Book Title: Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: Jain Shastroddhar Samiti Ahmedabad
View full book text
________________
प्रकाशिका टीका-सप्तमवक्षस्कारः सू. ५ मुहूर्तगतिनिरूपणम् - अथ कथिते एव मंडल क्षेत्रे पश्चानुपूर्णरूपेण सूर्याय मुहर्त्तगति दर्शयितुमाह-'जयाण मित्यादि 'जयाणं मंते सूरि' यदा खलु भदन्त सूर्यः 'सव्वबाहिरमंडलं उपसंकमित्ता चारं चरई' सर्वत्र ह्यमंड समुपसंक्रम्य संपाप्य चारं गतिं चरति गतिं करोति, नगाणं एगमेगेणं' तदा खलु एकैकेन 'मुहलेण' मुहर्जन 'काइयं खेले गच्छइ' कियत् कियत्प्रमाणकं क्षेत्रं गच्छति, इति प्रश्नः, भगवानाह-गोयमे' त्यादि 'गोयमा' हे गौतम ! पंच पंचजोणसहस्साई' पंच पंचयोजनसहस्राणि 'तिष्णि य पंचुतरे जोयणसए' त्रीणि च पंचोत्तराणि योजनशतानि 'पण्णरस य सद्विभाए जोयणस' पंचदश च षष्ठभागान् योजनस्य ५३०५१ 'एगमेगेण महत्तेणं गच्छइ' एकैकेन मुहर्तेन गच्छनीति । कथयत्रै भवतीति चेदत्रोच्यते अस्मिन् सर्वबाह्यमंडले परिरयपरिमाणत्रयोलक्षा अष्टादशसहस्राणि त्रीणिशतानि पंचदशोत्तराणि ३१८३१५ ततोऽस्य पूर्वकथितयुक्तिवशात् पष्ठिसंख्यया भागे दत्ते लब्धं यथोक्तमत्र मंडले मुहर्तपरिमाणमिति । पथ प्राप्तता होता है। __अब कथित मंडल क्षेत्र में पश्चानुपूर्विरूपसे सूर्य की मुहूर्तगति को दिखलाते हैं-'जयाणं भंते ! मरिए' हे भदन्त जिस समय सूर्य 'सव्वयाहिरमंडलं उपसंकमित्ता चारं चरई' सर्व बायमंडल में जाकर गति करता है 'तयाणं एगमेगेणं' उस समय एक एक 'मुलुत्तेण' मुहर्त से 'केवइयं खेतं गच्छद' कितने प्रमाणवाले क्षेत्र में गमन करता है ! इसप्रश्न के उत्तर में प्रभु श्री कहते हैंगोयमा !' हे गौतम ! 'पंच पंच जोयणसहस्साई' पांच पांच हजार योजन 'तिग्णिय पंचुसरे जोयणसए' तीनसो पांच योजन पनरसय सहिभाए जोयणस्स' एक योजन के साठिया पंद्रहवां भाग ५३०५ १५ 'एगमेगेणं मुहत्तेणं गच्छह ' एक एक मुह में जाता है । इस प्रकार कैसे होता है सो कहते हैंइस सर्वबाह्य मंडल में परिधिका प्रमाण तीन लाख अठारह हजार तीनसो पंद्रह ३१८३१५ है, इसमें पूर्व कथित युक्ति के अनुसार साठ की संख्या का भाग પૂર્વમંડળ સંબંધી દષ્ટિપથ પ્રાપ્તતા એ વિવક્ષિત મંડળમાં દષ્ટિપથ પ્રાપ્ત થઈ જાય છે.
હવે કહેલા મંડળક્ષેત્રમાં પશ્ચાનુપૂપિણાથી સૂર્યની મુહૂર્ત ગતિને બતાવે છે– जयाणं भंते ! सूरिए' डे लावन् ! २ समये सूर्य 'सबब हिरमडलं उवस कमित्ता चार चरइ' स मा म मा १४७२ ति ४२ छ 'तयाण एगमेगेणं' से समये ४ मे४ मुहुतेणं' भुडून थी 'केवइयं खेत्तं गच्छइ' 21 प्रमाण मां गमन ४२ छ १ ॥ प्रश्नन। उत्तरमा प्रमुश्री ४९ छ-'गोयमा ! 8 गौतम! पंच 'पंच जोयणसहस्साई पाय पाय ॥२ यान “तिण्णिय पंचुत्तरे जोयणसए' से पांय यान 'पन्नरस सट्रिभाए जोयणस्स' ४ योनिन साठिया ५१२ मा ५३०५१. 'एगमेगेण मुहुतेण गच्छई' એક એક મુહૂર્તમાં જાય છે. આ પ્રમાણે કેવી રીતે થાય છે? તે બતાવે છે. આ સર્વ બાહા મંડળમાં પરિધિનું પ્રમાણ ત્રણ લાખ અઢાર હજાર ત્રણસે પંદર ૩૧૮૩૧૫ છે. તેમાં
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org