં માને છે, એટલે પતિની પાછળ એ શરીર સુદ્ધાં અર્પણ કરી શકે છે. આત્મસમાણ એ સ્ત્રીના સામાન્ય ગુણ છે. સ્ત્રી પાતાના અને પતિના આત્મા વચ્ચે અદ્વૈતભાવ સાખી શકે છે અને તેથી પતિના પ્રાણમાં જ પેાતાના પ્રાણ જૂએ છે. પતિની પાછળ કાંઈ પણ વિચાર્યોં સિવાય ચાલી નીકળવું એ વસ્તુ સ્ત્રીના માટે સહજ છે, પણ પુરુષની વાત જુદી છે. પુરુષ માટેભાગે ભોગપ્રધાન હાય છે એટલે આત્મા–આત્મા વચ્ચે નહિ, પણ દે–દેહ વચ્ચે અદ્વૈત સાધવું એ તેના માટે સ્વાભાવિક છે. પુરુષનું ધ્યાન તેથી જ મરણુ પામેલી પત્નીને સજીવન કરવા પ્રત્યે જાય છે. ભલા થઈને મારા મૃત્યુ બાદ મને સજીવન કરવાની ભૂલ કરતા નહિ, કારણ કે પ્રેમની ખાતર દુ:ખ વેઠવામાં જ સાચા ત્યાગનું ઐશ્વય પ્રાપ્ત થાય છે. કુદરત તરફથી માણુસ જાતને આનન્દ્વ કરતાં વધુ માટી ભેટ તેા શાકની મળી છે, કારણ કે શેક દ્વારા જ માનવીનું જીવન શુદ્ધ, સુ ંદર અને પવિત્ર બને છે.’
સતી સ્ત્રી આપે!આપ જ પતિના મૃત્યુ પાછળ વગર ચિતાએ પ્રાણ ત્યાગ કરે છે એ વાત ભરને ભાનુમતીના અહંકાર જેવી લાગી અને કાઈ યાગ્ય પ્રસંગે તેણે આ બાબતની તેની કસેાટી કરવા નિશ્ચય કર્યો.
થાડા દિવસેા બાદ ભતૃહિર પેાતાના અંગરક્ષકો સાથે શિકાર અર્થે જંગલમાં ગયા, અને પૂર્વ ચેાજના અનુસાર ત્રણ દિવસ બાદ મહારાજના મુખ્ય અંગરક્ષક વીલા માંએ ભાનુમતી પાસે પાછેા ફર્યાં. તેણે રડતાં રડતાં શિકારમાં ભતૃ
