Book Title: Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: Jain Shastroddhar Samiti Ahmedabad
View full book text
________________
४
जम्बूद्धीपप्रज्ञप्तिस्त्र तत्राष्टसंख्यानुरोधेन एकस्यैव प्रमर्दितयोगस्य विवक्षितत्वेन ज्येष्ठानक्षम प संगृहीत मिति ॥ त्रिधा चन्द्रस्य योगं युञ्जतां नक्षत्राणां नामानि प्रदर्यपानि नक्षत्राणि दक्षिणतः प्रमर्दतश्च योग योजयन्ति तेषां नामानि दर्शयितुमाह-'त थ गं जेते' इत्यादि, 'तत्थणं जेते णक्खत्ता' तत्राष्टाविंशति नक्षत्रेषु मध्ये खलु ये ते नक्षत्रे 'जेणं सया चंदस्स' ये खलु नक्षत्रे सदा सर्वकालं चन्द्रस्य 'दाहिण यो वि पमपि' दक्षिणतो दक्षिणस्यां दिशि तथा प्रमर्दनयि 'जोगं जोएंति' योग सम्बन्धं योजयतः कुरुतः 'ताओ णं दुवे आसाढाओ' ते खलु द्वे आपाढे पूर्वाषाढोत्तराषाढ लक्षणे, ते हि प्रत्येकं चतुस्तारे, तत्र द्वे द्वे तारे सर्वबाह्यस्य पञ्चदशस्य मण्डलस्याभ्यन्तरतो भवतः, तथा द्वे द्वे तारे बहिर्भवतः, ततो द्वे द्वे तारे अभ्यन्तरत स्तयोमध्येन चन्द्रमागच्छति तदपेक्षया प्रमदं योगं योजयत इति कथ्यो, ये तु द्वे द्वे तारे बांहे. विधते चन्द्रस्य पञ्चदशेऽपि मण्डले चारं कुरुतः सदा चन्द्रस्य दक्षिणदिशि यास्थिते ततसंख्या के अनुरोध से एक ही प्रमर्दित योग विवक्षित होने से ज्येष्ठा नक्षत्र भी संगृहीत हो जाता है । 'तत्थ णं जेते णक्खत्ता दाहिणओ वि पमदंवि जोगं जोएंति' उन अट्ठावीस नक्षत्रो में से जो दो नक्षत्र सदा चन्द्र की दक्षिण दिशा में वर्तमान रह कर प्रमर्द योग को भी करते हैं 'ताओ णं दुवे असाढाओ' वे पूर्वाषादा और उत्तराषाढा नामके दो नक्षत्र है। ये दोनों नक्षत्र चार चार ताराओं वाले हैं इन में से दो तारे तो सर्वबाह्य जो १५ वां मण्डल है उसके भीतर हैं तथा दो तारे उस के बाहर हैं भीतर मे जो दो दो तारे हैं उनके बीचमे से होकर चन्द्रमा गमन करता है इस अपेक्षा यहां प्रमर्दयोग पूर्वाषाढा और उत्तराषाढा करते हैं ऐसा कहा है। तथा जो दो तारे बाहर है वे चन्द्र के १५ वें मण्डल पर गति करते हैं अतः वे सदा चन्द्र की दक्षिण दिशा में व्यवस्थित रहते हैं। इस कारण वे चन्द्र की दक्षिण दिशा में प्रमर्द योग करते हैं ऐसा कहा गया है। છે. આમ આ પાડમાં એક નક્ષત્રની અધિકતા પ્રકટ કરવામાં આવી છે આથી આઠ સંખ્યાના અનુરોધથી એક જ પ્રમર્દિત પેગ વિક્ષિત હેવાથી જેષ્ઠા નક્ષત્ર પણ, सहीत गय छे. 'तत्थणं जे ते णक्खत्ता दाहिणओ वि पनपि जोगं जोएंति' । અાવીશ નક્ષત્રમાંથી જે બે નક્ષત્ર સદા ચન્દ્રની દક્ષિણ દિશામાં વર્તમાન રહીને પ્રમथप ५५५ ४२ छ. 'ताओणं-दुवे असाढाओ' ते पूर्वाषाढा भने उत्तराषाढा नामनामे
ત્ર છે. આ બંને નક્ષત્ર ચાર ચાર તારાઓવાળા છે. આમાંથી બે તારા તે સર્વબાહ્ય રે પંદરમું મંડળ છે તેની અંદર છે તથા બે તારા તેની બહાર છે. અંદરના ભાગમાં જે બબ્બે તારા છે તેમની વચમાંથી જઈને ચન્દ્રમાં ગમન કરે છે આ અપેક્ષા અત્રે પ્રમોગ પૂર્વાષાઢા અને ઉત્તરાષાઢા કરે છે એ પ્રમાણે કહેવામાં આવ્યું છે તથા જે બે તારા બહાર છે તેઓ ચન્દ્રના પંદરમાં મંડળ પર ગતિ કરે છે આથી તેઓ સદા ચન્દ્રની દક્ષિણ દિશામાં વ્યવસ્થિત રહે છે. આ કારણે તેઓ ચન્દ્રની દક્ષિણદિશામાં પ્રમોગ કરે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
