Book Title: Sarvagnya jeva Suridev
Author(s): Bhadraguptasuri
Publisher: Vishvakalyan Prakashan Trust Mehsana
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004549/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21011 Xullaea S SSSS * tabaka zrI priyadarzana Jai Ellugation International Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvajJa jvA sUriva vikramanI bAramI zatAbdImAM thaI gayelA, bhAratanA purAtana utkarSakALanA sarvazreSThazAstrakAra, jJAnajyotisvarUpa kalikAlasarvajJa AcAryazrI hemacaMdrasUrinuM A nAnakaDuM jIvanacaritra che. A jIvanacaritramAM zailInI supAThyatA che, bhASAnI saralatA che, ane saMkalanAnI sugamatA che chatAM A caritralekhanano pratibhAva to enA vAcako ja Apaze ! ekavAra avazya A caritrane vAMcI jAo. lekhaka AcAryadevazrI vijaya bhadraguptasUrIzvarajI mahArAja Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : prakAzaka : zrI vizvakalyANa prakAzana TrasTa mahesANA (u. gujarAta) 384 002 che. (c) sarvahakka prakAzakane AdhIna : pahelI AvRtti : vi.saM. 2046, I.sa. 1989 prata : 5000 : bIjI AvRtti : vi.saM. 2054, Aso suda 15, I.sa. 1998 prata : 2000 he che. : mUlya : 30/- rUpiyA : AIpaseTiMga : meka grAphika, amadAvAda : mudraka : caMdrikA prinskI, amadAvAda Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvabhUmikA kalikAlasarvajJa AcAryazrI hemacandrasUrinuM jIvanacaritra lakhavuM e mahAsAgara taravA jevo vikaTa prayAsa che. paraMtu AcAryazrI taraphanI mArI bhakti ane zraddhAe ja mane A caritra lakhavA prerita karyo che. A caritraracanAnA AdhArabhUta graMtho A che: (1) jayasiMhasUri-viracita kumArapAla bhUpAlacaritra, (2) zrI rAjazekharasUri-praNIta caturvizatiprabaMdha, (3) zrI merUtuMgAcArya-viracita prabaMdhaciMtAmaNi. A jIvanacaritra, vizeSarUpe bALakone dRSTimAM rAkhIne lakhyuM che. eTale racanAzailI ekadama saraLa rAkhavAno prayatna karyo che. nAnAM vAkyo, sugama zabdo ane saraLa zailImAM A caritra lakhyuM che. emAM mane keTalI saphaLatA maLI che, e to vAcako ja kaheze. gujarAtanA ke bhAratanA itihAsamAM, A sAcI... taddana sAcI ghaTanAono samAveza ItihAsakAroe karyo nathI. kAraNa ke bhAratamAM je ItihAsa bALakone bhaNAvavAmAM Ave che te moTA bhAge videzIoe lakhelo che. jaina dharmadviSI evA svadezIoe lakhelo che. eTale e kALanI DhagalAbaMdha saMskArapoSaka vAto | bALakone vAMcavA maLatI nathI. tethI A dezanA saMskAraghaDataramAM jaina prajAno keTalo moTo phALo che, e jaino jANatA nathI ! jainetaro paNa jANatA nathI. zrI hemacandrAcAryanuM vyaktitva adUbhuta hatuM. teonuM samasta jIvana tejasvI hatuM. AcAryadevamAM AdhyAtmika ujvalatAnI sAthe apUrva mAnavatA rahelI hatI. AcAryadevanA saumya upadezanI AgaLa, teonA nirmaLa vyaktitvanI AgaLa siddharAjanI utkaTa mahattvAkAMkSAo ane teno ugra svabhAva zAMta thaI jato hato. zrI hemacaMdrAcAryanI apUrva upadezazaktithI kumArapAlanA mananuM samAdhAna thayuM hatuM. teonI vItarAga stavanAothI rAjAnuM citta sAtvika banyuM hatuM. yogazAstranA abhyAsathI rAjAne uttarAvasthAmAM manaHprasAda maLyo hato. kumArapAla dvArA AcAryadeve ahiMsA-pravartananuM mahAna kArya karyuM hatuM, je chellAM hajAro varSonA itihAsamAM advitIya kArya hatuM. A caritra lakhavAmAM, koI paNa kSati-DyuTI rahI gaI hoya to mane kSamA karo. mAruM dhyAna dorajo. bIjI AvRttimAM sudhArI levA prayatna karIza. sahu koI A caritra vAMcI, anekavidha satreraNAo pAme, e ja maMgala kAmanA. IralAbrija, muMbaI jJAnapaMcamI, vi.saM. 2046 hakadalsanaruti Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA ja -- - - - prakAzakIya sADA traNa karoDa saMskRta-prAkRta zlokonI racanA karanArA mahAna mRtadhara AcAryadeva hemacandrasUrinuM jIvanacaritra prakAzita karatAM amane khUba AnaMda thAya che. joke A caritra khAsa to bALako mATe lakhAyeluM che, paraMtu sahune vAMcavuM game, sahune preraNA maLe evuM A caritra lakhAyeluM che. amArI bhAvanA to A puratakane gujarAtanA gAmaDe-gAmaDe pahoMcADavAnI che. dareka gAmanI lAIbrerImAM A pustaka hovuM ja joIe. jainonAM gharomAM to hovuM ja joIe ! dareka jaine A caritra vAMcavuM joIe. TrasTanA AjIvana grAhakone A pustaka maLaze, teo AsapAsa vasanArAM jaina-jainetara bhAI-bahenone A pustaka vAMcavA jarUra Ape. zakti hoya to vadhu nakalo maMgAvIne bheTa Ape. rAjA siddharAja jayasiMhe ane rAjA kumArapAle je AcAryadevane potAnA "gurudeva' mAnelA hatA, jemanI aneka AjJAone zirodhArya karelI hatI, tevA yugapradhAna AcArya bhagavaMtanuM A caritra, sahunuM kalyANa karanAruM bano, e ja maMgala kAmanA. - TrasTIgaNa zrI vi.ka.pra. TrasTa, Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvajJa jevA sUrideva (kalikAlarArvajJa AcAryazrI hemaracaMdrasUrIzvarajI ma.nI jIvanayAtrA) janma dIkSA AcArya svargavAsa saMpUrNa AyuSya mAtAnuM nAma pitAnuM nAma janmabhUmi gurudeva svargavAsa : vikrama saMvata 1145 : vikrama saMvata 1154 : vikrama saMvata 1166 : vikrama saMvata 1229 : : : 84 varSa pAhinI devI cAcaga zeTha : dhaMdhukA : .. devacandrasUri pATaNa Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukrama | ...................... ........ .... 37. ........ *... 42. .......... . 48 .. 54 ... 60 *. 67 . 74 anu. viSaya 1. caMgadeva...... 2. muni somacandra ............ 3. nAgapuramAM eka camatkAra !..... 4. zAsanadevI prasanna thAya che ! ............... 5. siddhahema vyAkaraNa.............. 6. gurudevanI niHspRhatA...... 7. tIrthayAtrA.... 8. kRpAvaMta gurudeva............. 9. kumArapAlano janma..... ........ 10. gurudeve prANarakSA karI ....... 11. kumArapAlano pazcAttApa. ... 12. somanAtha mahAdeva pragaTa thayA. 13. devabodhino parAjaya .. ........ 14. kAzIdezamAM ahiMsA-pracAra. ........ 15. rAjAno koDharoga maTADyo. .... 16. derAsaro baMdhAvyAM .... 108 17. AkAzamArge bharucamAM ............. 18. DAkaNone vaza karI ..... 124 19. sacoTa bhaviSyavANI. .. 130 20. bAdazAhanuM apaharaNa karyuM... 21. dharmazraddhAno camatkAra . .................. ......... 22. apUrva sAdharmika uddhAra .... 151 23. sAcI suvarNasiddhi ! .. 24. pAMca prasaMga .... 25. pUrvajanmanI kathA................... 26. sUridevano svargavAsa............. 181 I ........ ......... che. 115 ..... 137 145 .......... .. 156 "ddhi ! ....... ... 162 102 - Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMgadeva AjathI 900 varSa pahelAMnI A vArtA che. A koI kAlpanika vArtA nathI. A aitihAsika vArtA che. itihAsamAM suvarNAkSare lakhAyelI A vArtA che. gujarAtamAM "dhaMdhukA' nAmanuM nagara hatuM. Aje paNa che. e nagaramAM "cAcaga' nAmanA zeTha rahetA hatA. teo guNavAna hatA, buddhimAna hatA ane dhArmika hatA. temane "pAhinI' nAmanI patnI hatI. pAhinI zIlavatI ane guNavatI strI hatI. jaina dharma pratye enA hRdayamAM daDha zraddhA hatI. eka divasa rAtrie pAhinIne svapna AvyuM. ene be divya hAtha dekhAyA. divya hAthomAM divya ratna hatuM. "A ciMtAmaNi ratna che, tuM grahaNa kara." koI bolyuM. pAhinIe ciMtAmaNi ratna grahaNa karyuM. te ratna laIne AcAryadevazrI devacandrasUrinI pAse jAya che. 'gurudeva, A ratna Apa grahaNa karo..." ratna te gurudevane arpaNa karI de che. tenI AMkhomAM harSanAM AMsu UbharAya che. svapna pUruM thaI jAya che. te jAge che. palaMgamAM besIne te zrI navakAramaMtranuM smaraNa kare che. svapnane yAda karI le che. te vicAra kare che : "gurudeva nagaramAM padhArelA ja che. to mArA svapnanI vAta emane ja karuM." teNe snAna karyuM. suMdara vastro paheryA. ane te gurudevazrI devacandrasUrijInI pAse gaI. pAhinIe gurudevane vaMdana karIne vinayapUrvaka potAnA svapnanI vAta kahI saMbhaLAvI. gurudeve kahyuM : - caMgadeva caMgadeva $ Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 wwww ww karyuM. love l[jhpe] Fel-hef lie P '63 se l]yiP] c, sarvajJa jevA sUrideva Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAhinI, tane khUba sAruM svapna AvyuM che. tane zreSTha ratna jevo putra thaze. e ratna te mane ApyuM che svapnamAM, eno artha e thAya che ke tuM tAro putra mane ApIza. e tAro putra jinazAsanano mahAna AcArya banaze. jinazAsanane e zobhAvaze.' pAhinI rAjInI reDa thaI gaI. ene gurudeva upara zraddhA hatI. e samajatI hatI ke sAcuM sukha sAdhujIvanamAM ja che. eTale potAne thanAra putra bhaviSyamAM sAdhu banI mahAna AcArya banaze - e bhaviSyakathane ene bhAvavibhora banAvI dIdhI. teNe turta ja potAnI sADInA cheDe gAMTha mArI..! gAMTha mArIne svapnane bAMdhI lIdhuM ! gurudevane bhAvapUrvaka vaMdanA karI e potAnA ghare AvI. e ja rAte enA peTamAM AkAzamAMthI koI uttama jIva avataryo. jANe koI sarovaramAM rAjahaMsa UtarI Ave tema ! pAhinI garbhavatI thaI. tenuM saundarya dinapratidina vadhavA mAMDyuM. te rotI nathI. AMkhomAM kAjaLa AMjatI nathI. te doDatI nathI. te jaldI jaldI cAlatI nathI. te kALajIpUrvaka bese che, kALajIpUrvaka UbhI thAya che. te bahu khATuM-khAruM khAtI nathI. bahu tIkhuM ke bahu ThaMDuMgarama khAtI nathI. - "mArA peTamAM rahelA mArA putrane koI takalIpha na thavI joIe. enA baMdhAtA piMDamAM koI khAmI nA AvavI joIe." eTalA mATe e A badhI takedArI rAkhatI hatI. tene roja jinamaMdire javAnI ane paramAtmAnI pUjA karavAnI icchA thAya che. te roja paramAtmapUjA kare che. tene roja garIbone dAna ApavAnI icchA thAya che, te roja dAna Ape che. tene roja atithine dAna ApavAnI icchA thAya che, ane te roja je atithi Ave tene dAna Ape che. | caMgadeva 3] Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te sahunI sAthe mIThuM-mIThuM bole che. te enA pati cAcaga sAthe tattvajJAnanI vAto kare che. tene jJAnI puruSonI vAto sAMbhaLavI game che. cAcaga paNa pAhinInI dareka icchA pUrNa kare che. ema karatAM nava mahinA pasAra thaI gayA. vikrama saMvata 1145nuM e varSa hatuM. kArtika pUrNimAno dhanya divasa hato. pAhinIe putrane janma Apyo. pUrNimAnA cAMda jevo saumya ane rUnA DhagalA jevo goro goro putra joIne pAhinI rAjI-rAjI thaI gaI. e vakhate AkAzavANI thaI : "pAhinI ane cAcagano A navajAta putra tattvano jJAtA banaze ane tIrthakaranI jema jinadharmano prasAraka thaze." AkAzavANI eTale devanI vANI ! devanI vANI sAcI ja paDe. devavANI sAMbhaLIne pAhinI, cAcaga ane bIjA loko khUba rAjI thayAM. cAcage putrajanmanI khuzAlImAM mahotsava karyo. bAramA divase phoIbAe nAma pADyuM : "caMgadeva'. caMgadeva rUparUpano aMbAra hato. e sahune gamI jato hato. e hasato tyAre jANe enA mukhamAMthI phUlo kharatAM hatAM pAhinI caMgadevane roja navaDAvIne cokhkho rAkhatI. ene suMdara vastro paherAvatI ane koInI najara nA lAgI jAya mATe gAla upara kALuM TapakuM karatI. cAcaga zeTha caMgadeva mATe navAM-navAM ramakaDAM lAvatA. pAhinIe sauthI pahelAM caMgadevane "arihaMta'no "a" bolatAM zikhavADyo. te pachI "namo arihaMtANaM'no "na" bolatAM zikhavADyo. "mA" bolatAM to te jAte ja zIkhI gayo ! pAhinI caMgadevane derAsare laI jAya che. ( 4 sarvajJa jevA sUrideva Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "beTA, A bhagavAna che... be hAtha joDo... mAthuM namAvo...' pAhinI bhagavAnanI oLakhALa karAve che. vaMdana karatAM zikhavADe che. pAhinI yaMgadevane munirAja pAse laI jAya che. beTA, A ApaNA gurudeva che. emane be hAtha joDo. mAthuM namAvIne vaMdana karo.' gaMgadeva gurudevane vaMdana kare che. gurudeva sAme joIne hase che. gurudeva 'dharmalAbha'no AzIrvAda ApI enA mAthe hAtha mUke che. caMgadeva moTo thato jAya che. ene bhaNavA mATe zALAmAM mUkavAmAM Ave che. e ekavAra sAMbhaLe che ne tene yAda rahI jAya che ! zikSakanA eke-eka praznanA sAcA javAba Ape che. zikSakano vinaya kare che. zikSakano lADIlo banI jAya che. zikSaka yaMgadevanI buddhinI ane guNonI prazaMsA kare che. eka divasanI vAta che. pAMca varSano caMgadeva mAtA pAhinInI sAthe jinamaMdira gayo hato. jinamaMdiramAM devavaMdana karavA mATe AcAryadevazrI devacandrasUrijI paNa AvelA hatA. AcAryadevanA ziSye AcAryadevane besavA mATe Asana pAthareluM hatuM. AcAryadeva paramAtmAne pradakSiNA ApI rahelA hatA. pAhinI eka bAju UbhI rahI paramAtmAnI stuti karatI hatI...e vakhate yaMgadeve eka parAkrama karyuM ! e jaIne AcAryadevanA Asana para besI gayo ! enA para ekasAthe pAhinInI ane AcAryadevanI dRSTi paDI. mAtA ene levA AgaLa vadhe te pahelAM AcAryadeva hasI paDyA. yaMgadeva paNa hasavA lAgyo. AcAryadeve pAhinIne kahyuM : 'zrAvikA, tane yAda che tAruM svapna ? tane ciMtAmaNi ratna maLyuM hatuM... te ratna teM mane ApyuM hatuM !' caMgadeva 5 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'hA, gurudeva..., yAda AvyuM e svapna !' 'e svapnanAM A eMdhANa che ! tAro putra potAnI meLe ja mArA Asana para besI gayo ! bhaviSyamAM e mArI pAse besavAno che ne ! he zrAvikA, tAro A putra jinazAsanano mahAna prabhAvaka AcArya banavAno che. tuM mane soMpI de A putrane...' caMgadeva Asana parathI UThIne pAhinInI AMgaLI pakaDIne Ubho rahI gayo hato. tenI najara AcAryadevanA upara ja hatI. AcAryadeva paNa yaMgadevanA tejasvI caherAnI rekhAo vAMcI rahyA hatA. pAhinI jamIna upara dRSTi DhALIne, be hAtha joDIne UbhI hatI. AcAryadeve kahyuM : 'pAhinI, sUrya ane candrane gharamAM rAkhI zakAya kharA ? ane jo sUrya-candra gharamAM rahe to duniyAne prakAza ApI zake kharA ? tAro putra sUrya jevo tejasvI che ane candra jevo saumya che. teno janma gharamAM rahevA mATe nathI thayo. e to jinazAsananA gaganamAM camakavA mATe janmyo che. e tyAM sudhI camakato raheze, jyAM sudhI jinazAsana raheze ! mATe eno moha choDavo paDaze tAre !' pAhinIe kahyuM : 'gurudeva, ApanI vAta huM mAnuM chuM. huM rAjI chuM... paraMtu Apa yaMgadevanA pitA pAse caMgadevane mAgo...' pAhinI gaMgadevane laI ghare AvI. AcAryadeva paramAtamAnI stavanAmAM lIna banyA. thoDA divaso vItI gayA. eka divasa AcAryadeve cAcaga zeThane upAzraye bolAvIne kahyuM : 'cAcaga, tamAro putra caMgadeva bhAgyazALI che. enuM bhaviSya ghaNuM ujajavaLa che.' 'gurudeva, ApanI vAta satya thAo.' cAcage kahyuM. 'mahAnubhAva, vAtane sAcI pADavA, tamAre gaMgadevano moha choDavo paDaze...' 'eTale gurudeva ?' 'caMgadeva mane soMpavo paDaze. e hIro che. enA ghATa huM ghaDIza. sarvajJa jevA sUrideva du Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e mArI pAse raheze.' cAcaga vicAramAM paDI gayo. teNe koI javAba nA Apyo. zuM vicAra karo cho, cAcaga ?' gurudeva, huM vicArIne javAba ApIza.' bhale vicArIne javAba Apajo, paraMtu putrasnehathI nA vicArajo , te putranA hitano vicAra karajo. tamAro A putra lAkho jIvono tAraNahAra banavAno che. lAkho jIvone abhayadAna ApanAro banavAno cAcara zeTha ghare AvyA. caMgadevane sAthe besADIne pitA-putre bhojana karyuM. bhojana karIne cAcage caMgadevane pUchyuM : beTA, tane gurudeva game che ?' hA, game che." 'tuM emanI pAse rahIza?" rahIza." tyAM tane tArI mAtA nahIM maLe..." toye gurudeva pAse huM rahIza." 'gurudeva pAse rahIne zuM karIza ?' "gurudeva kaheze ema karIza." 'gurudeva bhaNavAnuM kaheze..' to huM bhaNIza...!" gurudeva sAthe page cAlavuM paDaze..." huM cAlIza...' cAcaga zeTha vicAre che : "A chokarA upara amane moha che, paraMtu chokarAne amArA para moha nathI." cAcagazeThe pAhinIdevI sAthe paNa carcA karI lIdhI. pAhinIe potAnI anumati ApI. - raMgadeva 7] caMgadeva Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAcagazeThe caMgadevane gurudevane soMpyo. gurudeva devacandrasUrijI caMgadevane laI khaMbhAta nagara tarapha vihAra karI gayA. dhaMdhukAthI khaMbhAta dUra nathI. thoDA ja divasomAM teo khaMbhAta pahoMcI gayA. gurudeve caMgadevane sArA divase ne zubha muhUrta bhaNavA besADyo. pote ja bhaNAvavA lAgyA. caMgadevano vinaya ane enI buddhi joIne gurudevane lAgyuM : "A chokaro jaldI vidvAna banaze. badhAM zAstro bhaNI leze.' eka divasa gurudeve, gujarAtanA mahAmaMtrI udayanane potAnI pAse bolAvyA. udayana maMtrI jaina dharmane mAnanArA hatA. emane jaina dharma upara khUba zraddhA hatI. gurudeve temane kahyuM : "mahAmaMtrI, A chokaro dhaMdhukAnA cAcagazeThano putra che. tene dIkSA ApavAnI che. enuM bhaviSya ghaNuM UjaLuM che. e jinazAsanano mahAna prabhAvaka AcArya banaze... eno dIkSAmahotsava karavAno che." dhanabhAgya mArAM ! jarUra karIza dIkSA mahotsava ! kyAre ApavAnI che dIkSA ?' mahAmaMtrI udayane pUchayuM. "mahA sudi caudasanA divase." mahAmaMtrIe moTo utsava karyo. AcAryadeve caMgadevane dIkSA ApI. tenuM nAma "somacandra muni' rAkhyuM. bolo, somacandra muninI jaya ! C8 4 sarvajJa jevA sUrideva ! Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mizaSTha - AcAryadeva devacandrasUrIzvarajI svayaM, somacakra munine bhaNAve che. - sAdhujIvananA AcAra-vicAro zikhavADe che. - khUba vAtsalyathI somacandra muninI saMbhALa rAkhe che. somacandra muni pUrI ekAgratAthI bhaNe che. bhaNeluM yAda rAkhe che. gurumahArAjano vinaya kare che. gurumahArAjanI sevA kare che. ekalavyanI jema tanmaya banIne vidyAbhyAsa kare che. sAvadhAnIthI sAdhujIvananA AcAronuM pAlana kare che. eka divasa gurudeve, somacandra munine mahAnajJAnI puruSonAM jIvanacaritra saMbhaLAvyAM. caudapUrvonA jJAtA zrI bhadrabAhusvAmI, zrI sthUlabhadrasvAmI vagerenA agAdha jJAnanI vAto karI. somacandra munine jJAna ane jJAnInI vAto khUba game. gurudeve temane cauda pUrva nAmanAM zAstronAM nAma ane te zAstronA viSayo samajAvelA hatA. gurudeva pAse AvI vAto sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM somacandra muninA manamAM vicAro AvatA : "huM Avo jJAnI zuM nA banI zakuM ? huM Avo jJAnI banuM to ! mAre AvA jJAnI banavA mATe mAtA sarasvatIdevInI upAsanA karavI joIe. to ja mane viziSTa prajJAnI prApti thAya. A upAsanA mAre kAzmIra jaIne, sarasvatIdevInI mULa pIThamAM karavI joIe. huM gurudevane pUchI jouM... jo teo saharSa anumati Ape.. to huM kAzmIra jaIne sarasvatInI upAsanA karuM." keTalAka divasa sudhI somacandra munie manomaMthana karyuM. prANa karatAMya adhika priya gurudevane choDIne kAzmIra jevA dUra dezamAM javA mATe temanuM mana pAchuM paDatuM hatuM. bIjI bAju jJAnaprApti mATe ane | muni somacaMdra jI 9) Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhinava prajJAnI prApti mATe devI sarasvatInI ArAdhanA-upAsanA karavAnI tIvra icchA temane kAzmIra javA uzkeratI hatI. eka divasa somacandra muni AvA vicAromAM garakAva thaI gayelA hatA, tyAM gurudevazrI devacandrasUrijIe temane joyA. gurudevane paNa thoDA divasothI ema lAgatuM hatuM ke somacandra muni koI gaMbhIra vicAramAM che. temaNe somacandra muninA mAthe potAno snehALa hAtha mUkIne pUchyuM : vatsa, kayA vicAramAM DUbI gayo che ?' acAnaka gurudevane potAnI pAse AvelA joIne somacandra muni UbhA thaI gayA. gurucaraNomAM praNAma karyA ane kahyuM, gurudeva, keTalAka divasothI manamAM eka vicAra ghoLAyA kare che.' zA mATe vicAra ghoLAya che? te tArA vicAro paNa mArAthI chupAvyA nathI." Apane kahevo ja che e vicAra. paraMtu haju e aMge huM pote ja dvidhAmAM chuM, gurudeva ! paraMtu Aje ApanI AgaLa badhI vAta karI ja devI che. Apa Asana upara birAjo.' AcAryadeva Asana upara beThA. somacandra muni vinayapUrvaka temanI pAse beThA. gurudeva, jyArathI Ape mane cauda pUrvenA jJAnanI vAta kahI che, pUrvadhara maharSionI vArtAo saMbhaLAvI che, tyArathI mArA manamAM e cauda pUrvonuM jJAna prApta karavAnA manoratha pedA thayA che. paraMtu evuM jJAna viziSTa prajJA vinA prApta thaI zakatuM nathI. evI viziSTa buddhi nA hoya to ApanuM agAdha jJAna huM pAmI nA zakuM. gurudeva, evI viziSTa prajJA, devI sarasvatInI upAsanA karavAthI maLI zake. e upAsanA, devI sarasvatInI mULa zaktipITha jyAM hoya tyAM jaIne karavAthI, zIdhra saphaLa thAya che. te mATe kAzmIra jaIne sarasvatIupAsanA karavAnI mArI icchA che. paraMtu, gurudeva ! Apane choDIne eTalA dUranA pradezamAM javA mATe mana mAnatuM nathI." somacandra muninI AMkho bhInI thaI gaI. avAja 10 ) sarvajJa jevA sUrideva Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaLagaLo thaI gayo. gurudeve kahyuM : "vatsa, devI sarasvatInI upAsanAthI viziSTa buddhi pragaTa thAya che ane e buddhithI viziSTa jJAna meLavI zakAya che. navA navA dharmagraMtho ane adhyAtmagraMthonuM sarjana karI zakAya che. tAre e karavAnuM che. mATe tuM kAzmIra jA. mArA tane aMtaHkaraNanA AzIrvAda che. ane huM to tArI sAthe ja chuM ne ? haMmezAM tArA hRdayamAM vaselo chuM... badhA vikalpono tyAga karI, kAzmIra javAnI taiyArI karo. devI sarasvatInI divya kRpA prApta karIne, jaldI mane AvIne maLo." zubha divase ane zubha muhUrta, somacandra munie bIjA eka sahAyaka muninI sAthe kAzmIra tarapha prayANa karyuM. teo khaMbhAtanagaranI bahAra AvyA. temaNe tyAM eka bhavya jinAlaya joyuM. teo e jinAlayamAM darzana mATe gayA. ujajayantAvatAra' nAmanuM e jinAlaya hatuM. temAM bhagavAna nemanAthanI nayanaramya mUrti hatI. bhagavAnanA darzana karavAthI somacandra muninuM citta prasanna thaI gayuM. jinAlayanuM zAnta vAtAvaraNa temane khUba gamI gayuM. temanA manamAM vicAra Avyo : "huM AjanI rAta A jinAlayamAM vitAvuM to? ahIMthI ja devI sarasvatInuM dhyAna zarU karI dauM !' - somacandra munie potAnA sAthI munirAjane vAta karI. munirAje saMmati ApI. jinAlayanI pAse eka nAnI dharmazALA hatI. temAM divasa pasAra karI dIdho. rAtrinA samaye zuddha vastra paherIne somacandra muni jinAlayamAM gayA. bhagavAna nemanAthanI sohAmaNI mUrtinI pAse ghIno akhaMDa dIpaka saLagI rahelo hato. dIpakanA prakAzamAM mUrti hasI rahI hatI. somacandra muni, bhagavaMtanI sAme zuddha bhUmi para Asana pAtharIne, padmAsana lagAvIne besI gayA. temaNe maMtrasnAna karyuM... ane devI | muni somacaMdra 11) Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :: i tArI bhakti ane dhyAnathI huM devI sarasvatI, tArA para prasanna thaI chuM. (12) sarvajJa jevA sUrideva Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarasvatInA dhyAnamAM lIna thaI gayA. rAtrinA cha kalAka vItI gayA. munirAja sthira manathI jApa-dhyAna karI rahyA hatA... ane devI sarasvatI sAkSAt pragaTa thayA.. devIe muni para snehanI saritA vahAvI. kRpAno dhodha varasAvyo. devIe kahyuM : "vA, have tAre mane prasanna karavA kAzmIra javAnI jarUra nathI. tArI bhakti ane dhyAnathI huM devI sarasvatI, tArA para prasanna thaI chuM. mArA prasAdathI tuM siddha sArasvata thaIza." ATaluM kahIne devI tatkAla adazya thaI gaI. jinAlayamAM sugaMdha-sugaMdha phelAI gaI. somacandra muninI mukhAkRti para tejasvitA chavAI gaI. temanI prajJA tatkAla vikasita thaI gaI. temanA mukhamAMthI sarasvatInI stutiono pravAha vahevA lAgyo. temano harSa UchaLI rahyo. kyAre prabhAta thaI gayuM tenI khabara ja na paDI. temaNe bhagavAna nemanAthanI stavanA karI. teo dharmazALAmAM AvyA. sAthI munie kahyuM : "munivara, ApaNe pAchA gurudeva pAse javAnuM che. je kArya kAzmIra jaIne karavAnuM hatuM, te kArya ahIM ja thaI gayuM che...' - baMne munivaro pUjaya gurudevanI pAse pahoMcI gayA. gurudeve somacandra muninA mukha para parivartana joyuM. apUrva teja joyuM. gurudeva khUba prasanna thayA. somacandra munie gurudevane vaMdanA karI ane rAtrino samagra vRttAMta kahI saMbhaLAvyo. gurudeve nikhAlasa hRdaye somacandra muninI prazaMsA karI. guNavAna ziSyanI guru paNa prazaMsA karatA hoya che. gurudeve kahyuM : "vatsa, mRtadevI sarasvatInI abhuta kRpA tane prApta thaI che. tAruM mahAna saubhAgya udayamAM AvyuM che. have tuM duniyAnA koI paNa viSaya para lakhI zakIza, bolI zakIza, bIjAone samajAvI zakIza. tArI vANI prabhAvazALI banaze. tuM rAjA-mahArAjAone paNa pratibodha ApIne | muni somacaMdra 4 13] Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSamArganA ArAdhaka banAvI zakIza. 'gurudeva, ApanI kRpAthI ja A siddhi maLI che.' somacandra munie namratAthI kahyuM. 'somacandra, eka ja rAtrinI ArAdhanA-upAsanAthI zrutadevI sarasvatI prasanna thaI jAya, AvuM mArA jANavAmAM Aja dina sudhI nathI AvyuM. A tArA puNya prakarSathI ja banyuM che.' 'gurudeva, jyAre meM zrutadevIne joyAM... oho ! kevI emanI adbhuta zobhA hatI ! mAthe ratnajaDita mugaTa hato. ujvala kAntimaya dehaprabhA hatI. temanA DAbA hAthamAM pustaka hatuM. jamaNA hAthamAM akSamALA hatI. eka hAthe vINA pakaDelI hatI ane eka hAtha mArA para AzIrvAda varasAvato hato. te mAtAnI kamala jevI AMkhomAM snehano... kRpAno sAgara ghUghavato hato... ane emanI vANInI madhuratA to kevI hatI ! gurudeva, e madhuratAnuM varNana huM zabdomAM na karI zakuM !' 'vatsa, tAruM A parama saubhAgya hatuM ke tuM devInAM pratyakSa darzana pAmI zakyo.' somacandra munie devI sarasvatInI kRpAthI aneka dharmagraMthonuM sarjana karavA mAMDyuM. eka miniTa paNa teo ALasa karatA nathI. eka kSaNa paNa nakAmI vAtomAM veDaphI nAMkhatA nathI. divasa ne rAta eka ja kAma ! sAhityanuM sarjana ! 14 sarvajJa jevA sUrideva Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmapuramAM eka camatkAra ! AcAryadevazrI devacandrasUrijI ziSyaparivAra sAthe vicaratA vicaratA nAgapura pahoMcyA. nAgapuranA jainasaMghe temanuM AdarabhAvathI svAgata karyuM. AcAryadeve dharmano upadeza ApIne sahu janonAM mana Anandrita karyAM. rojeroja AcAryadeva dharmano upadeza Ape che. nAgapuranA jainasaMghamAM harSanAM mojAM UchaLe che. bIjI bAju somacandra muninI vidvattAnI suvAsa paNa saMghamAM prasare che. A ja nAgapuramAM dhanadazeTha nAmanA eka khUba moTA dhanavAna zreSThI vasatA hatA. yazodA nAmanI temanI guNavAna patnI hatI. cAra saMskArI putro hatA. cAre putronAM lagna thaI gayAM hatAM. te putronA gharamAM paNa putrono janma thayo hato. dhanada zeThano parivAra e rIte kramazaH vadhato jato hato. dhanada zeThanA ghare Avelo koI atithi khAlI hAthe pAcho jato na hato. teo sAdhu-saMtonI ucita sevA-bhakti karatA hatA. anAthagarIbone dayAbhAvathI dAna ApatA hatA. potAnA paisAno teo sadupayoga karatA hatA. teo samajatA hatA ke A dhana-vaibhava caMcaLa che. Aje hoya ne kAle nA hoya ! - -- - lAkho rUpiyAno teo vepAra karatA hatA. lAkho rUpiyA temaNe lokone dhIrelA hatA. lAkho rUpiyAnA hIrA-motI temaNe jamInamAM dATelAM hatAM. lAkho rUpiyAnA sonA-cAMdI temaNe jamInamAM dATelAM hatAM. dhanada zeTha ema samajatA hatA je 'jyAre saMkaTa Avaze, tyAre A dATeluM dhana kAma lAgaze.' keTalAMka varSo pachI dhanada zeThane vepAramAM moTuM nukasAna thayuM. nAgapuramAM eka camatkAra ! 15 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokone dhIrelA lAkho rUpiyA DUbI gayA. dariyAmAM pharatAM temanAM vahANa khovAI gayAM. yazodA zeThANIe potAnA dAgInAo zeThane ApI dIdhA. cAra putravadhUoe paNa pota-potAnA dAgInA sasarAne soMpI dIdhA, ane kahyuM : "he pitAtulya sasarAjI, A dAgInAo vecIne paNa vepAra cAlu rAkhajo." dhanada zeThe kahyuM : "tamArI A udAratAthI mane AnaMda thayo che. paraMtu mAre tamArA dAgInAonI hamaNAM jarUra nathI. tamArAM sAsunA dAgInAonI paNa jarUra nathI. ApaNI pAse jamInamAM dATeluM aDhaLaka dhana che. ApattinA samaye kAma lAge te mATe meM jamInamAM judIjudI jagAe dATeluM che." zeThanI vAta sAMbhaLIne zeThANI ane cAre putravadhUo AnaMdita thaI gaI. zeThe potAnA cAra putrone bolAvIne kahyuM : "tamane huM je je jagA batAvuM, te jagAo khodavAnI che, ane temAMthI dhana-saMpattinA caru bahAra kADhavAnA che." zeThe putrone jagAo batAvI. putroe eka pachI eka jagA khodIne cara bahAra kADhyA. dareka caru upara nAriyeLa mUkIne, mATIthI lIpIne caruonAM moDhAM baMdha karelAM hatAM. zeThe mATIno lepa dUra karIne, nAriyeLa uThAvI laIne aMdara hAtha nAMkhyo. paraMtu temanA hAthamAM sonAnI lagaDIonA badale kolasAnA TukaDA AvyA. bIjo caru kholyo. temAMthI paNa kolasA ja nIkaLyA. trIjo ... cotho... pAMcamo... ema dasa caru kholI nAMkhyA. badhAmAMthI kolasA ja kolasA bahAra nIkaLyA. zeThe potAnuM kapALa kUTyuM. behoza thaIne jamIna para DhaLI paDyA. zeThANI, putro ane putravadhUo... sahu raDI paDyAM. zeThanI behozI dUra thaI, paraMtu te paNa dhIraja hArI gayA ne dhrusake[16 sarvajJa jevA sUrideva Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhrusake raDI paDyA. temaNe parivArane kahyuM : - "ApaNA durbhAgye to hada karI. jamInamAM dATeluM dhana paNa kolasA karI nAMkhyuM... mArI dhAraNA khoTI paDI. meM vicAreluM ke kadAca bahAranuM dhana jatuM raheze to jamInamAM dATeluM dhana kAma lAgaze. jayAre durbhAgyano udaya thAya che tyAre manuSyanI buddhi bahera mArI jAya che. zAstrajJAna nakAmuM thaI jAya che. garva khaMDita thaI jAya che, mahAnatA cAlI jAya che ane enAM sarva manorathonA mahela kaDaDabhUsa thaI jAya che. durbhAgya rAjAne raMka banAvI de che. amIrane phakIra banAvI de che. ane merune tRNa banAvI de che !" dhIre dhIre zeTha ane zeThano parivAra zAta thAya che. gharanI strIonA dAgInA vecI-vecIne zeTha potAnA vizALa parivAranuM pAlana kare che. paraMtu eTaluM dhana kyAM sudhI cAle ? zeThe potAnI dukAno vecI nAMkhI. rahevAnI havelI sivAyanAM ghara vecI nAMkhyAM. chatAM durbhAgya emano pIcho choDatuM na hatuM. zeTha evI paristhitimAM mukAI gayA ke gharanAM tAMbA-pittaLanAM vAsaNo vecavA paDyAM. ane eka divasa evo AvI gayo ke zeThanA parivArane be samaya pUratuM bhojana paNa maLatuM nathI. atyaMta garIbIe zeThane gherI lIdhA. e ja arasAmAM AcAryadevazrI devendrasUrijI nAgapuramAM padhAryA hatA. eka divasa somacandra muni gocarI levA nIkaLyA hatA. temanI sAthe vIracandra nAmanA munirAja paNa hatA. baMne munirAje dhanada zeThanI havelImAM gocarI mATe praveza karyo. havelInI osarImAM ja zeTha ane emano dIna-hIna parivAra beTho hato ane loTa tathA pANImAM mIThuM nAMkhIne banAvelI rAba pIto hato. varacandra muninI pAchaLa somacandra muni UbhA hatA, temaNe zeThanI nAgapuramAM eka camatkAra # 17) Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ havelImAM cArebAju joyuM, e je zeTha rAba pItA hatA te rAba paNa joI. somacandra munine Azcarya thayuM. temaNe khUba dhImA avAje vIracandra munine kahyuM : "he pUjya, A zeTha ATalA moTA dhanavAna hovA chatAM nirdhana manuSyanI jema rAba kema pIe che? A to rAjAnI jema 32 zAka ane 33 mIThAIo khAI zake evA che !' vIracandra munivare kahyuM : "munivara, tame haMmezAM zrImaMtonAM gharomAMthI mIThAIo lAvo cho eTale tamane nirdhana mANasanI sthitinI kyAMthI khabara hoya ? jo tame kyAreka duHkhI nirdhana zrAvakonA ghare gocarI jAo to emanI sthitinuM bhAna thAya !' somacandra munie kahyuM : "he mahAtmanuM, tame A zreSThIne nirdhana kaho cho? gharanA pelA khUNAmAM to sonA-cAMdIno ane sonAmahorono Dhagalo paDelo huM jouM chuM !" vIracandra munie AzcaryathI pUchyuM : "kyAM che e sonAmahorono Dhagalo ?" somacandra munie izArAthI Dhagalo batAvyo. vIracandra munie tejathI jhagamagato e Dhagalo joyo. teo Azcaryacakita thaI gayA. dhanada zeTha e be munirAjonI pAse ja UbhA hatA. temaNe vIracandra munine pUchyuM : "gurudeva, A bAla munirAja zuM kahe che ?' varacandra munie kahyuM : "e to sahaja-svAbhAvika vAta hatI." paraMtu dhanada zeTha Ama vAta jatI kare evA na hatA. emanA kAne "sonAmahora' zabda paDI gayo. temaNe AgrahapUrvaka munirAjane kahyuM : gurudeva, Apa dayA karo. vAtane TALo nahIM. mArA kAne thoDA zabdo to paDelA che. Apa kahezo to mArA upara moTo upakAra thaze." varacandra munivare kahyuM : "A bAla munie, tamArI havelInA pelA khUNAmAM sonAmahorono Dhagalo paDelo joyo, ane kahyuM : A zeTha ATalA moTA dhanavAna hovA chatAM mIThAnI rAba kema pIe che ?" dhanada zeTha camakI UThyA... temanI AMkho pahoLI thaI gaI, temaNe be hAthe vIracandra munine pakaDIne DhaMDhoLI nAMkhyA, AjIjI karatA (18 - sarvajJa jevA sUrideva Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teo bolyA : "prabhu, kyAM che e sonAmahorono Dhagalo ? kyAM joyo Ape ? bhagavaMta, sAce ja, e sonAmahoro hatI... paraMtu mArA prabaLa durbhAgyathI e sonAmahoro ane sonuM-cAMdI kolasA banI gayAM hatAM. meM e kolasAno Dhagalo gharanA eka khUNAmAM mUkI rAkhyo hato.' "zeTha, tamArA e DhagalA para amArA bAla muni somacandranI dRSTi paDI ane kolasA pAchA sonAmahora banI gayA !" dhanada zeThe somacandra muninA caraNomAM praNAma karIne kahyuM : bhagavaMta, ApanA utkRSTa puNyanA prabhAvathI mArI kolasA banI gayelI sonAmahoro punaH sonAmahoro banI gaI. Ape mane ghora nirdhanatAnA kUvAmAMthI bahAra kADhyo. have Apa mArA para bIjI eka kRpA karo. e sonAmahoronA DhagalA upara Apa hAtha mUkIne padhAro. jethI, ApanA ahIMthI gayA pachI e sonAmahoro pAchI kolasA na banI jAya !" dhanada zeThanI vinaMtIthI somacandra munie sonAmahoronA DhagalA para hAtha mUkyo. dhanada zeThe munirAjonA dekhatAM ja e sonAmahoro tijorIomAM mUkI. vAraMvAra dhanada zeThe somacandra munino upakAra mAnyo. munivaroe bhikSA lIdhI ane upAzraya tarapha cAlyA. dhanada zeTha paNa munirAjonI pAchaLa-pAchaLa upAzraya tarapha cAlyA. dhanada zeThanA manamAM eka zubha vicAra jAgyo hato. e zubha vicArane amalamAM mUkavA mATe teo upAzraye jatA hatA. upAzraye pahoMcIne dhanada zeThe AcAryadevane vaMdanA karI. teNe gadgada svare kahyuM : "gurudeva, ApanA ziSya somacandra muninA puNyaprabhAvathI, kolasA banI gayelI mArI sonAmahoro, pharIthI sonAmahoro banI gaI che. ApanA ziSyanA prabhAvanuM A phaLa che, mATe e suvarNa ApanuM che ! mATe kRpA karIne AjJA karo ke huM e suvarNano kyAM kyAM upayoga karuM ?' nAgapuramAM eka camatkAra ! 19 ] Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 rd' *lf*lKehlelco *Feel et * []]Px] ]]^??W 3xka sarvajJa jevA sUrideva Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanada zeThanI kevI mahAnatA ! dhanada zeThanI kevI nItimattA ! jemanA prabhAvathI dhana maLyuM, emanA caraNe dharI dIdhuM ! na karyo potAnI daridratAno vicAra, na karyo potAnA sukha-vaibhavano vicAra ! AcAryadeve kahyuM : 'zreSThI, jo tamArI AvI ja icchA che, to tame zrI mahAvIra svAmInuM eka devavimAna jevuM derAsara baMdhAvI do !' dhanada zeThe AcAryadevanI AjJA zirodhArya karI. turta ja derAsara baMdhAvavAnI taiyArIo karI. temaNe AcAryadevane vinaMtI karI : 'gurudeva, A derAsaramAM bhagavAna mahAvIra svAmInI pratiSThA ApanA ja karakamalo dvArA thavI joIe. tyAM sudhI Apa ziSya-parivAra sAthe ahIM ja birAjo.' eka bAju derAsara banavA lAgyuM. bIjI bAju dhanada zeThano dhaMdho paNa dhamadhokAra cAlavA mAMDyo. jyAre derAsara taiyAra thaI gayuM tyAre dhanada zeThe vepAramAM lAkho rUpiyA kamAI lIdhA hatA. temaNe pratiSThAno bhavya mahotsava Ujavyo. AcArya bhagavaMte sArA muhUrtamAM bhagavAna mahAvIra svAmInI bhavya pratimAnI pratiSThA karI. pratiSThA karAvIne nAgapurathI vihAra karyo. vicaratA-vicaratA teo pATaNa padhAryA. nAgapuramAM eka camatkAra ! 21 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmakkama : zAzasdhI prazna thAya che pATaNamAM e vakhate devendrasUrijI nAmanA vidvAna AcAryadeva birAjatA hatA. teo paNa AcAryadevazrI devacandrasUrIzvarajInA ziSyaratna hatA. devendrasUrijI ane somacandra muni - be khAsa mitro hatA. baMne maLe tyAre jJAnacarcA to karatA ja, sAthe sAthe saMgha ane zAsana aMge paNa vicAraNA karatA. eka-bIjAnAM mananI vAto karatA. - devendrasUrijIne potAnA padanuM abhimAna na hatuM. - somacandra munine potAnA jJAnanuM abhimAna na hatuM. abhimAna na hoya to ja maitrI Take. abhimAna na hoya to ja prema Take. eka divasanI vAta che. AcAryadevazrI devendrasUrijI ane somacandra muni upAzrayamAM jJAnacarcA karatA beThA hatA. tyAM eka puruSe AvIne baMne mahAtmAone vaMdanA karI ane tyAM beTho. teNe potAno paricaya ApatAM kahyuM : "huM rahevAsI to pATaNano chuM, paraMtu bhAratanA ghaNA pradezomAM huM pharelo chuM. mane paribhramaNano zokha che. mahAtmAo, meM pATaNamAM tamArA guNonI ane jJAnanI prazaMsA sAMbhaLI che. eTale ja tamArAM darzana karavA ane kaMIka kahevA AvavAnuM mana thayuM." AcAryazrI devendrasUrijIe kahyuM: "zuM kahevuM che tamAre ? saMkoca rAkhyA vinA kaho.' mahArAja, tame baMne gauDadezamAM jAo. gauDadezamAM Aje ghaNA mAMtriko che, tAMtriko che. aneka divya zaktio dharAvatA mahApuruSo che. tyAM, Apa tyAM padhAro. Apa to mahAtmA cho. ApanI zaktio prajAnA kalyANa mATe ja hoya che.' (22) sarvajJa jevA sUrideva Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "mahAnubhAva, ame tamArI vAta upara vicAra-vinimaya karIne yogya nirNaya laIzuM.' pelo puruSa cAlyo gayo. devendrasUrie somacandra muni sAme joyuM. somacandra munie kahyuM : "A mANasanI vAta mane to gamI ! jo. gurudeva rajA Ape to ApaNe be jaIe gauDadezamAM." "mArA manamAM paNa javAnI bhAvanA thAya che! javAthI kaMIka to prApta karI zakAze... cAlo, gurudevane vAta karIe.' baMne mahAtmAo gayA gurudevazrInI pAse. badhI vAta karI ane gauDadezamAM javAnI anumati mAMgI. gurudeve anumati ApI. AzIrvAda ApyA. devendrasUrijI ane somacandra munie pATaNathI prayANa karyuM. badhA ja sArA zukana thayA. somacandra munie kahyuM : sUrideva, zukano bahu sArA thAya che. jarUra ApaNI kAryasiddhi thaze." "sAcI vAta che tamArI. mahAna kAryasiddhi thavI joIe." teo vihAra karatA karatA eka divase saMdhyA samaye kherAlu nAmanA gAmamAM jaI pahoMcyA. upAzrayamAM rAtri pasAra karavA rokAyA. sAMjanuM pratikramaNa karavAnI taiyArI karatA hatA, tyAM upAzrayamAM eka vRddha sAdhu AvI pahoMcyA. - pUrI cha phUTanI UMcAI... - bhavya zarIra... paraMtu vRddhAvasthAnI asara... AMkhomAM apUrva teja... ane suMdara rUpa ! AvatAM ja temaNe pUchyuM : mahAtmAo, huM ahIM rAtrivAsa rahI zakIza ?' "padhAro mahAtmA, Apa ahIM amArI sAthe rAtavAso karI zakazo. amane AnaMda thaze.' somacandra munie devendrasUrijInA kAnamAM kahyuM : "mane to A zAsanadevI prasanna thAya che . 23) Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyAsiddha koI mahApuruSa lAge che ! ApaNe emane vaMdana karIe. sukhazAtA pUchIe." baMne mahAtmAo e vRddha sAdhupuruSa pAse gayA. temane bhAvapUrvaka vaMdanA karI ane kuzaLapRcchA karI. vRddha mahAtmAe pUchyuM: "tame kyAM javA nIkaLyA cho?" devendrasUrijIe kahyuM : "ame gauDadeza javA nIkaLyA chIe." vRddha sAdhue pUchyuM: 'prayojana ?' devendrasUrijIe kahyuM : "vidyAprApti !' vRddha sAdhue kahyuM : "vidyAprApti mATe ATalA dUranA pradezamAM javAnI jarUra nathI. huM tamane vidyAo ApIza. mArI pAse sarva vidyAo che. paraMtu tamAre mane giranAra parvata para pahoMcADavo paDaze. huM cAlI zakato nathI. tyAM pahoMcIne huM tamArI manovAMchita vidyAo ApIza. tamArAM jevAM supAtrone mArI vidyAo ApavAthI mArA mananuM samAdhAna thaze. eTaluM ja nahIM, paraMtu tamArA hAthe mArI aMtima kriyA thaze !' "nA, nA, mahAtmanuM, evuM na bolazo.. ApanuM jIvana dIrgha bano... ApanI vidyAothI jagatanuM bhaluM thAo. jeTaluM AyuSya haze eTaluM jivAze. mahAnubhAvo, have tame gAmamAM jaIne DoLInI sagavaDa karI Avo... savAre ApaNe ahIMthI prayANa karavAnuM che.' devendrasUrijI ane somacandra muni gAmamAM mukhI pAse gayA. mukhIne kahIne DoLI ane DoLI upADanArA mANasonI vyavasthA karIne AvyA. baMnenAM manamAM khUba AnaMda hato. devendrasUrijIe kahyuM : "somacandra muni, tame saubhAgyazALI cho. sarasvatInI upAsanA karavA mATe tamAre kAzmira nA javuM paDyuM... tema vidyAzaktio meLavavA tamAre gauDadeza nahIM javuM paDe ! tamAruM puNyabaLa; AvA vidyAdhara mahAtmAne sAme laI AvyuM ! tamArI sAthe [24] sarvajJa jevA sUrideva Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvavAthI mane paNa vidyAlAbha thaze !' somacandra munie kahyuM : he pUjya, A badhuM, gurudevanI paramakRpAnuM ja phaLa che. paramAtmAno aciMtya anugraha che.' devendrasUrijIe kahyuM : 'te vAta sAcI, paraMtu gurukRpA ane paramAtma-anugraha badhA jIvone nathI maLato ! puNyazALI ane bhAgyazALI jIvane ja prApta thAya che.' mIThI-mIThI vAto karatA baMne mitro kyAre UMghI gayA, tenI khabara nA paDI. vihArano thAka to hato ja, temAM vaLI lAMbI vihArayAtrAno aMta AvI javAthI nizciMtatA paNa AvI gaI hatI. brAhmamuhUrtamAM jyAre baMne mahAtmAo jAgyA... zrI navakAramaMtranuM smaraNa karIne AMkho kholI... to kherALuM gAma na hatuM ! cAra dIvAlonuM makAna na hatuM ! cAre bAju pahADo hatA ! cAre bAju moTAM moTAM vRkSo hatAM ! vAdaLAM vinAnuM AkAza najIka lAgatuM hatuM ! somacandra munie pUchyuM : 'AcAryadeva ! ApaNe kyAM AvI gayA? ane pelA vRddha vidyAsiddha mahApuruSa kayAM gayA ?' AcAryazrI devendrasUrijI cAre bAju joI rahyA hatA. temaNe kahyuM : 'ApaNe giranAra parvata upara AvI gayA chIe, ema lAge che... ApaNane koI vidyAzaktie ja ahIM lAvIne mUkI dIdhA che, emAM koI zaMkA nathI.' baMne mitro UbhA thayA. AsapAsa pharIne pAchA e ghaTAdAra vRkSanI nIce AvIne UbhA rahyA. haju sUryodaya thayo na hato. paraMtu acAnaka temaNe temanI pAse tejanuM vartula joyuM. tIvra prakAza relAI gayo... baMne mitro mATe A vaLI navuM Azcarya hatuM ! eka tejasvI dehaprabhAvALI devI pragaTa thaI... e be mahAtmAonI pAse AvI. enA mukha para AchuM smita ramatuM hatuM. zAsanadevI prasanna thAya che ! 25 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane enI AMkhomAMthI vAtsalya varasatuM hatuM. te bolI : huM zAsanadevI chuM ! tamArA utkRSTa bhAgyathI AkarSAIne ahIM AvI chuM...' 'paNa amane kherAluthI ahIM koNa laI AvyuM ?' somacandra munie pUchyuM. bahuM ja laI AvI chuM tamane ahIM !" "ane amArI sAthe kherAlumAM rAtavAso karIne rahelA vRddha mahAtmA kyAM gayA?" "e vRddha tapasvInuM rUpa mAruM ja rUpa hatuM. tamArI vidyAo mATenI tIvra abhilASA jANIne, e rUpe huM tamane maLI hatI. huM tamane ahIM giranAra mahAtIrthamAM laI AvI chuM. A tIrthanA adhipati che bhagavAna nemanAtha. mahAtmAo, A pahADa adbhuta che. ahIM aneka divya auSadhio che. ahIM karelI maMtrasAdhanA jaldI siddha thAya che. huM tamane keTalIka divya auSadhio batAvIza ane sAMbhaLatAMnI sAthe ja siddha thaI jAya evA be maMtra ApIza. - eka maMtrathI devone bolAvI zakAya che. - eka maMtrathI rAjA-mahArAjAo vaza thAya che. tamane A be maMtra huM ApuM chuM. tame ekAgra citte e maMtrone sAMbhaLajo." be mahAtmAone zAsanadevIe A be maMtro saMbhaLAvyA. saMbhaLAvIne kahyuM : - "cAlo, huM tamane keTalIka divya auSadhio batAvuM. tame te viNI lejo. e auSadhio, te te rogo upara tatkAla asara karanArI che." zAsanadevIe auSadhio batAvavA mAMDI. enA prayoga-upayoga batAvavA mAMDyA. ane ema karatAM karatAM... ghaNI badhI auSadhio e baMne mahAtmAoe bhegI karI lIdhI. (24 sarvajJa jevA sUrideva Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM zAsanadevI chuM. tamArA utkRSTa bhAgyathI AkarSAIne ahIM AvI chuM. d zAsanadevI prasanna thAya che ke 27] Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUryodaya haju thayo na hato. zAsanadevIe e baMne mahAtmAone kahyuM : 'tamane meM je be maMtra saMbhaLAvIne ApelA che, te be maMtra bhUlAI na jAya, te mATe tame A amRta pI jAo.' devIe amRtathI bhareluM kamaMDalu emanI AgaLa dharI dIdhuM. devendrasUrijIe kahyuM : 'nA, nA, haju rAtrino samaya che, huM nahIM pI zakuM.' devIe somacandra muni sAme amRtanuM kamaMDalu dharyuM. somacandra samayajJa hatA. niyama ane apavAdanA jANakAra hatA. teo turta ja badhuM amRta gaTagaTAvI gayA ! devonuM AkarSaNa ka2vAno maMtra ane rAjA-mahArAjAone vaza karavAno maMtra - baMne maMtra somacandra muninI smRtimAM jaDAI gayA... devendrasUrijI... e baMne maMtro bhUlI gayA... devendrasUrijIne pAchaLathI ghaNo pastAvo thayo... paraMtu vAta patI gaI hatI ! zAsanadevIe baMne mahAnubhAvone maMtrazaktithI upADIne pATaNamAM emanA gurudeva devendrasUrijInI pAse mUkI dIdhA. zAsanadevI adRzya thaI gayAM. devendrasUrijI tathA somacandra muninA mukhe camatkArika ghaTanA sAMbhaLIne gurudevazrI devacandrasUrijI atyaMta prasanna thayA. saMdhanA AgevAnoe paNa samagra ghaTanA sAMbhaLI khUba AnaMda vyakta karyo. devacandrasUrijIe vicAra karyo : A somacandra muni siddha sArasvata che. nAnI uMmaramAM e zAsrapAragAmI banyo che. zAsanadevIe prasanna thaIne tene be maMtra ApelA che. A badhI zaktio hovA chatAM e vinIta che, vinamra che, vivekI che. buddhimAna, guNavAna, bhAgyavAna ane rUpavAna evA mArA A priya ziSyane huM AcAryapada ApuM...' devendrasUrijIe pATaNanA saMghane bhego karIne somacandra munine AcAryapada ApavAnI vAta karI. saMghe khUba harSathI hA pADI. 28 sarvajJa jevA sUrideva Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaizAkha suda trIjanuM muhUrta nakkI thayuM. paramAtmAnI bhaktino bhavya mahotsava yojavAmAM Avyo. gujarAtanAM gAma-nagaromAM AmaMtraNa mokalavAmAM AvyAM. cAre bAju ullAsano dariyo UchaLavA lAgyo. zubha muhUrta gurudeve somacandra munine AcAryapadavI ApIne, temanuM nAma "hemacandrasUri jAhera karyuM. hajAro strI-puruSoe nUtana AcAryazrI hemacandrasUrijInA nAmano jayajayakAra karyo. have ApaNe somacandra munine AcAryazrI hemacandrasUrijInA nAme oLakhIzuM. zAsanadevI prasanna yAda che zAsanadevI prasanna thAya che : G 29] A Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 yauvana vaya. UMcuM pramANa zarIra. rUpALuM ne tejasvI mukha, kALI-kAvI ghaDhI-mUcha... zarIra para zveta vasa. bagalamAM rajoharaNa ane hAthamAM kAdaMDa... jamIna upara dRSTi rAkhIne... AcAryazrI hemacandrasUri pATaNanA rAjamArga para cAlyA jAya che. temanI pAchaLa-pAchaLa be vinIta ziSyo cAlI rahyA che. 'cidama' vyAkaraNa e samaye, e rAjamArga para sAmethI gujarAtanA rAjA siddharAjanI savArI AvI rahI hatI. rAjA AthI para beTho hato ane nagaranuM avalokana karato hato. prajAjano potAnA priya rAjAnuM be hAtha joDI, vinayathI abhivAdana karatA hatA. tyAM rAjAnI najara hemacandrasUri upara paDI... pratApI ane prabhAvazALI AcAryane joIne rAjA stabdha thaI gayo. enA manamAM prazna UThyo : 'A sAdhu koNa haze ? meM Aja dina sudhI AvA sAdhu joyA nathI.' eTalAmAM to AcArya hAthI pAse AvI gayA. rAjAnI ane AcAryanI AMkho maLI. rAjAe be hAtha joDI praNAma karyA. AcArye jamaNo hAtha UMco karI dharmalAbha'no AzIrvAda Apyo. rAjAe hAthI Ubho rAkhyo. AcAryadevane vinaMtI karI : 'gurudeva, kaMIka saMbhaLAvo.' turta ja AcAryadevanA mukhamAMthI eka zloka nIkaLyo : 30 sarvajJa jevA sUrideva Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddharAja ! gajarAjamuccakairagato karu yathAca vIkSya tam / saMtrasantu haritAM mataMgajA staiH kimadyabhavataiva bhUdhRtA ? siddharAja, tame gajarAjane kema thobhAvyo? ene ekadama vegathI AgaLa calAvo ke jethI ene joIne sarve diggajo trAsa pAmIne jatA rahe! kema ke have pRthvIno bhAra tame upADyo che, e digajanI zI jarUra che ?" AcAryadevanI kalpanAzaktithI ane tatkAla karelI kAvyaracanAthI rAja khUba ja AnaMdita thayo. teNe AcAryadevane vinaMtI karI : gurudeva, mArA para kRpA karI, pratidina Apa rAjasabhAmAM padhArajo.' rAjanuM, anukULatA mujaba tamArI pAse AvavAnuM goThavIza." AcAryadeve prasannatApUrNa vadane "dharmalAbhano AzIrvAda Apyo ne AgaLa cAlyA. rAjA siddharAja sAthenI A pahelI mulAkAta hatI. paraMtu rAjAnA hRdaya AcAryadeva vasI gayA hatA. tyAra pachI avAranavAra AcAryadiva, siddharAjanI rAjasabhAmAM javA lAgyA. AcAryadivanI madhura ane prabhAvazALI vANInI rAjA upara dhArI asara paDavA lAgI. jaina dharmanI zreSThatA ane mahAnatA rAjAne samajANI. rAjA jaina dharma tarapha khUba AkarSAyo. vi.saM. 113no samaya hato. rAjA siddharAje mALavAnA rAjA yazovarmAno parAjaya karI, pATaNamAM praveza karyo hato. ghaNAM varSonI siddharAjanI IcchA phaLI hatI. ene mALavAnuM mAtra rAjya ja gamatuM hatuM, ema na hatuM. ene mALavAnAM kalA, sAhitya ane saMskAro paNa gamatA hatA. e badhuM ene gujarAtamAM lAvavuM hatuM. siddharAja gujarAtane vizALa sAmrAjya banAvavA icchato hato. tene cakravartI banavAnA koDa hatA. tene duniyAbharanA vidvAnone gujarAta tarapha AkarSavA hatA. gujarAtanI rAjadhAnI pATaNane | siddhahema' vyAkaraNa : 31) Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaNagAravI hatI. pATaNanI prajAe siddharAjanuM bhavya svAgata karyuM. rAjasabhA bharANI. badhAya dharmanA vidvAno, sAdhuo ane saMnyAsIo rAjAne AzIrvAda ApavA rAjabhavanamAM AvavA lAgyA. AcAryadava hemacandrasUrijI paNa rAjasabhAmAM padhAryA. temaNe khUba rasamaya kAvyamAM rAjA siddharAjanI prazaMsA karI. temaNe kahyuM : he kAmadhenu, tuM tArA gomayarasathI bhUmine sIMcI de. he ratnAkara, tuM motIothI svastika racI de ! he candra, tuM pUrNa kuMbha banI jA ! diggajo, tame tamArI sUMDha sIdhI karI kalpavRkSanAM pAMdaDAM laI toraNa raco ! kharekhara, siddharAja pRthvI jItIne ahIM Avyo che!" siddharAja khuza thaI gayo. tenA manamAM AcAryadeva pratye prema vadhI gayo... tethI bIjA dharmanA vidvAno IrSyA karavA lAgyA ane AcAryadevane ToNA mAravA lAgyA : "hemacandrAcAryanI vidvattA game teTalI hoya, paraMtu e vidvattA amArA vyAkaraNagraMthone lIdhe che ne !" e arasAmAM mALavAnI dhArA nagarImAMthI vizALa jJAnabhaMDAra, seMkaDo gADAMomAM bharAIne pATaNa Avyo. te jJAnabhaMDAramAMthI, siddharAjanA hAthamAM rAjA bhoje lakhelo eka graMtha Avyo ! tenuM nAma hatuM "sarasvatI kaMThAbharaNa'. A graMtha joIne rAjA siddharAjane vicAra Avyo : "Avo graMtha gujarAtano koI vidvAn nA banAvI zake ? evo graMtha bane ke e graMtha sAthe mAruM nAma joDAya ! graMtha amara thaI jAya, enI sAthe mAruM nAma paNa amara thaI jAya !" rAjasabhAmAM ja rAjA potAnA hAthamAM e saMskRta vyAkaraNano graMtha sarasvatI kaMThAbharaNa' laIne beTho hato. teNe rAjasabhAmAM beThelA aneka vidvAno tarapha najara doDAvI, rAjAe kahyuM : AvuM, rAjA bhoje racelA saMskRta vyAkaraNa jevuM zAstra, (32) sarvajJa jevA sUrivaE Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka varSamAM temaNe savA lAkha zloko racIne siddhahema vyAkaraNa graMtha banAvyo. ja ! ! . * ) - "siddhahema' vyAkaraNa 4 33] Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtano koI vidvAna zuM na racI zake ? zuM evo koI vidvAna vizALa gujarAtamAM janmyo nathI ?' rAjAnI ane hemacandrasUrijInI AMkho maLI ! hemacandrasUrijIe kahyuM : "huM rAjA bhojanA vyAkaraNa karatAM savAyA vyAkaraNanI racanA karIza !' avazya gurudeva, Apa zreSTha vyAkaraNanI racanA karI zakazo. AcAryadeve kAzmIrathI vyAkaraNanA ATha maMgAvyA. e badhA graMthonI madadathI ane potAnI pratibhAthI temaNe navA vyAkaraNanI (grAmara) racanA karI. eka varSamAM temaNe savA lAkha zloko racIne A vyAkaraNa graMtha banAvyo. A saMskRta vyAkaraNanuM nAma "siddhahema vyAkaraNa' ApavAmAM AvyuM. "siddha eTale siddharAja ane "hema eTale hemacandrasUri. AcAryadeve siddharAjane kahyuM : "rAjezvara, tamArI IcchA mujaba saMskRta vyAkaraNanI racanA pUrNa thaI gaI che.' siddharAja khUba AnaMdita thayo. teNe kahyuM : "gurudeva, huM e adbhuta graMtha hAthInA mAthe mUkIne, ene pATaNanA rAjamArgo upara vAjate-gAjate pheravIne rAjasabhAmAM jaIza !' rAjAe potAnA khAsa hAthIne zaNagAryo. enA upara e siddhahema vyAkaraNanA graMthane padharAvyo. enA upara zveta chatra dharAvyuM. be strIone hAthI para besADI, graMthane cAmara vIMjhAvyA. hajAro strI-puruSo e graMthanI svAgatayAtrAmAM joDAyAM. graMtha jyAre rAjamahelanA dvAre Avyo tyAre rAjAe sonA-cAMdInA phUlothI ene vadhAvyo. uttama dravyothI e graMthanuM pUjana karavAmAM AvyuM. gurudeva hemacandrasUrijInI stuti gAvAmAM AvI. e graMthane bahumAnapUrvaka graMthAlayamAM mUkavAmAM Avyo. siddharAje rAjasabhAmAM jAhera karyuM : "AcAryadeve A graMthanI racanA karIne duniyAmAM gujarAtanI kIrti vadhArI che, mAro yaza phelAvyo che... ane emaNe jainazAsanane gauravavaMtuM banAvyuM che." [ 34 - sarvajJa jevA sUrideva - Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAra pachI rAjAe rAjapurohitone bolAvyA. pATaNanA vidvAna paMDitone bolAvyA ane kahyuM : "tame sahu A siddhahema vyAkaraNanuM adhyayana karo ane pachI bIjAone A ja vyAkaraNa bhaNAvo." rAjapurohitoe kahyuM : "mahArAjA, ame jarUra A graMthanuM adhyayana karIzuM, paraMtu e mATe A graMthonI vadhAre nakalo joIe.' rAjAe turta ja gujarAtamAMthI 300 lahiyAone (lakhanArAo) bolAvyA ane siddhahema vyAkaraNa'ne lakhavAnuM kAma soMpyuM, thoDA ja mahinAomAM A graMthanI aneka nakalo lakhAI gaI. Aje paNa pATaNamAM ane rAjasthAnamAM suMdara akSaromAM zAstro-graMtho lakhanArA koI-koI lahiyAo vidyamAna che. traNa varSa sudhI vidvAnoe A graMthanuM adhyayana karyuM. teoe rAjA siddharAjanI AgaLa A graMthanI khUba prazaMsA karI. "atyAra sudhImAM racAyelA tamAma vyAkaraNagraMthomAM A graMtha zreSTha che." rAjAe A graMthanI nakalo bhAratanAM tamAma rAjyomAM mokalAvI ApI. te te rAjayanA rAjAoe khUba premathI e bheTane svIkArI, potapotAnA graMthAlayomAM mUkI. kAgaDA to badhe kALA hoya !" hemacandrasUhijInI khUba prazaMsA thavAthI, rAjasabhAmAM emanuM mAna-sanmAna vadhavAthI ane rAjAne vadhu priya banavAthI, keTalAka vidvAna paMDito emanA pratye IrSA karavA lAgyA. temaNe bhegA thaIne vicAra karyo... ApaNe rAjAne samajAvIe ke hemacandrAcArye ATalo moTo vyAkaraNagraMtha banAvyo... paraMtu e graMthamAM AgaLapAchaLa kyAMya ApanuM nAma ke ApanA pUrvajo ke mahArAjA mULarAja vagerenAM nAma lakhyAM nathI ! kevuM abhimAna che e jainAcAryane ? jo A pramANe kahIzuM to rAjA jainAcArya pratye roSe bharAze ane A graMthane nadImAM pheMkAvI deze !' badhA saMmata thayA ane gayA rAjA pAse. rAjAne vAta karI. rAjAe sAMbhaLI lIdhI ane kahyuM : "bhale, emane pUchI joIza !' - siddhahema' vyAkaraNa 35] Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI bAju, hemacandrasUrijIne A samAcAra maLI gayA hatA. temaNe turta ja e graMthamAM, rAjA siddharAja ane enA pUrvajonI prazasti racIne umerI dIdhI. jayAre rAjAe pUchyuM tyAre temaNe e graMtha kholIne, temAMthI prazasti vAMcI saMbhaLAvI ! rAjA siddharAja khUba rAjI thaI gayo. hemacandrasUrijIe raceluM e "siddhahema vyAkaraNa' Aje paNa, saMskRta bhASA bhaNanArAM aneka strI-puruSo bhaNe che. videzamAM paNa A graMthanuM vidvAnoe bahu ja UMcuM mUlyAMkana kareluM che. ( 36 4 sarvajJa jevA sUrideva Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurudevaLI spikalA | gujarAtanA rAjA siddharAjane badhI vAte sukha hatuM... duHkha mAtra eka ja hatuM. tene koI saMtAna na hatuM. nahoto putra ke nahotI putrI. kyAreka kyAreka, navarAzanI paLomAM rAjAne A duHkha khUba satAvatuM hatuM. rAjA potAnuM duHkha, potAnI rANIne kaheto hato. rANI AzvAsana ApatI... ane e rIte varSo vItatAM gayAM hatAM. eka divasa khUba hatAza thayelA rAjAe rANIne kahyuM : have, to huM vRddha thavA Avyo... paraMtu mane putranI prApti nA thaI. mAruM AvuM vizALa ane samRddha rAjya hovA chatAM, putra vinA e zA kAmanuM ? - suMdara kamaLo vinA pANI bhareluM sarovara jema mA zobhe, - sUryanA prakAza vinA jema divasa nA zobhe, - dAna vinA vaibhava nA zobhe, - madhura vANI vinA jema gaurava nA zobhe, - samRddhi vinA jema ghara nA zobhe, tema putra vinA kuLa nathI zobhatuM. saMsAramAM sArabhUta be vastu gaNAya che : paiso ane putra. A be vastu vinAnuM jIvana nakAmuM ! putra vinAnuM kuLa, saMdhyAnA raMgAnI jema ane vIjaLInA camakArAnI jema jaldI nAza pAme che." rANIe madhura bhASAmAM AzvAsana ApatAM kahyuM : svAmInAtha ! je vAta bhAgyane AdhIna hoya, te aMge zoka karavAthI zuM maLe ? ApaNA upara devonI kRpA nathI. ApaNA hRdayane putrasukhano AnaMda maLavAno nahIM hoya.. pUrvajanmamAM ApaNe puNyakArya nahIM karyA hoya. eTale A janmamAM ApaNe puNyakarma karIe. - gurujano pratye adhika bhaktibhAva rAkhIe. - paramAtmAnI khUba pUjA karIe. | gurudevanI niHspRhatA . 37) Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Icchita phaLane ApanArI tIrthayAtrA karIe. AvI dharmaArAdhanA karavAthI ja kyAreka putranuM sukha maLI zakaze." rAjAne rANInI vAta gamI. rAjAe sarvaprathama tIrthayAtrA karavAno nizcaya karyo. e nirNaya jaNAvavA te hemacandrasUrinI pAse gayo. gurudeva, mArI IcchA tIrthayAtrA karavAnI che. paraMtu mArI icchA ApanI sAthe tIrthayAtrA karavAnI che. mArI AgrahabharI vinaMtI che ke Apa tIrthayAtrAmAM sAthe padhAro." AcAryadeve kahyuM : "rAjanuM, tIrthayAtrA karavAnI tamArI bhAvanA uttama che, ane tamAro Agraha che to ame sAthe AvIzuM.' rAjA khuza thaI gayo. teNe AcAryadevano khUba khUba upakAra mAnyo. yAtrAnI taiyArIo cAlu thaI gaI. prayANanuM zubha muhUrta jovAI gayuM. zubhamuhUrte rAjAe zatruMjaya girirAja tarapha prayANa karyuM. prajAjanoe umaLakAbhera vidAya ApI. aneka munivaronI sAthe AcAryadeve paNa rAjAnI sAthe ja prayANa karyuM. rAjA siddharAja, rANI sAthe rathamAM beThelo hato. teNe AcAryadevane vinaMtI karI : "gurudeva, Apane huM eka ratha ApuM chuM Apa page nA cAlo, vAhanamAM beso." AcAryadeve kahyuM : "amArAthI vAhanamAM besAya nahIM. pagarakhAM paheryA vinA ughADA page ja amAre cAlavAnuM hoya che. jo ame vAhanamAM besIe to vAhanane kheMcanArA ghoDAone kaSTa thAya. ane vAhananI nIce aneka nAnA-moTA jIvonI hiMsA thAya. mATe rAjanuM! ame vAhanamAM nahIM besIe." rAjAne AcAryanI vAta na gamI. tene thoDo gusso Avyo. gussAmAM ne gussAmAM teNe AcAryadevane kahyuM : (38) sarvajJa jevA dideva Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhale tame moTA mahAtmA kahevAtA ho, paraMtu mAre mana tame mUrkha cho, jaDa cho, tame kaMI samajatA nathI." AcAryadava mauna rahyA. siddharAjano ratha AgaLa cAlyo. AcAryadava thoDuM aMtara rAkhIne cAlavA lAgyA. siddharAja AcAryadava pAse Avato nathI. AcAryadava siddharAja pAse jatA nathI. eka divasa gayo. be divasa gayA... traNa divasa gayA ! rAjA siddharAja akaLAyo. tene lAgyuM ke : jarUra AcAryadeva mArA pratye nArAja thayA lAge che. mArI vinaMtIthI teo mArI sAthe AvelA che, to mAre emanA manane dubhavavuM nA joIe. prasanna rAkhavuM joIe." cothA divase rAjA, jyAM AcAryadevano utAro hato tyAM gayo. e vakhate AcAryadeva ziSa-munivaro sAthe besI bhojana karatA hatA. rAjae AcAryadevanA ane munionAM pAtramAM lukhkhI-sukkI roTalIo ane pANInI kAMjI joI ! rAjA vicAre che : "aho, A jaina sAdhuonI kevI AkarI tapazcaryA che ! AhAra kevo nirasa ane dIThoya na game tevo kare che ane pagapALA cAle che! kharekhara, A mahAtmAo pUjAne yogya che. mAna ApavA lAyaka che. meM teone na kahevAnAM vacano kahIne emanuM apamAna karyuM.. meM khoTuM hyuM. emanI kSamA mAMgIza." AhAra-pANI karIne AcAryadeva vagere paravAryA. rAjAe, AcAryadevanAM caraNamAM paDIne kSamA mAMgI : gurudeva, Ape mArA ApelA vAhanano svIkAra nA karyo, tethI mane gusso Avyo. Apane na kahevAnAM veNa kIdhAM... mane khUba ja pazcAttApa thayo che. huM ApanI pAse kSamA mAgavA Avyo chuM, mane kSamA Apo.' gurudevanI niHspRhatA 39] Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 thamini suys's soni *63 eleb] 12 [ ]ka [+]h ee ee FH]> Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryadeve zAnta bhAve kahyuM : 'rAjan, tame evo kayo moTo aparAdha karyo che ke mAre tamane kSamA ApavI paDe ? tamAro koI doSa nathI. mArgamAM ame tamane nathI maLyA, tethI tamAre ema nA samajavuM ke 'ame tamArA para roSe bharAyA chIe. amane tamArA samAgamanI jarUra ja na hatI ! kAraNa ke ame pagapALA cAlIe, nIrasa bhojana karIe chIe, ane te paNa divasamAM eka ja vAra, jIrNa kapaDAM paherIe chIe, rAtrimAM bhUmizayana karIe chIe. sadA niHsaMga rahIe chIe, ane hRdayamAM ekamAtra parama jyotinuM dhyAna karIe chIe, kaho, AmAM amAre rAjAnI zI jarUra che ?' rAjA siddharAja, AcAryadevanI vAta sAMbhaLI ja rahyo ! ene samajAyuM ke kharekhara, AcArya niHsaMga ane vairAgI che. emane mArI jarUra nathI. mAre emanI jarUra che. mane zreSTha gurudeva maLI gayA che. rAjAe AcAryadevanI kSamA mAMgI. -- AcAryadeve AzIrvAda ApyA. rAjA potAnA sthAne gayo... paraMtu pachI te rojeroja AcAryadevane maLavA lAgyo. emanI pAse besIne jaina dharmanuM tattvajJAna meLavavA lAgyo. ema karatAM karatAM temano saMgha pAlItANA pahoMcI gayo. zatruMjaya girirAjanAM darzana karI siddharAjanuM hRdaya nAcI UThyuM. sahu harSavibhora banI gayA. gurudevanI niHspRhatA B 41 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | hI&AzA je bhAvasAgarathI tAre enuM nAma tIrtha. je duHkhonA dariyAmAMthI pAra utAre enuM nAma tIrtha. sahu tIrthono rAjA eTale zatruMjaya ! zatruMjayagirirAjanA kAMkare-kAMkare anaMta AtmAo mukti pAmelA che. siddhi varelA che. buddhatva pAmelA che. rAjA siddharAja parivAra sAthe pAlItANA pahoMcyo. pAlItANAnI prajAe gujarazvaranuM ucita vAgata karyuM. rAjAe gurudevazrI hemacandrasUrIzvarajIne kahyuM : gurudeva, ApaNe AvatI kAle prabhAte girirAja upara caDhIzuM. ane bhagavAna jhaSabhadevanAM darzana-pUjana karI dhanya banIzuM. Aje to vizrAma karIne svastha banIe. gurudeve anumati ApI. sahu pota-potAnAM dainika kAryomAM parovAyA. divasa pUro thaI gayo ane rAta paNa vItI gaI. bIjA divase savAre AcAryadava vagere munivaronI sAthe rAjA ane rAjaparivAra zatruMjayanA pahADa para caDhavA lAgyA. sahunAM mana ullasita hatAM. sahunAM manamAM bhagavAna RSabhadevanAM darzana karavAnI tIvra tamannA hatI. sahu girirAjanA zikhara para pahoMcyA. bhagavAna RSabhadevanAM darzana karI sahu dhanya banyA. rAjAe ane rAjaparivAre bhagavAnanI bhAvapUrvaka pUjA paNa karI. pachI sahu loko AcAryadevanI pAchaLa besI gayA. AcAryadeve saMskRta bhASAmAM navAM navAM kAvyo banAvIne bhagavAnanI stuti karI. AcAryadeve e stutinA bhAvo laIne gurjara bhASAmAM gadya-stavanA paNa karI. sahue paramAtmabhaktino apUrva AnaMda anubhavyo. (42 sarvajJa jevA sUrideva Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagabhaga traNa kalAka girirAja upara pasAra karIne sahu pahADa UtaravA lAgyA. rAjA siddharAje zraddhA ane bhaktithI gadgada thaIne gurudevane kahyuM : gurudeva, kevuM prabhAvazALI A tIrtha che ! traNa-traNa kalAka pasAra thaI gayA chatAM ekeya kharAba vicAra manamAM nathI Avyo ! dhanya jinazAsana ! prabhu, A mahAtIrthanI bhakti mATe, bhagavAna RSabhadevanI pUjA-arcanA mATe huM bAra gAma bheTa ApuM chuM.' gurudeve kahyuM : 'rAjezvara, tamArA hRdayamAM bhagavAna RSabhadeva pratye ATalI badhI bhakti pragaTa thayelI joIne kharekhara, mane harSa thAya che. A tIrtha tamane gamyuM - tethI tame dhanya banyA cho.' 'gurudeva, pAdaliptapuramAM pahoMcIne mAre kevAM-kevAM satkArya karavAM joIe, e aMge mane kRpA karIne mArgadarzana Apo.' 'rAjan, A girirAjanI taLeTImAM tamArA taraphathI kAyama sadAvrata zarU karavuM joIe. je koI yAtrika ahIM Ave, te peTa bharIne jame, tRpta thAya !" e ja rIte pAdaliptapuramAM paNa garIba prajA mATe sadAvrata zarU karavuM joIe. varSo sudhI e sadAvrato cAlyA ja kare, tevI vyavasthA karavI joIe. A rIte, Aje taLeTIthI zarU karIne pAdaliptapura sudhI yAcakone, garIbone, apaMgone ane aMdhajanone khUba dAna ApavuM joIe ! varSo sudhI e loko yAda karatA raheze... 'gurjarezvara rAjA siddharAjuM ahIM bhagavAna RSabhadevanI yAtrA karavA AvyA hatA ! A rIte vAraMvAra Ave to sAruM !' gurudevanI preraNA mujaba rAjAe sadAvrato zarU karAvI dIdhAM. yAcakone dAna ApavAnuM zarU karI dIdhuM. rAjA siddharAja varase eTale varasI jANe ! eNe sonAmahoro ApI. eNe suMdara vasro ApyAM. tIrthayAtrA 43 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 312 ` i]P* E625 ** *PlF+ all*kE >>of 6 PA Y=a +-** -&rep] re Wol muyers sarvajJa jevA sUrideva Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eNe ghoDAo ApyAM, baLado ApyA... khetI karI zake evA lokone jamIna ApI.. A rIte rAjAe koI yAcakane yAcaka nA rahevA dIdho. koI bhikhArIne bhikhArI nA rahevA dIdho ! AkhA pAdaliptapuramAM siddharAjano jayajayakAra thaI gayo... siddharAja girirAjanI yAtrA karIne ane vipula dAna ApIne apUrva puNya kamAyo. AcAryadevanI sAthe saMghe tyAMthI giranAra tarapha prayANa karI dIdhuM. mArgamAM AcAryadeve rAjAne giranArano ane bhagavAna nemanAthano paricaya karAvyo. bhagavAna nemanAthanuM jIvanacaritra sAMbhaLIne siddharAja Azcaryacakita thaI gayo. saMgha giranAra pahoMcyo. je divase pahoMcyA e ja divase sahu pahADa upara caDyA. giranAranA pahADa upara naisargika saundaryavALAM ghaTAdAra AMbA, lImaDA vagere vividha vRkSo para popaTa, koyala vagere paMcaraMgI pakSIo madhura TahukA karI rahyA hatA. pavanathI jhUlI rahelI vRkSonI DALIo parathI raMgaberaMgI suvAsita puSpo kharyA karatAM hatAM. gADha vRkSaghaTAonI vacce rahelA UMcA vAMsanAM chidromAM bharAto ne nIkaLato pavana sumadhura dhvani karato hato... jANe vanadevIo potAnI divya vINAomAM rAjA siddharAjanI kIrtigAthA gAtI hatI ! AcAryadevanI sAthe sahu bhagavAna nemanAthanA bhavya derAsaramAM pahoMcyA. prabhunAM darzana karI sahu bhAvavibhora banI gayA. rAjAe rAjaparivAra sAthe, snAna karI, zuddha vastra paherIne bhagavAna para jalAbhiSeka karyo. pachI zuddha ane mulAyama vastrathI bhagavAnanI mUrtine sApha karI. tyArabAda caMdanathI ane puSpothI pUjA karI. bhagavAnanI samakSa ratnono sAthiyo karyo. suvarNamudrAo arpaNa karI. pachI sahu gurudevanI pAse besI gayA. gurudeve bhAvapUjA karI. | tIrthayAtrA 45) Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navAM navAM kAvyo banAvIne bhagavAna nemanAthanI stavanA karI. sahunI AMkho harSanAM AMsuthI bhInI thaI gaI. harSathI romarAjI khIlI UThI. rAjA siddharAje gadgada bhAve prabhune vAraMvAra sASTAMga praNAma karyA. e vakhate derAsaranA vivekI pUjArIoe rAjAne besavA mATe suMdara Asana pAtharavA mAMDyuM. tyAre rAjAe nA pADI, ane kahyuM : tIrthakSetramAM rAjAe Asana para nA besavuM joIe. temaja mAMcA upara - palaMga upara sUvuM nA joIe. tIrthakSetramAM koI mANase dahIM paNa nA khAvuM joIe.' pUjArIoe rAjAnI vAta svIkArI. rAjAe pUjArIone suMdara vastro ApyAM ane sonAmahoro ApIne saMtuSTa karyA. tIrthayAtrAno apUrva AnaMda mANIne, gurudevanI sAthe sahu pahADa UtarIne taLeTImAM AvyA. rAjA siddharAje tyAM paNa sadAvrata zarU karAvyuM. yAcakone dAna ApyuM. jUnAgaDhamAM jaIne paNa sadAvrato kholAvyAM ane garIbonAM duHkha dUra karyA. siddharAje gurudevane kahyuM : "bhagavaMta, ahIMthI ApaNe prabhAsapATaNa jaIe. samudranA kinAre rahelA bhagavAna somanAthanAM darzana karIe." AcAryadeve saMmati ApI. sahu prabhAsapATaNa pahoMcyA. bhagavAna somanAthanA maMdiramAM gayA. rAjA siddharAjanA manamAM zaMkA hatI ke gurudeva somanAtha mahAdevane namana karaze ke nahIM! paraMtu AcAryadeve to mahAdevane namana karyuM ane tyAM besIne mahAdevanI stutio bolavA mAMDI. 44 zloka banAvIne bolyA : bhavabIjAMkurajananA rAgAdyAH kSayamupagatA yasya / brahmA vA viSNarvA haro jino vA namastasmai // "janmarUpI bIjanA aMkurane janma ApanArA rAgAdi jemanA nAza (46) savaMta jevA sUrideva Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAmyA che te brahmA ho, viSNu ho, ziva ho ke jina ho, temane mArA namaskAra ho ! mahAdeva kevA hoya - te samajAvyuM. rAjA siddharAja khuza thaI gayo. (Aje paNa A mahAdeva stotra maLe che. suMdara stotra che.) rAjAe gurudevane kahyuM : 'bhagavaMta, Ape mArA para parama kRpA karI che. mane tIrthayAtrA karAvIne anahada upakAra karyo che have ApaNe pAchA pATaNa jaIe, paraMtu koDInAra gAmamAM vizvanI mAtA samAna aMbAdevInAM darzana-pUjana karIne jaIe.' gurudeve anumati ApI. saMgha koDInAra tarapha UpaDyo. tIrthayAtrA 47 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka | kRpAvaMta gurudeva | koDInAranI aMbikAdevI eTale hAjarAhajUra devI ! enA prabhAvonI vAto saurASTra ane gujarAta sudhI phelAyelI hatI. duHkhone dUra karanArI ane joItAM sukho ApanArI devInAM darzana karavA dUradUrathI loko koDInAra AvatA hatA. AcAryadevanI sAthe rAjA siddharAjano kAphalo koDInAra pahoMcI gayo. rAjAe devInAM darzana-pUjana karyA. rAjAe AcAryadevane ati namratAthI vinaMtI karI : gurudeva, mArI pAse sonA-cAMdInA bhaMDAra bharelA che. hIrAmotInA khajAnA bharelA che. hAthI, ghoDA ane ratha pAra vinAnA che... ane mAruM rAjya vizALa che... te chatAM prabhu, huM ane rANI baMne duHkhI chIe. amArA hRdayamAM saMtApano pAra nathI. kAraNa Apa jANo cho. amane eka paNa putra nathI." gurudeva, mArI eka vinaMtI che ke Apa devI aMbikAnI ArAdhanA karI, devIne pUchI lo ke mane putra maLaze ke nahIM? ane mArA mRtyu pachI gujarAtanuM rAjaya koNa bhogavaze ?' AcAryadeve kahyuM : "bhale, huM devIne pUchI lauM chuM. AcAryadeve traNa upavAsa karyA. devInA maMdiramAM besI gayA. dhyAnamAM nimagna thaI gayA. trIjA divase madhyarAtrinA samaye devI aMbikA, gurudevanI sAme pragaTa thaI. devIe gurudevane hAtha joDI vaMdanA karI. gurudeva, mane zA mATe yAda karI ?' gujarAtanA rAjA siddharAja jayasiMhanA bhAgyamAM putraprAptino yoga che ke nahIM e pUchavA Apane yAda karyA che.' devIe kahyuM : "enA pUrvajanmanAM pApakarmonA yoge putra prApti nahIM thAya.' (48) sarvajJa jevA sUrideva . Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 0ra trIjA divase madhyarAtrinA samaye devI aMbikA, gurudevanI sAme pragaTa thaI. sa ja S mjima | kRpAvaMta gurUdeva 49) ' Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurudeve pUchyuM : 'to pachI, siddharAjanA mRtyu bAda gujarAtano rAjA koNa thaze ? devIe kahyuM : 'tribhuvanapAlano putra kumArapAla. te mahAna zUravIra haze. parAkramI haze. e rAjA banIne jaina dharmano khUba vistAra karaze. ahiMsA-dharmano phelAvo karaze.' ATaluM kahIne devI adRzya thaI gaI. AcAryadeva potAnA sthAne AvyA. traNa divasanA upavAsanuM pAraNuM karyuM. rAjA siddharAja khUba ja utkaMThAthI gurudeva pAse Avyo. gurudevane vaMdanA karI temanI pAse vinayapUrvaka beTho. gurudeva kahyuM : 'rAjezvara, tamArA bhAgyamAM putrano yoga nathI ema devIe kahyuM. ane tamArA pachI gujarAtano rAjA kumArapAla banaze.' 'koNa kumArapAla ?' siddharAje AzcaryathI pUchyuM. 'tribhuvanapAlano putra kumArapAla !' gurudeve kahyuM. siddharAja atyaMta khinna thaI gayo. 'rAja, kheda nA karo. pUrvajanmamAM tamArA jIve bAMdhelAM pApa-karma evo aMtarAya kare che. mATe putraprApti thaI zake ema nathI. koI paNa upAya kAma lAge ema nathI. mATe kheda nA karo. je zakya na hoya, tenI icchA zA mATe karavI ? eno kheda zA mATe karavo ?' AcAryadeve siddharAjanA azAnta manane zAMti ApavA upadeza Apyo, paraMtu putraprAptinI tIvra icchAnA kAraNe utpanna thayeluM enuM duHkha dUra thayuM nahIM. AcAryadevanI sAthe rAjA saparivAra pAcho pATaNa Avyo. pATaNanI prajAe bhavya svAgata karyuM. rAjAe garIbone dAna ApyuM. nagaranAM sarve maMdirone zaNagAravAmAM AvyAM. prajAe mahotsava manAvyo. paraMtu rAjAnuM mana zAMta na hatuM. tenA manamAM Uthala-pAthala cAlI rahI hatI. 50 sarvajJa jevA sUrideva Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryadeva upAzrayamAM cAlyA gayA. rAjA rAjamahelamAM pahoMcyo. snAna-bhojanAdithI paravArIne teNe pATaNanA zreSTha rAjyotiSIone bolAvyA. jyotiSIo AvyA. rAjAe emanuM svAgata karyuM. jyotiSIo potAnA sthAne beThA. rAjAe prazna pUchyo, 'tame jyotiSazAstranA vizArada cho. tame tamArA zAstra mujaba mArA praznano sAco uttara Apajo. mArA bhAgyamAM putraprAptino yoga che ke nahIM ? A mAro eka ja prazna che.' jyotiSIoe turta ja praznakuMDalI mUkIne temAMthI rAjAnA paznano uttara zodhavA mAMDyo. paraspara vicAraNA karIne sarvasaMmata uttara Apyo, 'mahArAjA, ApanA bhAgyamAM putraprAptino yoga nathI.' je pramANe devI aMbikAe uttara Apyo hato e ja pramANe jyotiSIoe uttara Apyo. rAjA nirAza thayo. jyotiSIonuM uttama vastrothI ane sonAmahorothI svAgata karI, temane vidAya ApI. rAjA siddharAje rAtrinA samaye rANIne kahyuM : 'devI, jyotiSIo paNa, emanA jyotiSazAstra mujaba putraprAptinI nA pADe che. devI aMbikAe paNa gurudevane nA pADI hatI.' rANIe kahyuM : 'to pachI have dharmakAryamAM mana parovavuM joIe. ApaNA bhAgyamAM putranuM sukha nathI ja, ema ja samajI levuM joIe.' devI, haju ApaNe prayatna karavo joIe. nirAza thaIne besI rahevAthI kAryasiddhi thavAnI nathI.' 'to have kevo upAya karavA dhAro cho Apa ?' 'ApaNe be, ahIMthI cAlatA-cAlatA devapattana jaIe. tyAM somanAtha mahAdevanI pUjA karIe ane emanI sAme anna-jalano tyAga karI besI jaIe ! e bhoLA mahAdeva jarUra ApaNI icchA pUrNa karaze.' rANIe kahyuM : 'jevI ApanI icchA. huM sAthe AvIza.' kRpAvaMta gurudeva 51 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA siddharAje A ja vicAromAM rAta pasAra karI. thoDA divaso vItI gayA pachI eNe gupta rIte devapattana javAnuM nakkI karyuM. A vAta rAjAe AcAryadeva hemacandrasUrijIne paNa kahIM nahIM. ene bhaya lAgyo ke 'gurudeva kadAca nA pADe to ? emanI nA upara to javAya nahIM !' eka divasa, vahelI savAre rAjA-rANIe pagapALA prayANa karyuM. mArgamAM je maLe te khAI le che ane kUvAnuM pANI pI le che. mArgamAM AvelI dharmazALAmAM vizrAma kare che ane AgaLa AgaLa cAlatAM jAya che. aneka kaSTo sahana kare che. ema karatAM teo eka divasa devapattana pahoMcI jAya che. nAhI-dhoIne baMne rAjA-rANIe somanAtha mahAdevanI pUjA karI. stuti karI. anna-jalano tyAga karI, baMne mahAdevanI sAme dhyAna dharatA besI gayAM. traNa divasa pasAra thaI gayA. rAjA-rANI jarAya DagyAM nahIM. teo samajatAM hatAM ke 'duHkha sahana karyA vinA deva prasanna thatA nathI.' chevaTe somanAtha mahAdeva, rAjA-rANI sAme pragaTa thayA. rAjArANIe UbhA thaIne mahAdevanAM caraNomAM sASTAMga praNAma karyA. mahAdeve pUchyuM, 'he siddharAja, teM mane kema yAda karyo ?' 'he bhagavAna, huM Apano bhakta chuM chatAM haju sudhI mArA gharamAM pAraNuM baMdhAyuM nathI... mane putraprApti thaI nathI. . prabhu, mane eka putra Apo..jethI mAro vaMza cAlu 2he.' mahAdeve kahyuM : 'siddharAja, tArA bhAgyamAM saMtAnanuM sukha ja nathI. tArA pachI tArI rAjagAdI para mahAparAkramI kumArapAla Avaze.' siddharAje kahyuM : 'he nAtha, AkhI duniyAnA loko Apane jIvonI manaHkAmanA pUrNa karanArA kahe che, jyAre Apa mane eka putra paNa ApI zakatA nathI... to pachI ApanI prasiddhi sAcI ke khoTI ?' 'tArA bhAgyamAM ja je nathI, te huM kevI rIte ApI zakuM ? tArA sarvajJa jevA sUrideva 52 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvajanmanAM pApa ADAM Ave che. rAjA ! putraprAptinI tArI yogyatA ja nathI... pachI huM zuM karuM? karmane khoTAM karavAnI zakti duniyAmAM koInI nathI !' ATaluM kahIne somanAtha mahAdeva adazya thaI gayA. rAjA-rANI bahAra AvyA. dharmazALAmAM jaIne pAraNuM karyuM. rAjAne atyaMta khinna thayelo joIne rANIe kahyuM, "nAtha, zA mATe kheda karo cho ? devonuM kathana khoTuM paDatuM nathI. temanuM kathana svIkArIne, manamAMthI have putrajhaMkhanA kADhI nAMkho.' siddharAje kahyuM : "devI, tamArI vAta sAcI che. paraMtu zuM karuM ? mana mAnatuM nathI... putraprApti nathI thavAnI, e vAta mAnI lauM... paraMtu mArA pachI gujarAtano rAjA kumArapAla banaze, A vAta mArA hRdayane saLagAvI mUke che. huM koI paNa saMyogomAM ene rAjA nahIM banavA dauM... e jIvato raheze to rAjA banaze ne ? huM eno vadha karAvIza.. jIvato nahIM rahevA dauM... pachI rAjA kevI rIte banaze ?" rAjA roSathI garjI UThyo. rANIe rAjAno hAtha potAnA hAthamAM laI, khUba komaLa zabdomAM kahyuM : "zAnta thAo svAmInAtha, zAnta thAo. je banavAkALa haze te banaze... ApaNe have bAkInI jiMdagI zAntithI jIvIe !" Oi - pArvata gurudeva / $ 53] paNa3 / Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ $bhASAdI jANa caulukyavaMzanA rAjAomAM "mULarAja" nAmano parAkramI rAjA thaI gayo. tenA mRtyu pachI teno putra cAmuMDarAja gujarAtano rAjA thayo. cAmuMDarAja pachI gujarAtanI rAjagAdI para durlabharAja Avelo. durlabharAja prajAmAM khUba priya banelo, kAraNa ke te pakSapAta rAkhyA vinA rAjya karato hato. durlabharAja pachI teno parAkramI putra bhImadeva rAjA thayo. rAjA bhojane paNa loko bhUlI jAya tevo e dAnezvarI hato. bhImadevane be rANIo hatI. baMne rANIoe eka eka putrane janma Apyo hato. moTo putra kSemarAja ane nAno putra karNa. . bhImadeve potAnuM rAjya nAnA putra karNane ApyuM ane moTA putra kSemarAjane "dadhisthalI' nAmanuM gAma ApyuM. kSemarAjane devaprasAda nAmano putra hato. devaprasAda upara rAjA bhImadevane khUba prema hato. devaprasAdane tribhuvanapAla nAmano parAkramI putra janmyo. rAjA karNI potAnuM rAjya putra siddharAjane soMpatI vakhate kaheluM ke "tAre devaprasAdanI sAra-saMbhALa rAkhavAnI che." evI ja rIte devaprasAde potAnA mRtyu samaye siddharAjane kaheluM : "tribhuvanapAlanI sArasaMbhALa rAkhajo." rAjA siddharAja potAnA bhatrIjA tribhuvanapAlane potAnA bhAI jevo mAnIne ene mAna Apato hato. tribhuvanapAla paNa mahAparAkramI puruSa hatA. teo potAnA gAma dadhisthalImAM rahIne prajAnuM sAruM pAlana karatA hatA. tethI teo prajAne khUba priya hatA. jevI rIte mAnasarovaramAM rAjahaMsa ullAsathI taratA rahe che tema tribhuvanapAlanA mana-sarovaramAM dharmarUpI haMsa taratA rahetA hatA. tribhuvanapAlanI patnInuM nAma hatuM kAzmIrA. jevI te guNonI mUrti (54 sarvajJa jevA sUrideva Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatI ane adbhuta rUpavatI hatI. rUpa ane guNano kAzmIrAdevImAM samanvaya thayelo hato. e kAzmIrAdevInA peTamAM eka uttama jIva Avyo. te pachI kAzamIrAdevInA manamAM sArI-sArI ghaNI IcchAo jAgavA lAgI. - huM samagra pRthvInuM rakSaNa karuM ! - huM jagatanA badhA jIvone abhayadAna ApuM ! - huM manuSyone badhAM vyasanothI choDAvI dauM! - huM sAdhu puruSone khUba dAna dauM...! - huM koI garIbane garIba nA rahevA dauM! - huM paramAtmAnAM maMdiro baMdhAvuM...! nava mahinA pUrNa thayA. kAzmIrAdevIe eka suMdara taMdurasta putrane janma Apyo. e vakhate AkAzamAM devavANI thaI. A bALaka vizALa rAjaya prApta karaze ane temAM dharmanuM sAmrAjya sthApita karaze. navo janmelo A putra saumya hato, suMdara hato. sahune vahAlo lAge tevo bhAgyazALI hato. tenuM nAma "kumArapAla' rAkhavAmAM AvyuM. - tribhuvanapAle vicAryuM ke putra je avinIta hoya to agninI jema kuLane bALI nAMkhe che, paraMtu jo te vinIta hoya ane kaLAyukta hoya to zaMkaranA mAthe rahelA candranI jema e kuLadIpaka bane che! mATe mAre kumArapAlane sAruM zikSaNa ApavuM joIe. - kumArapAlane vyAvahArika zikSaNa ApavAmAM AvyuM. - sAthe sAthe yuddhakaLA zIkhavavAmAM AvI. - mAtAe putrane guNavAna banAvavAnI takedArI rAkhI. te putramAM meruparvatano zairya guNa Avyo. bRhaspatino buddhimattAno guNa Avyo. mahAsAgarano gAMbhIrya guNa Avyo. candrano saumyatAguNa Avyo. sUryano pratApa tenAmAM UtarI Avyo. siMhano zauryaguNa ane kalpavRkSano audAryaguNa tenAmAM Avyo. kAmadevanuM saubhAgya ane viSNuno prabhAva kumArapAlamAM AvI gayAM ! - kumArapAlano janma 55) Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAre kumArapAla yauvanamAM pravezyo tyAre mAtA-pitAe putranA mATe suyogya kanyA pasaMda karI. tenuM nAma hatuM bhopaLadevI ! bhopaLadevI sAthe kumAranAM lagna thayAM. bhopaLadevIe potAnA rUpathI ane guNothI kumAranA dilane jItI lIdhuM. tribhuvanapAlanA, rAjA siddharAja sAthe sArA saMbaMdho hatA; eTale avAra-navAra sArA-narasA prasaMge tribhuvanapAla pATaNa jatA-AvatA rahetA hatA. rAjA siddharAja paNa saurASTramAM Ave tyAre dadhisthalImAM tribhuvanapAlanuM Atithya mANavA AvI jato hato. yuvAna kumArapAla paNa be-cAra vAra pATaNa jaI Avelo hato. eka vAra kumArapAla pATaNamAM hato tyAre teNe AcAryazrI hemacandrasUrinI khUba prazaMsA sAMbhaLI. 'mahArAjA siddharAja paNa hemacandrasUrijInA ananya bhakta che. siddharAjanI vinaMtIthI hemacandrasUrijIe saMskRta bhASAnuM moTuM vyAkaraNa banAvyuM che... rAjAe gurudeva sAthe tIrthayAtrAo karI che...' vagere sAMbhaLIne kumArapAlane paNa gurudevanAM darzana karavAnI icchA thaI AvI. kumArapAla gurudevanA upAzraye pahoMcyo. be hAtha joDI, mastaka namAvI teNe gurudevane vaMdanA karI, potAno alpa paricaya ApIne, vinayathI te beTho. gurudeve yuvakane 'dharmalAbha'no AzIrvAda Apyo. kumAre kahyuM : 'gurudeva, jo ApanI AjJA hoya to eka prazna pUchuM.' gurudeve kahyuM : 'sukhethI pUchI zake che.' 'gurudeva, A sRSTimAM vividha svabhAvavALA manuSyo vase che. emanAmAM judA judA prakAranA aneka guNo jovA maLe che. jANavA icchuM chuM ke e badhA guNomAM zreSTha guNa kayo che ?' huM e gurudevanA mukha para smita AvI gayuM. temane prazna gamyo. teoe kahyuM : 'kumAra, badhA guNomAM zreSTha guNa 'sattva' che. 'sarve sattve pratiSThitam' - je manuSyamAM sattva hoya che. tenAmAM bIjA badhA guNo AvI jAya che !' 56 sarvajJa jevA sUrideva Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurudeva, A " sattva guNanI vAta mane vistArathI samajAvavAnI kRpA karo ne ! gurudeve kahyuM : "vatsa, tane vistArathI samajAvuM chuM. - sattvazIla puruSa duHkhamAM dharmane choDato nathI. sattvazIla puruSa lIdhelI pratijJAne daDhatAthI pALe che. sattvazIla puruSa duHkhothI gherAI javA chatAM hiMmata hArato nathI ke nirAza thaI jato nathI. sattvazIla manuSya mATe koI kAma azakya hotuM nathI. sattvazIla manuSya paropakAra mATe duniyAmAM DUbakI mAratAM ke AkAzamAM chalAMga mAratAM acakAto nathI. jarUra paDe to bhaDabhaDatI AgamAM kUdI paDe ane jherano pyAlo paNa gaTagaTAvI jAya. sattvazIla manuSya samaya AvatAM potAnuM sarvasva tyajI detAM vAra nathI karato. sattvazIla manuSya, varSo sudhI duHkho sahana karavAnI dhIraja rAkhato hoya che. sattvazIla manuSya kyAreya "hAya, hAya" ke "arere..." evA kAyaratAsUcaka zabdo bolato nathI. sattvazIla rAjA prajAnI rakSA mATe satata prayatna karato rahe che. jarUra paDe potAnuM balidAna paNa ApI de che. jANe ke kumArapAlane enA bhAvi jIvana aMge ADakatarI rIte AcAryadava nirdeza ApatA hatA ! joje kumAra, tArA mAthe duHkhanA DuMgara tUTI paDavAnA che... e vakhate tArA apUrva sattvano paricaya Apaje! hiMmata hArIza nahIM ! AcAryadeva pAse kumArapAlane samAdhAna maLyuM, tene AcArya gamyA. te tyAMthI Ubho thaI, gurudevane praNAma karI... upAzrayanI bahAra nIkaLyo. potAnA sthAne gayo. - kumArapAlano janma ja 57) Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 I mugursoni sattvazIla puruSa duHkhomAMthI gherAI javA chatAM hiMmata hArato nathI ke nirAza thato nathI. sarvajJa jevA sUrideva Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandrasUrijI sAthe kumArapAlanI A pahelI mulAkAta hatI. kumArapAlanA hRdayamAM ghaNI khuzI thaI hatI. hemacandrasUrijIne khyAla AvI gayo hato ke kumArapAla, siddharAjanA mRtyu pachI gujarAtano rAjA bane, A vAta siddharAjane jarAya nathI gamI ! ane e DaMkhIlo rAjA jarUra kumArapAlane mArI naMkhAvavA prayatna karaze. kumArapAlanA gayA pachI AcAryadeva UMDA vicAramAM DUbI gayA. devI aMbikAe kareluM bhaviSyakathana mithyA thAya nahIM, A vAta AcAryadava sAva sAcI mAnatA hatA. eTale siddharAja lAkha upAya kare, chatAM kumArapAlane mArI zakaze nahIM - e vAte AcAryadeva nizcita hatA. vRddhAvasthAmAM paNa rAjA siddharAjane zAnti na hatI. "gujarAtanA rAjasiMhAsana para kumArapAla na ja besavo joIe." A eno nirNaya hato. chatAM devI aMbikAnI AgAhI enA manamAM Uthala-pAthala macAvatI hatI ! siddharAje kumArapAlane mAravA mATe taMtra goThavI dIdhuM hatuM. kumArapAla sAvadhAna thaI gayo hato. tathA | kumArapAlano janma kumArapAlano janma - 59 | 59) Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 gurudeve prANannA karI kyAreka khAvA maLe che, kyAreka nathI maLatuM. kyAreka pANI pIvA maLe che. kyAreka nathI maLatuM... kyAreka sUvAnuM maLe che. kyAreka nathI maLatuM... A rIte rakhaDato ne rajhaLato kumArapAla... eka divasa khaMbhAta najIka pahoMcI gayo. siddharAjanA sainikothI satata bacavAno prayatna karato kumArapAla khaMbhAtanA daravAjAmAM praveza kare che. dhIre dhIre te rAjamArga para cAlyo jAya che. ane eka bhavya jinamaMdiranI sAme oTalA para vizrAma karavA bese che. tyAM enA jANavAmAM AvyuM ke 'AcAryadevazrI hemacandrasUrijI ahIM koI upAzrayamAM rahelA che.' te pUchato pUchato upAzraye pahoMcyo. jyAre kumArapAla upAzrayamAM gayo tyAre tyAM gurudevanI pAse koI strI-puruSa na hatAM. kumArapAlane nirAMta thaI. teNe upAzrayamAM pravezIne AcAryadevane vaMdanA karI. AcAryadeve kumArapAlane oLakhI lIdho ! 'dharmalAbha'nA AzIrvAda ApyA. kumAre kahyuM : 'gurudeva, Apa jJAnI cho. bhUta-bhAvi ane vartamAna, traNe kALanA jJAtA cho. prabhu ! rAjAnA gharamAM janma levA chatAM Aje vanavana bhaTakuM chuM. ADuM chuM. Apa kRpAvaMta cho, mane kaho ke A asahya duHkhono aMta kyAre Avaze ? mArA prArabdhamAM sukha che ke nahIM ?' AcAryadeva dhyAnastha banyA. temane devI aMbikAnA zabdo yAda AvyA. temaNe AMkho kholI... kumArapAla sAme joyuM... tyAM ja upAzrayamAM mahAmaMtrI udayane praveza karyo. AcAryadeva mauna rahyAM. mahAmaMtrIe vaMdanA karI ane gurudeva pAse beThA. gurudeve kumArapAlane kahyuM, 'vatsa, tane thoDA samaya pachI rAjya maLaze ! tuM A gujarAtano rAjA banIza !' EUR0 sarvajJa jevA sUrideva Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAra A vAta 52 hasI paDyo... teNe kahyuM : 'mahAtman, jyAM eka bhikhArI karatAMya mArI kharAba dazA che... jaMgalomAM lapAto-chupAto rajhaLuM chuM... kyAreka be-be traNa-traNa divasa sudhI khAvA anna nathI maLatuM... evo huM abhAgI rAjA banIza ? nA re nA...' 'kumAra, tArI vAta paNa sAcI che ! AvI sthitimAM tane rAjA banavAnI vAta sAcI nA lAge ! paraMtu mane tAruM bhaviSya ghaNuM ja UjaLuM lAge che.' kumAre vicAryuM : A yogI puruSa che. temanuM kathana khoTuM nA hoya. chatAM emane nizcita samaya pUchI lauM ane teo batAvI de... to thoDI hiMmata Ave !' teNe gurudevane pUchyuM : 'he yogIrAja, zuM tame kahI zakazo ke kyAM varSamAM, kyA mahinAmAM ne kaI tithinA divase huM rAjA thaIza ?' gurudeva to jJAnI hatA ! yogasiddha puruSa hatA !' temaNe kahyuM : vi.saM. 1199, mAgasara vada cothanA divase tane rAjagAdI maLaze ! A mAruM siddha vacana che. jo mAruM A bhaviSyakathana khoTuM paDe to A jyotiSazAstrano tyAga karI dauM ! temaNe ziSya pAse be kAgaLa para A bhaviSya kathana lakhAvyuM. eka kAgaLa kumArapAlane Apyo ane bIjo kAgaLa mahAmaMtrI udayanane Apyo. - maharSi hemacandrasUrijInuM AvuM camatkArika jJAna joIne AnaMda ane AzcaryathI kumArapAla nAcI UThyo. potAnAM badhAM duHkha bhUlI gayo. be hAtha joDI mastaka gurudevanAM caraNomAM mUkI te harSathI gadgada svare bolyo : 'gurudeva, ApanuM A bhaviSyakathana jo sAcuM paDaze to A rAjya huM Apane ja arpaNa karIza. Apa ja rAjAdhirAja banazo. huM Apano caraNasevaka banIne rahIza.' AcAryadevanA mukha para smita relAI gayuM. teoe vAtsalyabharyA gurudeve prANarakSA karI 61 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdomAM kahyuM: "vatsa, jaina sAdhu rAjaya paNa nA le ane rAjAya nA bane ! ame to tyAgI chIe. paraMtu kumAra, jyAre tuM rAjA bane tyAre zrI jaina dharmano deza ane duniyAmAM phelAvo karaje. ahiMsA dharmane gharagharamAM paLAvaje." kumArapAle pratijJA lIdhI : "huM rAjA banIne ApanI AjJAnuM pAlana karIza.' tyArapachI AcAryadava mahAmaMtrI udayanane pAsenA oraDAmAM laI gayA ane kahyuM : "mahAmaMtrI, tame badhI vAta zAntithI sAMbhaLI che. A yuvakanA mAthe atyAre mota bhamI rahyuM che, e tame jANo cho... tamAre ene sahAyatA karavAnI che. ene tamArA ghera laI jAo. enuM suMdara Atithya karIne sahAyatA karajo. A yuvAna bhaviSyamAM jaina dharmano samagra dezamAM phelAvo karanAra thavAno che ane asaMkhya satkAryo karavAno che. tamAre ene tamArI havelImAM gupta rAkhavAno che. koIneya gaMdha nA AvavI joIe.' udayanamaMtrI custa jaina hatA. rAjA siddharAje temane khaMbhAta ane enI AsapAsanA pradezano vahIvaTa soMpelo hato. udayana kuzaLa, mutsaddI ane prabhAvazALI vahIvaTakartA hatA. temane AcAryazrI hemacandrasUrijI pratye apAra sneha hato. zraddhA hatI. AcAryazrInI AjJA mujaba teo kumArapAlane potAnI havelImAM laI gayA. ghaNA mahinAo pachI kumArapAle snAna karyuM. svaccha ane sAdA vastro paheryo. peTa bharIne sAruM svAdiSTa bhojana karyuM... ane nirAMte bAra kalAka UMgha khecI kADhI. thoDA divasa vItyA. guptacaro dvArA rAjA siddharAjane khabara paDI gaI ke kumArapAla khaMbhAtamAM che ! turta ja eNe sainikonI eka TukaDIne bolAvIne kahyuM: "tame khaMbhAta jAo ane kumArapAlane zodhIne ene mArI nAMkho." udayana maMtrIne khabara paDI gaI ! temaNe kumArapAlane sAvadhAna ( 12 % sarvajJa jevA sUrideva ! Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI dIdho, 'mArI havelImAM tuM salAmata nahIM rahe. gurudeva pAse jA. e ja tAruM rakSaNa karaze.' kumArapAla rAtrinA samaye upAzrayamAM Avyo ane gurudevane badhI vAta karI, rakSaNa mAgyuM. AcAryadevanuM citta dravita thaI gayuM. teo vicAre che : rAjA siddharAjane mArA para vizvAsa che... jo huM A yuvAnane rakSaNa ApuM chuM to rAjAno droha thAya che... bIjI bAju jo huM rakSaNa nathI Apato to enI hatyA thAya che... nA, nA, mArA zaraNe AvelAne mAre bacAvavo ja joIe. bhale mArA prANa jAya, paraMtu kumAranI rakSA to huM karIza ja. e bhaviSyamAM jinazAsanano mahAna prabhAvaka banavAno che.' Ama vicArIne, AcAryadeve kumArane kahyuM : 'tuM mArI pAchaLa Ava.' teo upAzrayanA eka oraDAmAM gayA. oraDAnuM bAraNuM aMdarathI baMdha karyuM. temaNe eka bhoMyarAnuM bAraNuM kholyuM. kumArane kahyuM : 'tuM A bhoyarAmAM UtarI jA. jarAya avAja na karIza.' kumAra bhoyarAmAM UtarI gayo. AcAryadeve bhoMyarAnuM bAraNuM baMdha karyuM. enA upara pustako evI rIte goThavI dIdhAM ke tapAsa karavA mATe AvanArAone bhoMyarAnI kalpanA ja nA Ave. jeTalA bhAgamAM bhoMyaruM hatuM, e badhI jagA upara pustakonA vyavasthita DhagalA mUkI dIdhA. vacce vacce pustako bAMdhavAnA kapaDAnA TukaDAo paNa khosI dIdhA. badhuM vyavasthita karIne, oraDo baMdha karIne, AcAryadeva potAnI jagAe AvIne besI gayA. ekAda kalAka pachI pATaNathI AvelI sainikonI TukaDI, kumArapAlane zodhatI zodhatI upAzrayanA dvAre AvI pahoMcI. TukaDIno saradAra navo hato. AcAryadevane oLakhato na hato. eTale AcAryadevanI pAse AvIne uddhatAIthI pUchavA mAMDyo : 'svAmIjI, tamArA A AzramamAM kumArapAla Avyo che. te kyAM che ? amane soMpI do. ame mahArAjA gurudeve prANarakSA pharI 63 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IST gurudeve bhoMyarAnuM bAraNuM kholyuM. kumArane kahyuM, "tuM A bhoMyarAmAM UtarI jA." ( 64 sarvatra jevA vika Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddharAjanI AjJAthI ahIM AvyA chIe." AcAryadeve kahyuM : "ahIM kumArapAla Avyo ja nathI. te chatAM rAjAnI AjJA che, to tame upAzrayamAM joI zako cho." . sainikoe upAzraya joyo. ekeeka oraDo tapAsyo... uparanIce badhe pharI vaLyA. kumArapAla nA maLyo. chevaTe nirAza thaIne hAlatA thaI gayA. thoDo samaya vItyA pachI, AcAryadeve upAzrayanAM dvAra baMdha karAvyAM. oraDAmAM jaI, pustakone dUra karIne bhoMyarAmAMthI kumArapAlane bahAra kADhyo. bahAra nIkaLIne kumArapAla, AcAryadevanAM caraNomAM paDI gayo... gagaMda svare bolyo : "gurudeva, Ape mArI rakSA karI. mArA upara mahAna upakAra karyo.' "kumAra, e duSTa sainikonI vAta sAMbhaLI'tI? keTalA jora-jorathI bolatA hatA ?' "prabhu, meM emanI vAta sAMbhaLI hatI ane Apano avasarocita javAba paNa sAMbhaLyo hato... bhagavaMta, Apane mArI khAtara asatya bolavuM paDyuM ne?' kumAra, eka jIvanI prANarakSA mATe bolAyeluM asatya vacana paNa satya vacana ja kahevAya. mAre to tArI rakSA karavI hatI.. ke jethI tuM bhaviSyamAM asaMkhya jIvonI rakSA karI zake !' bhagavaMta, mane A vAta nathI samajAtI ke ATalI vRddha uMmare siddharAjane A zuM sUjhayuM? ene kaI vAte kamI che? ATaluM vizALa rAjya che... ane bharapUra dhanabhaMDAra che... khera, ene mArA pratye vairabhAva che. te mArA ja koI durbhAgyanA kAraNe haze. he mahAtmanuM, AvA aNInA samaye, tamArA jIvanA jokhame tame mane bacAvI lIdho.. huM Apano keTalo upakAra mAnuM? mArI prANarakSA karIne mArA para mahAna upakAra karyo che. A upakArano badalo huM kyAre vALI zakIza? Apano jaina dharma dayAmaya che, e vAta Aja sudhI meM mAtra sAMbhaLI ja hatI, paNa Aje, eno mane pratyakSa anubhava thayo. gurudeve prANarakSA karI $ $ 5) Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAtmA, potAne koI takalIpha na thatI hoya chatAM upakAra karanArA gaNyAM-gAMThyAM mANaso hoya che. to pachI AvA kaTokaTInA samaye priyamAM priya potAnA jIvane jokhamamAM mUkIne paropakAra karavA koNa nIkaLe ? Apa eka ja evA vIra puruSa nIkaLyA. gurudeva, ApanA uttama guNonA kAraNe huM Aja sudhI ApanA pratye bhaktivALo to hato ja, paraMtu AjathI huM Apano dAsa banI gayo chuM. pUrve Ape mane jyotiSazAstra dvArA rAjyanuM dAna ApyuM hatuM, Aje Ape mane jIvananuM dAna ApyuM che ! A mAruM parama saubhAgya che.' AcAryadeve, udayana maMtrI pAsethI kumArapAlane jarUrI rUpiyA apAvyA ane tene khaMbhAtathI dUra-dUra cAlyA javAnI salAha ApI. kumAra rAtrinA aMdhakAramAM adazya thaI gayo. 66 mAra sarvajJa jevA sUrideva Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 | humAyAlI pazcAttApta AcAryadevazrI hemacandrasUrijIe kumArapAlane rAjya maLavAnI ApelI tithi kumArapAlane yAda hatI. vi.saM. 1199mAM varSano prAraMbha hato. kumArapAla temanI patnI bhopaLadevI sAthe pATaNa AvyA. kumArapAlanI bahena premaladevI pATaNamAM rahetI hatI. kumArapAla bahenanA ghera pahoMcyA. banevI kRSNadeve temanuM svAgata karyuM. kRSNadeve kahyuM : "kumArapAla, tame yogya samaye AvyA cho. mahArAjA siddharAja jayasiMha mRtyuzaiyA para che. tamArA upara koI bhaya nathI, mATe tame ahIM nizcita banIne raho." sAtame divase rAjA siddharAjanuM mRtyu thayuM. ane mAgasara vada cothanA divase kumArapAlane sarvAnumatithI rAjA banAvavAmAM AvyA. gurudeva kahelA varSe, mahine ane tithie kumArapAla rAjA banyA. te vakhate gurudeva karNAvatI nagarImAM birAjatA hatA. teone koI musAphare AvIne samAcAra ApyA : "tribhuvanapAlanA putra kumArapAla gujarAtanA rAjA banyA che." gurudevane e vakhate kumArapAlanA zabdo yAda AvyA : "mane rAjaya maLaze tyAre huM jaina dharmano khUba prasAra karIza." A vAta kumArapAlane yAda che ke nahIM ?' e jANavA mATe AcAryadeve pATaNa tarapha vihAra karyo. gujarAtanA mahAmaMtrI udayanane samAcAra maLyA ke AcAryazrI hemacandrasUrijI pATaNa AvI rahyA che. temane khUba AnaMda thayo. udayana maMtrIne AcAryadeva upara khUba prema hato, zraddhA hatI. jayAre [ kumArapAlano pazcAttApa kumArapAlano pazcAttApa 67) 67 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hemacandrAcArya nAnA gaMgadeva hatA tyAre udayanamaMtrInA khoLAmAM ramelA hatA ! temanI dIkSAmAM paNa udayanamaMtrI mukhya hatA : ane kumArapAlanI rAjyaprAptinuM bhaviSya bhAkhyuM hatuM tyAre tenA sAkSI paNa uddayana maMtrI hatA. udayana maMtrIe pATaNanA jaina saMghane bhego karIne kahyuM : 'ApaNA mahAna AcAryadeva pATaNa padhArI rahyA che. teonuM bhavya svAgata karavAnuM che.' sahu harSa pAmyA. AcAryadevano bhavya nagarapraveza thayo. upAzraye pahoMcIne teoe dharmopadeza Apyo. loko potapotAnA sthAne cAlyA gayA. mahAmaMtrI udayana gayA nahIM, UbhA rahyA. AcAryadeve temane ekAMtamAM pUchyuM : 'mahAmaMtrI, mArA bhaviSyakathana mujaba kumA2pAlane rAjyanI prApti thaI che. have e mane kyAreka saMbhAre che, nahIM ?' udayana maMtrIe kahyuM : 'gurudeva, rAjAe, enA rajhaLapATanA samayamAM enA para jeNe jeNe upakAro karelA, te sahune bolAvIne temanI ucita kadara karI che ! je bhImasiMhe kumAra upara dayA lAvI ene jhAMkharAmAM saMtADIne, siddharAjanA sainikothI enI rakSA karI hatI, e bhImasiMhane bolAvIne tene potAno aMgarakSaka niyukta karyo che. - je zeThanI putravadhUe, kumArane traNa-traNa divasanI lAMghaNanA aMte... jyAre bebhAna banIne jaMgalanI vATe paDyo hato tyAre, tene snehathI jamADIne potAnA vAhanamAM besADyo hato, te devazrIne bolAvIne, tenI pAse rAjatilaka karAvI tene potAnI dharma-bahena banAvI ane vIrapasalImAM eka gAmanuM rAja bheTa ApyuM. je sajjana kuMbhAre kumArane IMTonA nIMbhADAmAM saMtADI tenA prANa bacAvyA hatA, e sajjanane teNe citrakUTano sAmaMta rAjA banAvyo che ! 68 sarvajJa jevA sUrideva Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ potAnA mitra vosari brAhmaNane lAdezano rAjA banAvyo che ! A badhuM to eNe karyuM che, paraMtu mArI AgaLa rAjAe Apane yAda karyA nathI !' AcAryadeve be kSaNa AMkho baMdha karI, pachI AMkho kholIne temaNe mahAmaMtrIne kahyuM : mahAmaMtrI, tame Aje rAjA pAse jaIne ene ekAMtamAM kahejo ke e rANInA mahelamAM sUvA mATe nA jAya. savAre koI camatkAra thAya ane rAjA tamane pUche ke : 'tame mane rANInA mahelamAM sUvA javAnI nA pADelI, te konA kahevAthI nA pADelI ? to tame mAruM nAma Apajo.' mahAmaMtrIe hA pADI. emane cokkasa lAgyuM ke savAre rAjapiravAramAM koI camatkAra thavAno ja ! teo tyAMthI sIdhA ja rAjamahelamAM gayA. mahArAjA kumArapAlane maLyA. tenA kAnamAM kahyuM : 'mAre eka khUba ja agatyanI vAta karavI che.' kumArapAle tyAM beThelA rAjapuruSone izArAthI bahAra kADhyA. mahAmaMtrIe kahyuM : Aje Ape rANInA mahelamAM sUvA mATe javAnuM nathI... ' rAjAe koI tarka-vatarka karyA vinA hA pADI. rAjA mahAmaMtrIne pitAtulya mAnato hato. mahAmaMtrI potAnA sthAne gayA. rAjA kumArapAla rANInA mahelamAM sUvA nA gayA. rAtre e mahela upara vIjaLI paDI, mahela baLI gayo ne rANI paNa marI gaI. vahelI savAre rAjAne A badhA samAcAra maLyA. rAjAne ghaNuM Azcarya thayuM. mahAmaMtrIne paNa vahelI savAre samAcAra maLI gayA hatA. emane paNa ghaNuM Azcarya thayuM ! teo rAjA pAse gayA. rAjAe pUchyuM : "mahAmaMtrI, AvI sacoTa bhaviSyavANI koNe karI hatI ?' 'e jANIne Apa zuM karazo ?' kumArapAlano pazcAttApa 69 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kema? mArA prANa bacAvanAra upakArIne huM na jANuM?" "A bhaviSyavANI karanArA e ja mahApuruSa che ke jemaNe eka divasa mArI hAjarImAM Apane kyAre rAjayaprApti thaze, enI bhaviSyavANI karI hatI... ane e bhaviSyavANI akSara-akSara sAcI paDI che ! yAda che Apane ? Apa jyAre khaMbhAta AvelA... kaSTo ane saMkaTothI khUba kaMTALI gayelA tyAre e gurudeve eka kAgaLamAM Apane rAjyaprAptinuM varSa, mahino ane tithi-vAra lakhI Apela ane bIjA kAgaLamAM lakhIne, e kAgaLa mane Apela ? yAda karo mahArAjA, emanA upAzrayamAM, jIvanA jokhame emaNe Apane saMtADyA hatA? siddharAjanA sainiko tyAM Apane zodhavA AvelA... yAda Ave che A badhuM?" - kumArapAla UbhA thaI gayA ne bolyA : "mahAmaMtrI, e upakArI gurudeva hemacandrasUrIzvarajI ja ! zuM teo ahIM pATaNamAM padhAryA che?' kumArapAle mahAmaMtrIne be khabhA pakaDIne hacamacAvI nAMkhyA. "hA jI !' mahAmaMtrIe kahIne, potAnA khissAmAMthI pelo bhaviSyavANIvALo kAgaLa kADhIne rAjAne batAvyo ! mahArAja, Apane AzIrvAda ApavA ja teo ahIM padhAryA che, huM gaI kAle teonI pAsethI sIdho ApanI pAse Avyo hato.' mahAmaMtrI, mAre e mahApuruSanAM darzana karavAM che.' "Apa prAbhatika kAryothI nivRtta thAo. rAjasabhAmAM padhAro. tyAM huM gurudevane laIne AvuM chuM." mahAmaMtrI paNa potAnA ghera gayA. nAhI-dhoIne svaccha suMdara vastro paherI gurudevanI pAse gayA. rAjA sAthe thayelI badhI vAto karI. ane rAjasabhAmAM padhAravA vinaMtI karI. AcAryadeva mahAmaMtrInI sAthe rAjasabhAnA dvAre AvyA. rAjA kumArapAla maMtrIvarga sAthe tyAM UbhA ja hatA ! meghane joIne jema mayUra nAcI UThe... candrane joIne jema cakora nAcI UThe... ( 70 sarvajJa jevA sUrideva. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tema gurudevane joIne rAjA nAcI UThyo. rAjAe gurudevane ati harSathI gadgada thaIne praNAma karyA. teone mAnapUrvaka rAjasabhAmAM lAvIne, potAnA suvarNAsana para besADyA. gurudeve rAjAne AzIrvAda ApyA : "he rAjanuM, jJAnarUpI agocara, atula ane apratima teja tArA mohane prazAnta karo !" rAjAe AzIrvAda grahaNa kya. potAnA aparAdhanA kAraNe zaramAto rAjA bolyo, - "he bhagavan, huM kRtaghna chuM. huM Apane mAruM moM dekhADatAM paNa lajavAuM chuM. khaMbhAtamAM jyAre zatrunA sainiko mane pakaDavA AvelA tyAre Ape ja mAruM, prANanA bhoge rakSaNa karyuM hatuM. Ape ja mane ghora nirAzAmAMthI ugAryo hato. ane lakhI ApeluM ke Aja tithi-vAre tane rAjayaprApti thaze. e pramANe mane rAjyaprApti thaI tyAre ApanA upakArono badalo vALavAnuM to dUra rahyuM, Apane meM yAda paNa nA karyA. vaLI, pahelAMnA ApanA aneka upakAronA RNamAMthI haju mukta thayo nathI. tyAM Aje vaLI mane prANadAna ApIne Ape mane upakAranA pahADa nIce dabAvI dIdho che. mArA upara ApanA upakAronuM RNa vadhatuM ja jAya che... emAMthI huM kyAre mukta thaIza ? he bhagavaMta, upakAra karavo, e ja Apano svabhAva che. nahIMtara, mArA jevA kRtaghnI mANasa upara Aje Apa punaH prANadAna karavAno apUrva upakAra kevI rIte karo ?' kRtajJa mANasathI bIjo koI uttama mANasa nathI. kRtana mANasathI bIjo koI adhama mANasa nathI. mATe ja duniyAmAM kRtajJa mANasanI prazaMsA thAya che ane kRtajJa mANasanI niMdA thAya che. he prabhu, atyAre Apa kRtajJatAnA zikhara upara birAjo cho. jyAre huM kRtajJatAnI UMDI khINamAM paDelo chuM... Apa kSamAdhAna cho. Apa mArA sarve aparAdha kSamA karo... he prabhu, mArI ATalI ja | kumArapAlano pazcAttApa 71) Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he bhagavAna ! huM kRtaghna chuM. huM Apane mAruMmAM dekhADatAM paNa lajavAuM chuM. (72 % savA jevA divasa Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prArthanA che... ke A rAjya Apa svIkAro. sarva rAjayasaMpatti Apa bhogavo... ane mane kRtArtha karo..." bolatAM bolatAM rAjA kumArapAlanI AMkho bhInI thaI gaI... enuM haiyuM bharAI AvyuM. AcAryadeve kahyuM : "he kumArapAla, tuM zA mATe ATalo badho vyathita thAya che? tuM kRtajJa ja che... kRtajJomAM zreSTha che. upakArono badalo vALavAno avasara to have Ave che ! tuM mane rAjya svIkAravAnuM kahe che... paraMtu tArI apUrva bhakti AgaLa rAjyanI zI kiMmata che ? tArI A anupama bhakti ja amUlya che. vaLI, rAjanuM, ame nirmohI, nirlobI ane cAritravata jaina sAdhu chIe. ame rAjya hoya to eno tyAga karI zakIe paraMtu svIkAra nA karI zakIe. jo ame rAjA banIe to amAro dharma nAza pAme. mATe, jo tAre, upakArono badalo vALavo hoya to huM tAruM Atmahita kara. te mATe jinezvaranA dharmano tuM svIkAra kara. zraddhApUrvaka svIkAra kara. te pahelAM paNa mane evuM vacana ApeluM che... mATe e tAruM vacana pALa. te vacanane sAcuM karIne batAva. mahApuruSonAM vacana mithyA thatAM nathI.' AcAryadevano upadeza sAMbhaLIne rAjAe kahyuM : "he mArA upakArI gurudeva, je pramANe Apa kaho cho te pramANe ja karIza. ApanA ja saMparkamAM rahevAnI mArI icchA che. ApanA satsaMgamAM rahIne huM kaMIka tattvaprApti karI zakIza." A rIte AcAryadava tathA kumArapAlanA saMbaMdhono prAraMbha thayo. ane A saMbaMdha mRtyuparyata akhaMDa rahyo. kamArapAlano pazcAttApa 73 ] Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ somanAtha mahAdeva pragaTa thayA ! jema devasabhAmAM indra zobhe tema gujarAtanI rAjasabhAmAM rAjA kumArapAla zobhato hato. rAjasabhAmAM sAmanta rAjAo, maMtrIo, senApati, rAjapurohito pota-potAnA ucita Asane beThA hatA. gurudevazrI hemacandrasUrijI paNa rAjAnI pAse ucca kAdAsana para birAjita hatA. te vakhate devapattanathI AvelA somanAtha mahAdevanA pUjArIoe rAjasabhAmAM praveza karyo. mahArAjAne praNAma karIne potAno paricaya Apyo, ane nivedana karyuM, 'mahArAjA, devapattanamAM samudrakinAre AveluM bhagavAna somanAthanuM kASThamaMdira jIrNa thaI gayuM che. A maMdirano jIrNoddhAra karAvavo ati Avazyaka che. amArI Apane vinaMtI che ke A maMdiranA jIrNoddhAranuM puNya Apa prApta karI, A saMsAramAMthI ApanA AtmAno uddhAra karo. A kArya karavAthI deza ane duniyAmAM ApanI zAzvatI kIrti sthapAze.' rAjA kumArapAlane A satkArya gamyuM. emaNe pUjArIone AzvAsana ApyuM : 'tame mane AvuM satkArya cIMdhIne mArA upara upakAra karyo che. A kArya vahelAmAM vaheluM karAvavAmAM Avaze.' pUjArIone uttama vasa ane alaMkAra ApIne, temano satkAra karyo. temane vidAya ApIne turta, somanAthanA maMdiranA jIrNodvAranuM kArya pAMca adhikArIone soMpI dIdhuM. alpa samayamAM ja somanAtha mahAdevanuM maMdira pASANanuM banAvavAnuM kAma zarU thaI gayuM. kumArapAlanuM mana e kAmamAM parovAyeluM hovAthI rojeroja e maMdiranA kAmano ahevAla meLavatA. temane kAma dhImuM cAlatuM lAgyuM. eka divasa kumArapAle gurudevane pUchyuM : 'gurudeva, evo koI upAya batAvo ke jethI bhagavAna somanAthanuM maMdira jaldI baMdhAI jAya !' sarvajJa jevA sUrideva 74 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva dharmo para samabhAvane dhAraNa karanArA, potAnA bhakta rAjA kumArapAlano prazna sAMbhaLIne, AcAryadeve kahyuM : 'kumArapAla, koI moTuM vrata lo. vratapAlanathI puNya vadhe che. puNya vadhavAthI kArya jaldI pUruM thAya che.' kumArapAle pUchyuM : 'gurudeva, Apane mArA mATe yogya lAge te vrata Apo. huM grahaNa karIza.' gurudeve kahyuM : 'rAjana, mAMsAhAra choDI do ane madirApAna (dArU pIvAnuM) choDI do. rAjezvara, je mANasa mAMsAhAra karato nathI, koI jIvano ghAta karato nathI e mANasa ja sarva prANIono mitra che. paisA laIne mAMsa vecanArA, mAMsa khAnArA, jIvone mAranArA, jIvavadhanI yojanA karanArA, A badhA ghAtaka che, hiMsaka che. mahApApa karAnArA che. A ja rIte - - dArU banAvanArA, dArU vecanArA, dArU pInArA, dArU banAvavAnAM kArakhAnAMnI yojanAo karanArA... A badhA ja ghora pApa AcaranArA che. A pApa karanArA narakamAM ghora du:kho pAme che.' rAjAe be pratijJAo lIdhI... mAMsAhAra jIvanaparyaMta karIza nahIM. dArU jIvanaparyaMta pIza nahIM. gurudevane saMtoSa thayo. rAjAne AnaMda thayo. somanAtha mahAdeva pragaTa thayA 75 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ somanAthanA maMdiranuM kAma dhamadhokAra cAlavA mAMDyuM. rAjA pATaNathI lAkho rUpiyA mokalavA lAgyA. be varSamAM maMdiranuM kAma pUruM thaI gayuM. kumArapAlanA harSano pAra na rahyo. rAjAe rAjasabhAmAM gurudevanI khUba-khUba prazaMsA karI. e sAMbhaLIne rAjapurohita IrSyAthI baLavA lAgyo. hemacandrasUri tarapha ene khUba dveSa hato. enA manamAM bhaya hato ke hemacandrasUrinA prabhAvathI rAjA jainadharmI banI jaze to ? rAjA brAhmaNadharmI ja rahevo joIe." paraMtu hemacandrasUri AgaLa rAjapurohitanuM kaMI cAlatuM na hatuM! te manamAM samasamI jato. Aje rAjasabhAmAM hemacandrasUri hAjara na hatA. rAjapurohitane taka maLI gaI. te Ubho thaIne krodhathI dhamadhamato bolavA lAgyo. "mahArAjA, e jainAcAryano vizvAsa nA karazo. e mahAkapaTI che. mIThuM-mIThuM bolIne tamane bhoLavavA mAge che. ene ApanA dharma upara rAga nathI, dveSa che. jo Apane mArI vAta para vizvAsa na besato hoya to Apa e hemAcAryane ApanI sAthe somanAthanI yAtrAe AvavA kaho. e Avaze nahIM. e somanAthanAM darzana paNa nahIM kare !' rAjAe kahyuM : "bhale, huM emane somanAthanI yAtrAmAM sAthe AvavA vinaMtI karIza.' rAjasabhA barakhAsta thaI. rAjapurohitanI vAtathI rAjAnA manamAM azAnti pedA thaI. teo sIdhA ja gurudevanA upAzraye gayA. gurudevane vaMdanA karIne kahyuM : gurudeva, somanAtha mahAdevanA maMdiranuM kArya pUruM thayuM che. mArI IcchA che ke have huM ekavAra somanAthanI yAtrA karuM. gurudeva, Apa paNa mArI sAthe yAtrA karavA padhArazone ?" turta ja gurudeve kahyuM: "rAjanuM, tIrthayAtrA to amAro dharma ja che! e ja amAruM kAma che tIrthayAtrA mATe amane sAdhuone prArthanA karavAnI ja nA hoya !" ( 79 sarvajJa jevA sUdeiva; Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA khUba harSa pAmyo. e rAjamahelamAM gayo. eNe manamAM nakkI karyuM ke 'kAle rAjasabhAmAM pelA purohitanuM moDhuM kALuM karavuM paDaze !' rAjAnA manamAM gurudevazrI hemacandrasUrIzvarajI pratye khUba premabhAva vadhI gayo hato. bIjA divase rAjasabhA bharANI. rAjA kumArapAla rAjasiMhAsana para beThA. gurudeva paNa rAjasabhAmAM padhArI gayA. rAjasabhAnuM kArya zarU thayuM. rAjapurohita vAraMvAra mahArAjA tarapha joto hato. rAjA enI sAme jovAnuM TALato hato. rAjasabhAnuM kArya pUruM thayuM eTale rAjAe UbhA thaIne AcAryadevane prArthanA karI : 'gurudeva, somanAthanuM maMdira navuM banI gayuM che. mArI icchA yAtrA karavAnI che... Apane mArI vinaMtI che ke yAtrAmAM Apa paNa padhAro.' 'jarUra, jarUra, rAjan ! tIrthayAtrA to amAro dharma che ! ame jarUra AvazuM...' rAjAe pelA nAlAyaka rAjapurohita sAme joyuM. enuM moDhuM kALuM thaI gayuM hatuM. te nakhathI dharatI khotarato hato. gurudeva samajI gayA ke A kAma A duSTa purohitanuM che. temaNe rAjAne kahyuM : ame kAle ja saurASTra tarapha vihAra karIe chIe. zatruMjaya ane giranAranI yAtrA karIne tamane devapattanamAM bhegA thaIzuM...' kumArapAle kahyuM : 'gurudeva, yAtrA mATe eka suMda2 2tha upAzraye mokalI ApuM chuM.' gurudeva hasI paDyA : rAjezvara, ame sAdhuo haMmezAM page ja cAlIe ! amArAthI vAhanamAM nA besAya. page cAlavAno amAro AcAra che.' rAjA khUba AnaMdita thayo. gurudeve ziSyaparivAra sAthe saurASTra tarapha vihAra karI dIdho. bIjA divase kumArapAle paNa devapattana tarapha prayANa karI dIdhuM. bahu jaldI somanAya mahAdeva pragaTa thayA 77 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ene devapattana pahoMcIne somanAtha mahAdevanAM darzana karavAM hatAM. rAjAne pavanavegI rathamAM javAnuM hatuM, gurudevane potAnA page cAlIne javAnuM hatuM. rAjA pahelAM pahoMcI gayo. jema mayUra meghanI vATa jue tema rAjA gurudevanI vATa jovA lAgyo. gurudeva, zatruMjaya ane giranAranI yAtrA karI, devapattana pahoMcI gayA. candranAM darzanathI jema sAgara UchaLe tema gurudevanAM darzanathI rAjAno harSa UchaLavA mAMDyo. rAjAe kahyuM : gurudeva, jema vararAjA lagnaveLA sAcave tema Ape paNa ahIM AvavAnI veLA sAcavI !" baMne hasI paDyA. pachI, gurudevanI sAthe moTA ADaMbara sAthe rAjA somanAthanA maMdire cAlyo. pote karAvelA maMdinI devavimAna jevI abhuta zobhA nihALIne rAjAnA manamAM harSa UbharAyo. zarIre romAMca thaI Avyo ane AMkho AMsubhInI thaI gaI. sahue maMdiramAM praveza karyo. rAjAnA manamAM eka vAta hatI : "jinadevanA anuyAyI jinadeva sivAyanA devane namatA nathI. eTale eNe gurudevane kahyuM : "gurudeva, jo Apane yogya lAge to Ape paNa mahAdevanAM darzana karavAM joIe." gurudeve kahyuM : "e zuM bolyA ? darzana karavA mATe to ATaluM cAlIne ahIM AvyA chIe !! gurudeve be hAtha joDI, mastaka namAvIne stuti karI : jeonA rAga-dveSa nAza pAmI gayA che tevA brahmA hoya, viSNu hoya ke mahAdeva hoya, game te hoya, temane huM vaMdana karuM chuM !" stuti sAMbhaLIne rAja nAcI UThyo ! yAtrAne ucita badhI kriyAo pUjArIoe pUrI karI. rAjA, gurudevanI sAthe mahAdevanA gabhArA pAse Avyo. gabhArAnA dvAra pAse UbhA rahIne teNe gurudevane kahyuM : ( 78 % sarvajJa jevA sUdeiva Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurudeva, mahAdeva samAna koI deva nathI, ApanA jevA maharSi nathI ne mArA jevo koI tattvano arthI nathI. Aje A tIrthamAM triveNI saMgama thayo che ! gurudeva, Aje mAre eka nirNaya karavo che ke : evo kayo dharma che ane evA kayA deva che ke je mane mokSa apAvI zake. Apa ja mane kaho. e devanuM ekAgra citte dhyAna karIne mArA AtmAne nirmaLa karavo che. ApanA jevA guru hoya chatAM jo tattvano saMdeha rahe to e vAta sUryanA prakAzamAM vastu nA dekhAya, tenA jevI bane !" rAjAnI vAta sAMbhaLIne gurudeve be kSaNa AMkho baMdha karI. koI saMketa maLyo. AMkho kholIne teoe rAjA sAme joyuM. "rAjanuM, cAlo garbhagRhamAM. huM tamane A devanAM ja pratyakSa darzana karAvuM. e mahAdeva pote kahe te deva ane dharmanI tamAre upAsanA karavI! kAraNa ke devavANI kyAreya asatya nA hoya.' zuM A vAta banI zake ?" rAjAe AzcaryathI pUchyuM. "hA, have huM dhyAna karuM chuM. tamAre A dhUpadAnImAM dhUpa nAMkhyA karavAno. zaMkara pragaTa thaIne nA na pADe tyAM sudhI sugaMdhI dhUpa nAMkhyA karavAno." gabhAro baMdha karavAmAM Avyo. AcAryadava dhyAnamAM lIna thaI gayA. rAjAe dhUpadAnImAM dhUpa nAMkhavA mAMDyo. Akho gabhAro dhUpanA goTAothI bharAI gayo. aMdhAruM thaI gayuM... dIvAo paNa olavAI gayA. tyAM dhIre dhIre zaMkaranA liMgamAMthI prakAza phUTavA lAgyo... prakAza vadhato gayo... ane emAMthI eka divya AkRti pragaTa thaI. rAjA khullI AMkhe e divya AkRtine jovA lAgyo. suvarNa jevI ujjavala kAyA ! mAthe jaTA ! jaTAmAMthI vahetI gaMgA ! ane upara candrakaLA ! rAjAe te AkRtinA aMgUThAthI te jaTA sudhI potAno hAtha somanAtha mahAdeva pragaTa thayA4 79] hi. dIvAo , panA goTAvyo . somanAtha mahAdeva pragaTa thayA 79 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 sarvajJa jevA sUrideva harmony kumArapAla ! mokSa apAvanAra dharma jo tuM icchato hoya to A sAkSAta parabrahma jevA sUrIzvaranI sevA kara. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pheravIne nirNaya karyo ke A devatA ja che ! rAjAe pachI jamIna upara pAMca aMga lagADIne praNAma karyA, ane prArthanA karI : 'he jagadIza, ApanAM darzanathI mArI AMkho pAvana thaI. kAraNa ke tamAruM niraMtara dhyAna karanArA AtmajJAnIone paNa darzana ApatA nathI... to pachI mArA jevA ajJAnInI to vAta ja zI karavI ? paraMtu mArA A upakArI gurudevanA dhyAnathI Ape mane darzana dIdhAM che. mAro AtmA harSathI UchaLI rahyo che.' bhagavAna somanAthano gaMbhIra dhvani maMdiramAM guMjI UThyo. 'kumArapAla ! mokSa apAvanAra dharma jo tuM icchato hoya to A sAkSAta parabrahma jevA sUrIzvaranI sevA kara. sarva devonA avatArarUpa, sarva zAstronA pAragAmI, traNe kALanA svarUpane jANanArA evA A hemacandrasUrinI dareka AjJAne pALaje. tethI tArI badhI mana:kAmanAo phaLIbhUta thaze.' ATaluM kahIne zaMkara svapnanI jema adRzya thaI gayA. rAjAne khuba vismaya thayo. teNe gurudeva sAme joyuM... tenAM tana-mana ane nayana harSathI gadgada thaI gayAM. teNe kahyuM, 'he gurudeva, Apane to Izvara paNa vaza che. Apa ja mahezvara cho. he mArA gurudeva ! mArAM pUrvajanmonAM puNya Aje pAkI gayAM che... Apa ja mArA deva cho, Apa ja mArA guru cho, Apa ja mArA tAta ane mAta cho ! Apa ja mArA bhAI cho ne mitra cho ! A loka ane paralokanA Apa ja mArA uddhAraka cho !' rAjA gurudevanA caraNomAM paDI gayo. yAtrA saphaLa thaI. sahu AnaMdathI pAchA pATaNa AvyA. somanAtha mahAdeva pragaTa thayA 81 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 bhRgupura nAmanuM gAma hatuM. te gAmamAM devabodhi nAmano saMnyAsI raheto hato. teNe sarasvatIdevInI upAsanA karI hatI, tethI tenA upara sarasvatI prasanna thaI hatI. teNe 'sArasvatamaMtra' siddha karyo hato. te zreSTha vidvAna banyo hato ane lokone Azcarya pamADe tevI adbhuta kaLAo zIkhyo hato. devabodhinI pAya eka divasa eka musAphare AvIne devabodhi saMnyAsIne kahyuM ke, 'pATaNamAM hemacandrAcArya nAmanA jainAcAryanA jJAnathI ane puNyaprabhAvathI gujarAtano rAjA kumArapAla jaina dharmane mAnavA lAgyo che. tethI prajA paNa jaina dharmane zreSTha dharma mAne che.' -- A vAta sAMbhaLIne devabodhi vicAravA lAgyo... mArA jevo vidvAna ne camatkArI guru jIvato-jAgato beTho che, ne gujarAtano rAjA potAno kuLadharma choDIne, zaivadharma choDIne jainadharmI bane te kema calAvI levAya ? huM game tema karIne paNa rAjAne pAcho zaivadharmI banAvIza.' Ama vicArIne devabodhi pATaNa Avyo. eka zaivamaMdiramAM eNe dhAmA nAMkhyA. maMdiramAM savAre ane sAMje nAnA-moTA aneka loko mahAdevanAM darzana karavA Ave ! devabodhi saMnyAsIne tyAM joIne loko ene paNa praNAma kare. tyAre devabodhi temane camatkAra dekhADavA lAgyo. camatkArane namaskAra ! devabodhinA camatkAranI vAto pATaNamAM ghera-ghera phelAvA lAgI : zaivamaMdiramAM eka camatkArI saMnyAsI Avyo che ! kSaNe kSaNe judAM rUpa kare che ! lokonuM sAcuM bhaviSya bhAkhe che ! AkAzamAMthI zivanI mUrti lAve che ! 82 sarvajJa jevA sUrideva Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - sonAnA sikkA varasAve che ! AvI AvI vAto pATaNamAM phelAvA lAgI. vAto TheTha rAjA kumArapAlanA kAne pahoMcI. rAjAne paNa saMnyAsInA camatkAra jovAnI icchA thaI. devabodhine rAjAnuM teDuM AvyuM. devabodhine to eTaluM ja joItuM hatuM ! bIjA divase savAre devabodhi rAjasabhAmAM javA nIkaLyo. keLanA pAMdaDAnuM Asana banAvyuM. kamaLanA nALanA dAMDA baMdhAvyA. ane ATha-ATha varSanAM bALakoe devabodhinI e pAlakhI upADI ! AvI nAjuka ramakaDA jevI pAlakhImAM jADo-jADo devabodhi beTho hato ! pATaNanA lokone to tamAzo jovA maLyo. seMkaDo mANaso devabodhino jayajayakAra karatAM enI pAchaLa cAlyA. varaghoDo rAjasabhA pAse Avyo. kumArapAla ane maMtrIo devabodhinuM svAgata karavA UbhA hatA. te sahu paNa Azcarya pAmyA. kumArapAla vicAre che : 'A saMnyAsImAM koI adbhuta kaLA dekhAya che !' devabodhi sukhAsanamAMthI UtarIne, rAjAe cIMdhelA suvarNAsana 52 beTho. rAjAe namana karyuM. devabodhie rAjAne AzIrvAda ApyA. pachI traNa kalAka sudhI devabodhie rAjAne ane prajAne vividha camatkAro dekhADIne sahunuM manoraMjana karyuM. rAjasabhAnuM visarjana thayuM. devabodhie rAjAne pUchyuM : 'mahArAjA, tame madhyAhna kALe devapUjA karo cho ne ?' rAjAe kahyuM : 'hA, huM roja bapore ja pUjA karuM chuM.' devabodhie kahyuM : 'mAre tamArI devapUjA jovI che.' rAjAe kahyuM : 'huM snAna karI, zuddha vastra paherIne AvuM chuM. pachI Apane mArI sAthe devamaMdiramAM laI jaIza.' rAjAe snAna karI, pUjA mATenAM zuddha vastra paheryAM. devabodhine sAthe laIne teo maMdiramAM gayA. maMdiramAM rAjAe zrI jinezvara devabodhino parAjaya 83 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMtanI ekAgracitte pUjA karI, stavanA karI. pUjAvidhi pUrI karIne jayAre rAjA ane devabodhi mahelamAM AvyA tyAre devabodhie kahyuM : "rAjezvara, vaMzaparaMparAthI cAlyo Avato zaivadharma choDIne A jaina dharma zA mATe svIkAryo ?" mahArAja, zaiva dharma sAro che paraMtu temAM hiMsA che. jaina dharma ahiMsAno upadeza Ape che." to pachI tamArA pUrvajoe kema zaiva dharma svIkAryo hato ? ApaNe ApaNo dharma nA choDavo joIe. vaLI, jo tamane mArI vAta upara vizvAsa nA besato hoya to huM tamane tamArA pUrvaja mULarAja vagerene pratyakSa bolAvuM. temane pUchI juo. brahmA, viSNu ane mahezane bolAvuM! temane pUchI juo... ke kayo dharma zreSTha che ?' devabodhie te ja samaye, maMtrabaLathI kumArapAla rAjAnA pUrvaja rAjAo mULarAja vagerene hAjara karyA... kumArapAle te sahune praNAma karyA... te pachI brahmA, viSNu ane mahezane bolAvyA. kumArapAla temane joIne Azcaryacakita thaI gayo. - cAra mukhavALA brahmAjI vedonA uccAra karatA hatA, - cAra hAthavALA kRSNanI pAse zaMkha, cakra vagere zastro hatAM, - traNa AMkhovALA zaMkaranA gaLAmAM sarpo laTakI rahelA hatA. traNe devo atyaMta tejasvI dekhAtA hatA. kumArapAlane teomAM paramajyotinAM jANe darzana thatAM hatAM. brahmAjIe kahyuM : "he gurjarezvara, amane te oLakhyA ne ? ame A sRSTinA sarjanahAra, calAvanAra ane saMharanAra brahmA, viSNu ane maheza chIe. ame ja jIvonAM janma, jIvana ane mRtyunA dAtA chIe. amArA kahelA dharmathI jIvo svarga ane mokSanAM anaMta sukha pAme che. mATe tArI badhI bhramaNAo dUra karI, amArI upAsanA karI ane zuddha vaidika dharmanuM pAlana kara. tethI ja tArI mukti thaze. ane A devabodhi mahAyogI che. te jANe amAruM ja pratibiMba che, ema (84 % sarvajJa jevA sUrideva - Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANaje. enA kahyA mujaba ja tuM badhAM kArya karaje." devonI vAta pUrI thaI, pachI mULarAja vagere pUrvajo bolyA, vatsa, kumArapAla, ame sAte tArA pUrvajo chIe. tuM amane nA oLakhe. ame tene kahevA AvyA chIe ke tuM amAro Acarelo dharma choDI nA daIza. ame A ja brahmA, viSNu ane maheza-devone mAnatA hatA. ane emaNe ja batAvelo dharma mAnatA hatA. tethI Aje ame svarganAM sukha bhogavIe chIe. ame amArA pUrvajono dharma choDyo na hato, tema tAre tArA pUrvajono dharma choDavo nA joIe. tane vadhAre zuM kahIe ? tAruM bhaluM thAo ! devo adazya thaI gayA. pUrvajo paNa adazya thaI gayA. rAjA kumArapAla AzcaryamAM DUbI gayA. emanI buddhi bahera mArI gaI. eka bAju devapattananA somanAthanAM vacano ane bIjI bAju devabodhie batAvelAM devonAM vacano ! koNa sAcuM ne koNa khoTuM ? kumArapAlanuM mAthuM bhamavA mAMDyuM. tyAM UbhelA devabodhine kahyuM : " "bhale, tame jAo, huM tamArA kahyA pramANe karIza." A AkhI ghaTanAmAM mahAmaMtrI udayananA putra vALubhaTTamaMtrI, kumArapAlanI sAthe hatA. devabodhinA badhA ja camatkAra temaNe pratyakSa joyA hatA. teo rAjamahelathI sIdhA AcAryadevanI pAse gayA. AcAryadevane vaMdanA karIne kahyuM : "gurudeva ! pATaNamAM AvelA devabodhi nAmanA yogInA camatkAra Ape jANyA haze ! Aje rAjasabhAmAM eNe ghaNA camatkAra karI batAvyA. gurudeva ! A yogI sAdhAraNa nathI. eNe yogabaLathI brahmA, viSNu ane mahezane bolAvyA ! eNe mULarAja, bhImadeva vagere pUrvajone bolAvyA ! ApaNA mahArAjA paNa enA AvA badhA camatkAra joIne e yogI tarapha AkarSAI jAya, te svAbhAvika che. gurudeva ! mahArAjA e devabodhino parAjaya 85) Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogInA prabhAvamAM aMjAIne, pAmelA jaina dharmane tyajI nA de, mane enI ciMtA thAya che.' AcAryadeve vAgbhaTTanI vAta zAntithI sAMbhaLIne kahyuM : 'vAgbhaTTa, tuM jarAya ciMtA nA karIza. eno upAya AvatI kAle prabhAtamAM thaI jaze ! mahArAjAne AvatI kAle ahIM vyAkhyAnasabhAmAM laI AvavAnA che.' vAgbhaTTe kahyuM : 'jarUra laI AvIza, gurudeva !' vAgbhaTTa ghera gayA. jamI-paravArIne pAchA teo rAjamahelamAM mahArAjA pAse pahoMcI gayA. vAgbhaTTamaMtrI, kumArapAlanA priya aMgata maMtrI hatA. vAgbhaTTa buddhizALI ane parAkramI hatA. temanI vANImAM haMmezAM madhuratA ghoLAyelI rahetI. teo kAryakuzaLa maMtrI hatA. kumArapAla to e divase devabodhinA daivI prabhAvamAM evA AkarSAyelA hatA ke darekanI sAthe devabodhinI ja carcA karatA hatA. vAgbhaTTe kumArapAlane praNAma karyA ane potAnA Asana para beThA, tyAM ja kumArapAle pUchyuM : 'kAM vAgbhaTTa, mahAtmA devabodhino daivI prabhAva joyone ? jANe sAkSAt deva che ! kharuM ke nahIM ?' vAgbhaTTe vinayathI kahyuM : 'mahArAja ! devo paNa jemanA ziSyo che, emanA mahimAnI zI vAta karavI ! A yogIrAjane konI upamA ApavI te prazna che. kAraNa ke candrane mAtra soLa klAo ja hoya che, jyAre yogI to seMkaDo kaLAono svAmI che !' rAjA bolyo : 'maMtrI, tArA hemacandrasUrijImAM AnA jevI koI kaLAo che ke kema ? hoya to kahe !' maMtrI kSaNa be kSaNa mATe vicalita thaI gayA. rAjAe 'tArA hemacandrasUri' kahyuM tethI maMtrIne gamyuM nahIM, paraMtu bolatI vakhate rAjAnA mukha para nirmaLa smita hatuM tethI svastha thaIne maMtrIe kahyuM : 'mahArAja ! ratnAkara(dariyo)mAM ratno ghaNAM hoya ! e AcAryadeva to jJAna ane kaLAono khajAno che.' 86 sarvajJa jevA sUrideva . Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - koI ja AdhAra vinA... AkAzamAM besIne upadeza ApI rahyA che. adbhuta yogazakti che A mahApuruSamAM. | devabodhino parAjaya devabodhino parAjaya K > 87. ma 87] taws Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAla bolI UThyA : "ema ? to ApaNe kAle prabhAte teonI pAse jaIne pUchIzuM. tuM samayasara ahIM AvI jaje." mahArAjA, huM avazya ApanI sevAmAM upasthita thaIza. vAgabhaTTa tyAMthI nIkaLIne sIdhA AcAryadevanI pAse gayA. gurudevane vaMdanA karIne temaNe kahyuM : "gurudeva, mahArAjAe pote kAle savAre ApanI pAse AvavA kahyuM barAbara che vAgubhaTTa ! e Avaze ja. vyAkhyAna samaye ene evo camatkAra jovA maLaze ke pelA yogInA joyelA camatkAra mAmUlI lAgaze !" vAgabhaTTa maMtrIne gurudeva upara 100 TakAno vizvAsa hato. teo gurudevane vaMdanA karIne, nizcita thaIne potAnA ghare gayA. upAzrayamAM vyAkhyAna sabhA bharANI che. AcAryadava dharmano upadeza ApI rahyA che. eka hajAra strI-puruSo ekacitte upadeza sAMbhaLe che. rAjA kumArapAla, AcAryadevanI sAme ja beThA che. upadeza sAMbhaLavAmAM lIna banyA che. barAbara temanI pAchaLa vAgabhaTTa maMtrI beThelA che. eka kalAka vItyo... ane AcAryadeva je sAta pATa upara beThA hatA, te pATo eka pachI eka khasavA mAMDI.. sAteya pATa khasI gaI... ane AcAryadeva AkAzamAM adhdhara beThelA rahyA... upadeza ApatA rahyA ! rAjA kumArapAlanI AMkho pahoLI thaI gaI ! te AzcaryathI bolI UThyA : "adbhuta !" prajAjano harSathI pulakita thaI gayA, gagada banI gayA... vAgabhaTTa maMtrInI AMkho harSanAM AMsuothI chalakAI gaI ! rAjA vicAre che : gaIkAle devabodhine keLanA patranA Asana para beThelo joyo hato... ane te mauna hato... jyAre A to koI ja AdhAra vinA... AkAzamAM besIne upadeza ApI rahyA che ! adbhuta yogazakti che A mahApuruSamAM.' (88 sarvajJa jevA sUrideva) Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAe UbhA thaIne vinaMtI karI : 'gurudeva, have pATa upara birAjIne pravacana Apo. gurudeva, ApanI A kaLA AgaLa bhalabhalA kalAkAronI kalAo DhaMkAI jAya che. mahAsAgaranAM mojAM AgaLa nAnI talAvaDIonI lahero zI visAtamAM ?' AcAryadeve kahyuM : 'rAjezvara, have cAlo ApaNe pAsenA oraDAmAM jaIe. tyAM huM tamane pratyakSa tIrthaMkaronAM darzana karAvuM !' vAgbhaTTanI sAthe kumArapAla, gurudevanI pAchaLa oraDAmAM gayo. oraDo baMdha karavAmAM Avyo. gurudeva eka Asana para besI gayA. AMkho baMdha karI dhyAna lagAvyuM tyAM oraDo prakAzathI bharAI gayo... kumArapAle RSabhadevathI mAMDIne mahAvIra svAmI sudhInA covIze tIrthaMkarone pratyakSa joyA. samavasaraNamAM beThelA joyA ! covIza samavasaraNa joyA ! dareka samavasaraNamAM dareka tIrthaMkara cAre dizAmAM dekhAtA hatA ane samavasaraNamAM devo, manuSyo ane pazuo zAntithI tIrthaMkarano upadeza sAMbhaLatA hatA ! kumArapAla stabdha banI gayA ! zuM karavuM tenI sUjha paDI nahIM. eTale AcAryadeve teno hAtha pakaDIne potAnI pAse besADyo. tIrthaMkaronA upadezanI vANI e khaMDamAM guMjavA lAgI : 'kumArapAla, sonuM, hIrA, motI vagere dravyonI parIkSA karanArA ghaNA parIkSako hoya che. paraMtu dharmatattvano parIkSaka viralo ja hoya che ! evo viralo tuM eka ja che. teM hiMsAmaya adharmano tyAga karIne dayAmaya ahiMsAdharmano svIkAra karyo che. yAda rAkhaje rAjan, tArI badhI samRddhi dharmarUpI vRkSanAM puSpo che ! AgaLa tane enAM mokSarUpI phaLa maLavAnAM che ! kharekhara, tAruM mahAna bhAgya che ke tane AvA jJAnI hemacandrasUri maLyA che. tuM emanI AjJA mAnIne cAlaje.' tIrthaMkaronI vANI baMdha thaI, teo adRzya thayA. tyAM kumArapAlanA pUrvaja rAjAo pragaTa thayA. teo kumArapAlane bheTyA, gurudevane vaMdanA karI, ane pachI kumArapAlane kahevA lAgyA, 'vatsa, kumArapAla, khoTo dharma choDIne, sAcA dharmano svIkAra devabodhino parAjaya 89 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karanArA tArA jevo amAre putra che, tethI ame amArI jAtane dhanya mAnIe chIe. A ApaNo jinadharma ja mukti apAvavA samartha che. mATe tArA caMcaLa cittane sthira kara ane tArA parama bhAgyathI maLI gayelA A gurudevanI sevA kara, temanI AjJAnuM pAlana kara.' A pramANae kahIne pUrvajo paNa havAmAM ogaLI gayA ! oraDAmAM rahyA mAtra rAjA, maMtrI ane gurudeva ! rAjA kumArapAla gaMbhIra vicAramAM DUbI gayo. 'brahmA, viSNu ane maheze judI vAta karI, A tIrthaMkaroe bIjI vAta karI... ane pUrvajoe to tyAM devabodhi pAse judI vAta karI ane ahIM judI vAta karI ! zuM sAcuM ane zuM khoTuM ?' baMne pakSanAM judAM juMdA paraspara virodhI maMtavyothI rAjA gUMcavAI gayo ! teNe AcAryadevanI sAme joyuM. AcAryadeva maraka-maraka hasatA hatA. rAjAe pUchyuM : 'A badhuM zuM che, gurudeva ? mAre zuM samajavuM?' gurudeve pUchyuM : 'devabodhie dekhADyuM e tamane zuM lAgyuM ?' rAjA bolyo : 'huM to nathI e samajI zakyo ke nathI A paNa samajI zakyo...' gurudeve kahyuM : 'rAjana, A badhI mAtra indrajAla che ! devabodhi pAse to evI eka ja kaLA che, jyAre mArI pAse AvI sAta kaLAo che ! ame baMnee tamane je dekhADyuM che te badhuM svapna jevuM che.' ane, jo tamane A vAta para vizvAsa nA besato hoya to ahIM tamane samagra vizva dekhADuM ! jovuM che ? paraMtu e badhA nATakanI jarUra nathI. sAcuM to, pahelAM je somanAtha mahAdeve kaheluM che, te ja che.' rAjAnA mananuM samAdhAna thayuM. teNe bhAvapUrvaka gurudevane vaMdanA karI ane kahyuM : 'gurudeva, mane bhramaNAthI ugAravAno eka navo upakAra Ape mArA upara karyo..!' rAjA rAjamahele gayo. 90 sarvajJa jevA sUrideva Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAzIdezamAM ahiMsA-pracAra rAjA kumArapAlanA hRdayamAM AcAryadeva hemacandrasUri pratye dRDha zraddhA sthApita thaI. teo vicAre che... A ja mArA deva ! A ja mArA guru ! A kahe te ja tAro dharma ! -- 14 - AcAryadeve paNa sarvaprathama rAjAne paramAtmAnuM svarUpa samajAvyuM. gurunuM svarUpa samajAvyuM ane dharmanuM svarUpa samajAvyuM. te pachI rAjAnA jIvavane zakya eTaluM niSpApa banAvyuM. tene ahiMsAdharmano upadeza Apyo. rAjAnA potAnA jIvanamAM koI hiMsA nA rahI. mAMsAhAra nahIM ane zikAra nahIM ! - evI rIte, roja paramAtmAnI pUjA kare che, sAmAyika kare che, parvatithinA divase pauSadha kare che ! aneka vrato lIdhAM rAjAe. aneka niyamo lIdhA rAjAe. te pachI gurudeve kumArapAlane rAjyamAM hiMsA baMdha karAvavAno upadeza Apyo. rAjAne upadeza gamyo. rAjAe gujarAtanAM tamAma nagaromAM ane gAmomAM DhaMDhero piTAvI dedho - 'je koI manuSya haraNa, bakarA, gAya, bheMsa vagere koI paNa jIvane mAraze te rAjyano aparAdhI kahevAze.' rAjAe pATaNamAM ghoSaNA karAvIne... kasoIonAM katalakhAnAM baMdha karAvyAM, mAchImArone mAchalI mAratA baMdha karAvyA, zikArIone zikAra karatA baMdha karAvyA, dArUnI dukAno baMdha karAvI, jugAranA aDDAo baMdha karAvyA, kAzIdezamAM ahiMsA-pracAra 91 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaLyA vinAnuM pANI pIvAnuM baMdha karAvyuM. koI manuSya nAnakaDI jUne paNa nA mArI zake, tevA ahiMsAdharmanuM gujarAtamAM pAlana karAvavA mAMDyuM. te pachI potAnA tAbAnAM rAjyomAM jIvahiMsA baMdha karAvavA maMtrIone mokalyA. saurASTramAM, lATadezamAM, mALavAmAM, mevADamAM ane mAravADamAM ahiMsAdharmano phelAvo karyo. koMkaNa pradezamAM paNa hiMsA baMdha karAvI. ------ kyAMka samajAvIne hiMsA baMdha karAvI. kyAMka paisAnI lAlaca ApIne hiMsA baMdha karAvI. kyAMka pAka-dhamakIthI hiMsA baMdha karAvI. eka divasa rAjA kumArapAle vAgbhaTTamaMtrIne bolAvIne kahyuM : 'maMtrI, mATInAM sAta pUtaLAM banAvarAvo : 1. mAMsAhArInuM, 2. dArUDiyAnuM, 3. jugArInuM 4. zikArInuM 5. coranuM 6. strIone raMjADanAranuM 7. chokarIone vecanAranuM. pachI eka eka pUtaLAne eka eka gadheDA upara besADavAnuM. e sAta gadheDAsavArone pATaNanAM bajAromAM ane zerIomAM pheravavAnA. cAbuka mAratA javAnA... ne e rIte nagaranI bahAra kADhI mUkavAnA !' ane eka divase kharekhara, pATaNanA rAjamArgo para sAta moTAM pAponI gardabha-savArI nIkaLI ! hajAro loko A savArI jovA rAjamArganI baMne bAjue UbhA rahI gayA. rAjapuruSo moTAM moTAM Dhola vagADIne ghoSaNA karatA hatA... 1. je koI mAMsAhAra karaze tene dezamAMthI kADhI mukAze. 2. je koI dArU pIze tene dezavaTo ApavAmAM Avaze. 3. je koI jugA2 2maze tene dezamAMthI kADhI mukAze. 4. je koI zikAra karaze tene dezavaTo ApavAmAM Avaze. 5. je koI corI karaze tene dezamAMthI kADhI mUkavAmAM Avaze. 6. je koI strIonI sAthe kharAba vartana karaze tene dezamAMthI kADhI 92 sarvajJa jevA sUrideva Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUkvAmAM Avaze. 7. je koI chokarIo sAthe kharAba vartana karaze tene dezamAMthI kADhI mUkavAmAM Avaze. savArathI sAMja sudhI pATaNamAM A savArI pharatI rahI. chevaTe jaMgalamAM e sAte savArone choDI mUkavAmAM AvyA. gurudevazrI hemacandrasUrie kumArapAlane kahyuM : rAjanuM, A badhA dezomAM ane gAma-nagaromAM hiMsA baMdha karAvavA mATe tamAre badhe ja adhikArIonI niyukta karavA joIe. koI chUpI rIte paNa hiMsA nA kare, koI jIvane mAre nahIM. tenI takedArInAM pagalAM levAM joIe." rAjAe gurudevanI AjJAnuM pAlana karyuM. dareka gAma-nagaromAM hiMsAne rokavA mATe rAjapuruSo mUkavAmAM AvyA. takedArInAM pagalAM bharavAmAM AvyAM. eka nAnuM gAma hatuM. temAM eka vepArI vase. eka divasanI vAta che. vepArI potAnA gharanI osarImAM beTho hato. enI patnI vepArInA vALa oLatI hatI. oLatAM oLatAM temAM jU dekhANI. teNe potAnA patine kahyuM: "tamArA mAthAmAM jU che!" vepArIe kahyuM : "mane batAva to e jU." sIe vepArInA hAthamAM jU ApI. vepArIe turta ja e jUne mArI nAMkhI. enI patnI bolI UThI, "A tame khoTuM kAma karyuM. rAjA kumArapAlanI AjJA che ke eka jUne paNa mAravI nahIM.' vepArI naphaTAIthI hasIne bole che, "tArA kumArapAlanI eka nahIM... aneka jU mArIza... zuM karI leze kumArapAla?' tyAM to dUra UbhA rahelA rAjapuruSoe AvIne e vepArIne pakaDyo. marelI jUne paNa sAthe lIdhI. ene pATaNa lAvavAmAM Avyo. kAzIderAmAM ahiMsA-prayArA 93) kAzIdevAmAM ahiMsA-pracAra K 'kaTa 93. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAnI AgaLa Ubho karavAmAM Avyo. rAjapuruSe kahyuM : mahArAja, A vepArIe jANIjoIne A jU mArI che." ema kahIne marelI jUne DabbImAMthI kADhIne batAvI. rAjAe vepArIne pUchayuM : "tuM jANe che ne ke meM sarvatra jIvahiMsAno niSedha karyo che? jANavA chatAM teM chU kema mArI?" vepArI hAtha joDIne bolyo : "mahArAjA, e mArA mAthAmAM mAruM lohI pItI hatI... mATe ene mArI..." are, duSTa vepArI, eNe tAruM keTaluM lohI pIdhuM? serabasera lohI pI gaI jU? ane ATalI enI bhUlanI meM ene mArI nAMkhavAnI sajA karI? lohI to jUno khorAka che. te ene mArI nAMkhI to mAre tane kema nA mArI nAMkhavo joIe ?" vepArI karagaravA lAgyo : "dayA karo, havethI nahIM mAruM." rAjAe kahyuM : "tArA karatAM e jU nirbaLa hatI, mATe te ene mArI nAMkhIne? mArA karatAM te nirbaLa che, eTale mAre tane mArI nAMkhavAnone? re nirdaya ! tane e nAnakaDA jIva para dayA nA AvI? kharekhara, tane motanI sajA thavI joIe. paraMtu eka jUnI khAtara tane mAnavIne kema mArI zakAya? tane motanI sajA nathI karato, paraMtu badhI ja mAla-milakta laI levAmAM Ave che. e tAro daMDa che. ane mAla-milakta vecIne, enA je rUpiyA Avaze, te rUpiyAmAMthI ahIM eka suMdara maMdira baMdhAvavAmAM Avaze, te maMdiranuM nAma "yUkA-vihAra' rAkhavAmAM Avaze. yUkA eTale jU) A maMdirane joIne bIjA loko nAnA jIvone paNa mAraze nahIM." pATaNamAM mUkA-vihAra' nAmanuM jinamaMdira baMdhAyuM. kumArapAlanA rAjyamAM sahu jUne paNa mAratAM DaratA hatA. kumArapAlanA rAjayamAM sahu dUdhamAM pANI bheLavatAM DaratA hatA... eka divasa rAja kumArapAle sAMbhaLyuM ke : kAzI nAmano deza che, temAM vArANasI nAmanuM moTuM zahera che. te (94 % sarvajJa jevA rideva Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezano rAjA che jayantacandra. jayaMtacandra rAjAnuM rAjya vizALa che. tenI senAmAM hajAro hAthI che, lAkho ghoDA che... rAjA parAkramI che, senA virATa che. gaMgA ne jamanA jevI mahAnadIonA kinAre prajA vase che. prajAno khorAka che mAchalIno. roja lAkho mAchalIo mare che... mAravAmAM Ave che. A sAMbhaLIne kumArapAlanuM dayAbhareluM hRdaya kakaLI UThyuM. temaNe vicAra karyo : A ghora hiMsA baMdha karAvavA mATe mAre koI upAya karavo joIe. yuddha karavuM nathI ane hiMsA baMdha karAvavI che. kumArapAlane eka suMdara upAya jaDI Avyo. eka zreSTha citrakAra pAse eka citra banAvarAvyuM. 'hemacandrasUrine rAjA kumArapAla praNAma kare che.' A citranI sAthe be kroDa sonAnA sikkA ane be hajAra ghoDA ApIne potAnA cAra buddhizALI maMtrIone vArANasI ravAnA karyA. maMtrIo vArANasInI bahAra taMbU tANIne rahyA. kAraNa ke be hajAra ghoDAone nagaramAM kyAM rAkhe ? maMtrIoe vicAryuM : A vArANasI nagarInuM bIjuM nAma che muktipurI. nAma muktipurI ane kAma mAchalIo khAvAnuM ! kevo virodhAbhAsa che ! A gAmamAM nAnAM-moTAM sahu mAMsAhArI che. ahIM hiMsA baMdha karAvavI muzkela lAge che. mAMsAhAra lokone priya che. priya AhAra choDAvavo ghaNuM muzkela kAma che. eka maMtrIe salAha ApI : ApaNe thoDA divasa ahIMnI garIba prajAne anna ApIe, vaso ApIe ane thoDA paisA ApIe, te pachI madhyama varganA lokone paNa anna ane vastra ApIe. te pachI zrImaMtone ApaNe tyAM AmaMtrIne teone uttama bhojana karAvIe ane gujarAtanI kalAtmaka vastuo bheTa ApIe... A rIte prajAno sneha prApta karIne pachI rAjAne maLIe... tethI ApaNuM kAma saraLa banaze. bAkInA traNe maMtrIone vAta gamI gaI. kAzIdezamAM ahiMsA-pracAra 95 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 sarvajJa jevA sUrideva 10)3) . maMtrIe kahyuM : 'A citramAM eka tarapha amArA rAjyanA gurudeva hemacandrAcArya ane bIjI tarapha rAjA kumArapAla che.' Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAma cAlu karI dIdhuM. nagaranA cAre daravAje garIbone anna-vastra ane paisA ApavAnuM kAma zarU thaI gayuM. "gujarAtanA rAjA kumArapAla taraphathI A badhuM ApavAmAM Ave che," A pramANe jAherAta thavA lAgI. cAra-pAMca divasomAM to garIbonA ghera-ghera ne jhUMpaDe-jhUMpaDe rAjA kumArapAlanuM nAma prasiddha thaI gayuM. te pachI madhyama varganA lokone paNa AkarSita karavAmAM AvyA ane zrImaMtone paNa prabhAvita karavAmAM AvyA... pachI e cAre adhikArIo rAjA jayaMtacandra pAse gayA. rAjAne praNAma karI, rAjA kumArapAle mokalelI bheTa ApI. be kroDa suvarNamudrAo ane be hajAra ghoDA ApyA. pachI peluM citra rAjAnI sAme mUkyuM rAjAe sarvaprathama gurjarapatinI kuzaLapRcchA karI. pachI peluM citra hAthamAM laIne pUchyuM : "A zuM che ?' eka maMtrIe kahyuM : "A citramAM eka tarapha amArA rAjyanA gurudeva hemacandrAcArya che ne bIjI tarapha amArA rAjA kumArapAla che. A citra Apane bheTa mokalIne amArA mahArAjAe Apane kahevarAvyuM "mArA hemacandrAcArya nAmanA gurudeva che. teo sarvajJa che. teo lokone mokSamArgano upadeza Ape che. evA zreSTha guru pAse meM dayAmaya dharma aMgIkAra karyo che. mArA potAnA jIvanamAMthI meM hiMsAno tyAga karyo che. mArA rAjyamAMthI hiMsAne kADhI mUkI che. paradezomAMthI paNa hiMsAne kADhavAnI mArI bhAvanA che. te mATe meM mArA sacivone tamArI pAse vinaMtI karavA mokalyA che ke tame paNa tamArA rAjyamAMthI hiMsAne hAMkI kADho ! sarva duHkhonuM mULa hiMsA che. sarva sukhonuM kAraNa dayA che. mArI A vinaMtI upara gaMbhIra vicAra karI, tame dezamAMthI hiMsAne sarvathA dUra karazo.' rAjA jayaMtacandra ane rAjasabhAmAM beThelA sahune, rAjA kumArapAlano saMdezo gamI gayo. rAjAe kahyuM : kArazIdezamAM ahiMsAtmacArA 97] Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'mArA vahAlA sabhAjano, Avo dayALu rAjA jyAM vase che e gurjaradeza kharekhara dhanya che ! jIvarakSA pravartAvavA juo to kharA, kevo suMdara upAya zodhI kADhyo che ? gurjarapatinuM mana kharekhara puNyakAryamAM parovAyeluM che. huM emane sAcA hRdayathI dhanyavAda ApuM chuM. gurjarapatie emanA guru hemacandrAcAryanA upadezathI dayAdharma pravartAvyo che, to huM gurjarapatinI preraNAthI mArA rAjyamAM dayAdharma pravartAvIza ! mAruM e kartavya che." kaho mArA vhAlA prajAjano, tame sahu mAMsAhArano tyAga karazo ne ' 'jarUra karIzuM, mahArAjA !' sabhAjano bolI UThyA. rAjA jayaMtacandre potAnA mahAmaMtrIne kahyuM : 'mahAmaMtrI, Aje A nagaramAM ane rAjyanAM badhAM gAma-nagaromAM DhaMDhero piTAvo ke, mAchalIo pakaDavAnI badhI jALo ane jIvavadha karavAnAM badhAM zastro, vArANasI nagarInA madhya cokamAM nAMkhI jAya. pachI te DhagalAne, A gurjarapatinA sacivonI sAme Aga lagADI do. ane pachI dezamAM jAhera karo ke 'kAzIdezamAM hiMsAne bALI mUkI che ! havethI koI hiMsAnAM sAdhana banAvaze nahIM.' mahAmaMtrIe rAjAnI AjJA mujaba AkhA dezamAM ghoSaNA karAvI dIdhI. pAMca-sAta divasamAM, vArANasInA madhya cokamAM eka lAkha ne eMzI hajAra jALa (mAchalAM pakaDavAnI jALa) bhegI thaI, bIjAM asaMkhya zastrono Dhagalo thayo. hajAro nagaravAsIonI ane gurja25tinA cAra sacivonI hAjarImAM e DhagalAne bALI mUkavAmAM Avyo ! kAzIdezamAMthI hiMsA nAbUda thaI gaI ! rAjA jayaMtacandre cAra sacivone bolAvIne temane cAra hajAra ghoDA ane cAra karoDa suvarNamudrAo gurjarapati mATe bheTa ApI, premathI vidAya ApI. cAra sacivo, gurjarapatie soMpeluM kArya raMgecaMge pUrNa karIne pATaNa sarvajJa jevA sUrideva 98 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvyA. rAjabhA bharANI hatI. rAjA kumArapAla rAjasihAsana para beThA hatA. pAse ja gurudeva hemacandrasUri birAjamAna hatA. tyAM cAra sacivoe rAjasabhAmAM praveza karIne sarvaprathama gurudevane praNAma karyA ane pachI rAjAne praNAma karI, vArANasI nagarIno sarva vRttAMta nivedana karyo, cAra karoDa suvarNamudrAo lAvIne mUkI, ane cAra hajAra ghoDAonI vAta karI. gurudevazrI hemacandrasUri A jIvadayAnA adbhuta kAryathI khUba rAjI thayA. temaNe mahArAjAne kahyuM : kumArapAla, bhAratamAM dharmiSTha rAjAo to ghaNA thayA. paraMtu tArA jevA koI nahIM ! bhaviSyamAM paNa dharmiSTha rAjAo thaze. te kyAMka bhaktithI, kyAMka zaktithI, to kyAMka aDhaLaka dhana vaDe tArA dezamAM ane paradezamAM ahiMsAno prasAra karyo che ! kAzIrAja jayaMtacandra rAjA sAthe gujarAtanA rAjAnI dostI gADha banI. zazIdezamAM ahiMsA-pracAra - 99] Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 zajAno koDha-zaeNna maDhADayo manuSya jyAre koI sAruM kAma karavAnI pratijJA le che, tyAre koI paNa rIte enI parIkSA thatI hoya che. sattvazIla manuSya aDaga rahe che. sattvahIna puruSa DagI jAya che. eka divasanI vAta che. rAjamahelamAM gurudevazrI hemacandrasUri ane rAjA kumArapAla tattvacarcA karatA beThA hatA. tyAM devI kaMTakezvarInA maMdiranA pUjArIoe AvIne, baMnene praNAma karIne kahyuM : "mahArAjA, Apa jANo cho ke devI kaMTakezvarI ApanI gotradevI che. navarAtranA divasomAM, chellA traNa divasa devIne pazu-balidAna ApavAmAM Ave che ane devInI viziSTa pUjA thAya che. sAtamanA divase sAtaso bakarA ne sAta pADAonuM balidAna ApavAmAM Ave che. AThamanA divase AThaso bakarA ane ATha paDAonuM balidAna ApavAmAM Ave che. nomanA divase navaso bakaro ane nava pADAonuM balidAna ApavAmAM Ave che. A rIte kula 2400 bakarAM ane 24 pADA Aje ApI devAnI kRpA karo, eTale devIpUjAnuM kArya sArI rIte patI jAya. jo A rIte balidAna ApavAmAM nA Ave to devI rUThe ane anartha kare.' A pramANe kahIne pUjArIo UbhA rahyA. rAjAe gurudevanI sAme joyuM ane kAnamAM kahyuM : Ano uttara zuM ApuM ?' gurudeve kAnamAM kahyuM : jinezvaradevo to kahe che ke deva-devIo jIvahiMsA kare nahIM ane mAMsAhAra kare nahIM. hA, keTalAMka deva-devIone kautuka jovAnuM bahu 100 sarvajJa jevA sUrideva Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ game! emanI pAse pazuonI hatyA thatI hoya te deva-devIone game ! paNa te deva-devIo sAva nIcI kakSAnAM hoya. A pUjArIo je mAMgaNI kare che, e to emanA svArtha mATe che ! devIpUjAnA bahAne A loko pazuonuM mAMsa khAI jAya che. mATe tamAre pazuo to ApavAnA paraMtu kahevAnuM ke A pazuone devInA maMdiranA parisaramAM rAkhavAnAM che. pachI maMdira baMdha karavAnuM. maMdiranI bahAra cokIdAra besaze. AkhI rAta pazuo maMdiramAM raheze. jo devIne balidAna joItuM haze to laI leze ! paraMtu prabhAte badhAM pazu kuzaLa haze ! pazuone pAchAM laI levAnAM. pazuonI jeTalI kiMmata thatI hoya, teTalI kiMmatanuM uttama khAna-pAna devIne naivedya tarIke caDhAvI devAnuM !' rAjA rAmajI gayA. temaNe e ja pramANe badhuM karAvyuM ! savAre pazuone maMdiramAM nAcatAM-kUdatAM joIne rAjA AnaMdavibhora thaI gayA. temaNe pUjArIone bolAvIne kahyuM : "juo, chene pazuo badhAM jIvatAM ? devIne balidAna joItuM hota to pazuone e nA mArata? paraMtu devIe ekeya pazune mAryuM nathI. A to tamAre lokone devInA balidAnanA bahAne mAMsAhAra karavo che. paraMtu have huM jAgrata thayo chuM. sarvajJanA tattvane samajyo chuM. have tame mane A rIte ThagI nahIM zako." rAjAne kahetAM kahetAM gusso AvI gayo. temaNe kahyuM, "duSTo, tame cAlyA jAo. tame kyAreya tamAruM kALuM moTuM mane dekhADatAM nahIM." pUjArIone tageDI mUkyA. rAjapuruSo pAse e badhAM jAnavarone vecAvarAvIne enA paisAnuM nivedya kharIdAvyuM ane e naivedya devIne dharAvI dIdhuM. A rIte navarAtramAM devI-pUjAnuM kArya patAvI, dazamanA divase rAtre, kumArapAla rAjamahelanA potAnA zayanakhaMDamAM paramAtmAnA dhyAnamAM lIna thayA hatA tyAre eka bhayAnaka ghaTanA banI. AkAzamAMthI eka divya strI rAjamahelamAM rAjAnA zayanakhaMDamAM rAjAno kotaroga maTADyo 101 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UtarI AvI. tenA zarIramAM tIvra prakAza verAto hato. Akho zayanakhaMDa prakAzathI bharAI gayo. te divya strInA eka hAthamAM trizUla" nAmanuM zastra hatuM. te devIe rAjAne saMbodhIne kahyuM : rAjanuM, AMkho kholIne tuM mArI sAme jo." rAjAe AMkho kholI devI sAme joyuM, pUchayuM, tame koNa cho ?' huM kaMTakezvarI nAmanI tArI gotradevI chuM." "AnaMda thayo devI, tamArAM darzana karIne !' rAjanuM, huM balidAna mAgavA AvI chuM. tArA pUrvenA badhA rAjAoe mane balidAna ApeluM che... tAre paNa ApavuM joIe. tAre tArI kulaparaMparAne toDavI nA joIe. 'devI, meM tamane traNa divasa naivedya arpaNa kareluM ja che ! naivedya nA cAle, pazuo joIe." "pazuo to nahIM ApuM..." "to zuM pariNAma Avaze, te tuM jANe che ? tane bALIne bhasma karI nAMkhIza.' 'devI, mArI vAta sAMbhaLo, pachI tamAre je karavuM hoya te karajo. huM jinezvarano dharma pAmyo chuM. e ja sAco dharma che. jinezvarI koI paNa jIvanI hiMsA karavAnI nA pADe che. meM mArI pUrvAvasthAmAM ajJAnathI karelI hiMsA, Aje mArA hRdayane khUMce che. eka jIvanI hiMsAthI paNa ananta pApakarma baMdhAya che to pachI kasAI banIne seMkaDo jIvanI hiMsA kema ja karI zakuM? devI, tamAre paNa A pazuonI hiMsAmAM rAjA thavA jevuM nathI. deva-devIo to dayAno pakSa karanArA hoya. tamAre to jIvahiMsA aTakAvavI joIe. devI, meM to jIvahiMsA nahIM karavAnI pratijJA karelI che. tamAre je karavuM hoya te karI zako cho. huM to eka paNa jIvanI hiMsA nahIM karI zakuM. pazuono bhoga kyAreya paNa nahIM ApI zakuM." (102) sarvajJa jevA mUrideva Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sAMbhaLIne devI krodhathI dhamadhamI UThI. teNe kumArapAlane trizUla mAryuM ane palavAramAM adazya thaI gaI. rAjAe ghInA dIvA pragaTAvyA. trizULano ghA joyo. lohI nahotuM nIkaLyuM, paraMtu AkhuM zarIra "koDha' rogathI vyApta thaI gayuM hatuM ! rAjAe arIsAmAM joyuM... to te camakI gayo... - nAka besI gayuM hatuM, - kAna labaDI paDyA hatA, - AMgaLIonA nakha UkhaDI gayA hatA, zarIra para sapheda DAgha paDI gayA hatA ane e DAghamAMthI rasI nIkaLI rahI hatI. chatAM rAjAne devI upara krodha nA Avyo. jIvadayAnA dharma upara tiraskAra nA thayo. rAjAe vicAryuM: "A saMsAra ja Avo che. A badhuM karmonuM nATaka che. pApakarma udayamAM Ave eTale AvuM badhuM banI zake...! chatAM mAre zA mATe mArI ciMtA karavI? mArI ciMtA karanArA mArA gurudeva beThA che!" gurudeva yAda AvatAM ja rAjA potAnuM duHkha bhUlI gayA... ane zrInavakAramaMtranA dhyAnamAM lIna thaI gayA. haju rAta bAkI hatI. rAjAe mahAmaMtrI udayanane bolAvyA. mahAmaMtrIne bolAvI lAvavA atyaMta vizvAsapAtra puruSane mokalyo. rAjAne rAtanI vAta sivAya mahAmaMtrI, koIne ya jANavA jevI na hatI. kAraNa ke bIjA loko jANe to gerasamaja phelAI jAya. juo, mahArAjAe ahiMsAdharma svIkAryo. tenuM kevuM pariNAma AvyuM? rAjanA AkhA zarIre koDha phUTI nIkaLyo. mATe jinezvarono ahiMsAdharma pALavA jevo nathI. AvI gerasamaja nA phelAya te mATe, udayana maMtrIne potAnA mahelanA zayanakhaMDamAM bolAvIne rAtanI badhI vAta karI. potAnuM zarIra batAvyuM! rAjA to koTaroga maTADayo (103) Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAmaMtrI udayanane khUba du:kha thayuM. sAthe sAthe mahArAjAnI dRDha dharmabhAvanA pratye khUba ahobhAva pragaTyo. temaNe kahyuM : mahArAjA, ApanA upara thayelA devI prakopane joIne mane atyaMta duHkha thAya che. paraMtu ApanI nirbhayatA ane pratijJApAlananI daDhatA joIne khUba ja harSa thAya che." - kumArapAle kahyuM : "mahAmaMtrI, mArA zarIre koDha roga nIkaLyo, enI mane ciMtA nathI... paraMtu jyAre prajAne khabara paDaze tyAre jaina dharmane lAMchana lAgaze ! mane e vAtanuM duHkha che. paradharmIo bolazeH juo, rAjAe jaina dharma svIkAryo enuM phaLa to juo ! koDha nIkaLyo koDha ! kumArapAla rAjAnI jema je zaivadharma tyajI jaina dharma svIkAraze ene A ja janamamAM moTAM duHkha sahavAM paDaze. amArA devanI sevAthI koDha vagere rogo nAza pAme che, jyAre jinezvaranI sevAthI rogo na hoya tyAMthI AvIne utpanna thAya che." mATe mahAmaMtrI, ApaNA dharmadviSIone A ghaTanAnI khabara paDe, e pahelAM ja mArA A zarIrane AgamAM homI dauM..." mahAmaMtrIe kahyuM : "mahArAjA, agnisnAna karavAnI koI jarUra nathI. A pRthvInA mAthe Apa rAjA cho tyAM sudhI ja pRthvI saubhAgyavaMtI che. prajA paNa tyAM sudhI ja bhAgyazALI che... Apano deha kImatI che. mahArAjA, dareka vrata-niyamanA apavAda hoya che. ApanA ahiMsA-vratanA paNa apavAdo che. Apa devIne pazuonuM balidAna Apazo topaNa ApanuM vrata tUTavAnuM nathI. AtmarakSA karavA mATe pratijJA-dharmane jato karavo paDe to karI zakAya. zarIra svastha thAya eTale prAyazcitta karIne zuddha thaI zakAya che. devInA ati AgrahathI Apa pazuonuM balidAna..." nA nA, mahAmaMtrI, A tame zuM bolo cho ? huM koI kALe jIvonI hiMsA karIza nahIM ke karAvIza nahIM. A zarIra to bhava-bhave maLe che... nathI maLatuM mAtra mokSadAyaka ahiMsAnuM vrata ! mahAmaMtrI, zarIra to kSaNika che... dayAdharma zAzvata che. zarIra khAtara dharmano tyAga 104 sarvajJa jevA sUrideva WWW.jainelibrary.org . Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahIM ja karuM. meM jinezvaradevanI bhAvathI pUjA karI che, hemacandrasUri jevA gurudevanA caraNe jIvana samarpita karyuM che ane dayAmaya dharmanuM pAlana karyuM che... mAre koI vAta adhUrI rahI nathI. mATe jaldI jAo ane gAma bahAra lAkaDAMnI citA taiyAra karAvo. nahIMtara jo savAra paDI jaze to anartha thaI jaze..." mahAmaMtrIe kahyuM : "mahArAjA, huM alpa samayamAM ja pAcho AvuM chuM..." ema kahIne mahAmaMtrI udayana mahelamAMthI nIkaLIne sIdhA hemacandrasUrinA upAzraye gayA. gurudevane vaMdanA karI ane kumArapAlanI rAtrinI ghaTanA kahI saMbhaLAvI. mahAmaMtrI, rAjAnI dharmadaDhatA gajabanI che. ene baLI maravAnI jarUra nathI. tame eka pyAlAmAM garama pANI lAvo.' mahAmaMtrI turta ja garama pANI lAvyA. gurudeve e pANIne abhimaMtrita karyuM. "mahAmaMtrI, jaldI rAjamahele jAo. A pANI rAjAnA zarIra para chAMTo. eno koDha roga cAlyo jaze. zarIra hatuM evuM sAruM thaI jaze." mahAmaMtrI pANI laIne jhaDapathI rAjamahelamAM gayA. rAjAnA kAnamAM kahyuM : "gurudeve A pANI mokalyuM che.' rAjAnA saMpUrNa zarIra para pANI chAMTyuM... chAMTatAMnI sAthe ja zarIra nirogI banI gayuM ! sUryano udaya thatAM jema aMdhakAra dUra thaI jAya tema ! rAjA atyaMta harSa pAmyo. mahAmaMtrIne kahyuM : "mahAmaMtrI, gurudevanI zakti kharekhara Azcarya pamADe evI che. AvA ugra rogane temaNe palavAramAM maTADI dIdho... pelI duSTa devI para emanI dRSTi paDe eTalI vAra che. dRSTi paDatAM ja e devI zAnta thaI jaze. kharekhara, e mahAnuM gurudevanI mArA upara parama kRpA varase che. jema vAghanA mukhamAMthI haraNa bace tema mRtyunA mukhamAMthI huM bacI gayo chuM." prabhAta thaI gayuM hatuM. mahAmaMtrIne vidAya ApI, kumArapAla snAnAdithI paravArI, gurudevanAM darzana-vaMdana karavA mATe nIkaLyA. gurudevanAM darzana karI teo AnaMdavibhora thaI gayA. aMga-aMge rAjAno koTaroga maTADyo . 105] Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 A MM IM *le ]]> caeel el}} & ae -P2163 ]h eh eles he se sarvajJa jevA sUrideva Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ romAMca thaI Avyo. haiyuM gadgada thaI gayuM. 'bhagavan, Aje mArA para Ape je upakAra karyo che, te upakAre to hada karI nAMkhI che. Ano badalo huM kevI rIte vALI zakIza ? Ape mane je sadbodha ApavAno upakAra karyo che... tenA upara A upakAra kaLaza samAna che. gurudeva ! A badhA mahAn upakArono badalo kevI rIte vALIza? pUnamanA candranI cAMdanIthI ApanA caraNone dhouM ? gozIrSa caMdananA pravAhIthI ApanA caraNo upa2 vilepana karuM ? devalokanA naMdanavananAM puSpo lAvIne ApanA caraNe caDhAvuM ? zuM karuM, prabhu ? jIvanaparyaMta zuM A badhA upakArone mArA mAthe vahyA ja karIza ?' gurudevanA mukha para mIThuM smita ramatuM hatuM. teoe kumArapAlanA mastaka para hAtha mUkIne kahyuM : 'kumArapAla, mArA kahevAthI tuM dezamAM ane paradezamAM ahiMsAdharmano adbhuta prasAra karI rahyo che, te zuM nAnosUno badalo che ? vaLI, meM tArA upara evA kevA upakAra karI nAMkhyA che ke tuM mArI ATalI badhI prazaMsA kare che ! tArA zreSTha puNyathI tArAM kaSTo dUra thayAM che. tArI apUrva dharmazraddhAthI tArAM duHkho dUra thayAM che ! ghora ApattinA samaye teM tAruM ahiMsAvrata sAcavyuM che ! AvI sthitimAM to koI muni paNa kadAca potAnuM vrata nA sAcavI zake ! kumAra ! dAnanI kasoTI daridratAmAM thAya che, parAkramanI kasoTI yuddhamAM thAya che, ane vratanI kasoTI prANasaMkaTa samaye thAya che. teM prANasaMkaTa AvavAM chatAM Arhata dharma choDyo nathI, tethI huM tane 'paramArhata'nuM biruda ApuM chuM.' rAjAnI AMkho harSanA AMsuthI UbharAI gaI.. 'mArA liMgA dhaNI, ApanA jevA mArA parama rakSaka che... huM parama saubhAgyazALI chuM... bhavobhava huM Apano dAsa rahIza, gurudevane praNAma karI rAjA potAnA nivAse gayo. gurudeva...' rAjAno koDharoga maTADyo 107 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 dezasarI baMdhAvyAM! gurudeva hemacandrasUrie kumArapAlane kahyuM H 'rAjan, duniyAnA sarva jIvonuM kalyANa icchanArA jinezvara bhagavaMtonAM derAsaro baMdhAvIne, A manuSyajIvanane saphaLa karavuM joIe. evAM bhavya ane kalAtmaka derAsaro baMdhAvo ke jemane jotAMnI sAthe ja lokone e derAsaromAM javAnI icchA thAya. ane evI nayanaramya mUrtio banAvo, ke je jinamUrtionAM darzana karatAM lokonAM mana Thare, zAnti pAme ane AnaMdita thAya.' evA samaye gurudeve rAjAne upadeza Apyo ke jyAre rAjAne bIjAM koI moTAM kAma karavAnAM na hatAM... gurudeve moTuM kAma batAvI dIdhuM ! rAjAne kAma gamI gayuM ! rAjAe maMdirane banAvanArA zilpIone bolAvyA ane kahyuM : 'tamAre pATaNa zaheranA madhya bhAgamAM eka suMdara derAsara bAMdhavAnuM che ane emAM nemanAtha bhagavAnanI manohara mUrti ghaDIne sthApita karavAnI che.' mukhya zilpIe kahyuM : 'mahArAjA, Apane gamI jAya evuM bhavya ane ramya derAsara bAMdhI ApIzuM.' rAjAe kahyuM : 'mane ja game e nA cAle, mArA gurudevane paNa gama joIe. tame zilpazAstranA niyamo mujaba jo bAMdhazo to ja gurudevane gamaze. tame jANo cho ne ke hemacandrAcArya kevA mahAna jJAnI che !' 'hA jI, ame jINIe chIe e mahAn jJAnI gurudevane. teo zilpazAstramAM paNa pAraMgata che ! teo paNa amane dhanyavAda Ape evuM derAsara bAMdhIzuM !' rAjAe rAjI thaIne e ja vakhate zilpIone hajAro rUpiyAnuM dAna ApI, emane utsAhita karyA. rAjAe vAgbhaTTa maMtrIne derAsara baMdhAvavAnI javAbadArI soMpI. 108 sarvajJa jevA sUrideva Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koSAdhyakSane bolAvIne sUcanA ApI : "derAsaranA bAMdhakAma mATe vAgabhaTTa maMtrI jeTalA rUpiyA jayAre mAge teTalA ApavA.' ane derAsaranuM kAma zarU thaI gayuM. nemanAtha bhagavAnanI so iMca UMcAIvALI mUrti ghaDAvAnuM kAma paNa zarU thaI gayuM ! eka varSamAM derAsara taiyAra thaI gayuM. eka varSamAM mUrti taiyAra thaI gaI. gurudeva hemacandrasUrie derAsaramAM, vidhividhAna sAthe mUrtinI pratiSThA karI. rAjAe e derAsaranuM nAma ApyuM : "tribhuvanapAla caitya'. rAjA kumArapAlanA pitAnuM nAma hatuM tribhuvanapAla ! paheluM derAsara pitAjInI smRtimAM baMdhAvyuM. prajAe pitRbhakta rAjAnI khUba prazaMsA karI. eka divasa rAjAe gurudevane kahyuM : gurudeva, mArA batrIsa dAMtathI meM khUba mAMsAhAra karelo che. ghaNuM pApa kareluM che. prabhu, e pApanuM mane prAyazcitta Apo.' - gurudeve kahyuM : "kumArapAla, pApothI mukta thavAnI tamArI bhAvanA prazaMsanIya che. tame 32 derAsara baMdhAvo...kAraNa ke tame 32 dAMtathI mAMsane cAvyuM che !" rAjAe gurudevanAM caraNomAM mastaka mUkIne kahyuM : tahari gurudeva, Ape ApeluM prAyazcitta huM svIkAruM chuM. 32 derAsara jaldIthI jaldI baMdhAvIza. paraMtu A 32 derAsaro kevAM baMdhAvavAM, e aMge mArgadarzana ApavAnI kRpA Ape karavI paDaze..." gurudeve kahyuM : - be derAsara sapheda paththaranAM banAvavAM joIe. - be derAsara kALA paththaranA banAvavAM joIe. - be derAsara lAla paththaranAM banAvavAM joIe. - derAsaro baMdhAvyAM che 109 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - be derAsara vAdaLI paththaranAM banAvavAM joIe. - soLa derAsara pILA raMganA paththaranAM banAvavAM joIe. A derAsaramAM te-te raMganI covIza tIrthakaronI mUrtio banAvarAvIne sthApita karavI joIe.' rAjAne kyAM vAra lAge evI hatI ? zilpIono kAphalo UtarI paDyo pATaNamAM ! covIza derAsaro bAMdhavAnI jagA nakkI thaI gaI. nakazA taiyAra thaI gayA. khANomAMthI paththaro AvavA lAgyA ane zubha muhUrtamAM kAma zarU thaI gayuM. covIza derAsaromAM covIza tIrthakara bhagavaMtonI mUrtio sthApita thaI gaI. pachI cAra derAsaro zAzvata tIrthakaronAM baMdhAvyAM. paheluM RSabhadevanuM, bIju candrAnananuM, trIjuM vAripheNanuM ane cothuM vardhamAnasvAmInuM. te pachI je cAra derAsaro rAjAe baMdhAvyAM, temAM eka derAsaramAM rohiNIdevInI pratiSThA karI; bIjA derAsaramAM samavasaraNanI racanA karIne bhagavAna mahAvIrasvAmInI cAra dizAmAM cAra mUrtio sthApita karI; trIjA derAsaramAM suMdara azokavRkSanI racanA karI ane cothA derAsaramAM gurudevazrI hemacandrasUrinI caraNapAdukA sthApita karI. A rIte 32 derAsaro banAvIne, kumArapAle pATaNanI zobhA ya vadhArI ane potAnAM pAponuM prAyazcitta paNa pUrNa karyuM. eka divasanI vAta che. gurudevanA caraNo pAse rAjA kumArapAla beThA che. rAjA potAnA aMgata jIvananI vAto kare che. gurudeva zAMtithI sAMbhaLe che. rAjA potAnA rajhaLapATanI vAto karatAM karatAM eka durghaTanAnI vAta kahe che : "prabhu, siddharAjanA bhayathI chupAto-chupAto huM aravallInA pahADomAM pahoMcyo hato. tAraNagirinA DuMgara upara eka ghaTAdAra vRkSanI nIce beTho hato. khUba thAkyo hato, kaMTALelo hato...paraMtu acAnaka, (110) sarvajJa jevA sUrideva Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAM eka dRzya joyuM... ne mAro thAka huM bhUlI gayo. kaMTALo paNa jato rahyo ! vRkSanA polANamAMthI eka uMdara bahAra Avyo. tenA moMDhAmAM cAMdIno sikko hato. teNe eka jagAe e sikko mUkyo ane pAcho daramAM gayo. thoDI ja vAramAM bIjo sikko laIne bahAra Avyo. te sikko paNa pahelAMnA sikkA pAse mUkyo. pharI e daramAM gayo, ne trIjo sikko laIne bahAra Avyo... A rIte e 32 sikkA bahAra laI Avyo. ane nAcavA lAgyo ! mane vicAra Avyo : uMdara A sikkAone zuM karaze ? ene A sikkA koI kAmamAM AvavAnA nathI. jyAre mAre to khUba kAmamAM Ave A sikkA !' mArI daridratAe mane e cAMdInA sikkA laI levA prerita karyo. meM vicAryuM ke A uMda2 da2mAM jAya eTale sikkA laI lauM !' uMdara daramAM gayo. meM sikkA laI lIdhA ! uMdara daramAMthI bahAra Avyo...teNe sikkA nA joyA eTale cAre bAju jovA lAgyo...vRkSanI AsapAsa doDavA lAgyo...pachI, tyAM paDelA eka paththara upara mAthuM pachADavA lAgyo...huM joto rahyo...ne e marI gayo... bhagavaMta, uMdaranA mRtyuthI mArA dilamAM ghaNuM du:kha thayuM. mArA manamAM thayuM ke, 'meM A cAMdInA sikkA nA lIdhA hota to sAruM thAta... paraMtu e rAMDyA pachInuM DahApaNa hatuM...' gurudeva, A pApanuM mane prAyazcitta Apo. gurudeve kahyuM : 'kumArapAla, je jagAe uMdara mRtyu pAmyo hato, e jagAe eka bhavya derAsara baMdhAvavuM joIe. e ja prAyazcitta che.' Aja paNa tAraMgAnA pahADa upara e bhavya derAsara UbheluM che. temAM bhagavAna ajitanAthanI bhavya pratimA birAjamAna che. navaso varSa pachI paNa A derAsara e thAne saMbhaLAvI raheluM che. gujarAtanA mahAmaMtrI hatA udayana mahetA. derAsaro baMdhAvyAM 111 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temanA eka putranuM nAma hatuM vAgbhaTTa. vAgbhaTTa parAkramI hatA, bahAdura yoddhA hatA ane kuzaLa senApati hatA. rAjA kumArapAlane vAgbhaTTa upara ati vizvAsa hato. moTA bhAge to vAgbhaTTa, rAjAnA aMgarakSaka ja banI rahetA hatA. jema udayana maMtrI jinezvaradevanA bhakta hatA, tema vAgbhaTTa paNa jinezvaradevanA bhakta hatA. vAgbhaTTanuM potAnuM baMdhAveluM nAnuM derAsara hatuM. nAjuka ane kalAtmaka maMdiramAM vAgbhaTTe, candrakAMtamaNinI banelI zrI pArzvanAtha bhagavAnanI mUrti sthApita karI hatI. A candrakAMtamaNi, nepALa dezanA rAjAe vAgbhaTTane bheTa mokalyo hato. maMtrIe e maNinI mUrti banAvarAvI hatI ! eka divasa vAgbhaTTe kumA2pAlane kahyuM : 'mahArAjA, jyAre Apane phAve tyAre mArA derAsare padhAravAnI kRpA karo ane bhagavAna pArzvanAthanAM darzana karo !' rAjAe rAjI thaIne kahyuM : 'avazya AvIza, kAle ja AvIza !' bIjA divase devapUjAnAM vizuddha vastra paherIne, pUjAnI sAmagrI sAthe kumArapAla rathamAM besIne vAgbhaTTanI havelIe AvyA. vAgbhaTTa temane derAsaramAM laI gayo. kumArapAle darzana-pUjana karyAM. emane pratimA khUba gamI kaI. be hAthamAM pratimAjIne laIne, kumArapAla pratimAne ekITase jotA rahyA. rAjAne mUrti khUba gamI gaI ! temaNe vAgbhaTTanI sAme joyuM... 'vAgbhaTTa !' 'jI, mahArAjA !' 'A mUrti mane khUba gamI gaI che...' 'jI, mahArAjA !' 'A mUrti tuM mane Apa. huM eka bhavya derAsara baMdhAvIne, e derAsaramAM A mUrtinI pratiSThA karuM !' 'mahArAjA, Apa svIkAra karo A mUrtino. huM rAjI chuM.' sarvajJa jevA sUrideva 112 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. uMdara daramAM gayo. meM sikkA laI lIdhA ! rodi - derAsaro baMdhAvyAM 113) Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAe, te pachI "kumAra-vihAra' nAmanuM bhavya derAsara baMdhAvyuM ane emAM zrI pArzvanAtha bhagavaMtanI mUrtinI pratiSThA gurudeva hemacandrasUrIzvarajInA varada haste karavAmAM AvI. eka divasa rAjAe gurudevane kahyuM : "gurudeva, mane eka vicAra Ave che ke khaMbhAtamAM Apa mane maLyA ane Ape mArI prANarakSA karI hatI. khaMbhAtamAM Ape mane prAraMbhika vrata-niyamo ApyA hatA. enI smRtimAM eka derAsara khaMbhAtamAM baMdhAvuM !" kumArapAla, khaMbhAtamAM "aliMga' nAmano eka mahollo che. tyAMnuM derAsara ati jIrNa thaI gayuM che. jeno jIrNoddhAra karAvavA jevo che." "tahari gurudeva ! e kAma zIgha karAvIza ane e derAsaramAM mUlyavAna ratnanI pratimA sthApita karIza.' vAbhaTTa khaMbhAta AvyA. aliMganA derAsarane joyuM. ati jIrNa derAsarano uddhAra karavAnA badale, navuM ja derAsara banAvavAno nirNaya karyo. mahArAjAne nirNayanI jANa karI. mahArAjAe saMmati ApI. derAsaranuM kAma dhamadhokAra cAlu thayuM. bIjI bAju bhagavAna mahAvIra svAmInI ratnamaya pratimA ghaDAI gaI ! pUjya gurudeva khaMbhAta padhAryA. rAjA kumArapAla paNa vizALa parivAra sAthe khaMbhAta AvI gayA. khUba dhAmadhUmathI pratiSThA thaI gaI. jaina dharmano jayajayakAra thaI gayo. rAjA kumArapAle jeTalAM derAsaro baMdhAvyAM, te derAsaromAM haMmezAM puSpapUjA thAya, te mATe dareka derAsarane eka-eka bagIco bheTa Apyo. e bagIcAonAM je phUlo thatAM e phUlo jinezvara bhagavAnanI pUjAmAM ' vAparavAmAM AvatAM. kumArapAle potAnA tAbAnA aDhAre dezomAM devavimAna jevAM ramaNIya ane bhavya derAsaro baMdhAvIne jaina dharmano khUba phelAvo karyo. (114 sarvajJa jevA sUrideva Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 17 AkAzamA zvamAM maMtrI vAgabhaTTanA nAnAbhAI AdmabhaTTa. rAjA kumArapAlane jeTaluM mAna vALubhaTTa mATe teTaluM ja mAna AdmabhaTTa mATe ! AdmabhaTTa lATadezanA (bharucathI sUrata sudhIno pradeza) daMDanAyaka hatA. lATadezanI prajAnI sAra-saMbhALa rAkhavAnI javAbadArI daMDanAyaka AdmabhaTTanI hatI. teo moTA bhAge pATaNamAM rahetA hatA. tAjetaramAM ja mahAmaMtrI udayanano svargavAsa thaI gayo hato. pitAnA avasAnathI baMne putro vAgabhaTTa ane AmrabhaTTa du:khI hatA. e arasAmAM bharUcathI keTalAka bhAvika zrAvako pATaNa AvyA ane daMDanAyaka AmrabhaTTane maLIne kahyuM : bharucanuM "samaDI-vihAra' nAmanuM derAsara ke jemAM zrI munisuvratasvAmI birAje che, te jIrNa thaI gayuM che. teno uddhAra karavo ati Avazyaka che." AdmabhaTTe kahyuM : "mahAnubhAvo, e derAsarano jIrNoddhAra vahelAmAM vahelI take karavAmAM Avaze !" daMDanAyakanA AzvAsanathI khuza thaIne zrAvako pAchA bharuca gayA. AdmabhaTTe moTAbhAI vAgbhaTTane vAta karI : "moTAbhAI, pitAjInI icchA hatI "samaDI-vihAra'no jIrNoddhAra karAvavAnI. zatruMjaya girirAja uparanA bhagavAna AdinAtha derAsarano jIrNoddhAra Ape karAvIne, pitAjInI eka icchA Ape pUrI karI. "samaDIvihAra'no jIrNoddhAra karAvavAnI IcchA pUrNa karavAnI mane AjJA Apo.' moTAbhAIe nAnAbhAIne rajA ApI. rAjA kumArapAle paNa rajA ApI. AmrabhaTTane khUba AnaMda thayo. teo potAnI dharmapatnI sAthe bharuca AvyA. bharucamAM temaNe nivAsa karyo. zilpIone bolAvIne - AkAzamArge bharUcamAM 4 115) Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahyuM : "A maMdira toDIne, pharIthI e ja jagAe navuM bhavya derAsara banAvavAnuM che. jema bane tema jaldI kAmano prAraMbha karo.' derAsarano pAyo khodAvA lAgyo. majUro e UMDe sudhI pAyo khodyo. tyAM eka Aphata AvI paDI. bharucanI kSetradevI narmadA roSe bharANI. adazya rahIne ghogharA avAje bolI : "tame ATalo UMDo pAyo khodIne mAruM apamAna karyuM che. mATe A pAyAmAM tamane badhAne dATI daIza." majUro A adazya avAja sAMbhaLIne gabharAI gayA. e loko kaMI vicAre, te pahelAM daivI zaktithI badhA majUro e khADAmAM pheMkAI gayA. AkhA bharUca zaheramAM A durghaTanAnI khabara paDI. sarvatra hAhAkAra vyApI gayo. hajAro strI-puruSo doDI AvyAM. pAyAnA UMDA khADAmAM majUrone daTAyelA joyA. sau vicAravA lAgyA : "A majUrone kevI rIte bahAra kADhavA ?' tyAM AdmabhaTTa temanI patnI sAthe doDI AvyA. tyAM UbhelA mukhya zilpI pAsethI badhI vigata jANI. temaNe gaMbhIratAthI vicAra karyo : daivI zakti sAme laDavAno koI artha nathI. narmadAdevIne rIjhavIne kAma kaDhAvI levuM joIe.' je khADAmAM majUro daTAyelA hatA, te khADAnA kinAre UbhA rahI, temaNe moTA avAje bolIne pratijJA karI. "jyAM sudhI mArA nirdoSa majUro A khADAmAMthI jIvatA bahAra nahIM nIkaLe tyAM sudhI mAre anna ane pANIno tyAga che. tyAM sudhI huM A jagAe paramAtmAnA dhyAnamAM sthira Ubho rahIza. ahIMthI eka pagaluM paNa nahIM bharuM." AmrabhaTTanI A ghoSaNA sAMbhaLIne, emanAM patnIe paNa e ja pramANe pratijJA karI ane patinI pAse teo paNa dhyAnastha banI gayAM. bharucanI prajA, A baMnenI apAra karuNA joIne ane kaThora pratijJA sAMbhaLIne diMga thaI gaI. lokonA ToLeToLAM tyAM AvavA lAgyAM. (116 % sarvajJa jevA sUrideva Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenuM mana harahaMmeza dharmadhyAnamAM lIna rahe che, e mahAtmAnA caraNe devo paNa potAnAM mastaka namAve che ! evuM ja thayuM ! AmrabhaTTa ane emanAM patnInA dharmadhyAnanA prabhAvathI devI narmadAne tyAM AvavuM paDyuM. te pragaTa thaIne bolI : 'hai daMDanAyaka, jo tAre A maMdiranuM navanirmANa karAvavAnuM hoya ane tArA majUrone jIvatA jovA hoya to mane batrIsalakSaNA strIpuruSanuM balidAna Apa.' AprabhaTTa ane emanAM patnIe dhyAna pUrNa karyuM. AmrabhaTTe temanAM patnIne kahyuM : 'priya, devI balidAna mAge che. eka daMpatInuM ene balidAna joIe che !' patnIe pUchyuM : hAtha, balidAna ApavAthI badhA majUro UgarI jaze kharA ?' 'hA, devIe vacana ApyuM che. tene balidAna maLaze to e badhA majUrone jIvatA bahAra AvavA deze ane maMdiranuM navanirmANa thavA deze.' 'to pachI Apa zuM vicAro cho ?' patnIe pUchyuM. 'tuM taiyAra ho to ApaNuM ja balidAna ApIe.' 'prANanAtha, huM paNa e ja icchuM chuM. jinamaMdiranA navanirmANa mATe ane anekonI jiMdagIo bacAvavA mATe ApaNuM jIvana khapamAM AvatuM hoya to enA jevuM rUDuM mota bIjuM kayuM hoI zake ?' patnInuM sattva ane zahIdInI taiyArI joI AmrabhaTTanA rome-roma vikasita thaI gayA. AMkho harSanAM AMsuothI bharAI gaI. pati-patnI baMne khADAmAM kUdI paDavA taiyAra thayA, tyAM rAjapuruSoe temane rokyA ane kahyuM : 'daMDanAyakajI, Apa balidAna na Apo. ame Apane A rIte maravA nahIM daIe. ApanA badale ame bIjA koI daMpatInuM balidAna ApIzuM.' 'nA, nA, e nahIM bane. balidAna amAre ja ApavAnuM che. AkAzamArge bharucamAM 117 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khADAmAM paDelA majUrone ugAravAnI javAbadArI mArI che. amArA badale bIjA koInuMya balidAna nA ApI zakAya. pati-patnIe zrI navakAramaMtranuM smaraNa karyuM ane khADAmAM eka sAthe kUdI paDyAM. - tyAM UbhelAM seMkaDo strI-puruSo dhrusake dhrusake rovA lAgyAM. strIo cIsa pADI UThI. paraMtu thoDI vAramAM ja eka camatkAra thayo. eka divya avAja saMbhaLAyo : "nagaravAsIo, huM devI narmadA boluM chuM. AdmabhaTTa ane emanAM patnIno manuSya-prema ane prabhubhakti joIne huM prasanna thaI chuM. mATe temane tathA temanA badhA majUrone navuM jIvana ApuM chuM. teo badhA ja khADAmAMthI jIvatA bahAra Avaze.' ane kharekhara AprabhaTTa, emanAM patnI ane majUro khADAmAMthI bahAra AvavA lAgyA ! badhAM sArAM hatAM ane sahunA mukha upara prasannatA hatI. nagarajanoe harSanI kikiyArIo karI. jaina dharmano jayanAda karyo ane mahotsavanAM maMDANa karyA. daMDanAyaka AjhabhaTTe devIne uttama phaLa-naivedya caDhAvIne khuza karI. derAsaranuM kAma jhaDapathI cAluM thayuM. seMkaDo kArIgaro ane hajAro majUro kAme lAgI gayA. daMDanAyaka te saune sAruM khAvA-pIvAnuM ApavA lAgyA. badhI sagavaDatAo ApavA lAgyA. ane hajAro rUpiyA ApavA lAgyA. derAsaranuM kAma pUruM thavA AvyuM eTale daMDanAyake pATaNa jaIne pUjya gurudevane vinaMtI karI : "gurudeva, gurjarezvaranI sAthe Apa bharUca padhAro ane navA baMdhAyelA derAsaramAM bhagavAna munisuvratasvAmInI pratiSThA karo." AcAryadeva, rAjA kumArapAla ane hajAro strI-puruSonA saMgha sAthe bharUca tarapha prayANa karyuM. gAme-gAmanA jaino saMghamAM joDAvA lAgyA. (118 % sarvajJa jevA sUrideva Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharucamAM samaDI-vihArano jIrNoddhAra thayo che... ane e nUtana derAsaramAM bhagavAna munisuvratasvAmInI pratiSThA karAvavA AcAryadeva ane mahArAjA kumArapAla saMgha sAthe bharuca jaI rahyA che !" AkhA gujarAtamAM vAyuvege A vAta prasarI gaI. bharucamAM prabhu-pratiSThAmAM utsava-mahotsava maMDANA. zubha divase AcAryadave pratiSThA karAvI. maMdiranA zikhara upara sonAno kaLaza caDhAvIne AmrabhaTTa, vAjiMtronA nAda sAthe nAcavA lAgyA. teo apUrva harSathI nRtya karavA lAgyA. maMdiranA zikhara uparathI AmrabhaTTe sonAnA ane cAMdInA sikkAo varasAvyA. suMdara vastro varasAvyAM. motI ane ratno varasAvyAM ! rAjA kumArapAle AdmabhaTTane kahyuM : "abaDa, have nIce Ava ane bhagavAnanI AratI kara." aMbaDa nIce Avyo. maMdiranA dvAre UbhelA dvArapAlone ghoDAo bheTa ApyA. rAjAnI sAthe temaNe maMdiramAM praveza karyo. - pahelI AratI rAjA kumArapAle utArI. - bIjI AratI AmrabhaTTa utArI. - trIjI AratI AmrabhaTTanI mAtAe utArI. - cothI AratI bahenoe ane putroe utArI. - pAMcamI AratI sakala saMghe utArI. AprabhaTTa, kumArapAlanI sAthe maMdiramAMthI bahAra AvyA. yAcakonAM moTAM ToLAM UmaTelAM hatAM. AmrabhaTTe dAna ApavA mAMDyuM. jyAre badhA ja sikkAo khalAsa thaI gayA tyAre AmrabhaTTe potAnA zarIra uparathI alaMkAro utArIne ApavA mAMDyA. kumArapAle AprabhaTTano hAtha pakaDI lIdho ! AmrabhaTTe rAjA sAme joIne pUchyuM : mane kema roko cho mArA nAtha ?' | AkAzamArge bharUcamAM ru 119) Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryadeva ane ziSya yazazcaMdra alpa samayamAM ja bharuca jaI pahoMcyA. vAta (128) sarvajJa jevA sUri Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAe kahyuM : 'jyAre A AbhUSaNo apAI jaze tyAre kadAca tuM tAruM mAthuM paNa dAnamAM daI de ! dAnazUrA mANaso zuM nathI ApatA ? mATe meM tane rokyo ! mAre tArI ghaNI jarUra che, aMbaDa !' mahArAja kumArapAla, AmrabhaTTane 'aMbaDa' kahIne bolAvatA. gharamAM paNa sahu koI 'aMbaDa' nAmathI ja bolAvatA. stavana, caityavaMdana vagere dharmakriyAo pUrNa thayA pachI, sahu derAsaranA raMgamaMDapamAM AvyA. AcAryadeve AmrabhaTTane kahyuM : 'A pRthvI para tamArA jevA puruSo janma le che tyAre kaliyuga satayuga banI jAya che. tame sukAI gayelA dAnadharmanA jharaNAne vahetuM karI dIdhuM ! e jharaNuM AkhI pRthvI para vahetuM raho ! AvAM bhavya sukRta karatA raho !' AcAryadeve AmrabhaTTane AzIrvAda ApyA. rAjA kumArapAla AmrabhaTTane bheTI paDyA. lokoe AcAryadevano jayajayakAra karI dIdho. gurudeva ane kumArapAla vagere pATaNa pahoMcI gayA. guradeva pATaNa pahoMcyA ane bharucamAM AmrabhaTTa mAMdagImAM sapaDAyA... .bhayaMkara mAMdagImAM paDI gayA. - - snehI-svajano ane rAjapuruSo gabharAI gayA. vaidoe uttama auSadhothI upacAra karyA, paNa sAruM nA thayuM. mAMtrikoe maMtra-prayogo karyA, paNa sAruM nA thayuM. snehIjanoe tIrthayAtrAnI bAdhAo karI, vRddha strIoe gotradevInI bAdhAo karI, pUjArIoe DAkaNa-zAkaNone bali-bAkaLAo ApyA, chatAM daMDanAyakane sAruM thayuM nahIM. daMDanAyakanAM vRddha mAtAe devI padmAvatInI ArAdhanA karI. devI padmAvatI pragaTa thapAM. temaNe kahyuM : AkAzamArge bharucamAM 121 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'gurudeva hemacandrasUri ja sAruM karI zake ema che. A prabaLa daivI upadrava che. tene gurudeva ja zAnta karI zakaze.' devI adazya thaI gaI. mAtAe be puruSone pATaNa mokalyA. temaNe pUjya gurudevane badhI vAta karI. gurudeve gaMbhIra vicAra karIne, bharuca javAnuM nakkI karyuM. AcAryadeve, potAnA ziSya yazazcaMdrane sAthe laI AkAzamArge prayANa karyuM. alpa samayamAM ja teo bharuca jaI pahoMcyA. sIdhA teo AmrabhaTTanI havelIe gayA. AmrabhaTTa bebhAna paDelA hatA. mAtA padmAvatIe AcAryadevanuM svAgata karyuM. teone pATa upa2 birAjamAna karyA. AcAryadeva dhyAnastha thayA. teoe yogabaLathI jANI lIdhuM ke 'A daivI upadrava che'. dhyAna pUrNa karIne teoe yazazcandrane kahyuM : 'A badho upadrava vyaMtara devIono che. te mithyArdaSTi che. daMDanAyake A derAsara baMdhAvyuM, tethI A devIo roSe bharANI che.' yazazcaMdra maMtravidyAmAM pAraMgata hatA. teo gurudevanI vAta samajI gayA. temaNe AmrabhaTTanI mAtAne kahyuM : 'madhyarAtrinA samaye phaLa, puSpa, naivedya Adi bali ApIne koI dhIra-vIra puruSane amArI pAse upAzraye mokalajo. ame atyAre upAzraye jaIe chIe.' AmrabhaTTanAM mAtAe hA pADI. gurudeva upAzraye padhAryA. madhyarAtrinA samaye sUcanA mujaba balino thALa laIne eka puruSa upAzraye AvI gayo. gurudeve yazazcaMdrane kahyuM : 'ApaNe ahIMthI sIdhA saiMdhavI devInA maMdira tarapha javAnuM che.' mArgamAM zuM zuM karavAnuM che, te yazazcaMdrane samajAvI dIdhuM. yazazcaMdre pelA mANasane, ke jenuM nAma raNamala hatuM, tene kahyuM : sarvajJa jevA sUrideva 122 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArI pAse ja cAlaje. jarAya gabharAyA vinA cAlaje.' 'mahArAja, tame kahezo to kALiyA bhUta sAthe laDIza ! huM rAkSasathI ya Darato nathI !' raNamale potAnI lAMbI mUcho upara hAtha pheravyo. yazazcaMdranA mukha para smita ramI gayuM. nagaranA killAno daravAjo Avyo. cokIdAre gurudevane joyA. te gurudevanAM pagamAM paDyo. yazazcaMdre izArAthI daravAjo kholavA kahyuM. cokIdAre daravAjAnI bArI kholI. traNe jaNA bahAra nIkaLI gayA. cokIdAre bArI baMdha karI. bahAra nIkaLatAM ja yazazcaMdre eka bhayAnaka dRzya joyuM. AkAzamArge bharucamAM 123 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ThAkaNInaeN vaza karI cakalAonuM ToLuM ane ati karkaza avAja ! gurudeva Adi traNene e ToLAe gherI lI. turta ja yazazcaMdra munie raNamalane kahyuM : bali-bAkaLA uchALa !" raNamale bali-bAkaLA AkAzamAM be mukI bharIne uchALyA...cakalAonuM coLuM adazya thaI gayuM. AgaLa cAlyA. thoDuMka cAlyA ane hUka...hUka karatA pILA moDhAvALA vAMdarAonuM ToLuM sAme maLyuM ! vAMdarAo gherI vaLe e pahelAM ja yazazcaMdra raNamalane kahyuM : "raNamala, mArA hAthamAM cokhA Apa." raNamale cokhA ApyA. yazazcaMdra e cokhAne maMtrAthI maMtarIne vAMdarAo upara pheMkyA. vAMdarAo adazya thaI gayA. have teo seMdhavI devInA maMdira tarapha jhaDapathI cAlyA. maMdira thoDuMka ja dUra hatuM, tyAM moTA yamarAja jevA bilADAonuM jaMgI ToLuM sAme AvatuM joyuM. yazacaMdra raNamalane kahyuM : "raNamala, lAla raMganAM phUlo, A bilADAo sAme pheMka !' raNamale pheMkyAM... ne bilADAo jANe havAmAM ogaLI gayA ! devInA maMdiranI sAme AvIne traNe UbhA rahyA. AcAryadeve devInA maMdiranA toraNa AgaLa UbhA rahI sUrimaMtra'nuM dhyAna karyuM. yazazcaMdra muni bolyA : "he devI, moTA moTA asuro jemanA paganI raja potAnA mAthe caDhAve che te A hemacasUrino AdarasatkAra kara. tArA mahAna puNyano udaya che, ke AvA lokottara puruSa tArA atithi banyA che. !" tyAM adazya rahelI devInuM aTTahAsya saMbhaLAyuM. dharatI dhrUjI UThI. maMdira dhaNadhaNI UThyuM. paraMtu guru-ziSyanuM rUMvADuMya nA pharakyuM. raNamala paNa aDIkhama Ubho hato. devI pragaTa thaI. raudra-bhayaMkara rUpa karyuM. lAMbI lAMbI jIbha kADhI, AcAryadivanI samakSa cALA karavA lAgI. (1244 sarvajJa jevA sUrideva) WWW.jainelibrary.org Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMdhavI devI bhayabhIta thaIne UchaLI UchaLIne sIdhI AcAryadevanA pagamAM paDI. DAkaNone vaza karI 125) Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryadava to dhyAnamAM lIna hatA. paraMtu yazazcaMdra munie trADa pADIne devIne kahyuM: "he duSTa devI, tuM mArA gurudevanuM apamAna kare che? mArI zaktinI zuM tane khabara nathI? huM tane zAntithI samajAvuM chuM eTale tuM A badhA cALA kare che? zuM tuM amane DarAve che? to have joI le mAro camatkAra..." yazazcaMdra munie be paga pahoLA karyA. be hAtha kamara upara TekaLyA. ane moDhethI moTo huM.. huM... huM...karato huMkAro karyo. AkhuM maMdira dhrujavA lAgyuM. bIjo huMkAre karyo ane maMdiramAM rahelI badhI devIo taMbhita thaI gaI. jANe citramAM cItarelI nA hoya ! munie trIjo huMkAro karyo...karatAMnI sAthe ja seMdhavI devI bhayabhIta thaIne UchaLI uchaLIne sIdhI AcAryadevanA pagamAM paDI. tharathara dhrUjatI devI be hAtha joDIne AjIjI karavA lAgI : "huM ApanAM caraNonI dAsI chuM. Apa kaho te karavA taiyAra chuM..." yazazcaMdra munie kahyuM : "tArI je devIoe AprabhaTTane saMmohita karyA che, te devIothI AmrabhaTTane mukta kara ane sUridevanI sevA kara." seMdhavI devI bolI : "munirAja, e devImoe AprabhaTTanA zarIranA aMdarathI seMkaDo TukaDA karI nAMkhyA che. have choDavAno zo artha che? choDAvyA pachI paNa AbhaTTa jIvaze nahIM." munirAje kahyuM : "devI, A tArI cAlabAjI che. paraMtu huM tArI cAlabAjI jANuM chuM. jyAM sudhI AprabhaTTa tArI devIonA sakaMjAmAMthI mukta nahIM thAya tyAM sudhI tuM ahIMthI chUTI nahIM zake.' seMdhavI devI gabharAI gaI. jANe ke loDhAnI sAMkaLothI baMdhAI gaI hoya... ane koI ene karavatathI kApatuM hoya, tevI ghora vedanAthI cIso pADavA lAgI. tyAM yazacaMdra siMhanAda karyo. dharatI dhrUjI UThI. AkhuM bharuca jAgI gayuM... "zuM thayuM? zuM thayuM ?" bolatA loko gharanI bahAra nIkaLI 126 % sana jevA riTela Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvyA. sahu gabharAI gayA. AdmabhaTTane vaLagelI zAkaNo paNa DarI gaI. te badhI doDIne seMdhavI devInI pAse AvI.. tyAM AvatAM ja yazazcaDhe te badhI DAkaNone maMtrazaktithI bAMdhI lIdhI. tyAMthI jarAya khasI na zake, e rIte jamIna sAthe coTADI dIdhI. yazazcaMdre kahyuM: 're duo, tame AjhabhaTTane satAvavAnuM baMdha karo, nahIMtara huM tamane choDIza nahIM.' DANonA zarIramAM ekasAthe hajAra-hajAra bhAlA bhokAtA hoya, tevI ghora vedanA thavA lAgI. temanI AMkho bhayathI vyAkuLa thaI gaI. yazazcaMdranA bhayathI tharathara kaMpavA lAgI. yazazcaMdra garjanA karatAM pUchyuM : "bolo DAkaNo, zuM vicAra che tamAro? AdmabhaTTane mukta karavA che ke nahIM ?'. rotI-kakaLatI DAkaNoe kahyuM : "he munirAja, mane kSamA karo. ame tamArA bhakta AmabhaTTane choDI daIe chIe. paraMtu pahelAM amane mukta karo...' "nA re nA, tame mane chetarI nA zako. tamArA jevI DAkaNo para huM vizvAsa nA karuM. pahelAM AdmabhaTTane mukta karo. tamane ATaluM duHkha thAya che to AdmabhaTTane keTaluM duHkha thatuM haze ? haju mAnI o...nahIMtara narakanI vedanA ahIM ja sahevI paDaze...jamIna para mAthAM pachADI-pachADIne marI jazo." "munivara, amArI vedanAno pAra nathI...have ame AdmabhaTTane mukta karIe chIe. A AcAryadevanuM zaraNa laIe chIe.. kRpA karIne amane mukta karo." are DAkaNo, tamAre AvA paropakArI puruSanuM rakSaNa karavuM joIe ke bhakSaNa ? tame jaina dharmanA dayAdharmane mAno. A gurudevanI sevA karo...jAo, tamane mukta karuM chuM." badhI devIo AcAryadevanA page paDI. seMdhavI devI paNa AcAryadevanA page paDI. jaina dharmane svIkAryo. badhI devIo pota-potAnA sthAne cAlI gaI...ke turta AdmabhaTTa | DAkaNone vaza karI ra127) Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAnamAM AvyA. temanI badhI ja vedanA zAnta thaI gaI. yazazcaMdra raNamalane kahyuM : "raNamala, have badhAM ja phaLa ane naivedya seMdhavI devIne dharAvI de ! pachI ApaNe upAzraye jaIe." raNamale devInI AgaLa thALa mUkI dIdho. AcAryadeva, yazazcaMdra muni ane raNamala traNe kSemakuzaLa upAzraya pAchA AvyA. raNamale yazazcaMdrane kahyuM : "gurudeva, mane tamAro ziSya banAvo.. ne AvI maMtra-vidyAo mane Apo...ke huM paNa AvAM paropakAranAM kAma karI zaku !" gurudeve tene AzIrvAda ApyA. te potAnA ghera gayo. AdmabhaTTa potAnI mAtA ane patnI sAthe, savAre AcAryadevanI pAse AvyA. vaMdanA karI. AdmabhaTTa to gurudevanA khoLAmAM mastaka mUkI dhrusake dhrusake raDI paDyA. AmrabhaTTanA mastake hAtha pheravatAM gurudeve kahyuM : "abaDa, zAnta thA. AvuM badhuM to cAlyA kare. daivI upadrava zAMta thaI gayo che." 'gurudeva, mArA mATe Apane pATaNathI ahIM sudhI doDavuM paDyuM... Apane meM kaTalI badhI takalIpha ApI ? mane duHkha A vAtanuM che." "aMbaDa, huM tArI khAtara nathI Avyo. tuM udayana mahAmaMtrIno putra che, mATe nathI Avyo...huM Avyo chuM jinazAsananA eka subhaTanI rakSA mATe ! tuM mArA jinazAsanano ajoDa yoddho che ! duniyAmAM jinazAsanano vijayadhvaja pharakAvanAra che...aneka jIvone abhayadAna ApanAra che. mATe huM AkAzamArge ahIM Avyo chuM. have ahIMthI padayAtrA karIne pAcho pATaNa jaIza." AmrabhaTTanAM vayovRddha mAtA padmAvatIe kahyuM : "gurudeva, tame mArA parivAra para parama upakAra karyo che. jamarAja pAsethI mane mAro putra pAcho lAvIne Apyo che...bhavobhava huM tamAro upakAra nahIM bhUluM.' AcAryadeve kahyuM : "mAtAjI, huM tamAro upakAra nathI bhUlyo ! tamArI godamAM besADIne tame yaMgadevane hetathI khavaDAveluM che...vatsalyanuM amRta pivaDAveluM che. e divaso mane Aje paNa yAda che. mahAmaMtrI 128 sarvajJa jevA sUrideva. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udayanane huM pitAtulya mAnato hato.' sarvajJa jevA sUridevanA mukhethI A zabdo sAMbhaLIne AmrabhaTTa ane emanAM patnI gadagada thaI gayAM. mAtA padmAvatIe AcAryadevanAM ovAraNAM lIdhAM. AcAryadeve kahyuM : "mAtAjI, ame Aje ne atyAre ja pATaNa tarapha prasthAna karIzuM. have tame sahu nizcita rahejo. bhagavAna munisuvratasvAmI tamArI rakSA karo." rAjA kumArapAlane khabara na hatI ke AcAryadeva vihAra karIne zA mATe ane kyAM gayA che ! jayAre AcAryadeva pATaNa padhAryA, tyAre kumArapAla vaMdana karavA mATe upAzraye AvyA. vaMdana karIne pUchyuM : 'gurudeva, acAnaka ja vihAra karI gayA hatA ? mane jANa paNa nA karI ?' bharucathI saMdezo Avyo mAtA padmAvatIno ! AmrabhaTTane daivI upadrava thayo hato. turta ja pahoMcavuM paDe ema hatuM. eTale AkAza mA, bharuca javuM paDyuM !" pahelethI chelle sudhI badhI vAta rAjAne karI. kumArapAlanA Azcaryano pAra na rahyo. rAjAe yazazcaMdra muninAM darzana karyA...dhArI-dhArIne e maMtrasiddha munivarane joyAM. rAjAno gurudeva pratyeno bhaktibhAva hajAragaNo vadhI gayo. AvA gurudevanI chatrachAyAmAM rAjA ane prajA niya ane nizcita rahe, emAM Azcarya zAnuM? kumArapAle gurudevanI bhAvapUrNa prazaMsA karI. AmrabhaTTanA bhAI vAgabhaTTa paNa bhAvavibhora banI gurudevanA caraNomAM ALoTI paDyA. AcAryadevanI kIrtine cAra cAMda lAgI gayA ! * , DAkaNone vaza karI DA karI. ksa [ 1 29 129) Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja 19 'kaKE mA zazIDha bhaviSyavANI gurudeva hemacandrasUri rAjA kumArapAlane kahe che : rAjanuM, zatruMjaya tIrthanuM dhyAna karavAthI hajAro varSonAM pApa nAza pAme che. e tIrthanI yAtrA karavAnI pratijJA levAthI lAkho varSonAM pApa bALI jAya che. e tIrtha tarapha prayANa karavAthI karoDo varSonAM pApa dhovAI jAya che. e tIrthakSetramAM pravezatAM AtmA nirmaLa banI jAya che. he paramAta, e tIrthakSetramAM birAjatI prabhupratimAnAM darzana-pUjana ane stavana karavAthI deva banavAnuM puNya-karma baMdhAya che ane bhaktibhAva jo tIvra banI jAya to badhAM karmo nAza pAmI jAya ane AtmAnI mukti thaI jAya ! mATe tIrthayAtrA karavI joIe. sarva dharmakAryomAM tIrthayAtrA, zreSTha dharmakArya che !' rAjAe pUchyuM : "gurudeva, tIrthayAtrA zreSTha dharmakArya zAthI ?' gurudeve kahyuM : "kumArapAla, tIrthayAtrAmAM bIjAM badhAM ja zubha kAryo samAI jAya che ! tIrthayAtrAmAM manuSya... - dAna Ape che, zIla Ape che, - tapa kare che ne zubha vicAro kare che, - asatya bolato nathI, corI karato nathI, - page cAle che ne dayA pALe che ! mATe tane kahuM chuM ke tIrthayAtrA zreSTha dharmakArya che. AvuM dharmakArya karavuM joIe ane karAvavuM joIe. eTale ke hajAro strI-puruSone sAthe laI jaIne temane tIrthayAtrA karAvavI joIe ! rAjAnA manamAM tIrthayAtrA karavAnI bhAvanA jAgI. temaNe gurudevane pUchyuM : gurudeva, evI tIrthayAtrAmAM Apa paNa sAthe padhArazone ? e kALe je yogya haze te pramANe karIzuM ! mArI paNa bhAvanA tIrthayAtrA karavAnI che ja." 130) sarvajJa jevA sUrideva Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'to pachI gurudeva, yAtrA-prayANano zubha divasa, zubha muhUrta mane Apo. e divase ApaNe ahIMthI prayANa karIzuM.' 'rAja, A tIrthayAtrAmAM sAthe AvavA mATe gujarAtamAM vicaratA jainAcAryone AmaMtraNa ApavAM joIe. tamArA mitra rAjAone ane AjJAMkita rAjAone paNa AmaMtraNa mokalavAM joIe. pATaNanA ane anya zaheronA mukhya mukhya zreSThIone bolAvavA joIe. rAjyamAM DhaMDhero pheravavo joIe ke je koI strI-puruSane zatruMjaya tIrthanI yAtrA mATe AvavAnI bhAvanA hoya te sarvene mahArAjA kumArapAlanuM bhAvabharyuM AmaMtraNa che.' rAjAe AmaMtraNo pAThavyAM. rAjAe rAjyabharamAM DhaMDhero pheravyo. pATaNamAM jinabhaktinA mahotsava maMDANA. sAdharmikone bhojana mATe AmaMtraNa pAThavyAM. jelomAMthI kedIone mukta karI devAmAM AvyA. vAgbhaTTa maMtrIne ane AmrabhaTTa maMtrIne, saMdhayAtrAnI saMpUrNa javAbadArI ApavAmAM AvI. seMkaDo ratha ane pAlakhIo zaNagAravAmAM AvI. hajAro hAthI ane ghoDAo zaNagAravAmAM AvyA. jema jema yAtrAnA prayANano divasa najIka Avato gayo tema tema prajAjanonAM ane rAjaparivAranAM haiyAM hele caDyAM ! cAre bAju ullAsanuM vAtAvaraNa sarjAyuM. sarvatra hemacandrasUri ane kumArapAlanA guNagAna thavA lAgyA. AmaMtraNa maLatAM, rAjAo AvyA. AmaMtraNa maLatAM zreSThIo AvyA. - zrImaMto AvyA ane garIbo AvyA. puruSo AvyA. strIo AvI, bALako AvyAM ! pATaNamAM mAnava-maherAmaNa UbharANo ! sacoTa bhaviSyavANI 131 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raMgamAM bhaMga paDyo. guptacaroe AvIne mahArAjA kumArapAlane kahyuM : "mahArAjA, rAjA karNa vizALa sainya laIne gujarAta tarapha dhasI Ave che. traNa divasamAM e pATaNamAM sImADe pahoMcI zake !" - kumArapAlane rAjA karNano bhaya na hato. AvA so karNa Ave.. to ya kumArapAla pahoMcI vaLe evA hatA, paraMtu emane ciMtA thaI tIrthayAtrAnI ! rAjA karNI, kumArapAlanI gerahAjarIno lAbha uThAvI levA ja A AkramaNa yojanA banAvI hatI. karNa parAkramI rAjA hato. enI pAse zUravIra yauddhAo hatA. hajAro hAthI-ghoDA hatA. kumArapAle gurudevanuM mArgadarzana levAno nirNaya karyo. jo e karNa sAthe yuddha karavA jAya to tIrthayAtrA baMdha rAkhavI paDe. tIrthayAtrA karavA jAya to rAjA karNa gujarAta jItI le ! kumArapAla upAzraye pahoMcyA. vAgabhaTTa maMtrI sAthe hatA. gurudevane vaMdanA karI, kahyuM : "gurudeva, ApanI sAthe mAre ekAMtamAM mahattvanI vAta karavI che.' upAzrayamAM eka khaMDamAM baMne gayA. kumArapAle kahyuM : "gurudeva, guptacaro hamaNAM samAcAra lAvyA che ke rAjA karNadeva gujarAta para caDhI Ave che. be-traNa divasamAM ja e pATaNanA daravAjA khaTakhaTAvaze. jo ApaNe AvatI kAle ahIMthI tIrthayAtrA mATe prayANa karI jaIe to e rAjA mArA rAjyane dhamaroLI nAMkhaze. jo enI sAme yuddha karavA jAuM to yuddha laMbAze... kAraNa ke ekabe divasamAM jItI zakAya evo A rAjA nathI. uttara taraphanA rAjayano e rAjA che. parAkramI che. jo yuddha laMbAya to tIrthayAtrA baMdha rAkhavI paDe...to bahArathI rAjAo ane prajAjanone nirAza thaIne pAchA javuM paDe.. gurudeva, kevuM vipna AvI paDyuM ? mArA zubha manorathanA mahela para jANe vIjaLI paDI...' 132 sarvajJa jevA sUrideva Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurudeva AMkho baMdha karIne sAMbhaLI rahyA hatA. kumArapAla bolI rahyA hatA. gurudeva, mArA karatAM to A vAgyabhaTTa jevA zreSThIo vadhu puNyazALI che ke teo sukhapUrvaka saMgha laIne tIrthayAtrA karI zake che... karAvI zake che... saMghapati banI zake che ! huM abhAgI chuM gurudeva, mArA zubha manorathanuM kumaLuM vRkSa durbhAgye bALI nAMkhyuM.' kumArapAlanI AMkhomAM AMsu dhasI AvyAM. gurudeve AMkho kholI. rAjA sAme joyuM. guru-ziSyanI dRSTi maLI. gurudeva bolyA, kumArapAla, svastha bano. dhIra bano. tIrthayAtrAnA prayANanuM muhUrta bAra prahara pachI che. (eka praharanA traNa kalAka) e muhUrta saMgha prayANa karaze ja. ane e pahelAM AveluM vipnanuM vAdaLa vikherAI jaze !" - kumArapAle rUmAlathI AMkho lUchI nAMkhI. temane gurudeva para apAra zraddhA hatI ! gurudevanAM vacano sAMbhaLIne temane Azcarya thayuM! zoka dUra thaI gayo. dvidhA nAza pAmI gaI ! nirAzA nAsI gaI ! paraMtu eka jijJAsAne hRdayamAM saMtADIne, rAjA ane maMtrI mahelamAM AvyA. "kevI rIte vipna TaLI jaze ? gurudeva koI camatkAra karaze ? karNa rAjA pAcho vaLI jaze ? gurudeva potAnA yogabaLathI navuM sainya banAvIne karNa sAme laDavA mokalaze? karNanA vicAro badalI nAMkhaze? zuM karaze gurudeva ? paraMtu gurudevane pUchavAnuM to hatuM ja nahIM ! rAha jovAnI hatI ! bAra prahAra pahelAM vighna TaLI javAnuM hatuM... tyAM sudhI dharmadhyAna karavAnuM hatuM. saMghaprayANanI taiyArIo cAlu rAkhavAnI hatI !" ATha prahara vItI gayA hatA. prabhAtano samaya hato. mahArAjA mahelanA jharUkhAmAM beThA-beThA svAdhyAya karatA hatA. vItarAga stotra ane mahAdeva stotra e be | sacaTa bhaviSyavANI 133) sacoTa bhaviSyavANI 133. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 1 / ka - S : W 'iialm *III ) eno hAra ja enA mATe gaLAno phAMso banI gayo ! TES** BI, " (134 % sarvajJa jevA surideva Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stotrano svAdhyAya karyA pachI ja teo dAtaNa karatA hatA. tyAM mahelamAM guptacaroe praveza karyo. mahArAjane praNAma karI, nivedana karyuM. "mahArAja, ame rAjA karNanI senAmAM ghUsI gayA hatA. gaI rAtrie ghero ghAlavAno karNarAjAno nirNaya hato. eTale rAtrinA prathama praharamAM ja teNe pATaNa tarapha prayANa kareluM. karNa potAnA zreSTha hAthI para beTho hato. hAthI tIvra gatithI cAlato hato. madhyarAtrinA samaye karNarAjAne UMgha AvI gaI. e UMghamAM hato tyAre eka moTA vRkSanI DALImAM, enA gaLAno hAra bharAI gayo ! hAthI cAlato rahyo ne karNarAjA e vRkSanI DALe laTakI gayA. eno hAra ja enA mATe gaLAno phAMso banI gayo ! karNa rAjAnuM mRtyu thayuM. turta ja senA AgaLa vadhatI aTakI gaI. senApatie DALa upara laTakI rahelA rAjAnA mRtadehane nIce utAryo. sarve sainikoe rAjAne mAna ApyuM. pachI tyAM ja lAkaDAMnI citA racIne, rAjAnA mRtadehano agnisaMskAra karI, senA pAchI pharI gaI...ane ame ahIM AvyA.' samAcAra sAMbhaLI kumArapAla stabdha thaI gayo... tenA mukhamAMthI zabdo sarI paDyA : 'gurudevanI AgAhI sAcI paDI... vighnanuM vAdaLa vIkharAI gayuM.' alabatta, je rIte karNarAjAnuM mRtyu thayuM, tethI kumArapAlane AghAta lAgyo. jaldI-jaldI paravArIne kumArapAla vAgbhaTTa maMtrInI sAthe upAzraye gayA. gurudevane vaMdanA karI, vinayathI gurudevanI sAme besIne, rAjAe rAtrino vRttAMta kahI saMbhaLAvyo. pachI pUchyuM : 'gurudeva, zuM Ape ApanA divyajJAnamAM rAjA karNanuM AvuM karuNa mRtyu joyuM hatuM ?' gurudevanA mukha para smita ramatuM hatuM ! dareka praznanA javAba nA hoya ! gurudeva mauna rahyA. sacoTa bhaviSyavANI 135 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAla ane vAgabhaTTa, baMne gurucaraNomAM namI paDyA. gurudeve kahyuM, "rAjanuM, bIjA prakAranA prAraMbhe saMghanuM prayANa karavAnuM che... badhI taiyArIo pUrNa thaI chene ?' vAbhaTTe kahyuM : "gurudeva, badhI ja taiyArIo thaI gaI che. nagaramAM utsAhano sAgara UchaLI rahyo che.' rAjAe ane prajAe page cAlIne yAtrA karI. pagamAM pagarakhAM paNa nA paheryA. zatruMjaya ane giranAra, baMne tIrthonI yAtrA karIne, karAvIne, kumArapAla dhanya banI gayA. (134 ] | 136 sarvajJa jevA divasa savajJa Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27. bAdazAhanuM apaharaNa karyuM || pATaNa jaina saMghanI ane rAjA kumArapAlanI vinaMtIthI gurudevazrI hemacandrasUri pATaNamAM cAturmAsa karavA padhAryA hatA. AcAryadeve pahelA ja divase vyAkhyAnamAM kahyuM : "cAturmAsamAM zrAvakoe eka gAma-nagaramAM ja rahevuM joIe, kAraNa ke varasAdanA divasomAM nAnA-nAnA jIvo ghaNA janme. gharamAM janma ane mArgamAM ke janme. gAmamAM janma ane jaMgalamAM ya janme. page cAlIne javAthI ke vAhanamAM besIne javAthI e jIvo marI jAya. tamArA hRdayamAM jIvadayAno dharma vaselo hoya to tamAre cAturmAsamAM musApharI nA karavI joIe.' A upadeza sAMbhaLIne mahArAjA kumArapAle UbhA thaIne, be hAtha joDIne, mastaka namAvIne, gurudevane kahyuM : "gurudeva, mane pratijJA Apo, huM cAturmAsamAM pATaNanI bahAra nahIM jAuM. pATaNamAM paNa derAsare ane upAzraye ja jaIza. e sivAya koI sthaLe pharavA nahIM jAuM." rAjAe pratijJA lIdhI. prajAjanoe paNa pratijJA lIdhI. AvI mahAna pratijJAnI prazaMsA deza-videzamAM thavA lAgI. gAmegAma kumArapAlanAM gIto gavAvA lAgyAM. vAta pahoMcI IrAna-dezamAM. bAdazAha mahamade vicAra karyo : "comAsAnA divasomAM jo huM gujarAta upara caDhAI karuM to kumArapAla yuddha karavA nahIM Ave. te pATaNanI bahAra ja nahIM nIkaLe. huM saraLatAthI gujarAta upara vijaya meLavIza." Ame ya gujarAta jevA samRddha rAjaya para vijaya meLavavAnI mahamadanI icchA to hatI ja. eNe taka jhaDapI lIdhI. bAdazAhanuM apaharaNa karyuM 137) Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizALa senA laIne teNe jhaDapathI gujarAta tarapha prayANa karyuM. mahamade potAnA guptacaro pAsethI nikaTanA rastAo jANI lIdhA hatA. ekAda mahinAmAM to rAjA mahamada gujarAtanA sImADe AvI pahoMcyo. gujarAjanA sImADAo upara kumArapAlanA cokI-paherA hatA. mArate ghoDe be sainiko pATaNa pahoMcyA. rAjamahelamAM jaIne sainikoe kumArapAlane nivedana karyuM mahArAjA, musalamAna rAjA mahamada moTI senA laIne gujarAtanA sImADA sudhI AvI gayo che. e hajAro yoddhAo sAme ame so-baso rakSaka sainiko TakI zakIe ema nathI. e rAjAne ame rokI zakIe ema nathI." "tame sAruM karyuM ke mane veLAsara sAvadhAna karyo. tame jarAya ciMtA nA karazo. huM yogya baMdobasta karuM chuM.' kumArapAle e be sainikone vidAya karyA. emane nizcita karanAra rAjA svayaM ciMtAmAM paDI gayA ! pATaNanI bahAra nahIM javAnI bhAre pratijJA che...huM yuddha karavA nahIM jaI zakuM...ane mArA sivAya mArI senA yuddhamAM e baLavAna rAjAne harAvI zakaze nahIM. ane jo huM yuddha nA karuM to e duSTa rAjA mArI prajAne mArI nAMkhe ane rAjayane lUMTI le... to zuM karuM?" rAjA mUMjhAyA. tarata temane gurudeva yAda AvyA. e ja kSaNe teo gurudeva pAse pahoMcyA. gurudevane vidhisahita vaMdanA karI. mahAnubhAva, tamArA mukha upara ciMtAonI rekhAo dekhAya che. zuM vAta che ?' gurudeve pUchyuM. hA jI ! sAcI vAta che ApanI. mAre to eka bAju nadI che ne bIjI bAju vAgha che !" rAjAe gurudevane badhI vAta karI. gurudeve AMkho bIDIne zAntithI badhI vAta sAMbhaLI. (138 % sarvajJa jevA sUrideva Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAdazAhanuM apaharaNa karyu SPECSSDA Mengur jenA kAraNe tuM ciMtAtura banelo che. je gujarAta para caDhI Avyo che. 3+F+F7637lo ne e jeef 139) Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAta pUrI thaI. gurudeve AMkho kholIne rAjA sAme joyuM. "rAjanuM, ciMtA choDI do. tamArA hRdayamAM dharma vaselo che. e dharma ja tamArI rakSA karaze. tamArA gujarAtanI rakSA karaze. eka kAma tamAre karavAnuM che." "bhagavad, Apa kaho te karavA taiyAra chuM.' "Aje rAte tamAre ahIM mArI pAse rahevAnuM che.' ApanI AjJA mAthe caDhAvuM chuM, bhagavan rAjAe gurudevanA caraNomAM bhAvabharI vaMdanA karI. teo ciMtAthI mukta thayA. temane gurudeva upara apAra zraddhA hatI. nizcita banIne teo mahele gayA. pATaNanA je upAzrayamAM AcAryadeva rahelA hatA, te upAzrayanI vacce moTo coka hato. upara AkAza ane nIce dharatI ! nakkI karyA mujaba rAtrinA samaye kumArapAla upAzrayamAM AvI gayA hatA. upAzrayanA cokanI pAse ja gurudevanI sAme teo beThA hatA. gurudeva uttaradizA tarapha beThA hatA. padmAsana lagAvIne teo beThA hatA. UMDA dhyAnamAM nimagna thayA hatA. kumArapAlanI daSTi gurudeva upara jacI hatI ane AkAza tarapha jatI hatI. ajavALI rAta hatI. AkAzamAM ekeya vAdaLa na hatuM. 10 miniTa, 20 miniTa... 30 miniTa... ane AkAzamAM eka suMdara palaMga dekhAyo... palaMga dhIre dhIre upAzrayanI upara Avyo. rAjA Azcarya pAmyA... emanI AMkho pahoLI thaI gaI ! palaMga dhIre dhIre upAzrayanA cokamAM Utaryo. rAjA UbhA thaI gayA. IndranA palaMga jevo suMdara palaMga hato. palaMgamAM eka sazakta puruSa sUtelo hato. (140) sarvajJa jevA sUrideva Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenA gaLAmAM ratnono hAra hato. gurudevanuM dhyAna pUrNa thayuM hatuM. kumArapAle gurudevanA caraNa pakaDI lIdhI. pUchyuM : "bhagavanuM, A koNa ?' gurudevanA mukha para smita relAI gayuM, "kumAra, A e ja bAdazAha mahamada che je gujarAta para caDhI Avyo che...jenA kAraNe tuM ciMtAtura banelo che ! e enI chAvaNImAM sUto hato, tyAMthI palaMga sAthe... UMghato ja ene ahIM laI Avyo chuM !" kevI rIte, bhagavad ?" yogazaktithI." adUbhuta! adbhuta !" kumArapAla harSathI nAcI UThyA. tyAM to bAdazAha jAgI gayo. AMkho coLIne cAre bAju jovA lAgyo. are, mArI chAvaNI kyAM gaI? mArI senA kyAM gaI ? huM kyAM chuM ? ahIM huM kevI rIte Avyo ?' bAdazAha bolI UThyo. teNe AcAryadevane ane kumArapAlane joyA...teNe pUchyuM : "tame koNa cho ?" gurudeve kahyuM : "mahamada ! tuM pATaNamAM che ! ane tArI sAme je A parAkramI puruSa Ubho che e gujarAtano lADIlo rAjA kumArapAla che !' kumArapAlanuM nAma sAMbhaLatAM ja mahamadanA moDhA para karacalIo paDI gaI. te palaMga parathI nIce UtarI paDyo. be hAtha joDI thara thara dhrUjato te kumArapAla sAme joI rahyo. kumArapAla roSathI dhamadhamI UThyA hatA... re duSTa bAdazAha, tuM bada IrAdAthI gujarAta upara caDhI Avyo... paraMtu A mArA samartha gurudeve tArA badhA manasUbA upara hIma jevuM pANI reDI dIdhuM che. teo ja tane temanA yogabaLathI ahIM uDADIne laI AvyA che. have pharIthI tuM kyAreya gujarAta sAme najara nA kare, evI tane huM sajA karIza. tuM tArA khudAne yAda karI le..." mahamada pAse ekeya zastra na hatuM, ekeya nokara na hato. te asahAya hato. teNe karuNAmUrti gurudevane joyA, emanA caraNomAM DhaLI bAdazAhanuM apaharaNa karyuM 141) Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDyo... gadgada svare bolyo, gurudeva, mArI moTI bhUla thaI... mArI rakSA karo...' gurudeve kahyuM : "bAdazAha, te pahADa jevaDI moTI bhUla karI che. tuM kumArapAlanI agAdha zaktine jANato nathI." bAdazAha bolyo : "huM kabula karuM chuM gurudeva, meM moTI bhUla karI. jenA mAthe ApanA jevA khudAnA avatArano hAtha hoya...ene mArA jevo pAmara manuSya kevI rIte jItI zake ?" - kumArapAle kahyuM : "zuM te mArI pracaMDa senAnAM apUrva parAkramo nahotAM sAMbhaLyA? mArI yuddhakuzaLatAnI vAto nahotI jANI?" jANI hatI gujarazvara, paraMtu tame cAturmAsamAM yuddha nahIM karavAnI pratijJA karI che. e jANIne huM caDhI Avyo. vagara yuddha gujarAtanuM vaibhavazALI rAjya meLavI levAnI lAlacathI AvI gayo. mane kSamA karo rAjezvara. ane mane pAcho mArI chAvaNImAM pahoMcADI do. mArA sainiko mane ane mArA palaMgane nahIM jue... to ciMtAmAM paDI jaze.' kumArapAle trADa pADI : "are duSTa, zuM tane huM ahIMthI jIvato javA daIza ? tArA jevA durjana upara vizvAsa nA karAya. aparAdhIne sajA karavI ja joIe. huM tAro vadha karIza." kumArapAla bAdazAha tarapha dhasI gayA. gurudeva bolyo : "kumArapAla, bAdazAhe tAruM zaraNa lIdhuM che. tArI sAthe ene dostI bAMdhavI che. eno vadha nA karAya. ene huM abhayadAna ApuM chuM.' kumArapAle kahyuM : "bhagavan, A yavanarAjAo jarAya vizvAsa karavA lAyaka nathI. vacanabhaMga karavAmAM ke vizvAsabhaMga karavAmAM teo pApa mAnatA nathI. upakArInA upakArone teo kSaNavAramAM bhUlI jAya che. AvA duSTo upara dayA karavAno koI artha nathI.' gurudeve bolyA : "rAjanuM, ApaNe bAdazAhanuM hRdayaparivartana karIzuM. tamAre enI pAsethI je kabUlAta levI hoya te laI lo. e jarUra enuM pAlana karaze.' (142 4 sarvajJa jevA sUrideva Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAla gurudevanI AjJAne mAthe caDhAve ja ! temaNe mahamadane kahyuM : 'bAdazAha, jo tuM tArA dezamAM varSanA cha mahinA ahiMsA paLAvavAnuM vacana Ape, A gurudeva pAse pratijJA le to ja huM tane choDIza. mAruM A ja kArya che. huM cAhuM chuM ke pRthvI para koI jIvahiMsA nA kare. mahamada, jIvonI rakSA karavI, e ja sAco dharma che. jo tuM mArI vAta mAnIza to tAruM ane tArA dezanI prajAnuM kalyANa thaze. tAre jo tArA sthAne javuM hoya, mukti meLavavI hoya to mArI A vAta mAnavI paDaze. nahIMtara mArI jelamAM tAre jiMdagI pUrI karavI paDaze. tArI je icchA hoya te kahI de.' mahamada mATe bIjo koI upAya ja na hato. teNe kumA2pAlanI vAta svIkArI. potAnA karatAM vadhAre baLavAnanI vAta mAnavI ja paDe ! tyAM bIjo vicAra karavAthI kaMI nA vaLe ! kumArapAle kahyuM : 'mahamada, have tuM mAro mahemAna ! cAla mArA mahelamAM. tane traNa divasa rAkhIza. amArI mahemAnagati tane jIvanaparyaMta yAda raheze.' mahamade kahyuM : 'rAjezvara, jIvanabhara A gurudeva yAda raheze...jIvanabhara A du:sAhasa yAda raheze...ane jIvanabhara gurjarezvaranI dayA yAda raheze.' prabhAte, kumArapAle potAnI sAthe ja mahamadane rathamAM besADyo ane rAjamahelamAM laI gayo. snAna-bhojana vagere dainika kRtyothI paravArIne kumArapAle mahamadane gurudevazrI hemacandrasUrino paricaya Apyo. te sAMbhaLIne mahamada TheMga thaI gayo. 'gurjarezvara, je dezamAM AvA gurudevo vasatA hoya ane tamArA jevA mahAna parAkramI rAjA rAjya karatA hoya, te dezanAM sukha-vaibhavo ane dharmabhAvanA vadhe ja. je dezamAM koI manuSya mAthAnI jUne paNa nA bAdazAhanuM apaharaNa karyu 143 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArI zakto hoya e dezamAM rAjAnI AjJAnuM kevuM adbhuta pAlana ! ane, tamArA jevA samrATa rAjA, gurunA caraNomAM besIne rojeroja upadeza sAMbhaLe, gurunI eke-eka AjJA mAne... to gujarAtamAM ja joyuM !' mahamada sAthe kumArapAle ghaNI vAto karI... dharmanI vAto karI ane potAnI rAjanItinI vAto karI. traNe divasa mahamade gurudeva hemacandrasUrinI mulAkAto lIdhI, ane jaina dharmanA upadeza sAMbhaLyA. jatI vakhate mahamade ja kahyuM : 'gurudeva, mArA rAjyamAM prativarSa cha mahinA jIvahiMsA nahIM thavA dauM. ApanI AjJAnuM pAlana karIza.' kumArapAle mahamadane suMdara ratha Apyo. bhAvabharI vidAya ApI. sAthe, pacIsa buddhizALI ane baLavAna rAjapuruSone mokalyA. temane kahyuM : 'tame mahamada sAthe enA dezamAM jajo. tyAM thoDA divasa rahI pAchA Avajo.' pATaNamAM core ne cauTe mahamadanI ja vAta cAlatI rahI. mahamadanA palaMgane jovA upAzrayamAM lokonAM ToLeToLAM AvavA lAgyAM. gurudeve karelA camatkAranI vAtoe, prajAmAM gurudeva pratye khUba premabhAva vadhArI dIdho. mahamade potAnA malakamAM jaIne DhaMDhero piTAvyo. 'varSamAM cha mahinA koIe paNa jIvahiMsA karavAnI nathI. je koI jIvahiMsA karaze tene mRtyunI sajA thaze.' pachI bAdazAhe, kumArapAla mATe khUba bheTa-sogAto gujarAtanA rAjapuruSone ApIne, bhAvabharI vidAya ApI. A rIte musalamAnanA dezamAM paNa kumArapAle ahiMsAdharmano pracAra karAvyo. 144 sarvajJa jevA sUrideva Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 dhazraddhAnI zramadbhAza | gurudevanA hRdayamAM jinezvaradeva vasatA hatA. gurudevanI jIbha upara devI sarasvatI vasatAM hatAM ! gurudeve keTalA badhA graMtho lakhyAM ! ghaNA-ghaNA viSayo upara graMtho lakhyA... gurudevanI preraNAthI rAjA kumArapAla paNa saMskRta bhASAnuM vyAkaraNa bhaNyA. saMskRta bhASA para sAruM prabhutva meLavyuM. kumArapAle saMskRta bhASAmAM kAvyonI racanA karI. eTaluM ja nahIM, gurudeva je koI graMtha lakhe, te graMthane sAtaso lahiyAo pAse lakhAvatA hatA. sonAnI zAhIthI graMtho lakhAvyA. cAMdInI zAhIthI graMtho lakhAvyA. ane kALI zAhIthI paNa graMtho lakhAvyA ! graMtho lakhavA mATe kAzmIrathI khAsa kAgaLa maMgAvavAmAM AvatA ! e kAgaLonA pramANasara TukaDA karavAmAM AvatA. pachI enA upara, cAre bAjue citrakAma karavAmAM AvatuM. lahiyAnA akSara eTale motInA dANA ! gurudeve hajAro nahIM, lAkho nahIM, karoDo zlokonI racanA karI ! ane kumArapAle e zlokone sArA TakAu kAgaLo upara lakhAvyA ! kumArapAla roja prabhAte gurudevane vaMdanA karavA upAzraye jatA. e vakhate ene abhuta dRzya jovA maLatuM hatuM. gurudeva jarAya aTakyA vinA madhura svare zloko banAvI-banAvIne bolatA hoya ane emanA vidvAna ziSyo lakhatA hoya ! lahiyAo e zlokone sArA suMdara akSaromAM, kAzmIrI kAgaLa upara lakhatA hoya ! A jJAnopAsanA joIne kumArapAla AnaMdavibhora banI jatA. temaNe A kAryanI dekhabhALa karavA eka niSThAvAna puruSane niyukta karyo hato. e puruSa, gurudevane je graMtha joIe te jJAna bhaMDAramAMthI dharmazraddhAno camatkAra 145) Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kADhI Ape. lahiyAone kAgaLo Ape ane zAhI Ape. lahiyAo mATenI rahevAnI, jamavAnI vagere vyavasthA upara dhyAna Ape. koIne koI jAtanI takalIpha nA paDavA de ! gurudevanA sAhityasarjanamAM teonA mukhya traNa ziSyono sAtha hatoH muni rAmacandra, muni guNacandra ane muni mahendra. A uparAMta paNa bIjA ziSyo teone sahAyaka banyA hatA. eka divasanI vAta che. mahArAjA kumArapAla rojanA kAryakrama mujaba prabhAte upAzrayamAM AvyA. gurudevane vaMdanA karI. kuzaLatA pUchI...ane pachI upAzrayamAM najara pheravI... to lahiyAo lakhatA na hatA, badhA zAnta beThA hatA. gurudeva, Aje graMthalekhananuM kArya baMdha che? koI prayojana ?' "rAjanuM, lakhavA mATe tAla-patra khUTI gayA che !' kumArapAlanA rAjyamAM tAla-paTa khUTI gayA ?' kumArapAlane AghAta lAgyo. pAse ja UbhelA vyavasthApakane pUchyuM : "A zuM ? kAgaLa kema khUTI gayA ?' vyavasthApake kahyuM : "mahArAjA, kAzamIrathI kAgaLa samayasara AvI pahoMcyA nathI. ahIM kAzmIra jevA tAla-patra maLatAM nathI...' mahArAjA mauna rahyA. gurudeve kahyuM : "rAjanuM, ciMtA nA karo. eka-be divasamAM tAlapatro AvI jaze...' kumArapAle kahyuM : "jyAM sudhI tAla-patra na maLe tyAM sudhI mAre upavAsa che..." gurudeva...munivaro...lahiyAo nA...nA... karatA rahyA, rAjAe pratijJA karI lIdhI ! kumArapAlanI zrutabhakti para gurudeva ovArI gayA. munioe ne lahiyAoe bhAvabharI prazaMsA karI. (146) sarvajJa jevA sUrideva, Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAla rAjamahelamAM gayA. " temanA manamAM vicAra Avyo : 6 mAre kAzmIranA tAla-patro 52 AdhAra rAkhavAno ? zuM ahIM pATaNamAMthI tAla-patro nA maLI zake ?' temaNe potAnA bAganA mALIne bolAvIne pUchyuM : 'mALI, ApaNA bAgamAM tAla-vRkSo che kharAM ?' 'mahArAjA, tAla-vRkSo to che, paraMtu enAM patro sArAM nathI hotAM.' 'eTale ?' 'mahArAjA, e vRkSonAM tAla-patra koI kAmamAM Ave evAM nathI !' 'sAruM, tuM jaI zake che.' mALI gayo. mahArAjA UMDA vicAramAM DUbI gayA. 'zuM e tAla-patrone sArAM na banAvI zakAya ? navAM tAla-vRkSa vAvavAmAM Ave... to emAM varSo vItI jAya... nA, nA, A ja tAla-vRkSonAM tAla-patrane sudhAravAM joIe. vRkSonA paNa adhiSThAyaka devo hoya che ! meM sAMbhaLyuM che ke keTalAMka vRkSo para devonA vyaMtara devonA vAsa hoya che. temane prasanna karavAmAM Ave to ? mArI bhAvanA vizuddha che. mAre dharmanA graMtho lakhAvavA che. mAruM mana nirmaLa che, pavitra che. mane mArA paramAtmA u52, mArA gurudeva upara pUrNa zraddhA che. mArI zraddhA u52 devo prasanna thaze ja. huM bAgamAM jAuM ane vRkSa-devatAone prasanna karuM !' saMdhyAsamaye kumArapAla, pUjanasAmagrI sAthe, rathamAM besIne bagIcAmAM gayA. jyAM tAla-vRkSo hatAM te jagA para gayA. nokare jagA sApha karI. Asana pAtharyuM. e Asana para besIne rAjAe vRkSapUjA zarU karI. e vRkSa para caMdananuM vilepana karyuM. kaMkunAM chAMTaNAM karyAM. sugaMdhI puSpothI vadhAvyuM. pachI be hAtha joDI, ekAgra mana karI, vRkSadevatAne prArthanA karI : dharmazraddhAno camatkAra 147 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he vRkSadevatA, mane mArI jAta upara jeTalo prema che, Adara che, enAthI paNa vizeSa prema ane Adara jaina dharma upara hoya to tame badhAM tAla-vRkSo sArAM banI jAo. suMdara banI jAo." ema prArthanA karIne rAjAne potAnA gaLAmAMthI sonAno hAra kADhIne tAla-vRkSane paherAvyo ! rAjA rathamAM besIne mahele AvyA. AkhI rAta rAjAe dharmadhyAna karyuM. prabhAte upavAsanuM pAraNuM karyA vinA kumArapAla gurudevanAM darzanavaMdana karavA upAzraye gayA. darzana-vaMdana karIne pachI upadeza sAMbhaLavA beThA. bIjAM strI-puruSo paNa upadeza sAMbhaLavA AvIne beThAM. gurudeve sAkara jevI madhura vANImAM upadeza ApavA mAMDyo. tyAM bagIcAnA mALIe praphullavadane upAzrayamAM praveza kayo. cupacApa e paNa upadeza sAMbhaLavA besI gayo. upadeza pUro thayo. mALIe mahArAjAne praNAma karIne, nivedana karyuM : mahArAjA, ApanI vRkSapUjA phaLI che ! meM vahelI savAre e tAla-vRkSo joyAM. vRkSo saMpUrNa nirogI ane suMdara banI gayAM che ! dhanya che ApanI dharmazraddhAne ! prabhu, Avo camatkAra to pahela-vahelo ja joyo !' kumArapAle potAnA gaLAmAMthI sonAno hAra kADhIne mALIne bheTa Apyo ane kahyuM, tuM bAgamAM jA ane e tAla-patro ahIM laI Ava. lAvIne A lahiyAone Apa." mALI khUba rAjI thaIne gayo. gurudeve kumArapAlane pUchyuM : "A badhuM zuM che ?' kumArapAle vRkSa-devatAnI pUjAnI vAta karI. sAMbhaLIne gurudeva, (148 DI sarvajJa jevA sUrideva Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmazraddhAno camatkAra *hle pla Pephble lab-aap pahle iE * blu v] le lth & flu-IAH 149 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munivaro, lahiyAo ane aneka strI-puruSo navAI pAmyAM. Azcaryacakita thaI gayAM. gurudeve kahyuM : 'kumArapAla, tamArI dharmazraddhAe sarajelA camatkArane mAre pratyakSa jovo che. cAlo, ApaNe tamArA e bAgamAM jaIe.' sahu bAgamAM gayAM. je tAla-vRkSanI rAjAe pUjA karI hatI, te tAla-vRkSa joyuM, ane bIjAM tAla-vRkSo joyAM. badhAM ja navapallavita banI gayAM hatAM. jema jema A vAta pATaNamAM phelAtI gaI, tema tema aDhAre komanAM loko bAgamAM AvavA lAgyAM. camatkArane najare joIne badhAM rAjAnA guNa gAvA lAgyAM. gurudeve tyAM sahune saMbodhana karatAM kahyuM : 'mahAnubhAvo, jaina dharmano A divya prabhAva che. sukAI gayelAM tAla-vRkSo navapallavita thaI gayAM ! mATe he bhavyajano, jaina dharmanuM tamAre pAlana karavuM joIe.' ghaNA badhA lokoe jaina dharmane apanAvyo. mahele jaIne kumArapAle upavAsanuM pAraNuM karyuM. *** 150 sarvajJa jevA sUrideva Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apUrva sAdharmika uddhAra AcAryazrI hemacandrasUrIzvarajInA upadezathI rAjA kumArapAle ghaNAMghaNAM satkArya karyAM. -- deza-videzamAM ahiMsA-dharmano prasAra karyo. prajA to gaLIne pANI pItI hatI. pazuone paNa gALeluM ja pANI pAvAmAM AvatuM hatuM. 14 hajAra navAM jinamaMdira baMdhAvyAM. 16 hajA2 derAsarono jIrNoddhAra karyo. svayaM comAsAmAM roja ekAsaNuM karatA. mAra' evo zabda moDhAmAMthI nIkaLatAM eka upavAsa karatA. asatya bolAI jatAM AyaMbila karatA. sonA-cAMdInI zAhIthI AgamagraMtho lakhAvyA. 'triSTizalAkApuruSacirata'nA 36000 zloko lakhAvIne e graMthane hAthI para padharAvI, pATaNamAM varaghoDo kADhyo ! 700 lahiyAo pAse gurudevanA lakhelA graMthone lakhAvIne, dezavidezanA jJAnabhaMDAromAM mukAvyA. A badhuM karavA chatAM eka satkArya tarapha rAjAnuM dhyAna jatuM na hatuM. gujarAtamAM lAkho duHkhI jaino hatA. temanAM duHkha dUra karavA mATe rAjAne vicAra Avato na hato. gurudeva, A kAma evI rIte karavA icchatA hatA ke rAjA para tatkAla dhArI asara thAya. e mATe teo evA koI avasaranI rAha jotA hatA. evo avasara AvI lAgyo. gurudeva pATaNa padhAravAnA hatA. rAjAe gurudevanuM bhavya pATaNa svAgata karavAnI taiyArIe karAvI apUrva sAdharmika uddhAra 151 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatI. rAjamArgone dhajAo ane toraNothI zaNagAravAmAM AvyA hatA. je rAjamArgo parathI svAgatayAtrA pasAra thavAnI hatI, te rAjamArgone svaccha karavAmAM AvyA hatA. maMdiromAM mahotsavo racavAmAM AvyA hatA. garIbone bhojana ApavAno prabaMdha karavAmAM Avyo hato. svAgatayAtrAmAM joDAvA mATe rAjAe potAnA tAbAnA aneka rAjAone pATaNa teDAvyA hatA. AjubAjunAM gAma-nagaronA zreSThIone paNa gurudevanA praveza-utsavamAM joDAvA mATe AmaMtraNa pAThavyAM hatAM. badhI ja taiyArIo thaI gaI hatI. gurudeva, pATaNanI bAjunA gAmamAM AvI gayA hatA. bIjA divase pATaNamAM praveza karavAno hato. rAjA kumArapAla, anya rAjAonI sAthe ratha joDAvIne gurudevane vaMdana karavA e pAsenA gAmamAM javA nIkaLyA. eka vRddha DozImAe upAzrayamAM praveza karyo. enI icchA gurudevanAM darzana karavAnI hatI ane gurudevane vastra vahorAvavAnI hatI. teNe gurudevane vaMdanA karI. gurudeve ene "dharmalAbhanA AzIrvAda ApyA. gurudeva, A kapaDuM meM jAte vaNeluM che. mAre tamane ApavuM che.' DozInA zarIra uparanAM kapaDAM, enI garIbInI cADI khAtAM hatAM. enA kapALamAM kesarano moTo cAMllo hato, eTale e "jaina" hatI, e samajAya evI vAta hatI. gurudeve e vastra vahorI lIdhuM. DozImA khUba rAjI thayAM. gurudevanI khUba prazaMsA karatAM. potAnA ghare gayAM. gurudeve e ja jADuM ne khaDabacaDuM vastra potAnA zarIre paherI lIdhuM. manthaaNaM vaMdAmi..." kahetA rAjA kumArapAle upAzrayamAM praveza karyo. emanI pAchaLa bIjA rAjAoe paNa praveza karyo. (152 sarvajJa jevA sUrideva Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janma - A gurudeve e vastra vahorI lIdhuM. - - ' = - - -- baS 1 [ apUrva sAdharmika uddhAra ke 153) Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArapAle gurudevane vidhipUrvaka vaMdanA karI. sAthenA rAjAoe anukaraNa karyuM. rAjAoe gurudevanI kuzaLatA pUchI. gurudeve prasannavadane kahyuM : 'deva-gurunI kRpAthI kuzaLatA varte che.' badhA rAjAo vinayapUrvaka gurudevanI pAse beThA. gurudeva sAthe vArtAlApa karavA lAgyA. kumArapAlanI najara, gurudeve oDhelA vastra para paDI ja gaI hatI. emanA manamAM thoDI glAni thaI AvI hatI. 'A badhA rAjAo gurudevanA zarIra para AvuM jADuM ane gAmaThI vastra joIne kevo vicAra karatA haze ? badhA rAjAo jANe che ke A mArA gurudeva che...paNa kadAca nahIM jANatA hoya ke gurudeva rAjAnA gharethI bhikSA nathI letA, vastra nathI letA...ke pAtra nathI letA...teo vicAratA haze ke gujarAtanA AvA moTA rAjA, gurudevane sArAM kapaDAM paNa nathI ApatA ?' kumArapAlanuM mana becena banI gayuM. gurudevane khyAla AvI gayo. kumArapAle rAjAone kahyuM : 'cAlo, have ApaNe UThIe. gurudevane bhikSAno samaya thaI gayo che.' rAjAoe punaH gurudevane bhAvapUrvaka vaMdanA karI ane upAzrayanI bahAra nIkaLI rathomAM beThA. kumArapAla upAzrayamAM UbhA rahyA hatA, teo gurudeva pAse beThA ane bolyA : 'gurudeva, A vastra ApanA deha para zobhatuM nathI. zuM gujarAtanA jaino pAse sArAM vasro nathI...ke AvuM jADuM ane gAmaThI vastra Apane Ape che ?' gurudeve kahyuM : 'rAjan, tame tamArAM hajAro... lAkho sAdharmika bhAI-bahenonI khabara-aMtara lo cho kharA ? tamArA sAdharmiko kevAM makAnomAM rahe che, kevuM bhojana kare che, kevAM kapaDAM pahere che, vagere jANavAno tame prayatna karyo che ? sukhI ane samRddha zrAvakoe potAnA sArmikonI saMbhALa rAkhavI joIe ! du:khInAM duHkha dUra karavAM sarvajJa jevA sUrideva 154 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joIe. tamane khabara nathI, paNa A vastra mane vahorAvI janArI e vRddhAnA zarIra para garIbInAM pratyakSa darzana thatAM hatAM.' kumArapAlanI AMkho bhIMjANI. gujJada svare temaNe kahyuM : "gurudeva, Ape mArA upara kRpA karI mane kartavyanuM bhAna karAvyuM. meM derAsaro baMdhAvyAM, jJAnabhaMDAro banAvyA, jIvadayA prasArI... paraMtu A kAmanI upekSA karI.. Ape to ApanA upadezamAM ghaNI vAra sAdharmikAno uddhAranI vAto kahI che... gurudeva, huM mArA duHkhI sAdharmikono uddhAra karIza. gujarAtanA eka paNa sAdharmikane duHkhI nahIM rahevA dauM. koIne garIba nahIM rahevA dauM ! sAdharmiko pAsethI koI kara nahIM lauM... ane badhA ja sAdharmikonI bahumAnathI bhakti karIza.' harSathI gurudevanI AMkho bhIMjANI. kumArapAle gurudevanA AzIrvAda lIdhA... rathamAM besIne te pATaNa gayA. - jaino pAsethI maLato 72 lAkha sonAnA sikkAono kara (Taksa) mApha karI dIdho. - karoDo rUpiyA kharcIne duHkhI jainone sukhI banAvyA. - dara varSe badhA ja sAdharmikonI uttama bhojanathI bhakti karI. A rIte lAkho jainone dharmamAM sthira karyA. gujarAtanA eke-eka jainanA hRdayamAM gurudevazrI hemacandrasUrijI ane rAjA kumArapAlanI pratiSThA thaI gaI ! - apUrva sAdharmika uddhAra uddhAra K S , > 155 155] A Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 sAcI suvarNasiddhi ! rAta zAnta hatI. aMdhArA AkAzamAM asaMkhya tArAo TagamagatA hatA. upAzrayanA madhyabhAgamAM AvelA cokanA kinAre AcAryazrI hemacandrasUri eka lAkaDAnA thAMbhalAne aDhelIne beThA hatA. aDadhI rAta pasAra thaI gaI hatI, chatAM AcAryadevane UMgha AvatI na hatI. teonA manamAM acAnaka eka sAro vicAra Avyo hato. e vicAre ja emane UMghavA dIdhA na hatA ! vicAra hato rAjA kumArapAlano ! jevI rIte kumArapAlanA haiyAmAM AcAryadeva vasI gayA hatA, tema AcAryadevanA hRdayamAM kumArapAla vasI gayA hatA ! kumArapAla kevAM-kevAM dharmanAM mahAna kArya kare che ! tenA tAbAnA aDhAre dezamAM teNe ahiMsA phelAvI. teNe hajAro jinamaMdiro baMdhAvyAM... aneka jJAnabhaMDAro banAvyA ane hajAro-lAkho du:khI sAdharmika jainone sukhI karI dIdhA. paraMtu enI paNa maryAdA hoya ne ! rAjyanI tijorI Aja bharAya che to kAle khAlI thaI jAya che... eNe gaI kAle ja kahyuM hatuM ne 'gurudeva, kyAreka paisAnI kheMca paDI jAya che.' meM pUchyuM : 'gujarAtanA rAjAne paisAnI kheMca paDI jAya che ?' teNe kaheluM : 'hA jI, prajAnA ghaNA karaverA mApha karI dIdhA che... jaino pAsethI to kara-verAno eka paisoya leto nathI ! pachI, paisA Ave kyAMthI ? A to nagarazreSThIo svecchAe lAkha-lAkha rUpiyA ApI jAya che... ane rAjyanI tijorImAM pAra vinAnI sonAnI IMTo paDelI hatI... eTale ATalAM satkArya karI zakyo ! have sonuM ghaNuM vaparAI gayuM che...' je vAta hatI te eNe peTa chUTI kahI dIdhI hatI. AvA paropakAraparAyaNa rAjA pAse jo khUTe nahIM evI saMpatti hoya to A duniyAmAM e koI jIvane du:khI nA rahevA de. koI gAmane derAsara sarvajJa jevA sUrideva 156 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinAnuM nA rahevA de !" hemacandrasUri pAse bIjI badhI yogazaktio hatI... AkAzamAM UDI zakatA hatA... ane deva-devIonA upadravo zAnta karI zakatA hatA. game tevA rogone zAnta karI zakatA hatA. paraMtu loDhAne sonuM banAvI zakyA na hatA ! duniyAmAM evI vanaspati hoya che ke jeno rasa loDhAnA TukaDA upara nAMkho... eTale loDhuM sonuM banI jAya ! jyAre hemacandrasUri nAnA hatA... 'somacandra" muni hatA tyAre temaNe temanA gurudevazrI devacandrasUrine Agraha karIne kaheluM : 'gurudeva, zuM loDhAne sonuM banAvI zakAya tevI vanaspati hoya che kharI ? ke mAtra vAto ja che badhI ? tyAre gurudeve, eka divasa mArga parathI pasAra thatI eka strIne joI, to mAthA para lAkaDAno bhAro hato. te bhArAne eka velathI bAMdhyo hato... e vela gurudeve joI. turta ja eka vizvAsapAtra zrAvakane doDAvIne, pelI vela kharIdAvIne maMgAvI. zrAvaka pAse velano rasa kaDhAvyo. pachI eka loDhAno TukaDo maMgAvyo. velanA rasamAM amuka auSadhio naMkhAvI. pachI e rasane loDhAnA TukaDA upara reDyo. somacandra muni A prayoga joI rahyA hatA. dhIre dhIre e TukaDo sonAno thaI gayo ! A 'suvarNasiddhi' hatI ! AjanI rAte A ghaTanA hemacandrasUrine yAda AvI. jo gurudeva A suvarNasiddhi kumArapAlane Ape to...? kumArapAla hajAro maNa ... lAkho maNa sonuM banAvI zake ane A pRthvI para ekeya manuSyane nirdhana nA rahevA de ! paraMtu gurudeva to khaMbhAtamAM birAje che... ekAMtamAM rahe che... ne ugra tapazcaryA kare che. koI saMghanuM kArya hoya to ja bahAra Ave che... zuM mArI vinaMtIthI e ahIM pATaNa padhAraze kharA ? teone A badhI rAjakhaTapaTo gamatI nathI... keTalIka mArI pravRttio paNa gamatI nathI... ke je pravRttio huM jinazAsananI prabhAvanA mATe karuM chuM. khera, sAcI suvarNa siddhi ! 157 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ emane ahIM bolAvavA mATe vAgabhaTTa vagere maMtrI vargane mokaluM. jo ahIM padhArI jAya, mArA upara tathA kumArapAla upara rIjhI jAya to ane kAma saphaLa thaI jAya...' rAta thoDI ja bAkI rahI hatI. teo sUI gayA. munivara, amAre pUjya gurudevanAM darzana karavAM che. ame pATaNathI AvyA chIe... kRpA karIne gurudevane kaho ke pATaNathI vAgabhaTTa vagere AvelA che...' vAgabhaTTa maMtrI, bIjA ATha rAjapuruSone laIne khaMbhAta pahoMcyA hatA. gurudeva devacasUrijIne, hemacandrasUrijIno saMdezo Apavo hato. upAzrayamAM praveza karI, tyAM beThelA eka munirAjane vaMdanA karI, nivedana karyuM. upAzrayanA eka ekAMta oraDAmAM jaIne e munirAje gurudevane nivedana karyuM. gurudeve kahyuM : vAgabhaTTane kahe ke e ahIM AvI zake che." munirAje vAgabhaTTane kahyuM. ' vAgubhaTTa, rAjapuruSonI sAthe e oraDAmAM gayA. gurudevane bhAvapUrvaka vaMdanA karI. vinayapUrvaka beThA. gurudeva, ApanA puNyadehe sukhazAtA varte che?" deva-gurukRpAthI sukhazAtA varte che. kaho, ahIM AvavAnuM koI prayojana ?' "mArA gurujI hemacandrasUrijIno saMdezo laIne Avyo chuM." "zo saMdezo che, mahAnubhAva ?' Apane pATaNa padhAravA AgrahabharI vinaMtI karI che. pATaNa padhAravA kRpA karo." devacandrasUri vicAramAM paDI gayA. "e mane zA mATe pATaNa bolAvato haze? koI moTA kAma mATe ja bolAvato haze. mArA tyAM gayA vinA saMghanuM kArya aTakI paDyuM haze. moTA ane vizeSa prayojana vinA e mane tyAM nA bolAve !' 158 sarvajJa jevA sUkTiva 158 sarvajJa je Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teoe vAgabhaTTane kahyuM : "maMtrI, huM AvatI kAle ahIMthI pATaNa tarapha vihAra karavAnI bhAvanA rAkhuM chuM...' vAgabhaTTa ane bIjA rAjapuruSo rAjI thaI gayA. teoe gurudevane vaMdanA karI ane pAchalA page oraDAmAMthI bahAra nIkaLyA. jhaDapathI teo pATaNa pahoMcyA. gurudevane zubha samAcAra ApyA. gurudeve kumArapAlane kahyuM : "rAjanuM, khaMbhAtathI gurudeve vihAra karI dIdho che. thoDA ja divasomAM teo pATaNa padhAraze." gurudevanuM huM bhavya svAgata karIza !' rAjA kumArapAla ane pATaNano saMgha, devacandrasUrijInuM svAgata karavA pATaNanI bahAra pahoMce, e pahelAM to gurudeva... koInIya emanA para najara nA paDe e rIte upAzrayamAM AvI gayA...!" teone jAheramAM dekhAvAnuM gamatuM na hatuM. teone mAna-sanmAna gamatAM na hatAM. hemacandrasUrijIe eka zrAvakane kumArapAla pAse doDAvyo ne kahevarAvyuM : "gurudeva, upAzrayamAM padhArI gayA che..." rAjA ane prajA - sahu upAzrayamAM AvyA. - hemacandrasUrijIe gurudevane bhAvathI vaMdanA karI. - rAjAe ane prajAe paNa vaMdanA karI. gurudeve tyAM sAdA ane saraLa zabdomAM thoDo samaya dharmano upadeza Apyo. pachI sabhAmAM ja teoe hemacandrasUrijIne pUchyuM : kaho, saMghanuM zuM kArya che ?' hemacandrasUrijIe sabhAnuM visarjana karyuM. kumArapAla sivAya badhA ja gRhasthone vidAya karIne, gurudevane kahyuM : 'paDadA pAchaLa padhAro. tyAM besIne vAta karIe.' gurudeva, hemacandrasUrijI ane kumArapAla, traNe jaNA paDadA pAchaLa beThA. hemacandrasUrijIe gurudevane kahyuM : gurudeva, A paramAhita rAjA kumArapAle potAnA dezamAMthI hiMsAne [ sAcI suvarNa siddhi : 159) Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meydan rAjanuM tArI pAse be suvarNasiddhi to che ! have tAre trIjI suvarNasiddhinI jarUra nathI. - - - . (160 % sarvajJa jevA divasa Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezavaTo Apyo che. hajAro derAsaro baMdhAvIne apUrva puNyopArjana karyuM che. have jo ene suvarNasiddhi' maLe to e duniyAmAM koI manuSyane duHkhI nA rahevA de. gurudeva, ApanI pAse e suvarNasiddhi che. huM nAno hato, somacandra muni hato tyAre Ape mArA AgrahathI loDhAnA TukaDAne sonAno TukaDo karI batAvyo hato ! kRpA karIne A kumArapAlane e suvarNa siddhi Apo - evI mArI vinaMtI che.' gurudeva devacandrasUrijIe rAjAne kahyuM : 'rAjan, tArI pAse be suvarNasiddhi to che ! have tAre trIjI suvarNasiddhinI jarUra nathI.' prabhu, mArI pAse to ekeya suvarNasiddhi nathI...' be hAtha joDIne, AzcaryathI rAjA bolI UThyA, 'vatsa, che tArI pAse be suvarNasiddhi ?' - hiMsAnuM nivAraNa ane jinamaMdironuM sarjana ! A be zreSTha suvarNasiddhi tane maLelI che...' kumArapAla harSathI gadgada thaI gayA. temaNe gurudevanA caraNomAM mastaka mUkIne vaMdanA karI. hemacandrasUrijIne gurudevane kahyuM : 'gurudeva, ApanI pAse je suvarNasiddhi che, huM enI vAta karuM chuM.' 'hemacandra, e suvarNasiddhi kumArapAlanA bhAgyamAM to nathI ja, tArA bhAgyamAM paNa nathI...! mATe huM e siddhi tane ke rAjAne nahIM ApuM. bhAgya vinA uttama vastu manuSya pAse TakatI nathI.' gurudeva UbhA thayA. hemacandrasUrijI ane kumArapAla paNa UbhA thayA. hemacandra, havethI mane AvAM mahattva vagaranAM kAmo mATe ahIM nA bolAvIza. mArI Atma-sAdhanA DahoLAya che...' gurudeva devacandrasUrijI khaMbhAta tarapha vihArI karI gayA. sAcI suvarNa siddhi ! 161 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ~ gAmanuM nAma hatuM vaTAdarA. kAnA zeTha gAmanA moTA vepArI hatA. AcAryadeva hemacandrasUrijInA paricayathI temanA hRdayamAM 'dharma'no janma thayo hato. pAMca prasaMga (1) kAnA zeThe potAnA hajAro rUpiyA kharacIne eka suMdara derAsara baMdhAvyuM. nayanaramya pratimA banAvarAvI. paraMtu aMjana karAvyA vinA derAsaramAM pratimAne birAjamAna karI zakAya nahIM ! pATaNamAM moTo mahotsava hato. gurudeva hemacandrasUrijI aneka pratimAone aMjana karavAnA hatA. samAcAra vaTAdarA pahoMcyA. kAnA zeTha bhagavAnanI mUrti laIne pATaNa pahoMcyA. pATaNa pahoMcIne emaNe mUrtine mukhya derAsaramAM mUkI, ke jyAM aMjanano vidhi cAlato hato. kAnA zeTha, aMjananA vidhimAM joItI sAmagrI levA bajAramAM gayA... ane e ja vakhate mahArAja kumArapAla derAsaramAM dAkhala thayA. derAsaranA daravAjA para rAjAnA aMgarakSako goThavAI gayA. tyAM kAnA zeTha bajAramAMthI sAmagrI laIne derAsara AvyA. rAjAnA aMgarakSakoe temane rokyA. kAnA zeThe kahyuM : 'mane derAsaramAM javA do. mArA bhagavAnanI mUrti derAsaramAM che ane mAre gurudeva pAse 'aMjana' karAvavuM che !' 'atyAre mahArAjA derAsaramAM che, mATe tame aMdara nahIM jaI zako.' 162 sarvajJa jevA sUrideva Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4] pAMca prasaMga sTsa h[ (7 *le 38 +&te F]], [**bled -@ +15 *he & Jase ]]>>i 163 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMtu huM vaTAdarAthI Avyo chuM... "aMjana' karavAnuM muhUrta cAlyuM jaze... mAruM kAma rakhaDI paDaze... bhAIo, mane javA do aMdara..." sainikoe kahyuM : "ame tamane kahyuM ne ? atyAre tame derAsaramAM nahIM jaI zako." zeThe kahyuM : "mane gurudeva oLakhe che. temane kaho ke vaTAdarAthI kAno zrAvaka Avyo che..." sainikoe jarA kaDakAIthI kahyuM : "ame paNa derAsaranI aMdara nA jaI zakIe atyAre. kaDaka niyama che. samajyA ?' zeTha nirAza thaIne bolyA : "mAruM kAma rakhaDI paDaze... muhUrta cAlyu jaze...' sainikoe javAba nA Apyo. zeTha paNa derAsaranA oTale besI gayA. muhUrtano samaya pasAra thaI gayo. mahArAjA kumArapAla derAsaramAMthI bahAra AvyA... sAthe sAthe gurudeva paNa derAsaranA raMgamaMDapamAM AvyA. temaNe kAnA zeThane joyA. "are kAnA zrAvaka, tame kema bahAra besI rahyA cho ? tamAre tamArI mUrtinuM aMjana nahotuM karAvavuM?' kumArapAla ravAnA thayA. kAnA zeThe gurudevanA caraNomAM vaMdanA karIne gadgada svare kahyuM : gurudeva, huM abhAgiyo chuM. thoDo moDo paDyo... ne rAjAnA sainikoe mane aMdara AvavA nA dIdho... sainikone meM ghaNA samajAvyA, paraMtu e na mAnyA. prabhu, mAruM kAma rakhaDI paDyuM... ' kAno zeTha raDI paDyA. gurudeve kAnA zeThanA mAthe hAtha mUkIne kahyuM : "kAnA, tAruM kAma thaze! jarUra thaze. ciMtA nA kara. sainiko to bicArA nokara mANaso! rAjAnI AjJAnuM pAlana kare...!" gurudeva, zubha muhUrta to cAlyuM gayuM ne ?' kAnA, zubha muhUrta bhale gayuM, zreSTha muhUrta have Ave che. cAla, (164 sarvajJa jevA sUrideva, | 164 k sarvajJa je Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNe khullA AkAza nIce jaIe.' kAnAno hAtha pakaDIne gurudeva derAsaranA AMgaNAmAM gayA. gurudeve AkAzamAM joyuM. temane je nakSatra joItuM hatuM te nakSatrano udaya AkAzamAM thaI gayo hato ! temaNe kAnA zeThanI sAme joIne kahyuM : 'kAnA, joSIe ApelA muhUrtamAM jo tArI mUrtine aMjana karyuM hota to e mUrtinuM AyuSya mAtra traNa varSanuM hota ! have vartamAna nakSatramAM tArI mUrtine aMjana karavAthI te dIrgha kALa sudhI Takaze ane eno prabhAva phelAto raheze !' kAnA zeTha khuza thaI gayA. temaNe gurudevane kahyuM : 'he kRpAvaMta, ApanA upara mArI pUrNa zraddhA che. ApanuM vacana eTale bhagavAnanuM vacana... ApanI AjJA mArA mAthe caDhAvuM chuM.' gurudeva kAnA zeThano hAtha pakaDIne derAsaramAM gayA. pUjArIe 'aMjana' mATenI taiyArI karI. kAnA zeThe pote lAvelI sAmagrI pUjArIne ApI. zreSTha muhUrtamAM kAnA zeThanA bhagavAnanI mUrtinuM aMjana thaI gayuM. kAnA zeTha mUrtine vaTAdarA laI gayA ane dhAmadhUmathI derAsaramAM mUrtinI pratiSThA karAvI. gurudeve bhaviSya bhAkheluM te pramANe ja thayuM. ghaNAM varSo sudhI derAsaramAM e mUrti rahI ane eno divya prabhAva lokoe anubhavyo. (2) bIjo prasaMga che somanAtha pATaNano. somanAtha pATaNamAM kumArapAle bhavya derAsara baMdhAveluM. e derAsaramAM bhagavAnanI pUjA-sevA mATe 'bRhaspati' nAmanA eka tapasvI brAhmaNane rAkhyo hato. bRhaspati sArI rIte derAsarane sAcavato hato. paraMtu eka divasa pAMca prasaMga 165 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNahilapura pATaNanA yAtriko sAthe eNe khoTo vAda-vivAda karI nAMkhyo. teNe jaina dharmanI niMdA karI. teNe brAhmaNa-vidhithI derAsaramAM prabhunI pUjA karI. pelA yAtrikoe pATaNa jaIne gurudeva zrI hemacandrasUrijIne vAta karI. - gurudeve kumArapAle vAta karI. kumArapAle turta ja somanAtha pATaNa rAjapuruSane mokalI, bRhaspatine tageDI mUkyo ane bIjA pUjArIne niyukta karI dIdho. bRhaspati raste rajhaLato thaI gayo. teNe pelA rAjapuruSane pUchyuM: huM zuM karuM? kyAM jAuM? mArI bhUla mane samajAya che...' "are, mUrkha brAhmaNa, tuM pATaNa jA ane hemacandrasUrinI sevA kara. emane rAjI kara. to ja tuM have A derAsaranAM pagathiyAM caDhI zakIza." zuM hemacandrasUrino eTalo badho prabhAva che?' prabhAva ? are, e gurudeva AjJA kare to mahArAjA rAjapATa choDI de...! mATe vadhAre DAhyo thA mA. ane sIdho pATaNa jaIne e gurudevanI sevAmAM lAgI jA. emane rAjI karIza to rAjA rAjI thaze ane tene pharIthI A derAsaramAM sthAna maLaze.' bRhaspati pATaNa Avyo. teNe upAzrayamAM jaIne gurudevane praNAma karyA ane kahyuM : gurudeva, huM ApanA caraNonI sevA karavA Avyo chuM." bRhaspati tapasvI to hato ja ! teNe comAsAnA cAra mahinA tapazcaryA karI. gurudevanI sevA karI. gurudeva tene oLakhI gayA hatA. rAjA paNa samajI gayA hatA ke "A brAhmaNa zA mATe A tapa A sevA kare che !" bRhaspatie jaina dharmanAM vidhi-vidhAno jANavA mAMDyAM. derAsaranI pUjanavidhi jANI lIdhI. gurune vaMdana karavAnI vidhi jANI lIdhI... ane paccakhANanI vidhi paNa jANI lIdhI. (19da che sarvajJa jevA sUrideva, Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jotajotAmAM cAra mahinA pUrA thaI gayA. bRhaspatie gurudevane vidhipUrvaka vaMdanA karI, kahyuM : gurudeva, ApanI kRpAthI mAre cAra mahinAno tapa pUro thayo che. Aje mAre pAraNuM karavAnuM paccakhANa Apo !" gurudevanA mukha para prasannatA chavANI. e ja vakhate mahArAjA kumArapAla upAzrayamAM AvI caDhyA. gurudevane bRhaspati para rAjI thayelA joIne bRhaspatine kahyuM : tapasvI brAhmaNa, tuM somanAtha pATaNa ja. tane tyAMnA derAsaramAM, pahelAMnI jema pUjArInA pada upara niyukta karuM chuM." bRhaspati khuza thaI gayo. zrI hemacandrasUrino bhakta banI gayo. somanAtha pATaNanA "kumAravihAra' derAsaramAM jaIne bhaktibhAvathI jinezvara bhagavaMtanI pUjA-sevA karavA lAgyo. putra caMgadeve dIkSA lIdhI hatI. pati cAcaga-zreSThInuM avasAna thayuM hatuM. pAhinIe dIkSA lIdhI hatI. sAdhvI pAhinI, potAnA jJAnadhyAnamAM lIna rahetAM hatAM. putra hemacandrasUrinuM apUrvajJAna, abhuta yogasiddhi ane mahAnuM zAsanaprabhAvanA joIne, sAdhvI pAhinI khUba rAjI thatAM hatAM. AcAryadeva, mAtA sAdhvInI kALajI rAkhatA hatA. temanA pratye bhaktibhAva rAkhatA hatA. sAdhvI pAhinI mRtyuzagyA para sUtAM hatAM. sAdhvIchaMda temane aMtima ArAdhanA karAvatuM hatuM. gurudevane samAcAra maLyA. teo paNa pATaNamAM ja birAjatA hatA. turta ja teo sAvI-mAtA pAse pahoMcI gayA. mAtAe putranI sAme joyuM... putre anahada bhaktithI prerAIne kahyuM : - pAMca prasaMga (167] Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "he mAtA, huM tamane eka karoDa navakAramaMtranuM puNyadAna ApuM chuM. tame anumodanA karo.' - AcAryadeva puNyadAna ApIne, svayaM sAdhvI-mAtAne zrI navakAramaMtra saMbhaLAvavA lAgyA. sAdhvI pAhinI samAdhimRtyu pAmyAM. zrAvakasaMghe smazAnayAtrAnI taiyArIo karavA mAMDI. sAdhvIjInA mRtadehane smazAnamAM laI javA mATe suMdara ane mUlyavAna pAlakhI banAvavAmAM AvI. pAlakhIne eka jagAe mUkIne, zrAvako jarA AghA-pAchA thayA, tyAM to keTalAka jainavirodhI lokoe e pAlakhIne toDI nAMkhI. samAcAra hemacandrasUrine maLyA. samAcAra sAMbhaLIne hemacandrasUri khUba gusse thayA. teo pote, jyAM sAdhvI-mAtAno mRtadeha hato tyAM pahoMcyA. zrAvakone kahyuM : have tame Daro nahIM. navI pAlakhImAM sAdhvI-mAtAno mRtadeha padharAvo. huM jouM chuM... koNa ahIM vighna karavA Ave che !" sAdhvI pAhinInI bhavya smazAnayAtrA nIkaLI. pATaNanAM hajAro strI-puruSo smazAnayAtrAmAM joDAyAM. agnisaMskAra samaye AcAryadeva svayaM upasthita rahyA. pelA virodhI bAvAonI tAkAta na hatI ke teo hemacandrasUrinI sAme koI upadrava kare ! mahArAjA kumArapAla pATaNamAM na hatA. teo mALavAdezamAM hatA. temane A durghaTanAnI khabara kyAMthI hoya ? AcAryadevanuM mana khATuM thaI gayuM hatuM. temanA manamAM ghaNuM lAgI AvyuM hatuM. mAtA-sAdhvInA thayelA ghora apamAnathI teo dhUMvAMpUvAM thaI gayA hatA. temaNe ziSyasamudAya sAthe mALavA tarapha vihAra karyo. rAjA kumArapAla ujajainamAM hatA. AcAryadeva ujajaina pahoMcyA. mahAmaMtrI udayanane gurudeve samAcAra mokalyA. acAnaka gurudevanA Agamanane jANIne udayana maMtrI doDatA (168 je sarvajJa jevA sUrideva Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurudeva pAse AvyA. gurudevane bhAvapUrvaka vaMdanA karI, vinayathI beThA. mahAmaMtrIe pUchyuM: "gurudeva, ugra vihAra karIne ahIM padhAravAnuM prayojana ?' AcAryadeve kahyuM : "mAre tatkAla rAjAne maLavuM che." mahAmaMtrIe bolyA : "huM hamaNAM ja mahArAjAne samAcAra ApuM chuM." gurudevanI mukhamudrA joIne mahAmaMtrIe koI amaMgala ghaTanAnuM anumAna karyuM. mahArAjAne samAcAra ApyA. mahArAjAe, mahAmaMtrIne kahyuM: 'gurudevane AdarapUrvaka rAjamahelamAM bolAvI lAvo." mahAmaMtrIe gurudevane kahyuM: rAjamahelamAM padhAravA AgrahapUrvaka AmaMtraNa ApyuM. AcAryadeva rAjamahelamAM padhAryA. rAjAe bhAvabhInuM svAgata karyuM. rAjAe vinayathI pUchayuM : "gurudeva, ApanA pavitra dehe nirAmayatA varte che ne ?" AcAryadeve kahyuM : "rAjanuM, je rAjAnA rAjyamAM sAdhu-sAdhvInA mRtadehanI paNa maryAdA nA jaLavAtI hoya, tevA rAjyamAM Azrita banIne rahevAnuM koNa pasaMda kare ?' ciMtAthI vyAkuLa banelA rAjAe pUchyuM : "gurudeva, zuM mArA rAjyamAM koIe ApanuM apamAna karyuM che ? koI duSTa mANase Apane zuM raMjADyA che? prabhu, mane kaho, huM e pApIne sajA karIza... paraMtu mane ane mArA rAjyane choDI javAno vicAra nA karazo..." "rAjanuM, je rAjayamAM sAdhvInA mRtadehanI maryAdA paNa na jaLavAtI hoya, te rAjyamAM rahevAnuM ame pasaMda karatA nathI. zA mATe amAre tamArA rAjyamAM rahevuM joIe ? zuM joIe che amAre ? bhikSAvRttithI bhojana karIe chIe... jIrNa vastra paherIe chIe ane jamIna upara sUI jaIe chIe...! amane rAjAonuM zuM prayojana rAjAe gadgada svare kahyuM: 'gurudeva, Apane mArI jarUra nathI... paraMtu mAre ApanI jarUra che ! paralokanuM puNya bAMdhavA huM ApanI sAthe - pAMca prasaMga 169) Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitratA icchuM chuM. ApanuM pavitra sAnnidhya IcchuM chuM." rAjanI namratA.. saraLatA ane maitrIthI AcAryadeva prabhAvita thayA. temaNe pATaNamAM banelI ghaTanA kahI saMbhaLAvI. rAjAne khUba duHkha thayuM. bhaviSyamAM havethI kyAreya AvI durghaTanA nahIM bane - tevI khAtarI ApI. gurudeva, mArA mahelamAM Apa cAho tyAre padhArI zako cho. Apane koIne rAjapuruSa ke rAjano nokara rokaze nahIM ke Tokaze nahIM." rAjAnI ane AcAryadevanI maitrI vizeSa rUpe daDha banI. rAjA prasaMge-prasaMge AcAryadevanI prazaMsA karavA lAgyA. (4) rAjapurohita Amiga IrSyALu hato. hemacandrasUrinAM mAna-pAna vadhI gayelAM joI tenuM dila baLavA lAgyuM. e purohita, hemacandrasUrine utArI pADavAno lAga zodhavA mAMDyo. eka divasa rAjasabhAmAM rAjAe hemacandrasUrinA brahmacarya-guNanI khUba prazaMzA karI. te vakhate purohite kahyuM : mahArAjA, vizvAmitra... parAzara jevA RSi-munio, ke jeo jaMgalamAM rahIne pAMdaDAM khAIne rahetA hatA, teo paNa suMdarInA suMdara zarIrane joIne mohita thaI gayA hatA, to pachI, je sAdhuo dUdha, dahIM ane ghI khAya che ane gAma-nagaramAM rahe che, teo indriyanigraha kevI rIte karI zake?" A vAtano javAba AcAryadeve Apyo : "are, purohita, hAthI ane DukkaranuM mAMsa khAnAra baLavAna siMha AkhA varSamAM eka vakhata ja siMhaNa sAthe bhoga kare che... jyAre anAjanA dANAne kAMkarA khAnAra kabUtara roja viSayabhoga kare che ! enuM zuM kAraNa ? jarA batAvo to!" purohita Amiga zuM javAba Ape ? cUpa thaI gayo ! zaramathI enuM moTuM nIcuM thaI gayuM. ( 170 % sarvajJa jevA mUrideva, Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjasabhAmAM IrSALuono toTo nA hoya. eka rAjapuruSe mahArAjA kumArapAlanA kAnamAM kahyuM : mahArAjA, A jaino sUryanI pUjA nathI karatA. teo sUryane mAnatA ja nathI." mahArAjAe hemacandrasUri sAme joIne pUchayuM : gurudeva, zuM jaino sUryapUjA nathI karatA?" rAjanuM, sUrya to prakAzano mULa srota che. ame sUryanA parama upAsaka chIe. te sUryane hRdayamAM rAkhIe chIe. eTale ja to sUrya - asta thaI jatAM ame roja bhojanano tyAga karIe chIe. are, enA virahanA duHkhathI, rAtre pANI paNa nathI pItA !" mahArAjAe pelA IrSALu tarapha joIne kahyuM : "are, ajJAnI, tArI pAsa vAtano koI javAba che kharo ?" pelA IrSALunuM moTuM kALuM thaI gayuM ! enI pAse javAba na hato. - pAMca prasaMga pAMca prasaMga 171) 171 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 5 || || pUrvajanmanI kathA | E - eka divasa kumArapAle gurudevane prazna karyo : gurudeva, A kALamAM Apa ja sarvajJa cho. mArA eka praznanuM samAdhAna karavA kRpA karo." | 'pUcho rAjanuM, jJAnaprakAzamAM tamArA praznano uttara jaDaze to tamane kahIza. tamArA mananuM samAdhAna karIza." bhagavaMta, huM pUrvabhavamAM koNa hato ?' siddharAje mane pArAvAra duHkha kema dIdhuM? - Apa ane mahAmaMtrI udayana, mArA upara ATaluM badhuM heta.. vAtsalya kema varasAvo cho ? pUrvajanmanA koI viziSTa saMbaMdha vinA, AvI jIvaleNa duzamanAvaTa ke AvI apUrva maitrI saMbhave nahIM!' AcAryadeve kahyuM : "kumArapAla, tArA praznonA uttara mAre koI deva-devI pAsethI meLavavA paDaze. te meLavIne tane kahI saMbhaLAvIza." gurudevane vaMdanA karI rAjA mahelamAM gayA. gurudeve eka sAdhunI sAthe siddhapura tarapha prayANa karyuM. siddhapuranA pAdaramAM ja sarasvatI nadInAM zAnta nIra vahetAM hatAM. kinArA paranA eka gheghUra vaDalAnI nIce, zuddha bhUmi para, pramArjana karIne munie Asana pAtharyuM. gurudeve Asana para besIne, maMtrasnAna karIne "sUrimaMtranI ArAdhanA zarU karI. traNa divasa sudhI upavAsa ane ArAdhanA karyA. sAthenA munivare uttara sAdhaka banIne, apramatta rahIne gurudevane sahAya karI. ArAdhanA pUrNa thaI. devI tribhuvana svAminI pragaTa thaI. prasanna vadane teNe dhyAnalIna gurudevane kahyuM : "sUrideva, mane kema yAda karI ?" (172 sarvajJa jevA sUrideva Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryadeve kahyuM : 'he devI, ApanAM netra divya che. Apa bhUtakALa ane bhaviSyakALanI vAto jANo cho. kRpA karIne mane rAjA kumArapAlano pUrvajanma kaho, ane AgAmI janmanI vAto kaho.' devIe tyAM gurudevane kumArapAlano pUrvajanma ane AgAmI janma kahyo. devI adRzya thaI gaI. gurudeva pAchA pATaNa padhAryA. traNa upavAsanAM pAraNAM karyAM. vizrAma laIne, svastha banIne, teo potAnA Asane beThA. kumA2pAle 'martyaema vaMdAmi' bolIne upAzrayamAM praveza karyo. gurudevane vaMdanA karI teo vinayapUrvaka gurudeva pAse beThA. gurudeve 'dharmalAbha'no AzIrvAda ApIne kahyuM : 'rAjan, tamArA praznonA uttara maLI gayA che ! devI tribhuvanasvAminIe kRpA karIne tamArA praznonA uttara ApyA che.' pAse beThelA yazazvandra munie kahyuM : 'mahArAjA, gurudeve sarasvatInA kinArA para traNa upavAsa karIne 'sUrimaMtra'nI ArAdhanA karI. traNa divasa ane traNa rAta, apramattabhAve eka Asane besIne jApa-dhyAna karyA..! kumArapAla AnaMdavabhora thaI gayA... teo bolyA : 'gurudeva, mArA praznonA uttara meLavavA Ape AvI kaThora sAdhanA karI ? ApanuM AvuM niSkAraNa vAtsalya mane bhAvavibhora karI de che.' kumArapAlanI AMkhomAM harSanAM AMsu UbharAyAM. gurudeve rAjAnA mastake hAtha pheravatAM kahyuM : 'kumArapAla, tArA praznamAM huM ane mahAmaMtrI paNa saMkaLAyelA chIe ne ! eTale uttara meLavavAnI utkaMThA mane paNa hatI ja ! have je uttara mane devIe ApyA che, te tane kahuM chuM.' kumArapAla ane anya munivaro svastha banIne, ekAgra banIne beThA. AcAryadeve kathAno prAraMbha karyo. pUrvajanmanI kathA 173 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mALavA ane gujarAtanI sarahada upara eka UMco pahADa hato. e pahADa upara "naravIra' nAmano DAku potAnA aneka sAthIdAro sAthe raheto hato. hato to mevADano rAjA jayakezIno putra ! paraMtu tenAM khoTAM kAmothI kaMTALIne rAjAe ene dezanikAlanI sajA karI. te DAkuonI ToLIno saradAra banI gayo. eNe AjubAjunAM gAmo jItI laIne potAnuM sAmrAjya sthApyuM hatuM. eka divasa mALavAno moTo dhanavAna vepArI dhanadatta A rastethI pasAra thato hato. seMkaDo gADAMomAM aDhaLaka saMpatti bharelI hatI. dareka gADAnI sAthe tenA rakhevALo cAlatA hatA. dhanadattanA kAphalAe jevo parvatanI khAImAM praveza karyo ke naravIranA guptacaroe naravIrane samAcAra ApI dIdhA. jyAM khAInA madhyabhAgamAM dhanadattano kAphalo pahoMcyo ke naravIre enA sazastra sAthIdAro sAthe humalo karI dIdho. rakSakone mArI nAMkhyA ane badhI saMpatti lUMTI lIdhI. dhanadatta, aMdhArAno lAbha laIne bhAgI chUTyo ! eka salAmata jagAe jaI pahoMcyo. te eka vRkSanI chAyAmAM beTho, ane vicAravA lAgyo : A duSTa lUMTArAne pakaDavAmAM nahIM Ave to e aneka musApharonA prANa leze... saMpatti lUMTI leze. koI rAjAnI sahAya laIne huM ja A duSTane sajA karuM !' dhanadatta jema paisA kamAvAmAM kuzaLa hato tema yuddha karavAmAM paNa kuzaLa hato. te mALavAnA rAjA pAse gayo. badhI vAta karI.. "mane thoDuM lazkara Apo. huM e duSTane pahoMcI vaLIza." teNe rAjA pAse lazkara mAMgyuM. rAjAe lazkara ApyuM. lazkara laIne dhanadatta, naravIranI pallI pAse pahoMcyo. cAre bAjuthI pallIne gherI lIdhI. naravIra ane enA bahAdura sAthIdAro zUravIratAthI laDyA, paraMtu teo hAryA. dhanadatta ane lazkare, naravIranA badhA ja sAthIdArone mArI nAMkhyA. eka mAtra naravIra bacI gayo. te dUra surakSita jagAe bhAgIne pahoMcI gayo. dhanadatte pallIne Aga (174 4 sarvajJa jevA sUrideva Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAMpI. naravIranI patnI ke je garbhavatI hatI, te bhAgI jatI pakaDAI gaI. krUra banI gayelA dhanadatte ene pakaDIne, talavArathI enuM peTa cIrI nAMkhyuM. temAMthI bALakane kADhIne, paththaranI zilA upara pachADIne mArI nAMkhyuM... te khUba rAjI thayo. naravIranI pallImAMthI ghaNuM dhana laIne, gADAMomAM bharIne, te pAcho vaLyo. mALavAnA rAjA pAse gayo. potAnI bahAdurInuM varNana karatAM eNe naravIranI patnIne ane enA garbhastha zizune kevI rIte mArI nAMkhyuM e paNa kahI dIdhuM. rAjA dayALu hato. te kaMpI UThyo. siMhAsana parathI Ubho thaI gayo. teNe kahyuM : "are, duSTa vepArI, tuM bhayaMkara nirdaya mANasa che. te strI hatyA ane bALahatyAnuM ghora pApa karyuM. AvuM pApa to caMDALa paNa nA kare. tuM ahIMthI cAlyo jA. tAruM kALuM moTuM mane kyAreya dekhADIza nahIM." rAjAe dhanadattanuM badhuM ja dhana laI lIdhuM. eno ghora tiraskAra karyo ane dezanikAlanI sajA karI. dhanadatta ekalo ne aTUlo... bhaTakato bhaTakato eka jaMgalamAM gayo. tenA manamAM pote karelAM pApono ghora pazcAttApa thayo. teNe ugra tapazcaryA karavA mAMDI. tenuM mRtyu thayuM. marIne e jIva je punarjanma pAmyo, te ja rAjA siddharAja ! ekAgratAthI sAMbhaLI rahelA rAjA kumArapAle pUchyuM : bhagavaMta, pelA DAku naravIranuM zuM thayuM ?' AcAryadeve kahyuM : e naravIra eka jaMgalamAM jaIne eka vRkSanI nIce beTho. te thAkelo ne hArelo hato. tenA dilamAM roSa hato... paraMtu te sAva asahAya banI gayo hato. e jaMgalanA rastethI eka munirvAda pasAra thatuM hatuM. e munivRMdanA AcArya hatA zrI yazobhadrasUri. temaNe naravIrane joyo. dayA AvI. - pUrvajanmanI kathA 175 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naravIre AcAryane joyA. enA hRdayamAM bhaktino bhAva jAgyo ! AcAryadevanI samakSa naravIre potAnAM badhAM ja pApa kahI dIghAM. AcAryadeve tene sArA sajjana mAnavI banIne jIvavAno upadeza Apyo. naravIrane AcAryano upadeza gamyo. AcAryanA munivRMdanI sAthe thoDA gRhastho paNa hatA. temanI pAse bhojana mATenI sAmagrI hatI. - naravIrane peTa bharIne bhojana karAvyuM. - tene "ekazilA nagarImAM javA preraNA ApI. naravIra enA raste cAlyo.. munivRMda emanA mArge AgaLa vadhI gayuM. naravIra "ekazilA nagarImAM pahoMcyo. ADhara zreSThInI havelIe pahoMcyo. ADhara zeThane ghera sadAvrata cAlatuM hatuM. zeThe naravIrane jamI levA kahyuM, paraMtu "huM tamAruM koI kAma karIne pachI bhojana karIza." ema kahyuM. zeThane naravIra gamI gayo. tene potAnA gharamAM rAkhI lIdho... naravIra gharanAM badhAM kAma kare che ane sajjana tarIke jIvana jIve che. tyAM pelA AcArya yazobhadrasUri vihAra karatA karatA ekazilA nagarImAM padhAryA. naravIre temane joyA, oLakhyA...ane te AcAryanA pagamAM paDI gayo. AcAryadeve khUba vAtsalyathI enA mAthe hAtha mUkyo. naravIre pUchyuM : "prabhu, Apa ahIM kyAM rahevAnA cho ? huM roja ApanI pAse AvIza." AcAryadeve potAnuM sthAna batAvyuM. naravIra roja AcAryanI pAse javA lAgyo. ADhara zeThe pUchyuM : "naravIra, thoDA divasathI tuM bahAra jAya che.. ghaNo samaya bahAra rahe che. kyAM jAya che, bhAI ?' naravIra kahyuM : mArA upakArI zeTha, huM mArA parama upakArI gurudeva yazobhadrasUrinI pAse jAuM chuM. temanAM amRta jevAM madhura vacano. 176 sarvajJa jevA sUdeiva Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvajanmanI kathA kl ADhara zeTha ane naravIra roja gurudevano upadeza sAMbhaLe che. 177 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMbhaLavAM mane khUba game che !' ADhara zeThane AnaMda thayo. temaNe kahyuM : "naravIra, huM paNa tArI sAthe tArA gurunAM darzana karavA AvIza." ADhara ane naravIra yazobhadrasUri pAse gayA. AcAryano upadeza sAMbhaLIne ADhara khuza thayo. pachI to rojano kAryakrama banI gayo. ADhare zrAvakanAM bAra vrata grahaNa karyA. ADhara zreSThIe eka bhavya derAsara baMdhAvyuM. yazobhadrasUrijInI pAse bhagavAna mahAvIra svAmInI suMdara mUrtinI pratiSThA karAvI. bhavya mahotsava karyo. AcAryadevazrIne vihAra karIne bIjA gAme javuM hatuM, paraMtu ADhara zeThanA ati AgrahathI teoe ekazilAmAM cAturmAsa karavAno nirNaya karyo. comAsAmAM jema dhodhamAra varasAda varase, tema AcAryanI dezanA paNa dhodhamAra varasavA lAgI. ADhara zeThanuM haiyuM nAce che ! naravIrano harSollAsa UchaLe che ! zeTha ane nokara roja paramAtmAnI pUjA kare che. zeTha ane nokara roja gurudevano upadeza sAMbhaLe che. paryuSaNa mahAparva AvyAM. zeThanI sAthe naravIra derAsara jAya che. zeTha potAnI sAmagrIthI paramAtmAnI pUjA kare che, naravIra mAlaNa pAsethI pAMca koDInAM phUla laIne pUjA kare che. bhaktino bhAva UchaLe che ! saMvatsarInA divase zeTha-zeThANI ane gharanA badhA ja mANaso upavAsa kare che. naravIra paNa upavAsa kare che. pAraNAnA divase munivarone bhikSA ApyA pachI ja zeThanI sAthe naravIra pAraNuM kare che. gharanA badhA ja loko naravIrane "sAdharmika (178 sarvajJa jevA sUrideva Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAI" mAnIne, AgrahathI pAraNuM karAve che. sAMje naravIranA zarIramAM pIDA thAya che. ADha2 zeTha aMtima ArAdhanA karAve che. naravIra samatAbhAve mRtyu pAme che. marIne te tribhuvanapAlano putra kumArapAla bane che !' potAno pUrvajanma jANIne kumArapAla stabdha thaI jAya che. pachI te pUche che : 'gurudeva, ADhara zeThanuM zuM thayuM ?' gurudeve kahyuM : 'ADhara zeTha paNa mRtyu pAme che...ane emano jIva... navo mAnava-avatAra pAme che. te ja ApaNA udayanamaMtrI ! 'rAjan, tamArA upara udayana maMtrIne kema ATalo badho vAtsalyabhAva che, enuM kAraNa samajAyuM ne ?' 'bhagavaMta, mArA parama upakArI e yazobhadrasUrijInuM zuM thayuM ?' 'teo paNa kALadharma pAmIne manuSyayonimAM janmelA che...ane te tArI sAme ja beThA che !' 'Apa ja gurudeva ?' kumArapAlanI AMkho harSathI nAcI UThI. te Ubho thaI gayo. gurudevanA khoLAmAM potAnuM mastaka mUkI dIdhuM. AcAryadeva rAjAnA mastaka upara vAtsalya varasAvatA rahyA. 'rAjan, have tamane sukha-duHkhano kArya-kAraNa bhAva samajAvuM chuM. te sAMbhaLo : pelA dhanadatte bALahatyA karI hatI, tethI A siddharAjanA bhavamAM te niHsaMtAna rahyo. dhanadattane tArA pratye vairabhAva hato, eTale A janmamAM paNa ene tamArA pratye vairabhAva rahyo hato. pUrvajanmamAM mAro ane ADhara zeThano tamArA pratye khUba vAtsalyabhAva hato, eTale A janmamAM paNa amAro tamArA pratye vAtsalyabhAva che ! pUrvajanmanI kathA 179 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - tame pUrvajanmamAM pAMca koDInAM 18 phUlothI paramAtmAnI bhAvabhaktithI pUjA karI hatI, enA phaLarUpe ahIM tamane 18 dezanuM rAjaya maLyuM che. pUrvajanmamAM tame ghaNI lUMTaphATa karelI enA kAraNe A janmamAM tamAre ghaNAM kaSTa sahana karavAM paDyAM ! A tamAro pUrvajanma, je pramANe devI tribhuvanasvAminIe mane kahyo, e meM tamane kahyo che ! ane mArA kathanamAM jo tamane zaMkA hoya, to koI rAjapuruSane ekazilA nagarImAM mokalo. ADhara zeThanA putronA gharamAM sthirA" nAmanI eka vRddha nokarANI haju jIve che. e badhI ja vAta kahI batAvaze !' kumArapAle kahyuM : "gurudeva, Apa to sarvajJa jevA ja sUrideva cho. A kaLiyugamAM sarvajJanI jema bhUtakALa ane bhaviSyakALanI vAto kahenArA, ApanA sivAya bIjuM koNa che ? devInI vANI kyAreya asatya hoya ja nahIM. paraMtu mAtra kautukathI... kutUhalathI prerAIne mArA guptacarone ekazilA nagarImAM mokalIne, pelI vRddha dAsInI tapAsa karAvI lauM !' gurudeve kahyuM: "khuzIthI mokalo guptacarone." guptacaro gayA ekazilA nagarI. ADhara zeThanA putrone maLyA. sthirA dAsIne maLyA. tene badhI vAto pUchI. ADhare baMdhAvelA derAsarane joyuM. guptacaroe pAchA AvIne kumArapAlane kahyuM : "je pramANe gurudeve kahyuM te ja pramANe ame tyAM badhuM joyuM ane jANyuM !" kumArapAle bharacaka bharAyelI rAjasabhAmAM gurudevane "kalikAlasarvajJa"nI padavI ApI ! (180 % sarvajJa jevA sUdivasa Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUridevano svargavAsa kumArapAle AcAryadevane pUchyuM : 'bhagavaMta, mArI mukti kyAre thaze ?' AcAryadeve kahyuM : 'rAjan, A janmanuM AyuSya pUrNa karIne, mRtyune pAmIne deva banIza. mahAsamRddha deva banIza. vipula bhogasukha maLavA chatAM ane bhogavavA chatAM tuM AsaktimAM DUbIza nahIM. pRthvI uparanAM zAzvat tIrthonI yAtrA karIza. naMdIzvara dvIpa vagere tIrthomAM bhavya bhakti-mahotsava karIza. mahAvideha-kSetromAM jaIne, tIrthaMkaronI amRtamayI vANI sAMbhaLIza. zreSTharUpavALIdevIonI sAthe naMdanavanomAM icchA mujaba vilAsa karIza. rAjan, devabhavanuM AyuSya paNa pUruM thaI jaze. tuM A ja bharatakSetramAM janma pAmIza. - - - 6 ddilapura nagaramAM zatAnaMda nAmanA rAjAnI dhAriNI nAmanI rANInA peTe tuM janmIza. tAruM nAma 'zatabaLa' rAkhavAmAM Avaze. zatabaLa bAlyakALamAM ja sarvakaLAo zIkhI leze. bRhaspati jevo vidvAna banaze. yauvanavayamAM te rAjA banaze ane potAnA samagra rAjyamAM ahiMsA-dharmano pracAra karaze. -- potAnA adbhuta parAkramathI te aneka rAjyo jItI leze. e arasAmAM A bharatakSetramAM, AvatI covIzInA pahelA tIrthaMkara zrI padmanAbha viharatA haze. teo viharatAM-viharatAM eka divasa bhaddilapuramAM padhAraze. rAjA zatabaLane A samAcAra maLatAM te tIrthaMkarane vaMdana karavA jaze. prabhunI amRtamayI dezanA sAMbhaLIne rAjA zatabaLa virakta banaze, anAsakta banaze. ane tIrthaMkaranI pAse te dIkSA leze. sAdhu banI jaze. teo tIrthaMkaranA agiyAramA gaNadhara banaze. kaThora tapazcaryA karI, vItarAgasarvajJa banaze. sUridevano svargavAsa 181 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramazaH AyuSya pUrNa karIne mukti pAmaze ! arthAt rAjan, tamArI trIjA bhave mukti thaze ! 'huM trIjA bhave mukti pAmIza,' A vAta sAMbhaLIne rAjAne anahada AnaMda thayo. traNa jagatamAM nA samAya eTalo harSollAsa thayo. gurudevanA caraNe punaH punaH vaMdanA karI teo rAjamahele gayA. rAtrino samaya hato. nIrava zAMti hatI. Aje kumArapAle gurudevanI pAse ja rAtavAso karyo hato. kumArapAle gurudevane kahyuM : 'bhagavaMta, huM have vRddha thayo chuM. mane lAge che ke have huM jhAjhuM nahIM jIvuM. gurudeva, mArI pAse badhuM ja che, sivAya eka putra ! eTale svAbhAvika ja mane ciMtA thAya che...'mAro uttarAdhikArI koNa banaze' jo Apa nirNaya Apo to ene rAjya soMpIne, have chellA divaso samatA-rasamAM nimagna rahuM ! ApanA ja sAnnidhyamAM zeSa jIvana pUrNa karyuM !' najIkamAM ja bAlacandramuni sUtA hatA. sUtAM-sUtAM teo rAjAgurudevano vArtAlApa sAMbhaLatA hatA. rAjAnA uttarAdhikArInI vAta kAne paDatAM, teo sAvadhAna thayA, ne vArtAlApa ekAgratAthI sAMbhaLavA lAgyA. gurudeva pUchyuM : 'rAja, tamArI bhAvanA uttama che. zeSa jIvana zAMti-samatAthI pasAra karavAnI ane rAjya uttarAdhikArIne soMpavAnI vAta mane paNa gamI. paraMtu tamArI sAme koNa-koNa uttarAdhikArI banI zake evA puruSo che ?' rAjAe kahyuM : 'eka che mAro bhatrIjo ajayapALa ne bIjo che mAro bhANeja pratApamalla !' gurudeva e baMne kumArone jANatA hatA. thoDI vAra vicAra karIne temaNe kahyuM : 'rAjan, ajayapALanA vicAro sArA nathI. tene jarAya dharma gamato nathI. dharmasthAno gamatAM nathI. jo ene rAjyasattA maLaze to e unmatta banaze. paheluM kAma e dharmasthAnone toDavAnuM karaze... maMdirone toDaze ane sAdhuone herAna-parezAna karaze. mATe ajayapALane sarvajJa jevA sUrideva 182 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to rAjA banAvAya ja nahIM. joke pratApamalla paNa dharmAtmA nathI. chatAM e dharmano dveSI ke virodhI nathI. rAjA banavAnA bIjA guNo enAmAM dekhAya che.' rAjAe kahyuM : 'ApanI AjJA mujaba ja kArya karIza.' rAta upAzrayamAM pasAra karI prabhAte rAjA rAjamahelamAM gayA. emanuM mana ghaNuM haLavuM thaI gayuM hatuM. bAlacaMdramuninA manamAM gurudeva hemacandrasUri pratye bhakti na hatI, zraddhA na hatI. paraMtu ghora dveSa hato. bIjI bAju bAlacandramunie ajayapALa sAthe dostI bAMdhI hatI. rAte gurudeve, kumArapAlanI AgaLa ajayapALanI niMdA karI hatI, tethI bAlacandramuni gurudeva upara vadhAre krodhe bharAyo hato. prabhAte, bAlacandramuni ajayapALanA mahele pahoMcI gayA, ane rAtrinI badhI vAta tene karI dIdhI. ajayapALe kahyuM : 'munirAja, tame rAtrimAM guptavAta sAMbhaLI lIdhI te sAruM karyuM. tame kharekhara, mArA sAcA mitra cho. huM jyAre rAjA banIza tyAre tamane huM mArA gurupade sthApita karIza. jevI rIte vartamAnamAM hemacandrasUri kumArapAlanA gurupade che tevI rIte !' pATaNanA rAjaparivAramAM kAvA-dAvA zarU thaI gayA. mahArAjAnuM mana tethI vyathita rahevA lAgyuM. te chatAM tenA manamAM je dharmaciMtana cAlatuM hatuM te dharmaciMtananA prabhAve teo svastha rahI zakatA hatA. 80 varSanA vayovRddha banelA kumArapAlanA cittamAM jevI rIte vizALa sAmrAjyanA bhaviSyanI ane gujarAtanA abhinava unnata saMskAronA rakSaNanI ciMtA hatI, tevI rIte potAnA paralokano vicAra paNa ramato hato. hemacandrasUrinA paTTaziSya rAmacandrasUri hatA. rAmacandrasUri, potAnA gurudevanI vicArazailIne cIvaTathI jALavanArA ane TakAvanArA hatA. teo nIDara ane svAtaMtryapriya hatA. temanAmAM tejasvI pratibhA hatI ane prakAMDa vidvattA hatI. AcAryadeva hemacandrasUrie, rAmacaMdrasUrine potAnA anugAmI sUridevano svargavAsa 183 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyukta karyA. kAraNa ke teonI uMmara 84 varSanI thaI gaI hatI. temane potAnuM mRtyu nikaTanA bhaviSyamAM dekhAtuM hatuM. rAmacandrasUrine uttarAdhikArI banAvavAmAM AvyA, te vAta bAlacandra munine jarAya gamI nahIM. kAvA-dAvA cAlu thaI gayA. dharma, sAhitya ane saMskAro gauNa banI gayA. rAjakhaTapaTo ane sattAnAM jhera dhArmika sthAnone gheravA lAgyAM. AcAryadeva hemacandrasUri jevI rIte jJAnayogI hatA, tevI rIte custa kriyAyogI paNa hatA. temaNe potAnA jIvanamAM jJAna ane kriyAno samanvaya sAdhyo hato. teo avAra-navAra chaTha-aTTama (be upavAsa - traNa upavAsa)no tapa paNa karatA hatA. mRtyuno kALa najIkamAM jANIne teoe sarva sAdhuone potAnI pAse bolAvyA. rAjA kumArapAla paNa AvI pahoMcyA. samagra jaina saMgha AvI pahoMcyo. - AcAryadave sahunI sAthe kSamApanA karI. - sahune aMtima dharmopadeza Apyo. - mahArAjA kumArapAle UbhA thaI, gurudevanA caraNomAM praNAma karIne gagada svare kahyuM : prabho, zreSTha attepura, samRddha rAjaya ane anupama vaiSayika sukho to bhavobhava maLe... paraMtu ApanA jevA sadguru maLavA durlabha che. Ape mane mAtra dharma ja nathI Apyo, Ape mane jIvana paNa ApyuM che. aneka rIte Ape mAruM kalyANa ja kalyANa karyuM che...Ape mArA upara anaMta upakAro karyA che...bhagavaMta, e upakArano badalo huM kevI rIte vALIza? A agAdha mohasAgaramAM DUbatA mane koNa bacAvaze ? gurudeva, meM ApanA caraNonI ArAdhanA karI che...e ArAdhanAnuM jo koI phaLa mane maLavAnuM hoya to mane bhava-bhave Apa ja guru maLo..." kumArapALa dhrusake dhrusake raDI paDyA. gurudevanI AMkho paNa bhInI thaI gaI. temaNe kahyuM : "rAjanuM, pairyadhAraNakaro. mArA mRtyu pachI tamAruM mRtyudUranathI.mRtyakALa (184 sarvajJa jevA sUrideva Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / wwwche. DJ pATaNanA rAjamArgo parathI smazAnayAtrA pasAra thaI. hajAro strI-puruSo smazAnayAtrAmAM joDAyAM. - 2 | vino svargavAsa no svargavAsa 1853 185 | Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva jIvo sAthe kSamApanA karajo ane mArI jema ja anazana karajo.' gurudeve anazana karyuM. khAvAnuM-pIvAnuM baMdha karyuM. AMkho baMdha karI, padmAsanastha banI, paramAtmadhyAnamAM nimagna thayA. yuvAnoe AraMbhelAM nRtyo baMdha thayAM. zrAvaka-zrAvikAoe AraMbhelA rAsa baMdha thayA. - -- - gAyakonAM gIta-saMgIta baMdha thayAM. bhATa lokonI biradAvalio baMdha thaI. sarvatra mauna... ane zAnti patharANI. AcAryadeva utkRSTa dharmadhyAnamAM lIna thayA hatA. ane e samaye temaNe prANono tyAga karyo. gurudevano svargavAsa thayo. kumArapAla mUcchita thaIne jamIna para DhaLI paDyA. jyAre mUrchA dUra thaI. temanA karuNa rudane pATaNane raDAvI dIdhuM. rAjA rahyA, prajA raDI, sAdhuo raDyA... ne bhogI rahyA... saMghe manohara zibikA taiyAra karAvI. vRddha munivaroe gurudevanA zarIrane navaDAvyuM. caMdanano lepa karyo. zveta vastrothI dehane vIMTALyo, ane zibikAmAM padharAvyo. pATaNanA rAjamArgo parathI smazAnayAtrA pasAra thaI. hajAro strIpuruSo smazAnayAtrAmAM joDAyAM. sUrya jhAMkho paDI gayo hato. dizAomAM sunakAra vyApI gayo hato. caMdananAM lAkaDAMnI citA upara sUrIzvarajIno deha mUkavAmAM Avyo. mahArAjAe citAmAM Aga pragaTAvI. AcArya rAmacandrasUrie bora-bora jevaDAM AMsu pADatAM kahyuM : 'Aje jJAnano sAgara sukAI gayo... jJAnasatra baMdha thaI gayuM... pRthvI ajJAnanA aMdhakAramAM DUbaze... mithyAtvanAM viSavRkSo phAlaze-phUlaze... prabho, ApanA vinA ame anAtha banI gayA...' guruvirahanI vedanAe sahune AkraMda karAvyuM. 186 sarvajJa jevA sUrideva Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sa m ) . . .)) ) OTOS