Nabhak Raj Charitram Gujarati

Author(s): Merutungasuri, Sarvodaysagar
Publisher: Charitraratna Foundation Charitable Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/036458/1

Page #1
श्रीमरुतुजत्रिविरस्थित श्रीनामाकराजाचरितम् | श्रीचिन्तामणिपार्श्वनाथाय नम: श्रीधर्मनाथायनमः श्रीगौतमगणधराय नमः अचलगच्छेश जङ्गमयुगप्रधान - आर्यरक्षित - जयसिंह - महेन्द्रप्रभ - मेरुतङ्ग- धर्ममूर्ति - कल्याण - गौतम - गुणसूरिभ्यो नमो नमः 1i 015 श्री मेरुतुसूरिविरचितम् - કુક લE - Me || श्री नाभाकराज चरित्रम દિવ્યકૃપા- અચલગચ્છાધિપતિ પ.પૂ.આ. ભ. શ્રીગુણસાગરસૂરીશ્વરજી મ. સા. પ્રેરણાદાતા- તપસ્વી પ. પૂ. મુનિશ્રી ચારિત્રરત્નસાગરજી મ. સા. Serving Jinshasan સંકલનકર્તા- પ. પૂ.મોરાજશ્રીસવદયસાગરજી મ. સા. ** লজ্জায় ঋই গুছি સંપાદ8 - પ. પૂ. મુનિશ્રી ઉદયરત્નસાગરજી મ.સા. નાક વાર જૈન બાના હૈ, દિયા , 078761 વ્ય સહાયક:- શ્રી દિગ્રસ અચલગચ્છ જૈન સંઘ gyanmandir@kobatirth.org - dii સા. વિલ- ડીથી પ્રકાશક - શ્રી ચારિત્રરત્ન ફાઉન્ડેશન ચેરિટેબલ ટ્રસ્ટ બાપ્તિસ્થાન :- 1) ધીરજ દામજી ગંગર ૨મેશ એપાર્ટમેંટ અહિલ્યાબાગ સામે ચરઈ થાાગા પીન નં. 400 601 ફોન નં. 5348690 2) સોમચંદ ભાણજી લાલકા મુંબઈ ગલી અમલનેર. પીન -415401 ફોન 02481- 22868 કિંમત રૂ. ૧૦૧/“ઉદયો ભવતુ સર્વેષ ભ પુરતe ઝમાંe: 301 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #2
73761 श्रीमेकतुङ्गसूरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् | किञ्चिा माल कथानामा इदानीं मानमायालोभमोहादिविकरालविकारबहुले साधुजनविगर्हिते सर्वलोकभयङ्करेऽस्मिन्नवसर्पिणीकाले विश्वम्मिन् विश्वे प्राय: सर्वे जना भोगोपभोगरता: स्वार्थपरा: सत्तां धनमेवा च जीवनसर्वस्वं मन्यमाना अपहृतधर्मसर्वस्वा इव संदृश्यन्ते। ते स्वार्थसाधयितुंधनान्यजयितुं सत्तांचाऽधिगन्तुं स्वप्राणानप्यविगणय्यसुकृतकारकं विधिमार्गमुत्सृज्य चसर्वथा निन्द्यतमेन मार्गेणेवप्रयतमाना, साहसिका विलोक्यन्ते। स्वजीवनमनीतिपथारुढं सह च विदधति। कुम्बस्य समाजस्य च शान्तिमेव समूलघातं घ्नन्ति। अन्ते च नरकतिर्यगादि दुर्गतिं प्राप्नुवन्ति। - पुराऽस्माकं भारतदेश: ऋषिमुनीनां बुद्धमहावीरादिमहापुरुषाणां च सकलजनकल्याणकारिभि: सुचरितैः पृथिव्यां सर्वमानवानामादर्शभूतोऽभवत्। इदानीमस्मिन् देशे सर्वत्र हिंसाऽनृतचौर्यपरदारंगमनबलात्कारादिशास्वनिषिद्धकर्मस्वेव बहुश: प्रवृत्तिरवलोक्यते। जना: पापात् न जुगुप्सन्ते। मिथ्या भाषितुं नलज्जन्तेपरदारेषुपापबुद्धिं भजन्ते। बलात्कारकुर्वत। मनुष्यवधमपिलाघवेन विदधति।तमेवपुरुषार्थगणयन्ति।मातापितरावमन्यन्ते।एतत्सर्वमवलोक्य महात्मनां चेतांसि दुःखेन दन्दमन्ते / नीते: संस्कृतेश्च सर्वथा विनष्टप्रायत्वात् अराजकत्वात्तच्चेदानी देशो घोरं विप्लवं सम्प्राप्त: अस्ति / अस्यामतीव विपरीतायां भीषणायामवस्थायां किंकर्तव्यतामूढजन्तूनां मन:शान्त्यर्थं सदाचरणमीशभक्ति: सद्गुणसंवर्धनं धनार्जनस्य शास्त्रशुद्धमार्गदर्शनं चेति नितरामावश्यकानिसन्ति। तेषांज्ञानार्थमिदानींसर्वज्ञोक्ताऽहिंसादितत्त्वानामवगाहनमाचरणंच कल्याणकारकंमन:शान्तिकरंच भवति।अत: निषिद्धाचरणेन कथंदुर्दशा भवति। विहिताचरणेनच कयमभ्युदयो भवतिएतत्सम्यक्तया ज्ञातुंतदनुसारं जीवित्वा च स्वजीवनं निर्मलं शुद्धं निरामयं च चिकीर्षुभिः सर्वैर्नरः श्रीमेरुतुङ्गसूरिभि: रचितं श्री नाभाकचरितमवश्यमध्यातव्यम्। तस्मात् ग्रन्थात्। निषिद्धाचरणेन कयं दुर्दशा भवति विहिताचरणेन च कथमभ्युदयो भवति? इति सम्यक्तया विज्ञायते। जैनधर्मे शत्रुञ्जयतीर्थयात्रायाः परमं फलं वण्यत / अनीतिमार्गेणार्जितस्य धनस्य देवद्रव्यस्य च व्यवहारोपयोगेन कथं दिने दिने अधोगतिर्भवति? दु:खपरम्परा सम्प्राप्यते / महत्पापं जायते। तेन दुर्गतिरनुभूयते / एतत्तत्त्वं तदनुसारेण धर्मस्य नीतेश्च जीवनोपयोगीनि तत्त्वानि श्रीमेरुतुङ्गसूरिभिर्जनानुग्रहार्थं नाभाकचरिते नाम ग्रन्थे कथारूपेण परिणामकारितया ग्रथितानि सन्ति। सुधीभिस्तानि तत्त्वानितस्मात्ग्रन्थादेवावसेयानि, इतिजनहितवाञ्छ्या सकरुणं निवेदयामि।ये सामान्यरूपेणसंस्कृतं जानन्तिसंस्कृतभाषामध्येतुंचाभिलषन्तितेषांकृतेग्रन्थस्यादावश्लोकरूपेण चरित्रमुद्रितमस्ति। ये व संस्कृतं विशेषतोनजानन्तिपरं कथा: पिपठिषन्तिा तेषां कृते संस्कृतभाषायामन्वयविवरणसरलार्थकथनपूर्वकं मराठी-हिन्दी-गुजराती-आङ्गलभाषास्वनुवादोऽपि प्रदत्तोऽस्ति / अत: स्वजीवनमुद्दिधीषुभिः सर्वैर्महानुभावश्चरितमिदं सस्पृहं पठित्वा तदनुसारमाचरणं विधाय च स्वजीवनं सफलीकर्तव्यम् अस्माकमपि ग्रन्थमुद्रणपरिश्रम: सफलो विधेयः / इत्याकाझ्यते मुनि उदयरत्नसागरः।

Page #3
भीमरूतुजसशिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् / भावि प्रकाशन जैनकथार्णवविषयानुक्रमः विषयानुक्रमः श्लोकसंख्या पत्रकम् 1) देवाधिदेवतीर्थंकर श्रीशान्तिनाथजिनचरित्रम् 17) न्यायोपरि श्री यशोवर्मनृपकथानकम् 2) देवाधिदेवतीर्थंकर श्रीकुन्युनाथचरित्रम् 18) धर्मोपरि श्री धर्मराजकथानकम् 3) देवाधिदेवतीर्थंकर श्रीपार्श्वनाथजिनचरित्रम् 19) कठोरवचनोपरि जननीपुत्रकथानकम् 4) श्री भरतचक्रिचरित्रम् 20) सत्योपरि जगत्सिंहकथानकम् 5) श्री मघवाचक्रिचरित्रम् 21) सन्तोषोपरि श्री विद्यापतिनृपकथानकम् 6) श्री जयचकिचरित्रम् 22) सामायिकब्रतोपरि केसरीचोरकथानकम् 7) श्री हरिषेणचक्रिकथानकम् 23) प्रतिक्रमणोपरि सज्जनदंडनायककथानकम् 8) श्री उदयनराजर्षिकथानकम् 24) धान्यसंग्रहोपरि तिलकश्रेष्ठीकथानकम् 9) श्री हालिककथानकम् 25) सुवर्णसंग्रहकारनन्दराजकथानकम् 10) श्री नन्दमणिकारकथानकम् . 26) सन्तोषोपरि अभयकुमारकथानकम् 11) श्री कुमारपालपूजाकथानकम् 27) सामायिकव्रतोपरि चंद्रवतंसनृपकथानकम् 12) कुलिकुंडतीर्थ-उत्पत्तिकथानकम् 28) जिनवचनभावनायां दृढप्रहारीकथानकम् 13) क्रोधोपरि सुरविप्र कथानकम् 29) सत्यव्रतत्राणोपरि कालिकाचार्यकथानकम् 14) मानोपरि उज्झितकुमारकथानकम् 30) सुविनेयानां मोक्षदायित्वे चंडरुद्राचार्यकथानकम् 15) मायोपरि पापबुद्धिकथानकम् 31) क्षुधापरिपहे हस्तिमित्रकथानकम् 16) लोभोपरि श्री सागरश्रेष्ठीकथानकम् 32) तृणपरिषहे धर्मशर्ममुनिकथानकम् 33) शीतपरिषहे साधुचतुष्ककथानकम् *** ** ****** * * P.P.AC.GunratnasuriM.S.

Page #4
श्रीमरुतुजमूरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् 34) उष्णपरिषहे अरहन्नकमुनिकथानकम् 35) दंशमशकपरिषहे श्रमणभद्रमुनिकथानकम् 36) नैषेधिकीपरिषहे कुरुदत्तमहर्षिकथानकम् 37) शय्यापरिषहे सोमदत्तसोमदेवहर्षिकथानकम् 38) आक्रोशपरिषहे क्षपककथानकम् 39) श्री अर्जुनमाल्यर्षिकथानकम् 40) तृणस्पर्शपरिषहे भद्रमहर्षिकथानकम् 41) पृथ्वीचन्द्रगुणसागरप्रबन्ध: 42) समभावोपरिदमदन्तराजर्षिकथानकम् 43) श्री वीरप्रभुपूर्वभातृपितृसम्बन्ध: 44) श्री द्विमुखराजर्षिकथानकम् 45) श्री क्षुल्लकमुनिकथानकम् ४६).श्री सुव्रतमहर्षिकथानकम् 47) कुरगडुमहर्षिप्रबन्ध: कथानकम् 48) श्री इलाचीपुत्रकथानकम् 49) श्री चिलातीपुत्रकथानकम् 50) श्री जिनदेवर्षिकथानकम् 51) श्री षण्मित्रर्षिकथानकम् 52) श्री संयतराजर्षिकथानकम् 53) श्री अनाथीमुनिकथानकम् 54) श्री अर्णिकापुत्रर्षिकथानकम् .55) श्री धर्मरुचिकथानकम् 56) श्री चतुर्महर्षिकथानकम् 57) श्री देविलासुतर्षिकथानकम् 58) श्री धन्यमहर्षिकथानकम् 59) श्री शीतलाचार्यकथानकम् 60) श्री अवन्तिसुकुमालर्षिकथानकम् 61) कार्तिकश्रेष्ठीकथानकम् 62) महेश्वरदत्तकथानकम् 63) श्री नागदत्तश्रेष्ठिकथानकम् 64) निमित्तकथकमुनिकथानकम् 65) श्री मानपिंडकथानकम् 66) लोभपिंडे सुव्रतमुनिकथानकम् 67) सुकोशलमुनिकथानकम् . P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #5
श्रीमरुतुजत्रिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् છાશછી નિદot અમને ગૌરવ જૈન શાસનના સાહિત્યમાં ચીલો પાડતાં અમને અતીવ આનંદ થઈ રહ્યો છે. આજ દિવસ સુધીમાં જે કોઈ પ્રકાશનો થયા એમાં પાંચ ભાષાઓ એકી સાથે હોય એવા આ પ્રકારના ગ્રંથો સૌ પ્રથમ વાર પ્રકાશિત થઈ રહ્યા છે, એ વાતનું અમને ગૌરવ છે. આવા અનેક ગ્રંથો. પૂજ્ય મુનિ ભગવંતોને જે શુભપળે આવો વિચાર આવ્યો એ પળ કેવી પ્રભાવશાળી હશે, કે જે કાર્ય કરતાં સહેજે 15-20 વર્ષ લાગી જાય તે કાર્ય 3-4 વર્ષમાં સહજતાથી થાય એને શું માનવું? ગુરુકૃપાનું ફળ જ ને !પૂર્વાચાર્યો રચિત 67 કથાગ્રંથો પૂ. હરિષણાચાર્ય રચિત 51 કથા ગ્રંથો તથા પૂ. આ. માણિજ્યસુંદરસૂરિ રચિત 17 કથાગ્રંથો મળી કુલ 135 કથા ગ્રંથો પાંચ ભાષા અને આઠ વિભાગો સાથે સૌ પ્રથમ વાર પ્રકાશિત થાય છે. વળી હાર શ્લોકવાળું નલદમયંતી ચરિત્ર તો ખરું જ. પ્રસ્તુત ગ્રહર્ષિ આજે જૈન સંઘોમાં દેવદ્રવ્ય સંબંધી ઘણી ઉગ્ર ચર્ચા ચાલે છે. અને વર્તમાનપત્રોમાં આક્ષેપો - પ્રતિઆક્ષેપો થયા કરે છે. ત્યારે એમ લાગે છે કે આ ગ્રંથ દીવાદાંડીની ગરજ સારશે. દેવ દ્રવ્યના રક્ષણ અને ભક્ષણની વાતો સુંદર રીતે આ ગ્રંથમાં વળી લેવાઈ છે. ગ્રંથકર્તા વિષે. પૂજ્ય આચાર્ય ભગવંત શ્રી મેરતુંગસૂરિ મ. સા. અચલગચ્છમાં મંત્રશિરોમણી તરીકે પ્રખ્યાત છે. તેઓશ્રીનો જન્મ વિ. સં. 1403 તથા દીક્ષા વિ. સં. 1410 તથા આચાર્યપદ વિ. સં. 1426 તથા ગચ્છેશ પદ વિ. સં. ૧૪૪પમાં થયેલ. એ સમય દરમ્યાન પૂજ્યશ્રીએ અનેક સુંદર ગ્રંથોની રચના કરી. શ્રી જૈન મેઘદૂત મહાકાવ્ય, સૂરિમંત્રકલ્પસમુચ્ચય આદિ 36 ગ્રંથોની માહિતી મળે છે. કેટલાક પ્રસિદ્ધ છે કેટલાક અપ્રસિદ્ધ છે. જૈન શાસનના આ પ્રભાવક ગચ્છનાયકનો કળધર્મ ૧૪૭૧માં માગશર સુદ 15 ને સોમવારે પાટણ મધ્યે થયો. ' પ્રાંતે ની શરૂઆત પછી અલ્પ સમયમાં પૂજ્ય મુનિભગવંતોના માર્ગદર્શનથી અનેક પ્રાચીન-અર્વાચીન સાહિત્ય તથા વિવિધ કાર્યો કરી રહ્યા છીએ. એનો અમને આનંદ છે. આ ગ્રંથમાં અંગ્રેજી ભાષાંતર કરવા બદલ શ્રી સ્ટેફર્ડ ઉર્ફે જતીનભાઈનો હાર્દિક આભાર. ' Jun Gun Aaradhak Trust P.P.AC. Gunratnasuri M.S.

Page #6
श्रीमेरुतुजमरिविचित श्रीनामाकराजाचरितम् | ઝિમીન (રી (ત વિ. સં. ૨૦૪૨ની સાલ અમારા માટે શુકનવંતી સાલ હતી વર્ષો પછી પૂજ્ય અચલગચ્છના પૂજ્ય સાધુ-સાધ્વી ભગવંતોના પદાર્પણથી અમારી ભધિન્ય બની. સેંકડો વર્ષોના ઇતિહાસમાં પ્રથમવાર અચલગચ્છાધિપતિ પ.પૂ.આ.ભ.શ્રી ગુણસાગરસૂરીશ્વરજી મ.સા.ના શિષ્યરત્નો પૂજ્ય મુનિરાજ શ્રી સર્વોદયસાગરજી મ.સા., પૂજ્ય ઉદયરત્નસાગરજી, પૂજ્ય મહારત્નસાગરજી, પૂજ્ય છે દેવરત્નસાગરજી આદિ ઠાણા 4 ડીગ્રસ નગરે પધાર્યા ત્યારે અમારા આનંદનો પાર નહોતો. ચાતુર્માસ, ૬”રિ સંઘ આદિની વિનંતી કરી પણ સંજોગોવશાત અમારી આશાફળીભૂત થઈ નહિ. પરંતુ નગરમાં શિખરબદ્ધ - જિનાલયનો નિર્ણય પૂજ્યોની નિશ્રામાં લેવાયો. એજ વર્ષે પૂજ્ય મુનિશ્રી પુણ્યોદયસાગરજી આદિ ઠાણા ૩ના ચાતુર્માસ દરમ્યાન જિનાલયના ખાતમહુર્ત-શિલાન્યાસની વિધિ થઈ. ત્યાર બાદ પૂજ્ય સાધ્વીશ્રી જ્યોતિપ્રભાશ્રીજી ઠા. ૨ના ચાતુર્માસમાં પૂજ્ય સાધ્વી ભગવંતોની પ્રેરણાએ અજબ કામણ કર્યું અને થોડા જ સમયમાં પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવની દુંદુભિ વાગવા લાગી. વિ. સં. ૨૦૪પમાં પૂજ્ય 5 મુનિરાજશ્રી સર્વોદયસાગરજી મ.સા. આદિઠાણા તથા પૂજ્ય સાધ્વીશ્રી જ્યોતિસ્પ્રભાશ્રીજી મ.સા. આદિ ઠાણાની નિશ્રામાં શાસ્ત્રોક્ત રીતે ભવ્ય પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ ઉજવાયો. પૂજ્ય મુનિરાજશ્રી વિદર્ભ દેશમાં 1000 દિવસ રહ્યા એ દરમ્યાન 10 જગ્યાએ પ્રતિષ્ઠા - દીક્ષા મહોત્સવ - ૪૬રિ સંધો - 151 છોડના ઉજમણા - 8 જ્ઞાનસંસ્કાર શિબિરો - વિગેરે શાસનપ્રભાવનાના અનેક કાર્યો થયા. આ સમય દરમ્યાન પૂજ્યમુનિરાજશ્રી ઉદયરત્નસાગરજી મ.સા. અને પૂજ્ય મુનિરાજશ્રી ચારિત્રરત્નસાગરજી મ.સા. આદિ ઠાણા ના ચાતુર્માસનો અભૂત લાભ અમને મળ્યો. આ ચાતુર્માસની સ્મૃતિ કાયમ જળવાઇ રહે એ માટે પૂજ્યશ્રીને વિનંતી કરતાં પૂજ્યશ્રીએ આ નાભાક ચરિત્ર ગ્રંથનો લાભ લેવાનું સૂચન કર્યું કે અમે સહર્ષ સ્વીકાર્યું. આ ગ્રંથની પૂર્ણાહૂતિ પણ દિગ્રસ ચોમાસામાં થઈ જે અમારા સંધ માટે આનંદની વાત છે. ક ભવ્ય પ્રતિથિી વિદર્ભ શિબિરો Jun Gun Aaradhak Trust P. PAC Gunratnasuri M.S.

Page #7
ર | જીજે વિચિત છીનાવાશાળી લો જ , જૈન શાસનના પૂર્વાચાર્યોએ એમને મળેલા જ્ઞાનનો વારસો જાળવ્યો...એને સંવર્ધિત કરીને આપણા સુધી પહોંચાડ્યો...એમનું આ ઋણ અદા કરવું એ આપણો ધર્મ છે. એ જ્ઞાનકુંજનો લાભ લઈ આપણે આપણું જીવન પ્રકાશિત કરીએ, સાથે સાથે આ જ્ઞાનન અદ્ભુત વારસો આવનારી પેઢી માટે જાળવી રાખવાના પ્રયત્નો સતત કરતાં રહીએ તો આપણે આ ઋણ ચૂકવ્યું ગણાય. આજના આ કાળમાં આ જ્ઞાનની વાત તો બાજુએ રહી, એ જ્ઞાન જે ભાષામાં છે એ સંસ્કૃત-પ્રાકૃત ભાષાને નામશેષ થતી રોકવાનું કાર્ય અતિ દુષ્કર બની ગયું છે! આ ભાષાના અભ્યાસની વધુને વધુ સુવિધાઓ ઉભી કરીએ તો એના અભ્યાસીઓનું કાર્ય સરળ બને. આ ક્ષેત્રમાં પૂજ્યશ્રીનું આ કાર્ય ઘણું જ ઉપયોગી થઈ પડશે. સંસ્કૃત વ્યાકરણ આદિનો શરૂઆતનો અભ્યાસ ર્યા પછી ભાષાનો સતત અભ્યાસ વિદ્યાર્થી પોતે સ્વયમેવ કરી શકે એ માટે આ ગ્રંથમાં મૂળશ્લોકનો અન્વય, વિવરણ અને સરલાર્થ આપ્યા છે. ત્યાર બાદ એ શ્લોકનો ગુજરાતી, હિન્દી, મરાઠી અને અંગ્રેજીમાં ભાવાર્થ આપ્યો છે. ભાષાના વિદ્યાર્થી માટે આ ગ્રંથ અમૂલ્ય સાબિત : થશે. પશિને કારણે આ અતિ પૂજ્યશ્રી ભાષાનો અભ્યાસ કરતા હતા ત્યારે એમના ધ્યાનમાં આ બાબત આવી. વિદ્યાવ્યાસંગી એવી પૂજ્યશ્રીના સતત : પરિશ્રમને કારણે આ અતિ ક્લિષ્ટ અને જટિલ કાર્યનું પરિણામ એટલે આ પાંચ ભાષામાં તૈયાર થયેલો અભુત ગ્રંથ! 600 વર્ષ છે પહેલા મંત્રપ્રભાવક અચલગચ્છાધિપતિ પ.પૂ.આ.ભ. શ્રી મેરૂતુંગસૂરિએ આ ગ્રંથની રચના કરી હતી. આ ગ્રંથ આજે એક ઉપયોગી ; સ્વરૂપમાં પુનઃપ્રકાશિત થાય છે એ અમારા માટે અતિ આનંદ અને ગૌરવનો વિષય છે. પૂજ્યશ્રીના શુભહસ્તે શાસનપ્રભાવના આવા અણમોલ કાર્યો થતાં રહે એ જ અભ્યર્થના! પતિ આ.ભ. શ્રી મેગીના વિષય છે. પૂજ્યશ્રીના શુભહસ્તે લિ. શ્રી દીગ્રા અચલગચ્છ જૈન સંઘના જજિબ્દ આ ગ્રંથ માટે દિગ્રસ અચલગચ્છ જૈન સંઘના જ્ઞાન ખાતામાંથી રકમ મળેલ છે. તેથી કોઈ પણ ગૃહસ્થ આ ગ્રંથની માલિકી કરવી નહિ. P.P.AC. Gunrainasuri M.S. Jun Gun Aaradhak. Trust

Page #8
श्रीमेरुतुजरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् | કારક .. હૈ દરી I , લિ, શ્રી ડીગ્રસ અચલગચ્છ જૈન સંઘના શ્કેરાસતમાં બિરાજમાન મૂળનાયક ભગવાન

Page #9
श्रीमेरुतुङ्गत्रिविरक्ति श्रीनाभाकराजाचरितम् I નમોનમ: ગોયમગુરુશ્રી ગુણસાગર સૂરયે . અનુમોદામો વયમ - નમામો વયમાં તાકાત કે સત્તા ય પ્રસિદ્ધિ માટેની આપણી નજર વધુમાં વધુ કયાં સુધી ? વિશ્વવિજેતા ચેમ્પીયન કે જગતની મહાસત્તાના પ્રેસિડેન્ટ સુધી જ ને? - પોતાની કહેવાતી બુદ્ધિ અને તાકાત દ્વારા ઓલિમ્પીક ચેમ્પીયનને સમતાપૂર્વક એક અઠ્ઠમ જૈન સાધુની ક્રિયા પ્રમાણે કરવાનું કહેવામાં આવે તો શું જવાબ મળે? પ્રેસિડેન્ટ બીલ કિલન્ટનને પાંચ મહાવ્રતમાંથી એકાદ વ્રત પાળવાની શક્તિ મળી છે ખરી? આ પુણથભૂમિપર વર્તમાનમાં વિચરી રહેલા મહાત્માઓ કોઈપણ જાતના gold મેડલની અપેક્ષા વિના ધન - સના સંપત્તિને લાત મારી કોઈ જ અંગત સ્વાર્થ વિના અનંતજ્ઞાની ભગવંતોએ બતાવેલા સાધનામાર્ગે અપૂર્વ સમતાથી તપમ સાથે છે. ધર્મસત્તાના શરણે જઈ કાયા અને આત્માને તદ્દન ભિન્ન નિહાળી સ્વકલ્યાણ દ્વારા સર્વનું કલ્યાણ કરી રહેલા એ મહાપુરુષનું નામ છે - તપસ્વીરત્ન અચલગચ્છાધિપતિ 5. પૂ. આચાર્ય ભગવંત શ્રીમદ્ ગુણોદયસાગર સૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ. | કચ્છનો એ પ્રદેશ *** જે જૂનાગઢના ગરવા ગિરનારની સ્મૃતિને આણી દે તેવા પર્વતોની પંક્તિઓના પ્રદેશમાં નખત્રાણા તાલુકાનકોટડા (રોહા) ગામ. .. એ ગામમાં પાસડ ગોત્રીય ગણશી ખીયશી અને શ્રાવિકા સુંદરબાઈ ભદ્ર પરિણામી હતા. વિ. સં. 1988 નાં ભાદરવા સુદ પૂનમે પૂનમના ચાંદ સમા પુત્રરત્નનો જન્મ થયો. એ જ પુત્રરત્ન ર્ગોવિંદજી નામ ધારી ભર યૌવને માતાપિતાના સંસ્કારોને અજવાળતા મુંબઈ લાલવાડીમાં વિ. સં. ૨૦૧૪ના માગસર સુદ - ૧૦ના પાવનદિને મુનિપણું સ્વીકારી પરમોપકારી 5. પૂ. આચાર્ય ભગવંત શ્રી ગુણસાગરસૂરીશ્વરજી મ. સા. નું શિષ્યપણું સ્વીકાર્યું ગોવિંદજીભાઈ માંથી બન્યા મુનિશ્રી ગુણોદયસાગરજી, મન કહે તે સંસારનો માર્ગ * ગુરુ કહે તે સાધનાનો માર્ગ 4 ગુરુદેવની સેવા એ જ મારું જીવનવૃત * ગુરુદેવનો વિચાર એ જ મારા મનોવ્રત ક ગુરુદેવની આશા એ જ મારું આરાધન વ્રત મારા ગુરુદેવ મને જે આપશે અગર કહેશે તે જ હવેનભશે -- ફાવશે ... ગમશે ... અને પરવડશે ... બસ આજ વિચારધારાને પર જ તન મ [6] કાકર કર ક aa Gminas

Page #10
श्रीमरुतुकत्रिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् | જીવનમાં ઘૂંટી ગરુદેવ અચલગચ્છાધિપતિ પ. પૂ. આ. ભ. શ્રી ગુણસાગર સૂરીશ્વરજી મ. સા. ના. ચરણકમલે ભૂંગાયમાનને આ મુનિવર્યશ્રી એવા ગુરુ સમર્પિત બની ગયા કે જિનશાસનના અને અચલગચ્છના કાર્યો કાજે પોતાના ગુરુદેવશ્રીના સત્કાર્યોમાં સતત જોડાતા રહ્યા અને પોતાના ગુરુદેવશ્રીના દિલમાં મોંઘેરુ સ્થાન પ્રાપ્ત કરી લીધું. સતત ૨૩/૨૩વર્ષ સુધી ગુરુદેવશ્રીના પડછાયા બની અદ્ભુત વૈયાવચ્ચ કરી જેના પરિણામે ભુજમાં ઉપાધ્યાય પદે અને વિ. સ. ૨૦૩૩માં અખાત્રીજે મકડા ગામે વિશિષ્ટ જિનભકિતના મહોત્સવપૂર્વક આચાર્યપદે આરૂઢ કરાયા. વર્ષો પૂર્વે પોતાના પૂજ્યપાદ ગુરુદેવશ્રીના મુખેથી “રસ જિતેજિત સમૂ”ની વાણી સાંભળી પ્રારંભ થયેલી વરસીતપની યાત્રા આજે પણ ચાલુ જ છે. અખંડ 28/28 વરસીતપની તપશ્ચર્યા કરી કચ્છ-ગચ્છ અને શાસનની શાન વધારી રહ્યા છે. ' પોતાના ગુરુદેવનું સપનું સાકાર થાય એ માટે સતત ઉત્તેજના અને ખેવના રાખી રહેલા હતા. હાલમાં આ નવમું ચાતુમાસ 72 જિનાલય તીર્થની ભૂમિ પર કરી તીર્થનું ગૌરવ વધારવા અનોખું યોગદાન આપી રહ્યા છે. વિ. સ. ૨૦માં પૂજ્ય ગુરુદેવશ્રીઅચાનક અનંતની વાટે સંચય મારે સકલ સંઘોએ આસો સુદ * રનાં અચલગચ્છાધિપતિશ્રીનાં અગ્નિસંસ્કાર પૂર્વે સમુદાયનું સુકાન સોંપ્યું. વિ. સં. ૨૦૫૦માં શ્રી અખિલ ભારત અચલગચ્છ જૈન સંઘે રજત વર્ષીતપના પારણા પ્રસંગે સુધમસ્વિામીની પાટપરંપરામાં ૭૭મા પટ્ટધર તરીકે જાહેર કરી ‘અચલગચ્છાધિપતિ" ઈલ્કાબથી પૂજ્યશ્રીને અલંકૃત કર્યો. અનેક દીક્ષાઓ * સમૂહ ઓળીઓ : ઉપાશ્રયનિમણકાર્ય પ્રતિકાઓ - અંજનશલાકાઓ કરાવી કચ્છ-ગચ્છ અને શાસન-ગુરૂની શાન વધારેલ છે. અંતમાં સ. ૨૦૫૨ના વૈ.શુ. ૭ના દિને 12 જિનાલયતી સામુદાયિક - વરસીતપના પારણા અઠ્ઠમતપ - સમૂહ દીક્ષાઓ તથા ત્રિશતાધિક જિનબિંબોની અંજનશલાકા કરી પ્રતિષ્ઠા પૂજ્યશ્રીના વરદ હસ્તે સંપન્ન થઈ છે. ' જેમના જીવનમાં ચારિત્રની મઘમઘતી સુવાસ છે... જેમના અંતરમાં અરિહંતની આશાનો વાસ છે... જેમની સાધનામાં જિનાજા બહુમાનનો નિવાસ છે... જેમના હૃદયમાં ગુવજ્ઞાનો સતત સહવાસ છે એવા તપસ્વીરત્ન અચલગચ્છાધિપતિ પરમ પૂજ્ય આચાર્યદિવ શ્રી ગુણોદયસાગર સૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબના સળંગ અઠ્યાવીસમા વર્ષીતપની અનુમોદનાર્થે તેઓશ્રીના કરકમલોમાં આ પાંચ ભાષાયુકત નામાચરિત્ર ગ્રંથ સમર્પિત કરીએ છીએ.... ગાગોદયસાગર સૂરિવર ચરણે, કરીએ ભાવથી વંદન; અમ અંતરમાં રહો આપનું, તપોબળ નું સ્પંદન.. " 30 મવા મવષામ' જા જા જા જ છે P.P.A. Gunratnasun MS Sun Guit Aarauak Trust

Page #11
श्रीमेकतुजसूरिविरचित शीनामाकराजाच्चरितम् श्री मेरूतुजन्सूर्यिविरचितं श्रीनाभाकराजाचारिताम् / / प्रारिप्सितस्य ग्रन्थस्य निर्विघ्नपरिसमाप्तये ग्रन्थकारो ग्रन्थादावाशीर्वादात्मकं मङ्गलं निबध्नाति - सौभाग्येत्यादिना। सौभाग्यारोग्यभाग्योत्तममहिमामतिख्यातिकान्तिप्रतिष्ठा अनेकशीपतिब्रम्हजिष्णुश्रीदविभूषितम् // तेज:शौर्यार्जवसम्पद् विनय-नय-यश:सन्ततिप्रीतिमुख्याः / क्षितिप्रतिष्ठितं नाम पुरं स्वपुरजित्वरम् // 7 // भावा यस्य प्रभावात् प्रतिपदमुदयं यान्ति सर्वे स्वभावात् सर्वाङ्ग रत्नाभरणाभिभूषितैर्यदीयभोगीशशतैस्तिरस्कृता। श्रीजारापल्लिराज: स भवतु भगवान पार्श्वदवो मुदे वः // 1 // शीर्षस्फुरद्रत्नवरेकमण्डिता भोगावती युक्तमगादसातलम् // 8 // श्री वीरजिनमानम्य सम्यक् नाभाकभूपतेः॥ तत्र श्रीमान् महारूपनिरूपितपुरन्दरः॥ देवद्रव्याधिकारेऽदश्चरितं कीर्तयिष्यते // 2 // राजा नापाकनामाऽभूद, अभूमिः पापतापयोः॥९॥ श्री नाभाकनरेन्द्रस्य कथा श्रुतिपथागता॥ पुरा कलाकलिरनङ्गभावं वधूद्वयेनापि जगाम दीव्यन् / विधेव जाङ्गुली लोभ-विषं हन्ति विवेकिनाम् // 3 // वधूसहसैरपि सैष खेलन अवाप सर्वाङ्गमनोहरत्वम् // 10 // श्री नाभाकनृपाख्यानपानप्रीतमना: पुमान् / / तमन्यवा मुदासीनं सभायामेत्य भूपतिम् / / सदा सन्तोषसन्तुष्टः सर्वसम्पतिभाग् भवेत् // 4 // सत्प्राभृतं पुरस्कृत्य श्रेष्ठी कश्चिन्नमोऽकरोत् // 11 // पुरातनमुनिप्रोक्तं पुण्यं पुण्यार्थिनां प्रियम।। कस्त्वतं कुत: समायात: कुत्र यासीति भूभृता। नाभाकचरितं चित्रीयते केषां न चेतांसि // 5 // पृष्टे स्पष्टमाचष्ट श्रेष्ठी राजन् निशम्यताम् // 12 // जम्बूद्वीपाभिघे द्वीपे क्षेत्रे भरतनामके। श्रेष्ठी धराव्यनामाऽहं श्रीवसन्तपुरे वसन् // श्रीपार्श्वनाथश्रीनेमिनाथयोरन्तरे ऽभवत् // 6 // श्री शत्रुअययात्रार्थ चलितोऽत्र समागमम् // 13 // ******** **** *

Page #12
श्रीरुतुजसरिविचित श्रीनाभाकराजाचरितम् श्रीशत्रुञ्जयस्तत्र यात्रया किं फलं नृपे / ये शुद्धभावेन निभालयन्ति भव्या महातीर्थमिदं कदाचित् / / पृच्छतीति भाग्यलभ्या: सभ्या: पौराणिका जगुः // 14 // किंश्वभ्रतिर्यग्भवसम्भव:स्यात्? नशेषगत्योरपि जन्म तेषाम् // 23 // इक्ष्वाकुभूमौ भरतेऽत्र पूर्व श्रीनाभिनामा कुलकृद् बभूव / श्रीमधुगादीशमुखात मुनीन्द्रास्तत तन्महातीर्थफलं निशम्य // सद्वल्लभाऽभून्मरुदेवी तस्याः कुक्षी जिन: श्री वृषभोऽवतीर्णः // 15 // श्री पुण्डरीक प्रमुखा निषेव्य तत्तीर्थमापु: समयेऽपवर्गम् // 24 // असङ्ख्यवर्षाणि न धर्मकर्माऽभिज्ञो जनोऽभूत् समयानुभावात् प्राप्ते शिवं श्रीऋषभे सतोऽस्य शत्रजये श्रीभरताख्यचक्री॥ प्रकाश्य तन्मार्गयुगं तदत्रा वतीर्य सोऽनीतिपथं लुलोप // 16 // अतिष्ठिपत रत्नमयीं सुवर्णप्रासादमध्ये प्रतिमां तदीयाम् // 25 // आदौ स पाणिग्रहणं विधाय, शतं सुतानां च विभज्य राज्यम। म। योऽस्य नाम हृदि साधु वावदि: क्लेशलेशमपि नो स सासहिः। - भुक्त्वा सुखं नीतिपथं विधाय तप्त्वा तपो ज्ञानमनन्तमाप // 17 // योऽस्य वर्त्मनि मुदेव चाचलि: संसृतौ न कदापि पापतिः॥२६॥ ततः स धर्म दशधोपदिश्य प्रबोधयन भारतभव्यसत्वान। नाऽतः परं तीर्थमिहास्ति किञ्चिद् नात: परं वन्द्यमिहास्ति किश्चित्॥ शैलेसुराष्ट्राभरणेऽधिरुह्य क्वाचितूप्रियालुद्रुतलं सिषवे // 18 // नाऽत: परं पूज्यमिहास्ति किश्चिद्, नातः परं ध्येयमिहास्ति श्रीपुण्डरीकं गणनायकं श्रीप्रभुः पुरस्कृत्य तदेत्यवादीत्। इदं महातीर्थमनाघनन्तं कालेन सङ्कोचविकासधर्मि // 19 // किधित् // 27 // मूले पृथः सम्प्रति योजनानि, पञ्चाशदूध्वं दश योजनानि॥ पञ्चाशदादौ किल मूलभूमेर्दशोर्श्वभूमेरपि विस्तरोऽस्य / उच्चस्तथाऽष्टावथ साप्तहस्तो भूत्वा पून: प्राप्स्यति बद्धिमेवाम // 20 // उच्चत्वमष्टेवा तु योजनानि मानं वदन्तीह जिनेश्वराद्रेः // 28 // शत्रुञ्जयश्रीविमलाद्रिसिद्धक्षेत्रेतिनामत्रितयं सदाऽस्य॥ दृष्ट्वा शत्रुअयं तीर्थ स्पृष्टवा रैवतकाचलम् / श्री पुण्डरीकेत्यभिधा चतुर्थी भविना स्थितेस्तेऽथ भविष्यतीहा२१॥ स्नात्वा गजपदे कुण्डे, पुनर्जन्म ना विद्यते // 29 // संसेव्य शत्रुञ्जयशैलमेन -मनेनसः स्युन्नु पापिनोऽपि। अष्टषष्टिषु तीर्थेषु यात्रया यत् फलं भवेत् // भुवोऽनुभावात् किल मृत्तिकापि, प्राप्नोति सर्वोत्तमरत्नभावम् // 22 // श्रीशत्रुअयतीर्थेशदर्शनादपि तत्फलम् // 30 // P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #13
तुजातिविधित शीJHTTणाकारित तीर्थमालास्तवे-अतो धराधीश्वर! भारती भुवं ततो गतो वन राजा, चतुर्ज्ञाननिधीन् गुरून् / तथाऽधिगम्योत्तममानुषं भवम। ज्ञात्वा नत्वाऽन्तरायाणां हेतून् पप्रच्छ भक्तिभाक् // 39 // युगादिदेवस्य विशिष्टयात्रया विवेक्निा ग्राह्यमिदं फलं श्रियाः // 31 // गुरवो मनसा सामन्धरस्वामिजिनं ततः।। एवं श्रुत्वा नरेशोऽपि, तीर्थमाहात्म्यमद्भुतम् / / नत्वाऽप्राक्षरथ स्वाम्यप्यूचे तन्मनसाऽखिलम् // 40 // विसृज्य श्रेष्ठिनं यात्रा - निमित्तं लग्नमग्रहीत् // 32 // अन:पर्यायतो ज्ञानात् श्रीयुगन्धरसूरयः। लग्नक्षणे व्यतिक्रान्ते, ब्रह्मद्वारव्यथावशात्। सम्यग विज्ञाय वृत्तान्तं तं जगुर्भूपतिं प्रति // 41 // पश्चात्तापं दधद् भूपा, द्वितीयं लग्नमग्रहीत् // 33 // राजन्! सुखेषु दुःखेषु, मुख्यं कर्मैव कारणम् / तच्चार्जितम् त्वया पूर्व यथा मूलात् तथा शृणु // 42 // आकस्मिकसमुद्भूत - ज्येष्ठपुत्रव्यथावशात् / एकोनविंशत्यम्भोधि - कोटाकोटिप्रमाणतः। तस्मिन्नपि गते लग्ने, तृतीयं लग्रमाददे // 34 // कालात् परमतीतायां, चतु:संयुतविंशतौ // 43 // पट्टदेवीमहाकष्टाज्जातस्तस्याप्यतिक्रमः। जम्बूद्वीपस्य भरते, सम्प्रतिस्वामिवारके। स्वचक्रशङ्कया लग्नमत्यगात् तुर्यमप्यथ // 35 // उपाम्भोधि तामलिप्ती-नंगयां भ्रातरावभौ // 44 // अहो! पापी ममात्मेति, निन्दन् स्वं पञ्चमं नृपः। समुद्र - सिंही ज्येष्ठस्तु, निर्मल: पुण्यवानृजुः मुहूर्तमाददे तच्च परचक्रभयाद् गतम् // 36 // विपर्यस्त: कनिष्ठश्च, बदरीकण्टकाविव ॥४५॥(त्रिभिः कूलकम।) एवं भूपो व्यतिक्रान्ते, यात्राया लग्नपश्चके। भुवं खनद्भ्यान्ताभ्यां स्व- गृहे स्थूणार्थमन्यदा॥ तुमस्य कथं ज्ञास्या-मीति चिन्तातुरोऽभवत् // 37 // चतुर्विशतिदीनार - सहसनिधिराप्यत॥४६॥ . तावतोधानमायाताः, श्रीयुगन्धरसूरयः॥ देवद्रव्यमिदं नाग * गोष्ठिकेन निधीकृतम्।। इति विज्ञपयामास, भूपालं वनपालकः // 38 // इत्युक्तिगर्भ पत्रं च ज्येष्ठो दृष्ट्वैत्यभाषत // 47 // KA R I [3] * *** P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #14
| शीमेरुतुजसूशिविरचित नीनामाकराजाचारितम् गत्वा शत्रुञ्जये नाग-श्रेयसे दीयते ह्यदः // श्रुत्वेति जायया नुन्न: कनीयानित्यवोचत // 48 // कन्या वरारे जाताऽसौ, परं नोद्वाहिता पुरा।। धनं विनाऽथ तत्प्राप्ती, सोत्सवेन विवाह्यते // 49 // दध्यौ समुद्रः श्रुत्वेति, स्वभावाद् दुष्टधीरसौ। भार्यया प्रेरितो जातो, वात्येरितकृशानुवत् // 50 // सुवंशजोऽप्यकृत्यानि कुरुते प्रेरित: स्त्रिया। स्नेहलं दधि मथ्नाति पश्य मन्थानको न किम् // 51 // देवद्रव्योपयोगेन घोरां यास्यति दुर्गतिम् / ततो बन्धुरयं बन्धुरया बोध्यो गिरा भया॥५२॥ निश्चित्येत्यवदद् भ्रातः। पातकात् श्वभ्रपातुकात्। न किं बिभेषि यद्देवद्रव्यभोगमपीच्छसि // 53 // देवद्रव्येण यत्सौख्यं, यत्सौख्यं परदारतः। अनन्तानन्तदु:खाय, तत्सौख्यं जायते ध्रुवम् // 54 // चेत्यद्रव्यविणासे रिसिधए पदयणस्य उड्डाहे // सञ्जयिचउत्थभङ्गे मूलग्गी बोहिलाभस्स // 55 // चैत्यद्रव्यविनाशे ऋषिघाते प्रवचनस्य उद्धाते। सम्यतिचतुर्थभङ्गे मूलेऽनिर्बोधिलाभस्य // 55 // वरं सेवा वरं दास्यं, बरं भिक्षा वरं मृतिः। निदानं दीर्घदु:खाना, न तु देवस्वभक्षणम / / 56 / / भ्रातुरित्युपदेशेन, मौनी सिंहस्तदोत्थितः / / एकान्ते भार्ययाऽभाणि, हा! मौग्ध्याद् वञ्च्यसे कथम् // 57 / / कपोलकल्पितैर्यद्वा को नाम न हि वञ्च्यते॥ वरं यथा तथा सर्वमध वा ऽऽ दत्स्व तन्निधिम् // 58 // एवं भार्येरित: सिंहो लङघनत्रितयं व्यधात् / अहं पृथग भविष्यामी-त्युवाच स्वजनानपि // 59 // तेषां बलेन वेश्माध निधानार्धञ्च सोऽग्रहीत्। समुद्रस्तु ततः शत्रुञ्जययात्राचिकीरभूत // 6 // निधानाधं व्यये तीर्थे नागपुण्यार्थमित्यसौ। यावच्चलति सिहेन, तावद्राक्षे निवेदितम् // 61 // लेभे निधानं मात्रा, यात्राव्याजादसौ ततः॥ तदादाय व्रजन्नस्ति, न दोषोऽथ मनाग् मम // 2 // मुहूर्तक्षण एवाऽथ, राज्ञाऽऽहूय नियन्त्रितः। समुद्रः कारणं ज्ञात्वा, निधानाध पुरोऽमुचत् // 63 // सावं स्वरूपं चावेद्य, निधिपत्रमदर्शयत्। यथावस्थितवक्तेति, समुद्रं मुमुचे नृपः // 6 //

Page #15
| भीमरुतुजत्रिविरचित शीनामाकराजाचरितम् देवद्रव्यं च तज्ज्ञात्वा, प्रत्यर्थन्यायधर्मवित्। राज्यकार्याणि कृत्वा ऽह-स्त्रितयेन स सैन्ययुक् / / समुद्रं बहु सत्कृत्य, यात्रार्थ व्यसृजन्नृपः॥६५॥ बाल्या महत्याऽध्यारोहत्, श्रीशत्रुअयपर्वतम् / / 7 / / अथ द्विगुणितोत्साहः, समुद्रः स्वकुटुम्बयुक्॥ स्नानादिसप्तदशभिर्भेद: सिद्धान्तभाषितैः॥ मुहूर्तान्तरमादाय, यात्रार्थ प्रास्थित द्रुतम् // 66 // स तत्र सूत्रयामास पूजामादिजिनेशितुः // 7 // चतुर्भिजिनरर्वाक, श्रीशत्रुअयतीर्थतः / / महापूजाध्वजारोपा-दिषु कृत्येष्वसौ तथा॥ यावद भुक्ते सरस्तीरे, श्रीकाश्चनपुरे पुरे // 67 // ददौ दानं यथा श्यामो, जज्ञे मेघोऽपि लज्जया॥७॥ तत्राऽपुत्र मृत भूपे, तावद् मन्त्राऽधिवासितैः॥ विधायाष्टाहिकां नागनामग्राहं जगत्पतेः॥ आगत्य पञ्चभिर्दिव्यै: राज्यं तस्मै ददे मुदा // 68 // पूजादानादिसत्कृत्यैः स निधानार्धमव्ययत् // 76 // गजारुढ: सितच्छत्रशाली चामरवीजितः॥ सिद्धक्षेत्रादथोत्तीर्य, स्वपुरं प्राविशन्नृपः॥ अन्वायमान: पकिः , स्तृयमान: कवीश्वरैः॥६९॥ रुद्धो राज्यासहिष्णुत्वाद्, वाणिजो दुष्टपार्थिवैः॥७७॥ चतुरजचमूचारविचित्राविलसत्पथः / / मिथः प्रवृत्त युद्धेऽथ, भग्नां वीक्ष्य निजां चमूम् / / राज्यतर्यध्वानपूर्यमाणब्रहमाण्डमण्डपः // 7 // श्रीसमुद्रनृपा यावत्, किंकर्तव्यजडोऽजनि।।७८॥ विलसत्तोरणं प्रोच्चपताकं प्रेक्ष्यनाटकम् // तावन्निबिडबन्धेन निबद्धान् योजिताअलीन् / वर्णाम्भ:सिक्तभूपाठव्यक्तस्वस्तिकसङ्कुलम् / / 71 // पादाग्रे लुठतो वीक्ष्य रक्ष रक्षेति जल्पतः॥७९॥ विचित्राल्लोचसम्पूर्णाऽऽपणश्रेणिविराजितम् / / विद्वेषिभूपतीन् सर्वान् प्रोन्मुच्य निजपुरुषैः। समुद्रपालभूपाल: सोत्सवं प्राविशत् पुरम् / / 72 // अहो। किमिति साश्चर्योऽ पृच्छत्तानेव भूपतीन् // 8 //

Page #16
श्रीमरुतुङ्गभूरिविचित श्रीनाभाकराजाचरितम् | ते प्रोच परं विनो, विशेषं किन्तु सङ्गगे अबध्यामहि दुर्बुद्ध्या, युध्यमानाः स्वयं वयम् // 821 // परं भवत्प्रसादेन, च्छुटिता नाऽत्र सम्शयः॥ अत: स्वसेवकान् यावज्जीवं स्वीकुरु नोऽधुना // 8 // इत्युक्त्वा सेवकीभूतै-स्तैरेवाऽसौ परिवृतः॥ स्वपुरं प्राविशत प्राज्य-प्रवेशोत्सवपूर्वकम् / / 83 // सभ्यान सभायामाभाष्य, विसृज्य च नृपानसौ॥ सौधान्त: पूजयन देवान, ददर्श व्यन्तरं पुरः / / 84 // पृष्टः कस्त्वमिति क्षोणि-भृता स व्यन्तरोऽवदत् // तामलिप्त्यामहं नाग-नामा प्राग गोष्ठिकोऽभवम् / / 85 // पूर्वजै: कारिते चैत्ये, सारां विदधतो मम।। कुटुम्बं सकलं क्षीणं देवस्वैनैव पोषितम् // 86 // देवद्रव्योपभोगेन, कुटुम्बस्य क्षयो भवेत् / / नैमित्तिकादिति श्रुत्वा, भीत: कर्म तदत्यजम् // 87|| चतुर्विशतिदीनार-सहस्त्री याऽन्तिकेऽभवत्। देवसत्काऽवशिष्टा सा, क्षितौ क्षिप्ताऽथ पत्रयुक्॥८८॥ कृत्यैर्यथोचितैर्जीवन् / प्रान्तेऽहम् कष्टतो निशि॥ स्थविर्या प्रातिवेश्मिक्या, पठ्यमानम् मृदुस्वरम् // 8 // श्रीशत्रअयमाहात्म्यम्, शृण्वन्नेकाग्रमानसः॥ मत्वा तदध्यानतोऽभवम व्यन्तोऽत्रैव पर्व // 9 // तत्र पूजाक्षणे स्वीयं, नाम श्रुत्वा भवन्मग्वात् // स्मृत्वा च पूर्ववृत्तान्तम्, प्रीतचेता व्यचिन्तयम् // 11 // साध्विदम् विदधे देव - द्रव्यं यद्देवपूजने॥ व्ययितं तत् किमप्यस्य,सान्निध्यं विदधेऽधुना॥१२॥ अत: सहागतेनैव, यन्त्रितास्ते मयाऽरयः॥ अल्पशक्तिः परं नाऽह - मन्यत्र स्थातुमीश्वरः // 13 // अतो यातास्मि तत्रैव, परं यात्रादयस्य मे॥ प्रत्यब्दं सुकृतं देयं, प्रपेदे सोऽपि तद्वचः // 14 // यद्वस्तु दीयते चेत्तत्, सहस्त्रगुणमाप्यते॥ ताद्दत्ते सुकृते पुण्यं, पापे पापं च तद्गुणम् // 15 // दीयमानं धनं किश्वश्च, धनिकस्याऽपचीयते // सुकृतं दीयमानं तु, धनिकस्योपचीयते // 16 // श्राव्यते सुकृतं यावद्, योऽन्तकालेऽपि तावतः॥ निजश्रद्धानुमानेन, स तदैवाऽश्नुते फलम् // 17 // तत: श्रावयिता पश्चाद्, विधत्ते मानितम् यदि॥ तदा सोऽप्यनृण: पुण्य-भाग भवेदन्यथा न तु // 98 // अभावितोऽपि श्रद्धत्ते, सुकृतं यः कचिद्गगतौ // जानन् ज्ञानादिभावेन, सोऽपि तत्फलमाप्नुयात् // 19 // अन्यथा सुकृतं तन्दन, स्वजन: स्वजनाख्यया॥ व्यवहारपीतिभली-रेख जापयति ध्रुवम् // 10 // P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #17
|| জাহিলিঝি স্যক্তিজস্থিহিন্দু। अथ तस्मिनस्तिरोभूते, व्यन्तर क्षोणिनायकः।। राजप्रसादम तत्राप्य, दन्तिदन्तजिघृक्षया॥ साक्षात पुण्यफलं दृष्टवा - ऽभवत्तत्रैव सादरः / / 101 // घोरे स्वयमरण्यऽगा-दलाभादन्यवस्तुनः // 11 // बुद्धिं बन्धोरपि श्रेयो-विषये काइक्षताऽन्यदा॥ स तत्र दन्तिवधकै - दन्तवृन्दान्यथाऽऽनयत्॥ तामलिप्त्याम् तदाहूति-हेतो: प्रेषि निजो नरः // 102 // पापद्रव्येण यत् पापे-ध्वेव बुद्धिः प्रजायते // 112 // स तत्र गत्वाऽगत्यार्थम्, प्रोचे सिम्हाऽस्ति तत्र न॥ भृत्वा चत्वारि यानानि, दन्तैर्वारिधिवर्त्मना। प्रपलाय्य गत: वापी-त्यापि शुद्धिः परेन तु // 103 / / मुक्त्वा कुदम्बम् तत्रैव, सुराष्ट्रान प्रति सोऽचलत् // 11 // न्यायेन पालयन राज्यम्, प्रत्यब्दम् स्वकुटुम्बयुक।। ती. समुद्रम् क्षेमेण, सुराष्ट्रतटसङ्कटे / यात्रा अनेकश: कुर्वम्-श्चिरम् सौख्यमभुङ्क्त सः॥१०॥ भग्नानि तानि यानानि, न हि श्रेयोऽतिपापिनाम्॥११४॥ अभूतपूर्वम् * श्रुत्वा त-बैरनिर्यातनम् नृपाः / / तत: सिम्हा विपद्याऽऽध-नरकम तत्र वेदनाः॥ कम्पमाना: साभिमाना, अप्यस्मै नेमिरे स्वयम // 105 // विषयौद्धृत्य सात: सिम्हो हिंसापरायणः // 115 // राज्ये न्यस्य सुतम् ज्येष्ठम्, लक्ष्मीम् कृत्वाथ पुण्यसात् // आधम् गत्वा पुन:श्वभ्रम, जज्ञे दुष्टसरीसृपः॥ समुद्रपालो वैराग्याद्, व्रतमादत्त सद्गुरोः // 106 // बितीयनरकम भुक्त्या , दुष्टपक्षी बभूव सः॥११६॥ अथैकविम्शतिघस्त्रान्, साधिताऽनशन: शमी।। तृतीयनरकम् प्राप्य, दुष्टसिम्होऽभवद् वने।। जज्ञे सर्वार्थसिद्धाख्ये, विमानेऽनुत्तरे सुरः॥१०७॥ चतुर्थनरकम् गत्वा, सर्पोऽजायत दृग्विषः // 117 // ततश्च्यत्वा कुलम् शुद्धम्, लब्ध्वा समयमराज्यतः॥ पश्चमम् नरकम् लब्ध्वा, चण्डालस्त्री ततोऽजनि। आसाथ केवलम् ज्ञानम्, मोक्षसौख्यमवाप सः॥ 108 // अवाप्य नरकम् षष्ठ-मजनिष्टाऽणव तिमिः // 118 // इतश्च तामलिप्त्याम् स, सिम्ह: श्रुत्वा स्वबान्धवम् // 'सप्तमम् नरकम् गत्वा, मत्स्योऽजायत तन्दुलः॥ राज्ञा विसृष्टम सत्कृत्य, यात्रार्थम् सत्यभाषणात् // 10 // पुन: सप्तममेवाऽगा-नरकम् दुःखसागरम् // 119 // निजाऽऽग:शङ्कया सर्वमादाय सपरिच्छदः॥ विपर्यासन चण्डाल - स्यादियोनिषु पूर्ववत् // जगाम सिम्हलद्वीपम्, पोतमारुह्य तत्क्षणात् // 110 // . क्रमेण सेढे कष्टानि, षष्ठादिनरकेषु च // 120 // TERRRRR [7]******* Jun Gun Aaradhak Trust P.P.AC.Gunratnasuri M.S.

Page #18
श्रीनरुतजरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम्। ततो निपतितो घोरे, संसारे दुःखमागरे। प्रागहं सप्तजन्मभ्यः, पूजयित्वा सदा शिवम्॥ देवद्रव्यविनाशस्य, ज्ञेयम् सर्वमिदम् फलम् // 121 // देवस्वभीत्या प्रक्षाल्य, पाणी भोजनमाचरम् // 131 // अन्यायात् स्वल्पदेवस्य - भक्षणादपि यद्यभूत् // स्त्यानाप्यमन्यदा लिङ्गपूरणे लोकढौकितम् // शैव: श्रेष्ठी सप्तकृत्व:, श्वाऽतो वै त्याज्यमेव ततः // 122 // विकरणेऽस्य काठिन्याद्, नखान्त: प्राविशन्मम // 132 // अत्रान्तरे विभो! कोऽसौ, श्रेष्ठी जातश्च श्वा कथम्? विलीनमुष्णभक्तेनाऽजानता तन्मयाऽऽहृतम् // इति नाभाकभूपेन, पृष्टे गुरुरभाषत // 123 // तेन दुष्कर्मणा सप्त-कृत्वो जातोऽस्मि मण्डनः // 13 // उत्सर्पिण्यवसर्पिण्यो-भरलैरावतक्षितौ। सप्तमेऽस्मिन् भवे राजन्। जाता जातिस्मृतिर्मम। प्रत्येकम् किल जायन्ते, शलाका: पुरुषा अमी॥१२॥ अधुना तत्प्रभावेणोत्पन्ना बाग मानुषी पुनः॥१३॥ चतुर्विमशतिरहन्त-स्तथा द्वादश चक्रिणः॥ अत्रान्तरे गुरुं नत्वा, जगी नाभाकभूपतिः॥ विष्णुप्रतिविष्णुरामा:, प्रत्येकम् नवसङ्ख्यया // 125 // श्रुत्वैतिहमदो बाढं, कम्पते हृदयं मम // 135 // एतेषु पूर्व श्रीरामो, राज्यं न्यायेन पालयन्।। गुरुरूचेऽथ यद्येवं, तत्कथामग्रतः शृणु।। कृपया नि:स्वलोकानाम, न्यायघण्टामवीवदत् // 126 // यथा सम्यक् फलं वेत्सि, देवद्रव्यविनाशिनाम् // 136 // . एकदा कुकुर: कश्चि - निविष्टो राजवर्त्मनि। षष्टि वर्षसहस्त्राणि, शीशत्रुञ्जयपर्वत॥ केनचिद् विप्रपुत्रेण, कर्करेणाहत: श्रुतौ // 127 // आयुर्भुक्त्वा नागजीवो, व्यन्तरश्च्युतवानथ // 137 / / श्वा निर्यद्रुधिरोन्याय-स्थानं गत्वा निविष्टवान् / कान्तिपुर्या रुद्रदत्त - कौटुम्बिकसुतोऽभवत् // भूपेनाहूय पृष्टोऽवग, निरागा: किमहं हतः॥१२८॥ सोमाभिधानस्तन्माता, पञ्चमेऽब्देऽहिना मृता॥१३८॥ तद्घातकं विप्रपुत्रं तत्रानाय्य नृपोऽब्रवीत् // तत्रास्ति नास्तिक: प्राति-वेश्मिको देवपूजकः॥ असौ त्वद्घातको ब्रूहि, कोऽस्य दण्डो विधीयते // 129 // सोमोऽपि सह तत्पुत्रै-योति देवनिकेतने॥१३९॥ श्वाऽवोश्चदस्य रुद्रस्य, मठेऽयं हि नियोज्यताम् // देवद्रव्यमयैः पूजा-ऽवशिष्टैश्चन्दनैर्वपुः॥ क एष दण्डो राज्ञेति, पृष्टः श्वा च पुनर्जगौ॥१३०॥ विलिप्याकण्ठमाच्छाध, वाससा पर्यटत्यसौ॥१४०॥ RRRRR 8ERE

Page #19
श्रीमेरुतुजारिविरचित शीनामाकराजाचरितम् वयःस्थ: सोऽन्यदा देव-कोषं हत्वा पलायित:॥ स्तेना मुषित्वा तं पार-सीकदेशे विचिक्रियः / / 141 // तत्र वस्त्राणि रज्यन्ते, तस्य रक्तैस्ततोऽसको। पलाय्याऽम्भोधिमुत्तीर्य, ब्रजन्नध्वनि कुत्रचित् // 142 // ग्रामप्रवेशऽभ्यायान्तं मुनिं मासोपवासिनम् // विहत्य यष्टया श्रीन वारान पाप: पृथ्व्यामपातयत् // 143 // तस्मिन्नथ विपन्नऽसौ, नश्यन्नारक्षकधृतः॥ कृपया मांचित: श्राद्धैः, पलाय्यं कृतवानथ // 144 // मृत्वा दावाग्निनाऽरण्ये, सप्तमं नरकं गतः।। ऋषिहत्यामहापापं, तत्कालं म्यात फलप्रदम् // 145 // सागराणि त्रयस्त्रिंश-तत्र भुक्त्वा महाव्यथा:।। उद्धृता घोरसंसारं भ्रमित्वा हालिकोऽभवत्॥१४६॥ कौशिकाख्योऽम्बरग्रामे, ग्रामेशस्य गृहे च सः॥ कर्माणि कुर्वन सर्वेषां, हालिकानां कृतेऽन्यदा॥१४७॥ आदाय भक्तं प्राचालीत मार्गे मासोपवासिनम // वीक्ष्य सम्मुखमायान्तं मुनिं भक्त्या न्यमन्त्रयत् // 148 // यात्राद्वयफलं पूर्व प्रत्यब्दं यत् समुद्रतः / / तेन प्राप्तं तत: पुण्यात् तस्यैषा वासनाऽजनि।।१४९॥ स्यादेतद्भक्तभोक्तृणामन्तरायस्ततो न मे॥ कल्पतेऽन्नमिदं साधुनेत्युक्तेच सको जगौ॥१५॥ कृत्वोपवासमप्यद्य, दास्ये भक्तं निजं ध्रुवम | सद्य: प्रसघ गृह्णातत्याग्रहादग्रहाद् मुनिः // 15 // तत: कृत्वोपवासं स निषेधं चाऽसुमद्धे। साधो: पाश्र्थात् प्राप्तराज्यमिवात्मानममन्यत॥१५२॥ एवमर्जितसत्कर्मा कौशिको भद्रकाशयः॥ विपद्य चित्रकूटाद्रौ, चित्रपां नपाऽभवत // 15 // चन्द्रादित्याभिध: शुद्धदयापुण्यविभावित:॥ निरामयो महारूपा - 5 नङ्गीकृतमनोभवः // 15 // तस्याऽऽकण्ठवपुर्दुष्ट-कुठेनाश्लिष्टमन्यदा॥ तेनाऽऽकण्ठपटीच्छन्न-देह एव स तिष्ठति // 15 // कदाचित प्रौढपापद्धिपि पापन्हितव।। तत्सामग्रीयुत: प्राप, श्वापदानां पदं वनम् // 156 / / तत्र रगत्तुरङ्गेण, कुरणवधरङ्गतः। धावमानो मुनि कायोत्सर्गस्थं वीक्ष्य पृष्टवान् // 157 // कम्यां दिशि मृगा जग्म-स्त्रि: प्राक्त नाऽवदन्मुनिः।। राजा जिघांसुणिन, तमपि स्तम्भितोऽभितः / / 158 // कार्योत्सर्ग पारयित्वा मुनिस्तारस्वरं जगौ॥ प्राच्याच्छुटसि नाऽद्यापि, नव्यं च कथमर्जसे // 159 // मुनेर्निनंसया सद्यो, मुत्कलाङ्गोऽथ भूपतिः।। प्राच्य - नव्यादिवृत्तान्तं, पप्रच्छ प्रणिपत्य तम् // 16 // ** ** ****** * P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #20
श्रीमेकतङ्गसूरिविरचित श्रीनामाकराजाच्चरितम् प्रोचे मनिरथोऽयोध्या * प्राप्तकेवलिनो मुखात् / / मुनिपार्थे निविष्टस्य, क्षमापतेः पुरतोऽन्यदा॥ देवद्रव्यविनाशस्या-ऽधिकारे प्रौढपर्षदि॥१६॥ प्रदर्शयन् ग्वरं कश्चित्, कुम्भकारो जगाविति॥१७१॥ त्वत्पूर्वभवसम्बन्धं, त्वद्बोधं चाऽथ भाविनम् // राजन्नित्यं वहन् वारि, स्वयं शैले चटत्यसौं॥ ज्ञात्वाऽऽगत्य वनेऽत्राहं, कायोत्सर्गेण तस्थिवान् // 16 // को हेतुरिति भूपोऽपि, श्रुत्वा पप्रच्छ तं मुनिम् // 172 // को मे प्राग्भवसम्बन्ध, इति पृष्टे नृपेण सः॥ स एव केवली तावत्, तत्रागात् मुनि - भूपती॥ प्राचीकथन्मुनि ग-गोष्टिकाख्यानमादितः // 16 // तेन कुम्भकृता युक्ती, नन्तुम तमथ जग्मतुः॥१७३॥ प्राज्यं राज्यं शुद्धदानात् दयातो रूपमुत्तमम् / / खरस्वरूपं भूपेन, पृष्टः केवल्यथाऽखिलम् // दुष्टं कुष्ठं अवद्देहेऽभवदेवविलेपनात // 16 // समुद्रसिंहवृत्तान्त-मुक्त्वा मूलात् पुनर्जगौ॥१७४॥ श्रुत्वेति भूपतिर्भात: प्रणिपत्य यते: पदौ॥ सिंहजीव: सको भुक्त्वा , संसारे घोरवेदना:।। बभाषेऽस्मान्महापापात, मुने! मोचय मोचय॥१६५॥ पुरेऽत्रैवाल्पकर्मत्वात्, षट्कृत्वोऽथ खरोऽजनि // 175 / / परमेष्ठिमहामन्त्रं / नृपायोपादिशन्मुनिः। अवे सप्तमके भूत्वा, त्रीन्द्रियोऽसौ ततः पुनः / / तस्याऽर्थं च प्रभावं च, विधिं च स्मरणेऽखिलम् // 166 / / खरोऽवशिष्टकर्मत्वात्, षदकृत्वोऽत्र पुरेऽभवत् / / 176 // देवस्वपातकाद् देव-प्रासादस्य विधापनात् // सहसा द्वादशाऽनेन, देवद्रव्यं विनाशितम् / / मुच्यते जन्तुरित्याख्यत, प्रायश्चित्तं च शास्त्रावित् // 167 // तत्कर्मशेषस्तावत्, कृत्वाऽसावीदृशोऽजनि // 177 / / अथ राजा पुरे स्वीये, स्थापयित्वाऽऽग्रहाद यतिम् // प्रतिजन्माउद्रिशृङ्गेऽस्मिन् कर्मकार्यकृते सदा।। यथोपदेशमारंभे, महामन्त्रस्मृतिं ततः॥१६८॥ चटनाभ्यासतोऽत्रादौ स्वयमेव चटत्यसौ॥१७८॥ षडभिसिपस्याऽभूत, काय: काश्चनकान्तरुक् / श्रुत्वेति भूपतिस्तस्य, सारार्थ कृपया ददौ // राज्यं गजाधकोशादि-वृद्ध्या भेजे विशालताम् // 169 // शिक्षा कुम्भकृत सोऽपि, यत्नात्तं पर्यपालयत् // 179 // शीर्षेऽथ चित्रकूटस्य प्रासादं परमेशितः॥ अथासौ भद्रकस्वान्तो, मृत्वा ग्रामे मुरस्थले॥ सुपर्वपर्वतोत्तुङ्गशृङ्गं प्रारभयन्नृपः // 17 // ग्रामणीर्भानुनामाऽभूद्, राज्ञा निर्वासितोऽन्यदा // 18 // REE [10] FREE

Page #21
श्रीमरुतुजशिविरचित श्रीनामाकराजाच्चरितम् | गङ्गावर्त स्थित: सोऽथ वृत्तिलोपममासहिः॥ परं स प्राप्यते प्रायः, कृतैः सुकृतकर्मभिः॥ क्रूरकर्मार्जितरेव द्रव्य: स्वं नीरवावहत् // 18 // मुख्यं तेष्वपि सर्वज्ञः, सर्वसत्वकृपोच्यते // 19 // श्रीशत्रुअययात्रातो, निवृत्तः कोऽपि वादयः॥ कृपाधिकार जीवानां, हिंसाऽहिंसाफलं तथा। पत्नी - पुत्रयुतस्तत्र, रात्री ग्रामे समेतवान् // 18 // उपदिष्टं यथा भानु-श्चकम्पे निजपापकैः / / 192 // भक्तदत्तां गृहीत्वा गां, सोऽन्त्ययामे चलंस्ततः॥ यावज्जीवमथादाय, हिंसानियममुत्तमम् // गो - पत्नी * पुत्रयुक तेन, दुष्टेनाऽघाति भानुना // 18 // साधु स्वाऽवसथे नीत्वा, शुद्धान्नैः प्रत्यलाभयत् // 19 // तत: पापी पलाय्याऽगाद, गङ्गावर्ते यदा तदा। एवं तेनार्जितं भोग - फलं कर्म ततोऽनिशम् / / शीतः मायमद्राीत, कायोत्सर्गस्थितं मुनिम् // 18 // कृपावान् पूज्यते लोकादाप्तस्वो जीविका व्यधात्॥१९॥ अहो! किच्चिरं कष्टमसावत्र सहिष्यते // प्रान्ते मृत्वा दानपुण्याद्, राजन्! राजा भवानभूत् / / इति विस्मयवांस्तस्थौ तत्र यामचतुष्टयम् // 185 // शुबजीवदयापुण्याद्, रूपनिर्जितमन्मथः / / 195 // प्रात: स पारितोत्सर्गः, प्रणम्याऽप्रच्छि भानुना। चन्द्रादित्योऽपि सम्पूर्ण - निर्मापितजिनालयः॥ किं कार्य प्राज्यराज्येन, यदेवं तपसे तपः॥१८६॥ प्रायश्चित्तेन शुद्धात्मा, सौधर्मे त्रिदशोऽभवत / / 196 // मुनिः प्रोच न राज्येन, कार्य नरकहतुना।। त्वं तत्रैव भवे मूर्त * पुण्यवज्जिनमन्दिरम॥ किन्तु मोक्षकृते सर्व-साधुभिस्तप्यते तपः॥१८७॥ पातयित्वा - पुरस्याऽस्य, परितो दुर्गमातनोः॥१९७॥ को मोक्ष इति तेनाऽपि, पृष्टः साधुरभाषत / / भूपैयचं तत्र विप्रस्त्री भ्रूणगोतीर्थघातिनः॥ संसार * मोक्षयोळक्तं, स्वरूपं बहुयुक्तिभिः // 188 // पश्च हत्या इमाः सर्वाः, पुण्यविध्ननिबन्धनम् // 198 // असौ जन्मजरामृत्यु-मुख्यक्लेशसहस्त्रभूः / / तत्रापि यात्राविध्नस्य, तीर्थहत्यैव कारणम् // चतुर्गतिकसंसार: कस्य स्यान्न विरक्तये // 189 // अतस्तदपनोदाय, प्रायश्चित्तमिदं शृणु // 199 // शाश्वताउनन्तसौख्यश्री निवासं वासवा अपि।। तपोऽभून वार्षिकं मूल-मादिदेवस्य वारके। स्वर्गसौख्यमनादृत्य, याचन्ते मोक्षमुतमम् // 19 // आष्टमास्यधुना भावि-वारे पाण्मासिकं ततः॥२०॥ LEARN P.P.AC.Gunratnasuri M.S.

Page #22
श्रीमेकतुजसूरिविचित श्रीनामाकराजाचरितम् सर्वोत्कृष्टं तपः प्रायश्चित्तमेतदुदीरितम् // विशेषस्तु तीर्थहत्याकृतां तीर्थविधापनम् / / 201 // विशिष्टाभिग्रहा: प्रोक्तं, प्रायश्चित्तं चरन्ति ये॥ शत्रुअयादितीर्थेषु, ते मुच्यन्तेऽखिलैनसा // 202 // इति श्रुत्वा नृपो दुर्ग-प्रवेशनियम ललौ॥ आकार्य सर्वलोकं च, तत्रैवाऽतिष्ठिपत् पुरम् // 203 / / स्थापयित्वा गुरूंस्तत्र जग्राहाभिग्रहानिति॥ यावद् यात्रां विधायात्रायामि तावत् क्षितौ शये // 20 // अब्रह्म दधिदुग्धेच वर्जयामि क्रमादिदम् // तीर्थ - ब्रह्माऽपत्यहत्याशुद्ध्यै मेऽभिग्रहत्रिकम् // 205 // परस्त्री मांस - पद्येच, यावज्जीवमत: परम् // व्यक्तानि नियमा एते, स्त्री - गोहत्याविमुक्तये॥२०६॥ नियोज्य स्वजनान्नव्य-प्रासादार्थे गुरोगिरा।। एकान्तरोपासै: सोऽष्टमासीतप आददे // 207 / / सिद्धिं गतेऽथ प्रासादे - ऽष्टभिर्मासै: स काञ्चनाम् // श्री आदिदेवप्रतिमां, स्थापयामास सोत्सवम् // 208 // तत्र त्रिकालं सर्वज्ञ * मर्चयन विधिवन्नृपः।। मासाष्टकेन सम्पूर्णी-चक्रे शेषतपोऽखिलम् // 209 // तीर्थहत्याविनिर्मुक्त: शुभेऽहि भरतेशवत्।। श्री शत्रुअययात्रार्थ, चचाल गुरुभिः सह // 21 // चतुर्धाऽऽद्यप्रयाणेषु, मार्जारीषु पदोपरि। समुत्तीर्णासु त तुं, पृष्टा: श्री गुरवोऽवदन् // 21 // बालादिहत्या: स्वं भावं, पण्यप्रत्यूहहेतवे। दर्शयन्ति परं सिद्धि - ध्रुवं स्यादेकचेतसः // 212 // मत्वैवमेकचित्त: स-नादिदेवस्मृतौ नृपः। उपशत्रुअयं प्रापा-ऽनवच्छिन्नप्रयाणकैः // 21 // दृग्विषयं तीर्थे प्राप्ते, निजसैन्यं निवेश्य सः॥ शुचिर्भूत्वाऽभितीर्थच, पदानि कतिचिद्ददौ // 21 // सिंहासनेऽथ न्यस्यार्हद्बिम्ब सकलसययुक्॥ स्नपयित्वा तत: सर्वपूजाभेदैरपूजयत् // 215 // स्वर्णरूप्ययवै रत्नस्थालेऽथो मङ्गलाष्टकम् // आलिख्याऽष्टोत्तरशतवृत्तैः सानन्दमस्तवीत्।।२१६॥ शक्रस्तवेन वन्दित्वा, सिद्धादि चाऽथ सद्गुरून्॥ नत्वा स्वर्णमणिरत्न - मुक्ताभिस्तानवीवृधत् // 217 // दत्त्वा यथेच्छमर्थिभ्यो, दानं मिष्टान्नभोजनैः।। अतूतुषत् सर्वलोकान्, धार्मिकांश्च विशेषतः // 218 // ततोतिक्रान्तशेषाऽध्वा, पुरस्कृत्य गुरुं नृपः / / रेजे चटन् गिरिं मुक्त्य, प्रस्थानं साधयन्निव // 219 // प्रासाददर्शन पूर्व-मपूर्वोत्सबंपूर्वकम् // याचकेभ्यो ददद्दानं, कल्पवृक्षायते स्म सः॥२२०॥ P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #23
श्रीमरुतुजसूरिविरचित श्रीनामाकराजाचारितम् / स्नात्रपूजाध्वजारांपाऽ मारिम्नाना-शनादिकम्।। सर्व सङ्घपतेर्धर्मकर्माऽष्टाहमपि व्यधात // 22 // तीर्थसेवा चिकीर्भूमानापृच्छयाऽथ विधिं गुरुम् // धर्मध्यानकीनात्मा त्रिकालं पूजयन् जिनम // 222 / / अहोरात्रं पवित्राङ्गो महामन्त्रमसी स्मरन् / साधून साधर्मिकाश्चापि प्रतिपारणकं स्वयम् // 22 // सत्कारयन यथायोग्यं भक्तपानर्यथोचितः।। मासेन दश षष्ठानि निरम्भांसि वितनिवान // 22 // दिन त्रिंशत्तम ब्राह्म - मुहतं तेन दीक्षिता:।। चतस्त्र: पादिकामात्रा, मार्जार्य: कर्बुरा: पुरा // 225 // ब्रह्मादिहत्या: एतास्ता:क्षीयन्ते तपसो बलात् // अनुमायति स प्राग्वद् विदधेऽथाष्टमाष्टकम // 226 // तदन्ते कालमात्रास्ता, वीक्षिता धूसरा: पुनः॥ मत्वा तथैव ता: प्राग्वच्चकार दशमानि षट् // 227 // तत्प्रान्ते मूषिकामात्रा, दृष्टास्ता धवला: पुनः।। ततो विशेषतो ह्रष्टश्चक्रे द्वादशपश्चकम // 228 // ईषन्निद्रान्तरेकोनत्रिंशत्तमे दिन ततः।। नमस्कागन स्मरन्नेव स्वप्नमेकम लोकत।।२२९॥ काऽपि स्फटिकशैलेऽहं, सोपाने प्रथमे स्थितः। केनाप्यतीव वृद्धेन, कृशेन लोठित: परम् // 230 // प्राप्तो द्वितीयं सोपानं तृतीयं च गतस्ततः॥ शैलशृङ्गमथारुहा, मुक्तराशी निविष्टवान् // 231 // प्रभो! फलं किमस्येति, पृष्टा: श्रीगुरवो जगुः / / स्फटिकाद्रिर्जिनधर्मः, सोपानं मानुषो भवः // 232 // अतो धर्माच्चयत्नेनाऽन्तरायस्वल्पकर्मणा।। पात्यमानोऽपि सत्त्वेनाऽच्युतस्तत्वं स्वगमिष्यसि // 23 // ज्ञानं तृतीयं सोपानं नृभवेऽवाप्य केवलम।। सर्वकर्मविनिर्मुक्तो मुक्तराशी निवेक्ष्यसि // 234 // परं तत् प्राक्तनं कर्मच्छद्मस्थत्वान्न बुध्यते॥ अतः पृच्छ विदेहेषु, श्रीमत्सीमन्धरं जिनम् // 235 // प्राप्नोमीदृकथं राज्ञे त्युक्ते श्रीगुरवोऽवदन // भवत्पुण्यप्रभावेन, भवितेत्यचिरादपि // 236 // एतद्विशेषलाभाया-दिदिशे गुरुणा तदा॥ अन्यथा केवलिप्रश्नात् पूर्वविद् बुध्यतेऽखिलम् // 237 // अथान्तरायविच्छित्त्यै पारणाहऽप्युपोषितः॥ ईषन्निन्द्रां गतो यावज्जागर्ति स निशात्यये // 238 // तावद्वीक्ष्य महारण्ये, पतितं स्वं व्यचिन्तयत्।। हा हा! कथं स एवाऽय-मन्तराय: समापतत् // 239 // अथवाऽलं विषादेन, श्री शत्रुअयनायकम् / / नत्वा श्री ऋषभदेव - मादास्ये भक्तपानकम्।।२४०॥

Page #24
भीमेरुतुजरिविचित श्रीनामाकराजाचरितम् निश्चित्येत्यनुपानत्क: क्षरद्रक्ताकुलक्रमः॥ एवं वदन्त्य: शीताम्भ:सिता-द्राक्षाम्भसी अपि॥ तप:क्रान्तस्तृषाक्लान्त: परिश्रान्त: क्षुधादितः // 241 // सिताघृतपुर:स्निग्ध - पायसादि च तत्पुरः // 25 // मध्यालातपसंतप्तवालुकाभिः पथि ज्वलन / / प्रदर्श्य चादभिर्वाक्य - रूपसर्गाननेकशः।। अनिर्विण्णमना देवध्यानादेव चचाल सः ॥२४शायुग्मम्।। पूर्व - कृत्वाऽनुकूलांस्ता:, प्रतिकूलानपि व्यधुः // 252 // अपराहे, पुर: कापि कयाचिन्नवीन स्त्रिया। तथाप्यक्षुब्धचेता: स,धर्मे यावदवस्थितः॥ ढौकितं न फलमादत् सत्त्वान्नापि पय: पपौ॥२४३॥ श्री शत्रुअयश्रृङ्गस्थं, तावदात्मानमैक्षत // 253 // तया सह महःस्तोम - व्योमव्यापिनि मन्दिरे॥ अहो! किमेतदित्येवं, साश्चर्ये नृपपुङ्गवे॥ आश्चर्यपरिपूर्णान्त: स्वच्छेन मनसा ययौ॥२४४॥ सौरभ्याकृष्टभृगालिः, पृष्पवृष्टिर्दिवोऽपतत् // 25 // स तत्र चित्रकृद्रूपाः, सारश्रृङ्गारहारिणीः॥ पुर: सुर: स्फुरत्कान्तिः कश्चित काश्चनकुण्डलः॥ हरिणाक्षीनिरक्षिष्ट, विलसन्ती: सहस्रशः // 245 // प्रादुर्भूयत्यभाषिष्ट, कुर्वन जयजयारबम // 255 // तासां मध्यादथोत्थाय स्वामिनी हंसगामिनी॥ तब प्रशंसां सद्धर्मन्! सौधर्मस्वामिनिर्मिताम्॥ योजिताअलिरभ्येत्य सानुरागमदोऽवदत् // 246 // असासहिरहं सर्व - मकार्षमिदमीदृशम् // 256 // अस्मदीयेन भाग्येन समेतोऽसि गुणोदधे॥ तत् क्षमस्व महाभाग! यदेवं क्लेशितो भवान्।। स्त्रीणां राज्यमिदं विद्धि योऽति पतिरेव नः // 247 // तुष्टोऽस्मि तव सत्त्वेन, बरं वृणु वरं वृणु // 257 // श्रुत्वेति नृपतिर्दध्यौ संकटान्तरमागतम् // राजाऽवोचन्न याचेऽह - माप्तधर्मधन: परम् / / मौनमेवाऽत्र मे श्रेयो मौनं सर्वार्थसाधनम।२४८॥ परं सीमन्धरस्वामि-निनंसां मम पूरय // 258 // इति तूष्णीं स्थिते भूपे, मुख्यादिष्टाः स्त्रियोऽपि ताः॥ अथो देवगुरून्नत्वा, सत्त्वाधिकशिरोमणिः // स्नानभोजनसामग्री, सजीकृत्योपतस्थिरे॥२४९॥ नाकिक्लप्तविमानेन, विदेहेषु ययौ नृपः // 259 // प्रसघ सध: प्राणेश! स्नात्वा मुक्त्वा यथारुचि॥ तत्रा अष्टप्रातिहार्यश्री - सेव्यं सीमन्धरं जिनम् // . यावज्नीवं सहाऽस्माभि भॊगान भङक्ष्वाकतोभयः॥२५॥ नत्वाऽपृच्छच्चिरत्नो मे ऽन्तरायः कोऽयमित्यसौ // 26 // श P.P.AC.Gunratnasuri M.S Jun Gun Aaradhak Trust

Page #25
भीमेहतुजरिविरचित श्रीनामाकराजाचारितम् | समुद्रसिंहयो गगोष्ठिकस्य च मा कथा॥ तत्र न्यकृतकल्पद्रुर्डिण्डिमोद्घोषपूर्वकम् // यथा युगन्धराचार्य: प्रोक्ता स्वामी तथाऽऽदिशत् // 26 // स्वमर्थमर्थिसाइन्सन्नदारिद्रं जगद् व्यधात् // 27 // पुन: प्राह प्रभु पं न पूर्वकृतकर्मत:।। अथपुण्यपवित्रात्मा क्षालिताऽखिलकश्मलः / / विमुच्येत क्वचित कोऽपि त्वमेवास्य निदर्शनम् / / 262 // गुरुभिः सह भूपाल: प्रतस्थे स्वपुरं प्रति // 272 // त्वया सिंहभवे यात्राऽन्तरायोऽकारि बान्धवम् // अनुपानद् गुरोर्वामभागेन पथि सश्चरन् / धारयित्वा स विज्ञेयो वृद्धः सोपानलोढकः // 26 // दर्शयन् उच्चनीचां च भुवं भक्ताग्रणीरभूत् // 273 // असौ नागस्य जीवोऽपि चन्द्रादित्यभवे पुरा॥ चन्द्रादित्यसुर: सेना - मानं छत्रं वितानयन् // क्षालिताखिलासत्कर्मा सौधर्मऽजनि निर्जरः // 26 // चामरांवालयन पार्श्व - द्वये सद्गुरुभूपयोः // 27 // इति सीमन्धरस्वामी - मुखात्तौ चरितं निजम्॥ संवर्तकानिलनाग्रे कण्टकाघपसारयन् // श्रुत्वा प्रीती जिनं नत्वा, शत्रुअयमगच्छताम् // 26 // गन्धोदकस्य वर्षेण मार्गस्थं शमयन् रजः॥२७५॥ तत्र श्रीआदिदेवस्य स्नात्रपूजामहोत्सवम।। सुगन्धिभिः पञ्चवर्णर्दिव्यपुष्पैर्भुवं स्तृणन् / कृत्वाऽष्टाहत्रयं भक्त्या तौ स्वं धन्यममन्येताम् // 266 // संचारयन पुरस्थं च योजनोच्चमहाध्वजम् // 276 / / अथ शाश्वतपूजार्थ - सर्वाङ्गाभरणानि तौ॥ एतयोरवमन्तारो, यास्यन्ति प्रलयं स्वयम्।। कारयित्वा महापूजा - क्षणेऽरोपयतां क्रमात् // 267 / / एतत्पादाब्जनन्तारो, बर्द्धिष्यन्ते महाश्रिया॥२७७॥ माणिक्यरत्नखचितां दत्त्वा हैमी महाध्वजाम् // इत्यम्बरगिरा साकं दुन्दुभिं दिवि ताडयन् / / अभङ्गरसङ्गीतभक्तिं दर्शयतश्च तौ // 268 // गुरूणां विदधे भक्तिं, सान्निध्यं च महीपतेः।।२७८॥ एवं निर्माय निर्मायौ, प्राप्यप्रौढप्रभावना:।। इत्थं प्रतिपदं नैकभूपैः प्राभृतपाणिभिः॥ सर्वज्ञशासनन्नित्यं, तो व्यस्तारयतां चिरम् // 269 // प्रवर्धमानभव्यश्रीनृपः प्रापन्निजं पुरम् // 279 // अथाऽनन्तगुणोत्साहबद्धरोमाञ्चकभुकः।। गुरवोऽपि ततो दत्त्वा, श्रीपन्नाभाकभूपतेः॥ नाभाकभूपतिर्धर्मशालास्थानमशिश्रियत् // 27 // सम्यक्त्वमूलनालाणु - व्रतानि व्यहरन् भुवि // 28 // PP.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #26
* | भीमेहतुङ्गत्रिविरचित शीनामाकराजाचरितम् | अथ देवस्य सान्निध्यात वासुदेव इव स्वयम्॥ भूपाली भरतार्धस्य त्रीणि खण्डान्यसाधयत् // 28 // भूमिपतिसहस्राणां, षोडशानां च मूर्धनि॥ आज्ञा संस्थाप्य राज्यं स्वं धर्म च समपालयत् // 282 // त्रिकालं देवमभ्यर्चन, द्विसन्ध्यम् सद्गुरून्नमन् / षडावश्यककृत्यम च, तन्वन् राज्यफलम् ययौ // 283 // प्रतिग्रामपुरम् जैन - प्रासादास्तुणतोरणाः / / व्यधाप्यन्त नरेन्द्रेण, धर्मशाला: सहस्रशः // 28 // महिलीकपरद्रोह - पैशून्यकलिमत्सराः॥ निमूलम् वारिता: सप्त - व्यसनानि विशेषतः // 285 // मिथ्यात्वम् पापमन्यायम्, विधत्ते मनसाऽपि यः॥ तस्य देव: स्वयम् शिक्षाम, दत्ते तत्क्षणमेव सः॥२८६॥ तद्देशवास्तव्यजना - स्तत: पुण्यैकबुद्धयः॥ राजवाऽनुवर्तन्ते, यथा राजा तथा प्रजाः // 287 // एवम् यथा यथा पृथ्व्या पुण्यवृद्धिस्तथा तथा॥ __ काले वृष्टिर्धान्यपुष्टिर्बहु पुष्पफला द्रुमाः // 288 // बहुक्षीरप्रदा गाव: बहुरत्नाश्च खानयः॥ व्यवसाया महालाभा दूरदेशा: सुसश्चराः // 289 // . निरामया निरातङ्का महासौख्याश्चिरायुषः।। पुत्रपौत्रादिसन्तान वृद्धिभाजोऽभवन् जनाः // 290 // एवम् तद्राज्यलोकानाम्, धर्मशर्मनिरीक्षणात् // हियेव स्वर्गिणोऽभूवन्न दृश्या धर्मवर्जिताः // 291 // श्रीनाभाकधराधीश: प्रपाल्येति चिरम् स्थिरम्।। राज्यम् प्राज्यम् प्रान्तकाले संसाध्याऽनशनम् सुधीः / / 292 // अगाद द्वादशकल्पेऽथ, नृजन्माऽवाप्य सेत्स्यति।। देवोऽपि प्राप्य मानुष्यं, शाश्वतम् सौख्यमाप्स्यति // 29 // श्री नाभाकनरेन्द्रस्य निशम्येदम् कथानकम्।। देवद्रव्याच्च दूरेण नित्यम् स्थेयम् मनीषिभिः // 29 // श्रीमदश्चलगच्छेश - श्रीमेरुतुङ्गसूरिभिः।। युगर्तुयुगभूसङ्ख्ये, वर्षे निर्मिता कथा // 29 // ॥इति श्री नाभाकराजचरितम्।। P3 Cantinas SE PERARE AREER न

Page #27
पाना नंबर 7 . श्रीमेरुतुमारिविरचित श्रीनाभाकराजाचरितम् / शुद्धिपत्रक लाईन नंबर अशुद्ध शुद्ध युष्माक युष्माकं ब्राह्माणाः बाह्मणा: प्रत्यङ्गानाथरणनि प्रत्यनारत्नाभरणानि तमन तेमनी असङ्ख्यनि असङ्ख्यानि छेल्ली अष्टापदपर्वत श@जयपर्वत प्रियालद्रौः प्रियालुद्रो: पियालद्रुतलं प्रियालुद्रुतलं अष्टापतपर्वताधिरा शत्रुजयपर्वतऽधिरु पहातीर्थन् महातीर्थम् पञ्चाशत्योजनं पञ्चाशत्योजनानि दशयोजन पृथुल दशयोजनानि पृथुल तत्तीर्थ तत्तीर्थ तच्चार्जितमं तच्चार्जितं श्लोक नं.63 निधानार्थ निधानाध तीण्मेन् तस्मिन् कुसुमपुरे काश्चनपुरे सानदीमः सप्तदर्शामः छेल्ली थी वीणी अनन्तं अनन्तरं ARE AREER

Page #28
108 149 12 189 190 203 श्रीपेरुतुजसूरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् स्नेदहः पूर्ववृतान्तकं क्षेत्रण नवम विशातां येषांह दुर्गप्रवेशनियं तीर्थहत्यानिकरणार्यम् अनन्तर शंक्रस्तवन अवीवधत् 'विधि जड्यो ते नाभकस्य नाभिकराजंच पुष्पवृष्टिः पुष्टवृष्टिः वृणुम् परतु नाकिक्लृप्तनं आलितसकलाप 203 सन्देहः पूर्ववृतान्तं क्षेमेण नव्यं विशालतां येषां दुर्गप्रवेशनियम तीर्थहत्यानिराकरणार्थह अनन्तरं शक्रस्तवेन अवीवृधत् विधिं चड्यो ते नाभाकस्य नाभाकराजंच पुष्पवृष्टिः पुष्पवृष्टिः वृणु परंतु नाकिक्लुप्त आलितसकलपापः P.P.AC.GunratnasunM.S

Page #29
श्रीमरुतगरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् | श्री मेरूतुजरिविरचितं श्रीनाभाकराजरितम्॥ प्रारिप्सितस्य ग्रन्थस्य निर्विघ्नपरिसमाप्तये ग्रन्थकारो ग्रन्थादावाशीर्वादात्मक मजलं निबध्नाति * सौभाग्येत्यादिना। सौभाग्यारोग्यभाग्योत्तममहिमामसि ख्यातिकान्तिप्रतिछा। अनेकश्रीपतिग्रम्हविष्णुश्रीवविभूषितम् // तेणःशौर्यार्जवसम्पद विनय-नय-यश:सन्ततिप्रीतिमुख्याः / क्षितिप्रतिष्ठितं नाम पुरं स्वपुरजित्वरम् // 7 // भावा यस्य प्रभावात् प्रतिपद मुवयं यान्ति सर्वे स्वभावात् सर्वाङ्ग रत्नाभरणाभिभूषितैर्यवीयभोगीशशतैस्तिरस्कृता। मीजीरापल्लिराज: सभयतु भगवान् पाश्चदियो मुवेपः॥॥ शीर्षस्फुरबत्नवरेकमण्डिता भोगावती युक्तमगावसातलम् // 8 // श्री वीरजिनमानम्य सम्यक् नामाकभूपतेः॥ सत्र श्रीमान् महारूपनिरूपितपुरन्दरः / / देवव्याधिकारज्यारित कीर्तयिष्यते // 2 // राणा नामाकनामाभूद, अभूमिः पाप तापयोः // // श्रीनामाकनरेनास्याकया श्रुतिपथागता॥ पुरा कलाकेलिरननभावं वपूखयेनापि जगाम दीव्यन् / / विधेवणांगुली लोभ-विषं हन्ति विवेकिनाम् // 3 // वधूसहस्रैरपि सैष खेलन् अवाप सर्वानमनोहरत्वम् // 10 // श्री नामाकनृपाख्यानपान प्रीतमनाः पुमान् // तमन्यदा मुदासीनं सभागयामेत्य भूपतिम् // .. सवा सन्तोषसन्तुष्टः सर्वसम्पतिमाग भवेत् // 4 // सत्याभूतं पुरस्कृत्य श्रेष्ठी कश्चिन्नमोऽकरोत् // 11 // पुरातनमुनियोक्तं पुण्यं पुण्यार्थिना प्रियम्।। कत्वं कुतः समायातः कुवयासीति भूभृता॥ नामाकचरित चित्रीयते केवान घेतांसि // 5 // पृष्टे स्पष्ट माचष्ट श्रेष्ठीराजन निशम्यताम् // 12 // कम्तीपाभिषे बीपे क्षेत्रे भरतनामके / / श्रेष्ठी धनाधनामा श्रीनसन्सपुरे वसन् / श्रीपार्श्वनाथ श्रीनेमिनाथयोरन्तरेऽभवत् // 6 // श्री शत्रुभय यात्रार्थ चलितोऽत्र समागमम् // 1 // P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Gun Aaradhak Trust

Page #30
श्रीमेरुतुङ्गरिविरयित श्रीनामाकराजायरितम् | "प, रात सुतानाच क: श्रीशत्रुञ्जयस्तथा यात्रया किं फलं नृपे॥ शत्रुजयश्रीविमलाद्रिसिध्दक्षेत्रेतिनामत्रितयं सदाऽस्य॥. पृच्छतीति भाग्यलभ्या: सभ्या: पौराणिका जगुः // 14 // श्री पुण्डरीकेंत्यभिधा चतुर्थी भविन्। स्थितेस्तेऽथ भविष्यतीह // 21 // इक्ष्याकुभूमौ भरतेऽत्र पूर्व श्रीनाभिनामा कुलकृद् बभूवा संसेव्य शत्रुजयशैलमेन -मनेनस: स्युर्ननु / सद्वल्लभाऽभून्मरुदेवी तस्याः कुक्षी जिन: श्री वृषभोऽवतीर्णः // 15 // पापिनोऽपि / भुवोऽनुभावात् किल मृत्तिकापि, प्राप्नोति असंख्यवर्षाणि न धर्मकर्माऽभिज्ञो जनोऽभूत् / . ." सर्वोत्तमरत्नभाषम् // 22 // समयानुभावात्। प्रकाश्य तन्मार्गयुगं तदत्राउ वतीर्य ये शुध्दभावेन निघालयन्तिभव्या महातीर्थमिदं कदाचित् // सोऽनीतिपथं लुलोप // 16 // किंश्वभ्रतिर्यग्भवसंभव:स्या? नशेषगत्योरपिजन्म तेषाम् // 23 // आदौ स पाणिग्रहणं विधाय, शतं सुतानां च श्रीमधुगादीशमुखात् मुनीन्द्रास्तत् तन्महातीर्थफलं निशम्य // विभज्य राज्यमा भुक्त्वा सुख नीतिपथं विधाय तप्त्वा तपो श्री पुण्डरीक प्रमुखा निषेव्य तत्तीर्थमापुः समयेऽपवर्गम् // 24 // ज्ञानमनन्तमाप // 17 // प्राप्ते शिवं श्रीऋषभे सुतोऽस्य शत्रुजये श्रीभरताख्यचक्री। ततः स धर्म दशधोपदिश्य प्रबोधयन् .... अतिष्ठिपत् रत्नमयीं सुवर्णप्रासादमध्ये प्रतिमां तदीयाम् // 25 // भारतभव्यसत्वान्। शैले सुराष्ट्राभरणेऽधिरुह्य क्वचितू .. प्रियालुद्रुतलं सिषेवे॥१८॥ योऽस्य नाम हदि साधु यावदि: क्लेशलेशमपि नो स सासहिः। श्रीपुण्डरीकं गणनायकं श्रीप्रभुः पुरस्कृत्य तदेत्यवादीत्। योऽस्य वर्त्मनि मुदैव चाचलि: संसृतौ न कदापि पापतिः॥२६॥ इदं महातीर्थमनाधनन्तं कालेन सोचविकासधर्मि // 19 // नाऽत: परताथमिहास्त किञ्चिद् नात: परंवन्धमिहासि मूले पृथुः सम्प्रति योजनानि, पञ्चाशदृवं दश योजनानि॥ नाऽतः परं पूज्यमिहास्ति किञ्चिद, नात: परं ध्येयमिहास्ति / उच्चस्तथाऽष्टावथ सप्तहस्तो भूत्वा पुन: प्राप्स्यति किञ्चित् // 27 // . वृध्दिमेवम् // 20 // . .. . . 蒙及蕭薔薇薇讚讚讚蠢蠢2]蕭薔薔薔薔蠢蠢蠢蠢

Page #31
श्रीमेरुतु प्रिविरचित श्रीनाभाकराजाचरितम् | 霧霧叠叠霧 पञ्चाशदादौ किल मूलभूमेर्दशोर्श्वभूमेरपि विस्तरोऽस्या अहो! पापी ममात्मेति, निन्दन् स्वं पञ्चमं नृपः। उच्चत्वमष्टैव तु योजनानि मानं वदन्तीह जिनेश्वराद्रः // 28 // मुहूर्तमाददे तच्च परचक्रभयाद् गतम् // 36 // दृष्टा शत्रुजयं तीर्थ स्पृष्ट्वा रैवतकाचलम्।' एवं भूपो व्यतिक्रान्ते, यात्राया लग्नपञ्चके। स्नात्वा गजपदे कुण्डे, पुनर्जन्मन विद्यते॥२९॥ हेतुमस्य कथं ज्ञास्या-मीति चिन्तातुरोऽभवत् // 37 // अष्टषष्टिषु तीर्थेषु यात्रया यत् फलं भवेत्॥ . तावतोधानमायाताः, श्रीयुगन्धरसूरयः / / श्रीशत्रुजयतीर्थेशदर्शनादपि तत्फलम् // 30 // इति विज्ञपयामास, भूपालं वनपालकः॥३८॥ तीर्थमालास्तवे-अतो धराधीश्वर! भारती भुवं ततो गतो वनं राजा, चतुर्ज्ञाननिधीन् गुरून्॥ तथाऽधिगम्योत्तममानुषं भवम्। ज्ञात्वा नत्वाऽन्तरायाणां हेतून् पप्रच्छ भक्तिभाक् // 39 // युगादिदेवस्य विशिष्टयात्रया विवेक्निा ग्राह्यमिदं फलं श्रियाः॥३१॥ गुरवो मनसा सीम-न्धरस्वामिजिनं ततः॥ . . एवं श्रुत्वा नरेशोऽपि, तीर्थमाहात्म्यमद्भुतम् / / नत्वाऽप्राथुरथ स्वाम्य-प्यूचे तन्मनसाऽखिलम् // 40 // विसृज्य श्रेष्ठिनं यात्रा - निमित्तं लग्नमग्रहीत् // 32 // मन:पर्यायतो ज्ञानात् श्रीयुगन्धरसूरयः। लग्नक्षणे व्यतिक्रान्ते, ब्रह्मद्वारव्यथावशात्। सम्यग् विज्ञाय वृत्तान्तं तं जगुर्भूपतिं प्रति॥४१॥ पश्चात्तापं दधद् भूपो, द्वितीयं लग्नमग्रहीत् // 33 // राजन्! सुखेषु दुःखेषु, मुख्यं कर्मैव कारणम् / तच्चार्जितं त्वया पूर्व यथा मूलात् तथा शृणु // 42 // आकस्मिकसमुदभूत ज्येष्ठपुत्रव्यथावशात् / एकोनविंशत्यम्भोधि-कोटाकोटिप्रमाणतः। पट्टदेवीमहाकष्टाज्जातस्तस्याप्यतिक्रमः। कालात् परमतीतायां, चतु:संयुतविंशतौ // 4 // स्वचक्रशङ्गया लग्नमत्यगात् तुर्यमप्यथ // 35 // . जम्बूद्वीपस्य भरते, सम्प्रतिस्वामिवारके।.. उपाम्भोधि तामलिप्ती-नगयो भ्रातरावुभौ // 4 // AREER INTEREST P.P.AC.GunratnasuriM.S. Juntsu Aatadhaks

Page #32
HTTER श्रीमरुतुङ्गशिविरच्छित श्रीनामाकराजायरितम् T REE समद्र-सिंही ज्येष्ठस्त, निर्मला पुण्यवानृणः देवप्रष्येण यत्सीयत्सीय परवारतः। विपर्यस्त:कनिष्ठापदरीकण्टकाविव ॥१५॥मिमिक्लकम।। अनन्तानन्सदु:खाव, तत्मीय जायते पुषम् // 54 // भुर्व खनभ्याताभ्या स्वगृहे स्थूणार्थमन्यथा॥ चैत्यद्रव्यविणासे रिसिधा पावणस्य उदाहे॥ चतुर्विशतिदीनार सहनिधिगप्यत | // 46 // संजश्वचउत्यभंगे मूलग्गी योछिलाभस्स // 55 // . देवतव्यमिदं नाग- गोष्टिकेन निधीकृतम्।। चैत्यद्रव्यविनाशे ऋषिपाते प्रवचनस्य उवधाते। गया शत्रुजये नाग-श्रेयसे दीयते धायः॥ संयतिचतुर्थभंगे मूले निबॉभिलाभस्थ // 56 // श्रुत्वेति जायचा नुन्नः कनीयानित्यवोचत // 5 // पर सेवाघरवास्थ, वर भिक्षावर मृतिः। कन्या वराहा जातासी, पर नोबारिता पुरा।। निवान वीर्षःखाना, नतु पेवस्वभक्षणम् // 57 // धन विनाऽथ तत्प्राप्ती. सोत्सवेन विवायते // 5 // भातुरित्युपदेशेन, मौनी सिंहस्सयोत्थितः॥ बच्या समुद्रः श्रुत्वेति, स्वभावाद् दुष्टधीरसी। एकान्ते भार्ययामाणि, मीनध्यात्वंध्यसे कथम् // 5 // भार्यया प्रेरितो जातो, वात्येरितकृशानुवत् // 50 // कपोलकल्पितर्यबाको नाम न हिपञ्च्यते॥ सर्वशजोऽध्यकृत्यानि कुरुते प्रेरित: सिया। पर यथातथा सर्वम वा वत्स्वतनिधिम् // 5 // स्नेहल वधि मनाति पश्य मन्थानको न किम्॥५४॥ एवं भारित: सिंहो लापनत्रित व्यधात् / देवव्योपयोगेनयोरां यास्यति दुर्गतिम् / अहं पृथग्भविष्यामी-त्युवाच स्वजनामपि // 10 // ततोबन्पुरय बन्धुरयाबोध्यो गिरा मया // 52 // सेवांबलेन वेश्मा निधानाच सोयीत् / निधित्येत्यववद्शातः। पातकात् पातुकात् / समुद्रस्तु सतः शत्रुम्जययात्राधिकीरभूत // 6 // नकि विपि यदेवद्रव्यभोगमपीच्छसि // 5 // निधाना व्यये तीर्थे नागपुण्यार्थमित्यसी। यावच्चलति मिहेन, तावद्राक्षे निवेवितम् // 32 // ER ....HTT 參賽泰讚讚讚讚讚讚蕾[4]竇竇竇竇蕾蕾蕾

Page #33
श्रीमेरुतमसूरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम लेभे निधानं मझात्रा, यात्राव्याजादसौ ततः॥ तदादाय व्रजन्नस्ति, न दोषोऽथ मनाग मम // 6 // मुहूर्तक्षण एवाऽथ, राज्ञाऽऽहूय नियन्त्रितः। समुद्र: कारणं ज्ञात्वा, निधानार्थ पुरोऽमुचत् // 6 // सर्व स्वरूपं चावेद्य, निधिपत्रमदर्शयत्। यथावस्थितवक्तति, समुद्र मुमचे नृपः // 65 // देवद्रव्यं च तज्ज्ञात्वा, प्रत्यर्थन्यायधर्मवित्। समुद्रं बहु सत्कृत्य, यात्रार्थ व्यसृजनृपः // 66 // अथ द्विगुणितोत्साहः, समुद्रः स्वकुटुम्बयुक्॥ मुहूर्तान्तरमादाय, यात्रार्थ प्रास्थित द्रुतम् // 6 // चतुर्भिर्योजनैरर्वाक्, श्रीशत्रुञ्जयतीर्थतः।। यावद् भुङ्क्ते सरस्तीरे, श्रीकाञ्चनपुरे पुरे॥६८॥ तत्रापुने मृते भूपे, तावद् मन्त्राऽधिवासितैः॥ . आगत्य पञ्चभिर्दिव्यै: राज्यं तस्मै ददे मुदा // 19 // गजारूढः सितच्छत्रशाली चामरवीजितः॥ अन्यीयमान: पूर्लोकः, स्तूयमान: कवीश्वरैः // 7 // चतुरजचमूचार विचित्राखिलसत्पथः॥ राज्यतूर्यध्वानपूर्यमाणब्रह्माण्डमण्डपः // 79 // विलसत्तोरणं प्रोच्चपताकं प्रेक्ष्यनाटकम्॥ . वर्णाम्भ:सिक्तभूपीठव्यक्तस्वस्तिकसङ्कुलम् // 72 // विचित्रोल्लोचसम्पूर्णाऽऽपणश्रेणिविराजितम्॥ समुद्रपालभूपाल: सोत्सवं प्राविशत् पुरम् // 73 // राज्यकार्याणि कृत्वा ऽह-स्त्रितयेन स सैन्ययुक्॥ ऋध्या महत्याऽध्यारोहत, श्रीशत्रुञ्जयपर्वतम् // 74 // स्नात्रादिसाप्तदशभिर्भेदैः सिध्दान्तभाषितैः॥ स तत्र सूत्रयामास पूजामादिजिनेशितुः॥७॥ महापूजाध्वजारोपा-दिषु कृत्येष्वसौ तथा॥ ददी दानं यथा श्यामो, जज्ञे मेघोऽपि लज्नया॥७६॥ विधायाष्टाहिकां नागनामयाई जगत्पतेः॥ पूजादानादिसत्कृत्यैः स निधानार्धमव्ययत् // 77 // सिध्दक्षेत्रादथोत्तीर्य, स्वपुरं प्राविशन्नृपः॥ रुध्दो राज्यासहिष्णुत्वाद्, वाणिजो दुष्टपार्थिवैः॥७८॥ मिथ: प्रवृत्ते युध्देऽथ, भग्नां वीक्ष्य निजां चमूम् // . श्रीसमुद्रनृपो यावत्, किंकर्तव्यजडोऽजनि।।७९॥ तावन्निबिडबन्धेन निबध्दान् योजितान्जलीन्॥ पादाग्रे लुठतो वीक्ष्य रक्ष रक्षेति जल्पतः॥८॥ विद्वेषिभूपतीन् सर्वान् प्रोन्मुच्य निजपुरुषैः॥ अहो! किमिति साश्चर्योऽ पृच्छत्तानेव भूपतीन् // 8 // P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #34
श्रीमेहतुङ्गस्रिवियित श्रीनाभाकराजायरितम् / से प्रोचुर्नापरं विप्रो, विशेषं किन्तु सङ्गो तत्र पूजाक्षणे स्वीयं, नाम श्रुत्या भवन्मुखात् // अवघ्यामहि दुर्बुध्दया, युध्दमाना: स्वयं क्षयम् // 82 // स्मृत्या च पूर्ववृत्तान्तं, प्रीतचेता व्यचिन्तयम् // 12 // परं भवत्प्रसादेना, छुटिता नात्र संशयः॥ साध्यिदं विदधे देव - द्रव्यं यदेवपूजने। अत: स्वसेवकान् यावज्जीवं स्वीकुरु नोऽधुना // 8 // व्ययितं तत् किमप्यस्य,सान्निध्यं विदधेऽधुना॥ इत्युक्त्वा सेवकीभूतै-स्तैरेवाऽसौ परिवृतः॥ अल्पशक्तिः परं नाह - मन्यत्र स्थातुमीश्वरः // 9 // स्वपुरं प्राविशत् प्राज्य-प्रवेशोत्सवपूर्वकम् // 8 // अतो यातास्मि तत्रैव, परं यात्राव्यस्य मे॥ सभ्याच सभायामाभाग्य, विसृज्य च नृपानसौ॥ प्रत्यब्दं सुकृतं देयं, प्रपेदे सोऽपि तद्वचः // 9 // सौधान्तः पूजयन् देवान्, ददर्श व्यन्तरं पुरः॥८॥ यवस्तु दीयते चेत्तत्, सहस्त्रगुणमाप्यते॥ पृष्टः कस्त्वमिति क्षोणि-भृता स व्यन्तरोऽवदत्॥ . तामस्त्यिामहं नाग-नामा प्राग गोष्ठिकोऽभवम् // 86 // तहत्ते सुकृते पुण्यं, पापे पापं च तद्गुणम् // 15 // पूर्वजै:कारिते चैत्ये, सारां विदधतो ममा। दीयमानं धनं किञ्च, धनिकस्याऽपचीयते॥ कुटुम्ब सकलं क्षीणं देवस्नैव पोषितम् // 87 // सुकृतं दीयमानं तु, धनिकस्योपचीयते॥१६॥ देवन्योपभोगेन, कुटुम्बस्य क्षयो भवेत्॥ श्राव्यते सुकृतं यावद्, योऽन्तकालेऽपि तावत:॥ नैमित्तिकादिति श्रुत्वा, भीत: कर्म तदत्यजम् // 8 // निजश्रध्दानुमानेन, स तदैवाऽश्नुते फलम् // 17 // चतुर्विशतिदीनार-सहस्त्री या विन्तिकेऽभवत् // तदा सोऽप्यनृण: पुण्य-भाग्भवेदन्यथा न तु॥९८॥ देवसत्काऽवशिष्टा सा, क्षितौ क्षिप्वाऽथ पत्रयुक्॥८॥ अश्रावितोऽपि श्रद्धत्ते, सुकृतं यः कचिद्गतौ॥ कृत्यैर्यचोचितैर्जीवन् / प्रान्तेऽहं कष्टतो निशि॥ जानन् ज्ञानादिभावेन, सोऽपि तत्फलमाप्नुयात् // 19 // स्थविर्या प्रालिवेश्मिक्या, पठ्यमानं मृदुस्वरम् // 10 // अन्यथा सकृतं तन्यन्, स्वजन: स्वजनाख्यया। श्रीशत्रुनयमाहात्म्य, शृण्वन्नेकाग्रमानसः॥ व्यवहारप्रीतिभक्ती-रेव ज्ञापयति ध्रुवम् // 10 // मृत्वा तध्यानतोऽभूवं व्यन्तरोऽत्रैव पर्वते॥११॥ 鐵及薇薇蕾透蠢蠢蠢蠢蠢了漆蠢蠢薔薔薇養兼蓄,

Page #35
TH E श्रीमेरुतुङ्गशिविरचित श्रीनाभाकराजाचरितम् TEST अथ स्मिस्निरोभूते, व्यन्तरे क्षोणिनायकः।। साक्षात् पुण्यफलं दृष्टया - ऽभवृत्तत्रैव सादरः॥१०१॥ . . बुध्दिंबधोरपि श्रेयो-विषये काइक्षताऽन्यदा॥ तापलियां तदाहूति-हेतो: प्रेषिन्निजो नरः // 102 // सतत्र गत्वाऽऽमत्यार्थ, प्रोचे सिंहोऽस्ति तत्र न॥ प्रपलाय्य गत: कापी-त्यापि शुध्दि: पुरे न तु // 10 // न्यायेन पालयन् राज्यं, प्रत्यब्दं स्वकुटुम्बयुक्॥ यात्रा अनेकश: कुर्व-श्चिरं सौख्यमभुक्त सः॥१०॥ अभूतपूर्व * श्रुत्वा त-बैरनिर्यातनं नृपाः॥ कम्पमाना: साभिनाना, अप्यस्मै नेमिरे स्वयम् // 10 // राज्ये न्यस्य सुतं ज्येष्ठं, लक्ष्मी कृत्वाथ पुण्यसात्॥ समुद्रपालो वैराग्याद्, व्रतमादत्त सद्गुरोः॥१०६॥ अथैकविंशतिघस्त्रान्, साधिताड़नशन: शमी।। जज्ञे सर्वार्थसिध्दाख्ये, विमानेनुत्तरे सुरः॥१०७॥ . इतश्च तामलिप्त्यांस, सिंहः श्रुत्वा स्वबान्धवम्॥ राजा विसृष्टं सत्कृत्य, यात्रार्थ सत्यभाषणात् // 10 // निजागःशङ्कया सर्वमादाय सपरिच्छदः॥ / जगाम सिंहलद्वीप, मोतमारुह्य सत्क्षणात् // 110 // राजप्रसावं तत्राप्य, दन्तिदन्तजिघृक्षया। घोरे स्वयभरण्यगा-दलाभादन्यवस्तुनः / / 111 // स तत्र दन्तिवधकै - दन्तवृन्दान्यथाऽऽनयत्॥ पापद्रव्येण यत् पापे-ध्वेष बुध्दि: प्रजायते॥११२॥ भृत्वा चत्वारि यानानि, दन्तैर्वारिधिवर्त्मना॥ मुक्त्वा कुटुम्बं तत्रैव, सुराष्ट्रान् प्रति सोऽचलत् // 113 // ... ती| समुद्रं क्षेमेण, सुराष्ट्रतटसंकटे। भग्नानि तानि यानानि, न हि श्रेयोऽतिपापिनाम् // 19 // तत: सिंहो विपद्याऽऽध-नरकं तत्र वेदना:॥ . विषयौद्धृत्य सजात: सिंहो हिंसापरायणः॥१९५॥ . आधं गत्वा पुन: श्वभ्रं, जज्ञे दुष्टसरीसृपः॥ द्वितीयनरकं भुक्त्वा , दुष्टपक्षी बभूव सः॥११६॥ तृतीयनरकं प्राप्य, दुष्टसिंहोऽभवद् वने।। चतुर्थनरकं गत्वा, सर्पोऽजायत दृग्विषः // 117 // पञ्चमं नरकं लब्ध्वा, चण्डालस्त्री ततोऽजनि। अवाप्य नरकं षष्ठ-मजनिष्टाणवि तिमिः // 11 // सप्तमं नरकं गत्वा, मत्स्योऽजायत तन्दुलः॥ पुनः सप्तममेवाऽगा-नरकं दुःखसागरम् // 119 // विपर्यासेन चण्डाल - स्ञ्यादियोनिषु पूर्ववत् // क्रमेण सेहे कष्टानि, षष्ठाविनरकेषु च // 120 // पापा। TERREE TREETTER P.P.Ac.ibunratnasuriM.S. Aa

Page #36
- - -. . . A RE श्रीमरुतुङ्गस्त्रिविरचित श्रीनामाकरांजाचरितम् * - ततो निपतितो घोरे, संसारे दु:खसागरे। प्रागहं सप्तजन्मभ्यः, पूजयित्वा सदा शिवम् // देवद्रव्यविनाशस्य, ज्ञेयं सर्वमिदं फलम् // 121 // देयस्वधीत्या प्रक्षाल्य, पाणी भोजनमाचरम् // 13 // अन्यायात् स्वल्पदेवस्य - भक्षणादपि यद्यभूत् // स्त्यानाप्यमन्यदा लिङ्गपूरणे लोकढ़ौकितम् / / शैव: श्रेष्ठी सप्तकृत्व:, श्वाऽतो वै त्याज्यमेव ततः॥१२२॥ विकरणेऽस्य काठिन्याद, नखान्त: प्राविशन्ममा।१३२॥ अत्रान्तरे विभो! कोऽसौ, श्रेष्ठी जातश्च श्वा कथम्? विलीनमुष्णभक्तेनाऽजानता तन्मयाऽऽहतम्॥ इति नाभाकभूपेन, पृष्टे गुरुरभाषत // 123 // तेन दुष्कर्मणा सप्त-कृत्वो जातोऽस्मि मण्डनः // 13 // उत्सर्पिण्यवसर्पिण्यो-र्भरतैरावतक्षिती॥ सप्तमेऽस्मिन् भवे राजन्। जाता जातिस्मृतिर्मम। . प्रत्येकं किल जायन्ते, शलाका: पुरुषा अमी॥१२॥ अधुना तत्प्रभावेणोत्पन्ना वाग्मानुषी पुनः॥१३४॥ चतुर्विशतिरहन्त-स्तथा द्वादश चक्रिणः॥ अत्रान्तरे गुरं नत्वा, जगौ नाभाकभूपतिः॥ विष्णुप्रतिविष्णुरामाः, प्रत्येकं नवसङ्ख्यया॥१२५॥ श्रुत्वैतिहमदो बाढं, कम्पते हृदयं मम // 13 // एतेषु पूर्व श्रीरामो, राज्यं न्यायेन पालयन्।। गुरुरूंचेऽथे यद्येवं, तत्कथामग्रतः शृणु।। कृपया नि:स्वलोकानां, न्यायघण्टामवीवदत् // 126 // यथा सम्यक् फलं वेत्सि, देवद्रव्यविनाशिनाम् // 136 / / एकदा कुर्कुरः कश्चि - निविष्टो राजवर्त्मनि। षष्टि वर्षसहस्त्राणि, श्रीशत्रुजयपर्वते॥ केनचिद् विप्रपुत्रेण, कर्करेंणाहत: श्रुतौ // 127|| आयुर्भुक्त्वा नागजीवो, व्यन्तरश्च्युतवानथ // 137 // श्वा निर्यद्रुधिरोन्याय-स्थानं गत्वा निविष्टवान् // कान्तिपुर्या रुद्रदत्त * कौटुम्बिकसुतोऽभवत् // भूपेनाहूय पृष्टोऽवग, निरागा: किमहं हतः॥१२८॥ सोमाभिधानस्तन्माता, पञ्चमेऽब्देऽहिना मृता॥१३८॥ तद्घातकं विप्रपुत्रं तत्रानाय्य नृपोऽब्रवीत् / / तत्रास्ति नास्तिक: प्राति-वेश्मिको देवपूजकः॥ असौ त्वद्घातको ब्रूहि, कोऽस्य दण्डो विधीयते॥१२९॥ सोमोऽपि सह तत्पुत्रै-र्याति देवनिकेतने॥१३९॥.. श्वाऽवोचदय रुद्रस्य, मठेऽयं हि नियोज्यताम् // देवद्रव्यमय: पूजा-ऽवशिष्टश्चन्दनैर्वपुः॥ क एष दण्डो राजेति, पृष्टः श्वा च पुनर्जगी॥१३०॥ विलिप्याकण्ठमाच्छाध, वाससा पर्यटत्यसौ॥१४०॥ ETE SEE L

Page #37
मिरुतुजत्रिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् | वयःस्थ: सोऽन्यदा देव-कोषं हत्वा पलायितः॥ स्तेना मुषित्वा तं पार-सीकदेशे विचिक्रियुः / / 141 // तत्र वस्त्राणि रज्यन्ते, तस्य रक्तस्ततोऽसको॥ पलाय्याऽम्भोधिमुत्तीर्य, ब्रजनध्वनि कुत्रचित् // 142 // ग्रामप्रवेशेऽभ्यायान्तं मुनिं मासोपवासिनम् // विहत्य यष्ट्या त्रीनू वारानू पाप: पृथ्व्यामपातयत् // 143 // तस्मिन्नथ विपन्नेऽसी, नश्यन्नारक्षकैधृतः॥ मृत्वा दावाग्निनाऽरण्ये, सप्तमं नरकं गतः॥ ऋषिहत्यामहापापं, तत्कालं स्यात् फलप्रदम् // 145 // सागराणि त्रयस्त्रिंश-त्तत्र भुक्त्वा महाव्यथा:।। उद्धृतो घोरसंसारं भ्रमित्वा हालिकाऽभवत्॥१४६॥ कौशिकाख्योऽम्बरग्रामे, ग्रामेशस्य गृहे च सः॥ कर्माणि कुर्वन् सर्वेषां, हालिकानां कृतेऽन्यदा // 147 // आदाय भक्तं प्राचालीत् मासोपवासिनम्ता। वीक्ष्य सम्मुखमायान्तं मुनिं भक्त्या न्यमन्त्रयत् // 148 // यात्रायफलं पूर्व प्रत्यब्दं यत् समुद्रतः॥ तेन प्राप्तं तत: पुण्यात् तस्यैषा वासनाऽजनि।।१४९॥ स्यादेतद्भक्तभोक्तृणामन्तरायस्ततोन मे॥ कल्पतेऽन्नमिदं साधुनेत्युक्तेच सको जगी॥१५॥ कृत्वोपवासमप्यघ, दास्ये भक्तं निजं ध्रुवम् // सद्य: प्रसध गृलीतेत्याग्रहादग्रहीद मुनिः॥१५॥ तत: कृत्वोपवासं स निषेधं चाऽसुमद्वधे।। साधो: पार्थात् प्राप्तराज्यमिवात्मानममन्यत // 152 // एवमर्जितसत्कर्मा कौशिको भद्रकाशयः॥ विपद्य चित्रकूटाद्रौ, चित्रपुर्या नृपोऽभवत् // 153 // चन्द्रादित्याभिधः शुध्ददयापुण्यविभावितः॥ निरामयो महारूपा - ऽनङ्गीकृतमनोभवः // 15 // तस्याऽऽकण्ठवपुर्दुष्ट-कुठेनाश्लिष्टमन्यदा॥ तेनाऽऽकण्ठपटीच्छन्न-देह एव स तिष्ठति // 155 // कदाचित् प्रौढपापरिपि पापदिहेतवे। तत्सामग्रीयुत: प्राप, श्वापदानां पदं वनम् // 156 // तत्र रजत्तुरङ्गेण, कुरजवधरङ्गतः॥ धावमानो मुनिं कायोत्सर्गस्थं वीक्ष्य पृष्टवान् // 157 // कस्यां दिशि मृगा जग्मु-स्त्रि: प्रोक्तेनाऽवदन्मुनिः। राजा जिघांसुर्बाणेन, तमपि स्तम्भितोऽभितः॥१५८॥ कार्योत्सर्ग पारयित्वा मुनिस्तारस्वरंजगी॥ प्राच्याच्छुटसि नाऽद्यापि, नव्यं च कथमर्जसे?॥१५९॥ मुनेर्निनंसया सधो, मुत्कलाङ्गोऽथ भूपतिः॥ प्राच्य * नव्यदिवृत्तान्तं, पप्रच्छ प्रणिपत्य तम् // 160 // P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak inst

Page #38
श्रीमरुतुमरिविरचित श्रीनाभाकराजाचरितम् प्रोचे मुनिरथोऽयोध्या : प्राप्तकेवलिनो मुखात् // मुनिपार्चे निविष्टस्य,क्ष्मापते: पुरतोऽन्यदा॥ देवद्रव्यविनाशस्या-ऽधिकारे प्रौढपर्षदि॥१६१॥ प्रदर्शयन् खरं कश्चित्, कुम्भकारो जगाविति // 171 // त्वत्पूर्वभवसम्बन्धं, त्वबोधं चाऽथ भाविनम् // राजन्नित्यं वहन् वारि, स्वयं शैले चटत्यसौ॥ ज्ञात्वाउंगत्य वनेऽत्नाहं, कायोत्सर्गेण तस्थिवान् // 162 // को हेतुरिति भूपोऽपि, श्रुत्वा पप्रच्छ तं मुनिम् // 172 / / को मे प्राग्भवसम्बन्ध, इति पृष्टे नृपेण सः॥ स एव केवली तावत्, तत्रागात् मुनि * भूपती॥ प्राचीकथन्मुनि ग-गोष्टिकाख्यानमादितः॥१६॥ तेन कुम्भकृता युक्तौ, नन्तुं तमथ जग्मतुः // 173 // प्राज्यं राज्यं शुध्ददानात् दयातो रूपमुत्तमम् // खरस्वरूपं भूपेन, पृष्टः केवल्यथाऽखिलम् // दुष्टं कुष्ठं भवद्देहेऽभवदेवविलेपनात् // 16 // समुद्रसिंहवृत्तान्त-मुक्त्वा मूलात् पुनर्जगौ॥१७॥ श्रुत्वेति भूपतिर्भीत: प्रणिपत्य यते: पदौ॥ सिंहजीव: सको भुक्त्वा, संसारे घोरवेदनाः / / . पुरेऽत्रैवाल्पकर्मत्वात्, षट्कृत्वोऽथ खरोऽजनि // 175 // बभाषेऽस्मान्महापापात्, मुने! मोचय मोचय // 16 // भवे सप्तमके भूत्वा, त्रीन्द्रियोऽसौ तत: पुनः॥ . परमेष्ठिमहामन्त्रं / नृपायोपादिशन्मुनिः॥ . खरोऽवशिष्टकर्मत्वात्, षट्कृत्वोऽत्र पुरेऽभवत् // 176 // तस्याऽथ च प्रभावं च, विधिं च स्मरणेऽखिलम् // 166 // सहस्त्रा द्वादशाऽनेन, देवद्रव्यं विनाशितम् // देवस्वपातकाद् देव-प्रासादस्य विधापनात् // . ...! तत्कर्मशेषस्तावत्, कृत्वाऽसावीदृशोऽजनि॥१७७॥ मुच्यते जन्तुरित्याख्यत्, प्रायश्चित्तं च शास्त्रवित् // 167 // प्रतिजन्माऽद्रिशृङ्गेऽस्मिन् कर्मकार्यकृते सदा।। अथ राजा पुरे स्वीये, स्थापयित्वाऽऽग्रहाद् यतिम् // चटनाभ्यासतोऽत्रादौ स्वयमेव चटत्यसौ॥१७८॥ . यथोपदेशमारेभे, महामन्त्रस्मृतिं ततः / / 168 // श्रुत्वेति भूपतिस्तस्य, सारार्थ कृपया ददौ॥ . षभिर्मासैर्नृपस्याऽभूत, काय: काञ्चनकान्तरुक्॥ शिक्षा कुम्भकृते सोऽपि, यत्नात्तं पर्यपालयत् // 179 // ' शीर्षेऽथ चित्रकूटस्य प्रासादं परमेशितुः॥ अथासौ भद्रकस्वान्तो, मृत्वा ग्रामे मुरस्थले॥ सुपर्वपर्वतोत्तुङ्गशृङ्गं प्रारभयन्नृपः॥१७०॥ . . . . ' ग्रामणीर्भानुनामाऽभूद्, राज्ञा निर्वासितोऽन्यदा // 18 //

Page #39
भीमेसतुङ्गस्त्रिविरचित श्रीनाभाकराजायरितम् | गडावर्ते स्थित: सोऽथ वृत्तिलोपमसासहिः॥ श्रीशत्रुजययात्रातो, निवृत्त: केऽपि वाडवः॥ पत्नी - पुत्रयुतस्तत्र, रात्री ग्रामे समेतवान् // 18 // भक्तदत्तां गृहीत्वा गां, सोऽन्त्ययामे चलंस्ततः॥ . गो-पत्नी- पुत्रयुक्तेन, दुष्टेनाघाति भानुना // 18 // तत: पापी पलाय्यागाद्, गङ्गावते यदा तदा।। शीतर्ती सायमद्राक्षीत, कायोत्सर्गस्थितं मुनिम् // 18 // अहो! कियच्चिरं कष्टमसावत्र सहिष्यते॥ इति विस्मयवांस्तस्थौ तत्र यामचतुष्टयम् // 18 // प्रात: स पारितोत्सर्गः, प्रणम्याऽप्रच्छि भानुना।।. किं कार्य प्राज्यराज्येन, यदेवं तपसे तपः॥१८६॥ मुनि: प्रोचे न राज्येन, कार्य नरकोतुना॥ किन्तु मोक्षकृते सर्व-साधुभिस्तप्यते तपः॥१८७।। को मोक्ष इति तेनाऽपि, पृष्टः साधुरभाषत। संसार - मोक्षयोर्व्यक्तं, स्वरूपं बहुयुक्तिभिः॥१८८॥ असी जन्मजरामृत्यु-मुख्यक्लेशसहरप्रभूः॥ शाश्वताऽनन्तसोख्यश्री - निवासं वासवा अपि।। स्वर्गसौख्यमनादृत्य, याचन्ते मोक्षमुत्तमम् // 19 // परं स प्राप्यते प्रायः, कृतैः सुकृतकर्मभिः / / मुख्यं तेष्वपि सर्वज्ञैः, सर्वसत्वकृपोच्यते // 19 // कृपाधिकारे जीवानां, हिंसाऽहिंसाफलं तथा। उपदिष्टं यथा भानु-श्चकम्पे निजपापकैः॥१९२॥ यावजीवमथादाय, हिंसानियममुत्तमम् // साधु स्वाऽवसथे नीत्वा, शुध्दान्नै: प्रत्यलाभयत् // 19 // एवं तेनाऽर्जितं भोग - फलं कर्म ततोऽनिशम् / / कृपावान् पूज्यते लोकादाप्तस्वो जीविकां व्यधात्॥१९॥ प्रान्ते मृत्वा दानपुण्याद्, राजन्! राजा भवानभूत् // शुध्दजीवदयापुण्याद्, रूपनिर्जितमन्मथः // 19 // चन्द्रादित्योऽपि सम्पूर्ण-निर्गपितजिनालयः॥ प्रायश्चित्तेन शुध्दात्मा, सौधर्मे त्रिदशोऽभवत् // 196 // त्वं तत्रैव भवे मूर्त - पुण्यवजिनमन्दिरम् // पातयित्वा - पुरस्याऽस्य, परितो दुर्गमातनोः॥१९७॥ पञ्च हत्या इमाः सर्वाः, पुण्यविध्ननिबन्धनम् // 198 // . तत्रापि यात्राविध्नस्य, तीर्थहत्यैव कारणम् / / अतस्तदपनोदाय, प्रायश्चित्तमिदं शृणु // 199 // तपोऽभून वार्षिकं मूल-मादिदेवस्य वारके। अष्टमास्यधुना भावि-वारे पाण्मासिकं ततः // 20 // 隱霧隱隱霧隱潑潑潑潑潑潑 क EN 國泰豪薔薔薔蕭薔薔薇賽蠻蠻蠻蠢蠢蠢蠢蠢思 P.P.AG.GunratnasuriM.S. . Jun Sun Aaradhak Trust

Page #40
* श्रीमेहतुगरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् A श्रीमेरुतुजसूरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् R ENA सर्वोत्कृष्टं तपः प्रायश्चित्तमेतदुदीरितम्॥ चतुर्धाऽऽधप्रयाणेषु, मार्जारीषु पदोपरि। विशिष्टाभिग्रहा: प्रोक्तं, प्रायश्चित्तं चरन्ति ये॥ समुत्तीर्णासु तछेतुं, पृष्टा: श्री गुरवाऽवयन् // 211 // शत्रुजयादितीर्थेषु, ते मुच्यन्तेऽखिलैनसा // 202 // बालादिहत्या: स्वं भावं, पुण्यप्रत्यूहहेतवें॥ इति श्रुत्वा नृपो दुर्ग-प्रवेशनियम ललौ॥ दर्शयन्ति परं सिध्दि धृवं स्यादेकचेतसः // 212 // आकार्य सर्वलोकं च, तत्रैवाऽतिष्ठिपत् पुरम् // 20 // मत्वैवमेकचित्त: स-नादिदेवस्मृतौ नृपः। स्थापयित्वा गुरूंस्तत्र जग्राहाभिग्रहानिति॥ उपशत्रुजयं प्रापा-ऽनवच्छिन्नप्रयाणकैः॥२१॥ यावद् यात्रां विधायात्रायामि तावत् क्षितौ शये // 204 // दृग्विषयं तीर्थे प्राप्ते, निजसैन्यं निवेश्य सः॥ शुचिर्भूत्वाऽभितीर्थच, पदानि कतिचिद्ददौ // 21 // अब्रह्म दधिदुग्धेच वर्जयामि क्रमादिदम्॥ सिंहासनेऽथ न्यस्याईद्बिम्बं सकलसङ्घयुक्॥ तीर्थ - ब्रह्माऽपत्यहत्याशुद्ध्यै मेऽभिग्रहत्रिकम् // 205 // स्नपयित्वा तत: सर्वपूजाभेदैरपूजयत् // 21 // परस्त्री मांस - मधेच, यावज्जीवमत: परम् // स्वर्णरूप्यवै रत्नस्थालेऽथो मङ्गलाष्टकम् // व्यक्तानि नियमा एते, स्त्री- गोहत्याविमुक्तये // 206 // आलिख्याअष्टोत्तरशतवृत्तैः सानन्दमस्तवीत्।।२१६॥ नियोज्य स्वजनान्नव्य-प्रासादार्थे गुरोगिरा॥ शंक्रस्तवेन वन्दित्वा, सिध्दादिँचाऽथ सद्गुरून् / सिध्दिंगतेऽथ प्रासादे - ऽष्टभिर्मासै: स काञ्चनाम् / नत्या स्वर्णमणिरत्न - मुक्ताभिस्तानवीवृधत् // 217 // श्री आदिदेवप्रतिमां, स्थापयामास सोत्सवम् / / 208 // दत्त्वा यथेच्छमर्थिभ्यो, दानं मिष्टान्नभोजनैः॥ तत्र त्रिकालं सर्वज्ञ - मर्चयन् विधिवन्नृपः॥ अतूतुषत् सर्वलोकान, धार्मिकांश्च विशेषतः // 21 // मासाष्टकेन सम्पूर्णी-चक्रे शेषतपोऽखिलम् // 209 // ततोतिक्रान्तशेषाऽध्वा, पुरस्कृत्य गुरुं नृपः। तीर्थहत्याविनिर्मुक्त: शुभेऽग्लि भरतेशवत्।। रेजे चटन् गिरि मुक्त्यै, प्रस्थानं साधयन्निव // 219 // श्री शत्रुञ्जययात्रार्थ, चचाल गुरुभिः सह // 21 // प्रासाददर्शन पूर्व-मपूर्वोत्सवपूर्वकम् // याचकेभ्यो दददानं, कल्पवृक्षायते स्म सः॥२२०॥ 鐵及營養蕾蠢蠢蠢蠢蠢蠢[12]蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢思

Page #41
श्रीमेरुतुजसूरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् स्नात्रपूजाध्वजारोपा मारिस्नाना-रानादिकम।। तीर्थसेवा चिकी मानापृच्छ्याऽथ विधिं गुरुम् // धर्मध्यानैकलीनात्मा त्रिकालं पूजयन् जिनम् // 222 // अहोरात्रं पवित्राङ्गो महामन्श्रमसौ स्मरन् // साधून साधर्मिकाश्चापि प्रतिपारणकं स्वयम् // 22 // सत्कारयन् यथायोग्यं भक्तपानैर्यथोचितैः॥ मासेन दश षष्ठानि निरम्भांसि वितेनिवान् // 22 // दिने त्रिंशत्तमे ब्राह्म मुहूर्ते तेन दीक्षिताः।। चतस्त्र: पादिकामात्रा, मार्जार्य: कर्बुरा: पुरा // 225 // ब्रह्मादिहत्या: क्षीयन्ते तपसो बलात् / / अनुमीयेति स प्राग्वद् विदधेऽथाष्टमाष्टकम् / / 226 // तदन्ते कालमात्रास्ता, वीक्षिता धूसरा: पुनः॥. मत्या तथैव ता: प्राग्वच्चकार दशमानि षद / / 227 // तत्प्रान्ते मूषिकामात्रा, दृष्टासा धवला: पुनः॥ ततो विशेषतो हष्टश्चक्रे द्वादशपञ्चकम् // 228 // ईषन्निद्रान्तरेकोनत्रिंशत्तमे दिने ततः॥ नमस्कारान् स्मरनेव ईषत् निद्रान्त: एकं स्वप्नम् अलोकता॥२२९॥ काऽपि स्फटिकशैलेऽहं, सोपाने प्रथमे स्थितः॥ केनाप्यतीव वृध्देन, कृशेन लोठित: परम् // 230 // प्राप्तो द्वितीयं सोपानं तृतीयं च गतस्तत:॥ शैलशृङ्गमथारुह्य, मुक्तराशौ निविष्टवान् // 23 // प्रभो! फलं किमस्येति, पृष्टा: श्रीगुरवो जगुः॥ स्फटिकाद्रिर्जिनधर्मः, सोपानं मानुषो भवः // 232 // अतो धर्माच्चयत्नेनाऽन्तरायस्वल्पकर्मणा।। पात्यमानोऽपि सत्त्वेनाऽच्युतस्तत्वं स्वर्गमेष्यसि // 23 // ज्ञानं तृतीयं सोपानं नृभवेऽवाप्य केवलम्।। सर्वकर्मविनिर्मुक्तो मुक्तराशी निवेक्ष्यसि // 234 // परं तत् प्राक्तनं कर्मच्छद्मस्थत्वान्न बुध्यते॥ अत: पृच्छ विदेहेषु, श्रीमत्सीमन्धरं जिनम् // 23 // प्राप्नोमीदृकथं राजे * त्युक्ते श्रीगुरवोऽवदन् / भवत्पुण्यप्रभावेन, भवितेत्यचिरादपि // 236 // . एतद्विशेषलाभाया-दिदिशे गुरुणा तदा॥ अन्यथा केवलिप्रश्नात् पूर्वविद् बुध्यतेऽखिलम् // 237 // अथान्तरायविच्छित्त्यै पारणाहेऽप्युपोषितः॥ ईषन्निन्द्रां गतो यावज्जागर्ति स निशात्यये // 238 // तावद्धीक्ष्य महारण्ये, पतितं स्वं व्यचिन्तयत्।। हा हा! कथं स एवाज्य-मन्तराय: समापतत् / / 239 // अथवाऽलं विषादेन,श्री शत्रुञ्जयनायकम् // नत्या श्री ऋषभदेव * मादास्ये भक्तपानकम्।।२४०॥ 13 Jun Gun Aaradhak Trust PP.AC. Gunratnasuri M.S.

Page #42
* * भीमरुतुनरिविरस्थित श्रीनाभाकराजाचरितम् निश्चित्येत्यनुपानत्क: क्षरद्रक्ताकुलक्रमः।। एवं वदन्त्यः शीताम्भ:सिता द्राक्षाम्भसी अपि॥ तप:क्रान्तस्तृषाक्लान्त: परिश्रान्त: क्षुधादितः॥२४१॥ सिताघृतपुर:स्निग्ध * पायसादि च तत्पुरः // 25 // मध्यालातपसंतप्तवालुकाभिः पथि ज्वलंन्॥ प्रदर्श्य चाटुभिर्वाक्य-रूपसर्गाननेकशः॥ अनिविण्णमना देवध्यानादेव चचाल सः ॥२४२शायुग्मम्।। पूर्व - कृत्वाऽनुकूलांस्ता:, प्रतिकूलानपि व्यधुः // 252 // अपराहे, पुरः क्वापि कयाचिन्नयीनस्त्रिया॥ तथाप्यक्षुब्धचेता: स, धर्मे यावदवस्थितः॥ ढौकितं न फलमादत् सत्त्वान्नापि पय: पपौ // 24 // श्री शत्रुजयश्रृङ्गस्थं, तावदात्मानमैक्षत // 25 // तया सह महःस्तोम - व्योमव्यापिनि मन्दिरे॥ अहो। किमेतदित्येवं, साश्चर्ये नृपपुङ्गवे॥ आश्चर्यपरिपूर्णान्त: स्वच्छेन मनसा ययौ // 24 // सौरभ्याकृष्टभृगालिः, पृष्पवृष्टिर्दिवोऽपतत् / / 254 // सतत्र चित्रकृद्रूपाः, सारश्रृङ्गारहारिणीः॥ पुर: सुरःस्फुरत्कान्ति: कश्चित् काञ्चनकुण्डलः।। हरिणाक्षीनिरैक्षिष्ट, विलसन्ती: सहस्त्रशः॥२४५॥ प्रादुर्भूयेत्यभाषिष्ट, कुर्वन् जयजयारवम् // 25 // तासां मध्यादथोत्थाय स्वामिनी हंसगामिनी॥ तव प्रशंसां सध्दर्मन्। सौधर्मस्वामिनिर्मिताम्॥ योजिताञ्जलिरभ्येत्य सानुरागमदोऽवदत् // 246 // असासहिरहं सर्व - मकार्षमिदमीदृशम् // 256 // अस्मदीयेन भाग्येन समेतोऽसि गुणोदधे। तत् क्षमस्व महाभाग! यदेवं क्लेशितो भवान्।। स्त्रीणां राज्यमिदं विध्दि योऽनति पतिरेव नः // 247 // तुष्टोऽस्मि तव सत्त्वेन, वरं वृणु वरं वृणु // 257 // श्रुत्वेति नृपतिर्दध्यौ संकटान्तरमागतम् // राजाऽवोचन याचेह-माप्तधर्मधन: परम्॥ मौनमेवाज्ञ मे श्रेयो मौनं सर्वार्थसाधनम्।।२४८॥ परं सीमन्धरस्वामि-निनंसां मम पूरय // 258 // इति तूष्णीं स्थिते भूपे, मुख्यादिष्टा: स्विंयोऽपि ताः॥ अथो देवगुरूंनत्वा, सत्त्वाधिकशिरोमणिः॥ स्नानभोजनसामग्री, सज्जीकृत्योपतस्थिरे॥२४९॥ नाकिक्लुप्नविमानेन, विदेहेषु ययौ नृपः॥२५९॥ प्रसघ सध: प्राणेश! स्नात्वा मुक्त्वा यथारुचि॥ तत्रा अष्टप्रातिहार्यश्री-सेव्यं सीमन्धरं जिनम् // यावज्जीवं सहाऽस्माभि- भॊगान भुक्ष्वाऽकतोभयः // 250 // नत्याऽपृच्छच्चिरत्नो मेऽन्तराय: कोऽयमित्यसौ // 26 //

Page #43
श्रीमेरुतुजत्रिविरचित श्रीनामाकराजायरितम् | समुद्रसिंहयो गगोष्ठिकस्य च सा कथा॥ यथा युगन्धराचार्य: प्रोक्ता स्वामी तथाऽऽदिशत् // 26 // पुन: प्राह प्रभु पं न पूर्वकृतकर्मत:॥ विमुच्येत क्वचित् कोऽपि त्वमेवास्य निदर्शनम् // 262 // त्वया सिंहभवे यात्राऽन्तरायोऽकारि बान्धवम् // धारयित्वा स विज्ञेयो वृध्द: सोपानलोढकः // 26 // असौ नागस्य जीवोऽपि चन्द्रादित्यभवे पुरा॥ क्षालिताखिलासत्कर्मा सौधर्मेऽजनि निर्जरः // 26 // इति सीमन्धरस्वामी - मुखात्तौ चरितं निजम् / / श्रुत्वा प्रीतौ जिनं नत्वा, शत्रुजयमगच्छताम् // 26 // तत्र श्रीआदिदेवस्य स्नात्रपूजामहोत्सवम्।। कृत्वाऽष्टाहत्रयं भक्त्या ता स्वं धन्यममन्येताम् / / 266 / / अथ शाश्वतपूजार्थ - सर्वाङ्गाभरणानि ती॥ कारयित्वा महापूजा - क्षणेऽरोपयतां क्रमात् // 267 / / माणिक्यरत्नरवचितां दत्त्वा हमीं महाध्वजाम् // अभङ्गरजसङ्गीनभक्तिं दर्शयतश्च ती॥२६८॥ एवं निर्माय निर्मायौ, प्राप्यप्रौढप्रभावना:।। सर्वज्ञशासनौन्नत्यं, तो व्यस्तारयतां चिरम् // 269 // अथानन्तगुणोत्साहबध्दरोमाञ्चकञ्चुकः।। नाभाकभूपतिर्धर्मशालास्थानमशिश्रियत्॥२७॥ तत्र न्यकृतकल्पद्रुर्डिण्डिमोद्घोषपूर्वकम् // अथपुण्यपवित्रात्मा क्षालिताऽखिलकश्मलः॥ * गुरुभिः सह भूपाल: प्रतस्थे स्वपुरं प्रति॥२७२॥. अनुपानद् गुरोर्वामभागेन पथि सञ्चरन् / दर्शयन् उच्चनीचां च भुवं भक्ताग्रणीरशूद // 273 // चन्द्रादित्यसुर: सेना - मानं छत्रं वितानयन्॥ चामरांश्चालयन पार्श्व - द्वये सद्गुरुभूपयोः // 27 // संवर्तकानिलेनाग्रे कण्टकाधपसारयन् / गन्धोदकस्य वर्षेण भार्गस्थं शमयन् रजः // 275 // सुगन्धिभिः पञ्चवर्णैर्दिव्यपुष्पैर्भुवं स्तृणन् / संचारयन् पुरस्थं च योजनोच्चमहाध्वजम् // 276 // एतयोरवमन्तारो, यास्यन्ति प्रलयं स्वयमा। एतत्पादाब्जनन्तारो, वर्दिष्यन्ते महाश्रिया // 277 // इत्यंबरगिरा साकं दुन्दुभिं दिवि ताडयन् // गुरूणां विदधे भक्तिं, सान्निध्यं च महीपतेः॥२७८॥ इत्थं प्रतिपदं नैकभूपैः प्राभृतपाणिभिः॥ प्रवर्धमानभव्यश्रीनृपः प्रापन्निजं पुरम् // 279 // गुरवोऽपि ततो दत्त्वा, श्रीमन्नाभाकभूपतेः।। सम्यक्त्वमूलश्राध्दाणु-व्रतानि व्यहरन् भुवि // 28 // 琳靂靂靂疆疆疆疆疆疆喬喬遷禮 P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #44
मिरुतमसरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् अथ देवस्य सान्निध्यात् वासुदेव इव स्वयम्॥ भूपालो भरतार्धस्य त्रीणि खण्डान्यसाधयत् // 28 // भूमिपतिसहस्त्राणां, षोडशानां च मूर्धने॥ आज्ञा संस्थाप्य राज्यं स्वं धर्मच समपालयत् // 282 // त्रिकालं देवमभ्यर्चन, द्विसन्ध्यं सद्गुरून्नमन् // षडावश्यककृत्यं च, तन्वन् राज्यफलं ययौ॥२८॥ प्रतिग्रामपुरं जैन-प्रासादास्तुजतोरणाः॥ व्यधाप्यन्त नरेन्द्रेण, धर्मशाला: सहस्त्रश: // 28 // सहिलीकपरद्रोह - पैशून्यकलिमत्सराः॥ निमूलं वारिता: सप्त - व्यसनानि विशेषतः॥२८॥ मिथ्यात्वं पापमन्याय, विधत्ते मनसाऽपि यः॥ तस्य देव: स्वयं शिक्षा, दत्ते तत्क्षणमेव सः॥२८६॥ तद्देशवास्तव्यजना - स्तत: पुण्यैकबुध्दयः।। राजवर्माऽनुवर्तन्ते, यथा राजा तथा प्रजाः // 287 // एवं यथा यथा पृथ्व्यां पुण्यवृध्दिस्तथा तथा॥ काले वृष्टिर्धान्यपुष्टिर्बहु पुष्पफला द्रुमाः॥२८८॥ बहुक्षीरप्रदा गाव: बहुरत्नाथ खानयः॥ व्यवसाया महालाभा दूरदेशा: सुसञ्चराः // 28 // निरामया निरातका महासौख्याश्चिरायुषः।। पुत्रपौत्रादिसन्तान वृध्दिभाजोऽभवन् जनाः // 29 // एवं तद्राज्यलोकानां, धर्मशर्मनिरीक्षणात् // हियेव स्वर्गिणोऽभूवन्न दृश्या धर्मवर्जिताः // 29 // .. श्रीनाभाकधराधीश: प्रपाल्येति चिरं स्थिरम्।। राज्यं प्राज्यं प्रान्तकाले संसाध्याऽनशन सुधीः // 292 // अगाद् द्वादशकल्पेऽथ, नृजमाऽवाप्य सेत्स्यति।। देवोऽपि प्राप्य मानुष्यं, शाश्वतं सौख्यमाप्स्यति // 29 // श्री नाभाकनरेन्द्रस्य निशम्येदं कथानकम्।। देवद्रव्याच्च दूरेण नित्यं स्थेयं मनीषिभिः॥२९॥ श्रीमदञ्चलगच्छेश - श्रीमेरुतुजसूरिभिः।। युगर्तुयुगभूसङ्ख्ये, वर्षे निर्मिता कथा॥२९॥ ॥इति श्री नाभाकराजचरितम्।। * *16 F REE

Page #45
श्रीमेहतुङ्गशिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् REET श्री मेळतुमरिविचितं श्रीनाभाकराजचरितम्। प्राविप्निातक्य ग्रन्थक्य निर्विधनपविसमाप्तये गन्थकारी। कन्यादावाशीर्वादात्मकं मजलं निबध्नाति-सौभाग्येत्यादिना। सौभाग्यारोग्यभाग्योत्तममहिमामतिख्यातिकान्तिप्रतिष्ठा। तेजःशौर्यार्जवसम्पद् विनय-नय-यश:सन्ततिप्रीतिमुख्या:। 'भावा यस्य प्रभावात् प्रतिपदमुदयं यान्ति सर्वे स्वभावात् श्रीजीरापल्लिराज: स भवतु भगवान् पाश्वदिवो मुदेवः॥४॥ खात्म:- यस्य प्राध्यावाद सौभाग्यारोग्य ..... प्रीतिमुख्याः सर्वे भावा: स्वभावात् प्रतिपदभुदयं यान्तिा स: श्रीजीरापल्लिराज: भगक्षा पाश्र्धदेव: य: मुदे भवतु। विवरण:- यस प्रयावात सामर्थ्यात् सुभगस्य भाव: सौभाग्यम, आरोग्यं शरीरस्वास्थ्य नीरोगता, भाग्यं दैवम्, उत्तमक्षासौ महिमा च उत्तममहिमा - उत्तमप्रतिष्ठा, मति: मननशीला बुद्धिः, ख्याति: प्रसिद्धिः, कान्ति: तेज:,प्रतिष्ठा, तेजः शूरस्थभाव: शौर्य, ऋजोर्भाव आर्जवं सरलता ऊर्ज: बलं, सम्पद * धनसम्पत्तिः, विनय: नम्रता, नय: नीति:, यश: कीर्तिः, सन्ततिः, प्रीति:प्रेमच सौभाग्यारोग्य...प्रीतयः। ते मुख्या:प्रधानाः येषां ते सौभाग्यारोग्य.... : प्रीतिमुख्या: सर्वे। अभवन् - भवन्ति भविष्यन्ति इति भावा: पदार्थाः, स्वभावादेव पदे पदे प्रतिपदम् उदयं यान्ति प्रादुर्भवन्ति। सःश्रीजीरापल्ले: राजा श्रीजीरापल्लिराज: भगवान् पाश्चदिव: पार्श्वनाथ: क: युष्माकं मुवे आनन्दाय भवतु में अस्तु॥४॥ P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak The

Page #46
Arog: किपिरिसिता भीमा-खादितम् सप सरलार्थ:- वस्य प्रभावात् सौभाग्वारोग्वादय: सर्वे भावा: स्वभावादेव प्रतिपदं उदवं वान्तिा स: श्रीमान् जीरापल्लिराजः भगवान् पार्श्वनाथ: युष्माक मुदे भवतु।। ગુજરાતી અર્થ:- જે પ્રભુના માહાત્મથી સૌભાગ્ય, આરોગ્ય, ભાગ્ય, ઉત્તથ આહિમા, સદ્બુદ્ધિ, પ્રસિદ્ધિ, કાંતિ, સુકીર્તિ, તેજ, શૌર્ય, બળ, સંપત્તિ, વિનય, સુનીતિ, યશ, પુત્ર-પુત્રાદિ પરિવાર, દીતિવિગેરે સર્વ પદાર્થો નિરન્નારસ્વાભાવિક રીતે ઉદય પાળે છે, તે શ્રી જિરાપદ્ધિ-અધિરાજ પાર્શ્વનાથ ભગવાન તમારા માટે સુખરૂપ થાઓ..૧૫ हिन्दी अर्थ:- जिस प्रभु की महिमा से सौभाग्य, आरोग्य, भाग्य, उत्तम महिमा, सद्बुद्धि, प्रसिद्धि, कांति, सुकीर्ति, तेज, शौर्य, बल, संपत्ति, विनय, सुनीति, यश, पुत्र-पुत्रादि परिवार, प्रीति, इत्यादि सभी पदार्थ निरन्तर स्वभाविक उदय में आते हैं, ऐसे श्रीमान् जीरापल्लि अधिराज पार्श्वनाथ भगवान् आप के हर्ष के लिये हो॥१॥ . मराठी अर्थ:- ज्या प्रभूच्या माहात्म्यामुळे सौभाग्य, आरोग्य, भाग्य, उत्तम महिमा, सद्बुदि, प्रसिखि, कांति, सुकीर्ति, तेज, शौर्य, बळ, संपत्ति, विनय, सुनीति, यश, पुत्र-पुत्रादि परिवार, प्रीति इत्यादि वस्तु निरन्तर स्वाभाविक उदयास येतात,ते . श्रीमान् जीरापल्लि अधिराज पार्श्वनाथ भगवंत आपल्या आनंदासाठी असो.||१|| English meaning :- The God whose glorious dignity can shower upon us, when we ardently pray, prosperity, good fortune, grandeur, brilliancy, fame, beauty, sharpness, courage, strength. wealth. modestv. morality, a family having a reputation, and lover, should have all these qualities and such a God Jirapali Adiraj Parashvanath should shower his auspicious bellsings on us. श्री वीरजिनमानम्य सम्यक् नाभाकभूपतेः॥ देवद्रव्याधिकारेऽदश्चरितं कीर्तयिष्यते // 2 // IT अन्यय:- श्रीवीरजिनं सम्यक् आनम्य देवद्रव्याधिकारे नाभाकभूपते: अद: चरितं कीर्तयिष्यते॥ विवरणम्:- जयति रागद्वेषावीन् ति जिनः। वीरश्चासौ जिनश्च वीरजिनः। श्रिया युत: वीरजिन: श्रीवीरजिनः तं श्रीवीरजिन भगवन्तं ARYA PATRONah a telaianimalishaletlinicialistadashionibansanine ws.com ......... amannautankinatan A MRIMO THERaikalaantestane

Page #47
श्रीमोरुतुजसारिविरचित श्रीनामाकराजाचारितम् / महावीर सम्यक् सुष्टुतया मनोवचनकाययोगेन आनम्य प्रणम्य देवाय देवस्य वा द्रव्यं देवद्रव्यम् / देवद्रव्यस्याधिकारः देवद्रव्याधिकारः, तस्मिन् देवद्रव्याधिकारे देवसम्बन्धिद्रव्याधिकारे नाभाक: नाम भुव: पति: भूपतिः नृपः, तस्य नाभाकभूपते: नाभाकनाम्न: नृपस्य अद: वक्ष्यमाणं चरित कीर्तयिष्यते वर्णयिष्यते, मया इति शेषः॥ सरलार्य:- भगवन्तं वीरजिनं सम्यक् प्रणम्व देवद्रव्यापिकारे नाभाकनाम्नः नृपस्य इदं चरितं कीर्तयिष्यते // 2 // ગુજરાતી:- શ્રી મહાવીર પ્રભુને સમ્યક પ્રકારે નમસ્કાર કરીને, દેવદ્રવ્યના અધિકાર ઉપર શ્રીનાભાકરાજાનું ચરિત્ર કહીશ. નોધ:- દેવદ્રવ્ય:- 1) ભગવાનની પૂજા માટે બોલી બોલીને એકઠું થયેલું ભંડોળ 2) ભગવાનની સાથે મૂકેલા ભંડારમાં નાખેલ અથવા એની ઉપર મુકેલ વસ્તુઓ કે નાણું વગેરે તે દેવદ્રવ્ય हिन्दी :- श्री महावीर भगवान को सम्यक प्रकार से नमस्कार कर के, देवद्रव्य के विषय में श्री नाभाक राजा का चरित्र कहूँगा||२|| नोध : प्रभुपूजा के लिए बोली बोल के इकठ्ठा किया गया एवम् प्रभु के पास के भंडार से प्राप्त हुआ द्रव्य देवद्रव्य माना जाता है। मराठी:- श्री महावीर भगवंतांना विधिपूर्वक नमस्कार करून, "देवद्रव्य" विषयी श्री नाभाक राजांचे चरित्र सांगेन.||२|| English :- Having Fervently bowed to Lord Mahavir in veneration, in a trusthful manner the story of king Nabhak's on the context of (Dev-dravya) shall be told. श्री नाभाकनरेन्द्रस्य कथा श्रुतिपथागता॥ विद्येव जाङ्गुली लोभ-विषं हन्ति विवेकिनां // 3 // अन्वय:- श्रीनाभाकनरेन्द्रस्य श्रुतिपथागता कथा जाजुली विद्या इव विवेकिनां लोभविषं हन्ति // 3 // विवरणम:- श्रियायुत: नाभाकः श्रीनाभाक:/नराणामिन्द्रः नरेन्द्रः। श्रीनाभाक: एव नरेन्द्रः, तस्य श्रीनाभाकनरेन्द्रस्य श्रीनामाकराजस्य श्रुत्योः कर्णयोः पन्थाः श्रुतिपथ:। श्रुतिपथमागता श्रुतिपथागता कर्णगोचरतामागता कथा जाली विषापहारिणी विद्या यथा विषं गरलं हन्ति विनाशयति तथा विवेकः एषामस्तीति विवेकिनस्तेषां विवेकिनां सारासारविचारवतां, PP.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #48
* श्रीमरुतुङ्गस्त्रिविरचित श्रीनामाकशजाचरितम् ] * जनानां लोच एव विक लोभविष इन्ति विनाशयति यथा जाली विद्या विषहन्ति तथा श्रीनामाकनरेन्द्रस्य कथा श्रवणमात्रेण विवेकिनो लोभ हन्तिा अतोऽवश्य श्रोतव्या॥३॥ मारलार्थ:- श्रीनाभाकनाम्न: नरेन्द्रस्व कथा श्रवणमात्रेण विवेकिनां लोभं हन्ति। यथा जाली विद्या विषं हन्ति // 3 // પર ગુજરાતી:- જેમ અંગુલી વિદ્યા સર્પનાવિષનો નાશ કરે છે, તેમ શ્રવણપથમાં આવેલ, દેવદ્રવ્ય પરત્વેની આનાભાકનરેનની કથા પર વિવેકી મનુષ્યોના લોભpપી વિષનો વિનાશ કરે છે. આવા हिन्दी:- जिस प्रकार जांगुली विद्या, सर्प के जहर का विनाश करती है, उसी प्रकार सुनने में आयी हुई देवद्रव्य पर आधारित यह नामाक नरेन्द्र की कथा विवेकी मानवों के लोभरूपी जहर का नाश करती है। // 3 // __ मराठी:- जसे जांगुली मंत्र सर्पाची विषबाधा नाहीशी करतो, तसेच देवद्रव्यां विषयी नाभाकराजाची कथा ऐकली असता विवेकयुक्त मनुष्यांच्या लोभरूपी विषाचा नाश करते.||३|| English :- As Janguli mantra sucks out the poison of a snake when chanted, in the same way person's greed is sucked put when one hears the story of the king Nabhak on the context of Dev-Dravya. श्रीनाभाकनृपाख्यानपानप्रीतमना: पुमान्॥ सदा सन्तोषसन्तुष्ट: सर्वसम्पतिभाग्भवेत् // 4 // अन्वय:- श्रीनाभाकनृपाख्यानपानप्रीतमना: पुमां सदा सन्तोषसन्तुष्टः सन् सर्वसम्पतिभाग्भवेत् // 4 // विवरणम:- श्रिया युत: नाभाकः श्रीनाभाकः। श्रीनाभाकश्चासौ नृपश्च श्रीनाभाकनृपः। श्रीनाभाकनृपस्य आख्यानं कथानक श्रीनाभाकनृपाख्यानम् / श्रीनाभाकनृपाख्यानस्य पानं श्रीनाभाकनृपाख्यानपानम् / तेन प्रीतं सन्तुष्ट मन:चित्तं . यस्य सः श्रीनाभाकनृपाख्यानपानप्रीतमना: पुमान् पुरुषः सदा सर्वदा सन्तोषेण सन्तुष्ट: तृप्तः सन सर्वाश्वता:सम्पत्तय सर्वसम्पत्तयः। सर्वसम्पत्ती: भजतीति सर्वसम्पत्तिभाग नानाविधसमृद्धिमान् भवेत् // 4 //

Page #49
श्रीमरुतुशारिविरचित श्रीनामाकण्णायरितम् | RRENT ગુજરાતી:- જે મનુષ્ય શ્રીનાભાકરાજાની કથાનું પાન કરવામાં હર્ષિત ચિત્તવાળો છે, તે નિરંતર સંતોષ વડે સંતુષ્ટ થઈ સર્વ આ પ્રકારની સમૃદ્ધિને ભોગવનાર બને છે. તે પુરુષને સર્વ પ્રકારની સમૃદ્ધિ અનાયાસે પ્રાપ્ત થાય છે.જો हिन्दी :- जो मानव श्रीनामाकराजा की कथा का रसपान करने से हर्षित होता है वह निरन्तर संतुष्ट होकर सभी प्रकार की संपत्ति को भोगनेवाला होता है। उस पुरुष को सभी प्रकार की समृद्धि अनायास ही प्राप्त होती है॥४॥ मराठी:- जो मनुष्य नाभाक राजाच्या कथा रसाचे पान करतांना आनंदित होतो, तो नेहमी संतोषाने संतुष्ट होऊन नाना प्रकारच्या संपत्तिचा उपभोग घेणारा होतो. अर्थात त्याला सर्व प्रकारची समृद्धि विना प्रवासाने प्राप्त होते.||४|| English:- One who hears the story of king Nabhak and relishes it, is bound to experience bliss and peace in life and is also entitled to all types of profusion and wealth in life, without any hitches. पुरातनमुनिप्रोक्तं पुण्यं पुण्यार्थिनां प्रियम्॥. नाभाकचरितं चित्रीयते केषां न चेतांसि // 5 // अन्वयः- पुरातनमुनिप्रोक्तंपुण्यं पुण्यार्थिनां प्रियं नाभाकचरितं केषां चेतांसिन चित्रीयते॥५॥ विवरणम्:- पुरा भवा: पुरातनाः। पुरातनाश्च ते मुनयश्च पुरातनमुनयः। पुरातनमुनिभिः प्रोक्तं कथितं पुरातनमुनिप्रोक्तं प्राचीनमहर्षिकथितं पुण्यं पुण्यकारकं निर्दोषं, पुण्यमर्थयन्ते इत्येवंशीला: पुण्यार्थिन: तेषांपुण्यार्थिनां पुण्येच्छूनां प्रियं, नाभाकस्य चरितं नाभाकचरितं केषां चेतांसि मनांसिनचित्राणि करोतीति चित्रीयते। सर्वस्यैव मनः चित्रीयते। विस्मितं करोति॥५॥ सरलार्थ:- पुरातनै: मुनिभिः प्रोक्तं पुण्यकारकं पुण्यार्थिनां जनानामतीव प्रियं नाभाकचरितं केषां मनांसि आश्चर्ययुतानि न करोति अर्थात् सर्वस्यैव मन: आश्चर्यचकितं करोति / / 5 / / ગજરતી :- પ્રાચીન મહર્ષિઓએ કહેલું અને પુરુષના અર્થી એવા ભવ્ય પ્રાણીઓને અત્યંત પ્રિય એવંત્રીનાભાક રાજનું પવિત્ર ચરિત્રકોના ચિત્તમાં આશ્ચર્ય પેદા નથી કરતુંપા P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak TAI

Page #50
| श्रीमेरुतुङ्गशिक्षियित भीमराण्यापितम् / हिन्दी :- प्राचीन ऋषिओं द्वारा कथित और पुण्य से मनुष्यों को अत्यन्त प्रिय ऐसा यह श्री नाभाक राजा का पवित्र चरित्र किसके चित्त को आश्चर्यचकित नहीं करता // 5 // मराठी:- प्राचीन ऋषिनी सांगितलेले आणि पुण्यवान असे, प्राण्यांना अतिशय प्रिय वाटणारे हे श्री नाभाक राजाचे पवित्र चरित्र / कोणाच्या मनात आश्चर्य निर्माण करीत नाही ? ||5|| English :- It has been said through the ancient monks that the people who understand the language of meritable deeds are bound to experience an inner bliss when they hear or read the sacred biography of king Nabhak. जम्बूद्वीपाभिधे द्वीपे क्षेत्रे भरतानामके // . श्रीपार्श्वनाथश्रीनेमिनाथयोरन्तरेऽभवत् / / 6 / / अनेकश्रीपतिब्राजिष्णुश्रीदविभूषितम् // क्षितिप्रतिष्ठितं नाम पुरं स्वार्परजित्वरम // 7 // अन्वय:- जम्बूद्वीपाभिधे द्वीपे भरतनामके क्षेत्रे श्रीपार्श्वनाथश्रीनेमिनाथयो: अन्तरे क्षितिप्रतिष्ठितं नाम पुरम् अभवत् // 6 // अनेकश्रीपतिजामाजिष्णुश्रीदविभूषितं स्वपुरजित्वरं क्षितिप्रतिष्ठितं नाम पुरम् अभवत् // 7 // विवरणम:- जम्बूद्धीप: अभिघा नाम यस्य सः जम्बूद्वीपाभिधः तस्मिन् जम्बूद्धीपाभिधे जम्बूद्वीपनाग्नि दीपे, भरतं नाम यस्य तद् भरतनामकं तस्मिन् भरतनामके क्षेत्रे श्रिया युतः पार्थनाथ: श्रीपार्श्वनाथ: श्रिया युत: नेमिनाथ: श्रीनेमिनाथ:। श्रीपार्श्वनाथश्च श्रीनेमिनाथश्च श्रीपार्श्वनाथश्रीनेमिनायौ, तयोः श्रीपार्श्वनाथ श्रीनेमिनाथयो: अन्तरे मध्ये क्षितिप्रतिष्ठितं नाम पुरम् अभवत् // 6 // तत् क्षितिप्रतिष्ठितं नाम पुरं कीदृशमभवत् तद् वर्णयति-श्रियाः पतयः श्रीपतय: धनिका:। अनेके च ते श्रीपतयश्च: AAIEEEEEEEEEEEEK

Page #51
श्रीमेरुतुमसूरिविरछित शीनामाकराजाचारितम् / धनिका: च अनेकधीपतयः, ब्रह्माण: ब्राह्मणा: च जिष्णव: जयनशीला: सामन्ता: योद्धारः च श्रियं ददति इति श्रीदा: लक्ष्मीदानकरा: च अनेकश्रीपतिब्रह्मविष्णुश्रीदाः, तै: विभूषितम् अनेकश्रीपतिब्रह्मजिष्णुश्रीदविभूषितम्, अत एव स्वप॒रस्य जित्वरं जयनशीलं क्षितिप्रतिष्ठितं नाम पुरं अभवत्। स्वपुर एक: एवं श्रिया: पति: श्रीपतिर्विष्णुः अस्तिा परमत्र क्षितिप्रतिष्ठिते अनेके श्रीपतयः, सन्तिा ब्रह्माण:, जिष्णव:, श्रीदाश्चअभवन् अत: एतद् क्षितिप्रतिष्ठितंनगरं स्वपुरमतिशेते इत्यर्थः॥७॥ सरलार्थ:- जम्बूद्वीपे भरतक्षेत्रे श्रीपार्श्वनाथश्रीनेमिनाथयोः अन्तरे क्षितिप्रतिष्ठितं नाम नगरमभवत् // 6 // तस्मिन् क्षितिप्रतिष्ठिते नाम नगरे अनेके श्रीपतयः पनिकाः ब्रह्माणः ब्राह्माणाः, जिष्णव: जयनशीला:, सामन्ता: योबा:, श्रीदा: पनदान-कारिण:च आसन् / स्वर्गे च एक एव श्रीपतिः विष्णुः, ब्रह्मा, जिष्णुः इन्द्रः,श्रीदः कुबेर:चासीत्। अत: एतत् क्षितिप्रतिष्ठितं नगरं स्वपुरजित्वरमभवत् // 7|| ગુજરાતી :- જંબૂઢીપ નામના હીપના ભરતક્ષેત્રમાં શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનથી પહેલા અને શ્રી નેમિનાથ જિનેશ્વરના પછીના amanauni "MAnalga" MIND ना२ .6 // જનગર અનેક બ્રાહ્મણ (બ્રહ્મા), અનેક વિનયશીલ હોદ્ધા (જિષ), અને અનેક શ્રીમંતોથી શોભાયમાન હોવાથી કાં તેણે સ્વર્ગપુરને પણ હરાવી દીધું હતું. કારણ સ્વર્ગમાં તો એક જ શ્રીપતી ( વિષ્ણુ), બ્રહ્મા, ઈન્દ્ર અને શ્રીદ (કુબેર). dal lugu : हिन्दी :- जम्बुद्वीप नाम के द्वीप में भरतक्षेत्रमें श्री पार्श्वनाथ जिनेश्वर के पहले और श्रीनेमिनाथ जिनेश्वर के बाद के समय में "क्षितिप्रतिष्ठित" नाम का नगर था, जो नगर अनेक श्रीपति (धनिक) अनेक ब्रह्मा (ब्राह्मण), अनेक जिष्णु (विनयशील योद्धा), और अनेक श्रीद (धनदाताओं)से शोभायमान था। इसीलिये उस नगर ने स्वर्गपुर को भी हरा दिया था। कारण स्वर्ग में एकही श्रीपति (विष्णु), ब्रह्मा, इन्द्र और श्रीद (कुबेर) थे। // 6 // // 7 // मराठी :- पूर्वी जम्बुद्वीप नावाच्या द्वीपांत भरतक्षेत्रामध्ये श्री पार्श्वनाथ जिनेश्वर यांच्या आधी आणि श्री नेमिनाथ जिनेश्वर यांच्या [ ARE | P.P.AC.Gonratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #52
श्रीमकतुत्रिविरचित श्रीनामाकराजाच्यारितम् नंतरच्या काळात "क्षितिप्रतिष्ठित" नावाचे नगर होते. त्या नगरात अनेक श्रीपति (पनिक), अनेक ब्रह्मा (ब्राह्मण), अनेक जिष्णु (विनयशील योदे)आणि अनेक श्रीद (पनदाते) वास्तव्य करीत होते, त्यामुळे शोभायमान झालेल्या स्था नगराने स्वर्गपुराला जिंकले होते. कारण स्वर्गात फक्त एकच श्रीपति (लक्ष्मीपती विष्णु), ब्रह्मा, जिष्णु (इंद्र) आणि श्रीद (कुबेर) होते.॥६॥ English :- In a duveep called Jumbu Duveep there was a schetra named Bharat, where in between the Lords Parashvanath and Neminath, there was a city named Kshitaprathishithit. This city had blossomed many a Shripatis, Brahmans, Jishnus and Kubers. This city had even overprowered heaven, with its granduer and its magestic splendour. Note :- There is only one Shripati-i.e. Lord Vishnu, but here Shripatis means Landlords. There is only one Brahma-i.e. Lord Brahma, but here Brahmas means Brahmins. There is only one Jishnu-God Indra, but here Jishnus means victorious persons, fuedatory kings, commanders soldiers etc. There is only one Sride - i.e. A Kuber, but here Sride means charitable persons. सर्वाङ्गरत्नाभरणाभिभूषितैर्यदीयभोगीशशतैस्तिरस्कता। शीर्षस्फुरद्रत्नवरैकमण्डिता भोगावती युक्तमगाद्रसातलम्॥८॥ अन्वयः- सर्वाङ्गरत्नाभरणाभिभूषितै: यदीयभोगीशशतैः तिरस्कृता शीर्षस्फुरद्रत्नवरैकमण्डिता भोगावती रसातलमगात् युक्तम्। विवरणम:- सर्वाणि च तानि अङ्गानि अवयवाश्च सर्वाङ्गानि सर्वावयवाः। सर्वाङ्गेषु सर्वावयवेषु रत्नानामाभरणैरलङ्कारैः अभिभूषितैः सुशोभितैः सर्वाङ्गरत्नाभरणाभिभूषितैः सर्वावयवरत्नालङ्कारभूषितैः, यस्याः इमे यदीया:/भोगा: एषां सन्तीति भोगिनः / भोगिनामीशा: भोगीशाः, यदीयाश्च ते भोगीशाश्च यदीयभोगीशाः। यदीयभोगीशानां शतानि यदीयभोगीशशतानि, तैः यदीयभोगीशतैः, यस्मिन् क्षितिप्रतिष्ठिते नगरे वर्तमाना:शतश: भोगीशा: समर्थभोगशालिनः

Page #53
| श्रीमेरुतुजशिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् / जना: तै:, तिरस्कृतान्यकृता, शीर्षे मस्तक स्फुरत रत्नवरं यस्य सःशीर्षस्फुरद्रत्नवरः। शीर्षस्फुरद्रत्नवरश्वासौ एकश्च (भोणी सर्पः शेष:) स्फुरद्रत्नवरैकः। शीर्षस्फुरद्रत्नवरैकभोगिना मण्डिता विभूषिता भोगावती नगरी रसातलं पातालमगात् अगमत् इत्येतद् युक्तम् // भोगावतीभोगिनां सणां नगरी पाताले वर्तते / तस्यां शेषनाग: एक: एव एक रत्नशाली भोगीश: वसति इति कविसमय: / अस्यां नगर्या तु सर्वाङ्ग रत्नाभरणभूषिता: अनेके भोगिनो वसन्ति। अर्थातः- यस्य शिरसि एकमेव रत्नं स्फुरतिं ताशेन एकेनैव भोगीशेन (शेषेण) भोगावती मण्डिता वर्तते। परं क्षितिप्रतिष्ठितनगरे तु प्रत्यकं त्नाभरणानि पारवन्त: शतश: भोगीशा: निवसन्ति, एतदवलोक्य भोगावती पातालमगच्छत् इति युक्तम् एव, इति कल्प्यते // 8 // ગુજરાતી:- ક્રિતિપ્રતિષ્ઠિત નગરીમાં વસતા સળગે રત્નોના આભૂષણોથી શોભાયમાન સેંકડો ભોગીઓ વડે તિરસ્કાર પામેલી ભોગાવતી નગરી રસાતલમાં ચાલી ગઈ તે યુક્ત જ થયું છે. દા. સ્પષ્ટીકરણ:- કારણ કે તે ભોગાવતી નગરી મસ્તકને વિસ્કરાયમાન ઉત્તમ મણિવાળા એક જ શેષ ભોગીશ (નાગ) વડે શોભે છે જ્યારે ક્ષિતિપ્રતિષ્ઠિત નગરીમાં અનેક ભોગીઓ એટલે સમર્થ ભોગીઓ રહે છે. વળી ભોગાવતી નગરીમાં રહેતા ભોગી એટલે શેષનાગના મસ્તક પર એક જ રન (ગણિ) છે, જ્યારે આ નગરીમાં વસતા સેંકડો ભોગીઓના સર્વાગે રત્નો-આભૂષણો છે. આ પ્રમાણે શિતિપ્રતિષ્ઠિત નગરીથી દરેક રીતે ઉતરતી ભોગાવતી નગરી હુજા પામીને રસાતલમાં ચાલી ગઈ. તે યોગ્ય જ થયું. हिन्दी :- "क्षितिप्रतिष्ठित" नगरी में सभी अंग-उपांगो पर पहने रत्नों के आभूषणों से शोभायमान सेंकडो भोगी लोग रहते थे। और भोगावती नगरी में केवल मस्तक पर रत्न धारण करनेवाला एक ही भोगी (शेषनाग) रहता है। इसलिये उसके द्वारा तिरस्कार पाई गई भोगावती नगरी रसातल में चली गई, यह योग्य ही हुआ॥८॥.. मराठी:- "क्षितिप्रतिष्ठित" नगरीमध्ये सगळ्या अंगोपांगावर रत्नांचे अलंकार पालन शोभणारे शेकहो भोगी लोग राहात होते तर भोगावती नगरीत होक्यावर एक रत्न धारण करणारा एकच भोगी (शेषनाग) राहात होता. म्हणून क्षितिप्रतिष्ठित P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trst

Page #54
श्रीमतुलरिविरचित श्रीनामाकराणायापितम् / नगरीकहन तिरस्कृत झालेली भोगावती नगरी रसातळांला निपून गेली ते योग्य झाले. // 8 // English - The residentials of this city Kshethiprathishithitit had this empowering Love for gold, so they were always found drowned in gold ornaments. In dus course this city attained such fame and royality, that even the city of Bohgawati which had only one residential, i.e. the Shesha serpant who had the sapphive on his head who is called a Bhogheshe but this city had many amorous men (Bhoghesho) who had gathered mony saphirses found itself classifying itself in the category of lowcastes in front of the famed city and so in order to hide its shameful self, it went down in the fifth division of the underground region and this was appreciated by all beings. तत्र श्रीमान् महारूपनिरूपितपुरन्दरः॥ राजा नाभाकनामाऽभूद्, अभूमि: पापतापयोः // 9 // अन्वयः- तत्र श्रीमान् महारूपनिरूपितपुरन्दर: पापतापयो: अभूमि: नाभकनामा राजा अभूत् // 9 // विवरणम्:- तत्र शितिप्रतिष्ठितनगरे श्रीरस्यास्तीति श्रीमान् समृद्धिमान् महत् च रूपं च महारूपमलौकिकंसौन्दर्यम्। महारूपेण निरूपितः दृष्टान्तीकृतः पुराणि वारयतीति पुरन्दरः इन्द्रः येन स: महारूपनिरूपितपुरन्दरः। इन्द्रवत् अलौकिक सौन्दर्यशाली। पापं च तापश्च पापतापौ, तयोः पापतापयोः। पापस्य दुःखस्य चनभूमिः अभूमिः अस्थानं, नाभाक: नाम यस्य सः नाभाकनामा राजा नृपः अभूत् // // सरलार्थ:- तस्मिन् क्षितिप्रतिष्ठिते नगरे समृद्धिमान, इन्द्रः इवालौकिकसौन्दर्यशाली पापतापयोः अभूमिः नाभाकनामा राजा अभूत // 9 // ગુજરાતી:- નગરમાં સમૃદ્ધ અને પોતાના અલૌકિક સૌંદર્ય વડે ઈન માટે પણ દટાંતરૂપ એવો, તથા પાપ અને સંતાપને કયારેય પણ સ્થાન નહીં આપનારો નાણાક નામનો રાજા હતો. ગલા 將善書番番番叢發憑證靂震盪養費 mou .

Page #55
शीमेरुतुझसूरिविरचित शीनामाकराजायरितम् ENTER हिन्दी :- उस नगर में समृद्धिसंपन्न, अपनी अलौकिक सुंदरता द्वारा इन्द्र को दृष्टान्त देनेवाला, और पाप एवं संताप को कभी भी स्थान नहीं देनेवाला नामाक नाम का राजा था||९|| मराठी :- त्या शहरामध्ये समृदिमान व आपल्या अलौकिक सौन्दर्याने इन्द्राला दृष्टान्त देणारा, आणि पाप व संतापाला कपीच स्थान न देणारा असा नाभाक नावाचा राजा होता.||९|| English - The king of the city Nabhak, who had overflowing wealth, and who had a superhuman eternal beauty to which even God Indra would be compared to and who had not cherished a place in his heart for a sin nor woe. पुरा कलाकेलिरनङ्गभावं वधूद्वयेनापि जगाम दीव्यन्।। वधूसहसैरपि सैष खेलन् अवाप सर्वाङ्गमनोहरत्वम् // 10 // अन्धयः- पुरा कलाकेलि: वधूखयेन दीव्यन् अपि अननभावं जगामा स एष: वधूसहसै: खेलन् अपि सर्वाङ्गमनोहरत्वमवाप // 10 // विवरणम: पुरा पुरातनकाले कलया केलि: यस्य सः कलाकेलि: कामदेव: वध्वो: रतिप्रीत्योः व्यं वधूवयं तेन वधूव्येन, रत्या प्रीत्या.च बाभ्यां भार्याभ्यां समंदीव्यन क्रीडन् विलसन, न विद्यते अनमंशरीरं यस्य सः अननः अननस्य भाव: अननभावः तं अननभावमशरीरभांजगाम अगमता विनाशम् प्रापत् इत्यर्थः) परंस एष: समृद्धिमान अतीव सुन्दर नाभाकनृपः वधूनां पत्नीनां सहस्राणि वधूसहसाणि तैः वधूसहसैः सहसशोभार्याभिः खेलन् विलसन, सर्वाणि चतानि अङ्गानि च सर्वाङ्गानि मन: हरतीति मनोहरसा मनोहरस्य भाव: मनोहरत्वम् / सर्वाङ्गेषु सर्वावयवेषु मनोहरत्वं सुन्धरत्वं सर्वाङ्गमनोहरत्वं सर्वावयवसुन्दरत्वमवाप प्रापा सर्वाङ्गसुन्दरः अभवत् / सौन्दर्येण विलासेनच कामदेवमत्यशेत 靈靈靈靈靈靈證證證靈靈靈番 सरलार्य:- पुरा कामदेव: रतिप्रीतिभ्यां द्वाभ्यां वभ्यां रममाण: अनः अभवत्। एष: नाभाकनृपश्य वसहौः रममाणः अपि सर्वाङ्गसुन्दरः अभवत् // 10 // P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #56
* श्रीमरुतुङ्गस्टिविरचित श्रीनाप्राकशजायरितम् ] * * ગુજરાતી:- રતિ અને પ્રીતિ એ બે સ્ત્રીઓ સાથે ક્રીડા કરતા છતાં કામદેવ અનંગપાળાને હાખ્યો હતો, પરંતુ નાભાકરાજા તો હજારો સ્ત્રીઓ સાથે કીડા કરતો છતાં પણ સર્વાગે મનોહરપણાને પાને હ.૧૦ हिन्दी :- रति एवं प्रीति नामक दो स्त्रियों के साथ क्रीडा करते हुए कामदेव अनंगता को प्राप्त हुआ, किन्तु नापाक राजा तो हजारो स्त्रियों के साथ क्रीडा करता हुआ सर्वांग सुंदरता को प्राप्त हुआ था।॥१०॥ मराठी:- रति आणि प्रीति दोन स्त्रियांशी क्रीडा करतांना कामदेव अनंगपणाला प्राप्त झाला, परंतु नाभाक राजा तर सहस्त्रावधी स्त्रियांच्यासोबत क्रीहा करूनसुदा सर्वांगीण सौन्दर्याला प्राप्त झाला.।।१०।। English :- Long before, when Cupid used to be drowned in sexual passions with two women, he would loose control and thus become bodiness in the process, but king Nabhak would utilize his passions over thousands of women but still did not loose his sexual vigour nor his beauty. तमन्यदा मुदासीनं सभायामेत्य भूपतिम्॥ सत्प्राभृतं पुरस्कृत्य श्रेष्ठी कश्चिन्नमोऽकरोत् // 11 // अन्यथ:- अन्यदा सभायां मुदा आसीनं तं भूपतिम् एत्य कश्चित् श्रेष्ठी सत्प्राभृतं पुरस्कृत्य नम: आकरोत्॥११॥ विवरणम:- अन्यदा एकस्मिन् दिने सभायां परिषदि मुदा हर्षेण आसीनमुपविष्टं तं भुव: पृथ्व्याः पति: भूपति: तं भूपतिमं पृथ्वीपतिं नाभाकराजम् एत्य आगत्य कश्चित् श्रेष्ठी सत्च तत् प्राभृतं च सत्प्राभृतं सुन्दरमुपायनं पुरस्कृत्य पुरःस्थापयित्वा नमः प्रणामम् अकरोत् - प्राणमत् // 11 // सरलार्थ:- एकदा स नाभाकराज: महता हर्षेण सभायामुपविष्टः आसीत् तदा कश्चित् श्रेष्ठी तत्समीपमागत्य सुन्दरमुपायनं पुरः संस्थाप्य तं प्राणमत्॥११॥ ગુજરાતી:- એક દિવસ તે રાજા પોતાની સભામાં હર્ષિત ચિત્તે બેઠો હતો, ત્યારે કોઈક શ્રેણીમાં આવીને રાજાની સન્મુખ સુંદર ભેટ છે મૂકી નમસ્કાર કર્યા.૧૧૫.

Page #57
| श्रीमेरुतुजशिविरचित श्रीनामाकराजाचारितम् / / 4. हिन्दी :- एक दिन वह राजा अपनी सभा मे हर्षित चित्त से बैठा था, तब किसी एक व्यापारी ने राजा सन्मुख सुंदर उपहार रखकर नमस्कार (प्रणाम) किया॥११॥ मराठी:- एके दिवशी तो राजा आपल्या सभेत आनंदाने बसला होता, तितक्यात कोणी एका व्यापाऱ्याने येऊन त्यांच्या समोर सुंदर भेट ठेऊन नमस्कार केला.॥११॥ English :- One day when the king was carressing his feelings of bliss, a tradesman entered the court-room and bowed down and presented him with a beautiful gift. कस्त्वतं कुत: समायात: कुत्र यासीति भूभृता॥ पृष्टे स्पष्टमाचष्ट श्रेष्ठी राजन् निशम्यताम् // 12 // अन्ययः- त्वं कः असि? कुत: समायात: कुत्र यासि? इति भूभृता पृष्टे श्रेष्ठी स्पष्टमाचष्ट राजन्। निशम्यताम् // 12 // विवरणमः- त्वं क: असि? कुत: कस्मात् स्थानात् समायात: समागत: असि? कुत्र यासिगच्छसि? इति भुवं बिभर्तीति भूभृत् तेन भूभृता नृपेण पृष्टे सति श्रेष्ठी स्पष्ट आचष्ट अकथयत् -हेराजन्। निशम्यता - श्रूयतां - इति॥१२॥ असरलार्प:- ततः त्वम् कः असि? करमात् स्थानात् आगतः असि? व गच्छसि? इति नाभाकराजः तमपृच्छत् / तदास श्रेष्ठी स्पष्टमुवाच -हे राजन! शृणु, इति / / 12|| રાતી:- ત્યારે રાજાએ તે શેઠને પૂછયું, “તમે કોણ છો? ક્યાંથી આવ્યા છો? અને ક્યાં જાઓ છો?' તેના પ્રત્યુતરમાં છીએ સ્પષ્ટ રીતે કહ્યું કે, 'હે રાજન! મારું સમસ્ત વૃતાન્ત સાંભળો.'I૧૨ા हिन्दी :- तब राजाने उस शेठ से पूछा, "अरे भाई। तुम कौन हो? कहाँ से आये हो? और कहाँ जानेवाले हो?" उसके उत्तर में शेठ ने स्पष्ट रूपसे कहा, "हे राजन् ! मेरा सम्पूर्ण वृत्तात सुनिये।"॥१२॥ ठी:- तेव्हा राजाने विचारले, "तुम्ही कोण आहात? कोठून आला आहात? आणि आता कुठे जाणार आहात?" ह्याचे उत्तर देतांना श्रेष्ठी म्हणाला, "हे महाराज। माझा वृत्तांत पूर्णपणे ऐका."||१२|| AREETA 13 ] P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trest

Page #58
श्रीमेकतुङ्गभूतिवियित श्रीनामाकराजाच्छारितम् English :- At this the king asked the tradesman, "Who are you? From where do you come? and where are you going now?". At this the tradesman replied the king, "O, Dear King I listen my boigraphy fully." श्रेष्ठी धनाढ्यनामाऽहं श्रीवसन्तपुरे वसन्॥ श्री शत्रुअययात्रार्थ चलितोऽत्र समागमम् // 13 // अन्वय:- अहं श्रीवसन्तपुरे वसन् धनाढ्यनामा श्रेष्ठी अस्मि। श्रीशजुअययात्रार्थ चलित: अत्र समागमम् // 13 // विवरण:- अहं श्रीवसन्तनाम्नि पुरे नगरे वसन् धनाढ्य: नाम यस्य सः धनाढ्यनामा श्रेष्ठी अस्मिा अहं श्रीशत्रुअयस्य यात्रार्थ चलित: अस्मिा मार्गेऽत्र समागम समागच्छम् // 13 // FT सरलार्थ:- अहं श्रीवसन्तपुरे निवसामि / पनाढ्यः मम नाम अस्तिा श्री शत्रुञ्जययात्रा निर्गत: अहं अत्र आगच्छम् // 13 // ગુજરાતી :- “હું વસંતપુર નગરમાં નિવાસ કરું છું. મારું નામ ધનાઢ્ય છે, અને શ્રી શત્રુંજય તીર્થની યાત્રાર્થે જતાં અહીં મારું आपछ.'॥१॥ हिन्दी :- "मैं वसन्तपुर नगर का निवासी हूँ, मेरा नाम धनाढ्य है और श्री शत्रुजय तीर्थ की यात्रा के लिये निकला हूँ, बीच में मेरा __ यहाँ आना हुआ है।"||१३|| मराठी:- "मी वसन्तपुर नगरीत रहात असून माझे नाव धनाट्य असे आहे. श्रीशजव तीर्थाच्या यात्रेसाठी नियालो, मध्येच थेवे माझे येणे झाले."||१३|| English :- He said that he is a citizen of Vasantpur and his name is Dhanadhya. He was out on a pilgrimage to Shree Satrunjay and he had happened to stop here."

Page #59
श्रीसतुङ्गशिविरचित श्रीनाभाकशजायरितम् | श्रीशत्रुञ्जयस्तत्र यात्रया किंफलं नृपे॥ पृच्छतीति भाग्यलभ्या: सभ्या: पौराणिका जगुः॥१४॥ IT अन्वयः-- क: श्रीशत्रुञ्जयः। तत्र यात्रया किं फलं लभ्यते? इति नृपे पृच्छति सति भाग्यलभ्या: सभ्या: पौराणिका: जगुः॥१४॥ विवरणम्:- श्रीशत्रुञ्जय: क: अस्ति? तत्र तस्मिन् शत्रुञ्जये यात्रया यात्राकरणेन किं फलं लभ्यते? इति नृन पातीति नृपः तस्मिन् नृपे राजनि नाभाके पृच्छति सति (यावत् नाभाक: इति पृच्छति तावदेव) भाग्येन लन्धुं योग्या: लभ्या: भाग्यलभ्या: सभायां साधव: सभ्याः। पुराणं विदन्तीति पौराणिका: पुरुषा जगुः जगदुः॥१४॥ सरलार्थ:- श्रीशत्रुञ्जयः कः अस्ति। तत्र यात्राकरणेन किं फलं लभ्यते? इति नृपः यावत् पृच्छति तावत् भाग्यलभ्या: सभायामुपविष्टाः पौराणिकाः जगुः ऊचुः / / 14|| ગુજરાતી:- ત્યારે, ભાગ્યથી જેમની પ્રાપ્તિ થઈ શકે એવા મહાધુરંધરોની સભામાં બેઠેલા પૌરાણિક પુરુષોને રાજાએ પૂછયું, શ્રી શત્રુંજય તીર્થ શું છે? તથા તેની યાત્રાથી શું લાભ થાય?' એ પ્રશ્નનો ઉત્તર પૌરાણિક પુરુષોએ રાજને સ્પષ્ટતાપૂર્વક समdiss-॥१४॥ हिन्दी:- तब, सभा में बैठे हुए सद्भाग्य से प्राप्त ऐसे महाधुरंधर पौराणिकों को राजाने पूछा कि, "यह श्रीशत्रुजयतीर्थ की महत्ताक्या है? और उसकी यात्रा से क्या फल मिलता है?" इस प्रश्न का उत्तर देते हुए उन पौराणिक पुरुषों ने राजा को स्पष्ट रूप से समझाया कि, मराठी: तेव्हा, त्या सभेत बसलेल्या, मोठ्या भाग्यानेच प्राप्त होऊ शकलेल्या त्या पुरंधर पौराणिकांना राजाने विचारले की, "हे श्रीशत्रुजवतीर्थाची महत्ता काय आहे? आणि त्याची यात्रा केल्याने काय फळ मिळते?" तेव्हा त्या पुराणिक पुरुष स्पष्टपणे म्हणाले. English :- The king then asked his prominent ministers who were conversant with the puranas this so called pilgrim spot, Shatrunjay and what fruit can one expect from this pilgrimage. At this query the prominent ministers answered the king in clear and understandable words. ALTRE15REE P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #60
* श्रीमरुतगरिविरयित श्रीनामाकशजायरितम् ] * RA हक्ष्वाकुभूमौ भरतेऽत्र पूर्व श्रीनाभिनामा कुलकृद् बभूव।. सवल्लभाऽभून्मरुदेवी तस्याः कुक्षौ जिन: श्री वृषभोऽवतीर्णः॥१५॥ अन्वयः- पूर्वमत्र भरते इक्ष्वाकुभूमौ श्रीनाभिनामा कुलकृद बभूवा तस्य मरुदेवी सवल्लभा आसीत्। तस्याः कुक्षौ श्रीवृषभ: जिन: अवतीर्णः॥१५॥ रणमः- पूर्व पुरातनकाले अत्र अस्मिन् भरते भरतक्षेत्रे इश्याको भूमिः इक्ष्वाकुभूमि: तस्यामिक्ष्याकुभूमौ श्रिया युत: नाभिः श्रीनाभिः। श्रीनाभिः नाम यस्य सः श्रीनाभिनामा। कुलं करोतीति कुलकृत कुलकरः बभूव / तस्य श्रीनाभे: कुलकरस्य मरुदेवी नाम सती चासौ वल्लभा च सवल्लभा सत्पत्नी अभूत् / तस्या:मरुदेव्याः कुक्षौ उदरे श्रिया युतः वृषभ: श्रीवृषभ: जिन: अवतीर्णः अवातरत् // सरलार्थ:- पुरा अस्मिन भरतक्षेत्रे इक्ष्वाकुभूमौ श्रीनाभिनामा कुलकर: बभूव / तस्य मरुदेवी नाम प्रिया पत्नी आसीत् / तस्याः उदरे श्रीवृषभ: जिन: अवातरत्॥१५॥ ગુજરાતી:- “પહેલાં આ ભરતક્ષેત્રમાં ઈશ્વાકુભૂમિને વિશે શ્રીનાભિ નામના કુલકર થયા, તેમને મરુદેવી નામની શ્રેષ્ઠ પત્ની હતી. તેમની કુણિએ શ્રી ઋષભદેવ જિનેન્દ્રનો જન્મ થયો.’ પા. "पहले इस भरतक्षेत्रमें इक्ष्वाकुभूमि पर श्रीनाभि नामके कुलकर हुए। उनकी मरुदेवी नामकी श्रेष्ठ पत्नी थी। उसकी कुक्षि से श्रीऋषभदेव जिनेन्द्र का जन्म हुआ।"||१५॥ . मराठी:- "पूर्वी या भरतक्षेत्रांत इक्ष्वाकुमीवर श्रीनाभि नावाचे कुलकर झाले. त्यांना मरुदेवी नावाची श्रेष्ठ पत्नी होती. तिच्या उदरातून श्री ऋषभदेव जिनेन्द्राचा जन्म झाला." English:- Once long back, in this Bharatshetra and in the kingdom of Ishvaku, there used to be a Kulkar (judge) named ShriNabhi. He had an eminent wife named Marudevi. Lord Rishebhdev Jinendra, 1st Tirthankar- the founder of a new age, was born from her womb." हिन्दी : English - judge than

Page #61
श्रीमरुतमसरिविरचित श्रीनामाकराजाचारितम् / Note:- There was a time when twins, a boy and a girl were called yuglic, who were treated as eminent personalities and would therefore get what they desired. Now there used to be a tree named Kalpavruksh, that used to fulfill the uncountable wants of man, at that time. This tree began getting extinct in due-course. This made the people to quarrel among themselves and they started bossing over the remaining trees, thus causing small tiffs among themselves. This situation gave rise to Kulkars (judges) who were appointed to solve their petty problems. There were in all nine Kulkars, generation after generation. असङ्ख्यवर्षाणि न धर्मकर्माऽभिज्ञो जनोऽभूत् समयानुभावात्। प्रकाश्य तन्मार्गयुगं तदत्राऽवतीर्य सोऽनीतिपथं ललोप॥१६॥ अन्वयः- समयानुभावात् जन: असङ्ख्यवर्षाणि धर्मकर्माभिज्ञ: नाऽभूत् / तद् स: अत्र अवतीर्य तद् मार्गयुगं प्रकाश्य अनीतिपथं लुलोप // 16 // रणमः- समयस्य कालस्य अनुभाव: प्रभाव: समयानुभावः तस्मात् समयानुभावात् कालप्रभावात् जन: न विद्यते सङ्ख्या येषां तानि असङ्ख्यनिी असङ्ख्यानिचतानिवर्षाणि च असङ्ख्यवर्षाणि असङ्ख्यवर्षपर्यन्तं धर्म: च कर्माणि च धर्मकर्माणि धर्मकर्माणि अभिजानातीति धर्मकर्माभिज्ञः,धर्मस्य कृषिवाणिज्याविकर्मणां च अभिज्ञान अभूत् अभवता तत् तस्मात कारणात् स:प्रभुः अत्र अस्मिन् भरतक्षेत्रे अवतीर्य तन्मार्गयुगं मार्गयो: युगं मार्गयुगंधर्ममार्ग कर्ममार्गच प्रकाश्य प्रकटीकृत्य न नीति: अनीति अनीते: पन्थाः अनीतिपथ: तमनीतिपथमनीतिमार्ग लुलोप व्यनाशयत् // 16 // सरतार्थ:- कालप्रभावात् जनः असहववर्षाणि धर्मस्व कर्मणाम्। चाऽनभिज्ञः आसीत्। अतः सः प्रभुः भरतक्षेत्रेऽवतीर्य धर्ममार्ग कर्ममार्ग च प्रकाश्य अनीतिमार्ग सर्वधा व्यनोशवत् // 16 // જરાતી:- કાળના પ્રભાવે અસંખ્ય વર્ષોથી જનસમુદાય ધર્મ અને કર્મથી અજાણ હતો. તે સર્વે પ્રભુએ આ ભરતક્ષેત્રમાં અવતરીને ધાર્મિક અનુમાન તથા કૃષિ-વાણિજ્ય વિગેરે વ્યાવહારિક ક્રિયાઓ બતાવી. આ પ્રમાણે ધર્મ અને કર્મ એ 歷屬靈震震震震震震震震 : HERE 17 ] * P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #62
* श्रीभगतुङ्गशिशिरस्थित श्रीनामाकशजाणरितम्रा બન્ને પ્રકારના માર્ગ સમજાવી અનીતિ માર્ગનો તદ્દના લોપ કર્યો. 16 समय के प्रभाव से असंख्य सालों से जनता धर्म और कर्म से पूरी तरह अज्ञात थी। उन सभी को प्रभुने इस भरतक्षेत्र में अवतार लेकर धर्म और कर्म (कृषि एवं व्यापारादी क्रियाओं का) का मार्ग बताकर अनीति के मार्ग को बिलकुल नामशेष कर दिया||१६॥ ठी:- काळाच्या प्रभावाने पुष्कळ वर्षापासून जनता धर्म आणि कर्मासंबंधी अजाण होती. तेव्हा प्रभूने भरतक्षेत्रांत अवतार घेऊन लोकांना धर्म (पार्मिक अनुष्ठान) आणि कर्म (कृषी, वाणिज्य इत्यादिक व्यावहारिक क्रिया) हे दोन्ही मार्ग दाखवून अनीतीच्या मार्गाचा लोप केला.||१६|| English :- Due to the effect and magnanimity of time, countless of years ago, the masses were ignorant regarding religion and working of farming business etc. Therefore the Lord was incarnated in this Bharatschetra and taught them the ways of religion and the acts of life such as agriculture and trade and thus irradicated injust malversation. आदौ स पाणिग्रहणं विधाय, शतं सुतानां च विभाज्य राज्यम्। भुक्त्वा सुखं नीतिपथं विधाय ताप्त्वा तपो ज्ञानमनन्तमाप // 17 // अन्यय:- आदौ प्रथमं स: श्रीऋषभदेव: पाणे: ग्रहणं पाणिग्रहणं विवाहं विधाय कृत्वा (सुनन्दासुमङ्गलानाम्न्यौ हे कन्ये परिणीय) सुखं, सांसारिकं सुखं भुक्त्वा उपभुज्य नीते: पन्थाः नीतिपथ: तं नीतिपथं नीतिमार्ग विधाय प्रकाश्य सुतानां पुत्राणां इति भरतादिशतपुत्रेषु पृथक् पृथक् राज्यं विभज्य दीक्षामग्रहीत् / तत: कठिनतरं तपः तप्त्वा अनन्तं ज्ञानं केवलज्ञानमाप / प्राप्नोत् // 17 // सरलार्थ:- सः ऋषभदेवः प्रथमं सुनन्दासुमङ्गलाकन्याभ्यां सह विवाहमकरोत् / साम्सारिकसुरखमभुक्त। तत: नीतिमार्ग प्रावर्तयत्।। स्वं राज्यं भरतादिशतपुत्रेषु पृथक् पृथक् व्यभजत्। तत: दीक्षां गृहीत्वा कठिनतरं तपोऽतपत्। केवलज्ञानं च लेभे॥१७|| * ARMERREE18* / G andalist

Page #63
श्रीमेरुतुजशिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् ગુજરાતી :- પહેલાં તેમણે સુનંદા અને સુમંગલા નામની બે કન્યાઓ સાથે વિવાહ કરી, સાંસારિક સુખ ભોગવી, નીતિમાર્ગ પ્રવર્તાવી, ભરત, બાહુબલિ વિગેરે પોતાના સો પુત્રોને જૂદું રાજ્ય વહેંચી આપી દીક્ષા ગ્રહણ કરી. ત્યાર પછી અનેક ५३२नास्त ५पी३१ IAS. // 17 // a हिन्दी :- पहले उन्होंने सुनंदा और सुमंगला नाम की दो कन्याओं के साथ विवाह किया। सांसारिक सुख भोगकर, नीतिमार्ग का प्रचार करके, भरत, बाहुबलि आदि अपने सौ पुत्रों के बीच राज्य का बटवारा किया फिर दीक्षा ग्रहण कर के, विविध प्रकार की कठिन तपश्चर्या करके केवलज्ञानको प्राप्त किया||१७|| मराठी :- आधी त्यांनी सुनंदा आणि सुमंगला नावाच्या दोन कन्यांशी विवाह केला. सांसरिक सुखाचा उपभोग घेऊन, नीतिमार्माचा प्रचार केला व आपल्या भरत, बाहुबलि इत्यादि शंभर पुत्रांमध्ये राज्याची वाटणी केली. नंतर दीक्षावाहण करून नाना त-हेची कठीण तपश्चर्या करून केवलज्ञान प्राप्त केले.।।१७|| English: He first married two girls Sunanda and Sumangala, thus attaining worldly pleasures. He then proclaimed the true path of life and in due-course distributed his Kingdom among Bharat, Bahubali and other ninety eight and attained state monastism. Then after many dire penences, he ultimetly attained Supreme knowledge. (Keval gyan) तत: स धर्म दशधोपदिश्य प्रबोधयन भारतभव्यसत्वान् शैले सुराष्ट्राभरणेऽधिरुह्य क्वचित् प्रियालुद्रुतलम् सिषेवे॥१८॥ अन्यथ:- तत: स: दशधा धर्मम् उपविश्य भारतभव्यसत्यान् प्रबोधयन् सुराष्ट्राभरणे शैले अधिरुवा क्वचित प्रियालूद्रुतलम् सिषेवे॥१८॥ विवरणम:- तत: तदनन्तरं स: श्रीऋषभदेव: दशधा क्षमादिकं यशविधं धर्मम् उपदिश्य भव्याश्च ते सत्वा: प्राणिनश्च भव्यसत्याः। भारते भव्यसत्त्वा: - भारतभव्यसत्त्वा: तान भारतभव्यसत्वान् भारतवासिभव्यप्राणिनः प्रबोधयन प्रबोधं प्राप्नुवन् सुराष्ट्रस्य आभरणमलङ्कारः सुराष्ट्राभरण- तस्मिन् सुराष्ट्राभरणे सौराष्ट्रदेशालारभूतेशैले अष्टापदपर्वते अधिरुह्मआरुह्मक्वचित् PP.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #64
. श्रीमरुतुलसरिविचित श्रीनामाकराजाधारित .कस्मिंचित स्थले प्रियालश्वासौनुक्ष प्रियाल: रायणवृक्षः। प्रियालबो: तवं प्रियालतलं रायणवृक्षमुलं सिषेवे सेवितवान् / प्रियालवृक्षतले ध्यानार्थभुपविवेशा॥१८॥ र सरलार्य:- तत:स: श्रीऋषभदेव: दशप्रकारकं धर्ममुपदिदेशा भारते वर्तमानान भव्यजीवान प्राबोपयत्। अथ सौराष्ट्रालङ्कारभूते अष्टापदपर्वतेऽपिका कचित्तदेशे प्रियातुवृक्षतलं प्यानार्थ सिपेवे सेवितवान् / / 18 // છેગુજરાતી:- ત્યારબાદ શ્રી આદીશ્વર પ્રભુ ક્રમાદિક દસ પ્રકારના ધર્મનો ઉપદેશ આપીને ભારતવર્ષના સર્વ પ્રાણીવર્ગને પ્રતિબોધ * કરતા સૌરા(સોરઠ) દેશના આભૂષણ૯ શ્રી શત્રુંજય પર્વત પર ચડીને રાયણવૃક્ષની નીચે ધ્યાનારુઢ થયા૧૮ हिन्दी :- उसके बाद श्रीआदीश्वरप्रभुने क्षमादिक दस प्रकार के धर्मों का उपदेश देकर भारतवर्ष के सभी प्राणियों को प्रतिबोध देते हुए, सौराष्ट्र देश के आभूषण समान श्रीशत्रुजय पर्वत पर चढकर रायण वृक्ष के नीचे ध्यानमग्न हुए॥१८॥ मराठी:- त्यानंतर श्रीआदीश्वरप्रभु क्षमादिक दहा प्रकाराचे धर्मोपदेश करीत, भारतवर्षात सगळ्या प्राण्यांना प्रतिबोष देत. अखेर सौराष्ट्र देशाचे आभूषण असलेल्या श्रीशgजयपर्वतावर चढले आणि एका रावणवृक्षाखाली प्यानस्थ झाले. English - Then Lord Aadishwar counselled the people about the bliss of forgiveness and the ten commandments of religion and then to climb the mount of Satrunjay (which seemed to be an ornament on the state of Saurashtra). Then sitting under a yellow berry tree and went into a deep meditation. Note - The ten commandments, 11 Kehama - forgiveness 2) Mardhave - uncovetous 3) Arjave - simple-hearted 4) Mukti - 5) Tape - Penence : 6) Sayamm - To keep one's senses in complete control 7) Satya - Truth 8) Sauche - Purity 9) Aakinchne - 10) Brahamecharyeia - Cellibacy श्रीपुण्डरीकंगणनायकंश्रीप्रभः पुरस्कृत्य तदेत्यवादीत्। इदं महातीर्थमनाद्यनन्तं कालेन सङ्कोचविकासधर्मि॥१९॥ अन्यय:- तदा श्रीप्रभुः श्रीपुण्डरीकं गणनायकं पुरस्कृत्य इति अवादीत् / इदं महातीर्थ अनाधनन्तमस्ति / परं कालेन सङ्कोचविकासधर्मि वर्तते॥१९॥

Page #65
T R A *श्रीमेरुतुङ्गत्रिविरचित श्रीनाभाकराजायरितम् ERRY विवरणम्:- तवा तस्मिन् समये श्रिया युतः प्रभुः श्रीप्रभुः श्रीऋषभदेव: श्रिया युतं पुण्डरीकं श्रीपुण्डरीकं श्रीपुण्डरीकनामाने गणस्य गणानांवा नायक: गणनायक: तंगणनायकंगणधरं पुरस्कृत्य उद्दिश्य इति इत्थं अवादीत् अवोचत्। इदं महत् च तत् तीर्थ च महातीर्थ न विद्यते आदिर्यस्य तदनादिन विद्यते अन्त: यस्य तदनन्तम् / एवमनाघनन्तं शाश्वतं वर्तते / परमिदं कालेन कालक्रमेण सलोचविकासधर्मि भवतिा कालवशात् इदं सोचति विकसति च // 19 // सरलार्थ:- तदा श्रीऋषभदेव: श्रीपुण्डरीकनामानं गणपरं पुरस्कृत्य इति अवादीत्। इदं महातीर्थन अनायनन्तं वर्तते / परं कालक्रमेण सडोचविकासशालि भवति / / 19 / / વાતી:-શ્રી સયભપ્રભુએ તે સમયે શ્રીપુંડરીક ગણધરની સમક્ષ આ પ્રમાણે કહ્યું કે, “આ મહાતીર્થ શત્રુંજયગિરિ અનાદિ અનંત છે, પણ તે કાલકને સંકોચ અને વિસ્તારને પામે છે.”૧૯ો हिन्दी :- तब श्री ऋषभदेवप्रभुने पुंडरीक गणधर के समक्ष ऐसा कहा, "यह महातीर्थ शत्रुजयगिरि अनादि और अनन्त है, फिर भी वह काल के क्रम से संकोच और विस्तार पाता है।"||१९|| मराठी :- तेव्हा श्री ऋषभदेवप्रभूने पुंडरीक गणपरास उदेश्न असे म्हटले, "हा तीर्थस्वरूप शत्रुजवगिरिजरी अनादि आणि अनन्त आहे, तरी कालक्रमाने तो संकोच व विस्तार पावत आहे.॥१९॥ English :- Then Rishabhdev said to his discile Pundarik, Gandhar that this pilgrim spot Satrunjaygirl is from times immemorial and eternal, but due to the tide of time. But the pilgrim spot has attained contraction and protraction. मूले पृथुः सम्प्रति योजनानि, पञ्चाशदवं दशयोजनानि॥ उच्चस्तथाऽष्टावथ सप्तहस्तो भूत्वा पुन: प्राप्स्यति वृद्धिमेवम् // 20 // अन्वयः- सम्प्रति एष: श्रीशत्रुञ्जय: गिरिः मूले पञ्चाशत् योजनानि पृथुः ऊर्ध्व च दशयोजनानि पृथुः वर्तते। तथा अष्टौ योजनानि वृधिः अस्ति। अथ सप्तहस्त: भूत्वा पुनः एवं वृद्धि प्राप्स्यति // 20 // Jun Gun Aaradhak Trest P.P.AC. Gunratnasuri M.S.

Page #66
ETीमलतु विकिरणित सीलाशास्ति विवरणम्:- सम्प्रति इदानीम् एष: श्रीशत्रु अय: गिरिः मूले मूलप्रदेशे पञ्चाशत् योजनानि पृथः विशाल:विस्तृतः अस्ति। तथा ऊध्वं ऊर्ध्वप्रदेशे दश योजनानि पृथुः विशाल: अस्ति। तथा अष्टौ योजनानि उच्च: भवति / अथ अवसर्पिणीकाले सप्त हस्ता: प्रमाणं यस्य सः सप्तहस्तः सप्तहस्तप्रमाणो भूत्वा पुनः उत्सर्पिणीकाले एवमेव वृद्धि प्राप्स्यति वर्धिष्यते॥२०॥ सरलार्थ:- सम्प्रति एष: शत्रुअय:गिरिः मुले पञ्चाशत्योजनं विस्तृतः ऊर्व दशयोजनपृथुल: अष्टौ योजनानि च उच्चः अस्ति। अनन्तरमवसर्पिणी काले दशहस्तो भूत्वा पुनः उत्सर्पिणीकाले एवमेव वृदिमाप्स्यति // 20 // ગુજરાતી:-હાલમાં આ ગિરિ મૂળમાં પચાસ યોજન વિસ્તારવાળો, ઉપર દસ યોજન વિસ્તારવાળો, અને ઉંચાઇમાં આઠ યોજનપ્રમાણ છે. અને આ અવસર્પિણીમાંઘટો ઘટતો છઠ્ઠા આરામાં છેવટે સાત હાથપ્રમાણ થઈ પાછો ઉત્સર્પિણીમાં विस्तारने पामथे.॥२०॥ हिन्दी :- अभी यह पर्वत, मूल मे पचास योजन विस्तारवाला, ऊपर दस योजन विस्तारवाला और ऊचाई में आठ योजन प्रमाण का है। यह अवसर्पिणी मे घटते घटते छठे आरे के अन्त में सात हाथ प्रमाण का होकर, फिर उत्सर्पिणी में विस्तृत होगा।"॥२०॥ मराठी :- आता हा पर्वत, पायथ्यांत पन्नास योजनांचा, वरुन दहा योजनांचा, आणि उंचीमध्ये आठ योजन इतका आहे. तो "अवसर्पिणी" मध्ये कमी होत होत सहाव्या कालखंडात शेवटी सात हाताइतका राहील, नंतर उत्सर्पिणीमध्ये पुन्हा वाढत जाईल.॥२०॥ English :- Now this mount Satrunjay is about fifty yojans ( 1 yojan= 8 miles) =400 miles approximately in circumference, the top circumference is ten yojans = 80 miles, the height is eight yojans = 64 miles. Then during the decreasing period of time (Avsarpini) the mountain will keep on decreasing and will ultimetly decrease to the height of seven feet. Then with the passage of time it will go back to its original height (Utsarpini). Note :- Utsarpini - the ascending part of the time, which spans over a period of ten crore, crore Sagaropam. (Sea measurement) Avsarpini:- The decending part of the time, which spans over aperiod of ten crore, crore Sagaropam. (Sea measurement) Ma d hn. indiatinidhianti

Page #67
श्रीमरुतसारिविरच्छित शीनामाकशणारिता / शत्रअयश्रीविमलाद्रिसिद्धक्षेत्रेतिनामत्रितयं सदाऽस्य॥ श्री पुण्डरीकेत्यभिधा चतुर्थी भविन्! स्थितेस्तेऽथ भविष्यतीह // 21 // अन्वयः- हे भविन्। सदा अस्य शत्रुञ्जयश्रीविमलाद्रि सिद्धक्षेत्रेति नामत्रितयं अस्ति। अथ अत्र ते स्थिते: श्रीपुण्डरीकेति चतुर्थी 'अभिधा भविष्यति // 21 // विवरणम:-हे भविन्। पुण्डरीका अस्य गिरेः पर्वतस्य शत्रुञ्जय; श्रीविमलादिः (विमलाचल:) सिद्धक्षेत्रं च इति नाम्नां त्रितयं नामत्रितयं त्रीणि नामानि सदा सन्ति शाश्वतानि वर्तन्ते। अथ अनन्तरमत्र अस्मिन् पर्वते ते तव स्थिते: अवस्थानात् श्रीपुण्डरीक इति चतुर्थी अभिधा नाम भविष्यति, इति // 21 // सरलार्थ:- हे भविन् पुण्डरीका अस्य पर्वतस्य शत्रुञ्जयः, श्री विमलाचलः, सिब्दक्षेत्रम् इति त्रीणि शाश्वतानि नामानि सन्ति। अत्र तव स्थिति: अवस्थानं भवति तेन श्रीपुण्डरीकः इति चतुर्व नामापि भविष्यति / / 21 / / ગુજરાતી:- હે ભવ્ય પુરીકા આ ગિરીના શત્રુંજય, વિમલાચલ અને સિદ્ધશે એ પ્રમાણે ત્રણ નામ થાવત છે, અને અત્રે તારો નિવાસ થવાથી શ્રી પુંડરીક નામનું ચોથું નામ પણ પ્રસિદ્ધ થશે. 21 हिन्दी :- हे भव्य पुंडरीक! इस पर्वत के शत्रुजय, विमलाचल और सिद्धक्षेत्र ऐसे तीन नाम शाश्वत हैं, और इसपर तेरा निवास होने से श्री पुंडरीक ऐसा चौथा नामभी प्रसिद्ध होगा||२१॥ मराठी:- हे भव्य पुंडरीका हा पर्वताचे शत्रुजय, विमलाचल आणि सिमक्षेत्र अशी तीन नावं शाश्वत आहेत आणि येथे तुझे वास्तव्य होत असल्याने श्री पुंडरीक असे चौघे नावपण प्रसिब होईल.।।२१।। English - Then Lord Aadishwar addressing Pundarik as a pure soul who is capable of attainding Salvation, said to him that this mount was baptized with three names, Satrunjay, Vimalachal and Siddheschetra, but it ill attain a fouth name "Shri Pundarik" with his auspicious presence and habitation, that is bound to be famous. l m = l [ 4 ] K & K & Ket .. P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #68
श्रीमतुङ्गशिविरथित श्रीनाभाकशजागरितम् AR T संसेव्य शत्रुञ्जयशैलमेन -मनेनस: स्युर्ननुपापिनोऽपि। भुवोऽनुभावात् किल मृत्तिकापि, प्राप्नोति सर्वोत्तमरत्नभावम् // 22 // अन्वय:- एनं शत्रुजयशैलं संसेव्य पापिन: अपि अनेनस: स्युः ननुभुव: अनुभावात मृत्तिकाऽपि सर्वोत्तमरत्नभावं प्राप्नोति // 22 // विवरणम्:- एनंशत्रुञ्जयशैलंशत्रुअयगिरिं संसेव्य सेवित्वापापमेषामस्तीति पापिन: अपिन विद्यते एन: पापं येषां ते अनेनस: पापरहिताः भवन्ति / अस्य शत्रुअयगिरेः भुव: भूमेः अनुभावात् प्रभावान मृत्तिका अपि मृदपि सर्वेषु उत्तमं सर्वोत्तमम्। सर्वोत्तमं च तद रत्नं च सर्वोत्तमरत्नम् / सर्वोत्तमरत्नस्य भावः सर्वोत्तमरत्नभावः तं सर्वोत्तमरत्नभावं सर्वोत्तमरत्नतामं प्राप्नोति प्रपद्यते॥२२॥ सरलार्थ:- एनं शत्रुअवगिरि सेवित्वा पापिनोऽपि पापरहिताः भवन्तिा अस्थगिरे : भूमेः प्रभावात् मृत्तिकाऽपि सर्वोत्तमरत्नताम् भजते॥२॥ ગજરાતી:- આશરુંજયગિરિનું સ્મરણ કરવાથી પાપી પુરુષો પણ પાપરહિત થાય છે, ખરેખર આ પવિત્ર તીર્થભૂમિના પ્રભાવથી પાટી પણ સર્વોત્તમ ૨નપણાને પ્રાપ્ત કરે છે.૨૨ हिन्दी :- इस शत्रुजयगिरि के संस्मरण करने से पापी मनुष्य भी पापरहित हो जाता है, और यह भी सत्य है कि तीर्थभूमि के प्रभाव से मिट्टी भी सर्वोत्तम रत्न बन जाती है।।२२॥ मराठी :- या शत्रुजयपर्वताचे संस्मरण केल्याने पापी माणूस सुब्दा पापांपासून मुक्त होतो आणि हे ही खरे आहे की या तीर्थाच्या प्रभावामुळे माती सुब्दा सर्वोत्तम रत्नपणास प्राप्त होते.।।२२।। English :- By the act of devotion and worship towards the sacred mount of Satrunjay, sinner shall be cleansed from their sins. And it is also a fact that even the earth of the pilgrim spot shall be transformed into gems with its effulgence. જડ

Page #69
RE श्रीमरुतुजारिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् | चित्॥ 2.101567 આ ये शुद्धभावेन निभालयन्ति भव्या महातीर्थमिदम् कदाचित् // किं श्वभ्रतिर्यग्भवसम्भव:स्यात्? न शेषगत्योरपि जन्म तेषाम् // 23 // .. अन्वयः- रे भव्या: कदाचित् शुद्धभावेन इदं महातीर्थ निभालयन्ति तेषां शेषगत्योरपि जन्मन विद्यते। तर्हि श्वभ्रतिर्यग्भवसम्भव: किंस्यात् // 23 // विवरणम्:- ये अव्यजीवा: कदाचित् कस्मिन्नपि समये शुद्धश्चासौ भावश्च शुद्धभाव: तेन शुद्धभावेन निर्मलभावेन इदम् महातीर्थम निभालयन्ति दृष्ट्या अवलोकयन्ति। तेषां शेषगत्यो:शेषेचतेगतीचशेषगती तयोःशेषगत्यो.अवशिष्टदेवमनुष्यगत्योः / अपि जन्मन भवति। तर्हि श्वभ्रतिर्यग्भवयो: नरकतिर्यग्भवयो: सम्भव: जन्म कथं स्यात्? कदापि भवितुं नार्हति। अत: ये शुद्धभावेन शत्रुञ्जयतीर्थस्य दर्शनं कुर्वन्ति ते चतुर्गतिभ्यो मुक्ताः भवन्ति // 23 // . सरलार्थ:- ये भव्यजीवा: शत्रुञ्जयतीर्थस्य शुदभावेन दर्शनं कुर्वन्ति ते चतुर्गतिभ्यः मुक्ताः भवन्ति / / 23|| ગુજરાતી:- જે ભવ્ય પ્રાણીઓ આ તીર્થનું કોઈપણ સમયે નિર્મળ ભાવપૂર્વક નેત્રથી દર્શન માત્ર કરે છે, તેઓને દેવગતિ તથા છે. આ બનળગતિમાં પણ જન્મ લેવો પડતો નથી, તો પછી નરક અને તિર્યંચગતિનો તો સંભવ જ ક્યાંથી હોય? અર્થાત આ પવિત્ર તીર્થનુ ભાવપૂર્વક દર્શન કરનારા ભાગ્યશાળી ભવ્ય પ્રાણીઓને ચારગતિમાં જન્મ-મરણની વિડંબના ભોગવવી છે પડતી નથી, તેઓ અનંત સુખમય મોમાં જાય છે..૨૩ हिन्दी:. जो भव्य प्राणी इस तीर्थ का किसी भी समय निर्मल नेत्र से दर्शन कर लेता है, उसे देवगति और मनुष्य गति में भी जनम लेना नहीं पड़ता, तो फिर नरक और तिर्यंच गति में तो संभव ही नहीं। अर्थात इस तीर्थ को भावपूर्वक दर्शन करनेवाले प्राणियों को चार प्रकार की गतियों में जीवन-मृत्यु की यातनाएँ नहीं भोगनी पडती है और वह सीधा अनन्त सुखमय मोक्ष में जाता है||२३|| पराठी :- जो माणूस वा तीर्थाचे कोणत्याही वेळी निर्मळ नेत्रांने दर्शन करून घेतो, त्याला देवगति किंवा मनुष्यगतीत जन्म घ्यावा सागत नाही, तर मग नरक किंवा तिर्यंच गतीची शक्यताच कुठे. येणार? अर्थात् हा तीर्थाचे दर्शन घेणान्यांना चार प्रकारच्या गतीमध्ये जन्म-मरणाची यातना सोसावी लागत नाही आणि तो सरळ अनन्त सुखमय मोक्षामध्ये जातो.।।२३।। KAR EENE | 25 PP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #70
श्रीमेकतमासूपिविजितावित English :- The men who bow down to this mount in deep veneration, with his eyes, will never have to attain a human birth or be a God, then where does the question of going to hell or the animal world, arise. Means he shall attain Salvation, thath overflows with utmost bliss. श्रीमधुगादीशमुखात् मुनीन्द्रास्तत् तन्महातीर्थफलं निशम्य // श्री पुण्डरीक प्रमुखा निषेव्य तत्तीर्थमापु: समयेऽपवर्गम् // 24 // अन्यय:- श्रीमयुगादीशमुखात् श्रीपुण्डरीकप्रमुखा: मुनीन्द्रा: तन्महातीर्थफलं निशम्य तत् तीर्थ निषेव्य समये अपवर्गमापुः। व शिवरणम:- श्री: अस्यास्तीति श्रीमान्। युगादे: ईश: युगादीशः। श्रीमान् चासौ युगादीशश्च श्रीमयुगादीश:/श्रीमयुगादीशस्य मुखं तस्मात् श्रीमयुगादीशमुखात् भगवत: आदिनाथस्य मुखात् श्रीपुण्डरीक: प्रमुखः येषां ते श्रीपुण्डरीकप्रमुखाः . श्रीपुण्डरीकादय: मुनीनामिन्द्रा:मुनीन्द्रा: मुनिश्रेष्ठा: महत् च तत् तीर्थच महातीर्थम्। तत् च तत् महातीर्थच तन्महातीर्थमा तत्तन्महातीर्थस्य फलं तन्महातीर्थफलं तस्य शत्रुञ्जयमहातीर्थस्य फलं प्रभावं निशम्य श्रुत्वा तत् तीर्थ निषेव्य सेवित्वा समये स्वस्वावसरे अपवर्ग मोक्षमापुःप्रामुवन // 24 // सरलार्थ:- श्रीपुण्डरीकादयः मुनीन्द्राः भगवतः श्रीवृषभदेवस्य मुखात् शत्रुअव महातीर्घस्य तत्तत् फलं माहात्म्यं श्रुत्वा तत्तीएं सेवित्वा समये मोक्षमध्यगच्छन् / // 24 // ગુજરાતી :- આ પ્રમાણે શ્રીમાન યુગાદિ પ્રભુના મુખથી પુંડરીક ગણધર વિગેરે મુનીનોએ તે મહાતીર્થનો પ્રભાવ તથા તેને જેવાથી મળતા ફળને સાંભળી, તે શત્રુંજય તીર્થનું પૂજન-અર્ચન કરી, પોતપોતાના સમયે મોટા પાઓ. 24 हिन्दी :- इस तरह से श्रीमान युगादिप्रभु के मुख से पुंडरीक गणधर इत्यादि मुनीन्द्रोने उस महातीर्थ का प्रभाव और उसकी सेवा से मिलनेवाला फल सुनकर, उस शत्रुजय तीर्थ का सेवन करके, अपने-अपने समय पर मोक्ष पाया॥२४॥ की मराठी :- अशा रीतीने श्रीमान युगादि प्रभूच्या मुखातून श्रीपुंडरीक गणधर इत्यादि मुनीन्द्रांनी त्या महातीर्थाचा प्रभाव आणि त्याच्या सेवेने मिळणारे फळ ऐकून आपापल्या वेळी मोक्ष मिळविला.||२४|| साव Bachpoundaadashainmalasache

Page #71
* शीरुतुजामरिविरस्थित श्रीनाकशजायरितम् / English - Thus when Pundarik was told by Lord Yugadi about the fruit, one can obtain when one, wholeheartedly serves the mount, he atonce processed the act of service and care, with utmost devotion and thus attained Salvation due-course. . प्राप्ते शिवं श्रीऋषभे सतोऽस्य शत्रुजये श्रीभरताख्यचक्री॥ अतिष्ठिपत् रत्नमयीं सुवर्णप्रासादमध्ये प्रतिमां तदीयाम् // 25 // अन्यय:- श्रीऋषभे शिवं प्राप्ते अस्य सुत: श्रीभरताख्य: चक्री शत्रुअये सुवर्णप्रासादमध्ये तदीयां रत्नमयी प्रतिमा अतिष्ठिपत्॥२५॥ विवरणम:- श्रीऋषभे शिवं मोक्ष प्राप्ते सति अस्य श्रीऋषभस्य सुतः पुत्रः श्रिया युत: भरत: श्रीभरतः श्रीभरत: आख्या नाम यस्य स: श्रीभरताख्य: श्रीभरतनामा चक्री चक्रमस्यास्तीति, चक्रवर्ती नृपः शत्रुञ्जये शत्रुञ्जयगिरौ सुवर्णस्य प्रासाद: सुवर्णप्रासादः। सुवर्णप्रासादस्य मध्ये सुवर्णमन्दिरस्य मध्ये तस्येयम् तदीया तां तदीयां, (तस्य) रत्नानि प्रचुराणि यस्यां सा रत्नमयी तां रत्नमयी प्रतिमां मूर्तिमतिष्ठिपत् अस्थापयत् // 25 // सरलार्थ:- श्रीऋषभे मोक्षं गते तस्य पुत्रः श्रीभरतचक्रवर्ती शत्रुअवगिरी सुवर्णमन्दिरमध्ये तदीयां रत्नमदी मूर्तिमस्थापयत्॥२५॥ ગુજરાતી:- શ્રી ભદેવ પ્રભુ મોક્ષ ગયા બાદ તેમના પુત્ર શ્રી ભરતચકવતીએ શ્રી શત્રુંજયતીર્થ ઉપર સુવર્ણપ્રાસાદમાં પ્રભુની रत्नमय प्रतिमा स्थापन.॥२५॥ हिन्दी :- श्री ऋषभदेव प्रभु के मोक्ष में जाने के बाद उनके पुत्र श्रीभरतचक्रवर्तीने श्रीशत्रुजय तीर्थ पर सुवर्णप्रासाद में उन प्रभु की रत्नमयी प्रतिमा की स्थापना की||२५|| मराठी :- श्री ऋषभदेव प्रभु मोक्षांत गेल्यानंतर पुत्र श्री भरतचक्रवतीने श्रीशत्रुजव तीर्थावर सुवर्णप्रासादामध्ये प्रभुची रत्नमवी प्रतिमेची स्थापना केली.॥२५॥ English - After Lord Rishabhdev had attained Salvation his son Shri Bharat Chakravarty constructed a temple of gold and installed a statue of Lord Rishabhdev, made of gems and precious stones. P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #72
X* * भीमरुतुक्षारिविरछित श्रीनामाकराजारारितम् EER योऽस्य नाम हदि साधु वावदि: क्लेशलेशमपिनो ससासहिः। योऽस्य वर्त्मनि मुदैव चाचलि: संसृतौ न कदापि पापतिः॥२६॥ अन्वय:- य: अस्य नाम हदि साधुवावदि: स: क्लेशलेशमपिन सासहिः। य: अस्य वर्त्मनि मुदैव चाचलि: स: कदापि समस्तौन पापतिः // 26 // विवरणम्:- यः पुरुषः अस्य शत्रुजयस्य नाम हदि स्वान्ते साधु सम्यक्तया वावदि: अतिशयेन वदति / स: क्लेशस्य दुःखस्य लेशमपि अंशमपिन सासहिः अतिशयेन सहते। यः पुरुषः अस्य शत्रुअयतीर्थस्य वर्त्मनि मार्गे मुदा हर्षेण एव चाचलि: अतिशयन चलति / स: कदापि संसृतौ जन्ममरणरूपे संसारे न पापति: न पतति // 26 // सरलार्थ:- यः पुरुषः अस्य शत्रुअवस्य नाम मनसि पुन: पुन: वदति। सः अत्यल्पमपि क्लेशं न सहते। यः पुरुषः अस्य शत्रुञ्जयतीर्थस्य मार्गे हर्षेण चलति स: कदापि सम्मृती न पतति // 26 // ગુજરાતી :- જે માનવ પોતાના હૃદયમાં સમ પ્રકારે શ્રીશત્રુંજય તીર્થનું સ્મરણ કરે છે તેને લેશમાત્ર પણ દુ:ખ સહન કરવું પડતું નથી, તેમજ જે માનવ આ તીર્થનાં માર્ગમાં પ્રકૃતિચિત્તયુકત થઈગમન કરે છે, તે કદાપિ સંસારમાં પડતો નથી, તેને संसारमा ४२W५तुंनधी.॥२६॥ हिन्दी :- जो मनुष्य (इन्सान) अपने हृदय में सम्यक् प्रकार से श्रीशत्रुजय तीर्थ का स्मरण करता है उसे लेशमात्रभी दु:ख सहन नहीं करना पडता। वैसे ही जो इन्सान इस तीर्थ के रास्ते से हर्षयुक्त चित्त से गुजरता है, उसे कदापि संसारमें आना नही / पडता॥२६॥ मराठी :- जो मनुष्य आपल्या हृदयात सम्बक्रीत्या श्री शत्रुजय तीर्थाचे स्मरण करतो त्यास जरा सुब्दा दुःख सोसावें लागत नाही तसेच जो माण्स ह्या तीर्थाच्या मार्गाने प्रफुल्लित मनाने जातो त्याला केव्हाही या संसारात यावे लागत नाही.॥२६॥ English :- One who venerates wholeheartedly towards the mount, from the bottom of his heart, will never have to grieve for even a petty grievance, or even if one passes by the sacred pilgrim spot with a delightful heart, will never ever have to retrace his steps into this world. ALMERE28]** English - have to wriwarta

Page #73
श्रीमरुतुजरिविचित शीनामाकाजाचरितम्। नाऽतः परं तीर्थमिहास्ति किञ्चिद् नात: परं वन्धमिहास्ति किश्चित् // नाऽत: परं पूज्यमिहास्ति किश्चिद, नात: परं ध्येयमिहास्ति किश्चित् // 27 // अन्वय:- अत: परं इह किश्चित् तीर्थम्नास्तिा इह अत: परं किञ्चित् बन्धं नास्ति। इह अत: परं किञ्चित् पुण्यं नास्ति / इह अत: परं किञ्चित् ध्येयं नास्तिा॥२७॥ विवरणम:- इह अस्मिन् जगति अत: अस्मात् शत्रुअयात् परमन्यत् श्रेष्ठम् किश्चित् तीर्थ नास्ति। अत: अस्मात् परमन्यत् श्रेष्ठ किश्चिदपि वन्दितुं योग्यं वन्ध नास्ति। अत: अस्मात् परमधिकं अन्यत् पुण्यं नास्ति। अत: अस्मात् परमधिकं अन्यत् ध्येयं ध्यातुं योग्यं नास्ति॥२७॥ सरलार्थ:- अस्मिन् जगति अस्मात् शत्रुअवात् श्रेष्ठमन्यत् तीर्थ नास्ति। अस्मादपिकं वन्यं किमपि नास्ति। अस्मादपिकं पुण्यं प्येवं चाऽन्यत् किमपि नास्ति / / 27|| ગજરાની :- આ તીર્થથી બીજું કોઈ મહાન તીર્થ નથી, આ તીર્થથી બીજું કોઈ પણ અધિક વજનીય નથી, આ તીર્થથી બીજી કોઈ પણ વિશેષ પૂજનીય નથી, અને આ તીર્થથી બીજું કોઈ પણ ઉત્કૃષ્ટ બેય ધ્યાન કરવા યોગ્ય નથી.૨ हिन्दी :- इस तीर्थ से बढकर अन्य कोई भी तीर्थ महान नहीं है, इस तीर्थ से बढकर और कोई भी अधिक वंदनीय नहीं है, इस तीर्थ से बढकर और कोई भी पूजनीय नहीं हैं और इस तीर्थ से बढकर और कोई भी उत्तम ध्येय (ध्यान करने योग्य) नहीं है||२७|| मराठी:- या तीर्थापेक्षा दुसरे कोणतेही महान तीर्थ नाही, या तीर्थापेक्षा दुसरे कोणतेही तीर्थ वंदनीव नाही, वा तीर्थावाचन दुसरे कोणतेही ती पूजनीय नाही, तसेच ह्या तीर्थावाचन दुसरे कोणतेही प्यान करण्यास योग्य नाही.||२७|| English - There is no other pilgrim spot as auspicious as this spot. There is no other pilgrim spot, worth worshipping as this one. There is no other pilgrim spot worth augusting. And therer is no other pilgrim spot worth meditating about. P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #74
OTHE मीठोकतनमशिविरचित श्रीनामाकराजाच्यरितम् ENER __ पश्चाशदादौ किल मूलभूमेर्दशो_भूमेरपि विस्तरोऽस्था उच्चत्वमष्टैव तु योजनानि मानं वदन्तीह जिनेश्वरानेः // 28 // अन्यय:- आवौ अस्य जिनेश्वशद्रे: मूलभूमेः विस्तरः पञ्चाशत् योजनानि, ऊर्श्वभूमेः विस्तर: वश योजनानि, उच्चत्वं अष्ट एव योजनानि इति मानं वदन्ति // 28 // वरणम:- शत्रुअयगिरेः परिमाणविषये अन्यग्रन्थेषु अपि श्यमेव उक्तमस्तिा ऋषभदेवसमये अस्य जिनानामीश्वर: जिनेश्वरः। जिनेश्वरस्य अद्रिः गिरिः जिनेश्वराद्रिः तस्य जिनेश्वरानेः शत्रुअयगिरेः मूलभूमेः विस्तरः पञ्चाशत् योजनानि आसीता ऊर्श्वभूमेः विस्तरः दश योजनानि वश योजनप्रमाण: अभवत्। उच्चत्वं अष्टौ योजनानि अष्टयोमनप्रमाणकम् आसीता इति अस्य परिणामं वदन्ति // 28 // सरलार्थ:- अन्यवान्येष्वपि शत्रअवगिरेः परिमाणमित्यमेव वर्णितमस्ति। तद यथा - श्रीऋषभदेवस्थ समये अस्य शत्रुअवगिरेः मूलभूमेः विस्तरः पञ्चाशत् योजनानि, ऊर्वभूमेः विस्तरः दश योजनानि, उच्चत्वं च अष्टौ योजनानि अभवत् / / 28 // જરાતી:- પવિત્ર તીર્થ શ્રી શત્રુંજયના પરિમાણ વિષયમાં અન્ય ગ્રંથોમાં આ પ્રમાણે ઉલ્લેખ છે. શ્રી કષભદેવ પ્રભુ વખતે મળ ભૂમિનો વિસ્તાર પચાસ યોજન, દ્ધભૂમિનો વિસ્તાર દસ યોજન, અને આગિરિની ઉંચાઈ આઠયોજનહતી.૨૮ कुर हिन्दी :- श्री शत्रुजयतीर्थ के परिमाण के विषय में अन्य ग्रन्थों में भी इस प्रकार उल्लेख मिलता है। श्री ऋषभदेव प्रभु के य में उस पर्वत का विस्तार मूल भूमि का पचास योजन, चोटी का दस योजन, और उचाई आठ योजन थी॥२८॥ मराठी:- श्री शत्रुजवतीर्थाच्या परिमाणासंबंधी इतर बांधात ह्याप्रमाणे उल्लेख आढळतो. श्री ऋषभदेव प्रभूच्या वेळी या पर्वताचा विस्तार मुळ भूमि पन्नास योजन, शिरवर दहा योजन आणि उंची आठ योजन होती.-1॥२८॥ English :- Regarding the standard of evaluation, of the mount of Satrunjay , many holy books have the narration that during the stay of Lord Rishabhdev on the mount Satrunjay, the total area was fifty yojans (400 miles) the top circumference was ten yojans (80 miles) and the height was eight yojans (64 miles).

Page #75
श्रीमेकतुजत्रिविरथित श्रीनामाकराजाचरितम् | - दृष्टा शत्रुअयं तीर्थ स्पृष्ट्वा रैवतकाचलम् / . स्नात्वा गजपदे कुण्डे, पुनर्जन्म न विद्यते // 29 // अन्वय:- शत्रुक्षयम् तीर्थ दृष्टा रैवतकाचलं स्पृष्टा गजपदे कुण्डे स्नात्या पुनर्जन्म न विद्यते // 29 // विवरणम:- भागवतपुराणेऽप्युक्तं - शत्रुअयम् नाम तीर्थ दृष्टा, विलोक्य, रैवतकाचलं रैवतकपर्वतं स्पृष्टा, गजपदे कुण्डे च स्नात्वा स्नानं कृत्वा पुन: जन्म न विद्यते। य:शत्रुक्षयं तीर्थ पश्यति, रैवतकाचलं स्पृशति, गजकुण्डे च स्नाति। स: पुन: जन्मन लभते। मोक्षं गच्छति इत्यर्थः // 29 // सरलार्य:- शत्रुअवतीर्थदर्शनेन रैवतकाचलस्पर्शनेन गंजपदकुण्डे स्नानेन च पुनर्जन्म न भवति / / 29 / / ગુજરાતી - ભાગવતમાં પણ કહ્યું છે કે જે મનુષ્ય શ્રી શત્રુંજય ગિરિનું દર્શન કરે છે, ગિરનાર પર્વતનો સ્પર્શ કરે છે, અને ગજપદ કુંડમાં સ્નાન કરે છે તેને ફરીથી જન્મ લેવો પડતો નથી . हिन्दी :- श्री भागवत में भी लिखा है कि, जो इन्सान शत्रुजयतीर्थ का (गिरि का) दर्शन करता है, श्री गिरनार पर्वत का स्पर्श करता - है और गजपद कुंड मे स्नान करता है उसे फिर से जन्म नहीं लेना पडता // 29 // मराठी:- श्री भागवतातसुखा असे सांगितले आहे की, जो मनुष्य श्री शत्रुजवतीर्थाचे दर्शन घेतो, श्री गिरनार पर्वताला स्पर्श करतो व गजपद कुंडात स्नान करतो त्याला पुन्हा जन्म घ्यावा लागत नाही.॥२९॥ English - Even it has been written in the holybook Bhagwat that, the man who visits the sacred pilgrim spot devoutly and one who bows down in veneration towards the mount of Girnar and the one who baths in the springs of Gajpadh will never have to attain a worldly birth ever again. अष्टषष्टिषु तीर्थेषु यात्रया यत् फलं भवेत् // श्रीशत्रुअयतीर्थेशवर्शनादपि तत्फलम् // 30 // अन्वयः- अष्टषष्टिषु तीर्थेषु यात्रया यत् फलं भवेत्। श्री शत्रुञ्जयतीर्थेशदर्शनादपि तत् फलं भवति॥३०॥ विवरणम्:- नागपुराणे उक्तं- अष्टषष्टिषु (68) तीर्थेषु यात्रया यात्रां कृत्वा यत् फलं भवेता तत् फलं श्रिया युक्तं शत्रुञ्जयतीर्थ . श्रीशत्रुअयतीर्थमा श्रीशत्रुजयतीर्थस्य ईश: श्रीशत्रुञ्जयतीर्थेशः। श्रीशत्रुजयतीर्थेशस्य दर्शनं श्रीशत्रुञ्जयतीर्थेशवर्शनं RATE P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #76
REE T स्तुलन शिविर का NAAMKAणाकारितम् : तस्मात् श्रीशत्रुज्जयतीर्थेशवर्शनात् एव (अपि, एवार्थ:) अक्षति॥३०॥ सरलार्थ:- अष्टषष्टिषु तीर्थेषु वात्रां कृत्वा यत्फलं लभ्यते। तत्फलं श्री शत्रुञ्जयतीर्थेशदर्शनात् एव लभ्यते // 30 // ગુજરાતી:- નાગપુરાણમાં કહ્યું છે કે, અડસઠ તીર્થોની યાત્રા કરવાથી જે ફળ પ્રાપ્ત થાય, તેટલું હળ માત્ર એક તીર્થાધિપતિ શ્રી શત્રુંજય તીર્થનાં દર્શન કરવાથી પ્રાપ્ત થાય છે. 30 हिन्दी:- श्री नागपुराण में कहा है कि, अडसठ तीर्थो की यात्रा करने से जो फल मिलता है उतनाही फल केवल तीर्थाधिपति श्रीशत्रुजयतीर्थ के दर्शन करने से मिलता है।॥३०॥ मराठी :- श्रीनागपुराणांत सांगितले आहे की,जे फळ अहसष्ट तीर्थांची यात्रा केल्याने मिळते तेच फळ एकमात्र श्री श@जयतीर्थाच्या दर्शनाने मिळते.॥३०॥ English :- It is even mentioned in the Nagpurran that the fruit that one attains from sixty eight pilgrimages, can be obtained through just one pilgrimage, to the mount of Satrunjay. तीर्थमालास्तवे-अतो धराधीश्वरा भारती भुवं तथाऽधिगम्योत्तममानुषं भव। युगादिदेवस्थ विशिष्टयात्रया विवेकिन्ना ग्राहमिदं फलं श्रियाः // 31 // अन्याय:- अत: हे धराधीश्वर | भारती भुवं तथा उत्तमं मानुषं भवं अधिगम्य विवेकिना युगादिदेवस्य विशिष्टयात्रया श्रिया: इदं फलं ग्राह्यम् // 31 // विवरणम्:- तीर्थमालास्तवेऽप्युक्तं अत: अस्मात्कारणात् धराया: पृथ्व्या: अधीश्वरः धराधीश्वरः तत्सम्बुद्धौ हे धराधीश्वराहे पृथ्वीपते। भारतस्येयं भारती, ता भारती भुवं तथा मनुष्यस्यायं मानुषः। मानुषश्चासौ भवश्व मानुषभवः। उत्तमश्चासौ मानुषभवश्च उत्तममानुषभवः, तं उत्तममानुषभवं मोक्षप्रापकं मनुष्यजन्म अधिगम्य प्राप्य विवेक: अस्यास्तीति विवेकी, तेन विवेकिनासारासारविचारवता पुरुषेण युगस्य आदिदेव: युगादिदेवः तस्य युगादिदेवस्य भगवत: आदिनाथस्य विशिष्टा चासौ यात्रा च विशिष्टयात्रा तया विशिष्टयात्रया श्रीशत्रुअययात्रया श्रिया: अधिगतलक्ष्म्या: इदं फलं ग्राह्य ग्रहीतव्यमा भगवतो विशिष्टयात्रां कृत्वा धनसाफल्यं कर्तव्यम् // 31 //

Page #77
श्रीमरुतुजारिविरचित श्रीनामाकराजाचरितमा वगानित सरलार्य:- तीर्थमालास्तवेऽप्युक्तं अत: हे पृथ्वीश्वर। भारतस्येमा पुण्यां भूमि उत्तम मानुषं जन्म च प्राप्य विवेकिना पुरुषण चुगादिदेवस्व विशिष्टयात्रया श्रीशत्रुअववात्रया श्रिवाः फलं वामम् // 31 // છે ગજરાતી:-“તીર્થમાલાસ્તવમાં પણ છે છે માટે, પતિના આ ભારતભૂમિ તેમજ ઉત્તમ મનુષ્યજન્મ પામીને, ગાદિદેવકી આદિનાથની વિશિષ્ટ પ્રકારની યાત્રા કરીને વિવેકી અનુબોએ પોતાને પ્રાપ્ત થયેલી લક્ષ્મીનું દળ ગ્રહણ કરવું. 31 हिन्दी :- तीर्थमालास्तव में भी यही कहा गया है, इसलिये हे राजन्। भारतभूमि में उत्तम मनुष्यजन्म पाकर युगादिदेव श्री आदिनाथ की विशिष्ट प्रकार से यात्रा कर के विवेकी मनुष्यों को अपनी लक्ष्मी का फल प्राप्त करना चाहिय।।३१॥ ET मराठी:- 'तीर्थमालास्तव' वात लिहिले आहे म्हणून, हे राजन / मा भारतभूमीत उत्तम मनुष्य जन्म मिळवन युगादिदेव श्री आदिनाथप्रभंची विशिष्ट प्रकारची यात्रा करन विवेकसंपन्न मनुष्याने स्वत:ला प्रास झालेल्या लक्ष्मीचें फळ प्राप्त करून प्यावे.॥३१॥ glish :- There is even said in the sacred book, "Tirthmalastay. So as a man has attained the chef of all forms i.e. a human, so he should thank the good Lord Aadinath, by carrying out this particular and the most prominent pilgrimage in his name and discret men should come forward to use their wealth, which they have achieved, for such a religious purpose and thus procure the fruit out of it. एवं श्रुत्वानरेशोऽपि, तीर्थमाहात्म्यमद्भुतम् / / विसज्य श्रेष्ठिनं यात्रा-निमित्तं लग्रमग्रहीत् // 32 // अन्वयः- एवं अद्भुत तीर्थमाहात्म्यं श्रुत्वा नरेशः अपि बेठिन विसृज्य यात्रानिमित्तं लग्नम् अग्रहीत् // विवरणम:- एवम् इत्थम् अद्भुतमाश्चर्यकारक तीर्थस्य माहात्म्यं महिमानं तीर्थमाहात्म्यं श्रुत्वा आकर्ण्य नराणामीश: नरेश: नरेन्द्रः अपि श्रेष्ठिनं विसृज्य विमुच्य यात्राया: निमितं यात्राकृते ला शुभमुहूर्त अग्रहीत् अगृहात् // 32 // सरलार्य:- इत्यमाश्चर्यकारक शत्रुअवतीर्थमाहात्म्यं श्रुत्वा नृपः अपि श्रेठिनं विसृज्य यात्रा लामाहीत् / / 32 // 吸蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢 P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #78
. * श्रीरुतुङ्गशिविरचित श्रीनाभालराजारारितम् | ગુજરાતી :- આ પ્રમાણે શ્રી શત્રુંજય તીર્થનો અદ્ભુત પ્રભાવ સાંભળીને નાભાક રાજાઓ તે ધનાઢ્ય શેઠને વિદાય કરી, શ્રી શત્રુંજય તીર્થની યાત્રાને માટે ઉત્તમ મુહૂર્ત એવડાવ્યું. 32 हिन्दी :- इस प्रकार श्रीशत्रुजयतीर्थ का माहात्म्य सुनकर नामाक राजा ने उस धनाढ्य शेठ को विदा किया और अपनी श्रीशत्रुजयतीर्थ की यात्रा के प्रयाण के लिये उत्तम मुहुर्त निकलवाया॥३२॥ मराठी:- याप्रमाणे श्रीशत्रंजवतीर्थाचे अदभुत माहात्म्य ऐकून नाभाक राजाने त्या धनाढ्य शेठची रवानगी केली, आणि स्वतः श्री शत्रुजव तीर्थाच्या यात्रेसाठी उत्तम मुहूर्त पाहण्यास सांगितले.॥३२॥ English :- Thus when King Nabhak heard the magnanimity of the mount of Satrunjay, he was overcome with feelings of excitement. He then bid farewell to Dhanadhya and proceeded to find out the most auspicious time (mahurat) for the departure, to experience this peculiar speciality of the pilgrimage mountain of Shatrunjay. wholeheartedly. लग्नक्षणे व्यतिक्रान्ते, ब्राह्मबारव्यथाथाशास। - पश्चात्तापं दधद् भूपो, द्वितीयं लग्रामग्रहीत् // 33 // अन्यय:- ब्रह्मबारव्यथावशात् लग्ग्रक्षणे व्यतिक्रान्ते पश्चात्तापं धत् भूप: मितीयं लग्नम् अग्रहीत् // 33 // विवरणम्:- ब्रह्मण: वारं ब्रह्मवारं मस्तकम् / ब्रह्मबारे मस्तके व्यथा ब्रह्मबारख्यथा। ब्रह्मबारख्यथाया: यशात ब्रम्हवारख्यथावशात् शिरोवेदनावशात् लग्रस्य शुभमुहूर्तस्य क्षण: समय: लग्रक्षण: तस्मिन् लग्रक्षणे शुभमुहूर्तसमये व्यतिक्रान्ते निर्गते पश्चात्तापं अनुतापं दधत् वधान: भुवम् पातीति भूप: नृपः, द्वितीयंलग्रं शुभमुहूर्त अग्रहीत् अगृहाता यदा यात्रानिर्गमस्य लग्रवेला समायाता तदा नृप; शिरोवेदनया व्याकुल: सआतः। तेन स नियतसमये यात्रायै निर्गन्तुमक्षामो बभूव / अत:पश्चात्तापाकुल: स: द्वितीयं लग्रमग्रहीत, इत्यर्थः॥३२॥ numaanpwe.mahityaNaulodinoidsradhalassskaisekarne

Page #79
श्रीमेरुतुजसूरिविरछित श्रीनामाकराजाचरितम् सरलार्थ:- यदा लक्षणः समादात: तदा नपः शिरोवेदनाविह्वलः आसीत्। तेन स यात्रा निर्गन्तुं नाशक्नोत्। तेन लाक्षण: व्यतिक्रान्तः। अत: पश्चात्तापाकुल: नृपः द्वितीयं लममवाहीत् / / 32 // ગુજરાતી:- પણ જ્યારે મુહૂર્તનો દિવસ આવ્યો ત્યારે કર્મયોગે મસ્તકમાં બ્રહ્મવારને વિષે અસહ્ય પીડા થવાથી તેનાથી જઈ શકાયું નહીં, તેથી પશ્ચાત્તાપ કરતા સાથે રાજાએ જ્યોતિષી પાસે બીજું મુહૂર્ત કઢાવ્યું.n૩૨ हिन्दी :- लेकिन जब मुहूर्त का दिन आया तब मस्तक में असह्य पीडा होने के कारण वह जा नहीं सका तब पश्चात्ताप करते हुऐ उसने ज्योतिषीओं द्वारा दूसरा मुहूर्त निकलवाया||३२|| मराठी :- पण मुहूर्ताच्या दिवशी त्यांच्या डोक्यात असह्य वेदना होत असल्याने त्यांचे जाणे झाले नाही. त्यामुळे पश्चाताप करीत असतांना त्याने ज्योतिष्यांना दुसरे मुहर्त पाहण्यास सांगितले.॥३२॥ English :- But when the day for departure dawned, he suddenly had a severe migrane which made him to postpone his pilgrimage. Thus carressing his feelings of repentance, he went to an astrologer, to find out the next most auspicious time (mahurat) for his pilrimage to Satrunjay. आकस्मिकसमुभूत- ज्येष्ठ पुत्रव्यथावशात् / . तस्मिन्नपि गते लग्ने, तृतीयं लग्रमाददे॥३४॥ अन्वयः- तस्मिन्नपि लग्ने आकस्मिकसमुद्भूतज्येष्ठ पुत्रव्यथावशात् गते सति तृतीयं लामादये // 34 // विवरणमः- तस्मिन् बितीये लग्ने लक्षणे अपि अकस्मात् समुदभूता समुत्पन्ना आकस्मिकसमुभूता ज्येष्ठ श्वासौ पुत्रश्च ज्येष्ठपुत्रः। ज्येष्ठपुत्रस्य व्यथा ज्येष्ठ पुत्रव्यथा। आकस्मिकसमुर्भूता चासौ ज्येष्ठपुत्रव्यथा चाकस्मिक समुदभूतज्येष्ठ पुत्रव्यथा। तस्याः वशात् गते अतिक्रान्ते सति नृपः तृतीयं लग्नं आदवे आत्तवान्।। यवा बितीयलक्षण: समायात: सवा अकस्मात् एव नृपस्य ज्येष्ठपुत्र: व्यथापीडितोऽभवत् तेन तदापि नृपः निर्गन्तुं नाशक्नोत् अत: स: लगक्षणोऽपि व्यतिक्रान्तः। तस्मात् सः तृतीयम् लग्रमगृह्वात् // 34 // : . KALAHEER [35 AREER P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #80
मलाएर श्रीमतसपिविजित राजाचारिता માં 5 सरलार्य:- बदा द्वितीयः साक्षणः समावात: तदा तृपस्य ज्येष्ठपुत्रः अकस्मात् ममुत्पत्रव्यथाकुल: समजावता तेन स लक्षणः अपि ___व्यतिक्रान्तः। अतः सः तृतीवं लग गृहीतवान / / 34|| ગુજરાતી:- તે બીઝ વખતે જેવડાવેલા જીતનો દિવસ આવતાં તેના મોટા પુત્રને અકસ્માત વ્યથા ઉત્પન્ન થવાથી તે બીજું મુહૂર્ત પણ ગયું. તારે રાજએ જ્યોતિષીઓ પાસે ત્રીજું મુહૂર્ત કઢાવ્યું.૩૪. हिन्दी :- जब दूसरी बार मुहुर्त का दिन आया तब उसके बडे पुत्र को यकायक व्यथा उत्पन्न होने से वह मुहर्त भी निकल गया तब राजाने ज्योतिषीओं से तीसरा मुहूर्त निकलवाया॥३४॥ मराठी :- दुसऱ्या मुहूर्ताच्या दिवशी आपल्या मोठया पुत्राला एकाएकी आजार उत्पन्न झाल्याने तो दुसरा मुहूर्त सुद्धा नियून गेला. मग राजाने ज्योतिष्यांना तिसरा मुहूर्त पाहण्यास सांगितले.॥३४॥ English :- But when that day dawned, the King's eldest son, had a sudden anguish and throe within himself which compelled the King to postpone his pilgrimage again. He thus called for the third time, the auspicious time (mahurat) for his departure. पट्टदेवीमहाकष्टाज्मातस्तस्याप्यतिक्रमः। स्वचक्रशङ्कया लग्नमत्यगात् तुर्यमप्यथ॥३५॥ अन्वय:- पट्टदेवीमहाकष्टात् तस्य अपि अतिक्रमः जातः। अथ स्वचक्रशङ्कया तुर्य लममपि अत्यगात् // 35 // विवरणमः- यवा तृतीयःलग्रक्षण: समायातः तदापढेऽभिषिक्ता देवीपट्टदेवीपट्टराशा पट्टदेव्याः महतच तत्कष्टश्चमहाकष्टं महाव्याधिः, तस्मात् पट्टदेवीमहाकदात् पट्टरायाः महाव्यातस्य तृतीयलग्रक्षणस्यापि अतिक्रमः सजातः। राजा यात्रार्थ गन्तं नाशक्नोत् / अतः नृपःचतुर्यलयमावदात्।यवाच चतुर्थलग्रक्षण: समागतः तवा स्वस्य चक्रे देशे सैन्यादिविप्लवशङ्का समजायत / तया शड्या स: गन्तुं न प्रामवता तेन तुर्यमपि चतुर्थमपि लाग्नं अत्यगात् अत्यक्रामत् // 35 // सरलार्थ:- तृतीचे लक्षणे समावाते पट्टदेव्या: महाकटं जातम् / अत: तस्याप्यतिक्रमः अभूता चतुर्ये लाक्षणे स्वदेशे सैन्यादिविप्लवशवा प्रादुर्भूता। तेन मलामपि अतिकान्तम् / राजा वात्रार्य गन्तुं नाऽशक्नोत् // 35 // *** * ** * *

Page #81
श्रीमरुतुङ्गस्टिविरजित श्रीनामाकशजायरितम् REET ગુજરાતી:- ત્રીજી વખત જોવડાવેલા મુહૂર્તનો દિવસ આવતાં પોતાની પટરાણીને અકસ્માત મહાવ્યાધિ ઉત્પન્ન થવાથી તે દિવસે પણ રાજા નીકળી શક્યો નહીં. ત્યારે ફરીથી ચોથી વખત નાભાક રાજાએ મુહૂર્ત જેવડાવ્યું પણ તે મુહૂર્ત આવતાં પોતાના સૈન્યમાં તથા દેશમાં બળવો જાગવાની શંકાથી તે વખતે પણ રાજા શ્રી શત્રુંજય તીર્થની યાત્રા કરવા માટે નીકળી શક્યો નહીં, અને ચોથું મુહૂર્ત પણ વ્યતીત થઈ ગયું..૩૫માં हिन्दी :- जब तीसरी बार मुहूर्त का दिन आया तब पट्टराणी को यकायक दर्द उठने से उस दिन भी राजा निकल न सका। चौथी बार अपने सैन्य में और देश में बगावत की स्थिति उत्पन्न होने की आशंका से वह यात्रा के लिये न निकल सका, और चौथा मुहूर्त भी निकल गया||३५|| मराठी :- तिसऱ्या वेळी मुहर्ताच्या दिवशी पट्टराणीला एकाएकी आजार झाल्याने तो निए शकला नाही, तर चौथ्या मुहूर्ताच्या दिवशी सैन्यात व देशात द्रोह होण्याची स्थिती निर्माण झाल्याने तो जाऊ शकला नाही, चौथा मुहूर्त सुदा निघून गेला.॥३५॥ English :- But unfortunately when that day arose, his chief queen fell great sick, he thus had to call for the fourth auspicious time (mahurat). But when the fourth auspicious time grew light (dawned) ge yet the fear (doubt) about there arose a sudden aggression between the army and the state, which again made King Nabhak to postpone his voyage for the fouth time. अहो! पापीममात्मेति, निन्दन् स्यं पाञ्चार्म नृपः / / मुहूर्तमाददे तच्च परचक्रभयाद् गतम् // 36 // अन्वयः- अहो। मम आत्मा पापी इति स्वं निन्दन् नृपः पञ्चमं मुहूतं आवदे। तत् च परचक्रभयात् गतम् // 36 // विवरणम:- यदाच शत्रुअययात्रार्थ निश्चिता: चत्वारोऽपि लगक्षणा: व्यर्थतया अतिक्रान्ता: तवा अहो। मम आत्मा पापी वर्तते येन यात्रायां विघ्नाः आयान्ति इति स्वं आत्मानं निन्दन नृपः पश्चम मुहूर्तमाद। अग्राहा परं तदपि परचक्रभयात् परेषां नृपाणां सैन्याक्रमणभयात् गतं अतिक्रान्तम् // 36 // P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #82
**भीमेलतुङ्गस्त्रिविरचित शीनामाकराजारारितम् - सरलार्थ:- चतुषु अपि लक्षणेषु व्यर्थतथाऽतिक्रान्तेषु अहो। ममात्मा पापी वर्तते इति स्वमनिन्दन लप: पश्चमम् लग्रमाददाता परम् तदपि परचक्रभवात् व्यपगतम् // 36 // ગુજરાતી:- આ પ્રમાણે શ્રી શત્રુંજય તીર્થની યાત્રા નિમિત્તે એવડાવેલા ચારે મુહૂતનિષ્કળ જવાથી ‘બરે મારો આત્મા મહાપાપી છે કે જેથી પવિત્ર તીર્થ શ્રીશત્રુંજયની યાત્રા કરવા જતાં આવી રીતે વિપ્નો આવ્યા જ કરે છે એ પ્રમાણે પોતાના આત્માની નિંદા કરતા રાજાએ પાંચમું મુહૂર્ત કઢાવ્યું, પણ કર્મસંયોગે તેથુહૂર્ત પણ પોતાના દેશ ઉપર બીજું રાજાઓના સનો વાડી આવવાના ભયથી વીતી ગયું..૩૬ स हिन्दी : इस प्रकार श्रीशत्रुजयतीर्थ की यात्रा के चारो ही मुहूर्त निष्फल हो जाने से, "अरे हाय। मेरा आत्मा महापापी है, जिससे मुझे श्रीशत्रुजयतीर्थ की यात्रा करने के लिये जाते हुए ऐसे विघ्न आते रहते हैं। इस प्रकार अपने आप को कोसते हा राजाने पांचवा मुहूर्त निकलवाया लेकिन कर्मसंयोग से बह मुहूर्त भी अपने देश पर दूसरे राजाओं के आक्रमण के भय से चला गया||३६॥ मराठी:- हाप्रमाणे शत्रुजवयात्रेचे चार ही मुहर्त वाया गेल्याने, "अरे अरे / मी किती महापापी आहे। की, शर्बुजव वात्रेच्या प्रत्येक वेळी अशी विघ्ने येतात. अशी स्वत:च्या आत्म्याची निंदा करीत त्याने ज्योतिषांना पांचवे मुहूर्त पाहण्याचे सांगितले परंतु कर्मयोगाने त्या दिवशी सुदा परराष्ट्रांच्या आक्रमणाचे भय निर्माण झाले आणि तो मुहर्त सुखा निघून गेला."॥३६॥ English - Thus the King had to postpone his pilgrimage four times due to untoward circumstances. This made the king to carress his feelings of remorse as he began to brood about the matter and began calling himself a grave sinner, for having germinated clogs and obstacles, due to his past actions. He thus called for a fifth auspicious time (mahurat) But when that day dawned there arose a possibility of the neighbouring king's attack. And due to this threat, he had to again postpone his pilgrimage. 內帳輸艦噸艦臟腑帳 帳]帷帳帳帳輸艦繼嘛嘛 Ra ishleseATENT

Page #83
ER LICISM श्रीमरुतुजसूरिविरचित भीनामाकराजाचरितम् | एवं भूपो व्यतिक्रान्ते, यात्राथा लाप्रपश्चाका हेतुमास्थ कथं ज्ञास्था-मीति चिन्तातुरोऽभवत् // 37 // अन्यथ:- , एवं यात्राथा: लग्नपञ्चके व्यतिक्रान्ते सति भूप: अहं अस्थ हेतुं कथं शास्थामि? इति चिन्तातुरः अभवत् // 37 // विवरण:- एवं इत्थं यात्राया: लग्रानां मुहूर्तानां पञ्चकं लग्नपथकं मुहूर्तपञ्चकं तस्मिन् लपधके मुहूर्तपधके व्यर्थतया व्यतिक्रान्ते व्यपगते सति भुवम् पातीति भूप: नृपः अहं अस्थ हेतुं कारणं कथं सास्यामि इति चिन्तथा आतुर व्याकुल: चिन्तातुरः चिन्ताकुल: समजायत - अभवत् // 37 // सरलार्थ:- यदा यात्रावा: कृते निष्कासितं लमपञ्चकं व्यर्थतवा व्यपगतं तदा नृपः अस्व कारणं कथं झास्वामिर इति चिन्तातुरः अभवत् / / 37|| ગુજરાતી:- આ પ્રથાણે શ્રી સંજય તીર્થની યાત્રા કરવા માટે જ્યોતિષીઓ પાસે કાવેલા પાંચે યુત વ્યતીત થવાથી ‘આવી રી વિદનો આવવાનું કારણ હું કેવી રીતે જાણીશ?' એ પ્રમાણે રાજ ચિંતાતુર થયો..૩૭ न्दी :- इस प्रकार श्री शत्रुजय तीर्थ की यात्रा के लिये ज्योतिषियों के द्वारा निकाले गये पांचोही मुहूर्त बीत जाने से "इसप्रकार विघ्न। आने का कारण भला मैं कैसे जान पाऊंगा?" इस विचार से वह चिंतातुर हो गया।३७।। मराठी:- याप्रमाणे श्री शत्रुजवतीर्थ यात्रेचे ज्योतिषांकहन काढलेले पाचही मुहूर्त नियून गेल्याने तो राजा, "वाप्रमाणे विघ्न येण्याचे कारण मला कसे समजेल?" अशा विचाराने चिंतातुर झाला.।।३७|| English :- Thus when all the five ocassions flew past, he began lamenting about it and wandered as to how, would he be able to know the reason of hinderences. The king became worried. 贝蒙灣臺臺慶臺灣畫畫畫漆畫畫臺灣賽賽 P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #84
मेरुतमसूरिविरचित श्रीनामाकराजायरितम् / | .. तावतोधानमायाताः, श्रीयुगन्धरसूरयः॥ इति विज्ञापयामासा, भूपालं वनपालक: // 38 // अन्वयः- तावता श्री युगन्धरसूरयः उद्यानं आयाता: इति वनपालक: भूपाल विज्ञपयामास // 38 // विवरणम:- तावता कालेन श्रिया युक्ताः युगन्धरसूरयः श्रीयुगन्धरसूरयः उद्यानं उपवनं आयाता: आगच्छन् इति धनस्य पालक: वनपालक: उद्यानपालक: भुवं पृथ्वी पालयतीति भूपाल:, तं भूपालं महीपालं विशपयामास व्यशापयत न्यवेदयता सरलार्थ:- नृपः-यावत् एवं विचिन्तयति तावत् श्री वुगन्धरसूरवः ज्यानम् आगताः इति उयानपालक: नृपतिं व्यज्ञापयत् / / 38 // ગુજરાતી :- એમ વિચાર કરે છે, તેટલામાં નાપાલકે આવી રાજાને વધામણી આપી કે ઉદ્યાનમાં શ્રીયુગધરસૂરિ સમવસર્યા છે. हिन्दी:- इसप्रकार राजा विचार करता है, तब वनरक्षकने आकर बधाई दी, "हे महाराजा आज उद्यान में श्री युगन्धरसूरि महाराज पधारे है।"॥३८॥ .. मराठी:- याप्रमाणे विचार करीत असता राजाला वनरक्षकाने येऊन निरोप दिला की, "महाराज / आज बागेत श्री दुगन्धरसरि महाराज आले आहेत." English:- One day, when the king was in a painsive mood, the forester arrived there and greeting the king told the king that a priest named Yugandher Surl has arrived in the garden. ततोगतो वनं राजा, चतुर्माननिधीन् गुरून् . ज्ञात्वा नत्वाऽन्तरायाणां हेतून् पप्रच्छ भक्तिभाक्॥३९॥ अन्वयः- तत: भक्तिभाव राजा वनं गतः। गुरून् चतुर्ज्ञाननिधीन ज्ञात्वा नत्वा अन्तरायाणाम् हेतून् पप्रच्छ॥३९॥ . विवरणम्:- तत: उद्यानपालकवचनश्रवणात अनन्तरं भक्तिं भजतीति भक्तिभाक् अक्त्युल्लसितमानस: राजा परिवारेण सह वनं गत: अगच्छत् / गुरून् चत्वारि (मतिश्रुतावधिमन:पर्यवरूपाणि) च तानि ज्ञानानि च चतुर्ज्ञानानि चतुर्तानानां निधयः तान् चतुर्ज्ञाननिधीन ज्ञात्वा (गुरवः चतुर्ज्ञानधारिण: सन्ति इति शात्या) नत्वा थन्यित्वा अन्तरायाणाम् विघ्नानां हेतून कारणानि पप्रच्छ अप्राक्षीत्। ग्णानि पानपीन लात्वा (गुरवः चतुलावधिमनःपर्यवरूपाणि) चाकन्यल्लसितमानसः

Page #85
T HE भीमरुतुजरिविरचित कोकराजाकरितम् E EEE सरलार्थ:- ततः भक्तिभाक् नृपः परिवारेण सह वनं गतः। गुरून चतुर्ज्ञाननिपीन ज्ञात्वा तान् वन्दित्वा अन्तरायाणां हेतून पप्रच्छा ગજરાતી:-તાર બાદ રાજા પોતાના કુટુંબ પરિવાર સહિત અનંત ભકિતવડે ઉલ્લાસિત ચિત્તવાન થઈ ઉધાનમાં ગયો, ત્યાં જઈ ગુરમહારાજને વિધિપૂર્વક વંદન કરી તેમને ચાર શાનના નિધિ જાણી પોતાના અંતરાયનું કારણ પૂછ.૩૯ हिन्दी :- उसके बाद राजा अपने परिवारसहित अत्यंत भक्ति से हर्षित होकर उधानमें गया, वहाँ गुरुमहाराज को प्रणाम कर के उनको चारों ज्ञान के निधि जानकर, अपने अन्तरायों का कारण पूछा.॥३९॥ T मराठी:- मंतर तो राजा आपल्या कुटुंबासह अत्यंत भवतीने उल्लसित होऊन बागेत गेला, आणि चारही ज्ञानाचे निपि असे गुरुमहाराजांना नमस्कार करून आपल्या विप्नांचे कारण विचारले.॥३९|| English - Then the king along with his family went to meet the honourable ascetic, with feelings of veneration and bliss. Having paid obiesance to the ascetic and acknowledging the ascetic's four treasures of knowledge, asked him about the reason for all these interuptions. Note : 1) Matigyan - Knowledge received through the five senses and the mind. 2) Shrutgyan - Knowledge received by the sense of sight and hearing. 3) Avdhigyan - Knowledge received without the use of the five senses. 4) ManParyavGyan - The ability to read the mind of any living being. गुरवो मनसा सीमन्धरस्वामिजिनं ततः॥ नत्वाऽप्राक्षुरथ स्वाम्यप्यूचे तन्मनसाऽखिलम्॥४०॥ सत: गुरवः मनसा सीमन्धरस्वामिजिनं नत्या अप्राक्षुः। अथ स्वामी अपि तद् अखिल मनसा ऊचे॥४०॥ रणयः ततः तदनन्तरं गुरवः श्रीयुगन्धरसूरयः मनसावा सीमन्धरस्वामी एव जिन: सीमन्धरस्वामिजिनः,तं सीमन्धरस्वामिजिनं नत्या वन्दित्वा अप्राक्षुः अपृच्छन्। अथ अनन्तं स्वामी सीमन्धरजिनेश्वरः अपि तद् अखिल सर्व मनसा एव ऊचे अवोचत् // 40 // P.P. Ac Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #86
% 3E M निरुतुजविरणित भीमराणाकरिता REEEEE DROD सरलार्थ:- तदनन्तरं गुरवः श्रीयुगन्धरसूरयः मनसा सीमन्परजिनं नत्वा अपृच्छन्। अनन्तरं स्वामी सीमन्परजिनः अपि तत्सर्व मनसा अवोचत् / / 4 / / ગજરાતી:- ત્યાર પછી ગરમહારાજે મન વડે ત્રીસીમંધર જિનેન્દ્રને નમીને પૂછયું, ત્યારે શ્રીશીખંથવસ્થાથી આનાથી જ સર્વ वृत्तान्त sg. // 40 // हिन्दी :- उसके बाद गुरुमहाराज ने मन से श्रीसीमन्धरजिनेन्द्र को प्रणाम कर के पूछा तब उन्होने मनसे ही सब वृत्तान्त.का निवेदन किया // 40 // T मराठी:- नंतर गुरुमहाराजांनी मनातच श्री सिमन्धरजिनेन्द्रामा नमस्कार कसम (ते) विचारले, तेव्हा त्यांनी) मनानेच सगळा वृत्तान्त निवेदन केला.||४०।। English :- At this the Ascetic bowed down to Lord Simandhar Jinendra intellectually and asked the Lord about King Nabhak's grievances. The ascetic too received the answer Intellectually. मन:पर्यायतो ज्ञानात् श्रीयुगन्धरसूरयः / सम्यग विज्ञाय वृत्तान्तं तं जगुर्भूपतिं प्रति // 49 // अन्धय:- श्रीयुगन्धरसूरय: मनपर्यायत: ज्ञानात् तं वृत्तान्त सम्यक् विशाय भूपतिं प्रति जगुः // 41 // विवरणम:- श्रीयुगन्धरसूरय: मन:पर्यायात सानात् तं वृत्तान्तं सम्यक् सुष्टुतया विशाय विवित्या भुवः पतिः भूपतिः तं भूपति नृपं प्रति जगुःजगदुः॥४॥ सरलार्थ:- श्रीयुगन्धरसूरिभि: मन:पर्यायज्ञानेन स: अखिल: वृत्तान्त: सम्यक्तया विज्ञात:। भूपतयेच कथितः॥४१॥ ગુજરાતી:- શ્રી યુગધરાચાર્યે મન:પર્યવશાનથી સર્વવૃતાન સખક પ્રકારે જાણીને રાજાને જણાવ્યું કેu૪૧ हिन्दी :- तब श्री युगन्धराचार्य महाराजने “मन:पर्यवज्ञान" से सब वृत्तान्त जानकर राजा को बताया,॥४१॥ मराठी:- तेव्हा श्री दुगन्धराचार्य मुनीने "अंतर्ज्ञानाने"सगळा वृत्तान्तं सम्यक् रीत्या जाणून राजाला सांगितले,॥४१॥

Page #87
श्रीमरुतुजरिविरचित शीनामाकराजारारितम् | English:- Then Shri Yugandharacharya narrated the whole event, when he received the narration through his Man Paryav Gyan. Note - Man Paryav Gyan is one of the four gyans, in which one attains the ability to read the mind of any livingbeing. राजन। सुखेषु दुःखेषु, मुख्यं कर्मैव कारणम् / . तच्चार्जितमं त्वया पूर्व यथा मूलात् तथा शृणु // 42 // अन्वय:- हेराणन्। सुखेषु युःखेषु कर्म एव मुख्य कारणमस्ति तत् च त्वया पूर्व यथा अर्जितं तथा भूलात् शृणु // 42 // विवरणम:-राजन। सुखेषुःखेषु च कर्म एव मुख्यं प्रधानं कारणं अस्तिा कर्मानुसारेण एव नरः सुखानिपुःखानि या लभतो .... nai . सच्च सुखदु:खानुवन्धि कर्म त्वया पूर्व पूर्वभवे यथा येन प्रकारेण अर्जितं तथा मूलात् मूलमारभ्य शृणु आकर्णय // 42 // सरलार्थ:- हे.राजन। सुखेषु दुःखेषु च कर्म एव मुख्य कारणं भवति। तत्त्ववा पूर्वभवे यथा उपार्जितं तथा मूलादारभ्य आदितः शृणु।.. ગુજરાતી:- હે રાજન!સુખ અને દુઃખ એ બન્ને પ્રસંગોમાં દરેક પ્રાણી માટે મુખ્ય કારણ કર્મ જ છે, અને તે પૂર્વ ભવમાં જેર્મ કર્યા તે અથથી ઇતિપર્યત સાંભળ.u૪રા . हिन्दी... "हे राजन्। सुख और दुःख दोनों प्रसंगो के मुख्य कारण हर एक प्राणीओं ने किये हुऐ कर्म ही है और तूने पूर्वजन्म में जो, कर्म उपार्जित किये हैं उसका विवरण शुरु से अन्त तक ध्यान से सुना॥४२॥". मराठी:- "हे राजा। सुख आणि दुःख दोन्ही प्रसंगाचे मुख्य कारण म्हणजे प्रत्येक प्राण्याने केलेले कर्म हेच आहे. आता पूर्वजन्मीत जे 'कर्म उपार्जन केले आहे. त्याचा अहवाल सुरुवातीपासून शेवटपर्वत सविस्तर माझ्याकहन ऐक."||४|| English - The ascetic says that the main root couse of us being remorseful or gay is because of our past meritable or demeritable deeds we have committed. He then asks the king to give a ear to the minute description on what he has aquired from his past deeds. MEREST P.P.AC.GunratnasuriM.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #88
RE Cीमलतुङ्ग मशिकिरवित Sharmलालकित एकोनविंशत्यम्भोधि.कोटाकोटिप्रमाणतः / कालात् परमतीतायां, चतु:संयुतविंशतौ॥४॥ .. जम्बद्धीपस्य भरते.सम्प्रतिस्वामिवारके। उपाम्भोधि तामलिप्ती नगर्या भातरावुभौ // 44 // समुद्रसिंही ज्येष्ठस्तु, निर्मल: पुण्यवानृजः विपर्यस्त: कनिष्ठश्च, बदरीकण्टकाविव ॥४५॥(त्रिभिः कूलकम।) (लोक४३) एकोनविंशत्यम्भोधि - कोटाकोटिप्रमाणत: कालात् परं अतीतायां चतुःसंयुत्तविंशती. (श्लोक-१७) जम्बूद्वीपस्य भरते सम्प्रतिस्वामिवारके उपाम्भोषितामलिसीनगो उभौ भातरी.. (श्लोक-१५) समुद्र - सिंही अभूतां / किन्तु ज्येष्ठः निर्मल: पुण्यवान् ऋणुः अभूत। कनिष्ठ:च विपरीत: अभवत् / एवं तौबदरीकण्टकाविव आस्ताम् // 15 // रनमः (श्लोक-४३) एकोनविंशति * अम्भोधि-सागरकोटाकोटि:प्रमाणं यस्य सः एकोनविंशत्यम्भोधिकोटाकोटिप्रमाण: तस्मात् एकोनविंशत्यम्भोधि कोटाकोटिप्रमाणत: कालात् एकोनविंशतिकोटाकोटिसागरप्रमाणात कालात् परं (पूर्व) अतीतायां चतुर्भि: संयुता विंशति: चतु:संयुतविंशति: तस्यां चतुःसंयुतविंशतौ चतुर्विशतौ // 43 // . (लोक-४४) जम्बूद्वीपस्य भरते क्षेत्रे सम्प्रतिस्वामिन: वारके अम्भोधे: समुन्द्रस्य समीपे उपाम्भोधि समुद्रसमीपे तामलिसी नाम नगरी, तस्यां तामलिप्तीनगर्या उभौ बौ भ्रातरौ॥४॥ (श्लोक-१५) समुद्रश्च सिंहश्च समुद्रसिंहौ समुद्रसिंहनामानौ अभूतामा किन्तु तयोः ज्येष्ठ: समुद्रः निर्गत: मल: बस्मात् सःनिर्मल: निर्मलचरित: पुण्यमस्यास्तीति पुण्यवान, ऋणुः सरल:च आसीता कनिष्ठः सिंहच विपर्यस्त: दुराचारः, पापी, करहवय अभवता एवम् तो उभौ बर्या:कण्टको बदरीकण्टको इव आस्तामा यथा बर्याः कश्चित कण्टक: सरल: कश्चित् च वक्र: भवति। तथा ज्येष्ठ: समुद्रः सरलः, कनिष्ठ: सिंह: च वक्र: अभवत् // 45 //

Page #89
श्रीमेरुतुजशिविरचित श्रीनाभाकराजाचरितम् ગજરાતી:- ઓગણીસ કોડાકોડી સાગરોપમ કાળ પહેલા, અતીત ચોવીશીમાં, જમ્બુદ્વીપના ભરતક્ષેત્રમાં સંપ્રતિ સ્વામી નામના તીર્થકરના આરામાં, સમુદ્રતટ સમીપે, તામલિસી નગરીમાં, સમુદ્ર અને સિંહનામના બે ભાઇઓ રહેતા હતા. તેઓમાં ઓટો ભાઈ સમુદ્રનિર્મળ ચારિત્રવાળો પુછયવાન અને સરળ હદયી હતો, પણ નાનો ભાઈ દુષ્ટ આચરણવાળો મહાપાપી અને દૂર હૃદયી હતો. જેમ બોરડીના કાંટાઓ પૈકી કોઈવ અને કોઈ સીધો હોય તેમ. 43-44-45 श्री हिन्दी : उन्नीस कोटाकोटि सागरोपमकाल के पहले अतीत चौबीसी में जम्बूद्वीप के भरतक्षेत्र में, "सम्प्रति स्वामी" नाम के तीर्थंकर के समय में, समुद्रतट के नजदीक तामलिमी नाम की नगरी में समुद्र और सिंह नामक दो भाई रहते थे। जैसे एक ही बेरी के दो कांटो में से कोई सीधा तो कोई टेढा होता है ठीक वैसे ही, उनमें से बड़ा भाई समुद्र निर्मल चरित्रवाला, पुण्यवान् और सरल स्वभाव का था, लेकिन छोटा भाई 'सिंह' दुष्ट आचरणवाला, महापापी और क्रूर हृदयवाला था। मराठी:- एकोणीस कोटाकोटि सागरोपम काळापूर्वी व्यतीत झालेल्या चौवीसीमध्ये जम्बूद्वीपाच्या भरतक्षेत्रात 'सम्प्रति स्वामी' नावाच्या तीर्थकराच्या समकालीन समुद्रकिनान्याजवळ, तामलिप्ती नावाची नगरीमध्ये समुद्र आणि सिंह भावाचे दोन भाऊराहात होते. जसे बोराच्या झाडांचे दोन कांटे यामध्ये एक सरळ आणि दुसरा वाकहा, तसेच या दोघांमध्ये मोठा भाऊ 'समुद्र' निर्मळचरित्र असणारा, पुण्यशाली आणि सरळ स्वभावाचा होता, तर धाकटा भाऊ 'सिंह' वाईट आहरणाचा, महापापी आणि कर हृदयाचा होता. English :-LongLongagonineteen trillion sagaropam, (sea-measurement) (countless of years ago) during the reign of the previous twenty four Tirthankars in Jambudueep's Bharatschetra and during the period of Lord Samprati, on the banks of a river there was a city named Tanlipti that blossomed two brothers, the elder Samudra and the younger Sihe, who were like thorns of the same tree, one crooked and the other straight. Samudra was kind hearted and had a genuine conduct, while his younger brother Sihe, had a villainous heart going hand in hand with his character. P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #90
श्रीमेकतुशिविरथित श्रीनामाकराजारारितम् | भुर्व खनभ्यान्ताभ्यां स्व-गृहे स्थूणार्थमन्याया। चतुर्विशतिदीनार * सहसनिधिराप्यत॥४६॥ अन्वय:- अन्यदा स्वगृहे स्थणार्य भुवं खनभ्यां ताभ्यां चतुर्विशतिवीनारसहस्त्रनिधिः आप्थत // 46 // विवरणम:- अन्यवा एकस्मिन् दिवसे स्वस्य गृहं सवनं स्वगृह तस्मिन स्वगृहे स्वसवने स्थूणार्थ स्तम्भार्थ , भूमिं खनद्भ्यां ताभ्यां समुद्रसिंहाभ्यां चतुरधिका विंशतिः चतुर्विशति:वीनारसहस्राणि चतुर्विशतिदीनारसहसाणि। चतुर्विशतिदीनारसहसाणां निधिः निधानं इति चतुर्विशतिवीनारसहसनिधिः चतुर्विशतिसुवर्णमुद्रासहस्त्रानिधानं आप्यत प्राप्यत // 46 // सरलार्य:- एकस्मिन् दिने स्तम्भार्य स्वगृहे भूमि खनदया ताभ्यां समुद्रसिंहाभ्यां चतुर्विशतिसहमदीनाराणां निपिः प्राप्यत / / 4 / / ગજરાતી:- તે બન્નેએ એક દિવસ પોતાના ઘરની અંદર થાંભલો નાખવા માટે જમીન ખોદતાં ચોવીશ હજાર સોનામહોરથી लोनिवि (4)मने Uo . // 4 // हिन्दी :- उन दोनों को एक दिन घर के अंदर खंभा गाडने के लिये जमीन खोदते हुए, चौबीस हजार सोनामोहरों से भरा हुआ घडा प्राप्त हुआ // 46 // मराठी:- त्या दोघांना एकेदिवशी घरातं स्वांब (स्तंभ) उभा करण्यासाठी माती खणत असतांना चोवीस हजार सोनामहोरांनी भरलेला एक हंहा सापडला // 46 // English :- One day, they dug a hole in the ground, in order to install a beam. They were dazzled to find a big earthern pot, filled with twenty four thousand gold coins. देवद्रव्यमिदं नाग- गोष्ठिकेन निधीकृतम्।। इत्युक्तिगर्भ पत्रं च ज्येष्ठो दृष्ट्वैत्यभाषत // 47 // अन्वयः-नागगोष्ठिकेन इवं देवव्यं निधीकृतं अस्तिा इति उक्तिगर्भ पत्रं दृष्ट्वा ज्येष्ठः इति अभाषत // 47 // विवरणम्:- नागगोष्ठिकेन इवम् देवद्रव्यं न निधिः अनिधिः। अनिधिः निधिः कृतं निधीकृतं स्थापितं अस्तिा इति उक्ति: वचनं

Page #91
श्रीमरुतुजशिविरसित श्रीनामाकराजाचरितम् गर्भे यस्य तत् उक्तिगर्भ वचनयुतं पत्रं तेन निधिना साकं दृष्टा ज्येष्ठः समुद्रः इति वक्ष्यमाणरूपं वचनं अभाषत अवदत् // 47 // सरलार्थ:- नागगोष्ठिकेन इदं देवद्रव्यं निपीकृत्व - भूमौ स्थापितमस्ति। इति उक्तिगर्भ वचनयुतं पत्रं तेन निपिना साकं राष्ट्या ज्येष्ठः समुद्रः इति वक्ष्यमाणरूपं वचनमब्रवीत् / / 47|| ગુજરાતી:- તથા તેની સાથે એક પત્રનીકળ્યો. તેમા આ પ્રમાણે લખ્યું હતું કે- “આ ધન નાગ નામના કુટુંબ દેવદ્રવ્ય તરીકે દાદ છે.' એ પત્ર વાંચીને જેક જાતા સમુદ્ર પોતાનો અભિપ્રાય જાહેર કર્યો કે૪૭ના हिन्दी :- और उसके साथ एक खत निकला, उसमें ऐसा लिखा था कि, "यह खजाना नाग नाम के कुटुम्ब ने देवद्रव्य के रूप में गाता है।" इसप्रकार के पत्र को पढकर बडे भाई समुद्रने अपना अभिप्राय दिया कि,॥४७॥ मराठी:- आणि त्याच्यासोबत एक पत्र ही मिळाले. त्यामध्ये असे लिहिले होते की, हे 'देवद्रव्य आहे. नाग नावाच्या कुटुंब प्रमुखाने जमिनीत खजिन्याच्या रूपाने गाह्न ठेवले आहे. हे पत्र वाचून मोठा भाऊ समुद्र असे म्हणाला की,॥४७|| English - They also found a letter along with the pot which said that, the pot belonged to a certain family named Nag, who had buried the pot as a treasure and it was labelled as God's money (Devdraivya). At this the elder brother Samudra bought out his tenet (opinion). गत्वा शत्रुअये नाग-श्रेयसे दीयतेहावः / / श्रुत्वेति जायया नुन्न: कनीयानित्यवोचत // 48 // अन्वयः- शत्रुक्षयं गत्वा अव: नागश्रेयसे दीयते। इति श्रुत्वा जायया नुन्न: कनीयान् इति अवोचत् // 48 // विवरणम्:-शत्रुजये तीर्थे गत्वा अव: देवव्रव्यमनागस्य नागगोष्ठिकस्य श्रेय: नागश्रेयः तस्मै नागश्रेयसे नागकल्याणाय दीयते। इति एवं वचनं श्रुत्वा जायया भार्यया नुन्नःप्रेरित: कनीयान् भ्राता सिंह.इति वक्ष्यमाणम् अवोचत अब्रवीत् // 48 // NEERIT7] * P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #92
सीमितुङ्गसूरिविरचित श्रीनाशकशजायरितम् ] આ सरतार्थ:- इदं देवद्रव्यं शत्रुञ्जयतीर्थ गत्वा नागगोष्ठिकस्य श्रेयोऽर्थ दीयते। इत्येवं वचनं श्रुत्वा भाया प्रेरितः कनीयान भ्राता सिंहः इति अवदत् // 48 // ગુજરાતી:-શત્રુંજયમાં જઈને નાગરિકના પુણ્યને માટે આ નીકળેલ દેવદ્રવ્ય આપીએ'. એ પ્રમાણે મોટા ભાઇનું વચન સાંભળી પોતાની શીથી પ્રેરાયેલો નાનો ભાઈ સિંહ બોલ્યો કે, 48 हिन्दी :- "शत्रुजय जाकर नागगोष्ठिक के कल्याण के लिये यह निकला हुआ धन दे दें।" लेकिन बड़े भाई का यह वचन सुनते ही अपनी स्त्री के द्वारा उकसाया हुआ छोटा भाई सिंह जोश में आकर बोला.॥४८|| मराठी:- शगुंजवतीर्थात जाऊन नागगोष्ठिकाच्या कल्याणासाठी हे पन देऊन यावे. तोच मोठ्या भावांचे हे शब्द ऐकून आपल्या पत्नीच्या म्हणण्यांत आलेला लहान भाऊ सिंह आवेशाने म्हणाला,॥४८॥ English :- He said that, they should go to the mount Satrunjay and declare about the wealth, for the welfare of the Nag family. But his younger brother overcome with effervescence (zeal) and instigated by his wife, was not for his brothers opinion. कन्या वराह जाताऽसौ, परं नोवाहिता पुरा।। धनं विनाथ तत्प्राप्तौ, सोत्सवेन विवाहाते॥४९॥ अन्धयः- असौ कन्या वराहां जाता। परं पुरा धनं विना न उसाहिता अथ तत्प्राप्तौ सा उत्सवेन विवाहयते // 49 // विवरणम्:- असौ कन्या वरमर्हति इति वरार्हा उपवरा विवाहयोग्या जाता अभवत्। परम् पुरा धन विना धनाभावात् न उवाहितान परिणायिता। अथ इदानीं तस्य धनस्य प्राप्ति: लाभ: तत्प्राप्ति: तस्यां तत्प्रासौ धनलाभे सति सा उत्सवेन महोत्सव विवाह्यते परिणाय्यते // 49 // सरलार्थ:- सौ कन्या विवाहयोग्या घराहों वर्तते। पुरा धनाभावात् सा न उद्घाहिता। इदानी धनप्राप्तिः साता। अत: सा महोत्सवेन विवाहाते // 49 //

Page #93
FREE श्रीनेलतुझारिविरस्थित श्रीनामाकराजाचरितम् | ARREE विवाह्यते // 49 // ગુજરાતી:- આ કન્યા વરને યોગ્ય થઈ છે, પરંતુ અત્યાર સુધી ધન વિના તેનું લગ્ન કર્યું નથી, પણ હવે ધનની પ્રાપ્તિ થવાથી તેનો મહોત્સવપૂર્વક વિવાહ કરીએu૪૯યા हिन्दी :- "यह कन्या विवाह के योग्य हो गई है, लेकिन अभी तक उसकी शादी नहीं हो सकी। लेकिन अब धन प्राप्त हो जाने से बडी धूमधाम से उसकी शादी करें।"॥४९|| मराठी :- "ही कन्या लग्नाच्या योग्य झाली आहे तरी आजपर्यंत तिचे लग्न होऊ शकले नाही. पण आता अनायासे इतले धन मिळाल्याने आपण मोठ्या थाटाने तिचे लग्न करू.' English :- He said that the girl has come of age and has been riped to get married. So they should wed her off, with great pomp and style, with the new. found wealth. दध्यौ समुद्रः श्रुत्वेति, स्वभावाद् दुष्टधीरसौ। भार्यया प्रेरितो जातो, वात्येरितकृशानुवत् // 50 // अन्वयः- इति श्रुत्वा समुद्र: दध्यौ। असौ स्वभावात् एव दुष्टधी: अस्ति। भार्यया प्रेरित: वात्येरितकृशानुवत् जातः॥५०॥ विवरणम्:- इति एवम् सिंहवचनं श्रुत्वा समुद्रः दध्यौ चिन्तयामासा असौ सिंह: स्वभावात् एव जन्मन: प्रभृति एव दुष्टा धी: यस्य स:दष्टधी: दद्धिः अस्तिा भार्यया पत्न्या प्रेरित: नुन्न: वातानां समूह: वात्या। वात्यया प्रेरित: वात्याप्रेरितः। वात्याप्रेरितश्चासौ कृशानु: अनि:च वात्याप्रेरितकृशानु: वातसमूहेन प्रेरिताग्रिः इव जातः। यथा वात्याप्रेरित: अग्रिः वृद्धि गच्छति तथा भार्यया प्रेरितस्यास्य दुष्टबुद्धिः भृशमवर्धत // 50 // PP.AC.Gunratnasuri. M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #94
TETीमिस्तु टिशिरथित श्रीनापाकशजागरितम् ] - सरलार्थ:- इति सिंहवचनं श्रुत्वा समुद्रः दप्यो। असी स्वभावात् एव दुष्टः अस्ति। भावाः प्रेरणया च अयं वात्यया प्रेरितः कृशानुः (अग्निः) यथा वर्पते तथा अपिकदृष्टपी: जातः। इति // 50 // ગુજરાતી - આવું નાના ભાઇનું અયોગ્ય કથન સાંભળી સમુદ્ર વિચાર કર્યો કે “આ સ્વભાવથી જ દુ બુદ્ધિવાળો છે, અને હમણાં વળી સ્ત્રીની પ્રેરણાની જેમ પવનના સુસવાટથી અરિની વૃદ્ધિ થાય તેમ આની પણ દુષ્ટબુદ્ધિ અધિક વૃદ્ધિ પામી છે, ખરેખર દુનિયામાં સમીઓએ મહાન મહર્ષિઓને પણ પોતાના મનોહર તીવ્ર કટાક્ષ, બાણોથી પોતાને વશ કરી લીધા છે, તો પછી આના જેવો એક સામાન્ય મનુષ્ય તેની આગળ શું કરી શકે?" 50 हिन्दी :- छोटेभाई का ऐसा अयोग्य वचन सुनकर समुद्र सोचने लगा कि, “यह स्वभाव से ही दुष्ट बुद्भिवाला है, तदुपरांत उसकी स्त्री के, बहकाने से जैसे पवन के झोके से आग भडकती है वैसे उसकी दुर्बुद्धि बढ़ गई है (सचमुच दुनियामें स्त्रियो ने बडे बडे ऋषियों को भी अपने तीव्र कटाक्ष और वाग्बाणों से अपने बस में कर लिया है, तो फिर इस के जैसे मामुली इन्सान की क्या मजाल?)"॥५०॥ जी:- असे धाकटे भावाचे अयोग्य म्हणणे ऐकून समुद्र विचार करू लागला, “एक तर हा स्वभावानेच दुष्टबुद्धीचा असून त्यात भर टाकण्याकरिता त्याच्या पत्नीने त्याला प्रेरणा दिली ते तर असेच झाले जसे वाऱ्याच्या झुळकीने विस्तव अधिक पेटतो. (खरं आहे की जेव्हा स्त्रियांनी मोठ्या मोठ्या मुनींना सुदा आपल्या कटाक्षाने तसेंच वाग्बाणाने स्वत:च्या अधीन करून घेतले, तर या सामान्य माणसाची काय कथा?)||५०| English : Samudra was shooked to hear such words from his brother but he pacified himself saying that his brother had a vicious heart, from the very beginining and he had been instigated by his wife, just to blow a little more wind, to start a confagration. Even the great ascetic had to deposit their virginity, into the passionate eyes and the charm of a damsel, then where does an ordinary man, as his brother stand. RAREERRRR 50] MERA

Page #95
मलतुशारिविरचित मीनाकराजाचरितम् सुवंशजोऽप्यकृत्यानि कुरुते प्रेरित: स्त्रिया। स्नेहलं दधि मध्नाति पश्य मन्थानको न किम् // 51 // अन्वय:- स्त्रिया प्रेरित: सुवंशज: अपि अकृत्यानि कुरुते / पश्य स्त्रिया प्रेरित: सुवंशज: अपि मन्थानक: स्नेहलं दधिन मथ्नाति किम्?॥५१॥ विवरणम्:- स्त्रिया नार्या प्रेरित: नुन्न:शोभनश्चासौ वंशश्च सुवंशः। सुवंशे जायते इति सुवंशज: सुकुलजन्मा अपि कर्तुमयोग्यानि अकृत्यानि गाणि कार्याणि करोति पश्या स्त्रिया प्रेरित: शोभनश्चासौ वंश: वेणुःच सुवंश:। सुवंशात् जायतेऽसौ सुवंशज: सुवेणुजात: अपि मन्थानक: मन्थनदण्ड: स्नेहलं स्नेहयुक्तं दधिनमथ्नाति किम्? अर्थात् मथ्नात्येवा यथा सुवंशज: मन्थानक: स्नेहलं दधि मथ्नाति तथा स्त्रिया प्रेरित: सुवंशज: सुकुलज: अपि नरः अकृत्यानि कुरुते॥५४॥ IT सरलार्थ:- स्त्रिया प्रेरितः सुवंशजः सुकुलजः अपि नरः अकृत्यानि कुरुते। यथा सुवंशजः अपि सुवेणुजः मन्धनदण्डः स्नेहलं दथि मन्नाति // ગુજરાતી:- ઉચ્ચ કુળમાં જન્મ પામેલ પુરુષ પણ સ્ત્રી વડે ઘેરાયેલા નહીં આચરવા યોગ્ય અફસનું આચરણ કરે છે, કારણ કે સુવંશથી થયેલો - સારા વાંસથી બનેલો રવૈયો સી વડે ઘેરાયેલો હોવાથી સ્નેહવાળા ચિકાશદાર દહીંનું મંથન કરતો नधी? अर्थात छे.॥५१॥ * हिन्दी :- उच्चे कुल में जन्म पाया हुआ पुरुष भी स्त्री से प्रेरित होकर नहीं करने योग्य दुष्कृत्य का भी आचरण करता है। सुवंश में पैदा हुआ बांस से बना हुआ (रवैया) भी क्या स्त्री से प्रेरित होकर स्नेहयुक्त (चिकने) दही को मथता नहीं है? अर्थात अवश्य मथता है।।५१॥ मराठी:- उत्त्व कुळांमध्ये जन्माला आलेला मनुष्य सुबा स्त्रियांकडून प्रेरित होऊन न करण्यासारखे पुष्कळ से अकृत्य करतो. चांगल्या बांबुतून बनलेली रवि पण स्त्री ने प्रेरित होऊन स्नेहयुक्त (चिकट) दह्याचे मंधन करीत नाही काय? अर्थात अवश्य करते.॥५१॥ 73761 KARNA TANE P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #96
FREE मेहतुझारिधिखित श्रीनामाकराणायरितम् E RNET English:- Even a man from distinguished pedigree's, fall from their heights, when they lose their self-respect by indulging in improper and passionate deeds with wornen, just as a churning rod, that has been made out of the best of bamboo's, falls for the girl and churns the viscid curds into buttermilk. does'nt it? देवद्रव्योपयोगेन घोरां यास्यति दुर्गतिम्। ततो बन्धुरयं बन्धुरया बोध्यो गिरा मया // 52 // अन्वयः- अयं बन्धुः देवद्रव्योपयोगेन धोरां दुर्गतिं यास्यति। तत: मया अयं बन्धुरया गिरा बोध्यः // 52 // विवरणम्:- अयं मम बन्धुः भ्राता देवस्य द्रव्यं देवद्रव्यमा देवद्रव्यस्य उपयोग: देवद्रव्योपयोग: तेन देवद्रव्योपयोगेन घोरांभीषणां दृष्टागति: दुर्गति: तां दुर्गतिं यास्यति गमिष्यति। तत: तस्मात् कारणात् मया अयं बन्धुरया सुन्दरया कोमलया गिरा बोध्य: बोधनीयः॥५२॥ सरलार्थ:- अयं मम बन्धुः देवद्रव्यस्थ उपयोगेन घोरां दुर्गतिं गमिष्यति। तस्मात् मया अयं मधुरया वाण्या बोपनीयः / / 52|| ગુજરાતી :- આ મારો ભાઈ, સ્ત્રીના કથન મુજબ દેવદ્રવ્યનો ઉપયોગ કરશે, તો અત્યંત ભયંકર નરકાદિ દુર્ગતિમાં જશે, માટે આને મારે મૃદુ અને શ્રેષ્ઠ પાણીથી પ્રતિબોધિત કરવો જોઈએ. પરા र हिन्दी :- यह मेरा भाई, यदि स्त्री के कहे अनुसार इस देवद्रव्य का उपयोग करेगा तो अत्यंत भयंकर नरकादि दुर्गति में जायेगा, . इसलिये मुझे इसे मृदृ और श्रेष्ठ वाणी में समझाना चाहिये॥५२॥ मराठी :- हा माझा भाऊ जर स्त्रीच्या म्हणण्यानुसार देवद्रव्याचा उपयोग करील तर नक्कीच नरकादि दुर्गतिमध्ये जाईल, म्हणून मला त्याला मृद आणि श्रेष्ठ वाणीमध्ये बोध केला पाहिजे.॥५२|| English - So he decides that he should explain to his brother, (who is being impelled by his wife) in a tender and a soft tone about the perils of hell and its other agonies, if he utilizes Gods money for his personal desires.

Page #97
श्रीमेकतुजसूरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् / निश्चित्येत्यवदद् भ्रातः। पातकात् श्वभ्रपातुकात्। न किं बिभेषि यद्देवद्रव्यभोगमपीच्छसि // 53 // अन्वयः- इति निश्चित्य स: अवदत् - भ्रात:! त्वं श्वभ्रपातुकात् पातकात् न बिभेषि किम्। यद् देवद्रव्यभोगमपि इच्छसि // 53 // विवरणम्:- इति एवमुपर्युक्तं निश्चित्य स: समुद्रः अवदत् अवोचत् हे भ्रातः। त्वं श्वभ्रे नरके पातयतीति पातुकं, तस्मात् श्वभ्रपातुकात् नरकपातुकात् पातकात् पापात् न बिभेषि किम्? यद् त्वं देवद्रव्यस्य अपि भोगं इच्छसि अभिलषसि॥५३॥ सरलार्थ:- इति अनन्तरोक्तं निश्चित्य स समुद्रः अवदत् - हे भ्रात:! त्वं नरकपातनसमर्थात् पापात् न बिभेषि किम्? यद् देवद्रव्यस्यापि भोगम् कर्तुमिच्छसि / / 5 / / ગુજરાતી :- એમ નિશ્ચય કરીને નાના ભાઈને કહ્યું કે - બન્યુ નરકાદિ ભયંકર ગતિમાં પાડનાર પાપથી શું ડરતો નથી કે જેથી દેવદ્રવ્યના પણ ઉપભોગની ઇચ્છા કરે છે. પડા हिन्दी :- ऐसा निश्चय कर के उसने छोटे भाई को कहा कि, "नरकादि भयंकर गति में गिरानेवाले पापसे भी क्या तू डरता नही है? कि जिससे तू देवद्रव्य का उपभोग करने की इच्छा करता है?"||५३|| मराठी :- असा निश्चय करून पाकट्या भावाला सांगितले, "नरकादि भयंकर गतिमध्ये ढकलणान्या पापापासून सुब्दा तुला भीती वाटत नाही? की जेणे करून देवद्रव्याच्या उपभोगाची इच्छा करतोस?"||५३|| English:- Having decided thus, he asks his brother, whether he feels afraid or not to experience the agonies of hell for having cherished the thought, for using God's money for his own personal desires. देवद्रव्येण यत्सौख्यं, यत्सौख्यं परदारतः। अनन्तानन्तदु:खाय, तत्सौख्यं जायते ध्रुवम् // 54 // अन्वयः- देवद्रव्येण यत् सौख्यं, परदारत: यत् सौख्यं तत् सौख्यंध्रुवम् अनन्तानन्तदु:खाय जायते भवति // 54 // PP.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #98
श्रीमेकतुलसशिविरचित श्रीनामाकराजारितम् / विवरणम:- नरः देवस्य द्रव्येण देवद्रव्येण देवद्रव्योपभोगेन यत् सुखमेव सौख्यं मन्यते। परस्य दारा: परदारा: तेभ्य परदारत: परस्त्रीभोगात् यत् सौख्यं सुखम् अनुभवति। तत् सौख्यं ध्रुवं निश्चितं, न विद्यते अन्त: यस्य तद् अनन्ती अनन्तानन्तंच तद् दुःखञ्च अनन्तानन्तदु:खं, तस्मै अनन्तानन्तदु:खाय कल्पते // 54 // सरलार्थ:- नर: देवद्रव्यस्य उपभोगेन यत्सुरवं मन्यते। परदारोपभोगेन च यत्सुखमनुभवति। तत्सुखं एवं अनन्तानन्तदुःखाय कल्पते // 54 // ગજરાતી:- જે મનુષ્ય દેવદ્રવ્યના ઉપભોગ વડે, તેમજ પરી સેવન દ્વારા જે મનનું માની લીધેલ સુખ મેળવે છે તે સુખ નિક अनंतानंg:41 नाथाय . // 54 // हिन्दी :- जो आदमी देवद्रव्य के उपभोग द्वारा, वैसे ही परस्त्री सेवन द्वारा मन का मान लिया (मनमाना) हुआ सुख प्राप्त करता है वह सुख निसंदेह अनंतानंत दु:खदायक होता है।।५४॥ मराठी :- जो मनुष्य देवद्रव्याच्या उपभोगात तसेच परस्त्रीसेवनात सुख आहे. असे समजतो ते सुख नि:संशव त्याला अनंतानंत दुःख देणारे ठरते.॥५४|| English :- The man who believes that by utilzing God's money or by committing adultery, he attains utmost bliss, then he is carressing a wrong notion, as these two achievements are bound to bestow on him eternal sorrows and uncountable agonies. चेत्यद्रव्यविणासे रिसिधए पवयणस्य उड्डाहे॥ सञ्जयिचउत्थभङ्गे मूलग्गी बोहिलाभस्स // 55 // चैत्यद्रव्यविनाशे ऋषिघाते प्रवचनस्य उद्घाते। सम्यतिचतुर्थभंङ्गे मूलेऽग्रिर्बोधिलाभस्य // 55 // अन्वयः- चैत्यद्रव्यविनाशे ऋषिघाते प्रवचनस्य उद्घाते संयतिचतुर्थभङ्गे बोधिलाभस्य मूले अग्निः पतति // 55 // . 蒙原養護靈靈靈靈靈靈靈yg]囊藏藏藏藏藏藏毒 m

Page #99
भीमेरुतुजत्रिविरचित श्रीनाआकराजाचरितम् E N T S છે वरणम:- चैत्यस्य मन्दिरस्य द्रव्यं चैत्यद्रव्यम् / चैत्यद्रव्यस्य विनाश: तस्मिन् चैत्यद्रव्यविनाशे, ऋषे: मुने: घात:, तस्मिन् ऋषिघाते मुनिघाते, प्रवचनस्यशास्त्रस्य उद्घाते विरुद्धप्ररूपणे, सम्यते: साधो: चतुर्थव्रतस्य ब्रह्मचर्यस्य भङ्गः, विनाश: तस्मिन् सम्यतिचतुर्थभङ्गेसाधो: ब्रह्मचर्यविनाशेच कृते सति बोधे:लाभ: बोधिलाभः,तस्य बोधिलाभस्य: सम्यक्त्यस्य मूले एव अग्निः, पतति सम्यक्त्वं विनश्यतीत्यर्थः॥५५॥ सरलार्थ:- चैत्यद्रव्यस्य विनाशे, ऋषे: याते, शास्त्रविरुब्प्ररूपणे, सायो: ब्रह्मचर्यव्रतस्य भङ्गे च कृते बोपिलाभस्य म्ले एवाणिः पतति। सम्यक्त्वं विनश्यति / / 55|| ગુજરાતી:- ચેતના દ્રવ્યનો વિનાશ કરવાથી, ગષિનો ઘાત કરવાથી, શાસ્ત્ર વિરુદ્ધ પ્રરૂપણા કરવાથી, તેમજ સંયતિના ચતુર્થ વ્રતનો ભંગ કરવાથી, સમજ્યના મૂળમાં જ અગ્નિ પડે છે, અર્થાત્ સમજ્યનાશ પામે છે. પપા हिन्दी:- "जैन सिद्धान्त में भी कहते हैं कि चैत्य के द्रव्य का विनाश करने से, ऋषि की हत्या करने से, शास्त्रविरुद्ध प्ररुपणा करने से वैसे ही संयमशील साधु के चतुर्थ व्रत का भंग करने से सम्यक्त्व नष्ट हो जाता है।"॥५५॥ . चैत्याच्या द्रव्याचा विनाश करण्याने, ऋषींचा घात करण्याने, शास्त्रविरुद्ध प्ररूपणा करण्याने तसेच संयमशील सायच्या चतुर्थ व्रताचा भंग करण्याने सम्यक्त्वाच्या मुळांमध्येच आग लागते अर्थात् सम्यक्त्व नष्ट होते.||५|| English :- It is even said that the man who uses God's money, or murders a monk, or speaks against the teachings of the jain religion or the one who impells a restrained monk to break his fourth P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #100
* श्रीमरुतुजारितिशित भीनामाकराणाकरितम् | वरं सेवा वरं दास्यं, वरं भिक्षा वरं मृतिः। निदानं दीर्घदु:खानां, न तु देवस्वभक्षणम्॥५६॥ अन्यय:- सेवा वरं दास्यं वरमा भिक्षा वरम्। मृति: वरम्। किन्तु सर्वदुःखानां निदानं देवस्वभक्षणंन वरम् // 56 // विवरणम्:- सेवा वरमा कस्यापि सेवां कृत्वा जीविकाकरणं वरंश्रेष्ठम्। दासस्य भाव: दास्यं दासता वरम्। कस्यापि दासत्वं किरत्वं स्वीकृत्य उपजीवनं वरं श्रेष्ठमा भिक्षा वरमा भिक्षया आजीविकाकरणं वरं श्रेष्ठम्। परन्तु सर्वाणि च तानि दु:खानिच सर्वदुःखानि, तेषां सर्वदुःखानामाध्यात्मिकाधिदैविकाधिभौतिकानां सर्वेषां दु:खानां निदानं मूलकारणं देवस्वस्य देवद्रव्यस्य भक्षणं न वरम। देवद्रव्यस्य भक्षणात् सेवया, दास्येन, भिक्षया वा उपजीविकाकरणं मरणं च वरं इत्यर्थः॥५६॥ सरलार्थ:- सेवया, दास्येन, भिक्षया च उपजीविकाकरणं वरं श्रेष्ठम्। अन्तेच बुभुक्षया मरणमपि वरम्। किन्तु सर्वेषां दुःखानामादिकारणं देवद्रव्यस्य भक्षणं न वरम् // 56 // ગુજરાતી:- કોઇની સેવા કરી આજીવિકા ચલાવવી શ્રેષ્ઠ છે, ચાકર થઈને રહેવું સારું છે, ભિક્ષા માગી ઉદરપોષણ કરવું ઉત્તમ છે, અને છેવટે ભૂખ્યા મરી જવું પડે તો તે પણ બહેતર છે, પણ સર્વ પ્રકારનાં દુ:ખોનું કારણ દેવદ્રવ્યનું ભક્ષણે કરવું તે બિલકુલ ઠીક નથી. પ૬ दी :- किसी की सेवा करके आजीविका चलाना श्रेष्ठ है। नौकर बनकर रहना अच्छा है, भिक्षा मांगकर उदर पोषण करना भी उत्तम है, और ज्यादा से ज्यादा भूखो मरना पडे तो वह भी बेहतर है लेकिन सभी दु:खों की एक ही जड देवद्रव्य का भक्षण करना बिलकुल ठीक नहीं है।।५६|| मराठी :- कोणाची सेवा करून आजीविका चालविणे बरे आहे, नौकर बन्न राहणे सुब्दा बरे आहे, भिक्षा मागून पोट भरणे सुद्धा चांगले आहे. पण सगळ्या प्रकारच्या दुःखांचे एकमात्र कारण "देवद्रव्याचे" भक्षण करणे हे बिलकुल अयोग्य आहे.॥५६॥ English:- Its genuine to earn a living by serving someone or live as a servant or beg for alms or at the most, starve and die, but its blasphemous to devour God's money for one's own wants.

Page #101
भ्रातुरित्युपदेशेन, मौनी सिंहस्तदोत्थितः॥ एकान्ते भार्ययाऽभाणि, हा! मौग्ध्या वञ्च्यसे कथम् // 57 // कपोलकल्पितैर्यद्वा को नाम न हिवळच्यते॥ वरं यथा तथा सर्वमध वाऽऽदत्स्व तनिधिम् // 58 // . तवा भातुः इति उपदेशेन मौनी सिंह: उत्थितः। एकान्ते भार्यया अभाणि हा। मौग्ध्यात् कथं वयसे? // 57 // अथवा कपोलकल्पितै: क: नाम न वञ्च्यते। परं यथा तथा सर्व वा अर्ध वा तं निधि आवत्स्व // 5 // विवरणम्:- तदा तस्मिन् समये भ्रातुः बन्धोः समुद्रस्य इति अनन्तरोक्तेन उपदेशेन मौनी मौनमस्यातीति मौनमास्थितः सिंह: तस्मात्स्थानात् उत्थितः। तदा भार्यया स एकान्ते अभाणि-हा। मुग्धस्य भाव: मौग्ध्यं तस्मात् मौग्ध्यात त्वं कथं कञ्च्यसे वचनां प्राप्स्यसे।॥५७॥ अथवा कपोलाभ्यां कल्पितानि कपोलकल्पितानि तैः कपोलकल्पितैः वचनैः कः नवच्यते सर्वः एव वध्यते पर यथा तथा येन केनापि प्रकारेण त्वं तम् सर्व निधिमादत्स्व गृहाणा अथवा अर्घ निधि आदत्स्व गृहाण // 5 // - सरलार्थ:- तदा भ्रातुः इति उपदेशं श्रुत्वा सिंह: मौनमास्थाव तत: उत्थितः। तदा एकान्ते भार्या तमवदत् - हा! त्वं मौग्प्यात् कर्य वञ्चनां प्राप्यसे? ||57|| अथवा कपोलकल्पितैः वचन:क: न कच्यते? त्वं वचनाविषयो मा भूः। येन केन प्रकारेण तं सर्व निर्षि आदत्स्वा सर्वनिविप्राप्ति: असम्भवा चेत् अप निषिमादत्स्व / / 58 // | ગુજરાતી - આ પ્રમાણે ભાઇનો ઉપદેશ સાંભળી મૌન રહેલો સિંહ ત્યાંથી ઊઠયો, એકાંતમાં તેની પત્નીએ કહ્યું કે, “તમે ભોળપણથી કેમ ઠગાઓ છો? અથવા કપોળકલ્પિત વાતોથી કયો પુરુષનગાય? પરંતુ જેમ તેમ કરીને સર્વ નિધિ આપણે તાબે કરો, અથવા સંપૂર્ણ નિધિન આપે તો, છેવટે અરધું ધન પણ તમે ગ્રહણ કરો'પટા. PP.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #102
निरुतुबशिक्षिरित श्रीनामाकराजारादितम् हिन्दी :- इस तरह भाई का उपदेश सुनकर अभी तक मौन रहा सिंह वहाँ से उठकर चला गया, तब उसको एकान्त में उसकी पत्नीने कहा, "तुम ऐसे भोलेपन से क्यो ठगे जा रहे हो? अथवा तो, ऐसी कपोलकल्पित बातों से कौनसा पुरुष नहीं ठगा जाता? तुम सिर्फ जैसे तैसे करके पूराधन अपने कब्जेमे कर लो, यदि पूरानदे तो कमसेकम आधा निधि तुम प्राप्त करो।"॥५८|| मराठी :- ह्याप्रमाणे भावाचा उपदेश ऐकून आतापर्यंत गप्प राहून ऐकत असलेला सिंह तेप्न उठला तेव्हा त्याला एकान्तात त्याच्या पत्नीने म्हटले की, तुम्ही कशाला त्यांच्या भोळेपणामुळे फसता? किंवा अशा कपोलकल्पित गोष्टींनी कोणता मनुष्य नाही फसणार? तुम्ही जसे होईल तसे तो खजाना आपल्या ताब्यात घ्या. जर पूर्ण नाही मिळाला तरी शेवटी अर्धा तरी आपल्या साठी मागून घ्या."||५८॥ English :- Sihe who was in taciturnity (silence) stood up and walked away after having heard his brother Samudra's percept. Now when Sihe was in his private chamber with his wife, she cast her feminine spell over him, telling him, not to cow down nor be deceptible to his brother's lame and saucy advice. So he should try to grasp all the wealth, or atleast half of it. एवं भार्यरित: सिंहो लङ्घनत्रितयं व्यधात्। अहं पृथग भविष्यामी-त्युवाच स्वजनानपि॥५९॥ अन्वयः एवं भार्येरित: सिंह: लघनत्रितयं व्यधात्। अहं पृथक् भविष्यामि इति स: स्वजनान् अपि उवाच // 5 // विवरणम्:. एवं इत्थं भार्यया पत्न्या ईरित: प्रेरित: भार्येरित: पत्नीप्रेरित: सिंह, लानानां त्रितयं लचनत्रितयं दिनत्रयलआनं व्यधात् अकरोत्। तत: अहं पृथग भविष्यामि इति स: स्वजनान् अपि उवाच॥५९॥ सरलाई:- एवं भाया प्रेरितः सिंह: दिनत्रय-मुल्लय (दिनत्रयानन्तरं) अहं पृथग भविष्यामि इति स्वजनान अपि अवदत् // 59 // 臉艦機輸極極極極極」鞭鞭帳帳輸艦艦艦艦

Page #103
N 3 EET श्रीमरूतुम रिविरस्थित भीनामाकराणाप्यक्तिम् ગુજરાતી:- એ પ્રમાણે ભાના સમજાવવાથી પ્રેરાયેલા સિંહે ત્રણ દિવસ લાંઘણ કરી, અને પોતાના સગાંસંબંધીઓને કહ્યું કે, હું જુદો થઈશ. પલા हिन्दी :- इसप्रकार पत्नी के समझाने से सिंह ने लगातार तीन दिन तक उपवास किया और अपने संबंधीओं से कहने लगा, "मुझे अलग होना है।"||५९॥ मराठी :- ह्याप्रमाणे पत्नीच्या सांगण्यावरुन प्रेरित झालेल्या त्या सिंहाने तीन दिवस उपोषण केले आणि आपल्या जातेवाईकांना सांगत राहिला, "मला वेगळे व्हायचे आहे."||५९|| English :- Having instigated by his wife, Sihe digested her suggestions. He then abstinated for three days, then calling all his relations, asked for a seperation from his brother. तेषां बलेन वेश्मा निधानार्धश्च सोऽग्रहीत् / समुव्रस्तु ततः शत्रुजययात्राचिकीरभूत् // 6 // अन्वय:- तेषां बलेन स: वेश्मा निधानाधं च अग्रहीत्। किन्तु समुद्रः तत: शत्रुअययात्राचिकी: अभूत् // 30 // विचरणम:- तेषां स्वजनानां बलेन सामयेन सवेश्मन: गृहस्य अर्ध वेश्मा गृहाचं, निधानस्य निघे: अधं निधानार्थ निध्य च अग्रहीत् अगृह्वात्। किन्तु समुद्रः ततः तदनन्तरं गृहनिधिविभागानन्तं शत्रुअयस्य यात्राशत्रुजययात्रा शत्रुभययात्राम् कर्तुमिच्छति इति शत्रुञ्जययात्राचिकी: अभूत् शत्रुअययात्रां कर्तुमैच्छत् // 10 // भरलार्थ:- तेषां स्वजनानां बलेन सः सिंह: अर्थ वेश्मं, अर्थनिर्षि च अवाहीत्। किन्तु समुद्रः ततः शत्रुअवथात्राम् कर्तुमच्छत् / II Coll ગુજરાતી - સગાસબંધીઓની લાગવગ લગાવી તેઓના બળ વડે સિંહે સમુદ્ર પાસેથી ઘર અને નિધીનો અરધો ભાગ ગ્રહણ કર્યો. આ ત્યાર પછી સમુદ્ર શ્રી શત્રુંજય તીર્થની યાત્રા કરવાનો અભિલાષ કર્યો.૬૦ TEEEEEEEEER PP.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #104
हिन्दी :. रिश्तेदारों की पहचान निकाल कर उनके बल से सिंहने समुद्र से घर और खजाने का आधा हिस्सा मांग लिया तबसमुद्रने शत्रुजयतीर्थ की यात्रा करने का निश्चय किया||६०॥ मराठी :- आपल्या नातेवाईकांची ओळख गांठन त्यांच्या जोराने सिंहाने समुद्राकन घर व खजिन्याची अर्धी वाटणी करबूज घेतली. तेव्हा समुद्राने शत्रुजय तीर्थाची यात्रा करण्याचे ठरविले. English :- Catching the reins of his relatives support, Sihe asked for his share of the house and the new found wealth. At this juncture, Samudra decided to make a pilgrimage at Satrunjay. निधानार्ध व्यये तीर्थे नागपुण्यार्थमित्यसौ। यावच्चलति सिंहेन, तावद्राक्षे निवेदितम् // 6 // अन्वय:- अहं नागपुण्यार्थ तीर्थे निधानाध व्यये इति असौ यावत् चलति तावत् सिंहेन राशे निवेदितम् // 6 // विवरणम्:- अहं नागस्य नागगोष्ठिन: पुण्यार्थ नागपुण्यार्थ नागश्रेयसे तीर्थे शत्रुञ्जयतीर्थे निधानस्य निधे: अर्घ निधाना (अध निधानं) व्यये व्ययीकरोमि इति विचिन्त्य असौ समुद्र: यावत् यात्रार्थ चलति तावत् सिंहनराशेनपाय निवेदितं कथिम् // 6 // सरलार्थ:- अहं नागस्य पुण्यार्थ शत्रुअवतीर्ये निधानार्पस्य व्ययं करोमि इति विचिन्त्य असी समुद्रः यावत् चलति तावत् सिंहेन / नृपाय निवेदितम् // 11 // ગુજરાતી:- શ્રી શત્રુંજય તીર્થમાં જઈ, આ બાકી રહેલાનિધાનમાંના દ્રવ્યનો નાગણીના પુણ્યને માટે વ્યય કરવો છે એમ વિચાર કરી સમુદ્ર તીર્થયાત્રા કરવા માટે ચાલવાની તૈયારી કરતો હતો. તેવામાં સિંહે તે નગરના રાજની આગળ જઈને निहन, हिन्दी :- "अब शत्रुजय तीर्थ जाकर बाकी बचे हुए द्रव्य का नागश्रेष्ठी के कल्याण के लिये व्यय करना है," ऐसा सोचकर समुद्र तीर्थयात्रा जाने की तैयारी करने लगा उतने में ही सिंहने नगर के राजा के पास जाकर ऐसा निवेदन किया,||६१॥ eennepanemeteneplasDeepa Grihitarkahaki

Page #105
श्री रुतुजत्रिविरशित शीनामाकराजाचरितम् ] मराठी :- "आता शजव तीर्थात जाऊन खजाज्यातील बाकी उरलेले धन नागश्रेष्ठीच्या पुण्याईसाठी खर्च करायचे" अशाप्रकारे विचार करून समुद्र तीर्थयात्रेसाठी तयारी करू लागला तोच पाकटा भाऊ सिंहाने राजाकडे जाऊन सांगितले की,16 English :- Samudra now decides to go to Satrunjay and declare about the remaining part of the wealth, for the benediction of the Nag family. Having decided thus, Samudra began making preparations for his pilgrimage when Sihe decided to meet the king of their kingdom. लेभे निधानं मझात्रा, यात्राव्याजावसौ ततः॥ तदादाय वमनस्ति, नदोषोऽथ मनाग् मम // 62 // आन्धाश:- मयात्रा निधानं लेभी तत: आसौ यात्राव्याजात् तद् आदाय वजन् अस्तिाअन मम मनाग दोषा: 0620. विवरण:- माय माता मझाता तेन मद्भात्रा मम बन्धुना समुद्रेण निधानं भूमौ निहित: निधिःलेश यो ततः तस्मात् असी আশংকা: আল: সি ধামাকা: নশান থানাঙ্খলান আগামিকার নং নিখানন লিখি ফাঙ্গ সূচি छाजन गच्छन् अस्तिा मया राजे निवेदनरूपं भत्कर्तव्यं अनुष्ठितमस्तिा अत: स:निधियाना गच्छेत् चोत आचमन अनादि किश्चिदपि दोष: नवर्तते // 2 // सरलार्थ:- सम भ्रात्रा समुद्रेण भूमौ निहित: निषिः लब्य: अस्तिा स: वात्रामिषात् तं निषिमादाय गच्छन् अस्ति। सवा भवते निवेदितम्। यदि सः स निषिमादाय गच्छेत् तर्हि अत्र मम किश्चिदपि दोषः न // 6 // ગુજરાતી:- “આરસ ચોટા ભાઈ સમુદે દાટેલું નિધી મેળવ્યું છે, તે નિધીને લઈને તીર્થયાત્રાનું કરી શકહીવટ હશે જેદાશ निधान बने साल्यो ,तोमा भाशेहोष नथी.भारनेछ."1200 हिन्दी :- "मेरे बडे भाई समुद्र को गडाहुआ धन मिला है और वह उस पूरेखजाने को लेकर तीर्थयात्रा का बहाना कर के अभी ही यहाँ से निकलने वाला है। मैने अपना फर्ज समझ कर आपको सच्ची बात बता दी है। अब शायद वह खजाना लेकर निकल भी जाए तो उसमें मेरा कसूर नहीं।"||६२|| RAHATE.] * F REER PP.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #106
-- Pr-T . . CER. श्रीमरुतजशिविरथित भीमादाकराजारितम्। मराठी:- पहावा पायवा साहिल भावाला अभिनीत लपविलेला खजिना सापडला आहे. तो तीर्थयात्रेचा बहाणा कसम निपण्याच्या तवारीत आहे. मी माझे कर्तव्य म्हणून तुम्हाला जाहिर केले आता कदाचित् तो खजिना घेऊन निघून गेला तर त्यात माझा दोष नाही.॥६॥ English :- Since this "My elder brother has found some buried wealth by sea and wishes to run away with it by stressing on a false pretext that he wishes to go on a pilgrimage, and is about to leave with it. It is way to tell the king, the truth and it will not be his fault if his brother runs away with it.". मुहूर्तक्षण एवाऽथा, राज्ञाय नियन्त्रिताः। समुद्रः कारण लात्वा, निधानार्थ पुरोऽभुचत् // 13 // आन्धयः- आध्य राशा मुर्तक्षणे एव आहूय साधुनः नियन्त्रितः। कारणं लात्वा सशुलः निधानार्थ पुरः आयुधात // 6 // विवरणम्:- अथ सिंहनिवेदनात अनन्तरं मुहूर्तस्थ क्षण: मुहूर्तक्षण: तस्मिन् मुहूर्तक्षणे निर्गमनसमये पव आहूय समनः नियम्भितः निबलः। कारणमात्मन: अकस्मात् बन्धनस्य कारणंशात्वा समनःनिधानस्य अर्थ निधाना शमाः पुरा अामचात न्यक्षिपद // 6 // सरलार्थ:- अनन्तरं राजा मुहूर्तक्षणे एव आह्य समुद्रः नियन्त्रितः। आत्मन: अकस्मात् नियन्त्रणस्य कारणं ज्ञात्वा समुद्रः राकाः पुरः निपाना अमुचत् / / 6 / / ગુજરાતી-હિના ભંભેરવાથી કુપિત થયેલા રાજાએ સમુદ્રને મુહૂર્ત જગમાં જ બોલાવી નિયંત્રિત કર્યો. પોતાને અકસ્માન નિયંત્રિત કરવાનું કારણ જાણીને સમુદ્ર અધું નિધાન રાજાની આગળ મૂક્યું.a૬૩ - हिन्दी :- इस तरह सिंह के बहकाने से गुस्से में आकर रानाने उसी क्षण समुद्र को अपने पास बुलाया और यात्रा के लिये नागसे रोका। अपना यकायक नियंत्रित होने का कारण जानकर तुरंत ही समुद्र ने आधा खजाना राना के सामने रख निया // 3 // मराठी :- याप्रकारे सिंहाच्या सांगण्यावरून राजाने क्रोधित होऊन समुद्राला आपल्यासमोर बोलाविले व यात्रेस जाण्याची बंदी घातली. या प्रकाराचे कारण समजताच अर्था खजाना राजासमोर ठेवला.||६||

Page #107
श्रीमेरुतुङ्गशिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् E T English :- Being mislead by Sinh, The King , he atonce ordered that Samudra and controlled over him. When Sumudra understood the reason for him being restrained from attending the pilgrimage, he atonce placed the other half of the wealth in front of the king. सर्व स्वरूपं चावेध, निधिपत्रमदर्शयत्। यथावस्थितवक्तेति, समुद्र मुमुचे नृपः॥६४॥ अन्वय:- सर्व स्वरूपं आवेध निधिपत्रं अदर्शयत्। तत: यथास्थितवक्ता इति नृप: समुद्रं मुमुचे // 6 // विवरणम:- सर्व स्वरूपं निधिप्राप्तः सर्व वृत्तान्तं नृपाय आवेध निवेद्य निधिपत्रं निधिना साकं सम्प्राप्त पत्रं अवर्शयत्। ततः तदनन्तरम् अवस्थितमनतिक्रम्य यथावस्थितं वक्ता अयं यथाव्यतिक्रमो घटितः तथैव वक्ता अस्ति इति विज्ञाप सन्तुष्टः नृपः तं समुद्र मुमुचे बन्धनात् अमुञ्चत् // 4 // सरलार्थ:- समुद्रः राज्ञे निधिप्राप्से: सर्व वृतान्तं यथायथं न्यवेदयत्। निपिना साकमषिगतम् पत्रमपि अदर्शयत्। तदा अर्थ वधावस्थितवक्ता अस्ति इति मत्वा सन्तुष्टः राजा तं समुद्र बन्धनात् अमुचत् / / 14 / / ગુજરાતી:- તેમજ નિધાન નીકળવા બાબતની સર્વ વાત રાજાને કહીને ભૂમિમાંથી નીકળેલ નિધિપત્ર બતાવ્યો. સત્યવાદી સમુદ્રના વચન ઉપર રાજાને સંપૂર્ણ વિશ્વાસ બેઠો, અને આ સત્ય બોલનાર છે એમ ધારીને છોડી મૂક્યો.૬૪ और खजाना मिलने की सब बात राजा को शुरू से आखरी तक कही साथमें निकला निधिपत्र भी बतलाया नबगनाको समुद्र सच कह रहा है ऐसा विश्वास बैठने से उसको छोड दिया||६४॥ मराठी :- तेव्हा खजिना सापडण्याची सर्व गोष्ट राजाला सुरुवातीपासून ते शेवटपर्यंत सांगितली आणि सोबतच निविपत्र ही दाखविले. TAH समुद्र सत्व म्हणत आहे असा विश्वास बसल्याने राजाने त्याला सोडून दिले.॥६४|| English:- Samudra then narrated the whole incident and also placed the found letter as evidence, in front of the king. Now the king got full confidence over truthful Samudra's statements. So samudrapaks always truth. He thought in that way and matle him set free. PATRITERATE NE | 63 THE TRENERATANT P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #108
श्रीमरुतुझरिधिच्छित श्रीनाप्राकशाजाचरितम् **** पंचा पारा, प्रत्यायाविर समुसत्कृत्य, याभाय व्यसृजन:॥६५॥ अन्वय:- पन्या भविपः तदात्यास बहु सत्ययावायाsira विधरणम्:- चालावा प्रत्य:प्रत्याबप्रत्यर्थम्याथ प्रत्यापायी वसति wayाक्षिक्ष pel नीति धर्मजागान: सदमेपानाधिनतंद्र देवब्यवति, अतिशात्या विविध क्ष असत्य सम्मान्य थाना रामायै व्यसृजद यमुचत् // 65 // अरलार्थ:- धर्मजाजानवरदेवद्रव्य दर्तते इति ज्ञात्वा समुद्र सत्कृत्य तीर्थयात्राधम ब्लषद // 6 // ગુજરાતી :- “હાદેવદ્રવ્ય છે" એમ જાગી છેઝનીતિ પાળનાર અને ધર્મનો શાતા એવા રાજી શો જ સ્ત્રીન્ક02 કરીને જીત્રા માટે વિદાય કપ हिन्दी :- तब " देवद्रव्य है" ऐसाजानकर श्रेष्ठ नीतिका पालन करनेवाले और धर्म को जाननेवाले उस राजाने समुद्र को सब्बाहुमान तीर्थयार के लिये खाना किया।६५॥ मराठी :- क्षार देवद्रव्य आहे" अस झाल्याने नीतीने चालणारा आणि धर्म जाणणान्या अशा त्या राजाने समनाचे स्वागत करून त्याला मार्दवास जास: निरोप दिला.॥४५॥ English :- "This isund wealth is actually God's wealth." By knowing this, observing the best ethic policy and knower of religion such king warmly welcomes Samudra and send him off for the pligrimage with great pomp. अथ विगुणितोत्साहः, समुन्द्रः स्वकुटुम्बथुक्॥ मुहूर्तान्तरमादाय, यात्रार्थ प्रास्थित द्रुतम् // 66 // अन्धयः- अथ शिगुणितोत्साह: समुद्र: मुहूर्तान्तरमादाय स्वकुटुम्बयुक् द्रुतं यात्रार्थ प्रास्थित // 16 // ताथयात्रा

Page #109
श्रीमेरुतुङ्गशिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् | विकरमव्यः- अब राशा विमोचनात अनन्तरं साथ गुणित: उत्साहः यस्य सः शिगुणिलोत्साहः समुन्द्रः अन्यता मुहूर्त मुहून्तान्तर लग्रान्सरं आदाय गहीत्वा स्वस्थ कुटुम्ब स्थाबुटुम्बई। स्वकुटुम्बेन खुज्यत्वेऽसौ स्वकुटुम्बशुक्र स्वाकुटुम्बन सार्थ छतं शीघ्रतरं यात्रार्थ यात्रायै प्रास्थिता प्रातिष्ठत निर्गतः // 66 // सरलार्य:- अथ अनन्तरं द्विगुणितोत्साह- समुद्रः अन्यत् मुहूर्तमादाय शीग्रतरं स्वकुटुम्बेन सह यात्रार्थ प्रस्थितः // 66 // ગુજરાતી - આ સાથે રાજીનું સન્માન પામવાથી બમણો ઉત્સાહહિના થયેલા સમુદ્ર નિિિજaણ બીજું ઉત્તાબા હૂર્ત કઢાવી પાનીના ટુંબ સહિના યાત્રાનો થાટે શી પ્રયાણ કર્યું. 66 हिन्दी: इस प्रकार राजा से सन्मान पाकर दुगुने उत्साह से उस समुद्र ने ज्योतिषी के पास दुसरा उत्तम मुहर्त निकलवाया और आपने कुटम्बीजनों के साथ यात्रा के लिये शीघ्रा प्रायाण किया॥६६॥ मराठी:- मा राजाकन सन्मानित झाल्यामुळे टुप्पट उत्साहाने त्या समुद्राने ज्योतिषाकडून दुममा मुहूर्त काढला आणि आपल्या कुटुंबासहित तीर्थयात्रेसाठी सत्वर नियाला. 6.00 English :- In this way, after getting honour from the king increased double enthusiasin, Samudra got another best auspicious time (maharaf, from Nimitza, he immediately started departure for his pilgrimage. चतुर्मियोंजनरर्याक्, श्रीशत्रुञ्जयतीर्थतः॥ यावद् शुभकते सरस्तीरे, श्रीकाञ्चनापुरेपुरे // 67 // तनापुन्ने यते भूपे, तावद् मन्त्राशिवासितैः / / आगत्य पाश्मभिर्दिव्यैः राज्य तस्मै व्हये सुद्धा // 68 // अन्वयः- श्री शत्रुजयतीर्थत: चतुर्षि: योजनै: अर्वाक् श्रीकाश्चनपुरे पुरे सहस्तरियावत् अभवत्ते तावत् इति अग्रिमेण सम्बन्धी तावत् तत्र अपुत्रे भूपे मृते मन्त्राधिवासितैः पञ्चभिः दिव्यैः तत्र आपल्या भुक्ष तस्मै राज्यं ददौ // 6 // P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #110
श्रीमेकतुणसूरिविरछित शीनामाकराणाकारिता REET विवरण:- श्रियायुक्तं शत्रुजयतीर्थ श्रीशत्रुभयतीर्थ तस्मात् श्रीशत्रुअयतीर्थत: चतुर्भि: योगनैः अर्वाक यूरे श्रीकाशनपुरे मामा पुरे नगरे सरस: तीरं सरस्तीरम् तस्मिन् सरस्तीरे सरसीतटे स: यावत् भुक्ते भोजनाविकं कुरुते तावत्..॥ . यावत् सः श्रीकाशनपुरे मरसीसटे भोजनाविकम करोति तावत् तत्र तस्मिन् पुरे न विद्यते पुत्रः यस्य स: अपुत्रः सम्मिन् अपुरे निपुषिके भुवं पातीति भूपः तस्मिन् भूपे नपे मृते पञ्चत्यम् गते सति मन्त्रैः अधिवासितानि मन्त्राभिवामिताभिः अन्धाधिवासितैः पञ्चभिः विव्यैः तत्र आगत्य मषा हर्षेण तस्मै समुद्राय राज्यं ददे अवीयत // 18 // सरला:- श्री शत्रुञ्जयतीर्थत: चतुर्भि: योजलैः अर्वाक् श्रीकुसुमपुरे नाम पुरेस: सरस: तीरे यावत् भुक्ते भोजनादिकम कुरुते तावत् // श्री काचनपुरे सरसीतटे सः यावत् भोजनादिकं करोति तावत् तत्र पुरे निपुत्रिक: नृपः अम्रियत। अतः मन्त्रायिवामितेः पञ्चभिः दिव्यैः तत्र सरसीतीरे आगत्य हर्षेण समुद्राय राज्यम् ददे / / 18 / / ગુજરાતી:- શ્રી શત્રુંજય તીર્થથી થાર યોજન દૂર શ્રીકાંચનપુર નામના નગરની નજીકના સરોવરને કા ને ભોજન ક૨વા બે છે. Ai, 67 // તે નગરમાં પત્રરહિત રાજ મરાગ પામવાથી મંત્ર વડે અધિકાશિત થયેલા પાંચ દિવ્યાએ માં ખાવી તેને હર્ષાદિત. २४ाय अ पु.॥६ // हिन्दी : जब शत्रुजय तीर्थ केवल चार योजन दूर रहा, तब श्री कांचनपुर नाम के नगर के पास ही सगवर किनारेवाभानकर ही रहा था, उतने में शहर में पुत्रहीन राजा की मृत्यु होने से मंत्रो द्वारा अधिवासित हुए पांच गान वा आवर का हर्ष के साथ राज्य अर्पण किया // 68 // मराठी :- जेव्हा शत्रुजय तीर्थ फक्त चार योजन दूर राहिले होते तेव्हा कांचनपुर नावाच्या नगराजवळ असलेल्या एका सरोवराकाठी तो जेवत होता. तितक्यात त्या नगरातील निपुत्रिक राजा मरण पावल्याने मंत्राने अधिवासित झालेल्या पांच दिग्यानी तेथे येऊन त्याला हर्षाने राज्य अर्पण केले.॥४८॥ English :- He went ot the city named Shri Kanchanpur far from Shantrunjay by 4 yofans a lake near to the

Page #111
भीमेकतुमसूरिविरचितशीनामाकराजाच्चरितम् city and he sat for taking his food, meam while In that city, the king who had no children dieds five devine souls were thereby'mantras, they came there and gave lion a kingdom with great joy. गजारुढ: सितच्छत्रशाली चामरवीजित:॥ अन्वीयामान: पूर्लोकः, स्तूयमानः कवीश्वरः // 6 // अन्धयः- गजारुढ: सितच्छत्रशाली चामरयीजित: पूर्लोकः अन्वीयमान: कवीश्वरैः स्तूयमान: - समुद्रपालभूपालः // 19 // * विवरणम्:- गजमारूढ: गजारूढः गजोपविष्टः, सितम् श्वेतम् च तत् छत्रम् च सितच्छत्रमा सितच्छत्रेण शालतेऽसौ सितछपशाली श्वेतातपत्रशाली, चामराभ्याम् वीजित: चामरवीजित: पुर: लोका: पूर्लोकाः तैः पूर्लोकै: नगरवासिभि: जनैः अन्धीयमानः अनुगम्यमानः, कवीनाम् ईश्वरा: कवीश्वरा: तै: कवीश्वरैः कविश्रेष्ठैः स्तूयमान: - समुद्रपालभूपालः॥१९॥ सरलार्थ:- गजोपविष्टः श्वेतच्छत्रधारी, चामराभ्याम् वीजितः, नागरिकजनै: अनुगम्यमान: कविश्रेष्ठः च स्त्वमान: समुद्रपालभूपालः // 69 / / ગુજરાતી:- પછી શ્રેષ્ઠ હસ્તી પર આરુઢ થયેલ, જેત છત્રથી શોભાયમાન, ચામરો વડે વીંજાતા, જેની પાછળ નગરના પ્રતિષ્ઠિત લોકો રસાલી રહ્યા છે, અને કવીશ્વરો વડે સ્તુતિ કરાતા-૬૯ हिन्दी :- उसके बाद श्रेष्ठ हाथी पर बैठा हुआ, श्वेत छबो से सुशोभित, चामरों द्वारा विझता हुआ, जिसके पीछे नगर के प्रतिष्ठित लोग चल रहे है, ऐसा कवीश्वरों के द्वारा स्तुति किये जानेवाला||६९।। मराठी :- तदनंतर श्रेष्ठ हत्तीवर बसलेला, वरून श्वेत छत्राने सुशोभित, ज्याच्यावर चामर ढाळले जात आहेत. ज्याच्यामागो शहरांचे __ प्रतिष्ठित लोक चालत आहे, असा व ज्यांची कवीश्वर स्तुति करतात असा।।६९|| English :- Samudra was seated on an auspicious elephant with the royal umberalla chhatra above hin, and was fanned chamararound with dignified celebrities walking behind him and the Poets singing out pslams of praise in his name, 黨政籌蕾蕾蠢蠢蠢蠢蠢e]蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢 P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #112
* श्रीमस्तुणप्रिविशित श्रीमालालाजायचरितम्या चातुरङ्गयामधारयिचिमाविलसत्याथाः / / লুলিত্মর্যমত্মত্যঙঅন্যঃ 05305 आन्धयः- अतुरजचमूचारविचित्राविलसत्पथः, राज्यतूर्यध्यानपूर्यमाणाहमाण्ड मण्डप: समुद्रपालभूपानः // 7 // विवरणम:- चत्वारि अङ्गानि यस्याः साचतुरजा धतुजा चासौ चमू: सेना च चतुरखाचमूः। चतुरजचम्बा: चार: गति: पातुचमचारः। शतरजचंचारेण विचित्र: अखिल: सर्वःसन्न चाऽसौ पन्थाः च सत्पथ: यस्य सः चतुरजचमूजाविचित्राग्विालमत्पधः चतुरसेनायाः मधुरेण चारेण गत्या यस्य अखिल: सन्मार्ग: विचित्रीकृत: अस्ति सः, राज्यस्य तूर्याणि मनानाधानि राज्यतूर्याणिा राज्यतूर्याणी ध्यान: ध्वनिभिः पूर्यमाण: प्रियमाण: ग्रहमाण्डं एव मण्डप: यस्य सः राज्यतूर्यध्यानपूर्यमाण बहमाण्डमण्डप: समुद्रपालभूपालः॥ सरलार्थ:- चतुझसेनायाः मनोहरगत्या वस्थ अरिवल: सन्मार्ग: विचित्रः अभवत्। तथा राज्यस्य मजलवायप्वनिभिः यस्व ब्रहमाण्डगठप: पूर्वते स्मास: समुद्रपालभूपालः |Goil ગુજરાતી :- ચાતુરંગી સોનાની અંદર અંદ અનોહર ગતિથી સારા સુંદર માર્ગ જેગો ચિત્રિત કરેલો છે, અને વીજળીની વર્જિ-કાના અષાર નિષથી બ્રહ્માંડરૂપી મંડપ જેણે ભરી દીધો છે એવા સમુદ્રપાલ ૨ાજ- 070. हिन्दी :- चतुरंगी सेना की मंद मंद मनोहर गति से विचित्र किया है सुंदर मार्ग जिसने और राज्य के वाद्यों के मधुर ध्वनि से भर दिया है ब्रमाण्डरूपी मेडप जिसने ऐसे उस समुद्रपाल राजाने,७०॥ मराठी :- तसेच चतुरंगी सेनेच्या मंदमंद गतीने विचित्र केला आहे समवा सुंदर मार्ग ज्याने, राजकीव वाजिञ्यांच्या मधुर आवाजाने भरून टाकला आहे ब्रह्माण्डरूपी मंडप ज्याने, अशा त्या समुद्रपाल राजाने,1GoI) English:- The army consisting of horses, elephants, chariots and infantry was parading behind with the slow soothing beat of the drums that made the roads look so very different. Even the dusty mails seemed so beautiful, with the army parading, all at once, in the same rhythm. The whole campy that was raised for the ceremony was filled with the sounds of these drumbeats, which made one पूवल 26 : Shraseup auntinAmartal

Page #113
| श्रीमेरुतुङ्गशिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् E RRY feel that the whole universe was filled with the sounds of the drumbeats. It all seemed so very enchanting. विलसत्तोरणं प्रोच्चापताकं प्रेक्ष्यानाटकम् // 'वणाम्भ:सिक्तभूपीठव्यक्तस्वास्तिकसङ्कुलम् // 79 // अन्यथ:- विलसत्तोरणं प्रोच्चपताकं प्रेक्ष्यनाटकं, वर्णाम्भ:सिक्तभूपीठव्यक्तस्वस्तिक सङ्कलं पुरं प्राविशत्॥ विवरण:- विलसन्ति तोरणानि यस्मिन् तद् विलसत्तोरणं, प्रकर्षण उच्चा: प्रोच्चा: पताका: ध्वजा: यस्मिन् तत् प्रोच्चपताक, लेक्षितु योग्यानि प्रेक्ष्याणि प्रेक्षणीयानि नाटकानि यस्मिन् तत् प्रेक्ष्यनाटकं, विविधवर्णै: अम्भोभि: जलैः सिक्तमार्टीकृतं थद् शुषः पीठं भूपीठं तस्मिन्, व्यक्तानि स्पष्टानि च तानि स्वस्तिकानि च व्यक्तस्वस्तिकानि तै: सङ्खलं व्यासं पुरं प्राविशद // 7 // सरलार्ष:- समुद्रपालभूपाल: यस्मिन् तोरणानि विलसन्ति, प्रोच्चा: पताका: स्फुरन्ति, प्रेक्षणीयानि नाटकानि प्रचलन्ति, विविषवर्णैः सुगन्धिभिः जलैः सिक्ते भूपृष्ठे स्पष्टानि स्वस्तिकानि सन्ति तादृशं पुरं प्राविशत् / / ગુજરાતી :- વિવિધ રંગના તોરણોથી રમણીય, ગગનમંડળમાં ફિરકી રહેલી ઉચ્ચ પતાકાઓયુક્ત, દર્શનીય મનોહર નાટકો સહિત, અનેક રંગના સુગંધી જલથી સિંચાતી પૃથ્વી પીઠિકા ઉપર સ્પષ્ટ જણાતા સાથીયાઓથી વ્યાસ- 71 हिन्दी :- तरह तरह के रंगों के तोरणों से सुशोभित गगन मंडल में फहराती हुई पताकाओं से युक्त, दर्शनीय नाटकोसहित, अनेक रंगो के सुगंधित जल से छिडकी हुई पृथ्वी पीठिका के ऊपर स्पष्ट दिखनेवाले स्वस्तिकों से व्याप्त,॥७०॥ मराठी :- विविध रंगांच्या तोरणांनी सुंदर गगन मंडलात फहकून राहिलेल्या पताकांनी युक्त, दर्शनीय मनोहर नाटकांनी युक्त, नाना रंगांच्या जलाने सिंचन केलेल्या पृथ्वीपीठिकेवर स्पष्ट उमटलेल्या स्वस्तिक चिन्हांनी व्याप्त.||७१|| English :- The canopy, that was raised for the ceremony was emblished with multi-coloured festoons. The flags that were hoisted seemed to be fluttering, high up in the sky. There were melodramas worth KEERTIES THERE P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #114
* ** अनिरुतुझलिखिएशित कीनामाकरणाचरितम् ] # HITTER शीमिकतुमभूतिविरचित शीनामाकाजाचारितम् watching. Aromatic liquids were being sprinkled on the ground on which clear "fillots' (Swasllikas) were drawn. विचिभोल्लोचसम्पूर्णाऽऽपणश्रेणिविराजितम् / / समुद्रपालभूपाल: सोत्सवं प्राविशत् पुरम् // 72 // अन्धयः- समुद्रपालभूपाल: विचित्रोल्लोधगम्पूर्णाऽऽपणश्रेणिविराजितं पुरं सोत्सवं प्राविशत् // 72 / / विवरणम:- समुद्रपालभूपाल: विचित्रा: जन्लोचा: येषु से विधिनोल्लोचा: विचित्रोल्लोचा थतेसम्पूर्णाक्ष आपणाचत विचित्रोल्लीचसम्पूर्णाः / विचित्रील्लोचसम्पूर्णाश्च ते आपणाश्च विचित्रोल्लोचसम्पूर्णापणा:। विचित्रील्लांचसम्पूर्णापणानां श्रेणिभिः पक्तिभिःविराजितं विचित्रोल्लोचसम्पूर्णापणश्रेणिविणजित श्रीकानपूर पुरं उत्सवेन सह यथा स्यात् तथा सोत्सर्थ प्राविशत् प्रविवेश // 72 // गर्थ:- समुद्रपालभूपाल: यस्मिन् पुरे आपणाः विचिौः उल्लोचैः चन्द्रकै: विराजमाना:,विवियः वस्तुभिश्वपूर्णाः सरिता एतादृशानामापणानां श्रेणिभिः यत्पुरं विराजितमस्ति। तत्पुरं सोत्सवं प्राविशत् // 72 / / * ગુજરાતી - રંગીબેરંગી વિવિધ પ્રકારના કિંમતી ચંદરવા લગાવી દીધા છે, એવી બાલથી ભરપૂર બનેલી દુકાનોની પંક્તિાથી શોભી રહેલા શ્રીકાંચનપુર નગરમાં પ્રવેશ કર્યો. 72aa. हिन्दी:- समुद्रभूपाल राजाने जिसके अंदर रंगबिरंगी विविध प्रकार की कीमती चादरें लगा दी गई है समाल से भरपर बना हई दुकानों की श्रेणियों से शोभायमान श्री कांचनपुर में प्रवेश किया // 72 // मराठी:- समुद्रभूपालराजाने, जेथे विविध रंगाच्या मूल्यवान चादरी लावलेल्या आहेत अश्या मालांनी भरपूर असलेल्था दकामांच्या रांगांनी शोभावमान झालेल्या त्या कांचनपुरांत प्रवेश केला.||७२।। English :- The shops that contained exquisite types of polychromatic canopies of cloth, decorated their shops with them, in order to increase the radiance and magnificance of the city, Kanchanpur, he entenul in it. म

Page #115
श्रीतुन्न रिविरचित झीनामाकराजाकरितम् / राज्यकार्याणि कृत्वाऽह-स्प्रितयेन स सैन्ययुक।। श्राब्ट्या महत्याऽध्यारोहत्, श्रीशत्रुआयपर्वतम् / / 73 // अन्वयः- अहस्त्रितयेन राज्यकार्याणि कृत्या स: सैन्ययुक्महत्या प्राध्या श्री शत्रुअयपर्वतम् अध्यारोत // 73 // विवरणम:- अल्लां दिनानां त्रितयं अहस्त्रितयं विनत्रयं तेन अहस्थितगेन दिनत्रयेण राज्यस्य कार्याणि राज्यकार्याणि कृत्वा स: समुद्रपाल: सैन्येन युज्यतेऽसौ सैन्ययुक सैन्यसहित: महत्या प्राध्या महता वैभवेन श्री शत्रुभयपर्वत श्री शभ भयगिरि अध्यारोहत् आरोहत् // 73 // सरलार्थ:- तत: दिनप्रवेण सर्वाणि राज्यकार्याणि कृत्वा सः समुद्रपाल: सैन्येन सह महता वैभवेन श्री शत्रुअवगिरिअप्यारोहत् // 7 // ગુજરાતી:-ત્રણ દિવસમાં તમામ રાજ્યકાર્ય આટોપી, તે સમુદ્રપાલ રાજા પોતાના યુક્ત ઓટી ઋદ્ધિ સહિત તીર્થાધિરાજ , - શ્રી શત્રુંજય પર્વત પર ચડ્યો. हिन्दी :- उसके बाद तीन दिनों में ही राजकाज समेटकर, वह समुद्रपाल राजा अपने सैन्यसहित बड़े ठानबाटसे तीर्थाधिरान श्री शत्रुजय पर्वत पर चढ७३|| मराठी:- नंतर तीन दिवसात राज्यकारभाराचा बंदोबस्त करुन,तो समुद्रपाल राजा आपल्या सैन्याबरोबर मोठ्या थाटाने तीर्धाषिराज, श्री शश्रृंजय पर्वतावर चढला.||७|| English :- In 3 days completing all his royal matters the king Samudrapal began climbing the mountain of Satrunjay, with great splendour and granduer, along with his army. स्नानाविसप्तदशभिर्भेदैः सिद्धान्तभाषितैः॥ स तत्र सूत्रयामास पूजामाविजिनेशितुः॥७४॥ अन्वय:- स तत्र सिधान्तभापित: स्नात्रादिसप्तदशभिः भेदैः आधिजिनेशितुः पूजां सूत्रयामास // 鐵風齋濤簽審審審蠢蠢蠢事蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #116
* श्रीभरुतुङ्ग त्रिविरचित धीना आकराजारारितम् विवरणमः-स: समुद्रपाल: नृपः तत्र श्रीशत्रुअयगिरी सिद्धान्ते समये भाषिता: सिद्धान्तभाषिता::गिखान्तभाषिते: आगमकथितः स्नात्रं स्नानं आदौ येषां ते स्नात्रादयः। स्नात्रावयश्च ते सप्नवशच स्नानादिसप्तदश, तैः स्नात्राधिसमदशभिः भेदः प्रकारैः जिनानामीशिता जिनेशिता। आदिश्चासौ जिनेशिता च आदिजिनेशिता, तस्य आदिजिनेशितः आदिनाथस्य ऋषभदेवस्य पूजा अर्चा सूत्रयामास रचयामास // 74 // सरलार्थ:- सः समुद्रपाल: तत्र श्री शत्रुञ्जयगिरो सिदान्तेऽभिहितेः स्नात्रादि सप्नदशमिः प्रकारैःआदिनाथस्य पूजां रचयामासा|७४|| ગુજરાતી:- તે પર્વત ઉપર વિરાજમાન પ્રભુશ્રી આદીશ્વર જિનેન્દ્રની સિદ્ધાંતમાં પ્રસ્થાપેલા સ્નાત્ર વિગેરે સ્ટારભાદે પૂજા કરી. 174 हिन्दी :- उस पर्वत उपर विराजमान प्रभु श्री आदिनाथ जिनेन्द्र की सिद्धांत में कही हुई स्नात्र इत्यादिक सत्रह प्रकार से पूजा का मराठी :- त्या पर्वतावर विराजमान असलेल्या प्रभु श्री आदिनाथ जिनेन्द्राची सिद्धांतमध्ये सांगितलेली स्नात्र इत्यादि सतरा प्रकारांची पूजा केली.||७४|| English :- Having climbed the mountain, the king worshipped Lord Jinendra devoutly, performed the Snatra puja, as it is mentioned in the holy books and also performed the seventeen types of pujas. महापूजाध्वाजारोपा-दिषु कृत्येष्वासी तथा।। ददी दानं यथा श्यामो, जो मेघोऽणि लज्नया॥७॥ आन्याया:- असी महापूजाध्वजारोपादिषु कृत्येषु कार्येषु तथा दानं ददौ यथा मेघः अपि लज्नया श्याम: जशे // 7 // शिक्षारणम्:- असौ समुद्रपाल: नृप: महती चासौ पूजा च महापूजा। ध्वजस्य आरोप: ध्याजारोपः। महापूजाच ध्वाजारोपश्च महापूजाध्वजारोपौ। महापूजाध्वजारोपौ आदौ येषां तानि, महापूजाध्वजारोपादीनि, तेषु महापूजाध्वजारोपादिषु कृत्येषु कार्येषु तथा तेन प्रकारेण दानं ददौ यथाऽनवरतं वर्ष मेघ: अपि (जलंदानं कुर्वन् मेघ: अपि) लज्नया श्याम: कृष्णवर्ण: जज्ञे बभूव // 7 // सरलार्थ:- असो समुद्रपाल: श्री शत्रुअवतीर्थे महापूजाध्वजारोपणादिकृत्येषु तथा भृशं दानं ददौ यथाऽनवरतं जलदानं कुर्वमपि -

Page #117
श्रीमेकतुलासशिविरचित श्रीनामाकराजाचारितम् .. मेघ: लज्जवा कृष्णवर्णः बभूव / / 7 / / ગુજરાતી:- સમુદ્રપાલી રાજાએ તે શત્રુંજયગિરિ ઉપર મહાપૂજા, ધ્વજારોપણ વિગેરે પવિત્ર કાર્યોમાં એટલું તો પુષ્કળ દાન આપ્યું કે જે દાન જોઈને વૃશ્રિદાન કરતો મેઘ પણ લજ્જા વડે શ્યામ થઈ ગયો, અર્થાત અખુટવૃષ્ટિદાન કરતો એ પણ આ રાજના દાન આગળ પોતાને તુચ્છ માનતો લા પામી થામ થઈ ગયો.પા. हिन्दी :- समुद्रपाल राजाने शत्रुजय पर्वत पर भगवान की महापूजा और ध्वजारोपण इत्यादि पवित्र कार्योमें इतना दान दिया कि उसको देखकर सतत वृष्टिदान करनेवाला बादल भी शर्म के कारण श्याम हो गया // 7 // मराठी:- समुद्रपाल राजाने शत्रुजव पर्वतावर अर्हन्ताची महापूजा व प्वजारोहण इत्यादी कार्यक्रमात इतकी संपत्ती खर्च केली की ते पाहन सतत वृष्टिदान करणारा मेष सुखा लाज्न श्याम वर्णाचा झाला.||७|| English :- King Samudrapal performed the propitious puja of Lord Jinendra on the mountain, hoisted the sacred flag etc. The donation came fully in the holy actions. By seeing the donation, the Megh (cloud-king) became ashamed by showering rain and became black. It means that inexhaustible donation of shower of rainwater, the Megh also became black, comparing the donation of the king considering himself frail, felt ashameel and became black. विधायाष्टाहिका नागनामग्राहं जगत्पतेः॥ पूजादानादिसत्कृत्यैः स निधानार्धमव्ययत् // 76 // अन्यय:- नागनामग्राहं जगत्पते: अष्टालिकां विधाय पूजादानादिसत्कृत्यैः स: निधानाधं अव्ययत् // 76 // विवरणम्:- नागस्य नामानि नागनामानि नागनामानि गृहीत्वा नागनामग्राहं जगतां पति:जगत्पति:, तस्य जगत्पते: जगत्प्रभोः आधिनाथस्य अष्टालिकामहोत्सवं विधाय कृत्वा पूजाश्च दानानि च पूजादानानि पूजादानानि आदौ येषाम् तानि पूजादानादीनि च तानि सन्ति च तानि कृत्यानि च पूजादानाविसत्कृत्यानि, तैः पूजावानाविसत्कृत्यैः निधानस्या निधानाध अव्ययत् व्ययीचकार // 76 // Jun Gun Aaradhak Trust P.P.AC.Gunratnasuri M.S.

Page #118
R E E श्रीमेहतुङ्गस्त्रिविरचित श्रीनामाकराणायरितम् / આ सरलार्थ:- शत्रअवतीर्ये नाजस्व नामानि गृहीत्वा जगत्प्रभो: आदिनाथस्य अधादिकामहोत्सवं कृत्वा पूजादानादिभिः सुकृतेःस निपानार्यमव्ययत् // 76 // ગુજરાતી:- નાગણીનું નામ લઈને શ્રી જિનેન્દ્રનો આઠ દિવસ અઠ્ઠાઇ બહોત્સવ કરી, યુ દાન વિગેરે સુકૃત્યો કરવામાં તે નાગઝીના નિધાનનો બચેલો અરધો ભાગ સમુદ્રપાલ રાજાએ વાપ. 76 हिन्दी :. नागश्रेष्ठी का नाम लेकर श्री जिनेन्द्र का आठ दिन का अढ़ाई महोत्सव कर पूजा, दान इत्यादि सुकृत्य करने में उस नागश्रेष्ठी के खजाने का बचा हुआ आधा हिस्सा समुद्रपाल राजाने खर्च किया||७६।। मराठी:- नागश्रेष्ठीचे नाव घेऊन, श्री जिनेन्द्राचा आठ दिवसांचा अठाई महोत्सव करून पूजा, दान इत्यादि सुकृत्य करून त्या नागश्रेष्ठीच्या खजिन्यातील उरलेला अर्धा वाटा (हिस्सा) त्या समुद्रपाल राजाने खर्च केला.||७|| English - By accepting the name of Nagashrasthi, celebrating Aththai Mahotsva of eight days of Lord Jinendra, thus the king Samudrapal spent remaining half of the wealth of Nagashreshthi in charity and pertarmirg pious deeds. सिद्धक्षेत्रामथोत्तीर्य, स्वपुरं प्राविशनृपः॥ रुद्धो राज्यासहिष्णुत्वाद्, वाणिजो दुष्टपार्थिवः // 77 / / अन्वय:- अथ सिद्धक्षेत्रात उत्तीर्य नृप: स्वपुरं प्राविशत्। वाणिज: राज्याऽसहिष्णुत्वात् दुष्टपार्थिव: रुद्रः // 77 // विवरणमः- अश अनन्तरं सिद्धं च तत् क्षेत्रश्च सिल्तक्षेत्रं, तस्मात् सिद्धक्षेत्रात् श्रीशत्रुञ्जयगिरेः उत्तीर्य नन् पातीति नृपः भूप: समुद्रपाल: स्वस्य पुरं स्वपुरं स्वनगरं प्राविशता तावत् वाणिज: वैश्यस्य राज्यस्यन सहिष्णव: राज्यासहिष्णव: राज्यासहिष्णूनां भाव: राज्यासहिष्णुत्वं तस्मात् राज्यासहिष्णुत्वात्, दुष्टाश्च ते पार्थिवाश्च खुष्टपार्थिवाः तैः पुष्टपार्थिवः दुष्टराजभिः रुखः॥७७॥ सरलार्थ:- अनन्तं सं: नृपः सिब्दक्षेत्रात उत्तीर्य यावत् स्वपुरं प्राविशत् तावत् वैश्यः राज्यं कतुं नार्हति इति मत्त्वा वैश्वस्व राज्यासहिष्णवः दुष्टाः पार्थिवाः तं नृपं अरुन्पन् / |7||

Page #119
श्रीरुतुझसूरिविरचित श्रीनामाकराजायरितम् नकर ગુજરાતી:- હવે સમુદ્રપાલ સિદ્ધક્ષેત્રથી ઉતરીને જેવો પોતાના નગરમાં પ્રવેશ કરતો હતો, તેવામાં તે વૈશ્ય હોવાથી તેને મળેલા રાજ્યને સહન નહીં કરનારા આસપાસના ઈર્ષાળુ દુષ્ટ રાજાઓએ તેને ઘેરી લીધો. 77 न्दी :- बाद में समुद्रपाल जैसे ही सिद्धक्षेत्र से उतरकर अपने नगर में प्रवेश करने लगा उतनेमें उस वैश्य को प्राप्त हुआराज्य सहन न करनेवाले आसपास के ईर्ष्यालु दुष्ट राजाओने घेर लिया. // 77 // मराठी :- आता सगुद्रपाल जसा ही सिरक्षेत्रातून परतून आपल्या नगरात शिरणार होता तोच त्या वैश्याला मिळालेल्या राज्याची गोष्ट सहन न करणाऱ्या जवळपासच्या ईल् िदृष्ट राजांनी त्याला येऊन घेरले.||G७|| English: After having alighted from the Siddhe-Shetra, King Samudrapal began entering his city. Just then some il-minded kings who could not bear the fact that a mere trader as Samudra had achieved a kingdom, surrounded his city. मिथ: प्रवृत्ते युद्धेऽथ, भन्नां वीक्ष्य निजां चमूम् / / श्रीसमुद्रनृपो यावत्, किंकर्तव्यजडोऽजानि।।७८॥ र अन्यय:- अथ मिथ: युद्धे प्रवृत्ते निजां चमू भनां वीक्ष्य श्रीसमुद्रमत्तः नृपः यावत् किंकर्तव्यताजड: अजनि // 78 // विवरणम्:- अथ अनन्तरं मिथ: परस्परं युद्धे प्रवृत्ते सति निजां स्वाम् चv सेना भनां विच्छिन्नां वीक्ष्य दृष्टा श्रीसमुद्रदत्तः नृपः भूप:यावत् किंकर्तव्य यस्य सः किर्तव्यः। किर्तव्यस्य भावः किङ्कर्तव्यत। किर्तव्यतायां जड: मुग्धः अजनि अजायता यक्षा बयो: सैन्ययोः युद्ध प्राधर्तत तदा तस्मिन् युद्ध स्वं सैन्यं भग्नं वीक्ष्य श्रीसमुद्रनृपः किर्तव्यतामूढः समजनि।।७८॥ सरलार्थ:- अनन्तरं अन्योन्य वुद्ध प्रवृत्ते सति निजं सैन्यं भन्नमवलोक्य श्री समुद्रनृपः अधुना किं - कर्तव्यमित्यत्र यावत् विमूढः अअनि // 78 // अ SAREEEEEEEEEEEETA P.P.AC..Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #120
श्रीमेकतुजशिविरचित श्रीनामाकाजायरितम् ગુજરાતી:- પરસ્પર બન્ને એ વચ્ચે યુદ્ધ થયું. પણ છેવટે દુશ્મનોના પરાક્રમથી પોતાની સોનાની વીખરાઈ ગયેલી જોઈ સણકપાલ રાજ હવે શું કરવું? એ પ્રમાણે વિચારવમળમાં ગુંચવાયો.૭૮ हिन्दी :- बाद में दोनों सेनाओं में युद्ध हुआ और अंत में (दुश्मनो के पराक्रम से) अपनी सेना को बिखरा हुआ देखकर समुद्रपाल राजा "अब क्या करना?" ऐसी उधेडबुन में पड गया||७८॥ मराठी:- .नंतर दोन्ही सैन्यामध्ये दुख झाले आणि शेवटी (शत्रुच्या पराक्रमाने) आपल्या सेनेला अस्ताव्यस्त झालेली पाह्न राजा समुद्रपाल किंकर्तव्यम्ट झाला, तेवढयात।।७९|| English :-There began a war between the two cities, but ultimetly when King Samudrapal seen that his army was being scattered and defeat was at hand, he was controlled by feelings of perplexity and fright. तावनिबिडबन्धेन निबद्धान् योजिताअलीन् / पावाग्रे लुठतो वीक्ष्य रक्ष रक्षेति जल्पतः // 79 // अन्वयः- तावत् निबिडबन्धेन निबद्धान् योजिताञ्जलीन् पादाग्रे लुठत: रक्ष रक्ष इति जल्पतः विद्वेषिभूपतीन् वीक्ष्या॥७९॥ विवरणम्:- तावत् निबिड:दृढश्चासौ बन्धश्च निबिडबन्धः तेन निबिडबन्धेन दृढबन्धेन निबखान, योजित: बद्धः अञ्जलि: यै: ते योजिताअलय: बद्धाञ्जलयः तान् योजिताअलीन बद्धाञ्जलीन, पादयोः अग्रे पादाग्रे लुठत: रक्ष रक्ष इति जल्पत:वदतः विवेषिभूपतीन् वीक्ष्य अवलोक्य...॥७९॥ सरलार्थ:- तावत् दृढबन्धेन बलान् बब्बाञ्जलीन् पादावो लुठतः, रक्ष रक्ष इति जल्पतःविद्वेषिनपान अवलोक्य....||७९।। ગુજરાતી:- તેટલામાં મજબૂત બંધનોથી બંધાએલા અને બે હાથ જોડી પગમાં આળોટતા રાજાઓને પોતાની સન્મુખ "26 2 0"प्रमाणे लावताने -1178 // हिन्दी :- उतने में ही मजबूत बंधनो से बांधे गये और दो हाथ जोडकर उसके सामने आ कर पैरों में पडते हुए और "बचाओ, बचाओ" ऐसी विनंती करते हुए उन्ही शत्रु राजाओं को देखकर // 79 // 能吸籌議蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢(05)養護養讚讚讚讚羲 警靈靈靈騷露騷騷騷騷靈靈靈

Page #121
श्रीमेरुतुङ्ग शिविरचित श्रीनामाकराजायरितम् मराठी :- तेवढ्यात दृढ बंधनानी बांधलेल्या, दोन्ही हाथ जोड्न पायांत लोटांगण घालणाऱ्या, त्या शत्रुराजांना आपल्या समोर पाह्न आणि "वाचवा, वाचवा" अशी विनंती करणारे पाह्न,|७९|| English :- Suddenly he seen the enemy king being tied vigourously and running towards him, was screaming for mercy, with joint hands. विद्वेषिभूपतीन् सर्वान् प्रोन्मुच्य निजपुरुषैः। अहो! किमिति साश्चर्योऽ पृच्छत्तानेव भूपतीन् / / 80 // " *. अन्यय:- रक्ष रक्ष इति जल्पतः सर्वान् विद्वेषिभूपतीन् वीक्ष्य निजपुरुषैः प्रोन्मुच्य अहो। किमिति साश्चर्य: तान एब भूपतीन् अपृच्छत् // 8 // रणम्:- रक्ष रक्ष इति जल्पत: सर्वान् विशेषेण विषन्तीत्येवम्शीला:विद्वेषिणः। विद्वेषिणश्च ते भुवः पतयः भूपतयःनृपा:चौत विद्वेषिभूपतयः, तान् विद्वेषिभूपतीन् विद्वेषिनृपान निजाश्च ते पुरुषाश्च निजपुरुषाः तैः निजपुरुषैः निजसेवक: प्रा.मुच्य बन्धनमुक्तान विधाय अहो। किमिदम् इति आश्चर्येण सह वर्ततेऽसौ साश्चर्यः सः तानेव भूपतीन् नृपान् अपृच्छत् // 8 // सरलार्थ:- पूर्वश्लोकोक्तविशेषण विशिष्टान् सर्वान् विद्वेषिनृपान् स्वसेवकै: बन्धनात् विमोच्च अहो। इदं किम् इति सः तानेव भूपता साश्चर्यमपृच्छत् / / 8 / / ગજરાતી:- પોતાના ઉપર લેપ કરનાર અને યુદ્ધ કરનાર તે સર્વ શત્રરાજાઓને પોતાના માણસો દ્વારા છોડાવીને “અહો! આ // गन्धुं ?" मारोते मोने यूछयु.॥८॥ हिन्दी :- अपने उपर द्वेष करनेवाले और युद्ध करनेवाले उन सब शत्रु राजाओं को अपने आदमियों द्वारा छुडवा कर "ओहो! यह क्या आश्चर्य है?" ऐसा उन्ही राजाओं से पूछा।।८०॥ र मराठी:- आपला द्वेष करणाचा आणि युद्ध करणाऱ्या त्या सगळ्या शत्र राजांना आपल्या माणसांना सांगून मोकळे केले आणि "अहो। हे काय आश्चर्य आहे?" असे त्यांनाच विचारले.11८०॥ P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #122
. . . श्रीनरुतुबसूरिविरचित श्रीनामाकराजास्ति USDHU Er:glish :- The king then asked his men to set free all the kings who were war with him and were jealous of him and asked the reason for such an astounding incident. ते प्रोचुर्गापरं विमो, विशेष किन्तु सङ्गरे। अवध्यामहि दुर्बुद्धया, युध्यमाना: स्वयं वयम् // 8 // अन्यय:- ते प्रोचुः, वयं अपरं विशेषं न विमः। किन्तु सङ्गरे दुर्बुद्ध्या युध्यमाना: वयं स्वयं अनध्यामहि // 8 // विवरणम:- ते विद्वेषिनुपा: प्रोचुः अषन्। वयं अपरं विशेषं न विद्मः जानीमः। किन्तु सङ्गरे युद्ध वुष्टा चासौ बुद्धिश्च दुर्बुखिः, तया दुर्बुद्ध्या, युध्यमाना: युद्ध कुर्वाणा: वयं स्वयमेव अबध्यामहि // 8 // सरलार्थ:- ते विदेषिनृपा: अब्रुवन् - वयमपरं विशेषं न जानीमः। किन्तु युब दुष्टबुप्या युध्यमानाः वयं स्वयमेव अबध्यामहि बब्बाः / / 8 / / ગુજરાતી :- ત્યારે સર્વ રાજઓએ પ્રત્યુત્તર આપ્યો કે અમે આમ બનવાનું બીજું તો કોઈ વિશેષ કારણ જાણતા નથી, પરંતુ દુટિબુદ્ધિથી યુદ્ધ કરતા અમે રણાંગણમાં સ્વયં બંધાઈ ગયા છીએ 81 हिन्दी :- तब सभी राजाओने जवाब दिया, "वैसे तो हमे इस घटना का और कोई विशेष कारण मालूम नहीं है, लेकिन द्वेष बुद्धि से लडनेवाले हम स्वयं बंध गये हैं / / 81|| मराठी :- तेव्हा त्या राजांनी प्रत्युत्तर दिले, असे घडण्याचे विशेष कोणते ही कारण आम्हांला माहीत नाही, पण द्वेषबुद्धीने लढत असतांजा आम्ही स्वयं रणक्षेत्रात बांधले गेलो आहोत.।।८१।। English :- At this, the kings answered that, they did not know the reason to this astounding incident, but they were being bound on the battle-field themselves when they were carressing ill-feelings of jealousy.

Page #123
भीमकतनासशिविरचित शीनामाकराजाचरितम् परं भवत्प्रसादेन,च्छुटिता नाऽत्र सम्शयः॥ ___ अत: स्थसेवकान् यावज्जीवं स्वीकुरु नोऽधुना॥८२॥ अन्धयः- परं भवतः प्रसाद: भवत्प्रसाद:, तेन भवत्प्रसादेन तव कृपया वयं च्छुटिता: मुक्ताः अभवाम् इत्यत्र संशय: न अस्ति / अधुना न: यावज्जीवं स्वसेवकान स्वीकुरु / / 82 // विवरणमः परं भवतः प्रसाव: भवत्प्रसादः, तेन भवत्प्रसादेन तव कृपया वयं च्छुटिता: बन्धनात् मुक्ता: अभवाम्। इत्यत्र संशय: सन्हा नाऽस्तिा अत: अधुना इदानीं त्वं न: अस्मान् यावत् जीवाम: तावत् यावनीवं स्वस्थ सेवका: स्वसेवका: तान् स्वसेवकान स्वीकुरु, अस्मान् स्वसेवकत्वेन अङ्गीकुरुष्व / / 82 // सरलार्य:- परन्तु भवतः कृपया एव वयं बन्धनात् मुक्ताः अभवाम्। इत्यत्र स्नेदहः नास्ति। अत: इदानी त्वं अस्मान् वावज्जीवं स्वसेवकत्येन स्वीकुरु // 8 // ગુજરાતી:- પરંતુ હે રાજન! આપની જ કૃપાદૃષ્ટિથી અમે છુટ્યા છીએ, એમાં સંશય નથી, માટે હવે આપ અમો સર્વને જીવનપર્યત આપના સેવક તરીકે સ્વીકારોદરા हिन्दी :- "लेकिन हे महाराजा आपकी ही कृपा से हम छूट गये हैं इसमें कोई शक नहीं है। अब आप हम सबको जिन्दगीभर के लिये दास के रूप में स्वीकार कर लो।"|८२|| मराठी:- परंतु हे महाराजा आपल्याच कृपेने आम्ही सगळे सुटलो आहोत यात काही संशय नाही. म्हणून आपण आम्हा सर्वांना जीवन असेपर्यंत दास म्हणून स्वीकारा.11८२॥ nglish :- But then they all agreed that, they were free just because of the king. So they surrendered themselves to the king and asked him to accept them as his humble servants. ANSAREERS NEW P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #124
श्रीमेकतनाशिविरचित श्रीनामाकराजाचारितम् | इत्युक्त्या सेवकीभूतै-स्तैरेवाऽसौ परिवतः॥ स्वपुरं प्राविशत् प्राज्य-प्रवेशोत्सवपूर्वकम् // 8 // अन्यय:- इति उक्त्वा सेवकीभूतैः तै: एव परिवृत: असौ प्राज्यप्रवेशोत्सवपूर्वकं स्वपुरं प्राविशत्।।८३॥ विवरणम्:-इति एवम् उक्त्वाभाषित्वानसेवका: असेवका:। असेवका: सेवका: भूता: सेवकीभूता:तै: सेवकीभूतैः सेवकतां प्राप्तः तैः एव विवेषिनृपैः परिवृत: रुबः असौ समुद्रनृपः प्राज्य: समृद्धश्चासौ प्रवेशस्योत्सवश्व प्राज्यसमधोत्सवः। प्राज्यसमृद्धप्रवेशोत्सव: पूर्वम् यस्मिन् कर्मणि यथा स्यात् तथा प्राप्यसमृद्धप्रवेशोत्सवपूर्वकं महता उत्सवेन सह इत्यर्थः स्वपुरं प्राविशत् // 83 // * सरलार्थ:- एवमुक्त्वा सेवकीभूतैः तैः राजभिः एव परिवृत: असौ समुद्रलूपः महता उत्सवेन सह स्वपुरं प्राविशत् / / 8 / / ગુજરાતી :- આવી રીતે સેવક તરીકે પોતાને વશ થયેલ સર્વ રાજાઓ સાથે સમુદ્રપાલ રાજાએ મોટા ઉત્સવપૂર્વક પોતાના નગરમાં प्रदेशों . // 8 // र हिन्दी :- इस तरह सेवक की तरह अपने आधीन हुए उन सब राजाओं से घिरे हुए उस समुद्रपाल राजाने बडे उत्सव के साथ नगर में प्रवेश किया // 8 // मराठी :- अशारीतीने सेवक म्हणून आपल्या अधीन झालेल्या त्या राजासमवेत त्या समुद्रपाल राजाने मोठ्या उत्साहाने नगरामध्ये प्रवेश केला.11८३।। English :- Thus the King entered the city with great pomp and style surrounded by these docile Kings. . सभ्यान् सभायामाभाष्य, विसृज्य च नृपानसौ।। - सौधान्त: पूजयन् देवान्, ददर्श व्यन्तरं पुरः // 84 // अन्वयः- सभायां सभ्यान आभाष्य नृपान् विसृज्य च सौधान्त: देवान् पूजयन् असौ पुर: व्यन्तरम् ददर्श // 8 // विवरणम्:- सभायां राजपरिषदि सभायां साधव: सभ्या: तान् सभ्यान् सभासव: आभाष्य आ समन्तात् भाषित्वान् पान्तीति . नृपाः तान् नृपान् राज्ञः विसृज्य विमुच्य सौधस्य प्रासादस्य अन्त: सौधान्तःप्रासादमध्ये देवान् पूजयन् अर्चन असौ समुद्रनृपः पुरः अग्रे व्यन्तरं देवं ददर्श अद्राक्षीत् // 4 //

Page #125
R EE* श्रीगेलतुजत्रिविरचित भीनामाकराणायरितम् TET * सरलार्थ:- तथा सभावामुपस्थितान् सभ्यान किश्चित् आभाष्य नृपान् विसृज्य चाऽसौ समुद्रनृपः सौषमध्ये देवान् अप्जयत् / तदा पुरः एकम् व्यन्तरं अद्राक्षीत् / / 84 / / આ ગુજરાતી:- ત્યાર બાદ કચેરીમાં સભ્યો સાથે કેટલીક વાતચીત કરી, રાજાઓને સન્માનપૂર્વક વિદાય કરી, તે પોતાના મંદિરમાં દેવોની પૂજા કરવા બેઠો, તેવામાં પોતાની સન્મુખ તેણે એક વ્યંતર જોયો..૮૪ दी :- उसके बाद कचहरी में सभासदो के साथ कुछ बातचीत कर के, राजाओं को सम्मानपूर्वक बिदा कर के अपने गृहमंदिरमें . ज्यों ही देवों की पूजा के लिये प्रवृत्त हुआ, त्यों ही अपने सामने एक व्यंतर को देखा||८४॥ मराठी:- नंतर दरबारात सभासदांशी काही गोष्टी करून, सोबत आलेल्या राजांना सन्मानपूर्वक निरोप देऊन आपल्या देवघरात देवाची पूजा करू लागतो. तेव्हा त्याला समोर एक व्यंतर दिसला.||८४|| English :- The king then spoke to the kings in the royal court and then bidding them farewell, went to his temple made in his residence. Onentering he happened to see aGod (Vyantar-atype ofaGod) पृष्टः कस्त्वमिति क्षोणि-भृता सव्यन्तरोऽववत॥ तामलिप्त्यामहं नाग-नामा प्राग् गोष्ठिकोऽभवम्॥८५॥ अन्धयः- शोणिभृता त्वं कः इति पृष्टः स: व्यन्तरः अवदत्। अहं प्राक् तामलिप्त्याम् नागनामा गोष्ठिक: अभवम् / विवरणम्:- क्षोणिं पृथ्वीं बिभर्तीति क्षोणिभृत् तेन क्षोणिभृता भूभृता त्वं क: असि? इति पृष्टः विचारित: सव्यन्तरः अवदत् / अवावीत-अहं प्राकपुरा तामलिप्त्यां नाम नगर्यानाग: नाम यस्य स: नागनामा नागाभिधान: गोष्ठिकः अभवम् अभूवम् // 8 // सरलार्थ:- राज्ञा समुद्रेण त्वं कः असिा इति पृष्टः सः व्यन्तर: अवादीत् अहं पुरा तामलिप्त्यां नगर्या नागनामा गोष्ठिकः अभवम् / / 8 / / KATRIKE P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #126
* ***भीमरुतुजारिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् , ગુજરાતી :-સમુદ્રપાલ રાજાએ પુછયું કે- “તું કોણ છે?" ત્યારે તે વ્યંતરદેવે કહ્યું કે - “હું તામલિ િનગરીમાં પ્રથમ નાગ नामनो गोटितो .' // 8 // . हिन्दी :- तब समुद्रपाल राजाने उससे पूछा, "तुम कौन हो?" तब वह व्यंतर बोला, “हे राजन्। मैं तामलिप्ती नगरी में पहले नाग नाम का गोष्ठिक था||८५|| . पराठी :- तेव्हा समुद्रपाल राजाने त्याला विचारले, "त् कोण आहेस?" तेव्हा तो व्यंतर म्हणाला, "मी तामलिप्ती नगरीमध्ये प्रथम नाग नावाचा गोष्ठिक होतो."॥८५| English :- The king asked the God (Vyantar) to identify himself. At this, he replied that he was a conversationalist named Nag, in a city named Tamlipti. पूर्वजैः कारिते चैत्ये, सारां विदधतो ममा। कुटुम्ब सकलं क्षीणं देवस्वैनैव पोषितम् // 86 // अन्यय:- पूर्वजैः कारिते चैत्ये सारां विदधत: मम देवस्वेन एव पोषितं सकलं कुटुम्ब क्षीणम् // 86 // विवरपाम:- पूर्व जायन्ते इति पूर्वजाः, तै: पूर्वजै: वमशजै: कारिते निर्मापिते चैत्ये- जिनमन्दिरे सारां मन्दिरख्यवस्थां विदधत: कुर्वत:मम देवस्य स्वं धनं देवस्वं तेन देवस्वेन देवद्रव्येण एव पोषितं पालितं सकलं सर्व कुटुम्ब क्षीणं नष्टम् अनश्यत् 1186 // सरलार्थ:- मम पूर्वजैः कारिते चैत्ये मन्दिरव्यवस्थां कुर्वत: मम देवद्रव्येण एव पोषितं सकलं कुटुम्बम् अनश्वत् // 86 // ગુજરાતી:- મારા પૂર્વજોએ બંધાવેલા જિનમંદિરની સારસંભાળ કરતાં દેવદ્રવ્યથી જ પોષણ પામેલું મારું સઘળું કટુંબ નાશ पायु.॥८६॥ दी :- मैं मेरे पूर्वजो के द्वारा निर्मित जिनमंदिर की निगरानी करते हुए मेरे परिवार का देवद्रव्य से ही निर्वाह (गुजारा) करता था। लेकिन उससे मेरा पूरा परिवार नष्ट हो गया॥८६॥ REMEERRENERA

Page #127
श्रीमरुतुङ्गस्त्रिविरथित श्रीनामाकराणायरितम् मराठी :- माझ्या पूर्वजांनी बांयून ठेवलेल्या जिनमंदिराची देखरेख करतांना देवद्रव्यानेच कुटुंबाचे पालनपोषण मी करीत होतो. त्यामुळे माझा पूर्ण कुटुंब नाश झाला.॥८६॥ English :- "I am a caretaker of the temple of Lord Jineshwar that was built by his ancestors. I and my family subsisted on God's money, due to which my family experienced damnation." देतद्रव्योपभोगेन, कुटुम्बस्य क्षयो भवेत् // नैमित्तिकादिति श्रुत्वा, भीत: कर्म तदत्यजम् / / 87 // अन्याय:- देवद्रव्योपभोगेन कुटुम्बस्य क्षय: भवेत् / इति नैमित्तिकात् श्रुत्वा भीत: अहं तत् कर्म अत्यजम् // 87 // विवरणम:- देवस्य द्रव्यं देवद्रव्यं / देवद्रव्यस्य उपभोग: देवद्रव्योपभोगः, तेन देवद्रव्योपभोगेन कुटुम्बस्य क्षय: विनाश: भवेत् / कुटुम्बम् विनश्यति। इति निमित्तं जानातीति नैमित्तिकः तस्मात् नैमित्तिकात् शकुनज्ञात् श्रुत्वा निशम्य भीत: अयं / प्राप्तः अहं तत् कर्म देवद्रव्योपभोगलक्षणं कर्म अत्यजम् अजहाम् // 87 // सरलार्थ:- देवव्यस्य उपभोवो न सकलं कुटुम्ब नश्यति इति निमित्तविदः मुखात् श्रुत्वा भीत: अहं देवद्रव्योपभोगम् अत्याक्षम् / / 87|| ગુજરાતી:- હવે કોઈક સમયે નિમિત્તિયાના મુખેથી સાંભળ્યું કે- “દેવદ્રવ્યનો ઉપભોગ કરવાથી કુટુંબનો નાશ થાય છે, આ પ્રમાણે સાંભળી હું ડર પામ્યો અને તેથી મેં તે કાર્ય દિવદ્રવ્યનો ઉપભોગ) કરવું છોડી દીધું.૮૭ हिन्दी :- जब एक बार किसी ज्योतिष के मुख से सुना कि, “दवद्रव्य का उपभोग करने से समस्त परिवार का नाश होता है।" तब यह सुनकर मुझे डर लगा और मैने वह काम (देवद्रव्य का उपभोग) करना छोड दिया / / 87|| मराठी :- नंतर एके दिवशी कोणत्या एका ज्योतिषाच्या तोंड्न मी ऐकले की, "देवद्रव्याचा उपभोग केल्याने कुटुंबाचा नाश होतो." हे ऐकून मला भीती वाटली आणि नंतर ते काम (देवद्रव्यांचा उपभोग) मी सोहन दिले.॥८७|| P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #128
मीनिरुतुजसरिशिएथिला शीला भाकराणारितम् *NEKEEP English - Then once he had happened to hear from an astrologer,'The one who utilizes God's money is bound to be irradicated along with his family. So overcome with fright, he stopped the use of God's money." चतुर्विंशतिदीनार-सहस्त्री याऽन्तिकेऽभवत् // देवसत्काऽवशिष्टा सा, क्षितौ क्षिप्ताऽथ पत्रयुक्॥८८॥ अन्वयः- अन्तिके देवसत्का या चतुर्विशतिदीनारसहस्त्री अवशिष्टाऽभवत् सा मया पत्रयुक् क्षितौ क्षिप्ता // 8 // विवरणमः- अन्तिके मम समीपे देवसत्का देवद्रव्यरूपा यादीनाराणां सुवर्णमुद्राणां सहस्त्राणि दीनारसहस्त्राणि चतुरधिका विम्शति: चतुर्विशतिः। चतुर्विशते: दीनार सहस्त्राणां समाहार: चतुर्विशतिदीनारसहस्त्री चतुर्विशतिसहस्त्रं दीनारा: निष्का: इत्यर्थः अवशिष्टा अभवत् / अवशिष्टाः अभवन्। सा मया पत्रयुक् पत्रेण साकं क्षितौ भूमौ निक्षिप्ता स्थापिता॥८॥ ET सरलार्थ:- मम अन्तिके समीपे अन्ते चतुर्विशतिसहस्त्रमिता: निष्काः सुवर्णमुद्राः अवशिष्टाः अभवन्। ता: सुवर्णमुद्राः मया पत्रेण सह भूमौ निखाताः / / 88 // ગજરાતી:- મારી પાસે દેવદ્રવ્ય તરીકેની ચોવીશ હજાર સોનામહોરો જે બાકી રહી હતી, તેલિખિત પત્ર સહિત પૃથ્વીમાં દાટી..૮૮ हिन्दी :- उस समय मेरे पास देवद्रव्य के नाम पर चौबीस हजार सोना मुहरेंजमा थी, जिसे लिखित पत्र केसाथ जमीन में गाड़ दी ||8|| मराठी :- त्या वेळी माझ्या जवळ देवद्रव्य म्हणून एकूण चौवीस हजार सोन्याच्या मुद्रा शिल्लक होत्या. त्या मुद्रा मी एका पत्रा सोबत जमीनीत पुरून (गाहन)ठेवल्या.11८८।। English :-"I had twenty four thousand gold coins as God's money, which I had buried in the ground, along with a note." LARKER** ** KEE

Page #129
सीमिलतुणभूरिविरचित श्रीनामाकराजाशक्तिम् ENEF कृत्यैर्यथोचितैर्जीवन् / प्रान्तेऽहम् कष्टतो निशि // स्थविर्या प्रातिवेश्मिक्या, पठ्यमानम् मृदुस्वरम् / / 89 // श्रीशत्रुअयमाहात्म्यम्, शृण्वन्नेकाग्रमानसः॥ मृत्वा तद्ध्यानतोऽभूवम् व्यन्तरोऽत्रैव पर्वते // 9 // अन्वयः- यथोचितैः कृत्यै: जीवन् अहम् प्रान्ते निशि कष्टत: प्रातिवेश्मिक्या स्थविर्या मृदुस्वरम् पठ्यमानम्- // 8 // श्री शत्रुश्रयमाहात्म्यम् एकाग्रमानस:शृण्वन् अहम् तद्ध्यानत: मृत्वाऽत्र एव पर्वते व्यन्तरः अभूवम् // 9 // विवरणम्:- उचितमनतिक्रम्य वर्तन्ते इति यथोचितानि तैः यथोचितैः कृत्यैः कार्यै: जीवन उपजीविकाम् कुर्वन् अहम् प्रान्ते मरणसमये निशि निशायाम कष्टत: युःखात् प्रतिवेश्म वसतीति प्रातियेश्मिकीतया प्रातिवेश्मिक्या स्थविर्या वृद्धयामृदः स्वर: यस्मिन् कर्मणि यथास्यात् तथा मृदुस्वरम् मृदुस्वरेण इत्यर्थ: पठ्यमानम् गीयमानम् // 8 // श्री शत्रुअयस्य माहात्म्यम् महत्त्वम् एकाग्रम्मानसम् यस्य सः एकाग्रमानस: (एकाग्रेण मनसा) शृण्वन् आकर्णयन अहम तस्य शत्रुभयस्य ध्यानम् तद्ध्यानम् तस्मात् तध्यानतः शत्रुअयध्यानात् मृत्वा मरणम् प्राप्य अत्र अस्मिन् पर्वते एवा शत्रुअयगिरौ एव व्यन्तरः अभूवम् // 9 // सरतार्थ:- ततः यथोचितैः कर्मभिःउपजीवन् अहम् अन्तकाले निशावाम् महता कटेन प्रातिवेश्मिक्या वृनया मृदुस्वरेण पठयमानम् गीयमानम् // 89 // वृपया मदरदरेणगीयमानम् श्री शत्रुअवस्थ माहात्म्यम् एकावण मनसा शृण्वन् अहम् श्रीशत्रुअवस्य प्यानात् मृत्वा अस्मिन् .श्रीशत्रुअवपर्वते एव व्यन्तरः अभवम् / / 9 / / જાજરાતી:-ત્યાર પછી યથાયોગ્ય કાર્યો વડે ધન મેળવી આજીવિકા ચલાવતો હું મરણ સમયે ખપૂર્વક રાત્રિમાં નજીકના પાડોશમાં રહેતી એક વૃદ્ધ સ્ત્રીના મુખ દ્વારા કોમળ સ્વરથી કહેવાતા - 8 KATRI [ REAKER P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #130
THEATR E Kीनिकतुकामारिविरणित सीमाभाकशणाच्यरितम् | શ્રી શરાજ તીર્થના અલ્કતા બાહાળને એકાગ્રચિત્તે સાંભળતાં સાંભળતાં મૃત્યુ પામો અને શ્રી શત્રુંજયના ધ્યાનથી aur la G52021 .com हिन्दी :- बाद में यथायोग्य कार्यों द्वाराधन प्राप्त कर के आजीविका चलाते हुए मैन मरण के समय रात में पडोस की एक वृद्धाके मुख से मधुर स्वर में कहा जानेवाला श्री शत्रुजय तीर्थका अद्भुत माहात्म्य एकाग्र चित्त से सुना और मैन मृत्यु पाया। श्री शत्रुजय के ध्यान के कारण आज इसी पर्वत पर व्यंतर देव बना हूं।।८९॥ मराठी:- नंतर यथायोग्य कार्य करून धन प्राप्त करून आजीविका चालवीत असतांना, मृत्यूच्या वेळी रात्री शेजारी एक म्हातारी मपुर कंठाने मोठया काहाने श्री शत्रुजव तीर्थाचे अद्भुत माहात्म्य म्हणत होती. एकावा मनाने ते ऐकतांना माझे प्राण गेले आणि श्री शजयाच्या ध्यानामुळे आज त्याच पर्वतावर व्यंतर देव बनलो.।।८९॥ English - Then he earned my living, through proper means and is due course reached my death bed, when I happened to hear from a neighbouring old woman, in a melodious tone about the auspiciousness of the mountain Satrunjay. As my mind was engrossed in the thoughts of the sacred pilgrim spot, he became a God (Vyantar) on the mountain, after my death. तात्रा पूजाक्षाणे स्वीयं, नाम श्रुत्वा भवन्मुखात् // स्मृत्वा च पूर्ववृत्तान्तम, प्रीताचेता व्यचिन्तयम् // 9 // आन्धयः- तत्र पूजाक्षणे भवन्मुखात् स्वीयं नाम श्रुत्वा प्रीतचेता: अहम् पूर्ववृत्तान्तं स्मृत्वा व्यचिन्तयम् // 9 // विवरणम:- तत्र शत्रुअयगिरौ पूजाया: क्षण: पूजाक्षणः, तस्मिन् पूजाक्षणे पूजासमये भवतः मुख भवन्मुखं तस्मात् भवन्मुखात् तव मुखात् स्वीयमात्मन: नाम नामधेयं श्रुत्वा आकर्ण्य प्रीतं चेत: मनः यस्य सः प्रीतचेताः प्रीतमना: अहं पूर्वश्चासौ वृत्तान्तश्च पूर्ववृत्तान्त: तं पूर्ववृत्तान्तं पूर्वभववृत्तान्तं स्मृत्वा व्यचिन्तयं व्यचारयम् // 9 // र सरलार्थ:- तस्मिन् शत्रुञ्जयतीर्थे पूजासमये तव मुखात् मम नाम श्रुत्वा सन्तुष्टमानस: अहम् पूर्वभववृत्तान्तं स्मृत्वा विचिन्तितवान् // 11 // 观遷謙遜薔蕭薔薇灣賽[C]賽薇薇薇赛赛赛議議。

Page #131
HTTETीमितुशिविरचित श्रीनामाकरिता E TE ગુજરાતી - આ પર્વત પર પૂજા સમયે તમારા મુખથી મારું નામ સાંભળીને પૂર્વભવન વૃત્તાના સ્મરણ કરી મારું ચિત્ત ઘણું પ્રસન્ન થયું, અને મેં વિચાર્યું કે 191 हिन्दी :- इस पर्वत के ऊपर पूजा के समय तुम्हारे मुँह से मेरा नाम सुनकर मुझे पूर्वभव का वृत्तान्त याद आया और मेरा चित्त बहुत प्रसन्न हुआ और फिर मैंने सोचा कि,॥९॥ aagyapan चित्त प्रसन्न झाले आणि मग मी विचार केला की,॥९१|| English :- On the mountain, when Samudra was performing the puja, Nag happened to hear his name being repeated. He then recollected his past life and its happenings. He was thus filled with feelings of bliss and tranquillity. .' .. साध्विदम् विदधे हेव - द्रव्यं यद्देवपूजने। व्ययितं तत् किमप्यस्य,सान्निध्यम् विवधेऽधुना // 12 // विवरणम:- यद इदं देवद्रव्यं त्वया देवस्य पूजनं देवपूजनं तस्मिन येवपूजने देवार्चने व्यथितं व्ययीकृतम् एवम् साधु विवधे चक्रे / तत् तस्मात्कारणात् अधुना अस्य किमपि सान्निध्यमहं विदधे कुर्वे // 12 // * सरलार्य:- देवद्रव्यं देवपूजने व्यक्तिमिदं साधु विदथे। अत: अहमस्य किमपि सामिप्यं विदये // 9 // ગુજરાતી:- (મેં વિચાર્યું કે, આ રાજાએ દેવપૂજમાં દેવદ્રવ્યનો વ્યય કર્યો તે ઘણું જ સારું કર્યું, માટે એને હવે કાંઇક સહાયકારી G.nein हिन्दी:- इस राजाने देवपूजा में ही देवद्रव्य काखर्च किया है यह बहुत ही अच्छा किया है और इसलिये मैं उसे किसी न किसी प्रकार से सहायक बनूं॥९२॥ P.P.AC.Gunrainasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #132
श्रीमेकतुन शिविरचित श्रीनाशकराजाचारितम् | मराठी:- या राजाने देवपूजेत देवद्रव्याचा वापर केला ते खरोखर फारच छान केले आहे, आता मी त्याला कोणत्या तरी प्रकाराने सहाव करिन.॥९॥ English - Then he thought to himself saying that this King Samudra has spent the money wholly on' religious deeds, which is excellent, so he should, in some way or another, help him out. __ अत: सहागतेनैव,यन्त्रितास्ते मयाऽरयः॥ अल्पशक्तिः परं नाह-मन्यत्र स्थातुमीश्वरः // 13 // अन्वयः- अत: सह आगतेन एव मया ते अस्य: यन्त्रिता:। वरम् अहमल्पशक्ति: अस्मि। अत: अन्यत्र स्थातुमीश्वर: नाऽस्मि // 9 // विवरणम:- अत:शत्रुञ्जयतीर्थाद त्वया सहआगतेन मया एव ते तव अरयः शत्रव: यन्त्रिता: रुदा: बद्धाः। परन्तु अहम् अल्पाशक्ति: यस्य सः अल्पशक्ति: अस्मि अल्पबल: भवामि तस्मात् अहं मम स्थानात् अन्यत्र मत्स्थानम् परित्यज्य अन्यस्मिन् स्थाने स्थातुं ईश्वरः समर्थः क्षम: न अस्मिा॥९॥ सरलार्थ:- अतः शत्रुअवतीर्यात् तव साहाया त्वदा सह आगतेन मया एव तव अश्य: नियन्त्रिता: बदाः। किन्तु अहमल्पबल: अस्मिा तस्मात् मम स्थानम् परित्यज्य अहमन्यत्र स्थातुं समर्थ: नाऽस्मि // 93| ગુજરાતી:- એમ વિચાર કરી શ્રી શત્રુંજય તીર્થથી તારી સાથે આવી મેં તમારા શત્રુઓને દઢ બંધનોથી બાંધી લીધા હતા. પરંતુ હું અલ્પ શક્તિવાળો છું તેથી મારા સ્થાન સિવાય અન્ય સ્થાને રહેવા સમર્થ નથી. 93 हिन्दी :- ऐसा विचार कर के, शत्रुजय तीर्थ से तुम्हारे साथ चल कर मैन ही तुम्हारे शत्रुओं को दृढ - बंधनों से बांध लिया था। लेकिन मैं अल्प शक्तिशाली होने के कारण अपना स्थान छोडकर और कहीं भी रह नहीं सकता।।९३|| मराठी:- असा विचार करून शत्रुजव तीर्थापासून तुमच्या बरोबर येऊन मी स्वत:च तुमच्या शना मजबूत बंधनांनी बांधन घेतले. पण मी अल्पशक्तीशाली असून माझी जागा सोहन दुसऱ्या जागी राहू शकत नाही.।।९३|| LATERRIERRENERA

Page #133
शीमेलतुमसूरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् | English:- Having thought thus, he himself came along with the king from the mountain and vigorously tied up the enemies. But because he had limited powers, he could not stay at any other place, than his own. अतो यातास्मि तत्रैव, परं यात्राद्वयस्य मे॥ प्रत्यब्दं सुकृतम् देयं, प्रपेदे सोऽपि तद्वचः // 14 // अन्वयः. अत: अहं तत्रैव यातास्मिा पर त्वया में प्रत्यब्दं यात्राद्वयस्थ सुकृतं देयम्। सोऽपि तद्वचः प्रपेदे॥९॥ विवरणम्:- अत: अल्पबलत्वेन अन्यत्र स्थातुमशक्यत्वात् अहं तत्र एव मम निवासभूते शत्रुञ्जयगिरौ एव यातास्मि, यामि गच्छामिा परम् त्वया मे महम अब्दे अब्दे प्रत्यब्दं प्रतिवर्षम् यात्रयोः द्वयम् यात्राद्वयम् तस्य यात्राद्वयस्य बयो: यात्रयोः सुकृतं पुण्यम् देयम् / सः समुद्रनृपः अपि तस्य तद् वच: प्रपेदे स्वीचकार // 14 // सरलार्थ:- अल्पबलत्वेन अन्यत्र स्थातुमशक्तत्वात् अहं तत्र एद मम निवासस्थाने शत्रुअवपर्वते गच्छामि। परम् त्वया प्रतिवर्ष मां यात्रादयस्व पुण्यम् प्रदेवम् / सः समुद्रनपः अपि तस्य तद वचः स्वीचकार / / 14 / / ગુજરાતી:- માટે હું મારા સ્થાનકે જાઉં છું. પણ છેલ્લે મારે તમોને એટલું જણાવવાનું કે, તમારે દર વર્ષે મારા નિમિત્તે બે યાત્રાનું પુણ્ય કરવું. આ પ્રમાણે જ્યારે વ્યંતર દેવે પોતાનું સમસ્ત વૃત્તાંત રાજાને સ્પષ્ટ કહી બતાવ્યું, અને છેવટે બે યાત્રાના પુર્ણયની માગણી કરી ત્યારે રાજાએ પણ તેનું વચન માન્ય કર્યું. 194 दी :- अब मैं मेरे स्थान पर जाता है। लेकिन अन्तमें तुम्हें इतना बताता हूँ कि, हर साल मेरे निमित्त दो यात्रा का पुण्य करना। इस तरह जब व्यतर देवने अपनी पूरी कहानी राजा को कह सुनाई और अन्तमें दो यात्रा के पुण्य की मांग की, तब राजाने भी उसका वचन मान्य किया॥९॥ गराठी:- आता मी माझ्या ठिकाणी जातो. पण शेवटी तुम्हाला असं सांगतो की तुम्ही मला प्रतिवर्षी दोन यात्रेचे फळ देत रहा. वाप्रमाणे जेव्हा व्यंतरदेवाने आपला सर्व वृत्तांत राजाला सांगितला आणि शेवटी दोन यात्रेच्या पुण्याची मागणी केली, तेव्हा राजानेही त्याचे वचन मान्य केले.।।९४|| 及泰豪泰蠢蠢蕾蕾蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢 P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #134
श्रीमेकतजासूरिविरशित शीनामाकराजाचरितम् | English :- Saying thus the God (Myantar) said that it was time for him to leave. Before leaving he asked the king to always carry out two pilgrimages every year, in his name. The king readily complied to this request. यवस्तु दीयते चेत्तत्, सहस्त्रगुणमाप्यते॥ तहत्ते सुकृते पुण्यं, पापे पापं च तद्गुणम् // 9 // अन्धयः- यत् वस्तु धीयते तत् सहस्त्रगुणम् आप्यते। तत् सुकृते दत्ते चेत् पुण्यं सहस्त्रगुणमाप्यते पापे दत्ते चेत् पापम् तद्गुणं (सहस्त्रगुणम्) आप्यते।।९५॥ विवरणम:- यत् यस्तु दानरूपेण दीयते तत् सहस्त्रगुणम् आप्यते प्राप्यते। शोभनं कृतम् सुकृतं तस्मिन् सुकृते पुण्ये कर्मणि यत्ते चेत् पुण्यं सहस्त्रागुणमाप्यते। पापे पापकर्मणि पत्ते चेत् पापं तद्गुणं सहस्त्रगुणमाप्नोति।। सरलार्थ:- बदस्तु दाने दीयते तत्सहस्रगुणमाप्यते। पुण्ये कर्मणि वस्तु दत्तं चेत् पुण्यं सहस्त्रगुणमाप्नोति। पापे कर्मणि दत्तम् चेत् पापं सहस्त्रगुणमाप्यते // 9 // ગુજરાતી:- જે વસ્તુ દાન તરીકે આપવામાં આવે છે, તેની હજારગણી પ્રા થાય છે. વળી જે સુકત માટે અપાય છે તે પુણ્ય આપે છે અને જે પાપ-આરંભકારી કાર્યમાં અપાય છે તે તેટલા જ ગણું પાપ આપે છે. પા. हिन्दी :- जो वस्तु दान के रूप दी जाती है, उससे हजारगुनी प्राप्त होती है वैसे ही जो सुकृत के लिये दी जाती है वह पुण्य देनेवाली होती है और जो पापारंभ मे दी जाती है वह उतना ही गुना पाप देनेवाली हो जाती है।।९५॥ मराठी:- जी वस्तु दान म्हणून देण्यात येते, ती हजार पटीने प्राप्त होते. तर जी सुकृतांसाठी देण्यात येते, ती पुण्य देणारी बनते, तसेच जी पापांच्या आरंभासाठी देण्यात येते ती तितक्या पटीने पाप देणारी बनते.॥९५|| English :- A thing given as charity, shall be received in a thousand-fold, a pious deed is a merit earned and what is given for committing a sinful act, shall receive it in the same-fold. ओ

Page #135
भीमेलतुङ्गशिविरचित श्रीनामाकराजाशस्तिम् दीयमानं धनम् किञ्च, धनिकस्याऽपचीयते॥ सुकृतं दीयमानं तु, धनिकस्योपचीयते // 16 // अन्वय:- किं च धनिकस्य दीयमानं धनम् अपचीयते। किन्तु धनिकस्य दीयमानं सुकृतम् उपचीयते // 9 // विवरणम्:- किंच धनिकस्य धनवत: पुरुषस्य दीयमानं वितीर्यमाणं धनं तु अपचीयते क्षीयते। परन्तु धनिकस्य दीयमानं सुकृतं पुण्यं नअपचीयते प्रत्युत यथा यथा दीयते तथा तथा उपचीयते वर्धते एव // 16 // सरलाई:- किम् च पनिकस्य यद धनम् दीयते तत्तु अपचीयते क्षीयते। किन्तु वत्सुकृतम् पुण्यम् दीयते तत्तु यथा यया दीयते तथा तथा उपचीयते वर्षते एव // 26 // ગુજરાતી - વળી ધનિક પુરુષનું દાન કરાતું ધન તો ઓછું થાય છે, પણ દાન કરાતું સુફત તો વૃદ્ધિ જ પામે છે. સુતનું જેમ જેમ દાન કરીએ તેમ તેમ ઘટવાને બદલે તે વધતું જ જાય છે. દા. हन्दी: और, यदि धनिक (दाता) धन का दान करे, तो उसका धन कम हो जाता है, किन्तु यदि वह सुकृत्य (पुण्य) का दान करे तो उसका सुकृत (पुण्य) वृद्धि ही पाता है। सुकृत काजैसे जैसे दान करते हैं, वैसे वैसे वह घटने के बजाय बढ़ता ही जाता है। // 16 // मराठी:- आणि हे ही खरं की जरं कोणी पनिक (दाता) पनाचे दान करतो तर त्यांचे धन कमी होत पण जर तो सुकृताचे (पुण्याचे) दान करतो, तर त्यांचे पुण्य आणखी वृद्धिंगत होत. सुकृतांचे जसे जसे दान करण्यात येते तसे तसे ते कमी होण्याऐवजी वाढत जाते.॥९॥ English :- A wealthly man shall experience a decrease in his wealth if he gives it as charity. But if a man gives his wealth for any virtuous deeds shall always experience an increase in his wealth. Thus wealth given out on charity will of course decrease his wealth, but it shall increase his merit double-fold. NE | HARMA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #136
श्रीमकतुनमशिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् / श्राव्यते सुकृतं यावद्, योऽन्तकालेऽपि तावतः। निजश्रद्धानुमानेन, स तदैवाऽश्नुते फलम् // 17 // अन्वयः- य: अन्तकाले अपि यावत् सुकृतं श्राव्यते। स:निजश्रद्धानुमानेन तावत: सुकृतस्य फलम् अश्नुते॥१७॥ विवरणम्:: य: पुरुष: अन्तस्य काल अन्तकाल: तस्मिन् अन्तकाले मरणसमये यावत् यत्प्रमाणमं सुकृतम् पुण्यं श्राव्यते। सः पुरुषः निजस्य स्थस्य श्रद्धा निजश्रद्धा स्वभन्दा निजश्रद्धाया: अनुमानेन निजचानुमानेन स्वश्रद्धानुमानेन तावत: तत्प्रमाणस्य सुकृतस्य पुण्यस्य फलम् अश्नुते प्राप्नोति // 97 // सरलार्थ:- यः पुरुषः अन्तकालेऽपि यावत् सुकृतं श्राव्यते। सः निजश्रब्दानुमानेन तावत: सुकृतस्य पुण्यस्य फलमाप्नोति / / 97|| ગુજરાતી:- જે માણસને અંત વખતે પણ જેટલું સુકૃત સંભળાવાય છે તે મનુષ્ય પોતાની શ્રદ્ધાના અનુમાન કરીને તેટલા સુકૃતના ફળને તે જ વખતે પ્રાપ્ત કરે છે. છા हिन्दी :- जिस आदमी को अंत समय में जितना सुकृत सुनाया जाता है, उतने सुकृत के फल को वह आदमी अपनी श्रद्धा के अनुमान द्वारा उसी वक्त प्राप्त कर लेता है।।५।। मराठी:- ज्या माणसांना अंतिम वेळी जितके सुकृत सांगण्यात येते, तितक्या सुकृतांचे फळ त्याला आपल्या श्रद्धेनुसार त्याच वेळी प्राप्त होते.॥९७|| English: The man who during his last hour, hears about the good works that shall be done in his name, shall attain its fruit according to his faith in God and his doings. तत: श्रावयिता पश्चाद्, विधत्ते मानितम् यदि।। तदा सोऽप्यनृण: पुण्य-भाग्भवेदन्यथा न तु // 98 // * अन्वयः ततः श्रावयिता यदि मानितं पश्चात् विधत्ते तदा स: अपि अनृण: पुण्यभाग् भवेत / किन्तु न करोति चेत् अन्यथा भवेत् // 18 // ARR 92] REATERMA

Page #137
श्रीमेरुतुजत्रिविरचित श्रीनाभाकराजाचरितम् | विवरणम्:- ततः सुकृतं श्रावयिता यदि मानितं सुकृतं पश्चात् विधत्ते कुरुते तदा स: अपि न विद्यते ऋणं यस्य सः अनृण: ऋणरहित: पुण्यं भजतीति पुण्यभाक् भवेता किन्तु मानितं सुकृतम् न करोति चेत् अन्यथा विपरीतं भवेत्॥९८॥ सरलार्थ:- ततः सुकृतं श्रावयिता यदि मानितं सुकृतं पश्चात् वियत्ते। तदा स अनृणः पुण्यभा भवति। न कुरुते तर्हि विपरीतं भवति 98 // ગુજરાતી ત્યાર પછી સુકત સંભળાવનાર એ માનેલું સુકૃત પાછળથી કરે તો તે માણસ પોતાના દેવામાંથી છૂટે છે અને પોતે પણ પુણયનો ભાગી બને છે, પણ જે ન કરે તો તેથી વિપરીત ફળ પામે છે. 98 हिन्दी:- उसके बाद सुकृत सुनानेवाला यदि वह माना हुआ सुकृत बाद में कर ले तो वह मनुष्य अपने कर्ज में से छुट जाता है और वह भी (संकल्प लेनेवाला) पुण्य का भागीदार बनता है, लेकिन यदि वह न कर पायें तो उल्टा ही फल मिलता है।।९८॥ मराठी:- त्यानंतर मुक्त करण्याचे सांगणारा माणस जर ते संकल्पित सुकृत नंतर करतो तर तो माणूस ऋणमुक्त होतो आणि स्वत:मुला पुण्याचा हक्कदार होतो, पण तसे न केल्याने विपरीत परिणाम भोगावा लागतो.||९८॥ English :- If the man who says that he shall perform virtuous deeds, taking it as a solemn volition for a dying man then he shall be free from the bondage of his sins and thus becomes a claimant of his resolved merits. But if the man is not able to do thus, he shall inherit a very severe punishment for having wrongly pacified the dying man. अश्रावितोऽपि श्रद्धत्ते, सुकृतं यः कचिद्गगतौ। जानन् लानादिभावेन, सोऽपि तत्फलमाप्नुयात् // 9 // अन्वय:-व: अश्रावित: अपि सुकृतं श्रद्धत्ते, क्वचिद, गतौ ज्ञानादिभावेन जानन सोऽपि तत्फलम् आप्नुयात् // 9 // विवरणम्:- य: सकृतम् न श्रावित: तथापि सुकृतम् प्रखते। ततः कचिद् कस्याश्चित् गतौ शानमावी यस्य सः सानाविः। सानाविश्वासौ Jun Gun Aaradhak Trust P.P.AC.Gunratnasuri M.S.

Page #138
PREPीलतुम निष्किालिन समाजहितामा भावश्च ज्ञानादिभाव: तेन ज्ञानादिभावेन जानन (जानाति) सोऽपि तस्य सुकृतस्य फलम् तत्फलम् सुकृतफलम् आप्नुयात सरलार्थ:- यः सुकृतं न श्रावितः परं स्वयमेव सुकृतं श्रखते। कस्याञ्चित् गतौ ज्ञानादिभावेन तद् जानाति सोऽपि तस्य सुकृतस्यफलमाप्नोति / / 19 / / જિગુજરાતી:- જે પ્રાણીને સુકૃત સંભળાવ્યું ન હોય, તો પણ તે સ્વયંમેવ સુકૃતની શ્રદ્ધા કરે અને પછી કોઈ પણ ગતિમાં જ્ઞાનાદિ ભાવથી જણે તો તે પણ તે સુફતનું ફળ પ્રાપ્ત કરે છે.૯૯ 1:- जिस प्राणी को सुकृत सुनाया न गया हो, फिर भी यदि वह स्वयंमेव सुकृत की श्रद्धा करेगा और बाद में कोई भी गति में ज्ञानादिभाव से जानेगा तो भी वह सुकृत का फल प्राप्त करता है।९९|| मराठी :- ज्या प्राण्याला (अंतिम वेळी) सुकृत ऐकविलेले नसेल, तो सुद्धा जर सुकृतांवर श्रब्दा करील आणि नंतर कोणत्याही गतीमध्ये ज्ञानादिभावाने जाणून घेईल तर तो सुद्धा सुकृत्यांचे फळ प्राप्त करील.||९९|| English :- But the man who has'nt mentioned about the virtuous deeds before a dying man but still performes what he had resolved to do for the dying man, then he shall surely receive his meritorious fruit, even if he goes into any levels of life, but only when he recollects about his good deed through, any of his gyans (knowledges). Note - check note no - 39, for the four gyans. 艦艦艦隊離離離離驗引離離離離離離隊離來

Page #139
श्रीमरुतुजशिविरस्थित श्रीजाभाकराजारितम् अन्यथा सुकृतं तन्वन्, स्वजन: स्वजनाख्यया॥ व्यवहारप्रीतिभक्ती-रेव ज्ञापयति ध्रुवम् // 10 // अन्वयः- अन्यथा स्वजनाख्यया सुकृतं तन्वन् स्वजन: व्यवहारप्रीतिभक्ती:एव ज्ञापयति ध्रुवम् // अविवरणम्:- येनकुटुम्बिना कुटुम्बिन:मरणकालेसुकृतं नावितम् / सः कुटुम्बीतत् सुकृतं पश्चात् स्वजनस्य आख्ययास्वकुटुम्दिन: नाम्ना तनोति चेत् स: स्वजन: व्यवहारश्च प्रीतिश्च भक्तिश्च व्यवहारप्रीतिभक्तयः ता: व्यवहारप्रीतिभक्ती: व्यवहार, मृते प्रीति भक्तिम् एव ज्ञापयति, इत्यत्र नास्ति सन्देहः॥ ગુજરાતી:- જે કુટુંબીએ પોતાના કુટુંબીના અંતકાળે જે સુકૃત સંભળાવ્યું ન હોય તે સુકૃત પાછળથી પોતાના કુટુંબીના નામે કરે તો તે ખરેખર વ્યવહાર સાચવે છે, અને મરનાર ઉપરની પોતાની પ્રીતી અને ભક્તિ જ વ્યક્ત કરે છે. I100 हिन्दी :- जिस कुटुम्बी ने अपने कुटुम्बी के अन्तकाल में सुकृत (पुण्य) सुनाया नहीं वह कुटुम्बी बाद में अपने कुटुम्बी के नाम से सुकृत करता है तो वह सचमुच व्यवहार संभालता है और मरनेवाले के ऊपर अपना प्रेम और भक्ति प्रकट करता है // 10 // ज्या गृहस्थाने आपल्या कुटुंबातील व्यक्तीला अन्तकाळी पुण्य ऐकविले नाही, तो गृहस्थ नंतर आपल्या कुटुंबातील त्या व्यक्तीच्या नावाने पुण्य करतो तर तो खरोखर व्यवहार सांभाळतो. आणि मेलेल्या व्यक्तीवरील आपलें प्रेम आणि भक्तीच प्रकट करतो.।।१०० English:- The householder who has'nt preached to his family regarding virtuous deeds in their long span of life, but then in future does the virtuous deeds on behalf of his family means, he has carried out in practice, the law of observance and has manifested his love and devotion on the dying man. मराठी: Jun Gun Aaradhak Trust P.P.AC.Gunratnasuri M.S.

Page #140
श्रीमतुङ्गशिविरचित भीनामाकराजाचरितम् REE अथ तस्मिमस्तिरोभूते, व्यन्तरे क्षोणिनायकः।। साक्षात् पुण्यफलं दृष्ट्वा-ऽभवत्तत्रैव सावरः // 10 // अन्वयः- अथ तस्मिन् व्यन्तरे तिरोभूते सति क्षोणिनायक: पुण्यफलं साक्षात् वृष्ट्वा तत्रैव सावरः अभवत् // 10 // विवरणमः- अथ अनन्तरं तस्मिन् व्यन्तरे तिरोभूते अदृश्ये सति क्षोणे: पृथ्व्या: नायकः क्षोणिनायक: पृथ्वीनाथ: समुद्रनृपः पुण्यस्य सुकृतस्य फलं पुण्यफल साक्षात् प्रत्यक्षत: वैरिबन्धरूपेण दृष्ट्राध्यलोक्य तत्र तस्मिन् पुण्यकर्मणि एव आवरेण सह वर्ततेऽसौ सादर: आवरवान् अभवत् अभूत॥१०॥ सरलार्थ:- अनन्तरम् तस्मिन् व्यन्तरेऽदर्शनताम् गते सति सः समृद्रनृपः पुण्यस्य फलं साक्षात् दृष्ट्या पुण्यकर्मणि एन आदरवान् अभवत् / / 101 // ગુજરાતી:- હવે તે વ્યંતરદેવ અદશ્ય થઇ ગયા પછી, રાજા સમુદ્રપાલ પુછયનું પ્રત્યક્ષફલદેખી પુણ્યોપાર્જન કરવામાં જ આદરયુક્ત पो.॥१०॥ हिन्दी :- तब वह व्यतर देव अदृश्य हो जाने के बाद राजा समुद्रपाल, पुण्य का ऐसा प्रत्यक्ष फल देखकर पुण्योपार्जन करने की पवृत्तियों में और भी आदरयुक्त हो गया|१०|| मराठी :- जेव्हा तो व्यंतरदेव आश्व झाला तेव्हां, राजा समुद्रपाल पुण्याचे असे प्रत्यक्ष फळ पाह्न पुण्योपार्जन करण्यामध्ये आणखी आदरयुक्त झाला.||१०१।। English - After the divine being had dissappeared, King Samudrapal who had personally tasted the fruit of practicing meritorious deeds, was now passionately enthusiastical to demonstrate a continuous flow of meirtable actions. 就要養泰蕭薔薔薔薔薔薔[3]蕭薔薔薔薔燕燕燕 SUBS SAR

Page #141
श्रीमलतुजत्रिविच्छित शीनामाकराजाशरितम् / बुद्धिम् बन्धोरपि श्रेयो-विषये काङ्गताऽन्यदा॥ तामलिप्त्याम् तदाहूति-हेतो: प्रैषि निजो नरः॥१०२॥ आन्यय:- बन्धोः अपि श्रेयोविषये बुद्धिम् काङ्क्षता समुद्रनृपेण अन्यदा तामलिप्त्याम् तदाहुतिहेतो: निज: नर: प्रैषि // 102 // विवरणम:- बन्धोः अपि स्वानिष्टकारिण: भ्रातुः सिम्हस्य अपि श्रेयस: कल्याणस्य विषय: श्रेयोविषयः तस्मिन् श्रेयोविषये कल्याणविषये बुद्धिम् काङ्क्षता बन्धोः कल्याणमिच्छता समुद्रनृपेण अन्यदा एकस्मिन् दिवसे तामलिप्त्याम् नगर्याम् यी तस्य आहूति: आह्वानम् तदाहूतिः। तदाहूते: हेतोः तदाहूतिहेतो: तमाह्वातुम् निज: नरः सेवक: प्रैषि प्राहीयता॥१०२॥ ॐ सरलाई:- स्वानिष्टकारिण: अपि आत्मन: कनीवसो भ्रातुः सिम्हस्व कल्याणम् इच्छन् समुद्रनृपः एकस्मिन् दिने तम् भ्रातरमाहातुम् निजम् सेवकम् तामलिप्त्याम् प्राहिणोत् / / 102 // ગુજરાતી પોતાના લઘુ બાંધવ સિંહે જો કે પોતાનું અનિષ્ટ કરેલું હતું, છતાં “કોઈ પણ રીતે તેનું શ્રેય થાય તો સારું” એમ વિચારી તેનું કલ્યાણ કરવાની બુદ્ધિથી સજન સ્વભાવી સમુદ્રપાલે એક દિવસ તામલિસી નગરીમાં તેને બોલાવવા માટે પોતાના વિશ્વાસુ માણસને મોકલ્યો. 102aa. हिन्दी :- यद्यपि अपने छोटे भाई सिंह ने अपना अनिष्ट ही किया था फिर भी "किसी भी तरह से उसका कल्याण हो तो अच्छा" ऐसा ..... सोच के उसका कल्याण करने की इच्छा से सज्जन स्वभाववाले समुद्रपाल ने एक दिन तामलिप्ती नगरी मे उसको बुला लाने के लिये अपने एक विश्वासु आदमी को भेजा // 102 // मराठी :- जरी आपल्या धाकट्या भावाने सिंहाने आपले अनिष्टच केले होते तरी, "कोणत्या ही त-हेने त्याचे कल्याण झाले पाहिजे." असा विचार करून त्या सज्जन स्वभावांच्या समुद्रपाल राजाने एके दिवशी तामलिप्ती नगराहन त्याला बोलवण्यासाठी आपल्या एका विश्वास माणसाला 'तामलिप्ती' नगराला पाठविले.।। 102 / / English :- Now King Samudrapal, who always had a soft corner for his brother Sinh (who had done obnoxious and forbidding deeds) began craving for the wellbeing of his brother. So he send his trusted man to the city of Tamlipati to fetch him. 97 P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #142
. **** भीमेरुतुङ्गत्रिविरचित श्रीनाभाकराजाकारितम् *** स तत्र गत्वाऽऽगत्यार्थम्, प्रोचे सिम्होऽस्ति तात्र ना। प्रपलाय्य गतः कापी-त्यापि शुद्धिः पुरे ना तु // 10 // अन्वयः। अथ सः तत्र गत्वा आगत्य म् प्रोचे सिम्ह: तत्र नाऽस्ति। प्रपलाय्य क्क आपि गतः। पुरे तस्य शुचि: न आपि॥ विवरण:- अथ स: सेवकः तत्र तस्याम् तामलिप्त्याम् नगर्याम् गत्वा प्रत्यागत्याऽर्थम् प्रोचे प्राणवीता सिम्सः तत्र तामलिप्त्यापन अस्ति। स. प्रपलाय्य कापिगतः अस्ति। पुरे नगर्गामन्विष्यमाणेऽपि तस्य शुचिःशोध: न आपिन प्राप्यत, इति॥१०॥ * सरलार्थ:- अनन्तरम् सः सेवक: तामलिप्त्याम् गत्वा प्रत्यागत्व प्राब्रवीत् - सिम्हः तस्याम तामलिप्त्याम् नास्तिा म प्रपलाय्य कापि गतः। नगर्याम् शुब्बो कृतावामपि कापि शुबिःन प्राप्यत / / 10 / / ગજરાતી:-તે બારસ તામવિતી નગરીમાં જઈને પાછો આવ્યો, અને કહ્યું કે - “સિંહ તાલિબી નગરીમાં નથી અને નાગીને માં ગયો છે તેની પણ તપાસ કરવા છતાં પણ ભાળ કળી શકી નથી."i૧૦૩ हिन्दी :- वह आदमी तामलिप्ती नगरी में जाकर वापस आ गया और उसने बताया कि, “सिंह तामलिप्ती नगरीमें नहीं है और वह भागकर कहीं चला गया है उसकी बहुत तलाश करने के बाद भी वह मिला नहीं।।१०३|| मराठी :- तो माण्स तामलिप्ती नगरीत जाऊन परत आला आणि म्हणाला, "सिंह तामलिप्ती नगरीमध्ये नाही आणि तेवुन तो पज कुठे आहे त्याचा खुप शोध घेतला तरी ही तो सापडला नाही."||१०|| English :- The.man in due course returned with the news that he had searched for Sinh high and low, but to no avail, as he had run away to some unknown place. 輪輪輪廠輸離廠廠離引離離離離離蘇縣雕像

Page #143
शीमरुतुलसरिविरचित श्रीनाभाकशजाचरितम् | न्यायेन पालयन राज्यम्, प्रत्यब्दम् स्वकुटुम्मायुक्॥ .. यात्रा अनेकश: कुर्वम्-श्चिरम् सौख्यमभुक्त सः॥१०४॥ अन्य:- न्यायेन राज्यम् पालयन् प्रत्यब्दम् स्वकुटुम्बयुक् अनेकश: यात्रा: कुर्वन् स: चिरम् सौख्यम् अभुक्त॥१०॥ विवरण:- न्यायेन राज्यम् पालयन रक्षन् प्रत्यन्द प्रतिवर्षम् स्वस्य कुटुम्बम् स्वकुटुम्बम् तेन स्वकुटुम्बेनयुज्यतेसौक्कुटुम्बबुरु, स्वकुटुम्बेन साकम् अनेकश: अनेका: यात्रा: कुर्वन् विदधत् स: समुद्रनृपः चिरम चिरकालम सुखमेव सौख्वम् अभुक्त भुक्तवान् // 4 // सरलार्थ:- स:समुद्रनृप: न्यावेन राज्यम् अपालवत्। प्रतिवर्षम् कुटुम्बेन सह अनेका: यात्रा: अकरोत्। चिरम सुखम् अभुहकच / / 104 / / ગુજરાતી :- સમુદ્રપાલ નીતિથી પોતાના રાજ્યનું પાલન કરવા લાગ્યો અને પ્રત્યેક વર્ષે શjજાદિ તીર્થોની અનેક યાત્રાઓ કરી सुपभोग११४ बायो.॥१०॥ हिन्दी :- समुद्रपाल राजा नीति से राज्य का पालन करने लगा और हर साल शत्रुजय आदि तीर्थों की अनेक यात्राएँ करते हुए बहुत लंबे काल तक सुख भोगता रहा||१०४॥ मराठी :- समुद्रपाल राजा नीतीने राज्याचे पालन करू लागला आणि प्रतिवर्षी शत्रुजय इत्यादी तीर्थांची परिवारासह यात्रा करीत पुष्कळ वर्षापर्यंत सुख भोगू लागला.॥१०४॥ English :- Now King Samudrapal began nuturing his Kingdom and carried out several pilgrimages every year thus attaining untold bliss to come. - अभूतपूर्वम् - श्रुत्वा त-बैरनिर्यातनम् नृपाः॥ . कम्पमाना: साभिमाना, अप्यस्मै नेमिरे स्वयम् // 10 // अन्वयः- साभिमाना: नृपाः अपि तद् अभूतपूर्वम् वैरनिर्यातनम् श्रुत्वा कम्पमाना: स्वयम् अस्मै नेमिरे // 10 // का REET RETREETTE P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #144
-- RITERATीमस्तु विविधित शीनामाकराजाशस्तिम् RREEN विवरणम:' अभिमानेन गर्वेण सह वर्तन्ते इति साभिमाना: सगर्वा: अपि इतरे नृपाः राजान:तद् पूर्वम् न भूतम इति अभूतपूर्वम् वैरस्य निर्यातनम् वैरनिर्यातनम् वैरप्रतिशोधम् श्रुत्वा आकर्ण्य तस्य पुण्यप्रभावात् कम्पमाना: वेपमाना: सन्त: स्वयम् अस्मै समुद्रनृपाय नेमिरे नेमुः॥१०॥ सरलार्थ:- इतरे नृपाः अभिमानेन सहवर्तमाना: अपि तस्य अभूतपूर्वम् वैरनिर्यातनम् श्रुत्वा कम्पमाना: सन्तः स्वयमेव तम् समुद्रनृपम् प्रणेमुः / / 105|| ગુજરાતી:- ભિન્ન ભિન્ન દેશના રાજાઓ અભિમાની અને પરાક્રમી હોવા છતાં પણ, પૂર્વે કદાપિ નહીં અનુભવેલો વેરનો બદલો સાંભળી, તેના પુણયપ્રતાપથી કંપાયમાન થતા પોતાની મેળે જ નમવા લાગ્યા. ૧૦પા हिन्दी.- भिन्न भिन्न देश के राजा अभिमानी और पराक्रमी होने पर भी, पहले कभी अनुभव नहीं की हुई दुश्मनी के बदले की बात सुनकर, उसके पुण्यप्रताप से काँपते हुए स्वयं उसको नमन करने लगे॥१०५॥ मराठी:- वेगवेगळ्या देशांचे राजा, वयपि अभिमानी व पराक्रमी होते, तरीसुदा आधी कधीही अनुभवात न आलेली वैराच्या बदलाची गोष्ट ऐक्न, त्याच्या पुण्याने कांपत स्वत:च त्याला नमस्कार करू लागले.|| 105|| English - The Kings of different states who were arrogant and valiant and who had never experienced or heard about any other king who had never carressed feelings of revenge, other than Samudrapal, began shivering with fright after personally experiencing the majestic splendour of King Samudrapal's meritable deeds and thus bowed down to him with utmost respect. राज्ये न्यस्य सुतम् ज्येष्ठम्, लक्ष्मीम् कृत्वाथ पुण्यसात् समुद्रपालो वैराग्याद्, व्रतमादत्त सद्गुरोः॥१०६॥ अन्वय:- . अथ समुद्रपाल: राज्ये ज्येष्ठम् सुतम् न्यस्य लक्ष्मीम् पुण्यसात् कृत्वा वैराग्यात् सद्गुरोः व्रतम् आदत्त // 106 // विवरणमः, अथ अनन्तरम् समुद्रपाल: राज्ये ज्येष्ठम् सुतम् पुत्रम् न्यस्य निवेश्य लक्ष्मीम् सम्पदम् पुण्यसाद पुण्यकर्माधीनाम् (तदधीने

Page #145
| भीमेरुतुङ्गभूरिविरचित शीनामाकराजाचरितम् | * सात) कृत्वा विधाय विगत: राग: यस्मात् यस्य वा स: विरागः। विरागस्य भाव: वैराग्यम् तस्मात् वैराग्यात सर्वत्र विरागभावत: सन् चासौ गुरुश्च सद्गुरु, तस्मात् सद्गुरोः व्रतम् दीक्षामादत्त जग्राह|१०६॥ सरसार्थ:- अनन्तरम् समुद्रपाल: ज्येष्ठम् पुत्रम् राज्ये समस्थाप्य लक्ष्मीम् पुण्यकर्मसु व्ययिताम् कृत्वा वैराग्यात् सदगुरोः दीक्षाम् जवाह / / 106 // ગુજરાતી - વિનાત્મા સમુદ્રપાલ રાજાએ નીતિપૂર્વક ઘણાં વર્ષ રાજ્ય કર્યું. છેવટે પોતાને વૈરાગ્ય થવાથી મોટા પુત્રને રાજ્ય ઉપર સ્થાપન કર્યો, અને પુરુષાર્થે સારાં કાર્યોમાં લક્ષ્મીનો વ્યય કરી સદ્ગુરુ પાસે દીક્ષા ગ્રહણ કરી. 106 हिन्दी :- पवित्र आत्मा समुद्रपाल राजाने नीति से बहुत साल तक राज्य किया। अंत मे स्वयं को वैराग्य होने पर बडे पुत्र को राज्य देकर, पुण्य के लिये अच्छे कामों में लक्ष्मी का व्यय करके सद्गुरु से दीक्षा ली||१०६।। मराठी :- पवित्र आत्मा अश्या त्या समुद्रपालाने नीतीने खूप वर्ष राज्य केले. नंतर वैराग्य प्राप्त झाल्यामुळे मोठ्या पुत्राला राज्य देऊन, पुण्यासाठी चांगल्या कामात लक्ष्मीचा खर्च करून स्वत: सद्गुरू कह्न दीक्षा घेतली.||१०६॥ English :- The incontaminated and pure soul of Samudrapal ruled his kingdom for many years. Then he began developing feelings of asceticism. So he placed his elder son on the throne, lavishly spend money on meritocratic deeds and then in due-course renounced the worldly life and einbraced asceticism, in the presence of the priest Sadguru. अथैकविम्शतिघस्त्रान्, साधिताऽनशन: शमी।। ... जज्ञे सर्वार्थसिद्धाख्ये, विमानेऽनुत्तरे सुरः॥१०७।। अन्वय:- अथ,शमी एकविमशत्तियस्त्रान् साधितानशन: स: सर्वार्थसिद्धाख्ये अनुत्तरे विमाने सुर: जज्ञे।१०७॥ विवरणम्:- अथ अनन्तरम्शम: अस्यास्तीतिशमीमनोनिग्रहवान् साधितम् विहितम् अनशनम् येन सःसाधितानशन: विहितोपवास: सर्वार्थसिद्धनाम्नि देवलोके अनुत्तरे विमाने सुर- देव: जज्ञेसे अजनि॥१०७॥ Jun Gun Aaradhak Trust P.P.AC.Gunratnasuri M.S.

Page #146
5. श्रीमरुतनमशिविरचित भीनामाकराजाचरितमाम STUD मेरलार्थ:-अनन्तरम् मनोनिदाहवान ससमुद्रपाल: एकविम्शतिदिनानि अनशनम् कृत्वा सर्वार्थसिददेवलोके अनुत्तरे विमाने अमरत्वेन अजनि / / 107 / / ગુજરાતી:- વૈરાગ્યમાં પર બનેલાતે સમુદ્રપાલ મહામુનિ શાંતિપૂર્વક એકવીસ દિવસ અનશન કરી સર્વાર્થસિદ્ધ નામના દેવલોકમાં અનુત્તર વિમાનમાં દેવપણે ઉત્પન્ન થયા.૧૦થા हिन्दी :- वैराग्य में मग्न बनकर वह समुद्रपाल महामुनि शांतिपूर्वक एक्कीस दिन अनशन कर के “सर्वार्थसिद्ध" नाम के देवलोक में अनुत्तर विमान में देव बना।।१०७|| मराठी :- वैराग्यात मद्म झालेले समुद्रपाल महामुनि शांतीने एकवीस दिवसपर्यंत उपोषण करून सर्वार्थ सिब नावांच्या देवलोकांत अनुत्तर विमानांत देव झाले.||१०७|| English :- Samudra who was now a priest, was plunged in the joy of meditation and thus experienced utmost peace. He abstinated for twenty one days and then became a God in a heaven named "Sarvarthsiddh" and in a Viman named anuttar. Note : Viman - There are in all twelve devloks (heavens) Above these heavens there are nine Greiveyeake's. Above these there are five anuthtars. In the fifth anuthtar lies "Sarvarthesidde" which is the name of a Viman. The people who enters this fifth Viman has to only take birth on the earth once after they have completed their age in this Viman. Then when death devours them on this earth, they attain salvation. ततश्च्युत्वा कुलम् शुद्धम्, लब्ध्वा सम्यमराज्यतः॥ आसाध केवलम् ज्ञानम्, मोक्षसौख्यमवाप सः॥१०८॥ __ अन्धयः- तत:च्युत्वा समयमराज्यत: शुधम् कुलम् लब्ध्वा केवलम् ज्ञानम् आसाद्य स: मोक्षसौख्यम् अवाप // 10 // ARRHERE102] RRRRRENER

Page #147
सीरुतुझसूरिविरचित शीनामाकराजाचारिताम् / विवरणम:- ततः अनुत्तरविमानत: च्युत्वा स्खलित्वा समयमस्य राज्यम् समयमराज्यम् तस्मात् समयमराज्यात् पूर्वस्मिन् धवेऽधिगतसमयमराज्यप्रभावात् शुद्धम् विशुद्धम् पवित्रम् कुलम् लब्ध्वा प्राप्य केवलम् ज्ञानम् आसाद्य अधिगम्य मोक्षस्य सुखमेव सौख्यम् मोक्षसौख्यम् अव्याबाधसुखमवाप प्राप्नोत।।१०८॥ सरलार्थ:- ततोऽनुत्तरविमानत: च्युत्वा सम्यमप्रभावात् विशुब्दम् कुलम् लब्ध्वा केवलम् ज्ञानमासाय सः मोक्षसुखमवाप / / 108 // ગુજરાતી:- લાંથી આવીને પૂર્વ ભવમાં પ્રાપ્ત કરેલા શ્રેઝ ચારિત્રરૂપ રાજ્યના બળથી ઉત્તમ કુળ પામીને કેવલજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી મોક્ષે हिन्दी :- वहाँ से आयुष्य पूर्ण करके पूर्वभव में प्राप्त किये हुए श्रेष्ठ चारित्र्यरुपी राज्य के बल से उत्तम कुल में जनम लेकर केवलज्ञान प्राप्त कर मोक्ष में गए।१०८।। मराठी :- तेन च्युत होऊन, पूर्वजन्मांत प्राप्त केलेल्या श्रेष्ठ चारित्रस्वरूपी राज्याच्या बळामुळे उत्तम कुळात जन्म घेऊन केवल ... ज्ञान प्राप्त करून मोक्षांत गेला.।।१०८।। English - After having consumated his life-time there in heaven he was born in an illustrious family, because of his past character that excelled beyond limits and due to which he procured a kingdom. And when he had consumated his age here he attained supreme knowledge and in due course obtained kevalgyan. इतश्च तामलिप्त्याम्स, सिम्ह: श्रुत्वा स्वबान्धवम्।। राज्ञा विसृष्टम् सत्कृत्य, यात्रार्थम् सत्यभाषणात्॥१०९॥ निजाऽग:शकया सर्वमादाय सपरिच्छदः॥ जगाम सिम्हलद्वीपम्, पोतमारुह्य तत्क्षणात्॥११०॥ अन्धयः- इत: तामलिप्त्याम् स: सिम्ह: स्वबान्धवम् सत्यभाषणात् सत्कृत्य राज्ञा यात्रार्थम् विसृष्टम् श्रुत्वा * // 109 // निजागःशङ्कया सपरिच्छद: सर्वमादाय पोतम् आरुह्य तत्क्षणात् सिम्हलद्वीपम् जगाम / / 110 // KEEEEEEEEEEEEER PP.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #148
श्रीमेरुतुङ्गशिविराजिल श्रीनायकरामापितम्। विवरणम्:- इत: तामलिप्त्याम् नाम नगर्याम स: सिम्ह: (समुद्रपालस्य कनीयान् भ्राता) स्वस्य बान्धव: स्वबान्धवः तम् स्वबान्धवम् * स्वबन्धुम् समुद्रम् सत्यस्य भाषणम् सत्यभाषणम् तस्मात् सत्यभाषणात् सत्यवृतान्तकथनात् सत्कृत्य सम्मान्य राज्ञा . नृपेण यात्रार्थम् यात्रायै विसृष्टम् विमुक्तम् श्रुत्वा पोतमारुह्य सिम्हलद्वीपम् जगाम // 109 // निजस्य आग: निजाग: निजागस: शङ्का निजाग:शङ्का तया निजाग:शङ्कया निजापराधभीत्या परिच्छदेन परिवारेण सह वर्ततेऽसौ सपरिच्छद: सपरिवारः सर्वम् वस्तुजातम् आदाय गृहीत्वा पोतम् नावम् आरुह्य तत्क्षण एव सिम्हलनामानम् द्वीपम् जगाम ययौ // 110 // इत: तामलिप्त्याम् नगर्याम् स: सिम्हः स्वभ्रातरम् समुद्रम् सत्यभाषणात् नृपः अमुञ्चत्। सत्कारम् कृत्वा च यात्रायै व्यसृजत् इति श्रुत्वा सिम्हलद्वीपम् जगाम / / 109 / / / निजांपरावभवेन स सिम्हः परिवारेण सह सर्वम् वस्तुजातम् आदाय नावमारुह्य तत्क्षण एव सिम्हलद्वीपम् जगाम / / 110 // જરાતી:- હવે તામલિમીનગરીમાં સમુદ્રપાલનો નાનો ભાઈ સિંહ હતો તેણે પોતાના મોટા ભાઈને કદમાં નાખવા માટે રાજાને ભંભેર્યો હતો, પણ સમુદ્રપાલે સત્ય હકીકત જાહેર કરવાથી છેવટે સત્યનો વિજય થયો, અને તેથી સમુદ્રપાલને દંડ કરવાને બદલે તેનો ઉલટો સત્કાર કરી રાજાએ શત્રુંજયની યાત્રા માટે વિદાય કર્યો હતો.૧૧૦. दी :- अब तामलिप्ती नगरी में समुद्रपाल का छोटाभाई सिंह था, उसने ही बडेभाई को तकलीफ देने के इरादे से राजा को भडकाया था, लेकिन वास्तव में उसके सत्य बोलने से राजा ने उसका सत्कार कर उसे यात्रा जाने के लिये विदा किया यह सुनकर स्वयं गुन्हेगार बन जाने की शंका से सिंहने परिवारसहित अपना सब कुछ साथ लेकर उसी क्षण जहाज पर चढकर समुद्र के रास्ते से सिंहलद्वीप को प्रयाण किया // 110 // ठी :- आता तामलिप्ती नगरामध्ये समुद्रपालांचा लहान भाऊ सिंह होता त्यांनेच मोठ्या भावाना अडचणीत टाकण्यासाठी राजाला त्यांच्या विरुद्ध सांगितले होते पण घडले असे की राजाने त्यांच्या सत्य बोलण्याने त्याचा बहुमान करून त्याला तीर्थयात्रेस जाण्यासाठी निरोप दिला. हे ऐकतानाच स्वत: गुन्हेगार ठरण्याच्या भीतीने सिंहाने आपली सर्व मालमत्ता गुंडाळून ****** [10] TEEEEER

Page #149
श्रीमरुतुजसूरिविरचित शीनामाकराजाचरितम् परिवारासोबत जहाजावर चढून सिंहलद्वीपाकडे जाण्यासाठी प्रयाण केले.॥११०॥ English :- Now Samudrapal's younger brother Sinh, who had evil intentious of putting his brother in distress by instigating the king against him. But when the king realized the truth, he atonce felicitated Samudrapal and bid him farewell, for the pilgrimage. Now when Sinh found himself in the lurch, he atonce collected his belongings and his family and sailed towards Sinhaldveep. राजप्रसादम् तत्राप्य, दन्तिदन्तजिघृक्षया॥ घोरे स्वयमरण्येऽगा-दलाभादन्यवस्तुनः // 111 // अन्यथ:- स तत्र राजप्रसादम् आप्य अन्यवस्तुन: अलाभात् दन्तिदन्तजिघृक्षया स्वयम् घोरे अरण्ये अगात् // 11 // विवरणम:- स: सिम्हः तत्र तस्मिन् सिम्हलद्वीपे राशः प्रसाद: राजप्रसादः तम् राजप्रसादम् राजकृपाम् आप्य अन्यत् च तद् वस्तु चाऽन्यवस्तु तस्य अन्यवस्तुनः लाभो न भविष्यतीति कृत्वा दन्तौ एषाम स्तः इति दन्तिन: बिरदा: गजा: दन्तिनाम हस्तिनाम् दन्ता: वन्तिदन्ताः हस्तिदन्ताः। दन्तिदन्तान् ग्रहीतुम् इच्छा दन्तिदन्तजिघृक्षा, तया दन्तिदन्तजिघृक्षया हस्तिदन्तान् ग्रहीतुम् इच्छया स्वयमेव घोरे भयानके अरण्ये वने अगात् अयात् // 11 // सरलार्थ:- स सिम्हःतस्मिन् सिम्हलद्वीपे राजप्रसादम् अपिगम्य अन्ववस्तूनाम् क्रयणात् लाभो न भविष्यतीति मत्वा हस्तिदन्तान् ग्रहीतुमिच्छया स्वयम् पोरे वने अगात् इवाय. / / 111 / / - ગજરાતી :- સિંહલદ્વીપમાં સિંહ ત્યાંના રાજાની મહેરબાની મેળવી. પછી અન્ય વસ્તુઓની ખરીદીથી લાભ ન થતાં હાથીદાંત ગ્રહણ કરવાની ઇચ્છાથી પોતે ઘોર અરણયમાં ગયો..૧૧૧ हिन्दी :- सिम्हलद्वीपमें जाकर सिंह ने वहाँ के राजा की मेहरबानी प्राप्त कर ली। फिर अन्य वस्तु की खरीदी से कोई लाभ नही होगा ऐसा जानकर हाथीदांत जमा करने की, इच्छा से स्वयं एक घने जंगल में गया॥१११॥ ARRIERR E FERRENNER P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #150
হিত্মিন ল্যথাকছি / मराठा:- सिंहलद्वीपांत जाऊन सिंहाने तेथील राजाची कृपा (मर्जी) संपादन केली. नंतर इतर वस्तूच्या खरेदीमुळे काही लाभ होणार नाही असे वाटल्याने तो हत्तीदात गोळा करण्याच्या इच्छेने स्वयं एका निबिड अरण्यात गेला.||१११।। Englah :- After having settled in Sihaldueep, he gained the goodwill of the king of that dueep. Now Sinh . .. realized that I 2 would'nt gain profit in mere trade so he decided to engage himself in an extraordinary trade, as trading in tusks. So with the intention of collecting them, he entered a thick forest. * . . स तत्र दन्तिवाधाकै-दन्तवृन्दान्यथाऽऽनयत् / / पापद्रव्योण यत् पापे-ब्वव बुद्धिः प्रजायते // 112 // अन्यय:- अथ स तत्र दन्तिवधकै: दन्तवृन्दानि आनयत्। यत् पापद्रव्येण पापेषु एव बुद्धिः प्रजायते॥११२॥ विवरणः- अथवनगमनात् अनन्तरम्स: सिम्हः तत्र तस्मिन् विपिने दन्तिनाम् हस्तिनाम् वधका: घातका: दन्तिवधका: तैः दन्तिवधकैः हस्तिघातकै: दन्तानाम् वृन्दानि समूहा: दन्तवृन्दानि हस्तिदन्तसमूहान् आनयत, यत: पापञ्चम् तद् द्रव्यम् च पापद्रव्यम् तेन पापद्रव्येण पापधनेन पापेषु पापकर्मसु एव बुद्धि: मति: प्रजायते उत्पद्यते॥११२॥ सरतार्थ:- वनगमनात् अनन्तरम् स: सिम्हः तस्मिन् विपिने दन्तिवपकै: हस्तिदन्तान् आनयत् / यतः पापद्रव्येण पापकर्मसु एव बुदिः प्रजायते // 112 / / ગુજરાતી:- તે જંગલમાં હાથીનો વધ કરનાર માણસો દ્વારા હાથીદાંત મંગાવીને ખરીદ કર્યા. ખરેખર શાસ્ત્રકારોએ સત્ય જ વચન કહ્યું છે કે પાપથી સંચય કરેલ ધનથી પાપકારી અધમ કૃત્યો કરવાની જ બુદ્ધિ ઉત્પન્ન થાય છે. આપણામાં પણ એક સાદી કહેવત છે કે, “અન્ન તેવો ઓડકાર' માટે નીતિયુકત ધન ઉપાર્જન કરવામાં પ્રયત્નશીલ બનવું જોઈએ.૧૧૨ हिन्दी:- उस जंगल में हाथी का शिकार करनेवाले आदमियों द्वारा हाथीदाँत मंगाकर खरीदे। सचमुच शास्त्रकारों ने सत्य ही कहा है कि, “पाप से संचित किया हुआ.धन, पापकारी अधम कार्य करने की ही प्रेरणा देगा।" अपने में भी एक लौकिक सादी

Page #151
शीलतुगरिविरचित थीभाकराजाचरितम् | कहावत है, "जैसा अन्न वैसा ही डकार"। इसलिये समझदार लोगों को नीतियुक्त धन उपार्जन करने में ही उद्यत रहना चाहिये||११२॥ ठी:- त्या जंगलात हत्तीचा वध करणाऱ्या लोकांकडून त्याने हत्तीदात मागवून खरेदी केले. खरच शास्त्रकारांनी म्हटलं आहे की "पापाने एकत्रित केलेले धन पापकारी अधर्म कार्य करण्याचीच प्रेरणा देते." दुसरी सापी लौकिक म्हण अशी की "जसे अन्न तसेच त्याचे देकर" म्हणून बुद्धिमान् लोकांनी नीतीने धनाची उपार्जना करण्यात उयत राहावे.॥११२| English - He purchased those tusks from those men who used to capture elephants, in that forest. It is actually mentioned in the holy books, that wealth obtained by wicked means, will command a man to commit only trangressive (sinful) deeds. A popular proverb quotes that one gets blurbs as per his food he has eaten. Therfore intelligent men should always aquire wealth through proper and an appropriate manner. ... भृत्वा चत्वारि यानानि, दन्तैर्वारिधिवर्त्मना। मुक्त्वा कुटुम्बम् तत्रैव, सुराष्ट्रान् प्रति सोऽचलत् // 113 // अन्वयः- स: दन्तै: चत्वारियानानि भृत्वा कुटुम्बम् तत्र एव मुक्त्वा वारिधिवर्त्मना सुराष्ट्रान् प्रति अचलत् // 113 // विवरण:- स: सिम्ह: दन्तैः हस्तिवन्तै: चत्वारियानानि प्रवहणानिभृत्वा आपूर्य कुटुम्बम् परिवारम् तत्र एव सिम्हलद्वीपे एव मुक्त्वा वारीणि धीयन्ते यस्मिन् स: वारिधिः समुद्रः। वारिधे: समुद्रस्य मार्ग: अध्वा वारिधिमार्ग: तेन वारिधिमार्गेण समुद्राध्वना सुराष्ट्रान देशान् प्रति अचलत् अचालीत् // 113 // सरलार्थ:- स: सिम्ह: हस्तिदन्तैः चत्वारि वानानि आपूर्व कुटुम्बम् सिम्हलद्वीपे एव मुक्त्वा वारिधिमार्गेण सौराष्ट्रान अचलत्॥ ગુજરાતી:- હવે સિંહે ત્યાં હાથીદાંત ખરીદ કરી ચાર વહાણ ભર્યા અને પોતાના કુટુંબને ત્યાં જ મુકી સમુદ્રમાર્ગે સોરઠ દેશ તરફ साल्या.॥११॥ P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #152
श्रीमेस्तुगरिविरणित श्रीनामाकराजायस्तिम् हिन्दी :- अब सिंहने वहाँ हाथीदांत की खरीदी कर के चार जहाज भरे, और अपने परिवार को वहीं छोडकर समुद्र के मार्ग से सोरठ देश की तरफ चल निकला||११३॥ मराठी:- त्या सिंहाने तेथे हाधीदातांची खरेदी करुन त्यांचे चार जहाज भरले आणि आपल्या कुटुंबाला तिथेच ठेवून तो समुद्रमार्गाने सोरठ देशाकडे रवाना झाला.॥११३॥ English :- Now Sinh purchased about four ships full of tusks and departed towards the state of Sorat to trade, leaving his family behind. तीर्वा समुद्रम् क्षेमेण, सुराष्ट्रतटसङ्कटे॥ भग्नानि तानि यानानि, न हि श्रेयोऽतिपापिनाम्॥११४॥ अन्यय:- क्षेमेण समुद्रम् तीर्खा सुराष्ट्रतटसङ्कटे तानि यानानि भन्नानि। तथाहि अतिपापिनाम् श्रेय: न भवति // 11 // विवरणम्:- क्षेमेणकल्याणेन समुद्रमतीर्वासुराष्ट्राणाम् तट: सुराष्ट्रतटः, सुराष्ट्रतटस्य सङ्कटे समीपे सुराष्ट्रतटसङ्कटे सुराष्ट्रतटसमीपे तानि यानानि प्रवहणानिभयानि छिन्नानि अभज्यन्ता तथाहि अतिशयेन पापमेषामस्तीति अतिपापिन: तेषामतिपापिनाम् श्रेय: कल्याणम् न भवति॥११॥ सरलार्थ:- समुद्रमार्गेण गच्छन् स सिम्हः क्षेत्रेण समुद्रमतरत्। परम् यदा सुराष्ट्रतटसमीपमागतः, तदा तस्य वाहनानि भद्मानि। तथाहि अतिपापिनाम् श्रेयः (कल्याणम्) न भवति // 114 / / ગુજરાતી:-સમુદ્રમાર્ગે જતાં જતાં ઠેઠ સુધી જલમાર્ગ કુશળતાપૂર્વક ઓળંગ્યો, પણ સોરઠદેશના કિનારા નજીક આવતા અચાનક કોઈ ખરાબા સાથે અથડાવાથી ચારે વહાણા ભાંગી ગયાં, ખરેખર પાપકર્મથી આજીવિકા ચલાવનાર અતિ પાપી પુરુષોનું કદાપિ કલ્યાણ થતું નથી. 114 हिन्दी :- समुद्रमार्ग से जाते जाते आखिर तक समुद्रमार्ग कुशलतासे पार हुआ, लेकिन सोरठ देश के किनारे तक आते हुए अचानक

Page #153
श्रीमेरुतुजसरिविरचित शीनामाकराजाचारितम्। किसी पत्थर से टकराने से वे चारों के चारों जहाज टूट कर चूर हो गये। आखिर पापकर्म से आजीविका चलानेवाले अतिपापी पुरुषों का कदापि कल्याण नहीं होता।।११४॥ मराठी:- समुद्रमार्गाने जातां जातां शेवटपर्यंत तर जलमार्ग कुशलतेने पार पडला पण सोरठ देशाच्या किनाऱ्याजवळ येताच एका दगडाशी टक्कर झाल्याने ते चारही जहाज तुटून चुर्णचुर्ण झाले. कारण पापाने आजीविका चालवणाऱ्या पुरुषांचे कधीही कल्याण होत नाही.॥११४॥ English :- Sinh crossed the sea with utmost skill and manoevrability. But as he reached the shores of Sorath, his four ships hit against some rocks and were destroyed completely. Thus this incident proved that livelihood earned through sinful deeds will only drag away these sinful men away from the Goddess of good fortune and prosperity. तत: सिम्हो विपद्याऽऽध-नरकम् तत्र वेदनाः॥ विषह्यौद्धृत्य सात: सिम्हो हिंसापरायणः // 115 // अन्यय:- तत: सिम्ह: विपद्य आधनरकम् गतः। तत्र वेदना:विषय तत: उद्धृत्य हिम्सापरायण: सिम्हः सञ्जातः॥११५॥ विवरणम:- तत: चतुर्णाम् यानानाम् भङ्गात् सिम्ह: विपद्य मृत्वा आदौ भव: आध:/ आघश्चासौ नरकश्च आधनरकः तम् आधनरकम् प्रथमनरकम् गतः। तत्र तस्मिन् नरके वेदना: पीडा:विषह्य ततः तस्मात् नरकात् उद्धृत्य निष्क्रम्य हिमसायाम् परायणः हिमसापरायणः हिम्साकारी सिम्ह: सात: जज्ञे॥११॥ सरलार्थ:- तत: चतुर्णा यानानाम् भङ्गात् सिम्हः मृत्वा प्रथमम् नरकम् गतः। तत्र वेदना: विषह्य ततः निष्क्रम्य हिम्सापरायणः सिम्हः / अजनि / / 115|| ગુજરાતી - ચારે વહાણ ભાંગી જવાથી સિંહ સમુદ્રમાં ડૂબી મરણને શરણ થયો, અને પહેલીવારકીમાં ઉત્પન્ન થયો. ત્યાં અત્યંત P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #154
R E E श्रीमलनुअशिविरथित धीनभाकराजासरितम् ERNET તીવ્ર વેદનાઓ સહન કરી, આયુષ્ય પૂર્ણ થતાં ત્યાંથી નીકળી તિર્યંચના ભવમાં હિંસાને વિષે તત્પર એવો સિંહ થયો. 115 न्दी:- चारोजहाज टूट जानेगे सिंह भी मर गया और पहली नर्क में चला गया। वहाँ अत्यंत तीव्र यातनाएं सहन कर के, आयुष्य पुरा होते ही वहाँ से छुटकर तिर्यच (प्राणियों की) योनि में सदा हिंसा में ही लीन ऐसा पिंह बना।।११५|| मराठी:- चार ही जहाज नष्ट झाले. त्यांच्या सोबत सिंह सुदा मरण पावला. आपल्या कर्मामुळे तो सिंह नरकात गेला आणि तेथील अत्यंत तीव्र यातना भोगत भोगत आयुष्य संपताच तेथून मोकळा झाला. पण तिर्वञ्च प्राण्यांच्या योनीमध्ये सदा हिंसेत परायण पसा सिंह बनला.।।११५|| English :- As all the four ships were destroyed, Sinh too was killed and had to go to the first hell. After having lived through dire agonies and torments, Sihe was then born in the animal world as a lion who is always rapt in causing hurt and slaying the other beings. आधम् गत्वा पुनः श्वभ्रम्, जज्ञे दुष्टसरीसृपः। द्वितीयनरकम भुक्त्वा , दुष्टपक्षी बभूव सः॥११६॥ अन्वयः- पुन: आधम् श्वभ्रम् गत्वा दुष्टसरीसृप: जज्ञे। द्वितीयनरकम भुक्त्वा स: दुष्टपक्षी बभूव।। विवरणम:- सिम्हस्य जन्मनि पुन: हिम्सादिकर्माणि कृत्वा स: पुनरपि आद्यम् प्रथमम् श्वभ्रम् नरकम् गत्वा दुष्टश्चासौ सरीसृपश्च दुष्टसरीसृप: दुष्टसर्प: जो तत्रापि हिंसादिकर्म कृत्वास द्वितीयम् नरकम् गतः। तत्र विविधा: वेदना: भुक्त्वा तत: निष्क्रम्य स: दुष्टश्चासौ पक्षी च दुष्टपक्षी बभूव सातः॥११६॥ सरलार्थ:- सिम्हजन्मन: अनन्तरम् स पुन: प्रथमम् नरकम् गत: वेदना: अन्य तत: निष्क्रम्य दुष्टसर्पः जज्ञ। ततः द्वितीयनरकम् भुक्त्वा सः दुष्टपक्षी बभूव / / 116|| -

Page #155
श्रीमरुतमसूरिविचित शीनामाकराजाचरितमू : ગુજરાતી :- સિંહનાં ભાવમાં પણ અનેક પ્રકારનાં હિંસાદિ કૃત્યો કરી કરી પહેલી નરકીમાં ગયો, ત્યાંથી નીકળી દુષ્ટ સાપ તરીકે ઉત્પન્ન થયો. ત્યાંથી બીજી નરકીમાં ગયો, ત્યાં પણ અપાર દુ:ખો ભોગવી દુષ્ટ પક્ષી થયો. हिन्दी :- सिंह की योनि में भी अनेक प्रकार के हिंसादि कृत्य कर के, फिर से पहली नरक में गया। वहाँ से निकलकर दुष्ट सांप की योनि में उत्पन्न हुआ। वहाँ से दूसरे नर्क में गया। वहां भी अपार दु:ख भोगकर फिर दुष्ट पक्षी बना।।११६॥ मराठी :- सिंहाच्या योनीमध्ये सुब्दा अनेक प्रकारचे हिंसादि कृत्व करून पुन्हा पहिल्या नरकात गेला. तेपन सुट्न त्याला दुष्ट सापाची योनि मिळाली. त्यानंतर तो दुसऱ्या नरकात गेला. तेथे सुब्दा खप यातना भोग्न नंतर तो दुष्ट पक्षी बनला.।।११६॥ English :- Sihe in the form of a lion performed many disastrous deeds and then after his death went back into the first hell. Then after completing his life in hell, he was given a form of an infamous snake. From here he went to the second hell. Even here he had to undergo terrible tortures and was then given the form of a vicious bird. तृतीयनरकम् प्राप्य, दुष्टसिम्होऽभवद् वने। चतुर्थनरकम् गत्वा, सर्पोऽजायत दृग्विषः॥११७॥ अन्वय:- तृतीयनरकम् प्राप्य वने दुष्टसिम्हः अभवत्। चतुर्थनरकम् गत्वा दृग्विष: सर्पः अजायता। विधरणम्:- तत: स: तृतीयम् नरकम् गत्वा तत: निष्क्रम्य वने दुष्टश्चासौ सिम्हश्च दुष्टसिम्हः अभवत्। तत: चतुर्थम् नरकम् गत्वा तत: निष्क्रम्य दृशि दृष्टौ विषम् गरलम् यस्य स: दृग्विष: दृष्टिगरल: सर्पः अजायत उदपधत॥११७॥ ET सरलार्थ:- ततः सः तृतीवनरकम् अगच्छत्। ततः निष्क्रम्य विपिने दुष्टसिम्हः अभवत्। अनन्तरम् चतुर्थनरकम् गत्वा दृष्टिविष: सर्पः / अजावत // 117 // ગુજરાતી:- ત્યાર બાદ ત્રીજી નારકીમાં ગયો. ત્યાંથી વનમાં દુષ્ટ સિંહ થયો. સિંહનું આયુષ્ય પૂર્ણ કરી ચોથી નારકીમાં ગયો, ત્યાં P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #156
श्रीमरुतुङ्गमूरिकिरजिल श्रीनायकफायरितम् 14 // 27 पो भोगवीटिविसथयो.॥११॥ हिन्दी :. बाद में वह तीसरी नर्क में गया। वहां से फिर वह वन में दुष्ट सिंह हुआ। सिंह का आयुध्य पुरा कर के चौथे नर्क में गया, वहाँ * अपार कष्टदायक :खों को भोगकर वह दृष्टिविष सांप हुआ। मराठी :- . नंतर तो तिसन्या नरकांत गेला तेथून पुन्हा तो दुष्ट सिंह झाला. सिंहाचे आयुष्य पूर्ण करून चौथ्या नरकात गेला. तेथे अपरंपार कष्टदायक दुःख भोग्न तो दृष्टिविष (पारी) साप झाला. English - Then he went to the third hell. From here he again attained the form of an impious lion. From here he had to go to the fourth hell. Here after undergoing acute vexation and tribulation, he was given the form of a vicious and a poisonous snake. * पापम्मश्कललण्या, चण्डालस्त्रवि ततोऽजनि। अकराव-मजनिष्टार्णवे तिमिः // 118 // समान:- ततः पञ्चमनरकम् लब्ध्वा चण्डालस्त्री अजनिी षष्ठम् नरकमवाप्य अर्णव तिमि: अजनिष्ट। त्मिक तत: सर्वकमन: अनन्तरम् पञ्चमम् नरकम् लब्ध्वा तत: निष्क्रम्य चण्डालस्य मातङ्गस्य स्त्री चण्डालस्त्री मातङ्गस्त्री अजनिी अजायता तदनन्तरम् षष्ठम् नरकमवाप्य अवि सागरे तिमि: मत्स्य: अजनिष्ट // 11 // सरलार्य:- साजन्मानन्तरम् पञ्चमम् नरकम् लब्ध्वा तदनन्तरम् चण्डालस्त्री अजायत। तत: षष्ठम् नरकम प्राप्य समुद्रे तिमिः (मत्स्य:) अजायत।।११८॥ ગુજરાતી :- ત્યાંથી પાંચમી નારકીમાં ગયો, ત્યારબાદ ચંડાલની સ્ત્રી થયો. પછી છઠ્ઠી નારકીમાં ગયો. ત્યાંથી સમુદ્રમાં મત્સ્ય 29. // 118 // हिन्दी :- उसके बाद वह पांचवी नर्क में गया बाद में एक चांडाल की स्त्री के रूप मे जन्म हुआ। बाद में छठे नर्क में गया। वहाँ से समुद्र

Page #157
श्रीमेकतुलसशिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् ... में मछली (मत्स्य) बना।।११८॥ .. . मराठी:- नंतर तो पाचव्या नरकात गेला. नंतर एका चांडाळाची स्त्री म्हणून जन्म झाला. त्यानंतर सहाव्या नरकांत गेला. ते * संपल्या नंतर पुन्हा एका समुद्रामध्ये मासा झाला.।।११८।। English :- Then he had to go to the fifth hell. From here he was allowed to take birth as a wicked women. Then he went to the sixth hell. From here he was given the form of a fish in an ocean. सप्तमम् नरकम् गत्वा, मत्स्योऽजायत तन्दलः॥ - पुन: सप्तममेवाऽगा-नरकम् दुःखसागरम्॥११९॥ अन्वय:- सप्तमम् नरकम् गत्वा तन्दुल: मत्स्य:अजायता पुन: दु:खसागरम् सप्तमम् नरकमेव अगात् // 119 // विवरणम:- ततः सप्तमम् नरकम् गत्वा तन्दुल: मत्स्य:अजायत। मत्यस्य जन्मानन्तरम् पुन: दु:खानाम् सागर: दु:खसागरः तम् दु:खसागरम् दु:खनिधिम् सप्तमम् नरकमेव अगात् अयात् // 11 // 'सरलार्थ:- तत: ससमम् नरकम् गत्वा तन्दुल: मत्स्य: अजायत। तदनन्तरम् पुन: दुःखसागरम् सप्तमम् नरकमगात् // 119 // ગુજરાતી :- મસ્ત્રનું આયુષ્ય પૂર્ણ કરી સાતમી નારકીમાં ગયો. ત્યાંથી નીકળી તંદલીયો મ થયો. ત્યાંથી વળી પાછો , हुनासा समानसातभी नीम-गयो.॥११॥ हिन्दी :- बाद में मच्छली का आयुष्य पूर्ण कर के सातवी नर्क में गया वहाँ से निकलकर तंदुल मच्छ बना। वहाँ से फिर वही दु:ख के सागर समान सातवी नर्क में गया।।११९॥ . मराठी :- नंतर त्यां मासोळ्याचे आयुष्य पूर्ण करून सातव्या नरकांमध्ये गेला तेथून नियून तो तंदल मासा बनला. त्यानंतर .. पुन्हा दुःखाच्या सागरासमान सातव्या नरकात गेला.।।११९॥ KERRIFIERREE113EETTER P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #158
श्रीप्रेकतजारिशियित श्रीनामाकराजपरितम् / English :- Then he had to go to the seventh hell after completing his life as a fish. From there he was given the form of a sinall fish (the size of a grain of rice) Then he had to enter the seventh hell again to swim throught the sea of turmoils and acute torments. विपर्यासेन चण्डाल * स्त्र्यादियोनिषु पूर्ववत्॥ क्रमेण सेहे कष्टानि, षष्ठादिनरकेषु च // 120 // अन्वय:- विपर्यासेन चण्डालस्त्र्यादियोनिषु पूर्ववत् क्रमेण षष्ठादिनरकेषु च.कष्टानि सेहे||१२०॥ विवरणम्:- ततः विपर्यासेन वैपरीत्येन चण्डालस्य स्त्री चण्डालस्त्री। चण्डालस्त्री आदौ यासाम् ता: चण्डालस्त्र्यादयः। चण्डालस्त्र्यादयश्चता: योनयश्च चण्डालस्त्र्यादियोनयः। तासु चण्डालस्त्र्यादियोनिषु पूर्ववत् क्रमेण व्युत्क्रमेण कष्टानि सरलार्थ:- तत: विपर्यासेन वैपरीत्येन पुनः पूर्ववत् चण्डालरयादियोनिषु क्रमेण षष्ठादिनरकेषुच जन्म प्राप्य स: कष्टानि असहत।।१२०|| ગજરાતી :- ૧ળી પાછો વિપસ વડે (ઉલટી રીતે) ચંડાલ સ્ત્રી વિગેરે યોનિમાં તથા ક્રમસર છઠ્ઠી વિગેરે નારકીમાં પૂર્વની જેમ, G5 स ट स . // 120 // हिन्दी :- बाद में वापस विपर्यास से (उलटे क्रमसे) चांडाल स्त्री इत्यादि योनि से तथा क्रम से छठे वगैरे नोंमें पहले के जैसे ही उत्पन्न होकर असह्य कष्ट सहन किया|१२०॥ मराठी:- नंतर परत विपर्यासाने (उलट्याक्रमाने) तो चांडाल स्त्री इत्यादी योनीतून आणि सहावे नरक वगैरे मध्ये पहिल्या सारखाच उत्पन्न होत होत असंख्य कष्ट सहन करीत होता.।।१२०।। English - Then he had to swim back through all the turmoils of hell and the other forms numberically. From the womb of the level of a female seavenger, to the wombs of all the seven hells. Thus experiencing utmost torments and turmoils through all the levels. REKKINNERAREE

Page #159
श्रीमेकतुजसूरिविरचित शीनामाकराजाचारितम् ततो निपतितो घोरे, संसारे दु:खसागरे। देवद्रव्यविनाशस्य, ज्ञेयम् सर्वमिदम् फलम् // 121 // अन्वयः- तत: दु:खसागरे घोरे सम्सारे निपतित:। इदम् सर्वम् देवद्रव्यविनाशस्य फलम् ज्ञेयम् // 121 // विवरणम्:- तत: तदनन्तरम् दु:खानाम् सागर: दु:खसागरः तस्मिन् दु:खसागरे घोरेभयङ्करे सम्सारे निपतित: स: दारुणानिदुःखानि असहता इदम् सर्वम् देवस्य द्रव्यम् देवद्रव्यमा देवद्रव्यस्य विनाश: देवद्रव्यविनाश: तस्य देवद्रव्यविनाशस्य फलम् वर्तता इति ज्ञेयम् ज्ञातव्यम् // 12 // सरलार्य:- तदन्तरम् स: दुःखसागरे योरे सममारे विविधयोनिषु जन्म प्राप्य घोराणि दुःखानि अन्वभवत्। इदम् सर्वम् देवद्रव्यविनाशस्य फलम् ज्ञेयम् / / 121 // ગુજરાતી:-ત્યાર પછી દુ:ખના સાગર એવા ઘોર સંસારમાં ભિન્ન ભિન્ન સ્થળે ઉત્પન્ન થઇ અપાર કષ્ટ સહન કરતો ખૂબ રઝળ્યો. આ સર્વ દેવદ્રવ્યના વિનાશકારી ઉપયોગનું જ ફળ જાણવું.૧૨૧. हिन्दी :- फिर से वह दु:खसागर समान घोर संसार में अलग अलग जगह पर उत्पन्न हो कर असंख्य कष्ट सहन करता हुआ भटकने लगा। यह सब देवद्रव्य के विनाशकारी उपयोग का ही परिणाम जानना चाहिये||१२१॥ मराठी :- नंतर तो त्याच दःखाचा सागर समान अशा योर संसारात वेगवेगळ्या जागी उत्पन्न होत असंख्यात कष्ट सहन करीत हिंड् ... लागला. हे सगळे देवद्रव्याच्या विमाशाचेच परिणाम मानले पाहिजे.॥१२१।। English - Then he had to take birth on earth in different forms and in different places just to undergo acute tribulation and torments. One should know that these are the consequences of utilizing God's money in an improper way. HEREEEEEEEEEEEEE P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #160
श्रीकतजटिविरचित शीनामाकाणाव्यक्तिम् / अन्यायात् स्वल्पदेवस्व-भक्षणादपि यद्यभूत्॥ शैव: श्रेष्ठी सप्तकृत्वः, श्वाऽतो वै त्याज्यमेव ततः // 122 / / अन्वयः- यदि अन्यायात् स्वल्पदेवश्वाभक्षणात् अपि शैव: श्रेष्ठी सप्तकृत्व: अभूत्। अत: तत् याज्यमेव // 122 // विवरणम्:- यदि न न्याय: अन्याय: तस्मात् अन्यायात् सुष्टु अल्पम् स्वल्पम्। देवस्य स्वम् धनम् देवस्वम्, स्वल्पम् च तद् देवस्वम् च स्वल्पदेवस्वम्। अतीव अल्पम् देवधनम्। स्वल्पदेवस्वस्य भक्षणम्, तस्मात् स्वल्पदेवस्वभक्षणात् अतीव . अल्पदेवधनभक्षणात् शैव: श्रेष्ठी सप्तकृत्व: सप्तवारम् श्वा कुक्कुरः अभूत्। अत: तद् देवद्रव्यम् सर्वथा त्यक्तुम् योग्यम् त्याज्यमेव त्यक्तव्यमेव // सरलार्थ:- अन्यायात् अतीव अल्पदेवद्रव्यभक्षणात् अपिशवः श्रेष्ठी सप्तवारम् श्वा कुक्कुरः अभवत्। अत: देवद्रव्यम् सर्वथा त्याज्यम्।।१२२।। ગુજરાતી :-અન્યાયથી જરા પણ દેવદ્રવ્યનું ભક્ષણ કરવાથી શૈવ શેઠ સાતવાર કૂતરાના ભાવમાં ઉત્પન્ન થયો, માટે ખરેખર તે सायोग्य . // 122 // हिन्दी:- अन्याय से अत्यंत अल्पमात्रभी देवद्रव्य का भक्षण कर लेने से शैव शेठ को सात बार कुत्ते की योनि में जनम लेना पडा, इसलिये अवश्य ही वह त्याग करने योग्य है।।१२२।। मराठी:- अन्यायाने देवद्रव्याचा एक पास सुबा भक्षण केल्याने शैव शेठाला सात वेळा कुत्र्याचा जन्म घ्यावा लागला. म्हणून निश्चित ही त्यांचा सर्वथा त्याग करणे हेच योग्य आहे.॥१२२।। .. . English :- A richman who was very devoted to Lord Shiva and who is called as Shaiv, had to take the form of a dog seven times because he had utilized a part of God's wealth in an unjust manner. Therfore one should never ever cherish the thought of utilizing God's money.

Page #161
श्रीमेरुतुजत्रिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् / अत्रान्तरे विभो! कोऽसौ, श्रेष्ठी जातश्च श्वा कथम्? इति नाभाकभूपेन, पृष्टे गुरुरभाषत / / 123 // अन्वयः- अत्रान्तरे विभो! असौ श्रेष्ठी कः? स: श्वा कथम् जातः? इति नाभाकभूपेन पृष्टे गुरु: अभाषत।।१२२॥ विवरणमः• अत्रान्तरेहे विभो! हे प्रभो! असौ शैव: श्रेष्ठी का? स: श्वाकुकुरः कथं जात: अजायता इतिनाभाक: भूप: नृपः नाभाकभूप: तेन नाभाकभूपेन नाभाकनृपेण पृष्टे सति गुरु: अभाषत // 123 // सरलार्थ:- एतस्मिन् अन्तरे नाभाकपेन गुरुः पृष्टः- हे विभो! असौ शैवः श्रेष्ठी कः? स: श्वा कथमभवत् इति। तदा गुरुः अभाषत / / 123|| .: . ગુજરાતી:-આવખતે નાભાક રાજએ મહાત્મા યુગધરાચાર્યને પૂછયું, “પ્રભો! આ શૈવ શેઠ કોણ? અને તેને સાત વખત કૂતરાનો અવતાર કેમ રહણ કરવો પડ્યો?" આ પ્રમાણે નાભાક રાજાએ પૂછવાથી સદ્ગુરુ મહારાજે પણ તે ચરિત્રનું સ્વરૂપ નીચે પ્રમાણે કહેવાનો આરંભ કર્યો. 123 हिन्दी :- उसी समय नाभाक राजा ने महात्मा युगन्धराचार्य से पूछा, "हे प्रभू! यह शैव शेठ कौन? और उसे सात बार कुत्ते का अवतार क्यों लेना पड़ा? ऐसा नाभाक राजा के पूछने पर सद्गुरु महाराज ने उस चरित्र का भी स्वरूप इस प्रकार कहना प्रारंभ किया।१२३॥ मराठी:- त्याच वेळी नाभाक राजाने युगन्धराचार्य महाराजांना विचारलं, "हे प्रभो! हा शैव शेठ कोण? आणि त्याला सात वेळा कुत्र्याचा जन्म का प्यावा लागला? ह्याप्रमाणे नाभाकराजाने विचारल्यानंतर सद्गुरूमहाराजांनी देखील ते चरित्र सांगण्यास सुरुवात केली."||१२३॥ English - At this King Nabhak asked the reverend priest Yugandar about the trader who was called as Shaiv and the reason for him to attain the form of a dog seven times. The priest than began to tell the king about the trader. SXIFERRENT A FFER P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #162
श्रीमेकतुशिविरचित श्रीनामाकराजायरितम् | उत्सर्पिण्यवसर्पिण्यो-भरतरावतक्षिती॥ प्रत्येकम् किल जायन्ते, शलाका: पुरुषा अमी॥१२४॥ चतुर्विम्शतिरहन्त-स्तथा द्वादश चक्रिण:॥ विष्णुप्रतिविष्णुरामा:, प्रत्येकम् नवसङ्ख्यया // 125 // अन्वयः- उत्सर्पिण्यवसर्पिण्यो: भरतैरावतक्षितौ प्रत्येकम् अमी शलाका: पुरुषा: जायन्ते किल।।१२४॥. चतुर्विंशति: अर्हन्त: तथा द्वादश चक्रिण:, प्रत्येकम् नवसम्ख्यया विष्णु - प्रतिविष्णु * रामा: अमी शलाका: पुरुषा: जायन्ते॥१२५॥ विवरणम्:- उत्सर्पिणीच अवसर्पिणीच उत्सर्पिण्यवसर्पिण्यौ तयोः उत्सर्पिण्यवसर्पिण्यो: कालयो: भरतम् च ऐरावतम् च भरतैरावते। भरतैरावतयोः क्षिति: भरतैरावतक्षिति: तस्याम् भरतैरावतक्षितौ भरतक्षेत्रे ऐरावतक्षेत्रे च प्रत्येकम् अमी वक्ष्यमाणा: शलाका: पुरुषा: जायन्ते॥१२॥ चतुरधिका विम्शति: चतुविम्शति: अर्हन्त: तीर्थकरा, द्वादश चक्रिण: चक्रवर्तिनः, प्रत्येकम् नव चासौ सङ्ख्या च नवसङ्ख्या, तया नवसङ्ख्यया विष्णवश्च (वासुदेवाश्च) प्रतिविष्णवश्च (प्रतिवासुदेवाश्च) रामा: बलदेवाश्च विष्णुप्रतिविष्णुरामा: नव वासुदेवाः, नव प्रतिवासुदेवाः, नव बलदेवा: च, सम्मीलिता: त्रिषष्टिः अमी शलाका: पुरुषा: जायन्ते।।१२५॥ सरलार्थ:- उत्सर्पिण्यवसर्पिणीकालयो: भरतक्षेत्रे ऐरावतक्षेत्रे च प्रत्येकम् अमी वक्ष्यमाणा: शलाकाः पुरुषा: जायन्ते, उत्पयन्ते।।१२४॥ चतुर्विमशति: अर्हन्तः। द्वादश चक्रवर्तिनः, नव वासुदेवा: नव प्रतिवासुदेवा: नव बलदेवा: च सम्मीलिता: त्रिषष्टिः शलाका: पुरुषा: जायन्ते / / 125|| ગુજરાતી:-ભરત ક્ષેત્ર અને ઐરાવત ક્ષેત્રમાં ઉત્સર્પિણી અને અવસર્પિણી કાળમાં ત્રેસઠ ત્રેસઠ શલાકાપુરુષો થાય છે, અને તે આ . प्री - // 124 // 以艦帳帳帳條幢幢幢幢幢幢幢幢標機輸險

Page #163
भीमेलतुङ्गस्त्रिविरचित शीनामाकराजासरितम् | ચોવીસ તીર્થકર, બાર ચક્રવર્તી, નવ વાસુદેવ, નવ પ્રતિવાસુદેવ અને નવ રામ (બલદેવ)- 125aa हिन्दी :- भरतक्षेत्र में और ऐरावत क्षेत्रमें उत्सर्पिणी और अवसर्पिणी काल में त्रेसठ वेसठ शलाका पुरुष होते हैं। वे इस प्रकार, चौबीस तीर्थंकर, बारा चक्रवर्ती, नव वासुदेव, नव प्रतिवासुदेव एवं नव राम (बलदेव)।१२५॥ मराठी:- भरतक्षेत्रामध्ये आणि ऐरावत क्षेत्रामध्ये उत्सर्पिणी आणि अवसर्पिणी कालावधीत त्रेसष्ठ त्रेसष्ठ शलाका पुरुष होतात. ते याप्रमाणे, चोवीस तीर्थंकर, बारा चक्रवर्ती, नऊ वासुदेव, नऊ प्रतिवासुदेव आणि नऊ राम (बलदेव).।।१२।। English:- During the time dimensions of utsarpini (the ascending part of time) and the Avasarpini (the decending part of time) in the Bharat and Airavat Schetra, there used to be sixty three eminent personalities. i.e- twenty four Trithankars, twelve Chakravaties, nine Vasudev's nine Prati____Vasudev's and nine Ram's (Baldev's). .. एतेषु पूर्वम् श्रीरामो, राज्यम् न्यायेन पालयन्। कृपया नि:स्वलोकानाम्, न्यायघण्टामवीवदत् // 126 // अन्वयः- एतेषु श्रेष्ठपुरुषेषु पूर्वम् श्रीराम: न्यायेन राज्यम् पालयन् नि:स्वलोकानाम् कृपया न्यायघण्टाम् अवीवदत् // 126 // विवरणम:- एतेषु त्रिवष्टौ श्रेष्ठपुरुषेषु पूर्वम् पुरा श्रीराम: न्यायेन नीत्या राज्यम्पालयन सन निर्गतम् स्वम् धनम् येभ्य: ते नि:स्वा: निर्धना:। नि:स्वाश्च ते लोकाश्च नि:स्वलोकाः, तेषाम् नि:स्वलोकानाम् निर्धनानाम् कृपया दययान्यायस्य घण्टान्यायघण्टा, ताम् न्यायघण्टाम् अवीवदत् अवादयत् // 126 // सरलार्थः- एतेषु श्रेष्ठपुरुषेषु पुरा श्रीराम: व्यायेन राज्यम् पालयित्वा निर्पनेषु कृपाम् कृत्वा च न्यायघण्टाम् अवादयत्।।१२६॥ ગુજરાતી :- એ ત્રેસઠ પુરૂષોમાં પહેલાં શ્રીરામ નીતિપૂર્વક રાજ્યનું પાલન કરતા હતા અને ગરીબ પ્રજા ઉપર દયાદષ્ટિ રાખી त्यायनो ओरायोडतो. // 126 // RATEHREETIREMENT PP.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #164
भीमेरुतुमसूट्रिविरचित श्रीनामाकायलायरितम् हिन्दी :- उन वेसठ पुरुषों में प्रथम पुरुष श्रीरामने नीतिपूर्वक राज्य का पालन करते हुए और अपनी गरीब प्रजा पर दया की दृष्टि रखते हुए न्याय का डंका बजाया था।।१२६॥ मराठी :- त्या त्रेसष्ट पुरुषांमधून पहिले श्रीरामाने नीतीने प्रजेचे पालन करीत आणि गरीब प्रजोवर दया दृष्टि दाखवीत, न्यायाचा डंका वाजविला होता.।।१२६॥ English - Among the first of these personalities was king Ram who ruled his kingdom in a just manner. He used to look upon his poor subjects with compassion and therfore beat the drums of justice always एकदा कुर्कुरः कश्चि- निविष्टो राजवर्त्मनि॥ केनचिद् विप्रपुत्रेण, कर्करेणाहत: श्रुतौ // 127 // अन्यथ:- एकदा कश्चित् कुर्कुर: राजवर्त्मनि निविष्टः आसीत्। केनचित् विप्र पुत्रेण स: कर्करेण श्रुतौ आहतः // 127 // विवरणम्:- एकदा एकस्मिन् समये कश्चित् कुर्कुरः श्वा वर्त्मनाम् राजा राजवर्त्म, तस्मिन् राजवर्त्मनि महामार्गे निविष्टः उपविष्टः आसीता केनचिव विप्रस्य पुत्र: विप्रपुत्र: तेन विप्रपुत्रेण द्विजात्मजेनस: कर्करेण पाषाणखण्डेन श्रुतौ कर्णेआहत: ताडितः॥१२७॥ सरलार्थ:- एकदा कश्चित् श्वा राजमार्गे उपविष्टः आसीत्। तदा केनचित् ब्राह्मणपुत्रेण स: कर्करेण कर्णे आहत: (ताडितः) / / 127|| ગુજરાતી :- તેના રાજ્યમાં એક દિવસ જાહેર રસ્તા ઉપર એક કૂતરો બેઠો હતો, તે કૂતરાને કાન ઉપર કોઈ બ્રાહ્મણના છોકરાએ પથ્થર ફેંકી ઘાયલ કર્યો. 127 हिन्दी :- उसके राज्य में एक दिन मुख्य रास्ते पर एक कुत्ता बैठा था, उस कुत्ते को किसी ब्राह्मण के लडके ने कान पर पत्थर मार कर घायल किया था||१२७॥ ठी:- त्यांच्या राज्यांत एके दिवशी एका प्रमुख रस्त्यावर एक कुत्रा बसलेला होता. एका ब्राह्मणाच्या मुलाने कुत्र्याच्या कानावर दगह मारून त्याला पायाळ केले..१२७|| . ALLERRRRRRRRRENT

Page #165
भीमरुतुजापारिविजित शीकशाणाच्यारितम् English: Once in his kingdom a dog that was seated on the main road was hit badly by a brahmin boy on the ear. श्वा निर्यद्रुधिरोन्याय-स्थानं गत्वा निविष्टवान् // भूपेनाहूय पृष्टोऽवग, निरागा: किमहं हतः॥१२८॥ अन्यय:- निर्यद्रुधिर: श्वान्यायस्थानं गत्वा निविष्टवान्। भूपेन आहूय पृष्टः अवक- निरागा: अहं किंहतः। // 128 // विवरणम्:- निर्यत् निर्गच्छत् रुधिरं यस्य सःनिर्यद्रुधिरः निर्गच्छद्रुधिरः श्वा कुकुर: न्यायस्य स्थानं न्यायस्थानं न्यायसभां गत्वा निविष्टवान् उपविष्टवान् / तदा भुवं पातीति भूप: तेन भूपेन नृपेण आहूय पृष्टः स अवक अवोचत निर्गतम् आग: यस्मात् स: निरागा: निरपराध: अहं किमर्थ हत: ताडित: // 12 // सरलार्थ:- कर्णात् स्त्रवत्लपिर: स: श्वा न्यायस्थानमं गत्वा उपाविशत्। तदा भूप: तमाह्वयत् आगमनकारणं च अपृच्छत् ततः सोऽवोचत् - निरपरायः अहं किं ताहितः? इति / / 128 // ગજરાતી:-વહેતા લોહીથી ખરડાયેલતે કુતરો રાજાના ન્યાયમંદિરમાં જઈ બેઠો. રાજાએ તેને બોલાવીને રાજસભામાં આવવાનું કારણ પૂછયું, ત્યારે તેણે કહ્યું, - “હું નિરપરાધી છતાં મને બ્રાહ્મણના છોકરાએ કેમ માર માર્યો?''૧૨૮ हिन्दी :- तब लहुलुहाण होकर वह कुत्ता राजा के न्यायमंदिरमें जा बैठा। राजाने उसे बुलाकर राजसभा में आने का कारण पूछा। तब उस कुत्ते ने जबाब दिया, "मेरा कोई अपराध न होते हुऐ भी उस ब्राह्मण के लडके ने मुझे क्यो मारा?"||१२८॥ * मराठी :- तेव्हा रक्तबंबाळ झालेला तो कुत्रा राजाच्या न्यायमंदिरात जाऊन बसला. जेव्हा राजाने त्याला बोलावून राजसभेत येण्याचे कारण विचारले तेव्हा कुत्रा म्हणाला, "माझा कोणताही अपराध नसतांना सुदा त्या ब्राह्मणाच्या मुलाने मला का भारले."॥१२८॥ English :- The dog was now badly bruised. It went to the king's court of justice with the blood- stained ear and narrated the incident to the king when it was summoned. T [129 P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #166
- ** * श्रीमरुतुङ्गशिक्षिरचित शीनामाकरितम् | तद्घातकं विप्रपुत्रं तत्रानाय्य नृपोऽब्रवीत्॥ असी त्वद्घातको ब्रूहि, कोऽस्य दण्डो विधीयते // 129 // अन्वय:- नृप: तद्घातकं विप्रपुत्रं तत्र आनाय्य अब्रवीत्। असौ त्वद्घातकः अस्ति। अस्य क: दण्डः विधीयते? ब्रूहि // 12 // विवरणम्:- जन्पातीति नृप: राजा तस्य शुन: घातक: तद्घातक: तं तद्घातकं कुकुरघातकविप्रस्य ब्राह्मणस्य पुत्रं विप्रपुत्रं ब्राह्मणपुत्रं तत्र न्यायस्थाने आनाय्य तं श्वानं अब्रवीत् अवोचत् - असौ तव घातकः अस्ति। अस्य क: दण्डः विधीयते क्रियते? ब्रूहि वदा अस्य क: दण्ड: कर्तव्यः ब्रूहि // 129 // सरलार्थ:- नृपः कुकुरस्य पातकं ब्राह्मणपुत्रं न्यायसभां आनाट्य तं श्वानम् अब्रवीत् - अयं तव यातकः अस्ति। अस्मै कः दण्डः प्रदातव्यः? हि / / 129 // ગુજરાતી :-રાજાએ તેને મારનાર બ્રાહ્મણના છોકરાની તપાસ કરાવી સભામાં બોલાવ્યો અને કુતરાને કહ્યું, “આ તને ઇજા १२नारो छ, भाटेकोर, भाने शिक्षा ३२वी?" // 128 // हिन्दी :- तब राजाने उसे मारनेवाले ब्राह्मण के लडके की तलाश कर के उसको सभामें बुलाया और कुत्ते को पूछा, “इसीने तुम्हें घायल किया है, इसलिये बोल, इसे क्या सजा दी जाय?"||१२९॥ मराठी :- तेहा राजाने मारणान्या ब्राह्मणाच्या मुलाचा तपास (शोष) करून, त्याला राजसभेत बोलवून कुत्र्याला सांगितले, "हाच तुला घायाळ करणारा आहे, तर सांग त्याला कोणती शिक्षा यायची?"||१२९|| English :- The king send out a search-party, in search of the boy. When the boy was found the king placed the boy in front of the dog and asked it the type of punishment it would like to confer upon the boy. AAREEF122

Page #167
श्रीरुतुङ्ग त्रिविरचित शीनाशकराजाचरितम् / * श्वाऽवोचदस्य रुद्रस्य, मठेऽयं हि नियोज्यताम्। क एष दण्डो राजेति, पृष्टः श्वा च पुनर्जगी॥१३०॥ अन्वय:- अथ श्वा अवोचत् / अयं रुद्रस्य मठे नियोज्यताम् / क: एष: दण्डः? इति राज्ञा पृष्टः श्वा पुन: जगौ॥१३०॥ विवरणम्:- अथ अनन्तरं श्वा कुक्कुरः अवोचत् अब्रवीत् / अयं विप्रपुत्र: रुद्रस्य शिवस्य मठे देवालये पूजकत्वेन नियोज्यताम्। एतन्निशम्य कः एष: दण्डः इति विस्मित: नृप: अप्राक्षीत् / तदा राज्ञा पृष्ट: श्वा कुक्कुरः पुन: जगौ जगाद // 130 // सरलार्थ:- अनन्तरं श्वा अवोचत् अयं विप्रपुत्रः शिवस्य.मन्दिरे पूजकत्वेन नियोज्यताम् / इति तस्य वचनं श्रुत्वा विस्मित: नृपः तमपृच्छत्-क: एषः दण्ड: इति। तदा स श्वा पुन: जगौ / / 130 / / . ગુજરાતી -કતરાએ કહ્યું, “તેને માત્ર એટલી જ શિક્ષા કરો કે અહીંના શિવના દેવાલયમાં તેની પૂજારી તરીકે નિમણુંક કરો.” આ પ્રમાણે કુતરાએ કહેલું અયોગ્ય વચન સાંભળી રાજાએ વિસ્મિત થઇ પૂછયું કે- “આ શું દંડ કહેવાય?” ત્યારે કુતરાએ पोतानो सविस्तर वृतान्त व्यो-॥१30॥ . हिन्दी :- तब कुत्तेने कहा कि, "उसको केवल इतनी ही सजा दी जाय कि उसे यहीं के शिवमंदिर में पूजारी के पद पर उसकी नियुक्ति कर दी जाया" ऐसा कुत्ते का अयोग्य वचन सुनकर राजा ने विस्मय के साथ पूछा, “क्या यह कोई दंड है?" तब कुत्तेने अपना पूर्व वृत्तांत सविस्तर सुनाया||१३०॥ मराठी: तेव्हा कुत्र्याने सांगितले की, "याला शिक्षा एवढींच करा की, त्याला येथील शिवमंदिराचा पूजारी नियुक्त करा." असे असंबद म्हणणे ऐकून आश्चर्याने राजाने विचारले, "याला काय दंड म्हणायचा" तेव्हा कुत्रा आपला पूर्ववृत्तांत सविस्तर सांगू लागला.||१३०॥ English: The dog replied that according to it, the only befitting punishment for the boy, is that he should be appointed as a hindu priest (Pujari) of the Shiva temple. The king was dumb founded, when he heard such an odd punishment. Overcome with feelings of astonishment, the king asked him the reason for such an odd punishment. At this the dog gave a detailed narration of his past life. KALERT RENT 123ERIEEEEEERA P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #168
तुजारिविचित सीमाकाजासस्तिम्]ERENES प्रागहं सप्तजन्मभ्यः, पूजयित्वा सदा शिवम्॥ देवस्वभीत्या प्रक्षाल्य, पाणी भोजनमाचरम् // 13 // अन्यय:- सप्तजन्मभ्यः प्राक् अहं शिवं पूजयित्वा देवस्वभीत्या पाणी प्रक्षाल्य भोजनम् आचरम् // 13 // विवरणम:- अस्मात् जन्मन: सप्तभ्यः जन्मभ्यः प्राक् अहं सदा सर्वदा शिवं शङ्करं पूजयित्वा अर्चित्वा देवस्य स्वं धनं देवस्वं देवद्रव्यम्। देवस्वातदेवद्रव्यावभीति: देवस्वभीति: तयादेवस्वभीत्या देवद्रव्यभक्षणभयेन पाणी हस्तौ प्रक्षाल्य क्षालयित्वा भोजनम् आचरम् // 13 // सरलार्थ:- अस्मात् जन्मन: सप्तजन्मभ्यः प्राक् अहं सर्वदा शिवं पूजयित्वा देवद्रव्यभक्षणभयात् हस्तौ प्रक्षाल्य भोजनम् आचरम् / / 13 / / ગુજરાતી:-હું મારા આ કુતરાના જન્મથી સાત ભવ પહેલા મનુષ્ય હતો, અને હમેશા શિવની પૂજા કરી દેવદ્રવ્ય ભાણ કરવાના દોષથી ડર પામી મારા બન્ને હાથ ધોઈને જમવા બેસતો હતો. 131 हिन्दी:- मैं मेरे इस कुत्ते के सात जनम पहले मनुष्य था और कहीं देवद्रव्य का भक्षण न हो जाय इस भय से हमेशा शिव की पूजा करने के पश्चात् हाथ धोकर ही भोजन करने को बैठता था।।१३१॥ मराठी :- मी माझ्या ह्या कुत्र्याच्या सात जन्मापूर्वी मनुष्य होतो, आणि नेहमी शंकराची पूजा करून देवद्रव्याच्या भक्षणाच्या दोषाने घाबरून दोन्ही हात पुऊन जेवायला बसत होतो.।।१३१|| English - The dog said that, before the seven births of a dog, he was a human being. He used to be a hindu priest (Pujan) to Lord Shiva. He used to always wash his hands before supper or lunch even after performing the puja of Shiva so that he would not in any way whatsoever indulge himself in utilizing God's wealth.

Page #169
*** श्रीतुङ्गशिविरक्षित धीनामाकाजाचरितम् स्त्यानाप्यमन्यदा लिङ्गपूरणे लोकढीकितम्॥ विकरणेऽस्य काठिन्याद्, नखान्त: प्राविशन्ममा|१३२॥ / अन्वय:- अन्यदा लिङ्गपूरणे लोकढीकितं स्त्यानाप्यं काठिन्यात् अस्य विकरणे मम नखान्त: प्राविशत् // 132 // विवरणम्:- अन्यवा एकस्मिन् दिवसे शिवस्य लिङ्गपूरणे लोकै: स्त्यानं सान्द्रम् आप्यं घृतं स्त्यानाप्यं सान्द्रघृतं दौकिता अस्य घृतस्य कठिनस्य भाव: काठिन्यं तस्मात् काठिन्यात्-विकरणे शिथिलीकरणे तद् किश्चित् घृतं ममनखानामन्त: नखान्त: नखमध्ये प्राविशत् // 132 // सरतार्थः- अन्यदा शिवस्व लिकपणे लोकैः स्त्यानं (प्रगाढं) पृतं दौकितं (अर्पित)। तस्य काठिन्यात् शिथिलीकरणे तद पृतं मम . नखानां मध्ये प्राविशत् // 132 // ગુજરાતી :- એક દિવસે લોકોએ શિવલિંગ પૂજવા માટે થીજેલું ઘી મૂક્યું. કઠિન હોવાથી તે ઘી છૂટું પાડતા મારા નખમાં ભરાઈ . // 132 // - हिन्दी :एक दिन लोगोंने शिवलिंग की पूजा के लिये जमा हुआघी लाकर रखा। उस घी को अलग करते हुऐवह मेरे नाखून में फंसा / 132 // मराठी:- "एके दिवशी लोकांनी शिवलिंगाच्या पूजेसाठी घट्टत्पतेथे आणले. तप वेगळ करतांना माझ्या नखात फसले."||१३२।। English - He continued saying that, one day the people had bought some consolidated clarified butter (ghee), to perform the puja of the phallus (shiv-ling). Now when he was separating the ghee, it entered his nails. विलीनमुष्णभक्तेनाऽजानता तन्मयाऽऽहतम् // तेन दुष्कर्मणा सप्त-कृत्वो जातोऽस्मि मण्डनः // 13 // अन्वयः- उष्णभक्तेन विलीनं तद अजानता मया आहतमा तेन दुष्कर्मणा अहं सप्तकृत्व: मण्डन: जात: अस्मि॥१३३॥ NAY KARERA [25] REAL P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #170
- - * भीमरुतगरिविरचित भीनामाकराणादितम् RREST dA पनि टी... इराककार विवरणम:- उष्णं च तद्भक्तध उष्णभक्तं तेन उष्णभक्तेन उष्णभोजनेन तद् घृतं विलीनम्। अजानता मया तद् आहृतं भक्षितम् // तेन दुष्ट च तत् कर्म च दुष्कर्म तन दुष्कर्मणा दुराचारेण अहं सप्तकृत्व: सप्तवारं मण्डन: शाजात: अस्मि (अजनिषि)॥१३३॥ सरलार्थ:- उष्णभोज जेन तद् पृतं विलीनं द्रुतम / अजानता मया च तद भक्षितम् / तेन पापेन अहं सप्तवारं कुक्कुरः अजनिषि।। 133|| ગુજરાતી:- ત્યારબાદ શિવના મંદિરમાંથી નીકળી ઘેર આવી ભોજન કરવા બેઠો. ઉગ ભોજનથી તે નખમાનું ઘી ઓગળી ગયું અને જમતાં જમતાં અજાણતાં ધી પાગ ભોજન સાથે ખવાઈ ગયું. ફક્ત એટલા જ દેવદ્રવ્યનું ભક્ષણ કરવા રુપ દુષ્કર્મથી હું સાતવાર કૂતરાના જન્મમાં અવતર્યો. 133 इसके बाद में शिवार में से घर आ कर भोजन करने के लिए बैठा। लेकिन गरमागरम रसोई के कारण नाखुन में फसा वह भी पिघा गया और अनजाने में भोजन के साथ खायागया केवल इतने ही देवद्रव्यभक्षण के दोष से मुझे सात बार कुत्ते का गन्ग लेना पडा।३।। मराठी:- नंतर शिवमंदिरातून परत परी आल्यानंतर मी लगेच जेवण करायला बसलो. गरमागरम स्वयंपाकाने नवातला तूप विरपळले आणि न कळत माझ्या कडून जेवणांत खाल्ले गेले. बस, एवढ्याश्या देवद्रव्याच्या भक्षणामुळे लागलेल्या दुष्कर्मामुळे मला सात वेळा कुत्र्याचा जन्म प्यावा लागला.।।१३३|| English - Then when he arrived home, he was tempted to atonce sit and have hot and fresh food. In his haste he forgot to wash his hands properly, so the ghee that was stuck in his nails got melted due to the hot and fresh food that was served. So he had to be a dog seven times, just because he had utilized God's wealth in such a manner. सप्तमेऽस्मिन् भवे राजन्। जाता जातिस्मृतिर्मम / अधुना तत्प्रभावेणोत्पन्ना वाग् मानुषी पुनः॥१३४॥ अन्वयः- हे राजन! सप्तमे अस्मिन् भवे मम जातिस्मृति: जाता। अधुना तत्प्रभावेण मम पुन: मानुषी वाग उत्पन्ना // 13 // HALTEEN 126] TAREER

Page #171
श्रीमेकतुमभूरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् | विवरणम्:- हे राजन्! अस्मिन् राप्तमे भवे जन्मनि मम जाते: स्मृति: जातिस्मृति: जातिस्मरणज्ञानं जाता जातम्। अहं पूर्वभवस्मरणज्ञानवान् अंभवम् / अधुना तस्याः जातिस्मृतेः प्रभाव: तत्प्रभाव: तेन तत्प्रभावेण जातिस्मृतिप्रभावेण मम पुन: मानुषीं (मनुष्यस्य इयं) वाग् उत्पन्ना। तया मनुष्यवाण्या अहं सर्व व्यतिकरं तुभ्यं न्यवेदयम् // 133 // सरलार्थ:- हे राजन। अस्मिन सप्तमे भवे मम जातिस्मरणज्ञानं समुत्पन्नम / अधुना तत्प्रभावेण मम मानुषी वाग उत्पन्ना। तयाऽहं सर्व भवते न्यवेदयम् // 134 // ગુજરાતી:- હે રાજન! આ સાતમા ભાવમાં મને જાતિસ્મરણ જ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું છે, અને હમણાં તેના પ્રભાવથી મને માનુષી વાચા | ઉત્પન્ન થવાથી આ ઘટના તમારી સમક્ષ યથાર્થ નિવેદન કરી રહ્યો છું. 134 हिन्दी :- "हे राजन्! अब इस सातवे जन्म में मुझे जातिस्मरण ज्ञान प्राप्त हुआ और उसी के प्रभाव से मुझे मनुष्यवाणी भी प्राप्त हुई। जिससे मैने आप के समक्ष सब यथार्थ वृत्तांत कहा है।"॥१३४॥ मराठी :- "हे महाराज! आतां या सातव्या जन्मात मला जातिस्मरण ज्ञान उत्पन्न झाले आणि त्याच्या प्रभावामुळेच मी मनुष्यवाणीत तुमच्या समोर सर्व यथार्थ अहवाल सांगितला आहे."||१३४|| . English :- So he says that he had attained Jatismaran gyan which enabled him to see his own past lives, and due to which he attained the human tongue language, and so he was actually able to narrate precisely and sincerely all the events of his past life, to the king. अत्रान्तर गरुं नत्वा.जगानाभाकभूपतिः॥ श्रुत्वैतिहमदो बाढं, कम्पते हृदयं मम॥१३॥ अन्वय:- अत्रान्तरे नाभाकभूपति: गुरुं नत्वा जगी। अद: ऐतिह्यं श्रुत्वा मम हृदयं बाढं कम्पते // 135 // विवरणम:- अत्रान्तरे एतस्मिन् अन्तरे नाभाक: भूपति: नाभागभूपति: गुरुं नत्वा प्रणम्य जगौ जगादाअद: इदं ऐतिचं कथानकं श्रुत्वा निशम्य मम हृदयं बाढं भृशं कम्पते वेपते // 13 // PP.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #172
-- - लीलणरिविरचित श्रीमाभाकराजाकरितम् , सरलार्थ:- अत्रान्तरे नाभाकनृपः गुरुं नत्वा अभाषत / इदं ऐतिचं कथानकं श्रुत्वा मम हृदयं भृशं कम्पते / / 135 // ગુજરાતી :- આ પ્રમાણે ગુરુમહારાજના મુખથી પૂર્વોક્ત દટાન્ન સાંભળી નાભાકરાજાએ ગુરુમહારાજને નમસ્કાર કરી કહ્યું, "प्रभो!भयान सinी मा 665 arrjar jामान या छ." // 13 // हिन्दी :- इस तरह गुरुमहाराज के मुख से उपरोक्त दृष्टान्त सुन कर नामाकराना ने गुरुमहाराज को नमस्कार कर के कहा. "हे . प्रभो! यह सुनकर मेरा हृदय बहुत ही कांप रहा है।"||१३|| मराठी:- ह्या त-हेने गुरुमहाराजांच्या तोंडात्न पूर्वोक्त उदाहरण ऐक्न नाभाक राजाने गुरूंना नमस्कार केला व म्हणाला,"हे . महाराज! असे कथानक ऐक्न माझे हृदय फार कांपत आहे."||१३५|| English - After have heard from the reverend priest about the incidents of the past life, King Nabhak bowing to the priest says that his heart shivers with fright. गुरुरूचेऽथ यद्येवं, तत्कथामग्रत: शण॥ यथा सम्गक फलं वेत्सि, देवगव्यविनाशिनाम // 136 // अथ गुरु: ऊचे। यदि एवं तत् अग्रत: कथां शृण / यथा दवद्रव्यविनाशिनां सम्यक् फलं वेत्सि॥१३६॥ अन्वय:- देवद्रव्यं विनाशयन्ति इत्येवंशीना: देवद्रव्यविनाशिनस्तेषां देवद्रव्यविनाशिनां सम्यक् फलं वेत्सिजानासि // 13 // सरलार्थ:- अनन्तरं गुरुः उवाच - यदि एवं तर्हि त्वं नागकथामो शृणु। येन त्वं देवद्रव्यविनाशिनां सम्यक् फलं जानासि // 13 // ગુજરાતી :-ત્યારે ગુરુમહારાજે કહ્યું કે - " એમ છે તો હવે આગળ નાગગોત્રીની કથા સાંભળ, કે જેથી દેવદ્રવ્યનો વિનાશ કરનારને કેવું ફળ પ્રાપ્ત થાય છે તેનું તેને સાફ પ્રકારે જાગાણું થાય અને તેનાથી તું સદાને માટે અલગ રહે.” // 16 //

Page #173
Kीमेहतुजसरिविरचित भीमकराणायरितम् ERREET हिन्दी :- तब.गुरुमहाराजने कहा, "यदि ऐसा है तो आगे की नागगोष्ठी की कथा सुनो कि जिससे देवद्रव्य का विनाश करनेवाले को कैसा फल प्राप्त होता है इस बात की तुम्हे सम्यक् प्रकार से जानकारी हो जायेंगी। जिससे तुम सदा के लिये उससे अलग हो जाओगे।"॥१३६॥ मराठी:- तेव्हा गुरुमहाराज म्हणाले, "जर असे असेल तर त् त्या नागगोष्ठीची पुढची गोष्ट ऐक की, जेणे करून तुला, सम्वत् प्रकारे देवद्रव्य विनाश करणाऱ्यांना काय फळ मिळते त्यांची जाणीव होइलं वत्नेहमी त्यांच्या पासून राहशील."||१३६।। English:- At this the priest replied that King Nabhak should now be ready to hear the remaining part of the story of the Nag family, so that he can understand what fruits one can obtain on himself, if he utilizes God's wealth, and therfore be miles apart from it. __ षष्टि वर्षसहस्त्राणि, श्रीशत्रुञ्जयपर्वते॥ आयुर्भुक्त्वा नागजीवो, व्यन्तरश्च्युतवानथ // 137 // अन्वय:- अथ व्यन्तर: नागजीव: श्रीशत्रुज्जयपर्वते षष्टिवर्षसहस्त्राणि आयु: भुक्त्या तत: च्युतवान् // 137 // विवरणम्:- अथअनन्तरंव्यन्तरः नागस्यजीवः श्रियायुक्त:शत्रुञ्जयपर्वत: श्रीशत्रुञ्जयपर्वत:, तस्मिन् श्रीशत्रुञ्जयपर्वतवर्षाणांसहस्त्राणि वर्षसहस्त्राणि / षष्टिः वर्षसहस्त्राणि षष्टिवर्षसहस्त्राणि आयुः आयुष्यं भुक्त्वा उपभुज्य तत: च्युतवान् अच्यवत्॥१३७॥ सरलार्थ:- व्यन्तरः नागजीवः श्रीशत्रुञ्जयपर्वते षष्टिवर्षसहस्त्राणि आयुः भुक्त्वा तत: अच्यवत्॥१३७|| ગુજરાતી :-વ્યંતરદેવપણે ઉત્પન્ન થયેલ નાગશ્રેણીનો જીવ શ્રીશત્રુંજય પર્વત ઉપર સાઠ હજાર વર્ષનું આયુષ્ય ભોગવી ત્યાંથી सयो.॥१७॥ हिन्दी :- व्यतरदेव के रूप में उत्पन्न नागश्रेष्ठी का जीव श्री शत्रुजय पर्वत के उपर साठ हजार वर्ष का आयुष्य पूर्ण कर के वहाँ से पतित हुआ||१३७॥ P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #174
- - श्रीमेरुतुङ्गशिक्षिचित श्रीनायकरावाद्यारितम् मराठी :- व्यंतरदेव बनलेला त्या नागश्रेष्ठीचा जीव श्रीशत्रुजय पर्वतावरून पूर्ण साठ हजार वर्षापर्यन्तचे आयुष्य भोग्न तेथून ते पतित झाला.||१३७|| English :- Now the soul of Nag who was an ordinary God (Vyantar) lived on the mount of Satrunjay for Sixty thousand years. Then after completing his life there, he was degenerated... .. कान्तिपुर्या रुद्रदत्त - कौटुम्बिकसुतोऽभवत् // सोमाभिधानस्तन्माता, पञ्चमेऽब्देऽहिना मृता॥१३८॥ अन्वयः- कान्तिपुर्या सोमाभिधान: रुद्रदत्तकौटुम्बिकसुत: अभवत्। पञ्चमे अब्दे तन्माता अहिना मृता॥१३८॥ विवरणम:- कान्तिपुर्या नाम नगर्या सोम: अभिधानं यस्य सः सोमाभिधान: सोमनामा रुद्रदत्त: कौटुम्बिक: रुद्रदत्तकौटुम्बिकः। रुद्रदत्तकौदम्बिकस्य सुतः पुत्रः अभवत् / जन्मन: अनन्तरं पञ्चमे अब्दे वर्षे तस्य माता तन्माता तस्य जननी अहिना सर्पण मृता अम्रियत॥१३८॥ सरलार्थ:- ततः सः नागजीव: तत: च्युत्वा कान्तिपुर्वा नगर्दा सोमनामा रुद्रदत्तकीटुम्बिकस्य सुतः अभवत्। तस्य पञ्चमे वर्षे तस्व माता सर्पदंशेन मृता / / 138 // ગુજરાતી :- અને કાંતિપુરી નગરીમાં રુદ્રદત્ત નામના કદંબીનો સોમનામનો દીકરો થયો. તે પુત્ર જ્યારે પાંચ વર્ષની ઉમ્મરનો થયો ત્યારે તેની માતા સર્પદંશથી મરણ પામી. 138 हिन्दी :- और कांतिपुरी नाम की नगरी में रुद्रदत्त नाम के गृहस्थ के घर सोम नाम के पुत्र के रूप में जन्म लियालेकिन उसकी पांच वर्ष की ही उम्र में उसकी माता की सर्पदंश के कारण मृत्यु हो गई // 138 // मराठी :- आणि कांतिपुरी नावाच्या नगरामध्ये रुद्रदत्त नावाच्या गृहस्थाच्या घरी सोम नावाचा मुलगा झाला. पण तो पाच वर्षाचा असताना त्याची आई सर्पदंशाने मरण पावली.।।१३८॥ AAREEEEEE130] REFERRAN

Page #175
| श्रीमेकतुझसूरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् | English: He was born in a city named Kantipuri, to a man named Rudradutt and was named as Soam. But due to a snake-bit, his mother was snatched away from him, when he was just five years old. तत्रास्ति नास्तिक: प्राति-वेश्मिको देवपूजकः।। सोमोऽपि सह तत्पुत्र- र्याति देवनिकेतने // 139 // अन्वय:- तत्र नास्तिक: देवपूजक: प्रतिवेश्मिकः अस्ति। सोम: अपि तत्पुत्रैः सह देवनिकेतने याति // 139 // विवरणम्:- तत्र तस्यां नगर्या नास्तिक: नाम देवस्य पूजक: देवपूजक: प्रातिवेश्मिक: अस्ति। सोमः अपि तस्य नास्तिकस्य पुत्रा: तत्पुत्राः तैः तत्पुत्रैः नास्तिकपुत्रैः सहदेवस्य निकेतनं देवनिकेतनं देवमन्दिरं याति गच्छति॥१३॥ सरलार्थ:- तस्यां कान्तिपुर्ण नास्तिक: नाम देवपूजक: प्रातिवेश्मिकः अस्ति। सोमः अपि तस्य नास्तिकस्य पुत्रैः सह देवमन्दिरं वाति / / 139|| ગુજરાતી:- નગરીમાં તેના ઘરની નજીકનાસ્તિક નામનો દેવનો પૂજારી રહેતો હતો, તે પૂજારીના પુત્રો સાથે સોમ પણ દેવમંદિરમાં જવા લાગ્યો. II139 . हिन्दी :- उस नगरी में उसके घरके निकट नास्तिक नाम का एक देवपूजारी पडोस में रहताथा और उस पूजारी के पुत्रों के साथ सोम भी देवमंदिर में जाने लगा||१३९॥ * मराठी :... त्या नगरीत नास्तिक नावाचा पुजारी त्याच्या शेजारी राहत होता, आणि तो सोम त्या पुजाऱ्याच्या मुलाबरोबर देवमंदिरात जाऊ लागला.||१३९|| English :- Close to his house, there used to be a hindu priest (pujari) named Nastik. Soam as a child used to go to the temple along with the pujari's son. R EE131] TEST P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #176
g भीलतबसारिविरचित श्रीनामाकराजारितम् देवद्रव्यमयैः पूजा-ऽवशिष्टेश्चन्दनैर्वपुः॥ विलिप्याकण्ठमाच्छाध, वाससा पर्यटत्यसौ // 14 // अन्वयः- असौ पूजाऽवशिष्ट: देवद्रव्यमयै: चन्दनः वपुः विलिप्य वाससा आकण्ठम् आच्छाच पर्यटति // 14 // विवरणम्:- असौ सोमः पूजाया: अवशिष्टानि पूजावशिष्टानि पूजां कृत्वाऽवशिष्टानि देवस्य द्रव्यं देवद्रव्यमा देवद्रव्यस्य विकारा: देवद्रव्यमयानि, तै: देवद्रव्यमयैः चन्दनै: वपुः शरीरं विलिप्य वाससा वस्त्रेण कण्ठात् आ आकण्ठं कण्ठपर्यन्तं आच्छाथ पर्यटति भ्रमति॥१४॥ * सरलार्थ:- असो सोमः पूजां कृत्वा अवशिष्टेः देवद्रव्यमयैः चन्दनैः शरीरं विलिप्य वस्त्रेण आकण्ठं आच्छाय च नास्तिकपुत्रैः सह पर्यटति / / 140 // ગુજરાતી:-પૂજા કરતાં બાકી રહેલ દેવદ્રવ્યરુપ ચંદનથી પોતાના આખા શરીર વિલેપન કરી, કોઇનાદેખાવમાં ન આવે માટે ગળા સુધી વસ્ત્ર ટાંકીને સોમ હમેશાં પૂજારીના છોકરાઓ સાથે રઝળવા લાગ્યો. 140 हिन्दी:- पूजा करने के पश्चात् बाकी बचे हुए देवद्रव्यरूप चंदन का अपने पूरे शरीर पर लेप कर के (किसी के दिखने में न आये. इसलिये) गले तक कपडा ढाँक कर वह सोम हमेशा उस पूजारी के लडके के साथ भटकने लगा।।१४०॥ मराठी:- पूजा करून उरलेले देवद्रव्यरूपी चंदनाचा आपल्या संपूर्ण शरीरावर लेप करून (कोणाच्या नजरेत येऊ नये म्हणून.) . गळ्यापर्यंत वनाने झाक्न तो सोम पुजायाच्या मुलासोबत हिंड् लागला.।।१४०॥ English :- After performing the puja, Soam used to apply the remaining Sandlewood, which is considered as God's wealth, on his body and cover it up, up to the neck, so that no one will have a glimpse of it and so roam about along with the pujari's son. A RRRRR132 RRRREE

Page #177
श्रीमरुतुजशिविरचित श्रीनामाकराजाचारितम् / वयःस्थ: सोऽन्यदा देव:कोषं हत्वा पलायितः॥ स्तेना मुषित्वा तं पार-सीकदेशे विचिक्रियुः॥१४॥ अन्वयः- अन्यदा वयःस्थ: स: देवकोष हत्वा पलायित:। स्तेना: तं मुषित्वा पारसीकदेशे विचिक्रियुः॥११॥ विवरणम्:- अन्यदा एकस्मिन् दिवसे वयसि तिष्ठतीति वयःस्थ: यौवनस्थ: स: सोम: देवस्य कोष: देवकोष: तं देवकोषं देवतव्यनिधि - हत्वा पलायित: पलायता स्तेना: तंमुषित्वा पारसीकदेशे विचिक्रियु: व्यक्रीणन् // 14 // सरलार्थ:- एकदा यौवनस्थ: स: देवकोषं हत्वा पलायित:। स्तेना: तं मुषित्वा पारसीकदेशे व्यकीणन // 141 // જરાતી:- હવે જ્યારે સોમ યોગ્ય ઉમ્મરનો થયો ત્યારે એક દિવસ તે શિવના મંદિરમાંથી દેવનો ભંડાર ચોરીને નાસી ગયો. તેનું ચોર લોકોએ હરણ કરી પારસીક દેશમાં વેજ. II141 हिन्दी:- बाद में जब सोम योग्य उम्र का हुआ, तब एक दिन शिव के मंदिर में से देव का भंडार चुराकर भाग गया, लेकिन चोरों ने उसका अपहरण कर के उसे पारसीक देश में बेच दिया||१४१॥ मराठी: नंतर सोम युवावस्थेत आला, तेव्हा एके दिवशी तो शिवमंदिरांतून देवांचे भंडार चोरून पळाला पण इतर चोरांनी ते हरण करून पारसीक देशात विकले.॥१४१|| English :- When Soam came of age, he one day stole the wealth of the Shiva temple and took to his heels, only to be caught by some bandits, who abducted him and snatched away the money and sold him in the kingdom of Prussia. REET [133 P.P.Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #178
श्रीमेकतुङ्गमूशिविरचित श्रीमंताकराजाचरितम् तत्र वस्त्राणि रज्यन्ते, तस्य रक्तस्ततोऽसकी। पलाय्याऽम्भोधिमुत्तीर्य, व्रजन्नध्वनि कुत्रचित् / / 142 // ग्रामप्रवेशेऽभ्यायान्तं मुनिं मासोपवासिनम्।। विहत्य यष्ट्या त्रीन् वारान् पाप: पृथ्व्यामपातयत् // 143 // अन्ययः तत्रतर परक्तै: वस्त्राणिरज्यन्तो तत:असकौ पलाय्यअम्भोधिमुत्तीर्य अध्वनि ग्रजन् कुत्रचित् -- (अग्रिमेण सम्बन्धः // 142 // ग्रामप्रवेशे अभ्यायान्तं मासोपवासिनं मुनिं यष्ट्या तीन वारान् निहत्य पाप: पृथ्व्यामपातयत् // 1 // विवरणम:- तत्र पारसीकदेशे तस्य रक्तैः रुधिरैः वस्त्राणि रज्यन्ते। तत: असकौ सोमः पलाय्य पलायनं कृत्वा अम्भांसि धीयन्तेऽस्मिन्निति अम्भोधि: वारिधि: तं अम्भोधि वारिधिम् उत्तीर्य अध्वनि मार्गे वजन गच्छन् कुत्रचित् कस्मिन्नपि.. - ग्रामप्रवेशे इत्यग्रिमेण सम्बन्धः। // 142 // कस्मिन्नपि ग्रामे प्रवेश: ग्रामप्रवेश: तस्मिन ग्रामप्रवेशे अभ्यायान्तं सम्मुखमागच्छन्तं मासं उपवास: अस्यास्तीति मासोपवासी तं मासोपवासिनं मुनि यष्ट्या दण्डेन त्रीन वारान् निहत्य आहत्य पाप: सः सोमः पृथ्व्यां भूमौ अणतयत् अपीपतत्॥१४३॥ सरलार्थ:- तस्मिन् पारसीकदेशे तस्य रुपिः वस्त्राणि रज्यन्ते। ततः सः पलाय्य सागरमुत्तीर्य मार्गे गच्छन् कस्मिन्नपि ----11142 / / कस्मिन्नपि वामप्रवेशे (मागे गच्छन् सः सोमः कस्मिन् अपि वामे प्राविशत् तदा) सम्मुखमागच्छन्तं मासोपवासिनं मुनि दण्डेन आहत्य सः पाप: भूमौ अपातयत्।।१४३|| રાતી:-પારસીક દેશમાં તેના લોહી વડે વયો રંગાવા લાગ્યા. આવી રીતે આપત્તિમાં આવી પડેલો તે સોમ લાગઇમાંથી નાઠો, સમુદ્ર પાર કરીને રસ્તામાં જતાં કોઇ એક ગામ આવ્યું.૧૪રા ગામમાં પેસતાં જ તેની સન્મુખ આવતા એક માસના ઉપવાસવાળા એક મુનિને જોઈને તે પાપીએ લાકડી વડે ત્રણ પ્રહાર કરીને જમીન ઉપર પાડી દીધા. 143 LETER134***FREEE.

Page #179
| श्रीमेकतुजसूरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् L हिन्दी :- उस पारसीक देश में उसके ही लहु से कपडे रंगे जाते थे। इस तरह बड़ी मुसीबत में फसा हुआ वह सोम एक दिन मौका पाकर (देखकर) वहाँ से भाग निकला। समुद्र पार कर के रास्ते से जाते हुए उसको कोई गांव दिखाई दिया गाँव में प्रवेश करते ही उसने सामने से आते हुए एक मास के उपवास किये हुए मुनि को देखा और उस पापीने लकडी से तीन बार प्रहार कर के उन्हे जमीन पर गिरा दिया||१४३|| मराठी:- पारसीद देशांत तर त्याच्याच रक्तांने वस्त्र रंगले जात होते अशा भयंकर अडचणीत सापडलेला तो सोम एकेदिवशी संथि पाह्न तेथून पळाला. समुद्र पार करून रस्त्याने जातांना त्याला एक गांव दिसले. गावात प्रवेश करताच त्याला समोरून येणारे एक महिन्याचे उपवास करणारे एक मुनी दिसले. आणि त्या पाप्याने काठीच्या साहाय्याने तीन वेळा प्रहार करून त्वा मुनीला जमिनीवर पाडले.।।१४।। Engligh:- In the kingdom of Prussia, he was so badly ill-treated, that his clothes used to be drenched with his own blood, One day Soam who was in such a disastrous agony, ran away when he had a wonderful opportunity. He crossed the ocean and reached a shore. He walked about until he came across a village, where he seen a monk who had fasted for a month coming towards him. Soam who had a cruel and a sinful heart, hit him thrice on his head and struck him dead, with a stick. . तस्मिन्नथ विपन्नेऽसौ, नश्यनारक्षकभृतः॥ - कृपया मोचित: श्राद्धैः, पलाय्यं कृतवानथ // 14 // अन्वयः- अथ तस्मिन् विपन्ने सति असौ नश्यन् आरक्षकैः धृतः श्रादैः कृपया मोचितः पलाय्यां कृतवान् / विवरणम्:- अथ अनन्तरं तस्मिन् मुनौ विपन्ने मृते सति नश्यन् पलायमान: असौ आ समन्तात् रक्षन्तीति आरक्षकाः, तै: आरक्षकैः की रक्षकपुरुषैः धृतः। परं श्राद्धः श्रावकैः कृपया वयया मोचितः। तत:स: पलायनं कृतवाना पलाय्य क्नंगतवान् // 14 // P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #180
मिरुतमलिशिरथित सीमामाकराजायरितम् सरलार्थ:- अनन्तरं यदा स मुनिः मृतः तदा पलाटय गच्छन असौ रक्षकैः पृतः। परं श्रावकै: मोचितः। ततः स पलायनं कृत्वा वनं गतवान् / / 144 // છે ગુજરાતી -લાકડીના અતિશય પ્રહારથી મુનિરાજતાં જ મરણ પામ્યા મુનિને મારી સમયાંથી નાસતો હતો તેવામાં રસ્તામાં કોટવાળેએ પકડ્યો, પણ માંના દયાળુ શ્રાવકોએ કરૂણા લાવી છોડાવ્યો. ત્યાર બાદ સોમ માંથી પલાયન થઈ बमा यो पो.॥१४॥ दी :. लकडी के प्रहार से उस मुनि की मृत्यु हो जाने से सोम वहाँ से भाग रहा था, कि बीच में सिपाही ओने उसे पकड़ लिया। लेकिन कुछ दयालु श्रायकों ने दया कर के उसे छुड़वाया। उसके बाद वहाँ से भाग कर वह जंगल में गया।१४४॥ मराठी काठीच्या प्रहाराने मुनीचे मरण होताच सोम तेथून पळाला पण मध्येच शिपायांनी त्याला घरले, तेव्हा कित्येक दयालु श्रावकांनी दया करून त्याला सोडविले. तेथून पन तो लगेच एका जंगलात शिरला.।।१४४|| Engligh: When he realized that he had killed the monk, he was afraid and began running away only to be encountered by some soldiers, who caught him. But a few laymen passing by, took pity on him and appealed to the soldiers to free him. When he was set free, he ran away from there and entered a jungle. मृत्वा दावाग्रिनाउरण्ये, सप्तमं नरकं गतः॥ ऋषिहत्यामहापापं, तत्कालं स्यात् फलप्रदम् // 14 // अन्वयः- अरण्ये दावाग्निना मृत्वा स: सप्तमं नरकं गतः। मुनिहत्यामहापापं तत्काल फलप्रदं स्यात्॥१४॥ विवरणम्:- अरण्ये विपिने दावाग्रिना दग्धः मृत्वा मरणं प्राप्य स: सप्तमं नरकंगत: अगच्छत् / तथाहि मुनेः हत्या हिंसनं मुनिहत्या। महतच तत् पापं च महापापं वर्तते / तत् तत्कालमेव सपदि एव फलं प्रददाति इति फलप्रदं स्यात् // 14 //

Page #181
REE* HIKETीमिलतुन्जस्टिविरचित शीनामाकराजाचरितम् - सरलार्थ:- अरण्ये दावाद्मिना दम्पः सः मृत्वा सप्तमं नरकं गतः। यतः मुनिहत्या महापापं वर्तते। तत् तत्कालमेव फलं ददाति।।१४५|| છે. ગુજરાતી:-અરણયમાં દાવાનળથી મરણ પામીને સાતમીનારકીમાંગયો, કારણકે મુનિહત્યાનું મહાપાપ તત્કાલ ફળ આપે છે.૧૪પા हिन्दी :- उस अरण्य में दावानल में जलकर उसकी मृत्यु हो गई। मर कर वह सातवी नरक में गया / क्योकि मुनि हत्या का पाप तत्काल (अनिष्ट) फल देता है।।१४५॥ राठी :- त्या जंगलात तो दावाग्नीमध्ये जळून मरण पावला. मेल्यानंतर तो सातव्या नरकांत गेला. कारण मुनी हत्येचं पाप लवकरच फळ देणारे बनते.।।१४५|| Engligh :- He died in a fire conflagration in the forest and was thrown in the seventh hell because killing a monk gives one a very agonizing and a calamitous, fruit. सागराणिं त्रयस्त्रिंश-त्तत्र भुक्त्वा महाव्यथाः॥ उद्धृतो घोरसंसारं भ्रमित्वा हालिकोऽभवत्।।१४६॥ अन्वय:- तत्र त्रयस्त्रिंशत् सागराणि महाव्यथा: भुक्त्वां उद्धृत: घोरसंसारं भ्रमित्वा हालिक: अभवत् // विवरणम्:- तत्र तस्मिन् सप्तके नरके त्रयस्त्रिंशत् सागराणि महत्यश्च ता: व्यथा: च महाव्यथा: ता: महाव्यथा: भुक्त्वा महान्ति कष्टानि अनुभूय सत: नरकात उद्धृतः निष्क्रान्त: घोरश्चासौ संसारश्वघोरसंसारः,तं घोरसंसारं भ्रमित्वाहालिक: कृषक: अभवत् // 146 // असरलार्थ:- तस्मिन् सप्तमे नरके प्रयस्त्रिंशत् सागराणि महाव्यधाः घोरदुःरवानि भुक्त्वा तत: निष्क्रम्य पोरसंसारं भ्रमित्वा हालिक: अभवत् / / 146 // ગુજરાતી:- હવે તે સામ સાતમી નારકીમાં તેત્રીશ સાગરોપમ સુધી મહાવ્યથાઓ ભોગવી, ત્યાંથી નીકળી દુ:ખમય સંસારમાં मी 2ii तययो.॥१४६॥ P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #182
.. . .. . * श्रीमरुतुङ्गस्त्रिविरयित शीनामाकंशजायरितम् | 1:- अब वह सोम सातवीं नर्क में तेत्तीस सागरोमप (समय) तक यातनाएँ भोग कर वहां से निकल कर दु:खमय संसार में भटक कर किसान बना॥ मराठी:- आता तो सोम सातव्या नरकांत तेहतीस सागरोपम (कालखंह) पर्वत पुष्कळ यातना भोग्न तेथून नियन तो दुःखपूर्ण संसारात भटक्न शेतकरी बनला.।।१४।। Engligh - Now Soam had to undergo terrible and agonizing disasters, for thirty three Sagaropams. Then he was born in this dolorous and troublous carth as a farmer after meandering and skulking a lot on this earth. कौशिकाख्योऽम्बरग्रामे, ग्रामेशस्य गृहे च सः॥ कर्माणि कुर्वन् सर्वेषां, हालिकानां कृतेऽन्यदा // 147 // आदाय भक्तं प्राचालीत् मार्गे मासोपवासिनम्।। . वीक्ष्य सम्मुरवमायान्तं मुनिं भक्त्या न्यमन्त्रयत् // 148 // अन्धयः- अम्बारग्रामे कौशिकाख्य: ग्रामेशस्य गृहे कर्माणि कुर्वन् स: अन्यदा सर्वेषां हालिकानां कृते // 147 // भक्तं आदाय प्राचालीत। मार्गे मासोपवासिनं मुनिं गम्मुखमायान्तं वीक्ष्य भक्त्या न्यमन्त्रयत् // 148 // विवरणम:- हालिकत्वेन उत्पन्न: सोमः अम्बरनाम्नि ग्रामे कौशिक: आख्या नाम यस्य स: कौशिकाख्यः कौशिकनामा. ग्रामस्य ईश: ग्रामेश: तस्य ग्रामेशस्य ग्रामस्वामिन: गृहे सदने कर्माणि कुर्वन् विदधत् उपजीविका अकरोता अन्यदा एकस्मिन् समये स: सर्वेषां हालिकानां कृषकाणां कृते... (अग्रिमेण श्लोकिन सम्बन्धः।)॥१४७॥ सर्वेषां हालिकानां कृते भक्तं भोजनम् आदाय गृहीत्वा अचालीत् अचलत्। मार्गे अध्वनिमासम् उपवासा: अस्य सन्तीति मासोपवासीतं मासोपर सिनं मासं यावत कृतोपवासं मुनिं सम्मुखम् आयान्तम् आगच्छन्तं वीक्ष्य अवलोक्य भक्त्या महता प्रेम्णा तं मुनि भिक्षार्थन्थमन्त्रयत्॥१४॥

Page #183
श्रीपेरुतुजत्रिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् / हिन्दी:- अबरनाम सरलार्थ:- स: हालिंक: अम्बरनाम्नि वामे कौशिकनामाऽभूता असौ कौशिक: वामस्वामिन: गृहे कर्माणि कुर्वन उपाजीवत्। एकदा स: कौशिक: सर्वेषां हालिकानां कृते / / 147 / / (सर्वेषां कृषकाणां कृते) भोजनमादाय अचालीत्। मार्गे मासोपवासिनं मुनिं सम्मुखं आगच्छन्तं वीक्ष्य भक्त्या तं भिक्षार्थ न्यमन्त्रवत् / / 148 // ગજરાતી:-ખેડુતના ભાવમાં જન્મ લીધેલ સોમનું નામ કૌશિક હતું.તે કૌશિક અંબર નામના ગામમાં ગામના સ્વામીને ઘેર કામ કરતો અને પોતાનો નિર્વાહ ચલાવતો..૧૪૭ એક દિવસ કૌશિક સર્વ ખેડુતો માટે ભાત લઈને ખેતરે જવાને નીકળ્યો ત્યારે રસ્તામાં એક માસના ઉપવાસવાળા એક મુનિરાજને સામા આવતાં જોઈ અત્યંત ભક્તિપૂર્વક પોતાની પાસે રહેલા ભાત વહોરવા વિનંતી કરી૧૪૮ अंबर नाम के गांव में, गांव के मालिक के घर वह सोम, कौशिक नाम का नौकर बना। वह मालिक के सभी काम कर के गुजरान चलाता था। एक दिन वह कौशिक, सभी किसानों के लिये खाना लेकर खेतो की और जा रहा था कि, रास्ते में एक मास के उपवास करनेवाले मुनि को सामने से आते देखकर उसने उन्हे अत्यंत भक्तिपूर्वक चावल ग्रहण करने की विनंती की।।१४८॥ मराठी:- अंबर नावाच्या गावात गावाच्या पन्यांच्या घरी तो सोम कौशिक नावाचा नौकर झाला. तो मालकाचे सर्द काम करून आपला गुजराण करीत होता. एके दिवशी तो कौशिक सगळ्या शेतकऱ्यांच्या साठी भात येऊन शेतांकडे चालला असताना रस्त्यात एक महिन्याचे उपवास करणारे एक मुनि त्याला समोर दिसले. त्याने त्यांना मोठ्या भक्तिभावाने आपल्या जवळचे भात प्यावला विनंती केली.॥१४८।। Engligh:- Soam became a servant to the headman of the village named Ambar, and was named Kaushik. He used to do all types of odd jobs for the headman and earn his living. One day Kaushik was taking rice for the farmers in the fields. where he encountered a monk, who had abstinated for a month, coming towards him. Kaushik very devoutly and fervently appealed to the monk to accept the rice. RAKER 139 PP.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #184
INTENAME श्रीमरुतलिक्षिसिधीमा ठपहाजाचरितम् हतो: निमाणकरणasini3५ शुलना ' / यात्राद्वयफलं पूर्व प्रत्यब्दं यत् समुद्रत:।। . तेन प्राप्तं तत: पुण्यात् तस्यैषा वासनाऽजनि।।१४९॥ अन्वयः तेन पूर्व समुद्रत: प्रत्यब्दं यत् यात्राबयफलं प्राप्तं, तत: पुण्यात् तस्य एषा वासना अजनि॥१४९॥ विवरणम्:- तेन कौशिकनाम्ना हालिकेन पूर्व पूर्वस्मिन् भवे समुद्रत: समुद्रपालभूपात अब्दे अब्दे प्रत्यब्दं प्रतिवर्ष यद् यात्रयोःवयं यात्रायम् / यात्राबयस्य फलं यात्राद्वयफलं द्वयोः यात्रयोः फलं प्राप्त अधिगतं आसीत्। तत: पुण्यात् तस्मात् पुण्यात् तस्य कौशिकस्य एषा मुनेः भिक्षाकृते निमन्त्रणकरणस्य वासना इच्छा अजनि अजायत // 14 // सरलार्थ:- तेन कौशिकेन पूर्वस्मिन् भवे समुद्रपालनृपात् प्रतिवर्ष द्वयोः यात्रवो: फलं प्राप्तमासीत्। तस्मात् पुण्यात् तस्य कौशिकस्य मुनेः भिक्षाहेतोः निमन्त्रणकरणस्य वासना अजायत / / 149 / / ગુજરાતી:-તેને આ ખેડતના ભાવમાં મુનિને અન્ન વહોરાવવારુપ શુભ અધ્યવસાય ઉત્પન્ન થયો તેનું કારણ એ જ કે, તેણે પૂર્વભવમાં સમુદ્રપાલ રાજા પાસેથી દરવર્ષે બે યાત્રાનું ફળ મેળવ્યું હતું, અને તે પુરુષના પ્રભાવથી જ તેને આવા પ્રકારની શુભ વાસના ઉત્પન્ન થઇ 149aaaa ' हिन्दी :- उसे इस किसान के भवमें मुनि को भोजन देने की शुभ भावना उत्पन्न हुई। उसका कारण यही कि, उसने पूर्वभव में समुद्रपाल राजा के पास से प्रतिवर्ष दो यात्रा का फल प्राप्त किया और उस पुण्य के प्रभाव से ही उसे इस प्रकार की शुभ भावना उत्पन्न हुई।।१४९।। मराठी :- त्याला या शेतकऱ्याच्या जन्मात मुनीला जेवण वाढण्याची शुभभावना झाली त्याचे कारण हेच की, त्याने पूर्वभवांत समुद्रपाल राजाकड्न प्रतिवर्षी दोन यात्रेचे फळ मिळविले होते आणि त्याच्या पुण्य प्रभावानेच त्याला अशा प्रकारची शुभभावना झाली.।।१४९||Engligh:- He therefore got this aruspicious and benign chance and desire to serve food for the monk, in this birth, because he had attained the fruit of two simultanous pilgrimages from king Samudrapal and also due to the meritocratic magnanimity of the king. 1140 Jun Gun Aaghak Trust

Page #185
श्रीमरुतशिविरचित श्रीनामाकराजाचारितम् स्यादेतद्भक्तभोक्त्रणामन्तरायस्ततो न मे॥ कल्पतेऽन्नमिदं साधुनेत्युक्तेच सको जगौ॥१५॥ अन्वयः- एतद्भक्तभोक्त्रणामन्तरायः स्यात। ततो मे इदम् अन्नं न कल्पते। इति साधुना उक्ते सति सक: जगौ॥१५०॥ विवरणम्:- त्वमेतद् भक्तं हालिकानां कृते नयसि / अत: एतद् भक्तं मया भिक्षायां गृहीतं चेत् एतद् भक्तं भोजनं भुञ्जते इति एतद्भक्तभोक्तारः तेषां एतद्भक्तभोक्त्रणाम् एतदन्नभोजिनाम् अन्तराय: प्रत्यवाय: स्यात् / ततः तस्मात् कारणात् मे मां इदमन्नं न कल्पते। इति साधुना मुनिना उक्ते सति स: जगौ जगाद // 15 // सरलार्थ:- त्वमेतद अन्नं कृषकाणां कृते नवसि। अत: मया एतद्भक्तं भिक्षायां गृहीतं चेत् एतदनभोक्त्रणामन्तराय: स्यात्। तस्मात् एतदनं मम न कल्पते। इति मुनिना उक्ते सः कौशिक: अब्रवीत् // 150 / / ગુજરાતી:- કૌશિકે ભાત ગ્રહણ કરવાની વિનંતી કરી ત્યારે મુનિરાજે કહ્યું, “આ ભોજન નું ખેતરમાં કામ કરનારાઓ માટે લઈ જાય છે, તે અન્ન એ હું ગ્રહણ કર્યું તો તેઓને અંતરાય થાય, તેથી આ ભાત મારે વહોરવું કષે તહીં.' આ પ્રમાણે મુનિરાજે જ્યારે ભાત વહોરવાની અનિચ્છા દર્શાવી ત્યારે તેણે કહ્યું કેn૧૫૦ हिन्दी:- कौशिक ने जब मुनिराज को अन्न ग्रहण करने की विनंती की तब मुनिराजने कहा कि, "यह अन्नतू खेतमें काम करनेवालों के लिये ले जा रहा है और यदि मैं यह अन्न ग्रहण करूंगातो उनको भोजन प्राप्त नहीं होगा इसलिये यह अन्न मेरे ग्रहण करने के योग्य नहीं है।" इस तरह से जब मुनिने चावल ग्रहण करने की अनिच्छा बताई तब कौशिक कहने लगा||१५०|| मराठी:- कौशिकाने भात येण्याची विनंती केली, तेव्हा मुनीने म्हटले की, "हा भात शेतामध्ये काम करणाचासाठी घेऊन जात आहे, आणि हे अन्न जर मी भिक्षेत घेतले तर त्यांना अडचण होईल, म्हणून मला हे अन्न योग्य नाही." याप्रमाणे मुनिराजाने आपली अनिच्छा दाखविली तेव्हा तो कौशिक म्हणाला,||१५०।। . . . Engligh :- When Kaushik offered the rice to the monk, the monk said that, as this rice is made for the hungry and exhausted bellies of the farmers, he shall not partake in it as they will haye to starve. At this Kaushik spoke to the monk. PP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #186
भीमेरुतुङ्गम्हिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् र कृत्वोपवासमप्यध, दास्ये भक्तं निजं ध्रुवम् // सद्य: प्रसघ गृहीतेत्याग्रहादग्रहीद मुनिः॥१५१॥ .. अन्वय:- अघ अहं उपवासं कृत्वाऽपि निजं भक्तं ध्रुवं दास्ये। सधः प्रसद्य गृहीत इति आग्रहात् मुनि: अग्रहीत् // 151 // विवरणम:- अघ अहं उपवासं कृत्वा अपि निजं भक्तमन्नं धुवं दास्ये दास्यामि / सध: झटिति प्रसघ प्रसन्ना: भूत्वा गृहीत स्वीकुरुता इति आग्रहात निर्बन्धात् मुनि: अग्रहीत् आवदात् // 15 // सरलार्थ:- अय अहं उपवासं कृत्वाऽपि निजे भक्तं निश्चितं ददामि। यं सयः प्रसय गृहीता इति आवाहात् मुनि: अवाहीत्॥१५१॥ ગુજરાતી -હું આજે ઉપવાસ કરીને પણ મારા ભાગનું ભોજન આપને વહોરાવીશ જ, માટે મારા ઉપર કૃપા કરી જલ્દી આ ભાત રહણ કરો. આ પ્રમાણે તેના અતિશય આગ્રહથી મુનિરાજે તે અન્ન વહોણુ..૧૫ના हिन्दी :- "मैं आज के दिन उपवास कर के भी मेरे हिस्से का अन्न आप को परोसंगाही इसलिये मेरे ऊपर कृपा करके जल्दी से अन्न ग्रहण करो।" इस प्रकार से उसके अति आग्रह से मुनिराज ने अन्न का स्वीकार किया।१५१॥ मराठी :- "आज मी उपवास करून माझ्या वाटणीचे अन्न तुम्हांला वाढीन माझ्यावर कृपा करून लवकर तुम्ही हा भात घ्या." ह्या प्रकारे त्याने अति आवाह केल्याने मुनीने अन्नाचा स्वीकार केला.।।१५१।। Engligh:- Kaushik pleaded to the monk, asking him to accept atleast his share of food as he will not mind forfeiting his share , if he has to. So due to Kaushik's continous insistance, the monk reluctanctly accepted the food. ततः कृत्वोपवासं स निषेधं चाऽसुमद्वधे।। साधो: पाश्र्थात् प्राप्तराज्यमिवात्मानममन्यत॥१५२॥ अन्वयः- तत: स: साधो: पार्थात् उपवासं कृत्वा असुमधे निषेधं च गृहीत्वा आत्मानं प्राप्तराज्यमिव अमन्यत // 152 // RT******[42*** * A

Page #187
| श्रीमेकतुमत्रिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् | विवरणम्:- तत: तदनन्तरंस: कौशिक: साधो: मुनेः पाश्र्थात् सकाशात् उपवासं कृत्वा (उपवासस्य प्रत्याख्यानं कृत्वा) तथा असव: प्राणा: एषां सन्ति इति असुमन्तःप्राणिनः। असुमतां वध: असुमधः तस्मिन् असुमबधे प्राणिवधे निषेधं कृत्वा (प्राणिवधस्य की प्रत्याख्यानं कृत्वा) आत्मानं, प्राप्तमधिगतं राज्यं येन सःप्राप्तराज्य:, तं प्राप्तराज्यमधिनतराज्यं इव अमन्यता॥१५२॥ सरलार्थ:- ततः सः सायोः सकाशात् उपवासं प्राणिवपनिषेधं च प्रत्याख्यांच आत्मानं प्राप्तराज्यमिव अमन्यत // 152 / / ગુજરાતી:-તારબાદ ખેડતે મુનિરાજ પાસેથી ઉપવાસનું તથા પ્રાણિવધનિષેધનું પચ્ચકખાણ કરી 'ખરેખર આજે મેં મહાત્મા મુનિરાજને અન્નદાન આપી રાજ્ય મેળવ્યું છે એ પ્રમાણે પોતાના આત્માને માનવા લાગ્યો. ૧૫રા हिन्दी:. उसके बाद उस किसान ने मुनि के पास से उपवास का और प्राणिवध न करने का नियम लिया। "सचमुच आज मैन महात्मा मुनिराज को अन्नदान देकर राज्य प्राप्त किया है।" ऐसे भाव से वह अपनी आत्मा को धन्य मानने लगा||१५२॥ मराठी:- त्यानंतर त्या शेतकऱ्याने मुनीकडून उपवासाची व प्राणिवप न करण्याची शपथ घेतली, "खरचं आज मी मुनींना अन्नदान देऊन राज्यच मिळविले आहे." असा तो आनंदाच्या भराने स्वतःला म्हणू लागला.।।१५२|| . English - Then Kaushik took a staunch ordiance from the monk, that he shall abstinate and that he shall stop slaughtering animals. Now he was so much at peace and tranquillity that he felt that he had achieved a kingdom of utmost bliss and happiness. एवमर्जितसत्कर्मा कौशिको भद्रकाशयः॥ विपद्य चित्रकूटाद्रौ, चित्रपुर्या नृपोऽभवत् // 153 // अन्वयः- एवं भद्रकाशयः अर्जितसत्कर्मा कौशिक: विपद्य चित्रकूटाद्रौ चित्रपुर्या नृपः अभवत् // 153 // विवरणम्:- एवं भद्रक: आशय: यस्य सः भद्रकाशय: कल्याणाध्यवसाय: अर्जितं सत् च तत् कर्म च सत्कर्म येन सः अर्जितसत्कर्मा उपार्जितपुण्यः कौशिकः विपध मृत्वा चित्रकूटाद्रौ चित्रकूटपर्वत चित्रपुर्या नाग नगर्यानन पातीति नृपः राजा अभवत् // 153 // ALE 143 P.P.AC. Guiratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #188
A R KEश्रीमरुङ्गारिविशक्षित श्रीनामाकराजाचरितम् - सरलार्ष:- एवं शुभाज्यवसाय: उपार्जितपुण्यः कौशिक: मरणं प्राप्य चित्रक्टपर्वते चित्रपुर्वा नगर्या नृपः अभवत् // 15 // ગુજરાતી:-આવી રીતે ભદ્રક પરિણામીતે કૌશિકે પુણય ઉપાર્જન કરી, આયુષ્ય પૂર્ણ થતાં મરાણ પાથી, ચિત્રકૂટ પર્વત પર રહેલ चित्रपुरी नगरीमांरायो // 15 // .. हिन्दी :- इसप्रकार कल्याण के परिणाम से (शुभभावना) उस कौशिक ने बहुत पुण्य उपार्जित किया, आयुष्य पूर्ण कर के अगले जन्म में चित्रकूट पर्वत पर स्थित चित्रपुरी नगरी में राजा हुआ||१५३॥ मराठी:- याप्रमाणे शुभ अप्यवसाय करणाचा कोशिकाने खूप पुण्य उपार्जन केले व आयुष्य संपल्यावर मृत्यू पावन (पुदच्या जन्मी) चित्रट पर्वतावर असलेल्या चित्रपुरी नगरीमध्ये तो राजा झाला.।।१५३|| Engligh :- Thus in this manner, Kaushik attained a lot of merit, due to which, after his death, he was reincarnated as a king of the city of Chitrapuri, that lies on the laps of mount,Chitrakut. - चन्द्रादित्याभिध: शुद्धदयापुण्यविभावितः॥ निरामयो महारूपा-ऽनङ्गीकृतमनोभवः // 15 // अन्वयः- चन्द्रादित्याभिध: शुद्धदयापुण्यविभावितः। निरामय: महारूपाऽनङ्गीकृतमनोभव: नृपः अभवता। विवरणम्:- चन्द्रादित्य: अभिघा नाम यस्य सः चन्द्रादित्याभिध: चन्द्रादित्यनामा, शुद्धा चासौ दया च शुद्धदया शुखदया च पुण्यं चशुद्धदयापुण्ये शुद्धदयापुण्याभ्यां विभावित: संस्कारित:, निर्गत: आमय: रोग: यस्मात् स: निरामय: नीरोगः, महत्च तद् रूपं च महारूपमा न विद्यन्ते अजानि यस्य सः अनः। मनसि भवतीति मनोभव: कामःन अनकः अनननः। अननङ्गो ऽनङ्गः कृतोऽनङ्गीकृतः। महारूपेणाऽनङ्गीकृतो मनोभवो येन स: महारूपाउनङ्गीकृतमनोभव: नृपः अभवत् // 15 // सरलार्थ:- स नृपः चन्द्रादित्यनामा अभवत्। तस्य हृदयं शुब्ददयापुण्याभ्यां विभावितं आसीत्। सः रोगरहितः अभूत। महारूपेण च मनोभवं काममपि तिरस्कुर्वन् अभवत् / / / 154|| RAEEEEE****[AAAAAEER ACTamasuri

Page #189
Tीमलतुरितिरणित DOTTENणायरितम् विवरणम्:- चन्द्रादित्य: अभिघा नाम यस्य सः चन्द्रादित्याभिध: चन्द्रादित्यनामा, शुब्बा चासौ दया च शुद्धदया शुद्धदया च पुण्यंच शुद्धदयापुण्ये शुखदयापुण्याभ्यां विभावित: संस्कारित:, निर्गत: आमय: रोग: यस्मात् स: निरामयः नीरोगः, महत् च तद् रूपं च महारूपमा न विधन्ते अजानि यस्य सं: अनः। मनसि भवतीति मनोभव: कामः न अनङ्गः अननङ्गः। अनननोऽनङ्गः कृतोऽनङ्गीकृतः। महारूपेणाऽनङ्गीकृतो मनोभवो। येनस:महारूपाउनङ्गीकृतमनोभव: नृपः अभवत् // 15 // सरलार्थ:- स नृपः चन्द्रादित्यनामा अभवत्। तस्य हृदयं शुष्पदयापुण्याभ्यां विभावितम् आसीत्। सः रोगरहित: अभूत्। महारूपेण च मनोभवं काममपि तिरस्कुर्वन् अभवत् / / / 154|| ગુજરાતી:- તેનું નામ ચન્દ્રાદિત્ય રાખવામાં આવ્યું હતું. ચન્દ્રાદિત્યનું હૃદય શુદ્ધદયા અને પુરુષના સંસ્કારવાળું હતું, શરીરે નિરોગી હતો, તેનું શારીરિક સૌંદર્ય અને લાવય એટલું બધુ સુશોભિત હતું કે જાણે રૂપમાં કામદેવ પણ તેનાથી પરાભવ પામે.૧૫૪ हिन्दी :- उसका नाम चन्द्रादित्य रखा गया उसका हृदय शुद्ध दया और पुण्य के संस्कारो से पूर्ण और शरीर निरोगी था। वह रूप और लावण्य से मानो कामदेव को भी पराजित करता था।१५४॥ मराठी:- त्वाचे नाव चंद्रादित्य ठेवण्यात आले. त्याचे हृदय दया आणि पुण्याच्या संस्कारानी भरलेले तसेच त्याचे शरीर निरोगी होते. त्याने आपल्या रूप व लावण्याने कामदेवाला सुद्धा पराजित केले. Engligh :- His name was kept as Chandraditya. His heart was always swollen up with sympathy and was embellished with meritorious actions. His body was always in the state of healthiness. He had defeated Cupid in matters of grace and beauty. तस्याऽऽकण्ठवपुर्दुष्ट-कुष्ठेनाश्लिष्टमन्यदा॥ तेनाऽऽकण्ठपटीच्छन्न-देह एव स तिष्ठति // 155 // अन्वय:- अन्यथा तस्य आकण्ठवपु: दुष्टकुष्ठेन आश्लिष्टमा तेन स: आकण्ठपटीच्छन्नदेहः एव तिष्ठति // 15 // ENTERT AINMENT P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #190
विवरणमः- अन्यदा एकस्मिन् दिने तस्य कण्ठात् आ आकण्ठम्। आकण्ठं च तद वपुः शरीरंच आकण्ठवपुः आकण्ठं शरीरं, दुष्टं च तत् कुठं च दृष्टकुष्ठं, तेन दृष्टकुष्ठेन एकुष्ठरोगेण आश्लिष्टं आलिजितमा तेन कारणेन सः चन्द्रादित्य: नृपः आकण्ठं कण्ठपर्यन्तं पट्यावरण छन्न: आच्छादित: दहः यस्य सः आकण्ठपटीछन्नवेहः एव तिष्ठति। आकण्ठं शरीरंवरप्रेण आच्छाध एव तिष्ठति // 15 // सरलार्थ:- अन्यदा एकस्मिन् दिन तस्य शरीरमाकण्ठं दुष्टेन कुठेन व्याप्तम्। तेज स: आकण्ठं शरीरं वस्त्रेण आच्छाय एव तिष्ठति॥१५५।। ગુજરાતી:- પૂર્વભવમાં કરેલા કર્મના ઉદયથી કોઇ દિવસ તન પગથી માંડીને ગળા સુધી શરીર દુષ્ટ કોઢ રોગ ઉદ્ભવ પામો, તેથી તે સદેવ ગળા સુધી વસ્ત્રથી આચ્છાદિત થઈને જ રહેવા લાગ્યો.૧૫પા हिन्दी: किन्तु पूर्वभव में किये कर्म के उदय के कारण उसे पैर से लकर गले तक कुमरोग हो गया. जिस से वह हमेशा गन्ने तक कपड़े पहने हुऐ ही रहता था||१५५॥ मराठी :- परंतु पूर्वजन्माच्या कर्माप्रमाणे त्याला एके दिवशी पावापासून गळयापर्यंत वाईट कोट झाले. ज्याच्यामुळे तो नेहमी गळ्यापर्वल कपहा झाक्नच राहत होता.॥१५५| Engligh :- But due to his past demerits, he becamne leprous from his neck to his feet, for which he had to cover himself up, up to his neck. कदाचित् प्रौढपापर्खिरपि पापचिहतये।। तत्सामग्रीयुत: प्राप, श्वापदाना पदं वनम् // 156 // अन्वयः- कदाचित् प्रौढपापद्धिः अपि स: पापद्धिहितवे तत्सामग्रीयुत:श्वापदानां पदं वनं प्राप। विवरणम:- कदाचित् कस्मिंश्चित् समये प्रौढा पापानां ऋद्धिः समृद्धिः यस्य सःप्रौढपापलिः प्रौढपापसमृद्धिमान् अपि सः नृप: पापं ऋध्यतेऽनया इतिपापर्द्धि: मृगया पापर्खे: मृगयाया:हेतवे पापद्धिहितवे मृगयायाः कृते तस्या:मृगयाया:सामग्रीतत्सामग्री मृगयासामग्री। तत्सामग्ऱ्या युत: तत्सामग्रीयुतः मृगयासामग्रीसहित: श्वापदानां हिंस्त्रपशूनां पदं स्थानं वनं अरण्यमाप * आजगाम॥१५६॥

Page #191
REE श्रीमेसतुङ्गशिविणचित श्रीनामाकराजाचरितम् ] सरलार्थ:- कस्मिंश्चित् समये पूर्वभवार्जितपापकर्मणा समृदिभत्तरः अपि स. पापर्दिकृते (मृगयाकृते) मृगयासामी गृहीत्वा श्वापदानां वनमगच्छत् / / 156 // ગુજરાતી :- ચન્દ્રાદિત્ય કર્મના ઉદયથી પૂર્વે કરેલા અતિથય પાપનુ ફળ ભોગવી રહયો હતો, છતાં હજુ સુધી તેની બુદ્ધિ ઠેકાણે ન આવી, અને દુષ્ટ, વિવેકહીને બનેલો તે રાજ શિકાર કરવા માટે શિકારી પશુઓથી બામ બનેલા વનમાં શિકારની સામગ્રીથી સજ્જ થઈને ગયો..૧૫દા. हिन्दी :- कर्म के कारण पूर्वजन्म में किये औतशय पापों का फल चंद्रादित्य पान्ने हो माग रहा था। फिर भी उसकी मांत ठिकाने नही आयी और दुर्बुद्धि से विवेकहीन बना वह राजा शिकार करने के लिये पशुओं से भरपूर जंगल में शिकार सामग्री से सज्ज होकर गया|१५६॥ .. मराठी :- चंद्रादित्य राजा कर्माच्या उदवाने पूर्वी केलेल्या अतिशय पापाचे फळ भौवात होता तरीही त्याची बुदि ठिकाणावर आली नाही. पापात आणखी भर टाकण्यासाठी, तो शिकार सामवीने सज्ज होऊन शिकारीसाठी जंगलात गेला.॥१५६॥ Engligh:- Chandraditya was undergoing exorbitant turmoids due to his past demerits and unccuntable sins. Even then, he couldn't see through and brush hin,self up a new leaf. One day he decked himself up to go for hunting in a forest, with plenty of ananals worth hunting. तत्र अत्तुरखण, कुरवधरझ्गतः॥ धावमानो मुनिं कायोत्सर्गस्थं धीय पृष्टवान् / / 157 // अन्यय:- तत्र कुराधधरणत: रजत्तुरङ्गेण धावमान: स: कार्पोत्सर्गस्थ मुनि वीक्ष्य पृष्टवान् // 157 // विवरणम:- तत्र तस्मिन् वने कुरजाणां हरिणानां वधः कुजवधः हरिणवधः। कुरजवध रणः राग: आसक्ति: कुरवधरजः, तस्मात् कुरजवधरजात् मृगहिंसानुरागात् जन चासौ तुरजश्व रजत्तुरः तेन रखवतरण वेगवत्तराश्वन फुरजान अनुधावमान: स: चन्द्रादित्य: कायोत्सर्गे तिष्ठतीति कायोत्सर्गस्थः,तं कायोत्सर्गस्थं कायोत्सर्गध्यानस्थितं मुनि वीक्ष्य विलोक्य पृष्टवान् अपृच्छत् // 17 // P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #192
श्रीमरुतुजारिविरच्छित श्रीनामापालिका र सरलार्थ:- तस्मिन वने मृगवयेरागवान. वेगवत्तरतुररोण मृगान् अनुपावमान: स: कार्यात्सर्ग स्थितं मुनिरप्ला अपृच्छत्॥१५७।। છે ગુજરાતી - વનમાં વેગથી દોડતા ઘોડા વડે હરાણીયાઓનો વધ કરવાને આસક્ત બનેલા અને તેઓની પાછળ પડેલા ને રાજાએ કાઉસગ્નમાં રહેલા એક મુનિને દેખી પૂછ્યું કે-૧૫છા हिन्दी :- वन में तेजी से दौडते हुए घोडे के द्वारा मृगों के वध में आसक्त बना हुआ वह राजा उनके पीछे पडा था कि राजाने रास्ते में काउसग्ग ध्यान में लीन मुनि को देखकर पूछा कि,॥१५७|| मराठी:- वनात हरणांचा वध करण्यात आसक्त असलेला तो राजा वेगाने धावणान्या घोड्यावर बसून हरिणांचा पाठलाग करीत असता रस्त्यात त्याला कायोत्सर्ग प्यानात स्थित असलेले मुनी दिसले. त्यांना पाह्न त्याने विचारले।।१५७|| Engligh:- As he was galloping at high speed almost equivalent to an ostrich to hunt a deer, he happen to see a monk in very deep meditation. (Kausagg dyhan). He stopped by to speak to the monk. कस्यां दिशि मृगा जग्मु-स्त्रि: प्रोक्ते नाऽवदन्मुनिः।। राजा जिधांसुर्बाणेन, तमपि स्तम्भितोऽभितः // 158 // अन्वयः- मृगाः कस्यां दिशि जग्मुः इति त्रिः प्रोक्तेऽपि मुनिः न अवक्षता तथा तमपि बाणेन जिघांसुः राजा अमित: स्तम्भितः॥ विवरणम्:- "मृगाः हरिणा: कस्यां दिशिजग्मुः ईयुः" इति त्रि:त्रिवारं प्रोक्तेऽपि मुनिःनअवयतन अब्रवीता तया तं मुनिमपि बाणेन शरेण हन्तुमिच्छु: जिघांसुः हन्तुकाम: राजा चन्द्रादित्य: अभितः स्तम्भित: स्तब्धः अतिष्ठत् // 15 // सरलार्थ:- मृगाः कस्यां दिशि गताः। इति त्रिवारं पृष्टेऽपि मुनिः किश्चित् न अवदत्। तदा तं मुनिमपि हन्तुकामः नृपः अभितः स्तम्भित: अतिष्ठत् / / 158 // ગુજરાતી :- મૃગલાઓ કઈ દિશામાં ગયા છે?' આ પ્રમાણે ત્રણ વખત ચન્દાદિલે પૂછવા છતાં મુનિરાજ કાંઈ પણ બોલ્યા નહીં, ત્યારે તે મુનિને પણ બાણ વડે હણવા ચન્દ્રાદિત્ય તૈયાર થયો.૧૫૮ L* **348] H

Page #193
शीमिकतुशिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् / हिन्दी :- "ये मृग कौनसी दिशा में गए हैं?" इस तरह तीन बार पूछने पर भी मुनि कुछ बोले नहीं, तब वह मुनि को भी मारने के लिये बाण चढाकर तैयार हो गया|१५८॥ . . मराठी :- "ही हरिणे कोणत्या दिशेने गेली आहेत?" असे त्यांना तीन वेळा विचारल्यानंतरही मुनि काहीच बोलले नाहीत. तेहा तो मुनिला सुदा ठार करण्यास धनुष्यबाण चटवून तवार झाला.।।१५८।। Engligh :- He stopped by to ask the monk, the direction the deer had taken. As the monk didn't give him a reply, he repeated his query thrice. Even after that, when he didn't receive a reply, he was swollen with fury and was about to strike the monk with his bow and arrow. कायोत्सर्ग पारयित्वा मुनिस्तारस्वरं जगौ॥ प्राच्याच्छुटसि नाऽधापि, नव्यं च कथमर्जसे?॥१५॥ + अन्यय:- कायोत्सर्ग पारयित्वा मुनि: तारस्वरं जगौ। अघापि प्राच्यात् न छुटसिा नव्यं कथमर्जसे?॥१५९॥ . विवरणम्:- कायोत्सर्ग पारयित्वा मुनिः तारः गम्भीरः स्वरः यस्मिन् कर्मणि यथा स्यात् तथा तारस्वरं तारस्वरेण गम्भीरस्वरेण जगी जगावा त्वम् अद्यापि प्राक् भवं प्राच्यं तस्मात् प्राच्यात पूर्वभवार्जितात् पापात् न छुटसिन मुक्तो भवसि तर्हि नवम भवं नव्यं नूतनं पापं कथं अर्जसे कथं प्राप्नोषि?॥१५॥ सरलार्थ:- कायोत्सर्ग पारयित्वा मुनिः गम्भीरस्वरेण उवाच - अयापि त्वं पूर्वभवार्जितात् पापात् मुक्तो न भवसि। न्तनं किमर्थमर्जवसि||१५९॥ ગુજરાતી:-મુનિએ કાઉસગ્ગ પારીને ગંભીર સ્વરે કહ્યું કે, “હજુ સુધી પૂર્વનાં બાંધેલા કર્મથી તો છૂટતો નથી, અને નવાં કામ કેમ मपिछ?"॥१५॥ हिन्दी :: मुनिने काउस्सग पूर्ण कर के उसको गंभीर स्वर से कहा, "अभी तक पूर्व किये हुए कर्मों से तो छट नहीं रहा है और नए कर्म क्यों बांधता है?"||१५९॥ PP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #194
REAT R EE*/ शीमेलतुङ्गशिविरणित श्रीनामाकराजारारितम् - मराठी:- मुनी काउस्सग पाहन त्याला गंभीर स्वराने म्हण लागले की, अजूनपर्यंत तर पूर्वी बांधलेल्या कर्मापासून सुटला नाही. तर आणखी नवीन कर्म कशाला बांयतोस।।१५९॥ Engligh:- The monk, coming out of his meditation (Kausarg dyan) spoke to the king in a placid tone that he shouldn't be building up new constructions of solid sins, when he still hasn't broken down the oll ones. मुनेर्निनंसया सद्यो, मुत्कलाङ्गोऽथ भूपतिः॥ प्राच्य-नव्यादिवृत्तान्तं, पप्रच्छ प्रणिपत्य तं // 16 // अन्वया:- अथ: मुने: निनंसया सध: मुत्कलाङ्गः भूपति: तं प्रणिपत्य प्राच्यनव्यादिवृत्तान्तं पप्रच्छ // 16 // विकरणम:- अथ मुनेर्वचनात् अनन्तरं मुनेः नन्तुमिच्छा निनसा तया निनंसया मुनिं प्रणन्तुं इच्छया सद्य: तत्कालमेव मुत्कलानि मृगयासामग्रीरहितानि अङ्गानि अवयवाः यस्य सः मुत्कलाङ्गः मृगयाऽऽयुधरहितावयव: भुव: पति: भूपतिः नृपः तं मुनि प्रणिपत्य वन्दित्वा प्राच्यं च नव्यं च प्राच्यनव्ये। प्राच्यनव्ये आदौ येषां तानिप्राध्यनव्यादीनि (कर्माणि) प्राच्यनव्याधीना वृत्तान्तः, तम् प्राच्यनव्यादिकर्मवृत्तान्तं पप्रच्छ अप्राक्षीत् // 160 // सरलार्य:- अनन्तरं मुनि वन्दितुमिच्या भूपति: सपः मृतायायुपरहिताङ्गः भूत्वा तंमुनि प्रणिपत्य प्राच्यनव्यादिकर्मकृतान्तं पप्रच्छ॥१६॥ ગુજરાતી :-મુનિરાજની આવા પ્રકારની ગૂઢવાણી સાંભળી તેમને વંદન કરવાની ઇચ્છાથી રાજાએ જલ્દીથી પોતાના શરીર ઉપરથી હથિયાર વિગેરે ઉતારી નાખી, મુનિરાજને વંદન કરી, પ્રાઆ કર્મ અને નવીન કર્મ વિગેરે સર્વ બીના પૂછી. 160 हिन्दी:- मुनि की ऐसी गूढार्थ वाणी सुनकर वह राजा वंदन करने की इच्छा से अपने शरीर से सभी हथियार उतार कर मुनिराज को वंदना कर के, “प्राच्य कर्म और नवीन कर्म" के विषय में सब बाते पूछने लगा।।१६०|| मराठी :- मुनींची अशी गूढ अर्थाची वाणी ऐक्न त्यांना नमस्कार करण्याच्या इच्छेने राजाने आपल्या अंगावरचे सर्व आयुषे काढून त्यांना नमस्कार केला आणि "प्राच्य कर्म आणि नवीन कर्माबदलची सर्व माहिती विचारली.॥१६॥ Engligh:- Hearing such an obscure statement from the monk, Chandraditya was dumbfounded. He theni, in order to pay obeisance to the monk, he took off all his ornaments, and bowing to the monk asked him to throw light on his past and new actions. जा

Page #195
शीरुतुजत्रिविरचित श्रीनामाकराजाशक्तिम् / प्रोचे मुनिरथोऽयोध्या - प्राप्तकेवलिनो मुखात्॥ देवद्रव्यविनाशस्या-ऽधिकारे प्रौढपर्षदि // 16 // त्वत्पूर्वभवसम्बन्धं, त्वबोधं चाऽथ भाविनम् // ज्ञात्वाऽऽगत्य वनेऽत्राहं, कायोत्सर्गेण तस्थिवान्॥१६२॥ अन्यय:- . अथो मुनिः प्रोचे * अयोध्याप्राप्तकेवलिन: मुखात् प्रौढपर्षदि देवद्रव्यविनाशस्य अधिकारे // 16 // त्वत्पूर्वधवसम्बन्धं, अथ भाविनं त्वद्बोधं च ज्ञात्वा अहम् अत्र वने आगत्य कायोत्सर्गेण तस्थिवान् // 162 // विवरणम:- अथो अनन्तरं मुनि: प्रोचे बभाषे। अयोध्यां प्राप्त: अयोध्याप्राप्तः। केवलमस्यातीति. केवली केवललानी भगवान्। अयोध्याप्राप्तश्चासौ केवली च अयोध्याप्राप्तकेवली, तस्य अयोध्याप्राप्तकेवलिन: मुखात् आननात् प्रौढा चासौ पच प्रौढपर्षद, तस्यां प्रौढपर्षदिमहासभायां देवस्य द्रव्यं देवद्रव्यम्। देवद्रव्यस्य विनाश:, तस्य देवव्रव्यविनाशस्य अधिकारे * . (उत्तरेणश्लोकेन सम्बन्धः)॥१६॥ पूर्वश्चासौभवश्व पूर्वभवः। तव पूर्वभवः। त्वत्पूर्वभवः। त्वत्पूर्वभवस्य सम्बन्ध त्वत्पूर्वभवसम्बन्ध तव पूर्वभववृत्तान्तम् अध मत्सकाशात् भाविनं भविष्यन्तं तव बोधं त्वबोधं च ज्ञात्या अहमत्र अस्मिन वने आगत्य कार्योत्सर्गेण तस्थिवान अस्था // 162 // .. सरलार्य:- अनन्तरं मुनि: जगाद - अयोप्याम् प्राप्तस्य केवलिन: भगवतः मुखात् प्रौटसभायां देवद्रव्यविनाशस्य अधिकारे - // 161 // . तव पूर्वभवस्व वृत्तान्तं तथा त्वं मत्सकाशात् एव बोपं प्राप्स्यसि इति ज्ञात्वा अहमस्मिन वने आगत्य कायोत्सर्गेण अतिष्ठम्। ગુજરાતી - ત્યારે મુનિરાજ બોલ્યા, “અયોધ્યા નગરીમાં પ્રાપ્ત થયેલ કેવલી ભગવાનના મુખથી, પ્રૌઢ પર્ષદામાં “દેવ ૮૦૦નો વિનાશ કરવાથી પ્રાણીને કેવી વિડંબનાઓ ભોગવવી પડે છે,”તેનો અધિકાર ચાલતો હતો, તેમાં તારા પૂર્વભાવનું સંપૂર્ણ વૃત્તાંન્તા સાંભળ્યું, અને તૂ મારાથી જ પ્રતિબોધ પામીશ એ પ્રમાણે જાણીને હું આ વનમાં કાઉસ્સગ બાને કે રહયો હતો. 161 162 及遼蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢 P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #196
श्रीमेकतमसरिविरचित श्रीनामाकराजाचारितम् / ... तब मुनिबोले, "अयोध्या नगरी में केवली भगवान की पर्षदा में उन के मुख से देवद्रव्य का विनाश करने से प्राणी को कैसे कष्ट भोगने पड़ते है, यह विषय चल रहा था, तब उन्होने तेरे पूर्वजन्मों का संपूर्ण वृत्तान्त सुनाया और तू मेरे ही द्वारा प्रतिबोध पाएगा यह जानकर ही मैं इस वनमें काउसग्ग ध्यान के लिये आया। // 161 // // 16 // मराठी: तेव्हामुनी महाराजम्हणाले, "सध्या अयोध्या नगरी मध्ये आलेल्या केवली भगवंताच्या मुखातून महासभेत "देवद्रव्यांचा विनाश करण्याने प्राण्यांना कशी कशी दु:खे अनुभवावी लागतात." हा अधिकार चालू अगता तुझ्या पूर्वजन्माचा संपूर्ण वृत्तान्त ऐकलावतू फक्त माझ्याकडून च प्रतिबोधित होशील, हे जाणून मी या वनात आली व कायोत्सर्ग ध्यानात स्थित राहिलो॥१६॥ English - At this the monk said that during the auspicious sermon by the revelend Monk (Kevali) at Ayodhaya who said that when a group of intelligent men were reated, that one experiences untold problems and difficulties when he uses the Dev-Dravya, by stressin on his own (king Nabhak's) life's pasable. Now the mnk added that he had know that he was the one who would have to inculate him so that he (kind Nabhak) would rise to this extreme extent. So he had arrived there in this garden and was in deep meditation (kayotsarg). को मे प्राग्भवसम्बन्ध, इति पृष्टे नृपेण सः॥ प्राचीकथन्मुनि ग-गोष्टिकाख्यानमादितः // 16 // अन्वयः- मम प्राग्भवसम्बन्धः कः? इति नृपेण पृष्टे स: मुनि: आदित: नागगोष्ठिकाख्यानं प्राचीकथत् // 16 // विवरणम:- मम प्राग्भवसम्बन्धः पूर्वभवस्य सम्बन्ध: वृत्तान्तः कः' इति नन् पातीति नृपः, तेन नृपेण राज्ञा पृष्टे सति स: मुनिः आदितः आरभ्यनागश्चासौगोष्ठिकश्चनागगोष्ठिकः/नागगोष्ठिकस्यआख्यानंनागगोष्ठिकाख्यानंप्राचीकथत अकथयत्॥१६॥ सरलार्थ:- मम पूर्वभवस्व वृत्तान्तः कः? इति नृपेण पृष्टः मुनि: आदितः आरभ्य नागगोष्ठिकस्य आख्यानम् अचीकथत् / / 16 / / ગુજરાતી:- નૃપતિએ પુછયું કે- “સ્વામિન! મારા પૂર્વભવનો શો વૃત્તાન્ત છે તે કપા કરી જણાવો. ત્યારે શાંત મુદ્રા ધારી તેમજ પરોપકારમાં જ નિરંતરપરાયણ મુનિરાજે નાગગોષિકના ભવથી આરંભી અંત સુધી સર્વવૃત્તાન જણાવ્યો. 163 HOMEER152]

Page #197
| श्रीनिरुतुमारिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् R बत हिन्दी :- तब राजाने पूछा, "हे महाराज! कृपा कर के अब आप मुझे मेरे पूर्वभव का वृत्तान्त बताओ।" तब शांतमुद्रावाले और परोपकारी मुनिराजने "नागगोष्ठिक के जन्म से लेकर, अन्त तक का पूरा वृत्तान्त उसे कह सुनाया॥१६॥ मराठी:- तेव्हा राजाने विचारले, "हे मुनी। कृपा करून माझ्या पूर्वजन्माचा वृत्तान्त सांगा." तेव्हा शांतमुद्रेने युक्त आणि परोपकारांमध्ये उपत मुनिराजाने नागगोष्ठिकाचा जन्मापासून शेवट पर्यन्तचा सर्व वृत्तान्त त्याला सांगितला.॥१९॥ English :- At this the king appealed to the monk to tell him about his past lives. The monk who was benevolent sat in a particular peaceful posture ( Mudra-Yogic posture) narrated to the king the whole narration from the Nag family to the end. .. प्राज्यं राज्यं शद्धवानात् दयातो रूपमुत्तमम्॥ ... दुष्टं कुष्ठं भवदेहेऽभवदेवविलेपनात् // 16 // अन्वयः- शुधवानात् प्राज्यं राज्यं, दयात: उत्तम रूपं, देवविलेपनात् च भवदेहे दुष्टं कुष्ठं अभवत् // 16 // विवरणम:- हालिकभवे मुनये शुभभावेन भिक्षारूपशुब्बदानात् तव प्राज्यं समृद्धं राज्यं प्राप्तमा दयात: वयाया: उत्तमरूपं प्राप्तमस्तिा सोमदत्तभवे च देवद्रव्यरूपचन्दनस्य सर्वाङ्गे विलेपनं कृतं, तस्मात् भवतः देहः भवदेहः तस्मिन भयहेहे तव शरीरे दुष्टं कुष्ठं अभवत् // 16 // सरलार्थ:- हालिकभवे. शुभभावेन मुनये भिक्षादानात् त्वं समृदं राज्यं प्राप्तवान असि। दवायाः प्रभावात उत्तम रूपं प्राप्नोः। सोमदत्तभवे च देवद्रव्यचन्दनस्य सर्वात विलेपनात् तव देहे दष्टं कुष्ठमभवत् / / 164 // ગુજરાતી:- પરોપકારરસિક તે મુનિરાજે વિશેષમાં જણાવ્યું કે - “તેં પૂર્વે ખેડતના ભવમાં મુનિને શુદ્ધ દાનથી પ્રતિલાવ્યા હતા, તેના પ્રભાવથી આ ભવમાં તને શ્રેષ્ઠ રાજ્ય પ્રાપ્ત થયું છે, અને દયાગુગથી ઉત્તમ રૂપ મળ્યું છે. પાગ પૂર્વે તું કાંતિપુરી નગરીમાં રુદ્રદત્તનો સોમ નામનો પુત્ર થયો હતો, તે ભવમાં દેવદ્રવ્યરૂપ ચંદનનું શરીર વિલેપન કર્યું હતું, તેથી આ ભવમાં તારા શરીર દુટ કોઢ રોગ થયો છે.”૧૬૪ ब P.P. Ac Gunrainasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #198
मीनिकमपिक्षिणशित भीनामाकराजाच्यारितम् | हिन्दी :- मुनिने आगे कहा, "किसान के जनम में तूने मुनि को शुद्धभाव से दान दिया था। (लाभान्वित किया। उसके प्रभाव से तुझे श्रेष्ठ राज्य मिला, और दया के गुण से उत्तम रूप मिला। लेकिन तू जब पिछन्ने जनम में कानिपुग नगरी में रुद्रदनका सोम् नाम का पुत्र था, तब तू देवद्रव्यरुपी चंदन का पूरे शरीरपर लेप करता था, जिसके कारण इनाम में तेरे शरीर पर दुष्ट कोढ रोग उत्पन्न हुआ है।॥१६॥ मराठी :- मुनीने पुढे सांगितले की, "शेतकयाच्या जन्मात त् मुनींना शुद्ध भावाने दान दिले त्यामुळे तुला श्रेष्ठ राज्य मिळाले आणि दयेच्या उत्तम गुणाने तुला चांगले रूप मिळाले. पण जेव्हा त् कांतिपुरी नगरीत रुद्रदत्तात्ता सोम नावाचा मुलगा होता, तेव्हा सर्व शरीरावर चंदनाचा लेप करीत होता. त्यांचे फलस्वरूप तुझ्या शरीरात कुष्ठरोग उत्पन्न झाला. English: The monk then said that during his incarnation as a farmer, he had servest food to monk with a pure and an immaculate heart, So he had attained this kingdom and his beauty because of his feelings of sympathy towards the monk. But during his incarnation as Soam the son of Rudracute in the city of Kantipuri, he has applied the sandlewood from the Shiva temple, which is cousidered as God's wealth, So he had attained this leprous figure. श्रुत्वेति भूपतिर्भात: प्रणिपत्य यते: पदो॥ बभाषेऽस्मान्महापापात, मुने! मोचय मोचया // 16 // अन्यय:- इति श्रुत्वा भीत: भूपति: यते: पदी प्रणिपत्य बभाषे-मुने! अम्मात् महापापात् मोचय मोचय // 165 // विवरणम्:- इति एवं प्रकारकं पूर्वभववृत्तान्तं श्रुत्वा भीत: भयं प्राप्त: भुव: पति: भूपति: नृपतिः सते: मुनेः पथौ चरणौ प्रणिपत्य . वन्दित्वा बभाषे बभाण - हे मुने। अस्मात् महत् च तत्पापंच महापापं तस्मात् महापापात मां मोचय मोचय // 16 // सरलार्थ:- इत्थं पूर्वभववृत्तान्तं श्रुत्वा भीत: नृपः मुनेः चरणी वन्दित्वाऽवदत् हे मुने। अस्मात् महापापात् त्वं मा मोचव मोचव।।१६५॥ ગુજરાતી:- આ પ્રમાણે મુનિનામુખથી પોતાના પૂર્વભવનો સંબંધ સાંભળીને રાજા પાપથી ભય પામો અને મુનિનાચરાગકષામાં

Page #199
श्रीमेकतुमसूरिविरशित श्रीनाभाकशजायरितम् પડી ગદગદ સ્વરે બોલ્યો કે હે કૃપાસિંધો. મને આ મહાન પાપોથી છોડાવો. ૧૬માં हिन्दी :- इस तरह मुनि के मुख से अपना पूर्वभव सुनकर राजा पाप से डग और मुनि के चरणों में गिरकर गद्गत् कंठ से बोलने लगा, "हे कृपासिन्धो! मुझे इस भयंकर पापों से बचाओ."||१६॥ मराठी :- ह्या प्रमाणे मुनीच्या मुखांतून आपला पूर्ववृत्तान्त ऐक्न राजा याबरला आणि मुनीच्या पायावर पहल गदगद कंठाने विजेती करू लागला. "हे दयालु। मला ह्या भीषण पापातून वाचवा वाचवा. "||165 / / English :- When Chandraditya heard from the monk, the narrations of his past lives, he was filled with feelings of fright and falling at the feet of the sympathetic monk, pleaded to him to free him from the bondage of his sins. परमेष्ठिमहामन्त्रं / नृपायोपाविशन्मुनिः। तस्यार्थच प्रभावंच, विधिं च स्मरणेऽखिलम्॥१६६॥ अन्वयः- मुनिः नृपाय परमेष्ठिमहामन्त्र उपाविशत्। स्मरणे च तस्य , प्रभाव विधिं च अखिलं उपाविशत् // 166 // विवरणम:- मुनिःजन्पातीति नृपः तस्मै नृपाय चन्द्रादित्याय परमेष्ठिनां महामन्त्र परमेष्ठिमहामन्त्रं नमस्कारमहामन्त्रम उपाविशंवा स्मरणे ध्याने च तस्य प्रभावं विधिं च अखिलं सर्वमुपादिशत् // 166 // सरलार्य:- मुनि: नृपाय परमेष्ठिमहामन्त्रम् उपादिशत्। प्याने तस्य प्रभाव विपि च सर्वम् उपादिशत् // 16 // ગુજરાતી:- મુનિએ રાજને પંચપરમેશ્રીરૂપ મહામંત્રનો ઉપદેશ કર્યો, તથા પંચપરમેષ્ઠીનું ધ્યાન કરતાં તેનો પ્રભાવ અને વિધિ - સારી રીતે સમજાવ્યા૧૬૬ हिन्दी :- मुनिने राजा को पंचपरमेष्ठी रूपी महामंत्र का उपदेश दिया और पंचपरमेष्ठी का ध्यान करने से उसका क्या प्रभाव पडता है और उसका विधि अच्छी तरह से समझाया||१६६॥ . ALTERNETRIKA P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #200
- सीमेकतुशिक्षितिमाशीकशासरिता 587 H मराठी :- मुनीने राजाला पंचपरमेष्ठिरुप महामन्त्राचा उपदेश दिला आणि पंचपरमेष्ठीचे प्यान करते वेळी त्यांचा , प्रभाव व विपि सर्व चांगल्या रीतीने समजवले.।।१६६॥ English - The monk then gave the king the almightest of all prayers "The Navkar Mantra" and explamed to him the and the magnanimity of the prayer. . देवस्वपातकाद् देव-प्रासादस्य विधापनात्॥ मुच्यते जन्तुरित्याख्यत्, प्रायश्चित्तं च शास्त्रवित् // 167 // अन्यय:- शास्त्रविद् स: “जन्तु: देवप्रासावस्य विधापनात् देवस्वपातकात् मुच्यते" इति प्रायश्चित्तम् आरख्यत् // 17 // विवरणम:- शास्त्रं वेत्तीति शास्त्रवित स: मुनि: “जन्तु: जीव: देवस्य प्रासाव: मन्दिरं देवप्रासावः, तस्य देवप्रासावस्य देवमन्दिरस्य विधापनात निर्माणात् देवस्य स्वं द्रव्यं देवस्वं देवव्रव्यो वेवस्वात् पातकं देवस्वपातकं तस्मात वेवस्वपातकात् मुच्यते इति प्रायश्चितं आख्यत् अचीकथत् // 167 // सरलार्थ:- शास्त्रवित् स मुनिः "देवमन्दिरस्व निर्माणात् जन्तुः देवद्रव्यपातकात् मुच्यते" इति प्रायश्चित्तं अचीकपत् / / 167 / / ગુજરાતી:- તથા શાસ્ત્રના જાણકાર તે મુનિરાજે દેવદ્રવ્ય વિનાશનું પ્રાયશ્ચિત્ત પણ જણાવ્યું કે દેવદ્રવ્યનો વિનાશ કરનાર પ્રાણી पहि२ २०११ाथी पाथी छूटेछ.॥११७॥ हिन्दी :- और शास्त्रों के जानकार मुनिने देवद्रव्य विनाश का प्रायश्चित भी बताया कि, देवद्रव्य का विनाश करनेवाला प्राणी यदि कोई नये देवमंदिर का निर्माण करता है तो वह पाप से छुट जाता है।।१६७|| मराठी :- आणि शास्त्रांचे जाणकार मुनींनी देवद्रव्यांच्या विनाशाचे प्रायश्चित्त असे सांगितले की, देवद्रव्याचा विनाश करणाऱ्या प्राण्याने जर नवीन देवमंदिर बांधले तर तो पापात्न मुक्त होतो.।।१६७|| English - The monk who was well-versed with the holy books, gave the king the solution of expliating himself from his past sins. He said that if a man uses God's wealth in an improper way, but then

Page #201
श्रीओकतुशिविरचित शीनामाकराजासरितम् builts a temple of God will be free from the bondage of his past sins. अथ राजा पुरे स्वीये, स्थापयित्वाऽऽग्रहाद् यतिम् / / यथोपदेशमारेभे, महामन्त्रस्मृतिं ततः॥१६८॥ अन्वयः- अथ राजा यतिम् आग्रहात् स्वीये पुरे स्थापयित्वा तत: यथोपदेश महामन्त्रस्मृतिम् आरेभे॥१६८॥ विवरणम्:- अथ अनन्तरं राजा चन्द्रादित्य: यतिं मुनिम् आग्रहात निर्बन्धात् स्वीये निजे पुरे नगरे स्थापयित्वा तत: तदनन्तरम् उपदेशमनतिक्रम्य यथोपदेशम् उपदेशमनुसृत्य महान् चासौ मन्त्रश्च महामन्त्रः। महामन्त्रस्य स्मृति:महामन्त्रस्मृति: तां महामन्त्रस्मृति परमेष्ठिमहामन्त्रध्यानमारेभे आरभत // 168 // सरलार्य:- अनन्तरं राजा मुनिम् आवाहात् स्वीये नगरे स्थापयित्वा पञ्चपरमेष्ठिमहामन्त्रस्य प्यानमारभत / / 168 // ગુજરાતી :- સાર બાદ રાજાએ મુનિરાજને અત્યંત આગ્રહ કરી પોતાના નગરમાં રાખ્યા અને તેઓશ્રીએ જેવી વિધિએ ઉપદેશ આવ્યો તે પ્રમાણે પંચમરબેરી મહામંત્રનું નિરંતર ધ્યાન કરવાનો આરંભ કર્યો. 168 हेन्दी:- बाद में राजा ने मुनि को बहुत आग्रह कर के अपने नगर में रोका, और उन्होने जिसतरह उपदेश दिया उसी प्रकार से पंचपरमेष्ठी महामंत्र का निरन्तर ध्यान करने का प्रारम्भ किया।||१६८॥ मराठी:- नंतर राजाने मुनींना मोठ्या आग्रहाने आपल्या नगरात मुक्काम करण्यास सांगितले आणि त्यांच्या उपदेशाप्रमाणे पंचपरमेष्ठी महामंत्राचे निरन्तर प्यान करण्यास सुरुवात केली.।।१६८॥ English - Then the king pressed the monk to settle in his city. Then the king with utmosty devotion, began to meditate on the Navkar Mantra. षभिर्मासैर्नृपस्याऽभूत, काय: काश्धनकान्तरुक्॥ राज्यं गजाश्वकोशादि-वृदया भेजे विशालताम् / / 169 // 警及蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢 PP.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #202
श्रीमेरुतुजत्रिविरचित शीनामाकराणायरितम् / अन्यय:- पद्दभिः मासै: नृपस्य काय: काचनकान्तरुक अभूत्। राज्यं गजाश्वकोशादिवृतघ्या विशाता भज॥ विवरणम:- पक्षपरमेष्ठिमहामन्त्रध्यानात् षभिः मासैः नृपस्य राश: काय: वेहः काधनवत् कान्ता रुक यस्य स: काधनकानातक सुवर्णसुन्दररुचि: अभूत् अभवत। राज्यं गजाश्चाश्वाश्च कोशाश्च गजाश्वकोशा:। गजाभकोशा: आनो यस्य सः गजाश्वकोशादिः गजाश्वकोशावे: वृद्धि: गजाश्वकोशादिवृद्धि, तयागजाश्वकोशादिवृद्ध्या विशालस्य भाव: विशालता, तां विशालतां भेजे॥१६॥ सरलार्य:- पञ्चपरमेष्ठिमहामन्त्राप्यानात् पहभिः मासै: नृपस्य शरीरं सुवर्णवत् सुन्दररुचि अभवत्। राज्यमपि गजानामश्वानां कोशादेःच वृदप्या विशालम् अभवत् / / 169 // ગુજરાતી:- પંચપરમેષ્ઠિનું ધ્યાન કરતાં છ માસમાં ચન્દ્રાદિત્યનું શરીર સુવર્ણ સદશ મનોહર કાંતિવાળું થઈ ગયું, અને હાથી ઘોડા તથા ભંડાર વિગેરેની વૃદ્ધિ થવાથી રાજ્ય પણ વિશાલ થઈ ગયું 169. हिन्दी :- इसप्रकार पंचपरमेष्ठिका ध्यान करते हुएछ मास में ही चंद्रादित्यका शरीर स्वर्णमय (सोने की) काति जैसासुंदर हो गया। और राज्य भी हाथी, घोडे और खनाने की वृद्धि के कारण विशाल हो गया||१६९॥ मराठी :- अशा त-हेने पंचपरमेष्ठीचे ध्यान करीत सहा महिन्यांत त्या चंद्रादित्याच्या शरीराची कांति सोन्या सारखी सुंदर झाली आणि राज्य सुदा, हत्ती, पोहे आणि खजान्याची दाद झाल्याने विशाल झाले // 169 / / English:- In this way the king was free from his leprous figure after continous meditation of the Navkar Mantra, for six months. Now the lustre of his body, shone like gold. Even his kingdom, elephants, horses and wealth grew immensly. हिन्दी : शीर्षेऽथ चित्रकूटस्य प्रासादं परमेशितः॥ सुपर्वपर्वतोत्तुङ्गशृङ्गं प्रारभयन्नृपः // 17 //

Page #203
EN श्रीमेरुतुङ्गरिविरचित शीनामाकराजाचरितम् T E RE - अन्वयः- अथ नृपः चित्रकूटस्य शीर्षे परमेशितः सुपर्वपर्यतीनङ्गशृङ्गं प्रामादं प्रारभयत् // 17 // विवरणम्:: अथ अनन्तरंजन पातीति नृप: चन्द्रादित्य: चित्राणि कूटानि शिवराणि यस्य स: चित्रकूट:तस्य चत्रकूटस्य गिरेःशीर्षे शिखरे परमश्चासौ ईशिताच परमेशिता, तस्य परमेशितः परमात्मन: जिनेन्द्रस्य - सुपर्वणाममरापानांपर्वत: सुपर्वपर्वत: अमरगिरिः मेरुः। सुपर्वपर्वतस्य इव उत्तुजमन्नतं शृङ्गशिखरं यस्य सः सुपर्वपर्वतात्तुङ्गशमः मरुगिरिवत् उन्नतशिखर: तं सुवर्णपर्वतोत्तुजशृङ्गं प्रासादं मन्दिरं प्रारभयत् // 17 // सरलार्थ:- अनन्तरं नृपः चित्रक्टगिरेःशिरवरे परमात्मन:जिनेन्द्रस्य सुवर्णगिरि - मेरुत्तुगशिखरं प्रासादं मन्दिरं प्रारभयत्॥१७॥ ગુજરાતી:-ત્યારબાદ ચન્દાદિલરાજાએ ચિત્રકૂટપર્વતના શિખર ઉપર પરમાત્માજિનેન્દ્રપ્રભુનું મેરુપર્વત સમાન ઉચા શિખરવાળું દેરાસર બંધાવવાની શરઆત કરી 170. हिन्दी :- बाद में चन्द्रादित्य राजाने चित्रकूट पर्वत के शिखर पर जिनेन्द्र प्रभु का मेरुपर्वत के समान ऊंचे शिवरवाला मंदिर बनवाने की शुरुवात की॥१७॥ मराठी:- नंतर चन्द्रादित्य राजाने चित्रकूट पर्वतांच्या शिखरावर जिनेन्द्र प्रभूचे मेरुपर्वतासारखे उंच मंदिर बांधण्यास शुरुवात केली. / / 170|| English: Then the king Chandraditya began to built a Jain temple in honour of Lord Jimendia on the cupola of the mount of Chitrakut which was as high as the cupola of the mount of Menu. PAHATARKAR सुवर्णगिरि मुनिपाधै निविष्टस्य, क्षमापते: पुरतोऽन्यवा॥ प्रदर्शयन् खरं कश्चित, कुम्भकारो जगाविति // 971 // अन्यय:- अन्यदा मुनिपाधै निविष्टस्य क्षमापतेः पुरत: खरं प्रदर्शयन् कश्चित् कुम्भकारः इति जगी॥१७॥ विवरणम्:• एकस्मिन् समये मुनेः पार्थ: मुनिपार्थः, तस्मिन् मुनिपा मुनिसन्निधौ निविष्टस्य उपविष्टस्य, क्षमाया:भूमेः पतिः क्षमापतिः, P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #204
HTTीमिलतुझरिविरणित शीनामांकराजारितम् | तस्य क्षमापते: भूमिपतेः पुरत: अग्रे खरं गर्दभं प्रदर्शयन् कश्चित् कुम्भान् करोतीति कुम्भकारः इति वक्ष्यमाणं अगौ जगाद॥१७॥ सरलार्थ:- एकदा नृप. मुनिपावें उपविष्टः आसीत्। तदा कश्चित् कुम्भकारः तस्य पुरतः गर्दभं प्रदर्शयन इति उवाच // 171 / / ગુજરાતી:- એક દિવસ મુનિરાજ પાસે રાજ બેઠો હતો તેવામાં તેની આગળ એક ગધેડાને બતાવતા કોઇ કુંભારે આવીને કહ્યું કે 171 हिन्दी :- एक दिन राजा मुनि के पास बैठा था तब किसी कुंभार ने आकर एक गधे को दिखाकर ऐसा कहा // 17 // मराठी:- एके दिवशी राजा मुनीच्या जवळ बसला होता तेव्हा आपला गाढव बोटाने दाखवीत एक कुंभार तेथे येऊन म्हणाला,॥१७१॥ English :- One day when the king was sitting along with the monk, a potter arrived there and pointing at a donkey spoke to them. राजनित्यं वहन् वारि, स्वयं शैले चटत्यसौ।। को हेतुरिति भूपोऽपि, श्रुत्वा पप्रच्छ तं मुनि // 172 // अन्वयः- राजन्! असौ नित्यं वारि वहन् स्वयं शैले चटति। अत्र क: हेतुः' इति श्रुत्या भूपोऽपि ते मुनि पप्रच्छ॥१७२।। विवरणम:- राजन्। असौ गर्दभः नित्यं सदा वारि जलं वहन् स्वयं शैले पर्वते चटति आरोहति। अत्र क:हेतुः किं कारणम् इति श्रुत्वा निशम्य भुवं पातीति भूपः नृपः अपि तं मुनि पप्रच्छ॥१७॥ सरलार्थ:- राजन्! असो गर्दभ. नित्यं जलं वहन् स्वयम् पर्वतमारोहति तत्र कः हेतुः? इति श्रुत्वा नृपः अपि तम् मुनिम् अप्राक्षीत्॥१७॥ ગુજરાતી :- “હે રાજની આ ગધડો હમેશાં પાણીનું વહન કરતો આ પર્વત ઉપર પોતાની મેળે ચડે છે તેનું શું કારણ હશે?” રાજએ પણ આ વૃત્તાન્ત સાંભળી આચર્યચકિત થઈ મુનિરાજને પૂછયું..૧૭રા , हिन्दी :- "हे राजा। यह गधा हमेशा पानी ढोता हुआ अपने आप इस पर्वत पर चढ जाता है इसका क्या कारण होगा?" यह वृनान्त सुन कर राजाने भी आश्चर्यचकित होकर, मुनिराज से पूछा।" ||172 / /

Page #205
श्रीमेरुतुझसरिविरचित शीनामाकराजाचरितमा मराठी :- "हे महाराजा हा गाटव नेहमी पाणी येऊन स्वत: पर्वतावर चढतो याचे काय कारण असेल?" हा वृत्तान्त ऐकन राजाने आश्चर्यचकित होऊन मुनिराजांना विचारले.॥ 172 / / English :- The potter pointing at the donkey said that the donkey on his own lifts up pails of water and climbs up the mount. He asked the king if he could throw light on this unusual incident. The king too was astonished and asked the monk regarding the matter. स एव केवली तावत्, तत्रागात् मुनि भूपती॥ तेन कुम्भकृता युक्ती, नन्तुम् तमथ जग्मतुः॥१७३॥ अन्वय:- तावत् स एव केवली तत्र आगात्। तदा ती मुनिभूपती तेन कुम्भकृता युक्तौ तं नन्तुं जग्मतुः॥१७॥ विवरणमः- तावत स एव अयोध्यां प्राप्तः केवली भगवान् तत्र चित्रपुर्या नगर्या आगात् आयाता तदा तौ मुनिधभूपतिश्चमनिभूप तेन कुम्भान् करोतीति कुम्भकृत् तेन कुम्भकृता कुम्भकारेण युक्तौ तं केवलिनं नन्तुं जग्मतुः॥१७॥ सरलार्य:- तावत् स केवली भगवान चित्रपुर्यामागत:। तदा स मुनिः भूपति: च कुम्भकारेण सह तं केवलिनं नन्तुमगछताम्॥१७॥ ગજરાતી દરમ્યાન તેજ કેવલી ભગવાન કે જેમણે અયોધ્યા નગરીમાં પર્ષદામાં કહેલો ચંદ્રાદિત્યના પૂર્વભવનો વૃત્તાન્ત મુનિરાજે સાંભળ્યો હતો, તેઓ ચિત્રપુરી નગરીમાં પધાર્યા. કેવલી ભગવાનનું આગમન સાંભળી રાજા અને મુનિરાજ તે કુંભાર સહિત કેવલી ભગવાનને વંદન કરવા માટે ગયા. 173 हिन्दी :- उसी समय, वही केवली भगवान्, जिन्होने पर्षदा में चन्द्रादित्य का पूर्वभव का वृत्तान्त मुनिराज ने सुना था वे, चित्रपुरी नगरी में पधारो उनका आगमन सुनकर राजा और मुनिराज उस कुंभार के साथ उनको वंदन (प्रणाम) करने के लिये चल पड़े॥१७॥ मराठी :- त्याच वेळी ते केवली भगवंत ज्यांनी पर्षदेत सांगितलेला चन्द्रादित्य राजाचा पूर्ववृत्तान्त मुनिराजाने ऐकला होता. ते चित्रपरी नगरी मध्ये आले. त्यांचे आगमन ऐक्न राजा आणि मुनिराज त्या कुंभारासह त्यांना नमस्कार करण्यासाठी निघाले.॥१७॥ P.P.AC. Gunrainasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #206
. ... . . श्रीमतलसूरिविरचित श्रीना भाकराजाचरितम् / English: Just then the news of the arrival of the reverend monk (Who is entitled to attain salvation ) Kevali arrived. The monk was the same one who had mentioned in his sermon the parabole of Chan iraclitya at Ayodhya. The inonk, the king and the potter atonre went ahead to pay obeisance to the Lord, in the city of Chitrepuri. खरस्वरूपं भूपेन, पृष्टः केवल्यथाऽखिलम् // समुद्रसिंहवृत्तान्त-मुक्त्वा मूलात् पुनर्जगौ॥१७॥ अन्वयः अथ भूपेन खरस्वरूपं पृष्टः केवली मूलात् अरिवलं समुद्रसिंह वृत्तान्तं उक्त्वा पुन: जगौ॥१७॥ विवरणम:- अथ अनन्तरं भूपेन चन्द्रादित्यनृपेण खरस्य स्वरूपं खरस्वरूपम् पृष्टः केवली मूलात् आरभ्य अखिल सर्व समुद्रश्च सिंहश्च समुद्रसिंह समुद्रसिंहयो: वृत्तान्तः, तं समुद्रसिंहवृत्तान्तं उक्त्या कथयित्वा पुन: जगौ॥१७॥ सरलार्थ:- अनन्तरं चन्द्रादित्यनपेण केवली गर्दभस्वरूपं पृष्टः। तदा केवली म्लात् आरभ्य समुद्रसिंहयोः अरिवलं वृत्तान्तं कथयित्वा पुन: जगौ जगाद / / 174|| ગુજરાતી :-તે કેવલી ભગવાનને વંદન કરી રાજએ ગધેડાનું સ્વરૂપ પૂછયું ત્યારે કેવલી ભગવાને સમુદ્રપાલ અને સિંહનું સમસ્ત વૃત્તાન્ત આદિથી અંત સુધી કહ્યું અને જાણાવ્યું કે 174 हिन्दी :. उस केवली भगवान को प्रणाम कर के राजा ने उस गधे का स्वरूप पूछा, तब केवली भगवान ने समुद्रपाल और सिंह का सम्पूर्ण वृत्तान्त शुरू से अंत तक कह सुनाया, और फिर बताया कि||१७४॥ मराठी:- तेव्हा केवली भगवंतांना नमस्कार करून राजाने त्या गाढवाचा अहवाल विचारला, तेव्हा केवली मुनीने समुद्रपाल आ सिंहाच्या संबंधी कथा सुरवातीपासून तर शेवटपर्यन्त सांगितली आणि नंतर म्हणाले.।। 174 / / English :- After they had paid obeisance to the Lord, the king asked the monk,the identity of the donkey, The monk then told them about the tale of the two brothers Samudrapal and Sihe, from the very beginning to the end.

Page #207
श्रीमेरुतुङ्गशिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् .. सिंहजीव: सको भुक्त्वा , संसारे घोरवेदनाः॥ पुरेऽत्रैवाल्पकर्मत्वात, षट्कृत्वोऽथ खरोऽजनि॥१७॥ अन्वयः- सक: सिंहजीव: संसारे घोरवेदना: भुक्त्वा अथ अल्पकर्मत्वात् अत्र एव पुरे षदकृत्व: खर: अजनि // 17 // विवरणम:- सक:स: सिंहस्यजीवः संसारे घोराश्वता:वेदनाश्च घोरवेदना: भुक्त्वा अनन्तरम् अल्पानि कर्माणि यस्य स: अल्पकर्मा, अल्पकर्मण: भाव: अल्पकर्मत्वं तस्मात् अल्पकर्मत्वात् अत्र अस्मिन् एव पुरे नगरे षदकृत्य: षड्वारं खर:गर्दभः अजन अजायत // 17 // सरलार्य:- मः सिंहस्थ जीवः संसारे योरा: वेदना: वातनाः उपभुज्य अनन्तरम् अल्पकर्मत्वात् अस्मिन एव पुरे षड्वारं गर्दभः अजायत // 17 // . ગુજરાતી :- તે સિંહના જીવ સંસારમાં તીવ્ર વેદનાને ભોગવી, આજ નગરમાં અલ્પકર્મપણાથી છવાર ગધેડો થયો. ૧૭પા हिन्दी :- "उस सिंह का जीव, संसार में तीव्र यातनाएँ भोगता हुआ, इसी नगर में अल्प कर्मो से छ: बार गधा हुआ।"||१:१७॥ मराठी:- "त्वाच सिंहाचा जीव संसारात असा वातना भोग्न ह्याच शहरात आपल्या अल्पकर्मामुळे, सहा वेळा गाढव बनला."॥१७॥ English - He then said that the soul of Sihe who had bome uncountable agonizing turmoils has ultimately been incarnated in this city, due to few improper actions, as a donkey, six times. भवे सप्तमके भूत्वा, त्रीन्द्रियोऽसी ततः पुनः॥ खरोऽवशिष्टकर्मत्वात्, षट्कृत्वोऽत्र पुरेऽभवत् // 176 // अन्वयः- सत: असी सप्तमके भवे त्रीन्द्रियो भूत्वा तत: पुन: अवशिष्टकर्मत्वात् अत्र पुरे षट्कृत्व: स्वरः अभवत् // 176 / / PP.AC.Gunratnasuri M.S Jun Gun Aaradhak Trust

Page #208
* * भीमेतुन शिविरणित भीनामाकराजाशरितम् * * विवरणम:- तत:तवनन्तरम् असौ सप्तमके भवेत्रीणि इन्द्रियाणि यस्य सः श्रीन्द्रियःजीव: भूत्वा सतः पुन: अवशिष्टानि कर्माणि यस्य स: अवशिष्टकर्मा, अवशिष्टकर्मण: भाव: अवशिष्टकर्मत्वं तस्मात् अवशिष्टकर्मत्वात् अत्र अस्मिन् पुरे नगरे षदकृत्य: षड्वारं खरः गर्दभः अभवत् / / 376 // सरलार्थ:- ततः असौ सप्तमे भवे त्रीन्द्रियो जीवो भूत्वा पुन: अवशिष्टकर्मत्वात् अस्मिन् एव पुरे षहवार गर्दभः अभवत् / / 17 / / ગુજરાતી :- તારબાદ સાતમા ભાવમાં મેંદ્રિય થઇ, અવશેષ રહેલા કર્મથી પાછોછવાર આજનગરમાં ગધેડો થયો. 176 हिन्दी.. बाद में, सातवे जनम में तीन इन्द्रिय वाला जीव बन कर, शेष बचे हुए कर्मो से वापस छ: बार इसी नगर में गधा हुआ॥१७६।। मराठी :- "नंतर सातव्या जन्मात तीन इन्द्रिय जीव बन्न उरलेल्या कर्मामुळे पुन्हा वाच नगरात सहा वेळा गाढव झाला."|| 176 / / English :- Then during his seventh incarnation, he was born as a soul with just three sonses of perception and then was born six times as donkey to irraticate his remaining sins. सहस्त्रा द्वादशाऽनेन, देवद्रव्यं विनाशितम्॥ तत्कर्मशेषस्तावत्, कृत्वाऽसावीदृशोऽजनि॥१७७॥ अन्यय:- अनेन बादश सहस्त्रा देवद्रव्यं विनाशितम्। तत्कर्मशेषत: तावत् कृत्वा असौ ईदृश: अजनि॥१७७॥ विवरणम:- अनेन सिंहस्य जीवेन द्वादश सहस्त्रा देवद्रव्यं (सुवर्णमुद्रा:) विनाशितमा तम्य कर्मण: शेष: तत्कर्मशेषः, तस्मात् तत्कर्मशेषतः तावत् कृत्वा तावबारं असौ ईदृश: नीचभवोत्पन्न: अजनि जातः॥१७७॥ सरलार्थ:- अनेन सिंहस्व जीवेन द्वादशसहस्त्रसुवर्णमुद्रात्मकं देवद्रव्यं विनाशितम्। तत्कर्मविशेषात् असौ तावद्वारं नीचभवेषु अजनि // 177|| ગુજરાતી - આ સિંહના જીવે બારહજાર સોનૈયા દેવદ્રવ્યનો વિનાશ કર્યો, તે કર્મના શેષથી તે તેટલીવાર નીચ ભવમાં ઉત્પન્ન થયો छ.॥१७॥ 「嘛嘛嘛嘛嘛嘛嘛aj條輸艦摩輪輪輪輪到

Page #209
* भीमेरुतुजशिविरचित भीनामाकराणायरितम् FEEEEXY हिन्दी :- इस सिंह के जीव ने बारह हजार सोनामोहरों का देवद्रव्य का विनाश किया था, उस कर्म के शेष से उतनी बार नीच भव में उत्पन्न हुआ है।।१७७|| मराठी:- या सिंहाच्या जीवाने बारा हजार सोना मोहरारुपी देवद्रव्याचा विनाश केला होता. त्या कर्माच्या शेषाने तो तितक्याच वेळी नीच योनीमध्ये उत्पन्न झाला आहे.।। 177 / / English :- The soul of sihe had utilized twelve thousand gold coins of God's wealth, for which he had born that many times in the animal world, as a low being. प्रतिजन्माऽद्रिशृङ्गेऽस्मिन् कर्मकार्यकृते सदा।। चटनाभ्यासतोऽत्राद्री स्वयमेव चटत्यसौ // 178 // अन्वय:- प्रतिजन्म अस्मिन् अद्रिशृङ्गे कर्मकार्यकृते सदा चटनाभ्यासात् अत्रं अद्रौ असौ स्वयमेव चटति॥१७८॥ विवरणम्:- जन्मनिजन्मनि प्रतिजन्मअस्मिन् अद्रेःशृङ्गम् अद्रिशृङ्गं तस्मिन् अद्रिशृङ्गे पर्वतशिखरे कर्मण: व्यवहारस्य कार्यकर्मकार्यमा कर्मकार्यस्य कृते कर्मकार्यकृते व्यवहारस्य कार्यकरणाय सदा निरन्तरं चटनस्याभ्यास: चटनाभ्यास: तस्मात् चटनाभ्यासत: आरोहणाभ्यासात् अत्र अस्मिन् अद्रौ असौ स्वयमेव चटति आरोहति // 178 // सरलार्थ:- प्रतिजन्म अस्मिन् अद्रिशृङ्ग्रे व्यवसावकृते सदा आरोहणाभ्यासात् असौ अस्मिन् पर्वतशिखरे स्वयमेव आरोहति / / 178 // ગુજરાતી:- દરેક જન્મમાં આ પર્વતના શિખર ઉપર વૈતરું કરવા માટે હમેશાં ચડવાના અભ્યાસથી આ ભવમાં પણ આ ગધેડો ઉપર પોતાની મેળે ચઢી જાય છે. 178 हिन्दी :- प्रत्येक जन्म में इस पर्वत के शिखर ऊपर हमेशा बोजा लेकर चढने के अभ्यास से इस भवमें भी यह गधा इस पर्वत पर अपने आप चढ जाता है।।१७८॥ 'मराठी :- प्रति जन्मांत त्या पर्वताच्या शिखरावर वजन येऊन चढण्याच्या अभ्यासामुळे या जन्मात सुब्दा हा गाढव पर्वतावर स्वयं चन जातो.।। 178 // P.P.AC.Gunratnasuri M.S Jun Gun Aaradhak Trust

Page #210
PRENE# श्रीमरुतुझारिशिरशित धीनामाकराजायरितम् REAK English - During every birth, this donkey used to lift up pails of water and climb the mount. Therefore he is able to lift up pails and walk up the mount during this birth too with the same ease. श्रुत्वेति भूपतिस्तास्य, सारार्थ कृपया पदी॥ शिक्षां कुम्भकृते सोऽपि, यत्नात्तं पर्यपालयत् // 179 // अन्वयः- इति श्रुत्वा भूपति: कृपया तस्य सारार्थ कुम्भकते शिक्षां ददौ। स: अपि तं यत्नात् पर्यपालयत् // 17 // विवरणम्:- इति गर्दभवृत्तान्तं श्रुत्वा भुव: पति: भूपति: चन्द्रादित्यनृपः कृपया दयया तस्य गर्दभस्य सारार्थ सुष्टुतया पालनाथ कुम्भान् करोतीति कुम्भकृत् तस्मै कुम्भकृते कुम्भाराय शिक्षा बोधं ददौ। स: कुम्भकारः अपि तं गर्दभंयत्नात प्रयत्नात पर्यपालयत्॥१७९॥ सरलार्थ:- इति गर्दभवृत्तान्तं श्रुत्वा चन्द्रादित्यनृपः तस्य गर्दभस्य परिपालनार्थ कुम्भकाराय शिक्षां ददौ। सः अपि तं प्रयत्नातू पर्यपालवत्॥१७९|| ગુજરાતી :- આ પ્રમાણે રાજાએ ગધેડાનું વૃત્તાન્ત થવાણ કરી દયા આવવાથી તેની સંભાળ માટે કુંભારને શિખામણ આપી, તારથી કુંભાર પણ તેનું સારી રીર્ટે પાલન કરવા લાગ્યો. 179 हिन्दी :- इस तरह राजाने गधे का वृत्तान्त सुनकर दया आने से उसके देखरेख के लिये कुभार को नसीहत दी, तब से कुंभार भी उसका अच्छी तरह से पालन करने लगा।।१७९।। मराठी :- ह्या त-हेने राजाने गाढवाचा वृत्तान्त ऐक्न दया आल्यामुळे त्याची देखरेख करण्याची कुंभाराला सूचना दिली. तेव्हा पासून तो कुंभार सुदा त्याचे चांगल्या त-हेने पालन करू लागला.।। 179|| English :- The king's heart now swelled with feelings of compassion for the donkey. So he handed over the donkey to the potter and admonished him to take utmost care of it. So from that day the donkey was placed under kind hands. ER166] HERE L

Page #211
भीमेहतुन शिविरचित शीनामाकरणारितम् ENTER अथासौ भद्रकस्वान्तो, मृत्वा ग्रामे मुरस्थले॥ ग्रामणीर्भानुनामाऽभूद्, राज्ञा निर्वासितोऽन्यदा / / 180 // अन्वयः अथ भद्रकस्वान्त: असौ मृत्वा मुरस्थले ग्रामे भानुनामा ग्रामणी: अभूत्। अन्यदा राज्ञा निर्वामितः॥१८॥ विवरणम्:- अथ अनन्तरं भद्रकं स्वान्तं मनः यस्य सः भद्रकस्वान्त: भद्रमना: असौ गर्दभ: मृत्वा मरणमधिगम्य मुरस्थले नाम 'ग्रामे भानुः नाम यस्य सः भानुनामा ग्रामं नयतीति ग्रामणी: ग्रामनेता अभूत्। अन्यदा एकस्मिन् समये सः राज्ञा नृपेणापराधवशात् निर्वासितः निष्कासितः // 18 // सरलार्थ:- अनन्तरं प्रशस्तमनाः स गर्दभः मृत्वा मुद्रस्थले यामे ग्रामणी: याममुख्यः अभूत। नृपेण सः निर्वासितः / / 180 / / ગુજરાતી:- પછી ભદ્રિક મનવાળો ગધેડો મરણ પામીને મુસ્થલ ગામમાં માનુ નામનો ગામનો મુખી થયો, ત્યાં કોઈ કારણસર રાજાનો અપરાધી બનવાથી એક દિવસ રાજાએ ગામમાંથી કાઢી મૂક્યો. 180 हिन्दी :- उसके बाद भद्रिक मनवाला गधा मृत्युपा कर मुरस्थल गांव में 'भानु' नाम का गांव का मुखीया बना। वहाँ किसी कारण से राजा का अपराधी होने के कारण एक दिन राना ने उसको गांव मे से निकाल दिया||१८०॥ मराठी:- त्यानंतर तो भद्रक मनाचा गाढवाचा मृत्यू झाल्यानंतर मुस्थल गावांत भान नावाचा गावाचा अग्रणी बनला. परंतु राजाचा अपराध केल्यामुळे एके दिवशी राजाने त्याला गावाबाहेर हाकलून दिले.।।१८०।। English :- Then in due-course, the gentle donkey faced death and was reincarnated as the headman,(named Bhanu) of a village named Murastal. Then one day due to some unknown reason, he was found guilty by the king and was banished from the village. HEATREEN PP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #212
श्रीमेकतनमरिविचित श्रीनामाकरजाति गडावर्ते स्थित: सोऽथ वृत्तिलोपमसासहिः॥ क्रूरकर्मार्जितैरेव द्रव्य: स्वं नीरवीवहत् // 18 // अन्वय:- अथ स: ग़जावर्ते स्थित: वृत्तिलोपं असासहि: क्रूरकर्मार्जितै: एव द्रव्यैः स्वं नीरवीवहत् // 18 // विवरणम:- अथ नृपेण निर्वासनात् अनन्तरं स: गाया: आवर्त: गडावर्तः तस्मिन् गडावर्ते गङ्गातटे स्थितः। वृत्ते: आजीविकाया: लोप: वृत्तिलोप:तं वृत्तिलोपं आजीविकालोपंनसहतेऽसौ असासहि: असहमान: क्रूराणिचतानि कर्माणिच क्रूरकर्माणिा क्रूरकर्मभिः अर्जितानिक्रूरकर्मार्जितानि तैः क्रूरकर्मार्जितैः द्रव्यैः धनैः स्वं नीरवीवहत निरवाहयता स्वकीयं निहिं अकरोत् // 18 // सरलार्थ:- अनन्तरंगातटे निवसनस: आत्मन: आजीविकाया: लोपमसहमान: क्राणि कर्माणि कृत्वा धनमार्जयत्। तैः पापकर्मार्जितः पनैः स्वस्योपजीविकाम् अकरोत् // 181 / / ગુજરાતી - રાજાએ ગામમાંથી કાઢી મૂકેલો ભાન ગંગાને કાઠે રહેવા લાગ્યો, અને પોતાની ચાલ આજીવિકાનો નાશ નહીં સહન થવાથી પાપથી ભરપૂર દૂર કર્યોથી પૈસા ઉપાર્જન કરી તે વડે પોતાનો નિર્વાહ ચલાવવા લાગ્યો.૧૮૧૫ हिन्दी :- राजा के द्वारा गांव से निकाला हुआ भानु गंगा किनारे रहने लगा, लेकिन चालू आजीविका का नाश सहन न होने से पापवाले क्रूर कार्यों के द्वारा धन कमाकर अपना निर्वाह करने लगा।।१८१॥ मराठी :- नंतर तो गंगेच्या किनारी राहू लागला, पण आपल्या चाल् आजीविकेचा नाश सहन न झाल्याने पापाने युक्त कर कर्माने संपत्ती कमवून उदर निर्वाह चालवू लागला.।।१८१।। English :- Bhanu, who was banished by the king, now had got settled on the banks of the river Ganga. Now Bhanu who had lost an easy way of earning a living was overcome with fury and embraced cruel and vile ways of earning a living.

Page #213
|श्रीमलतुरिविरहित शीनामाकराजाचारितमा गावत स्थितः सोऽध वृत्तिलोषमसासहिः॥ कारकर्माणितैरेव द्रव्ये व नारधीवहत् / ' अन्यया अथ सागायत स्थितः वृत्तिलोपम् असासहि क्रूरकर्माणित पव प्रध्यै। स्व नीरवीवहत् // 18 // विवरणमा- अथ नपेण निवासमात् अनन्तर समझाया आवत: गावती तस्मिन् गावते गातट स्थितीत आजीधिकाथा लोप वृत्तिलापात वृत्तिलोपम् आजीविकालीपने सहतेऽसौ असासाहि असहमाना राणि च तानि कर्माणि च करकर्माणित रकर्मभिः अजितानि करकर्माणितानि त कारकर्माणिती द्रव्यै पनी स्वं नीरवीवाहन निरवाहयता स्वकीय निर्णा अकरोत ला. अनन्त गातिह निवसन सा आत्मना आजीविकाथा: लीपमसहभाना शाणि कमाणि कृत्वा पनमाजथन्। तैः पापकर्मार्जित पन। स्वस्थीपजीविताम् अकरोत् / / 181 // - ગુજરાતી શાખાએ ગામમાંથી કાઠીબીબી માઇ માને છે વહેવા લાગી, અને પોતાની વાહ અશિલિકાની માળ માઈલ લઇને થવાથી પાપથી ભરપૂર પ્રયોથી ઉભા ઉપાર્જન પી વી પોતાનો મિથાઇ થલાવવા લાગ્ય,I૧૮ दी। रामा के द्वारा गाँध से निकाला हुआ भानु गंगा किनार रहने लगा, लेकिन चालू आजीविका का नाश सहन न होने से पापवाले कर कार्यों के द्वारा धन कमाकर अपना निर्वाध करने लगा।१८९॥ मी तर तो गच्या किनारी शाह लागला, पण आपल्या पलि बाजीविकेचा नाश महम न झाल्याने पापा कर कर्माने संपती कमदन पक्ष निर्वाह चाल लागली.।।१८१॥ / English - Bhanu, who way banlehed by the king, now had got settled on the banks of the river Canga. Now Bhanu who had lost an easy way of earning a living was overcome with fury and embraced eruel and vile ways of earning a living. P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #214
भीमहतमाहिविचित श्रीनाभाकराणायरितम् / - श्रीशत्रुअययात्रातो, निवृत्तः कोऽपि वाडवः॥ पत्नी- पुत्रयुतस्तत्र, रात्रौ ग्रामे समेतवान् // 182 / / अन्यय:- एकदा कोऽपि पत्नीपुत्रयुत: श्रीशत्रुअययात्रात: निवृत्त: वाडव: रात्री तत्र ग्रामे समेतवान् // 18 // विवरणम्:- एकदा क: अपि पत्नी च पुत्राश्च पत्नीपुत्राः। पत्नीपुत्रैः युत: पत्नीपुत्रयुत: भार्यापुत्रसहित: श्रीशत्रुञ्जयस्य यात्रा श्रीशत्रुञ्जययात्रा तस्याः श्रीशत्रुअययात्राया:निवृत्त: परावृत्त: वाडव: ब्राह्मण: रात्रौ निशायां तत्र तस्मिन् ग्रामे समेतवान् समायातः॥१८२॥ सरलार्थ:- एकदा कोऽपि पत्नीपुत्रसहित: श्रीशत्रुअयात्रायाः निवृत्त: ब्राह्मण: रात्रौ तस्मिन् वामे समावातः / / 182| ગુજરાતી :- એક દિવસે શ્રી શત્રુંજય તીર્થની યાત્રા કરી પાછો ફરેલો કોઈ બ્રાહ્મણ પોતાની સ્ત્રી અને પુત્ર સહિત તે મુસ્થલ ગામમાં રાત્રે આવ્યો.૧૮૨ા. हिन्दी :- एक दिन शत्रुजय तीर्थ की यात्रा कर के वापस लौटते हुए कोई ब्राह्मण अपनी स्त्री और पुत्र सहित उस मुरस्थलगांवमे रात __ को आया||१८२॥ मराठी :- एकेदिवशी श्रीशत्रुजव तीर्थाची यात्रा करून परत येणारा एक ब्राह्मण आपली पत्नी आणि पुत्रासोबत त्या मुरस्थल गांदी रात्री आला.।।१८।। English - One day a Brahmin along with his wife, and son, arrived from the pilgrimage of Satrunjay and settled for a night in the village of Murastal. भक्तदत्तां गृहीत्वा गां, सोऽन्त्ययामे चलंस्ततः॥ गो: पत्नी-पुत्रयुक्तेन, दुष्टेनाऽघाति भानुना॥१८॥ भक्तदत्तांगां गृहीत्वा अन्त्ययामे तत: चलन् गोपत्नीपुत्रयुकू स: तेन दुष्टेन भानुना अघाति // 18 // अन्वय:-

Page #215
/ Tीमेस्तनप्रिनिरखित श्रीनामाकराणायक्तिम् वरणम:- भक्तेन दत्ताभक्तदत्ता, तां भक्तदतांगां धेनुंगृहीत्वा आदाय अन्तेभव: अन्त्यः। अन्त्यश्चासौ यामश्च अन्त्ययामः तस्मिन् अन्त्ययामे अन्तिमप्रहरेतत: तस्मात् स्थानात् चलन् गच्छन् गौश्च पत्नीच पुत्राश्चगोपत्नीपुत्रा: गोपत्नीपुत्रैः युज्यतेऽसौ गोपत्नीपुत्रयुक् धेनपुत्रपत्नीसहित: स: ब्राह्मण: तेन दुष्टेन क्रूरेण भानुना अघाति अहन्यत॥१८३॥ सरलार्थ:- तत्र भक्तेन दत्तां धेनुमादाय स:रात्रे: अन्तिमे यामे पत्नीपुत्रैः सह स्वं ग्रामं गन्तुं निर्गत:। तदा पेनुपत्नीपुत्रसहितं तं ब्राह्मणं स: दुष्टः भानुः हतवान् / / 18 / / જરાતી:-પોતાના કોઈ ભક્ત પાસેથી મળેલી ગાય અને પોતાના પરિવારને લઈને રાત્રિના છેલ્લા પ્રહરમાં તે પોતાના ગામ તરફ જવા નીકળ્યો ત્યારે પેલા દુષ્ટ ભાનુએ એને ગાય અને પરિવાર સહિત મારી નાખ્યો. हिन्दी :- वहां अपने किसी भक्त के द्वारा दी हुई गाय लेकर (और अपने परिवारसहित) वह ब्राम्हण रात के आखरी प्रहर में अपने गांव की ओर जाने लगा उतने में ही उस दुष्ट भानु ने आकर गाय पत्नी और पुत्र के साथ उस ब्राम्हण को मार डाला।।१८३॥ मराठी:- तेथे आपल्या कोणी भक्ताने दिलेली गाय घेऊन (आणि आपल्या परिवारा सोबत) तो ब्राह्मण रात्रीच्या शेवटच्या प्रहरात आपल्या गावी जाण्यास निघाला. तितक्यात त्या दुष्ट भान् ने येऊन गाय, पत्नी आणि पुत्रासह त्या ब्राह्मणाला ठार मारले. 183|| English - From there the brahmin was returning back to his village along with his family (wife and son) and a cow that was presented to him by a devottee, when the vicious Bhanu attacked them and killed them. * ततः पापी पलाय्याऽगाद्, गङ्गावर्ते यदा तदा।। शीतर्ती सायमद्राक्षीत, कायोत्सर्गस्थितं मुनिम् // 18 // अन्वय:- पापी स: यदा तत: पलाय्य गङ्गावर्ते अगात्। तदा सायं शीतौ कायोत्सर्गस्थितं मुनिम् अद्राक्षीत् // 184 // 171 國豪營警驚聲讚讚一蠢蠢蠢霉霉瓷蓄養素。 Jun Gun Aaradhak Trust PP.AC. Gunratnasuri M.S.

Page #216
PREET भीमरुतुजारिशिक्षित शीनामाकाजास्तिम्]EER शिकरणय:- शाएमस्यास्तीतिपापी पापकर्मा सः भानुः वा ततः तस्माद स्थानात् पलाय्य गमावर्ते गातटे स्वस्थाने अगात् अगमत् तदा शीतश्चासौऋतुश्च शीततः, तस्मिन् शीतती सावं सायंकाले कोषस्थ उत्सर्ग: कायोत्सर्गः। कायोत्सर्गे स्थिता कायोत्सर्गस्थितः ते कायोत्सर्गस्थित मुनिम् अद्राक्षीत् अपश्यत् // 13 // सरलार्थ:- पापी : भानुः यदी तस्मात् स्थानात पलाय गातटै स्वस्थान गतः तदा शीततौ सायवाले कायोत्सर्गस्थित मुनिमपश्यत् // 184|| શિર થવાની સાથી બહાપાપી નાસીને ગળાને પિતાને સ્થાને થાલયો ગોગાને હિસાકાલે, શિયાળાની ઠંડી ઝાળાં એક યુનિરાજને કાઉસગ ધ્યાને ઊભા રહેલા મા.I૧૮. हिन्दी। वहाँ से वह पापी भान भागकर गंगा के किनारे अपनी जगह पर चला गया। गंगा के किनारे शरद बात मैं शाम के समय एक मुनि को कायोत्सर्ग ध्यान में स्थित देखा|१८॥ मराठी- तेन ती पापी भानु पन गरीच्या काठी खापल्या जागी नियाला. तेव्हा हिवाळ्याच्या प्रतित संध्याकाळच्या वेळी एक धुणि कायोत्सर्ग प्यालामध्ये ज्भ गहिलेले त्याला दिसले.।।१८४|| English - After having killed them, Bhanu ran back to his dwelling on the banks of river Ganga. One evening, on the banks during the autumn season, the happened to see a monk in deep meditation, (Kayobsang) अहो। किच्चिर काष्टमसावत्र सहिष्यते॥ . , इति विस्मयास्तस्थी तत्र यामचतुष्टयं / / 145 // अन्या . महो। असौ अत्र किवधिर कह सहिन्यते इति विस्मयवान् सः तत्र थामचतुष्टय तस्थौ // 16 // विवरणम् अही। असी मुनि अभियानुधिर कास्त्र सहिष्यते। पति विस्मया अस्थास्तीति विस्मयवान आश्चर्यवान सा भानुः मित्र यामानी प्रहराणी चतुराय यामचतुष्टय तस्थौ स्थितवान् // 5 //

Page #217
डाभीमरुतजटिविरथित श्रीना भाकशजायरितम्बर सरलार्थ:- अहो। अयं मुनि: अत्र किंवत्कातं कष्टं सहिष्यते? इति विस्मयान्वितः सः भानुः तत्र चतुरः वामान तस्थौ / / 185|| ગુજરાતી:- શિયાળાની કડકડતી ઠંડીમાં સાયંકાલે કાઉસગ્ગ ધ્યાને ઉભા રહેલા મહાત્માને જોઈ ભાનુ વિચાર કરવા લાગ્યો કે અહો! આ મુનિરાજકેટલો વખત આવા પ્રકારનું કષ્ટ સહન કરશે?” એવા આશ્ચર્ય સાથે ત્યાંજ ત્રિના ચાર પહોર 24o. // 18 // हिन्दी :- इस तरह शरद ऋतु की सख्त ठंडी में शाम को कायोत्सर्ग ध्यान में लीन हुए उस महात्मा को देखकर वह भानु सोचने लगा, “यह मुनि कितने समय तक ऐसा कष्ट सहन करेगा?" ऐसे आश्चर्य से वह रात के चारो प्रहर वहीं रहा।१८५॥ मराठी :- हिवाळ्याच्या कडकडीत ठंडीमध्ये संध्याकाळ पासून ध्यान करणाऱ्या मुनींना पाहून तो भानु विचार करू लागला, "हे मुनिराज, किती वेळ पर्यंत असे असह्य कष्ट सहन करतील?" आणि आश्चर्याने तो रात्रभर (म्हणजे चार ही प्रहारापर्यंत) तेथेच थांबला.॥१८५॥ English :- Seeing the monk, who was indeep meditation, Bhanuwas overcome with feeling ofanxiousness. He wondered as to how can a monk meditate in such a chilly season. So Bhanu awaited the whole night, to have an audience with him. 5 प्रात: स पारितोत्सर्गः, प्रणम्याऽप्रच्छि भानुना। किं कार्य प्राज्यराज्येन, यदेवं तपसे तपः // 186 // अन्वयः- प्रात: पारितोत्सर्ग: स: प्रणम्य भानुना अप्रच्छि। किं ते प्राज्यराज्येन कार्य। यद् एवम् तप: तपसे॥१८॥ विवरणम्:- प्रात: प्रभाते पारित: कायोत्सर्ग: येन स: पारितोत्सर्ग: कार्योत्सर्ग पारितवान् सः मुनिः प्रणम्य वन्दित्वा तेन भानुना अप्रच्छिअपच्छ्यत किं तव प्राज्यं च तद् राज्यं च प्राज्यराज्यं तेन प्राज्यराज्येन कार्यमस्ति' किंत्वं प्राज्यं समलं राज्य वाञ्छसि? यद् एवं इत्थं तपः तपसे॥१८६॥ 173 PP.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #218
E R मेरुतुङ्गशिविरचित श्रीनामाकराणापित सरलार्थ:- प्रात: कायोत्सर्ग पारितवान् सः मुनिः तेन भानुना वन्दित्वा पृष्टः। भोः मुने। किं त्वं समृदं राज्यमभिलषसिर येन इत्थं कप्टतरं तपः तपसि / / 186 // ગુજરાતી:- પ્રાત:સમયે મુનિએ ઘઉસગ્ગ પાર્યો, ત્યારે ભાનુએ નમસ્કાર કરીને પૂછયું મહારાજા શું તમારે કોઈ ખોટું રાજ્ય મેળવવું છે કે જેથી આવી ઘોર અને અસહા તપશ્ચર્યા કરો છો?'૧૮૬ हिन्दी :- प्रात:काल मुनिने कार्योत्सर्ग ध्यान पूरा किया, तब भानु ने प्रणाम कर के उनसे पूछा, "हे मुनिराजा क्या तुम्हे कोई बडा राज्य प्राप्त करना है जिसके लिए ऐसी घोर और असह्य तपश्चर्या करते हो?"॥१८६॥ का मराठी :- पहाटे जेव्हा मुनीने कायोत्सर्ग प्यान संपविलं, तेव्हा भानु त्यांना नमस्कार करून विचारू लागला, "महाराजा काय आपल्याला कोणते तरी मोठे राज्य मिळवायचे आहे का, जेणे करून इतकी घोर तपस्या करीत आहात?"||१८६॥ English :- At dawn, the monk came out of his meditation. At this point, Bhanu bowed to the monk and asked him if he intends to achieve a kingdom by performing such dire penerces. : . मुनिः प्रोचे न राज्येन, कार्य नरकहेतुना॥ किन्तु मोक्षकृते सर्व-साधुभिस्तप्यते तपः // 187 // * अन्वय:- मुनिः प्रोचे * नरकहेतुना राज्येन कार्य ना किन्तु सर्वसाधुभि: मोक्षकृते तप: तप्यते 187 // विवरणम:- मुनिःप्रोचे वभाषे, नरकस्य हेतुः नरकहेतुः तेन नरकहेतुनाराज्येन मम कार्य नास्ति। किन्तु सर्वेचते साधवश्वसर्वसाधवः, तै: सर्वसाधुभिः मोक्षस्य कृते मोक्षकृते तप: तप्यतो साधव: मोक्षार्थमेव तपः तपन्ति न राज्यादिलब्धये // 187 // म सरलार्थ:- मुनिः अभाषत-राज्यं नरकनिबन्ने वर्तते। तस्मात् मम राज्येन कार्य नास्ति। सर्वसाधवः मोक्षायें तपः तपन्ति // 18 // ગુજરાતી:- તારે મુનિએ જવાબ આપ્યો, ‘તરકગતિ પ્રાપ્ત થવાના કારણભૂત રાજ્યનું મારે કાંઈ પણ કામ નથી, પરંતુ સર્વે - સાધુઓ મોક્ષ મેળવવા માટે તપશ્ચર્યા કરે છે.૧૮૭ 统风蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢29] 蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢蠢错

Page #219
शीमेलतुङ्गभूशिविरचित श्रीनामाकराणायरितम् EEEEET E हिन्दी :- तब मुनिने जवाब दिया "नरक गति को प्राप्त करानेवाले ऐसे राज्य से मुझे कोई मतलब नहीं है, परंतु सभी साधु मोक्ष प्राप्त - करने के लिये ही तपश्चर्या करते है।"||१८७|| र मराठी :- तेव्हा मुनीने उत्तर दिले की, "नरकगतीला कारणीभूत असलेल्या अशा राज्यापासून मला काहीच स्वार्थ नाही, सगळे मुनि मोक्षप्राप्ती करिताच तपश्चर्या करतात.।।१८७|| . English :- At this the monk replied that he does not wish a kingdom that directs one to hell. But he adds that all monks perform dire penences only to achieve one goal in life, 1.e. to attain Salvation. को मोक्ष इति तेनाऽपि, पृष्टः साधुरभाषत। .... संसार - मोक्षयोळक्तं, स्वरूपं बहुयुक्तिभिः // 188 // अन्वयः कः मोक्ष;? इति तेनाऽपि पृष्टः साधुः संसारमोक्षयो: व्यक्तं स्वरूपं बहुयुक्तिभिः अभाषत // 18 // विवरणम: क: मोक्ष:ति तेन भानुना पृष्टः साधुः संसारश्च मोक्षश्च संसारमोक्षौ, तयोः संसारमोक्षयोः व्यक्तं सुस्पष्टं स्वरूप बहवक्षता: युक्तयक्ष बहुयुक्तय: ताभिः बहुयुक्तिभिः अभाषत अब्रवीत् // 188 // ... .. सरलार्थ:- को नाम मोक्षः? इति भानुः साघु पृष्टवान्। तदा साधु: संसारस्थ मोक्षस्य च सुस्पष्टं स्वरूपं बहुयुक्तिभिः उक्तवान् / / 188 // ગુજરાતી :- ભાનુએ પૂછયું કે “મોમ એટલે શું?' ત્યારે મુનિરાજે તેને સંસાર અને મોક્ષનું સ્પષ્ટ સ્વરૂપ યુક્તિપૂર્વક સમજાવ્યું // 18 // हिन्दी :- भानुने पूछा, "मोक्ष क्या है?" तब मुनिराज ने उसको संसार और मोक्ष का स्वरूप युक्तिपूर्वक समझाया। मराठी :- भान्ने विचारलं, "मोक्ष म्हणजे काय?" तेव्हा मुनीने संसार आणि मोक्षाचे स्वरूप अनेक युक्तिवादाने स्पष्ट केले. 188 / / English :- Bhanu then asked him to define Salvation. At this the monk gave him the defination of this earth and Salvation with great tact and skill. : P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aafadhak Trust

Page #220
|श्रीमेकतजामरिविरथित श्रीनामाकराजाशक्तिम्। असौजन्मजरामृत्यु-मुख्यक्लेशसहस्त्रभूः॥ चतुर्गतिकसंसार: कस्य स्यान्न विरक्तये॥१८९॥ . अन्वयः- असौ जन्मजरामृत्युमुख्यक्लेशसहस्त्रभू: चतुर्गतिकसंसार: कस्य विरक्तये न स्यात् // 189 // विवरणम:- असौ जन्म च जरा वृद्धत्वं च मृत्युः मरणं च जन्मजरामृत्यव: जन्मजरामृत्यवः मुख्या: प्रधानाः येषां ते जन्मजरामृत्युमुख्या:। जन्मजरामृत्युमुख्याश्च ते कलेशाश्च जन्मजरामृत्युमुख्यक्लेशाः। जन्मजरामृत्युमुख्यक्लेशानां सहस्त्राणि जन्मजरामृत्युमुख्यक्लेशसहस्राणि, भवन्ति अस्मात् इति जन्मजरामृत्युमुख्यक्लेशसहयभू चतस्त्रः मनुष्यतिर्यानरकदेवरूपा:गतय: यस्मिन् स: चतुर्गतिक:/चतुर्गतिकश्चासौ संसारश्च चतुर्गतिकसंसारः कस्य विरक्तये विरागाय न स्यात? सर्वस्य ज्ञानिन: विरक्तये स्यात् // 18 // 'सरलार्थ:- असौ संसार: मनुष्यतिर्वरक देवरूपाभिः चतसृभिः गतिभिः युक्तः तथा जन्मजरामृत्युमुस्थानां क्लेशसहस्त्राणामुत्पत्तिस्थानमस्ति। अतः सः कस्य वैराग्याय न भवति? सर्वस्य ज्ञानिनः वैराग्याव भवति / / 189 // . ગુજરાતી :- વળી જણાવ્યું, “જન્મ, જરા અને મૃત્યુ વિગેરે હજારો દુ:ખથી ગહન બનેલા ચાર ગતિરૂપ આ સંસારથી કોને વૈરામ नथा?"॥१८॥ हिन्दी :- और आगे कहा, "जन्म, जरा, मृत्यु इत्यादि हजारो दु:खों से गहन बने चार गतिरूप इस संसार से भला किस को वैराग्य न होगा?"||१८९॥ मराठी:- आणि पुढे सांगितले, "जन्म, वार्पक्य, मृत्यु इत्यादि सहस्त्रावपि दुःखांनी युक्त असलेल्या चार प्रकारच्या गतिरूपीमा संसारापासून कोणाला बरे वैराग्य होणार नाही?"||१८९।। English :- He added that one would only wish to renounce this worldly life rather that attain a life, old age, death or any of the four levels that are interwoven with thousands of torments and turmoils.

Page #221
श्रीमेकतनशिविरचित कीनामाकराजाचारितम्। शाश्वताऽनन्तसौख्यश्री- निवासं वासवा अपि।। स्वर्गसौख्यमनादृत्य, याचन्ते मोक्षमुत्तमम्॥१९॥ अन्वयः- वासवा: अपि स्वर्गसौख्यमनादृत्य शाश्वतानन्तसौख्यश्रीनिवासं उत्तमं मोक्षं याचन्ते // 19 // र विवरणम्:- वासवाः इन्द्राः अपि स्वर्गस्य सुखमेव सौख्यं स्वर्गसौख्यं स्वर्गसुखं अनादृत्य तिरस्कृत्य शाश्वतं च तद् अनन्तं च तत् सौख्यं च शाश्वतानन्तसौख्यं एव श्री लक्ष्मी: तस्याः निवास: यस्मिन् स:तं शाश्वतानन्तसौख्यश्रीनिवासम् उत्तमं मोक्षं याचन्ते॥१९॥ सरलार्थ:- इन्द्राः अपि स्वर्गसुखं तिरस्कृत्य शाश्वतानन्तसुखश्रियाः निवासभूतम् उत्तमं मोक्षमभिलषन्ति।।१९०।। ગુજરાતી:- શાશ્વતા અને અનંત સુખનું સ્થાન મોક્ષ છે, આ મોક્ષસુખ પાસે સ્વર્ગસુખ પણ તુચ્છ છે, અને તેથી જ ઇન્દ્રો પણ સ્વર્ગસુખનો અનાદર કરી આવા અનુપમ મોક્ષને માટે યાચના કરી રહ્યા છે. 1905 हिन्दी :- शाश्वत और अनंत सुख का निवासस्थान मोक्ष है। उस मोक्ष सुख के सामने स्वर्ग का सुख भी तुच्छ लगता है और इसीलिये इन्द्र भी अपने स्वर्ग सुखों को छोडकर इस अनुपम मोक्ष की याचना करते हैं।॥१९॥ मराठी :- शाश्वत आणि अनंत सुखाचे निवासस्थान मोक्ष आहे. त्या मोक्षाच्या सुखापुढे स्वर्गाचे सुख सुद्धा तुच्छ वाटते. म्हणूनच इन्द्र सुद्धा आपले स्वर्ग सुख सोडून या मोक्षाची मागणी करतात.॥१९०॥ English - The residence of the Goddess of eternal happiness and steadiness is Salvation. The bliss of heaven is just putrid and trashy compared to the bliss of Salvation. Therfor even Indra wished to abandon his heavenly bliss and craves to attain this non-pareil and peerless happiness of Salvation. ANANE 177] Jun Gun Aaradhak Trust P.P.AC.Gunratnasuri M.S.

Page #222
* श्रीमरुतुङ्गस्त्रिविरशित श्रीनामाकशजाशरितम् | परं स प्राप्यते प्रायः, कृतः सुकृतकर्मभिः॥ मुख्यं तेष्वपि सर्वः, सर्वसत्वकृपोच्यते॥१९॥ अन्वयः परं सः प्रायः कृतैः सुकृतकर्मभिःप्राप्यते। तेषु अपि सर्वज्ञैः सर्वसत्वकृपा मुख्यम् उच्यते // 19 // विवरणम:. परंस:शाचतानन्तसुखरूप:मोक्ष:प्राय: बहुधा कृतैः विहितैः सुकृतानि चतानि कर्माणि च सकतकर्माणि तैः सुकतकर्मभिः प्राप्यतेलभ्यतो तेषु सुकृतेषु अपि सर्व जानन्तीति सर्वज्ञाः सर्वज्ञैःअर्हब्रिः सर्वे च ते सत्वाश्च सर्वसत्त्याः सर्वजीवा: तेषु सर्वसत्त्वेषु सर्वजीवेषु कृपा करुणा मुख्यं प्रधानं सुकृतं उच्यते॥१९॥ सरलाई:- परं शाश्वतानन्तज्ञानानन्दरूपः स मोक्षः सुकृतकर्मभिः एव प्राप्यते। तेषु सुकृतेषु अपि सर्वजीवेषु करुणा प्रमुखं सुकृतं वर्तते इति सर्वज्ञा: भाषन्ते / / 191 / / ગુજરાતી:- એવા ઉત્તમોત્તમ મોક્ષ પ્રાય: સુકૃતક વડે જીવે પ્રામ કરે છે. તે સુકૃતકોમાં પણ સર્વ જીવો ઉપર કરુણાભાવ રાખવો એ મુખ્ય સુતકર્મ સર્વત્રોએ કહ્યું છે. 1915 हिन्दी :- उत्तम ऐसा मोक्ष प्राय: सुकृत कर्मो द्वारा ही जीव प्राप्त करता है, उन सुकृतों में भी सभी जीवो पर करुणा भाव रखना यह मुख्य सुकृत सर्वज्ञों ने कहा है।।१९१॥ मराठी :- आणि असे हे मोक्ष सुख सुकृतांचे आचरण करूनच जीवांना मिळते, आणि सुकृतांमध्ये सुब्बा सगळ्या जीवांवर करुणाभाव ठेवणे हेच मुख्य सुकृत ज्ञान्यांनी सांगितले आहे.।।१९१।। English :- And to attain Salvation, one has to perform virtuous and meritocratic deeds And the supreme knowledgeists have even said that performing meritocratic deeds goes hand in hand with, maintaining a very compassionate heart on the beings of this earth. heart on the beings tomatic deeds goes hand in the supreme 「繼廳帳帳睡睡睡睡睡 ]離離離離離艦機廠摩

Page #223
श्रीमरुतुबसूरिविरचित श्रीनामाकराजाचरित कृपाधिकारे जीवानां, हिंसाऊहिंसाफलं तथा / उपदिष्टं यथा भानु-श्चकम्पे निजपापकः // 192 // अन्वयः- कृपाधिकारे जीवानां हिंसाऽहिंसाफलं तथा उपदिष्टं यथा भानु: निजपापकै: चकम्पे // 19 // विवरणम्:- कृपाया: अधिकारे कृपाधिकारे दयाधिकारे जीवानां हिंसा च अहिंसा च हिंसाहिंसे। हिंसाहिंसयो: फलं हिंसाहिंसाफलं जीवानां हिंसायां कृतायां कथं दारुणं दुःखं फलं प्राप्यते? अहिंसायां दयायां च कृतायां कीदृशमनुपमं सुखं लभ्यते? इतीदं मुनिना तथा तेन प्रकारेण उपदिष्टं यथा तच्छुत्वाभानुः निजानिच तानि पापकानिच निजपापकानि तैः निजपापकैः निजदुष्कृतैः चकम्पे अकम्पिष्ट // 192 // सरलार्य:- कृपापिकारे मुनिना जीवानां हिंसया कथं दारुणं दुःरवं भुज्यते अहिम्सया च कीदशमनुपमं सुखं प्राप्यते? इत्येतद तथा उपदिष्टं यथा तच्छुत्वा भानु: निजपातकै: अकम्पिष्ट / / 192 / / ગુજરાતી:-આ પ્રમાણે જીવદયાના અધિકારમાં પ્રાણીઓની હિંસા કરવાથી કેવાં માઠાં ફળ ભોગવવા પડે છે, અને દયા રાખવાથી કેવાં અનુપમ સુખ મળે છે તે સર્વનું એક સ્પષ્ટ સ્વરૂપ તે મુનિરાજે સમજાવ્યું કે જેથી ભાનુ પોતાના કરેલા પાપથી ५१लायो. // 142 // . हिन्दी :- इस तरह जीवदया के विषय में प्राणियों की हिंसा करने से कैसे बुरे परिणाम भुगतने पड़ते है, और दया रखने से कैसे अनुपम सुख प्राप्त होते है उसका ऐसा स्पष्ट विवरण किया कि जिससे भानू अपने किये हुए पापों से कांपने लगा।।१९२॥ मराठी:- या प्रमाणे जीवदयेच्या संदर्भात प्राण्यांना हिंसा केल्याने कसे वाईट परिणाम भोगावे लागतात तसेच दवा बाळगण्याने कसे अनुपम सुख साप्य होतात. याचे विवरण अशाप्रकारे केले की ज्यामुळे तो भानु स्वतः केलेल्या पापांने कांपू लागला.॥१९॥ English - Then the monk explained to him clearly the dire consequences one has to face if he slaughtners or ill treats animals and the bliss he obtains if he cuddles them with utmost love. When Bhanu understood all this, his heart sank with fright. PP.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #224
दीमकतन्मभूहिशिरचित बाळसारित ] ** यावज्जीवमथादाय, हिंसानियममुत्तमं / / साधुं स्वाऽवसथे नीत्वा, शुद्धान्नै: प्रत्यलाभयत्॥१९॥ अन्वयः- अपथावज्जीवम् उत्तम हिंसानियम आदाय साधु स्वावसथे नीत्वा शुद्धान्नैः प्रत्यलाभयत्॥१९॥ विवरणम्:- अथ अनन्तरं यावत् जीवति तावत् यावज्जीवम् उत्तमं हिंसाया: नियम: हिंसानियमः तं हिंसानियमं अहिंसाव्रतम्आदाय गृहीत्वा साधु स्वस्य आवसथ: स्वावसधः तस्मिन् स्वावसथे स्वनिवासे नीत्वा शुद्धानि निर्दोषाणि च तानि अन्नानि च शुद्धान्नानि तै: शुद्धान्नै: निर्दोषैः कल्प्यैः अन्नैः प्रत्यलाभयत् भिक्षा अग्राहयत् / / 193 // सरलार्ष:- अनन्तरं वावज्जीवं उत्तमम् अहिंसाव्रतं आदाय स: भानुः तं साघु स्वगृहं नीत्वा शुब्बाग्नेः प्रत्यलाभवत्॥१९॥ ગુજરાતી:- હવે તે મુનિરાજ પાસે જિંદગીપર્યત અહિંસાના ઉત્તમ નિયમને ગ્રહણ કરી, સાધુ મહારાજને પોતાના ઘેર લઇ જઇ શુદ્ધ અન્નથી પ્રતિલાવ્યા. 1935 हिन्दी :- अब वह मुनिराज के पास से आजीवन अहिंसा का उत्तम नियम ग्रहण कर के साधु महाराज को (आग्रह करके) अपने घर ले जाकर शुद्ध अन्न का प्रतिलाभ (दान दिया) दिया|१९|| मराठी:- आतां त्या मुनिराजांकडून जीवन असेपर्यंत अहिंसेचा नियम वाहण करून त्या मुनिमहाराजांना आवाह करून आपल्या घरी घेऊन जाऊन त्यांना शुब जेवण पाल्न प्रतिलाभ दिला.॥१९॥ English - Then in the presence of the monk he took the vow of non- violence and benevolence. He then appellatively took the monk to his house and served him pure and fresh food.

Page #225
श्रीमेकतुजशिविरचित शीनामाकराजाचारितम् एवं तेनाऽर्जितं भोग• फलं कर्म ततोऽनिशम्॥ कृपावान् पूज्यते लोकादाप्तस्वो जीविकां व्यधात्।।१९४॥ अन्वयः- एवं तेन भोगफलं कर्म अर्जितम्। तत: अनिशं कृपावान् लोकै: पूज्यते। लोकात् आप्तस्व: जीविकां व्यधात् // 19 // विवरणम:- एवम् अहिंसाव्रतादानेन साधवेशद्धानप्रतिलाभेन च तेन भानुना भोग: फलं यस्य तद् भोगफलं कर्म अर्जितमा तत:न विद्यते निशा यस्मिन् कर्मणि यथा स्यात् तथा अनिशं निरन्तरं कृपा अस्यास्तीति कृपावान करुणापर: स:लोकै पूज्यते। लोकात् आप्तं स्वं धनं येन स: आप्तस्व:प्राप्तधन: जीविकामाजीविकां व्यधात् अकरोता लोकात् न्यायमार्गेण धनं प्राप्य तेन स: अजीवत् // 19 // सरलार्थ:- अहिंसाव्रतं गृहीत्वा सापुंशुब्दाः प्रतिलाभ्यच सभानु: भोगफलं कर्मोपार्जितवान्। लोके पूज्यः अभवत्। न्यायेन लोकात् धनं प्राप्य तेन अजीवत्।।१९४॥ . ગુજરાતી:- આ પ્રમાણે તેણે અહિંસાવૃત ગ્રહણ કરવાથી અને મુનિરાજને ભાવપૂર્વક વહોરાવવાથી ભોગફળ આપનારૂં શુભ કર્મ ઉપાર્જન કર્યું. ત્યાર પછી નિરંતર દયાળ તરીકે તે લોકોમાં માનનીય થયો, અને લોકો પાસેથી શુદ્ધ નીતિપૂર્વક દ્રવ્ય મેળવી પોતાની આજીવિકા ચલાવવા લાગ્યો૧૯૪ हिन्दी :- इस तरह अहिंसाव्रत ग्रहण करने से और मुनिराज को भावपूर्वक भोजन देने से उत्तम भोग प्राप्त करानेवाले शुभ कर्म का उपार्जन किया और हमेशा दयावान् ऐसा वह लोगों में प्रसिद्ध हुआ और लोगों से नीतिपूर्वक द्रव्य प्राप्त कर अपना निर्वाह करने लगा||१९४॥ मराठी :- . ह्याप्रमाणे अहिंसावत वाहण करून, मुनिराजांना निष्ठेने भोजन पाल्न उत्तम भोग मिळवून देणारे शुभ कर्म कमविले आणि नेहमी दवा असा तो भानु लोकांमध्ये माननीय झाला आणि लोकांकडून नीतीने द्रव्य कमावून आपला निर्वाह चालवू लागला.।।१९४|| PP.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #226
R EAKER मिलतुझसूरिविरचित श्रीवाभाकराणायरितम् HREE English :- Therefore, in this way Bhanu who had taken the vow of non-violence and attained utmost bliss by serving the monk whole heratedly, had thus achieved benign and propitious merits He then becarlle popular among the people as a tender-hearted as a bolteus man He then earned his livelihood from hence fourth, in virtuous and prudent ways प्रान्ते मृत्वा दानपुण्याद्, राजन्! राजा भवानभूत्।। / शुद्धजीवदयापुण्याद, रूपनिर्जितगन्मथ: // 19 // अन्वयः- प्रान्ते मृत्वा दानपुण्यात् हे राजन्! भवान् राजा अभूत्। शुद्धजीवदयापुण्यात् च रूपनिर्जितमभन्मथः अभूत्।।१९५॥ विवरणम्:- प्रान्ते आयुष: अवसाने मृत्वा मरणं प्राप्य स: भानु: दानेन पुण्यं दानपुण्यं तस्मात् दानपुण्यात हे राजन। भवान् नाभाक: राजा अभूत्। शुद्धया जीवदयया यत्पुण्यं तस्मात् पुण्यात् भवान् रूपेण सौन्दर्येण निर्जित: मन्मथ: मदन: येन सः रूपनिर्जितमन्मथ: सौन्दर्यावधीरितमदन: अभूत् // 19 // सरलार्थ:- आयुषि समासे मृत्वा स भानुः हे राजन। दानपुण्यात् भवद्रूपेण (नाभाकरूपेण) राजा अभूत। शुब्दजीवदयापुण्यात् च मदनातिशाविरूपवान अभूत् / / 195|| ગુજરાતી:- હે રાજન આયુષ્ય પૂર્ણ થતાં ભાનુ મરણ પામી, મુનિરાજને દાન આપવાના પુણવથી નાણાક નામનો તું રાજા થયો છે, અને શુદ્ધ જીવદયા પાળી ઉપાર્જન કરેલા પુણયથી કામદેવ કરતાં પણ તેને અધિક રૂપે પ્રાપ્ત થયું છે.૧૯પા न्दी :- "हे राजन्। आयुष्य पूर्ण कर के भानु को मृत्यु प्राप्त हुआ। मुनिराज को दान देकर जो पुण्य उपार्जित किया था उसके कारण इस जन्म में तू नाभाक नाम का राजा हुआ है। शुद्ध दया पालन कर के उपार्जित किये पुण्य से अधिक रूप तुझे प्राप्त हुआ है।"||१९५॥ मराठी :- "हे महाराजा आयुष्य संपल्यानंतर तो भानु मृत्यु पावला. मुनिराजांना दान देण्याच्या पुण्याने या जन्मात त् नाभ नावाचा राजा बनलास. शुद्ध दयेचे पालन करण्याने कामदेवावर सुब्दा मात करणारे रूप प्राप्त झाले.।।१९५|| ALTERRRRRRRRRENA

Page #227
श्रीमरुतुजशिविरचित श्रीनामाकराजारारितम् English - So then the monk continues saying that Bhanu embraced death after completing his life-span. And just because he has served a monk, food humbly and wholeheartedly, he was reincarnated as king Nabhak. And king Nabhak in turn has increased his merits double-fold, by performing virtuous and propitous actions and thus attained untold beauty in the process, that excelled cupid in all aspects. चन्द्रादित्योऽपि सम्पूर्ण - निर्मापितजिनालयः॥ प्रायश्चित्तेन शब्दात्मा, सौधर्मे त्रिदशोऽभवत् // 196 // ... अन्वय:- सम्पूर्णनि पितजिनालय: प्रायश्चित्तेन शुद्धात्मा चन्द्रादित्यः अपि सौधर्मे त्रिदश: अभवत् // 196 // र विवरणम्:- सम्पूर्णः निर्मापित: जिनस्यालय: येन स: सम्पूर्णनिर्मापितजिनालय: प्रायश्चित्तेन शुद्ध: आत्मा यस्य स: शुद्धात्मा चन्द्रादित्थ: नृपः अपि सौधर्मे देवलोके तिस्त्र: दशा: यस्य सः त्रिदश: देव: अभवतः पूर्वभवे देवद्रव्यविनाशेन कुष्ठरोगी जात: चित्रपुरीनृप: चन्द्रादित्यः अपि चित्रकूटशिखरे प्रारब्धं जिनालयं पूर्णता नीत्वा प्रायश्चित्तेन शुद्धात्मा सन् सौधमें देवलोके अमरः अजनि॥१९६॥ # सरलार्थ:- चन्द्रादित्वनृपः अपि चित्रक्टशिरवरे प्रारब्यं जिनालयं निर्माण प्रायश्चितेन शुदात्मा सन् मौषमें अमरः अभवत्।। ગુજરાતી:- પૂર્વભવમાં દેવદ્રવ્યનો વિનાશ કરવાથી કોઢિયો થયેલો ચિત્રપુરીનગરીનો રાજા ચન્દ્રાદિત્ય કે જે મુનિરાજના ઉપદેશથી પરમેષ્ઠી મહામંત્રનું ધ્યાન કરી છ માસમાં કાંચન જેવી કાંતિવાળો થયો હતો, તેણે ચિત્રકૂટ પર્વતના શિખર ઉપર આરંભેલ જિનાલય સંપર્ણ કરાવ્યું. આવી રીતે પ્રાયશ્ચિત કરી શુદ્ધાત્મા થયેલો તે મરણ પામી સૌધર્મ દેવલોકમાં દેવ धयो॥१८॥ अब हिन्दी :- पूर्वभव में देवद्रव्य का विनाश करने से कोढी बना हुआ चित्रपुरी नगरी का राजा चन्द्रादित्य, जो मुनिराज के उपदेश से परमेष्ठि महामंत्र का ध्यान धर के छ मास में ही स्वर्णमय कांतिवाला हो गया था उसने चित्रकूट पर्वत के शिखर पर आरंभ P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #228
| श्रीमेरुतुजाहिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् किया जिनालय का निर्माण कार्य पूर्ण किया। इस तरह प्रायश्चित्त करके शुद्धात्मा बना हुआ वह मृत्युपा कर सौधर्म देवलोक में देव बना।।१९६॥ मराठी:- पूर्वजन्मी देवद्रव्याचा विनाश करण्याने कुष्ठरोग झालेला चित्रपुरी नगरीचा राजा चन्द्रादित्य, जो मुनिराजांच्या म्हणण्याप्रमाणे परमेष्ठी महामंत्राचे प्यान परून सहा महिन्यातच पूर्णनिरोगी होऊन कांचन समान कांतियुक्त झाला. त्याने चित्रकूटच्या शिखरावर शुरु केलेले जिनालय पूर्ण केले. अशा त-हेने प्रायश्चित्त करून शुखात्मा झालेला तो चन्द्रादित्य मृत्यु पावला, व सौधर्म देवलोकात देव झाला.||१९६॥ English :- Now the king Chandraditya, who in his past life had wrongly utilized God's wealth and thus had achieved a leprous figure, has got his lustrous self in just six moths after meditating on the Navkar Mantra, on the advice of the monk. He then had completed building a Jain temple on the acme of the mount of Chitrakut in the city of Chtrepuri. He then. who had changed a new leaf, became a God in Saudharme dev-lok, after his death. त्वं तत्रैव भवे मूर्त - पुण्यवज्निनमन्दिरम् // पातयित्वा - पुरस्याऽस्य, परितो दुर्गमातनोः॥१९७॥ अन्वयः- त्वं तत्र एव भवे मूर्तपुण्यवत् जिनमन्दिरं पातयित्वा अस्य पुरस्य परित: दुर्ग आतनोः॥ विवरणम्:- हेनाभाक राजन्। त्वं तत्रैव तस्मिन् एव भानो: भवे मूर्त च तत् पुण्यं च मूर्तपुण्यं, मूर्तपुण्येन तुल्यं मूर्तपुण्यवत् जिन मन्दिरं जिनमन्दिरं पातयित्वा अस्य पुरस्य परित: दुर्ग आतनो: अकरोः॥१९७॥ सरलार्ष:- हे नाभाका त्वं तस्मिन् भानोः भवे मूर्तपुण्यमिव जिनालयं पातयित्वा अस्य पुरस्व परितः दुर्ग प्राकारम् अकरोः / / 197|| ગુજરાતી:- હે નાભાકરાપા! તું ભાનુના ભવમાં મુસ્થલ ગામમાં મુખી હતો તેજ ભવમાં તેં સાક્ષાત પુયસ્વરૂપ જિનમંદિરને પાડી નાખી ગામની ચારે બાજુ કિલ્લો બનાવ્યો હતો. 197 LOK ****[14] *

Page #229
श्रीमरुतजसूरिविरचित श्रीनाभाकराजायरितम् | हिन्दी :- "हे राजन्! भानु के जन्म में तू जब गांव का मुखिया था, तब तूने साक्षात् पुण्यस्वरुप जिनमंदिर गिरा कर गांव के चारों ओर किल्ला बनाया था।"॥१९७|| __ मराठी :- "हे राजन! भान्च्या जन्मी जेव्हां त् गावाचा अग्रणी होतास, तेव्हा पुण्यस्थान असे जिनमंदिर पाहन गावांच्या चहुकडे किल्ला बांधला."॥१९७|| English :- He added saying that the king, in his past life as Bhanu, had demolished a temple and built a fort instead of it. भूपैयवं तत्र विप्रस्त्री भ्रूणगोतीर्थघातिनः॥ पञ्च हत्या इमाः सर्वाः, पुण्यविध्ननिबन्धनम्॥१९८॥ अन्वयः- हे भूपा एवं तत्र विप्रस्त्रीगोभ्रूणतीर्थघातिन: तव इमाः सर्वाः पञ्च हत्या: पुण्यविघ्ननिबन्धनम् // 198 // विवरणम:- हे भूपा एवं इत्थं तत्र भानुभवे विप्रश्च स्त्री च भ्रूणश्च गौश्च तीर्थ च विप्रस्त्रीभ्रूणगोतीर्थानि विप्रस्त्रीभ्रूणगोतीर्थानि हन्ति इत्येवंशील: तस्य विप्रस्त्रीभ्रूणगोतीर्थघातिन: तव इमा: पञ्च हत्या: अस्मिन् भवे पुण्यस्य विघ्नः पुण्यविघ्नः/पुण्यविघ्नरय निबन्धनं कारणं पुण्यविध्ननिबन्धनं अभवन् // 198 // सरलार्थ:- हे राजन। तस्मिन् भानुभवे त्वया कृताः विप्र - स्त्री-भ्रूणगोतीर्थहत्याः एव अस्मिन् भवे पुण्यस्व विघ्ननिबन्धनम् अभवन् // 198 // ગજરાતી :- હે રાજન આ પ્રમાણે ભાનના ભવમાં તેં વિપ્રધાત, સ્ત્રીઘાત, બાલઘાત, ગૌઘાત અને તીર્થધાત આવી રીતે સર્વ હલાઓ તને આ ભવમાં પુણ્યમાં વિન થવાનું કારણભૂત થયેલી છે. 1985 हिन्दी :- "हे राजन्! इस प्रकार भानु के जन्म में तूने विप्रघात (ब्राह्मण) स्त्रीहत्या, बालकहत्या, गौहत्या और तीर्थघात यह पांच बडी हत्याएँ की थी इसलिये ये सब हत्यायें तेरे इस भवमें पुण्यमें विघ्न डालने में कारण बनी हैं।"१९८॥.. PP.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #230
| श्रीमरुतुजाहिविरचित श्रीनामाकाजाचरितमू / मराठी :- "हे महाराज! याप्रमाणे भान्या जन्मीत् विप्रयात (बालणयात) सायात, बालपात, नौयात आणि तीर्थयात अशी पाव मोठी हत्या केली तीरं सगळी हत्या तुला वा जन्मी पुण्यामध्ये विघ्न येण्याचे कारणीभूत ठरलेली आहे."||१९८॥ English :- Therfore during his birth as Bhanu , he had performed five disastrous deeds, i.e. Slaughering a brahmin, a women, a child, a cow and demolishing a temple, which is now bringing clogs and obstacles in his life and his meritorious deeds which are to be performed. तत्रापि यात्राविघ्नस्य, तीर्थहत्यैव कारणम्॥ अतस्तदपनोवाय, प्रायश्चित्तमिदं शृणु // 199 // अन्वयः तत्रापि तीर्थहत्या एव यात्राविघ्नस्य कारणमस्तिा अत: तदपनोदार इदं प्रायश्चित्तं शृणु॥१९९॥ विवरणम:- तत्रापि तीर्थस्य हत्या तीर्थहत्या एव शत्रुभययात्रायां विष्न: यात्राविघ्नः तस्य यात्राविघ्नस्य शत्रुअययात्राविघ्नस्य कारणमस्तिा अत: तस्य विघ्नस्स अपनोषः तदपनोदः तस्मै तपपनोदाय तजिराकरणाय इदं प्रायश्चित्तं शृणु आकर्णय // 199 // सरलार्थ:- तत्रापि तासु हत्वासु अपि तीर्घहत्या एव तव शत्रुअवयात्राविप्नस्व कारणमस्ति। अत: तस्व विप्नस्य निराकरणाय इदं प्रायश्चित्तं शृणु // 199|| ગુજરાતી:- તેઓમાં પણ તને શત્રુંજયની યાત્રામાં આવી પડેલા વિપ્તનું કારણ તો તીdહતા જ છે, તેથી તેને દૂર કરવા માટે આ પ્રકારે પ્રાયશ્ચિત સાંભળ 199iaa हिन्दी :- "उसमें भी तुझे शत्रुजय की यात्रा में आये विघ्न का मुख्य कारण तो तीर्थहत्या ही है। इसलिये उसे दूर करने के लिये यह प्रायश्चित्त सुना"॥१९९॥ मराठी :- "त्यामध्ये सुब्दा तुला शत्रुजव यात्रेमध्ये आलेल्या विघ्नांचे कारण म्हणजे "तीर्घहत्वा" च आहे. म्हणून त्याला दर करण्यासाठी हे प्रायश्चित्त ऐकन ये."||१९९||

Page #231
श्रीमेकतुझसूशिविरचित श्रीनामाकराजारारितम् | English :- So the monk says that the disastrous deed of demolishing a temple has bought clogs during his pilgrimage to Satrunjay.Then he asks the king to give a ear to the penences to be done, to wipe away these unwanted clogs. तपोऽभूद् वार्षिकं मूल-मादिदेवस्य वारके। अष्टमास्यधुना भाबि-वारे पाण्मासिकं ततः॥२०॥ अन्यय:- आदिदेवस्य वारके मूलं वार्षिकंतप: अभूत्। अधुना अष्टमासी वर्तते। तत: भाविवारे पाण्मासिकं भविष्यति // 20 // विवरणम्:- आदिश्चासौ देवश्च आदिदेव: तस्य आदिदेवस्य आदिनाथस्य वारके मूलं तप: वर्षेभवं वार्षिकं अभूत्। अधुना अष्टानां मासानां समाहारः अष्टमासी अथवा अष्टसुमासेसुभवं अष्टमासिकं वर्ततेो भाविनिवारेतत् षटसुमासेषुभवं षाण्मासिकं भविष्यति // 20 // सरलार्थ:- आदिदेवस्य वारके मूल तपः वार्षिकभूता अधुना आएमासिकं वर्तते। भाविनि वारे पाण्मासिकं भविष्यति / / 20 / / ગુજરાતી :- તીર્થકર શ્રી આદીશ્વર પ્રભુના વારામાં ખૂબ બારમાસી તપ હતો, અત્યારે આઠમારી તપ છે, અને ભાવિકાળમાં છા માસી તપ થશે 200 हिन्दी :- "तीर्थकर श्री आदीश्वर प्रभु के समय में बारह मास का तप था, जो अभी आठ मास का तप है और भविष्यकाल में 6 मास का तप हो जायेगा।"॥२०॥ मराठी :- "तीर्थकर श्री आदीश्वर प्रभूच्या वेळी मुळांत बारा महिन्याचे तप होते. सध्या आठ महिन्याचे तप आहे, आणि भविष्यात सहा महिन्याचे तप होईल."॥२००।। English :- He says that during the reign of Lord Aadishwar the time period of carrying out the penences were twelve months, now it is reduced to eight months and in future it shall be six months. PLETERINTERNETIRTANT P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #232
EM BAC श्रीमरुतुमासूरिविरचित श्रीनामाकराजावितम् | R सर्वोत्कृष्टं तप: प्रायश्चित्तमेतदुदीरितं // . विशेषस्तु तीर्थहत्याकृतां तीर्थविधापनम् // 201 // अन्वय:- सवोत्कृष्टं प्रायश्चित्तं एतत् तपः उदीरितम्। किन्तु तीर्थहत्याकृतां तीर्थविधापन विशेषः // 201 // विवरणम्:- सर्वेषु उत्कृष्टं सर्वोत्कृष्टं प्रायश्चित्तम् एतत् तपः उदीरितं कथितमा किन्तु तीर्थस्य हत्या तीर्थहत्या तीर्थहत्याम् कुर्वन्तीति, तीर्थहत्याकृतः, तेषां तीर्थहत्याकृतां तीर्थहत्याकारिणां कृते तीर्थस्य विधापनं तीर्थविधापनं तीर्थनिर्मापणं विशेष: अस्ति ||201 // सरलार्थ:- सर्वोत्कृष्ट प्रायश्चितं एतत् तपः उदीरितम्। किन्तु तीर्थहत्याकारिणां कृते तीर्थनिर्मापणं विशेष: अस्ति / / 201 / / ગુજરાતી:- સર્વથી ઉત્કૃષ્ટ પ્રાયશ્ચિત્ત ઉપર જણાવેલતપ કહ્યું છે, વિશેષ એટલે કે તીર્થહત્યા કરનારાઓએ તીર્થની સ્થાપના કરવી // 201 // हिन्दी :- सबसे उत्तम प्रायश्चित (ऊपर यह बताया हुआ) तप कहा गया है, विशेष इतना ही है कि, तीर्थहत्या करनेवाले को तीर्थ की स्थापना करनी चाहिये||२०१॥ मराठी:- सगळ्यांत उत्तम प्रायश्चित्त म्हणजेच (वर दाखविलेले) तपसांगितले गेले आहे. फरक इतकाच की, तीर्घहत्या करणान्याने तीघांची स्थापना केली पाहिजे.||२०१।। English :- It has been said that the most eminent way to atone for one's sins is to do severe religious austries and penence. But the only specific peculiarity one has to observe, is that he should establish a pilgrim spot, if he demolishes one. CuriratrasiMs

Page #233
भीमेरुतुजत्रिविरणित श्रीनामाकराजाचरितम् AREENTS विशिष्टाभिंग्रहा: प्रोक्तं, प्रायश्चित्तं चरन्तिये॥ शत्रुअयादितीर्थेषु, ते मुच्यन्तेऽखिलैनसा // 202 // र अन्वयः- ये विशिष्टाभिग्रहा: शत्रुञ्जयादितीर्थेषु उक्तं प्रायश्चित्तं चरन्तिा ते अखिलैनसा मुच्यन्ते॥२०॥ विवरणम:- ये विशिष्टः अभिग्रहः येषांह ते विशिष्टभिग्रहाः, शत्रुञ्जय: आदौ येषां तानिशत्रुञ्जयादीनि शत्रुञ्जयादीनिचतानि तीर्थानि चशत्रुअयादितीर्थानि, तेषु शत्रुअयादितीर्थेषु प्रोक्तं प्रायश्चित्तं चरन्ति आचरन्तिा ते अखिलं च तद् एन: च अखिलैनः, तेन अखिलैसा सर्वपापेन मुच्यन्त।।२०२॥ सरलार्य:- वे विशिष्टान् अभिवाहान् गृहीत्वा श्रीशत्रुअवादितीर्थेषु प्रोक्तं प्रायश्चित्तमनुतिष्ठन्तिा ते सर्वपापेन मुच्यन्ते।।२०२॥ ગજરાતી :- જેઓ ઉપર કહેલું પ્રાયશ્ચિત્ત વિશિષ્ટ પ્રકારના અભિગ્રહો લઈ શકુંજયાદિ તીર્થોમાં જઇ આચરે છે, તેઓ સારા પાપથી મુકન થાય છે.ર૦રા हिन्दी :- जो विशिष्ट प्रकार के अभिग्रह लेकर शत्रुजय आदि तीर्थों में जाकर प्रायश्चित्त करते हैं वे सभी पापों से मुक्त हो जाते हैं॥२०२॥ मराठी:- जे विशिष्ट त-हेचे अभिवाह घेऊन शत्रुजव आदि तीर्थामध्ये जाऊन प्रायश्चित्त करतात, ते सगळ्या पापातून मुक्त होतात.|२०२॥ English - The man who takes along with him sublime and exquisite types of religious things and sets off for any pilgrim spot, such as Satrunjay, etc, to performi severe penences, then he is bound to be free from the bondage of sins. का PLEARNEETI REETERNER P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #234
सीमेकतुन त्रिविचित श्रीनामाकराजारारितम् | इति श्रुत्वा नृपो दुर्ग-प्रवेशनियम लली॥ आकार्य सर्वलोकं च, तत्रैवाऽतिष्ठिपत् पुरम् // 20 // अन्वयः- इति श्रुत्वा नृपः दुर्गप्रवेशनियम ललौ। सर्वलाकम् आकार्य तत्र एव पुरम् अतिष्ठिपत् // 20 // विवरणमः इति श्रीयुगन्धरसूरेः उपदेशं श्रुत्वा जन् पातीति नृप: नाभाकराज: धुर्गे प्रवेश: दुर्गप्रवेश:। दुर्गप्रवेशस्य नियमः, तं दर्गप्रवेशनियं ललौ जग्राहा सर्वश्चासौ लोकश्च सर्वलोकः तं सर्वलोकं आकार्य आहूय तत्र एव पुरं नगरं अतिष्ठिपत् अस्थापयत् // 20 // सरलार्थ:- इति श्रीवुगन्धरसूरेः उपदेशं श्रुत्वा नाभाकनृपः दुर्गप्रवेशनियम जवाहा सर्वलोकम् आह्य तत्रैव नगरं अतिष्ठिपत् अस्थापवत् // 20 // ગુજરાતી :- આ પ્રમાણે શ્રીયગંધરસૂરિનો ઉપદેશ સાંભળી તે જ વખતે નાભાકરાએ કિલ્લામાં પ્રવેશ કરવાનો નિયમ ગ્રહણ કર્યો, અને સર્વ પ્રવર્ગને બોલાવી ત્યાં જ નગર વસાવ્યું.૨૦૩ हिन्दी :- इस तरह से श्री युगन्धर सूरिजी महाराज का उपदेश सुनकर उसी समय नामाकराजाने किल्ले में प्रवेश करने का नियम ग्रहण किया और सभी प्रजावर्ग को वहीं बुलाकर नगर बसाया||२०३|| मराठी:- अशा प्रकारचा श्री दुगन्धरसूरी महाराजांचा उपदेश ऐकून त्याच वेळी श्री नाभाकराजाने किल्ल्यात प्रवेश करण्याचा निवम घेतला. आणि आपल्या सर्व प्रजेला तेथेच बोलावून नगर वसविले.।।२०।। English - After having heard the incubation of the reverend priest Yugandhar, King Nabhak atonce took a religious observance of entering the fort in the presence of the priest. Then he called his subjects and established a kingdom there.

Page #235
शीशकतुसूरिविरणित श्रीनामाकराजाचरितम् स्थापयित्वा गुरूंस्तत्र जग्राहाभिग्रहानिति॥ यावद् यात्रां विधायात्रायामि तावत् क्षितौ शये // 20 // - अब्रह्म दधिदुग्धेच वर्जयामि क्रमादिदम्॥ तीर्थ-ब्रह्माऽपत्यहत्याशुद्ध्यै मेऽभिग्रहत्रिकम् // 205 // परस्त्री मांस-मधेच, यावज्जीवमत: परम्॥ व्यक्तानि नियमा एते, स्त्री- गोहत्याविमुक्तये॥२०६॥ अन्वय:- तत्र गुरून् स्थापयित्वा तीर्थ-ब्रह्मापत्यहत्याशुद्ध्यै क्रमात् इति अभिग्रहान् जग्राह - // 20 // यावद् यात्रां विधाय अहमत्र आयामि तावत् क्षितौ शये, अब्रह्म वर्जयामिा दधिदुग्धे वर्जयामिा क्रमात् मे अभिग्रहत्रिकम् अस्ति // 205 // स्त्रीगोहत्याविमुक्तये अत: परं यावज्जीवं परस्त्रीमांसमधे च व्यक्तानि। एते मम नियमा: सन्ति। 206 // विवरणम्:- तत्र तस्मिन् नगरेगुरून श्रीयुगन्धरसूरीन् स्थापयित्वास:तीर्थहत्याच ब्रह्महत्याचअपत्यहत्याच तीर्थब्रह्मापत्यहत्या:। तीर्थब्रह्मापत्यहत्यानां शुद्ध्यै क्रमात् इति वक्ष्यमाणान् अभिग्रहान् जग्राह॥२०॥ तीर्थहत्याशुद्धिकृते. यावत् अहं यात्रां विधाय अत्र आयामि आगच्छामि तावत् क्षितौ भूमौ शये स्वपिमिान ब्रह्म अब्रह्म मैथुनं वर्जयामि ब्रह्महत्याशुद्धिकृते दधि वर्जयामि त्यजामि। अपत्यहत्याशुद्धिहेतोः-दुग्धं वर्जयामित्यजामिा क्रमात् में मम इदं अभिग्रहाणाम् त्रिकम् अभिग्रहत्रिकमासीत् // 205 // स्त्रीचगौश्च स्त्रीगावौ। स्त्रीगवो: हत्या स्त्रीगोहत्या स्त्रीगोहत्याया: विमुक्तिः स्त्रीगोहत्याविमुक्तिः तस्यै स्त्रीगोहत्याविमुक्तये अतः परम् क्रमेण यावत् जीवामि तावत् यावज्जीवं परस्य स्त्री परस्त्री तां परस्त्रियं त्यजामिा (स्त्रीहत्याविमुक्तये इत्यर्थः। गोहत्याविमुक्तये च यावज्जीवं मांसं च मधं च मांसमधे त्यजामिा एते मम नियमाः सन्तिा॥२०६॥ PP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #236
भीमेरुतुङ्गमरिशियित श्रीनामाकराणाकारितम् सरलार्थ:- सनाभाक: जगरे गुरुन स्थापयित्वा तीर्घहत्वाब्रह्महत्या-बालहत्या निराकरणार्यक्रमातु इमान अभिवाहान जवाह-॥२०४॥ तीर्वहंत्यानिकरणार्थम् (1) यावत् अहम् यात्राम् कृत्वा अत्र आगच्छामि तावत् भूभौ स्वपिमि मैथुनम् च वर्जवामि। ब्रह्महत्यानिराकरणार्यम् (2) दयि वर्जयामि। बालहत्यानिराकरणार्थम् (3) दुधम् वर्जयामि। इति मे अभिवाहत्रिका वर्तते॥२०५|| अहम स्त्रीहत्याविमुक्त्यम् अत: परम् वावत् जीवामि सावत् परस्त्रियम् वर्जवामि। गोहत्याविमुक्त्वम् च मांसभये त्यजामि। एते मम नियमाः सन्ति / / 206 // : ગુજરાતી :- ગુરુમહારાજને ત્યાં જ રાખી તેણી પાસે નાભાણ રાજાએ આ પ્રમાણે અભિગ્રહ (નિયમો) ગ્રહણ કર્યા ત્યાં સુધીમાં હું ત્રીજુંજય તીર્થની યાત્રા કરીને પાછો અહીં આવું ત્યાં સુધી પૃથ્વી પર જ ચયન કરીશ. અને તીર્થયાત્રાની * શુદ્ધિ માટે યાત્રા કરીને પાછો આવું ત્યાં સુધીમાં મિથુનનો ત્યાગ કરું છું, બ્રાહ્મણ-હત્યાની શુદ્ધિ માટે દહીંનો લાગે, હત્યા અને ગૌહત્યાની મુક્તિ માટે વાવાજીવ, પરબી, માંસ અને મઘનો તાગ કરું છું. 204 ૨૦ષા ૨૦દા हिन्दी : गुरुमहारान को यहाँ रोककर उनके पास से नामाकरान इस तरह के नियम ग्रहण किये, "जब तक मैं श्रीशजय तीर्थ की यात्रा कर के वापस लौटकर नहीं आता तबतक जमीन पर ही सोगा तीर्थहत्या की शुद्धि के लिये यात्रा कर के वापस आने तक मैथुन का त्याग करता हूँ। ब्राह्मणहत्या की शुद्धि के लिये वही कात्याग, बालहत्या की शुद्धि के लिये दूध कात्याग, स्त्रीहन्या और गोहत्या की शुद्धि के लिये आजीवन परस्त्री, मांस और मदिरा का त्याग करता हूँ। // 204 // // 205 // // 206 // मराठी :- गुरुमहाराजांना तेथेच राहण्याचे सांगून, त्यांच्या कडून नाभाकराजाने या प्रमाणे अभिवाह (नियम) घेतले. जोपर्यंत श्री। शत्रंजयतीर्थयात्रा करुन परत येत नाही तोपर्वत जमिनीवर झोपेन, आणि तीर्थयात्रेच्या शुब्दीबद्दल जोपर्यंत यात्रा करून परत येत नाही तो पर्यंत मैथुनाचा त्याग करीन, आणि ब्राह्मण हत्येच्या शुब्दीसाठी दहाचा त्याग, बालहत्येच्या शुब्दीसाठी दुपाचा त्याग, तसेच स्त्रीहत्या व गौहत्येच्या शुब्दीसाठी आजीवन परस्त्री मास आणि मदिरेचा त्याग करीन.॥२०४।। / / 20 / / / / 206 / / English :- Having requested the monk to halt there, King Nabhak inhaled the following commandments. He would onty sleep on the ground, till he returns, from the pilgrimage. He would maintain celibacy with his women, till he returns, in order wash away his sin, of demolishing a temple. He would forfiet his intake of curds till he returns, to wash himself away from his sin, of murdering a brahmin. He would forfiet milk, to wash away his sin of murdering a child and he would fortiet the intake of meat, alcohol, and also the lust for another man's wife, to clean himself, from the sin of murdering a woman and a cow.

Page #237
श्रीभेरुतुजशिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् / नियोज्य स्वजनान्नव्य-प्रासादार्थे गुरोगिरा। एकान्तरोपवासै: सोऽष्टमासीतप आददे // 207 // अन्वय:- गुरोः गिरा स: स्वजनान् नव्यप्रासादार्थे नियोज्य एकान्तरोपवासै: अष्टमासीतप: आदद।।२०७॥ विवरणम:- गुरोः श्रीयुगन्धरसूरेः गिरा वाचा वचनेन स: नाभाक: स्वस्य जनाः स्वजना: तान् स्वजनान् नव्यश्चासौ प्रासादश्च नव्यप्रासादः नव्यप्रासादस्य अर्थे नव्यप्रासादार्थेनव्यप्रासादं निर्मापयितुं नियोज्य एकमन्तरा उपवासा: एकान्तरोपवासा: तै: एकान्तरोपवासै: अष्टमासीतप: आवदे जग्राह॥२०७॥ सरलार्थ:- अनन्तर स: नाभाक: गुरोः वचनेन स्वजनान् नव्यप्रासादं निर्मापयितुं नियोज्य एकान्तरोपवासैः अष्टमासीतपः जवाह।।२०७|| ગજરાતી: ત્યાર પછી ગરમહારાજના ઉપદેશથી નવીન દેરાસર બંધાવવા માટે પોતાના માણસોને આજ્ઞા કરી એકાંતરે ઉપવાસ કરવા પૂર્વક તેણે અષ્ટમાસી તપ શરુ કર્યું. 207 हिन्दी :- बाद में गुरुमहाराज के उपदेश के अनुसार नया मंदिर निर्माण करने के लिये अपने आदमियों को आज्ञा दी और अकान्तर उपवास के द्वारा अष्टमासी तप शुरु किया। मराठी:- नंतर गुरूंच्या आज्ञेप्रमाणे मंदिर (देऊळ) बांधण्यासाठी आपल्या माणसांना आज्ञा दिली आणि स्वतः एकान्तर उपवास करून अष्टमासी तपांची शुरुवात केली. English :- Then according to the monition of the monk, King Nabhak ordered his men to lay the foundation of the new temple and began an alternate day fast for eight months. Jun Gun Aaradhak Trust PP.AC. Gunratnasuri M.S...

Page #238
5एखास तुमचरdeomonal सिद्धिंगतेऽथ प्रासादे-अष्टभिर्मासैः स काश्चनाम्॥ . श्री आदिदेवप्रतिमां, स्थापयामास सोत्सवम् / / 208 // अन्ययः अथ अष्टभिः मासै: प्रासादे सिधिं गते स: काश्चनां श्री आदिदेवप्रतिमां सोत्सवं स्थापयामास // 20 // विवरणम:- अर्थ अनन्तरं अष्टभि: मासैःप्रासादे मन्दिरे सिद्धिंगते सः काञ्चनां सुवर्णमयीम् आदिश्चासौ देवश्च आदिदेवः। श्रियायुतः अ आदिदेव: श्री आदिदेवः। श्रीआदिदेवस्य प्रतिमां श्रीआदिदेवप्रतिमां श्रीआदिदेवमूर्ति उत्सवेन सहयथास्यात् तथा सोत्सवं तत्र प्रासादे स्थापयामास अस्थापयत् // 20 // सरलार्थ:- अनन्तरम् अष्टभिः मासैः सिदि गते प्रासादे स: नाभाकः सुवर्णमयी श्री आदिदेवर्तिम् उत्सवेन सह स्थापयामास // 208 / ગુજરાતી :- આઠ મહિને દેસસર પૂર્ણ થયું ત્યારે નાભાકરાજાએ તે દેરાસરમાં મોટા ઉત્સવપૂર્વક શ્રી કષભદેવ પ્રભુની સુવર્ણમય પ્રતિમા પ્રતિષ્ઠિત કરાવી. 208 हिन्दी :- आठ महिने में मंदिर का निर्माण कार्य पूर्ण हुआ तंब राजाने बड़े उत्सव के साथ श्री ऋषभदेव की सोने की प्रतिमाकी स्थापना करवाई।।२०८॥ मराठी:- आठ महिन्यांत देऊळ बांधण्याचे काम पूर्ण झाले तेव्हा नाभाकराजाने त्या देवळात श्री ऋषभदेव प्रभूच्या सोन्याच्या या प्रतिमेची मोठ्या थाटाने प्रतिष्ठापना केली.॥२०८॥ English :- After the completion of these eight months, the new temple was constructed. Then the King, with great pomp and style installed a golden statue of Lord Rishebdev.

Page #239
श्रीमरुतुजहिषिरचित श्रीनामाकराजाचरितम् / तत्र त्रिकालं सर्वज्ञ - मर्चयन् विधिवन्नृपः।। मासाष्टकेन सम्पूर्णी-चक्रे शेषतपोऽखिलम्॥२०९॥ अन्यय:- तत्र सर्वज्ञं त्रिकालं विधिवत् अर्चयन नृपः अखिलं शेषतप: मासाष्टकेन सम्पूर्णीचक्रे // 209 // ज विवरणम्:- तत्र स्वयं निर्मापिते. प्रासादे सर्व जानातीति सर्वज्ञः तं सर्वशं त्रयाणां कालानां समाहार: त्रिकालं विधिना तुल्यं विधिवत् अर्चयन् पूजयन नृप: अखिलं सर्वशेषं च तत् तपश्चशेषतप:मासानामष्टकंमासाष्टकंतेनमासाष्टकेननसम्पूर्ण असम्पूर्णमा असम्पूर्ण सम्पूर्ण चक्रे सम्पूर्णीचक्रे // 209 // सरलार्थ:- तस्मिन् स्वयं निर्मिते मंदिरे त्रिकालं सर्वशं भगवन्तआदिनाथं विधिवत् पूजवन् नृपः शेष तप: अष्टभिः मासैः सम्पूर्णीचक्रे ||209|| ગુજરાતી - પોતે બંધાવેલા નવીન દેરાસરમાં પ્રતિષ્ઠિત કરાવેલી ત્રીષભદેવ સર્વશની પ્રતિમાની હમેશાં ત્રણ કાલ વિલિયુક્ત પૂજા કરતાં નાભાકરાજાએ આઠ મહિને બાકીનો તપ પૂરો કર્યો૨૦૯ दी:- स्वनिर्मित मंदिर में प्रतिष्ठित की हुई श्री ऋषभदेव सर्वज्ञ प्रभुकी प्रतिमा की हमेशा तीनों काल विधियुक्त पूजा करते हुऐ नाभाक राजाने आठमहिने में तप पूर्ण किया।२०९॥ ' मराठी:- स्वत: नवीन बांपलेल्या त्या देवळांत प्रतिष्ठा केलेल्या श्री ऋषभदेव सर्वज्ञ प्रभूच्या प्रतिमेची नेहमी तिन्ही वेळा विधिपूर्वक पूजा करीत त्या नाभाक राजाने आठ महिन्यांत राहिलेली तपस्या पूर्ण केली. English :- King Nabhak, who had build the temple in honour of the omniscient Lord Rishebdev, completed his penence of the alternate day fast and the religious puja of the Lord, three times a day, after a lapse of eight months. Jun Gun Aaradhak Trust P.P.AC.Gunratnasuri M.S.

Page #240
** * श्रीमरुतुङ्गशिविरस्थित श्रीनामाकरणारितम् | तीर्थहत्याविनिर्मुक्तःशुभेऽलिभरतेशवत्।। श्री शत्रुञ्जययात्रार्थ, चचाल गुरुभिः सह // 21 // अन्वयः- तीर्थहत्याविनिर्मुक्त: स: शुभे अलिभरतेशवत् गुरुभिः सह श्रीशत्रुञ्जययात्रार्थे चचाल // 21 // विवरणम्:- एवं नवप्रासादनिर्मापणेन अष्टमासीतपसाच तीर्थस्य हत्यातीर्थहत्या तीर्थहत्याया: विनिर्मुक्त: तीर्थहत्याविनिर्मुक्त: नृपः नाभाक: शुभे प्रशस्ते अलि दिने भरतस्य ईश: भरतेश: भरतेशेन तुल्यं भरतेशवत् भरतचक्रवर्ती इव गुरुभिः सह सालीत // 21 // श्रीशत्रुअयस्य यात्रा श्रीशत्रुञ्जययात्रा। श्री शत्रुअययात्रायै इदं श्री शत्रुअययात्रार्थ चचाल अचालीत् // 210 // सरलार्थ:- तत: तीर्घहत्याविनिर्मुक्त: नाभाक: नृपः शुभे दिवसे भरतचक्रवर्ती इव गुरुभिः सह श्रीशत्रुअवयात्रार्य चचाल अचालीत् li૨૧માં ગુજરાતી:- આ પ્રમાણે અમાસીતપ કરવાથી અને નવીન દેરાસર બંધાવવાથી તીર્થહત્યાના પાપથી મુક્ત થયેલતેનાભાકરાજાએ શુભદિવસે ચક્રવર્તી ભરતેશ્વર મહારાજની પેઠે શ્રી શત્રુંજય તીર્થની યાત્રા નિમિત્તે ગુરુમહારાજ સાથે ત્યાંથી પ્રયાણ पु.॥२०॥ हिन्दी :- अष्टमासी तप करके और मंदिर निर्माण कराने से तीर्थ घात के पाप से वह मुक्त हुआ। उस नाभाकराजाने एक शुभ दिन चक्रवर्ती भरत महाराजाकी तरह श्री शत्रुजय तीर्थ की यात्रा के लिये गुरुमहाराज के साथ प्रयाण किया||२१०॥ मराठी:- अष्टमासी तप व देऊळ बांधल्याने तीर्थयाताच्या पापापासून मुक्त झालेल्या त्या नाभाक राजाने एका शुभ दिवशी चक्रवर्ती भरत महाराजा सारखे गुरुमहाराजासह श्री शत्रुजय तीर्थयात्रेसाठी प्रयाण केले.॥२१०।। English - After King Nabhak had completed his penence and constructing a temple in eight months, he was emancipated from the sin of demolishing a temple. Then King Nabhak on one auspicious day, like the great universal monarch King Bharat, departed for the pilgrimage of mount Satrunjay, along with the reverend priest. ALERT 196] ** *

Page #241
श्रीमेरुतुजसरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् - चतुर्धाऽऽद्यप्रयाणेषु, मार्जारीषु पदोपराि॥ सगुत्तीर्णासु त तुं, पृष्टा: श्री गुरवोऽवदन्॥२११॥ अन्वयः- आधप्रयाणेषु मार्जारीषु चतुर्था पदोपरि समुत्तीर्णासु तद्धेतुं पृष्टा: गुरवः अवदन् // 21 // विवरणम्:- आदौ भवानि आधानि। आधानि च तानि प्रयाणानि च आघप्रयाणानि तेषु आधप्रयाणेषु मार्जारीषु चतुर्धा पदयोः उपरि पदोपरि समुत्तीर्णासु सतीषु तस्य हेतुः तद्हेतुः तं तद्धेतुं तत्कारणं पृष्टा: श्रिया युक्ता: गुरव: श्रीगुरवः अवदन् अभाषन्त // 21 // सरलार्थ:- आयप्रवाणेषु एव मार्जार्य: चतुर्षा नपस्य चरणयोः उपरि समुदतरन्। तदा सः गुरूं तत्कारणमपृच्छत्। अत: गुरवः तमवदन् / / 211 // ગજરાતી:-શ્રી શત્રુંજયની યાત્રા માટે નાભાકરાજા પ્રયાણ કરતો હતો તેવામાં શરૂઆતમાં ચાર બિલાડી તેના પગ આગળ થઈને " ચાલી ગઈ. રાજાએ ગુરુમહારાજને તેનું કારણ પૂછ્યું, ત્યારે ગુરુમહારાજે કહ્યું કે, 211 हिन्दी:- यात्रा के लिये प्रस्थान करते समय ही चार बिल्लीयाँ उसके पैरों के पास से आडी चली गयी। तब राजाने गुरुमहाराज को .. उस का कारण पूछा और गुरुमहाराज ने बताया कि,॥२११॥ मराठी:- श्री शत्रुजय तीर्थयात्रेसाठी नाभाक राजाने जसे प्रयाण केले तोच चार मांजरी त्यांच्या पायाजवळून आडव्या गेल्या. राजाने गुरूंना कारण विचारले तेव्हा गुरुमहाराज म्हणाले की,॥२११|| English :- As they were departing for their pilgrimage, four cats crossed the King's path. Feeling perplexed, King Nabhak, asked the reverend priest the of this untoward incident. Jun Gun Aaradhak Trust PP.AC.Gunratnasuri M.S.

Page #242
* श्रीमरुतुङ्गशिशियित भीनामाकाजायरितम् HERE बालादिहत्या: स्वं भावं, पुण्यप्रत्यूहहेतवे। दर्शयन्ति परं सिद्धि-धुवं स्यादेकचेतसः॥२१२॥ मन्वय:- बालाविहत्या: पुण्यप्रत्यूहहेतवे स्वं भावं दर्शयन्ति। परं एकचेतसः ध्रुवं सिलि: स्यात् // 212 // विवरणम्:- बाल: आदौ येषां ते बालादयः। बालादीनां हत्या बालादिहत्याः पुण्ये प्रत्यूहः विघ्न: पुण्यप्रत्यूहः। पुण्यप्रत्यूहस्य हेतवे पुण्यप्रत्यूहहेतवे सुकृतकर्मणि विघ्नान उत्पावयितुं स्वं भावं दर्शयन्तिा परम् एकं दृढं चेत: यस्य सः दृढचेताः, तस्य एकचेतसः पुण्ये कर्मणि दृढमनस: नरस्य ध्रुवं निश्चितं सिद्धिः स्यात्। अत: वृढमनसा वर्तितव्यं // 212 // सरलार्थ:- बालादिहत्याः पुण्यकर्मणि विप्नान उत्पादयितुं स्वं भावं दर्शयन्ति। परं पुण्यकर्मणि दृढमना: नरः अवश्य सिधि प्राप्नोति // 212 // ગજરાતી :- “હે રાજન! તેં જે પૂર્વે ભાનના ભવમાં બાલહત્યાદિ હત્યાઓ કરી હતી તે પાપ પુણ્યકાર્યમાં વિધ્ધ કરવા માટે પોતાનો ભાગ ભજવે છે, પણ પુણ્યકાર્યમાં પ્રવૃત્ત થયેલ દઢ ચિત્તવાળો ખરેખર પોતાના કાર્યમાં હિ મેળવે छ"॥२१॥ "हे राजन्! पूर्वजनम में तूने की हुईं हत्याओं के पाप इस पुण्यकार्य में बाधा डालने के लिये अपना काम कर रही हैं, फिर भी पुण्य कार्य में दृढ निश्चयी मानव सचमुच अपने कार्य में विजय प्राप्त करता है।" मराठी : "हे राजन्। पूर्वजन्मीत् केलेल्या हत्येचे पाप वा पुण्यकार्यात अडचणी टाकण्याचे आपले काम करीत आहे, तरी पुण्यकार्यात प्रवृत्त झालेल्या एट मनाच्या माणसालाच आपल्या कार्यात सिद्धि मिळते. English :- At this the rev. priest replied that his sins of his past life, that has accured by murdering, are bringing clogs in his actions. But if one has tenacious and emphatic decisions of doing meritorious deeds, is bound to appease the Goddess of success. दी.. 能吸養護囊獲毒毒毒賽賽賽薔薔薔薔薔薇遼太

Page #243
श्रीमेकतुजसूरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् | मत्वैवमेकचित्त: स-नादिदेवस्मृतौ नृपः॥ उपशत्रुअयं प्रापा-ऽनवच्छिन्नप्रयाणकैः // 21 // अन्यय:- एवं मत्वा नृपः आदिदेवस्मृतौ एकचित्त: सन् अनवच्छिन्नप्रयाणकै: उपशत्रुक्षयं प्राप // 213 // विवरणमः- एवंगुरोर्वचनं मत्वानप: नाभाक: आदिश्चासौदेवश्च आदिदेवः। आदिदेवस्य स्मति: आविवेवस्मृतिः, तस्याम आविदेवस्मृती भगवत: श्रीऋषभदेवस्य ध्याने एकंचित्तं यस्य सः एकचित्त: एकाग्रमना: सन्नअवच्छिन्नानि अनवच्छिन्नानि अखण्डानि अनवच्छिनानिचतानि प्रयाणकानिच अनवंच्छिन्नप्रयाणकानि, तै: अनवच्छिन्नप्रयाणकै: अखण्डितप्रयाणैः शत्रुञ्जयस्य समीपे उपशत्रुक्षयं प्राप आजगाम // 213 // सरलार्य:- एवं गुरोर्वचनं मत्वा नृपः श्रीऋषभदेवस्व प्याने एकचित्तः सन् अखण्डप्रवाणैः शत्रुअवसमीपं प्राप आजगाम // 21 // ગુજરાતી:- આ પ્રમાણે ગુરુ મહારાજનું વચન હદયમાં ધરીને શ્રીમાન આદીશ્વર પ્રભુના ધ્યાનમાં એકાગ મનવાળોનાભાક રાજ અખલિત પ્રયાણથી શ્રી શત્રુંજય પર્વત પાસે પહોંચ્યો. 213 हिन्दी :- इस तरह गुरु महाराज का वचन हृदय में धारण कर श्रीमान आदीश्वर प्रभु के ध्यान में एकाग्र मन से लीन होकर वह नाभाकराजा निरन्तर प्रयाण कर के शत्रुजय पर्वत के पास आ पहुंचा।।२१३॥ मराठी:- याप्रमाणे गुरुमहाराजांचे वचन हृदयात ठेवून, श्रीमान आदीश्वर प्रभुंच्या प्यानामध्ये तल्लीन होऊन तो नाभाकराजा अस्खलित प्रवाणानें शत्रुजय पर्वताजवळ येऊन पोहोचला.॥२१॥ English :- Having retained the religious aphorisms of the rev priest in his heart, King Nabhak began his earnest feelings of meditation on Lord Aadishwar and then set off for the mount without wasting any more time. He reached the mount in due-course. PARTIENTREPRENER Jun Gun Aaradhak Trust P.P.AC.Gunratnasuri M.S.

Page #244
T E EK मिलतुजसरिविरस्थित श्रीनामाकराजाचरितम् EE दृग्विषयं तीर्थे प्राप्ते, निजसैन्यं निवेश्य सः॥ शचिर्भूत्वाऽभितीर्थ च, पदानि कतिचिहदी // 214 // सिंहासनेऽथ न्यस्याईबिम्बं सकलसययुक्॥ स्नपयित्वा तत: सर्वपूजाभेदैरपूजयत् / / 215 // अन्यय:- तीर्थे दृग्विषयं प्राप्ते सति स: निजसैन्यं निवेश्य शुचि: भूत्वा अभितीर्थ कतिचित् पदानि ददौ // 21 // अथ सकलसङ्घयुक् स: सिंहासने अर्हबिम्बं न्यस्य तत: स्नपयित्वा सर्वपूजाभेदै: अपूजयत्॥२१५॥ वरणम:- तीर्थे शत्रुञ्जयतीर्थे दृशोः विषय: दृग्विषय: तं दृग्विषयं प्राप्ते सति दृष्टिगोचरे सति स: नाभाकनृपः निजं च तत् सैन्यं च निजसैन्यं तत्रैव निवेश्य संस्थाप्य शुचि: पवित्रः भूत्वा तीर्थमभि अभितीर्थ तीर्थसम्मुखं कतिचित् कानिचित् पदानिददौ।। तीर्थसम्मुखं कानिचित् पदानि अचालीत् // 21 // अथ अनन्तरं सकलश्चासौ सङ्घश्च सकलसचः। सकलसचेन युज्यतेऽसौ सकलसचयुक् साधु-साध्वी-श्रावकश्राविकाचतुर्विधसद्धेन सह सिंहासने अर्हत: बिम्बं अर्हबिम्बंन्यस्य स्थापयित्वा तत: स्नपयित्वा स्नात्रं विधाय पूजाया: भेदा: पूजाभेदाः। सर्वे च ते पूजाभेदाश्च सर्वपूजाभेदा: तैः सर्वपूजाभेदैः सर्वपूजाप्रकारैः अपूजयत् // 21 // सरलार्थ:- शत्रुञ्जयतीर्थे दृष्टिगोचरमागते सति स: नृपः तत्रैव स्वसैन्यं संस्थाप्य शुचिः भूत्वा तीर्थसम्मुख कतिचित् पदानि अचालीत्॥२१४|| अनन्तरं सकलसकेन सह सिंहासने अर्हदबिम्बं संस्थाप्य स्नात्रं विधाय नृपः सर्वपूजाप्रकारैः अप्जयत्॥२११|| ગુજરાતી:- શ્રી શત્રુંજયતીર્થ દષ્ટિએ પડ્યું કે તુર્ત પોતાના સૈન્યને ત્યાં સ્થાપન કરી, શરીર પવિત્ર થઈ, તીર્થ સન્મુખ કેટલાએક ડગલા આગળ જઇ, 214 સર્વ સંઘ સહિત સિંહાસન પર અરિહન્ત પ્રભુની પ્રતિમા પધરાવીને તે પ્રતિમાની પરવાળ પૂજા કરી અને પછી સર્વ સામગ્રી વડે વિધિપૂર્વકની પૂજા કરીui૨૧૫ા

Page #245
शीमिरुतुझसरिविरशिता श्रीनामाकराजारितम् / हिन्दी :- श्री शत्रुजय तीर्थ दृष्टिगोचर होने पर तुरन्त ही अपने सैन्य को वहीं रुका कर, शरीर से पवित्र होकर तीर्थ के सामने कुछ कदम आगे जाकर, सर्व संघसहित, अरिहंत प्रभु की प्रतिमाबैठाकर उसका प्रक्षालन करके, सभी सामग्रियोंसे विधिपूर्वक पूजा की||२१५॥ मराठी :- श्री शत्रंजव तीर्थ रष्टीस पडल्यावर लगेच आपल्या सैन्याला तेथेच थांबवून, शरीराने शुद्ध होऊन, तीर्थाच्या समोर काही पाऊल पुढे जाऊन, सगळ्या संपासोबत अरिहंत प्रभूची प्रतिमा बसवून, तिचे प्रक्षालन करून नंतर पूजेच्या समवा सामवींनी विधिपूर्वक पूजा केली.|२१|| English :- When the mount of Satrunjay was discernible, he atonce left his army behind, cleansed himself bodily and walking a little ahead towards the mount, installed a statue of Lord Aarihant in the presence of the association (Sangh). He then performed the religious rites (puja) in honour of Lord Aarihant in a ceremonial ordinance.. स्वर्णरूप्ययवै रत्नस्थालेऽथो मङ्गलाष्टकम् // ' आलिख्याऽष्टोत्तरशतवृत्तै: सानन्दमस्तवीत्।।२१६॥ अन्वयः- अथो रत्नस्थाले स्वर्णरूप्ययवैः मङ्गलाष्टकम् आलिख्य अष्टोत्तरशतवृत्तै: सानन्दम् अस्तवीत् // 21 // विवरणम्:- अथो अनन्तरं रत्नानांस्थाल: रत्नस्थाल: तस्मिन्रत्नस्थाले स्वर्णस्य रूप्यस्यचयवा: स्वर्णरूप्ययवाः, तै:स्वर्णरूप्ययवैः मङ्गलानामष्टकमङ्गलाष्टकम् आलिख्य विरचय्य अष्टौ उत्तराणि यस्य तद् अष्टोत्तरमा अष्टोत्तरम् चतत्शतंच अष्टोत्तरशतम्। अष्टोत्तरशतं वृत्तानि छन्दांसि अष्टोत्तरशतवृत्तानि, तै: अष्टोत्तरशतवृत्तैः अष्टोत्तरशतछन्दोभिः (श्लोकै:) आनन्देन सह यथा स्यात् तथा सानन्दम् अस्तवीत् अस्तीत् // 216 // सरलार्थ:- अनन्तरं रत्नस्थाले सुवर्णस्य रौप्यस्य च ववैः अष्टौ मङ्गलानि विरचय अष्टोत्तरशतश्लोकै: अस्तौषीत् // 216 // P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #246
TH E श्रीमरुतुन रिविरशित श्रीनाआकशजायरितम् , ગુજરાતી :- તાર બાદ રત્નના થાળમાં સુવર્ણ અને રૂપાના જવોથી આઠ બગલ આલેખીને, હદયના ઉલ્લાસથી એકસો આઠ ગ્લાકો વડે ભાવપૂર્વક પ્રભુની સ્તુતિ કરી.૨૧૬માં हिन्दी:- बाद में रत्नों की थाली में, सोने और चांदी के जवों से आठ मंगल की रचना की और प्रसन्न हृदय से, उमंग के साथ एकसौआठ (108) श्लोकों से भावपूर्वक प्रभुकी स्तुति की||२१६।। मराठी:- नंतर रत्नांच्या ताटात सोने व चांदीच्या जवांनी आठ मंगल रचून हृदयाच्या हर्षाने एकशेआठ (108) श्लोकांनी भावपूर्वक प्रभूची स्तुती केली.।।२१६॥ English - Then a plate studded with diamonds that was filled with gold and silver coins were presented to the lord. The King then textured the eight auspicious objects (Mangals) and sang the hundred and eight psalms of praise of the sanskrit couplet. Note - The eight Mangals (Auspicious objects) 1) Fylfot (Swastika) 2) The seat on which a king is consecrated. (Badrasan) 3) A pair of fishes. (Matseiayugal) 4) Gahunli (Symbol) .. 5) A Mirror (Darpaan) .6) An earthern pot (Kumbhe) 7) Shri Vardhaman (symbol) 8) Shri Vatsa (symbol) . : king is consecrated. (Badrasan) mat a lafadlaivaratna.silabadal

Page #247
श्रीमरुतुणसूरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् शंक्रस्तवेन वन्दित्वा, सिद्धाद्रिं चाऽथ सद्गुरून्॥ नत्वा स्वर्णमणिरत्न - मुक्ताभिस्तानवीवृधत् // 217 // अन्यय:- शक्रस्तवेन सिद्धादि वन्दित्वा अथ सद्गुरून नत्वा स्वर्णमणिरत्नमुक्ताभि: तान्: अवीवधत् // 217 // विवरणम:- अथ अनन्तरं नमोत्थुणं शक्रस्य स्तषः शक्रस्तवः, तेन शक्रस्तवेन सिद्धादि श्रीशत्रुअयगिरिं वन्दित्वा, सद्गुरून नत्वा' स्वर्ण च मणयश्च रत्नानि च मुक्ताश्च स्वर्णमणिरत्नमुक्ता: ताभि: स्वर्णमणिरत्नमुक्ताभिः तान् अवीवृधत् अवर्धापयत् // 217 // सरलार्थ:- अनन्तरं नमोहयुणं शक्रस्तवेन श्री शत्रुअवगिरि वन्दित्वा, सद्गुरून, नत्वा च सः तान् स्वर्णमणिरत्नमुक्ताभिः अवीवृषत् li2 ૧૭મી ગુજરાતી:- ત્યાર બાદ નમુત્થણ વડે સિદ્ધાચલને વાંદી, ગુરુમહારાજને નમન કરી તેઓને સુવર્ણ, મણિ, રત્ન અને મોતી વડે વધાવ્યા 217 हिन्दी :- बादमें शक्रस्तव द्वारा सिद्धाचल की वंदना की और गुरुमहाराज को नमन करके उनको सोना, मणि, रत्न और मोतीयों से बधाया।२१७॥ मराठी:- नंतर शक्रस्तवांने सिब्दाचलाला नमस्कार करून व गुरूंना नमस्कार करून त्याने सोने, मणि, रत्न आणि मोत्यांनी ओवाळणी केली.॥२१७|| English - Then along with monk, he bowed down in veneration towards the mount of Satrunjay (Siddhachal) and repeated the prayer, "Namotthunam". Then bowing in deep devotion towards the monk, the king then circulated a plate filled with gold silver and precious stones, before the monk, to show his deep awed respect and solemn regard, and welcomed the monk gladly. Jun Gun Aaradhak Trust P.P.AC. Gunratnasuri M.S.

Page #248
श्रीमेकतनशिविररित श्रीनामाकराजायरितम् | दत्त्वा यथेच्छमर्थिभ्यो, वानं मिष्टान्नभोजनैः॥ अतूतुषत् सर्वलोकान, धार्मिकांश्च विशेषतः॥२१८॥ अन्वय:- * अर्थिभ्य: मिष्टान्नभोजन: यथेच्छ दानं दत्त्वा सर्वलोकान् विशेषत: धार्मिकान् अतूतुषत् // 218 // * विवरणम:- अर्थिभ्यःयाचकेभ्य: मिष्टानिचतानि अन्नानिच मिष्टान्नानि मिष्टान्नानां भोजनानि मिष्टान्नभोजनानि, तै: मिष्टान्न भोजन: सह इच्छाम् अनतिक्रम्य यथेच्छंदानं दत्त्वा सर्वे च ते लोकाश्च सर्वलोकाः, तान् सर्वलोकान् विशेषत: धर्म चरन्तीति धार्मिका: तान् धार्मिकान् जनान् अतूतुषत् अतोषयत् // 218 // सरलार्थ:- अनन्तरं याचकेभ्यः मिष्टानभोजनैः सह यथेच्छंदानं दत्त्वा सर्वलोकान् विशेषत: पार्मिकान् जनान् अतोषयत्॥२१८॥ ગજરાતી:-પાચક જનોને ઈચ્છિત દાન આપ્યું. તેમજ મિષ્ટાન્ન ભોજન વડે સર્વ લોકોને સંતુષ્ટ કર્યા, તેમાં પણ ધાર્મિક પુરુષોની તો વિશેષ પ્રકારે આદર સત્કારપૂર્વક ભક્તિ કરી તેઓને સંતોષ ઉપજાવ્યો.૨૧૮ हिन्दी :- याचकों को इच्छित दान देकर,सभी लोंगो को मिष्टान्न भोजन कराकर और धार्मिक पुरुषोंको विशेष आदर सत्कारपूर्वक भक्ति करके संतुष्ट किया||२१८॥ . मराठी : त्याने याचकांना इच्छित दान देऊन, सगळ्या लोकांना मिष्टान्न भोजन वादन, आणि धार्मिक पुरुषांना विशेष आदर सत्कार व भक्तीने संतुष्ट केले.॥२१८॥ English - Then he gave the desired alms to the mendicants, fed all around with delicious food and sweetmeats, felicitated the religious men with utmost importance and respect. He thus as a sufficer, sufficed one and all. . ततोतिक्रान्तशेषाऽध्वा, पुरस्कृत्य गुरुं नृपः॥ रेले चटन् गिरिं मुक्त्यै, प्रस्थानं साधयन्निव // 219 // अन्वयः- तत: अतिक्रान्तशेषाध्वा नृपः गुरुं पुरस्कृत्य मुक्त्यै प्रस्थानं साधयन् इव गिरिं चटन् रेजे॥२९॥ PAREEKERA20FERTERS

Page #249
* भीमरुतुनरिविरचित श्रीनाभाकराजाचरितम् E NTER विवरणमः- तत: तदनन्तरं शेषश्चासौ अध्वा च शेषाध्वा। अतिक्रान्त: शेषाध्वा येन स: अतिक्रान्तशेषाध्वा / शेषमार्गमतिक्रान्त: नृपः गुरुं पुरस्कृत्य पुरतः कृत्वा मुक्त्यै मोक्षाय प्रस्थानं साधयन् इव गिरिं श्रीशत्रुञ्जयगिरिं चटन् आरोहनेजे शुशुभे // 21 // सरलार्थ:- तदनन्तरम् अवशिष्टं मार्गमतिक्रान्त: नृपः नाभाक: गुरुं पुरस्कृत्य मुक्त्यै प्रस्थानं साधयन इव शत्रुअवगिरिम् आरोहन शुशुभे // 219 // ગુજરાતી - ત્યાર પછી બાકીનો માર્ગ પાર કરી, ગુરુમહારાજને આગળ કરી જાણે મુક્તિને માટે પ્રસ્થાન કરવું હોય તેવી રીતે શત્રુંજય ઉપર ચડતો રાજા શોભવા લાગ્યો..૨૧૯ हिन्दी :- फिर शेष मार्ग चलकर. महाराज को आगे कर, शचुंजय पर्वत पर चढता हुआ वह राजा ऐसे शोभायमान हो रहा था जैसे मुक्ति के लिये प्रस्थान कर रहा हो।।२१९॥ ठी :- नंतर उरलेला रस्ता पार करून, गुरुमहाराजांना पुढे करून, शत्रुजय पर्वतावर चढतांना तो राजा असा शोभू लागला की जसे मुक्तीसाठी प्रस्थान करीत आहे. English - Then when they had reached close to their destination, the King requesting the monk to walk ahead of all, now began climbing the mount. He now shone with such radiance and magnificance, as he walked up, which seemed as though he is about to walk into the final Salvation. प्रासाददर्शने पूर्व-मपूर्वोत्सवपूर्वकम् // याचकेभ्यो दददानं, कल्पवृक्षायते स्म सः॥२२०॥ य:- पूर्व प्रासाददर्शन अपूर्वोत्सवपूर्वकं याचकेभ्य: दानं ददत् स: कल्पवृक्षायते स्म // 220 // HLEE205RNER Jun Gun Aaradhak Trust P.P.AC.Gunratnasuri M.S.

Page #250
REETीमेरुतगस्प्रिवियित भीनामाकरितम् विवरणमः: श्री शत्रुअयगिरि आरोहन स: पूर्व प्रथम प्रासादस्य जिनमंन्दिरस्य दर्शन प्रासाददर्शने प्रथममेव प्रासादे दृष्टे अपूर्वश्चासौ उत्सवच अपूर्वोत्सवः, अपूर्वोत्सव: पूर्व: यस्मिन् कर्मणि यथा स्यात् तथा अपूर्वोत्सवपूर्वकम् अपूर्वोत्साहेन इत्यर्थः याचकेभ्यः अर्थिभ्यः दानं ददद् यच्छन् स; कल्पवृक्ष: इव आचरति कल्पवृक्षायते स्म // 220 // सरलार्थ:- श्रीशत्रुअथगिरि आरोहन स: यदा प्रथममेव प्रासादम् अपश्यत् तदा अपूर्वोत्सवपूर्वकं याचकेभ्यः दानमददात्। तदानी मः . कल्पवृक्षः इव आचरति कल्पवृक्षायते स्म / / 220 // : ગુજરાતી:- મહા પવિત્ર તીર્થ શ્રી શત્રુંજય ઉપર ચડતાં પ્રથમ શ્રી આદીશ્વર પ્રભુના દેરાસરનું દર્શન થતાં જ અપૂર્વ ઉત્સવપૂર્વક વાચકોને દાન આપતો તે નાભાક રાજા સાક્ષાત કલ્પવૃક્ષ સમાન દેખાવા લાગ્યો..૨૨૦. हिन्दी:- पवित्र शजय तीर्थपर चढते हुए प्रभु के मंदिर का प्रथम दर्शन होते ही अपूर्व उत्सवपूर्वक याचकों को दान देते हुए वह. नाभाकराजा साक्षात् कल्पवृक्ष के समान दिखने लगा।।२२०॥ मराठी:- पवित्र शत्रुजय तीर्थावर चढत असता, प्रभूच्या देवळाचे प्रथम दर्शन होताच त्याने अपूर्व उत्साहाने लोकांना दान दिले तेव्हा तो राजा कल्पवृक्षांसारखा शोभायमान दिसत होता.।।२२०।। English :- Ashe climbed the mount, he first happened to see a temple, built in honour of theLord Addishwar. He then had a grand fete and rejoicing which revealled an unique stupendousness. He then showered a rain of alms upon the medicants, which made him seem and shine like the "Kalpavrush". Note - Kalpavrush is a tree from Indra's paradise which yields anything desired. : wered a rain grand fetele first happ REETARA [206FARRARY

Page #251
श्रीमकतनशिविरचित शीनामाकराजाकारित स्नात्रपूजाध्वजारोपा मारिस्नाना-शनादिकम्॥ सर्व सङ्घपतेर्धर्मकर्माऽष्टाहमपि व्यधात्॥२२१॥ अन्वयः-स नृपं: अष्टाहमपि स्नात्रपूजाध्वजारोपाउमारिस्नानाशनादिकं सर्व सङ्घपते: धर्मकर्म व्यधात् // 22 // विवरणम्:- सः नृपः अष्टानामहां समाहार: अष्टाहम् अपि अष्टौ दिनानि स्नात्रपूजा च ध्वजस्यारोप: ध्वजारोपश्चाउमारिपटहश्च स्नानं च अशनं (स्वामिवात्सल्यं)चआदीयस्य तत् स्नात्रपूजाध्वजारोपाऽमारिस्नानाऽशनादिकंसर्व सङ्घस्य पति: सयपति: सस्य सयपते: सङ्घाधिपस्य धर्मस्य कर्म धर्म कर्म व्यधात् अकरोता अष्टालिकामहोत्सवं कृत्वा अष्टौ दिनानि यावत् स: स्नात्रपूजादिकं सर्व सङ्घपते: धर्मकर्म व्यवघात् // 22 // सरलार्थ:-स: नृपः अष्टाह्निकामहोत्सवं कृत्वा अष्टौ दिनानि स्नात्रपूजा - प्वजारोप: अमारिपटहः स्नानं स्वामिवात्सल्यं च इत्येवमादिकं सर्व संघपते: धर्मकर्म, व्यपात्॥२२१|| ગુજરાતી:- તેનાભાક રાજાએ અઠ્ઠાઇ મહોત્સવ કરી, આઠે દિવસે સ્નાત્રપૂજા, ધ્વજારોપણ, અમારિપડહ, સ્નાન, સ્વામિવાત્સલ્ય विगेरे संघपतिनांपर्यो . // 221 // हिन्दी :- उस नाभाक राजाने अठ्ठाई महोत्सव कर के, आठों ही दिन स्नात्रपूजा, ध्वजारोपण, अमारिपडह, स्नान, स्वामीवात्सल्य इत्यादि संघपतिके सभी धार्मिक कार्य किये // 22 // मराठी:- त्या नाभाक राजाने अठ्ठाइ महोत्सवाची योजना करून आठ ही दिवस स्नाप्रपूजा, प्वजारोपण, अमारिपडह, स्नान, स्वामीवात्सल्य इत्यादि संपपतीचे योग्य पार्मिक कार्य केले.॥२२१।। English:- King Nabhak had a grand eight day ceremony, in which he performed the Snatra puja, hoisted the sacred flag, strongly praticed non-violence, bathed and cleansed himself, fed the multitude and performed all the duties as required by a chief of an association (sangh) * 207HEARTHARIHARA Jun Gun Aaradhak Trust P.P.AC.Gunratnasuri M.S.

Page #252
प ** *ीमेलतुङ्गशिविरथित श्रीनामाकराजाधारितम् S तीर्थसेवा चिकीर्भूमानापृच्छयाऽथ विधिं गुरुम्॥ . धर्मध्यानैकलीनात्मा त्रिकालं पूजयन् जिनम् / / 222 // अहोरात्रं पवित्राङ्गो महामन्त्रमसौ स्मरन्। साधून साधर्मिकाश्चापि प्रतिपारणकं स्वयम् // 22 // सत्कारयन् यथायोग्यं भक्तपानर्यथोचितैः॥ मासन दश षष्ठानि निरम्भांसि वितेनिवान् // 224 // अन्वयः अथ तीर्थसेवाचिकी: भूमान् गुरून् विधिम् आपृच्छय धर्मध्यानैकलीनात्मा त्रिकालं जिनं पूजयन् // 222 // पवित्राङ्गः असौ अहोरात्रं महामन्त्रं स्मरन् प्रतिपारणकं स्वयं साधून साधर्मिकान् च अपि // 223 // यथायोग्यं यथोचितैः भक्तपान: सत्कारयन् मासेन दश षष्ठानि निरम्भांसि वितेनिवान् // 22 // विवरणम:- अथ अनन्तरं तीर्थस्य सेवा तीर्थसेवा। तीर्थसेवां चिकीर्षति इति तीर्थसेवाचिकी: तीर्थसेवां कर्तुमिच्छ:, भूः अस्यास्तीति भूमान् नृपः गुरून् विधिम् आपृच्छ्य धर्मस्य ध्यानम् धर्मध्यानम्। धर्मध्याने एव लीन: आत्मा मन: यस्य सः धर्मध्यानैकलीनात्मा धर्मध्याने एवलीनमना: त्रयाणां कालानां समाहार: त्रिकालं त्रिसन्ध्यं जिनंजिनेश्वरं पूजयन् // 222 // पवित्राणिशुदानि अङ्गानि यस्य सः पवित्राङ्गःशुद्धाङ्गः असौ नाभाक: अहश्च रात्रिश्च एतयो: समाहार: अहोरात्रं रात्रिन्दिवं महान् चासौ मन्त्रच महामन्त्र: तं महामन्त्रं परमेष्ठिमहामन्त्रं स्मरन् सन् पारणे पारणे प्रतिपारणकं स्वयं साधून समान: धर्म: येषां ते साधर्मिका: तान् साधर्मिकान् अपि // 223 // // 224 // योग्यमनतिक्रम्य यथायोग्यं यथोचितैः भक्तानिच पानानिचभक्तपानानि तै: भक्तपानै: विविधान्नपेयैः सत्कारयन् सम्मानयन् मासेन दश षष्ठानि निर्गतमम्भ: जलं येभ्यस्तानि निरम्भांसि निर्जलानि वितेनिवान् चक्रे.॥२२॥॥२२॥ ગુજરાતી:- તીર્થસેવા કરવાની ઈચ્છા રાખનાર નાભાક નૃપે ગુરુ મહારાજને વિધિ પૂછી, ધર્મધ્યાનમાં લીન આત્માવાળો થઈ,

Page #253
शीमेकतामारिशिक्षिता मीनामाकराजाचारितम् / ત્રણે કાળ અરિહંત પ્રભુની પૂજા કરતાં, રાતદિવસ પરમેષ્ઠિ મહામંત્રનું સ્મરણ કરતાં, દરેક પારણાના દિવસે સાધુઓને અને સધાર્મિક બંધુઓનો યથાયોગ્ય ભોજનપાનથી સત્કાર કરતાં એક માસમાં દસ છઠ્ઠની તપશ્ચર્યા પાણી વિના 3 // 222 // // 22 // // 24 // हिन्दी :- तीर्थसेवा करने की इच्छा से नाभाक राजाने, गुरुमहाराज को विधि पूछी और धर्मध्यानमें लीन होकर, तीनो काल अरिहंत प्रभु की पूजा कर के, पवित्र बनकर दिनरात परमेष्ठी महामंत्र का स्मरण करते, हर एक पारणे के दिन साधुओं को और स साधर्मिक बन्धुओं को यथायोग्य उचित भोजनपान से सत्कार करते हुए, एक महिने में दस छठ्ठ की निर्जल तपश्चर्या की। // 222 / / / / 223 // // 22 // मराठी:- तीर्थसेवा करण्यास तत्पर त्या नाभाक राजाने गुरुमहाराजांना विपि विचारून, धर्मध्यानामध्ये तल्लीन बन्न, तिन्ही वेळा अरिहंत प्रभूची पूजा केली व पवित्र बन्न रांत्रदिवस परमेष्ठी महामंत्राचे स्मरण केले. प्रत्येक पारण्याच्या दिवशी साना आणि साधर्मिक बंन्ना यथायोग्य उचित जेवण देऊन त्यांचा सत्कार केला व एका महिन्यात दहा छठाची तपश्चर्या पाण्याशिवाय केली.॥२२४|| English :- Now in crder to serve the pilgrim spot, the King questioned the rev monk about the religious procedures. Then the king went into a deep and a rapt meditation of the Navakar mantra. He also performed the puja in honour of Lord Aarihant three times a day. He would feed all the monks and other reliyious Lay-men around on the days, he breaks his fat and thus performed such penences of fasting two days at a stretch, without food and water, ten times a month with a gap, for breaking his fast, on the third day. 209] P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #254
श्रीमेकतममूरिविरचित श्रीनामाकराणायापितम्।। SA दिने त्रिंशत्तमे ब्राह्म-महतं तेन दीक्षिताः। थतरत्र: पाविकामात्रा, मार्यि: कर्बुरा: पुरा // 22 // अन्वयः तेन त्रिंशत्तमे दिने ब्राह्ममुहूर्ते पादिकामात्रा: चतस्रः कर्बुरा: मार्जार्य: वीक्षिताः // 225 // विवरणम:-तेन नाभाकेन त्रिंशत्तमे दिने ब्रह्मणः इदं ब्राह्ममा ब्राह्मच तत् मुहूतं च ब्राह्ममुहूर्त तस्मिन् ब्राह्ममुहूर्ते पुरा पाविका प्रमाणे यासांता: पादिकामात्रा: पादप्रमाणा: चतस्त्र: चतु:संख्याका: कर्बुरा: कर्बुरखा: मार्जार्य: वीक्षिताः अवलोकिताः॥२२॥ सरलार्थ:- तेन नाभाकेन राजा त्रिंशत्तमे दिने ब्राह्ममुहूर्ते पुरा पादमात्रा: करवर्णा: मार्जार्यः घटाः // 225 // ગુજરાતી :- તે રાજાએ ત્રીસમે દિવસે બ્રહ્મ મુહૂર્તમાં પોતાની આગળ પગલાં માત્ર પ્રમાણવાળી ચાર કાશવર્ણની બિલાડી . // 22 // हिन्दी :- उस राजाने तीसवें दिन ब्रह्ममुहूर्त में अपने सामने एक पाद मात्र आकार की भूरे रंग की (काबरे रंग की) चार बिल्लियाँ अपने सामने देखी // 225 // मराठी :- त्या राजाने तिसाव्या दिवशी पहाटे आपल्या समोर एक एक पाऊल आकाराच्या कप्पीया रंगाच्या चार मांजरी पाहिल्या:॥२२॥ English :- On the thirtieth day, at daybreak, the King happened to see four cats, the size of a foot with variegated colours. ब्रह्मादिहत्या: पतास्ता:क्षीयन्ते तपसो बलात्॥ अनुमीयेति स प्राग्वद् विदधेऽथाष्टमाष्टकम् // 226 // "अन्वय:- एता: ता: ब्रह्मादिहत्या: तपस: बलात्क्षीयन्ते। इति अनुमीय अथ स प्राग्वत् अष्टमाष्टकं विवधे॥२२६॥ LAYER 210

Page #255
श्रीमेरुतुम्मसूरिविरचित श्रीनामाकराजाचारितम् / विवरणमः- एता: ता: भानुभवे कृताः ब्रह्मादयश्च ता: हत्याश्च ब्रह्मादिहत्या: ब्राह्मणवालस्त्रीगोहत्या: तपस: बलात् सामर्थ्यात् क्षीयन्तो इति अनुमीय अथ अनन्तरं स: नृपः प्राग्वत् अष्टमानां समूह: अष्टकम् अष्टमं च तवष्टकंच अष्टमाष्टकं विदधे चक्रे॥२२६॥ सरलार्थ:- एता: ता: भानुभवे विहिताः ब्राह्मणादिहत्या: तपसः बलात्क्षीयन्ते। इति अनुमीव स: नृपः ततः अष्टमाष्टकं विदये / / 226 // ગુજરાતી:- “મેં પૂર્વે ભાનુના ભવમાં કરેલી બ્રાહ્મણ વિગેરેની હત્યાઓ તપસ્યાના પ્રભાવથી શીણ થતી જાય છે એ પ્રમાણે - પૂર્વની જેમ અનુમાન કરી આઠ અઠ્ઠમ કર્યા. 226 * हिन्दी :- "मैने पहले भानु के जन्म में की हुई हत्याएं तपस्या के प्रभाव से अब क्षीण होती जाती है," ऐसा पहले के जैसा ही अनुमान करके अब उसने आठ अठ्ठम किये।।२२६|| मराठी :- "मी आधी भान्च्या जन्मी ज्या हत्या केल्या, त्या आतां या तपश्चर्येमुळे क्षीण होत आहेत." असे अनुमान करून त्याने आठ अठम केले.॥२२६॥ English :- He now found that it was analogic to presume that his sins of murdering in his past life as Bhanu, is being gradually washed away due to the resplendency of his penences. He now begain with renewed zeal, an eight day fast, eight times, with a gap on the ninth day, to break his fast. तवन्ते कालमानास्ता, वीक्षिता धूसराः पुनः॥ मत्वा तथैव ताः प्राग्वच्चकार दशमानिषद॥२२७॥ अन्वय:- तवन्ते कालमात्रा: धूसरा: ता: पुन: वीक्षिताः। तथा एव ता: मत्वा स: प्राग्वत् षद दशमानि चकारा॥२२७॥ विवरणम:- तवन्ते तस्य अष्टमाष्टकस्य अन्ते तवन्ते ब्राह्म मुहू काल: कोकिलाप्रमाणं यासांता:कालमात्रा: कोकिलप्रमाणा: धूसरा: धूम्रवर्णाः ता: मार्जार्यः पुन: वीक्षिताः दृष्टाः। तथा एव पूर्ववत् ता: ब्रह्मादिहत्या: क्षीयन्ते इति मत्वा सः प्राग्वत् षड वशमानि चतुरुपवासा: चकारा॥२२७॥ Jun Gun Aaradhak Trust P.P.AC.Gunratnasuri M.S.

Page #256
OG স্কিনি সমাজাহিন্দু] सरलार्थ:- अष्टमाष्टकस्य अन्ते ब्राह्म मुहूर्त कोकिलप्रमाणा: प्सरा: ता: मार्जार्यः पुनः वीक्षिताः। ता: तपसः प्रभावात् क्षीयन्ते इति मत्वा सः प्राग्वत् षट् दशमानि (चतुरुपवासाः) चकार / / 227|| . 3 ગુજરાતી :- આઠ અમને છેડે બ્રહ્મ મુહૂર્તમાં કોયલના પરિમાણવાળી ધૂસર વર્ણની ચાર બિલાડી જોઈ, ત્યારે પણ પૂર્વની જેમ બ્રહ્મહત્યાદિ હત્યા કરીણ થતી જાય છે, એ પ્રમાણે માની નાભાક રાજાએ છ ચાર ઉપવાસ કર્યા. 27 हिन्दी :- आठ अठ्म पूर्ण होत ही ब्राम्म मुहूर्त में केवल कोयल के आकार की राखोंडी रंग की चार बिल्लियाँ देखी, तब पूर्वानुसार, "ब्राह्म इत्यादी हत्यायें अब क्षीण होती जा रही है।" ऐसा अनुमान करके उसनाभाकराजाने अब छ: “चार उपवास"शुरु किय||२२७॥ मराठी:- आठ अष्ठम संपल्यानंतर पहाटे त्याने नुसत्या कोकिळेच्या आकारांच्या, राखाडी रंगाच्या चार मांजरी आपल्या समोर पाहिल्या. तेव्हा सुब्दा पूर्वीप्रमाणे, "आता ब्राह्मण इत्यादि हत्या आणखी क्षीण होत आहे." असे मान्न नाभाक राजाने सहा "चार उपवास" सुरु केले.।।२२७|| English:- After having concluded his eight day fast, eight times, King Nabhak one day happened to see four eats, the size of a cuckoo, at a time which is about three hours prior to sunrise. He therefore found it analogous to conclude that his sins are gradually attaining diminutiveness. He now began a six day fast, four times with a gap on the seventh day to break his fast. तत्प्रान्ते मूषिकामात्रा, दृष्टास्ता धवला: पुनः॥ .. ततो विशेषतो हृष्टश्चक्रे द्वादशपञ्चकम् // 228 // अन्वय:- षट् चतुरुपवासव्रतस्य प्रान्ते मूषिकामात्रा: ता: पुन: धवला: दृष्टाः। तत: विशेषत: हष्ट: स: बादशपञ्चकं चक्रे // 228 // विवरणम:- तस्य षद चतुरुपवासव्रतस्य प्रान्ते अन्ते तत्प्रान्ते मूषिका प्रमाणं यासांता: मूषिकामात्रा: मूषिकाप्रमाणा: ता: चतस्त्र: मार्जार्य: पुन: धवला: धवलवर्णा: दृष्टाः। ततः तस्मात् कारणात विशेषत: विशेषरूपेण बष्ट सः पञ्च उपवासपञ्चकं चक्रे विदधे॥२२८॥

Page #257
মাধিকর্থেতিকাফায্যেবিতা 3E सरलार्य:- तस्य षट्चतुरुपवासव्रतस्य अन्ते षिकामात्रा; ता: चतस्त्र: मार्जार्यः षवलवर्णाः दृष्टाः। तेन हष्टः सः पञ्च उपवासपञ्चकं चक्रे il228II છે ગુજરાતી :- છ ચાર ઉપવાસની તપશ્ચર્યાને છેડે ઉદરના પ્રમાણ જેટલી ચાર ઘોળી બિલાડી છે તેથી વિશેષ હર્ષિત થયેલા 1. नाला शापायांचासी.॥२२८॥ 4 हिन्दी :- उसने छ: चार उपवास की तपस्या के अंत मे केवल चूहे के प्रमाण की सफेद रंगकी चार बिल्लियाँ देखी। इससे ज्यादा हर्षित होकर उसने पांच पांच उपवास किये।।२२८॥ मराठी:- तीसहा चार उपवासांची तपश्चर्या झाल्यानंतर त्याने शेवटी उंदिराच्या आकाराच्या चार पांढऱ्या मांजरी पाहिल्या. त्यामुळे विशेष आनंदाच्या भरात त्याने पांच उपवास पाच वेळा केले.।।२२८।। English :- On the completion of his eight day fast, eight times, he happened to see four white coloured cats, the size of a rat. This made him all the more happy and contented. He thus began a five day fast, five times, with enthusiastic renewedness. ईषन्निद्रान्तरेकोनत्रिंशत्तमे दिने ततः॥ नमस्कारान् स्मरन्नेव स्वप्नमेकम लोकता॥२२९॥ अन्वय:- तत: एकोनत्रिंशत्तमे दिने नमस्कारान् स्मरन् एव ईषत् निद्रान्त: एकं स्वप्नम् अलोकत // 229 // विवरणम:- ततः तदनन्तरम् एकोनत्रिंशत्तमे दिने नमस्कारान् नमस्कारमहामन्त्रान् स्मरन् ध्यायन् एव ईषत् किञ्चित् निद्रायाः अन्त: निन्द्रान्त: एकं स्वप्नं अलोकत अपश्यता एकोनत्रिंशत्तमे दिने नमस्कारान् स्मरतः एव तस्य ईषत् निद्रा समायाता। तस्यां निद्रायां स एकं स्वप्नम् अपश्यत् // 229 // सरलार्थ:- तदनन्तरम् एकोनत्रिंशत्तमे दिने सः यदा नमस्कारान् अस्मरत् तदा तस्थ ईषत् निद्रा समाचाता। तस्यां सः एकं स्वप्नम् अपश्यत् / / 229|| P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #258
श्रीमलतुङ्गस्त्रिविरणित शीनामाकराणाचरितम् ગુજરાતી:-તારબાદ માગીશમા દિવસે નમસ્કારનું સ્મરણ કરતાં કરતાં જ થોડી નિદ્રા લીધી. નિદ્રામાં એક સ્વપ્ન જોયું કે, // 228 // पुरे हिन्दी :- उसके बाद उनतीसवे दिन रातको नमस्कार का स्मरण करते करते उसे मामुली सी झपकी लग गयी उतने में उसने ऐसा स्वप्न देखा कि,॥२२९॥ मराठी :- नंतर एकोणतिसाव्या दिवशी तो राजा रात्री नमस्कार मंत्राचे स्मरण करीत असता अर्य झोपेंतच त्याने एक स्वप्न पाहिले।।२२९॥ English :- Then on the nineteenth day, of his fast, as he was meditating on the Navkar Mantra, he fell off into a light doze, in which he had a dream. क्वाऽपि स्फटिकशैलेऽहं, सोपाने प्रथमे स्थितः॥ केनाप्यतीव वृद्धेन, कृशेन लोठित: परम् // 230 // प्राप्तो द्वितीयं सोपानं तृतीयं च गतस्ततः॥ शैलशृङ्गमथारुह्य, मुक्तराशौ निविष्टवान् // 231 // अन्वय: काऽपि स्फटिकशैले प्रथमे सोपाने स्थित: अहं केनापि कृशेन अतिवृद्धेन लोठित: परम् // 230 // द्वितीयसोपानं प्राप्तः। तत: तृतीयं गतः। अथ शैलशृङ्गम्आरुह्य मुक्तराशौ निविष्टवान् // 23 // विवरणम:- कापि कस्मिन्नपि स्फटिकानां शैल: पर्वत: स्फटिकशैलः तस्मिन् स्फटिकशैले स्फटिकपर्वते प्रथमे सोपाने स्थित: आई केनापि कृशेन कृशशरीरेण अतिशयेन वृद्ध: अतिवृद्धः तेन अतिवृद्धेन पुरुषेण लोठितः। परं परन्तु॥२३०॥ अधोगमनं विना द्वितीयं सोपानं प्राप्तः। तत: तृतीयं सोपानं गतः। एवं व्युत्क्रमेण शैलस्य शृङ्गं शैलशृङ्ख पर्वतशिखरमाला आहे मुक्तानां मोक्षं गतानां राशि: मुक्तराशि: तस्मिन् मुक्तराशौ मोक्षंगतानां पङ्क्तौ निविष्टवान् उपविष्टवान् // 23 //

Page #259
शीमेरुतुजसरिविरचित शीनामाकराजाचरितम् | सरलार्थ:- कस्मिन् अपि स्फटिकपर्वते प्रथमे सोपाने स्थितः अहं केनापि कृशेन अतिवृदेन पुरुषेण लोठितः / / 230 // परन्तु अहम् अथ: अगत्वा व्युत्क्रमेण द्वितीयं सोपानं ततः तृतीय सोपानमेवं उपरि उपरि गत्वा पर्वतस्थ शिखरम् आरा. मुक्तानां राशौ उपविष्टवान् / / 231|| ગુજરાતી:- “હું કોઇ ફટિક પર્વત ઉપર પહેલે પગથિયે ચડયો હતો તેવામાં કોઈ એક કુશ અને અત્યંત વૃદ્ધ પુરુષે ધક્કો મારી साव्यो."॥२30॥ પરંતુ નીચે જવાને બદલે ઉલ્ટો બીજે પગથિયે પહોંઓ, ત્યાર પછી ત્રીજે પગથિયે ચડ્યો, અને કમસર પર્વતના શિખર ઉપર ચડી છેવટે મોતીઓના ઢગલા પર જઈને બેઠો..૨૩૧ हिन्दी: "जैसे की में किसी स्फटिक पर्वत की पहली सीढी पर चढा ही था कि उतने में कोई एक दुबले और बूढ़े आदमीने मुझे धक्का मारकर गिरा दिया लेकिन मैं नीचे की ओर गिरने के बजाय उपर की दूसरी सीढी पर जा पहुँचा। वहाँ से फिर तीसरी सीढी पर चढा और पैसे क्रम से पर्वत की चोटी तक चढ़कर अंत में मोतीयों के ढेर में जा बैठा।।२३१॥" मराठी :- "मी एखाया स्फटिकांच्या पर्वताची पहिली पायरी चढलो होतो तितक्यात कोणी अशक्त म्हातान्याने पक्का दिला. पण मी खाली पडण्याऐवजी दुसऱ्या पायरीवर पोहोचलो, नंतर तिसरी पायरी चढलो आणि क्रमाने पर्वतांच्या शिस्वरापर्यंत चढ्न तेथे मोत्यांच्या राशीत बसलो."॥२३१॥ English :- In his dream, he found himself on a crystalline mount. Now as he was on the first step of the mount a feeble and a frail looking man gave him a push. To his suprise, he found himself falling on the second step, with that push. He now began climbing the mount and ultimetly reached a big heap of precious stones, on the pinnacle of the mount. He then sat on it. PLEAR* 215] P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #260
मेस्तनमरिविरचित श्रीनामाकराजारारितम् प्रभो! फलं किमस्येति, पृष्टा: श्रीगुरवो जगुः॥ स्फटिकाद्रिर्जिनधर्म:, सोपानं मानुषो भवः // 232 // अन्वयः- प्रभो। अस्य स्वप्नस्य किं फलम् इति पृष्टा: श्रीगुरव: जगुः। स्फटिकाद्रिः जिनधर्मः, सोपानं मानुषो भव: अस्ति॥२३॥ विवरणम्:- प्रभो। मया दृष्टस्य अस्य स्वप्नस्य किं फलम् अस्तिा इति पृष्टाः श्रीगुरव: जगुः जगदुः। स्फटिकाद्रिः जिनस्य धर्मः जिनधर्मः अस्ति। सोपानं मानुष: भव: अस्तिा // 232 // सरलार्थ:- प्रभो। अस्य स्वप्नस्य किं फलमस्ति? इति पृष्टे श्रीगुरवः अवदन - हे राजन। जिनधर्मः स्फटिकाद्रिसाशः अस्ति। मानुषः भव: च सोपान सहशो भवति / / 232 / / ગુજરાતી :- આ પ્રમાણે આશ્ચર્યકારી સ્વપ્ન જોઇ જાગૃત થયેલા નાભાક રાજાએ પ્રાત:કાલે મુનિરાજને પૂછયું કે “પ્રભો! આ સ્વપ્નનું ફળ શું?” ત્યારે ગુરુમહારાજે કહ્યું કે “જે તું સ્ફટિક પર્વત ઉપર જડ્યો તે જિનધર્મ જાણવો, તે પર્વતના પહેલા પગથી મનુષ્ય જન્મ સમજવો.”૨૩રા हिन्दी :- इस तरह का आश्चर्यकारक स्वप्न देखकर सुबह गुरू से पूछा "इस आश्चर्यकारक स्वप्न का फल क्या है", तब उन्होने कहा "तू जिस स्फटिक पर्वत पर चढ़ा था, उसे जैनधर्म जानना और उसकी पहली सीढी मनुष्य जन्म समझना।।२३२॥" मराठी:- ह्या प्रकारचे आश्चर्यकारक स्वप्न पाहन सकाळी जाग आल्यानंतर राजाने मुनिराजांना त्याचे फळ विचारले. तेव्हा - मुनिराज म्हणाले, "ज्या पर्वतावर त् चढला होतास त्याला जैनधर्म समज, आणि त्याची पहिली पायरी मनुष्य जन्म समज."||२३२॥ English :- At dawn the king asked the rev. monk the of this astounding and a strange dream. At this the monk replied that the crystalline mount signified the jain religion and its first step meant the human birth.

Page #261
RT E R श्रीमरुतुङ्गरिविरचित श्रीनाभाकराजाचरितम् | अतो धर्माच्च यत्नेनाऽन्तरायस्वल्पकर्मणा।। पात्यमानोऽपि सत्त्वेनाऽच्युतस्त्वं स्वर्गमेष्यसि // 23 // अन्वयः- अतो धर्मात् अन्तरायस्वल्पकर्मणा यत्नेन पात्यमान: अपि सत्त्वेन अच्युत: त्वं स्वर्ग एष्यसि // 233 // विवरणम्:- अत: अस्मात् धर्मात जिनधर्मरूपात स्फटिकाद्रिप्रथमसोपानात् अन्तरायरूपं यत् स्वल्पं कर्म तेन अन्तरायस्वल्पकर्मणा केनापि कृशेन वृद्धपुरुषेण यत्नेन प्रयत्नेन पात्यमान: निपात्यमान: अपि सत्त्वेन न छ्युत: अच्युत: त्वं स्वर्ग एष्यसि गमिष्यसि // 233 // . सरलार्थ:- अस्मात् जिनधर्मात् अन्तरायस्वल्पकर्मणा यत्नेन पात्यमानः अपि सत्त्वेन अच्युतः त्वं स्वर्ग गमिष्यसि।२३|| ગુજરાતી:- આજિનધર્મરૂપી સ્ફટિક પર્વતના પહેલા પગથિયાથી અંતરાયરૂપી સ્વલ્પ કર્મ વડે ગબડાવાયો છતાં સતવડે દઢ રહેલો તું પતિત નહીં થયો, તેથી દેવલોકરૂપી બીજે પગથિયે જઇશા૨૩૩ हिन्दी :- इस जिनधर्मरूपी स्फटिक पर्वत की पहली सीढी पर से अन्तरायरुपी स्वल्प कर्म द्वारा गिराये जाने पर भी अपने सत्त्व से .. दृढ हो कर गिरा नही, अत: तू स्वर्ग में जायेगा।।२३३|| मराठी :- या जिनधर्मरुपी स्फटिक पर्वतांच्या पहिल्या पायरीपास्न विप्नरूपी स्वल्प कर्माने ढकलला गेला असतांना सुब्बा, तू स्वत:च्या सत्त्वामुळे दृढ राहुल खाली पडला नाहीस. म्हणून तू स्वर्गात जाशील.||2331 English:- On th.. crystalline mount, which signifies the jain religion, he was pushed by his few immeritable deeds, in the form of a frail man. But because of his presence of mind and his uncountable meritable deeds he was able to withstand the push which signifies that he shall be a claimant of heavenly bliss. P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #262
भीमेरुतुजमूरिक्षिरचित श्रीनामाकराणायरित ... ज्ञानं तृतीयं सोपानं नृभयेऽवाप्य केवलमा। सर्वकर्मविनिर्मुक्तो मुक्तराशी निवेक्ष्यसि // 23 // अन्वय:- नृभवे सर्वकर्मविनिर्मुक्त: तृतीयसोपानं केवलं ज्ञानम् अवाप्य मुक्तराशी निवेक्ष्यसि // 23 // * विवरणम:- देवलोकात् (स्वर्गात) च्युत्या नृभवमागतस्त्यनः नरस्य भवः नृभय तस्मिन् भये मनुष्यभये सर्वाणि च तानि कर्माणि पसर्वकर्माणिा घात्यघातिरूपेभ्य: सर्वकर्मभ्य: विनिर्मुक्त: सर्वकर्मविनिर्मुक्त: त्वं तृतीयं च तत् सोपानं च तृतीयसोपानं केवलं ज्ञानम् अवाप्य लब्ध्वा मुक्तानां राशि: मुक्तराशि: तस्मिन् मुक्तराशौ निवेश्यसि उपवेश्यसि मोक्षगमिष्यसि // 23 // सरलार्य:- स्वर्गात् च्दुत्वा नृभवमागत: त्वं नृभवे सर्वकर्मभ्यः विनिर्मुक्तः सन तृतीयसोपानं केवलं ज्ञानमपिगम्य मुक्ताशौ उपवेक्ष्यसि मोक्ष प्रापयसि / / 234 // ગુજરાતી:- દેવલોકમાંથી આવી મનુષ્યભવમાં આવેલુંસર્વ કથીરહિત થયા પછી ત્રીજા પગથીયારૂપ કેવલજ્ઞાન પામી ખોરાશિમાં प्रपेरी // 24 // हन्दी :- देवलोक में से आयुष्य पूरा कर के मनुष्य भव में आ कर, तू समस्त कर्मों से रहित हो कर तीसरी सीढीरुप केवलज्ञान को प्राप्त करके मोक्ष राशिमें प्रवेश करेगा।।२३४॥ * मराठी : देवलोकामपन च्युत होऊन मनुष्य जन्मात येऊजसगळ्या कर्मातून मुक्त होशील व तिसरी पावरी स्वरूपी केवलज्ञान प्राप्त करून मोक्ष राशीत प्रवेश करशील.॥२३४॥ English - After completing his life as a God in heaven, he shall again attain a human form on this earth. Then after irradicating all his sins, he shall attain supreme Knowledge (Keval gyan), which signifies the third step. And in due course, he shall catch a flight to the final Salvation.

Page #263
श्रीकालिक्षिाचित सीमामाकराणासरित परं तत् प्राक्तनं कर्मच्छद्मस्थत्वात्र बुध्यते॥ . अत: पृच्छ विदेहेषु, श्रीमत्सीमन्धरं जिनम् // 235 // अन्वयः परं छधस्थत्वात् मया तत् प्राक्तनं कर्म न बुध्यते। अत: विदेहेषु श्रीमत्सीमन्धरं जिनं पृच्छा२३५॥ विवरणम:- परं परन्तु छने तिष्ठतीति छद्मस्थ:, छद्मस्थस्य भाव: छद्मस्थत्वं, तस्मात् छद्मस्थत्वात् मया तत् त्वया कृतं प्राक् भवं प्राक्तनं कर्म न बुध्यते न ज्ञायते। अत: त्वं विदेहेषु क्षेत्रेषु श्रीः अस्यास्तीति श्रीमान श्रीमान् चासौ सीमन्धरच श्रीमत्सीमन्धरःतं श्रीमत्सीमन्धरं जिनं पृच्छ विचारय // 23 // मरलार्थ:- परन्तु अहं छग्रस्थत्वात् त्वया कृतं प्राक्तनं कर्म ज्ञातुं न शक्नोमि अत: त्वं विदेहेषु क्षेत्रेषु श्रीमत्सीमन्धरं जिनं पृच्छ ||235 // ગુજરાતી - પરંતુ હું છજસ્થ હોવાથી પૂર્વે કરેલું તે અનારાય કર્મ જાણી શકતો નથી, માટે મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં વિરાજમાન શ્રી સીમંધર પ્રભુને પૂછ.૨૩૫ हिन्दी :- "लेकिन मैं छद्मस्थ होने से तूने पूर्व भव में किये हुए उस अन्तराय कर्म को नहीं जान सकता हूँ। इसलिये महाविदेह क्षेत्र में विराजमान श्री सीमन्धर स्वामी को पूछा।।२३५॥" मराठी :- "परंतु मी छास्थ असल्यामुळे त् केलेले ते अन्तराव कर्म जाण शकत नाही, म्हणून महाविदेह क्षेत्रामध्ये विराजमान श्री सीमन्पर प्रभूना विचार.।।२३५॥" English :- But the priest continues that because of his limited knowledge, he is not able to see the sins of his past life that has bought about obstacles in this present life. So he askes the king to ask the Lord, Simandar who shines with utmost radiance and efflugence in the Mahavedheha Shetra. P.P.AC.Gunratnasuri.M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #264
श्रीमेकतरिविरचित भीनामाकराजाचरितम् / प्राप्नोमीदृक्षार्थ राजे-त्युक्ते श्रीगुरवोऽवदन् / भवत्पुण्यप्रभावेन, भवितेत्यचिरावपि // 236 // अन्यय:- ईदक आई कथं प्राप्नोमि? इति राज्ञा उक्ते सति श्रीगुरवः अवघन्। भवत्पुण्यप्रभावेण अधिरावपि भविता॥२३६॥ विवरणम्: ईवृक् अहं श्रीसीमन्परप्रभुकथं प्राप्नोमि? इति राज्ञानृपेण उक्ते सति श्रीगुरवः अवदन् अभाषन्ता भवतः पुण्यं भवत्पुण्यमा भवत्पुण्यस्य प्रभाव: भवत्पुण्यप्रभाव: तेन भवत्पुण्यप्रभावेण अचिरावपि अल्पेन कालेनापि तव तत्र गमनं भविता भविष्यति // 236 // सरलार्थ:- ईट अहं श्री सीमन्धरप्रभुं कथं प्राप्नोमिर इति नृपः गुरून् अपृच्छत्। तदा गुरवः अभाषन्त तव पुण्यप्रभावेण अचिरादपि तव तत्र गमनं भविष्यति // 236 // ગુજરાતી:- નાભાક રાજાએ પૂછયું કે “શ્રી સીમંધર સ્વામી પાસે કેવી રીતે જવાય?" ત્યારે ગુરુમહારાજ બોલ્યા, “તમારા પુણ્યના પ્રભાવથી થોડા જ વખતમાં તમારે ત્યાં જવાનું થશે.”li૨૩૬ दी :- तब नाभाक राजाने पूछा, "श्री सीमन्धर स्वामी के पास किस प्रकार जाऊंगा?" तब श्रीगुरुमहाराज ने कहा, "तेरे के प्रभाव से थोडे ही समय में तेरा वहाँ जाना होगा।।२३६।।" मराठी :- तेव्हा नाभाकराजाने विचारले, "श्री सीमन्धर स्वामीकहे मला कसे जाता येईल?" तेव्हा श्री गुरुमहाराज म्हणाले, "तुझ्या पुण्याच्या प्रभावामुळे थोड्याच वेळात तुझे तेथे जाणे होईल."॥२३६॥ . English :- At this the King asked the rev. monk the path to go to Lord Simandar. The monk than replied that he shall be able to go there due to the efficacy of his own meritrocratic deeds, in a short span of time. 離離離擁極藤除 Lec離離離離離離離離嘛,

Page #265
श्रीमेरुतुङ्गशिविरचित शीनामाकराजाचरितम् ENTENT . एतद्विशेषलाभाया-दिदिशे गुरुणा तदा।। अन्यथा केवलिप्रश्नात् पूर्वविद् बुध्यतेऽखिलम् // 237 // . अन्वयः तदा गुरुणा एतद्विशेषलाभाय आदिदिशे। अन्यथा पूर्वविद् केवलिप्रश्नात् अखिलं बुध्यते॥२३७॥ विवरणम्:- तदा तस्मिन् समये गुरुणा श्रीयुगन्धरसूरिणा विशेषश्चासौ लाभश्च विशेषलाभः। एतस्य नाभाकस्य विशेषलाभ: एतद्विशेषलाभ: तस्मै एतद्विशेषलाभाय नाभकस्य विशेषलाभाय आदिदिशे। अन्यथा पूर्वाणि वेत्तीति पूर्वविद् चतुर्दशपूर्वज्ञानवान् केवलिन: प्रश्न: केवलिप्रश्नः तस्मात् केवलिप्रश्नात् केवलिनं पृष्ठा अखिलं सर्व बुध्यते जानाति // 237 // सरलार्य:- तदा श्रीयुगन्धरगुरुणा नृपस्य विशेषलाभाव तथा आदिदिशे। अन्यथा पूर्वविद केवलज्ञानिनं पृष्ट्वा सर्व जानीते।।२३७|| ગુજરાતી:-તે વખતે નાભાક રાજાના વિશેષ લાભ માટે યુગંધરસૂરિએ ઉપર પ્રમાણે કહ્યું, નહીંતર ચૌદપૂર્વના જાણકાર તો કેવલી ભગવાનને પૂછવાથી સર્વ વાત જાણી શકે છે. 23aaaa हिन्दी:- उस समय नामाक राजा के विशेष लाभ के लिये ही श्री युगन्धरस्वामी ने उस को इस प्रकार कहा, अन्यथा चौदह पूर्व के ज्ञानी तो केवली भगवान को पूछने से ही सब बात जान लेते है।।२३७॥" मराठी:- त्या वेळी नाभाक राजाला विशेष लाभ व्हावा, म्हणूनच श्री युगन्धर स्वामीने त्याला वर लिहिलेले सांगितले. नाहीतर चौदापूर्वांचे ज्ञान असलेला केवली भगवंताला विचारल्या शिवायही सर्व जाणतो.।।२३७|| English:- In order that King Nabhak gets the maximum fruit out of his visit, the rev monk Yugandhar said that he should question a man who is well conversant with the fourteen Purve religious books, who in turn can question the Lord who is entitled to obtain Salvation. REATER 221EETTER P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #266
| श्रीमेकतुशिविरचित शीनामाकराजारितम् / अथान्तरायविच्छित्त्ये पारणाहेऽप्युपोषितः॥ ईषन्निन्द्रां गतो यावज्जागर्ति स निशात्यये॥२३८॥ तावदीक्ष्य महारण्ये, पतितं स्वं व्यचिन्तयत्॥ हा हा! कथं स एवाऽय-मन्तराय: समापतत् // 239 // अन्वयः अथ अन्तरायविच्छित्त्यै पारणाहे अपि उपोषित: ईषन्निद्रां गत: स: निशात्यये यावत् जागति।।२३८॥ तावत् स्वं महारपये पतितं वीक्ष्य व्यचिन्तयत् - हा हा! कथं स एव अयम् अन्तराय: समापतत् // 239 // विवरणम्:- अथ अनन्तरम् अन्तरायस्य विच्छित्ति: अन्तरायविच्छित्तिः, तस्यै अन्तरायविच्छित्त्यै-अन्तरायनाशाय पारणस्य अह: पारणाहं, तस्मिन् पारणाहे पारणादिने अपि उपोषित: उपवासंकृतवान् रात्रौ धर्मज्ञानपूर्वकं सुप्तः ईषत् किंचित् निद्रांगत: स: निशाया: अत्यय: निशात्ययः तस्मिन् निशात्यये रजन्यवसाने यावत् जागर्ति प्रबुध्यतो॥२३८॥ तावत् स्वमात्मानं महत्च तद् अरण्यं च महारण्यं तस्मिन् महारण्ये पतितं वीक्ष्य दृष्ट्वा व्यचिन्तयत् - व्यचारयत् - हा हा। अरेरे। स एव गुरुणा कथितः एव अयम् अन्तराय: समापतत् आजगाम // 23 // सरलार्थ:- अनन्तरमन्तरायकर्मण: विच्छित्त्यै पारणदिनेऽपि उपवासं कृत्वा धर्मप्यानलीनः रात्री सुप्तः किश्चित् निद्रां प्राप्य निशावा: अवसाने स यावत् जागर्ति प्रबुप्यते----||२३८॥ तावत् आत्मानं महारण्ये पतितम् अवलोक्य स: व्यचिन्तयत् - अरेरे। सः एव गुरुणा कपितः एव अयम् अन्तरायः समायीत् // 239|| ગુજરાતી:- ત્યારબાદ અંતરાય કર્મનો વિચ્છેદ કરવા માટે રાજાએ પારણાને દિવસે પણ ઉપવાસ કર્યો. અને ધર્મધ્યાનપૂર્વક સુઈ ગયો. થોડી નિદ્રા કરી રાત્રિના છેલ્લે પહોરે જોવામાં જાગે છે,.૨૩૮ તેવામાં પોતાને એક મોટી વિકટ પરિસ્થિતિમાં અટવાઈ પડેલો જોઇવિચારવા લાગ્યો કે, “અરેરે! શું મને ગુરુમહારાજે જે અન્તરાય કર્મ કહ્યું હતું તેજ કર્મ ઉદયમાં આવી પડ્યું?"u૨૩લા. KEEEEEE/222] ** * सा

Page #267
| शीमेलतुजरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितमा हिन्दी :- बाद में अन्तराय कर्म का विच्छेद करने के लिये उसने पारणे के दिन भी उपवास किया और धर्मध्यान कर के रात को सो गया, थोडी नींद लेकर रात्री के अंतिम प्रहर में जब जागा तो स्वयं को एक कठिन विपदा में फसा हुआ देख कर सोचने लगा, "अरे हाय! मुझे श्री गुरुमहाराजने जो अन्तराय कर्म के संबंध में कहा था, वही अब उदय में आ गया है क्या?"||२३९|| ठी:- नंतर अन्तराय कर्माचा विच्छेद करण्यासाठी त्याने पारण्याच्या दिवशी सुदा उपवास केला आणि धर्मध्यान करीत करीत रात्री झोपला. धोहीसी झोप घेतली आणि रात्रीच्या शेवटच्या प्रहरी जागा झाला. तितक्वात स्वतःला एका दाट जंगलात पडलेला पाहून विचार करू लागला, "अरेरे! मला श्री गुरुमहाराजांनी जे अन्तराय कर्म सांगितले होते, तेच आता उदयास आले आहे काय?।।२३९॥" English :- Now the King in order to irradicate the obstocles of his past immeritable deeds, the king abstinated even on the day he had to break his fast. At night he devoutly meditated on the Navkar mantra and fell off to sleep. After a short nap, he woke up during the last three hours of the night only to find himself in a dangerous labyrinth. He now said to himself that this could be the vexatious deed, which has emerged now. अथवाऽलं विषादेन, श्री शत्रुञ्जयनायकम्।। नत्वा श्री ऋषभदेव * मादास्ये भक्तपानकम्॥२४०॥ अन्वयः- अथवा विषादेन अलम्। श्री शत्रुञ्जयनाकं श्री ऋषभदेव नत्वा भक्तपानकं आदास्ये॥२४॥ विवरणम्:- अथवा विषादेन अलमा विषादेन किमपिन साध्यमा श्रीशत्रुञ्जयस्य नायक: श्रीशत्रुजयनायक: तं श्रीशत्रुञ्जयनायक, श्रिया युत: ऋषभदेव: श्री ऋषभदेव: तं श्रीऋषभदेवं नत्वा वन्दित्वा भक्तं च पानकं च एतयोः समाहारः भक्तपानकम अथवा भक्तं वा पानकंवा भक्तपानकं भोजनं जलादिकंच आदास्ये ग्रहीष्यामि॥२४॥ ENTREET 223THER P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #268
श्रीमेकअशिक्षिथित श्रीनामाकराणान्यापितम्। सरलार्थ:- अथवा विषादेन अलम्। अहं श्रीशत्रुजवस्य नावकं श्री ऋषभदेवं नत्वा भोजनं पानकम् आदास्ये वाहीष्यामि // 240 / / ગુજરાતી:- અથવા વિશેષ છેદ કરવાથી શું વળવાનું છે? શ્રી શત્રુંજય તીર્થના અધિરાજ ભગવાન શ્રી આદીશ્વર પ્રભુને વંદન કર્યા બાદ હું ભોજન અને જલ વાપરીશ 240 हिन्दी :- अथवा ज्यादा दु:खी होने से क्या होनेवाला है? मैं श्री शत्रुजय तीर्थ के अधिराज भगवान श्रीआदीश्वर प्रभु को वंदन करने के बाद ही भोजन और जल ग्रहण करूंगा।॥२४०|| मराठी :- अथवा ज्यादा दु:ख करून काय होणार? श्री शत्रुजय तीर्थाचे अपिराज भगवान श्री आदीश्वर प्रभूना नमस्कार करून मी अन्न पाणी घेईन.।।२४०।। English :- He now pacified himself saying that it is fruitless to feel sad and low during such a circumstance. So he vowed that he shall now only accept food and water, after he has paid his homage to the potentatus divine power of the mount of Shree Satrunjay, Lord Aadishwar. निश्चित्येत्यनुपानत्क: क्षरद्रक्ताकुलक्रमः॥ तप:क्रान्तस्तृषाक्लान्त: परिश्रान्त: क्षुधादितः // 24 // मध्यालातपसन्तप्तवालुकाभिः पथि ज्वलन्। अनिर्विण्णमना देवध्यानादेव चचाल सः ॥२४२॥युग्मम।। अन्वय:- इति निश्चित्य अनुपानत्क: क्षरद्रक्ताकुलक्रम: तप:क्रान्त: तृषाक्लान्त: परिश्रान्त: क्षुधादितः // 24 // मध्यालातपसन्तप्तवालुकाभिः पथि ज्वलन् अनिर्विण्ण-मना: स देवध्यानादेव चचाल // 242 // विवरणम्:- इति श्रीऋषभदेवं नत्वैव भक्तपानकमादास्ये इति निश्चित्य नियमं गृहीत्वा न विद्यते उपानहौ यस्य सः अनुपानत्क: पादत्राणरहितः, क्षरत्च तद् रक्तं च क्षरद्रक्तम्। क्षरद्रक्तेन आकुलौ क्रमौ पादौ यस्य सःक्षरवक्ताकुलक्रमः सवदुधिरव्याकुलपादः, तपसा आतपेन क्रान्त: तप:क्रान्त: आतपपीडितः, तृषया पिपासया आक्लान्त: तृषाक्लान्त: L** **224] HER E

Page #269
PAN OST 6 श्रीमेकतुङ्गसूरिविरछित श्रीनामाकराजाचरितम् | पिपासाग्लान:, परिश्रान्तः परित: श्रान्तः, क्षुधया अर्दितः पीडित: क्षुधादितः क्षुधापीडितः,॥२४॥ मध्यम् अल: मध्याल:। मध्यालस्य आतप: मध्यालातपः। मध्यालातपेन सन्तप्ता: मध्यालातपसन्तप्ताः। मध्यालातपसन्तप्ताश्च ता: वालुकाश्च मध्यालातपसन्तप्तवालुका: ताभिः मध्यालातपसन्तप्तवालुकाभिः मध्याले प्रखरतरसूर्यांशुभिः तप्ताभिः सिकताभिः पथि मार्गे ज्वलन् अपि न निर्विण्णम् अनिर्विण्णमा अनिर्विणं मनः यस्य सः अनिर्विण्णमना: देवस्य ध्यानं देवध्यानं तस्मात् देवध्यानात् एव चचाला॥२४२॥ * सरलार्थ:- इति निश्चित्य पादत्राणरहित: क्षरता रुपिरेण व्याकुलचरणः, आतपेन क्लान्तः, तृषवा परिश्रान्तः, क्षुषवा बुभुक्षया पीडितः / / 241 // मध्वाः प्रखरतरातपेन सन्तप्ताभि: वालुकाभिः मार्गे ज्वलन् अपि अरिखञ्जमनाः सः देवस्य ऋषभदेवस्व प्यानादेव अो अचालीत् // 24 // ગુજરાતી :- આ પ્રમાણે પોતે દઢતાપૂર્વક નિયમ ગ્રહણ કરી, પગરખાં રહિત હોવાથી અટવીમાં ચાલતાં લોહીથી ખરડાયેલ પગવાળો, તડકાથી વ્યાકુલ બનેલો, તૃષાથી શરીરે ગ્લાનિ પામેલો, ચાલતાં ચાલતાં થાકી ગયેલો, ભૂખથી પીડાયેલો-॥२४॥ અને ખરા બપોરના તડકાથી તપી ગયેલી રેતીથી પગે બળતાં હતાં, છતાં પણ ચિત્તમાં જરા પણ ખેદનહીં લાવતો, ધર્યવાન નાભાક રાજા આદીશ્વર પ્રભુનું ધ્યાન ધરતો આગળ ચાલવા લાગ્યો..૨૪રા हिन्दी:- इस प्रकार दृढ निश्चय कर के बिना पादत्राण के (चप्पल आदि के) जंगल में चलने से खून से भरे हुऐ पैरवाला, धूप-से व्याकुल होकर, प्यास से ग्लानियुक्त शरीरवाला, चलते चलते थका हुआ, भूख से पीडित और दोपहर में गर्म हुई रेत पर चलने से पैर जलने पर भी मन में जरासी भी खिन्नतानला कर, वह धैर्यवानराजानाभाक आदीश्वर प्रभु का स्मरण करता हुआ आगे ही आगे बढ़ता गया||२४१॥॥२४२॥ P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #270
SHARMACशता AASANENDIPes o F U dai मराठी:- श्रीऋषभदेवांना नमस्कार करूनच अन्नपाणी ब्रहण कनीज असा निश्चय करून पायात जोहा न घालता चालू लागला त्यामुळे पायातून रक्त वाहू लागले. परखर उन्हाने व्याकुळ झाला, तहानेने म्लान झाला, भुकेने पीहला गेला, अतिशय धकला. मध्याह्न कालत्या प्रखर उन्हाने तापलेल्या वाळूने रस्त्यांत पाय जळत असताना सुद्धा किंचितही स्विम न होता तो नाभाक राजा श्री आदिश्वर प्रभूचे प्यान करीत करीत पाने पुढे चालू लागला. // 241 / / / / 242 / / English :- In this way, King Nabhak who had maintained his iron-bounded and rigid decisions, walked along with his bare feet being tortured by thorns on the path, which made his feet cry out tears of blood, his stomach demanded immediate food, his body out of sheer exaustion cried out tears of pespiration, his throat that was parched demanded water, to water its walls, His feet demanded a cool path as it was being taken through hot sands at noon time, when the sun is out to inflict its torturous heat. But even after all these difficutties, the king did not feel discouraged, but walked along, calling to mind the almighty. Lord Aadishwar to assist him. अपराहे, पुर: क्वापि कयाचिन्नावीनस्त्रिया। ढोकितं न फलमावत् सत्त्वान्नापि पय: पप्पो // 243 // अन्वय:- अपराहे; कापि कयाचित् नवीनस्त्रिया पुर: ढोकितं फलं न आदत्। सत्त्वात् पयः अपि न पपौ॥२४३॥ विवरणम्:- पुरः अग्ने अपरमस: अपरालः तस्मिन् अपराह्ने, अपराह्नसमये क अपि कस्मिन्नपि स्थाने कयाचित् नवीना चासौ स्त्रीच नवीनस्त्री तया नवीनस्त्रिया नूतनया एव (अपरिचितया एव) स्त्रिया पुरः पुरस्तात् ढौकितम् उपायनीकृतं फलंन आवत्न अखादत। सत्त्वात् पय: जलमपि न पपौ॥२४३॥ सरलार्थ:- अपराहसमये एकस्मिन् स्थाने कयाचित् नवीनया स्त्रिया पुरः पुरतः फलं दौकितम्। परं सत्त्वात् सः तत्फलं नाऽखादत् जलमपि न पपौ॥२४३।। 藤鞭機帳條幢幢幢條藤條維輪座礦賺陈

Page #271
तुङ्ग मशिविरचित शीनामाकराजाचरितम् પિ ગુજરાતી :- રાજા આગળ ચાલ્યો જાય છે તેવામાં બપોર પછીના સમયમાં કોઇક અજાણી સ્ત્રીએ આવી તેની સન્મુખ સુંદર ફળ તથા શીતલ જળ મૂકમાં, પણ તેને શ્રી આદિશ્વર પ્રભુનું દર્શન કર્યા સિવાય કોઇ ન લેવાનો નિયમ હોવાથી સત્વશાળી તે મહાપુરુષે ફળ ખાધા નહીં તેમ જળ પાન પીધું નહીં૨૪૩ हिन्दी :- राजा आगे चलता रहा है तभी दोपहर के बाद कोई अनजान स्त्री ने आकर उन के सन्मुख सुंदर फल और शीतल जल रखा। परंतु श्री आदीश्वर प्रभु के दर्शन किये बिना कुछ भी खाने पीने का नहीं ऐसा दृढ नियम होने से अपने सत्व से राजा ने कुछ भी खाया नही और कुछ पिया भी नही||२४३|| गराठी :- राजा पुढे चालू लागला इतक्यांत दुपारी कोणी एक अपरिचत स्त्रीने येऊन त्यांच्या समोर सुंदर फळ आणि थंड पाणी ठेवले. परंतु त्यांचा श्री आदीश्वर प्रभूच्या दर्शनाशिवाय काहीच खायचे प्यायचे नाही असा दृढ नियम असल्याने स्वत: सत्वशील राजाने काहीच खाल्ले प्यायले नाही.॥२४३|| English :- As he walked along he happened to see an unknown women in the evening. She kept some beautiful fruits and chilled water, in front of him. But as he had vowed that he shall not accept any food nor water, until and unless he pays his homage to the Lord Aadishwar, on the mount, he refused to accept it. तया सह महःस्तोम- व्योमव्यापिनि मन्दिरे॥ आश्चर्यपरिपूर्णान्त: स्वच्छेन मनसा ययौ // 244 // अन्वयः- आश्चर्यपरिपूर्णान्त: स: तया मह महःस्तोमव्योमव्यापिनि मन्दिरे स्वच्छेन मनसा ययौ॥२४॥ विवरणम्:- आश्चर्येण परिपूर्णमाश्चर्यपरिपूर्णम्। आश्चर्यपरिपूर्णम् अन्त: अन्त:करणं यस्य सः आश्चर्यपरिपूर्णान्त: विस्मयापूर्णमानस: स: नाभाक: तया स्त्रिया सह महसां तेजसां स्तोमः समूहः यस्मिन् तत् महःस्तोमं तेज:समूहयुक्तमा व्योम आकाशं व्याप्नोतीत्येवंशीलं व्योमव्यापि, महःस्तोमचतव्योमव्यापि च तस्मिन् महःस्तोमव्योमव्यापिनि तेज:समूहयुते P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #272
- * भीमेरुतममूरिविचित श्रीनामाकरजापितम्। श्रीमेरुतुङ्गशिविरचित श्री-भाकराजारितम् गगनचुम्बिनि मन्दिरे स्वच्छेन निर्मलेन मनसा या जगाम // 24 // सलार्थ:- आश्चर्वपरिपूर्णमनाः सः तवा सह तेजसा समूहेन युक्ते गगनचुम्बिनि मन्दिरे स्वच्छेन मनसा जगाम // 244 // આ ગુજરાતી:-તારબાદ આશ્ચર્યથી પૂર્ણ બનેલા હદયવાળો નાભાક આકાશમાં વ્યાપી રહેલા તેજના ઝળહળા વાળા એક મહેલમાં ને રસી સાથે સ્વસ્થ ચિત્તે ગયો.i૨૪૪ हिन्दी :- बाद में आश्चर्यचकित सा वह राजा (आसमान) आकाशतक पहुँचे हुए और तेज से प्रकाशमान होनेवाले एक सुंदर महल में उस स्त्री के साथ स्वच्छ चित्त से गया।२४४॥ वि मराठी :- नंतर आश्चर्याने युक्त मन असलेला तो राजा प्रकाशाने चमकणान्या गगनचुंबी मंदिरात त्या स्त्री बरोबर स्वच्छ मनानें गेला।२४४॥ English - Then the king was overcome with astonishment, when he happened to see a palace, whose pinnacle touched the sky and it was shinning with utmost radiance. He then entered the palace, along with the woman with a clear and a pure mind. स तत्र चित्रकृपाः, सारश्रृङ्गारहारिणीः॥ हरिणाक्षीनिरीक्षिष्ट, विलसन्ती: सहस्त्रशः // 245 // अन्यय:- सः तत्र चित्रकृपा: सारशृङ्गारहारिणी: विलसन्ती: सहस्त्रश: हरिणाक्षी: निरैशिष्टा२४५॥ विवरणम्:- स: नाभाकः तत्र तस्मिन् मन्दिरे चित्रमाश्चर्य करोतीति चित्रकृत् आश्चर्यकारि चित्रकृत रूपं यासां ता: चित्रकृयूपा: आश्चर्यकारिरूपशालिन्यः, ता: चित्रकृद्रूपा: आश्चर्यकारिरूपशालिनी:, सारश्वासौशृङ्गारच सारशृङ्गारः। सारशृङ्गारेण हरन्ति इत्येवंशीला: सारशृङ्गारहारिण्य:, ता: सारशृङ्गारहारिणी: सर्वोत्कृष्टशकारैः मनोहारिणी: विलसन्ती: विलासं कुर्वाणा सहस्त्रश: हरिणस्य अक्षिणीव अक्षिणी यासांता:हरिणाझ्य: ता:हरिणाक्षी: सुन्दरी: निरैक्षिष्ट अवाक्षीद // 24 // KOLKATA 228] ** ***

Page #273
श्रीमेकतुमसूरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् सरलार्थ:- सः नाभाक: तस्मिन् मन्दिरे आश्चर्यकृपशालिनी: सर्वोत्कृष्टशृशशरण मनोहारिणी: विलसन्ती: सहस्त्रश: हरिणाक्षी:सुन्दरीः अपश्यत्॥२४॥ ગુજરાતી - પોતાને અપરિચિત તેનુતન પ્રાસાદમાં નાભાક રાજાએ આથર્યકારક સ્વરૂપપાળી, ઉત્કટ શૃંગારથી ચિત્તને આકર્ષણ કરનારી, મનોહર વિલાસ કરતી હજારો સુંદરીઓને જોઈ. ૨૪પા हिन्दी :- राजा ने अपने को अनजान उस नये महल में आश्चर्यकारक रूपवाली उत्तम श्रृंगार से चित्त को हरनेवाली, हिरनी जैसे नेत्रोंवाली, और मनोहर विलास करती हुई ऐसी हजारो सुंदर स्त्रियों को देखा||२४५॥ मराठी:- नाभाक राजाने, त्या मंदिरात आश्चर्यकारक रूप असलेल्या उत्तम श्रृंगाराने मनाला हरण करुन घेणान्या, मृगासारखे नवन असलेल्या, आणि मनोहर विलास करणान्या हजारो स्त्रिया पाहिल्या.।।२४५।। English - The king found himself lost in this palace. He then happened to see thousands of philandroses with astoned beauty, whose emblishments would drown a man in an ocean of passions andys whose eyes could seduce a man. . तासांमध्यादथोत्थाय स्वामिनी हंसगामिनी॥ योजिताञ्जलिरभ्येत्य सानुरागमयोऽववत् // 246 // अन्वयः- अथ तासां मध्यात् हंसगामिनी स्वामिनी उत्थाय योजिताञ्जलि: अभ्येत्य सानुरागं अवः अवदत् // 246 // विवरणम्: तासां हरिणाक्षीणां मध्यात् तासां स्वामिनी उत्थाय हंस इव गच्छतीत्येवंशीला हंसगामिनी तासां योजित: अजलि यया सायोजिताञ्जलि: अभ्येत्य नाभिकराजंच अनुरागेण सह यथा स्यात् तथा सानुरागं अव: वक्ष्यमाणं वचनं अवव। * अब्रवीत् // 246 // सरलार्थ:- अब अनन्तरं तासां सुन्दरीणां मध्यात् तासां स्वामिनी हंसगत्या बबाञ्जलि: नृपसमीपमागत्य इदं वक्ष्यमाणं वचनमब्रवीत // 246 // 繁更需寄衡番養蕾蕾蠢蠢蠢蠢豪蕾蕾蠢蠢 Jun Gun Aaradhak Trust P.P.AC.Gunratnasuri M.S.

Page #274
भीमेकतुजशिविरचित शीनामाकाजाचारितम् / : ગુજરાતી:- તે સુંદરીઓમાંથી તેઓની સ્વામિની એવી એક અગ્રેસર સ્ત્રી ઊઠીને હંસની જેવી મંદ મંદ ગતિ કરતી નાબા રાજ પાસે આવી અને બે હાથ જોડી પ્રેમપૂર્વક બોલી કે - ૨૪દા हिन्दी :- उन मनोहर सुंदरियोमें से उनकी स्वामिनी जैसी एक अग्रेसर ऊठ कर हंस के समान मंद मंद गति से नाभाक राजा के पास आयी और दो हाथ जोडकर बडे प्रेम से बोलने लगी।।२४६।। मराठी :- त्या मनोहर सुंदर स्त्रियांमपन हंसासारखी मंद मंद गतीने त्यांची स्वामिनी उठ्न नाभाक राजाजवळ आली व दोन्ही हात जोइन मोठ्या प्रेमाने म्हणाली.॥२४६॥ English :- The queen of the philandroses, then came up to the king with graceful slow movements, like a swan and joining her hands spoke to the king with utmost quintessence of love. अस्मदीयेन भाग्येन समेतोऽसि गुणोदधे॥ स्त्रीणां राज्यमिदं विद्धि योऽत्रैति पतिरेव नः॥२४७॥ अन्वयः- हे गुणोदधे। अस्मदीयेन भाग्येन त्वं समेत:असि। इदं स्त्रीणां राज्यं विद्धि। य: अत्र ऐति स: न: पति: एव // 247 // विवरणम्:- गुणानामुदधि: गुणोदधिः, तत्सम्बुद्धौ हे गुणोदधे। हे गुणसागर। अस्माकमिदम् अस्मदीयं तेन अस्मदीयेन भाग्येन त्वम् अत्र समेत: प्राप्त: असिा इदं स्त्रीणां राज्यं वर्तते, इति त्वं विद्धि जानीहि य: अत्र ऐति आगच्छति। सः न: अस्माकं पतिः एव भवति // 247 // सरलार्थ:- हे गुणसागर। त्वम् अस्माकं भाग्येन अत्र आगतः असि। इदं स्त्रीणां राज्यमस्ति। अत्र यः आगच्छति। सः अस्माकं पति: एव भवति // 247|| ગુજરાતી:- “હે ગુણસમુદ્રી તમે અમારા ભાગ્યથી જ અહીં પધાર્યા છો, આ સ્ત્રીઓનું રાજ્ય છે, અને જે અહીં આવે છે તેને અમે પતિ તરીકે જ માનીએ છીએ” 24

Page #275
PREEEETीलतभरिनिखित शीनामाकारिता हिन्दी :- "हे गुणसमुद्र। आप हमारे भाग्य से ही यहाँ पधारे है, यह स्त्रियों का राज्य है और यहाँ जो भी आता है उन को हम पति की तरह मानते है।।२४७॥" मराठी :- हे गुणनिधे। आमच्या भाग्यानेच तुम्ही येथे आलात. हे स्त्रियांचे राज्य आहे आणि जो येथे येतो त्याला आम्ही पति म्हणूनच मानतो.॥२४७|| English :- Addressing king Nabhak as an ocean of potentialities, the queen said to him that they were fortunate to have him in their midst. She added that this was a kingdom of women and the man who enters here is treated as a husband by one and all. श्रुत्वेति नृपतिर्दध्यौ संकटान्तरमागतम्॥ मौनमेवाऽत्र मे श्रेयो मौनं सर्वार्थसाधनम्॥२४८॥ अन्यय:- इति श्रुत्वा नृपति: दध्यौ - सङ्कटान्तरम् आगतम्। अत्र मे मौनमेव श्रेयः। मौनं सर्वार्थसाधनम् अस्ति।२४८॥ . विवरणम्:- इति स्वामिन्या: वचनं श्रुत्वा नृणां पति: नृपति: नृपः दध्यौ चिन्तयामासा इदम् अन्यत् सङ्कटं सकटान्तरम् आगतम् अस्तिा अत्र विषये मे मम मौनमेव मौनधारणमेव श्रेय: कल्याणकारकमस्तिा तथाहि मौनं सर्वे च ते अर्थाश्च सर्वार्थाः। सर्वार्थानां साधनं सर्वार्थसाधनमस्ति। मौनेन सर्वाणि कार्याणि सिध्यन्ति // 24 // सरलार्थ:- इति तासां सुन्दरीणां स्वामिन्याः वचनं श्रुत्वा नृपः व्यचिन्तयत् एतदपरं सङ्कटं अस्ति। अत्र मम मौनमेव श्रेयः। तथाहि - मौनं सर्वार्थसाधकमस्ति // 248 / / ગુજરાતી :- આ પ્રમાણે હસહિત પ્રેમાળ વચનવિલાસ સાંભળી રાજા વિચારવા લાગ્યો, “આ વળી મારે માથે બીજું સંકટ આવી પડ્યા “ઇ વ્યાઘ ઇતસ્તતી' એ ન્યાય પ્રમાણે હું પણ અહીં સપડાયો છું. હવે આવા પ્રસંગે મારે મૌન ધારણ કરવું એ જ સર્વથા શ્રેયકર છે, કારણ કે મૌન એ સર્વ ઈચ્છિત વસ્તુનું સાધન છે.” 248 ની P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #276
भीमेकन्तुशिविणाशित धीनामाकराणाकारितम् हिन्दी:- इस तरह स्नेहयुक्त प्रिय वचन सुनकर राजासोचने लगा, : अब मुझपर यहसंकट आ गया है," 'इतोव्याघ्र इतस्तथी इस न्याय के समान मैं भी फसगया है. अब इस प्रसंग में मुझे मौन धारण करना ही अच्छा होगा क्योंकि मौनयही सब इच्छित वस्तु का साधन है"॥२४८॥ मराठी:- त्वामुन्दरीच्या स्वामिनीचे ते वचन ऐकन राजा विचारात पहला, "हे पुन्हा माझ्या डोक्यावर दुसरे संकट येऊन कोसळले, 'इतो व्याघ्रः इतस्तटी' या न्यायाप्रमाणे मी सुद्धा येथे कात्रीत सापडलो आहे. आता अशा प्रसंगामध्ये मला मौन धारण करणे हेच सर्वथा योग्य आहे, कारण मौन हेच सर्व इच्छित वस्तूचे साधन आहे."॥२४८॥ English - Having heard the quintessentializing words of the queen, the king thought that he was now in a hazardous crisis, where he sights death on both the boundaries. So he decides that the best way to be free from such a lurch, is to keep mum. इति तूष्णी स्थित भूपे, मुख्याविष्टा: स्त्रियोऽपिता:॥ स्नानभोजनसागग्री, सज्जीकृत्योपतस्थिरे // 249 // अन्धयः- इति भूपे तूष्णी स्थिते मुख्यादिष्टा: ता: स्त्रियः अपि स्नानभोजनसामग्री सज्जीकृत्य उपतस्थिरे॥२४॥ विवरणम:- इति मत्थाभुवं पातीति भूपः तस्मिन् भूपे नृपे तूष्णी स्थिते सतिमुख्यया स्वामिन्या आदिष्टा: मुख्यादिष्टा: स्वामिन्याविष्टाः ताः खियः सुन्दर्यः अपि स्नानं च भोजनं च स्नानभोजने। स्नानभोजनयोः सामग्री स्नानभोजनसामग्री तां स्नानभोजनसामग्री न सज्जा असज्जा, असज्जां सज्जां कृत्वा सज्जीकृत्य उपतस्थिरे उपस्थिता: बभूवुः // 24 // सरलार्थ:- इति मौनमेव वरमिति मत्वा भूपः यदा तूष्णी स्थित: तदा स्वामिन्या आदिष्टा: ताः सर्वाः सुन्दर्यः स्नानस्थ भोजनस्वर सामनी सज्जीकृत्व उपस्थिताः अभवन् / / 249 / / ગુજરાતી:- આ પ્રમાણે જયારે રાજાએ મૌન ધારણ કરી કાંઇ પણ ઉત્તર આપ્યો નહીં ત્યારે તે મુખ સ્વામીનિના હુકમથી બીક છે સુંદરીઓ સ્નાન અને ભોજનની સામગ્રી તૈયાર કરી રાજની સમક્ષ ઉપસ્થિત થઈ. અને કહ્યું.૨૪ PP.AC.Gunratnasuri M.S.

Page #277
भीमेकतुशिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् हिन्दी :- इस तरह जब राजाने मौन धारण कर कोइ भी जवाब नहीं दिया तब मुख्य स्वामिनी के आदेश के अनुसार दूसरी सुंदरियोन स्नान और भोजन की सामग्री तैयार की और वे राजा के सामने उपस्थित हुई और कहा,॥२४९॥ मराठी:- याप्रमाणे जेव्हा राजाने मौन धारण करून काहीच उत्तर दिले नाही तेव्हा मुख्य स्वामिनीच्या आज्ञेप्रमाणे दुसन्या सुंदरींनी स्नान आणि भोजनाची सामवी तयार केली आणि त्या राजा समोर उपस्थित झाल्या. आणि म्हणाल्या,||२४९॥ .. English :- when the queen found that king wishes to keep mum, she ordered her mates to arrange for the bath and food for the king. . - प्रसध सद्य: प्राणेश! स्नात्वा भुक्त्वा यथारुचि॥ यावज्जीवं सहाऽस्माभि-भॊगान् भुझ्वाऽकुतोभय:॥२५॥ अन्वयः- हे प्राणेशा सधः प्रसध यथारुचि स्नात्वा भुक्त्वा च अस्माभिः सह यावज्जीवं अकुतोभय: भोगांन् भुश्वा२५०॥ विवरणम्:- प्राणानामीश:प्राणेश: तत्सम्बुद्धौ हे प्राणेशा प्राणस्वामिन्। सघः शीघ्रं प्रसव प्रसन्नो भूत्वा रुचिमनतिक्रम्य यथारुचि स्नात्वा स्नानं कृत्वा भुक्त्वा भोजनं कृत्वा च अस्माभिः सह यावत् जीवसितावत् यावज्जीवं न विद्यते कुत: भयं यस्य सः अकुतोभय: निर्भय: सन् भोगान् भुक्ष्व उपभुक्ष्व // 250 // सरलार्थ:- हे प्राणेशा शीघ्र प्रसनो भूत्वा यथाचि स्नात्वा भोजनं कृत्वाच अस्माभिः सह यावज्जीवं निर्भयः सन् भोगान् भुधव // 25 // ગુજરાતી:-“હે પ્રાણેશા અમારા ઉપર જલ્દી કુપાદષ્ટિ કરી, સ્નાન અને યથારુચિ ભોજન કરી અમારી સાથે જિંદગીપર્યત ભોગ ભોગવો, અહીં તમારે કોઇપણ તરફથી કાંઈ પણ ભય રાખવો નહી.” 250 हिन्दी :- "हे प्राणेशा हमारे उपर जल्दी कृपा दुष्टि करके स्नान और यथारुचि भोजन कर के हमारे साथ जीवनपर्यंत भोग भोगो। यहां आप हम किसीसे किसी प्रकार का भय न रखो।।२५०॥" : से P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak

Page #278
Jo FREE * श्रीमलतुङ्गशिविरचित मीनाभाकराजाचरितम् | मराठी:- "हे प्राणेशा आमच्या वर त्वरित कृपादृष्टी करुन स्नान आणि रुचीनुसार भोजन करून आमच्या सोबत आदुष्यभर भोग __ भोगा, येथे आमच्यापैकी कोणाकडूनही कोणत्याही प्रकारची भिती बाळगू नका.॥२५०॥" English :- When this was arranged, they, addressing King Nabhak as their husband, asked him to have a bath and food according to his likes and dislikes and thereafter continue staying with them for his whole life, experiencing the pleasures of seductive passions and joy. एवं वदन्त्य: शीताम्भ:सिता-द्राक्षाम्भसी अपि॥ सिताघृतपुर:स्निग्ध- पायसादिच तत्पुरः॥२५॥ प्रदर्श्य चाटुभिर्वाक्य - रूपसर्गाननेकशः॥ पूर्व - कृत्वाऽनुकूलांस्ता:, प्रतिकूलानपि व्यधुः // 252 // अन्वयः- एवं वदन्त्यः शीताम्भ: सिता - द्राक्षाम्भसी अपि सिताघृतपुर:स्निग्धपायसादि च तत्पुरः (अग्रिमेण श्लोकेन सम्बन्ध:) // 25 // प्रदर्श्य पूर्व चाटुभिः वाक्यैः अनेकश: अनुकूलान् उपसर्गान् कृत्वा ता: प्रतिकूलानपि उपसर्गान् व्यधुः // 252 // विवरणम्:- एवं वदन्त्य: ब्रुवत्य: ता: सुन्दर्य: तस्य नाभाकस्य पुरः पुरत: शीतं च तद् अम्भःच शीताम्भः, सुरभिशीतलजलं, सिता शर्करा च द्राक्षाम्भश्च सिताद्राक्षाम्भसी शर्कराद्राक्षोदके सिताच घृतंच सिताघृते। सिताघृताभ्यां युक्तं स्निग्धं स्वादिष्टं पायसादि दूधपाकदिमिष्टान्नम् // 25 // प्रदर्श्य दर्शयित्वा पूर्व प्रथमं चाटुभिः मधुरैः वाक्यैः वचनैः अनेकश:अनेकान् अनुकूलान् उपसर्गान् कृत्वाऽनन्तरं ता: 'प्रतिकूलानपि उपसर्गान् व्यधु: चक्रुः॥२५२॥ सरलार्थ:- एवं वन्दत्व: ता: सुन्दर्य: नाभाकस्य पुरः सुरभिशीतलं जलं सितां द्राक्षाम्भः शर्करावृतयुक्तं स्निग्यं दुग्धपाकादिमिष्टान्नम् (अविमेन श्लोकेन संबंन्प) // 251 // ता: प्रदर्श्व प्रथम मधुरै: वचनै: अनुकूलान् अनेकश: उपसर्गान् चक्रुः। तत: प्रतिकूलानपि उपसर्गात् व्यधुः // 252 / / 234]

Page #279
श्रीमरुतमसरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् / ગુજરાતી:- આ પ્રમાણે બોલાતીતે મનહરણી સુંદરીઓએનાભાક રાજા આગળ શીતલ અને સુવાસિત જલ, સાકર અને દ્રાક્ષનું પાણી, ઘી અને સાકર નાખી સ્વાદિષ્ટ બનાવેલા દૂધપાક વિગેરે મિષ્ટાન્ન દેખાડી મીઠાં મીઠાં વચનો 13.25 પહેલાં તો અનુકૂલ ઉપસર્ગો કર્યા, અને ત્યાર પછી અનેક પ્રતિકૂલ ઉપસર્ગો કરવા માંડ્યા.ર૫રા' हिन्दी :- इसप्रकार बोलती हुई उन मनोहर सुंदरियों ने नामाक राजाके सामने शीतल और सुंगधित जल (पाणी), सक्कर और अंगुर का पाणी घी और सक्कर मिलाकर स्वादिष्ट तैयार किया हुआ दुधपाक आदि मिष्टान्न दिखा कर मधुर एवं प्रियवचनों के द्वारा पहेले तो अनेक अनुकूल उपसर्ग किये और उसके बाद अनेक प्रतिकूल उपसर्ग करने लगीं। // 251|| // 252|| मराठी:- असे बोलत असलेल्या त्या मनोहर सुंदरीनी नाभाक राजा समोर शीतल आणि सुवासिक जल (पाणी), सारवर आणि द्राक्षाचा रस, तूप आणि साखर पाल्न स्वादिष्ट बनविलेला दूधपाक वगैरे मिष्टान्न ठेवून प्रथम गोह गोड मथुर वचनांनी अनेक अनुकूल उपसर्ग केले, आणि त्यानंतर त्या अनेक प्रतिकूल उपसर्ग करू लागल्या.||२५१।। / / 252|| English :- Having spoken in a quintessentializing tone, the philandroses, offered King Nabhak chilled and scented water diluted with sugar, grape juice, a sweet dish made out of milk, pure ghee and sugar, and delicious sweetmeats. At firot they began pressing him to have those snacks with utmost importunateness. When they noticed that the King had still not touched those snacks, they began to utilze refract and perverse means. तथाप्यक्षुब्धचेता: स, धर्मे यावदवस्थितः॥ श्री शत्रुजयश्रृङ्गस्थं, तावदात्मानमैक्षत // 25 // अन्वयः- सथापि अक्षुब्धचेता: स: यावत् धर्मे अवस्थित: तावत् आत्मानं श्री शत्रुम्जयशृङ्गस्थं ऐशत // 25 // PP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #280
सीमेरुतुशारिधिरणित मीनामाकंशजायापितमा ] . 8. ATTA विवरणम्: तथापि ताभिः सुन्दरीभिः अनेकश: अनेकेषु अनुकूलेषु प्रतिकूलेषुच उपसर्गेषु कृतेष्वपि न क्षुब्धम् अक्षुब्धमा अनुन्ध चेतः यस्य अक्षुब्धचेताः क्षोभरहितमना: स नाभाक: यावत् धर्मे अवस्थितः तावत् आत्मानं श्रिया युतः शत्रुजयः श्रीशत्रुजयः। श्रीशत्रुञ्जयस्य शृङ्गं श्रीशत्रुजयशृङ्गम्। श्रीशत्रुजयशृङ्गे तिष्ठतीति श्रीशत्रुजयशृङ्गस्थः ते श्रीशत्रुजयशृङ्गस्थं श्रीशत्रुजयशिखरस्थितम् ऐशिष्ट अवाक्षीत् // 25 // सरलार्थ:- ताभिः सुन्दरीभिः अनुक्लप्रतिक्लोपसर्गान् कृत्वा क्षोभितः अपि सः नाभाक: अक्षुब्यचेता: पर्म एव अवस्थितः। तदास आत्मानं श्रीशत्रुञ्जय शिवरस्थितम् अपश्यत् // 25 // ગુજરાતી:- તે સ્ત્રીઓએ અનેક અનુકૂલ અને પ્રતિકૂલ ઉપસર્ગો કરવા છતાં પણ જ્યારે અખલિત ચિત્તવાળોનાભાક જરા માત્ર નહીં ડગતા ધર્મ ધ્યાનમાં જ લીન રહ્યો, તેવામાં પોતાને શ્રી શત્રુંજય પર્વતના શિખર ઉપર જોયો.ર૫૩ हेन्दी :- उन स्त्रियोन अनेक अनुकूल और प्रतिकूल उपसर्ग करने पर भी जब अस्खलित चित्तवाला नामाकराजाजरा भी विचलित न होकर निरंतर अपने धर्मध्यान में लीन रहा उतने में राजाने स्वयं को श्री शत्रुजय पर्वत के शिखर पर पाया .. मराठी :- त्या स्त्रियांनी अनेक अनुक्ल आणि प्रतिक्ल उपसर्ग केल्यानंतर देखील मनात यत्किंचितही क्षोभ उत्पन्न होऊ न देता तो नाभाकराजा जराही न हगमगता धर्मध्यानात स्थिर राहिला. तेवढ्यात स्वत:ला राजाने श्रीशgजय पर्वताच्या शिखरावर पाहिले.॥२५॥ English:- Even after using importunate means at first and then refract mean to make the king wilt from his vow, the king remained tongue-tied and did not divulge from his vow and remained firm on his part, and only allowed his mind to wander towards the Lord. He the suddenly found himself on the peak of mount Satrunjay. . 湖艦艦輪顺顺顺顺顺陳es]離帳輸脈脈艦艦艦機

Page #281
* भीमेलतुजशिविरचित भीनामाकराणाचरितम् EEEEEEE अहो! किमेतदित्येवं, साश्चर्ये नृपपुङ्गवे।। सौरभ्याकृष्टभृङ्गालिः, पृष्पवृष्टिर्दिवोऽपतत् // 25 // अम्यय:- अहो! एतत् किं इत्येवं साश्चर्ये नूपपुङ्गवे दिव: सौरभ्याकृष्टभृङ्गालि: पुष्टवृष्टिः अपतत् // 25 // विवरणम:- अहो। एतं किम् इति एवं आश्चर्येण सह वर्ततेऽसौसाश्चर्यः तस्मिन् साश्चर्ये बिस्मिते नृपपुङ्गवे नृपश्रेष्ठेसति दिव: आकाशात सुरभे: भाव: सौरभ्यम्। सौरभ्येन आकृष्टा भृङ्गानां भ्रमराणामालि: पक्तिः यया सा सौरभ्याकृष्टभृङ्गालि: सुरभिगन्धाकृष्टभ्रमरपक्तिः पुष्पाणां वृष्टिः पुष्पवृष्टिः अपतत् निपपात // 25 // सरलार्ष:- अहो! एतत् किं? इति नृपश्रेष्ठे नाभाके विस्मिते सति आकाशात् सुगन्धिपुष्पवृष्टिः अपतत्। वा सुगन्धेन भ्रभरपडितमाकर्षत् // 254|| ગજરાતી:-“અહો આતે શું સ્વપ્ન છે કે સાચો બનાવ છે?' એ પ્રમાણે આશ્ચર્યમાં ગરકાવ બનેલો પર વિચાર કરે છે તેવામાં આકાશમાંથી પુષોની વૃદ્ધિ થઈ ર૫૪માં हिन्दी :- "अरे। यह क्या स्वप्न है या सत्य घटना है?" इस प्रकार आश्चर्य में डुबा वह राजा विचार करता है उतने में आसमान से सुगंध खींचकर लायी हुई भ्रमरों की पंक्तिसे व्याप्त फूलों की वर्षा हुई||२५४॥ मराठी :- "अरे। हे काय?" असे म्हणून आश्चर्यचकित झालेल्या राजावर आकाशातून सुगंधामुळे मुंग्याच्या पंक्तींना आकर्पून घेणाऱ्या सुगंधी फुलांची वृष्टि झाली.॥२५४॥ English - At this astonishing incident, the King wondered if he was in a trance or was ita dream. Just then, there was a shower of flowers, whose fresh odoriferousness attracted many black wasps. RAHATE |237 INTER PP.AC.GunratnasuriM.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #282
- - T** श्रीमरुतुङ्गरिविरचित श्रीनाभाकराणायरिता 77 पुण सरस्फुरत्कान्तिः कश्चित् कान्वनकुण्डलः॥ प्रादुभूयत्यभाषिष्ट, कुर्वन् जयजयारवम् // 355 // अन्धया नवा काम्चनकुण्डल फरकान्ति अपनयाराव कुर्वन् कश्चित् सुरा पुरा प्रावुभूय इति अभाषिष्ट // 25 // र विवरणया- तवा तस्मिन् समये कामचने कण्डले यस्थ साकाचनकुण्डला सुवर्णकुण्डला स्फुरन्ती कान्ति: षस्थ साम्रकान्ति कान्तिमान जय जय इति आराव जवजयाराव ते जयजयाश जयजयकारं कुर्वन विवधत कश्चित् सुरुदेवः पुरः पुरतः प्रावुभूव प्रकढीभूय इति वक्ष्यमाणम् अभाषिष्ट वभाषे॥३५५॥ सरतार्थ:- तदा सुवर्णकुण्डलः कान्तिमान कश्चित् सुरः जथजयाराव कुर्वन पुरतः प्रादुर्भूव इति अभाषिष्ट / / 255 / / મુજયાતી તથા તેની ભુખ સુવાણ/કલ ધારણ કરનાર, દેદીપ્યમાન કાંતિવાળા અને ‘જય જય'શાખોનો ગુંજારવ કરતા કૌઈ न // 35 // थी। और सुवर्णकुडल धारणकर देदीप्यमान कौतियुक्त किसी वैधने 'जय जय' शब्द का उद्घोष करते हुए उनके सामने प्रगट होकर कहा,२५५|| मराठी.. आणि तेव्हा त्याच्या सम्मुरव सुवर्णकुडल धारण करणारा, देदीप्यमान, कांतियुक्त असा कोणी एक देव जय जय' शब्दांचा ज्दपौष करीत प्रगट होऊन म्हणाला,||२५५।। English : All of a sudden, he happened to see a God who had worn a large ring in his ear and whose resplendence and splendor was beyond compare. He began singing out slogans of cheers in honour of King Nabhak when he revealed himself. 以齋藤薔薔薔薔薇漆泰国賽遊藝賽靈薔薔薔薇

Page #283
श्रीमेकतुसूरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् तव प्रशंसा सद्धर्मनी सौधर्मस्वामिनिर्मिताम् // असासहिरहं सर्व मकार्षमिवमीपृशम् // 256 // अन्धयः- हे सधर्मन। सौधर्मस्वामिनिर्माता सब प्रशंसा असासहिः अहम् एवम् दर्श सर्वम् अकार्षम् // 256 // विवरण- सन् धर्मः यस्य सा सचमा तत्सम्बधी समन। सौधर्मस्थ स्वामी सौधर्मस्वामी। सौधर्मस्वामिना निर्मिता सौधर्मस्वमिनिर्मिता, तो सौधर्मस्वामिनिर्मिती सौधर्मेन्द्रकृतो तव प्रशंसा स्तुति न सासहात्तेऽसौ असासहि असहमाना अहम् श्चम पृशं सर्वम् अकार्षम् अकरयम् // 256 // सवला: है सबर्मन। सौधर्म देवलोके सौधर्मस्वामिना कृता तव प्रशंसाम् असहमानः अहम् इदम् ईश सर्वम् अकार्षम् // 25 // થwાતી - “હે ધાર્મિંધિરોષણિકવલોકમાં લીધÈકલી તમારી પ્રાંસા સહન ન થવાથી પરીક્ષા માટે મેં આ સર્વ કાર્ય કર્યું 7." // 356 // हिन्दी - धर्म शिरोमणि वैवलोक में सीधर्मन्त्र द्वारा की गई प्रशंसासनम होने के कारण मैंने तुम्हारी परीक्षा करने के लिये यह सब कार्य किया||२५६॥" मराठी:- " धर्मशिरोमणे। देवलोकामध्ये सीपमन्द्राने केलेली तुझी प्रशंसा सहन न झाल्यामुळे तुझी परीक्षा घेण्यासाठी मी असे है सर्व कार्य केले आहे."||३५६|| English - The God addressing him as a religious and a prominent personality, sald to him that he could'nt bear his pralges being blurted out in Indra's court. So in order to test his controllability, as a celibatarlan he had created such a scene. P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun, Aaradhak Trust

Page #284
REP R Eमेतुभूरिविशस्थित श्रीनाभाकशजायरितम् REE तत् क्षमस्व महाभागा यदेवं क्लेशितो भवान।। तुष्टोऽस्मि तव सत्त्वेन, वरं वृणु वरं वृणु॥२५७॥ अन्वय:- महाभागा यद् एवं भवान् क्लेंशितः। तत्क्षमस्वा अहं तव सत्त्वेन तुष्टः अस्मिा वरं वृणु वरं वृणु // 257 / / विवरणम्:- महान भागः यस्य सः महाभागः, तत्सम्बुद्धौ हे महाभागा भाग्यशालिन्। मया यद् यस्मात् कारणात् भवान् एवं क्लेशित: क्लेशंदु:खं प्रापितः। तत् क्षमस्वा अहं तव सत्त्वेन तुष्टः अस्मिा अत: इष्टं वरं वृणु। वरं वृणु। सरलार्थ:- हे महाभागा मया भवान् क्लेशं प्रापितः, तत्क्षमस्वा अहं तव सत्त्वेन तुष्टः अस्मिा त्वं वरं वृणु। वरं वृणुम् / / 257 / / ગજરાતી:- “હે મહાભાગ્યશાલી! જે મેં તમને :ખ આપ્યું તે બદલ જમા કરો. હું તમારા સાથી સંતુટથયો છું, માટે જે તમારે જોઇએ તે વરદાન માગી લ્યો”ાર૫ા . हिन्दी:- "हे महाभाग्यशाली। मैने आपको जोद:ख दिया उसके लिए क्षमा करो। मैं तुम्हारे सत्व से संतुष्ट हो गया है, इसलिये तुम्हे जो वरदान चाहिये वह मांग लो"॥२५७॥ मराठी:- "हे महाभाग्यशाली। मी तुम्हाला.दुःख दिले त्या बदल मला क्षमा करा. मी तुमच्या सत्वाने संतुष्ट झालो आहे, म्हणून तुम्हाला जो पाहिजे तो वर माग्न प्या.२५७।। English - The God then addressing him as a man of providence, asked for apolozies, as he had put him into an incommodious situation. He added that he was pleased with him and therfore requested him to ask for a boon. 條條條條條條條極a]睡睡睡睡極棒幢幢幢列

Page #285
श्रीमेकतनसरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् / राजाऽयोचन याचेऽह * मालधर्मधन: परम् // परं सीमन्धरस्वामि-निनंसां मम पूरय // 25 // अन्वय:- राजा अवोचत् - आप्तधर्मधन: अहं परं न याचे। परं मम सीमन्धरस्वामिनिनंसां पूरय // 258 // विवरणम्:- राजानाभाक: अवोचत् - आसं प्राप्तं धर्म: एव धनं येन सः आतधर्मपन: अहं परंअन्यं नयाचे नवन्योपरतु मम सीमन्धरः एव स्वामी सीमन्धरस्वामी सीमन्धरस्वामिनंनन्तुमिच्छा निनंसा, तां निनसांपूरया अहंसीमन्धरस्वामिनंनन्तुमिच्छामि। अत: त्वं मम नमनेच्छा पूरय // 25 // . सरलार्थ:- राजा नाभाक: अवोचत् - मवा धर्मधनं प्राप्तमस्तिा अहं परं न वाचे। किन्तु केवल सीमन्धरस्वामिनं नन्तुमिच्छामि। मम तां इच्छां प्रय / / 258 // ગુજરાતી:- રાજાએ કહ્યું, “મેંધર્મરૂપી અખૂટ ખજાનો પ્રાપ્ત કરેલો હોવાથી મારે માગવાનું કાંઇ રહ્યું નથી, પણ મારે શ્રીસીમંધર સ્વામીને વંદન કરવાની ઈચ્છા છે તે પૂર્ણ કરો"૨૫૮ हिन्दी :- तब राजाने कहा, "मुझे धर्मरुपीकभी न खत्म होनेवाला खजाना प्राप्त हआ है इसलिये मुझेमागने जैसा कुछ भी रहा नहीं है, पर मुझे श्रीसीमन्धर स्वामी को प्रणाम करने की इच्छा है वह तुम पूरी करवाओ."॥२५८|| मराठी :- राजा म्हणाला, "मी धर्मरूपी कपी ही न संपणारा खजीना प्राप्त केलेला आहे. त्यामुळे दुसन्याजवळ काहीही मागत नाही, पण मला श्रीसीमधर स्वामीना नमस्कार करण्याची इच्छा आहे ती इच्छा तुम्ही पूर्ण करा."॥२५८॥ English - At this the King replied that he has attained a never ending wealth of the knowledge of religion. So there is nothing left worth asking as there is nothing more worthful as religious knowledge. But he adds that he wishes to make his obeisance to Lord Simander. So he requests the God to make the necessary arrangements. Jun Gun Aaradhak Trust P.P.AC.Gunratnasuri M.S.

Page #286
श्रीमरुतुङ्गशिविरथित श्रीनामाकराजाचरितम् ] **** * अथो देवगुरुश्नत्वा, सत्त्वाधिकशिरोमणिः॥ नाकिक्लृप्तविमानेन, विदेहेषु ययौ नृपः // 25 // अन्यथ:- अथो सत्याधिकशिरोमणि: नृपः देवगुरून् नत्वा नाकिकलृप्तविमानेन विदेहेषु ययौ // 259 // विवरण:- अथो अनन्तरं सत्त्वेन अधिका: सत्वाधिका: (सत्वमधिकं येषां ते सत्त्वाधिका: इति वा) सत्त्वाधिकानां शिरोमणिः सत्त्वाधिकशिरोमणिः सत्त्वशाल्यग्रेसर:जन् पातीति नृपः नाभाक: देवाश्च गुरवश्च देवगुरव: तान् देवगुरून् नत्वा सुरेण क्लृप्तं रचितं नाकिक्लृप्तमा नाकिक्लृप्तं च तद् विमानंच नाकिक्लृप्तनं, तेननाकिक्लप्तविमानेन सुररचितविमानेन विदेहेषु क्षेत्रेषु ययौ जगाम // 259 // सरलार्थ:- अनन्तरं सत्त्वशालिशिरोमणि: नृपः नाभाक: देवगुरुन् नत्वा सुररचितविमानेन विदेहेषु यो / / 259|| ગુજરાતી:- ત્યાર બાદ દેવે વિમાન બનાવ્યું, તેની અંદર સત્વશાળી, પુરુષોમાં શિરોમણિ નાભાક રાજા દેવ ભગવાન અને ગુરને નમસ્કાર કરી બેઠો, અને દેવની સહાયથી તે વિમાન વડે મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં જ્યાં ત્રીસીમંધર સ્વામી બિરાજેલા હતા ત્યાં ગયો. 25 हिन्दी :- तब बाद में देवने विमान तैयार किया, उस में सत्वशील पुरुष के शिरोमणि नाभाक राजा देव (भगवान) और गुरु को प्रणाम कर के बैठ गया और उस देव की सहायता से वह विमान जहाँ महाविदेह क्षेत्र मे श्री सीमन्धर स्वामी विराजमान थे वहाँ गया। मराठी :- त्यानंतर अत्यन्त सत्त्वशील, लोकात श्रेष्ठ असलेला नाभाक राजा देव (भगवान) आणि गुरूंना नमस्कार करुन देवांनी तयार केलेल्या विमानाने विदेह क्षेत्रात गेला.॥२५९।। English - Then the God prepared a plane, which would take them to the Mahavedeha Schetra where the Lord, Simandhar's glory and power reigns. Then saluting the almighty God and his spirit al instructor, King Nabhak boarded the plane and in due-course reached his destination.

Page #287
TETीमेलतु शिविरक्षित भीमानाकराणास्ति * | श्रीमेकतामरिविशशित शीनामाकराणायरितम् ** तत्राअष्टप्रातिहार्यश्री-सेव्यं सीमन्धरं जिनम्॥ नत्वाऽपृच्छच्चिरत्नो मेऽन्तरायः कोऽयमित्यसौ // 26 // अन्वय:- असौ तत्र अष्टप्रातिहार्यश्रीसेव्यं सीमन्धरं जिनं नत्वा अपृच्छत् - मम कोऽयं चिरत्न: अन्तराय: अस्ति? // 260 // विवरणम्:- असौ नाभाकः तत्र विदेहेषु अष्टौ प्रातिहार्याणि एव श्री: अष्टप्रातिहार्यश्री: अष्टप्रातिहार्य-श्रिया सेव्यं श्रीसेव्यं सीमन्धरं जिनं नत्वा वन्दित्वा अपृच्छत् / मम अयं क: चिरत्न चिरन्तन: अन्तराय: विघ्न: अस्ति? इति // 260 // सरलार्थ:- असौ नाभाकः तत्र विदेहेषु अष्टप्रातिहार्यश्रिया सेवितुं योग्यं श्रीसीमन्परं जिनं नत्वाऽपृच्छत् - मम अयं क: चिरंतन: अन्तरायः अस्ति। इति // 26 // ગુજરાતી:- ત્યાં આઠ મહાપ્રાતિહાર્યરૂપ લકમી વડે સેવાતા શ્રીસીમન્દર જિનેને વંદન કરી પૂછયું, “હે પ્રભો! મને ઘણા લાંબા गया थुतराभवाछ.? // 26 // हिन्दी :- उस आठ महाप्रतिहार्यरूप लक्ष्मी द्वारा सेवित श्रीसीमन्धर जिनेन्द्र को प्रणाम करके पूछा, "हे प्रभो। मुझे बहुत लंबे समय से, क्या अंतराय कर्म लगा है?"||२६०॥ मराठी :- त्या नाभागाने महाविदेक्षेत्रात आठ महाप्रातिहार्यरूपी लक्ष्मी ज्यांची सेवा करीत आहे. अशा श्रीसीमन्पर स्वामींना नमस्कार करून विचारले, "हे प्रभो / मला कित्येक दिवसापासून कोणते अंतराय कर्म त्रास देत आहे." English :- When he reached there he happened to see the eight Laxmi's in the form of the eight Mahapratiharyiea's deeply engrossed in vendering their humble services to the almighty Simandar. Paying his homage to the Lord, the king asked him for how long would the disturbances of his past sins would keep causing a fracas in his life. A P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #288
श्रीमस्तुस्ििसरचित श्रीनामाकशजायरितम् ] E RE Note - Mahapratiharyea's. 1) The Ashoka tree, 2) The ordinary Gods showering flowers, (Pushe Vnust) 3) Playing the divine musical instruments, (Divye Dhuani) 4) Chamar (Afan prepared out of the tail of a specific cow-chamr) 5) The Throne (Sihasan) 6) Halo (Bhamandal) 7) Kettle drums (Dundubhi) 8) The royal Umberalla (Chhatra) : समुद्रसिंहयो गगोष्ठिकस्य च सा कथा / यथा युगन्धराचार्य: प्रोक्ता स्वामी तथाऽऽदिशत् // 26 // अन्धयः- सामुद्रसिंहयो: नागगोष्ठिकस्य च सा कथा युगन्धराचार्य : यथा प्रोक्ता तथा स्वामी आविशत् // 26 // विवरणम्:- समुद्रथ सिंहश्च समुद्रसिंही, तयोः समुद्रसिंहयो:, नागश्चासौ गोष्ठिकश्च नागगोष्ठिक: तस्य नागगोष्ठिकस्य च कथा सरलार्थ:- समुद्रसिंहयो: नागगोष्ठिकस्य च कथा युगन्धराचार्य: यथा कथिता तथैव सीमन्धरस्वामी तां कथाम् अकधवत्॥२६॥ ગુજરાતી:- આ પ્રાણેનાભાઉ રાજાનો પ્રશ્ન સાંભળી પ્રભુ શ્રી સીમંધર સ્વામીએ જેવી રીતે યુગંધરાચાર્યે સમુદ્રપાલ સિંહ અને નારગોષિકની કથા કહી હતી તેવી રીતે સંપૂર્ણ કથા કહી 261 हिन्दी :- इस तरह कानाभाकराजा का सवाल सुनकर प्रभु श्री सीमन्धरस्वामीने श्री युगन्धराचार्य ने समुद्रपाल, सिंह और नागगोष्ठिक की कथा जैसे कही थी, उसी प्रकार पूर्णतया कही||२६१॥ र REARREERPREM

Page #289
श्रीमरुतुजभूरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् / मराठी :- असा नाभाकराजाचा प्रश्न ऐक्न प्रभु श्री युगन्धराचार्यानी समुद्रपाल सिंह आणि नागगोष्ठिक यांची कथा जशी सांगितली होती. तशीच सीमंधर स्वामींनी सांगितली.॥२६१॥ English - Having heard the query of King Nabhak, the Lord narrated to him the two biographies of Samudrapal-Sihe and Nag, just as the rev priest Yughandar had narrated. पुन: प्राह प्रभुभूपं न पूर्वकृतकर्मतः॥ विमुच्येत क्वचित् कोऽपि त्वमेवास्य निदर्शनम्॥२६२॥ अन्यय:- प्रभुः पुन: भूपं प्राह - कोऽपि क्वचिदपि पूर्वकृतकर्मत: न विमुच्येता अस्य त्वमेव निदर्शनमसि // 22 // विवरणम्:- प्रभुःसीमन्धरस्वामी पुन: भुवं पातीति भूपः तं भूपं नृपं प्राह ब्रवीति स्मा क: अपि कचिदपि पूर्व कृतं पूर्वकृतम्। पूर्वकृतंच तत्कर्म पूर्वकृतकर्म तस्मात् पूर्वकृतकर्मत: न विमुच्येता अस्य त्वम् एव निदर्शनम् उदाहरणमसि // 26 // सरलार्थ:- प्रभुःसीमनगरस्वामी पुन: भूपं अब्रवीत्। कोऽपि जीव: कदाचिदपि पूर्वकतकर्मण: मुक्तो न भवति। अस्य त्वमेवोदाहरणमसि // 26 // જરાતી :- ૧ળી પ્રભુએ રાજાને કહ્યું, ‘પૂર્વભવના કર્મબંધનમાંથી કોઈપણ કદાપિ છૂટી શકતું નથી, તે સબંધમાં તુ જ પોતે Erit३५छ.' // 22 // हिन्दी :- फिर प्रभु ने राजा से कहा, "पूर्व जन्म मे उपार्जित किये हुए कर्म भोगे बिना कोई भी प्राणी कभी छूट नहीं सकता, इस सम्बन्ध में तू स्वयं ही दृष्टान्तरूप है।।२६२॥" मराठी:- सीमंधर स्वामी पुन्हा राजाला म्हणाले, "पूर्वजन्मी उपार्जित केलेले कर्म भोगल्याशिवाय कोणी ही प्राणी केव्हा ही सुद शकत नाही, या संदर्भात त् स्वत:च दृष्टान्त आहेस.॥२६॥" English - Then the Lord said that every man is bound to pay for his sinful deeds of his past lives. So the Lord says that the King has become a historicist of his own life. P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #290
*श्रीरुतुजस्लिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् - त्वया सिंहभवे यात्राउन्तराथोऽकारि बान्धवम् / / धारयित्वा स विज्ञेयो वृद्ध: सोपानलोढकः // 26 // RT अन्य:- त्वया सिंहलये बान्धवं धारयित्वा यात्रान्तराय: अकारि स: अन्तराय: सोपानलोढक: वृछ: विशेयः // 26 // विवरणम्:- त्वया सिंहस्य भवः सिंहभवः तस्मिन् सिंहभवे बान्धवं धारयित्वा यात्रायाम् अन्तरायः प्रत्यूहः यात्रान्तराय: यात्राप्रत्यूहः अकारि स: अन्तराय: एव सोपानात् लोढक: सोपानलोढक: वृखः पुरुषः विज्ञेयः विज्ञातव्यः॥२६३॥ सरलार्थ:- हे राजन्! त्वया सिंहस्य भवे समुद्रपालस्य भ्रातुः यात्रावाम् अन्तरायः अकारि। सः अन्तरायः एव सोपानलोढक: वृक्षः विज्ञेयः // 26 // ગુજરાતી :- " સિંહના ભવમાં તારા ભાઈ સમુદ્રપાલને યાત્રા કરતાં અટકાવી અંતરાય કર્યો હતો, અને તેથી તે અંતરાવ કર્મ ઉપાર્જન કર્યું હતું, તે અંતરાય કર્મ જ તને પહેલે પગથીયેથી ગબડાવનાર વૃદ્ધ પુરુષ જાણવો.i૨૬૩ हिन्दी:- तुमने सिंह के जन्म में अपने भाई समुद्रपाल को यात्रा करने से रोक कर अन्तराय उत्पन्न किया और इससे तुमने अन्तराय कर्म उपार्जन किया, वह अन्तराय कर्म ही तुझे पहली सीढी से गिरानेवाला वृद्ध पुरुष समझ"॥२६३|| मराठी :- तू सिंहाच्या जन्मी तुझ्या भावाला यात्रेस जातांना रोदून विप्न उपस्थित करून अंतरावरूपी कर्म (पाप) उपार्जित केले, ते अन्तराय कर्मच तुला पहिल्या पायरीपास्न लोट्न देणारा म्हातारा पुरुष होता असं समज.॥२६॥ English - The Lord then says that the fracas that has been caused regarding his past sinful deeds is because he, during his birth as Sihe, had stopped his brother Samudrapal from carrying out the pilgrimage and so this sinful deed had caused the fall from the first step, in the form of an aged man. M ERRRR246] FREERAEEKLY

Page #291
R E ETीमिलतुमप्रिशिक्षित मीनामाकाजाप्यरिताम् असौ नागस्य जीवोऽपि चन्द्रादित्याभवे पुरा॥ क्षालिताखिलासत्कर्मा सौधर्मेऽजनि निर्जरः // 26 // अन्यय:- असौ नागस्य जीव: अपि पुरा चन्द्रादित्यभवे क्षालिताखिलासत्कर्मा सौधर्मेनिर्जर: अजनि।।२६४॥ विवरणम्:- असौ नागस्यजीव: अपि पुराचन्द्रादित्यस्य भव: चन्द्रादित्यभव:, तस्मिन् चन्द्रादित्यभवे अखिलानिचतानि असत्कर्माणि च अखिलासत्कर्माणि क्षालितानि अखिलासत्कर्माणि येन स: क्षालिताखिलासत्कर्मा सौधर्मे देवलोके निर्गता जरा यस्मात् स: निर्जर: देव: अजनि।।२६४ानागस्य जीव: चन्द्रादित्यभवे सर्वाणि असत्कर्माणि क्षालयित्वा सौधर्मे देवलोके देव: अजनि॥२६॥ सरलार्थ:- असो त्वया सह आगत: देव: नागस्य जीवः अस्ति। असौ पुरा चन्द्रादित्यस्य भवे सकलपापकर्माणि विनाश्व सौधमें देव: अजनि // 264|| ગુજરાતી - વળી જે આ તારી સાથે દેવ આવેલો છે તેનાગકીનો જીવ છે, તેણે પહેલાં ચન્દ્રાદિત્યના ભાવમાં પુણ્યકર્મ વડે સમગ્ર પાપ પ્રાલન કર્યું, અત્યારે તે સૌધર્મ દેવલોકમાં દેવતા થયો છે. i264 हिन्दी:- और तेरे साथ यह जो देव आया हुआ है वह नागश्रेष्ठि का जीव है, वह पहले चंद्रादित्य के जन्म में पुण्यों के द्वारा सभी पापों का प्रक्षालन कर के अभी सौधर्म देवलोक में देव हुआ है।।२६४॥ मराठी :- आणि तुझ्या सोबत असलेला हा देव नागश्रेष्ठीचा जीव आहे. त्याने चन्द्रादित्याच्या जन्मी पुण्यकर्मामुळे सगळे पाप पुऊन टाकले व तो आता सौधर्म देवलोकांत देव झाला आहे.॥२६४॥ English :- He continued saying that the God that has arrived there along with the king, is none other than the soul of Nag, who had cleased himself from his past sins, by performing meritorious deed during his birth as Chandraditya and therfore was born as a God in the heaven named Saudharme. * P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #292
E MENT श्रीमरुतुङ्गस्त्रिविरचित धीनामाकराजाप्यरितम् इति सीमन्धरस्वामी-मुखात्ती चरितं निजम॥ श्रुत्वा प्रीती ज़िनं नत्वा, शत्रुअयमगच्छताम् // 26 // अन्धयः- इति सीमन्धरस्वामिमुखात् निजं चरितं श्रुत्वा प्रीतौ तौ जिनं नत्वा शत्रुअयम् अगच्छताम् // 26 // विवरणम:- इति इत्थं सीमन्धरस्वामिनः मुखं सीमन्धरस्वामिमुखं, तस्मात् सीमन्धरस्वामिमुखात् निज चरितं श्रुत्वा आकर्ण्य प्रीतौ ___ सन्तुष्टौ तौ देवनाभाको जिनं सीमन्धरस्वामिनं नत्वा प्रणम्य शत्रुअयम् अगच्छताम् // 26 // सरलार्य:- इत्यं सीमन्धरस्वामिनः मुखात निजं चरित्रं श्रुत्वा तो देव: नाभाकनृपः च प्रीतो भूत्वा सीमन्धरस्वामिनं नत्वा शत्रुअवम् अगच्छताम्।।२६५॥ ગુજરાતી:- આ પ્રમાણે સીમંધર સ્વામીના શ્રીમુખથી દેવ અને નાભાકરા પોતપોતાનું ચરિત્ર સાંભળી ઘણા હર્ષિત થયા, અને તે પ્રભુને વંદન કરી શ્રી શત્રુંજય પર્વત ઉપર ગયાર૬પા हिन्दी :- इस तरह श्री सीमन्धर स्वामी के मुखसे वह देव और नाभाक राजा अपने अपने चरित्र सुनकर बडे ही हर्षित हुए, और प्रभु को प्रणाम कर के श्री शत्रुजय पर्वत पर गये||२६५॥ मराठी :- तो देव व नाभाक राजा ह्याप्रमाणे श्री सीमन्यर स्वामीच्या मुखांतून आपआपले चरित्र ऐकून फारच आनंदित झाले. श्री जिन प्रभूला नमस्कार करून श्री शत्रुजय पर्वतावर गेले.॥२६॥ English:- In this manner, both the God and King Nabhak were overcome with contentment when they had heard their respective biographies being narrated by the Lord Simandar. And then after paying their obeisance to the Lord, they arrived back to the mount of Satrunjay.

Page #293
HERE श्रीमरुतुजरिविरचित श्रीनाभाकराजाचरितम् ] HEER तत्र श्रीआदिदेवस्थ स्नानपूंजामहोत्सवम्।। कृत्वाऽष्टाहत्रयं भक्त्या तौ स्वं धन्यममन्येताम् // 266 // अन्वयः- तत्र भक्त्या अष्टाहत्रयं श्रीआदिदेवस्य स्नात्रपूजामहोत्सवं कृत्वा तौ स्वं धन्यम् अमन्येताम् // 266 // विवरणम्:-तत्र शत्रुञ्जयपर्वते भक्त्या अष्टानामलां समाहारः अष्टाहमा अष्टाहानां अयं अष्टाहत्रयम् / त्रीणि अष्टाहानि यावत् श्री आदिदेवस्य स्नानपूजाया:महोत्सवः स्नात्रयूजामहोत्सव:तंस्नात्रपूजामहोत्सवम कृत्वातौदेवनामाकोस्यमामान्यम् अमन्येताम् // 266 // सरलार्थ:- तस्मिन् शत्रुझवपर्वते त्रीणि अष्टाहानि वावत् भवत्या श्रीस्नात्रपूजामहोत्सवं कृत्वातौ देवनाभाको आत्मानं धन्वं अमन्येताम् | |266II. ગુજરાતી:- તે પછી શત્રુંજય પર્વત પર તે બન્ને જણાએ ત્રણ અઠવાડિયા સુધી ભક્તિપૂર્વક શ્રી iદીશ્વર પ્રભુની સ્નાત્રપૂજનો મહોત્સવ કરી પોતાના આત્માને ભાગ્યશાળી માનવા લાગ્યા.૨૬ * हिन्दी :- उसके बाद श्री शत्रुजय पर्वत पर उन दोनों ने तीन सप्ताह तक भक्तिपूर्वक श्री आदीश्वर.प्रभु की स्नात्रपूजा का महोत्सव किया और अपने आप को धन्य मानने लगे।।२६६॥ मराठी :- नंतर श्री शत्रुजव पर्वतावर त्या दोघांनी तीन आठवड्यापर्यंत मोठ्या भक्तीने श्री आदीश्वर प्रभूचा स्नात्रपूजा महोत्सव केला व ते दोये स्वत:ला पन्य मानू लागले.॥२८६ . .. . / English :- When they had arrived back both the God and the king perforried a grand honorifit religious celebration of the Snatrapuja with a great devotional sentiment and began carressing feelings of fortunateness for being successful in their attempts. Note - Snatra puja Jun Gun Aaradhak Trust P.P.AC.Gunratnasuri M.S.

Page #294
ENERApna श्रीमेकतरिविरयित श्रीनामाकरणारितम्। When a Lord is born at night fifty six Goddeses (Digekumari's) decend the earth to perform duties of purifications, towards the child. Then the Indra and his Gods, lifting up the child tenderly, take him to the mount of Meru that is in the middle of the Jambudueep. Here they bathe the child in turns and then return him back in his swing. This is known a Snatra puja. अथ शाश्वतपूजार्थ-सर्वाङ्गाभरणानि तौ॥ __कारयित्वा महापूजा-क्षणेऽरोपयतां क्रमात् // 267 // अन्वयः- अथ शाश्वतपूजार्थ सर्वाङ्गाभरणानि कारयित्वा महापूजाक्षणे क्रमात् आरोपयताम् // 267 // विवरणम्:- अथ स्नात्रपूजानन्तरंशाश्वतपूजार्थ शाश्वतपूजायाः कृते सर्वाणि च तानि अगानिच सर्वाङ्गाणि सर्वानानाम् आभरणानि सर्वानाभरणानिकारयित्वामहतीचासौ पूजाच महापूजा। महापूजाया: क्षण: महापूजाक्षणः, तस्मिन् महापूजाक्षणे क्रमात तत्तदङ्गेषु आरोपयताम् // 27 // सरलार्थ:- अनन्तरं शाश्वतपूजार्थं सर्वाङ्गाभरणानि कारवित्वा महापूजायाः क्षणे तौ क्रमात् तत्तदनेषु तत्तदशालारान् आरोपवताम् li267ll | ગુજરાતી:- ત્યાર પછી શાશ્વત પૂજા માટે સર્વ અંગના આભૂષણોન કરાવી તે મહાપૂજા વખતે આભૂષણોને કમસર પ્રભુના અંગ ઉપર ચડાવ્યા.ર૬ हिन्दी :- बाद में शाश्वत पूजा के लिये (प्रभु के) सभी अंगो के आभूषण बनवा कर वे आभूषण महापूजा के समय क्रमसर श्री प्रभु के ... अंगो पर चढाये॥२६७|| मराठी:- नंतर शाश्वत पूजेसाठी प्रभूच्या सगळ्या अंगाचे दागिने बनवून घेऊन महापूजेच्या वेळी क्रमाक्रमाने ते प्रभूच्या त्या त्या अंगावर चढविले.॥२६७|| . English - Then in order to perform an immortal puja, they prepared ornaments for every part of the Lord's body and emblished the Lord in a methodic manner, during the mahapuja. 惟惟惟幢幢帳輸條輸。」藤藤藤藤鞭縣輪機

Page #295
भीमरुतजसरिविरथित श्रीनाभाकराजाचरितम् / माणिक्यरत्नरवचितां दत्त्वा हैमी महाध्वजाम् // अभङ्गरसङ्गीतभक्तिं दर्शयतश्च तौ॥२६८॥ अन्वयः- तौ माणिक्यरत्नखचितां हैमी महाध्वजां दत्त्वा अभङ्गरसङ्गीतभक्तिं दर्शयत:॥२६८॥ विवरणम:- तौ देवनाभाको माणिक्यानि च रत्नानि च माणिक्यरत्नानि माणिक्यरत्नैः खचिता माणिक्यरत्नखचिता, तां माणिक्यरत्नखचितां, हेम्न: इयं हैमीता हैमी सुवर्णमयीं, महतीचासौध्वजा च महाध्वजा, तां महाध्वजां दत्त्वान विद्यते भनः यस्य तद् अभङ्गं च तत् खसंगीतं च अभङ्गजसंगीतमा अभरजसंगीतेन भक्तिः, ताम् अखण्डरसङ्गीतभक्ति दर्शयत: स्म // 268 // सरलार्थ:- तो देवनाभाको माणिक्यरत्नखचितां सुवर्णमदी महाप्वजां दत्त्वा अभरङ्गेण सङ्गीतं कृत्वा स्वां भक्तिं अदर्शयताम् // 28 // ગુજરાતી - ત્યાર પછી માણેક અને રત્નોથી જડેલી સુવર્ણની મહાધજા ચડાવી અને અખંડિત ભાવોલ્લાસ પૂર્વક સંગીત ગાન કરી પ્રભુની પ્રત્યે પોતાની અવર્ણનીય ભકિત દેખાડી..૨૬૮૫ हिन्दी :- उसके बाद माणिक और रत्नों सेजडीहई स्वर्णमय महापताकाचडाई और अखंडित भावोल्लास के साथ संगीत गान कर के प्रभु के प्रति अपनी अवर्णनीय भक्ति दिखाई||२६८।। मराठी :- त्यानंतर त्या दोयांनी माणिक आणि रत्नांनी जडित सोन्यांची महाप्वजा चढविली आणि अखंडित भावनेच्या भरात संगीत गान करून प्रभुबदलची आपली अवर्णनीय भक्ति दाखविली.॥२६८॥ English - Then they hoisted a golden flag, studded with carbuncles and gems and then sang psalms of praise in honour to the Lord with unrefuted devotion, which revealed their ineffable faith and votary in the Lord. 251] P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #296
श्रीमस्तुमत्रिविरक्षित श्रीनाभाकशाचरितम् EKAXY है एवं निर्माय निर्मायी, प्राप्यप्रोटप्रभावनाः।। सर्वशशासनौनत्यं, तौ व्यस्तारयतां चिरम् // 26 // अन्धयः- एवं प्राप्यतौढप्रभावना: निर्माय निर्मायौ तौ सर्वशशासनौन्नत्यं विरं व्वस्तारयताम् // 269 // ' / वरणम:- एवं प्राप्याश्च ता: प्रौडाश्च प्राप्यतौडाः। प्राप्यप्रौढाच ता:प्रभावना: च प्राप्यप्रौढप्रभावना: निर्माय विधाय निर्गता माया याभ्यां तौ निर्मायौ सर्वज्ञस्य शासनं सर्वज्ञशासनी सर्वज्ञशासनस्य औन्नत्यं सर्वशशासनन्नित्यं चिरं चिरकालं व्यस्तारयता व्यतनुताम् // 26 // मरलार्थ:- एवं प्राप्याः प्रौढाः च प्रभावनाः कृत्या निर्मायो तो देवनाभाको सर्वज्ञशासनस्व औनत्यं व्यतनुताम् // 26 // ગુજરાતી - આ પ્રમાણે કોઈ પણ પ્રકારની છાયા રહિત, પવિત્રહદતે રાજ અને દેવે અત્યંત ખોટીપ્રભાવના કરી લાંબા વખત સુધી સર્વ પ્રભુના શાસનની ઉન્નતિ વિસ્તારી. ર૬૯માં ' हिन्दी :- हसप्रकार किसी भी प्रकार की मायासे रहित होकर, पवित्र हृदय से, उस राजा और देव ने बहुत बडी प्रभावना करके लम्बे समय तक सर्वज्ञ प्रभु के शासन की उन्नति विस्तृत की||२६९॥ मराठी:- अशारीतीने कुठल्याही प्रकाराचा मोह नसलेल्या अशा त्या दोघांनी शुद्ध मनाने मोठी प्रभावना करून सर्वज्ञप्रभूच्या शासनाचे श्रेष्ठत्व चिरकाल पसरविले.॥२६९|| English :- In this way, both the God and the King freed themselves from any worldly phantasins and with a heart of sanctity, they began propagating the resplendency and authority of the omniscient Lord, for a long time to come.

Page #297
शीरुतुबशिविरचित श्रीनामाकराजाचारितम् / अथाऽनन्तगुणोत्साहबखरोमाञ्चकधुकः।। नाभाकभूपतिर्धर्मशालास्थानमशिश्रियत् // 27 // आन्थय:- अथ अनन्तगुणोत्साहब रोमाञ्चकधुक: नाभाकभूपति: धर्मशालास्थानम् अशिनियत् // 27 // विवरणम:- अथ अनन्तेन गुण्यतेऽसौ अनन्तगुणः। अनन्तगुणश्चासौ उत्साहश्च अनन्तगुणोत्साहः अनन्तगुणोत्साहनवत: रोमाशः एवकधुकः येनस:अनन्तगुणोत्साहबद्धरोमाचकधुक: नाभाक: भूपति: धर्मशालाया: स्थानमअशिश्रियदाआश्रितवान् // 27 // सरलार्थ:- अथ अनन्तमुणेन उत्साहेज येन रोमाञ्चः एव कबुक: बब्दः अस्ति (अनन्तगुणोत्साहेन रोमाञ्चिताः) स: नाभाकनपः पर्मशालाया: स्थानम् अशिश्रिवत् आश्रितवान् / / 270 / / ગુજરાતી :- ત્યાર બાદ અનંતગણ ઉત્સાહથી, પ્રકૃદ્ધિત, રોમાંચવાળા નાભાક રાજાએ ધર્મશાળાના સ્થાનનો આશ્રય લીધો // 27 // हिन्दी :- बाद में अनंतगुने उत्साह से रोमांचित होकर उस नाभाक राजाने धर्मशाला के स्थान का आश्रय लिया।२७०।। मराठी :- नंतर अनंतपट उत्साहाने रोमांचित होऊन त्या नाभाक राजाने धर्मशाळेचा आश्रय घेतला.॥२७॥ English - Then the meritorious King Nabhak who was being horripilated with enthusiasm, took refuge in a hospice. तत्र न्याकतकल्पद्वर्डिण्डिमोद्घोषपूर्वकम्॥ स्वमर्थमर्थिसात्तन्यन्नदारिद्रं जगद् व्यधात् // 279 // अन्वयः- तत्र डिण्डिमोद्घोषपूर्वकंन्यकृतकल्पद्रुः स्वं अर्थिसात् तन्वन् स: जगत् अवारिध व्यधात् // 27 // विवरणम:- तत्र धर्मशालायां स्थित्वा डिण्डिमेन उद्घोष: (दानोद्घोषः) डिण्डिमोद्घोषः। डिण्डिमोद्घोष: पूर्व यस्मिन् कर्मणि यथा स्यात्तथा डिण्डिमोद्घोषपूर्वकं न्यकृत: तिरस्कृत: अधरीकृत: या कल्पनुः कल्पवृक्ष: येन सः न्यकतकल्पनुः दानेनाधरीकृतकल्पवृक्ष: स: नाभाक: स्वम् अर्थ धनम् अर्थिसात् अर्थ्यधीनं याचकाधीनं तन्यन् कुर्वन् जगद न विद्यते वारिधं यस्मिन् तद् अदारिधं वारिधरहितं व्यधात् अकरोत्।।२७१॥ RE 253] HERE P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #298
E E * श्रीमिरुतुङ्गशिविरणित सीमामाकशजायरितम् ]* * सरलार्थ:- तत्र धर्मशालायां स्थित्वा सनाभाक: डिण्डिमोदयोषपूर्वकं तथा दानम् अददात्। यथा सर्व पनम् अर्पिसात् कृत्वा कल्पवृक्षमपि अपरीकृतवान् जगत् च दारियरहितं व्यपात्॥२७१।।। ગજરાતી:-તાં રહી દાન આપવા માટે પહોદ્ઘોષણા કરાવી, અને જેનાદાનગુણ સામે કલ્પવૃક્ષો પણ હલકા પડી જાય એવા તે રાજાએ પોતાનું ધન યાચકજનોને આપી બધાનું દારિદ્રય દૂર કરી દીધું.૨૭૧ हिन्दी :- वहाँ रहकर दान देने के लिये पटह घोषणा कराई और जिस के दानगुण के सामने कल्पवृक्ष भी फिक्के पड गये ऐसे उस राजाने अपना धन उन याचकों के बीच बाँटकर पुरे जगत् को दारिद्रयसे रहित किया||२७१॥ मराठी :- त्वा धर्मशाळेत राहन नाभाक राजाने नगारा वाजवून घोषणापूर्वक इतके दान दिले की त्या पनाने कल्पवृक्षालाही लाजविले आणि साऱ्या जगातील दारिद्रय नाहीसे करून टाकले.॥२७१॥ English :- Then King Nabhak, staying in a hospice send a herald to proclaim that he shall be distributing alms among the medicants. Then the king gave such a shower of his wealth that even the great tree, Kalpavrush seemed to be experiencing mawkishness. Thus King Nabhak had made the entire world free from the bondage of poverty. अथ पुण्यपवित्रात्मा क्षालिताऽखिलकश्मलः॥ गुरुभिः सह भूपाल: प्रतस्थे स्वपुरं प्रति // 272 // अन्वयः- अथ पुण्यपवित्रात्मा क्षालिताऽखिलकश्मल: भूपाल: गुरुभिः सह स्वपुरं प्रति प्रतस्थे॥२७२॥ विवरणम:- अथ अनन्तरं पुण्येन पवित्र आत्मा यस्य सः पुण्यपवित्रात्मा अखिलानि च तानि कश्मलानि च अखिलकश्मलानि सकलपापानि। क्षालितानि अखिलकश्मलानियेन सःक्षालिताखिलकश्मल: क्षालितसकलपाप: भुवं पालयतीतिभूपाल: नृपः नाभाक: गुरुभिः युगन्धरसूरिभिः सह स्वपुरं स्वनगरं प्रतस्थे निर्जगाम // 272 // ARREARR54] ARERAKHEER

Page #299
भीमेलतुतशिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् मरलार्थ:- अनन्तरं पुण्यकर्मभिः पूतात्मा क्षालितसकलाप: स: नाभाक: नृपः गुरुभिः सह स्वपुरं प्रतस्थे // 272 / / રાતી :- હવે પુરય વડે પવિત્ર આત્માવાળો તેનાભાક રાજ પોતાના સમગ્ર પાપની શુદ્ધિ કરી ગુરુ મહારાજ સાથે પોતાના | નગર તરફ ચાલ્યો ૨૭રા 1:- अब पुण्य के द्वारा पवित्र बना हुआनाभाकराजा अपने समग्र पापों की शुद्धि करके गुरुमहाराजके साथ अपने नगर की ओर खाना हुआ।२७२।। मराठी:- नंतर पुण्याने पवित्र झालेला तो नाभाक राजा आपल्या सगळ्या पापांची शुदि कान गुरुमहाराजाबरोबर आपल्या नगराकडे जाण्यास निघाला.॥२७२।। English :- Then King Nabhak, who had cleansed himself from all his past sins and attaining purification left for his kingdom along with his spritual instructor. अनुपानद् गुरोर्वामभागेन पथि सश्चरन्। दर्शयन् उच्चनीचां च भुवं भक्ताग्रणीरभूत् // 27 // अन्वयः- पथि गुरो: वामभागेन अनुपानद् सनरन् उच्चनीचां भुवं दर्शयन् भक्ताग्रणीरभूत् // 27 // वरणम्:- पथि मार्गे गुरोः युगन्धरसूरेः वामश्चासौ भागश्च वामभागः तेन वामभागेन न विद्यते उपानही यस्य सः अनुपानद पादत्राणरहित:सश्चरन् विहरन् उच्चाचासौनीचाच उच्चनीचातामुच्चनीचांभुवं भूमिंनतोन्नतांभूमिमित्यर्थ: वर्शयन् सः नाभाक: पक्तानामग्रणी: भक्ताग्रणी: भक्ताग्रेसरः भक्तशिरोमणिः अभूत् अभवत् // 27 // अरलायें:- मार्गे गुरोः श्रीयुगन्धरसूरेः वामभागेन उपानदस्यां विना सञ्चलन नतोन्नतां भूमि गुरवे दर्शवन म: नाभाक: गुरोः भक्तशिरोमणिः अभवत् // 27 // ગુજરાતી:- રસ્તામાં ગુરુમહારાજને ડાબે પડખે, ઉઘાડે પગે ચાલતો અને ઉચાણ- નીચાણવાળી પૃથ્વીને બતાવતો તે નાભાક રાજ ગુરુભક્ત શિરોમણિ થયો 273. 255 STERTY TEETHER Jun Gun Aaradhak Trust P.P.AC.Gunratnasuri M.S.

Page #300
* *श्रीमरुतुङ्गशिवियत श्रीनाभाकराजाचरितम् * * * हिन्दी :- रास्ते में गुरुमहाराज के बायी ओर, बिनाजूतों के चलता हुआ और उबड-खबड जमीन को बताता हुआ वह राजा गुरुभक्तो में शिरोमणि हुआ||२७३॥ मराठी:- रस्त्यात गुरुमहाराजाच्या डाव्या बाजूने पादत्राणा शिवाय चालत व उंचसखल जमीन दाखवीत तो नाभाकराजा गुरुभक्तामध्ये शिरोमणि झाला.।।२७३॥ English :- The King walking on the left side of the rev monk, barefooted, was warning the monk continuously about the up's and downs of the road. Thus taking immense care of the monk. He therfore became the most ardent devotee among devotees. चन्द्रादित्यसुर: सेना, मानं छत्रं वितानयन् / / ' चामरांश्चालयन पार्श्व - द्वये सद्गुरुभूपयोः // 27 // अन्वय:- चन्द्रादित्यसुरः सेनामानं छत्रं वितानयन् सद्गुरुभूपयो: पार्थव्ये चामरान् चालयन् // 27 // विवरणम:- चन्द्रावित्य: एव सुरः चन्द्रादित्यसुर चन्द्रादित्यदेव: सेनाया:मानं प्रमाणमिवमानं प्रमाण यस्य तद सेनामानसेनाप्रमाणकं छत्रं आतपत्रं वितानयन विस्तारयन् सर्वस्यामेव सेनायां छत्रं धारयन, सन् चासौ गुरुश्च सद्गुरुः, भुवं पातीति भूपः, सद्गुरुश्च भूपश्च सद्गुरुभूपौ, तयोः सद्गुरुभूपयो: श्री युगन्धरनाभाकयोः पार्श्वयोः वयं पार्श्ववयं तस्मिन् पादये उभयोः पार्श्वयो: चामरान् चालयन वीजयन् गुरूणां भक्तिं महीपतेः च सान्निध्यं विदधे, इति पञ्चमेन सम्बन्धः // 27 // सरलार्थ:- चन्द्रादित्यसुरः सेनाप्रमाणं छत्रं विस्तारयन् सद्गुरोः भूपस्य च उभदोः पार्श्वयो: चामरान चालवन "गुरूणां भक्ति महीपते: च सामिप्यं विदये" इति पञ्चमेन सम्बन्धः // 274|| ગુજરાતી :- ચન્દ્રાદિ દેવ પાણ સેનાના પરિમાણ જેટલું છત્ર વિસ્તારતો, સદ્ગુરુમહારાજ અને રાજાના બે પડખે યામરો . वीनतो॥२७४॥ हिन्दी.. चन्द्रादित्य देव भी सेना के परिमाण जितना छत्र तानता हुआ गुरुमहाराज और राजा के दोनो तरफ (और) चामर ढालता हुआ||२७४॥

Page #301
REATREEसीमेलमप्रिथिरचित श्रीनाभाकशजाणस्तिमा MERE * मराठी :- चन्द्रादित्य देव सुब्दा सेनेच्या मापा इतके छत्र पसरवीत गुरुमहाराज व राजाच्या दोन्ही बाजूंना चामर विंझवीत।।२७४।। English - The God Chandraditya prepared a parasol, that stretched over the whole army and also fanned the king and the religious instructor on both sides. संवर्तकानिलेनाग्रे कण्टकाद्यपसारयन्। - गन्धोदकस्य वर्षेण मार्गस्थं शमयन् रजः॥२७५॥ अन्वय:- .. संवर्तकानिलेन अग्रे कण्टकादि अपसारयन् गन्धोदकस्य वर्षेण मार्गस्थं रज: शमयन् // 27 // विवरणम्:- संवर्तकश्चासौ अनिलश्च संवर्तकानिल: संवर्तकवायुना अग्रे अग्रभागे कण्टका: आदौ यस्य तत् कण्टकााद कण्टककर्करावस्करादिकम् अपसारयन् नि:सारयन् दूरीकुर्वन, गन्धेन युक्तम् उदकं गन्धोदकं तस्य गन्धोदकस्य गन्धजलस्य वर्षेण मार्गे तिष्ठतीति मार्गस्थं पथि वर्तमानं रज: धूलिं शमयन - (अग्रे पञ्चमेन सम्बन्धः। // 275 // सरलार्थ:- संवर्तकवायुना अवो पुरतः वर्तमान कण्टककर्करावस्करादिकं अपसारवन, गन्पोदकस्य वर्षेण मार्गस्था लिं शमवन ||275|| ગુજરાતી :- સંવર્તક વાયરા વડે રસ્તામાં આગળ આગળ કાંટા વિગેરેને દૂર કરતો, સુગંધ-પાણી વરસાવી માર્ગની ધૂલી શાંત કરતો, ૨૭પા हिन्दी :- संवर्तक पवन द्वारा रास्ते में आगे के काटो को दूर करता हुआ, सुगंधित पाणी बरसा कर रास्ते की धूल शांत करता हुआ,॥२७५॥ मराठी :- संवर्तक वान्यामुळे पुढे रस्त्यात असलेले काटे, केरकचरा दर सारीत व सुवासिक पाणी शिंपडून रस्त्यांतील पळ खाली बसवत,॥२७॥ English - He even created clouds to shower its showers to blow away the thorns on the road, with the help of the westerlies, as they proceeded ahead. He even created occasional sweet-scented showers to calm off the flying dust. P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #302
श्रीमरुतुबसूरिविरचित श्रीनामाकंशजाथरितम् सगन्धिभिः पञ्चवर्णैर्दिव्यपुष्पैर्भुवं स्तृणन् // . संचारयन् पुरस्थं च योजनोच्चमहाध्वजम् // 276 // अन्यय:- सुगन्धिभिः पञ्चवर्ण: दिव्यपुष्पैः भुयं स्तृणन् पुरस्थं योजनोच्चं महाध्वजं स चारयन् / / विवरणम्:- शोभन: गन्धः येषां तानि सुगन्धीनि, तैः सुगन्धिभिः पञ्चवर्णाः येषां तानि पञ्चवर्णानि तैः पञ्चवर्णै: दिवि भवानि दिव्यानि दिव्यानिच तानि पुष्पाणिच दिव्यपुष्पाणि तै: दिव्यपुष्पैः दिव्यकुसुमैः भुवं भूमि स्तृणन् आच्छादयन्, पुरेः तिष्ठतीति पुरस्थ: तं पुरस्थं योजनमुच्च: योजनोच्चः। महान् चासौ ध्वजश्च महाध्वजः। योजनोच्च: चासौ महाध्यजश्च, तं योजनोच्चमहाध्वजं संचारयन् // 276 // सरलार्थ:- सुगन्धिभिः पञ्चवर्णे: दिव्यपुष्पैः भूमिम् आच्छादवन् पुर:च योजनोच्वं महाप्वजं संचारयन-।।२७६॥ ગુજરાતી:- સુગંધથી મહેકી રહેલા પાંચ વર્ણના દિવ્ય પુષ્પોથી પૃથ્વીને આચ્છાદિત કરતો, આગળ એક યોજન ઊંચી ખોટી ધ્વજ ३२314ता, // 27 // हिन्दी : सुगन्धसे महकते हुए पांच रंगो के दिव्य फूलों को पृथ्वी पर बिखराता हुआ, सबसे आगे सामने एक योजन उंची बडी धजा लहराता हुआ,॥२७६॥ मराठी :- सुगंधी पंचरंगी दिव्य फुलांनी पृथ्वीला आच्छादित करीत, व सर्व लोकांच्या पुढे एक योजन उंचीचा मोठा प्वज फहकावीत,२७६॥ English :- He even scattered a shower of aromatic, divine flowers of five different colours, on the earth and even created a fluttering flag as tall as eight miles (one yojan) in the front of the whole army. 「離離離離離離離離離幢幢摩憲離線隱

Page #303
hiलतमसूरिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् एतयोरवमन्तारो, यास्यन्ति प्रलयं स्वयम्।। एतत्पादाब्जनन्तारो, वर्द्धिष्यन्ते महाश्रिया // 277 // अन्वय:- एतयो: अवमन्तार: स्वयं प्रलयं यास्यन्ति। एतत्पादाब्जनन्तार: महाश्रिया वलिष्यन्ते।।२७७॥ विवरणम:- एतयो: एतस्य गुरोः नृपस्य च अवमन्तारः अपमानस्य कर्तारः स्वयमेव प्रलयं विनाशं यास्यन्तिा पादौ अब्जश्वपावाब्जी एतयोः पादाब्जे एतत्पादाब्जो एतत्पादाब्जयो: नन्तारः एतत्पादाब्जनन्तारः एतयो: चरणकमलयो: नम्रा: भवितार:महती चासौ श्री: च महाश्री: तया महाश्रिया महत्या लक्ष्म्या वर्धिष्यन्ते // 277 // सरलार्थ:- एतौ गुरुनृपो अवमन्यमानाः स्वयं विलयं वास्यन्ति नक्ष्यन्ति। एतत्पादाब्जे प्रणमन्त: महत्या लक्ष्म्या वदिष्यन्ते / / 277 / / ગુજરાતી :- આ ગુરુમહારાજ અને રાજાનું અપમાન કરનારા સ્વયં નાશ પામશે, અને એમના ચરણકમલને નમસ્કાર કરનાર बोडोनोवनवृद्धि पामथे." // 27 // न्दी :- गुरुमहाराज और राजाइन दोनों का अपमान करनेवालों का स्वयं नाश होगा और इनके चरणों पर नमस्कार करनेवाले बडे वैभव से वृद्धि पायेंगे।।२७७॥ मराठी:- गुरुमहाराज व राजा या दोघांचा अपमान करणारे स्वत:च नाश पावतील व यांच्या चरण कमलावर नम्र होणारे मोठया वैभवाने वृद्धि पावतील.।।२७७|| English :- The one who scoms and slurs the religious instructor or the king, Nabhak shall experience damnation but the one who reveres towards them shall inherit untold wealth and grandeur double fold. P.P.AC.Gunratnasuri M.S.: Jun Gun Aaradhak Trust

Page #304
श्रीमरुतसूरिविरचित श्रीनामाकाजाचरितम् / इत्यम्बरगिरा साकं दुन्दुभिं दिवि ताडयन्॥ गुरूणां विदधे भक्तिं, सान्निध्यं च महीपतेः॥२७८॥ अन्वयः- इति अम्बरगिरा साकं दिवि (पश्चभि: कुलको) दुन्दुभिंताडयन् गुरूणां भक्तिं महीपते: च सान्निध्यं विदधे // 278 / / विवरणम्:- इति अम्बरगिरा आकाशवाण्या साकं दिवि अन्तरिक्षे दुन्दुभिं पटहं ताडयन् निनादयन् चन्द्रादित्यसुरः गुरूणां भक्तिं सरलार्थ:- इति आकाशवाण्या सह दिवि दुन्दुभि निनादवन चन्द्रादित्यसुरः गुरूणां भक्तिं नृपस्य च सामिप्यं चक्रे // 278 / / ગુજરાતી:- એવી આકાશવાણી સાથે ગગનમાં દુંદુભિનો નાદ કરતો ગુરુમહારાજની ભક્તિ કરતો હતો, તેમ જ રાજાનું સાન્નિધ્ય तोडता.॥२७८॥ हिन्दी :- ऐसी आकाशवाणी के साथ गगन में दुभि का नाद करता हुआ चन्द्रादित्य देव गुरुमहाराज की भक्ति करता था और राजा का संपर्क करता था।।२७८॥ मराठी :- अश्या आकाशवाणी बरोबरच गगनामध्ये दुंदुभीचा नाद करीत चंद्रादित्य देव गुरुमहाराजांची भक्ति करीत असे व राजाचे सान्निध्य प्राप्त करीत होता.॥२७८॥ English - The God Chandraditya used to beat the kettle-drums and proclaim such an oracle. He thus used to serve the monk zealously and also procure the king's proximity. AREERARA260ARRER

Page #305
भीमेरुतुजरिविरथित श्रीनामाकराजाचरितम् इत्थं प्रतिपदं नैकभूपैः प्राभृतपाणिभिः॥ प्रवर्धमानभव्यश्रीनृपः प्रापन्निजं पुरं // 279 // अन्वयः- इत्थं प्रतिपदं प्राभृतपाणिभिः नैकभूपैः प्रवर्धमानभव्यश्री: नृपः निजं पुरं प्रापत् // 279 // विवरणम् :- इत्थं पदे पदे प्रतिपदं प्राभृतानि उपायनानिपाणी येषां ते प्राभृतपाणय: तैः प्राभृतपाणिभिः उपायनहस्तैःनएक: नैको नैके च ते भूपाश्च नैकभूपा: तै: नैकभूपैः अनेकराजभिः प्रवर्धमाना चासौ भव्या चासौ श्री: यस्य सः प्रवर्धमानभव्यश्री:जन् पातीति नृप: नाभाक: निजं स्वकं पुरं नगरं प्रापत् आगमत् // 27 // सरलार्य:- इत्यं पदे पदे पाणिषु प्राभृतकानि गृहीत्वा आगच्छद्धिः अनेकै: राजभिः वस्व भव्यश्री: प्रवर्यते सः नृपः नाभाकः स्वं पुरमाजगाम / / 279 / / ગજરાતી:- આવી રીતે માર્ગમાં ચાલતા, પગલે પગલે અનેક રાજઓ હાથમાં ભેણાં લઈનાભાક રાજનું સન્માન કરવા લાગ્યા, અને તેનાથી વૃદ્ધિ પામતો મનોહર લશ્મીવાળો રાજા પોતાના નગરમાં આવી પહોંચ્યો.i૨૭૯ हिन्दी :- इस तरह रास्ते में चलते चलते अनेक राजाओं द्वारा अर्पण किये हुए उपहारों द्वारा वैभव संपन्न बना हुआ नाभाक राज अपने नगर में आ पहुंचा।।२७९॥ मराठी :- याप्रमाणे रस्त्यात पावलोपावली अनेक राजांनी सन्मान करून दिलेल्या भेटीमुळे वृद्धिंगत झालेल्या सुंदर लक्ष्मीने युक्त होऊन तो राजा आपल्या नगरात येऊन पोहोचला.॥२७॥ English :- In this manner King Nabhak who had attained great fame and granduer, was bestowed with countless gifts from the different kings. Then in due-course he reached his city. PRALHEATREEN |264 PP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #306
* श्रीभेरुतगरिविरस्थित श्रीनाभाकराजासरितम् | गुरवोऽपि ततो दत्त्वा, श्रीमन्नाभाकभूपतेः॥ सम्यक्त्वमूलश्राद्धाणु - व्रतानि व्यहरन् भुवि // 280 // अन्वयः- तत: गुरवः अपि श्रीमन्नाभाकभूपतेः सम्यक्त्वमूलश्राद्धाणुव्रतानि दत्त्वा भुवि व्यहरन् // 280 // ... विवरणम:- तत: तदनन्तरं गुरवः अपि श्री: अस्यास्तीति श्रीमान् श्रीमान् चासौ नाभाकभूपतिः च श्रीमन्नाभाकभूपति: तस्य श्रीमन्नाभाकनृपतेः सम्यक्त्वं मूलं येषां तानि सम्यक्त्वमूलानि। श्राखानां श्रावकाणां अणुव्रतानि श्राखाणुव्रतानि। सम्यक्त्वमूलानि च तानि श्राद्धाणुव्रतानि च सम्यक्त्वमूलश्रावाणुव्रतानि पत्याभुविष्यहरन // 28 // सरलार्थ:- ततः गुरवः अपि श्रीमन्नाभाकनृपतये सम्यक्त्वम्लानि श्रावकाणां अणुव्रतानि दत्त्वा भूमौ व्यहरन् // 28 // ગુજરાતી:-ત્યાર બાદ ગુરુમહારાજનાભાકરાજાને સમકક્વમૂળ શ્રાવકના અણુવ્રત ઉચરાવી શુદ્ધ શ્રાવક કર્યો, પછી ગુરુમહારાજે બીજે સ્થળે વિહાર કર્યો.i૨૮૦. हिन्दी :- उसके बाद गुरुमहाराजने नाभाक राजा को सम्यक्त्वमूल श्रावक के अणुव्रत का प्रत्याख्यान कराके (उच्चार कराके) शुद्ध श्रावक बनाया, और दूसरी जगह विहार किया।२८०॥ मराठी:- नंतर गुरुमहाराजसुदा नाभाक राजाला सम्बकत्वाचे मूळ असलेल्या श्रावकांच्या अणुव्रतांचे प्रत्याख्यान करवून पृथ्वीवर विहार करू लागले.।।२८०।। English :- The rev monk then spelled out for the king the commandments of a lay-men, thus transforming the king into a chaste and a modest layman. Then the monk wandered off to another place. 「艦艦輪輪膝雕雕雕雕雕雕雕雕雕艦機廠輸

Page #307
* भीमरुतुजशिविरचित मीनाकशजाणारित R E E अथ देवस्य सान्निध्यात् वासुदेव इव स्वयम्॥ भूपालो भरतार्धस्य त्रीणि खण्डान्यसाधयत् // 28 // अन्वयः अथ अनन्तरं देवस्य चन्द्रादित्यदेवस्य सान्निध्यात् सामीप्यात् वासुदेवः इव भूपाल: स्वयं भरतार्थस्य त्रीणि खण्डानि असाधयत् // 28 // विवरणम्:- अथ गुरोः प्रस्थानानन्तरं देवस्य चन्द्रादित्यसुरस्य सान्निध्यात सामीप्यात् वासुदेवः इव भुवं पालयतीतिभूपाल: नाभाकनृप: स्वयं भरतस्या भरतार्ध, तस्य भरतार्धस्य त्रीणि खण्डानि असाधयत् // 28 // सरलार्य: अप गुरोः प्रस्थानात् अनन्तरं चन्द्रादित्यसुरस्य सामिप्येन वासुदेवः इव भूपः माभाक: भरतार्पस्य त्रीणि खण्हानि असापयत् / / 281 // ગુજરાતી :- ત્યાર પછી ચન્દ્રદિત્યદેવની સહાયથી નાભાકરાએ વાસુદેવની પેઠે ભારતના ત્રણે ખંડસાળા. 281 हिन्दी :- फिर चन्द्रादित्य देव की सहायता से नाभाक राजाने वासुदेव के समान अर्ध भरत के तीनों खंड प्राप्त किया (सिद्ध किये।)॥२८॥ मराठी :- त्यानंतर चन्द्रादित्य देवाच्या सहाय्याने नाभाक राजांने वासुदेवाप्रमाणे अर्थभरताचे तीन खंड मिळविले.॥२८१॥ English - Then King Nabhak conquered the half of Bharat and its three sections, like Vasudev, with the help of the God, Chandraditya. AREEEEEEEEEEEEEE PP.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #308
श्रीगोकतुधिषिरखित श्रीनाकताक्षषितम भूमिपतिसहस्त्राणां, षोडशानां च मूर्धनि॥ आज्ञा संस्थाप्य राज्यं स्यं धर्मच समपालयत् // 282 // अन्वयः षोडशानां भूमिपतिसहस्त्राणां मूर्धनि आज्ञा संस्थाप्य राज्यं स्वधर्म च समपालयत् // 282 // विवरणम्:- षोडशानां षोडशसल्याकानां भूम्याः पतयः भूमिपतय: राजानः भूमिपतीनां सहस्त्राणि भूमिपतिसहस्राणि तेषां भूमिपतिसहस्त्राणां मूर्धनि शिरसि, षोडससहस्त्रभूपतीनां शिरसि स्वामाज्ञां संस्थाप्य स्वं राज्य स्वधर्म च समपालयत सम्यक्तया पालयामास // 282 // सरलार्थ:- षोडशसहस्त्रनृपाणां मूर्धनि स्वा आज्ञा संस्थाप्य स्वं राज्यं धर्म च सम्यक्तया पालयामास // 282 // .. ગુજરાતી :- નામાકરાપાએ સોળ હજાર રાજાઓ ઉપર પોતાની આશા પ્રવર્તાવી ને સમાજ પ્રકારે પોતાના રાજ્યનું અને ધર્મનું पावन 21 // 25 // // 282 // दी :- नाभाक राजाने सोलह हजार राजाओं के ऊपर शासन किया (अपनी आज्ञा प्रवर्तित की।) और वह सम्यक् प्रकार से अपने . राज्य और धर्म का पालन करने लगा।२८२।। ठी :- नाभाक राजाने सोळा हजार राजावर आपली आज्ञा चालविली आणि तो उत्तम रीतीने आपले राज्य आणि धर्माचे पालन करू लागला.।।२८२।। English :- King Nabhak exercised his authority over sixteen thousand kings and as a nutrient nutured his kingdom and his religion whole-heartedly. AL E X *264] * *

Page #309
REE श्रीमरुतुङ्गतिविरचित श्रीनाभाकराजाचरितम् E N T त्रिकालम् देवमभ्यर्चन, द्विसन्ध्यम् सद्गुरूनमन्॥ षडावश्यककृत्यम् च, तन्वन् राज्यफलम् ययौ // 28 // अन्वय:- त्रिकालम् देवमभ्यर्चन द्विसन्ध्यम् सद्गुरून, नमन, षडावश्यककृत्यम् च तन्वन राज्यफलम् ययौ // 283 // विवरणम्:- प्रयाणाम् कालानाम् समाहारः त्रिकालम् प्रात: मध्याले सायालेच देवम् अभ्यर्चन् पूजयन्, व्योः सन्धयो: समाहार: दिसन्ध्यम् सन्तश्च ते गुरवश्व सद्गुरवः, तान् सद्गुरून् नमन् वन्दमानः, आवश्यकानि च तानि कृत्यानि च आवश्यककृत्यानि। षण्णामावश्यककृत्यानाम् समाहारः षडावश्यककृत्यम् षड् आवश्यककर्माणि तन्वन् कुर्वन् राज्यस्य फलम् ययौ प्राप।।२८३॥ सरलार्थ:- त्रिकालम् देवम् पूजयन् द्विसन्प्यम् च सद्गुरुन् नमन षह आवश्यककृत्यानि कुर्वन् नाभाकनृपः राज्यस्य फलम् प्राप // 28 // ગુજરાતી :- રાજાએ ત્રણ કાળ પ્રભુની પૂજા, અને સાંજ સવાર સદ્ગા મહારાજને વંદન તથા છ આવશ્યકત કરતાં રાજ્યનું नमेथु.॥२८॥ हिन्दी :- उस राजा ने तीनो समय जिनप्रभु की पूजा और सुबह शाम गुरु महाराज को प्रणाम और छ: आवश्यक कृत्य करते हुऐ राज्य का शुभ फल प्राप्त किया||२८३।। / मराठी:- नंतर त्या राजाने तीन वेळां प्रभूची पूजा, सकाळ आणि संध्याकाळ श्री गुरुमहाराजांना नमस्कार आणि सहा आवश्यक कृत्ये करून राज्याचे शुभफळ प्राप्त केले.॥२८॥ English - The king performed to puja in honour of Lord Jinendra, three times a day and venerated towards his spritual guide every morning and evening. He thus performed the six essential duties which are indispensable necessities and attained the fruit of a vast kingdom. Jun Gun Aaradhak Trust P.P.AC. Gunratnasuri M.S.

Page #310
रिमेकैतुलमतिविरयित श्रीनामाकराजाचरितम् / Note - The six essentialities. 1) Samahika, 2) Chauvisatthao-Praising the twenty-four Tirthankars.. . 3) Vandan- To pay one's homage to the spritual guide, 4) Pratikaman, - (A prayer to self-retrospect) 5) Kayotsarga,-(Atype ofa meditation): . 6) Pratyakhyan - (A solemn vow to be detatched from sins) प्रतिग्रामपुरम् जैन - प्रासादास्तुणतोरणा:॥ व्यधाप्यन्त नरेन्द्रेण, धर्मशाला: सहस्त्रशः // 284 // अन्वयः- नरेन्द्रेण प्रतिग्रामपुरम् तुजतोरणा: जैनप्रासादा: सहस्त्रश: धर्मशाला: व्यधाप्यन्ता॥२८४॥ विवरणम:- मराणामिन्द्रः नरेन्द्रः तेन नरेन्द्रेण नाभाकनृपेण ग्रामे ग्रामे पुरे पुरे च प्रतिग्रामम् प्रति पुरम् तुझानि तोरणानि येषाम् ते तुजतोरणा: जिनस्य इमे जैना: जैनाश्च ते प्रासादाश्च जैनप्रासादा: जिनमन्दिराणि सहस्त्रश: धर्मशाला: च व्यधाप्यन्त अकार्यन्त // 28 // सरलार्थ:- श्रीनाभाकनरेन्द्रेण वामे वामे पुरे पुरे च तुझतोरणानि जिनमन्दिराणि सहस्रशः धर्मशाला: च अकार्यन्त // 284|| ગુજરાતી :- તે રાજાએ દરેક ગામ અને શહેરોમાં ઉચા તોરણવાળા જિનમંદિરો બંધાવ્યા, તેમજ હજારો ધર્મશાળા બંધાવી. 284 हिन्दी :- उस राजाने हर एक गांव में और शहरो में ऊंचे ऊंचे तोरणोवाले जिनमंदिरोका निर्माण करावाया और हजारोधर्मशालायें बनवाई||२८४॥ मराठी:- नंतर त्या राजाने प्रत्येक गावात आणि शहरात उंच उंच तोरण असलेली जिनमंदिरे आणि सहस्त्रावपि धर्मशाळा बांधविल्या.||२८४|| *****[26]***** *

Page #311
R E ETीलतुम मरिशिथित श्रीनामाकराजाकरिता English :- This king then build jain temples in every village and city and emblished them with high arched festoons. He even constructed thousands of hospices. / सहिलीकपरद्रोह - पैशून्यकलिमत्सराः॥ निमूलम् वारिता: सप्त - व्यसनानि विशेषतः॥२८५॥ अन्वयः- तेन नरेन्द्रेण साहिलीक - परद्रोह - पैशून्य - कलि-मत्सरा: निमूलम्वारिताः। विशेषत: सप्तव्यसनानिवारितानि // 28 // विवरणम:- तेन नरेन्द्रण नाभाकनृपेण साहिलीकम् * परनिन्दाकरणम्, परस्य द्रोह: परद्रोह: परवेषः, पिशुनस्य भाव: पैशुन्यम्, केलि: कलह: मत्सरः परोत्कर्षासहनम् निर्गतम् मूलम् यस्मिन् कर्मणि यथा स्यात् तथा निर्मूलम् वारिता: निवारिताः। विशेषत: सप्त च तानि व्यसनानिच सप्तव्यसनानि धूतादीनि समूलम् वारितानि नि:सारितानि // 28 // सरलार्थ:- तेन नाभाकनरेन्द्रेण निन्दा- परद्रोह-पैशुन्य कलह - मत्सरा: निःशेषिताः। सप्त व्यसनानि च विशेषरूपेण नि:सारितानि।।२८५|| ગુજરાતી :- તે રાજાએ પોતાના રાજ્યમાં ચાડી, કજીઓ, ઈર્ષ્યા વિગેરનું નિર્મુલન કર્યું, તથા સાત વ્યસનોનો તો વિશેષ પ્રકારે નિષેધ કર્યો. ૨૮પા. हिन्दी :- फिर उस राजाने अपने राज्य में निंदा, परद्रोह, चुंगली, टंटे, ईर्ष्या इत्यादि का जड सहित निवारण किया और सात व्यसनों का तो विशेष प्रकार से निषेध किया||२८५॥ मराठी:- नंतर त्या राजाने आपल्या राज्यांत परनिंदा द्रोह, चुगली, भांडण ईया, इत्यादिकांचे मुळासकट निवारण केले आणि मी सात व्यसनांचा तर विशेष प्रकाराने नाश केला.।।२८५|| English :- The king in his kingdom,detered from the very roots, slanderous hostility, calumny, wrangling, malice etc. He even banned the seven vices. P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #312
* श्रीपेरुतुजरिविरस्थित श्रीनापाकशजायरितम् T R EE Note. The seven vices. 1) Intake of alcohol, 2) Intake of meat, 3) Gambling, 4) Debauchery. 5) Prostitution, 6) Hunting 7) Theft मिथ्यात्वम् पापमन्यायम्, विधत्ते मनसाऽपि यः॥ तस्थ देव: स्वयम् शिक्षाम्, दत्ते तत्क्षणमेव सः // 286 // अन्यय:- यःमनसाऽपि मिथ्यात्वम् पापम् अन्यायम् विधत्ते। स: देव: तस्य तत्क्षणमेव स्वयम् शिक्षाम् दत्ते // 28 // विवरणम:- य: नरः मनसा अपि मिथ्यात्वम् पापम् अन्यायम् च विधत्ते करोति। सः चन्द्रावित्यः देवः तस्य तत्क्षणमेव स्वयम् शिक्षाम् दण्डम् दत्ते तम् स्वयमेव दण्डयति // 286 // सरलार्थ:- यः नरः मिथ्यात्वम् पापम् अन्यायम् च करोति। तम् पुरुषम् सः चन्द्रादित्यः देवः स्वयमेव तत्क्षणमेव दण्डवति / / 286 // ગુજરાતી:- તેના રાજ્યમાં કોઈ પણ માણસ મિથ્યાત્વ પાપ અને અનીતિ મનથી પણ કરતો તો તેને અનાદિ દેવ તે જ ક્ષણે थिRIBी . // 28 // . हिन्दी:. उस राज्य में यदि कोई भी मनुष्य मिथ्यात्य, पाप और अनीति मन से भी करता था तो चन्द्रादित्य देव उसी क्षण उसे सजा देता था||२८६॥ Pre

Page #313
EX Tीतुनरिविरचित शीनामाकराजाकरितम् पाठी :- त्या राज्यात जो कोणी मजुध्दा मनानेसुब्दा मिाध्यात्व पाप आणि अनीति करीत असे. त्याला चन्द्रादित्यदेव त्याचा बळी शिक्षा करीत असत.॥२८.६।। English Manyone in the kingdom would indulge themselves in deeds of malversation and mendacity, they would have to undergo severe punishment, meathed out by Chandraditya at that very moment. तहेशवास्तब्यजना-स्तत: पुण्यैकाबुद्धयः।। राजावाल्माऽनुवार्तन्ते, यथा राजा तथा प्राजा:॥२८॥ अन्ययाः- ताता- पुण्यैकबुद्धया: लद्देशावास्तव्याचना: राजवर्त्म अनुवर्तन्ते // यथा राजा तथा प्रजा॥२८॥ विवारणा नत: तास्मान कारख्याता पुण्यो एकाएका बुद्धि योषामते पुण्यैकबुद्धयाः सुकृतानिएवा कुर्वाणा, तस्यानाभाकस्या देश: तद्देश नाहेशे वास्तव्यमा योषा ले लदेशवास्तव्या: / ददेशवास्तव्याश्वा तो जनाचा लाद्देशवास्तव्यजनाः तद्देशानिवासिनः राज्ञः बम साजावमा धार्मनील्याल्याकम् अनुवर्तन्ते। अनुसरन्लिा राजवल धर्मेन्यायो चा तत्परता आसन् / यथा सजा वर्ततो ताथा प्रजाः सरक्षा:- कारमाना कारणात् पुण्योकबुब्ययाः नाभाकराजदेशवासिनो जनाः साक्षा: ब्याभाकरल्या धर्मल्यात्यात्मकमा वी मावीमावासार। लाचाहि बाधा साजा लथा प्राज्जाः भवन्तिा॥ 287 શ્રી જામલીન થયેલા બદ્ધિવાળા તે દેશના લોકો રાજાને આ ધર્મ અને નીતિને અનુસરવા લાગ્યા કારણ કે, જેવો રાજા खोया की तो go छो.. MLCORN दी:- पुण्या माँ ही तल्लीना अदिवालोउसा देशा के लोग भी राजा के हीमा सो धार्मी और नीति का अनुसारणा करनी लगो बयों कि, जैसा साचा होला है वैसी उससाकी प्राजा होती है।।२८७॥ पसाली:- केवळ सालकमी करण्यालवा लीना असलेली त्या देशातील लोकराजाच्याचा (पी-नीति आदिकमार्गाची अनुकरणा करीना होती... काररणा जसा राजा नाशी प्रजा असते ार4911. PP.AC.Gunratnasuri.M.S. Jun Gun Aaradhak Trust

Page #314
मिरुतशिविरचित श्रीनामाकराजायरितम् | English :- The people of the kingdom began to follow the path of righteousness and religion, just as their King Nabhak who was fully engrossed in performing his meritorious deeds. There is no doubt that a kingdom always walks on the footsteps of their king. एवम् यथा यथा पृथ्व्याम् पुण्यवृद्धिस्तथा तथा॥ __काले दृष्टिान्यपुष्टिबहु पुष्पफला द्रुमाः // 28 // अन्वयः- एवम् पृथ्व्याम् यथा यथा पुण्यवृद्धिः भवति तथा तथा काले वृष्टिः धान्यपुष्टिः बहुपुष्पफला: दुमा: भवन्ति।।२८८॥ विवरणम:- एवम् पृथ्ळ्याम् जगतीतले यथायथा पुण्यस्य वृद्धिः भवति पुण्यानिकार्याणि प्रबर्धन्तो तथा तथा काले समये वृष्टिः भवति। समये पर्जन्योभवति। धान्यानाम् पुष्टिः भवति। पुष्पाणिच फलानिच पुष्पफलानि बहूनि पुष्पफलानियेषाम् ते बहुपुष्पफला: मा: वृक्षाः भवन्तिा पुण्यप्रभावात् एव समये पर्जन्यवृष्टिः, धान्यानाम पुष्टि: च जायते। वृक्षा: यहुभिः पुष्पैः फलै: च सम्पन्ना: भवन्ति।।२८८॥ सरलार्थ:- एवम् पृथ्व्याम् यथा यथा पुण्यस्य वृद्धिः भवति। तथा तथा समये वृष्टिः भवति। पान्यानाम् पुष्टिः जायते। वृक्षाः बहुभिः पुष्पैः फलैःच सम्पन्नाः भवन्ति / / 288 / / ગુજરાતી:- આવી રીતે પૃથ્વી ઉપર જેમ જેમ પુરુષની વૃદ્ધિ થવા લાગી, તેમતેમ સારી રીતે સમયસર વૃષ્ટિ થવા લાગી, ધાણું ધા નીપજવા લાગ્યું, વૃક્ષો ઘણા પુષ્પો અને ફળ આપતા થયા૨૮૮ हिन्दी : इस तरह पृथ्वी पर जैसे जैसे पुण्य की वृद्धि होने लगी, वैसे वैसे बरसात समय पर होने लगी, बहुत ही अनाज पैदा होने लगा, पेड भी बहुत फूल और फल देने लगे। // 28 // मराठी :- ह्याप्रमाणे पृथ्वीवर जसजशी पुण्याची वृद्धि होते तस तशी वृष्टि वेळेवर होते. पान्य विपुल प्रमाणात वाढते. झाडे फुलांनी व फळांनी बहरतात.॥२८८॥

Page #315
श्रीमेरुतमभूशिविरचित श्रीनामाकराजाचारितम् English - The augmentation of meritorious deeds bore its fruit on this earth. It began to rain at its regular intervals, lots of corn began to be produced, trees gave ample of fruits and flowers. बहुक्षीरप्रदा गाव: बहुरत्नाश्च खानयः॥ व्यवसाया महालाभा दूरदेशा: सुसश्चराः // 28 // अन्वय:- बहुक्षीरप्रदा गाव: बहुरत्ना: च खानयः, व्यवसाया: महालाभा:, दूरदेशा: सुसञ्चरा: भवन्ति।।२८९॥ विवरणम्:- बहु च तत् क्षीरम् च बहुक्षीरम् बहुक्षीरम् प्रददति इति बहुक्षीरप्रदा: गाव: धनेव: भवन्तिा पुण्यप्रभावात् गाव: प्रभूतम् दुग्धम् यच्छन्तिा बहूनि रत्नानि यासुता: बहुरत्ना: खानयः भवन्तिा खनिषुबहूनि रत्नानिजायन्ते। व्यवसाया:व्यापारा: महान् लाभ: येषुतेमहालाभा: जायन्तो व्यापारेषु विपुलतरोलाभो भवति।दूरे देशा: दूरदेशा: दूरे वर्तमाना: देशा: सुखेन सधरः सञ्चरणम् येषु ते सुसभरा: सन्ति। पुण्यप्रभावादेव खानिषु बहुरत्नानि, व्यवसायेषु महालाभाः, दूरदेशेषुच सुखेन संचारः भवन्ति // 289 // सरलार्य:- पुण्यप्रभावादेव पेनवः प्रभूतम् दुग्धम् यच्छन्ति। खानिषु बहनि रत्नानि जावन्ते। व्यवसायेषु महालाभाः भवन्तिा दरदेशेषु सुखेन सञ्चारः क्रियते / / 289 // ગુજરાતી:- પુરૂષ પ્રભાવથી ગાયો અધિક દૂધ આપવા લાગી, ખાણ ઘણા રત્નોવાળી થઈ, વ્યાપારમાં અતિશય લાભ થવા લાગ્યો, ઘણા દૂરના દેશો પણ સુખરૂપ મુસાફરી થઇ શકે તેવા થયા૨૮ हिन्दी :- पुण्य के प्रभाव से गायें ज्यादा दुध देनेवाली हो गई, खाने बहुत ही रत्नोवाली हो गई, व्यापार में भी अधिक फायदा 15 (मुनाफा) हाने लगा, और दूर दूर के देशो तक भी सुखशांति से मुसाफरी होने लगी।।२८९|| मराठी :- पुण्य प्रभावाने गाई खूप दूध देतात, खाणीत पुष्कळ रत्ने उत्पन्न होलात, व्यापारात खूप लाभ होतो व दूरच्या देशाचा प्रवास सुद्धा सुकर होतो.॥२८॥ HTTAR271] YEAR Jun Gun Aaradhak Trust P.P.AC. Gunratnasuri M.S.

Page #316
TEX T तुझसूहिषिरचित लीलामाकरोणारितम् / Englisl.:- As the magnanimity of meritorious deeds increased, miltches began givirg more milk, mines began overflowing with precious stones, trade and commerce prospered and travelling from one place to another began with bliss and tranquillity. , निरामया निरातका महासौख्याश्चिरायुषः॥ पुत्रपौत्रादिसन्तानवृद्धिभाजोऽभवन् जनाः॥२९०॥ अन्यय:- जनाः निरामयाः निरातक्षाः, महासौख्या: चिरायुषः, पुत्रपौत्रादि सन्तानवृद्धिभाज: अभवन।।२९०॥ विवरणामः- जना: लोका:निर्गत: आमय: रोग: येषाम् ते निरामया: नीरोगा: निर्गत: आतङ्कःभयम् येषाम् ते निरातडा: निर्भया: महत सुखमेव सौख्यम् येषाम ते महासौख्या: महासुखाः, चिरम् आयु: येषाम् ते चिरायुषः, पुत्राश्च पुत्रस्यापत्यानि पुमांस: पौशाच पुत्रपौत्राः। पुत्रपौत्रा: आदौ यस्य तत् पुत्रपौत्रादि। पुत्रपौत्रादि च तत् सन्तानम् च पुत्रपौत्रादिसन्तानमा पुत्रपौत्रादिसन्तानस्य दृधिम् भजन्ते इति पुत्रपौत्रादिसन्तानवृद्धिभाज: अभवन्। आसन्।।२९०॥ सलाई:- पुण्यप्रभावात् जनाः रोगरहिताः, निर्भया:, महासुखभाजः, चिरायुषः, पुत्रपौत्रादिसन्तानवृदिभाजः च अभ्दन // 290 // જીવતી:- તેજ લોકો નિરોગી, નિર્ભય, અત્યંત સુખી, લાંબા આયુષ્યવાળા અને પુત્રપૌત્રાદિ સંતતિની વૃદ્ધિાવળાથવારા A हिन्दी.. पुण्य के प्रभावसे लोग निरोगी, निर्भय, अत्यंत सुखी लंबे आयुष्यवाले और पुत्रपौत्रादि संतती की वृद्धिवाले हुए।२९०।। मराठी:- पुण्याच्या प्रभावामुळे लोक रोठारहित, निर्भय, अत्यंत सुरखी, दीर्यायुषीद पुत्र, पौत्रादि संतानाच्या वृध्दीने युक्त झाले.॥२९॥ English - As the effect of meritorious deeds increased, people began to be more healthier than before, they were now dauntless and extremely happy folks. They had children and grandchildren.

Page #317
E E श्रीमलतु त्रिविरचित शीनाशाकशजाचरितम् * ** * एवम् तव्राज्यलोकानाम्, धर्मशर्मनिरीक्षणात्॥ हियेव स्वर्गिणोऽभूवन्नदृश्या धर्मवर्जिताः॥२९॥ अन्वय:- एवम् तद्राज्यलोकानाम् धर्मशर्मनिरीक्षणात् धर्मवर्जिता: स्वर्गिण: हियावाश्याः अभवन् // 29 // विवरणम्:- एवमित्थम् तस्य नाभाकस्य राज्यम् ताज्यम्। तद्राज्यस्य लोका: तद्राज्यलोकाः, तेषाम् तद्राज्यलोकानाम् धर्माद शर्म सुखम् धर्मशमी धर्मशर्मण: निरीक्षणम् धर्मशर्मनिरीक्षणम् तस्मात् धर्मशर्मनिरीक्षणात धर्मजन्यसुखानि अवलोक्य धर्मेण वर्जिता: धर्मवर्जिता: धर्मरहिता: स्वर्गिण देवा: हिया इव लज्जया श्वन दृश्या अदृश्या: अभूवना नाभाकराज्यवर्तिनाम् लोकानाम् धर्मजन्यसुखानि अवलोक्य धर्मवर्जिता: देवा: इदानीमत्र स्थातुमनुचितमिति मत्वा हिया इव अदृश्या भूत्वा स्वर्गमगच्छन् // 29 // सरलार्थ:- एवम् नाभाकराजराज्यवर्तिनाम् लोकानाम् धर्मजानि सुखानि अवलोक्य धर्मरहिता: देवा: लज्जवा इव अश्या: अभवन् // 29 // તા:- આવી રીતે તે રાજ્યના લોકો ધર્મના પ્રભાવથી એટલા સુખી હતા કે જે સુખને ઇ ધર્મવર્જિત દેવો પણ પોતાને સુખરહિત માનવા લાગ્યા, અને તેથી જાણે લજ આવવાથી પોતે અદા થઈ ગયા હોયliારના हिन्दी:- इसतरह धर्म के प्रभाव से राज्य के लोग इतने सुखी थे कि उससुख को देखकर धर्मवर्जित देव भीमानो शरमा कर अदृश्य हो गये।।२९१॥ मराठी :- अशा रीतीने त्या राज्यातील लोक धर्माच्या प्रभावाने इतके सुस्वी होते की ते सुख पाहन धर्मवर्जित देव आता आपल्याला येथे राहणे योग्य नाही असे समजून च जण काव लाजेने आश्व झाले. (स्वर्गात नियन गेले)॥२९॥ English :- In this way, the influence of meritorious deeds bought immense joy and contentment among the people. Seeing this the God felt that his presence was no longer essential, and it seemed that he had vanished from there, feeling ashamed. Jun Gun Aaradhak Trust P.P.AC.Gunratnasuri M.S.

Page #318
श्रीमरूतुन शिशिरस्थित श्रीलाभाकराजाशरितम् +EET श्रीनाभाकधराधीश: प्रपाल्येति चिरम् स्थिरम्।। राज्यम् प्राज्यम् प्रान्तकाले संसाध्याऽनशनम् सुधीः // 292 // अगाद् द्वादशकल्पेऽथ, नृजन्माऽवाप्य सेत्स्यति।। देवोऽपि प्राप्य मानुष्यम्, शाश्वतम् सौख्यमाप्स्यति // 29 // अन्वय:- श्री नाभाकधराधीश: इति स्थिरम् प्राज्यम् राज्यम् चिरम् प्रपाल्य स: सुधी: प्रान्तकाले अनशनम् संसाध्य. (अग्रेण सम्बन्धः / // 29.2 // बादशकल्पे अगात्। अथ नृजन्म अवाप्य सेत्स्यति। देव: अपि मानुष्यम् प्राप्य शाश्वतम् सौख्यम् आप्स्यति // 29 // विवरणम:- धरायाः अधीश: धराधीश: नृपः। श्रिया युत: नाभाक: श्रीनाभाकः। श्रीनाभाक: एव धराधीश: श्रीनाभाकघराधीश: श्रीनाभाकनृपः स्थिरम दृढम् प्राज्यम् समृद्धम् राज्यम् चिरम चिरकालम् प्रपाल्य पालयित्वा प्रान्तकाले अन्तकाले स: शोभना धी: यस्य स: सुधी: धीमान नृपः न अशनम् यस्मिन् तद् अनशनम् संसाध्य अनशनम् विधाय - द्वादशश्चासौ कल्पश्च द्वादशकल्पः, तस्मिन् द्वादशकल्पे द्वादशे अच्युतदेवलोके अगात् अगच्छत् देवोऽभवत्।। अथ अनन्तरम् तत च्चुत्वानुः नरस्य जन्म नृजन्मनरजन्म अवाप्य प्राप्य सेत्स्यति सिलिम्गमिष्यतिा देव: चन्द्रादित्यः अपि मनुष्यस्येवम् मानुष्यम् मनुष्यजन्म प्राप्य अधिगम्य शाश्वतम् सौख्यम् शाश्वतम् सुखम् मोक्षम् आप्स्यति। लप्स्यते // 293 // सरलार्थ:- इति स: सुधी: श्रीनाभाकनृपः स्थिरम् समृदम् राज्यम् चिरम् पालयित्वा अन्तकाले अनशनम् संसाध्य / / 292 // द्वादशे देवलोके देवः अभवत्। अनन्तरं तत: च्युत्वा नरभवं प्राप्य सिदिं गमिष्यति। देव: चन्द्रादित्यः अपि मनुष्यजन्म प्राप्य मोक्षं वास्यति / / 293 // જરાતી:- આ પ્રમાણે પુણ્યશાલી નાભાકરાજાએ પોતાના વિસ્તૃત રાજ્યનું ચિરકાલ સુધી સ્થિર રીતે પાલન કર્યું, અંતકાલે તે બુદ્ધિમાન રાજા આગસા ગ્રહણ કરીul૨૯રા બારમા અશ્રુત દેવલોકમાં દેવ થયો ત્યાંથી આવી મનુબ-જન્મ પ્રામ કરી સિદ્ધ થશો ચન્દ્રાદિત્યદેવ પાગદેવલોકમાંથી અવીને મનુષ્યપણું પ્રાપ્ત કરી મોક્ષમાં શાશ્વત સુખ પામશે..૨૯૩ 1:- इस तरह पुण्यशानी नाभाक राजा ने अपने विस्तृत राज्य का लंबे समय तक स्थिर रीति से पालन किया। अंत में वह बुद्धिमान राजा अनशन ग्रहण कर के बारहवे अच्युत देवलोक में देव हुआवहाँ से आयुष्य पूर्ण कर के मनुष्य जन्म प्राप्त कर

Page #319
भीमरुतुङ्गस्रिविरचित श्रीनामाकराजाचरितम् TREE र मराठी : के सिद्ध बनेगा और चन्द्रादित्य देव भी देवलोकमें से च्युत होकर मनुष्य जन्म प्राप्त कर के मोक्ष में शाश्वत सुख पायेगा। // 292 / / / / 20.3 / / अशा रीतीने त्या सद्बुद्धि असलेल्या पुण्यशाली नाभाक राजाने आपल्या स्थिर व समद राज्याचे चिरकालपर्वत पालन केले. शेवटी तो बुदिमान राजा अनशन (उपोषण) वाहण करून बाराव्या अच्युत देवलोकामध्ये देव झाला, तेथून च्युत होऊन मनुष्य जन्म प्राप्त करून सिद होईल आणि चन्द्रादित्य देव सुदा देवलोकामधून च्युत होऊन मनुष्य होऊन मोक्षाचे शाश्वत सुख प्राप्त करील.||२९|| English:- in this way the virtuous king ruled his patulous kingdom in a steady manner for a long time to come. Then this intelligent king took up to a fast unto death and was reincarnated as a God in the twelveth heaven named Achuth, after death. After he had completed his life as a God he will be reincarnated as a human and he shall attain Salvation after his death. And the God Chandraditya shall deviate from his heaven and will be reincarnated as a human and he too shall attain Salvation after his death. श्री नाभाकनरेन्द्रस्य निशम्येवम् कथानकम्॥ देवद्रव्याच्च दूरेण नित्यम् स्थेयम् मनीषिभिः // 294 // अन्वयः- इदम् श्रीनाभाकनरेन्द्रस्य कथानकम् निशम्य मनीषिभिः नित्यम् देवद्रव्यात् दूरेण स्थेयम् // 29 // विवरणम:- इदम् श्रीनाभाकनरेन्द्रस्य श्रीनाभाकनृपस्य कथानकमाख्यानकम् निशम्य श्रुत्वा मनीषिभिः विवनिः नित्यम् सततम् - देवस्य द्रव्यम् देवद्रव्यम् तस्मात् देवद्रव्यात् दूरेण स्थेयम् स्थातव्यम् // 29 // सरलार्थ:- श्री ना कनृपस्य इदम् कथानकम् श्रुत्वा पीमद्भिः नित्यम् देवद्रव्यात् रेण स्थातव्यम्। देवद्रव्यस्य स्पर्शोऽपि न कर्तव्यः।।२९४।।। ગુજરાતી:- આ પ્રમાણે થી નાભાકરાની કથા સાંભળીને બુદ્ધિમાન પુરુષોએ દેવદ્રવ્યથી તદ્દન દૂર રહેવું ઉચિત છે.૨૯૪ हिन्दी :- इस तरह श्री नाभाक गजा की कथा सुनकर बुद्धिमान पुरुषों के लिये देवद्रव्य से बिलकुल दूर रहना ही उचित है।।२९४।। मराठी :- अशा त-हेने श्रीनाभाक राजाची कथा ऐक्न बुद्धिमान पुरुषांनी देवद्रव्यापासून नेहमी दूर राहावे हेच योग्य आहे.॥२९४॥ A REER INTER Jun Gun Aaradhak Trust P.P.AC. Gunratnasuri M.S

Page #320
* तम तितिशत श्रीनामाकराजाशरितम् ] *** * English :-In thie...याधीर व बाराधना का English :- In this way intelligentmensfiould keep themselves far away from God's wealth, after he has heard the tale of King Nabhak. श्रीमदश्चलगच्छेश- श्रीमेरुतुङ्गसूरिभिः।। युग युगभूसङ्ख्ये, वर्षे निर्मिता कथा॥२९॥ अन्वयः- श्रीमदधलगच्छेशश्रीमेरुतुजसूरिभिः युगर्तुयुगभूसंख्ये वर्षे कथा निर्मिता // 29 // विवरणम्:- श्री: अस्यास्तीति श्रीमाना श्रीमान् चासौ अचलगच्छ: च श्रीमदचलगच्छः। श्रीमदचलगच्छस्य ईशा: श्रीमवचलगच्छेशा: श्रीमेरुतुजसूरयः श्रीमदचलगच्छेशा: श्रीमेरुतुजसूरयः तै: श्रीमदचलगच्छेशश्रीमेरुतुजसूरिभिः युग (4) ऋतु (6) युग (4) भूः (1) संख्या यस्य तत् युगर्तुयुगभूसंख्यम् तस्मिन युगर्तयुगभूसंख्ये चतुःषदचतुरेकमिते (1464) वर्षे इयम् कथा निर्मिता॥२९॥ सरलार्थ:- श्रीमदचलगच्छेश - श्रीमेरुतु रिभिः चतुःषट्चतुरेकमिते (1464) वर्षे इवम् कथा निर्मिता // 295 / / ગુજરાતી:- શ્રીમાન અચલગચ્છાધિપતિ શ્રી મેરૂતુંગરિએ ચૌદસી ચોસઠની સાલમાં આ કથા રચી ૨૯પા हिन्दी.. श्रीमान अचलगच्छाधिपति श्री मेरुतुंगसूरि मुनिने इ.स. चौदसौचौसष्ट की 1464 सालमे यह कथा रची। मराठी:- श्रीमान अचलगच्छाधिपति श्री मेरुतुंगरि मुनीने चौदाशेचौसष्ठ 1464 या वर्षात ही कथा रचली. English - The dignitary of the Achalgatch congregation Rev. monk Merutungsuri has taken this initiative write this tale in the year fourteen sixty four, during the Vikram era. to ॥इति श्री नाभाकराजचरितम्।। HAR E ****[276] ******