Book Title: Agam Jyot 1971 Varsh 06
Author(s): Agmoddharak Jain Granthmala
Publisher: Agmoddharak Jain Granthmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/540006/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purataka 1thI4 A1111 iii ra' TIT e ( 7 - I III . \ll/ 'kIni , muM'. 2487-88 AgamAM 2027-28 21-22 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||shrii varSamAnasvAmine namaH // parama pUjya gacchAdhipati pU. A. zrI mANiyasAgara surIzvarajI bhagavaMtanI maMgaLa preraNAthI dhyAnastha sava. pU. AgamodvAraka AcAryazrI AnaMdasAgarasurIzvarajI bhagavaMtanA tAvika vyAkhyAnAdi sAhitya pIrasatuM zrI AgaddhAraka graMthamALAnuM prANavAna prakAzana. kattha amhArisA pANI, dUsamAdosadUsiyA / hA! aNAhA ! kaha huMtA, jaI Na hu~to jiNAmamo 1 // prakAzita jinAnAM ya-mata sarvanayAzritam / / citte pariNana' cedaM, yeSAM tebhyo namonamaH 2 // gItArthAya jgjjntu-prmaandd|yine / gurave bhagavaddharma-dezakAya namonamaH // Irt-PACii-42161-1-1-Me- mAM paka pU. zrI. AgamahAraka AcAryadevanI stuti kara sibadvau bhAge. paravA MARATHI sthAyA jainAgamAcA niravadhi prasarAsAThI kele suytnaa| pakSa pana zritA ye hitatanumamatA AkharIkAlameMbhI, aise zrIsAgarAnaMda munipati jinheM MOST GAIN ACCLOMATION samyak tatvopadeSTAraM, zAstredamparyabodhakam / kAntaM dAntaM sadA zAntaM, gacchezaM praNamAmyaham // Wan jinAjJA paramo dhrmH|| Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " I thI bAra nA paka paramapANI gama-jyota * * * koI ema mAne che, navA (cha varSa) parama pUjaya sAgarikanA vANI lakhyAtA, bhAvanagara, bAgabArA 5 pA zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAja (sAgara mahArA) nA tAdhi vyAkhyAno thapUrvasa AgamAmRta hi kamavyAdhinivArakam - je. vividha samAjanA nA kAkA ane bhajana mArA sama, Ta te bhAgamA ra478 vi. saM. 2027-28 che. . chA * majA :- + swet (posTeja bAM). (sthAyI rAha na hoya temanA mATe) . Si : rAjA jina mAgama epe che . enAmAM na paDe e Toscandinavanomareools Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A S pustaka prasthAna ramaNalAla jayaMtNAI sAMbhaLI amita kAryAlaya kAryavAhaka vyavasthApaka : zrI gogA23thamALA kIrtikumAra kulacaMda paTanA kApaDa bajAra kara dilIpa novelTI sTAra mu. mahesANA (u. gu.) jas-ji ja AgaSata prativarSa A suda pUrSiT mAM cAra ke legA) pustaka rUpe - prakaTa thAya # kathA . rSaka lavAjama cijanA bI | | sAdhu-sAdhvIjI ma. ane jJAna bhaMDAra tathA tavarUci gRhasthAne bheTa apAya che. viAya kaSanI ejanA zarU karI , jemA dIka ochAmAM ochA 101 levAya che. ja chaMTaka bheTa yojanAmAM pAMca ke tethI vadhu game te rakama svIkArAya che. ja pustaka 1luM pustakatayA TAITala A peja vana nuM janAra chApanAra kahe che ke wdAphAcaMda zAha ke zrI bhAnubhAI ma . dANApITha-bhAvanagara : Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Wassai jeoe 75 varSanI vRddhaye koIpaNa jAtanA TekA vinA rogagrasta dazAmAM paNa chellA 15 divasa ardhapadmAsane kAusagga mudrA e rahI pUvakAlIna anazana samAdhi maraNanI jhAMkhI karAvI. descesses reraka ke ke ndraka--ther," kamponanTanI RSaa makAna, nAka ke - karo Zeeeeeeeeeeeeee HERE ARE che. kAraNa Besseressere AgamasamrATuM Agamajyotirdhara bahuzruta sUripuraMdara gItArtha sArvabhauma dhyAnastha svargata pU. A. zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAja descensourcesereses Page #7 -------------------------------------------------------------------------- Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzana saMbaMdhI oooooooooo amAruM parama saubhAgya che ke mArAmAvatAra, AgamapAradA, samartha AgamavyAkhyAkAra, bhAgamahAraka, dhyAnastha sva. A. zrI AnaMda sAgarasUrIzvarajI bhagavaMtanA padura zAstra paryabodha vAtsalasiMdhu 5 gacchAdhipati A. zrI mANikathasAgarasUrIzvarajIno maMgaLa nizrAmAM vi. ) 210 mAM pU. AgamahArazrInA viyAvata sa karmagraMthAtivicAracAra vidvadarya pU gaNivarya zrI suryodayasAgarajI ma.nI hArdike preraNAthI Agama dvArakazrInA sAhityane jijJAsu taravaruci mahAnubhAvonA hAthamAM raju karavA mATe pU AgamahArathInA punita saMbhAraNArUpe graMthamAlAnI sthApanA thayelI 17 varSanA gALAmAM pU. gacchAdhipatijInI maMgaLa mAthI ja jeTalA nAnA-moTA graMtha tathA pU. AgamahArAjazrInA navalarjita thata sAhityane pragaTa karavAne aNamela lahAve maLe. . . : Ama chatAM atyaMta harSanI vAta e che ke AhArakazI bhAgamasaMbaMdhI jhINavaTabharyA tarika vyAkhyAne hajAronI saMkhyAmAM aneka sthaLe Apela, jenAM prakAzanane lAbha aneka saMsthAo tathA dharma premI vyaktioe lIdhe che. chatAM hajI seMkaDonI saMkhyAmAM aprakAzita vyAkhyAne jaMgI saMgraha aneka jagyAe che. AvA aprakAzita 500 vyAkhyAnene saMgraha vi. saM. ra21mAM pU. gacchAdhipatizrInAM cAturmAsa daramyAna amane maLyo jene suvyavasthitapaNe prakAzita karavAnI bhAvanA jAgatAM pU. gacchAdhipatizrInA AdezathI pU. zAsana subhaTa tapasvI upAdhyAyazrI dharmasAgarajI ma.nA ziSyarana muni zrI abhayarAgarajI ma. gaNa tathA pU AgamahArathInAM ziSyaratna tathA amArI kaMpamALAnI preraka pU. gaNI zrI sUryodayasAgarajI mathIe saMpAdana saMbaMdhI badhI javAbadArI uThAvI ane kRtArtha karyA che.. : A saMgraha : Agamata 'nA nAmathI prakaTa karavAno nirNaya Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vi. saM. 202ranAM kA. va. nA maMgaLa dine pU. gacchAdhipatizrI hastaka gaNuM padavInA mahesava prasaMge thayela. tadanusAra pAMca varSamAM pAMca pustaka prakAzita karI zamaNusaMdhanI sevAmAM raju karyA che. A cha pustaka paNa devaguru kRpAe bamaNusaMdhanI sevAmAM AnaMdapUrvaka raju karIe chIe. ' amArA A punitakAryamAM pU. gacchAdhipatizrInI asIma karuNA ane maMgaLa AziSane vadhune vadhu AbhArI chIe. te vinA A kArya pAMgarI zake tema hatuM nahIM ane e paNa nahi ? A uparAMta paNa aneka pUjya muni bhagavaMta-sAdhvI bhAgavate tathA udAracarita gRhasthone hAki dharmapremapUrNa sahakAra aLyo che te dhAnA ame cira aNI chIe. . . . . * temAM paNa khAsa karIne pU. A. zrI hemasAgarasurIzvarajI ma., pU. A. zrI devendrasAgarasUrIzvarajI ma. pU. gaNIzrI labdhisAgarajI ma., pU. gaNI kaMcanAmarajI ma, 5. gaNiInI yojAgarajI ma. tathA Arthika A kAma mATe preraNA ApanAra caturvidha saMghanA dhamarane bhayamAM sahakAranI khUba khUba natamastaka anumehanA karIe chIe. A kAma : "bAgamata"nuM kalAtmaka suMdara chApakAma karI ApavA mATe AditI pustaka ane TAITala e, sukha prastAvanA zAnavakA AdinuM zrema karanAra che. zrI giradharalAla phUlacaMda zAha ( sAdhanA mudraNAlaya, dANApIThanA adhipati) bhAvanagara tathA trIjAthA pustakanuM chApakAma karI ApanAra bhAnubhAI amaracaMda mahetA (bahAdura siMhajI prinTIMga presanA adhipati) pAlItANAnA hArdika dharmanehabharyA sahakAranI khUba khUba anumodanA karIe chIe. A : : Agamanata ane DijhAIna, bleka kAgaLanI kharIdI Adi uparAMta pU. mahArAjazrInI sacanAnuSAra rAta-divasa nisvArthabhAve muka sevA ApanAra dharmapremI moizrI bAbulAla kezavalAla zAha cANamAvALA (1nagarazeTha mAkaTa, ratanapoLa, amadAvAdanA dharmapremanuM khUba khUba hArdika anumAna karIe chIe. vavI Agamata"nuM vyavasthA taMtra (saranAmAnI sekasa nadhi * , Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAkhavI, darekane barAbara pisTathI mokalavA Adi) jALavavAmAM pUra samaya-zrama ane buddhino khaMtapUrvaka sApana kasnAra, Agamata kAryAlaya mahesANAnA saMcAlaka kIrtikumAra kuvAda paTavA, (dilIpa noveTI sToravALA), tathA sevaMtIlAla zAMtilAla zAha baravALAnA dharmapremanuM khUba khUba hArdika abhivAdana karIe chIe mAgamatanuM prakAzana chellA traNa varSathI kAmayasara eTale ke nAnapaMcamI Aso suda puname prApta karavA mATe sAmaNa karavA jaI rAkhavathA thaI che A varSe paNa cUMTaNI ane parIkSAno acAnaka manA dabANathI presavALAnI marajI samayasara karI ApavAnI chata saMjogavazAta paNa varSe paNa dhAryA karatAM vadhu rahI mahInAne vilaMba thayo che te badala zarama-samacanA anubhava Athe hAdiramAM mAne chIe. e paNa deSa AdithI rahI gayela kSatio badala hAdika miyAkhyuta mAMgI AgamabhaktinA maLela aNamola lahAvA badala amArI jAtane dhanya mAnI viramIe chIe. : : : : : vi. 228 mAgazara va. 8 kApaDa bajAra mu. kapaDavaMja ( ji. kheDA ) nivedaka ramaNalAla jecaMdabhAI kAryavAhaka Agama ddhAraka graMthamALA . na Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahevA joNuM , parama tAraka sahitakara zrI vItarAga paramAtmAnA zAsana gagananA aditIya tejavI sarkasamA, samarthavAdI vijetA, AgamonI vAcanA Adi dvArA zamaNusaMdhamAM Agamika jJAnanI apUrva bharatI lAvanAra AgamavArakanAM sAhajika upanAmathI oLakhAtA sava.nAmadhanya pU. AcAryadeva zrI AnaMdasAgaramarIzvara bhagavaMtanAM mArmika goTa tArika vyAkhyAnanAM saMkalana 25 "Agamata"nuM cha pustaka caturvidha zrI saMpanI samakSa upasthita karatAM atyaMta harSa thAya che. : jagatanA bhAvanI oLakhANa gurUgamathI meLavAtI tAvi daSTi. vinA yathArtha rIte thatI nathI; temaja te vinA vara-verAgyanI prApti * * tethI re mumakSa ArAdha puNyAtmAe ArAdhanAne saphaLa banAvavA tAtvikadaSTinAM ghaDatara mATe samucita prayatna karavo joIe. cAra anugamAM sarvazreSTha ane bAkInAM traNe anuganA pIvAna 25 zrI caraNAraNAnuga prApti mATe tatvadaSTine sauthI vadhu prAdhAnya jJAnIoe ApyuM che. tenI keLavaNI mATe gItArtha bhagavaMtanAM caraNomAM besI tAtvika padArthonuM adhyayana karavuM jarUrI che. visamI sadInA pUrvArdhamAM kALabaLe Agamika graMthanA adhyayanAdinI viralatA thavAthI zramaNasaMdhanI pratibhAsika nistejanAne dUra karavA je mahApuruSe prabhuzAsananI niSThA ane sudaDha AtmavizvAsabharyA satapurUSArthathI AkhuM jIvana AgamanA gahana ciMtanamAM parovI AgamenA tArika vivecane ane UMThA ciMtanabhaya vyAkhyAna hajAranI saMkhyAmAM ApyA, ane Agame. tAtvikagra vagerenI vyavasthita vAcanAdi dvArA AMgamika adhyayanAdine baheLA pramANamAM phelAvo karyo. te pUjaya AgamohArakazrInA gujarAtI vyAkhyAne pustakAkAre ghaNA prakAzita thayA che, chatAM gacchAdhipati dvArA vi. saM. 2021nA kapaDavaMjanA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAturmAsamAM maLI Avela aprakAzita cha vyAkhyAnanA saMgrahane tatvarUci puNavAnanA hitArtha mida prakAzana karavAnA sAthI "agimA trimAsikanI ejanA vicArAI. be varSa sudhI trimAlika rUpe varSamAM cAra aMke prApta karavAnA prayatna pachI jAmanagarathI mAre aMke saLaMga pustakAkAre bAMdhIne varSamAM ekavAra ja zamaNa banI sevAmAM raju karavuM vadhu ucita lAgavAthI, chellA traNa varSathI te rIte tatvanI sevAmAM Agamika rahasyathI taraLa A prakAzana upasthita thAya che. huM AnuM saMpAdana eTale mINanA dAMta letAnA caNa cAvavA jevuM che. kemake-gurukuLavAsanI saMpUrNa maryAdAthI meLavAtI Arthika tanA murmane pakaDavAnI AvaDatane abhAva, kSayapaNamanI vicitratA, vyAkhyAna vasmate jhaDapathI utArela ane pensIlathI lakhAyeluM ayavasthita rIte lakhAyela lakhANo samAyegya rIte susaMbaddha karavAnuM kaparuM kAma AkhuM jIvana pUrvabhavanI zrutajJAnanI prakRSTa ArAghanA baLe jinavANInA ciMtanaramamAM camata karI sAjaNA e kevI vinika rahasyathI arajI kosA dharA jevA gaMbhIra kaNikAonA karmane pravAhI asakita, praNava dhArAzAstrIe paNa zaramAve tevI kAma karI nA..Akhara bhaMDAravALI aTapaTI vAkyaracanA adi anekAneka muvInA lIdhe mArI zaktinI sImAothI uparanuM AgamanA samabuddhigamya aneka mArmika nikathI bharapUra tAtvika vyAkhyAnanA saMkalananuM A saMpAdanakArya hevA chatAM A devagurunI aciMtya kRpA, pU. gacchAdhipati AcArya. vinI karUNAbharI maMgaLa AziSa, mArA jIvananA ghaDataramAM AkhuM vana nIcAvI denAra parama tAraka gurudevazrInI agodha karUNA tathA vaDalanA maMgaLa hAdika sacane tathA aneka dharma sanehIonA Agama bahumAnabharyA vividha sahakAra AdinA baLe ja bhagIratha A saMpAdananA kAryamAM yatrita saLatA maLI che. A saMpAdanamAM jeTaluM sAruM che, te badhuM upara jaNAvela mahAnubhAnI niSkAraNa karUNAnuM phaLa che. je kaMI khAmIo che, te mArA prayatnanI khAmI, rAsAvadhAnI: jene dUra karavA satata prayatna chatAM chAsthatAnA kAraNe thavA pAmI che, tene AbhArI che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sujJa vivekI AgamavanI jijJAsAvALI puNyazALI mahAnubhA hisa-zIra jAyeAmAMthI sAruM je che tene svIkAra karI zruta bhaktinA hAdi ullAmUrvakanAM mArA bhAvane saphaLa kare ene je kaI khalanAzuTio rahI javA pAmI heya tenuM sacana. mArA jIvanamAM ajANatAM paNa kRtajJAnanI AzAtanAne bhAra na vadhI jAya, te aMge bhAvadayAnuM vahANa lagAvI hAdika vAtsalyane paricaya Ape, tevI namra prArthanA che. zastuta saMpAna kAryamAM khAsa karIne hAdika mama dAkhavI che rIte apUrva sahakAra ApanArA nIcenA mahApuruSa che. zAba prabhAvaka pU. A. zrI hemasAgarasUrIzvarajI ma. ' ' (Ae 5 AgamahAraka AcAryadevanA prakAzita vyAkhyAtevo saMgraha ApavA sAthe prasaMge-ge vividha hArdika sUcanAo karI pU. AgamohArI prati hAdika prema sacavyuM che.) " : pU. bAgamahArathInA parama vinaya zrI zihacakArAdhana-tIhAra bI vardhamAna tapa pracAraka-AgamonA prauDha vyAkhyAtA tAmari sva. pU. zazI caMdrasAgarasUrizvarajInA paviteya zAMtamUrti. vyAkhyAna vAcaspati zAsana pAva pU. mA. zrI devenasAgarasUrIzvarajI ma. " (jeoe zrI caMdrasAgaridhAnamaMtira- unathI pUAgame. zrInA vyAkhyAnene aNamola saMgraha temaja 5 AgamahAraka AcAryadevazrI pAsethI prasaMge prasaMge meLavelA tAttvika khulAsAo-praznottara vagerene aNamela saMgraha Apela che. temaja Agamatane pagabhara rAkhavA dara mAsAmAM zrI saMghane upadeza karI Arthika sahayoga dvArA prakAzanane vegavaMta banAvyuM che.) AgamahArazrInA sarva prathama ziSya pU. zrI vijayasAgarajI ma. nA ziSyaratna prauDha puNyapratApI zAsana prabhAva 5. gaNI zrI labdhimAgarajI ma. " e (jeee Arthika sahayoga mATe saMpUrNa kALajI rAkhI ane saMpUrNa rIte nizciMta banAvela) Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU. Agama dvArakazrInI nizrAmAM rahI aneka Agamika padArthonI jANakArI meLavavA sAthe pAlItANA-suratanA AgamamaMdiranI bhavyatAnA sajaka pU. Agama dvArakazrInA upasaMpadA prApta aMtevAsI pU dharma snehI gaNuM zrI kaMcanasAgarajI ma. (jeoe mArI pravRttiomAM bina AvaDatathI rahI jatI kSatio tarapha hArdike vAtsalyapUrvaka dhyAna kheMcI aNamola senerI sUcane karI mArI pravRttine bahumUlya banAvI che.) pU. karmagraMthAdi vicAra catura dharmaranahI gaNe zrIsUryodayasAgarajI ma. jeoe AgamatanA saMpAdananI saghaLI javAbadArI uThAvI vyavasthita rIte adA karavAnI sAthe aneka bAbatomAM mArI binaAvaDatane paNa cUsavane rahana karI salukAithI dUra karavAnI jahemata lenAra, mArA saghaLI pratinA prANabhUta heI sAthe sAthe hoIe tyAre divarama nekavAra mIThA-madhurA zabdothI... dUra hoIe tyAre dara aThavAhIe ne zI raNa TapAlathI hArdika nikhAlasa sUcane karI mArA jIvanamAM valasA, ryapaddhatinI suMdaratA, vyavahAradakSatA AdinI pratiSThA karanAra) parama pUjya guNagarika sevAbhAvI sahathI dharmanehI munirAja zrI guNasAgarajI ma. jeoe khuba ja mamatAbharI huMpha ApI pU. Agama dvArakazrInA aneka mahattvanA lakhANo mokalI sAmagrInI samRddhatA karavAmAM amUlya phALo Ape che. dharmasnehI munizrI azokasAgarajI ma. munizrI nirUpamasAgarajI bha, munizrI ravIndrasAgarajI ma., bAlamunizrI hemacaMdrasAgarajI ma. jeoe gurUAzA mujaba vividha kAryo (presa kopI karavI, nakala karavI, anukramaNikA banAvavI Adi kAryo) mAM khUba manAyegapUrvaka sahayoga Apyo che. Adi-Adi aneka mahAnubhAvonAM pavitra yAga dAnathI A kArya suMdara rUpe raju thayuM che. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chevaTe A saMpAdanamAM zakya jAgRti rAkhavA chatAM bhatimaMdatA ke kSapazamanI vicitratAthI rahI gayela kSatio badala caturvidha zrI saMdha samakSa hAdika mizAduSkata mAMgu chuM. tathA AvA atyaMta gaMbhIra tAvika ciMtanapUrNa Agamika padArthonI gaMbhIra vicAraNAnA padArthovALA mArmika vyAkhyAnanuM vAMcana, manana, gurUgamathI yogya jJAnInAM caraNomAM besI karIne mumukSu che mRta bhaktinI keLavaNI karI karmanAM baMdhanathI mukta thAo e maMgala abhilASA. vIra ni. saM. 2497 vi. saM. 2017 Aso suda-8 maMgaLavAra jaina upAzraya uMjhA (u. gu.) zrIzramaNa saMsevaka zAsana zubhaTa tapasvI gurudevazrI upAdhyAya zrI dharmasAgara caraNapAsaka muni abhayasAgara Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Agamajata-vA pustaka 1 thI 4 nuM 8 vi Saya darzana 3 varSa-6 pustaka-1 pAnuM divya vArasAnA adhikArI jenI pavitra pharaja pA. 1 thI 5 viSaya pAnuM viSaya 1 mahApurUSonI saMsArI upara asara || 3 prabhu mahAvIranI vizeSatA 1 pApa karavA chatAM pApane dhikkAravuM 4 bhagavAnane anupama vAraso e bhAvanA sAthI utpanna thaI che ? 2 mahApuruSonI upadezadhArAne prabhAva 4 maLela vArasAnI javAbadArI nibhA2 vANI ane vartana eka nathI tene vavAmAM sAcuM jainatva che. mahApuruSa mAnavo nakAmo che. | 5 bhagavAnanA vArasadArone 2 bhagavAnazrI mahAvIranI keratA | dharma zo? kema ? thAra puruSArthamAM sAthe koNa? pA. 6 thI 8 sArvajaLInuM rahasya, Aga,zrIne mananIya nibaMdha. Agama rahasya pA. 9 thI 88 pAnuM viSaya viSaya : pAnuM viSaya 10 duSamakALathI meghAdinI hAni jaNa | 11 yugalionI ane adhipatinI vanAra vAkya niyAmaka nathI. | mAMgaNuM pAchaLanI madazA 10 kALa prabhAve hAkAra Adi nItinI 12 nAbhi mahArAjAnI muzkelI hadanuM ulaMdhana 12 yugalionI rAjAnI mAMgaNIne ukela Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 pAnuM viSaya | pAnuM viSaya 12 cakravartIpaNAne ane zAstrapaddhatine 20 rAjyAbhiSenI aDhI kriyA. bhagavAnane ja khyAla | 20 bhagavAnanA rAjapaNamAM divitA. 13 rAjA zabdanI utpatti karanAra bhaga | 20 yugaliyenuM AvavuM ane vinaya vAna RSabhadeva svabhAvane prabhAva. 14 prabhu RSabhadevanA rAjApaNanI | 21 zinuM piSaNa e rAjya dharma anokhI rIta thayo. 14 rAjAnI prajA ke prajAne rAjA | ra1 tIrthakara bhagavAnane rAjyaddhi 15 yugalikane lAgelI duSTa damananI | hevI ja joIe. jarUra || 21 ziSTanA poSaNamAM rAjyaddhinI 15 ziSTapAlana e rAjAnuM kRtya na hoya saphaLatA. 15 Arthika nAzanA rakSaNa mATe | 22 chatrAdi mAtrathI rAjya nahi tema rAjAnI jarUra rAjA paNa nahi. 16 rAjyapradhAna ane rAjyArohaNanI | 22 rAjyaRddhi aMge IndranI pravRtti bhinnatA. - kema ? 16 chokarAne nAganA bhayathI bacAva. | rara samyagadarzanAdithI nirjarA ke vAnI ghaTanA. puNyabaMdha? 17 kulakaronI rItithI judI rIti kema?| ra3 puNyAnubaMdhI puNyavALAnA nara17 abhiSekanI vAta keNe pragaTa karI? | bhavanI manoharatA. ne tene hetu. 23 tIrthakara bhagavAna Adi nIca 18 abhiSekanI sAmagrIno abhAva kule kema na Ave ? 18 abhiSekane mATe jaLa kema lAvavuM ? | garbhapaharaNa e Azcarya kema? 18 jaLa lAvanAra yugaliyAonI pracaMDa saMkhyA. 24 bhagavAnanA vivAhamAM puNyane ja pratApa. 19 bhagavAnanA rAjyAbhiSeka mATe indranA AsananuM kaMpavuM. | 24 saMyamAdivALAne dazAMga puNya. 19 avadhijJAnamAM labdhi ane upa. 25 kevaLajJAna thayA pachI paNa puSyane yogano bheda. viziSTa prabhAva. 19 bhagavAnane rAjyAbhiSeka indra kema! 25 bhIkhamapaMthIonI bhayaMkara kare che ? ajJAnatA 19 seyaM zabda dekhIne kalyANaka bhAna | 25 bacAva karavAmAM zuM chellI be nArane samaja. kriyA? Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 pAnuM viSaya pAnuM viSaya 26 bhIkhamapaMthInI dazA saMsAra-mecaka. 31 ayodhyA Adi rAjadhAnInuM pramANa vAdI jevI 31 vinItA rAjadhAnInI anokhI 26 mAranAra pApane rokanAra tathA | mahattA nirjarA karAvanAra kema nahi ? | sara bhagavAne karelAM eka rAjyanAM se 26 zuM guNavALAne mAravAthI vadhAre rAjya lAbha nahi ? 32 vinItA niveza ane se rAjyanI 26 bhIkhamajInA hisAbe temanA | vyavasthA vaccenuM aMtaruM pUne mAranAra mahAbhAgyavAna [3ra se bhAga karavAnuM kAraNa gaNAya 33 eka rAjyanA sa rAjya karavAmAM 27 pUjyanI hiMsAmAM paNa somalanI kAlamahimA mAphaka satkAryanI sahAya ja | 33 se rAjya karI se putrane ApyAM gaNAya ne ? 20 sahAyanI dhAraNAe mAranAra mahora | te prajAhita kema ? daya pAme kharo ? 34 vinItAne svAbhAvika vRddhi nahatI kema ? 28 puNyAnubaMdhI puNyathI sva-para | ubhayane sukha 34 bhagavAna RSabhadevajInuM prathama rAjA tarIke mAna 28 indra manI bhakti tarIke vinI. 34 vinItAnA nivezamAM jugaliyAne tAnI sthApanA hisso 29 rAjadhAnInI mahattA 5 vinitA evA nAmanuM kAraNa. 29 vepArIonuM vasavATa 35 vinitAne niveza bhakti ma 29 rAjadhAnImAM buddhijIvI varganI gaNAya ? mahattA | 35 mULa viSaya sAthe saMbaMdha. 28 sattA-sanmAnanI IrSyAnI vicitratA 36 kAyikadamananI jarUra ane tene 30 dareka rAjAne bacAvamAM salAha aMge rAjApaNuM. kAro ne sAdhanavALA 37 kAyikadamanane aMge azva, 30 rAjAnuM je gRha te rAjagunagara | a8 gAya-baLadanA saMgrahanI jarUra. banyuM 30 mukhya rAjAne paNa maMtrI ane 39 hAthInA saMgrahanI jarUra zI? sainyanI jarUra 39 udyogane upadeza anarthadaMDa gaNAya 31 rAjadhAma te rAjadhAnI ane tene te udyoganI pravRtti sArI kema vistAra gaNI ? Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 pAnuM che. viSaya pAnuM viSaya 41 zikSAne aMge paNa udyoganI | 2 satya sanAtanavAdIoe svIkArela jarUra. jAtibhedane krama ane hetuo. kara prajAnuM naitika piSaNa jarUrI. 63 nItinI jarUrIyAta ane tethI 42 vivAha dharmAdinuM nirupaNa ana- jAtibheda rthadaMDa kema nahi? 64 AdimAM brAhmaNa jAtinI utpatti 43 duSTasamUhanA damana mATe hAthInI kema nahi ? jarUra. 65 kSatriyanI prathama utpattinuM rahasya 44 saMgrahamAM hAthInI jarUra ane tenuM | 66 jAtiprathAnI hitakArItA - sthAna. 66 anItithI bacAva kyAre ? 45 sAmUhika gunhegArone zikSA mATe 67 pradeza ane vipAka be jAtanA hAthIno upaga. - udayanI vyavasthA 46 gunhegAronI ToLI kema? 68 karmo tapasyAthI paNa kSINa thAya 47 gunahegAranI vyavasthita ToLIne. 69 pradezAdhya rokavAnI jarUra paNa pahoMcI vaLavA hAthInI | 69 nIti pravartananI mahattA jarUra kema ? 70 jAtibhedana zAstrIya krama 48 rAjyAbhiSekane aMge ja mananI 71 anya darzanIonI mAnyatA alaga jAtine vaheMcavAnI jarUra. 4"manuSyanI eka jAti hatI? ene 72 kAyika zikSAnA AdhAre jAtinI utpatti rahasya.. 50 ruSTi eTale zuM ? ane enuM 7ra jAtibheda karavAnI pharaja paDI chatAM pahelI kaI jAti thaI? sarjana zakya zI rIte ? 51 sRSTi zabdanI vyutpattine vicAra _| 74 varga vyavasthA ane kAyika damana kema? para taiyAyikAnA sRSTivAdanI tAravaNI. | 75 kSatriya varNa AdimAM kema? 54 zrI RSabhadevaprabhunuM sRSTinuM paNuM | 76 rAjAne Azraya ke rAjyano Azraya che ja. 78 zikSakavarganuM mahatva 54 bhinna AkRtithI jAti bheda e ! 79 zikSaNAyane prAyazcita sudhAre ke sihatinuM apavAda sAtha nirUpaNa zikSA sudhAre? 55 janmanI jAti ke karmanI jAti | 80 guhA rokavA zikSAnI jarUra 60 AmAM jAtibhedane krama | 80 zikSakavarganA vibhAgone krama ane 61 jAtivAdanA bhede ane tene kema vibhAganI saMkhyA 84 kSatriyonuM Adhipatya ke brAhmaNanuM ? 86 umrajAtinA kSatriyonI sthApanA. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nenorocneranga 3 varSa-6 pustaka-2 che. pAnuM viSaya pAnuM viSaya 1 dharmaja khare puruSArtha che | 7 caMdaravA paMThiyAnA Alekha saMbaMdhI 6 ujamaNuM aMge mahatvanI vAta | pU. Agama dvArazrInI siMha garjanA - | 8 jenenI IzvaranI mAnyatA Dr. che pU. AgamoddhArakazrInA vyAkhyAnono saMgraha vacanArAdhanayA khalu vyAkhyAne 8 thI 14 sudhI (pRSTha 2 thI 56) mekSamArgarUpa ratnatrayInuM rahasya (jJAna-vAritrALa mokSamA ) goooooooooooooo che. pustaka-3 ? mokSamArgarUpa ratnatrayInuM rahasya pR. 1 thI 8 pAnuM viSaya pAnuM viSaya 1 mokSanI sAdhyatAno nizcaya 4 svaliMga eTale ? 2 devakAdinI AnuSaMgikatA 5 svaliMganI upAdeyatAnuM mahattva 2 samyagdaSTine ja dharma ke 6 dravyaliMganI aniyatatA kyAM ? samyagdaSTine dharma ja ? 7 anya liMga siddhi AdinuM rahasya 3 samyagdarzanAdi bhAvaliMga 3 dravyaliMganI bhajanAnuM rahasya 7 bhAvaliMganI mahattA 4 dravyatyAganI mekSakAraNatA, _ { 8 syAdvAda daSTinuM rahasya Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ on dIvAdAMDInAM ajavALAM pRSTha 10 thI 80 dharma eTale zuM? pRSTha 10 thI 18 pAnuM viSaya pAnuM viSaya 10 zrotAo zuM sAMbhaLavAne Icche che ? 14 jIva pote ja svataMtra che 11 dharma ja mAtra eka AlaMbana 15 rasanA indriyanuM tephAna 11 Arya ane anArthanI vyAkhyA | 15 maLelI svataMtratAno sadupayoga kare 12 jainanI mAnyatA kevI hoya? | 16 bhayaMkara zatruo 12 davA lAgu kyAre paDe ? 16 zuM jene paramezvarane nathI mAnatA? 13 bALaka gunhegAra kayAre gaNAya ? 17 paramezvara phakta mArgadarzaka 13 Izvara upara Aropa 17 cAMllAnI jokhamadArI 14 karma sattAnI prabaLatA 18 dharmanI paNa parIkSA karo. 14 svarga ke narkamAM koNa mekale che? | 9000 che graMthanA AraMbhe maMgalAcaraNa zA mATe ? meM mR. 19-26 pAnuM viSaya | pAnuM viSaya 18 maMgalAcaraNanI AvazyakatA | | 22 ISTa ane adhikRta devatA 22 kRtajJatA 1 ra3 Adi-madhya ane aMtima maMgalA22 guNakIrtana caraNanA phala Jaarvencionanong che jIva mAtrane zuM game che? pR. 27-36 pAnuM viSaya | pAnuM viSaya 27 iSTanuM bahumAna zAthI ? 29 dharmane mahimA 28 dharma ISTa ja che, ema kema gaNo | 29 eka | 20 eka divasanA paNa saMyamanuM mahatva 28 cakravarti narake ja jAya, e vAtane | 31 cAritramAM kaI buddhi rahevI joIe? 32 devAyubaMdhane hetu zo ? paramArtha 32 ajJAne karela pApa paNa durgatimAM 28 tenuM kAraNa? zAthI nAMkhe che? Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 poncnonenononerenonerangnerovnorong kriyAe karma-pariNAme baMdha"nuM addabhuta rahasya pR. 37-18 pAnuM viSaya panuM viSaya 37 jIvatA pahelAM kema ? para kiyAe karma pariNAme baMdha 38 e jIve pAMgaLo che 53 vAdiprativAdIne saMbaMdha 38 acitta sacitta 53 ekaja mArga nakAme che 39 chavabhakSaka pApI ja che. 54 chelo nirNaya 40 samyaktvane marma 56 zubha kriyA ane azubha pariNAma 40 utkRSTha zrAvaka pa6 zrI pArzvanAtha bhagavAna ane kamaTha 41 utkRSTapaNuM mAgyuM na maLe 57 bhabha kamaTha no 41 badho bhAra karma upara ja che 57 apritama sahanazIlatA 42 vicAra mAtrathI aMdhApo TaLato nathI 58 pracaMDa varasAda varasya! 40 jagata rasthala daSTivALuM che! | 58 A kSamA lakattara daSTie nathI 43 laukika dRSTino AdhAra zuM ? | 59 kriyA ane karma ayogya chatAM 44 lAkha maLe te lakhapati kharA ke samyaktvanI prApti 45 kroDapati vyakti kema ? tijorI | 60 dhamane hAthe adhama kAma thAya che? kema nahIM? 61 dhamI pApa kare to? * tijorI lakSAdhipati kema nathI? | 61 bemAM vadhAre mUkhe kANa? 46 mAlIkI haka kevI rIte maLe? | 62 kamaThanuM udAharaNa vicAro! 46 phalanuM kAraNa kANa? 62 tame rAjI thAo 47 puNya prakRtinI jaDa zuM ? 63 e bhayajanaka upasargo 47 lakhezrIpaNAnI jaDa zuM ? 64 te dharmatatvane samajelA che. 48 A taphAvata kema ? 64 dAvAnaLamAM kamaLa ugyuM 49 ajaba asamAnatA 65 kriyAe karma pariNAme baMdha 50 e te thaI gayuM te thaI gayuM | 65 kriyA ane pariNAma 50 anukULa saMyoga ja kAraNabhUta che. 66 phAsuka ane acitta 50 karIne bhaya kema lAge che? | 7 apala-dula auSadhi 51 puNyane udaya hovo ja joIe. | 67 sacitta koNa khAI zake ? Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 18 | zrAvakuLanI mahattA zI? pRSTha 69 thI 80 pAnuM viSaya | pAnuM viSaya 68 sAdhaka kezu thAya? 71 hIrAne jhaverI ja oLakhI zake 70 cAra bAbate vicAro 71 badhA zuM kahe che? 70 hIre zabda te badhA bele ? ' hara chavanA svarUpane jANyuM nathI B ooooooooooooog pustaka cothuM mokSamArga rUpa ratnatrayInuM rahasya pR. 1-9 , haiyAno jhaMkAra * pR. 10-19 pU. AgAdvArakazrInI suMdara padya racanAo pR. 11-15 (saMskRta pR. 10thI12 gujarAtI pR 12-19) pAnuM viSaya | | pAnuM viSaya 12 zrI AdIzvaraprabhu stavana 14 sAdhAraNa jina stavana 13 zrI ajitanAthaprabhu stavana - 15 zrI siddhAcala stavana 13 zrI saMbhavanAthaprabhu stavana | 15 subhASita suMdara mananIya subhASita pR. 16-19 gurUcaraNamAMthI maLeluM pR. 20-32 (tAtvika praznottara graMthanA pathIka7 prazno) saMpAdakIya noMdha pR. 32 tatvajJAnabharyA gahana-zAsIya-dhArmika praznottara (prazna 92 thI 118) - mR. 33-42 mananIya praznottare (prazna 1 thI 19) pR. 43-51 Agama jyotanA sthAyI phaMDanI rojanAmAM bhAga lenAranI nAmAvali pR. para-pa3 AgamatamAM chuTaka lAbha lenAra gRhasthanI nAmAvali pR. 54-55 hArdika kSamApanA pR. 56 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. 0 virani saM. che ja varSa : 6 247 dussamArae vi. saM. 2020 6 giLavAraMparI ra pustaka1 mAgama saM. ra che supAtarAM dArU che mahA | divya vArasAnA adhikArI jenenI pavitra pharaja . darasaranamalovaara mahApurUSonI saMsArI upara asara: jagatamAM aneka mahApurU thayA che. aneka mAnavaranee vizvanI vizALa bhUmine zobhAvI che, ane tene saudaryavatI banAvI che. aneka mahAtmAonA bhinnabhinna yuktivAde saMsAramAM pravatelA che ane temanA aneka anuyAyIo e vAdene bhinnabhinna rItie apanAvI rahyA che. jagatane prAcInamAM prAcIna ItihAsa laIzuM ane tenA pRSTo pheravavA mAMDIzuM te mAlama paDaze ke evA mahApurU na pAkyA hatA ane temaNe saMsArane satyajJAna, nIti ane dharmanA sonerI pATho na ApyA hatA te Aje jagatanI ApaNe je dazA joIe chIe te ApaNA jevAmAM AvI na hota. pApa karavA chatAM pApane dhikkAravuM e bhAvanA sAthI utpanna thai che? jagata Aje saMpUrNa rItie sudharI gayuM che ema kahevAne ApaNe dA karatA nathI. alabatta Aje paNa A saMsAra mehamAyA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata lAlaca lebha ItyAdi aneka durgAmAM phasAyeluM ApaNe joIe chIe. paraMtu te chatAM jagatamAM janmIne pitAnI pratibhAne prasarAvI gayelA mahApurUSanI pratibhAnuM e pariNAma te avazya AvyuM che ke-jagata adharmane tiraskAratuM banyuM che. jo ke te adharma Adara che, pApa kare che anAcAra calAve che e saghaLuM che, paraMtu te chatAM e ja pApane anusaranAro mANasa pApa AdaryA pachI potAnA kAryane mATe pahatAya che, ane pote je kArya karI cukyo che, athavA kare che te khoTuM che ema te mAne che. mahApurUSonI upadezadhArAne prabhAva: priya pAThaka! jagatanI A mane dazA kaI vastune AbhArI che? tene tane vAstavika khyAla che? saMsAravAsIo paikI kaIkanI e mane dazA kAbumAM AvI te paNa mahApurUSane ja AbhArI che. saMsAramAM janma dhAraNa karIne je ratnae A rIte jagatane zobhAvyuM che, tenA jeTalA guNagAna karIe teTalA ochA che, paraMtu te sAthe ja evo prazna paNa ApaNA hRdayamAM sahelAIthI UbhuM thAya che kejagatamAM thayelA asaMkhya mahApurUSamAMthI kayA narakezarInI sevA vadhAre ISTa che? konuM jIvana vadhAre kalyANakArI che ane koNe saMsAra tApamAM dagdha thayelA anaMta AtmAne zAMtinI mIThI chAyA ApI che? vANI ane vartana eka nathI tene mahApurUSa mAnavo nakAme che : mahApurUSanA jIvananI kiMmata mAtra temanA kathana uparathI ja thavA pAmatI nathI, paraMtu temanuM kathana ane temanuM vartana e baMne upara temanA jIvanane AdhAra rahelA hoya che. jenuM jIvana vANI ane vacanamAM ekatAnatA anubhave che te ja sAco mahApuruSa che. AvA mahApurUSanI zreNimAM bhagavAna zrI mahAvIradevanuM sthAna lekera che. bhagavAnazrI mahAvIranI lokottaratA kema? tyAre have prazna e thaze ke-bhagavAna mahAvIradevanuM sthAna ApaNe kettara zA mATe mAnIe chIe? zuM ApaNe je dharma Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM mAnIe chIe tenA e pravartaka hatA mATe ApaNe rAgavaza thaIne ja bhagavAnanuM sthAna lekAra che, ema mAnIe chIe ke e mAnyatAmAM koI bIjuM kAraNa paNa raheluM che? je ApaNe mAtra eTalA ja kAraNathI jaina tIrthAdhipatine kottara sthAna ApIzuM te ApaNI pravRtti rAgamaya che evuM ja jagata mAnaze. tyAre have e zeAdhI kADhavAnuM bAkI rahe che kebhagavAna mahAvIradevanuM sthAna lakattara kema che? A praznane uttara jarA gaMbhIra rIte vicArIe te sarvathA saraLa che. jagatanA bIjA mahApurUe jagatanI sevA te avazya karelI che, paraMtu e sevA ane tene pariNAme AveluM e sukha e kSaNika sukha che. jagatanA mithyA padArtho vaDe mAnavAmAM AveluM e sukha te sukha nathI paNa dukha che, ane jyAM e mAnI lIdheluM sukha purUM thAya che ke tarata ja duHkhane AvirbhAva thavA pAme che. bhagavAna zrI mahAvIradeve darzAveluM sukha e anaMta ane akhaMDa sukha che. ane tethI ja zrI mahAvIra bhagavAnanuM sthAna jagatanA bIjA mahApurUSomAM lokottara che. prabhu mahAvIranI vizeSatA: prabhu mahAvIrane mArga jagatane sAcAM sukha Ape che, arthAt zAzvata sukha Ape che. pite kema sukha pAmavuM? e vAta jagatanA saghaLA mahApurUSoe kahI che, jyAre jagatanA jIvane zAzvata sukhI kema banAvavo? e ghaTanA zrI mahAvIradeve uccArI che ane e mahAna tIrthapati eTalA zabdonA uccAra sAthe ja aTakyA nathI, paraMtu e zabdane pitAnA jIvanamAM utArI te mArganI mahattA ane sarva--priyatAne siddha karI che. vadhumAM bhagavAne jagatanA kalyANa mATe aneka upasargo sahana karyA. ItihAsane pAnethI na bhuMsAya evuM AkarUM dehadamana karyuM ane zarIrane aneka prakAre kaSTa ApIne eNe chevaTe sAcI zAMtine mAga zodhI kADhyo! ke je mAge Aje hajAre jane gati karI rahyA che, ane e lakattara mArganuM sukha anubhavI rahyA che. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata bhagavAnane anupama vAse: AjanuM jaina zAsana e bhagavAna zrI mahAvIradeve jaina saMghane Apela vArase che. jagatamAM aihika padArthone vArase ghaNA mAbApa pitAnA saMtAnane Ape che, ane judA judA dharmagurUo pitAnA celAo mATe paNa jabarA dhanabhaMDAra mukI jAya che. paraMtu e vAraso zAMti ApanAra na nIvaDatAM kalaha ApanAra nIvaDe che. jyAre bhagavAne Apela dharmavRttine vAraso e mahAna, e suMdara ane e zAMta che ke je ApaNane anaMta zAMti ApavAne zaktimAna che. bhagavAne je divya saMpadAne vAraso jaina jagatane Ape che tenI jaina saMghe yathAprakAre rakSA karI che, e vArasAne upabhe che, ane tene zaNagAryo paNa che. have e vArasAne mATe ApaNe kevI lAyakAta dharAvIe chIe? te darzAvavAnI hajI ApaNe mAthe pharaja rahelI che ane e pharajanI pUrNatA te ja AjanA ApaNA dharma kAryo che. maLela vArasAnI javAbadArI nibhAvavAmAM sAcuM jainatva che: AjanA yuganA sudhArako AvA parama pavitra jIvananA dhAraka bhagavAna zrI mahAvIradevane paNa samAja sudhAraka mAne che, ane temaNe samAja sevA karI hatI evuM kahe che. A temanuM kathana sarvathA anucita che. bhagavAnazrI mahAvIradeve samAjasevA karI nathI paraMtu saMsAravAsIone temaNe paramahine mArga darzAvyo che. bhagavAne mukta zabdomAM jaNAvI dIdhuM che ke-samAjanI abhivRddhi eTale pApapaMkamAM pagalAM mAMDavA! A rIte temaNe jagatane kalyANa ane nirvANane mArga darzAvyuM hatuM. ane e mahAna mahAtmAne mAna ane devee paNa tevA ja bhAvapUrvaka satkAryA hatA. bhagavAna mahAvIra mahArAjanA kALadharma prasaMge aDhAra gaNarAjAo ekaThA thayA hatA ane temaNe te devAdhi. deva paratvenI pitAnI punita vaphAdArI vyakta karI hatI. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM vaLI apApA nagarInuM nAma pAvApurI pADavAmAM bhagavaMtanuM mahAna vyaktitva ja javAbadAra che. Aje je sthaLa pAvApurInA nAmathI oLakhAya che te ja nagara pahelAM apApA nagarInA nAmathI oLakhAtuM hatuM, paraMtu dee bhagavAna zrI kALadharma pAmyA, tenA mArakamAM e nagaranuM nAma pAvApurI rAkhyuM hatuM ke je sthAna Aje bhagavaMtanA suputra mATe eka mahAna yAtrAnuM dhAma che. bhagavAnanA jIvananA aneka mahAna prasaMga che, temAM khAsa nehavAlAyaka eka avasara e che ke-bhagavAna jyAre kALadhama pAmavAnI taiyArImAM hatA, tyAre svargamAMthI deva-devIo A saMsAra para utarI AvyA hatA ane temaNe bhagavAnanA darzana karIne potAnA jIvanane kRtakRtya mAnyuM hatuM. A rIte eka divya jIvana bhegavI mokSane paMthe vaLI ane pitAnA AtmAnuM kalyANa karI bhagavaMte pitAnA kiMmatI jIvananI samApti karI. bhagavAnanA vArasadArane dharma ze! jagatanA AvA mahApurUSanuM zAsana ApaNe meLavI zakyA chIe e ApaNAM sadbhAgya che. ane e sadbhAgyane zobhAvavAnI taiyArI karavI e ApaNe dharma che. lakattara mahApurUSe jagatamAM avatare che te kAMI temanA ekalAnA kalyANa mATe ja avataratA nathI, kivA temanuM potAnA parivAranuM ja bhaluM karavuM, evI temanI daSTi paNa hotI nathI, paraMtu samasta saMsAranA jInuM zAzvata kalyANa karavAnI ja temanI daSTi hoya che. jagatanA baMdhanamAMthI mukta thaIne teo saMsArane zAMti karanAro upadeza Ape che, ane temAM ja temanI mahattA rahelI che. evI mahattAnA dhAraka ane jagatanA tAraka zrI mahAvIradevanuM zAsana pAmelAoe divya vArasAne zobhAvavAne yatna karavAnI pratijJA kare, e IcchavA joga che. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che cAra puruSArthamAM sAdhya keNI che caturvarge'graNIrmokSaH / nuM rahasya dareka AtmA havabhAvathI ja anaMtajJAnadarzanAdivALe tevA chatAM paNa te jJAnAdikanuM AvaraNa karanAra karmonA kSapazama AdithI thatI zuddhinI taratamAtAnI apekSAe dareka AtmAnuM vartamAnakALanuM kavarUpa bhinna-bhinnarUpe dekhAya che, temAM sUkSamadaSTithI vicAra karIe te je ke te AtmAonA anaMtA bhede thAya, paNa zuddhi, pariNAma ane jJAnAdinA tAratamyanI apekSAe vicAra na karIe paNa dhyeyanI apekSAe je vicAra karavAmAM Ave te dharma, artha, kAma ane mekSa A cAra zcayavALA jagatanA saghaLA cha jaNAya che. eTalA ja mATe A cAra bhedane varga kahevAmAM Ave che ke temAM sarva jIvonuM vargIkaraNa che. eTale e cAre zreSTha che ema mAnavuM gya nathI paNa jagatabharamAM e cAra sivAyanuM koI paNa kayeya nathI eTaluM ja mAtra phalitArtha thAya che. tatvathI bAghasukha ane tenA sAdhane te kAma ane artha tarIke gaNAyA che. ane tAtvika atyaMtara evuM AtmIya sukha ane tenA sAdhane mATe prayatna ane siddhi te dharma ane mokSa tarIke gaNAyA che. e uparathI spaSTa sAbita thaze ke AtmAnI siddhine anulakSIne cAlanArAo bAhAsukha ane tenA sAdhananI asAratA ane vipAka kaTukatA gaNIne heya tarIke ja gaNe. ane dharmanI upAdeyatA paNa mAtra AtmIyasukhanI siddhinA kAraNe puratI ja samaje. tethI kalikAla sarvajJa zrImAna hemacaMdrasUrijIe "turvajaLI :" ema kahI cAre vargamAM paramArtha daSTie mokSanI ja upAdeyatA jaNAvI che te spaSTa rIte samajAze. A rIte dharmanI upAdeyatA je gaNavAmAM AvI che te paNa Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM vAstavika rIte svataMtrapaNe nathI, paNa mAtra te mokSanA kAraNa tarIke ja upAdeya che ane tethI ja zAsakAra yojaahya ra" ema jaNAvI spaSTapaNe dharma jenuM apara nAma ga che tenI upadeyatA mekSanA kAraNa tarIke jaNAve che. eTale khuda dharmanI upAdeyatA paNa svataMtrapaNe nathI paraMtu mokSanA kAraNapaNAne aMge ja che eTale ke AtmIyasukhanA kAraNe paNa AtmIyasukhanI sAdhya dazAne aMge ja upAdeya thAya che, paNa svataMtrapaNe upAdeya thatA nathI, te pachI AtmAnA svarUpane bAdha karanAra karmanI ja charathI jakaDanAra ane caturgatinA cakkaramAM cUranAra evA bAhya sukha ane tenA sAdhane te upAdeya tarIke gaNAya ja zI rIte? je bahAsukhe ane tenA sAthane koI paNa aMze zAstrakAre upAdeya tarIke gaNatA hatA te "savAro meTgo verama" kahI pAMca prakAranA viSayanA upabhego rU5 bAhAsukhane javAnuM jaNAvata nahi temaja te bAghasukhane karanArA viSayanA sAdhana tarIke rahelA grahaNa karavA ane dhAraNa karavA lAyaka padArthone paNa tyAga karavA mATe "savAya rimo verama" arthAt sacitta, acitta ke mizra evA grahaNa karavA lAyaka ke dhAraNa karavA lAyaka padArthonuM grahaNa ane mamatvarUpa parigrahathI viramavAnuM kaheta nahi . je artha ane kAmane jaina zAstrakAranI apekSAe heya tarIke na mAnatAM, upAdeya tarIke mAnavAmAM Ave to te jainazAstra paraspara virUddha arthane kathana karanArUM thAya, paNa jenazAsananI e khubI che, ke temAM paraspara virUddha arthanuM kathana hetuM nathI, ane tethI 5 A. bhagavAna hemacaMdrasUrijIe zAsananI stuti karatAM hetu tarIke jaNAvyuM che ke "pUrvAparArthe virofsa : ' eTale AgaLapAchaLanA padArthomAM virodha rahitapaNuM hovAthI bhagavAna jinezvaranuM zAsana pramANabhUta che. eTale dharma, artha, kAma ane mokSa e cAra varga pADavAmAM AvyA che te mAtra vargIkaraNanA hIsAbe che, paNa upAdeyatAnA hIsAbe nathI. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata - A uparathI trivasaMsAdhanamaMtare' ItyAdi vALe mAtra dharmanI upAdeyatA ane e paNa svIkArI che, eTaluM ja siddha karavA puratA upayogI che. kemake ema na mAnIe te "na taM vinA ya mavato rjAno" eTale dharma vagara artha ane kAma thatA nathI ema jaNAvI dhamanI upAdeyatA artha ane kAmanA sAdhana tarIke je jaNAvavAmAM AvI che, te koI paNa prakAre jainadaSTine ke adhyAtma vAdane anukuLa thaI zake tema nahi. kadAcita bAhyadaSTivALAne mArga praveza mATe prAthamika daSTie artha ane kAmanA sAdhana tarIke paNa dharmanuM jharavAlAyakapaNuM hoya te paNa upadezakoe te artha ane kAmanA viSayane sAdhya tarIke gaNAvAya ja nahi, arthAt artha ane kAmanA viSayane samagra adhikAra mukhyatAe te heya ja hoya, chatAM kaMIka jagee anuvAda karavAlAyaka gaNAya che te judI vAta che, paNa vidheya ke upAdeya te te be gaNAya ja nahi. arthAt dharma, artha, kAma ane mokSa e cArane puruSArtha kahe ke varga kahe paNa teno matalaba eTalIja ke je A cAra vatanA dhyeyathI ja jagatamAM pravata vAvALA hoya che, paNa teTalA mAtrathI mokSa ke dharmanI mAphaka artha ane kAmanI upAdeyatA gaNAvAnI te bhUla thavI joIe ja nahi. jevI rIte sAdhya padArthanI apekSAe chanA cAra vargo karavAmAM AvyA che tevI rIte pravRtti ane tenA phaLanI apekSAe jIva mAtranA cha vargo karavAmAM AvelA che. temAM paNa uttamottamapaNuM ane uttamapaNuM ja mAtra sAdhya tarIke gaNAyapaNa adhamAdhama, adhama, vimadhyama ane madhyamapaNuM te AdaravAlAyaka ke sAdhya tarIke gaNavAlAyaka nathI, arthAta e che bheda paNa arthakAma dharma ane mokSanI mAphaka kevaLa vargIkaraNarUpe ja che. * zrI tatvArtha sUtra bhASyanI saMbaMdhakArikA(4 thI 6)mAM AnuM varNana che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ron H in this Division Che w 8i 66 6 . parama pUjya AgamasamrATuM AgamavAyanAdAtA dhyAnastha svargata pU. Agama dvArakazrIne AgamasaMbaMdhI ke talasparzI bAbatanA saMkalanavALe mahAnibaMdha (varSa 5 : pustaka-1 pR. 80 pachI cAlu) [parama pUjya, AgamanA talasparzI jJAtA, AgamonI talasparzI prauDha pratibhApUrNa vyAkhyA karavAmAM ajoDa, pravara dezanAzakti saMpanna, AgamahAraka dhyAnastha svargata pU A zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajIe AkhA jIvana daramyAna viziSTa rIte karela Agama saMbaMdhI UMDA ciMtanabaLe tAravela aneka sUma tAttivaka Agamika padArthone bALajIne paNa baMdha thAya te zubha AzayathI ghaNA jijJAsuonA AgrahathI "Agama rahI" nAme moTo nibaMdha vi. saM. 1990nA mAgazara suda 15 tA. 1-12-33 zukravArathI zrI siddhacakra (varSa-2, aMka-5)mAM agralekha rUpe lakhe zarU karela je varSo sudhI cAlyuM, temAM ghaNA mahatavanA Agamika padArtho, adbhuta Agamika tarko, viziSTa zAstrIya dalIle ane adbhuta mArmika bAbate AvatI hatI. jenAthI ghaNA mumukSu-jijJAsu bALajInA tAtvika jJAnamAM vadhAro thaye Agama cetanA mAdhyamathI tanvarUcinuM poSaNa karavA prayatnazIla puNyavAnanA hitArthe Agama tane prAraMbha ja (prathama varSanA prathama pustakathI ja) A nibaMdha dvArA karela, je Aja sudhI dara varSanA prathama pustakamAM niyamita cAlu che. sujJa vivekI vAcakee gya gurUgama meLavI A nibaMdhane samajavA prayatna karo] Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A ga....ma 2hasya duSamA kAlathI medhAdinI hAni jaNAvanAra vAkaya niyAmaka nathI, duSamakALamAM paNa prasaMge prasaMge zrutakevalI sarakhA zrI siddhasena divAkarajI mahArAja, prakaraNanA pravAhane vahevaDAvavAmAM anupama zakti dharAvanAra bhagavAna haribhadrasUrijI, aDhAre dezamAM sajIva mAtranI zuddha dayA pravartAvanAra paramahaMta mahArAjA kumArapALane pratibodha karanAra vyAkaraNAdi caturvedanA vidhAtA kalikAla sarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrIzvarajI, chevaTe aDhAramI sadImAM jainazAsananI jaya patAkAne pharakAvanAra tathA svapara matanA navya ane prAcIna sarva siddhAMtanA jJAtA advitIya vidvAna nyAyAcArya zrImAna yazavijayajI upAdhyAya vigere mahApurUSe zAsananI zebhAne vadhAranArA thaI gayA e itihAsa siddha ja hakIkata che. tethI duSamakAlane lIdhe medhAdinI hAni je zAstrakAroe jaNAvI che, te mAtra bahulatA e tema hovAne lIdhe saMgatipradarzaka vAkya tarIke che. paNa te niyamapradarzaka vAkya tarIke nathI. A sarva hakIkata jaNAvavAnuM kAraNa eTaluM ja che ke avasapiNI kAlane prabhAva rU5-rasAdinI hAni upara ja paDe che, ane A ja vAta jaMbudvIpa prajJapti sUtramAM paNa avasarpiNInA adhi. kAramAM rUpa, rasa gaMdhAdinI hAni jaNAvavA dvArA spaSTa karelI che. kALa prabhAve hAkAra Adi nItinI hadanuM ullaMghana Ave pudgale upara avasarpiNIne prabhAva paDato hovAthI je ka9 vRkSo prathama yugaliyAone jIvana nirvAhanI sarva sAmagrI yatheccha rIte pUrI pADatA hatA, ane dharAelAne jema phAMphAM mAravAnAM heya Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM 11 nahi tema te bhagavAna RSabhadevajIthI pahelAMnA kALanA jugaliyAone pitAne saMpUrNa vastu maLatI hovAthI bIjAnI vastu levA tarapha najara jatI ja na hatI. avasarpiNI kAlanA prabhAve kalpavRkSane prabhAva ghaTavAthI yugaliyAone potAnA jIvananirvAhanI vastuo paNa pUrNa paNe maLatI baMdha thaI ane tethI daridra manuSya jema pApa karavA tarapha dorAya tevI rIte te yugaliyAo jIvananirvAhanA sAdhananI nyUnatA thavAthI eka bIjAnI vastune paDAvI levAmAM ja puruSArtha gaNavA lAgyA ane te anyAyI prayAsa-purUSArtha eTalI hada sudhI vadhI gayuM ke mahArAjA nAbhikulakara taraphathI pravartatI hAkAra, mAkAra ane dhikkAranI nIti kaI paNa prakAre asarakAraka thaI nahi. yugaliyAonI ne adhipatinI mAMgaNI pAchaLanI madazA : sAmAnya rIte jema jagatamAM anItine pravartAvanAro prathama rAjI thAya che, paNa zeramAM mAra paDyAnI mAphaka anIti karanArAnI upara paNa jyAre bIje savAI anIti karanAre thAya che, tyAre prathama te anIti karanArane anItinuM viSama paNuM mAnyA vagara ane jAhera karyA vagara cAlatuM nathI. tevI rIte yugaliyAomAM paNa anItinuM sAmrAjya eTaluM badhuM vadhI gayuM ke temAM nAbhi mahArAjanI hAkAra, mAkAra ane dhikkAranI nItine prabhAva na cAlyuM ane te yuga liyAmAM evA vicArane janma maLe ke have ApaNe vAcika zikSAthI anItine dUra karIe tevA rahyA nathI, mATe ApaNI upara e kaI niyaMtA thavuM joIe ke je kAyika zikSA dvArA paNa ApaNumAM pravartatI anItine jaDamULathI ukheDI nAkhe. A vicAra thavAthI te yugaliyAe pitAne zira rAjasattA sthapAvavA taiyAra thayA. vartamAna itihAsane jANanArAo paNa samaje che ke AyalenDane iMglenDa samazera ke satAmaNIthI kaje kareluM nathI. paNa AyarlenDa pite ja pitAnI parasparanI aMdhAdhudhI dUra nahotuM karI zakayuM, tyAre ja IMglenDanA zahenazAhanA zaraNe jaI zahenazAhatane eka bhAga banyuM. evI rIte yugaliyAe paNa potAnA aMdara aMdaranA anItinA atikramaNane dUra na karI zakyA ane vAcika nItinA pravartanathI Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 Agamata kabaje na rahI zakyA ane tethI ja teone pitAne zira keIka kAyika zikSaNa karanAra arthAt rAjA dharAvavAnI jarUra paDI. nAbhi mahArAjAnI muzkelI: A sthAne eka vAta dhyAnamAM rAkhavAnI che ke - bhagavAna RSabhadevajInI pahelAM paNa teozrInA pitA mahArAjA nAbhijI hAkAra vigerenI nIti pravartAvavA dvArA rAjA nahi thayA chatAM paNa prajAnA zAsaka hatA ane tethI ja te yugaliyAoe mahArAjA nAbhi kulakaranI pAse tevA kAyika zikSaNa karanArA yAne adhipati evA rAjAnI mAMgaNI karI. A mAMgaNI yugaliyAoe nAbhi mahArAjAnI pAse karelI chatAM nAbhi mahArAjA yugaliyApaNumAM janmelA heI thatA aparAdhanI sarva rItio ane tene mATe yathAyegyapaNe karavA joItA sarva kAyika daMDene teo jANI zakyA na hoya ane tethI kAyika zikSA karavA mATe yugaliyAoe adhipatinI mAgaNI tene nA pahoMcI vaLe te svAbhAvika ja che. yugaliyAonI rAjAnI mAMgaNIne ukela: paNa te yugaliyAonI mAMgaNIne pahoMcI vaLavAnI muzkelI nAbhi kulakara mahArAjAne vadhAre vakhata paDI zake tema nahatI. kemake pahelA bhavanA cakravatI paNunA anubhavavALA ane garbhathI mati zrutajJAnanI sAthe saMpUrNa lekanADInA avadhijJAnane dharAvavA sAthe jAtismaraNane dhAraNa karanArA bhagavAna RSabhadevajI je pitAnA putra tarIke hatA temanuM yathAsthita svarUpa che ke kulakara nAbhi mahArAjAnA khyAlamAM na hatuM, chatAM eTaluM te nAbhimahArAjAne nizcita hatuM ke A RSabhadeva anya sarva manuSya karatAM buddhimAM jabaradasta che. thakavatI paNAne ane zAsapaddhatine bhagavAnane ja khyAla : dhyAna rAkhavAnI jarUra che kevartamAna vIzImAM thaelA tIrthakaromAM pUrvabhavanA keI paNa cakravartI paNAvALA hoya te te phakta bhagavAna RSabhadevajI ja che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 pustaka 1-luM je ke ajitanAthajI bhagavAna vigere tevIsa tIrthaMkara pUrvabhavamAM rAjArUpe hatA, paNa cakravatI paNAnuM saubhAgya te pUrvabhavamAM phakta bhagavAna RSabhadevajIne ja hatuM ane te cakravatI paNAnuM saMpUrNa smaraNa bhagavAna RSabhadevajIne mULathI jAtismaraNa hovAne lIdhe saMpUrNa paNe hatuM, ema kahevAnI vadhAre jarUra nathI. vaLI e paNa vAta dhyAnamAM rAkhavAnI che ke ajitanAthajI bhagavAna vigere trevIse tIrthakaro pUrvabhavamAM mAtra AcArAMgAdi agiyAra aMgene ja dhAraNa karanArA hatA, tyAre bhagavAna RSabhadevajI pahelAnA bhavamAM cauda pUrvane dhAraNa karanArA hatA. eTale jAtismaraNane lIdhe pahelA bhavanuM cakravartI paNAnuM asAdhAraNapaNe rAjanItinuM jJAna ane advitIya evuM zAstrIyajJAna bhagavAna RSabhadevajI mULathI ja dhAraNa karanArA hatA. tethI mahArAjA nAbhijI pitAne lAgatI muzkelIne raste caLakatA tArA tarIke jhaLakatA RSabhadevajI kADhI zakaze ema dhAra temAM kaI paNa prakAre atizayokti ke ayogyatA te kahevAya ja nahi. te muzkelIne aMta lAvavA mATe nAbhi mahArAje saMkeca ke zaramane avakAza na ApatAM bhagavAna RSabhadevajIne ja rAjA tarIke thApavAnuM yugaliyAone khullA dilathI jaNAvI dIdhuM. rAjA zabdanI utpatti karanAra bhagavAna RSabhadeva: e vAta paNa sAcI ja che ke bhagavAna RSabhadevajInA guNonuM ghaNuM vadhAre jJAna mahArAjA nAbhi kulakarane hatuM. chatAM sUryane udaya dUravALAne paNa dhyAna bahAra na hoya tevI rIte te RSabhadevajI mahArAjane prabhAva yugalIAonI paNa dhyAna bahAra nahote ane tethI yugaliyAoe prathama vAcika nIti ullaMghana karanArane kAyika daMDanI nItithI vaza karanAra koI adhipatinI mAMgaNI bhagavAna RSabhadevajI pAse karI ane te mAgaNane aMge bhagavAna RSabhadevajIe te adhipati rAjA hoya te ja banI zake ema kahI rAjA zabadano prathama AvirbhAva bhagavAna RSabhadevajIe karyo. ane vinaya guNanA dariyA evA bhagavAna RSabhadevajIe tevA kAyika daMDathI nItine pravartAvanAra (anItine rokanAra) rAjAnI mAMgaNI karavA mATe Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 Agamata yugaliyAone nAbhi mahArAja pAse mokalyA. paNa nAbhi mahArAje te mAMgaNathI AvI paDelI muzkelIne RSabhadevajIne ja tame rAjA tarIke thApe ema jaNAvI aMta ANya. prabhu RSabhadevanA rAjApaNAnI ane khI rIta: A rIte yugaliyAoe svayaM rAjAnI mAMgaNI nAbhikuLakara mahArAjA pAse karI ane teoe prabhu RSabhadevane rAjA tarIke svIkArI evI vAta raju karIne yugaliAene svecchAthI rAjAnA anuzAsanamAM rahevAnI vAta jaNAvI. A uparathI eka vAta spaSTa thAya che ke sattA jamAvavAnA koDa pUrA karavA jema bIjA rAjAo rAjagAdI grahaNa kare che ane pitAne rAjA tarIke thApavAnI prajAjane para pharaja pADe che, tevI rIte bhagavAna RSabhadevajInA viSayamAM banyuM nathI. rAjAnI prajA ke prajAne rAjA : vartamAna yugamAM gIdhaDAonI mAphaka phelI khAvAmAM kuzaLatA dharAvanArA rAja taraphathI evI kabulAta te jAhera karavAmAM Ave je prajA rAjAne rAjA tarIke kabula karavAne taiyAra na hoya te prajA upara te rAjAe rAjya karavuM te eka IzvarI aparAdha hevA sAthe sadAnI azAMtine samudra mathavA jevuM ja gaNAya paNa AvI DAhI vAta karanArA paNa mAtra A DAhI vAteno upaga bIjA rAjA ane bIjI prajAne bhAre uzkeraNImAM kAraNa ubhuM karavA mATe ja kare che. pitAne nyAyI sudharela gaNAvanAra koI paNa rAjyanI sarakAre pitAnA tAbAnA lekae rAjA tarIke maMjura karavA nA pADI hoya te tenA uparathI pitAnI sattAnI dhuMsarI khaseDI devA taiyAra thaelI nathI. eTaluM ja nahi paNa teve vakhate tevA saMkala janasamudAyane baLavAra ane bevaphA tarIke jAhera karI mArzala-lenA amala karavA sudhI paNa pAchI pAnI karavAnI koI paNa sarakAre pravRtti karI nathI, arthAt kahevuM joIe ke-"prajAjanane game tevA ja rAjAe Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM te prajA upara rAjya karavuM joIe." e kathana mAtra epavALuM ja joDavAmAM AveluM che. yugalikane lAgelI duSTa-damananI jarUraH paNa ahIM bhagavAna RSabhadevajI mahArAjanA prasaMgane aMge te e hakIkata karatAM paNa ghaNuM ja addabhuta vAta e che ke-yugaliyA oe pite jAte ja potAmAM je koI duSTa hoya tene zikSA yAne daMDane pAtra banAvavA mATe rAjAnI mAMgaNI karI. ziSTapAlana e rAjAnuM kRtya na hoya: jo ke sAmAnya rIte lokoktine anusAra duSTanuM zikSaNa ane ziSyanuM pAlana e be kArya rAjAnA gaNavAmAM che. paNa vAstavika rItie vicAra karatAM jaNAze ke zine pAlana karavAnI pharaja e mAtra beTI zobhA levA rUpaja che. kemake ziSTo potAnA uttama havabhAvathI pitAnuM pAlana karanArA hoya che. paNa ziSyone potAnA svabhAvamAM vartatA chatAM duSTo taraphathI je upadrava thAya te ja upadrava mAtra ziNonI pravRttine bAdhAkAraka thaI ziNonA pAlanane muzkela banAvI de che, arthAta kahevuM joIe ke ziNonuM pAlana e rAjya dharma che, ema kahevuM te mAtra rAjAne phagaTanI zobhA devA jevuM che, paNa vAstavika rIte rAjAnuM kArya duSTone damana karavA pUratuM ja hoya che. Arthika nAzanA rakSaNa mATe rAjAnI jarUra ? tethI ja pU. A. bhagavAna haribhadrasUrijI ma. aNakajI nAmanA prakaraNamAM spaSTa zabdathI jaNAve che ke mitho vai kAladoSena, nAyakAbhAvato janAH vinazyaMtyadhikaM tasmAt, tatpradAnaM guNAvaham // 1 / / arthAt avasarpiNIkAlanA prabhAvane lIdhe manuSyanA aMtaHkaraNamAM duchavAsanAone prAdurbhAva adhikAdhika thate gaye ane tethI te te duSTa vAsanAonI adhikatAvALA manuSya potAnA upara rAjya sattA na hoya to pite nItinA jhapATAthI nAza pAme ane anya sajajanene durnatinA bhega banAvI tene paNa nAza kare. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 Agamata rAjyapradhAna ane rAjyArohaNanI bhinnatA : A hakIkata bhagavAna RSabhadevajInA rAjyArohane aMge sIdhI kahevAmAM AvelI nathI, paNa bhagavAna RSabhadevajIe saMsAranI asAratA dekhI je vakhate parama pavitra vairAgya pravAhanA mejAo jhIlavA mAMDyAM, te vakhate bharatAdika se putrone zA mATe rAjyAbhiSeka karI rAjA banAvI rAjyanI vaheMcaNI karI ApI? AvI zaMkA karanAre javuM sAthe naralahita eTaluM ja mAtra zIkhI rAkheluM hatuM ane tenA prabhAve rAjya e mahAna durgatinuM kAraNa che, ane tevI durgatinA kAraNarUpa rAjya vairAgyathI vAsita thaele mahApurUSa jyAre pote choDI de che, tyAre te mahAdurgatinA kAraNarUpa rAjya para bIjAne ArUDha kare te vairAgyavAsita kaI paNa mahArAjAne lAyaka na hoya, te pachI vizvavatsala evA vizvaprabhune te lAyaka hAyaja kema? AvI rItanI zaMkAne samAdhAnane aMge nItikAranuM je bIjuM pada rAga ghArthi : evuM che tene anusarIne vicAratAM ema jaNAya che ke rAjyagAdI upara ArUDha thavuM ke ArUDha karavA te pAparUpa chatAM te rAjyagAdI zUnya rAkhavAthI rAjyane nAyaka keI na rahetAM leko adhikAdhika vilAsane paMthe utarI jAya, mATe te adhikAdhika vinAzane raste rokavArUpa paropakAranI siddhine mATe ja vairAgya vAsita mahAtmAo paNa putrAdikane rAjyasana upara besADI abhiSeka karI rAjya arpaNa kare che, te barAbara guNane ja denAruM gaNAya che. chokarAne nAganA bhayathI bacAvavAnI ghaTanA : je kAryamAM adhika phAyade hoya ane alpa deSa hoya te te kAya tenA adhikArIne karavAnI pharaja paDe che, jema khAInI aMdara ramatA chokarA tarapha kALo nAga DaMsavAne AvatuM hoya te kAMThe ubhelI te chokarAnI mAtA te chokarAne bAvaDuM pakaDIne ekadama uMce kheMcI le che te chokarAne kheMcatI vakhate tene hAtha utarI jaze ke tenuM zarIra chelAze, e vigere dukha cakkasa chatAM paNa sarvathA jIvita nAza karanAra evA nAgathI rakSaNa karavAnuM kArya karavAnuM hovAthI Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM mAtA te chokasane ekadama kheMcI le temAM koI paNa prakAre te ayogya kare che ema kahevAya nahi. kemake adhika daSanI rakSAne mATe nyUnadeSanI Apatti paNa adhikArIone vahoravI paDe che. tevI rIte ahIM paNa bhagavAna RSabhadevajIne anItinA pracArathI yugaliyAno thato nAza dekhIne temanI vinaMtithI ane nAbhi mahArAjAnI AjJAthI rAjyasana upara besI rAjA thavAnI jarUra paDI. A vAta te dhyAna bahAra javI na joIe ke rAjyanIti pravaryA pachI te koIne koI rAjyasana upara bese ane paramArthane dAve nahi te svArthane aMge paNa duSTanuM damana karavA taiyAra thAya paNa ahiM te bhagavAna zrI RSabhadevajI je rAjA na thAya te duSTonuM damana ja azakya che, mATe teozrIne ja rAjA thavuM jarUrI ja hatuM. kulakaranI rItithI judI rIti kema? sAmAnya rIte jyAM sudhI duSTatAne pracAra nahete thaye tyAM sudhI te kulakarAnI hAkAra, mAkAra ane dhikkAranI nItithI duSTonuM damana rItasara keI kALa sudhI cAlyA karyuM, paNa te hAkAra AdinA damanathI duSTanuM damana na thavA lAgyuM, tyAre ja yugaliyAone rAjA nImavAnI ane bhagavAna RSabhadevajIne rAjA thavAnI jarUra paDI, eTale ke kulakaranI nItione prabhAva paNa duSTanA damanane aMge ja hate ane bhagavAna RSabhadevajInuM rAjyArUDha thavuM, te paNa mAtra duSTanA damanane aMge ja thayuM che. have te duSTanA damanane ja rAjAnuM mukhya kArya mAnI bhagavAna RSabhadevajInA rAjyArehaNane vicAra karIe. abhiSekanI vAta keNe pragaTa karI? ne tene hetu : eka vAta dhyAnamAM rAkhavAnI che ke bhagavAna RSabhadevajIe duSTanA damana mATe jyAre rAjyArUDha thavAne svIkAra karyo tyAre teja bhagavAne rAjyArUDha thavAnI rIti paNa yugaliyA AgaLa pradarzita karI. rAjyArohaNane mATe bha, RSabhadevajI bIja kAMI pitAnA zrImukhathI na kahe te svAbhAvika che ane tethI temane mAtra rAjyA. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata rUDha thavAnA cihna tarIke abhiSeka karavAnI sUcanA karI arthAta jene rAjA tarIke thApa hoya tene sarva prajAjane maLIne abhiSeka karavuM joIe. abhiSekanI sAmagrIne abhAva: dhyAna rAkhavAnI jarUra che ke A vakhate dhAtunAM bhAjane ke kalaza vigerene koIpaNa vyavahAra pravatele hato nahi. eTale eka tarapha yugaliyAoe potAne mAthe rAjA thavAnI karelI mAMgaNInA uttaramAM rAjApaNAne abhiSeka kare joIe e maLele uttara paNa ghaNe ja mUMjhAvanAra thaI gaye. kemake nathI te kaLaza vigere rAjyAbhiSekanI sAmagrI, ane nathI te koI divasa rAjyAbhiSekanuM dazana. 500 dhanuSa jevI moTI kAyAnA zarIrane abhiSeka kare ane kaLaza vigere joItI sAmagrIone savane paNa khyAla nathI. abhiSekane mATe jaLa kema lAvavuM ? muMjhavaNamAM AvI paDe manuSya paNa pitAnA kartavyane pharaja samajI potAnI zakti pramANe kartavya karavA taiyAra thAya te svAbhAvikaja che, tethI te yugaliyAe paNa pitAnI mAMgaNInA uttara tarIke abhiSeka karavAnI kriyAne pharaja samajI jaLAzaya tarapha deDyA, sarva yugaliyAo jalAzaya upara gayA. jalAzaya bharapUra bhareluM che. paNa te jalAzayamAMthI abhiSekane sthAne jala lAvavuM zI rIte? e prazna teone ghaNI ja muMjhavaNuM karanAre thaye. jalAzaya AgaLa ke jalAzayamAM bIjuM kAMIpaNa tevuM pANIne levAnuM sAdhana nathI. chatAM te yugaliyAo hiMmata hAryA nahi ane te ja jalAzayamAM ugelI kamalinIonAM pAMdaDAMmAM pANI laI bhagavAna RSabhadevajIne rAjyAbhiSeka karavA taiyAra thayA. jala lAvanAra yugalIyAonI pracaMDa saMkhyA te yugaliyAone samudAya eTale badhA jabaradasta ke jenA saMkhyAbaLe kamalinInA pAMdaDe paNa AveluM pANI bhagavAna RSabhadevajInI 500 dhanuSyanI kAyAne paNa abhiSeka karI zake. pracaMDa saMkhyAbaLane dhAraNa karanAra yugaliyAne te samudAya jalAzayathI nalinInA pAMdaDAMthI pANI laIne Ave che. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM bhagavAnanA rAjyAbhiSeka mATe IndranA AsananuM kaMpavuM te ja vakhate pIpalanA pAnanI mAphaka, kapaTIne dhyAnanI mAphaka, durjananA nehanI mAphaka, nArIe sAMbhaLelA gudAnI mAphaka ekAeka IndranuM Asana calAyamAna thayuM. avadhijJAnamAM labdhi ane upayogane bheda je ke Indra mahArAjanA avadhijJAnane viSaya tiryagna lekamAM asaMkhyAtA dvIpa samudrane che. te paNa te avadhijJAna kramika upa ganA svabhAvavALuM hoIne temaja potAnA upagathI ja pitAnA reya padArthone jaNAvavAvALuM hovAthI arthAta kevaLajJAnanI peThe labdhi ane upaganI samAnatAno abhAva hovAthI keTalIka vakhata mAtra labdhirUpe te avadhijJAna vate, paNa upagarUpe na hoya tyAre te jJAnathI jANavA lAyaka padArthone baMdha thaI zake nahi. mATe te avadhijJAnAdika chAghasthika jJAnamAM labdhi ane upaga ema be prakAra mAnavA paDe che. ane avadhijJAnAdina labdhikALa kAMIka adhika 66 sAgaropama mAnyA chatAM paNa upaga kALa mAtra aMtamuhUrtane ja manAya che. ane tethI Indra mahArAjAne avadhijJAnanI labdhi chatAM paNa te avadhijJAnane upaga jaMbUDhIpamAM melavAnuM kArya AsananA calAyamAnapaNane lIdhe thayuM. bhagavAnane rAjyAbhiSeka indra kema kare che? avadhijJAnanA upayogathI Indra mahArAjane bhagavAna RSabhadevajInI rAjyAbhiSeka kriyAnI jANa thaI ane tethI te Indra mahArAjane vicAra Avyo ke atIta, anAgata ke vartamAna e traNe kALanA IndronuM kartavya che ke prathama jinezvaranA rAjyArohaNane aMge sakaLa sAmagrI sAthe rAjyAbhiSekanI kriyA kare, ane tethI mArUM paNa e kartavya che ke huM bhagavAna RSabhadevajInA rAjyAbhiSekanI kriyA karuM, sevaM zabda dekhIne kalyANaka mAnanArane samaja : keTalAka zAsanA tatvane nahi jANanArA temaja ga7 kadAhanA kArAvAsamAM kedI banelA loko mAtra seya eTaluM pada dekhIne kalyANakanI Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 0. Agamata kalpanA karavA tarapha derAya che. teoe A rAjyAbhiSeka vakhate iMdra mahArAje uccAraNa karelA seyaM zabdanuM tathA abhayakumAra ane tene pUrva saMgatika devatA vageree uccAraNa karelA seluM zabda upara draSTi karavI, ke jethI mAtra teya zabda dekhIne kaMI paNa svagachIya ke paragathvIya AcAryoe nahi karelA evA kalyANaka artha karavA tarapha khoTI rIte derAvAnuM thAya nahi. rAjyAbhiSekanI aMdI kriyA: evI rIte vicAra karIne iMdra mahArAjA rAjyAbhiSekanI sakaLa sAmagrI sAthe bhagavAna RSabhadevajInI pAse hAjara thayA ane bhagavAna RSabhadevajIne suvarNa kaLazAdikathI abhiSeka karI, temane mukuTa, kuMDalAdi alaMkAra ane chatra cAmara Adi rAjacihnothI alaMkRta karyA. bhagavAnanA rAjapaNAmAM daivikatA : A uparathI spaSTa samajAze ke bhagavAna RSabhadevajIne rAjyAbhiSekamAM pUrepUrI ane daivika kriyAne paNa saMbaMdha che. arthAt bhagavAna tIrthakaromAM Adya tIrthakara bhagavAnane rAjyAbhiSeka e kevaLa daivika prabhAva che. yugalIyAonuM AvavuM ane vinaya svabhAvane prabhAva: jalAzaya upara gayele yugaliyAne samudAya nalinInA pAMdaDe paNa abhiSekane lAyakanuM jala laI bhagavAna RSabhadevajI pAse hAjara thaye, paNa bhagavAna RSabhadevajIne vastrAbharaNathI zaNagArAelA ane chatra Adi rAjya cihnothI maMDita thayelA joI AzcaryamAM DUbI gayA ane pite abhiSekane mATe je jala lAvelA che te jalanuM zuM karavuM? tene vicAramAM paDyA. chatAM se zANe eka mata kahevAya che. tenI mAphaka te meTA saMkhyAbaLane dhAraNa karavAvALA yugaliyAe sarve ekamata thayA hoya tema bhagavAnanA caraNakamaLa upara te sarve e pANI DhALyuM ane tene abhiSeka tarIke gaNI pitAne kRtArtha mAnavA lAgyA. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM ziSyanuM piSaNa e rAjyadharma : AvI yugaliyAonI svAbhAvika vinayavALI vRtti, ane te paNa bhagavAna RSabhadevajIne aMge thayelI joI iMdra mahArAjA atyaMta prasanna thayA ane tethI ziSTAna || jaiva e rAjanItinA kahevAtA bIjA niyamane jANe ziSTAMnAM poSanuM jaiva ema gaNIne te saphaLa karavA ja hoya nahi, tema te yugaliyAonI sarva prakAre anukULatA karI devI tevI rIte iMdra mahArAje vicAra karyo ane te ja vicArane aMge vinItA nagarIne nivezane saMbaMdha prApta thayA. tIrthakara bhagavAnane rAjyaRddhi hovI ja joIe: IdramahArAjAe kevaLa bhagavAna RSabhadevajIne rAjyAbhiSeka karyo eTaluM ja nahi, paNa zrI paryuSaNa kalapasUtramAM bhagavAna bhadrabAhusvAmIjI jema tIrthaMkarAnuM rAjanya vigere kulemAM AvavuM jaNAvIne paNa rAjyazrIne karavA ane pALavAvALAM te kula tevAM ja joIe, temaja kalikAla sarvajJa hemacaMdrasUrijInA karelA vItarAgastAtra pramANe dareka tIrthaMkara narendrazrI eTale rAjalakSamIne anubhavavAvALA hevA ja joIe e niyamane anusarIne rAjyAbhiSekanI sAthe rAjyaRddhinI jarUrIyAta Idra mahArAje gaNuM hoya te svAbhAvika ja che. ziSTanA piSaNamAM rAjaRddhinI saphaLatA duSTanuM zikSaNa karavA mATe upayogI gaNAtI rAjyaRddhi paNa sapuruSanuM piSaNa karavA sivAya sArthaka na banI zake, kemake duSTonA zikSaNane mATe RddhinI AvazyakatA na hoya ema kadAca mAnI zakAya. jo ke tema sarvathA mAnI zakAya tema te nathI ja, kAraNake duSTone kheLavA mATe manuSya joIe. duSTonA duSapaNAne nizcaya karavA mATe paNa manuSya joIe. duSTane zikSaNa karanArA paNa manu joIe, temaja atyaMta duSTone dIrghakALa sudhI aparAdha nahi karavAnI hAlatamAM rAkhavA ane karelA aparAdhanI zikSA je je thAya tenI saMbhALa rAkhanArA paNa manuSya joIe, chatAM e duSTonA damanamAM teTalI RddhinI jarUra na hoya ema gaNIe te paNa ziSTona piSaNamAM saddhinI ghaNu ja jarUrIyAta rahe. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 Agamata chatrAdi mAtrathI rAjya nahi tema rAjA paNa nahi vAstavika rIte te rAjA zabda sAmAnya rIte chatrAdikarUpI rAjyacihnonI sAmAnya addhine aMge saMgata thato nathI, paNa rAjyane lAyakanI mahARddhinA arthamAM ja saMgata thAya che. kemake nATakamAM rAjAne veSa bhajavanArA nATakIAe paNa chatrAdika cihno te dhAraNa kare ja che. ane tethI jo chatrAdika cihnothI rAjA kahevAmAM Ave to sAcA rAjA ane nATakIA rAjAmAM koIpaNa pharaka rahe nahi. rAjyaRddhi aMge indranI pravRtti kema? vaLI e paNa dhyAnamAM rAkhavAnuM che ke tIrthaMkara mahArAjAo eTalA badhA prabaLa puNyavALA hoya che ke jenA prabhAve iMdra mahArAja sarakhA paNa tIrthakara mahArAjanI garbhathI AraMbhIne sarva avasthAomAM teonI uttamatA jagatamAM je rIte jAhera thAya, tevI rIte sarva prakAre udyamo kare che. dhyAna rAkhavAnI jarUra che ke jema jagatamAM lAbhAMtarAyanA kSapazamavALA manuSyane dAna ApavAnI ke vastu devAnI buddhi thAya che, tevI ja rIte pUrvabhavamAM vIsasthAnakanI ke ekAdinyUna sthAnakanI ArAdhanA karavA dvArA upArjana karelA tIrthaMkara nAmakarmanA prabhAve iMdra ane bIjA devatAone bhagavAna tIrthaMkara mahArAjanI dareka prakAre dareka avasthAmAM bhakti karavAnuM mana thAya che. jethI ke teo nirjarAnA paMthe temaja puNyAnubaMdhI puNyanA paMthe dhapI zake che. samyagadarzanAdithI nirjarA ke puNyabaMdha? . samyaktva, dezavirati ane saMyamathI je ke karmanI nija rA thAya che ane tethI te nirAnuM kAraNa manAya che ane tenI prApti paNa karmanI atyaMta nijA thavAthI ja bane che. te paNa te samyaktvAdine dhAraNa karanArA ja nijarA yegya adhyavasAyenA abhAve puNyAnubaMdhI puNya paNa bAMdhe che. ane te puNyanA udayathI te samyaktvAdine dhAraNa karanArA mahAnubhAve ucca ane uccatara devalekamAM jAya che, eTaluM ja nahi paNa te samyaktvAdine dhAraNa karanArA mahAnubhAve je devapaNumAM eka paNa sAmAnya zabda kahe, Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM 23. teTalAmAM tenA puNya prabhAve ghaNA devatAo sevAmAM hAjara thAya che. ane ghaNA devatAo teone vinaMti kare che ke "ApanuM vacana amane ghaNuM ja priya lAge che ane tethI A5 vAraMvAra bele" tevA devapaNAmAM jAya che paNa AvI sthiti samyaktvAdi dvArA jeoe puNyAnubaMdhI puNya upArjana karyuM hoya, teonI ja hoya che. puNyAnubaMdhI puSpavALAnA narabhavanI maharatA puNyAnubaMdhI puNyane badhinArA samyakatvAdine dhAraNa karanArA jI ekalA devanA bhavamAM ja samyaktvAdinA phaLarUpa puNyAnubaMdhI puNya bhogave che eTaluM ja nahi, paNa zAstrakAro spaSTa zabdomAM jaNAve che ke A jAti eTale deva bhavamAMthI thavIne uttama manuSya bhavamAM AvavuM paNa puNyAnubaMdhI puNyanA prabhAve uttama svarUpe hoya che." tIrthakara bhagavAna Adi nIca kule kema na Ave? ne tethI ja te samyakatva vigerene dhAraNa karanAra tIrthakara mahA rAja jevA jInuM manuSya bhavamAM AvavuM thatAM paNa aMtakula, prAMtakula, tucchakula, daridrakula, kRpaNukula, bhikSAcarakula jevA tuccha kulamAM AvavuM thatuM nathI. chatAM kadAca koIka tevA mithyAtvAdi dazAmAM bAMdhelA nIcagetra ke aMtarAyAdi karmone lIdhe AvavuM thAya, te paNa Indra ke bIjA deve te samyaktvAdi dvArA puNyAnubaMdhI puNya karavAvALA jInuM garbhAvasthAmAM paNa parAvartana karI nAMkhe che. A vastune bArIka daSTithI samajanAra manuSya bhagavAna mahAvIra mahArAjanA garbha parAvartanane agya ke asaMbhavita mAnI zake ja nahi. garbhapaharaNa e Azcarya kema? bhagavAna mahAvIra mahArAjanuM thayeluM garbha parAvartana Azcarya tarIke gaNAya che, paNa te mAtra ahaMtu Adi uttama purUSonI apekSAe ja che. arthAt tevA purUSanuM garbhanuM parAvartana thavuM te te puNyAnubaMdhI puNyanA bherathI ja hoya che. paNa tevA uttama purUSane mithyAtva dazAmAM bAMdhelA nIca zetrAdi karmo rahe ane Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 AgamajyeAta tevA karmonA udayathI aMta kulArdikamAM AvavuM paDe ane tethI ja IMdrAdikAne te gabhanI parAvRtti karavAnI pharaja paDe e Azcaya che, anyathA koIpaNu puNyazALInI jIMdagImAM koIpaNa vakhata kAI tevA pApanA udaye azubha dazA heAya, paNa te azubha dazA bhAgavAi jatAM devAki dvArA zubha dazA thAya temAM koipaNa jAtanuM Azcaya nathI. bhagavAnanA vivAhamAM puNyanA ja pratApa : AvI rIte tIthakara mahArAjAeAne puNyAnukha zrI puNyanA pramaLa udaya haiAvAthI temanI gabha dazAthI mAMDIne sava dazAmAM iMdra mahArAja vagere sava sAdhanA meLavI Ape che. A uparathI IMdra mahArAje bhagavAna RSabhadevajInA vivAha kAyamAM karelI pravRtti te tIrthakara mahArAjAeAnA puNyAnukha dhI puNyanA uyanI pramaLatAne lIdhe ja che ema spaSTa samajAze. tevI ja rIte bhagavAna RSabhadevajInA tIvra puNyAnubaMdhI puNyanA pratApe rAjyagAdI upara rAjA thavAnA abhiSeka kare ane tenI sAthe ja rAjAne lAyakanI sarva Rddhi-samRddhi meLavI de temAM Azcaya nathI. saMyamAddivALAne dazAMga puNya : zAkAro paNa spaSTa zabdomAM jaNAve che ke sayama Adi dhane ArAdhana karanArA manuSya jyAre manuSyapaNAmAM Ave tyAre tene dazAMga puNya eTale mitra, jJAti vagere dharmonA daza sAdhanA saMpUrNa hAya. ahIM ema kahevu e binajarUrI nathI ke dharmanA pratApe jevI rIte AtmAnI nirjarA dvArA zuddhatA thAya che. arthAta pApakamA kSaya thAya che tevI ja rIte te dhama dvArA kAyAdi cAkhenI pavitratA thavAthI puNyama dha paNa anagala ja thAya che. ane tevA anagala bAMdhelA puNyanA udaye mekSanI prApti thatAM sudhI te puNyAnubaMdhI puNyavALA jIvane avyAhatapaNe sukhanA badhA sAdhanAnI prApti svAbhAvika rIte thaI rahe che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 pustaka 1-luM kevaLajJAna thayA pachI paNa puSyane viziSTa prabhAva: A vAta dhyAnamAM letAM spaSTa samajAze ke-tIrthakara mahArAjAo vItarAgapAchuM meLavI sarvajJadazAne pAme che. tyAre paNa devatAo bhagavAna tIrthakarane prakRSTa zAtA vedanIyanA udayamAM sAdhanarUpa azeka vRkSAdi haMmezAM hAjara rAkhe che ekalA devatAo tIrthakara mahArAjanA zAtavedanIyanA sAdhane hAjara rAkhe che. eTaluM ja nahi paNa te tIrthaMkara mahArAjanA prabaLa puNyAnuMdhI puNyanA pratApe kudarata paNa lokone tIrthaMkara mahArAjanA mahimAne dAkhavavA ghaNuM ja anukULatA karI Ape che. tethI tIrthaMkara mahArAja jyAM jayAM vicara tyAM tyAM marakI-upadrava vagere na hoya, tIDa AdinI Itie paNa na hoya, ativRSTi ke anAvRSTi paNa na hoya, pitAnA dezanA lazkarane ke paradezanA lazkarane paNa bhaya na hoya. bhIkhama-paMthIonI bhayaMkara ajJAnatA A sthAne jeo bacAvavAthI bacelA prANIonuM jiMdagIbharanuM pApa bacAvanArane lAge che, ema mAnI bacAvavAne niSedha kare che, teoe AvA tIrthakara nAmakarmane baMdhAvanArA arihaMtAdikanA ArAdhanarUpI vIsasthAnakane kharekhara zApa Apa joIe, ane kSApazamikabhAve thaelA ArAdhananA phaLa tarIke A atizaya mAnavA joIe ja nahi. paNa sUtrakAroe te A upara jaNAvelA mArI vigere upadrava na hoya, tene tIrthakara mahArAjanA atizaya tarIke jaNAvelA che. bacAva karavAmAM zuM chellI be kiyA? zAomAM haNanArane prANAtipAtikI ane haNavAnA prayatnavALAne pAritA pAnikI kriyAnI vAta sthAne sthAne jaNAvI che, paraMtu keI paNa zAstrakAre koI paNa sthAne koI paNa jIvane bacAvavAmAM pAritApanikI ke prANAtipAtikI kriyA thAya ema mAneluM nathI, ane tethI zAstranA hisAbe marakI vigere upadravanA abhAvane atizaya tarIke manAya temAM Azcarya nathI. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 Agamata bhIkhamapaMthInI dazA saMsAra-mathakavAdI jevI emAM Azcarya te teone ja lAge ke jeo saMsAra mecaka matavALAonI peThe khoTI mAnyatA dharAvatA hoya, saMsAracaka matavALAe jema duHkhI prANuone mAravAthI tene duHkhathI choDAvyuM gaNIne paropakAra mAne che, tevI rIte bhIkhama paMthanA hisAbe paNa maranAra aDhAra sthAnakathI chUTe che, ema dhAre te te kharekhara parekArI ja gaNAya. kemake bhIkhamajInA hisAbe bacAvanAra manuSya bacelA prANanA bhaviSyamAM karAtA aDhAre pApasthAnakane hetu hoya te pachI mAranAra manuSya te maranAra prANInA bhaviSyamAM thanArA aDhAre pApasthAnakane rokanAra kema na gaNAya? mAranAra pApane rokanAra tathA nirjarI karAvanAra kema nahi? bhIkhamajInA hisAbe aDhAra pApasthAnakene rokavA mATe, temaja akAmanirjarA dvArA paNa te maranArA prANIno karmane kSaya thAya ane tethI te jaladI taranAre thAya ema dhArI tAravAnI IcchAe paNa mAravA taiyAra thAya che temAM Azcarya jevuM nathI. zuM guNavALAne mAravAthI vadhAre lAbha nahi? vaLI bhIkhamajInA hisAbe jema jema vadhAre guNavAna hoya tema tema tene vadhAre duHkha devuM te ucita gaNAya kemake guNahIna manuSya koI paNa prakAranuM duHkha Ave tyAre azubha pariNAmathI karmabaMdha paNa kare, chatAM kadAca nijA kare te paNa te akAma nijArA ja hoya paNa guNavALA manuSyane te duHkha AvatAM sakAma nirjarA ja hoya ane jema jema duHkha vadhAre Ave tema te guNavAna manuSyane adhika sakAma nijA prApta thAya, mATe tevI rIte guNavAnane adhika sakAma nirjarA thAya che ema dhArI bhIkhamajInA mate te manuSya guNa vAnene herAna karavA yAvat mAravA mATe ja satata pravRtti karavI joIe. bhIkhamajInA hisAbe temanA pUjane mAranAra mahAbhAgyavAna gaNAya te ja hisAbe bhIkhamajInA paMthamAM je pUjya tarIke heya te temanA mane sauthI vadhu guNavALA hoya ane tethI teone je duHkha Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 pustaka ja-luM Avaze te te ghaNI nirjara karaze, ema dhArI koI manuSya tenA pUjyane tADanA-tajanA kare, kutarA karaDAve, dhakakA mAre vigere kare te te pUjyanA kamane jaladI kSaya karanAra thAya ane pUjyanI upara meTo upakAra karanAre thAya, ema manAvavuM joIe. vaLI jema bacAvavAnI suMdara buddhie bacAvele jIva pApa kare, evo vicAra nahi chatAM paNa te lAbha bacelAe karelA pApanI anumatine nAme taNAI jAya che, tevI rIte pUjyanI upara thatA nirjarAnA aMge pUjyane karavAmAM AvelA tADanA-taja tenA pApa paNa samAI jaze. pUjyanI hiMsAmAM paNa semalanI mAphaka satkAryanI sahAya ja gaNAya ke? te bhIkhamajInA hisAbe te bhagavAna nemanAthajInI mahArAjanI vakhate gajasukumAlamunine je samile upadrava karyo te ghaNe ja sAre gaNa joIe. kema ke te milanA upadravanA pratApe ja gajasukumAla muni kevaLajJAna pAmyA ane mokSa meLavI zakayA. arthAta bhIkhamajInA paMthanA hisAbe gajasukamAla munine kevaLajJAna ane mokSa denAro te mila ja hatA. vaLI zAstrakAra gaNadhara bhagavAne e paNa spaSTa zabdothI aMta gaDa dazAMgasUtramAM jaNAveluM che ke bhagavAna nemanAthajI mahArAje zrImukhe bhAkhyuM che ke kRSNa? te gajasukumAlamuninA ghAta karanAra te te gajasukumAlamunine kevaLajJAna ane mokSa meLavavAmAM sahAya. kArI kRtya karyuM che. arthAta bhIkhamajInA hisAbe te tenA pUjyanA mAranArAne yAvat mArI nAMkhanArane tenA pUjya ghaNuM ja nija karaze evI dhAraNA na hoya te paNa mAratAM ane mArI nAkhatAM ghaNe ja lAbha thAya. sahAyanI dhAraNAe mAranAra mahodaya pAme khare? jyAre somila sarakhAne upasarga karatI vakhate kevaLajJAna ke mekSa A upasargathI thaze, evI dhAraNA nahi hatI, chatAM paNa te Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 Agamata upasarga karatAM gajasukumAlajIne thaelA kevaLa ane mokSamAM sahAya karanAro gaNyo, te pachI jeo kadAca ema dhAraNA rAkhe ke pUjyane kUtarAM karaDAvavAthI lAkaDIe mAravAthI ke mArI nAMkhavAthI pUjyanI aDhaLaka nirjara karaze, ane evI dhAraNuM rAkhIne pUjyane kUtaro karaDAvavA vagerenuM kArya kaI kare te tevuM kArya karanAra bhIkhamajInA hisAbe pUjyanI aDhaLaka thatI nijarAmAM pUrepUre sahAya karanArA bane. A upara jaNAvelI hakIkata samajanAre koIpaNa manuSya bhayaMkara bhIkhamajInA bhIkhama paMthamAM bhUlecUke paNa jaI zake nahi. puNyAnubaMdhI puNyathI sva-para ubhayane sukha: A sarva hakIkata dhyAnamAM letAM vAcakavRMda saheje samajI zakaze ke pUrvabhave bAMdhelA puNyAnubaMdhI puNyanA pracaMDa pratApe ja tIrthaMkara mahArAjA garbhathI AraMbhIne nirvANa sudhInI dazAmAM iMdrAdika deve dvArA ke kudarata dvArA hava-para ane ubhayane sukha karanArA ja thAya che. tevI rIte sukha karanArA ja hovAthI bhagavAna tIrthaMkaranI bhaktirUpe IMdrAdika devee bhagavAna RSabhadevajIne rAjyAbhiSeka karyo, te temanI sarva anukULatA mATe jANavuM. zatruMjaya mAhAsya vageremAM jenuM spaSTa rIte varNana karavAmAM AvyuM che, tevI bora jana lAMbI ane nava jana pahelI ane gaganacuMbI bhavanoe bhUSita, addhi-samRddhinA akhUTa khajAnAvALI vinItA nAmanI nagarI vasAvavAne mATe vaizramaNane vAsava Adeza kare te yogya jaNAya che. Indra manI bhakti tarIke vinItAnI sthApanA : bhagavAna RSabhadevajInI tIrthakarapaNAne aMge Indra mahArAja taraphathI karAtI aneka jAtanI bhaktimAM kuberabhaMDArI dvArA aneka gaganacuMbI bhuvanethI bhUSita evI vinItAnagarI racAvavAmAM Ave temAM koI paNa jAtanuM Azcarya nathI. jo ke A vinItAnagarI racavAne aMge Indrane, bhaMDArIne ke keIne paNa kAMI vicAra karavAnI jarUra hoya nahi, kAraNa ke sAmAnya rIte niyama che ke rAjAnuM je sthAna thAya tene rAjadhAnI kahevI paDe. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM rAjadhAnInI mahattA : te rAjAnA sthAnane lIdhe atyaMta jAhojalAlI bhegave temAM Azcarya nathI. pUrvakAlanA ItihAsa ane jaina zAstranA abhyAsIethI e vAta ajANa nathI ke dareka moTA rAjAe pitAne tAbe rahelA rAjAone sanmAna, sevA, salAha ke evI bIjI koIpaNa nItie pitA-pitAnI rAjadhAnImAM ja rAkhatA hatA. ane tethI ja vAsudeva ane cakravatI onI rAjadhAnIomAM hajAre dezanA rAjAe dhAma karIne rahelA, ema ItihAsa ane zAstrI sAkSI pure che. vepArIonuM vasavATa : jyAre evI rIte hajAro dezanA rAjAe pite niyamitapaNe te vAsudeva ke cakavatInA sthAnamAM rahetA hoya tyAre te rAjAone tyAM rahetI vakhate te te sukhanAM sAdhane meLavavA paDe tethI te te cIjonA vepArIo vividha rIte vasavATa karI nagarInI zobhA vadhAratA. rAjadhAnImAM buddhijIvI varganI mahattA : vaLI aneka rAjAonA saMbaMdhane lIdhe temaja mukhya rAjAonA vicAra pUrvaka ke vicAra vagara nIkaLelA je vacane te ja hukama agara AjJArUpe gaNAtuM heI te mukhya rAjAnA vacanane phAyado paNa meLavI zakAya. kadAcita tenA vacanathI nukazAna paNa thavAne saMbhava hoya tethI lAbha zI rIte maLe? ane nukazAnathI bacavAnA raratAonI jANakArI mATe salAhakAranI jarUra haMmezAM rahe. te rIte buddhimAna vaga paNa rAjadhAnImAM jarUrI jANa. sattA-sanmAnanI ISyanI vicitratA: vaLI e vAta paNa dhyAnamAM rAkhavAnI che ke jagatamAM daridratA IrSyAnuM bIja banI zakatI nathI, dhana saMpatti te IrSyAnuM bIja bane che. tema chatAM te ghaNIvAra laukika rIte udyogane gati paNa ApI unnatinuM sAdhana vyavahAramAM gaNAya che. te rIte kuTuMbanI IrSyA kathaMcita alpa kuTuMbavALAne ke a95 parivAravALAne anya kuTuMba ke anya manuSyano saMgraha karavAnI pharaja pADI kathaMcit te IrSArane maLatAvaDe karI unnatinA karanAra tarIke batAvI mele che. paNa Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. Agamata sattAnI agara mAna-sanmAnanI IrSyA e evI adhama vastu che ke jene pratApe anyanI durbalatA ke apamAnanI cAhanAne tenA sAdhanene kuMgA thavA pAme che. dareka rAjAne bacAvamAM salAhakArone sAdhanavALA: A vastune vicAratAM satyanA pralebhananA cakrAve caDhelA aneka rAjAo jyAM nivAsa karIne rahelA hoya ane moTA rAjA taraphathI vadhAre ne vadhAre mAna meLavavAnI dehadhAmamAM paDelA hoya tevAonA samAgamamAM rahevAvALA rAjAe potAnA sAcA ane nimakahalAla salAhakArone kaI divasa paNa sAthe rAkhyA sivAya rahI zake ja nahi. ane dareka rAjAone tevA salAhakAra rAkhavA paDe tyAre te salAhakArone paNa potAnA kuTuMba sAthe tyAM rahevuM paDe. ATaluM banyA pachI paNa te tAbedAra rAjAone Akasmika humalAthI pitAnA kuTuMbanA salAhakArakone tathA pitAne bacAva karavA mATe lazkara rAkhavAnI jarUra paDe. A badhI hakIkata vicAratAM mukhya rAjAnuM sthAna jene loko rAjadhAnI kahe te kaI paNa kathAne hoya te paNa moTA rUpamAM pheravAya temAM Azcarya ja nathI. rAjAnuM je gRha te rAjagRhanagara banyuM: A vAta samajavAthI mahArAjA prasenajita ke jeo zreNika mahArAjanA pitA hatA, temanI vakhate mAtra rAjAne zahera bahAra rahevAthI eTale nagaranI bahAra rAjagRha karavAthI te rAjagRha maTIne rAjagRhI nagarI kema thaI gaI te saheje samajAze. mukhya rAjAne paNa maMtrI ane sainyanI jarUraH vaLI te tAbedAra rAjAone uparI moTe rAjA paNa te sarva tAbedAra rAjAonI vicAra ane baLanI zaktine pahoMcI vaLe teTaluM vicAra ane baLanuM sAmarthya na dharAve ema te kaI divasa paNa uparI tarIke TakI zake nahi ane tethI te mukhya rAjAne paNa tevA ane teTalI saMkhyAvALA salAhakAraka rAkhavA ja paDe ane baLanI saMkhyAmAM paNa teTale vadhAre jarUra karavo ja paDe. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM rAjadhAma te rAjadhAnI ane tene vistAra: A rIte jyAre sattA, salAha ane baLa e traNenuM kendra rAjAnuM dhAma bane tyAre jIvananirvAha tathA sukha saMpattinA sAdhane paNa dezadezanA khuNe khAMcarethI paNa tyAM Ave temAM koI paNa jAtanuM Azcarya nathI. IMglAMDa jevA mukhyatAe mAtra letuM ane kelasA ja dharAvanArA deze paNa rAjasattAnI zaktithI ja laMDana jevA sarvadezIya prajAjanonA sthAna thanArAM zahere dharAvI zake che, te pachI je rAjAo samRddhi saMpUrNa sthAnamAM pitAnuM dhAma kare te sthAne vartamAnakAlanA lekanI kalpanAmAM paNa na Ave tevA moTAM zaherA vasI jAya temAM Azcarya ja zuM ? adhyA Adi rAjadhAnInuM pramANa: A badhI vastusthiti jenAra manuSya ayodhyA, rAjagRhI dvArikA vigere nagarIonI laMbAI bAra jojananI ane paheLAI nava jejananI zAstrakAroe varNavI che te vAstavika ja che, paNa atizayokti bhareluM nathI ema saheje samajI zakAze. vartamAnamAM paNa muMbaI, madrAsa, kalakattA jevAM sarakAranA pratinidhi tarIke AvanArA garvanarAnA dhAme thavAthI kevA dareka juge vRddhi pAme che. e vicAranAra bhAratIya manuSya prathamakAlanI rAja dhAnIonA pramANamAM koI paNa prakAre atizayoktine sthAna ApI zake nahiM. vinitA rAjadhAnInI anekhI mahattA: paNa bhagavAna RSabhadevajInI vinItA rAjadhAnIne aMge tevA prapaMce, baLAtkAro ane tevAM sAdhane savAbhAvika rIte na hovAthI upara jaNAvelI rItIe rAjadhAnIne moTA rUpamAM AvavAne saMbhava na hatA. vaLI e paNa vAta dhyAnamAM rAkhavAnI che ke bhagavAna RSabhadevajIne ekalAne ja Adya rAjA tarIke abhiSeka te vakhate thaele hatuM ane tethI khaMDIyA rAjAone, tenA salAhakAronA nivAsane ane temanA bacAva mATe rahetA sinyanA nivAsa sAthe te sarvane Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 Agamata jIvananirvAhanAM sAdhane ke sukha sAmagrInAM sAdhano pUrA pADanArA vargane phALe te nagarInI vizALatAmAM Ave te na hato. paraMtu savAbhAvika rIte utkRSTa puNyabhavazAlInI chatra chAyAmAM sahune rahevA maLe te hetuthI bAra jana lAMbI nava jajana pahoLI rAjadhAnI indramAM lAgatI e aMgata jaNAya che. bhagavAne karelAM eka rAjyanAM se rA: je ke bhagavAna RSabhadevajIe ja dIkSita thavA pahelAM se bhAgamAM AkhA pitAnA mulakane vaheMcI so deza banAvyA ane te dareka dezanuM rAjya pitAne se putra hovAthI eka eka putrane ApeluM hatuM ane tethI bhagavAne dIkSA grahaNa karI tyAre se rAye judAM judAM thayelAM hatAM. zAstrakAre paNa spaSTa zabdomAM jaNAve che ke vRtta rajananag fmafsaritA arthAt so putrane se dezanA rAjyanI gAdIo upara abhiSikta karIne pachI bhagavAna RSabhadevajIe dIkSA lIdhI che, paNa te se dezanA rAjyanI gAdIe so putranA rAjyAbhiSekano vakhata vinItA nagarInA nivezanI sAthe saMbaMdha dharAvato nathI. vinItA niveza ane te rAjyanI vyavasthA vaccenuM aMtara : yAda rAkhavuM ke corAsI lAkha corAsI lAkhe guNavAthI je saMkhyA Ave teTalA varSanuM eka pUrva gaNAya che. ane tevAM lAkha pUrvene AMtare vinItAnA nivezane ane te se dezanI rAjagAdIenI vacce che, mATe te se rAjAonuM thavuM vinItAnA vistAramAM upayegI nathI. se bhAga karavAnuM kAraNa: tatvathI kahIe te bhagavAna jinezvara mahArAje dIkSA letI vakhate evo vicAra kare che joIe ke A se putromAMthI koIpaNa putra IMdrAdikanI sevAnuM dhAma banyuM nathI ane bane tema paNa nathI, te pachI devatAI madada sivAya ekalA purUSaparAkramathI AkhA dezanuM rAjya eka manuSyathI karI zakAya tema che ja nahi. mATe judA judA putrone judA judA dezo sAcavavA eNpavA e ja Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 pustaka 1-luM yogya che ema dhArI dIkSA letI vakhate rAjya choDavA pahelAM saue patrane jadA judA dezanA judAM judAM rAjya karI potAnA hAthe rAjyAbhiSeka sarvane karyo. eka rAjyanA se rAjya karavAmAM kAlamahimA : vaLI e vAta paNa dhyAna bahAra javI na joIe ke bhagavAna RSabhadevajInI vakhate jyAre vinItAnagarIne niveza thaye te vakhata lekamAM je lebha ane mAyA tathA kAdha ane mAna pravatelAM hatA te ghaNAja thoDAM hatAM. paNa have te vakhata pachI avasarpiNI ke je rUpa, rasa, gaMdha ane AyuSyanI hAni karanAra che, ane te apekSAe vAstavika avasarpiNI nAma dharAvI zake paNa lebha ane mAyA vagere dezene mATe te A kAla avasarpiNI nathI, paNa kharekhara utsarpiNa ja che, ane tethI vinItA nivezanA lAkhe pUrva pachI lebha ane mAyA vagere dezenI keTalI badhI ane kevI vRddhi thayelI hoya tenI kalpanA vAcako sarvathA na karI zake ema na mAnI zakAya; te tevI lebha ane mAyAdikanI vRddhinA prasaMgamAM devatAI madada sivAya eka manuSya AkhA dezanuM rAjya kare te asaMbhavita gaNAya temAM navAI jevuM nathI. ane tethI ja bhagavAna RSabhadevajIne se putrane se rAjya sepI rAjyAbhiSeke karavA paDyA te gya ja thayuM che. se rAjya karI so putrane ApyAM te prajAhita kema? A badhI vAta vAcakonA samajavAmAM jyAre Avaze tyAre ja teo zAstrakAroe e putrane se dezanI rAjagAdI upara besADI bhagavAne je rAjyAbhiSeka karyo che te prajAnA hitane mATe che. zAstrakAra mahArAjAe zilpa ane kamane upadeza tathA purUSenI beMtera kalAo ane strIonA cosaTha guNenuM nirUpaNa bhagavAna RSabhadevajIe je karyuM che, te jema prajAnA hitane mATe che tevI ja rIte so dezanA rAjya upara so putrane abhiSeka karyo, te paNa prajAjananA hitane mATe karyuM che ema spaSTapaNe tivivi vyAdithayag ema kahI jaNAve che, arthAt bhagavAna RSabhadevajInI dIkSA thaI te vakhate eka dezanA se deze thayA ane eka rAjyanA se rAja thayAM. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 24 Agamata vinItAne svAbhAvika vRddhi nahatI kema? paNa vinItA nagarInA nivezanI vakhate te samagra deza avi bhaktarUpe hAI ekarUpe ja hatA ane tethI bhagavAna RSabhadevajIne rAjyAbhiSeka AkhA dezanA eka ja svAmI tarIke sthApIne karavAmAM Avela hatuM. AvI rIte vinItA nagarInuM rAjya peTabheda ane pratispadhI rAjAo vinAnuM hoI tene gADha vasatinA sthAnarUpa ane jAhojalAlInA dhAmarUpa banavAno saMbhava ghaNuM ja ocho hate. bhagavAna RSabhadevajInuM prathama rAjA tarIke mAna: eka bAju AvI rIte vadhavAne saMbhava ghaNe o che hatuM, tyAre bIjI bAjue bhagavAna RSabhadevajI mahArAja sarvathI pahelA rAjA thaelA hAI lekonI temanI tarapha mahArAjA tarIkenI bhakti ghaNI ja ubharAI gaelI hatI. ane tethI ja bhagavAna RSabhadevajInuM jevuM mAna prathama tIrthakara tarIke zAmAM gaNAeluM che, tevI ja rIte prathama rAjA tarIkenuM sthAna paNa zAstrakAroe bhagavAna RSabhadevajInuM ja gaNeluM che, kalikAla sarvajJa bhagavAna hemacaMdrasUrijI bhagavAna RSabhadevajInI hatuti karatAM jevI rIte temanA Adya tIrthakara5Nune ane prathama sAdhu dazAne paNa vakhANe che tevI ja rIte bhagavAna RSabhadevajInI Agha rAjA tarIkenI dazAne paNa vakhANe che. jo ke ajitanAthajI bhagavAna vigere keTalAka bIjA tIrthakara paNa rAjyanA mAlika thaI rAjA tarIke thayelA che. paNa chatAM teonI rAjyasthiti tarIke stavana zAsakAra karatA nathI, paNa bhagavAna RSabhadevajInI te prathama tIrthaMkarapAdinI stuti kare tevI ja rIte temanA prathama bhUpAlapaNAnI stuti paNa zAstrakAro kare che. vinItAnA nivezamAM jugaliyAne hissa: upara jaNAvyA pramANe vinItA nagarInA nivezamAM mukhya kAraNa bhagavAna RSabhadevajInI bhakti hovA chatAM paNa te vinItAnA nive zamAM te vakhatanA jugalIyAonI sthiti paNa eka mukhya kAraNa tarIke gaNI zakAya tema che. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 pustaka 1-luM vinItA evA nAmanuM kAraNa: bhagavAna RSabhadevajInA rAjyAbhiSekanI vAta zarU karI te vakhate ApaNe joI gayA chIe ke te vakhatanA jugalIyAe bhagavAnanA rAjyAbhiSekane mATe sarovaramAMthI pANI laIne Ave che. teTalA vakhatamAM te bhagavAna RSabhadevajIne rAjyAbhiSeka iMdrAdika mahA rAjAo maLI saMpUrNapaNe karI nAMkhe che. paNa bhAgyazALIone zikhavaNu vagara paNa saddabuddhi sujhe tema A jugaliAone paNa pitAe lAvelA pAne na te pheMkI devAno vicAra thaye, yA na pIvA AdinA kAryamAM laI javAne vicAra thaye, paraMtu sarve yugaliyAe ekI sAthe bhagavAnanA caraNa kamalamAM te pANI dvArA abhiSeka karavAnA vicAramAM AvyA, AvI rIte te yugaliyAonI savAbhAvika vinaya yukta dazA dekhIne Indra mahArAjane bhakti ane jIta pramANe nagarI vasAvavAnA vicAramAM daDhatA thaI, jIgaliyAonA vinItapaNane aMge vinItA nAma sthApavAnuM mana thayuM, ane tethI ja kubera bhaMDArIne nagarI vasAvavAne mukhyatAe tIrthakaranI bhaktine aMge Adeza karatAM prathamathI ja te nagarIne vinItA e nAma nirdeza karyo. vinItAne niveza bhakti kema gaNAya? " vastutAe te te jagaliyAne vinaya paNa bhagavAnane aMge ja hate ane bhagavAnanA vinayane aMge ja teo vinIta gaNAyA hatA ane te vinItapaNAne aMge te nagarInuM nAma vinItA sthApavAne nirdeza thaye, chatAM te iMdrAdikAe karelI bhakti bhagavAna RSabhadevajInA puNyAnuM baMdhI puNyanA prabhAvanI ja hatI. mULa viSaya sAthe saMbaMdha: A badhI vicAraNA ApaNe zA mATe karIe chIe? mULa viSaya para ApaNuM lakSya kAyama Take, tethI mULa vastu sAthe jarA saMbaMdha vicArI laIe. bhagavAna jinezvarAnI nAnAdika pUjA karatAM je tenA anupakRta parahitaratapaNuM Adi guNe dhyAnamAM levAya ane te guNenI apekSAe Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 Agamata bhagavAna jinezvaronuM sanAnAdika pUjana karAya te ja te bhAvastavanA kAraNabhUta evuM dravyatavarUpa pUjana gaNAya, e hakIkata vAcakonA dhyAnamAM barobara lAvavA mATe bhagavAna jinezvaranA paropakArane aMge yuganI AdimAM vyavahAramaya jagatane banAvanArA bhagavAna zrI RSabhadevajI mahArAjanuM paropakArIpaNuM vicAratAM bhagavAna RSabhadevajIe lekonA rakSaNa ane kalyANane mATe svIkAra karele rAjyA. bhiSekane vicAra AgaLa AvI gayela che. have te rAjyAbhiSeka thayA pachI duSTonA damanane mATe kaI rAjyavyavasthA karI? ane ziSTonA pAlana poSaNane mATe bhagavAna jinezvaradeve zI vyavasthA karI? ene vicAra have karAya che. kAyikadamananI jarUra ane tene aMge rAjApaNuM : bhagavAna zrI RSabhadevajIne rAjyanI lagAma hAthamAM letAM jAnavarane saMgraha karavAnI jarUra jaNAI. vAcake ATalI vAta te samajI zakyA ja che ke bhagavAna zrI RSabhadevajInuM rAjyArohaNa viSayanA vilAsa vagere mATe nahotuM paNa sAmAnyajIthI damana na pAme tevA duSTa jIne damavA mATe ja hatuM. vaLI te duze evA hatA ke jeo vacananA damanamArgane oLaMgI gayelA hatA. je duSTo damananA vAcikamArgane oLaMgI gayA hoya tevAone sajajane pitAnI meLe ja sIdhA karI le evo mAnasika damanamArga te heya ja nahi, paNa madhyamavargamAM upayogI gaNAte vAcikadamanamArga paNa teone hoya nahi ane leka taraphathI tevAo mATe kadAca te vAcikadamanamArga levAmAM Ave te paNa te nirarthaka ja che. A vAta dhyAnamAM laIzuM te spaSTa mAlama paDaze ke kAyikadaMDanI tIvazikSAne pAtra banelA lekene mATe paNa zAstrakAra ke nyAya karanArAo adhama zabdane ucAra nakAmo gaNe che. AvI rIte mAnasika damanamArga je uttama purUSane mATe lAyaka ane vAcikadamanamAga' je madhyama purUSane lAyakane che, te baMne damanamArgone oLaMgI gayelA eTale saMkalpane kAbumAM na rAkhe ane hAkAra Adi vAcikadamanamAgane jeo oLaMgI gayA hatA tevAene mATe kAyika damanamArga zarU kare ja paDe. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM 37 A vastu vicAratAM kulakarapaNuM ane rAjApaNuM kyAM juduM paDe che? te saheje samajAze. TUMkamAM kahIe te kAyika damanamArgane akhatyAra e ja rAjApaNuM che. - jo ke rAja zabdane tathA tenA mULarUpa rAjadhAtane artha zebhavuM e thAya che, paNa te artha te mAtra te kAyika damanamArganI lAyakAtavALAne te mArganA akhatyAra vakhate karAtI zaNagArakriyAne aMge che. paNa vAstavika rAjapaNAnI sthiti kAyika damanamArgane aMge ja che, ane tethI ja bhagavAna RSabhadevajI karatAM prathamanA zrI nAbhikulakara vagere vAcikadamanamArgane adhikAra calAvavAvALA hevAthI rAjA na kahevAyA ane tethI A avasarpiNanA prathama rAjA tarIke bhagavAna RSabhadevajI mahArAja gaNAyA. kAyika damanane aMge ao: dhyAnamAM rAkhavAnI jarUra che ke jema vAcika damanathI DaravAvALA manuSya vAcika damananA kAraNothI dUra rahevA prayatna kare che, chatAM kadAca tevA vAcikadaMDane lAyakanuM kArya thaI jAya te paNa tenI IcchA vAcika daMDathI bacavA mATe ja rahe che. te pachI kAyika daMDanA prasaMgamAM AvI paDele manuSya te kAyikadaMDathI bacavA mAge te asvAbhAvika nathI. vizeSa e che ke vAcika damanamArganA prasaMgamAM AvI paDe manuSya vAcika damanathI khasavA mAge tyAre mAtra te vAcika damanamArgane akhatyAra karanArAothI dUra khase ane te vAcika damanavALA manuSya te vAcika daMDanA pAtrane vacanadaMDane amala karavA bALavA jatA nathI paNa kAyikadaMDa karavAvALAne to prathama te kAyikadaMDane pAtra banelAne kheLa paDe che. ane tevA kAyika damanane pAtra banelAne khelavAvALAone keI tevA sAdhananI avazya jarUra rahe che jethI te gunhegArane kheLI zake. eTaluM ja nahi, paNa kAyika damanane pAtra banele manuSya kAyika damanathI DarIne te pakaDanArathI nAzI chuTe e taddana saMbhavita hovAthI gunhegAra nAzI jAya te paNa te gunhegArane pakaDI zake tevuM sAdhana te kAyika damanane lAyaka banelAne pakaDavA mATe joIe te Avazyaka che. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata A badhI vAta vicAratAM bhagavAna RSabhadevajIe rAjyasaMgraha karatAM pahelA naMbare azvane kema saMgraha karyo te saheje samajAze. bhagavAna zrI RSabhadevajIe prathama azvane saMgraha karyo e vAta AvazyakamAM nAsA jAvo thI e gAthAthI jaNAvela traNa saMgrahamAM azvane prathama lIdhela hovAthI spaSTa thAya che A vAta samajavAthI e paNa spaSTa thAya che ke caturaMga senAmAM prathama naMbara asavAra eTale gheDe svArane Ave che te vyAjabI ja che. bhagavAnanA saMgrahane aMge ghaDAone prathama saMgraha jaNAvyuM paNa gheDesvArono saMgraha kema nathI jaNAvyuM? evI zaMkAne sthAna na ApavuM. kAraNa ke prathama te pote ja ghaDAo dvArA gunhegAranI zedha kare ane gunhegAronI aTapaTI jAla thAya tyAre ja bIjA manuSyane gheDesvAra karI rAkhavA ane mokalavA paDe. ka95nA mArgamAM nahi phasAyela keTalAka kaThina kamIe evI mAnyatAvALA che ke kaI paNa AzravanuM kArya samaju manuSya prathama paisAthI karAvavuM. tema na bane te nakaro pAse karAvavuM ane kaMI chuTake na hoya te ja pitAne hAthe karavuM, evI mAnyatAvALAne prathama te pitAnI bhaktANIne raseI karatI pANI bharatI baMdha karavI. ane sudhArAnA saDAne pahele naMbare dAkhala thaI lejathI jamavAnI zeThavaNa karavA upadeza kare. zAsakAro te Anayanaprayoga nAmanA aticArane prasaMge svayaM karavAmAM vizeSa guNa jaNAve che ane paranI pravRttimAM adhika karmabaMdha jaNAve che. chatAM kaThina kamIone A bhagavAnanI guhe. gArAne pakaDavAnI pravRtti aniSTa lAgatI hoya te teo e ghaDA karatAM gheDe savArene saMgraha pahele mAna. paNa bhagavAna RSabhadevajI mahArAje svahaste ja kuMbhAranI kArIgarI prathama dekhADI che. tenuM zAstrIya ke zAstrAnusArI samAdhAna aMtaHkaraNamAM dhAraNa karavuM gAya baLadanA saMgrahanI jarUra: bhagavAne azva saMgraha karI gunhegAronI kheLa karavAnuM ke karAvavAnuM sugama karyuM. chatAM ekI sAthe aneka gunhegArone dUrathI kema lAvavA? e vicArane aMge tathA e ja guhegAronA khorAka Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM vagerenI niSpati temanA dvArA karAvavA mATe baLadanI sArI saMkhyA saMgrahavI te anivArya ja che. jo ke havayaM leke kRSikarma kare ane tene mATe teone baLade joIe ane gAye paNa joIe. paraMtu ahiM mAtra rAjyasaMgrahane aMge adhikAra hovAthI upara pramANe azvanA upaganI mAphaka gAya-baLadane upaga jaNAvela che. vaLI e paNa jarUrI ja che ke gunhegArone gunhAnA kAryathI rokavA hoya te teone kaI dhAdhe lagADavA e eka gunhAone baMdha karavAne ane ochA karavAne raste che. ene ema kahevuM duniyAdArInA vyavahArathI dUra che. ema te kahI zakAya ja nahiM tethI paNu gAya ane baLadane saMgraha karavAnI jarUra bhagavAnane hoya te te paNa asvAbhAvika nathI. hAthInA saMgrahanI jarUra zI? kAyikadaMDathI damI zakAya evA nArolA ke nAsatA gunegAromAM ekane kheLavA mATe azvanI jarUra jema hatI ane ghaNA gunegArone ke ghavAyelA athavA azakta eka ke aneka gunegArone lAvavA mATe temaja gunhegAre gunhegAranI dazAmAMthI udyoganI dazAmAM lAvavAthI gunho karatA rokAI jAya te mATe paNa gAya baLadanA saMgrahanI jarUra gaNAya. paNa sAmA thatA gunhegAronI zikSA mATe te hAthInI ja jarUra rahe. udyogano upadeza anarthadaMDa gaNAya te udyoganI pravRtti sArI kema gaNI? - jena zAstrane jANanAra manuSya zrAvakanA bAravratanA savarUpane jANanAra hoya ane tethI kaI kheDUta ALasu hoya ane tene je ema upadeza devAmAM Ave ke tArI jamInane kheDa, tArA baLadane keLava ItyAdi te te devAte upadeza anarthadaMDa che. te pachI bIjAne udyoga caDAvavA mATe gAya baLada vagerene saMgraha kare te anarthadaMDa kema nahi gaNa? AvI zaMkA saheje thAya. paNa e zaMkA karavI ahIM vyAjabI nathI. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka Agamata kAraNa ke anarthadaMDa tarIke te upadeza te ja jagyA para gaNAya ke jyAM upadeza denAranI upadeza jene devAya che tene aMge kAMI paNa javAbadArI na hoya. paNa jyAM upadeza denAranI upadeza jene devAya che tene aMge javAbadArI hoya tyAM evA upadezane anarthadaMDa tarIke gaNAya nahi A kAraNathI zrAvakanI prathama aNuvratamAM pATha AdimAM pramAdI putra vagere tathA dAsI-dAsa vagerene mATe sApekSa vadha ane baMdha AdinI je kartavyadizA ivanita karI che, te vyAjabI lAge che. sAmAnya gRhasthane jema pitAnA putrAdi ane dAsAdi mATe zikSaNa ke udyoganI pravRtti anarthadaMDarUpa nathI. tema rAjyAbhiSekathI rAjyagAdI upara ArUDha thayela bhagavAna RSabhadevajIne potAnA zaraNe AvelI prajAnA rakSaNane mATe tevA udyoganA vicAra karavA paDe, ane tenI sagavaDa karavI paDe, te che ke sAvadharUpa hoya chatAM paNa anarthadaMDa tarIke te kahI zakAya nahi. A vAta e uparathI paNa samajAze ke hala-hathIyAra Adi ApavArUpa hiMsApradAnanA viSayamAM paNa zAstrakAre jyAM dAkSiNyatA vagerene saMbaMdha na heAya tyAM hala-hathIyAranuM ApavuM te anarthadaMDa che, ema jaNAve che. A badhI vAta vicAranAro manuSya svapnane paNa ema nahi dhArI zake ke bhagavAna RSabhadevajI mahArAje udyoganA karelA vicAro ke udyama anarthadaMDarUpa che. ane A vAta samaja. nAra manuSya ja gAya ane baLadane saMgraha ane te dvArA udyoganI ciMtA ane pravRtti te zuM? paNa khuda karma ane zilpane upadeza ane pravRtti bhagavAne prajAnA hitane mATe karAvI, ema je zAstrakAre sthAne sthAne jaNAve che, te vyAjabI ja che ema mAnaze. A badhI hakIkta vicAratAM spaSTa thaze ke dakSiNa dizAnA lekArdhanuM Adhipatya dharAvavA sAthe rakSA karavAmAM kaTibaddha evA Indra mahArAjane bhagavAna RSabhadevajIne rAjyAbhiSeka karavAnI je jarUra paDI, te paNa A kAraNane lIdhe ja hatI. bhagavAna zrI RSabhadevajIne paNa rAjyagAdIne aMge prajAnA rakSaNanI pharaja bajAvavAnI hatI. e vAta jyAre barAbara rItie lakSyamAM laIe te jarUra samajAze ke prajAnA rakSaNanI pharaja tyAre ja adA karI zakAya Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM 41. ke jyAre prajAnuM jarUrI piSaNa puruM pADavAmAM Ave, arthAt rakSAnI pharaja bajAvavA taiyAra thayele manuSya je piSaNanI pharajane samaje nahi te kahevuM joIe ke manuSya jema kamaekakalane hAya ane pitAnA bALakane vasa ane AbhUSaNethI zaNagAre, paNa khAnapAnane baMdobasta na kare ane je lokomAM hAMsIne pAtra thAya, tema ahI paNa rakSaNanI pharaja upADanArane zira tenA udyoganI pharaja AjIvikAnA nirvAhanA sAdhanane aMge AvI paDe che, ane tevI rIte rAjagAdInA ArohathI rakSaNa ane rakSaNane aMge ja paSaNa ane poSaNane aMge udyoga batAvavAnI pharaja bhagavAnane AvI paDe te anivArya ja che. zikSAne aMge paNa udyoganI jarUra : vaLI e vAta paNa dhyAnamAM rAkhavAnI che ke te vakhatanA yumikee bhagavAna zrI RSabhadevajIne rAjA tarIke je pasaMda karyA che, tenuM kAraNa bIjuM kaMI nahotuM, paNa mAtra hAkAra Adi nItinI maryAdAne paNa ullaMghana karIne jeo gunhAo karatA hatA ane gunhAnI kSamA ApyA chatAM vAraMvAra gunhA karavAmAM jeo TevAI gaelA hatA, teonA damanane mATe eTale zikSAne mATe ja AvI rIte yuzmienA bacAvane mATe gunhegArone sajA karavAnI pharaja bhagavAna zrI RSabhadevajIne zira AvelI hatI. tene damana, piSaNa ane udyoga AdinI jarUra che. bIjI bAju e vAta paNa dhyAnamAM rAkhavAnI che ke gunhAonI utpatti jo ke tRSNa ane Azaktine lIdhe thAya che, paNa te saMkhyA ghaNI ochI che, paNa moTI gunhAonI saMkhyA te nirUdyogapaNane AbhArI che. vartamAnamAM paNa dekhIye chIe ke bekArI vadhe che tyAre gunhAonI saMkhyA ka9pI na zakAya tevI rIte kudake bhusake vadhe che, ane tethI dareka rAjyo pitAnI AbAdIne hisAba bekArInA ghaTADA upara ja rAkhe che ane je pitAnA rAjyamAMthI bekArI jeTalI TALe eTale te rAjyane udaya karyo che, ema gaNAya che. tethI ja prajA ane adhikArIo potAnA rAjyamAMthI bekArI TALavAne udyama khaMta dharIne kare che. ane te bekArI jeTale aMze TaLe che ke TaLI Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 Agamata zake che teTalA purate rAjyane udaya thayela gaNe che ane tethI vartamAna patramAM dareka rAjyo tipitAnA rAjyanA bekArInA AMkaDA Ape che. prajAnuM naitika piSaNa jarUrI : A badhI hakIkata samajanAro manuSya sArI peThe samajI zakaze ke bhagavAna zrI RSabhadevajIe rakSaNanuM kArya upADatAM piSaNanuM kArya jarUra upADavuM ja paDe. A vAta ethI paNa saheje samajAze ke atyAranI yuddhanI taiyArIo ane 1914nuM bhayaMkara yuddha pragaTAvavAnuM je koI kAraNa mukhya hoya te mAtra vyApAra ane rojagAranI sagavaDa che. jApAnanuM cIna upara AkramaNa paNa mukhyatve vyApArane ane pitAnI prajAne geThavavAne AbhArI che, te sahetukapaNe samajI zakAze, te pachI bhagavAnane prajAnuM rakSaNa karavAne aMge udyoganuM jarUrI paNuM samajAze, jyAre poSaNa mATe ane gunhegAronI saMkhyA ochI karavA mATe gAya ane baLada vagerenI jarUra paDe te tene saMgraha kare ja paDe. dhyAna rAkhavAnI jarUra che ke zAstrakAra gAya ane baLadane saMgraha bIje naMbare rAkhI ane saMgraha prathama naMbare rAkhe che. enuM kAraNa e ja jaNAya che ke piSaNa karavA vigerenI javAbadArI bacAvanA sAdhanathI bIje naMbare che, arthAt jeo rakSaNa karavAmAM ke gunhAo ane gunhegArane khoLIne sajA karavAmAM adhikArI thayA na hoya, teo je piSaNanI vAta kare ke temAM pravRtti kare te te kaIpaNa prakAra egya che, ema na gaNAya. vivAhadharmAdinuM nirUpaNa anarthadaMDa kema nahi? A hakIkata samajAze te anya manuSyane je vAta anarthadaMDarUpa che, te ja adhikArIne lAyaka che, ema kahevAya eTaluM ja nahi paNa tevA adhikArIoe tevI rIte rakSaNa ane piSaNanI pharaja bajAvatAM puNyane udaya bhagavAya che ema kahevuM paDe ane tethI ja bhagavAna haribhadrasUrijI spaSTapaNe jaNAve che ke bhagavAna zrI RSabhadevajIe je vivAhadharma pravartAvyuM ane zilpAdinuM nirUpaNa karyuM te bhagavAnane uttama puNyaparipAka che. eTale je vastu bIjAne anartha daMDarUpe hatI te ja vastu bhagavAna zrI RSabhadevajIne prabala puNyanA paripAkarUpa che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM 43 jo ke puNyanA paripAkarUpa evI ISTa sparzAdika vastuo bhaviSyamAM duHkhanA darIyA ubhA kare evI pariNAme virasa hoya che. paNa bhagavAna jinezvarane AtmA svAbhAvika rIte samyakatvayukta traNa jJAnavALe garbhadazAthI heIne temAM rAcavAnAcavAvALo na hoya ane tethI te AtmA kevala pUrvakAlIna pune mAtra anubhava ja kare ane navA karmo ke je duHkhanA darIyA ubhA kare tevAM na bAMdhe temAM Azcarya ja nathI. A ja kAraNathI bhagavAna jinezvaro je ke rAjyakulamAM ja janme che, rAjya Rddhino anubhava kare che ane cAre gatimAM rakhaDAvanArAM kAryo kare che, chatAM koI paNa kALe koI zrI tIrthaMkara mahArAja paNe avatarele jIva te ja bhavamAM mokSa meLavyA sivAya rahyo nathI. tenuM kAraNa mAtra te AtmAonI jJAnadarzana sahita avasthAne lIdhe tatvabuddhinA dhAma tarIke te vastune na gaNavI te ja che. vastutAe bhagavAna zrI RSabhadevajIe prajAnA rakSaNa ane piSaNa mATe karelA prayatna prabala puNyanA udayathI ja che ane temanI te avasthAne lAyaka ja che. have saMgrahamAM ghoDA ane gAya baLadanI mAphaka hAthInI zI jarUra che. tene parahitamAM keTalA ane ke saMbaMdha che te vicArIe. duSTasamUhanA damana mATe hAthInI jarUra : - bhagavAna zrI RSabhadevajIe rAjyane aMge karela hAthInA saMgrahanI jarUrIyAtono vicAra karatA pahelAM dhyAna rAkhavAnI jarUra che ke jema vartamAna dezI rAjyamAM hAthIono saMgraha mAtra rAjya sthAnanI zobhA mATe hoya che, athavA saraghasa ke dazerAnI savArI kAryomAM ja mAtra tenI upayogitA gaNAya che. tema bhagavAna zrI RSabhadevajInA rAjyatvakAlamAM hAthIone te upayoga ghaNe ocho ja thatuM hatuM. je ke bhagavAna RSabhadevajIe kuMbhakAranuM zilpa zikhavyuM, te vakhate pite hAthI upara beThelA hAI hAthInA kuMbhasthaLane ja upayoga prathama bhAjana banAvavAnA kAmamAM karyo che, te paNa zAstrakAroe azva ane gAya baLadanI mAphaka hAthIne paNa saMgraha mAnelo Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 Agamata hevAthI te hAthIone upayoga rAjyakArabhArane aMge upagI have joIe e samajavuM ghaNuM saheluM che. paNa te hAthIne upaga rAjyakArabhAramAM kevI rIte he joIe e hakIkata vicAravAnI jarUra rahe che. jo ke A vastu caritAnuvAdanI ane temAM vaLI kalpanAnI keTine ja koTe vaLagelI che eTale temAM atyarthaka anarthaka ke adhikAIka vagere koIpaNa kSati hoya te te asaMbhavita te na ja gaNAya, paNa gya vicAraNAne aMge yegya vivecananI jarUra dhArIne ja kaMIka vicAra kare te aprastuta te nathI ja. saMgrahamAM hAthInI jarUra ane tenuM sthAna: jagatamAM sAmAnya rIte manuSya je ke sukha ane duHkhane svayaM vede che ane sukha-duHkhanA vedanamAM keInI bhAgIdArI hotI nathI, tema cAlatI paNa nathI. bhAgIdArInA viSayamAM sthAvara ane jaMgama evAM sukhanAM sAdhane AvI zake che, paNa phalarUpa sukha-duHkhanuM vedanA koIpaNa divasa bhAgIdArInuM sthAna banatuM nathI. chatAM manuSya pitAnA sukhanA vedanane jyAre bIjA AgaLa jAhera kare che athavA bIje manuSya tenA sukhanA vedanane tenI sAdhana saMpattithI joI jANI zake che, ane tethI te manuSyanI te bAbatamAM anumodanA kare che, tyAre te sukhane vedanAranA AtmAnI lAgaNI kaI guNI thaI jAya che, arthAt kailAghAnA jeramAM sukhavedananuM zatagaNupaNuM ke sahayagaNApaNuM thaI jAya che. tevI rIte duHkhanA kAraNathI koI manuSya duHkhane vedata hoya te paNa tenA te duHkhanA vedanane anya manuSya samajI zake ane tene duHkhanA vedanane duSkara ke duha tarIke jaNAve athavA te pite pitAne thatuM duHkhavedana anyanI AgaLa varNana kare ane bIje manuSya te tenA duSkara ke durasahane bhAgIdAra bhale na bane paNa zravaNa kare eTalA mAtrathI te dukhane vedanArAnI dukhamALA ghaNI sahelI ane sugama thaI jAya che. A jagatanI sAmAnya vAta jaNAvavAnI ahIM eTalA mATe jarUra che. manuSya jagatanA svabhAvane aMge ja sukhaduHkhanI Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 pustaka 1-luM dazAmAM anyanI sahakAra ane sahacAra sivAya bhAgye ja pravartAvAvALA hoya che. sAmUhika gunhegArone zikSA mATe hAthIne upaga : sAmAnya rIte koInA Dhera AdinI cerI karI kAyikadamanane lAyaka bananArAnI A sthiti hoya che. te pachI jeo samudAyanI svataMtra mAlikI ke sAmudAyika mAlikIvALI vastuo jamIna para vigere hoya ane tenI corI karavAnI dhAraNA rAkhe te manuSya samudAyarUpe hoya te koIpaNa prakAre asvAbhAvika te kahI zakAya ja nahi. jema sAmudAyika cerI ke tevA gunhA karanAra samudAyarUpe thavuM ke rahevuM paDe che tema teone zikSita karavA ke pakaDavA mATe jeone prayatna karavA paDe che, teone paNa tevI ja taiyArI rAkhavI paDe che ke te samudAye ekaThA thayelA gunhegArone rakSakanA vAhana je azva baLada Adi hoya tene jema saheje rokI zake raMjADI zake ke mArI nAkhI paNa zake, tema rakSake tevA sAmudAyika ane samudAyanA sAmA thatA gunhegAro mATe tevA vAhanano upayoga kare ja paDe che. je vAhanane samudAyarUpe thayela gunhegAra hoya te paNa rokI raMjADI zake nahi tema mArI nAkhI zake nahi evuM vAhana jagatanI pahelI svAbhAvika meLavI zakAya evI sthitine aMge vicArIe te hAthI sivAya bhAgye ja maLaze. A vAtane barAbara vicAravAthI bhagavAna zrI RSabhadevajInI hAthInA saMgrahanI zI jarUra hatI? te samajAze ane sAthe dareka rAjAo laDAIne ane potAnA baLanuM tela karatAM hAthInI saMkhyA prathama naMbare kema mele che? te paNa samajAze. e vAta te koIthI nAkabUla thAya tema ja nathI ke jyAM sudhI A jagatamAM chala ane kalathI rAkSasI rItie laDAIo laDAtI hAI daivIyuddho thatA hatA tyAM sudhI baLanI parisImAM hAthInI saMkhyA ane tenI kaLAmAM rahelI hatI. ApaNe sAMbhaLIe ke mahArAjA udayane mALavAdhipati caMDapradyotane harAvyuM te hAthInA parAbhavathI ja. paramAhaMta mahArAjA kumArapAle pitAnA banevI zAkaMbharInA zAsakane paNa zAsanamAM lIdhe te paNa gajazikSAnA prabhAve ja. AvI AvI aneka aitihAsika vAtone jANavA ane mAnavAvALo manuSya jayapatAkA grahaNa karavAmAM hAthInI keTalI upayogitA che? Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata athavA hatI? te saheje samajaze ane te samajavAthI ja bhagavAna zrI RSabhadevajIne duSTa damana mATe svIkArelI rAjyagAdIne aMge hAthIonA saMgrahanI keTalI jarUra haze? te saheje samajAze. gunhegAranI TeLI kema ? bIjI eka vAta dhyAnamAM rAkhavAnI jarUra che ke sajajane ane sapurUSa niSpApa hovAne lIdhe bhayanI aMdara ekadama dAkhala thatA nathI. paNa jeo koI jAtanI gunhegArImAM saMDevAya che ke tarata te gunha karanAranA hRdayamAM hacamacATa zarU thaI jAya che ane tethI teo ekala-dokala ke sAdhanathI rahita hoya tyAre mAtra te chupAvavAnA prayatna kare che, paNa te gunhegAra banelAnI saMkhyA jyAre vadhe che tyAre teo badhA uparanI sattAnI zikSAthI bacavA mAgatA hovAne lIdhe ekarUpa thaI jAya che ane teonI TeLI jAme che. dhyAna rAkhavuM jarUrI che ke samAna RddhivALA ane samAna sukhavALAne paraspara jeTalI ane jevI mitrAcArI thavAne prasaMga Ave ane te prasaMga jaLavAya tenA karatAM samAna vyasanavALA athavA samAna duHkhavALAne jevI mitrAcArIne prasaMga Ave che, te caDhIyAta hoya che ane pahelI take mitrAcArIne prasaMga jaLavAya che. A hakIkata hovAthI bhagavAna zrI RSabhadevajI mahArAjanI vakhate paNa nItine ulaMghI anyAyane raste janAra jAnavaranI ghaTanAmAM ja ghaTADI zakAya evA ja eAchA ja hatA ke nahetA ema te kahI zakAya ja nahi. jagatanA kAyadAnI rItine samajanAra manuSya sArI peThe samajI zake che ke jagatamAM je koI paNa gunhAne aMge zikSAne prabaMdha thAya che. te kei eka ja manuSya ke mAtra kaMIka ja vakhate karelA gunhAne aMge heta nathI, paNa jyAre tevI rIte anekAneka vakhata gunhAo kare athavA aneka jaNa kare tyAre te gunhAonI zikSA karavAne prasaMga Ave che. te pachI ema cokkasa mAnavuM ja paDaze ke bhagavAna zrI kaSabhadevajI mahArAjanI rAjA tarIkenI nimaNuMka karavA pahelAM ghaNe sthAne ane ghaNuM samudAye nItinuM ullaMghana Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 pustaka 1-luM karavA mAMDeluM hovAthI yugalIAone paNa sajA karavA mATe rAjA karavAnI prArthanA nAbhikulakarane karavI paDI hatI. AvI sthitimAM je ekatra thayelA mitrAcArIne dhAraNa karanAra banelA gunhegArone paNa pahoMcI vaLavAnI zakti dharAvavAmAM na Ave te rAjyasana upara besavuM zabhAkAraka na nIvaDatAM bhakAraka nIvaDe. mATe TeLe maLelA tathA vyavasthita thayelA ane sAmane karavA paNa taiyAra thayelA samudAyane zikSA devAnuM sAmarthya hAthI dvArA ja banI zake. gunhegAronI vyavasthita TeLIna paNa pahoMcI vaLavA hAthInI jarUra kema ? e te dekhItuM ja che ke ekalA-kalA gunhegAre heya samUha vagaranA gunhegAra hoya, sAdhana vinAnA gunhegAro hoya te tevAene zikSita karavA mATe tevA meTA sAdhananI jarUra nathI. arthAt ghaNA ghoDesvAra ghaNAM sAmAnya manuSya ane gADIgADAthI teonI dharapakaDa karI zakAya che ane zikSita paNa karI zakAya che, paNa jyAre gunhegAro ghaNA ekaThA thAya, vyavasthita thaI jAya ane kamADa, kilA AdinI vyavasthA karIne laDAI rUpe sAmane karavA taiyAra thAya, tyAre teone kabaje karavA hAthInA upayoganI laDAIrUpe khAsa jarUra paDe. je ke nItikArane gunhegAronI mAphaka jAnamAla veDaphAI jAya tenI bedarakArI na hoya. samRddhi ane Rddhine nukasAna thAya te najara bahAra na haya, gunhegAra ke tenI joDamAM joDAyelA eka paNa jIvanA ekapaNa rUdhiranA biMdunI kiMmata ghaNI ja hoya. A kAraNathI anItie karelA gaMdA pracAranI adhamavRttinI, ghAtakIpaNAnI vizvAsaghAtanI vagere aneka gunhAhita vRttio zatrunI jAhera rIte hoya che, chatAM zaraNe Ave ke rAjya cheDI de pachI tene badale keIpaNa prakAre levAtuM ja nathI. arthAt gunhegAre taraphathI nirapekSatA ane nirdayatA keLavavAmAM bAkI na rahe, te paNa rakSaNakAronI paddhati mukhyatAe rakSaNa karavAnI ja hoya ane tenAM ghAtakI kAryone badale levAnI pravRtti hotI nathI. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 Agamata A hakIkata dhyAnamAM letAM spaSTa samajAze ke aneka gunhegAro ekaThA thAya, ekako kare ane sAmane kare te teoe rakSaNa mATe karela piLa ke nagaradvAra ke killA AdIne teDI nAMkhI te guhe gAronA sAmaTA samudAyane paNa pakaDavA mATe hAthInI ja jarUra rahe. killAnA dvArA teDI pADavAnuM je sAmarthya hAthamAM che, te sAmarthya bIjAmAM nathI e cokakhuM ja che, vaLI janasamudAya virodhI thaye hoya ane kadAca te virodhI janasamudAya pAse azva ane baLada jevAM sAdhane sArI saMkhyAmAM hoya te paNa hAthI upara caDhela ane caDhIne laDanAro je kArya ane bacAva karI zake che te kaMI ajANyuM nathI. A sthaLe vAcakavRMde eka vAta dhyAnamAM rAkhavI ke A saMgrahanI vAta dhanuSya AdinI upayogitA zarU thavA pahelAnI che. eTale bANa dhanuSya Adine jyAM sudhI upaga zarU thaye naheAte tyAM sudhI gunhegArane saMtoSavAne ja upAya hato. ane tene dvArAdikane baMdha karavAno ja rasto hato, ane te vakhate hAthInA saMgrahanI jarUra rahe ane tethI azva ane gAyanI mAphaka hAthIne saMgraha thAya te savAbhAvika ja che. rAjyAbhiSekane aMge ja manuSyonI jAtine vaheMcavAnI jarUra: A vAta te sarva kene ekI avAje kabula ja che ke asalamAM manuSyajAti ekarUpe arthAta avibhaktarUpe ja hatI evI kabulAta nihetuka nathI paNa sahetuka ja che. kAraNa ke brAhmaNa Adi koI paNa varNanI nizAnI janmathI koI paNa hotI nathI. arthAt manuSya mAtra janmathI ekasarakho janme che. janmatI vakhate manuSyanA zarIre koI paNa jAtinI viziSTatAnuM cihna hetuM nathI. azva, dhAna, gabha, gAya, baLada, bheMsa vagere jAnavaranI jAtimAM jema paraspara janmathI viziSTatA AkAra ane svabhAva Adine aMge spaSTapaNe hoya che, tevI rIte manuSya jAtinI janma vakhate kaI paNa jAtanI AkAra ane svabhAva a.dinI viziSTatA hotI ja nathI. ane A kAraNathI seMkaDo brAhmaNa Adi jAtinA uttama bALake adhama jAtimAM ane adhama jAtinAM bALako uttama jAtimAM piSAya che-pivAya che ane keTalAMka dezI rAja Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM te golA, ghAMcI, mocI, kAchIyA ane keLAnA saMtAnene paNa gAdI khAlI na paDI jAya athavA bIjAnA kabajAmAM na jAya e muddAne manamAM dharIne rANuM sAhebanA putra tarIke vasAvI de che. A hakIkata paNa e ja jaNAvavA pUratI che ke manuSya jAtimAM tevo janmathI kaMI paNa pharaka nathI ke je jAnavara ane paMkhI jAtimAM janmathI ja spaSTa pharaka rahe che. A vAta samajanArA manuSya kabula karyA vinA rahI zakaze nahi ke manuSyamAM janmathI jAtine koI paNa pharaka nathI. asalathI manuSyanI eka jAti che paraMtu A uparathI ema nathI samajavAnuM ke pAchaLathI paNa manuSyajAtimAM saMskArothI ke saMsakArovALA ane saMskAra vinAnA mAtApitAthI utpanna thavAne lIdhe pharaka paDato nathI. "manunI eka jAti hatI" enuM rahasya jagatamAM anubhavathI eka prakAranuM paNa jala Azrayabhede bhedavALuM thAya che. eka jAtanAM vRkSo paNa judA judA vRkSonA saMge eka ja jAtanAM jAnavaro paNa judI judI rIte saMga pAmatAM judA judA rUpe thAya che, tema manuSya jAtimAM saMskAra yukta ane saMskArahIna mAtA pitAnA kAraNathI thanA putra judA judA rUpamAM jAhera thAya temAM navAI nathI. paNa ApaNe je atyAre vicAra karIe chIe te evA vakhatane mATe ke jemAM asi, mavI ke kRSi e traNamAMthI kaI paNa jAtanAM karmo nahAtAM arthAta hotAM je vakhate ghera pApo, temaja hotAM je vakhate dhamadharI mahApurUSa, ane hete dharmanA nirmaLa dhArAne pravAha, arthAt dharmakarmathI hIna avasthAvALA manuSya je vakhate sarvatra jagatamAM hatA, te kAlane uddezIne "manuSyanI eka ja jAti hatI" A vAta thAya che. AvI rIte prathamathI manuSyanI eka ja jAti hatI ema sarvane kabula chatAM jAtinI vaheMcaNa karavAmAM keTalAka jAtane nAme lokone janmathI maraNa sudhI te zuM paNa marI gayelA manuSyane nAme seja bArama, mAsIyuM, zrAddha Adi aneka kAvatarAMthI jIvatA rahelAnA jAnane paNa jokhamamAM melanArA tarIke jANItI thayelI brAhmaNa jAti Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 Agamata pitAnI prathama utpanna thayelI jAti tarIke batAve che. eTaluM ja nahi paNa sarvathA asaMbhavita rIte rahelI vastune vadatAM paNa saMkeca na karatAM jaNAve che ke brahmAnA mukhathI ame brAhmaNe thayA chIe. nithI te brAhmaNa brAhmaNane te zuM paraMtu sarva manuSyanI utpatti pratyakSa siddha ane yuktithI paNa saMgata che. chatAM pADAne garbhavALA karavAnI jeone Teva paDI che, evA brAhmaNe potAnI utpatti brahmAnA mukhathI manAve che. mukhathI thuMkanI mAphaka ucchiSTatA gaNavI ane tethI te jAtie vadhAre nAnAdi karavAnI paddhati pitAnA siddhAMtane piSaNa pamADavAnA IrAde karI hoya te te vAta judI che. paNa teonuM je brahmAnA mukhathI brAhmaNa, bhujAthI kSatriya, udarathI vaizya ane pagathI zUdra utpanna thayA, evu je kathana che, te te kALajA vinAnA ja kaMI mAnI zake, paNa akkalavALe te kaI paNa manuSya mAnI zake ja nahi have kadAca ema kahevAmAM Ave ke brahmAnA mukhathI brAhmaNa utpanna thayA vagere je utpatti viSayanuM kathana che, te sAkSAt zarIranI ke jAtinI utpatti mATe nathI, paNa alaMkArika rItie brAhmaNAdi jAtinAM judAM judAM kAryone aMge che. AvA kathanamAM je ke pADA garbhavALA karavA je asaMbhava ane virodha nahi dekhAya, paNa vicAraka purUSe te jAtinI utpattinI AlaMkArikatA paNa mAnI zake tema nathI. e hakIkata spaSTa tyAre ja mAlama paDaze ke ApaNe manuSya jAtimAM asalathI ekatA hatI temAM bheda thavAnuM zuM zuM kAraNa utpanna thayuM? ane temAM kyA kayA kAraNe kema kema thayAM ane kema kema thaI zake? ane ene AdhAre jAtibhedane ItihAsa vAstavika ke hAya e vagerenI sayuktika tapAsa karavAnI jarUra che. sRSTi eTale zuM? ane tenuM sarjana zakya zI rIte? dhyAna rAkhavuM jarUrI che ke leka jagata eTale mukhyatAe pRthvIne saSTi kahe che. paNa kAvya, keza, nyAya ke vyAkaraNane jANa nArA paMDite pRthvInA paryAyamAM sRSTine sthAna ApatA nathI. eTaluM ja nahi paNa sAmAnya rItie kAvyAdinI vAta AlaMkArika rItine Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 pustaka 1-luM mukhyatAo anusaranArA hoI tene choDI daIe te vyAkaraNa vagere zAstronA karanArA sRSTi zabdane ghaNe bhAge kriyAnA rUpamAM ja vApare che dravyanI eTale ke pRthvI jala vAyu ane vanaspati e badhAM dranI sthiti mATe je vizva, jagata, bhuvana vagere zabdone pracAra che, tenA eka aMze paNa sRSTi zabda mukhyatAthI vaparAtuM nathI. chatAM koI sthAne kadAca paddhatine aMge jagatane mATe sRSTi zabda vAparyo paNa hoya, te paNa tene aMge kaMika vicAranI jarUra che. dhyAna rAkhavuM jarUrI che ke vizva, jagata bhuvana Adine kareluM nahi mAnanArAo paNa sRSTine kartAe karelI ja hoya e tarIke mAnavAmAM AnAkAnI karI zake nahi. ane sRSTi, sarajayuM ema mAnyA pachI sarajanAra na mAno, e to pitAnI mAnI hayAtI na mAnavA jevuM ja thAya. sRSTi zabdanI vyutpattine vicAra arthAt bhagavAna zrI hemacaMdrasUrijI mahArAja je jaNAve che ke nAmanI vyutpatti niyamita che, ema na mAnavuM ane tethI sataH - misa e sUtramAM ja dhAtu sAkSAta lIdhelo chatAM te kama dhAtumAMthI je banAvAte e kesa zabda lIdhe che. A vAtane dhyAnamAM rAkhIne suSTi zabdanI vyutpatti aniyamita gaNIye ane suja dhAtuthI ja sRSTi zabada thAya che ema ekAMte na mAnIye te pachI sRSTine kartA hoya athavA na paNa hoya ema belI zakAya paNa sRja dhAtu uparathI ja sRSTi zabda banAvavAmAM Ave te tene kartA hoya ke na hoya evo vicAra ja na karI zakAya. ane tethI sRSTi eTale sajana, te sajanAra eTale banAvanAra vinA banyuM ema kahI zakAya ja nahi. vastu sthitie sRSTi zabdathI vizva, jagata, bhuvana ke leka evA dravyavAcaka zabdanA artho sUcita thAya tema karavAnuM ja nathI. paraMtu je banAva jagatabharamAM navA navA rUpe bane tenuM nAma sRSTi kahevuM e vyAjabI che. ane te navInatAnA banAvaTarUpa sRSTi sarjanahAra sivAya na ja bane e svAbhAvika ja che. A uparathI eTaluM ja khulluM karavAnuM ke A navA navA banAvarUpI sRSTinA sakatRtva ke akartakatvamAM vivAda kare nakAmo che ane sAkSara manuSya e vivAda kare paNa nahi. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 Agamata jagata, bhuvana Adine jyAre sRSTi zabdathI levAmAM Ave ane te jagatarUpI sRSTinI sartakatA-akattAno vicAra kare, tyAre ja jema uMdhuM ghAlIne belanAre manuSya ema belI de ke koI paNa vasta kartA sivAya hotI nathI. mATe jagata e vastu che ane tene kartA mA joIe. paNa AvuM UMdhuM joIne belanAre vicAra na karyo ke prathama te sAmAnya rIte levuM hoya ane padArtha padArthanA pharakane samaja hoya, te ema zA mATe nathI vicArate ke sarva kato sAmAnya AcAravALo che, te Izvara paNa te ja mAnave. vaLI sarva kartA mAtApitAthI ja jamela che, te Izvara paNa, mAtApitAthI ja jamelo hovo joIe. zarIravALo joIe, sAdhanavALe jaIe, prajanavALe jaIe, rAgadveSavALe joIe. _vaLI te Izvara ke? je ghaNAne dukhI karanAra chatI zaktie nahi sudhAranAra, pitAnI ramata khAtara jagane yAtanAnA narakamAM nAkhanAra, baccA upara mahera najara na karatAM garbha, janma AdinAM dukhone ApanAra, anne upara varSo thaI gayA chatAM sattAnA viSayamAM rahelane nahi sudhArI zakanAra, huM kartA, huM kartA e jhaghaDe cAlavA denAra arthAt sAce jagatane kartA hiMdune Izvara hoya te musalamAna, yahudI, krazciyana AdinA Izvaro je kartA tarIke harIphAI kare che tene nikAla na lAve e zuM? paNa sRSTi zabdathI vizvane na letAM jyAre sarjana levAya tyAre tene kartA mAna ja joIe, arthAt bhuvana ke vizvane vidhAtA keI nathI ane anAdithI IzvaravAdIoe mAnelA IzvaranI mAphaka pravarte che paNa sRSTine te jarUra kartA che, ema mAnavAmAM kaI manuSyane ke jainane paNa vadhe haI zake nahi ane hete paNa nathI. tethI ja zAstrakAra zrI haribhadrasUrijI : bhraSTA sarvanItinAM ema kahI sAmAdi nItionA sarjanahAra tarIke bhagavAna zrI jinezvaradevane gaNAve che. sarjana zabdathI banAvavuM laIne nItionA sarjanahAra zrI yugAdideva hoya che. mATe ya: sRSTA ItyAdi jaNAvyuM che. niyAcikenA suSTivAdanI tAravaNI paraMtu niyAyika AdinA hisAbe jema sarvamAtrane aMge karavAnI IcchAne kAraNa tarIke mAnI che. jo ke IcchA hoya tyAM badhe kAryo Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 pustaka 1-luM thaI jAya ema niyama nathI paNa jyAM kArya thAya tyAM jarUra IcchArUpa kAraNa hoya che. jo ke AvI rIte paNa taiyAyikAdikoe mAnelA IcchAne kAraNa bhAva pApa, duHkha, adharma, durgati Adi kAryonI apekSAe lAgu paDI zake tema nathI, paNa jemAM udayajanya sAmagrIne prabhAva na paDatuM hoya athavA vadhAre prayatnathI sAdhana IcchApUrvaka meLavavAM paDatAM hoya tevA sukha, zubha, dharma, sugati ArirUpa kAryonAM IcchA vinA sAdhana na meLavAya ane tethI IchA vinA na bane, mATe IchA e evA kAryo mATe ane tethI karyo mATe paNa IcchAne kAraNa tarIke gaNe. tevI rIte dareka kArya samavAyI Adi kAraNe sivAya thatuM nathI, ane te samavAyI eTale upAdAna ke nimitte evuM kAraNa jANavA sivAya koI paNa kArya banI zake nahi. mATe kAryamAtrane aMge te kAryanA samavAyI upAdAna kAraNanI jarUrIyAta dareka kAryamAM hoya che ema mAnavuM joIe ane teo mAne che paNa kharA. ane e apekSAe eTale upAdAna kAraNanA jJAnane kAraNe mAnI te dvArA upAdAna jJAnavALA sarvane kAraNarUpa gaNI je bhagavAnane paNa tevuM jJAna hovAthI vividha pariNAme pariNamatA bhuvana AdirUpa sRSTinA kartA tarIke bhagavAna sarvane levA hoya to temAM aDacaNa nathI. e vAta bhagavAna zrI hemacaMdrasUrijIe paNa jaNAvelI ke ' sarvabhAveSu kartRtva jJAtRtva yadi sNmt|| mata na: sati sarvajJA, mu$A: kAyamatoDa . " (zrI vItarAgastotra prakAza, leka 8) arthAta upAdAna kAraNanA jJAnarUpa jJAnanI apekSAe je kartA paNuM levuM hoya to emAM amane aDacaNa nathI. kAraNa ke mukta ane kAyAne dhAraNa karanAra baMne jAtanA sarva jaina zAsanamAM manAyelA che. AvI rIte vividha prakAranA suSTivAdane aMge vividha vaktavya. tAo chatAM prastuta adhikAramAM te sajana kriyAne ja sRSTi mAnI laIne cAlIe chIe, tethI sApha sApha kahI zakIe chIe ke sRSTi karyA sivAya banatI ja nathI. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 Agamata zrI RSabhadevaprabhunuM sRSTikarpaNuM che ja : A jagyA para pAkavidhAnathI AkhI sRSTi bhagavAna zrI RSabhadevajIe karI che ane kevI rIte karI che? e ApaNe upara joI gayA. evI ja rIte zahera, killA, sarabhara, prAsAda, vAva AdinI zarUAtanI sRSTi bhagavAna zrI RSabhadevajInA pakSathI ke bhaktithI Indra mahArAje vinItA nagarI banAvarAvatAM kevI rIte karI che? te paNa sAmAnya rIte joI. ghoDA, baLada ane hAthIone kema saMgharavA ? tene kema ucheravA? tene kema sAcavavA? tene kema vadhAravA teno upayoga kayAre kayAre kaNe kaNe kema karI ? A badhuM azva AdinA saMgrahanuM sajana upara jaNAvyuM te uparathI samajI zakAya che. paNa jevI rIte bhagavAna zrI RSabhadevajInuM pAkakriyA, nagara sthApanA ane azvAdi saMgrahanA sajanane aMge sRSTikArakapaNuM che tevI rIte balake tenAthI adhikapaNe bhagavAna zrI RSabhadevajI manuSya jAtinI vyavasthArUpa sajanakriyA mATe te bhagavAna zrI RSabhadevajI suSTikArakapaNamAM advitIya rUpe che te have jovAnuM che. tethI ja ApaNe manuSyanI jAtio keTalI? kaI kaI ? kyArathI? ane kema kema thaI? e vagerene vicAra kare Avazyaka gaNe che. te vicAra have karIe. bhinna AkRtithI jAtibheda e siddhAMtanuM apavAda sAthe nirUpaNa: sAmAnya rIte jagatanA vyavahAramAM pRthvI, pANI Adi vastuo judA judA AkAra ke guNavALI hovAthI tenI judI judI jAti gaNAya che. je ke naiyAyika AdinA hisAbe anya vastuonI AkRtiothI judI AkRti ke rUpavALI vastu hoya te paNa tenA ghaNAM sthAne hoya te ja te judA judA sthAnamAM rahelI AkRtine ke te judA rUpane jAti kahI zakAya ema mAne che, paNa eka ane anirvacanIya evA paramezvara AdimAM paramezvarapaNuM Adi je na mAne te anIzvara vAdInI sthitimAM AvI jAya mATe te niyAyika vagerene AkhA padArthamAM rahevAvALe eka dharma te viziSTa tarIke mAna ja paDe che. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM 55 eTale vastutAe AkRti ane guNa Adi bhedathI jAtinI bhinnatA pratyakSa gaNAya, paNa A manuSya jAtine aMge AkRtinI bhinnatAthI ghaDa, gAgara, goLa AdinI mAphaka judI judI jAti thaI zake ema nathI. jo ke keTalAka manuSyamAM zarIranA raMganA bhede ane dezadezanA bhede jAti mAne che ane manAvavA taiyAra thAya che. paNa AkRtinA bheda sivAya tevA bhedathI je jAtine bheda mAnavAmAM Ave to, pRthvI Adi phalaAdi ane ghaTa-paTa Adi jAtane kaMI niyama ja na rahe. eTaluM ja nahi paNa khuda manuSyamAM paNa bALa, yuvAna, vRddha, ThIMgaNe, UMce, paheLo, sAMkaDe ItyAdi badhA bhede heIne jAtine pAra na rahe. arthAta A badhA kathananuM tava e che ke manuSyamAM koI AkArabheda, dezabheda, guNabheda ke evo koI bIje bheda jAtine bheda karanAra nathI, tethI ema sAmAnya rIte sarvadazanavALA ane matavALAne kahevuM paDe che ke manuSyamAM je je jAtibhede che te pAchaLathI thayelA che. svAbhAvika rIte manuSyajAtimAM te kaI bheda asalathI nathI. AvI rIte sarvadarzana ane matavALAonI manuSyajAtinA saMbaMdhamAM asalathI bhedane abhAva hato evI mAnyatA chatAM ke I paNa darzanavALo ke matavALo manuSyajAtimAM jAtibheda che ja nahi, ema mAnavAvALo nathI. arthAta sarvadarzana ane sarve matavALAe manuSyamAM jAtibheda che ema mAnavAvALA che e jAtibheda mAnavAvALAmAM keTalAka karmabhedanA prabhAve jAtibheda mAnanArA che. have bhagavAna zrI kaSabhadevajIe kaI kaI jAtane jAtibheda karyo? ane kema karyo? te joIe. janmathI jAti ke karmathI jAti? jema Itara padArthomAM AkRti bhede jAtibheda nathI thaye, e vAta siddha thaI che, chatAM manuSyamAM jAtibheda thaye che e to vagara vivAdanI ja hakIkata che paNa te jAtibheda janmathI? ke karmathI? athavA bannethI mAnIye? paNa e vAta te nakakI thayelI che ke jAti bhedanI je sthiti manuSyamAM dAkhala thaI che te asalathI te hatI ja nahi. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata arthAta sRSTine jagata tarIke mAnI tene kartA koIka paramezvara che ema mAnanAra Izvara kartakatAvAdI athavA jeo manuSyanI utpatti koI paNa kAle manuSya sivAya bIjA koI tevA padArthathI ke kaI paNa ni sthAna sivAyanA mukha bhujA Adi sthAnathI thatI nathI, ane thaI paNa nathI evuM mAnanAra sanAtanavAdIoe bemAMthI kaI paNa hoya, paNa kRtrimavAdIone potAnI jAti mAtrathI uttamatA jaNAvavA mATe banAvaTI ane na mAnI zakAya ane ghaTI paNa na zake evI mukha bhujA AdithI utpatti thavA rUpa jAtinA bhedathI jAti eTale janma ane tenI rItinA bhedathI jAtibheda mAnya ane evI rIte kRtrimatAvAdIonA vaMzajoe pachI to e mukha bhujA AdithI janma pAmavA rUpa brAhmaNa Adi bheda nathI rahyo. chatA te thayelA brAhmaNa Adine judI judI jAta tarIke mAnI temAM janmelAne brAhmaNa Adi tarIke mAnyA. tethI jAtibhedanI zarUAta karanAre utpattinI rItinA judApaNArUpa jAtinA bhede jAtibheda mAne. pachI te kRtrima jAtivAdane anusaranArA e jAti eTale duniyAmAM gaNAtI je jJAtirUpa jAti che tene AdhAre ja jAtibheda mAnya. arthAta je je manuSya je je jJAtimAM ja te te manuSya te te jJAti eTale jAtine gaNAya ema mAnyuM. eTale kahevuM joIe ke kapitapaNe mukha AdithI janma pAmavAnI vAta upajAvI kADhI ane tene AdhAre ja jagatamAM jAtivAda calAvyuM, paNa sanAtanavAdIo evI rIte brahmAnA mukha AdithI brAhmaNe AdinI jAtio utpanna thaI ane te thavuM te 35 jAtithI athavA te kalipata rItie gaNAyela jAti eTale jJAtithI jAtivAdane nahi mAnatAM Adideve rakSAkarma AdimAM joDelA lekenI je utrAdijAtio karI ane temAM je pAchaLathI vaMza paraMparAe jamyA te AdimAM karmathI jAtivALA ane pachI paraMparAe jAti eTale janma thavAthI jAtivALA ema jAtibheda mAne che, ane te pAchaLathI thayo ema paNa mAne che, eTale kRtrimavAdInA mate janmathI Adi utpatti ane pachI temAMnI utpattithI jAti thaI e mAnyatA mukhya che. jyAre sanAtanavAdIonA mate karma eTale A rakSaNa Adi kriyA ane tenAthI jJAtibheda thaye, pachI te janma pAmanAra te Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM pa7 jAtane gaNAye, eTale prathama karmathI jAtinI utpatti thaI ane pachI janmathI jAtibheda cAlyA. je ke A sthAne karma eTale kriyA laIne te kriyA eTale karmathI jAtibhedanI zarUAta jaNAvI che. paNa jAtibhedanA kAraNabhUta karmamAM jema koI adaSTane saMketa che, tevI rIte te te kriyArUpa karmo karavAthI thayelI jAtimAM upajavuM thAya temAM paNa adaSTarUpa kamane saMketa nathI. ema kahI zakAya ja nahi. jema keI strI ke purUSane kSaya ke dama Adi vArasAmAM utarI AvanArA dara adaSTarUpa karmane jere thAya che, tevI ja rIte tevA daradavALA mAtapitAnA saMgamAMthI utpanna thanArane paNa tevA adaSTarUpa karmano saMga hoya ja che. eTale prathama je jAtibheda utpanna thaye te kamarUpa kiyAthI mukhyatve hato ane temAM adaSTa gauNapaNe kAraNa hatuM, tyAre pAchaLathI utpanna thanArAomAM adaSTarUpa karma mukhya che ane te karma eTale kriyAnI paraMparArUpa hovAthI jAtibhedanA kAraNumAM gauNa che. suvarNanI aMdara jema kaSanA bhede jAtibheda hoya che, tema je ke loDhAmAM varNanA bhede hete nathI, te paNa leDhAmAM paNa jAtibheda te hoya che ja. tevI rIte AryonI mAphaka anAryomAM jAti ke karmanA bhede jAtibheda mAnyuM nathI ane manAtuM nathI. prathama te tenuM kAraNa e che ke trilekanAtha tIrthakara bhagavAna zrI yugAdideve je ugra-bhaga Adi jAtinI vyavasthA karI te mAtra AryakSetra tarIke sADA pacIsa dezamAM ja karI ane tethI te AryadezamAM ja karma ane janma paratve jAti vyavasthA pravartI, paNa anAryakSetramAM je karma pravRtti ane tenI paraMparAnI pravRtti zrI yugAdi. devanA niyamanathI thayelI nathI, paNa yAdRchikapaNe thayelI che je ke AryonA anukaraNathI avyavasthitapaNe thayelI che, tethI te anAryomAM jAtibheda karmathI ke janmathI rahela nathI. AvI rIte sanAtanavAdIoe anAryamAM jAtibheda AryonA je janmathI ke karmathI nathI. e jaNAvatAM je kAraNa raju karela che te mAnI zakAya evuM che. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamajyeta kema ke satya sanAtanavAdIe bhagavAna yugAdidevane jagatanA sA bhauma evA paramezvaranA dIkarA kAsada ke AdhipatyavALA mAnatA nathI. paraMtu eka mahApurUSanA mAtra avatAra tarIke mAne che ane tethI temanI jagat vyApaka sattA na heAya ane tethI temane karelA jAtibheda je kama ane janmathI hatA te badhA mAtra A kSetramAM sthAna kare, ane anAya kSetramAM vyApaka tarIke na rahe ane sthAna na kare e svAbhAvika gaNAya. paNa je kutrimavAdIe kheTI rItie jagatane ThagavA mATe dhAgApathIe thai maphatIyA harAmInA duniyAnA mAlamalIDhA khAvAmAM TevAyelAe brahmAnA mukha AdithI ja brAhmaNa Adi jAtionI utpatti mAne che. tee zuM anArDamAM brAhmaNu Adi jevA jAtibhede nahi hAvAthI brahmA sivAyathI utpanna thayelA mAnaze ? 18 kahevu joie ke e kRtrimavAdIone sAta sAMdhatA tera tUTe evA hisAba hAvAthI elavAnuM sthAna ja nathI. Ama chatAM paNa jo ke ArakSakapaNA Adi karmonI vyavasthAnA abhAvathI mULakamathI ke aSTakama`thI anAryoMmAM jAtibheda na heAya, tA pazu te anAceMmAM paNa sarvathA jAtibheda nathI, ema te nathI ja. kutarA, gadheDA ane pADA jevI jAnavaranI halakI jAtimAM paNa mAtApitAnA ke tevA aneka tarehanA saMcAganI vicitratAne lIdhe jAtibheda hAya che. anAya lAkAmAM Aya TAkAnI peThe ugra Adi ke brAhmaNa Adi jAtie nathI, ema kharUM, paNa te anAryuMmAM sattA, Rddhi, sAhikhI, cAmaDInA raMga, upakArA, apakArA, dharmo, deza ane yAvat peAtAnA pUrvajonI apekSAe uMcA-nIcApaNu nathI, ema tA nathI ja. je krizcIyanA hiMduone vaTalAvavA mATe jAtibhedane anyAyarUpe jaNAve che te ja krizcIyanA yuropIyane kALA leAkeAnI sAthe, amerikanA lAla iMDIyanA sAthe, Daca vagere leAkeA ke sIddI agara hunsIe sAthe beThaka levAmAM bheda na karavAmAM te zuM? paNa Dresa ane sIvaNa sarakhAmAM bhedabhAvane AgaLanA AgaLa ja rAkhe che, te kema khaseDatA nathI ? ane te khaseDavAnA prayAsa mIzana dvArA kema karatA nathI ? Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pustaka 1-luM 59. spaSTa che ke e mIzanarI lejanA eka rAjyapalaTAnI ne prajApalaTAnI mAtra uSA che. ajJAnIone chetaravAnI dizA che. arthAt jAtimada jeoe pahelAMnI jIMdagImAM karyo hoya, teo cAhe te AryakSetramAM janma pAme ke cAhe anAryakSetramAM janma pAme paNa adaSTarUpa karmathI jAtibhedanA phaLane te davAnuM ja che. dhyAna rAkhavuM ke halakI gaNAtI DheDanI jJAtimAM paNa tenI apekSAe ucca-nIcapaNuM raheluM che, te pachI anArya jAtimAM ucca-nIcapaNuM nathI, e mAnavuM kevaLa bhadrika manuSyane rahemAvavAnuM ja che. vaLI dhyAna rAkhavAnI jarUra che ke jagatamAM kharAka, buddhi, tapa, Rddhi AdinI mahattA jIravavI muzkela hoya che, tethI te kherAka AdinAM ajIrNo thAya che. ane te rAka AdinA ajIrNanA paripAkanI vakhate te ajIrNa karanAra kherAkane ja choDavAnI dazA pharajIAta paNe ubhI thAya che. tevI rIte bhaviSyamAM cAhe te Arya kSetramAM janma pAmanAra hoya ke anAryamAM paNa tyAre jAtinI uccatA je maLI hoya tenuM ajIrNa thAya ane anya jAtivALAne anAdara tiraskAra ane duHkhI karavA yAvat amAnuSika vyavahAra te Itara tarapha calAvavA taiyAra thAya, tyAre karelA kAmane badale ApanArI kadarata te sahana karI le? ema akkalavALe manuSya mAnI zake kharA? - vaLI jyAre evI jAtinI ajIrNatAnA phaLa Aryone bhegavavA ja paDe ema mAnavAnI pharaja paDe ane mAnIe, te paNa kudarata e kaMI anAryatAthI hArI javAvALI cIja te nathI ja ke jethI anAryapaNuM thAya eTale jAti saMbaMdhI karelI tamAkhIne badale na ja Ape ane AgaLa Apela rAkanA ajINanI rItie tevA tumAkhI khera anAryapaNumAM janme te paNa tenI tumAkhIne badale InsAna kahe ke kudarata kahe e ApyA vinA na rahe. A uparathI ATalI ja vAta nakkI karavAnI ke jAtinA bheda janmathI ke karmathI AryomAM hoya ane anAryamAM paNa anya anya kAraNee jAtinA bhede te hoya che ja. ane te pramANe jAtibhede mAnavA paNa paDe ja che." Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata AryomAM jAtibhedane kama: jAtibhedane kavIkAra karanArAoe ekasarakhI rIte e te kabula A vartamAna jAtibheda thavA pahelAM manuSyamAM eka ja jAti hatI. A jagyA para vicAra karavAnI jarUra che ke satya sanAtanavAdIonA kahevA pramANe bhagavAna yugAdidevanI vakhate ekalA yugAdideva ja purUSa hatA ane temanAM mAtApitA ane bIjA manuSya nahatA ema nahatuM. tethI aneka manuSya jAtibheda sivAyanA havAthI pahelI manuSyanI eka jAti hatI ema kahevuM vyAjabI ja kare ane pachI te zrI yugAdidevane aMge thaelI ke zrI yugAdideve karelI vyavasthAne aMge pAchaLathI judI judI jAti bane, paNa jeo kRtrimavAdIo thaI brahmAthI cAre vaNa utpanna thayAnuM mAne che, teone mATe te cAra varNa thayA pahelAM ghaNA manuSya nahatA te pachI manuSyanI eka ja jAtinI vyavasthA thavA pUrve hatI ema kahevAne hakka ja kyAM che? teone te ema ja balavuM paDe che ke pahelAM koI jAti ja nahotI. mAtra ekalA ja brahmA ja hatA. paNa te kRtrimavAdIo e pramANe bolatA nathI ane spaSTa zabdothI kahe che ke pahelAM sarva eka ja manuSya jAti hatI. A teonuM kathana ja ADakatarI rIte spaSTa IkarAra karAve che ke brahmAe brAhmaNadinI jAti karI. evuM je kahIe chIe te eka mAtra AlaMkArika che. bAkI te brAhmaNAdi jAtinI sthApanA karavA pUrve paNa ekalA brahmAja manuSya tarIke hatA ema nahiM, paNa anya manuSya paNa ghaNA hatA, tethI te brAhmaNAdi jAtinI sthApanAnI pUrve eka mAtra manuSya jAti ja hatI. kRtrima sRSTivAdIoe jAnavara asura ane suraAdinI paNa utpatti jeDI kADhI te eTalA mATe ke yugAdidevane brahmA TharAvI tenI pahelA koI manuSya nahetA e AlaMkArika utpattivAdanAM pAMkhaDAM adhurAM rahetAM hatAM. vAstavika rIte vicArIe te spaSTa mAlama paDaze ke zrI yugAdideve manuSyanI eka ja jAti hatI, temAM judI judI vyavasthA karI Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM jadI judI jAtionI sthApanA karI ane asura sura jAnavara ane paMkhI AdinI jAtio pahelethI hatI ane tethI ja AlaMkArika bhASAe brahmAthI vaNe eTale jAtenI utpatti vagere jaNAvatAM mAtra mukhathI brAhmaNanI utpatti vagere jaNAvI mukha, bhujA, udara ane pada e badhA mukhya mukhya avayave brAhaNe AdinI utpattinA hetu tarIke jaNAvyA, paNa deva, dAnava, jAnavara, pakSI vagere mATe eka aMge jaNAvyuM nahotuM. buddhizALI puruSa A badhuM vicAratAM spaSTapaNe samajI zakaze ke zrI yugAdideve karelI kamethI je jAti vyavasthA hatI tene AlaMkArika rItimAM goThavavA gayA ane te rItine pUrI karatAM devadAnavAdinI utpatti paNa kalpI kADhI AvI rIte brAhmaNAdi jAtionI utpatti asatya rItie kalpIne devadAnavAdinI utpatti ka9pavI paDI ane aMtamAM brahmA ane sakala brahamAMDanI utpatti kalapavI e kRtrima kattAvAdIonI anivArya pharaja thaI paDI. eTale kahevuM joIe eka jAtivAdanI goThavaNI karatAM badhI kalipata zeThavaNa e kRtrima vAdIone karavI paDI. jAtivAdanA bhede ane tene krama : kRtrimavAdIe brAmaNAdi jAtionI brahmAnA mukha AdithI utpatti mAnI jAtivAdane manAve che. paNa teoe jaNAvela jAtine utpatti krama hetupUrvaka nathI, tema vyavasthApUvakane paNa nathI. mukhathI brahmAe brAhmaNone utpanna karyA vagere kahevAyuM paNa pahelA mukhathI brAhmaNane utpanna karyA ke pachI karyA tene kaI krama athavA hetu nathI. ekanI utpatti thayA pachI karyuM navuM kAraNa navA varNane utpanna karavAmAM thayuM? te paNa spaSTa jaNAvAyuM nathI ja. vaLI brahANAdika jAtinA manuSya manuSyapaNuM navesara hovAthI jevI rIte satya sanAtanavAdIone manuSyanA bacAva jIvana rakSA ane dharma Adine mATe manuSyanI jAti vyavasthA karavAnI jarUra jaNAI tevI jarUra A kRtrimavAdIo kahI zake tema nathI, kAraNa ke te kRtrimavAdIonA mata pramANe te brAhmaNadi jAtine banAvavA pahelAM Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata koI manuSya ke jAti kaI hatuM ja nahi. te pachI kenA bacAva agara jJAna mATe brahmAne jAtinI racanAnI jarUra jaNAya. A vAta dhyAnamAM levAthI sujJapurUSa spaSTapaNe samajI zakaze ke Izvara sRSTi banAvI ene aMge kRtrima sRSTivAdIone jyAre Izvare zA mATe sRSTi racI? evA puchavAmAM AvatA savAlanA javAbamAM te kRtrimavAdIo kaI paNa hetu ke kama jAtivAdanI jema jaNAvI zakatA nathI, tema AkhA sRSTivAdamAM kaMI paNa heta ke kema na jaNAvI zakavAthI eka bALakanI koTImAM Izvarane mUkI daI te IzvaranI kIDA IcchA evA evA uttaro kevA kema paDe che ? te samajAze. sanAtanavAdIoe e jAtikrama hetu ane kamasara jaNAvela che? te ke ane satya che? te have tapAsIye. satya sanAtanavAdIoe svIkArela jAtibhedane kama ane hetuo: atyAra sudhInI bhagavAna RSabhadevajInI hakIkatane jANanAre manuSya sArI rIte samajI zake tema che ke - bhagavAna zrI RSabhadevajIne rAjyAbhiSeka nahato thaye tyAM sudhI prajAmAM koI paNa jAtibheda jevI cIja nahatI. jo ke kulakaree paraMparAthI hAkAraAdi nIti dvArA e nItine ullaMghana karanArI prajAnuM zikSaNa zarU kareluM hatuM. ane tethI bhaga vAna zrI RSabhadevajI karatAM paNa ghaNuM kAlathI arthAt asaMkhyAtA kAla thavA pahelAMthI prajA varganA sAmAnya rIte be vibhAga te paDI gayA ja hatA. te be vargamAM eka zikSaka varga jene ApaNe kulakara tarIke gaNIe chIe ane bIje zikSaNIya vaga ke je te te kalakaranI nItiothI zikSaNIya thatuM hatuM. te bIje vagara eka ja hate jene ApaNe sAmAnya jIgaliyA tarIke kahI zakIe chIe. sAmAnya daSTivALo manuSya A vAta te saheje samajI zake tema che ke cAhe te jamAne, cAhe tevI jAti ke cAhe tevI avasthA levAmAM Ave te paNa jIvananirvAhanAM sAdhane sivAya kaMIpaNa manuSya vyakti jIvI zake nahi. temAM paNa jema bhAgyazALI manuSyane Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM jema mAtApitA ane sagAM-saMbaMdhIo anukULatAvALA hoya che ane tethI tevA anukULa saMgavALAne jIvananirvAha ghaNuM ja sahelAIthI ane sukhethI thAya che. tevI rIte athavA jema bhAgyavALA bALakane garbhamAM AvI te janma pAmavAnI pahelAMthI mAtAnA stanamAM dugdha pariNamI jAya tevI rIte te yugmIonA vakhatamAM sakala jIvananirvAhanA sAdhane kalpavRkSa dvArA thatAM hatAM. paNa eTalI vAta jarUra che ke ghaNe bhAge saMgrahavRtti ane saMkocazIlatA e bane guNa gaNe ke avaguNa gaNe paNa tene janma vastunI gya prAptinA abhAvane ja AbhArI hoya che. tethI duSama avasarpiNIkALane lIdhe te yugmIone puNyanI khAmIne lIdhe prAptinI ochAza thaI ane tethI saMgrahazIlatA ane saMkucitavRtti janme e samajI zakAya tema che. nItinI jarUrIyAta ane tethI jAtibheda : sAmAnya daSTivALe paNa samajI zake tema che ke saMgrahazIlatA ane saMkucitavRtti jyAre AtmAmAM janme che tyAre mAtra yathAnyAye maLelI ja vastuthI saMtoSa mAnavAne rahetA nathI. athavA te rahe asaMbhavita che. tethI yathAnyAye maLatI vastuothI saMteSa na thAya tyAre athavA anyAyathI paNa vastu meLavavA manuSyanuM mAnasa maMthana kare ane tevI rIte athavA nyAya meLavavA mathatuM mAnasa prasaMga AvyAthI athavA nyAyanI pravRttine AdaravA ane vadhAravA taiyAra thAya chatAM eve vakhate yathAnyAye vastu prApta karanArAone paNa pitAnI vastuono bacAva karavA mATe kaMIka na raste zodha paDe, ane jyAre evI rIte rastAnA bacAva mATe zodha karAtI hoya tyAre vadhu akkalavALo manuSya tevA adhamavRtivALAthI bacavA mATe hareka tarIke jhakhe te svAbhAvika che. ane tethI bhagavAna zrI RSabhadevajI mahArAjanA karatAM pahelAnA vakhatamAM paNa AvasarpiNanA halAthI bacAva mATe kulakarorUpI zikSaka dvArA vyavasthA zarU thaI gaI hatI. paNa ema jaNAya che ke e hAkAra AdithI gunhegArane zikSA karavAnI paddhati hatI. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - Agamata jema jagatamAM nindanIya kArya karavAthI te nindanIya kArya kare nArA paNa zikSA khamavA mATe taiyAra heta nathI, paNa nIti tarapha dhyAna rAkhanAre tevA anItivALAne zikSaNIya gaNe che. evI rIte vimalavAhana kulakaranA vakhatathI vAcika zikSaNa cAlatuM hatuM. paNa bhagavAna zrI RSabhadevajI bhagavAnanA rAjyakAlathI te zikSaNIe jAhera rItie abhinayapUrvaka kabula karela zikSakanI zikSA kabula karI hatI. ane tethI ja prathama je ke zikSaka ane zikSaNa e varga hatA ja chatAM tyAM kAyika damanane pracAra na hovAthI madadagAronI koIpaNa prakAre zikSakane jarUra na hatI ane te zikSakane varga nahoto kare paDyo. tethI jAtibhedane avakAza nahoto paNa bhAgavAna zrI kaSabhadevajInA rAjyatvakALathI te zikSakavargane kAyika damana karavAnuM hovAthI zikSakavarga tarIke thavuM paDayuM ane tethI tyAMthI jAti vibhAga thaye. arthAt jagatanA junA ItihAsane je akalamaMdIthI tapAsavAmAM Avaze te spaSTa samajAze ke mukhathI brahmAe bAhANene utpanna karyA e hakIkata kevaLa asaMbhavita ane hasI kADhavA jevI lAgaze. jyAre A upara jaNAvyA pramANe zikSaka ane zikSaNIya tarIkenA be vibhAga prajAmAM paDe ane tethI prathama zikSA karanArI jAtane ja prAdurbhAva jagatanI AdimAM thAya te ja svAbhAvika che. AdimAM brAhmaNa jAtinI utpatti kema nahi? anya matavALAo pahelAM manuSyanI eka ja jAtane mAne che. ane pAchaLathI ja jAtine bheda thayele mAne che. temAM paNa pahelAM brAhmaNa jAtinI utpatti mAne che, paNa eTaluM vicAravuM jarUrI che ke je brahmacaryane lIdhe brAhmaNavarganI utpatti mAnavI hoya te te brahmacaryane je vrata tarIke mAnatA hoya te te jJAnamaya evA dharmanI utpatti thayA pachI ja thAya ane jJAnamaya dharmanI utpatti te tapazcaraNa pachI jJAnatpatti jyAre thAya tyAre ja thaI zake. ane tapazcaraNanI sthiti te rAjyadharmanI utpatti thaI badhI vyavasthA thayA pachI ja banI zake. vaLI kadAca AtmajJAnane lIdhe brAhmaNa kahevA hoya ane tenI Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 pustaka 1-luM utpatti AghamAM kahevI hoya te te paNa vyAjabI gaNAya tema nathI. kAraNake AtmajJAnane vakhata jagatanI vyavasthA goThavAyA pachI ja thaI zake. vaLI kALanuM avasarpiNa paNuM je teone kRtayugAdine kALa teoe mAnela hovAthI mAnya che te pachI teoe mAnavuM ja joIe ke prathamamAM pavitratA hovI ja joIe ane pAchaLathI apavitratA thavI ane vadhavI joIe. mATe te apavitratAnA nivAraNa mATe kAyika damananA niyamanathI aniyamita rahenArane niyamita karavA mATe kAyikadamananA mArgathI ja niyaMtrita karavA ja paDe che ane je e vAta maMjura hoya te kahevuM ja joIe ke prathama zikSakavarganI utpatti thavI jarUrI che ane tethI rAjyAbhiSeka thavAthI ja prathama jAtibheda thayo e mAnavuM ja vadhAre yuktisaMgata che. kadAca kahevAmAM Ave ke te kAyi kadamana ke vAcikadamananA mArgonuM jJAna maLyA vinA te kAyika damana AdinI utpatti ke pravRtti thaI zake nahi. mATe prathama te kAyika daMDa ke vAcika daMDanI rItine batAvavAnI jarUra che. mATe te damananI rItine batAvanAra varga ja brAhmaNa gaNAya ane tethI sarva varNomAM prathama brAhmaNa varNanI utpatti kahevI e ja vyAjabI che. paNa A kathana egya nathI. kAraNa ke te kAyika ke vAcika damananA mArgane brAhmaNa svayaM jANu zakaze ema mAnavA karatAM zikSAmAM pravartanAra manuSya ja svayaM jAtismaraNadikathI jANe e ja vyAjabI Tharaze. kSatriyonI prathama utpattinuM rahasya : vaLI e vAta paNa saheje sagajavI jarUrI che ke zikSA Apa. nArA varga karatAM zikSAne nirdeza karanAra varga nItinA prAraMbhamAM hoI zake nahi ane teo nirdeza karanAra varganA kahevA pramANe zikSakane cAlavAnuM hoya te prAraMbhanI ekasarakhI niyamitatA jaLavAya nahi. mATe zikSA karanAre varga ja svataMtra hoya te ja pravRtti thaI zake ane ema mAnavAthI prathama brAhmaNavarNanI utpatti judI nirdeza karanAra tarIke mAnavI jarUrI nathI. vaLI e paNa vicAravuM jarUrI che ke nirdeza karIne damana karAvanAra varga paNa tyAre ja upayogI thAya jyAre prathamathI teNe Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata nirdeza karela damananItine koI amala karanAra vaga taiyAra hoya ane jyAre amala karanAro varga pahele ja taiyAra thayelo mAnIe te pachI cakkasa thayuM ke nItine amalamAM melanArA vaganI ja pahelAM utpatti karavI joIe ane tethI prathamamAM prathama damana karanAra varganI ja utpatti mAnavI paDe, ane jo ema mAnavuM paDe te pachI spaSTa thayuM ke jagamAM jAtibheda prathamamAM thatAM prathama koI paNa jAtanI utpatti thaI hoI te mAtra kAyika damananI daMDanItine calAvanAra vinI ja thaI. jAtiprathAnI hitAkAritA A vAta lagAra ThaMDA magaje vicAravAthI jeo jAtinA baMdhAraNane julamanI ja nIti mAne che, teo jAnavaranI nIti upara paNa lagAra dhyAna Apaze te spaSTa samajAze ke eka zerImAM ke vanamAM rahetAM jAnavaromAM paNa kaMIka akakalavALI ane joradAra je vyakti hoya che te bIjI vyaktione doranArI bane che. ane tethI te derAnAra vyaktionuM bhaluM ja thAya che. ane nukazAna thatuM nathI. juo kIDIomAM deranAra nAyaka, mAMkhIomAM deranAra nAyaka, haMsomAM deranAra nAyaka evI rIte manuSyane svayaM anItithI bacavAnuM na thAya tyAre tene anItithI bacAvI nItine raste doranAra nAyaka joIe emAM keIthI nA pADI zakAya ja nahi. anItithI bacAva kayAre? , anItithI bacavAnuM be prakAre bane. eka te tevA prakAranA agya lAbha thAya ke parAI vastu laI levAnuM mana thAya evA kamano udaya ja na hoya athavA pUrve bAMdhelA tevA kamane udaya thAya chatAM manuSya samyagdarzana yukta ke samyagdarzanathI rahita hoya chatAM anyAyavALA lebha ane lebhathI thatA anyAyothI A leka ane paraleka saMbaMdhI tathA AtmA ke pudgala saMbaMdhI thatAM nukasAnane khyAla Ave te manuSya anItithI bacI zake. jo ke anIti ekalA lebhane lIdhe ja thAya che ema nathI, bIjA bIjA kodha, mAna, mAyA hAsyAdi ane vedAdithI paNa thAya che. paNa te avasarpiNI kAlanA pratApe AvazyakIya ane krame krame ochA thavAthI jIvananirvAhanA sAdhananI durlabhatA karavAvALo kALa gaNa lebhane mukhya bhAga gaye ane tethI anItinA mUla tarIke Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM ahiM lebhane gaNI lIdhe. paNa tevA lebhathI thatI anItine kaI paNa prakAre yugalIyAo rokI zake tema nahotuM. te yugalIyAne tenA karmanA udayanA abhAvane lIdhe rokAvAnuM avasarpiNInA prabhAve na rahyuM ane tevA lobhanA udayathI anIti thavA lAgI ane te prakAranA karmodayane rokavAne samartha thAya tevuM jJAna paNa teone notuM AvA vakhate eTale svayaM karmanA udayano abhAva na hoya ane tevA prakAranA jJAnathI thayelA te udayane roke tema sAmarthya na hoya tethI anya jIvanA hitane mATe anItithI teone rokavA mATe jarUra anyasattAnI jarUra rahe. pradeza ane vipAka be jAtanA udayanI vyavasthA : keTalAka vAcakane A sthAne jarUra zaMkA thaze ke pUrvabhave bAMdhelA karmo ApoApa pitAne AbAdhAkAla pUro thatAM udayamAM Ave e svAbhAvika che, te pachI te udapa AvatA karmone rokAya ja kema? AvI zaMkA thAya te samajavuM joIe ke prathama te karmaudaya be prakAre thAya che. eka pradezathI karmane udaya thAya ane bIjo rasa eTale anubhAgathI karmano udaya thAya. emAM pradezathI thate karmane udaya AtmAnA guNene te haNanAra thatA nathI, tema pitAnA tevA vikArane pragaTa karanAra paNa thatuM nathI ane anubhAga eTale rasathI bhegavAtuM karma AtmAnA guNone ghAta karavA sAthe bahAra paNa vikArone potapotAnA svabhAya pramANe jaNAve che. A pradezadaya ane anubhAganA udayane samajavA mATe eka daSTAMta laI vicAra karIe, jema ke koI manuSya keLAM ke kerI vadhAre khAdhAM ane te keLAM ke kerI khAvAnI vakhate te nahi, paNa te keLAM ane kerIno jaTharamAM paripAka thavA lAge tyAre tene peTamAM dukhavuM vagere ajIrNana vikAra prakaTe che, teve vakhate je tene vidya maLe che, te te vadhAre keLAM khAnArane elacI ane vadhAre kerI khAnArane suMTha khavaDAve. have te elacI ke suMTha je khAvAmAM AvyA te kaMI peTamAM gayelAM keLAM ke kerInA padArthane peTamAMthI uDADI mUkatA nathI, paNa te keLAM ane kerInA vikArane te elacI ane suMTha teDI nAkhe che ane tethI peTanuM darada tenAthI maTI jAya che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata evI ja rIte karmane aMge paNa jyAre jIva mithyAtvAdi ke cAritramehanIcanA karmanA vikArone vedata hoya che, tyAre tene te te karmothI rokAtA samyakatvAdi guNene anubhava thato nathI, paNa jyAre jyAre te mithyAtvAdi karmonA vikAre AtmAnA zubha pariNAma AdithI teDI nAkhavAmAM AvyA hoya tyAre te karmonA mAtra pradezadaya hoya, tyAreja ane te pradezane vedanAra jIvanA samyaktvaAdi guNe rokAtA nathI. AvI rIte karmane udaya be prakArane havAthI ja zAstrakAre jaNAve che ke je kama jevI rIte bAMdhyuM hoya tevI ja rIte bhegavAya e niyama nathI. arthAta jema anyatra syAdvAdaSTie vicAraNa thAya che, tevI rIte ahIM paNa bAMdhela karmo bAMdhyA pramANe bheLavAya ane na paNa bhagavAya e syAdvAda saheje samajAya tema che. karmo tapasyAthI paNa kSINa thAya : Aja kAraNathI jayAre anya matavALA kRtakarmakSayo nAsti, kalpakoTizatairapi / avazyameva bhoktavyaM, kRta karma zubhAzubham / / 1 / / ema kahI karelA karmane bhogavyA sivAya kSaya thavAnI nA ja pADe che, tyAre zrI jaina zAsakAre TM --ALa movavuM thi ema kahI karelA karmone chuTavAnI ja mAtra manAI kare che ane sAthe e paNa spaSTapaNe ja jaNAve che ke sattA tava vA phattA eTale ke jema bhegavavAthI kamarano kSaya thAya che, tevI ja rIte tapasyAthI paNa karmane lepa eTale kSaya thAya che. dhyAna rAkhavuM ke zubha pariNAma ane zArIrika kAyakaleza paNa tapa tarIke ja gaNAya che. je e pramANe bAMdhelA karmone tapasyAthI kSaya na mAnavAmAM Ave te kaIne guNanI prApti ane yAvata mokSanI prApti paNa thaI zake ja nahi. kemake anAdithI A jIvA ajJAnI ane avirativALo hoI je te vakhate pApanA udayavALe hAya ane te pApane udaya je bAMdhyA pramANe rasa sAthe ja bhegavAya te pachI tevAne tevA ja pApa karma pharI pharI bAMdhato jAya ane tethI pApakarmathI halako thAya ja nahiM. te pachI guNanI prApti thAya ja nahi arthAt pApI pApa punaH pavI e ja nyAya rahe. ane Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM 69 koI kALe paNa te halukI thAya ja nahi, arthAt halu thaI guNane ja prApta na karI zake teA pachI sarvotkRSTa guNathI prApta thanArA ane sava' utkRSTa guNamaya mekSa tA maLe ja kAMthI ? ane e hisAbe kAI paNa jIve dhama prApta karI zakAya ja nahi paNa jo bAMdhelA karmonA bhAgavaTAmAM syAdvAda rAkhIe te ja jIvane dhamanI prApti thaI zake ane anukrame mekSa paNa thaI zake. ane guNanI prApti tA chevaTe jJAna Adi guNNAnI prAptinA teA anubhava siddha hAvAthI nA pADI zakAya nahi. tethI kramanA pradezathI bhAgavaTA niyamita mAnavA ke jethI mAMdhelA kramanA leAgavaTA sivAya kSaya thatA nathI, ema sAmAnya rItie mAnyA chatAM dhamanI prApti ane saphaLatA mATe anubhAga nAmanA baMdhanA kSaya mAnI zakAya. zAstromAM ane leAkAmAM je ka`nA kSaya kahevAya che te A anubhAgakSayanI apekSAe ja samajavuM. pradezAya rAkavAnI jarUra : A AdhAre ja zAstrakArA sAdhudhama ne batAvatAM krodhAddhinA udaya nahi AvavA devA tathA AvelA krodhAdinA udayane rAkavA tene kSamAdhima' kahe che. kadAca kahevAmAM Ave ke pradezeAdayathI zuM thAya ? tenA samAdhAnamAM samajavAnu ke jyAre anubhAganA udaya hrAya tyAre te guNanA savathA nAza kare. paNa pradezeAya hAya tyAre zaMkAdine sthAna maLe. ane A kAraNathI zrI bhagavatIjImAM mArgotara Adi kAraNeAthI zramaNa nitra thAne kAMkSA mAhanIyanA udaya heAvAnu jaNAve che. te kAMkSA mAhanIyane paNa rokavA mATe te zAstrakAroe va sanna ityAdi upAcA batAvyA che. arthAt mAhanA pradezadayathI thayelI zakAne AvI rIte nivAravI ke jethI anubhAganA udayanA prasaMga na AvI jAya. nItipravananI mahattA : A badhI hakIkatanuM tattva eTaluM ja ke anItinA kAraNabhUta karmanA udaya thayA hAya te paNa zuddha svabhAva AdinA jJAnathI rAkI zakAya paNa yugalIyAene te te paNa nahetuM. arthAt svAbhAvika rIte anItinA abhAva nahAtA ane anItinA kAraNabhUta karmAMnA udaya paNa tevA jJAnanA abhAve rAkI zake tema nahAtu, tethI te cugalI. yAo mATe nIti pravakanI atyaMta jarUrI hatI ane tethI ja bhagavAn RSabhadevajIne nIti pravartAvavA ane anIti rAkavA mATe Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70. Agamata rAjyAbhiSekanA svIkAranI ane tene lIdhe ugrAdi jAtinI vyavasthA karavAnI AvazyakatA hatI emAM zuM kahevuM? jAtibhedane zAstrIya krama : ahIM eka bIjI vAta dhyAna rAkhavAnI jarUra che ke-pazu paMkhI. emAM dekhAto manuSyanI mAphaka je jAtibheda che. te svAbhAvika eTale koI kAraNasara utpanna thayela nathI. paNa pazu paMkhIomAM jAtibheda jarUra che ane tethI te manuSya, kutarA ane kAgaDA Adi jAtinI upamAthI krodhAyamAna thAya che. temaja haMsa ke hAthI athavA vRSabha AdinI upamAthI varNavatAM stuti thaI mAne che ane varNana karanAra upara tuSTamAna thaI jAya che. jagatamAM samaju gaNAtA ke samajaNa dharAvanAra kaMI paNa manuSya e nahi nIkaLe je kAgaDA AdinI upamAthI roSAyamAna athavA haMsaAdinI upamAthI tuSTamAna na thato hoya. kahevuM joIe ke jAnavara ane paMkhImAM te jAtibheda darekanA hRdayathI kabula ja thayela che. to pachI te ja pramANe manuSyajAtimAM paNa uttama ane adhama mana hoya ane tenI upamAMthI manuSya tuSTamAna ane krodhAyamAna thAya temAM kAMI paNa navAI jevuM nathI. dhyAna rAkhavAnI jarUra che ke hAthIomAM paNa jAtie uttamatA chatAM adhama guNavALA hAthIo nathI hotA ema nathI, temaja kuta rAnI jAti adhama gaNAtAM chatAM te kutarAomAM paNa nimakahalAla ane vaphAdAra kutarAo nathI hatA ema nathI, chatAM hAthI AdinI upamAne uttama gaNIe chIe ane kutarAAdinI upamAne adhama gaNIye chIe, te guNanI darakAra karyA vinA kevala te te jAtinI uttamatA ane adhamatAne ja AbhArI che. evI rIte manuSyomAM keI adhama jAtivALe paNa sArA guNavALa hoya ane uttama jAtivALe chatAM paNa guNathI hIna ke adhamaguNavALo hoya tenI keIthI nA pADI zakAya ja nahi chatAM te guNa ke avaguNanI vivakSA na karIye tyAM paNa sAmAnyathI pazu ane paMkhInI mAphaka mAtra jAti thIja uttama ane adhama jAtine vyavahAra karAya che ane te vyavahArane AdhAre ja uttama jAti je kSatriyAdi tenI upamA apAya te khuza Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71. pustaka 1-luM karanArI thAya che ane vahavAIyAnI jAtinI upamA apAya te nAkhuzI utpanna karanArI thAya che. mATe manuSyamAM jAtibheda guNa ane kriyAthI nirapekSapaNe cAlu che. ane sarvane te mAnya che emAM be mata thaI zake ja tema nathI, mATe te jAtibhedane yuktisara ane prAmANika krama raju karavAnI jarUra che. AcArAMga niryuktikAra bhagavAna bhadrabAhasvAmIjI paNa spaSTa jaNAve che ke pUrva masaLArDa arthAta bhagavAna zrI RSabhadevajInA janma pahelAM ke temanA rAjyakAla pahelAM eka ja manuSya jAti hatI. anya darzanIonI mAnyatA alaga ja che : je ke jAtibhedane mAnavAvALA sarva darzane A vAtamAM eka ja mata che ke pahelAM eka ja manuSya jAti hatI. brahmAdithI cAre prakAranA varSonI upatti mAnanArA mate te pahelA jagata paramezvara manAyelA brahmA ja hatA ane brahmAne tevI rIte varNotpatti mAna nArA manuSya rUpe mAnatA nathI mATe tevI vatpatti mAnanArAonA mate varNotpattinI pahelAM manuSya ja hatA nahi, te pachI cAra varNonI utpatti thavA pahelAM eka ja manuSya jAti hatI ema mAnavuM pitAnA siddhAMtathI virUddha hovA sAthe gAma vinA sImADAnI hayAtI jevuM che. cAhe tema che, paNa prathama manuSyanI eka ja jAti hatI, ema te kabula badhAne che, paNa manuSyajAta eka ja hatI. tevuM teo ja mAnI zake ke jeo brahmAnA mukhaAdithI brAhmaNadinI utpatti na mAnatAM judA judA vargonI utpattithI prathama ghaNu manuSyo vidyamAna hatA ane temAM jAtibheda naheAte ema mAnatA hoya. vaLI brahmAnA mukhaAdithI cAra varNanI asaMbhavita evI paNa utpatti mAnanArAone jIvavuM sarva evuM kahevAne hakaka rahetuM ja nathI. jema ekaja hoya te ceSTa, madhyama ke kaniSTa paNAne vyapadeza muzkela paDe tema eka ja paramezvara hoya pachI A sarva eka varNanuM prathama hatuM ema kahI zakAya ja nahi. vAMcakone uparanA lakhANathI sApha jaNAyuM haze ke jaina zAstranA niyama pramANe bhagavAna zrI RSabhadevajIne rAjyAbhiSeka nahote thaye tyAM sudhI sarva manuSyanI ekaja jAti hatI. paNa bhagavAna zrI RSabhadevajInA rAjyArohaNa pachI ja manuSyamAM be jAti thaI. eka zikSaNIya varga, ane bIje zikSaka vage. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 72 Agamata kAyikazikSAnA AdhAre jAtinI utpatti : - jo ke AgaLa jaNAvyA pramANe zrI vimalavAhana je prathama kulakara hatA. teonA kAlathI ja zikSaNIya ane zikSaka evA be vibhAga te thayelA ja hatA. paNa te zikSA mAtra vAcika hovAne lIdhe zikSakane potAnA samudAyanI jarUra hatI. ane eka vakhate ekaja kulakara thatA hatA. tethI jAtibhedane avakAza hete, paNa bhagavAna zrI RSabhadevajInA rAjyAbhiSekanA kAlathI kAyika zikSA amalamAM melavAne vakhata Avye tethI bIjI jAtinI utpatti thaI ema mAnavuM paDyuM. niryuktikAra mahArAja spaSTa zabdomAM jaNAve che ke rajanuSpI to kyA usame arthAtu bhagavAna zrI RSabhadevajInI rAjyanI utpattithI bhagavAna zrI RSabhadevajInA hAthe be jAti thaI TuMkA zabdomAM ema kahI zakIe ke eka rAjya karanAro varga ane bIje te sivAyane varga ema manuSyajAtanA be vargo thayA. - A zrI nitikAranA vacanathI e paNa spaSTa thaI gayuM ke bhagavAna zrI RSabhadevajIne ekalAne ja rAjyAbhiSeka thaye e kharuM paNa e ekalAne ja aMge jAtibheda manAye na ho; kemake emanA ekalAne aMge jAti judI paDI ema kahI zakAya ja nahi, arthAt eka rAjA ane zeSa prajAvarga ema be bhAga thaIne ja jAtibheda thaye hate ema nahi paNa rAjya karanAro Akho varga ane bAkIne bIje varga, e be prakAranA bhedathI be jAtio thaI hatI ane Aja kAraNathI zrI cUrNikAra mahArAja jAtibhedanA adhikAramAM je rAjA ema zabda na vAparatAM ne rAyakhAsiyA ema spaSTa zabda vAparI rAjAne eka tarIke nahiM gaNatA rAjA ane tene Azrita rahelAne ja vaga thaI jAtibheda thaye ema sapaSTapaNe jaNAve che. jAtibheda karavAnI pharaja paDI chatAM pahelI kaI jAti thaI ? upara jaI gayA te pramANe jAtibheda thavAnI AvazyakatA thaI ane tethI jAtibheda kare paDaye paNa te prathama kaI jAti judI thaI? tene vicAra karavAnI jarUra che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM 73 anya matanA jaNAvavA pramANe jAtibhedanI zarUAta thatAM je jAti prathama utpanna karavAmAM AvI te eka brAhmaNa jAti ja hatI. arthAta teonA kahevA pramANe pahelavahelA jyAre brAhmaNene brahmAe maheDhAthI utpanna karyA, tyAre teonAja kahevA pramANe keI bIjA manuSyo ja nahotA, ane jyAre te pramANe pahelA brAhmaNe ja utpanna thayA, te te pramANe te vakhate paNa eka varNanuM ja jagata kahevAya, arthAta vAstavika rItie jAtibheda ja brAhmaNanI utpattithI ja thaye che, ema kahI zakAya nahi, paNa sanAtana dhamIe taraphathI kahevAya che te pramANe ane upara jaNAvela rItie zikSaka varganI sthApanA karavAnI jarUra paDI. ane sthApanA karI ema mAnIe te paNa varga athavA jAti kaI hatI? athavA hovI joIe ? e vicArIe. yAda rAkhavAnI jarUra che ke jema hAla paNa ekAda manuSyanA aparAdhathI athavA ekAda vakhatanA aparAdhathI kAyade karavAnuM hetuM nathI ane thatuM paNa nathI. tevI ja rIte te vakhate paNa na bane. paNa vartamAnamAM paNa jema ghaNu manuSya ane ghaNuM vakhata aparAdhe thAya che, tyAre ja kAyade karavAnI jarUra paDe che, tema bhagavAn RSabhadevajInI vakhate paNa ghaNA manuSya ane ghaNe sthAne aparAdha karavA lAgyA, ane te eTale sudhI ke prajAne samudAya paNa te vacana kaMIpaNa nItirItithI te aparAdhe rokI zakAyA nahi, tyAre ja prajAjanane zAsana karanAranI mAgaNI bhagavAna zrI RSabhadevajI pAse karavI paDI, ane tene prasaMge ja bhagavAna zrI RSabhadevajIne rAjyAbhiSeka thavAne prasaMga Ave. A uparathI spaSTa samajAze ke bhagavAna zrI RSabhadevane rAjyAbhiSeka thaye, eTale tene ja samagra prajAnA rakSaNanI javA badArI uThAvavI ja paDe, ane bhagavAne te javAbadArIne adA karI, paNa cAhe tevI samartha vyakti jJAnavALI ke baLavALI hoya paNa te ekalI vyakti aneka sthAne aneka aparAdha karanArI aneka vyaktione pahoMcI zake ja nahiM. rAjya zAsana mATe paristhitine saMga: vaLI bhagavAna zrI RSabhadevajInA rAjya pahelAM yugalIyAonI Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 Agamata avagAhanA ghaNI moTI hevAthI prasUti ghaNI ochI hatI. vaLI sunaMdA nAmanI yugaliyAne purUSa akALe tADavRkSanA phaLanA paDavAthI marI gaye. te pUrve kaI paNa yugalIyAnuM akALa mRtyu thayuM ja nahotuM. te pahelAM te badhuM niyamita rIte koDAkroDa sAgaropama sudhI cAlyuM hatuM, koI paNa yugalIyuM nirvaza jAya ja nahi. pitAnI jiMdagInA chellA bhAgamAM eka yugalIyAne janma Ape ja. tathA kaI paNa yugalIyAne sAMsArika sukha asaMkhya kALa sudhI paNa bhegavavAnuM thAya. je ke teo pAtaLA rAgavALA hovAthI tema bane nahi. chatAM yugalIyAnA prasavanA kALane AkharI jiMdagIne chello bhAga niyamita che, tevI rIte viSayasukhane kALa e a95 niyamanavALo na hovAthI asaMkhya kALa mAnI laIe te paNa eka yugalIyAthI eka ja yugalIyAne janma thAya. A pramANe vicAratAM zrI vimalavAhana Adi kulakaranI vakhate manuSya eTale yugalIyAonI saMkhyA ghaNuM ja ochI hatI, paNa bhagavAna zrI RSabhadevajInA vakhate te khuda bhagavAna RSabhadevajIne ja so putra ane be putrIo thavAthI paheluM pagathIye chappana gaNe vadhAre thavAthI anukrame aneka janene aneka guNAM saMtAna thavAthI vasatinI ghaNu ja vRddhi thaI gaI hatI. varga vyavasthA ane kAyika damana kema? uparanI hakIkata samajanAra raheje samajI zakaze ke vimalavAhana Adi kulakaranA vakhate manuSyanI ja saMkhyA alpa hatI. tyAM virala vastI hovAnA kAraNe aparAdhane rokavA kheLavA ane sajA karavAnA prasaMge ghaNA ochA ane ghaNe vakhate hovAthI mAtra vAcika damana je hAkAra AdinA uccAraNa rUpe hatuM, te cAlI zakatuM hatuM ane kAyika damana na hovAthI eka ja vyakti aparAdhanI zikSA karavAne samartha thatI hatI. paNa have e vAcika damananI ane eka vyaktinI asara na thAya e svAbhAvika hatuM, ane tethI bhagavAna zrI RSabhadevajInA vakhate aneka sthAne aneka jAtanA aparAdha karanArI manuSyanI TeLIo paNa hoya, eTale kAyika damananI jarUrIAta jeTalI gaNAya teTalI ja jarUrI che damana karanArA varganI gaNAya, ane evI rIte Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 pustaka 1-luM AkhA zikSakavarganI utpatti thAya athavA karavI paDe te avAbhAvika nathI. kSatriya varNa AdimAM kema? A vAMcatAM vAcakavRdane saheje samajAze ke bhagavAna zrI RSabhadevajInA vakhatamAM lokone aparAdhane sAmane kare azakaya thaI gaye hate. ane te lekane aparAdhonA ghA rUjhavavAne kaI raste nahote, tethI ja teo pitAnA ghA rUjhavavA mATe zrI RSabhadevajI pAse AvyA hatA. A uparathI khulluM samajI zakAya tema che ke te jugalIyAe anItikArakanA julamathI evA trAsI gayA hatA ke te anItikArakanAM karelAM strI ane sAdhananA apahAra saMbaMdhI teone ghA samAna ja lAgatAM hatAM. strI-apahAra thAya ke ochA sAdhanemAMthI paNa sAdhananI kaI corI karI jAya te ghA jevuM lAge, e hakIkata samajavA majuraNanA be cAra paisA rAkhelA kaI laI jAya te vakhate te majuraNane ke kAramo ghA lAge che? te tenA te vakhatanA re-kakaLATane jonArAthI ajANyA nahi rahe. evI rIte yugalIyAone paNa thatuM hatuM. ane te yugalIyAonI tevI dazAne khyAlamAM laIne zAstrakAroe te vakhatanI tevI sAmAnya sthitimAM thanArI anItine ghA eTale kSata tarIke gaNI che ane tethI ja sarva zAstrakAroe kSatathI rakSaNa karanArI manuSya jAtine kSatriya tarIke oLakhAvavAnuM rAkhyuM che. A sthAne jarUra yAda rAkhavAnuM che ke te vakhate je vizvanI utpatti thaI hota to te yugalIyAone harAI gayelAM paNa jIvana nirvAhanAM sAdhane pharI mahenata karIne paNa meLavavAnuM rahetA ane tethI vepArIne thatA nukasAnanI mAphaka te sAdhananA apahArathI teone te ghA vAgata nahIM. vaLI tenA karatAM paNa je jJAna devAvALe ke brAhmaNa dharmanI utpattithI jJAnane pracAra karanAra paNa je varga te vakhate utpanna thayela hatA te jJAnavAna ane vairAgyaniSThane pitAnA savasavano nAza thAya athavA thavA Ave, to paNa aMze aphasa na thAya ne tethI je te brAhmaNa jAti paNa utpanna thaI hatI te paNa cugalIyAone teTale kAramo ghA na thAta. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 Agamata arthAt kahevuM joIe ke sakala samudAyanI dazA te vakhate evI hatI ke anItinA kRtyo sarvane ghA jevA ja lAgatAM hatAM, ane tethI pite bacI zakatA na hovAthI bhagavAna RSabhadevajIne te ghAthI bacAvavA mATe araja karI ane bhagavAna zrI RSabhadevajIe je varganI vyavasthA samudAyane AvI paDatA Arthika kauTuMbika ke zArIrika ghAne bacAva karavA karI, te varga kSatriya kahevAya. A vastu spaSTa kare che ke jagatamAM varNavyavasthA thatAM pahelavahelI varNavyavasthA ke jAtibheda kSata eTale ghAthI tra eTale rakSaNa karanAra, evA yathAyogya nAmavALI kSatriya jAtinI utpatti thaI A sthaLe e paNa dhyAnamAM rAkhavAnuM che ke jema keI paNa rAjya, deza, grAma, jJAti ke kuTuMbamAM sarva manuSya svAvalaMbI ke svarakSaNanA sAmarthyavALA hAya nahi, have jyAre astra zastra Adi vidyAne uMcI Toce pahoMcele pracAra je vakhatamAM thayeluM che, tyAre paNa sarva deza AdinA sarva manuSya svarakSaNanuM sAmarthya ane sAdhana na dharAve te pachI rakSaNanI nItinI je vakhate mAtra zarUAta ja hatI. te vakhate sarva manuSya svarakSaNamAM samartha hoya, ema na bane e svAbhAvika che. te pachI pararakSaNamAM sarva manuSya samartha bane, e te kalpI paNa zakAya tema nathI, A vastu vicAravAthI spaSTa thaI jaze ke bhagavAna zrI RSabhadevajIe je yugaLIyAenI rakSAne bhAra upADyo temAM prajAjanamAMthI e keTalAka varga teone rAkhavo ja paDyo haze ke je varga prajA rakSaNamAM AdyapAnya upayegI thaI zake, tevA vargane kSatriya kahevAya temAM Azcarya nathI ane te kSatriyane varga rAjAne Azrita thAya, temAM kaMI paNa Azcarya nathI. A ja kAraNathI cUrNikAra bhagavAna jaNAve che ke tA ne te rAthasigA te svattiyA nAyA arthAt pahele jAtibheda anItithI bacAvavA mATe thaye hatuM ane te bacAvanAro varga kSatriya kahevAyA hatA, temaja te kSatriyane varga rAjAne azrita thaye. rAjAne Azraya ke rAjyane Azraya? sAmAnya rIte je purUSe rAjyagAdIne lAyaka chatAM rAjyagAdIne Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 pustaka 1-luM na meLavI zakyA hoya, chatAM tevA bhAgyazALIone rAjya prApta thavA pahelAM paNa tene sadbhAgyathI AkarSAyela aneka janasevA karanAra ane rAjyagAdInI prAptimAM madada karanAra maLI rahe che. ane rAjyagAdI prApta thayA pahelAM sAmAnya rIte te pUrva avasthAmAM rahela rAjAne Azrita varga ke rAjyagAdI meLavavAmAM Azrita thayela varga mukhyatAe rAjAne vaphAdArIthI vaLagI rahe che. rAjAne Azrita thaIne rahevAvALo A varga te bhAgyazALI rAjAne bhAgyane rAjya maLyA chatAM keka azubha karma ke aMtarAyanA udaye kadAca rAjyagAdI cheDI devAnuM ke chuTI javAne prasaMga Ave ane kadAca te rAjA tarIke gaNAyelA purUSane rAjyanI bahAra anya dezamAM ke yAvat jaMgalamAM paNa bhaTakavuM paDe che, te paNa te rAjAne aMge Azrita thayela varga rAjAnI sevAne choDatuM nathI. A varga sAmAnya rIte nija kuTuMbane ke zvasura pakSane hoya che, ema nahIM paNa rAjyakAlamAM rAjyanI kArakIdI pramANe aneka purUSa te gAdIpati rAjAnI sevAmAM hAjara thaI rAjAne Azrita thAya che. paNa AvA rAjyArohaNa pachI Azrita thayela vargamAM ghaNe moTe bhAge te mAtra nirvAhanI prApti ane vRddhinA lakSyavALe hAI te kevala rAjyaAzrita ja ghaNI vakhata thAya che. have A kSatriyenA vicAramAM bhagavAna zrI RSabhadevajInA rAjyakAla pahelAM kuTuMba ke zvasurapakSa jevuM te hatuM ja nahi. ema kahIe to cAle tema che, ane rAjyakAla pahelAM yugalIyApaNAne lIdhe tema ja rAjyAbhiSekathI AvI paDelI javAbadArI te vakhate nahi hovAne lIdhe rAjAne Azrita thanArA vargane abhAvaja hatA, ema kahI zakAya ane rAjyAbhiSekathI rAjyagAdI maLI ane rAjya vyavasthAmAM jeo sAmela thayA teo ghaNA bhAge rAjAne Azrita nahAya paNa rAjyane ja ghaNe bhAge Azrita thatA hoya, to te asaMbhavita te nathI ja! paNa ghaNuM ja saMbhavita che. paNa dhyAna rAkhavAnI jarUra che ke acitya puNyanA samudAyane dhAraNa karanArA ja mahApurUSo tIrthakara tarIke janme che ane tethI temanuM jIvana yegInA vacana ane jJAnathI agamya evuM hoya tethI te mahApurUSanA acitya puNyanA prabhAve garbha ane Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 Agamata janmathI jyAM Idro ane devadevIo paNa satata sevAnI cAhanA kare, te pachI sAmAnya rIte gaNate manuSyavarga evA mahApuruSanI sevA maLI hoya tene lAbha levA kema cUke? ane jyAre evA acityapuNyazALI mahArAjanI sevAmAM koI paNa kAraNasara manuSyane hAjara thavAnuM thAya, te pachI te vaga te vakhate pote AlaMbana tarIke gaNela sAdhanaprAptinA muddAne mukhyatAnI sthiti mAMthI khaseDI nAMkhI kevaLa mahApurUSanI sevAnA ja mukhya muddAthI te mahApurUSanI sevA kare, temAM Azcarya ja nathI! zikSakavarganuM mahatva ApaNe AgaLa joI gayA ke pahelAM manuSyanI eka ja jAti hatI ane pachI kALanI viSamatAne lIdhe zikSaNIya vaga utpanna thaye ne tethI zikSakavarganI utpatti thavAnI jarUra ubhI thaI. jo ke e te cAkhuM ja che ke zikSaka ane zikSaNIya e varga bane parasparanAM apekSAvALA che. paNa zikSaNIya vargo kAMI zikSaka vargane ubho karyo nathI. tema zikSakage kAMI zikSaNIya vargane ubhe karyo nathI. jema zikSaNIye zikSakane ane zikSake zikSaNayavargane ubhe karyo nathI. tema keI trIje manuSya ke ke trIjA varSe paNa te be vargomAMthI keI paNa vargane ubhe karela nathI. vastutAe je ke zikSaNIyavarga ja zikSakavargane ubhe karyo che athavA zikSaNIya vege ja zikSakane zikSaka tarIke mAMgI lIdhuM che ane svIkAryo che. paNa enI asaMgati lAge te te nivAravAnuM e ja sthAna che ke dareka manuSya pitAne nukasAna karanArane zikSA karAvavA mAge che. arthAt eka vakhatane je pitAnA gunahegArone sajA karAvanAra thAya te ja anya vakhate pite bIjAnA gunhA kare ane tethI te zikSaNIya thAya. paraMtu zikSaNIya pite pitAnI meLe aparAdhone jANI apa rAdhanA avaguNe je bhaviSyamAM thanArA che, tene samajI te bhaviSyanA avaguNothI pitAnA AtmAnA bacAva mATe zikSA levA mATe ja zikSakane murabbI gaNI letA AtmAthI aNagAra sAdhunI peThe A vyAvahArika zikSaNIya leko potAne zikSA karAvavA zikSaka ane zikSAnI mAgaNI karatA nathI. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM 78 paNa kALakrame zikSaNIya thanAra manuSya ja pitAnA gunhegArone zikSA karAvavA mAge che ane je atyAre zikSA karAvavA mAge che te ja kALakrame zikSaNaya thAya che, eTale ema ja kahevuM paDe ke zikSaNIya vageja zikSakavargane mAgI lIdho che ane utpanna karyo che. zikSaNayane prAyazcita sudhAre ke zikSA sudhAre? lekesara ane laukika ane mArgamAM zikSaNIyane zikSA karavAne ke laIne khamavAne te prasaMga hoya che ja, paNa te zikSaNaya sattA dvArA zikSA pAme ke ame temAM ane zANapaNa dvArA e zikSA khame ke pAme temAM ghaNo pharaka che. kemake sattA dvArA karAtI ke khamAtI zikSAmAM meTe avaguNa e heya che ke sAce Dara temAM zikSAne hoya che, ane te zikSAnA DarathI gunhAne Dara thAya che, ane tethI sattA dvArA thatA nyAyamAM kadAca gunho nhAne hoya ane sajA meTI hoya te ne nhAnA gunhAthI jevuM zikSaNIya vargane DaravAnuM thAya che, tevuM hAnI sajA je gunhAne aMge thatI hoya te bhayaMkara gunha hoya te paNa te bhayaMkara gunhAthI teTale Dara sajA ochI hovAne lIdhe thatuM nathI. athavA te je bAbata adhamAdhama chatAM sajAnA viSayamAM ja na levAI hoya te kaMI paNa jAtane Dara thatA nathI. e badhAnuM kAraNa e ja che ke gunhAnI adhamatAne lIdhe gunha karatAM DaravAnuM thatuM nathI, paNa sajAne lIdhe gunhAthI DaravAnuM thAya che, ane Aja kAraNathI jagatamAM gunhegAronA gunhAnA eka javale ja hoya che eTaluM ja nahi, paNa te gunhAone chupAvavA mATe aneka prakAranI mahenata kare che ane tethI ja kerTonA dhaMdhAne janma thayo che, paNa gunhegAroe sajAnI mahattAne badale avazya kartavyatA samajavI joIe ane kharI mahattA gunhAhitadazAnI samajavI joIe. jema dhArmikavRttinA manuSya pitAnA lAgelA dene ja duSTa gaNe che, ane te manuSyane denI duSTatA samajate hevAthI denuM nivAraNa karanArA prAyazcitene aMgIkAra kare che, eTaluM ja nahi paNa denA prAyazcita ApanArAone tAraka mAne che ane aneka jAtanI teonI bhakti kare che, tevuM zikSaNIya vargamAM ApameLe Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 Agamata denI sajA khamavAnI taiyArI nathI hotI tethI ja zikSaka varganI khAsa jarUra che. vaLI jyAre sajAthI gunhAne Dara thAya che, tyAre sajA na thaI hoya tyAM sudhI sajAthI gunhAne Dara rahe che. paNa ekAda be vakhata sajAnA saMge thaI jAya che, pachI sajAne Dara gunhegAranA hRdayamAM rahetA nathI, ane tethI ja kedanI tarapha daSTi karatA je ghaNuM maheTI saMkhyAmAM sajA khamanArA prAye junA sajA pAmelA ja jaNAya che, tene khulAso thaze keTalIka vakhata te sajA khamanAra evI sthitimAM AvI jAya che ke te gunhAne badale karAtI sajA tene gunhegArIne badale che, evA rUpe asara na karatAM te sajAnuM sthAna ja che, te tarapha kheMcanAra thAya che A badhI sthiti sajAnA bhayathI gunhAnI duSTatA gaNavAne lIdhe thAya che. paNa gunhAnI svayaM duSTatA samajAvavAmAM Ave te A sthiti thatI nathI. guhA rekavA zikSAnI jarUra A upara jaNAvelI apekSAe kAyadamanavALI zikSakavarganI thaelI utpatti agya kema na gaNAya? ema kahenArane kahI zakIe ke gunhAnI duSTatA samajI gunha na kare e sarvathA ISTa ja che, ane sajAnI duSTatAthI gunhAo TALavAnI rIti eTalI badhI sArI nathI. paNa jagatamAM jyAre hAkAra Adi nItithI paNa gunhAonuM nivAraNa karatAM gunhAonI duSTatA samajyA chatAM paNa kaSAya, indriya, saMga, svArtha prAdhAnya ane dveSanI lAgaNIothI deravAI jAya ane te eTale sudhI ke vAcika damananA mArgane paNa gaNakAre nahi tevA vakhate te gunhAonI pravRttine rokavA mATe kAyika daMDanA mArganI pravRtti sivAya bIjo koI raste ja rahetuM nathI. mATe tene vakhate zikSakavarganI utpatti karyA sivAya prajAnA hitaiSIne cAlatuM ja nathI. eve vakhate je ke gunhAnA DarathI gunhAnI aTakAyata tevI uttama prakAranI hovA chatAM gunhAonI utpatti aTakAvavA mATe sajAnuM sarjana karavuM ja paDe che. A kAraNathI bhagavAna zrI RSabhadevajIne sajAnI bhIti dvArA gunhAonI aTakAyata karavAnI jarUra jaNAI. jema nAnA bALako samajaNane ye hetAM nathI ane tethI teone halakI evI paNa Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM 81 kAyika zikSaNa dvArA e ja gunhAthI rokI zakAya che. tevI rIte jyAM sudhI che tevI jJAnadazA meLave nahi ke meLavavAne lAyaka thAya nahi, tyAM sudhI gunhAnA duSTapaNane svabhAvathI samajI zake ja nahi. vaLI samajaNanA saMyoge paNa gunhAthI thatI sajA bhayaMkara che, ema jANyA chatAM lAgaNIvaza thayelA manuSya jyAre gunhAthI dUra rahevAne mATe zaktimAna thatA nathI, tyAre te vakhate sajAne bhaya ja tevAone guhAnI utpattithI bacAvI zake che. sarva manuSe samajaNavALA ane tevI lAgaNIne dabAvavAvALA hoya ja nahi ane tethI samajaNavALA ke asamajaNavALA badhAne mATe kAyika damanavALI sajA gunhAne rokavA mATe niyata karavI jarUrI ja che. dhyAnamAM rAkhavAnI jarUra che ke jagatane ghaNe nAne bhAga jJAnavALo hoya che ane ghaNe moTe bhAge te mAtra ajJAnI ke sAmAnya samajaNavALo ja hoya che. mATe moTAbhAganA bacAvane mATe kAyika damanavALI zikSAja gunhAonI utpattine rokavA mATe jarUrI che. vaLI jeo sArI samajaNavALA che ane gunhAnI duSTatA samajI zikSAnA bhaya vinA paNa gunhAthI dUra rahevAvALA che, teone aMge gunhAone aMge kAyikadamanavALI sajA zarU thAya, temAM kaI jAtanuM nukasAna nathI, arthAt aNasamajavALAo gunhAo karatAM aTake ane samajaNavALAne kaI jAtanuM nukasAna na hoya te pachI te gunhAnI utpatti rokavA mATe kAyika damana zarU thAya temAM keIpaNa prakAre ahita kArya thayuM kahevAya nahi. dhyAna rAkhavAnI jarUra che ke jeo denI duSTatA samajyA che, ane te dene pratikAra na karavAthI A bhava ane bhavAMtaramAM anarthanI paraMparA thAya che ema jANe ane mAne che, tevI samajaNavALA manuSyone paNa doSonI duSTatA nivAravA tathA denI utpattine rikavA mATe kAyika damananI jarUra paDe che. jemake AtmIya doSanA nivAraNa mATe tathA thaelA denA aparAdhane nivAravA mATe vAcika Alecana ane pratikramaNa e be pRthaka pRthaka prAyazcitta karyA chatAM zuddhi na thAya tevAmAM te banne zikSAo eTale prAyazcitta arthAt Alecana ane pratikramaNa ene Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 Agamata ekI sAthe amala karyA chatAM jyAre zuddhi nathI thatI. tyAre te denA kAraNabhUta vastuone tyAga kare ke te dezamAM pravartAvAvALA kAyAne vyApAra aTakAvI de, ema karIne paNa sAmAnya rIte kAyikadamananI ja zarUAta karAya che. AtmIya kAryamAM pravatelAne paNa mAtra eTaluM viveka ane vyutsa jevuM ja kAyika damana karavAthI sarva denI nivRtti thatI mAnI nathI. paNa vizeSapaNe ane sajajaDa kAyika damanarUpa tapazcaryAmAM paNa teone javuM paDe che. arthAt AtmArthIne paNa kAyikadamanathI AtmAnA dene dUra karavAnuM dhAre che ane tethI azanAdi AhAranA tyAgarUpa tapazcaryAne pApane kinAra ke pApane nAza karanAra tarIke gaNe che. vaLI e vAta paNa dhyAnamAM rAkhavAnI jarUra che ke rAjakIya damananA niyamamAM jyAre kAyAnA sAMsArika vyApAra rokavAnI ke kAyika mahenata karavAnI pharaja pADavAmAM AvelI hoya che, paNa AhAra uparane tyAM paNa kAbu melavAmAM AvatuM nathI, paNa AtmIya denA damananA mArgamAM pravavAvALA mahAtmAo te khuda hAjata tarIke gaNAtA ane jIvanarUpa evA AhAradinA rathanI zikSAne paNa pravartAve che ane Acare che, ane te paNa eTale sudhI ke je je kAle je je tapasyA jyAM sudhI utkRSTa gaNAtI hoya tyAM sudhI te te kAlanA gunhAonI sajAmAM parama kASTA rAkhe che. bhagavAna zrI RSabhadevajInA kAle bAra mAsanI sthiti bhUkha sahana karavA mATe nakkI karAI hatI ane ajitAdi bAvIsa jinezvaranA zAsanamAM ATha mAsanI ane bhagavAna mahAvIra mahA. rAjanAM zAsanamAM cha mAsa sudhInI tapasyA je rAkhI che, te vicAravAthI spaSTa thaze ke AtmArthIo paNa AtmAnA dene paNa rokavA kAyika damananI jarUrIAta gaNe che, te pachI jagatane pravAha ke jemAM ghaNe heTa bhAga aNasamajavALe che, tene kAyika damana sivAya damI zakAya ja nahi. A vAta na samajI zakAya tema nathI ke kAyika damananAM bhayaMkara keraDA pharavA chatAM je jagata pravAha anItine rastethI vALI Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM nItine raste laI jaI zakAya nathI ke laI jaI zakAtuM nathI, te jagatanA pravAhane kAyikadamana vinA nItine raste calAvavuM e azakaya ja che. vaLI ApaNe pratyakSa anubhavathI joI zakIe chIe ke karoDo nizALe, karoDo mAstare ane karoDe pustaka anIti rokavAnuM zikSaNa pAmavA mATe yojAyelAM che, chatAM te nizALo vagerenI hayAtImAM karoDo manuSya ne zikSA, zikSaka ane zikSaNIyanI bhaNataranI rItine nahi gaNakAratAM anItine raste jAya che. te AvA zAnta pracArathI je anItine cheDe nahi, ane anItine Adare tyAre teone kAyika damananI zikSA karI te dvArA damana karavA paDe te svAbhAvika ja che. A jagapara ekavAta dhyAnamAM rAkhavI jarUrI che ke bhagavAna zrI RSabhadevajI jema prajApAlaka rAjA mAtra anItine dUra karavA uparaja mukhya dhyeya rAkhe che, tema anItinA nivAraNa upara ja yavALA che. keTalAka loko jema anItine nivAravAmAM daMDanI ja mukhyatA gaNe mAtra daMDane rAjyanuM teja gaNAve che, tema bhagavAnanuM dhyeya daMDa upara hatuM nahi temaja daMDane eka rAjyateja tarIke gaNAvanAra ke gaNanAra nahotA, ane tethI AgaLa jaNAvyA pramANe zikSakavargamAM paNa teoe vibhAge karelA che. zikSakavarganA vibhAgone kama ane vibhAganI saMkhyA ApaNe upara joI gayA chIe ke bhagavAna zrI RSabhadevajIne rAjyAbhiSekathI rAjyagAdI indramahArAja ane te vakhatanA sarva yugalika manuSya taraphathI maLavAthI teone anItinA nivAraNa mATe tathA nItinI pravRtti karavA mATe zikSakavarga kahe ke zikSakajAti kahe paNa ene utpanna karavAnI jarUra jaNAI, bhagavAna zrI RSabhadevajIe pite zikSakavarga je utpanna karyo te mAtra temanI ja nizrAvALo hato, ane tethI te zikSakavarga je prajAnA hRdayamAM AvI paDatA anItikAronA tene rUjhavanAro hovAthI kSatriya kahevAya ane pahelavahele judI jAtirUpe oLakhAye. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata zAstrakAra eTalA mATe be vAta spaSTapaNe kahe che eka te pahele jAtibheda kSatriyane thaye ane tethI rAjyanI utpatti ke pravRttinA kALathI be jAtio thaI. bIjI vAta e ke e AkhI zikSakavarganI kSatriya jAti te svataMtra na hatI paNa bhagavAna zrI RSabhadevajIne Azrita hatI eTale pAMcase subhaTanA TeLAnI mAphaka nAyaka vinAnI ke paraspara saMbaMdha vinAnI te kSatriya jAti na hatI. AvI rIte utpanna thayela kSatriya jAtirUpa zikSakavargamAM paNa sarva kSatriye eka prakAranA hatA ema tuM ane heya paNa nahi. te kSatriyavarganI jAtimAM paNa peTA jAtio te vakhate utpanna thayelI hatI arthAta jema keTalAka manuSyanuM dhAravuM che ke prathama sanAtana satyavAdIonI apekSAe te kSatriya jAti ane kRtrima suSTivAdIonA maMtavya pramANe AghamAM brAhmaNa jAti utpanna thaI heya, paNa te eka kSatriya ke brAhmaNa jAtine mukhya jAtibheda thayA pachI ghaNe kALe te kSatriya ke brAhmaNa jAtinA paTAbhedarUpa avAMtara , jAtio thaI, ema sanAtana satyavAdIonA hisAbe nathI. sanAtana satyavAdIonA hisAbe te kSatriya jAtine mukhya bheda sthApana ke utpanna karAya te ja vakhate te kSatriya jAtinI peTA jAtionA bheda utpanna thayA ke karAyA. te kSatriya jAtinA peTA bhede cAra karAyA hatA te cAra bhede A pramANe 1. ugra, 2. bhega, 3. rAjanya ane 4. kSatriya. AvI rIte kSatriya jAtinA cAra peTA bheda utpanna thayA. kSatrinuM Adhipatya ke brAhmaNanuM? uparanI hakIkata vAMcanAra ane vicAranAra saheje samajI zakaze ke jagatanuM kaho ke samagra dezanuM kahe, cAhe tenuM kaho, paNa prathama Adhipatya je keIne paNa saMpAyuM hoya ke keIne paNa maLyuM hoya te te mAtra kSatriya jAtine Adhipatya maLeluM che, ema mAnavuM paDaze. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 1-luM 85 jo ke keTalAka AdimAM brAhmaNa jAtino bheda utpanna thaye mAne che, paNa teo teonA mate mAtra jJAna devAvALA hovAthI AcAryanA ke zikSakanA sthAnamAM Ave, paNa zikSA karanAra e zikSaka vagara brAhmaNane hatuM ema kahI zakAya nahi. eTale brAhmaNanI jAti prathama utpanna thayelI mAnIe, te paNa jagatanuM Adhipatya te te jAtine maLI zake nahi. vaLI e paNa dhyAnamAM rAkhavA jevuM che ke brAhmaNa jAtinI AdimAM utpatti mAnanAra prathama kSatriya vaizya ke zUdranI hayAtI mAnI nathI tyAre bhagavAna zrI RSabhadevajInA rAjyakAlathI thayelI varNavyavasthAmAM sarva varNonA manuSyanI hAjarI te kSatrinI utpattinI vakhate mAnavAmAM AvI che. ekalA te te varNanA manuSyanI hayAtI hatI ema nahi, paNa te badhA leka te badhA kAryo karavAvALA hatA paNa mAtra tene jAtibheda nahoto, jemake bhagavAne annanA ajIrNane lIdhe kherAkanI vyavasthA mATe kuMbhakAra zilpa batAvyuM, te vakhate kuMbhakAranI kArIgarI utpanna thaI, paNa te kuMbhAranI kriyA te sarvane karavI paDatI hatI sarva manuSya pitAne mATe joItA bhAjane utpanna karI letA. arthAt vaizya, brAhmaNa ke zuddha jevI keI jAtanA varNabhede A kSatriyenI jAtinI utpatti thavA pahelAM thayelA na hatA. A uparathI jeo kahe che ke brahmAe AkhuM jagata athavA jagatanI sarva vastuo utpanna karI brAhmaNone ApI hatI. A teonuM kathana phakta pArakAnuM laIne brAhmaNa khAI jAya, pArakAnuM paherI le, tathA anyanuM laIne anyane ApI paNa de to brAhmaNane deSa nathI, ema jaNAvI brAhmaNenAM adhamatama kRtyane DhAMkavA mATe che. AthI brAhmaNanI utpatti brahmAnA mukhathI mAnelI hovAthI brAhmaNa keIpaNa gunhAmAM Ave te e mAravA lAyaka nahi. vagere jema eka savavarNanI agya rItie uttamattA ThasA vavA teo taraphathI kahevAmAM Ave che, tevI rIte varNanI utpattimAM paNa temane kahele te muddAne levAthI koIpaNa prakAra zraddheya nathI. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata vaLI A paNa samajAya tevI hakIkata che ke Adhipatya teo karI zake ke jeomAM rakSaNanuM sAmarthya apratima heya. vaLI utpatti karanAra keIpaNa hoya paNa te utpanna thayela cIjane utpanna karanAra paNa mAlika tyAreja rahI zake ke jyAre sAmarthyavALAne saMteSa hoya, vaLI e paNa sAthe samajavA jevuM che ke rakSaNanA prayatnamAM sAmAnya kAyika prayatno kadAca kArya kare, paNa anya taraphathI utpanna karAyelI ke rakhAyelI cIjane laI levA uDAvI javA athavA uThAvI levA jyAre prayatno thAya, tyAre te rakSaNa karanAranA prayatnanI tIvratAnI hada ghaNI vadhI jAya che. A daSTie vicAra karatAM je AgaLa javAmAM Avaze te spaSTa thaze ke zArIrika baLane khIlavavAvALAo mukhyatAe rakSaNanA kAryamAM upagI nIvaDe che ane je leko jJAna tarapha ane vicAra paraMparA tarapha AgaLa vadhe che te te zArIrika tIvra prayatnavALA kAryone karavA mATe ghaNuM eAchA lAyaka nIvaDe che. eTale kahevuM joIe ke zArIrika baLanI ucca keTie pahoMcela varga Adhipatya dharAvI zake ane Adhipatya dharAvatA thaIne rakSaNa paNa karI zake. vartamAnakALamAM ke zAstromAM paNa Adhipatya dharAvanAra rAjA mahArAjAone prajApAla, bhUpAla, narapati ane nupa jevAM je nAmo che te rakSaNa dvArA adhipatipaNuM maLyAne sUcavanAra che. eTale spaSTa thaze ke A jagatanI AdikALathI mAlikI kSatriyanI hatI ane kSatriya jagatanA rakSaNanA kAryamAM mazagula thaI adhipati thaI zake che ane thaI zakayA che. ugra jAtanA kSatriyanI sthApanA: prajAnA anyAyanA pakArane lIdhe bhagavAnane rAjyagAdI svIkAravI paDI, e vAta lakSamAM levAthI mAluma paDayuM haze ke te vakhate prajAmAM anyAya karanArAo taraphathI trAsa vatI rahyo hato. sAmAnya akkalathI paNa vicArI zakIzuM ke nyAya karavAvALAne pitAnuM Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 pustaka 1-lu magaja cAhe tevuM hoya, te paNa zikSA niyata karatI vakhate magajane samatola rAkhyA vinA cAle nahi. magajanuM samatalapaNuM gumAvanAro manuSya sajAnI sthitine samajI zake nahi. chatAM kadAcita haMmezAnA abhyAsane lIdhe samajI zake, te paNa magajanuM samatalapaNuM gumAvavAthI yathA aparAdha daMDanI sajA na karatAM potAnA magajanI pravRtti pramANe daMDanI sajA karI nAMkhe, ane tethI gunhAnI tulanA na thatAM mAtra magajanI tulanAe daMDa thAya, ane ema thAya ke te daMDa aparAdhanI mAtrA karatAM nyAyAdhIzanA magajanI mAtrAne AbhArI gaNAya. mATe nyAyanI khAtara temaja trilekanAtha bhagavAna RSabhadevajI traNa jJAnavALA havAthI cAhe tevA aparAdhamAM paNa teo magajane samatala rAkhI zake e asvAbhAvika nahatuM. A samajavAthI e paNa have samajAI jaze ke nyAyanI zarUAta karanAra je A traNa jJAnavALA bhagavAna nA heta te nyAyanI sthiti aparAdha pramANe ja daMDa thavAnI raheta nahi. AvI rIte bhagavAne aparAdha pramANe daMDanI pravRtti karelI hovAthI bhagavAnane pitAne te ugra thavuM paDe nahi, paNa vAcake samajI zake tema che ke manuSya potAnA gunhAne vicAravA karatAM pitAne thayela daMDa vyAjabI hoya te paNa tene bahu mATe mAnI levA taiyAra thAya che ane tema mAnI levAthI athavA sAmAnya rIte daMDanI apriyatA svAbhAvika heI zikSAne gunhegAre aniSTatama gaNe temAM navAI nathI. have jyAre gunhegAra thaIne nyAyanA rastAthI khasI gayela manuSya yathArtha rIte thayela zikSAne paNa aniSTatama gaNe tyAre te tevI aniSTa zikSAthI bacavA mATe dareka jAtanA prayatna kare. vaLI aniSTa zikSA thayelI sAMbhaLavAmAM Ave te vakhata anyAyakArane paNa je aniSTatA lAge tenA karatAM paNa te aniSTa zikSAne anubhava jyAre lAMbI ke TUMkI mudata sudhI kare paDe, tyAre te nyAyathI cUkI gayelA manuSyanI zI sthiti thAya? te na kalpI zakAya tema nathI, A hakIkata dhyAnamAM laIzuM te nyAyathI cUkelA ane Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 Agamata zikSAne aniSTa gaNanArA manuSya aniSTatama evI zikSAne anubhava karatAM te anubhava karAvanArathI chuTavA mATe te gunhegAra manuSya kayA kyA prayatna kare ? e samajI zakAya tema che. tethI ja samajI zakAze ke e paNa eka varga Ubho kare paDyo, ke Ubho thaI gayo ke je pitAnAmAM atyaMta evI ugratA dhAraNa karanAra hoya ke je ugratAthI te gunhegAra sajA bhagavatI vakhata paNa gunhegAroe karelA athavA karavA mATe karAtA anya anyAyapUrNa prayatnone paNa je varga barAbara dabAvI zake. AvI rIte zikSAne amala karAve, navA utpAta na thavA de ane anyAya karanArAone paNa kabajAmAM rAkhe, ItyAdi kAryone mATe eka varga e niyata kare paDe ke jethI nyAyane rasto calAve sugama thaI paDe. e je varga bhagavAne sthApe te ja vastatAe ArakSaka chatAM jagatamAM ugra tarIke gaNAye, ane te ugra nAmane vaga rAjyasattA calAvavA aMge bhagavAnane niyata kare paDyo. arthAta kSatrimAM peTA bheda tarIke prathama ujha nAmane varga utpanna thaye, have bIjA bhAga rAjanya ane sAmAnya kSatriya kema thApyA? athavA kema utpanna thayA? tene vicAra karIe. (kramazaH) 6 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RIO) dhamme khu virani, saM. 2497 vi. saM. 2027 che. Agamo, saM. 21 Te purisatthe mukkhaphale 6 varSa : 6 pustaka-2 che vaizAkha ? dharma ja kharo purUSArtha che. Carminrannarnaval sAmAnya rIte jagatanA cha be prakAramAM vaheMcAyelA hoya che. keTalAka che evI uttamadazAne pahoMcelA hoya che ke jeo kevala AtmAnA svAbhAvika anupama sukhane pAmelA hoya che, agara tevA sukhane pAmavAnA dhyeyathI tevA sukhane meLavavAnA sAdhanamAM pravartelA hoya che. eTale AtmAnA saMpUrNa sukhanI je prApti tenuM ja nAma mokSa ane tevA sukhanI prAptinAM je je sAdhane tenuM nAma dharma kahevAmAM Ave che, eTale AtmIya sukhane anubhava je saMpUrNa dazAmAM hoya tene mikSa kahevAya ane tene meLavavAnAM sAdhanemAM vartavuM te dharma kahevAya che. A be vastune jene zAstrakAra vAstavika rItie purUSArtha tarIke gaNe che, ane te eTale sudhI ke jeone A mokSa ane dharma. purUSArthanI mAnyatA thaI hoya teone pitAnA pagathIye caDhelA gaNe Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata che, ane je jIva bhaviSyamAM tevA sukhane pAmavAne lAyaka hoya agara tevA sukhanAM sAdhanene meLavavAvALo thavAnuM hoya, te paNa jyAM sudhI tevA sukhene meLavavA mAge nahi agara tevA sukhane meLavavAnAM sAdhanane upaga tevA akhaMDa sukhane meLavavA mATe karavo joIe ema mAne nahi, tyAM sudhI te jIva zrIjinazAsanane pagathIe caDhela nathI ema manAya che. A kAraNathI bhaviSyamAM saMpUrNa sukharUpI mokSane meLavavA mATe lAyaka thanAra chane paNa jyAM sudhI AvA upara jaNAvelA pagathIe AvavAnuM na thAya, tyAM sudhI te jIvana samasta bhavakAlane zAstromAM bAlyakALa tarIke gaNavAmAM Ave che. AvI rIte jenazAsanamAM jaNAvelI vastuo samajanAra mahAnubhAva te bhavanA bAlyakALane choDIne jarUra jainazAsanane pagathIye cale hAya che. A bhavane bAlyakALa choDyA pachI je kaMI pravRtti ke anuSThAna thAya che te sarva Adi-madhya ane antima e traNe avasthAmAM kalyANane devAvALAM ane sukhamaya ja thAya che. A ja kAraNathI bhagavAna zrI haribhadrasUrijI dharmanA svarUpane batAvatAM lakSaNa tarIke jaNAve che ke rAhamaNAtA -arthAta je anuSThAna Adi, madhya ane antabhAgamAM kalyANarUpa hoya te ja anuSThAna ke pravRttine dharma tarIke gaNI zakAya, arthAt A anukAnamAM AtmAne zarUAtamAM ke anuSThAna karatI vakhate athavA te anuSThAnanA pariNAmamAM kalyANanI buddhi ane kalyANanI ja prApti hoya che. jainazAsananA pagathIye yathAsthitapaNe caDhelAonI jyAre A sthiti hoya che tyAre jainazAsananA pagathIyAthI bahAra rahelA eTale bhava-bAlyakALamAM rahelA banI agara te pagathIyA upara saMpUrNapaNe nahi AvelA onI sthiti kaMIka vicitra ja hoya che. te ja pitAnA AtmAne svAbhAvika sukhane jANatA ane mAnatA hoya agara na hoya te paNa AtmAthI para evA ane AtmAthI sarvathA judA svabhAvavALA evA pudgalo meLavavA mATe mathe Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju che, ane tevA pudgala dvArA thatA zabda-rUpa-rasa gaMdha ane sparza Adi sukhane pAmavAmAM pitAnI kRtArthatA gaNe che. AvI rIte bhavabAlyakALamAM rahelA jInI pravRtti je thAya che temaja te bAhya sAdhano meLavavAnI pravRttimAM jyAre hoya tyAre te artha puruSArtha tarIke gaNAya che, temaja jyAre te sAdhanethI kAlpanika sukhane je anubhava kare che, te kAma puruSArtha tarIke gaNAya che. A artha ane kAma e banene bhavabAlyakALavALe jIva puruSArtha tarIke gaNe che, paraMtu vAstavika rItie e eka puruSArtha nathI, paraMtu pudgalArtha ja che, eTaluM ja nahi, paraMtu puruSa eTale manuSya gaNAya; te sivAyanA jIva paNa bAhya sukhanA sAdhana tarIke pudagalone meLavavA mAge ja che, ane tethI pudgalo meLavIne te meLavavA dvArA je bAsukha maLe te paNa anubhave ja che. eTale jenazAstrakAro je artha ane kAmane puruSArtha tarIke nathI mAnatA tenuM kAraNa tenuM pudgalArthapaNuM ja che. vaLI A artha ane kAma e be puruSArtha AdimAM lAbha vigere dethI gherAyelA che, madhyadazAmAM atRpti tathA IrSyAdi dethI gherAyelA che tathA antamAM zoka ane Akadana vigerethI gherAyelA hoIne te artha ane kAmane kalikAla sarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrasUrijI mahArAja vAstavika rItie anartha tarIke ja gaNAve che. - vaLI te artha ane kAma vartamAna jIvanamAM upara jaNAvyA pramANe anarthadAyI thAya che eTaluM ja nahi, paraMtu bhavAMtaramAM paNa te artha ane kAma lAlasAne lIdhe dugadagatimAM deDa karavI paDe che. A jIva artha ane kAma puruSArthathI je kaI paNa prakAre zreyaH meLavI zakyo hota te anAdikALathI artha ane kAmapuruSArtha eTale pudgala rUpa sAdhane meLavavA ane te pudgale meLavIne Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata tenA sukhe anubhavavAM evI dhAraNAvALe sarvakALe hoya ja che, ane e anAdikALathI che te pachI tene A duHkhahetuka duHkharUpa ane duHkhanA phalavALA saMsAracakramAM rakhaDavAnuM hoya ja nahi, A vastu vicAranAro sujJa manuSya saheje samajI zakaze ke bhagavAna zrI hemacaMdrasUrijI mahArAja bhavabhAvanA ane pupamAlAmAM je artha ane kAmanA upadezane devAvALAo che, teone paDyA upara pATu denArA gaNe che, saMsArasamudramAMthI uddharanAra te teone ja gaNelA che ke jeo dharma ane mokSa e puruSArthane upadeza ApI jagatane uddhAra karanAra che. bhASyakAra zrI umAsvAtiSAcakajI paNa e ja jaNAve che ke- narte ca mokSamArgAd hitopadezo'sti jagati kRtsne'smin / arthAt A AkhA jagatamAM mokSamArganA upadeza sivAyane koIpaNa upadeza heya te hitane upadeza kahevAya ja nahi. AvI sthiti chatAM paNa jyAre keTalAka bhavana bAlyakALamAM rahelA cha nirichakapaNe ke nispRhapaNe dharmanI pravRtti karI zake nahi, tyAre te jIne temanI artha ane kAmanI IcchA pUrI karavAnA sAdhana tarIke paNa dharma karavAne upadeza teo ja Ape ke jeo bhavabAlyakALathI nIkaLIne bhavanA yauvanakALamAM AvelA hAya, paryuSaNanAM vyAkhyAna sAMbhaLanAra zrAvakone sApha sApha mAlama che ke paMcazilamAM utpanna thanAra vidyumAlIdeva ke je pahelA bhavamAM pAMcase strIothI paNa saMtoSa nahi pAmatAM hAsA-mahAsAne mATe agnimAM baLI maryo hate, tevA te vighanmAlIne nAgila nAmane zrAvaka ke je te vakhate acuta devatAnI sthitimAM che ane te vidyummAlInA pUrva bhavanA vartanathI A amrutadevatAne jIve vairAgya pAmIne dIkSA grahaNa karI hatI, te ja nAgilazrAvaka vidyumbhAlIne jaNAve che ke nApavAsanuM phaLa takSa mittaNa bhaNio - Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-juM dhampaM cia kAmatthIvi hu kuNasu bhadda ! / arthAta jinapravacanamAM kuzala evA nAgila nAmanA tenA mitra vidyummAline kahyuM ke tuM kAmanI IcchAvALe chatAM paNa he bhadra! dhamane ja kara. arthAt artha ane kAmane prApta karAvanAra paNa dharma ja che, tethI artha ane kAmanI IcchAmAM vartavAvALAe paNa dharma ja kare joIe. bhagavAna haribhadrasUrijI paNa e ja jaNAve che kedhana dhanArthanA gharma, jAminAM sarvAma: (ma: sarvaIfmanA) dharma evApavargasya (svargApavargayodharma:) pAraMparyeNa sAdhakaH / / 1 / / arthAta bhagavAna zrI haribhadrasUrijI pharamAve che ke dhananI IcchAvALAoe paNa dhama Adara, kAraNa ke A dharma eve che. ke dhananI IcchAvALAone dhana Ape che. huM vaLI jeone ISTa viSaya vigere sukhenI IcchA hoya tevA kAmanA athI puruSoe paNa dhama ja kare, kAraNa ke A dharma ja e che ke kAma( eTale bAhya sukha)nI icchAvALAone kAma eTale bAhyasukha Ape che, ane A ja dharma paraMparAe mekSa (svarga ane makSa)ne ApavAvALo che. A vastu samajanAra manuSya artha ke kAmanI apekSAe thatI dhamanI ArAdhanAne keIpaNa prakAre rokavA lAyaka gaNI zake nahi. kharI rIte te dharmanI ArAdhanA AtmAnA akhaMDa sukhanA anubhava rUpa je mekSa che te mATe ja karavAnI che ane karavI emAM ja zreya che, paraMtu mArga tarapha vaLatA lokone artha ane kAmanI daSTie ke artha ane kAmanA sAdhana tarIke je dharmane upadeza apAya ke dharmanI pravRtti karAvAya te sarvathA chAMDavA lAyaka ja che ema jaina pravacananI kuzaLatAvALe te kaI paNa divase besI zake ja nahi. taravathI dharma ane mokSa e be ja puruSArtha che e vAta vAMcakae dhyAnamAM rAkhavAnI che. : Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata ujamaNuM aMge mahatvanI vAta che ujamaNAne aMge je caMdaravA vagere bharAvavAmAM Ave che. te rIti navI nathI, kemake-zrAddhavidhi ane dharma saMgraha Adi graMthamAM caMdrodaya Adi upakaraNe daherAM vagere mATe jaNAvavAmAM Ave che. ane vastutAe vicArIe te jinezvara mahArAjanI pAchaLa bhAmaMDaLa rahetuM ja hatuM ke je bhAmaMDaLanuM teja sUrya karatAM te zuM ! paNa bAra sUrya karatAM adhika hatuM. te pachI sAmAnya senA-rUpAnA kasabathI bharelA caMdaravA bhagavAnanI pUThe bAMdhavAne mATe taiyAra karAya te koIpaNa prakAre anucita nathI. bhagavAna gautamasvAmIjI vagere gaNadhara paNa je vakhate trilekanAtha tIrthakara bhagavAna mahAvIra mahArAja vagere jinezvara bhagavAnanI pahelA paheranI dezanA dIdhA pachI je bIjA pahere dezanA Ape che te dezanAnI vakhate Avazyaka niyuktikAra mahArAja vagere spaSTapaNe jaNAve che ke - rAjAo te dezanA mATe siMhAsana lAve ane te siMhAsana upara gaNadhara mahArAjAo birAjamAna thaI dezanA Ape. je rAjAmahArAjAe lAkho ane karoDo senA ane rUpiyA bhagavAna jinezvaranI vadhAmaNImAM Ape te rAjA-mahArAjAo gaNadhara mahArAjAo mATe je siMhAsana lAve, te siMhAsana caMdrodaya Adi upakaraNavALuM hoya te svAbhAvika che. ane je vakhate gaNadhara mahArAjanI dezanA thAya te vakhate je kaMIpaNa rAjA-mahArAjA siMhAsana lAvanArA nathI letA te jinezvara bhagavAnanA pAdapITha ke je ratnathI jaDelAM hoya che ane je pAdapITha upara besatAM jinezvara bhagavAnanI ratnajaDita vedikA ja pAchaLa Ave che, te pApITha upara AcArya mahArAjAonA mULa gaNadhara mahArAjA birAjamAna thatA hovAthI anya AcAryAdika vyAkhyAtAonI pAchaLa ane upara puMThIyA ane caMdaravA baMdhAya temAM keIpaNa prakAre anucita nathI, paNa yogya gurubhaktine ja sadbhAva che. pU. AgAme zrI likhita "tapa ane udyAna" navI AvRtti pA. 28-287 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju aeroncongraronnen che caMdaravA-puMThiyAnA Alekha saMbaMdhI re che pU. Agama dvArakazrInI siMhagarjanA che. AjakAla caMdaravA ane puMThIyAmAM pUjya padArthonA Alekhe karavAmAM Ave che ane te AlekhemAM keTalAka samaju gaNAtA manuSya sahAyakAraka bane che, paNa tevA ArAdhya-purUnA caMdaravASThIyAmAM Alekhe karavA te kaMIpaNa prakAra ucita nathI. kemake caMdaravA-puMThIyA vagere trilokanAtha tIrthakara bhagavAnanA ane vartamAna sAdhunA bahumAna ane zobhAne mATe upagamAM levAnA hoya che. te tevA zebhAnA sAdhanamAM pUjya ane ArAdhya padArthone goThavavA te kharekhara pUjya ane ArAdhya padArthone ramakaDAnI keTaDImAM melavA jevuM che. temAM vaLI vartamAnakALamAM sAdhuonI pAchaLa te caMdaravApuMThIyA bAMdhavAmAM Ave te vartamAnakAlIna sAdhuoe kharekhara vicAra kare joIe ane tene spaSTa zabdomAM niSedha kare joIe. bharata mahArAja ane bAhubalIjI mahArAjA sarakhA avyAbAdhapadane pAmanArA tathA vAsvAmIjI mahArAja sarakhA zAsananA advitIya prabhAvaka purUSe je caMdaravA-jThIAmAM AlekhAyelA hoya, tevA caMdaravA-puThI A vartamAna kAlanA cAritranI tadana zithilatAvALA sAdhu mahAtmAo peThe bAMdhavAmAM upaga karI tevA mahApurUne puMTha daIne bese te eka vivekanI kaNIvALAne paNa chAjatuM nathI. vaLI jinezvara mahArAjanA maMdiramAM paNa tevA mahApurUSanA AlekhavALA caMdaravA-puThIA upakaraNa tarIke ane sAdhana tarIke rahe te ArAdhya ane ArAdhavAnA svarUpane jANanArAo mATe lAyaka te nathI ja. ArAya purUSanA Alekhane upaga sAdhana tarIke, upakaraNa tarIke thAya te koI paNa prakAre ucita gaNAya nahi. keTalAkanI evI dhAraNA hoya che ke caMdaravA mAthA upara baMdhAtA hevAthI tathA puThIAmAM paNa puMTha Ave teTale bhAga kerI rAkhIne Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata bAkInA bhAgamAM pUjya-purUSano Alekha karavAmAM Ave te temAM AzAtanAne saMbhava nathI. AvuM kahenArAoe samajavuM joIe ke ArAdhya-purUSanA Alekhe mAthA upara rahetA caMdaravAmAM ke puMTha lAge teTalA bhAga TALIne bAkInA puMThIAmAM karavAmAM Ave to temAM jTha karavAne deSa na lAge, paNa te ArAdhyanI ArAdhanAne aMge upakaraNapaNuM thaI jAya e echuM zocanIya nathI. vAstavika rIte te caMdaravA-puMThIAnI aMdara iMdra-sUrya, caMdra, ATha prAtihArya vagerenA Alekha thAya agara vairAgyadarzaka Alekha karavAmAM Ave te ja ucita gaNAya. - 50 pU. Agama dvArakazrI likhita "tapa ane ughApana" pustaka navI AvRtti pA. 289-90 3 jainonI IzvaranI mAnyatA che. . jeneto Izvarane gopAla mAne che. ane jene gAya jevA, pazu jevA mAne che te Izvara dore tema derAvAnuM, Izvara ja preraka, Izvara ja kartA-hartA evuM maMtavya itara dazAmAM che. tyAM jIvanuM svAmitva ja kayAM rahyuM ? bicArA ne bhinna-bhinna citra-vicitra gati-sthiti IzvaranI vilakSaNa lIlAne AdhIna! . che. jene pitAnI sthitine aMge pitAne javAbadAra-jokhamadAra gaNe che ane bhaviSya mATe paNa javAbadArI-jokhamadArI pitAnI ja mAne che. Izvarane Azraya, IzvaranuM zaraNa, IzvaramAM samarpaNa mArgadarzana mATe Adarza prApti mATe jene jarUra svIkAre che. jene Izvarane mAnatA nathI ema kahenArA bicArA pAmara che. bhIMta bhalelA che. IzvaranA svarUpane vAstavika rItie jene ja jANe che ane mAne che. pU. AgamozrInI divya dezanA vyAkhyAna-5, 5. 67-68 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paAgamoDhAraka zIda ne andon zAkAtorAta [ pUjya Agama dvArakazrInA AgamenA arthagaMbhIra tAtvika vyAkhyAne jaththAbaMdha aneka ThekANe sa gRhita che temAMthI yathAyogya rIte vyavasthita rIte tatvarUci janatA sahelAIthI samajI zake tevI zailIthI raju karavAno namra prayatna " Agama jata" nA bIjA pustakamAM "pU. Agama dvArakazI vyAkhyAna saMgraha" zIrSaka taLe, pAMca varSathI cAlu che. zarUAtanA traNa varSa ekadhArA zrI sUtrakRtAMga sUtranA vyAkhyAne raju karyA, paNa tatvapremI janatAnI jijJAsApUrNa sUcanAnA AdhAre judA judA viSayanA vyAkhyAna ApavAnI zarUAta cothA varSathI karela. paNa UMDANathI vicAratAM dara varSe judA judA vyAkhyAne ApavAthI ekadhArA tAtvika lakhANanA vAMcanathI ghaDAtI tatvadaSTi AjanA kALe jarUrI heI gayA varSe apAyela "vavanAnAghanayA vaghu gharma cheDazakanA leka uparanA vyAkhyAna ja A varSe tatvadaSTinA ghaDatara mATe vadhu upayogI dhArI raju karyA che. sujJa vivekI tatvapremI vAcake yogya vivekabuddhi ane gItArtha gurUnI nizrAe vyAkhyAnanA marmane pArakhI zAsana ane zAsaprati AdaravALA thAya e ja zubhecchA. A vyAkhyAne zAsana prabhAvaka pU. A. hemasAgarasUrIzvarajI matra pAsethI prApta thayela aneka vyAkhyAnonA saMgrahamAMthI vyavasthita karIne Apela che. saM. ] dada ka Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaGet Good che vyAkhyAna 8 ? jha , vanarAinA saM 2002nA bhA. va. 5 ravi tA. 15-9-46 zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja bhavyajIvonA upakArane mATe joDazaka nAmanA prakaraNanI racanA karatA thakAM AgaLa sUcavI gayA ke A jIva anAdikALathI 2paDI rahyo che. paNa A jage para rakhaDanAra kabula karatA nathI ke huM rakhaDyo chuM. tene rakhaDyo chuM tene anubhava nathI. duniyAmAM asIla jene aMge bolavAne nathI tene aMge vakIla bele te zuM kAma lAge ? asIlanA kahyA vagara vakIlanuM kahevuM kaI rIte manAya? rakhaDatA ja kabula karatA nathI ke ame anAdinA bhaTakIe chIe. ame anAdikALathI janmamaraNa karIe chIe te kabula karatA nathI. karmanA AdhIna chIe, gulAmImAM chIe, luMTAi gayA chIe te kaI kabula karatA nathI. asIla kabula kare nahi tyAM vakIla zAnAM DaphaNuM mAre che? zAstrakAra jIvana vakIla, jIvavatI belanArA che evA ke e vAta mAnatA nathI, bolatA nathI, tenI jage para A vakIla kyAMthI bele che? ke A anAdine rakhaDanAra, janmamaraNamAM guMthAyele, kamakIcaDamAM ragaDAyele kyAMthI bele? eiTaluM ja nahi keTalIka vakhata asIla na jANatA hoya, paNa vakIla kAyadAnA piITavALo hoya te je bele chatAM asIlanI virUddhanI kabulAta heya tyAM vakIla zuM kare? zAstrakAra jIne kahe che ke are tame bahirAtmA thayA. A badhI moMkANa bahirAtmAthI thaI. janma-maraNamAM sapaDAyA, karmamAM guMthAyA te bahirAtmApaNe. zAstrakAra ane bahirAtmApaNuM jaNAve che, tyAre ja asIla tarIke te kabula karavA taiyAra nathI. nathI Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju e paramAtmAnuM dhyeya rAkhate, nathI aMtaradazAne mAnatA ke baete. paNa bahirAtmAne ja mAne che, jANe che-bele che. jagatanA ja pitAne bahirAtmA tarIke jANatA nathI, aMtarAtmA tarIke oLakhatA nathI. paramAtmA tarIke dhyeya nathI rAkhatA chatAM kahevuM ke bahirAtmA! te zA kAmanuM ? jyAM asIla virUddha bele che, mAne che, virUddha puravAra kare che tyAM pachI vakIla zuM kare? kahe-vakIla nirUpAya bane che. kaye vakIla nirUpAya? asIlanA mukhatyAravALe vakIla nirUpAya! paNa sarakArI vakIla nirUpAya nahi. asIla kabula kare nahi, virUddha kahe te sarakArI vakIlane kaI pratibaMdha nahi je hoya te anAtha-mUchita, marI gayelA vatI koNa bolavAnuM ? sagIra vatI bolanAra koNa? sarakArI vakIla na heya te. sarakArI vakIlane je ThIka lAge te vastu bolavAnI, jaNAvavAnI, ne sAbIta karavAnI chUTa. sagIra zuM kahe che? ke mAne che? te jovAnuM nahi tema je mUchita thayelA mAMDA thayelA tevAne mATe paNa bhale eno phemIlI DokaTara haya, vakIla hoya te cAhe je bele te keTa mAnavA taiyAra nathI. tenA vAlIne mAnavA taiyAra nathI. temAM paNa tapAse ke e hitanuM che ke ahitanuM? e AdhAra cAlavuM tene nyAya gaNAya nahi. nyAya kene gaNAya? sarakAre nImele manuSya cAhe rIsIvara hoya, ejaTa hAya, menejara hoya te tenuM kahyuM ja kAma lAge che kema? tenA hitane jevAvALe te pote nathI, paDakhevALa paNa nathI tethI tenA hitane sarakAre tapAsavuM paDe, temAM tene ja bola vAne haka sagIra asIla gAMDA thAya je bele tene rajuAta karavAne haka nahi, paNa sarakArI vakIla raju kare te ja raju thAya. jemAM asIlane lAgatA-vaLagatAne bhAna ke jANa na hoya tevI jaga para sarakArane pitAne vakIla rokIne nyAya kare paDe tema A asIla ajJAnamAM gherAyele, keTalAka devAdAra manuSya bApa muvA pachI bamaNuM karI, tramaNa karI devuM karatA hoya che. kema! te sAdhana nathI. tevI rIte A jIva evI taMgIvALo che ke mAladAra chatAM paNa taMgIvALe. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata bApanI karoDanI milakata chatAM paNa kharacAne mATe pAMca rUpIyAnI muzkelI paDatI hoya, tema ahi AgaLa ApaNuM kevaLajJAna traNe kALamAM kAleka sarvane jANanArA koInI vacamAM Dakhela nahi. atIta, anAgata, vartamAna, rUpI, arUpI, dUra, najIka. sarva jAtanA padArthane jANanArA ApaNe te kaI dazAmAM? eka sparzI jANa hoya te cAmaDA ane hADakAnI madada joIe. Indriye ne mananI sAvacetI vagara sparza paNa jANe zakIe nahi. ApaNI rUddhi kaI? ne sthiti kaI? aphINanI kaDavAza jANavI hoya te cAmaDI ne mana madadagAra thAya tyAre aphINanI kaDavAza jANIe. kyAM kevaLajJAna ne kyAM sparza jANavAmAM ATalI madada maLe tyAre. kevI kaDI dazA ! AvI dazAmAM rahele zuM na kare. keTavajane chokaro hoya paraMta pAse keDI na hoya te bApa jIvatA bamaNA karIne devuM kare tema A jIva potAnA svarUpane pragaTa nathI karI zakyo tyAM sudhI Indrie-hADakA-cAmaDI-mAMsane AdhIna. tene anukULatAe jeTaluM karavuM hoya te karI de. sparza jANavA mATe AMgaLI, rasa mATe jIbha, gaMdha jANavA mATe nAkane rAjI rAkhe tene mATe devuM kare tyAre jaNAya. kevaLajJAnanAM keTalAye bhAge sparza, rasa, gaMdha, rUpa, zabdanuM jJAna! tene mATe AnI badhI taiyArI. pAMce Indriyane bAMdhavI, vadhAravI, rakSaNa karavuM te konA mATe sparzAdi mATe kevaLajJAnane mAlIka e ATalA jJAna mATe upAdhimAM paDe che. AvI sthitine mANasa vyavasthA karavAne lAyaka nathI. Ane mAlika banyuM nathI. pote mAlika banyA heya ne pitAnI jagyA mAla vagerenI vyavasthA barobara na kare te sarakArane menejamenTa mukavuM paDe. te pachI A jIva kahe ke A kabula karatuM nathI. huM nathI mAnate, gaNatA nathI, ne karAyu te koNa bele che? ajJAnI manuSyanuM nAnuM baccuM zuM bele che te rIsIvarane jovAnuM na hoya. tema ahi AgaLa A bIcArA karmane AdhIna rahelA, ajJAnane Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju AdhIna rahe tevA pite zuM bele? zuM mAne? zuM gaNe? te jovAnuM hoya nahi paNa vastu svarUpa javAnuM hoya. DubelA bebhAna thavAnuM aNasamaju ke gAMDA manuSyanuM hita gAMDAnA bebhAnanA aNasamajanA kaddA upara nyAyAdhiza ke nyAyanI korTa hisAba rAkhatI nathI paNa je tene rIsIvara vAlI sarakArI vakIla kahe te upara khyAla kare. tema A jIvanI dazA kaI? te A jIvanI dazA paNa te dArUDIyA, bebhAna, ajJAna bAlaka, sagIra umaravALA dhuLamAM ALoTanAranA jevI tene samajAve te kharekhara zAsakAra hitakArI vakIlanuM kAma che. jinezvarabhagavAne pitAnI korTamAM eka vakIlane rAkhI muko. Ama te asIla mAne ke na mAne, paNa sarakArI vakIlanA kahyA pramANe ene chuTakAro ke kajo thAya tema gAMDA mUrkhA, dArUDIyA mATe paNa sarakArI vakIlanA kahyA pramANe ke hukama kare tema sarvajJa bhagavAnanI korTamAM A saMsAranA cha ajJAnImAMnA ajJAna, bebhAnamAMnA bebhAna, dArUDIyAmAMnA dArUDIyA jevA che. jema nAnuM baccuM mAne pachI eLakhe paNa dhAI mAtAne pahelAM eLakhe. keTalIka jago para ghAI mAtA jene pALe piSe moTA kare te jage para te e jANe. tema A jIva pudgalane oLakhe ane AtmAnA svarUpane oLakhe nahi. ATale badhe ajJAnI kuka rUpiyAne tavathI dhana gaNe paNa pitAnI zaktine dhana na gaNe dezane aMge paisAne dhana gaNe te zaktine dhana na gaNe te nAlAyaka kahe paDe. te zaktivALo hoya te te murabbI thavAvALe che. dhana rahita zakti hoya te dhADa pADanA phesalAvanAro luTAra bane. tAkAtavALe je hoya te rUddhimAna ke daridra hoya te tene keI cheDe nahi. paisA, kuTuMba, dhana, ghara, mAla, vADI gADI lADIne milkata tarIke dekhe che, paNa AtmAnI zakti tarapha kaI dahADe dekhate nathI. zakti ane sAmarthya tarapha najara karatuM nathI. AvI sthitine A jIva pitAne kesa pite raju karavAne lAyakAta dharAvatA nathI. kudarata AgaLa tene kesa keNa raju kare ? te sarvajJa bhagavAnanA Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata sarakArI vakIla gurumahArAja. te sivAya hita jALavanAra ke arajI karanAra nathI. ApaNe ApaNI vAtane bhale nathI jANatA mAnatA ke belatA, maMjura bhale nathI karatA, paNa e badhI ApaNuM ajJAna bebhAna mUdazA! temAM ApaNane saramukhatyArI ApavI te kaI divasa nyAyane zobhaze kharI? AtmanirNayane haka, saramukhatyArIne haka samajanArane apAya, paNa bIjAne na apAya pachI A kaI sthitimAM? jyAre A tadana ajJAna bebhAna gumAmInI sthitimAM tene mata devAne haka kayAM? kaI jago para rAkho ke jyAM paNa mata dIdhA pramANu gaNAya? bIjAnI dakhalagIri vagaranA mata dIdhA pramANa gaNAya. jene lAbhamAM cAlyuM hoya te bhale rAjI thAya paNa nyAya teLavAvALe madadathI thayelI matagaNatrIne hisAbamAM gaNe nahi. pudgala indriyanI lAgavagamAM dabAyele te pitAnA AtmanirNayane haka bhegave arthAta na bhegAvI zake. jyAM sudhI bIjAnI dakhalagIrI lAgavaga nAza thAya nahi tyAM sudhI Apele mata te svamata gaNAya nahi. TheSa mAyA meha ajJAnane haNIne uce thaye paNa te samajanAra na thAya tyAM sudhI karmanI dakhalagIrImAM mata Ape te nyAyanA pagathIyAmAM kAma lAge nahi, kayAre kAma lAge ? te svataMtra matane paNa thayA hoya te. - prajAsattAkamAM kaI jago para matane dhaNuM gaNAya te dakhalagIri vagara svataMtra rIte cUMTaNI thayelI hoya te ja kAma lAge che. have A AtmA jyAM sudhI karmanA dabANathI, pudgalanI dakhalagIrimAMthI ajJAnamAMthI nIkaLe nahi tyAM sudhI huM belavAne haka che? te bele te kAma na lAge. jemAM na hoya dabANa-lAgavaga ke dakhala gIri te mata kAma lAge. tema A AtmAne bolavAne kahevAne huM Avyo chuM, ThIka karyuM che te kahevAne haka karma pudgalanI DakhalagIrI dabANa lAgavagamAMthI nIkaLI jAya che. paNa je nIkaLavAnuM na thAya te te bela vAne hakadAra nathI. temAM paNa mata Ape keNa? gulAmInI dhuMsarImAM Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purataka 2-jI baMdhAI rahyA hoya, parAdhInatAnA patharAmAM cagadAI gayA hoya, rAga zreSamAM baMdhAyelA hoya tyAM sudhI Apa matathI mata ApI zake nahi. jyAre dabANamAMthI baMdhanamAMthI chUTe nIkaLe dhuMsarImAMthI chUTA paDe tyAre svataMtra DagaluM bhare ne svataMtra mata ApI zake. nahi te svataMtra mata ApI zake nahi. arthAta gulAmInI dhuMsarImAMthI chUTele, pudgalanA dabANathI chuTe, kaSAyanA baMdhanathI chUTe thaye hoya te mata devAne lAyaka bane tema AtmAne aMge jyAre moha ane karmanI dhuMsarImAMthI chuTe paDayo hoya, pudgalanA dabANathI kaSAyane deraDAnA baMdhanathI chuTA paDelo hoya tyAre lAyaka thaI zake. thAya zI rIte ? te eka ja raste. jema koI paNa deza sahArA vagara gulAmIne pheMkI daI zakatuM nathI. dabANamAMthI nIkaLI zakato nathI, sahAya vagara baMdhamAMthI chUTA paDI zaktA nathI. je je deza chuTA thayA, dabANathI chuTA thayA te zAne aMge? te cAre bAjunI sahAyane lIdhe. eka AyalenDa IgaleMDathI kevI rIte chuTI zakayuM? seMkaDo varSo sudhI pUrva pazcimathI sahAya maLI. je vakhate nA pADI tyAre briTIzaroe badhuM karyuM, paNa zAthI karyuM te pANInI madadathI. bIjA dezanA sahArA vagara svataMtra thAya ja zAnA? A jIvane mATe jagatamAM eka ja sattA che ke je A jIvane dhuMsarImAMthI dabANamAMthI kADhe, te te koNa? phakta jinezvaranA vacane, jinezvare pravartAveluM zAsana, nirUpaNa karelA Agame. te sattA sivAya jIvane karmanI, mihanI, pudgalanI dhuMsarI, dabANa ke baMdhanamAMthI kaI cheDAvanAra nathI. mATe sarvajJa bhagavAne vyApaka evuM zAsana sthApana karyuM. A jagatanA jIvone dhuMsarImAMthI, dabANamAMthI, cha dhanathI choDAvavA mATe A zAsana sthApyuM che. kevaLajJAna thAya tyAre bhagavAna siMhAsanathI na uThe. zrI gautamavAmIjI paMdaraso tApasane pratibaMdha karIne lAvelA ane kevaLI Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata thayelAne kevaLInI parSadA ApI paNa bhagavAna khasyA nahi. gaNadhara bhagavaMte bAra aMganI racanA kare tyAre ubhA thaIne vAsakSepa nAMkhe. zAne prabhAva? gaNadhara mahArAjA jevA chadmastha bAra aMga guMthe tyAre vAsakSepa. Indra mahArAja hIrAne thALa laIne ubhA rahe. kevalajJAnI paMdaraso ne zAsananI sthApanA eka. te paMdarasone vAsa kSepa na karyo, khasyA nahi, adhakacarA ubhA thayA nahi. paNe bAra aMganI racanA vakhate vAsakSepa, devatAoe phUlanI vRSTi karI kevalajJAnamAM kulanI vRSTi kare ke na kare tene niyama nahi paNa zAsananI sthApanA vakhate phulanI vRSTi karyA vagara na rahe. zAsananI sthApanAnuM mahatva vicAro tyAre AnuM mahatva samajAze. zAsana eTale zuM? zAsa. gautamasvAmI Adi gaNadharonI dIkSA vakhate uThIne vAsakSepa nahi, kulanI vRSTi nahi, paNa bAra aMganI racanA pachI badhuM. kAraNa eka ja-AkhA jagatane uddhAra karanAra hoya te A eka ja. kevalI nahi. kevalInI kiMmata ochI karavA mATe A belavAmAM AvatuM nathI. kevalIoe pitAnuM kalayANa karyuM, jagatanuM nahi. paNa jagatanuM karyuM hoya te zA. tethI ja pU. zrI jinabhadra gaNi kSamAzramaNajIe pharamAvyuM che ke "suyaTIf maDhiye zAsanamAM mahaddhika kaNa te zratajJAna. kevalajJAna te enA pachI. hIrAnI kiMmata jyAM jhaverI pArakhanAra hoya tyAM. paNa pArakhanAra na hoya tyAM hIrAne Dhagalo zA kAmane? kema zrutajJAna vagaranuM kevalajJAna te zAsana mATe nirUpayegI. zAsana mATe upayogI zrutajJAna. pAMca jJAnamAM mahaddhika hoya te zrutajJAna. jJAnAcAranI gAthA rAja gaNe chone-" famg vamaLa" te jJAnAcAranI gAthA che. matijJAnIo, avadhijJAnIe, mana paryavajJAnIo vigeremAM zuM kAla vinaya bahumAnane vicAra nathI. tyAre kahe ke e zrutajJAna sivAya AThamAnuM eke kyA jJAnamAM che. zrutajJAnane jJAna gayuM tethI tene jJAnAcAra kahyo paNa thatAcAra na kaho. jJAnane eka bhAga zrutajJAna tene zrutAcAra kahevA tene zAsanamAM Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju jJAna te zrata, ne je zruta te ja jJAna. jJAna te ja zAsa, zAstra te jJAna ja. tethI jJAnAcArane zAstranA AcAramAM lIdhe; mATe zrutajJAnanI mahaddhikatA che. dviIpAMtare rahelA sUrya karatAM bheMyarAmAM rahelI te dIvaDI kAmanI ApaNane dIvI kAmanI, paNa dviIpAMtarane sUrya nakAme. ApaNA mATe kevalajJAna cAhe teTaluM mahaddhika chatAM nakAmuM. A zrutajJAna kudaratI sarakArI vakIla, sarvajJa bhagavAne nImelA, AtmAnuM svarUpa jaNAvanAra, te kevalajJAna karatAM moTuM, tenA upara zAsanane TakAva, utpatti ane cheDe. paNa kevalajJAna upara nahi. kevaLajJAna aMge tIrthanI sthiti cheDe TakAva te saMbaMdhavALI cIja nahi. mATe ja jinezvara bhagavAne je mATe rIsIvara, vAlI, ejanTa nImele kahe che te A vacana mATe vacananA vaza vartAvapaNAmAM hita raheluM che. mATe vacananI ArAdhanAmAM dharma che. tenI ArAdhanAvALAne vacananuM svarUpa, viSaya phaLa, ArAdhanA kaI rIte karavI te jaNAvavuM joIe. have te svarUpa kaI rIte jaNAvaze te aMge vartamAna. goopedeochaGopes che. vyAkhyAna 9 ka. vacanArAdhanayA khlu| saM. 2002nA bhA. va. 6 ravivAra tA. 16-9-46 zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja bhavyajInA upakArane mATe SaDazaka nAmanAM prakaraNanI racanA karatAM AgaLa sUcavI gayA ke saMsAramAM A jIva anAdi kALathI rakhaDI rahele che. arthAt ApaNe A jIva jagatamAM bhaTakatI prajA je gaNAya ane atyAre paNa je che tene je ThekANuM vinAne che. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 Agamata vaLI UMDuM vicArIe te A jIva bhaTakato nahIM paNa rakhaDatI prajA jevuM che. bhaTakatI ne rakhaDatImAM pharaka zuM ? pharaka e ke bhaTakatI prajA Topale ghara rAkhI zakatI hatI; gharamAM je mAla milakata hoya te TepalAmAM ghAlIne jAya. atyAre jema luvArIyA sthAnAMtare karyA kare che, tene sthAna ja choDavAnuM hoya paNa mIlkata choDavAnI na hoya. paraMtu rakhaDatI prajA te ke jene sthAna na hoya, tema ja pAse kaMI milakata paNa na hoya, sAva kaMgALa dazAmAM anAtha rUpe rakhaDe te rakhaDatI prajA. te rIte A jIva cAhe jeo vipula vaibhavanA svAmI gaNAtA hoya paNa teo Akhare saMsAramAM rakhaDavAvALA; eTale ke te badhA rakhaDatI prajA jevA che. sthAna ne mAlamattA paNa choDavI ja paDe. luvArIyAne te sthAna choDavuM che, Ane te sthAnanI sAthe mAlamattA choDIne bIje javAnuM. navA bhavamAM mAlamattA-sthAna badhuM navuM bheguM kare. mAkha madhapuDo banAve, vAgharI dhumADo karIne mAne sthAnAMtara karAve ne tene mAla paNa lUMTI le. pelI mAkhIo te bI jAnI lUTe lUMTAI. bIjAe karela sthAnanAM nAzanAM aMge sthAnAMtara karAI tyAre A te pite evuM kare che eTale mudatI sthAna le che amuka mudata nakkI karI le che prathamathI ja. dareka bhavamAM upaje tyAM AyuSya pahelA bhavathI nakakI kare. pahelA bhAvathI AyuSya nakkI karyA vagara nIkaLatuM nathI, paNa nakkI karIne ve, upaje che. mATe zAstramAM kahyuM ke nArakamAM keNa upaje? devamAM kaNa upaje ? manuSyamAM keNa upaje ? tIrthaMcamAM koNa upaje? te je nArakI hoya te ja narakamAM upaje che, je devatAnAM AyuSyavALa hoya te ja devamAM upaje che; je manuSyanAM AyuSyavALo hoya te manuSyamAM upaje che, je tiryaMcanAM AyuSyavALe heya te tIrthaMcamAM upaje che. je nArakInAM AyuSyavALo nathI te kaI dahADo nArakImAM, devanAM AyuSyavALo nathI te kaI dahADe devamAM, manuSyanAM AyuSyavaLe nathI te koI dahADe manuSyamAM, ne tiyacanAM AyuSyavALe nathI te kaI dahADe tiryaMcamAM upaje nahi. je je upaje che te Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 pustaka 2badhA narakamAM, devamAM, manuSyamAM ne tiryaMcamAM te te tenAM AyuSyavALA ja upaje che. A sAMbhaLIne samajanArA vicAra kare ke devatAne bhava sthiti ane kAyasthiti kAla eka ja che. manuSyamAM kAyasthiti ne bhavasthitimAM pharaka che! deva, nArakImAM te pharaka nathI. deva nArakIne te je kAyasthiti te bhavasthiti. je bhavasthiti te kAyathiti che. kAyasthiti ane vyavasthiti paNa jaghanyathI daza hajAra varSa ane utkRSTathI tetrIza sAgaropama. mATe naraka ne devanI kAyasthiti ne bhavasthiti eka ja. te eka che te nArakI nArakamAM, devatA devAmAM upaje e kevI rIte! upalaka daSTithI vicAratAM jarUra zaMkA thaze. devatA marIne deva ne nArakI mArIne nArakIpaNe upajatuM nathI. tyAre ahi kaho che ke nArakI nArakamAM, devatA devamAM upaje te baMne kema maLe? vAta sAcI. prazna karanAro bhUle che. kharI rIte to "devatA marIne deva, ke nArakI marIne nArakI na thAya " ame evuM kyAM kahyuM ke devatA nArakI mArIne deva nAraka thAya, ahi marIne zabda nathI rAkhyo. devatA ja devatA, nArakI ja nArakI. manuSya ja manuSya, tiryaMca ja tiryaMca thAya tema kahIe chIe; paNa marIne ja thAya tema nathI kahetA. temAM pharaka zo paDyo? te samaja na paDI. devatA marIne deva thAya, nArakI mArIne nAraka thAya, manuSya marIne manuSya thAya, tiryaMca marIne tiryaMca thAya. te baMne bhAva nAraka deva tiryaMca manuSyanA thAya. ethI vadhu vicAratAM ema paNa thAya ke nArakI mArIne nArakI thaye, pA che nArakI, pAcho nArakI. thaze tema devamAM paNa levuM paDaze. je "marIne' zabda umerIe te saMsAranuM saMsArapaNuM UDI jAya. ahIM te devatA ja deva, nArakI ja nAraka, manuSya ja manuSya, tiyaca ja tiryaMca thAya. kema? to emAM samajavAnuM eTaluM ke deva nArakI manuSya tiryaMca kahevA kene? te te AyuSyane bhegavatA hoya te. devatA devanuM, nArakI narakanuM, manuSya manuSyanuM, tiryaMca tiryaMcanuM AyuSya bhogavatA hoya tenuM nAma deva, nArakI, manuSya, Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 Agamata tiyaca. pachI te gatimAM gayA che ke na gayA ha. AyuSya mAtra te gatine aMge niyamita che. gati, jAti, zarIra te AyuSyanI pAchaLa. eTale tene pUchaDe badhA. gati-jAtinA karmo karyA hoya, kAyAmAM rakhaDavAnA karmo karyo hoya paNa badhuM te karmanuM TeLuM kyAre nIkaLe? jyAre AyuSya Ave tyAre, na Ave te emane ema paDI rahe. upazAMta he gayelAne badhA karmo sattAmAM paDela che. gati. jAti, zarIranA karmo paDyA che. paraMtu te badhA phaLa kyAre Ape? te jyAre AyuSyane saMbaMdha maLe tyAre. je gatinA AyuSyane saMbaMdha maLe te gati, jAti, zarIra, aMgopAMga udayamAM Ave, nahi te badhA besI rahe cetanA Ave te badhuM zarIra Inidra kAma karatI thAya, nahi te badhI emane ema rahe. cetanAnA camakArAmAM badhI IndriyanI pravRtti. tema ahIM paNa gatine aMge jAti, zarIra, aMgopAMga te badhAne aMge cetanAnI mAphaka hoya te AyuSya. je AyuSya udayamAM Ave tene lAyakanI gati jAti vagere udayamAM Ave. dareka gatinA dareka jAtinA karmo dareka jage para paDelA che. teo pitAnuM kAma AyuSya Ave tyAre kare. karmonA udayane senApati AyuSya che. karmonA baMdhane senApati jema mehanIya che, karma baMdhAya temAM paheluM mohanIya. tyAra pachI badhA baMdhAya. jyAM mehanIya baMdha thAya eTale badhA baMdha. baMdhamAM subhaTa hoya AgevAna senApati hoya te mehanIya. paNa udayane senApati keNa? te AyuSya. AyuSya je udayamAM AvyuM te nAma gati jAti Adi udayamAM Ave. udayamAM senApati AyuSya che. eTalA mATe AyuSyane aMge kahevuM paDayuM ke gati jAti badhAne AyuSya sAthe saMbaMdha che. vaLI zAstrakArane cha prakAra AyuSyanA pADavA paDyA. kemake temAM te udayane mAlIka che. udayamAM badhAne je mAlIka hoya, badhuM khetaramAMthI levAya paNa TopalAo vagere joIe. te na hoya te kaMIna levAya. bagIcAmAM phaLa-phUle che, IcchA che paNa sAdhana vinA mAge Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 pustaka 2-ju te lAIna vagarane. te kare zuM! te je game te pAcho vaLe. tema AyuSya vagaranA cAhe jevA karmavALA hoya te kaMI nahi, mATe kSAyikanI pahelI nIzAnI kaI! AyuSyanI sthiti janmathI mAMDIne kaI dahADo bAMdhe nahi. kSAyika samyaktva meLavaze, mohane kSaya karaze, kevaLajJAna karaze tyAre karaze paNa pahelAM eka sIpAI te hAjara ja joIe ke AyuSya baMdhAyuM na hoya. paNa AyuSyane baMdha thayA hoya te bhAva vadhArI de. AyuSya bAMdhe te kSapakazreNi yathAkhyAtamAM na jAya. paNa bha kaye chuTako. paNa te bhave nahi. A kenA pApe traNa bhAva karavA paDe te AyuSya bAMdhyAnA pApe. AyuSya bAMdhyuM hoya te kSAyikane paNa ADuM ne UbhuM rahe. kSAyika samakitavALAnI je zakti te ja zakti kSapabreNivALAnI, chatAM AyuSyane cokIdAra AvIne UbhuM rahe. khabaradAra tyAM rokAvuM paDaze! koNa roke? pariNAma nahi. sAdhana-sAmagrInI khAmI nathI. sAmagrI khUba che. je vakhate kevaLajJAna hoya te kALamAM kSAyika samakita thAya, sAdhana-sAmagrI hoya chatAM naDe keNu? AyuSya baMdhane rokIdAra. kSAyika pAmyA pachI AyuSyane cekIdAra ekadama rekI de. cAre gati mATe kharekhara pahele hAjara thavAvALe cekIdAra heya te te AyuSyane baMdha. AyuSyane udaya thaye eTale te gatine jIva kahe. prazna-nArakI devatA manuSya tiryaMcanAM AyuSyane udaya thaye eTale nAraka, deva, manuSya, tiryaMca kahe kabUla, paNa e te ahithI gayA pachIne ? samAdhAna-nA. "gharamava-va" A bhavanA jyAM sudhI karmo hoya tyAM sudhI zarIra Adi cheDavAnAM che kyAM! udaya baMdha thAya tyAre cheDavAnA! paNa udaya baMdha kakyAre jyAre ke AvatI gatino udaya zarU thAya tyAre! parabhavanA pahele samaye zarIra choDavAnuM. A bhavanA chelA samaye te bhavano udaya che. udaya chatAM kayAM cheDe ? te te choDI zake nahi, udaya baMdha thAya pachI cheDe, chelle samaye udaya baMdha thAya eTale AgaLa samaye choDavAnu. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 Agamata bAra vAgI jAya pachI ekanI zarUAta gaNe bhale eka sekaMDa vadhAre thaI te paNa sAIThamAM eka sekaMDa bAkI che te bAra kaho. bAranA chellA sekaMDanA samayamAM ekanI zarUAta nathI, paNa bAramAnA aMta pachI ekanI zarUAta. jyAM sudhI A gati zarIra aMgopAMga udayamAM che tyAM sudhI A bhava. tyAre Ane choDavAnuM kayAre ? te AnA cheDA pachI-bhavanA saMpUrNa bhegavaTA pachI. bhava pachI kyAre kahI zakIe. te A bhavanA purepurA samaye gavAya tenI gati jAti zarIra badhuM bhegavAya tyAre kahIe chIe. A badhuM choDavAnuM AgalA bhavanA pahele samaye choDatAnI sAthe AgalA bhavanuM AyuSya hAjara. AgalA bhavanuM AyuSya thayuM eTale devatA thaI gaye. ahi chUTakArA sAthe nAraka deva thayA gaNAya te ja jaIne nAraka devamAM upajanAre thaye. ahinA chUTavA sAthe je na thaye heya te upajatuM nathI. pahelA bhavane tyAga karIne te AgaLa jAya mATe A vastu jaNAze ke deva devapaNe, nArakI nArakIpaNe, manuSya manuSyapaNe ane tiryaMca tirtha capaNe upaje che. jene devanuM AyuSya, nArakInuM AyuSya, manuSyanuM AyuSya, tiryaMcanuM AyuSya udayamAM AvavA mAMDayuM hoya tene ja deva, nArakI, manuSya, tiyacamAM upajavAnuM thAya. AvuM chatAM paNa cheDe tyAre kevuM chaDe? duniyAmAM kSaya-ghasArAne bhaya Dagale ne pagale rahe che paNa bhavabhava sarvathA kSaya tene Dara kyAre Ave. hajI kSaya-ghasArAne nizcaya vaida dvArA thAya, paNa svayaM thatuM nathI. paraMtu kSayathI ghasArAnA daIthI zarIra nabaLuM paDayuM. te je nizcaya te vaidanA AdhAre. tene mATe vaidanA vacanene nizcaya joIe. paNa A sarvathA choDavAmAM keno nizcaya joIe? temAM vaida hakIma te koIne pUchavuM paDe tema nathI. nizcita che eTaluM ja nahi vAdhara tUTe che eTaluM ja nahi paNa bheMse jAya che. tyAM zuM thAya? sAdhana jAya che ne tenAthI meLa veluM paNa jAya che. traNa pApamamAM meLavI meLavI Dhagale karyo, paNa jyAM nIkaLavAnuM thayuM tyAM badhuM cheDI devAnuM! AvatA bhavathI navesara meLavavAnuM. kSetra cheDI devuM, sAdhana meLaveluM cheDI devuM. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-juM 15 dareka bhavamAM zuM thAya che? tyAre bhaTakatI prajAne ekaluM kSetra cheDavuM paDe che. meLavela sAdhane nathI choDate, mAtra kSetra cheDe che. tyAre A jIva kSetra, sAdhana saghaLuM choDe. AkhA bhavamAM mahenata karIne kaMcanAdi cAra meLavyA. temAM kayuM nahIM melavuM paDe. atyaMtaranI apekSAe AhArAdi che zakti sAdhI taiyAra karI, kArya karyuM, te tAkAta meLavelI. paNa AgaLa nIkaLe tyAM aparyApta atindriya. vATe vahetAne eke paryApti nahi, vATe vahetAne eke Indriya nahi AhAra pacAvavAnI, zarIra, zvAsozvAsa, indriya, mana, bhASA pariNAvavAnI zakti meLavI hatI te nahi rahevAnI tAkAta jAya ane meLaveluM paNa jAya, deraDuM jAya ane bheMse paNa jAya. ahi AgaLa dareka janmamAM sAdhI UbhuM karIe tethI siddhi karIe. pAchA hatA tyAMnA tyAM. kAzImAM karavata mele che tyAM dhAryuM te meLave. mocI gaye. karavata melavAvALAe kahyuM ke, mAMga tuM. tyAre tene rAjya mAMgavAthI zarUAta karI. rAjA thavuM, pradhAna thavuM. A thavAmAM paMcAta ja vicAramAM lIdhI. senApatinI vAta AvI, zeThIyApaNuM, vepArIpaNuM mAgyuM. tyAM badhI vAtamAM paMcAta UbhI thaI. tyAre kahyuM ke, "mela karavatIyA karavata aMte mAcaDe te mecIDe." te sivAya bIje raste nahi. karavata lIdhI ne mocIne mecI rahyo. ApaNe bhavabhava rakhaDIe paNa nIkaLIe tyAre sAdhana sAdheluM tene mukIne javAnA. ApaNI A dazA kevI gaNavI? bhaTakatI kSetra muke paNa sAdhana sAmagrI na muke. tyAre A e ke sAdhana ane sAdheluM beya mukIne cAle che. eke je nahi. saMtoSa mAnavAnI eka vAta rahe che. vepAra nahote, vepAra kamANI na thaI hoya tyAM sudhI geda. thALe kyAre? te saMtoSa nathI mAnate tyAre. tema ahi AgaLa saMtoSa mAnata ke cAle bhava nahete karyo. A bhavanuM sAdhana sAdheluM jeDe na rahe te A bhava naheAte karyo tema dhArIzuM. nukazAnavALA vepAra vakhate naheAte karyo Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata tevuM mana vaLAtuM nathI. paNa khAvAmAM jagale ne kuTavAmAM bhagale. te pAcho joDe-Ane sAdhana melI dIdhuM. sAdheluM te kevuM? te pAchaLa rahelAnuM. pApa bAMdhyA te bhegavavAnA te ApaNe duniyAmAM murmAnA mATe jamavAmAM jagale ane kuTavAmAM bhagale te. tyAre A te tuM rAta dahADo kare zuM ? meLavIne melI devAne, zaratI meLavavAnuM. A bhavamAM je meLavAya te zaratI. paNa bIna zaratI nahi. kaMcana vagere AhAra vagere je che te badhuM maLe te zaratI paNa bInazaratI na maLe. kema? tame ahi che tyAM sudhI tame gharajamAI, te rahe tyAM sudhI mAlIka kahe paNa karI marI gaI gharajamAI rada thaye tyAre zuM? gharajamAI tarIke rahyo tyAre mAlIka ne saMtAna vagara chokarI marI gaI te gharajamAI nahi. A paNa huM mAM jyAM sudhI te A gharanA jamAI rahe tyAM sudhI tene saMbaMdha cheDyo pachI kaMI nathI tamArUM. gharajamAInI svataMtra mAlIkI keTalI? A jIva gharajamAI tarIke rahyA che jyAM sudhI cheDI jIvatI che tyAM sudhI. tema ahi kAyAne saMbaMdha cheDI de tyAM sudhI. chuTAcheDA karyA pachI gharajamAIne haka keTale? tema ahi AgaLa badhAne saMbaMdha Ane rAkhuM tyAM sudhI. AnAthI chuTA paDe tyAre kaMI nahi. bhabhava gharajamAI tarIke cAlyA. badhI paLojaNa vaheravAnI te AhArAdi aMge ane kaMcanA dine aMge che. karmo bAMdhyA te karanArane bhegavavAnAM. deha chUTavAthI kamane saMbaMdha chUTa nathI, gharajamAI paNuM choDe tyAre mAlIkI chUTe. paNa koI gunA hoya te chUTatA nathI. koTe vaLagelA che. tema ahi AgaLa A kAyAne aMge kamanA gharajamAI tarIke rahyA chIe. jeTale lAbha karIe te Ane, paNa nIkaLatI vakhate je gunA karyA te bhegavavAnA. ApaNe khAvAmAM jagale eTale jagata ne bhegave bhagale eTale jJAna darzana cAritranA bhagavAna. tene bhogavavAnuM. A sthiti anAdikALathI cAlI paNa dArUDIye jamIna upara paDe, dhULa nAMkhe paNa dArUne vakhata thAya tyAre ene e. dArUDIyAne Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-juM dArUnA nukazAnanI vAta ruce nahi. tema A paNa mohanI jALamAM phasAyele che bhabhava mehathI herAna thaye, rakhaDyo, janma jarAdi kheDyA, paNa pAchA jyAM AraMbhAdine vakhata Ave tyAre ene e. temAM bacAvanuM sAdhana eka ja. jagatamAM bIjuM kaMI sAdhana nathI. cAhe sarvArthasiddhamAM jAva! paNa AraMbhAdithI bacAvanAra sAdhana nathI. AkhuM jagata nirAdhAra azaraNu anAlaMbana, paNa temAM eka ja AdhAra, AlaMbana, sathavAre, zaraNa te jinezvara mahArAjanuM vacana; te sivAya bIjuM koI nathI. - jema atyaMta ge herAna thayele vaidanA vacane jema barAbara pravarte che, tema ahi A jIva janma jarA maraNa vagerenI vyAdhi maTADavA mATe jinezvara bhagavAna rUpI vedanuM vacana te pramANe varte mATe ja kahyuM ke- vacananI ArAdhanAmAM dhama' kahe che. AvuM vacana tenuM svarUpa, viSaya, phaLa, ArAdhanA kaI rIte karavI? te adhikAra agre vartamAna. che vyAkhyAna 10 che. vacanArAdhanayA khalu. saM. 2002nA bhA. va. 7 maMgaLavAra tA. 16-9-46 zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja bhavya jIvonA upakArane mATe paDazaka prakaraNanI racanA karatAM AgaLa sUcavI gayA ke - A saMsAramAM dareka jIva pitAnI buddhi pramANe pravRtti kare che. sparzanI, rasanI, gaMdhanI, rUpanI, zabdanI cAhanA te buddhinA aMge. temAM keTalAkanI buddhi pazamathI heya ne keTalAkanI anubhava janya hoya. beyathI A jIva anubhava kare che. kSayopazama ane anubhavathI A jIva anAdikALathI pravRtti kare che. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata ekendriya pitAne lAyaka AhAra hoya tene pakaDe che. pANI sIMcIye te jhADa pakaDe che. paNa pAro ke zIlAjIta mukyAM heya te emane ema paDI rahe che. kema? tene vanaspatie pakaDIne zarIrapaNe kema na pariNamA? tAMbAne pItaLano rasa nAMkhe heya tene eka kaNiye AhAra tarIke leze? nA!!! AhArane lAyakanA, zarIra banAvavAnA lAyakanA pudgale grahaNa kare che. te sivAyanA emane ema paDI rahe. - jhADanI bakholamAM ghAlele patthara ane jhADane chedIne aMdara ghAlele patthara te emane ema paDyo rahe. pattharanuM kaMI na thAya. Indriya zarIranI anukULatAe pravRtti kare. pANIne pakaDe, paNa pArA-patthara tene na pakaDe. pattharane te vanaspati patApaNe pariNumAve nahi. IndriyenA viSa dUra hoya tene paNa jIva grahaNa karavA mAMge che, ne indriya, zarIranA lAyakanA na hoya ne najIkanA heya te paNa tene grahaNuM nathI karato. kherAka ATale pace paNa loDhAne nA kakaDA peTamAM jAya te zuM thAya? te Indriya-zarIrane anukULa nahi. upage-anupage kyA pudgalo potAnA kare che? te jene zarIrapaNe karI zake tevAne. te sivAyanA pagale grahaNa karate nathI. zvAsabhASA-manapaNe jenA pariNAma Ave tevA pagale grahaNa kare. saMjJA-anubhava dvArA samaye samaye jIvanI pravRtti anAdikALathI cAle che. kayA bhavamAM zarIra Indriyo mATe AhAranI zvAsozvAsanI racanAnI tene mATe pravRtti nahatI? A cAra pravRtti dareka bhavamAM cAlu che. indriyanA AhAradinA viSayabhUta padArtho tene levA mATe haMmezAM buddhi doDAve che. cAhe bhavya hAya ke abhavya hAya! cAhe mithyAtvI hoya ke samakitI hoyacAhe anaMta saMsArI hoya ke taddabhava mekSagAmI hoya! te badhA AhArAdinI anukULatAvALA pudgale levA ne pariNumAvavA pravRtti kare che. tene aMge buddhi hamezAM cAle che. Astika thAya tyAre zuM thAya? te eka ja vastu ke pArakA anubhave cAlanAro thAya. pitAnA AhAra zarIrAdine aMge pitAnI Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAta'. pustaka 2-juM buddhi pramANe cAlanAre jIva Astika thAya tyAre pitAnA vicAre cAlavAnI pravRtti rokI na zakAya te paNa tene gauNa kare, te mukhya kone kare? te pArakA anubhavanA AdhAre pravartavAnuM. pitAnI buddhi kerANe mukIne pArakI buddhie cAlavuM te duniyA dArImAM cAle nahi. eTaluM ja nahi paNa jagatamAM gulAmI kahevAya. kemake gulAmI ane svataMtratAmAM pharaka kaLyo? e ja pharaka ka-svataMtra tAmAM pitAnI buddhie pravartavAnuM, gulAmImAM pArakI buddhie, sattAe, jJAne pravartavAnuM. pitAnI buddhi, jJAna, akkala kerANe mukI devAnI. zAne AdhAre pravRtti vicAra IcchA karavI? gulAmImAM IcchA-vicAranI chUTa, mAtra pravRttine pratibaMdha che. mAlikanI IcchA pramANe vartavuM paDe che. bolavuM vicAravuM svataMtra paNa pravRtti parAdhIna, thAya kaI? zeTha kahe che. manamAM vicAra bhale bIje hoya paNa zeThanI marajI pramANe cAlavuM paDe tene ApaNe gulAmI kahIe chIe. pravRttimAM zeThane mAlikane rAjAne AdhIna thavuM paDe. enI jagyA para AstikanI sthiti vicAra-IcchA-vacana pravRtti paNa karANe mukI devI paDe. sarvajJa bhagavAne kahelA hoya te vicAra-IcchA vacane ne pravRtti. vacane aMge-bIjA bIjA Astika pita pitAnA deva guru, dhamanA kahyA pramANe manathI ciMtavavuM, vacana bolavuM, pravRtti karavI IcchAe paNa enA vacananA anusAre. gulAmImAM ekalI kAyA baMdhAI hatI, IcchA-mana nahetA be dhAyA. A Astikane mArga jemAM IcchA, mana, vacana, pravRtti badhuM baMdhAyeluM. te kevuM ? pitAnI mAnyatA IcchA pravRttithI pratikUla hoya te paNa anAdi kALanA vicAre IcchA-pravRttithI virUddha hoya te paNa te pramANe vartavAnuM. A te gulAmI karatAM paNa bahu kharAba. tame Astika eTale pAThAMtare gulAmI, te sarvathA gulAmI. IcchA mana pravRtti vacana bIjuM na karAya. sarvathA gulAmI duniyAmAM kayAMya gulAmI hatI. vAta kharI che-eka ja piITa phere te vakhate gulAmI che ke hitanuM sAdhana ke kartavya che? te mAlama paDe. je vakhata tame e sarvajJanA Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 Agamata vacana pramANe IcchAnuM hita, mananuM pravatavAvuM, vacana pravatavAvuM te hitanuM sAdhana samaje te vakhate tamane gulAmI lAge che? je AnuM nAma gulAmI le, te vidyAthI-mAstara gulAma. dAkhalAmAMthI samajAve ke Ama ja bolAya te gulAma ne? mAstara pitAnA phAyadA mATe karatuM nathI. gulAmanA saMgharanAra je kahe te gulAmanA phAyadA mATe nahi, paNa pitAnA phAyadA mATe kahe che. kAyAne mATe vaidya je kahe te badhuM gulAmImAM nathI gaNatA, tenuM kAraNa eka ja ke phAyadA mATe. eka tamAre bhAgIe te chava je hoya te pite evA te bhAgIdAra hAjara na hoya te naphAnuM kAma ke nukazAnanuM kAma te tenA bhAgamAM. paraMtu hAjara ke gerahAjaramAM paNa bhAgamAM pharaka nahi paNa sarakhe hisse. bhAgI jANe ke na jANe te paNa lAbhamAM sarakho hiro. cAlatAM cAlatAM vaco paDayo, noTisa AvI. lAbha evI cIja ke e bhAgIyAne potAnA sAsarAthI dallo AvI gaye tethI pelA bhAgIyAnI AMkha ughaDI ene milakata AvI gaI che. sarakhuM ApuM te huM nIco thAuM ne te uMce thAya te bhAgIyAthI khamAyuM nahi. ADuM avaLuM thavAthI judA thavuM paDayuM. zAne bhAgI? tenuM nAma ke tene chuTA thatAM AvaDe. zerImAM kutaro paNa maLatAM samaje che. manuSya juduM kema paDavuM? tene samaje. be bhAI ekaThA rahe che. baMne eka eka kare che. nAno bhAI bajAramAMthI zeraDInA be sAMThA laI ghera AvyuM. beya chokarAe mane Ape tema kahIne deDyA. meTA bhAIne choko Ave te bAju meTe ane pitAne chokaro Ave te bAju nA hatuM. hAtha palTAvI nAMkhyo. meTA bhAIe jharUkhAthI dekhyuM. bIje divase kahyuM ke bhAI vaheMcI le. bhegA nathI rahevuM. pele kahe ke zuM thayuM ? bhegA eTale mAbApanA, judA eTale Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-jI 21 jorUnA. mATe ApaNe bhegA chIe eTale mAbApanA, judA thaIzu tA jorUnA thaI. mATA kahe ke mAre vaheMcI levuM. sArI sArI rIte judA paDazu tA mA-mApanu' nAma sAcavI zakazuM. laDIne judA paDyA tyAM meya bApadAdAnA nAmane meLanArA thaIzu. tenuM kAraNu khatAva. te hAtha zAthI pheranyA temAM ema thayu' tethI. A mATAnA dIkarA A mArA dIkarA, tArA cheAkarA e mArA nahi te kharU ne ? e kahevA mAgu chu. jo A pramANe na cAle teA ghara kevI rIte cAle ? mATe vaheMcI aaa tema kahuM chuM. AMkha UMcI na thAya te pahelAM tu tAre raste ne huM mArA raste. jethI khelavA cAlavAnA vakhata ja na Ave. tema A e bhAgIyA na samajyA hoya ane AgaLa vadhyA, noTisakhAjI thai. have tamArA vakIla tamane zI salAha Ape? mArI hAjarI sivAya tenI sAthe tamAre vAtacIta karavI nahi. maLavu' nahi, tene ghera tamAre javu nahi, tamAre ghera tene AvavA devA nahi. tA Ane tame gulAmI gaNeA che? nA! kema nathI gaNatA ? tamArA hitane mATe che temAM vakIlane kaI levu' devuM nathI. A vakIla kajIyAdalAla nahi, tevAnI vAta karU' chu. vakIle kajIyAdalAlA DAya che. kajIyAdalAla na hAya ne te je ApaNane salAha Ape te pramANa mAnIe, vIe, melIe cAlIe tene gulAmI gaNIe chIe kharA? nA! zarIramAM rAga thayA, DAkaTara vaidyane lAvyA ne kahe ke Ama khelavu, javuM, Avavu, khAvuM, pIvu vagere Ama karo. te pramANe tame A Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 Agamata badhuM kare che tene gulAmI gaNe che? nA! ene svArtha nathI. ApaNuM phAyadA mATe kare che. ApaNI IcchA vartana pravRtti virUddha badhuM chatAM ApaNe kabUla zA mATe karIe chIe? te ApaNA hitane mATe te kahe che, ene kaMI paNa svArtha nathI. A mAstara, DaoNkaTara hitane mATe kahe che. te vakhate e hitanA kAraNabhUta vatu IcchA mana vacana pravRtti virUddha te upakAra sAthe savIkArIe chIe, tame jema kAyadAnI bAbatamAM dhArAnA jJAnathI dUra rahelA che, zArIrika bAbatamAM tene bedhathI dUra rahelA che tethI tenuM kahevuM kare, mAne, pravarte che tene gulAmI mAnatA nathI. tema Astika parabhavane jANatA nathI, parabhava saMbaMdhI Astikone kama saMbaMdhI, AtmAnA guNe saMbaMdhI Astikane jJAna nathI. te AtmAnA guNene aMge karmakSaya parabhava sudhAravA mATe kema vartavuM? dhAravuM? mAnavuM? te badhuM te jJAna dharAvanAranI AjJAne AdhIna. ahi paNa Astike parabhavanA jJAna karma AtmAnA guNe jJAna vagara kharA mAne te zAne lIdhe te tenA kahevA pramANe. te pramANe vartavuM IcchavuM bolavuM dhAravuM paDe tene kharAba gulAmI tarIke koNa gaNe? vakIla ke hakIma ke mAstaranA kahyA pramANe cAle tene gulAma keI kahe che? enA phAyadA mATe e badhuM kare che. A sarvajJa paramAtmA te mAtra chanA AtmAnA phAyadA mATe badhuM kare che, tene hita zIkhAmaNa tarIke gulAmI mAnavI. ApaNA hita mATe kahevAtI zikhAmaNane hitazikSA kahevAya tema Astike pitAnA deva gurU zAsanuM vacana mAne te pitAnuM hita dhArIne, te kevuM! jema pele asIla samaje ke tene kahevA pramANe karAya te phAyade che, nahi te nukazAna thaze. DokaTaramAM je hitakArI hoya tene aMge tenA kahyA pramANe kare paNa lagIre virUddha nahi. rasAyaNa padArtha tAmrabhasma Ape che te Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka raju vakhate telane paDachAye lagIra AvyuM te smazAne lAkaDA bhegA vahelA karavA paDaze. ApaNe tene kharAba gaNIe chIe. ApaNe hita mATe cetave che, te kaMI lAkaDA-smazAnamAM rAjI nathI. thaI jAya nahi te mATe cetave che. A vAta khyAlamAM rAkhIe te zAstrakAra kahe che ke - sarvAnA vacana virUddha vartana vicAre ke IcchAmAM buddhi karI te tame anaMtA saMsAramAM rakhaDI jaze. bhagavAnane kAlamukhA kema na kahevA? kema te kahyuM kAlamukhA jevuM. tame AvuM karo te AvA thAva, tema nahi paNa AvuM thaze, mATe na kare. ahi AgaLa naraka nigodamAM rakhaDavuM paDaze. cheDe duniyAdArIne mRSAvAda raurava vageremAM rakhaDAvanAra thAya te jinezvara bhagavAnanI vANIne khetI ane virUddha kahe te zuM thAya? nAstike bele che ke-naraka sAtathI AThamI nathI bhagavAna hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja kahe che-sAtamIthI AThamI naraka nathI, nigadathI halakI gati bIjI koI nathI. te zA mATe bole che? Ane kaI gati maLavAnuM kahevuM? jinezvaranI vANIne juThI apramANa asiddha kahenArane sAta narakamAM tenuM ThekANuM karyuM? tema ja nigeda vagere sthAnamAM mane dekhAtuM nathI. kemake tyAMthI AgaLa kaI thAna nathI, te AnA mATe kaI gati ne sthiti kahevI? te mane sUjhatuM nathI. jinezvara jevA jagatanA upakArI traNa lekane karanAra evA mahAnubhAva sarva tenA vacanane cheTuM kahe uthalAve tevAne zuM kahevuM? AThamI naraka nathI, nirgadathI nIce sthAna nathI mATe belI zakato nathI. mATe koNa jANe ke kaI gati thaze! kahevAnuM che ke Astika che, teo AtmAnA hita khAtara sarvajJanA vacananA AdhAre mana, IcchA, vacana ke pravRtti badhI rAkhe. mATe varanArAdhanaya-vacananI ArAdhanA te ja dharma che. AvI rIte dharma jaNAvyA chatAM tevuM A jIvane kaI vakhate lAge ! te te vacana samaya svarUpa viSaya phala vagere zu ? te je jaNAvAze te adhikAra agre vartamAna. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 Agamata Boooooooooooooooo 8 vyAkhyAna-11 vacanArAdhanayA khalu. saM. 2002 nA bhAda. vada 8 budhavAra tA. 17-9-46 zAsakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrI zvarajI mahArAja bhavya jInA upakArane mATe choDazaka nAmanA prakaraNane racatA thakAM AgaLa sUcavI gayA ke - A saMsAramAM A jIva anAdi kALathI saMsAramAM rakhaDapaTTI karyA kare che. tenI aMdara manuSya janma pAma te ja pahelAM muzkela hato. kAraNa ke ekendriyanI sUkSma ke bAdara nimedanI apekSAe anaMta utsarpiNI avasarpiNa kAyasthiti karI te konA aMge? bahAra AvelAne aMge. aMdara rahelAne kAyasthitinuM pramANa nathI. bahAra nIkaLavA mATe kAyathiti che. arthAta pAcho paDele keTaluM rakhaDe che? je nathI caDyo te nathI ja caDyo. tene paDavAnuM zuM? caDIne paDelAne sUkSamanigehamAMthI bAdaranigAdamAMthI anaMtA kALacakro pachI bahAra nikaLavAne vakhata maLe. pRthvIkAyAdimAM asaMkhyAtA kALacako pachI bahAra nikaLavAne vakhata maLe nArakI-devatAmAM tetrIza sAgaropama rakhaDe. A rIte manuSya aMdagI AvavI muzkela che. tethI zAstrakAra manuSya bhavane durlabha kahe che. vaLI jene vyavahArarAzimAM Ave ane te kALa thaye te jIva anaMtI vakhata manuSyapaNuM pAme che. eTaluM ja nahIM paraMtu sAdhu paNuM anaMtI vakhata lIdhuM che. tene aMge kahevAya che ke merU parvata jeTalA ghA muhapatti karyA. manuSyapaNuM pAmyA, sAdhupaNuM lIdhuM tyAre anatI vakhata nava raiveyakamAM upaje. paNa A jIvanuM kaMI vaLyuM nahi. A zA mATe Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 pustaka 2-ju kahevuM paDyuM? te samakita pAmavuM bahu durlabha che. anaMtI vakhata manuSyapaNuM, sAdhupaNuM, nava raiveyakapaNuM maLyuM hatuM, paNa samakita dulabha hatuM; paNa A uparathI temAMthI calAyamAna na thavuM joIe. temAMthI calAyamAna thavuM, te durlabha vastune choDavAnuM. A badhA karatAM samakita durlabha che. te maLelI cIjanuM akhaMDapaNe pAlana thavuM joIe, rakSaNa thavuM joIe. je samakitanuM akhaMDapaNe pAlana rakSaNa kare te ja cAritravALAnI mAphaka ATha bhavamAM mekSe jAya. A zAstrakArane niyama. samakitanI sthiti ArAdhanA keTalI vakhatanI hoya te? tenA javAbamAM kahevAmAM AvyuM ke jaghanya ArAdhanA ATha vakhata ja. pU A. hemacaMdrasUrijI mahArAje gazAstramAM tema ja bhagavAna umAsvAti mahArAje prazamarati prakaraNamAM tathA zrAvaka prakaraNamAM jaNAvyuM che ke -"sarvAMti mavAntaraSTA ... samakitanI ArAdhanAmAM ATha bhave mokSe jAya. samakitanI virAdhanA nAza aprApti te anaMtA bhavo karAve. manuSyapaNuM, sAdhupaNuM, raiveyakapaNuM maLe te paNa te maLe nahi. A mATe samakti dulabha. tene mATe A vAkya che. kharI rIte chetAe traNa jAtanA hoya che. pariNAmI, apariNAmI, ane atipariNamI. je zAstrane aMge pariNAmI heya, te zAstranuM vAkya je muddAthI hoya, te muddAthI dhAre, ane tene avaLuM ke hada bahAra uMdhu dhAre te e apariNAmI ane atipariNAmI pariNAmI kone gaNAya? te je muddAe zAstrakAra vAkya uccAraNa karyuM hoya te muddAe vAkya dhAre, samaje ne vicAre te pariNAmI evA vAkyane jeo apariNAmI teo kahe che ke, sAdhupaNuM zuM kahe che? e muhapati anaMta vakhata karyA. A vacanane upaga zA mATe karyo? te sAdhupaNAne, viratine, cAritrane rokavA zAstrakAre A muddAe kahyuM che. IcchakAri bhagavAna pasAya karI sAmAyika daMDaka uccarAjI! sAmAyika sAdhupaNuM levA Ave tene zAstrakAra ema kahe ke sAmA Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata yika kema kare che? tenuM lakSya zuM? te dhyAnamAM le! vagere. te te sAmAyika aTakAvavA nahi, paNa samakitane daDhapaNe grahaNa karavuM, pAlana karavuM, ArAdhana karavuM e muddo che. sAdhupaNuM anaMtI vakhata lIdhuM paNa joDe samakitanuM vAvetara hetuM mATe mokSanuM bIja na beThuM. A vAkyane upayoga kyAM karyo? sAdhupaNuM lete hoya, sAmAyika pratikamaNa karato hoya tene rokavA? anaMtI vakhata sAdhupaNuM lIdhuM e vAkyane durUpayega karanArane puchIe ke mA, bAyaDI, chokarI vagere anaMtI vakhata malyA te vadhAre ke cAritranuM anaMta vadhAre? tArI bAyaDI mA ne tArI mA tArI bAyaDI keTalI vakhata thaI te kahe! A vicAra karyo ke dahADe? mAre mamatA choDavI paDe, mATe A vAkya beluM zA mATe? koI kahetuM hoya ke anaMtAnaMta vakhata maLelI (ghAmuhapatI) cIjamAM mamatA zI karavI? tene mATe puchavuM ke eghA-muhapatti anaMtI vakhata karyA , chetIyA, pAghaDI ane bAyaDI chekarA anaMtI vakhata karyA? te kahene! levA-devAnA kATalAM judA rAkhavA che ne? cAritra mATe anaMta zabda vApare che, paNa bAyaDI, chokarA mA vigere anaMtI vakhata thayA te vicAryuM keI vakhata? anaMtI vakhata mA te bAyaDI, bAyaDI te mA, bApa chekaro, chokaro te bApa thayA che! A vicAryuM koI dahADe ? adhyAtmanI vAto karanArane chokarAne lADa laDAvavAmAM vAMdhe nahi. pite ghaDo thAya ne pITha upara tene besADe chatAM eghA-muhapatI te anaMtI vAra karyA e vAkya to upAzrayamAM dharmane dhakko mAravA ja upayoga karavAne ne ? ApaNe karavuM nathI, bIjAne karavA devuM nathI. mATe anaMtI vakhate cAritra eghA-muhapatti, caravalA mahapatti-kaTAsaNuM lIdhA, kAMI dahADo na vaLe ! A vacana zAstrakAranA nAme bele; cAritra letAM rokavA che. AmAM jalama kyo bAkI rahyo ? je vAta bole che te sAdhupaNAne dUra karavA mATe bele che, chatAM zAstrakArone nAme bele che. AnA jevAne lucce adhamI Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka-2 ju 27 kema na gaNa? samakitanI daDhatA mATe kaheluM vAkya te cAritranI bhraSTatA, aMtarAya, viratinA nAza mATe joDayuM. AvA jIvane pariNAmI kaI rIte kahI zakAya ? A rIte A jIvane zA mATe rakhaDavuM paDyuM? anaMtI vakhata manuSyapaNuM, cAritrapaNuM, raiveyakapaNuM lIdhu temAM mIMDuM kema ? eka ja kAraNa ke jinavacananI pariNati thaI nahi. jema jaMgalamAM bhUlA paDelAmAM bhAgyazALI hoya tene ajANatAM paNa sIdhe rasto hAtha Ave ahi pU A. haribhadrasUrijI kahe che ke bhagavAna jinezvaranAM vacananI pariNati jhaTa na thAya. jinezvara, gaNadharo, kevalIo, zrutakevalIo, daza pUrvadharanA meDhe sAMbhaLIe anaMta vakhata chatA pariNati na thAya pariNati kyAre thAya? A jIvanI bhavitavyatA chellA pudgala parAvartanI hoya tyAre. caramAvatamAM AvyA sivAya jinezvaranA vacananI yathAsthita pariNati thatI nathI. zrI sImaMdharasvAmI kevalI mahArAjane pUchIe ke mArA bhava keTalA ? te javAba maLe ke mahAnubhAva! e tamArA AtmAne ja pUchone jethI tamane uttara maLe. AtmAne zuM pUchavuM? te meM pUchayuM ke A vacana tane muddA pramANe pariNamyuM ke nahi? je muddAe zAstrakAra vacana kahe che te muddAe te vacana tane pariNamyuM ke nahi! te AtmAne pUche. temAM tamAro jIva hA kahe te tame zaramAvata' sivAya vadhAre rakhaDavAnA nathI. jyAM hAtha kaMkaNa che tyAM cATalAnI jarUra zI? (kaMkaNamAM kAca rahetA hatA). hAthakaMkaNavALo Arisa khaLe te mUrkha ke bIjuM kaMI? A tamAruM hAthakaMkaNa AtmA. kevalI mahArAjane pUchavAnuM kayuM? te eka pudagalaparAvatamAM bAkI keTaluM te puchavAnuM? AtmAne tapAsa-jinezvaranA kahelA vacane kahyA pramANe pariName che ke nahi? tene avaLe raste nathI thatuM ne? Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 Agamata zAsanA vAkyamAM A te vyavahAranuM che. ApaNe nizcayamAM beThA chIe. mATe zAstranuM vacana vyavahAramAM ke nizcaya ekalAmAM! zAstranuM vacana je duniyAnA vahevAra tene nayanA nAme jaDI de che. sIdhuM kahone ke-kamanA udayathI nathI thatuM. Ama sIdhuM kahI de ne? jinezvara bhagavAnanuM vacana je muddAe kahyuM te muddAe ApaNane pariNamyuM ke nahi? je muddAe kahyuM te muddAe huM rAkhuM chuM. garabaDa tithi ne garabaDa vAra jevuM te nathI karato ne ? keI gAmamAM eka-be akSara zIkhelo rahe che. roja be lAkaDA muke, caMdra dekhIne eka lAkaDuM vadhAre muke, evI rIte vAra mATe paNuM lAkaDuM mukta jAya. keI vakhata manuSe AvyA te vakhate lAkaDA garabaDavALA thayA. kaI puchavA AvyA ke Aje kaI tithi ane vAra che.? tyAre te kahe ke Aje garabaDa tithi ane garabaDa vAra che. temAMnA ApaNe chIe! duniyAnA svArtha-AraMbhAdinAM kAma karavA hoya tyAre zAsakAra te nizcayanuM kahe che. ApaNe vyavahAramAM beThA chIe te nahi kahetAM pApamAM beThA chIe, te kahene? - huM nathI jANate tema kahIne nyUnatA na dekhADAya. jANapaNuM rAkhavA mATe garabaDa tithi ne garabaDa vAra zabda vAparyo eTaluM ja tema ApaNe jinezvaranA vacane zA mATe? tene vicAra kaI dahADe karyo? mATe vicAra karo je tamArA AtmAne pUche ke tane je pramANe kahe che te pramANe pariNamyuM che ke nahi? je vacana je pramANe kahyuM hoya te pramANe pariNamyuM na hoya tene maraDIne belavAmAM Ave te keTaluM nukazAna thAya te mATe kamalaprabhAcAryanuM draSTAMta dhyAnamAM rAkhaze. kamalaprabhAcAye sAcesAcuM zAstra pramANe prAmANika kahyuM hatuM chatAM paNa pariNati judApaNe karavAmAM AvI te bAMdheluM tIrthakara nAmakarma te cAlyuM gayuM. ATha bhave mokSe javAnA hatA tene badale covIzIo rakhaDI gayA kema? te banyuM evuM ke-je be jataNIone saMghaTTo thaye. te ghelI thaIne doDatI AvI ne page paDI Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju 28 jataNI khasI gaI, gAmamAM AvyA prasaMga AvyA tyAre lokoe temane pUchayuM ke-mahArAja jatIne saMghaTTa thaye te vAta kharI? tene khulAse ze? mahAruM dhyAna te tarapha nahotuM, ekadama harSaghelI thaIne AvIne aDakI, mAro upayoga AvyuM eTale khasI gayA. te nahi detAM mArI nyUnatA na dekhAya mATe kahyuM ke jenA zAsana syAduvAda che. jaina zAsana spAduvAda che ke nahi? jaina zAsanamAM svAduvAda che te vAta sAcI, sAcuM mArUMja, sAca sivAya kaMI nahi. evuM vAkya, svAduvAda zabda kahyo tyAre zAstrakAra kahe che ke-tIrthaMkara gotra bAMdheluM nAza thayuM. thoDA bhAmAM mokSe javAnA hatA tenA badale vIzIe rakhaDI gayA. zAthI? jinezvaranA vacananI pariNati barAbara na thaI mATe ! jinezvara bhagavAnane spAduvAda sAco tene paNa upayoga kyAM saMghaTTAnA bacAvamAM? potAnA anupayoga pramAdanA bacAvamAM? vicAra karajo ke svAduvAda zabdane upayoga je AkhA zAsanamAM vyApele che. sAce, kevaLa sAce, sAcA sivAya kaMI nahi. chatAM vIzIo sudhI saMsAra vaLe. kemake vacanane avaLe karyo tethI! hathiyAra pANIdAra chatAM muThe nahi pakaDatAM dhAre pakaDayuM te zuM thAya? je taravAra muThe pakaDI hoya te bacAva kare ne dhAre pakaDe te bIjAno bacAva te thAya tyAre kharo ! paNa sau prathama potAne hAtha kApe. tema jinezvaranuM vacana paNa je pramANe je muddAe zAstrakAre vacana karyuM te muddAo pariNumAvIe, kathana karIe te barAbara. muThIthI hathiyAra pakaDavAnI jema phAyado karanAra thAya. muddAne kerANe mukIne sAcuM tadana sAcuM jinezvare kaheluM vAkaya bIjA rUpe pari gumAvAya to te vakhate zuM thAya ? avaLA pakaDelA hathIyAranI mAphaka nukazAna ja kare. AMgaLA koNe kApyA te avaLA pakaDelA hathiyAre. jinezvaranuM vacana avaLuM pariName te tenI tenA jevI dazA thAya. A vAta vicArIne AgaLa cAle. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 Agamata jeo pratimAnA lepanArA, dayAnA lepanArA kahe ke -"sa navA ja hRtavA ja parivettavA" A vAkya zAstrakAranuM zAstranuM che. paraMtu zAne mATe? je anya sarva jIva tarIke mAnanArA nathI, dayAne mAnanArA nathI. dayA nahi mAnatA gItA jevA pavitra graMthamAM kahyuM ke tame na mAre te te maravAne nathI? amarapaTTo lAvyo che? amarapaTTAvALAne kaI duniyAmAM mAratuM nathI. amarapaTa nathI mATe te maravAne che. "yarana mate tAra" je ema samajatA hoya ke A mane mAranAra, A mArAthI maryo te te beya mUrkha che, kema te A AtmA koIne haNane nathI ne koIthI haNAtuM nathI. - hiMsA vastu uDADI dIdhI tevAne mATe kahevAmAM AveluM vacana te jinezvaranI pUjA vrata ke sAdharmika bhaktimAM dAkhala karyuM. mAravA joIe ema koNa kahe che te bolane ! tavya pratyaya zAmAM? jene nathI tavyane paramArtha nathI samaja, "sa HIM" no artha nathI samaja arihRhiM manavaMtehiM arihaMta kene kahe che. trIza atizayavALA arihaMta tene mAnIza zI rIte? te jene jevuM nathI ! mAtra bhadrika jIne bharamAvavA che. zAmAM tavya pratyaya che? te zenA bhede che? joyA vagara AgaLa dharI dIdhA. mithyAtvanA piSaNa mATe joDanArA tenI dazA zI? mATe AtmAne pUchI le. tamAre AtmA tamane javAba deze ke huM chellA pudgala parAvatamAM chuM ke nahi? pU. A. mA. haribhadrasUrijI mahArAja kahe che ke AstiktA zAmAM? te vacananI pariNatimAM. samakita te che mATe AstikapaNAne aMge zAstranuM keTaluM mahatva jaNAve che te mATe cekakhuM jaNAvyuM che. rastrokavidhI mA vacanaM tavatIniyArthathavata (2 ghoDA . 12 pUrvArdha) jene najIkamAM bhavitavyatAne udaya thavAne che, je vadhAre saMsAra rakhaDavAne nathI. mASataSa je hoya, buddhizALI chatAM pradeza rAjAnI pahelI jevI avasthAvALo hoya, zraddhArUpI dhana karIne sahita heya te manuSya paralakane aMge je vicAra karavA temAM, dhamane aMge, AtmAne aMge, karmanA ane vicAre, kama teDavAmAM vicAro karavA temAM tene zAstra sivAya bIjI darakAraja hoya nahi. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju A badhI vAta kahI te kharI paNa joDe pala che te nathI besatA kema? prAya: ghaNe bhAge ghaNe bhAga zabda konA mATe? janmathI avadhijJAnavALa heya jAti maraNavALA hoya tevAne pitAnA jJAnathI parabhavane nizcaya thAya paNa tevAne zAstrane upaga na hoya! zAstranI jarUra zI ? pitAne sAruM lAge te karI levuM. "3aa vinA dharmarAtrita " potAnI meLe sAruM lAgavAnuM jemAM baMne, sukhanA sAdhano ane sukha. A bemAM koInA upadezanI jarUra nahi. paraMtu chokaruM dhAvaNuM hoya tene gaLI goLI hoya te gaLI jAya, kaDavI hoya te mamarAvIne kADhI nAkhe. tema sukhanA sAdhano pratye, sukha bhogavavAne aMge A jIva svataMtra upadezanI darakAra karato nathI, paraMtu dharma eka ja anubhavane viSaya nathI; Indri ne viSaya nathI; vyavahArane viSaya nathI. mAtra kene viSaya? te zAstrano. zAstra sivAya koIne viSaya nathI. dharma te kaI divasa upadeza vacana zAstra vagara AvI zakto nathI. mATe ja manuSya hitavALo heya; bhaviSyamAM, vartamAnamAM hita thavAnuM hoya tene zAstramAM Adara thAya. bIjI bAju sukha ane sukhanA sAdhane aMge prayatna na karIe te na maLe ne nahi karavAmAM ISTanI siddhi na thAya. dharma karo te ISTanI siddhi na kare te aniSTa, dharma na kare te kaMI phikara nahi, paNa dharmadaSTi karavAmAM na Ave, anartha karavAmAM Ave te arthasiddhi. jema rasAyaNanI carI pALe te phAyade, carI pALo nahi te rasAyaNamAM gayu zuM te kahI zako? dharma evI cIja kare to ISTasiddhi, na kare te aniSTa ! mATe dharma upadeza meLavavA mATe zAstramAM Adara ne mahatva che. zAstramAM vacananuM mahatva zA mATe? A jagatamAM jIva AraMbha parigraha vigeremAM pApa bAMdhe che, tenuM vAraNa kaMI rAkhyuM? pApanuM AvAgamana haMmezA. paNa vAraNa kayuM ? te jagatamAM pApanuM vAraNa zAstra sivAya che nahi. mATe pAparUpI rogane dUra karanAra hoya te kevala zAstra. ekaluM pApa dUra kare tema nahi paNa puNyanuM kAraNa hoya te te paNa zAstrA. eTaluM ja nahi, paNa zAstra jenI draSTimAM nathI te dekhate chatAM AMdhaLe che. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 gamatA zAya sarvatra cakSu jevuM ke jethI sarvArthasiddhi siddhazilAne vicAra karI zakIe zAthI? te zAsathI. kAlekane jaNAvanAra, urva adho tIrtho nArakI manuSya vagerenI sthiti jaNAvanAra AMkha hoya te zArA. mATe chevaTe sarva ISTa padArtha sAdhanArA hoya te te mAtra zAstra. bAkI peTImAM zAstra goThavavA ane te upara kAcanuM DhAMkaNuM mukavuM ne joyA karavuM ema nahIM paNa aMtaraMga Adara thI joIe. mATe kahevuM joIe ke A zAstrane meLavyA chatAM, jANyA chatAM, sAMbhaLyA chatAM jene e zAstra tarapha bhakti-Adara-prIti na jAge te? tene mATe kahe che- tenI badhI kriyA te kevI? te AMdhaLA AgaLa AkhuM nATaka thAya zuM pariNAma? te kAMI nahi, tema jene zAstramAM bhakti nathI tevAnI badhI kriyA AMdhaLAne nATaka jevI. kriyA karanAra mAtra hevAthI dharmakriyA phaladAyI na thAya? paNa pahelAM te zAstranI zraddhAvALo joIe, tenI sAthe e ja zAstrane nirUpaNa karanAra, samajAvanAra, khulAse karanAra badhA mAnya purUSane sanmAnathI jenA he Ie. paNuM na hoya e ja zAne kahenAra, samajAvanAra, khulAso karanArane mAnI zake. paNa ahaMkAranI aMdhArI AMkhavALA te na mAne. zAstrane kahenArane meDhe beImAna je kahe, nirUpaNa karanArane na mAne tenI dhama kriyA nakAmI ! mAnavA lAyakane sanmAna kare, zraddhAvALo hoya, te jarUra guNa upara rAga dharanAro hoyane tenI dharmakriyA saphala gaNAya. zAstramAM jene Adara nathI, hA kahevAvALA jeo anAdara zAstrane aMge bhale kare ke zraddhA bhaktivALe hAya. gAMDe zaNagAra sajIne nIkaLe che tenI keTalI akkala? dukAna upara thaDe beThe hoya, chatAM gAMDe che mATe tene pramANika nathI gaNatA. cAhe jeTalA vo ghareNAM gAMTha hoya te paNa tenI kiMmata keDInI thatI nathI. je manuSyane zAstramAM Adara na hoya te tenI cAhe tevI dharma kriyAnI kiMmata nathI gaNAtI. duniyAmAM lugaDAne mela sAbu sivAya dhevAya ja nahi. tema anta:karaNa ciMtAmaNi ratna samAna, Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju 33 hIrA samAna. tene zodhanAra koI hoya to zAstra sivAya aMtaHkaraNane zodhanAra nathI. rAtre magi:" te ja uMcAmAM uMcI meLavavAnI je mukti tenuM kAraNa paNa te zAstranI bhakti. mATe chevaTe kahe che ke bIjA lekoe mAnyuM mATe zAstramAM bhakti karavI te atyaMta gyA che. jene zAstramAM bhakti tene mokSanI nikaTatA. mATe zAstranI bhakti te mokSanI kuMcI, tethI najIkamAM mokSa maLavAne. mATe vacananI ArAdhanAmAM dhama che. have vacana karyuM svarUpa viSaya phala vagere batAvaze te aMge vartamAna. gooooooooooooo huM vyAkhyAna-1ra vacanArAdhanayA khalu. saM. 2002nA bhA. vada 9 gurUvAra tA. 18-9-46 zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUri zvarajI mahArAja bhavya jInA upakArane mATe cheDazaka nAmanA prakaraNanI racanA karatAM AgaLa sUcavI gayA ke A saMsAramAM A jIva anAdikALathI janma-maraNa janmamaraNa kaye ja jAya che, te janma-maraNa karatAM karatAM jema dhuNAkSara nyAye jhADamAM dhuNA jIvaDA thAya te nizALe paDyA nathI, "ka" "kha" kevA thAya te mAlama nathI, paNa karatAM karatAM kaI jagapara akSara paDe tyAre tene dhuNAkSara nyAya kahe che. tema A jIvane bAdarapaNuM, vikasendriyapaNuM zuM che? paMcendriya manuSyapaNuM zuM che? tene khyAla heto nathI. pRthyAdimAM upajelAne kaMI khyAla nathI te paNa akAma nija rA thAya te dvArA jema keI dhuNanA jevI pravRtti thAya eTale akSara paDI jAya, dhuNa dhAryo akSara pADatuM nathI paNa thaI jAya. jema dhuNanI pravRtti keI dahADo akSarane anukULa thaI jAya. lAkaDA ghaNuM dhuNe pilA kare che, badhe akSaro hotA nathI, tema A jIvane duHkha veThatAM veThatAM koIka vakhata e Ave jemAM baMdhAya ane ghaNuM teDe tyAre te bAdaramAM Ave. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 Agamata tema cAlatAM cAlatAM manuSyapaNAno vicAra karIe. jAnavara paNamAM hatA tyAre manuSyapaNuM AvuM sAruM che. A kAraNe che huM meLavuM? temAMthI zuM hatuM? te kaho ke kaMI nahi. zrotAnI ape. kSAe prakRtithI pAtaLA kaSAya dAnarUcI madhyastha guNe e manuSya paNanA kAraNe samajAvyA. zAstrakAre chevaTe jaNAvyuM ke manuSyapaNuM ATalethI maLI zakaze. tiryaMcamAM kayuM sAMbhaLyuM hatuM ? kayuM samajyA hatA? kayuM dhArIne karyuM hatuM? chatAM paNa manuSyapaNAmAM AvyA; te paNa dhuNAkSara nyAya mATe lAkaDAmAM dhuNe karelo akSara te akSara tarIke rahe che. A manuSyapaNuM te maLeluM rahe che tema nathI paNa pAche uthale khAya che. manuSyapaNuM maLyA chatAM tiryaMca vikasendriya ekendriyamAM utarI jAya. agIyAramA guNaThANe gayelAne mATe nigodanA dvAra khullAM che, caudapUrva AhAraka zarIravALAne paNa dvAra baMdha nathI. cothuM jJAna Rjumati manaH paryAyavALo hoya tene mATe baMdha nathI. kayA siddhA javAnA. je bhavamAM upazAMta meha thaye, cauda pUva thayA, AhAraka zarIravALo thayo, ajumati mana:paryAyavALo thaye tenA bIje bhave nigadamAM utarI jAya. te pachI bIjA manuSyane mATe te zuM kahevuM? e dvAra baMdha nathI eTaluM ja nahi paNa eke gati ekI sAthe anaMtA saMsAranA sadAvALI nathI. anaMta saMsAranA sodAvALI hoya te manuSyagati. kadAca ema kaheze ke keIpaNa karma prakRti anatI nathI. vadhAremAM vadhAre sItera kADAjhADa sAgaropamathI vadhAre sthiti nathI. te anaMta saMsAra baMdhAye zI rIte? vAta kharI, paraMtu e sIttera vedatI vakhate zuM thAya ! e sIttera vedyAM, sIttera baMdhAtI jAya. jema jema vede tema tema baMdhAtI jAya. kyAM cheDe Ave ! sIttera baMdhAya temAM casakI zako nahi. tenAthI sIttera baMdhAya tema anaMtA kAla sudhI cAle. temAMthI sItteranA baMdhamAMthI A jIva casakI zake nahi. teTaluM karI zake te kevaLa manuSya. te sivAya koI gatimAM e. sthiti nathI. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju 35 cAhe naraka le! deva le ke tiryaMca gati le. A traNamAM kaI divasa evI sthiti thatI nathI. sIttera cIkaNa bAMdhe, AgaLa cazakI zake nahi tevuM bAMdhavAnuM nahi. paNa AvuM bAMdhavAnuM hoya to kevaLa manuSyapaNAmAM prajJApanA-upadeza kathana te manuSyabhavane vahevAra che. A vahevAra tiryaMca nAraka devanA bhavamAM che? te nA. e manuSyabhavamAM Avya, vyavahAramAM AvyuM tene durUpayoga kare che. te vyavahArane durUpaga upadeza prajJApanA prarUpaNAne durUpayoga karanAre jIva evuM mithyAtva bAMdhe ke sIttera bAMdhe ne bhegavatAM cazakavAnuM na bane ne sIttera baMdhAtI jAya. AvI rIte tene anaMte kAla jAya, phakta ekalA manuSyabhavamAM, bIjAmAM nahi manuSyabhavanA vahevAramAM je upadezane aMge usUtra bolAyuM te te eka vakhata belAyuM hoya te te anaMtA saMsArane baMdhAvI de. mATe zAsakAre jaNAvyuM ke ussuttaM bhAsamANo paNNavamANo ya Ayare / tassa anaMto saMsAro hoi pariNAma bAhullAM // jeo usUtra bolanArA che te pitAnuM DahApaNa bhale keLavatA hoya, keTalAka zAstrane na jANe ne DahApaNa keLave temAM draSTAMta khyAlamAM le. eka AcArya che. te cAlAka che. lekaraMjanano guNa che, bedha nathI. vihAra karatAM kaI jaga para gayA. AcAryanI nAmanA jabarI, anya matavALAne khabara paDI. ApaNI mazkarI karaze. te leke e vicAra karyo ke tapAsa karo. koIka sAmAnya jaina dharmanA paricaya vALe temAM koIka haze. kALamukhA dareka jage para heya. jena hoya chatAM kALamukho haze tyAre viruddha thayA haze. dareka kALamAM hoya. pachI tene mokalyA. te AcArya pAse AvyA. bhakti kare. keTalAka divasa javA daI mahArAja paramANunI gati zakti keTalI ? lekanA nIcalA cheDethI upalA cheDA sudhI eka ja samayamAM jAya teTalI zakti. pUrva cheDAthI uttara cheDA sudhI jAya teTalI zakti. zaktinI vRddhi Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata te IndriyanI vRddhi, upara jAya te tene Indriya keTalI? javAba maLe ke pAMca Indriya. te pAmI gayo ne vakhata thaye tyAre cAlI gaye. cAlAkI che, bIjuM kaMI nathI. AvA keTalAka sUtrane karANe mukIne mAtra manasvI bolanArA zAsananA nAme bele. tamArI duniyAmAM ekalA nAmanI sahI bIje karI Ave te kaI sthitimAM gaNAya? pite hoya keLI ne bIjo zAhukAra hoya te sahI kare te kaI sthitimAM gaNAya? duniyAdArImAM duniyAdArIne jokhamadAra gaNAve te saLIyA pAchaLa rahevAvALo gaNAya. tema sUtrathI viruddha sUtranA nAme bolanAre zuM kare te te jinezvaranI jokhamadArIne jokhama lagADanAro. te pramANe ahi AgaLa jinezvaranI jokhamadArIne jokhama lagADanAra thAya tenuM zuM thAya? mATe utsutra belanArA jeo heya tene pahelAM samakitane pahele nAza, zaMkAvALAne aDadhuM rahe, paraMtu A je jokhamadArIne jokhama lagADanAre tene mudala rahe nahi, pachI badhuM mAnate hoya bhale. badhI sahIo sAcI hoya ne eka sahI khetI karI hoya te saLIthA pAchaLa jAyane ? tyAM bacAva thAya che? se sAcI hatI ne eka peTI thaI temAM zuM thAya? te bacAva cAle nahi, eka vastu jinezvaranI jokhamadArIne jokhamamAM nAMkhanArI hoya te te sthiti usUtra bhASaNa karanArAthI thAya. tethI tenA bedhine nAza thAya. tene nAza eka utsavathI thAya tema nathI paNa bhAvapherIne lIdhe paNa bodhine nAza thAya che. kSApazamika heya te cAlyuM jAya. jeNe samakita nathI ArAyuM tene parabhava jatAM mithyAtva. jeNe ahi kSApazamika samakita ArAdhyuM te ahithI nIkaLe ne paDe. ahithI nIkaLe tyAre mithyAtva. A bemAM pharaka zo? ema nemacaMdabhAI jevA kahe te jaNAvavAnuM ke mahAnubhAva! bhaNelA ne mUrkha beya suve che. temAM uMghamAM ze pharaka? te kaMI nahi. paraMtu kyAM sudhI pharaka nathI, te AMkha mIMcA Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju yelI rahe tyAM sudhI. paNa AMkha ughaDe tyAre paMDita te paMDita, mUkha te mUrkha. jene kSApazamikanI ArAdhanA, samati ArAdhyuM hoya tene lagIra AlaMbana maLe to je hatuM te thAya. vAsvAmImAM sAMbhaLIe chIe tene UMDo vicAra karavA jevo che. anAdaramAM Avela dIkSA zabda bIjuM kaMI nahi. sAdhune AcAra rati kaMI nahi. te paNa dIkSA zabda anAdaramAM belAyele che. dhanagirie dIkSA lIdhI te vakhate sunaMdA sagarbhA che. nava mahine chokare janme che tyAre sAravAra karanAra keI nahi. pADozaNe sAravAra kare che, te belatAM bolatAM kahe che ke-tenA bApe dIkSA lIdhI. te heta te mahatsava karata. A zabda zAmAM belAya? te anAdaramAM. jema pADozaNe AvIne belI dhikkAramAM-anAdaramAM. enA bApe dIkSA lIdhI tethI vadhAmaNAM, sagavaDa nathI te anAdaramAM bolAyele dIkSA zabda jenA kAne paDyo, te dIkSA zabda yAvata bhavane vairAgya utpanna karyo, ne mAre dIkSA levI te nizcaya karAvyuM. A zAne prabhAvI lApazamikabhAve ArAdhanA karI hoya tene prabhAva. jene kSApazamika samyaktva pahelA bhavanuM hoya te je karyuM te te virati sivAya hAya ja nahi, niyamita virati heya ja. jema kSAyika samakita te bIjA bhavamAM virati lAvyA vinA rahe nahi, tema kSApazamika samakita bIjA bhavamAM virati lAvyA vinA rahe nahi. mATe cothA guNaThANAnI sthiti tetrIzathI adhika mAnI paNa kSApazamika kSAyika samakitanI sthiti chAsaTha sAgaropamathI adhika mAnI. kAraNa virati le le ne le. pahelA bhavathI samakita laIne Avela jIva cAye kSApazamika ke kSAyika laIne Avelo hoya te virati le. paraMtu jenuM kSApazamika samakita bhavAMtarane lIdhe cAlyuM gayuM hoya, lApazamika chAsaThanA hotA nathI. bhavanA cheDe cheDAvALa paNa kSApazamika hoya te cAlyuM jAya paNa chatAM Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata samakitanA saMskArathI samakita pAmatAM vAra keTalI? tiraskAra mATe kahevAmAM Avela dIkSA zabda jene dIkSA pamADanAra thaye. tamArA bacAmAM thaye kaI chokarAne ? nA kaho te dahere laI javAnuM kahe. ene kyAM tyAM Avaka jAvakano hisAba. je cheka page paDe, namaskAra kare che, je saheje dharmamAM joDAya tene zuM maLI jAya che ? eka te tamane pharaja pADe che; bIje karavA jAva cho te te rUve che te bhAge che. AmAM kAraNa zuM? jene pahelA bhavamAM kaMI paNa mehanIyanI maMdatA, ArAdhanAnA saMskAra hoya te ajANapaNe ahi Ave che. dhyAna rAkhajo ke bALaka zuM samaje dahera, upAzraya, pUjA, pratikamaNa, pauSadhamAM. tamAre ghera chokare jape, te kahe ke bApa kare. cheka mA-bApamAM zuM samajatA hatA? tyavahAra kema mAnya mAne bApane, chokare kema gaye ? e zuM samaje tema kahI de. kema nathI kahetA, e javA de. nAtamAM ATalAM manuSya lA hoya chatAM amukane amuka joDe saMbaMdha joDAya che. koNa samajavA beThuM che. bhAI bena samajavA beThA che. kyA saMbaMdhe joDAuM chuM? kahe pUrva karmanA anusAra vagara dhAryuM paNa egya bane. tema ahIM paNa pahelAnA saMskAra pramANe dhAraNA na hoya te paNa tema ja bane. kharAba saMskAre pUrva bhavane zatru heya. pahelavahele maLe te vakhate dekhIne roSa thAya. pUrvabhavanA mitra upara ApyA-lIdhA vagara prema thAya. mATe zAstrakAre kahyuM ke, pite jAtismaraNavALe na hoya paNa tenI AMkha jAtismaraNavALI hoya che. je jIva upara pahelAM prIti hoya tene bIje bhave dekhe te prIti, ne aprItivALAne dekhe te aprItivALo thAya che. zAthI? AMkha jAtismaraNanI svataMtratAvALI che. AMkha pahelA bhavanA prema upara prema, dveSa upara cheSa karAve tema je Aje pravRtti te pahelA bhavanA saMskArathI thAya che te mAnavAmAM navAI zI? kSApazamika AvIne cAlyuM gayuM hoya te. ghInA ghaDAmAMthI ghI tapAvIne kAvyuM hoya chatAM ghInI gaMdha jAya nahi, AMgaLIe Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju 39 lugaDe na Ave te paNa gaMdha jatI nathI. tema A jIvane paNa je je pravRtti saMskAro je temAM khyAla na hoya te paNa pahelA bhavanA hisAbe cAlyA kare che. tema usUtra belanArAne evA saMskAro ane avaLI kamaprakRti caeNTe tethI ane te saMsAra. bIje bhave sAkSAt tIrthakarane joga maje hoya te paNa chAra upara lIMpaNa. paNa bedhi vagaranAM je chavo che tene anaMta saMsAra nathI. mithyAtvavALA mATe pahelA guNaThANathI caudamAM guNaThANAnI vacamAM dharmatatvanuM AMtaruM kAcI be ghaDI. mithyAtvane mokSa eTale nathI naDate teTale usUtra bhASaNakArane je mithyAtvamAM gayo hoya tene naDe che. tevAne amuka sAgaropama 25mamAM mokSane niyama nahi, vakhata ja nahi. bIjA mithyAtvIne aMtamuhUrtamAM mekSanI prAptine saMbhava, paNa Ane nahi. tema samakitamAM aMtamuhUrta mAtra AMtaruM. jinezvaranI jokhamadArIne jokhamamAM nAMkhanArAne anaMtA kAle paNa samakita pAmavAne vakhata nahi AvavAne, mATe samaki. tane nAza te paNa aMtamuhUrta hoya te usUtra mATe nahi paNa anaMta saMsAra rakhaDe paDe. A be vastune jenAro jene zuM kahe? pitAnA guNa cAlyA jAva, prANune nAza thAva, maraNanA prasaMgane vahorI le, yAvat maraNane vahorI le. jeo custa jeno hoya, sAcA jena nAma dharAvanArA hoya te maraNa vaherI le paNa utsutra bole nahi. garabaDIyuM belyA pitAthI sAdhupaNuM nathI paLAyuM, parivrAjakapaNuM rAkhyuM che. temanI sAthe vicAre che. je pUchavA Ave te badhAne sAdhune upadeza Ape che, ane temane dIkSA apAve che. have mAMdA paDyA koIka prasaMge, te vakhate koI sAdhue khabara na lIdhI. tyAM tenA manamAM thayuM ke avasthA che, manuSya che, paricita che. paNa sAjo thAuM te kaIka Teke taiyAra karuM. sAjA thayA pachI pratibaMdha karIne sAdhu pAse mokalavA mAMDyA. kapila nAmanA rAjakuMvarane pratibaMdha thayemaricie sAdhu pAse mokalyuM, tyAM gaye ne pAcho Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 Agamata Avyo. pharI tene mokalya, pAcho Avyo. tyAre maricie tene kahyuM ke, huM AvuM chuM, te AvA che, tema kahIne meka, pAcho Avyo, pAcho mokalyo. traNa vakhata kapilane mokalya, chevaTe kapila ciDAye. tethI kahe ke, tamArAmAM kaI dharma che ke nahi te kahene? tyAre marici kahe che ke puro dharma tyAM che, ahiM te kaMIka, mAtra ATaluM ja bolAyuM. vicAra karaje. sIdhe vicAra karIe te puro dharma tyAM che, ahi te kaMIka che. pele kahe ke, theDe te cheDe paNa mAre dIkSA tamArI pAse levI ema kapila kahe che. tyAre pelI vAta jhaLakI ke Teko maLI gaye. Thaka ThakakA pakaDa, keInI bAyaDI marI koIne bhAyaDo maryo, vivAha thayA hoya tyAre beyane joItuM thayuM. ATaluM kahyuM temAM kroDAkroDa sAgaropamane saMsAra thaye. mArAmAM dharma nathI tethI zuM kahe che. huM te pratijJA laIne khasya chuM. te na bolAyuM, paNa mArAmAM kiMcita che kahevAmAM kaDAkroDa sAgaropama rakhaDavAnuM thayuM. ATalA goTALAmAM ATaluM badhuM karyA chatAM teTale goTALe jyAre kroDAkoDa sAgaropama saMsArane vadhAranAra te bIjAnuM zuM kahevuM? usUtra bolanAro tenA samakitane e nAza thAya, anaMta saMsAra rakhaDe te paNa samakita pAmavAne vakhata na Ave. mATe je paiIvALo samaju jaina heya te prANa AyuSya jatuM kare paNa utsava bele nahi. A kahevAnuM tatva e ke A saMjoge bhaviSyamAM bedhine nAza, samakitane nAza te kevaLa manuSyapaNamAM zAthI? te jinezvara bhagavAnanA vacanathI virUddha vartavAthI. mATe kahyuM ke-vacananI ArAdhanAthI dharma che. vacana kevuM ? varUpa kevuM? viSaya kare? te adhikAra agre vartamAna. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka raju 41 - 6 vyAkhyAna 13 2 saM. 2002nA bhAdaravA va. 10 zukravAra tA. 19-9-46 vacanArAdhanayA khalu. zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja bhavya jInA upakArane mATe hazaka prakaraNanI racanA karatAM AgaLa sUcavI gayA ke A saMsAramAM A jIva anAdikALathI rakhaDapaTTI kare che. te anAdikALathI rakhaDapaTTImAM ekaja dhyeya hatuM. janmanA sAdhana samajavA, meLavavA ne anubhavavA. TheTha ekendriyathI paMcendriya sudhImAM kayuM yeya?te bhavanA sAdhane meLavavA samajavA ne anubhavavA. paNa AgaLa draSTi nahotI pahe cADI. burI draSTivALe tene AgaLa jema dhaba hoya tema manuSya sivAyanI badhI gatimAM AgaLa dhaba. nArakI tIya ca devatAmAM AgaLa dhaba. tame jarUra zaka karI zakaze ke-ekendriyathI yAvat paMcendriya tiryaMcamAM dhaba che temAM paNa samakita dezavirativALA, je nAraka devAmAM samakitavALA che tene dhama kema kahevAya ! vAta badhI sAcI, nArakImAM devamAM ceAthe guNaThANuM che, tiryaMcamAM cethuM ne pAMcamuM bane che. temAM kone AgalI draSTi dhabamAM nathI. paNa mekSa sudhI pahelI che. upadezathI ke potAnA svAbhAvika draSTithI paheco. paNa mokSa sudhI pahoMcavAnI draSTi sivAya samakita che nahi. zAstrakAre nava kahyA te beTA nathI. paNa ame ekamAM atyAre mAnIe chIe. tame zAstrakAra karatAM DAhyA! kema? te tavArthakAre- ta-vArdhazraddhAnaM sabhyane" Ama kahIne navatanI zraddhA karavI te samakita ane mokSanuM dhyeya te samakita AmAM khoTuM nathI. paNa soLa AnI kahe ne eka rUpiye kahe te bemAM sAcuM keNa ane Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 Agamata juThuM koNa? te beya sAcA kema? kaMIka dhyeya draSTithI vAta cAle che. draSTi kevala mekSanI. zAstrakAre Azrava jaNAvyA zA mATe? vAdIne vakIla prati vAdInI dalIla jaNAve paNa te kabulAta na hoya paNa te chaNAvaTa mATe ne teDavA mATe, beTI TharAvavA mATe. tethI mAre kesa nabaLo paDato nathI, paNa te khoTA che. mAro kesa sAthe che. temAM prativAdInI dalIle purAvA bese te nyAyane pitA tarapha kheMcavA mATe. tema ahIM paNa zAstrakAre navata kahyA te vAta kharI. keTalAka to te prativAdInI dalIla tarIkenA che. keTalAka te teDavAnA. je bAdhaka che tene dUra karavA mATe. Azrava baMdha pApa te kayA rUpe kahA? prativAdInA purAvA vAdIne vakIla raju kare te teDavA mATe, tema jinezvara bhagavaMte Azrava baMdha pApane navamAM dAkhala karyA te zA mATe? te pitAnA kesane majabUta banAvavA mATe. prativAdIne purAvA dalIla teDe nahi te vAdI pitAno kesa majabUta karI zake nahi. tema jinezvara bhagavaMte kahelA AzravAdi traNane raju karavAmAM na Ave te teDavAnuM bane nahi, mATe A traNane dAkhala karyA te teDavA mATe. ajIva tava zA mATe? te para svabhAva jaNAvavA mATe. vAdInA gharamAM phuTele hoya, prativAdInI sAkSImAM Ave te tene mATe sAkSI purAvA raju karavA paDe. te amArA kuLano che paNa te amAro virodhI che. tema ahi ajIvane dAkhala karyo te anAdikALathI joDe rahevAvALe, kAma levuM paDayuM, kAma lauM chuM paNa te mArA hitamAM nathI. oramAna mAe mAnya hoya paNa jyAre kAma paDe tyAre mArI mAtA jevuM pAlana karyuM che paNa mane bharoso nathI. tene chokarAnI vAta Ave tyAre zuM karaze te kahI zake che? tema A ajIva padArtha kSaNe kSaNe jIva joDe madadagAravALe che. eka kSaNa paNa jIva ajIva vagara rahyo che? to nA, paNa e te parajAtane che, mArA kuTuMbane nathI. rakhAtanA rAjakuMvarane gAdIne haka na hoya. bhale jeDe ucharyo hoya, rahe che, jAya che, Ave che, chatAM hIna kuLavALe gaNAya. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju 43 tema A ajIva padArtha duHkha-sukhamAM, A bhava, parabhavamAM, gatyaMtara badhAmAM joDe, kSaNavAra jude nahi paNa che aMte halakA kuLane, kuLavALo nathI ke mAro bhAgI thAya. tema A jeo A ga, jAya che, sukha-duHkha vageremAM joDe chatAM te kajAta che, jAta jaDanI che, cetananI jAta nahi. jaDanI jAtane mAre lAgatuM vaLagatuM nathI. te sAbIta karavuM paDe. tenI sAthe te vartAva kare jaIe. rAja mudrAmAM tenuM nAma ghalAya nahi. sAkSImAM e nahi. bIjA kuTuMbIo sAkSImAM joIe, rakhAtane chokaro sAkSImAM joIe nahi. tema A jinezvara bhagavAna jaNAve che ke A ajIva e jagatanA svabhAva tarIke, rakhAtanA chokarA tarIke vaLagADela vaLagele che, mATe tenAthI sAvaceta rahevuM joIe. bahAravALAnA sAvaceta karatAM rakhAtavALAthI vadhAre sAvacetI rAkhavI paDe. tema A ajIva te rakhAtanA chokarA jevuM che. chatAM vadhAre hakadAra thavA mAMge che. jIvane haka pachI jaDane haka pahele. jaDa che mATe tArAmAM jeTalo dAkhala karaze teTalo tane nukazAnakAraka che. jema rAjakuMvara rakhAtanA chokarAne bhAgIo, bhAgIdAra gaNe te naDe kuMvarane. tema tuM dhyAna rAkhaje ke A rakhAtane che mATe tene keI dahADe paNa hakadAra ke vArasadArUmAM bheLavIza nahi. mATe ajIva tava jaNAvavAnI jarUra paDI. ajIva pApa Azrava baMdhanI sthiti A thaI. have AgaLa vicArIe! vAdIne vakIla prativAdInI dalIla purAvA raju kare te teDavA mATe, tema vAdI je sAkSIo raju kare te hukamanAmAmAM bhAga ApavA mATe nahi. sAkSI keI divasa hukamanAmAmAM hakkadAra nahi. sAkSI kesane majabUta kare che chatAM hakadAra nathI. tema A saMvara puNya nija rA te badhA ApaNu mokSa sAdhavAnA sAkSI. hukamanAmuM thayA pachI sAkSIne saMbaMdha koI dahADo nahi. bajavaNImAM sAkSIne kaI laI jato nathI. hukamanAmA vasulAta vakhate vakIla zAkSI tenA ghare bese. svataMtra pate hakadAra. nyAyAdhIzane haka nahi. tema ahi koI vastu jemAM saMvara nirbhara puNyane haka nahi. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 gamata sadhAya tene AdhAre sAdhyuM. tenA AdhAre manuSyapaNuM, AryakSetra, uttama kuLa, jAti vagere pAmyA te tenA aMge. karmo hale karatA hatA tene saMvara lazkare ThekANe pADyA. chatAM aMdarane bakheDa-pratyakSa zatrunA AkramaNane TALavA jeTalA muzkela nathI teTale aMdarane bakheDe TALave te muzkela che. nijerAe AtmAmAM-sattAmAM rahelA, chupAI rahelA, nAsatA bhAgatA badhAne kheLIne nAza karyA. tatva kayuM? eka kevaLa jIva. jIva sivAya tatva kayuM? bhAgIdAra hakadAra tarIke kAmamAM rahe nahi. ajIva, Azrava, puSya, pApa, baMdha, saMvara, nirjarA eke nahi. chelluM hukamanAmuM keNa? te mekSa. A kesa laDIye temAM tatva zuM? kesa kare tyAre laDyo vakIla, sAkSI, nyAyadhIza laDyo? te zenA mATe laDyo te mAtra rakama vasula karavA mATe laDyo tema A jIva jainazAsanane pAmIne je pravRtti kare kevala mokSane aMge. puNya, saMvara, ajIva, nija rA te vakIla sAkSIdAra, Azrava, baMdha, pApa te prativAdI. nava tattavamAM kayuM rahyuM? zAstrakAre jANavAnI apekSAe nava kahyA, AdaravAnI apekSAe eka ja mokSa tattava kahevAmAM AvyuM. saMvara puNya nijara te sAkSI nyAyAdhIza tarIke tene bhAga Apa nahi hukamanAmu vAdInuM, e karyuM ? te tavamAM TheTha sudhI rAkhavAnuM kevala mekSa. mekSamAM saMvara, nirA, puNya keTaluM? te kaMI nahi. siddhanA ja virativALA ke avirativALA? tyAre zAstrakAra mahArAjA kahe ke virati ke avirativALA nahi. avirati kahIe te karmabaMdhavALA mAnavA paDe; virativALA kahIe te karmane rokavAnA che. cakavartIne hallAne ne bakheDAne bhaya nahi. tema saMvara nija nahi, te deza ni jarA ke sarva nirjarAvALA te eke nahi, enA AdhAre badhuM banyuM. tame muMbaIthI ahIM AvyA gADIthI, paNa tamArA gharamAM relagADI AvI ? mATe sAdhana lAvavA tarIke upayogI hatI. vahANa, moTara te badhA sAdhana tarIke upagI paNa gharanA AMgaNAnA makAnamAM ghAlatA na heya. tema saMvara nirjarA puNya te mokSa lAvavA mATe sAdhana tarIke, paNa siddha thayA pachI tene saMbaMdha nahi, gharamAM cUlA AgaLa lAve che ? te nA. tema mokSa Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'pustaka 2 45 je vakhate maLe te vakhate saMvara nirjarA puNya che ke nahi? te nA. traNa hatA zA mATe? te aMge ke aMgopAMga tarIke nahotA, paNa sAdhana tarIke hatA. tema puNya saMvara nijadhA te sAdhana tarIke che, aMga tarIke nahi; paNa aMga tarIke kevala mekSa nava tattavamAM mekSa sivAya aMga tava tarIke kaI nahi, jIva che tene aMga tarIke mokSa che. achavAdimAM keIne prativAdI sAkSI sAdhana tarIke khaseDavA paDyA; tethI jIva mokSa tatva tarIke kahevA paDaze. vAta sAcI, paraMtu duniyAmAM cokasI kayA senAne saMghara? TaMkazALamAM khoTA rUpIA Ape, so TacathI ochuM Ave te pheMkI de. pahelAnA kALanA rUpIyA ne AjanA rUpIyAmAM pharaka. A pahe. lAnA rUpIAmAM kUkhI cAMdI ane atyAranA sikkAmAM bheLaseLIyA che. zukanamAM te kAma na lAge; lAvIne mukIe te te dhyAnamAM le ke cAkhI cAMdI che tene aMge tene zukanIyALa gaNue chIe. jIva te anaMtAnaMta che temAM cekhA kyA? TaMkazALamAM cokakhAnI vAta hoya tema ahIM AgaLa jIvane tatva tarIke kaI rIte gaNIe? badhA bheLaseLIyA che mATe. jIva mAtrane tava gaNavA taiyAra nathI. zuddha jIvane tattva mAnavA taiyAra chIe, te te kyo? te mekSa meLavela che te ja, caudarAjakamAM zuddha che. sagI agI kevalI te kevalI chatAM pudgalanA pAMjarAmAM purAyelA che, tene paNa cAkhe mAnavA taiyAra nathI. mATe bheganA traNa bhede kahyA te dhyAnamAM le. kyA te- (1) IchAga (2) zAstrAga (3) sAmaththaga te nAme kahyo. IcchA, zAstra ne sAmarthyamAM zuM vadhAre? sArAnI IcchA rahe, karmanA udaye sAruM karavA mAMge chatAM tene rasto niSkaTaka cAle nahi tevA badhAne zuM gaNavuM? te IcchAga. IcchA sArI saMpUrNa, IchA mAtra te mekSa sAdhanane vega che. tenAthI AgaLa vadhe te kSaNa lava paNa zAstra sivAya lagIra tana mana vacananI pravRtti hoya ja nahi. tana mana vacananI pravRtti te zAstrathI nirapekSa nahi. traNe kaMI paNa pravRtti kare te zAstranuM dhyAna rAkhIne kare. AvI sthiti jenI hoya te kriyA pravRtti sthiti, tenuM nAma zAstraga. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata temAM badhuM AvI gayuM. sAmarthya coga kaI cIja che? te te jadI ja cIja. samakita pAmanArane aSTapravacana mAtAnuM jJAna prasa che. A jIva anaMtI vakhata kaMIka nyUna dazapUrva sudhI bhaNI gayA chatAM samakita kema na thayuM je AlaMbane pratikramaNa pUjA sAmAyika Avazyaka dAnAdi badhuM karIe te mokSanA sAdhana zAsa pramANe karIe chIe, chatAM tAkAta je phala jamAvavAnI te haju AvI nathI. apramattapaNAne kALa keTale? te dezanA koDa pUrvane te nyUnatA sAmarthyagathI. kaMIka nyUna daza pUrva bhaNyA paNa je samakita pAMca samiti traNa guNijJAnathI thavAvALuM te na thayuM. mekSa sarvavirati, sarvavirati paNa dezanA koDapUrva varSa sudhI pALyuM. zAstranA AdhAre, chatAM mokSa na thaye. sAmaveganA sAdhane caDyA nahi. gaNadhara mahArAjA ane kevalI mahArAjA te zAsagamAM saMpUrNa che. te sAmartha mAM che zuM? badhA gaNadhara caudapUrva race chatAM tatkAla kevalajJAna pAme nahi, zAsayega AvyA chatAM sAmarthyanI vAta chellI che. je kevalIo lekAleka atIta anAgata jANyuM chatAM mekSa kema te vakhate nahi? mikSa aLakhAmaNuM lAge che? te nA. paNa mekSanA lAyakane sAmarthyAga te kyAM ? sarvane jANyA chatAM te roga AvatuM nathI. te agInA aMte vega Ave che. Icchoga. tenAthI AgaLa caDIe te zAga. tenAthI AgaLa caDIe te sAmarthyavega thAya. samakita mohanA nAzane mokSa pAmavAnA kAryo thAya che, mATe sAmarthyoga te lAvanAra; zAstraga lAvanAra mATe samyakatvamAM kriyArucine bheda pADIe chIe. pahelA mithyAtvI hoya te kriyA bhaNato heya, karate hoya te samakita Ave. sAMbhaLIe, vAMcIe, tema hatAM keI vakhata kSapazama jAge che. kenA aMge jora? te A zAstranA aMge. daherAmAM varSo thayA chatAM darzana karIe chIe paNa be cAra dahADA ja bhAvanA tevI thAya che. te Ave che kene? je ghera beThA tene bhAva Avyo? te nA. sAmaga, zAstrogavALAne thavAne. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 pustaka-raju kArya karanAra sAmarthaga. tene vicAra karIe te mAlama paDe. jIvanI sthiti sAmarthyaga, te sthitine prApta karAvanAra te ceka jIva. TaMkazALanI cAMdI senuM. AvA mokSane aMge naraka devakamAM rahelAM samakiti che jevA rahelA che. pachI daSTi nathI kema kahe che? vAta sAcI. nAraka deva tIrthaMcamAM samakita jIva che, paraMtu se hAtha UMDe ka hoya tenI chAyA se hAthanI deDhaso hAthanI paDe te kAmanI kene? kuvAnI chAyA. mIlanA bhuMgaLA uMcA paNa chAyA kAma konI te bahAra paDe. paNa A te jamInane kuvo hoya tenI chAyA kyAM? kuvAnI chAyA kuvAmAM samANI, tema nArakI deva tIrthaMcanI, mekSanI IcchA che chatAM te kuvAnI chAyA tarIke kuvAmAM samANa, bahAra nahi, chAyA kAma lAge jamIna upara. uMce padArtha hoya tenI chAyA kAma lAge. mane ratha hoya te manuSyabhavanA saphaLa thAya. nArakI devanA hoya te saphaLa na thAya. eka aNu pApa choDavAnI saphaLatA nahi. tIya. camAM sarvaviratinuM ThekANuM nahi. mekSamAM pagaluM bharavuM nathI tene gaNavA zA kAmanA ? dezanI AjhAdI, AbAdI pokAre, paNa nathI sahana karavA taiyAra, vadhAravA paNa taiyAra nathI. A AjhAdI AbAdI kayAMthI meLavavAnA? te vAta kare teTaluM ja. jeone saMvaranuM nAma nizAna nathI, temaja saMvara nijArAmAM vadhe nahi tevA me kSanI vAta kare te keTalI kAma lAge ? kevaLa manuSyabhavamAM saphaLatA. mekSa tyAM meLavI zakAya che mATe. ghera dhama nathI thato. tIyaMcagatimAM mokSa thAya che ne? tyAre kaho cAritra nathI mATe. cAritra na hoya tyAM mekSa che nahi, sAce dhama cAritra che. mATe zAstrakAre dharma sarvavirativALAne, ne dezavirativALAne dharmAdhama, aviratine samakiti hoya te ya adhamI gaNyA che. je A samajanAra kaI rIte bole che ke gRhasthamAM dharma nathI. dharma belavAne haka ko? je maricI cakravartInI ruddhine lAta Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 Agamata mArIne ubhela che. chatAM lekone pratibaMdha karIne dIkSA apAve che. joDe ja jAya ane rahe. kaMIka che teTaluM che temAM zuM thayuM? traNa vakhata mokalele pAcho AvyuM. tene ApaNe pAcho pADavA mATe bolIe chIe. tene kroDAkoDa sAgaropama saMsAra rakhaDe paDe. te ApaNe ghera dharma nathI thate tenuM zuM thAya! te vicAro. dhyAna rAkhajo ke zabda heje saMbhaLAya keTale julama kare che. te dhyAnamAM raheze te have maricinuM vacana vicArIe. traNa vakhata pitAnI pAsethI tagaDyo. tyAM, ahi nahi. e pramANe tagale pAcho Avela che. ahiM AvavA mAMge che tene kahyuM ke kaMIka che! temAM kroDAkoDa sAgaropama vadhAryo. bhagavAna mahAvIranA jIvane ghare kayAM dhama thatuM nathI. tene artha zo ? AgaLa janArane rokavA mATe tagaDe Avyo te bole tenuM A pariNAma. te rokavA mATe bele tenuM zuM thAya? te vicAre. cIDAIne Ave te kahe che ke tamArAmAM kaMIka che ke nahi? te kahe che ke kaMIka che. temAM kroDAkoDa sAgaropama vadhAranArA thaye. te ApaNuM zuM thAya. mATe nArakIdevanI gatimAM samakita che mekSa cahAya che, tIrthaMcamAM samakita che, mekSa cahAya che paNa kuvAnI chAyAvALA. mokSanA rastAmAM tIrthakaranA vacana pramANe vatI zake. je vartI zake nahi te bhale kSAyika samakitavALA hoya chatAM dharmanI keTImAM nahi. mATe vacananI ArAdhanAe dharma tenuM svarUpa viSaya vagere te kevaLa gaNadhara mahArAjanI sAkSI! te kaI? vagere jaNAvavAmAM Avaze, te agre vartamAna : goooooooooooo 6 vyAkhyAna-14 che. saM. 2002nA bhA. va. 11 zanivAra tA. 20-ka-46 zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja bhavya jInA upakArane mATe paDazaka nAmanA prakaraNanI racanA karatAM AgaLa sUcavI gayA ke-- Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju 49 A saMsAramAM jema A jIva anAdithI rakhaDate rakhaDate manuSyabhava, AryakSetra, uttama kuLa, jAti, saMpUrNa paMcendriyapaNuM, lAMbu AyuSya, deva gurU dharmanI jogavAI A badhuM eka ekathI muzkelIthI maLe che. AryakSetra vagere badhI cIje daza draSTate durlabha che. jema daze draSTAMtamAM prayatnane eTale badhe avakAza nathI eTale bhAvine avakAza che. bhejananA draSTAMtamAM AkhA jagatamAM bhamIne cakravatInA ghare AvavuM te udyamathI sAdhya nathI, paNa devatAnI sahAya hAya te ja bane, tema pAsakane aMge devatAe dIdhelA pAsAvALAnI jIta meLavavI te prayatnathI thAya kharI? cANakyane devatAe pAsA varadAnamAM ApyA tethI tuM hArIza nahi. jugArakhAnu khelyu, pite dhanathI bharelI thALI mukI ane sAmAne rUpiyo mukavAne kahyo. A dAva khelavAmAM kaMI pAcho rahe ? devatAe dIdhelA pAsA temAM koInI pAse sIdhe paDe nahi. te sIdhe paDe keTale muzkela! te bhavitavyatA ke nasIbanA AdhAre, te sivAya udyama vagerene AdhAra nahi. devatA karatAM bhAgya bhavitavyatA hoya te chatAya. te bhavitavyatA kevaLa nasIbanA AdhAre. temAM udyama, vicAra, dhAraNA, buddhine avakAza ja nathI. tema A jIvane paNa manuSyapaNuM, AryakSetra, uttama kuLa, uttama ati, saMpUrNa paMcendriyapaNuM, deva-gurU-dharmanI jogavAI A badhuM buddhi, vicAra, udyamane AdhIna nathI. kevaLa nasIbane bhavitavyatAne Adhina che. jema daza draSTAMte udyama buddhi dhAraNAthI bahAra kevaLa nasIba bhavitavyatAmAM AdhAra rAkhanArA. tema ahi manuSyapaNuM vagara pAmyA chatAM paNa zuddha upadezakanI jogavAI maLavI te nathI, vicAra buddhi udyamane AdhIna badhA zubha guru dhArIne meLavavA mAMge che. paraMtu zubha guru kene maLe? jenA bhAvimAM nazIbamAM sArApaNuM hoya tene ja zubha gurunI jogavAI maLe. tenA mATe udyama dharma kAma lAge nahi. udyame dhAraNAe sArA guru maLatA nathI. udyame sArA guru kathA gaNIe ? ApaNA dhArelAne sArA gaNAvIe chIe. sArA maLavA Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50. Agamata sArA dhAravA te udyama buddhi ke caturAIne AdhIna nathI. kevaLa bhavitavyatA pAkI hoya tevA bhAgyane udaya thavAne hoya te tevA gara maLe. te maLyA chatAM dardIo te davAkhAnAmAM dasa kabATa badhI davAvALA che. zAstrakAra kahe che ke ApaNe je davAne lAyaka heIe te devAnuM mana gurUne thAya. te kyAre? vaida DAkaTaranA tyAM badhA davAnA sIsA paDyA che. ApaNe bhAgya udaya heya te pramANe tene devAnI buddhi thAya. ApaNe zAtAne udaya na hoya te je davAthI maTavAne heya te davAnuM mana thAya nahi. DaoNkaTara pAse davA vagere mATe gayA chIe paNa bhAgyane udaya hoya tyAre te roganI je davA zAMti mATe upayogI thavAnI hoya te devAnI sUjhe. rDokaTara kahe che ke, ajamAyaza karuM. tema gurUo paNa bATalA badhA rAkhe che. kyA dardIne kyo bATale deve tene upAya nathI. aDhAra pA5sthAnakanA osaDo che. badhA Azrava baMdhanA kArone teDavAnA osaDo che. paNa ApaNe je dvArAe baMdha tUTavAne te esaDa ApavAnuM. Aja kAla ApaNu AtmAnuM siddhapadanA ArAdhanathI siddha thavAnuM haze te pachI arihaMta siddhAdi ke AcArya upAdhyAya sAdhupadathI kalyANa thavAnuM haze te kaho? jyAM sudhI cokkasa davA jaNAya nahi tyAM sudhI te daInI badhI davA amalamAM ekameka melavI paDe, tema A nave pada. pAMca parameSThi, eka eka evI tAkAta dharAve che ke sarva pApane nAza kare, ane mekSane prApta karI zake. chatAM haju ApaNane e sthitimAM AvavAnuM thatuM nathI; kemake eka pade cAlI zakIe. jema ArAdhanAnA aMge amuka padanI ArAdhanAthI A AtmA pAra pAmavAne che, te nakkI na hoya tyAM sudhI badhA padenuM ArA. dhana cAlu rAkhavuM paDe. badhA auSadha cheDe theDe phAyado kare, jaDamULathI na kADhe, keIka ja jaDamULathI kADhanAra hoya. ahi AgaLa pAMce parameSTi ne nave pada thaDA thoDA karmanA kSayane karanAra che. kevI rIte ArAdhana karIne karmane kSaya karaze te nizcaya nathI, paNa karmanA kSayanuM auSadha che. te pApa para kAma lAgavAnA che te Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2 51 dhyAnamAM na Ave te reca jalAba Ape paNa jaDa kADhavI maLanI te kema nIkaLe? karmanI jaDa kADhanArI ArAdhanA jyAre Ave tyAre kharI. A badhI ArAdhanA karmanA maLane teDanArI che. mULathI bhale na kADhe. dareka dharmanA kAryo-AcaraNe karmane kADhanArA che badhAnI ArAdhanA karanAro kayA pada upara ArAdhanAvALo daDha nizcayavALo thaze tene niyama nahi. hathiyAro hoya temAM kayuM hathiyAra karyo vakhate kAma lAgaze? paNa tenI tAlIma levI paDaze. badhA anuSThAne karmano kSaya karanAra che mATe AdaravAnA rahe che, paNa kamane nAza kyA anuSThAnathI thaze? te kevalI sivAya nizcaya nahi. A vAta vicArIzuM ke siddhAcalajIne mahimA ghaNe che. kAMkare kAMkare mekSe anaMtA gayA, jeo tIrthane nahi mAnanArA tenI mahattA yAtrA ArAdhanAne nahi khamanArAne paNa kahe che ke-A pudugala upara keTalAM mekSe gayA, ghaNA. aDhI dvIpamAM vALane agrabhAga nathI, jyAM anaMtA mokSe nathI gayA te bhAva nathI. tamArA tIrthane mahimA zuM? tenI nA kaNa kahe che. ahi keTalA gayA? anaMtAnaMta utsarpiNa, avasarpiNI kAla mAno eka kAle eka mekSe jAya te anaMtA thAya. vAta sAcI che, tema bIjI vAta mele. ATalI badhI pavitratA hota to eka tIrthakara mekSe na jAya? e ke tIrthakara vazamAMthI mokSe jAtane? teo anazana ahi karatane? nathI tItha kare mokSe gayA. anaMtA mAno to dareka jagyA para anaMtA mokSe gayA che; AvA kahenArA maLe tene puchIe ke nAvaDIe ane vagara nAvaDIe keTalA pAra gayA. nAvaDI vagara pAra gayelA gaNatrI bahAra gayA. nAvaDIthI paNa gaNatrI bahAra gayA. mATe nAvaDI nakAmIne ? nAvaDIthI karAya che, ne te vagara paNa tarAya che. tyAre kaho ke, nAvaDI vagara taravAvALA te svabhujAnA baLe, nAvaDIthI taravAvALA te nAvaDInA baLe. beya pAra utaryA te cokakasa. jene jene bhujAbaLa na hoya te nadIkAMThe nAvaDInI tapAsa kare. kaMIka nAvaDI vagara taryA che te hAlane ApaNe karIe to zuM pariNAma Ave? te DUbavAnuM thAya. jemAM bhujAbaLa taravA lAyakanuM AvyuM nathI te manuSya nAvaDInI bedarakArI kare te jIvanamAMthI jAya che. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para Agamata mokSe gayA temAM bIjethI anaMtA kSe gayA, siddhAcalajImAM anaMtA mokSe gayA temAM nA nathI. ahi gayA te ApabaLe. ApaNA AtmAne kaho ke ApabaLavALe chuM? ApabaLanI vAta karavI che, uthApaka thavuM che te vicArane avakAza Ape kayAMthI? jene uthApaka na thavuM hoya te vicArane avakAza Ape. jene maravuM tene vagara ApabaLe jhaMpalAvavAnuM sUjhe. jene AyuSya prabaLa hoya tene sUjhe nahi. jene ArAdhanAnI bhavitavyatA hoya. jyAM sudhI ApabaLa nathI tyAM sudhI kSetrabaLa levAnuM sUjhe. jene bhaviSya taravA lAyakanuM nathI paNa rakhaDavAnuM che tevAne svabaLa na hoya te sUjhe, parabaLa maLatuM hoya to te levAnuM na sUjhe nAvaDInuM AlaMbana na lIdhuM paNa nAvaDI nakAmI ema na bele. bhujAe taranAre. bhujAe taranAranuM e vacana kayAM nIkaLe. nAvaDI nakAmI, cAlyA eTale pAra, e kyAM sUjhe kahevAnuM, jene bIcArAne bhavitavyatA AyuSya Adi raheluM hoya tevAnI AgaLa kahevAnuM sUjhe ne ruce paNa tevAne. ghaNA heDI vagara taNAI gayA paNa te te zaMkA vagara paga de nahi. jene bhavitavyatA sIdhI che, saMsAramAM rakhaDavAnuM nathI tevAnuM vacana sAMbhaLe nahi. tevA AgaLa vacana nIkaLe nahi, kahe nahi. tevA maLe, kahe chatAM gaLe utare kene? jenuM bhaviSya kharAba hoya tene. bApadAdAe kharca karIne kothaLIo khAlI karI ne chokarI vagerene jAtrA karAvI. micchA mi dukkaDaM devA taiyAra thAya te dazA kaI! bhuM bhavitavyatA. te bhUMDI bhavitavyatA vagaranAne kheda na hoya. jene ApabaLe svabaLe taravuM nathI ne kAMThe beThA beThA barADA pADavA che ke nAvaDInI jarUra nathI, nAvaDIthI taratuM nathI, nAvaDIne aDato nahi, nAvaDI vagara jAva tevuM kahenArA durbhAgIne sAMbhaLanAro durbhAgI maLe tevA, tevuM vartana kare tenI dazA kaI? kAMkare kAMkare anaMtA kSe gayA. vALanA agrabhAga jeTaluM sthAna khAlI nathI. te badhA kaI rIte gayA? ApabaLe yA kSetrabaLe tripuSTa vAsudeve ratha hathiyAra cheDI dIdhuM siMha vakhate, teya jAnavara sAmuM hathiyAra choDe tene mAluma paDe. vagara hathiyAre siMhane mAryo ke nahi? choDane hathiyAra. AvA manuSyo vAgha meDhA sAme Ave tyAre hathiyAra vagaranI vAta kare. tema tIrthanI ArAdhanAe jene Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju 53 mekSe javAnuM che temAM tIrthanI mahattA na gaNe te kaI dazA thAya? kahenAra ne sAMbhaLanAra ke gaNAya? te mUrkhA. kahenAre dIvAne gAMDa hatuM paNa te e sAMbhaLyuM zuM joIe? tema ahi AgaLa jeo parAlaMbane ane svAlaMbane taratA nathI, tevA manuSya AlaMbana tIrthane zuM karavuM te sAMbhaLanAra DAhyo hoya ane sAMbhaLe ke gAMDa. tevA draSTAMta kathA de? sAdhunA. sAdhune saMyamayAtrA kahI tenI nA kaNa kahe, tethI tIrthayAtrA gaI! sAdhune bAla vRddha tapasvInI vaiyAvacca karavAnuM kahyuM. pachI kuTuMbanuM piSaNa kema kare che? sAdhunA draSTAMta ane zabdane lAvIne gRhasthamAM muke che te kyAM te dharmanA bahAne. e ja upara A draSTAMta cAle che. bhagavAna RSabhadevajI siddhAcala upara AvyA, dezanA dIdhI. pite vihAra karavA taiyAra thayA. puMDarIka svAmI paNa vihAra karavAne taiyAra thayA tyAre bhagavAne kahyuM ke tame vihAra na kara, ahi rekAI jAva. pitAnA guru mahArAja chuTA pADe tyAre zuM thAya. mane kema chuTa pADo che? ATalA pUrvanA bhAge sudhI mane rokyo nathI. tyAre rokavAnuM kAraNa eka ja ke he puMDarIka! tane ane tArA parivArane A kSetranA prabhAvathI kevaLajJAna thavAnuM che mATe tene rokuM chuM. kSetrane prabhAva kaI sthitine? te ja vAta puMDarIka svAmIjInA hisAbe spaSTa zabdomAM kahI kSetrane prabhAva keTale? te vicAre. tIrthakara mahArAja hayAta chatAM paNa siddhAcalajI upara aNuzaNa karyA te zAstramAM che ke nahi? te karyA tethI tIrthakaranI kiMmata ochIne? tIrthakaranI adhyakSatAmAMthI javuM te tArA mULa sUtramAM te che ne? tene tuM zuM karIza? je siddhAcala aNasaNa karavA gayA te AjJAe ke AjJA vagara? AjJAe te tIrthakara tamArA hisAbe mUkha kema? te tIrthakare AjJA aNuzaNa karavAnI ApI, pote hayAta che chatAM tyAM kema jAva che tema kema na kahyuM? tIrthakara tIthane adhika gaNe che. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 Agamata nemanAtha mallinAthane nathI jANatA? temane choDIne gayA. javA dIdhA kema? javAnI IcchA kema thaI? te mokSa pAmyA kema? jeo ghuvaDanI draSTivALA tevAne sUrya ugele nakAmo, emanA mAnelA sUtromAM tIrthakarane choDIne siddhAcalajImAM mokSe gayA te sUjhatuM. nathI. temaNe AjJA mAMgI kema? ApI kema? te mAMgI te ArAdhanA che ke virAdhanA? mokSa thaye te ArAdhanAthI ke virAdhanAthI te belane! jene eka sUtranA vacananuM ne vartananuM baMdhana nahi. baLadamAM zIMgaDe khAMDe, pUchaDe bAMDe hoya, paNa A te eke aMge baDe nahi. zAstrayukti, vacana vagerene pratibaMdha nahi. lehAne geLe pakaDavAne kAma nahi, paNa rAkhavAnA kAmane, gabaDAvavAnA kAmane temAMyanA leDhAnA geLA jevA. mULa vAtamAM-puMDarika svAmIjI mahArAja siddhAcalajInA e vakhatanA saMge ArAdhanA kevaLajJAna thavAnuM chatAM sarvakALa ArAdhanA calAvI. rogane vega baMdha karavA de. roga sarvathA jAya tyAre jAya. tema A dharmanA badhAM kAryo te karmane uchALAnA vegane reke che. sarvathA karma kayA AlaMbane jaze? te bhavitavyatA upara AdhAra rahe che. paNa upadeza devAvALA mATe auSadha draSTAMta kama nathI. dharma pAmIne anuSThAna karavAvALA mATe badhA auSadhe kAmanA. paNa upadeza devAvALAe to jema vaida dardIne pArakhIne akasIra davA Ape tema Apavo joIe. je je zretA jevI jevI lAyakAtavALA hoya te upadeza karavo joIe. dharmamAM nathI pratye tevAne bAhya upadeza navakAra gaNe, paccakakhANa kare che. bAhya anuSThAnamAM joDAya tyAre jayaNAne upadeza temAM barAbara pariNatI thaI gaI. bAhA AcAra vicAramAM pravRtti thaI, e pravRtti thayA pachI parIkSA nIsaraNI. te nIsaraNI kyAre ? AcAra AMgaNuM ne vicAranI parazALa oLaMge tyAre parIkSAnI nIsaraNI. teTalA mATe kahyuM ke bALakane AcAranI dezanA, madhyamabuddhine vicAranI dezanA, parIkSAnI dezanA kene devI? te budha Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2-ju 55 vidvAna ane samajune. dezanA devAvALA upara tamAre aMkuza, dharmanA vyavahArane apakAra karanArA upara aMkuza paNa je paropakAra vALAne mAthe aMkuza. duniyAmAM rakSaNavALAne aMkuza na hoya ahi AgaLa je upadeza denArA che bhavyanuM rakSaNa karanArA tenA upara tame aMkuza zAne melo che? te aMkuza eTale badhe. duniyAmAM gunegAra avaLo gayele nukazAna nahi kare tenAM karatAM rakSaNa karanAra avaLe paDyo te te vadhAre nukazAna karaze. keTavAla corInA dhaMdhAmAM utare te prajAnI nukazAnI vadhAre. tema ahi AgaLa paNa upadeza karanAra je duniyAmAM avaLuM kare che te sivAya bIjuM kaI karatu nathI. avaLA upadeza denArA na nIkaLe te duniyA avaLA raste javAne taiyAra nathI. duniyA potAnI meLe avaLe raste gaI hoya tene camakI ApatAM keTalI vAra ! je upadezathI avaLI asara hoya tene jugAjuga jAya te ThekANe na Ave. ahi paNa e Abhigrahika AbhinivezIka mithyAtvane pratibaMdha pAmatAM vAra lAge teTalI anAhika mithyAtvane pratibaMdha pAmatAM vAra nathI lAgatI. Abhigrahika Abhinivezikane tIrthakaronA upadeza kArya karanArA thAye kharA ne na thAye kharA. kAraNa zuM? temAM ATalI badhI adhamanI kaTInI sthiti. te kharAba upadeza kene aMge? zAstrakAra kahe che ke - "yad bhASitaM munIMdra vat khalu dezanA parasthAne" (SoDa0 1, zloka 14) dezanA de jIvanI lAyakAta joyA vagara. bAhA AcAravALAne vicArane parIkSAmAM utArI de. vicAravALAne vicAra choDAvI de, parIkSAvALAne parIkSA cheDAve. tevA upadezakanI dezanA kevaLa pApamaya ja gaNAya. je zAstrane anusarate chatAM "niyamaniyamathaturtha manane vaza vartate cahya" jenu mana vaza che tene yama nIyame karIne zuM? vAta zAstranI che. te kene mATe? te je yama niyamamAM keLavAI gayele heya ne mana vaza nathI karate tene mATe! paNa yama niyama keLavyA nathI te kahe ke mana vaza vagara yama niyama zA kAmanA? anaMtI vakhata eghA muhapatti lIdhA te samakitanI mahattA mATe. tyAre tene upadeza cAritra haTAvavA nAza dUra karavA mATe. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agamata mATe kahyuM ke, zAnuM vacana aAgya sthAne agya rIte bolavAmAM Ave te te pAparUpa ja che. mana caMgA te katharoTamAM gaMgA ke chokarA mutare gaMgA. manamAM caMgA rAkhavAnI vAta hatI tene ThekANe gaMgA cheDavAnI vAta. meru jeTalA evA karyA te samakita daDha karAvavA mATe tenI jagyA para cAritrane choDAvavu. vAta zAstranI te paNa ayogyarUpa, agya chetAne karI, agya raste utAranArI karI te dharma dezanA ke pApa dezanA. unmArge laI janArI dezanA tIrthakaranA nAme karavAmAM AvI heya te te pApadezanA; paNa vacananAM vege dezanA de te te dharma dezanA. dharmanI dezanAmAM vacananA AdhAre cAle te te dharmadezanA gaNAya. vacanane cheDIne viparita jAya te te pApadezanA gaNAya. pelAe pApa sAMbhaLyuM gaNAya. mATe vacananI ArAdhanA te ja dharma. vacana je rUpe hoya te rUpe kahe, mAne, prarUpa te ja dharma nahi te dharma nahimATe ArAdhanA vacanAnusAreNa nathI na kahetA, paNa varanArAthanA' kahe che temAM pharaka za? te pharaka samajAvavAno che. mATe mekSe javA aMge vacananI jarUra, svarUpa viSaye ArAdhanAnuM phala vigere batAvaze te adhikAra age vartamAna. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra ni. saM. 6 2497 vi. saM. 2027 varSa-6 mokSamArga rUpa ratnatrayInuM rahasya sabhya varzana - jJAna - { cAritrANi mokSamArgaH AgameddhAraka saM. 22 zrAvaNa pustaka-3 mekSanI sAdhyatAne nizcaya jainadarzanane jANanAre ane mAnanAro varga spaSTa rIte samaje samyagdarzananI jyArathI jIvane prApti thAya tyArathI tenI daSTimAM pAramArthikaphala tarIke zAzvata sukhamaya ane janma-jarA Adi AbAdhAthI rahita avyAbAdha padarUpa mekSanuM ja sAdhya hoya che. je ke anantarapaNe devalokanI utpatti ane te devabhavanI pUrNatA pachI sAruM kuTuMba Adi daza prakAranA sukhasAdhanoe sahita evA manuSyabhavamAM avataravA rUpa pratyAyAti AnuSaMgika evA aspRdayarUpa hevAthI ekAMta parihArya nathI, paNa te abhyadayadharmanA prabhAveja Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama ceta prApta thavAvALe chatAM kRSikriyAnA prayatnamAM maLI AvatA ghAsa ane parALanI mAphaka che, paNa pAramArthika ane ekAtika tathA AtyaMtika phalarUpe kaI paNa sAdhya heya te te kevala mekSa ja che. devakAdinI AnuSaMgiktA A kAraNathI jema khetI karanAre kheDuta je khetInuM phaLa parALa ja che, ema dhAre te parALanuM aparihAryapaNuM chatAM paNa parALane mATe khetI karanAra kheDuta ajANa gaNAya, tema ahiM paNa devaloka ane sukulamAM pratyAyAti e banne mokSanI prApti na thAya tyAM sudhI dharmane prabhAve jarUra thavAvALA ja che. chatAM te devaleka ane sukulanI pratyAyAtine uddezIne ja arthAta avyAbAdha mokSanA dhyeyane cukI te devakAdinuM dhyeya rAkhIne ja jeo dharmanuM AcaraNa kare che, teone tatvathI jenazAsanamAM samyagdaSTimaNe sthAna nathI, ethI e nakkI thayuM ke avyAbAdha padarUpa mekSanI prApti ja samyagdaSTinuM lakSya heya. samyagdaSTine ja dharma ke samyagdaSTine dharmaja A dharma samyagdaSTine ja heya ane samyagdaSTine A dharma ja heya evA vAkayene jeo sUkSamabuddhivALA heIne pharaka samajaze teo ja bhAvadharma ane dravya dharmanA adhikArI ke keNa? e vagere hakIkata samajI zakaze. A hakIkatane samajanArA manuSya pUrvabhavanA mitra AdirUpa devatA ke jeo sAmAnya che. paNa anyamatanA pravartake mAnelA nathI. mAtra sAmAnyadeva kudeva tarIke ja che, temanuM A lekanA bhAInI prApti ke dahalAnI pUrtirUpa arthane mATe ama ane pauSadha karanAra mahArAjA zrI kRSNa ane zrI abhayakumAra Adine mithyAtvI karAvavA nahi jAya. kemake mokSapada mATene bhAvagharma samyagdaSTine ja hoya e nirNaya karAya che. ane samyagdaSTine bhAvadharma ja heya e nirNaya karavAmAM AvyuM nathI. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 juM samyagdarzanAdi bhAvaliMga upara jaNAvyA pramANe jyAre samyagdaSTinuM avyAbAdha svarUpa evuM mokSapada ja sAdhya che te. e vAta have jaNAvavAnI rahI ja nahiM ke mokSanA sAdhanamAM samyagdaSTinI ja suMdara pravRtti haya, ane mokSanA sAdhanono vicAra karIe te jarUra mAlama paDaze, ke samyam darzana jJAna ane cAritra zivAya mokSanI sAdhanA thaI zakatI ja nathI. tethI bhASyakAra mahArAja mekSa prAptine aMge te samyagdarzana Adi traNane bhAvaliMga mAne che. ane te bhAvaliMgane avyabhicArI eTale te samyagdarzanAdi traNa zivAya mokSa thAya ja nahiM, ema mAne che. dravyaliganI bhajanAnuM rahasya prANAtipAtAdinI nivRttirUpa je tyAga te dravyaliMga che. ane te draliMga mekSanI siddhi mATe vikalpavALuM che, ema bhASyakAra mahArAja vagere jaNAve che. paNa te dravyaliMganI bhajanA mAtra Akarimaka saMge utpanna thatI bhAvanAe prANAtipAtaAdine cheDavArUpa dravyatyAganI pariNati thatAMnI sAthe laghukama paNAthI thatA ghAtI ke aghAtI banne prakAranA karmane kSayane AbhArI che. ane anyaliMge ke gRhaliMge kahevAte ane thate mekSa paNa tevA saMgane ja AbhArI che. - athata prANAtipAtaAdinA tyAga karavAnA pariNAma rUpa ane te dravyatyAgane upAdeya mAnavAnA zuddhapariNAma zivAya bhAvaliMga AvatuM nathI. ane te AvyA vinA mokSa thatuM ja nathI. je dravyatyAganI jarUrIyAta na mAnIe te naraka deva ane tiyacanI gatimAM paNa mokSanI prApti thAya ema mAnavuM paDe. kAraNa kete narakAdi traNe gatiomAM samyagdarzanAdinI te yogyatA rahelI ja che. manuSyagatimAM ja mokSa prApta thAya che, ema zAstrakAroe je jaNA Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama jeta vela che, tene mAnanAra manuSya te dravyatyAga thayo hoya ke na paNa thayo haya, chatAM te dravyatyAganA prabhAvathI ja mokSa che ema mAnyA zivAya rahI zake ja nahi. arthAt dravyatyAganI je vaikalpikatA bhASyakArAdikee batAvI che te Akasmika saMge dravyatyAganI bhAvanAvALAne te tyAganA thayelA vikalpane AbhArI che. dravyatyAganI mekSakAraNutA je ema na mAnIe te sarva zAstrakAroe pravajyArUpa cAritra ke je AraMbha parigrahanA tyAgarUpa che ane je pravajyA te mekSa prati laI janAra ja che, ema jaNAvI dravyatyAgarUpa pravajyAne mokSanA kAraNa tarIke jaNAvI che te satya karI zake nahi. jema koI ja para daMDa zivAya hAthathI cakane pheravIne kaI kuMbhAra ghaDe karI paNa le, chatAM tevA keIka banAvathI ghaDAnA kAryane aMge daMDane asiddha gaNAtuM nathI. tema koIka tevA jIvane dravyatyAgane pariNAma chatAM Akasmika saMge tene tevA utkRSTatara pariNAma AvI javAthI kadAca dravyatyAga thavA pahelAM ja kevalajJAna ke siddhi thaI jAya, paNa tethI dravyatyAganuM mokSakAraNapaNuM uDI jatuM nathI. svaliMga eTale? A kAraNathI zAstrakAramahArAjAe te prANAtipAtAdinI nivRtti rUpa dravyatyAgane svaliMga eTale mokSanuM liMga kahe che. arthAta dravyatyAga je mekSanuM kAraNa na hoya te te dravyatyAgane svaliMga tarIke kahevAnuM rahe nahiM, A svaliMganA arthane samajanAra ane vicAranAra manuSya kaI divasa paNa dravyatyAgane jarUrI mAnyA zivAya ane mokSanA kAraNa tarIke mAnyA zivAya rahI zakaze nahiM. vaLI e paNa dhyAnamAM rAkhavAnuM che ke jyAre zAstrakAroe dravyatyAgane svaliMga mAnyuM che tyAre te prANAtipAdinI nivRtti karavA rUpa dravyatyAgamAM nahi rahelAne gRhiliMga ane anyaliMgavALA mAnelA che. rajoharaNa ane tyAganA liMgane sva evuM vizeSaNa lagADayuM che. tyAre gRhastha ane anyamatanI pravRttine gRhI ane anya Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 2 ju evAM vizeSaNe lagADayAM che. A hakIkata samajanAre sujJa saheje kabula karaze ke apavAda zivAya te mekSano raste sAdhupaNuM je raharaNAdinA aMgIkAra ane prANAtipAtAdinI nivRtti rUpa che te ja che. A sthale ema kahI zakAya ke anyaliMga ane gRhiliMgathI siddha thavAnI vAta apavAdarUpa athavA anya apekSAvALI che. ane apavAda tathA anyApekSAnI prarUpaNA mukhya kAyadArUpe gaNAya ja nahi. svaliMganI upAdeyatAnuM mahatva vaLI e vAta paNa dhyAnamAM rAkhavI ke prANAtipAtaAdinI nivRtti ke rajoharaNaAdina aMgIkArarUpa dravyacAritra zivAya mokSanI prApti kathaMcit thaI zake. paNa prANAtipAtaAdinI nivRttirUpa ke arajoharaNaAdi aMgIkArarUpa dravyacAritranI jarUra nathI evI rIte dravyatyAga ke dravyacAritranI anAvazyakatA gaNanAro te koIpaNa bhave ke koIpaNa kAle mokSe gaye nathI, jatuM nathI ane jAya paNa nahi. mATe paNa dravyatyAga grahaNa dvArA nahi te upAdeyatAnI buddhidvArA dravyatyAga mekSanuM kAraNa bane che. arthAt dravyatyAganI eTale svaliMganI upekSA buddhivALe gRhiliMga ke anyaliMga kevala ke mekSa meLavI zakatuM ja nathI. te pachI rajoharaNAdinA svIkAra rUpa ke prANAtipAtAdinI nivRttirUpa dravyaliMgane jeo anAvazyaka gaNatA hoya athavA heya gaNatA hoya tevAone kevala ke mokSa thavA te dUra rahyA, paNa samyaphavi paNa hevAne saMbhava nathI. tevA dravyaliMgane anAdara karanAra ane anAvazyakatA jaNAvanAra bhAvasamyaktva vagaranA gaNAya eTaluM ja nahi paNa dravyasamyakatva paNa teone heya ja nahiM, ema nakkI samajAya tema che. vaLI e vAta paNa barAbara dhyAnamAM rAkhavA jevI che ke kevalIpaNuM chatAM je bhavasthadazAmAM aMtamuhUrtathI vadhAre vakhata rahevAnuM hoya che, te kevalImahArAja paNa dravyaliMga eTale hiMsAdinA tyAgane jarUra aMgIkAra kare che. arthAta Akasmika saMge dravyaliMga vinA Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama ta mekSa ke kevalajJAnanI utpatti dekhIne dravyaliMganI jarUrIyAta ochI karavAmAM Ave che tenA karatAM kevalajJAnanI prApti thaI gayA chatAM, paNa jeoe hiMsAdine parihAra nathI karyo te teo hiMsAdinA parihArarUpa vyaliMgane grahaNa kare che, e hakIkata samajIne kevalI. mahArAjane paNa grahaNa karavA lAyaka lAgatuM dravyacAritra sajIne mekSanI IcchA hoya te Avazyaka che, ema kema lAgatuM nathI ? kevalImahArAja sarakhAne je vastu grahaNa karavAnI jarUra paDe che te vastune anAvazyaka upekSaNIya ke heya tarIke gaNAvanAra manuSya kevalImahArAjanI paNa ghoratama AzAtane kare che, ema kema na kahevuM ? chatAM upara jaNAvyA mujaba kadAca koI apekSAe bAhya liMga je tyAganI pratijJAvaDe rajoharaNaAdinA vIkArarUpa kahevAya tenI mekSanI prApti mATe aniyamitatA kahI zakAya. drayaliMganI aniyatatA kayAM? vAcakade dhyAna rAkhavuM jarUrI che ke uparyukta dravyaliMganI aniyamitatA mokSaprApti mATe che, chatAM mekSa sAdhaka mATe te te dravyaliMganI aniyamitatA che nahi ane heI zake paNa nahi, ane teTalA mATe ja rilekanAtha tIrthakara bhagavAna vagere mokSane meLavavA taiyAra thAya che, tyAre jarUra bahAliMga svIkAre che. vratapazcaukhANanA virodhIo taraphathI kahevAya che tema je mekSane sAdhanA ene aMge dravyatyAga vagerenI je aniyamitatA hatA te te mekSanI prApti mATe taiyAra thayelA mahAnubhAvoe dravyaliMga bAhyatyAgarUpe ke rajoharaNAdirUpe aMgIkAra karyuM te aNuvicAryuM athavA vyartha karyuM emaja kahevuM paDe, ane sAthe sAthe ema paNa kahevuM paDe ke te trilekanAtha tIrthakarabhagavAn vagere prekSApUrvaka karanArA hetA ane mahApurUSe rahetA ane zAstrakAroe paNa zAstramAM je teonuM isimiti Adi sahitapaNAne lIdhe je anagAradazAnuM varNana karyuM che te vyartha ja thAya. bhagavAn jinezvaramahArAjanI dIkSA je dravyatyAgarUpa che te kudarate kalyANarUpa hoI traNajagatanA Ana Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 juM -kane karanAra heI kalyANaka tarIke jagatamAM jAhera karyuM, te baMdhu -vyartha ane anumodanAlAyaka nahi ema ja kahevuM paDe. anyaliMga siddhi AdinuM rahasya dhyAna rAkhavAnI jarUra che ke anyaliMge ane gRhiliMge je siddha thavAnuM jaNAvela che te svaliMgarUpa kAraNanI aniyamitatA ke anyathAsiddhatAne mATe nathI. paNa jainazAsana ane tenA zudhanonI bhAvaapekSAnI prabalatA jaNAvI dravyanI anaikAntikatA ane anAtyaMtikatA mAtra jaNAvavA mATe ja che. arthAt dravyazabda ja kAraNavAcI hevAthI vyaliMgaja bhAvaliMganuM kAraNa che ema spaSTa chatAM mAtra bhAvaliMganI ekSasAdhaka mATe temaja mokSanI prApti mATe ekAatikatAnA hisAbe ja mAtra dravyaliMga je svaliMgarUpe che tenI anicatatA gaNAvI che. - have A dravyaliMganI vAta TuMkI karI bhAvaliMganA vicAra upara AvIye. bhAvaliMganI mahattA A vAta te sarva sajajana nagaNane mAnyaja che ke karthacita kavacit paNe dravyaliMganI anekAntikatA manAya to paNa bhAvaliMgane mATe te ekAMtikatAja che. arthAt keIpaNa kAle keIpaNa jIva bhAvaliMgane meLavyA zivAya te mokSa pAmI zakatuM ja nathI. kadAca ema kahevAya Ave ke anekAntavAdanI jaDa upara racAyela jainamatamAM dravyaliMganuM keIka apekSAe paNa je anekAtika ane anAtyaMtikapaNuM batAvAya che, te paNa ISTa te gaNAya ja nahiM. chatAM kadAca tene tema kahI zakAya ke gaNI zakAya paNa A bhAvaliMgane aikAntika gaNavuM te te ISTa gaNAya ja nahi, kahI zakAya ke je bhAvaliMgane anekAtika gaNe te ja syAdvAda Takelo gaNAya, paNa je bhAvaliMgane ekAtika gaNavAmAM Ave te spaSTa kahevuM joIe ke te kathana syAdvAdasiddhAMtanI sarvathA virUddha che. arthAta syAdvAda mAnave - heya te bhAvaliMgane aikAntika na mAnavuM ane bhAvaliMgane je Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama ta ekAtika mAnavuM hoya te pachI syAdvAdano siddhAnta sarvavyApaka che ema nahiM kahevuM. ema nahiM kahevAnuM kAraNa e che ke prathama bhAvaliMgathI samyagdarzana, samyajJAna ane samyakyAritra e artha levAne che ane zrI jainadarzananI apekSAe sarva vastu catuSyasvarUpa hovAthI nAma, sthApanA ane dravyarUpe je samyagdarzanAdi heya te mekSanAM ekAMtika sAdhane banatAM nathI. paNa je bhAvathI samyagdarzanAdi che te ja mokSanuM sAdhana bane che, e apekSAe bhAvaliMgane paNa mekSanA anekAMtika sAdhana tarIke gaNI zakAya, vaLI te samyagdarzanAdi traNe padArtho vapaNe kahIye te sat che. ane parapaNe asata che ane tevI rIte bhAvasamyagdarzanAdi traNe sAta bhAMge che, temAM mekSanA sAdhana tarIkenA adhikAramAM e svabhAva samyagdarzanAdikanuM satpaNe mekSasAdhanapaNuM che, paNa te ja bhAvasagyadarzanAdinuM asadAdikapaNe mokSanA sAdhanapaNuM nathI. syAdvAda daSTinuM rahasya ATalA mATe te bhagavAna zrIharibhadrasUrijI zrISeDazakaprakaraNamAM Agamatatvane jaNAvatAM kahe che ke AtmAnuM astitva, pariNAmipaNu, baddhapaNuM, vidyamAna aneka vicitra karmathI baddhapaNuM te karmanA vigothI AtmAnuM muktapaNuM, te AtmAne karma baMdhAvavAmAM hiMsAdikanuM kAraNupaNuM ane karmanA viyegamAM ahiMsAdinuM sAdhanapaNuM e Agamatatva che, ane e AgamanA audaMparyanI zuddhi che, arthAta Atma vagere padArtho sadAdi sAtabhAMge nirUpaNa karatAM paNa paryavasAna AtmAnA nAstitvaAdi ekamAM ke nAstivAdinA samudAyamAM lAvI, viparIta ke saMdigdhapaNAmAM AtmAdinI saMdigdhatA ubhI na karavI. thAvata je AzravanA kAraNe che te nirAnA kAraNe ane je nija rAnAM kAraNe che te AzravanAM kAraNe che ema kahI AThavAdinA. heyapaNAmAM ane nirjarAdinA upAdeyapaNAmAM apratIti karI daI tene heya-upAdeyapaNue uDAvI devAM nahiM. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FUTEISHCHYCIU S [ A vibhAgamAM parama pUjya, Agama samrATa, AgamonA mArmika vyAkhyAtA, bahuzruta, sUripuraMdara, dhyAnasvargata 5. Agama dvArakazrInA mArmika TuMkA nibaMdha-vyAkhyAna vagerene cuMTele saMgraha ApavAnA rAbetA mujaba A vakhate keTalAka aprasiddha ane keTalAka prasiddha lekhonibaMdha-vyAkhyAne recaka saMgraha Ape che. vAcakonI samajaNa zaktinI sImA sAthe susaMvAditA meLavavAnI dhAraNe yogya vyavasthita bhASAkIya sudhArA-vadhArA karIne A saMgraha raju karyo che. tattvapremI vAcaka puNyAtmAo jarUra A saMgrahathI tavadaSTi keLavI rogya rIte jJAnIonA vacanone samajavA prayatna karaze evI AzA che. khAsa muddAnI vAta e che ke A saMgrahamAM apAyela sAmagrI gItA--jJAnI gurUbhagavaMtanA caraNe besIne vAMcavAthI vadhu rahasya maLaze. mATe Apamatie A sAmagrIno upayoga na karavA namra vijJapti che. huM ! Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E | dharma eTale zuM? | E ( 1 ) (pU AgamahAraka, bahuzrata, gItArtha dhuraMdhara, dhyAnastha svagata AcArya devazrIe geDIjhanA cAturmAsamAM tA. 25-6-44 ravivAre jAhera vyAkhyAnamAM dhamanA mArmika svarUpanI khUba sarasa chaNAvaTa karela. jenI hastalikhita nakala zAsana prabhAvaka pUra A0 zrI devendrasAgarasUrIzvarajI ma pAsethI Avela vyAkhyAna saMgrahanA chUTaka aneka vyAkhyAnanI neMdha bhegI maLI AvI, te vyavasthita karI ahIM rajU karI che. huM ). zrotAo zuM sAMbhaLavAne icche che? zAsakAra mahArAjA A. zrI haribhadrasurijI mahArAjA bhavya jIvonA upakArane mATe dharmopadeza karatA thakA AgaLa sUcavI gayA che ke A saMsAramAM Arya prajA mAtra dharmanI IcchAvALI che. Arya prajAmAM dharma karavA lAyaka che e upadeza kare paDatuM ja nathI. kAraNa? kAraNa e ja che ke AryaprajA janmathI dharmanA saMskAravALI hoya che. zAstrakAra je vacana kahe te kevuM hovuM joIe? sArthaka zAstrakAranuM vacana nirarthaka na levuM joIe. sArthaka kahevAya kene? te ke je jANavAthI Atmika lAbha thatuM hoya, duniyAnA vyavahArathI je vAte para hoya ane je sAcuM mArgadarzana karAvatA hoya te ja zAstrone sArthaka vacane tarIke oLakhI zakAya. zrotAo pote je vastu jANatA na haya, sAMbhaLeLa na hoya evI ja vastuo zAstra dvArA sAMbhaLavA mAge che. je vastuo chedA vyavahAranI hoya, sAMbhaLeLa heya ane AcaraNamAM AvatI hoya te vastu sAMbhaLavA bhAMgatA ja nathI. kevaLa vyavahArane ja kahevAvALuM zAstra saphaLa kahevAtuM ja nathI. vyavahArane upadeza te svayaMsiddha che. evA upadezanI Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 ju 11 darakAra nathI, jarUra paNa nathI. bhUkhyo bhejana mAge che, tarasyA pANa mAge che, evI vyavahAranI vAta jANavAmAM heya, vyavahAramAM heya ane pravRttimAM hoya te kahevI sArthaka gaNAya nahi. dharma ja mAtra eka AlaMbana : A duniyAmAM koIpaNa pitAne adharmI tarIke jAhera karavA mAgatuM nathI. pite adhamI hovA chatAM pitAne dhamapaNuM ISTa che, pite dharmane rAgI, che evI nItinA te dekhAvavALo heya. Arya prajAnI aMdara dharmanI ISTatA, uttamapaNAnI tema ja bhavAMtarane aMge paNa je vakhate ApaNe nirAdhAra thaizuM te vakhate keIpaNa AdhAra, AlaMbana heya te te mAtra dharma ja che, te vAta Arya prajAne navI samajAvavI paDe tema nathI. Aya ane anAryanI vyAkhyAH jema bAvAjIe nadImAM eka DhagalI karI temAM pitAne loTo dATI nadIe nhAvA gayA ane pAchaLathI enA ja jevI bIjI seMkaDo DhagalIo thaI jatAM bAvAjI potAnI DhagalI oLakhI zakyA nahi, tethI pitAne leTe kheAI beThA. tevI ja rIte Arya prajAmAM badhA ja dharmanI icchAvALA ane temAM koIpaNa dharmanI IcchA vagarane nahi. AmAM Arya koNa ane anArya ke ene ghaTasphoTa karavA mATe prAcIna zAsakAroe Arya--anAryanuM lakSaNa jaNAvyuM. kahyuM ke-dharma jevA akSaro jenA svamAmAM paNa na hoya te anAya. Arya prajAne dharma keTalo hAle ? dharmane mATe Arya prajA prANu keTalA pAthare? keIpaNa kSetranI, kuLanI ke jAtanI kaI varata lIdhI nahi, paNa mAtra eTaluM ja lIdhuM ke- "jene svane paNa dharma jevA akSare na hoya te anArya." A rIte Arya-anAryanI vyAkhyA karI. zrI bhadrabAhuvAmI jevA zrutakevaLI vicaratA hatA te vakhate paNa leka vyavahArathI anArya tene ja gaNavAmAM AvatA ke dharma jevI vastu jene svapna paNa yAda na AvatI hoya. e uparathI seMkaDe DhagalInA gayA ane pA karI temAM pitA Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 Agama ceta ApaNe nizcita karI zakIe chIe ke dharma Arya prajAthI ajANa hoya ja nahi. jainanI mAnyatA kevI hoya? Arya prajAmAM dharmanI vyApakatA ane tenI sAthe bhavAMtara mATe paNa tenI keTalI kiMmata che? evI mAnyatA rUDha thayelI hoya che. manuSyapaNuM-devapaNuM maLavuM te kone AdhIna che? A ja vastune jaina-jainetara vargamAM paNa bheda che. jIvanI javAbadArI-khamadArI mAnanAro heya te jaina, jIvanI gulAmI mAnanAre, jIvane Dhora je mAnanAre heya te ana. A sAMbhaLIne "mahArAja jenone vakhANe che ane jenone utArI pADe che" evuM mAnazo nahi, zabda sAMbhaLIne camakaze nahi. jainanI mAnyatA e che ke- pite karelAM karmone teija bhegavavA paDe che. anInI mAnyatA e heya che ke- pote karelAM karmone bhegavavAnI sattA pitAne nahi, paramezvara bhegavAve. sukha ane du:kha devAne svabhAva karmane ja hoya che. sAkara khAdhI te mIThAza keI bIjAe ApI? maracAM khAdhAM te tIkhAza ke baLatarA bIjA keI karI de? jema sAkarano svabhAva mIThAza ApavAnuM che, maracAne svabhAva baLatarA karavAne che, tevI ja rIte karmayugalane svabhAva sukha agara dukha karavAnuM che, evuM mAnavAne aDacaNa zuM? he pANImAM paDe ane zaradI bhagavAne karI? paramezvare pIDA karI ane oNkaTare pIDA haNI? tAva keNa lAvyuM? jhADA koNe karAvyAM? mAthu keNe dukhAvuM? davA lAgu kayAre paDe? A jago para jainane aMge kahe che ke- kamethI je mAthuM dukhAyuM hoya te davAthI zamyuM kema? karma karatAM vedya balavAna? nA! nA! tema nathI karmanI paNa amuka hada hoya che ane tene aMta thAya teja vakhate davA lAgu paDe che. DakaTara tamArA deta hoya ane Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 ju 13 mAthAnA dukhAvAnI davA pacAsa hoya, paNa jayAM sudhI tamArA azubhane 'udaya pure thAya nahi, tyAM sudhI davA lAgu thAya nahi ane jyAre kamanuM halakApaNuM thavAnuM hoya tyAreja davA-upacAra vigere lAgu paDe che. DaoNkaTara ke vaidyane paNa eja kAyado lAgu paDe che. tyAre have vicAre ke karyuM ke A mATe karmanI dazA vicAre. karmane - udaya jyAre tUTI javAne ke baMdha thavAne heya eja vakhate peluM sAdhana maLe ane e ja vakhate anukuLa davA levAnuM paNa sUjhe. kamanI thIyerImAM davAne, DaoNkaTarane, sAdhanane karmanA aMte anukULa thavAnuM mAnI levAmAM aDacaNa nathI. evuM karmavAdIone samajAvavuM paDe tema nathI. bALaka gunhegAra kyAre gaNAya? izvaranI thIyerImAM ethI ulyuM che. duHkha kare paramezvara ane maTADe vaidya! eTaluM ja nahi, paNa duniyAnA ghAtakImAM ghAtakI rAje paNa bALakanA gunhAnI sajA karavAne taiyAra nathI. bALaka keTalA varSa sudhI gaNa zakAya? ApaNA zAstranI apekSAe 8 varSa garbhAchame 7 jAya. sAtanI aMdara bALaka gaNAya. sAtathI cauda varSanI aMdara mAjIsTreTane parIkSAnuM sthAna, buddhivALo paNa sAtanI aMdara nirdoSa gaNAya ane pachI cauda sudhI parIkSA laI gunhegAra banAvI zakAya. paNa cauda pachI te gunhegAra TharAvI sajA paNa karI zakAya. emAM umarane lAbha na maLe. ApaNe AThane samajaNu vALA mAnyA, jyAre kAyadAe sAta varSane samajaNanA mAnyA. Izvara upara Aropa : jaMgalImAM jaMgalI rAjA ke rAjyane kaI paNa adhikArI sAtanI aMdaranA bALakanI upara Aropa mUkI, gunahegAra gaNuM zikSA karavA taiyAra nathI. tyAre Izvara bALakane peTamAM garbhasthAnamAM rahe tyArathI sajA karavAne mATe taiyAra emane ? garbhamAM dazA thAya che, te Izvarane mAthe ne ? janmatA bALako badhAja nirogI hoya che? Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 Agama ta badhA ja sArA nivaDe che? koNe sajA karI? Izvare? jagatamAM bALake vadhAre pramANamAM mare che te keNa mAre che? paramezvara mAre che? te zuM paramezvara dayALu kahevAya ke niya? A mAnyatA kenI ? ajenanI. paNa jenanI nahi, karmasattAnI prabaLatAH pite karelA karmonuM phaLa paramezvara Ape ema? karmanI sattAne savataMtra phaLa devA vALI mAnyatA jainanI heya. karma karavAmAM-bhegavavAmAM jIva svataMtra che. jayAre ane karma je kaI padArtha mAnatA nathI. khATakIe bakarIne mArI tenuM phaLa Izvarane ke khATakIne temAM gunhegAra keNa? korTanA hukamathI jallAda phAMsI Ape, macchImAre mAchalAne mAre, ghAtakI loka jAnavarone mAre e badhAne gunhegAra keNa? jainane A badhI paMcAta nahi. jainane te kamanI sattA mAnavAnI hoya che. mana-vacana-kAyAnI azubha pravRtti karmabandha na kare te jogavatI vakhate azubhane baMdha na paDe. svarga ke narkamAM keNa mokale che? : ajenone aMge mArI nAkhe, jIvADe e badhuM keNa karAve paramezvara ajaina mATe karma baMdhAvavAnuM-jogavavAnuM sthAna A hisAbe rahetuM ja nathI. temanI e mAnyatA hoya che ke Izvara svargamAM ke narakamAM mokale che. A badhuM ajainanI apekSAe che. dharma jevI cIja IzvaranI IcchA vagaranI ke IzvaranI IcchAvALI? izvaranI IcchAe je dharma thatuM hoya te dharma karavAnI sthiti ajenone tyAM thatI nathI. e tene ja tyAM thaI zake ke dharma jevI vastu pitAnA karela karmone bheLavavAmAM svataMtra che, temAM bIjA keInI DakhalagIrI nathI, evuM je mAnanAre hoya. jIva pote ja svataMtra che : tyAre have vicAra kare Izvarane karAyela dharma Izvarane aLa khAmaNe lAge? ke ceDAnI pAseja karAve? jeo jIvane karma karavAnI Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 8 ju 15 vataMtra sattAvALe nathI mAnatA, karma bhegavavAnI sattAvALe nathI mAnatA, paraMtu jIvane gulAma tarIke gaNe che. Dhera je gaNe che -emane karma jevI vastune vAstavika khyAla nathI. jIva dareka prakAre kAma karavAmAM savataMtra che, evI mAnyatA karavAmAM kaMI paNa aDacaNa AvatI nathI. jIva karma karavAmAM svataMtra che, te AkhuM jagata dharma kema karatuM nathI ? koInI ADakhIlI vacamAM nathI ema ? DakhalagIrI nathI paNa vataMtra che. dareka jIve sukhane Icche che te pachI dharma kema karatA nathI ? keI paNa jIva adharma karanAra thI ja na joIe? paraMtu tema nathI. Izvara karma karavAvALe nathI, tema bhegavavAvALo nathI. paNa jIva pite ja che. sarva jI sukhanA sAdhanAmAM kema nathI pravartatA ? pApamAM ghaNA ane puNyamAM cheDA enuM kAraNa zuM? dharma karavAmAM AtmAne svataMtra mAnIe te Izvara upara Avate adharmanA rAgane Apa nIkaLI jAya. rasanA IdriyanuM tophAna : ApaNane Udharasa thAya che, tyAre davA detAM vaidya tela-maracAMnI nA pADe che. ApaNe kabula karIe chIe ke nahi khAuM. ApaNuM kuTuMba ApaNuM mATe dALa-zAka juduM rAkhI mUke che. chatAM paNa khAdhA zivAya rahI zakAtuM nathI. kemake A dalAla bhaTake che tyAM zuM thAya? hAtha le ane peTa paTArAmAM mUke. jIbha te phakta hAthamAMthI laI peTamAM utAravAnuM eTale ke- dalAlI jevuM kAmakAja kare che. tenI ja khaTapaTane kAraNe vaidyanuM vacana, ApaNuM DahApaNa, kaTuMbanI kALajI e badhuM dhULamAM? zAthI? phakta jIbhane khAtara ? tyAre have vicAro ke-eka rasanA Idriya ATaluM tephAna macAve te pachI pAMce Idriyo viphare te zuM na kare? maLelI svataMtratAne sadupayoga karo : - jIva karma karavAmAM svataMtra hovA chatAM indriyanI AdhInatAnA kAraNe ApaNe ene DubADIe chIe. maLelI svataMtratAne sadupayoga karatA ApaNe zIkhyA nathI. A javAba dezane aMge paNa samajI le. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama ceta dAkhalA tarIke myunIsIpAlITInA veTa devAne hakka jene maLyo che. te voTa ApatI veLAe te dezanuM ke samAjanuM hita karanAra che ke nahi tene vicAra kare che khare? veDanuM hita dhArIne veTa devAvALA keTalA? ahIM AgaLa rAjyanI, dezanI ke zaheranI bAbate. sAthe mAre saMbaMdha nathI. mAre te prayatna tamane dharma samajAvavAne. che. veDanA ke gharanA hitane mATe tamArA veTane upayoga kare che? ke lAgavaga, zarama, dabANa, lAMca, rUzvatane aMge tamArI svataMtratAne. tame gIravI mUkI che? tamAruM tame jANe. bAkI huM te tamane sudhAravAne IrachuM chuM. lekala beDanI svataMtratA nathI jALavI zakatA te pachI dezanI svataMtratA kema jALavI zakazo? TuMkamAM maLyuM che. tene sadupayoga karatAM zIkhe. have cAle mULa muddA upara AvIebhayaMkara zatruo : tevIja rIte A AtmA khAvAmAM svataMtra hate. jIbhanA jore vadhe nA pADavA chatAM tela-maracAnuM khAvA lAgyo. AvI rIte rasanAne te vaza thaI kharI avataMtratAne gumAvI bese che. jIva sukhanI. IcchA rAkhe che ane tene mATe puNya karatA rahe che, chatAM idrinuM dabANa thAya tyAM zuM thAya? eTaluM ja nahi paNa cAra prakAranA kaSAye krodha, mAna, mAyA ane lebha karmarAjAnI katAra Apa ne jyAM calAve tyAM cAlavuM paDe tyAM zuM thAya? tyAre have kahe ke jIva karma karavAmAM svataMtra che paNa pitAnI pAMca idri ane cAra kaSA jema dere tema derAvuM paDatuM hovAthI pApa baMdhAya che. zuM jaine paramezvarane nathI mAnatA? ApaNe Izvarane dUSita karavA mATe taiyAra nathI. je leke nathI samajatA teo Dagale ne pagale Izvarane deza Ape che. keI mare tyAre jene mAne ke AyuSya hatuM tyAM sudhI rahyo, jyAre ane bhagavAna para maranArane Aropa mUke che. janma ApavAmAM jerU, paraNAvavAmAM niradhAravAmAM paDa (ame) ane kAMIka navA-junI thAya. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 eTale kahe ke- Izvarane gamyuM te kharU! AvI mAnyatA jenanI hoya? bIjAo kahe che ke- ame paramezvarane mAnIe chIe ane no paramezvarane nathI mAnatA! ema? je jeno paramezvarane na mAnatA hatA te A badhA tIrtho kema? jenoe paramezvarane zA mATe mAnyA? jenAmAM ane jainetaramAM paramezvarane mAnavAmAM pharaka keTale? annenI mAnyatAmAM pharaka mAtra "ta" ane "na" ne che. jene izvarane banAvanAra tarIke mAne che, jyAre jaino paramezvarane batAvanAra tarIke mAne che. batAvanAra kevI rIte? te kepuSa-pApanuM svarUpa, saMsAranuM svarUpa temaja mekSanuM svarUpa batAvyuM. jema sUrya udaya thayA, ajavALuM thayuM ane vastu dekhANI. paramezvara phakta mArgadarzaka : kahevAnuM tatva e che ke- rIkhavadeva bhagavAna thayA pachI ja hiMsA-juTha-cArI vigeremAM pApa thatuM, te pahelAM nahatuM, ema nahiM ! evI ja rIte bhagavAna zrI tIrthaMkaradeva thayA pachI ja dayA--satya-nItimAM dharma thavA mAMDyo, ema nahi, paramezvare ApaNane batAvyuM paNa temaNe banAvyuM nathI. emanA pachIja utpanna thayuM, ema nahi! jaina Izvarane batAvanAra tarIke mAne che, jyAre Ajana Izvarane banAvanAra tarIke mAne che. jIvanI javAbadArI che, karma karavAmAM jIva svataMtra che, ane bheLavavAmAM paNa jIva svataMtra che. munima goTALo kare te tene sepela sattA puratI javAbadArI ! bAkI te javAbadAra zeTha ja gaNAya. cAMllAnI jokhamadArI . jema cAle karavAthI jenapaNuM AvI jatuM nathI. agara te cAMllo na hoya te paNa jainapaNuM cAlyuM jatuM nathI. cAMllAnI jokhamadArI samajI cAMdalo kare joIe. jIvane javAbadAra- jokhamadAra mAne te jaina ane na mAne te ajaina. jIvanI javAbadArI nahi mAnI zake tyAM sudhI AvatA bhavane Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 Agama jyota sudhAravAnI IcchA saphaLa nahi thaI zake! jayAM pitAnI svataMtratA nathI, tyAM svataMtra vicAra zuM kAma Ave? evI rIte jIvane mATe dharma karavAne svataMtra, nahi kare e paNa svataMtra ane adharma kare e paNa savataMtra. emAM koInI paNa DakhalagIrI nahI, jenA baccAne athathI iti sudhI A traNe rahelAM che. dhamanI paNa parIkSA kare ? Aje dharmanA seMkaDe phaTA thaI gayelA hovAthI dhamanI parIkSAnI jarUra che. ane ene mATe ja dharmanuM lakSaNa kevuM hoya te kahevAnI pUtra zrI haribhadrasUrijIne pharaja paDI che. duniyAmAM vividha vAdonI khabara paDe tevI rIte dharma-svataMtratAnI cIja paNa samajAya temAM kamanI DakhalagIrI hevAthI ApaNe raste cUkI jaIe. dharmanuM nAma ghaNAe dhAraNa karyuM. dharmanA phAMTA ghaNA paDayA. temAM Arya prajA dharmane nAme bhUlI paDe, te mATe mArga darzAvavA lakSaNa batAvavuM paDe. have dharmanA traNa vibhAge pADavAmAM AvyA che. savarUpadharma, anuSThAna dharma ane vicArakSama ane tenA kyA kayA lakSaNe che te have pachI batAvAze. ja AgaddhAraka vANuM ja jeo jinezvara prabhunA vacanene jANatA nathI-chavAdi ivenI samajaNa nathI ane pApapravRttimAM maLI rahe che, teo te dayAne pAtra che. paNa! jeo jinavacanane jANe che, samaje che, paNa saMskAronI gulAmI khaMkherI zakatA nathI teo te khUba ja zocanIya sthitimAM che." Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthanA Arabhe maMgalAcaraNa zA mATe ? mArmika vicAraNA ( 2 ) [krAipaNa graMthanA prAraMbhe maMgalAcaraNa hoya che ja! nyAya darzanamAM tA maMgaLa mahatvanA viSaya che, laukika ane zAstrIya dRSTie maMgaLanu rahasya samajAvanAra A laghu nibaMdha siddhacakra (varSAM 11 a. 11) mAMthI ahIM tatvapremI jijJAsuenA hitAthe rajU karyAM che. saM] moMgalAcaraNanI AvazyakatA : vidvAnAnA niyama che ke kAI paNa ISTa vastunI siddhi maTe prayatna karAtA heAya tyAre iSTa devatAnI stuti karIne ja pravatavuM. ene ja zAstrakAro zAstranI paribhASAmAM maMgalAcaraNu ' kahe che. magalAcaraNane mATe keTalAkA vivAda kare che. teonuM kahevuM evuM che ke marjIMgalAcaraNa karavAthI kaMi paNa vizeSa phUla jovAmAM AvatuM nathI tA te niraka ma'galAcaraNa karavAnI jarUra zI ?. ' kadAca jaNAvavAmAM Ave ke graMthanI samAptinuM kAraNa maMgalAcaraNa ja che. je manuSyane je kAryanI siddhi karavI hAya teNe tenA kAraNA jarUra meLavavA joIe. AthI graMthanI sapUrNatA karavAnI icchAvALAoe maMgalAcaraNa jarUra karavuM joie, te sivAya vighnAnA nAza nahiM thAya ane vidha nAza na thAya tA vighnAthI mAreluM samAptirUpa kAma paNa thAya nahi. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 Agama ta paNa A vAta pAyA vinAnI che. kAraNa ke kAraNa te te ja kahevAya ke kAryanI utpatti thavAmAM tenI upayogitA jarUrI hoya ane te na hoya te kadApi kArya bane nahiM. A sthaLe tema nathI, kemake nAstikanA graMthamAM maMgalAcaraNa nathI chatAM paNa samApti thaelI dekhAya che, ne kAdaMbarI AdimAM maMgalAcaraNa chatAM paNuM samApti thaela nathI. mATe samAptinuM kAraNa maMgalAcaNa nathI ne tethI te nakAmuM che ne tene karavAnI jarUra nathI. AvI rIte jyAre keTalAke maMgalAcaraNane mATe zaMkA kare che, tyAre saiddhAtikenuM mAnavuM ema che ke "zAMti vaghuvira mavatti mAtAja" arthAt meTA purUSane paNa kalyANakArI kAmo ghaNAM vidanevALAja heya che. kaI paNa graMthakAra pitAne graMtha lokenA upakArane mATe karate hoya ne te upakAra mATe banAvavAmAM AvatA graMtha kalyANakArI kAma tarIke che, ethI vijo jarUra saMbhave che ne tene nAza karavA jarUra prayatna kare joIe. te prayananuM nAma maMgalAcaraNa" che. keTalIka jago para maMgalAcaraNa nahi chatAM je samApti dekhavAmAM Ave che ne maMgalAcaraNa chatAM samApti nathI dekhAtI te temAM maMgalAcaraNanuM kAraNa paNe cAlyuM jatuM nathI. kemake je jage para vidane ghaNAMja zeDAM hoya te te maMgalAcaraNa vinA paNa bhegavavA AdithI nAza pAme ne je ghaNA hoya te thoDA maMgalAcaraNathI tene nAza na thAya jemake anine ekAda nAne taNa pitAnI meLe nAza pAme ne vizeSa agnine thoDA pANIthI nAza na thAya te tethI agnine pANI nAza karatuM nathI tema kahe vAya nahi. jema agni ane pANIne nAzyanAzakapaNe virodha che tema maMgalAcaraNa paNa vidonI sAthe nAsthanAzakapaNe virodhI che. mATe dareka graMthakAra graMthanI zarUAtamAM maMgalAcaraNa kare che ne te karavuM ja joIe. A rIte maMgaLAcaraNa karavuM joIe te vAta nakkI thaI chatAM te lakhavAnI zI jarUra? ema kadAca kahevAmAM Ave te tenA Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3, ju uttaramAM eTaluM ja kahevAnuM ke sAMbhaLanAra tathA vAMcanArane paNa te graMtha mAMgalika che, ema jarUra lAgavuM joIe ane te maMgalAcaraNa -joIne ziSya vagere paNa graMtha karatAM tevI rIte ja pravRtti karaze. maMgala karavAthI ja graMthakAra kayA matane aMgIkAra karIne cAle che? te tathA amuka siddhAMta tene pratitaMtra siddhAMta che te paNa te uparathI mAluma paDe che. ne tethIja zrIgaNadhara mahArAja vagerene maMgala karavAnI jarUra hetI nathI, kAraNa ke teone viAnI saMbhAvanA nathI. temaja teo zAcaracanAmAM savataMtra che. phakta tIrthakara mahArAje jaNAvelI tripadI (30 TuvA, virame 6 vA, purU vA4) uparathI AgamanI racanA che. ema jaNAvavA teo zrI tIrthakara mahArAjanA guNa jaNAve che ke temaNe (zrItIrthakara mahArAje) kahyuM te pramANe pitAnI vaktavyatA jaNAve che, ke jethI mAtra kevalIothI ja dekhI zakAya tevA padArthonuM karAnuM vivecana paNa mAnya thaI zake. maMgalane mATe ISTa devane namaskAra karavAthI zuddha zraddhAvALAene te graMtha mAnya karavA lAyaka thAya, kemake svamatithI kareluM vivecana kaI paNa prakAre zuddha zraddhAvALAone mAnya karavA lAyaka thatuM nathI. atIndriya padArtho (jIva, dharma, saMvara, mokSa Adi) nA jJAna vinA te saMbaMdhI kareluM vivecana keI paNa zANe manuSya mAnI zake nahIM ne teTalAja mATe zrI kevalI mahArAje kahe dharma pramANa tarIke mAnya thavA sAthe maMgala, lakattamane zaraNa karavA lAyaka gaNAya che. A uparathI guruparvadama nAmanA saMbaMdhanI susaMgatatA jaNAI Avaze. vigama' zabdathI dharma lIdhe ane "dhruva' zabdathI dharmI lIdho chatAM ug zabdane badale 3qNa kema na lIdhuM? sAmAnya rIte utpanna thayela padArtha vyavahArano viSaya che, tethI AvA bheda pADayA hoya ema jaNAya che. nityatva vasturUpe che, chatAM e vyavahArane viSaya nathI..vigama eTale abhAva ke je bhAvathI bhinna nathI, chatAMe emAM mukhyatA abhAvanI che. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama jyota kRtajJatA : maMgala kahevAthI graMthakArane kRtajJa gaNI zakAya che, kAraNa ke je manuSyane je dvArA upakAra thaye heya tene upakArI tarIke mAnIne dareka kAryamAM yAda kare, namaskAra kare, guNastuti kare teja te kRtajJanI paMkitamAM Ave. dareka manuSyane zrI jinezvara mahArAjanA zAsanapravartananA prayatnathI ja upakAra thayela che. te dareka kAryamAM temanI (zrIjinezvaranI) stuti karavI yogya hevAthI maMgalAcaraNa ke je teonI stutimaya heya che, te karavuM tathA bIjAene jaNAvavA lakhavuM, te yogya ja kahevAya. guNakIrtana : maMgala karavAthI zrotAne uttama puruSanuM guNakIrtana thAya che, ne tethI AtmAnI zuddhi thavA sAthe teo sAvadhAna thaI paramalAsathI sAMbhaLe che ane tenI upara AdarabuddhinI tIvratA thAya che. eTalAja mATe zAsakAre kahe che ke ziSyanI buddhimAM maMgalatA utpanna karavA mATe maMgala karavuM ja joIe. iSTa ane adhikRta devatA : maMgala karatAM uttama puruSonA jaNAvelA guNe sAMbhaLI zrotAone sAdhyabiMdune nizcaya karavAno muddo maLe che, ne tethIja jevA prakAranuM zAsa hoya che tenI AdimAM tenA adhiSThAtAne namaskAra karavArUpa maMgala karavAmAM Ave che. A adhikRta devatA stutirUpa maMgala kahevAya che. jaina zAstramAM te ISTa ane adhikRta bane prakAranA devatA zrIjinezvara mahArAja hoya che, kAraNa ke teonA guNonuM kIrtana karavA sAthe tene ja sakala vidyAnA mUla mAnavAmAM Ave che, sahasrogame hastipramANa maNIthI na lakhI zakAya ane sarva vidyA AdinuM nidhAna caturdaza pUrvanI racanA teonAM vacana ne jJAnane AbhArI che. keI paNa evuM savAya duniAmAM nathI ke je zrIdvAdazAMgImAM na hoya. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 8 ju 23 A uparathI spaSTa samajAze ke zrI-jinezvara mahArAjanA guNa anukaraNa karavA lAyaka che ne teo ja sakalavidyAnI AdinA mULabhUta che. te teone namaskAra karyA vinA keI zreyaskara ISTanI siddhi thaI zakatI nathI. Aja kAraNane uddezIne jainAcAryo koI paNa vyAkaraNa, chaMda, kAvya, nyAya ke dharmazAstranA graMthamAM zrIjinezvara mahArAjane namaskAra karIne maMgalAcaraNa kare che. upara jaNAvelA muddAthI jaNAze ke keTalIka jago para deva ane guru bannene paNa namaskAra karavAmAM Ave che, te paNa ISTa ane adhikRta devatArUpe dhArIne che. Adi-adhya ane aMtima maMgalAcaraNanA phala : upara je maMgalAcaraNa karavAnI jarUra batAvI che, tene mATe vicAra karIe te zAstrakAro samApti, vidanavaMsa, vidanaprAgabhAva ziSTAcAraparipAlana ane kRtajJatA Adi judA judA uddezathI kare che. ne eka maMgalathI badhAM phaLa maLe che temAM Azcarya pAmavA -jevuM nathI, kemake keTalIka kriyAo cAritra agara tapanI mAphaka evI zaktivALI hoya che ke jethI aneka phalanI prApti paNa thaI zake. A upara jaNAvelA phale paNa amuka hada sudhInAja samajavA ke jethI graMthanI Adi-madhya ane aMtamAM karAtA maMgalenA judA judA phanI prApti mATe koI jAtanI zaMkA uddabhavavAne vakhata Avaze nahi. tethI ja zAstrakAra Adi maMgalanuM vighavaMsapUrvaka samApti, madhya maMgalanuM graMthArtharya ane aMtima maMgalanuM ziSya paraMparA -hArAe zAstrIne avicchedarUpI phala mAne che. AdimAM zrotAne parama puruSanA guNa sAMbhaLavAthI thaele AhlAda vidhrane nAza karIne samApti karAvanAra, madhyamAM zArahasyanA jJAnathI thaele AhalAda tenA praNetAnA tIvra bahumAnane ane tenA vacananI parivartanA karavAmAM pariNAmanI dRDhatA ane aMtyamAM zAstrArtha samAptine lIdhe devagurunA bahumAnathI aMtaHkaraNamAM thaelo apUrva AhalAda teonI Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24. 'Agama ceta kRtArthatAne upakArIpaNAnuM smaraNa thavAthI jagatane jInI upara paDatI advitIya chApathI judAM judAM phale prApta thAya, temAM kAMi paNa navAI jevuM lAgaze nahiM. maMgalanuM phala mAtra vinavaMsa che, ane e samApti te buddhipratibhA Adi kAraNathI thAya che. je vidyArviza na thAya te samApti na thAya ema che. chatAM vinarvasavALAne paNa buddhi Adi na hoya te samApti thAya nahi. ATalA mATeja graMthakAra mahArAjAe nividana samApti rUpI maMgalanuM phala kahe che. arthAta tAtparya tapAsatAM vinane nAza kare eja phala rahe che. ne te mATe zAsakAre "satyathAviSapArAmabAga biriMTuM" (visAvaya bhAsa gA. 13) A vAkayathI vinavAsa ja phala jaNAve che. jo ke tamAma sthAne samApita levAmAM Ave che chatAM "vidhi pratiSadho at vizeSa prati haMmare" e nyAyathI vidana vaMsarUpI vizeSaNamAM vidhAna samajavuM. AvI rItie jyAre keTalAke maMgalanuM vitavaMsaja phala mAne che. tyAre keTalAka zAstrakAro "samAptino maMcha. mAta" A rItanA anumAna pramANathI jaNAtI yutithI maMgalanuM samAptilakSaNa phala mAne che. ane je je jaga para nivina zabdathI vinarvasa" levAmAM Ave che, te sarvasthAnake teo vidhradhvasane samApti rUpI kAryanuM dvAra jaNAve che. maMgala e kAraNa che ane samApti e kArya che. maMgalathI. sIdhI samApti thatI nathI, paNa maMgalathI vikTradhvaMsa thAya che ne. tenAthI samApti thAya che. tethI vizarvasa e dvArA kahevAya che. jo ke buddhi-pratibhAdi kAraNenI samApti karavAmAM jarUra paDe che, te paNa te (buddhi Adi) jJAnavabhAva AtmAnA jJAnAvaraNIya karmarUpI pratibaMdhaka dUra thavAthI savataMtra bahAra Ave che. A sthale jeo "rilitanibaMnidhrAdhAjI maMDha" kahetA hatA teone paraMparAe pratibaMdhakapaNuM levuM paDatuM hatuM, kAraNa ke jJAna, ArogyatA Adi prAiisatamAM paraMparAe sAdhana che, paNa jeo Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 pustaka 3 ju prApizvita vizeSaNa na letAM kevala pratibaMdhaka-nivRttine letA hatA, teone te paraMparA sudhI deDavAnI jarUra ja nathI. A sthale eTale vicAra karavAnI jarUra che ke prArikhrita vizeSaNa na lagADIe te saMvara ane nirjarAnA sarva kAraNe maMgala thaI jAya, paNa tenI harakata nathI, kAraNa ke jJAna Adine paNa "maMgala mAnI levA sAthe tene nirdeza mAtra paNa "maMgala" tarIke mAnavAmAM Ave che. tethI zAstromAM "sucaM" evuM sAMbhaLavAnA arthavALuM pada paNa kRtajJAnavAcaka laIne "maMgala" tarIke gaNAvAyuM che. vaLI keTalIka jago para "samyaka tathA keTalIka jago para "dhama Adi zabdone paNa "maMgala" tarIke gaNavAmAM AvelA che. tatva e ke saMvarane nirjarAnA kAraNene "maMgala' tarIke laI tenAthI thatI pratibaMdhakanI nivRtti phala tarIke mAnavAmAM Ave che. A pakSathI eka phAyado e thAya che ke vataH vinAbhAvavALAne paNa maMgalAcaraNa karavAmAM harakata AvatI nathI, kemake tRtIya auSadha mAphaka A maMgala prAripisatanA pratibaMdhakanI hayAtImAM tene dUra kare che, nahiMtara AtmAnA zubha adhyavasAyanI puSTi karI navA AvatA pratibaMdhakonuM kANu agara AvelAne nAza karI adhika nirmalatA karI jJAnedaya kare che ke jethI bIjA graMthamAM paNa tene saralatA thavA sAthe zIdhra samAptine vakhata Ave che. A vAta te anubhavasiddha che ke dareka graMthakArane AgaLa upara karavAmAM AvatA graMthamAM alpa vakhata lAgavA sAthe camatkArane vadhAro thAya che. jo ke bIjA abhyAsane tenuM (zIvratA ane camatkAranuM) kAraNa jaNAve, chatAM te abhyAsa tenuM sAkSAt kAraNa banatuM nathI. paNa tenA kSapazamarUpa kAraNanuM kAraNa thAya che. ne tethI zApazamane hetu tarIke te vadhAre sAro che. upara jaNAvyA pramANe je kSopazama hetu mAnIe ne tene mATe maMgalAcaraNanI jarUra mAnIe te atIndriyajJAnIo ane gaNadhara mahArAje Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 sAgama jyAta Adine vizeSa ma`galAcaraNanI jarUra nahi paNa rahe. ne tethIja mUha graMthAmAM namaskArAdi rUpe magalAcaraNA hotAM nathI. 6 bIjuM nAstika AdinA graMthAmAM maMgalAcaraNa nahiM hAvA chatAM paNa anya kAraNeAthI tenA tevA kSaye pazama thavAthI teonA graMthAnI samApti thai zakaze. kSaye|pazamanA aneka kAraNeA chatAM niyamita ISTa devatA stuti Adi maMgalAcaraNa karavAnu kAraNa eja ke teone (mahApuruSone) uddezIne tenI prApti thaI zakI che, thAya che, ane thaze. keTalAka AcA zAstramAtrane ma`gala' mAne che, kemake te paNa kSayApazamanuM kAraNa che, chatAM jee prathamathI pravRtti karanAra ziSyAnI buddhine praphurttita karavA maMgala karavA jaNAve che ne sAthe jaNAve che ke yadyapi zAstra svata: maMgalabhUta che, te paNu tene maMgala buddhie grahaNa karavAmAM Ave tAja 'ma'gala' tarIke kAma lAge, paNa jo khIjI rIte grahaNu karavAmAM Ave te te 'ma'gala' tarIke kAma lAge nahiM, jema sAdhune zuddha buddhie grahaNa karanAra sArUM' phala pAme che. paNa apazukana buddhie grahaNa kare te apazukananuM thAya che, tema A magalane mATe paNa samajavuM. tethI maMgalabhUta zAsranI zarUAtamAM maMgala karavAnI jarUra che. tevI rIte maMgala karavAthI zAstra mAMgalazUnya che ke kema ? evI zaMkA rahetI nathI. vaLI spaSTa praNidhAna vagerethI ziSyane maMgala buddhi thaI javAthI khIjA' maMgale karavAnI paNa jarUra nathI. keTalAka te kahe che ke zAstra svata: maMgalabhUta che, paNa te (zAstra) vidyA ane ane matrarUpa heAvAthI tenA praNetA AcAryone namaskAra karIe teja yathAvasthita siddhi meLavI Ape. (Avasaya zuzruttinA gA. 1108mAM kahyuM che ke "ciLamuzarraLa vijJAna maMto ya siti" arthAt AcAryanA namaskAra karIne vidyA ane matro siddha thAya che. je 52mAcAya ne namaskAra karavA teja maMgalAcaraNu che, ne tethI maMgalAcaraNu zAsranI samApti karanAra * thAya temAM Azcaya nathI. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIva mAtra ne zuM game che? . ( 3 ) (pU. AgamahAraka AcArya bhagavaMte bAlako samajI zake, tevI zalithA mokSanI upAdeyatA A vyAkhyAnamAM samajAvI che. sva. pU. bAlamuni zrI mahendrasAgarajI mahArAje A vyAkhyAna lakhIne taiyAra karela, te vyavasthita rUpe ahiM rajU thAya che. saM.) ISTanuM bahumAna zAthI? zAsakAra mahArAjA AcArya semamaprabhasUri bhavya jInA upakAra mATe dharmopadeza detA thakAM sUcavI gayA ke-A saMsAramAM dareka vivekI janane dharma ISTa che. kAraNa jagatamAM sAmAnya niyama che ke je vastu ISTa heya tenA juThA zabdo paNa sArA lAge. aniSTanA juThA zabdo paNa kharAba lAge. dhanAdi ISTa che tethI koI AzIvada de ke tuM ciraMjIvI, kuTuMba, dhanavALo thA! te tethI saMtoSa mAne che. kahenArAnA kahevAthI thavAnuM nathI. "dhanADhaya thA!" tethI dhanADhaya thaI jato nathI. paNa te vakhata AMkha lAla thatI nathI. A zabdo para tatva nathI. amara thA! kahe teye e zabdomAM satyatA nathI. enA kahevAthI ciraMjIvI ke amara thavAnA nathI. tema keridhvaja thavAnuM kahyuM, te kahevAthI thaI javAtuM nathI chatAM AMkhamAM mIThAza kayAMthI ANuM? ISTa vastunA juThA zabdo sAMbhaLavAthI aniSTa lAge che. kaI gALa de ke nakhoda jAya. te vakhata AMkha lAla kema thAya che? aniSTa vastunA juThA zabdo itarAja kare che. A vAta laIne dharmamAM AvIe. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 Agama ta dharma I ja che, ema kema gaNu? dharma AkhA jagatane ISTa che. dhamI hoya ke na hoya paNa dhamI kahe te kaleje ThaMDaka vaLe che. "apasariyo du gho" dharma AtmAnI sAkSIe che. bIje dharma thayele jANe ke na jANe tenI jarUra hotI nathI. dharma e AtmAnI sAkSIvALI cIja che. cakavatI narake ja jAya? e vAtane paramArtha : cakravatI sarakhe narakane dUta kemake bIjAne aMge narakane niyama nahiM, paNa cakravatI ane vAsudeva niyamA narake jAya. zaMkA-bhArata-sanata kumAra vigere sadgatie gayA che. narake te phakta be ja cakrIe gayA che. subhama ane brahmadatta. 10 cakrava. tamAM keTalAka devake ane keTalAka mokSe gayA che te A niyama kema bAMdhe che ke narake jAya, samAdhAna-akkalathI vicArIe te mAlama paDe ke be vacanamAMthI eka khATuM devuM joIe. akkalane upayoga karIe to mAlama paDe. cakravatI kene gaNIe? cakrathI je varte te, cakravartIpaNuM cheDI dIdhuM. pachI cakravartI kayAM rahyo? kaIke 25-50 varasa lagI viSayAdikamAM pravRtti karI, pachI tyAgI thaI devaka gaye, te te phaLa zAnuM? viSayAdikanuM ke tyArapaNAnuM? tenuM kAraNa? mukhyatAe bALapaNamAM tyAgI thAya te nilepa. AthamyA pachI asurUM zuM? lUMTAyA pachI za? tema naha pAchaLa paNa eTalI avasthAmAM paNa jene e viveka jAge ke A choDavA lAyaka che, ane cheDe te te paNa bhAgyazALI gaNAya! pAghaDI ane betANuM temAM pharaka keTale? kahe ke jene kasabI chelle bhAga pAghaDI AkhuM sutara kasaba pAMca cha AMgaLamAM paNa je pAghaDIe kasaba na hoya te betANuM, tema ahIM jIMdagImAM chellA lAge je dharmanI ArAdhanA karI zakya te sadgati meLavI. AkhA dastAvejamAM sahI nathI, te Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 ju 29 -dastAveja nahi. tema chevaTa sudhI AraMbhAdikamAM rahyA te narakanA dastAvejamAM sahI thaI gaI. chevaTane bhAga sudhArI lIdhe te saddagati meLavI zake che. dharmane mahimA : bAra varasa sudhI ghora yuddha karanArA rAja sAta sAta AdamI mAranArA ajuna mALI ane roja cAra hatyA karanArA, evA paNa taya zAthI? rogane saddabhAva auSadhane manAI karanAra gaNAya khare? ghaNA - varasanA rogonuM esaDa sAvacetIthI karavuM e vAta levAya ke esiDa levuM nahIM e artha levAya? jene pitAnI jIMdagImAM viSayAdikamAM vadhAre pravRtti karI hoya tene pavitra thavAne dharmanI vadhAre jarUra! dharma e eka apUrva cIja che ke ApaNe ahIM te amuka varSonI vAta - che, paNa lAyakAta kreDa pUrvanA AyuSyavALAnI paNa che. gALo karavA mAtrathI dharmane aMge nAlAyakI gaNI laIe te dharmanI zakti kaI? dharmanI zakita eTalI mAnavI che ke lAkha bhAnA karmone mathI nAMkhe. gayA bhavamAM sahI sikakA thaIne sIla thaelA A bhavane aMge -raste laI zakIe. jene aMge krodha karyo hoya tenI mAphI mAMgIe te A bhavane aMge sahI sikkA thayAM nathI, paNa pahelAnA bhavanA vera vire cerI krodhe te sIla thaI gayA che. A bhavanuM pApa -kRtya sIla vagaranuM chuTuM che. gayA bhavanA pApo sIla thaI gayAM che. paNa dharmanA prabhAvathI A bhavanA pApa teDe emAM navAI nathI. paNa lAkho bhavanA sIla zikkAvALA pApa toDavAnI tAkAta dharmamAM che. eka divasanA paNa saMyamanuM mahatva : " egadivasaMpi jIvo pavajjamuvAgao annnnnnmnno| jai gavi pAvai mukkhaM avassa vemANio hoi // " . eka divasa (eTale vadhAre na karavuM ema nahIM) paNa Acarele "dhama ATalI tAkAtavALo che, ema jaNAve che. "cA" zabdane artha e ja ke eka divasane paNa yati durgatine rokanAra che dharma. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30: Agama ceta gRhasthane dharma ke? khALe DUcA ane daravAjA khulI gRhastha bAra vratadhArI paNa te kIDInI virAdhanA na kare. makaDA sarakhAnI virAdhanA TALavA kumArapALa mahArAjA sarakhA cAmaDI kApI nAkhe. teja vyakti bAyaDI chokarAnA kesa vakhate bacAvavA jAya ke zikSA thavA de? pate mAtra kAyAthI dayA pALI, paNa AkhA saMbaMdhIone aMge pite beTe bacAva karavA taiyAra che. pite pAMcasenuM nukazAna heya te juThuM na bele, paNa kare cheTI rakamamAM pakaDAye te. bacAvavA ubheja che. beTI sAkSImAM bhAIbhAMDu sapaDAyA heya, te bacAvavA u rahe. mAtra pitAnA zarIre pote na karavuM. saMsAramAM jyAM sudhI rahevAne tyAM sudhI e pharaja AvI paDavAnI. aDhAra pApa sthAnakanuM rAjInAmuM tenAthI banatuM nathI. potAnI kAyAthI pite ja na kare te mAtra jALave. pitAne brahmacarya heya, chokarAe sAkSAt kArya karyuM pilIse pakaDe te kema bacAvuM? adhikArIne phiDuM, sAkSIo karUM. saMsAranI jALamAM rahele pApasthAnaka cheDe te khALe DucA tarIke che. te nakAmA nathI. kAraNa tene thAya che ke A khoTuM thAya che. mehane lIdhe karUM chuM. chokarAe apakRtya karyuM che, paNa kuTuMbanI AbarUne aMge A karavuM paDe che." aMdaranI jaDa kapAelI rahe che. te dharma samaje tene rahe che. e mATe jyAM sudhI saMsAranI kamiTImAMthI rAjInAmuM ApyuM nathI, tyAM sudhI tene aMge javAbadAra che. peDhI kholI temAM phAyadA nukazAnanA javAbadAra-jokhamadAra tame che, tema aDhAra pApasthAnaka kaMpanInA bhAgIdAra che. temAMthI rAjInAmuM na Ape tyAM sudhI bhAgIdAra che. "ariAgo zAritrya ghaal" gharathI nIkaLavuM, nIkaLIne sAdhupaNuM levuM be vAta kahevI paDe che. zaMkA-aNagArIpaNuM lIdhuM eTale ghara cheDayuM AvI gayuM, chatAM ahIM be vAta zA mATe kahevI paDI? pahelAM rAjInAmuM de ane pachI navI kaMpanImAM dAkhala thAya. jJAna darzana cAritra agIkAra karavAnA ane sAvadya ga tyAga karavAnA be paccakakhANa Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 purataka ke zuM rAkhIe chIe. gharathI nIkaLI dIkSA aMgIkAra kare. tIrthakaramAM be vAta jaNAvavI paDI. ema samajI aDhAra pApasthAnakamAMthI nIkaLI eka divasa paNa te kaMpanImAMthI nIkaLyo, vaLI jenuM mana ananya hoya, cAritramAM kaI buddhi rahevI joIe? abhavya jIve mithyAdaSTi ja dravya cAritranA phaLa tarIke nava raiveyaka sudhI meLavI zake che, tyAM karmakSayanI buddhi nathI. pUjAnI mAnatAnI devalokAdikanI IcchAeja sAdhupaNuM le, tevA sAdhupaNAthI te jIva nava raiveyaka sudhI pahoMcI zake che. lAMbe pravajyAparyAya heya ajJAne kareluM pApa, anya IcchAe kareluM pApa. aNasamajathI virUla IrachAe kareluM pApa paNa jIvane bhegavavuM paDe che. vagara IcchAe baLAtkAre kareluM aNajANapaNe karela abrahma vratane nAza ne durgati de che. tethI sat purUSane jIvananA bhege brahmacarya pALavuM che. bIje phosalAvI patita karI nAkhe te patitapaNuM na thayuM tema nahIM. agara pApa baLAtkAre ajJAnatAthI ke lAlacathI thAya te pApa lAge che. ne tenuM phaLa bhegavavuM paDe che. paNa pApane parihAra anya icachAe paNa karyo hoya te paNa te AtmAne phAyado kare che. abhavya misyAdraSTi cAritrapAlana kare paNa pUjA, mAnatA, riddhi-samRddhinI IcchAthI, mahAvratanI apekSAe e virUddha icchAe karele pApane tyAga nava greveyakanI sthiti Ape che. jIbha cAvIne paNa abrahmane vakhata Ave te maravuM. ane tema marIne anaMtA mekSa gayA. kAraNa? baLAtkAre thatA abrahmamAM ATale deSa mAnya, tyAre AvuM vidhAna karyuM ne ? abhaya cAritra pAlana kare, paNa IcchA anya che. tenI mekSanI-karmakSayanI, ke caDhatA guNasthAnanI IcchA nathI. ekaja IcchA che. bALakane "davA pI jAya te lADa ApuM" e vakhate tenuM mana esaDamAM nathI. esaDamAM kriyA che, tema abhavya jANe ke kriyAmAM gaDabaDa thaI te devaloka nahIM maLe, virUddha IcchAe kare te nava raiveyaka maLe. anicchAmAM akAma nirjarA, e devapaNAnuM kAraNa zuM? sarAga saMyama. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama ta. devAyubaMdhane hetu ze? A devatAnA AyuSya bAMdhavAnA kAraNomAM "mArAM karma kSaya, thAya, e buddhi na hoya, eTaluja nahIM paNa virUddha IcchA mane khAvAnuM male. zUlapANe yakSanuM draSTAMta le, tyAM baLada zuM dhArI rahyA che? A khAvAnuM Apaze, A pANI Apaze. ahIM bhUkha tarasa sahana kare che paNa mana kayAM che? A mane ghAsa nAMkhaze ne A. pANI pAze AvI rItanI sahana zakitathI akAma nirjarA thAya ne devaloka thAya, ApaNe nigodathI nIkaLyA te zAthI? akAma nirjarAnA pratApe. bAdaramAMthI trasamAM AvyA, manuSyamAM AvyA te. mukhyatAe akAma nijAnA pratApathI. akAma nirA zubha na karI heta che ke manuSyamAM AvI zakate nahIM. kevaLa akAma nirjarAthI uMcA Ave che. jene pariNAma kharAba gaNIe te uMce. Avate nahIM. akAma nirjarAe je meLavIe keDI, eTaluMja je sakAma nirAe karIe te keDa, paNa vAta jamenI che, udhAranI. nahIM hai? AthI phalitArtha e thayo ke virUddha icchA ke vagara IcchAe banethI paNa karele pApane parivAra te paNa phAyade ajJAne karelA pApa paNa durgatimAM zAthI nAMkhe che! have ajJAnamAM AvIe. ajJAne paNa pApana thAya te karma na thAya, ane karma na thAya te karmarAjAnI tAkAta nathI ke tamane durgatimAM mekalI de. ekedriya ke vikapriya narakamAM jAya kharA? kema nahIM? na javAnuM kAraNa zuM? zuM jJAna thayuM che? mahAraMbha. parigraha choDyA che? tenI zakti nathI, jJAna nathI paNa na kare tethI na jAya. "rAjanAM tevu amAvAta" ekatriya vikaseMdriyamAM narakanA kAraNe nathI. pApa na karyuM te durgati rokAI, ajJAna azaktithI pApa nathI karyuM, tethI ApaNe te jJAna dazA kayAM kAma karanArI che. mohanIyanI sIttera kaDAkaDInI sthiti temAM jJAna dazA eka cheDAcheDanI aMdara kAma kare, gaNesIttera kaDAkeDI Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 ju sthiti ajJAna dazA taiDe. yathApravRtti eTale ajJAnapravRtti, mekSa che, te meLave che, te vicAra ke jJAna hetuM nathI. karma, jIva, mekSanuM svarUpa e saMbaMdhI jJAna egaNesItteramAM hetuM nathI. tethI yathApravRttine anupaga anAgakaraNa mAnIe chIe. 69 kaDAkeDI tuTI te ajJAne paNa karmanA kAraNethI dura rahyo. ajJAne paNa dharmanA kAraNemAM pravarce. te yathApravRtti karaNa kare te kAraNathI 69 kaDAkoDa teDI nAkhe, jIva, tenuM svarUpa, karma, mokSa tenA savarUpane upayoga nathI. te upayoga thaye te AgaLa thaye. jJAna e te saDaka uparano dIvo che. ajavALuM kare, amuMgaNa ochI kare. jagalamAM vagara dIve bhaTakIne Avela saDaka uparanA dIvAnI kimata keTalI kare? e mATe zaMkA kema che? zaMkA anupage 69 tuTI gayAM te eka rahyuM che, te tuTI jaze. ATalI bhAMjagaDa zI ? apUrvakaraNa, anivRtikaraNa, samyagadarzana dezavirati, sarvavirati, tapasyA, vinaya, vaiyAvacca vigere lapharA zuM kAma ghAle che ? samAdhAna : tamArI vAta kharI paNa mahAnubhAva! rAtrinA ATha vAgyAthI aMdhArU khasavA mAMDayuM. sADA pAMca sudhI khasyuM have sUryodayane pA kalAka che. paNa anukrame ajJAna pravRttithI, 69 tUTI, paNa te vakhata Ape Apa samyakatavane vakhata; samyakatva thayuM eTale jJAna thayuM, e be thayA te cAritra tarata maLe. rAtanuM aMdhArUM javAthI ajIrNodaya, te thaye eTale sUryodaya. sUryodaya pahelAM aruNadaya jarUra hoya tema kevaLa agara kSAyika guNa thavA pahelAM bIjA jJAna ane guNe jarUra thAya. tenI jarUra ema mAnI che ke pAchaLanA karma khaseDavA bahu muzkela che, 69 khaseDavA sahelA che te anaMtI vakhata khasyA ane AvyA paNa eka kreDADamAMthI kaMI khase te pachI AvavAne vakhata nathI. e khaseDavA mATe graMthI bheda zabda che. te cIja zI? graMthibheda tyAreja samyakatva te badhA jANe che. graMthibheda cIja eja ke duniyAdArInI AkhI bAjI palaTA te ja graMthi bheda. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama jyota anAdithI A jIva viSayamAM pilgalika sukhomAM lIna temAM sukha buddhi tene viyegamAM duHkha buddhi A badhuM palaTI jAya. samyakRtva thavAnI vakhata thayA pachI vizrAmanuM sthAna IcchavA lAyaka-ArAdhavA lAyaka phakata deva gurU ane dharma aMta:karaNathI sukhanuM kAraNa devAdikanuM ArAdhana. have duniyA veTha tarIke gaNe jene anAdithI tava gaNe-tene veTha gaNe A sthitie graMthibheda devAdikane tatva gaNe. A paramapada sivAya eka peya nahIM tethI teneja sAdhya gaNe. mULa vAtamAM AvIe. evuM samyakatva 69 tuTI te ajJAnamAM tuTI samaje zuM? tene savAla kayAM che ? gAmaDIyA kAyadAmAM zuM samaje? tethI kAyadA virUddha na varte te zikSA kare kharA? gunDA rahita kAryothI dura rahe te sajAthI bacI jAya. vakIle, berIsTara gunhAthI bace te nahIM samajanArA gunhAthI bace tene zikSA thatI nathI. te jhaverI sIvAya bIjA pAse jhaverAta heya te pheMkAvI devuM? e jhaverAtamAM zuM samaje? samajavAthI phAyade che. temAM nA nahIM paNa aNasamajano artha e nathI ke pApane parihAra nakAme che. pApanA parihArathI phAyade ja che. zAlibhadrane jIva-jyavAjIne jIva bALaka che. Dhora cAranAra eNe zAlIbhadrapaNuM zAmAM meLavyuM? devatAne cAkarI ravI paDe. zreNikane riddhIthI Azcarya thavuM paDayuM zAthI? ApaNe puNya meLavIe temAM karmanI vargaNa keTalI jANI ? ajJAnatAne artha e nathI ke huM cheDAtuM hoya te nahIM choDavA devuM jJAna meLavavAnI jarUra paNa jJAna joIe eno artha e nathI ke jJAna vagara puNyanuM kArya na karavuM tema nahIM. ajJAnapaNe karmanA kAryamAM pravRtti thaI hoya te lAbha jarUra che. have virUddha IcchA upara AvIe. virUddha IcchAe kareluM dharma kArya sadagati Ape che. zrIyakane dAkhalo laIe. labhadranA nAnA bhAIne. saMvatsarIne dahADe che. yakSA meTI bahena che. bhAI Aja navakArazI kara. parANe purI karI. hamaNe dahere jaI AvIe pArasI thaI jaze. have sAMjano vakhata thayo. Ama karI kheM upavAsa. prANa gayA. zrIyaka teja rAtrIe marI gaye. eka ja upavAsanI vAta che. ene karavAno vicAra nathI, yakSAe karAvyuM che. pete prAyazcita Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 juM 35 levA jAya che tethI sAdhvIne mAnavuM paDayuM ke meM kaSi hatyA karI che. zrI sImaMdharasvAmIe RSi hatyA nathI kahI. je aMtya avasthA jevuM dekhe teja khAvA ApavAnuM. ahIM sudhAravA mAMgIe chIe ke mATe chelI avasthAe raju karavuM nahIM te nirdhAmaNA karAvanAra sAdhu rAkhavA. gocarI mokalavA ajJAnapaNe anicchAe virUddha IcchAe karele pApane tyAga durgatithI bacAve che. baLAtkAre paNa kareluM dharmanuM kArya saddagati meLavI Ape che. tethI vagara mane karelI dikSA vimAnika Ape che. ananya mane kema kahyuM? dIrghakALa pApane parihAra dharmane saMcaya te vagara IcchAdikane hoya te saddagati meLavI Ape, paNa eka divasamAM ja pApane parihAra ananya manavALo heya teja sadagati meLavI Ape. dIkSA sivAya bIjI bAju mana nahIM. ahIM gAthAmAM mukhya pakSe mekSe gauNa pakSe vaimAnikapaNuM levuM che. mokSa evI cIja jarUra che ke anya manamAM maLe ja nahIM. utsarga pakSamAM vidhAna karavA mATe ananya mana mUkavuM paDayuM. be ghaDI paNa pravrajyAne pAmyo che te mokSa pAme agara vimAnika jarUra thAya. bhAvatavathI antarmuhUrtamAM mekSa che, paNa apavAda padamAM sAmAnya devatApaNuM nathI levuM, paNa vaimAnikapaNuM levuM che. ananya pada mokSa mATe ane eka divasa vaimAnika mATe che. saMbhAvanA karIe ke mekSa na pAme te vaimAnika jarUra thAya. AthI eka divasanI dIkSA aMdagInA pApanA piTalAne palAyana karAvI de te cakravartI cakravartIpaNuM cheDI dikSA le te pApanA piTalAne palAyana karAve temAM navAI zuM? cakravartI kahevAya narakane dUta, paNa te paNa jyAM nikhAlasa thaye. pudagalane dukhamaya anitya mAnavA lAgyuM. te vakhata dharmavRkSa AtmAmAM ubhuM thayuM. dharma e AtmasAkSI. bIje dhama kahe tethI ApaNe dhama banI jatA nathI. paNa bIje dharmiSTha kahe te AMkhe te nIcI jAya. ane purepure dharma karatA hoIe ne bIjo adhama kahe te paNa AMkhe lAla thaI jAya che. ISTa lAgelI vastunA juThA zabda ISTa lAge che. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama jyota A siddhAMtathI tapAsIe te badhAne dharma ISTa che to dharmanA raste jatA kema nathI ? mana maMdarAcala deDayuM che, paNa paga thAkelA che, tema ahIM dareka jIvane dharmanI icchA. pApathI DaranAro dharma karavA mAMge che paNa temAM TAMTIyA bharAI jAya che. A pAMca Indriya vacamAM naDe che, pAMca iMdriyathI nirapekSa hoya te lagIra paNa mekSa meLavavAmAM aDacaNa Ave nahIM. nItimAM eka paNa Idriyane AdhIna paDe te nIti ghera gaI. apakRtya lAge. kharAba nahIM karavA lAyaka mAne. jyAM pAMca indriyanI gulAmImAM utaryo tene viveka badho sAro lAge. vivekathI IcchA rahe, jayAM sudhI indriyanA viSamAM rAce nahi hoya tyAM sudhI tapanI niSThA, pratiSThA, apakRtya karavA lAgyA. badhuM chatAM vipradAne Ape. A saMsAramAM duHkho bhagavyA. bhogave che, agara bhegavaze te tenuM kAraNa pAMca iMdriye che. AthI semaprama AcArya kahe che ke jagatamAM denuM sthAna heya te Indine samudAya che. agnine dUra rAkhyA na pAlave, kheLAmAM rAkhyA na pAlave paraMtu tene sagaDImAM rAkhI pAlave tema Indriye vagara tame rahevAnA nathI. te tamArA vagara rahetI nathI, paNa indriye jarUra rahevAnI, tamAre enA vagara nahIM cAle paNa tAre AdhIna kara. tArI IcachAe Indriya pravarte, tuM Indriyane AdhIna na thA. mAruM mana Ama thayuM che e badhuM gulAmIpaNu che. ane tuM AdhIna kara. A samajI pAMca indriyane je AdhIna karaze te A bhava parabhava kalyANaka maMgaLika mALA paherI mokSa sukhane viSe virAjamAna thaze. US ajJAnatAthI viruddha icchAe baLAtkArathI paNa pApane parihAra durgatithI bacAve che ane sadagati Ape che. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eeeee 00 4000000000000 karma zI rIte baMdhAya ? kiyAe karma - pariNAme baMdhanuM addabhuta rahasya Geeeee ( jinazAsananI gumagamya abhuta ziline khyAla zabdajJAnanI vikatAthI na Ave, tethI ghaNIvAra jinazAsananA sUkSma buddhigamya TUMkAkSarI mArmika sUtrone durUpayoga buddhivAda ane ekAMgI nizcayanA gajagrAhathI vartamAnakALe thaI rahyo che. tevA "kriyA e karma pariNAme baMdha" e svarNAkSarI sUtranuM yathArtha rahasya samajavuM. AjanA TANe comAsAmAM prakaTatA alasiyAnI jema adhyAtmIonI dekhAtI vaNajAranA mamIne pArakhavA mATe jarUrI che. tethI A vyAkhyAna khUba ja mahatvanuM dhArI ahIM vyavasthita rUpe tA. 3-8-36nA siddhacakramAMthI udhata karI rajU karyuM che.) kiyAe karma pariNAme baMdha ja e vAkayane marma jA jIvatatva pahelAM kema? zAstrakAra mahArAja zrImAna yazovijayajI upAdhyAyajI mahArAja bhavya jInA upakAra mATe jJAnasAra prakaraNanAmaka graMtha racI gayA Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 Agama jyota che. e graMthamAM teozrI AgaLa sUcavI gayA che ke dareka dharmothI jIe, AtmAnA utpanna thaelA guNe avyAbAdha anaMtakALa sthira rAkhavAnI IcchAvALAoe pitAnI sthiti aMge vagerene cakkasa vicAra kare joIe, jene kArya karavAnI IcchA che, te kArya karavAnI icchAvALo je vastusthiti ane pitAnA svabhAvane vicAra na kare te te kaI paNa prakAre sAdhaka banI zake nahi. mULa vastune tenA svarUpa-sthiti-saMgone AdhAre thatA pheraphArane vicAratA nathI, te keIpaNa kALe kAryanI siddhi karI zakatA ja nathI. ahIM sAta tava athavA nava tatvamAM jIva pahelAmAM pahelA mukhya tava tarIke laIe chIe. badhA tamAM jIva e tatva mukhya che tenA karatAM ke vadhAre meTuM ke vadhAre zreSTha bIjuM tatvaja nathI. ekale jIva pAMgaLa che. sAta tamAM kAryasAdhaka tatve heya te te A jIvatatva che. jeo duniyAdArI tarapha dhyAna rAkhe che tevA IndriyAraMbhI ane pudgalAnaMdIonI vicAraNA pramANe te A jIva eka pAMgaLo ja che, temanI mAnyatA pramANe A ekalA jIvamAM kaI paNa prakAranI sattA nathI. ekalA jIvamAM AhAra levAnI, zarIra bAMdhavAnI, Indriyo ubhI karavAnI ke viSaya meLavavAnI kazI ja tAkAta nathI. eTaluM ja nahi paNa AhAra, zarIra, Indri, viSaye tenA sAdhane e paNa pudagala che paNa AhAramAM amuka ja prakArane AhAra hoya che ema banatuM nathI. AhAramAM sacitta AhAra hoya che. acitta AhAra paNa heya che ane baMne prakArethI mizra e paNa AhAra hoya che. ekaMdare sacitta ane mizra evA traNa prakArane AhAra hoya che. acitta sacittaH zarIra ane zarIranI badhI Indriye e jIvanI nizrAe ja rahelI heya che, te ja pramANe e varatu paNa yAda rAkhavAnI che ke Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 ju viSaye acetana na hoya e paNa kAMI niyamaja nathI, jema viSayo acetana ja hoya te niyama nathI, teja pramANe viSayanA sAdhane paNa acetana ja hoya e niyama nathI. viSaya ane viSayanA sAdhana je acetana ja hoya che, e niyama nathI te pachI evuM TharatuM ja nathI ke ekaluM pugalaja AhAra bane che. AhAra lenAra paNa jIva che ane zarIra banAvanAre paNa jIva che te pachI AhAra ekalA puddagala rUpe ja che ema keIpaNa rIte kahI zakAtuM ja nathI. acitta sacitta ane mizra evA traNa prakAranA AhAra che. phaLaphUla ItyAdi vanaspatinA bhAge che. vanaspatinA e bhAge je acitta thayA vagara ja ApaNe AhAramAM laIe te te AhAra e sacitta AhAra kahevAya che. A AhAra le e koIpaNa prakAre IcchavA gya nathI. jIvabhakSaka pApIja che. jenI jIvatatvamAM zraddhA baMdhAI che, je jIva che ema jANe che, teo te sacitta AhAra levAnuM keI paNa prakAre ISTa mAnatA nathI. jIvatatvamAM sAcI zraddhA rAkhavAvALo te sArI peThe samaje che ke keIpaNa jIvane karaDI khAvAne mane kAMI paNa haka nathI. koIpaNa jIvane gaLI javAne mane haka nathI athavA te keIpaNa jIvane nAza karavAne mane haka nathI. je eka mANasa bIjA jIvane karaDIne khAI jAya, tene gaLIne khAI jAya athavA te jIvane nAza karIne tene svAhA karI jAya ane tene ApaNe pApI, nIca ke adhama na mAnIe to pachI anyAyathI, pApathI ke burAkAmathI jeo pitAnuM dhana vadhAravAnIja pravRtti laI beThA che tene paNa ApaNe temanA pApa kaye meDhe batAvI zakavAnA hatA? eka mANasa jema bhuDA kAryothI dhana meLave che, durAcArothI paise pedA kare che ane apakRtyathI pitAne vaibhava vadhAre che, e AtmA je pApI che, teja pramANe pArakA jIne vAta karIne te dvArA pitAnA Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 Agama jyota zarIranuM piSaNa karanAre, pitAnA zarIrane puSTa karanAre pitAnI dehane TakAvI rAkhanAre paNa pApI che. samyakatvane mama: ayogyarIte ghana meLavavuM e jema geravyAjabI mArga che, teja pramANe bIjA che pachI bhale te eka IndriyavALA hoya ke tethI vadhAre indriyavALA hoya temane khAI jaIne zarIra puSTa karavuM e paNa geravyAjabI che. AvI dhAraNAthI jIvanI sAcI zraddhAvALe AtmA te phakta je acitta AhAra che teja AhAra laI zake che te sivAya bIjA keI paNa prakArane AhAra te laI zakatuM nathI. sAdhu mATe teNe acetana phAsuka AhAraja levuM joIe e niyama che. paraMtu zrAvako mATe temaNe acetana phAsuka AhAraja levuM joIe e niyama nathI. A vastune keIe e artha karavAnuM nathI zrAvaThe sacetana AhAra le ke aphAsuka AhAra le te saghaLAne temane kAMI deSa lAgatuM nathI. jene samyagdaSTinI prApti thaI che, samyakatvane marma je samaLe che te AtmA AvA zabdo keIpaNa kALe naja uccArI zake ke cetana AhAra levAthI athavA te aphAsuka AhAra levAthI e AhAra levA mATe zrAvakane kAMI paNa doSa lAgatuM ja nathI. utkRSTa zrAvaka alabatta tame samyakatvavALA evuM kahI zake che kharA ke sacetana AhAra tathA aphAsuka AhAra varjavAnI amArI IcchA thAya che, ane tevuM mana thAya che. paraMtu te chatAM e AhAra ame vajI zakatA nathI! samyagdaSTi A pramANe kahI zake che, paraMtu te evuM kahI zakatuM nathI ke sacetana ane phAsuka AhAra levAmAM sAdhune doSa lAge che, paraMtu tethI amane zrAvakone deSa lAgatuM nathI. je zrAvaka AvA zabdo uccAre te kahevuM paDe ke tenA e zabda mithyAtvane mArga taraphaja jhukanArA che, ane tethI Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 juM 41 tenA te vicArone tyAga Avazyaka che. zAstrakAre utkRSTa zrAvaka kone kahe che? e vAta A tabakake vicAravA jevI che. je zrAvaka phAsuka eSaNa padArthothI pitAne nibhAva kare che, tevAja zrAvakane zAstrakAroe utkRSTa zrAvaka kahyA che. ghaNI vAra ghaNA zrAvake pitAne utkRSTa manAvavA taiyAra thAya che, paraMtu ukRSTapada kyAre prApta thAya? te ApaNe vicAravuM ghaTe. utkRSTapaNuM mAgyuM na maLe: sArApaNuM sarvane game che. sArApaNuM jaNAvavAnI saghaLAnI taiyArI hoya che. sArApaNAne keIne paNa tiraskAra nathI Avate, paraMtu sArApaNuM kevI rIte meLavI zakAya che te jovAnI koI tandI letuM nathI. ApaNe sArApaNAnI kheMcatANa karIzuM, tethI kAMI sArA paNAnI ApaNane prApti thaI javAnI nathI. sArApaNAnI kheMcatANa karavAthIja athavA te ApaNuM meLeja sArA tarIke ApaNane oLakhAvavAthIja je sArApaNuM AvI jatuM heta te A duniyAmAM badhA sArA thaI jAta ane narasA paNAne keAI saMgrahI paNa na ja rAkhata ! paraMtu utkRSTapaNuM e kAMI saraLa cIja nathI. zAstrakAra mahArAjAo pharamAve che, ke sArA vicAra, sArA uccAra ane sArA AcArathIja sArApaNuM meLavI zakAya che. je A traNa vastu na hoya, tyAM koInA kahevAthI utkRSTapaNAnI prApti thatI nathI ane jyAM A traNa vastu che, tyAM keInA lAkho prayatnathI paNa utkRSTapaNuM TALI zakAtuM nathI. badhe bhAra karma upara ja che jyAM A traNa vastuo na hoya, sArA vicAra, sArA uccAra ane sArA AcAra e traNa vastu na hoya ane keI manamAM ema dhArI le ke huM utkRSTa chuM, te ethI utkRSTapaNAnI prApti thaI jatI nathI, ane evuM manamAM mAnI lIdheluM utkRSTapaNuM e kAMI kAma paNa lAgatuM nathI. je pite dhArI levAthIja ukRSTapaNAnI prApti thaI Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama jyota jatI hoya, te saghaLAja pitAnI meLe utkRSTha zrAvaka banIja jAya! dareka mANasa potAnA manathI pitAne mUrNo dhAratuM nathI. te te pitAne akkalavALo ane hoMziyAra mAne che, paraMtu te pitAne hoMziyAra mAne tethI kAMI tenAmAM heziyArIne AvirbhAva thavAne nathI. pite pitAnuM sArU dhAryuM hoya, tenuM kAMI sArUM thaI jatuM nathI ane pote pitAnuM kharAba thavAnuM na dhAyuM hoya, tethI kAMI kharAba thavAnuM maTI jatuM nathI. sArUM athavA narasuM je thavAnuM che te te eka mAtra karma upara ja avalaMbe che. vicAra mAtrathI aMdhApe TaLatuM nathI ? jo ApaNe kharAba AcAra vicAra ane uccAra jALavI rAkhIe, te tene pariNAme keIpaNa kALe kharAbI thayA vinA rahetI nathI. eka mANasa AMkhe AMdhaLo hoya chatAM te manamAM evIja kalpanA karyA kare ke ahe huM te dekhate huM, mArI AMkho khule che ane mane A jhADapAna kevA lIlAMchama dekhAya che? A pakSIo uDatAM huM joI zakuM chuM ane temanI pAMkho phaphaDatI mane dekhAyA ja kare che. AvA vicAre keI AMdhaLe sevyA kare tethI te kAMI AMdhaLe maTIne dekhate thaI jatuM nathI ane chatAM je te pitAne dekhate mAnIne cAlavA jAya te te jarUra kuvAmAMja paDe che. je pite mAtra dhArI levAthIja AMdhaLAo dekhatA thaI jAta to badhA ja AMdhaLAo ema dhArI leta ke ame dekhatA ja chIe ane pachI ke AMdhaLAja na raheta! te ja pramANe badhAja baherAo paNa ema mAnatA thaI jAta ke ame sAMbhaLatA ja chIe ane pachI keI baheza paNa na raheta ! AMdhaLe mANasa pite dhArI le ke huM dekhate chuM tethI kAMI tenuM AMdhaLApaNuM cAlI jatuM nathI, teja pramANe ApaNe sArA AcAra, sArA vicAra ane sArA uccAra na AdarIe ane ApaNe dhArIe ke huM sArA AcAravALe chuM ! huM utkRSTa chuM ! ke huM mAnuM chuM. te Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 43 ApaNe e vicAra mAtrathI mahAna banI jatA nathI! je AkhevALe che, jenAmAM dekhatApaNuM che, te pite pitAnuM dekhatApaNuM dhArI le ke na dhArI le te paNa tenuM dekhatApaNuM kAyama ja che. tenA dekhatApaNAne koI paNa rIte nAza thavAne nathI, teja pramANe ApaNA AtmAmAM paNa vicAra hoya ane sAre AcAra hoya ane sArA uccAranuM sevana hoya te ApaNe na dhArIe te chatAM ApaNAmAMthI utkRSTatAne nAza thatuM nathI, mAtra mArAmAM utkRSTatA che, mArAmAM zreSatA che, evuM mAnI laIe teTalA mAtrathIja ApaNAmAM sadAcAra sArApaNuM Ave ane evI mAnyatAthIja kharAba AcAra, kharAba vicAra ane kharAba uccAra nIkaLI jAya che, ema kaI paNa rIte kahI zakAtuM ja nathI. jagat sthaLa daSTivALuM che ! ahIM keI evI dalIla karaze ke jagat arthAta ke jagatane vyavahAra e pariNAmane jovAvALe nathI. e te mAtra vastuneja jevA vALe che. keI mANasane lAkha rUpiyAnI milkata maLe ane te lAkha rUpiyAnA pariNAma rUpa saddaguNene dhAraka bane che, teja sadaguNe te bIjI vyakitamAM lAkha rUpiyA maLyA vinA AvirbhAva thAya, tethI kAMI pelA bIjA mANasane leke lakhapati kahevA taiyAra thaI jatA nathI ! tyAre lAkha rUpiyA maLyA chatAM lAkha rUpiyAnI prAptithI AvavI joItI khAnadAnI ane sabhyatA na AvyA hoya, paraMtu te chatAM je lAkha rUpiyA maLI jAya te e lAkha rUpiyA meLavanArane A jagata lakhapati kahI de che. A uparathI spaSTa thAya che ke A jagata te vastuneja dekhavAvALuM che, paraMtu te vastunA pariNAmone dekhavAvALuM nathI, arthAt jagata mAtra bAhyatAja jue che, te AtmAne jotuM ja nathI. laukika daSTine AdhAra zuM? e vAta sAcI che ke laukika daSTi AtmAne jevAvALI te nathI ja ! te te mAtra bAhya pudgalene ja jue che, ane bAhya pudgale maLI Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama ceta gayA eTale tene vyavahAramAM pUrNa gaNI le che, paraMtu A sAthe ahIM e vAta paNa yAda rAkhavAnI che ke laukikadaSTi khoTuM jue che, te paNa te khoTuM ja pramANa che, evuM mAnavuM te paNa ayogya che. lakattara daSTi laukika daSTi karatAM haMmezAM judI che. laukika daSTi pudagalago para AdhAra rAkhe che, tyAre kettara daSTi e puddagalago upara AdhAra rAkhanArI nathI. kettara daSTi te AtmAnA pariNAma uparaja AdhAra rAkhanArI che, arthAt jene lAkhanA pariNAma che tene te lakattara daSTivALAe dAridrayavALe na gaNatA lakhapatija gaNe che. te A hisAbe ke ttara daSTivALAe lAkha na maLyA hoya tene paNa lakhapati mAnI le che, ane laukika daSTi. vALAe lAkha heya teneja lakhapati kahe che, A be vastune meLa zI rIte maLI zake? lAkha maLe te lakhapati khare ke? ahIM tame lAMbe vicAra karaze te samajI zakazo ke laukika daSTie jene lAkha maLe che, tene tame lakhapati kahe che e vAta vAstavika che, paraMtu temAMe amuka prakArane bheda te avazya rahe. leja che. dhAro ke eka tijorImAM karoDa rUpIyA mUkyA che, temAM lAkhanuM jhaverAta che ane hajAre hIrA bharelA che, paraMtu A saghaLI samRddhine lIdhe tame e tijorIneja eTale ke lokhaMDanI e peTIneja kareDAdhipati ke jhaverI kahI detA nathI! have vicAra karo ke jenI pAse lAkha che tene ja tame lakhapati kahe che, te pachI e tijorImAM te kare che, te chatAM e tijorIne ja tame zA mATe karoDapati kahetA nathI, athavA te temAM hajArenuM jhaverAta paNa vidyamAna che, te pachI tame eja tijorIne kema nANAvaTI ke jhaverI kahIne nathI saMbodhatA vArU? tame uMDo vicAra karaze te mAlama paDI Avaze ke-ema na karavAnuM tamArI pAse laukika dRSTie ja vyAjabI ane vAstavika kAraNa che. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 ju 45 koDapati vyakti kema? tijorI kema nahIM? tijorImAM lAkhe che, karoDo rUpiyA che, hIrA che, motI che, jhaverAta che, ATaluM badhuM hovA chatAM paNa e saghaLA paisAnI mAlikI tijorI pAse nathI. e saghaLA dhanano svAmitvAdhikAra tijorI pAse nathI. TUMkamAM kahIe te tijorInI cAre bAju vacce lAkhe bharelA che. paraMtu e lAkhanuM dhaNIpaNuM-e lAkhanI mAlikI tijorInI nathI ane tethI ja ke e tijorIne lakSAdhipati athavA kareDAdhipati kahIne tene ovAraNA levA mAMDatuM ja nathI! koDAdhipati pharavA jAya, pitAnA ISTa mitrone tyAM jAya, tyAM badhe kAMI te pitAnI sAthe kareDanI kethaLI bAMdhIne laI jate nathI, chatAM tenuM mAnasanmAna bajAramAM rahe che, tenI AbarU vepArIo rAkhe che, tenA eka bela upara lAkhane mAla maLe che, lAkhanI dhIradhAra thAya che ane tene loke apUrva mAna Ape che, tathA kareDAdhipati tarIkene tene puro darajajo sacavAya che. tijorI lakSAdhipati kema nathI? bIjI bAjue tame karoDo rUpiAnA dAgInA ke rokaDa rakama tamo tijorImAMthI kADhI leze ane pachI te khAlI tijorIne tame vecavA jaze te tamane e tijorInI kiMmata uparAMta tijorInI aMdara karoDo rUpiyA hatA e AbarUpeTe kaI paisae ApavAnuM nathI! tijorI pAse lAkho hatA, kaDo hatA, chatAM te lAkhe ane karaDenI pratiSThAnA pratimUlya tarIke koI paise paNa nathI paratuM, kAraNa ke je pise hatuM tenI mAlIkI tijorInI na hatI. tijorI pAse e paisAnI mAlikI na hatI, athavA te e paisAnI vyavasthA karavAne paNa tene haka na hatuM, eTale ja tenI kiMmata tenAM mUlya karatAM vadhAre na hatI. have tame ema kahezo ke lAkhanA pariNAme thavAthI vyavahAra keIne lakhapati ke lakhezrI kahevAne taiyAraja nathI. te te lAkhane saMga thAya ane lAkha pratyakSa rIte maLe teja Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama jyota lakhapati kahevA taiyAra che, te pachI tijorIne pratyakSa lAkha maLavA chatAM ane tene lAkhone saMyoga thayo hovA chatAM zA mATe vyavahArathI tame e tijorIne lakSAdhIza kahetA nathI? ane zA mATe lakSAdhIzapaNAnA pratimUlya tarIke tijorInI sthala kiMmata uparAMta tenI vadhAre kiMmata ApatA nathI? mAlIkI haka kevI rIte maLe? pratyakSa lAkhanA sogathIja lAkhanA pariNAma thayA vinA vyavahAra lakhapati kahevA taiyAra hoya te te taddana sIdhI vAta che ke tamAre e tijorInA paNa lAkhonA mUlya AMkavA ja rahyA ! paraMtu tevuM nathI banatuM, kAraNa ke e lAkha ane karaDe tijorIne maLyA chatAM e lAkho ane karoDonA svAmitvAdhikAra tijorInI pAse nathI ! je tijorI jaDa hovAthI te mAlikIvALI nathI, te pachI A jIva mAlikIvALo kema ane kevI rIte banyuM che? te vicArajo ! lakSAdhipatipaNuM e mAlikIne aMge che, ane jIva mAlIka hovAthI e lakSAdhipati kahevAya che, te vicAra kare ke e mAlikIhaka jIvane keNe meLavI Ape che? karo ane lAkhano e mAlikIhaka jIvane tene pUrvanA zubha pariNAmo meLavI Ape che. pahelA bhavanA zubha pariNAmeja pAchaLanA bhAgamAM lAkho ane kareDane mAlikIhaka athavA te sukha meLavI Ape che. te sivAya bIjI keIpaNa rIte e vastuonI prApti thaI zakatI nathI. phalanuM kAraNa keNu? je AtmA pahelA bhavane lAbhAMtarAyavALo che, te AtmA bIjA bhavamAM karaDe ke lAkho pAmI zakatuM nathI. tame ema kaheze ke e zA uparathI mAnavAmAM Ave ke A bhavamAM je kAMI meLavyuM che te pahelAM bhavanA zubha pariNAmone lIdhe che? tamArI zaMkAne javAba tameja bahu sahelAIthI meLavI zake ema che, dhAre ke Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 juM 47 rarate jatA tamArI daSTi eka AMbA upara jAya, tame e AMbAne jue che, tenA thaDane jue che, tenI suMdara DALIone jue che, cAre bAjue lacI paDatA gherAvAne jue che, tenA maghamagha maheMkI rahelI meranI maMjarIone jue che ane chevaTe AMbAnI madhura kerIo tamane dekhAya che. A saghaLuM tame joI zake che kharA ! paraMtu AMbAnuM mULa tame joI zakatA nathI ? te zuM vRkSonA svarUpane jANanArA tame ema kahI deze ke A AMbe mULIyAM vagaraja ugele che ane teNe vagara mULIye ugIne paNa phaLaphaLAdine dhAraNa karelAM che? puNyaprakRtinI jaDa zuM? AMbAnA mULane na dekhavA chatAM AMbAnI phaLaphalAdirUpa samRddhine dekhanArA tame kadApi paNa ema na kahI zake ke A saghaLI samRddhi mULiyA vinAja utpanna thaelI che ! eja pramANe jagata bAhyasamRddhine dekhe ane mULane na dekhe teTalA mAtrathI vastu svarUpane samajanAra mANasa te kadApi paNa kAraNarUpa vastu athavA te mULane InkAra nahi ja karI zake, duniyAe AMbAnuM thaDa, chAla, DALI, pAMdaDA badhuM joyuM che teTalAM mAtrathI paNa tene AMbAnuM mULa che ja! e vAta svIkAravI paDe che. te ja pramANe jagata AhAra, Indri, zarIra, tenA viSaye ItyAdi dekhe che. eTalAthIe tene e badhAnA kAraNarUpa mULane svIkAravuM ja paDe che. A A bhavamAM maLelA sukha ane vaibhavanI jaDa joIe te te puNya prakRti ja che, paraMtu e puNyaprakRtinI paNa jaDa jovA jaIe te mAlama paDe che ke te gatakALamAM thayelA zubha pariNAme ja che. lakhethIpaNAnI jaDa zuM? have tame bArIkIthI vicAra karaze te tamane mAlama paDaze ke tame lAkha meLavyA hatA tethI ja lakhezrI hatA, ane lAkha Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 Agama jyota rUpiyA e ja tamArA lakhezrIpaNAnI jaDa hatI, ke tamane gayA janmamAM bhavAMtaramAM thayelA zubha pariNAme e tamArA lakhezrIpaNAnI jaDa hatI? tame tijorIne lakSAdhipati nathI kahetA, paraMtu e lAkha jenA bhAgyame maLyA hoya che tene ja lakSAdhipati kahe che, te ja pramANe paise ane vaibhava enuM mAlikIpaNuM paNa AtmAne bhAge nahi paraMtu pelA zubha pariNAmene bhAge ja jAya che! laukika dRSTine tatvamAM utAryA vinA chuTake ja nathI ane tatvamAM utaravuM hoya te pariNAmamAM Avye ja chUTake che. te ja daSTie tamAre A bhavanA sukha vaibhavanuM mULa zodhavA mATe paNa pariNAma tarapha najara nAkhavI ja paDe che. A vicArasaraNine svIkArI laIe chIe eTale jIva ane karmanA saMbaMdhamAM jenarliselphI mATe nAstike je zaMkA kare che, te zaMkA paNa dUra thaze. A taphAvata kema? nAstikanI sAthe ApaNe vAta karIne tene pahelAM jIva che e manAvIe chIe. teNe jIva mAnI lIdhe eTale pachI ApaNe tene karma manAvavA jaIe chIe. kama manAvavA mATe ApaNe dalIla e che ke, A jagatamAM dareka jIva sarakhI sthitimAM nathI, eka manuSya garIba che, te bIje lakhapati che, eka rogI che, te bIje nIrogI che. eka buddhizALI che te bIje mUkha che. eka rAjA che te bIje raka che. pazuomAM jozo te AryajAtimAM pALavAmAM AvelA gAya, baLada, gheDA, ghAsa-pANI khAI pI majA kare che ane ekAda miyAMne kAraNe badhAelI gAyane gaLe cakacakatI charI mUkAya che? pakSIomAM paNa evuM ja jaze. eka pakSI kudaratI rIte ene mete mare che tyAre bIjuM pakSI zikArane bhegA thaI taraphaDIne nIce paDe che. kIDI maMkeDIne paNa eja hAla! eka kIDI mAravADIne tyAM sAkaranI guNamAM bharAIne AnaMda kare che, tyAre Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 juM bIjI kIDI culAmAM gabaDI paDI sekAI jAya che. eka mAchaluM dariyAmAM svade vihare che ane bIjuM phAMsAmAM kapAI jaIne cule caDhe che. are jIvatA chAnI vAte javAde ane vanaspati tarapha jue te tyAM paNa enA e ja hAla che. kaDavA lIMbaDAne kAI cheDatuM ya nathI paNa vede enA ja pAMdaDAM-jIvatAM-lIlA pAMdaDAM laIne te cUle caDhAvI bAphIne teno kavAtha kare che. Ama AkhI duniyAmAM cetanAvALI dareka cIjo che paraMtu temAM eka bIjAnI vacce mahadaMtara mAlama paDe che ethI nizcaya thAya che ke e sthitinI AvI asamAnatA ApanArUM kAMI paNa kAraNa hevuM ja joIe ane e kAraNe teja "rma" che. je kama na hoya te A asamAnatA paNa na hoI zake paraMtu asamAnatA che tethI karma che, evuM mAnavAne kAraNa maLe che. ajaba asamAnatAH cetanavaMtA padArthonI A dazA ApaNe joIe chIe, tenI asamAnatAne anubhavIe chIe, paraMtu e asamAnatA mAtra cetanavaMtA padArthomAM ja nathI, paraMtu jagatanA jaDa padArthomAM paNa evI ja asamAnatA che! patthara te jaDa che, eka ja ArasanA pattharane be kakaDA kare che temAMnAja eka kakaDAnuM pagathIyuM bane che, ke jenA upara seMkaDo mANase paga mUkIne caDhe utare che, ane bIjA kaTakAnI pratimA bane che, ke jenA upara seMkaDo ane hajAro phale caDhe che ane jene karoDo mAthA name che! have vicAravAnI vAta e che, ke eka patthara upara chatra cAmara dharAya che, tenA upara sugaMdhIvALI vastuo caDhe che ane bIjA patharA para paga devAya che ane tenI durdazA thAya che. A saghaLuM zAthI bane che? patthara e zuM gunha karyo hato ke jethI ekanA upara paga dhovAya che ane bIjAe zuM karyuM hatuM ke tenA upara puSpa caDhe che ane chatra tathA cAmara DhaLe che ! Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama jyAta 50 e te thai gayuM te thaI gayuM : nAstikA evI dalIla karaze ke pattharanA TukaDAemAMthI eka para kulA caDhe che ane bIjA para paga dhAvAya che. emAM pApapuNyane kAMi avakAza ja nathI. e tA kArIgaranI marajIthI ja ema banI gayu' che. arthAt anukULa sacaiAgA maLI gayA e puNya che ane pratikULa sa'cAgA maLI gayA e pApa che. eja rIte pattharanA eka TukaDAne anukULa saMcAge maLyA tethI tenI pratimA banI ane jAne pratikULa sacAgA maLyA tethI tenuM pagathIyuM banyuM. emAM pApapuNya ane sukRtyaduSkRtyane saMbadha ja nathI. nAstikA ka vAdyane amAnya karavA mATe AvI dalIla kare che, e dalIlanA ApaNI pAse zuM javAba che? te have ApaNe tapAsavAnuM che. anukULa sacAgA ja kAraNabhUta che : pahelI vAta te e che ke je anukULa sAdhanA e ja sukhanu kAraNa hAya ane sukhane mATe bIju kAMI kAraNa ja na hoya tA pattharane je anukULa sAdhanA maLe che, temAM kAMi pheraphara yA taphAvata che ke nahi ? pattharanuM ane mANasanu sanmAna thAya tyAM mAtra anukuLa saMcAgeAja kAraNabhUta che, e vAta tame kabula rAkhA che!! nahi ja ! pattharanA eka TukaDAnI mUrti ane bIjA TUkaDAnA pagathIyAM ane che, emAM mAtra anukULa sayAgeA kAraNabhUta che, ema tame kahe che, paraMtu pattharane ane mANasane baMnene je sanmAna maLe che te baMnemAM anukULa sUyeAgeAja kAraNabhUta che, e vAta tame svIkAratA nathI ? dhArA ke eka kasAi peAtAnI sAme eka mANusane, eka bakarAne ane eka pattharane geAThave che, ane pachI tenI sAme taghvAra ugAme, tA e vakhate pelA traNenI zI dazA thAya, te tapAseA! charInA bhaya kema lAge che? peleA kasAI badhAne kApI nAkhavAnI vAta kare che, tethI pele patthara camakatA ke Aghe khasatA nathI, paraMtu mANumra ane akarA Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 ju. bane camake che ane te camakIne AghA khase che. kasAIe hajI te cha hAthamAM ja lIdho che, mAryo nathI, paraMtu mAtra ugAmavAnI ja vAta karI che, paraMtu eTalAmAM pele pattharo tathA bakaro camakatA nathI, paNa mANasa camake che ane kasAI jyAre kharekhara charI ugAme che, tyAre manuSya ane bakaro bane camake che. AthI spaSTa thAya che ke aniSTane soga thavAnI vAta sAMbhaLyA mAtrathI manuSyanuM zarIra kape che! aniSTa zabda, rUpa, rasa, gaMdha keIne paNa saMga thavAnI vAta sAMbhaLyA mAtrathI mANasane atyaMta camakAre Ave che. tenuM kAraNa e che ke mANasamAM lAgaNa rahelI che, e ja rIte aniTa savegone sparza thavAne che, evAM lakSaNe jyAre pazuo dekhe che, tyAre pazuo paNa kaMpavA lAge che, patthara nathI kaMpate ! puNyane udaya hevo ja joIe ? pattharane aniSTasaMge maLavAnI vAte yA dekhAva sAMbhaLavA ke jevAthI kaMpa thavA pAmatuM nathI. enuM kAraNa e che ke patharamAM lAgaNI rahetI nathI. patthara e lAgaNu vagaranI cIja che, ane manuSya e lAgaNIvALI cIja che. lAgaNIvALI cIjamAM puNya pApane vicAra karAya, paraMtu lAgaNI vagaranI cIjamAM puNya pApane vicAra zI rIte karI zakAya? pattharane sukha, duHkha thavA pAmatuM nathI eja pramANe manuSyane paNa sukha, dukha na thAya te manuSyanI samAnatAmAM pattharanuM daSTAMta daI zakAya. patthara upara AghAta karIe, tepaNa tethI patthara Darate nathI athavA tene bhaya lAgatuM nathI, paraMtu manuSyane kahIe ke tane kApI nAkhave che, te tene jarUra kaMpa thAya che. manuSya lAgaNIvALI cIja che. tene anukULa sAdhana maLe, tyAM puNyane udaya heja joIe ane je tene pratikULa sago maLe te ema spaSTa thAya che ke tyAM pApane udaya he joIe. pApa ke puNyanA udaya sivAya te zubha ke azubha saMge maLI zakatA ja nathI. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para Agama jyota kiyAe karma pariNAme baMdha tijorImAM lAkha ke karaDe hoya tethI kAMI tijorIne lAgaNI , thavA pAmatI nathI. jyAre manuSyane lAkha ke koDa maLe che tethI tene lAgaNI thavA pAme che. A uparathI spaSTa thAya che ke lAkhane AdhAreja lakSAdhipatinI gaNanA thavA pAmatI nathI. paraMtu lAgaNIne AdhAre ja lakSAdhipatipaNAnI kiMmata che. A uparathI kabula karI zakAze ke laukika daSTi e tattva vinAnIja cIja che jyAre lokettara daSTi e mULatatvane pakaDanArI cIja che. AthI e vAta svIkArI zakAze ke, "pariNAma baMdha ApanAra che," paNa kriyAe karma ane pariNAma baMdha ApanAra che" A vAkyamAM keTalAka bhavya jIvo paNa ajJAnatAne lIdhe mArga cUkI jAya che. A vAkyanA saMbaMdhamAM mArga cUkanArAe e artha le che. ke kriyA game tevI thAya tenI phikara nathI. pariNAma suMdara joIe, kAraNa ke baMdha e te pariNAma upara AdhAra rAkhanArI cIja che. A rIte kahIne jeo mArgabhraSTa thAya che, temaNe zAstrajJAne marma samajavAnI jarUra che. zAstrakArane upaluM vAkaya zA mATe kahevuM paDayuM che? te vicAre nyAyAdhIzanI pAse kaI na mukAme Ave che ane te jyAre tene nyAya Ape che, tyAre vAdiprativAdI bane nyAyAdhIzanI pAse nyAya levA beThelA hoya che. vAdiprativAdI je nyAyAdhIzanA kabajAmAM na hoya, te nyAyAdhIzanI sattAthI bahAra haya, te nyAyAdhIza pite cUkAde ApatA nathI. ejanyAye nyAyAdhIzarUpI baMdhanI AgaLa athavA zAstrakAranI AgaLa pariNAma ane kriyA e baMne cukAda levAne mATe gayA che, tyAre zAstrakArane temane cUkAde ApatAM uparanuM vAkya kahevuM paDyuM che. kriyA ane pariNAma e baMnene zAstrakAra pAse cUkAda levA AvavuM paDe che, te evuM anumAna karavuM sahaja che ke e bene koI saMbaMdha che ja joIe. vAdI keTe jAya che, te paNa prativAdInA saMbaMdhane aMge ja keTe jAya che. prativArI Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 ju 53 sAthe saMbaMdha ja na hoya te vAdIne keTe javApaNAne avakAza ja nathI. -vAdiprativAdIne saMbaMdha : - vAdI ane prativAdIne saMbaMdha ja joIe e pahelI vAta. bIjI vAta e ke temanA saMbaMdhamAM kAMI bagADo thaelo hovo -joIe. A banne vastu hoya te ja prativAdInI sAme vAdIne nyAyAlayamAM javApaNuM rahe che. arthAt ahIM kriyA ane pariNAma e bene saMbaMdha che, ema ApaNe mAnavuM paDe che. je kriyA ane pari. NAma e bene saMbaMdha ja na jaDaze te te e baMnenA saMbaMdhamAM -pAya mAgavAne adhikAra ubhe thavA pAmate nathI. kriyA ane pariNAmane je saMbaMdha na jeDIe, te AgaLa vadhI zakAya nahI. je mANasa amerikAmAM rahe che ane te hiMdusthAnamAM kadI AvyuM nathI evA mANasa upara hiMdusthAnane kaI vepArI evuM jaNAvIne dA mAMDe ke A gRhastha mArA hAthamAMthI hajAra rUpIAne hIrAne hAra jhuMTavI lIdhuM che, te tenI phariyAdamAM tene kAMI dahADe vaLatuM nathI, paNa je pele paNa sAme phariyAda mAMDe to e javAba ApatAM udhe thaI jAya che. e ja rIte ApaNe kriyA ane pariNAma saMbaMdha vinAnA laIe to te pachI e vicAra -saraNIne AdhAre keI adhama yA pApI DaratuM ja nathI! jAtane miyo "heya ane gAya kApe, te paNa te emaja samaje ke A mAro dharma ! -akarIkA, bakaro kApI nAkhe temAM paNa te ema ja samaje ke A mAre dharma ! bAkaDAmArU hajAro bAkaDA hemI de, te chatAM te emaja samaje che ke A mAro dharma. pUrve vaidikanI eka zAkhAnA tAMtrika kAzImAM jaIne karavata mUkAvatA hatA, chatAM ema ja dhAratA hatA ke A paNa dharma che, kaDhAI gaLAM kApavAmAM paNa dharma mAne che ane kheDuta haLa calAvavAmAM paNa dharma rahe che emaja dhArI le che, A saghaLAnA kAryo tadana khoTAM, dayA ane sadAcAranI daSTie niMdApAtra che, chatAM teo badhA emAM dhama mAneja che !! eka ja mArga nakAme cheH - pariNAme badhAja dharmavALA che ane jeo pApa kare che te Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 Agama jyota paNa dharma karuM chuM, evA IrAdAthI pApa kare che. have je kriyA mAtra beTI che ane pariNAma zubha joIe e ekale ja mArga pakaDIe. te tenuM pariNAma e Ave che ke dharma varga ghaNA ja moTA pramANamAM vadhI jAya che ane mAtra nAstiko ja adharmanI kakSAmAM bAkI rahevA. pAme che! pariNAme badhA ja dharma mAnanArA che ane pariNAma. dharmanA che, te evAoe je kriyA AdarelI heya, te dharma gaNuM. zakAya ja nahi! zAstrakAranI korTamAM banenI arajI dAkhala thaI che. e benI arajI dAkhala thaI che, te upathI spaSTa mAnI levAnuM che ke baMnene saMbaMdha che. have jyAM jene jene saMbaMdha che. tyAM tyAM dAvAo thavA joIe ema mAnI zakAya ja nahi.' saMbaMdha te dhaNI-dhaNaANI, mA-dIkarI, bApa-dIkaro e badhAnI vacce hoya che, paraMtu temanI vacce saMbaMdha hoya che, teTalA ja mAtrathI temane keTe javApaNuM nathI rahetuM. chelle nirNaya - saMbaMdha thayA pachI temane keTe javApaNuM thAya che, tene artha e che ke e baMnemAM vAMdho paDyo che. kriyA ane pariNAma e baMnemAM saMbaMdha hatuM. temane e saMbaMdha bagaDyo, eTale teo nyAya levA mATe gayA! eTale zAsakAra mahArAjAe e nyAya ApI dIdhuM ke kiyAe karma ane pariNAme baMdha! kriyA ane pariNAma baMne maLIne kArya zarU kare che. temAM Akasmika saMge AvIne ubhA rahe eTale kriyA palaTI jAya che, paraMtu pariNAma palaTAtA nathI! have vicAravAnI vAta che ke e saMgomAM baMdhane AdhAra kenI upara rahe che? kriyA ane pariNAmane saMbaMdha jeDIye. pachI te AdhAre zubha kriyA ane pariNAmane AraMbha zarU thAya che. temAM Akasmika saMge pariNAma azubha palaTI zubha thayA ane Akarimaka saMge ja kriyA zubha hatI te palaTIne azubha thaI gaI. azubha kriyA te zubha thaI jAya che e saMyogomAM AtmAne karmanuM baMdhana kene AdhAre thavA pAmaze? te vicAraNIya che! Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 juM 55 vadhu samajavAne mATe eka spaSTa udAharaNa laIe. dhAro ke -eka vyakti upAzraye javA mATe ane tyAM jaI sAmAyika karavA mATe gherathI nIkaLe che. A mANasanA pariNAma ane kriyA e bane -sAmAyikanA che, emAM te saMzaya ja nathI, paraMtu mArgamAM jatAM pramAdathI tenA paga nIce kaI jIva Ave che ane te marI jAya che. ahIM AraMbhamAM kriyA ane pariNAma (bhAva) e baMne sAmAyikanAja hatA, paraMtu evAmAM paga nIce Akasmika eka jIva -Ave che ane te mAryo jAya che. jIva paga nIce marI jAya che. e kriyA sAmAyikathI ulaTI ja thAya che! kriyA ke ulaTI thAya che, paraMtu pelI vyaktinA pariNAma-tene bhAva te sAmAyikane ja che! to A prasaMge sAmayikanI bhAvanAne lAbha thAya te vadhAre che? ke pele jIva akasmAta paga nIce AvIne marI gaye, tenI virAdhanA thai ane tethI je geralAbha thAya te vadhAre che? jo tame ema kaheze ke kriyA e pariNAma karatAM vadhAre che -ane te daSTie sAmAyikanA puNya karatAM kIDI marI gayAnuM pApa ja vadhAre che, te ene artha te eja thavAne ke tamAre sAmAyika mATe upAzraye paNa javuMja nahi, ane te ja nyAye sAdhu mahArAjAonI padharAmaNI thAya te te enA sAmaiyAmAM, saMgha padhArate heya te tenA satkAra dhArmika vaDAmAM ane jinabiMba pUjA mATe dahera paNa javuMja nahi, kAraNa ke e pratyeka samaye paga nIce kAcuM pANI, jIvatI vanaspati, jI vigere Ave che ane temanI virAdhanA ja thAya che!! kriyAnuM kathaMcit palaTavuM thAya che, teTalAmAM je baMdha mAnIe to upara pramANenI sthiti thavA pAme che. kriyA enI e zubha prakAranI rahe ane pariNAma zubha rahe te te lAbha ja maLe -ane kriyA palaTe paNa pariNAma na palaTe te tethI paNa lAbhanI ja prApti thAya che, have kriyA barAbara rahe, kriyAmAM palaTo na thAya paraMtu pariNAma palaTI jAya te zuM sthiti Ave? te vicArIe. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 Agama ta zubha kriyA ane azubha pariNAma - bIjuM eka udAharaNa che. eka mANasa sAmAyika karavA Ave che, paraMtu tene e vicAra thAya ke sAmAyika karavA Ave che. paraMtu zAkabhAjIne meDuM thaze te ahIM kriyA sAmAyikanI che. paraMtu pariNAma zAkabhAjInA che. A sthAna upara vicAra karajo ke kriyA karmane aMge jarUrI thaze ke pariNAma karmane aMge jarUrI thaze? ahIM tamAre e ja uttara ApavuM paDaze ke pariNAma thAya che, te ja kriyAne aMge jarUrI che. jyAM kriyA ane pariNAma sAthe zarU thAya che ane pachI sagavazAt kriyA palaTI jAya che te paNa kamane aMge te pariNAme ja jarUrI gaNAya che. A vastu vadhAre spaSTa rIte samajavA mATe zrI pArzvanAtha ane kamaThane prasaMga jevo jarUrI che. zrI pArzvanAtha bhagavAna ane kamaThaH kamaTha eka moTe mithyASTi tapasvI hatuM, tenA mithyAtapanI jagatamAM bhAre nAmanA thaI hatI ane tapanI satyAsatyatA nahi jANanArA pAmara mANase kamaTha ugratapa tapI rahyo hatuM te joIne tene eka meTe tApasa mAnavA lAgyA hatA. e kamaTha eka samaye kAzIe gaye ane tyAM jaIne paNa teNe pitAnI cAre bAjue pracaMDa paMcAgina dhUNI dhakhAvI jabarI tapasyA AraMbhI. kamaThanI A ugratapasyA sAMbhaLIne saghaLA lake tenA tapathI mugdha banI, gayA ane tene jovA mATe AvavA lAgyA. pAkumAra paNa A tApasane jovA mATe AvyA hatA. teNe pelA tApasane kahyuM, "are tApasa ! tArUM A tapa mithyA che ane temAM keTalAya jInI hAni thAya che. je lAkaDAM tuM saLagAvI rahyo che, temAM eka pracaMDa nAga mA jAya che. pAzvakumAre e bALavAnAM lAkaDAM cIrAvI nAMkhyAM, te tenI bakhelamAMthI bhayaMkara sarpa nIkaLyo ane kamaThanI pila khulI gaI. bhagavAna pArzvanAtha upara kamaThane A rIte pUrvabhavanuM vera tAjuM thayuM. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 ju bhabha kamaTha nathI kamaThe bhagavAnane upasarga ekaja bhave nahete karyo, paraMtu AgalA bhavanA kamaThanA jIve bhagavAnane daza bhava sudhI maraNAMta upasargo ApyA hatA. A prasaMgamAM bhagavAna pArzvanAthajI ane kamaTha emane ubhaya pakSI vara na hatAM, bhagavAna sAme vera vALavA mAMgatA na hatA mAtra vera vALavAnI vRtti te kamaThamAM ja vidyamAna hatI. kamaTha gunhegAra hatuM. teNe bhagavAnane upasargo ApyA hatA ane tene ja bhagavAna upara vaira hatuM. pArzvanAtha bhagavAnanA caritramAM pahelA bhAvathIja kamaThe kALAM kRtya karyA hatAM. kALAM kRtya karanAra pArzvanAthajIno AtmA na hate. bhagavAna pArzvanAthajInA jIve te sahanazIlatAnI parAkASThA ja darzAvI hatI. pArzvanAthajIne AtmA ane kamaThane AtmA eka bhavamAM sagAbhAI tarIke hatA. A sagAbhAIe pArzvanAthajInA pUrvabhavanI strI sAthe eka ghAlamela karI hatI. eka tiya"canI vAta le te tenAthI paNa pitAnI strIne parAbhava nathI sahana thatuM, paraMtu bhagavAna pArzvanAthajInA jIve pitAnI patnInuM apamAna paNa sahana karI lIdhuM hatuM. vicAra karaje ke bhagavAnanI A keTalI badhI sahanazIlatA hatI ? bhagavAnanI sahanazIlatAnI ahIM avadhi hatI. have kamaThanA jIvane mAlama paDayuM ke mArA bhAIe pitAnI patnInA apamAnanI ghaTanA mahArAjAne kahI haze ane tethI rAjA pitAne sajA karaze, ema dhArIne kamaThane jIva tApasa banyo hate. apratima sahanazIlatA rAjyanI daSTie, zAstranI daSTie, rAjakuTuMbanI daSTie rAjakumAranI patnInuM apamAna e gune mahAbhayaMkara che, chatAM bhagavAn pArzvanAthajIne jIva daidha nathI karatA. teo vicAra kare che ke pelo kamaTha ugra tapa tape che, tene jaIne khamAvI lauM, have ahIM bhagavAnanA jIvanI sahanazIlatA keTalI che? te dhyAnamAM leje. gune karanAra Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 Agama ceta bhagavAna nathI, dukha ApanAra teo nathI, teo duH khamanAra che. chatAM dukhe ApanArane teo khamAvavA jAya che. A tarapha pelo kamaTha hAthamAM zilA dharIne ugra tapa tape che. je pArzvanAthane jIva sAme Ave che, te ja pele zilA dharIne tapa tapate kamaTha e zilA pArzvanAthajI upara pheke che. ahIM bhagavAnanA jIvane krodha AvatuM nathI. je temane paNa krodha Avye heta te ahIM be pakSe vera zarU thAta, paraMtu tema thatuM nathI. ekaja bhavamAM kamaTha pArzvanAthajInA jIvane saMkaTa ApatuM nathI, paraMtu tene bhave bhave saMkaTa Ape che. maraNAMta upasargo kare che, chatAM bhagavAne apratima sahanazIlatA dAkhavI, te saghaLuM gaLI jAya che. pracaMDa varasAda varasyo ! A bhavabhavanA saghaLA saMkaTa ochAM heya, tema chevaTe meghamALI deva thayela e tApasa bhagavAnane nAza karavA pracaMDa jaLa varasAve che. kamaTha zrI pArzvanAtha pAse Ave che, tyAre tenI kriyA ke pariNAma eke zubha nathI jenuM bhavabhavanuM vera che, jeNe bhagavAnanA AtmAne bhavabhava maraNAMta upasargo karyA che. bhagavAnano jIva sAme khamAvavA Ave, te te samaye jeNe temanA upara zilA kI che, e adhama AtmA, tenA pariNAme kevA haze ? bhagavAnane DubAvI devAnA AzayathI te pracaMDa varasAda varasAve che. paraMtu ATalA saMkaTa chatAM dayAmati pArzvanAthajInA hRdayamAMthI dayA haThatI nathI, e joIne kamaThanI sAna ThekANe Ave che. tene pitAnA durAcAre samajAya che. bhagavAnanA AtmAnI mahattA te samaje che, ane chevaTe e zaraNe Ave che. pariNAme A pracaMDa pApAtmA brAhmaNa kamaTha te paNa bhagavAnanA AtmAnI divyatA nihALI samyakatva pAme che. A kSamA lokottara daSTie nathI : A udAharaNamAM bhagavAna zrI pArzvanAthajIe je kSamA darzAvI che e kSamA kettara daSTie AvI nathI. AtmAne karyuM lAge che Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 juM para e daSTi paNa tyAM nathI. vaLI bIjI bAjue kamaThanuM laukikadaSTie pravartana hevAthI te dharmamArgamAM paNa AvyuM nathI. kamaThanI buddhi kevI che? te vicAraje. kamaThanI buddhi te bhagavAna zrI pArzvanAthajIne kaSTa ApavAnI che ane pitAnA te Azayane pAra pADavAne mATe bhagavAnanA nAka sudhI pANI AvI jAya teTalo varasAda te kamaTha varasAve che. AvI sthitimAM kamaThanA pariNAma ane kriyA joIe te te baMne kharAba che, temAMthI eka paNa sArUM nathI. ceramAM caturAI hoya che, julmIo ane dagAbAjone mohanI jALa pAthatAM AvaDe che, teo vividha prakAranA prapaMce racI zake che, e saghaLAnuM kAraNa temanA ajJAnAMtarAya karma tuTayAM che, tethI ATha karma judAM mAnyAM che. kriyA ane karma baMne agya chatAM samyakatvanI prAptiH kamaThanI kriyA ane bhAva (pariNAma) baMne ayogya che, are! mahApApakAraka che. enA jevA bIjA mahAbhayAnaka pApa nathI, te chatAM bhagavAn zrI pArzvanAthanA vinAzane Icchato ane vinAzanI kriyA karato jyAM temanI pAse Ave che, tyAM temanI zAMti dekhI te zAMta thAya che, ane samyakatva pAme che. have ahIM khUba dayAna rAkhIne A prazna vicAraje ! kamaThanI je kriyA thAya che, te paNa bhagavAna zrI pArzvanAthajIne mArI nAkhavAnI che. tenI bhAvanA ke pariNAma che, te paNa bhagavAnane paritApa pamADavAnA che, chatAM te samyakatva pAme che! have ahIM tamane evI zaMkA thaze ke jenA kriyA ane pariphAma bane kharAba che, ane te paNa sAdhAraNa vAta mATe nathI, paraMtu jenI satata pravRtti tIrthakara bhagavAnanA nAzanI che, te paNa samyakatva zI rIte meLavI zake? II samajavA jevuM !!! kaSAyonI kAramI bhIMsamAM sapaDAyela AtmAne choDAvavAnI pharajanuM pAlana dharmanI ArAdhanA rUpe thAya che !! Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmIne hAthe adhama kAma thAya che? ApaNe kahIe chIe ke - " bhakkhaNe devadavvassa, paraitthINaM tu saMgame / sattamaM garayaM jaMti, sattavArA u goyamA ! // 1 // " ThIka, je AtmAo dharmanA rAha para AvelA che, dharmane mArge vicAratA thayA che, tevAone hAthe je dharma vireAdhI kAma thAya athavA teo tevuM kArya karavA bese te ApaNe mAnavuM ja paDe ke temanA aMtaramAM ajaba kALAza utpanna thaelI hevI ja joIe. dhAro ke be bhAIo heya. nAnapaNamAM keI karmasaMge judA paDayA heya. eka bIjAne bhUlI gayA hoya! pate bhAIo che, e khyAla paNa na rahyo hoya! emAMne eka jhaverAtane vepArI thAya ane bIjo cAra thAya ! cerane dhaMdho cerIne che. dhADane che, lUMTaphATane che. A cira pitAne bhAI ke je jhaverI che, tene tyAM ja cerI mATe praveza jJAnI koNa? jJAnI kriyAvAn sa pNdditH| jJAnI te je ke aviratinA sakaMjAmAM phasAela AtmAne choDAvavA mathe ! jJAnasya phalaM viratiH / vizALa vizALad mult ziyAviza hArika Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka zuM kare che. tenA gharanI samRddhi jue che, ane lUMTavAne tathA pelA jhaverInuM khUna karavAno vicAra kare che. have enI mane vRtti kevI -nIca ane pApI che? tene khyAla karaje, paraMtu eja samaye tene tene bApa tyAM AvIne enA bhAIne oLakhAve ! enA bhAIne saMbaMdha khullo pADe! tame be eka lehInA che! e vastu yAda devADe ane te chatAM paNa pele dhADapADu talavAra uMcI karIne mAravA jAya te enI mane dazA keTalI nIca haze ? te vicAravA jevuM che! dhamI pApa kare che? pitAnA bhAIne oLakhyA vinA mAravA janArAnA karatAM tene oLakhyA pachI paNa mAravA janArAnI madazA vadhAre nIca ane bhayaMkara che, emAM jarAya zaMkA nathI ! e ja pramANe je AtmAo dharma samajelA nathI teonA hAthe pApanA kAmo thatA temanA hRdayamAM jeTalI kALAza hoya, tenA karatAM vadhAre kALAza pelAnA hRdayamAM hevI ja joIe ke jeo dharma zuM che? e samajyA pachI e samajyA - chatAM paNa adharmane Adare che ! je dhamane ja nathI samaje te bicAre adharmane TALI zakatuM nathI, je devadravyanuM keDI jeTaluM paNa bhakSaNa kare che, tenI upekSA kare che, tevA AtmAo samyakatvathI rahita thAya che. je dharmamAM joDAyelA na hoya tevA AtmAe pApAcAra seve, adhama kare, te dharma jANanArAo paNa tene dharma kahIne dhamane upadeza ApI zake, paraMtu dharmane jANanArA ja pApa karavA maMDI paDe te pachI dharmane upadeza koNa ApavA nIkaLavAnuM hatuM? e prasaMge te dharmane aMta Ave ke bIjuM kAMI ? emAM vadhAre mUrkha kezu? dharmanA karatAM je dravyanI kiMmata vadhAre gaNatA hoya tevA pApAtmAo dharmane bhUlIne devadravyabhakSaNarUpa adharmamAM jaI zake. dharmane na jANanAre adharma Acare te eTale bura che, tenA karatAM Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama ceta 62 dharmane jANanAre adharma Acare te vadhAre bure che. jhaverI caLakate. patthara levAne mATe patharA peTe ratna ApI de, te tame tene vadhAre mUrkha kaheze ke rabArI pattharA peTe ratna Ape te tene kharekhara mUkha kaheze? pele rabArI bhale mU gaNAya, paraMtu kharekhara mU. te pile jhaverI che. rabArI ratnanI kiMmata samajatuM nathI, jyAre jhaverI te ratnanI kiMmata samaje che ane have jyAre jhaverI peluM ratna tenuM mUlya jANyA chatAM tene patthara peTe Ape che, tyAre tene mahAmUrkhA kahezo ke bIjuM kAMI ? e daSTie dharmanuM mUlya samajelA paNa dharma cUkI jAya te samajI levAnuM che ke temanA aMtaHkaraNamAM dharmanA karatAM saMsAranI kiMmata vadhAre manAelI che ? te sivAya dharmane jANanArAo adharmamAM pravRtti na kare. kamaThanuM udAharaNa vicAre kamaThanuM udAharaNa tamAre A vicArasaraNie A kaseTI para teLI jovAnuM che. te dharma jANatuM nathI, tIrthakaranuM mUlya ke temanuM mahatva tenA khyAlamAM paNa nathI, te te bhagavAna zrI pArzvanAthajIne nAza karavAnA vicArane ja seve che ane satyAsatya jANatuM nathI. arthAt tenA badhAM kAme ajJAnatAthI bharelAM ja che ane tethI ja te jyAre bhagavAnanI mahattA ane pavitratAne oLakhe che, tyAre tene zaraNe AvI samyakatvane pAmI jAya che, paraMtu je samyaphaLa pAmelA che, satyane jANanArA che, devagurune oLakhanArA che, teo paNa je. devadravyane cATI khAvAnI vAta kare te pAmelA samyaktvane paNa teo vamI nAkhe che, athAta temanuM samyakatva "zUnya" mAMja maLI jAya che. A saghaLA uparathI tamAre eka vAta dhyAnamAM rAkhavAnI che ke dharmane na jANanArA bhale adharma ke pApa karI zake, paraMtu dharmane jANanArA ApaNe te adharmane paMthe eka pagaluM paNa na ja dharI zakIye. tame rAjI thAo : tamAre cheka taddana ajJAna hoya, tene kAMI paNa AvaDatuM na hoya ane te chokare beLA kAgaLa para ekaDAne nAme lITAM. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 juM kheMce te te lITAM jeIne paNa tame khuzI thaI jAo che ! paNa meTrika thaele copaDA lakhavA bese ane cepaDo chekI nAkhe che te tame tene ema nathI kahetA ke mUkha! bhaNeluM pANImAM gayuM ! tame bhaNelAnuM beTuM kAma joI tene Thapako Ape che ane vagara bhaNelAnuM kheTuM kAma joI tene Thapake nathI ApatA, te ja pramANe dharmAdharmanuM paNa samajavAnuM che. dharma karanAra-dharma jANanAre pApAcAra Adare te tene DubI maravAnuM che. A uparathI spaSTa thAya che ke kemake bhagavAna zrI pArzvanAthajIne maraNAMta upasargo karyA hatA, paraMtu te saghaLA ajJAna vaza thaIne karelA hevAthI ane tene satya jaNAyuM. tyAre te bhagavAnane zaraNe Avela hovAthI te samyakatva pAmI gaye, te yogya ja hoya temAM zaMkA karavAnuM yA zaMkA lAvavAnuM kAMI kAraNa ja nathI. e bhayajanaka upasargo : kamaThe bhagavAn zrI pArzvanAthajIne bhAre upasargo karyA hatA. vaLI bhagavAnane nAza karavAnI IcchAe teNe je varasAda varasAvyuM hatuM te teNe aTakAvyo na hate. pUranA pANI teNe osarAvyA na hatA athavA bhagavAnane teNe pANImAMthI uce paNa lIdhA na hatA. pote je saMkaTa ubhAM karyAM hatAM te teNe TALyAM nathI. teNe bacAvane kaI raste zeo nathI ane enI e kriyA cAlu che. chatAM tyAM kamaTha samyakatva pAme che. kamaThanA kUra kameM jaLapravAhanA pUra caDhayA che, nAka sudhI pANuM AvyuM che, chatAM bhagavAn pArzvanAthanA zarIranuM eka rUvADuM paNa hAlatuM nathI. A bhavya dazya joIne kamaThanI khAtarI thAya che ke Aja mahApuruSa mArI zake ane tArI zake evA che, bIjA nahi. A mahApuruSe AtmAnI ja kiMmata samajelA che. temaNe AtmAne ja pramANa gaNe che. zarIranI kiMmata teo samajelA nathI. jo teo AtmAnI kiMmata na samajyA hatA ane zarIranI kiMmata samajyA hatA te te A upasargomAMthI bacavA nAzabhAga karI mUkata. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama ta te dharmatatvane samajelA che? kamaTha vicAre che ke maraNane eka tasu dura jevA chatAM paNa jeo deDha che teo sAcA dharmatatvane samajelA che, ane evA dharmavIrane dhanyavAda Apa e ja mAnavatA che. mAre e mahApuruSane dhanyavAda Apa rahyo. pahelAM kamaThano e vicAra hatuM ke jyAre huM parAkrama karUM ane ene cagadI mArUM? have te vicAra karI jAya che ane dhanyavAda ApavAne taiyAra thAya che. hIre evAI javAthI jeTalI khoTa Ave che, hIre jaDavAthI teTale lAbha paNa thAya che. e daSTie pahelAM zrIjinezvara bhagavAnane upadrava karavAthI jeTalI ane jevI durgati baMdhAtI hatI, te rIte bhagavAna zrIjinezvadevanA jJAna, zraddhA, AtmAnuM khamIrapaNuM e saghaLAnI anumodanA thavA AvI te samaye teTalo lAbha paNa thaye e vAta spaSTa che. dAvAnaLamAM kamaLa uchyuM : dAvAnaLamAM kamaLa ugavuM e kharekharUM muzkela che, paNa te ahIM bane che. je bhakti karanArA che, tevAone paNa zrIjinezvara bhagavAnanI AtmadazA samatAbuddhi pavitra dhAraNAoe badhuM lakSamAM AvavuM muzkela thaI paDe che. pUjA-dhyAna e badhuM karavA chatAM bhagavAnanI AtmadazA lakSamAM AvavI muzkela paDe che. pUjA, dhyAna, bhakti e dharmane bagIce che, ane samyapha e pavitra bagIcAmAM ugatuM kamaLa che. bIjI bAjue bhagavAnane dveSa temanA nAzanI icchA temanA vinAzanI pravRtti e zreSane dAvAnaLa che. bhagavAnanI je nitya pUjA kare che, ArAdhanA Adare che temane paNa bhagavAnanA samatA jJAna zraddhA rUMvADe rUMvADe ramavI muzkela che te bIjI bAjue kamaThamAM te dveSane dAvAnaLa prakaTelo che. vara sivAya tyAM bIju kAMI nathI, zrItIrthakaranA nAzanA vicAra sivAya tyAM bIje vicAra nathI, tyAMthI paNa prazaMsA thAya te te prasaMga keTale duSkara he joIe? te tame ja vicArI le ! Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 juM kiyA e karma pariNu baMdhaH zreSanA dAvAnaLamAMthI dayAne jhare chUTe che. TheSanI dhIkhatI dhuNI jevA kamaThanA haiyAmAMthI bhagavAnanI prazaMsA prakaTa thAya che ane te prabhunI mahattA kabule che, e vastu keTalI muzkela che ! ahIM je bhagavAna zrItIrthaMkaradevanI samatA na hota te kAMIpaNa kArya na thAta ! koI kaheze ke bhavitavyatA ahIM paNa kAraNabhUta che, te tene javAba e che ke bhavitavyatAnI jarUra che, e vAta te erI, paraMtu ekalI bhavitavyatAthI dahADo vaLatuM nathI, te sAthe ahIM bIjA kAraNenI paNa jarUra che. kamaThanI kriyA ane pariNAma ane adhama hatA. AgaLa jatAM ema thAya che ke pariNAma palaTI jAya che ane kriyA cAlu rahe che. paraMtu tyAM e kriyA karanAre pitAnuM kAma kADhI lIdhuM che. - AthI spaSTa thAya che ke kriyA e karma ane pariNAme baMdha e vAkya taddana sAcuM che. paNa e vAkathanA aMtaraMgamAM rahelo tene artha ane e arthanuM zuM mahatva che? te vicAravAnuM bAkI che. kriyA ane pariNAma : kriyAe karma ane pariNAme baMdha ane artha e che ke Akasmika rIte zubha pariNAmane palaTe thAya te kriyAnuM zubhapaNuM rahetuM nathI, tema azubha pariNAme azubha kriyA zarU thaI temAM paNa pariNAmane AdhAre baMdha thAya che. kriyA ane pariNAma banee maLIne karelA kAryamAM Akasmika saMge palaTe thAya tethI tyAM pheraphAra thAya che. paraMtu tethI ema nathI samajavAnuM ke ajJAnIo kharAba kriyAo kare che. teo paNa kamaThanA udAharaNane mArge lAbha meLavI zake che. upaluM vAkaya mAtra zAstranuDhArI kriyA zarU thAya ne temAM pheraphAra thAya te vakhatanA vivAdane mATe te puratuM ja samajavAnuM che, anyathA nahI, A saghaLI carcA uparathI eka vastu e spaSTa thaI gaI ke lekottara daSTi pariNAma upara AdhAra rAkhe Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama nyAta che, tyAre laukika daSTi bAdyasaMge upara AdhAra rAkhe che, paraMtu eneya cheTe pariNAma upara AdhAra rAkhavo ja paDe che. have A mukhya siddhAMta sAbita karI lIdhA pachI ApaNe ApaNI mULa vAta upara AvIe. phAsuka ane acitta zrAvake e vicAra kare joIe ke "acitta eSaNAya" eTale huM nijIva ane zuddha khAvAvALo thAuM, je A rIte varte che, te utkRSTa zrAvaka che, phAsu-eSaNIya AhAravALA thavuM, te uttama che, paraMtu phAsu-eSaNaya e badhA ja na laI zake. badhA ja e AhAra le evuM banavuM ja azakaya che mATe ja phAsu eSaNAyanI azakayatAe te na hoya te paNa acitta heya e grAhya che, e zAstrakArone daDha mata che. acitta sarvottama che, enI te koI nA pADI zake evuM che nahi, paraMtu acitta svAbhAvika zuddha na bane te ekaluM phAsu kareluM paNa acitta ja levAne zAstrAdhAra che, have tame kaI e prazna karaze ke gRhastha acitta AhAra pitAne hAthe banAvIne te khAya che, te pachI te ja gRhastha sacitta vastuone AhAra le te temAM khoTuM zuM pANI sacitta pIe te mAtra apakAyanI virAdhanA thAya che, ane eja pANI acitta karavA jaIe te tethI chae kAyanI virAdhanA thAya che, te chae kAyanI virAdhanA karI acitta pANI pIvuM tenA karatAM mAtra ekalA apUkAyanI ja virAdhanA thavA daIne sacitta pANI pIvuM temAM khoTuM zuM? je zaMkAvAdIe AvI zaMkA uThAve che te ni:saMzaya zAstrazraddhA vinAnA ja che. apela dupola auSadhi : jeo zAnI zraddhAvALA che, teo upara pramANenI zaMkA kadI paNa karI zakavAnA ja nathI. vaMditAsUtramAM sAtamuM vata gapaga parimANa che, tenA prakaraNamAM aticArane viSaya jaNAvatA kahyuM che ke, Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pistaka nuM apila eTale nahiM rAMdhelI vastu ane phula eTale adhakacarI vAdhelI vastu, e apela ane pAla e aticAra che. pakAvatAM bAhI AraMbha chee kAyane thAya. tenA pApa karatAM sacittanA bhakSaNanuM pApa bahu vadhAre che, ane sacittanuM bhakSaNa adhamamAM adhama che. sacittanA lakSaNane je adhamamAM amina gaNI zake te pachI apaladuSpalane paNa aticAra gaNI zakaze nahi. AthI zAstrane e nirNaya spaSTa thAya che ke chaekAyanA bAhAraMbha karatAM sacitta AhAra atyaMta adhama che, acitta AhAra para A zAstrano niyama tha. have ApaNe zAstradaSTine dUra rAkhIne hetu-yukitapUrvaka e vAta tapAsI jevAne prayatna karIzuM ke chae kAyanA bAhyAraMbha karatAM saMcita AhAra adhika pramANamAM adhama che kiMvA nathI? sacitta koNa khAI zake? - prathama e vAtane vicAra kare ke jeo evI dhAraNA rAkhe che ke acitta hoya che te ja khAvuM. tevAe zI dhAraNAvALA hoya che? mArA zarIre bhakSaNadvArA koIpaNa jIvanI virAdhanA na ja thavI joIe, evA vicAravALAo upara vicAra sevanArA hoya che, tyAre sacittane AhAra teo ja karI zake che ke jeo sacitta khAvAmAM phIkara nathI evA pariNAmavALo hoya che, acitta khAvA. vALAne chakAyanI hiMsAnA pariNAma hotA nathI. mAtra mArUM piMDa sacitta ane vadha karI vadhAravuM nahi, A buddhithI teo acitta AhAra vApare che, sacitta ke acitta AhAra levAya che, temAM eka khAsa dhyAnamAM rAkhavAnI vAta e che ke emAM saghaLuM pudagalanI draSTie jovAya che, paraMtu jIvanI apekSAe kaI Indriye tenA viSayo, tenA sAdhana ItyAdine dekhAtuM ja nathI. mAtra pudagalanI apekSAe AhAra Adi badhuM jovAya che. AhAra Adi je sukhanA kAraNa tarIke manAya che te saghaLA pagalanI daSTie ja manAya che, AthI siddha thAya che ke AhAra Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama jyota zarIrAdi e badhA pudagalanI daSTie ja che. je AhAra ane zarIrAdi badhA pudagalanI daSTie ja che, te pachI zarIra ane pudagalamAM ja ramanAre te AtmA, te AtmA nahi paNa spaSTa rIte bhAvAbhinI ja che. A saghaLAmAM ApaNe jIvanuM svarUpa kaI jago para tapAsyuM che? tene vicAra karo. vicAra karatAM mAlama paDI jaze ke ApaNe jIvanuM svarUpa te tapAsyuM ja nathI. mAtra muddagalanI daSTieja saghaLuM joyuM che. ane AtmAnI kharI pharaja te jIvanuM svarUpa tapAsavAnI che, mATe ja zAsakAra mahArAjAe kahe che ke pahelA jIvanuM svarUpa samaje, paraMtu e jIvanuM svarUpa samajavuM zI rIte? e jIvanuM varUpa samajaya, te ja mATe zAstrakAroe traNa vastu gaLathuthImAM ja ApavA kahyuM che. A jIva anAdine che, bhava anAdine che. ane karmasAga paNa anAdine che, e traNa vastu je tame tamArA bALakomAM temaja tamArA pitAnAmAM paNa karAvI zakaze te tame tamAre mAnavajanma saphaLa banAvI zakaze. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ >>> > > >><= 3Gii zrAvaka kuLanI mahattA zI? [bhautikavAdanA dhUma pracAra, videzI zAsananI kUTanIti, dUSita zikSaNaprathA AdithI Aje bhakyAbharyA ke nyAya-nIti AdinA rUDhigata saMskAra kSINa prAya thaI rahyA che. pariNAme zrAvakakuLamAM janmelAo paNa jinazAsananI mArmikatAnI oLakhANa vinA svachaMda vihAra ane abaMdhAraNIya jIvananA pathe Age - dhapI rahyA che. te prasaMge khUba ja mananIya ane ubedhaka pU. AgamahArathInuM vyAkhyAna 1976nA julAInA "sihaca" mAMthI vyavasthita rIte ahIM rajU karavAmAM Ave che. saM] sAdhaka keNu thAya? zAstrakAra mahArAjA nyAyAcArya zrImAnuM yazevijaya upAdhyAyajI mahArAja bhavyajInA upakArane mATe jJAnasAra prakaraNa nAmaka graMtha racI gayA che, temAM teozrIe prathama te e vAta jaNAvI che ke - je dharmaniSa che, je AtmakalyANanI IcchAvALo che, je mokSa mAtanA che, je mokSa meLavavA mAge che, je AtmakalyANa cAlavAvALA che, ane AtmAnA guNene sthira karavAnI IvALe che -teNe e vAtane vicAra karavAnI jarUra che ke huM koNa chuM? mArI sthiti zI che? mAruM svarUpa zuM che? mArI dazA kevI che? gAza sago kyA che? ne mAruM sApya zuM che? sAdhaka para Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama jyota pitAnI dazA, sthiti, saMge, sAdhya ene samajAtuM nathI, tyAM sudhI te sAdhaka banI zakatuM nathI. jene mAtra saMsAramAM ja rahevuM che, bIjI trIjI vAtane vicAra ja nathI kare ane mAtra dunyavI vastuo meLavIne te paraja rAcavuM che tene paNa pitAnI dazAsthiti, saMyogo ane sAdhya te vicAravA ja paDe che. cAra bAbate vicAre saMsAramAM ja rahevAvALAne paNa jema jema A cAra bAbate vicAravI paDe che te ja pramANe mekSa meLavavAnI IcchAvALAe paNa A cAra bAbate dhyAnapUrvaka jevI ja paDe che ane e cAsa bAbate je dhyAnapUrvaka jue che te ja mekSa meLavavAnI pitAnI dhAraNAmAM phAvI zake che. je AtmA A cAra bAbate vicArate. nathI te kadApi paNa pitAnI mokSa meLavavAnI dhAraNAmAM paNa phAvate ja nathI! vaizeSikadarzanane anuyAyI hoya te paNa jIva che. mAne ja che, niyAyika heya te paNa jIva mAne che, sAMkhyavAdI heya te paNa jIva mAne che ane mImAMsAvAdIo hoya te paNa jIva te mAne che, are vaizeSike, nAyika, sAMkhyuM ane mImAMsake ja jIva mAne che, eTaluM ja nahi paraMtu nAstike paNa jIva mAne che. A badhA jIvane mAne che ane prabhupravacanane custa anuyAyI hoya te. paNa jIva mAne che, te pachI samyagdaSTi jIva mAne che temAM adhikatA. zuM che? te vicAravAnI jarUra che. hIre zabda te badhA beleH " tame jANe che ke averI heya te paNa pite hIre zabda bole che, ane ajJAna bALaka che, te paNa hIre zabda bele che ane. keLInALInA chokarAo hoya te paNa hIre za0 bele che! badhAnA hIra zabdane bolavAmAM kAMI pharaka nathI, badhA hIrA zabda eka sarakhe ja bese che. hIro zabda game te vyakti bele, paraMtu tethI havAmAM eka sarakhAM ja AMdalane uThe che, ane kAnane eka Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 ju carakhuM ja jJAna thAya che, paraMtu te chatAM traNe jaNa je vastu para e zabda bele che temAM AsamAna-jamInanuM aMtara che. keLInALIne chokaro kAcane pahela pADelo TukaDe hoya tene ja hIre kahI deze. e bicArAne hIre ke hoya che? te kayAMthI Ave che? tene kevI rIte pArakhI zakAya che? tenuM teja kevuM che? tenuM mUlya zuM che?vagere bAbatenuM jarA paNa jJAna hotuM ja nathI ! te ja pramANenI sthiti -jhaverInA bALakanI paNa samajI levAnI che. jhaverIne bALaka kAcane -hIre nathI kahete, paraMtu sAcA hIrAne ja hIre kahe che, enuM zuM kAraNa? te vicAro. hIrAne jhaverIja oLakhI zake : jhaverIne bALaka pitAnA bhAgyanA yogathI sArA uMcA khAnadAna kuLamAM janmelo che, tethI ja te dekhAdekhInA cage kAcanA kaTakAne hIronA kahI detAM kharI vastune-kha hIrAne hIre kahe che, paraMtu hIrAnuM tela, mApa ItyAdi te te paNa kAMI jANatuM ja nathI. mAtra eka jhaverI ja eve che ke je hIrAne joIne tene pArakhIne tenA svarUpa, tela mApa, jAta Adine jANIne hIrAne hIre kahe che. koLInALInuM, -jhaverInA bALakanuM ane jhaverInuM udAharaNa barAbara ahi lAgu pADavAnuM che. keLInAnI jema kAca e hIre na hovA chatAM kAcane ja nahIre kahI de che, te ja pramANe nAstike paMcamahAbhUtathI navI thatI cetanA mAnIne tene jIva kahI de che. kharI rIte joIe te pAMcamahA-bhUtathI thatI cetanA e jIva nathI. pAMcamahAbhUtathI jIvanAmaka cetanAvALI cIja upajatI nathI, chatAM keLIkAchIyAo ajJAnatAthI kAcane hIre kahI de che, te ja pramANe nAstike paNa ema kahI de che ke paMcabhUtanA sAgathI cetanA utpanna thAya che ane e cetanA te ja jIva che. -badhA zuM kahe che? ethI AgaLa vadhIe ane nAstikane choDI daIne pachI sAMkhyA, mImAMsaka, vaizeSike, ze viSNu, mAste, bauddho ane bIjA Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama ceta saMpradAyavAdIo tarapha joIe te teo pelA jhaverInA chokarAnI mAphaka vartatA mAlama paDe che. jhaverIne cheka hIrAnA telamApa, jANatuM nathI, hIrAnI mahattA samajatuM nathI, paraMtu te bhAgyayogathI sArA kuTuMbamAM janmelo hovAthI kAcanA kaTakAne hIre na kahetAM sAcA hIrAne ja hIre kahe che, te ja pramANe zaiva, vaiSNava vagere paNa bhAgyame A dezamAM janmelA hevAthI jIvanuM mahatva, tenuM kavarUpa, tenA lakSaNa vagere kAMI paNa jANyAM vinA sAcA jIvane jIva kahI de che. ethI AgaLa A lokonuM pagaluM paDI zakatuM nathI. nAtike jaDa padArthathI jIvanI utpatti mAne che. bhUtata e badhA jaDa padArtho che, paraMtu e jaDa padArthadvArA-jaDa padArthone paraspara soga thAya che, te dvArA teo cetanarUpa jIva padArtha thaye hovAnuM mAne che. jIvanA svarUpane jANyuM nathI jaDa padArthamAMthI cetana padArthanI utpatti ja thaI zakatI nathI, chatAM nAtika jaDapadArthamAMthI jIva thayelo mAne che. ziva, vaiSNa. AvI rIte jaDapadArthone jIvane pitA mAnatA nathI, paraMtu teo bALakanI mAphaka jIvanA svarUpa, jIvanA guNa paryAya dravyatva vagerene jANatA nathI ane teo jIvane jIva kahI de che. jIvanA guNa vagere oLakhavAnI keIe tasdI lIdhI ja nathI, kAraNa ke tyAM sudhI temanI buddhi ja cAlI zakI nathI. have samakita daSTivALA jIvane jIva kevI rIte mAne che? te vicAre. samakita daSTivALAe AkhI duniyA karatAM judA ja svarUpe, judI ja rIte jIvane jIva mAne che. A vastunA ATalA vivecana pachI jarAka vicAraze te paNa tamArA khyAlamAM saheje AvI javA pAmaze. jhaverIno bALaka hIrAne hIre kahe che, tenA karatAM samaju jhaverI hIrAne hIre kahe che, te judA ja rUpe kahe che, te ja pramANe zaiva vaiSNavAdi jIva tatvane mAne che. samyagdaSTi vatatva mAne che tenA saMbaMdhamAM paNa samajavAnuM che. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 juM samakitadaSTi zuM vicAre che? za ane vaiSNave jIvatatva mAne che ane jIvane ja jIva kahe che, te vAta karIne bALaka hIrAne tenA guNa, rUpa, lakSaNa jANyA vinA hIro kahI de, tenA jevI che. ane samakitadaSTi jIvane jIva kahe che, te mATe ane samaju jhaverI jema hIsane jANa pIchANIne tenA mUlyAMkana dvArA hIrAne hIro kahe che, te pramANe jIvatatvane tenA guNasvarUpAdi jANIne jIva kahe che. TuMkAmAM joIe te nAstikane jIva zuM che? tenI khabara ja nathI. teo beTI vastune ja jIva kahe che. sAMkhya, mImAMsake, vaizeSike, naiyAyike, bAho, ziva, vaiSNa, smAteM ane bIjAe jIvatatvane saMpUrNa rIte samajyA vinA ane tenA guNa-svarUpA dine pIchANyA vinA jIvane jIva kahe che, jyAre samakitadaSTi jIvatatvane pichANuM, tenA guNadharmone jANuM, tenA svarUpane oLakhIne jIvane jIva kahe che. nAstika asamakitadaSTi, Astike ane samakitadaSTionA jIvatatvavAdamAM ATalo maTe pharaka rahelo che. jIvanuM avyAbAdhArUpa oLakhe ? jIvanuM svarUpa jANavuM, jIvane guNa jANa, paryAye jANavA, tene avyAbAdha svarUpavALe oLakha ane e rIte tene oLakhIne jIvatatvane jIva kahe, e samakitadaSTinuM ja kArya che, ane tethI ja nAstika, asamakitadaSTi Astika, ane samakitadaSTie e traNemAM samakitadaSTinuM sthAna sarvottama che. nAstika ane Astika e baMnemAM nAritaka te saheja pAchaLa rahI jAya che. eka bhIla kAcanA kaTakAne hIre mAnIne saMgharI rAkhe, tene peTImAM mUkI de, tene mATe game teTale baMdobasta rAkhe, paraMtu jyAM bhIDa paDe ane e hIro jyAre vecavA jAya che, tyAre te raDI uThe che, ane tyAM tenI khAtarI thAya che ke pite jene hIre kahyo 10 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama nyAta che ane hIre kahIne jenI pAchaLa teNe mahenata uThAvI che, te te saghaLuM nakAmuM ja gayuM che, eja dazA ahIM nAstikanI thAya che. have bIjA Astika ane samakitadaSTi be bAkI rahe che. te baMnenI vacce zo taphAvata che? te joIe. samakitadaSTivALA paNa jIva mAne che ane samakitadaSTi vinAnA paNa jIva mAne che, te pachI ekanuM sthAna AgaLa ane bIjAnuM pAchaLa zA mATe? hIrAnI kiMmata kene heya? jhaverIne chokare kAcane hIre nathI kahete, te sAcA hIrAne ja hIre kahe che, paraMtu prasaMga Ave keI baraphIne cele laI Ave athavA te ekAda sAruM ramakaDuM laI Ave te pele jhaverIne bALaka paNa jhaTa daIne pele hIre baraphInA celAnA badalAmAM ApI daIne baraphIne cesalo laI leze! have vicAra karaje! ApaNe eka sAdhAraNa udAharaNa parathI paNa ghaNuM jANI zakIe chIe, paraMtu ApaNI AMkhonI sAmenI pratyakSa vastuo paNa ApaNe jovAnI darakAraja rAkhatA nathI,eka hIrAmAMthI te lA baraphInA celA AvI zake ema che, paraMtu teTaluM chatAM pele jhaverIne bALaka ekaja baraphInA celA peTe pele hIre ApI de che. jyAre moTA jhaverInuM vartana ethI juduM ja hoya che ! paisAne abhAve kadAca te bhUkhe mare, TADha, taDako veThe, lokenA maheNAM TeNAM khAya, paraMtu jayAM sudhI e hIrAnI purepurI kiMmata na Ave tyAM sudhI jhaverI e hIrAne vecavA kadI taiyAra thavAne nathI ja! jhaverI ja hare jALave, bIje nahi ? hIre pAse hovA chatAM jhaverI bhUkhanuM duHkha veThe che, te vicAra kare ke zuM ene bhUkhe maravAnuM game che ke? zuM kuTuMbIone bhUkhamare TALe ene gamatuM nathI ? TADha taDake veTha ene game che? zuM chelabaTAu thaIne pharavAnuM gamatuM nathI ? tene ya saghaLuM game che, paraMtu tenI pAse je hIre che, te keTale mUlyavAna che? e vAta te sArI Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma pustaka 3 ju peThe jANe che ane tethI te jyAM sudhI pitAnA mAlanI vyAjabI kImata nathI maLatI tyAM sudhI pitAne mAla vecate nathI. eka jaNa baraphInA cosalAnA badalAmAM sAce hIre ApI de che, bIje marI jAya to paNa senA sATha karIne hIre vecavA taiyAra nathI. baMnenI pAse hIrA che, baMnenA hIrA sAcA che, paraMtu baMne jaNA tene judI judI rIte upayoga kare che, AthI svAbhAvika rIteja e prazna uThe che ke A pramANe baMnene vyavahAra eka ekathI sarvathA ulaTa hevAnuM kAraNa zuM? javAba e che ke eka jaNa hIrAnuM svarUpa eALakhe che, tyAre bIje hIrAnuM svarUpa oLakhate nathI. jene jIvane kevI rIte mAne che ? jhaverIne bALaka hIrAnA tela, mApa Adine jANatA nathI, tethI te baraphInA cesalA peTe hIre ApI de che, jyAre jhaverI enA tela, mApa kismatane jANe che, tethI te tenI vAstavika kiMmata mUkAve che, eja pramANe jaina dharmamAM Avela, jainadharmane jANanAre, jenazAstronI zraddhAvALo manuSya je jIvane mAne che, te jIvanA svarUpa, jIvanA guNa, jIvanA paryAye, tenuM avyAbAdhapaNuM vagere jANIne jIvane jIva mAne che, tyAre veNa, , smAteM, vedAMtIo, bauddho, vaizeSike, naiyAyika, sAMkhyavAdIo, bauddho e ane emanA jevA bIjAo jIvanA svarUpa tenA guNa, tenA paryAye ane tenI sthiti Adine jANyA vinAja jIvane jIva kahI de che. asamakitadaSTi Astike jaDane ja jIva mAnatA nathI athavA te jaDamAMthIja jIvanI utpatti thayelI mAnatA nathI paraMtu teo bhagavAna sarva jIvane jIva kahe che te sAMbhaLIne e nAma mAtra pote joDI de che. AthI spaSTa thAya che ke jIva zabdanA pahelA pravartake jinezvara vItarAga sarvajJa bhagavAna ja che. A bhATAI nathI ! have ahIM keI evI zaMkA karaze ke bhAI A sarvajJa bhagavA Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 Agama jyota nanA AgrahI hovAthIja sarvajJa bhagavAnanA guNa gAvAnuM hAMke rAkhe che, bAkI evuM kAMI nathI, badhuM ThIkaThIka che! te A ThIkaThIkavALAne tame zuM javAba Apaze. "are! ene te belavAnI Teva paDI che belavA dene ene ! enuM keNa sAMbhaLe che!" evuM kahIne AgaLa cAlazo ke javAba ApavAne ubhA raheze? javAba ApavAne na ubhA rahe te tame jJAnane chupo cho, e tamArA upara AkSepa che ja! tamArI pharaja che ke jyAM AvI rItanuM ajJAna che, tyAM e ajJAna tamAre avazya TALavuM ja joIe. jIvanAmane AraMbha karyo heya te te sarvajJa bhagavAne ja karyo che, jyAre bIjA badhAe te tenuM mAtra anukaraNa karyuM che, e vastu ApaNe zA mATe kahIe chIe ? tene ApaNI pAse pUratAM kAraNa che. bhagavAnanA ApaNe AgrahI hovAthI ja ApaNe e vAta kahetA nathI, paraMtu e vAta satya hevAthI ja ApaNe satya tarIke kahIe chIe. AkAzavANI thaI na hatI ? have e vAtane vicAra kare ke hIre nAma A jagatamAM zarU karyuM keNe? pahelAM "hIra hIre" evI AkAzavANuM thaI ane pachI jhaverIe nIkaLI paDyA ke "cAle re bhAIlA! hIre zodhI kADhIe." evuM karI banyuM nathI. hIre padArtha hatuM. A hIro padArtha sauthI pahele je, teNe pArakho, enA guNa-deSa jANyA tenuM tela-mApa jANyuM, tene barAbara pIchANe, ane pachI temaNe kahyuM ke bhAI AnuM nAma "hIra" chekeLI dubaLAne hIre nAma zarU karavAnuM hotuM nathI, jhaverI vinA hIrA nAmanI pravRtti karavAnuM hetuM nathI. je vyakti hIrAnuM tela mApa teja kiMmata svarUpa jANe che tene ja hIrA nAmanI pravRtti karavAno adhikAra che. jhaverI hIrAne hIrA kahe che te sAMbhaLIne kahe che. jhaverInA bALa baccAM paNa hIrAne hIre kahe che ane temane hIre nAma bolatAM sAMbhaLI keLI-kAchIyA paNa hIrAne badale kAcanA kaTakAne hIre kahetA thaI jAya che. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 ju mAna te jhaverIne ja ghaTe : A rIte badhA hIrA hIrA kahetA thaI jAya che, paraMtu hIrA nAmanI prathama pravRtti karavAnuM mAna te jhaverIne ja ghaTe che, te ja pramANe jIvazabdanI paNa nAstike, mithyAdaSTie, asamakitI Astike, samakitadaSTivALAo, Astike badhAya pravRtti kare che, paraMtu e zabdanI samaja pUrvaka pravRtti karavAnuM mAna jenone-sarvajJabhagavAnane ja phALe jAya che, e cokakhI ane spaSTa vAta che. jhaverIne chokare hIrAnuM tela mApa jANatuM nathI. bhIla dubaLA vagere te tenuM svarUpa paNa samajatA nathI, eTale temane hIrA zabdanI pravRttine ja adhikAra nathI. te ja pramANe jainoe jIvane jANyA nathI, jIvanA guNa jANyA nathI, jIvanuM svarUpa jANyuM nathI, tenuM anAdipaNuM jANyuM nathI, tenuM anaMtapaNuM jANyuM nathI, tevAone jIvazabda pravartAvavAno paNa adhikAra ja nathI ! pahelavahelI jIvazabdanI pravRtti te ja karI zake che ke jIvanA guNa, sparUpa, tenuM anAdipaNuM, tenuM anaMtapaNu, tenI sthiti vagerene je pite jANe che. alapajha viruddha sarvajJa: bIjA mate pramANe temaNe anAdi jevI cIja mAnI ja nathI, anaMta jevI kaI vastu temanA khyAlamAM AvI ja nathI, tethI ja teo jainadarzananA sarvajJa upara zaMkA kare che, teo e prakArane vAda raju kare che ke jenonA sarvane saMpUrNa jJAna che ke nahi? je jainonA sarvane saMpUrNa ane sarva prakAranuM tathA sarvakALanuM jJAna hoya te temaNe jIvanuM AdipaNuM arthAt jIva kayAre utpanna thaye- pahelavahele jIva kayAre utpanna thaye te jANeluM hovuM ja joIe ane je temaNe jIvanuM Aditya jANyuM hoya te jainone siddhAMta che ke jIva anAdi che' e siddhAMta temanA ja caritranAyakanA jJAna dvArA khorTa kare che. je sarvajJoe jIvanuM Aditva na jANyuM hoya te Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 Agama jyota pachI teo sarvajJa che ane sarva prakAranA tathA sarvakALanA jJAnavALA che, e vAta kheTI kare che ane jainatIrthakara apajJa che, ema sAbita thAya che! alpajJAnuyAyIone A vAta sAme sarvajJAnayAyIone nIce pramANene makakama javAba che. AvI dalIla na hoI zake ? "jIvane AraMbha sarvajJoe jANe heya, te jIva anAdine nahi, jIvane Arabha sarvae na jAye hoya te sarvaze te sarva ja nahi" zaMkavAdIone A zaMkA zA kAraNathI karavI paDI che tene sauthI pahelAM vicAra kare. zaMkavAdIone pitAne jIva anAdine mAna ja nathI. temane anAdine jIva mAna nathI, eTale ja temaNe pitAnI vAta sAcI sAbita karavA mATe AvI zaMkAnuM tUta ubhuM karyuM che. jo teo paNa jIvane anAdi mAnavAne taiyAra heta te temaNe evI zaMkA ja na karavI paDI hata! eka vastune ja je pramANe mAnate heya te ja pramANe je tene va paNa mAnatA hoya te pachI rane A Ama kema? e prazna karavAno adhikAra nathI ane karate paNa nathI. 1 ane 2 baMnenI mAnyatA samAna hoya te pachI , ne ema na pUchI zake ke Ama kema thayuM? te ja pramANe , ne paNa na pUchI zake ke A Ama kema? baMnenI mAnyatA eka sarakhI ja heya te "ma? e praznane avakAza ja rahetuM nathI. jIva sAdi ke anAdi? zaMkAvAdIe tei paNa je jIvane anAdine ja mAnI letA heya te te temane paNa prazno karIne A bAbatane carcavAne avakAza ja nathI, pachI te eja vAta bAkI rahe che ke A eka vastu siddha thaI che. have bIjI vastuonI ja vicAraNAne avakAza rahe che. paraMtu evI sIdhI vAta na karatA teo jyAre vitaMDAvAda upara ja utarI puche tyAre temanuM mAnasa kevuM che te spaSTa thAya che. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 ju 79. vitaMDAvAdIo kahe che ke tame jIvane anAdi kahe che te tamArI meLe kahe che ke tamArA sarvajJanA kahevAthI kahe che ? je tame e javAba Apaze ke, bhAI ! ame te amArA sarva bhagavAnanA kahevAthI ja A pramANe kahIe chIe, te tarata teo javAba ApI deze ke te pachI tamArA bhagavAne jIvanI Adi jANa hatI ke nahatI jANI? je ApaNe e javAba ApIzuM ke bhagavAne te jIvanI Adi paNa jANI hatI te vaLI teo navI zaMkA karavAne mATe taiyAra thaIne ubhA ja raheze? A vAdavivAda ke vitaMDAvAda? bhagavAne jIvanI Adi jANa hatI, ema kahIzu te teo kaheze ke jIva te anAdi che, pachI tenI Adi tamArA bhagavAne jANI ema temaNe kahyuM heya te temaNe khoTuM kahyuM che, ane temaNe je khoTuM kahyuM hoya te teo paNa beTAja che! ema kahIzuM ke bhagavAne ja jIvane anAdi kahyo che te teo tarataja javAba Apaze ke; eha! tyAre te tamArA bhagavAna eTalA jJAnamAM ochA, teo jJAnamAM apUrNa hatA, te ja jIvanI Adi jANI na zakayAne ? temanI kahevAno matalaba e tarI Ave che ke kAM te tamArA bhagavAna beTA che! kAM te tamArA bhagavAna ajJAnI che ! temanI pAse A be sivAya trIjI vAta nathI ! A uparathI spaSTa thAya che ke vitaMDAvAdIone pitAne jIva anAdi mAna ja nathI, tethI ja teo A vitaMDAvAda raju kare che. paraMtu jyAre A vitaMDAvAdane marma tapAsIe chIe, tyAre temanI A viSaya para rahelI bALakabuddhi athavA SavRtti tarI Ave che. AraMbha ane aMta zehe : lekhaMDanuM eka akhaMDa cakra che. eka mANasa e caka dharIne tene pherave che, tame lekhaMDanuM e cakra hAtha vaDe pheravavA mAMDayuM te joyuM. have tamene keI e prazna karaze ke A lokhaMDanuM cakra Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama ta tame pharatuM joyuM che? te have bele ke e cakrane AraMbha kayAM che ane e cakra pharavA mAMDayuM te samaye e cakAM pahela vaheluM kayuM biMdu pharavA mAMDayuM hatuM? tame kahe ke A praznane tame ze javAba vALaze? tame AkhI vastu dekhI che, e AkhI vastune tame pharatI paNa dekhI che, paraMtu je vastune tame dekhe te chatAM AraMbha ane aMta ja na hoya tene tame AraMbha ane aMta kevI rIte kahI zakavAnA hatA? A udAharaNa ApaNA praznapara eka hise lAgu pADavAnuM che; amuka tatvane jANyuM hoya teTalA mAtrathI tene AdivALuM kahI zakAtuM nathI, evuM AthI spaSTa thAya che, A vastune samajavAne mATe ja ahIM A goLanuM udAharaNa ApaNe jJAna sarvajJa ja joI zake? jema jIva anAdi che te ja pramANe kevaLIne kevaLajJAna che, te paNa anAdi ane anaMta-yane dekhanArUM che, chatI vastu dekhavAnuM kArya sarvajJamahArAjonuM ja che. eTale jIvanuM AdipaNuM nathI te chatAM je sarvajJa jIvanuM AdipaNuM jue-joI zake te ja te sarvajJA che ane jIvanuM AdipaNuM na dekhe te te alpaNa che ema kahI zakavAne avakAzaja saMbhava nathI. jene kevaLajJAnanI prApti thaI che teo potAnA e kevaLajJAnane pratApe sarvakALane paNa jANe che ane e kALane paNa Adiva nathI, tethIja tene anAdi kahI zakAya che, te ja pramANe jIvanuM Aditya na hevAthI jIvane saMpUrNa jANyA chatAM tenuM anAdipaNuM ja jANavAnuM che ane te jIvanuM anAdipaNuM jANI laIne ja jIvane anAdi ane anaMta kahevAmAM AvyuM che, eTale e kathanamAM athavA te e kathanakAramAM ajJAna che ke jJAnanI nyUnatA che, evuM kaI paNa prakAre siddha thatuM nathI ! Agama mumukSuo mATe bhAvacakSu che. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vi. saM. ra018 zuM sajarjana - jJAna - huM huM mekSamArga rUpa chuM vIra ni. saM. . varSa 6 2498 che ratnatrayInuM rahasya chuM pustaka-4 Agama. saM. rara sTa hU~ cAritrANi mokSamArgaH 1 ( varSa 6 pustaka 3 pA. 8 thI cAlu) kArataka kArataka kalikAla sarvajJa zrIhemacaMdrasUrijI paNa zrIvItarAgastetramAM paSTapaNe jaNAve che ke mAtra sarvathA de, kapAsa saMtA tI mAhitI puSTi-anyathA gavaMja | 2. arthAt Azrava sarvathA chAMDavA lAyaka che ane saMvara AdaravA lAyaka che, e ja vastu Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama ceta zrI arihaMta mahArAjanA zAsananuM tatvajJAna che. bAkI je je vacane che te badhA A tatvajJAnane vistAra che. A vAta khyAlamAM rAkhIne A pramANe sAdhyanI mukhyatAvALI prarUpaNA hevAthI je keTalAka bhadrika manuSya cAra nikSepAnI prarUpaNa tathA sAta bhAMgAnI prarUpaNa sAMbhaLI AdaravA ane chAMDavAmAM kayo Adara? ne kayA chAMDe? vagerenI muMjhavaNamAM paDatA hoya te paNa teone muMjhavaNa na paDe ane bhAvanikSepAnI tAtvikatA samajavA sAthe AtmAnA astitva AdimAM ja tenuM paryAvasAna Ave, tethI AzravanA tyAga ane saMvaranA grahaNa tarapha ja tene cheDe Ave, jema eka chokare pitAnI mAtAne pitAnI apekSAe mAtA samaje che. tevI ja rIte pitAnA pitAnI apekSA vadhUpaNuM, pitRvyAnI apekSAe bhejAIpaNuM, mAtulanI apekSAe bahenapaNuM, mAtAmahanI apekSAe putrIpaNuM vagere aneka saMbaMdha jANe che, samaje che, ane mAne che. chatAM paryavasA na te pitAnI apekSAe je mAtApaNAne saMbaMdha che, tene ja vacana ane vartanamAM le che. tevI rIte ahiM paNa AtmA astitva ane Azrava saMvaranA heya upAdeyapaNAmAM ja paryavasAna lAvavAnuM heya che. nikSepa ane satvaAdi bhAMgAnI prarUpaNAthI zrotAo gucavAya ane heye pAdeyane vibhAga na karI zake evuM na thAya mATe ATale khulAse bhAvanikSepa ane sthAtinAmanA pahelAM bhAMgAne aMge karyo che. AvIja rIte je ke vartamAnamAM mukhyatAe navibhAge prarUpaNA karavAnI nathI, chatAM jayAre paNa nathI aneka prakAranI prarUpaNA thatI hatI, tyAre paNa paryAvasAnamAM phalitArtha jaNAvavAmAM Avateja hate. ane tethI ja zAsakAre jaNAve che ke - savesipi NayANaM bahuvihavatta vayaM NisAmittA / taM savaNayavisuddhaM jaM caraNaguNadio sAhU // 1 // Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 ju arthAt naigamAdi badhA nayapakSonI azuddhaAdi bhedothI aneka prakAranI vakatavyatA sAMbhaLIne eTalAmAM ja paryavasAna samajavuM ke cAritraguNamAM sthita hoya tene sAdhu gaNave ane kahe, e. sarvanayanA vicArothI zodheluM vAkaya che. paNa badhI prarUpaNAnuM paryavasAna AtmAdinA astipaNAmAM thAvat ahiMsAdinA upAdeyapaNAmAM lAvavuM. A kAraNathI niryukitakAra mahArAja Adi anugarUpe vyAkhyA karanAra mahApurUSe nayanI vyAkhyAnA paryAvasAnamAM saraLaTLaDrigo sAhU ema jaNAvI sAdhutAnA svarUpane jaNAvatAM samyagdarzanAdimAM sthitapaNuM nizcita kare che. AvI rIte nikSepa ane bhAMgAnI apekSAe anaikAntikatA samajAya tema che, eTaluM ja nahiM paNa khuda bhAva camyagdarzanAdikanA satvanI apekSAe paNa prAptimAtrathI te samyadarzanAdi mokSane daI detAM nathI. jo ema hoya te pAMcamA guNaThANAnI zarUAtamAM ja chane mokSanI prApti thaI jAya kemake tyAM samyagdarzanAdi traNe prApta thaI gayelAM che, paNa ucca darajajAnAM thayAM nathI. vaLI ucca darajajAnA paNa samyagdarzanAdi prApta thAya, te paNa tenI satata ArAdhanA karavAmAM upayogI hovAM joIe. ane samyagdarza. nAdi ArAdhanAnA jaghanyAdi vibhAgo eka sarakhA hotA nathI. je ke sAmAnyarIte samyagdarzanAdi traNenI sarvaprayatna mekSamArga tarIke ArAdhanA karavAnI samasta mekSArthIone IcchA hoya che. paNa temAM eka bIjAnI ArAdhanAmAM tAratamya rahe che. zAstrakAre samyagdarzanAdinI ArAdhanAmAM traNenI ArAdhanA jaghanya madhyama ane utkRSTa ema traNe prakAre jaNAve che, ane te traNenA ATha bhave, traNa bhave ane teja bhave mukti thavArUpa phalA spaSTapaNe jaNAve che. paNa te ArAdhanAnA bhAMgAo ane temAM Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama jota ArAdhanIyapadArthanI mukhyatA samajavA mATe te bhAMgAone bArIkIthI abhyAsa karavAnI jarUra che, A jJAnAdinI ArAdhanAne vicAra karavA pahelAM e traNanI sthiti vicAratAM ciMtAmaNiratana ciMtita karatAM adhika kaMI detuM nathI. temaja apaugalika eTale AtmIya phalanI apekSAe te te ciMtAmaNiratna sarvathA niSphala ja che, paNa samyagdarzanaAdi traNe vastuo yAvata janma sudhI kalpanAmAM paNa nahiM Avela evA ane sarvakAlasthAyI AtmAnA sukhane arpaNa karanAra hevAthI te samyagdarzanAdine ratnatrayI kahevAya che. A ratnatrayInI prApti jema jema mithyAtvAdika karmone kSayapasamAdi thAya tema tema thAya che. paNa te kSaye pazamAdi AtmAnA vIrya zivAya te thatAM nathI. yathApravRttikaraNa je ke anAbhogathI thAya che ema kahevAya che, paraMtu te paNa kamanA kSapazamAdinA upayoga vinA hoya e vAtanI apekSAe samajavAnuM che, paNa AtmAnA vIryanI kurti zivAya yathApravRtta karaNa thaI jAya che ema mAnavAnuM nathI. ratnatrayInI AdyaprApti jema karmanA kSaye pazamAdithI thAya che tevI rIte te ratnatrayInI ArAdhanAmAM vadhavAnuM paNa kamanA kSayapazAdithI ja thAya che. paNa te vadhavAmAM te upaga ane udyama banenI jarUra rahe che. arthAta granthine teDavA pahelAM paNa bhavitavyatA ekalI upara AdhAra rahyo hete, paraMtu te vakhate paNa udyamanI jarUra hatI. paNa samyakatvanI prApti thayA pachI te upaga ane udyama bannenI ghaNI jarUra rahe che. A vAta je manuSya barobara samajI zakaze tene mekSane mATe taiyAra thayelA manuSyoe avazya samyagdarzanAdinI ArAdhanAne udyama upayoga rAkhavA sAthe karavAnI jarUra che, e bagara samajAze. dhyAna rAkhavAnI jarUra che ke nAmAdinikSepAmAM je upayogI gaNAya che, temAM paNa je AgamathakI bhAvanikSepa che ke te kArya karanAra nathI ke je AgamathakI bhAvanikSepa ke je upaga ane Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 ju atyaMta udyamanI sAthe hAya che, te kAya karanAra che. ane udyoga sahita upayAganI kismata jyAre manuSyane mAlama paDaze tyAreja samajI zakAze ke zAstrakArAe anatI vakhata A jIvane bhava-cakramAMja jJAna maLyuM che. te anaMta vakhata maLeluM jJAna samyagrUpa nahotu' ema kahI zakIe, paNa kSetrapance pamanA asaMkhyAtamA bhAganA pradeza jeTalI asakhyAtI vakhata te samyaktva maLelu hovAthI tenI sAthe te| sabhyajJAnanI niyamitatA cheja, mATe asakhyAta vakhata samyaktva sAthenuM samyajJAna jIvane maLI gayuM. paNa sUkSmaSTie e vicAra karanArA manuSye sheja samajI zakaze ke asaMkhyAtabhava samyaktva ane samyajJAnavALA thayA che, temAM te samyagdarzanAdi ArAdhanA gaNI nathI. arthAt samyagdarzana ane sabhyajJAnanI prApti thayA chatAM tene ArAdhanA mArga tarIke upayeAgI gaNyA nathI. pa kAla ahIM e paNa samajavAnuM jarUrI che ke je manuSya sAdhana meLave tyAra pachI kriyAnA kAla gaNavA sAthe sAdhaka gaNAya. dhAnya vAvavAnA kAla leAjanakALa gaNAtA nathI, rasAine kAla e bheAjanakAla tarIke gaNAya nahiM. tevI rIte samyagdarzana ane jJAna e ane mAkSanI sAdhanasAmagrInA nizcAyaka ane Adhaka che, pazu mAkSa prAptinA sAdhanakAla nathI. ane Aja mATe bhASyakArazrI umAsvAti vAcakajI mahArAja spaSTa zabdomAM jaNAve che ke samyaAnajJAnAgini mokSamArga jo ke A sUtranA arthamAM sAmAnya traNa prakAre samyagdarzanAdi mAkSamAga che ema kahevAya, paNa enA atha e nathI ke samyajJAna vinAnuM samyagdarzana ke samyak cAritra hAya ane te meAkSamAga ane, jema e mAnavA lAyaka nathI, tevIja rIte e paNa spaSTaja che ke samyagdarzana ane samyajJAna prApta thayA chatAM samyakcAritra prApta na thAya te te samya gdarzana ane sabhyajJAnane paNa meAkSamArga tarIke te naja gaNAya ane tethIja traNemaya meAkSamAga jaNAve che. kaheA ke kharI rIte jyAM sudhI samyakcAritranI prApti nathI thaI, tyAM sudhI A jIva Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama ceta mekSanA mArgamAM peThe ja nathI ema kahevAya, ane tethIja samyaka cAritra vinAnA samyagdarzana ane samyajJAna e uttama chatAM paNa sAdhakapaNAvALe te nathI ja, eTale e samyagdarzanAdi traNe ekaThAM thAya arthAta jyAre samyapha cAritra prApta thAya tyAre ja te samyagdanAdi traNene sAdhaka tarIke gaNIye, te vyAjabI gaNAya. A kAraNathI bhASyakAra mahArAja spaSTapaNe jaNAve che ke e samyadarzanAdi traNamAMthI ekane paNa abhAva heya te te bAkInA bane mokSanAM sAdhana nathI, paNa asAdhana ja che. A uparathI nakkI thayuM ke ArAdhakapaNAnI sthiti paNa samyagdarzana ane samyajJAnavALA. chatAM paNa jayAre sammacAritranI prApti thAya tyAre ja gaNI zakAya. e vAta samajavAthI have je bhagavatIjI sUtrakAre darzananI jaghanya. ArAdhanAmAM je ATha bhave mekSanI prApti jaNAvI che ane TIkAkAroe cAritra sahitanI ja samyagdarzananI jaghanya ArAdhanA lIdhI. che, tene khulAse saheje samajAze. vaLI sAmAnyarIte vicAranArA ane mAtra sUtrathIja artha samajanA manuSya kadAca ema dhAre ke jaghanya paNa samyagdarzananI ArAdhanAthI ATha bhave mokSa jarUra thAya che, ane samyagdarzananI mAphakaja samyajJAna ane sammacAritranI ArAdhanAthI paNa ATha-- bhaveja mekSanI prApti thAya che, eTale ema samajAya ke ekalA. samyagdarzananI jaghanya ArAdhanA jadhanyapaNe cAritra ane jJAna. ArAdhanAna jevI phala denArI che, arthAta cAritranI teTalI AvazyakatA nathI. vaLI utkRSTaArAdhanAmAM paNa jevuM phala samyagdarzananI utkRSTa ArAdhanAmAM che tevuM ja phala cAritranI paNa utkRSTa ArAdhanAthamAM. che te ethI paNa cAritranI nirarthakatA nahiM te anAvazyakatA te jarUra che ema mAne paNa tenuM A mAnavuM yogya nathI. kAraNa ke samyaphacAritranuM vizeSa phala nathI ema nathI, paNa samyagdarzana AtinI jaghanya madhyama ke utkRSTa je ArAdhanA lIdhI che te badhI Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 3 juM cAritranI prApti sAthenI lIdhI che. eTaluM ja nahiM, paNa e uparathI te e nakkI thAya che ke samyapharitra vinAnI samyagdarzanasamyajJAnanI ArAdhanA gaNI nathI. eTale eka aMze paNa e sUtrathI cAritranI anAvazyakatA thavAnI nathI ne thatI nathI. A vAta jyAre dhyAnamAM Avaze tyAre vAcakone e zaMkA paNa nahi rahevA pAme ke jema tatvArthasUtrakAre samyagadarzanaAdi traNamAM pUrva pUrvanI prAptie uttara uttaranI bhajano jaNAvI, tevI rIte ahi zrI bhagavatIjIsUtramAM ArAdhanAnA prakaraNamAM bhajanAnI vyAkhyA kema nathI karI? arthAt samyagdarzananI ArAdhanA hoya ane samyajJAna tathA sammacAritranI ArAdhanA na paNa hoya, temaja samyajJAnanI ArAdhanA hovA chatAM paNa samyaphacAritranI ArAdhanA heya paNa kharI ane na paNa hoya, evI rIte bhajanA-vALuM vyAkhyA kema na karI? A zaMkA nahiM rahevAnuM kAraNa e che, ke sammacAritranI ArAdhanA sivAya samyagyadarzananI ke samyajJAnanI ArAdhanAne zAstrakAre mAnatA nathI. A kAraNathI TIkAkAre paNa spaSTa zabdomAM jaNAve che ke A -samyagdarzana AdinI karelI ArAdhanA ane tenAM phale je kahelAM che, te cAritranI ArAdhanAnI sAthenI heya te thAya, A sarva hakIkata samajavA mATe bhagavatI sUtrakAre je ArAdhanAne saMbhave jaNAvyuM che te jarUra samajavA jevuM che, zrIbhagavatIjI sUtrakAra spaSTa zabdomAM kahe che ke keIpaNa ArAdhanA keIpaNa ArAdhanA vinAnI heya nahi, vaLI utkRSTa ArAdhanAne vicAra karatAM te sApha sApha bIjI bIjI ArAdhanAne niyamita bhAva jaNAve che. vaLI -keTalIka utkRSTa ArAdhanAomAM te anyanI jaghanyaArAdhanA te na hoya, paNa madhyama athavA utkRSTa ArAdhanA heya. kaI utkRSTa ArAdhanAmAM kaI ArAdhanA kaI jAtanI hoya che, te samajavA mATe zrI bhagavatIjIne anusAra apAte A keTho vicAra. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 ratnatrayInI ArAdhanAnA jaghanya Adi bheda samajavA mATe kASTaka, 1 darzananI utkRSTa ArAdhanA hoya te-- jJAnanI ane dananI jAnyu-madhyama-utkRSTa ArAdhanA hoya. 4 cAritranI jAnya madhyama 3 cAritranI utkRSTa ArAdhanA hoya tA jJAnanI utkRSTa darzananI madhyama-utkRSTa ArAdhanA hoya. 2 jJAnanI utkRSTa ArAdhanA hAya tA cAritranI madhyama Agama jyAta utkRSTa ArAdhanA hoya. utkRSTa ArAdhanA hoya te ArAdhanA hoya. 5 jJAnanI utkRSTa ArAdhanA hoya te. darzananI madhyama-utkRSTa ArAdhanA hoya. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4 sthu A kAThA upara dhyAna devAthI spaSTa samajI zakAya tema che ke jJAnanI utkRSTa ArAdhanA karanArA manuSya heAya te cAritranI jadhanya ArAdhanAvALA na hoya, arthAt utkRSTa jJAnArAdhanAvALAne cAritranI madhyama ke utkRSTa ArAdhanA teA hovI joie, tevI rIte darzananI utkRSTa ArAdhanAvALAne cAritranI ArAdhanA na heAya te na cAle, paNa jaghanya madhyama ke utkRSTa e traNamAMthI kAi paNa ArAdhanA tA hovI joIe. A uparathI ekalA kSAyikasamyakttvavALA bhale utkRSTa gaNAya, paNa te darzananI ArAdhanAvAlA te na gaNAya, tevI rIte dhyAna rAkhavuM joIe ke cAritranI utkRSTa ArAdhanAvALAne jJAnanI anArAdhakatA / na hoya. ArAdhanA teA jarUra hoya, pachI te jaghanya, madhyama ke utkRSTa kAI paNa prakAranI hAya. arthAt aSTa pravacanamAtA jeTaluM paNa jJAna hovuM joIe. ane cAritraArAdhanAnI utkRSTatAvALAne dananI tA madhyama ane utkRSTa ArAdhanA hAya, arthAt darzanamAM jaghanya ArAdhanAvALA cAritranI utkRSTa ArAdhanAvALA na hAya. A sarva hakIkata samajIne sanyajIvAe satata meAkSamArganI abhilASAe traNenI ArAdhanAmAM jarUra tatpara rahevuM joie. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che SInguilli ? haiyAno jhaMkAra [ AgamasamrATa, AgamamaMdira saMsthApaka, samartha sUkSamatAtvika vyAkhyAtA, dhyAnastha sva. A. zrI AnaMdasAgarasUrIzvara bhagavate AjIvana zAsana-maryAdA-sAmAcArI AdhAre zrutajJAnanI bhakti-upAsanAbahumAna sAthe sUmadaSTie ciMtana-manana bharyA vyAkhyAne Adi dvArA zramaNusaMdhamAM Amika padArthonuM rahasya samajAvavA agAdha prayatna karyA che. tema chatAM samayanA sadupayoganI daSTie vacce vacce maLatA samaye vividha prakAranA saMskRta-prAkRta bhASAmAM prauDha graMtha paNa hajAro le ke pramANa banAvyA che. tema ja prakIrNaka padyo, gujarAtI bhASAmAM caityavaMdana, stavana, sajhA Adi paNa seMkaDonI saMkhyAmAM banAvyA che, temAMthI cuMTIne keTalIka mArmika racanAo ahiM prastuta karI che. tava premI samaju puNyAtmA ane sAravAra laI jIvanane dhanyakRtArtha banAvaze. .] Agama ArivatAM re, dUra dIThuM che zivapura zahera je. pU0 u. zrI vIravijayajI ma. kRta bAravratanI pUjA Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. pU0 mAgamAdA24, mAgamavAyanAta, shaitaae|narezapratibodhaka, dhyAnastha svargata pU. A. zrI AnaMdasAgarasUrIzvara bhagavaMtanI suMdara padya racanAo kezamaNe jinapati che vimala jJAna ramAdhikA, siha zAzvata sUri jinamatabhAnu vAcaka pAThaka | munirAja zivapada sahAyakArI cAre ye dizipatramAM, darzanAdika cAra vidize stava zrI siddhacakramAM che zrI siddhacakra stutiH tIrthezA dattamArgAH satataguNipadAH siddhisAmrAjyabhAjaH, paMcAcArapravINA gaNina iha sadAdhyApakA vAcakA ye / mAhApyAt mokSasiddhau munaya uditabhA anvitAH zuddhadRSTyA, jJAnenAvadyamuktyA vividhasutapasA siddhacakraM stuve tat // 11 // yad devaranizaM nataM gaNabhRto dhyAyanti yaM sarvadA, yenA''pyeta guNAvalI zivapadaM yasmai sadA spardhate / yasmAttIrthamalaM guNAzca nikhilAH yasyA'sti yasmin vRSo'nanyaH sevyapadaM hi pAtu bhavinaH zrIsiddhacakraM sadA // 2 // arhantaH karNikAyAmamalinaramayADhyAH sadAsthAnaprAptAH, siddhA AcAryavaryA jinamatagaganodyotakAH sUtrapAThe / udyuktAH vAcakAH sanmunaya iha haripatravRnde pavitrANyaya'nte sagAdyAnyanudizamuditaM siddhacakraM stuve tat / / 3 / / Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama ta bho bhavyA! nijarUpadhAma saciraM janmAdiduHkhojjhitam , rAyajJAnakuvAnUirNamama zAkhatuM ziva mana ! tat kSAntyAdimukhe'madhIyizame zuddhaM vidhattodyamamityevaM jinarAja AptavimalajJAno jagau parpadaH // 4 // cA-vAdhyAya-cA-vidhAnAr miznarmari | munInAM kathayA procaiH, prApyate zuddhirAtmanaH // 5 // karmaghAti tapazcenna, bahujanmArjitainasaH / na dehino bhavenmokSo, yathA bhogena jIvitam // 6 // karmaNA badhyante jantuH, rAgadveSarasAkulaH / rAgadveSau vinirghAtya, hantyaMhaH kiM na sattayAH 1 // (1) AdIzvara bhagavAna stavana ( rAga-mADha ). bhava bhayahArA sukha karanArA, RSabhajina bhagavAna; prabhu pArasavallI jina sukhavallI, AdIzvara bhaja bhavya che. prabhutra 1 jina caraNabuja bhaMga samA muja, citta rahe ahaniza; tAraMgA nija sevakake prabhu, yaha vizvAsa yugeza che. prabhu 2 avaguNamaya nija jIvana dekhata, satata raheta udAsa; tuma sarakhe guNaratnAkarake, pAya dharUM ullAsa re. prabhutra 3 kAla anAdise vanameM rahate, prathama lIyA nara deha, dayA tababhI kevala mAtamuM, hamake kyAM sa deha re. prabhu 4 varSa lage abhimAna dhake, ApaNe je rahe dUra bhejake duhitA kevala dIna, pharyo nahi hemake hajUra che. prabhu pA tuma arcanase citta lagAte, cakrapUjana dhare citta dIyA jJAna choDa jagata caraNameM, rahela phena pavitra che. prabhu 6 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4 thuM 1 3 dIna dayA kara ThAkara darzana, tuja lahI yAcuM eka; Ananda dAyaka muja hadaye prabhu, avicala rahe thiraTeka che. prabhutra 7 () tAraMgA zrI ajitanAtha stavana ( rAga-prabhAtI, bApalaDA re.) nizadina se saMta sebhAgI, deva e manane raMge re; je nijapada deve sevakane, sAdi anaMtane aMge re. bheTyA bhavajaladhi parapArA, ajita jinaMda tAraMge re; 1 mana vacana tana zuddhi karIe, jina janane kAle re, bhAjana malina kare payapAke, svAda na leze Ave che. bheTa 2 mana IlikA dharatI SaTapadane, thAve tasa pada bhegI re; jinavaracuM eka tAna milAvI, Atama cida padayegI re. bheTa 3 eha pUjA pratipatti bhAkhI, aMgadika tasa hete re; thaya thaI duga e uttarAdhyayane, bhUle jaDa saMketa che. le. 4 jina guNa samarata sAdhu yogI, nijapa athI sAce re; maha mahAkaTake jaI jhUjhe, nANa rayaNa lahe jA re. le. 5 sura nara kinnara sevita jinapada, nahi zakti eka naranI re, rAya dazAraNa vAta suNIne, bhakti Anandamaya varaNI re. bheTa 6 (3) saMbhavanAtha jinanuM stavana AyA huM prabhu saMbhava caraNemeM, zaraNe rahA hajUra; bhavabhaya bhrAMti bhaya saba ghare, rahe timira jima sUra, darzana tuma lahI prabhu zubha nare, vAdhe mana muda pUra re. ji1 lahI budha sura mahIha aMkura, bAlaka piMDa khajura narapati turagezvarathI sanara, tima prabhu tuma pada bhUra che. ji. 2 bhAga asaMkhyAMzula tana tere, taba zatamakhathala dUra janma surapati nija sura pUre, jaNAvatA daI tura re. ji. 3 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 Agama jyota varSa prathama dIkSAse sure, dAna dIe acUka kevala kamalA lahata paDo, gAve guNa sura hara che. ji. 4 kamaSTaka karI jina cakacUre, saMbhava sukha bharapUra kalyANaka paMcakarse re, Ananda pada supura re. ji. 5 (4) sAdhAraNa jina stavana (gajhera gayA ne vera gayA vaLI, kALA kara gayA karanArA ) name name e deva jinezvara, bhavijanane bhava tAraNahAra. e AMkaNI. kAla anAdi bhAvamAM bhaTaka, navi maLI e deva jineza pugala bhAva ramaNatA karate, athaDA laI nAnA veza, vAnara jAti vaLI madirAnA, pAna thakI heya jima mastAna, Indriya rasa rA A jaMtu, upadezaka paNa pudgala bhAna. name1 para vanitA nija lavanA viSaye mA je mahesura mUDha, pudagalabhAva parAyaNa thaIne, rAga zeSa bhariye atigUDha; paranA prANa vinAzana hete, dharatA nija hAthe hathiyAra, japa mAlA vaLI bedha abhAve, aDasaya saMkhyAnA e dhAra. namo 2 meha sakaLane nAza karIne, AtamabhAva ramaNa lahI pUrNa, AtamarUpa lahI je kevala, kAlaka vikI tu janma jarA maraNe rUlate A, azaraNa mujane dekhI bhANa, nija para bhAva pragaTa savi karate, bhAkhe tatvamayI gira jANa. name. 3 vartana zuddhi taNA bhaMDArI, kevaLanA taNuM e sthAna, jANI vANI sudhArasa pIne, bhavijana lAve nija nita bhAna; vacanakSamAne vacanakriyA vaLI, gazAsane dharate jANa, dharma kSamA niHsaMgakriyAthI, samaratha vega dhare guNakhANa. namo 4 guNamaya parama gurUnI ANA, ArAdhe tarI saMsAra, AlaMbana AgamanuM taja, bhava bhava bhaTake jIva gumAra; ahaniza jinaANa ArAdhI, avirata paNa leze bhavapAra, ANA viNa agha sattara tyajatena lahenija AnaMda lagAra. name5 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4 thuM 15 (5) zrI siddhAcala stavana ( rAga-kavvAlI ) bina girirAja ke nirakhe, merA mana duHkha lInA he, ghumA bahu kAla bhavanameM, vikala nAraka kathArI meM; sevA bhAge na pAve, sadA seve jinANa he. bi0 1 nivArI Ava gaNadharake, A Idhara yugAdise; gaye saha sAdhu ziva5dameM, muje paNa tyAMhI jAnA hai. bi0 2 duSama kAle meM janma lIyA, nahi jJAnI muni miliyA, lahe bhavapAra darzanaze, parAtama dhyAna pharazanase. bi0 3 siddha anaMta sevanameM nahi tuja sama bhuvanameM; rame dhyAne sukhe AnaMda, tridhA yoge pIchANa che. biga 4 AAKA K8 86 894 e nAthane vaMdana nitya mArA !!! sApekSa satyane vizva viSe batAvyuM, ne dhamanuM bIja suye 5 vAgyuM; vairAgyane khUba samajAvanArA, enAthane vaMdana nitya mArA. 15 tAvArthane jJAna vaDe pichANI, rAgadveSane kSaya sadAne AnI; saMsArane satya mArgo upadezanArA, e nAthane vaMdana nitya mArA, pArA 199999999 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayAta che tau NI | ta pA dir, ish che samartha-AgamavyAkhyAdhuraMdhara, prauDha pAvacanika che AgamavAcanAdAtA, Agama paraMparAnA pravara saMjIvaka, AgamavyAkhyAtA, bahukRta, pravacana prabhAvaka, dhyAnastha svargastha pU. A. zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI ma. racita ati vRddhAvasthAe regazassAmAM paNa zrata ciMtana svAdhyAya parAyaNatAbaLe sarjela suMdara mananIya subhASite ja zasyate sa bhiSag loke, sarvaloka sukhAkaraH / yastRtIyauSadhe dakSastvaM tathA na prabho! bhave (kiM bhave na hi)|| je vaidya trIjA auSadha (roga hoya te jAya, paNa na hoya te zarIrane puSTa kare) mAM hoMziyAra hoya e rIte sarvane sukha karanAre vaidya jagatamAM vakhaNAya che. he prabhe! tame paNa zuM tenA jevA nathI? arthAta tamArI upAsanA ekAMta hitakara ja che. vicArya vijJA! jinazAsanasya vadantu sAraM jinarADupajJam / Alambya yaM sadgati bhAjano'haM bhaveyamaprAptabhavAbdhiduHkhaH / / he catura puruSo! tIrthakara dee kahela jinazAsanane sAra vicArIne kahe, jene ke AlaMbIne huM bhavasamudranA duHkhane na pAmuM ane sadagatine bhajanAre thAuM! jinendra ! pArAya bhavAmbudhestvaM, tIrthakaraM nAma nikAcya pUrvam / dideza tIrtha yadi mAM kimekaM, na tArayasyApta ! sudInavAcam ? / / Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4 thuM 17 he jinendra ! tame pUrvabhavamAM (jagatanA sarva jIne) bhavasamudrathI pAra pamADavA mATe tIrthaMkara nAmakarmanI nikAcanA karI ( chellA bhavamAM) zAsananI sthApanA karI, te have atyaMta dInavANuMvALA eka mane kema tAratA nathI? pragIyate nAtha ! tavAhisevA, sudurlabhA sA bhavinAM zivAya / yAce tatastvAmahamAptabhAgyo, bhave bhave'haM caraNAbjayogI // he nAtha! tamArA caraNonI sevA durlabha gaNAya che, te saMsArI chanA kalyANa mATe che, mATe sadbhAgyavALo huM bhabhava tamArA caraNakamaLanA saMyogavALo thAuM tevuM yAcuM chuM. jinA-siddha-munIza-suvarmA, mAtu me satataM zivarAtA | vipulabhAvayutA niradyArcanA bhavati sA zivakAminRNAM parA // tIrthakare, siddha, munio ane sudharma saMbaMdhI nirmaLa evA vipula bhAvasahita satata zivasukhane ApanArI thAo, kharekhara mokSanI icchAvALA manuSyane mATe A (catuzaraNu) levA yogya zreSTha hoya che. zivA sevA'haMdAdInAM, lAbho'syAH bhAgyayogataH / gatApAM pratipattiM tu, labhate kazcano nrH|| 427 // arihaMta AdinI sevA kalyANa karanArI che, AnI prApti bhAgyayogathI ja thAya. pAparahita A prAptine ko'ka ja manuSya pAmI zake che. Adau prAthyo'haM dAdInAM, yogaH sevA tataH param / pratipattistatasteSAM, pAro'syAstu gatAMhasaH // 428 // sau prathama arihaMta Adine vega prArthanIya che, pachI teonI sevA, pachI tenI pratipatti-AjJApAlana IcchanIya che. te pratipattithI pAparahita AtmA bhavasamudrane pAra pAme che. - Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 Agama jyota sukhaM prepsurjanaH sarva-stanmataM te'cyute pade / tasyAdhvA saGga AdiSTaH, so'yazcarvaNavat parama // 429 / / badhA ja sukhanI prabaLa IcchAvALA hoya che, te sukha zAzvatapada mekSamAM raheluM che. tene mArga saMgha (pravacana-zAzvata maryAdAnA pAlanarUpe) rUpe batAvyuM che, paNa te mArga letuM cAvavAnI jema kaThaNa che. tvadyogapInasadbhAgyo, labhe pAraM bhavAmbudheH / na citraM taba tuta citraM yat , te vAdI (virodhI te) zivaMgataH // 430 // he prabhe! tamArA yogathI puSTa bhAgyavALo huM bhavasamudrathI pAra pAmuM te kaMI Azcarya nathI! paNa Azcarya te e che ke tamArI sAme vAda karanAra virodhI) paNa mokSamAM gayA. kapALelA te, ninAmA athaikaM mAM samuddhartu, kathaM nA'si bhavAt prabhuH 1 // 431 // he prabhe! AkhA jagatane uddhAra karavAnI prabaLa IcchAthI te tame tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM, te have eka mane uddhAravA mATe tame kema samartha nathI zuM? mA samuddhara tIrtheza! duHkhabhArasudurgatam / phuvAtizayama nAnA -muddhAH cAt satAM mataH jarUrI he tIrtheza! dukhanA bhArathI atyaMta pIDita mAre uddhAra kare! atyaMta duHkhamAM DUbelAne uddhAra sajajana purUSane ISTa hoya che. jinendrazAsanaM labdhaM, duHkhoddhAraka-pratyalam / paraM sanmArgago nA'ha-maho bhAgyaviparyayaH ! // 433 // he bhagavan! dukhene dUra karavA mATe samartha ApanuM zAsana maLyuM, paNa huM sanmArgagAmI na the. kharekhara kevuM vicitra viparIta bhAgya che.? Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka zu AntyAdhidAneka-nadISNaM zAsanaM jina 1 / satrAgAraM samArabdhaM, samRddho nA'bhavaM katham ||434 || he prabhu ! TheTha tIthaMkarapaNuM jevI samatha tamArUM zAsana mATI dAnazALA jevuM samRddha kema na thayA. ? uttama padavI ApavA mATe Ape zarU karyuM, chatAM huM anarthino'pyaneke'smAduddhRtA jantavo bhavAt / du:vinaM cAsamAnuM 2, f mAMnovrutti mo ? zAkA hai praleA ! vagara mAMgaNIe paNa ghaNA jIvA Ape sa'sArathI pAra pamADyA che! teA duHkhI ane hArdika yAcanA karatA mane kema uddhAratA nathI. ? vizeSeNa kRpAlutvaM, sanmataM duHkhasAgarAt / paroddhAre na mAM kiM tvaM duHkhamagnaM dRzekSase // 436|| mATe he bhagavan duHkhanA darIyAmAMthI bIjAne uddhAra karavA vizeSathI kupALupaNuM sajjanAe jaNAvyuM che, te tame du:khamAM DUbelA mane najare kema jotA nathI ? duHkhalezasya nA navo dvArAduddhArako bhavet / tattvaM duHkhAbdhimagnaM mAM samuddhara jinAdhipa ! ||437|| 19 he svAmin! thADu' duHkha dUra karavAthI uddhAra karyo na kahevAya tethI duHkha-samudramAM DUbelA mArA hai jinezvara ! uddhAra kara!!! FFER meAkSanA arthInuM lakSya FREE AtmAne saskArAnI gulAmImAMthI cheDAvavAnI tamannA meAkSArthI jIvanA lakSyarUpe hAya che. FERRE Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pUcha AgamAraka dayAnastha svAgata suripuMgava A. zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI ma.sIe aneka Amika tAvika bAbatenA dekhItA visaMvAdI praznonA guMcavADA AgamAnusArI prajJAbaLe ukelyA che. hajAronI saMkhyAmAM AvA praznottare pU Agama dvArakazrIe ApyA che. tevA keTalAka mArmika praznottara vagere A vibhAgamAM dara vakhate apAyA che. jemAM khAsa karIne saMskRta bhASAmAM 7000 praznonA khulAsArUpa saMrakatanI prauDha bhASAmAM racAyela "tArivaM praznottaraLi" graMthanA prazna kamazaH apAya che. gayA (pAMcamA) varSanA cothA pustakamAM 55 prazno thayela, have bAkInuM ahiM apAya che. saM]. Grin Walimith 'I'nA,Nhirth Nirmalai Till TILITIN PrimarILA HIND 8 kaail Ullu illno unillioratullairvallium FiliAi pAiling dulu IHITI ntunull utility ill vlaipmaannnvnnai te tatvajJa jijJAsuo mATe paramAnanA thALa jevA che. tAttvika praznottarANi graMthane saraLa anuvAda prazna 56 : pra. jJAnAntara vagere kAraNethI (1) samyaktva malina thAya (2) mithyAtva thAya ke (3) samyakatva abAdhita rahe? Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4 thuM uttara : je tevA prakAranI zaMkA dhAraNa kare che, te mAtra samyaphatvane ja malina nathI karatA, paraMtu mithyAtvane pAme che. pharIthI jyAre mArge Ave tyAre ja teo samyakatva pAme che. evA prakAranA chane AzrIne zAstramAM samaktinA AkarSe kahyA che, paraMtu tevA prasaMge jeo matinI durbalatA vagerene vicArI "reva satya e pramANe je avadhAraNa kare che, teo acala ane amalina samyaktvavALA jANavA. A uparathI utsavaprarUpaNA karavAmAM tatpara evA matAMtarIone paNa samyapha vIpaNuM sthApavA mATe je prayatna kare che, teo tenAthI paNa atyaMta pApI che, e hetuthI teo te (utsavaprarUpaka)nI jema paNa zAsanathI dUra karavA jevA ja che. prazna pa7 : je sAmAyika vagere ATha nAma sAmAyikanAM ja che, te te badhA nAmonA daSTAnta judAM judAM kema? kAraNa ke daSTAntamAM abhidheyanuM bhinnapaNuM che. uttara: eka ja jinezvara bhagavAnane rAga vagerenA pratikAra karavAnI IcchAvALAo jinapaNa vaDe karIne (1) nIrAga jJAnanI IcchAvALAo vaDe kevalIpaNe (2) sarva dravya Adi jJAnanA arthIe vaDe sarvajJANe (3) zAsana vadhAravAnI IcchAvALAo arihaMta paNe (4) ane mekSanI IcchAvALAo tIrthaMkarapaNe (5) ema judA judA abhiprAyavALAo judA judA nAmethI ArAdhe che, chatAM tevA tevA bhAvathI tenI ja prApti thAya che, te dekhADavA mATe dAntanuM judApaNuM ane abhidheyanuM judApaNuM che, AvI rIte samyagdarzana ane jJAnanA paryAyamAM nahi. kahyuM hovA chatAM paNa samajavuM zakaya che. prazna 58H (1) jijJAsA (2) saMzaya (3) zaMkA (4) prazna ane (5) kAMkSAmAM zuM taphAvata che? ane (6) jJAnAntara vage. rethI kAMkSA aticArane utpanna karanAra kAMkSA mehanIya karmanuM vedavuM kevI rIte thAya? vaLI te kAMkSA zaMkA aticAra kema nahi ane (7) sAMzayika mithyAtva kema nahi? Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra Agama ta uttaraH (1) "huM ajJAnI chuM tethI A vidvAnane pUchI tenuM kaheluM mAnIza" e pramANe thAya te jijJAsA (2) sAdhaka-bAdhaka pramANane pite jANatuM na hoya ane tethI baMne pakSamAM sAcApaNAnI buddhine dhAraNa kare te saMzaya (3) be mAMthI eka pakSane nirNaya karavA mATe baMne pakSane pUchavuM ema vicAre e zaMkA (4) padArthanA svarUpane jANanArane te jANavA mATenuM vacana te prazna ane (5) beTA mArgane prazaMsavAnI buddhi te kAMkSA, A pramANe teomAM bheda jANa (6) jJAnAntaramAM satya-asatyane sadbhAva hovAthI jyAM sudhI aprazasta vastune prazaMsIne tenI IrachA kare che, tyAM sudhI te kAMkSA mehanIya ane (7) te padArthamAM rahelA satyane apalApa kare tyAre mithyAtva Ama banatuM hovAthI sAdhuone paNa eka bhavamAM hajAra pRthapha AkarSe heya che. A pramANe nizcaya karIne buddhizALIe AgamamAM sthiratAne dhAraNa kare che. prazna 59 : jJAna ubhaya bhavika che. chatAM cauda pUrvanuM devapaNAmAM saMpUrNapaNe smaraNa na hovAthI zuM IhabhAvikapaNu ja jANavuM? uttara: devabhavanI apekSAe saMpUrNa smaraNane abhAva chatAM paNa phera manuSyabhavamAM AvyA pachI tetaliputranI mAphaka saMpUrNa smaraNa thAya ja, AthI parabhavikapaNuM chatAM tene ubhaya bhavikapaNAne abhAva nathI. prazna : siddhane asaMkhyAtame bhAga dezaviratine sparze vinA phakta zuddha samyakatva ane cAritrane sparzIne siddha thaye. che. ema siddhAnta che te (1) bhagavAna zrI haribhadrasUrijIe dezaviratisvarUpa zrAvaka-pratimAnA anuSThAnapUrvaka ja ane laukika AzramanA kramanA anuvAdathI duSamakALane AlaMbIne sarvaviratine svIkAra egya che. ema kahyuM che te ane (2) upadezamAlA jenuM bIjuM nAma puSpamAlA che. temAM ane bIje sthaLe seNISa (TalI) rUpa cha mahinAnI zaikSatA kahelI che, te kevI rIte ghaTe? Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4 thuM 23 uttara : zrAvakanA putra, pautra vagerene jema ATha varSanI pahelAM paNa nisargathI (vabhAvathI) samyakatva, dezavirati ane sarvavirati thAya che, te paNa tevA prakAranA jena sivAyanA kulavALAne AzrIne AThamA varSanA AraMbhamAM kahevAya che. tema ardhI paNa eTale jaina sivAyanA kulavALAne tevA prakAranA saMsArika vyavahAramAM lepAyelA evA puruSone AzrIne tevA prakArano upadeza ApIne dIkSAmAM pravartAvavuM te teone (haribhadrasUrijIne) anucita nathI, eTale yogya che. ane evI ja rIte dharmabiMdu AdimAM kahela asatya savapnanuM kahevuM nikaTa maraNAdinA bhayanuM kahevuM) e vagerene vidhi paNa evI rIte jANa. ATha varSanI aMdaranI uMmaravALA mATe jeno parAbhava karatA nathI. paraMtu jena na hoya evA parAbhava kare e kathana hetuvALuM che. ema jinezvara bhagavAnanI AjJAne mAnanArA paMDite e jANavuM. prazna : jinakalpI Adine gRhasthaparyAya ochAmAM e che 29 varSane jaNAve che, temAM zuM hetu che? uttara : teone gaNAdinA AlaMbana vagara ane upasarganA prasaMgamAM paNa apavAda rahita saMyamanuM pAlana karavuM, e AcAra che. te AcAra, vividha prasaMgamAM pasAra thayelAone saMbhave che, te kAraNathI gRhasthapaNAnA ogaNatrIsa varSanA paryAyamAM tevApaNuM avazya saMbhave che. prazna dara paMca parameSThI namaskAra jene evAne sAmAyika ApavAmAM Ave che. ane sAmAyika cauda pUrvene saMkSepa che, ane vaLI tenI pahelAM tene sArabhUta namaskAra che te kAraNathI A bemAMthI ekanuM grahaNa karavuM ucita che? uttara : (1) maraNanI aMtima avasthAe zruta kevalIone paNa namaskArathI ja ArAdhanA che temaja (2) durgAnarUpa vipattithI uddhAra karanAra hovAthI sArapaNuM che. (3) tenI ja mAphaka cauda pUrvanuM abhidheya samyagurzana Adi traNa che. ane have te ja A Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 Agama jotA sAmAyika adhyayanane saMkSepa che. e pramANe sAmAyika adhyayananA abhidheyanI apekSAe saMkSepa che. mATe bannenuM barAbara yogya ja kahevApaNuM che. prazna 63H siddhAdi parameSThIne nikSepamAM karmakSayathI thatA bhAvarUpa siddhonI apekSA rAkhyA vagara nAmasiddha vagere kema nikSepa karAya che? (kAraNa ke) arihatenA nikSepamAM bhAva ahitane AzrIne ja arihaMtanA nAmAdi dekhADAya che. je mATe ari. hatanA cAra nikSepA A pramANe che. vIsa jinanA nAma te nAma jina. jinanI pratimA te sthApanA jina, jeoe jina nAmakarma bAMdheluM ane nirbhareluM hoya te dravya jina ane dharmade zanA vagerethI jina nAmakarmane vedatA hoya te bhAva jina, e pramANe kahevAya che. uttara : arihaMtapaNuM ja bAMdhelA prazasta jina nAmakarmathI ja thavAvALuM che. paraMtu siddhatvAdi hetuka nathI (pahelAM siddhapaNuM, bAMdhyuM hoya ane pachI te arihaMtANuM thayuM hoya tevuM nathI) AthI thayuM ke arihatapaNuM udayathI thavAvALuM che. te judA judA prakArathI vagha nathI. tethI ja arihaMtapaNAne AzrIne ja cAra nikSepa che. AthI ja bhAvazrita cAra nikSepAvALA ja ahitine (parameSThImAM) prathama namaskAra che. bAkInA cAra parameSThIone ja namaskAra che, te kevala siddhatvAdi bhAvavALAne ja che. prazna 64: "moDA " e vAkayathI nAmAdi cAra dharmamaya vatanuM kahevApaNuM hovAthI ane nivizeSaNa paNuM hevAthI nAmAdi jinane namaskAra ane tenuM phala sarva pApanAza vagere jevI rIte che, tevI rIte bAkI rahelA "nama: sittera vagere cAramAM namaskAra ane phaLa che ke nahi? ane je nathI, te kAraNa zuM? uttaraH aneka bhedavALA siddha vageremAM bhAva-siddha ane tene Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4 thuM 25 Azrita eTale arihaMtane Azrita nAma vagere siddhomAM namaskAra che. ane tenI aMdara ja pahelAM kahyA pramANenuM phaLa che je ke "ma ? ema spaSTapaNe uccArelI SaSThInA antavALA padanI anuvRttithI prApya che. A ja kAraNathI arihaMtAdinI AnupUrvIvALa (anukrama vALe) nAmarakAra che. AgaLa paNa pUrva pUrva padanI anuvRttinA kAraNanuM AvazyakapaNuM hovAthI pUrvAnupUrvI upayogI che. pazcAnupUrvI ane anAnupUrvI tenAthI nirapekSa che. pazcAnupUrvI ne anAnupUrvanuM prayajana mananI sthiratAne mATe che. te sivAya tenuM prayojana nathI. (prazna) pa : jemAM nizcaya che evA kAryanuM anaMtara kAraNa temAM prAgabhAva buddhi thAya che, te pachI te ghaTa vagere kAryanA arthIonI ghaTAdi saMbaMdhI pravRtti thAya che. A prAgabhAvanuM rahasya che, evI rIte nAzanuM kAraNa nakkI che, emAM pravaMsAbhAva buddhi thAya che. te pachI kAryanA arthIeAnI temAM pravRtti thAya che. ane tema hevAthI lAMbA kALanA prAgabhAvapaNAmAM ane lAMbA kALanA pravra sAbhAvamAM kAryanA athaonI pravRtti thatI nathI. (prazna) 66: munivaranI anukaMpA te samyakatvanI prApti dvArA (nayasAranA bhavamAM muninI anukaMpAthI) taraNi (vada) vagerenI jema mokSanuM sAdhana thAya che. (mAtra ni jA rU01) tevI rIte munivaronI anukaMpA sivAyanI anukaMpA paNa meghakumAranA jIva hAthIe karela sasalAnI anukaMpAnI jema mokSanuM sAdhana thAya che. anukazyA karavA lAyaka (pAtra)nI apekSAe bhegAdi RddhinI paNa prApta thAya che. A dareka vAta "anuHISAmanizA" (ra0 10 da, phUTa 20) e vacanathI temaja "gharAmasaMvenilAnuHI." (20 za0 2, phUga 2 mAdhya) (dharma kiM. rU. 240) A vacanathI kahe. vAmAM AvI abhayadAna ane supAtradAna ne sAkSAt saMvara-nirjarArUpa che. (50 sUtra 7) ucita dAna ane kIrti dAna e be dAna paNa je dharmanA aMgamAM pravarte te samyakatvanA heturUpa banatA Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama jayota hovAthI te baMne dAna mekSanuM kAraNa che. tethI pAMca dAnanI prarUpaNa karavAmAM sAdhupaNAne doSa lAgatuM nathI. (prazna) 67 : zabdArtha "bhaktithI supAtra dAna dete kSaphaLane ApanAra thAya che" ema kahevAmAM AvyuM che te bhaktinA mahatvanI apekSAe kahevAyuM che. tethI supAtranI apekSAe te bhakti vinA paNa supAtra dAnathI mekSa thAya che. ema na hoya te bIjA dAna vaDe phaLane kSaya thaI jAya. kayavattA vagerene bhakti vagara supAtra dAnathI ja samyakatvane lAbha thaye che. bhakita te nimaMtraNA chaMdana vagerenI jema mekSa ApanArI che. ahIM suthAre munine karela dAnamAM hara nuM daSTAMta vicAravA jevuM che. ekalI anukaMpA te sukhanuM ja kAraNa che AvI rIte muninI anukaMpA ane ekalI anukaMpAmAM meTe taphAvata che. anukaMpAnuM pAtra asaMyamI heya ane tene viSe pAtrabuddhi thAya te te pAtra buddhinuM duSTapaNuM che. paNa anukaMpAnuM bhAjana je saMyamI hoya te tene viSe anukaMpAbuddhinuM duSTapaNuM nathI. Aja kAraNathI zagi palucAri ( go rU. 500 rU38) bhagavatInA vacananI saMgati thAya che. ane "sAyaNipurapANa" ( zopari mA ja zarU7 ) e vacanamAM paNa bAdha AvatuM nathI. kAraNa ke baMne jagyAe saMyamanA sAdhananI arpaNa karavAnI buddhi che ane baMne jagyAe sAdhuonA rogane pratikAra karavA mATe jAtA upAyamAM zuddha-azuddhane viveka heya che. (prazna) 68 : tIrtha pravartAvavAnI vinatinA svIkArathI dikSAnA divasathI pahelAM bAra mahinA je dAna te zAsanaprabhAvanA mATe che. temAM anukaMpA paNa AnuSaMgika che. kAraNa ke te dAna dvArA zAsananI unnatine saddabhAva che. prItidAna ane vRttidAna paNa te ja pramANe hoya che ane ema hovAthI anukaMpA dAna zAsananI unnatinuM mUla che, ema nakkI thayuM. prazna 69: pra.. "zano zanisaraNa ca" ene artha zuM? Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4 thuM 27 uttara- 'divasa ane rAtri pUrA thatA pahelAM" e artha che, te pramANe devasikane rAtrika pratikramaNa che. pAkSika vagere paNa divasanI aMdara ja thAya che. paraMtu tene adhikAra ahiM nathI. devasika Adi pratikramaNe divasa Adi saMbaMdhI aticArene zenArAM che. (AthI divasa ane rAtri kayAMthI kayAM sudhI gaNAya? te nakkI karavuM joIe) A pramANe divasanA madhyAnha sudhI trika ane ardha zatri sudhI devasika Ama levAthI pratikramaNamAM virodha na Ave. tatkAla pratikramaNa karavAvALA bAvIza tIrthaMkaranA sAdhuone vizeSathI A maryAdA che. pAkSika Adi aticArane zodhavAvALA pAkSikAdi pratikramaNe che. jethI ahiM pakSAdi aMte thavApaNuM nyAyavALuM nathI. A mujaba na levAmAM Ave to cAturmAsikasAMvatsarikanA abhAvane prasaMga Ave, kAraNa ke pakSAdine aMta rAtrinA aMtathI thatuM hovAthI rAtrine aMte pAkSikAdinA ApAtanI Apatti Ave. (prazna) 70 : devasika pratikramaNamAM ( gata ) rAtrinA (pratikramaNanI) trIjA AvazyakanI muhapattinA paDilehaNathI AraM. bhIne lAgelA aticAronuM ciMtavana che. trika pratikramaNamAM (gata) divasanA (pratikramaNanI) trIjA AvazyakanI muhapattinA paDilehaNathI AraMbhIne lAgelA aticAronuM ciMtavana che. ane pAkSika cAturmA sika ne sAMvatsarika pratikramaNamAM te pahelAnAM te te pratikramaNanI muhapattinA paDilehaNathI AraMbhIne lAgelA aticAranuM ciMtavana che. (prazna) 71 : anughatA ane vidheyatAmAM vidheyatA balavAna che. chatAM anudyatA nakAmI nathI ja. anudyatAne nakAmI mAnIe te "cAcaraMpavamavaH" vageremAM dhanAdine abhAva thaye chate nyAya athavA nyAyAzcitapaNAne paNa asaMbhava thAya, ATalA ja kAraNathI viziSTa AvA prakAranA sthaLe vidhevatA svIkArAya che. ane temAM dhanAdinI vidheyatA karavArUpa Apatti nathI kAraNa ke nyAya saMpanna vibhava' eka vAkayamAM kevaLa dhananI vidheyatAne Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama jyota abhAva che tyAM te nyAyasaMpannarUpa viziSTatAmAM te vidheyatAnuM vidhAna che. malina vastrane tyAga kare " e vAkayamAM paNa malinatva athavA malina vastrane tyAga ISTa che. keI jagAe te anughanA abhAve vidhinA vidhAnamAM paNa duSTatA che. jema "jiEvama' e jagA upara zucitA anugha ja che. paraMtu azucitAmAM devAcananuM vidhAna paNa duSTa ja che. azaucamAM pUjAne niSedha kare chate aMtarAya nathI. UlaTuM tathApaNe tenA vidhAnamAM ane tenA upadezamAM AjJAbhaMga AdinuM kathana che. A pramANe akAlAdi vAdhyAyamAM paNa AjJAbhaMgAdi doSanuM kathana che. (prakSa) 72 : "parve anuSThAna karavAthI zubha Ayune baMdha thAya' ema kahevAmAM parvanuSThAnanuM zamane viSe hetu paNuM che. nahi ke parvAnuSThAnanI hetatA AyuSyanA baMdhane viSe che. AyubaMdhanuM kAraNane vartamAna bhavanA AyuSyane trIje vagere bhAga ja che. pUrvane RSioe kaheluM paNa tema ja che. viziSTa vAyarUpa vizepaNamAM ja vidhi ane niSedha karavAne je niyama che, te paNa ema ja jaNAve che. A pramANe "pa anuSThAna karavAmAM AyuSyabaMdha hetu nathI." ema laIe te ja aparvane viSe paNa je janmaAyubaMdha- maraNa vagere thatAM jovAmAM Ave che, tene virodha na Ave. Ane badale panuSThAnanuM hetupaNuM je AyuSabaMdhane viSe gaNIe te pratyakSa Agamane virodha thAya ja. Ama hovAthI AcArapadezamAM yathArtha kahevAmAM Avela che ke "AyuratImAthA" ItyAdi arthAt jaNAvyuM ke "AyuSyanA trIje bhAge rahela puNyavAna pAMca parvadivasene viSe sukata upArjate pitAnuM AyuSya zubha bAMdhe." AcArapadezanuM A vacana paNa bIja vagere AcINuM patithienI AcaraNAmAM hetu mAtra che. sUtrokata prabhuvacananA abhAvamAM A vacana suMdara nathI. kAraNa ke zAzvata ArAdhAtI 8-14-15-1) e cAra parvatithionI ArAdhanA evI kaI hetu yuktinI apekSA Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4 thuM 29 rAkhatI nathI. Aja kAraNathI "tuuda ratuthari "chavi tilIbaM, e vagere sthaLe hetu batAvyuM nathI. ema na kahevuM ke A AcaraNa sAMvatsarika parvanI jema parAvartanAvALI che. kAraNa ke sarva pUrNimA ane amAvAsyAnuM sUtrakAre ane prakaraNakAroe ArAdhyapaNuM kaheluM che. e bIja vagerenI ArAdhanAmAM virodhavALI nathI. ]. prazna 73 : "satyeva sabhyatve cAmag. " (samyakatva hoya chate ja aNuvrata vagerenuM grahaNa vyAjabI che, nahi te nahi) ema haribhadrasUrie dharmabindu prakaraNamAM kahela che. rastha puLa -ramaNovAsAne (samyakatra thayA bAda zrAvaka dharma hoya che, e - vagere Avazyaka sUtramAM gaNadhara bhagavaMte kaheluM che. Ama chatAM A. zrI haribhradrasUrijIe zrAvaka pakSapravRtti - vageremAM cethA aNuvratanA paravivAhakaraNanA aticAranA vivecanamAM mArga pravezane mATe yathAbhadraka evA mithyAdaSTine paNa vrata ApavAnuM mAnyuM che. bIjA paNa zAstromAM co "yuddhavA" je saMsAranI asAratA samajIne vratanA pAlanamAM dhIra hoya, tene AcAryo mArga praveza mATe vrata Ape che. e vacanathI mithyAdaSTine paNa mahAvrata ApavAnuM pharamAve che, te pachI te vacane paraspara vidhavALAM kema na kahevAya? prazna 74 : "nahuM ghamasjaratye " rUAri upadezavidhi kevA prakArane che ke jethI yatidharma, dezavirati, samyakatva ane maghAdinI viratine samAveza thAya che. samAveza na thAya te kevI rIte pUrva-pUrvanI azakti jANyA pachI uttara-uttara dharmane svIkAra thAya? uttara. "18 pApasthAnaka na karavA" evI rIte upadeza Ape te rAva ghaTe che. kAraNa ke munine sarva pApathI nivRtti-viramavuM che, zrAvakane dezathI nivRtti, samyagdaSTine zraddhA ane bIjAne mAMsAdika je Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama ceta virUddha pravRtti che tene tyAga che, ethI badhuM ja eka ja upadezamAM saMbhave che. prazna 75 : hiMsAdika 18 pApasthAnakanuM samAna chatAM pahelA. pAMcanI ja virati kema ? tema ja mahAvrata, ANuvrata ane agrata e pAMca kema bolAya? uttara. ThIka che. kedha mAna vagere bAkInA 13 pApasthAnaka. kAraNarUpa che. ane hiMsA vagere prathamanAM pAMca pApasthAnake te tenAM kAryasvarUpa che. te mATe hiMsAdika pAMca viSayaka mahAvrata vagere che. eTale ke hiMsA vagerenI viti ane aviratirUpa mahAvrata dezavirati ane avrata e pAMca pAMca che. 18 pApasthAnakane viSe hathiyArarUpa paNa jo koI hoya te A pAMca ja che. prazna 76: je ke manuSya ane tiyAne aMtya avasthA kALe 18 pApasthAnakanAM paccakakhANa zAstramAM saMbhaLAya che ane karAya paNa che, paNa tyAM Aje paNa te hiMsA vagerenI viratinuM ja karavAmAM Ave che temAM zuM hetu che? uttara. satya che ke hiMsAdika 18 pApasthAnaka paccakhANa karavAne gyA che, te paNa hiMsAdika pAMcanI ja viratinuM AropaNa bAhya sthUla pravRtirUpa hevAthI zakaya che ane kredha vagere te viparIta rUpa hovAthI viveka karavA lAyaka che. ane tethI ja zAstromAM viveLa" vagere pATha kahevAmAM Ave che. athavA "asthi nIvA' ItyAdi zrI uvavAI sUtra (pU0 148) mAM ArAdhanA ane ArAdhanA krame karIne dezanA karavI ema kahyuM che, temAM kAMI kahevA jevuM nathI. prazna 77 4 mahAvrata-aNuvratanA svIkAra Adi sthaLe "satye" vagere ane "rUtha 3' ItyAdi kahevAya che. paNa pApasthAnakanI gaNatarI vageremAM te mithyAtva zalyane tyAga chevaTamAM kahevAya che, temAM zuM kAraNa? Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4 thuM uttara. vratanA aMgIkAramAM cha javanikAyanI zraddhArUpa samyakatvanI pradhAnatA hovAthI te samyakatva AdimAM ja prAraMbhamAM ja kahevAya che. te cha kAyanA jIvanI zraddhA vagara zAya vagerenI zikSAdikanI mAphaka -trama-thAvaranA vadhanI sarvavirati, dezavirati ane aviratirUpa mahAvrata vagerenuM avAstavikapaNuM thAya. parigaNanAmAM eTale 18 pApasthAnakanI gaNatarImAM te hiMsA - vagere nA cheDe te paNa "te pApasthAnenuM chevaTe hiMsA vagere pApanAM kAraNe che te rUpa adhyavasAya te rUpa samyakatvanuM tyAM vivakSApaNu kahevA dhAreluM hovAthI aDhAramuM pApasthAnaka je mithyAtva -zalya che te chelle mUkeluM che. zomAM mAyA-niyANa-mithyAtva -zalya e traNa zalya anukrame alpa-alpa saMbhavi che. uttarottara a95, alpatara, alpatama che, mATe chevaTe mithyAtvazalya kaheluM che zrI ApapAtika sUtramAM kahelI zrI vIra bhagavAnanI dezanAmAM paNa pApa ane pApaviratine A ja krama che. mAMsAhAra vagere narakanA AyunuM kAraNa che ema dekhAvAthI mAMsa vagerenI sthiti sukara ja che-sahelI che. jo ke) dezanAnuM -grahaNa ubhayanI apekSA e che. chatAM paNa vastu svarUpa samajavAmAM catura evA anyamUthikene AzrIne samyakatva vagere krame dezanA che. eTale ke prathama samyakatva pachI prANAtipAtanI deza ke sarvavirati, -e krama hoya che eTalA mATe ja aticAranI vyAkhyAmAM samyakatvanA aticArenuM upAsakadazAMga AdimAM pahelAM kathana che. pariNatirUpa -guNasthAnakanI apekSAe te pahelAM ja samyakatva hoya che. kAraNa ke tyAM te) darzanasamakane ja pahelAM kSapazama vagere hoya che. [ tarivara praznottaLa graMthanA 77 prazno samApta. ] Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama jatA 5: A saMpAdakIya neMdha tAtvika praznottaranA vizAla saMgrahamAMthI 77 prazno vivecana. sAthe suratamAM pUAgaddhArakazrIe vi. saM. 2004nA mahA vada 7 thI 125 jeTalA sAdhu-sAdhvIone vAcanA rUpe samajAvela, tene saMgraha pustakAkAre Agama dvAraka saMgraha bhA. 1 tarIke zrI jaina pustaka pracAraka saMsthA surata taraphathI vi. saM 2005 mAM prakaTa thayela. temAMthI prazno zabdArtha sAthe ahIM ApavA zarU karela, te A vakhate pUrNa thAya che. AmAM prazna 65, 66, 67, 68, 70, 71, 72, 73, prazno sAmAnya varNana rUpa che. praznottara rUpe nathI chatAM ahIM praznonA cAlu kamAMkamAM tene sthAna maLyuM che. mULa saMskRta prata jotAM temAM paNa A rIte ja che. kayA kAraNe praznottara rUpa na hovA chatAM A rIte kramAMka lakhAyA haze, te vAta gItArtha bhagavatenA caraNamAM besI vivekIeAe e samajavA prayatna kara. have pachI tAritra praznottaitLa saMskRta graMthamAMthI praznone saraLa. bhASAmAM anuvAda ApavAmAM Avaze. pU. AgameDhAkIe AjIvana manana karela Agamika sAhityanA apAra samudramAMthI jevA gUDhArtha bharyA A praznottare khUba ja taTasthatA, Agamabhakti ane jJAnInI nizrAe namratApUrvaka rahevAnI vRtti Adi guNasaMpadA keLavI samajavA prayatna kare jarUrI che. AgamapaMtha kahyA vinA rajhalyA huM saMsAra !! Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ******* ***** ******** * pU. Agama dvArakazrI prasAdIkta tattvajJAna bharyA che gahana-zAstrIya-mArmika Uka prazno ttaro (AgamasamrATa AgamonA prauDha vyAkhyAtA pU0 dayAnastha sva. AgamadvArakazrI kharekhara Agamika tAtvika bAbatanA akhUTa khajAnA samA hatA. teozrI pAsethI ghaNuM mahAnubhAvoe samaye samaye rUbarU khulAsA meLavyA che. jemAMthI ghaNuM "sAgara samAdhAna bhA. 1-2" Adi rUpe bahAra paDela che, paNu aprakAzita AvA bahALA saMgrahamAMthI ahiM zAsana prabhAvaka pU. ma. zrI hemasAgarasUrIzvarajI ma. pAsethI 91 thI 118 praznonA khulAsArUpa lakhANu apUrNa avasthAmAM jevuM maLyuM tevuM vyavasthita karI prakaTa karyuM che. sujJa vAyake gurUgamathI A rahasyane samajavA prayatna kare. saM.) prazna ura : arihaMta bhagavAnanA nAma vagere nikSepa bhAva arihaMtapaNAne anulakSIne ja karAya che, te hiraNya-adhavadha, azvavadha, azvatADana vagerene dravyahava ane ekeza vagerene bhAvaardhava kema kahevAya che? uttara : stutya arthamAM ja aha dhAtuthI tRza pratyaya Ave che. te ja ahaMta zabadathI "tastotta" e sUtrathI rUca pratyaya ane ahaMta zabdanA tane thavAthI AhaMnyavALA arihatenA te pramANe (bhAvane ja uddezIne) nikSepa che. paraMtu stutya artha na hoya te ja pratyaya karIne stra pratyaya kare chate batra zabda thayA pachI tenA nikSepAsyAM hiraNyAdi udAharaNa agya nathI kiMtu yogya ja che.) Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 Agama jyota prazna 93 : saMvaranA bhedamAM pariSahaja gaNavAmAM AvyA che. sudhA vagerenuM sahana nijAne mATe kahevAya che, te te kevI rIte? eTale ke pariSahajayathI saMvara ane nirjarA kevI rIte.) uttara : aphAsu aneSaNIya AhAradina nahi grahaNa karavA rUpa Azravane rAdha thavAthI saMvara ane sudhAdinuM sahana karavAthI nirA ema buddhimAnee vicAravuM. je je tapane aMza che te te nirjarA rUpa thAya ja, jenA mATe vAcakajInuM vacana che-saMrakSaraM tapovarTa (prazamarati gA. 73) tapanA nirA ra (tatvArtha a. 9, sU0 4) prazna 94 : cAra prakAranI buddhine abhiprAya kema kahe che? je kAraNathI abhiprAya siddhamAM udAraNa sahita cAra prakAranI buddhi kahevAya che? uttara : te (buddhi) azruta nizcita che tethI te abhiprAya mAtra savarUpa che. vaLI abhiprAyanA cAra prakAra hovAthI ja buddhinA cAra prakAra che, AthA abhiprAya zabdathI buddhi kahevAya che. prazna 95 : pAriNAmikI buddhi vayanA paripAkathI janya kahevAya che, temAM udAharaNa apAtA vAhavAmI vagere vayaparipAkathI thavAvALI buddhivALA nathI, te te pariNAmikI buddhimAM kevI rIte ghaTe? uttaraH pariNAma zabdathI vaya ane manane paripAka le, jethI susaMgata thaze. prazna 96 H baddha, athavA pRSTha ATha karmane nAza karavAmAM vikAruM ane savAra ema be vizeSaNa zA mATe? uttara : ahIM rajA jarma ema kahevA vaDe vartamAna kAlika kama grahaNa karAya (vartamAna kAlIna kama te baSyamAna AvavAnuM) baSyamAna kamane koI vakhata kSaya thatuM ja nathI. paraMtu te badhA bhAvavALI agI dazAne vanita karatuM sogI kevalIdazAmAM thavA Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4 thuM 5 vALI eka sAmAyika sthiti dhAraNa karIne kSapabreNi Adi kamane jJApana kare che ane tenAthI pahelAM te bhUtakAlIna ATha prakAranuM karma Avazyaka che. prazna ha7 : liSTa-bahanidhatta-nikAcita e badhA karmanA kSaye siddhatva thAya che, te pachI pica padathI kliSTa kama kema grahaNa karyuM? uttara H te ja siddhibhApha thAya che ke je baMdha vagere avasthAne ulaMghIne samaya mAtra sthitivALI zleSa dazAne (skRSTadazAne ) pAmIne te dazAnuM paNa atikramaNa karIne keTaloka kALa agipaNAne anubhave che. A mATe ja vartamAnakAlIna karma grahaNa kare che paNa thi e jagA upara bhUtakAlIna pratyaya che. prazna 98H (ahIM lakhANa jaDayuM nathI, eTale naMbara ja mAtra lakhe che, mULa lakhANa astavyasta thayuM lAge che. saM.) prazna 9 : sihanuM ja siddhapaNuM thAya che e kevI rIte? sarvathA prakAre karmanA kSaya rUpa siddhatvathI pahelAM siddhanuM siddhapaNuM nathI? uttara yogyatA rUpa bhavyatva bhAva vaDe jene siddhatvanI yogyatA che, te ja siddhapada pAme che te jaNAvavA mATe te pramANe kathana che. siddhAntamAM bhavya siddha thaze e pramANe kahevAya che. vaLI jema zera audayika bhAvene te vakhate kSaya thAya tema bhavyatva bhAvane paNa kSaya thAya che. tethI "mAcattAgamAvo" e sUtrathI bhavyatvanuM judu grahaNa che. bhavyatva kAryarUpe pariNamela che. paraMtu kamanI mAphaka baMdhAbhAva nirjarAthI naSTa thayeluM nathI. - A hetuthI sihanuM siddhapaNuM e ukti che. karma bIjane dAha thavAthI sitone pharI janmAdi nathI e ja prayajana che. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 Agama jetA silo anAdika nathI, kAraNa ke baddhane dAha thavAthI siddho thAya che. anAdipaNuM te pravAhathI kahevAya che, vyaktinI apekSAe nahi. A prazna 100 : jaina zAsanamAM guNe pUjyatAnuM kAraNa che (te) siddhonA guNe arihatethI adhikatara che, te pachI (ariha. tene ja) AdimAM namaskAra kema? uttara : arihaMtanA upadezelA mArgane ArAdhanathI ja siddha che. mekSa mArganA dezakapaNAthI arihaMtanuM prAmANya che. temanA ja prAmAthathI ja svarUpa sahita siddhonuM prAmANya hevAthI AdimAM arihaMtane namaskAra kare che. prazna 101 ega nidhe karIne agipaNuM pAmyA pachI sAtA ke asAtAmAMthI kaI paNa vedanayane sadabhAva hevAthI te vedanIyanA anubhava mATe pudgalenuM grahaNa heya ke nahi? kAraNa ke vedanIya karma pudagalakRta vipAkavALuM che, AthI ja vedanA ane anu. bhavamAM taphAvata che. uttara : sagIne anta samaye ja chellA pugala skaMdhanuM grahaNa che. A hetuthI agIpaNAmAM pugalanuM grahaNa nathI, paraMtu ane gInA aMta samaya sudhI pugalane saMga hevAthI asaMga nathI. prazna 102 : kevalI bhagavAna jyAre loka vyApaka thAya tyAre ATha rUcaka pradezo leka rUcaka sthAne hoya che. paraMtu prathama samaye te kayAM hoya che? (Avazyaka cUNi pA. 571 paM. 4) uttara : daMDa samaye ja te lekarUcaka pradezamAM rithati kare che, tyAM paNa te ja rUcakanA AkAre ja joDAelA heya che. prazna 13: keTaluM bAkI rahela AyuSyavALA kevalI samuddaghAta kare? keTala kevalI paryAya heya? ane temAM kAraNa zuM? uttara : antamuhUrta AyuSya bAkI hoya tevA kevalI samudaghAta kare, kAraNa e ke zreNInI racanA aMtamuhUrta kALanI heya Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4 thuM 37 che. aMtamuhUrtakAlanI zreNI racanAthI vadhAre karmo te samudaghAtathI khapAvavAmAM Ave che. antamuhUrtathI adhika kaMI jUna cha mahinAnA kevalI paryAyavALA kevalI niyamathI ja samughAta kare che, tethI adhika kevalI paryAyavALAne samuddaghAtanI bhajanA-kAraNa e ke pahelA upArjana karelA vedanIya vagere karmone vedanakAla zeDo anumAna thAya che. kevalajJAna pAmyA pahelAM paNa baMdhAtA badhA karmomAM vedanIyane mATe bhAga che. kevalIpaNAmAM te baMdhAtA badhA karma pudagalo vedanIyanA bhAge ja jAya che. tethI theDA AyuSyavALA kevalI bhagavaMtane samuddaghAtanI AvazyakatA che ema jaNAya che. je "gvmAdhiryda" (guNasthAnaka kramArehamAM) e (vacana) che tyAM mAramAyu e pramANe hoya te suMdara, prazna 104 : kevalI paramAtmA keTalA Atmapradeza vaDe daMDakapATa vagere kare che? lakavyApI bane tyAM sudhI keTale bhAga zarI2mAM rahelo ja hoya ? uttara : daMDa samaye Ama pradezanA asaMkhyaya bhAgo nikaLe che. eka asaMkhyaya bhAga zarIramAM rahe che. kapATa vagere samayamAM pratyeka samaye asaMkhyaya bhAge nikaLe che. eka asaMmeya bhAga rahe che. lekavyApI samaye jeTaluM AkAza pradezanuM pramANu zarIramAM hoya teTalA Atma pradeza rahe che. daMDa vagerene karavAvALA (Atmapradeza) paNa te te avagAhana karelA AkAza pradeza pramANa ja che. A pramANe daMDAdipaNe sthApelA AtmapradezonI samuhughAta sudhI te te avasthA che e pramANe jaNAya che. sthitimAM paNa traNa patyopamanA asaMkhyAtA bhAgane samaye samaye ane anubhAganA anantA bhAgo (khapAve che) pAchA pharatAM sthitinA saMkhyAtA bhAge ane anubhAganuM kaMDaka (khapAve che.) prazna 105 : kevalI bhagavAnane sAtAne baMdha eka samayane hoya che. udaya te asAtAne paNa hoya che te) anubhava kevA prakArane? Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama jyota uttara : baMdhAtI sAtAnA pradeza ane anubhAga tevA prakAranAM hoya che. jemAM (badhyamAna sAtAmAM) asAtAne udaya dudhanA ghaDAmAM lIMbaDAnA rasanA bindunI jema pRthapha pitAne prabhAva dekhADavA mATe samartha nathI. prazna 106: siddha thatA chane chevA bhavanI avagAhanAthI trIje bhAge nyUna avagAhanA che, te sadravyavIryathI ke bIjAthI che? agipaNamAM sadravya vIryano abhAva che. uttara : agipaNanI prApti pahelAM zvAsocchavAsane reke che, tyAra pachI trIje bhAge nyUna avagAha sagipaNamAM ja thAya che ane agipaNAmAM paNa te ja prakAre che, paNa samughAtanI jema parAvartana nathI. prazna 107 : bAra prakArane upaga kahevAya che. temAM chA sthika dazAmAM upayogamAM) melavavAnI IcchapaNAe karIne upayoga karaNa hevAthI upaga hoya, paraMtu kevalajJAna, kevaladarzanavALAne tene meLavavAnI irachupaNAthI upayoga karaNane) abhAva have chate upayoga kevI rIte? uttara : tene (uparokta upayoga karaNane abhAva chatAM artha jJAnanA sAmyathI matijJAnAdinI jema upaga che. jema ekAgratvane ane citA nidhane abhAva chate karmakSayapaNAnuM sAmya hevAthI zuM zula dhyAna che tevI ja rIte aha (upaga) che. ekAgratva vagereno abhAva chate pUrva prAgathI ahIM dhyAna e pramANe che. prazna 108 sAmAyika sUtramAM bIjA game che? (sarakhA bIjA pATha che?) uttara : che jema namo arihaMtA e jagA upara haMtA kahevAnuM che tema ahIM (sAmAyika sUtramAM) "mi bhaMte sAmAiyN tivihaM savvaM sAvana jogaM tivihaM paJcakkhAmi " tathA karemi bhaMte Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 pustaka thuM sAmAiyaM jAvajjIvAe savvaM sAvajjaM joga paJcakkhAmi jAvajjIvAe e vagere che. ahIM sAmAyikanA traNa prakAra samyagudarzana, jJAna, cAritra rUpe che. sAvadhanA traNa prakAra mithyAtva, ajJAna, aviratinA bhedathI che, dareka jago upara mithyAtva, ajJAna, aviratinuM sAvadyapaNe kathana che, te chedepasthAnIyamAM (cAritramAM) ucAraNa karatA vate, hiMsAdi atrata vizeSanA pratyAkhyAna rUpa che. chakAya jIvanI parIkSAthI zraddhA Adine nizcaya thavAthI, upavega sahita gavahana pRthapha cha javanikAyanA adhyayanathI samyaga darzana ane jJAnanuM gatArthapaNuM hovAthI che. prazna 109 : sAmAyika sUtramAM "remi bhaMte" e vagerethI bhaviSyanuM paccakakhANa thayuM "vivi6" e vagerethI vartamAna sAvaghane saMvara thayo "taraNa" e vagerethI thaI gayela sAvadhane prati kAra thayA pachI "nimi" vagere prAyazcita rUpa hovAthI gya che. paraMtu "avaqALa vaNirAja" e kevI rIte yogya che? uttara : niMdA gaha AdithI zedhI na zakAya evuM sAvadya jANe te tapa cheda vagere prAyazcita svIkAravuM joIe, te prAyazcita nijamAM mamatAvALAne duSkara che, tethI nijamAM mamatA varjavA mATe "Gi volimi" e pATha che, nahi te samyagadarzana vagere rahita avasthAvALA AtmAne avasthA vizeSanuM varjana pahelAM paNa che ja. prazna 110 : Indriye pagalika hevAthI tene (Indriyone) karma pudgala grahaNa rUpa Azrava ghaTe che, paraMtu mithyAtva vagere Atma pariNati svarUpa hevAthI tene (midhyAtva vagerene) kama pudagalane baMdha kevI rIte ghaTe? uttara : mithyAtva vagere pariNatithI te ja vikAra thAya che ane te vikRta tejasathI loDhAnA piMDanI jema kamane baMdha che (ghaTe che) Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 Agama ceta tethI kAzmaNa saMghAtanuM kAraNa taijasa che. bIjAo te zarIranI uSNatAne athavA tejasa labdhine tejasa kahe che. prazna 111 kSetra zabdathI saiddhAntika paribhASAe badhAnA nivAsa hevAthI AkAza kahevAya che. te kSetrakaraNa vageremAM IsukSetra vagere kema grahaNa karAya che? uttara : nikSepA prastutanA adhikArane mATe ItaranA nivAraNa karAya che, te paNa vyutpanna thavAne mATe che. rUDhine anusarelA atyatpanna (le) IzrukSetra Adine kSetrapaNe jANe che tethI tyAM nikSepanI rojanA che e pramANe kAlamAM paNa baMdha AdimAM rUDhIthI cejanA che. prazna 112 jIva ajIvanAM prayoga karaNe kevI rIte? kAraNa ke jIva anAdi anaMta che. a ne yogane (mana vacanAdina) abhAva che. uttara : karaNa (karavuM) te ajIvanuM ja hoya che paraMtu jIva saMbaddha ajIva pudgalanuM pragathI karaNa hevAthI jIva karatA che. bIjAnI ( ajIva saMbaddha na hoya tenI) ajIva karatA che. pazna 113 : nizIthakaraNa adhyayana hovAthI temAM zabdakaraNa che ja, te zabdakAraNathI te bhinna che? uttara : nizIthakaraNamAM zabdakaraNa zabda pagaTa arthavALo che. nizItha te aMgAdAna vigere saMketita zone nirdeza karavAvALuM che. (tethI) nizItha pariNata AtmAe vAMcavuM egya che. kevaLa paryAyavALAoe nahi. prazna 114 Iha lekAdi sAta bhayamAM zItAdi vedanA ane rAga AtaMka vagerene bhayane kayAM samAveza kare? uttara : manuSya deva vageree karela hoya te Ihaloka bhaya, paraleka bhayamAM ane te sivAya thaelo bhaya heya te akasmAta Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama jyaMta 41 layamAM samAveza karavA kAraNa ke temAM (akasmAt bhayamAM) niyata kartA kAraNanA abhAva che. prazna 115: karemi bhatemAM maMte zabdanA bhadanta, bhrAnta, bhavAnta, zayAnta e artho karAya che te temAM keAI paryAya bheda che ? uttara : che, ema jaNAya che kAraNake mannta zabdathI paramAtmA dazAnA sukhanA anubhava bhavAnta zabdathI phrI janmavuM nahi. bhayAnta zabdathI jIvavAnI AzAthI maraNu bhayarahitapaNu, brAMta zabdane sa MkhAdhanapaNe prayAga karIe te parAdhInane svataMtratAnuM sarjana e bhrAnta zabdane prathamA vibhakti anta laie teA kheAlanAranA sa'vega vairAgya che. ( A pramANe te te zabdothI athamAM pharaka che.) bhava vagerenA antanI prApti na heAya chatAM tenA sa`pUrNa hetu siddha thayelA hAvAthI sa MkheAdhanamAM paNa asaMgati nathI. "" prazna 116 : " sabve masiddhiyA ziAiskRti " ( sarva bhavye siddha thaze) A vAkyamAM sarva zabdathI kyA sanuM grahaNa karavuM ? nivazeSa sava laIe teA bhavyanA uccheda thai jAya. uttara H te pAThamAM sarva zabdathI Adeza sarva levuM te ( Adeza sava) paNa bahu viSayaka na levuM paraMtu khadhuM gAma jamyuM tenI mAphaka pradhAna viSayaka Adeza sarva levuM. vyavahAra rAzi ane avyavahAra rAzimAM rahelA ananta apari mita ane anantAkAlathI vyavahAra rAzimAM AvelA bhacaiAmAM carama zarIra uttama che te siddha pAmelA che, pAme che, pAmaze ane te ja sanyAmAM pradhAna che. prazna 117 : sAvadha pratyAkhyAna sahita sAmAyika hAya che temAM avadha zuM? ane kAne tenu pratyAkhyAna hoya ? 6 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka zuM uttara : avadha zabdano gaI artha laIe to mithyAtva, ajJAna, aviratithI viramelAone dazamA guNasthAna sudhI gahanuM paccakhANa hoya che. avadya zabdane kaSAya artha laIe te yathAkhyAta cAstrivALAne kaSAyanuM paccakakhANa hoya che. karma artha laIe te ayogIne kriyAnuM paccakakhANa hoya che. prazna 118 : sAmAyika karIne pachI sAvaghanuM paccakhANa zA mATe? kAraNa ke sAmayika ja niravagha che te sAmAyikamAM Akhu pravacana kevI rIte samAyeluM che? uttara : sAmAyikathI samyagadarzana Adi traNanI pratijJA have chate pAMca samiti AvI gayelI che. kAraNa ke cAritra samitirUpa ja che. samitivALe musivALe hoya ja tethI tenA pachI sAvavAnuM paccakhANa che. guptane samitipaNAmAM bhajanA hevAthI pahelAM samitirUpa sAmAyika jaina zAsana nigraMtha che, tethI pravacananuM mUla mAtRka gaNAya che. te aSTapravacana mAtAne svIkAra karyA pachI ja cauda pUrvenI gaNadhara bhagavAne racanA karelI che tethI ja A sAmAyika cauda pUrvanuM mUla che. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ) mananIya che | ka kha zro ro jo (pU AgamahAraka dhyAnastha rava. AcAryadevazrIe tAtvikadaSTi ane AgamonA uMDA ciMtananA AdhAre ghaNu mArmika Agama saMbaMdhI lekhIta khulAsA praznottare dvArA prakaTa karyA che. ahIM ApavAmAM AvatA praznottara zAsana sudhAkara (varSa 8 maM. 19) mAMthI sAbhAra uddata karIne jijJAsuonA lAbhAthe ahIM punaH prakAzita karAvAya che. saM. ) prazna 1 : caitra mAsamAM zuda 10 thI zuda 15 sudhImAM acitta 2ja uThThAvaNane traNa divasa uparA upara kAusaga karAya che, paraMtu te kAusaga kare bhUlI javAya che te tenuM zuM? ane te kayAM sudhI? uttara : Avazyaka, hAribhadrIya, Avazyaka cUrNi (avAdhyAya niyuktinA vivaraNamAM) ane pravacana sAroddhAramAM (avAdhyAya dvAramAM) raja uDe tyAre te kAusaga bhUlA heya te eka varSa sudhI svAdhyAya na thAya ema jaNAvela che. senapraznanA trIjA ullAsamAM eka varSa sudhI kALa grahaNa levuM, dAMDIthara thavuM ane navA joga karavA te na kape ema jaNAvela che. prazna 2 : leca vakhate sacitta acittaraja uThThAvaNIne cAra legassane "sAgaravara gaMbhIra' sudhI kAusagga karAya che tene hatu zuM? uttara : vALamAM rahela pRthvIkAyanI sacitta ane acittaraMjanI jayaNAne mATe te kAusaga hovAno saMbhava che. prazna 3H payuMSaNamAM sAdhunA abhAve sAdhvIjI ma. kalpasUtra vAMce? tenuM bhASAMtara vAMce? ke zuM vAMce? tema ja je vAMce te Avaka-zrAvikA baMnenI sAme vAMce ke ekalA zrAvakagaNanI sAme vAMce Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 Agama ceta uttara : Avazyaka cUrNa ane dharmaranavRttimAM sAdhvIone nizItha Adi chedasUtranI vAcanAne niSedha che eTale sAdhavIethI kalpasUtra vaMcAya nahi. kharatara gacchanA samAcAra zataka vigere graMthamAM paNa sAdhvIone kalpasUtra vAMcavAne niSedha che ane jaNAve che ke-sAdhunA abhAve sAdavIo paTTAvalI ane kAlikAcAryanI kathA paryuSaNamAM vAMce, paraMtu temAM sAme te zrAvikAnI parSadA hevI joIe. prazna : dayapUrvI ane caudapUrvI thayA hovAnI vAta zAsAmAM jema sthaLe sthaLe Ave che tema kaI agIAra pUrvI, bArapUrva tera pUrvI thayAnI vAta koI sthaLe che? uttara : agIA, bAra ane "tera" pUva keI na thAya te niyama nathI, paraMtu avasarpiNImAM zrI sthUlabhadrasUrijIthI cauda pUrvamAMnA "dasa" pachInA "cAra" pUrvo sAthe baMdha thayA che. kAraNa ka-zrI bhadrabAhusvAmIjIe zrI sthUlabhadrajIne zrI sAdhu saMghanA AgrahathI "bIjA koIne e cAra pUrvo na ApavA." e zarate chellAM cAra pUrve ApyAM hatAM ane tethI zrI thulabhadrajI pachI kaI kRta kevalI thayA paNa nathI. prazna 5 : vartamAna kALe vidyamAna agIAra aMge pUrAM che? uttara : zrI audivasUrijIe anuganI vyavasthA karI ane zrI devaddhigaNu kSamAzamaNujIe zAse pustakArUDha karyA, e vAta vicArIe te mAluma paDaze ke, e mahApuruSoe aMgene jarUra saMkSepamAM saMkSepa karelo have joIe mATe aDhAra hajAra pada Adi parimANane niyama rahyo nathI. " neTa-zAstramAM AvatAM mahAvIra mahArAja AdinAM caritra ghaNAM ja saMkSepamAM che. sAMgopAMga nathI te vigere ApaNe je zakIe chIe. prazna : sthavira kapI muni, kapaDAM, kAMbala Adi dharmopakaraNe vadhAre keTalI kiMmatanA rAkhI zake? Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4 thuM uttara : te vakhatanA calaNanI ane kiMmatanI apekSAe aDhAra rUpIAmAM maLatI cIja levAne vyavahAra hatuM. paraMtu AjathI DAM ja varSo pahelAM lekene traNa paisAmAM nirvAha gaNAtuM hatuM te vAta dhyAnamAM rAkhIne koI mANasa, mANasane te pramANe ja kharace bAMdhe te? e pramANe ja mANase kharace kare joIe. ema kahe te? ema ja vartamAna kALanI kiMmatanI apekSAe muninA upakaraNa mATe samajavuM rahe. prazna : zAzvata nadI-kuvA vagere kayA aMgula pramANe jANavA - uttara : jananI apekSAe viSNubhane mApe levA eTale ke-hase aDhI AMgaLa vikhyuMbha (paheluM) ane cArase aMgula AyAma (lAMbu) heya. tene eka pramANamula kahevAya che. temAMthI viSNubhanA je aDhI (pramANa) AMgaLa che, te mApathI zAzvata nadI-kuvA vigerenuM mApa samajavuM, eTale ApaNe aDhI jana pramANane te eka jana gaNu. prazna : jAti bhavyajI nigodamAMthI kadi nIkaLe ke nahi? uttara : na ja nIkaLe. prazna 9H gaNapati zaMkaranA putra che ke kema? uttara : vizAlA nagarImAMthI ceTakavaMzIone uThAvIne naMdIe mAhaSmatI vasAvI. e naMdI satyakI vidyAdharane putra che. tene loke gaNapati kahetA hoya te judI vAta che. prazna 10: navapadanI oLInA divasane navarAtri kahevAya ke nahi? uttara : ApaNe tyAM rAtri ke divasane aMge eALIne mahimA che ja nahi. mATe rAtrinA mahimAne aMge je navarAtrI kahevAya che te zabda eLIne lAgu paDAya ja nahi. vaLI navapadajInA tathA navarAtrinA divase, tithie ane AraMbha samApti vigere judAM ja che. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 Agama jyota prazna 11 : taddana sukAM na hoya tevAM narama jaNAtAM miSTAnnemAM tarI vaLa" pATha mujaba nIla kula saMbhava kharo ke nahi? ane je te saMbhava che te tevAM miSTAne sAdhune vaheravAM kapeja uttara : azastro pahata padArthone mATe kharca = e niyama. khare. vaLI e pAThathI jyAM jala che tyAM virAdhanA thAya tevI vanaspati che ja e niyama heta te-nadI utaranAra munine ekalA pANInI ja virAdhanAnuM prAyazcita na jaNAvyuM heta, jalanI sAthe. jalamAM rahela vanaspatinI virAdhanAnuM prAyazcita paNa juduM ja jaNAvyuM heta! kAraNa eka ja ke-vyavahAra vanaspatinI virAdhanAne AzrIne prAyazcitta che. avyavahAramAM rahela vanaspatinuM prAyazcitta gaNatrImAM lIdhuM nathI. jeo "naW =taltha vaLe' ema kahIne jalanI sAthe vanaspati avazya mAne che. teoe uttarAdhyayana cUrNikAra ke jeo kuMbhArane ghera jalanI virAdhanAmAM vanaspatinI virAdhanA mATe pANImAM rahela vanaspatinI nahi paraMtu vyavahAramAM rahela vanaspati) bIjanI virAdhanA judI gaNAve che." te dhyAnamAM levuM joIe. vanaspati kAyanI utpattinuM sthAna jala vinA bIjuM na hoya e mAnavAmAM te. koI ne vAMdho hoya ja nahi. prazna 12 : "jaladharA jema zivasuta vAhana dAya je" e vAkayamAM zivanA putranuM vAhana mera jaNAvyuM che. jyAre zivanA putra gaNapatinuM vAhana te piThIe che te "ziva suta vAhana"ne artha zuM samaje? vaLI te vAkayamAM je "dAya" zabda che. tene artha zuM le? uttara H zivanA bIjA putra kArtikasvAmI che. tenuM vAhana mora che. "dAya" zabdane arthaghaTatuM, mAphaka, sarakhuM, bhAga vigere thAya che. ahi dAyane artha mAphaka le ThIka che. prazna 13: vartamAnamAM jaNAtI gaMgA ane siMdhu zAstromAM jaNAvI che te che ke bIjI Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4 thuM - uttara : zrI ajItanAtha caritra ke je kalikAla sarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrAcArya mahArAje raceluM che. tenA lekha pramANe vartamAnakAlanI gaNAtI gaMgA te lavAyelI gaMgA che. ane arabI samudra e siMdhune bhAga che. ema AdIzvara caritra uparathI jaNAya che. prazna 14: Aje jaNAtA Adezo sADI pacIza ja che ke ochA ? uttara : sAketa, ke jenI rAjadhAnI adhyA che. tyAMthI mAMDIne godAvarI ane magadha sudhIne vacale bhAga sADI paccIsa deza tarIke che. prazna 15: Aje jaNAtA Adeza zAstramAM jaNAvela mApanA ja che ke ochA vadhu? - uttara : zAstramAM jaNAvela Adeze kSetranI apekSAe ja kahelA che. tethI te mApa sahita ja che. pachI kALAntaranI apekSAe dezanAM nAme ane hake pheraphAravALA thAya te svAbhAvika che. A prazna 16H traNa prakAre Agama kahevAya che. tenA nAma zuM? tenI oLakha kevI rIte? ane tenAthI thatA lAbhamAM tAratamyatA zI? uttara : te AgamanA AtmAgama, anaMtarAgama ane paraMparAgama e traNa nAma che. (1) tIrthakara bhagavate arthathI dezanA ApavAnI prathama zaruAta kare che. tethI tIrthakara bhagavaMtene AmIne te arthathI AtmAgama kahevAya ane gaNadhara bhagavaMte, te artha sAMbha-LIne te uparathI sUtra racavAnI prathama zarUAta kare che tethI te gaNadhara bhagavaMtene AzrIne sUtrathI AmAgama kahevAya. (2) arthathI jJAna ApavAnI zarUAta karanAra zrI tIrthakara bhagavaMte pAsethI gaNadhara bhagavate je artha meLave che te artharUpa zrata, gaNadhara -bhagavaMtene AzrIne arthathI anaMtarAgama kahevAya ane zrI gaNadhara -bhagavaMta pAsethI temanA zrI jabusvAmI paryantanA badhA ja ziSya je zrata meLave te dareka ziSyone AzrIne sUtrathI anaMtarAgama Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 Agama kahevAya (3) "jJAnanI zarUAta karanAra ane jJAnanI zarUAta karanAranI pAsethI jJAna meLavanAra" e be sivAyanA zrI prabhavasvAmIthI. laIne Aja sudhInA sarva AcArya Adine guvadikanI pAraparaMparAnA. anukrame je jJAna te gurnAdika pAsethI) maLeluM heya pATaparaMparAnA anukrame AveluM hoya te jJAna, zrI prabhavasavAmIthI laIne Aja sudhI sarvene paraMparAgama kahevAya (anu. 40 Tal . 226) A prakAre traNa AgamanI oLakha che. A lAbhamAM- AtmAgama, arthathI zrI tIrthakaronI ane sUtrathI. zrI gaNadhara devenI hayAtI sudhI ja hoya anaMtarAgama, arthathI. gaNadharadevenI ane sUtrathI ja bUsvAminI hayAtI sudhI ja heya jyAre paraMparAgama eka ja evuM apUrva Agama che ke-je zAsananA cheDA sudhI hayAta hoya che ane jene lAbha A zAsana sarva jIvo pAmI. zake che. traNe AgamanA lAbhamAM A tAratamyatA che. Aje AkhuM zAsana paraMparAgama upara ja nirbhara che. prazna 17 : paraMparAmAM cAlI AvelI AcaraNA vartamAnamAM. vidyamAna hoya, paraMtu te mATe zAstramAM daskata na hoya tethI te paraMparAgata vastune kaMI lekamAM avAstavika gaNAve, tema ja zAstramAM kahela, vacane karatAM paraMparA viparIta joIne te paraMparAgata vastune. koI avAstavika gaNAve che temAM te vaktA deSita khare? - uttara : zAstra karatAM paNa ziSTa puruSoe AcarelI ane kaI sujJa mahApuruSee nahi niSedhelI evI avicchinna paraMparA baLavAna che. AvI zuddha paraMparAne zAstranA daskone bahAne je kaMI avAstavika gaNAvavA mathe temaNe prathama te cAlu paraMparAne beTI jaNAvanArA daskate zAstramAMthI batAvavAnI pharaja che. te pharaja bajAvyA sahAhu te ddha paraMparA pati du ipa ki javAya te vaktAnuM vachaMdapaNuM che. paraMparAnI mAphaka zAsa sadA hA hetAM nathI. tethI paraMparAgata vastu sUcaka daraka vartamAna. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka kayuM 49 zAstramAM na paNa hoya, e vastu jANavA chatAM je vyakita avicchinna paraMparA prati janatAne bujhAhita kare te vaktA, mithyAtva nAmanA bhayaMkara duSathI grasita che ema gaNAya. vaLI "sUtre bhaNya paNa anyathA, judu ja bahuguNa jANa; saMvijJa, vibudhe AcaryuM, kAMI dIje kAlAdi pramANe ItyAdi vacanethI zAsakAra zAstranAM vacanethI paraMparA viparIta hoya te paNa para parAne ja pramANika mAnavAnuM kahe che, e jotAM zAstranAM vacanane AgaLa karIne paNa je kaI vaktA zuddha paraMparAne hele-avagaNe te temAM paNa vaktA tevA doSathI duSita che. sarva kathanane sAra e che ke zuddha paraMparAne vaphAdAra rahIne ja vastu ucare ke-samajavA talase teja mAtmA samyagRSTi gaNAya anyathA vate te te niHzaMka mithyAdaSTi che. prazna 18 : caitra ane AsonI nI zAzvatI che. te aMge paMcAMgI Agama ke bhagavAna hemacaMdrAcAryajI jevA TIkAkAronA dhamAM kaI ulekha che? triSaSTi zalAkA puruSacaritramAM vAMcavAmAM Avela nathI. - uttara H zrI devendrasUrijI teramAM saikAmAM thayA che. teo svaracita zrI saMghAcAra bhASya mudrita pAnA 174 upara caitra ane AsenI eALIne zAzvatI jaNAvavA "from 3 mahimA phuofsa razmA =" ema kahIne te vacana upara vasudeva hiMdI namanA atipurANa prAmANika ane prasiddha graMthanA "tti mahimA 3 mA te hRttei zAstra maMti" vacananI sAkSI Ape che ane taduparAMta te ja sthaLe te sAya vattA tatyeja deArU nittamAmi." e be gAthAo uttarA. yayana sUtranI vRttinI che. ema jaNAvyA pUrvaka te be gAthAonI paNa sAkSI Ape che. zrI semiprabhasUrijI (zrI hemacaMdrAcAryajI manA samakAlIna) saM. 121mAM racelAM kumArapALa pratibodha (gAya. kavADa sIrIjha) pAnA 174 upara "rUca saMgharu bArivaM zivAjImAM hemasUri pahu pAse / rAyA kumArapAlo taheva kAravai rahajattaM xxx sAsaya TrAphiyA maNimaM 44 dRma rikSa vitta pufoLamA" vigere vAkya vaDe cetranI oLIne A. zrI hemacaMdrasUrInA vacana dvArA sApha Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 Agama ceta zAzvata jaNAve che. zrI jinamaMDanasUrijI saM. 1491mAM savaracita kumArapAla prabaMdha mudritanA pA. 106nI pelI puThI upara caitrI aSTAdikA rathayAtrAne " sAcavattA, kattAkathana sUtrakRttI' e vAkya vaDe zrI uttarAdhyayana sUtranI sAkSI ApIne zAzvatI kahe che. eTaluM ja nahi paraMtu eLInI te zAzvatatAne vadhu daDha batAvavA "upara jaNAvela kumArapALa pratibodha graMthanA pAnA 174 uparanI gya saMpar xxx sAca bahirAhima gAthAonI paNa tyAM nedhela che. zatapadI, upadezamALA vigere te be aThThAIone DAMDI pITIne zAzvatI kahe che ke bhagavAna zrI hemacaMdrAcAryajI ma. paNa "trikaphAstrApurUSatri " mAM zAMtinAthacaritra parva pa, sarga 1, pR 116 upara "tatra jinne rASine rASTahi mahinotsava mahimAnaM tRtIyaM tu sImA tAvazAzvatam' kahIne caitra ane AsonI oLIne zAzvata kahe che. paMdaramAM saikAmAM racAyela "dharma saMgraha pAnuM 239 upara paNa "gadhrAhimAma paitrAdhinAjhAhide zAzvatya" kahIne te baMne eALIne zrI mAnavijayajI mahArAja zAzvatI kahe che. razekharasUrIzvarajI ma. saM. 1506mAM racela zrAddhavidhi mudrita pAnA 15ra upara "gadhrApti ratrazvinASTahi rAva" kahIne te baMne eLIne zAzvatI kahe che. prazna 19 : vIza tIrthaMkarAe zAzvatI navapadajInI oLI, tene mahimA karavAnuM ane te prasaMge AyaMbila karavAnuM vi. jaNAvyuM havAnA pAThe maLaze? uttaraH "arihaMta-siddha-AcArya-upAdhyAya-sAdhu-darzana, caritra ane tapa? A navapadanI oLI-paMkti-zreNI zAzvatI che. e vAta te cauda pUrvanA sArarUpa gaNAte mahAmaMtra navakAra ja kahI Ape che. karmakalaMkathI rahita AtmA pite ja navapadamahA ane AtmAnI mAphaka zAzvata heIne tenuM dhyAna pradhAnapaNe karavA lAyaka che. ema tIrthakaree kahayuM che. ema zAstrakAra "tavihu navAcakSAbaM, sujallALe vinita nA kuLo" ItyAdi vacane vaDe spaSTa jaNAve che ke zrI navapadajInI A eALIne eka sAthe ArAdhIne ArAdhaka AtmAe ekadama navapadamaya banI javuM e atiduSkara che. je Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka 4 thuM te zAzvata naveya pade ArAdhakane tadrupe pRthaka pRthaka lakSamAM Ave ane te paNa citra ane AnI zAzvatI aThThAInA sarvotama divasamAM e rIte cha cha mAse pRthaka-pRthaka lakSamAM Ave to te navapadanuM tanmayapaNe dayAna karate ArAdhaka iyaLa bhamarI'nA nyAye satvara navapadamaya banI jAya che. AvA aneka zubha hetusUcaka che naveyapadanI aSTakamaladalarUpa zrI siddhacakranI racanA mukarara che ane "bhagavAn zrI siddhasena divAkarajI "pUtaya nirmara vA mi thar akSaya saMmavi paruM nar wvAyA:" kahe che. tema pavitra ane nirmala kAntivALA paramAtmA bIja svarUpa te arihaMta bhagavaMtanuM te kamaLanI karNikAmAM sthAna paNa niyata che. A prakAranI zrI siha-cakayaMtranI racanA "te navapadajImAM pAMca guNa che- cAra guNa che. pAMca pUjya ane ArAdhya che. chellAM cAra pade kevaLa ArAdhya che. prathamanA be devapada che. pachInA traNa gurupada che ane aMtima cAra dharmapada che. e vigere vividha prakAre ArAdhakane jJAna ane dhyAnadAyaka nIvaDIne satvara kalyANaprada bane che. AthI ja te navapadane mahimA zrI tIrthakaroe, e ane bIjI paNa aneka rIte aneka rIte aneka sthaLe varNavela hovAnA zAstro bharyA che temAMthI pATho keTalA ApavA? te zAzvatapadonI tevI uttama ArAdhanA bane mATe -te be aThThAIno mahimA karavAnuM uttarAdhyayana sUtravRttikAra paNa "rAtacAttAzo." kahIne kahe che te jInezvara mahArAjAe ja kahe che. A vastu vijayalakSamIsUrijI kRta aSTAliMkAnA vyAkhyAnamAM paNa prasiddha che. zrI navapada ArAdhanA mATenA e uttama divase mAM zrI navapadajInuM ArAdhana tanmayapaNe bane mATe Indriyone vikAra karanArA mAdaka padArtho para pratibaMdha ane nirasa AhAra svarUpa AyaMbila tapanI yojanA zrI municaMdrasUrijIe AgamamAMthI ja uddharIne zrI zrIpAla mahArAjA tema ja zrImatI mayaNAsuMdarIne batAvI devAnuM prasiddha che. te zAstro vartamAnamAM vidyamAna na paNa hoya e nahi banavA -ga nathI. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama nA thAyI prakAzana mATe tattvarUci che. jJAnapipAsu Agamabhakta mahAnubhAvo taraphathI zraddhA-bhaktirUpe cAlu karAvela sthAyI kezanI : yojanAmAM bhAga lenArA puNyAtmAonI nA mA va lI sthAyi phaDanI nAmAvalI (gayA varSanA cethA pustakamAM yAdI AvelI tyAra pachInA nAmanI noMdha ahIM ApI che. saM.) 35ra) zAsana prabhAvaka pUjaya AcArya mahArAja zrI devendrasAgara- - sUrijI mahArAja sAhebanA sadupadezathI 309) unAvA ( uMjhA) upadhAna tapanA ArAdhako taraphathI pUba sAvIzrI saddaguNAzrIjI manA upadezathI ane suguNa zrIjInI preraNAthI. 251) tapAgaccha jaina saMgha peDhI-rAjakoTa 251) sAgaragaccha jaina upAzraya jJAna khAtAmAMthI pUjya munirAjazrI puNyavijayajI mahArAjanA upadezathI-pATaNa. 25) pratApagaDha upadhAna tapa ArAdhaka taraphathI-pratApagaDha. 50 upAdhyAya mahArAja zrI dharmasAgarajI mahArAjazrInI nizrAmAM pU. azekasAgarajI mahArAjanI preraNAthI. 150) vrajalAla haribhAI jaina upAzraya dalAlavADA-kapaDavaMja ha. kamalAbahena pU. sA. zrI vicakSaNAzrIjI ma. nA upadezathI tyA 5. sA. zrI vipulayazAzrIjInI preraNAthI Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 pustaka 4 thuM 133) mAMDavagaDha tIrtha upadhAna tapa ArAdhako tarafathI pU upAdhyAya mahArAja zrI dharmasAgarajI mahArAjazrInI nizrAmAM pUra muni zrI nirUpamasAgarajInI preraNAthI. 101) bipinacaMdra jeThAlAla zAha 114 B caMdraloka, muMbaI-6 101) chaliyApA jaina zrAvikA saMgha lIMbaDI pU0 kanakaprabhAzrIjI jAmanagara vALA nA upadezathI ane sutArA zrIjInI preraNAthI. 101) mahetA kasturacaMda nihAlacaMda morabIvALA ha. jayA bahena hAla beramo vALA taraphathI, pU. kanakaprabhAzrIjI jAmanagaravALAnA upadezathI tthA temanA suvinIta zikhyA sutArA zrIjInI preraNAthI. 101) dhorAjI jaina zrAvikA saMghanA jJAnakhAtAmAMthI--dhArA 5 sAdhvIjI zrI tilakazrIjInA upadezathI thA temanA vinIta ziSyA tIrthayazAzrIjInI preraNAthI. 101) zrI pArzvanAtha jaina peDhI-navasArI 101) zrI tulasIdAsa hukamacaMda-harakhapura zAsana prabhAvikA pU. sA. zrI guNadayAzrIjInA upadezathI tyA temanA ziSyA tapasvinI zrI ka95latAzrIjInI preraNAthI 101) manasukhalAla kaMcanalAla-gautamapUrA pU. sA. zrI induzrIjInI-preraNAthI 101) zrI mAMchalAla cheTAlAla-depAlapurA pU0 sA. zrI IduzrIjInI preraNAthI 101) zA. zAntilAla DAhyAlAla-amadAvAda taraphathI. 101) eka sadagRhastha taraphathI-amadAvAda 5. sAdhvI zrI sarasvatI zrIjI ma. nA upadezathI. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 Agama jayota 101) mahAkarabena nAthajIbhAI mu. luNAvADA. pU0 gaNuM yazobhadra sAgarajInI preraNAthI. 101) zAha vimaLAbahena jayaMtilAla vADIlAla. pU0 gaNIzrI labdhisAgarajI mahArAjanI preraNAthI. 101) zeThazrI narotamadAsa AMbegAma (pUnA) taraphathI. suzrAvikA zrI kamaLAbahenanA upadhAna nimitte. 101) zeThazrI choTAlAla suracaMda verA uMjhA suzrAvikAzrI kAMtAbahenanA upadhAna nimitte. on to mitro lli, AntDal A ' . Agama jAtanA prakAzana aMge yathAzakti chUTaka lAbha lenAra mahAnubhAvonA nAmenI yAdI. 600) vi. saM. 2027 nI sAlamAM-luNAvADA maLe paryuSaNa parvanI ArAdhanA karanAra zrAvaka zrAvikAo taraphathI pU. bAlamuni zrI siddhasenasAgarajIe pahelavahelA aThThama tapathI AdarelA parAdhananA udyApanamAM. 251) zrI bAlAzinera jena saMgha-bAlAzInara. pU0 gaNivarya zrI kaMcanasAgarajI mahArAja sAhebanA sadupadezathI. 10) zrI jena ve. mu. jena peDhI-valasADa taraphathI. 101) nemubhAInI vADI jaina upAzraya gopIpurA-surata pU0 gaNivarya zrI vimalasAgarajI mahArAjanA sadupadezathI tathA pU. muni zrI kevalpasAgarajI mahArAjanI preraNAthI. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 pustaka 4 thuM 79) zAha cheTAlAla khemacaM-amadAvAda dvArA. pU. muni zrI amIsAgarajI mahArAjanA sadupadezathI. pa1) zrI jaina zrAvikA saMgha-godharA. pU. sA. zrI nityAnaMdazrIjI mahArAjanA upadezathI. pa1) zrI jaina zrAvikAsaMgha-vejalapura (paMcamahAla). pUtapasvinI sA. zrI jitendrazrIjI mahArAjanI preraNAthI. 51) zrI tIrtha raMjana jaina zrAvikA upAzrayanA jJAnakhAtAmAMthI amadAvAda, pU0 suvinItA sA. zrI niraMjanAzrIjInA upadezathI pa1) zrI cAMdamalajI caMpAlAla-takhatagaDhavALA taraphathI. 51) zrI zAMtAbahena pipaTalAla. pU. sAdhvIzrI kanakaprabhAzrIjI jAmanagaravAlAnI ziSyA sA. zrI sutArAzrIjInA upadezathI - bhAvanagara 25) eka saggahAtha-maNInagara-amadAvAda. pUsA. zrI prazaMjanAzrIjInA upadezathI. 25) dhanakavADA jaina saMgha. 25) zrI zAha khAte cANasmAvALAnA 21) dAdAsAheba jaina upAzraya suzrAvikA jJAna khAtAmAMthI. pUrva sA. zrI sutArAzrIjInA upadezathI. bhAvanagara 10) vidizA jaina saMgha. pU. sA. zrI sujJAnazrIjInA upadezathI Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * hArdika kSamApanA ja. caturvidha zrI saMghanI sevAmAM parama punita sugrahita nAmadheya tAThavarya pU AgamAraka dhyAnastha sva. AcAryadeva zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajInA hadayaMgama tAttvika vyAkhyA Adine saMgraha rUpa Agama jAtanuM saMpAdana deva-guru kRpAe pU. gacchAdhipatinA maMgaLa AzIrvAda ane pUtra tArakavartha gurudevazrInI vai kRpA tathA mahAmanA saujanyanidhi vaDilenA hArdike zubha bhAvanA AdinA baLe yathAzakti-yathAmati karyuM che. chatAM kadAca pazamanI maMdatAthI kadAca pU0 nAgadvArakazrInA AzayathI virUddha agara zAstrIya mayathI viparIta kaMIka lakhAyuM hoya te, te badala caturvidha zrI saMgha samakSa hArdika nikhAlasatA pUrvaka. mi. cchA ... mi.... du ka ... huM 'IST Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * namra vijJapti A prakAzana catuvidha zrI saMghanA hitArthe tAtvika daSTinA lakSyathI karavAmAM AvyuM che. je puNyAtmAne saMjogavaza AnI upayogitA na jaNAya te Agamika vastuthI bharapUra A prakAzananI AzAtanAthI bacavA mATe gya adhikArI sAdhusAdhvI ke vivekI gRhasthane athavA gya jinAlaya upAzraya jJAnamaMdira ke pustakAlayane A prakAzana bheTa ApI surakSitapaNe jaLavAI rahe te prabaMdha kara. chevaTe kAryAlayane parata mokalavAmAM Ave te piTa kharca ane inAma ApavAmAM Avaze. koI saMjogomAM A pustaka kacarApaTTI ke radI tarIke paDI rahI avahelanA na pAme tenuM puratuM dhyAna rAkhavA namra vijJapti che. Ricacaonenengnonconcoronarono che. AnuM prakAzana dara varSanI Ase suda pUrNimAe thAya che che. caturvidha saMghanA hitArthe AnuM prakAzana pU sAdhu che 2 sAdhavIjI, jJAna bhaMDAro tathA tavarUci gRhastha Adine huM vinA mUlya mokalAya che. dharmapremIone sthAyI kezamAM 101 lakhAvI che sthAyI brAhaka thavA bhalAmaNa che. Baranaraqrarararaanuar chaka [Arthika lAbha levAnuM saranAmuM zrI Agama. graMthamALA ramaNalAla jecaMdabhAI zAha kApaDa bajAra piTa kapaDavaMja (ji. kheDA ) prAptisthAna : "Agama ta" kAryAlaya kIrtikumAra epha. zAha dilIpa nevelTI sTAra posTa mahesANuM [u. gu. ] Page #313 -------------------------------------------------------------------------- Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * saMsAranA jhaMjhAvAtathI gabharAmaNa tene thAya jenA haiyAmAM zrI vItarAga prabhunI vANInA prakAza baLe saMsAranuM yathArtha svarUpa aMkita na hoya ! * bIjAnA duHkhane joIne jenA haiyAmAM karUNA na jAge teNe kharekhara Atmatatvane paricaya nathI meLave ema kahI zakAya; mATe samyaktvanA liMga tarIke karUNAbhAvane paNa sthAna che. Kka unmAda ane aviveka te saMsAranI khAsIyata che, namratA ane viveka dharma pariNamyAnI khAsIyata che. * AtmAne oLakhavAnI vAta karavA chatAM paNa kama sattAnI viTaMbaNAonuM yathArtha maulika svarUpa dhyAnamAM AvyA vinA AtmA eALakhAtuM nathI. dhamanI kriyA para arUci eTale AtmAne saMsAramAM rIbAva nAra karmone paMpALavAnI aNasamaja bharI vRtti che. * jenA haiyAmAM vItarAganI AjJA tene mokSa hathelI mAM che ! sAdhanA mudraNAlaya : dANApITha, bhAvanagara