Book Title: Jagducharitam Mahakavyam
Author(s): Sarvanandsuri, Chandanbalashreeji
Publisher: Bhadrankar Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/002555/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIdhanaprabhasUrivineyazrIsarvANandasUriviracitaM zrIjagaDUcarita mahAkAvyam * navInasaMskaraNasampAdikA. sAdhvI candanabAlAzrI * navInasaMskaraNaprerakAH paMnyAsa zrIvajrasenavijayagaNivaryAH * prakAzaka:. bhadrakara prakAzana - ahamadAbAda 2010_02 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sottaputra ! mavastulya, puSya no nyasya vidyate | nRvAmakukSau kaH pazyet, varSarAtre praviNya 2 ||'' - jagaDUcaritam sa-6/jJo.82 "he soLanA putra ! tArA jevuM puNya koI bIjAnuM jaNAtuM nathI, kAraNa ke manuSyanI DAbI kukhamAM praveza karIne tenAM bhUrA AMtaraDAM koNa joI zake." - jagaDUcarita sarga-6/blo.81 2010_02 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIdhanaprabhasUrivineya zrIsarvANandasUriviracitaM zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam 2010_02 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navInasaMskaraNaprerakAH paMnyAsa zrIvajrasenavijayagaNivaryAH navInasaMskaraNasampAdikA sAdhvI candanabAlAzrI 2010_02 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam * granthakArAH * paramapUjya AcAryazrIdhanaprabhasUrivineyaparamapUjya AcArya zrIsarvANandasUrimahArAjAH * navInasaMskaraNaprerakAH * paramapUjyapaMnyAsa zrIvajrasenavijayagaNivaryAH navInasaMskaraNasampAdikA * paramapUjyavyAkhyAnavAcaspatiAcAryabhagavantazrImadvijaya * rAmacandrasUrIzvarANAM sAmrAjyavartI paramapUjya sAdhvIvaryApravartinI zrIrohitAzrIjImahArAjAnAM ziSyaratnA ca sAdhvI candanabAlA zrI * prakAzakaH * bhadraMkara prakAzana 2010_02 ahamadAbAda Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthanAma : jagaDUcaritaM mahAkAvyam vRttikAra : paramapUjyaAcAryazrIsarvANandasUrimahArAjAH navInasaMskaraNa prerakAH : paramapUjyapaMnyAsazrIvajrasenavijayagaNivaryAH navInasaMskaraNa sampAdikA : sAdhvIzrIcandanabAlAzrI prakAzaka : bhadraMkaraprakAzana navInasaMskaraNa : vIra saM. 2535 vi.saM. 2065 mUlya : ru. 75-00 patra : 20+148 : BHADRANKAR PRAKASHAN, 2009 prAptisthAna) ahamadAbAda : bhadraMkara prakAzana 49/1 mahAlakSmIsosAyaTI zAhIbAga, ahamadAbAda-380004 phona : 079-22860785 ahamadAbAda : sarasvatI pustaka bhaMDAra hAthIkhAnA, ratanapola, ahamadAbAda-380001 phona : 079-25356692 akSarAMkana : virati grAphiksa, ahamadAbAda phona : 079-22684032 mudraka tejasa prinTarsa ahamadAbAda phona : 079-22172271 (mo.) 98253 47620 2010_02 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutabhakti-anumodanA lAbhArthI paramapUjya vyAkhyAnavAcaspati AcAryabhagavaMtazrImadvijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna paramapUjya adhyAtmayogI paMnyAsapravara zrIbhadraMkaravijayajImahArAjAnA ziSyaratna paramapUjya hAlAranA hIralA A. zrI. vi. kuMdakuMdasUrIzvarajI mahArAjA ane paramapUjya hAlAraratna mu. zrImahAsenavijayamahArAjasAhebanI smRtimAM - parama pUjya paMnyAsa zrIvajasenavijayajI mahArAjasAhebanA sadupadezathI hAlArI vizA osavALa jainasaMgha osavALa kolonI jAmanagara-5 A graMtha prakAzanano lAbha lIdhela che. Ape karelI zrutabhaktinI amo hArdika anumodanA karIe chIe ane bhaviSyamAM paNa Apa uttarottara uttamakakSAnI zrutabhakti karatAM raho evI zubhecchA pAThavIe chIe. li. bhadraMkara prakAzana 2010_02 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzrImAlakulodayakSitidharAlaGkAratigmadyutiH / prasphUrjatkalikAkAliyamadapradhvaMsadAmodaraH // rodaHkandaravartikIrtinikaraH saddharmavallIdRDhatvaksAro jagaDUzciraM vijayatAM sarvaprajApoSaNaH // 11 // - jagaDucarita / sarga 6 zlo0 91 zrI zrImALanA kuLarUpa udayAcaLa parvatanA zaNagAramAM sUrya sarakho, prakAzatA kaLikALarUpI kALInAganA madano nAza karavAmAM kRSNa sarakho, pRthvI tathA AkAzamAM jenI moTI kIrti prasarI che evo, ane saddharmarUpI velAnA AzrayarUpabAMbu sarakho, sarvaprajAnuM poSaNa karanAro jagaDU ciraMkALa vijaya pAmo. - jagaDUcarita | sarga 6 zlo. 91 2010_02 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya sAta sargAtmaka A zrIjagaDUcaritramahAkAvya caudamA saikAmAM racAyuM che. jagaDuzAhanuM nAma dharmanA itihAsamAM tejasvI che. temanA sukRtanI suvAsa bhAratabharamAM phelAyelI che. temanA jIvana aMgenA graMthamAM A mukhya graMtha che. A graMtha paramapUjya AcAryabhagavaMta zrImadvijayadhanaprabhasUriziSya-paramapUjya AcAryabhagavaMta zrImadvijayasarvANaMdasUrijI mahArAje racyo che, je mahAkAvyarUpe gaNAya che. mahAkAvyanA guNa sAthe chaMdonuM vaividhya dharAve che, ethI A kAvya chaMdanA abhyAsI mATe paNa upayogI bane tevuM che. zrIjagaDUcaritamahAkAvya bhASAMtara sahita ma.da.khakhkhare I.sa. 1896mAM muMbaIthI prakAzita karela che tathA vi.saM. 2038 I.sa. 1982mAM zrIharSapuSyAmRtagraMthamALA taraphathI paNa prakAzita thayela che temAM prastAvanAmAM lakhela che ke, pUrve zrIAtmAnaMdajainasabhA bhAvanagara taraphathI A caritra prakAzita thayela che. zrIjagaDUcaritamahAkAvyanuM A navInasaMskaraNa uparokta baMne pustakonA AdhAre zuddhikaraNa karavA pUrvaka taiyAra karela che ane jagaDUcaritano gujarAtI anuvAda ma. da. khakhkharanA pustakamAMthI sAbhAra uddhata karIne A navInasaMskaraNamAM Apela che. A navIsaMskaraNanuM saMpAdana kArya paramapUjaya, paramArAthyapAda 2010_02 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 zrImadvijayarAmacaMdrasUrIzvarajImahArAjAnA ziSyaratna paramapUjaya adhyAtmayogI paMnyAsapravara zrIbhadraMkaravijayajImahArAjAnA ziSyaratna hAlAranA hIralA paramapUjya AcAryabhagavaMta zrIkuMdakuMdasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna paramapUjya paMnyAsapravara zrIvajasenavijayajImahArAjasAhebanI preraNAthI paramapUjya, vyAkhyAnavAcaspati zrImadvijayarAmacaMdrasUrIzvarajImahArAjAnA sAmrAjyavartI tathA paramapUjya sa2LasvabhAvI pravartinI sAdhvI zrIrohitAzrIjImahArAjanA ziSyaratnA sAdhvI zrIcaMdanabAlAzrIjImahArAje karela che, ane A jagaDUcarita-mahAkAvya bhASAMtara-pariziSTosahita amArI saMsthA taraphathI prakAzita thAya che te amArA mATe atiAnaMdano viSaya che. pUjya sAdhvI zrIcaMdanabAlAzrIjImahArAje potAnI nAdurasta rahetI tabIyatamAM paNa pUjya paMnyAsajImahArAjanA preraka paribaLane jhIlIne AvA uttama dAnavIra jagaDUzAhanuM mahAkAvyarUpe A caritra saMpAdita karIne prakAzita karavAno amArI saMsthAne je lAbha Apyo che te badala amArI saMsthA temanI RNI che. temanA dvArA bhaviSyamAM paNa AvA uttamagraMtho saMpAdita thaIne prakAzita thatAM rahe ane amArI saMsthAne prakAzita karavAno lAbha maLato rahe evI ame abhilASA rAkhIe chIe. A navInasaMskaraNa prakAzananA suavasare ame pUrvanA saMpAdakono, prakAzakono, te te saMsthAono ane navInasaMskaraNanA prerakazrIno ane saMpAdikAzrIno prUphavAcana karI ApavA mATe paM. amRtabhAI paTelano tathA A kAryanA akSaramudrAMkana mATe viratigrAphiksavALA akhilezabhAI mizrAno ane mudraNa kArya mATe tejasaprInTarsavALA tejasabhAIno paNa khuba khuba AbhAra mAnIe chIe. AvA uttamadAnavIra mahApuruSonA ciratamAMthI guNo prApta karI sau AtmazreyaH sAdho e ja zubhabhAvanA !! bhadraMkara prakAzana 2010_02 www Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttamanA guNa gAvatAM guNa Ave nija aMga...!! A jagaDUcaritamahAkAvya eka aitihAsika mahAkAvya che. A caritranA nAyaka jagaDUzAha eka zrImALI zrAvaka vaNiku vepArI che. jemaNe saM. 1315nA duSkALamAM lokone annadAna ApIne moTI khyAti meLavela che. A jagaDUcaritamahAkAvyanI racanA paramapUjaya AcAryabhagavaMta zrImadvijayadhanaprabhasUrimahArAjAnA ziSyaratna paramapUjaya AcAryabhagavaMta zrImajiyasarvANaMdasUrimahArAjAe karela che. A jagaDUcaritamahAkAvyamAM sAta sarga ane 388 zloko che. mahAkAvyanAM lakSaNo A caritamAM jovA maLe che. A jagaDUcaritamahAkAvyanA pUrvanA prakAzano rA. ma. da. khakhkhara dvArA saMpAdita I. sa. 1896mAM bhASAMtara sahita muMbaIthI prakAzita thayela che ane harSapuSyAmRtagraMthamALAthI I.sa. 1982mAM caritragraMtha prakAzita thayela che. te baMne prakAzanonI nakalo prApta thayela che, temAM rA. ma. da. khakhkharanuM pustaka to atyaMta jIrNa-zIrNa hAlatamAM kobA zrIkailAsasAgara-jJAnabhaMDAramAMthI prApta thayela che, e pramANe sAdhvIzrIcaMdanabAlAzrIe mane jANa karI tethI mane thayuM ke, jagaDUcaritamahAkAvya bhASAMtara sahita prakAzita thayela che to Ano 2010_02 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 punaruddhAra karIne navInasaMskaraNarUpe prakAzita karavAmAM Ave to anekone AvA uttamadAnavIra jagaDUzAhanuM cirata vAMcavAno suavasara sAMpaDe AvI uttamabhAvanAnusAra A kArya aMge meM zrutopAsikA sAdhvIzrIcaMdanabAlAzrIne preraNA karI ane temaNe paNa mArI preraNAne jhIlIne potAnI nAdurasta rahetI tabIyatamAM paNa zrutabhaktinuM A kArya saharSa karIne zrutapratyenI, pUrvanA mahApuruSa pratyenI uttamabhakti karIne mahAna puNyopArjana ka2vA sAthe sva-para upakAraka evuM A saMpAdananuM kArya karIne svaAtmazreyaH sAdhyuM che. AvA pUrve thaI gayelA dAnavIro vastupALa-tejapALa, bhAmAzAha, dedAzAha pethaDazAha, jagaDUzAha vagerenA caritro vAMcavAthI jANavAthI, mANavAthI emanA jIvanamAM zreSTha umadAguNo, AvI zreSTha paropakAra bhAvanA sau koInA jIvanamAM pragaTe ane "uttamanA guNa gAvatAM guNa Ave nija aMga' A paMkti sArthaka thAya e ja zubhabhAvanA vyakta karuM chuM. - paMnyAsa zrIvajasenavijaya 2010_02 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya A jagaDUcaritamahAkAvyamAM 13-14mI sadImAM thayelA prasiddha jaina zrAvaka jagaqzAhanuM caritra AlekhAyuM che. A laghukAvyamAM sAta sarga che ane kula 388 zloka che. A kAvyamAM aneka vaividhyasabhara chaMdo hovAthI A kAvyamAM mahAcaritanA lakSaNo saMgata thaI zake che. dareka sargane aMte zrIhUrine mAthe prathama - ditiyaH sa. ema Ave che. A kAvyamAM jagaDUnAM aneka dhArmika kAryo tathA temanI paropakAritAnuM varNana che. AmAM aneka aitihAsika prasaMgo paNa Apela che. A kRtimAMthI nIce mujaba mAhitI maLe che : saM. 1312thI 1315 sudhI gujarAtamAM bhayaMkara dukALa paDyo hato, temAM visaladeva jevA rAjAo pAse paNa anAja rahyuM na hatuM. 2. saM. 1312thI 1315mAM gujarAtamAM visaladevanuM, mAlavAmAM madanavarmAnuM, dilhImAM mojaddIna (nasIruddIna)nuM tathA kAzImAM pratApasiMhanuM zAsana hatuM. 3. pAra pradezano zAsaka pIThadeva aNahillapuranA zAsaka lavaNa prasAdano samakAlIna hato. -- - - -- -- - --- 1. A saMpAdakIya lakhANamAM jai.bu.sA. ItihAsa gujarAtI AvRtti bhA.6 tathA jai. sA. saM. ItihAsa navI AvRttimAMthI keTaluMka lakhANa sAbhAra uddhata karIne lIdhela che. saMpA. 2010_02 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra 4. te samaye gujarAtano dariyAI vyApAra unnati upara hato bhAratIya jahAjo dariyA pAranA dezomAM AvanajAvana karatAM hatAM. 5. vIsaladevanA darabAramAM somezvara vagere kavio hatA. [je. bu. sA. I. bhA. 6 pRSTha. 417] kavi paricaya ane racanAkALa-kAvyanA pratyeka sarganA aMte ApelI puSyikAmAMthI jANavA maLe che ke, A jagaDUmahAcaritanA kartA paramapUjaya AcAryabhagavaMta zrImadvijayadhanaprabhasUrimahArAjAnA ziSya paramapUjaya AcAryabhagavaMta zrImadvijayasanandasUrimahArAjA che. kAvyanA aMte evI koI prazasti ApelI nathI ke jemAMthI kavino vizeSa paricaya ane racanAno kALa jANI zakAya. to paNa kAvyanA prAraMbhamAM kavie lakhyuM che ke "gurunAM vacanonuM smaraNa karIne huM jagaDUnA uttama caritanI racanA karuM A uparathI jaNAya che ke, kavi jagaDUnA samakAlIna to nathI. temaNe jagaDUnA pAvana kAryonuM vivaraNa gurunA mukhe sAMbhaLyuM hatuM. saMbhavataH kavinA guru pUjya AcArya dhanaprabhasUrimahArAja jagaDUnA samakAlIna rahyA haze ane temaNe jagaDUnA puNyakAryono AMkhe dekhyo ahevAla potAnA ziSyane saMbhaLAvyo haze, jenAthI prabhAvita thaIne kavie A kAvyanI racanA tatkAla arthAt sAMbhaLyA pachI tarata (mUla ghaTanA pachI 30-40 varSa pachI) saM. 1350 lagabhaga karI haze. zrI mohanalAla dalIcaMda desAIe A kAvyano racanAkALa vikramanI caudamI sadI mAnyo che. [jai. sA. bu. I. bhA. 6 pR. 227-228] vIsaladevanA vArAmAM saM. 1312thI 1315mAM jabaro dukALa paDyo, te vakhate kacchanA bhadrezvaranA zrImALI jaina jagaDUzAhe siMgha, kAzI, gUjarAta vagere dezomAM puSkaLa anAja ApI dAnazALAo kholI ane traNa varSanA duSkALanuM saMkaTa nivAryuM. jagaDUe Adrapura (eDana) 2010_02 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 sudhI vepAra kheDyo hato. Ama vyApAranipuNa ati dhanADhya hovA uparAMta sAhasI vIra, dharmaniSTha ane dIna duHkhIyAne ghaNI sahAya ApanAra jagaDU hato. zatruMjaya ane giranAranA saMgho kADhI jainamaMdiro baMdhAvI, jIrNamaMdirono uddhAra karI jainadharmanI sevA karI. jaina hovA chatAM bIjA dharmo para tene jarApaNa dveSa na hato, tethI teNe ziva ane viSNunAM maMdironI jIrNoddhAra karAvyo ane musalamAnone mATe majIda baMdhAvI hatI. teNe potAnI vidhavA putrIno punarlagna karavAno vicAra karI tene mATe potAnI jJAtinI AjJA paNa te prApta karI cUkyo hato paraMtu potAnA kuTuMbanI be vRddha strIonA virodhathI te tema karatAM aTakyo hato. [jai. sA. saM. I. navI A. pRSTha 265-266.] juo dhanaprabhasUriziSya sarvAnandasUrikRta jagaDUcarita. mULa temaja gU. bhASAMtara sahita rA. maganalAla dalapatarAma khakhkhare prakaTa karyuM che. (bRha. 2. naM. 284) nAgarI pracAriNI patrikAmAM lekha tathA vasaMtamAM Avela rA. kRSNalAla mohanalAla jhaverIno lekha. "pU. A sarvAndasUrinuM zrIjagaDUcarita eka kAvya-carita pustaka che. A kAvya graMtha che eTale temAM alaMkAra ane atizayokti hoya te sAhajika ja che, paraMtu e atizayokti ane alaMkAra chatAM paNa temAMthI itihAsane yogya ghaNA biMduo maLI Ave che. jagaDUzAhanA vRttAMtanI sAthe saMbaMdha rAkhatAM bIjA banAvone noMdhatAM pU.A.sarvAnandasUrie A kAvyapustakamAM paNa aitihAsika biMdu lakSamAM lIdhelAM hoya ema lAge che. lokanI rItabhAta, dezanI sthiti ane nAyakanA vRttAMtanuM varNana te kALanuM vAcakane yathArtha darzana karAve che. kaMthakoTa, bhadrezvara vagere nagaronAM varNano te te sthAnanI vibhUtithI te kALe, te kevo samRddhavAna hatAM te spaSTa dekhADe che. ++ gUjarAta, siMdha, tharapArakara, kaccha, kAThiyAvADa vageremAM rAjya karatA rAjAonAM saMbaMdhamAM paNa keTalAka prasaMga jANavA jevA Ave che. pArakara-tharapArakaranA rAjA pIThadevanA saMbaMdhamAM jagaDUzAhe gujarAtanA 2010_02 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 A jagaDUcaritamahAkAvya mULa tema ja bhASAMtara sahita rA. maganalAla dalapatarAma khakhkhare I. sa. 1896mAM muMbaIthI prakAzita karyuM che tathA harSapuSyAmRtagraMthamALAthI vi. saM. 2038, I. sa. 1982mAM mULa prakAzita thayela che. ma.da.khakhkhare prakAzita karela AvRtti kobA zrIkailAsasAgarajJAnabhaMDAramAMthI maLela che. te AvRtti atyaMta jIrNa thaI gayela hovAthI hAthamAM AvatAM thayuM ke jagaDUcaritamahAkAvyanuM bhASAMtara AmAM taiyAra karIne prakAzita karavAmAM Avela che tethI mULa ane bhASAMtara sahita AnuM navInasaMskaraNa prakAzita karavAmAM Ave to anekone A graMtha vAMcavAmAM upayogI thaI zake ane itihAsa jANavAnI icchAvALAne paNa aitihAsika mAhitIono bodha thaI zake. A aMge paramapUjaya paMnyAsapravara zrI vajasenavijayamahArAjane jANa karatAM teoe paNa A jagaDUcaritanuM navInasaMskaraNa mULa ane bhASAMtarasahita prakAzita thAya te mATe khAsa preraNA karI ane e preraka paribaLanA AdhAre A navInasaMskaraNa taiyAra thaIne bhadrakara prakAzana taraphathI prakAzita thaI rahela che. uparokta baMne rAjAnI madada meLavI hatI. moTA rAjAonI sAthe paNa te kALanA vyApArIo kevA mamatathI kAma letA hatA te tathA darabAramAM jagaDUzAha jevA mAtabara vyApArIonuM kevuM mAna hatuM vagere bInA jagaDUzAha gujarAtanA rAjadarabAramAM gayA te veLAe temane maLelA mAna parathI jaNAI Ave che. te kALe gujarAta ane kaccha kAThIyAvADanA vepArIo samudramArge vepAra calAvatA hatA ane khaMbhAtamAM turka lokonuM rAjaya hatuM vagere bInA jetasI nAmanA jagaDUzAhanA eka vahANavaTe gayelA gumAstAnA vRttAMta parathI spaSTa thAya che. gujarAtI 14-6-1896 pR. 645 [jai. sA. saM. I. navI A. pRSTha 266 Ti. 412.] 2010_02 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 prakAzanomAM mULa temaja bhASAMtaramAM je azuddhio jaNAI tenuM parimArjana karela che ane ma. da. khakhkharanA pustakamAM zuddhipatraka pAchaLa Apela che te mujaba mULamAM zuddhikaraNa karela che. Ama chatAM anAbhogathI ke dRSTidoSathI je azuddhio rahI gayela hoya te viddhajjano sudhArIne vAMce ane te badala micchA mi dukkaDe mAMguM chuM. upakArasmaraNa :- A navIna saMskaraNanA saMpAdana kArya mATe paramapUjya paMnyAsapravara zrIvajasenavijayajImahArAjanI khAsa preraNA maLatAM AvA uttama dAnavIra mahApuruSa jagaDUzAhanA A caritanuM kArya karavA mATe mane ullAsa jAgRta thayo ane AvA uttama mahApuruSanA caritrane vAMcavAnI je amUlya taka sAMpaDI, te badala pUjaya paMnyAsajIma.nI RNI chuM. A kAvyanI mahAkAvya tarIke parigaNanA thAya che. graMthakArazrI pU.A.savANaMdasUrimahArAjAe aneka vaividhyasabhara chaMdomAM A kAvyanI racanA karela che. e chaMdonA nAmo vagere jovA mATe kAvyasAhitya vidvAna paM. amRtabhAI paTelane ame Apela. teoe amane A navInasaMpAdananuM prathama prUpha joI Apela che. te mATe atre temano nAmollekha karavA sAthe kRtajJatA dAkhavuM chuM. prAMta aMtaranI e ja zubhabhAvanA vyakta karuM chuM ke AvA uttama dAnavIra mahApuruSo jainazAsanamAM thaI gayA ane potAnI uccabhUmikAsaMpannatA, viziSTamArgAnusArIkakSAnA guNo vagere dvArA dAna, paropakAra, vivekapUrvakanA anukaMpAnA kAryo karIne anekone AdarzarUpa banyA. paramAtmAnA jainazAsananI prabhAvanA karavA pUrvaka anekajIvone bodhibIja, samyakta vagere prApta karAvanArA banyA tema vartamAnamAM paNa laghukarmI bhavyajIvo AvA viziSTaguNasaMpanna banI 2010_02 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 aneka sukRtonA kAryo svajIvanamAM karIne mArgAnusArIkakSA, samyagdarzana, dezavirati, sarvaviratinI prApti karIne ApaNA saunuM aMtima dhyeya mokSaprAptinuM che te muktisukhanA bhoktA banIe e ja zubhakAmanA....!! zivamastu sarvajagataH epha-2 jeThAbhAI pArka, - sA. caMdanabAlAzrI nArAyaNanagara roDa, pAlaDI, amadAvAda-7 caitra suda-1, vi.saM. 2065, zukravAra, tA. 27-3-2009. 2010_02 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaNikA viSaya prakAzakIya uttamanA guNa gAvatAM guNa saMpAdakIya khAve niSTha aMga....!! viyaduprabhRtipUrvapuruSavyAvarNano nAma prathamaH sargaH bhadrezvarapuravyAvarNano nAma dvitIyaH sargaH ratnAkaravaradAnavyAvarNano nAma tRtIyaH sargaH bhadrasuradarzano nAma caturthaH sargaH pIThadevanarapatidarpadalano nAma paJcamaH sargaH sakalajanasajjIvano nAma SaSThaH sargaH triviSTapaprApaNo nAma saptamaH sargaH zrIjagaDUcarita - sarga 1 lo zrIjagaDUcarita - sarga 2 jo 2010_02 pRSThakramAGkAH 7-8 8-10 11-12 1-9 10-13 14-20 21-25 26-31 32-49 50-56 57-66 66-63 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 72-79 80-85 86-92 93-112 113-118 zrIjagaDUcarita - sarga 3 jo zrIjagaDUcarita - sarga 4 tho zrIjagaDUcarita - sarga 5 mo zrIjagaDUcarita - sarga 6 cho zrIjagaDUcarita - sarga 7 mo [2] pariziSTam - pAnAmaverAnu [2] pariziSTam - vizeSanAmnAmakArAdyanukramaH [3] pariziSTam - nAhUmbara [4] pariziSTa - jagaDUprabaMdhasArAMza [5] pariziSTa - jagaDUzanAM gavAtAM kavita 119-132 133-137 138-145 142-145 146-147 [6] pariziSTam - mahAkAvyasya vyAkhyA 148 2010_02 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 jagaDUzAnI vaMzAvalI viyadu [ zrImALI vaNika] varaNAga [ kaMthakoTano vAsI ] vAsa visala vIradeva nemi cAMDu vatsa lakSa sulakSaNa sohI soLa [bhadrezvaramAM jaIne vasyo ] [patnI-lakSmI] jagad jagaDu rAja rAja paNa pA [patnI-yazomatI ] [ patnI-rAjalladevI] [patnI-padmA] [ kanyA-prItimatI] [putra-vikramasiMha ] [ putra-dhAMdho ] [kanyA haMsI hAMsabAI] 2010_02 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAne mAne viveke suvacasi sunaye sAhase dhAmni dhairye / dAkSiNye ca trapAyAM gurujanavinatau bhAvanAyAM dayAyAm // aucitye vA dhRtau vA dharaNidhavakulasthApanAyAM dharAyAmekaH zrIsolajanmA racayati jagaDUrmAnasaM sarvadApi // - jagaDucarita / sarga 6 zlo0 121 "hAna, bhAna, vive, suvA, sunIti, sAsa, ti, dhairya, sabhyatA, ext, gu24 ta23 namratA, bhAvanA, yA, yogyatA, hiMmata, ane pRthvImAM rAjAonA kuLa sthApavAmAM, eka ja zrIsoLano putra (jagaDu) hamezAM potAnuM mana tatpara rANe. cha." - 4yarita / sa 6 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIdhanaprabhasUrivineya__ zrIsarvANandasUriviracitaM zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam viyaduprabhRtipUrvapuruSavyAvarNano nAma prathamaH sargaH 1 [vasantatilakAvRttam] yanmUrdhni pannagaphaNAmaNidIpajAgrajjyotistamovijayi vighnapataGgabhedi / / AviSkaroti kRtinAmapavargamArga, sa zreyase bhavatu pArzvajinAdhinAthaH // 1 // ajJAnapaGkanikaravyatiSaGganAzaM, zazvatprasAdasalilena samujjvalena / bAlasya me viracayAtizayAbhirAme, mAta: sarasvati ! jagajjanavandyapAde // 2 // arhanmatArNavavilAsavidhAnaniSThaM, rAkAbhidheyazucipakSavirAjamAnam / duSkarmatApadalanaM kila sUricandraM, vandAmahe paramadevamudArabhaktyA // 3 // ___ 2010_02 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam tIvrApakArakaraNaikahado'pi sarve, te durjanA jagati jAgratu nityameva / yeSAM nitAntabhayataH kvacanApi kAvyamArgAt skhalanti kavayo na lasadvivekAH // 4 // santaH pavitracaritA duritAbhimuktA, rAjanti te vidhuvibhAjayisadguNaughAH / svArthaM vimucya sutarAM hi parArthasArthasaMsAdhanAya dadhate nijamAnasaM ye // 5 // svargApavargapadavIsamavAptimeSa, kalpadrumo na dadate dhruvamarthito'pi / dharmaH svabhAvasaralastu vivekabhAjAM, tAM lIlayaiva dadate'pi gataspRhANAm // 6 // vizvatrayIhitakRtA prakaTIkRto yaH, zrInAbhibhUpatanayena jinezvareNa / dAnAdibhedakalitAya namo'stu tasmai, dharmAya bhUtidhRtikIrtimatipradAya // 7 // lakSmIstaraGgataralA pavanaprakampazrIvRkSapatranibhamAyurihAGgabhAjAm / tAruNyameva navazAradasAndhyarAgaprAyaM sthirA sukRtajA kila kItireSA // 8 // gaGgAtaraGgavimalena yazobhareNa, dAnodbhavena kila kalpazatasthireNa / 2010_02 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viyaduprabhRtipUrvapuruSavyAvarNano nAma prathamaH sargaH ekastrilokamakhilaM dhavalIcakAra, dhikkArakRt kaliriporjagaDUvivekI // 9 // cetaH prasIdatitarAM bhavataH pavitrau, kI javAdapi ca gacchati sarvaduHkham / harSaH parisphurati sAdhujanasya samyagAkarNite'tra jagaDUcarite prazaste // 10 // sArasvatasmaraNajAgradudagrabuddhiprAgbhArabhAsurakavIzvaravarNyamAnam / gIrvANavAraNaradadyutisodaraM na, kaH saMstavIti jagaDUguNacakravAlam // 11 // vAcaspaterapi dhiyAmavakAzatA na, stotuM guNAJjagati yasya nitAntapUtAn / kartuM hi tasya jagaDUsudhiyazcaritramutkaNThito'hamadhunA smitabhUna kasya // 12 // vidyAmahodadhizazAGkakalAsamAne, mAtaH sarasvati ! mukhe vasa me nikAmam / no cet prasiddhajagaDUcaritaprathAyAM, mandAdarasya tu sato mama te trapaiva // 13 // saMsmRtya vAcamamalAM svaguroH kramAbjadvandvaM ca puNyayazasaH prathayAmi hanta / tasyottamaM caritamadbhutabhAvabhAsi, tacchrayatAM sukRtibhiH kalitapramodaiH // 14 // ___ 2010_02 . For Private &Personal Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam kalyANavAnakhilabhUmibhRtAM sumAnyo, mitra-dvijAdhipati-dhiSNyakRtorudIptiH / zrImAlavaMza iha merurivonnato'sti, saMsevitaH pratidinaM vibudhairanekaiH // 15 // maryAdayA pariyuto jagatIdharANAmAdhAratAmupagataH sutarAM gabhIraH / puMratnajAtikalitaH sukRtasravantIsaMyogabhAgvijayate jalarAzivad yaH // 16 // tasmin babhUva sakalavyavahAramukhyo, bhAsvavivekavinayAdiguNaikadhAmA / viyahuruttamajinezvaradharmamarmavijJAnanirmalamatiH kamalAbhirAmaH // 17 // azrAntabhUvalayabhUritarorubhArodbhArodbhavazramajadu:khamapAkaroti / pAtAlabhartururagIbhiratipramodAdyaddAnakIrtiramalA parigIyamAnA // 18 // yatkIrtipUravimale bhuvanatraye'smin, manye himAcalasutA mudamAsasAda / digvAsasaM zritakapAlamamuM pati me, nAtaH paraM yadavalokayituM paro'lam // 19 // zrIsaGghabhaktijinamandirakUpavApIsatraprapApramukhapuNyacayaM vidhAya / prauDhapratApamavanau parivarttamAnaM, kAmaM kalerapi ca yo dalayAmbabhUva // 20 // 2010_02 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viyaduprabhRtipUrvapuruSavyAvarNano nAma prathamaH sargaH saccakranandakatayA ca maha:zriyA ca, zazvat paragrahasunigrahakAraNena / mitropamAmayamavApa durApakIrtizcitraM punaryadavanerharati sma tApam // 21 // tasyAGgajo'jani jnprmdaikvaartaa-| dhAma zriyAM ca varaNAga iti prasiddhaH / yatkIrtinavyazucihArayutA nirIkSya, kASThAH priyA hi cakitA hRdi vAsavA''dyAH // 22 // bhogAvatI parijitA tvamarAvatI vA'nA'lakA kila yayA zatazo dadhatyA / bhogIzvarAn vibudhapAn dhanadAn sa kanthAM, tAmadhyuvAsa nagarImatha manmathAbhaH // 23 // gaurIpaterapi ziraH satataM zrito yaH, zItadyutirna samavApa kalAM dvitIyAm / vizvatrayIdhavalanodyatayA'sya kIrtyA, puSTiM gatastu sa bibharti kalAkalApam // 24 // zatruJjayAbhidhagirAvatha raivatAdrau, saGghAdhipatyamadhigatya cakAra yAtrAm / yaH kalpavRkSa iva dInajanasya dainyamuddAmadAnakalayA dalayAmbabhUva // 25 // tannandanaH sakalasajjanavarNyamAnaH, zrImajjinAdhipatisevanakakSabaddhaH / 2010_02 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam vAsAbhidhaH samajaniSTa viziSTabuddhiH, satpAtrapANivimalIkRtabhUrivittaH // 26 // nIcAnanAzrayabhavAtmatamo'pahantu, vAgdevatA bhagavatIva jagAma sApi / satkIrtipUraparipUritadiGmukhasya, yasyAnanaM rucirasatyagirA pavitram // 27 // AkarNya pannagavadhUjanagIyamAnamuddAmadAnavidhijAtayaza:samUham / yasyAnvahaM balirasau ca rasAtalasthaH, sehe dRDhaM hi nijabandhanatApaduHkham // 28 // zrIvIsalastu (1) nayavAnatha vIradevo (2), nemizca (3) nirmalayaza:kalitazca cANDUH (4) / zrIvatsa (5) ityanaghavaibhavabhUSitasya, paJcAGgajAH zuzubhire kila yasya dhanyAH // 29 // kalpadrumairiva sumerugiriH prazastaiH, sAdhuvratairiva mukhairiva vAmadevaH / aGgairmahIdayitamantra iva vyarAjadyaH paJcabhiH kRtibhiraGgabhavairamIbhiH // 30 // varNyaH kathaM na sa kRtI kila vIsalAkhyo, yasya prazasyaguNavarNanakAraNena / 1. sahAyAH sAdhanopAyAH, vibhAgo dezakAlayoH / vinipAta-pratIkAraH, siddhiH paJcAGgamiSyate // 1 // 2010_02 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viyaduprabhRtipUrvapuruSavyAvarNano nAma prathamaH sargaH dhartA bhuvo'pi bhujagAdhipatiH svakIyAH, kAmaM zucIrayamamaMsta samastajihvAH // 31 // [mAlinIvRttam] kaliyugaripubhIto na kvacit sthAtumIzo, vividhaguNanivAsaM yaM samAzritya manye / abhajata punareSa prauDhimAnaM tu dharmo, na bhavati gurusaGgAddIptiyogo hi kasya // 32 // _[vaMzasthavRttam] jagattrayIpAvanayadguNAvalI-gAnaikatAnaH sutarAM viraJcanaH / na taM punazcintayiteti tarkaye, sandhyAdvayopAsanabandhuraM vidhim // 33 // [dodhakavRttam] lakSazsulakSaNarasolaka3sohI4nAmamanoharaputracatuSkaH / vIsala eSa sudharmavizeSaM, kaM na cakAra nirastakubodhaH // 34 // [upajAtivRttam] atha prapUryAyurasau svakIyaM, saddharmakarmaprathanaikacitaH / ananyamAhAtmyabharAbhirAmo, jajJe suro bhAsurakAyakAntiH // 35 / / [zArdUlavikrIDitavRttam] vighnA dUrata eva yAnti nikhilAH sampattayaH santataM, dyotante paritaH sphuranti vividhAH kalyANamAlAstathA / satkIrtiH prasarIsarIti bhavati zreyaskarI santatisteSAM ye hRdi cintayanti kRtinastaM bhUmipIThe suram // 36 // 2010_02 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam lakSaH zaGkhavalakSakIrtinikaravyAptakSamAmaNDalaH, zazvallakSaNamukhyazAstraviduro lakSapradAtArthinAm / dUrIbhUtakulakSaNaH kila jinAdhIzakramAbjadvayIsevAjAgradudagrapuNyanivahaH prItiM na kasyAtanot // 37 // [ vaMzasthavRttam ] sulakSaNasyApi hahA nirargalA, guNAH satAM jahuraho manodhanam / vRthA pratItirjagatIti kAraNa - svabhAvabhAk kAryamavekSyate'khilam // 38 // [ zArdUlavikrIDitavRttam ] no zambhurvRSabhaM himAcalasutA kaNThIravaM no nijaM, no brahmA kila rAjahaMsamithunaM nairAvaNaM vAsavaH / dUre muJcati jAtucit punarapi klezAt tadAptyA bhRzam, zrI solasya yazaH zriyA dhavalite'pyasmiMstriloke'khile ||39|| [ svAgatAvRttam ] cArurUpakalitA dayitAsIt, zrIH pavitravariSThA kila tasya / premavaibhavavatIva murAre, rukmiNI girisuteva harasya // 40 // [ zAlinIvRttam ] sohInAmA varNyate kairna dhIraH so'yaM gaGgAtoyazubhrairguNoghaiH / citraM citraM sarvadA sajjanAnAM, rAgAdhikyaM hRtsu yena vyadhAyi // 41 // [ zArdUlavikrIDitavRttam ] kiM cintAmaNinA kimu dyutaruNA kiM kAmagavyA tayA, kiM vA pUrNaghaTena kiM jaladhinA kiM rohaNakSmAbhRtA / 2010_02 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viyaduprabhRtipUrvapuruSavyAvarNano nAma prathamaH sargaH kiM vA mecakacitrakeNa yadasau solastu somAnano, dRSTo'smAbhirudArabhAgyakalayA dAridryasarvaGkaSaH // 42 // [drutavilambitavRttam] sakalayAcakacAtakapoSakRn-nijasuhRt taruvardhanabandhuraH / khalajavAsakadainyavidhAyakaH, sa zuzubhe bhuvi dAnaghanAghanaH // 43 // [svAgatAvRttam] saptatattvaviduraH zucisapta-kSetrabhAvanihitottamavittaH / saptadurgatibhayena vimuktaH, saptasasirabhavat sa mahobhiH // 44 // __ [upajAtivRttam] karpUramandAragirIzagaurai-rguNairanekaiH kalito nayAdyaiH / mahebhyamukhyaH kila solanAmA, pramodayAmAsa satAM manAMsi // 44 // ityAcAryazrIdhanaprabhagurucaraNarAjIvacaJcarIkaziSyazrIsarvANandasUriviracite zrIjagaDUcarite mahAkAvye vIyahuprabhRtipUrvapuruSavyAvarNano nAma prathamaH sargaH // 1 // 2010_02 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhadrezvarapuravyAvarNano nAma dvitIyaH sargaH [upajAtivRttam] mahApurandhrIkaradarpaNAbhaM, mahebhyalaukaiH paribhAsamAnam / astIha bhadrezvaranAmadheyaM, puraM varaM kacchakRtaikazobham // 1 // yatra zriyaM trAtumivAhirAjaH, pAtAlamadhyAt parikhAmiSeNa / AvirbabhUvottamadurgadambhA-nirantaraM kuNDalitorukAyaH // 2 // kRtaikarAjyazravaNena zalyaM, kalerabhUdyatra hRdi prakAmam / naktaM divaM daivatamandireSu, ghaNTAravAdatiramuSya cAsIt // 3 / / nisargadaurgatyanipIDitAya, janAya dAtuM karuNAM dadhAnaH / taTe tatAneva taraGgahastai ratnAni ratnAkara eva yatra // 4 // suvarNarAziM kila ratnarAzi-maTTasthitaM vIkSya vaNigjanasya / yatrAgatAM pAnthajanaH sumero-rabdheramaMstApi ca sAralakSmIm // 5 // mahezvarasyaikajayAya kAma-zcakAra rUpANi sahasrazo'pi / yatrAdbhutAkAravizeSabhAjAM, dambhena raGgattaruNavrajAnAm // 6 // tathA vidhAtA vidadhe'khilAnAM, rUpazriyaM yatra nitambinInAm / yathA surANAM svavadhUjane'pi, tadIkSaNAt kAryamavApa rAgaH // 7 // nizAsu saudhoparisaMsthitAnAM, mRgIdRzAM yatra ca cArugAnam / AkarNayantaM svamRgaM sudhAMzu-ryAnAya kRcchrAt tvarayAmbabhUva // 8 // 2010_02 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhadrezvarapuravyAvarNano nAma dvitIyaH sargaH yatrendukAntAlaya eva yUnAM, zItAMzukAntyA galitAmRtAmbuH[mbu] / naktaM nidAghe'pi ratazramottha-tApavyapohaM racayAJcakAra // 9 // bhogAvatI duSTabhujaGganindyA'marAvatI duzcyavanAnvitA ca / vizvakasArA ca kuberanAthA, nAnyopamAM yatra vibhAvayAmi // 10 // yatrAGganAnAM vadanendubimba-lAvaNyapIyUSamatIva pItvA / mahezvareNApi ca dagdhamUrtiH, punarnavatvaM zrayati sma kAmaH // 11 // pArApatebhyaH zucisaudhadeza-madhiSThitebhyaH kila yatra rAtrau / cArUNi kAmaM ratakUjitAni, svayaM navoDhAH kalayAmbabhUvuH // 12 // mANikyahAvalicaGgazRGgaparisphuratkAJcanakumbhadambhAt / nizAsvanekArkavilokanena, prakAmamaprIyata cakravAkaH // 13 // lakSmIgirau yatra ca nirvirodha, krIDApare vIkSya mithaH sadaiva / prItiH parA kApyudabhUd hRdanta-rambhonidhezcAmburuhAsanasya // 14 // krIDAzukAn yatra mahebhyasadma-kapotapAlI bhajato'tinIlAn / nIlopalajyotiradRzyakAyA-notustadIyadhvaninA hyabodhi // 15 // yatroSmani:zvAsamamuJcadIzA-ntike'pi kAcid gRharatnabhittau / saGkrAntamUtistu nijAM sapatnI-mAzaGkamAnA sahasAbhyupetAm // 16 // [zArdUlavikrIDitavRttam] nAnAratnamayAlayadyutibhare jambhAricApabhramaM, bibhrANo'garudhUpadhUmanivahe vyomnyabhrarUpe sati / azrAntaM madhure mRdaGganinade'pyujjRmbhamANe punanRtyaM yatra vitenire'pi zikhinaH krIDAvanasthAyinaH // 17 // 2010_02 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam / [upajAtivRttam] bhartuH parIrambhasukhAmRtena, hRtsiJca duHsAdhyaviyogatApam / vimuJca mAnaM ca kRtArthaya tva-midaM durApaM navayauvanaM ca // 18 // krIDAzukI kAcana dhanyagehe, vicArayuktA sutarAM sakhIva / abUbudhadyatra kileti dIrgha-mAnAnvitAM kAJcana cArunetrAm // 19 // yugmam // saudhAntarAgatya marud gavAkSa-mArgeNa puSpAvaligandharamyaH / pasparza vakSojayugaM vadhUnAM, yatrApyaho puNyamaye divApi // 20 // mRgIdRzAM hRtsarasi smaro'yaM, ratiM zrayan yatra cakAra kelim / tatprauDhavakSoruhakaitavAt-tatkumbhadvayenAtimanoharazrIH // 21 // prANapriyeNApi hRte kareNa, rAgeNa yatra svanitambavastre / satpadmarAgAlayabhAvRtAGgI, sarojanetrA hiyamApa naiva // 22 // vApISu kUpeSu sarassu yatra, pIyUSapUraM nidadhe payodhiH / sUryo'pi sambhAvya surakhajebhyaH, svamanthanaM bhIta iva prakAmam / / 23 / / [rathoddhatAvRttam] devabhaktigurubhaktibandhurA, bandhuvargaparitoSakArakAH / dambhalobhamadamatsarojjhitA, yatra puNyamatayo janA babhuH // 24 // ghurgharA jayati yatra devatA, ghoravighnanikaraikavAriNI / sarvadAtizayarAjidhAriNI, vizvavAJchitavibhUtikAriNI // 25 // [svAgatAvRttam] unnatitvakalitaH kila bibhrat, sthairyamadririva yatra janaughaH / rAjate sma ca tadadbhutameva, yanitAntamayamujjhitakUTaH // 26 / / __ 2010_02 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhadrezvarapuravyAvarNano nAma dvitIyaH sargaH [upajAtivRttam] supAtradattojjvalavisarAzi-vimuktadoSaH kRtadharmapoSaH / janaH samagro'pi ca yatra reje, saujanyadhanyaH kalitorukIrtiH // 27 // [vasantatilakAvRttam] kanthAM vimucya nagarImadhikaddhimAptuM, bhadrezvare nivasati sma pure sa tatra / zrIsola eSa sukRtI svakulena yuktaH, sAdhormatiH sphurati bhUritarodayAya // 28 // ityAcAryazrIdhanaprabhagurucaraNarAjIvacaJcarIkaziSyazrIsarvANandasUriviracite zrIjagaDUcarite mahAkAvye bhadrezvarapuravyAvarNano nAma dvitIyaH sargaH // 2 // 2010_02 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnAkaravaradAnavyAvarNano nAma tRtIyaH sargaH [ anuSTubhvRttam ] svakulaM bhUSayAmAsa, vimalaiH zItalairguNaiH / tamopahairayaM vyoma, karairiva sudhAkaraH // 1 // tatpriyA zrIrasUtAtha, jagati prathitaujasaH / jagaDU1rAja2padmA3''khyAM - stanayAn vinayAnvitAn // 2 // tribhirbabhAse bhAsvadbhi - stanayaistatkulaM zuci / zikhibhirvipravezmeva, gItaM grAmairivottamaiH // 3 // jagaDUH kalayAmAsa, bhAgyasaubhAgyabandhuraH / jagajjanamanastoSa-poSakaM guNasaJcayam // 4 // svargAGganAparIrambhA-rambhatoSiNi vasari / jagaDUrakarot prauDhakulabhAroddhRtau manaH // 5 // bhrAtRbhyAM bhUSitastAbhyAM prItidAbhyAM dharAtale / punarvasubhyAM yuktasya, sazriyaM zritavAn vidhoH ||6|| rambhAtilottamAmeno-rvazIrUpavijitvarIm / yazomatIM priyAM prApa, jagaDUH zIlazAlinIm // 7 // rAjalladevyA priyayA, bibhratyA premasampadam / guNAn kRtArthayAmAsa rAjAkhyaH svasthadhInidhiH // 8 // 2010_02 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnAkaravaradAnavyAvarNano nAma tRtIyaH sargaH babhUva padmA padmasya, dayitA hitakAriNI / zacIva marutAM patyuH kaumudIvAmRtadyuteH // 9 // atidAnavyasaninaH, kRtinaH puNyazAlinaH / na cintA jagaDUkasya, dhane tucchepyajAyata // 10 // athAnyedyuH parisare, purasyAsya sa bhAgyabhUH / pazupAlakamadrAkSI-ccArayantamajA nijAH // 11 // svayUthamadhyagAmekA-majAmapi manoharAm / grIvAbaddhamaNiM dRSTvA, sa hRdIti vyacintayat // 12 // sarvazrIsAdhakaH kAmaM, sadbhAgyAvApyadarzanaH / maNiryadyeSa me gehe, tadA pUrNA manorathAH // 13 // cintayitveti jagaDUH, pazupAlasya kiJcana / dhanaM dattvA gRhItvAjAM, tAmagAnijamandiram // 14 // ajAkaNThAt tamAkRSya, maNiM lakSmIvidhAyinam / svagRhe pUjayAmAsa pracchannaM ca vicakSaNaH // 15 // maNemahimnA tasyAtha, jagaDUsadanAntare / prAvardhatAkhilA lakSmI-rbhAvaneva sadAzaye // 16 // cintAmaNirivAtyartha-marthinAmabhilASatAm / jagaDUH pUrayAmAsa, dAnenAtha garIyasA // 17 // kSIrArNavataraGgAbhai-jagaDUkIrtisaJcayaiH / saddAnakarmajanitai-strilokI dhavalIkRtA // 18 // 2010_02 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam svapriyAyAM yazomatyAM, putrIM prItimatImatha / dhRtAviva mudaM zrImA-JjagaDUrudapAdayat // 19 // vardhamAnA kulAmbhoja-rAjahaMsI krameNa sA / mano jahAra no kasya, gatyA ca kalayA girA // 20 // sa tAM kanyAmathAnyedyu-ryazodevAya dattavAn / tatpANigrahaNAdUrdhva-mayamApa mRti kSaNAt // 21 // azubhaM kurvataH sthAne, zubhasya pratikUlataH / daivasyAsya na kenApi, mahimA'tra tiraskRtaH // 22 // tataH svajJAtivRddhAnA-manumatyaiSa dhImatAm / varAya dAtumanyasmai, tanayAmupacakrame // 23 // vRddhe kulAGgane dakSe, kecidvaidhavyadUSite / zRGgAraM sphAramAzritya, tamUcaturiti sphuTam // 24 // putryA vaidhavyayuktAyA, api cedvaramIkSase / tadAvayorapi zrIman-vidhehi varavIkSaNam / / 25 / / tayoriti vacaH zrutvA, pratibodhocitaM zuci / avApa hRdaye lajjAM, zrImAlAnvayamaNDanaH / / 26 / / mAnayitvA tayorvAcaM, yazomatyAH patistataH / sa putrIzreyase'kArSIt-kUpavApyAdikaM vidhim // 27 // putrIvaidhavyaduHkhaM sa, tyaktvA hRdi gabhIradhIH / nityaM viracayAmAsa, dharmakarmANyanekazaH // 28 // 2010_02 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 ratnAkaravaradAnavyAvarNano nAma tRtIyaH sargaH dAridayaM dalayanuccaiH, sarveSAmapi cArthinAm / sa kAlaM gamayAmAsa, kiyantaM putravarjitaH // 29 // nAnAvidhAni puNyAni, kurvANasyApi nA'bhavat / bhrAtRdvayAnvitasyApi, tasya satputrasantatiH // 30 // nizAvasAnasamaye, zrIsolasyAdimAGgajaH / santatyAnaghayA hIna-zcintayAmAsivAniti // 31 // stambheneva gRhaM nAgA-dhIzeneva mahItalam / nagareNeva bohitthaM, kulaM putreNa dhAryate // 32 // dhUlidhUsaraputrAGga-pariSvaGgasukhAmRtaiH / / dhanyAnAM hRdaye tApaH, sakalo'pi vilIyate // 33 // hahA mamApi madbhAtro-ranayornayazAlinoH / pavitrA santati sti, yayA gotraM sthirIbhavet // 34 // iti cintAbharavyagraM, pratyagrapremazAlinI / priyaM yazomatI proce, tamatIvavicakSaNA // 35 // kimAdhirasti vA vyAdhi-stava prANeza ! samprati / yenedaM tvanmukhaM yAti, divasendusamAnatAm // 36 / / asti mat tava gopyaM kiM, rahasyaM jIvitezvara ! / yenedamapi no duHkhaM, madane kathyate tvayA // 37 // atha prANapriyAmUce, so'sAmAnyaguNAnvitAm / bhadre ! satputrahInatvaM, paraM me duHkhakAraNam // 38 // mamApi kila madbhAtro-rasti no putrasantatiH / patApataM kulaM vIkSya, tena dUye nirantaram // 39 // 2010_02 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam zrutveti vacanaM patyuH, punaH proce yazomatI / devatArAdhanaM kAryaM, tvayA santatisampade // 40 // sAdhUditaM tvayA subhra !, jajalpetyatha so'naghaH / samudrArAdhanaM samyak-kariSyAmyAptumIhitam // 41 // ratnAkaraM parityajya, sarvadaivatasaMzritam / AdhAraM bhUbhRtAmuccaiH, kaH paraM sevate sudhIH // 42 // putreNaiva kulaM yasmAd dharmakAryaM dhanena ca / tasmAt tadubhayaprAptyai, seve ratnAkaraM priye ! // 43 // yazomatyapi sAvAdI-dadInavadanA patim / setsyatyado'khilaM kAryaM, yadyabdhyArAdhanodyamaH // 44 // jagajagadAnandI, kasmizcana zubhe dine / yayau vArinidhestIre, pavitre jalasIkaraiH // 45 // DhaukayitvAtha naivedyaM, vividhaM bhaktibhAsuraH / so'bdhimArAdhayAmAsa, saptAhAzanavajjitaH // 46 // tadbhaktivyaktasamprIta-mAnasa: susthitAmaraH / prAdurbabhUva tasyAgre, nizIthe bhAsuradyutiH // 47 // protphullanayanadvandvaH, sa dhImAJjagaDUrjavAt / praNamya ca mahAbhaktyA, susthitAmaramastavIt // 48 // jayAkhilasurAvAsa !, jaya zatamahIdhara / jaya zrIkanakaprocyai-jaya ratnAkaraprabho ! // 49 // 1. samudrAdhiSThAyaka devaH / 2010_02 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnAkaravaradAnavyAvarNano nAma tRtIyaH sargaH tvatta eva samAsAdya, jIvanaM jaladAvalI / jagatIM jIvayatyenA-makhilAmapi lIlayA // 50 // darzanena tavAnena, tvadekakRtacetasaH / adyaiva pAtakaM sarvaM prakSINaM mama helayA // 51 // vaMzavRddhikaraM putraM, dharmavRddhikarIM zriyam / dehi me cet prasanno'si, ratnAkarasurottama / // 52 // sa devaH procivAnenaM, kRtin ! bhAvI na te sutaH / sarvArthasAdhikA lakSmI - rekA bhavatu nizcalA // 53 // pUrayiSyasi yAni tvaM, yAnapAtrANyanekazaH / madvareNa na teSUccaiH, kazcidvighno bhaviSyati // 54 // asAviti varaprAnte, tamAha surapuGgavam / yathA me putrahInatvaM madbhrAtrorapi kiM tathA // 55 // gireti prINayAmAsa, tamatho susthitAmaraH / putrau putra tava bhrAtA, rAjAkhyaH samavApsyati // 56 // svakozAntarasArANi, ratnAni katicit punaH / pradAya jagaDUkAya, tirodhatta surottamaH // 57 // nizAprasthAnapaTaha-dhvaniDambarasodaram / atha svaraM prayatnena, cakAra caraNAyudhaH // 58 // [ vasantatilakAvRttam ] prasvedabindunibhanirgaladacchatArA, visrastamecakatamovasanA nikAmam / 1. kurkuTaH / 2010_02 19 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam kokAmbujanmanivahe vihitAparAdhA, zIghraM yayau ravibhiyeva nizApizAcI // 59 // [drutavilambitavRttam] atha rthaanggklaarvsuucitdhumnnibhrtRsmaagmshngkinii| hariharitprasasAda tadAdhikaM, galitatAmasazokasamuccayA // 60 // [mAlinIvRttam] jalanidhivaradAnaprAptaharSaprakarSaH, suhRdayajanajAgrattoSapoSaH prabhAte / kavivaraparigItasphItakIrttivrajo'sau, nijasadanamavApa prAjyasaubhAgyalakSmIH // 61 // ityAcAryazrIdhanaprabhagurucaraNarAjIvanaJcarIkaziSyazrIsarvANandasUriviracite zrIjagaDUcarite mahAkAvye ratnAkaravaradAnavyAvarNano nAma tRtIyaH sargaH // 3 // 1. pUrkhA dik / ____ 2010_02 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhadrasuradarzano nAma caturthaH sargaH . [upajAtivRttam] purandarazrIradhikaM didIpe, tasmin pure solakulapradIpaH / nirvighnamAgacchadudArapoto, ratnAkarotkRSTavareNa zazvat // 1 // athopakezAnvayasambhavena, jayantasiMhena guNAlayena / saMsevitaH zrIjagaDUraneka-kAryaikasaMsAdhanakovidena // 2 // ambhodhimArgeNa jayantasiMha-statpotamekaM bahuvastupUrNam / AdAya lAbhAya kRtaprayatnaH, prapedivAnApuraM prazasyam // 3 // [indravajrAvRttam] uttArya potAdakhilaM sa vastu, zastopadAprINitamandirezaH / kasyApi gehaM kila bhATakena, tasthau gRhItvAtra tato vizAlam // 4 // [upajAtivRttam] grAvANamekaM jaladheH sa tIre, vilokayAmAsa pavitracetAH / bhRtyAnnijAMstadgrahaNAya samyag-niyojayamAsa nijecchayA ca // 5 // atrAntare stambhapurInivAsI, turuSkapotapravarAdhikArI / . prasaGgatastatra samAyayau ca, taM prastaraM prastutamAluloke // 6 // 1. baMdarano rAjA / 2010_02 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam bhRtyAn niyuktAnapi tadgrahAya, jayantasiMhena nivAryamANAn / nirIkSya darpa sutarAM dadhAno, vAcaM jagAdeti sa kasya bhRtyaH // 7 // dadAti dInArasahasrameka-mamuSya yo mandiranAyakasya / sa eva gRhNAti dRDhAbhimAnI, grAvANamenaM jaladhestaTastham // 8 // AkarNya tasyeti vaco jayantaH, punarbabhASe bhavatoktamAzu / dravyaM prAdAyArdrapurAdhipasya, gRhNAmi pASANamamuM haThena // 9 // sa mlecchapotAdhipatirjagAda, dravyaM tadetadviguNaM pradAya / kilArdrabhUpasya kRtorusandho, grAvANamAdAya bhajAmi kIrtim // 10 // dadAti dInArakalakSamekaM, narezvarasyAsya tu yo'bhimAnI / gRhNAtu pASANamamuM sa eva, jayantasiMhastviti jalpati sma // 11 // sa stambhatIrthIyaturuSkabhRtyo, bhUyo jagAdeti vacaH saroSaH / dravyaM nRpasya tvadudIritaM drAk, pradAya pASANamamuM grahISye // 12 // pradAya dInArakalakSayugma-mamuSya bhUpasya kRtapratijJaH / / gRhNAmi pASANamamuM samantA-dityAcacakSe sa jayantasiMhaH // 13 // sa mlecchabhRtyaH punarapyuvAca, dInAralakSatritayaM tvidAnIm / dadAti yo mandirabhaturanaM, sa eva pASANamihAdadIta // 14 // tadvAdamAkarNya samAgatasya, nRpasya tatra tvaritaM tadAnIm / paNIkRtaM dravyacayaM pradAya, pASANamaGgIkRtavAJjayantaH // 15 // duSTagraheNAbda ivAmbuvarSaM, darzaNa zItAMzuriva prakAzam / zazAka dAtuM draviNaM tadAnIM, na tena vAdena sa satpramANam // 16 // 1. amAvAsyayA / 2010_02 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhadrasuradarzano nAma caturthaH sargaH payodavAtena yathAtmadarzo, yathA himenAmburuhavrajo'pi / jayantasiMhena tathA turuSka- bhRtyaH parimlAnimavApa bADham // 17 // aho mahAsAhasavAJjayantaH, svanAyakakhyAtikRte nRpasya / adatta vittaM dRSadarthameta- dityUcire tatra janAH samagrAH // 18 // [ indravajrAvRttam ] pratyAyanAyAtmavibhorgRhIta - pASANakaH so'tha jayantasiMhaH / potaM tamAdAya ca vastuhInaM, bhadrezvaraM mandiramAsasAda ||19|| zrIsolasUnuM praNipatya saiSa, pASANamAnAyya tamAzu dhIraH / jajalpa cAnalpadhiyAM nidhAna- miti sphuTaM vismitasarvasadma ||20|| [ upajAtivRttam ] tvatkIrttirakSAkRtaye tvadIyaM, vinAzitaM bhUridhanaM mayedam / grAvNo'sya hetoH sahasArdrapuryAM yadrocate tatkuru me tvidAnIm // 21 // jalpantamitthaM parirabhya dorbhyAM, vimuktaharSAzrujalaH prakAmam / jagajjanastutyayazAH kRtajJaH sabhAsamakSaM jagaDUstamAha ||22|| mamAbhimAnottamajIvitavyaM, trAtaM tvayaivAdbhutabuddhidhAmnA / kilAnyadeze'pi karomi tatkA - mupakriyAM te sukRtAnvitasya // 23 // vAcaM gaditveti sa sapramoda - stasmai dukUlaM karamudrikAM ca / dadau tadAnIM kva dhiyaH skhalanti, vivekato nirmalamAnasAnAm // 24 // [ upendravajrAvRttam ] tadIyavAJchAdhikameva dattvA, dhanaM tato mAnadhanAbhilASI / jayantasiMha sa rarakSa dakSaM, svasannidhAveva yazomatIzaH ||25|| 1. darpaNaH / 2010_02 23 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam [upajAtivRttam] grAvA nijAvAsavarAGgaNo|, vimocitastena manasvinA saH / svabandhuvargakramapaGkajAnAM, jalena tasyopari zuddhihetoH // 26 / / bhadraH suro bhadrapurAdhinAtho, yogIndrarUpaM viracayya navyam / bhikSAkRte zrIjagaDUnivAsA-GgaNe'gamat tadguNahRSTacittaH // 27 // rAjaladevIM dadatIM subhikSAM, rAjapriyAM tatra sa yogirAjaH / tato jagAdeti zubhe gRhezaM, tvaM sAmprataM cAnaya me purastAt // 28 // AkAritaH zrIjagaDUstayAsau, tatraitya tadgrAvanibaddhadRSTim / nanAma yogIndramudArabuddhi-ratyadbhutAkAradharaM tadAnIm // 29 // tvaM nirvilambaM matimannidAnI, gRhANa pASANamamuM gRhAntaH / kileti yogIndravaca: pramANI-cakAra sattvaikanidhiH sa dhIraH // 30 // [zAlinIvRttam] grAvNaH sandhau tIkSNaTaGkaprahAraM, cakre yogyAdezataH satvaraM saH / bhinnaM cAsIttatpuTadvandvamuccai-divyA ratnazreNirAvirbabhUva // 31 // [upajAtivRttam] ratnAnyamUnyatra manoharANi, nyavIvizad bhUmipatirdilIpaH / sa grAvamadhyasthitatAmrapatre, varNAniti prekSata solasUnuH // 32 // ratnAni tAni pravaraprabhANi, pradAya tasmai nijadivyarUpam / pradarzya tatsundarasaudhamadhyAt-tatastirodhatta sa satprabhAvaH // 33 // [upendravajrAvRttam] jagatrayIvizrutakIrtipUraH, paropakAraikaparAyaNo'sau / dine dine bhUritaraM babhAra, zritottarAzo'rka iva svatejaH // 34 // 2010_02 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhadrasuradarzano nAma caturthaH sargaH [zArdUlavikrIDitavRttam] manye zrIjagaDUmanoharayaza:karpUrapUrastathA, cakre saurabhasundaraM zucitaraM gaurIpatevigraham / azrAntaM pitRkAnanapravilasadbhasmaprasaGgAya no, raktAdvipacarmaNe spRhayitA bhUyo yathA nApyayam // 35 / / [vasantatilakAvRttam] bimbAdharAmRtarase'pi vilAsinInAm, mandAdaro divi babhUva suparvavargaH / hAhAdigItajagavilasatsakIrtipIyUSapAnarasikaH kila sarvadaiva // 36 / / ityAcAryazrIdhanaprabhagurucaraNarAjIvacaJcarIkaziSyazrIsarvANandasUriviracite zrIjagaDUcarite mahAkAvye bhadrasuradarzano nAma caturthaH sargaH // 4 // 1. svargagAndharvAH / 2010_02 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIThadevanarapatidarpadalano nAma paJcamaH sargaH ___ [upajAtivRttam] itazca vairikSitipAladarpa-ghorAndhakAraprazamaikabhAsvAn / zrIpIThadevaH sutarAM prazAsti, pArAbhidhAnaM viSayaM prazastam // 1 // pratyarthino yasya gurupratApa-santaptagAtrA na sudhAMzudhAmnA / na pallavairnAmburuhairjalA -nilena no nirvRtimApureva // 2 // svasainyadhUlIpihitArkabimbo, bhaJjan samagraM kila kacchadezam / akANDasarpatpralayArNavazrI-bhadrezvaraM prApa sa pIThadevaH // 3 // caulukyavaMzaikavibhUSaNena, zrIbhImadevena narezvareNa / sa kAritaM bhadrapurasya durga-mapAtayat kAtaritArivargaH // 4 // pracaNDadordaNDabhavaM vitatya, svavikramaM tatra samaM balena / zrIpIThadevaH prayayau sa bhUpo, bhUyaH samRddhaM nijapAradezam // 5 // bhadrezvare tatra navInadurgaM, nirmApayantaM jagaDUkamuccaiH / sa pIThadevo'pi vidAJcakAra, kArAntaranyastarsapatnapUgaH // 6 // tatpreSitaH kazcana tatra gatvA, sandezahArI kila vAvadUkaH / tadurganirmANakRtodyamaM ta-miti sphuTAM vAcamuvAca sadyaH // 7 // 1. kacchaizAnyAM dizi 'pArakara' iti prasiddho dezo'sti / 2. zatrusamUhaH / 2010_02 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIThadevanarapatidarpadalano nAma paJcamaH sargaH zrIpIThadevo nRpatirmadIya-mukhena vaktIti bhavantamuccaiH / zRGgadvayaM cet kharamUni bhAvi, tadA vidhAtAsi ca vapramatra // 8 // tasyeti vAkyaM sa nizamya dhImAJ-jajalpa cAnalpamahobhirAmaH / kharasya zRGge viracayya mUli, durgaM kariSye vihitaprayatnaH // 9 // vAgmI sa bhUyo'pi jagAda vAkyaM, dravyAbhimAnena garIyasA tvam / kRtvA madIzena samaM virodhaM, kulakSayaM kiM kuruSe vRthaiva // 10 // kaH sparddhamAno'timahasvinA''pa, sAkaM kvacin maGgalatAM dharAyAm / pazya pradIpasya vibhAM vilokya, patanpataGgo labhate vinAzam // 11 // yenAkhilAnAM ripupArthivAnAM, pracaNDadordaNDabhRtAM kSaNena / hRtaH pratApastrapate prabhumeM, tvayA sa sArddha kalivArtayoccaiH // 12 // [upendravajrAvRttam] vimuJca tadurgavidhAnahetoH, prayatnatAM matprabhuvAkyatastvam / svabandhuvargeNa virAjamAnaH, kuruSva zazvat kamalopabhogam // 13 // [ upajAtivRttam] iti bruvantaM jagaDUruvAca, dUtaM janAkUtavidhi pravINaH / durga navInaM kila kArayiSye, bhavatprabhorbhIrmama nAsti kApi // 14 // tataH sa dUtaH puruhUtabhAsA, tiraskRtastena nitAntameva / gatvA svabhartuH purato jagAda, dInAnanastatkhalu sarvavRttam // 15 / / - 1. puruhUtena indreNa tulyA bhAH kAntiryasya sa tena / 2010_02 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam nijapratijJAparipAlanAyo-padAM gRhItvAyamatha prazastAm / gatvANahille ca pure nanAma, narezvaraM zrIlavaNaprasAdam // 16 // nRpaH sa caulukyakulaikadIpa-stamAnamantaM bhRzamAliliGga / nyavIvizat svasya samIpa eva, varAsane darzitasatprasAdam // 17 // [upendravajrAvRttam] ato mukhendudyutivardhamAna-samagrasabhyapramadAmburAziH / narezvaraH prINayAta sma vAcA, sudhAkirA solasutaM kileti // 18 // [upajAtivRttam] kaccitkule sakale samasti, kSemaM kRtin bhadrapure vare vA / asminnidezena vinApyakasmA-tkRtaH kimarthaM bhavatAgamo'tra / / 19 / / mumukSucetaH susamAdhineva, dharAtalaM merumahIbhRteva / rAjyaM tvayaikena mama sthiraM vai, virAjate sadguNarAjamAna ! // 20 // hRdi pramodaM nitarAM dadhAnaH, prazastadhIbhUmibhRto nizamya / itthaM giraM sarvasabhAsamakSaM, ratnAkarAvAptavaro jagAda // 21 // caulukyavaMzArNavapUrNacandra ! tvatkhaDgadhArAyamunAjalaughe / asUnarINAM nivaho vihAya, durApamAsAdayati dhubhogam // 22 // [zArdUlavikrIDitavRttam] deva zrIlavaNaprasAda ! bhavataH sphUrjAtpratApAnile, krUrArAtikulATavIcayapariploSeNa klRptodaye / kSoNImaNDalavartini sphuTamidaM citraM mahat sarvadA, lokaH pratyuta bhUritAparahito yenaiSa saJjAyate // 23 // 1. kacciditi kuzalaprazne / 2. svargavaibhavam / 2010_02 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIThadevanarapatidarpadalano nAma paJcamaH sargaH arNorAjanarendrasambhava bhavatprauDhapratApAruNaM, sarvatrodayazAlinaM kSititale cAstena saMvarjitam / darza darzamatIvakAtarahRdo na dveSiNaH karhicicchannaM channapalAyanaikamatayopyaGghrIn vimuJcanti te // 24 // [ vaitAlIyavRttam ] pRthivIM tvayi zAsati prabho, nikhilArAtivighAtakArake / kuzalasya hi kA kathocyatAM, mamagotre'pi ca bhadramandire ||25|| [ upajAtivRttam ] tvayA samagrA ripubhUmipAlA, vinirjitA bhUribalAnvitena / tathApi caikastava pIThadevo, manyeta nAjJAM kalitorumanyuH ||26|| lokapramodAya kRtodayena, nirantarasphArataraprabheNa / sa ghUkavadbhAskarasannibhena tvayA sa saMsparddhata eva deva ! ||27|| caulukyavaMzAbharaNena rAjJA, zrIbhImadevena sa kAritaM prAk / ApAtayad bhadrapurasya durgaM, saritaTaM vA salilapravAhaH // 28 // [ mAlinIvRttam ] yadi kharazirasi syAcchRGgayugmaM kadAcidviracayasi tadA tvaM durgamatrAbhirAmam / iti vacanamavAdIn mAM prati prauDhadarpAvagaNitaparabhUpaH pIThadevastarasvI // 29 // ahamapi nijasandhApAlanAya prakAmaM, kSitidhava ! tava pArzve zIghramabhyAgato'smi / 2010_02 29 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam triguNitaharidazva ! kSatriyasphAravaMzaprabhavabhaTakulaM me dehi vAsAya tatra // 30 // [zArdUlavikrIDitavRttam] zrIcaulukyakulAmbaradyutipaterAdAya tasmAdatho, prItAcchIlavaNaprasAdanRpateruddAmasadvikramam / sarvakSatriyavaMzasambhavakulazreNIsanAthaM balam, zrIbhadrezvaramAsasAda nagaraM solAtmajaH sattvavAn // 31 // bhadrezvare zrIlavaNaprasAda-bhUmIzasainyena virAjamAnam / tatastamAkarNya ca pIThadevaH nijaM kvApi vimucya naSTaH // 32 / / [upajAtivRttam] pracakrame kArayituM sa durga-mugrajAgrattarabAhuvIryaH / durgopariSTAnnizi bhaGgakartu-rasUtrayadbhadrasurasya sadma // 33 // [zAlinIvRttam] sarvaM sainyaM prAhiNod bhUmibhatre, so'yaM tejodhikkRtArAtijAtiH / SaDbhirmAsaistatra jAte ca durge, saMrakSyAnyakSatriyANAM kulAni // 34 // [upajAtivRttam] dugaiMkakoNe ghaTayAJcakAra, kharaM sa pASANamayaM sazRGgam / adha:paristhApitapIThadeva( vaM)-mAtRprasaGgena virAjamAnam // 35 // vibhUSayAmAsa kharasya zRGge, sa bhUyasA sundarakAJcanena / nijapratijJAparipUraNAya, kurvIta mAnI hi guruprayatnam // 36 // 1. 12-dvAdaza azva-sUrya / ___ 2010_02 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 pIThadevanarapatidarpadalano nAma paJcamaH sargaH sa pIThadevaH parimucyamAnaM, na sthAtumIzaH kvacidasya bhItyA / anena sAkaM racayAJcakAra, sandhi garIyastaravikrameNa // 37|| gatastadAkAraNatastadAnIM, tatraiSa bhUpo galitorutejAH / avApa sanmAnavidhIn vidhijJAt-tasmAdatho solakulAvataMsAt // 38 // __ [upendravajrAvRttam] svakAritaM rudragiriprakAzaM, parisphuratsatparikhAbhirAmam / adIdRzat tatra nRpAya durga, sa pIThadevAya ca kAlavedI // 39 // [upajAtivRttam] suvarNazRGgadvayazobhamAnaM, kharaM svamAtrA kalitaM vilokya / durgekakoNe sa nitAntaduHkhAt-prANAnamuJcan mukhavAntaraktaH // 40 // [svAgatAvRttam] pIThadevanRpatenidhanatvaM, saMnizamya kila sindhumahIzaH / bhUribhItikalito jagaDUkaM, mAnadAnavidhinA pRNati sma // 41 // [sragdharAvRttam] hemnaH zRGge sucaGge kharazirasi samAropya ya: kArayitvA, durgaM bhadrezvare zrIlavaNanarapatestatra cAnIya mAnI / SaTtriMzat kSatravaMzaprabhavabhaTajanazreNimojobhirAmAM, nirmAnaM pIThadevaM vyadhita sa jagaDUreva satyapratijJaH // 42 // ityAcAryazrIdhanaprabhagurucaraNarAjIvacaJcarIkaziSyazrIsarvANandasUriviracite jagaDUcarite mahAkAvye pIThadevanarapatidarpadalano nAma paJcamaH sargaH // 5 // 1. mAnarahitam / 2010_02 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakalajanasajjIvano nAma SaSThaH sargaH [anuSTubhvRttam] itazca pUrNimApakSo-dyotakArI mahAmatiH / zrImAn paramadevAkhyaH, sUri ti taponidhiH // 1 // zrIzavezvarapArzvasyA-dezamAsAdya yaH kRtI / AcAmlavardhamAnAkhyaM, nivighnaM vidadhe tapaH // 2 // aghoSazatavarSeSu, vyadhikeSu ca vikramAt / mArgazIrSasya zuklAyAM, paJcamyAM zravaNe ca bhe // 3 // kaTapadrAbhidhe grAme, devapAlasya vezmani / AcAmlatapasazcakre, pAraNaM yaH zubhAzayaH // 4 // (yugmam) prabodhaM saptayakSANAM, saGghavighnavidhAyinAm / zaddhezapArzvabhavane, yazcakAra kRpAparaH // 5 // tasyaivArAdhanaM kRtvA, cAritrazrIvibhUSitaH / rAjJo durjanazalyasya, kuSTharogaM jahAra yaH / / 6 / / bhUpo durjanazalyo'pi, yasyAdezamavApya saH / zaddhezapArzvadevasya, samuddadhe ca mandiram / / 7 / / 1. aghoSazabdo'tra trayodazasaMkhyAvAcako jJeyaH ataH saMvat 1302 / 2010_02 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakalajanasajjIvano nAma SaSThaH sargaH bibhrANaH paJcasamitI - stisro guptIrapi zrayan / saptadazaprakAraM ca, saMyamaM paripAlayan // 8 // nirmamaH sarvabhavyAnAM pratibodhaM dizan bhRzam / sUriH paramadevaH sa, bhadrezvaramupAyayaiau ||9|| ( yugmam) svapUrvajagurostasya, sUrerduritaghAtinaH / jagaDUrakarot tatra pravezamahamadbhutam // 10 // tena vizrANite dhAmni, nirdoSe sUripuGgavaH / tasthau jitAntarArAti - mahAtizayasaMzrayaH // 11 // guroramuSya yogena, jagaDUkasya cetasi / dharmaraGgo babhUvoccaiH, sarvArthakaraNakSamaH // 12 // mayUra iva jImUtaM rathAGga iva bhAskaram / cakora iva zItAMzuM guruM dRSTvA sa pipriye // 13 // vAcaspatimivAdityo, bhAgyato nijarAzigam / gurumArAdhayAmAsa, jagaDUH sa vivekavAn // 14 // bhUrikAlaM sthitastatra, sUristaduparodhata: / prakAzayan saptatattvIM, saptadurgatighAtinIm // 15 // bhAvasArakulodbhUtA, zrAvikA madanAbhidhA / tatra prArabhatA''cAmla-vardhamAnatapaH zubham ||16|| vinA daivatasAnnidhyA-nmunInAmapi duSkaram / idaM tapo jagAdeti, tAM zrImajjagaDUguruH ||17|| 1. jIvAjIvAzravasaMvaranirjarAbandhamokSalakSaNAm / 2010_02 33 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam zraddadhAnA gurogA na, kurvANA tat tapaH kila / sA sAdhvI gamayAmAsa, nirvighnaM katicidinAn // 18 // pibantIM kAMsyapAtre'mbhaH, tAM vRtte kazcanAsuraH / adhAkSIjjAgRvijvAlA-vikRtyA tat tapo dviSan // 19 // jagaDUmadhyamabhrAtR-priyA raajldevyth|| vikramasiMha-dhAndhAkhyau, krameNa suSuve sutau // 20 // tejasvinI zubhAnanda-kAriNI tau mahAmatI / meruzRGgamivArkendU bhUSayAmAsatuH kulam // 21 // purvI prasUya rAjalla-devI haMsIM guNojjvalAm / gotrAnandakarI reje, mRDAnImiva menakA // 22 // atha svaguruvAkyena, saGghayAtrAmanoratham / cakAra jagaDUzcitte, jagatIjanatoSakRt // 23 / / lavaNaprasAdanRpate-ranantaramudAradhIH / zrIvIradhavalo reje, gurjarAvanipAlakaH // 24 // zrImAn vIsaladevAkhya-stasya paTTe narezvaraH / prazAsti pRthivImuccaiH, pratApAkrAntazAtravaH // 25 // (yugmam) [zArdUlavikrIDitavRttam] datse zazvadakAmitAnyapi mudA tvaM yAcakazreNaye / bhUyAMsyAbharaNAnyahaM tava puro yAJcAM karomyAdarAt / / yacchaikAbharaNaM ca me patimayaM sadyaH kRpAmbhonidhe !, yaM vakti pratipakSavargavanitA zreNInibaddhAJjaliH // 26 // 1. jAgRviragnirityarthaH / 2. pakSe gotrAnandakarI-himAcalAnandakarI mRDAnIpArvatI menakA iva / 2010_02 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . sakalajanasajjIvano nAma SaSThaH sargaH - [anuSTubhvRttam] taM caulukyakulottaMsaM, vizAmpatimayaM sudhIH / upadIkRtaratnaugho'Nahillanagare'namat // 27 // tasya prasAdamAsAdya, pramodotphullalocanaH / saGghayAtrAM cikIreSa, bhadrezvarapuraM yayau // 28 // mahebhyA jinatattvajJA-stamanvIyuH sahasrazaH / tIrthayAtrodyataM zakraM, sAmAnikasurA iva // 29 // sUriH paramadevo'tha, zubhalagne vinirmame / saGghAdhipatyatilakaM, jagaDUkasya maJjulam // 30 // prayANe'muSya saGghasya, nedustUryANyanekazaH / sUcayantIva dharmasya rAjyakAlaM kaliM prati // 31 // caturvidho'pi saGgho'tha, bhadrezvara-purAtanAt / niriyAya zucirdharmo, munIzvaramukhAdiva // 32 // rAkAcaturdazIpakSa-sambhUtairbhUrisUribhiH / sa saGghaH zuzubhe gaGgA-yamunaudhairivArNavaH // 33 // svakulasyeva satputrAH, saMyamasyeva sAdhavaH / athohuH saGghazakaTa-vAtasya vRSabhA bharam // 34 // heSAbhistu turaGgANAM, vAraNAnAM kilAravaiH / rathAnAmapi cItkArai-(jAsphoTairbhujAbhRtAm // 35 // negnAnAM SaTpadadhvAnai-rulUlaimicakSuSAm / saGke calati tasyA'bhU-cchabdAdvaitamayaM jagat // 36 / / (yugmam) 1. mallAnAm / 2. bandijanAnAM / 3. chappaya chappA iti kAvyaracanAvizeSadhvanibhiH / 4. kolAhalaiH / 5. nArINAm / 2010_02 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam tathA''pa dhunadItIre, saGghajaM paGkatAM rajaH / tathA'tra magnamarkAvA, rathamUhuH kathaJcana // 37 // pade pade suvarNAdi-dAnaprINitayAcakaH / vastrapAtrAdinA sAdhU-agaDUH pratyalAbhayat // 38 / / sthAne sthAne dhvajAropaM, cakAra jinavezmasu / jahAra janatAdausthyaM, jagaDUrjagatItale // 39 // asaGkhyasaGghalokena, samaM yAtrAM vidhAya saH / zatruJjaye raivatake, prApa cAtmapuraM varam // 40 // prAsAde vIranAthasya, zrIvIrasUrikArite / jAtyasphATikakoTIre, bhadrezvarapurazriyaH // 41 // svarNakumbhamatisphAraM, svarNadaNDaM ca solabhUH / parito jagatIM gurvI, cakre vakretarAzayaH // 42 // (yugmam) tatraiSa devakulikA-stisrazcArAsanAzmabhiH / svaputrIzreyase cAru-maSTApadamacIkarat // 43 // jinAnAM saptatizataM, sa tatrArAsanAzmanA / / cakre svabhrAtRputryAzca, haMsyAH zreyo'rthamuccakaiH // 44 // tathA trikhaNDapArzvasya, mahAtizayazAlinaH / mUrtI suvarNapatraM sa, svasutAzreyase'tanot // 45 // taDAgoddhRtaye khAtaM kumAramUlarAjayoH / / kArayAmAsa jagaDU-ruddadhe karNavApikAm // 46 / / 1. ArasapASANena / 2010_02 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 sakalajanasajjIvano nAma SaSThaH sargaH samagrajinabimbAnA-marcanArthamacIkarat / solAtmajaH pure tatra, vizAlA puSpavATikAm // 47 // pure kapilakoTTAkhye, nemimAdhavamandire / / zIrNe kAlavazenaiSa, samuddadhe mahAzayaH // 48 // kunaDAkhyapure ramye, harizaGkaramandire / samuddadhAra puNyAtmA, jagaDUrjagadatihRt // 49 / / prAsAdamAdinAthasya, DhaGkAyAM puri sundaram / navInaM kArayAmAsa, yazomatyAH patistataH // 50 // caturviMzatitIrthezAlayaM cArumarIracat / prAsAdaM varddhamAnAkhye, nagare sa nagottamam // 51 // mammANikAnAvamayaM, bimbaM vIrajinezituH / tatra nyavIvizaccaiSa, mahotsavapurassaram // 52 // zatavATIpure caiSa, dvApaJcAzajjinAlayam / kArayAmAsa nAbheyaprabhoH prAsAdAmuttamam // 53 // vimalAcalazRGge sa, zrInAbheyapavitrite / saptaiva devakulikA, racayAmAsivAzubhAH // 54 // sulakSaNapurAsanne, grAme devakulAbhidhe / prAsAdaM zAntinAthasya, vyarIracadasau kRtI // 55 // gurauH paramadevasya, sUreH puNyamahodadheH / atha pauSadhazAlA sa, bhadrezvarapure'karot // 56 // 2010_02 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam zaGkezvarajinAdhIza-rUpyapAdadvayAJcitam / gurvarthaM kArayAmAsa, rirIcaityaM sa sundaram // 57 // guroH pauSadhazAlAyAM, vizAlAyAM sa dhIradhIH / atha zulvamayaM paDheM zayanArthamacIkarat / / 58 // sUreH paramadevasya, ziSyaM zrISeNasaMjJitam / sthApayAmAsa cAcArya-pade kRtamahotsavaH // 59 / / madvaMzyasantaterevA-cAryasaMsthApanAmahaH / tvadAdezavazAduccairanvaye tava jAyatAm // 60 // dharmAdhArasya tasyeti, vacanaM bhaktipezalam / UrIcakAra sUrIndra-strikAlajJAnavAnasau // 61 / / (yugmam) prAdurbabhUva yatrAsya, purata: susthitAmaraH / tatra vArinidhestIre, sa devakulikAM vyadhAt // 62 // maisItiM kArayAmAsa, khImalIsaMjJitAmasau / bhadrezvarapure mleccha-lakSmIkAraNataH khalu // 63|| zatazaH kArayAmAsa, grAme grAme pure pure / sudhAsvAdujalA vApI-jagaDUH kSitibhUSaNam // 64 // caulukyanRpacakreNa, mudgalAn sa nirargalAn / vijitya jagati svAsthyaM, vyatanodativikramaH // 65 // sUriH paramadevo'tha, sarvAgamavizAradaH / ekAnte jagaDUkAya, kathayAmAsivAniti // 66 // 1. pItalamayacaityam / 2. tAmramayaM / 3. masjIda / 4. mogalone / 2010_02 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakalajanasajjIvano nAma SaSThaH sargaH dvIndvagnicandravarSeSu, vyatIteSvatha vikramAt / durbhikSaM sarvadezeSu, bhAvi varSatrayAvadhi // 67 // preSyAkhileSu dezeSu, vidagdhAnAtmapUruSAn / sarveSAmapi dhAnyAnAM, tvaM taiH kAraya saMgraham // 68 // kSIrodavIcivimalaM, tvamarjaya yazobharam / samagrajagatIloka-saJjIvananidAnataH // 69 // itthaM paramadevasya, sUrIndrasya vacaH zuci / pIThadevanRpArAti-statheti pratyapadyata // 70 // atho samagrarASTreSu, preSya dravyAJcitAn narAn / saGgrahaM sarvadhAnyAnAM, kArayAmAsivAnayam // 71 / / sUrIndragadite tasmin, samprApte samaye tataH / jaladA jagatIpIThe, vRSTiM naiva vitenire // 72 // pracakrame kaNAn dAtu-mayaM solatanUbhavaH / durbhikSapIDyamAnAyai, janatAyai kRpAnidhiH // 73 // itareSvapi dezeSu, janasaJjIvanodyataH / dhAnyadAnaM svapuruSaiH, prAvIvRtadayaM tataH // 74 // varSadvaye sadurbhikSe, vyatIte'tha kathaJcana / koSThAgArakaNAH sarve, prakSINAH pRthivIbhujAm // 75 // durbhikSasya tathA kApi, sphUtirAsIdyathA janaiH / ekasmAdrammataH prAptA-zcaNakAzca trayodaza // 76 / / 1. saM0 1321 / 2010_02 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam zrImadvIsaladevo'pi, tadAnIM kaNavarjitaH / ajUhavannAgaDena, mantriNA solanandanam // 77 // vyavahArijanazreNI-saMzrito'tha narezvaram / divyaratnopadApANis-tamAnamadayaM guNI // 78 // lakSmIpradAyibhiH sarvai-lakSaNairyuktavigraham / tamAlokya mahIkAntaH, svasya cetasi vismitaH // 79 // atrAntare mahIbhartu-zcittAkUtavidhi tataH / vijJAya cAraNaH kazci-dityUce'dbhutadhInidhiH // 80 // solaputra ! bhavattulyaM, puNyaM no'nyasya vidyate / nRvAmakukSau kaH pazyet, karburAntraM pravizya ca // 8 // iti tadvacasA prIta-zcaulukyapRthivIpatiH / vyavahArivaraM proce, jagaDUkaM kathaJcana // 82 // saptAtra kaNakoSThaukAH, zatAni tava nizcitam / zrutvA mayA tvamAhUtaH, sAmprataM kaNakAGkSiNA // 83 // iti rAjJo vacaH zrutvA, smitvAsau solasambhavaH / Uce nAtha ! na santyatra, mama kvApi kaNAH khalu // 84|| madvAkye yadi sandehaH, kaNakoSTheSu teSvapi / iSTa[STi]kAntaHsthasattAmra-patravarNAn vilokaya // 85 / / ityudIrya mahIzAya, jagaDUH kaNakoSThagAH / ... iSTa[STi]kA dhruvamAnAyya, bhaJjayAmAsa helayA / / 86 / / 2010_02 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakalajanasajjIvano nAma SaSThaH sargaH tAmrapatrasthitAn varNAn pArthivastvityavAcayat / jagaDUH kalpayAmAsa raGkArthaM hi kaNAnamUn // 87 // jagau vIsaladevAya, jagaDUriti parSadi / tanme pApaM mriyante ce-jjanA durbhikSapIDitAH // 88 // dadAvaSTasahasrANi sa tasmai kaNamUTakAn / zrImAlAnvayakoTIras- tridhA vIratvamAzritaH // 89 // somezvaraprabhRtaya- statra sarve kavIzvarAH / jagaDUkaM jagatstutyaM varNayAmAsuruccakaiH // 90 // [ zArdUlavikrIDitavRttam ] // zrIzrImAlakulodayakSitidharAlaGkAratigmadyutiH / prasphUrjatkalikAlakAliyamadapradhvaMsadAmodaraH rodaHkandaravartikIrtinikaraH saddharmavallIdRDhatvaksAro jagaDUzciraM vijayatAM sarvaprajApoSaNaH // 91 // pAtAle kSipatA baliM murajitA kiM sAdhu cakre'munA / rudreNApi rateH patiJca dahatA kA kIrtiratrArjitA / durbhikSaM kSitimaNDalakSayakaraM bhindan bhRzaM lIlayA // stutyaH sAmpratameka eva jagaDUruddAmadAnodyataH // 92 // [ zikhariNI ] paraM brahma brahmA smarati parimuktAnyaviSayaH / prakAmaM zrIkaNThaH kSitidharasutAzleSarasikaH // zriyaH kRtvotsaGge svapiti caraNau viSNurudadhau / samuddhartuM lokaM jagati khalu jAgarti jagaDUH // 93 // 1. dAnadayAyuddheSu vIratvaM prApta ityarthaH / 2. kAliyanAmA sarpavizeSaH / 2010_02 41 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam [anuSTubhvRttam] ekabhUbhRt samuddhartA, zrUyate hi caturbhujaH / sarvabhUbhRt samuddhArI, jaigaDUrdvibhujo'pyaho // 94 // zakrAdikasurA gauNI, dadhate lokapAlatAm / vastutaH solatanaye, lokaM pAlayati sphuTam // 15 // 1 [vasantatilakA] trAtaikapannagakulena patattrinAthAjjImUtaketutanayena kimasya sAmyam / durbhikSadaityavadanAdakhilAM dharitrIm, saMrakSataH sukRtinaH kila solajasya // 96 / / [stragdharAvRttam] kiM viSNuH kiM viraJciH kimuta pazupatiH pAvakaH kiM marut kim / kiM zakraH kiM kuberaH phaNipatirapi kiM kiM nairRta: kiM yamaH kim // kiM kUrmaH kiM pracetA vahati bhuvamimA-mantakAle'tighore / naivaM naivaM na caivaM priyasakhi ! vijaye solajastAM pipati // 97|| sA kAmagavyapi nizamya tavorudAnakIrti sumeruzikhare dhuvadhUpragItAm / atyantamatsaravatI dadate na duhyamAnA svavAJchitaphalAni sukhajasya // 98 // . 1. tvaci sAro yasya sa vaMzatulya ityarthaH / 2. viSNupakSe bhUbhRcchabdena govardhananAmA parvato grAhyaH / 3. jagaDUpakSe rAjazabdo grAhyaH / 4. garuDAt / 5. vrunnH| 2010_02 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakalajanasajjIvano nAma SaSThaH sargaH naSTeSu dikkariSu pautriNi muktavIryye | zeSe nitAntanatazIrSaparampare'pi // paGkAntare kvacana khelati kUrmarAje / bhUmiM bibharti jagaDUH punareka eva // 99 // [ vaitAlIyavRttam ] bhajate jagatItale tulAM, jagaDUkasya na tasya kazcana / sakalaM janamuddadhAra yaH, kila durbhikSayamAnanAntarAt // 100 // [ AryAvRttam ] jagaDUrUpeNa hari-durbhikSamahArNavAbhibhUtAm / drAg bibharAmbhUva bhUmiM bhUyaH sambhUtakAruNyaH // 101 // [zArdUlavikrIDitam ] zrIzrImAlakulaikabhUSaNa ! dhRte bhUmIbhare'smiMstvayA / dhattAM pannaganAyako nijavadhUrAjIparIrambhatAm // svargaGgAsalilAntaraSTakakubhA'nte'pi dvipAH santatam / kurvantu pramudAnvitAM svakariNIvargeNa keliM samam // 102 // [ vaMzasthavRttam ] jagattraye'smiJjagaDUyazaH zriyA, vyacintayannirmalite harirhyadaH / mama dvipaM vAjinamapyamuJca kaH, surAristrAharadugravikramaH // 103 // 43 1. varAhe, tannAmni viSNostRtIyAvatAra ityarthaH / 2 tannAmni viSNAdvitIyAvatAra ityarthaH / 2010_02 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam [zArdUlavikrIDitavRttam] garvaproDurapIThadevavanitAnetrAJjanazrIharo / hammIraprativIravikramakathAsarvasvalApolbaNaH // mAdyanmudgaladhAmacaNDamahimapradhvaMsanoSNadyutiH / zrImadgurjararAjyavardhanakaraH solAtmajaH stAjjayI // 104 / / klpdrucintaamnnikaamdhenu-smnvitairpymrairhaari| dausthyaM hi yannAkhilabhUtalasya, tallIlayA zrIjagaDUbhinatti // 105 // [upajAtivRttam] ajJAnavadbhyaH suradhenuratna-mahIruhebhyo jagaduddidhIrSuH / AdAya dAnaM nidadhe vidhAtA, vAmetare zrIjagaDUkarAbje // 106|| 1 [vasantatilakAvRttam] ambhoruheSu sakaleSu surasravantyA, yasya pratApatapanena vikasvareSu / nityaM vidanti na hi saptamaharSayo'pi, sAyantanaM samayamuttamabhAvabhAjaH // 107 // [zArdUlavikrIDitavRttam] na zlAghyaH sa yudhiSThiro'yamavadadyo'lIkamevAhave / droNAcAryavadhAya nirmitamatiH satyapratijJo'pi ca // dhanyaH so'pi na naiSadhinijavadhUryenojjhitA kAnane / tatsatye jagaduddhRtAvapi ciraM vo'stu solAtmabhUH // 108 / / [anuSTubhavRttam] vikramAdityabhUpena, purA bhUtalamuddhRtam / adhunA jagaDUkeno-dadhriyate ca gatAMhasA // 109 / / 2010_02 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakalajanasajjIvano nAma SaSThaH sargaH [zArdUlavikrIDitavRttam] kAmyAM kAmapi vetsi no yadi kalAM sevAM yadi kSmApate! vetsi vyavasAyatAM na yadi vA no vetsi kRSyAdikam / bhartastahi kathaM jaDAzaya ! punarno vetsi vizvambharAbhAroddhAradhurINamadbhutamatiM taM cApi solAtmajam // 110 // [AryAvRttam] nikhilamapi bhuvanametad-dRSTaM duHsamayadandazUkena / pracurAnnadAnasudhayA, jagaDUrujjIvayAmAsa // 111 // [zArdUlavikrIDitavRttam] mAndhAtA na purUravA na na zibirgAdhirna no haiyayo / dauSyantina bhagIratho na na manu pi trizaGkoH sutaH // no karNo janamejayo na na vasuryat prApa bhUmItale / tadbheje jagaDUH pitAmahapadaM bhUmIbhujAM pAlanAt // 112 // [anuSTubhvRttam] yugatrayAdhikAcAro, jagaDU bhavat kalau / / durbhikSe'khilabhUpAlA yena laukaiH sahoddhRtAH // 113 / / pAtakaM pUrvagaGgAyA, ekaM gacchati dhImatAm / tvattaH pazcimagaGgAbhA-dAridrayamapi nazyati // 114 // 1. tannAmA sUryavaMzIyarAjA / 2. tannAmA cadravaMzIyarAjA / 3. kArtavIryarAjaH / 4. bharatarAjaH / 5. harizcandrarAja / 2010_02 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam [zArdUlavikrIDitavRttam] vRSTiM vAridharasya bhAnu-zazinorAlokamabdhestathA / sevAM rohaNabhUbhRtodgamaphalAnIheta bhUyo janaH // dAridrayavrajadAraNaM tava dhanaM samprApya bhUmItale / zrImatsolakulaikamaNDana ! punaH kurvIta ko'rthI spRhAm // 115 // sthemakSemavatI suvaibhavavatI bhUripratiSThAvatI / satsaubhAgyavatI bhRzaM nayavatI saddharmalIlAvatI // kIrtistomavatI mahodayavatI nityaM tathA dhImatI / kAmaM kAntimatI satI vijayatAM solasya zAkhA ciram // 116 / / lIlAdAritapIThadevanibiDAhaGkAra ! te sadyazaHprAsAde kalitonnatau cirataraM lakSmyAH sanAthe'naghe / bhAnuH kAJcanakumbhati dyuzikharI proddAmarairdaNDati / svaHsindhorapi nirmaladhvajapaTatyambupravAhaH sphuran // 117 // [indravajrAvRttam] dhanvantari valaye'vatIrNo, bhUyo'pi solAtmabhuvacchalena / dhAnyauSadhi saGgrahavAnihantuM, durbhikSarogaM janatArtihetum // 118|| [zArdUlavikrIDitavRttam] he brahmastava sAdhu buddhilalitaM manyAmahe sarvadA / zrIzrImAlakule kalaGkavikale yena tvayA nirmame // so'yaM zrIjagaDUrudAracarito no ceddharitrItalaM / durbhikSavyasanena pIDitamidaM kasmAt sthiratvaM zrayet // 119 // ____ 2010_02 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 sakalajanasajjIvano nAma SaSThaH sargaH [indravaMzAvRttam] kalpadrucintAmaNikAmadhenavaH / zrIsolasUnutritayacchalAdbhuvi // manye'vaterustridivAd dhusadmanAM / svAsthyaM kathaM bhAvi hi tadviyoginAm // 120 // [sragdharAvRttam] dAne mAne viveke suvacasi sunaye sAhase dhAmni dhairye / dAkSiNye ca trapAyAM gurujanavinatau bhAvanAyAM dayAyAm // aucitye vA dhRtau vA dharaNidhavakulasthApanAyAM dharAyAmekaH zrIsolajanmA racayati jagaDUnisaM sarvadApi // 121 / / [anuSTubhavRttam] iti taiH kavibhirvarNya-mAnaM zrutvA nijaM yazaH / namrIcakAra vadanaM, jagaDUstatra laJjayA // 122 // bhUrivaibhavadAnena, prINayitvA sa tAn kavIn / caulukyabhUpamApRcchaya, bhadrezvaramupAyayau // 123 / / sa dvAdazasahasrANi, pradadau kaNamUTakAn / hammIranAmadheyAya, sindhudezamahIbhuje // 124 // aSTAdaza sahasrANi, sa dadau kaNamUTakAn / bhUpAyAvantinAthAya, tadA madanavarmaNe // 125 // sa dadau garjanezAya, mojadInAya satvaram / saddhAnyamUTakAnAM ca, sahasrANyekaviMzatim // 126 / / 1. indraprasthapataye / 2010_02 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam rAjJe pratApasiMhAya, kAzInAthAya solabhUH / dvAtriMzataM sahasrANi, pradadau kaNamUTakAn // 127 // skandhilAya mahIbhatre, cakrikhyAtibhRte tadA / sa dvAdazasahasrANi, pradadau kaNamUTakAn // 128 / / dvAdazAbhyadhikaM dAna-zAlAzatamudAradhIH / jagaDUH sukRtAdhAro, jagajjIvAturAtanot // 129 // svarNadInArasaMyuktA-laJApiNDAn sa koTizaH / nizAyAmarpayAmAsa, kulInAya janAya ca // 130 // navanavatisahasrayutA, navalakSA dhAnyamUTakAnAM saH / aSTAdazaraikoTI-rarthibhyo'datta duHsamaye // 131 / / [AryAvRttam] niHsImadAnadAtA, harikAntAhRdayahArazRGgAraH / durbhikSasannipAte, jagaDUstrikaTUpamAM bheje // 132 / / parAbhavo nalasyApi, kalinA yena nirmame / so'pyuccairjagaDUkena, tyAjito jagatItalam // 133 // [anuSTubhavRttam] sa sAdharmikavAtsalya-karmanirmalamAnasaH / itareSvapi dezeSu, puruSaiH svairacIkarat // 134 // 1. tatra duHsamaye ya: kulInAM yAcituM lajjate tasmai jagaDU[sadravyaM dadAtItyarthaH sUcitaH / 2. trayANAM zuNThapiplImarIcAnAM samAhArastrikaTu tadupamA / 2010_02 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 sakalajanasajjIvano nAma SaSThaH sargaH [mandAkrAntAvRttam] naktaM naktaM nihitakanakodAradInAraramyAn / pracchannaM yaH sucaritanidhirmodakAn koTizo'dAt / / lajjAvezAdanuditagire jAtyalokAya kAmaM / bhUto bhAvI bhavati kRtinA tena tulyaH kSitau kaH ? // 135 // [pramitAkSarAvRttam] iti vatsaratritayaduHsamayaM, vidalayya tIvrataramapyavanau / jagaDU: samagrajanajIvanakRt-samabhUt prabhUtatarabhUtiyutaH // 136 / / ityAcAryazrIdhanaprabhagurucaraNarAjIvacaJcarIkaziSyazrIsarvANandasUriviracite jagaDUcarite mahAkAvye sakalajanasaJjIvano nAma SaSTha sargaH // 6 // 2010_02 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triviSTapaprApaNo nAma saptamaH sargaH [pramitAkSarAvRttam] viracayya vRSTimatha vAridharA, jagatItale'pi sakale rucirAm / zamayAmbabhUvururuduHsamaya-prabhavaM bhayaM tanumatAM sapadi // 1 // ambhodharA nartitanIlakaNThAH, svagarjanacchadmamRdaGganAdAH / saccAtakavrAtaravacchalena, jagustarAM zrIjagaDUyazAMsi // 2 // [upajAtivRttam] dhArAdharA garjanakaitavena solAtmajaM prAhuriti pramodAt / tvameva saJjIvanadAnazIlo varSatrayaM prINayati sma pRthvIm // 3 // [pramitAkSarAvRttam] atidhAnyavRddhikalitA pRthivI, samajAyatAmbudharavarSaNataH / mumude janastadanu cArutaraM, jagaDUyazaH pratidinaM pravadan // 4 // ___ [ drutavilambitavRttam] paramadevaguruM tridivAGganA-janavilocanasammadakArakam / samavagatya tato jagaDUH kRtI, svahRdi zokabharaM nitarAM dadhau // 5 // [pramitAkSarAvRttam] vimalAcale sa kila raivatake-'khilasaGghalokakalitaH sukRtI / agamat pavitritadhanaprakaraH, zucipAtradAnakalayA satatam / / 6 / / 2010_02 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triviSTapaprApaNo nAma saptamaH sargaH atha bhadramandiramupetya kRtI, jagaDUrjagattrayavisAriyazAH / nijasaGghalokagurubhaktividhe-rapunIta nItilalitaH svakulam / / 7 / / __ [sthoddhatAvRttam] vIsalakSitipateniyogato, nAgaDaH zuciriyAya mantrirAT / tatra solatanayena nirmala-snehavaibhavavatAtha satkRtaH // 8 // bhUbhujo'sya jaladhestaTe tarI:, satturaGgamavatI samantataH / unmamajja marutAtivegato, bhaGgamApa ca tapAtyayAgame // 9 // viMzatistu turagA mRtA jalA-deka eva turagaH sa jIvitaH / tIramApa kila tadgrahodyama, nirmame jhaTiti nAgaDaH sudhI // 10 // bhUpamantrivaramAha solabhU-rmucyatAM mama haye'bhilASitA / anyavastuni vidhIyate mano, no kadApi kRtinA trapiSNunA // 11 // nAgaDo'pi gadati sma he kRtin ! matprabhosturaga eSa nizcitam / anyathedamapi cet tadA dade, viMzati hayavarAMstavApyaham // 12 // evamastviti nigadya solabhU-jinastadanukaNThadezataH / carmaNA kalitamAdade svayaM, patramAzu nijanAmabhUSitam // 13 // nyakRtAnanamatho tadIkSaNA-dAha nAgaDamiti prasannahRt / abdhireSa mama kAmapi, zriyaM naiva rakSati varapradaH kvacit // 14 // nArthaye khalu paNIkRtAn hayAn viMzatiM dvijavara ! tvadagrataH / AvayorgurutarA vijRmbhatAM, prItireva zucisaukhyakAriNI // 15 // vIsalakSitipadhIsakhottamaH, solaputravacanena cAruNA / prItimApa nitarAM nijAzaye, ko na hRSyati vivekinAM guNaiH // 16 // 2010_02 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam [vasantatilakAvRttam] zrISeNasUricaraNAmbujarAjahaMsaH,saddAnakIrtibharanirjitakalpavRkSaH / cakre svacetasi jinAdhipatipraNIta-tattvaikacintanadhiyaM sukRtI sadaiva // 17 // [upajAtivRttam] bhadrezvare bhadrajanAgrato'tha, zrISeNasUrau vadati prabhAte / samyak svarUpaM ca sarIsRpANAM, samAgataH kazcana duSTayogI // 18 // [upendravajrAvRttam] sa matsarI nAgamatoruvAda, samaM munIndreNa cakAra tena / samaprasabhyeSu vicakSaNeSu, tadA niSaNNeSu, camatkRteSu // 19 // [upajAtivRttam] viSolbaNena prahitena tena, kenApi nAgena ca dazyate sma / karAGgalIpezalapallavAgraM, zrISeNasUreramalAzayasya // 20 // tasmin gate sUrivarastadAnIM, jagAda bhavyAniti tIvraduHkhAn / ahaM vizAmyatra hi garbhagehe, dhyAnaM, prakartuM viSanAzahetoH // 21 // sammohinI sAdhayituM svavidyAM, kapAlamIheta mamaiSa yogI / AkRSTakhaDgairiha tadbhavadbhi-ri niyantrya sphuTameva bhAvyam // 22 // huGkAranAdazravaNAnmamAzu, dvAraM samudghATya ca garbhadhAmnaH / vilokayadhvaM sukRtaikakAmA, yUyaM ca mAmamburuhAsanastham // 23 // prapedire te'sya vacastatheti, sa garbhagehAntarupetya sadyaH / niyojayAmAsa manaH svakIyaM, zuddhe parabrahmaNi muktadoSaH // 24 // 1. sarpANAm / ____ 2010_02 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triviSTapaprApaNo nAma saptamaH sargaH saddhyAnayogena nivArya sUriviSasya tasya prasaraM nijAGge / huGkAranAdaM racayAJcakAra, prApuH pramodaM ca samagrabhavyAH // 25 // karAGgalIpallavadezabhAjo, viSasya bindUnatha sUrirAjaH / chedaM nakhaghnyA svayameva kRtvA, prapAtayAmAsa patadgrahAntaH // 26 / / viSArtimuktaM sa guruM praNamya, sUrIzvaraM bhaktibhareNa yogI / gItaM jagau cArutaraM tadIya-madhyAtmarUpArthayutaM tadaiva // 27 // sa yoginaM sUrirasau jagAda, kAruNyapAthonidhiritthameva / ito dinAt saptamake dine te, pazyAmi mRtyuM bhujagAdamuSmAt / / 28 / / kenthApure so'tha jagAma yogI, tatrAnyayogIndrakRtoruvAdaH / avApa tasmAduragAcca mRtyuM, nivedite sUrivareNa ghastre // 29 / / zrISeNasUreriti satprabhAva-vibhUtimAlokya sa solajanmA / bhRzaM camatkArabharaM dadhAra, harSaprakarSaM ca nijAzayAntaH // 30 // zrIsaGghayAtrApramukhAni dharma-kAryANyanekAni tadIyavAkyAt / sa sAdhayAmAsa ciraM dharitrI-zRGgArahAra: kalinAzakArI // 31 // atha prapUryAyurayaM svakIyaM, zrISeNasUreH zrutadharmatattvaH / jagajjanoddhArakaraH kila yAM, yayau harerlocanapAvanAya // 32 // [vasantatilakAvRttam] vairocano'dya sukRtI zibiradya cAdya, jImUtaketutanayo'dya ca vikramArkaH / 1. kanyakoTAkhyapure / 2. balirAjaH / 3. tannAmA rAjA / 4. jImUtavAhanaH / 2010_02 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam adyaiva bhojanRpatizca jagAma nAkamasmin gate nidhanatAmiti loka Uce // 33 // [ drutavilambitavRttam] prazamitAhitakauzikasammade, vasunirastasamastatamobhare / kSitiriyaM jagaDUsavitaryaho, ajani kAlahate'pamadA kSaNAt // 34 // uttArayAmAsa sa garjanezo, mauliM zirastaH kSitipo'rjuno'pi / ruroda bADhaM vidadhe'zanaM na, dinadvayaM so'pi ca sindhubhUpaH // 35 // [upajAtivRttam] zrutvAsya samyak paralokavArtA, tadeti taccAruguNaughahRSTaH / kaH kaH kSitIzo na cakAra zokaM, kSoNItale'sminnikhile'pi nUnam / / 36 / / [zArdUlavikrIDitavRttam] manye mohamahIpatiH svamanasi prApa pramododayaM / jAtaH prauDhatarapratApavibhavaH prollAsakArI kailiH // AtaGkaM bibharAmbabhUva sutarAM dharmastu solAtmaje / svargastrIjanacittasaMmadakRti proccairabhAgyAdbhuvaH // 37 // [upajAtivRttam] tadvAndhavau rAjaka-padmasaMjJau, gurogirA zokabharaM vimucya / bhUyo'pi saddharmavidhau dhurINau, babhUvaturbhUpatimAnanIyau // 38 // [zArdUlavikrIDitavRttam] preGkhacchAradapArvaNendukiraNastomAvadAtasphurat- - kIrtizrIbharanirmalIkRtabhuvau zrIsaGghamukhyAvimau / 1. jagaDUreva savitA sUryastasmin / 2. kAmadevaH / 3. caturthayugaM / 2010_02 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triviSTapaprApaNo nAma saptamaH sargaH zrISeNAhvayasUrirAjacaraNadvandvaikasevAparau, zrImadvIsalasatkulaM cirataraM saMzobhayAmAsatuH // 39|| tejaH sarvasapatnadarpadalanaM vizvambharoddhArakRddAnaM sAhasamapyanekasumanazcetolasadvismayam / buddhiH zrIjinadharmamarmaviSayA candraprabhAbhAsurA, kIrtiH zrInilayasya tasya jagaDUnAmnaH priyaM kiM na kim // 40 // ityAcAryazrIdhanaprabhagurucaraNarAjIvacaJcarIkaziSyazrIsarvANandasUriviracite zrIjagaDUcarite mahAkAvye triviSTaprApaNo nAma saptamaH sargaH // 7 // 2010_02 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2010_02 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjagaDUcarita parabrahmane namaskAra sarga 1 lo. 1. jenA mastaka uparanuM, sarpanI pheNanA maNirUpa dIpaka jevuM prakAzamAna, ajJAnarUpa aMdhakArane jItanAruM, ane vijJarUpa pataMgiyAne bhedanAruM teja puNyavAnuM puruSone mokSamArga pragaTa kare che, evA jinAdhinAtha pArtha (sarvanuM) kalyANa karo. 2. jemanA caraNa sarva manuSyone pUjanIya che, evAM che atizaya manohara kAntivALAM sarasvatI maiyA ! huM chuM tamAro bALaka, tenA ajJAnarUpa kAdavanA samUhane, tamArA anugraharUpa svaccha jaLathI hamezAM (dhoIne teno) nAza karo (mana zuddha karo). 3. ahammatarUpa samudrano vilAsa pratipAdana karavAmAM nimagna, ane rAkA (eTale pUrNimAnA) zuklapakSanA jevA zobhAyamAna, ane duSkarmathI thayelA tApane TALanAra, dhanaprabhasUri nAmanA caMdramAtulya sarvottama devane atyanta bhaktibhAvathI praNAma karuM 4. sarva durjano ati duHkha devAmAM tatpara che to paNa te jagatamAM 1. ahadeve calAvelo mata, eTale jainamata. 2010_02 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zrIjagaDUcarita bhale niraMtara jAgatA rahe, (kAraNa ke) temanA atyaMta bhayathI vivekI kavijano kAvyamArgathI kyAMya paNa cUkatA nathI. 5. je satpuruSo pavitra caritavALA che, pAparahita che, ane jenA sadguNono bhaMDAra caMdrakAMtithI paNa vadhAre jhaLake che, te (jagatamAM) virAje che, kemake teo svArthano tyAga karIne potAnuM citta paramArtha sAdhavAmAM sArI rIte lagADe che. 6. kalpavRkSanI pAse atyaMta yAcanA karIe topaNa te svarga ke mokSa ApatuM nathI paNa svabhAve saraLa dharma to vivekI ane virakta puruSone (mAgyA vinA) paNa svarga tathA mokSa sahejamAM Ape che. 7. trilokanA kalyANa karanAra jainamatanA prabhu nAbhirAjAnA putra (RSabhadeve), dAna ityAdi bhedavALo, tathA samRddhi, dhairya, kIrti, ane buddhi ApanAra evo je dharma pragaTa karyo che, tene mArA namaskAra. 8. A saMsAramAM dehadhArIonI lakSmI taraMgo jevI capaLa che, temanuM AyuSya pavanathI kaMpatA pIpaLAnA pAna sarakhuM che, ane yauvanAvasthA tAjI zaradaRtunA saMdhyAkALanA raMga jevI che, mAtra satkarmathI thayelI kIrti e ja sthira rahe che. 9. kaLiyugarUpI zatruno dhikkAra karanAra, ane vivekI, evA te eka ja jagaDUe, gaMgAjInA taraMga jevA nirmaLa, ane so kalpa sudhI sthAyI ane dAnathI prApta karelA, yazasamudAya vaDe AkhA trilokane ujjavaLa karyuM. 10.A saMsAramAM jagaDUnuM suMdara cirata sArI rIte zravaNa karavAthI sAdhujananuM citta ati prasanna thAya che, kAna pavitra thAya che, 2010_02 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 1 lo pa9 sarva duHkhano ati vegathI nAza thAya che, ane harSa jhare che. 11. sarasvatInA smaraNathI jAgrata thayelI utkRSTa buddhinA prabhAva vaDe zobhatA, kavIzvarothI varNavatA, ane indranA hAthI airAvatanA dAMta samAna zveta kAMtivALA, jagaDUnA guNonA samUhanI koNa prazaMsA na kare ? 12.jenA atyaMta pavitra guNo gAvA mATe bRhaspatinI buddhimAM paNa sAmarthya nathI, te paropakArI ane buddhimAnuM jagaDUnA caritano graMtha karavAne utkaMThA rAkhanAra huM, (sarvAnaMdasUri) A samaye konuM hAsyapAtra nahIM thAuM? 13.vidyArUpI mahAsamudranI vRddhi karavAmAM caMdrakaLAsamAna he sarasvatI mAtA ! mArA mukhamAM niraMtara nivAsa karo, nahIM to jagaDUcaritanI kIrti viSe mane maMda AdaravALo joIne tamane ja lajjA Avaze. 14 puNya yazavALA mArA gurunI zuddhavANI tathA caraNakamaLanA yugalanuM smaraNa karIne, adbhuta bhAve karI zobhatuM jagaDUnuM uttama carita harSathI prasiddha karuM chuM, te AnaMdI puNyAtmAoe sAMbhaLavuM. 15.A lokamAM zrImALavaMza meruparvatanI jema ucca che. jema meruparvata kalyANa karanAro che, tema jagaDUno vaMza kalyANa karanAro che, jema meru sarva parvatone mAnya che, temaja te sarva rAjAone mAnya che, jema meru sUrya (mitra) ane caMdramAM (dvijAdhipati)nA nivAsathI vizeSa prakAze che, tema te, mitra tathA dvijo (janoIdhArI)mAM zreSTha brAhmaNonA nivAsathI vizeSa prakAze che, jema merune pratidina aneka devatAo seve che (vAsa 2010_02 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjagaDUcarita kare che), tema aneka vidvajjano tenuM sevana karyA kare che. 16.vaLI e zrImALavaMza samudranI pere zobhe che. jema samudra maryAdAe, tema e vaMza nItie yukta che, jema samudra parvatono AdhAra che, tema e vaMza rAjAono AdhAra che, jema samudra gaMbhIra che, tema e vaMza paNa ati gaMbhIra che, jema samudramAM uttama ratno che, tema e vaMzamAM puruSaratno che, jema samudramAM puNyanadIono saMyoga che, tema e vaMzamAM puNyasaMcayarUpI nadIono saMyoga che. 60 17.e vaMzamAM sarva vyApArIomAM zreSTha, viveka-vinayAdi tejasvI guNonuM dhAma, uttama jainadharmanA marmanA jJAnathI zuddhabuddhivALo, ane lakSmIvaDe zobhAyamAna, evo vIyadu nAmano eka puruSa thayo. 18.je vIyadunA dAnathI thayelI zuddha kIrti, pAtALapati zeSanAganI strIoe ati khuzIthI gAvAthI, bhUmaMDaLanI niraMtara atizaya bhArI bhAra upADavAnAM zramathI thayelI 1(zeSanAganI) vedanA dUra kare che. 19.jenI kIrtinA pravAhathI nirmaLa thayelA A tribhuvanamAM, himAlayanI putrI (pArvatI) harSa pAmyAM ke 'mArA pati sadA digaMbara (nagna) rahe che ane hAthamAM khappara dhare che tene have pachI koI jovA samartha nathI,' ema huM mAnuM chuM. (zivajI zvetavarNanA che ane vIyadunI zveta kIrtinA phelAvAthI pote DhaMkAI gayA.) 1. zeSanAga upara pRthvIno bhAra sadA rahelo che evI kathA che. 2010_02 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 1 lo 61 20.je vIyadue zrIsaMghanI sevA, jainamaMdiro, kUvA, vAvo, annasatro, pANInAM parabo, Adi puNyanAM kAmo karI pRthvIpara cAlato kaLiyugano mahApratApa saMpUrNa nAbUda karI nAMkhyo. 21.te durlabha kIrtivALo vIyadu, satpuruSanI maMDaLIne AnaMda ApavAthI ane tejasaMpattithI sarvadA (ra) zatruone, (graha) keda pakaDIne (niprada) zikSA karavAthI te sUryanI upamAne pAmyo, (kAraNa ke sUrya paNa cakravAka pakSIne AnaMda Ape che, ati tejavALo che, ane hameza caMdrAdika paragrahono nigraha kare che, arthAt te graho jyAre sUryanI pAsenA rAzicakramAM Ave che tyAre teono asta thAya che.) paraMtu Azcarya che ke (sUrya jyAre tApa kare che, tyAre) e to manuSyono tApa harato hato. 22.lokone AnaMdavArtAnuM dhAma ane zobhAnuM sthAna evo varaNAga nAmano te vikhyAta putra thayo. e varaNAganI kIrtirUpa navIna ane zveta hAravALI (daza) dizAorUpI priyA joI iMdrAdika devatAo manamAM cikata thayA (ke 'A amArI priyA ke zuM' ?) 23.je thA (kaMthakoTa) nagarIe seMkaDo bhogIzvaro-rAjaya adhipatine dhAraNa karavAthI (eka bhogIzvara-zeSanAgane dhAraNa karanArI) bhogAvatInagarIno tathA seMkaDo vidvAnonA poSakane dhAraNa karavAthI (eka devAdhipati-iMdrane dhAraNa karanArI) amarAvatInagarIno, tathA seMkaDo dAtArone dhAraNa karavAthI (eka dhanada-kuberane dhAraNa karanArI) amUlya alakApurIno parAjaya karyo che, te kaMthA nagarImAM kAmadevanA sarakhI kAMtivALo e varaNAga raheto hato. 2010_02 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 zrIjagaDUcarita 24.je caMdramA mahAdevanA mastaka upara sadA rahyo chatAM ekathI adhika kaLA pAmyo nahIM, te traNa lokane ujjavaLa karavAmAM tatpara evI varaNAganI kIrtithI vRddhi pAmIne saMpUrNa (soLa) kaLAkalApa dhAraNa kare che. 25.saMghano adhipati thaI zetruMjA, (pAlItANAno DuMgara), tathA raivatAcaLa, (giranAra), mAM teNe yAtrA karI, kalpavRkSanI peThe dInajanone moTAM dAna daI, temanI dInatAno nAza karyo. 26.te varaNAgane, sarva sajjanone vakhANavA yogya, zrImat jainamatanA adhipati (RSabhadeva)nI sevAmAM tatpara, iSTa uttama buddhivALo, ane satpuruSonI sevAthI nirmaLa cittavALo vAsa nAme putra thayo. 27.nIca manuSyonAM mukhamAM rahevAthI thayelA potanA ajJAnarUpI aMdhakArane TALavA mATe jANe vAndevI sarasvatIe, satkIrtinA pUrathI (sarva) dizAonAM mukha jeNe bharI mUkyAM (zobhAvyAM) che evA te vAsanA, manohara ane satyavANIthI pavitra, mukhamAM AvIne vAsa karyo hato ! 28.jenAM moTAM dAnathI prApta thayela yaza samudAyane (pAtALamAM) nAga devatAonI strIo gAtI hatI te pratidina sAMbhaLavAthI rasAtaLa nAmanA pAtALamAM rahelo biLarAjA pote (vAmanajIne hAthe) baMdhAvAthI thayelA paritApanAM AkarAM du:khane sahana karato hato. (arthAt vAsa jeTaluM huM dAna ApI zakyo nathI, tethI baMdhAyo chuM te yogya ja che, ema potAnA mananuM samAdhAna karato hato.) 29.doSarahita vaibhavavaDe bhUSita evA te vAsanA pAMca bhAgyazALI 2010_02 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 1 lo. putro zobhatA hatA-1. nItivAna zrIvIsala, ra vIradeva, 3. nirmaLa yazavALo nemi, 4. cAMDU, ane 5. zrIvatsa. 30.jema (pAMca) kalpavRkSothI pavitra meruparvata zobhe che, jema moTAM pAMca vratothI sAdhu zobhe che, jema pAMca mukhathI zivajI zobhe che, ane pAMca nItinAM aMgovaDe jema rAjA zobhe che, tema A pAMca kuzaLa putrovaDe vAsa zobhato hato. 31.je visalanA prazasta guNonuM varNana karavAthI pRthvIno dharanAra zeSanAga potAnI sarva jIvAone sarvathA pavitra mAnato hato, te puNyAtmA vIsala (kavIzvarone) varNana karavA yogya kema nahIM hoya vAru ! (yogya hato ja.) 32. kaliyugarUpI zatruthI bhaya pAme dharma koI jagyAe rahI zakyo 1. madAra, pArijAtaka, sattAna, kalpavRkSa, ane harizcandana. 2. hiMsA, amRSAvAda (juThuM nahIM bolavuM), asteyam (corI nahIM karavI), mattalAna vagara ApeluM levuM nahIM), ane ta5: [ahIM pAMca mahAvratamAM pAMcamuM brahmacaryavrata Ave che. sammA.] 3. saMskRta sAdhu (sArA mANasa) uparathI prAkRtamAM zAhu, zAhukAra, zAha, ane chelle zA thayo, paNa atre "bAvA verAgInA sAdhAraNa arthamAM nathI. [ahIM sAdhu zramaNa-bhikSu-yati e artha che. sammA.] 4. sahIyA: sAdhunopAyA vimAno phezAnayo: | vinipAtapratIkAraH siddhiH paJcAGgamiSyate // mandrIya nItisAra mAM e pAMca aMgo che. artha-1. mitrarAjA, 2. kArya sAdhavAnA upAya, 3 deza ne kALanI vyavasthA, 4. Apattino IlAja, 5. kAryasiddhi. 5. eka jIbhe ghaNuM varNana thAya nahIM, paraMtu zeSanAga potAnI be hajAra jIbhe sarasa varNana karI zake. 2010_02 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S4 zrIjagaDUcarita nahIM, tyAre vividha guNano nivAsa je visala tene Azraye AvI rahevAthI te punaH vRddhine pAmyo, ema huM mAnuM chuM. moTAnI saMgatathI koNa dIpI nIkaLatuM nathI ? 33.trilokane pavitra karanArI vasalanI guNAvalIne gAvAnA eka ja tAnamAM ati nimagna evA brahmA be kALanI saMdhyopAsanAnA kaThina vidhinuM ciMtavana karatA nathI, ema huM tarka karuM chuM. 34.kubodha jaNa tyAga karyo che, ane lakSa, sulakSaNa, sola, ane sohI nAmanA jene cAra manohara putro che evA te visale kayo sAro dharmano prakAra nathI karyo ? 35.sArA dharma karma karavAmAM eka citta, sarvottama mAhAbhya vaDe zobhato vIsala, potAnuM AyuSya pUruM karyA pachI mahAtejasvI kAyAnA svarUpavALo deva thayo. 36 pRthvI upara e deva (vIsala)nuM potAnA hRdayamAM je puNyazALI manuSyo ciMtavana kare che, teonAM saghaLAM vinno dUra thAya che, saMpatti niraMtara vikAsa pAme che, kalyANamAM uttarottara vadhAro thato jAya che, satkIrti ghaNI prasare che, ane kalyANakArI saMtati thAya che. 37.jenI zaMkhanA jevI zvetakIrti pRthvInA maMDaLa upara prasarI che evo sAmudrika Adi zAstramAM vidvAna, sadA yAcakone lakSa (mudrAno) denAra, kulakSaNa rahita, jinAdhIzanAM beu caraNAraviMdanI sevAthI jAgeluM che mahApuNya jenuM, evo e (vIsalano prathama putra) lakSa konI prIti vadhAre nahIM ? 38. (dvitIya putra) sulakSaNanA paNa aho ! apA 2010_02 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 1 lo 65 sapuruSonAM manarUpI dhanane haratA hatA. jagatamAM sakala kAryane kAraNano svabhAva bhogavanAruM gaNavAmAM Ave che, e mAnavuM mithyA che. (arthAta ahIM to guNo dhanane haratA hatA, agara jo dhananuM haraNa karavuM e svabhAva avaguNano che.) 39. (tRtIya putra) zrIsoLanI yazalakSmI vaDe jyAre akhila triloka ujjavaLa thaI gayuM, tyAre mahAdevajI potAnA (vAhana) vRSabhane, pArvatIjI potAnA vAhana) siMhane, brahmA (potAnAM vAhana) rAjahaMsanI joDane, iMdra airAvata hAthIne kyAre paNa cheTe javA detA nathI, evI vhIkathI ke rakhene (teo saghaLA ujjavaLa hovAthI zrIsoLanA zveta yazamAM bhaLI jaI) punaH mahAyane jaDe. 40.jema kRSNanI rukmiNI, ane mahAdevanI pArvatI, tema e zrIsoLanI manohara rUpavALI, premano bhaMDAra evI zrI (eTale lakSmI) nAmanI pavitra guNavALI zreSTha strI hatI. 41. (caturtha putra) dharyavAna sohInAM koNa vakhANa karatuM nathI ? teNe Azcarya pamADe tevI rIte gaMgAnA taraMga jevA potAnA zveta guNo vaDe sajjanonAM hRdayamAM sadAkALa adhika prIti prasarAvI che. 42.sarva dAridyano nAza karanAra, ane caMdra sarakhA mukhavALo je soLa tene amArA moTAM bhAgyavaDe joyo eTale have ciMtAmaNinuM, kalpavRkSanuM, prasiddha kAmadhenunuM, pUrNaghaTanuM, samudranuM, rIhaNaparvatanuM, ke maeNcakacitrakanuM zuM prayojana che? 1. annapUrNezvarI devInI sthApanA AgaLa mUkavAmAM Ave che te pUrNaghaTa. te vAMcchitaphaLa Ape che. amRta kuMbha (amInA kuppA)nA jevo bhAva che. 2. laMkAno eka pavitra parvata. 3. umadu ratna (!) evI kALI binagI ke te, jenA kapALe hoya te sAmA dhaNIne potAnI IcchAnusAra vaza kare, 4. icchita phaLa ApanArI citrAvela. 2010_02 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjagaDUcarita 43.sarvayAcakarUpa bapaiyAne pALanAra, potAnA mitrarUpa vRkSone ucheravAmAM tatpara ane duSTa janarUpa jaeNvAsAne dIna ka2nA2 evo je soLa te potAnAM dAnathI ghaTTa meghanI peThe pRthvInAM zobhato hato. 44. saptatatvane jANanAra, sAta pavitra kSetromAM bhAve karI uttama dravyano kharcanAra, ane sAta narakanA bhayathI rahita, evo soLadeva mahAtejathI sUrya sarakho thayo. 3 4 45.kapUra, maMdAravRkSa, ane kailAsaparvatanA sarakhA zveta nayaAdi aneka guNoe yukta, ane zrImaMtamAM mukhya, evo soLa satpuruSanAM manane harSa pamADanAra thayo. e rIte AcArya zrIdhanaprabhagurunA caraNakamaLamAM bhramara sarakhA temanA zrIsarvAnaMdasUri nAmanA ziSya racelA zrIjagaDUcarita nAmanA mahAkAvyamAM vIyaduAdi pUrvapuruSonA vyAvarNana nAmano prathama sarga samApta thayo. 1. javAso ATha mahInA praphullita rahe che, ane comAsAmAM sUkAI jAya che, juo dalapata kAvyamAMnuM pada, pAnuM 430muM. 'javAsA zidane mare che sukAI, bhuMDuM zuM kIdhuM varasAde bhAI,--javAsA.' 4. : 2. pRthvI, jaLa, teja, vAyu, AkAza, ahaMkAra, ane mahattatva. 3. bharatakSetra, himavaMtakSetra, harivarSakSetra, videhakSetra, ramyakSetra, hiraNyavaMta tathA airAvatakSetra. ratnaprabhA, zarkarAprabhA, vAlukAprabhA, zaMkaprabhA, dhUmaprabhA. tamaHprabhA, ane tamaHtamaprabhA, jainamata pramANe sAta naraka. 2010_02 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 2 jo. 1. moTA parivAravALI saubhAgyavatI strInA hAthamAM ArisA sarakhuM, dhanADhya lokothI zobhatuM, kaccha dezane zobhAvanAruM A pRthvImAM bhadrezvara nAme uttama pura che. 2. je nagaramAM lakSmInI rakSA karavAne ja jANe zeSanAga potAnI kAyAnI kuMDalI vALIne, khAIrUpe pAtALamAMthI moTA durganA bahAne pragaTa thayA hatA. 3. e nagaramAM kRtayuganuM ekalAnuM ja rAjya cAle che, ema sAMbhaLavAthI kaliyuganA hRdayamAM atyaMta zULa pedA thayuM, ane devatAonAM maMdiramAM rAtradivasa gheTAnAda thavAthI tene ghaNI pIDA thatI hatI. 4. jyAM svAbhAvika daridratAthI pIDAtA manuSyone dayALu ratnAkara potAnA mojArUpI hastathI, ApavA mATe ratno jANe phelAvyA hatA. 5. vaLI jyAM vaNika (vepArIo)nI dukAnamAM rahelA suvarNa tathA ratnanA DhagalAo joI, vaTemArguo, sumeruparvatanI ane samudranI sArabhUta lakSmI tyAM ja AvI hoya, ema mAnatA hatA. 6. jayAM vaLI kAmadeva mahAdevajIne ekalAne jItavA sAruM 2010_02 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 zrIjagaDUcarita adbhuta AkRtivALA ahaMkArathI mahAlatA (phAMkaDA chela chabIlA) taruNonA hajAro veSa dhAraNa karato hato. 7. jyAM vidhAtAe badhI yuvatIonAM rUpanI kAMti evI banAvI hatI ke devatAone potAnI strIo hatI chatAM paNa (te puranI) strIone jovAthI adhika prIti thaI. 8. je puramAM rAtrIe mahelamAM beThelI mRganayanIonuM madhura gAyana sAMbhaLatA potAnA (vAhana) mRgane caMdramA mahA mahenate utAvaLathI calAvI zakato hato. 9. je puramAM yuvAna puruSone caMdrakAntamaNithI banAvelAM gharamAM caMdramAnI kAntithI jhareluM amRta sarakhuM jaLa, garamInA divasoe paNa rAtrinA, ratibhoganA zramathI thayelA tApane dUra karatuM hatuM. 10.vaLI te nagarIne koI bIjI nagarInI upamA ghaTe--ema mane lAgatuM nathI, (kAraNa ke) bhogAvatI (pAtALasuMdarIne lIdhe uttama, to che paNa) duSTa sarpone lIdhe niMdApAtra che, amarAvatImAM (sahasrachidravALo) indra rahe che, ane alakAnagarI(mAM jo ke puSkaLa dravya che to paNa te)no pati kubera koDhavALo che. 11.je puramAM strIonAM mukharUpI caMdrabiMbanuM lAvaNyarUpa amRta atizaya pIne kAmadeva jo ke potAnuM zarIra mahAdevajIe bALI 1. jema sUryakAntamaNithI sUryanAM kiraNa paDe to agni utpanna thato manAya che, tema caMdrakAntamaNi mATe kahevAya che ke tenA upara caMdranuM teja paDe to te pIgaLIne temAMthI jaLano pravAha nIkaLe che. 2.ziva pArvatI copaTa ramatAM rakajhaka thavAthI rIsAI UThI gayAM, ane banne jaNAe ugra tapa karavA mAMDyuM, tethI pralayAgni utpanna thayo, ane 2010_02 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 sarga ra jo nAkhyuM che to paNa pharI navInatAne pAmato hato. 12. je puramAM rAtre ujjavaLa mahelapara beThelAM kabUtaro pAsethI navI paraNelI strIo pote (mugdhA nAyakA) teonA rati samayanA suMdara TahukArA zIkhatI hatI. 13.mANe kathI jaDelI havelIonI suMdara Toca para jhaLakatA suvarNakalazarUpI aneka sUryo rAtrine samaye jovAthI, cakravAka pakSI atyaMta khuza thatuM hatuM. 14.jayAM vaLI (svAbhAvika zatra) lakSmI ane sarasvatIne virodha vagara hamezAM paraspara krIDA karatAM joIne (lakSmInA pitA) samudra ane sarasvatInA pitA) brahmAnA hRdayamAM avarya AnaMda thato hato. 15.jyAM dhanADhya puruSonAM gharonI kabUtaranI pALa (chAjalI) upara beThelA ati lIlA, ane jenAM zarIra nIlamaNinA nIlA raMgamAM bhaLI javAthI parakhAtAM nathI, evAM pALelA popaTone bilADI tenA avAjathI ja oLakhI zakatI hatI. 16 jyAM koIeka strI potAnA pati samIpe beThI che, to paNa gharanI ratna jaDita bhIMtamAM potAnuM pratibiMba jotAM, jANe te potAnI zo ja tatkALa AvI haze evo vahema karIne uSNa niHzvAsa mUkatI hatI. 17.jayAM nAnA prakAranAM ratnajaDita gharonA atizaya prakAzathI devatAo gabharAyA. gaMgAjIe samajAvavAthI pArvatI bhIlaDIne veSe zivajIne chaLavA AvyAM te vakhate kAme zivane bANa mAryuM, tethI zivajI mohita thayA, paraMtu pArvatIjIne oLakhatAM, zivajIe krodhavaza thaI potAnI trIjA nayananI jvALAthI kAmane bALI bhasma karI nAMkhyo. 2010_02 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjagaDUcarita iMdradhanuSano AbhAsa paDato hato, ane agaracaMdananA dhUpanA dhumADAnA goTAno AkAzamAM meghanA jevo bhAsa thato hato, ane niraMtara madhura mRdaMganA zabdo meghagarjanA jevA lAgatA hatA, tethI krIDAvana (bagIcA) mAM rahenArA moro nAca karatA hatA. 18. "he sakhI, duHsAdhya viyoganAM agnithI tapelA tArA hRdayane patinA AliMganathI thatAM sukharUpa amRtathI zItala kara, mAna tajI de, ane muzkelIthI maLelA tArA nUtana yauvanane saphaLa kara.' 19e pramANe te puramAM koIeka bhAgyazALIne ghera pALelI eka popaTI ati vicAravALI sakhInI peThe moTA mAnamAM beThelI suMdara netranI koIeka strIne bodha karatI hatI. 20.jyAM puSpAvalInA sugaMdhathI ramya thayelo pavana, gokhane mArge mahelamAM AvI puNya divase paNa strIonAM stanane sparza karato hato. 21.jayAM manohara kAntivALo kAmadeva rati sahavartamAna mRgAkSIonAM hRdayarUpa taLAvamAM prauDha stanarUpa be kaLazothI kriIDA karato hato. 22. jyAM prANapatie pyArathI kamara uparanuM vastra hAthethI kheMcI lIdhuM che, to paNa kharA padmarAga maNijaDita gharonI kAMtithI zarIra DhaMkAI javAne lIdhe kamalAkSIo lajjA pAmatI na hatI. 23.jyAM vAva, kUvA, ane taLAvomAM samudra amRta nAMkhato hato, ane sUrya paNa, devatAonuM maMDaLa mAruM mathana karaze ema dhArIne atizaya gabharAto hato (arthAta bahu tApa paDato na hato). 2010_02 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 sarga ra jo 24.jyAM manuSyo, puNyabuddhivALA, devatAonI ane gurunI bhaktimAM tatpara, baMdhuvargane saMtoSa pamADanArA, ane daMbha, lobha, mada, ane matsara rahita jaNAtA hatA. 25.jayAM ghora vidanonA samUhane ekalI TALanArI, saghaLuM ApanArI, utkRSTa paMktine dhAraNa karanArI, ane jagatane vAMchita samRddhi ApanArI chuthurA nAmanI devIno pratApa (parato) vartato hato. 26 jyAM sarva manuSyo parvatanI peThe unnati pAmelA ane sthiratAvALA zobhatA hatA, paraMtu mAtra AzcaryakAraka eTaluM ja hatuM ke parvatane ghaNAM kUTa (zikhara) hoya che, paNa e loko atizaya phUTa (kUDa-kapaTa) rahita hatA. 27.jyAM nItithI meLaveluM dravya supAtrane ApanArA, doSarahita, dharmanuM poSaNa karanArA, saujanyAdi guNone lIdhe prazaMsApAtra, ane moTI kIrtivALA puruSo zobhatA hatA. 28. kaMthA (kaMthakoTa) nagarI choDIne adhika saMpatti meLavavA sAruM puNyavAna soLa nAme zreSThI, kuTuMba sahita bhadrezvara nagarImAM vasato hato, (kAraNa ke) sAdhu (sArA AcaraNavALA puruSa)nI mati adhika udaya thavAne mATe jhaLakI rahe che. e rIte AcArya zrIdhanaprabhasUrinA caraNakamaLamAM bhramara sarakhA temanA zrI sarvAnaMdasUri nAmanA ziSya racelA zrIjagaDUcarita nAmanA mahAkAvyamAM bhadrezvarapuravyAvarNana nAmano dvitIya sarga saMpUrNa thayo. 2010_02 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 3 jo. 1. jema caMdramA nirmaLa, zItaLa, tathA aMdhakAra TALanArAM kiraNothI AkAzane zobhAve che, tema e (soLa) nirmaLa ane zAMta guNavaDe potAnA kuLane dIpAvato hato. tenI lakSmI (nAmanI) strIe jagatamAM prasiddha parAkramavALA, ane vinayazIla jagaDU, rAja, ane pA nAmanA putrone janma Apyo. 3. jema brAhmaNanuM ghara traNa agnithI zobhe che, jemAM saMgIta traNa uttama grAmathI zobhe che, tema soLanuM te pavitra kuLa (A) traNa tejasvI putrovaDe zobhatuM hatuM. 4. bhAgya ane sauMdaryanuM pAtra evA jagaDUe, jagajananA manane - saMtoSa pamADe evA guNano saMcaya karyo. 5. jyAre potAno pitA, svarganI apsarAo sAthe AliMgana karavAno samaya Avyo ema jANI khuza thayo (mRtyu pAmyo), tyAre jagaDue potAnA kuLano prauDhabhAra ucakavAno nizcaya karyo. 6. te jagaDU potAnA be mAyALu bhAIo vaDe zobhato, be punarvasu (tArA) e yukta caMdranA jevo pRthvI para prakAzato hato. 1. gAIpatya, AhavanIya, ane dakSiNAgni. - 2. maMda, madhyama, ane tAra, sapta svarano samudAya te grAma. 2010_02 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 3 jo 7. raMbhA, tilottamA, menakA, ane UrvazInAM rUpane jItanArI, ane zILaguNasaMpanna (evI) yazomatI (nAmanI) priyA jagaDUne maLI. 8. acaLabuddhino bhaMDAra rAja nAmano (bIjo putra), premanI saMpattivALI rAjalladevI strInA samAgamamAM potAnA guNono kRtArtha karato hato. 9. jema devonA pati iMdranI strI iMdrANI, ane jema caMdranI caMdrikA, tema pavane hita karanAra pA nAmanI strI hatI. 10.atizaya dAna devAnuM vyasana dharAvanAra, guNavAna, ane puNyazALI jagaDUne tuccha dhana vAste ciMtA thatI ja na hatI. 11.have koI eka divase te bhAgyavAna jagaDUe, e nagarane pAdare eka bharavADane potAnI bakarIone cArato joyo. 12. potAnAM ToLAMnI madhyamAM AvelI, ane DokamAM maNi bAMdheluM che evI eka suMdara bakarIne joI, te hRdayamAM nIce pramANe vicAra karavA lAgyo. 13. "sarva lakSmIne sAdhanAra, ane sAruM bhAgya hoya to ja jenuM darzana thAya evuM A maNi jo mArA gharamAM Ave, to (sarva) manoratho pUrNa thAya." 14.ema vicAra karIne jagaDu, bharavADane kaMIka dhana ApI, te bakarI laI, potAne ghera Avyo. 15.lakSmI pedA karanAra e maNi bakarInI DokamAMthI kADhI laI, vicakSaNa jagaDU potAnA gharamAM chAnI rIte tenI pUjA karavA lAgyo. 2010_02 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 zrIjagaDUcarita 16 jema sahRdayamAM bhAvanA (sArI dharmavAsanA) vRddhi pAme, tema te maNinA pratApathI jagaDUnA gharamAM sarva tarehanI lakSmI vadhavA lAgI. 17.jagaDU moTAM dAna daIne arthIonAM manoratha ciMtAmaNinI peThe atyaMta pUrato hato. 18.zreSTha dAnakarmathI thayelA kSIrasamudranA mojA sarakhA jagaDUnI kIrtinA samudAyathI triloka uvaLa thayuM. 19 jema dhIratA(rUpI strI)thI mudA (harSa)rUpI kanyA janme che, tema zrImAn jagaDUne potAnI strI yazomatIthI prItimatI kanyAno janma thayo. 20.kuLarUpa kamaLamAM rAjahaMsanI peThe dinapratidina vadhatI jatI te (kanyA), potAnI gati (paganI cAla) tathA madhuravANIthI konAM mana haratI nahotI ? 21.te kanyAne teNe (lagnano samaya Ave) eka sAre divase yazodeva nAmanA puruSone paraNAvI, paNa tenuM pANigrahaNa karyA pachI tatkALa te mRtyu pAmyo. 22. zubhasthAne pratikULa jaI azubha karanAra e daivano mahimA A jagatamAM koIthI paNa ulaMghAyo nathI. 23.tyAra pachI svajJAtinA buddhimAna ane vRddha puruSonI anumatithI potAnI dIkarI eka bIjA varane te ApavA taiyAra thayo. 24. (tyAre) be kuLavAna, vRddha, ane catura vidhavAo puSkaLa zRMgAra sajIne tene A pramANe spaSTa kahevA lAgI. 2010_02 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7pa sarga 3 jo 25."jo tuM tArI vidhavA putrI mATe vara zodhato hoya, to he zrImad ! amAre vAstu paNa varanI zodha karaje." 26.e zrImALavaMzano zRMgAra jagaDU, te be strIonAM evAM bodhaka ane zuddha vacana sAMbhaLIne manamAM lajjA pAmyo. 27.pachI yazomatIno pati (jaga) te beunuM vacana mAnya karIne, putrInAM zreya arthe kUvA, selora (vAva), Adi puNyanAM kAryo karAvavA lAgyo. 28.te gaMbhIra buddhivALo (jaga), putrInA vaidhavyanuM duHkha manamAMthI dUra karI, aneka puNyanAM kAryanI hamezAM (potAnA manamAM) goThavaNa karavA lAgyo. 29 ane teNe sarva arthIonuM dAritrya saMpUrNa TALavAmAM keTaloeka kALa gALyo, paNa tene putra thayo nahIM. 30.jo ke te aneka jAtanAM puNya karato hato, ane tene be bhAIo hatA, to paNa tene saputranI saMtati thaI nahIM. 31.(eka samaye) pAchalI rAtanA soLano prathama putra (jaga), (pAparahita) sasaMtati nahIM hovAthI A pramANe ciMtA karavA lAgyo. 32. "jema thAMbhalAne AdhAre ghara rahe che, zeSanAgane AdhAre pRthvI rahe che, ane laMgara(nagara)ne AdhAre vahANa thobhe che, tema putrane AdhAre kuLa rahe che." 2010_02 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjagaDUcarita 33. "dhULathI kharaDAyelA putranA aMgane AliMgana karavAthI thatA sukharUpa amRtavaDe subhAgI janonAM hRdayano saghaLo tApa nAza pAme che." 34. "hAya ! mane ke A mArA be nItimAna bhAIone paNa pavitra saMtati nathI ke jethI vaMza sthAyI rahe (paraMparA cAle.)" 35 bhara ciMtAmAM vyagra thayelA potAnA priya(pati)ne, zuddha premavALI ane ati vicakSaNa yazomatI A rIte kahevA lAgI. 36. "he prANanAtha ! hamaNA tamane zuM Adhi (ciMtA) che, athavA to zuM vyAdhi che? jethI A tamAruM mukha, divasanA caMdra sarakhuM (teja rahita) thatuM jAya che." 37. ""he jIvana AdhAra ! tamAre mArAthI chAnI rAkhavA lAyaka evI zI guhya vAta che ? jethI mArI AgaLa e duHkha tamo nivedana karatA nathI ?" 38. tyAre te potAnI asAdhAraNa guNavALI prANapriyAne kahevA lAgyo ""he bhadre ! mane saputra nathI, e ja mArA parama duHkhanuM kAraNa che." 39. ""vaLI mArA be sadAcaraNI bhAIone paNa kharekhara putrasaMtati nathI, tethI huM mArA kuLanI paDatI AvatI joIne niraMtara pIDAuM chauM." 1. evo ja artha zAkuntala nATakanA sAtamA sargamAM che. baMnyAstaranaHI matinImati || rA. sA. dalapatarAma khakhkhara kRta zAkuntalanATakanuM bhASAMtara, pAnuM 172. evA putrataNA malIna tanathI, mAbApa vastro kare, potAnAM zubha je malIna, jagamAM che dhanya tene khare. 2010_02 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 3 jo 40.patinuM evuM vacana sAMbhaLIne yazomatI punaH bolI "saMtati meLavavAne mATe tamAre devatAnI ArAdhanA karavI joIe." 41.tyAre te pApa rahita (ga) A pramANe bolyo, ""he suMdara bhramaravALI ! te barAbara kahyuM, Icchita vastu meLavavA mATe samudranuM ArAdhana sArI rIte karIza." 42. "sarva devatAono AzrayabhUta, tathA parvatono moTo AdhAra je ratnAkara, tene choDIne kyo buddhimAna puruSa bIjA devanI upAsanA kare ?" 43. "he priyA ! je kAraNathI putravaDe kuLa rahe che, ane dhanavaDe dharma kArya thAya che te ja kAraNathI putra ane dhana e bannenI prApti mATe huM samudrane sevIza." 44. praphullita vadanavALI yazomatI paNa potAnA patine kahevA lAgI "jo tame samudranI ArAdhanAmAM tatpara thazo to e sarvakArya siddha thaze." 45.jagatane AnaMda karanAra jagaDU, eka zubha divase jaLanA chaMTakAvathI pavitra thayelA samudrane kinAre gayo. 46.have bhaktithI zobhatA jagaDUe sAta divasa upavAsa karI, ane aneka prakAranAM naivedya dharI samudranuM ArAdhana karyuM. 1. evI kathA che ke pUrve parvatone pAMkha hovAthI teo svarga, pRthvI, pAtALa vagere ThekANe ThekANe UDatA hatA, ane ghaNo upadrava karatA, iMdra eka vakhata kopAyamAna thaI yuddhamAM sarve parvatonI pAMkho kApI nAkhI. te vakhate himAlayano putra mainAka nATho, ane teNe samudramAM paDI Azraya lIdho. 2010_02 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjagaDUcarita 47.tenI bhaktithI manamAM spaSTapaNe prasanna thaI, mahA tejasvI susthitadeva (varuNa) madhyarAte tenI sanmukha pragaTa thayA. 48.praphullita netravALo ne buddhimAna jagaDU tarata ja te susthitadevane praNAma karI moTA bhakti bhAvathI tenI stuti karavA lAgyo. 49.''he sarva devanA vAsa, seMkaDo parvatonA AdhAra ane lakSmI tathA suvarNanA Dhagano nivAsa ! evA he ratnAkara prabhu ! tAro jaya thAo. 78 50.''meghamaMDaLa tArI ja pAsethI potAnI upajIvikA meLavI (pANI laI) A AkhA jagatane sahelAIthI jIvADe che. 51.''tArA viSe ekAgracittavALo je huM, tenAM sarva pApo A tArA darzanathI Aje ja sahejamAM nAza pAmyAM. 52.''devatAomAM zreSTha he ratnAkara ! jo tuM prasanna thayo hoya, to mane vaMzanI vRddhi karanAra putra, ane dharmanI vRddhi karanArI lakSmI Apa." 53.te deve tene kahyuM ''he puNyAtmA ! tane putra thavAno nathI, paNa tane sarva artha sAdhanArI ekalI lakSmI acaLa thajo." 54.''tuM (vyApArArthe) je aneka vahANo bharIza, tene mArA varadAnathI kaMI paNa vighna nahIM naDe.'' 55.e pramANe varadAna maLyA pachI devatAomAM zreSTha te devane jagaDU kahevA lAgyo jema mane putra nahIM thAya tema mArA bhAIone paNa nahIM thAya ke zuM ?'' 1. jyAre devatAoe samudranuM mathana karyuM tyAre temAMthI lakSmI, kaustubha, pArijAtaka vagere cauda ratno nIkaLyAM. 2010_02 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 3 jo pa6 tyAre ""tArA rAja nAmanA bhAIne be putra ane eka putrI thaze" evI vANIthI susthitadeve tene prasanna karyo. pa7.vaLI potAnA bhaMDAramAMthI keTalAMeka umadAM ratno jagaDUne ApIne, te devomAM uttama deva aMtardhAna thaI gayA. 58. e vakhate kUkaDAe prabhAtanI nobatanA sarakho suMdara svara moTethI karyo (bolyo). pa9 parasevAnA biMdunI peThe aSTa thatA nirmaLa tArAvALI, ane cakravAka tathA kamaLane pIDA karanArI rAtrirUpI pizAcaNI, jenuM gADha aMdhakArarUpI vastra ati vikharAI gayuM hatuM, te sUryathI jANe DarI hoya, tema jaladI jaladI jatI rahetI hatI. 60. tyArapachI cakravAka pakSInA avAje sUcavelA potAnA pati sUryanA samAgamanI AzAvALI pUrvadizA, aMdhakArarUpa zokano tyAga karavAthI ati prasanna (ujvaLa) thaI. 61. jene samudranA varadAnathI moTo harSa utpanna thayo che, je paMDitomAM rahelA saMtoSanuM poSaNa karanAro che, ane jenI vizALa kIrti uttama kavijanothI gavAI che evo, atizaya saubhAgya ane lakSmIvALo jagaDU prAta:kALe potAne ghera Avyo. e rIte AcArya zrIdhanaprabhasUrinAM caraNakamaLamAM bhramara sarakhA temanA zrI sarvAnandasUri nAmanA ziSya racelA zrIjagaDUcarita nAmanA mahAkAvyamAM ratnAkaravaradAnavyavarNana nAmano trIjo sarga saMpUrNa thayo. 1. cakravAkapakSInAM joDalAM rAtre judAM paDe che. 2010_02 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 4 tho. 1. te puramAM iMdra sarakhI kAMtivALo soLa kuLano dIpaka (jaga), jenAM moTAM vahANo samudranA utkRSTa varadAnathI hamezAM nirvine AvatAM hatAM, te adhika dIpavA lAgyo. 2. tyArapachI osavALa vaMzano, guNavAna ane aneka kArya sAdhavAmAM catura evo (eka) jayaMtasiMha (jetasI karIne) jagaDUnI sevAmAM tatpara raheto hato. 3. (e) jayaMtasiMha ghaNI vastuothI bhareluM tenuM eka vahANa laI, lAbhArthe prayatna karI samudramArge uttama Adrapura (hormajha) AvI pahoMcyo. 4. pachI te vahANamAMthI sarva vastu utArI uttama najarANAthI tyAMnA rAjAne prasanna karI, koInuM vizALa ghara bhADe laIne rahyo. 5. te pavitra cittavALAe samudra kinAre eka paththara joyo, ane te levA mATe potAnI khuzIthI cAkarone ghaTita hukama karyo. 6. eTalAmAM taMbhapurI (khaMbhAta)no rahIza, ane turkanA vahANano mukhya kArANI prasaMgopAtta tyAM AvI caDhyo, teNe te uttama paththara dITho. 7. te levAne mokalelA cAkarone paNa jayaMtasihe pAchA vALyA, te 2010_02 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 4 tho 81 joI turkano sevaka ati garvathI A pramANe kahevA lAgyo. 8. "je koI daDha abhimAnI A nagaranA rAjAne eka hajAra diInAra (rU. 6no sikko) Ape, teja puruSa A samudrakinAre paDelo paththara laI zake." 9. tenuM evuM vacana sAMbhaLI jayaMtasiha pharIthI bolyo, AdrapuranA rAjAne tArA kahevA pramANe dravya tarata ApI e paththara huM mammatathI laIza." 10.te turkanA vahANano karANI bolyo, "enA karatAM paNa bamaNuM nANuM (be hajAra dInAra) AdrapuranA rAjAne pratijJApUrvaka ApI, e paththara laI kIrti meLavIza." 11.jayaMtasiMha bolyo, "je abhimAnI puruSa A rAjAne eka lakSa dInAra Ape te ja A paththara le." 12.te staMbhapurInA turkano sevaka krodhAyamAna thaI punaH A pramANe bolyo, "tuM kahe che teTaluM dravya rAjAne tarata ApIne huM e paththara laIza." 13.jayaMtasiMhe kahyuM, "A rAjAne be lAkha dInAra pratijJApUrvaka ApI e paththara sarvathA laIza." 14.te turkano cAkara vaLI bolyo, "A rAjAne je hamaNAM traNa lAkha dInAra Ape te ja ahIMthI paththara UMcakI zake." 15.e vivAda sAMbhaLIne rAjA tyAM AvI lAgyo, tene jayaMtasiMhe paDeluM dravya jhaTa te ja vakhate ApI te paththara laI lIdho. 16. duSTa (budha, maMgaLa, ane zani) grahathI baMdhAyelo megha jema varSAda na Ape, amAse baMdhAyelo caMdramA jema prakAza na Ape, 2010_02 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 zrIjagaDUcarita tema vAde baMdhAyelo te (turkano cAkara) pratijJA kareluM dravya te vakhate ApI zakayo nahIM. 17.jema megha-vAyuthI ArasI kharAba thAya che, jema himathI kamaLanuM jhuMDa sUkAya che, tema jayaMtasiMhane lIdhe turkano cAkara ati jhaMkhavANo paDI gayo. 18.tyAM sarvajano ema kahevA lAgyA, 'aho ! jayaMta mahA sAhasika puruSa che, (kemake) teNe potAnA dhaNInI khyAtine arthe, (mAtra eka) paththara sAruM rAjAne ATaluM badhuM dravya ApI dIdhuM.'' 19.pachI te jayaMtasiMhe potAnA svAmIne vizvAsa AvavA sAruM te paththara lIdho, ane (bIjo) mAla bharyA vagara vahANa laI bhadrezvara Avyo. 20.tIvra buddhinA bhaMDAra, soLanA putra jagaDUne praNAma karI, te dhIra puruSa, te paththara jaladIthI maMgAvI, sarva sabhAne vismaya karato A pramANe spaSTa bolyo. 21.''tArI kIrtinI rakSA karavA mATe meM tAruM puSkaLa dhana ArdrapuramAM A paththara mATe sAhasa karI gumAvyuM che, have tArI khuzImAM Ave tema mane (zikSA) kara.' 22.jenA yazanI loko jagatamAM stuti karatA hatA evo kRtajJa jagaDU e rIte bolatA te (jayaMtasiMha)ne hAthavatI bheTI, harSAzrujaLa khUba pADI, sabhAsamakSa tene kahevA lAgyo. 23.adbhuta buddhinuM dhAma je tuM, teNe ekalAe mArA abhimAnarUpI uttama jIvatarane paradezamAM paNa kharekhara kAyama rAkhyuM che, tyAre tArA jevA sadguNI puruSano huM zo badalo vALuM ?'' 2010_02 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 4 tho 24. eTaluM vacana kahI teNe tene khuzInI sAthe rezamI vastra ane eka vIMTI (zirapAtramAM) te vakhate ApI, (kAraNake) nirmaLa manavALA puruSonI buddhi vivekathI kyAM haThe che? 25. pachI te mAnarUpI dhananA abhilASI yazomatInA pati (jagaDU)e, te catura jayaMtasiMhane tenI icchA karatAM adhika dhana ApI potAnI pAse ja rAkhyo. 26 potAnA baMdhuvarganA caraNakamaLane dhovAthI paDatA pANIvADe tenI zuddhi thavA mATe te (traNa lAkha dInAranA paththara)ne te manasvI jagaDue potAnA rahevAnA gharanA sarasa AMgaNAmAM mUkAvyo. 27.jagaDUnA guNathI prasanna thayelA bhadrapurano adhiSThAtA bhadra nAme deva yogIzvaranuM rUpa dhAraNa karI, bhikSA levA mATe tenA gharanA AMgaNAmAM Avyo. 28. (jagaDUnA bhAI rAjanI strI) rAjalladevI tyAM bhikSA ApatI hatI, tene te yogIrAje A rIte kahyuM, "he suzIlA, tuM gharanA svAmIne hamaNAM mArI pAse laI Ava." 29 rAjalladevIe bolAvelo udAra buddhino jagaDu tyAM AvI, te paththara bhaNI eka najare jonAra ati addabhuta AkRtinA te yogIzvarane namyo. 30. "he buddhimAna ! tuM vilaMba karyA vagara A paththara hamaNA gharamAM laI jA." evuM yogInuM vacana te dhIra ane satva guNanA bhaMDAra jagaDUe mAnya karyuM. 2010_02 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 zrIjagaDUcarita 31.teNe yogInI AjJAthI paththaranI sAMdhamAM tIkSNa TAMkaNAno tatkALa prahAra karyo, to tenAM be paDa moTA kaDAkA sAthe chUTAM thayAM, ane aneka divya ratnonI hAra najare paDI. 32.paththaranA madhyamAM rahelA tAmrapatrapara jagaDUe A pramANe akSaro joyA, "pRthvIpati dilIpe e manohara ratno A ThekANe rAkhelAM che." 33.te kharA pratApavALo yogI tene e uttama kAMtinAM (pANIdAra) ratno ApI, potAnuM divya rUpa pradarzita karI te suMdara mahelamAMthI pachI aMtardhAna thaI gayo. 34.trilokamAM vikhyAta kIrtivALo ane paropakAra karavAmAM tatpara evo te jagaDU uttarAyaNanA sUryanI peThe potAnA tejamAM dina pratidina vRddhi pAmato cAlyo. 35.zrIjagaDUnA manohara yazarUpa kapUranA samudAye mahAdevanA zarIrane sugaMdhI, suMdara, ane pavitra karyuM, (eTale) te niraMtara smazAnamAM jaI bhasma dhAraNa karavA mATe, athavA lohIthI nIMgaLatA hastinA cAmaDA mATe paNa pharIthI IcchA nahIM kare, ema huM dhAruM chuM. 36 hatA ane huhu ityAdi gaMdharvothI gavAtI jagaDUnI caLakatI 1. gajAsurane mArIne tenuM ALuM cAmaDuM mahAdeve oDheluM che, evI kathA che. hAhAthevama zvatridivasa: "hAhA"prakAre indranA gAnArAoe zoka karyo, tethI teo "hAhA" kahevAyA, e rIte naiSadhAvya mAM unmelA karI che. naLadamayaMtI vacce covaTa karanAra haMsa kahe cheHsvrlokmsmaabhirit: prayAtaiH kelISu tadgAnaguNAnnipIya / / hAheti gAyanyadazoci(?) tena nAmnaiva hAhA hariMgAyano'bhUt / / ra. 2010_02 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 sarga 4 tho kIrtirUpa amRta pIvAmAM sadAkALa rasamaya thaI gayelo, evo devatAono varga svargamAM potAnI rasilI priyAonA adharAmRtarasa pIvA tarapha paNa thoDI ja vRttivALo thayo. e rIte AcArya zrIdhanaprabhasUrinA caramakamaLamAM bhramara sarakhA temanA zrI sarvAnandasUri nAmanA ziSya racelA zrIjagaDUcarita nAmanA mahAkAvyamAM bhadrasuradarzana nAmano cotho sarga saMpUrNa thayo. 2010_02 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 5 mo. 1. have, potAnA zatru rAjAonA garvarUpI ghora aMdhakArane TALavAmAM eka sUrya jevo zrIpIThadeva nAme rAjA prakhyAta pArakara dezamAM sArI rIte rAjya karato hato. (DaoN. bulhara mujaba I.sa. 1197 thI 1230 lagabhaga.) 2. jenA moTA pratApathI tapI gayelAM gAtravALA tenA zatruo, caMdranA kiraNathI athavA pallavathI athavA kamaLathI athavA jaLakaNavALA thaMDA pavanathI, zItaLatA pAmatA na hatA. 3. maryAdA choDI ekadama AgaLa vadhatA pralayanA samudranA jevA pratApavALo te pIThadeva potAnAM sainyathI uDatI dhULavaDe sUryanA biMbane DhAMkI nAMkhato, ane AkhA kaccha dezane khUMdato, bhadrezvarapara caDhI Avyo. 4. zatruvargamAM jeNe trAsa besADyo che evA te (pIThadeve) solaMkI vaMzanA eka bhUSaNarUpa narezvara zrIbhImadeve baMdhAvelo bhadrapurano durga toDI nAMkhyo. 5. tyAM potAnA pracaMDa bhujarUpa daMDanuM parAkrama darzAvI, te zrIpIThadeva rAjA senA sahita potAnA samRddhivALA pAradezamAM pAcho gayo. tyAM bhadrezvaramAM jagaDU (eka) navo moTo killo baMdhAvato 6. 2010_02 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 5 mo hato, tenI aneka zatruone kArAgRhamAM nAMkhanAra pIThadevane khabara paDI. 7. teNe (pIThadeve) eka chaTAdAra bolanAra kAsadane tyAM mokalyo, teNe tyAM jaI te killo baMdhAvavA maMDelA te jagaDUne tarata A pramANe spaSTa rIte kahyuM. 8. "zrIpIThadeva nRpati mArA mukhadvArAe tamane moTethI kahe che ke "jo gadheDAnA mastakapara be ziMgaDAM Uge to tuM atre killo bAMdhI zakIza." 9. tenuM evuM bolavuM sAMbhaLIne te buddhimAna ane mahA tejasvI bolyo, "gadheDAnA mastaka upara be ziMgaDAM banAvI killo bAMdhavA prayatna karIza." 10.te vAcALa dUta pAcho bolyo, "atizaya dravyanA abhimAnamAM tuM mArA svAmInI sAthe virodha karI zuM karavAne tArA kuLano vRthA kSaya kare che ? 11. "pRthvImAM evo koNa che, je e mahA tejasvI puruSanI sAthe spardhA karIne kadI sukhI thayo hoya ? juvo, dIvAnuM teja joI pataMgiyuM temAM paDI nAza pAme che. 12. "jeNe pracaMDa bhujarUpI daMDa dharanAra saghaLA zatrurAjAono pratApa eka kSaNamAM harI lIdho che, evo e mAro svAmI tArA jevA (vaizya)nI sAthe bhArI laDAInI vAtathI ja zaramAya che. 13. "(mATe) mArA svAmInAM vacanane mAna ApI, killo bAMdhavAno je tAro hetu che te viSe prayatna choDI de, ane potAnA baMdhuvargathI virAjato rahI sadA lakSmIno upabhoga kara." 2010_02 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 zrIjagaDUcarita 14.lokonAM mana jANavAmAM kuzaLa jagaDUe te A pramANe bolatA dUtane kahyuM, "huM to navo killo baMdhAvIza ja, tArA svAmIthI huM kaMI Darato nathI." 15.indra sarakhI kAMtivALA jagaDU taraphathI e rIte khUba tiraskAra pAmyA pachI, te dUte potAnA svAmI pAse jaI tenI AgaLa dIna mukhathI sarva vRttAnta kahI saMbhaLAvyo. 16.pachI jagaDU potAnI pratijJA pALavA sAruM mahA najarANuM laI aNahilapura gayo, ane lavaNaprasAda rAjAne praNAma karyA. (saM. 12pa6-1289). 17.te caulukya kuLanA dIpaka rAjAe praNAma karatA jagaDUne gADha AliMgana dIdhuM, ane sArI kRpAthI darzAvI potAnI pAse ja ucca Asane besADyo. 18.have caMdra jevA mukhanI kAntithI sarva sabhAsadonA harSarUpa samudramAM vRddhi karAvanAra te narezvare amRtamaya vANIvaDe soLanA putra (jaga)ne nIce pramANe raMjita karyo. (caMdranA AkarSaNathI dariyAmAM bharatI thAya che.) 19. "he puNyavAn ! tArA AkhA kuLamAM ane uttama bhadrapuramAM kSemakuzaLa che ke ? amArI AjJA vinA paNa tamAruM atre ociMtu Agamana zA arthe thayuM vAruM ? 20. "he saguNathI virAjamAna ! jema mokSa icchanAranuM citta sArI samAdhithI, ane pRthvItaLa meruparvatathI, tema mAruM rAjya tArA ekalAthI sthira virAje che." 21. hRdayamAM ati pramoda dharato, uttama buddhivALo, ane samudra " pAsethI jeNe varadAna meLavyuM che evo, te jagaDu rAjAnuM evuM 2010_02 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 5 mo 89. vacana sAMbhaLIne sarva sabhA samakSa bolyo. 22. "he caulukyavaMzarUpI samudranA pUrNa caMdramA ! tArI taravAranI dhArarUpa yamunAjInAM jaLanA pravAhamAM tArA aneka zatruo (potAnA) prANano tyAga karI, svargano durlabha vaibhava prApta kare che. 23. ""he deva zrIlavaNaprasAda ! krUra zatruonA kuLarUpa jaMgalone bALavAthI pradIpta thayelA tAro prakAzita pratAparUpa agni, pRthvI maMDaLapara hamezAM baLe che, e to spaSTa che, to paNa eka moTuM Azcarya(e) che ke A prajA to UlaTI ati tApathI mukta thAya che. (rUpaka alaMkAra). 24. "he arNorAja nRpatinA putra ! tArI prauDha pratAparUpI sUrya, je pRthvIpara sarvatra udaya pAmelo rahe che ane kadI paNa asta pAmato nathI, te vAraMvAradaSTie paDavAthI atizaya bhayabhIta thayelA hRdayavALA tArA zatruo chUpI rIte palAyana karI javAne tatpara thaI rahelA chatAM, kyAre paNa tArA paga choDatA nathI. (sUrya to asta thAya paNa tAro pratAparUpI sUrya asta thato nathI.) 25."he prabhu ! jyAre sarva zatruonA nAzakartA tamArA jevA pRthvI upara amala calAvo cho, tyAre mArA kuLa tathA bhadrapuranI kuzaLatAnI zI vAta kahevI ? 26."mahA baLavAna je tuM, teNe sarva zatru rAjAone jItyA che, tathApi eka ati krodhI pIThadeva rAjA tArI AjJA mAnato nathI. 27. "he deva ! lokanA AnaMdane mATe jeno udaya thayo che, ane 2010_02 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 zrIjagaDUcarita jeno prabhAva hamezAM vadhato jAya che, evo je sUrya samAna tuM, tenI sAthe te dhudharAjA (dhuvaDa)nI mAphaka harIphAI kare che. (ghuvaDa rAtranA dekhe che paNa divase nahIM, tethI te sUryane dhikkAre che.) 28."caulukyavaMzanA AbhUSaNarUpa zrIbhImadeva rAjAe pUrve banAvelA bhadrapuranA killAne teNe, jema jaLano pravAha nadInA taTane toDI nAkhe, tema toDI pADyo che. (daSTAnta alaMkAra.) 29."potAnA moTA abhimAnamAM bIjA rAjAonI avagaNanA karanArA baLavAna pIThadeve mane A pramANe kahevaDAvyuM che, "jo koI dAhaDo gadheDAnA mastakapara be ziMgaDAM thAya, to tuM A ThekANe suMdara killo bAMdhe." 30.""he pRthvIpati ! huM paNa mArI pratijJA barAbara pALavA mATe tArI pAse satvara Avyo chuM, (mATe) kSatriyanA moTAM chatrIza kuLamAM utpanna thayelA yoddhAonuM sainya tyAM rAkhavA mATe mane Apo." 31.pachI zrIcaulukyakuLarUpa AkAzanA sUrya zrIlavaNaprasAda rAjA pAsethI tenA prasanna thavAthI saghaLA kSatriya kuLamAM utpanna thayelA zUravIra puruSavALuM, ane utkRSTa parAkramavALuM sainya laIne, zUravIra jagaDU bhadrezvaranagaramAM AvI pahoMcyo. (rUpakAlaMkAra). 32.bhadrezvaramAM zrIlavaNaprasAda nRpatinA sainya vaDe jagaDU zobhe che evuM sAMbhaLI, pIThadeva potAnuM sthAna choDI (koNa jANe) kyAM bhAgI gayo. 33.jenAmAM atibhujabaLa jAgRta thayuM che evA te jagaDUe te A killo bAMdhavA mAMDyo, paNa (te durga jeTalo divasamAM taiyAra 2010_02 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 5 mo 91 thAya teTalo bhadradeva rAtre bhAMgI nAMkhato, tema nahIM thAya bhAMge mATe) rAtre bhAMgI nAMkhanAra te bhadradevanuM killAnI upara sthAna karAvyuM. 34.tyAM cha mahine killo thayA pachI, kSatriyonAM bIjAM kuLone rAkhI, potAnA tejavaDe zatrujAtine tuccha gaNanAra te jagaDUe sarva sainya pAchuM pRthvIpatine mokalI ApyuM. 35.killAnA eka khuNAmAM (jenI) nIce pIThadevanI mAtAnI mUrti che evo paththarano ziMgaDAvALo eka gadheDo banAvyo. 36.teNe gadheDAnAM ziMgaDAne ati suMdara suvarNavaDe zaNagAryAM. (kemake) mAnI puruSe potAnI pratijJA paripUrNa pALavA sAruM moTo prayatna karavo joIe. (arthAtaranyAsa alaMkAra.) 37.te pIThadeva, mAna tajI daIna enI bIkane lIdhe kyAMya paNa TakI zakyo nahIM. (mATe) e moTA mahAparAkramI jagaDU sAthe teNe saMdhi karI. 38.ati teja rahita te rAjA koI kAraNe tyAM gayo, ane tyAre soLazreSThIkuLanA alaMkAra tathA Atithya vidhimAM pravINa jagaDU taraphathI te AdarasatkAra pAmyo. 39.samayanA jANanAra te jagaDUe pote karAvelo kailAsa parvata jevo prakAzato, ane zobhatI khAIvaDe manoraMjaka killo pIThadeva rAjAne tyAM dekhADyo. 40.killAnA eka khuNAmAM sonAnAM be ziMgaDAMthI zobhato gadheDo potAnI (pIThanI) mAtAnI mUrti sAthe joyo, tyAre teNe ati duHkhe karI mukhamAMthI lohI okI potAnA prANa choDyA. 2010_02 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjagaDUcarita 41.siMdhurAje pIThadeva rAjAnA maraNanI vAta sAMbhaLI, ati gabharAI jaI, jagaDUne mAnadAnathI prasanna karyo. 42.je abhimAnI jagaDUe gadheDAnA mAthA para sonAnAM be suMdara ziMgaDAM mUkAvI, bhadrezvaramAM killo baMdhAvI, zrIlavaNaprasAda rAjAnuM chatrIza kSatriya kuLamAM utpanna thayelA yoddhAonuM tejasvI sainya ANI, pIThadevanuM mAna khaMDana karyuM, te ja jagaDU satya pratijJAvALo che. 92 e rIte AcArya dhanaprabhanA caraNakamaLamAM bhramara sarakhA temanA zrIsarvAnandasUri nAmanA ziSya racelA zrIjagaDUcarita nAmanA mahAkAvyamAM pIThadevanRpati ahaMkArakhaMDana nAmano pAMcamo sarga saMpUrNa thayo. 2010_02 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 6 ko. 1. have zuklapakSanA jevA prakAzavALA, mahAbuddhimAna, ane tapanA bhaMDAra, evo zrImAnuM paramadeva nAmanA eka sUri= jainAcArya zobhatA hatA. 2. te sadguNI puruSe zrIzaMkhezvarapArzvanAthanI AjJA meLavI AcAstavardhamAna nAmanuM tapa nirvighna karyuM. 3-4. vikramathI saMvata 1300 varSamAM mAgasara zudi 5 ne zravaNa nakSatrane dine, kaTapadra nAmanA gAmamAM (koI eka) devapALanA gharamAM te zubha vRttivALA paramadeve [zrIparamadevasUrie] AcANDatapanuM pAraNuM kIdhuM. (yugma zloka.) 5. zaMkhezvarapArzvanAthanA maMdiramAM sAta yakSo, je (yAtrAnA) saMghane vina karatA hatA, temane te kRpAzIle upadeza kIdho. 6. 'cAritrarUpa lakSmIthI vibhUSita te paramadeve [zrIparamadeva1. rasavarjita (ghI, tela, dUdha, dahIM, sivAya) aDada vagere bAphelA anAja bhojana levuM, tene AcAstavardhamAnanuM athavA sAdhAraNa rIte AMbelanuM vrata kahe che. [jainadharmamAM chavigaIonA tyAga pUrvakanA tapane AyaMbila kahe che. sammA.] 2. samyagdarzana (zAstra), samyajJAna, samyakyAritra (sAruM AcaraNa) e traNa jainadharmamAM mahAvrata [ratnatrayI che. e ratnatrayInuM pAlana jemAM karavAmAM Ave te cAritra] che. jJAna be jAtanA che, pAramArthika (samyajJAna) ane laukika (jJAna). 2010_02 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjagaDUcarita sUrie), teja pArzvanAthanuM ArAdhana karI (durjanone zalya kAMTArUpa evA) durjanazalya rAjAno koDha TALyo. 7. rAjA durjanazalya paNa tenI AjJA laI zaMkhezvarapArzvanAthanA maMdiramAM jIrNoddhAra karyo. 8-9, pAMca samiti dhAraNa karanAra, traNa guptino AzrayabhUta thanAra, sattara prakAranA saMyamane pALanAra, sarva bhavya puruSone ati upadeza karanAra, ane kevaLa virakta (evo) te paramadevasUri bhadrezvaramAM AvI pahoMcyA. (yugma zloka.). 10.jagaDUe potAnA pUrvajonA guru, ane pApanA nAzakartA te (paramadeva)sUrinI moTA samAraMbhanI sAthe tyAM padharAmaNa karI. 11. aMtararAgAdi zaitruo jeNe jItI lIdhA che, evA mahAtejasvI te uttama sUrie, jagaDUe ApelA doSa rahita gharamAM utAro karyo. 12.A gurunA yogavaDe jagaDUnA cittamAM sarva artha sAdhanArI dharmane viSe moTI prIti thaI. 13.mayUra jema meghane joI, cakravAkapakSI jema sUryane joI, ane cakorapakSI jema caMdrane joI khuzI thAya che, tema gurune joIne te khuzI thayo. (daSTAnta alaMkAra.) 14.jema sUrya, nasIba joge potAnI rAzimAM AvelA bRhaspatinI ArAdhanA kare, tema daivayoge potAne ghera AvI caDhelA te gurunI, vivekI jagaDU ArAdhanA karavA lAgyo. (bRhaspati deva guru che.) 1. DuM, bhASA, aSA, mAnanikSepaNa, mAtotipAnagogana. [pAriSThApanikA pAMcamI samiti che. sammA.] 2. managupti, vacanagupti, ane kAyagupti. 3. kAma, krodha, lobha, moha, mada, ane matsara. 2010_02 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 6 ko 15.sAta durgati (naraka)ne nAza karanArI saptatatvI vidyAno prakAza karatA, (ta) sUri jagaDUnA AgrahathI tyAM ghaNo kALa rahyA. 16.bhAvasAra kuLamAM utpanna thayelI madanA nAmanI zrAvakI ANIe=zrAvikAe tyAM zubha AcArlIvardhamAna tapa karavA mAMDyuM. 17.tene jaganA zrImAnuM (paramadevasUri) gurue kahyuM, "devatAonI kRpA vagara muniothI paNa e tapa thavuM muzkela che." 18.te sAdhvIe gurunAM vacanapara zraddhA na rAkhI, keTalAeka divasa to nirvighna tapa karatAM gALyA. 19 kAMsAnA goLa pAtramAM pANI pItI hatI, tyAre tenA tapane dhikkAratA koI asure jhagArA mAratI javALAnA vikAre karI tene bALI nAkhI. 20.jagaDUnA vacalA bhAI (rAja)nI strI rAjalladevIe vikramasiMha (vikramasI) tathA dhaMdhA nAmanA be putrone anukrame janma Apyo. 21.tejasvI, zubha AnaMdakArI, ane mahA buddhimAna te bane jaNA, jema sUrya tathA caMdra meruparvatanA zikharane zobhAve che tema, (potAnA) kuLane zobhAvatA hatA. (daSTAMta alaMkAra.). 22.jema menakA, himAcalane Ananda karanArI pArvatIne janma ApIne zobhatI hatI, tema rAjalladevI, haMsI (hAMsabAI) nAmanI guNathI zobhatI, ane gotrane AnaMda karanArI putrIno janma ApIne zobhatI hatI. (daSTAMta alaMkAra.). 23. have jagajjanane saMtoSa pamADanAra te jagaDUe potAnA gurunA 1. jIva, ajIva, Azrava, bandha, saMvara, nirjarA, ane mokSa. 2. dhAMdhA nAmanI nukha brahmakSatriyomAM che. gukha aTaka (bhagavadgomaMDala) 2010_02 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjagaDUcarita kahevAthI saMghayAtrA karavAno manamAM vicAra karyo. 24. lavaNaprasAda rAjA(nA maraNa) pachI gujarAta dezano rAjA udAra buddhivALo varadhavaLa (varadhoLa) rAjya karato hato. (saM. 1289-1298) 25.ane tenI jagAe, pratApavaDe zatruone jeNe vaza karyA che evo zrImAnuM vIsaladeva nAme rAjA pRthvI upara sArI rIte rAja karato hato. (saM. 1300-1318) 26-27. "tuM hamezAM yAcaka vargane khuzIthI mAgyA vagara paNa ghaNA alaMkAra Ape che, (to) huM tArI AgaLa mAnapUrvaka yAcanA karuM chuM ke he ! kRpAsAgara, mane patirUpa eka alaMkAra tarata Apa." (e pramANe) zatruvarganI strI hArabaMdha (UbhI), hAthajoDIne je rAjAne kahe che, te caulukyakuLanA mugaTarUpa rAjAne aNahilanagaramAM e buddhimAna jagaDUe ratnonA DhaganuM najarANuM ApI praNAma karyA. 28 tenI maherabAnI meLavI, harSathI vikAselAM netravALo ane saMghayAtrA karavAnI IcchAvALo te (jaga) bhadrezvarapura gayo. 29 jema indranI pAchaLa sAmAjIka [sAmAnika] devatAo jAya, 1. asala saMskRtapratamAM sAmAnika che, paNa saMskRtamAM tevo zabda ja nathI ane sAmAjIka lAgu paDe che. [ahIM bhASAMtakAra jainadharmanA pAribhASika zabdothI anabhijJa hovAne kAraNe "sAmAnika'no artha sAmAjIka karela che. indra-sAmAnika-trAyastriMza-pAriSAdyA-''tmarakSa-lokapAlAnIka-prakIrNakA''bhiyogya-kilbiSikAzcaikazaH // -tattvArtha 4 / 4 "sAmAnika' zabda devonI eka jAtimAM rUDha zabda che. sAmAnika=Indra samAna RddhivALA tathA pitA, upAdhyAya vagerenI jema Indrane paNa AdaraNIya ane pUjanIya devo. sammA.] 2010_02 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 6 Dho tema tIrthayAtrA karavA tatpara, evA te jagadgunI pAchaLa hajAro dhanavAna, ane jainatattva jANanArA cAlyA. (upamA.) 30.pachI paramadevasUrie zubha muhUrta joI te jagaDUne saMghanA adhipatitarIkenuM suMdara tilaka karyuM. 31.e saMghanA cAlavA TANe aneka vAjiMtro vAgavA lAgyAM, jANe kaliyugane jANa karatAM hoya nahi ke dharmanA rAjyano samaya Avyo. 32.jema munIzvaranA mukhamAMthI [dAna, zIla, tapa ane bhAva] cAra prakArano svaccha dharma nIkaLe, tema [sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA] e cAre jAtano saMgha bhadrezvarapuramAMthI nIkaLyo. (daSTAMta alaMkAra.) 33.jema gaMgA yamunAnA pravAhavaDe samudra zobhe che, tema punamayukta caudasanA pakSamAM maLelA mahAvidvAnovaDe te saMgha zobhato hato. (daSTAMta alaMkAra.) 34.jema satyutro potAnAM kuLano, ane sAdhuo saMyama (iMdriyo vaza karavA)no bhAra upADe che, tema e saMghanA ghaNA gADAMno bhAra baLado kheMcavA lAgyA. (daSTAMta alaMkAra.) 35-36. ghoDAonA khoMkhArAthI, hAthIonI vIsathI, rathonA khaNakhaNATathI, mallonA bhujApara paDatA thApAnA avAjathI, bhATacAraNonA chappAthI, ane strIonA kolAhalathI saMgha cAlatI vakhate AkhuM jaMgatu zabdamaya thaI gayuM (ghoMghATa sivAya bIjuM kaMI na hatuM.) 37.saMgha (cAlavA)thI uDelI dhULanI raja AkAzagaMgAne kinAre evI to (ekaThI thaIne) gAro thaI gaI, ke jyAM sUryanA ghoDAo tenA kheMcI gayelA rathane mahA kaSTa kheMcatA hatA. (atizayokti.) 2010_02 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 zrIjagaDUcarita 38.jagaDUe pagale pagale suvarNa vagerenAM dAnathI vAcakone prasanna karI, vastra, pAtra vagere sAdhuone ApI (temanI) prIti meLavI. 39 jagaDUe sthaLe sthaLe jainamaMdiro para dhvajAo caDhAvI, jagatamAM manuSyonAM pApa haryA. 40.saMghanA asaMkhya loka sahita zetruMjA tathA giranAra parvata para yAtrA karI, te potAnA zreSTha puramAM pAcho AvI pahoMcyo. 41-42. saraLa aMta:karaNavALA te jagaDUe, zrIvIrasUrie banAvelA bhadrezvarapuranI lakSmInA umadA phATikamaNinA mugaTarUpa vIranAtha [vIraparamAtmAnA maMdira upara cAremera vizALa jagAmAM sonAno moTo kaLaza, tathA sonAno daMDa banAvyA. (yugma.) 43.tyAM potAnI putrInA kalyANArthe ArasapahANanI traNa daherIo, tathA eka suMdara aSTApada karAvyuM. (24 tIrthakaranI mUrtinuM daheruM) 44.potAnA bhAInI putrI hAMsabAInA kalyANaarthe moTI ArasapahANanI 170 jinonI mUrtio tyAM karAvI. 45.pachI potAnI putrI (prItimatI)nA zreya mATe atizaya tejasvI trikhaMDapArzvanAthanI mUrti upara sonAnuM paDyuM caDAvyuM. 46. kumArapALa ane mULarAjanA taLAvanA uddhArane mATe jagaDUe khANetru (khAta) karAvyuM, ane karNarAjAnI vAva (vApA)no uddhAra karAvyo. 47. badhI jinamUrtionI pUjAne mATe soLazreSThinA putra jagaDUe te puramAM eka vizALa phUlavADI karAvI. 2010_02 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 6 pho 48 kapilakoTa (kerA ?) nAme nagaramAM kALathI jIrNa thaI gayelA nemimAdhavanA mandirano te udAra mananA jagaDUe jIrNoddhAra karAvyo. 49.jagatanI pIDA haranAra ane puNyAtmA te jagaDUe, kunnaDa (kunariyo ?) nAmanA ramyanagaramAM harizaMkaranA maMdirano jIrNoddhAra karAvyo. 50. tyAra pachI (kAThiyAvADamAM) DhAMkanagarImAM yazomatInApati (jagaDu) e eka suMdara navuM AdinAtha[AdinAthabhagavAna]nuM daheruM karAvyuM. 51.ane vardhamAna (vaDhavANa) nAmanA nagaramAM covIza tIrthakaranuM aSTApada parvata jevaDuM moTuM eka suMdara deharuM baMdhAvyuM. para te nagaramAM mammANika (vavANiyAnA) paththaranI banAvelI vIranAtha[vIraparamAtmA]nI mUrti mahotsava sAthe teNe besADI. (padharAvI.) pa3.eNe vaLI zatavATI nagarImAM bAvana jinamUrtinA sthAnavALuM RSabhadeva[28Sabhadeva paramAtmA]nuM uttama maMdira karAvyuM. 54.RSabhadeva[RSabhadevaparamAtmA]thI pavitra thayelA vimaLAcaLa (zetrujA) parvatanA zikhara upara sAta sArI dorIo karAvI. 55. sulakSaNapuranI najIka devakula nAmanA gAmamAM kuzaLa jagaDUe zAMtinAtha[zAMtinAtha bhagavAna]nuM devaLa baMdhAvyuM. pa6.puNyarUpI moTA samudra evA te jagaDUe (potAnA) guru paramadevasUrinA nimitte bhadrezvarapuramAM eka pauSadhazALA baMdhAvI. 1. apAsaro, athavA poSALa-anna, vastra, pustako, vagere purAM pADIne bhaNAve evI zALA. asala kacchamAM be poSALo hatI. hAla 2010_02 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zrIjagaDUcarita pa7.gurunA arthe zaMkhezvarapArzvanAtha(bhagavAna)nA rUpAnAM be pagalAMvALuM pittaLanuM (eka) suMdara devaLa jaNAvyuM. 58.te dhIra buddhinA jagaDUe gurunI vizALa poSALamAM tene suvAne mATe trAMbAno (eka) pATa banAvyo. pa9 pachI paramadevasUrinA zrISeNa nAmanA ziSyane moTo utsava karI AcAryanI padavIe sthApyo[sthApyA]. 60-61. "mArA ja vaMzajo tArA(tamArA) kuLane viSe AcAryapadanI sthApanAno mahotsava kare evI AjJA Apo." (arthAt vaMzaparaMparAmAM tame ja amArA AcArya thAo.) dharmanA AdhAra te (jagaphTanuM AvuM bhaktibharyuM vacana sAMbhaLIne (bhUta, bhaviSya, ane vartamAna evA) trikALa jANanArA e uttama sUrie te kabUla karyuM. yugma zloka.) 62. samudratIre, jyAM susthitadeva tenI AgaLa pragaTa thayA hatA te ThekANe teNe eka derI baMdhAvI. 63. mlecchalokonI lakSmI (maLavAnA) kAraNe teNe bhadrezvarapuramAM SImalI (athavA khImalI) nAmanI eka masIda caNAvI. 64. pRthvInA AbhUSaNa te jagaDUe gAme gAma ane nagare nagara amRta jevA mIThApANInI seMkaDo selora vAvo banAvI. bhaTTArakajInI eka poSALa che tyAM hiMdustAnanA judA judA bhAgomAMthI bhATa cAraNo bhASAnA graMtho zIkhavA Ave che. hiMduo[jaino] paradharmano deSa karatA nathI eTaluM ja nahIM paraMtu keTalIeka vAra[bIjAne bodhibIja-samakitadharma pamADavA mATe] tene uttejana Ape che, tenA aneka dAkhalAomAMno A eka che. 2010_02 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 6 ko 101 65.ati parAkramI (te jagaDUe) caulukyavaMzanA rAjA (lavaNaprasAda)nA sainyavaDe aMkuza vagaranA mugala lokone jItI, jagatamAM zAMti phelAvI. 66. have sarva zAstramAM pravINa paramadevasUrie jagaDUne ekAMtamAM A pramANe kahyuM. 67. "vikramathI saMvata 1312nI sAla vItyA pachI sarva dezomAM traNa varSa paryanta (saM. 1313-14-15) dukALa paDavAno che. 68. "(mATe) sarva dezomAM potAnAM pravINa mANasone mokalI sarve jAtanAM dhAnyano teonI pAse saMgraha karAva. 69. ""(ane) AkhA jagatanAM lokane jIvitadAna ApIne samudranA mojA sarakho ujvaLa yaza saMpAdana kara." 70.""bahu sAruM" e pramANe bolI, paramadevasUrinuM evuM nirmaLa vacana te pIThadeva rAjAnA ripu jagaDUe mAthe caDhAvyuM. 71.pachI potAnAM mANasone dravya ApI, badhA dezomAM mokalI, sarva jAtanAM dhAnyano teNe saMgraha karAvyo. 72.pachI jyAre sUrIndrano kahelo samaya Avyo tyAre megha pRthvItala upara vRSTi karI nahIM. 73.pachI kRpAnA bhaMDAra e soLanA putra jagaDUe dukALathI pIDAtA lokone dhAnya ApavA mAMDyuM. 74.lokone jIvADavAne tatpara thayelA e (jagaDUe) bIjA dezomAM paNa potAnAM mANaso dvArA dhAnya ApavAnuM zarU karyuM. 75.dukALanAM be varSa jyAre mahA kaSTathI vItyAM, tyAre rAjAonA koThArono sarva dANo khapI gayo. 2010_02 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrIjagaDUcarita 76 dukALanI koI evI to asara thavA lAgI ke lokone eka - TrampanA tera caNA maLavA lAgyA. 77. (aNahillavADanA rAjA) zrImAn visaladevano paNa te vakhate dANo khUTI javAthI (potAnA) maMtrI nAgaDane mokalI soLanA putra jagane bolAvyo. 78.te guNI (jagaDUe) vepArIone sAthe laI, ane divya ratnonuM hAthamAM najarANuM laI te narezvarane praNAma karyA. 79. lakSmI ApanArAM sarva lakSaNothI jenuM zarIra yukta che evA jagaDUne joI rAjA potAnA manamAM vismaya pAmyo. 80.e samaye rAjAnA manano abhiprAya jANI abhuta buddhino bhaMDAra koIeka cAraNa A pramANe bolyo. 81."he soLanA putra ! tArA jevuM puNya koI bIjAnuM jaNAtuM nathI, kAraNa ke manuSyanI DAbI kukhamAM praveza karIne tenAM bhUrAM AMtaraDAM koNa joI zake." (arthAntara nyAsa) 82.te caulukya rAjA tenA evAM vacanathI prasanna thaI, vepArImAM zreSTha jagaDUne koI prakAre kahevA lAgyo. 83. "ahIMA tArI pAse sAtaso dhAnyanA koThAro nakkI che, evuM sAMbhaLI dhAnya levAnI AkAMkSAe tane hamaNAM bolAvyo che." 1. varITAnAM diyuM ya sa niI tAkya pAzcatatra. te poDaza TUma || viza koDInI kAkiNI, cAra kAkiNIno eka paiso, ane 16 paisA, (cAra AnA)no dramma. 2. bahArathI peTa to sAruM ja dekhAya paNa aMdara bhUkhathI AMtaraDAM cImaLAI gayAM hoya te koNa joI zake? arthAt bhUkhyAne tArA vagara bhojana koNa Ape ? 2010_02 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 sarga 6 pho 84.te soLanaMdana, rAjAnuM evu vacana sAMbhaLIne jarA hasI bolyo ""he nAtha !kharekhara koI ThekANe paNa mAro dANo ahIMA che ja nahIM. 85. "mArA vAkyamAM jo saMdeha Avato hoya to, dANAnA koThAromAM IMTomAM rahelA kharekharA tAmrapatranA akSaro juvo" (te vAMcavAthI khAtrI thaze.) 86. e pramANe rAjAne jagaDUe kahI, anAjanA koThAromAM rahelI IMTo tarata maMgAvI, sahajamAM bhaMgAvI nAkhI. 87. tAmrapatramAMnA akSaro rAjAe vaMcAvyA to A pramANe hatA- "jagaDUe A dANo raMkane mATe kalpelo che." 88 jagaDUe sabhAmAM visaladevane kahyuM "jo loko dukALathI pIDAIne marI jAya to tenuM pApa mane lAge." 89. (eTaluM kahI dAna, dayA, ane yuddha e) traNa prakAranA vIrapaNAne pAmelA te zrImALavaMzanA ratna jagaDUe ATha hajAra anAjanA mUDA tene ApyA. 90.tyAM somezvara Adi sarva kavIzvaro jagatamAM stutipAtra jagaDUnI moTethI A pramANe) prazaMsA karavA lAgyA. 91.""zrI zrImALanA kuLarUpa udayAcaLa parvatanA zaNagAramAM sUrya sarakho, prakAzatA kaLikALarUpI kALInAganA madano nAza karavAmAM kRSNa sarakho, pRthvI tathA AkAzamAM jenI moTI kIrti prasarI che evo, ane saddharmarUpI velAnA AzrayarUpa bAMbu sarakho, sarvaprajAnuM poSaNa karanAro jagaDU cirakALa vijaya pAmo (rUpaka) e, garuDanA dhAkathI jamanAmAM AvI rahyo hato, enA jherathI jamavAnuM pANI pIvAtuM nahIM, tethI kRSNa enuM mardana karI ene tyAMthI bahAra kADhyo hato. ema kahe che ke nAganA mAthApara kRSNanA be pagalAM hoya che. 2010_02 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 zrIjagaDUcarita 92. "pAtALamAM bALIne cAMpI dIdho temAM e viSNue zuM sAruM kIdhuM? ane zive paNa kAmadevane bALI nAMkhyo temAM zuM kIrti meLavI ? (paNa) pRthvInA nAza karanAra dukALane sahajamAM khUba bhedI nAkhato, ane moTAM dAna karavAmAM tatpara, evo ekalo jagaDu ja hamaNA vakhANavA yogya che. (AkSepa alaMkAra). 93. "brahmA bIjA viSayo mUkIne parabrahmanuM ja smaraNa karyA kare che, zivajI pArvatIjIne AliMgana karavAmAM ghaNA rasika che, viSNu potAnAM caraNa lakSmIjInA khoLAmAM mUkIne samudrapara sUI rahe che, mAtra lokano uddhAra karavA mATe jagatamAM jagaDU jAge che. (atizayokti alaMkAra.) 94."cAra bhujAvALA kRSNa eka ja (govardhana) bhUbhUta (parvata)no uddhAra karyo (uMcakyo), ema saMbhaLAya che, paNa be hAthavALA jagaDUe to sarva bhUbhUta (rAjA)no (annadAnathI) uddhAra karyo, e Azcarya che. 95. "vagere devatAo lokapAlanuM nAma dharAve che, paNa te nAmanA ja che. kharuM jotAM to jagaDUthI lokanuM pAlana barAbara thAya che. (tethI te lokapALa kahevAvo joIe.) 96. ""zaMkhacUDa nAmanA sarpanA mAtra eka ja kuLane garuDathI bacAvanAra jImUtaketuno putra te (jImUtavAhana), dukALarUpI gokuLa pAse vRndAvanamAM e parvata che, Indrano yajJa karavo viSNue baMdha kIdho, tethI gusse thaI teNe bAre meghane gokuLa upara varasAvyA tyAre kRSNa parvatane TacalI AMgaLIe dharI sAta dina gopadhenunuM rakSaNa kIdhuM. bacAvanAra sArA AcaraNavALA e jagaDUnI barAbarI zI rIte karI zake? (vyatireka alaMkAra.) jImUtavAhananA sagAoe tenA bApanuM rAjya humalo karI laI lIdhuM, tyAre teNe potAnA bApa sAthe malayaparvatapara jaI ekAMtavAsa kIdho. tyAM 1. 2. 2010_02 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 6 ThTho 105 daityanA moDhAmAMthI (thoDI nahIM paNa) AkhI pRthvIne bacAvanAra sArA AcaraNavALAe jagaDUnI barAbarI zI rIte karI zake ? (vyatireka) 97.''ati ghora aMtakALanA samayamAM viSNu, brahmA, mahAdeva, agni, mat, indra, kubera, zeSanAga, naiRtyadizAno uparI rAkSasa, yama, kUrma, ke varuNa A pRthvInuM pAlana kare che ? nA re nA, priyasakhi ! emAMnuM kAMI nathI, (e to) jagaDU ja vijayArthe tenuM pAlana kare che (vyatireka.) 98.''sumeru parvatanA zikhara para svarganI strIo tArAM moTAM dAnanI kIrtinAM gIto gAtI hatI, te sAMbhaLIne pelI kAmadhenu paNa, IrSA lAvI, manamAM kacavAI jaI, devatAone svAMcchita phaLa ApatI nathI. 99.''cAre dizAnA hAthIo nahAsI=nAzI gayA, varAha garuDa hamezAM eka sarpano bhoga leto hato. zaMkhacUDa nAmanA eka sarpano vAro AvatAM tenI mA vilApa karavA beThI. e sAMbhaLI jImUtavAhana jene paraNyAne daza divasa thayA hatA, te bolyo, ''he ! mA, tArA putrane badale huM garuDano bhoga thaIza.' pachI te zaMkhacUDathI chAnI rIte vadhyazilA (phAMsI) e caDhyo, eTale garuDa tene nAga mAnI, phADI khAvA lAgyo, paNa tenA rudhiranI svAdamAM phe2 jANI Azcarya pAmyo. tyAM jImUtavAhananAM bApa, mA, ane strI vilApa karatAM AvyAM. pachI zaMkhacUDe AvI garuDane kahyuM, '"mAre badale AvA udArane mAryo, temAM te moTuM pApa kIdhuM, mATe tene sajIvana kara.' garuDe prAyazcitta karI indra pAsethI amRta lAvI, tenA para chAMTI, tene sajIvana karyo. prathama karelAM pApane mATe paNa amRtavaDe nAgone garuDe sajIvana kIdhA. 1. airAvata, puMDarIka, vAmana, kumuda, aMjana, puSpadaMta, sArvabhauma, ane supratIka. 2010_02 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 zrIjagaDUcarita (viSNuno trIjo avatAra) paNa baLahIna thaI gayo, zeSanAge paNa potAnA zironI paMkti atizaya namAvI dIdhI, ane (bIjo avatAra kacchapa) kAcabo paNa kAdavamAM kyAMya rame che, mATe jagaDU ja ekalo pRthvIne dhAraNa kare che. (vyatireka alaMkAra.) 100. "sarva lokane jeNe dukALarUpI yamanA mho mukhamAMthI bacAvyA, evA te jagaDU samAna A jagatamAM koI che ja nahIM. 101. ''dayA AvavAthI viSNue jagaDUnuM rUpa laI, dukALarUpI mahArNavamAM DUbelI pRthvIne vaLI pAchI dharI rAkhI. 102. ""he zrI zrImALakuLanA eka AbhUSaNa ! tuM jyAM sudhI A bhUmino bhAra dhare che, tyAM sudhI zeSanAga potAnA strIvarga sAthe AliMgana karo, ane te AThe dizAonA hAthIo paNa hamezAM svargagaMgAnA jaLamAM potAnI hAthaNIo sAthe Ananda krIDA karo. 103. ""jagaDUnA yazanA tejathI A traNe bhuvana zveta thaI javAthI indra A prakAre vicAramAM paDyo, "kyo ati parAkramI devazatru ahIM AvIne) mAro (ucca zrava) azva tathA (airAvata) hAthI UMcakI gayo ?' 104. "garvathI gAjatA pIThadevanI strIonA netrojananI zobhA haranAro, (siMdhadezanA) hamIrarAjAnA zatruonA parAkramanI kathA karavAmAM catura, madonmatta mugalonI kIrtinA pracaMDa 1. zveta azva, tathA zveta hAthI, trilokanA zveta raMgamAM maLI javAthI Indra joI zakyo nahIM. 2010_02 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 6 ho 107 mahimAno nAza karavAmAM sUrya sarakho, ane zrImad gurjara rAjayane vadhAranAra jagaDU vijayI thAo. 105. "devatAo kalpataru, ciMtAmaNi, ane kAmadhenu sAthe maLIne paNa AkhA jagatanuM je kaSTa haraNa karI zakyA nahIM, te jagaDUe sahajamAM bhedI nAMkhyuM. 106. ""vidhAtAe jagatano uddhAra karavAnI IcchAthI, ajJAna devo, kAmadhenu, (ciMtAmaNi, ratna, tathA kalpavRkSa pAsethI dAnazakti kheMcI laI, jagaDUnA jamaNA hastakamaLamAM mUkI. 107. ""je (jaga)nA pratApa(rUpI sUryanA tapavAthI gaMgAnadInAM badhAM kamaLo sarvakALa khIlelAM rahetAM hatAM, tethI uttama bhAva(dharma) jANanArA sAta maharSio sAyaMkALano vakhata jANI zakatA nahotA. (atizayokti.) 108. "te yudhiSThira paNa vakhANavA yogya nathI, kAraNa ke (azvatthAmAnA pitA) droNAcAryano vadha karavA mATe vicAra thavAthI saMgrAmamAM pote satyavAdI chatAM khoTuM bolyo, naLarAjAne paNa dhanyavAda ApI zakAya nahIM, kAraNa ke teNe potAnI strIne vanamAM paDatI mUkI : mATe jagatane uddhAra karavAmAM satya(pratijJAvALo) evo jagaDU ja stutya che. - (vyatireka.) 109. pUrve vikramAditya rAjAe jagatano uddhAra karyo hato, ane hamaNAM pApa rahita jagaDU (tano) uddhAra kare che. 1. marIci, atri, aMgIras, pulasya, pulaha, kratu, ane vasiSTha. 2. yudhiSThirane azvatthAmA hAthInA maraNanI khabara chatAM, te ajANyo thaI Ama khoTuM bolyo, "azvatthAmA marI gayo, pachI te hAthI ho ke puruSa ho." (naro vA kuMgaro vA) 2010_02 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 zrIjagaDUcarita 110. "(koI strI potAnA patine kahe che, "tuM jo koI suMdara kaLA jANato na hoya, jo rAjAnI sevA paNa AvaDatI na hoya, jo vepArathI paNa ajANa hoya, ane khetI vagere paNa jANato na hoya, to te jaDabuddhivALA pati ! pRthvInA bhAranI dhurI upADanAra addabhuta buddhivALo je soLano putra (jagaDu) tene paNa tuM kema nathI maLato ?' 111. "dukALarUpI sarSe khelA A AkhA jagatane jagae khUba annadAnarUpI amRta ApIne jIvADyuM. 112. "mAMdhAtA, purUrava, zibirAjA, (vizvAmitrano pitA) gAdhi, arjuna kArtavIrya, bharatarAjA, bhagIratha, manu, harizcandra, karNarAjA, janamejaya, vasu, vagere pRthvI para je brahmAnuM pada pAmI zakyA nahIM, te pada rAjAonuM pAlana karavAthI jagaDU pAmyo. 113. ""kaLiyugamAM jagaDU traNa yuga karatAM adhika AcAravALo thayo, kemake teNe dukALamAM prajA sahita saghaLA rAjAone bacAvyA. 114. "pUrvadizAmAM rahelI gaMgA(mAM nahAvA)thI buddhimAna puruSonuM ekaluM pApa ja jAya che, paraMtu pazcima gaMgArUpa je tuM (jagaDU pazcimamAM che tethI) tenA vaDe (pApanI sAthe) dAridra paNa jAya che. 1. sUryavaMzano eka rAjA. 2. budha ane IlAno putra, caMdravaMzI rAjAonI sthApanAra. 3. agnine tenA kabUtaranA rUpamAM, bAjanuM rUpa dhAraNa karelA iMdrathI. bacAvanAra. 2010_02 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 6 ThTho 109 115. ''meghanI vRSTi, sUrya-caMdrano prakAza, samudranI sevA, ane rohaNaparvatanAM jhADanAM phaLa mATe loko pharIthI icchA kare, paNa he ! zrIman soLa kuLanA eka zaNagAra ! A bhUmitalapara dAridra samudAyano nAza karanAruM tAruM dhana meLavI, kayo arthI bIjI icchA kare ? 116. ''draDhatAvALI, kalyANakArI, sArA vaibhavavALI, moTI pratiSThAvALI, saubhAgyavALI, ati nItivALI, saddharmanAM AcaraNavALI, moTI kIrtivALI, mahodayavALI, hamezAM buddhivALI, ane atizaya kAntivALI, evI sArI soLa zreSThi kuLanI zAkhA cirakALa vijayI raho. 117. ''sahajamAM pIThadevano moTo ahaMkAra toDanAra ! (he jagaDU !) UMcA, sthAyI lakSmIvALA, (ane) zuddha evA tArA suyazarUpI mahelane viSe, sUrya sonAnA kaLazanI peThe, meruparvata moTA suvarNadaMDanI peThe, ane svargagaMgAnA pANIno uchALA mArato pravAha nirmaLa dhvajAnI peThe, zobhe che. (rUpaka.) 118. ''(prathama samudramaMthana vakhate je cauda ratnomAMnA eka ratnarUpe nIkaLyo te) dhanvantari vaidya jagaDUne veSe pharIthI pRthvIpara avataryo. teNe janapIDAnuM kAraNa, evA dukALarUpI rogano nAza karavA dhAnyarUpI auSadhio ekaThI karI. (utprekSA) 119. ''he brahmA ! ame sarvadA tAruM buddhicAturya zubha gaNIe chIe, kemake teM kalaMka rahita zrI zrImALa kuLamAM A udAra ciratavALA jagaDUnI utpatti karI, nahIM to dukALanA duHkhathI pIDAtI A pRthvI sthira kema rahI zakate ?=zakata? (AkSepa.) 2010_02 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zrIjagaDUcarita 120. ''kalpavRkSa, ciMtAmaNi, ane kAmadhenu (e traNa), svargamAMthI AvIne pRthvIpara zrIsoLanA traNa putrarUpe avataryAM che ema huM mAnuM chuM, ane tenA vagara devatAo svastha kema rahI zakatA haze ? 121. ''dAna, mAna, viveka, suvANI, sunIti, sAhasa, kIrti, dhairya, sabhyatA, lajjA, gurujana tarapha namratA, bhAvanA, dayA, yogyatA, hiMmata, ane pRthvImAM rAjAonA kuLa sthApavAmAM, eka ja zrIsoLano putra (jagaDU) hamezAM potAnuM mana tatpara rAkhe che.'' 122. e pramANe e kavio teno yaza gAtA hatA, te sAMbhaLIne jagaDUe lajjA pAmI potAnuM mAthuM namAvyuM. 123. puSkaLa dhana dolata ApIne te kavione khuza karI, caulukya bhUpanI AjJA laI te bhadrezvarapura Avyo. 124. hamIra nAmanA siMdezanA rAjAne teNe 12,000 anAjanA mUDA ApyA 125. teNe ujjainanA rAjA madanavarmanane 18,000 anAjanA mUDA te vakhate ApyA. 1. mULa saMskRtamAM dhaLidhava che teno artha jema mAdhava mAM mA= lakSmI ane dhava pati maLIne lakSmIpati thAya che. tema pRthvIpati eTale rAjA thAya che, loko dukALathI marI jate to rAjA konApara rAja karate, tethI jANe rAjAnAM kuLa pharIthI sthApyAM. jinamata pramANe tIrthaMkaro pRthvI eTale prakRtinA AtmA eTale pati thAya. jagaDUe ghaNA daherAM baMdhAvI tIrthaMkaro eTale jinakuLanI mUrtionI sthApanA karAvI che tethI e artha paNa lAgI zake. 2010_02 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 6 ThTho 111 126. teNe dilhInA bAdazAha mojaudinane tarata ja ra1,000 sArA dhAnyanA mUDA ApyA. (I. sa. 1246-1265). 127. kAzInA rAjA pratApasiMhane 32,000 anAjanA mUDA jagaDUe ApyA. 128. cakravartI rAjAnI khyAti pAmelA aMdhila (kaMdhAra deza ?) nA rAjAne teNe 12,000 anAjanA mUDA te vakhate ApyA. 129. udAra buddhivALo, puNyano AdhAra, (ane) jagatanuM jIvanarUpI vahANa, evA te jagae 112 dAnazALAo banAvI. 130. te, karoDo lajjApiMDomAM sonAnA dainAra nAMkhIne te kulIna janane rAtre Apato hato. 131. 9,99,000 dhAnyanA mUDA, tathA aDhAra karoDa dAma yAcakone dukALamAM teNe ApyA. 132. behada dAnano dAtAra ane lakSmInA haiyAno hArarUpI zaNagAra, evo jagaDU dukALarUpI saMnipAta (dUra karavA)mAM trikaTu auSadhinI upamAne pAmyo. 133. je kaLiyuge naLano parAbhava kIdho hato, tene paNa jagaDUe pRthvIno tyAga karAvyo. 134. nirmaLa manavALA teNe, bIjA dezomAM paNa potAnA mANaso 1. kulIna loko zaramAya tethI rAtre je chAnA lADu apAya te lakjhApiMDa, paNa jo lAjApiMDa laIe to pANInA lADu evo artha thAya che. 2. 32 ratI bhAra sonAno dInAra, viMzativAritivacanam. 3. trikaTu = sUMTha, marI, ane pippara. 2010_02 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zrIjagaDUcarita dvArA svadharmIo pratye prItidarzaka kAryo karAvyAM. 135. sArA AcaraNano bhaMDAra je jagaDU, lAjane lIdhe na mAgI zake evA kulIna lokone, suvarNanA puSkaLa caLakatA dInAro aMdara nAMkhelA, evA lADuo hamezAM rAtre chAnI rIte Apato hato, te puNyazALInA jevo pRthvIpara koNa thayo che, koNa thavAno che, ane koNa hAlamAM che. 136. e rIte pRthvI paranA traNa varSanA ati tIvra dukALane daLI nAMkhI, mahA vaibhavavAna te jagaDU sarva janane jIvADanAra thayo. e rIte AcArya zrIdhanaprabhasUrinAM caraNakamaLamAM bhramara sarakhA temanA zrI sarvAnandasUri nAmanA ziSya racelA zrIjagaDUcarita nAmanA mahAkAvyamAM sakalajanasaMjIvana nAmano chaThTho sarga saMpUrNa thayo. 2010_02 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 7 mo. 1. have meghoe sakaLa pRthvItalapara sArI vRSTi varSAvIne, moTA dukALathI utpanna thayelA lokono bhaya tatkALa zAMta karyo. 2. megho morone nRtya karAvatA, potAnI garjanArUpa mRdaMgano avAja karatA, ane cAtakapakSIonA svarathI jANe jagaDUno yaza khUba gAtA hatA? 3. megho (potAnI) garjanAthI jANe jagaDUne harSabhera A pramANe kahetA hoya nahi ke, ""jIvitadAna ApanAra evA te (ekalA eja) pRthvIne traNa varSaparyata AnaMdita karI." meghanA varSavAthI pRthvI upara puSkaLa dhAnyanI vRddhi thaI, ane pachI loko jagaDUno ati suMdara yaza pratidina gAIne khuza thayA. 5. paramadevaguru svargaaMganAnA cakSune harSa pamADanAra thayA (devaloka pAmyA), ema jANI te puNyazALI jaga manamAM ati kheda pAmyo. 6. pachI te sadAcaraNI (ga) zetruMjA ane giranAra parvata upara AkhA saMgha sAthe gayo, ane (tyAM teNe) supAtrone roja dAna ApI (potAnuM) puSkaLa dhana pavitra karyuM. 2010_02 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. 114 zrIjagaDUcarita 7. pachI bhadrezvarapura jaI traNe lokamAM jeno yaza phelAyelo che evA puNyazALI ane nItie virAjamAna jagaDUe potAnA saMghanA lokanI sArI sevA karIne potAnA kuLane pAvana karyuM. visalarAjAnI AjJAthI nAgaDa nAmano teno pramANika mukhya pradhAna Avyo, tyAre nirmaLa snehavALA tathA vaibhavavAna jagaDUe tyAM teno AdarasatkAra karyo. 9, e rAjAnuM vahANa Akhara mosamamAM kiMmatI ghoDA sahita samudratIre pavananA tophAnathI cotarapha uchaLI uchaLIne bhAMgI gayuM. 10. (temAM) vIza ghoDA jANavAmAM hatA, paNa pANImAMthI eka ja ghoDo kinAre jIvato nIkaLyo, te levA sAru buddhimAna nAgaDe jhaTa prayatna karavA mAMDyo. 11. rAjAnA mukhya maMtrIne te jagaDUe kahyuM ""mArA ghoDAne viSe tame abhilASA choDI gho. sAro lajjALu puruSa bIjAnI vastu mATe kadApi icchA karato nathI." 12 nAgaDa paNa kahevA lAgyo "he subhAgI ! e ghoDo to nizcaya mArA svAmIno che, ane jo tema na hoya to (bIjA) vIza sarasa ghoDA mAre tane devA." 13. "bhale tyAre", ema jagaDUe bolIne pachI upara potAnuM nAma lakheluM evuM cAmaDAmAM lapeTele patra ghoDAnA gaLAmAMthI jaladI pote laI lIdhuM. 14. nAgaDanuM hovuM=khto-mukha paDI gayuM, te joIne prasanna hRdayavALA jagaDUe tene kahyuM "e samudra mane varadAna ApeluM che, tethI te mArI koIpaNa jaNasa kadApi rAkhato ja nathI. 2010_02 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 7mo 115 15. "he dvijamAM zreSTha ! karAra karelA vIza ghoDA huM kaMI tArI pAse mAMgato nathI, mAtra eTalA ja mATe ke) ApaNA vacce nirmaLa ane sukhakara prIti bahu vadhe." 16.vasalarAjAno uttama salAhakAra (nAgaDa) jagaDUnuM AvuM suMdara vacana sAMbhaLI, potAnA hRdayamAM ghaNo ja AnaMda pAmyo, (kAraNa) vivekIonA guNothI koNa harSita na thAya? 17.zrISeNasUrinAM caraNakamaLane rAjahaMsanI peThe sevato, ane sArAM dAna ApavAthI thayelI moTI kIrtivaDe kalpavRkSa jeNe jItyuM che evo, sadAcaraNI (jagaro potAnA manamAM jinanA adhipati [zrI>RSabhadevabhagavAnanA sthApelA eka tatvanAM ciMtana upara hamezAM mana rAkhato hato. 18.pachI bhadrezvaramAM puruSo AgaLa zrISeNasUri prabhAta samaye sarpanAM kharAM svarUpa viSe vyAkhyAna ApatA hatA, te vakhate koI eka duSTa yogI AvI caDhyo. 19.te adekhA yogIe nAganA mata saMbaMdhI moTo vAdavivAda te munIndra sAthe karyo, ane te vakhate beThelA sarva vicakSaNa ane sabhyajanone cakita kIdhA. 20.te yogIe mokalelA viSathI bharapUra evA koI nAge zuddha mananA zrISeNasUrinA hAthanI komaLa AMgaLInA agra bhAgamAM DaMkha mAryo. 21.tenA gayA pachI te sUrIndra (manamAM) ati duHkha pAmatA bhavyone A pramANe kahevA lAgyo, ""jhera utAravAnA hetuthI dhyAna karavA A aMdaranA oraDAmAM jAuM chuM. 2010_02 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zrIjagaDUcarit 22. "potAnI saMmohanI vidyA sAdhavAne mATe A yogI mArI khoparI levA sAruM TAMpI raheze, mATe tamAre bAraNAMne barAbara AgaLa daI nAgI taravAre nizcaya UbhA rahevuM. 23. ""mArA hoMkArAno avAja sAMbhaLyo ke tarata te aMdaranA oraDAnuM bAraNuM ughADIne jene puNyanI ja kAmanA che evA tame mane padmAsanapara beThelo jojo." 24. "ThIka" ema kahI teoe tenI AjJA mAthe caDhAvI, ane te doSa rahita sUrie tarata aMdaranA oraDAmAM jaI, potAnuM mana zuddha parabrahmane viSe lagADyuM. 25.zubha dhyAnanA yoge te sUrie potAnA zarIramAM jherano phelAvo aTakAvI, hoMkAro karyo eTale sarva bhavyomAM AnaMda vyApyo. 26.te sUrI cheda pADIne kuMpaLa jevI hAthanI AMgaLInA bhAgamAM rahelAM viSanAM TIpAM pikadAnImAM pADyAM. 27.te yogIe viSanI pIDAmAMthI mukta thayelA te uttama sUrine - bhaktibhAvathI praNAma karI, adhyAtmasvarUpanA arthavALuM eka ghaNuM suMdara stotra gAyuM. 28. te kRpAsAgara sUri, yogIne A pramANe kahevA lAgyo. "AjathI sAtame dahADe Aja sarpathI tAruM mota che, ema mane dekhAya che." 29 pachI te yogI kaMthakoTa gayo, ane teNe tyAM bIjA koI yogIMdra sAthe moTo vAda kIdho, ane teja sarpathI sUrie kahelA divase tenuM mota thayuM. 1. khoparIpara mesapADI aMjana karavuM ane temAM maMtranI cIjo mUkI maMtrapUrvaka koIne moha karavo te. 2010_02 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga 7 mo 117 30.e pramANe zrISeNasUrinA kharA prabhAvano mahimA joI, jagaDU potAnA manamAM ati vismaya pAmyo, ane teNe ghaNo ja harSa thayo. 31. pRthvInA zaNagAranA hAra, ane kalinA nAzakartA jagaDUe te gurunAM vacanathI saMgha yAtrA vagere aneka dharmanAM kAryo karyA. 32 pachI zrISeNasUri pAsethI dharmanuM tattva jeNe zravaNa kIdhuM che evo, ane jagajanano uddhAra karanAra jagaDU potAnuM AyuSya pUruM karIne harinAM locana pAvana karavAne svargamAM gayo mRtyu pAmyo.). 33.e jyAre mRtyu pAmyo, tyAre loko ema kahevA lAgyA ke baLi rAjA, puNyazALI zibirAjA, jImUtavAhana, vikramAditya ane bhojarAjA paNa Aje ja svarge gayA. 34.jeNe zatrurUpI ghuvaDono mada zAMta karyo che, ane dhanarUpI kiraNa vaDe (dAridyarUpI) aMdhakArane dUra karyo che, evo jagaphUrUpI sUrya, kALe karI jhaDapAyo, tyAre aphasosa ! ke A pRthvI eka kSaNamAM mada vagaranI thaI gaI. 35. dilhIpatie mastaka uparathI mugaTa utArI nAMkhyo, arjuna(deve) paNa khUba rudana karyuM, ane siMdhanA rAjA (hamIre) paNa be divasa sudhI anna na khAdhuM. . dha 1. vIsaladevanI pachI gujarAtanI gAdIe arjunadeva thayo vi. saM. 1318 31. DaoNktara bulara sAheba lakhe che ke arjuna pAMDava laIe to besatuM nathI, tema arjunadeva rAjA laIe to 39mAM zlokamAM AgaLa ema Ave che ke vIsalanA kuLane tenA be bhAIoe zobhAvyuM tene bAdha Ave che, paNa te bAdha nathI. kema ke vIsalanAM kuLane lakhe che, vIsalanA "darabAra" ne ema nathI lakhato. to arjunadeva vIsalanuM ja kuLa che. 2010_02 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrIjagaDUcarit 36. tenA aneka suMdara guNothI prasanna thayelo kayo rAjA A AkhI pRthvIpara, enI paraloka javAnI vAta sAMbhaLIne te vakhate zoka karato na hato ? 37. huM to ema mAnuM chuM ke pRthvInuM hatabhAgya ke soLano putra (jaga) svarganA strIvarganAM cittane harSa pamADanAra thayo, eTale kAmadeva potAnA manamAM bahu ja khuzI thayo, kaLi potAnA pratApanuM baLa ghaNuM vadhavAthI harSa pAmyo, ane dharma manamAM atizaya kheda pAmyo. 38. rAja ane pA nAmanA tenA be bhAIo gurunA vacanathI (potAno) bhArI zoka tajI daI, pAchA sArAM dharma kArya karavAmAM agresara, ane rAjAnA mAnItA thayA. 39.zarad RtunA punamanA caMdranAM dhrujatAM kiraNanA jevI uvaLa ane caLakatI kIrtinA prakAzavaDe pRthvIne jeoe nirmaLa karI che evA, ane zrISeNa nAmanA sUrIndranAM caraNadvandranI sevAmAM tatpara evA e zrIsaMghanA mukhIoe zrImAnuM visalanA sArA kuLane ghaNA kALa sudhI zobhAvyuM. 40.lakSmInA ghara samAna zrIjagaDUzAhanuM mane zuM zuM gamatuM nathI ? badhuM ja game che. kAraNa ke emanuM "teja' - badhA zatruonuM mAna mUkAve che. "dAna' - dharatIno uddhAra kare che. "sAhasa' - aneka sajjanonAM manamAM Azcarya sarje che. buddhi - jinadharmanAM marmane pAmI gaI che. "kIrti cAMdanI jevI jhaLahaLatI che. e rIte AcArya zrIdhanaprabhasUrinAM caraNakamaLamAM bhramara sarakhA temanA zrI sarvAnandasUri nAmanA ziSya racelA zrIjagaDUcarita nAmanA mahAkAvyamAM triviSTapa(svarga)prApaNa nAmano sAtamo sarga saMpUrNa thayo. 2010_02 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTam [ 1 ] jagaDUcarite padyAnAmakArAdyanukramaH padyAMza: aghoSazatavarSeSu ajAkaNThAt tamAkRSya ajJAnapaGkanikaravyatiSaGganAzam ajJAnavadbhyaH suradhenuratnaatidAnavyasaninaH atidhAnyavRddhikalitA pRthivI ato mukhendudyutivardhamAnaatrAntare mahIbhartuatrAntare stambhapurInivAsI atha prapUryAyurayaM svakIyam atha prapUryAyurasau svakIyam atha prANapriyAmUce atha bhadramandiramupetya kRtI atha rathAGgakalAravasUcita atha svaguruvAkyena athAnyedyaM parisare atho samagrarASTreSu athopakezAnvayasambhavena ambhodharA nartitanIlakaNThAm ambhodhimArgeNa jayantasiMha 2010_02 sarga - zlo. 6-3 3-15 1-2 6-106 3-10 7-4 5- 18 6-80 4-6 7-32 1-35 3-38 pRSTha 32 15 1 44 15 50 28 40 21 53 7 17 7-7 51 7-2 4-3 3-60 20 6-23 34 3-11 15 6-71 39 4- 2 21 50 21 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam 6-107 44 5-24 29 1-3 3-22 16 1-18 6-125 47 6-40 3-55 3-37 5-30 4-18 4-9 1-28 4-29 ambhoruheSu sakaleSu surastravantyAH arNorAjanarendrasambhava bhavatprauDhapratApAruNam arhanmatArNavavilAsavidhAnaniSTham azubhaM kurvataH sthAne azrAntabhUvalayabhUritarorubhAroaSTAdaza sahastrANi asaGkhyasaGghalokena asAviti varaprAnte asti mat tava gopyaM kim ahamapi nijasandhApAlanAya prakAmam aho mahAsAhasavAJjayantaH AkarNya tasyeti vaco jayantaH AkarNya pannagavadhUjanagIyamAnaAkAritaH zrIjagaDUstayAsau itareSvapi dezeSu itazca pUrNimApakSoitazca vairikSitipAladarpaiti cintAbharavyagram iti tadvacasA prItaiti taiH kavibhirvarNyaiti bruvantaM jagaDUruvAca iti rAjJo vacaH zrutvA iti vatsaratritayaduHsamayam itthaM paramadevasya ityudIrya mahIzAya uttArayAmAsa sa garjanezaH uttArya potAdakhilaM sa vastu unnatitvakalitaH kila bibhrat ekabhUbhRt samuddhartA 17 6-1 5-1 3-35 6-82 6-122 5-14 6-84 6-136 6-70 6-86 7-35 4-4 2-26 6-94 49 40 54 21 12 42 2010_02 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2-28 aw !!! / 7-29 am Gonu006 pariziSTam [1] padyAnAmakArAdyanukramaH 121 evamastviti nigadya solabhU 7-13 51 kaH spardhamAno'timahasvinA''pa 5-11 27 kaccitkule sakale samasti 5-19 28 kaTapadrAbhidhe grAme kanyAM vimucya nagarImadhikaddhimAptum kanthApure so'tha jagAma yogI karAGgulIpallavadezabhAjo 7-26 53 karpUramarandAragirIzagaurai 1-45 9 kaliyugaripubhIto na kvacit sthAtumIzo 1-327 kalpadrucintAmaNikAmadhenavaH 6-120 kalpadrucintAmaNikAmadhenu 6-105 kalpadrumairiva sumerugiriH prazastaiH 1-30 kalyANavAnakhilabhUmibhRtAM sumAnyo 1-15 kAmyAM kAmapi vetsi no yadi kalAM sevAM yadi kSamApate- 6-110 kiM cintAmaNinA kimu dyutaruNA kiM kAmagavyA tayA 1-42 kiM viSNuM kiM viraciM kimuta pazupatiH pAvakaH kiM marut kim 6-97 kimAdhirasti vA vyAdhi 3-36 kunaDAkhyapure ramye kRtaikarAjyazravaNena zalyam 2-3 krIDAzukAn yatra mahebhyasadma 2-15 krIDAzukI kAcana dhanyagehe 2-19 kSIrArNavataraGgAbhai 3-18 kSIrodavIcivimalam gaGgAtaraGgavimalena yazobhareNa 1-9 gatastadAkAraNatastadAnIm 5-38 garvaproddharapIThadevavanitAnetrAJjanazrIharo 6-104 gireti prINayAmAsa 3-56 guroH pauSadhazAlAyAm 6-58 38 4 . 90% % 2010_02 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam 6-12 33 6-56 37 1-24 5 4-26 4-5 4-31 2-25 6-51 6-32 1-40 3 122 guroramuSya yogena gurauH paramadevasya gaurIpaterapi ziraH satataM zrito yaH grAvA nijAvAsavarAGgaNoAm grAvANamekaM jaladheH sa tIre grAvNaH sandhau tIkSNaTaGkaprahAram ghughurA jayati yatra devatA caturviMzatitIrthezAlayam caturvidho'pi saGgho'tha cArurUpakalitA dayitAsIt cintayitveti jagaDUH cintAmaNirivAtyarthacetaH prasIdatitarAM bhavataH pavitrau caulukyanRpacakreNa caulukyavaMzAbharaNena rAjJA caulukyavaMzArNavapUrNacandra ! caulukyavaMzaikavibhUSaNena jagaDU: kalayAmAsa jagaDUmadhyamabhrAtRjagaDUrUpeNa harijagaDUjagadAnandI jagattrayIpAvanayadguNAvalIjagattrayIvizrutakIrtipUraH jagattraye'smiJjagaDUyaza:zriyAH jagau vIsaladevAya jayAkhilasurAvAsa ! jalanidhivaradAnaprAptaharSaprakarSaH jalpantamitthaM parirabhya dordhyAm jinAnAM saptatizatam 3-14 3-17 1-10 6-65 5-28 5-22 5-4 29 26 3-4 18 4 6-20 6-101 3-45 1-33 4-34 6-103 6-88 3-49 3-61 4-22 6-44 48 23 36 2010_02 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 3-46 6-27 6-46 5-15 3-23 14 3-2 5-7 6-43 6-45 2-7 6-37 4-25 7-38 pariziSTam [1] padyAnAmakArAdyanukramaH DhaukayitvAtha naivedyam taM caulukyakulottaMsam taDAgoddhRtaye khAtam tataH sa dUtaH puruhUtabhAsA tataH svajJAtivRddhAnAtatpriyA zrIrasUtAtha tatpreSitaH kazcana tatra gatvA tatraiSa devakulikA tathA trikhaNDapArzvasya tathA vidhAtA vidadhe'khilAnAm tathA''pa dhunadItIre tadIyavAJchAdhikameva dattvA tadvAndhavau rAjaka-padmasaMjJau tadbhaktivyaktasamprItatadvAdamAkarNya samAgatasya tannandanaH sakalasajjanavarNyamAnaH tayoriti vacaH zrutvA tasmin gate sUrivarastadAnIm tasmin babhUva sakalavyavahAramukhyo tasya prasAdamAsAdya tasyAGgajo'jani janapramadaikavArtA tasyeti vAkyaM sa nizamya dhImAn tasyaivArAdhanaM kRtvA tAmrapatrasthitAn varNAn tIvrApakArakaNaikahRdo'pi sarve tejaH sarvasapatnadarpadalanaM vizvambharoddhArakRdtejasvinau zubhAnandatena vizrANite dhAmni trAtaikapannagakulena patatrinAthAja 3-47 sm 4-15 1-26 3-26 7-21 1-17 6-28 1-22 5-9 27 6-87 1-4 7-40 6-21 6-11 6-96 34 33 42 ____ 2010_02 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / 3-51 ccha 124 zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam tribhirbabhAse bhAsvadbhi 3-3 14 tvaM nirvilambaM matimanidAnIm 4-30 24 tvatkItirakSAkRtaye tvadIyam 4-21 tvatta eva samAsAdya 3-50 tvayA samagrA ripubhUmipAlAH 5-26 29 datse zazvadakAmitAnyapi mudA tvaM yAcakazreNaye 6-26 dadAti dInArakalakSamekam 4-11 22 dadAti dInArasahasrameka 4-8 22 dadAvaSTasahastrANi darzanena tavAnena dAne mAne viveke suvacasi sunaye sAhase dhAmni dhairye 6-121 dAridryaM dalayannuccaiH 3-29 17 dugaiMkakoNe ghaTayAJcakAra durbhikSasya tathA kApi 6-76 duSTagraheNAbda ivAmbuvarSam 4-16 deva zrIlavaNaprasAda ! bhavataH sphUrjAtpratApAnile 5-23 devabhaktigurubhaktibandhurA 2-24 dvAdazAbhyadhikaM dAna 6-129 dvIndvagnicandravarSeSu 6-67 39 dhanvantarirbhUvalaye'vatIrNo 6-118 dharmAdhArasya tasyeti 6-61 38 dhArAdharA garjanakaitavena 7-3 dhUlidhUsaraputrAGga 3-33 na zlAghyaH sa yudhiSThiro'yamavadadyo'lIkamevAhave 6-108 naktaM naktaM nihitakanakodAradInAraramyAn 6-135 nagnAnAM SaTpadadhvAna 6-36 navanavatisahastrayutA 6-131 naSTeSu dikvariSu potriNi muktavIrye 6-99 43 nAgaDo'pi gadati sma he kRtin ! 7-12 51 2010_02 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 2-17 3-30 7-15 6-132 6-111 5-16 6-9 3-58 3-31 2-8 2-4 11 17 51 48 45 28 10 28 pariziSTam [1] padyAnAmakArAdyanukramaH nAnAratnamayAlayadyutibhare jambhAricApabhramam nAnAvidhAni puNyAni nArthaye khalu paNIkRtAn hayAn niHsImadAnadAtA nikhilamapi bhuvanametat nijapratijJAparipAlanAyonirmamaH sarvabhavyAnAm nizAprasthAnapaTahanizAvasAnasamaye nizAsu saudhoparisaMsthitAnAm nisargadaurgatyanipIDitAya nIcAnanAzrayabhavAtmatamo'pahantu nRpaH sa caulukyakulaikadIpano zambhurvRSabhaM himAcalasutA kaNThIravaM no nijam nyakRtAnanamatho tadIkSaNApade pade suvarNAdipayodavAtena yathAtmadarzaH paraM brahma brahmA smarati parimuktAnyaviSayaH paramadevaguruM tridivAGganAparAbhavo nalasyApi pAtakaM pUrvagaGgAyAH pAtAle kSipatA baliM murajitA kiM sAdhu cakre'munA pArApatebhyaH zucizaudhadezapibantI kAMsyapAtre'mbhaH pIThadevanRpatenidhanatvam putrI prasUya rAjallaputrIvaidhavyaduHkhaM sa putreNaiva kulaM yasmAd putryA vaidhavyayuktAyAH 5-17 1-39 36 23 48 41 6-38 4-17 6-93 7-5 6-133 6-114 6-92 2-12 6-19 5-41 6-22 3-28 3-43 3-25 m ____ 2010_02 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam 4-1 21 6-48 37 3-54 5-25 6-73 5-33 5-5 5-2 4-19 4-13 7-24 35 purandarazrIradhikaM didIpe pure kapilakoTTAkhye pUrayiSyasi yAni tvam pRthivIM tvayi zAsati prabho pracakrame kaNAn dAtupracakrame kArayituM sa durgapracaNDadordaNDabhavaM vitatya pratyarthino yasya gurupratApapratyAyanAyAtmavibhorgRhItapradAya dInArakalakSayugmaprapedire te'sya vacastatheti prabodhaM saptayakSANAm prayANe'muSya saGghasya prazamitAhitakauzikasammade prasvedabindunibhanirgaladacchatArA prANapriyeNApi hRte kareNa prAdurbabhUva yatrAsya prAsAdamAdinAthasya prAsAde vIranAthasya preGgucchAradapArvaNendukiraNastomAvadAtasphuratpreSyAkhileSu dezeSu protphullanayanadvandvaH babhUva padmA padyasya bibhrANaH paJcasamitIbimbAdharAmRtarase'pi vilAsinInAm bhajate jagatItale tulAm bhadraH suro bhadrapurAdhinAthaH bhadrezvare tatra navInadurgam bhadrezvare bhadrajanAgrato'tha 6-31 7-34 3-59 2-22 6-62 6-50 6-41 7-39 6-68 3-48 54 6-8 4-36 6-100 4-27 5-6 7-18 24 26 52 ___ 2010_02 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 5-32 2-18. 6-16 30 12 33 6-15 6-123 4-7 2-10 47 22 1-23 WI / pariziSTam [1] padyAnAmakArAdyanukramaH bhadrezvare zrIlavaNaprasAdabhartuH parIrambhasukhAmRtena bhAvasArakulodbhUtA bhUpamantrivaramAha solabhUbhUpo durjanazalyo'pi bhUbhujo'sya jaladhestaTe tarIH bhUrikAlaM sthitastatra bhUrivaibhavadAnena bhRtyAn niyuktAnapi tadgrahAya bhogAvatI duSTabhujaGganindyA bhogAvatI parijitA tvamarAvatI vAbhrAtRbhyAM bhUSitastAbhyAm maNermahimnA tasyAtha madvaMzyasantaterevAmadvAkye yadi sandehaH manye mohamahIpatiH svamanasi prApa pramododayam manye zrIjagaDUmanoharayazaHkarpUrapUrastathA mamApi kila madbhAtromamAbhimAnottamajIvitavyam mammANikAnAvamayam mayUra iva jImUtam maryAdayA pariyuto jagatIdharANAmasItiM kArayAmAsa mahApundhrIkaradarpaNAbham mahebhyA jinatattvajJAmahezvarasyaikajayAya kAmaH mANikyahAvalicaGgazrRGgamAnayitvA tayorvAcam mAndhAtA na purUravA na na zibirgAdhirna no haiyayaH 38 . . 3-16 6-60 6-85 7-37 4-35 3-39 4-23 6-52 6-13 1-16 6-63 2-1 6-29 ok 10 2-6 2-13 3-27 6-112 16 45 2010_02 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam 128 mumukSucetaH susamAdhineva mRgIdRzAM hRtsarasi smaro'yam yatkIrtipUravimale bhuvanatraye'smin yatra zriyaM trAtumivAhirAjaH yatrAGganAnAM vadanendubimbayondukAntAlaya eva yUnAm yatroSpaniHzvAsamamuJcadIzA yadi kharazirasi syAcchRGgayugmaM kadAcit yanmUrji pannagaphaNAmaNidIpajAgrajayazomatyapi sAvAdIyugatrayAdhikAcAraH yenAkhilAnAM ripupArthivAnAm ratnAkaraM parityajya ratnAni tAni pravaraprabhANi ratnAnyamUnyatra manoharANi rambhAtilottamAmenorAkAcaturdazIpakSarAjaladevIM dadatIM subhikSAm rAjalladevyA priyayA rAje pratApasiMhAya lakSazsulakSaNarasolakaisohIlakSaH zaGkhavalakSakIrtinikaravyAptakSamAmaNDalaH lakSmIgirau yatra ca nirvirodham lakSmIpradAyibhiH lakSmIstaraGgataralA pavanaprakampalavaNaprasAdanRpatelIlAdAritapIThadevanibiDAhaGkAra ! te sadyazaH lokapramodAya kRtodayena vaMzavRddhikaraM putram 5-20 28 2-21 12 1-19 4 2-2 10 2-11 11 2-9 11 2-16 5-29 29 1- 11 3-44 18 6-113 45 5-12 3-42 4-33 4-32 14 6-33 4-28 3-8 6-127 1-34 1-37 2-14 6-79 6-24 6-117 5-27 3-52 19 ___ 2010_02 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 1-31 3-20 6-75 5-10 4-24 w13 u or to 1-123 2-23 12 7-10 51 6-109 pariziSTam [1] padyAnAmakArAdyanukramaH varNyaH kathaM na sa kRtI kila vIsalAkhyo vardhamAnA kulAmbhojavarSadvaye sadurbhikSe vAgmI sa bhUyo'pi jagAda vAkyam vAcaM gaditveti sa sapramodavAcaspatimivAdityaH vAcaspaterapi dhiyAmavakAzatA na vApISu kUpeSu sarassu yatra viMzatistu turagA mRtA jalA vikramAdityabhUpena vighnA dUrata eva yAnti nikhilAH sampattayaH santatam vidyAmahodadhizazAGkakalAsamAne vinA daivatasAnnidhyAvibhUSayAmAsa kharasya zrRGge vimalAcalazrRGgesa vimalAcale sa kila raivatake vimuJca tahurgavidhAnahetoH viracayya vRSTimatha vAridharA vizvatrayIhitakRtA prakaTIkRto yaH viSArtimuktaM sa guraM praNamya viSolbaNena prahitena tena vIsalakSitipaterniyogato vIsalakSitipadhIsakhottamaH vRddhe kulAGgane dakSe vRSTiM vAridharasya bhAnu-zazinorAlokamabdhestathA vairocano'dya sukRtI zibiradya cAdya vyavahArijanazreNIzakrAdikasurA gauNIm zaddhezvarajinAdhIza 1-13 6-17 5-36 6-54 7-6 5-13 7-1 1-7 7-27 7-20 7-8 7-16 3-24 6-115 6-78 6-95 6-57 42 38 2010_02 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 zatavATIpure caiSaH zatazaH kArayAmAsa zatruJjayAbhidhagirAvatha raivatAdrau zraddadhAnA gurorgAM na zrIcaulukyakulAmbaradyutipaterAdaya tasmAdatho zrIpIThadevo nRpatirmadIyazrImadgIsaladevo'pi zrImAn vIsaladevAkhya zrIvIsalastu (1) nayavAnatha vIradevo (2) zrIzaGkhezvarapArzvasyA zrIzrImAlakulaikabhUSaNa ! zrIzrImAlakulodayakSitidharAlaGkAratigmadyutiH zrISeNasUricaraNAmbujarAjahaMsaH zrISeNasUreriti satprabhAva - zrIsaGghabhaktijinamandirakUpavApIzrIsayAtrApramukhAni dharmazrIsolasUnuM praNipatya saiSaH zrutvAsya samyak paralokavArtAm zrutveti vacanaM patyuH satAM kanyAmathAnyedyusa dadau garjanezAya sa devaH procivAnenam sa dvAdazasahasrANi sa pIThadevaH parimucyamAnam sa matsarI nAgamatoruvAdam samlecchapotAdhipatirjagAda sa mlecchabhRtyaH punarapyuvAca sa yoginaM sUrirasau jagAda sa sAdharmika vAtsalya 2010_02 zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam 6-53 37 6-64 38 1-25 6-18 5-31 34 30 27 40 5-8 6-77 6-25 34 1-29 6 6-2 32 43 6-91 41 7-17 52 53 6-102 7-30 1-20 7-31 53 4-20 23 54 18 16 47 7-36 3-40 3-21 6-126 3-53 6-124 5-37 31 7-19 52 4-10 22 4-14 22 7-28 53 6-134 48 19 47 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 22 4-12 1-14 1-43 53 2 7-25 1-5 1-44 6-83 6-47 7-22 5-34 3-13 pariziSTam [1] padyAnAmakArAdyanukramaH sa stambhatIrthIyaturuSkabhRtyaH saMsmRtya vAcamamalAM svaguroH kramAbjasakalayAcakacAtakapoSakRt saccakranandakatayA ca mahaHzriyA ca sadhyAnayogena nivArya sUrisantaH pavitracaritA duritAbhimuktA saptatattvaviduraH zucisaptasaptAtra kaNakoSThakAH samagrajinabimbAnAsammohinI sAdhayituM svavidyAm sarvaM sainyaM prAhiNod bhUmibhatrai sarvazrIsAdhakaH kAmam sA kAmagavyapi nizamya tavorudAnasAdhUditaM tvayA subhra ! sArasvatasmaraNajAgradudagrabuddhisupAtradattojjvalavittarAzisulakSaNapurAsanne sulakSaNAsyApi hahA nirargalA suvarNarAziM kila ratnarAzi - suvarNazrRGgadvayazobhamAnam sUriH paramadevo'tha sUriH paramadevo'tha sUrIndragadite tasmin sUreH paramadevasya somezvaraprabhRtayasolaputra ! bhavattulyam sohInAmA varNyate kairna dhIraH saudhAntarAgatya marud gavAkSa 6-98 3-41 1-11 2-27 6-55 1-38 10 2-5 5-40 6-30 6-66 6-72 6-59 6-90 6-81 1-41 2-20 12 2010_02 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam skandhilAya mahIbhatre 6-128 48 stambheneva gRhaM nAgA 3-32 sthAne sthAne dhvajAropam 6-39 36 sthemakSemavatI suvaibhavavatI bhUripratiSThAvatI 6-116 svakAritaM rudragiriprakAzam 5-39 svakulaM bhUSayAmAsa svakulasyeva satputrAH 6-34 svakozAntarasArANi 3-57 svapUrvajagurostasya 6-10 svapriyANAM yazomatyAm 3-19 svayUthamadhyagAmekA 3-12 svargAGganAparIrambhA 3-5 svargApavargapadavIsamavAptimeSa 1-6 svarNakumbhamatisphAram 6-42 svarNadInArasaMyuktA 6-130 svasainyadhUlIpihitArkabimbo 5-3 hahA mamApi madbhAtro 3-34 huGkAranAdazravaNAnmamAzu 7-23 hadi pramodaM nitarAM dadhAnaH 5-21 28 he brAMstava sAdhu buddhilalitaM manyAmahe sarvadA 6-119 hemnaH zrRGge sucane kharazirasi samAropya yaH kArayitvA 5-42 31 heSAbhistu turaGgANAm 2010_02 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTam pRSThAGkaH 28, 35 54 21, 22 [2] jagaDUcarite vizeSanAmnAmakArAdyanukramaH vizeSanAma aNahilla [pura] arjuna [kSitipa] arNorAja [narendra] avantI [nagarI] aSTApada [tIrtha] AdinAtha [paramAtmA] Ardrapura [nagara] upakeza [vaMza] kaccha [deza] kaTapadra [grAma] kanthA [purI] kapilakoTTa [pura] karNavApikA [karNanRpakRtavApikA] kutraDa [pura] kumAra [nRpa] khImalI [masIti-masjIda] garjaneza [nRpa] [deza] [deza] [devI] 13,53 37 36 36 gurjara gUrjara ghughurA 47, 54 34 44 2010_02 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rrungr[rrrrr : 134 zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam cANDU [vAsaputra] caulukya [vaMza] 26, 28, 29, 30, 35, 38, 47 caulukya-0nRpa,-0pRthivIpati,-0bhUpa[ narendra ] 38, 40, 47 jagaDU [jainavaNik-caritranAyaka] 3, 14, 15, 16, 18, jagaDUka / 19, 21, 23, 24, 25, 26, 27, 31, 33, 34, 35, 36, 38,40, 41, 42, 44, 45, 47, 48,50,54, 55 jayanta [jagaDUkArabhArI] 21, 22, 23 jayantasiMha| DhaGkA [pura] 37 turuSka [stambhapuravAsI] 21, 22, 23 trikhaNDapArzva [paramAtmA] dilIpa [bhUmipati] durjanazalya [bhUpa] devakula [grAma] devapAla [zrAvaka] dhAndhA [rAja-rAjalladevIputra] nAgaDa [mantri ] 40,51 nAbheya [prathamatIrthakara] [vAsaputra] nemimAdhava [mandira] padma [solaputra] 14, 15 padmA [padmapatnI] paramadeva [sUri] 1, 32, 33, 35, 37, 38, 39, 50 [ deza] 26 pIThadeva [nRpa] 26, 27, 29, 30, 31, 39, 43, 46 . . 37 nemi 15 pAra 2010_02 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 48 M bhadra pariziSTam [2] jagaDUcarite vizeSanAmnAmakArAdyanukramaH pUrNimA [pakSa] pauSadhazAlA [ upAzraya] 37,38 pratApasiMha [nRpa] prItimatI [jagaDUputrI] [sura] bhadrezvara [pura] 10, 13, 23, 24, 26, 28, bhadrapura 29, 30, 35, 36, 37, 38, bhadramandira 50,51, 52 bhAvasAra [kula] bhImadeva [narezvara] 26, 29 madanavarmA [bhUpa] madanA [zrAvikA] mammANikA [grAvajAti] mUlarAja [nRpa] mojadIna [nRpa] 47 yazodeva [jagaDUjAmAtA] yazomatI [jagaDUpatnI] 14,16, 17, 18,23,37 rAja [solaputra] rAjaladevI [rAjapatnI] 14, 24,34 raivataka [giri] 36, 50 lakSa [vIsalaputra] 7,8 47 50mm mom or lavaNa lavaNaprasAda 28,30,31,34 vatsa varaNAga varddhamAna vAsa vikramasiMha [narezvara] [vAsaputra] [viyahuputra] [nagara] [varaNAgaputra] [rAja-rAjalladevIputra] 3 2010_02 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam 37, 50 viyaddu 37 6,55 40, 41, 51 136 vimalAcala [parvata] [zrImAlIvaNika] vIrajina [paramAtmA] vIradeva [vAsaputra] vIradhavala [avanipAlaka] vIranAtha [ paramAtmA] vIrasUri [AcArya] vIsala [vAsaputra] viislkssitipti| vIsaladeva / [nRpa] zaGkezvarajina zaddhezapArzva zaGkezvarapArzva | [paramAtmA ] zatavATI [pura] zatruJjaya [giri] zAntinAtha [paramAtmA] zrI [solapatnI] zrImAla [vaMza-kula] zrISeNa [paramadevaziSya] zrISeNasUri sindhumahIza sindhubhUpa [nRpa] sulakSaNa [pura] sulakSaNa [vIsalaputra] susthita [deva] somezvara [kavIzvara] sola [vIsalaputra] 32, 38 37 8,14 4, 16, 41, 46 38,52, 53, 55 31, 47 54 37 7,8 18, 19, 38 41 7,8,9,17, 21,46 2010_02 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sola 54 pariziSTam [2] jagaDUcarite vizeSanAmnAmakArAdyanukramaH 137 -0sUnu,-0bhU, Atmaja, 23, 24, 36, 39, 40, 41 -0tanubhava,-putra-nandana, 42, 43, 44, 45, 46 -0sambhava, -0ja, -0tanaya 47, 48,50,51, 53 -0kulaikamaNDana,-Atmabhuva -0janmA, -0putra [vIsalaputra] 7,8 skandhila [nRpa] stambhatIrtha [nagarI] 21, 22 stambhapurI haMsI [rAja-rAjaladevIputrI] 34, 36 hammIra [nRpa] 44, 47 harizaGkara [mandira] sohI 48 2010_02 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTam [3] 1prastararatnaprAptau jagaDUsambandhaH bhadrezvarapure velAkUle zrImAlajJAtIya jagaDU sAdhurvasati, sa ca jalasthalavyavasAyaM karoti sma / ekadA jagaDU vaNijo yAnapAtraM vastubhirbhUtvA harImajadvIpe gataH tatra vaskArikA gRhItA vastu uttAritaM, krayavikraye yau] kartuM lagnaH tatra ca bahavo vaskArikAH santi / ekadA dvayorvaskArikayorantare mahAn prastaro niryayau / sa ca bahiH karSito'ntarAle sthApitaH / tasyopari upavizato dvAvapi vaNijau / kramAdvivAdo jAtaH / ekaH kathayati madIyaH aparo'pi vakti madIyo'yam / evaM vivAde jAte rAjapAveM gatvA apareNa vaNijA sahasratrayaM TaGkakAnAM mUlyaM kRtam / jagaDUvaNijA bahudhanaM dattvA sa prastaro gRhItaH, yAne kSiptaH, yAnapAtraM calitaM bhadrezvaropakaNThe samAgataM yAvattAvadekena nareNa jagaDUpAveM proktaM bhavato vANijakaH pracura dhanamupAAgataH varya eko mahAn pASANa AnIto'sti tena gehamapi bhariSyati / iti hAsyenokte jagaDUH prAha-"vaNijo yadi vayaM cAvayaM 1. zrI zubhazIlagaNiviracita paMcazatI prabodha (prabandha)saMbaMdhamAMthI jagaDU saMbaMdhI A be prabaMdho ahIM pariziSTa-3mAM lIdhela che. [suvAsita sAhitya prakAzana - sUrata saMpAdaka - munizrI mRgendravijayajI dvArA saMpAdita aMthabhAMthA sAmA2 uddhRta ne. dIdhela. cha. sampa.] 2010_02 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTam [3] jagaDUsambandhaH 139 cAnayanti taccheSThinaH pramANameva / yAdRzaM bhAgyaM dhanikasya bhavati tAdRgeva vastu AyAti, lAbho'pi tAdRkSa eva bhavati, atra vicAro na kriyate / tato jagaDUH samudratIre tasya saMmukhaM gatvA sanmahaM vaNikputraM prastaraM ca svagRhe nItavAn prAha ca lokAgre hasitena ruditenApi karmaNaH pura: ko na [nu] brUte, varyaM kRtamanena mama mahattvaM tatra rakSitaM, tato gRhasyAGgaNe muktaH prastaraH / yadA jagaDUH prastarasyordhvamupavizati tadA cintayati-pRthivIM dhanArpaNAt sukhinI karomi / tato gurupArve prastarasvarUpaM proktaM, prastaramadhye kimapi varyaM vidyate, tato vidArya prastaro vilokitaH, sapAdalakSamUlyAni ratnAni nirgatAni, bahI lakSmIrjAtA // jagaDUsAdhusambandhaH bhadrezvare bhADalabhUpo rAjyaM cakre / pattane vIsalarAjaH sevAM karoti / sAlagazreSThinaH zrIdevI patnI, putrA-jagaDU-padmarAja-mallAhvA babhUvuH / jagaDUsAdhuH samudratIre haTTe maNDayAmAsa / ekadA jagaDUpArve yAnapAtraikAH samudrastenA AgatAH, taiH proktam-asmAkam ekaM yAnaM madanabhRtaM caTitamasti, yadi bhavato rocate tadA dhanaM dattvA grAhyam / tato jagaDUstatra gato mUlyaM kRtvA yAnapAtraM madanabhRtaM lalau, zakaTAni bhRtvA jagaha sametaH, jagaDUkarmakarAH jagaDUpalyAH puraH procuH, jagaDUsAdhunA madanaM gRhItaM kutrottAryate / jagaDUpatnI prAha-asmAkaM gRhe madanaM pApanibandhanaM nottAryate / tayA tu nottArayituM dattam / tato madaneSTikA gRhAGgaNalimbavRkSasyAdha uttAritA / jagaDU: palyA samaM kalahaM cakre, hakkitA vakti madanavyavasAye bahupApaM lagati, tato mithaH kaliM kRtvA ruSTau, jagaDUH priyAM na jalpayati, patnI jagaDUM na jalpayati evaM mAsatraye jAte zItakAlaH samAyAtaH / jagaDUputreNa aGgISTakaM kRtaM, tatra tRNAdIni kSipati tApanArthaM / ito bAlacApalyAdekA madaneSTikAmaMgISTake cikSepa / madanaM galitaM, svarNamayISTikA dRSTA palyA / patnI ajalpantyapi dhanalobhAt jagahU prati 'ito vilokyatAM' tato jagaDUH saMmukhamapi ruSTo na vilokayati, tataH patnyoktam 'Atmano madaneSTikA svarNeSTikA jAtA' tataH saMmukhaM yAvadvilokayati tAvatsvarNeSTikA dRSTA / ____ 2010_02 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam tato'parAsAmiSTikAnAM parIkSA kRtA svarNeSTikA jJAtAH, tataH channaM svarNeSTikA gRhamadhye AnItA madanaM pRthakRtvA vikrItaM paJcazatapramANAH / svarNeSTikA jAtA tataH patnI patiM prati prAha-gurava AkAryante gurUkte dharme dhanaM vyayate, dhanaM zAzvataM na bhavati, tato gurava AkAritAH sumahotsavapUrvaM, guravo madanavyavasAyaM jagaDUsAdhunA kRtaM, zrutvA jagaDUgRhe vihartuM na yAnti, tato guravaH procurasmAbhizcalyate, tato guravo devavandanArthaM kSullakayutA AkAritAH / guravo gRhe devAn vandante tadA kSullakaH prAha-bhagavAn ! jagaDUgRhe kiM laGkA samAgatA? ito vIkSyatAM tato gurubhiH svaSTikA dRSTvA jagaDUH pRSTaH kA [kuta imAH] svarNeSTikAH ? jagaDUH prAha iSTikAgrahaNasambandhaM sarvam, tato guravo hRSTA jagaDUsAdhunA vihAritAH svaupAzraye [svopAzraye ] AgatAH / tato jagaDUH prAhamayA madanabhrAntyA iSTikA gRhItAH jAtAH suvarNamayyaH, uccairna jalpyate rAjabhayAt, TaGkAnAM koTirjAtA jagaDUgRhe / ekadA gurubhi saMvat 1315 / 1316 / 1317 / varSatraye bhAvi durbhikSaM jAtaM / tato bhASAsamityA jagaDUsAdhurjApitaH / tato jagaDUsAdhuH grAme grAme pure pure vaNikputrAn dhAnyamUDhakalakSapramANAn saMgrAhayAmAsa / tatastasmin duSkAle samAgate 112 mahAsatrAgArA maNDitAsteSu manuSyasahastradazapaJcAzajjimanti / rAjAnaH sIdanto'bhavan dhAnyaM vinA, aSTau mUDhakasahasrANi vIsaladevasya rAjJaH pattanasvAmino dadau, dvAdazamUDhakasahasrAn hammIrabhUpasyArpitavAn / ito gIjanIsuratrANo jagaDUsamIpe dhAnyaM yAcitumAgataH tadA jagaDUH saMmukhaM gataH suratrANenoktaM ko jagaDU: ? jagaDUH prAha "hu~ jagaDU" / tataH suratrANaH prAhanyAyena tvaM jagatpitA yatastvayA jagaduddhRtaM dhAnyadAnAt, tato dhAnyaM yAcitaM suratrANena / jagaDUH prAha-gRhyatAm / tataH koSThAgAre "raGkanimitta" mityakSarANi vIkSya suratrANaH prAha-ahaM pazcAdyAsyAmi raGkanimittaM dhAnyaM na grahISye / tato jagaDU: asya raGkanimittavyatiriktaM ekaviMzatimUDhakamitaM dhAnyaM suratrANAya dadau / aTThaya mUDhasahassA vIsalarAyassa bArahampIre / igavIsA suratANe taiM, diddhA jagaDU dubbhikkhe // 1 // 2010_02 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 pariziSTam [3] jagaDUsambandhaH dAnasAla jagaDUtraNI, ketI huI saMsAri / naukaravAlI maNI aDa tehiM aggalA viAri // 2 // satrAgAre pattanapArzvasthe rAjA vIsalo gatastatra manuSyAn viMzatisahastramitAn jimato dRSTvA rAjA jagaDUsAdhuM prati prAha-"annaM tavAtrAstu ghRtaM mama pariveSyatAM" tathA kRte ghRte niSThite rAjJA vIsalarAjJA [rAjena] tailaM paryaveSyate [paryaveSyata ] purA jagaDUH svasmin satrAgAre ghRtaM paryaveSayati [t ] tato'nyadA rAjA jagaDUpAAt 'jI-jI kArayat / zrutvA cAraNaH prAha - vIsala tUM viruI, karaI, jagaDU kahAvai jii| tuM namAvai 'phAtelasuM (?) ua namAvai ghIi // 3 // tato jagaDUsAdhuH 108 jinaprasAdAn kArayAmAsa zrIzatruJjaye savistarA ra]yAtrAtrayaM cakAra varSamadhye sAdharmikavAtsalyASTakaM saGghArcASTakaM aneke dInaduHsthA udhdhA[ ddhAritA dhAnyadAnAt // 1. 'tela' iti TIppaNyAm / 2010_02 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa [4] jagaDUprabaMdhasArAMza kathA 1lI bhadrezvarapuramAM zrImAlIjJAtino jagazA raheto hato, te jaLamArge vepAra karato hato, eka vakhata jagaDUno vANIo nokara mAlathI vahANa bharI IrAnanA akhAtamAM hormajhanA TApumAM gayo. tyAM eka vakhAra bhADe lIdhI. tenI paDosanI vakhAro bIjA vepArIoe lIdhI hatI. te vakhAronI vaccethI eka amUlya paththara nIkaLyo. te bahAra kADhI vacamAM mUkyo, tenA para be vANIA beThA, ne takarAra karavA lAgyA. eka kahe "mAro paththara', ne bIjo kahe, "mAro.' ema vivAda karatAM rAjA pAse gayA. jagaDUnA nokare rAjAne bahu dhana ApI te paththara laI vahANamAM nAkhyo. jyAre te bhadrezvarane kAMThe AvyuM, tyAre jagaDU pAse eka jaNe jaIne hAsyamAM kahyuM, "bhAI, tAro vANIo sevaka to khUba dhana meLavI Avyo ! eka 1. kathA 1thI 4 dAktara bUlare saMskRtamAM chApelA gaNi zubhazIla vi.nA paMcazatIprabodhanA jagaDUsaMbaMdha uparathI gujarAtImAM sArAMza lIdho che. [A sArAMzarUpakathA 1thI 4 rA.ma.da.khakhkhare jagaDUcarita mahAkAvyanA pustakamAM upoddhAtamAM Apela che. temAMthI sAbhAra uddhata karIne lIdhela che. sampA.] 2010_02 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa [4] jagaDuprabaMdhasArAMza 143 moTo paththara lAvyo che, tethI tAruM ghara bharAze! jagaDUe uttara dIdho, gumAsto sAruM narasuM lAve, te zeThe pramANa karavuM joIe. jevuM dhanikanuM bhAgya, tevI vastu Ave emAM kAMI vicAra karavA jevuM nathI." pachI te vANIAne tathA paththarane mahotsavathI ghera laI Avyo, tyAre jagaDUe sarva samakSa kahyuM ke "bhAgya AdhIna thaI koNa bUDatuM nathI? eNe bahu sAruM karyuM, mArI AbarU jALavI.' ema kahI AMgaNAmAM paththara mUkyo. jagaDue potAnA gurune paththaranuM rUpa kahyuM. gurunA vacanathI paththaramAM kaMIpaNa mAla che, ema jANI paththara phoDI joyo to mAMhethI savAlakSa ratna nIkaLyAM, ane tene tyAM bahu lakSmI thaI. kathA rajI bhadrezvaramAM bhADalabhUpa rAjya karato hato. te pATaNanA vIsaladeva rAjAnI sevAmAM hato. tyAM soLa nAme zeThIyo hato, ane tenI zrIdevI patnIthI rAja, jagaDu ane padharAja nAmanA traNa putro thayA. jagaDUzAhe samudratIre bajAra bAMdhI. eka vakhate cAMcIcAo jagaDU pAse AvIne kahevA lAgyA, "amane mINathI bharapUra vahANa maLI AvyuM che, jo tane joItuM hoya to dhana ApIne le. te uparathI jagae mUla ApI vahANa lIdhuM. jagaDUnA nokaro gADAmAM mINa bharIne tene ghera laI jaI, tenI strIne pUchavA lAgyA, "jagaDUzAe mINa lIdhuM che, te kyAM utAravuM che?" tyAre te bolI, "e pApanuM baMdhana mINa amAre ghera utAravuM nathI." eTale nokarIe te badhI mINanI ITo gharanA AMgaNAmAM lImaDAnI nIce utArI. jagaqzAe strI sAthe kajIo kIdho. te bolI, "mINanA vepAramAM pApa lAge." ema eka bIjA kajIo karI rIsAyAM, ane temane traNa mAsa abolA rahyA. jagaDUnA putre sagaDImAM tApa karavA ghAsa nAMkhyuM ane chokaramatamAM temAM ITa paNa nAMkhI. tethI maNa ogaLyuM, eTale khullI thayelI sonAnI ITo najare paDI. strIne jagaDU sAthe abolA hatA paNa dhanane lobhe tene te kahevA lAgI 2. e khoTuM che, jagaDUne putra hato ja nahIM. vakhate "putrI mATe lekhakanI bhUla che. 2010_02 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 zrIjagaDUcaritaM mahAkAvyam Ama juo. jagaDUe rIsamAM joyuM nahIM. vaLI te bolI, "ApaNI mINanI ITo to sonAnI thaI gaI." te uparathI jagaDUe joyuM to tene sonAnI ITo jaNAI. tenI parIkSA karAvI to te sonAnI ja nIvaDI. eTale te badhI chAnImAnI gharamAM ANI mINa chUTuM pADIne vecI badhI ITo 500 hatI. tene strIe kahyuM, "dharmagurune bolAvo ane temaNe kahelAM dharmamAM dhana vAparo, kAraNa ke dhana haMmezAM rahetuM nathI." jagaDUzAe mINano vepAra kIdho che, ema jANI dharmagurue AvavA nA pADI, tyAre jagaDUe gurune ziSyonI sAthe devapUjA karavA bolAvyA. devapUjA karatI vakhate eka kSullaka (jemaNe saMsAra tuccha gaNelo che evA jaina sAdhu) bolyA, bhAI, jagaDUnA gharamAM laMkAbaMkA AvI che ke zuM? A juo to kharA." gurue sonAnI ITo joI jagaDU pUchyuM, "A ITo kyAMthI?" eTale jagaDUe sarva vRttAMta kahyo. guru khuzI thayA. jagaDUe kahyuM ke "lIdhI to mINa samajIne, paNa te thaI gaI sonAnI. rAjyabhayathI moTethI bolAtuM nathI. e pramANe jagaDUnA gharamAM koTI kaMko thayA. kathA 3jI eka vakhata guruoe jANyuM ke saM. 131pathI 1317thI sudhI traNa varSa duSkALa paDavAno che. tenI teoe bhASAlaMkAramAM jagaDune jANa karI. te parathI jagaDUzAe gAmegAma ane nagaranagara potAnA vANotaro pAse anAjanA eka lakSa mUDAno saMcaya karAvyo. pachI duSkALa samaye 112 sadAvarta mAMDyAM. temAM pAMca lAkha mANaso jamatAM. pATaNanA rAjA vIsaladevane 8,000 mUDA ApyA. siMdhanA hamIrane 12,000 mUDA ApyA. gajanIno sulatAna, jagaDU pAse mAgavA AvatAM, jagaDU tenI sAme gayo. tene sulatAne pUchyuM, "tuM ' ? jagaDUe kahyuM, "huM bahU' sulatAne kahyuM, "ThIka." paNa koThAra para "nirdhana mATe eTalA akSaro joI sulatAne kahyuM, "huM jAuM chuM. huM raMkanuM dhAnya laIza nahIM. eTale jagaDUe raMka nimitta uparAMtanA 21,000 mUDA ApyA. ATha hajAra ja visalane bAra hajAra hamIra, ekavIza sulatAnane, dIdhA jagaDU vIra. 2010_02 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa [4] jagaDUprabaMdhasArAMza 145 kathA 4thI visalarAjA pATaNanI pAsenI eka dharmazALAmAM gayo, teNe tyAM 20,000 mANaso jamatAM joI jagaDUne kahyuM, "tamAruM bhale anna pIrasAya, paNa mAruM ghI pIrasAvo. ghI pIrasAtAM jyAre khUTyuM, tyAre vIsale tela pIrasAvavA mAMDyuM, ane jagaDUe ghI parasavuM zarU kIdhuM. pachI eka vakhate visaladeva jagaDU pAse "jaya jaya'nA bola bolAvato hato, te sAMbhaLI eka cAraNa bolyo : kahAve jaya jagaDUkane, nahIM yogya re teha, tU vIsala de tela to, ghI namAve eha." jagaqzAhe 108 jaina devaLo [derAsaro ]bAMdhI zetruMjA para traNa vAra moTI yAtrA karI. 2010_02 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa [5] jagaDUzAnAM gavAtAM kavita navakaravAli mINahalA, tIhuM agalAcAra / dAnazAla jagaDUtaNI, pohave prathamujhAra // 1 // revA, soraTha, gujarAta, dAnazAlA tetIseM / mAravADa ne dhATa, kAcha dana dIje tIse // medapATha, mAlave, DhAlacAlIsa saMcAle / DhalamaNDala, uttarAda, prabala anathAnaka bAre // ima kIyA patra trAMbAtaNA, dAneDu saNakhaDIe / jagaDavAsAha solAtaNe, satukAra ima maMDIe // 2 // mUDA ATha sahasa, dIdha vIsalavaNavIre / mUDA bAra sahasa, dIdha siMdhave hamIre // gaMjaname sulatAna, sahasa mUDA ikavIseM / mAlave patra aDhAra, ane mevADa bAttIseM // 1, 2, 3, morabI sTeTanA pharsTa klAsa mejIsTreTa rA.rA. nathubhAI pItAMbare lakhI mokalAvyA che, ane 4,5 dA. bularanA pustakamAMthI lIdhA che [22.bha.6. 52.kRta 42yaritamAthI. sAmA2. uddhRta] 2010_02 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147. pariziSTa [5] jagaDUzAnAM gavAtAM kavita rAyA sa dhAraNa iNa para huvo, saMvat bAratIhottare / jagaDavAsAha solAtaNe, karI prasiddha panaDottare // 3 // aTThaya ya mUDha sahassA vIsalarAyassa, bAra hammIrA / igavIsa surattANa taiM diNA jagaDu dubbhikkhe // 4 // dAnasAla jagaDUtaNI ketI huI sNsaari|| naukaravAlI maNia je tehiM aggala viAri // 5 // bhAvArtha1. jema mALAnA maNakA tenA prathama AcAra eTale vidhipUrvaka pheravAthI zobhe che, tema jagaDUnI dAnazALAo pRthvImAM zobhatI hatI. 2. revAkAMThA, soraTha ane gujarAtamAM 33, mAravADa, dhATa ane kacchamAM 30, medapATha (mevADa?) mALavA, ane DhAlamAM 40, uttarabhAgamAM DhalamaMDaLamAM moTI 12 (annasthAnako dAnazALAo teNe kIdhI. saMkhalapuramAM dAna ApanAra jagaDUe vaLI tAMbAnA patra karyA, soLanA putra jagaDUe ema (annadAnano) satkAra mAMDyo. 3. teNe 8,000 mUDA zUravIra visaladevane, 12,000 mUDA siMdhanA hamIrane, dilhInA sulatAnane 21,000, mALavAnA rAjAne 18,000, mevADanA rAjAne 32,000 mUDA anAjanA ApyA. eNIpere soLano putra jagaDu saM. 1203mAM rAjAone dhAraNA ApanAra (bAraso) panarotaro kALa prasiddha karanAra thayo. 4. jagaDUe 8,000 mUDA visaladevane, 12,000 hamIrane, 21,000 sulatAnane dukALamAM ApyA. 2010_02 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTam [5] ' mahAkAvyasya vyAkhyA sargabandho mahAkAvyamucyate tasya lakSaNam / AzIrnamaskriyA vastunirdezo vApi tanmukham // itihAsakathodbhUtamitarakhA sadAzrayam / caturvargaphalopetaM caturodAttanAyakam // nagarArNavazailartucandrArkaudayavarNanaiH / udyAnasalilakrIDAmadhupAnaratotsavaiH // vipralambhairvivAhaizca kumArodayavarNanaiH / mantradUtaprayANAjinAyakAbhyudayairapi // alaGkRtamasaMkSiptaM rasabhAvanirantaram / sargairanativistIrNaiH zravyavRttaiH susandhibhiH // sarvatra bhinnavRttAntairupetaM lokaraJjakam / kAvyaM kalpAntarasyApi jAyate sadalaGkRtiH // [ kAvyAdarze ] 1. uparokta mahAkAvyanAM jarUranAM lakSaNo A ritamAM jovAmAM Ave che. itihAsakathA, nagaravarNana, dUtaprayANa, rasabhAva vagere ThekANe ThekANe jovAmAM Ave che, ane mahAkAvyamAM zloko judI judI jAtanA joIe, te pramANe caritamAM paNa che; paNa te dareka sarganA pAchalA bhAgamAM judAjudA che, zarUAtamAM to eka jAtanA che. 2010_02 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''banate nAtItane tuttA, jagaDUkasya na tasya kazcana sakalaM janamuddadhAra yaH vi7 fmaikSayanAnanAntAt || - jagaDUcaritam saf-6/to.200 "sarva lokane jeNe dukALarUpI yamanA mukhamAMthI bacAvyA, evA te jagaDU samAna A jagatamAM koI che nahIM." - jagaDUcarita sarga-6/zlo.100 2010_02 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M. 98253 47620 Tejas Printers AHMEDABAD 2010 02 www.jainelik sorg