Book Title: Shataknama Pancham Karmgranth
Author(s): Vijaydharmsuri
Publisher: Pannalal Lalchand Nandlal Shah
Catalog link: https://jainqq.org/explore/006029/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mukti kamala jaina mahenamALA puSpa - 37 mu" zatakanAmA paMcama karmagrantha vistRta, sugama gujarAtI bhASAMtara sAthe mULa lekha ka : sInAranivAsI tattvajJAnanA niSNAta paMDita sva. zrI caMdulAlabhAI saMzodhaka ane saMpAdaka : dravyAnuyoganA prakhara vidvAna; | karmagranthanA niSNAta pa. pU. AcArya zrImad vijayadharmasUrIzvarajI mahArAja trIjI AvRttinA preraka ane niyAmaka : pa. pU. AcArya zrI yazodevasUrijI ma. ( bhUtapUrva muni zrI yazovijayajI ) * kiM. rUA. 12 * Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImanmuktikamala jainamohanamAlA - puSpa 37 muM. paramakAruNika saMvijJaziromaNi sugRhItanAmadheyabRhattapAgacchanAyaka zrImaddevendrasUrizekhara sandRndha zatakanAmA paMcamakarmagrantha gAthArtha, vizeSArtha, yaMtro, AkRtio tathA 209 TippaNothI vibhUSita aneka sudhArAvadhArA sAthenI tRtIya AvRtti vizeSArtha racayitA sva. paM. caMdulAla nAnacaMda saMpAdaka-saMzodhaka- ArAdhyapAda zAsanaprabhAvaka paramagItArtha A0 ma0 1008 zrImAn vijayamohanasUrIzvarapaTTaprabhAkarasaccAritrazAli karmazAstrAnA prakharajJAtA pUjya AcArya zrImad vijayapratApasUrIzvara ziSya ratna - dravyAnuyoganA parama niSNAta vidvadvayaM pU. AcArya zrI vijayadharmasUrijI mahArAja prakAzaka- zrImanmuktikamalajainamohanamALA kAryAdhikArI punaH mudraNa preraka : pU. prAcArya zrI yazodevasUrijI mahArAja * vIra saMvat 2508 ] [ vikrama saMvat 2038 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka :zAha panAlAla lAlacanda nandalAla vakIla Thi. rAvapurA, mahAjanagalI, zrImanmuktikamalajainamohanajJAnamaMdira, __ vaDodarA prAptisthAna :zAha panAlAla lAlacanda Thi. rAvapurA, koThopoLa, maMchAsadana, vaDodarA paDatara kiMmata ru. 21 chatA~ya pracArArthe kiMmata ru. 11 tRtIya AvRtti kopI 500 mudraka :ajita mudraNAlaya pAlItANA roDa, sonagaDha-364 250 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjyapAda-pravacana prabhAvaka-vyAkhyAna vizArada-zuddhaprarupaka, aneAkhA vaktA, paramakRpAlu. AcArya deva 1008 zrI vijayameAhanasUrIdharajI mahArAja janma sa'. 1933 siddhakSetra-pAlItANA. dIkSA saM. 1957 hesANA. AcAryapada sa. 1980 amadAvAda. svargagamana sa. 2001 bhAi. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa ma rSa Nu == "6 cannA AvakahAe gurukulavAsaM na muJcanti ,, [ bhASA -jIvanaparyaMta gurukulavAsanuM akhaMDa sevana karanArA mumukSu mahAnubhAvAne dhanya che!] * A AptavAkayane yathA amala karanAra, mArA jevA pAmara AtmAne samyagdarzana-jJAna-cAritramaya ratnatrayI aNu karI prabhutAnA pavitra pathe prayANa karAvanAra tyAga-vairAgya-nispRhatA-siddhAnta rakSaNa parAyaNatA ityAdi aneka guNAvalI vaDe vibhUSita parameApakArI prAtaHsmaraNIya-niDarasvabhAvI, jJAnavRddha, prAcInatithi paraparAnA prakhara saMrakSaka, vidvaya -AcAya deva 1008 zrImAn vijayapratApasUrIzvarajI mahArAjane sAdara samarpa`Nu. zizu-dharmavijayanA keDiTa keDiTa vaMdana. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUtyupA zAsanumAnya tapAbarachI) jainAcArya 1008 zrImAna vijayumeha nasUrIzvarajI mahArAja nA paTTAla kAra parama pUjya prAtaHsmaraNIya paramopakArI svarga gata jainAcArya 1008 zrImAna vijayapratApasUrIzvarajI mahArAja janma : saM, 194 7 verAvela--AdarI dIkSA : saM. 1963 mahesANA upAdhyAcapa6 : saM. 1986 vaDodarA, nara AcArya pada : saM', 1992 prabhAsapATaNa. - svargavAsa : saM. 2034 mAMgaroLa ( soraTha ) Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zAsananA mahAna jyortidhara, dravyAnuyoganA parama niSNAta, prakhara vaktA, siddhahasta lekhaka, sthaLe sthaLe vizeSa karIne bRhata muMbaImAM bhavya jinamadirA, upAzrayA, AyaMbila zALA, pAThazALAenI hAramALA khaDI karanAra, zrutajJAnanA parama rasiyA, tattvajJAnanA anekane dIkSA ApanAra, vAtsalya ane karuNAmUrti paramazAsana prabhAvaka, yugadivAkara, ati lAkapriya, A pustakanA saMzedhaka-- jainAcArya zrI vijaya dharma sUrIdharajI mahArAja, Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI AvRtti prasaMge - zrI mukti kamala jaina mehanamALA 37 mA puSpanI che trIjI AvRtti che. ghaNA vakhatathI A pustaka palabdha na hatuM te paramapUjya AcArya zrI yadevasUrijInI preraNA ane pracArathI punarmudraNa thatAM upalabdha thayuM che. zI abhyAsIone have muMjhavaNa anubhavavI nahIM paDe. a. aMge pUjya AcAryazrIjIe pitAnA nivedanamAM kahevA jevuM che te jaNAvyuM che vAMcakee tethI mAhitagAra thavuM. ( 46 varasamAM traNa ja AvRtti thaI ethI ApanA abhyAsIo keTalA gaNyA gAMThayA haze tenI pratIti thAya che. lI. - prakAzaka Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GGGGGGGGGGGESSGGGGGGGg GGGGGGGGQ AbhAra darzana TGSIGHSC SG A pAMcamAM karmagrantha jevA atiuttama granthanA trIjIvAranA prakAzanamAM nIcenA udAra hRdayI dharmazraddhALuM, zrutajJAna premI mahAnubhAvoe amane je madada karI che te badala ame teo sahune vAraMvAra AbhAra mAnIe chIe, ane jaina tattvajJAna vagerenA prakAzanamAM AvI sahAya ApatA raheze tevI vinaMti paNa khAsa karIe chIe. 1. pATaNanA vatanI hAla muMbaI rahetA sva. zeTha zrI ramaNabhAI nagInadAsa davAvALAnA smaraNArthe temane, dharmazraddhALu parivAra tathA zrI zAMtilAla nagInadAsa havAvALAne dharmazraddhALu parivAra zrI kamalAbena rasikalAla 2, jApAna vasatA jaina bhAIo. hA. zrutabhata bhAI zrI araviMdabhAI muMbaI prakAzaka saMsthA patrAvAlA Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATaNanivAsI jIvadayApremI, jJAnapremI, dharmazraddhALu udAra hRdayI zreSThi zrI ramaNalAla nagInadAsa davAvALA Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmazraddhALu-dharma parAyaNa zrAvikA caMcaLabahena nagInadAsa pATaNavALA janma saM. 1944 % svargavAsa saM. 2014 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI AvRtti prasaMge mAre kaMIka kahevAnuM che --yazodevasUri jyAre granthamAM vividha viSaye vartatA hoya tyAre granthanuM nAmakaraNa karavuM ati muzkela bane che. chevaTe granthakArane koI juduM ja nAma ApavAnuM mana thAya che. AvuM ja kaMI A grantha mATe banyuM hoya tema lAge che. granthakArane A grantha mATe saMkhyAvAcaka nAma nakakI karavuM paDayuM, kemake emaNe gAthA se racI eTale te saMkhyAne vAcaka saMskRtamAM zata zara hevAthI A granthanuM zatava nAma pasaMda karyuM che. jethI A kRti zatavAratha A nAmathI oLakhAya che. A rIte nAmakaraNa karavAnI prathA paNa hatI. che. mUrtipUjaka saMpradAyamAM vaMcavAtu, varmakavRtti, taravAryAdhAmakUtra Adi tattvajJAnanA aneka granthamAM je viSaya hatA, temaja paraMparAdhI je viSe kaMThastha cAlyA AvatA hatA, tenuM saMkSepIkaraNa ane vyavasthita karaNa karIne A karmagranthanI racanA thavA pAmI ane te jJAnane cha vibhAgamAM vaheMcI devAmAM AvyuM. ane tyArathI ja karmagrantha" e zabda eka kamajJAna vibhAgane eka zAkhA pUrata ati pracalita thaIne rUDha banI gayA che. ve. mUrti pUjaka saMpradAyamAM AnuM adhyayana seMkaDo varasathI cAlyuM Ave che. A grantha anivArya rIte kramazaH bhaNavAmAM Ave che. cAra karmagrantha sudhI bhaNanAre varga ghaNe hoTa che. paNa pAMcamo karmagra ghaNAja kilaSTa hovAthI ghaNIvAra vidyArthInI gADI ahIMthI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTakI paDe che, kaMTALe Ave che. pachI chaThThAnI to vAta r kyAM karavI ? eTale A karmagrantha kliSTa hovAthI ene bhaNanArA atyapa sakhya ja hoya che. paNa A atyakSa sakhya AtmAnuM AvA tattvajJAnane jIvaMta rAkhavAmAM ghaNuM ja mahattvanuM yogadAna che. A adhyayana seMkaDA varasathI avicchinna paNe cAlatuM Avyu che, cAlI rahyuM che ane bhaviSyamAM paNa cAlyA karaze. e nizaMka bAbata che. A adhyayana pustakanA abhAve mRtaprAya: na banI jAya ... eTalA mATe jyAre jyAre enI tANa UbhI thAya che tyAre tyAre A granthane punaH chapAvavA mATe preraNA karatA rahyA chIe. ane tanusAra A granthanI trIjI AvRtti te kharekhara te pAMca varasa pahelAM chApavA mATe mArA paramapUjya gurudeva sAthe mAre vAtacIta paNa thaelI, paNa eka yA bIjA kAraNe, aneka kAvyastatAne lIdhe purUM dhyAna ApI na zakavAthI chapAvI zakayA na hatA. te AvRtti trIjI Aje sasthA pragaTa karI rahI che. e saMsthA mATe gauravanI, mArA mATe sateSanI ane adhyayanAthIe mATe anerA AnaMdanI bAbata che. A granthanA lekhaka che eka vakhatanA mArA vidyAguru sva. paMDita . pravara zrIyuta caMdulAlabhAi. zrI caMdulAlabhAI eka jaina pAThazALAnA zikSaka teA hatA. eTaluM ja nahi paraMtu te vadhIne te guNasthAnaka kramAroha Adi tattvajJAnanAM granthAnA prakharapaDita banI gayA hatA ane ethI ja emane meTAmoTA vidvAna sAdhuone lokaprakAza, kammapayaDI, guNasthAnaka, tattvArtha, ka grantha Adi granthAnu adhyayana paNa karAvyuM hatuM. kAgranthika guNasthAnaka viSayaka bAbatanA ciMtanamAM jyAre jyAre samartha sAdhuone paNa koI khAtamAM gaDa na bese tyAre te paMDita caMdulAlabhAInI sAthe carcA vicAraNA karatA. kemake tenu ciMtana ghaNu' UMDu hatu. eTale gu catA ukela lAvavAmAM emanI naja2 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 9 ] pahoMcI jatI ane tIvrayopazama pravartate hovAthI savAla karanArane emanA uttarathI hArdika saMte teja. mArA pUjya tAraka gurudeve paNa teozrI pAse kammapayaDI vagere granthanuM adhyayana karyuM hatuM. eka vakhata A caMdubhAInI mArI janmabhUmi DabhoImAM zikSaka tarIke nimaNuMka thaI tyAre yAdadAsta mujaba mArI ummara 1 varasanI haze kharI ! AvA eka saMsArI chanAM janmAktaranI jJAna sAdhanAnA pratApe samartha vidvAna banelA caMdubhAI gujarI jatAM huM khUba ja nirAza banI gayo hato. mArA pratye temanI ananya prIti lAgaNI pravartatI hatI. mArI dIdhA pachI teo pUjya gudevane vaMdanArthe AvatA. saM. 1992 mAM malyA tyAre huM saMskRta bhaNato hato. tyAre temaNe mane be-traNa varasa rahI karmazAstranA adhe bhaNAvavAnuM vacana ApyuM hatuM. kemake mArA para temane prathamathI ja ananya prema ane vAtsalya hatuM. che ke mArA pUjya gurudeva paNa mane bhaNAvanAra hatA. chatAMya samaya puratA meLavI zakAya, pArakI mA kAna vIMdhe, bIjA pAse sajAga vadhu rahevuM paDe A badhA lAbha rahe che. paNa mane bhaNAvavAno samaya Avye tyAre teo kamanasIbe divaMgata thayA ane AvA UMDA tatvajJAnI pAse abhyAsa karavAnuM sva'na bhAMgI gayuM. tyAre huM ghaDIbhara zUnyamanaska banI gayela. pUjya gurudeve AzvAsana ApI svastha banAvela. mArI dInAnA kAryamAM paNa sArA sahAyaka banyA hatA. kaI zikSaka mahenata karI emanA pratyenI pUrI yAdI taiyAra karI zake te sArI vAta bane. suthAvaka caMdubhAI mAtra mArgo padezikA ane mandirAH pravezikA bhAMDArakaranI A be buka ja bhaNyA hatA. vyAkaraNa bhaNyA na hatA paNa aneka pratyenA abhyAsa vAMcanathI temaja keIe pragADha uDe ughADa hatuM ke game te zAstra vagere pratyenI TIkA besADI zakatA hatA. bhASAMtara karavAmAM teo khUba ja kuzaLa hatA. tathA te te viSayanA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 2 ] zAstrakathita vargananA citro paNa suMdara dorI zaktA hatA. sAMbhaLavA pramANe saMpUrNa leka prakAzanuM temaNe bhASAMtara karyuM che. bhAre kamanasIbInI vAta e ke teo saMsArI hovAnA kAraNe eka samartha vidvAna AcArya jevA ja jJAnI chatAM samAjane tenI sAcI ane pUrI oLakha na hatI ane pite paNa ekadama nirADabarI sAmAnya kakSAnI vyakti jevuM ja jIvana jIvavAmAM AnaMda mAnatA hatA. aneka sAdhu sAdhvIjIone emaNe bhaNAvyA che. huM te tyAre nAno eTale khyAla na AvyuM ane tarata ja deva thayA. eTale duHkhanI vAta eka ke temaNe karelA bhASAMtaranI eka yAdI koI taiyAra na karI zakyuM. na taiyAra thavA pAmI. emaNe karelA bhASAMtaramAM ghaNA sudhArA-vadhArA dravyAnuyoga -vijJAnanA parama niSNAta Aje te ekameva adhAtIya jevA mArA pUjya gurudeva parama pUjya yugadivAkara AcArya zrI vijayadharmasUrIzvarajI mahArAje kya. khUba khaMtathI presa kepI joI. cIvaTathI sudhArAvadhArA karyA, pitAnA ja hAthethI ja suMdara citro banAvyA che AmAM chApavAmAM AvyA che. ane Aje te pustakanI trIjI AvRtti prakAzita thaI rahI che jethI vidyArthIonI agavaDane anta Avaze. A pustaka chApavAnI vAta mArA pUjya yugadivAkara gudeva joDe muMbaImAM carcAelI paNa kharI, paNa eka yA bIjA kAraNe vizeSa lakSya ApI na zakAyuM. pAlItANA AvyA bAda te bIlakula upalabdha na hovAthI enI mAga khUba vadhI, zikSita sAdhvIjIo paMDite, zikSakoe anekavAra yAda ApI eTale te chapAvAne nirNaya lIdhe. chellA traNa varasathI mArA pUjya gurudeva mArAthI dUra che. ane 1. jenA traNa sargo prakAzita thayA che. bAkInA sargonuM bhASAMtara thayuM hoya ke jenI pAse hoya te jarUra pragaTa karAve. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 9 ] enI parataMtra sthitimAM sapaDAI gayA che ke teo vicAreluM ke dhAryuM kaMI karI zake tevI sthiti rahevA nathI pAmI, paNa teozrInA bhAvanA pAra pADI zakANI mane saMtoSa che. AnuM mudraNa senagaDhanA avirata mudraNAlayanA saMcAlakoe khUba sArI rIte lAgaNIthI jhaDapathI karI ApyuM che te mATe temano AbhAra mAnIe chIe. ane amane badhI rIte saMtoSa Ape che te mATe kharekhara khUba dhanyavAda ghaTe che. phakta amee e pustaka chapAtA pahelA joI levA me samaya kADho hota te athavA bIjI zikSita yogya vyakti pAse paNa me jevarAvI lIdhuM heta te lAMbu zuddhipatraka chApI mukavuM paDayuM te mukavuM paDyuM na hota. A pustaka chapAyA pachI jANItA vidvAna paMDitajI zrI kapUracaMdabhAIe tene pharmo jovAnuM ane zuddhipatrakanuM kAma sArI rIte pAra pADI dIdhuM te mATe hArdika abhinaMdana ghaTe che. bIjI AvRttimAM jemaNe Arthika dAna karyuM hatuM. A vakhate A AvRttimAM paNa aDadhI sahAya udAra hRdayI dharmazraddhALu te kuTuMbe ja karI che. AthI dharmAmA bhaktivaMta zrI ramaNabhAInA dharmazraddhALu parivArane ane dhamAMtmA bhaktivaMta zrI zAMtibhAI saparivArane abhinaMdana ghaTe che. bAkInI aDadhI rakama thatajJAnanA bhakta bhAvika bhaktajana zrI araviMdabhAI jhaverI hastaka jApAnanA bhAIo taraphathI maLI che. tethI temano paNa hArdika AbhAra mAnIe chIe. amArA zratajJAnanA prakAzanamAM pharI ja A sahakAra ApatA raheze tevI AzA rAkhIe chIe. Aje chApakAma eTaluM kharcALa banI gayuM che ke jaina samAja Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 10 ] jo 20/2pa lAkha rUA.nI muDIvALI prakAzana kA mATenI saMsthA ubhI nahIM kare te bhAre muzkelI sarjAze. jJAnamArga jhaDapathI rUdhAtA jaze. bhAvidaSTA guruvare, munivare ane suzrAvako gaMbhIrapaNe atyArathI ja vicAre ane mu'baInA mahAdAnavIro jhaDapathI A kAryane kAryAnvita kare. --yazedevasara pAlItANA poSa zudi bIja sa' 2038 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma e zuM guNa che ke dravya che? che zuM ? [noMdha:-ajaina dharmazAstro pAse karmanA asalI svarUpanI vyAkhyA ke tenI pUrvApara abAdhita prarUpaNAnI vyavasthA nathI. tenI mULabhUta vyAkhyA, vistAra, AmUlacUla chaNAvaTa, eno pracaMDa prabhAva e badhuM savistara jaina tattvajJAnanA granthothI ja jANavA maLe tema che. enuM svarUpa ghaNuM adbhuta chatAM sAmAnya buddhivAdIothI agamya lAge evuM che. ahIMyA jaina draSTie kama eka dravya che ane e dravya ja AtmAnI unnati-avanatimAM avirata bhAga bhajave che tenI TUMka samaja ahIM ApI che. yazodevasUri kama (zikti tana varma) A zabda vyApAra, kiyA udyama ke puruSArthanA arthamAM vizeSa vaparAya che. gItAne kAga' zabda paNa udyama, pravRttinA arthane ja sUcaka che. paNa A lekhamAM karma zabdane judA ja arthamAM anokhI vyAkhyArUpe rajU karavAnuM che. jo ke karmavijJAna upara suvyavasthita rIte lakhavA-samajAvavA atyAre samaya nathI, ane A pustakamAM pAnAnI maryAdA bAMdhI che eTale zakya eTale khyAla apAze. - saMsAramAM zabdo mAtra sApekSabhAve ja rahyA che. tame eka zabda uccAre eTale teno virodhI zabda khaDo thaI ja javAne. tame sukha zabda bole eTale tene prati pakSI duHkha zabda najare AvI ja javAno. tyAre A vizvamAM zubhaazubha, saMdAcAra-durAcAra banne prakAranA bhAvanuM zAzvata Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ! 1ra | pata keIe paDaze ja nAma astitva raheluM ja che. dhArmika paribhASAmAM tame tene puNya-pApa zabdathI oLakhAvI zake. jagat viSamatA ane vicitratAthI khUba ja chavAI gayeluM che. e eka ja prakAranuM nathI paNa paraspara virodhI evA DhaMDhothI paripUrNa bhareluM che. tethI ja ApaNe sahu eka sukhI bIje duHkhI, eka zrImaMta, eka garIba eka mUrkha, eka vidvAna, eka regI, eka nagI; eka puruSa, eka strI; eka puNyAtmA, bIje pApAtmA; phakta eka mAnava-jAtanI daSTie joIe te tyAM ApaNe A badhuM ja joI rahyA chIe. AthI vividha dharmanA sthApakone thayuM ke A vicitratA pAchaLa jarUra kaMI kAraNe te hevAM ja joIe. kAraNa vinA te koI kArya saMbhavita ja nathI eTale tatvajijJAsuone kAraNe darzAvavA ja paDaze. eTale bauddhazAstroe kAramAM saMskAra vAsanA avijJapti evAM nAma pasaMda karyA, sAMkhyoe prakRti zabda , vedAntIoe mAyA, avidyA vAparyo. vaizeSikee adaSTa ane mImAMsakoe apUrva AvA jAta-jAtanA zabdo javA dvArA teo eka yA bIjA svarUpe karmanI * kSmA bhRdraGkakakayormanISijaDayoH sapanorupayoH, zrImArgatayorbalAbalavatornIrogarogArtayoH / / saubhAgyA subhagatvasaGgamajuSostulye'pi nRtve'ntaraM, yat tat karmanibandhanaM tadapi no jIvaM vinA yuktimata / / - dinakRtya TIka ] Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 13 ] zubhAzubha sattAne te svIkAra kare ja che. jenee A mATe karma" zabda ke . A sArA-narasA bhAvene janmadAtA, bhakta ke maktA jIva ja che. e paNa nirvivAda bAbata che. te prazna thAya ke jIvamAtra sArAM ja karmo kema na kare? jethI tene duHkhI thavAne vakhata ja na Ave! paNa cetanA sadAya zubha mArgamAM pravate tevI zakyatA ja nathI. te tarata ja e prazna thAya ke te ema thavAmAM zuM kAraNa? tyAre bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAnA jJAnamAM je jovA maLyuM te AdhAre javAba e che ke keI adaSTa sattA jIvane doranArI beThI che. AthI e vAta paNa nizcita thAya che ke-vizvamAM be ja sattAnuM astitva (mekSe na jAya tyAM sudhI) sanAtana che. eka AtmasattA-jIvasattA ke caitanyasattA ane bIjI A karmasattA. A baMnenA joDANathI A saMsAramAM hRddho, saMgharSaNe ubhAM thAya che. pariNAme karmane nacAvyA jIvane nAcavuM paDe che. prazna:-te have mULa vAta samajAve ke karma e zuM vastu che ? je e guNa nathI te zuM che? ane e karmavijJAnanI theDI samaja Ape. uttara -vizvanA koI paNa dharmazAstramAM ke anya kaI dhuraMdhara tattvajJAnInA granthamAM jainadharme karmane je rUpe rajU karyuM che tenI aMzamAtra vyAkhyA ajaina granthamAM nathI. sthUla artha vyAkhyAo jarUra che paNa sUkSma ke sUkSmatara Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 ] vyAkhyA nathI. e rahasya badhu sajJakathita jaina zAstra dvArA ja jANI zakAya che. A vijJAna trikAlajJAnIe ja batAvyuM che e pUravAra karavA mATe bIjA koI purAvA tarapha na jaIe teA huM te ema kahuM ke A kazAstra mATe je je zabdo prayukta thayA che e zabdo tamane vizvamAM kAMya jovA-sAMbhaLavA nahi maLe. A zabdAnI abhinavatA ane ajoDatA e ja enI sajJakathita saccAI pUravAra karavA mATe niSpakSapAta ane taTastha vidvAna mATe pramANa patrarUpa che. prazna:--have tame kane guNarUpe nahi paNa dravyarUpe che e zAsradvArA ahIM nizcitapaNe jaNAvavA mAgeA che te have te vAta jaNAve. uttara:--jema vijJAna, DaeNAkaTarI eleApathI sAyansa ema jaNAve che ke-samagra vizva asa`khya jAtanAM bekaTarIA ane vividha prakAranAM vAyarasa jIveAthI ThAMsI-ThAMsIne bhayu` che. enA vinAnI eka TAMkaNI jeTalIe jagyA vizvamAM khAlI nathI. eka sAyanA agrabhAga jeTalI jagyAmAM kareADA ekTarIA hAya che. vijJAnanI jema kanA aNu-paramANue ( pudgalaskA ) mATe paNa e rIte samajavAnuM che. bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAe jJAnadvArA pratyakSa karmanA ana tapradezI drabyAne joyA ane kahyu ke-ka rUpa piraNAma pAmanArA pudgalaska dhA vizvamAM satra vyApta che. jIva svabhAve amUtta (koI paNa prakAranI AkRti vinAnA) che. paNa anAdi kAlathI ja mUtta evA koInA sabaMdhathI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 15 ] ekadhAre aviraha paNe joDAelo hovAthI-te bApaDo mUrta je banI gayela hovAthI mUrta pudgalene AharaNa-grahaNa karavAmAM pAvara-joradAra saMskAravALo banI gaele che. pudgala e eka paramANu rUpe hoya ane anaMta paramANurUpe paNa hoya. eka paramANu joDe bIjA paramANunuM joDANa thAya tyAre te be paramANunA banelA A bhAgane skadha" tarIke oLakhAvAya che. AtmA paramANu rUpe rahelA pudgalene grahaNa karI zakatA nathI paNa skaMdharUpe rahelA pudgala dhone ja grahaNa kare che. AvA skardha sarvatra anaMtAnaMta ThAMsIThAMsIne bharelA che. AtmA amUrta che jyAre A kame mUrta che. baMne anAdikALathI avirata joDAelA che. AtmA AdhyAtmika puruSArtha karate parAkASThAe pahoMce ane sakala karmane kSaya kare tyAre sadAne mATe videhI banI jatAM karmanA joDANathI sarvathA sarvadA mukta banI jAya. karmanA prakAro agaNya che enI gaNatrI kaI rIte thaI zake nahi eTale agaNya prakAranuM vargIkaraNa karI tene ATha prakAramAM vaheMcI nAMkhavAmAM AvyA. ane A prakArene vargaNa enAmanA pAribhASika zabdathI oLakhAvyAjemake 1. audArikavargaNA, 2. vaikriyavargaNA, 3. AhArakavargaNA, 4. taijasavargaNuM, pa, karmaNavargaNA, 6, bhASAvargaNA 7. zvAsevAsavagaNa, 8. mane vargaNa. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 28 ] ahIM'A ATha prakAranI vaNA-prakAro je jaNAvyA, emAM eka vaNA-prakAra evA che ke je saCtra vidyamAna che ane je vaNA karmAMrUpa pariNAma pAmavAnIyeAgyatA dharAvatI hAya ane jIva jene grahaNa karavAneA che te vagaNAne kANu nAmanI vaNA kahevAya che A satra vyApta che ja paNa jIva jyAM rahelA hAya te jagyAmAM paNa te ThAMsI-ThAMsIne rahelI ja hAya che. jyAre jyAre amUrta evA AtmA zubhAzubha vicAra kare tyAre tyAre te mUrta evI kAva`NAnA pudgalaska dhA (drabyA )ne jema dIvA vATadvArA telane grahaNa kare che tema te kAmaNu pudgalAne kheMcIne peAtAnA AtmapradezeA joDe tenuM joDANa karI nAMkhe che. joDANanI sAthe sAthe ja zubhA zubha jevA vicAre cAlatA heAya A vakhate pelA kANa pudgala dhA'kama` * zabdathI eLakhAvAya che. A joDANa thAya che te ja vakhate te kamanA svabhAva, te keTalA varSA sudhI raheze, kevA prakAre te bhogavavu paDaze ane tenu pramANa vagere bAbateA nakkI thaI jAya che. jIva hu'mezA paramANurUpe rahelA pudgalAne grahaNa karatA nathI paNa aneka-anaMta paramANuenA jaththAthI ska dharUpe rahelA pudgalAne ja grahaNa karI zake che. A lAkamAM evA skaMdhA ana tAnaMta che, ane tenI anaMtAnata vaNAe che. eka vAta dhyAnamAM rAkhavI ke A puddagalA-kAma Nu Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 17 ] vaNAnA skaMdhA jIvane peAtAnI jAte vaLagavA AvatA nathI paNa zubhAzubha vicAro-kAraNeAne lIdhe jIva peAtAnA tarapha AkarSe che ane pachI kSIra-nIranI jema AtmapradezeAmAM otaprota banI jAya che. kama rUpa pariNAma pAmavAnI ceAgyatA mAtra A eka ja va`NAmAM che. jIva svasAve amUrta chatAM anAdikALathI ka sa badhathI joDAele hAvAthI te bicArA mUrta jevA thaI jatAM mRta pudgalA grahaNa karavAnA tIvra sa'skAravALA banI gaelA che. jIva paramANunuM grahaNa karI zakatA nathI paNa anaMtapradezI dharUpe banelA pudgalaska dhAne grahaNa kare che. nikAcita kama avazya bhAgavavuM paDe che jyAre atikAcita mATe evA niyama ja nathI vikalpa paNa sabhavI zake che. koI koI kama udvapa AvatAM pahelAM anya nimitto ubhA thatAM vagara bhAgaLye AtmAthI chUTu paNa paDI zake che. * pudgala zabda anya danamAM bahu che vaparAyA che ane tyAM darzAvela aM tene vAstavika atha hoya ema buddhimAnane na lAge. jyAre jainana pudgala zabdathI otaprota thaI gayu che ane aNu-paramANu zabdonA vijJAna-rahasya jainana sivAya vyApaka rIte kAMyathI jANavA maLe tema nathI, paNa kamanasIbI e che ke Aje vidyAnA jainAgamamAM batAvelA A vijJAna upara koI joradAra prakAza pADavA kamara kasatA nathI. nahiMtara AjanA A aNu, upagraha yugamAM jainatattvajJAnanI sarvoparitA ane enI sarvajJa mUlakatA sAbita thayA vinA rahe nahiM. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] A kamene kheMcI lAvavAmAM krodha-mAna-mAyA-lebharUpa kaSAye mana-vacana-kAyAnA yoge, mithyAtva-avirati Adi hetuo nimitta bane che. A pramANe TUMkamAM lakhelI karmanI samajaNa ahIM samApta thAya che. s Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakanuM nivedana prathama AvRtti prasaMge w zrImana mukti kamala jena mohana mALAnA 37 mA puSpa tarIke pUjyamavara tapAgacchanAyaka suvihitaziromaNi zrImadda devendrasUrivara viracita zrI zatakanAmA paMcama karmagrantha (savizeSArtha, sayaMtra) granthanuM prakAzana karatA granthamAlAnA kAryavAhaka tarIke mane ghaNuM ja gaurava thAya che. A graMthamALAnI utpattine suyaza pUjyapAda zAsanamAnya paramagItArtha AcArya mahArAja zrI vijayamahanasUrIzvarajI mahArAjazrIne vare che. jyAre thoDA samayamAM paNa nAnA-moTA 36 granthaputhI A mALAne sIrabhAnvita tema ja suvistRta banAvavAnuM gaurava e pUjyazrIne ananya pAlaMkAra saccAritrazIla AcArya zrI vijayapratApasUrIzvarajI mahArAja tathA teozrInA paramavinaya virya pa. zrImAna dharmavijayajI mahArAjane phALe jAya che. pratimAzataka brahavRtti upadezapadasaTIka (145 0 kaleka) abhidhAnacintAmaNi-mIkopa (khAsa navIna subodhaka TIkA sAthe), karmagrantha saTIka prathama vibhAga kSetrasamAsa savistarArtha (aparanA jaina bhUgoLa) sacitra saMyatra, pattrizikAcatuka prakaraNa bhASAMtara, navatatva prakaraNa-sumaMgalA TIkA sahita "vigere mAnya grantha A granthamALAnAM mukhya prakAzano che. muMbaI nivAsI bhImasI mANeka tathA mahesANA-zrI jaina zreyaskara maMDala taraphathI pragaTa thayela zrI jayasamajI tathA zrI jIvavijayajI kRta bAlAvabodha sivAya A paMcama karmagranthanuM navIna Dhaba temaja yaMtroAkRtio sAthe vistArathI vivecana karavAnuM kaI saMsthAe dhyAna Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 2 ] kheMcyuM hoya tema adyAvadhi jANavAmAM Avela nathI. A granthanA ja saMzodhaka paM. zrImAna dharmavijayajI mahArAje pitAnI dIkSAnA prAraMbhakALamAM prakaraNAdi granthane abhyAsa karatAM A paMcama karmagranthanuM jyAre adhyayana kareluM te avasare A karmagranthamAM rahelA viSayanI mahattAne aMge kAMIka vistArathI vivecana thAya te sArUM evI temanI IcchA pUrvaka amane preraNA thayelI, te IcchA ane preraNane anusAra sinora nivAsI zraddhAsaMpanna paM, caMdulAla nAnacaMdabhAI pAse A vizeSArtha taiyAra karAvyuM, ane e vizeSArtha pustakarUpe pragaTa thatAM amane harSAtireka thAya e sahaja che. A granthanu sAdhana saMzodhana karmagrantha-karmaprakRti-paMcasaMgrahalekaprakAza pramukha karmaviSayaka granthanA rahasyanA jANanAra pa. pU. paM. zrImAna dharmavijayajI mahArAje karela che, te badala teozrInA vAraMvAra ame upakRta chIe. ghaNuM kALajIpUrvaka saMzodhana karavAmAM AvyuM che, chatAM chadmasthasulabha pramAdajanya keI khalanA rahI hoya te jaNAvavA mATe pAThakavargane amAruM namra nivedana che. antamAM A karma-viSayaka paMcama karmagranthanuM bhavyAtmAo paThanapAThana kare ane anAdi kALathI Atmapradeze sAthe kSIranIravata abheda saMbaMdhane pAmelA karmANuone kSaya karI, akSaya-avyAbAdha-mahAnanda sthAna prApta karavAmAM parAyaNa bane, e ja mukhya abhilASA. zrI muktikamala jaina mohanajJAnamaMdira ) , vaDedarA mohanapratApInaMda caraNe pAsaka, zrA. zu. 5 saM. 1992 lAlacaMda Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI AvRttinA prakAzana prasaMge A granthanuM prathama prakAzana A granthamALA taraphathI vi. saM. 1992 mAM eTale lagabhaga 25 varSa pahelAM thayuM hatuM. granthanuM prakAzana thayA bAda thoDA varSomAM ja A granthanI badhI nakale khalAsa thaI gaI hatI ane chellA 10-12 varSothI A granthanI bIjI AvRttinA prakAzana mATe abhyAsIo taraphathI ghaNo mAMga cAlu hatI. paraMtu anya-anya granthanA prakAzanA vagere pravRttinA kAraNe A granthanA prakAzananI pravRtti mulatavI rahela hatI. vi. sa. 2014mAM paramapUjya paramakRpALu prAtaHsmaraNIya AcAryadeva 1008 zrI vijayapratApasUrIzvarajI mahArAjanA paTTAlaMkAra pU. AcAryazrI vijayadhama sUrijI mahArAjanuM potAnA ziSya-ziSyA pU. sAhityapremI munipravara zrI yazeAvijayajI mahArAja tathA pU. zatAvadhAtI munirAja zrI jayAnantavijayajI mahArAja vagere vizAla parivAra sAthe muMbai-koTa zrI zAMtinAthajI jaina upAzrayamAM tyAMnA zrI saMghanA AgrahathI cAturmAsa thayuM, te avasare amee A granthanI bIjI AvRttinA prakAzana mATe e pUjya gurudevone yAdI ApI, daramyAna zrIyut ramaNalAla nagInadAsa davAvALA ke jeo pR. gurudevanA vyAkhyAnanA haMmezA lAbha letA hatA, teoe potAnA 10 mAtuzrInA smaraNArthe koI uttama granthanA prakAzanamAM Arthika lAbha levAnI bhAvanA vyakta karI. ane A granthanI bIjI AvRttinA prakAzanane nirNaya thayo. prathamAvRttinI apekSAe A bIjI AvRttimAM aneka sudhArA thayA che. jenI yAdI A granthanA prAraMbhamAM ja ApavAmAM Avela che. jethI A granthanA abhyAsIone A granthanI bIjI AvRttinA prakAzanathI abhyAsamAM keTalA lAbha thavAnI sagavaDatA che te ApoApa samajAI jaze, aMtamAM AvA sabhyagUjJAnanA uttama granthAnu prakAzana karavAmAM ame amArU ahAbhAgya samajIe chIe, ane vadhumAM vadhu sa MkhyAmAM AvA prakAzano karavAnI zakti prApta thavA mATe ame zAsanadevane prAnA karIe chIe. li prakAzaka Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAgAya nama: A graMthamAM Arthika sahAya ApanAra zrIyuta ramaNalAla nagInadAsa tathA zAMtilAla nagInadAsa davAvALAnA mAtuzrI caMcaLabahenano saMkSipta jIvana-paricaya ananta saMsAramamAM navajIvana te AtmAne ghaNIvAra maLe che, paraMtu mAnavajIvana sAthe jainazAsana ane dharmanI saMbhAvanAne suga te kaI prabala punyavaMta AtmAne ja prApta thAya che. A graMthanA prakAzanamAM Arthika sahAya ApanAra zrIyuta ramaNalAla tathA zAntilAla nagInadAsa davAvALAnA mAtuzrI Aje skUlazarIre vidyamAna nathI. paraMtu mAnavajIvana ane jainazAsanane suMdara vega malyA bAda pitAnA jIvanamAM pragaTAvela dharmanI suvAsa te ochI-vadhu aMze Aje paNa temanA parivAramAM vidyamAna che. dharmazraddhALu caMcaLabahenanI janmabhUmi gujarAtanuM prAcIna nagara pATaNa hatI. saM. 1944 mAM saMskArI kuTuMbamAM temano janma thaye hate. ane bAlyavayamAM mAtA-pitA taraphathI maLelA dhArmika saMskAranA vArasAne temaNe pitAnA jIvana daramyAna khUba vikasAvyuM hatuM. yogya umare dharmapremI zrIyuta nagInadAsa uttamacaMda sAthe temanuM pANigrahaNa thayuM hatuM, paraMtu caMcaLabahenanI 24 varSa jevI yauvanavaye azubha karmanA yoge temanA patine svargavAsa thatAM temane vaidhavya prApta thayuM, ema chatAM vadhu paDate zoka-saMtApa na karatAM jema bane tema dharmanI ArAdhanAmAM teo vadhu pramANamAM joDAyA hatA. devadarzana - pUjA - sAmAyika - pratikramaNa - savAre navakArazI - sAMje cauvihAra pAMca tithi nAnI moTI tapasyA uparAMta sAdhu - sAdhvInI bhakti - supAtradAna A temanI haMmezanI dhArmika dinacaryA hatI. te Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sivAya pitAnA jIvana daramyAna vidhi-vidhAna sAthe navapadajInI oLI, vIzasthAnakanI ArAdhanA, adAItapanI ArAdhanA vagere vividha tapasyAo karI temaNe potAnA jIvananI sArthaktA karI hatI. temanA suputroe temane aneka tIrthayAtrA karAvavA uparAMta temanI nAnI-moTI koI paNa dharmabhAvanA udAra dilathI pUrNa karelI hovAthI pitAnA putra vagere parivAra mATe paNa temane ghaNe ghaNe AtmasaMtoSa hato. A pramANe dharmanI ArAdhanA sAthe sukha-saMtoSa ane zAMtithI jIvana pasAra karatAM saM. 2014 nA caitra suda 4 nA divase navakAramaMtranuM smaraNa karatA karatA temane muMbaImAM svargavAsa thayo hate. teo pitAnI pAchaLa parivAramAM zrIyuta ramaNalAla ane zAMtilAla be suputro tathA eka putrI kamalAbahena mUkI gayA che. mAtA taraphathI maLelA dharmasaMskAro aMge caMcaLabahenanuM samagra kuTuMba harakeI prakAre Aje sukhI che, ane dharmanI ArAdhanAmAM sArI rIte joDAyela che. ramaNalAla tathA zAMtilAla bane baMdhuonI dharmabhAvanA ghaNI prazaMsanIya che, tema ja dhArmika ane sAmAjika kSetre udAratApUrvaka teo khUba sArI sakhAvate karI rahyA che. karmasAhityanA abhyAsIo mATe atizaya upayogI zatakanAmAM paMcama kamagrantha vizeSArtha nAmanA lagabhaga 500 pRSThanA A daladAra granthanA prakAzanamAM A baMne dharmapremI baMdhuoe pitAnA pUjya mAtuzrInA smaraNArthe sArI Arthika sahAya ApIne jJAnabhaktine anamedanIya je lAbha lIdho che te mATe granthamALAnA kAryavAhaka tarIke huM temane prasthamALA taraphathI abhinaMdana ApuM chuM, ane bhaviSyamAM paNa zAsanadevanI kRpAthI AvA aneka dharmakAryomAM pitAnA tana-mana ane dhanano zAsanadevanI kRpAthI sadupayoga karI AtmakalyANa sAthe evI zubhecchA pAThavuM chuM. li. prakAzaka Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anantalabdhipAtrAya zrImate gautamagaNadharAya namonamaH / u pa d ghA ta akhila vizvamAM AtmA ane pudgala e be dravye ja sarvatra daSTigocara thAya che. yadyapi dhamastikAya, adhamastikAya, AkAzAstikAya kALAdi dravyanuM astitva Astikone mAnya che, te paNa viziSTa (Atma-pratyakSa avadhi pramukha) jJAna sivAya sAmAnya che ne te dravya daSTiviSayaka thatAM nathI. daSTigocara thatAM te ubhaya dravya sattAtva, dravyatva guNaparyAyavalvAdi dharmonI apekSAe yadyapi samAna che, te paNa AtmA anantajJAnamaya, anantadanamaya, anantacAritramaya ane anantavIrya labdhisaMpanna che, jyAre pudgala e anantajJAnadarzanAdi guNothI rahita che, arthAt Atmadravya, caitanya guNasaMpanna che ane pudgaladravya jaDa che. * "pRcattenomahavyoma-rivedino mane pRthvI-pANIagni-pavana- AkAza-kALa - dizA - AtmA ane mana e pramANe taiyAyiko nava dravya mAne che, paNa yuktithI tema ja AgamathI vicAratAM e nave dravyono jainoe mAnelA dharma-adharma-AkAza-AtmApUgala tathA kALa e cha dravyomAM samAveza thaI jAya che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 9 ]. pratyeka AtmA pUrvokta kathana mujaba anantajJAnAdi labdhisaMpanna hovA chatAM pratyeka prANImAM je jJAna-darzana-cAritrAdi guNemAM tAratamya daSTipathamAM AvavA uparAMta kamasattAnuM kaI pRthvI, keI jala, keI agni, vAyu, astitva. vanaspati, keI zaMkha, kIDI, vIchI, koI popaTa, gAya, sarpa, ke I deva, keI nAraka ane koI manuSyanA upanAmane dhAraNa kare che, tenuM zuM kAraNa? A zaMkAnA samAdhAnamAM samajavuM joIe ke pratyeka AtmA AtmahatvanI apekSAe yadyapi samAna che, paraMtu e AtmAnI sAthe (pravAha) anAdikAlathI saMbaMdha pAmelA karmothI upara jaNAvyA mujaba jagaduciya dekhAya che, eTale ke jevA jevA prakAranuM jenuM karma hoya te te karmanA anusAra gatithI gatyantaramAM A AtmA jAya che ane te gatigya saMjJAne dhAraNa kare che. A sthaLe kaI ema kahevA taiyAra thAya ke jagatamAM je koI prANIo saMbaMdhI vicitratA dekhAya che te jagatkartA - Izvarajanya che, Izvara sarvazaktisaMpanna hovAthI jagatano kartA cAhe te karI zake che ane e sarva zaktimAna Izvara nathI Izvare ja jagannA chane citravicitra na banAvyA che. A pramANe kathana karanArane kahevuM joIe ke Izvare jagata banAvyuM che ke kema? e prazna bAjumAM rAkhIne ame tamane pUchIe chIe ke "tame Izvara kone kahe che"? arthAt tamArA mantavya pramANe IzvaranuM zuM lakSaNa che? jo ema kahe ke "kAma-krodha-meha-rAga-dveSa ajJAnAdi dethI je sarvathA rahita hoya ane ananta zakti Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samavita hoya tene ame Izvara mAnIe chIe, te ame tamane pUchIe chIe ke kAmakrodhAdi zatruothI rahita anantazaktisaMpanna evA Izvarane jagatuM zA mATe banAvavuM paDayuM? ane eoe jagat banAvyuM te kaI prANIne raMka, keIne rAjA, keIne mUrkha, keIne paMDita, keIne zrImaMta, keIne daridrI, keIne mAnava te keIne tiryaca-AvuM vaicitrya karavAnuM zuM kAraNa? zuM teone mUrkha, raMka, daridra ke tiryaMca upara dveSa hatuM ane rAjA, paMDita, zrImaMta, tema ja mAnava upara rAga hate? kadAca kaheze ke jaganI racanA e te IzvaranI lIlA che. tenA javAbamAM paNa jANavuM joIe ke anantazaktisaMpanna rAga-dveSAdi aMtaraMga ripuothI rahita evA mahAna puruSanI evI lIlA hoI zake ja nahi ke je lIlAmAM aneka jIne trAsa pIDA tema ja paritApane saMbhava hoya, Izvarane tamArA kathana mujaba tamo rAga-dveSa-ajJAnathI virahita mAne che te evA samadaSTi mahAna AtmAo sarva keIne sukhI ja karavAnI cAhanA rAkhe. prAkRta prANionI mAphaka IrSA-matsarane paravaza banI teo keIpaNa vyaktine duHkhI kare ja nahi. Ama sAmAnya niyama hovAthI tamAre kabUla karavuM ja paDaze ke Izvara sivAya jagamAM eka keI evI adazya sattA che ke je sattAthI prANIo sukha-du:khane prApta karavApUrvaka gatithI gatyantaramAM paribhramaNa kare che ane svasva 'zubhAzubha karmAnusAra saMpatti 1 sukhasya duHkhasya na ko'pi dAtA, paro dadAtoti kubuddhiressaa| ahaM karomIti vRthAbhimAnaH svakarmasUtraprathito hi lokaH / / -adhyAtamarAmAyaNa Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vipattine anubhava kare che e adazyasattAnuM nAma ja karmasattA che. e karmasattAnA prabhAvathI ja pratyakSa dekhAtuM jagata vaicitrya che, ema prAjJa puruSane harakoI upAye kabUla karavuM ja paDe che. A viSayane bhinna bhinna zaMkAo tema ja yuktipuraHsaranA samAdhAnothI ghaNo ja carca jarUrI che, paraMtu AvA prAstAvika prasaMgamAM te viSayane bahu laMbAva ucita na lAgatAM dizA mAtranuM nirUpaNa karyuM che. sivAya jagat anAdi che. jagatane kartA Izvara nathI, prANIonI vicitratAmAM pitapitAnuM karma e ja kAraNa che. ItyAdi viSaye, sAmAnya buddhivALAe paNa saheje samajI zake tema che. kalikAlasarvajJa bhagavAna zrI hemacandrasUrIzvarajI mahArAjAe paNa pajJa gazAstra rikAmAM jaNAvela che ke - 'ajJo janturanIzaH syAdAtmanaH sukhaduHkhayoH / Izvaraprerito gacchet svarga vA zvabhrameva vA // 1 // tatrezvarapreraNA yadi karmanirapekSA tadA vizvasya vairUpyaM vilIyate / karmasApekSatAyAM tvIzvarasyAsvAtantryaM vaiphalyaM vA syAditi kamavAstu prerakam , kimIzvareNa ? yadavocAma vItarAgastotre-karmApekSaH sa cet tarhi na svatantrota smadAdivat / karmajanye ca vaicitrye kimanena zikhaNDinA // 1 // tyAre te 2. keTalAko ema mAne che ke "jene anIzvaravAdI che." paraMtu teonuM te bhavya bhrAmaka che. jene Izvara (tIrthakara ) ne mAne che. paraMtu jagatanA aSTA tarIke nahi, kevala daSTa tarIke ja athavA ArAdhyasvarUpe ja, Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 10 ] AtmA ane karmane saMbaMdha kSIranIravat kevA prakArano che? AtmAnA asaMkhya pradeze paikI pratyeka Atmapradeza upara anaMtAnaMta kAmaNa rka kevI rIte svasattA jamAvIne rahelA che? eka eka kArmANa kaMdhamAM kevI rIte anaMta anaMta pradeza che? ane eka eka pradezamAM kevA prakArathI jaghanya tathA paNa sarva jIvAtaMtaguNa rasANuo che. ityAdi karma pradhAna sarva viSaye jaina darzanamAM je sUma daSTithI vicAravAmAM AvyA che tevI sUkama daSTithI koI paNa darzana karmavAda vicArI zakayuM nathI, ane AvA karmavAda, nayavAda, AtmavAda saptabhaMgI pramukha tathI ja jainadarzana savajJamUlaka che. ema A darzananA pratipakSI vidvAnone paNa kabUla karavuM paDe che. jaina sAhityamAM karmaviSayaka yadyapi aneka grantha che, te paNa karmagrantha, karmaprakRti, paMcasaMgraha, zatakaprakaraNa - vigere grantha te sarvagranthamAM pradhAnapada bhagave karmaviSayaka che. daSTivAdanA jharaNuM samA paMcasaMgraha sAhitya ane karmaprakRti pramukha grantha karmanA viSayamAM UMcAmAM UMcuM vijJAna pratipAdana karanAra bahu ja rahasya ane sUkSma vicArothI bharelA che. sAmAnya buddhimattA te tyAM kuMThita thaI jAya che. jyAre pUjya pravara paramakAruNika zrImAna devendrasUri mahArAjAe racelA pAMca karmagrantha karmane viSaya kramazaH jANavA mATe ghaNuM ja upayogI ane AtmAnuM ekAMte hita karanArA che, ema tene abhyAsIone avazya mAnya karavuM paDe che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] jaina sAhityamAM karmagranthanuM keTaluM ucca sthAna che? e mATe A sthale eTaluM ja kathana basa thaze ke jenadarzana e kALa-svabhAva-niyati Adi pAMca kAraNene jenasAhityamAM mAnavA chatAM A darzane amuka vastusthiti kamagranthanuM ane darzanAnsaranI mAnyatAone dhyAnamAM sthAna laI karmavAda upara kAMIka vadhAre bhAra mULe che. eTale jainadarzana ane jaina AgamanuM yathArtha ane saMpUrNa jJAna karmatatvane jANyA sivAya keIpaNa rIte thaI zakatuM nathI, ane e viziSTa jJAna meLavavA mATenuM prAraMbhika mukhya sAdhana karmaprantha sivAya bIjuM eka paNa nathI. kama prakRti, paMcasaMgraha Adi karma sAhityaviSayaka vizAla ane dariyA jevA granthamAM praveza karavA mATe karmagranthane abhyAsa ati Avazyaka hoI karmagranthanuM sthAna jaina sAhityamAM ati gauravabharyuM che. AcArya zrImAna devendrasUri mahArAjAe pAMca karmagranthanI racanA karI che te paikI ahIM te phakta paMcama karmagrantha ja vistRta vivecana sAthe prakAzita thAya che, tema chatAM prathamanA cAra karmagranthane paNa kAMIka paricaya Apa ucita dhArI, saMkSipta paricaya ApavAmAM Ave che. - pU. AcArya zrImAna devendrasUri mahArAjAe je pAMca karmagranthanI racanA karelI che tenAM nAma anukrame A pramANe che. karmavipAka 1, karmastava ra, bandhanavya pAMce karma svAmitva 3, 5DazItikA 4 ane granthane paricaya zataka che. A nAma granthane viSaya ane tenI gAthAsaMkhyAne lakSamAM rAkhIne Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || 12 ] pADavAmAM AvyA che. pahelAM traNa nAme granthane viSaya dhyAnamAM rAkhIne granthakAre rAkhelAM che, jyAre SaDazIti ane zataka e be nAma te te karmagranthanI gAthAsaMkhyAne anulakSIne pADavAmAM AvyA che. caturtha karmagranthanI gAthA 86 che mATe tenuM nAma paDazIti rAkhavAmAM AvyuM che ane pAMcamA karmagranthanI gAthA 100 che mATe tenuM nAma zataka rAkhavAmAM Avela che. A rIte pAMce karmagranthanAM judAM judAM nAma hovA chatAM atyAre sAmAnya janatA A karmagranthane pahela karmagrantha, bIje karmagrantha, trIje karmagrantha ItyAdi nAmathI paNa oLakhe che. prathama kamavipAka nAmA karmagranthamAM jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya Adi ATha karmo, tenA bheda-prabhede tema ja tenuM svarUpa arthAt vipAka athavA phaLanuM varNana daSTAntapUrvaka karavAmAM AvyuM che, ane ATheya karmonA baMdhahetuo chellI gAthAomAM jaNAvela che. - bIjA karmastava nAmanA karmagranthamAM zramaNa bhagavAna mahAvIra paramAtmAnI stuti karavA dvArA cauda guNasthAnanuM svarUpa ane e guNasthAnamAM prathama karmagranthamAM varNavela karmanI prakRtio paikI kaI kaI karmaprakRtinA kayA kayA guNasthAnake baMdha, udaya, udIraNA ane sattA hoya che? e viSayanuM nirUpaNa karavAmAM Avela che. trIjA karmagrantha tarIke oLakhAtA baMdhasvAmitva karmagranthamAM gati vagere 14mUla mArgaNA ane peTA bheda tarIke 62 mArgaNAsthAnenI apekSAe jInAM karmaprakRti viSayaka Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 13 ] andhasvAmitvanuM varNana karavAmAM Avyu che. khIjA kama granthamAM guNasthAnAne AzrayIne bandha, udaya, udIraNA ane sattA e cArenu svarUpa samajAvyuM che; jyAre A trIjA `ka granthamAM gatyAdi khAsaTha mANAsthAnAAne dhyAnamAM rAkhI kevala baMdhasvAmitvanA ja vicAra karavAmAM Avye che. caturtha SaDazItikAsa jJakakama granthamAM jIvasthAna; mANAsthAna, guNasthAna, bhAva ane sakhyA e pAMca vibhAga pADIne tenu vistArathI vivecana karavAmAM AvyuM che. upara jaNAvelAM pAMca vibhAgeA paikI traNa vibhAga sAthe jIvasthAnamAM guNasthAna, ceAga, upayega, lezyA, aMdha, uDDaya, uddIraNA ane sattAnuM svarUpa ApavA uparAMta mANAsthAnamAM jIvasthAna, guNasthAna, yAga, upayAga, lezyA tema ja apabahutvanA viSaya carco che. ane guNasthAnamAM jIvasthAna, yAga, upayAga, lezyA, kha hetu, baMdha, udaya, udIraNA ane sattA A nava viSayA varNavavAmAM AvyA che. pAchalA be vibhAgeAmAM bhAva ane saMkhyAnu' varNana keI viSayathI mizrita nathI. je karmagranthanA prakAzanane aMge A upedghAta lakhavAnA prayatna thayA che te zatakanAmA pAMcama kama granthamAM prathama ka granthamAM vaNa vela kama prakRtie paikI kaI kaI prakRti dhruvadhinI, adhruva dhinI, vAyA, avAyA, dhruvasattAkA, ardhavasattAkA, savaghAtinI, dezaghAtinI, aghAtinI, puNyaprakRti, pApaprakRti, parAvartImAna prakRti ane aparAvata mAta prakRti che? tenuM nirUpaNa karavAmAM Avyu che. te pachI uparyukta prakRtio paikI kaI kaI prakRti kSetravipAkI, jIva Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] vipAkI, bhavavipAkI ane pudgalavipAkI che? enuM vibhAgapUrvaka pratipAdana karavAmAM AvyuM che. tadanantara kama prakRtienA prakRtibaMdhane aMge medakanA daSTAnta sAthe varNana karavA uparAMta prAsaMgika bhUyaskAra, alpatara, avasthita ane avaktavyabaMdhanuM svarUpa jaNAvavAmAM Avela che. te pachI sthitibaMdha, rasabaMdha ane pradezabaMdhanuM ghaNA vistArathI nirUpaNa karavAmAM AvatAM prAsaMgika gasthAne, sthitisthAne, sthitibaMdhAdhyavasAyasthAne, sAntarabaMdha, niraMtara bampa, rasANuonuM svarUpa, anubhAga sthAne, audArikAdi pudgalavargaNAo, agIyAra guNazreNio, palyopama, sAgarepama, pudgalaparAvarta, ghanIkRtaleka, sUcIzreNi, prataraghana ItyAdi svarUpa jaNavyA bAda antamAM upazamazreNi ane kSapakazreNinuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. A zatakanAmA paMcama karma granthamAM yadyapi uddiSTa 26 dvAre che te paNa prAsaMgika aneka viSaya graMthakAra maharSie dAkhala karyA che. granthakAra viracita pAMce karmagraMthamAM karmanuM viziSTa rahasyabharyuM svarUpa je malatuM hoya te te A paMcama karmagranthamAMthI ja maLe che. prasaMge prasaMge sAdi anAdi dhruva adhruva bhAMgAo paNa pradarzita karyA che. pUjya zrImAna devendrasUri mahArAjAviracita upara jaNAvelA pAMca karmagranthanI racanA agAu paramakAruNika, pUrvadhara zrImAna zivazarmasUri mahArAjA tema ja navya karmacAnI pravacanopaniSaduvedI pUjya zrI candrarSiracanAmAM mahattara vigere pUrvAcAryoe judA AdhAra judA samaye karmaviSayaka cha prakaraNa athavA judA zabdomAM kahIe te che Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] karmagraMthanI racanA karela hatI. e cha karmagrantha paikI pAMca karmagranthane viSaya pitAnI daSTi sanmukha rAkhI prastuta granthakAra mahArAjAe svakarmagranthanI racanA karI che ane tethI ja zrImad devendrasUriviracita karmagranthane "navyakarmagrantha" tarIke oLakhavAmAM Ave che; jyAre je karmacanA AdhAre A navya karmagrantha racAyA che, te karmagranthane kaI kaI prajJa puruSa prAcIna karmagrantha tarIke paNa saMbaMdhe che. upara jaNAvavA mujaba devendrasUripuMgavapraNIta karma granthanI racanA svataMtra nathI paraMtu prAcIna karmagranthanA AdhAre thayelI che. prastuta granthakAre prAcIna karmanA Azayane ja lIdhe che ema nathI, paNa nAma viSaya vastune varNavavAne krama vigere dareka dareka bAbata mATe temaNe tene Adarzane pitAnI najara sAme rAkhe che, e emanA karmagrantha ane prAcIna karmagraMthonuM tulanAtmaka dRSTie nirIkSaNa karatAM spaSTa samajI zakAya tema che. prAcIna karmagranthakAroe pitAnA karmagranthamAM je viSaye varNavelA che te ja viSaye navyakarmathakAra AcArya zrI devendrasUrimahArAjAe pitAnA karma navyakamagranthanI granthamAM varNavyA che, tema chatAM AcArya viziSTatA zrI devendrasUrimahArAjaviracita karmagraMthanI vizeSatA e che ke, prAcIna karmagraMthakAe je viSayane ati spaSTa rIte paraMtu eTalA lAMbA karI varNavyA che je sAmAnya buddhivALAone kaMThastha karatAM kAMIka kaThinatA paDe tyAre te ja viSayone pUjya AcArya zrI devendra Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 16 ] sUri mahArAjAe pitAnA karmagranthamAM eka paNa viSayane paDatuM mUkyA sivAya; eTaluM ja nahi paNa bIjA aneka viSe umerIne dareka abhyAsI sahajamAM samajI zake evI spaSTa bhASApaddhatie ane jene abhyAsa karavAmAM ke yAda karavAmAM abhyAsIone atizrama ke kaMTALo na lAge e rIte thoDI gAthAo vaDe pratipAdana karela che. prAcIna karmagranthonI gAthAsaMkhyA anukrame 168, 57, 54, 86 ane 102 nI che, jyAre navyakarmagranthanI gAthAsaMkhyA anukrame 60, 35, 25, 86 ane 100 nI che. cothA ane pAMcamA karmagranthonI gAthAsaMkhyA prAcIna karmagranthanI gAthA jeTalI joI keIe ema na mAnI levuM ke-"prAcIna cothA ane pAMcamAM karmagrantha karatAM vya caturtha paMcama karmagranthamAM zAbdika pharaka sivAya bIjuM kAMI ja nahiM hoya" kintu AcArya zrI devendrasUri maharSie potAnA navyakarmagramAM prAcIna karmagranthanA viSayane jeTalA TUMkAvI zakAya teTalA TUMkAvyA pachI tenA SaDazIti ane zataka e be prAcIna nAmane amara rAkhavAnA IrAdAthI karmagranthanA abhyAsIone ati madadagAra thaI zake evA viSaye umerIne 86 ane 100 gAthA pUrNa karI che. cothA karmagranthamAM AcArya zrI devendrasUrie bheda-prabhedo sAthe cha bhAnuM svarUpa ane bheda-prabhedanA varNana sAthe saMkhyAta, asaMkhyAta ane anaMta e traNa prakAranI saMkhyAnuM svarUpa varNavyuM che ane pAMcamAM karmagranthamAM uddhAra addhA ane kSetra e traNa prakAranA patyepama-sAgarepamanuM svarUpa, dravya, kSetra, kAla ane bhAva e cAre prakAranA sUkSma tema ja bAdara pudgala parAvartanuM svarUpa Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 17 ] tema ja uzamaNi tathA kSapakazreNinuM svarUpa vigere aneka viSaye navIna dAkhala karyA che. A rIte prAcIna karmagrantha karatAM AcArya zrI devendrasUri viracita navyakarmagranthamAM khAsa vizeSatA e rahelI che ke prastuta karmagranthamAM prAcIna karmanA pratyeka viSayone samAveza hovA chatAM tenuM pramANa ati nAnuM che. te sAthe emAM navA aneka viSane paNa saMgraha karavAmAM AvyuM che. upara jaNAvyA mujaba prAcIna ane navIna ema be prakAranA (prAkRta-mAgadhI bhASAbaddha) karmagrantha sivAya vikramanI paMdaramI zatAbdimAM thayela Agamika AcArya zrI jayatilakasUrie saMskRta karmagranthanI paNa racanA karI che. tema chatAM AcArya zrImAna devendrasUripraNIta navyakarmagranthanuM ja janasAdhAraNamAM gaurava ane grAhyatA vadhI paDyA che ane Aja sudhI janatAmAM e ja avyavacchinna pracAra pAmI rahyA che. AcArya zrI devendrasUri mahArAjanA karmagranthAe eTale sudhI kAma karyuM che ke atyAre cheDAeka gaNyAgAMThayA vidvAno sivAya bhAgye ja kaI jANatuM haze ke AcArya zrI devendrasUri mahArAjapraNIta karmagrantha sivAya bIjA prAcIna karmagrantho e paNa che ke jene AdhAre AcAryazrIe pitAnA karmagranthonI racanA karI che. A badhAyamAM AcAryazrInA karmaviSayaka jJAnanI pratibhA tema ja kRtinI viziSTatA e ja mukhya kAraNa che. AcArya zrI devendrasUri mahArAjAe potAnA navya pAMce karmagrantho upara pajJa TIkA racI hatI tema chatAM trIjA Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] kagranthanI TIkA AcArya zrInAM samaya pachI game te kAraNe nAza pAmI gaI hAvAthI te pachInA AcAryAne malI zakI nathI, eTale tenI pUravaNI mATe koI navakagranthA vidvAna AcAryazrIe navIna avasUrirUpa upara sthApana TIkA racI che. jemAM TIkAkAranuM nAma TIkAnuM gaurava nirdiSTa nathI. AcArya zrI devendrasuri mahArAjAnI TIkA racavAnI paddhati paNa mUla gAthAonI kRti mAphka evI maneAra...jaka che ke mUla gAthAnA koI paNa pada ke vAkyanuM vivecana rahI javA pAmyuM nathI, eTaluM ja nahi paNa eka eka viSayane vistArapUrvaka samajAvavAnI jarUra hAya tenuM te pramANe siddhAntanI sAkSIe sAthe nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. A sivAya prastuta TIkAmAM eka e paNa vizeSatA jovAmAM Ave che ke--TIkAkAra mahiSa je padArthInu vivecana karavAne prAra'bha kare che te padArtha ne vadhAre spaSTa ane majabUta karavA mATe Agama, niyuOkti, bhASya, cUrNi, TIkA ane `maharSiviracita prakaraNa granthAmAMthI te te viSayane lagatAM pramANeA TAMkI de che. koI koI ThekANe tA digaMbara bauddha ane Ayurveda viSayaka zAstrAnAM pramANA mUkI te te padArthAMne sapramANa siddha karyAM che. A pramANe prastuta kama granthAnI 1 jue zataka gAthA 21 nuM avataraNa--'8 mArgeLAsthAnahAnyAshrity punaH svopajJabandhasvAmitvaTIkAyAM vistareNa nirUpitastata avadhAraNIya iti // " 2 jue e TIkAnuM aMtima padya--taanvaya TIjADamUna, va kvApi na sA''pyate / sthAnasyAzu, nyatAhetorato'lekhyavacUrikA // 1 // Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ]. TIkA eTalI te vizada, sapramANa ane karmatatvanA viSayathI bharapUra che ke ene joyA bAda prAcIna (ke bIjA) karmagra ane tenI TIkA-TippaNI vigere jovAnI jijJAsA lagabhaga zAMta thaI jAya che. TIkAnI bhASA sarala, subodha ane hRdayaMgama hovAthI paThana-pAThana karanAra saralatAthI karmatatvanA viSayane prApta karI zake che. joke A TIkAmAM ghaNe ThekANe zrI anugadvAra-naMdI ane prAcIna karmagrantha vigerenI TIkAnA akSarazaH saMdarbhonA saMdarbhe najare paDe che, paNa teTalA mAtrathI addabhuta ane apUrva saMgrahanI kRtirUpe A TIkAnuM gaurava kaI paNa rIte nyUna thatuM nathI. ulaTuM TIkAkAra maharSinA AgamajJAnanI pratibhAne sAkSAtkAra thavAnuM sAdhana khaDuM thAya che. jainadharma karmasiddhAntane mAnavAvALo hoI vetAmbara ane digaMbara e bane zAkhAmAM thayelA sthaviree tema ja vidvAna AcAryavae je vividha prakAranA jainAcAryonuM vipula granthanI racanA karela che e barAkarmaviSayaka bera je vicAra karavAmAM Ave te agAdha sAhitya pratibhAzAlI jainAcAryonA karmaviSayaka jJAna tema ja sAhitya mATe kaI paNa jainane gaurava thayA vinA na rahe temAM paNa vadhu khUbI te e che ke saMskRta vidyAnA premIone saMskRtamAM, prAkRtana premIone prAkRta bhASAmAM ane gurjara tathA hiMdI bhASAnA rasikone te bhASAmAM e mahAna AcAryAdi mahApuruSo taraphathI vArasAmAM seMpAeluM karmaviSayaka sAhitya gAthAo rUpe, TIkArUpe, grantharUpe kiravA hiMdI gurjara kavitA (ne gadya) rUpe joIe teTalA Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 20 ] pramANamAM upalabdha thAya che. A sarva granthanuM eka sTi hamaNAM ja bhAvanagara AtmAnaMda jaina sabhA taraphathI bahAra paDela karmagrantha-prathama vibhAganA aMte pariziSTarUpe ApavAmAM Avela che, je karmasAhityanA abhyAsIone ghaNuM ja upayogI che. . graMthakArane paricaya paNa TIkA sameta A navya pAMca karmagranthone praNetA AcArya mahArAja zrImAna deveMdrasurIzvarajI bRhatapAgacchIya pU. zrImAna jagacaMdrasUripuMgavanA ziSya che. e vAta teoe racelI pratyeka karmagraMthanI TIkAne aMte vartatI prazasti 5 uparathI tema ja guruguNaratnAkara kAvya Adi aneka granthonA AdhAre nirvivAda rIte siddha che. zrI devedrasArane svargavAsa vikrama saMvata 1327 mAM thayAne ullekha gurnAvalImAM spaSTa rIte maLe che. e uparathI emane samaya vikramanI teramI zatAbdinuM graMthakArane uttarArdha ane caudamI zatAbdine prAraMbha sattA samaya kahI zakAya. eozrInA janma, dIkSA, sUri pada pratiSThA AdinA samayane ullekha kaI paNa sthaLethI maLI zaktA nathI, tema chatAM pU0 zrImAna 1 prathama, dvitIya, caturtha ane paMcama karmagraMthanI TIkAnA prAte rahelI prazastinA laike. "tataH prAptatapAcAryetyabhikhyA mikSunAyakAH / samabhUvan kule cAndre zrIjagacandrasUrayaH // 1 // jagajjanitabodhAnAM teSAM zuddhacaritriNAM / vineyAH samajAyanta zrImaddevendrasUrayaH // 2 // " Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 21 ] jagaccadrasUri mahArAjAe kriyAuddhAra karyAM te samaye teozrI dIkSita avasthAmAM hAvAno saMbhava che. pU. zrImAn jagaccaMdrasUri mahArAjAe zrI tapAgacchanI sthApanA karI, tyAra bAda zrImAn devedrari mahArAjAne ane zrImAn vijayacaMdrasUri mahine sUriSada samarpaNa karyonuM varNana gurvAvalImAM Ave che. e uparathI sabhAvanA thaI zake che ke vi. sa. 1285 pachInA koI paNa sa'mAM teozrIne sUripada samarpaNa karavAmAM AvyuM haze. tAjetaramAM kriyAuddhAra thayA bAda pU zrI deva'drari mahArAjAne gurumahArAjA taraphathI apAyela AcArya pada e teezrInA asAdhAraNa vidvattA, cAritrazIlatA, ga'bhIratA pramukha guNA jANavA mATe pUratAM sAdhanA che. pU zrI devedrasUri mahArAjAne gacchanA kAryamAM sahAyabhUta thAya tathA gacchanuM sa'rakSaNa thaI zake e hetuthI ane zrImAn devabhadragaNi mahArAjAnA anurodhathI zrImAna jagacaMdrasaridharajI mahArAjAe zrImAn vijayaca'dramaharSine 1 koi gacchadaMtarIyA pAtAnA bhakto pAse svagacchanI prAcInatA DhasAvavA tapAgacchanI utpatti zrI jagaccandrasUri mahArAjathI amuka vakhate thayelI che ema jaNAve che, paraMtu tevAoe khyAlamAM rAkhavAnI jarUra che ke tapAgaccha e ja sathI prAcIna tapAgaccha che. phakta tevA tevA prasaMgomAM gacchanA nAmanuM parAvartana mAtra thayela che, paraM'tu gacchAntaronI mAphaka kriyAnuM parAvartana leza paNa thayuM nathI. tapAgaccha e ja sudha gaccha, ninga gaccha, koTikagaccha ane tapAgacchanI saMjJAone bhUtakALamAM karanAro hato je mATe jue gurvAvalI zlo 'zrIvastroDatha vRALastra, tapALazrayapunA magAya: ' ityAdi. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 22 ] sUripada arpaNa karyuM hatuM e bAbata gurnAvalImAM hovAthI pU. zrImAna deveMdrasUri mahArAjanI AcAryapadavI pachI vijayacaMdra maharSine sUripada ApavAmAM AvyuM hatuM ema saheje anumAna thaI zake che. zrImAn deveMdrasUri mahArAjAe ujajayinI nagarInA rahevAsI zreSThajinacaMdranA putra viradhavalane je vakhate tenA lagna nimitta mahotsava thaI rahyo hato ane lagna karavAnI taiyArI cAlatI hatI te vakhate pratibaMdha karI, tenA pitA jinacandranI sammatipUrvaka vi. saM. 1302 mAM dIkSA ApI hatI. tyArabAra temane gujarAtadezanA allAdanapura (pAlaNapura) mAM mahatsavapUrvaka saMvat 1323 mAM sUripadathI vibhUSita karavAmAM AvyA hatA. jeo zrImAna vidyAnaMdasUri e nAmathI prasiddha thayA hatA. pU. zrImAna devendrasUrijI mahArAjanA svargagamana bAda A vidyAnaMdasUrijIne teozrInA paTTa upara sthApana karavAmAM AvyA, paNa gurudevanA svargagamana bAda tera divasa pachI teozrInuM paNa svargagamana thatAM upADa zrI dhamakIrtijIne te paTTa upara sthApana karavAmAM AvyA, jeozrI dharmaghoSasUri e nAmathI prasiddha thayA. uparanI sarva bAbatothI teozrInA janma, sthAna, dIkSAsthAna, sUripadasthAna ItyAdi viSaye yadyapi jANI zakAtA nathI paNa teramI zatAbdinA uttarArdhamAM ane caudamI zatAbdinA prAraMbhamAM teozrI vidyamAna hatA e nirvivAda siddha thAya che. 50 zrImAna devendrasUrivaryanA prAkRta ane saMskRta bhASAnA grantha jotAM teozrI eka asAdhAraNa pratibhAsaMpanna Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 23 ] ane jaina siddhAnta tema ja darzanazAstranA paraMgata vidvAn hatA emAM saheja paNa sadeha viA atizayeAktine avakAza nathI. A bAbatanI sAkSI teozrIe nirmANa granthakAranI vidvattA karelA granthA ja pUrI pADe che. teozrI adbhuta vyAkhyAnazakti dharAvatA hovAthI temanA dharmopadezane mahAmAtya ma`trIzvara vastupAla jevA pratibhAzAlI maMtrIe, aneka brAhmaNa pati ghaNA ja rasapUrvaka zravaNu karatA hatA e khAkhatanA ullekha rvAvalImAM spaSTapaNe maLe che. pU. zrImAn devendrasUrijI kevaLa vidvAn ja hatA ema nahi, paraMtu te utkRSTa cAritradharmanu zaktisAdhya pAlana karavAmAM paNa atyaMta pratijJAniSTha hatA. ArAdhyapAda jagacandrasUrIzvarajI mahA rAjAe apUrva puruSArtha kheDI tathA asAdhAraNa tyAga dhAraNa karI je kriyAuddhAra karyA hatA enA nirvAha pU. zrI devendrasUri ane zrI vijayasUri e banne AcAryAMe sAthe maLI karavAne hatA tema chatAM pUrva zrI devendrasUrIzvarajIe ekalAe ja tatkAlIna zithilAcArI AcAryAMnA prabhAvanI asara peAtA upara kei paNa rIte na paDavA detAM zrImAn gurumahArAjazrIe karela kriyAuddhArane barAbara rIte saMbhALI rAkhyA ane vijayacandrasUrijI vidvAna heAvA chatAM zithilAcArI AcAryAMnA prabhAvamAM dabAI jaI zithila thaI gayA. zrImAn devendrasuri mahArAjAe temane samajAvavA mATe ghaNA prayatna karyAM para'tu granthakAranu cAritra Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 24 1 jyAre teo koI rIte samajyA nahi tyAre svayaM zuddha kriyArucivALA hovAthI emanAthI judA thaI gayA. zrImAna devendrasari maharSinuM citta cAritradharmathI eTaluM te saMskArI hatuM ke temane zuddha kriyAmAM parAyaNa joI aneka saMvijhapAkSika ane AtmAthI mumukSuoe e mahApuruSane Azraya lIdho hate. pU0 zrImAna devendrasUri mahArAjanA guru vRddhagacchIya (kriyAuddhAra karyA pachI bRhatapAgacchIya) zrImAn jagacca ndrasUri hatA, jemaNe potAnA gacchamAM graMthakAranA zithilatA joI cUtravAlagacchIya zrImAna guradeva devabhadra upAdhyAyajInI madadathI kriyA uddhAranA mahAna kAryane prAraMbha karyo hate. A kArya mATe teozrIe asAdhAraNa tyAgavRtti ane AgamAnusArI zuddha kriyAne svIkAryA. zarUAtamAM temaNe che vikRtione tyAga karI jiMdagI sudhI AyaMbila tapa karavAne niyama svIkAryo ane pitAnA zarIra pratyenA mamatvane sadaMtara tyAga karyo hato. A pramANe ati kaThina AyaMbilatapanI tapasyA karatAM bAra varSa vyatIta thayA bAda temane "tapA' evuM mahArANA taraphathI birUda malyuM hatuM ane tyArathI vRddhaga7 e nAmane badale "tapAgaccha" e nAma pravaryuM, tema ja teozrI tapAgacchanA Adya puruSa tarIke prasiddha thayA. gacchanA nAmanI parAvRttiprasaMge maMtridhara vastupAla vigeree hArdika bhaktipUrvaka A mahApuruSanI satkAra-sanmAnarUpa pUjA karI hatI. pU. zrImAna jagazcandrasUri mAtra tapasvI ja hatA ema nahiM paraMtu apratima pratibhAzAlI asAdhAraNa vidvAna paNa Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatA. jeoe mevADanI rAdhAnI AghATamAM batrIza digabara vAdIonI sAthe vAda karyo hate. e vAdamAM hIrAnI jema abhedya rahevAthI citeDanA mahArANA taraphathI temane "hIralA jagaccandrasUri' evuM birUda maLyuM hatuM. e mahApuruSane ugra tapazcaryA, nirmala buddhi asAdhAraNa vidvattA ane vizuddha cAritra e ja adbhuta vibhUtirUpe hatAM, ane e ja vibhUtinA prabhAvathI e mahApuruSasthApita tapAgacchamAM Aja sudhImAM anekAneka prabhAvazAlI AcArya bhagavaMta ane zrAvakava I gayA che. 50 zrImAna devendrasUrijInA parivAranuM pramANa keTaluM hatuM? ene sattAvAra khulAse kaI paNa ThekANethI maLI AvatA nathI, paraMtu paraMparAnI rIti pramANe te graMthakAranA kALamAM teozrInI AjJAmAM vicarate samagra parivAra sAdhusamudAya emano ja parivAra gaNu hoya to gaNI zakAya. gurnAvalIno ullekha jotAM upAdhyAya zrImAna hemakalazagaNi pramukha saMvijJa pAkSika muni paNa teozrInA parivAramAM hatA. viradhavala ane bhImasiMha A banne bhAIone pratibodhI pitAnA ziSyo karyAne ullekha paNa gurnAvalImAM maLe che. temAM prathama ziSyanuM nAma vighAnandasUrijI che, jeo jaina AgamanA vidvAna hatA eTaluM ja nahi paNa teozrIe "vidyAnaMda nAmanuM navIna vyAkaraNa banAvela hatuM te jotAM teo zabdazAe sAhityAdi vividha viSayamAM niSNAta hatA. teozrInuM A vyAkaraNa koI paNa ThekANe maLI AvatuM nathI eTale atyAre te nAmazeSa Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra6 ] thaI gayA jevuM che. zrImAna devendrasurijInA bIjA ziSya AcArya zrI dharmaghoSasUri hatA. teozrI pratibhAzIla, vidvAna, vizuddha cAritrI ane viziSTa prabhAvaka puruSa hatA temanA racelA saMghAcArabhASya, yamakastutio vigere aneka 2 vidyamAna che. pitAnA guru AcArya zrImAna devendrasUri praNItApajJaTIkA saMyukta navya paMca kamagrantha Adi granthane teoe zuddha karyAnuM che te granthanI prazastiomAM maLI AvatuM hovAthI teozrInI vidvattAne ane jenAgamaviSayaka te mahAtmAnA vizAla jJAnane paricaya maLI rahe che. teozrIne eka vakhata sarpa karaDyo hate tethI zrAvakavargamAM asAdhAraNa gabharATa phelAye, tene utAravA mATe zrAvakene Agraha vadhavAthI teozrIe zrAvako pAse kaI vanaspati vizeSanuM nAma jaNAvI sarpanuM jhera utarAvyuM. e anivArya dazAmAM karAvela vanaspati kAyanA ati apa AraMbha nimitte teozrIe jIvanaparyata chae vikRtione tyAga karyo. e uparathI emanI jIvanacaryA ane cAritra keTalAM ujajvala tema ja ugra hatA, te spaSTa rIte jaNAI Ave che. A mahA puruSanuM savistara varNana jovA IcchanAre zrI ' munisuMdarasUri tathA zrImAna dharmasAgaragaNita gurnAvalIo ane zrImAn AtmArAmajI mahArAja viracita jainatatvAdaza Adi grantha jevAM. ? hRAtitNamA-viSaoNvadhInagatanurniAntA mahAtmavayo yikRtIvihAya vRtti vyadhAdeva yugaMdharIbhiH // 1 // [ rItau sa ka o ??? ] Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || ra7 | pU zrImAn devendrasUri mahArAjAe prAkRta-saMskRta bhASAmAM je sAhitya racyuM che ane temAMthI vartamAnamAM je upalabdha thAya che ane tenI nAmAvalI A nIce ApavAmAM Ave che. granthakAranI grantharacanA 1. zrAddhadinakRtya. 6. saTIka pAMca nacakarmagrantha. 2. siddhapaMcAzikA sUtravRtti. 7. dharmaratnaprakaraNa brahavRtti. 3. sudarzana caritra. 8. caityavaMdanAdi bhASyatraya. 4. vandArUvRtti. 9. siriusahavaddhamANa pra. stava (SaDAvazyakasUtraTIkA) 10. cattAriaThThadasadAya gAthA . 5. siddhadaMDikA vivaraNa ' uparakta granthamAM 2-3-4-5-6-7-8 aMkevALA grantha judI judI saMsthAo taraphathI chapAIne prasiddhimAM AvI gayA che. A sivAya jaina graMthAvalImAM zrImAna devedrasurijInA nAme bIjA ghaNA grantha caDhelA che, paraMtu te grantha judAjudA ga7mAM judA judA samaye thayela te nAmanA AcAryoe banelA hoya tema jaNAya che. pUrvokta kathana mujaba yadyapi ArAdhyacaraNa zrImAna devendrari mahArAjAe svaviracita navya karmagrantha upara sarala, subodha tema ja karmaviSayaka tothI bhASAMtaranI bharapUra TakAo racelI che ane gIrvANa jarUrIyAta girAnA abhyAsIone karma sAhityanA - jJAna mATe A TIkA tema ja mUlagrantha saMpUrNa garaja sAre che to paNa kALabaLe AtmAonI pratidina manda Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 28 ] pAmatI buddhi vigere kAraNothI tema ja saMskRta bhASAnA abhyAsIe ghaNI ja alpa saMkhyAmAM daSTigocara thatAM hovAthI te saMskRta bhASAnA anabhyAsI sAmAnya che paNa A karmagraMthanA viSayane jANe, e uddezathI karmagranthanA bhASAktaranI paNa anivArya jarUra che. A navya chae karmagrantha upara paMDita zrImAna jIvavijayajI, paMDitavarya zrI maticandrajI ane paMDita zrI thazamaziSya paMDitazrImAna jayasamajIe vistRta bAlAvabedha racelA che. paMDita jIvavijayajIe racele bAlAvabodha sarala tema ja bodhaprada havA sAthe lagabhaga daza hajAra pramANa yukta che, bIje bAlAvabodha maticandraviracita bAra hajAra pramANa che, ane trIjo zrImAna jayasamajIkRta bAlAvabodha 17000 pramANa che. uparanA bane bAlAvabodhanI apekSAe paMDita samajIkRta bAlAvabedha sarvottama che ema tenA abhyAsIene spaSTa samajI zakAya che. A bAlAvabodhakAre keTalIka gUDha bAbate paNa evI spaSTatA ane saraLatAthI samajAvI che ke bhaNanAra maMdabuddhivALe hoya te paNa sugamatAthI samajI zake che. A karmagranthamAM keTalIka sUkama vicAraNAo evI che ke te vicAraNAonuM vAraMvAra punarAvartana thAya te ja kAMIka khyAlamAM AvI zake. paMDita zrIyamajIe AvI sUkSama bAbatone vAraMvAra spaSTa karavAmAM, jarA paNa khAmI rAkhI nathI. eka ja sUkSma bAbata judI judI rIte judA judA sthalemAM cacIMne te viSayane khUba puSTa ane sarala banAvyuM che. jyAM jyAM apUrva viSaye AvyA che tyAM tyAM bAlAvabedhakattao A karma granthanI pajJa TakAnI tema ja anya upayukta granthanI sAkSIo ApI granthanA Abhyantara saundaryamAM vRddhi karI che. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 29 ] A traNe ya khAlAvamedha bhASAntaranI sArAmAM sArI garaja sAre che, emAM jarApaNa virodha nathI; tathApi, bAlAvabedhanI bhASAkartAnA samayanI hAI kAMIka prAcIna che, jethI sAmAnya buddhivALA jIvA joIe te pramANe te khAlAvamedhanA lAbha uThAvI zakatA nathI. A kAraNathI sAdI ane sarala bhASAmAM kamagranthAnu' vistRta bhASAMtara thAya e sava koI ne ISTa hAya e kathana asaMgata na gaNI zakAya. ethI ja prathamanA cAra karmagranthA upara teA judA judA prAjJa mahAzayeA taraphathI hiMdI tathA gujaragirAmAM sa`kSisa tema ja vistRta bhASAnuvAde| pragaTa thayA che; paraMtu A zatakanAmA pacamaka grantha upara tevA sarala ane sumedha bhASAnuvAda koI paNa vidvAn taraphathI thayele na heAI te tarapha lakSya kheMcAya te sahaja che. 6 chae kagranthAmAM yadyapi upayegI vidhavidha viSayA bharelA che tApaNa AtmA ane ka'nA sa`badhanA yathArtha khyAla A pa'carma karma granthanA paThana-pAThanathI jevA Ave che tevA khIjA kaMI karma granthathI AvI zakatA nathI, balke kamanuM yathAtattvabhayuM" svarUpa samajAvanAra hoya te A pacama kagrantha ja che? ema kahevuM te leza paNa atizayektivALu' nathI. AvA katattvathI sapUrNa A zatakanAmAM karmIgranthanuM kAMIka vistArathI vivecana karavAmAM Ave, kaThaNa sthalAne praznottara-zakA samAdhAnapUrvaka carcavAmAM Ave te kama sAhityanA jijJAsuone ghaNuM! ja lAbha thAya e zubhAzayathI A granthanu" sinAranivAsI pa', caMdulAla nAnacaMda pAse khAsa yaMtro AkRtie sAthe vizeSA taiyAra karAvI prakAzana karanAra Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 30 ] granthamAlAnA kAryavAhaka zrIyuta lAlacaMda naMdalAla vakIle aneka pravRttiomAMthI mArga kApIne A granthane karmasAhityanA abhyAsIo mATe pragaTa karyo che je mATe mane ghaNe ja harSa thAya che. ahIM A eTaluM dhyAnamAM rAkhavAnI jarUra che ke A karmagranthanA bhASAntaramAM mUlakArapraNIta pajJa TIkAnI paMktie paMktine kivA zabda zabdane (prAcIna bhASAntaranuM paddhati pramANe) artha karavAne khyAla vaiziSTaya rAkhavAmAM AvyuM nathI. khAsa karIne prathama pratyeka gAthAnA padone anvayapUrvaka artha ane tyAra bAda vizeSArtha e A bhASAntaranI paripATI che, te paNa TIkAmAM koI paNa viSaya A bhASAntaramAM prAyaH rahI javA pAmyuM nathI. UlaTuM je kaI viSayo TIkAmAM nathI te viSaye paNa (jevA ke "kSapazamabhAva vigere) AmAM khUba carcavAmAM AvyA che. sthaLe sthaLe yaMtro ane upayogI AkRtio e A bhASAMtaranA alaMkAre che. paMcama karmagranthanuM AvuM sarvAMgasuMdara bhASAMtara A granthamAlA taraphathI ja sau paheluM pragaTa thatuM hoI e granthamAlAnA mULa utpAdaka zAsanamAnya paramagItArtha pU. AcArya zrImaddavijayamahanasUrIzvarajI mahArAjane tema ja graMthamAlAnA kAryavAhakone anekaza: uttejita karanAra AcAryazrInA paTTAlaMkAra saguNanidhAna pU. zrImAna vijaya prApasUrizvarajI mahArAjane keTiza: vaMdana karavA sAthe granthamAlAnA kAryavAhakone paNa AvA dharmakAryo karavA badala dhanyavAdArpaNa karavAnuM saheje mana thaI Ave che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | [ 31 | haju thoDA ja samaya agAu A granthamALAe Aja sudhImAM koI paNa saMsthAe bahAra nahi paDelA evA bhUgoLa viSayaka sacitra, sayaMtra, vistarArtha tathA pacAsa triraMgI citra ane yaMtra sahita zrI laghukSetrasamAsa nAmanA 500 pRSTha jevaDA vizAla granthanuM ajoDa prakAzana karI jaina samAja uparAMta jainetara vidvAnuM paNa AkarSaNa karyuM hatuM, te lehacuMbaka samA AkarSaNamAM A karmaviSayaka uttama granthanAM prakAzanathI asAdhAraNa vRddhi thaze ema lekhakanuM cekakasa mantavya che. pUjya gurudevanI AjJAthI A granthanA saMzodhananuM sadbhAgya mane sAMpaDayuM che. ane pUjya gurudevenI chatrachAyAmAM teozrInI amUlya sUcanAo sAthe zaktisAdhya saMzodhana karavAne prayAsa sevAya che te paNa chadmasthasulabha pramAdajanya koI paNa khalana jaNAya tene sudhArI levA tema ja mane jaNAvavA sajajana samAjane mAruM sAdara nivedana che. paramArAdhya paramagurudeva paramagItArtha pUra AcArya zrImAna vijaya mehanasUrIzvarajI mahArAjAe tema ja ArAdhya-caraNa saguNazAli gurudeva AcArya zrImad vijayapratApajI mahArAjAe A saMzodhananA prasaMgamAM thatI khalanAothI je mAro bacAva karyo che ane mane thatI zaMkAonA zAstrIya purAvA sAthe je samAdhAne ApyAM che te badala teozrInA pAdapaMkajamAM maharniza-vaMdana-namana sivAya bIjuM huM zuM karI zakuM? pravartaka zrImAna udayavijayajI tathA pra. zrImAn bharatavijaya jIe AvA kAryamAM je sAtha Apyo che tema ja munipravara Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 32 ] zrImAnuM yazovijayajI ke jeoe bAlyavayamAM paNa karmagranyAdi prakaraNane sAre abhyAsa karela che teoe AvA kAryamAM batAvela lAgaNIne smRtipathamAM lAvavAnuM bhUlI zakAtuM nathI. A upaghAtanA AlekhanamAM zrI AtmAnaMda jaina sabhA taraphathI hamaNAM ja pragaTa thayela pustakAkAre pajJaTIkA yukta zrI karmagrantha prathama bhAgamAM lakhela prastAvanAne jarUrI AdhAra levAya che, te paNuM smaraNamAM lAvavuM ucita samajAya che. phalitamAM karmasAhityanA khajAnA samAna A zatakanAmA paMcakarmagrantha (vizeSArtha)ne prakAzanathI bhavyAtmAo karma tatvanA jANakAra banavApUrvaka anAdikAlIna kamene kSaya karI zivasaMpattirUpa mehanamALA varavA ujamALa bane e ja hArdika abhilASA ! ! ! zrI girinAra mahAtIrtha (junAgaDha) paM. dharmavijaya gaNI. zrI nemijina janmakalyANaka zrA. su. 5. saM. 1992 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vi Sa yA na kema - - viSaya gAthAMka puNAMka | viSaya gAthAMka pRSAMka maMgala tathA viSaya guNasthAna AzrayI pravAnirdeza. dhruvasattA. granthamAM kahevA yogya AhArakasa taka tathA 26 dvArA ane jinanAmanI duvAprava pratyeka dvAranuM sattA. 12 30 saMkSipta varNana 1 3 | 158 prakRtionI guNa pravabaMdhI pratikAra 2 9 sthAnamAM dhuvAdhruva dhuvAdhruvabadhI tathA dhruva sattA-vaMtra. 12 34 buthI prakRtinA | ghAti-aghAti kAlabhAMgA. 3 11 | pravRtio. prayI prakRtimAM kAla- dezaghAti prakRtinA bhAMgA-yaMtra. 5 16 ghAtya viSe. pravabaMdhImAM kAla puNyaprakRtio. - bhAMgA-yaMtra. 5 17 pApaprakRtio, 16 kara dhadayI prakRtio. 6 18 | aparAvartamAna adhavodayI prakRtio. 7 19 prakRtio. dhuvasattAka tathA ava parAvartamAna tathA kSetrasattAka pravRtio. 8 20 | vipAkI prakRtie. 19 44 avasattAka prakRtinuM parAvartamAna prakRtiokAraNe. 8 21 | yaMtra. 19 45 13 38 15 41 18 43 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya jIvipAkI, bhavipAkI, pugavipAkI prakRti . prakRtibaMdhamAM bhUyakArAdi adha. bhUyaskAra-alpatara [3%] gAthAMka pRSAMka | viSaya pratyeka mUlaprakRtimAM bhUyaskArAdi badha nAmakarmanA ATha baMdha viSaya kALa tathA niSekakALa madhyasthitibaMdhe 20 48 avaktavyane a. 23 18 * prakRtibadha samApti. 22 51 madhyama abAdhAnAM kaDaka jinanAma tathA sthitibadhadvAra- ATheka jadhanya utkRSTa sthiti adha , uttaraprakRtinA u sthitibaMdha kanA utkRSTa abAdhA--. sthitibadha prAraMbha gAthAMka pRSTAMka | viSaya 26 76 28 80 3ra 32 sthAna. ATha karmo paikI pratyeka karmonA adhasthAna temaja bhUyaskArAdi adha-yaMtra. 83 - 85 gAthAMka pRSAMka AhArakatA u sthitibadha karmanI abAdhAnuM zuM phaLa? jinanAma tathA AhAraka adha paMcasaMgraha, karma dvikanI kALapUrti AyuSyanA sthiti adha ane amA / uttaraprakRtinA jadhanyasthiti 24 gAthAMka pRSAMka 25 68 33 59 33 75 35 88 33 e 34 93 96 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 35 ] viSaya gAthAka pRSThaka viSaya gAthAMka pRSAMka prakRtinA abhi sthitibaMdhanuM prAce jadhanya pramANa 48 142 sthitibaMdhamAM mithyAtvamAM sthitimatAMtara baMdhanuM pramANa - 48 143 sthitibaMdha-abAdhA che AzrayI sthiti ane sthitibaMdha baMdhanuM alpasvAmiyaMtra 35 103 | bahutva 49 146 ekendriyAdi jIvone | | ekendriyAdi jenAM jaghanyatkRSTa sthiti sthitibaMdhana baMdha ' 37 111 | sthAne 49 149 jaghanyasthitibaMdhamAM sthitibaMdhanAM alpaabAdhA 39 115 bahutvanuM kezvaka 50 154 sulabhavanuM pramANa 40 117 sthitibaMdhanI zubhAuchasthitibaMdhanA zubhatA para 156 guNasthAna para 19 sthiti azubha ane jinanAma-AhAkadrika rasa zubhAzubha para 157 devAyunA utkRSTa traNa AyuSyanI sthiti sthitibaMdhaka che 42 120 | zubha para 159 zera 116 prakRtine sthitibaMdha-rasabaMdhamAM u0 sthitibaMdha dara 124 hetusamAna ane jaghanya sthitibaMdhanA * zubhAzubhanI - svAmI 44 127 ! viSamatA para 16 sthitibaMdhamAM sAdi jIvAzrayI yoganuM anAdi dhuvAdhruva svAmitva 53 163 kAlabhAMgAe 86 13ra | yoganuM kAMIka saviguNasthAnApekSA stara svarUpa pa3 165 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 36 ] viSaya gAthAMka pRSThaka | viSaya gAthAMka pUrNAMka bendriya vigeremAM | vegavRddhi tathA sthitiganuM a5 baMdhA vyavasAyabahutva 54 170 | sthAno paNa 175 jIvasthAnomAM roganuM | 41 prakRtiene ' alpabahuva utkRSTa abaMdhakALa 56 181 keSTaka 54 171 " satata baMdhakALa pa8 187 sthitibaMdha samApti sabaMdha prAraMbha viSaya gAthAMka pRSThaka | viSaya gAthAMka pRSAMka rasanI tIvratA tathA utkRSTa rasabaMdhanA maMdatAnuM kAraNa 63 197 svAmi 66 215 kimane rasa eTale jaghanya rasabaMdhanA zuM che tenuM vizeSa | svAmi svarUpa 63 199 jaghanya sabaMdhasvAmieka sthAnika-dristhAnikAdi | yaMtra 69 243 cAra prakAranA { rasabaMdhamAM sAdi rasanuM varNana 65 208 ' anAdi bhAMgAo cha4 244 rasabaMdha samApti 19 22 pradezabaMdha prAraMbha viSaya gAthAMka pRSThaka | viSaya gAthAMka pRSTAMka orikAdi grahaNa pudgala vargaNAo 75 257 agrahaNa yogya svAvagADha kSetramAM Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 37 ] viSaya gAthAMka pRSAMka viSaya gAthAka pUrNAMka rahelA karmANanuM | jaghanya pradezabaMdhanA ja grahaNa 79 281 | svAmI. 93 330 badhyamAna karmANuone pradezabaMdhamAM sAdhanAdi * mUlattara prakRtimAM kALa bhAMgAo. 94 333 alapAdhika vibhAga 80 281 | vegasthAnAdi 7 bolanuM agiyAra guNazreNinuM apabahuva. 95 339 svarUpa. 82 293 prakRti Adi cAre baMdhanA hetuo. 96 346 guNazreNi eTale zuM ? 83 299 kAkAzane ghana guNasthAnano aMtarakALa. 84 305 banAvavAnI rIta. 97 351 popama-sAgarepamanuM upazamaNinuM savi. svarUpa. 85 308 stara svarUpa 98 359 pudgalaparAvartanuM svarUpa 86 312 | prAsaMgika kSaye pazamautkRSTa pradezabaMdha. 89 321 bhAvanuM ghaNuM sAruM - skRiSTa pradezabaMdhanA svarUpa. - svAmI. 90 322 | kSapazreNi. 98 383 9 331 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 8 ] zrI zatakanAmA paMcama karmagrantha mUla * namiya jiNaM dhuvabaMdho, - dayasattAghAipunna pariyattA / seyara cauhavivAgA vucchaM baMdhavihi sAmI ya // 1 // bannacau teyakammA - gurulahu nirmiNovadhAya bhayakucchA / micchukasAyAvaraNA, - vigdhaM dhuvabaMdhi sagacattA // 2 // taNuvaMgAgiisaMghayaNa, jAi gai khagai puvvi jiNusAsaM / ujjoyAyavaparaghA, tasavIsAgoyaveyaNiyaM // 3 // 118 11 hAsAijuyaladugaveya, Au tevuttarI adhuvabaMdhA / bhaMgA aNAi sAi, anaMtasaMtuttarA cauro paDhama biyA, dhuvaudaisu, dhuvabaMdhisu taiyavajja bhaMgatigaM / micchami tinni bhaMgA, duhA vi adhuvA turiyabhaMgA // 5 // nimiNa thira athira aguruya, suha asuha teya kamma cauvannA / nANaMtarAya daMsaNa, micchaM dhuvaudaya sagavIsA // 6 // thirasubhiyara viNu, adhuvabaMdhI miccha viNu mohadhuvabaMdhI / niddovadhAya mIsaM sammaM paNanavai adhuvudayA // 7 // tassavannavIsa sagateyakamma, dhavabaMdhI sesa veyatigaM / Agiitiga veyariNayaM, dujuyala saga urala sAsa cau / / 8 / / khagaItiriduga nIyaM, dhuvasaMtA samma mIsa maNuyadugaM / vivvikkAra jiNAU, hArasaguccA adhuvasaMtA // 6 // 1 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3 ] paDhamatiguNesu miccha, niyamA ajayAi aTThage bhajja / sAsANe khalu samma, saMtaM micchAidasage vA // 10 // sAsaNamIsesu dhuvaM, mosaM micchAinavasu bhayaNAe / Aiduge aNa niyamA, bhaiyA mIsAinavargami // 11 // AhArasattagaMvA, savva guNe biti guNe viNA titthaM / nobhayasaMte miccho, aMtamuhattaM bhave titthe // 12 // kevalajuyalAvaraNA, paNa nidA bArasAimakasAyA / micchaMti savvaghAI, caunANatidasaNAvaraNA // 13 // saMjalaNa nokasAyA, vigghaM iya desaghAi ya adhAI / patteya taNuDhAU, tasavIsA goyaduga vannA // 14 // suranaratiguccAsAyaM, tasadasataNuvaMgavairacauraMsaM / paraghAsagatiriyAU, vannacaUpaNidisubhakhagaI // 15 // bAyAla punnapagaI, apaDhamasaMThANakhagaisaMghayaNA / tiriduga asAyanIo-vaghAya iga vigalanirayatigaM // 16 // thAvaradasa vannacaukka, ghAI paNayAla sahiya bAsII / pAvapayaDitti dosu vi, vannAigahA suhA asuhA // 17 // nAmaghuvabaMdhinavagaM, daMsaNa paNa nANa vigghaparaghAyaM / bhayakucchamicchasAsaM, jiNa guNatIsA apariattA // 18 // taNuaTTha veya dujuala, kasAya ujjoagoaduga nidA / tasavIsAu parittA, khittavivAgA'NupuvvIo // 19 // Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [40] ghaNaghAi dugoa jiNA, tasiaratiga subhagadubhaga cau saasN| jAitiga jiavivAgA, Aucauro bhavavivAgA // 20 // nAmaghuvodaya-cautaNu,-vaghAya sAhAaraNiarujoatiyaM / puggalavivAgi baMdho, payaiTiirasapaesatti // 21 // mUlapayaDINa aDasatta,-chegabaMdhesu tinni bhUgArA / appatarA tia cauro, avaDhiA na hu avattavvo // 22 // egAdahige bhUo, egAIUNagammi apptro| tammatto'viTThayao paDhame samaye avattavvo // 23 // nava cha ccau daMse dudu, ti du mohe du igavIsa sattarasa / ' terasa nava paNa cau ti du, ikko nava aTTha dasa dunni / / 24 // tipaNachaaDhanavahiA, vIsA tIsegatIsa iga nAme / chassagaaTThatibaMdhA, sesesu ya ThANamikkikaM // 25 // vIsa'yarakoDAkoDi, nAme goe a sattarI mohe / tIsiyara causu udahI, nirayasurAummi tittIsA // 26 // muttuM akasAyaThiI, bAra muhattA jahaNNa veyaNie / adRSTa nAmagoesu, sesaesuM muhattaMto // 27 // vigyAvaraNaasAe, tIsaM aTThAra suhumvigltige| paDhamAgiisaMghayaNe, dasa dusuvarimesu dugavuDDI // 28 // cAlIsa kasAesuM miulahunidhdhuNhasurahisiamahure / dasa dosaDDhasamahiA, te hAlibilAINaM // 29 // Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [41 ] dasa suhavihagaiucce, suraduga thirachakka purisaraihAse / micche sattari maNuduga, itthI sAesu pannarasa // 30 // bhaya kuccha araisoe viuvitiriuralanarayaduganIe / teyapaNa athirachakke, tasacau thAvara iga paNidI / / 31 / / napu kukhagai sAsacau, gurukakkhaDarukkhasIyaduggaMdhe / vIsaM koDAkoDI, evaiAbAha vAsasayA // 32 // guru koDikoDIaMto, titthAhArANa bhinnamuha bAhA / lahuThii saMkhaguNaNA,-naratiriANAu pallatigaM // 33 / / igavigala puvvakoDI, paliyAsaMkhaMsa Aucau amaNA / niruvakamANa chamAsA, abAha sesANa bhavataMso // 34 // lahuThiibaMdho saMjalaNaloha, paNavigghanANadaMsesu / bhinnamuhattaM te aTTha, jasucce bArasa ya sAe // 35 / / do iga mAso pakkho, saMjalaNatige pumaTuvarisANi / sesANukkosAo, micchattaTTiIi jaM laddhaM // 36 / / ayamukkoso gidisu, paliyA'saMkhaMsahINa lhubNdho| kamaso paNavIsAe, pannA-saya-sahassasaguNio // 37 / / vigali asannisu, jiTTho, kaNiTuo pallasaMkhabhAguNo / suranirayAu samA dasa-sahassa sesAu khuDDubhavaM / / 38 / / savvANa vi lahubaMdhe, bhinnamuha abAha AujiTTe vi / kei surAusamaM jiNa-maMtamuhU biti AhAraM // 36 / / Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 42 ] sattarasa samahiA kira, igANupANummi huMti khuDDubhavA / sagatIsasayatihuttara, pANU puNa igamuhuttammi // 40 / / paraNasaTThi sahasa paNasaya, chattIsA igamutta khuDDabhavA / AvaliyANaM do saya, chappannA egakhuDDubhave . // 41 / / avirayasammo titthaM, AhAradugAmarAu ya pamatto / micchaTThiI baMdhai, jiluTii sesa payaDINaM // 42 / / vigalasuhumAugatigaM, tirimaNuA suraviunvi nirydurg| egidithAvarAyava, A IsANA surukkosaM // 43 / / tiriuraladugujjoyaM, chivaTTha suraniraya sesa caugaiA / AhArajiNamaputvo, niyaTTi saMjalaNa purisa lahu~ / / 4 / / sAyajasuccAvaraNA, vigdhaM suhumo viuvvicha asannI / sannI vi AubAyara pajjegidI u sesANaM // 45 / / ukkosa jahanneyara,-bhaMgA sAI aNAi dhuva adhuvA / cauhA saga ajahanno, sesatige Aucausu duhA / 46 // caubheo ajahanno, saMjalaNAvaraNanavagavigghANaM / sesatigi sAiadhuvo, taha cauhA sesapayaDINaM // 47 // sANAi apuvvaMte ayaraMto koDikoDio nahigo / baMdho na hu hINo naya, micche bhaviyarasannimmi // 48 // jai lahubaMdho bAyara, pajja asaMkhaguNa suhmpjj'higo| esi apajjANa lahU, suhameara apajja pajja gurU // 46 // Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] lahu biya pajja apajje, apajeyara biya gurU higo evaM / ti cau asaMnisu navaraM, saMkhaguNo biyaamaNapajje // 50 // to jaijiTTho baMdho, saMkhaguNo desaviraya hassiyaro / sammacau sannicauro, ThiibaMdhANukama saMkhaguNA // 51 // savAraNa vi jiTTa ThiI, asuhA jaM sA'isaMkileseNaM / iyarA visohio puraNa, muttuM naraamara tiriyAuM // 52 // suhumanigoyAikhaNa'ppajoga, bAyara ya vigalaamaraNamaNA / apajja lahu paDhamadugurU, pajja hassiyaro asaMkhaguNo // 53 // asamatta tasukkoso, pajja jahanniyaru eva tthiitthaannaa| apajeyara saMkhaguNA, paramapajabie asaMkhaguNA // 54 // paikharaNamasaMkhaguraNaviriya, apajjapaiThiimasaMkhalogasamA / ajmavasAyA, ahiyA, sattasu Ausu asaMkhaguNA / 55 / / tirinirayatijoyANaM, narabhavajuya sacaupalla tesa? / thAvaracauigavigalAyavesu, paNasIisayamayarA // 56 // apaDhamasaMghayaNAgii, khagaIaNamicchadubhagathINatigaM / niya napu itthi dutIsaM, pariNadisu abaMdhaThii paramA / 57 // vijayAisu gevijje, tamAi dahisaya dutIsa tesaTTha / paNasIi sayayabaMdhI, pallatigaM suraviuvviduge // 58 // samayAdasaMkhakAlaM, tiriduganIesu Au aMtamuhU / urali asaMkha paraTTA, sAyaTTiI pubvakoDUNA // 59 / / Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [44 ] jalahisayaM paNasoyaM, paradhussAse paNidi tasacauge / battosaM suhavihagai, pumasubhagatiguccacauraMse // 6 // asukhagaijAiAgii, saMghayaNAhAranarayajoyadugaM / thIrasubhajasathAvaradasa, napuitthI dujuyalamasAyaM // 61 // samAyAdaMtamuhattaM, maNudugajiNavairauraluvaMgesu / / tittIsayarA paramo, aMtamuha laha vi AujiNe / / 62 / / tivvo asuhasuhANaM, saMkesavisohio vivajjayo / maMdaraso girimahiraya-jalarehAsarisakasAehi / 63 / / cauThANAI asuho, suha'nnahA 10 vigghdesghaaiaavrnnaa| pumasaMjalaNigaduticau-, ThANarasA sesa dugamAI // 64 // nibuccharaso sahajo, duticaubhAgakaDDhiikkabhAgaMto / igaTTANAI asuho, asuhANa suho suhANaM tu // 65 / tivvamigathAvarAyava, suramicchA vigalasuhamanirayatigaM / tirimaNugrAu tirinarA, tiridugachevaTTha suranirayA // 66 / / viuvisurAhAradurga, sukhagaivannacauteyajiNasAyaM / samacauparaghAtasadasa, paNidi sAsuJca khavagAu / 67 / / tamatamagA ujjoyaM, sammasurA maNuyauruladugavairaM / apamatto amarAuM, caugaimicchA u sesAraNaM / / 6 / / thINatigaM aNamicchaM, maMdarasaM saMjamummaho miccho / biyatiyakasAya aviraya, desa pamatto araisoe // 66 / / Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 45 ] apamAi hAragadugaM, duniddaprasuvannahAsaraikucchA / bhayamuvaghAyamapuvo, aniyaTTI purisasaMjalaNe // 70 / / vigghAvaraNa suhumo, maNutiriyA suhumavigalatiga pAu / veuvichakkamamarA, nirayA ujjoyauraladugaM // 71 / / tiriduga niaMtamatamA, jiNamaviraya niryvirinngthaavryN| pAsuhamAyava sammo, va sAryAtharasubhajasA simarA // 72 / / tasavannateyacaumaNu-khagaidugapariNadisAsaparaghuccaM / saMghayaNAgiinaputhI-, subhagiyarati miccha caugaiyA / 73 / cauteyavannaveyariNaya-, nAmaNukkosu sesadhuvabaMdhI / ghAINaM ajahanno, goe duviho imo cauhA / / 74 / / sesammi duhA (ityanubhAgabaMdhaH) iga duga-NugAi jA abhavaNaMtaguNiyANa / khaMdhA uralociya vaggaNA u, taha pragahaNaMtariyA / / 75 / / emeva viuvvAhAra,-teyabhAsANupANamaNakamme / suhamA kamAvagAho, uraNaraNaMgula asakhaMso // 76 / / ikkikahiyA siddhAraNaMtaMsA, aMtaresu aggaharaNA / savvattha jahannuciyA, niyaraNaMtasAhiyA jiTThA // 77 / / aMtimacauphAsadugaMdha-, paMcavannarasakammakhaMdhadalaM / / savvajiyaNaMtaguNarasa-, maNujuttamaNatayapaesaM // 7 // egapaesogADhaM, niyasavapaesao gahei jiyo / thevo pAu tadaMso, nAme goe samo ahilo // 79 // Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savvadhAINaM / paisamayaM // 81 // [ 4 ] vigdhAvaraNe mohe, savvovari veyaraNIye tassa phuDattaM na havai, ThiIviseseNa niyajAiladdhadaliyA -, NaMtaMso hoi bajjhatIraNa vibhajjai, sesaM sesANa sammadara savvaviraI u, araNavisaMjoya daMsakhavage ya ! mohasamasaMtakhavage, khINasajogIyara guragaDhI | 82 guNaseDhI dalarayaNA-, NusamayamudayAdasaMkhaguNaNAe / eyaguNA puNa kamaso, asaMkhaguNanijjarA jIvA / 83 // paliyAsaMkhaMsamuhU, sAsaNa iyaraguNa aMtaraM hassaM / gurU micchi be chasaTThI, iyaraguNe puggaladdhaMto // 84 // uddhAra addha khittaM paliya tihA samayavAsasayasamae / kesavahAro dIvo - dahi Au tasAi parimANaM // 85 // davye khitte kAle, bhAve cauha duha bAyaro sumo / hoi anaMtussappiNi- parimANo puggalaparaTTo ||86 // uralAisattageNaM, egajio muyai phusiya savva aNU / jattiya kAli sa thUlo, davve suhumo sagannayarA // 87 // logapaesosapiNi-, samayA aNubhAgabaMdhaThANA ya / jahataha kamamaraNeNaM, puTThA khittAI thUliyarA // 88 // appayarapayaDibaMdhI, ukkaDajogI ya sanipajjatto / kuNai paesukkosaM, jahannayaM tassa vaccAse // 89 // miccha - ajayacau AU, bitiguNa viNu mohi sattamicchAI / chahaM satarasa sumo, ajayA desA bitikasAe // 90 // jeragappe | sesANaM // 80 // Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 47] paNa aniyaTTI sukhagai-, nraausursubhgtigviuvvidugN| samacauraMsamasAyaM, vairaM miccho va sammo vA // 11 // niddApayalAdujuyala,-bhayakucchAtittha sammago sujaI / AhAradurga sesA, ukkosapaesagA miccho // 92 // sumuNI dunni asannI, nirayatiga suraviuvidugaM / sammo jiNaM jahanna, suhamanigoyAikhaNi sesA // 93 / / dasaNachagabhayakucchA-biti turiyakasAya vigghanANANaM / mUlachage'Nukkoso, cauha duhA sesi savvattha // 64 / / seDhiasaMkhijjaMse, jogaTTANANi pdditthiibheyaa| ThiibaMdhajjJavasAyA -NubhAgaThANA asaMkhaguNA // 95 // tatto kammapaesA, aNaMtaguNiyA tao rasaccheyA / jogA paDipaesaM, Thii aNubhAgaM kasAyAo / / 96 // caudasarajjUloo, buddhikao hoi sttrjjughnno| taddIhegapaesA, seDhI payaro ya tavvaggo // 97 // aNa daMsa napuMsitthI, veya chakkaM ca purisaveyaM ca / do do egaMtarie, sarise sarisaM usamei // 98 // aNamicchamIsa sammaM, ti Au igavigalathINatigujjoyaM / tirinarayathAvaradurga, sAhArAyava aDa naputthI // 19 // chagapumasaMjalaNA do,-nidAvigdhAvaraNakhae nANI / devidasUri-lihiaM, sayagamiNaM AyasaraNaTThA // 10 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI AvRttinI khAsa vizeSatAo 1. paMcama ka granthanI mUla gAthAo ApavAmAM Avela che. 2. TIppaNuM na. 22 aMtarAyaka nu dezaghAtipaNu kevI rIte hAya te bAbatanu' spaSTIkaraNa. 3. TIppaNu naM. 77 zubhakarmanI paNa sthiti te azubha ja hAya tenu khAsa vivecana. 4. sthitikha dhanu' kAraNa te kaSAya che. paNa rasaba MdhanuM kAraNu kaSAya kevI rIte ? tenI spaSTatA pRSTha 348, 5. yeAga e pradeza ane prakRtibaMdhanu kAraNa che. kaSAya e sthiti tathA rasakha dhanuM kAraNa che. te mithyAtva ane avirati nAmanA karma badhanA kAraNeAnuM zuM kArya che ? te khAkhata vivecana. pR 350. 6. lokAkAzane ghana banAvavAnI rIta mATe khAsa citro-pRSTha 354-355. 7. kSayApazamabhAvanuM spaSTIkaraNa pRSTha 383. 8. TIppaNunA 1 thI 209 sudhI nabAnI kramapUrvaka gAThavaNI, A uparAMta khIjA aneka sudhArAe paNa A bIjI AvRttimAM karavAmAM Avela che. (bIjI AvRttimAMthI puna: mudraNa) 6 saMpAdaka ' Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrI jinendrIya namonamaH | / pUjyapAdajainAcAryazrImadvijayamohanasUrIzvarebhyo namaH / zatakanAmA-paMcama karmagranthaH vishessaarthshit| pAMcamo karmagra avaLa-zrI caudapUrva paikI "AgrAyaNI' nAmanA bIjA pUrvanI pAMcamI vastu (-adhyAya vizeSa) mAMthI mahAparamakArI pUrva dhara bhagavAna zrI zivazarmasUri mahArAjAe bhavya jInAM kalyANa mATe zrI karmaprakRti (kammapayaDI) nAmanA granthanI racanA karI, jemAM prathama 102 gAthA pramANa vadhArana nAmanuM prakaraNa racyuM. tathA e ja pUrvamAMthI e ja upakArI AcArya bhagavaMte 106 gAthA pramANa zatara' nAmanuM 2. mAtrAmAM pUrvanI kSaNari nAme pAMcamI vastunA cethA macaDI nAme prAbhUtanA chaThThA nighaMgha nAmanA anuyAgadvAranA saMvidhAna nAme cothA dvAramAMthI zatakaprakaraNa uddhAreluM che. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama karmajhanya-vizeSArtha sahita prakaraNa banAvyuM. karmaprakRtigranthanuM banyanakaraNa ane A zataka prakaraNamAMthI uddharIne pU. zrI devendrasUri mahArAjAe 100 gAthAnA pramANavALo A "rAta 2" nAme paMcama karmagranya race che. te A zataka karmagranthanA prAraMbhamAM Arya mahApuruSanI dIrghakALathI cAlI AvatI ati prAcIna ane ziSTa paddhati pramANe prathama maMgalAcaraNa ane tyAra bAda abhidheya Adi 4 anubandha (granthanA prAraMbhamAM avazya kahevAnI 4 bAbate) darzAvanArI A pahelI gAthA kahevAya che - namiya jiNaM dhuvabaMdho-dayasattAghAipunapariyattA / seyara cauhavivAgA, vucchaM baMdhavihi sAmI ya // 1 // thArtha-(nibaM) zrI jinezvarane (mi) namaskAra karIne (puvavaMdha) pravabaMdhI (3) dayI (sattA) dhruvasattAka (dhA) ghAtI (putra) puNya ane (cattA) parAvartamAna, e cha prakAranI karma prakRtio (seyara) 6 Itara-pratipakSaprakRtie adhavabaMdhI Adi sahita kahIza. tathA () 4 prakAranI (vivA) vipAkaprakRtie (vaividi) 4 prakArane baMdha arthAt prakRtibaMdha ItyAdi 4 bheda (nuM jaghanyAdi bheda dvArA varNana) ane (sAmI) te cAre baMdhavidhinA svAmI tema ja gAthAmAM kahelA (2) rakArathI vizeSamAM upazamazreNi tathA kSapakazreNinuM svarUpa paNa (yucche) kahIza. viroSArtha-A pahelI gAthAmAM "mica nizai" e be padathI zrI jinezvarabhagavaMtane namaskAra karavArUpa maMgalAcaraNa 2 zata eTale lagabhaga 100 gAthAvALo graMtha evo zabdArtha che. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 26 ThAsaMgraha karyuM che, keI paNa prAraMbheluM zubhakArya nirvighapaNe samApta thAya e ja maMgalAcaraNane hetu che. iti maMgalAcaraNam tathA 4 prakAranA anubandhamAM prathama krama savaMdha eTale A graMthamAM zuM zuM viSaya kahevAnuM che, te prathamathI ja darzAvavuM. A graMthamAM mukhyatve 26 viSaya-dvAra kahevAnA che, te A pramANe- granthanAM 26 dvAra 1 dhavabaMdhI prakRtie 13 kSetravipAkI prakRti nI 2 adhuvabaMdhI prakRtie 7) 14 jIvavipAkI , 15 bhavavipAkI , 3 pRdayI prakRtio | 16 pudgalavipAkI ,, 4 adhadayI prakRtie , 17 prakRtibaMdha 5 pravasattAka prakRtio 2 18 sthitibaMdha 1 6 adhavasattAka prakRtie '| 19 rasabaMdha 20 pradezabaMdha 7 ghAtI prakRtio * 8 aghAtI prakRtio 21 prakRtibaMdha svAmI 22 sthitibaMdha , || 9 puNya pravRtio *} 23 rasabaMdha , * 10 pA5 prakRtie 24 pradezabaMdha che ( 11 parAvartamAna pravRtio | 25 upazamazreNi * 12 aparAvartamAna , * 26 kSapakazreNi Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita granthanAM ra6 dvArene sAmAnya artha 2. vaLI-je prakRti pitAne baMdhahetu prApta thaye athavA svabaMdhasthAna paryanta nirantara avazya baMdhAya te 47 prakRti che. 2. vaMdhI-je prakRti pitAne baMdhahetu athavA baMdhasthAna prApta hovA chatAM paNa kaI vakhata baMdhAya ane keI vakhata na paNa baMdhAya te ahIM baMdhahetu te mithyAtva, avirati, kaSAya ane vega e ja mULabaMdhahetu ane darekanA pratibheda gaNatAM 57 uttarabaMdhahetu che, tenuM vizeSa svarUpa cethA karmagraMthamAM kahyuM che. e adhuvabaMdhI 37 prakRti che. 2. dhruvothI-je prakRti pitAnA udaya-vicchedasthAna paryanta satata-nirantara udayavALI hoya te ra7 prakRti che. 4. mocI-je prakRti pitAnA udaya-vihedasthAna sudhImAM paNa kadAcit udayamAM Ave ane kadAcit udayamAM na Ave che. ahIM tathAvidha dravya-kSetra-kALa-bhAva ane bhava e 5 udayahetu che, te udayahetu pAmIne paNa udaya na Ave te adhuvedathI. jema dravyathI candanAdivilepana thavA chatAM, kSetrathI anukULa kSetrasthAna maLavA chatAM, kALathI anukULa hatuAdi prApta thavA chatAM, bhAvathI anukULa bhAva-rAgAdipariNAma prApta thavA chatAM, ane bhavathI anukULa devagati Adi maLavA chatAM paNa zAtavedanIya Adi prakRtie kadAcit udayamAM Ave che ane kadAcita udayamAM nathI AvatI, mATe tevI prakRtie azrudayI kahevAya, e bIjo artha paNa pahelA arthane bAdha na kare tevI rIte samajo. e adayI 95 prakRti che. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 dvAra sagraha 1. pravasattA--je prakRtinI sattA samyaktlAdiviziSTa guNa rahita evA sa` sa'sArI jIvAne nirantara TAya te dhruvasattAka prakRti 130 che. prazna--ahIM' samyakttvAdiviziSTa guNarahita 'e vizeSaNanu' zuM prayeAjana ? < uttara--samyaktvAdi viziSTa guNamAM caDhate jIva te anukrame dareka prakRtine sattAmAMthI kSaya karatA jAya che, mATe je tevA viziSTa guNavALA jIvane aMge vicArIe te dareka prakRti adhruvasattAka thavAthI pravasattAka bhedanI ja utpatti na thAya, mATe e vizeSaNa sAka che. athavA je prakRti pAttAnA sattAvicchedyasthAna payanta nirantara sattAvALI hAya te dhruvasattAka evA khIjo artha paNa jANavA. 6. dhruvabhA--je prakRtinI sattA samyaktvAdiviziSTa guNa rahita evA sava sa'sArI jIvAmAM paNa kadAcit hAya ane kadAcit na paNa hoya te 28 prakRti che. athavA je prakRti peAtAnA sattAvicchedghasthAna sudhImAM paNa kadAcit sattAvALI hAya, ane kadAcit sattA rahita hAya te te paNa adhruvasattAka kahevAya; e bIjo artha che. 7. pAtI--je prakRti peAtAne AvaravA cegya jIva guNane (jJAnAdikanA ) ghAta kare eTale jIvane te guNu pragaTa na thavA de te. ahI jIvanA kevalajJAna vagere saguNu-sa'pUrNa - guNanA ghAta kare te sarveSAtI ane jIvanA adhijJAna vagere Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita deza-AMzikaguNane ghAta kare te sevAkAta ema ghAti prakRtinA 2 bheda che, te 20+25=45 prakRti che. 8. sadhAtI-je prakRti jIvanA jJAnAdiguNane kiMcita mAtra paNa ghAta na kare (arthAt jIvanA keI paNa guNane na Avare) te aghAtI. jo ke A aghAtI prakRtio svarUpathI aghAtI che te paNa coranI saMgatimAM rahele corI na karanAre manuSya paNuM saMgatidoSathI cAra gaNAya che, te pramANe A aghAtI prakRtie paNa sarvaghAti prakRtinA saMbaMdhamAM jyAM sudhI rahI che, tyAM sudhI sarvaghAtipratimA (sarva ghAtI sadaza) gaNAya che. te 75 prakRti che. 2. pukhyaprakRti-je prakRtinuM phaLa jIvane bhagavatI vakhate AhalAdapaNe sukharUpe bhegavAya te puNyaprakRti 42 che. 20. ri -je prakRtinuM phaLa jIvane bhagavatI vakhate duHkharUpe bhegavAya te pApaprakRti 82 che. 22. vartamAna -je prakRti anya prakRtinA baMdha, udaya athavA baMdhadaya-banene aTakAvIne potAne baMdha, udaya athavA baMdhadaya-anene pragaTa kare te 91 che. 22. apavartamAna -je prakRti bIja prakRtinA baMdha, udaya athavA baMdhadaya-banene aTakAvyA vinA pitAnA baMdha, udaya athavA baMdhadaya-banene pragaTa kare te aparAvartamAna prakRti 29 che... 3 ahIM ghAti-aghAtipaNuM te prakRtinA tathA prakAranA ghAtiaghAti rasathI ja hoya che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 ThAra saMgraha 22. kSetrapA-je prakRtine udaya mukhyatve kSetra eTale AkAzanA Azraye pragaTa thAya te 4 AnupUrvI che. 24. bIpI -je prakRtine udaya mukhyatve jIva AzrayI heya te 78 prakRtio che. 2. meva --je prakRtine udaya mukhyatve bhava-gati AzrayI hoya te, arthAt te te gatinA udayamAM te te prakRtine avazya udaya hoya, athavA jenA udayathI te gatine paNa avazya vipAka udaya hoya te bhavavipAkI 4 AyuSya che. 26. pustravipa--ije prakRtine udaya zarIrarUpe pariNamatAM pudgale pratye heya te pudgalavipAkI 36 prakRtio che. 27. prakRttivaidha-kayA karmane ke svabhAva che tenuM niyatapaNuM thavuM te prakRtibaMdha che. 28. sthitivaMda kayuM karma jIvanA saMbaMdhamAM keTalA kALa sudhI rahe tene niyama che te sthitibaMdha che. 21. vaMdha-baMdhasamaye kayuM karma keTalA pramANamAM tItra-maMdapaNe phaLa Apaze ane te paNa zubha ke azubha te saMbaMdhI niyatapaNuM thavuM te rasabaMdha che. 27. viMdha-baMdhasamaye kayA karmanA keTalA pradezakarmalka baMdhAya tene niyama te pradezabaMdha che. 4. audArikAdi pAMca zarIrapaNe ja pariNamatAM pagale AzrayI vipAkadarzaka prakRtie pudgalavipAkI hovAthI indriya-svara-ucchavAsa Adi karmo pugalavipAkI nathI. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita 22. prakRtivaMdhasvAmI jaghanya tathA utkRSTa saMkhyAvALI prakRtio bAMdhanAra kayA guNasthAnavALA athavA kayA ja che, te kahevuM. 22. citivaivasvAmI--yAkarmanI jaghanya sthiti bAMdhanAra tathA utkRSTa sthiti bAMdhanAra kayA jIve che, ema kahevuM te. 23. vaMdasvAmI-kayA karmane jaghanya rasa tathA utkRSTa rasa bAMdhanAra kayA jIve che, ema kahevuM te. 24. karAvaMdhasthAna-kayA karmanA jaghanya (ochAmAM ochA) pradeze grahaNa karanAra tathA utkRSTa (vadhumAM vadhu) grahaNa karanAra kayA Ave che, tene nirNaya darzAve che. 21. uparAeni-mehanIya karmanI prakRtiene upazamAvavAnI (sattAmAM rahevA daI udayamAM na AvavA devAnI) paddhati darzAvavI te. 26. kSaNavA -AThe karmanI 158 prakRtiene kSaya karavAnI (sattAmAMthI paNa sarvathA kADhI nAkhI AtmAne karma rahita banAvavAnI) paddhati darzAvavI te. e pramANe A granthamAM 26dvAre abhidheya che (kahevAyegya viSa che.) kRti mithenuvaMgha tathA gAthAmAM bIjA 3 anubaMdha spaSTa nathI kahyA tepaNa te anubaMdha A pramANe che;-bhavya che ke jeo mekSamAbhimukhI thaI chava ane karmanA saMbaMdhanuM jJAna meLavavAnI IcchAvALA che tevA jijJAsuo A graMtha bhaNavAnA adhikArI gaNAya. A prakaraNane Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buvabaMdhi prakRti dvAra artha zrI sudharmAsvAmI gaNadharathI prAraMbhIne guruparaMparAe cAlyA Ave che, mATe mati kalapanAthI navIna racela nathI tethI buddhimAnee AdaravA gya che. e gurupAraMparya saMbaMdha, tathA A granthamAM kahele jIva ane karmane saMbaMdha vAca-sAdhya ane upeya che, ane te saMbaMdhI jJAna meLavavAmAM A graMtha vAcaka-sAdhana tathA upAyarUpa che. e pramANe vAcyavAcaka, sAdhya sAdhana, ane upAyopeya sahita 4 prakArane saMvadhanubaMdha jANa. tathA A graMtha bhaNanArane jJAnaprApti, ane bhaNavanArane upakArabuddhithI thatI nirjarA e zrotA-vaktAnuM anantara projana (zIghraphaLa) che, ane bannene anukrame mekSaprApti e paraMpara projana (aMtima phaLa) che, e pramANe ja prakArane avataraNa-prathama gAthAmAM je anukrame 26 dvAre kahyAM. te anukrame dvArenuM varNana karatAM graMthakAra paheluM prapa dvAra kahevAne mATe te dhruvanaMdhi prakRtio A bIjI gAthAmAM darzAve che. dhannacauteyakammA-gurulahunimiNovaghAyabhayakucchA / . micchakasAyAvaraNA-vigdhaM dhuvabaMdhi sagacattA // 2 // TyArtha--(vajhas) varNacatuSka varNagaMdharasasparza (te) taijasa zarIra (janma) kAmaNa zarIra (zApurujIdu) agurulaghu (nimina) nirmANa (vadhArA) upaghAta (mA) bhaya (kuchI) jugupsA (mijhA) mithyAtva Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zatakanAmA paMcama kama grantha-vizeSA sahita meAhanIya (sAya ) 16 kaSAya ane ( bAvaLa) 5 jJAnAvaraNu, nava danAvaraNa-e 14 AvaraNuka tathA (viE) 5 antarAya e ( sattA) 47 ( pravacaM| ) dhruvama'dhI prakRti che. vizeSArtha--e. 47 mAM mithyAtvanA kha hetu mithyAtva peAte ja che, tema ja 16 kaSAyAnA badhahetu paNa pAtapeAtAnA udaya che, ane zeSa 30 prakRtienA baMdhahetu paNa yathAsa'bhava kaSAyA ja che, ane te te hetue jyAMsudhI vidyamAna che tyAMsudhI avazya te te prakRtie nirantara a'dhAtI hAvAthI e 47 prakRtie dhruvaba'dhI che. apavAda 1--zreNithI paDIne mithyAtvaguNasthAne AvelA jIvane (jeNe anaMtAnubaMdhinI visa'yeAjanA karI che tevA jIvane) jo ke prathama AvalikA vakhate anaMtAnubaMdhinA aMdha che. parantu uDDaya nathI te te vakhate ana'tAnu dhinA ahetu mithyAtva paNa che ema jANavuM. apavAda 2--10 mA guNasthAne sUkSmakaSAyAdaya hovA chatAM paNa kaSAyanA baMdha nathI; tenuM kAraNa ke kaSAyanA khAdara udaya e ja kaSAyanA ahetu che, mATe te sthAne kaSAyane aMdha nathI. apavAda 3--je je prakRtine aMge kaSAyAdaya hetu kahyo che te saMbadhamAM keTalIka prakRtione a'ge amuka amuka hada sudhInA kaSAya hetubhUta che, jethI AgaLa kaSAyAdaya hovA chatAM paNa te te prakRtinA khaMdha na hoya teA virodha samajavA nahi, jema va catuSkAdikanA a`dhamAM apUrvaguNusthAnanA 6 ThThA Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhavabaMdhi prakRti dvAra bhAga sudhIne ja kaSAya baMdhahetu che, paraMtu tethI AgaLane nahIM; ane keTalIka pravRtiomAM kaSAyabaMdhahetu paryata sudhI paNa che. athavA dvArA arthamAM kahelA bIjA artha pramANe ("svabaMdhavirachedasthAna paryanta avazya nirantara baMdhAya te pravabaMdhI" e artha pramANe) paNa A sarvaprakRtio pitapitAnA baMdhavicchedasthAnaparyanta satata baMdhavALI hovAthI pravabaMdhI che. je 2 | | trathama dhruvaMdhitaddAra samAptam // avatara-pUrva gAthAmAM 47 dhruvanaMdhi pravRtio kahIne have A be gAthAmAM 73 adhavabaMdhi pravRtio kahevA pUrvaka te dhruvaadhuvapaNAmAM baMdhakALa keTaluM hoya te kALanA cAra bhAMga (kALanI caturbhagI) dvArA darzAvAya che - taNuvaMgAgiisaMghayaNa, jAi gai khagai pugvi jiNu saasN| ujjoyAyavaparaghA, tasavIsAgoyaveyaNiyaM // 3 // hAsAijuyaladugave-ya Au tevuttarI adhuvbNdhaa| bhaMgA aNAi sAi, aNaMtasaMtuttarA cauro // 4 // thArtha (tabu) zarIra 3 audArika-vaikiya-AhAraka (vaMn) upAMga 3-audA upAMga-vai0upAMga-AhA-upAMga (gari) AkRti eTale saMsthAna 6 (saMcaLa) saMghayaNa 6 (ArU) jAti pa, ekendriyAdi (3) gati 4 (vA) khagati eTale vihagati 2, (putra) AnupUva 4 (nija) jinanAma (sA) uravAsa (ujjoya) udyota (kAva) Atapa () Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra zatakanAmA paMcamakarmagrantha-vizeSArtha sahita parAghAta (tasavIsA) trasAdi 10 tathA sthAvarAdi 10 (ve) getra 2, (veNiya) vedanIya 2. (hArU guruduna)-hAsyAdikanAM 2, yugala eTale hAsyarati tathA zeka-arati (ca) veda 3 (bAra) AyuSya 4, e sarva maLI (tevu ) 73 prakRti abruvabaMdhI che, temAM yathAgya (baMnuttara) uttarapadamAM ananta tathA (saMtuttara) uttarapadamAM sAnta evA ( rU) anAdi tathA (soTTa) sAdi saMbaMdhI kALanA (23) cAra (mA) bhAMgA che, arthAt 1 anAdiananta, 2 anAdisA, 3 sAdiananta ane 4 sAdisAnta e kALanA 4 bhAMgA jANavA. vizeSArtha--e 73 prakRtiomAM jinanAmakarma samyakutvanA, ane AhArakaki apramattacAritranA hetuthI paNa kadAcita baMdhAya che ane kadAcit nahi, mATe adhavabaMdhI che. e samyakatvAdi hetumAM paNa kaSAdaya sAmAnya hetu te avazya che, paNa ahIM samyaktvAdi e ja mukhya baMdhahetu che; kAraNa ke samyaktvAdirahita jIvane game tevI kaSAyamaMdatA heya tepaNa jinanAmakarma ane AhArakaTrika na baMdhAya. tathA parabhavaprAgya baMdhAtI prakRtio paNa je paryApta prAgya baMdhAtI hoya te ja uchuvAsa ane parAghAta baMdhAya che, ane aparyAptaprAgya baMdhAtI pravRtiomAM te bane baMdhAya nahiM mATe e ucchavAsa ane parAghAta adhuvabaMdhI che. tathA sUrya vimAnamAM vartatA bAdarapRthvIkAya prAyogya prakRtio bAMdhanAra jIvane ja AtapanAmakarmane baMdha hoya ane bIjAne na hoya mATe AtapanAmakarma, adhruvabaMdhI che. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhruvAdhruvabaMdha tathA pravAhodaya prakRtinA kAlabhAMgA 13 tathA prakAzayukta zarIravALA tiryaMcaprAgya prakRtio bAMdhanAra jIvane udyotanAmakarmane baMdha hoya che, ane bIjAne nahi mATe udyotanAmakarma adhuvabaMdhI che. zeSa 66 prakRtie potAnI pratipakSI prakRti baMdhAtI hoya te vakhate na baMdhAya ane pratipakSI (baMdhavidhI) prakRti na baMdhAtI hoya tyAre baMdhAya mATe adhuvabaMdhI che. have apravabaMdhi pravRtiomAM kALanA 4 bhAMgA darzAvavAnA che, te 4 bhAMgA A pramANe--je prakRtine baMdha anAdikALathI nirantara cAluM che, ane bhaviSyamAM baMdhaviccheda thavAne paNa nathI te 1 nAginnara baMdha abhavya jIne dhruvabaMdhi pravRtione ja hoya kAraNa ke abhavyajIne samyakuvAdi viziSTaguNaprAptinA abhAve keTalIka prakRtione baMdhaviccheda athavA abaMdha paNa nathI; tathA je prakRtine baMdha anAdikALathI avicchinnapaNe cAlu che paraMtu bhaviSyamAM viziSTa AtmaguNaprAptinA sadUbhAve te prakRtine baMdhaviccheda athavA abaMdha thaze te te 2 anAhitAnta baMdha bhavya jIne ja hoya, tathA je prakRti baMdhaviccheda thaIne athavA abaMdha thaIne punaH baMdhAya te sAdi, ane te punabaMdha punaH anantakALa sudhI avichannapaNe cAlu rahe che te rU sahimananta badhe kahevAya. A baMdha kaI paNa prakRtine kaI paNa jIvane hoya nahi tethI e trIjo bhAga zUnya che; tathA e ja punabaMdha punaH viccheda pAme che te sAvisAjo baMdha bhavyane dhruvabaMdhine paNa hoya ane abhavyane kevaLa avabaMdhine ja hoya 3-4 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita avatA-pUrvagAthAmAM dhruvAdhruvaprakRtibaMdhane aMge kahelA kALanA 4 bhaMgamAMthI trIje zUnyabhaMga vajIne zeSa 3 bhAMgA je rIte prApta thAya che te rIte darzAvAya che, tema ja dhuvAddhadayi prakRtimAM paNa kALane e 2 bhAMga judA na kahevA mATe prasaMgataH pravAdayi prakRtiomAM paNa e 3 bhaMga darzAvAya che - paDhama biyA dhuvaudaisu, dhuvabaMdhisu taiyavajja bhaMgatigaM, micchammi tinni bhaMgA, duhA vi adhuvA turiyabhaMgA // 5 // jAthArtha -(puvaDakuM) mithyAtva sivAya zeSa 26 kuMdayi prakRtiomAM (paDhama viyA) pahele tathA bIje bhAga eTale anAdiananta tathA anAdiyAnta bhAMgo hoya che. (puvarvAdhi) mithyAtvavajIne zeSa 36 dhruvabaMdhi prakRtiomAM (tarUca va) trIje sAdiananta bhaMga zUnya hovAthI vajIne zeSa (maMtiti) 3 bhAga hoya che. (mimi) mithyAtvane viSe (eTale dhrudaya tathA dhruvabaMdhi e baMne prakAranA mithyAtvamAM) trIje vajIne (tikri ma) 3 bhAMga hoya che. ane (Tu vi madhuvA) bane prakAranI adhuvaprakRtio eTale adhudayI tathA adhavabaMdhI prakRtio (turiya) e sAdisAnta nAmane cethA (1) bhAMgAvALI che . 5 vishessaarthra6 dhuvAdayi prakRtimAM 2 bhAMgA mithyAtva sivAyanI zeSa 26 pRdayI prakRtio abhavyane anAdianantakALa sudhI satata udayavALI che, ane Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravAdhavabadhi tathA duvAdIya prakRtinA kAlabhAMgA 15 bhAne guNasthAnakanI vRddhi samaye udayavida pAme che mATe anAdisAta che. kyAM kyAM viccheda pAme che, ItyAdi svarUpa AgaLa ApelA koika uparathI samajavuM. 46 yuvabaMdhi pravRtiomAM 3 bhAMgA tathA kALanA 4 bhAMgAmAMthI trIjo bhAga zUnyaaprApta kahyo che, tethI zeSa 3 bhAMga mithyAtvarahita 46 dhruvabaMdhiomAM hoya che. tyAM 1 anAdi ananta abhavyane ane zeSa 2 bhAMgA bhavyane ja hoya che, kAraNa ke dhruvabaMdhine baMdhaviccheda ane baMdhaviccheda thavAthI punabaMdha paNa bhavyane ja hoya che, tenA vizeSa sthAna koSTakathI jANavAM. banne prakAranA mithyAtvamAM 3-3 bhAMgA ahIM mithyAtva pRdayimAM tathA pravabaMdhimAM paNa ' aMtargata che te paNa tenI judI vivakSA karavAnuM kAraNa e che ke mithyAtvanA pravedaya tathA pravabaMdha baMnemAM 3-3 bhAMga prApta thAya che, tyAM anAdi ananta bhAgo abhavyane che; ane zeSa 2 bhAMgA bhavyane che. 73 adhavabaMdha tathA 5 aprAdayi prakRtiemAM sAdisAnta bhAge tathA adhuvabaMdhi prakRti ane adhavodaya prakRtio te pitAnA adhavapaNAnA (eTale kadAcita baMdha, kadAcita abaMdha tathA kadAcit udaya ane kadAcit anudayapaNAnA) kAraNathI ja cothA sAdisAntabhAMgAvALI che. te pA dvitIyaM adhruvabandhiprakRtidvAra samAptam / / Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 dhruvodayimAM kaalbhNgaa| prakRtio jIvane ? anAdi ananta kayA jIvane ? anAdi sAnta kayA jIvane ? sAdi ananta sAdi sAnta kayA jIvane ? kyAM ? kyAM ? udayanuM sAta baMdhanuM sAntapaNuM paNuM udayanI Adi kyAM ? kayA jJAnA 05-vigha 5- | darzanA 4(e 14) | | 1 | bhavya 0 | 0 | * | 0 - 2-3-4 thI. paDI rahelA 0 | 1 |bhavyaJ1 mAte ... ; AvatAM ! zatakanAmA paMcama karmaprantha-vizeSArtha sahita 9 | | mithyAtva | 1 | zeSa 12 dhRdayamAM * I13mAne Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakRtio anAdi anata 6 7 /kaDyA jIvane ? | anAdi sAta - kayA jIvane? sAdi ananta jIvane ? sAdi sAnta kayA jIvane? kyA baMdhanuM sAntapaNuM kyAM ? baMdhanI Adi kyAM? dhavabaMdhi pravRtiomAM kAlabhaMgA | 0 - = 0 0 jJAnA05-vigha 5darzanA04 e 14 | | 1/bhavya 0 | | 1 bhavya mAte 11 thI paDI 10 me AvatA 4 saMvalana 10 thI paDI 8me AvatA nidrA 2-tai0-kA-varNAdi 4-aga-upa0 | 1 |.. | 8 me | 8 thI paDI 8 me AvatA nirmANa-bhaya-musA e 13 4 apratyAkhyAnI |4 thAjo pa thI paDI 4the AvatA 4 pratyAkhyAnAvaraNa 5 mAte 6 thI paDI 5 me AvatA 4 anaMtAna-3 jyAnadhiMtrika e 7 1 mAnta ra-3jathI paDI 1le AvatA 1 mithyAtva 1 mAte 2-3-4 thI paDI 1le AvatA 0 = = 0 0 = 17. 0 = Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zatakanAmAM paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita avatara-pUrvagAthAomAM dhruvAdhuvanaMdhi bakRtio, tathA dhruvAdhuvabadhi tema ja prasaMgata: dhruvAdhuvedayi prakRtiomAM kALanI caubhagI yathAsaMbhava kahIne have A gAthAmAM pravo prakRtie kahe che. nimiNa thiraathira aguruya, suhaasuhaM teya kamma cuvnnaa| nANaMtarAya daMsaNa, miccha dhuvaudaya sagavIsA // 6 // pathArtha_nimaNa, sthira, asthira, agurulaghu, zubha, azubha, taijasa, kAmaNa ane varNAdi 4 e nAmakarmanI 12, jJAnAvaraNa 5, antarAya 5, darzanAvaraNa 4 ane mithyAtva. e 27 dhruvIya prakRtio che. vizeSA-e 27 prakRtie pitApitAnuM udaya vicchedasthAna prApta na thAya tyAM sudhI satata-nirantara udayavALI rahevAthI nityeAdayI athavA pRdayI kahevAya che temAM nimaNathI varNacatuSka sudhInI 12 nAma dhRdayI prakRtie 13 mA sagiguNasthAna paryanta satata udayavALI che. mithyAtva sivAyanI 14 ghAti prakRtio 12 mAkSINameha guNasthAna paryata satata udayavALI che, ane mithyAtva pahelA guNasthAne ja satata udayavALuM che. e pramANe pitapatAnA sthAne e ra7 prakRtie udayavALI che. 6. // tRtIyaM dhruvodaya-prakRti-dvAra samAptam // - - - - avataraNa-pUrvagAthAmAM kRdayi prakRtie kahIne have A gAthAmAM voca prakRtio kahe che. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vabadhi pravRtiomAM kAlabhaMga thirasubhiyara viNu, ardhavabaMdhI miccha viNu mohadhuvabaMdhI / niddovadhAya mosaM, sammaM paNanavai adhuvudayA // 7 // pathArtha-pUrve-gAthAmAM je 73 adhavabaMdhi pravRtio kahI che, temAMthI (dhiNumAra) sthira tathA zubha ane e bannenI Itara-pratipakSI asthira ane azubha (viSNu) vinA zeSa rahelI 69 adhuvabaMdhi prakRti, pUrve bIjI gAthAmAM mehanI vakarmanI 19 dhruvanaMdhi pravRtio kahI che, temAMthI 1 mithyAtva vinA zeSa 18 mehadhruvabaMdhI prakRtio, tathA 5 nidrA, upaghAta, mizramehanIya ane samyaktvamohanIya e 8, ema 6+18+8 = 5 prakRtie gadhruvoca che. vizeSArtha -sthira tathA asthira ane zubha tathA azubha e be yugala baMdhamAM virodhI che, jethI sthira-zubha athavA asthira-azubha, e bemAMthI kaI paNa avirodhI 1 yugala baMdhAya che, paraMtu udayamAM te e banne yugala aviradhI che, kAraNa ke dareka prANImAtrane jyAM sudhI zarIrane udaya che tyAM sudhI zarIra sahacArI e banne yugala avazya udayamAM varte che, mATe ahIM adayi prakRtimAM gaNI zakAya nahi. tathA mithyAtva paNa pitAnA sthAne (pahelA guNasthAne) satata udayI hovAthI ahIM adhuvadayimAMthI bAda karyuM che. zeSa sarva prakRtiomAMnI keTalIka paraspara viruddha udayavALI hovAthI adhudayI che, ane keTalIka pravRtio tathA prakAranA dravya-kSetraphaLa bhAvanA saMge adhUdAyI che. 7. // caturtha adhuvodaya-prakRti-dvAraM samAptam / / Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama karmapranya-vizeSArtha sahita avatara-pUrve dhrudaya tathA adhUdayi pravRtio kahIne have A be gAthAmAM dhruvasattA tathA navaratta prakRti kahe che. tasavannavIsa sagateyakamma dhuvabaMdhi sesa veyatigaM / Agiitiga veyaNiyaM, dujuyala saga urala sAsa caU // 8 // khagaItiriduga nIyaM, dhuvasaMtA samma mIsa maNuyadugaM / viuvikkAra jiNAU, hArasaguccA adhuvasaMtA // 9 // pathArtha-trasAdi 20, varNAdi 20, tejasa kArmasatakanI 7, varNAdi viza ane taijasa kArmaNa saptaka maLI sattAvIza prakRti (dhruvabaMdhimAM karelI gaNatrI pramANe varNAdi 4 ane tai0 kA2, e 6) vaIne zeSa 41 "dhruvabaMdhI, veda 3, AkRti (saMsthAna) Adi 3 karmanI (tanuvaMzirUvaMcana ItyAdi padavALI 3 jI gAthAmAM kahelA krama pramANe AkRti 6, saMghayaNa 6 ane jAti pa e) 17 prakRtio, 2 vedanIya, 2 yugala (hAsyAdi 2 yugala)nI 4 prakRtio, audArikasaptakanI 7, ucchavAsa catuSka (ucchavAsa-udyota-AtA-parAghAta)nI 4, 2 khagati, 2 tiryaddhikanI ane nIcatra, e 20+20+ 741+3+1+2+4+7+4+2+2+1 = 130 prakRtio chuvAza che, tathA samyakatvamehanIya, mizramehanIya, manuSyadvikanI 2, vekiyasaMbaMdhI (vaikriyasatakanI 7, devadvikanI 2, narakaTrikanI 2 e) 11, jinanAma, AyuSya 4, AhAraka 5. ahIM 47 dhruvabaMdhinI dhruvasattA paNa che, te paNa varNa tathA tejasa-kAzmaNane dhruvabaMdhimAMthI juduM gaNavAnuM kAraNa ke tyAM varNanI 4 gaNI che te ahIM 20 gaNavI che, ane te kALa nI 2 gaNI che, tene badale ahIM 9 gaNavI che mATe. anyathA 130 dhruva sattAka thAya nahIM. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasattAka prakRtinu` kAraNa saptakanI cha ane uccageAtra e 7+1 = 28 prakRtie vasattA che. atra 21 1+1+2+11+1+4+ viroSAye--ahI' trasAdi 20, eTale trasadazaka ane sthAvaradazaka maLIne 20, tathA te. zarIra kA. zarIra te sadhAtana kA. saMghAtana te te khaMdhana kAkA badhana ane saikA kha'dhana e 7 prakRtie jANavI, tathA audArikasaptaka eTale audA. zarIra, audyA. upAMga, audyA. saMghAtana, audyA. audA. badhana, audA. taijasaba dhana, audA. kAma Nupra'dhana ane audA. taijasakAma Nuba dhana e cha prakRti jANavI. e rIte vaikriyasasaka tathA AhArakasaptakanI paNa cha-cha prakRtie gaNavI. ardhavasattAka prakRtienuM kAraNu anAdikALathI pravAhApekSAe kama prakRtinA khaMdha pratisamaya cAlu hAvAthI keTalIka adhruvabaMdhi prakRtionI paNa dhruvasattA sabhave che, ane dhruvabadhiprakRtinI te dhruvasattA avazya hAya ja. tema chatAM 28 prakRtie avasattAka paNa che tenu kAraNa zuM haze te jANavA yAgya hAvAthI kahevAya che. 2. samyaktvamohaiM mizramoda--A 2 prakRtine sathA badha ja nathI, paraMtu mithyAtvanuM rUpAntara che, ane te paNa bhavyajIvAne samyaktvaguNunI prApti vakhate ja navI utpanna thAya che, mATe keTalAka samyagadRSTi jIvAne e 2, prakRtinI sattA 6. samyaktvamAha tathA mizrameAhanI sattA hoya te te upazama samakita athavA kSaye pazama samakitavALAne hAya che paNa kSAyika samakitavatane darzIna saptakanA kSaya thayelA hovAthI sattA nathI hotI. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcamakarmagrantha-vizeSArtha sahita hoya che ane abhavya ane te samyakatvanI prAptinA abhAve kadApi paNa sattAmAM ja na hAya mATe e 2 prakRtio sarva saMsArI jIvone alabhya hovAthI adhavasattAka che. 3. manuSyadiva-otra-trasamAMthI agnikAya ane vAyukAmAM gayele jIva prathama uccagetranI sattA uvelyA ( uddalanAsaMkramathI nisattAka karyA) bAda manuSyadvikanI sattAne paNa palyopamanA asaMkhyaya bhAga jeTalA kALe uvelI nAkhe che. e agnivAyune jAtisvabhAva ja che. mATe e 2 prakRtie agnivAyune AzrayI adhuvasattAka che. punaH uccagetrane te anAdi ekendriyene sarvadA abaMdha hoya che. 11 vai0 7-reva 2-narava ra-e 11 prakRtie anAdi ekendriya (jeo anAdikALathI hajI sudhI paNa ekendriyapaNuM ( sthAvarapaNuM) choDI trasamaNuM pAmyA nathI tevA jo) svabhAvathI ja bAMdhatA nathI mATe e jIvane te e 11 prakRtinI sarvadA sattA ja nathI, ane trapaNuM pAmI e 11 prakRtio bAMdhI puna: ekendriyamAM jAya to paNa avazya udvalanA kare che. pAmara prANIo uttama ratnane paNa jema pattharatulya gaNI phekI de che, tema ekendriyene paNa e svabhAva ja che ke e prApta thayelI 11 uttama prakRtine udvalanA saMkramathI avazya uvelI nAkhe che, tethI udvalanA saMpUrNa na thAya tyAM sudhI eTale papamanA asaMkhyAtamAM bhAga sudhI e 11 prakRtionI sattA sUkSma tathA bAdara ekendriyAne hoya che. ane ulanA karyA bAda niHsattAka thAya che, mATe adhuvasattAka che. 7. karmagraMthanI vRtti AdimAM 'thAvAmAa tasya sthitimAM vA' Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhruvasattAka prakRtinu kAraNa 23 4. AyuSya--adhruvabaMdhI hAvAthI ane eka bhavamAM antamuhUta mAtra eka ja vAra ane eka ja AyuSya adhAtu heAvAthI sarva jIvane dareka AyuSyanI sattA na heAya mATe dhruvasattAka che. athavA sthAvarAne devAyuSya-narakAyuSyanI tema ja sa` devAne narakAyuSyanI, traiveyaka tathA anuttara devAne tiya cAyuSyanI paNa baMdhanA abhAve sattA nathI ane agnivAyu tathA sAtamI pRthvInA nArakane manuSya AyuSyanI sattA sarjaMdA haiAya nahIM', mATe 4 AyuSya adhavasattAka che. 6. binanAma--samyakhetuthI paNa keTalAka sabhyaSTiSTae AMdhe che ane keTalAka nathI bAMdhatA, mATe apravasattAka che. 7, bAralA apramattacAritranA hetuthI paNa keTalAka ja saMyamI manuSye Adhe che, mATe adhruvasattAka che punaH R avirati prApta thAya teA AhArakasasakanI uddalanA paNa tyAM anta. bAda avazya thAya che ane utkRSTathI pakSepamanA asaMkhya bhAMga jeTalA kALe niHsattAka thAya che. 8-9. eTale sthAvaramAM gayelA jIvAte te prakRtinI sthiti kSaya thaye asattA cAya che ema kahyuM che, parantu sthiti kSaya thavAmAM to sAgaropama jeTale sALa vyatIta thaI jAya, tema ja urdulanAnuM paNa niyatapaNuM rakatuM nathI, mATe sthitine eTale ujjananayA sthitizrayeLa ema adhyAhArathI samajIe to ka`prakRti Adi graMthA sAthe bhAvArthI maLato thAya, pachI tattva bahuzrutagamya. A prakAra vaiyiAdi 11 ane uccatra e 12 prakRtio mATe samajavA. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zatakanAmA paMcama karmaprantha-vizeSArtha sahita vatA-pUrve be gAthAomAM dhuvAdhuvasattAka-prakRtio kahIne have prasaMgathI keTalIka (15) prakRtienI guNasthAnaAzrayI adhavasattA darzAve che. prathama A gAthAmAM mithyAtvamohanIya ane samyakatvamehanIya e 2 prakRtinI guNasthAnamAM muvAdhruvasattA darzAve che. paDhamatiguNesu micchaM, niyamA ajayAiaTThage bhajja / sAsANe khalu samma, saMtaM micchAidasage vA // 10 // thAI-mithyAtva pahelA 3 guNasthAne mAM (niyama) avazya sat hoya, ane cothA avirati Adi 8 guNasthAnamAM (manna) bhajanIya che, arthAt hoya ane na paNa hoya, tathA samyaktvamehanIya sAsvAdanamAM hu) avazya hoya ane mithyAtvAdi 10 guNasthAne 1 tathA 3 thI 11 mAM (vA) vikalpa hoya, arthAt hoya ane na paNa hoya. mithyAtvanI 1 thI 3 guNa0 mAM dhruvasattA vizeSArtha-paheluM guNasthAna mithyAtva che mATe tyAM mithyAtvanI dhruvasattA ja hoya te svAbhAvika che. tathA bIjA sAsvAdana guNasthAnamAM mehanIyanI sarva prakRtio (28)nI sattA avazya hoya mATe tyAM paNa mithyAtvanI ivasattA hoya ane mitra 8. sarva prakRtinI guNasthAna AzrayI dhruvasattA graMthakartA pUjya A sthAne kyAMya paNa kahI nathI, kAraNa ke te samajavuM sugama che. to paNa A arthanI samApti bAda sarva prakRtionI guNasthAna AzrayI dhruvasatA 12 mI gAthAnA artha paryanta TipaNImAM kahevAze. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtvanI 1 thI guNa0 mAM dhruvasattA 25 mehanIyanA udayavALA trIjA mizraguNasthAnamAM paNa mithyAtvanI dhruvasattA hovAnuM kAraNa ke mizramehanIya guNasthAnamAM vartatA jIvane mizra ane mithyAtva e be vasattAka hoya. 9. karmagraMthanA abhiprAya pramANe mithyAtvathI ane samyaktvaguNasthAnathI paNa mitraguNasthAnamAM jIva Ave che. tyAM je samyaktvaguNasthAnathI Ave te upazama vA kSaye pazama samyaktvamAMthI Ave ane upazama vA kSa0 samyakatvamAM traNe paMjanI sattA avazya hevAthI mitraguNasthAne mithyAtvanI dhruvasattA prApta thAya che. tathA mithyA gayele jIva prathama samyaktvamohanI uThalanA karI tene niHsattAka kare, tyArabAda mizra mehanIyanI uddalanA karI mizramehanIyane paNa niHsattAka kare che, paraMtu mizramohanIyanI uddalanA zarU thayA bAda jyAM sudhImAM mizramehanIya niHsattAka na thayuM hoya teTalAmAM pariNAmavaNathI kadAca mizramohanIya udaya thaI jAya te te vakhate e mizraguNasthAnavata gaNAya, ane te samaye e jIvane mithyAtvanI ane mizramehanI dhruvasattA ja che. athavA kSapazamasamyagUdaSTi jIvane kSAyika samyaktva prApta karatAM prathama mithyAtvane kSaya thayA bAda mithyAtvanI asattA hoya, ane kSAyika samyaktva pAmyA bAda te hoya ja, e pramANe vicAratAM paNa mizra samyagraSTine mithyAtvanI dhruvasattA ja hoI zake che. ahIM siddhAntano abhiprAya eTale bhinna che ke upazamA vA yopazama samyaphavamAMthI ane tethI ja samyakatvaguNasthAnamAMthI paNa jIva mitre jaI zakatuM nathI, kevaLa mithyAtvamAMthI ja mitre jaI zake che juo-mi chattA uMti, viruddha hodda samIsu tamArA micchattaM' Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita mithyAtvanI 4 thI 11 guNamAM amuvasattA kSAyikasamyagadaSTine 4thI 11 sudhInAM guNasthAnamAM mithyAtvanI sattA nathI, ane upazamasamyagdaSTine e 8, guNasthAnamAM mithyAtvanI sattA che, mATe e 8 guNasthAnamAM mithyAtvanI addhavasattA kahI che. samyakatva mehanI sAsvAha mAM dhruvasattA upazamasamyakatvathI patita thate jIva sAsvAdane pAme che ane upazamasamyaktvamAM 3, pujanI sattA avazya utpanna thAya che, ane hoya che. mATe samyaka mehanIyanI sAsvAdanamAM dhruvasattA ja hoya, athavA sAsvAdanamAM mehanIyanI 28 prakRtionuM eka ja sattAsthAna hoya che, te kAraNathI paNa sAsvAdanamAM samyakatva mehanIyanI dhruvasattA che. samyaka mehanI zeSa 10 guNasthAnomAM avasatA upazama athavA kSapazama samyaktvathI mithyAtve AvelA jIvane prathama traNe puMja-traNe darzanamohanIyanI sattA hoya che, ane tyArabAda prathama samyaktvamehanI udvalanA karI samyakRtvamehane ni:sattAka karavA mAMDe che. te daramyAnamAM je mitramehanIyane udaya thAya te mizraguNasthAnamAM paNa traNe puMjanI sattA prApta thAya che, mATe mithyAtvamAM ane mizramAM 10-1ra-13-14 mA guNasthAne te sarvathA mithyAtvanI sattAno abhAva ja hoya che, tethI tyAM dhava vA adhava sattAno vicAra ja na hoya. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyA mohanI zepa 10 guNasthAnomAM avasattA 27 samyakatva mohanIyanI sattA hoI zake che, tathA traNe puMjanI sattAsahita mithyAtve AvI prathama samyakatvamehanI uddhavanA karI samyaktvameha niHsattAka thayA bAda mizramehanI uddalanA karate jIva mizrameha ni:sattAka thayA pahelAM je mikTa jAya te e pramANe banne guNasthAnamAM samyakatva mehanIyanI asattA paNa hoI zake che. athavA mithyAtva guNasthAne che - anAdi mithyAdaSTi jIvane samyakatvamehanI asattA ja hoya che, e pramANe e be guNasthAnamAM samyakatvamehanI adhRvasattA gaNAya. tathA kSAyikasamyagadaSTine 4 thI 11 sudhInAM guNasthAnamAM samyakatvamehanI asattA che ane upazamasamyagadaSTine samyaktvamohanI sattA che, mATe e guNasthAnamAM paNa samyakatva mehanI adhuvasattA gaNAya. 100. avatara-have A gAthAmAM mizramehanIya tathA anaMtAnubaMdhI 4 e pa prakRtionI guNasthAna AzrayI pravAvasattA darzAve che- sAsaNamIsesu dhuvaM, mIsaM micchAinavasu bhayaNAe / Aiduge aNa niyayA, bhaiyA mIsAinavargami // 11 // pathArtha-mizramehanIya sAsvAdana ane mizra e 2, guNasthAnamAM dhruva-avazya che, ane mithyAtvAdi 9 guNasthAne(1 tathA 4 thI 11)mAM bhajanA-vikape che, tathA anaMtAnubaMdhI 4 pahelA 2 guNasthAnamAM niyamathI avazya che, ane mizrAdi 9 guNasthAnemAM (arUbA) bhajanAe che, arthAt hoya ane na paNa hoya. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita mizramehanI 2-3 guNa0 mAM pravasattA viSArtha-pUrvagAthAnA arthamAM jaNAvyA pramANe sAsvAdanamAM traNe puMjanI avazya dhruvasattA ane mizramAM mithyAtva tathA mizra e be puMjanI dhruvasattA hovAthI e bane guNasthAnamAM mizramehanIyanI dhrusattA che. mizramehanI 9 guNa0 mAM amuvasatA mithyAtvaguNasthAne anAdimithyAdaSTine athavA pUrva gAthAnA arthamAM kahyA pramANe jeNe mizramehanIyanI udvalanA karI hoya tevA jIvane mizramehanIyanI sattA na hoya, ane upazama vA kSa. samyakatvathI mithyAtve AvelA jIvane traNe puMjanI sattA hovAthI mithyAtve mizranI sattA hoya che, te kAraNathI mithyAtvaguNasthAne mizramohanI adhuvasattA gaNAya tathA jema mithyAtva ane samyaphavamehanI 4 thI 11 sudhI 8 guNasthAnamAM adhavasattA kahI, tema mizranI paNa adhuvasattA e 8 guNasthAnamAM vicAravI. 4. anaMtAnu nI 1-2 guNasthAne muvasattA mithyAtvaguNasthAne 'prAyaH anaMtAnubaMdhI kaSAyane ja udaya mukhya che, tema ja e guNasthAna anaMtAnunI sattArahita te kadI paNa hotuM nathI mATe mithyAtve anaMtAnI dhruvasattA che, ane sAsvAdana bhAvanI utpattinuM te mULa kAraNa ja 11. mithyAtvamAM zreNithI AvelA jIvane 1 AvalikA sudhI anaMtAnuno anudaya paNa hoya che, mATe prAyaH zabda che. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 4 anaMtAnunI zepa 9 guNamAM adhavasattA anaMtAnubaMdhIne udaya thAya che, mATe e guNasthAne te anaMtAnune udaya ane sattA bane dhruva hoya che. prazna-anaMtAnunI visayejanA-asattA karIne mithyAtve AvelA jIvane mithyAtvamAM anaMtAnI sattA kevI rIte hoya ke jethI dhruvasattA gaNI zakAya? uttara-mithyAtva e anaMtAnubaMdhInI utpattimAM bIjabhUta che, mATe mithyAtvane udaya thavA sAthe ja anaMtAnubene baMdha paNa zarU thaI jAya che, ane baMdhanA prathama samayathI sattA avazya gaNAya che, mATe niHsattAka thayelA anaMtAnubaMdhI kaSAyavALA jIvane paNa mithyAtvaguNasthAne tenI pravasattA hoya che, tathA e prasaMgamAM udaya 1 AvalikA sudhI na hoya ane 1 AvalikA bAda udaya paNa zarU thaI jAya che. 4 anaMtAnu nI zeSa 9 guNa0 mAM amuvasattA caturthIdiguNasthAne anaMtAnunI visaMyojanA karI nisattAka karyA bAda mizraguNasthAne AvelA jIvane mizaguNamAM anaMtAnunI sattA na hoya, ane visAjanA na karI hoya tevA jIvane anaMtAnI sattA hoya mATe mizraguNasthAnamAM anaMtAnunI adhavasattA gaNAya, ane 12zeSa 8 guNasthAnamAM avasattAnuM kAraNa mithyAtvAdivaTu vicAravuM 11. 12. e abhiprAya karma prakRti Adi sivAya zeva karmagraMtha zAstrono che. karmaprakRtimAM te "saMjogaLA 3 niyama, Turu vaMdu dutti maphavA " arthAta saMjanA kapAya eTale anaMtAnu kapAye 2 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 zatakanAmA paMcama karmacantha-vizeSArtha sahita avatA-A gAthAmAM AhArakasasaka tathA jinanAma, e 8 prakRtionI guNasthAne pratye pravAivasattA darzAve che- AhArasattagaM vA, savvaguNe bitiguNa viNA titthaM / nobhayasaMte miccho, aMtamuhattaM bhave titthe // 12 // TthArtha -AhArakasaka sarva guNasthAnomAM (vA) vikalpa che. arthAt kaI guNasthAnamAM pravasattAka nathI. tathA jinanAmakarma paNa bIjA ane trIjA guNasthAna sivAyanAM zeSa sarva guNasthAnemAM vikalpa che. eTale adhavasattAka che. vaLI vizeSa e che ke AhAraka ane tIrthaMkara nAmakarma e (3mate) benI sattAvALA jIva mithyAdaSTi na hoya, ane mithyAtve jinanAmakarmanI sattA paNa antarmuhUrta mAtra ja hoya che. AhArakasaptakanI sarvaguNasthAnamAM adhruvasattA vizeSArtha - koIka apramattacAritrI jIva cAritranA prabhAve sAtamAthI AThamA guNasthAnanA chaThThA bhAga sudhI AhArakasaptaka bAMdhIne kSapakazreNimAM 14 mA guNasthAna sudhI jAya che. ane keIka jIva patita pariNAmI thAya te mithyAtva sudhI paNa Ave che, tethI sarva guNasthAnamAM mAhAlatanI sattA prApta thAya guNasthAnamAM dhruvasattAka che. ane 3 thI 7 e pAMca guNasthAnamAM bhajanIya eTale avasattAka che. ema kahyuM che, kAraNa ke karma prakRtirtA zrI zivazarmasUrivaryA anaMtAnubaMdhInI visaMjanA kare e ja jIva zreNimAM AThamA Adi guNasthAne jaI zake ema kahe che, mATe 8 thI 11 sudhI paNa temanA mate nizcita asattA ja hoya. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinanAmakarmanI 12 guNasthAnomAM adhavasattA che. ane je je AhArakasamakane bAMdhyA vinA ja kSapakazreNi kare che, athavA sAtamA vagere guNasthAnathI mithyAtva sudhI Ave che, te jIvane AhArakasaptakanI sattA na paNa hoya, te kAraNathI sarva guNasthAmAM AhArakasaptakanI adhruvasattA che. jinanAmakarmanI 12 guNasthAnemAM adhuvasattA kaIka samyagadaSTi jIva cethAthI AThamA guNasthAnanA chaThThA bhAga sudhI jinanAmakarma bAMdhI uparanA sarva guNasthAne kSakazreNimAM prApta kare te cothAthI caudamA sudhI jinanAmanI sattA prApta thAya che, ane keI samyagadaSTi jIva jinanAma bAMdhI mithyAtve jAya to mithyAtvamAM paNa jinanAmanI sattA prApta thAya che. e pramANe 12 guNasthAnamAM jinanAmanI sattA I zake che. paraMtu jinanAmathI sattAvALe svabhAvathI ja sAsvAdane tathA mizramAM jAya nahi, mATe bIjA-trIjA guNasthAnamAM te jinanAmanI asattA ja che. tema ja keTalAka che jinanAmakarma bAMdhyA vinA e 12 guNasthAne sparze te te 12 guNasthAnemAM jinanAmanI sattA na paNa hoya, te kAraNathI sAsvAdana ane mizrarahita zeSa 12 guNasthAnamAM ninAmadharmanI adhuvasattA che. - tathA AhArakasasaka ane jinanAmakarma e 8 prakRtie adhuvabaMdhI hovAthI, tema ja te te guNasthAnamAM vartanArA paNa keIka ja che bAMdhatAM hovAthI e 8 prakRtionI sattA te kaI paNa guNasthAne nathI. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 zatakanAmAM paMcama karmagranya-vizeSArtha sahita jinanAma tathA AhArakanI sattAvALA mithyAtve na jAya. jinanAma ane AhAraka e 2, prakRtinI sattAvALe jIva mithyAdaSTi na hoya, eTale ke e bannenI sattAvALe jIva . mithyAtve na Ave, e paNa svAbhAvika niyama jANave. kevaLa AhAraka tathA kevaLa jinanAmanI sattAvALe jIva te mithyAtve AvI zake che. mithyAtve jinanAmanI aMtamuhurta sthiti upara pramANe AhArakarahita jinanAmavALo jIva jo mithyAtve Ave te tyAM keTale kALa Take? e zaMkAne uttaramAM jANavAnuM ke antarmuhUrta sudhI ja Take che. tyAra bAda avazya te jIva samyagadaSTi thAya che. prazna-e antarmuhUrta kALa kyA jIvane kevI rIte hoya che? uttara--keIka jIva prathama narakAyuSyabAMdhI tyArabAda kSapazama samyakatva pAme che. tyArabAda te kSapazama samyaphatvanA prabhAvathI jinanAmakarma bAMdhIne AyuSya paryanta te jIva narakagamanAbhimukha thaye chate pazama samyakatvane avazya tyAga karIne ja narakamAM utpanna thAya che. tyArabAda antarmuhUrtamAM 13. ahIM upazama samyakRtvamAM paNa che ke jinanAma bAMdhe che, tema ja upazamasamyagadaSTi samyaktva vamI mithyAdaSTipaNe narakamAM paNa jAya che, te paNa ahIM dIrdha satatabaMdhanA saddabhAva mATe kSayopazama samyaktva kahyuM che, tema ja narakAbhimukha thayelA jIvane AyuSyaparyate upazamasamyavasahita jinanAmane baMdha asaMbhavita che. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtve jinanAmanI aMtarmuhUrta sthiti 33 avazya samyagadaSTi thAya che. e pramANe mithyAtvamAM jinanAmanI antarmuhUrta mAtra ja sattA hoya che. 12. ___5 ma-6SThe dhuvAdhruvasattAkaprakRtidvAre samApte / 14. prazna-gAthAmAM mithyAtve jinanAmanI sattAno kALa kahyo, te AhArakasaptakanI sattAne paNa kALa kema na rahyo? uttara-cAlu gAthAmAM prastuta viSaya buvAddhavasattAne che, te. paNa prasaMgataH jinanAmanI sattAne kALa kahyo che ane AhArakanI sattAne kALa nathI kahyo ema lAge che, paraMtu AhArakanI sattAno kALa mithyAtve utkRSTathI palyopamane asaMkhyAtamo bhAga saMbhave che, tyArabAda avazya ni:sattAka thAya che, ane jaghanyathI antarmuhUrta je rahe che tyArabAda avazya uparanuM trIjuM athavA cothuM guNasthAna pAme che, kAraNa ke AhArakanI sattAvALo jIva aviratipaNAmAM jaI tyAM antarmaTha bAda AhArakanI uThThalana zarU kare che, te yAvata palyopamanA asaMkhya bhAga sudhImAM AhArakano vinAza karI niHsattAka kare che. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama *magrantha-vizeSAya sahita 158 prakRtionI guNasthAnomAM dhruvAdhruvasattA prakRti guNasthAne avasattA 5 jJAnAvaraNa 5 antarAya 4 darzAnAvaraNa 2 nidrA 34 3 ciddhi Adi 2 vedanIya 1 mithyAtva mAhanIya 1 mizra 1 samyaktva 4 anaMtAnu. 8 madhya phAya 3 saMva. krodhAdi 1 sava0 lAbha 9 nAsAya 1 naramAyuSya 1 tiryaM'cAyuSya ,, 1 narAyuSya 1 devAyuSya .. guNasthAne dhruvasattA 1 thI 12 .. ,, 1 thI 12 mAnA upAnya samaya sudhI 1 thI dezona & 2-3 khIje 1 thI 13 1 thI 3 1-2 1 thI dezeAna 9 "" 1 thI 10 1 thI dezeAna 9 O thI 14 d 15 ki. eTale kiMcit zeSa . kiMcit roSa 9 thI 11 14 me ' ma 1 4 thI 11 1 tathA 4 thI 11 tathA 3 thI 11 3 thI 11 1pakiM0 9 thI 11 "" 11 me kiM 9 11 1 thI 7 1 thI 5 1 thI 5 1 thI 11 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 prakRtinI 14 guNasthAnomAM vAdhruvasattA 2 thI 14 1 manuSyati 1 manuSyAnupUrvI 2 thI 14 athavA samayAna 14 11 2 devadaka 2 naradrika 2tiya cakrika ja kendriyAdi 1 pa`cendriya 7 audArikasaptaka 7 vaikriyasasaka 7 AhArasasaka 7 tejasa kA Nu saptaka 34 sa'sthana }, saM hanana 6, varNAdi 20, khagati ra huM trasa-bAdara-paryApta -subhaga-Aya yaza 4 pratyeka-sthira-zabha } -susvara 3 sthA. sUkSma-sAdhA 7 aparyApta-du:svaraanAya asthira azubha-durbhAgya -ayaza 3 thI 2 thI dezana 9 1 thI dezeAna 9 22 3 thI 14 1 thI samayAna 14 2thI dezeAna 9 1 thI samayAna 14 29 1 thI 14 1 thI samayAna 14 1 thI dezana ha 1 thI samayAna 14 1 le 1 le 1515 "" 1-2 1 tathA ki 0 9thI 11 kiM. 9 thI 11 1-2 d 35 0 1 tathA kiM0 9 thI 11 1 thI 14 kiM0 9 thI 11 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita prakRti guNasthAne dhruvasattA | guNasthAne adhruvasattA 2 Ata-udyota 1 thI dezena 9 | kiM. 9 thI 11 5 upa0-parA aguru) ucchavAsa- | 1 thI samayana 14] . nirmANa 1 jina | 1 tathA 4 thI 12 1 uccagetra 2 thI 14 1 nIcagetra 1 thI sana 14 | avatara-pUrve dhuvAdhuvasattAka prakRtio kahIne have ghatinI tathA dhAtinI prakRti kahe che. kevalajuyalAvaraNA, paNa niddA baarsaaimksaayaa| micchaM ti savvaghAI, caunANa tidasaNAvaraNA // 13 // saMjalaNa nokasAyA, vigdhaM iya desaghAi ya aghAI / vayetapuDDA, tasavIlA joyatuma rahyA che 14 pathArtha- (vaDhagyAvara) kevalajJAnAvaraNa-kevaladarzanAvaraNa (TLa niA vArasAmasA) 5 nidrA, 12 pahelA kaSAya (4 anantAnu. 4 apratyAha 4 pratyA0) ane (miccha) mithyAtva "tira (ti') e 20 prakRtie sarvaghAtI che. tathA 4 jJAnAvaraNa (mati-zrata-avadhi-mana paryava-AvaraNa) 3 darzanAvaraNa (cakSu-acakSu-avadhi) 4 saMjavalana kaSAya, 9 nekaSAya, 5 vina = antarAya e 25 prakRtio sevAnI che, tathA pratyeka prakRti (parAghAta-ucazvAsa-Atapa-udyota-agurulaghu Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvadhAti prakRtinA ghAtya viSe 37 jina-nirmANa-upaghAta) tanu aSTakanI 35 prakRti "tapurkabirU saMdhayA" e trIjI gAthAmAM kahela 5 zarIra, 3 upAMga 6 saMsthAna, 6 saMghayaNa, 5 jAti, 4 gati, 2 khagati, ane ja AnupUrvI e 35 prakRti, 4 AyuSya, trasAdi 20 trasAdi 10, sthAvarAdi 10,) trAdidvikanI 4 eTale (trIjI gAthAnA krama pramANe getra 2, vedanIya 2) ane varNAdika 4 e 75 prakRtio dhArita che. sarvaghAti prakRtinA ghAtya viSa vivArtha-ahIM kevalabrikanuM AvaraNa AtmAnA kevalajJAna tathA kevaLadarzanane sarjAze Avare che. 5 nidrA AtmAnA darzanaguNane eTale utpanna thayelI darzanalabdhine sarvathA AvRta kare che. 4 anaMtAnubaMdhI kaSAya samyakatvaguNane temaja cAritraguNane paNa sarvathA haNe che. apratyAkhyAnI kavAya dezavirati ane sarvavirati cAritrane sarvathA haNe che. pratyAkhyAnAvaraNakaSAya sarvavirati cAritrane sarvathA haNe che ane 16. ahIM sarvaghAtI prakRti jeke guNane sarvoze haNe ema kahevAya che, te paNa saMpUrNa meghathI aMdhakAravALA divasamAM paNa divasarAtrine bheda samajavA jeTale kaMIka prakAza hoya che, tema dareka jIvane guNa paNa kaMIka anAvRta-khulluM rahe che ja. anyathA jIva-AjIvana abheda thaI jAya. 17. darzanalabdhine mULathI haNanAra 4 darzanAvaraNa che, ane te darzanAvaraNanA kSayopazamathI utpanna thayelI darzanalabdhine teTale vakhata AvaranAra 5 nidrA che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 zatakanA mA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita mithyAtvamehanIya samyakRtva guNane sarvathA haNe che, mATe e badhI pravRtio sarvaghAtI kahevAya che. dezaghAti prakRtinA ghAtyaviSaye kevalajJAnAvaraNAdi vaDe sarvathA AvRta thavA chatAM kaMIka bAkI rahele eTale nahi avarAyale AtmAne je jJAnAdi guNa te terA eTale saMpUrNa jJAnAdinI apekSAe alpaguNa, tene je haNe te phezadhAtI kahevAya. temAM kevalajJAnAvaraNa vaDe AvRta thavA chatAM paNa kiMcit anAvRta-khulle rahele jJAnaguNa je 19mati, kRta, avadhi ane mana:paryava ema ja prakArano che, tene AvaranAra matijJAnAvaraNAdi 4 prakRtie dezaghAtI che. e pramANe kevaLadarzanAvaraNa vaDe AvRta thavA chatAM kaMIka anAvRta rahela darzanaguNu je 20cakSudarzana-acakSudarzana ane avadhidarzana ema 3 prakAre che, tene cakSudarzanAvaraNAdi 3 karma Avare che, mATe te traNe ya karma dezaghAtI che. 18. samyakatvaguNane mukhyatve mithyAtvamohanIya sarvathA haNe che ane anaMtAnubaMdhI kaSAya samyaktva tathA cAritra bannene sarvathA haNe che. anaMtAnubaMdhI mithyAtvanA ati sahacArI che, mATe samyakatvaghAtaka bane gaNAya che, 1920. matijJAnAdi 4 jJAnanA tathA cakSudarzanAdi 3 darzananA viSayanuM ajJAna tathA adarzana te matijJAnAvaraNadine tathA cadarzanAvaraNAdinA udayathI ja samajavuM, paraMtu kevalajJAnAvaraNa ane kevaLadarzanAvaraNanA udayathI nahIM'. kevalajJAnAvaraNa tathA kevaladezanAvaraNanA udayathI te matijJAnAdika tathA darzanAdikanA aviSayabhUta je anaMtaguNa artho tene ja na jANe, na de. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezadhAti prakRtinA ghAtyaviSe 39 : - saMjavalananA 4 kaSAya utpanna thayelA sarvaviraticAritramAM aticAra-dUSaNa mAtra upajAve che, paraMtu sarvaviratine sarvathA haNe nahi, te kAraNathI dezaghAtI che, tema ja nekaSAya paNa utpanna thayelA cAritramAM dUSaNa mAtra upajAve che, mATe te paNa dezaghAtI che. tathA dAnAntarAyAdi 4 prakRtine je grahaNa dhAraNa gya bAdarapariNAmI pudgalasaka-svaviSaya che, (kAraNa ke dAna, lAbha, bhega ane upaga grahaNa dhAraNa yaMgya bAdarapariNAmI pagalakane ja hoI zake che.) tene dAna-lAbha-bhegaupaga na thaI zake te rAnAntarAya vagere ja karmane prabhAva che, ane te pudgalaska jagatanAM sarva pugelethI anantamA bhAga jeTalA che, mATe a5 che, tethI te viSayavALI (ghAtaka) prakRtie paNa dezaghAtI ja kahevAya, tathA vIryantarAyakarma AtmAnA vIrya zaktiguNane dezathI haNe che, paraMtu sarvathI nahi, je sarvathI haNe te kaI pudgalanuM grahaNa, AlaMbana, pariNamana, visarjana Adi na thaI zake. sUkSama nigoda labdhiaparyAptane paNa AhAragrahaNAdi kriyA hoya che. mATe dezaghAtI che. 21. jagatanA samasta pudgale tema ja dharmAstikAyAdi arUpI padArthone dAna-lAbha-bhoga-upabhoga thaI zaka nathI. te dAnAnta yAdinA udayathI nahi, paraMtu te te vastuonuM grahaNa, dhAraNa ItyAdi azakya hovAthI ja, 22. prazna-kevalajJAnAvaraNa karma jema sadhAtI che ane matijJAnAvaraNa vagere cAra karma jema dezavAnI che, te pramANe aMtarAyarmanA Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama kamagra-vizeSArtha sahita upara jaNAvela sarvaghAtI temaja dezaghAtI sivAya zeSa 8 pratyeka prakRti Adi apAtI prakRtie AtmaguNane ghAta karI zakatI nathI, mATe aghAtI che. 13-14. 7 me 8 me ghAtyaghAtiprakRtidvAre samApte. pAMca prakAramAM vIryAntarAya karma sarvaghAtI ane bAkInA cAra dAnAMtarAya vagere dezaghAtI ema na jaNAvatAM viryAntarAya vagere pAMceya prakAranA aMtarAya kamane dezaghAtI zA mATe gaNavAmAM AvyA ? uttara-kevalajJAnAvaraNIyakarma sarvighAtI che, kAraNa ke AtmAnA kevalajJAnasvarUpa sarva-saMpUrNa jJAnaguNane te haNe che, ane anAdithI dareka AtmAne te kevalajJAnAvaraNIyakarmano jyAM sudhI kevalajJAna prApta na thAya tyAM sudhI sadAkALa audayika bhAva ja hoya che. paNa yopazamabhAva nathI hote, jyAre viryAntarAya kamane to nigadathI laI paMcendriya sudhInA sarva saMsArI jIvone bAramA guNasthAnanA aMtima samaya sudhI sadAkALa udayAnuviddha pazamabhAva hoya, paNa eka oyika bhAva nathI hote. bIjuM jJAnAvaraNIyakarmamAM-AtmAnA kevalajJAnarUpI sarvaguNane ghAta karanAra hovAthI kevalajJAnAvaraNIya karma e sarvaghAti karma che. ane e sarvaghAti kevalajJAnAvaraNIyakarmathI anaMta reya viSayaka kevalajJAnarUpa sarvaguNane ghAta thavA chatAM (vALA vaDe sUryano mULa prakAza bAI javA chatAM amuka prabhA jema khulI rahe che tenI mAphaka) AtmAne jJAnaguNa anaMtamAM bhAga jeTale je anAvRta rahe che, te anaMtamA bhAgarUpI dezaguNane matijJAnAvaraNa vagere cAreya jJAnAvaraNakarmo ghAta karanArA hovAthI dezavAti kahevAya che, paNa aMtarAya karmamAM pAMca vibhAga chatAM e paristhiti nathI. aMtarAyakarmamAM mukhyatve vicArIe te eka varyAMtarAya karma ja che, e Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNya prakRti 41 avatarLa--pUrva gAthAmAM savaghAti, dezaghAti tathA adyAti prakRti kahIne have A gAthAmAM mukhyaprakRtino kahe che. suranaratiguccasAyaM, tasadasataNuvaMgavairacauraMsaM / paraghAsaga tiriyAU, vannacaUpaNadisubhakhagaI // 15 // gAthArtha-devatrika, manuSyatrika, uccageAtra, zAtAvedanIya, sAdi 10, 5 zarIra, 3 upAMga, vaRSabhanArAca sa`ghayaNu, samacaturasaMsthAna, parAghAtasaptaka (parAdhAta-ucchavAsa-Atapa -udyota-agurulaghu-tIthaMkara-nirmANa)tiya 'ca AyuSya, varNAdi 4, pa'cendriya jAti, ane zubhavihAye gati e 42 puNyaprakRtio che. vizeSArtha-sugama che. gAthAmAMnA ti| zabda mura zabdanI sAthe paNa artha karatI vakhate joDavA. 15. // iti 9 maM puNyaprakRtidvAraM samAptam. // vIryAtarAya kama dAnamAM, lAbhamAM, bhAgamAM ane upabhAgamAM khAdya temaja aMtara`ga dRSTie vidhAtaka bane, te avasare te ja vIrmAMtarAya karmAMne anukrame dAnAMtarAya, lAbhAMtarAya, bhogAMtarAya ane upabhAgAMtarAya tarIke kahevAmAM Ave che. AvA kAraNo aMge paNa vIryA tarAyakama sadhAti ane bAkInA dAnAMtarAyAdi cAra dezaghrAti DhAvAnI kalpanA barAbara nathI. vaLI kevalajJAnAvaraNIya kA saMsArI vAte anAdithI savaghAti rasaspardhA kAnA uddaya che, ane vIryA tarAya kama sasaMsArI jIvane anAdithI dezAti rasaspardhakane uya che. AvA aneka hetuthI vIryAntarAya karyAM dezAti che paNa sarvAMdhAti nathI, ane vIrSAntarAyanA phalasvarUpe dAnAntarAyAdi cAreya karmA paNa dezAti che tatva kevaligamyas. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 zatakanAmA paMcama karmagraMtha-vizeSArtha sahita avatara-pUrvagAthAmAM puNyaprakRtio kahIne have A be gAthAmAM vapattiko kahe che. ' bAyAla punnapagaI, apaDhamasaMThANakhagaisaMghayaNA / tiriduga asAyanIo-vaghAya iga vigalanirayatigaM / / 16 / / thAvaradasa vannacauka, ghAI paNayAla sahia baasiiii| pAvapaDitti dosu vi, vannAigahA suhA asuhA // 17 // jAthArtha_e pUrvagAthAmAM kahelI 42 puNyaprakRtie che. tathA aprathama saMsthAna eTale pahelAM sivAyanAM 5 saMsthAna aprathama khagati eTale azubhavihAgati, aprathamasaMghayaNa eTale pahelA sivAyanA 5 saMghayaNa, tiryagaThika, azAtAvedanIya, nIcagetra, upaghAta, ekendriya jAti, vikalendriya (ddhi tri. caturajAti) 3, narakatrika 3, sthAvarAdi 10, varNAdi 4, ghAtiprakRti 45, e sarva maLI 82 pApa prakRti che. ahIM puNya ane pApa bannemAM varNAdi 4 grahaNa karelA hevAthI puNyaprakRtiomAM zubhavarNAdi 4 ane pApaprakRtiomAM azubha varNAdi jANavA. vizeSArtha-sugama che. 16 gAthAmAMne tija zabda vigala zabdanI sAthe paNa saMbaMdhavALo che ane gADha zabda saMsthAna, khagati tathA saMghayaNa e traNeyanI sAthe saMbaMdhavALe che. prazna-puNyanI 4ra tathA pApanI 82 gaNatAM sarva prakRti 124 thAya che ane baMdhamAM tA 120 prakRti kahI che, te kema ? uttara-17 mI gAthAnA uttarArdhamAM ja ene uttara kahI Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApa tathA aparAvartamAna pravRtio dIdhuM che ke varNAdi 4 nuM puNyamAM zubhavIMdi4 ane pApamAM azubhavadi 4 ema be vAra grahaNa thayeluM hovAthI udayanI apekSAe gaNatrImAM 124 thavA chatAM paNa baMdhamAM eka samaye zubha athavA azubha varNAdimAMthI ekane baMdha thate hevAthI 120 nA ja baMdha gaNAya che. 16-17 // iti dazamaM pApaprakRtidvAraM samAptama // avatara-pUrvagAthAomAM puNya pApa-prakRtio kahIne have A gALAmAM bAvartamAna pravRtio kahe che. nAmadhuvabaMdhinavarga, daMsaNapaNanANavigghaparaghAyaM / bhayakucchamicchasAsaM, jiNa guNatIsA apariattA // 18 // thAI-47 dhruvabaMdhimAMnI nAmakarmanI 9 dhruvabaMdhI prakRtio (varNAdi 4, taijasa-kAzmaNa--aguruva-nirmANaupaghAta) 4 darzanAvaraNIya, 5 jJAnAvaraNIya, 5 vigha, parAghAta, bhaya, jugupsA, mithyAtva, ucchavAsa ane jinanAma e (TLatIlA) 29 aparAvartamAna prakRtio che. " vizeSArtha -e 29 prakRtiomAMnI kaI paNa prakRti baMdha, udaya athavA baMdhadayamAM Ave tyAre koI paNa anya prakRtinAM baMdha, udaya athavA baMdhadayane aTakAvatI nathI. mATe ApavartamAna arthAt parAvRtti eTale anya prakRtinA baMdhAdikanuM parAvartana-palaTana-aTakAva-rodha karyA vinA baMdhAdikamAM Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita vartanAra kahevAya che, arthAt e prakRtio koInI virodhI nathI, paraMtu mitratulya che. 18. // iti ekAdazaM 23aparAvartamAnaprakRtidvAraM samAptam / / avatara-pUrvagAthAmAM aparAvartamAna pravRtio kahIne have A gAthAmAM pravartamAna pravRtio kahI kSetravidha pravRtio paNa kahe che. taNuaTTa veya dujuala, kasAya ujjoagoaduga nihA / tasavIsAu parittA, khittavivAgA'NuputvIo // 19 // ja thArtha-trIjI gAthAmAM kahelA krama pramANe tanuaSTakanI 33 prakRti (tejasa kAmaNa rahita 3 zarIra, 3 upAMga, 6 saMsthAna, 6 saMghayaNa, 5 jAti, 4 gati, 2 khagati ane 4 AnupUrvI, 3 veda, hAsyAdi be yugalanI 4, 16 kaSAya, 2 udyotadrika (udyota ane Atapa) (mahuvA) trIjI gAthAnA krama pramANe 2 gotra tathA ra vedanIya maLI 4, pa nidrA, trasAdi 20 ane AyuSya 4 e 91 (pittA) parIvartamAna pravRtio che. 4 AnupUvIe te 4 kSetrapAlI prakRtio che. 23. "26" dvAra saMbaMdhI pahelI gAthAmAM 11 muM dvAra parAvartana mAna prakRtinuM che, jyAre ahIM aparAvartamAna prakRti kahI, te dvArAviSya viparyaya kevaLa vivaphAbhedathI che. 24. kAraNa ke tejasa ane kArmaNae be zarIra aparAvartamAnanAM gaNelAM hovAthI tenuaSTakanI 3pa mAMthI bAda karavAM. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91 parAvartamAna prakRtinuM yatna viroSArtha_e 91 prakRtiomAMnI dareka prakRti anya ekAdi sajAtIya prakRti sAthe virodhI zatru sarakhI che, tethI te virodhI prakRtine baMdhAdika aTakAvIne ja pite baMdhAdikamAM pravarte che, mATe parAvartamAna kahevAya che. prazna-kaI prakRti kenI sAthe virodhI che? uttara-dareka parAvartamAna prakRti svajAtIya anya prakRti sAthe vireAdhI hoya che. jema audArika zarIra anya be zarIra sAthe virodhI che, eka saMsthAna bIjA saMsthAna sAthe virodhI che, eka saMghayaNa bIjA saMghayaNa sAthe virodhI che. ItyAdi rIte virodha svajAtIya pratibheda sAthe yathAsaMbhava vicAre. temAM paNa kaI baMdhamAM keI udayamAM te kaI baMdha-udaya bannemAM vireAdhI hoya che. tenuM saMkSipta kaika A pramANe- 91 parAvartamAna prakRtionu yantra prakRtio konI sAthe virodhI ? kaI bAbatamAM vidhI ? paraspara baMdha-udayamAM audArika zarIra 7 upAMga 3 saMsthAna 6 saMghayaNa 6 ati paNa gati 4 - khagati 2 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmAM paMcama karmagranya-vizeSArtha sahita prakRtio kenI sAthe virodhI kaI bAbatamAM vidhI ? AnupUva 4 paraspara baMdha-udayamAM veda 3 hAsyayugalanI 2 zekayugala sAthe zokayugalanI 2 hAsyayugala sAthe krodha 4 zeSa 12 kapAya sAthe udayamAM mAna 4 mAyA ? lebha 4 udyota 1 Atapa sAthe baMdha-udayamAM Ata 1 udyota sAthe getra 2 paraspara vedanIya 2 udayamAM trasAdi 4 sthAvarAdi 4 sAthe kramaza: baMdha-udayamAM sthira-zubha 2 asthira-azubha sAthe kramazaH baMdhamAM saubhAgyAdi 4 daubhAMgyAdi 4 sAthe kramazaH baMdha-udayamAM sthAvarAdi 4 | trasAdi 4 sAthe kramazaH asthira-azubha 2 | sthira-zubha sAthe kramaza: baMdhamAM | daurbhAgyAdi 4 saubhAgyAdi 4 sAthe kramaza: | baMdha-udayamAM AyuSya 4 paraspara nidrA 5 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSetravipAkI cAra AnupUrvI e 47 A kSetravipAkI cAra AnupUrvIe AnupUrvIne udaya vakragatithI parabhavamAM jatA jIvane mArgamAM-AkAzamAM ja hoya che, ane te paNa 25vakragatinA bIjA samayathI-jyAM vaka thavAnuM hoya che,-tyAMthI ja hoya che, paratu vakragatine prathama samaye AnupUvIne udaya hAya nahi, kAraNa ke vakragatine prathama samaya pUrvabhavane gaNAya che ane te samaye pUrvabhavanI ja gatine, AhArane ane AyuSyane udaya hoya che. tathA parabhavamAM utpanna thatAnI sAthe ja AnupUvane udaya baMdha thAya che tethI AnupUrvIne udaya kevaLa AkAzakSetramAM ja hovAthI 4 AnupUrvIo mukhyatve kSetra-vipakSa gaNAya che. A gAthAmAMne Tu zabda jJo sAthe paNa jeDa. 198 // trayodazaM kSetravipAkiprakRtidvAraM samAptam / / avataraNa-pUrvagAthAmAM parAvartamAna prakRtio tathA kSetravipAkI prakRtio kahIne have A gAthAmAM navA 78 tathA mavAlA 4 prakRtio kahe che. 19. 25 Rjugati vaDe parabhavamAM jatA jIvane AnupUvane udaya na hoya, kAraNa ke vaka thavAne abhAva che. tathA RjugatimAM pahele samaya paNa parabhavane che, jethI RjugatimAM prathama samaye ja parabhavanI gatine AhArane ane AyuSyane udaya thaI jAya che. tyAre vakragatimAM upara kahyA pramANe bIjA samaye ja parabhavanI gatyAdine udaya thAya che. A bhAvArtha baMdhazatakacUrNimAM kahyo che. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 zatakanAmA paMcama karmapranya-vizeSArtha sahita ghaNaghAi dugoa jiNA, tasiaratiga subhagadubhagacau saasN| jAitiga jiavivAgA, Au cauro bhavavivAgA // 20 // athArtha - ghanaghAtI (20 sarvaghAtI, 25 dezaghAtI, mizra ane samyakRtvameha e) 2747 prakRti, (Du ) trIjI gAthAmAM kahelA krama pramANe 2 gotra 2 vedanIya, (ni) jinanAma, (samati) trasAdi 3, sthAvarAdi 3, bhAgyAdi ka, daubhAMgyAdi 4 (saubhAgyasusvara-Aya-yaza temaja daubhAMgyadurasvara-anAya-apayaza), dhAmecchavAsa, (kAritA) trIjI gAthAnA krama pramANe jAti pa, gati 4 ane khagati 2 ema sarva maLI 78 prakRti nIpA che. tathA 4 AyuSya adhipati che. vizeSArtha_e 78 prakRtine anubhava mukhyatve jIvane hovAthI vIrvAdhipati che. ane AyuSya saMpUrNa bhavaparyata vartanAra hovAthI, athavA bhavanA vipAkedaye ja AyuSyane vipAkodaya avazyapaNe thatuM hovAthI, athavA je bhavanuM AyuSya bAMdhyuM hoya te bhavamAM ja tene udaya thato hovAthI 4 AyuSya mukhyatve maNipAta che. 26. ghana eTale medhanA daSTAnta AtmaguNarUpI sUryaprakAzAdine sarvAze athavA dazAMze ghAta karanArI prakRtio dhanadhAtI kahevAya che. 27. "13-14 mI gAthAmAM ghAtI prakRti 45 gaNAvI che, temAM tyAM baMdha-prakRtine prasaMga hovAthI mitra ane samyakRtva moharahita ghAtI prakRti 45 gaNI che. jyAre ahIM te vipAki pravRtio kahevAmAM udayane prasaMga che, mATe samyaktva ane mizramehasahita 47 ghanaghAtI jANavI. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pugalavipAki prakRtihAra 49 prazna-2 vedanIya, bAdara, duHsvara, susvara, zvAsocchavAsa ityAdi keTalIka pravRtione udaya, pudgala-zarIrAdi AzrayI hovA chatAM paNa e prakRtio jIvavipAkI kema? uttara-vedanIyAdi prakRtio zarIra, bhASAvargaNa, ucchavA vargaNa ItyAdi pudgalanA AzrayathI udayavALI hevAthI pugala vipAkI kahevAya nahi. kAraNa ke ahIM pudgala eTale sarva pudgala nahi, paraMtu kevaLa audArikAdi pAMca zarIra ja jANavAM. 20. // caturdaza-paJcadaze jIva-bhava-vipAki prakRtidvAre smaapte|| avataraNa-pUrvagAthAmAM jIvavipAkI tathA bhavavipAki prakRtie kahIne, have gAthAmAM purvApara prakRtie tathA dareka prakRtine-karmane 4 prakArane vadhu kahe che. nAma dhuvodaya-cautaNu-vadhAya sAhAraNiarujoatiyaM / puggalavivAgi. baMdho, payaiTiirasapaesatti // 21 // thA-nAmakarmanI (nimaNa, sthira, asthira, zubha, azubha, agurulaghu, taijasa, kArpaNa ane varNAdi cAra e) 12 pRdayI prakRti, (tabu) trIjI gAthAmAM kahelA kama 28. pahelI gAthAnA artha prasaMge 26 kArenAM varNanamAM A artha spaSTa kahyo che, te paNa prasaMga hovAthI ahIM paNa e ja artha spaSTa karyo che. kA. 4 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita pramANe zarIrAdi cAra piMDaprakRtinI (zarIra 3, upAMga 3, saMsthAna 6, ane saMghayaNa 6 e) 18 uttaraprakRti, upaghAta, sAdhAraNa, (rUbA) pratyeka, udyotAdi 3 (udyota, Atapa, parAghAta), e 36 prakRti putva pAvI che. tathA prakRtibaMdha, sthitibaMdha, rasabaMdha ane pradezabaMdha (tti) Iti e pramANe karmabandha 4 prakArano che. viroSArtha_e 36 prakRtie pitAnuM phaLa mukhyatve yathAsaMbhava pAMca dehapaNe pariNamatAM pudgale pratye ja darzAve che, mATe puDDasTavipachiI jANavI. ahIM pudgala eTale pAMca zarIra ja jANavAM. paraMtu bhASA, ucchavAsa Adi pudgale nahi, ane te kAraNathI Indriya-svara-ucchavAsa ItyAdi karmo pudgala AzrayI hovA chatAM paNa pudgalavipAkI na jANavAM. // SoDazaM pudgalavipAki26 prakRtidvAraM samAptam // 4 prakAranA baMdhanuM medaka daSTAnta vizeSa svarUpa karma vipAkAdi graMthamAMthI jANI levuM. (zabdArtha mAtra te pahelI gAthAnA artha prasaMge 26 dvArenA varNanamAM kahyo che.) 21. 29. paMcasaMgrahamAM devipAra ane ravi ema 2 prakAranA vipAka kahyA che. temAM A cAra prakAranA hetuvipAkanA kahyA. tathA ghAtIaghAtI, zubha-azubha tathA eka sthAnikAdi bheda ravipAkanA jANavA. te prathama kahyA che, ane hajI AgaLa kahevAze. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17muM prakRtidvAra-bhUyaskArAdi baMdha 17 muM prakRtidvAra-bhUyaskArAdi baMdha avataraNa-pUrve judI judI rIte prakRtiona 16-2017 pratibhedayukta 3'mULabheda kahIne anantara gAthAmAM kahela prakRti baMdhAdi 4 prakAranA baMdhamAM prathama 2 pratighaMdha kahevAnI IcchAe tenA 4 bheda tathA dareka bhedathI UpajatA mU ri 4 vikalapa (bheda-bhaMgavizeSa) A gAthAmAM kahe che - mUlapayaDINa aDasatta-chegabaMdhesu tinni bhuugaaraa| appatarA tia cauro, avadviA na hu avattavvo // 22 // TthArtha-mUlaprakRtinA 8-7-6-1e cAra baMdhasthAna che, ane te cAra baMdhasthAnemAM 3 bhUyaskAra, 3 alapatara, ka avasthitabaMdha che, paraMtu avaktavyabaMdha eka paNa nathI. vizeSArtha ahIM prathama bhUyakArAdi saMjJAone artha A pramANe che. jeTalI prakRtine baMdha pravartate heya tethI eka yA be Adi adhika prakRtione baMdha je samaye prAraMbhAya 30. dhruvabaMdhi-ghuvothI-dhruvasattAka-puNya-parAvartanamAna-ghAtI e 6, pratipakSI 6 bheda sahita 12 tathA kSetravipAkAdi 4 maLI 16 bheda, athavA ghAtInA pratibhedamAM ghAtI aghAtIne badale sarvaghAtI dezavAtI ane aghAtI ema 3 gaNe te 17 pratibheda. 31. yuvabadhi Adi 6 ane 1 vipAkI e 7 mULabheda. 32. ahIM praznati eTale bheda, saMdhyA e artha mukhya jANa ane "svabhAva" e artha aMtargata jANo. 33. eka samayamAM samakALe jeTalI prakRtio baMdhAya teTalI prakRtine (saMkhyAne ) samudAya te eka vaMdhathAna kahevAya. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita te ja prAraMbhanA prathama samaye mU ravaMdha kahevAya. jema 1 ne baMdha samApta thaI 6 ne baMdha prAraMbhAtAM (mULa prakRtiAzrayI) pahelA samaye 6ne bhUyaskAra gaNAya. jeTalI prakRtiene baMdha pravartate hoya tethI eka athavA be Adi dhUna prakRtione baMdha je samaye prAraMbhAya te ja prAraMbhanA prathama samaye banyataravaMdha kahevAya. jema 8 ne baMdha samApta thaI chane prAraMbhAtAM pahelA samaye 7 ne prathama alapatarabaMdha thAya. te bhUyaskAra athavA alpatara athavA (AgaLa kahevAtA) avaktavyabaMdhane je prAraMbhane ekeka samaya kALa kahyo che te samaya vyatIta thayA bAda bIjA samayathI teTalI ja prakRtine (sarakhI saMkhyAvALa) je baMdha jyAM sudhI cAlu rahe tyAM sudhI rU thatavaMdha aneka samayane kahavAya. prakRtine sarvathA abaMdhaka thaIne punaH navesarathI jeTalI prakRtine baMdha prAraMbhAya teTalI prakRtine prAraMbha samaye 4 avadha kahevAya. ahIM ATheya prakAranA karmane abaMdhaka thaI punaH baMdha kare ema banatuM nathI, paraMtu uttaraprakRtine aMge vicArIe te upazAntaguNasthAne mehanIyane sarvathA abaMdhaka thaIne punaH patita thaI navamA guNasthAne AvI saMjavalanabharUpa 1 mehanIyane baMdha prAraMbhe, tyAM prAraMbhanA pahelA samaye 1 prakRtine avaktavyabaMdha gaNAya. e ja paripATI sarvatra vicAravI. // iti bhUyaskArAdilakSaNAni // Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa prakRtibaMdhamAM 4 baMdhasthAne bhUyaskArAdi baMdhane zabdArtha mUra eTale ghaNe arthAt cAlu saMkhyAthI adhika saMkhyA vadhe te cAra tathA pitara eTale nyUna arthAta cAlu saMkhyAthI nyUna saMkhyA vadhe te matapatavidha emAM tA e prayatya che tathA kathita eTale kAyama baMdha-cAlu baMdha ane bhUyaskAra ke alpatara ke avasthita e traNamAMnA keI paNa bhede. 1 eTale nahIM vI eTale kahI zakAya e vadhu te avavadha. bhUyaskArAdi baMdhano kALa bhUyaskAra 1 samayane, alpatara 1 samayane, avaktavya 1 samayane ane te paNa prAraMbhamAM ja jANa; tathA avasthita aneka samayane che ane bhUyaskArAdikathI Upajela havAthI traNa prakArane (1-2-3 prakArane) paNa hoya che. - mULa prakRtibaMdhamAM 4 baMdhasthAne , AyuSyanA baMdhasamaye avazya jJAnAvaraNIyAdi AThe mULaprakRti baMdhAya paraMtu 7-6 ke 1 nA baMdhamAM AyuSya na baMdhAya mATe AyuSyanA baMdha vakhate antarmuhUrta sudhI 8 mULaprakRtinA baMdhanuM eka baMdhasthAna gaNAya. 34. 1 bhUyaskAra bAda bIjA samayathI zarU thatA, 2. alpatara bAda bIjA samayathI zarU thatA ane 3. avaktavya bAda bIjA samayathI zarU thatA ema traNa prakAranI apekSAbhedathI samajavo, anyathA svarUpe te eka ja prakAra che. ahIM madhyama avasthita baMdha be athavA traNa prakAranA hoya paraMtu pahele ane chelle avasthitabaMdha te ekeka prakArane ja hoya che. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita AyuSya na baMdhAya tyAre 7 mULaprakRtine baMdhanuM bIjuM baMdhasthAna hoya, te 1-2-4-5-6-7 e 6 guNasthAne che ne bhajanIya baMdha eTale AyuSyane baMdha cAlu hoya te AThane baMdha ane AyuSyane baMdha e guNasthAnamAM cAlu na hoya te sAtane baMdha heya, ane 3-8-9 mA guNasthAne 7 ne ja baMdha hoya, jethI ekaMdara rIte 1 thI 9 guNasthAnemAM 7 mULaprakRtinuM eka baMdhasthAna te sadAkALa avazya hoya; ane trIjA guNasthAnaka sivAya 1 thI 7 guNasthAnakamAM jyAre AyuSyane bandha cAle tyAre AThanuM banthasthAna hoya. navamA guNasthAne mohanIyane baMdha viccheda thavAthI dazamA guNasthAne zeSa 6 mULaprakRtibaMdhanuM trIjuM baMdhasthAna che, ane tyArabAda dazame guNasthAne jJAnAvaraNIya darzanA-vigha-getraane nAma e 5 mULa prakRtine paNa baMdha viccheda thavAthI 11-12-13 mAM guNasthAne kevaLa 1 vedanIyarUpa mULa prakRtinuM cothuM baMdhasthAna che ane 14mA guNasthAne baMdhane sarvathA abhAva che. e pramANe 8-7-6-1e 4baMdhasthAne mULaprakRtibaMdhanI apekSAe kahyAM. have temAM bhUyaskArAdi baMdha kahevAya che. mULaprakRtinA 4 baMdhasthAnamAM 3 bhUyaskAra, 3511 mA upazAntahaguNasthAne 1 vedanIyane baMdhaka thaI addhAkSayathI paDatAM 10 mA guNasthAne AvI jJAnA 35, 12-13 me guNasthAne 1 vedanIyane baMdhaka che paraMtu tyAMthI patita thavAno abhAva che, mATe avazya patita thavAnA svabhAvavALuM 11 muM guNasthAna kahyuM che, ane 12-13 muM kahyuM nathI. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULaprakRtinA 4 baMdhasthAnamAM 3 bhUyaskAra 55 darzanA-vijJa-nAma ane gotra e 5 prakRtio adhika bAMdhe te vakhate (prAraMbhamAM) prathama samaye 6 ne pahele mUyAra gaNAya, ane bIjA samayathI prAraMbhIne jyAM sudhI e 6 ne baMdha cAlu rahe tyAM sudhI asaMkhyasamayAtmaka antarmuhUrta sudhI (10 mA guNa nA kALa jeTalo) 6 ne gavasthitaadha gaNAya. A pramANe 10 mA sUramasaM5rAyaguNasthAne 6 ne baMdhaka hoI (bhUyaskAra tathA avasthitabaMdhavALe thaI) 9 mA anivRttiguNasthAne AvatA turata prathama samaye (saMjvalana lebha rUpa 1) mohanIyane baMdha paNa avazya prArabhe tethI 7 ne baMdhaka thatAM prAraMbhanA prathama samaye 7 no mUyAra thAya, ane tyArabAda bIjA samayathI prAraMbhIne yAvat AyuSyabaMdha na kare tyAM sudhI e ja 7 no vasthitaSadha gaNAya. e pramANe 7 ne baMdhaka thaI nIce utaratA chaThThA pramatta vagere guNasthAnake AvI, jyAre AyuSyakarmane baMdha kare tyAre pahelA samaye 8 no mUcA ane bIjA samayathI antarmuhUrta paryanta (AyuSyanA aMdhakALaparyanta) 8 kavacitavadha gaNAya. maLaprakRtinA 4 baMdhasthAnemAM traNa alapatara. upara pramANe AyuSyasahita 8 karmane baMdhaka jIva jyAre AyuSyane aMtamuhUrta baMdhakALa pUrNa thAya tyAre (eTale antamuhUrta bAda) AyuSyarahita 7 karmane baMdhaka thAya tenA prathama samaye 7 no patAva hoya, ane bIjA samayathI yAvat punaH anya bhavamAM utpanna thaI AyuSyanA baMdhathI 8 ne baMdhaka na thAya athavA te bhavamAM kiMvA anya bhavamAM zreNimAM jaI mehanIya Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanA mA paMcama karmagraMtha-vizeSArtha sahita rahita 6 ne baMdhaka na thAya tyAM sudhI 7 no avasthitavaidha gaNAya. e pramANe 7ne baMdhaka hoI zreNimAM jaI navamA guNasthAnaparyate mehanIyane baMdha viroda karI 10 mA guNasthAne 6 karmane baMdhaka thAya tene pahelA samaye 6 no apUta vaMdha gaNAya, ane bIjA samayathI 10 muM guNasthAna kAyama rahe tyAM sudhI no athavaM gaNAya. e pramANe 6 ne baMdhaka hAI 3611 mA guNasthAne athavA 12 mA guNasthAne jJAnAvaraNIyAdi 5 karmarahita kevaLa vedanIyakarmane ja baMdha kare tyAre pahelA samaye no pattaravaidha thAya ane bIjA samayathI (upazamazreNivaMtane antarmuhUrta mAtra) ane kSepakane 12-13 mA guNasthAne vadhumAM vadhu dezanapUrva phroDa varSa paryanta eTale 14 me guNasthAne na Ave tyAM sudhI ? no vasthitavaMdha hoya. e pramANe mULaprakRtinA 4 baMdhasthAnamAM ekeka rIte 3 bhUyaskAra, ekeka rIte 3 alpatara ane ekeka rIte 2 tathA be be rIte 2 maLI 4 avasthita baMdha kahyA. 36. upazamaNivata jIvane 1 ne alpatara baMdha 11 mA guNasthAne che ane kSapakazreNavaMtane 12 mA guNasthAne ja hoya. 13 me guNasthAne jeke 1 ne baMdha che, paraMtu tene alpatara na kahevAya. paNa avasthita kahevAya. kAraNa ke 10 me 6 ne baMdha karI tUrta 13 mA guNasthAne zeIpaNa jIva AvI zakato nathI. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULaprakRtinA 4 baMdhasthAnamAM bhUyaskArAdinuM koSTaka 57 maLaprakRtinA 4 baMdhasthAnamAM 4 avasthitabaMdha upara kahelA 3 bhUyaskAramAM ane 3 alpatara baMdhamAM prasaMgathI cAre prakAranA avasthitabaMdha be rIte kahevAyA che. maLaprakRtimAM avaktavyabaMdhane abhAva AThe mULaprakRtine abaMdha 14 mA guNasthAne ja heya ane 14 mA guNasthAnathI patita thavAnA abhAve ekAdi prakRtine punarbadha thaI zakatuM nathI, te kAraNathI (eTale mULaprakRtine abaMdhaka hoI punaH mULaprakRti bAMdhavAnA abhAvathI) mULaprakRtine navacaMbaMdha hoI zakatA nathI. 22. mULa prakRtinA 4 baMdhasthAnamAM bhUyakArAdinuM - saMkSipta keSTaka 3 bhUyaskAra baMdha 3 alpatara baMdha 6 na-1 ne baMdhathI caDhIne cha ne-8 nA baMdhathI utaratAM 7 naM-6 nA baMdhathI caDhIne 6 na-7 nA baMdhathI utaratAM 8 ne-7 nA baMdhathI caDhIne 1 -6 nA baMdhathI utaratAM avaktavyabaMdha 0 4 avasthitabaMdha 8 ne-(AyuSyabaMdhakALe) AThanA bhUyaskAra bAda 7 -7nA bhUyaskAra tathA a5tara bAda 6 -6 nA , p. 1 -1 nA alapatara bAda Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zatakanAmA paMcama karmagra-vizeSArtha sahita vataraNa-pUrva gAthAmAM mULa prakRtibaMdha AzrayI bhUyaskArAdi baMdhabheda kahyA. paNa bhUsakArAdi eTale zuM? tene artha (athavA tenAM lakSaNa) A gAthAmAM kahe che - egAdahige bhUo, egAIUNagammi apptro| . tammatto'vaTThiyao, paDhame samae avattavo // 23 // TyArtha_ekAdi adhika prakRti bAMdhatA pahelA samaye ja) 1 sUcavazva gaNAya, ekAdi UNa-nyUna prakRti bAMdhatAM (pahelA samaye ja) 2 3 jUtAvadha gaNAya, (tawttotanmAtra) teTalI ja mAtra (jeTalI prakRtione baMdha zarU thayo che teTalI ja, prakRtione baMdha te 3 kAsthitA, ane (abaMdhaka hoIne punabaMdha prArabhe te) 3prathama samayane 4 avazvavadha kahevAya.38 37. ahIM Dhabe samag e pada avaktavyabaMdha pahelA eka ja samayamAM hoya ema eka samayane kALa sUcavatuM nathI paraMtu "sarvathA abaMdhaka hoIne punabaMdhane prAraMbha" e bhAvArtha sUcave che. 38. ahIM 8 mULa prakRtibaMdhanA tathA jJAnAvaraNIyAdika AThanA uttara pravRtionI apekSAe judA judA bhUyaskAra vagere A prakaraNamAM kahevAze ane e sAmAnyathI 120 prakRtionA bhUyaskArAdi vicAravA hoya to 1-17-18-19-20-21-22-26-53-54-55-1656-58-59-60-61-63-64-65-66-67-68-69-70-71-72 -73-74 e 29 baMdhasthAnomAM 28 bhUyaskAra, 28 alpatara, 29 avasthitabaMdha ane avakatavyabaMdhane abhAva, te paMcasaMgrahathI savistAra jANavA. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzanAvaraNIya karmamAM 3 baMdhasthAne viSArtha -22 mI gAthAnA vizeSArthamAM sarvabhAvArtha kahevAI gayuM che. 23. avataraNa-22 mI gAthAmAM AThe mULaprakRtionA samudAyaAzrayI bhUyakArAdi baMdha kahIne ane 23 mI gAthAmAM bhUyaskArAdikanAM lakSaNa paNa kahIne, have A gAthAmAM AThe karmanA bhinna bhinna bhUyaskArAdi baMdha samajAvavA mATe prathama darzanAvaraNIyamAM tathA mehanIyakarmamAM baMdhasthAne kahevA sAthe bhUyaskArAdi baMdhanI saMkhyA kahe che. nava cha cau daMse du du, ti du mohe du igavIsa sattarasa / terasa nava paNa cau ti du, iko nava aTTha dasa dunni // 24 // pathArtha-(le) darzanAvaraNIya karmamAM 9-6- e traNa baMdhasthAna che. temAM 2 bhUyaskAra, 2 alpatara, 3 avasthita ane 2 avaktavyabaMdha che, tathA (mo) mehanIyakarmamAM (Tu rUAvIsa) 22-21 tathA 17-13-12-9-pa-4-3-2-1 e 10 baMdhasthAna che, ane temAM 9 bhUyaskAra, 8 alapatara, 10 avasthita tathA 2 avaktavyabaMdha che. viroSArtha -dareka karmamAM bhUyaskArAdi baMdhakahevA mATe prathama baMdhasthAne kahevA joIe, kAraNa ke bhUyaskArAdibaMdha baMdhasthAna AzrayI hoya che, mATe ahIM darzanAvaraNIyAdi dareka karmamAM baMdhasthAne kahyA bAda ja bhUyaskArAdi baMdha kahevAze. A pramANe darzanAvaraNIyakarmamAM 3 baMdhasthAne pahelA ane bIjA guNasthAne darzanAvaraNIyanI nave prakRti baMdhAya che, mATe te 9 nuM baMdhasthAna che. tyArabAda trIjA Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama karmagrandha-vizeSArtha sahita guNasthAnathI AThamA guNasthAnanA pahelA bhAga sudhI tyAnaddhipracalA pracalA ane nidrAnidrA e 3 prakRtirahita 6 ne baMdha hoya te 6 nuM baMdhasthAna che, ane AThamAnA bIjA bhAgathI 1. mAnA paryanta sudhI nidrA tathA pracalArahita 4 ne baMdha hoya te mATe 4 nuM baMdhasthAna. darzanAvaraNayakarmamAM ra bhUyArabaMdha 8 mA guNasthAnakanA bIjA bhAgathI upara 4 ne baMdha che, tyAMthI patita thaI 8 mAnA pahelA bhAge AvI 6 ne baMdha prAraMbhe tyAM pahelA samaye 6 no mUri vadha gaNAya, ane bIjA samayathI dda no atharvadha gaNAya, tyAMthI punaH patita thaI sAsvAdane athavA mithyAtve AvatAM 9 ne baMdha prAraMbhe tyAM pahelA samaye 9 no macAravaMdha gaNAya, ane bIjA samayathI 1 no matavaMdha gaNAya, e pramANe 2 bhUyaskAra baMdha jANavA. darzanAvaraNayakamamAM 2 alpatarabaMdha mithyASTi guNasthAne 9ne baMdhaka che, tyAMthI mizra guNasthAne athavA samyaktvaguNasthAne AvatAM thINadvitrikarahita 6 ne baMdha prAraMbhe, tyAM pahelA samaye 6 no patAvadha, ane bIjA samayathI duno vasthitabdha hoya che, e pramANe AThamAnA pahelA bhAga paryanta 6 ne avasthitabaMdha che, tyAMthI bIjA bhAge jatAM nidrAddhikarahita 4 ne baMdha prAraMbhe, tyAM pahelA samaye ka no sampararavadhU ane bIjA samayathI 4 no basthitavadha hoya. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazanAvaraNIyakama mAM be dhasthAno dazanAvaraNayakarmamAM 393 avasthitabaMdha anAdikALathI athavA bhUyaskAramAM kahyA pramANe sAdithI 9 ne, alpataramAM kahyA pramANe ane avaktavyamAM kahevAze te pramANe 4 ne ane bhUyaskAra tathA alpatara tathA kahevAtA avaktavyamAM ema traNa rIte upajate 6 ne, e pramANe eka rIte 9 ne tathA be rIte 4 ne ane traNa rIte 6 ne ema traNa avasthitabaMdha darzanAvaraNIyakarmanA che, te bhUyaskAra ane alpataramAM kahevAyA che ane avaktavyamAM kahevAze. dazanAvaraNIyakarmamAM 2 avaktavyabaMdha 11 mA upazAMtamUhaguNasthAne darzanAvaraNIyakarmane sarvathA abaMdhaka thaI addhAkSaye (11 mAne kALa pUrNa thaye) patita thaI 10 mA guNasthAne Ave tyAM prathamasamaye ja cAra darzanavaraNIyane navIna baMdha prAraMbhe, te pahelA samaye ja 4 no avavidha kahevAya, ane tyArabAda bIjA samayathI kAvat 6 ne baMdha na kare tyAM sudhI te 4 ne avasthitabaMdha gaNAya. tathA 11 mA upazAntamaMhaguNasthAne darzanA karmane sarvathA abaMdhaka thaI AyuSyakSa maraNa pAmI anuttaravimAnamAM utpanna thAya, te tyAM agIyAramA guNasthAnathI sIdhuM caturtha guNasthAna pAmatAM prathama samaye ja cha darzanA karmane punabaMdha kare che, te pahelA samaye 6 ne paNa bIjo avaktavyabaMdha gaNAya che ane bIjA samayathI yAvat 9 athavA 4 prakRtine baMdha na kare tyAM sudhI te 6 ne avasthitabaMdha gaNAya. 39. sarvatra jeTalA baMdhasthAna teTalA avasthitabaMdha hoya che. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama kagrantha-vizeSAtha sahita mAhanIyanAM 10 adhasthAna have mehanIyaka mAM bhUyaskArAdvibaMdhanA jJAna mATe prathama adhasthAnA jANavAM joI e. te madhasthAne 10 che te A pramANe: mehanIyanI 28 prakRtimAM samyaktva tathA mizra e enA adha na hoya mATe badhayAgya 26 prakRti che. temAM 1 mithyAtva, 16 kaSAya, hAsyAdi e yugalamAMthI kaI paNa eka yugalanI 2 prakRti, koI paNa 1 veda, bhaya, jugupsA ema utkRSTathI 22 prakRtinA khaMdha samakALe hoI zake che mATe 22 maiM vanyasthAna mithyAtvaguNasthAne anAdikALathI paNa hoya che. te 22 mAMthI mithyAtvanA madhaviccheda thaye 22 nuM vanya sthAna sAsvAdanamAM hoya. 62 te 21 mAMthI 4 anaMtAnubandhInA baMdha viccheda thatAM z7 nuM vadhasthAna trIjA mizra tathA ceAthA aviratisamyagdRSTiguNasthAnamAM hoya. te 17 mAMthI 4 apratyAkhyAnI kaSAyanA baMdhaviccheda thaye 12 nuM vandhasthAna pAMcamAM guNasthAne hoya. te 13 mAMthI 4 pratyAkhyAnI kaSAyanA 'viccheda thaye 1nuM vadhasthAna chaThThA guNasthAnathI AThamA guNasthAna sudhI hoya. te 9 mAMthI hAsya--rati-bhaya-jugupsA e cAranA adhaviccheda thatAM / OM vadhasthAna navamA guNusthAnanAM ( pAMcabhAgamAMnA) pahelA bhAgamAM hoya. te 5 mAMthI puruSavedanA kha'viccheda thaye 4 nuM vanyasthAna navamAnA khIjA bhAge hoya. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mehanIya karmanAM baMdhasthAna 4 mAMthI saMjvalana krodhane baMdhaviccheda thaye rU nuM vadhasthAna navamAnA trIjA bhAge hoya. te 3 mAMthI saMjavalanamAnane baMdhaviccheda thaye 2 nuM dhasthAna navamAnA cothA bhAge hoya. te 2 mAMthI saMjavalanamAyAne baMdhaviccheda thaye saMjvalanabharUpa 2 nuM vadhasthAna navamAnA pAMcamA bhAge hoya. A pramANe 22, 21, 17, 13, 9, 5, 4, 3, 2 ane 1 e mehanIyanA daza banthasthAne che. | mehanIyakamamAM 9 bhUyArabaMdha navamA guNasthAnanA pAMcamA bhAge 1 saM. lebhane baMdha kare che, tyAMthI patita thaye jyAre saM0 mAyA sahita 2 ne baMdha prAraMbhAya, tyAre pahelA samaye rano mUyA vadha ane bIjA samayathI prAraMbhIne jyAM sudhI 3ne baMdha no prAraMbhAya tyAM sudhI e ja 2 no avasthita vadhe gaNAya. e pramANe 2 nA baMdhathI 3 ne baMdha prAraMbhe, tyAM rU no mU dha pahelA samaye hoya ane bIjA samayathI yAvat 4 ne baMdha no prAraMbhe tyAM sudhI e ja rU no kathita vanya gaNAya. e paddhatie caDhatA anukrame 4-5-9-13-17-21 ane 22 nA baMdhanA prAraMbha samaye bhUyaskAra ane bIjA samayathI avasthitabaMdha gaNatAM 9 bhUyaskArabaMdha tathA 9 avasthita baMdha thAya che. mehanIyakarmamAM 8 alpatarabaMdha mithyAtvaguNasthAne 22 ne baMdha karI sAsvAdanamAM 21 ne baMdha karI zake nahi, kAraNa ke mithyAtvathI tUrta sAsvAdane Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 zatakanAmA paMcama kamaMjhanya-vizeSArtha sahita jaI zakAya nahi, paraMtu mithyAtvamAMthI mizramAM athavA samyaktvamAM (3 jA athavA 4 thA guNasthAnamAM) jaI zakAya che, te kAraNathI 22 thI 21 nA baMdhane alpatara na thatAM 22 thI 17 no ja apatara baMdha thaI zake che mATe prathama samaye 27 no patro lapata vadhe che. tyArabAda 17 nA baMdhathI 13 ne baMdha prAraMbhAtAM rU no bIjo batAvadha thAya che. e pramANe utaratA krame 9-pa-4-3-2-1 nA baMdhamAM pahelA pahelA samaye alpatarabaMdha hoya ane dareka alpataramAM bIjA bIjA samayathI avasthitabaMdha hoya che, mATe mehanIyanA 8 alpatara ane utaratA krame 8 avasthitabaMdha hoya. mehanIyakamamAM 10 avasthitabaMdha bhUyaskAramAM ane alpataramAM kahyA pramANe 10 baMdhasthAnamAM 10 avasthitabaMdha hoya che, kAraNa ke jeTalA baMdhasthAna teTalA avasthitabaMdha paNa hoya che. tyAM 22 ne avasthitabaMdha anAdithI tathA bhUyaskAra prasaMge upajatuM hovAthI be rItine che. 21 ne avasthita baMdha kevaLa bhUyaskAra prasaMge upajate hovAthI eka prakArane che, tathA 17 ne avasthitabaMdha bhUya. alpa0 ane avaktavya prasaMge hovAthI traNa rIte thAya che, 9-pa-4-3-2 e pAMca avasthitabaMdha bhUyara ane a50 ema be e rIte upaje che ane 1 no avasthitabaMdha alpatarathI ane avaktavyathI ema be rIte upaje che. mehanIyakarmamAM 2 avaktavyabaMdha 11 mA guNasthAne mehanIyane sarvathA abaMdhaka thaI addhAkSAyathI patita thaI 10 mA guNasthAne Ave tyAM saMjavalana Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzanAvaraNaka nA bandhasthAna tathA bhUyaskArAdi 5 leAlanA punama''dha prArabhe che, te sa`jvalana lAlaba"dhanA prathama samaye z no avanya anya thAya che ane bIjA samayathI 1 nA avasthitabaMdha gaNAya che. tathA 11 mA gurusthAne jadhanyathI 1 samaya ane utkRSTathI samayeAna antarmuhUta pramANa rahI AyuSyakSayathI kALa karI tRta anuttavimAnamAM utpanna thAya che. tyAM ceAthuM ja gurusthAna hAvAthI te ceAthe guNusthAne 17 nA punama"dha kare, tenA pahelA samaye zno avanyalabdha thAya che. A pramANe zraddhAyI z no ane bacukSayathI 17 nA ema e avaktavya baMdha che. ahIM A gAthAmAM kahelA dazanA kanA tathA mAhanIyakamanA madhasthAnA tathA temAM UpajatA bhUyaskArabaMdha vagerenu sarakSipta koSTaka A pramANeH-- darzanAvaraNIyakarmamAM magadhasthAna 3 9 nu.-sarva prakRtithI ( 1-..... 6 nu-thINuddhi 3 rahita (3 thI 6 4 nuM nidrAdrika (2) rahita (4 thI 10 ) cakAra badha ra 6 nA( 4 thI ) - nA-( 6 thI ) guNasthAnakamAM ) "" ,, avasthitabaMdha 3 9 nA-(bhUyaskArathI tathA anAdithI) 6 nA-(bhUya0-a50 avakta0 thI) 4 nA--(a50-avakta. zrI) Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita alapatarabaMdha 2 | avaktavyabaMdha 2 6 ne-(9 thI) | 4 ne-11 mAMthI 10 me AvatAM 4 ne-(6 thI) | 6 ne-11 mAMthI 4the AvatAM mohanIyakarmamA " 10 baMdhasthAna 22 nuM sabhya -mizrA, 2 yugalamAMthI eka, 2 veda e 6 rahita-1 le guNasthAnake 21 nuM-mithyA rahita, 2 je 17 nuM- anatAnu4 rahita, 3-4 che , 13 nuM-apratyA. 4 rahita, 5 me 9 nuM pratyAkhyA 4 rahita, 6-7-8 me 5 nuM -hA 20 bha0 juva rahita, te me 4 nuM-paMdarahita, 6 me, 3nuM-saM. Thedharahita, 6 me 2 nuM - saM. mAnarahita, 6 me 1nuM - saM. mAyArahita, (saM. lebha) me , 9 bhayakArabaMdha 8 alapatarabaMdha 1 thI 2 nA baMdhane 22 thI 17 nA baMdhane 2 thI 3 nA baMdhane 17 thI 13 nA baMdhane 3 thI 4 nA baMdhane 13 thI 8 nA baMdhane 4 thI 5 nA baMdhana 9 thI 5 nA baMdhane 5 thI 9 nA baMdhane 5 thI 4 nA baMdhane Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAhanIyakama nA bhUyaskArAdi 9 thI 13 nA madhanA 13 thI 17 nA baMdhanA 17 thI 21 nA adhanA 21 thI 12 nA madhanA 10 avasthitabadha 22 nA(anAdithI athavA bhUyazrI) 21 nA-ya0 thI 17 nA-bhU a50 avakta0 thI 13 nA-bhU. a50 thI 9 ne,, 5 nA-,, 4 nAka,, "" "" "" 3 neA-,, 2 ne-,, 1 nA-a50-avakta "" 4 thI 3 nA banA 3 thI 2 nA adhanA 2 thI 1 nA badhA ,, }cha 2 avaktavyabadha 1 nA-11 mAMthI paDI 10 me AvatAM addhAkSaya. 17 nA-11 mAMthI paDI - 4 the AvatAM-AyukSaye. avataraNa--pUrva gAthAmAM darzanAvaraNIyakamanA tathA mAhunIyakrama nA bhUyaskArAdi 4-4 prakAranA baMdha kahIne huve A gAthAmAM nAbharmanA bhayaskArAddhi 4 prakAranA adha kahevA mATe prathama nAmakarmanAM 8 adhasthAna kahI temAM prApta thatA : Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmAM paMcama karmagranya-vizeSArtha sahita bhUyaskArAdigaMdha kahe che, tema ja zeSa jJAnAvaraNIyAdi karmomAM paNa bhUyaskArAdibaMdha kahevAne tenAM baMdhasthAne kaheze - tipaNachaaTTanavahiA, vIsA tIsegatIsa iga nAme / chassagaaTThatibaMdhA, sesesu ya ThANamikkikaM // 25 // thArtha-(traNa, pAMca, cha, ATha, ane nava adhika vasa eTale) trevIsa-pacIsa-chavIsa-avIsa-egaNatrIsa-trIsaekatrIsa ane eka (arthAt 23-25-26-28-29-30-311) e 8 baMdhasthAne nAmakarmanAM che, temAM 6 bhUyaskAra, 7 alpatara, 8 avasthitabaMdha ane 3 avaktavyabaMdha che. zeSa karmomAM (jJAnAvaraNIyAdi 5 karmomAM) ekeka baMdhasthAna che. viroNArtha--have nAmakarmanA bhUyaskArAdi kahevAne prathama nAmakarmanAM 8 baMdhasthAne jANavAM joIe, te A pramANe - ' nAmakarmanAM 8 baMdhasthAna (2) 23 nuM sthAna-tirthagUgati-tiryagAnupUrvI-pe. jAti-audA zarIra- huMDaka-sthAvara-aparyApta-asthira-azubhadurbhAga-anAdeya-ayaza-sUkSma vA bAdara-sAdhAraNa vA pratyeka e 14 tathA nAmakarmanI 9 yuvabaMdhIprakRti (eTale varNAdi 4-taikA -agurU0 upaghAta-nirmANa e 9) maLIne 23 prakRti je samakALe baMdhAya che te 23 nuM baMdhasthAna kahevAya. A baMdhasthAna aparyAptae kendriya prAyogya che, ane tenA 40. jenAthI parabhavamAM aparyApta ekendriyapaNe utpanna thaI zakAya te aparyApta ekendriyaprAgya. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmakarmanAM 8 baMdhasthAna baMdhaka ekendriyathI paMcendriya sudhInA mithyASTi (tiryaMca tathA manuSya) jIve che. (2) 2 nuM sthAna-pUrvokta 23 mAM parAghAta tathA uvAsasahita karatAM 5 nuM baMdhasthAna hoya, te paryApta ekendriyAdiprAgya che, ane tenA baMdhaka ekendriyathI paMcendriya sudhInA mithyASTi che (trIjA kalpathI AgaLanA deve sivAyanA deva ane yugalika sivAyanA tiryaMca ane manuSya) che. ahIM aparyAptane badale paryAptaprakRti gaNavI, tathA asthirane badale sthira-asthiramAMnI eka, azubhane badale zubha-azubhamAMnI eka, ayazane badale yaza-azamAMnI 1 gaNavI. punaH judIjudI rIte yathAgya gaNatAM A baMdhasthAna aparyAdvIndriyAdi-prAgya paNa che. () rakanuM vadharathAna-pUrvokta 25 mAM Atapa athavA udyota meLavatAM 26 nuM baMdhasthAna thAya, te paryAptabAdara pratyekaekendriya prAgya che, ane tene baMdhaka mithyAdaSTi ekendriyAdi (yugalika sivAyanA) tirya, yugalika sivAyanA mithyAdaSTi manuSya tathA IzAna sudhInA de che. (4) 28nuM sthAna-devagati-devAnupUrvIpaMce-vaikriya 2-samacatu-parAghAta- ucchavAsa - zubhakhagati-trasAdi 10 (athavA parAvRttie azubha asthira ane ayazanI bhajanapUrvaka) e 19 tathA nAmanI dhruvabaMdhI 9 maLI 28 nuM baMdha 41. sarve devo, sarve naraka ane yugalike sivAyanA paMcendri jANavA, kAraNa ke teo apa0ekendriyamAM upajatA nathI. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 zatakanAmA paMcama jarmagranya-vizeSArtha sahita sthAna devaprAgya che, athavA narakagati-narakAnupUrvI-huMDakakukhagati-asthirAdi da-trasAdika-parAghAta-ucchavAsa-paceTavai02-nAmadhuvabaMdhI 9 e 28 prakRti nArakaprAgya che. ubhayaprAyogya 28 nA baMdhaka paryApta manuSya tathA tiryacapaMcendri che. ' (1)22 vanyasthAna-pUrvokta 25 mAM 1 khagati- 1 saMsthAna-1 saMghayaNa ane 1 audA upAMga meLavI eke ne badale paMceane sthAne badale trasa gaNatAM ra9 nuM baMdhasthAna paya, paMce. tiryaMca prAyogya che. ane tenA baMdhaka yathAyogya ekendriyAdi jIve che. tathA tiryaMcagatine badale manuSyagati gaNatAM 29 nuM baMdhasthAna manuSyaprAgya thAya. athavA pUrvokta 28 mAM jinanAmasahita karatAM ra9 nuM baMdhasthAna thAya te devaprAgya che ane nAraka prApya che. (6) 30 nuM sthAna-devaprAgya 28 mAM AhA. 2 bheLavatAM 30 nuM baMdhasthAna devaprAgya che. te apramattamuni bAMdhe athavA devaprAgya 28 mAM jinanAma ane vARSabhanArAca meLavI devadikane badale manuSyaddhika gaNatAM 30 nuM baMdhasthAna manuSya-prAgya hoya che, te samyagadaSTi deve bAMdhe che. (7) rU vadhasthAna-devaprAgya 30 mAM jinanAma meLavatAM 31 nuM baMdhasthAna paNa devaprAgya heya. (8) 2nuM vadhasthAna-koI paNa gatiprAgya baMdha vinA 42-25-29-30 e traNa baMdhasthAne aneka rIte Upaje che te chaTTA karmagraMthathI jANavAM. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmakarmamAM 6 bhUyaskArabaMdhAdi 8 mAM guNasthAnakanA 7 mAM bhAgathI 10 mAM guNasthAna sudhI kevaLa yaza nAmakarma bAMdhe che te 1 nuM baMdhasthAna che. nAmakarmamAM 6 bhUyakArabaMdha 23 nA baMdhathI 25 nA baMdhamAM, tyAMthI (25 thI) 26 nA baMdhamAM, e pramANe 28 nA, 29 nA, 30 nA ane 31 nA baMdhamAM darekamAM pahelA pahelA samaye bhUyaskArabaMdha gaNatAM 436 bhUyaskArabaMdha thAya che, ane dareka baMdhamAM bIjA samayathI avasthitabaMdha hoya che.' nAmakarmamAM 7 alpattaravaMza apUrvakaraNaguNasthAne 6 ThThA bhAga sudhI devagati yogya 28-29-30 athavA 31 bAMdhIne e ja guNasthAnanA 7 mAM bhAge 1 jayazakIrtine baMdha kare te 1 alpatarabaMdha che. tathA 31 nA baMdhamAM vartate maraNa pAmI devakamAM jaI tyAM manuSya prAgya 30 bAMdhe te 2 je alpatara, tyAMthI eNvI manuSya thaI jinanAmasahita devaprAgya 29 ne baMdha kare te 3 je alpatara, tiryaMcaprApya 29 nA baMdhamAM vartate 43. yazakIrtine baMdha karI zreNithI paDatAM apUrvakaraNamAM 3130-29 athavA 28 ne baMdha kare tyAM paNa 28-29-30 athavA 31 ne judA judA bhUyaskAra thAya che, ane 25 AdithI caDhatAM paNa 28 Adi bhUyaskAra thAya che te paNa 28 AdikanI sthAnatulyatA hovAthI aneka rItavALa paNa eka ja bhUyaskAra gaNAya mATe 6 bhUyaskAra thAya che. 44. e pramANe cAra rIte 1 ne alpatara hoya che. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 zatakanAmAM paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita manuSya vizuddhi pAmatAM devaprAgya 28 badhe te 4 the alpatara, e ja 28 ne baMdhaka manuSya ekendriyaprAyogya 26 bAMdhe tyAM 6 me alpatara, punaH e ja 26 ne baMdhaka manuSya aparyA. eke prAgya 25 bAMdhe tyAM 6 ThTho alpatara ane e ja 25 ne baMdhaka 23 bAMdhe tyAre 7 me alpatara thAya che. ahIM sarvatra pahelA samaye arabaMdha ane bIjA samayathI avasthitabaMdha gaNAya che. - nAmakarmamAM 8 avasthitabaMdha jeTalAM baMdhasthAna teTalA avasthitabaMdha hoya che, tethI ahIM 8 avasthitabaMdha che. temAM raka ne avasthitabaMdha alpatarathI, 25-26-28-31 e cAra avasthitabaMdha bhUyakAraalpatara ubhayathI tathA 30-29-1 e traNe avasthitabaMdha traNa traNa rIte (bhU a50 ava0 thI) hoya che. nAmakarmamAM 3 avaktavyabaMdha 11 mA guNasthAne nAmakarmane sarvathA abaMdhaka thaI addhAkSaye 10 me AvI 1 yazaH ne punabaMdha prAraMbhe tenA pahelA samaye 2 no avazvagaMdha, e ja manuSya AyurakSaye kALa karI anuttaradeva thaI jinanAmasahita manuSyaprAgya 29 bAMdhe te 22 no lavaccevaMdha ane jinanAmasahita 30 ne baMdha prAraMbhe te rU. no navacaMdha ema traNa prakAre nAmakarmane, punabaMdha avaktavyabaMdha jANa. ahIM traNeya punabaMdhamAM pahelA samaye avaktavya ane bIjA samayathI avasthitabaMdha jANa. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAvaraNIyAdi che kamamAM 1-1 baMdhasthAna 73 jJAnAvaraNayAdi 5 karmamAM 1-1 ba dhasthAna jJAnAvaraNIya karmanI 5 uttaraprakRtio che, teTalI sarva samakALe ja baMdhAya che, mATe jJAnAvaraNIyakarmamAM panuM ? ciMdhacAna che. vedanIyakamanI eka samaye eka ja prakRti baMdhAya che mATe vedanIyamAM 2 nuM baMdhasthAna che. AyuSyamAM paNa vedanIyavat 2 nuM baMdhasthAna, gotrakarmamAM paNa vedanIyavat 2 nuM baMdhasthAna ane antarAyakarmamAM jJAnAvaraNIyavat pAMceya uttara prakRti sAthe baMdhAtI hevAthI ? nuM vaMdhasthAna che. e pramANe e pa karmanuM baMdhasthAna ekeka hevAthI temAM bhayaskArabaMdha ane alpatarabaMdha thaI zaktA nathI, paraMtu avasthitabaMdha ane avaktavyabaMdha hoya che te A pramANe - jJAnAvaraNayAdi 5 karmamAM 1-1 avasthitabaMdha baMdhasthAna ekeka hevAthI avasthitabaMdha paNa ekeka ja hoya. jJAnAvara Adi 5 karmamAM avaktavyabaMdha 11 mAM guNasthAne jJAnAvALa-gotra ane antarA e traNa karmane abaMdhaka thaI addhAkSayathI 10 me AvatAM athavA AyurakSaye anuttaradevamAM jatAM anukrame 5-1-pa ne punabaMdha thAya che tethI tenA pahelA samaye jJAnAvaraNakarmamAM 5 ne, getramAM 1 ne ane vidyamAM 5 ne avaktavyabaMdha hoI bIjA samayathI avasthitabaMdha thAya che, - sAdhu carma eka bhavamAM eka ja vAra baMdhAya che, mATe jyAre jyAre parabhavanuM AyuSya baMdhAya tyAre pahelA samaye Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 zatakanAmA paMcama karmagraMtha-vizeSArtha sahita AyuSyane avaktavyabaMdha ane bIjA samayathI avasthitabaMdha gaNavA. - vedanacarma ne baMdha 13 mA guNasthAna sudhI heI 14 me abaMdha hoya che, tyAMthI paDavAnA abhAve vedanIyanA punabaMdhane paNa abhAva che, mATe vedanIyane vanyavedha nathI. nAmakamamAM baMdhasthAna. baMdhasthAna kyA parabhava prAgya? baMdhaka A A A 23 nuM | aparyApta ekendriya | tiyaca-manuSya yama eke-aparyA, vikale - tirtha"ca-manuSya-deva a50 tiyaca-apa0 manuSya. (6) ! paryApta ekendriyaprAgya. tiryaca-manuSya-deva devaprAgya = nArakamAyogya. | paMce tiryaMcamanuSya paryAptA vikalendriyAdi 5 tathA deva- tiryaMcamanu-deva'prAyogya (6) nAraka paryA. vikalendriyAdi 5 tathA deva ti-manu-de -nA " | prAyogya 31 nuM ! devaprAyogya. manuSya 1nuM | aprAyogya. manuSya bhUyaskArabaMdha (6)-25-26-28-29-30-31 alpatarabaMdha (7)-1-30-9-28-26-25-23 avasthitabaMdha (8)-23-25-26-28-29-30-31-1 avaktavyabaMdha (3)-1-29-30 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATheya karmoM paikI pratyeka karmanAM baMdhasthAna, bhayaskAra-alpatara-avasthita tathA avaktavyabaMdhano yaMtra. 8 karma baMdhAtI | baMdha.. uttara sthAka saMkhyA nAmakamamAM baMdhasthAna keTalI keTalI prakRtinAM baMdhasthAna bhUyaskAra baMdha avasthita baMdha avaktavya baMdha, 0 0 0 0 | alpatara baMdha - - jJAnAvaraNa darzanAvaraNa vedanIya mehanIya AyuSya nAmakarma gotrakarma antarAya 1 | 5 prakRtinuM 3 | 9-6-4nuM 1 | 1nuM 10 | 22-11-17-13-9-5-4-3-2-1nuM | 9 1 nuM 8 | 23-25-26-28-29-30-31-1 nuM 1 | 1 nuM | 5 nuM - - - | 0 0 0 0 - - . hii Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama kacantha-vizeSAtha sahita e pramANe 4 prakAranA kahevAtA karma baMdhamAM A prathama prativRddha samApta thayA ane te sAthe cAlu prakaraNanA 26 dvAramAMnuM 7 mu dvAra samApta thayuM. // saptadazaM prakRtibandhadvAraM samAptam // G 18 muM sthitibaMdha dvAra. avatarLa--4 prakAranA kamakhadhamAM 17 mAM dvArane viSe prathama prakRtiba'dha kahIne have aDhAramAM dvAramAM sthitivRSa kahevAnA prasaMga che. tyAM mULaprakRti 8 tathA uttaraprakRti 120 mAM utkRSTa tathA jadhanyasthitibaMdha kahevAnA che, mATe ahIM A 26 mI gAthAmAM prathama mUtravRti 8 ne viSe utkruSTa sthitivRSa kahe che-- aresyarakoDikoDI, nAme goe a sattarI mohe | tIsiyara causu udahI, nirayasurAummi tittIsA ||26|| gAthArtha--nAmakama, gotrakama e enA (utkRSTasthitiba`dha) trIsa jokiokI bar = 20 45koDAkoDI 4-atara-sAgaropama che ( phreMca = tira ) khIjA' ( 13mu) 4 karmanA (tIya ko= 30 udadhi) eTale 30 koDAkoDI sAgaropama che, ane deva 45. kreDane kroDathI guNatAM kraDAkreADI thAya. jethI 20 kreDane 1 krADathI guNatAM 20,0000000,0000000 A saMkhyA 20 kroDAkoDI kahevAya. 46. na tarI zakAya te atara eTale sAgaropama, aMtara, sAgara, udadhi tyAdi zabda sAgaropamavAcaka che. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 muM sthitibaMdha dvAra 7. narakAyune (devAyu tathA narakAyune) 33 "sAgarepama utkRSTa sthitibaMdha che. 26. 47. ahIM sAmAnyathI mULakarmarUpa AyuSyane u0 sthitibaMdha 33 sAgaropama kahevA sAthe AyuSyanA uttarabhedane paNa AyuSyabaMdha saMkSipta racanA mATe kahevAya che, jethI have AgaLa e be uttaraprakRtine sthitibaMdha nahi kahevAya; paraMtu zeSa manuSya ane tiryaMca e benA AyuSyane ja u0 sthitibaMdha kaheze. (jue, gAthA 33mInuM 4 thuM caraNa.). 48. zatakacUNigraMthane viSe mULamAM terIsudi bAda ekavAra ho = AyuSyanI kevalA eTale abalA sivAyanI karmasthiti 33 sAgaropama kahI che, ane cUNimAM "pUrvakaeNDa varSane trIjo bhAga adhika 33 sAgarepama jeTaluM AyuSyane utkRSTasthitibaMdha che." ema kahyuM che. ahIM vAstavika rIte te AyuSyane sthitibaMdha abAdhA adhika 33 sAgaropama che, ane kevaLa 33 sAgaropama gaNavAnuM kAraNa te abAdhAnI viSamatA (aniyamitapaNuM) ja che; kAraNa ke sAgarepamavALA AyuSyanI abAdhA jaghanyAdi bhede asaMkhya prakAranI che, tema ja cAre AyuSyanI darekanI abAdhA paNa paraspara judI judI ane pitapotAnI asaMkhya prakAranI che. tethI zAstromAM abAdhArahita sthitibaMdha gaNAya che, ane abAdhAsahita u0 sthitibaMdha jANu hoya te A pramANeAyuSyane utkRSTa sthitibaMdha devAyuSyane pUrvaDa varSanA trIjA bhAga sahita 33 sAgarepama. narakAyuSyane manuSpAyuSyane 3 palyopama tiryaMcAyuSyane Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 zatakanAmA paMcama karmagranya-vizeSArtha sahita vizeSArtha-sugama che. 26. avatara-pUrvagAthAmAM mULa prakRti 8 ne utkRSTa sthiti baMdha darzAvIne have A gAthAmAM e ja 8 mUBtino nAcasthitiadha kahevAya che. muttuM akasAyaThiiM, bAra muhuttA jahaNNa veyaNie / aTTaSTa nAmagoesu, sesaesu muhattaMto // 27 // TyArtha- akaSAyajanya sthitibaMdha vajIne vedanIyakarmane (kaSAyajanya) jaghanyasthitibaMdha 12 muhUrtane che. nAma ane getrakarmane jaghanya sthitibaMdha 8-8 muharta che, ane zeSa pAMca karmane jaghanya sthitibaMdha antarmuhUrta antarmuhUrta che. vizeSArtha-10 mAM guNasthAne paryate kaSAyane upazama athavA kSaya thayA bAda 11 mAMthI 13 mAM guNasthAna sudhImAM kevaLa gapratyayathI ja (garUpa eka ja hetuthI) baMdhAtA zatAvedanIyakarmane 2 samaya mAtrane sthitibaMdha hoya che, tyAM pahele samaye baMdhAya, bIje samaye vedAya ane trIjA ( punaH jJAnAvaraNIyAdi karmone u0 sthitibaMdha antarma sudhI baMdhAya che, (eTale pahele samaye 30,00, bIje samaye 300ke. ityAdi rIte antarma sudhI satata baMdha pravarte che) tema AyuSyane A abAdhA sahita utkRSTa sthitibaMdha aMtarma sudhI nahi paNa eka ja samaya sudhI hoya che. arthAta pahele samaye ja abAdhA sahita 33 sAgare sarvotkRSTa sthitibaMdha hoya. tyArabAda eka samaya nyUna abAdhA sahita 33 sAgare sthitibaMdha hoya. e pramANe antaryuM sudhI ekeka samaya nyUna nyUna u0 sthitibaMdha pravarte che, arthAta bIjA samayathI AyuSyane madhyama sthibaMdha hoya che. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha re tathA nI mAM guNasthAna uttaraprakRtine jaghanyasthitibaMdha samaye nirjare che, jethI gahetuthI baMdhAtA karmanI sthiti sattA 2 samayanI che. e 2 samayane sthitibaMdha te AvaparisthitivaMdha kahevAya; mATe te vajIne ahi vedanIyakarmane kASAyika jaghanyasthitibaMdha 4912 muhUrtane kahyo che ane te 10 mAM guNasthAnaparyate zAtavedanIyane hoya che. tathA nAma ane getrane akASAyika sthitibaMdharUpa bIjo bheda te nathI, tethI te bene sAmAnyathI jaghaTa sthitibaMdha 8-8 muhUrtane kahyo te paNa 10 mAM guNasthAnane ane te svabaMdhaviccheda samaye jANa. punaH e jagha0 sthitibaMdha uccagetrane ane yazanAmane ja che, paNa bIjI kaI prakRtine nahi, zeSa 5 karmane jagha0 sthitibaMdha anta kahyo, temAM 4 karmane pitapatAnA baMdha-vicacheda samaye te te guNasthAne jANa. tyAM jJAnAvaraNamAM 5 prakRtine 10 me, darzanAvaraNamAM 4 ne 10 me, mohanIyamAM saM0 lebhane 9 me, antarAyamAM 5 prakRtine 10 me, ane AyuSyamAM manuSkAyu tathA tiryaMcAyuSyane yathAsaMbhava 1-2 guNasthAne jANa. AyuSya sivAyanA e sarve jaghanyasthitibaMdha upazamazreNimAM nahi paNa kSapakazreNimAM ja hoya, kAraNa ke kSapakazreNinA sthiti baMdhathI upazamazreNine sthitibaMdha dviguNa-bamaNuM hoya che, tethI madhyama gaNAya che. 49. uttarAdhyayanamAM zAtAdanIyane antarmuhUrtane paNa kahyo che. 50. paMcAzakachamAM 7 me guNasthAne paNa mehanIyane antarmuhUrta sthitibaMdha kahyo che. // iti mUlaprakRtiSu-jaghanyasthitibaMdhaH // Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama karmajhanya-vizeSArtha sahita uttaraprakRtine utkRSTasthitibaMdha. avataraNa-pUrve 2 gAthAomAM mULa prakRtine sthitibaMdha kahIne have 28-29-30-31-32-33-34 e 7 gAthA sudhImAM uttaraprakRtino citivaMda kahe che. vigyAvaraNaasAe, tIsaM aTThAra suhumvigltige| paDhamAgiisaMghayaNe, dasa dasuvarimesu dugavuDDI // 28 // thAI-(vi) 5 antarAya, (rAvaLa) ajJAnAvaraNa, 9 darzanAvaraNa ane (sApa) azAtA vedanIya e 20 karmane utkRSTasthi0 baMdha (tai) 30 pakaDAkaDi sAgarepama che. sUkSmatrika (sUkSma-aparyApta sAdhAraNa) ane vikalatrika (ddhi tri. caturindriya jAtinAmakarma) ne 18 kaDAkaDi sAgarepama che. (parama ji) pahelI AkRti eTale paheluM samacaturaasaMsthAna tathA (dvimasaMcaLe) pahelA varSabhanArAcasaMghayaNa e bene 10 ke.ke. sAgaropama che, ane tethI uparanA saMsthAnamAM tathA saMghayaNamAM banemAM be keke sAgaranI adhika adhika pavRddhi karavI. 51. mULa gAthAmAM tIra mAra ItyAdi mAtra kahevAthI paNa teTalA kaDAkaDi sAgaropama jANavA. para. arthAta samacatutathA vajIrthabhavano 19 keDArkaDi sAgaropama nyadha RSabhanAno 12 , sAdi nArAcano 14 vAmana ardhanArAno 16 , kalikAne 18 huDaka sevAne 20 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttaraprakRtine unakRSTasthitibaMdha - viroSArtha-sugama che. 28. cAlIsa kasAesu, miulahuniDhuNhasurahisiamahure / rasa hosaddhasahiSA, te sivitA | 21 5 - pathArtha -16 kaSAyane sthitibaMdha40 kaDAkoDI sAgarepama che. mRdu, laghu, snigdha ane uSNa e ja sparza, surabhigaMdha, zvetavarNa ane madhura rasa e sAta karmane 10 kaDAkoDI sAgarepama sthitibaMdha che, ane te 10 mAM ( 8) rA koDAkoDI sAgareTa adhika adhika kare teTale papazcAnupUrvIe hAlidrAdi 4 varNane, ane Armsa Adika 4 rasane utkRSTa sthitibaMdha prApta thAya. vizeSArtha-sugama che. 29. dasa suhavihagaiucce, suraduga thirachakka purisaraihAse / micche sattari maNuduga, itthI sAesu pannarasa // 30 // sarvatra zubha prakRtine sthitibaMdha mUna ane azubhane adhika e niyama prAyaH yathAsaMbhava vicAro. 53. varNane ane rasane utkRSTa sthitibaMdha ulaTA kamathI kahyA che, te A pramANe - vetavarNa-madhura rasano 10 koDAkaDI sAgarepama. pItavarNa-Amla rasane 12 ) - 9 raktavarNa--kaSAya(tUrA)rasano 15 ) = " nIlavarNa--kaTu rasane 17 ba >> >> - kRSNavarNa-tikta rasanA 20 ) che ? karma. 6 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 zatanAmA paMcamarmagrI-vizeSArtha sahita * pathArtha -zubhavihAgati-uccageva-devadrika (devagatidevAnupUrvI)-sthiSika (sthira-zubha-saubhAgya-sura-Ayayaza)-puruSaveda-ti ane hAsya e 13 prakRtine 10 keDAkeDI sAgaropama sthitibaMdha che. pa4mithyAtvane 70 keDAcheDI sAgaropama, manuSyadrika-strIveda ane zAtA e (4) cAra prakRtine 15 kaDAkoDI sAgaropama utkRSTa sthitibaMdha che. vizeSArtha-sugama che. 30. bhaya kuccha araisoe, viuvitiriuralanarayaduga niie| teyapaNa athirachakke, tasacau thAvara iga paNidI // 31 // TyArtha-bhaya-jugupsAarati-zeka vaikriyaddhika (kriya zarIra-vaikiya upAMga)-tiryagaddhika audArikaTrika (o. zarIra. upAMga)-narakaTrika-nIcatra-taijasapaMcaka (papataijasa puna: A 10 prakRtimAM zubhAzubhatAnI nyUnAdhikatAne paNa A krama che. arthAt zvetavarNa sarvotkRSTa zubha che, mATe sthitibaMdha nyUna ane tyArabAda rakta sudhInA varNa anukrame nyUna zubhatAvALA ane nIla kRSNa adhika adhika azubhatAvALA che; mATe sthitibaMdha adhikAdhika che. e pramANe ja 5 rasa tathA 6 saMsthAna ane 6 saMghayaNamAM paNa sAmAnya niyama vicAra. 54. mizrane tathA samyakatvane baMdha nathI mATe tene sthitibaMdha paNa nathI, paraMtu sthitisattA te lagabhaga 70 kaDAkaDi sAgarepama hoya che. (A pramANe zrI kamaM prakRtinA bIjA aMkamakaraNamAM sa tvasaMkrama prasaMge kahyuM che.) papa. A prakaraNanI bIjI gAthAmAM kahelI dhruvabaMdhIprakRtionAM anukrama pramANe e pAMca prakRtie tejasa paMcaka kahevAya. - - . s Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmane utkRSTa abAdhAkALa ane niSekakALa kArpaNa-agurulaghunimaNa-upaghAta)-asthira SaTraka (asthira azubha-daubhagya du:svara-anAdeya-ayaza) trasacatuSka (traNabAdara-paryApta-pratyeka)-sthAvara-ekendriya-paMcendriya, (e 31 prakRtine saMbaMdha AgaLanI 32 mI gAthAmAM che.) virArtha-sugama che. 31. napu kukhagai sAsacaU, gurukakkhaDarUkkhasIyaduggaMdhe / bIsaM koDAkoDI, evaiAbAha vAsasayA // 32 // pathArtha-napuMsakaveda, kukhagati (azubhavihAgati) ucchavAsacatuSka (ucchavAsa-udyota-AtA-parAghAta) gurusparza- karkazasparza-rUkSasparza-zItasparza-durgadha-e 42 (pUrvagAthAnI 31 ane A gAthAnI 11) prakRtine utkRSTasthitibaMdha 20 kaDAkoDI sAgaropama che, tathA (AyuSyarahita) e kamenI avAdhA (anudayakALa) paNa (vaphA) eTalA (vAsa) so varSanI che. vizeSArtha -ahIM abAdhA teTalA se varSanI kahI te A pramANe-- karmane utkRSTa abhAdhAkALa ane niSekakALa je karmane sthitibaMdha 20 kaDAkaDi sAgaropama che, te karmanI abAdhA 2. so varSa jeTalI che, eTale te karma baMdhAyA bAda 2000 (be hajAra) varSe udayamAM Ave, te yAvat 56. A prakaraNanI ja 3 jI gAthA (tayvaMfrSTra saMghacA ityAdi) mAM kahelI prakRtionA anukrama pramANe e 4 prakRtie te uchuvAsavaMtu kahevAya che. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatanAmA paMcama kamagra-vizeSArtha samita be hajAra varSanUna 20 kaDAkaDi sAgaropama sudhI udayamAM cAlu rahe, e 2000 varSanyUna 20 kaDAkaDi sAgarepama jeTale karmane je udayakALa te niveva kahevAya ane 2000 varSa jeTalI anudaya avasthA te pachavadhAtra kahevAya. ahIM baMdhane 1 samaya te 2000 varSamAM aMtargata gaNave. puna: niSekakAlanA samayamAM te te samaye bhegavavA gya pagale anukrame vizeSahIna vizeSahIna sthapAyelA (nirjaravAne niyata thayelA) hoya che. te vizeSahIna racanA-sthApanAne ninA kahevAmAM Ave che, ane tethI e karma je samaye (2000 varSa pachInA turtanA samayamAM jyAre) udaya Avaze tyAre te prathama samaye ghaNA karma pudgale udayamAM AvI nirjaraze, bIje samaye tethI vizeSahIna pudgale jIvane anubhava ApI (udayamAM AvI) nirjaraze, e paddhatie 20 kaDAkaDi sAgarepamanA paryanta samaye sarvathI vizeSahIna pudgale udayamAM AvI paniraze. ka2. 57. A abAdhA tathA niSekakALa ane niSekaracanA sarva kaI paNa eka samayamAM baMdhAyelI eka karmalatAmAM vicAravA yogya che, paranta bahu samayabaddha karma samudAyamAM nahi. usara eTale siMcavuM sthApavuM e dhAtu uparathI je rUpa thaIne ni upasarga lAge che. jethI ni9 zabda thayo che. rAdhA eTale udayarUpa bAdhA-pIDa. tema eTale rahita, Avo pIDA rahita kALa te aSADha. 58. udAharaNa tarIke-kaI jIve avasA paiNInA prathama samaye 30 kaDAkaDi sAgaropama pramANunI azAtA vedane ya bAMdhI, te 30 kaDAke DI sAgaropama eTale asata kalpanAe 30 koDa samaya dhArIe Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthitibaMdhamAM AbAdhA sthitibaMdhamAM abAdhA. madhyama sthiti che ! madhyama abAdhAnAM kaDaka ' pakSa:- e pramANe utkRSTasthitibaMdhamAM utkRSTaabAdhA hoya che, paraMtu samayapUna be samayajUna ItyAdi madhyamasthitibaMdhamAM abAdhA keTalI? uttara-utkRSTa sthitibaMdhamAM utkRSTa abAdhA, samayacUta utkRSTasthitibaMdhamAM paNa teTalI ja (utkRSTa) abAdhA, tema ja be samayajUna utkRSTasthitibaMdhamAM paNa teTalI ja saMpUrNa utkRSTa abAdhA hoya che, e pramANe samayanyUna sthitibaMdha pramANe thAvata 55manA asaMkhyAtamA bhAga jeTale nyUnasthiti baMdha thAya tyAM sudhI paNa saMpUrNa utkRSTaabAdhA hoya che. tyArabAda eka samayanyUna sthitibaMdha thatAM utkRSTaabAdhA paNa eka samayajUna thAya che, jethI saMpUrNa utkRSTaabAdhA pa pamanA asaMkhyAtamA bhAga sudhInA dareka sthitibaMdhamAM prApta ane tenI abAdhA 3000 (traNa hajAra) varSane asata kalpanAe 3000 samaMya vicArIe te 30 iMDamAMthI 3 hajAra bAda karatAM zeSa ra09997000 (ogaNatrIsa koDa navANuM lAkha, sattANuM hajAra) samaya Ave, jethI avasarpiNInA pahelA samaye bAMdhelI 30 keDa samayavALI azAtA vedanIya avasarpiNInA 3000 samaya sudhI udayamAM na Ave, paraMtu 3001 mA samaye udaya AvI te yAvata 30 keDame samaya pUrNa thatAM te prathama samayabaddha azAtA vedanIya saMpUrNa thaI. e pramANe 3000 samaya abAdhA 299997000 samayane nikakALa ane teTalA ja samayamAM vizeSahIna kramathI karma pulanI niSekaracanA jANavI. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita thaI, mATe te popamane asaMkhyAtame bhAga saMpUrNa abAdhAnuM kaMDaka (sthiti kaMDaka) gaNAya. e paddhatie jaghanyaabAdhAthI utkRSTaabAdhA sudhImAM jeTalA samaye adhika che (jeTalA abAdhAsthAne) che, athavA utkRSTaabAdhAthI jaghanya abAdhA sudhImAM jeTalA samaye nyUna che eTale jeTalAM (abAdhAsthAna) che teTalAM sthitibaMdhanAM kaMDaka gaNavAM. e pramANe abAdhA je 1 samayajUna thAya te sthitibaMdha avazya pApamane asaMkhyAta bhAga nyUna thAya ja, ane jyAM sudhI papamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTale sthitibaMdha nyUna na thAya tyAM sudhI abAdhA tenI te ja cAlu rahe che. e pramANe AyuSya sivAyane dareka karmanA jeghanyasthitibaMdhamAM jaghanya abAdhA antarmuhUrta pramANa Ave te rIte gaNatrI karavI. uparyukta abAdhA niyama AyuSyarahita sarva karmamAM vicAra ane AyuSyanI abAdhA te 34 mI gAthAmAM kahevAze. uttara pravRttione utkRSTa sthitibaMdha guru koDikoDiaMto, titthAhArANa bhinnamuhu bAhA / lahuThii saMkhaguNUNA, naratiriANAu pallatigaM // 33 // 59. dareka karmamAM dareka sthAne palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga rU5 sthitibaMdhanAM kaDake (eTale abAdhAkaMDako) sarakhA pramANavALAM ja gaNavAne niyama nahi; kaMDakanuM pramANa hAnuM-moTuM paNa gaNavuM paraMtu palyAsaMkhyaya bhAgathI hInAdhika nahi. palyAsaMkhyaya bhAga paNa asaMkhya prakAranA che. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara pravRtione utkRSTa sthitibaMdha pathArtha--(tirthI) tIrtha karanAmakarma ane (gALa) AhAraka zcika e traNane (guru) utkRSTa sthitibaMdha (saMto roDa) aMta:kaDAkaDi sAgaropama che. ane ( 6) laghu sthitibaMdha tethI saMkhyAtaguNa UNa-nyUna che tathA manuSAyu ane tiryaMcanuM AyuSya e bene sthitibaMdha utkRSTathI 3 palyopama che. (ane devanarakAyune utkRSTa sthitibaMdha kahevAI gayo che.) 33. viroSArtha -tIrthakara nAmakarma AhAraddhikane utkRSTa sthitibaMdha aMtaHkoDAkaDisAgaropama ane jaghanya sthitibaMdha paNa aMta:kaDAkaDi sAgaropama kahyo te utkRSTathI jaghanya saMkhyAtaguNahIna jANa. aMtaHkeDArkaDinA paNa antarmuhUrta . 6. ahIM e traNa karmane utkRSTa sthitibaMba kahevAne ja avasara che te paNa saMkSipta racanA mATe ahIM jaghanyasthitibaMdha paNa prasaMgopAta kahyo che, jethI have AgaLa jaghanyasthitibaMdhanA prastAvamAM e 3 karmane jaghanya sthitibaMdha kahevAze nahi. . - 67. deva nAraka AyuSyane utkRSTa sthitibaMdha 26 mI gAthAmAM kahevAya che. jethI ahIM sudhImAM cAre AyuSyanA utkRSTasthitibaMdha kahevAyA che. 62. saMpUrNa 1 koDAkaDi sAgaropama nahi paraMtu kaMIka nyUna te tohi (eka kaDAkaDine aMdarane) sthitibaMdha kahevAya, ahIM kiMcita nyUnatA te prAyaH 15manA ghaNA asaMkhyAtamAM bhAga jeTalI hoya che. - 63. saMkhyAtaguNahIna eTale (aMta:kroDAkaDine) eka saMkhyAtamo bhAga, ane te prAyaH palyopamanA 6 ThThA bhAgamAM kSepakane che Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 zatakanAmA paMcama kamIgrantha-vizeSArtha sahita vata asaMkhyAta bheda che, mATe e jUnAdhikatA saMbhave che. tathA e traNe karmanI utkRSTa abAdhA antarmuhUrta che ane jaghanya abAdhA paNa antarmuhUrta che ane abAdhAkALacUna karmadalikane niSekakALa che. karmanI abAdhAnuM zuM phaLa? karmane abAdhAkALa kahevAthI e vAta spaSTa thAya che ke karma bAMdhyA bAda te ja baMdha samaye athavA bIje samaye ke trIje samaye udaya AvatuM nathI, paraMtu kahele jaghanya athavA utkRSTa abAdhAkALa pUrNa thayA bAda tUrta udayamAM AvI zake che. ane abAdhAkALa pUrNa thaye je udaya vate che te ruddha uca kahyo che, anyathA udIraNA karaNa vaDe abAdhA pUrNa thayA vinA paNa niSekakALamAMnA kaMIka pudgale udayAvalikAmAM AvI udayabhAve vate che paraMtu te azuddha athavA kalIpaLoca kahyo che. vaLI vizuddha pariNAmavALe jIva apavartana (sthitighAta) ane udvalanA karaNa vaDe te racAyelA dIrgha niSekakALane paNa alpa kare che, temaja vizeSahIna vizeSahIna krama (pudaMgalane udaya AvavAne niyama) teDI asaMkhyaguNa udaya AvavAne krama paNa banAve che. e pramANe niSekakALane je TUke na banAve te jIvane mokSane ja abhAva thAya. abAdhA vityAbAda kaye udaya? abAdhAkALa vItyA bAda jina nAmane pravezotra, AhArakahika Adi abudayI karmane pradezadaya athavA te vivo ane AyuSyane avazya vipAkedaya hoya che, Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinanAma-AhAradikanI kALapUrti 89 tathA dayane vipAkedaya hoya che. e pramANe yathAsaMbhava vicAravuM. jinanAma-AhAraddhikanI kALapUrti prazna -je jinanAma ane AhArakaTrikanI sthiti aMtaHkaDAkaDI sAgaropama jeTalI che, te ATalI dIrgha sthiti pUrNa kevI rIte thAya? kAraNa je jinanAmane baMdha tIrthaMkarabhavanA pUrvanA trIjA bhAvathI baMdhAya che ane AhAraka te apramattacAritrIne manuSyabhavamAM ja baMdhAya te ja bhavamAM udaya Ave che. punaH tiryaMcanI gati vinA eTale dIrgha kALa pUrNa thAya nahi, ane siddhAntamAM te jinanAmanI sattA paNa tiryaMcane niSedhI che, mATe kALapUrti kevI rIte thAya? uttara-jinanAmane je aMtaHkaDAkoDI sAgarepama utkRSTa sthitibaMdha karyo che, te nizvita jina nAmane che, ane anikAcita jinanAmanI sattA cAre gatimAM hovAthI tiryaMcane paNa anikAcita jinanAmanI sattA hoya che, paraMtu tiryaMcane baMdhane te sarvathA niSedha ja che, mATe anikAcita jinanAmanI aMtaHkaDAkaDI sAgaropamanI sthitisattAmAM vartate jIva tiryaMcamAM paNa jaI zake che, ane AgamamAM tiryaMcane jinanAmanI sattAne je niSedha kahe che te te nikAcita jinanAmane ja niSedha che, ane te nikAcita jinanAma ja tIrthakaranA pUrvanA trIjA bhavamAM baMdhAya che, anikAcita jinanAma te ghaNu bhava pahelAM paNa baMdhAya. punaH jinanAmane e dIrghakALa tiryaMcagatimAM gayA Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 zatakanAmA paMcama karmagranya-vizeSArtha sahita vinA na ja pUrAya e ekAnta niyama nathI, kAraNa ke game teTale dIrghakALa paNa je anikAcita hoya che te apavartanAdi karaNe vaDe sAdhya hovAthI zIdhra TUMka thaI zake che, jethI jinanAmano paNa aMtaHkoDAkaDi jeTale dIrghakALa te ja bhavamAM apavataI TUka thaI zake che, ane tiryaMcagatimAM gayA vinA paNa pUrI zakAya che, mATe tiryaMcagatimAM javAnI saMbhAvanA karavI Avazyaka nathI. tathA bAlanA saMbaMdhamAM paNa jinanAmAvat vicAravuM, kAraNa ke AhArakanI sattAvALe sUkSma ekendriya jevI tiryaMcagatimAM paNa jaI zake che. ene avazya pUravA egya eTale ja kALa sunikAcita (eTale AgaLa kahevAze te pApamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTale ja) hoya che, ane teTalA kALamAM AhArakaTrikane uvalanA nAmanA karaNathI uvelI nAkhI niHsattAka kare che. ane te palyAsaMkhyayabhAga jeTalA udvalanA kALamAM vartate tiryaMcagatimAM paNa (athavA cAre gatimAM paNa) thaI zake che. jinanAma-AhArakaddhikanI abAdhA jinanAma karmanA utkRSTasthitibaMdhamAM tathA jaghanyasthitibaMdhamAM bannemAM aMtamuMabAdhA che, tyArabAda e karma avazya udayamAM Ave che. ahIM udaya eTale maMdavipAkedayarUpa pradezadaya jANava, ke je karmanA pradezadayanA prabhAve 64. AyuSya sivAyanA karma abAdhA vItyA bAda pradezadayathI athavA vipAkedayathI paNa udayamAM Ave che, temAM jinanAma te Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinanAma ane AhArakaThikanI abAdhA pUrvanA trIjA bhavathI paNa addhi, vRddhi, janmAtizaya ItyAdi mahimA pragaTa thAya che. punaH tIvravipAkedaya te tIrthakaranA bhavamAM kevaLajJAna pAme tyArathI ja aSTamahAprAtihArya, karmakSayajanya 11 atizaya, samavasaraNa racanA, IndrAdikanI sevAbhakti ane dharmopadeza ItyAdithI spaSTa che. tathA AhArakadvikanA paNa baMne sthitibaMdhamAM bane abAdhA antarmuhUrta che, jethI AhAraka nAmakarma bAMdhyA bAda antarmuhUrtamAM pradezadayathI athavA te vipAkedayathI paNa udayamAM Ave. punaH A karmane pradezadaya te jinanAmavat aMtamuhUrta bAda avazya hoya; paraMtu AhArakazarIranI racanArUpa vipAkodaya te jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI dezanapUrvakroDavarSe paNa hoya che. kAraNa ke pUrvakroDavaSayuSyavALA apramattamunie je AhArakanAmakarma 8 varSanI ummaramAM bAMdhyuM hoya te AhArakakarma AyuSyanA paryanta paNa udayamAM AvI zake che. nirata jinanAma ane AhArakaddhikanI sthiti. A gAthAmAM jinanAma tathA AhArakatikane je utkRSTa sthitibaMdha aMtaHkaDAkaDisAgaropama kahyo, te anikAcitajinanAmane tathA AhArakaTrikane jANa, tathA e traNe anikA citta karmanI sattAvALe jIva cAre gatimAM utpanna thaI zake che, mATe cAre gatimAM e 3 karmanI sattA hoya che. paraMtu pradezodayathI je udayamAM Ave, zeva karmo abAdhA pUrNa thaye vipAkodayathI ja udayamAM Ave evo niyama nahIM. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 zatakanAmA paMcama karmacantha-vizeSArtha sahita sthiti ahi sthiti baMdha na hoya, kAraNa ke jinanAmane baMdha tiryaMcagatimAM nathI, ane AhArakane baMdha manuSyagati sivAya traNe gatimAM nathI. anizvita jinanAma ane AhArakaddhikanI sthiti e traNa karmanI viziSTanikAcanA karatI vakhate 4-pa-6 7-8 e pAMca guNasthAnamAMnA yathAyogya kaI paNa guNasthAne vartate vizuddha pariNAmavALe jIva e traNa karmane je aMtaHkaDAkaDi sthitibaMdha ane sthitisattA kare che, te aMta:keTakeTa nA saMkhyAtamA bhAgathI AraMbhIne jinanAmanI 33 sAgarepama uparAMta dezana 2 pUrva krioDa jeTalI sthiti tathA AhATa dvikanI palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga jeTalI ane zeSa sthitine nikAcita karavAne prAraMbha kare che, tyAM 33 sAgarepamAdi sthiti saMpUrNa-sarvathA-sarvAze nikAcita thatI jAya che, ane zeSa sthiti (te paNa aMtaHkeDArkaDine saMkhyAtame bhAga ja) alpanikAcita thatI jAya che, mATe e traNa karmanI alpanikAcitasthiti aMtaHkaDAkaDinA saMkhyAmAM bhAga jeTalI jANavI. sunizvita jinanAma AhAraddhikanI sthiti. upara kahyA pramANe jinanAmanI sunika citasthiti dezana 2 pUrvakoDavarSa adhika 33 sAgaropama jeTalI, ane AhAraka dvikanI sunikAcitasthiti palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga jeTalI hoya che. jinanAmanI A sunikAcanA ane a5nikAcanAne prAraMbha karanAra manuSya ja hoya, ane cAlu nikAcanAmAM vartanAra athavA karanAra deva tathA nAraka paNa hoya ati ta thatI jAya Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyuSyane sthitibadha ane abAdhA temaja nikAcita jinanAmanA aMdha prArabha karanAra paNa manuSya ja hAya ane cAlu nikAcita baMdhamAM janArA deva tathA nAraka paNa hoya. 93 AyuSyane sthitibaMdha ane abAdhA avataraLa--pUrva gAthAmAM cAre prakAranA AyuSyanA utkRSTa sthitiba`dha ( eTale 4 prakAranA utkRSTa AyuSyabaMdha ) kahyo. te AyuSyanA ba`dhaka sa`gnipa'cendriya ja hoya che, te ekendriyAdi jIvA jo parabhavanuM AyuSya bAMdhe te utkRSTathI keTaluM bAMdhe ? te A gAthAmAM prasaMgathI kahe che temaja AyuSyakarmanI akhAdhA keTalI ? te paNa kahevAya che. igavigala puvvakoDIM, paliyAsaMkhaMsa Aucau amaNA / niruvakamANa chamAsA, abAha sesANa bhavataMso // 34 // gAthArtha-ekendriyA ane vikalendriyA pUtra krADa varSa jeTaluM vadhumAM vadhu parabhavAyuSya bAMdhe che, tathA asa'jJipa'cendriyA cAre prakAranuM AyuSya padhyeApamanA asa`khyAtamAM bhAga jeTalu vadhumAM vadhu AMdhe che. punaH AyuSyanI avAdhA nirupakramaAyuSyavALA 15jIvAne cha mAsa jeTalI ane zeSa ( nirupakrama tathA seApakrama AyuSyavALA) jIvAne svabhavanA trIjA bhAga jeTalI hAya che. 34. 65. ahIM nirupakrama eTale nizcayathI nirupakrama AyuSyavALA jIvA te devanAraka ane yugalika e traNa ja jANavA, kAraNa ke e traNanuM AyuSya nizcayathI nirupakrama-anapavanIya ja hoya ( ane zeSa pU`krADava` sudhInA AyuSyavALA nara-tiyaMcAnuM te sApakrama AyuSya paNa hAya, mATe ahIM te grahaNa na karavA. ) Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita vizeSArtha_ekendriya ane vilendriya ayugalikamanuSya tathA ayugalikatiryacapaNe parabhavamAM utpanna thAya che, ane ayugalika naratiryaMcanuM AyuSya pUrvakoDavarSathI adhika hoya nahi, mATe e cAra prakAranA cha parabhavasaMbaMdhI eTalI ja sthitivALuM utkRSTa AyuSya bAMdhe che, tathA asaMkSipaMcendriya pada aMtadvIpanA yugalika manuSyatiryaMcamAM utpanna thAya che. tyAM patyepamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM ja utkRSTa AyuSya che, temaja devanArakamAM paNa utpanna thAya te eTalA ja AyuSyavALA deva-nArakapaNe upaje che, mATe asaMzipacendriyane parabhava saMbaMdhI AyuSya palyopamanA asaMkhyabhAga jeTaluM ja baMdhAya che. 4 AyuSyane sthitibaMdha ane abAdhA pUrve jJAnAvaraNIya Adi karmomAM eka kaDAcheDIsAgarepame 100 varSanI abAdhA jema niyatapaNe kahI che tema AyuSyanI abAdhA sthitibaMdha sAthe niyata nathI, tema ja jJAnAvaraNIya AdikamAM utkRSTa sthitibadhe ukRSTa abAdhA ane jaghanya sthitibaMdhe jaghanya abAdhA jema niyatapaNe kahI che tema ahIM AyuSyanI abAdhA sthitibaMdhane anusare nathI, paraMtu aniyata hovAthI ja prakAre che. te A pramANe 1 AyuSyanA utkRSTasthitibaMdhe utkRSTa abAdhA jaghanya abAdhA 3 , jaghanyasthitibadhe utkRSTa abAdhA jaghanya abAdhA Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 AyuSyanI abAdhA e pramANe AyuSyanI abAdhA cAre prakArathI heya che, mATe aniyata che. AyuSyanI abAdhA ahIM AyuSyabaMdhamAM evo niyama che ke nizcayathI nirupakrama AyuSyavALA (deva-nAraka yugAlaka e traNa ja) pitAnA bhavanuM AyuSya 6 mAsa bAkI rahe tyAre ja parabhavanuM AyuSya bAMdhe che, ane tyAbAda 6 mAsa vyatIta thaye maraNa pAmatAM te baddha AyuSyane udaya thAya che, mATe ahIM 6 mAsanI lavAdhA jANavI, e madhyama gavAyA che. tathA zeSa je nirUpakramI ane sepakramI ema bane prakAranA AyuSyavALA ke jeo utkRSTathI pUrvakoDavarSa sudhInA AyuSyavALA naratiryaMce che, temAM nirupakrama AyuSyavALA naratiya svabhAvane trIjo bhAga bAkI rahe tyAre ja AyuSya bAMdhe che, ane sapakrama AyuSyavALA naratiya ce trIjo bhAga, navame bhAga, sattAvIzame bhAga ItyAdi rIte zeSa zeSa AyuSyane trIjo bhAga te yAvat aMtima aMtarmuhUrta bAkI rahe tyAre paNa AyuSyabaMdha kare, tethI AyuSyanI utkRSTaabAdhA pUrvakoDavarSane trIjA bhAga, ane jaghanya abAdhA antarmuhUrta hoya che te A pramANe 66. keTalAka AcArya yugalikane palyopamAsaMkhyabhAga zeSa AyuSya rahe parabhavAyuM baMdha kahe che, teonA abhiprAyathI yugalikane AyuSyanI abAdhA palyAsaMmeya bhAga jANavI. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaghanya / antamu zatakanAmA paMcama kagrantha-vizeSA sahita AyuSyanI abAdhA madhyama samayAdhika jaghanyathI yAvat samayAna utkRSTa utkRSTa | pU koDava nA 3 jo bhAga 1 sApakramI vA nirupakramI nirUpakramI ( devanAraka (naratiya 'cA)ne seApakramI vA nirUpakramI | yugalika) te. naratiya cAne (ekendriyAkrikane). 6 mAsanI uttaraprakRtinA jaghanya sthitibadha avatarana--pUrva mULaprakRti 8 nA utkRSTa tathA jaghanya sthitibadha kahyo. temaja 120 uttaraprakRtiAnA utkRSTa sthitiadha kahyo. have 120 uttaraprakRtinA jadhanya sthitibaMdha kahevAya che. lahufosbaMdho saMjalaNaloha paNavigdhanANadaMsesu / bhinnamuttaM te aTU, jasucce bArasa ya sAe // 35 // gAthArtha-- sa`jvalana leAbha, 5 vighna, pajJAnAvaraNu ane 4 danAvaraNu e 15 prakRtinA (ndu) jadhanya sthitima'dha (manna muhurtta) antamuhUrta che. (gasa) jazanAmakamanA (te-) te jaya0 sthitibaMdha (jja) ATha muhUrta pramANu che, tathA (37) ucca Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 uttaraprakRtine jadhanya sthitibaMdha getrane paNa 8 muhUrta che, (2) ane (sI) sAtavedanIyane jagha0 sthitibaMdha 12 muhUrtane che. 35. vizeSArtha-pakane 9 mA guNasthAnanA chelA samaye saMjvalana lebhane svabaMdha viccheda thatAM antarmuhUrta jaghanya sthitibaMdha hoya che. 5 vina, 5 jJAnAvaraNa ane 4 darzanAvaraNa e 14 ne jaghanya sthitibaMdha kSepakane 10 mA guNasthAnane ane svasvabaMdha viccheda samaye antarmuhUrta pramANa hoya che, tema ja yazaH uccagetra ane zAtA e traNane jadhanya sthitibaMdha paNa e 14 prakRti sAthe baMdha viccheda pAme che te ja vakhate kSepakane 10 mAM guNasthAnane ane heya che. 35. do iga mAso pakkho, saMjalaNatige pumaTavarisANi / - senApu sAmo, micchAdi = ta rU . thArtha-saMjavalananA 3 bhedane viSe eTale anukrame krodhane viSe 2 mAsane, saM. mAnane viSe (mAnane) 1 mAsane ane saM. mAyAne 1 pakSane (ardhAmAsane) jagha0 sthitibaMdha che. (6) puruSane 8 varSa pramANane jaghanyasthitibaMdha che. e kahelI 7 (35) prakRtie sivAya bAkI rahelI prakRtine 67. cAra prakRtine jagha0 sthitibaMdha A gAthAmAM kahyo, 18, prakRtine jagha0 sthitibaMdha 35 mI gAthAmAM kahyo, AhArakadika ane jinanAma e 3 prakRtine jaghanya sthitibaMdha pitAnA utkRSTa sthitibaMdhanA prasaMge ja 33 mI gAthAmAM kahyo, 4 AyuSyane jaghanya sthitibaMdha 38 mI gAthAmAM kahevAze ane vaikriyaSaTrakane jaghanyasthitibaMdha paNa 38 mI gAthAmAM asaMripaMcendriyanA jaghanya sthitibaMdhane Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama ka graMtha vizeSAsahita jadhanya sthitima dha keTale? te kahe che ke--mithyAtvanI u. sthiti vaDe te te prakRtinI u. sthitine bhAga ApatAM je prApta thAya (tethI paNa pachyAsa dhyeyabhAgahIna jadha sthitiadha che te sabadha agragAthA sAthe che.) 36. 98 vizeSArthaH--sa jvalana krodha, mAna, mAyA tathA puruSaveda e cArenA je je jadhanyasthitibaMdha (2 mAsa-1 mAsa- 0 / / mAsa8 varSa anukrame kahyo che te kSapakanA navamA anivRtti guNasthAnamAM peAtapeAtAnA adha-vicchedya vakhate hAya che, parantu anivRtti guNusthAnanA carama samaye ( pate ) nahi, kAraNa ke e 4 prakRtie nivRttinA anta pahelAM madhyakALamAM baMdha- viccheda pAme che, ane pate te kevaLa saMjavalana leAbha ja adha-viccheda pAme che. 36. 85 prakRtinA ja0 sthitibadha jANavAnu` karaNa pUrvakti 35 prakRtie sivAyanI 85 prakRtinA jadhanya sthitibadha jANavA mATe ahI' je La kahevAze te karaNathI ekendriyAdi 5 jIvasthAnanA utkRSTa sthitiba`dha punaH e ja 5 jIvAnA jagha. sthitibadha ane te sAthe 85 prakRtinA peAtAnA paNa jaghanyasthitibadha e sava prasaMgeApAta sAthe sAthe kahevAze. te jaLa A pramANeH anusAre samajavAnA che; jethI ahIM ( 4+18+3+4+6=) 35 prakRti sivAya zeSa 85 prakRtine jadhanya sthitibadha kahevAno bAkI che te kahevAze. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 prakRtione ja sthitibaMdha jANavAnuM kAraNa je prakRtine je utkRSTa sthitibaMdha che te utkRSTa sthitibaMdhane mithyAtvane utkRSTa sthitibaMdha vaDe bhAga ApatA (bhAgatA) je Ave te (ekendriyane utkRSTasthitibaMdha che, ane te) mAMthI palyopamane asaMkhyAtame bhAga nyUna karIe te (ekendriyane jagha0 sthitibaMdha Ave ane) te ja 85 prakRtiene paNa jaghanya sthitibaMdha che." punaH e uparathI ekendriyAdi jenA utkRSTa tathA jaghanyasthitibaMdha kevI rIte prApta thAya che? te saMbaMdha AgaLanI 37 mI gAthAmAM kahyo che tyAMthI jANe. have mithyAtvanI 70 koDAkaDI sAgaropama pramANa sthiti vaDe zeSa 85 prakRtinA tema ja ekendriyane baMdha gya bIjI paNa prakRtinA u0 sthitibaMdhane bhAga ApatA kaI prakRtine keTala sthitibaMdha Ave tenI rIti tathA kaSTaka darzAvAya che. jemake azAtavedanIyane u0 sthitibaMdha 30 kaDAkaDI sAgarepama che te tene mithyAtvanI 80 keDADI sAgaro, vaDe bhAga ApatAM. 7000000000000000) 3000000000000000(0 emAM 15 zUnyane 15 zUnya sAthe apavartatAM-uDADatA bAkI 3 sAgaropama AvyA, e paddhatie dareka prakRtinA u0 sthitibaMdhane bhAgIe te- pa nidrA tathA 1 azAtAne 3, mithyAtvane 1 sAgare pahelA 12 kaSAyane 4 sAha, strIveda tathA naratikane sAru sUkamatrika tathA vikalatrikane pi, sAra, ItyAdi kaSTakamAM Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA pAMcama ka grantha-vizeSA sahita darzAvAze te pramANe e 85 prakRtinA jaghanya sthitiba`dha ekendriyA ja ( mAdara paryApta ekendriyA ja ) kare che. ane dvIndriyAkrika jIvA tA AgaLanI 37 mI gAthAmAM kahyA pramANe 25-50-100-1000 ityAdi guNeA adhika sthitibaMdha kare che, mATe ahI... mithyAtvanI sthiti vaDe bhAga ApatA je je sthitimadha Ave te ja jaghanya sthiti dha che ema na jANatAM temAMthI patyeApamanA asakhyAtamA bhAga nyUna karatAM je sthitimadha Ave te ja 85 prakRtinA jaghanya sthitibaMdha jANavA, te A pramANeH-- ( 6 ) nidrA 5-azAtA- sAgaropama (thI palyAsa dhyeya bhAga nyUna jagha. sthitibaMdha ) ( 1 ) mithyAtvanA-1 sAgaropama ( > > 100 ,, ( 14 ,, 8 sAgarApama ( ) (12) pahelA 12 kaSAyanA 4 sAgaropama ( 3 ) strIveda ane manuSyadvikanA sAgaropama ( ( 6 ) sUkSma 3 ane vikala 3(17) sthi-zubha-subhaga-susvara-Adeya-hAsya-rati-sukhagati bha0-samaca-surabhi--zukala-madhura-mRdu-laghusnigdha-uSNu e 17 nA- sAgaropama (, ) (13) 18zukalavaNu sivAya cAra varNa, madhura rasa sivAya cAra rasa, durabhi gaMdha tathA 4-azubhaspanA OM sAgarApama ( ) vajA ,, 99 23 68. e 4 vaNu ane 4 2sanA potapotAnA u sthitibadha judo hAvAthI karaNaNita pramANe gaNatAM judo judo sthitibaMdha Ave tApaNa e 4-4 nA 3 sAgarA jeTale sarakhe sthitibaMdha kahyo che. e karaNanA apavAdarUpe che. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcasaMgrahamAM kahele matAMtarathI jaghanyasthitibaMdha 101 (2) aSabhanArAca-nyodhane u sAgarepama azubhasparzane (2) nArAca-sAdine 3 sAgarepama ( ) (2) ardhanArAca-vAmanane ja sAgarepama ( , ) (2) kIlikA-kune- sAgarepama e pramANe pAMca nidrA vagere da6 prakRtie sivAya bAkI rahela 35 prakRtie sAgarepamamAMthI pApamAnaMkheya bhAga nyUna jaghanyasthitibaMdha jANo. nidrA paMcaka vagere kula 101 prakRtiene jaghanyasthitibaMdha kahyo. ahIM varNacatuSkane badale varNAdi 20 gayA che mATe 17 bAda karatA zeSa 85 prakRtio jANavI. paMcasaMgrahamAM kahelo matAMtarathI - jaghanya sthitibaMdha - A pAMcamA karmagraMthamAM te karaNa vaDe prApta thayela sthitibaMdha te ekendriyane utkRSTasthitibaMdha kahyo, ane temAMthI pApamanA asaMkhyAtamAM bhAga jeTale nyUna sthitibaMdha te ekendriyane jaghanyasthitibaMdha kahya, (athavA zeSa 85 prakRtione paNa jaghanyasthitibaMdha ko) paraMtu paMcasaMgrahamAM kahyuM che ke karaNathI prApta thayele sthitibaMdha te ja ekendriyane (athavA 85 prakRtine) jaghanyasthitibaMdha che, ane tethI pApamanA asaMkhyAtamAM bhAga jeTale adhika te ekendriyane utkRSTasthitibaMdha che. ane te anusAra zrIndriyAdikanA paNa utkRSTa ane jaghanyasthitibaMdha yathAsaMbhava vicAravA. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zatakanA mA paMcama kamaprintha-vizeSArtha sahita karma prakRtinA abhiprAyathI jaghanyasthitibaMdha punaH karmaprakRtimAM kahyuM che ke potapotAnA bhinna bhinna utkRSTasthitibaMdhane mithyAtvanI sthiti vaDe na bhAgavI, paraMtu pitApitAnA varganI utkRSTasthitine mithyAtvanI sthiti vaDe bhAga ApatAM je sthitibaMdha Ave te ekendriyane utkRSTasthitibaMdha, ane palyopamAsaMpeyabhAganUna jaghanyasthiti baMdha che, tyAM jJAnAvaraNIyavarga-darzanAvaraNIyavarga-vedanIyavargadarzanamohanIyavarga - kaSAyamehanIyavarga -nekaSAyavarga-nAmavarga travarga ane antarAyavarga e 9 vargane utkRSTasthitibaMdha ahIM grahaNa kare, jethI e varganI aMtargata uttaraprakRtionA utkRSTasthitibaMdhane mithyAtvasthiti vaDe na bhAgatAM varganI utkRSTasthitine ja bhAgavI, jethI zeSa 85 prakRtine jaghanyasthitibaMdha A pramANe - 5 nidrA , papamAsaMpeyabhAganUna 8 sAgarepama. khyayabhAgapUna sAgaropa 1 azAtA 1 mithyAtva-pApamAnaMkhyayabhAgamUna 1 sAgarepama. 12 prathamakaSAya- che sAgarepama. 8 nekaSAya (puveda rahita) , che sAgarepama. pa7 nAmakarma | che. sAgaropama. 1 nIcagotra A pramANe karmagraMtha ane karmaprakRti AdimAM kahelA A jaghanyasthitibaMdhanI bhinna bhinna (3 prakAranI) vivakSA yathAsaMbhava vicAravI. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // sthitibaMdha abAdhA ane sthitibaMdhasvAminu yaMtra // ahIM dezAna eTale 55mane asaMkhyAtame bhAga hIna samaja. A yaMtramAM 120 badhaprakRtine badale 16 varNa adhika gaNavAthI 136 baMdhaprakRti gaNAvI che. dhanya prakRtine utkRSTa | utkRSTa sthitibaMdha (sAgaropama) | | utkRSTa | jaghanya sthitibaMdhanA | sthitibaMdhanA sthitibaMdha svAmI | svAmI sthitibaMdha, abAdhA ane sthitibaMdha svAminuM yaMtra aAdhA jJAnAvaraNa 5 ... ... 30 kokaDI, 3000 varSa antarma | mithyAdaSTi [ 10 mAne 4 gatinA jIva nAvaraNa 4. nidrA 2 * * >> | dezanA phaisA bAdara paryApta ekendriya syAnadhei 3 . . 5 ... 15 ke. ke. [1500 varSa | sAtavedanIya ... 10 mAne 40 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asAtavedanIya... A0 ke mithyAtva ... | 30 kaDIkeDI 3000 varSa dezanA 3 sAru | mithyAdaSTi 4 | bA. 5. eke. | gatinA jIva - 70 ke ko! 7000 ,ii dezena 1 sA. . 40 ke ko|4000 , | dezana sA D anaMtAnu4... apratyA0 4 ... pratyA0 4 ... saM 3 ... --- >> ) 9 mAne -- -- -- - koDa 2 mAsamAna '1 mAsa, mAyA | mAsa. - antaryu. ... 10 kako. 1000 varSa | dezona che sAva | .. 20 ke koi 2000 varSa | darzana sA. , lebha * hAsya-rati .. zaka-arati ... bhaya-kutsA .. strIveda . ... zatakanomA paMcama karmajhanya-vizeSArtha sahita | bA. 5. eke. . ... 15 ke. ke 1500 varSa | dezona sA | - - Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | | 9 mAne devadika 2 napuMsakaveda ... puruSa veda ... . manuSyaddhika 2... tiryagaThika 2... sthitibaMdha, abAdhA ane sthitibaMdha svAminuM yaMtra naraka 2 ... - 20 ka. ko0 |2000 varSa dezAna chesALA miyAdaSTi 4 | bA. 5. eke. | gatinA jIva | >> 8 varSa ] >> 285sA | mithyA) | paryApta asaMgni tiryagU-nara | paMce. tiryaMca sA. mithyA 4 gati bA. 5. eke che sA ] , devanAraka | " :-- che | kha | ka 285sA | , tirya-nara paryApta asaMkti ti. paMce che sAva | mithyA IzA- bA. 5-eke. nAstasurA: .18 ka. ke. | 1800 thI 1 sA. mi. tiryaMca-nara, ] 2000 , sArA mithyA gati che | mi. devanAraka | , 285sA | , tiryaMga-nara paryApta asaMni. 4 T tiryaMca paMce ' < ekendriya ... vikale3 ... paMcendriya ' ... dArika 2.. vaikriya0 2 ... Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 - AhAraka 2 ... aMtaH ko ke antarmuhUrta, laghu aMta: [ apramattaH | me Saka bhAgAne keke. sAba(7 :) | taijasa-kAzmaNa. .ra0 keke.|2000 varSa | dezena se sArA mitra 4 gati bA. 5. eke. varSabhanArAca... .. | 1000 dvAra RSabhanArA ... : Te" 1200 1 - nArA : 1400 5 ] 12 2 ardhanArAca : 16 00 2 kIlikA : - - , : 180 0 2 - sevArtA : tA. 2000 T ) mithyA. deva A nArakA: | mi. 4 gati. zatakanAmA paMcama karmagranya-vizeSArtha sahita samacaturastra : 1000 , 15 tA- nyadha : che sAdi... ... : 1400 kuja... .. ... 16 che ! 1 che Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. vAmana ...18 ke. ke.|1800 varSa dezena ku. sA. mi. 4 gati. | bA. 5. eke. ... deg | >> che. sA. huMkaDa... kRSNavarNa 0 : nIlavarNa 1750 i . raktavarNa 1500 au sthitibaMdha, abAdhA ane sthitibaMdha svAminuM yaMtra 1250 62 o 1000 che. 2005 61 pItavarNa zvetavarNa durabhigaMdha surabhigaMdha tiktarasa ... kaTurasa 1000 55. 60 2 09: 6 170 55 , (6)sA. 107 kavAyarasa ... ! 1500 J je sA. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Alpharasa . .. 1rA ko0 ke 1250 varSa , , sA. mi. 4 gati | bA. 5. madhura rasa dvAra zIta-kSa guru-karkaza ... uSNa-snigdha... lAnTa 3 3 laghu-mRdu ... zubhavihAgati azubhavihAgati 7 2000 ] >> che. zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita agurulaghu : = upaghAta : = 5rAdhAta : = ucchavAsa : 4 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ata ... ... 20 koko , 2000 varSa | dezona sA ] mi. IzAnAnta bA. 5. eke. suro: | | mi. devanAraka | che | mi. 4 gati udyota nirmANa jinanAma aMta: ke. ke./ anta" | ladhu aMtaH mithyAtmakha| 8me paNa ke. ke. sA. narakAbhimukha | bhAgAte thAguNa0 ..| 20 |2000 varSa dezena & sA.) mi. 4 gati | bA. 5. eke. sthitibaMdha, abAdhA ane sthitibaMdha svAminuM yaMtra trasa-bAdara-paryA | pratyeka ... sthirAdi 5 ... *** ... ... 1000 varSa dezena chesA. 8 muhUrta | kha | 10 mAte 2000 varSa dezena 8 sA. mi. izAnAnI bA. pa. eke. surA: sthAvara sUkSma ... ..18 che [ 1800 , , sA. 1 mi. tiryaMganara Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparyApta sAdhAraNa asthirAdi 6... uccagotra nIcagotra antarAya pa narakAyuH tirthaM gAyuH narAyaH devAyuH ... ... 18 30 kA 20 10 20 . 3. " , '' .. 1800 varSI dezeAna p sA. mi. ti znara bA. pa. eke. 33 sAgara|0 " 2000 10 mAnte bA. 5. eke. anta 10 mA 33 sAgarA. | huM pUrva kroDa 10000 varSa | mi. tiryaMnarA sani pace va tiyag nara 3 payeApama 1000 3000 1 2000 1 ,, "" .. ,, .. ,, OM sA. 8 mu dezeAna hai sA. O kSulakabhava .. , 10000 varSa mi, 4 gAMtanA 95 "1 ,, .. " .. apramatta " ekendriyAdi (devanArakA) .. sani pace tiya g--nara 110 zatakanAmA pAMcama kagrantha-vizeSA sahita Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 beIndriya-Adi chone jadhanya-utkRSTa sthitibaMdha avatarapUrvagAthAmAM zeSa prakRtiene jaghanyasthitibaMdha jANavA mATe mithyAtvanI sthiti vaDe bhAgavArUpa je jaLa darzAvyuM te karaNathI Avele sthitibaMdha te vAstavika jaghanya nathI paratu (e karaNathI Avele sthitibaMdha te) prasaMgathI ekendriyAdine utkRSTasthitibaMdha prApta thAya che, ane te uparathI (temAMthI) palyopamane asaMkhyAtame bhAga bAda karatAM jaghanya sthitibaMdha prApta thAya che, te vAta A gAthAmAM spaSTa darzAvAya che. ayamukkoso gidisu, paliyA'saMkhaMsahINa lhubNdho| kamaso paNavIsAe, pannA-saya-sahassasaMguNio // 37 // thAI-karaNathI prApta thayele (ba) e sthitibaMdha ( 7) ekendriyane (kaNo) utkRSTasthitibaMdha che. temAMthI 55mane asaMkhyAtame bhAga nyUna te zeSa prakRtione jaghanyasthitibaMdha che. puna: ekendriyanA utkRSTasthitibaMdhane (mo) anukrame 25-50-100 ane 1000 vaDe guNyA hoya te (kIndriyAdikane utkRSTasthitibaMdha Ave te saMbaMdha agra gAthAmAM che.) 37. vizeSArtha karaNathI prApta thayele sthitibaMdha te zeSa 85 prakRtiene jaghasthitibaMdha nathI paNa ekendriye je je karmane baMdha kare che te te karmane ekendriya AzrayI utkRSTa 69. e karaNa vaDe ekendriyAdi 5 nA utkRSTa tathA jaghanya sthitibaMdha prApta thavA sAthe prastuta 85 prakRtione paNa jaghanyasthitibaMdha aMtargata prApta thAya che. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zatakanAmAM paMcama kamagrantha-vizeSArtha sahita sthitibaMdha Ave che. arthAt ekendriya je azAtA vedanIya bAMdhe te e karaNagaNita pramANe hai sAgarepama (traNa saptamezAM sAgaropama eTale eka sAgarepama nA 7 bhAga kare temAMthI 3 bhAga) jeTalI utkRSTasthiti bAMdhe che. e pramANe zeSa prakRtiomAM paNa vicAravuM, te A pramANe. 37. ekendriyone utkRSTa-jaghanyasthitibaMdha upara kahela karaNa pramANe ekendriya (bAdaraparyApta ekendri) svabaMdhogya prakRtiomAMthI keTalIka pravRtione che sAgarepama, keTalIka prakRtine sai sAgaropama, keTalIka che keTalIkane ja ItyAdi rIte , , , , ane 1 sAgarepamanI utkRSTasthiti bAMdhe che ane jaghanya sthiti che ityAdimAMthI palyopamAgeya bhAga jeTalI jUna bAMdhe che. jethI dezena che dezena che ItyAdi jaghanya sthiti bAMdhe che. dvIndriyane utkRSTa-jaghanya sthitibaMdha ekendriye je utkRSTasthiti bAMdhe che, tethI 25 guNI sthiti dvindriye bAMdhe che, jethI che ne sthAne 1 (eTale 34), ne sthAne 5 (eTale sAva) ItyAdi rIte kokamAM darzAvyA pramANe jANavuM ane jaghanyasthitibaMdha 25 ItyAdi utkRSTa-sthitibaMdhamAMthI pApamane saMkhyAtame bhAga nyUna karIe eTale heya che. trIndriyane utkRSTa-jaghanyasthitibaMdha ekendriya je utkRSTa sthiti bAMdhe che tethI 50 guNI karmasthiti trIndriya jIve bAMdhe che, jethI 8 ne sthAne pa0 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekendriyone utkRSTa sthitibaMdha ekendriyAdi chonA utkRSTa sthitibaMdhanuM zreSThaka 113 ityAdi utkRSTasthitibaMdha koSTakamAM darzAvyA pramANe jANa ane jaghA sthitibaMdha te utkRSTamAMthI pApamanA saMkhyAmAM bhAga jeTale jUna jANa. ekendriyAdi jIvonA utkRSTasthitibaMdhanuM zreSThaka zrIndriyanetrIndriyane caturindriyane asaMpice. saMpiceutkRSTa | utkRSTa | utkRSTa | jiyanI | niyane | driyane utkRSTa | utkRSTa sthitibaMdhasthitibaMdha sthitibaMdha sthitibaMdha sthitibaMdha sAgara sAgara sAgara sAgara sAgara | sAgaro 100 1000 7 ka. 0 142 285 428 5713 ja ko 213 171hai 12 ke. 200 14 ke. ke. 228OM 16 ke. ke | | 12 | 10 | 137 18 ke ke caturindriyane utkRSTa jaghanyasthitibaMdha - ekendriye je utkRSTa sthiti bAMdhe che tethI 100 guNI - - 98 dvAba hA hA - 57nDa 15 ko. 22 | Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita karmasthiti caturindriya jIve bAMdhe che, jethI 8 ne sthAne 170 ItyAdi utkRSTasthitibaMdha keSTakamAM darzAvyA pramANe jANa ane utkRSTamAMthI pApamanA saMkhyAmAM bhAga jeTale nyUna jaghanyasthitibaMdha jANo. asajJi paMdrano utkRSTa-jaghanyasthitibaMdha ekendriyenA usthitibaMdhathI asaMgni pacedriyane utkRSTa sthitibaMdha 1000 guNa hoya che, jethI che ne sthAne 299 (=142 sAgara) jeTaluM hoya che. ItyAdi usthitibaMdha koSTakamAM darzAvyA pramANe jANa. tathA utkRSTamAMthI papamane saMkhyAtame bhAga nyUna karIe teTale asaMjJi paMcendriya jaghanyasthitibaMdha kare che. - avara-pUrvagAthAmAM e kendriyane utkRSTa tathA jaghanyasthitibaMdha ane kIndriyAdikane utkRSTasthitibaMdha kahyo. have A gAthAmAM dvIndriyAdikane jaghanyasthitibaMdha kahe che-- vigali asannisu jiTTho, kaNi?o pallasaMkha bhAgUNo / sura nirayAu samAdasasahassa, sesAu khuDDabhavaM // 38 // TyArtha-(pUrvagAthAmAM 25-50 ityAdi guNo je sthitibaMdha kahyo te) vikasendriyane ane asaMgni paMcendriyane (e cAra jIne) utkRSTa sthitibaMdha kahyo che, ane e ja 4 cho (kho) jaghanya sthitibaMdha pAmane saMkhyAtamA bhAga jeTale nyUna kare che. tathA devAyuSyane ane narakAyuSyane jaghanyasthitibaMdha 10 hajAra varSa pramANane che, Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthitibaMdhamAM jaghanyaabAdhA 115 ane zeSa be AyuSyane (narAyuSyane tiryaMcAyuSyane) jaghanya sthitibaMdha 1 kSullakabhava pramANa (256 AvalI eTale) che. viSArtha_viklendriya tathA asaMgni paMcendriyane utkRSTa tathA jaghanya sthitibaMdha pUrvagAthAnA vizeSArthamAM spaSTa rIte darzAvyuM che, ane 4 AyuSyane jaghanyasthitibaMdha sugama che. ahIM suda eTale tuccha-halakuM-nhAnuM ityAdi artha che. temAMthI ahIM "humava eTale nAnAmAM nAne bhava-AyuSya" e artha jANave. e kSullakabhavathI TUMkuM AyuSya keI jIvane na hoya, ane A kSullakabhava jeTaluM AyuSya labdhiaparyApta tiryaMca tathA manuSyane hoya che. kevaLa sUkSmanidAdi ekendriyane ja heya ema nahi. labdhi paryApta jIvone kSullakabhavathI adhika AyuSya hoya che. zrI AvazyakasUtranI TIkA vageremAM kSullakabhava (jeTaluM AyuSya) vanaspatimAM ja kahyuM che te matAntara saMbhave che. 38. sthitibaMdhamAM jaghanyaabAdhA vataraNa-pUrva sarve (12) uttara pravRtione jaghanyasthitibaMdha kahyo, ane have e tanyasthitivaMdhamAM navIdhI keTalI? (athavA dhanya avAdhA keTalI?) te A gAthAmAM kahe che - savvANa vi lahubaMdhe, bhinnamuhu abAha AujiTTe vi / kei surAusamaM jiNa-maMtamuhU biti AhAraM // 39 // thArtha -(zvAna ) sarve paNa prakRtienA (ghuvaMche) jaghanya sthitibaMdhamAM ane (kAlide vi) AyuSyanA (jaghanya temaja) utkRSTa sthitibaMdhamAM paNa abAdhA (mijhamudde ) Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zatanAmA paMcama karmagranya-vizeSArtha sahita jethI te patina) ni thAya aMtamuhUrta che. ahIM (ve) keTalAka AcAryo (ni) ninAmakarmane jaghanya sthitibaMdha (surI sama) jaghanya devAyuSya (10 hajAra varSa) jeTalo kahe che, ane AhArakane ja ghara sthitibaMdha aMtarmuhUrta pramANa kahe che. vizeSArtha--AyuSya sivAyanA sAte karmanI 116 uttaraprakRtienA jaghanyasthitibaMdhamAM jaghanya abAdhA antarmuhUrta pramANa hoya che, jethI te abAdhAnA antarmuhUrtathI upara (antarmuhUrtapUna jaghanya sthitinA) jeTalA samaye che teTalA samayamAM vedya karmapradezane nikSepa-niSeka thAya che, ane antaryuM vItyA bAda te niSekanA krama pramANe karmapradeze avazya pradezodayathI athavA vipAkodayathI udayamAM Ave che. ahIM abAdhAnuM antarmuhUrta jaghanyasthitibaMdhamAM antargata gaNavuM. paraMtu jagha0 sthitibaMdhathI juduM nahi. utkRSTasthiti baMdhamAM paNa e pramANe ja abAdhA sthitibaMdhAntargata gaNavI paratu bhinna nahi. - tathA AyuSyakarmanI te utkRSTasthiti baMdhAtA paNa abAdhA antarmuhUrta (jaghanya abAdhA) hoI zake che, kAraNa ke AyuSyanI abAdhA AgAmi bhavanuM AyuSya je bhavamAM baMdhAya te bhavamAM ja bhagavAI jAya che tethI 7 karmavat sthitibaM dhAntargata nahi paNa sthitibaMdhathI bhinna (AyuSyanI abAdhA) hoya che, jethI AyuSyanA utkRSTa (ane jaghanya sthitibaMdhamAM paNa jaghanya) abAdhA hoya che. jema keI manuSya (manuSya AyuSyanA) paryanta antaryuM. bAkI rahe 33 sAgarepa devAyuSya athavA narakAyuSya bAMdhIne te antarmu abAdhA vItyA bAda Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSullaka bhavanuM pramANa 117 tu maraNa pAmI anuttara deva athavA sAtamI pRthvIne nAraka thAya te tyAM turata prathama samayathI devAyuSya-narakAyuSyane udaya pravarte che. jethI AyuSyanA utkRSTa sthitibaMdhamAM jaghanya abAdhA antaryuM che. tathA jinanAmakarmane jaghanyasthitibaMdha pUrve 33 mI gAthAmAM aMtaH kekoi sAgaropamane saMkhyAtame bhAge (ane te paNa aMtaHkeDAcheDI sAgaropama ja) kahyo che, paraMtu keTalAka AcAryo devAyuSyanA ja sthitibaMdha jeTale, eTale 10 hajAra varSa pramANane kahe che te matAntara che. karmaprakRtimAM tathA tenI cUrNimAM zrI zivazarma sarie aMtaHko0 kene saMkhyAtame bhAga kahyo che. temaja AhAraddhikane jaghasthitibaMdha antarma kahyo te paNa matAntarathI che, anyathA AhAddhikane jaghasthitibaMdha paNa 33 mI gAthAmAM jinanAmakarma pramANe aMtaHko0kene saMkhyAtame bhAga kahyo che. 39. avataraNa-pUrve 38 mI gAthAmAM manuSyAyuSyane ane tiryaMcAyuSyane jaghanya sthitibaMdha je kSullakabhava pramANu kahyo che, te burjamavAnuM pramANa kahe che- sattarasa samahiA kira, igANupANummi huti khuDDabhavA / sagatIsasayatihuttara, pANU puNa igamuhuttammi // 40 // paNasaTThisahasa paNasaya, chattIsA igamuhutta khuDDubhavA / AvaliyANaM do saya, chappannA egakhuDubhave // 41 // jAthArtha -(rUpALupALu) eka zvAsocchavAsa (jeTalA kALa) mAM (ni) nizcaya (sattarama) 17 thI adhika Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama kagrantha-vizeSA sahita (ghuDumavA) kSullaka bhava thAya che. ( puLa ) ane ( muduttama ) eka muhUrtamAM (pALu) zvAsocchvAsa (sAtIlasatiduttara) sADatrIsase yettara ( = 3773 ) thAya che. 40. 118 jethI (mudutta) eka muhUrtamAM (vujhumavA) kSullakalava * ( paLa DhasasaMpaLasayachattIsA) pAMsaTha hajAra pAMcaso chatrIsa (=65536) thAya che ane e pramANe gaNatAM (Avukumave ) eka kSullakalavamAM (zru.bhavanI ) ( DholacachappannA) 256 (bAvahiyALa) AvalikAe thAya che. 41. vizeSArtha--1 muhUtamAM ane 1 muhUrta mAM e kASThaka uparathI 1 zvAseAvAsamAM kSulakabhava keTalA ? te jANavA mATe 65536 kSullakabhavane 3773 zvAseAzrvAsa vaDe bhAgavA, jethI 1 zvAse zrvAsamAM 17 thI adhika kSulukabhava kare ema je (40 mI gAthAnA pUrvArdhamAM) kahyuM te yukta che. te 17 thI adhikabhava A pramANe-- 3773) 65536 (17 sa pUrNa bhava. 3773 27806 26411 3773 zvAseAzrvAsa che, 65536 kSullakalava che. 1395 (18 mA bhavanA a'za ). e pramANe audArika zarIrI labdhiaparyApta jIvA 1 zvAsocchvAsa jeTalA kALamAM 17 bhava saMpUrNa` karI (18 mA Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkRSTa sthitibaMdhanAM guNasthAna 119 bhavamAM utpanna thaI te) 18 mA bhavanA (65536 aMzamAMnA) 135 aMza pUrNa kare che. phulakabhavanuM pramANa 256 avilikA. have navatattvAdi graMthamAM eka muhUrtanI 16777ra16 AvalikAe kahI che ane 1 muhUrtamAM kSullakabhava 65536 thAya che, te 1 kSullakabhava keTalI AvalikAne hoya? te jANavAne 16777216 ne 65536 thI bhAMgatAM 1 kSullakabhavamAM 256 AvalikAnuM pramANa Ave che te A pramANe 65536) 16777216 (256 AvalikA. 131072 367001 327680 393216 393216 000000 e pramANe 1 phulakabhava 256 AvalikA pramANane che. ||utkRsstt sthitibaMdhanAM guNasthAna // avatara-pUrve uttaraprakRtione utkRSTa sthitibaMdha tathA jaghanyasthitibaMdha kahyuM, temAM kaI prakRtine utkRSTasthitibaMdha kayA guNasthAne hoya? te A gAthAmAM kahe che- Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita avirayasammo tithaM, AhAradugAmarAu ya pamatto / micchaddiTThI baMdhai, jiTTaTThii sesa payaDINaM // 42 // thAI- tIrthakaranAmakarmane utkRSTasthitibaMdha aviratasamyagadaSTi (eTale 4 thA guNasthAnavALe jIva) kare che, AhAraka dvika tathA devAyune u0 sthitibaMdha apramatta (sAtamA guNa sthAnavALe jIva) kare che, ane zeSa 116 prakRtione utkRSTa sthitibaMdha mithyAdaSTi (prathama guNasthAnavartI jIva) bAMdhe chekare che. 42. viroNArtha-have uttaraprakRtine utkRSTasthitibaMdha koNa -ko jIva kare? te svAmitva kahevAya che. jinanAmanA utkRSTasthitibaMdhane svAmI mULa gAthAmAM jinanAmanA utkRSTasthitibaMdhaka sAmAnyathI kathA guNasthAnavALA kahyA che, paraMtu temAM vizeSa e che kepUrve jeNe narakAyuSya bAMdhyuM che e jIva (manuSya) samyakatva pratyayathI jinanAmane baMdha (narakAyuSya bAMdhyA bAda navesarathI) karate hoya, te daramyAnamAM manuSyAyuSyane aMta thatAM paryantanA antarmuhUrta (narakagatimAM javAnuM hovAthI) avazya mithyAtva pAme. te mithyAtva prApti pahelAM samyakatvanA chellA samaye ati saMkleza hovAthI jinanAmakarmanI utkRSTa sthiti bAMdhe che, jethI jinanAmakarmane utkRSTasthitibaMdha karanAra narakagatimAM javAne mithyAtva sanmukha thayele aviratasamyagadaSTi manuSya hoya che. jeke jinanAmakarmane baMdha 4 thAthI 8 mAM guNasthAnanA Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AhAraka 2--tathA devAyuSyanA utkRSTasthitibaMdha chaThThA bhAga sudhI che, paraMtu utkRSTasthitiba`dha mATe utkRSTasa'plezatru sthAna kahelI rIti pramANe 4 chuM gurusthAna ja che, tathA tiya cAne tA bhavapratyayathI jinanAmanA baMdha ja nathI, tethI ahIM manuSya kahyo che. punaH prathama narakAyuSya na khAMdhyu hoya evA jinanAmano khadhaka narake jatA nathI, mATe ahIM pUrvaaddha narakAyuSyavALA manuSya kahyo che; tathA addhanarakAyuSyavALA jinanAmanA adhaka manuSyA jo kSAyikasamyagdaSTi hoya te zreNikAhivat samyaktvasahita paNa narakamAM jAya che, parantu tevA jIvAne mithyAtvAbhimukha thavA jeTalA sakleza hotA nathI tethI te utkRSTasthitiba`dha karI zakatA nathI. mATe ahIM utkRSTa sa'phleza grahaNa karavAno narakagatimAM jatAM mithyAtva pAmanArA manuSyA ja jinanAmanA u. sthitimadhaka kahyA che. AhAraka ra-tathA devAyuSyanA utkRSTasthitiba`dha AhArakadvikano baMdha cha mAthI 8 mAnA chaThThA bhAga sudhI che, parantu ahIM utkRSTa sa'klezanu sthAna pramattasanmukha thayelA ( eTale patita pariNAmavALA) apramattane ja hoya che, mATe AhArakaddhikanA utkRSTasthitibaMdha karanAra pramatta sanmukha thayelA apramatta muni jANavA. 121 tathA devAyuSya e zubhaprakRtinI sthiti mutyuM naLamaticAuM (eTale narAyuSya, devAyuSya ane tirya McAyuSya--e 3 AyuSyanI sthiti zubha che, ane te sivAya 117 prakRtienI sthiti azubha che. ) e AgaLa kahevAtA niyama pramANe zubha che, ane zubha sthitivALI prakRtinI utkRSTasthiti utkRSTavizuddhithI Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahitA baMdhAya che, te kAraNathI devAyuSyanI pUrvakoDavarSanA trIjA bhAga sahita 33 sAgaropama jeTalI utkRSTasthiti apramattasamukha thayelA pramattamuni bAMdhe che. enI utkRSTa vizuddhinuM sthAna e ja che. jo ke apramattamAM devAyuSya baMdhAya che, paraMtu te baMdha prAraMbhavALo nathI. kAraNa ke devAyuSyane baMdhaprAraMbha te pramattamAM ja hoya ane te cAlu baMdhamAM vatate apramattamAM AvI zake che, jethI apramattamAM devAyuSyanA baMdhane prathama samaya heya nahi ane devAyuSyanI utkRSTasthiti te baMdhanA prathama samaye ja hoya che. te prazna -jema devAyuSyane utkRSTasthitibaMdhabaMdhanA prathama samaye hoya tema jJAnAvaraNIyAdikane utkRSTasthitibaMdha paNa baMdhanA prathama samaye ja hoya ke dvitIyAdi samaye paNa hoya? uttara-jJAnAvaraNIyAdi karmanI prakRtinI utkRSTasthiti utkRSTathI antarmuhUrta sudhI baMdhAya ane jaghanyathI te e che karmomAM keTalI 1 samaya, keTalIka antarmuhUrta sudhI baMdhAya che ane AyuSyanI sthiti te jaghanyathI paNa antarmuhUrta sudhI baMdhAya che. tyAM jJAnAvaraNIyAdi 7 karmanI prakRtine utkRSTasthitibaMdha vartato hoya tyAre anyUhUrta sudhI paNa pratyeka samaye utkRSTasthitibaMdha ja hoya ane AyuSyakarmanI utkRSTasthiti te baMdhanA pahelA samaye ja hoya, kAraNa ke ahIM aAdhAsahita utkRSTasthitibaMdha (eTale pUrvakroDa varSanA trIjA bhAga sahita 33 sAgarepamane sthitibaMdha te utkRSTasthitibaMdha) gaNavAne che, jethI AyuSyabaMdhanA bIjA trIjA Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ roja 116 prakRtinA utkRSTasthitibaMdhaka 123 Adi samaye ekeka samaya abAdhAmAMthI ghaTatA jAya che, jethI AyuSyabaMdhanA bIjA samaye ja madhyamasthitiba'dha gaNAya che. prazna--AyuSyane utkRSTa sthitiba`dha abAdhAsahita na gaNatAM kevaLa 33 sAgaropama gaNIe te antarmuhUta sudhI 33 sAgaropamanA satatabaMdha gaNAya ke nahi ? uttara:-abAdhA na gaNIe teA antarmu. sudhI 33 sAgaropamanA satata baMdha gaNI zakAya, paraMtu prastutaviSayamAM zAsrakartAe abAdhAsahita 33 sAgaropama gaNyA che, ane te vAstavika che. zeSa 116 prakRtinA utkRSTasthitibaMdhaka zeSa 116 prakRtinA utkRSTasthitiba'dha paryApta sakliSTa mithyAdaSTi jIva khAMdhe che e sAmAnya vacana che, paraMtu vizeSataH vicArIe teA tiya cAyuSya ane narAyuSya e be prakRtinI sthiti zubha kahelI hAvAthI tatkAyeAgya vizuddhivALA mithyAdRSTie e e AyuSyanI utkRSTasthiti khAMdhe che ane zeSa 114 prakRtinA saklezathI usthitiba`dha che. prazna--narAyuSya ane tiryaMcAyuSya tA sAsvAdanamAM paNa baMdhAya che ane mithyAdaSTinI apekSAe sAsvAdana guNasthAna jo vizuddha gaNIe te e e AyuSyanA utkRSTasthitimadha sAsvAdana guNasthAne kema na hAya ? uttara--sAsvAdana guNusthAna ekAnte patita pariNAmavALu' hAvAthI mithyArdaSTinI vizuddhithI adhika vizuddhivALu na gaNAya. te kAraNathI tiryaMcAyuSyanA ane narAyuSyane Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zatakanAmA pAMcama ka`grantha-vizeSAtha sahita 3-3 pachyApama jeTale yugalika prAyeAgya utkRSTasthitibaMdha sAsvAdanamAM na hAya. 42. avatarLa--pUrva gAthAmAM 116 prakRtinA utkRSTasthitibadha mithyAdRSTine kahyo, te kai prakRtinA utkRSTasthitibaMdha kayA mithyArdaSTi jIvane hAya ? te ( 116 prakRtinA utkRSTa sthitiba'dhamAM jIvasvAmitva) A gAthAmAM kahe che vigalasuhumAugatigaM, tirimaNuA suraviubvi nirayadugaM / rNavicAvarAyava, A phesALA suosa 5 4rU // gAthArtha --vikalendriyatrika, sUkSmatrika, AyuSyatrika (e 9 prakRti tathA ) devadvika, vaikriyaddhika ane narakaddhika (e 6 prakRti sahita ) e 15 prakRtinI utkRSTasthiti khAMdhanAra ( timiputrA ) tiya ca ane manuSyA che. tathA ekendriyasthAvara-tapa e 3 prakRtinI utkRSTasthiti khAMdhanAra ( ArphasALAmura ) izAna devalAka sudhInA devA che. vizeSArtha--vitjha rU, sUkSma rU ane AyuSya ? ( devAyu vinA) tathA pheva 2, vai0 2, na 2-e 15 prakRtinI utkRSTasthiti sa`kaliSTa mithyASTi paryApta tiyA~ca paMcendriyA tathA manuSyA (jee sakhyAtavanA AyuSyavALA hoya te) AMdhe che; kAraNa ke devanArake te bhavapratyayathI ja emAMnI (tiya cAyuSya, manuSyAyuSya vinA) 13 prakRtie bAMdhatA nathI. tathA devanArA yugalikamAM utpanna thatA nathI tethI 3- 3 palyApamavALu. ( u.sthitiba dharUpa ) tiya cAyuSya tathA narAyuSya paNa khAMdhatAM nathI; mATe e 15 prakRtinA u0 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeSa 116 prakRtinA utkRSTasthitibaMdhaka 125 sthitibaMdhaka tiryaMca ane manuSya ja kahyA che. tyAM vizeSa A pramANe- tirthAyuSya-puSya e be prakRtinA utkRSTasthitibaMdhaka pUrvakaeNDa varSa AyuSyanA chellA trIjA bhAgamAM vartatA tiryaMca manuSya yathAsaMbhava vizuddhivALA che, te AyuSyanA trIjA bhAganA prathama samayamAM vartatA hoya te samaye e 2 AyuSyanI utkRSTasthiti pUrvakaeNDa varSanA trIjA bhAga (rUpa abAdhA) sahita 3 palyopama jeTalI bAMdhe che. AyuSyanA chellA tribhAganA dvitIyAdi samaye baMdhAtA AyuSyamAM abAdhAnA samaye tUTatA hovAthI madhyamasthitibaMdha hoya che, mATe prathama sama ja utkRSTa AyuSyabaMdha kahyo che. ahIM atyaMta vizuddhi nahi paNa yathAyogya vizuddhi kahevAnuM kAraNa e ke ati vizuddhivALo mithyAdaSTi devAyuSya bAMdhe che. nArAyuSya ne utkRSTasthitibaMdha pUrva keDa varSanA trIjA bhAga adhika 33 sAgaropama eTale sthitibaMdha karanAra ta~Agya sakilaSTa mithyAdaSTi saMjJI paMcendriya paryApta saMkhyAta AyuSyavALA manuSya ane tiryA che. ahIM atisaMkSiNa ane ati vizuddha jIva AyuSyabaMdha na kare e niyama hevAthI ta~Agya (yathAsaMbhava) saMliSTa kahyo che. viza0 rU-sUkSma rU nA utkRSTasthitibaMdhaka yathAsaMbhava saMliSTa manuSya tiryaMce (pUrvokta vizeSaNavALA) jANavA. atisaMkiSTane narakaprAyogya baMdha hoya che mATe ahIM yathAsaMbhava saMkaleza kahyo che. seva 2 nA utkRSTasthitibaMdhaka yathAsaMbhava saMkalezavALA Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita pUrvokta vizeSaNayukta tiryaMca manuSya che. ati saMkalezamAM manuSya vA tiryaMcaprAgya baMdha hovAthI ahIM paNa yathAsaMbhava saMkaleza kahyo che. sthAvara-ti-ndriya e 3 prakRtinA utkRSTasthitibaMdhaka IzAna sudhInA (eTale bhavanapati, vyantara, jyotiSI ane saudharma-izAnanA) deve atyaMta saMkalezamAM vartanArA hoya. tiryaMca manuSya evA saMklezamAM varte te naraka.gya baMdha kare, ane nArake tathA sanata kumArAdi deve ekendriyamAM utpanna thatA nathI mATe teone bhavapratyayathI ja e 3 prakRtine baMdha nathI, mATe IzAna sudhInA dene ja ahIM utkRSTasthitibaMdhaka kahyA che. 43. 120 uttaraprakRtinA utkRSTasthitibaMdhasvAmI | anaMtara samaye mithyAdaSTi nArakajinanAma paNe utpanna thaze evA kSapazama samyagadaSTio. AhArakazcika (2) pramattAbhimukha apramatta apramattAbhimukha pramatta (pUrvadevAyu koDa varSanA aMtima tRtIya bhAganA prathama samaye) vile-3-sU03-adevAyu 3 ). | ( mithyASTi tiryaMca manuSya deva-2-02-naraka 2 ) - ekendriya-sthAvara-Atapa... IzAnAntadeva tiryaMga 2-audAra-udyota-sevArtA...mithyASTi devanArako zeSa 92..... mithyAdaSTi cAre gatinA Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkRSTa sthitibaMdhasvAmitva avataraNa-A gAthAnA pUrvArdhamAM utkRSTasthitibaMdha karanAra javasvAmitva kahIne uttarArdhamAM (chellI ardhI gAthAmAM) jaghanyasthitibaMdhanuM svAmitva guNasthAnanI apekSAe kahe chetiriurldugujjoyN, chivaTTha suraniraya sesa cugiaa| AhArajiemapuvvo, niyaTTi saMjalaNa purisa lahuM // 44 // thArtha -tiryaMcadrika, audArikaTrika, udyota ane chevaTahu saMghayaNa e 6 prakRtine u0 sthitibaMdha karanAra deva ane nArako che. AhAraddhika ane jinanAma e 3 prakRtine jaghanyasthitibaMdha karanAra apUrvakaraNaguNasthAnavALA che ane saMjavalananA 4 kaSAya tathA puruSaveda e 5 prakRtine jaghanyasthitibaMdha karanAra anivRttiguNasthAnavALA che. 44. uSTa sthitibaMdhasvAmitva-cAlu vizeSArtha -ttiryara 2-aurA2-3o-sevA e 6 prakRtinI utkRSTasthiti (20 koDAkaDi sAgaropamasthiti) deva ate nArake utkRSTasaMkalezamAM vartatA chatAM bAMdhe che. manuSya tirtha e 6 prakRtigya utkRSTasaMkalezamAM vate te 18 keDArkaDi sAgaropama jeTalI ja sthiti bAMdhe, ane ethI adhika saMkalezamAM vate te narakAgya prakRtio bAMdhe che, mATe e 6 prakRtinA u0 sthitibaMdhaka devanAraka kahyA che. je ke e 6 prakRtinA u0 sthitibaMdhaka devanAraka sAmAnyathI kahyA che, parantu vizeSataH vicArIe te sevArtA ane audA upAMga e be prakRtinA u0 sthitibaMdhaka IzAnathI Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 zatakanAmA paMcama karmagrantha_vizeSArtha hitA uparanA deve jANavA. izAnAnta sudhInA deve e 2 prakRtiprAgya utkRSTa saMkalezamAM vate te 18 kekesAgaropama eTale madhyama sthitibaMdha kare che, ane ethI adhika saMkalezamAM varte te ekendriya prAgya prakRtio bAMdhe che. ' are ekendriyaprAgya baMdhamAM saMghayaNa upAMga (ekendriyane na hovAthI) baMdhAya nahi, tema ja IzAnathI uparanA deve atisaMklezamAM paNa tiryaMca paMcendriyathI utarate baMdha kare nahi mATe e 2 prakRtinA u0 sthitibaMdhaka IzAnathI uparanA deve kahyA che, kAraNa ke 3 thI 8 mA ka5 sudhInA atisakliSTa deve tiryaMca paMcendriyaprAgya baMdhamAM ane 9 mA kalpathI uparanA sarve deve ati saMkaleza vaDe manuSyaprAgya baMdhamAM e 2 prakRtine utkRSTasthitibaMdha kare che. e pramANe (jinanAmAdi) 28 prakRtinA u0 sthitibaMdhanA svAmI kahyA. zeSa 92 prakRtinA usthitibaMdhaka cAre gatinA mithyAdaSTi saMjJI paMcendriya paryApta jIve che. temAM paNa 47 pravabaMdhI ane apravabaMdhImAMnI 20 prakRti (asAta-aratizaka-navuM-paMce -heDaka-parAghAta-ucchavAsa-kukhagati-trasAdi 4-asthirAdi 6-nIcatra) ne usthitibaMdhaka satkRSTa saMklezathI hoya ane zeSa adhuvabaMdhI 25 prakRtine urithatibaMdha yathAsaMbhava saMkalezathI hoya che. kRti sarjaritivaMdhAma ! Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara pravRtionA jadhanyasthitibaMdhanA svAmI 129 // uttaraprakRtionA jaghanyasthitibaMdhanA svAmI // have uttara pravRtionA jaghanya sthitibaMdha svAmI kahevAya che-tyAM sAhAra ane ninanA e 3 prakRtine jaghanyasthitibaMdha kSepakane apUrvakaraNa-AThamA guNasthAnanA chaThThA bhAgane aMte svabaMdha-viccheda samaye hoya che. jaghanyasthitibaMdha vizuddhithI hoya che ane e 3 prakRtigya utkRSTa vizuddhi ahIM ja che, mATe. tathA saMsTanamAM-ane puruSa epa prakRtimA anivRttiguNasthAna sudhI baMdhAya che, mATe e prakRtienA jaghanya sthiti baMdhagya utkRSTa vizuddhi e ja guNasthAne svasvabaMdha-viccheda samaye hoya che. 43. sAyajasuccAvaraNA, vigdhaM suhamo viuvvicha asannI / sannI vi Au~bAyara, pajegidI u sesANaM // 45 // pathArya-zAtA-yaza-uccagotra-9 AvaraNa ane pavitra e 17 prakRtiene jaghanyasthitibaMdha karanAra sUmasaMparAya guNasthAnI che. vaikiyachakkane jaghanyasthitibaMdha karanAra asaMjJI paMcendriya tiryo che. 4 AyuSyane ja ghasthitibaMdha karanAra (asaMsI ane) saMjJI paNa che ane zeSa 85 prakRtionA jaghanya sthitibaMdhaka bAdara payasa ekendriye che. 45. vizeSArtha-zAtA-yaza-ucca-ka AvaraNa ane 5 vizva e 17 prakRtiene baMdha sUphamasaM5rAya sudhI che, mATe e prakRtienI jaghanyasthitibaMdhagya utkRSTa vizuddhi kSapakazreNivaMtane e guNasthAne ja hevAthI e 17 prakRtienA jaghanya Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 zatanAmA paMcama kamagrantha-vizeSAtha sahita sthitibaMdhaka sUmasaMparAthI lapaka che anyasthitibaMdhamAM vartatA jANavA. ahIM zAtAne baMdhaviccheda nathI paNa kASAyika adhyavasAyathI baMdhAte zAtAne jaghanyasthitibaMdha 12 muhUrta pramANane ahIM ja viccheda pAme che, ane upazAntAdiguNasthAnamAM je be samayanI sthitivALe akASAyika sthitibaMdha che te ahIM grahaNa karavAne nathI. deva 2, naraka 2, vaikriya 2, e 6 prakRtione paryApta asaMjJItiryaMca paMcendriya jaghanyasthitibaMdha kare che, kAraNa ke ekendriyAdithI caturindriya sudhInA jIve, asaMsI manuSya tathA deva ane nArake bhavapratyayathI ja e 6 prakRtie bAMdhatA nathI. punaH saMjJI manuSya e 6 prakRtio bAMdhe che, paraMtu asaMzI tiyAthI adhika jaghanyasthitibaMdha (aMtaHkaDAkaDi sAgarepama jeTalo jaghanyasthitibaMdha) kare che, ane asaMjJA tiya (37mI gAthAmAM kahelA artha pramANe) 285 sAgarepamamAM pApamano saMkhyAtame bhAga nyUna eTalI jaghanya sthiti bAMdhe che; kAraNa ke vaikriyaSakane utkRSTa sthitibaMdha 20 kaDAkaDI sAgaropama che, tene mithyAtvanI sthiti vaDe bhAgatAM hai sAgarepama sthitibaMdha ekendriyagya prApta thaye, ekendriyAdi jI vaikriya 6 ne baMdha karatA nathI, paraMtu asaMjJI paMcendriya kare che, ane te asaMjJIpaMcendriya ekendri thI 1000 guNa (hajAra guNo) sthitibaMdha kare che, tethI che sAgaropamane 1000 vaDe guNatAM sAtIA bhAga 2000 AvyA, tenA saMpUrNa sAgaropama karavA mATe 2000 ne 7 thI bhAgatA 2853 saMpUrNa sAgaropama eTale vaikriya 6ne utkRSTa sthiti Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 uttaraprakRtinA jadhasthitibadha svAmI aMdha asa'nI tiyacA kare ane jaghanyasthitibadha palyApamanA sakhyAtamAM bhAga jeTaleA nyUna kare che, jethI vaikSyi 6 nA jaghanyasthitikha'dhaka (eTale palseApamanA saMkhyAtamAM bhAganyUna 285 sAgarApama jeTalI jaghanyasthiti khAMdhanAra ) asa'nI tiya 'ca pacendriya paryApta jIvA che. 131 tathA 4 AyuSyane jaghanyasthitibaMdha karanAra asa'jJI ane saMjJI tiryaMca tathA manuSya jANavA. tyAM devAyuSya ane narakAdhyuya e enA (10000 varSa) daza hajAra varSa jeTaleA jadhanyasthitibaMdha karanAra paryApta sakhyAta AyuSyavALA 5 cendriyatiya 'cA ane manuSyeA che, ane manuSyAyuSya tathA tiya 'cAyuSyanA jadhanyasthitibaMdha (256 AvalikA pramANakSullaka bhava jeTaleA) karanAra (deva ane nAraka tathA yugalika sivAyanA ) save ekendriyAdi jIvA jANavA. e pramANe 35 prakRtienA jaghanyasthitibaMdhanA svAmI kahyA. pUrve kahelI 735 prakRti sivAya zeSa rahelI 85 prakRtinA jaghanyasthitibaMdhanA svAmI bAdaraparyApta ekendriya che, tenI vizeSa samaja 36 mI gAthAnA atha prasage kahevAI che tyAMthI jANavI. 120 uttaraprakRtinA jagha.sthitibadha svAmI (3) AhA. 2-jina kSapakazreNivaMta 8 mA gurusthAne kSapakazreNiva'ta huM mAnta (5) sajja0 4-puMveda 2, jina. 1, sa Mva0 4, puveda 70. A gAthAmAM kahelI 27, ane pUrva gAthAmAM kahelI AhA. 1, e 8 maLI 35 prakRtie. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 zatanAmA paMcama karmagranya-vizeSArtha sahita (17) zAtA-yaza-ucca 4 darzanA 0-5 vigha-5 jJAnA 0 [ kSapakazreNivaMta 10 mAnta (6) vaikriyaSaka paryApta asaMjJipaMcendriya (2) devAyu-narakAyu | saMkhyAta varSanA AyuSyavAlA paMcendriya-tiryaMca tathA manuSya. ekendriyathI manuSya sudhInA (2) tiryagAyu-manuSpAyu (eTale deva-nAraka ane yugalika vinA sarve) (85) zeSa prakRti bAdara paryApta ekendri ||sthitibNdhe kAlanA 4 bhAMgA // vitara-pUrve prakRtiene sthitibaMdha kahIne have te skiSTa tathA jaghanyasthitibaMdha saMbaMdhI 4 prakAranA sthitibaMdhamAM 4 prakAranA kALabhAMgA kahevAya che- usajahanneyara-bhaMgA sAI aNAi dhuva adhuvA / cauhA saga ajahanno, sesatige Aucausu duhA // 45 // pathArtha utkRSTa, anutkRSTa, jaghanya ane ajaghanya e 4 prakAranI sthitibaMdha che, ane sAdi, anAdi, prava tathA adhruva e 4 prakArane kALa che. tyAM Ayurahita cha karmane ajaghanyasthitibaMdha 4 prakAra che, ane e 7 karmanA zeSa 3 (utkRSTa, anutkRSTa, jaghanya, (sthitibaMdhamAM tema ja AyuSyanA 4 sthitibaMdhamAM kALanA be bhAMgA (sAdi-adhuvI ja che. iti mUlaprakRtinA 4 sthitibaMdhamAM 4 kAlabhaMga Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jadhanya ajadhanya utkRSTa anuSkRSTa sthitibaMdha 133 viroSArtha--have jadhanya, ajaghanya, utkRSTa ane anubhRSTa e 4 prakAranA sthitimadhamAM sAdi anAdi, dhruva ane adhava e 4 kALabhAMgAnI prApti darzAvAya che. tyAM prathama jadhanyAkri bhedanu' kiMcita svarUpa A pramANe. jaghanya ajaghanya sthitibadha pUrva gAthAomAM je padhyeApamAsa jyeya bhAganyUna : De sAgaropama ityAdi tathA antarmuhUta, 8 muhUta, 12 muhUta ItyAdi (je je prakRtionA) je je bhinnabhinna jadhanya sthitibaMdha kahyA che, te ja jJayanyasthitiya jANavA ane tethI 1 samaya adhika, 2 samaya adhika, 3 samaya yAvat utkRSTa sthiti sudhInA sarve sthitibaMdha ane utkRSTa sthitibadha pAte paNa e sarve anadhanyasthitibaMdha jANavA. e rIte A ra bhedamAM sarva sthitibhedane samAveza thaI jAya che. utkRSTa anuSkRSTa sthitiba dha 20 kADAkeADisAgaropama, 30 koDAkoDI sAgaropama, 40 koDAkADIsAgarApama, 70 koDAkoDIsAgaropama ityAdi je sthitiba`dha pUrve 26 thI 34 mI gAthAmAM sudhImAM darzAvyA che te sarva utkasthitibaMdha ane tethI 1 samaya nyUna, 2 samaya nyUna, 3 samaya nyUna yAvat sajaghanyasthitibadha sudhInA eTale jaghanyasthitiSadha pete paNa e sarva sthitima dha anutjhasthitibaMdha jANuvA. e rIte A 2 bhedamAM paNa save sthitibhedanA samAveza thaI jAya che. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita pratyeka sthitibaMdhanA 2 prakAra e pramANe ja prakAranI sthitibaMdhane je artha kahyo te arthane anusAre dareka sthitibaMdha 2-2 prakArane thaye te A pramANe - jaghanyasthitibaMdha-jaghanya, anutkRSTa. utkRSTa sthitibaMdha-utkRSTa, ajaghanya. dareka madhya sthitibaMdha-ajaghanya, anuSTa. e pramANe maryAdAbhedathI sthitibaMdhanA 4 bheda thAya che. kAraNa ke jaghanya sthitibaMdhanI sImA-maryAdAthI gaNatA jaghanya te jaghanya ane bIjA sarve ajaghanya, ane utkRSTasthitibaMdhane maryAdita rAkhI tyAMthI gaNatA utkRSTa te utkRSTa ane zeSa sarve anu. jema metInI dIrghamALA pUrva pazcimanI laMbAIpUrvaka jamIna upara sthApI hoya te pUrva cheDAthI gaNatAM pUrvamAM 1 metI ane tenI apekSAe bIjAM sarva tI pazcimasthita gaNAya, tathA pazcima cheDAthI gaNatAM pazcimadizAmAM 1 motI ane tenI apekSAe bIjAM sarva matI pUrvasthita gaNAya, tema A sthitibaMdhanA paNa 2-2 prakAra kevaLa maryAdAbhedathI thayA che. ane evA bheda upajAvavAnuM kAraNa e che ke-e bhedamAM utAravAnA kALabhAMgAnuM svarUpa vizeSa prakAre ane saMpUrNa samajI zakAya che. te 4 kALabhAMgA A pramANe- sAdi-anAdi-dhruva-adhruva je baMdha viccheda pAmIne punaH baMdhAya che te punadhi sAruM kahevAya. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 mULakarmane ananya sthitibaMdha 4 prakArane 135 je baMdhane pUrvakALamAM kaI vakhate viccheda na pAmyuM hoya te anAdi (A baMdha bhAvikALamAM vicacheda paNa thAya.) je baMdha pUrvakALamAM kaI paNa vakhate vicacheda pAme nathI, tema ja bhAvikALamAM keI vakhate viccheda pAmavAne nathI te pRvaMdha.... (abhavyane ja hoya) je baMdha bhAvikALamAM avazya viccheda pAmaze te adhavavA (bhavyane ja hoya) A pramANe utkRSTAdi 2-2 (4) prakAranI sthitibaMdhanuM tathA temAM avatAravA yogya sAdi vigere 4 prakAranA kALanuM svarUpa kahIne have 8 mULakarmanA 4 sthitibaMdhamAM 4 prakArane kALa kahevAya che te A pramANe - "7 mAkarmano anya sthitibaMdha 4 prakArano mahanIyakarmane jaghanyasthitibaMdha (=lebhane antaryuM, pramANa sthitibaMdha) sapabreNimAM 9mA anivRtti guNasthAnanA paryanta bhAge hoya che, ane jJAnA-darzanArvedanIyanAma-gotra ane antarAya e 6 karmane jaghanyasthitibaMdha kSapakazreNimAM 10 mA sUkramasaMparAya guNasthAne prApta thAya che. e kahelA jaghanyasthitibaMdha sivAyanA sarve ajaghanyasthitibaMdha che ane tenI sAdi-prAraMbha upazamazreNimAM 11 mA athavA 10 mA guNasthAnathI patita thaI 10 me ane 9 me AvatAM thAya che, te A pramANe - kSapakanA sthitibaMdhathI upazamakane sthitibaMdha zAstromAM dviguNa-amaNe kahela che mATe upakanA jaghanya sthitibaMdhathI Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 zatakanAmA pAMcama ka grantha-vizeSAtha sahita upazamakanA jaghanyasthitima"dha dviguNu ja hAya, ane te dviguNa sthitimadha kSepakanA jaghanyasthitikha dhanI apekSAe ajaghanya che, tethI upazamazreNivaMtane 10 me thI paDI 9 mA guNasthAne AvatA prathama samaye maunIyarmano ajadhanyasthitiba`dha Adi ( = prAraMbha ) vALA hAya che. ane jJAnAvAtrrmanA ajadhanyasthitima dhanA prAra'bha upazamazreNitava'tane 11 mAMthI paDI 10 mA guNasthAne AvatAM prathama samaye heAya che. e rIte upazamazreNiva'ta jIva menIyAdi cha kA~nA 10-11 mA guNasthAnA ajaghanyasthitiba`dhanA prathama akha`dhaka thaI 9-10 mA guNasthAne ajadhanyadhanA prArabha kare che. sAdi ajaghanyasthitibaMdhanuM pramANa A pramANe -- jJAnA0-6nA-antarAya ane mehanIya e 4 kanA ajaghanyasthitiba`dha sAdi vakhate 2 antarmuhUta, ( eTale kSapakanA jadhanyasthiti dhanA antarmuthI dviguNa ) vedanIyane sAdi ajaghanya 24 muhUta, nAma ane gotranA sAdi ajaghanya 16-16 muhUta che. tathA je bhavya jIve hajI sudhI upazamazreNi prApta nathI karI tene tathA abhanya jIvane e sAtakanA ajaghanyasthitiaMdha (aMtaH kADAkoDI sAgaropamathI sarvotkRSTa sthitibaMdha sudhInA sthitibaMdha ) ati che. abhavya jIva koI paNa kALe upazamazreNi pAmavAnA ja nathI tethI e 7 kanA ajaghanyasthitiSadha ( a MtaHkoDAkoDIthI sarvotkRSTa sudhInA) abhavya jIvanI apekSAe dhruva che. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 kanA zeSa sthitibaMdha 2 prakAre 137 bhavya jIva koI paNa kALe upazamazreNi pAmI 10-11 mA guNasthAnamAM e cha kamanA ajadhanyasthitiba`dhanA ( 2 antam hata ityAdi pramANunA) avazya aMta-abaMdha karaze mATe bhavyanI apekSAe e 7 kanA ajaghanyasthitibaMdha dhruva che. // iti 7 karmanA ajaghanyasthitibaMdhanA 4 prakAra // 7 kranA zeSa sthitibaMdha 2 prakAre AyuSya sivAyanA 7 kanA gavasthitibaMdha (ajadhanya sthitima dhanI vigatamAM kahyA pramANe) kSepakane 9-10 mA guNusthAne hAya che; mATe sAhi, ane 10 mA 12 mA guNasthAnamAM jatAM 9-10 mAnA paryaMta samaye te antamu Adi jaghanya sthitibaMdhanA aMta thAya che mATe lava. tathA paddhasthitivaidha anubhRSTa>> dhA anta thatAM prAra'bhAya che. ane tenA satata baMdha antam 0 mAtra hAvAthI puna: utkRSTakha dhanA ( antarmu. bAda) anta thAya che. ane punaH jadhanyathI antarmu. bAda ane utkRSTathI anaMtakALacakra vItyA bAda utkRSTasthitima'dha prApta thAya che, mATe sApti ane dhruva che. tathA e 7 kramanA utkRSTasthitibaMdhathI utaratAM anuSTa sthitivaidha prArabhAya che, ane jaghanyathI antarmu. bAda tathA utkRSTathI anantakALacakra vItyA bAda utkRSTama dha prArabhAtAM anutkRSTamadhanA anta thAya che, mATe cha kramanA anubhRSTasthitiaMdha paNa sAti va che. 9 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita e pramANe 7 mULakarmane utkRSTa, anutkRSTa ane jaghanya e 3 sthitibaMdha sAdi ane adhava ema ra-ra prakAranA che. AyuSyanA 4 sthitibaMdha 2 prakAre che. AyuSyakarma baMdha bhavamAM amuka vakhate ja antarmuhUrta sudhI pravartate hovAthI AyuSyanA jaghanyAdi cAre sthitibaMdha sAdi adhruva che. iti 8 mUlaprakRtisatkajaghanyAdi 4 sthitibaMdheSu 4 kAlabhaMgAH71 avataraNa-pUrva gAthAmAM 8 mULa prakRtinA cAre sthitibaMdhamAM 4 kALabhAMgA kahIne have A gAthAmAM 120 uttaraprakRtinA cAra sthitibaMdhamAM 4 kALabhAMgA kahe che - caubheo ajahanno, saMjalaNAvaraNanavagavigghANaM / sesatigi sAiadhuvo, taha cauhA sesapayaDINaM // 47 // thArtha- saMjvalana kaSAya, 9 AvaraNa ane 5 vigha e 18 prakRtine ajaghanyasthitibaMdha (sAdi vigere) 4 prakAra che, ane e 18 prakRtinA zeSa 3 (u0-anu 71.7 karmane 41 aja. 44 prakAre = 28 padabhaMgA, ( 7 ) 43 jaghanyAdi x 2 prakAra = 42 ,, 1 AyuSyanA 44 baMdha x 2 prakAre = 8 ,, 78 padabhaMgA mULakarma AzrayI thayA. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 uttaraprakRtinA cAra sthitibadhamAM kAlabhAMgA 139 ja 0) sthitimadha, tema ja zeSa 102 prakRtinA cAre prakAranA sthitibaMdha te sarve Adi adhruva che. 47 iti uttaraprakRtinA 4 sthitibaMdhamAM 4 kAlabhaMga. vizeSAthaeN--4 sajavalana kaSAyAdi 18 prakRtinA ajaghanyasthitibaMdha ( 46 mI gAthAmAM kahela 6 mULa karmanA ajaghanyasthitibadhanI paddhatti pramANe upazamazreNimAM 10-11 mA guNasthAne viccheda pAme che. te 10 mA gurusthAnathI patita thaI 9 me Ave tyAre prathama samaye punaH 4 sa Mjavalana kaSAyanA ajaghanyasthitiba`dha prAra'le che. ane 11 methI patita thaI 10 me Ave tyAM prathama samaye huM AvaraNa ane 5 vizna e 14 prakRtinA ajaghanyasthitibaMdha prAra'bhe che. mATe upazamazreNivaMta jIvane 4 prakRtinA naparvAtibaMdha 9 me ane 14 prakRtinA 10 me sAhi hAya che. tathA e 18 prakRtinA ajaghanyasthitibaMdha yathAsa'bhava 10-11 mA guNasthAne upazamazreNiva Mtane viccheda pAme che, mATe dhruva che. tathA e 18 prakRtinA ajadhanyasthitibaMdhanuM sthAna je upazamazreNi te abhavya jIva kadI paNa pUrvakALamAM pAmyA nathI, mATe 18 prakRtinA ajaghanyasthitibadha adgi che; tema ja abhavya jIva bhAvikALamAM koI vakhate e sthAna pAmavAnA paNa nathI mATe dhruva che. e pramANe 18 prakRtinA ajaghanyasthitiba`dha 4 prakArane Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita kahIne have utkRSTa, anutkRSTa ane jaghanya e 3 sthitibaMdha 2-2 prakAranA kevI rIte che te kahevAya che e 18 prakRtinA anutkRSTa baMdhathI utarI utkRSTa baMdha kare tyAre prathama samaye sarvadha savuiM kahevAya ane te utkRSTasthitibaMdhajaghanyathI 1 samaya ane utkRSTathI antarmahata sudhI karI punaH anutkRSTabaMdha prAraMbhe tyAre (anutkRSTa baMdhanA) prathama samaye anutkRSTasthitibaMdha sAra kahevAya; tathA "je sAdi hoya te apruva ja hoya" e sAdhAraNa lakSaNa pramANe athavA bhavya jIva e utkRSTa tathA anutkRSTabaMdhane aMta karaze tethI bhavyanI apekSAe paNa e banne sthitibaMdha lava kahevAya che. // iti 18 uttaraprakRtinA 4 sthitibaMdheSu sAdyAdibhaMgaprarUpaNA // zeSa 102 prakRtienA cAre sthitibaMdha sAdi adhuva che, te A pramANe - nidrA-mithyAtva-pahelA 12 kaSAya-bhayakutsA-taijasa-kAzmaNa-vaNadi-agurulaghu-upaghAta-nimaNae 2 prakRtiene jaghanyasthitibaMdha ati vizuddha pariNAmavALA bAdara paryApta ekendriya kare che, tethI e ekendriye jaghanyasthitibaMdha karIne puna: antarma sudhI saMkaliSTa pariNAmavALA thaI ajaghanyasthitibaMdha kare che. punaH e ja bhavamAM athavA bIjA bhavamAM e bAdara paryApta ekendriye punaH vizuddha pariNAmavALA thaI jaghanyasthitibaMdha kare che. e pramANe jaghanyathI ajaghanya ane ajaghanyathI jaghanyasthitibaMdhanI vAraMvAra parAvRtti hevAthI e banne baMdha rA iva che. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNasthAnakomAM karmane sthitibaMdha 11 tathA e 29 prakRtione utkRSTasthitibaMdha atisaMkilaSTa saMjJI paMcendriya antarma. sudhI kare che. tyAra bAda punaH anuzruTabaMdha kare che. punaH anutkRSTathI utarI utkRSTabaMdha kare che, jethI e bane sthitibaMdha vAraMvAra parAvRttivALA hovAthI sAthe madhura che. tathA prathama kahelI 18 prakRti ane A ra9 prakRti sivAyanI zeSa 73 prakRtio sarve adhuvabaMdhI che, mATe adhavabaMdhayaNanA kAraNathI e 73 prakRtinA cAre sthitibaMdha paNa sAre badhuM ja hoya che. 47. // iti uttaraprakRtinAM sthitibandheSu sAdyAdi 72bhaMgaprarUpaNA // guNasthAnomAM sthitibandha- prmaannavataraNa-pUrve 4 prakAranI sthitibaMdhamAM 4 prakArane kALa yathAsaMbhava kahIne have kayA guNasthAnamAM vartate jIva karmane keTale sthitibaMdha kare? te A gAthAmAM kahevAya che - 72. ahIM uttaraprakRtinA sthitibaMdhanA sAghAdibhAMgAomAM 996 padabhaMga thAya che. te A pramANe - [ 18 ne 1 (a ) 4 prakArano ] = 72 padabhaMga [ 18 nA 4 3 ( zeSa ) x 2 prakArano ]= 108 , [ 102 nA x 4 ( baMdha ) x 2 prakAranA ] = 816 , 996 padabhaMga uttaraprakRtimAM. e 996 padabhaMgamAM pUrve kahelA mULa prakRtinA 78 padabhaMga meLavatAM sthitibaMdha lAdyAdi padabhaMga (996 1784) 1074 thAya che. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 zatakanAmA paMcamakarmagrantha-vizeSArtha sahita sANAiapuvvaMte, ayaraMto koDikoDio na'higo / baMdho na hu hINo na ya, micche bhaviyarasannimmi // 48 // pathArtha sArU sAsvAdanathI prAraMbhIne gapuate apUrva karaNa guNasthAna sudhImAM bacatoDokizo=aMtaH koDAkaDI sAgaropama eTale sthitibaMdha thAya che, oi ethI adhika sthitibaMdha thatuM nathI, tema ja e 7 guNasthAnamAM 7 Tu hILo nizcaya hIna-dhUna (aMtaHkaDAkoDIthI nyUna sthitibaMdha paNa thatuM nathI.) ane mikache mithyAdaSTi guNasthAnamAM mavirannizma=bhavya athavA abhavya saMjJI paMcendriyane aMtaHkeDAcheDI sAgaropamathI (phILo 7) nyUna thatuM nathI paraMtu ekendriyAdikane ja aMtaHkaDAkaDIthI nyUna thAya che. e uparathI samajavuM 48. 2 thI 8 guNasthAne sthitibaMdhanuM pramANa vizeSArtha-pUrve kayA jIvane jaghanya athavA utkRSTa sthitibaMdha keTale hoya? te saMbaMdhI sthitibaMdhanuM svAmitva kahevAI gayuM che, ane have ahIM guNasthAnamAM sthitibaMdha jaghanya ane utkRSTathI keTaluM hoya? te kahevAya che. - sAsvAdanathI apUrvakaraNa guNasthAnanA paryanta bhAga sudhImAM karmane jaghanyasthitibaMdha aMtaHkeDAcheDI sAgaropama hoya che, ethI jUnasthitibaMdha na hoya; tema ja utkRSTasthitibaMdha paNa aMtaHke kesAgaropama hoya paraMtu ethI adhika na hoya. ahIM jeke jaghanya ane utkRSTa bane sthitibaMdha aMtaHkeke. sAgaro kahyA che te paNa jaghanya aMtaHko0keothI utkRSTa Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyASTi gAgasthAnakamAM sthitibaMdhanuM pramANa - 143 aMta:kekesaMkhyAtaguNe jANa. aMtAko ke sAgarepamanA asaMkhya bheda che. aMtaHkeDArkaDi sAgaropamanuM pramANa saMpUrNa 1 kaDAkaDi (eTale 1 kroDAkaeNDa athavA 1 lAkha abaja athavA 1 kroDane 1 koDe guNe teTalA) sAgaropama (=100000000000000 sAgaropama) te kaDAkoDi sAgaropama, ane temAMthI 1 samayajUna 2 samayanUna 3 samayapUna thAvat 1 koDa sAgarepamathI uparAMta 1 samaya sudhInI sarve sthitie aMtaHsolAra sopama kahevAya. mithyAdaSTi guNasthAnakamAM sthitibaMdhanuM pramANa thI mA guNasthAna sudhI aMtaHko0 ka. sAgaropamane jaghanya ane utkRSTa ane prakArane sthitibaMdha kahyo, te mithyAdaSTi guNasthAne keI paNa prakArane aMtaHkekesAgaropama sthitibaMdha kaI paNa jIvane hoya ke nahi? e praznanA uttara tarIke ja gAthAmAM kahe che ke jemaNe maaicarabrimika Lio =mithyASTi guNasthAne te bhavya ane abhavya saMzane aMtaHke.ke. sAgare thI nyUna sthitibaMdha nathI, paraMtu ekendriyAdi jane ke sAgaropamAdi sarva jaghanyasthitibaMdha hoya che e artha sAmarthyathI prApta thAya che. tyAM bhavyane athavA abhavyane paNa graMthipradeze AvatAM aMtaHke.ke. sAgaropama sthitibaMdha hoya che, temAM paNa bhavya jIva apUrvakaraNa vaDe graMthibhedakarIne anivRttikaraNane ane adhika nyUna aMtaHke ke sAgarepama paNa bAMdhe che, ane abhavya te graMthipradeze AvI Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita aMtaHko0 sAgaropama bAMdhI punaH avazya pAchuM vaLI saMkleza vaDe 70 kekasAgaropama ItyAdi utkRSTa sthitibaMdha paNa kare che. punaH graMthipradeze AvelA bhavya abhavya je jaghanyasthitibaMdha kare che temAM bhavyane sthitibaMdha adhika ane abhavyane sthitibaMdha nyUna jANa, paraMtu eka ja sthAne arajI AvelA e bannene sarakhe ja sthitibaMdha nathI. aMta:keTake sAgaropamanI guNasthAnamAM viSamatA 9 mA guNasthAne sarvajaghanya aMtaHke ke sAgarepama sthitibaMdha che. 8 mA , tethI , saMkhyAtaguNa jaghaTa aMtakesA. sthitibaMdha , tethI utkRSTa jagha0 , tethI ,, utkRSTa , tethI , jagha0 mA , tethI , utkRSTa 4 thA , tethI , jagha0 4 thA , tethI ,, utkRSTa , 75 jagha0 1 lA , tethI , utkRSTa 73.6-cha mA guNasthAnanA bhinna bhinna sthitibaMdhanI viSamatA zAstramAM spaSTa nahi dekhavAthI 6-7 guNasthAnanI bhegI viSamatA kahI che. 74. 2-3 guNasthAnamAM jaghanya utkRSTanuM alpabadutva zAstramAM spaSTa na dekhavAthI ahIM lakhyuM nathI. 75. e jadhanya te aMtaHko0kenI mukhyatAe saMsIpacaMdiyA 1 73 6-7 9 da ra - Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 9 thI 13 guNasthAnomAM sthitibaMdha 9 thI 13 guNasthAna sudhImAM sthitibaMdha gAthAmAM 8 guNasthAna sudhI sthitibaMdha kahyo che, te jaghanyathI paNa aMtaHkaDAkoDI sAgaropamanA baMdhanI mukhyatAe kahyo che, mATe 9 muM, 10 muM ItyAdi guNasthAne aMtake koi sAgaropama jaghanyasthitibaMdha na hovAthI te guNasthAne ahIM kahyA ja nathI; parantu te guNasthAne mAM je sthitibaMdha che te A pramANe- 9mA guNasthAne jaghanyasthitibaMdha antarmuhUrta 9 mA , utkRSTa ,, aMta keke 10 mAM , jaghanya , antarma 10 mA , utkRSTa , 12 muhUrta ahIMthI AgaLa 11-12-13 mA guNasthAne kASAyika sthitibaMdhano abhAva che jethI baMdhAtuM zAtA vedanIya 2 AzrayI jANa. anyathA ekendriyo sAgare Adi jaghanyasthitibaMdha kare che. 76. arthAt A gALAmAM aMtaHke ke sAgarepama eTale jaghanyathI ane utkRSTathI paNa sthitibaMdha hoya evA 8 guNasthAnamAM mukhyatve sthitibaMdha kahyo che, ane mithyAdaSTi guNasthAmamAM prAsaMgika rIte paNa aMtaHko00 ja sthitibaMdha je rIte labhyamAna hoya te rIte kahyo ane 9 mAdi guNasthAnomAM aMtaHke che. sAgarepamane sthitibaMdha hovA chatAM paNa kahyo nathI temAM avivekSA e ja hetu saMbhave. 9 mA guNasthAne eka saMkhyAmAM bhAga sudhI aMta:ko ththo 0 sAgaropamane sthitibaMdha hoya che, ane tyArabAda ghaTatAM ghaTatAM ghaNuM hajAra sAgaropamathI yAvata aMtamuM sudhI sthitibaMdha hoya che. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 zatanAmA paMcama prinya-vizeSArtha sahita samayanI ja sattAvALuM hoya che tethI zAstrakartAe e 2 samayanI sthitisattAvALA gapratyayika (akASAyika) baMdhamAM sthitivaMdha gaNe nathI; ane 14 mAM guNasthAne te karmane sarvathA abaMdha hovAthI akASAyika-gaprayika paNa sthitibaMdha nathI. 48. jIvasthAnomAM sthitibaMdhanuM alpabahutva avataraNa-pUrve guNasthAnakamAM sthitibaMdhanuM pramANa kahIne have A traNa gAthAomAM ja AzrayI sthitibaMdhanuM alpabahuta kahe chemi lahubaMdho bAyara, pajja asaMkhaguNa suhamapajja'higo / esi apajjANa lahU, suhumearaapajja pajja gurU // 49 // TyArtha-patine-munine jaghanyasthitibaMdha sarvathI alpa, tethI bAdarapayata (ekendriya) ne jagha0 sthitibaMdha asaMkhyaguNa, tethI sUkSmaparyApta (ekendriya) ne ja sthitibaMdha vizeSAdhika, tethI e ja 2 aparyApta ekendriyane jaghanya sthitibaMdha anukrame vizeSAdhika, tethI sUkSma ane bAdaraaparyApta tathA paryApta ekendriyane utkRSTa sthitibaMdha anukrame vizeSAdhika che. 49. viroSArtha -muni eTale apramatta kSapakazreNivaMta jIva navamA guNasthAne mehanIyanI ane 10mA guNasthAne jJAnAvaraNIyAdikarmanI aMtarmuhUrta, vedanIyanI 12 muhUrta, tathA nAmatranI 8 muharta jeTalI jaghanya sthiti bAMdhe che, te AgaLa Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chavasthAmAM sthitibaMdhanuM alpabahuta 17 kahevAtA bAdaraparyApta ekendriyAdikanA jaghanyasthitibaMdhathI ati alpa che. - te yatinA antaryuM. Adika baMdhathI paryApta bAdara ekendriyane jaghanyasthitibaMdha asaMkhyaguNa che, kAraNa ke bALa 50 ekendriye karmanI dena che- sAgarepama ItyAdi jaghanyasthiti bAMdhe che, ane antaryuM. thI che Adi sAgaropama asaMkhyaguNa che. bAdaraparyApta akendriyanI vizuddhithI sUkSmaparyApta ekendriyanI vizuddhi alpa hovAthI sU050ekene jaghanyasthitibaMdha paNa bA050eke nA jagha0 sthitibaMdhathI vizeSAdhika (dviguNathI nyUna) hoya che. tethI bAiapa eke ne jaghanyasthitibaMdha vizeSAdhika hoya che, kAraNa ke sUkSamaparyAptathI bAdara aparyAptanI vizuddhi alpa hoya che. tethI sUaparyA. eke ne jaghanyasthitibaMdha vizeSAdhika heya che, kAraNa ke bApa0thI sUaparyAptanI vizuddhi apa hoya che. tethI sUkama aparyApta ekendrine utkRSTasthitibaMdha vizeSAdhika hoya che, kAraNa ke zeSa 3 ekendriyanI apekSAe A sUaparyApta saMleza savathI alapa hoya che. te kAraNathI prathama kahela vizuddhiprAgya jaghasthitibaMdhathI A usthitibaMdha vizeSa hoI zake che. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zatakanAmA pacama karmaprantha-vizeSArtha sahita " tethI bAdara aparyAptane usthitibaMdha vizeSAdhika hoya che, kAraNa ke bA apaekendriyane saMleza sUkSama aparyAptanA saMklezathI adhika hoya che. tethI sUkSmaparyApta usthitibaMdha vizeSAdhika hoya che, kAraNa ke sUmapayatane saMleza bAdaraaparyAptathI vizeSa : hAya che. tethI bAdarapayatane utkRSTasthitibaMdha vizeSAdhika hoya che, kAraNa ke bAdaraparyAptane saMkleza sUkSmaparyAptanA saMklezathI adhika hoya che. ekendriyenA A AThe sthitibaMdha palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA sthitisthAmAM ja (palyAsaMkhyaya bhAga jUna & Adi sAgarepamathI prAraMbhIne saMpUrNa che Adi sAgarepama sudhImAM) hoya che. tenI vizeSa spaSTatA mATe sthApanA A pramANe - Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekendriyanI sthitibaMdha sthAne 149 ekendriyanAM sthitibaMdha sthAne (palyAsaMkhyayabhAgamAtrANi) che bA. paryApta utkRSTa sUkSma paryAne utkRSTa huM bAi apane utkRSTa sUra apane utkRSTa 000000000000000000000000000000000000000000000000000000 chesUi apane jaghanya bA apane jaghanya sU0 paryAne jaghanya bAga paryAne jaghanya Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 zatakanAmA paMcama karmagraMtha-vizeSArtha sahita lahu biya pajjaapajje, apajeyara biya gurU higo evaM / ti cau asaMnisu navaraM, saMkhaguNo biyaamaNapajje 50 // thArtha -tethI paryAptadIndriyane jaghanyasthitibaMdha saMkhyAtaguNa, tethI aparyAptIndriyane jaghanyasthitibaMdha vizeSAdhika, tethI aparyAptadvIndriyane utkRSTasthitibaMdha vizeSAdhika, tethI paryAptIndriyane utkRSTasthitibaMdha vizeSAdhika. e pramANe A kIndriyanA 4 sthitibaMdhanI paddhatie trIndriyane, caturindriyane ane asaMjJI paMcendriyane 4-4 prakArano sthitibaMdha kahe. nava=paraMtu vizeSa e che ke dvIndriya paryApta tathA asaMjJIparyAptane prAraMbha sthitibaMdha-jaghasthitibaMdha pUrvanI apekSAe saMkhyAtaguNa kahe. 50. " viSArtha-pUrva gAthAmAM parya-te kahelA bAdaraparyApta ekendriyanA utkRSTasthitibaMdhathI zrIndriya paryAptane jaghanyasthitibaMdha saMkhyAtaguNa che, kAraNa ke je prakRti saMbaMdhI bA paryAne usthitibaMdha 1 sAgaropama heya te te prakRti saMbaMdhI kIndriya aparyAptane jaghanyasthitibaMdha palyopamAM saMkhyayabhAganUna 25 sAgarepama hoya che, jethI dezanA 25 guNe sthitibaMdha te saMkhyAtaguNa ja kahevAya. tethI aparyAptadvIndriyane jaghanyasthitibaMdha vizeSAdhika che, kAraNa ke aparyAdvITanI vizuddhi paryAptadvIndriyathI a5 che, ane dvindriyanA sarve sthitibaMdha palyopamanA saMkhyAmAM bhAga jeTalA sthAnamAMthI hoya che. tethI aparyAptadvIndriyane utkRSTasthitibaMdha vizeSAdhika che, kAraNa ke A usthitibaMdha utkRSTasaMklezathI thAya che. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ beIndriya vagerenAM sthitibaMdha sthAna 151 tethI paryAptadvIndriyane utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika che, kAraNa ke aparyAptathI paryAptane saMleza adhika hoya che. A utkRSTasthitibaMdha (te ekendriyanA 1 sAgarepamAdine sthAne 25 sAgaropamAdi jeTala) ekendriyathI 25 guNa jANave. upara kahela paddhati pramANe paryAptatrIndriyane jaghanyasthitibaMdha (paryAddhanA usthitibaMdhathI) vizeSAdhika che, kAraNa ke je prakRti saMbaMdhI dvIparyAptane usthitibaMdha 25 sAgarepama hoya te te prakRti saMbaMdhI paryAptatrIndriyane jaghanyasthitibaMdha dezena (palpasaMkhyayabhAganyUna) 50 sAgarapama hoya che. ane 25 thI 50 e dviguNa eTale saMkhyAtaguNa che, paraMtu dezena 50 te dviguNathI a5 che mATe vizeSAdhika kahevAya. tethI aparyAptatrIndriyane jaghasthitibaMdha vizeSAdhika che, kAraNa ke paryA.trIndriyathI apatrIndriyanI vizuddha alpa che. tethI aparyAptatrIndriyane utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika che, kAraNa ke A utkRSTa sthitibaMdha utkRSTa saMkalezathI prApta thAya che. tethI paryAptatrIndriyane usthitibaMdha vizeSAdhika che, kAraNa ke apatrIthI paryAptatrIndriyane saMkleza adhika hoya che, tema ja trIndriyanA sarva sthitibaMdhe palyopamanA saMkhyAmAM bhAga jeTalA sthAnemAM (palyasaMkhyayabhAganUna 50 AdithI prAraMbhIne saMpUrNa 50 Adi sAgarepama sudhImAM) che. tethI paryAptacaturindriyane jaghanyasthitibaMdha vizeSAdhika che, kAraNa ke payatrIndriyane usthitibaMdha je prakRtine aMge Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra zatakanAmA paMcama karmajhanyavizeSArtha sahita 50 sAgaropama eTale saMpUrNa che, te ja prakRtine aMge paryAptacaturindriyane jaghasthitibaMdha dezena (patyasaMkhyayazanyUna) 100 sAgaropama jeTaluM che. ahIM vizeSAdhikatA trIndriyavat vicAravI. tethI aparyAptacaturindriyane jaghanyasthitibaMdha vizeSAdhika che, kAraNa ke vizuddhi alpa hevAthI sthitibaMdha adhika hoya che. tethI aparyAptacaturindriyane utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika che, kAraNa saMkleza adhika che. tethI paryAptacaturine usthitibaMdha vizeSAdhika che, kAraNa ke saMkleza adhika che, ane baMdha saMpUrNa 100 sAgarepama ityAdi che, ane caturindriyanA sarve sthitibaMdha pApamane saMkhyAmAM bhAga jeTalA sthAnamAM che. tethI paryApta asaMjJipaMcendriyane jaghanyasthitibaMdha saMkhyAtaguNa che, kAraNa ke paryAptacatundriya jIva je prakRtinI utkRSTa sthiti saMpUrNa 100 sAgaropama jeTalI bAMdhe che te prakRtinI paryAasaMzI paMcendriya dezena (palyasaMkheyAMzanyUna) 1000 sAgaropama jeTalI sthiti bAMdhe che, ane 100 thI dezana 1000 dazaguNA hovAthI saMkhyAtaguNa gaNAya che. tethI aparyApta asaMjJIpane jaghanyasthitibaMdha vizeSAdhika che, kAraNa ke paryAptathI aparyAptanI vizuddhi apa che. - tethI aparyAptaasaMjJipaMce ne usthitibaMdha vizeSAdhika che, kAraNa ke ahIM saMkleza adhika che. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 3 paMcendriyanAM ritibaMdha sthAne tethI paryAptaasaMpiMcendriyane utkRSTasthitibaMdha vizevAdhika che, kAraNa ke aparyAptathI paryAptano saMkaleza adhika hoya che. A asaMjJI paMcenA save sthitibaMdha palyopamanA saMkhyAtamA bhAga jeTalA sthAnamAM (eTale patyasaMkheyAMzanyUna 1000 Adi sAgarepamathI prAraMbhIne saMpUrNa 1000 Adi sAgaropama sudhImAM) che. e pramANe A avasthAmAM sarvatra vizeSAdhika vizeSAdhika apabaddhatva Ave che, paraMtu paryAptadvIndriya ane paryAptaasaMgni paMcendriya e 2 jIvasthAmAM (jaghanyabaMdhanA prasaMge) saMkhyAta guNa a5bahu AvyuM che, e vizeSa che. 50. to jaijiTTho baMdho, saMkhaguNo desaviraya hssiyro| sammacau sannicauro, ThiibaMdhANukama saMkhaguNA // 51 // thArtha -to tethI yatina-munine utkRSTasthitibaMdha saMkhyAlaguNa che, tethI dezavirata =jaghanya (sva) sthitibaMdha saMkhyaguNa, tethI dezaviratane utkRSTasthitibaMdha saMkhyaguNa, tethI samyagadaSTinA 4 sthitibaMdha tathA saMsInA 4 sthitibaMdha anukrame saMkhyAtaguNa kahevA. 51. - virovAI-tethI yatine-munine (eTale pramattaguNa sthAnavartI jIvane) utkRSTasthitibaMdha saMkhyAtaguNa che, kAraNa ke je prakRti paryAptaasaMpicendriye 1000 sAgaropama yukta bAMdhe che, te prakRtine pramattamuni aMtaHkeDArkaDi sAgarepama yukta bAMdhe che, ane 1000 sAgaropamanI apekSAe dezana keDIkeDI sAgaropama saMkhyAtaguNa che. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita // sthitibaMdhanA alpabahutvanu koSThaka // jIvabhedamAM | sthitibaMdhanuM a5bahu jaghanya saMyatane bA. 50 eke ne sU0 50 eke, ne bAa50 eke ne sU0 apa0 eke a95, tenAthI asaM0 guNa tenAthI vizeSAdhika : utkRSTa bAa50 ekene sUtra paryApta ekeDa bA50 eke, ne 50 hIndriyane apa0 ) jadhanya saMkhyAta guNa vizeSAdhika a50 utkRSTa paryA , paryA. trIndriyane apa0 ke, jadhanya utkRSTa paryA , jadhanya paryA. caturi ne apa0 caturi ne jadhanya vizeSAdhika tenAthI Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthitibaMdhanA alpAbahatvanuM koSTaka 155 jIvabhedamAM ! sthitibaMdhanuM | a95bahuva | utakRSTa vizeSAdhika tenAthI apa0 caturi ne paryA. , paryA, asaMgni paMce jadhanya saMkhyAta guNa vizeSAdhika a50 utkRSTa apa0 paryA saMyatane dezaviratino saMkhyAta guNa utkRSTa jaghanya utkRSTa '' janya utkRSTa, paryApta samyagaMdaSTino aparyA che aparyA che. paryApta , paryApta saMta paMce aparyA , aparyA. ,, paryApta che jadhanya utkRSTa tethI dezavirata zrAvakane jaghanyasthitibaMdha saMkhyAtaguNa che, tethI dezaviratane utkRSTasthitibaMdha saMkhyAtaguNa che. tethI paryApta samyagadaSTine jaghanya, tethI aparyApta samya Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 zatakanAmA paMcama kamagrantha-vizeSArtha sahita gudaSTino jaghanya, tethI aparyAptasabhyone utkRSTa ane tethI paryA sabhyone utkRSTa e cAre sthitibaMdha anukrame saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa che. emAM yukti pUrvavat yathAsaMbhava vicAravI. tethI (paryAvasabhyanA usthitibaMdhathI) paryApta saMsIne jaghanya, tethI aparyApta saMsIne jaghanya, tethI aparyApta saMsIne utkRSTa ane tethI paryApta saMsIne utkRSTasthitibaMdha paNa anukrame saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa che. ahIM yatinA utkRSTasthitibaMdhathI aparyAptasaMnninA utkRSTasthitibaMdha sudhInA sarve sthitibaMdha aMtaHkaDAkaDi sAgarapamanA sthAnamAM che; ane paryAptasaMttine usthitibaMdha te 20 ke koi sAgaropama ityAdi che. 51. avataH-pUrva gAthAmAM sthitibaMdhanA svAmI AzrayI sthitibaMdhanuM alpabahatva kahIne have karmonI sthiti zubha ke azubha? ane te kyA kAraNathI? (sthitinI zubhAzubhatA kahevAya) te A gAthAmAM darzAve che. savvANa vi jiTTa ThiI, asuhA jaM sA'isaMkileseNaM / iyarA visohio puNa, muttuM naraamaratiriyAuM // 52 // - TthArtha-sarva paNa (sa) karmonI utkRSTasthiti azubha gaNAya che, vaM=je kAraNathI sakate u0karma sthiti jarUche. se adhika adhika saMklezathI baMdhAya che, pu=ane rUca= jaghanya sthiti virohi=vizuddhithI baMdhAya che, A niyama manuSpAyuSya, devAyuSya ane tiryagAyuSya e 3 prakRtie cheDIne jANa. (arthAt e 3 prakRtionI upasthiti u0 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthiti azubha ane rasa zubhAzubha 157 vizuddhithI ane jaghasthiti ati saMkalezathI baMdhAya che, mATe e traNa karmanI sthiti zubha che.) para. vizeSArtha -karmanI sarvotkRSTa sthiti sarvotkRSTa saMkalezavALA adhyavasAyasthAne vaDe baMdhAya che. te utkRSTa sthiti (eka ja prakAranI antima sthiti) bAMdhavAmAM kevaLa eka ja sarvotkRSTa adhyavasAya upayogI che ema nahi, paraMtu asaMkhya lekAkAzanA AkAzapradeza jeTalA adhyavasAya vaDe te eka ja sarvotkRSTa sthiti eka jIvane judA judA samaye ane aneka jIvane eka samaye samakALe baMdhAya che. e rIte dareka sthitie bAMdhavAmAM pratyeka asaMkhya asaMkhya lekAkAzanA pradeza jeTalA adhyavasAye upayegI thAya che, jethI sarva jaghanya eka ja sthiti bAMdhavAmAM paNa asaMkhya lekAkAzanA pradeza jeTalA alpa saMphavALA adhyavasAye upayogI che. e pramANe koI paNa prakRti zubha heya athavA azubha hoya to paNa tenI utkRSTasthiti utkRSTasaMklezathI ane jaghanyasthiti alpa saMzathI ( vizuddhithI) baMdhAya che, mATe sthitibaMdhane saMbaMdha saMkleza sAthe levAthI sarva sthitibaMdha azubha gaNAya che. sthiti azubha ane rasa zubhAzubha upara kahyA pramANe sthitio saMkulezane anusaratI hevAthI azubha che, paraMtu karmane rasa kevaLa saMlezane ja anusaratuM nathI, arthAt kaI paNa prakRtine utkRSTarasa utkRSTasaMklezathI ane jaghanyarasa a5saMklezathI (vizuddhithI) baMdhAya e niyama nathI, kAraNa ke azubhaprakRtine rasabaMdha Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 zatakanAmA pAMcama ka grantha-vizeSa hita sa'phlezanA sa'kha'dhavALA che, ane zubhaprakRtinA rasabaMdha viSNuddhinA saMbaMdhavALA che. e pramANe sthitikhaMdha ane rasakha`dhamAM hetabhUta sa phleza vizuddhinI viSamatA heAvAthI dareka sthitibadha azubha ane karmAMnA rasabaMdha zubha tathA azubha baMne prakAranA che. prazna:--kamanI adhika adhika sthiti AMdhavAmAM adhika adhika sakleza hetabhUta hAvAthI sthitibaMdhane jema azubha kaheA che. tema karmInI nyUna nyUna sthiti bAMdhavAmAM adhikAdhika vizuddhi upayAgI hAvAthI karmanA sthitibadha vizuddhinA saMkha'dhavALA paNa kema nahi? ane jo vizuddhinA saMbadhavALe kahIe te kane rasabadha jema banne prakAranA che tema sthitiba`dha paNa banne prakAranA (sa'phleza ane vizuddhi bannenA saMbaMdhavALA kema nahI ? ) vastu uttara:-jagatanA sAmAnya vyavahAra che ke je vastunI adhikAdhika prApti thatAM adhika adhika AnaMda thAya te zubha--suMdara-zreSTha manAya che, ane je vastu adhika adhika zeka upajAve te te vastu azubha-aniSTa gaNAya che, tema sthitikhaMdhamAM paNa zubhAzubhatA vicAratAM adhika adhika sthitiba`dha adhika adhika sa'phlezathI heAya che, mATe azubha ja gaNAya che. 77. AyuSya karma sivAya sAteya karmonI sthiti azubha ja gaNavAmAM Ave che, tenu mukhya kAraNa sthitibaMdhamAM hetabhUta sa kaleza che. saMkalezanuM pramANa vadhAre hAya tA sAteya kanI sthitinuM pramANa vadhAre hoya che. saklezanu pramANa edhu hAya to sthitinuM pramANa paNa ochu hoya che. mithyAdaSTi guNasthAne vA anantAnu Mdhi anantAnu dhi saMklezavALA AtmA 70 koDAkADI, 40 koDAkoDI, Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubha athavA azubha kamanA sthitibaMdha to azubha ja hoya 159 3 AyuSyanI sthiti zubha pUrva kahyA pramANe joke karmAMnI sthitie azubha gaNAya che, parantu e niyamamAM eTalA apavAda che ke devAyuSyamanuSyAyuSya-ane tiya gAyuSya e 3 karmAMnI sthiti ( azubha nahi paNa ) zubha che; kAraNa ke e 3 karmInI adhika adhika 30 koDAkoDI, 20 kADAkoDI vagere utkRSTa sthitibaMdha kare che. ane kSapakazreNimAM navamA dazamA guNasthAnamAM vatA AtmA atyanta maMda saMjvalana-saMjvalana sa`kalezanA kAraNe antamuta, 8 mukta, 12 muddata vigere sa jadhanya badha karmAsthitine kare che. AtmA jema jema upara uparanA guNasthAna upara ArA haNa karatA jAya che, tema tema sakaleza echA thatA jAya ane jeTalA pramANamAM sakaleza echA thAya teTalA pramANamAM vizuddhi pragaTa thatI jAya che, e vAta barAbara che, paNa e pragaTa thayelI vizuddhinA kAraNe apasthitibaMdha thAya che e vacana aupacArika che. paraMtu kharI rIte vizuddhi e sthitibaMdha tema ja anya kAI paNa baMdhanu kAraNa nathI. paNa e vizuddhinI sAthe alpAdhikatayA je saleza hajI vidyamAna che, te sa`kalezanA kAraNe ja alpa kiMtrA-adhika pramANamAM kramane sthitibaMdha thAya che, ane sa`kaleza ne azubha che tA tenA kAraNe baMdhAtI kaeNsthiti paNa azubha ja gaNAya che. khIjuM kA rasa zubha-azubha banne prakAranA hAya ane jyAre jyAre zubha-azubharasavALA karmanA udaya thAya tyAre AtmAne sukha tema duHkhate anubhava thAya, e vAta spaSTa che. ema chatAM zubha azubha rasavALA karmanA bhAgavaTA prasaMge AtmAne saMsAranA baMdhanamAM te jyAM sudhI sthiti sattA vidyamAna hoya tyAM sudhI rahevuM paDe che. ane AtmAthI mahAnubhAvane e baMdhana % lAgatuM nathI. jela Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSa hita 6 sthiti khAMdhavAmAM adhika adhika vizuddhi e ja kAraNa che; mATe jenu kAraNa zubha te kArya paNa zubha, ane jenuM kAraNa azubha te kA` paNu azubha' e nyAya pramANe 3 AyuSyanI sthiti zubha che, ane zeSa 78117 kanI sthitie salezanA sa''dhavALI de|vAthI (salezanA kAraNavALI hAvAthI ) azubha che. prazna:----ja dhanyasthitiba`dhathI vicAratAM AgaLanA adhika adhika sthitibadha adhika adhika saphlezathI baMdhAya che, te savervotkRSTa sthitima'dhathI vicAratAM pazcAt pazcAtnA nyUna nyUna sthitiba`dha adhika adhika vizuddhithI baMdhAya che, jethI madhyamanA save sthitiba`dha sa klezathI ane vizuddhithI ema banne prakAre badhAya che te amuka sthitiba`dha sa phlezanA kAraNavALa ane te ja sthitibaMdha punaH vizuddhinA paNu kAraNavALA kevI rIte ? pharsTa kalAsanI hoya ke tharDa klAsanI hoya paNa jelanuM baMdhana koI paNa sunna vyaktine iSTa nathI, te ja pramANe zubha karyAMnu ke azubha karmInu baMdhana mumukSu AtmAne aniSTa lAge che, ane e baMdhananu` kAraNa sthiti che, mATe paNa sthiti azubha che. A pramANe sthitiba Mdhanu kAraNa saMkaleza ane sthitiba dhanu` kA` ( phaLa ) saMsAramAM baMdhana banne azubha hAvAthI zubhaka tema ja azubhakarmAMnI sthiti azubha ja gaNAya che. 78. ahIM sthitibaMdhanA prakaraNamAM ba Mdhane! prasaMga hAvAthI aMdhaprApta 120 prakRtinI gaNatrI karavAnI che. mATe 3 AyuSya vinA zeSa 117 prakRtie kahI che. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthitibaMdha azubha ane rasabaMdha zubhAzubha kema? 161 uttara-vivakSita (amukI sthitine baMdha je te sthitibaMdhathI nIcenI sthitibaMdhathI caDhIne karato hoya te saMkalezanA kAraNavALe, ane uparanI sthitibaMdhathI utarIne karatebAMdhate heya te vizuddhinA kAraNavALe jANa. sarvajaghanya ane bIjA paNa keTalAka sthitibaMdha (jaghanyathI uparanA najIkanA madhyama sthitibaMdha) kevaLa 79 vizuddhithI ja baMdhAya che, ane sarvotkRSTa sthitibaMdha kevaLa 80 saMkalezathI ja baMdhAya che. sthitibaMdha-rasabaMdhamAM hetu samAna ane zubhAzubhanI viSamatA prana:-A prakaraNamAM ja AgaLa kahevAtA "hirU gagmA sAyabo gurU (sthitibaMdha ane rasabaMdha jIva kaSAyanA hetuthI kare che)"e vacanane anusAra sthitibaMdha ane rasabaMdhane hatu kaSAya bannemAM samAna hovA chatAM sthitibaMdha azubha ane rasabaMdha zubha ane azubha bane prakArane hoya" e viSamatA kema? 79. kSapakazreNivaMta jIvanA sthitibaMdha kSapakazreNithI paDavAnA abhAve kevaLa vizuddhinA kAraNavALA jANavA, ke je sAntara ane nirantara banne prakAranA sthitibaMdha che. tathA upazamazreNimAM paNa kSapakazreNinA samAna sthAne thatA diguNa dviguNa sthitibaMdha dareka saMkleza ane vizuddhi bannenA kAraNavALA che, ane zreNigatanA sthitibaMdha paNa bane kAraNavALA che. 80. sarvotkRSTa sthitibaMdha anutkRSTathI caDhate ja heya che mATe: Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita uttara-jeke bane baMdhamAM kaSAya hetu che, paraMtu kaSAyanI vRddhithI rasanI vRddhi azubhaprakRtionI ja thAya che, ane zubhaprakRtione rasa te (kaSAyanI adhikatAthI) ghaTate jAya che, tema ja kaSAyanI mandatA vaDe azubhaprakRtione rasa manda baMdhAya che, ane zubhaprakRtiene rasa adhika baMdhAya che, mATe rasabaMdhanI hAni-vRddhimAM kevaLa saMkleza ja kAraNa vALa nathI, paraMtu vizuddhi paNa kAraNavALI che, mATe rasabaMdha zubha ane azubha banne prakAranuM che. punaH sthitibaMdhamAM jema kevaLa kaSAya ja hetu che; tema rasabaMdhamAM kevaLa kaSAya ja hetu nathI, paraMtu zubhAzubha lezyAo paNa rasabaMdhamAM anugata-vyApI che, te kAraNathI hetu samAna che ema mAnavuM paNa gya nathI. para avatara-pUrvagAthAmAM sarva prakRtienI utkRSTa sthiti utkRSTa saMkleza vaDe eTale utkRSTa kaSAya vaDe baMdhAya che ema kahyuM, tyAM mAtra kaSAyathI ja (utkRSTa kaSAyathI ja utkRSTa) sthiti baMdhAya che ema nahi paratu utkRSTa pega sahita utkRSTa kaSAyavaDe utkRSTa sthiti baMdhAya che te kAraNathI kyA jIvane keTalo vega heya? te saMbaMdhI a5bahutva A gAthAmAM darzAvAya che 81. anubhAgaadhyavasAyasthAnomAM lezyAone saMbaMdha kevI rIte che? tenI spaSTatA karmaprakRti Adi granthathI jANavI. (anumAjavaMdhAdhyvsaaysthaanaani kRSNAdilezyApariNAmavizeSarUpANi "sakaSAyodayA hi kRssnnaahirAribAmaviroNA anumAvaMdhahetAH" rUti vacanAta, baMdhanakaraNa gAthA parAmInI vRtti karma prakRtimAM ja anyatra paNa e saMbaMdhI carcAvAda che. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceAganuM svarUpa ane tenu alpabahuva 163 suhamanigoyAikharaNa'ppajoga, bAyara ya vigalaamaNamaraNA / apaja lahu paDhamadugurU, pajja hassiyase asaMkhaguNo // 53 // nAthArtha samaniMgADhajIvAne bAvaLa= prathama samaye alpajJona= alpayega hAya, te sUniMgAdanA alpayAgathI khAdara ekendriyAnA, traNa vikalendriyAne, asajJinA ane sajJine e 6 aparyaMta jIvAnA du =jaghanyayeAga ( anukrame asaMkhyaguNA che), tethI ( aparyApta sa`jJinA jaghanyayeAgathI) pama 3= pahelA 2 jIvabhedane ( =sUkSma nigAda ane bAdara ekendriyanA) guru=utkRSTayAga (asaMkhyaguNu che), ane tethI e ja 2 jIvabhedane panna=paryAptanA, dUsa=jaghanyayeAga tathA (e ja 2 jIvabheda paryAmanA ) sUco=utkRSTayeAga anukrame asa`khyaguNu che. 53. vizeSArtha--ahIM sUkSmaniMgAda eTale labdhiaparyApta sUkSmasAdhAraNavanaspatikAya je samaye svabhAvamAM utpanna thAya te utpattinA prathama samaye sarvAMthI alpayeAga te sUniMgAdane hAya che. prazna:-sarve labdhiaparyApta sUkSmanigeAda jIvA utpattinAM prathama samaye sarva jaghanyayegavALA ja hAya ? ke adhika ceAgavALA paNa hAya? -- uttara: utpattinA prathama samayamAM vatatA judA judA labdhiaparyAptasmanigeAda jIveA judA judA ( adhika 82. nigeAdanA jIveA ananta che, tethI ananta bhinnatA na thAya, parantu ekeka bhinnatAmAM ananta ananta jIvA vatatA hovAthI prathama samayavatI yeAganI bhinnatAo asaMkhya ja thAya che. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 zatakanAmA paMcama kagrantha-vizeSA' sahita adhika) ceAgavALA paNa hoya che; parantu ahIM' alpabahutvanA prasaMgamAM savathI alpayeAgavALA hoya tenA yeAga ahI grahaNa karavAnA che. 3 e labdhiaparyaMtastama nigeAdanA sarva jaghanyayeAgathI labdhiaparyAptA khAdaraekendriyAnA jaghanyayeAga asa`khyaguNa che, tethI labdhiaparyApta dvIndriyanA jaghanyayeAga asa'byaguNa che, tethI labdhiaparyApta trIndriyanA jaghanyayega, tethI labdhiaparyApta caturindriyanA jaghanyayeAga, tethI labdhiaparyApta asajJi paMcendriyanA jaghanyayeAga, tethI labdhiaparyAptasa`jJipa'cendriyanA jaghanyayeAga anukrame asakhya asaMkhyaguNa che. labdhiapaEptasa`gni paMcendriyanA jaghanyayeAgathI labdhiaparyApta sUkSmanigeAdanA utkRSTayeAga asaMkhyaguNu che, tethI labdhiaparyApta bAdara ekendriyanA utkRSTacega asaMkhyaguNu, tethI labdhi paryaMta sUkSmanigeAda jIvanA jaghanyayeAga asa khvaguNu, tethI labdhiparyAptapradaraekendriyanA jayanyayeAga asaMkhyaguNu, tethI labdhiparyAptasUkSmAnagonA utkRSTayega asa khvaguNu, tethI labdhiparyAptabAdaraekendriyane utkRSTayAga asa`khyaguNu che. cAganuM saMkSipta svarUpa vIryAMntarAyakramanA kSayApazamabhAvathI tathA kSAyikabhAvathI 83. jyAM jyAM jadhanyayAga kahevAtA hoya tyAM tyAM bhavaprathamasamayavartI jIvanA jadhanyayoga gaNavA, kAraNa ke paryAptaavasthAne yoga aparyApta avasthAnA yAgathI avazya asaMkhyaguNa hoya che. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ganuM saMkSita svarUpa 165 (eTale vIryAntarAyakarma sarvathA kSaya pAmavAthI) pragaTa thaeluM je virya eTale jIvazakti te labdhivIrya kahevAya che. e vIyArAyanA kSayathI utpanna thayeluM kSAvikabhAvanuM vIrya je ke agI mahAtmAone tathA zrI siddhaparamAtmAne paNa hoya che. paraMtu te vIrya ahIM ga tarIke gaNAya nahIM, kAraNa ke ahIM te je vezyAvaMta jIvanuM karaNa virya te ja roga tarIke gaNavuM. jethI salezI jIvanuM je karaNa vIrya te co, e artha sarvathA egya che. punaH e kSApazamikabhAvanuM athavA kSAyikabhAvanuM salezyavIrya mana, vacana ane kAyAnA avalaMbanathI pravarte che, mATe te salezyavIryarUpa yeganA maneyega, vacana ga ane kAyAga e traNa bheda gaNAya che tathA kSApazamiga milaiMdhira (vyaktabuddhipUrvaka deDavuM, vaLagavuM te) ane anamitta (dehAntargata thatI abhyantara kriyAo ke je buddhipUrvaka karavAnI nathI, tema ja ekendriyAdika asaMzinI bAhyakriyAo te) ema 2 prakAranuM che. tyAM ekendriyAdi jenA bAhyavyApAra tathA dhAtupariNAma Adi abhyantaravyApAra karyagrahaNa, zarIrAdinI racanA, AhAragrahaNa, ityAdi sarve vyApAra anabhisaMdhi ja garUpa che. tathA saMgnijIvanI paNa dehAbhyantaravartI sUkSmakriyAo dhAtupariNAma, karyagrahaNa, zarIrAdinI racanA, lemAhAragrahaNa ItyAdi vyApAra saMgnijIne anabhisaMdhija ga che ane buddhipUrvaka UThavuM, besavuM, cAlavuM ItyAdi abhisaMdhaja yeAga che. A sarva cAganuM bIjuM nAma tevaLayoga (manavacana-kAyArUpa karaNathI pravartate ga) che. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1}} zatakanAmA paMcama ka`grantha-vizeSA sahita cAganA bheda-pratibheda sthAne sUkSmalabdhaaparyApta nigeAdane bhavanA prathama samaye je jaghanya yAga che, te pahelu co sthAna che; tethI ki citaadhika ceAgavALA khIjA e ja jIvane (bIjA sUkSmalabdhi aparyApta nigeAdane ) bIjI ceAgasthAna ( bhavanA prathama samaye hAya che. e pramANe aneka sUkSmalabdhi aparyApta nigeAda jIvAne AzrayI bhavanA prathama samaye kiMcita vizeSAdhika vizeSAdhi kanI taratamatAvALAM asaMkhya ceAgasthAnA haiAya che. te rIte bIjA samayamAM paNa asakhya yogasthAnA hAya che, yAvat aparyAptApaNAnI avasthAnA samayeA jeTalAM asa`khya asa"khya cegasthAnA ke je zreNinA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM kevaLa aparyAptAvasthAmAM ja vanArAM che, tethI AgaLanAM yeAgasthAne paryApta avasthAmAM vanArAM te paNa zreNinA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahelA AkAzapradeza jeTalAM che. yAvat sarve cAgasthAnAnI gaNatrI paNa zreNinA ( ekeka AkAzapradezanI cha rantu dI paMktinA ) asakhyAtamA bhAgamAM rahelA AkAzapradeze! jeTalI ja che. e pramANe yAgasthAnA athavA ceAganA bheda asa`khya che. ceAgapravRttinA kALa aparyAptaprAyeAgya asa'khya yogasthAneAmAMnu kAI paNa 1 yeAgasthAna jaghanyathI athavA utkRSTathI 1 samaya ja pravarte che, ane paryAptaavasthAprAyAgya ceAgasthAneAmAMnA prathamanAM asa`khya yeAgasthAnA utkRSTathI 4 samaya, tyAra pachInAM asakhya cAga Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keganA avibhAga (gANuo ) ane vargaNAnuM svarUpa 167 sthAne 5 samaya, tyArabAdanAM asaMkhya yaMgasthAne 6 samaya, tyArabAdanAM asaMkhya sthAne che samaya, tyArabAdanAM asaMkhya sthAne 8 samaya, tyArabAdanAM asaMkhya yaMgasthAne 7 samaya-ItyAdi rIte yAvat sarvekRSTa asaMkhya gasthAne 2 samaya sudhI varte che, ane sarve jaghanyathI 1 samaya varte che. tenI akasthApanA 1-4-5-6-7-8-7-6-pa-4-3-2 ) yogakALano yava A gayava che, kAraNa ke prathamanAM yogasthAne adhika adhika samayanI sthitivALAM che, ane 8 sAmayika sthAnanI uparanAM nyUna nyUna samayanI sthitivALAM che, ane yavane AkAra paNa prAraMbhathI madhyabhAga sudhI caDhate, tathA madhyathI paryata bhAga sudhI utarate utarate hoya che. tethI A caDhatAutaratA samayanI paNa yavanA AkAre (athavA vajInA AkAre) sthApanA thAya che. e gayavanA je 1-4-5 ityAdi 12 bhAga che, te bAra vibhAgamAMnA dareka vibhAgamAM zreNinA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM asaMkhya asaMkhya sthAne che. coganA avibhAga [gANuo ] sarvajaghanyAgavALA labdhiaparyApta sUkSmanigodane utpattinA prathama samaye je ati alpaga che, te yuga asaMkhya spardhakovALo che, ane te dareka spardhakamAM asaMkhya Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita asaMkhya vargaNAo che, te dareka vargaNAmAM asaMkhya lekAkAzanA AkAzapradeza jeTalA gANuM (eTale keganA avibhAjya vibhAgasUkSama aMze) che. dareka spardhaka anukrame adhika adhika vargaNuovALuM che. e pramANe sarvathI paheluM jaghanya yogasthAna che, jethI sarva jaghanyayegavALA sUkSmalabdhiaparyApta nigedanA AtmAnA sarvajaghanya gANuvALA eka pradezamAM paNa je sarva jaghanya ga che, te yugane buddhithI atyaMta sUma aMze kalpIe te asaMkhyakAkAzanA pradeza jeTalA che. arthAt sarvajaghanyAgavALA eka ja AtmapradezamAM asaMkhya lekanA AkAzapradeza jeTalA gANu-gAMza che, ane teTalA ja sarakhI saMkhyAyukta gaNavALA Atmapradeze (ghanIkRtakanA asaMkhyatamA bhAgamAM rahelA asaMkhya pratonA AkAza pradeza jeTalA) asaMkhya hoya che. thoDA vargaNAo upara kahyA pramANe samAna saMkhyAvALA gANuo yukta asaMkhya Atmapradeze te prathama (sarvajaghanya) corAvA, tethI eka gANa adhika asaMkhya Atmapradezo te dvitIya vegavaNA, tethI eka gANa adhika asaMkhya Atmapradeze te trIjI gavargaNuM. e paddhatie yAvat (zreNinA asaMkhyAtamAM bhAga jeTalI) asaMkhya gavargaNAo kahevI. thona spardhako upara kahyA pramANe asaMkhya gavargaNaone samudAya te prathama spardhA kahevAya. ahIMthI AgaLa ekeka gANu Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 ganAM spardhaka tathA yoga sthAne adhika Atmapradeza hotA nathI, paraMtu asaMkhya lekAkAzanA pradeza jeTalA adhika gANuovALA Atmapradeza hoya che, tethI teTalA gANuvALA asaMkhya Atmapradezone samudAya te hUitIya spardhajanI pahelI vargaNa, tethI 1 gANu adhika asaMkhya AtmapradezanI (bIjA spardhakanI) bIjI varga e pramANe ekeka gANa adhika adhika (zreNinA asaMkhyAtamA bhAgamAM kahelA AkAzapradeze jeTalI) asaMkhya vegavargaNAAnuM jUitIya spardhA che. e pramANe spardhake zreNinA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM asaMkhya kahevAM. yoga sthAna pUrve kahelAM (zreNinA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM) asaMkhya yaMgaspardha kene samudAya te prathama covIsthAna athavA sarvadhanya sthAna che. sarvajaghanyavALA sUkSamalabdhi aparyAptanimedane bhavanA prathama samaye e ja sarvajaghanya gasthAna hoya che. A sarvajaghanyagasthAnanA chellA spardhakanI chellI gavargamAM jeTalA gANu che, teTalA gANuothI 1 gANa 2 gANa ityAdi adhika adhika vegavALe kaI jIva athavA koI jIvana jIvapradeze hotA nathI, paraMtu asaMkhya lekAkAzanA pradeza jeTalAM adhika gANuvALe koI sUkSmalabdhiaparyAptabhavanA prathama samayamAM vartate nigoda jIva (sarvajaghanyAgavALAthI kicit adhika vegavALe bIje nirgoda jIva) hoya che. tethI tene AtmAnA teTalA gANu adhika (ghanIkRtakanA asaMkhyAtamAM bhAganA pratAmAM rahelAM AkAzapradeza jeTalA-athavA e ja jIvanA pitAnA Atma Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama kama grantha-vizeSA sahita pradezeAthI asa khyAtamA bhAga jeTalA ) asaMkhya AtmapradezAnA samudAya te bIjA yeAgasthAnanA pahelA sparSIkanI pahelI cAgavA jANavI. tyArabAda ekeka yegANu adhika adhika asa`khya vagaNAo ane spardhakanI paripATI pramANe asaMkhya asaMkhya vaNAovALAM zreNinA asa`khyAtamA bhAga jeTalAM spardhake kahevAM; teTalAM ceAgaspa kAnA samudAya ( je khIjA ki'cit adhika cegavALAM sUkSma nigeAdajIvane prathama samaye pravarte che) te vInuM coLasthAna che. e paripATIthI yAgasthAnA paNa zreNinA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM asakhyAta che. ityAdri ceAganuM savistara svarUpa anya graMthAthI jANavA caiAgya che. 53. avatara--pUrva gAthAmAM ekendriyAnA save yAga tathA dvIndriyAkrika aparyAptanA jaghanyayeAga kahyo, ane have A gAthAmAM dvIndriyAkrikanA zeSa save` cAgalenuM alpabahutva kahe che: 170 asamattatasukoso, pajja jahanniyaru eva ThiThaNA / apajeyara saMkhaguNA, paramapajabie asaMkhaguraNA / / 54 / / nAthArtha:--samatta=aparyApta tatta=dvIndriyAdinA zero= utkRSTa yAga (anukrame asaMkhyaguNu che), tathA vajJadvIndriyAdri paryAsanA innajaghanyayeAga tema ja paryAsa dvIndriyAdinA =utkRSTayeAga te anukrame asaMkhyaguNu che. je rIte e yoganu' alpamahatva kahyuM te rIte ja kALA=sthitisthAnA paNa bannecara=aparyApta ane paryAptA bhedomAM saMvadhuLA= Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvasthAnomAM veganuM alpabadutva 171 saMkhyAtaguNa kahevAM, paraM=paraMtu pattava=mAtra aparyApta dviIndriyamAM vAraMvA=asaMkhyaguNa sthitisthAne kahevAM. 54. viroSArtha -A gAthAmAM kaheluM keganuM alpabahutva tathA pUrvagAthAmAM kaheluM yoganuM alpabahuva te bane tema ja sarva jIvabhedapratye sthitisthAnanuM apabahutva A darzAvatA koSTakane anusAre jANavuM; tathA kahevAtI meganI asaMkhyaguNatA te sUkSama kSetrapalyopamanA asaMkhyAtamA bhAganA guNakArathI jANavI. jIvasthAmAM caganuM a5bahutva, jIvasthAne yoga | a5 vA adhika ? asaMkhyaguNa apa0 sukSma ekendriyane ! jaghanyAga sarvathI alpa , bAdara ekendriyano , zrIndriyano , trIndriyane aparyApta caturindriyane , agni paMcendriyana - saMpatti paMcendriyana 84 sU0 apa0 ekendriyane utkRSTadyoga bA , , , 84. sUkSmAthavicArasAhAramAM sUkSma aparyAptathI sUchaparyApta ga saMkhyAtaguNe, ane bA eke aparyAptanA vegathI bAeka.. paryAptane vega asaMkhyAtaguNahIna kahyo che. gA. 88 nI vRttimAM. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 sU. paryA. ekendrita bA paryA s. paryA 840 paryA apamAM dvIndriyane trIndriyane caturindriyanA ' paryApta aparyApta asani pacete sani pace ,, ' jIvasthAnA phrIndriyane trIndriyane paryApta caturindriyanA "" wr .. ,, 19 .. anuttara devanA traiveyaka devatA asaMni pace te sani pacendriyane dIndriyane trIndriyanA caturindriyanA asatti 'ce tA zatakanAmA pAMcama kagrantha-vizeSAtha sahita yeAga jadhanyayeAga 3 utkRSTayAga 17 "" "" "" 11 ,, jadhanyayoga jadhanyayoga 33 "" utkRSTayeAga "" "" ,, ,, 11 alpavA adhika? asa`khyaguNa 22 .. .. ' ,, .. . .. 16 asaMkhyaguNa .. "" "" *99 39 .. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekendriya vagere jIvonA sthitibaMdhasthAne 173 yugalikone utkRSTaga asaMkhyaguNa AhAraka zarIrane 8pazeSa devane nArakene zeSa tiryane zeSa manuSyone ! upara kahelA keganA alpabadutva pramANe aparyApta ane paryApta jIvasthAmAM sthitisthAnenuM paNa alpabahatva saMkhyaguNa kahevuM, paraMtu aparyAptadIndriyamAM asaMkhya guNa kahevuM tenuM keSTaka A pramANe - aparyApta sUkSma ekendriyanA sthitisthAno sarvathI alpa 8pa- | , bAdara , saMkhyAtaguNa asaMkhyAparyApta sUkSma che. tamAM bhAga >> bAdara , jeTalA aparyApta dhIndriyanAM asaMkhyAtaguNa87 paryApta saMkhyAtaguNa88 85. ahIM zeSa deva, sarve nAraka, zeSa tiryaMce ane zeSa manuSyane anukrame utkRSTaga spaSTa kahele nathI tethI ahIM paNa sAmAnyathI cArene ekatra kahyo che. 86. kAraNa ke ekendrionA jaghanyasthitibaMdhathI utkRSTasthitibaMdha palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTale adhika che tethI teTalA samaya pramANa sthitisthAne hoya che. 87-88. kAraNa ke kAndriyanA jaghanyasthitibaMdhathI dIndriyano 5manA Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 zatakanAmA paMcama karmagraMtha-vizeSArtha sahita sthitisthAne. saMkhyAtaguNa aparyApta trIdriyanAM paryApta che aparyApta caturindriyanAM paryApta aparyApta asaMpice nAM paryApta che aparyApta saMjJipaMce.nAM | paryApta ,, ahIM ekendriyanAM sthitibaMdhasthAne palyopamanA asaM. khyAtamA bhAga jeTalAM che, teTalAmAM ja e cAre ekendriyanA sthitisthAnanA alpabahatvane samAveza thAya che, ane kIndriyadi nAM sthitibaMdha sthAne palyopamanA saMkhyAmAM bhAga jeTalAM te paNa kamazaH saMkhyAtaguNa saMkhyAtaguNa adhika che ema jANavuM, ane saMpicedriyanAM rithatisthAne te 20 kaDAkoDi sAgaropama ityAdi utkRSTa sthitibaMdhamAMthI antamuhUrnAdi ja ghanya sthitibaMdha bAda kare teTalAM lagabhaga sthiti baMdhasthAne che jethI sarvatra saMkhyaguNatA prApta thAya che. athavA koI paNa chavabheda AzrayI vicArIe te te jIvanA jaghanyasthitibaMdhathI te jIvanA utkRSTasthitibaMdha sudhImAM utkRSTasthitibaMdha palyopamanA saMkhyAtamA bhAga jeTale adhika che ane te pApamano saMkhyAtamo bhAga ekendriyanA palyAsaMkheya bhAga (jeTalA sthitisthAna)thI asaMkhya guNa maTe che. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekendriyamAM sthitibaMdha sthAne 175 jeTalA samaye Ave teTalA samaye pramANa te jIvanamAM sthitibaMdhasthAne jANavA ane te pramANe uparanuM alpabadutva yathAsaMbhava vicAravuM. navataraNa:-pUrvagAthAmAM veganuM a5bahu svAmidvArA kahyuM, tema ja bheganA prasaMgamAM samAna vaktavya hovAthI sthitisthAnenuM alpabaddhatva paNa 14 jIvabheda AzrayI kahyuM. have te gasthAnamAM vartatA aparyApta (karaNa aparyApta) jIvane pratisamaya veganI asaMkhya guNavRddhi ja hoya te darzAvIne gaprasaMge kahelA sthitisthAnanA baMdhahetubhUta adhyavasAye (eTale kaI sthiti keTalA adhyavasAye vaDe baMdhAya? te) paNa A gAthAmAM kahevAya che. paikhaNamasaMkhaguNaviriya, apajapaiThiimasaMkhalogasamA / ajjhavasAyA, ahiyA sattasu Ausu asaMkhaguNA // 55 // thArtha - prajJa=aparyApta jIvo paNa=pratisamaya vasaMta vici=asaMkhya guNa vIryavALA gavALA hoya che rUtti corAkRddhiH | tha sthiti vaMdhe vyavasAya pratyeka sthitimAM (nA) asaMkhya lekAkAza jeTalA adhyavasAye che. temAM sAta karmane viSe pratyeka sthitimAM anukrame adhika adhika adhyavasAye che, ane AyuSyamAM pratyeka sthitine viSe anukrame asaMkhya guNa adhyavasAye che. zivA-sarva sthAne (ghanIkRta lekanI eka AkAzapradezanI paMkita je 7 raju dIrgha hoya che te vizreNi kahevAya, te sUcizreNinA asaMkhyAtamA bhAgamAM jeTalA Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 zatakanAmA paMcama karmajhanya-vizeSArtha sahita AkAzapradeza che teTalAM arthata) asaMkhyAta che, te sthAnemAMnA koI paNa eka gasthAnamAM vate jIva utkRSTathI 8 samaya sudhI ane jaghanyathI 1 samaya rahIne eTale te ja gasthAnamAM TakIne tyArabAda te yaMgasthAnathI khasIne anya gasthAnamAM jAya, tenI vidhi tathA kALa A pramANe caganI hAni-vRddhi paryAptaprAgya vivakSita sthAnamAM vartate jIva te gasthAnamAM vartavAne kALa samApta thatAM turta ja anantara samaye utaratA gasthAnamAM Ave te asaMkhyabhAgahIna, saMkhyabhAgahIna, saMkhyaguNahIna athavA asaMkhyaguNahIna e ja prakAranI hAnimAMthI koI paNa eka hAnivALA eka gasthAnamAM Ave, ane je caDhatA yogasthAnamAM jAya te asaMkhyabhAga adhika, saMkhyabhAga adhika, saMkhyaguNa adhika, asaMkhyaguNa adhika e 4 prakAranI gavRddhimAMnA keI paNa eka vRddhivALA eka gasthAnamAM Ave. e pramANe yogasthAnemAM 4 prakAranI hAni tathA 4 prakAranI vRddhi hoya che, paraMtu vegasthAne ananta na hovAthI anantabhAgahAni tathA anantaguNahAniyukta 6 prakAranI hAni ane anantabhAgavRddhi tema ja anantaguNavRddhi yukta 6 prakAranI vRddhi nathI. ganI hAni-vRddhine kALa hAnikAnI vRddhi jaghanya utkRSTa jaghanya utkRSTa aparyApta rogamAM . . 0 antarmuhUta (asaMkhyaguNavRddhivaDe) | Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 pratyeka karmanAM asaMkhya sthiti (baMdha) sthAne (paryApta prAyogya yogasthAnamAM hAnivRddhi kALa) asaMkhyabhAga hAni ane vRddhine utkRSTataH jaghanyathI saMkhyabhAga ) , te AvalikAne 1 samaya saMkhyaguNa , " , asaMkhyAtamo bhAga) asaMkhyaguNa , , antarmuhUrta e pramANe aparyApta vegasthAmAM te jIva pratisamaya vRddhi pAmate antaryu. sudhI eTale aparyApta avasthA samApta thAya tyAM sudhI AgaLa AgaLanAM asaMkhyaguNa--asaMkhyaguNa vRddhivALAM sthAnamAM ja caDhate rahe che, paraMtu vegasthAnathI nIcenA yogasthAnamAM AvatuM nathI, tema ja eka gasthAnamAM 1 samayathI vadhu kALa TakatuM nathI. ane paryAptaprAgya yegasthAnemAM te upara kejhakamAM darzAvyA pramANe asaMkhya guNahAni athavA vRddhimAM pratyekamAM antarmuhUrta sudhI varte che. (gasthAne pratisamaya badalate rahe che), ane zeSa 3 hAni athavA 3 vRddhimAM AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga sudhI vate che. (gasthAne pratisamaya badalAya che.) rUti co . e pramANe prasaMga prApta veganuM kiMcit svarUpa kahIne have karmanA sthitibaMdhamAM hetubhUta adhyavasAyanuM svarUpa pratyeka karmanAM asaMkhya sthiti (baMdha) sthAne je karmane jeTaluM jaghanya sthitibaMdha (antamuM athavA 8 muhUrta athavA 12 muhUrta athavA aMtakaDAkaDi sAga Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 zatakanAmA paMcama karmagranya-vizeSArtha sahita ropama ItyAdi) che, te jaghanyasthitibaMdha paheluM sthitisthAna, tethI 1 samaya adhika (karmabaMdha) te bIjuM sthitibaMdha sthAna, tethI 1 samaya adhika karmabaMdha te trIjuM sthitibaMdha sthAna. e pramANe ekeka samaya adhika adhika sthitisthAne yAvat pitapatAne utkRSTasthitibaMdha Ave tyAM sudhI kahevAM. jethI jJAnAvaraNIya karmana sthitibaMdhasthAne antarmuhUrtathI 20 kaDAkaDi sAgaropama sudhImAM vaccenA jeTalA samayabheda Ave teTalAM asaMkhya jANavA e pramANe dareka karmanA asaMkhya asaMkhya sthitisthAne che. ahIM eka samayamAM baMdhAtI je sthiti te eka sthitivaMdhasthAna kahevAya che. pratyeka sthitibaMdhanA asaMkhya leka pramANu adhyavasAya upara kahyA pramANe je ekeka karmanAM asaMkhya sthitisthAne che, te dareka sthitisthAna bAMdhavAmAM (eTale sthitibaMdha bAMdhavAmAM) kevaLa ekeka adhyavasAya-pariNAma upayogI nathI, paraMtu asaMkhya lekAkAzanA jeTalA pradeza teTalA asaMkhyAta adhyavasAye (jIvana kaSAyajanya pariNAma) upayogamAM Ave che, jethI antarmuha mAtra karma sthiti kaI jIva amuka adhyavasAyathI bAMdhe te kaI jIva anya adhyavasAyathI bAMdhe te koI trIje jIva trIjA adhyavasAyathI bAMdhe, e pramANe bhinna bhinna asaMkhya adhyavasAya vaDe paNa sthiti baMdha ekasarakhe tene te ja hoya che.89 . 89. eka ja sthiti bAMdhavAmAM asaMkhya adhyavasAya hetubhUta che teno artha ema nahi ke eka ja samayamAM teTalA sarva Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 sthitisthAnomAM adhyavasAyanI saMkhyA 8 karmonA sthitisthAnamAM adhyavasAyanI (hInAdhika ) saMkhyA pratyeka sthitisthAnamAM asaMkhya lekAkAzanA pradeza jeTalA (sthitibaMdhanA hetubhUta) adhyavasAye kahyA, paraMtu dareka sthitisthAnamAM sarakhI saMkhyAvALA che ke nyUnAdhika saMkhyAvALA che? tene uttara A pramANe- AyuSya sivAyanA 7 karmanA sthitibaMdhanA sthAnamAM anukrame vizeSAdhika ane AyuSyanA sthitibaMdhasthAnamAM anukrame asaMkhya guNa adhyavasAye che. te A pramANe-jJAnAvaraNayanA (antamuM pramANa) pahelA (sarva jaghanya) sthitisthAnamAM sarvathI a5 (topaNa asaMmelekanA AkAzapradeza jeTalA) adhyavasAye che, tethI samayAdhika bIjA sthitisthAnamAM vizeSAdhika (dviguNathI ochA), tethI samayAdhika trIjA sthitisthAnamAM vizeSAdhika, e pramANe yAvata 20 ke. ke. sAgaropamanA paryanta sthitisthAna sudhI kramazaH adhika adhika adhyavasAye che, ane e pramANe yathAsaMbhava zeSa 6 karmanA pratyeka sthitisthAnamAM paNa adhyavasAyanI vizeSAdhikatA kahevI. tathA AyuSyanA (256 AvalikA pramANu athavA 10000 varSa pramANamAM) sarvajaghanya (pahelA) sthitibaMdha prAgya je asaMkhya lekanA pradeza pramANa adhyavaathavasAye maLIne te eka sthiti baMdhAya che, paraMtu eka jIvane eka samayamAM te sthitibaMdhane eka ja adhyavasAya hoya, eka samayamAM eka jIvane be athavA bethI adhika adhyavasAya kaI rIte paNa na hoya. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcamaka grantha-vizeSAtha sahita sAyeA che tethI samayAdhika khIjA sthitisthAnamAM asaMkhyaguNu adhyavasAya, ane tethI samayAdhika trIjA sthitisthAnamAM adhyavasAya asa`khyaguNu che, e pramANe kramaza: 3 palyeApamanA athavA 33 sAgaropamanA paryaMta sthitisthAna sudhI asakhya guNa asaMkhyaguNu adhyavasAye jANavA. pratyeka sthitisthAnanA adhyavasAyA sarvathA bhinna bhinna che. paratu eka adhyavasAya anya sthitima'dhamAM upayegI nathI. ahI * AyuSyanA jaghanya sthitikhaMdhamAM zeSa kama nA jaghanyasthitikha'dhanI apekSAe prathamathI ja atinyUna ( ghaNA ja alpa ) adhyavasAyasthAne che, mATe dvitIyAdi sthitima'dhamAM asaMkhyaguNu asakhyaguNa adhyavasAyA prApta thAya che. sthitibaMdhanA adhyavasAya te zuM? ja kanI sthiti khAMdhavAmAM kAraNabhUta je kaSAyanA aMza te kaSAyAMzanuM nAma adhyavasAya che. anubhAgama dhamAM paNa jo ke kAraNabhUta kaSAya kahyo che, tApaNa tyAM kaSAyAnugata lezyA bheda anubhAgama dhanA hetu che. ane ahIM kevaLa kaSAya hetu che. vaLI sthitibaMdhanA hetu je kaSAyAtmaka adhyavasAya tene pravRttikALa utkRSTathI 'tama che, ane anubhAganA heturUpa adhyavasAyanA pravRttikALa ceAgavat utkRSTathI 8 samayanA che. ityAdi rIte sthitinA adhyavasAyamAM ane anubhAganA adhyavasAyeAmAM taphAvata che. 55. 180 avataraLa--pUrva gAthAmAM pratyeka sthitibadhamAM sthitinA adhyavasAyeA kahIne have 41 prakRtinA utkRSTa amandhakALa Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 prakRtiono abaMdhakALa 181 (=vaMdhavida)paMcendriyane viSe prApta thAya che te abandhakALa je rIte saMbhave che te rIte kahevAya che tirinirayatijoyANaM, narabhavajuya sacaupalla testtuN| thAvaracauigavigalAyavesu, paNasIisayamayarA // 56 // jAthArtha-tiryacatrika, narakatrika ane udyota e 7 prakRtine utkRSTa baMdhaviraha manuSya bha sahita tema ja 4 papama sahita teE=163 sAgaropama che. tathA sthAvaracatuSka, ekendriya, vikalendriya 3 ane Atapa e 9 prakRtione utkRSTa baMdhaviraha vaLarU=185 nA sAgaropama che. (gAthAmAM te ja che te paNa ekaso tresaTha jANavA.) vizeSArtha-tiryaMcagati, tiryaMcAnupUrva, tiryacaAyuSya, narakagati, narakAsupUva, narakAyuSya ane nolaoN=udyota e 7 prakRtiene baMdhaviraha utkRSTathI 163 sAgarepama 4 papama ane 7 pUrva krioDavarSa sudhI che. te A pramANe; keIka jIva 3 papamanA utkRSTa AyuSyapUrvaka yugalika manuSya athavA tiryaMca thAya, (te tyAM kevaLa devaprAgya prakRtio ja baMdhAya che tethI e 7 prakRtio na baMdhAya) tyAra bAda te yugalikabhavamAM bhavaparya te antarmuhUrtavAra samyakatva pAmI90 1 pApamanI sthitivALe saudharma deva thAya, tyAM 90. yugalika manuSya athavA tiryaMca pitAnA AyuSya jeTalA AyuSyavALA athavA ochA AyuSyavALA devalokamAM utpanna thAya che, te ahIM traNa pApamane badale 1 palyopama AyuSyavALA devamAM ja utpanna thavAnuM kema kahyuM? tenI samaja zrI bahuzrutagamya. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 zatakanA mA paMcama kamagra-vizeSArtha sahita paNa samyakatva hovAthI e 7 prakRtie na baMdhAya, tyAMthI punaH samyakatva sahita manuSyamAM utpanna thaI cArina pAlana karI navamA greveyake 31 sAgaropamanA AyuSyavALe deva thAya, tyAM utpanna thatAM ja aMtarmuhUrta bAda mithyAdaSTi thaI AyuSyanA chellA antarmuhUrtamAM samyagadaSTi thaI manuSyamAM utpanna thaI sarvavirati cAritra pAlana karI samyaktva sahita vijayAdi cAra anuttaramAMnA keI paNa anuttaravimAnamAM utkRSTa tetrIsa sAgaropamanA AyuSyathI (vacce manuSyabhava karavApUrvaka) be vAra utpanna thaI kSapazama samyakatvane sAdhika 66 sAgarepama eTale utkRSTa kALa pUrNa kare. tyArabAda manuSyabhavamAM antaryuM. mizradaSTi2 thaI punaH pa0 samyagdaSTi thaI dezavirati athavA sarvaviratinA pAlanapUrvaka 91. ahIM mithyAdaSTi thAya e niyama nathI, paNa AgaLa samyakatvane utkRSTa kALa pUravA mATe mithyAdRSTipaNuM grahaNa karavAnI jarUra che. 92. A baMdhavirahamAM raiveyaka tathA chaThThI narakamAM mithyAdaSTipaNuM (2 antaryuM nyUna saMpUrNa bhavaparyanta) che te paNa bhavapratyayathI ja e prakRtine abaMdha che; tathA raiveyaka ane anuttaramAM utpanna thanAra manuSyane sarvaviratinI paripAlanA ane azrutamAM utpanna thanAra manuSyane dezaviratinI paripAlanA jANavI, tathA kSapazama samyakatvane utkRSTa kALa pUrNa thaye bIje utkRSTa kALa sAMdhavA mATe vacce mizra samyaktvanI prAptirUpa aMtara kahyuM che te karmagraMthanA abhiprAyathI che. siddhAntamAM samyakRvathI mitramAM gamana mAnyuM nathI. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 prakRtione abaMdhakALa 183 (vacce vacce manuSyabhava karavApUrvaka) 3 vAra amruta devakamAM utkRSTa 22 sAgaropamanA AyuSya sahita utpanna thaI kSa50 samyakatvane 66 sAgarepane kALa bIjIvAra pUrNa kare. e pramANe (316666=) 163 sAgarepama 4 papama (ane vacce vacce thatA manuSyabhava 7 nA), pUrvakroDa varSa sudhI e 7 prakRtie baMdhAtI nathI, mATe utkRSTa baMdhavirahakALa e pramANe kahyo che. sthAvaracatuSkAdi 9 prakRtione 185 sAgaropama Adi baMdhaviraha A pramANe-- keIka jIva chaThThI naraka pRthvImAM 22 sAgaropama sudhI e 9 prakRti bhavapratyayathI na bAMdhIne paryane antaryuM samyaktva pAmI manuSyamAM utpanna thaI dezavirati pAlana karI, cAra pApamavALe saudharmadeva thaI, samyaktva sahita manuSya thaI saMyama pAlana karI, navamA greveyakamAM 31 sAgarepama AyuSyapUrvaka deva thAya, tyAM prAraMbhamAM ja antaryuM. bAda mithyAdaSTi thaI punaH bhavaparyanta antam 0 vAra samyagdaSTi thaI samyakatva sahita manuSyamAM AvI saMyama pAlana karI pUrvokta rIte 2 vAra vijayAdikamAM jaI tyArabAda 3 vAra azrutamAM jaI pazamasamyakatvane 66 sAgarepama kALa 2 vAra pUrNa kare to e 9 prakRtine utkRSTabaMdhaviraha thAya. praznaH-A sAgaropamanI pUrtivALA abaMdhakALamAM vAraMvAra prathama vijayAdikamAM 2 vAra jaI AvI tyArabAda 3 vAra azrute javA kahyuM te kema bane? kAraNa ke vijayAdi 4 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita anuttaranA deve phrijamAM eTale vijayAdimAM bevAra jaI AvyA bAda mukti pAmanAra hoya che arthAt dvi-avatArI hoya che, ane sarvArthasiddhanA deve ekAvatArI kahyA che, jethI anantaranA manuSyabhavamAM mukti ja pAmI zake. uttara:-karmagraMthAdi aneka graMthanI vRttiomAM tathA keTalAka graMthanI mULa gAthAomAM upara pramANe prathama 2 vAra vijayAdikamAM gayA bAda traNa vAra acute javAne kama darzAvyA che. ane kvacita sthAne thama 3 vAra ayyatAmAM jaI tyArabAda 2 vAra vijayAdikamAM javAne kema paNa darzAvyuM che; mATe vijayAdi 4 vimAnanA devenuM Dhicamatva sarvathA ekAnta nahi hoya ema paNa saMbhave che. sarvArthasiddhanA ekAvanArI mATe te karmagraMthAdikamAM paNa bhinna mAnyatA nathI. satya zrI bahuzrutagamya. 56. apaDhamasaMghayaNAgii, khagaIaNamicchadubhagathINatigaM / niya napu itthi dutIsaM, pariNadisu abaMdhaThii prmaa||57|| pathArtha-aprathama saMghayaNa ane aprathama AkRti-saMsthAna (eTale varSabhanArA sivAyanAM 5 saMghayaNa, ane samacaturasa sivAyanAM 5 saMsthAna), aprathama khagati ( =pahelI zubhavihAgati sivAyanI bIjI azubhavihAgati), anantAnubaMdhi4, mithyAtva, daurbhAgyatrika (daubhagya, duHsvara, anAdeya), tyAnadhi trika, nIcagetra, napuMsakaveda ane strIveda e 25 prakRtione utkRSTa abaMdhakALa paMcendriyane viSe 132 sAgaropama hoya che. 57. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 prakRtione abaMdhakALa 185 virapArtha -A 25 prakRtio asamyagadaSTine baMdhAya che, parantu samadaSTi bAMdho nathI, ne samyagadaSTipaNane kALa be chAsa sAgaropama jeTalo che te kAraNathI e 25 prakRtiene baMdhaviraha paNa mizrasamyakatva yukta (be chAsaTra 132 sAgaropama ane manuSyanA bhave adhika hovAthI huM manuSyabhavanA) 6 pUrva koDavarSa jeTalo che. be chAsa sAgaropamanI paddhati pUrvagAthAnA arthamAM kahyA pramANe be vAra vijayAdikamAM javAthI prathama 66, ane traNa vAra aTyutamAM javAthI bIjI vAra 66 sAgarepama pramANe jANavI. - e pramANe 41 prakRtiene baMdhaviraha saMripaMcendriya AzrayI prApta thAya che, paraMtu sarva jIvone AzrayI pUrvokta utkRSTabaMdhaviraha nathI. sarva jIva AzrayI te e 41 prakRtio paNa baMdhaviraha rahita che. prazna -zeSa prakRtiene kaI paNa jIva AzrayI baMdhavirahakALa che ke nahi, ane je baMdhavirahakALa nathI te te zeSa (79) prakRtie dareka jIva AzrayI satatabaMdha-nirantara baMdhavALI che? uttara-ahIM je 41 prakRtine baMdhaviraha kahyo che te prakRtio je je samyagra daSTi paMcendriya jIvone sarvathA abaMdha gya che, te te jIvane AzrayI te prakRtione baMdhaviraha kahyo che, ane zeSa 0 40 prakRtio mithyASTi jIvane sarvathA 93. 1 vajarSabhanArAca 1 samacaturastra 3 devatrika 1 paMcendriya Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama ka grantha-vizeSAtha sahita adhayApya hAva tevI nathI mATe tenA baviraha paNa kahyo nathI. 57. 186 avataraLa --pUrve ra gAthAomAM kahelA 41 prakRtinA akha'dhakALamAM je 7 prakRtinA sAdhika 163 sAgaropama, 9 prakRtienA sAdhika 185 sAgaropama ane 25 prakRtienA sAdhika 132 sAgaropama utkRSTa ama dhakALa kahyo, te kALa kevI 2 vedanIya 1 puruSaveda 4 hAsyAdi 3 manuSyatrika 2 asthira-azubha 1 ayazaH 3 zarIra 1 zubhakhata 10 trasadazaka 1 jinanAma A 40 prakRti che. 1 ucchvAsa 1 parAdhAta 1 gotra ( ucca ) 3 upAMga e 40 prakRtinA aAdhakALanI vivakSA karI nathI, 41 prakRtie abadhakALa kahyo che, ane zeSa 39 prakRti dhruvadhI che ( joke 47 vakha'dhI che tepaNa 4 ana'tA. 1 mithyA ane 3 ciddhi e 8 dhruvabaMdhIte| abaMdhakALa kahyo che tethI zeSa 39 dhruvabaMdhI ) tenuM dhruvabaMdhIpaNuM samyagdRSTine paNa hAvAthI akhadhakALa na hoya. tathA 40 prakRtine anadhakALa na kahevAnuM kAraNa e ke 40 prakRtie paNa sannipa Mcendriya samyagdRSTite sava thA abaMdha-badhaprAyogya nathI, tema ja jinAmakarma sivAyanI sarve mithyAdaSTine paNa badhaprAyeAgya che. (jinanAma kamA~ koIka samyagdaSTine ja badhaprAceAgya che. ) Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhavirahakALanI pUrti kevI rIte? 187 rIte pUrNa thAya ? te (kALa pUravAne upAya) tathA satatabaMdha ne prAraMbha A gAthAmAM darzAvAya che - vijayAisu gevijje, tamAi dahisaya dutIsa tesaTuM / paNasIi sayaya baMdho, pallatigaM suraviuvviduge // 58 // thArthI--vijayAdika (anuttara vimAna)mAM gayelA jIvane kutIya vadi 132 sAgarepama thAya che, zaiveyakamAM gayelA jIvane 163 sAgaropama thAya ane tama:prabhA chaThThI rakapRthvImAM paNa gayelA jIvane 185 sAgarepama abaMdhakALa thAya che. iti abNdhkaalH| atha satatavaM-have satatabaMdhanA saMbaMdhamAM vicArIe te devaddhika vaikriyaddhika e 4 prakRtine satatabaMdha 3 palyopama sudhI hoya che. pa8. viroSArtha -pUrve 2 gAthAonA vizeSArthamAM kahevAya che tyAMthI jANave. ahIM tenuM saMkSipta koSTaka darzAvAze, tathA 3 palyopamanA AyuSyavALA yugalike devayegyaprakRtio vinA bIjI pravRtio bAMdhatA nathI mATe devadrika ane devadvika sAthe baMdhAtI vaikriyadvika e 4 prakRtine satatavaMdha (eTale avicchinnabaMdha-akhaMDabaMdha-nirantarabadha-pratisamayabaMdha) 3 papama sudhI hoya che ane parAvartamAna prakRti hevAthI jaghanya 1 samaya hoya che. 185 Adi sAgaropama (manuSyAdi bhavanI pUrti sahita) nI pUrtinuM saMkSipta kaika A pramANe Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita I 0 0 0 0 0 185 sAgaropama | 163 sAgaropama / 132 sAgarepama sthAna AyuSya sthAna AyuSya | sthAna AyuSya chaThThI pRthvImAM 22 sA | yugalika 3 pa0 manuSya pUrva Da | sau deva 1 pa. saudharmakalpa 94pa0 0 0 manuSya pUrva koDa | manuSya pUrva krioDa | navamagreDa 31 sAva | navamagreve 31 sA. | manuSya pUrva koDa | manuSya pUrva koDa | manuSya pUrva kreDa vijayAdimAM 33 sAru | vijayAdimAM 33 sAthe vijayAdi 33 sA. manuSya pUrva krioDa | manuSya pUrva koDa | manuSya pUrva krioDa vijayAdimAM 33 sAru | vijayAdimAM 33 sA| vijayAdi 33 sA. manuSya pUrva koDa | manuSya pUrva Da | manuSya pUrva keDa ayute 22 sA. amyu te 22 sA. | azrute 22 sA manuSya pUrva keDa manuSya pUrva koDa | manuSya pUrva keDa amyuke 22 sA. acyate 22 sA. | amyu te 22 sA. manuSya pUrvakreDa manuSya pUrva krioDa manuSya pUrva keDa amyuke 22 sA. azrute 22 sA ] ayyate 22 sA manuSya pUrva kreDa manuSya pUrva keDa | manuSya pUrva keDa | muktiH muktiH | muktiH 94. ahIM yugalikanA 3 palyopama ane saudharmakalpamAM 1 palyopama gaNIne paNa 4 palyopama yazasemasUrikRta TabamAM kahyA che ane karmagraMtha vRttimAM upara pramANe che. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satata dhakALa samayAdasaMkhakAlaM tiriduganIesu Au aMtamuhU / urali asaMkha paraTTA, sAyaTThiI puvvakoDUNA / / 59 / / 189 yArtha:--tiya caddhika ane nIcageAtra e 3 prakRtinA satatabaMdha jaghanya 1 samaya ane utkRSTathI asaMkhyakALa ( asakhya kALacakra) sudhI che. AyuSya 4 nA satatabaMdha ( jaghanyathI ane utkRSTathI paNu antarmuhUta sudhI che. audyArika zarIranA satatabaMdha aMsakhya pudgalaparAvarta ( ana takALa ) sudhI che ane sAtAvedanIyane satatabaMdha dezeAnapUvakrADa varSa pramANa che. 59. vizeSArtha - tiryaMcagati, tiryacAnupUrvI bhane nIcagotrano niraMtara bandha jaghanyathI 1 samaya sudhI ane utkRSTathI asa`khyakAlacakra pramANa che, kAraNa ke agnikAya ane vAyukAya, e e ekendriyA bhavasvabhAvathI ja kevaLa tiya cagati yAgya prakRtie bAMdhe che ane e e ekendriyAnI kAyasthiti ( agnikAyapaNe athavA vAyukAyapaNe vAraMvAra upajavA-maravAnA satata kALa) asa khya utsarpiNI avasarpiNI jeTaleA che, arthAt asa`khyautsarpiNI avasarpiNI sudhI vAyukAyapaNuM, agnikAyapaNu kAyama rahe che, tyAMsudhI epa 3 prakRti ja baMdhAya che mATe e 3 prakRtioneA satatabaMdha asa"khyakALa kahyo che. 95. nIcageAtrA baMdha tiya cagatinA baMdha sAthe dhruva-avazya hAya che. mATe nIcagotrane paNa satatabaMdha tiya caDriMka sAthe tiMdrika jeTaleA ja kahyo che. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 zatakanAmA paMcama karmagranya-vizeSArtha sahita ja vAyunA baMdha jaghanyathI ane utkRSTathI paNa antarmuhUrta sudhI ja hoya che mATe AyuSyane satatabaMdhakALa antaryuM che. - tathA anAdikALathI je je sUphamaekendriya che te avyavahArarAzi ane temAMthI nIkaLI bAdaraekendriyadipaNe lekavyavahAramAM oLakhANa tarIke prApta thayelA bAdara ekendriyayAdi te vArAzi vALA kahevAya, e vyavahArarAzine prApta thayelA trasa jIve punaH sUkSmaekendriyamAM athavA bAdaraekendriyamAM jaI utpanna thAya te ekendriyapaNAmAM AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAganA samaye jeTalA asaMkhya pudgalaparAvarta kALa sudhI rahe che ane teTalA kALa sudhI vaikiya ane AhArakazarIrano baMdha hoya nahi, paraMtu kevaLa audArika nAmakarmane ja baMdha hoya che, te kAraNathI gaurava nAmavarma ne satatabaMdhakALa asaMkhya pudgalaparAvarta eTale anaMtakALa eTale kahyo che ane jaghanyathI 1 samaya sudhI kahyo che. tyArabAda bIje samaye vaikriyazarIra nAmakarmane baMdha asaMjJA tathA saMjJI paMcendriyane saMbhave che. tathA ATha varSanI vayevaLe manuSya sarvaviraticAritra aMgIkAra karI navA varSe kevaLajJAna pAmI yAvatuM (pUrvakreDa varSanuM AyuSya hovAthI) 8 varSa nyUna pUrvakoDa varSa sudhI keliparyAya pALI mukti pAme, tyAM kevaLIbhagavaMtane zAtAvedanIya nirantara baMdhAya che, bIjI koIpaNa karmaprakRti te vakhate baMdhAtI nathI tethI rAtavenIya ne satata baMdha kevaliparyAya Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satatabaMdhakALa 191 AzrayI dezona (8 varSa nyUna) pUrvakoDa varSa jeTale kahyo che, ane jaghanya satatabaMdha 1 samaya sudhI che. bIje samaye chavAsthane parAvRttithI asAtA baMdhAya che; je jIne sAtAasAtA bene baMdha hoya che te sarva jIvone e be prakRtio antarmuhU antarmuhUrta badalAIne baMdhAya che, paraMtu sAtA athavA asAtA antam thI adhika kALa baMdhAtI nathI. kAraNa ke parAvartamAna prakRti che. 59 jalahisayaM paNasIyaM, paraghussAse paNidi tscuge| battIsaM suhavihagai, pumasubhagatiguccacauraMse // 60 // pathArtha-parAghAta-ucchavAsa-paMcendriya-traNacatuSka e 7 prakRtione satatabaMdha 185 sAgaropama (manuSyane bhava ane ka palyopama sahita) che, tathA zubha vihAgati-puruSavedasaubhAgyatrika (saubhAgya-susvara-Adeya) uccagetra ane samacaturasa saMsthAna e 7 prakRtione satatabaMdha sAdhika 132 sAgarepama sudhI che. 60, viSArtha-pUrve pa6 mI gAthAmAM 9 prakRtieno abaMdhakALa 185 sAgaropama, 4 palyopama ane pUrva koDavarNapRthaphatva (8 pUrva krioDavarSa) je rIte kahyo che, te rIte ja parAghAta Adi 7 prakRtione satatabaMdha kahe, kAraNa ke A prakRtionI vipakSavirodhI prakRtine jeTale abaMdhakALa eTale ja A prakRtine satata baMdhakALa jANe. ahIM parAghAta ane urachavAsa A be prakRtie paryAptagya prakRtio baMdhAya te vakhate ja avazya baMdhAya che, ane 185 sAgaropamAdi kALa Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita vakhate deva manuSya ane nAraka avazya paryAptayegya pravRtio bAMdhe che, tethI e be prakRtione satatabaMdhakALa paNa 185 sAgarepama ItyAdi che, ane jaghanyathI 1 samaya sudhI baMdhAya che. tathA sthAvaracatuSkanI virodhI ahIM traNacatuSka che, ekendriyAdinI virodhI ahIM pacendriya prakRti che, mATe sthAvaracatuSkAdi 185 sAgarepamAdi kALa sudhI jyAre na baMdhAya tyAre tenI virodhI e traNacatuSkAdi ja baMdhAya, tethI e 7 virodhI pravRtione satatabaMdha 185 sAgaropama ityAdi che ane jaghanyathI 1 samaya che. tathA 57mI gAthAmAM zubhavihAgati Adi, sAta prakRtionI virodhI azubha vihAgati Adi prakRtione 132 sAgaropama ane 6 pUrva koDa varSa je abaMdhakALa jyAM sudhI hoya che tyAM sudhI zubhavihAgati Adi 7 prakRtie ja baMdhAya che, tethI A 7 prakRtione utkRSTa satatabaMdha 132 sAgaropama ane 6 pUrvakroDa varSa 57 mI gAthAmAM kahelA abaMdhakALanI paddhati pramANe vicAro. A 7 prakRtione paNa jaghanyabaMdhakALa 1 samaya che. 60. "asukhagaijAiAgii-saMghayaNAhAranarayajoyadugaM / thirasubhajasathAvaradasa,-napuitthIdujuyalamasAyaM // 61 // thArtha -azubhakhagati, azubhajAti , azubhaAkRti 5, azubhasaMghayaNa pa, AhArakakika, narakadvika, udyotadvika, sthira, zubha, yaza, sthAvarAdi 10, napuMsakaveda, strIveda, 2 yugala 96. masuda-Iti pAThAMtare ! Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satatabaMdhakALa 13 (hAsyAdi 4) ane azAtA e 41 prakRtione satatabaMdhakALa (eka samayathI) antarmuhUrta che, te saMbaMdha AgaLanI 62 mI gAthA sAthe che. 61. vizeSArtha -saMbaMdha 62mI gAthAnA vizeSArthamAM, paraMtu azubhajAti 4 eTale eke dvi- trI, catu, udyotaddhika = udyota, Atapa. 61. samayAdaMtamuhattaM, maNudugajiNavairauraluvaMgesu / tittIsayarA paramo, aMtamuha lahU vi AujiNe // 62 // thArtha -(61 mI gAthAmAM kahelI 41 prakRtione nirantara banyakALa) jaghanya 1 samayathI prAraMbhIne utkRSTatA antarmuhUrta sudhIne che, tathA manuSyadrika, jinanAma, varSabha. saMghayaNa, audArika upAMga e prakRtine po= utkRSTa satatabaMdha 33 sAgaropama sudhI che ane 4 AyuSya tathA jinanAma e 5 prakRtine te jaghanyasatatabaMdha paNa antarmuhUrta sudhIne che. (paratu samayamAtrane nathI.) 62.. viroSA-e 41 prakRtio adhavabaMdhI hovAthI jaghanyathI 1 samaya ane utkRSTataH antarmuhUrta sudhI niraMtara baMdhAya che. antarmuhUrta bAda (adhruvapaNanA kAraNathI) avazya viredhI bAjI prakRti baMdhAya athavA bIjI virodhI prakRti na hoya te pote ja baMdhathI virAma pAme. tathA anuttaravimAnamAM 33 sAgaropamanA AyuSya sudhI 13 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 zatakanAmA paMcama karmagranya-vizeSArtha sahita manuSyaprAgya prakRtio ja baMdhAya che, tethI manuSya bhavamAM jinanAmakarmane baMdha prAraMbha karI anuttaravimAnamAM utpanna thayela chavaAzrayI manuSyagati manuSyAnupUrvI jinanAmakarma varSabhasaMghayaNa ane audArika upAMga e 5 prakRtione satatabaMdhakALa 33 sAgaropama saMpUrNa kahyo che ane jaghanyathI te jinanAma sivAya 4 prakRtione baMdhakALa 1 samaya tathA jinanAmane jaghanyabaMdhakALa antarmuhUrta che. ahIM sarvatra adhavabaMdhiprakRtione jaghanyabaMdhakALa 1 samaya hoya che. te saMbaMdhamAM praznane avakAza A pramANe che - prazna:-sarva adhuvabaMdhiprakRtione jaghanyabaMdhakALa 1 samaya che ke koIne 1 samayathI adhika paNa che? uttara:-adhuvabaMdhiprakRtiomAM jinanAmakarma ane AyuSya 4 e 5 prakRtione jaghanyabaMdhakALa utkRSTathI ane jaghanyathI banne rIte antarmuhUrta che. tyAM AyuSyane jaghanyabaMdhakALa aMtarmuhUrta prasiddha che. paraMtu ninanA karmane jaghanyabaMdhakALa antarmuhUrta kevI rIte hoya? te A pramANe - tIrthaMkara nAmakarmane baMdhaka manuSya upazamazreNimAM AThamA guNasthAnanA chaThThA bhAgathI AgaLa vadhI 9 muM, 10 muM, 11 muM, guNasthAna pAme tyAM sarvatra jinanAmane baMdha na hoya, kAraNa ke 97. nikAcita jinanAmakarmanA baMdhano prAraMbha manuSyagatimAM hoya che, ane tyArabAda cAlu baMdha tiryaMca sivAyanI traNa gatimAM hoya che. tiryaMcagatimAM jinanAmane baMdha sarvathA nathI, paraMtu anikAcita jinanAmanI sattA hoya che. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aadhakAla 195 jinanAmanA ba`dha 8 mA gurusthAnanA chaThThA bhAga sudhI ja hoya. tethI te ( abadhanA) guNasthAnAthI patita thaI punaH AThamA guNasthAnanA chaThThA bhAgethI (yAvat ceAthA guNasthAne Ave tyAM sudhI) baMdha cAlu thAya, e pramANe zreNithI paDI antarmuhUta khAda zIghra punaH upazamazreNI prAra bhI AThamA guNunA chaThThA bhAgathI AgaLa navamAdi guNasthAne ninAmanA akha'dhaka thAya te e pramANe be vAra upazamazreNImAM, be vAra abaMdhakapaNuAnI vacce antarmuhUta kALa sudhI jinanAmanA adha prApta thAya che. A prakAra sivAya bIjA prakAre jinanAmanA jaghanyasatatama dha antamu hoI zakatA nathI. 98 abaMdhakAlaH (7) tig 3, naraka 3, ane udyotanA 163 sAgarAdhuma-4 palyA-7 pU koDava. (9) sthAvarAdi 4, kujAti 4 ane AtapanA 185 sAgaropama-4 patyeA0-8 pUrva kroDava 25 5 kusaMghayaNu, 5 kusa sthAna, 1 kukhagati, 4 ana'tAnu., 1 mithyAtva, daurbhAgyAdi 3, tyAddhi 3, 1 nIcageAtra, 1 napu veda, 1 srIveda, 132 sAgarApama-0 palye 0-6 pUrva kroDa va. 98. jinanAmanA jadhanyabadhakALane A prakAra nikAcita jinanAma AzrayI . sabhave che. anikAcita jinanAmanA jadhanya dhakALa antamu ta koI sthAne spaSTa gaNyA nathI. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 12 zatakanAmA pAMcama ka grantha-vizeSA sahita zeSa 79 nA aSadhakAla kahyo nathI. 99. 120 10093 adhruvabadhinA satatabadha deva 2, vaikriya ra --3 palyApama tiya gU ra, nIcageAtra --asa`khya kALacakra --antamu AyuSya 4 odAzarIra --asaMkhya ( AvalikAsa`khyeya bhAgamita samaya pramANa ) pudgalaparAvaH (1) zAtAvedanIya --dezeAnapUva kroDava . (7) parAghAta, ucchavAsa, paMce, trasAdi 4- } 185 sAgarA, 4 palye, 8 pUrva kroDava, (7) sukhagati, pu Mvedya, saubhAgyAdi 3, ucca, samaca0-132 sAgarA, 6 pRkroDava 99. tathA 58 mI gAthAmAM 4 prakRtinA, 59 mImAM9 tA, 5 60 mAM 14, 61 mAM 41 ne ane 62 mAM e pramANe sa maLI cha3 prakRtie je avadhi che, tene satatabaMdhakALa kahyo. 47 dhruvabaMdhi hAvAthI satatabaMdha kahyo nathI, kAraNa ke dhruvabaMdha te ja satatabaMdha che. 100, 47 dhruvadhi to satatabadhI ja hAya mATe tene satatabaMdha kahevAnI AvazyakatA nathI, tathA ahI. jadhanyasatatabaMdha satra 1 samaya sudhI che. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasadha 197 kukhagati, kujAti 4 kusa AyaNa 5, kusa sthAna 5, AhA.ra, naraka, 2 udyota, Atapa, sthira, zubha, yaza, sthAvarAdi 10, napu., strI, hAsyAdi 4, azAta. (5) naraka 2, jina, vajA., audyA0 upAMga, 33 sAgarApama. 61-62. iti sthitibaMdhaH samAptaH 41 1 samayathI anta muM. sudhI (ja60 1 samaya-utkRSTa 'tam . ) Po atha rasabaMdhaH avatara--pUrve+ 26 thI 62 mI gAthA sudhImAM sthitibaMdhanu svarUpa kahIne have A 63 thI 74 mI gAthA sudhImAM sabaMdhanu' svarUpa kahevAya che. tyAM zubhaprakRtinA zubharasa ane azubhaprakRtine azrubharasa te kayA hetuthI utkRSTa tIvra aMdhAya, ane kayA hetuthI maMda-jadhanya baMdhAya tenuM svarUpa A gAthAmAM kahevAya che; tibbo asuhasuhANaM, saMkesavisohio vivajjayao / maMdaraso girimahiraya - jalarehAsarisakasAehiM // 63 // yArtha:- amudda=azubhaprakRtinA tibvo=tIvrarasa saMsa= sa'klezathI khaMdhAya, muddALa=zubhaprakRtinA tIvrarasa vijJohilo= vizuddhithI kha'dhAya che, ane maMtralo=( azubha tathA zubhaprakRtienA ) ma'darasa-jadhanya rasa tethI vivajJayo=viparIta rIte a'dhAya che, tathA zivijJAnarisalAniM=pava tanI rekhA (pava tanI Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 zatakanAmA paMcama jarmagrantha-vizeSArtha sahita phATa) sarakhA kaSAya vaDe (eTale anaMtAnubaMdhI kaSAya vaDe) mahAsaritasAduM = pRthvInI phATa sarakhA (apratyAkhyAnI kaSAya vaDe) hArivArijanI (retInI) rekhA sarakhA (pratyAkhyAna kaSAya vaDe) ane rAsAranA jaLanI rekhA sarakhA (saMjavalana) kaSAya vaDe (arthane saMbaMdha AgaLanI 64 mI gAthAmAM che.) vizeSArtha -azubha prakRtiene rasa azubha gaNAya che. athavA azubharasavALI prakRtie kahevAya che. ahIM vastutaH vicAratAM azubha rasavALI prakRtio azubha che. ane zubha rasavALI prakRtie zubha che, e pramANe prakRtienI zubhAzubhatAmAM zubhAzubharasa te ja mukhya kAraNa che. have te azubha prakRtino azubharasa ane zubhaprakRtione zubhasa yUnAdhika baMdhAya che. tenuM kAraNa zuM che? te darzAvAya che. tIvrarasa | (adhikAdhika) saMkalezathI maMdarasa | ( , ) vizuddhithI azubha tIvrarasa ( ; ) vizuddhithI maMdarasa 1 ( ) saMkulezathI e pramANe azubhaprakRtionA tIvra rasabaMdhamAM saMkuleza kAraNabhUta che, ane zubhaprakRtionA tIvra rasabaMdhamAM vizuddhi kAraNa che. pUrve sthitibaMdhamAM te (3 prakRtie sivAyanI 117 prakRtiomAM) kevala saMkleza ja kAraNa kahyo che, paraMtu rasabaMdhamAM saMkaleza ane vizuddhi ane kAraNa che, jethI azubhaprakRtione rasabaMdha ane sthitibaMdha baMne samAna azubhane | tIvarasa 5) Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArasa te zuM? 199 hetuvALA che, paraMtu zubhaprakRtine rasabaMdha ane sthitima dha banne bhinna bhinna hetuvALA che te A pramANe-- azubhanA | tIvrarasa | sa'klezathI |zubhanA tIvrarasa vizuddhithI usthiti sa'phlezathI usthiti "" 99 "" madarasa jasthiti 99 vizuddhithI "" "" 27 "" maMdarasa "" ja. sthiti vizuddhithI e pramANe zubhaprakRtienA tathA azubhaprakRtionA utkRSTa jaghanyasthitimadhamAM ane utkRSTa jaghanya rasaba MdhamAM cathAyeAgya hetunI viSamatA vicAravI. have karmonA rasa te zuM vastu che? tene kiMcita vicAra kahevAya che-- rmano rasa te zu? kama'nu' phaLa te rasa athavA karmInu' phlu keTalu* ugra athavA madya udayamAM Avaze? te ugra-madatA eTale tIvra-madatA paNa kanA rasa che, athavA kamanA anubhava te rasa ityAdghi aneka a che, arthAt je karmAMnuM je phaLa che te ja phaLanA anubhava thavA te saudya, nipAjodya, anumAnatya ityAdi kahevAya; ane je kama 'dhAtI vakhate je phaLa ApavA niyata thayelu' che te phaLaneA sAkSAt svataMtra anubhava na thAya te pravezonca, stivuMlaMma ityAdi kahevAya; ahIM cAlu prakaraNamAM so upayAgI che, paNa pradezeAya upayegI nathI. zAomAM prAyaH ghaNA sthAne utkraya zabdathI rasAya ja grahaNa karavAnA haiAya che. punaH adhAtI vakhate je kama jeTaluM... ugrasLa athavA madaphaLa ApavA niyata thayeluM che. te ja kama phaLa ApavAne ja Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 zatakanA mA paMcama karmagra-vizeSArtha sahita avasare teTaluM ugraphaLa na ApatAM maMdaphaLa Ape ema paNa banI zake che, ane maMdaphaLa ApavA niyata thayeluM karma phaLa ApavAnA avasare ati ugraphaLa Ape ema paNa banI zake che, ane tema thavAnuM kAraNa baMdhathI udaya sudhInA aMtarAla, (vaccenA) kALamAM jIvanA vAraMvAra badalAtA adhyavasAyepariNAme e ja hetubhUta che. upara kahela karmanA rasanI tIvratA ane maMdatA e karmane rasaparyAya che, tethI karmanA rasanI sarvotkRSTa tIvratAnA athavA sarvathA maMdatAnA sUkSma aMza kapIe te sarvajIvarAzithI anaMtaguNa thAya che, eTaluM ja nahi paraMtu sarvajaghanyarasavALA karmanA eka ja aNumAM jIvane anubhava ApavAnI je maMdamAM maMda tAkAta (ati jaghanya sAmarthya) rahelI che te tAkAtanA sUkSma aMze chUTA paDatA nathI te paNa buddhithI chUTA chUTA gaNavA jaIe te sarvajIvarAzithI anaMtaguNa thAya che, e sUkSma aMzanuM nAma rasALuM, che athavA rAccharAvimA gubAju athavA mAravAnuM kahevAya che. e pramANe sarvajaghanyarasavALA karmaskaMdhanA eka ja pradezamAMaNumAM sarvajIvathI anaMtaguNa rasAvibhAga-rasAMza rahelA che. karmanI rasavaNuo upara kahyA pramANe ochAmAM ochI saMkhyAvALA tepaNa sarva jIvathI anaMtaguNa rasAzavALA anaMta karmapradeze (je eka sarakhI saMkhyAvALA rasAzayukta che te anaMtakarmapradeza) ne samudAya te pahelI vALA kahevAya, tethI ekarasAMza adhika Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka'nA anubhAgasthAnA rasasthAnA 201 ana takama pradeze| te khIjI rasavagaNA, tethI eka rasAMza adhika ana takama pradezeAnI trIjI rasavagaNA-e pramANe ekeka rasAMza adhika niraMtarapaNe vRddhivALI vaNAe abhavyathI anaMtaguNu athavA siddhajIvAnI sakhyAthI na'tamA bhAga jeTalI hAya che. kunAM rasaspardhakA upara kahelI nira'tarapaNe ekeka rasAMzanI adhika adhika vRddhivALI abhavyathI ana`taguNu athavA sasiddhathI ana`tamA bhAga jeTalI rasavagaNAonA samudAya te prathamarasaspardhA kahevAya. kAraNa ke have ahIMthI AgaLa eka rasAMza adhika evA ka pradeze| ( vivakSita samaye jIva vaDe grahaNa karAyelA koI paNa kama skaMdhamAM) hAI zakatA nathI, tema ja 2 rasAMza adhika, 3 rasAMza adhika ityAdi rasAMzanI adhikatAvALA kama pradeze hAtA nathI. para`tu sa jIvathI anantaguNa rasAMza adhika evA krama pradeze. hAI zake che, tethI teTalA rasAMzanI adhikatAvALA kama pradezonA samudAya te vInA savardhanI pahelI vaNA che, tyAMthI AgaLa puna: ekeka rasAMza vaDe nira'tara vRddhivALI kama pradezeAnA samUhanI vaNAe yAvat abhavyathI ana'taguNa athavA sasiddhathI ana`tamA bhAga jeTalI che, te sa vaga NAenu vInuM rasaspardha gaNAya che. e pramANe eka spa kathI bIjA spakanI vacce sarva jIvathI anaMtajINu rasAMza jeTaluM' aMtara hAya che. kaeNnA anubhAgasthAnA rasasthAne prathama je rasaspardhA kA kahyA tevA abhavyathI anaMtaguNu athavA sasiddhathI ane tamA bhAga jeTalAM rasa5 kAnA Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA pAMcama kama grantha--vizeSAtha sahita samudAya te eka sasthAna athavA anumA sthAna kahevAya. jIva eka samayamAM je kama grahaNa kare che, te kama pradeze-kama skaMdhA koI paNa eka rasasthAnavALA hoya che, evA rasasthAne asa byulAkAkAzanA pradezeAnI sakhyA jeTalA asa`khyAta che. eka samayamAM eka ja rasasthAna badhAya che ane te eka ja samayamAM baMdhAtA kanA eka rasasthAnamAM upara kahela kamapradezenI ekAttara vRddhivALI rasavaNA ane rasaspardhakonI paddhati pramANe bhinnabhinna prakAranA rasa hAya che, enuM kAraNa e ja ke jIvanA adhyavasAya ja tathA prakAranA vicitratAgarbhita (vicitra) che. ane te sAthe pudgalapariNAma paNa vicitra che. 202 eka kakadhamAM hInAdhika rasa. jIva pratisamaya je kama grahaNa kare che te ka grahaNamAM karmanA ananta anantaskadhA dareka Atmapradeza sAthe grahaNa thAya che, arthAt AtmAnA eka pradeza sAthe paNa ana`ta karmIskAnA sabadha eka ja samayamAM thAya che. te anantaka dhA mAMnA eka ska dhamAM paNa jeTalA pudgalaaNue che te sa aNue ekasarakhA rasavALA nathI, parantu bhinna bhinna saMkhyAvALA rasAMzayukta che. arthAt vikSita 1 ka`skadhamAM 1000 aNue ( kalpanAthI ) svIkArIe te temAMnA 100 aNue atihIna rasAMzavALA hAya, 300 aNuo tethI kaIka adhika rasAMzavALA hAya, 100 aNue tethI paNa adhika sakhyAvALA rasAMza sahita hAya, 50 aNue tethI adhikarasAMzavALA hAya ane 25 aNue tethI adhikarasAMzavALA hAya, 15 aNue Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgalanA rasa ane krarmA rasa bhinna che tethI adhika, ane 10 aNue tethI paNa adhikarasAMzavALA hoya, e pramANe adhikarasAMzavALA karmANue alpa ane hIna rasAMzavALA karmAMNue adhika adhika hoya che, ane e pramANe eka samayamAM grahaNa karelA sarve kama skA pratyeka bhinnabhinna rasAMza yukta hAya che. 203 pudgalanA rasa ane kamanA rasa bhinna che. pudgalanA 5 prakAranA rasaparyAya che, ane kama te pudgala che, mATe kamanA pudgaleAmAM te 5 prakAranA je rasa puddagalasvabhAvathI rahelA che te rasa kanA rasa kahevAya nahIM, kAraNa ke pudgalanA svAbhAvika rasa kaTu, tikta, amla, kaSAya ane madhura ema pAMca prakAranA che, te kamaska MdhamAM joke pudgalasvabhAvarUpe rahyo che, parantu kanA rasa te jIvanI zubhAzubhalezyAnA kAraNe kama skaMdhAmAM utpanna thayelA kanA anubhavarUpa athavA anubhavanI tIvrama'datArUpa che, ane te kaTu, tikta Adi pAMca prakAranA rasa jIvane katu phaLa ApanAra che nahI', mATe kama ska Mdhagata pudgalasvabhAvarUpa kaTu-tiktAdghi rasa te karmAMnA rasa nathI. punaH kaTuLa ane madhuLa evA je vyapadeza thAya che te upamA rUpa che; parantu kaTu athavA madhura pudgalanA rasarUpe nathI, jema dUdhamAM pauSTika guNa ane madhura rasa ne rahelA che paraMtu madhura rasa pAte pauSTika guNavALeA nathI. pauSTika guNu tA dugdhamAM judo ja rahyo che, tema ka skadhAmAM paNa sukha-duHkha, ane jJAnAvArakatvArUipe tIvra yA maMda anubhava ApavAnI niyatavRttirUpa kaCrasa bhinna che, ane pudgalamAM svabhAvathI rahelA kaTu, tikta Adi rasapA~ya bhinna che. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA pAMcama ka grantha-vizeSA sahita kaeNnA ekasthAnikAdi rasabaMdhamAM heturUpa 4 kaSAya, gAthAnA uttarArdhamAM girirekhAsarakhA, pRthvInI rekhAsarakhA, dhUlInI rekhAsarakhA ane jaLanI rekhAsarakhA kaSAyeA kahevAthI anukrame ana'tAnubaMdhI, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnI ane saMjavalana e 4 kaSAyeA sUcavyA che. e kaSAyeA pavatanI rekhA sarakhA ityAdi kevI rIte? tenu svarUpa te pahelA kavipAka nAmanA karma graMthamAM ja kahevAI gayu che. 204 have te 4 prakAranA kaSAyamAMthI kayA kaSAya vaDe kA rasabaMdha hoya ? tenA apUrNa sabaMdha AgaLanI 64 mI gAthAmAM kahevAze. anubhAgamadhanAM adhyavasAyasthAneA. pUrve je anubhAgasthAnA athavA rasasthAnA leAkAkAzanA AkAzapradeza jeTalAM asaMkhyAta kahyA temAMnuM eka anubhAgasthAna AMdhavA mATe kaSAyanA udayayukta je lezyApariNAma eka samayamAM pravarte che, te eka samayavatI kaSAyeAyavALA lezyA pariNAma eka banumAna dhyavasAyasthAna kahevAya, kevaLa lezyA pariNAma anubhAgama`dhamAM kAraNika nathI, parantu te lezyApariNAma jo kaSAyeAdaya mizra hoya teA ja anubhAgakhaMdhamAM kAraNarUpa thAya che. A sthAne vaizyA pariNAmanI mukhyatA na gaNIne ghaNA graMthAmAM kaSAyane paNa anubhAgabaMdhamAM kAraNa kahyo che, ane te kAraNathI ja jillanumArga sAyabo punar ( sthitiba`dha ane anubhAgakhaMdha kaSAyathI thAya che) e pATha prasiddha che. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthiti ane rasanAM adhyavasAyasthAnamAM taphAvata 25 sthiti ane rasanAM adhyavasAyasthAnamAM taphAvata eka sthitisthAnamAM kAraNabhUta adhyavasAye asaMkhya che tyAre eka anubhAga sthAna-rasasthAna bAMdhavAmAM kAraNabhUta rasane anubhAgane eka ja niyata adhyavasAya che, jethI pratyeka sthitisthAne asaMkhya asaMkhya judA judA sthitibaMdhanA adhyavasAye che, tyAre ekeka anubhAga sthAne ekeka niyata anubhAgabaMdhanA adhyavasAya che. tathA sthitibaMdhane 1 adhyavasAya utkRSTathI antarmuhUrta sudhI pravarte che, ane tethI sthitibaMdha paNa antarmuhUrta sudhI eka sarakhe ja thayA kare che, tyAre te sthitibaMdhanA antarmuhUrtamAM asaMkhya anubhAgAdhyavasAye badalAI jAya che, ane tethI rasabaMdha paNa asaMkhya prakArane thAya che, kAraNa ke eka anubhAgabaMdhane tathA tenA kAraNarUpa eka anubhAgAdhyavasAyane kALa utkRSTa 8 samayathI adhika nathI, tema ja bhegamAM kahelA gayavana kALanI mAphaka eka anubhAgAdhyavasAyane avasthAnakALa paNa 4-5-6-7-8-76-pa-4-3-2 samaya eTale che, arthAta keTalAka rasAdhyavasAye eka jIvane niraMtara '01 4 samaya sudhI, keTalAka 5 samaya sudhI ityAdi anukrame vartanArA che. saMkilanTathI vizuddha adhyavasAye adhika jeTalA adhyavasAye sa kilaSTa-patita pariNAmavALA che, teTalA ja adhyavasAye vizuddha-caDhatA pariNAmavALA che, arthAt 101. arthAta keTalAka rasAdhyavasAya evA che ke jemane kaI paNa 1 adhyavasAya eka jIvane 4 samayathI adhika TakI zake nahi ityAdi rIte. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 rAtakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSA sahita utaravA DhavAnI sIDhInAM ( nisaraNInAM ) jeTalAM pagathI utaravAnAM--teTalAM ja caDhavAnAM hoya che, te pramANe saMklezanA ane vizuddhinA adhyavasAyA joke saMkhyAmAM sarakhA che, tApaNu kSapakajIvanA kevaLa vizuddha adhyavasAye apratipAtI hovAthI tenI saMkhyA judI che. te vizuddha adhyavasAyeAmAM meLavatAM ekadara rIte sa klezanA adhyavasAyeAthI vizuddhinA adhyavasAye vizeSAdhika che. saleza tathA vizuddhinA kALa ahI' sa'kleza ane vizuddhi chadmasthajIvane AzrayI gaNavI, temAM paNa kSapakajIva ekAMte vizuddhavALA ja che tApaNu ahI vizuddhinA kALamAM chadmastha avasthA AzrayI antarmuhUta viSNuddhivALA che, tyArabAda kevalIpaNAmAM adhyavasAyasthAnanA abhAve vizuddhi ke saklezanI vivakSA thAya nahi. tathA kSapaka vinA zeSa jIvAne adhyavasAya sthAna AzrayI ja saMkleza vizuddhi gaNAya che, mATe te beneA kALa A pramANe-- 6 prakAranA saphleza tathA 6 prakAranI vizuddhimAM ana'taguNu saMkleza tathA anaMtaguNu vizuddhi nira'tara te te eka jIvane nira'tarapaNe antarmuhUta sudhI rahe. jethI e pratyekanA bhinna bhinna anta kALa che. zeSa ana`tabhAgahAni ityAddi 5 prakAranA sakleza tathA ana tabhAgavRddhi ityAdi 5 prakAranI vizuddhi te pratyekanA eka jIvaAzrayI nira'tara pravRttikALa AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga che. tyArabAda vivakSita hArdane tathA vivakSita vRddhi badalAI ne avazya anyavRddhivALA Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubhAzubha prakRtino catuHsthAnikAdi rasa 207 saMkleza athavA vizuddhi prApta thAya. A kAraNathI ja zAstramAM apramattadazAne kALa chadmastha AzrayI antamuM pramANa kahyo che, tema ja pramattakALa paNa antaryuMkahyo che. 63 avatara-pUrvagAthAmAM kahelA anaMtAnubaMdhI Adi 4 kaSAye vaDe (zuM thAya? te apUrNa saMbaMdha A gAthAmAM pUrNa karavA pUrvaka) azubha tathA zubha prakRtiene catuHsthAnika Adi kyo rasa baMdhAya? tathA kaI kaI prakRtienA catuHsthAnika Adi 4 prakAranA tathA kaI kaI prakRtienA catusthAnikAdi 3 prakAranA rasabaMdha che? te baMne vAta A 64 mI gAthAmAM kahevAya che. cauThANAI asuhA, suhannahA02 digghdesghaaiaavrnnaa| pumasaMjalaNigaduticau-ThANarasA sesa dugamAI // 64 // jayArtha-(pUrva gAthAmAM kahelA anaMtAnubaMdhI Adi 4 kaSA vaDe kramazaH ) su=azubha prakRtione uThAgA= catuHsthAnikAdi (cAre prakArane) rasabaMdha hoya che, ane suzubha prakRtione catusthAnikAdi rasabaMdha nahIM=viparIta rIte (azubharasabaMdhanA kamathI viparIta krame) hoya che tathA 5 vigha, 7 dezaghAti AvaraNa (4 jJAnAvaraNa, 3 darzanAvaraNa) puruSaveda ane 4 saMjvalana kaSAya e 17 prakRtione rasabaMdha ekasthAnika-dristhAnika-tristhAnika ane catuHsthAnika (ema cAre prakArane) hoya che, ane te bIjI 103 prakRtione rasabaMdha huma=dristhAnika Adi (traNa prakArane ja). heya che. 64. 102. vigghadesa AvaraNA0 ityapi pAThaH // Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita viSArtha anaMtAnubaMdhi Adi 4 kaSA vaDe azubha tathA zubhaprakRtine yathAsaMbhava catuHsthAnikAdi 4 prakArane je rasa baMdhAya che te A pramANe azubhano rasabaMdha zubhane rasabaMdha anaMtAnubaMdhi vaDe 10catuHsthAnika dristhAnika apratyAkhyAnI vaDe tristhAnika tristhAnika pratyAkhyAnI vaDe dvisthAnika catuHsthAnika saMjavalana vaDe eka sthAnika catu sthAnika avataraNa-A 65 mI gAthAmAM zubharasa ane azubharasa te zuM? tenuM svarUpa kahe che, tema ja rasanA 4 prakAranA sthAnabheda je sthAnI ItyAdi tenuM paNa svarUpa kahevAya chenibucchrso sahajo, duticubhaagkddddhiikkbhaagNto| igaThANAI asuho, asuhANa suho suhANaM tu // 65 / / 103. ahIM anaMtAnubaMdhI udayathI azubha prakRtione catusthAnika rasabaMdha ane zubha prakRtie kristhAnika rasabaMdha kare ItyAdi je prarUpaNa karI te parAvartamAna pravRtio AzrayI jANavI. vizeSataH vicArIe te ati ugra anaMtAnubaMdhI kaSAya vaDe aparAvartamAna azubhaprakRtione catuHsthAnika, madhyama ugra anaMtAnubaMdhi vaDe tristhAnika rasabaMdha ane atimaMda anaMtAnubaMdhI vaDe kristhAnika rasabaMdha paNa hoya che; parantu eka sthAnika rasabaMdha hoya nahiM, kAraNa ke ekasthAnika rasabaMdha te upazamazreNimAM athavA kSapakazreNimAM navamA guNasthAnanA chellA bhAgamAM hoya che, ane te sthAne (te vakhate) anaMtAnubaMdhIne udaya nathI. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubhAzubha prakRtiene catuHsthAnikAdi rasa 209 pathArtha-lIMbaDAne tathA Iznane (zelaDIne) je svAbhAvika rasa (te eka sthAnika rasa,) kumADhakara bhAga ukALIne kulamAto=1 bhAga rAkhyA hoya te ti (mAddhi rU prazna-anaMtAnubaMdhInA udaya vaDe paNa aparAvartamAna azubhaprakRtione kristhAnika rasabaMdha hoya te kayAre ane kevI rIte? uttara-mithyAdaSTi jIva jyAre prathama samyaktva pAme che te prasaMge ane anAdi yathApravRttakaraNamAMthI vizuddhimAM AgaLa vadhI prathama antarmuhUrta mAtra avadAyamAna vizuddha cittasaMtativALe thAya che tyArathI prAraMbhIne viziSTa yathApravRttakaraNa, apUrvakaraNa ane anivRttikaraNanA aMtya samaya sudhImAM te mithyAdaSTi jIva avazya anaMtAnubaMdhI kaSAyanA udayavALA ja che te paNa aparAvartamAna azubha prakRtione eTale jJAnAvaraNIyAdi dhruvabaMdhI azubhaprakRtione kristhAnika rasabaMdha kare che, tema ja sarve (parAvartamAna ane aparAvartamAna) azubhaprakRtionI catuHsthAnika rasasattAne paNa kristhAnika kare che. prazna-yathApravRtta AdikaraNamAM vartate mithyAdRSTi (anaMtAnubaMdhI kaSAyavALo) jIva parAvartamAna azubhaprakRtiene catuHsthAnikAdi bhedamAMthI kyA prakArane rasa bAMdhe ? ' uttara te prasaMge parAvartamAna azubhaprakRtio baMdhAtI ja nathI te rasabaMdhanI vAta zuM ? - e pramANe anaMtAnubaMdhInI paddhati pramANe saMjvalana kaSAyanA hetuthI baMdhAte rasa paNa aparAvartamAna azubhano tema ja parAvartamAna azubhane paNa kristhAnika baMdhAya che, kAraNa ke saMjvalanane udaya munine hoya che, te muni je pramattAdi guNasthAnamAM madhyama pariNAme vartatA heya athavA ati vizuddha pariNAme vartatA hoya te paNa navamA guNa sthAnanA chellA bhAganI prAptinA abhAve azubhaprakRtione kristhAnika rasa paNa bAMdhe che ane jyAre zreNimAM navamA guNasthAnanA paryata 14, Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 zatakanA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita mAto) 3 bhAga ukALIne 1 bhAga rAkhyo hoya, ane 2 (mA4i rUka) mA to=4 bhAga ukALIne 1 bhAga rAkhe hoya te anukrame rUdAI eka sthAnika Adi (eka sthAnibhAgane prApta thayA hoya te ja azubha prakRtione eka sthAnika rasabaMdha kare che; mATe azubha pravRtione eka sthAnika rasabaMdha atimaMda saMjvalananA udaya vaDe hoya che. e pramANe aparAvartamAna azubha tathA parAvartamAna azubhane rasabaMdha yathAgya apratyAkhyAnI tathA pratyAkhyAnI kavAyanA udayane aMge paNa vicAro. saMkSiptamAM te rasabaMdhanuM ke A pramANe- azubhane rasabaMdha zubhano rasabaMdha tIvra anaMtA vaDe catuHsthA (aparA) dhisthA (aparA) madhyama , bisthA 0 (parA, aparA) tristhA (parA, aparA) maMda , dristhA (aparA) catuHsthA (parA) tIvra apratyAra vaDe catuHsthA (aparA ) kristhA (parA) madhyama , tristhA(parA, aparA0) tristhA (parA, aparA) maMda , kiMsthA (aparA) catuHsthA (parA) tIvra pratyA0 vaDe catuHsthA (aparA) dhisthA (aparA0) madhyama , tristhA. (aparA, parA) tristhA0 (aparA, parA) maMda , sthi0 (aparA0) catuHsthA (aparA) tIvra saMva vaDe catuHsthA. (aparA) dvisthA(aparA) madhyama , tristhA (aparA, parA0) tristhA (parArA, aparA0) maMda dristhA(aparA) catuHsthA (aparA) atimaMda, eka sthA. (aparA) catu:sthA (apara0) A kekamAM jyAM "(parA)" kahela nathI tyAM parAvartamAna (azubha vA zubha) prakRtine baMdha na hoya ema jANavuM. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekasthAnika Adi 4 prakAranA rasanuM svarUpa -kristhAni-tristhAni-catuHsthAni) rasa jANa. temAM paNa asuddALaazubhaprakRtione rasa lIMbaDAnA rasa sarakhe bahu azubha jANa, tu=ane suhA=zubhaprakRtione rasa zeraDInA rasa sarakhe muddo zubha jANo. 65, vizeSArtha--ahIM eka sthAnika Adi 4 prakAranA rasanuM kiMcit svarUpa A pramANe - eka sthAnika Adi 4 prakAranA rasanuM svarUpa lIMbaDAne athavA zeraDIne je svAbhAvika rasa tene ahIM sthAnija rasa gaNave. punaH te svAbhAvika rasa ne ukALIne ardhabhAga jeTale rAkhe, arthAt be zera rasane ukALI eka zera rAkhatAM je kaDavAza athavA miThAza utpanna thAya te kaDavAza athavA mIThAzanuM nAma dithAnika che. punaH tevA svAbhAvika 3 zera rasane ukALI 1 zera rAkhatAM je kaDavAza athavA mIThAza utpanna thAya te 10*tristhAnita kahevAya che ane svAbhAvika ja zera rasane ukALI eka zera rAkhatAM utpanna thayelI ugra kaDavAza athavA mIThAzane caturthInivAsa tarIke jANavI. e pramANe karmane svAbhAvika maMda anubhava te karmane * 104. keTalAka abhyAsako 1 zerano 1 zera, zo zera, che zera ane zera rasa (ukALatAM bAkI rahe te ekasthAnika, dvisthAnika ityAdi gaNe che, paraMtu e gaNatrImAM tristhAnikarasane sthAne bhUla Ave che, kAraNa ke 1 zerane ukALI ne zera nahi paraMtu 01 zera ane 6 paisAbhAra rAkhIe te ja tristhAnika rasa gaNAya kAraNa ke 1 zeranA 3 bhAga karI 1 bhAga jeTale rasa rAkhavo te ja tristhAnika rasa thAya che. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita eka sthAnika rasa, tethI kaMIka tIvraanubhava te karmane visthAnika rasa tethI paNa adhika tIvra anubhava te tristhAnikarasa ane saMskRSTa tIvra anubhava te catuHsthAnikakarmarasa kahevAya. jema lIbaDAnA athavA zeraDIne svAbhAvika rasamAM biMdu pramANa, ratipramANa, vAlapramANa, 1 tela, 2 telA, patelA, 10 telA, 20 telA, 1 zera ItyAdi bhinna bhinna pramANathI jaLa umeratAM jema kaDavAzanuM tAratamya (taphAvata) aneka prakAranuM saMbhave che, tema karmane eka sthAnikAsa paNa aMtargata anaMta prakAranI taratamatAvALe che ane e pramANe dristhAnikAdira paNa dareka aMtargatapaNe anaMta taratamatAvALA che. tema ja cAre prakAranA rasane paraspara taphAvata vicArIe te eka sthAnikathI kristhAnika anaMtaguNatIvra, dristhAnikathI tristhAnika anaMtaguNatIvra ane visthAnikathI catuHsthAnika anaMtaguNatItra che. eka sthAnika Adi 4 prakAranA rasamAM ghAti aghAtipaNuM ekasthAnika Adi4 prakAranA rasamAM kaye rasa sarvaghAti, karyo rasa dezaghAti, aneka rasa aghAti che tenI samaja A pramANe - sarvajJAtiprakRtione, dezadyAtiprakRtione, aghAtiprakRtione eka sthAnika rasa dezaghAti aghAti dvisthAnika , sarva ghAti , dezaghAti sarvaghAti tristhAnika , , sarvaghAti catuHsthAnika , Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 prakAranA rasabaMdhamAM guNasthAna 213 4 prakAranA rasabaMdhamAM guNasthAna, eka sthAnikarasabaMdha 17 prakRtione ja hoya che ke je prakRtio 9mA guNasthAnanA paryanta bhAge baMdhAya che, tethI te 9 mA guNasthAnanA paryanta bhAgethI 10 mA guNasthAna sudhImAM azubhaprakRtione ekasthAnika rasabaMdha hoya che, ane zubha prakRtione 4 sthAnika rasabaMdha hoya che, tyArabAda 11-1213-guNasthAne zAtA vedanIyane baMdha che; paraMtu rasabaMdha nathI ane mithyAtvathI apramatta sudhInAM 7 guNasthAnamAM yathAsaMbhava 2-3-4 sthAnika rasa azubhane tathA zubhane paNa baMdhAya che. tathA AThamA ane navamA guNasthAne azubhane dvisthAnika ane zubhane catuHsthAnika baMdhAya che, kAraNa ke e guNasthAne zreNigata che, ane zreNimAM caDate athavA paDate jIva azubhane kristhAnika ane zubhane catuHsthAnika ja bAMdhe che. azubhane rasabaMdha zubhane rasabaMdha 1 thI 7 guNasthAne 2-3-4 sthAnika 2-3-4 sthAnika 8 mA , 2 sthAnika 4 sthAnika 9 mAM , 2-1 sthAnika 4 sthAnika 10 mA ,, 1 sthAnika 4 sthAnika 11-12-13-14 rasabaMdha nathI kaI prakRtimAM keTalA prakArano rasa. puruSaveda, saMjavalana kaSAya, 5 antarAya, (matijJAnAvaraNa-zrutajJAnAvaraNa-avadhijJAnAvaraNa - mana:paryavajJAnAvaraNa, Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama kama grantha-vizeSAya sahita cakSudanAvaraNu, acakSudAnAvaraNu, ane avadhidarzanAvaraNa e) 7 dezaghAti AvaraNa te sa maLIne A 17 prakRtiAnA ekasthAnika-dvisthAnika-tristhAnika-ane catuHsthAnika ema 4 prakAranA rasabaMdha che, ane zeSa 103 prakRtinA 2-3-4 sthAnika rasabaMdha hovAthI 3 prakAranA ja rasabadha che. ahI' zubhaprakRtine ane sarvAMghAtinA svabhAvathI ja dvisthAnathI AchA rasabadha na hoya, ane azubhaprakRtimAM pUrvokta 17 sivAyanI zeSa azubhaprakRtinA dvisthAnika rasabadhathI nyUna rasabadha na hoya, kAraNa ke jyAM 9 mA guNasthAnanA chellA saMkhyAtamA bhAge ati vizuddhi vaDe azubhaprakRtinA 1sthAnika rasakha'dhanA avasara Ave che te vakhate pUrvokta 17 azubhaprakRtie ja baMdhAya che, parantu zeSa azubha prakRtinA baMdha ja hotA nathI teA ekasthAnika rasaba`dha paNa kayAMthI hoya? 214 punaH e prasage joke kevalajJAnAvaraNa ane kevaladanAvaraNa e 2 prakRtie paNa baMdhAya che, parantu e bannene saghAti hovAthI dvisthAnarasa ja baMdhAya che. 4 prakAranA rasanAM spardhakA ekasthAnI rasamAM antagata asa Mkhya spardhaka che, te pramANe dvisthAnI Adi rasasthAnamAM asaMkhya asaMkhya rasaspa karyA che, dareka spardhakanI chellI vaNAthI AgaLanI ana'tara spardhakanI pahelI vaLAmAM ja ana`taguNarasAMza hoya che. e pramANe eka prakAranA ja rasamAM antata rahelAM spa paraspara (rasANuenI apekSAe) anaMtaguNahAnivRddhivALA che, tema ekasthAnI rasanI antyaspardhakanI chellI vaNAthI Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 prakArane zubhAzubha rasa 215 dvisthAnI rasanA prathama spardhakanI pahelI vargaNa paNa (rasANuonI apekSAe) anaMtaguNa hovAthI cAre prakAranA rasa paraspara anaMtaguNahAnivRddhivALA che. ( 4 prakArane zubhAzubha rasa e ja eka sthAnikAdi 4 prakArane rasa zubha prakRtione zubha ane azubha prakRtione azubha che. vAstavika rIte eka sthAnikAdipaNamAM zubha ke azubhatva nathI, paraMtu prakRtionA zubhAzubhapaNane AzrayI eka sthAnikAdi rasa zubhAzubha gaNI zakAya che. puna: prakRtinI zubhAzubhatA te vizeSataH zubhAzubha rasa AzrayI che, jethI vAstavika zubhAzubhatA prakRtionA svAbhAvika rasane aMge che. 65. - avatara-pUrvagAthAmAM karmanAM rasanI zubhAzubhatA tathA ekasthAnI Adi bheda (4 bheda) dazAvIne have karmane utkRSTa rasa keNu bAMdhe? te utkRSTa saMvaMdhanA svAmI A 66 thI 68 mI gAthA sudhImAM kahevAya che - tivvamigathAvarAyava, suramicchA vigalasuhamanirayatigaM / tirimaNuAu tirinarA, tiridugachevaTTha suranirayA // 66 // jAthArtha -aa =ekendriya, sthAvara Atapa e 3 prakRtiene tivaMsutkRSTarasa mithyAdaSTi deve bAMdhe che, vikelendriyatrika, sUmatrika, narakatrika, tiryagAyu ane manuSpAyuSya e 11 prakRtine utkRSTarasa tiryaMca ane manuSya bAMdhe che, tathA tiryacakika ane sevA saMghayaNa e 3 prakRtione utkRSTarasa deva tathA nArake bAMdhe che. 66. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama kama grantha-vizeSA' sahita vizeSArtha:- bhavanapati, jyAtiSI, byantara e 3 nikAyanA mithyAdaSTi devA tathA vaimAnikamAM saudhama ane IzAnakalpanA devA otrinca tathA sthAvara e e prakRtinA utkRSTa rasabaMdha utkRSTa-sa'klezathI kare che, kAraNa ke e 2 prakRti azubha che tethI azubhaprakRtinA utkRSTarasa saMklezathI ja hAya che, ane batava nAmaka nA utkRSTarasabaMdha paNa e ja IzAna sudhInA devA kare che, paraMtu e prakRti zubha hAvAthI e prakRtiyeAgya vizuddhivALA devA ja utkRSTarasabaMdha kare, paraMtu saklezavALA devA nahi. 216 e 3 prakRtionA adhaka joke manuSya ane tiya cA paNa che, para`tu evA utkRSTasa'klezamAM vatA hAya to naraka gatiprAyeAgya prakRtie khAMdhe che, ane devAnI AtapayAgya vizuddhimAM vattA hAya tAtiya capa'cendriya vA manuSyaprAyeAgya prakRtine ja kaIka adhika zubhapaNe bAMdhe che, ane nArakone tathA sanatkumArAdi devene te bhavapratyayathI ja ekendriyaprAyeAgya prakRtie kha'dhAtI nathI; mATe e 3 prakRtienA utkRSTarasakha dhaka IzAna sudhInA mithyASTi devA ja kahyA che, ( samyagdRSTi devAne manuSyaprAyeAgya prakRtinA badha hAvAthI e 3 prakRtie khaMdhAtI nathI. ) tathA vicchendriyayaMtra vigere 9 prakRtie tathA tiya kheMcAyu manuSyAyu sahita 11 prakRtinA utkRSTarasaba dha mithyAdaSTi tiya ca105 tathA manuSyA kare che. tyAM huM prakRtine deva 10pa. e 9 prakRtimAM narakAyuSyane u.sabadhataSThAyAgya saleza vaDe, naraddikanA atisa kleza vaDe 1-2 samaya sudhI, ane Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utakRSTa rasabaMdhanA svAmI 217 tathA nArake bhavapratyayathI bAMdhatA ja nathI te utkRSTa rasabaMdhanI vAta ja zI ? punaH tiryaMcAyu ane narAyu e be prakRtie deva tathA nArake bAMdhe che, paraMtu A 2 prakRtione utkRSTarasabaMdha (e 2 ne sthitibaMdha zubha hovAthI) utkRSTasthitibaMdha prasaMge thAya che. ane e 2 ne utkRSTa sthitibaMdha yugalikAyuSyanA baMdharUpa 3 palyopama jeTaluM che, ane deva nArake yugalika saMbaMdhI prakRtio bAMdhatA nathI te kAraNathI manuSya ane tiryo ke je saMpatti mithyAdiSTa hoya teo ja e 2 prakRtine utkRSTa rasabaMdha yathAyogya vizuddhi vaDe bAMdhe che, ativizuddha mithyAdaSTie ane samyagraSTie te yugalika saMbaMdhI prakRtio ullaMghIne devayogya pravRtio bAMdhe che mATe yathAyogya vizuddhi ane mithyAdaSTine utkRSTarasabaMdha kahyo che. tathA tiryAdUi ane vArta saMhananA karmane utkRSTarasabaMdha deva ane nArake atisaMkalezamAM vartatA bAMdhe che. tiryaMce ane manuSya je AvA saMkalezamAM varte te narakagatigya prakRtio badhe, ane e 3 prakRtio narakagatiyogya nathI tethI e 3 nA utkRSTarasabaMdhaka ati saMkuliSTa deva nArake che. ahIM vizeSa e che ke-sevArtAne utkRSTarasa bAMdhanAra IzAna sudhInA de nahi paraMtu IzAnathI uparanA sana zeSa 6 ne u0 rasabaMdha tatkAgya-yathAyogya saMkaleza vaDe hoya che; kAraNa ke ati saMkalezamAM AyubaMdhane abhAva che ane zeSa 6 prakRtimAM utkRSTa saMkleza hoya te te vikalatrikAdi na bAMdhatAM narakagatigya pravRtio bAMdhe che. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmAM paMcama ka grantha-vizeSA sahita kumAradi devA jANavA. kAraNa ke izAnAnta deve jo evA sa phlezamAM varte te ekendriyAgya prakRtie bAMdhavAthI sevAtta saMghayaNu bAMdhatA ja nathI. 66. viuvvisurAhAradugaM, sukhagaivannacauteyajiNasAyaM // samacauparaghAtasadasa, paNidi sAsucca khavagAu // 67 // 218 gAthArtha vaikriyaki, devadvika, AhArakaDhika, zubhakhagati, varNAdi 4, taijasAdi 4, jinanAma, zAtA, samacaturasra, parA ghAta, trasAdi 10, pacendriya, ucchvAsa, ane uccageAtra e 32 prakRtinA utkRSTarasa kSapakazreNiva'ta jIvA bAMdhe che. 67 vizeSArtha--A vaikriyadghika Adi 32 prakRtie zubha che, tethI tenA utkRSTarasa utkRSTa vizuddhi vaDe baMdhAya, ane evI utkRSTavizuddhi e prakRtienA baMdha vicchedra samaye kSapakajIvane kSapakazreNimAM hoya che. tyAM zAtA, yaza ane uccageAtra e 3 nA utkRSTa rasabaMdha sUkSmasa'parAyanA chellA samaye hoya che, ane zeSa 29 prakRtinA utkRSTarasaba`dha kSapakane AThamA guNasthAnanA chaThThA bhAganA chellA samaye hoya che; kAraNa ke e prakRtie e sthAne ja badhaviccheda pAme che. 67. tamatamagA ujjoyaM, sammasurA maNuyauruladugavairaM // apamatto amarAuM, caugaimicchA u sesANaM // 68 / / nAthAya--tamatamA=tamAtamA nAmanI sAtamI pRthvInA nArakA udyota nAmaka`nA utkRSTasakhAMdhe che, manuSyadghika, audArikaddhika ane vAbhasa`ghayaNa e 5 prakRtinA utkRSTarasa samyagdaSTa devA bAMdhe che, devAyuSyanA utkRSTarasa apramattamuni Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkRSTa saMbaMdhanA svAmI 219 baMdhe che, ane zeSa 68 prakRtione utkRSTarasa cAre gatinA mithyAdaSTie bAMdhe che. 68. vizeSArtha-tamastamA nAmanI sAtamI pRthvIne nAraka jIva yathApravRttAdi traNa karaNa karIne trIjA anivRttikaraNamAM mithyAtvanI adhastanI ane uparitanI (prathama ane dvitIyA) e be sthiti aMtarakaraNa vaDe karI prathama sthitine radaya vaDe anubhavate anubhavate jyAre pahelI sthitine anya samayamAM Ave tyAre anantara samaye upazama samyakatva pAmaze tevI vizuddhimAM vartatA e nAraka jIvane mithyAtvanI prathama sthitinA anya samaye udyotanAmakarmane utkRSTarasa baMdhAya che. udyotanA baMdhamAM A nAraka ja sarvavizuddhivALo che, kAraNa ke AvI vizuddhimAM vartate anya nAraka athavA deva manuSyogya prakRtie bAMdhe, ane tiryaMca manuSya devagya prakRtio bAMdhe, ane A prakRti tiryaMcagatiyogya che. punaH sAtamI pRthvInA mithyAdaSTinArakane sarvotkRSTa vizuddhimAM paNa tiryaMcagatigya prakRtie baMdhAya che, (ane upazama samyakatva samayanI vizuddhimAM manuSyogya prakRtio ba dhAya te vakhate udyotane baMdha hoya nahIM) mATe ughAtanAmakarmane utkRSTa rasa pUrvokta vizuddhivALe mithyAdaSTi saptama pRthvIne nAraka ja mithyAtvanA anya samaye bAMdhe che. manuSya, zaurAri , vajharSama, e prakRtine utkRSTarasa utkRSTavizuddhivALA samyagadaSTi deve 1-2 samaya 10. utkRSTavizuddhi athavA utakRSTasaMkalezavALA sarvotkRSTa eka adhyavasAyasthAnamAM jIva jaghanyathI 1 samaya ane utkRSTathI ra samaya ja TakI turata anukUSTa adhyavasAyamAM cAlyo jAya che mATe. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 zatakanAmA paMcamarmagraMtha-vizeSArtha sahita sudhI bAMdhe che. A 5 prakRtie zubha che. tethI tene utkRSTarasa utkRSTavizuddhi vaDe ja baMdhAya che, ane A 5 prakRtigya utkRSTavizuddhi samyagadaSTidevene ja hoya che. joke samyagadaSTi ane utkRSTavizuddhivALA nAraka che paNa e pAMca prakRtio bAMdhe che, paraMtu samyagadaSTi deve jeTalI utkRSTavizuddhi samyagadaSTi nArakane saMbhavatI nathI. punaH tiryaMca tathA manuSya evI utkRSTa vizuddhimAM vartatA hoya te devaprAgya prakRtio bAMdhe che, ane e 5 prakRtio manuSya (tathA tiryaMca) gatiprAgya che. hevIyuSya--e zubha prakRti che tethI enA baMdhavihedarUpa apramattaguNasthAne ene utkRSTarasa baMdhAya che, te pahelAMnA pramattAdiguNasthAnamAM tevI vizuddhine abhAve che. punaH apramattaguNasthAne paNa jyAre anuttaravimAnogya 33 sAgarepama devAyuSya baMdhAtuM hoya te vakhate ja devAyuSyane utkRSTarasa baMdhAya che. roDa 68 tione utkRSTarasa cAre gativALA mithyASTio utkRSTa kaSAyamAM vartatA bAMdhe che. temAM paNa vizeSatA A pramANe che. hAsya, rati, veda, puruSaveda, 1084 madhyasaMsthAna, 4 107. tIrthakara bhagavaMtanI samRddhi, parivAra, dezanA vigerenA darzana-zravaNathI tathA naMdIzvaracaityanA darzanAdikathI samyagadaSTidevane jevI utkRSTavizuddhi hoya che tevI utkRSTavizuddhi samyaggadaSTi nArakone na heya, kAraNa ke nArakene tIrthakara bhagavaMtanA darzana, dezanA zravaNa ItyAdi kaI paNa viziSTa nimitta nathI. 108. varSabhanArAcasaMdhayaNa kahevAya gayuM che ane chevaTa saMghayaNa 56 prakRtimAM utkRSTasaMkalezathI utkRSTarasabaMdhavALuM gaNavuM che. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkRSTa rasabaMdha svAmI yatna 221 madhyasaMghayaNa e 12 prakRtione utkRSTarasabaMdha taLegya saMkuleza vaDe (madhya saMkuleza vaDe) hoya, kAraNa ke utkRSTasaMkuleza heya te hAsya-ratine badale zeka-arati baMdhAya, strIveda-puruSavedane badale napuMsakaveda baMdhAya, 8 madhyasaMthAnane ullaMghI 109huDaka saMsthAna baMdhAya, ane 4 madhyasaMghayaNane ullaMghI 150 chevaTra saMghayaNa baMdhAya, mATe e 12 prakRtio yathAgya saMkulezathI utkRSTa rasabaMdhagya che, ane zeSa 56 prakRtione utkRSTa rasabaMdha utkRSTa saMkulezathI hoya che. utkRSTa rasabaMdha svAmI yatra (3) ekendriya, sthAvara, Atapa-IzAna sudhInA mithyASTide. (11) ( vikla 3, sUkSmAdi 3. | mithyASTi tiryaMca ane mithyA. manuSya (ayu1 narakAdi 3, tiryaMcAyu, narAyu) galika.) tethI madhyama 4 saMghayaNa kahyAM che, te pramANe saMsthAna paNa madhyanAM 4 ja kahyAM che. 109-110. saMsthAna ane saMghayaNanA rasabaMdhamAM jyAre sarvotkRSTa saMkaleza hoya tyAre 20 kaDAkoDI sAgaranI sthitivALuM huMDaka saMsthAna ane chevaTuM saMdhayaNa baMdhAya che, tethI kaMIka vizuddhivALo chava 18 ke. ke. sAgarenI sthitivALuM vAmana saMsthAna ane kIlikA saMdhayaNa bAdhe, tethI adhika vizuddhivALe jIva 16 ke. ke. sAgarepamavALuM kuja saMsthAna ane ardhanArAca saMghayaNa bAMdhe, tethI adhika vizuddhivALo jIva 14 ke. ke. sAva vALuM sAdisaMsthAna ane nArAcasaMghayaNa bAMdhe, tethI adhika vizuddhivALo jIva 12 ke. ke. sArA vALuM nyadha-rUSabhanArAca bAMdhe, ane tethI adhika vizuddhivALo (sarva vizuddha jIva) 10 ke. ke. sAva vALuM samaca0 varSabhara bAMdhe che. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 zatakanAmA paMcama kamagrantha-vizeSArtha sahita (3) tiryaca 2, sevAd. mithyAdaSTi deva ane mithyA nAraka (29) | vakriya 2, deva 2, AhAga 2, | sukhagati, zubhavadi 4, | kSepaka zreNivaMta tejasAdi 4, (tai0 kA. aguru guNasthAne nimaNa), jina, samaco parAghAta, trasAdi 9, paMce, ucchavAsa (3) zAtA, ucca, yazaH kSapakazreNivaMta 10 mA guNasthAnane aMte (1) udyota sAtamI pRthvIne nAraka mithyAtvanA aMtima samaye (anivRttikaraNAnta) (5) naraka 2, audArika 2, varSa-samyagadaSTi deve (1) devAyu apramatta saMyata (68) zeSa prakRti 4 gatinA mithyAdaSTi 124 (varNAdi 4 zubhAzubhamAM be vAra gaNavAthI 4 adhika che). avatA-sarva uttaraprakRtionA utkRSTa rasabaMdhanA svAmI kahIne have A 69 thI 73 mI gAthA sudhImAM sarva prakRtinA vadhAravAnA svAmI kahevAya che - thINatigaM aNamicchaM, maMdarasaM saMjamummuho miccho / biyatiyakasAya aviraya, desa pamatto arisoe||69|| thArtha -thINadvitrika, anaMtAnubaMdhi ane mithyAtva Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jadhanya sabaMdhanA svAmI e 8 prakRtinA mavasa~-jaghanya rasakha`dha 11'saMyama sanmukha thayele mithyAdaSTi jIva khAMdhe che, khIjA kaSAyanA ( apratyAkhyAnI 4 nA ) jaghanyarasa aviratasamyagdaSTi, trIjA pratyAkhyAnI 4 kaSAyaneA jaghanyarasa dezavirati ane ati tathA zAkanA jaghanyarasa pramatta yuni khAMdhe che. 69. 223 vizeSArtha:--have jaghanyarasabaMdhamAM azubhaprakRtinA jaghanyarasa vizuddhi vaDe ane zubha prakRtinA jadhanyarasa sa'klezavaDe baMdhAya che, tethI tyAnadhiMtrika, anaMtA0 4 ane mithyAtva e 8 prakRtie azubha AvAthI e 8 nA khadhakamAM sa vizuddha jIva kANu che ? te vicAravuM yAgya che. te A pramANee 8 prakRtinA khaMdha mithyASTine che, ane mithyArdaSTiemAM ati vizuddhe te ja jIva che ke je jIva peAtAnuM mithyAtvaguNasthAna cheADI samyaktva pAmavAne sanmukha thayeA hAya teva jIvane mithyAtvanA anyasamaye e 8 prakRtinA jaghanya rasa aMdhAya che. ahIM sa~yamasanmula eTale peAtAnA guNasthAnathI AgaLanuM ati vizuddha guNusthAnavALu 11 samyaktvasAmAyika, dezaviratisAmAyika, satisAmAyika jANuvuM. parantu 111. sayama eTale sAmAyika, arthAt samyaktvasAmAyika, dezariti sAmAyika, sarvAMvitisAmAyika e pramANe saMyama zabda A gAthAmAM kahelA cAre jIvane ( mithyA sabhya deza. pramatta e 4 jadhanyarasabaMdhanA svAmIne ) joDavA. 112. pAMcamA kagraMthanI vRttimAM kevaLa samyaktvAdi sanmukha thayelA jIva kahyo che, tenI spaSTatA AgaLanI phUTanoTamAM kahI che. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 zatakanAmA paMcama karmagra vizeSArtha sahita saMyama sahita samyaphavAdine sanmukha thayele jIva ativizuddha gaNave, ema paNa kahyuM che. apratyAkhyAnI 4 kaSAyane jaghanyarasa aviratasamyagdaSTi ke je saMyamasanmukha thayela hoya te ja anya samaye e 4 nA baMdhanamAM ativizuddha havAthI (jaghanyarasa) bAMdhe che. tathA pratyAkhyAnI 4 kaSAyane jaghanyarasa saMyamasanmukha thayele (je jIva anantara samaye sarvavirati guNasthAnavALe) jIva dezaviratinA anya samaye (jaghanyarasa) bAMdhe che. arati ane zekane jaghanya rasabaMdha apramatta saMyama sanmukha thayela pramattamuni pramattaguNasthAnane anya samaye bAMdhe che. 69. 113. karma prakRti vigeremAM saMyama sahita samyaktvAdi sanmukha thayela chava kahyo che. 114. ahIM haMmaranuNa nuM bhinna vaktavya A pramANe-- paMcama karmagraMthanI vRttimAM karmaprakRti AdimAM 1 ratyAnadvitrikAdi 8 mAM-samya- 1 saMyama sahita samyakatva pAmavA visAmAyikasanmukha thayele sanmukha thayele jIva. mithyAdaSTi jIva. 2 apratyAga 4 mAM-dezaviratisa- 2 saMyamasanmukha thayele avirata - bhukha thayela avirati samyagdaSTi samyagadaSTi. 3 pratyA. 4 mAM-sarvavirati- 3 sarva virati sanmukha thayele samukha thayele dezavirati. dezavirati. 4 aratizAkamAM apramatta 4 apramatta sanmukha thayele pramatta. sanmukha thayele pramatta. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaghanya rasabaMdhanA svAmI 225 apamAi hAragadugaM, duniddasuvnnhaasrikucchaa| bhayamuvaghAyamapuvo, aniyaTTI purisasaMjalaNe // 70 // thArtha -apramattamuni AhArakaTrikane jaghanyarasa bAMdhe che be nidrA, azubhavadi 4, hAsya, rati, kutsA, upaghAta, e 11 prakRtine jaghanyarasa apUrvakaraNa guNasthAnavALA jIve bAMdhe che, tathA puruSaveda ane saMjavalana kaSAya e 5 prakRtine jaghanyarasa 9mA anivRttiguNasthAnavALA bAMdhe che. 70 vizeSArtha AhAraddhika ati zubha prakRtie chetethI tene jaghanyarasabaMdha tatkAgya saMkuleza vaDe thAya che, ane e be prakRtigya ati saMleza pramattaguNasthAnamAM javA sanmukha thayelA (eTale anantara samaye pramatta thaze evA) apramatta munine hoya che, mATe tevA apramatta muni AhArakaTrikane jaghanyarasa bAMdhe che. nidrA, pracalA ItyAdi (gAthAmAM kahelI) 11 azubha prakRtio che, tene jaghanyarasa ativizuddhi vaDe baMdhAya, ane e 11 prakRtinA baMdhaka jemAM atyaMta vizuddha te jIve che ke je jIve kSapakazreNimAM e prakRtienA baMdhaviccheda e pramANe miyAdaSTi ane aviratisamyadraSTi e be svAminI bAbatamAM bhinnatA jaNAya che. punaH samyakatva ane cAritra e benI samakALe prApti na thAya ema nathI. keI jIvane bannenI prApti samakALe thaI zake che, tethI saMyama sahita samyaktva pAmanAra jIvane kevaLa samyaktva pAmanAra jIvanI apekSAe vizeSa vizuddhi paNa saMbhave. mATe "saMyama sahita samyaktva sanmukha thayela" ema kahevAmAM paNa keI virodha nathI. 1 5 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakatanAmAM paMcama ka grantha-vizeSA sahita sthAne AvelA hoya, tethI kSapakazreNimAM apUrvakaraNa-AThamAM guNasthAne vatA kSapaka jIvA e prakRtine jadhanyarasa'dha te te prakRtienA baMdhaviccheda samaye kare che. 226 puruSaveda ane 4 saMjvalananA jaghanyarasakha`dha kSapakazreNimAM anivRtti-navamA guNasthAnanA antyasamaye vatA kSapaka jIvA kare che. e pAMce prakRtie azubha che, tethI e prakRtiemAM jaghanyarasa badhayeAgya vizuddhivALA te te prakRtinA adhavicchedya samayamAM vartatA e ja jIvA che. 70. vigdhAvaraNe sumo, maNutiriyA suhumavigalatiga Au / UvvidyakamamarA, nirayA ujjoyauraladugaM // 71 // gAthArtha--5 vinna, AvaraNa (5 jJAnAvaraNa, 4 danAvaraNa) e 14 prakRtinA jaghanyarasa sUkSmasa'parAyaguNasthAnavALA jIvA khAMdhe che, tathA sUkSmatrika, vikalendriyatrika, 4 AyuSya ane vaikriyaSaka e 16 prakRtinA jaghanyarasa manuSya ane tiya cA khAMdhe che, tathA udyota ane audArikaddhika e 3 prakRtinA jaghanyarasa deva tathA nArako khAMdhe che. 71. vizeSArtha--5 vighna ane 9 bAvaLa e 14 prakRtienA jaghanyarasakha dhaka e prakRtionA adhaviTThasamaye va tA kSapakazreNivaMta 10 mA sUkSmasa parAyaguNusthAnanA paryanta samayavartI kSapaka jIvA che. e 14 prakRtie azubha che. azubhanA jadhanyarasa 115 pavizuddhithI badhAya che. ane e 14 prakRtinA jaghanyarasabaMdha ceAgya vizuddhivALA e ja jIve che. ' 115. azubhane jadhanyasa vizuddhithI baMdhAya che ' AvI * Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anya sabaMdhanA svAmI sUkSmatrika Adi 16 prakRtienA jadhanyarasa bAMdhanAra manuSya ane tiyacA ( atisa'kaliSTa ativizuddha ane yathAceAgya vizuddhisa phlezavALA sa`jJiparyAsa ) hAya che, tenA vizeSa vidhi A pramANeH-- 227 tiya caAyuSya ane manuSyaAyuSya e e vinA zeSa 14 prakRtie deva tathA nArako bhavasvabhAvathI ja bAMdhatA nathI mATe tiya``ce ane manuSyA e 14 prakRtinA jAnyarasa baMdhaka kahyA che. tathA devA ane nArako tiya gAyuSya ane manuSyAyuSya jo ke khAMdhe che para'tu jaghanyarasayeAgya AyuSya jaghanyasthitivALuM ja badhAya che, e e AyuSyanI jadhanyasthiti kSullakabhavapramANa che ane devA tathA nAraka kSullakabhavapramANanu jaghanya AyuSya bAMdhatA nathI, mATe e 2 AyuSyanA paNa jaghanyarasa dhaka deva tathA nArako nathI. e pramANe jadhanyarasakha dhane a Mge sALe prakRtie deva-nArako khAMdhatA nathI mATe manuSya tiya``cA ja (e 16 nA jaghanyarasamaMdhaka ) kahyA che. have e 16 prakRtienA jaghanya rasabaMdhamAM sa`leza tathA vizuddhinuM yathAsa bhava pramANa kevI rIte che? te darzAvAya che nAyuSyaH--narakAyu bAMdhavAmAM kArarUpa sa`kliSTa adhyavasAyamAM ati alpasaMkliSTa adhyavasAya vaDe 10000 (daza athavA AvA bhAvavALI paktie aupacArika che--kAraNa ke vastutaH vizuddhi baMdhanuM kAraNa na banI zake. paNa e vizuddhinuM kAraNa salezanI ma MdatA che. ane moMsaleza e ja tattvataH jadhanyarasa (tema ja jadhanyasthiti )nu kAraNa che. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 zatakanA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita hajAra) varSanI sthitivALuM eTale jaghanya sthitivALuM baMdhAya te prasaMge jaghanyarasabaMdha hoya, kAraNa ke A prakRti azubha che. - zeSa rU AyuSya -atyaMta saMklezathI potapotAnI jaghanyasthiti (devAyunI 10000 varSa ane narAyu-tiryagAyunI kSullakabhava jeTalI) baMdhAya te prasaMge e 3 AyuSyane jaghanyarasa baMdhAya che. na -jaghanyasthitibaMdha prasaMge atyaMtavizuddhithI jaghanyarasa baMdhAya. divA-zubhaprakRti hovAthI sarvotkRSTasthitibaMdha prasaMge yathAgya saMklezathI tene jaghanyarasa baMdhAya. ati saMkalezathI narakaddhika baMdhAya mATe yathAyogya saMkaleza jANo. vaidi -A be prakRtio narakagatinA baMdha prasaMge tema ja devagatinA baMdha saMge paNa baMdhAya che, paraMtu ahIM ati saMkleza grahaNa karavA mATe narakagati sAthe jyAre e 2 prakRtie ati saMklezathI sarvotkRSTasthitivALI baMdhAya te prasaMge e bene jaghanyarasa paNa baMdhAya. vi8 rU sUma rU:-A 6 prakRtine jaghanyarasa tastrAgya (yathAgya) vizuddhithI baMdhAya, kAraNa ke adhika vizuddhithI manuSyAdi yogya prakRtio baMdhAya che, mATe ahIM yathAyogya vizuddhi jANavI. A pramANe 16 prakRtinA jaghanyarasabaMdhamAM bhinnabhinna prakAranI vizuddhi tathA saMklezanuM pramANa kahIne have audArikaTrika tathA udyotane jaghanyarasabaMdha kahevAya che. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ javanya rasamadhanA svAmI bauSThi 2, cota--e 3 prakRtie zubha hAvAthI tenA jadhanyarasabadha sarvotkRSTa saklezamAM vartatA 8 mA kalpa sudhInA deva ane sarve nArako khAMdhe che, jeke manuSya tathA tiya cA paNa e 3 prakRtie bAMdhe che, parantu tevA prakAranA saklezamAM e 3 prakRtie ja khAMdhatA nathI, parantu tevA utkRSTa sa'klezamAM nArakaprAyeAgya prakRtie bAMdhe che. punaH e traNe prakRti tiya cagati sAthe baMdhAtI hAya te vakhate jadhanyarasabadha ceAgya hAya che; tathA ahIM vizeSa e che keaudArika upAMganA jaghanyarasa izAnathI uparanA sanatkumArAdaeNithI sahasrAra ( 3 thI 8 mA) kalpasudhInA devAne hAya che, kAraNa izAnasudhInA devA atisa klezamAM vate te ekendriyayeAgya prakRtie bAMdhatA hAvAthI audArika upAMga bAMdhI zakatA nathI. 71. tiriduga niaM tamatamA, jiNamaviraya nirayaviNigathAvarayaM / AsuhumAyava saMmmo, va sAyathirasubhajasA siarA // 73 // ; 229 gAthArtha:--tiya gaddhika ane nIcagAtranA jadhanyarasa sAtamI tamastanaHprabhA pRthvInA nArakajIvA bAMdhe, jinanAmakamanA jAnyarasa avirata samyagdaSTi bAMdhe, ekendriya ane sthAvaranAmaka nA jaghanyarasa nAraka sivAya traNa gatinA jIvA madhe, Acava=AtapanAmaka nA jadhanyarasa muhuma=saudhama ( ane izAna ) kalpa sudhInA devA bAMdhe, tathA sAtA, sthira, zubha, yaza e 4 zubhaprakRtinI simbA ( sagarA )=itara( pratipakSI ) asAtA, asthira, azubha, ayaza sahita 8 prakRtine jaghanyarasa samo=samyagdRSTi va=athavA mithyASTi bAMdhe. 7ra. vizeSArtha:--sAtamI pRthvInA mithyASTinAraka prathama Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmAM paMcama karmacantha-vizeSArtha sahita upazamasamyakatva pAmavAne yathApravRttAdika traNa karaNo karI trIjA anivRttikaraNamAM aMtarakaraNavaDe mithyAtvanI sthitinA be bhAga karI antarmuhUrta pramANu udayavALA pahelA vibhAganA chellA samayamAM vartate hoya te (mithyAtvanA paryanta) samaye tirthavira ane nIcotra e traNa prakRtine jaghanyarasabaMdha kare che. e 3 prakRtie azubha che. tethI vizuddhi vaDe jaghanyarasa baMdhAya, ane e traNa prakRtinA jaghanyarasabaMdha vizuddhi e sAtamI pRthvInA nArakane ja mithyAtvanA aMtyasamaye hoya che. kAraNa ke mithyASTipaNAmAM atyaMtavizuddhivALA hovA chatAM paNa kevaLa tiryaMcagatigya prakRtio bAMdhanAra sAtamI pRthvInA nArake ja che. te sivAyanA nArakAdi jIve mithyAdaSTipaNAmAM eTalI vizuddhivALA hoya te manuSyaddhika athavA devadika ane uccatra ja bAMdhe. ninanAmano jaghanyarasa (zubhaprakRti hovAthI) sarvasaliSTa 11 aviratasamyagadaSTi (4 thA guNasthAnamAM vataMte paraMtu) je anantarasamaye mithyAtva pAmavAne che te bAMdhe che. ahIM jinanAmanA jaghanyarasabaMdhagya utkRSTa saMkaleza kayA aviratisamyagadaSTine hoya? tenI vizeSa spaSTatA A pramANe-prathama mithyAdaSTipaNAmAM narakAyuSya bAMdhI pazcAta 116. jinanAmano baMdha ja thAthI 8 mAM guNa0 nA chaThThA bhAga sudhI baMdhAya che, paraMtu saMkulezanuM sthAna cAthe guNarathAne ja patitapariNAmIne hoya, mATe zeSa guNasthAne jinanAmanA jadhanyarasabaMdhayogya nathI. 117. pUrve narakAyuSya na bAMdhyuM hoya evo jinanAmakarmanA Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaghanya rasabaMdhanA svAmI 231 samyagradaSTi thaI jinanAmakarmabaMdhane prAraMbha karyo, ane te jinanAmakarmanA cAlu baMdhamAM AyuSya pUrNa thatAM anantarasamaye (narakagatimAM javAnuM hovAthI) avazya mithyAtva pAmaze te jIva samyakatvanA (kSayopazamasamyaktvanA) ajyasamayamAM vartate 15manuSya atisaMkuzavALa hovAthI baMdhAtA jinanAmakarmane jaghanyarasa bAMdhe. pravendrivajJAti ane sthAvara nAmarma e be prakRtine jaghanyarasa parAvartamAna madhyama pariNAmavALA tiryaMca manuSya ane deve bAMdhe che, nArake bhavasvabhAvathI ja ekendriogya prakRtio bAMdhatA nathI, mATe e 3 gativALA ja kahyA che. A 2 prakRti azubha che tethI tene rasa saMkulezathI baMdhAya, tethI je utkRSTa saMkleza hoya te e bene utkRSarasa bAMdhe, ane alpasaMza-ati vizuddhi hoya te ekendriyanA sthAne paMcendriya jAti ane sthAvaranA sthAne trasanAmakarma baMdhAya, mATe utkRSTa saMkuleza tathA vizuddhi na kahetAM madhyama pariNAma kahyo baMdhavALo jIva narakagatimAM jato nathI, mATe jaghanyarasabaMdhamAM pUrvabaddhanarakAyu manuSya kahyo che. 118. kSAyikasamyaggadaSTi evA zreNikAdika jevo jinanAmakarmanA cAlu baMdhamAM samyakatva sahita paNa narake jAya che, paraMtu tevA samyakRtva sahita narakAbhimukha jIvone (samyaktva tyAga karavA pUrvaka narake jatA jIvonI apekSAe) adhika vizuddhi hoya che, mATe ahIM saMkuleza grahaNa karavAne mithyAtvasahita narakanI prAptivALe samyagdaSTi chava kahyo che. 119. ahIM nikAcita jinanAmanI vivekSA che ane te nikAcita jinanAmano baMdha prAraMbha manuSyane ja hoya che, mATe manuSya kahyo che. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 zatakanAmA pacama kamagrantha-vizeSArtha sahita che. punaH e madhyamapariNAma 20 aparAvartamAna paNa hoya che paraMtu tevA aparAvartamAna madhyama pariNAmamAM eTale avasthita madhyama pariNAmamAM jaghanyarasabaMdhagya vizuddhi hoya nahi. tethI parAvartamAna madhyama pariNAma kahyo che. sAtapanAma-kamane jaghanyarasabaMdha saudharmakalpa sudhInA eTale saudharma ane izAna bane kalpa sudhInA deve atyanta saMklezamAM vartatA kare che. e prakRti zubha hovAthI tene jaghanyarasabaMdha atisaMklezathI ja thAya ane ApanA jaghanyarasabaMdha yogya ati sakaleza e devene ja hoya che, kAraNa ke tiryaMco tathA manuSya je evA saMlezamAM vate te narakaprAyogya prakRtie bAMdhe ane A prakRti te ekendriya gya che. nArake tathA izAnathI uparanA deve te bhavasvabhAvathI ekendriyagya prakRtie bAMdhatA nathI tethI Apa nAmakarmane paNa bAMdhatA nathI. zAtA-rAtA, sthira-sthira, suma-jIma tathA cAe 8 prakRtione jaghanyarasa parAvartamAna madhyama pariNAmavALA mithyAdaSTie tathA samyagadaSTie paNa bAMdhe che. tyAM zAtA, azAtAne parAvartamAna madhyama pariNAma A pramANe, 120. je antarmuhUrtamAM madhyama pariNAma sahita ekendriya jAti ane sthAvara nAma baMdhAya che te antarmadUta vyatIta thayA bAda bIjA antarmuhUrtamAM paNa tevA ja madhyama pariNAma yukta ekendriya jAti ane sthAvaranAma baMdhAya te te madhyama pariNAma (banne antarmuhUrtamAM avasthita rahevAthI eTale na badalavAthI) avasthita madhyama pariNAma athavA aparAvartamAna madhyama pariNAma kahevAya. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI moTI karavI jaghanya rasabaMdhanA svAmI 233 zAtAdanIyanI sthiti 15 keDIkeDI sAgaropama che, ane azAtavedanIyanI sthiti 30 kaDAkoDI sAgaropama che, tyAM pramattamuni azAtAnI sarvajaghanyasthiti aMtaHkeDIkeDI sAgarepama jeTalI bAMdhe che, tyArabAda antarmuhUrta punaH zAtAvedanIya (nI aMtaHkeTake sAgaropama sthiti) bAMdhe che, punaH antaryuM. bAda azAtA bAMdhe che. e pramANe 6-5-4-3-2-1 e chae guNasthAnamAM vartatA cha zAtAne antarmuhUrta satata baMdha karavA pUrvaka dareka antarmuhUrta zAtA-azAtAnA baMdhanI parAvRtti kare che, paraMtu zAtA athavA azAtAne baMdha antarmathI adhika pravartate nathI, kAraNa ke e banne parAvartamAna prakRtio che. punaH e zAtA-azAtAne parAvartamAna baMdha azAtAnI 15 keDIkeDIthI sAgaropamanA sthitibaMdha sudhI hoya che, ane 15 kaDAkaDI sAgarathI uparAMta te kevaLa azAtA ja baMdhAya. kAraNa ke zAtAne sthitibaMdha 15 koDAkeDI sAgaropamathI adhika nathI, jethI vedanIyakarmane parAvartamAnabaMdha pramattagya (azAtAnA) jaghanya aMtaHkeDIkeDI sAgaropamathI prAraMbhIne 15 keDAcheDI sAgaropama sudhImAM hoya ane jaghanya aMtaHkaDAkaDIthI nIcenA sarve sthitibaMdha apramattAdi uparAMtanA guNasthAnavartI chanAM hovAthI kevaLa zatAvedanIyanA ja che, kAraNa ke pramattaguNasthAnanA aMte azAtAno baMdhaviccheda thavAthI apramattAdi guNasthAnake kevaLa zAtAvedanIya ja baMdhAya che. tema ja 15 keDAcheDI sAgaropamathI uparAMtanA vedanIyanA sarve sthitibaMdha azAtAnA che, arthAta 15 kaDAkoDIthI uparAMta 30 kaDAkoDI sudhInA sthitibaMdhamAM kevaLa azAtA vedanIya baMdhAya che. e pramANe zAtAvedanIyanA Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSAtha sahita tathA 12 muhUtanAM jaghanya sthitiba`dhathI prAra`bhIne apramatta munine baMdha prAyeAgya utkRSTa aMta:koDAkoDI sAgaropama sudhInA sthiti badhA kevaLa zAtAnA che, tyAMthI eka samayASikathI prAra'bhIne sa pUrNa 15 koDAkoDI sudhInA sthitibadhA zAtAnA azAtAnA bannenA che, ane tethI uparAMta 1 samayAdhikathI prAra'bhIne yAvata sa`pUrNa 30 koDAkoDI sAgaropama sudhInA sarva sthitibaMdha kevaLa azAtAnA che. e rIte vedanIyanA sthitimA 3 vibhAgavALA che, temAM be vibhAga aparAvamAna khaMdhanA che, ane madhyagata 1 vibhAga parAvartta mAna badhaneA che. e pramANe vedanIyanA parAvarttamAna vibhAgamAM vA jIva (1 thI 6 guNasthAna sudhInA jIvA) avazya madhyamapariNAmavALA hAya che, ane tevA madhyamapariNAma vaDe zAtA tathA azAtAnA 121parAvarttamAna baMdha cAlatA hAya te samaye zAtA tathA azAtAnA banenA jaghanyarasa baMdhAya che, arthAt e parAvartta mAna apavibhAgamAM zAtAnA baMdhathI utarI azAtAnA adha kare te zAtAnA 122anya samaye zAtAnA . 121. antamu zAtAnA baMdha karI khIjA antamAM paNa zAMtA bAMdhe ema banI zake che, paraMtu te aparAvarttamAna adha kahevAya, ane aparAvartta mAna eTale avasthitapariNAmavALA baMdhamAM jadhanyarasabadha yogya sakaleza na hoya, ane antamu. zAtAnA adha karI bIjA anta damAM jyAre azAtA bAMdhavAnA hoya tyAre te zAtAnA parAva mAnabadha gaNAya, tevA parAvartamAna baMdhamAM zAtAnA jadhanyarasabaMdha hoya, ane e pramANe ja jyAre azAtAthI utarI zAtAnA aMdhamAM javAnA hAya tyAre azAtAnA jadhanyarasabadha kare che. 122. parAvartamAna samaye ja jadhanyarasabaMdha hAvAnuM kAraNa ke Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaghanya rasabaMdhanA svAmI 2 35 ane azAtAnA baMdhathI utarI zAtAne baMdha kare te azAtAnA ananya samaye azAtAne jaghanyarasa bAMdhe. e zAtA tathA azAtAnA jaghanyarasabaMdhamAM je paddhatie parAvartamAna madhyama pariNAma kahyo te paddhatie ja parAvartamAna madhyamapariNAmavALA mithyASTie tathA samyagadaSTie asthira-sthira, azubha-zubha, ane ayaza-yaza e 6 prakRtione jaghanyarasabaMdha kare che. A 6 prakRtiomAM sthira-zubha-zAnI 10 kaDAkoDI sAgaropama sthiti che. ane asthira-azubhaayazanI 20 kaDAkaDI sAgaropama sthiti che. ahIM paNa 20 kaDAkoDI sAgaropama sudhInI sthitie 3 vibhAgamAM vaheMcAyelI che. tyAM pahele vibhAga AThamA guNasthAnanA chaThThA bhAganA paryane zapaka sthirAdikane je sarva jaghanya antaHkoDAkoDI sAgaropama eTale sthitibaMdha kare che, te antaHkeDAcheDI sAgaropamathI prAraMbhIne pramattamuni asthirAdikanI je sarvajaghanya sthiti aMtaHkaDAkeDI sAgaropama bAMdhe che, te aMta:kaDAkaDI sAgaropama sudhI tene pahele zuddha aparAvartamAna vibhAga 22) che. tyArabAda eka prakRtinA baMdhathI bIjI pratipakSI prakRtinA baMdhamAM jIva saMkrame te vakhate maMda pariNAmavALo hoya che. 123. vedanIyakarmanI 30 ko ke sAgaropamanI sthitimAM pahele aparAvartamAna vibhAga 12 muhUrtathI prAraMbhIne (pramattanA azAtAnA jaghanyabaMdharUpa) aMtakaththo sAgarepama sudhIno hato, ane A 6 prakRtiomAM pahele aparA vibhAga laghu aMta:ke koi Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 zatakanAmA paMcamakarmagrantha-vizeSArtha sahita pramattanA jaghanyasthitibaMdha gya (asthirAdikanA) aMtaHkoDAkeDI sAgaropamathI prAraMbhIne sthirAdikanI utkRSTa 10 keDAkeDI sAgaropamanI sthiti sudhIne bIje parAvartamAna (mizra) baMdha vibhAga, ane samayAdhika 10 kaDAkaDIthI 20 keDAkaDI sudhIne trIjo paNa zuddha-aparAvartamAna vibhAga che. pahelA vibhAgamAM sthira-zubha-yazaH e traNe zubha prakRtie pite ekeka baMdhAya che, bIjA vibhAgamAM sthira-asthira Adi be-be prakRtie baMdhAya che, ane trIjA vibhAgamAM asthira azubha-azaH e traNe azubha prakRtie ekeka ja (pratipakSInA baMdha vinA) baMdhAya che. tyAM bIjA parAvartamAna (mizra) vibhAgamAM vartate jIva (1-2-3-4-5-6 guNasthAnavartI jIva) sthirAdikathI utarI asthirAdika bAMdhavAne hoya tyAre sthirAdikane, ane asthirAdikanA baMdhathI utarI sthirAdikanA baMdhamAM javAnuM hoya tyAre bandhAnyasamaye asthirAdikana (parAvartamAna madhyamapariNAma hovAthI) jaghanya rasa bAMdhe che. e pramANe zAtA ityAdi 8 prakRtione jaghanyarasabaMdha parAvartamAna madhyamapariNAmavALA mithyASTithI pramatta sudhInA jI 142bAMdhe che. 72. sAgaropamathI saMkhyaguNa aMtaHko0ke. sAgareTa sudhIne che, e taphAvata che. 124. prazna:- A ATha prakRtionA jaghanyasabaMdhane aMge je pahele aparAvartamAna vibhAga kevaLa zubha pravRtione baMdhagya kahyo, te sarvathA aparAvartamAna ja che ke temAM paNa parAvata mAna baMdha hoya ? Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaghanya rasabaMdhanA svAmI 237 tsvnnteycumnnu-khgidugpnnidisaasprghucc| saMghayaNAgiinaputhI-subhagiyarati miccha caugaiyA // 73 // pathArtha -tava=sacatuSka, vasarA-varNacatuSka, tevAtaijasacatuSka (tejasa, kAmaNa, agurulaghu, nirmANa) manuSyakika, rAhu-be vihAgati. paMcendriya, ucchavAsa, parAghAta, uccagetra, 6 saMghayaNa, saMsthAna, napuMsakaveda, strIveda kumA ti-saubhAgyavika, ane phAti (saubhAgyathI Itara-pratipakSI) daubhAMgyatrika e 40 prakRtione jaghanyarasa cAre gatinA mithyASTi ja bAMdhe che. 73. uttara e pahele aparAvartamAna vibhAga kahyo te jadhanya rasabaMdhane aMge saMpattipaMcendriya che AzrayI kahyo che, paraMtu bIjA cho te e pahelA vibhAgamAM paNa parAvartamAna baMdhavALA che, kAraNa ke ekendriyAdi jevo je 33-ityAdi sAgarepama jeTalA baMdhavALA che te jIvone parAvartamAnabaMdha e pahelA vibhAgamAM ja prApta thAya che. prazna-eka prakRtinA baMdhathI bIjI prakRtinA baMdhamAM saMkramato chava maMda pariNAmavALe hovAthI jaghanyarasabaMdha kare ema kahyuM te saMkrAti vakhate banne prakRtinA baMdhamAM manda pariNAma vartate hovAthI banne prakRtino jaghanyarasabaMdha parAvRtti vakhate karI zake, te zAtAthI azAtAnA baMdhamAM jate zAtAne jaghanyarasa bAMdhe ane azAtAnA baMdhathI zAtAnA baMdhamAM jate azAtAne jaghanyarasabAMdhe ema zI rIte ? zAtAthI azAtAnA baMdhamAM Ave te zAtAnA chellA samaye zAtAne ane azAtAnA pahelA samaye azAtAno jaghanyarasabaMdha kema na kare ? Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSA' sahita vizeSArtha--e trasa catuSka Adi 40 prakRtinA jaghanya rasabadhaka cAre gatinA mithyASTi jIvA sAmAnyapaNe kahyA che, tApaNu temAM je vizeSatA che te A pramANe-- 238 trasa, khAdara paryApta, pratyeka, zubhava, zubhagaMdha, zubharasa, zubhaspa, taijasa, kANu, agurulaghu, nirmANa, parAghAta, ucchvAsa ane paoNMcendriyajAti e 15 prakRtinA jaghanyarasa sarvotkRSTa saMkleza vaDe ( cAre gatinA mithyAdaSTi jIve ) bAMdhe che, kAraNa ke e zubha prakRti che tethI saphleza vaDe jaghanyarasa baMdhAya, temAM paNa tiya ca ane manuSye jayAre uttara-zAtAthI utarI azatAnA baMdhamAM (anantara samaye ) javAta che, te! parAvarta mAnatA zAtAnI gaNAya ke azAtAnI ? arthAt zAtAnI ja parAvarta mAnatA gaNAya, tema ja azAtAnA baMdha sanmukha thavAthI je sakleza che. te saMklezathI ja zAtAnA jadhanyarasa dhAya, paraMtu azAtAnA baMdhanA prathama samaye azAtAnA jadhanyarasabaMdha nahIM, kAraNa ke azAtAnA jaghanyasabaMdha caDhatAM sakalezamAM nahIM paNa utaratAM kalezamAM eTale vizuddhimAM hoya, ane te vizuddhi to zAtAnA baMdha sanmukha thavAthI ja prApta thAya, paraMtu azAtAnA baMdha prAraMbhamAM vizuddhi nathI. e kAraNathI ja zAtAnA adhathI utaratI vakhate je chellA samaye zAtAnA jadhanyarasabaMdha ane azAtAnA madhathI utaratI vakhate ( anya samaye azAtAnA jaghanyarasabadha hoya che, paraMtu zAtAnA athavA azAtAnA adhaprAraMbhamAM nahiM, kAraNa ke zAtAnA badhaprArabha vizuddhi vaDe ane azAtAne adha prArabha saMkleza vaDe hoya che. jethI prAra`bhamAM jadhanyasabadho abhAva che, e pramANe yathAsaMbhava parAvartamAna evI zubhAzubhaprakRtionA javanyarasabaMdhamAM sarvatra vicAra karavo. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaghanya rasabaMdhanA svAmI 239 narakagatinI prakRtio bAMdhatA hoya te vakhate baMdhAtI e 15 prakRtione jaghanyarasa bAMdhe, nArake tathA sanaskumArAdi deve jyAre tiryacapaMcendriyagati vege prakRtio bAMdhatA hoya te vakhate baMdhAtI e 15 prakRtione jaghanyarasa bAMdhe. IzAnAnta (bhavanapati, vyantara, jyotiSI, saudharma, IzAnanA) deve jyAre ekendriya tiryaMcagya prakRtio bAMdhatA hoya tyAre 13 prakRtiene jaghanyarasa bAMdhe, paraMtu paMcendriyAti ane trasanAmane jaghanyarasa na bAMdhe, kAraNa ke IzAnAnta de atyaMta saMkaleza vaDe ekendriyagya prakRtie bAMdhe che, ane e 2 prakRtio e devene vizuddhi vaDe baMdhAya che, e pramANe 15 prakRtionA jaghanyarasabaMdhamAM gati AzrayI vizeSatA darzAvI. - strIveda ane napuMsakaveda azubha hovAthI tene jaghanyarasabaMdha yathAyogya vizuddhi vaDe hoya che. je adhika vizuddhi heya te puruSaveda baMdhAya mATe yathAyogya vizuddhinuM grahaNa karavuM. zeSa 23 prakRtiene jaghanyarasabaMdha madhyamapariNAmavALA mithyASTie (cAra gativALA) bAMdhe che, samyagRSTi e 23 mAMnI kevaLa zubhaprakRtie ja bAMdhe che, tethI parAvartamAna baMdha heya nahi, ane e prakRtione jaghanyarasa parAvartamAna madhyama pariNAma vaDe baMdhAya che. tyAM kaI prakRtine parAvartamAna baMdha keTalI sthitimAM hoya che? te kahevAya che. manuSyadvikanI 15 kaDAcheDI sAgaropama sthiti che tethI 15 kaDAkaDIthI prAraMbhIne narakaddhikAdika pratipakSa prakRtionA jaghanyasthitibaMdha aMtaH koDAkaDI sAgaropama sudhInA sarve Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 zatakanA mA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita sthitibheda parAvartamAna baMdhavALA che, kAraNa ke sthiti bhedomAM vartate jIva manuSyadvikanA baMdhathI utarI narakakikAdine baMdha kare, ane narakaddhikAdinA baMdhathI utarI manuSyabrikane baMdha kare, tyAM manuSyadvikanA baMdhathI utarI anantara samaye narakadrikAdi pratipakSa prakRtinA baMdhamAM javAne heya te vakhate manuSyaddhikanA bandhana paryantasamaye (madhyama) saMkaleza hovAthI manuSyadrikane jaghanyarasa 125bAMdhe che. zubhavihAgati, saubhAgya, susvara, Adeya, uccagotra, varSabhanArA, ane samacaturasa e 7 prakRtinI utkRSTa sthiti 10 kaDAkaDi sAgaropama che, tethI 10 kalAkeDIthI prAraMbhIne pitApitAnI pratikSi prakRtionA (saMpicendriya gya) jaghanya sthitibaMdha (aMtakaDAkeDIsAgarepama) sudhInA sarve sthitibaMdha parAvartamAna sthitibaMdhamAM che mATe e parAvartamAna sthitibaMdhamAM vartatA mithyAdaSTie jyAre sukhagati Adi zubha prakRtimAMthI utarI azubhakhagati Adi svasvapratipakSa prakRtionA baMdhamAM anantara samaye javAnA heya te vakhate baMdhaparyanta samaye zubhavihAgatyAdikane (madhyama) saMkaleza vaDe jaghanyarasabaMdha hoya che. 125. manuSyaddhikane 15 kaDAkoDI sAgaropama sudhIne parAvatta mAna baMdha tiryaMcadika ne narakaThika sAthe kAyama rahe che, paraMtu devadikanI sAtheno parAvartamAna baMdha 10 kaDAkoDI sAgaropama eTale ja hoya che, ane tethI uparAnta tiryaMca athavA narakadika sAthe parAvartAmAna thAya che, kAraNa ke devadikanI sthiti 10 keDAcheDI sAgaropama, ane tiryaMcaddhika tathA narakaTrikanI sthiti 20 koDAkoDI sAgaropama che, mATe parAvartamAna baMdha hInAdhika che. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jadhanya rasa baMdhanA svAmI 241 huMDaka saMsthAna ane sevArtA saMghayaNa e bene parAvartana mAna baMdhazeSa 5 saMsthAna ane pa saMghayaNa sAthe che, ane e benI sthiti 20 kaDAkoDI sAgaropama che tethI huDakasaMsthAna potAnI jaghanya (antaHkaDAkoDIsAgarepama) sthitithI 21 18 keDAkeDI sAgaropama sudhI parAvartamAna che, tevI ja rIte sevAd saMghayaNa paNa (pitAnI) jaghanyasthitithI prAraMbhIne pratipakSa prakRtinI utkRSTasthiti sudhI parAvartamAne che. ahIM jaghanyasthiti saMjJIpaMcendriya saMbaMdhI jANavI. vAmana saMsthAna tathA kIlikAsaMghayaNanA parAvartamAna baMdhane vicAra paNa haMDaka tathA sevArtAvat vicAra, paraMtu A benI sthiti 18 kaDAcheDIsAgaropama che, mATe te anusAre parAvartamAna baMdha vicAra. e pramANe kumbhasaMsthAna ane ardhanArAcasaMghayaNane 126. parAvartamAna baMdha pratipakSa prakRtine sthitibaMdha ane pitAne sthitibaMdha e be sthitibaMdhane (be sthitine) saMgasaMgama maLatuM hoya tyAM sudhI hoya che, mATe ahIM huDakasevArtAnI sthiti jeke 20 kaDAcheDI che, paraMtu pratipakSa vAmana-kIlikAnI sthiti 18 kaDAcheDIsAgarepama che, tethI e be virodhI pravRtionI be sthitine saMyoga 18 kaDAkoDI sudhI ja maLe che, tethI huMDa - sevAne parAvartamAnabaMdha vAmana-kIlikA sAthe 18 kaDAkaDI sudhI, kuja-ardhanArA sAthe 16 keDAcheDI sAdi-nArA sAthe 14 keDAcheDI nyadhaRSabhanArA sAthe 12 kaDAkaDI sudhI, ane samacatuvarSabha0 sAthe 10 kalAkeDIsAgara pama sudhI hoya che. A paddhati pramANe vAmana -kIlikAnA parAvartamAnabaMdhanI bhinna bhinna sthiti che te pratipakSa prakRtinI sthitine anusAre bhinna bhinna yathAsaMbhava vicAravI. 16 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama kagrantha-vizeSAtha sahita parAvartamAna baMdha peAtAnI 16 kaDAkADIsAgarApamanI sthiti pramANe, sAdisaMsthAna ane nArAcasa'ghayaNanA parAvata mAna aMdha peAtAnI 14 kaDAkaDIsAgaropama sthiti pramANe, nyagrodhasaMsthAna tathA RSabhanArAcasa dhayaNane parAvata mAna baMdha peAtAnI 12 kADAkAMDIsAgaropamanI sthiti anusAre vicAravA. 242 e huM'Daka sa'sthAna Adi 10 prakRtinA svasvaprAyeAgya parAvartImAna badhamAM vatA jIva ( madhyama ) vizuddhimAM e 10 nA jaghanyarasabaMdha kare che. A prakRtie azubha che, mATe enA jaghanyarasamadha vizuddhi vaDe jANavA. azubha vihAyeAgatinA parAvata mAna badha ( peAtAnI 20 koDAkADIsAgaropama sthitine anusAre) prazastavihAye gatinI 10 koDAkoDIsAgaropama sthiti sAthe che. daurbhAgya-du:svara ane anAdeyane paNa sthitibaMdha 20 koDAkoDIsAgaropama che, tethI peAtAnI pratipakSI saubhAgya-susvara ane Adeya pratyekanA 10-10 kADAkADIsAgarApama sAthe te daurlIMgvatrika yathAsa'bhava parAvatA mAnakha`dhavALu' che. ahIM parAvartamAna badhanA sabaMdhamAM avazya vicAravA yogya e che ke jyAre azubha prakRtinA parAvata mAnabaMdha vicAravA hAya tyAre parAvartamAna aMdhanA prArabha peAtAnI sava jaghanya sthitithI pratipakSI zubha prakRtinA utkRSTa sthitibaMdha sudhI gaNavA, athavA pratipakSa prakRti jo zubha na hAya ane azubha ja hAya tA e sthitionA saMgama maLatA hAya tyAM sudhI parAvamAna aMdha gaNavA. tathA zubha prakRtinA parAvata mAna kha'dha vicAravA hAya teA pratipakSI azubhaprakRtinA jaghanya Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaghanya rasabaMdha svAmI 243 sthitibaMdhathI parAvartamAna baMdhane prAraMbha gaNave, ane be sthitione saMgama maLe tyAM sudhI te parAvartamAna baMdha gaNave. e pramANe parAvartamAna baMdhane prAraMbha tathA paryantabhAga yathAsaMbhava vicAra. jaghanyarasabaMdha svAmI-yatra (8) svAddhi 3, anaMtAnuba 4, mithyAtva 1-saMcamAbhimukha mithyAdaSTi. (5) apratyAkhyAna kaSAya- saMcamAbhimukha samyagadaSTi. (4) pratyAkhyAna kaSAya , dezavirata. (2) arati-zAka apramattAbhimukha pramatta. (2) AhArakadvika- pramattAbhimukha apramatta. ( nidrA 2, azubhava/di 4, hAsya, . * 1 rati, bhaya, jagupsA, upaghAta -apurvakaraNa kSapaka (5) puruSaveda, saMjavalana kaSAya che, kSapakazreNivaMta 9 me. (14) 5 vigha, 9 AvaraNa- , 10 mAne. sUkSamAdi 3, vilendriya 3 .... ( Ayu 4, vaikriya ra -manuSya ane tiryaca. udyota, dA. 2-deva-nArake. tiryacara, nIcatra sAtamI pRthvInAnArake (mithyAtvAnta) jinanAma- -avirata samyagadaSTi ekendriya, sthAvara, anArakA (nArakasivAya3 gatinA che) Atapa- IzAnAnta de Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 zatakanAmA paMcama kamagrantha-vizeSArtha sahita (8) , zAtA, sthira, zubha, yaza ) (parAvartamAna pari azAtA, asthira, azubha, } sumI) samyagRSTie ayaza ' ane mithyAdaSTie. trasAdi, zubhavadi 4, taijasAdi 4, 5 (parAvartamAna manu 2, khagati 2, paMce, ucchavAsa | pariNAmI) 4 parAghAta, ucca, saMghayaNa 6,saMsthAna 6, gatinA napuMsaka, strI, saubhAgyAdi 3, 5 kigrASTio dabhaMgyAdi 3 (40) 124 (varNAdi be vAra gaNavAthI 4 adhika che.) avatara-pUrva gAthAomAM utkRSTa tathA jaghanya anubhAgabaMdhanuM svarUpa (tathA svAmitva) kahIne have jaghanya ajaghanya Adi 4 prakAranA anubhAgabaMdhamAM sAdi, anAdi, dhruva ane adhruva e ja kALanA bhAMgAnI prApti yathAsaMbhava rIte A gAthAmAM darzAve che ane te 8 mULa tathA 47 dhruvabaMdhi prakRtiomAM (saMkSipta racanAnA kAraNathI) prakRtienA krama vinA jema-tema darzAve che, jethI 2kaMIka adhika eka ja gAthAmAM AThe mULa prakRti ane 120 uttara pravRtione samAveza thaI jAya che. cauteyavanna veyaNiyanAmaNukkosu sesadhuvabaMdhI / ghAINaM ajahanno, goe duviho imo cauhA // 74 // 127. saMmi 3 e pada 75 mI gAthAmAM A gAthAnA saMbaMdhavALuM che mATe te padasahita A saMpUrNa gAthA te kaMIka adhika 1 gAthA. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasabaMdhamAM sAdi anAdi bhagAo 245 pathArtha --vaktava=tejasa catuSka (taijasa, kArmaNa, agurulaghu, nirmANa), panna (4)=varNacatuSka (zubhavarNAdi 4), veci = vedanIya ane nAma-nAma e 2 mULakarma (arthAt taijasAdi 8 uttaraprakRtine ane 2 mULa prakRtine) magoyu=anuSTa rasabaMdha (4=4 prakArane che). tathA zeSa azubhadhruvabaMdhI (taijasacatuSka vinA aprazastavaNadi 4 pUrvaka) 2943 prakRtine tathA jJAnAvaraNIyAdi ja ghAtakarmane (eTale 4 ghAtikarmarUpa 4 mULa prakRtine) ajaghanya rasabaMdha (4 prakArane che), tathA nag= gotrakarmane (eTale getrarUpa 1 mULa prakRtine) viddo banne prakArane (anutkRSTa tathA ajaghanya e banne prakArane) rasabaMdha rUmo te rasabaMdha hIMga(sAdi anAdi, dhruva, addhava ema) 4 prakAra che. 74. vizeSArthaH--jenAthI bIje alpa-jaghanya rasa nathI te sarva jaghanyarasa te ghanya rasa, jaghanyarasathI eka rasazAdi adhika yAvat satkRSTarasa sudhI (satkRSTa pite paNa) rasa te sarve , sarvotkRSTarasa te utkRSTa rasa, ane eka rasahIna, be rasAMgahIna yAvat sarva jaghanyarasa sudhInA sarve rasabheda (arthAt sarva jaghanya rasa pate paNa) utkRSTarasanI apekSAe anuSThAna kahevAya. emAM jaghanyarasa ane utkRSTarasa e be ekeka bhedarUpa che, ane ajaghanya tathA anuSTa rasabheda (mAM bIjA sarve rasabhedane samAveza thaI jAya che, jethI) 128. taijasAdi 8 tathA A 43 maLI 51 dhruvabaMdhI thavAnuM kAraNa varNacatuSka zubha ane azubha be prakAre banne sthAne gaNAyuM che mATe. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 zatakanAmA paMcama kama grantha-vizeSArtha sahita asaMkhya asaMkhya bhedarUpa che. eka prakAranA rasabhedamAM sAdi, anAdi, dhruva ane adhava e ja kALabhAMgA darzAvAya che, te A pramANe taijasacatuSka tathA zubhavarNacatuSka e 8 zubha pravabaMdhI prakRtine anuSTa sarvadha sAdi, anAdi, dhruva ane adhruva ema 4 prakArane che, te A pramANe-kSapakazreNimAM AThamA apUrvakaraNaguNasthAnanA chaThThA bhAganA paryanta samaye kSepaka jIva devagatiyogya 30 prakRtiene baMdha-viccheda kare che te sAthe e 8 prakRtiono paNa baMdhaviccheda kare che te samaye (e zubha prakRti hovAthI) atyaMta vizuddhivaDe sarvotkRSTavaMdha kare che, mATe te samaye sarvotkRSTa savaMdha Adi che, e sivAyane zeSa rasabaMdha anutkRSTa che, ane te upazamazreNimAM upazamaka jIva e ja guNasthAnakanA chaThThAbhAganA paryantasamaye anutkRSTa rasabaMdha karI tyAra bAda 11 mA guNasthAna sudhI abaMdhaka thaIne punaH zreNithI paDatAM te ja sthAne AvI anutkRSTa rasabaMdha bAMdhe che, mATe te sthAne anutkRSTa rasabaMdhanI gari che. upazamaNi nahi pAmelA jIvane anutkRSTa rasabaMdha mana (kALathI cAlyo Ave che, bhavyane zreNimAM kaI paNa vakhate anuSkRSTa rasabaMdhane aMta thavAne che mATe bhavyane madhura ane abhivya jIva kaI paNa vakhate zreNi pAmavAne nathI mATe (anAdi anantakALa cAlu rahevAthI) e 8 prakRtine anuSkRSTa rasabaMdha prava che. tathA e 8 prakRtionA zeSa jaghanya ajaghanya ane utkRSTa rasabaMdha sAdi adhruva che te A pramANe-e 8 prakRtione utkRSTa rasa je prakAre sari che te prakAra anutkRSTa rasabaMdha Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 247 rasabaMdhamAM sAdi anAdi bhAMgA prasaMge zapakane rahyo che, ane te bhavyajIvanI apekSAe adhava che. tathA e 8 prakRtione sarva jaghanya rasabaMdha paryApta saMkSipaMcendriyane atyanta saMkuleza samaye mithyAdaSTipaNAmAM heya che, te 1 samaya athavA utkRSTathI 292 samaya hoya che. tyAra bAda avazya ajaghanya rasabaMdha pravarte che. puna: kALAntare sarvotkRSTa saMkuleza prApta thatAM 1-2 samaya sudhI jaghanyarasa baMdhAya che, tyAra bAda punaH ajaghanyarasa baMdhAya che. e pramANe jaghanya-ajaghanya rasabaMdha parAvRtti vaDe vAraMvAra prApta thatuM hovAthI sAri ghara che. A paddhatie zeSa prakRtionA paNa cAre prakAranA rasabaMdha yathAsaMbhava vicAravA, te A pramANe vedanIya ane nAmakarma e be mULa prakRtine anutkRSTa rasabaMdha sAdi vigere 4 prakAra che, te A pramANe-zAtA ane yazaHnAmakarmanI apekSAe vedanIya tathA nAmakarmane utkRSTa rasabaMdha atyaMta vizuddhi vaDe kSapakazreNimAM kSapaka jIvane 10 mA guNasthAnanA anya samaye hoya che, te 1 samayavati hovAthI rasAti, ane te sivAyano upazamazreNimAM je rasabaMdha che te anutkRSTa che, te anutkRSTarasabaMdha upazamazreNinA 10 mA guNasthAna paryanta viccheda pAmatA 11 me abaMdha thAya che. tyAMthI patita thaI punaH 10 me AvatA anutkRSTarasabaMdha thAya che mATe sArka, upazamazreNi nahi pAmelA ja mATe nAri abhavyane dhruva ane bhavyane adhruva. 129. sarvotkRSTa saMkulezavALA asaMkhya adhyavasAyasthAne evAM che ke jemAMnuM kaI paNa 1 adhyavasAyasthAna jaghanyathI 1 samaya ane utakRSTathI 2 samaya sudhI ja TakI zake, e dilAmaciva adhyavasAya sthAne che. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 zatakanA mA paMcama jarmapranya-vizeSArtha sahita e be karmane zeSa 3 prakArane rasa sAdiadhruva che te A pramANe --prathama kahyA pramANe vedanIya ane nAmane utkRSTa rasabaMdha kSepakane 10 mA guNasthAnanA paryata samaye (1 samayavatI) hevAthI utkRSTarasabaMdha sAruM, ane kSepakane 12 mAM guNasthAnathI rasabaMdhane abhAva hovAthI madhuva. tathA e 2 karmane jaghanyarasabaMdha parAvartamAna madhyama pariNAmI mithyAdaSTi Adi (1 thI 6 guNasthAnavatta) ne hoya che, ane te ajaghanyathI utaratAM jaghanyarasa baMdhAya che. punaH te jaghanya rasabaMdha jaghanyathI 1 samaya ane 130utkRSTathI ja samayavartI hovAthI ane tyArabAda punaH ajaghanyarasabaMdha punaH jaghanya rasabaMdha e pramANe parAvRttithI e banne rasabaMdha baMdhAya che te kAraNathI jaghanyarasabaMdha ane ajaghanyarasabaMdha sAti, tathA bhavyane dhruva athavA sAdipaNuM hovAthI paNa adhava che. zeSa 43 azubha dhruvanaMdhi pravRtione ajaghanyarasabaMdha 4 prakArane che, temAM paNa je je prakRtione aMge ajaghanyarasabaMdhanA sthAnanI vizeSatA che te A pramANe- 5 jJAnAvaraNa, 4 darzanAvaraNa, 5 antarAya e 14 prakRtione jaghanyarasabaMdha (azubha prakRtie hovAthI) atyaMta vizuddhi vaDe kSapaka jIvane 10 mAM guNasthAnanA paryanta samaye 13. anubhAga baMdhanAM adhyavasAyasthAna avasthita kALanI apekSAe yava AkAravALAM che, te anumAnacava kahevAya, te yavamAM prathama jaghanyarasabaMdhogya adhyavasAyasthAne catuHsAmaci (eTale temane koI paNa eka adhyavasAya 4 samayathI vadhu na Take evAM) che, yavamadhyavatI sthAne 5, 6, 7, 8, 7, 6, 5, 4, 3 samayavALAM, ane paryAvatI sarvotkRSTa sthAne disAmacitra che. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasadhamAM sAdi anAdi bhAMgA 249 ( a'dha-viccheda samaye ) hAya che, te sivAyanA saOrasakha dha ajadhanya che, jethI upazamazreNimAM paNa e 14 prakRtinA ajaghanya rasakha`dha hoya che, tyAM upazamazreNinA 10 mA guNasthAnanA panta samaye ( badha-viccheda samaye) ajaghanya rasabaMdhanA viccheda thatAM 11 mA guNusthAnamAM rasakha dhanA abhAva che, 11 mAMthI patita thaI 10 me AvatAM punaH ajadhanyarasabaMdha prAra'bhAya che mATe ajaghanyarasama'dhanI sAvi, upazamazreNi nahIM pAmelA jIvAne avi, abhavyane dhruva ane bhavyane dhruva. e pramANe 14 ghAtiprakRtionA ajaghanya rasabaMdha 4 prakAranA che. 4. saMjavalana kaSAyanA jaghanyarasabaMdha kSepakazreNimAM 9 mA guNasthAnamAM petapeAtAnA adha-vyavaoda samaye 1 samaya hAya che. te sivAyanA sarvAM ajaghanya rasa che, jethI upazamazreNimAM navamA guNasthAne potapAtAnA adha-viccheda - samaye ajaghanya rasakha`dhane viccheda thatAM 10-11 mA gurusthAne abaMdhaka thaI punaH zreNithI paDatAM ajaghanya rasabaMdha prArabhe che, mATe 4 saMjavalana kaSAyanA ajaghanya rasama dha sAvi, upazamazreNi nahIM pAmelA jIvAne jJAti, abhavyane dhruva ane sabhyane adhruva. nidrA, pracalA, azubhavarNAdi 4, upaghAta, bhaya, jugupsA e 9 prakRtie apUva karaNaguNasthAne (nidrA, pracalA, apU karaNanA pahelA bhAge, anubhavaIdi 4-apUrvakaraNanA chaThThA bhAge, bhayakutsA-apUva karaNanA panta arthAt sAtamA bhAge) avicchedya * pAme che tyAM pAtapeAtAnA aMdhavicchedna samaye kSapaka jIva e huM prakRtinA utkRSTa vizuddhi vaDe jaghanyarasama'dha Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 zatakanAmAM paMcama kamagra-vizeSArtha sahita kare che, te sivAyane sarva ajaghanyarasabaMdha che, te upazamazreNimAM 8 mA guNasthAne baMdha-viccheda pAmyA bAda zreNithI paDatAM te te sthAne AvI punaH ajaghanyarasabaMdha prAraMbhAya che, mATe e 9 prakRtiene ajaghanyarasabaMdha sAha, upazamazreNi nahi pAmelA jIvane anAdi, abhavyane dhruva ane bhavyane . 4 pratyAkhyAna kaSAyane jaghanyarasabaMdha sarvavirati cAritra anantarasamaye pAmaze evo dezavirati jIva dezaviratinA paryata samaye atyanta vizuddhi vaDe bAMdhe che, te sivAyane sarva ajaghanyarasabaMdha che, te dezaviratinA caramasamayathI pahelAM dezaviratithI mithyAdaSTi guNasthAna sudhI prApta thAya che, ane sarvaviratyAdi guNasthAne pratyAkhyAnIne baMdha-viccheda thavAthI tenA ajaghanya rasabaMdhane paNa viccheda thAya che. tyArabAda saMyamathI patita thaI dezaviratimAM AvatAM punaH ajaghanyarasabaMdha prAraMbhAya che mATe, pratyAkhyAnI 4 kaSAyane ajaghanyarasabaMdha nahi, dezavirati Adi guNasthAna nahi pAmelA jIvane nahi, abhavyane dhruva ane bhavyane ava. A pratyAkhyAnI 4 kaSAyane ajaghanya rasabaMdha je paddhatie kahyo te ja paddhatie 4 apratyAkhyAnI, 4 anaMtAnubaMdhi, thiNadvitrika, ane mithyAtva e 8 prakRtine ajaghanya rasabaMdha paNa 4-4 prakAre kahe, paraMtu jaghanyarasabaMdhanA sthAnamAM je vizeSa che te vizeSa A pramANe - apratyAkhyAnIne jaghanyarasabaMdha kSAyikasamyaktva ane sarvaviraticAritra e bane samakALe (anantarasamaye) pAmaze tevA aviratisamyagadaSTine 4 thA guNasthAnanA paryantasamaye hoya che. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sabaMdhamAM sAdi anAdi cAra bhAMgA 251 4 ana`tAnubaMdhi, 3 sthAnaddhi, mithyAtva e 8 nA jadhanyarasabadha samyaktva ane savirati cAritra e ene samakALe ( anantarasamaye ) pAmaze tevA caramasamayavatI mithyAdaSTi-- jIvane heAya che. e pramANe A 12 prakRtinA jaghanyarasakha'dhanA sthAnAne anusAre yathAsa`bhava ajaghanya rasabaMdhanA sAvi ItyAdi 4 bhAMgA kahevA. e pramANe 42 tionA ajaghanyarasamaMdha 4-4 prakAranA kahyo, ane e 43 prakRtienA jadhanya, utkRSTa tathA anutkRSTa e 3 prakAranA rasabaMdha sAdi tathA dhruva ema 22 prakAranA che, te A pramANe; --e 43 prakRtinA jadhanyarasamadha ajaghanyarasakha`dhanA prasa Mge kahyo che, te sarva 1-1 samayavatI hAvAthI sAvi-dhruva che, tathA mithyAdaSTi paryAsa sa'jJipaMcendriya atyaMta sa'phleza vaDe e 43 nA sarvAMtkRSTa rasa 1-2 samaya sudhI bAMdhI punaH anuSkRSTa rasa>>dha kare che. punaH kALAMtare savetkRSTasa kleza pAmI 1-2 131 samaya sudhI utkRSTarasadha karI punaH anuSkRSTa rasa khAMdhe che, e pramANe utkRSTa ane anuSkRSTanI vAravAra parAvRtti hAvAthI e banne rasakha'dha sAtri-dhruva che. dhArdana bano-ghAtika nA eTale jJAnAvaraNu-daza nAvaraNu mAhanIya ane antarAya e 4 ghAtikarmAMnA 132mULaprakRti 131. sarvotkRSTa sakleza tathA sarvotkRSTa vizuddhinAM asaMkhya adhyavasAya sthAnAmAM jIvane vartavAne e ja avasthitakALa che ke jemAMnu koI paNa 1 utkRSTa adhyavasAya sthAna r samayathI vadhu TakI zake nahi. 132. 5 jJAnAvaraNa, 9 darzanAvaraNa ane 5 antarAyane Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 zatanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita one ananya vaMdha 4 prakAra che, te A pramANe - mehanIyane jaghanyarasabaMdha kSapakazreNimAM 9 mA guNasthAne atyasamaye ane jJAnAvaraNIyAdi 3 ne jaghanyarasabaMdha 10 mA guNasthAnane ane kSepakajIvane che. te 1-1 samayavartI hovAthI sara che. e sivAyanA sarve rasabaMdha ajaghanya che, jethI upazamazreNimAM paNa e cArane rasabaMdha ajaghanya ja hoya che, mATe upazamazreNimAM 9 mA guNasthAnaparyate mehanIyane ane 10 mA guNasthAnane ane jJAnAvaraNIyAdi 3 no ajaghanyarasabaMdha vicacheda pAmyA bAda upazamazreNithI paDI 9me ane 10 me AvatAM puna: te ajaghanyarasabaMdha prAraMbhAya che mATe te te sthAne e 4 karmane ajaghanyarasabaMdha sAda, zreNi nahIM pAmelA jIvane anAdi, abhavyane dhutra ane bhavyane dhruva e 4 mULakarmane jaghanya, utkRSTa, anutkRSTa e 3 prakArane rasabaMdha pratyeka sAdi-adhruva ema 2 prakAra che. te A pramANe, e 4 karmane jaghanyarasabaMdhanuM sthAna ajaghanyarasabaMdhanA prasaMge kahyuM che, te sthAne jaghanyarasabaMdha 1-1 samayapramANana hovAthI saddhi che, ane jaghanyarasabaMdhanA sthAnathI agrasamaye vA AgaLanA guNasthAnamAM avazya tene baMdhaviccheda baMdhAbhAva thaze, mATe nava che, tathA e cAre karmane utkRSTa rasabaMdha saMksiparyApta ajaghanyarasabaMdha 43 prakRtionA ajaghanyarasabaMdhamAM kahyo che, te e 3 karmanI 14 uttaraprakRti AzrayI kahyo che, ane ahIM e 3 karma (no rasabaMdha) mULa prakRtiAzrayI kahevAya che, tethI dikti deSa na jANu. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasabaMdhamAM sAdi anAdi cAra bhAMgAo 253 paMcendriya mithyASTi jIva sarvasaMkliSTa adhyavasAya pAmIne 1-2 samaya sudhI karI; punaH anutkRSTa rasabaMdha jaghanyathI aMtamuhUrta sudhI ane utkRSTataH ananta kALacaka sudhI karI puna: utkRSTa rasabaMdha kare che, e pramANe utkRSTa-anutkRSTa rasabaMdha vAraMvAra paravRtti pAmatA hevAthI sAhi-babruva che. zokha huvihotra karmane anukuSTa ane ajaghanya e banne prakArane rasabaMdha sAdi Adi 4-4 prakArane che ane jaghanya tathA utkRSTarasabaMdha sAdi-adhava ema 2-2 prakArane che, te A pramANe -gatrakane (mULa prakRti AzrayI) utkRSTanA 2 prakAranA tathA anutkRSTa rasabaMdhanA 4 prakAra te vedanIya athavA nAmakarmavat jANavA, arthAt vedanIyamAM jema zAtA vedanIya AzrayI, ane nAmakarmamAM jema yaza nAma AzrayI anutkRSTa-utkRSTarasabaMdhanA vikalpa-prakAra kahyA che tema gotrakarmamAM uccagotra AzrayI anutkRSTarasabaMdha 4 prakArane ane utkRSTarasabaMdha 2 prakArane jANa; kAraNa ke zAtAyazaH ane uccagotra e traNene utkRSTa rasabaMdhanuM sthAna (kSapakanA 10 mA guNasthAnanA antima samaya) sarakhuM ja che, ane jaghanyarasabaMdha tathA ajaghanyarasabaMdhanA vikalpa A pramANe anantara samaye upazamasamyaktva pAmaze e sAtamI pRthvIne nAraka je samaye mithyAtvanI (aMtarakaraNathI karelI be sthitimAMnI) pahelI udayasthitimAM paryantasamaye vate te vakhate 1 samaya nIcagetrane atyaMta vizuddhi vaDe jaghanyarasabaMdha kare che, mATe nIcagetranI apekSAe gatrakarmane jaghanyarasabaMdha sAtamI pRthvInA nArakane che. tyAra bAda anantarasamaye Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita upazama samyagadaSTi thaI uccagotrane ajaghanya rasabaMdha kare che (kAraNa ke samyagadaSTine nIcagetrane baMdha hoya nahi) tethI jaghanyarasabaMdhanI adhavatA thaI. gotrakarmane jaghanya rasabaMdha sAdi adhuva che, ane ajaghanyarasabaMdhanI Adi e ja sAtamI pRthvInA nAraka jIvane upazama samyaphavanA pahelA samayamAM uccagotra AzrayI thaI che, mATe gotrakarmane ajaghanya rasabaMdha nahi, upazamasamyakatva nahi pAmelA anAdi mithyAdaSTi che AzrayI nAddhi, abhavyane dhruva ane bhavyane vi. sema Tu-A padane saMbaMdha pUrve kahelI prakRtionA rasabaMdhamAM paNa che, tema ja pUrve kahelI prakRtie sivAya bAkI rahelI mULa tathA uttaraprakRti je 3 AyuSyAdi 73 prakRtie tenA cAra prakAranA rasabaMdha 2-2 prakAranA che. (e arthavALuM paNa temAM suhA e pada .) tyAM AyuSyAdine baMdha sarvadA adhruva hovAthI ja ene cAre prakAranA rasabaMdha sAdi-adhuva ja che. A gAthAmAM 7 mULaprakRti ane 47 (51) dhruvabaMdhI uttaraprakRtinA rasabaMdhanA bhAMgA kahyA, ane sesaMmi duhIM e 75 mI gAthAmAM gayelA (kahelA) pada vaDe 1 AyuSya ane 73 adhavabaMdhi pravRtionA paNa rasabaMdhanAM bhAMga kahyA che, 133. paMcama karmagraMthanI vRttimAM revaMmi duhA e padathI 1 mULa AyuSya tathA 4 uttaraprakRtirUpa 4 AyuSya ja grahaNa karyA che; zepa 69 adhuvabaMdhi pravRtio kahI nathI, te paNa kamaM prakRtimAM (zrI yazo. kRta vRttimAM) sarve adhuvabaMdhi pravRtio kahelI hovAthI ahIM paNa sarva 73 adhuvabaMdhi kahI che. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 prakAranA rasabaMdhamAM 4 kALabhAMgAnu` kASThaka e pramANe 8 mULaprakRti ane 120 uttaraprakRtimAM rasakha'dhanA sAdyAdi bhAMgA kahyA tenu sakSipta koSTaka A pramANeH-- 134 kATaeNka 4 prakAranA rasabaMdhamAM 4 kALabhAMgAnu" prakRtinA tejasa, kANa agurulaghu, nirmANa, zubhavadi 4 e 8 zubha dhruva'dhi vedanIya, nAma (mULa) nAnA, nA, meha, vighna (mULa) gotra (mULaprakRti) 43 azubha dhruvabaMdhi 1 AyuSya (mULa) 73 avaba'dhi jadhanya ajadhanya rasabaMdha rasabaMdha utkRSTa rasaadha keTalA 'keTalA keTalA prakAre ? prakAre?prakAre ? sAdi | sAdi | sAhi-a adhruva | azruva dhruva "" 97 ,, ,, sAdi a nAdi-dhruva ava "" "" sAdvi- azruva "" " 39 39 "" anukRSTa rasadha keTalA prakAre? 255 sAdi a nAdi--dhruva adhruva 21 sAdi-a dhruva sAdi-anAdi-dhruva ardhava sAdi-a dhruva 30 134. e sAdi ityAdi bhAMgAmAM 1172 padmabha`ga thAya che te A pramANe,-prakRtinA rasabaMdha bhAMgA padabha ga. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 zatakanAmA paMcama karmajhanya-vizeSArtha sahita atha pradezabaMdhaH tara -pUrve anubhAgabaMdha svarUpa kahIne have pradezabaMdha (ke je karmabaMdhane 4 the bheda che, athavA cothA prakArane karmabaMdha te)nuM svarUpa kahevAya che. tyAM pradeza aneka 35 prakAranA che, paraMtu ahIM cAlu viSayamAM karmavarga NanA pradezanuM svarUpa kahevAnuM che. punaH A karmavarganuM te jIva vaDe grahaNa karavA gya 8 prakAranI pudgala vargaNamAMnI 8 mI pudgala varga che, ane te 8 mI karmavargaNanA pradezonuM svarUpa pahelI 7 vaNAo kahyA vinA sugamatAthI samajI zakAya tema nathI, te kAraNathI A 75 mI, 76 mI tathA 77 mI e traNa gAthAmAM AThe pudgalavargoNuonuM svarUpa prathama saMkSipta rIte kahIne tyArabAda 78 mI gAthAthI prastuta viSayavALI kArmaNavaNAnuM pradezabaMdha svarUpa vizeSathI kaheze. have te prakAranI pugalavargaNAo tathA te keTalA 8 43 4 2 = 48 2 x 1 4 4 = 32 1 4 3 4 2 - 6 1 4 1 4 4 = 4 2 43 42 = 12 2 x 1 4 4 = 8 43 X 3 X 2 = 258 43 4 1 4 4 = 172 4 4 3 4 2 = 24 74 44 x 2 = 592 4 41 44 = 16 1172 sarvapadabhaMga. 135. dharmAstikAyapradeza, adhamastikAyapradeza, AkAzapradeza, jIvapradeza ane pudgalapradeza, emAM pudgalapradeza dArika, vaikriya ityAdi aneka prakAranAM che. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradezAdha-audArika agrahaNayAgya vaNA 257 keTalA aNuo maLIne paMDita thaI hAya to jIvathI grahaNa thaI zake? te A gAthAomAM kahevAya che-- sesamma duhA ( ityanubhAgabaMdha: ) iga duga - NugAi jA abhavaNaMtaguNiyANU / khaMdhA uralociya vaggaNA u taha agahaNaMtariyAM // 75 // gAthArtha:--( semi vuddA e padanA vizeSA pUrva gAthA 74 mI sAthe saMbaMdhavALA hAvAthI te 74 mI gAthAnA vizeSAprasage kahevAI gayA che ) . A Tula (6) zudda=eka aNu ( eka paramANu), e paramANu yAvat ana tAna'ta paramANuo maLIne thayelA-khanelA skA jIvane grahaNa ceAgya nathI. paraM'tu =yAvat gamana (ga) vaMtanuLiyA'=abhavyathI anantaguNu paramANuo maLIne banelA aMdhA=skadhA te 364= audyArikazarIrapaNe grahaNa karavA viyAgya, vALa =vagaNAe ( sajAtIya ska MdhA ) che. u ta=vaLI te pramANe ja ( ekekAdhika paramANunI vRddhi vaDe ja) grahaNa karavA yogya vaNAe ( bIjI AgaLa kahevAtI vaikriyAdi vaNAe sarve ) bALariyA--agrahaNa vaNAe vaDe aMtirata che, eTale e agrahaNu va NuAenA madhyamAM--vacce ekeka vaikriyAdi grahaNavaNA che. 75. vizeSArthaH--pUrva AThe mULakanA tathA 120 uttaraprakRtinA anubhAgamadhanuM svarUpa samApta thayuM. ane have pradezakha dhanu' svarUpa kahevAya che, tyAM prathama jIvane grahaNayeAgya pudgalavagaNAonu` tathA agrahaNAgya pudgalavaga NAonu svarUpa kahevAya che te A pramANe;-- 17 Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 zatakanAmA paMcama kabrantha-vizeSAtha sahita audArika agrahaNayAgya vaNA A jagatamAM ekeka aNu eTale chUTA pudgalaparamANu ananta che, e ananta chUTA paramANue te pahelI paramANuvartaLA kahevAya. ( ahIM vaNA eTale sarakhI saMkhyAvALA pudgalA . e paramANuone banele 1 dvipradezI ska'dha kahevAya, tevA dvipradezI skA paNa A jagatamAM anaMta che. e ananta dvipradezI kA te bIjI dvipraveza dhoLA tathA traNa paramANuo maLIne banelA 1 dha te 1 tripradezI 1 skaMdha kahevAya, tevA tripradezI skadhA paNa A jagatamAM ananta che. tethI e anantatripradezIskA te trIjI trivezadharmaLA. e pramANe ekeka paramANu adhika adhika vaDe anelA catuHpradezI, paMcapradezI yAvat utkRSTa sakhyAtapradezIskA te pratyeka ananta ananta che, ane ananta ananta skadheAnA saraMgrahane sUcavanAra 'vagA'zabda che, tethI catuHpradezIvagaNA pacapradezI vA yAvat utkRSTa saMkhyAtapradezI vaNA sudhInI sarve sakhyAtapradezIvaga NAe. kahevAya. te sakhyAta che. tyAra bAda ekeka paramANunI adhikatA vaDe banelA asa`khya asa`khya pradezI ska`dhAnI vaNAe utkRSTa asa`khyapradezIska dhavagaNA sudhI kahevI, te asabhya pradezIvaNAe asakhya che, ane te ekeka vaNA ananta ananta skaMdhAnuM astitva sUcavanArI che, jethI ekeka vagaNAmAM ananta ananta skaMdha che, ema paNa kahevAya. tyArabAda ekeka paramANuvaDe adhika adhika evI ananta pradezIvagaNuAo ananta che, tyAM sudhInI pudgalavagaNAe (ska dhasamudAye ) jIvathI grahaNa thaI zakatI Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pulavargaNAonuM svarUpa 259 nathI,36 eTale te pudgalaskaMdhene jIva dArikAdi zarIrarUpe bhASArUpe, ucazvAsarUpe ItyAdi koI paNa rUpe pariNAvI zako nathI, paraMtu abhavyathI anataguNa athavA sarvasiddhathI anaHmA bhAga jeTalA anantaparamANuo maLIne je pudgalaska banyA hoya tevA muddagalarakane jIva audArika zarIrapaNe grahaNa karI zake che. dArika (grahaNAyegya) vagaNuM pUrve kahyA pramANe abhavyathI anantaguNa athavA siddharAzithI anatamA bhAga jeTalA ananta paramANuo maLIne je pudgalaska banyA che, tevA pudgalaska paNa jagatamAM anaMta che ane te jIvane audArikazarIrapaNe grahaNa thaI zake che, mATe A gaurayo prathama (jaghanya) ghaNA che. tethI 1 paramANu adhika, 2 paramANu adhika yAvat ananta paramANu adhika sudhInI audArikaprAgya vargaNAo che. jemAM sarvathI antima vargaNa te gaurakSA kavaLA che. e anaMta audArika vargaNAomAM pratyekamAM anaMta anaMta audAriogya adhe che. audAnI pahelI vagaNane 1 skadha jeTalA paramANuone banele che, tethI aMtamAbhAga jeTalA paramANuo vaDe adhika audAnI atima vargaNamane 1 skaMdha banela 16. e agrahaNavargaNAo audArika zarIranI racanA mATe alpa paramANu saMkhyAvALI havAthI audA zarIrane sUkSma paDe che, ane audArika zarIra pote sthUla zarIra che, mATe audArika zarIrarUpe banavAmAM nirupayogI che. ahIM kahevAtI sUkSamatA tathA bAdaratA vAstavika nahIM paNa ApekSika che. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 zatakanAmA pAMcama karmagrantha-vizeSA sahita hAya che. jethI audyAnI utkRSTavA audAnI jadhanya0 vaga NAthI pradezasaMkhyAnI apekSAe anantamAbhAga jeTalI adhika che, ane te kAraNathI audArikaprAyeAgyavagaNAe paNa jaghanyavagaNAnA anantamAbhAga jeTalI ja che. 137kriya agrahaNyeAgya vaNAe audyArikayeAgya utkRSTava NAntagata 1 ska MdhamAM jeTalA aNu che, tethI 1 aNu adhika anantA jIvane agrahaNuceAgya che, e pramANe e aNu adhika, traNa aNu adhika yAvat abhavyathI ana`taguNa athavA sarvAMsiddhathI anantamA bhAga jeTalA adhika aNue vaDe banelA ananta ananta skaMdhevALI ananta vaNAe jIvane agrahaNa yAgya che. A vaNAe audyArika zarIranI racanAmAM sUkSma paDe che ane vaikriya zarIranI racanAmAM sthUla hAvAthI agrahaNa yeAgya che. A vaNAe 137. agrahaNavaNAe joke potAnI banne bAjunAM zarIrane agrahaNayogya che, topaNa vaikriyaagrahaNayogya, AhArakaagrahaNayogya tyAdi ATha agraNava'NAnAM 8 niyata nAma lakhyAM che. tenu kAraNa ke agrahaNayogya vaNAnI paripATI prathama audArikaagrahaNayeAgya vaNAthI ja zarU thaI che, te A pramANeH-paramANu Adi anaMta vargINAe potAnI pAse rahelA audArikane agrAhya che ema gaNIne rahelI agrahaNava NAnuM audArikaagraNava NA Apyu` che. tyArabAdanI agrahaNava NAe te vaikriya agrahaNavaNA, ityAdi rIte agrahaNavaNAne paNa ahI ,, nAma 66 audArikAgrahaNa audArikAzrahaNava NA ' eTale audArikane grahaNa yAgya nahI ane vaikriyAdine grahaNa yogya * tyAdi nAmapUrvaka lakhI che, jethI hoya evA artha karavA nathI. << ( << ,, Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgalavaNAonuM svarUpa 261 svajaghanyavargaNAthI svautkRSTa vargaNa sudhI abhavyAnaMtaguNa jeTalI che, ane utkRSTavargaNa paNa agrahaNanI jaghanyavagaNAthI pradeza saMkhyAnI apekSAe anantaguNa adhika che, ane te anantaguNutA abhavyathI anantaguNa rAzinA guNAkAravALI che. A paddhatie AgaLa kahevAtI agrahaNavargaNAo paNa jANavI. vaikiya-grahaNagya vargaNae. vaikiya-agrahaNagya utkRSTavargaNa (mAMnA skadha) thI eka aNu adhika vaDe banelA pudgalaska che vaikiyazarIranI racanAmAM upayogI hovAthI te vaikriyagya jaghanyavargaNa che. tyArabAda ekeka aNu adhika adhika (ekettara 130vRddhie vadhatI) sarvotkRSTa vaikriyavargaNa sudhImAM anantavargaNAo kahevI, jaghanya vargaNAthI utkRSTavargaNa pradezasaMkhyAnI apekSAe anantamAM bhAga jeTalI adhika, ane vaikriyavargaNuonI saMkhyA paNa vaikriyajaghanyavaNAgata pradezasaMkhyAnI apekSAe anantamA bhAga jeTalI che. A vargaNAmAMnA ka vaDe ja mULa vaikiya ane uttarakriya zarIra bane che. e paddhatie ja AgaLa gAhA bAyo ca vAgo, tyArabAda AhArakagrahaNaprAgya, tyArabAda taijasaagrahaNayogya, tyArabAda taijasagrahaNayogya, tyArabAda bhASAagrAhya, bhASAgrAhya, zvAsocchavAsa agrahaNayogya, zvAsocchavAsagrahaNayogya, maneagrahaNagya, mane grahaNagya, kArmaNaagrAhya, kAmaNagrAhya vaNAo anukrame ekottaravRddhie kahevI. te A pramANe 138. eka adhika, eka adhika, eka adhika ityAdi ekeka adhika adhika vRddhi te praznottara vRddhi. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22. 212. zatakanA mA paMcama jarmagra-vizeSArtha sahita AhAraka agrahaNagya vargaNAo. vaikriyazarIrogya utkRSTavargaNAthI eka aNu adhika vaDe banelA skaMdhevALI agrahaNagya jaghanyavargaNA, tyArabAda ekeka aNu adhika adhika vaDe banelA skaMdhevALI AhA. agrahaNagya anantavaNAo utkRSTa agrahaNagya varga sudhI kahevI. A vargaNAmAMnA pudgalaska ghaNu paramANuo maLIne banelA hovAthI vaikiyazarIrane adhika sUkSma thAya che, ane AhAraka zarIrane skUla-bAdara (alpa paramANuvALI) thAya che, kAraNa ke AhArakazarIranI racanAmAM ethI paNa ghaNA paramANuo maLIne banelA sko upayogI thAya che, mATe A agrahaNavargaNa vaikiyazarIranI ane AhArakazarIranI racanAmAM upayogI nathI. AhAraka-grahaNagya vagaNae. AhArakane agrahaNagya vargaNAmAMnI utkRSTavargaNAthI eka aNu adhika vaDe banelA anantarkaMdhevALI AhArakajaghanyavarga che, be aNu adhika vaDe banelA ananta skavALI AhArakanI bIjI vargaNa che. e pramANe ekeka adhika adhika aNu vaDe banelA ananta ananta skaMdhevALI AhArogya ananta vargaNuo utkRSTavargaNA sudhI kahevI. jaghanyathI utkRSTa anantamA bhAga jeTalI che. A vargaNAomAMnA pudgalaska vaDe ja zrI caudapUrvadharamuni AhArakazarIra banAvI vicaratA jinendra bhagavaMta pAse te zarIranI madadathI jaI tIrthakara bhagavaMtanI samavasaraNAdi mahAna Rddhi dekhe che, ane sUmasaMdehanuM nivAraNa kare che. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgalavargaNAonuM svarUpa 263 taijasa agrahaNu vagaNuo AhArakanI utkRSTa vargaNathI ekeka adhika adhika paramANuo maLIne banelA ananta ananta skaMdhevALI ananta agrahaNa vargaNAo che. A vargaNae AhArakane sUkSama paDe che, ane taijasanI racanAmAM bAdara che. mATe AhAraka ane taijasa zarIra banAvavAmAM jIvane nigI che tejasa-grahaNagya vaNAo taijasaagrahaNayogya utkRSTavargaNAthI ekeka (ekettaravRddhie) adhika adhika paramANuo maLIne banelI ananta ananta skaMdhevALI ananta tejasavargaNAo che, A vargINAomAMnA ska vaDe jIva taijasazarIra racI zake che, arthAt e skaMdha taijasazarIrapaNe pariName che, tathA te jetezyA ane zItalezyA utpanna thavAmAM athavA mUkavAmAM A taijasavargaNuonuM baneluM taijasazarIra mULa kAraNarUpa che, tema ja AhAra pacAvavAmAM paNa upayogI che. bhASA agrahaNa vagaNue utkRSTa taijasavargaNAthI ekettaravRddhie ekeka adhika adhika paramANuo vaDe banelA ananta ananta skavALI ananta agrahaNa vargaNAo che. A vargaNuo bhASAne mATe bAdarapariNAmI ane taijasane mATe adhika sUmapariNAmI hovAthI tejasa zarIranI tathA bhASA-vacananI racanAmAM (bhASArUpe pariNamAvavAmAM) nirupayegI che. bhASA-grahaNayogya vaNAo bhASAnI utkRSTa agrahaNavargaNAthI ekeka adhika adhika Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita paramANuo vaDe banelA ananta ananta skaMdhevALI ananta bhASAvargaNAo che. A vargaNAomAM pudgalaskane jIva bhASA-vacanarUpe pariNAvI vacaccAra karI zake che. ucchavAsa agrahaNagya vargaNue bhASAnI utkRSTavargaNAthI ekeka adhika adhika aNuo maLI banelA ananta ananta kaMdhevALI ananta pudgalavargaNuo che. A vargaNAomAMnA pudgalaraka che zvAse zvAsa mATe bAdara hovAthI jIva zvAsocchavAsarUpe pariNAvI zakatuM nathI, temaja bhASAne mATe atisUkSma hevAthI bhASApaNe paNa pariNAvI zakato nathI, mATe aMgrahaNayogya che. zvAsa-ucchavAsa grahaNagya vagaNae uchuvAsanI agrahaNayogya utkRSTavaNAthI ekeka adhika adhika aNuo vaDe banelA ananta ananta kavALI zvAsevAsa vargaNAo ananta che. A vargaNAomAMnA puddagalaskane jIva zvAsocchavAsarUpe pariNamAthI zvAse zvAsa levA mUkavArUpa jIvanakArya nIbhAve che. mana: agrahaNuM vargaNAo zvAsocchavAsanI utkRSTavargaNAthI ekeka paramANu adhika adhika vaDe banelA ananta ananta skaMdhevALI agrahaNa vargaNuo ananta che. ucchavAsarUpe pariNumAvavA A vargaNAo ati sUkSma hovAthI nirUpagI che, ane manaHpaNe pariNamAvavAmAM ati sthUla-bAdara pariNamI hevAthI nirUpayogI che, mATe agrahaNa vargaNAo che. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 265 pudgalavargaNuonuM svarUpa mana: grahaNayogya vagaNue mana agrahaNagya utkRSTavargaNAthI ekeka paramANu adhika adhika vaDe banelA ananta ananta skavALI ananta vargaNAo mana: prAgya che. A vargaNAomAMnA pudgalakane jIva manarUpe pariNAvI ciMtavanarUpa kriyA kare che. kAmaNu agrahaNu vagaNuo utkRSTa mavargaNAthI ekeka adhika adhika paramANuo maLIne banelA ananta ananta skaMdhevALI ananta agrahaNa vargaNAo che. manapaNe pariNamAvavAmAM A vargaNa adhika sUkSma hevAthI ane karmarUpe pariNAvavAmAM bAdarapariNAmI hovAthI nirUpagI che, mATe jIvane sarvathA agrahaNagya che. - kAmaNa vagaNuo - utkRSTa kArmaNa agrahaNavargathI ekeka adhika adhika paramANu maLIne banelA ananta ananta saka dhevALI ananta kAmaNavargaNAo che. A vargaNAomAMnA pudgalarakone jIva jJAnAvaraNIyadi 8 (mULa) karmarUpe athavA 158 karma (nA uttarabheda) rUpe pariNamAve che. arthAt karmavastu te A pudgalaskadhe ja che. jyAM sudhI AkAzamAM A skIdhe chUTA chUTA paDI rahelA che tyAM sudhI kAmaNavargaNu-rmocavA kahevAya, ane e ja pudgalakane jIva jyAre pitAnA saMbaMdhamAM le che (grahaNa kare che, tyAre e ja pudgalaska pharma kahevAya che. tema ja e 158 karmane jIvasaMbaddha je piMDa tenuM sAmudAyika nAma jarmana che. tethI A vargaNAone jIva karma paNe Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2}} zatakanAmA pAMcama ka grantha-vizeSAtha sahita athavA kANu zarIrapaNe pariNamAve che" ema kahIe te paNa eka ja che. joke A saMbaMdhamAM kiMcit matAntara (kamapiMDa ane kANu zarIra e 13 bhinna vastu che evu' mantavya ) che. tApaNu te bhinnatA kAvAnI racanA saMbaMdhamAM nathI. ( arthAt AdhArarUpa kANuzarIra ane AdheyarUpa kama - piMDa e banne kANuvAnA banelAM che e mAnyatAmAM bheda nathI.) e 8 agrahaNavaga NAo ane 8 grahaNavaga NAonu` kiMcit svarUpa kahIne va NuAomAM je je prakAranI vizeSatA che te kahevAya che-- sALa vaNAomAM antagata vAonu alpahatva paramANu Adi pahelI agrahaNavagaNAe abhavyathI anantaguNu athavA siddhathI anantamA bhAga jeTalI ananta che, A va NuAemAM 1 paramANuva NA che, saMkhyAtapradezI (dvipradezI, tripradezI ityAdi ananta ananta) skadhAvALI saMkhyAtI vaNAo che. asa dhyapradezI ( ananta ananta skaMdhAvALI ) asa khyAtI va NuAo che, ane anantapradezI ( ananta ananta skaMdhAvALI ) anantavagaNuAe che. e pramANe 3-4 vibhAgavALI che. 139. kapi`Da te Adheya ane kANu zarIra te AdhArarUpa bhinna che. jema kuDAmAM bharelAM khAra temAM kuDa ane khera e bhinna che athavA vastranu` peTaluM, temAM badhanavastra ane bAMdhelA vastra bhinna che tema. Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seLa vargaNAomAM alpabadutva 267 tyArabAda dArika grahaNayogya vargaNAo ananta che, paraMtu pahelI agrahaNavargaNAothI alpa (anantamAM bhAga jeTalI) che. kAraNa ke audArikanI jaghanyavargaNAthI audAnI utkRSTavaNa pradezanI apekSAe anaMtamAbhAga jeTalI ja adhika che, ane audAnI jaghavargaNAntargata eka skaMdhanA paramANuo prathama agrahaNavargaNuonI saMkhyAthI eka ja adhika che. tyArabAda audArika-grahaNagya vargaNAothI AgaLanI vaikiya agrahaNa vargaNAo anaMtaguNI che, kAraNa ke e agrahaNanI jaghanyavargaNa (antargata ekakaMdhamAM rahelA paramANuo)thI utkRSTa vargaNa anantaguNa (utkRSTavargaNAntargata eka dhanA paramANuo) che. A paddhatie AgaLanI zeSa 6 agrahaNa-vargaNAomAM svajaghanyathI tRNavarganuM anantaguNa jANavI, ane guNAkAra abhavyathI anantaguNa jeTalA aMka vaDe jANa. tyArabAda vaikriyagrahaNagya vargaNAo vaikriya agrahaNagya vargaNAothI anantamAbhAga jeTalI che, tethI AgaLanI AhAraka-aMgrahaNavargAo anantaguNa che, tethI AgaLanI AhAraka grahaNagya vargaNa anantamAbhAga jeTalI (tepaNa ananta) che, tethI AgaLanI taijasa agrahaNavargaNAo anantaguNa che, tethI AgaLa tejasa grahaNayogya vargaNAo anantamAbhAga jeTalI che, e anukrame AgaLa AgaLanI vargaNAonuM alpabadutva jANavuM. - ke rUti karatA pahua | e 16 vagaNAomAM paraMpara-a5bahatva A pramANe Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 zatakanAmA pAMcama ka grantha-vizeSA sahita che ATha agraNavagaNAe kramaza: nirantarapaNe anantaguNa anantaguNa che, tema ja 8 grahaNavagaNAe paNa paraspara anukrame anantaguNa anantaguNa che. || kRti sAnta-apavadutva | seALavaNuAomAM bhAdarapariNAmI-sUkSmapariNAmI audArika-vaikriya-AhAraka-taijasa e grahaNuvaga NAe, tathA e vaNAonA aMtarAlamAM (AMtarAmAM) kahelI 3 agrahaNu vaNA tathA taijasavagaNAethI AgaLanI keTalIka agrahaNavagaNAo vALAmI che, tathA tethI AgaLanI bhASAvagaNAonA pazcAta bhAgamAM rahelI keTalIka agrahaNuvaga NAothI prAra'bhIne bhASA vigere save vaga NAe sUkSmajagAmI che, A vAstavika sUkSmapariNAma tathA khadarapariNAma kahyo. vaNAonA varNanamAM grahyaagrAhyanA kAraNarUpe kahelI sUkSmatA tathA khAdaratA apekSAthI che, jema kaniSTA a'gulIthI tarjanI a'gulI meATI, parantu madhyamA aMgulIthI nhAnI e jema ApekSika che tema te kahelI sUkSmatA ane khAdaratA paNa ApekSika che. tathA paramANuthI prAra'bhIne je ana`tavagaNA audArikathI pahelAMnI-pazcAtnI che, te sarve sUkSmapariNAmI che tathA sUkSmanAmakamedayavI jIveAnAM audArika zarIza paNa sUkSmapariNAmI, ane AdaranAmakameryAMthI jIveAnAM audArikAdi zarIre khAdarapariNAmI che. 140 140. AkAzamAM rahelI audArikava`NAe prathama bAdarapariNAmI kahevAya che paraMtu temAMnI ja audA0 varSoMNA ahI' sUkSmakarmodayI javAnA zarIrane aMge samApariNAnI kahI e vizeSa che. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grahaNa vaNAomAM pradezanuM alpabahuta 269 grahaNu vagaNaemAM pradezonuM a5bahutva audArika vagaNamAM (nA eka pudgalaskaMdhamAM) je anaMta pradeza (ANuo) che, tethI atiguNa pradeza (aNuo)vALI vaikriyavargaNuo (mAMne eka pudgaladha) che. e pramANe anukrame AhAraka AdithI kAzmaNa sudhInI sarve grahaNavargaNAo anantaguNa anantaguNapradezevALI jANavI. ATha agrahaNavargaNAomAM anaMtaguNa alpAbahatva niyata nathI, paraMtu anantabhAgAdhikathI yAvat anantaguNa sudhInuM 6 prakAranuM alpabadutva (SasthAna patita alpabadutva) 141 che. seLavaNue anukrame adhika adhika sUkSma. dArika vargaNAthI vaikriya agrahaNavaNa sUphama, tethI vaikriyavargae sUkSama, tethI AhAraka agrahaNavargaNAo sUkSma, tethI AhAragaNAo sUkSama e pramANe anukrame adhika adhika sUkSmatA kArmaNavargaNA sudhI jANavI. A sUkSamatA sUlamapariNAmarUpa vAstavika nahi paraMtu pUrve kahyA pramANe vyAvahArika-apekSika sUkSmatA jANavI. punaH A sUkSamatAne bhAvArtha e che ke-audArikavargaNAntargata 1 sakaMdhathI vaikriyaagrahaNagya athavA vakriyavargaNAntargata eka skaMdha adhikasUkSma eTale hAne che. pudgalene e vicitra svabhAva che ke jema jema pudgale ghaNuM maLe tema tema sUkSmatA (ghanatA) vadhatI jAya che. 11. kAraNa ke be aNavargaNAonA AMtarAmAM grahaNavargaNAo anantamA bhAga jeTalI ja che tethI agrahaNavaNAomAM paraspara alpabadutva anacbhAgAdhikathI prAraMbhAya che. Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 zatanAmA paMcama karmagranya-vizeSArtha sahita jema alpa paramANuovALuM devadAkASTha sthUla che, tethI vizeSa paramANuvALuM sAganuM kAcha kaMIka ghana che, tethI adhika aNuovALuM sIsamanuM kASTa ghana che, tethI leha, tethI rUpuM, tethI suvarNa-e pramANe bAdaraska dhamAM paNa adhika aNuonA saMbaMdhathI ghanatA spaSTa dekhAya che, tema AkAzamAM rahelI vizrasApariNAmI vargaNAomAM paNa adhika aNuonA saMghAtathI adhika ghanatA-sUkSmatA thAya che. seLavaNuonuM avagAhakSetra adhika adhika nyUna. jema adhika adhika paramANuonA saMghAtathI vargaNAonI anukrame sUkSmatA vadhatI jAya che tema adhika adhika paramANu enA saMghAtathI vargaNAonuM avagAhakSetra eTale vargaNIone avagAha paNa anukame adhika adhika nyUna thAya che, tethI audArika vargaNAmAMnA eka pudgalaskaMdhane rahevA mATe jeTalI jagyA joIe tethI 14 jUna jagyA vaikiyavargaNAnA eka skaMdhane rahevA mATe joIe, e pramANe ATha grahaNavargaNAomAM nyUna nyUna avagAha yathAsaMbhava vicAra, tema ja 8 agrahaNa vargaNAone avagAha paNa nyUna nyUna jANa, tepaNa sarve vargoNuo (eTale kaI paNa vargaNAmAM 1 skaMdha) aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga jeTalA kSetramAM rahe che, tethI adhika vA nyUta kSetramAM nahi, tathA paramANu Adi pahelI agrahaNavargaNAomAMnA audhone avagAha aniyamita che. kAraNa ke paramANu 1 AkAzapradezamAM avagAhe che, ddhipradezIska dha 1 athavA 12. paramANu Adi pahelI anaHagrahaNagaNAonI sUkSmatA aniyata che. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 271 kAkAzamAM sarvatra sarvavargaNAo 2 AkAzapradezamAM avagAhe che, e pramANe aniyata avagAha keTalIka asaMkhya pradezI vargaNAo sudhI che. tyAra bAdanI sarvavargaNAo (mane dareka skaMdha) aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM ja avagAhe che. tathA audArikavargaNanA avagAhathI kiMcit jUna aMguLa asaMkhyabhAga avagAha vaikiya-agrahaNaprAyogya vaNAne che tethI kiMcit jUna aMgulAsaMkhyabhAga avagAha vaikiyavargane che. e pramANe anukrame paNa avagAhakSetra kiMcit 14 jUna cUna jANavuM, ane 8 grahaNaprAgya vargaNAomAM anukame asaMkhyaguNa asaMkhya guNahIna hIna avagAha jANo, tema ja 8 agrahaNaprAgyamAM paNa anukrame asaMkhyaguNahIna hIna avagAha jANa, jethI kAzmaNavaNAthI manevargaNAne avagAha asaMkhyaguNa aMgulAsaMkhya bhAga che, tethI ucchavAsavagaNane avagAha asaMkhyaguNa aMgulAsaMkhyayabhAga avagAha che, ItyAdi krama u&ma avagAha yathAsaMbhava vicAra. lokAkAzamAM sarvatra savavargaNue. A caudarAjarUpa kAkAzamAM pUrvokta bhedavALI sarva prakAranI vargaNAo sarvatra che. pUrve aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM vargaNane avagAha kahyo te vargaNanA ekeka kaMdha AzrayI vyakti paratve bhinna bhinna jANu, parantu kaI paNa bhedavALI eka vargaNane vicAra karIe te te vargaNanA ananta ananta skaMdhe sarvakAkAzamAM sarva sthAne rahelA che. te pramANe paramANuo sarvakAkAzamAM sarvatra che. DhipradezI 143. e alpabahutva paMcakarmagraMthanI vRttimAM che. 144. e alpabahu zrI karmaprakRtinI vRttimAM che. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita audhe sarvakAkAzamAM sarvatra che. punaH kAkAzamAM paNa aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAmAM eka vargane eka ja kaMdha nahi paraMtu ananta skaMdha che, temaja dareka vargaNanA ananta anata skaMdha rahyA che, tethI jema dareka vaNAe sarvalekAkAzamAM che, tema kAkAzanA keI paNa eka sthAnamAM dareka vargaNanA paNa ananta ananta skaMdhe vidyamAna che. arthAt lekAkAzamAM koI sthAna evuM nathI ke jyAM amuka bhedavALI vagaNa ane tenA ananta skaMdhe vidyamAna na hoya. pudagalavaNuone kALa paramANu Adi keIpaNa vargaNAmAMnA keI paNa eka skadhane kALajaghanyathI 1 samaya ane utkRSTathI asaMkhya kALacaka che. arthAta paramANu jaghanyathI 1 samaya ane utkRSTathI asaMkhya kALa sudhI chUTo paramANupaNe rahI zake che. tyArabAda avazya kaMdhapratibaddha thAya che. dvipradezI paNa jaghanyathI athavA utkRSTathI teTale kAla rahI avazya vipradezI Adi sakaMdha thAya athavA te be pradeza chUTA paDI paramANurUpe thAya. e pramANe dareka vargaNAntargata ekeka kaMdhano kALa jANo. je samudAyapaNe vicArIe te dareka vargaNa sarvadA vidyamAna che, arthAt e koI samaya vyatIta thatuM nathI ke thaze nahi ke je samaye paramANu Adi vargaNAmAMnI keI eka paNa vaNA jagatamAM avidyamAna hoya. pudgalavagaNaene vagaNutara pariNAma prazna-dArikAdivargaNa te vekiyAdi anya vargaNarUpe Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghAta-bhedathI vargaNAone pariNAma 273 pariName ke nahIM? tema ja grahaNavargaNa te agrahaNavargaNApaNe ane agrahaNavargaNa te grahaNavargaNa thAya ke nahIM ? uttara-jaghanyathI 1 samayamAM ane utkRSTathI ghaNA kALe paNa dArikAdi keI paNa vivakSita pudgalavargaNa (mAMnA skardha) avazya vaikriyAdi anyavargaNarUpe paNa pariName, tema ja agrahaNavargaNArUpe paNa pariName tema ja grahaNavarganuM te agrahaNavargaNarUpe ane agrahaNavarganuM te grahaNavargaNarUpe pariName kAraNa ke pudgalapariNAma vicitra che. saMghAta-bhedathI vaNAone pariNAma prazna-dArika kaI paNa vargaNanA eka skaMdhamAMthI thoDA athavA ghaNA paramANuo chUTA paDe athavA bIjA AvIne maLe te te vargaNApaNuM kAyama rahe ke turta vinAza pAme? jema eka kArmaNaddhadhanA evA be vibhAga chUTA paDyA ke jemane 1 vibhAga dArikavaNAnI pudgalasaMkhyA vaDe rahyo ane bIje vibhAga agrahaNagya pudgalasaMkhyA jevaDo raho te pahele vibhAga audArikavargaNAmAM gaNave ke nahIM ? uttaraparamANu saMbaMdhI saMkhyAnI apekSAe audArika gya gaNAya, temAM koI paNa prakArane virodha hoya tema jaNAtuM nathI. pudgalavargaNAomAM gurulaghu-agurulaghu pariNAma aAgamana (nIcIgati) karavAne svabhAva te guru pariNAma, Urdhvagamana svabhAva te ghupariNAma tiryagUgati svabhAva te gusapurama, ane e traNe svabhAvathI rahita (gati vibhAga che. dArika rahyo ane bIjA 18 Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 zatakanAmA paMcama karmagranya-vizeSArtha sahita kiyArahita) svabhAva te 144 gurupurAma. A cAre svabhAva audArikAdi bAdarapariNAmI keTalIka pudgalavagaNamAM che. A vicAra sthala daSTie skUlapudgale mATe samaje. vastuta: agurulaghu ane gurulaghu e be pariNAmanI ja mukhyatA zAstramAM 145gaNe che, te apekSAe dArikathI tejasa sudhInI (dA, vi, AhA , tai0) grahaNavargaNAo ane temAM aMtarALamAM rahelI 3 agrahaNavargaNao tathA taijasathI AgaLanI keTalIka agrahaNavargaNAo ke je bAdarapariNAmI pUrve kahI che te sarve gurudhupAinI ane pahelI paramANu Adi anaMta agrahaNavargaNAo tathA tejasabhASAnA AMtaraDAmAM bhASAnI pAse rahelI keTalIka agrahaNavargaNAo, ane bhASAvargaNA tathA tyAMthI 144. A cAre artha gatinI apekSAe je kahyA che te vizeSataH pudgala dravyane aMge che. vAstavika rIte te sUkSamatA ane arUpIpariNAma agurulaghunA saMbaMdhavALe che, ane bAdarapariNAma gurulaghupariNAmanA saMbaMdhavALo che. je kevaLa gatipariNAmanI apekSAe ja agurulaghupariNAma ke gulaghupariNAma vicArIe te eka samayamAM 14 rajaju gati karatA paramANuo ane 7 rajaju gati karatA asiddha jevo paNa kevaLa laghupariNAmI ja gaNAya. punaH paramANuonA gati svabhAvamAM te e cAre artha anukuLa ja che. 145. punaH e ja prakArano artha te vyavahArathI che, ane nizcaya mata te e che ke koI paNa bAdarapariNAmI dravya sarvathA laghupariNAmI tema ja sarvathA ekAMte gurupariNAmI hoya ema nahi. paraMtu kaMIka guspariNAma ane kaMIka laghu pariNAma baMne hoya tethI bAdarapariNAmI dravya guruthu ane arUpI dravyo tathA sUkSmapudgale te sarva guraghu e be bheda ja hoI zake che. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala vargaNAomAM varNa-gaMdha-rasa-sparza 25 AgaLanI ucchavAsa, mana ane kAzmaNa e grahaNavargaNAo tema ja tenA AMtarAmAM rahelI 2 agrahaNavaNao tathA kArmaNathI paNa AgaLanI pravaacitta Adi sarve pudgalavargaNAo (tema ja arUpi dravya) te sarve anurupuriNAma che. athavA bAdara nAmakarmodayavartI jenA bAdara zarIre temaja meghadhanuSyAdi vizrasApariNAmI (akRtrima) bAdara ska che te sarve gurupu ane sUkSma nAmakarmanA udayathI chanA sUkSama zarIre ane paramANu Adi (sUkSamapariNAmI) pudgalavargaNa (tema ja arUpI dravya) te sarve sAdhu che. pudagala vargaNuomAM vaNu-gaMdha-rasa-peza eka paramANumAM athavA skaMdhapratibaddha eka pradezamAM (pAMca varNamAne kaI paNa) 1 varNa, (2 gaMdhamAM kaI paNuM) 1 rasa, ane avirUddha 2 sparza (snigdha-zIta athavA snigdha uSNa athavA rUkSa-zIta athavA rUkSa-uSNa e cAra prakAramAMthI kaI paNa eka prakAranA 2 sparza) hoya che, jethI paramANu athavA pradeza 5 guNavALe ane dipa gaNAya che. pUrve kahelI bAdarapariNAmI (audArikAdi 6) vargaNAomAMnI 1 taijasavargaNAo ane sarve sUkSmapariNAmI vargaNAyaka (bhASA-ucchavAsa-mana-kArpaNa ane AMtarAmAMnI 3 agrahaNa tathA audArika 144 agrahaNa e 8 vargaNAo) 146. audArika agrahaNavargaNAo je dipradezI-tripradezIcatu-pradezI ItyAdi keTalAka saMkhyAtapradezI skamAM yathAsaMbhava 1-23-4-5 varNa, 1-2 gaMdha, 1-2-3-4-5 rasa ane 2-4 sparza e rIte bhinna bhinna prakAre paNa varNa, gaMdha, rasa, sparza che. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita 5 varNa, gaMdha, pa rasa ane 4 sparzayukta che, jethI 16 guNayukta ane catura gaNAya che. e kamane kaI paramANu kRSNavarNa te kaI paramANu nIlavarNA ema ekeka vadi yukta ghaNuM paramANuo hovAthI 5 varNa, 2 gaMdha, 5 rasa ane 4 sparza prApta thAya che. ahIM snigdha-uSNa-rUkSa-zIta e 4 147 sparza sUkrama skaMdhamAM hoya, paraMtu, laghu-guru-mRdukarkaza e 4 sparza nahiM. tathA (audArika, vaikriya, AhAraka ane enA AMtarAmAMnI 2 agrahaNavargaNuo tema ja taijasa agrahaNavargaNa e) 6 bAdarapariNAmI vargaNAonA pudgalaskaMdha pa varNa, 2 gaMdha, 5 rasa ane 8 sparzavALA che, tethI 20 guNa yukta ane chaw kahevAya che. ahIM prastuta viSaya karyagrahaNagya vargaNAone hevAthI te karmavargaNAomAM 5 varNa, 2 gaMdha, 5 rasa ane 4 sparza che, tethI kAzmaNavargaNa tathA karmadravya 16 guNayukta ane catuHsparze che. 75. emeva 148 viuvvAhAra-teyabhAsANupANamaNakamme / __suhumA kamAvagAho, uNUNaMgula asaMkhaMso // 76 // 147. zatakacUNimAM te kArmaNavargaNa prasaMge ( taijasAdi skaMdhamAM) ane zrI karmaprakRtinI malayagiri vRttimAM tejasAdiskaMdhamAM spaSTapaNe snigdha-uSNa, athavA snigdha zIta, athavA rUkSa-zIta athavA rUkSa-uSNa e cAra prakAramAMthI koI paNa eka prakAranA 2 avirUddha sparza ane mRdu-laghu e be avasthita sparza gaNI 4 sparza kahyA che. 148. 75 mI gAthAmAM tahuM bAriyA eTale te pramANe (ekeka pradezAdhikanI vRddhi vaDe vadhatA) ane agraNavargaNAo vaDe Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta agrahaNa vargaNAonuM pramANa 277 pathArtha (audArikavargaNa je pramANe kahI te) pramANe ja vizva=paikriyavargaNa, sAhAra= AhArakavaNA, = taijasavagaNa, mAvA=bhASAvargaNA, bApupALa = zvAsocchavAsavargaNa, ma=mane vargaNa ane kAzmaNavargaNuM jANavI. e AThe vargaNAomAM ekeka vargaNAne (vargaNa gata ekeka skaMdhane) avagAha kaMi saMrvaso aMgulane asaMkhyAtamo bhAga che te paNa =kramathI (audATa vai0 ItyAdi anukramapUrvaka) kaLaf=^nanyUnatara (nyUna, adhika nyUna) avagAha jANa. 76 viroSArtha-75 mI gAthAmAM vizeSArtha prasaMge kahevAI gaye che. 76 avataraNa-pUrva gAthAmAM ATha vargaNAonuM svarUpa tathA avagAhanA kSetra kahIne have grahaNagya 8 vargaNAonA aMtarAlamAM vacce AvelI 7 agrahaNavargaNAonuM pramANa (eTale 7 mULa agrahaNavargaNaemAM darekamAM antargatavargaNa samudAya keTale che?) ane grahaNavargaNAomAM darekamAM jaghanya vargaNAthI tenI pitAnI utkRSTavargaNa keTalI adhika (keTalA aNuo vaDe adhika) che? e be prakAranuM pramANa A gAthAmAM kahe che. ikvikahiyA siddhANaMtaMsA aMtaresu aggahaNA / savvattha jahannuciyA, niyaNaMtasAhiyA jiTThA // 7 // pathArtha--(ATha grahaNavargaNAonA) aMtarelu=aMtarAomAM aMtarita (be agrahaNavargaNAonA AMtaraDAmAM rahelI) je vaikriyAdi vargaNAo kahevAnI bAkI rahI hatI te ahIM kahe che. arthAta te agraheNAMtaritavargaNAo kaI ? te A gAthAmAM darzAve che. ahaluvakamAM anAmata amANa Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama ka grantha-vizeSA sahita ni=ekeka aNu vaDe cA=adhika adhika vRddhi pAmatI evI baLA=agrahavAemAMnI pratyeka vaNA siddha= sarva siddhajIvAnI rAzinA anaitA=ana`tamAM aza-bhAga jeTalI che. kRti maLavarjanAtramALam. tathA sanmaT=sava grahaNa vaNAomAM (mULa ATha grahaNuva NAmAM pratyekamAM) nannuniyA= jaghanya grahaNayeAgya vaga NAthI ( eTale jadhanyava`NAthI ) niaf= utkRSTa grahaNavaga NA niya=peAtAnA (vivakSita mULa graheMNavaga NAnI peAtAnI jaghanya vAnA) baLatatta=ana`tamA bhAga jeTalI ahiyA=adhika che, rUti pradaLavartanAtramAnam 77. 278 vizeSArtha-75 mI gAthAnA vizeSA prasaMge spaSTa rIte kahevAI gayA che. 77. bavatana--pUrva gAthAomAM prasa'gataH AThe grahaNayeAgya ( tathA agrahaNayeAgya ) pudgalavaga NAonu svarUpa kahIne have temAMnI 8 mI kamavaNA jIva kama paNe grahaNa kare che, te kapudgalavaga NAnu` vizeSasvarUpa ( eTale te kama pudgaleA keTalA vaNu, gaMdha, rasa, sparzAdi guNavALA che ? te grahaNa thatA kama pudgalAmAM kamarasa keTalA prApta thAya che? ane pratisamaya grahaNa karAtA ka`ska MdhA keTalA aNuovALA che? e 3 prakAranuM svarUpa) A 78 mI gAthAmAM kahevAya che; aMtimacauphAsadugaMdha- paMcavannarasakammakhaMdhadalaM / savvajiyaNaMtaguNarasa - 148 maNujuttamarNatayapaesaM // 78 // 149 149-salajInA arthamAM samaNu zabda che, tyAM prAkRta hovAthI kAra lAkSaNika che. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmane 1 pradezamAM sarva jIvathI anaMtaguNa rasAvibhAga ra79 pathArtha-smaraMdha=(pratisamaya grahaNa thatuM) karmaskaMdhanuM dalika (eTale karmanA aNuo) caMtimavANa = anyanAchellA 4 sparzavALuM, (zIta-uSNaniSpa-rakSa e ja sparza yukta), dudha= be gaMdhavALuM, paMcama= pa varNavALuM tathA (paMja) sa = 5rasavALuM che, tathA navaniya()ta gura(5)- juguttara sarvajIvarAzithI anaMtaguNarasAyukta che, ane zAMta pAe= ananta pradezavALuM che. 78. ' vizeSArtha -karmaSThadhanA dalika eTale karma skaMdha (gurulaghumRdu-karkaza-zIta-uSNu-snigdha-rUkSa e prathama karmagraMthanI 40 mI gAthAmAM kahelA ATha sparzanA krama pramANe) chellA 4 sparzavALuM, 2 gaMdhavALuM, 5 varNavALuM ane pa rasavALuM che, tenI vizeSa spaSTatA 75 mI gAthAnA vizeSArthamAM kahevAI che, ane gAthAnA uttarArdhamAM karma skaMdhadalika sarvajIvathI ananta guNarasAvALuM tathA anaMtapradezavALuM kahyuM, te A pramANe - karmanA 1 pradezamAM savajIvathI anaMtaguNa rasA. vibhAga anubhAgabaMdhanA svarUpamAM pUrve anubhAga-rasanuM je svarUpa kahyuM che, tevA svarUpavALo karmane (jIvane zubha athavA azubha tathA tIvra athavA maMda anubhava ApavAnA svabhAvarUpa) je rasa (eTale anubhavanI tIvratA yA maMdatA) temAM paNa je sarvajaghanyarasa tenA zrIkevalI bhagavaMtanI buddhi vaDe sUkSama vibhAge karIe te jagatamAM jeTalA jIve che. te sarve jIthI anataguNa vibhAga thAya, te dareka vibhAganuM nAma anumArjiththara, raSTie, sArA, rAju ItyAdi che. e Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita pramANe sarvajaghanyarasavALA karmane 1 pradezamAM sarva jIvAtaguNarasANa che, tema ja sarvotkRSTa rasavALA karmanA 1 pradezamAM paNa sarvajIvAnantaguNarasAMza che, paraMtu jaghanyathI utkRSTamAM sarvajIvAtaMtaguNa rAzi moTo jANa pratyeka karma skaMdhamAM anaMta pradeza jJAnAvaraNIyAdi svarUpe pariNAma pAmatI kAzmaNavargaNAonA pudgalaskaMdha te rmadha, ane te dareka karmaskadhamAM jaghanyathI paNa abhayathI anaMtaguNA ane sarvasiddhathI anaMtamAM bhAga jeTalA karma pudgalanA anaMta aNuo hoya che, tema ja utkRSTa pradezI karma skaMdhamAM paNa abhavyathI anaMtaguNa ane siddhathI anaMtamA bhAga jeTalA anaMta aNue che, paraMtu jaghanyathI utkRSTamAM vizeSAdhikatA jANavI, dviguNa athavA triguNAdi adhika aNu na hoya, paraMtu anaMtamA bhAga jeTalA ja adhika adhika aNu utkRSTa karmaskaMdhamAM hoya che, jethI dareka karmakaMdha sAmAnyapaNe anaMtapradezI kahevAya. ethI jUnapradezavALA karmaskaMdha che nahi, ane nyUnaaNuvALA bIjA pudgalaka che te tene jIva karmapaNe grahaNa karI zaktA nathI arthAt te ka karma svarUpe pariName nahIM. 78. avatA-jIva je karyagrahaNa kare che te kayA sthAne rahelA karma pudgale grahaNa kare che? tathA (jIva) pitAnA keTalA Atmapradeze vaDe grahaNa kare che ane pratisamaya grahaNa karAtA karmapudgale keTalA vibhAgamAM vaheMcAI jAya che? (arthAt keTalA prakAranA karmarUpe pariName che?) ane te te vibhAgamAM (pariNamatA mULa karmomAM) keTalA keTalA karma Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmayugalanuM grahaNa tathA temAM prApta thatA vibhAge 281 pradeze prApta thAya che? te ja prakAranI vAta A 79 tathA 80 mI gAthAmAM kahevAya che - egapaesogADhaM, niyasavvapaesao gahei jio / jevo sAra tavaMto, nA joi samo hiro 71 vigyAvaraNe mohe, savvovari veyaNIye jeNappe / tassa phuDattaM na havai, ThiIviseseNa sesANaM // 80 // jAthArtha-vino jIva eka pradezamAM avagAhelA (eTale jIva je kSetramAM avagAhyo che-rahyo che teTalA mAtra kSetramAM rahelA) karmalikane potAnA sarva Atmapradezo vaDe grahaNa kare che. devo totemAMne cheDo aMza--alpabhAga mAM baMdhAtA AyuSyane maLe che, ane AyuSyathI adhika aMza=vadhAre bhAga nAmakarmane tathA gotrakane maLe che, tyAM nAma ane getrane paraspara samosarakho bhAga maLe che (arthAt jeTalA karmANa nAmakarmarUpe pariName che teTalA ja sarakhI saMkhyAmAM karmANa getrapaNe pariName che. 79 tathA vighakamane ane AvaraNakarmane (jJAnAvaraNa, darzanAvaraNane) e traNa karmane nAmazetrathI adhika bhAga maLe che, tethI adhika bhAga mehanIyakarmane maLe che, ane vedanIya karmane te sovari=sarvathI upara eTale sarvathI adhika bhAga maLe che, je=je kAraNathI vedanIyakarmanA pradeza 3Q alpa hoya te tasva=te vedanIya karmanuM jIvane spaSTapaNuM (spaSTa anubhava) na hoya ane vedanIya sivAyanAM zeSa 7 karmone je bhAga maLe che te divisena=otapotAnI nyUnAdhika sthitinA vizeSathI eTale sthitinA taphAvatathI maLe che. Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 zatakanAmA paMcama migrantha-vizeSArtha sahita vizeSArtha -have jIva karma pradezone kaI rIte grahaNa kare che tenuM svarUpa kahevAya che, te A pramANe - eka kSetramAM rahelA karmapradezanuM grahaNa gAthAmAM "prajApauorTa eka pradezamAM avagahelA" e padathI eka ja AkAzapradezamAM avagAhelA karma skaMdhenuM-karmapradezanuM grahaNa nahi; parantu jIva je aMguLanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA athavA tethI adhika kSetramAM avagAhyo-rahyo hoya te ane teTalA ja AkAzapradezamAM rahelI kArmaNavargaNuone grahaNa karI karmarUpe pariNamAve che. audArikAdi vargaNAonuM grahaNa paNa e pramANe ja eka AkAzapradezathI (eTale eka kSetramAMthI) ja thAya che. paraMtu sAthe sparzIne rahelA athavA AMtarAmAM rahelA AkAzapradezamAM rahelI karmavargaNAone (tathA dArikAdi vaNaone paNa) jIva grahaNa karatuM nathI, jethI ahIM eTale navAvaIkSetra e artha che kAraNa ke audArikAdi grahaNavargaNAonuM avagAhakSetra (audArikAdi pugalaskaMdhanuM avagAhakSetra) aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM che, te kAraNathI e pudgalavargaNAnA grahaNa karavA gya skache paNa eka AkAzapradezamAM rahI zakatA nathI. (paraMtu pratyeka skaMdha asaMkhya asaMkhya AkAzapradezamAM raheluM hoya che, te eka AkAzapradezAvagADha karmavargaNAnuM grahaNa kevI rIte hoya? sarve AtmapradezathI karmanuM grahaNa jIva jema (eka AkAzapradezamAMthI eTale) pitAnA Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283 yogane anusAra hInAdhika kamarkanuM grahaNa avagAhelA sarva AkAzapradeza (rUpa kSetro mAMthI karmavargaNAo grahaNa kare che tema karmavargaNAonuM grahaNa paNa eka AtmapradezathI nahIM parantu sarva AtmapradezathI thAya che, arthAt AtmAne kaI paNa pradeza je karma skaMdhe grahaNa karavAmAM prayatnavALe thayuM hoya, te ja karmakAne grahaNa karavAmAM bIjA sarva Atmapradeze prayatnavALA thAya che, paraMtu taphAvata mAtra eTale ja ke vivakSita AtmapradezamAM jeTale prayatna che, tethI bIjA AtmapradezamAM (jema jema dUra rahelA hoya tema tema) cUna cUna prayatna hoya che. jema ghaTa upADavAmAM hathelInA Atmapradezane prayatna adhika, tethI kUNInA Atmapradezane nyUna, tethI khabhAnA Atmapradezane nyUna ane e pramANe thAvat paganA aMgUThAnA Atmapradezane atyaMta nyUna prayatna hoya che tema karyagrahaNa karatA AtmapradezanA prayatna ekabIjAnA kAryamAM hInAdhika hoya che. puna: je samaye vivakSita eka Atmapradeza karyagrahaNa kare che, te samaye bIjA Atmapradeze karyagrahaNa nathI karatA ema nahIM, paraMtu sarve Atmapradeze pata-pitAnA AkAzapradezamAM avagAhalA karmalka dhone grahaNa kare che. te paNa je hInAdhika prayatna kahyo te bIjA AtmapradezanA karmagrahaNa pratye jANa; paraMtu pote je karmakache te samaye grahaNa kare che te karma pratye pitAne hIna prayatna nahi. yegane anusare hInAdhika karmakIdhenuM grahaNa varyAntarAyakarmanA kSapazamane anusAre jIvane vega hInAdhika hoya che, ane vIryAntarAyakarmanA kSayathI galabdhi Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita saMpUrNa pragaTa thAya che, te paNa mana-vacana-kAyAnA AlaMbanathI pravartate te sakaraNaga paNa kSaye pazama bhAvavALAne tema ja sarvekSAyikagIone eka sarakhe hoya nahIM, paraMtu hInAdhika hoya che ane karmaska dhonuM grahaNa sakaraNagane anusAra hAya che, tethI kSApazamika yogI athavA kSAyikagI (svakSayopazama vA kSayathI pragaTa thaelA vegathI) hInAgamAM vartate alpasaMkhyAe (te paNa abhavyathI anaMtaguNa ane siddhathI anatamA bhAga jeTalA) anantakarmaka (dareka Atmapradeza) grahaNa kare, madhyama ge madhyama saMkhyAvALA ananta karmaskache, ane svaprAgya utkRSTagamAM vartata AtmA utkRSTa saMkhyAe ananta (te paNa abhavyathI anantaguNa ane siddhathI anaMtabhAga jeTalA ananta) karmaka grahaNa kare che. eka samayamAM grahaNa thatI kamanI vagaNuM, skaMdha ane pradezo. kaI paNa sagI saMsArI jIva eka samaye eka Atmapradeza je karma grahaNa kare che, te karmamAM abhavyathI anantaguNa ane siddhathI anaMtamA bhAga jeTalI pudgalavargaNAo che ane ekeka pugalavargaNAmAM pratyekamAM (abhavyathI anantaguNa ane siddhathI anaMtamAM bhAga jeTalA) anaMta anaMta skaMdha che, ane te pratyeka skaMdhamAM (abhavyathI anaMtaguNa ane siddhathI anantamAM bhAga jeTalA) anaMta anata karmapradezekarmanA aNuo che. arthAt anaMtapradezI 1 kaMdha, tevA ananta skanI 1 kavarganuM, ane tevI anantI karmavarganuM jIva eka pradeze eka samayamAM ja grahaNa kare che, ane te pramANe ja Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka samayamAM grahaNa karAyelA karmaskanA vibhAga 285 sarva AtmapradezamAM teTalA teTalA pradezayukta teTalA skadhavALI ananta ananta kamavargaNa grahaNa thAya che. eka samayamAM grahaNa karAyelA karmapradezanA thatA 1-6-7-8 mULa vibhAga, jIva eka samayamAM je karma che grahaNa kare che te karmadhe te samaye baMdhAtA 8 athavA 7 athavA 6 athavA 1 mULa karmarUpe pariNAma pAme che, tyAM AyuSyanA baMdhasamaye grahaNa thayeluM karma jJAnAvaraNIyAdi 8 mULa kamapaNe pariName che, AyuSyanA abaMdha vakhate 7 mULakarmarUpe, mehanIyana baMdhaviccheda thayA bAda 6 mULakarmarUpe (10 mA guNasthAne), ane jJAnAvaraNIyAdine baMdhaviccheda thayA bAda jyAre kevaLa vedanIyakarma baMdhAya che te vakhate (11-12-13 guNasthAne) 1 mULakarmarUpe pariName chearthAt eka samayamAM grahaNa thatAM karmapradezamAM (te te samayanA adhyavasAyane anusAre) 8-0-6-1 prakAre bhinnabhinna svabhAva pragaTa thAya che, athavA eka samayagrahita karmapradeze 1-6-7-8 Adi vibhAgamAM vaheMcAI jAya che. prazna -eka samayamAM vartate adhyavasAya (jIvapariNAma) eka ja prakAranA hoya che, te eka prakAranA adhyavasAya vaDe grahaNa karela karmapradeze paNa eka ja svabhAvavALA hoI zake, te eka samayagrahita karmapradeze bhinna bhinna 8 svabhAvarUpe kevI rIte pariName? uttara-eka ja kSetramAM ugeluM eka ja prakAranuM ghAsa Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 zatakanAmA pAMcama karmagrantha-vizeSA sahita gAya vigere pazunA khAvAmAM Ave tepaNa te ( eka ja prakAranuM ghAsa ) gAya vigerenA dehamAM dharUpe ane sAta dhAturUpe ema 8 prakAre bhinna bhinna pariNAme pariName che, tenu kAraNa eka prakAranA ghAsamAM tema ja gAya vagerenA zarIramAM rahela pAcaka agnimAM paNa rahelI vicitra prakAranI zaktie che, tema eka adhyavasAya vaDe grahaNa thayelA ka pradezeA vicitra svabhAvavALA athavA vicitra yAgyatAvALA che, eTaluM ja nahi parantu e vicitra yAgyatAvALA pagalAne grahaNa karavAmAM tathA bhinna bhinna svabhAve pariNamAvavAmAM kAraNabhUta eka ceAgyasthAna tathA adhyavasAya paNa vicitratAArma che, arthAt te adhyavasAya eka samayamAM vatA hAvAthI eka kahevAya, parantu temAM rahelI cAgyatAonI apekSAe eka nathI. vAstavika rIte vicArIe te jagatamAM eka eka tarIke kahevAtA koI paNa padA, guNu vA kriyA evI nathI ke jemAM eka prakAranI ja yeAgyatA hAya. 8 vibhAgarUpe pariNamatA kamapradezAnu' alpamahtva je samaye 8 kanuM grahaNa thAya che te samaye grahaNa thatA kama pradezanA alpabhAga AyuSyakarUpe pariName che, tethI adhika ( vizeSAdhika ) kama pradezeA nAmakama rUpe pariName che, nAmakama jeTalA ja tulya ka pradeze gAtrakama paNe pariName che, jethI e kamanA pratyekanAM pradezeA AyuSyarUpe pariNamelA pradezAthI vizeSAdhika vizeSAdhika che, paraMtu paraspara tulya sakhyAvALA che, te nAmakama athavA geAtraka paNe pariNamelA kama pradezeAthI vizeSAdhika kama pradeze| aMtarAyakarUpe pariName che, teTalA ja Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287 cha mULakarmanA vibhAga sthitine anusAra jJAnAvaraNIya karmapaNe ane teTalA ja darzanAvaraNIya karmapaNe pariName che, jethI e traNa karmanA pratyekanA pradeze paraspara tulya che, paraMtu nAma athavA gotranA pradezathI adhika che, tathA aMtarAyakarmapaNe pariNamelA karmapradezathI adhika karmapradeze mohanIyakarmarUpe, ane mihanIyathI paNa adhika kamara pradeza eTale sarvakarmanA pratyekanA karmapradezathI paNa adhika karmapradeza vedanIyakarmarUpe pariName che. ahIM sarvakarmathI vedanIyanA karma pradeza adhika hevAnuM kAraNa ke vedanIyakarma sukha-duHkhane spaSTa anubhava Ape che, mATe e karmanA pradeza nyUna hoya te jIvane sukha-duHkhane spaSTa anubhava prApta thAya nahi; mATe vedanIyanA karmapradeza sarvethI adhika hoya che, ane tenA zeSa 7 karmane vibhAga DivileNa pitapatAnI sthitine anusare che, te A pramANe - 7 mULakarmanA vibhAga sthitine anusAre AyuSya karmanI sthiti 33 sAgaropama te sarvathI alpa che, mATe AyuSyanA karmapradeza alpa pariName che. nAma-gotranI sthiti 20 koDAkoDIsAgarepama jeTalI ghaNI che tethI nAmagotrane ghaNA karma pradeza prApta thAya che, tethI paNa aMtarAyazAnA-darzanAvanI pratyekanI 30-30 kokesA. sthiti hovAthI ghaNuM karma pradeza prApta thAya che, ane tethI paNa mehanIyanI sthiti 70 ke.ke.sArA hovAthI mehanIyane ghaNuM karmapradeza prApta thAya che. ahIM AyuSyathI nAgetranI sthiti saMkhyAtaguNI che, Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 zatanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita te paNa saMkhyAtaguNa pradeza prApti nathI, kAraNa ke AyuSya sarvakarmonA udayamAM mULa kAraNarUpa hevAthI AyuSyane ghaNA karmapradeza prApta thAya che. ane te nAmAtrathI kiMcit jUna jeTalA hoya che, tema ja jJAnAvaraNIyAdikathI mehanIyanI sthiti saMkhyAtaguNa che, te paNa saMkhyAtaguNa pradeza prApta thatA nathI kAraNa ke mohanIyamAM kevaLa 1 mithyAtvamohanIya ja dIdhuM sthitivALuM che, zeSa kaSAyAdi prakRtie 40 kaDAcheDI Adi sthitivALI che. alpabadutva samajavAnI A yukti ja che, anyathA sarvajJadaSTa karmavibhAga ja e prakAre svAbhAvika che. 79-80. avatara-pUrva gAthAmAM pratisamaya baMdhAtA karmapradezane ATha mULakarmamAM keTale keTale bhAga jAya? te kahIne have je mULaprakRtine pitAne bhAga prApta thayo che temAMthI pitAnI te samaye baMdhAtI uttarapravRtiomAM kaI prakRtine keTale keTale bhAga Ape? te vaheMcaNa A 81 mI gAthAmAM kahevAya che niyajAiladdhadaliyA-NataMso hoi savvaghAINaM / bajhaMtINa vibhajai, sesaM sesANa paisamayaM // 81 // pathArtha-nicanAruM nija jAtIya svajAtIya prakRtie (eTale pitAnI mULa prakRtie) ddha prApta karelAM ci=dalikanekarmapradezane gatiro=ane tame bhAga sa phaLa sarvaghAtI prakRtione ro maLe che, ane te zeSa raheluM karmadalika rUsamaye vallatINa=pratisamaya (arthAt te ja samaye) baMdhAtI sAba=zeSa uttara pravRtione vimakjharU=vaheMcAya che. 81 Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma pradezanA mULapravRtiomAM banatA prativibhAga ra89 vizeSArtha - ghAtikamAM mULa prakRtine je karmapradeza maLe che temane 15 ane tame bhAga sarvaghAtiprakRtipaNe pariName che, ane te sivAyanA zeSa rahelA karmapradeze te samaye jeTalI dezaghAtiprakRtie baMdhAtI hoya teTalA vibhAgavALuM thaI dezaghAtiprakRtirUpe pariName che, tene kiMcit vidhi A pramANe - eka samayagrahIta karmapradezanA maLaprakRtimAM banatA prativibhAga. vivakSita samaye jJAnAvALaca karmane jeTalA pradeza prApta thAya temAMne anaMtamo bhAga kevalajJAnAvaraNIya sarvaghAtine, ane bAkInA pradeza matijJAnAvaraNIyAdi 4 dezaghAtiprakRtirUpe pariName che. nAvALI karmane je pradezo maLyA hoya, tene anaMta bhAga 6 vibhAgamAM vaheMcAI 5 nidrA ane kevaladarzanAvaraNIya e 6 sarvaghAtiprakRtirUpe pariName, ane bAkI rahelA pradeza cakSu. acakSutra ane avadhidarzanAvaraNa e 3 dezaghAtiprakRtirUpe pariName che. venacaryanA bhAgamAM AvelA sarva pradeza te samaye baMdhAtI zAtA athavA azAtArUpa 1 prakRtipaNe ja pariName che, kAraNa * 150. sarvaghAtiprakRti mATe atyaMta snigdha paramANuo upayogI thAya che, ane tevA ati snigdha paramANuo anantamA bhAga jeTalA ja hoya che, mATe anaMtame bhAga ja sarvaghAtirUpe pariName che. jema sneha adhika tema tema pradeze ochA ane alpasnehavALA pradeza jagatamAM ghaNuM hoya che. 19 Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 zatakanAmA paMcama kacatha vizeSA sahita ke 1 samayamAM veDhanIyanI 1 prakRti ja baMdhAya che. e pramANe gotrarma ane AyuSyamanA pradeze paNa pAtapeAtAnI ekeka uttaraprakRtirUpe pariName che. monIcarmanA bhAgamAM AvelA pradezonA anantamA bhAga mithyAtvamAhanIya ane kaSAyamehanIya e be vibhAgamAM adha ardha pariName che. tyAM saghAtipradezeAnA je abhAga mithyAtvane maLyo che, te sava` mithyAtvanA ja che ane kaSAyarUpe pariNamelA ardha bhAga baMdhAtA 12 saghAtikaSAyarUpe ( 4 anaMtA. 4 apratyA0 4 pratyA.rUpe) samAna bhAge pariName che, ane khAkI rahela dezadhAtipradezeAnA be vibhAga thAya che, temAMnA eka vibhAga 4 sa`javalana kaSAyarUpe pariName che, ane bIjo vibhAga ( 9 nAkaSAyamAMnA) te samaye samakALe badhAtA 5 nAkaSAyane maLe che. kAraNa ke nava nAkaSAya samakALe baMdhAtA nathI. ke nAmarmanA bhAgamAM prApta thayelA kama pradeze! te samaye adhyamAna gati-jAti-zarIra-upAMga-baMdhana-sa`ghAtana-sa`hananasa sthAna-AnupUrvI varNa --gaMdha-rasa-sparze -agurulaghu-parAghAtaupaghAta-ucchvAsa-nirmANa-jina-Atapa vA udyota-vidvAyAgati-trasAdi 10 athavA sthAvarAdi 10-e 31 vibhAgamAM vahecAya che. temAM varNa-gadha-rasa-sparzIne jeTalA jeTalA pradeze| maLyA hAya te pradeze tenA pratibheda 5-2-5-8 rUpe pariName. saMghAtanane tathA zarIrane maLelA pradeze te 3 athavA 4 vibhAge pariName, kAraNa ke eka samayamAM audA. tai. kA e 3 athavA vai. AhA. te kA. e 4 zarIra ane saghAtana baMdhAya che. baMdhanakane prApta thayelA pradeza ( 3 athavA Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 291 baSyamAna prakRtine baMdhavida thaye vibhAga vyavasthA 4 zarIrane anusAra) 1517 athavA 11 vibhAgarUpe pariName che, ane gati-jAti ItyAdi zeSa vibhAge pariNamelA karmapradeze ekeka prakRtirUpe pariName che, kAraNa ke eka samayamAM gati AdikanA 2-3 ityAdi pratibheda baMdhAtA nathI. sattAvArmanA bhAgamAM AvelA pradezo te samaye baMdhAtI pAMce dezaghAtiprakRtirUpe pariName che. badhyamAna prakRtine baMdhaviccheda thaye vibhAga vyavasthA. badhdhamAna prakRtiomAM je kaMI uttaraprakRti guNasthAnAdi prAptinA kAraNathI baMdhaviccheda pAme athavA abaMdha (amuka kALa mATe abadhyamAna) rahe che te prakRtine prApta thatA karmapradeze zeSa baMdhAtI svajAtIya uttaraprakRtiomAM vaheMcAI jAya che, je sarva svajAtIya prakRtie baMdhavicacheda pAme te svamUlaprakRtinI baMdhAtI vijAtIya prakRtiomAM vaheMcAI jAya, ane svajAtIya tathA vijAtIya banne viccheda pAme jyAre mULaprakRtine ja baMdhaviccheda thAya tyAre te mULaprakRtinA bhAga gya sarva karma pradeze te samaye baMdhAtI sarva mULapravRtiomAM vaheMcAI jAya che. udAharaNa tarIke-thINudvitrikana baMdha viccheda thatAM te karma pradeze sajAtIya nidrA ane pracalAne maLe, nidrA-pracalAne 1 1. audAdA-dAtejasa-dAkA-audA taikA - taia -aukA-kAkA e 7 rUpe ane vaikriya tathA AhAraka be samakALe bAMdhe tyAre (dArika catuSkavata ) vaikriyacatuSka, AhArakacatuSka ane tejasatrika e 11 baMdhanarUpe pariName. Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 zatakanA mA paMcama karmapranya-vizeSArtha sahita paNa baMdhaviccheda thAya te te sarva pradeza vijAtIya cakSudarzanAvaraNa Adi 4 prakRtione maLe, ane darzanAvaraNAdi da mULAkRtio 10 mAne paryate baMdhaviccheda pAme tyAre te sarva prakRtienA sarva pradeza tatsamayabadhyamAna 1 vedanIya (zAtavedanIya) rUpe ja pariName che. karmaprakRti vigere graMthamAM A sthAne jaghanyathI ane utkRSTathI (prakRtine prApta thatA) karmapradezanuM apamahatva darzAvyuM che te tyAMthI ja jANavuM. avatara-pradezabaMdhanA cAlu viSayamAM kayA karmanA keTalA pradeza hoya te saMbaMdha pUrvagAthAmAM kahIne have te karmanA prApta thayelA pradezanI nirjarA-kSaya kayA anukramathI hoya? te kahevA prasaMga che, tyAM sthitibaMdha prasaMge je vizeSahIna vizeSahIna dalikanikSepa vidhi kahyo che, te pratisamaya vizeSahIna pradeze udayamAM AvI kSaya pAmatA jAya e anukrama te saMsArajIne dIrgha saMsArabhramaNa mATe hoya che, tema ja e kama nivyaghAta nirjarAne che, paraMtu jIvane samyaktvAdi viziSTa AtmaguNa prApta karavAnA hoya ane tevA guNanI prApti karI zIvra karmakSaya kara hoya te kyA anukramathI karmanirjarA thAya? te anukrama-paddhati A 82 mI gAthAmAM darzAvAya che - sammadara savvaviraI u aNavisaMjoyadaMsakhavage ya / mohasamasaMtakhavage, khINasajogiyara guNaseDhI // 82 // jAthArtha - =samyakatvaguNazreNi, 4 (vi)=dezaviratiguNazreNi, sarphi = sarvaviratiguNazreNi, visaMgoca= Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNazreNinuM svarUpa 293 ana'tAnu'dhivisa'ceAjanAguNazreNi,lalava ca=tathA danamAhayanIyakSapakanI guNazreNi, mosama=mAhApazamakaguNazreNi, saMta=upazAMtame haguNazreNi, vai=mehakSapakaguNazreNi, strIna= kSINamehaguNazreNi, sadgoni=sayeAgikevalIguNazreNi, ca=ayAgikevaliguNazreNi e 11 prakAranI tuLaseTI=guNazreNi che. 82. vizeSArtha-samyaktvAdiviziSTa guNAnI prApti mATe tema ja prApta thayA bAda adhyavasAyanI vadhatI vizuddhi vaDe kramazaH AgaLa AgaLanA guNeAnI zIghra prApti mATe asakhya kALathI bhegA karelA ane navIna bhegA thatA-madhAtA krama pradezeAnA zIghra kSaya A guNazreNinI paddhati vaDe thAya che. tyAM guNazreNinI paddhatinuM svarUpa te AgaLa 83 mI gAthAmAM kahevAnu che, ane ahIM te te guNazreNi kathA kayA guNAnI prApti vakhate thAya che te ja kahevAya che:-- 1 samyaktva guNazreNi samyaktva prApta thatAM pahelAM je yathApravRttAddhi 3 karaNa thAya che temAMnA bIjA apUrvakaraNanA prathamasamayathI AyuSyarahita cha karmAMnI ( temAM samyakzrvapratighAtaka mithyAtvanI paNa ) guNazreNi prAra'bhAya che, ane te samyaktva pAmyA pahelAM tema ja samyaktva pAmyA pachI paNa antarmuhUta bAda samApta thAya che. A guNazreNinu samAptisthAna 152 aniyata che. 152. anAdi mithyAdaSTinI samyakatvaguNazreNimAM cha karmAMnI guNazreNi upazamasamyaktvamAM paNa samyaktvane kiMcit bhAga zeSa rahe tyAM sudhI cAlu rahI samApta thAya, ane mithyAtvanI guNazreNi pahelI uddayasthiti 2 AvalikA bAkI rahe tyAre samApta thAya ityAdi rIte aniyatapaNuM karma prakRti Adi graMthaiAthI jANavuM. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 zatakanA mA paMcama karma grantha-vizeSArtha sahita 2 dezaviratiguNazreNi dezaviratisanmukha thayele aviratasamyagadaSTi jIva pitAnA cothAguNasthAnamAM dezaviratinI prApti mATe yathApravRtta ane apUrvakaraNa (anivRttikaraNa nahi) kare che, tyAM A guNazreNi hoya, paraMtu apUrvakaraNane anta jyAre dezavirati prApta kare tyAre prathama samayathI prAraMbhIne 1 antarma sudhI A 15 guNazreNi pravarte che, kAraNa ke dezavirati (tathA sarvavirati) nI prApti vakhate antarmu kALa sudhI jIva avazya vRddhi pAmatI vizuddhivALe 54hoya che, ane tyArabAda vardhamAna hIyamAna athavA avasthita pariNAmavALa paNa hoya che, tethI pariNAmane anusAre paNa papavardhamAna, hIyamAna athavA avasthita guNazreNi hoya che, jethI dezavirati jeTalA kALa sudhI Take teTalA kALa sudhI guNazreNi paNa aniyatapaNe pravarte che. 3 sarvaviratiguNazreNi A guNazreNinI vyavasthA sarva upara kahela dezavirati guNazreNi tulya thayAsaMbhava jANavI. 153. sAta karmonI tathA dezaviratighAtaka (apratyAkhyAnI 4) kaSAyanI. 154. A antarmamAM asaMkhyaguNavRddhie dalikaranArUpa eka ja prakAranI guNazreNi che. 155. A guNazreNi asaMkhyabhAgAdhika, saMkhyabhAgAdhika, saMkhyA guNAdhika, asaMkhyaguNAdhika ema 4 prakAranI hoya che. hIyamAna guNaNi paNa asaMkhyabhAgahInAdi 4 prakAranI hoya. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNazreNinuM svarUpa 4 anaMtAnubaMdhivisaMyojanAguNazreNi upazamazreNi athavA kSepakazreNi sanmukha thayelA jIva 4-56-7 mA guNasthAneAmAMnA koI paNa guNasthAne anantAnubaMdhinI visa'yeAjanA-kSaya karavA tatpara thayA hoya te vakhate traNa karaNamAMnA bIjA apUrvakaraNanA prathama samayathI cha karmonI ( ane ana tAnubaMdhinI peAtAnI ) guNazreNi prAra'bhAya che, ane trIjI anivRttikaraNa samApta thatAM anaMtAnu dhinA sarvathA kSaya thAya che. te samaye A 7 karmAMnI guNazreNi paNa baMdha paDe che; kAraNa ke ana tAnukha dhinI visa`ceAjanA thayA bAda tukALamAM jIva va mAna ke hIyamAna pariNAmavALA na heAya, para`tu svabhAvastha thatA ( avasthita pariNAmavALA) hAya che. 5 darzanamohakSapakaguNazreNi 295 4-5-6-7 guNasthAnamAMnA keI paNa guNasthAne traNa danameAhanIyane kSaya karavAne mATe yathApravRttAdi 3 karaNA pravate che, te vakhate bIjA apUrvakaraNanA prathama samayathI 7 karmAMnI guNazreNi prAraMbhAya che, ane trIjA anivRttikaraNanA panta bhAge samApta thAya che. puna: samyaktvamaiAhanIyanI guNazreNi anivRttikaraNane kiMcita kALa bAkI rahetAM upAntya sthitikhaMDanA ghAta thAya tyAM sudhI pravarte che, ane tyAra bAda kRtakaraNAddhA avasthAmAM guNazreNi pravartatI nathI, mithyAtva tathA mizranI guNazreNi ahIM pravatatI nathI, kAraNa ke e emAM mithyAtvanA sthitighAtanA pradeze| mizramAM tathA samyaktvamAM, ane mizranA pradeze| samyaktvamAM prakSepAya che, ane guNazreNi tA svasthAnaprakSepavALI hAya che. Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita 6 cAritramohopazama guNazreNi cAritramehanIyakarmane sarvopazama karavAne thatAM yathA pravRttAdi 3 karaNamAM je bIju apUrvakaraNarUpa AThamuM guNasthAna tenA prathama samayathI 7 karmonI guNazreNi prAraMbhAya che, tyAM mehanIyakamanI uttaraprakRtionI guNazreNio te 9 mA guNasthAnamAM ja bhinna bhinna kALe baMdha paDe che, ane jJAnAvaraNIyAdi 6 karmanI guNazreNie 10 mAM guNasthAnanA paryata samaye 15 baMdha paDe che. 7 upazAntamohaguNazreNi A zreNi jJAnAvaraNIyAdi 15nI hoya che ane te upazAnameha prathamasamayathI paryantasamaya sudhI pravarte che. tyArabAda avazya patita avasthAmAM paNa guNazreNi (558asaMkhya 156. e 6 karmanI guNazreNio 10 mA guNasthAnanA anta sudhI pravatI punaH 11 mAne prathama samayathI zarU thAya che, tethI guNa zreNi cAlu chatAM 10 mAM guNasthAne baMdha paDe che tene artha guNazreNi aTakI jAya che ema nahi, paraMtu guNazreNi badalAya che ema jANavuM arthAta mehe pazamakaguNazreNi badalAIne upazAMtamUhanAmavALI (bhinna nAmavALI) guNazreNi thAya che. 157. ahIM darzanamehanIyanI sarvopazamana thavA nAM paNa avinA cAlu hovAthI sthitighAta ane gugaNi saMbhave che, te apekSAe 7 karmonI guNazreNi paNa gaNI zakAya. 158. pratisamayaAkyI guNaNi asaMkhya guNadalika prakSepa che. paraMtu upazamazreNi upara caDhatI vakhate je asaMkhyaguNapradezanikSepa hatuM, tenI apekSAe zreNithI paDatA nyUna asaMkhyaguNapradeza nikSepa hoya che. Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 297 guNazreNinuM svarUpa guNapradezanirjarAnI apekSAe) cAlu rahe che, ane AyuSyane kSaya thavAnA kAraNathI je e guNasthAna cAlyuM jAya te guNazreNi sarvathA baMdha paDe che. 8 mohakSapakaguNazreNi kSapakazreNimAM AThamA apUrvakaraNa guNasthAnanA (cAritramehakSapaNu mATe 3 karaNemAMnA bIjA karaNanA) prathama samayathI 7 karmonI A guNazreNi prAraMbhAya che, ane samApti 10 mA59 guNasthAnanA paryata samaye hoya che, paraMtu mehanIyakarmanI uttaraprakRtionI guNazreNio pitapotAnI aMtye AvalikA bAkI rahe tyAre bhinna bhinna kALe anivRttikaraNamAM (9 mA guNasthAnamAM ja) baMdha paDe che, paNa saM bhanI guNazreNi 10 mA guNasthAnane eka saMkhyAtamo bhAga bAkI rahe chate jyAre sarvopavartanAe apavartavAno prasaMga Ave tyAre baMdha paDe che, ane zeSa 6 karmamAM paNa je je uttarapravRttione jyAM jyAM kSaya thAya che, te sthAne tenI sarvopavartamAna prasaMge ane keIne upanya sthitighAta samApta thaye paNa te prakRtienI guNazreNio baMdha paDe che. 9 kSINamohaguNazreNi * A guNazreNio jJAnAvaraNIyAdi 6 karmonI che, te kSINamehanA prathama samayathI prAraMbhAya che, ane kSINamehanA paryata samaye nAma-gotra-vedanIya e 3 karmanI guNazreNi baMdha paDe 159 keTalIka uttaraprakRtionI guNazreNIo 9 mA guNasthAne baMdha paDe che. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 zatanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita che. tathA jJAnAvaraNIya-darzanAvaraNIya ane antarAya e 3 karmanI guNazreNIo kSINamehaguNasthAnanA saMkhyAtA bhAga vyatIta thaI 1 saMkhyAtame bhAga bAkI rahe chate sarvopavartanane prasaMga Ave che tyAre baMdha paDe che. 10 sayogiguNazreNi sagikevali bhagavaMtane kevali samuddhAtanA prathama samayathI sagiguNasthAnanA paryanta samaya sudhI nAma-gotra ane vedanIya e 3 karmanI ( sthitighAta sAthe) guNazreNio paNa pravarte che, tyAra bAda baMdha paDe che. 11 ayogiguNazreriNa agibhagavaMtane pUrve kahelI paddhati pramANe pradeza-60 racanArUpa guNazreNi nathI paraMtu pradezanibaMrArUpa guNazreNi che, arthAt prathamasamaye alpapradezanijerA, bIje samaye asaMkhyaguNapradeza nirjarA, trIje samaye tethI paNa asaMkhya guNapradezanirjarA A pramANe dalikaprakSeparahita kevaLa udayadvArA pradezanirjarArUpa guNazreNi jANavI. kAraNa ke garahita A agibhagavaMtane sthitighAtAdi padArtho pravartatA nathI. 16. prathama kahelI 10 prakAranI guNazreNio to udayAvalikAnA prathama samayathI ane udayAvalikA bahAra prathamasamayathI asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa pradezanikSepa ane pratisamaye asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa pradezanirjarA e baMne rIte guNazreNio pravarte che, ane agImAM asaMkhyaguNaprazanirjarArUpa eka vyavasthAvALI guNazreNi pravarte che. Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ re hae guNazreNinuM svarUpa e pramANe 11 guNazreNione prAraMbha tathA samAptisthAna darzAvIne have guNazreNinuM vastusvarUpa AgaLanI 83 mI gAthAmAM kahevAya che. 82. avataraNa-pUrvagAthAmAM 11 guNazreNinAM nAma mAtra kahyAM, parantu guNoNi te zuM? tenuM svarUpa have A gAthAmAM kahevAya cheH16 guNaseDhI dalarayaNA-NusamayamudayAdasaMkhaguNaNAe / eyaguNA puNa kamaso, asaMkhaguNa nijjarA jiivaa||83|| jAthArtha-puramacaM = anusamaya-pratisamaya yAtaudayAvalikAnA prathamasamayathI prAraMbhIne (antarmuhUrta sudhI) saMvaguNagA= asaMkhya guNa asaMkhyaguNarasTAthar= dalika racanA (karma pradeza upADavA ane sthApavArUpa racanA) gukhaNeDhI= guNazreNi kahevAya. pukha= vaLI =e guNavALA (pUrvagAthAmAM kahelA samyakatva dezavirati Adi guNavALA) nIvA =jI anukrame saMva munigarA = asaMkhyaguNInirjarAvALA paNa hoya che. 83. viroSArtha - = eTale pratisamaya asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa karmapradezane upADavAne, pratisamaya asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa sthApavAne ane pratisamaya asaMkhya guNa asaMkhyaguNa udayamAM lAvI nirjaravAnI Mi = eTale kramazaH paddhati athavA anukrama te kahevAya te A pramANe 161. sArddhazatakaprakaraNasyeya gAthA // Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 0 0 zatakanA mA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita guNazreNine 3 prakArane kema ane sthAna samyaktvAdi viziSTa AtmaguNanI prApti vakhate karma pradezane ghaNA pramANamAM udayamAM lAvI nirjaravAne prakAra te guNazreNi che. te samyaktvAdi guNanI prApti vakhate guNavighAtaka karmanI ane zeSa (AyuH sivAyanAM) karmonI paNa je sthitio vidyamAna che, temAM prAraMbhathI aMtamuhUrta jeTalI sthitio vajIne uparAntanI sarva sthitiomAMthI pratisamaya asaMkhya guNa asaMkhyaguNa karmapradeza upADI upADIne nIce udayAvalikAnA prathama samayathI antarmuhUrta jeTalI sthitiomAM pratyekamAM anukrame asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa sthApe ke jethI pratisamayathI asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa karma pradeze udayadvArA nirjare. ahIM utpAdana thAna ane prakSepasthAna tathA yama ( nijhama) e traNe athavA padanama, prakSepama, ane tame e traNa kama kahyA. tathA prathama antarmuhUrta rahita uparAntanI sthitiomAM sarvoparitana bhAge sthitighAtanuM kaMDaka paNa (keTalIka asaMkhyAtI sthitiomAM sthitighAta paNa pravarte) che, temAMnI sthitiomAMnuM dalika paNa pratisamaya asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa upaDI nIcenAM antarmuhUrtamAM anukrame asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa prakSepAya che, paraMtu te utpAsthitimAM aMtargata hovAthI sarvathA bhinna na gaNAya. A guNazreNi prAyaH antarmuhUrta sudhI pravarte che. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 301 guNazreNinuM svarUpa guNazreNinA sthAna tathA kALanuM pramANa pratyeka guNazreNimAM svasthAne guNazreNipravRttine kALa apUrvakaraNa ane anivRttikaraNa e enA kALathI kaMIka adhika hoya che ane prakSepAsthAnanuM antarmuhUrta paNa teTaluM ja hoya che. prakSepasthAnane paryantasamaya te mu zarSa kahevAya che. karmapradezanA prakSepamAM 2 bheda udayavatI prakRtimAM prakSipyamANa pradeza udayAvalikAnA prathamasamayathI prakSepasthAnarUpa antarmuhUrtanA paryantasamaya sudhI prakSepAya che, ane anudayavatI (te vakhate udayamAM nahi vartatI) prakRtiomAM pradeza udayAvalikA (pradezadayavalikA) vajIne anantara samayathI antarma sudhInA sthAnamAM prakSepAya che, jethI be prakSepamAM eka AvalikA jeTalo taphAvata rahe che. prakSepasthAna [guNazreNi ] nI avRddhi [ hAni ] tathA vRddhi prakSepasthAnarU5 antarmuhUrtamAM udayasamaye jema jema udaya dvArA kSINa thatA jAya tema tema zeSa rahelI sthitiomAM pradeza prakSepAya che, paraMtu guNazreNinuM antamuhUrta AgaLa AgaLa AgaLa vRddhi pAmatuM nathI, e samyaktvazreNi mATe jANavuM. dezavirati tathA sarvaviratinI zreNimAM (prakSepasthAnarU5) antaryuM nA samaye AgaLa AgaLa vRddhi pAmatA jAya che. agizreNimAM pradeza prakSeparUpa guNazreNine ja abhAva che, ane zeSa 7 guNazreNio mATe prakSepasthAnanA antarmuhUrtanI hAnivRddhi zAstramAM spaSTa kahelI na hovAthI ahIM paNa kahI zakAtI nathI. Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 zatakanAmA paMcama karmagraMtha vizeSArtha sahita parabhavamAM sAthe AvatI 3 guNazreNi samyakatvanI, dezaviratinI ane sarvaviratinI e 3 guNazreNio tiryaMca nAraka ane manuSya e 3 bhavanI prAptimAM jIvanI sAthe (pratyeka athavA traNa bhegI paNa) jAya che. kAraNa ke A manuSyabhavamAM e 3 guNazreNi racIne zIdhra mithyAtva pAmI azubhamaraNa vaDe e tiryaMcAdi 3 gatimAM zIvra utpanna thAya che tevA jIvane e guNazreNio (pUrva bhavamAM) racAyelI che, paraMtu tyAM saMpUrNa anubhavAyelIudayamAM AvelI nathI tethI sAthe jAya che. ane tyAM te (anubhavamAM AvI udaya dvArA) samApta thAya che. A guNazreNio hajI udaya dvArA samApta na thaI hoya te daramyAnamAM manuSyabhava pAme te paNa azubha maraNa che, kAraNa ke vidyamAna guNazreNimAM devagatinI prApti te zubha maraNa che. A 3 sivAyanI zeSa guNazreNie vidyamAna hovA chatAM je maraNa thAya te avazya zubhamaraNa-devagati prApta thAya che, ane je azubhamaraNa thAya te te guNazreNie kSaya pApe ja thAya. A zubhamaraNa ane azubhamaraNa manuSyakRta ane tiryaMcakRta guNazreNi Ayi jANavuM, ane nArakakRta samyakatva guNazreNi mATe manuSyabhavanI prApti te zubhamaraNa jANavuM. 3-3 guNazreNione samayega je manuSyabhavamAM guNazreNio thaI che, te manuSyabhavamAM samyakatvanI, dezaviratinI ane sarvaviratinI e 3 guNa zreNiomAM jIva samakALe paNa varte che, jethI traNe guNazreNione ekI vakhate samaga thAya che athavA te dezaviratinI, Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 303 11 guNazreNiomAM paraspara pradezanirjarA tathA kALa sarvaviratinI ane anaMtAnubaMdhivisajanAnI e 3 guNazreNione paNa samakALe samayega maLe che, ane parabhavamAM te samya-dezavi-sarvavi. e 3 guNazreNione ja samaga thAya che. tathA dezavirati-anaMtAnubaMdhivisaMyejanA e be guNazreNine paNa samayega (te ja manuSyabhavamAM) thAya che. samya-dezavitra e be guNazreNine samAga thA saMbhavita che. parantu zAstramAM spaSTa kahyo nathI. tathA kSINameha, kSapaka, sagi ane agi e ja guNazreNi rahita zeSa 7 guNazreNio pratyeka devabhavamAM sAthe jaI zake che, ItyAdi. 11 guNazreNiomAM paraspara pradeza nirjarA tathA kALa samyakatvaguNazreNimAM jeTalA karmapradeze nirjare che tethI asaMkhyaguNa karmapradeze dezavirati guNazreNimAM nirjare che, tethI paNa asaMkhyaguNa karma pradeza sarvavirati guNazreNimAM nirjare che. ItyAdi rIte 11 guNazreNio anukrame gAthAmAM kahI che, teja anukrame asaMkhya asaMkhya guNa pradezanirjarA kahevI. tathA agi guNazreNine aMtarmuhUrtarUpa pravRttikALa zeSa 10 guNazreNionA pratyekanA kALathI atyaMta alpa che, tethI sagiguNazreNine kALa saMkhyAtaguNa che, tethI kSINamehaguNazreNine kALa saMkhyAtaguNa adhika che, e pramANe ulaTA kramathI thAvat samyakatvaguNazreNine kALa dezavirati guNazreNinA kALathI saMkhyAtaguNa adhika te paNa antarmuhUrta eTale ja che. e pramANe jema jema samyakatvAdi adhika adhika AtmaguNanI prApti vakhate karmanirjarAne kALa anukrame alpa hoya Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcamaka grantha-vizeSA sahita che, tApaNu te alpa apa kALamAM kanirjarA ghaNI ghaNI hoya che. ahIM guNazreNiemAM uyanA pratisamaye svasthAne pazu satra pradezanirjarA asaMkhyaguNu asa`khyaguNu che, guNuzreNiomAM paraspara vicAratAM paNa pratisamaya asa`guNuasa khyaguNanirA hoya che. e pradezanirjarA tathA kALanA krameAtkamanI sthApanA A pramANe-- 304 aco guNazreNi / sayogi0 . kSINamoha 0 kSapaka0 upazAnta ,, upazamaka0 ,, darzanakSapaka anaMtAvinuM,, sarvavirati dezavirati samyaktva 27 ,, 27 ,' ,, ,, 99 kA [praveza: ] jaH emAM hiMdupa'kti te pradezani rAnI 11 guNazreNi ane 11 lITI te 11 guNazreNionA kALa jANavA. 83. navataraLa--pUrNAMgAthAmAM adhika adhika viziSTa AtmaguNunI prAptivALA jIvAne anukrame guNazreNinI paddhatie asa`khyaguNu asa`khyaguNu nirjarA kahI, te viziSTa Atma Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 guNasthAnane jaghanya utkRSTa aMtarakALa guNanAM sthAna te guNasthAna kahevAya che, tethI A gAthAmAM te AtmaguNarUpa guNasthAne jaghanyathI ane utkRSTathI keTalA kALane aMtare prApta thAya te kahevArUpa gusthAnono aMtarAtra darzAvAya che te A pramANe - "paliyAsaMkhaMsamuhU, sAsaNaiyaraguNa aMtaraM hassaM / gurU micchi be chasaTThI, iyaraguNe puggaladdhaMto // 84 // pathArtha-sAsaUsAsvAdana guNasthAnakane hasva= jaghanya saMta =aMtarakALa paDhiyAsaMvaMtapatyepamane asaMkhyAtame bhAga ane phA=bIjA (11 sudhImAMnA 10) guNa sthAnene pratyekane jaghanya aMtarakALa mudde aMtarmuhUrta che. tathA mi$i=mithyAtva guNasthAnane gura utkRSTa aMtarakALa re chaThThIbe chAsaTha (132) sAgarepama che ane rUpaguNe bIjA (10) guNasthAne ne pratyekane utkRSTa aMtarakALa purudatoH ardha pudgalaparAvarta che. 84. vizeSArtha -je guNasthAna eka vAra prApta thayA pachI cAlyuM jAya, tyAra bAda te ja guNasthAna punaH keTalA kALe pAme? te be vAra prAptinI vacce je virahakALa te guNasthAnanuM AMtaruM eTale attara kahevAya. tyAM kyA guNasthAnane keTale antarakALa? te kahevAya che. sAsvAdanaguNasthAnane jaghanya aMtarakALa mizrapuMja ane samyaphavapuMja e be puMja upazamasamya162. sArddhazataka prakaraNasyeyaM gAthA / 20 Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 zatakanAmA paMcama jarmagrantha-vizeSArtha sahita phatvamAM bane che, ane upazama samyakatvathI ja paDatA sAsvAdanapaNuM prApta thAya che, tethI sAsvAdanamAM e be puMjanI eTale mithyAtvasahita 3 puMjanI (jethI sarva 28 mehaprakRtinI) sattA avazya heya, (paraMtu e guNasthAnamAM 28 thI nyUnAdhika mohaprakRtio na hoya,) tathA sAsvAdanathI paDatAM mithyAtvaguNasthAna ja prApta thAya, ane samyakatva tathA mizrajjasahita mithyAtve AvelA jIvane punaH upazamasamyakatva pAmavuM hoya te e baMne puMjanI u&lanA (nisattAkatA) karyA vinA pAmI zakAya nahi ane upazamasamyakatva pAmyA vinA punaH sAsvAdananI prApti thAya nahi, ane mithyAdaSTi jIvane be pujanI (udalanA karavA gya 120bIjI prakRtionI paNa) ulanA karatA jaghanyathI athavA utkRSTathI paNa pAmanA asaMkhyAtamAM bhAga jeTalo kALa lAge che, te kAraNathI sAsvAdananI punaH prApti eTale aMtarakALa jaghanyathI pApamAsaMkhyaya bhAga jeTaluM kahyo che. zeSa 10 guNasthAnane jaghanya atarakALa sAsvAdanarahita zeSa 1-3-4-5-6-7-8-9-10-11 e 163. samyagdaSTi chava be pujanI uddalanA antarma mAtramAM kare che. mATe ahIM mithyAdaSTi kahyo. mithyAdaSTi je je prakRti uvele te palyAsaMmeyabhAga kALe ja uvelAya. devaddhika-narakaThika-Adi uThThalanAyogya pravRtione paNa mithyAdaSTi palyAsaMkhyayabhAga kALe uvele ane samyagudaSTi jIvane ulavA yogya prakRtie (mithyAtvAdi) ne samyagadaSTi antarmamAM ule che. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtvanuM utkRSTa anDara 13ra sAgaropama 307 10 guNasthAne jaghanya antarakALa antarmuhUrta che, kAraNa ke ekavAra samyaktva pAmI samyakatvathI patita thaI punaH antarmuhUrta bAda vizuddhinI vRddhi thaye turta samyaphava pAme che, ane punaH patita thaI mizra ane mithyAtve paNa jAya che, tema ja dezavirati ane sarvaviratithI patita thaI antarmuhUrta mAtramAM punaH dezavirati sarvavirati prApta kare che, tema ja upazamazreNithI patita thaI antarmuhUrta mAtrAmAM punaH upazamazreNi prAraMbhe che, jethI upazamazreNinA antasudhInAM e 10 guNasthAnane jaghanya antarakALa antarmuhUrta che. mithyAtvanuM utkRSTa antara 13ra sAgarepama mithyAtvanA utkRSTa antararUpa 132 sAgaropama 57-58mI gAthAmAM mithyAtvanA kahelA abaMdhaLa (13ra sAgarepama) pramANe jANavA, te A pramANekeIka pUrvakaeNDa varSanA AyuSyavALe manuSya sarvavirati pAlana karIne samyakatvasahita 2 vAra anuttaramAM jAya ane 3 vAra azruta devaleke jAya, te anuttaranA 66 tathA azrutanA 66 sAgaropama maLI 132 sAgarepama thAya. ahIM anuttare jatAM vacce 1 manuSyabhava azrute jatAM 3 manuSyabhava ane anya manuSyabhava maLI 6 manuSyabhava thAya tenA 6 pUrvakroDa varSa adhika gaNavAM. punaH A be chAsaThanI vacce 1 vAra mizra samyaktva paNa hoya che. kSapazama samyaktvane je 66 sAgarepama kALa kahyo che, te paNa be vAra anuttaragamanathI athavA 3 vAra amruta svarge javAthI thAya che, te ja samyakatvakALa A mithyAtvane antarakALa che. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita zeSa 10 guNasthAnane utkRSTa antarakALI 0 pulaparAva 2-3-4 e 3 guNasthAna samyaktvaAzrayI che, 5-6-7 e 3 guNasthAne cAritraAzrayI che, ane 8-9-10-11 e 4 guNasthAne zreNiAzrayI che. tyAM jIva eka vAra samyakatva pAmI patita thaI punaH mithyAdaSTi thAya, ane atyaMta ghera AzAtanAo tathA pApa karmo kare te tenA jIvane punaH samyakRvanI prApti ne pugalaparAvarta jeTalA anaMtakALe thAya che, tethI je rIte samyakatvanuM utkRSTa antara te rIte samyakatvAdhIna zeSa 9 guNasthAnenuM paNa teTaluM ja utkRSTa antara hoya che, kAraNa ke te 9 guNasthAne samyaktva vine na heya. 84. avatara-pUrvagAthAmAM sAsvAda guNasthAnanuM jaghanya antara palyopamane asaMkhyAtame bhAga kahyuM, tyAM popamanuM pramANa-mApa keTaluM ? te darzAvavAne A gAthAmAM 6 prakAranA papamanuM svarUpa darzAve che. uddhAra addha khittaM, paliya tihA samayavAsasayasamae / kesavahAro dIvo-dahi AutasAiparimANaM // 5 // jAthArtha--uddhArapApama, addhApalyopama, ane kSetrapalyapama e pramANe tijJA = 3 prakAranA citrapalyopama che. tyAM uddhArabhepamamAM savAre kezAgrane apahAra (bahAra kADhavuM) samaya samaye samaye hoya che, addhApapamamAM kezApahAra vAca=se se varSo hoya che, ane kSetrapApamamAM kezApahAra sama=samaye samaye hoya che. tathA uddhAra Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ palyopama-sAgaropamanuM svarUpa 30e palyopama vodi (mA) dvIpa-samudronI saMkhyAnuM pramANa jANavAmAM upayegI thAya che, addhApapama 3 (bhA)= jenAM AyuSyanuM pramANa jANavAmAM upayogI che, ane kSetra palyopama tAr parimA -trasAdi jIvadrAnuM pramANa jANavAmAM upayogI che. 85. vizeSArtha -nya eTale dhAnya bharI rAkhavAne pAlAne sATo arthAt vAMsanI cIpi vigerenI meTI sAdaDI banAvI tene goLAkAre UbhI karI aMdara dhAnya bharI rAkhe che te sAdaDIne goLAkAra te palya, ane te palya sarakhI 35+=upamA vALA pramANa (kALapramANa) ne popama kahe che te saMkSepamAM A pramANe - 1 bAdara uddAra palyopama utsadhAMgulanA mApathI 1 jana laMbAI-pahoLAIvALe ane 1 jana UMDe e vRtta AkAravALe kU 1 thI 7 divasanA yugalikanA ugelA vALanA (eka aMgulapramANa vALanA sAtavAra 8-8 khaMDa karatAM je 209715ra khaMDa thAya tevA nAnA) khaMDa kakaDA vaDe atyaMta nibiDa-gADha rIte bhare, temAM 16*saMkhyAta vALAgra samAya che. te dareka vAlAneramakhaMDane eka samaye ekeka pramANe kUvAmAMthI bahAra kADhatA jeTalA (saMkhyAta) samaya lAge teTalA (saMkhyAta) samayapramANane kALa te vAta raddhApopa ane tevA 10 keTA 164. saMpUrNa kuvAmAM 33 kroDa, 7 lAkha, 62 hajAra, 104 (330762104) keDAcheDI kaDAkaDI, 2465625 kaDAcheDIkeDI, 4219960 keDAcheDI, 97536 00 koDa remakhaMDa samAya che, Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita koTi bAdara uddhArabhepamane 2 vAra uddhA poSama che. ahIM je saMkhyA sAra eTale samudra jeTalI moTI upaupamAvALI te saMkhyA sArAma kahevAya. 2 sUkSma uddhAra palyopama bAdara uddhArapAma mATe kUvAnA je ramakhaMDa(eka aMguLanA saMkhyAmAM bhAga jevaDo bArIka) ati nibiDapaNe bharyA che, temAMnA pratyeka remakhaMDanA asaMkhya asaMkhya bhAga karI punaH te kR bhare ke jemAM pratyeka ramakhaMDanI avagAhanA sUkSmanigadanA 1 zarIrathI asaMkhyaguNa che, athavA lagabhaga paryAptabAdara pRthvIkAyanA 1 jIva zarIra jeTale moTo athavA sUkSma che. tevA ekeka ramakhaMDane ekeka samaye kUvAmAMthI bahAra kADhatAM (saMpUrNa kUve khAlI karatAM) je saMkhyAta kroDa varSa jeTale kALa lAge teTale kALa sUkSma uddhArAma ane tevA 10 kaDAkaDi palyopame 1 sUkSma dvArA paNa thAya che. evA aDhI phUTa u0 sAgaropamanA jeTalA samaya che teTalA dvipasamudra (asaMkhyAta) A tIrjIkamAM che; mATe A sUkSma uddhArasAgarepamanuM prayojana dvIpasamudronI saMkhyA mApavAmAM upayogI kahyuM che. 3 bAdara addhApalyopama bAdara uddhArapaSama jANavA mATe skUla-bAdara ramakhaMDa kUvAmAM bharyA che te ja bAdara saMkhyAtA ramakhaMDane 100-100 varSe 1-1 ramakhaMDa bahAra kADhatAM je saMkhyAta koDa varSa eTale kALa lAge teTale kALa vAra baddhApopama, ane tevA 10 keDIkeDI palyopame eka vAra dvArA pama thAya che. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 311 palyopama-sAgaropamanuM svarUpa 4 sUkSma addhApalyopama sUkSma uddhArapApamamAM bharelA ramakhaMDamAMthI so-so varSe ekeka vAlA kADhatAM je asaMkhya koDavarSapramANane kALa lAge che, te kALa sUkSma addhApalyopama, ane tevA 10 kaDAkaDI papame 1 sUkSma baddhasAgaropama. avasarpiNa-utsarpiNI tathA pudgalaparAvarta vigere kALanuM mApa A palyopama vaDe thAya che, mATe e ja enuM prayojana che. 5 bAdara kSetrapalyopama bAdara uddhAra palyopamamAM bharelA vAlAone sparzelA AkAza-pradezone sarvane ekeka samaye bahAra kADhatAM je asaMkhya kALacaka eTale kALa lAge te kALa vAra kSetroma ane tevA 10 kaDAkoDI popame vAra kSetra-sAjoma. 6 sUma kSetra palyopama sUma uddhArapApamamAM bharelA vAlAgrone sparzelA tathA nahIM spazelA sarva AkAzapradezane pratisamaya ekeka pramANe bahAra kADhatAM je bAdarakSetrapalyopamathI asaMkhyaguNa kALa lAge eTale kALa sUkSma kSetroma, ane tevA 10 kaDAkoDI palyopame sUkSma kSetranA ropama thAya, ahIM keTalAMka dravyonI saMkhyA spaSTa AkAzapradeze athavA askRSTa AkAzapradeza vaDe paNa mapAya che. mATe kUpAntargata sarva AkAza pradezApahAra kahevAne badale vAlApRSTa askRSTa AkAzapradezapahAra kahyo. tathA vAlAo joke atinibiDa bharyA che te paNa eka vAlAjhathI bIjA vAlAne sUkSma AMtarU rahevAthI Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 zatakanAmA paMcama karmacantha-vizeSArtha sahita tema ja vAlAo pite paNa 15 sachidra hevAthI askRSTa AkAzapradezo ghaNuM saMbhave che. A 6 prakAranA palyopama tathA sAgaropamamAM je bAdarapalyopama ane bAdasAgaropama kahyA che, te sUkSma pApama tathA sUkSma sAgarepamane sugamatAthI samajavA mATe che, nahitara e bAdara bhedane upaga-prayeAjana kAMI paNa nathI. 85. avataraNa-sAsvAdanaguNasthAnanuM jaghanya antara popamAnaMkheya bhAga jeTaluM 84 mI gAthAmAM kaheluM hovAthI 85 mI gAthAmAM te palyopamanuM svarUpa kahyuM te pramANe 84mI gAthAmAM sAsvAdana vigerenuM utkRSTa antara ardha pudgalaparAvartana kahyuM che, tethI have A 86 mI gAthAmAM putrapa/varjInuM svarUpa kahe che tyAM pugalaparAvartanA 4 bheda tathA pratyeka pudgalaparAvata keTalA keTalA kALa pramANamAM che? te A gAthAmAM kahevAya chedvve khitte kAle, bhAve cauha duha bAyaro suhumo / hoi aNaMtussappiNi-parimANo puggalaparaTTo // 86 // TyArtha-=dravyapudgalaparAvarta, vinnakSetrapudgalaparAvarta, je =kAlapudgalaparAvarta, mAve = bhAvapudgalaparAvarta, e 165. kAraNa ke vAlA audyArika vargaNAnA che, ane te audArika vargaNAnA e skaMdhe sarvathA nibiDa na hoya, jethI dareka vAlArA aneka chidravALo che. te chidromAM rahelA AkAzapradeze paNa zaggbArA gaNAya. koI paNa dArikAdi zarIraskaMdhane avaya sarvathA nicchidra na hoya. e kAraNathI spaSTa AkAzapradezathI askRSTa AkAzapradaze asaMkhyaguNa paNa saMbhave. Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 313 pudgala parAvartanuM svarUpa 26 =cAra prakAranA muddagalaparAvarta, te paNa pratyeka vAca= bAdara ane suduma=sUkSma ema huM= be be prakAranA che tathA pujADhavo dareka pudgalaparAvarta anaMta ananta utsarpiNa tathA avasarpiNa pramANavALe che. 86. viroSArtha--jeTalA kALe putDha eTale caturdaza rajajurUpa kAkAzamAM rahelA samasta (audArikAdi) pudgalene parIvarsa eTale zarIrAdipaNe grahaNa karIne (eka jIva) choDe teTalA kALanuM nAma putra varte che. A artha joke kevaLa dravyapuddagalaparAvartane aMge ja che te paNa kSetrAdibhedavALA anaMta kALapramANamAM paNa pudgalaparAvarta" e zabda rUDha thayele che, jethI kSetrAdibhedamAM kSetraparAvarta, kALaparAvarta, ane bhAvaparAvartane badale kSetrapudgalaparAvarta, kALapudagalaparAvarta ane bhAvapudgalaparAvarta e vyapadeza thAya che. te sUkSama ane bAdaranA bhedathI be be prakAranA pudgalaparAvartAnuM kiMcisvarUpa AgaLanI 87-88 mI gAthAmAM kahevAze. tathA 8 prakAranA pudgalaparAvartamAMne pratyeka pudgalaparAvarta ananta utsapiNI ane anaMta avasarpiNIo jeTalo che. 86. vattara-pUrvagAthAmAM dravyapadugalaparAvartAdi 4 pudgalaparAvarta dareka bAdara ane sUkSma ema be be prakAre kahyA tyAM prathama dravyapudgalaparAvarta bAdara ane sUkSma ema 2 prakArane kevI rIte che? te A gAthAmAM kahevAya che - uralAisattageNaM, egajio muyai phusiya savva aNU / jattiya kAli sa thUlo, davve suhumo sagannayarA // 87 / Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita pathArtha-viza=eka jIva saMva =odArikAdi sarva paramANuone rahyarusattai=audArikAdi sAtapaNe jJattiya = jeTalA kALe saca=spazIne mu=mUke-choDe teTale kALa ranne chUTo dravyapUla (dravya bAdara) pudgalaparAvarta thAya ane sa =audArikAdi sAtamAMthI bannacara=anyatarapaNe kaI paNa eka zarIrAdipaNe (spazIne jeTalA kALe mUke teTale kALa) sumonuM sUkSama dravyapudgalaparAvarta thAya. 87. vighArtha-A gAthAmAM pUrvagAthAmAM kahelA 8 prakAranA pudgalaparAvartAnuM kicit svarUpa kahevAya che te A pramANe - 1 bAdara dravyapudgalaparAva caudarAja-lekAkAzamAM jeTalA sarva pudagala che, te sarva pudgalene aneka-anaMta bhavabhramaNa vaDe karIne paNa svasvayegya audArikAdipaNe eka jIva kaMI paNa krama vinA grahaNa karIne mUke temAM jeTale kALa lAge teTalo kALa vAra capuDhiparAvarta kahevAya che, arthAt A pudgalaparAvartanI gaNatrImAM eka samaye je audArikapaNe pudgale grahaNa karyA te sarve audArikanI gaNatrImAM levA. vaLI bIjA keIsamaye vaikiyapaNe jeTalA grahaNa kare tene vakriyanI gaNatrImAM gaNI levA. puna: tejasa, kArmaNa je pratisamaya grahaNa karAya che te paNa taijasa, kArmaNamAM gaNI levA. e pramANe jyAre sarvapugale grahaNa thaI jAya tyAre bAdara dravyapudgalaparAvarta eTale kALa thaye jANa. ahIM je je navA navA audArikAdipugale grahaNa thAya te rItagrahaNa, ane eka vAra grahaNa thayelA audArikAdi pagale Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgalaparAvartanuM svarUpa 315 punaH vAravAra grahaNamAM Ave te vRddItapradaLa e emAM agrahItagrahaNanI gaNatrI karavI, parantu gRhItagrahaNane gaNatrImAM na gaNAya. 2 sUkSma dravyapudgalaparAvatta, khAdara dravyapudgalaparAvatamAM sarva pudgalAne kaI paNa krama vinA grahaNa karavA pUrNAMka gaNatrImAM levAtA hatA ane A sUkSma pu. parA0mAM teA sAta vagaNAmAMnI keI paNa eka vaNA paNe grahaNa karIne mUke te gaNatrImAM levAya, ane vacce vaccenA kALamAM anekavAra te sivAyanI bhinna vagApaNe pudgaleA grahaNa thAya tApaNu te gaNatrImAM na levAya. e paddhatie jagatavI sava' pudgalene jeTalA kALe audArikapaNe pariNumAvI mUke teTaleA kALa sUkSma bauddipujavAva, sarva pudgalene vaikriyapaNe grahaNa karI rahe tyAre sU. vai. purnajIvA0, sa pudgalAne taijasapaNe grahaNa karI rahe tyAre sUra tai. purnajIvA. ane e pramANe ja zeSa sU0. mAlapujIparA, sUra kamAlapu0550 sU mana pu050 ane sUM. ArmaLapurAvaTM paNa jANavA. e pramANe A sUkSmadravyapudgalaparAvata 7 prakAranA che. * ahIM AhAraka pudgalaparAvarta nahI. gaNavAnuM kAraNa ke AhArakazarIra samasta bhavacakramAM 1 jIvane 4 vakhata prApta thAya che, tethI AhArakavaga NArUpe sava puddagale grahaNa thaI zakatA nathI, e 7 prakAranA pudgalaparAvata kALanuM alpamahatva A pramANeH sAta sUx pudgalaparA kALanuM alpamahatva. kAma puparA kALa sa`thI alpa ( tApaNu ananta Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 zatakanAmAM paMcama kamagrantha-vizeSArtha sahita utsapiNa anaMta avasarpiNI jeTalI che, tethI taijasapuchaparacha kALa anaMtaguNa che, tethI dArikapuparA kALa, tethI ucchavAsa puparAvartakALa, tethI manaHpudgalaparA kALa, tethI bhASApuparA kALa, ane tethI vaikiyapuparA kALa, anukrame anaMtaguNa anaMta guNa jANe. eka jIvana vyatIta thayelA sUkSmadravya50 parAvanuM a5hatva je pudgalaparAvartane alpakALa hoya te pudgalaparAvarte ghaNuM vyatIta thayelAM hoya, te kAraNathI pUrvokta kALanA alpabadutvathI viparItapaNe vyatIta puparAnuM alpabadutva kahevuM. jethI eka jIvane bhUtakALamAM je anaMta vaikiyapuparAvate thayA te alpa che, ane tethI bhASAparAvarte anaMtaguNa vyatIta thayA, tethI manaH-ucavAsa-audA -taijasa ane kAzmaNa e sarve anukrame anaMtaguNa anaMtaguNa vyatIta thayA jANavA. dravyapudgalaparAsaMbaMdhI matAntara keTalAka pUrvAcAryo upara kahelI 7 vargaNAne badale audA va -tai0-kAzmaNa e dehavargaNue vaDe ja bAdara dravya tathA sUkama dravyapudgalaparAnI gaNatrI kare che. 87 vatara-pUrvagAthAmAM dravyapudgalaparAvartanA 2 bheda kevI rIte thAya tenuM svarUpa kahIne have kSetrAdi 3 pudgalaparAvartana bAdara ane sUkSama ema be be bheda kevI rIte thAya tenuM svarUpa A gAthAmAM darzAve che- Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 317 pudgala parAvartanuM svarUpa logapaesosappiNi-samayA aNubhAgabaMdhaThANA y| jahatahakamamaraNeNaM, puThA khittAi thUliyarA // 88 // pathArtha-lekAkAzanA pradeza-utsarpiNI avasarpiNInA samaye ane anubhAgabaMdhanAM adhyavasAyasthAne e traNane jema tema (kaMIpaNa anukrama vinA) maraNa vaDe pu sparza thAya te vittA kSetrAdi dhUjha bAdara pudgalaparAvarta thAya, ane e traNane maraNa vaDe tema anukrama pUrvaka spaze te kSetrAdi phAsUma pudgalaparAvarta thAya. (arthAt lekAkAzanA pradezane kamarahita maraNa vaDe sparzatAM jeTalo kALa thAya te bAdarakSetra pudgalaparAvarta ane maraNa vaDe anukramapUrvaka sparzatAM jeTale kALa thAya te sUkSma kSetra pugalaparAvartakALa kahevAya. e pramANe kALa ane bhAvapudgalaparAvartana paNa be be bhedo yathAsaMbhava jANavA). 88. viraSArtha - have A gAthAmAM kSetrapudgalaparAvarta Adi 3 pudgalaparAvartanuM svarUpa bAdara ane sUma ema be be prakAre kahevAya che, te A pramANe- 3 bhAdara kSetra pudgalaparAvarta kSetra eTale kAkAza, tenA pradeza paMktibaddha ane asaMkhyAta che. te sarva paMktibaddha asaMkhya AkAzapradezamAM eka jIva judA judA kALe maraNa pAme, e pramANe maraNa vaDe eka jIva lokAkAzanA sarvapradezane kAMI paNa krama vinA (game te sthAne maraNa pAmI) maraNa vaDe sparzI rahe temAM jeTale kALa lAge teTalo kALa vAkSetrapukuru ravi. jIvanI Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA pAMcama karmagrantha-vizeSA sahita avagAhanA asaMkhya AkAzapradezanI hAvAthI dareka maraNa vakhate asa`khya asakhya AkAzapradeza sparze che, tApaNu 1 maraNa vakhate temAMnA koI paNa eka 166AkAzapradezanI spanA gaNavI, paraMtu maraNa samaye avagAhelA sarva AkAzapradezanI nahi. tema ja maraNa vakhate sparzAyelA AkAzapradezomAMnA je pU`pRSTa AkAzapradeza (khAApuparA.nI gaNatrInA prAra'bha karyAM bAda thayelAM maraNeAmAMnA putra maraNa vaDe koI vakhate paNa sparzAyelA AkAzapradeza) te ahIM gaNatrImAM na levA, paraMtu savA~ maraNeAmAM apUrva spRSTa AkAzapradeza ja gaNatrImAM gaNavA. 318 4 sUkSmakSetrapudgalaparAvatta bAdarakSetrapudgala parAvatta mAM koI paNa sthAne maraNa pAmatAM tyAMnA eka 117AkAzapradeza gaNatrImAM gaNAtA hatA, ane sUpU.parA0mAM te pugalaparAvartanI gaNatrI je AkAzapradezathI prAra'bhI che te AkAzapradeze maraNa pAmI, puna: koI kALAMtare te ja AkAzapradezanI 5ktimAM AvelA sAthenA 166. A pAMcasaMgrahanA abhiprAya pramANe kahela che, pacama kagraMthanI vRttimAM te| jeTalA AkAzapradezamAM maraNa thAya teTalA sa AkAzapradeza gaNatrImAM levAnu kahyuM che, e abhiprAyathI kALa alpa thAya che ane paMcasaMgrahanA abhiprAya pramANe kALa ghaNA thAya che. 167. maraNa thAya teTalA sarvAM AkAzapradeza gaNatrImAM levAnu kahyuM che, e abhiprAyathI kALa alpa thAya che; ane paMcasaMgrahanA abhiprAya pramANe kALa ghaNA thAya che. Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgalaparAvartanuM svarUpa 319 AkAzapradezamAM maraNa pAme che te AkAzapradeza gaNatrImAM levAya ane aMtarakALamAM aneka maraNe bIje sthAne thayAM hoya te paNa temane eka paNa AkAzapradeza gaNatrImAM levAya nahiM, e pramANe AkAzapradezanI paMktine anusAre anukramapUrvaka maraNa vaDe eka jIva lekAkAzanA sarva pradeza spaze te teTale kALa sUkSetrapuTUDhiparAvarta kahevAya. 5 bAdarakALa pudgalaparAvata koI jIva utsarpiNInA athavA avasarpiNInA pahelA samayamAM maraNa pAme, punaH bIjI vAra 51 mA samaye maraNa pApe, trIjI vAra 101 mA samaye maraNa pAme-e pramANe anukramarahita je je apUrva samayamAM maraNa pAmatAM utsapiNuM ane avasarpiNInA sarva samaye maraNa vaDe sparzAI rahe tyAre vAvaruputparAvarta thAya, ahIM paNa maraNa vaDe pUrvapRSTa samaye punaH na gaNavA, paraMtu navA navA samayamAM maraNa thAya te ja samaye gaNavA. 6 sUkSyakALa pudgalaparAvartana kaI jIva utsarpiNInA athavA avasarpiNanA je samaye maraNa pAmyA, te samaya gaNatrImAM le. tyArabAda aneka maraNe judA judA samayamAM thAya te na gaNavAM paraMtu tevA aneka maraNa bAda te ja jIva te prathama gaNatrImAM lIdhelA samayanI sAthenA samayamAM maraNa pAme che te samaya gaNatrImAM le. e pramANe anukramapUrvaka maraNa vaDe utsarpiNI tathA avasarpiNInA sarva samaye te jIva spazI rahe tyAre eTale kALa sUkSmaputDha varta kahevAya. Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 zatakanAmA paMcama grantha-vizeSA sahita 7 bhAdarabhAva puddagalaparAvatta mAtra eTale jIvanA rasakhadha cAgya adhyavasAya, te asa`khyAta leAkAkAzanA pradeze| jeTalA asakhyAta che, te adhyavasAyeAmAMnA koI paNa ekeka adhyavasAyamAM maraNa pAmI aneka maraNA vaDe te sarva adhyavasAye eka jIva sparze temAM jeTaleA kALa lAge teTalA kALa. vAmAvapurAvarAvatta kahevAya. e pramANe khA.bhAvapudgala parAvata kramarahita (maraNu vaDe sparzAyalA) navA navA adhyavasAyanI gaNatrIvALA che. 8 sUkSmabhAva pudgalaparAvatta pUrvokta asa'pya anubhAgakha dhAdhyavasAyAmAM je sa jAnya ( kaSAyAMzavALA ) adhyavasAya te pahelA, ethI kaIka adhika kaSAyAMzavALA adhyavasAya te bIjo, ethI kaM Ika adhika kaSAyAMzavALA trIjo. e pramANe asa`khya adhyavasAyAnA anukrama che, jethI satkRiSTa adhyavasAya sarvAMte hAya che. tyAM kAI jIva pahelu' maraNu (sU.bhAvapu.parAnI gaNatrI prArabhA te samayanuM prathama maraNa ) je adhyavasAyamAM karyuM che, tenI sAthenA adhyavasAyamAM punaH kAI kALAMtare pAte maraNa pAme tenI sAthenA trIjA adhyavasAyamAM koI kALAMtare pAte maraNa pAme, e pramANe peAtAnA maraNA vaDe sarva anubhAgAdhyavasAyA anukrame sparzItAM jeTalA kALa lAge te sUkSmamAvavuAjaparAvartta kahevAya. e pramANe A pudgalaparAvakmAM cAre Adara pudgala parAvata kramarahita jema tema gaNatrIvALA che, ane cAre sUkSma pudgalaparAvata anukramapUrNAMka gaNatrIvALA che. Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkRSTa pradezabaMdha koNa karI zake? 321 tathA prakArAMtare vaNu 5, gaMdha 2, rasa 5, sparza 8, agurulaghu 1, gurulaghu 1, e bAvIza bhede sa leAkanA paramANue pharasIne mUke tyAre khAdara bhAva pudaMgalaparAvatA thAya, ane bAvIzamAM ekeka vadvirUpe sa pudgale sparzI rahe tyAre sUkSma bhAva pudgalaparAvata thAya. varNa vagere upara jaNAvelA khAvIza prakArAnI apekSAe A sUkSmabhAva pudgalaparAvata AvIza prakAre thaI zake. 188. . avataraLa--pradezama`dhanA prasa`gamAM prApta thaela d prakAranA patyeApama tathA 8 prakAranA pudgalaparAvata nuM svarUpa pUrva gAthAmAM kahIne have utkRSTatravezabaMdha tathA naSanya verAbaMdha kayA jIvane kaI rIte DAya? tenu' svarUpa A gAthAmAM kahevAya che:-- appayarapayaDibaMdhI, ukkaDajogI ya sanni pajjatto / kuNai paesukkosaM, jahannayaM tassa vajrANe / / 8 / / gAthArtha-alpatara-ghaNI ochI prakRtie mAMdhanAra hAya, utkRSTa yAgamAM vatA hAya ane sannipacendriya paryApta jIva hAya e sava vizeSaNeAvALA jIva utkRSTa pradezabadha kare che ane takSNa = tethI vacatte vyatyAsa-viparItapaNuM hoya te nAcaM=jadhanyapradezaba Mdha kare ( arthAt karmanA alpaska dhA grahaNa kare.) 89. vizeSAthaeN--alpasa`khyAe prakRtie badhAya, tA nahi. baMdhAtI prakRtinA bhAga baMdhAtI prakRtine prApta thAya mATe appaya pattiyaMdhI e vizeSaNa che. tathA utkRSTayeAge ghaNA 21 Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 zatakanAmA paMcama karmagranya-vizeSArtha sahita karmapradeze grahaNa thAya che mATe vahano e vizeSaNa che, tathA asaMjJI ane aparyApta jIvathI saMjJI ane paryAptane vega adhika hoya che ane utkRSTapradezabaMdhamAM adhika veganuM ja prajana che mATe sakripamtto e vizeSaNa che. ahIM pamo paryApta zabdathI labdhipayata paNa karaNapayata thayele jIva jANa, kAraNa ke karaNaaparyAptathI karaNaparyAptane bhega adhika hoya che mATe e sarva vizeSaNayukta jIva utkRSTa pradeze grahaNa kare che. tathA jaghanyapradezabaMdha ghaNuM prakRtine baMdhaka, alpagI ane asaMjJiaparyApta jIva kare che-ke jenAM sarva vizeSaNa utkRSTa pradezabaMdhakanA vizeSaNothI viparIta che. 89. . avatara-pUrva gAthAmAM utkRSTapradezabaMdha tathA jaghanya pradezabaMdha karanAra kevA jIva hoya te sAmAnyathI kahIne have A gAthAmAM mULa prakRti 8 tathA uttaraprakRti 120 mAM kaI prakRtine utkRSTapradezabaMdha keNa kare? te kahevArUpa pravezavaMdasvAmI kahevAya che- miccha-ajayacau AU, bitiguNa viNu mohi sttmicchaaii| chaNhaM satarasa suhumo, ajayA desA bitikasAe // 9 // jayArtha-sA =AyuSyane utkRSTa pradeza baMdha karanAra kaccha banAva=mithyAdaSTi tathA aviratAdi 4 e pramANe 5 guNasthAnavALA e mohi mehanIyane utkRSTapradezabaMdha karanAra viti viju bIjA, trIjA guNasthAna sivAyanA mila= mithyAtvAdi 7(1-4-5-6-7-8-9) guNasthAnavALA che. chaThThuM=zeSa 6 mULa prakRtione tathA satA=17 uttara Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkRSTa pradezabaMdhanA svAmI prakRtionA utkRSTapradezama`dha karanAra suhumo sUmasa parAya guNasthAnava jIva che. vi(sApa)-bIjA kaSAyanA ( 4 apratyAkhyAnInA ) u. pradezama`dhaka agacA-aviratasamyagdaSTi, ane tistAr = trIjA kaSAyanA ( 4 pratyAkhyAnInA) utkRSTapradezakha dhaka velA - dezivarati jIvA che. 90, 323 vizeSAthaeN--A gAthAmAM kahelA utkRSTa pradeza. dhanA svAmIomAM sAsvAdana ane mizraguNasthAna sivAyanA svasva-baMdhayAgya guNasthAnavALA jIvA utkRSTayAge vatatA, ane alpaprakRtibaMdhaka tathA sajJiparyApta jANavA, sAsvAdana ane mizra guNasthAnamAM utkRSTayeAganA abhAva che, mATe e be guNasthAnavALA koI paNa prakRtinA utkRSTa pradezama`dhaka na hAya, ema satra jANavuM. e pramANe AyuSya vigerenA utkRSTapradezakha'dhasvAmInuM kiMcit svarUpa A pramANe: AyuSya--nA baMdha 7 mA guNasthAna sudhI che, paraMtu utkRSTayeAgAbhAvanA kAraNathI sAsvAdanI tathA mizravartI jIvA utkRSTapradezakhaMdha na DhAlAthI zeSa 1-4-5-6-7 e 5 guNasthAnavALA jIvA utkRSTayeAge yathAsa`bhava 4 AyuSyanA utkRSTa pradezakha dha kare che. 1. monIya--mehanIyanA baMdha 9 mAM guNusthAna sudhI che. tethI 2-3 guNasthAna varjIne zeSa 1-4-5-6-7-8-9 e 7 guNasthAnavI utkRSTadhyeAgI jIvA mAhanIyanI mULaprakRtinA utkRSTa pradezakha dha kare che. ahI AyuSya na baMdhAya te vakhate u. pradezakha dha jANave, kAraNa ke AyuSyanA bhAgamAM jatA. ka pradezeAnA kaIka bhAga mADunIyane adhika prApta thAya. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 zatakanAmA paMcama karmajhanya-vizeSArtha sahita mUrati, 27 uttaraprati-AyuSya ane mehanIya sivAya zeSa 6 mULa prakRti ane tenI ja sUkSmasaMparAmAM baMdhAtI 17 uttaraprakRti (5 jJAnAva, 4 darzanA, pa vikta, zAtA, yaza:, ucca. e 17 prakRti) ne baMdha 10 mA guNasthAna sudhI che, paraMtu utkRSTa pradezabaMdha 10 mA guNasthAne ja hoya, kAraNa ke navamA guNasthAnAne mehanIyane abaMdha thavAthI AyuSyane ane mehanIyane pradeza bhAga paNa A 6-17 kamene prApta thAya che, punaH yaza ne te nAmakarmanI zeSa sarva prakRtiene bhAga (te sarva prakRtione abaMdha hovAthI) prApta thAya che, ane 4 darzanAvaraNane 5 nidrAne abaMdha hevAthI tene paNa adhika bhAga maLatA hatA te hajI maLe che ane mehanIyane paNa kiMcit adhika bhAga maLe che. 4 pratyAhyAnI SA - karmanA baMdhaka ane utkRSTage vartatA 4 thA guNasthAnavALA jI 4 aprakaSAyane utkRSTa pradezabaMdha kare che, kAraNa ke A guNasthAnamAM e 4 prakRtine mithyAtvane ghaNe bhAga, ane nahIM baMdhAtA anaMtAnubaMdhIne paNa kaMIka bhAga adhika prApta thAya che. 4 pracAvyAnI pAca-7 karmanA baMdhaka ane utkRSTage vartatA pa mA guNasthAnavALA jI e 4 prakRtine utkRSTa pradezabaMdha kare che, kAraNa ke mithyAtva, anaMtA ane apratyAkhyAnI e traNene (9 prakRtine) bhAga pratyA kaSAne dezavirati gurumAM ja maLe che, ane tyArabAda te pratyAkhyAna kaSAyane ja abaMdha thAya che. 90 paNa aniyaTTI sukhagainarAusurasubhagatigaviuvvidugaM / samacauraMsamasAyaM, vairaM micchA va sammo vA // 91 // Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 325 utkRSTa pradezabaMdhanA svAmI pathArtha-(puveda-saMjavalana-4-e) 5 prakRtine utkRSTa pradezabaMdhaka nicaTTI anivRtti (9 mA) guNasthAnavata jIva che, tathA zubhavihAgati-narAyuSya-devatrika-saubhAgyatrikavaikriyadvika-samacaturasta ane azAtavedanIya tathA vajIrSabhanArAca e 13 prakRtiono utkRSTa pradezabaMdha karanAra mithyAdaSTi athavA samyagadaSTi jIve che. 91. vizeSArtha-ve, 4 saMsTana-A 5 prakRtiomAM hAsyAdi (hAsya-rati-bhaya-kutsAne 8 mAne ane bandhaviccheda thavAthI te cAra) ne paNa adhika bhAga puruSane, punaH paMvedane baMdhaviracheda thaye tene paNa adhika bhAga saMncaDhazodhane, krodhane paNa baMdhaviccheda thaye tene adhika bhAga saMmArane, mAnane baMdhaviccheda thaye tene paNa adhika bhAga saMmAyAne, ane mAyAne paNa baMdhavicacheda thaye tene adhika bhAga kSetromane 9 mA guNasthAnamAM prApta thAya che. tethI e 5 prakRtine utkRSTa pradezabaMdha 9 mA guNasthAnamAM utkRSTa gavartIne a5 alpatara prakRtibaMdha samaye heAya che. suti, deva 2, ci 2, samag0,saumAdi rU-nAmakarmanI A 9 prakRtie 28-29 ItyAdi devayegya prakRtinA baMdha prasaMge baMdhAya che te paNa (alpataraprakRtibaMdha vaDe utkRSTa pradezabaMdha thAya te kAraNathI) devagatigya 28 prakRti bAMdhatA samyagadaSTi vA mithyAdaSTine ja e 9 ne utkRSTa pradezabaMdha jANa. levAyuSya-narAyudaya-8 mULa prakRti bAMdhatA utkRSTagI samyagudaSTi vA mithyAdaSTine utkRSTa pradezabaMdha. Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 6 zatanAmA paMcama karmaca-vizeSArtha sahita rAtanA -7 mULa prakRti bAMdhanAra ane utkRSTagI samyagadaSTine vA mithyASTine utkRSTapradezabaMdha. vajharvamanArA-7 mULa prakRti bAMdhatAM tathA nAmakarmanI tiryaMcagatigya athavA manuSyagatigya 29 uttarapravRtio bAMdhatAM utkRSTayegI samyagadaSTi athavA mithyAdaSTi che utkRSTa pradezabaMdha kare. (nAmakarmanI 30 uttaraprakRtibaMdhakane paNa e baMdhAya che, paraMtu bhAga ghaNuM thavAthI u0 pradezabaMdha na hoya.) niddApayalAdujuyala-bhayakucchAtittha sammago sujaI / AhAradugaM sesA, ukkosapaesagA miccho // 12 // jAthArtha-nidrA-pracalA, 2 yugala (hAsya, rati, zeka, arati e ja prakRti), bhaya-jugupsA ane tIrthaMkaranAmakarma e 9 prakRtione utkRSTapradezabaMdha karanAra sabhyo samyagadaSTie (4thAthI 8 mA guNasthAnaparyantanA jI) che. AhAraka dikane uchapradezabaMdha karanAra sumati (7-8 mA guNasthAnavALA muni) che ane zeSa 66 uttaraprakRtione utkRSTapradezabaMdha karanAra mithyAdaSTi jIve che. 92. vizeSArtha-niri 9 prakRtiomAM u. pradezabaMdhane vidhi A pramANe nitA-trI-4 thI 8 guNasthAnanA prathama bhAga sudhInA utkRSTagI jIve 7 mULa prakRtine bAMdhatA u.pradezabaMdha kare. ahIM AyuSyane bhAga adhika prApta thAya che. mitra-sAsvAdane utkRSTaga nathI, ane mithyAtvamAM sthAnadhiMtrika baMdhAyA tethI utkRSTapradezabaMdha e traNa guNasthAne na hoya. Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkRSTa pradezabaMdhanA svAmI 327 phAsya-ti-zoda- rati-ma-jugupsA-e cha prakRtine 4 thI 8 mA guNasthAnanA paryanta bhAga sudhInA utkRSTagI ane 7 mULa prakRti bAMdhatA ja utkRSTa pradezabaMdha kare e 6 ne mithyAtvane bhAga adhika prApta thAya che. | tIrthanamarma-7 mULa prakRti bAMdhatA tathA nAmakarmanI jinanAmasahita devagatigya 29-30-31 uttaraprakRtinA baMdhamAM a9pa 29 uttaraprakRti bAMdhatA 4 thI 8mA guNasthAnanA 6 ThThA bhAga sudhInA cha jinanAmane utkRSTapradezabaMdha kare. ga 2-nAmakarmanI devagatigya 30-31 uttaraprakRtinA baMdhamAMthI 30 prakRti bAMdhatA 7 mA tathA 8mA (nA 6 ThThA bhAga sudhInA) guNasthAnavALA apramattamuni ulphage AhArakaddhikane utkRSTapradezabaMdha kare. e 16854 prakRtio sivAyanI zeSa 66 prakRtionA utkRSTa pradezabaMdhaka mithyAdaSTi jIve che. ema sAmAnyathI kahyuM, te paNa temAM kiMcit vizeSatA A pramANe-- (manuSya 2, pace, audA2, tai, kALa, varNAdi 4, aguru, upa0, parA, ucchavAsa, trasAdi 6, asthira, azubha, ayaza, nirmANa e 25 rahita zeSa) 41 prakRtie mithyAdRSTine ja baMdhAya che, mATe yathAsaMbhava alpaprakRtibaMdhaka ane utkRSTayegI mithyAdaSTi che ja te 41 prakRtione 168. 25 prakRtio 90 mI gAthAmAM, 18 prakRtie 91 mI gAthAmAM ane 11 prakRtie A 92 mI gAthAmAM kahI che, te sarva maLI 54 prakRtio. Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 zatakanA mA paMcama karmacantha-vizeSArtha sahita utkRSTapradezabaMdha kare che. sAsvAdanamAM je ke te 41 prakRtiomAMnI keTalIka prakRtie baMdhAya che paraMtu sAsvAdanamAM utkRSTa ga nathI. tathA pUrvokta 25 prakRtiomAMnI audA, tai0, kALa, varNAdi 4, agu, upa0, bAdara, pratyeka, asthira, azubha, ayaza, nirmANa e 15 prakRtione utkRSTa pradezabaMdha aparyApta ekendriyagya (nAmakarmanI) 23 prakRtimAM antargata baMdhAtuM hoya tyAre hoya che, ane zeSa 10 prakRtione utkRSTapradezabaMdha paryApta ekendriyagya athavA paryAptadvIndriyAditrasagya 25 uttarapravRtiomAM antargata baMdhAtI hoya tyAre hoya che. utkRSTapradezabaMdha 1-2 samaya sudhI yeganA varNanamAM pUrve (5455 gAthAnA vizeSArthamAM) je gayava darzAvyo che, te gavamAM paryantabhAge zreNinA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM utkRSTa bhegasthAne dvisAmayika (jaghanyathI 1 samaya ane utkaTathI 2 samaya sudhI temAMnuM kaI paNa gasthAna eka jIvane nirantarapaNe vate evAM) che, te utkRSTa sthAne mAMnA koI paNa sva-rava-prAgya yogasthAna vaDe jIva utkRSTa karmapradeze paNa 1-2 samaya sudhI ja grahaNa kare, ane tyArabAda te jIva svaprAgya utkRSTa yegasthAnathI utarI, anutkRSTa sthAne AvI anutkRSTapradezabaMdha kare che, mATe utkRSTapradezabaMdha jaghanyathI 1 samaya ane utkRSTathI 2 samaya sudhI ja pravarte che. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkRSTa pradezabaMdha svAmIne yaMtra, 329 8 malaprakRtinA utkRSTapradezabaMdha svAmI 1 AyuSyanA - 1-4-5-6-7 guNasthA utkRSTayogI 8 nA baMdhaka 1 mohanIyanA - 1-4-5-6--8-9gu || 7 nA baMdhaka zeSa mULakarmanA- 10 mA guNasthAna | cha | 6 nA baMdhaka 1ra0 uttaraprakRtinA utkRSTa pradezabaMdha svAmI (5 jJAnAva0, 4 ) (17){ darzana.0, 5 vigha, 10 mA guNasthAnAteutkachogI / 6 mUla (zAtA, yaza: ucca, baMdhaka (4) apratyA kapAya | 4 thA guNasthA 7 mUla baMdhaka (4) pratyAkhyAnIkapAya | 5 mAM guNasthAnavata (5) puM, saMjva. 4 9 mA guNasthAnavatI . sukhaga, narAyu, deva 3, subhaga-su-1 (13)2 svara-Adeya, vai0mithyA ane samya| 2, samaca0 ane sAta, vajarSa0 (9) nidrA 2-hAsyAdi | 4 thI 8 guNasthAna | 6-jina | (2) AhAradika | 7-8 guNasthAna ( 3) zeSaprakRti mithyAdaSTie 1ra0 Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 zatakanAmA paMcama karmaprantha-vizeSArtha sahita avataraNa-pUrve utkRSTapradezabaMdhanA svAmI kahIne have A gAthAmAM vadhanyazavaMdhanA svArma kahevAya che. sumuNI dunni asannI, nirayatiga surAu suraviunvidugaM / sammo jiNaM jahanna, suhamanigoyAikhaNi sesA // 93 // jAthArtha-sumuLa = uttama muni (apramatta muni 7 mA guNasthAnavarsI) duni = 2 prakRtine eTale AhArakakine jaghanyapradezabaMdha kare che. strI = asaMjJi paMcendriya jIva narakatrika-devAyu-e 4 prakRtiene jaghanyapradezabaMdha kare che, devadrika, vaikriyadrika, jinanAmAe 5 prakRtione jaghanyapradezabaMdha sanmo = samyagadaSTi kare che, ane tenA = zeSa 109 prakRtione jaghanyapradezabaMdha sUkSmanigadalabdhiaparyApta jIva bhavanA (utpattine) Adi kSaNamAM prathama samaye kare che. 93, viroSArtha-bAda 2 ne AThamULa prakRti ane nAmakarmanI devagatigya 31 prakRtie (mAM tadantargata AhAga 2) bAMdhatA parAvartamAna 129gI evA apramatta (satama guNa sthAvartI) muni AhA2 ne jaghanyapradezabaMdha kare che. 169. aparyApta avasthAmAM bhavanA prathama samaye jaghanyayogane saMbhava hoya che. paraMtu paryApta avasthAmAM paryApta avasthAyogya jaghanya ga te yoganI parAvRtti vakhate hoya che. eTale eka rogathI UtarI jIva bIjA yugamAM saMkramato (ja) hoya te vakhate parAvartamAnaga hoya che. ane yoganI saMkrAti samaye jIva maMda yogavALa hoya che. eka ja yogamAM jIva ghaNA samaya rahe te tIvra ceSTAvALA hoya (te ja ghaNu samaya rahe). Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaghanya pradezabaMdhanA svAmI 331 nava rU sujayu-8mULaprakRtine bAMdhate paryApta asaMgni jIva svaprAgya jaghanyAgamAM vartate (ganI paravRtti karate) chate e 4 prakRtine jaghanyapradezabaMdha kare. deva 2, vairi 2, ginanAma--AyuSyarahita 7mULaprakRtine bAMdhatAM, ane nAmakarmanI manuSyagatigya 30 prakRtio bAMdhatA tathA svayegya jaghanyAgamAM vartatA bhavaprathamasamayavatI anuttara 17 deve vinAma ne apapradezabaMdha kare che, ane 7 mULa prakRti bAMdhatA tathA nAmakarmanI devagatiyogya 29 prakRtio bAMdhatA karaNaaparyApta bhavaprathamasamayavatI manuSyochA svayegya sarvajaghanyavege vartatA chatAM deva 2 tathA vaivijaya 2 e 4 prakRtine jaghanyapradezabaMdha kare. A manuSya deva athavA nArakamAMthI avIne utpanna thayelA hoya te 72 jANavA. - zeSa 109 prakRtiene jaghanyapradezabaMdha labdhiaparyApta sUkSmanigada jIne sarva jaghanyAgamAM vartatA bhavanA prathama samaye hoya che. 170. joke zreNika vigere nArako paNa jinanAmI bAMdhe che, paraMtu ahIM alpaganuM prajana hovAthI anuttara deve kahyA che. zeSa dethI paNa anuttara devane yoga ati maMda hoya che. - 171. tiryae e 4 prakRti bhavanA prathama samaye bAMdhe che, paraMtu devaprAyogya 28 prakRtio (alpa saMkhyAvALI) bAMdhe che, tethI karmapradezane adhika bhAga prApta thavAthI teone jagha0 pradezabaMdha na hoya mATe ahIM manuSya kahyA che. 17ra. ahIM ra8 nAmaprakRtine baMdha jinanAmasahita che, ane jinanAmanA baMdhapUrvaka ra9 ne baMdha manuSyane je bhavanA prathama Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 zatakanAmA paMcama kagrantha-vizeSA sahita jaghanyapradezabadha 1 thI 4 samaya sudhI / A jaghanyapradezaba'dhamAM je je prakRtinA jaghanyapradezakha'dha labdhiaparyAptane athavA labdhipapta jIvane prathama samaye kahyo hAya, te te aparyApta avasthAmAM hAvAthI jaghanya vA utkRSTathI 1 177 samaya sudhInA ja jANavA, ane apafpta jIvAne paryApta avasthAmAM kahyo hAya teA te parAvata mAnaceAganA kAraNavALA ane jaghanyathI 1 samaya tathA utkRSTathI 4 samayanA jANavA. 93. samaye hAya che, te tiya` cagatimAMthI athavA manuSyagatimAMthI AvIne utpanna thayelA manuSyane na hoya, kAraNa ke ti' cagatine jinanAmano aMdha ja nathI ke jethI jinanAmanA cAlu baMdhamAM manuSyapaNuM pAmI pahelA samaye jananAmanA baMdha kare, ane manuSyane jinanA mA badha che. te te ceAthe guNasthAne hovAthI cAlu baMdhamAM vatte manuSya maraNa pAmI manuSya na thAya, parantu deva ja thAya; mATe prathama manuSyabhavamAM jinanAmano adha prAraMbha karI te cAlu badhamAM ja deva athavA nAraka thAya ane te deva athavA nArka jinanAmanA cAlu baMdhamAM ja maraNa pAmI manuSya thAya to ja manuSyane bhavanA prathama samaye jinanAmaneA baMdha hoI zake, ane te jinanAmanA adhahita 29 ( devagatiyogya ) prakRtino paNa baMdha hoya. 173. kAraNa ke dareka jIvane aparyApta avasthAmAM pratisamaya asa khyaguNayAgavRddhi hAvAthI aparyAptAvasthAyogya 1 yogasthAna 1 samaya sudhI ja vate che, ane bIje samaye badalAI jAya che. tathA paryAptaavasthA yogya asaMkhya jadhanyayogasthAneAmAMnu koI paNa eka yogasthAna 1-2-3-4 samaya sudhI ja vate che, tyArabAda avazya badalAI jAya che. Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULaprakRtinA jadhanyapradezabadha svAmI mULaprakRtinA jaghanyapradezabadha svAmI. 8 mULaprakRti-labdhi aparyApta sUkSmanigeAda (bhavaprathama samaye ) sajaghanya yegI. uttaraprakRtinA jaghanyapradezabadha svAmI AhAraka ra apramattaH naraka 3, surAyu | asaMni mithyAdaSTi deva 2, vaikriya 2 (samyagdaSTi manuSya jadhanyayogI bhavaprathamasamayavatI jinanAma zeSa 109 ((baddha jinanAma manuSyathI Avela) bhavAdyasamayavatI (samyagdaSTi deva. parAvata yAgI (jadhanyayogI) (bhavAdyasamayavatI aparyAptasUkSma nida . .. 333 8 mULa badhaka "" 7 mULa adhaka 3 7-8 adhaka avataraNa--e pramANe utkRSTapradezama`dha tathA jaghanyapradezamadhanA svAmI kahIne have te utkRSTa-anuSkRSTa-jaghanya--ajadhanya e 4 prakAranA pradezakhaMdhamAM kALanA sArdi-anAdi-dhruva-adhruva e 4 bhAMgA yathAsa'bhava A gAthAmAM darzAvAya che daMsaNa chagaMbhayakucchA - bitituriyakasAyavigghanANANaM / mUlachage'Nukoso, cauha duhA sesi savvattha // 94 // Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSA sahita thAI-(4 darzanAvaraNa ane nidrA-pracalA e) 6 darzanAvaraNIya, bhaya-jugupsA, bIje-trIje-ce kaSAya (eTale 4 apratyAkhyAnI, 4 pratyAkhyAnI, 4 saMjavalana kaSAya) vinna (5 antarAya) ane 5 jJAnAvaraNa e 30 uttaraprakRtione tathA mULa 6 prakRtine (AyuSya tathA mohanIya rahitane ) anutkRSTapradezabaMdha sAdi ItyAdi 4 prakArane che ane ema e 36 prakRtienA zeSa 3 prakAranA pradezabaMdha tathAM saMvatyasarva prakRtinA cAre pradezabaMdha dukasAdi-adhava ema 2-2 prakAranA che. 94. vizeSArtha -ati ghaNA karmaska dha grahaNa karavA te utkRSTavaMdha, tethI kaMIka nyUna nyUna saMkhyAo yAvat sarvathI alpa karmaskandha grahaNa karavA te sarva anurAvaMdha, A be prakAramAM pradezabaMdhane sarva bhedane samAveza thaI jAya che. tathA je sarvAlpa karma skadhe grahaNa karavA te nacAvaMdha, ane kaMIka adhika adhika karma skandha thAvat sarvathI ati ghaNuM karmaska dha grahaNa karavA te (ane tyAM sudhInAM) sarve bheda zAdhanyAzavaMdha kahevAya. A be prakAramAM paNa pradezabaMdhanA sarva bhedane saMgraha thAya che. e pramANe be be prakAranI rIte pradezabaMdha 4 prakArane che, ane te dareka prakAra punaH kALanI apekSAe sAdi ItyAdi yathAsaMbhava be, traNa athavA cAra bheTavALe heya che, te A pramANe - 4 nAvaraNa-ne utkRSTapradezabaMdha upazama tathA kSapaka bane zreNimAM 10 mA guNasthAne 1-2 samaya hoya che, tyAM upavazreNimAM 10 mA guNasthAne 1-2 samaya utkRSTapradezabaMdha Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 335 pradezabaMdhamAM sAdi-anAdi-dhruva-adhuva-bhAMgA utkRSTaga vaDe karIne utkRSTa yugathI utaratAM tyAM ja anutkRSTa baMdhanI Adi thAya, athavA 11 me jaI abaMdhaka thaI 11 mAMthI paDI 10 me AvatAM paNa anutkRSTabaMdhanI Adi thAya che, mATe baMne rIte anutkRSTabaMdhanI nahi, e guNasthAna nahi pAmelA bhavya abhavya ivene nAri, abhavyane dhruva ane bhavyane dhruva. nidrA-prava-A be prakRtione utkRSTa pradezabaMdha7mULaprakRti baMdhAtA 4 thI 8 mA sudhInA guNasthAnavartI utkRSTagI jIvane 1-2 samaya hoya che, tethI e ja utkRSTAgathI utarI anuSTa ge Ave athavA baMdhaviccheda sthAnethI AvI punaH atkRSTabaMdha prAraMbhe tyAre anutkRSTabaMdhanI sAri, e guNasthAne nahIM pAmelA ne nahi, abhavyane dhruva ane bhavyane dhruva. maya-guFsA-nidrApracalAvat, paratu utkRSTabaMdhasthAna nidrA pracalAnuM apUrvakaraNanA 1 lA bhAga sudhImAM, ane bhayajugupsAnuM apUrvakaraNa paryanta sudhImAM jANavuM. bacAva-4 utkRSTa pradezabaMdhasthAna 4 thuM guNasthAna, ane zeSa vaktavya pUrva paddhatie jANavuM. pracAvyAnI-4 utkRSTapradezabaMdhasthAna 5 muM guNasthAna, zeSa vaktavya pUrvavat . saMjjana 4-utkRSTapradezabaMdhasthAna 9 mA guNasthAne. zeSa vaktavya pUrvapaddhativat . zAnA 1 vizva -utkRSTapradezabaMdhasthAna ubhayazreNimAM 10 mA guNasthAne, zeSa vaktavya pUrva paddhati pramANe. Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 zatanAmA paMcama kamagrantha-vizeSArtha sahita e pramANe 30 prakRtine anukuNapradezabaMdha sAdi ItyAdi 4-4 prakArane kahyo ane e ja 30 prakRtione utkRSTapradezabaMdha 1-2 samaya sudhI hovAthI sAhi-vaSaya che. tathA e 30 prakRtiene jaghanyapradezabaMdha sarvajaghanyAgI labdhiaparyApta nigadane utpattinA prathamasamaye ja hoya mATe sadhruiva che, tathA jaghanyagathI bIje samaye eja nigada jIva ajaghanyAgamAM Ave che, punaH kALAntare nigAdapaNuM pAmI jaghanyAge jaghanyapradezabaMdha karI bIje samaye ajaghanyayoge ajaghanyapradezabaMdha karavAthI ajaghanyapradezabaMdha paNa (e 30 prakRtine) sAruM kava che. e pramANe 30 prakRtionA cAre pradezabaMdhamAM kALabhAMgA kahyA, ane zeSa 90 prakRtienA pratyekane cAra cAra prakAranA pradezabaMdhamAM sAdi-a va e be be bheda che, te A pramANe - e 90 prakRtiomAM sthAna dvitrika, mithyAtva, anaMtAnubaMdhi 4, varNAdi 4, taijasa, kArmaNa, agurulaghu, upaghAta, nirmANa e 17 ivathI prakRtione utkRSTapradezabaMdha svasvautkRSTapradezabaMdhogya guNasthAne utkRSTa ge 1-2 samaya ja hoya che mATe sAtvikapura ane tyArabAda anutkRSTa pradezabaMdha hoya, e pramANe ganI paravRttithI utkRSTa-anuSTa baMne pradezabaMdha vAraMvAra parAvRttio prApta thatAM hovAthI (baMne pradezabaMdha tema ja) anutkRSTa pradeza baMdha paNa sari-putra che. tathA e ja 17 pravabaMdhIne jaghanyapradezabaMdha tathA ajaghanya pradezabaMdha pUkti 30 prakRtionA jaghanyAjaghanyapradezabaMdhavata nigodavaAzrayI sari-vatra jANa. Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULaprakRtinA pradezAdhamAM kALabhAMgA e kahelI 17 prakRtiethI zeSa rahelI 73 prakRtie adhruvabaMdhi heAvAthI ja te pratyekanA cAre pradeza dha sAti-pruva jANavA. 337 iti uttaraprakRti caturvidha- pradezabaMdheyu sAdhAdikAlabhaMgAH 8 mULaprakRtinA pradezabadhamAM kALabhAMgA jJAnA, darzanA, vedanIya, nAma, gAtra, vizna e 6 mULaprakRtinA utkRSTapradezakha dha 10 mA guNasthAne utkRSTayeAge 1-2 samaya hAya che, mATe utkRSTayAgathI utaratAM athavA adhaviccheda sthAnethI (11 mAMthI) paDatAM anukRSTapradezakha'dhanI sAhi, e guNasthAna na pAmelA jIvAne nAdi, alabhyane dhruva, Labyane dhruva, tema ja utkRSTayeAga 1-2 samaya hAvAthI tenA nimittavALo utkRSTapradezakha dha paNa 1-2 samaya sudhI hAvAthI sAti-jJadhruva e prakAranA che; tathA e 6 prakRtinA jaghanyAjanya pradezabadha pUrvakta 30 prakRtivat sUkSmaniMgAda jIvaAzrayI sAtti-jJadhruva che. mehanIyanA utkRSTapradezakha dha prathama guNasthAne ane 3 thI 9 mA guNasthAna sudhI che. tyAM nA kha'dhasahita utkRSTa cege 1-2 samaya utkRSTapradezaaMdha, punaH anuSkRSTa, e pramANe vAra'vAra parAvartana hAvAthI utkRSTa tathA anuSkRSTa baMne pradezakha dha sAvi-dhruva che, temaja pUrvokta 30 prakRtivat sUnigeAdapaNAnI apekSAe mAhanIya karmanA jaghanya tathA ajaghanya pradezakha dha paNa sAti-putra che. 22 Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 zatakanAmA paMcama karmaprantha-vizeSArtha sahita AyuSyakarma pate adhuvanaMdhi hovAthI je tenA cAre pradezabaMdha sarigadhruva che. pradezabaMdhamAM sAdhAdi 17*bhaMgayantram prakRtione | utkRSTa | anutkRSTa | jaghanya ajANa | prabaMdha, prabaMdha | prabaMdhapriba 4 nA , nidrA, 2, maya, , apratyA 4, sAdi sAdi-anAdi | sAdi | sAdi | kalyA. 4, saMvara ka, adhruva | dhruva-adhruva | adhruva adhruva nA0 1, vidana 6, (20 dhruvadhi ) zeSa 17 dhruvabaMdhi sAdi-anAdi 73 adhruvabaMdhi mo, bApu (mu) 6 mUlaprakRti sAdi-anAdi ! dhruva-adhuva ' iti pradezabandhaH samAptaH 174. ahIM pradezabaMdhanA padabhaMga mULa prakRtimAM 76 tathA uttara prakRtimAM 1020, ane bane maLI 1096 padabhaMga thAya che te A pramANe - uttaraprakRtine pradezabaMdha 30 x 3 4 2 prakAre = 180 padabhaMga 30 x 1 X Y prakAre = 120 che 17 4 4 4 2 prakAre = 136 , 73 4 4 4 2 prakAre = 584 1020 padabhaMga Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogasthAnAdi cha khelanuM alpabahutva 339 ceAgasthAnAdi 7 belanu alpabahutva avataraLa-94 mI gAthAmAM pradezamadhanuM svarUpa samAsa thayuM, ane te sAthe karmanA cAre prakAranA baMdhanuM svarUpa paNa samApta thayuM'. have e cAre prakAranA kakha dhamAM yAga e mukhya kAraNa che, ane prakRtibaMdha tathA pradezaba`dha tenuM ( yAganuM') kAya che, tathA sthitikhaMdhamAM sthitima dhahetubhUta kASAyika ( kaSAyajanya ) adhyavasAyA kAraNa che ane antarmuhUryAdi sthitibhedo tenu ( sthitima dhAdhyavasAyeAnu' ) kArya che, tathA anubhAgakhaMdhamAM ( rasabaMdhamAM ) anubhAgama dhAdhyavasAyeA kAraNa che, ane anubhAgakha dhanA bheda ( asa pthalAkapramANa ) tenuM kA che, e pramANe 4 prakAranA kamabaMdhanA bheda tathA tenAM 3 kAraNa ceAgasthAnAdi e 7 padArthAnuM paraspara alpabahutva kahevAya che, (ane svarUpa tA kahevAI gayu che. ) seDhiasaMkhijjaMse, jogaTThANANi paryADaThiibheyA / ThiibaMdhajhavasAyA - NubhAgaThANA asaMkhaguNA / / 95 / / gAthArtha--sodALALi yAgasthAnA, seDhiasaMvinaMA=zreNinA asa`khyAtamA bhAga jeTalAM ( asa`khyAta ) che, tethI paha sUlaprakRtinA pradeza dha 6 x 1 2 4 prakAre = 24 6 x 3 x 2 prakAre = 36 2 4 4 x 2 prakAre = 16 76 padmabhaMga 1096 sa bhaga Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA pAMcama kama grantha-vizeSA sahita ( methA )=prakRtibheda asaMkhyaguNu che, tethI meicA=sthitibheda asa`khyaguNA che, tethI viMdhAvasAyA=sthitiba'dhAdhyavasAye asaMkhyaguNA che, tethI anumA tALA=anubhAgasthAnA maMtrazuLa-asakhyAtaguNA che. 95. 340 vizeSArtha--53 mI gAthAnA vizeSA mAM yeAganuM ane yAgasthAnAnuM svarUpa kahyuM che ke jemAM sajaghanya ane sarakhI sa'khyAvALA yAgANu-ce gAMze yukta eka jIvanA je asaMkhyAta ( eka jIvanA jeTalA Atmapradeza che temAMnA asa`khyAtamA bhAga jeTalA) AtmapradezanA samudAya te eka cooLA, tethI 1 ceAgAMza adhika evA te ja jIvanA te ja samayamAM vatA ceAgANuovALA je bIjA asaMkhya Atmapradeze te khIjI yAga vaNA, tethI paNa 1 yAgAMza adhika yogANuovALA te ja jIvanA te ja samayamAM vatatA anya asa`khyu Atmapradeze| te trIjI ceAgavagaNA e pramANe asakhya ceAgavaga NAonu` 1 coLavarSa tyAra bAda ekAMzanI uttarAttara vRddhivALA Atmapradeze| na heAya, pahelA cegaspakanI anyavaNAnA ceAgAjuethI asa'khya cegANu adhika ceAgavALA te ja jIvanA te ja samayamAM vatA anya asaMkhya Atmapradeze| hAya che, te khIjA yogaspardhakanI prathamava`NA samajavI, tethI eka ceAgAMza adhika evA te ja jIvanA te ja samayamAM thatA ceAgANuovALA je bIjA asakhya Atmapradeze te bIjA cegaspardhakanI bIjI vaNA samajavI. e pramANe ekAttara cegAMzanI vRddhivALI asakhya yAgavagaNAnA te bIjA copaU. e paddhatie zreNinA asakhyA Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogasthAnethI prakRtibaMdha (nA bheda) asaMkhyaguNa 341 tamA bhAga jeTalAM gaspardhakane samudAya (je eka ja jIvane eka ja samayamAM vartate heAya che) te 1 corAsthAna kahevAya. ethI adhika vegavALuM bIjuM sthAna pahelA pegasthAnavat asaMkhya spardhakanuM hoya che, e pramANe 175gasthAne aneka chavaAzrayI zreNinA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM che, ane te AgaLa kahevAtA prakRtibaMdha vigere bhedothI ati alpa che. gasthAnethI prakRtibaMdha (nA bheda) asaMkhyaguNa matijJAnAvaraNane pazama aneka jIvane spaSTa rIte bhinna bhinna prakArane hInAdhika pramANuvALa dekhAya che, tema ja tulya kSapazama paNa koI jIvane amuka kSetra, amuka dravya, amuka kALa ane amuka bhAvanA nimittathI pragaTa thAya che, te keIne amuka kSetrAdi nimittathI pragaTa thAya che, e sarva matijJAnanA kSayopazamanI vicitratA che, ane te pratyeka asaMkhya asaMkhya prakAranI che. punaH e matijJAnanA kSapazamanI vicitratAmAM matijJAnAvaraNane vicitra udaya ja kAraNarUpa che, ane matijJAnAvaraNanA e vicitra udayamAM tathAvidha baMdha e kAraNa che, mATe kSetrAdi bhedathI matijJAnAvaraNane baMdha athavA udaya asaMkhya prakArane che, te kSetrAdi 4 prakAramAMthI kevaLa kSetra pratyayika vicitratA paNa asaMkhya bhedavALI che, ane kSetra ahIM 17 kAkAzapramANa aMgIkAra karIe te paNa kSetra 175. gasthAnanuM vistRta svarUpa gAthA 53-54-55 mI nA vivecana prasaMge jaNAvela che. tyAMthI joI levuM. 176. zAstromAM A sthAne avadhijJAnAvaraNanA bheda gaNavAmAM AvyA che, ane temAM avadhijJAnanA viSayarUpa asaMkhya lekAkAza Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA pAMcama kagrantha-vizeSAtha sahita nimittaka matijJAnAvaraNanA ba`dha leAkAkAzanA asaMkhya AkAzapradeza jeTalA bhedavALA gaNAya ane yAgasthAnA te leAkAkAzamAMnI eka ja AkAzapradezanI 5ktirUpa sUtrIzreNi nA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM che, tethI yAgasthAnA alpa, ane matijJAnAvaraNarUpa eka prakRtima dhanA bheda asaguNA che. e pramANe jema matijJAnAvaraNanA bheda asa`khyaguNA che te pramANe kSetrAdinA nimitta vaDe baMdha athavA udayanI vicitratAvALA zrutajJAnAvaraNa prakRtinA bheda paNa yAgasthAnAthI asa`khyaguNA che. tema ja avadhijJAnAvaraNAdi zeSa 118 prakRtinA pratyekanA khadha bheda athavA uddayabhedya kSetrAdvi nimitta vaDe asaMkhyaguNu asaMkhya guNu jANavA. parantu ahIM taphAvata e ja ke koI prakRtine aMge lokanA 177 asaMkhyAtamA bhAga, koI prakRtine aMge 178 asa`khyaleAkAkAza ityAdi rIte vicitra kSetrabhedo paNa yathAsa`bhava vicAravA, kAraNa ke sa` prakRtine aMge eka ja 342 jeTalA kSetrabheda gaNyA che. paraMtu A matijJAnAvaraNanA saMbaMdhamAM kSetrabheda kahyA nathI tethI ahI matijJAnI vAnA vyApti jeTaluM lAkAkAzapramANa kSetra kevaLa draSTAntarUpe kahyuM che, tethI matinu kSetra eTaluM ja nahiM paraMtu avadhijJAnAvaraNa jeTaluM asa`khya lekapramANa saMbhave che. spaSTa nirNaya zrI bahuzrutagamya. 177. cAra AnupUrvI te aMge eTalu ja kSetra gaNAya che. 178. avadhijJAnAvaraNate aMge e ja kSetra gaNAya che, ane zeSa prakRtine paNa prAyaH e ja kSetra sabhave che, kAraNa ke kSetranA taphAvatavALI 4 AnupUrvI enu` kSetra zAstramAM vizeSatA tarIke ( rUti vizeSa: vAkayathI ) juduM kahyuM che mATe. spaSTa nirNaya zrI bahuzrutagamya. Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 343 prakRtibhedathI sthitibheda asaMkhyaguNA hadavALuM kSetra nathI, e pramANe jema kSetrabheda bhinna bhinna che. tema dravya-kALa AdikanI paNa bhinnatAo yathAsaMbhava vicAravI. tathA pUrvokta gasthAne mAMnA keI paNa eka ja vasthAna vaDe pUrvokta asaMkhya prakRtibheda baMdhAya che. e pramANe paNa gasthAnethI prakRtibheda athavA prakRti athavA prakRtibaMdha asaMkhyaguNa che. prakRtibhedathI sthitibheda asaMkhya guNa prathama je asaMkhya prakRtibheda kahyA temAMne ekeka bheda paNa asaMkhya asaMkhya sthitibhede baMdhAya che. arthAta temane keI vivakSita prakRti bheda koI jIva antaryuM jeTalI sthitivALe badhe che, te kaI anya jIva samayAdhika antaryuMsthitivALe bAMdhe, keI anya jIva krisamayAdhika antaryuM. sthitivALe bAMdhe, e pramANe pratyeka prakRtibheda asaMkhya asaMkhya sthiti bhedavA hovAthI prakRtibaMdhathI sthitibheda asaMkhyaguNa che. ahIM jaghanya sthitibaMdha egya antarmuhUrtasthitibaMdha te paheluM sthitisthAna, tethI 1 samaya adhika bIjuM sthitisthAna, 2 samaya adhika trIjuM sthitisthAna, e rIte samaya samaya adhika sthitisthAne sarvotkRSTa sthitisthAna sudhImAM (yathAsaMbhava 10-20-40-70 keDAcheDI sAgaropama sudhImAM) sthitisthAne asaMkhya jANavAM. sthitibhedathI sthitibaMdhAyavasAyo asaMvaguNuM pUrve kahelAM asaMkhya sthitisthAnomAMnuM pratyeka sthiti sthAna asaMkhya lekAkAzanA jeTalA AkAzapradeza teTalA Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 zatanAmA paMcama karma grantha-vizeSArtha sahita kASAyika adhyavasAye vaDe baMdhAya che, jema sarakhA samayavALI antarma sthiti bAMdhavAmAM kaI jIvane pahele adhyavasAya te kaI jIvane bIjo adhyavasAya, keI jIvane trIjo, e pramANe eka ja samayamAM aneka athavA eka jIva judA judA samaye judA judA (asaMkhya lekAkAzanA pradeza jeTalAM tAratamyavALA, adhyavasAya vaDe eka ja prakAranI sthitibaMdha (eka ja sarakhuM sthitisthAna) bAMdhe che. te kAraNathI sthitibhedathI sthitibaMdhAdhyavasAye asaMkhyaguNa che. ahIM eka sthitisthAna bAMdhavA gya je asaMkhya leka pramANa adhyavasAye che, tethI bIjA judA ja asaMkhyaka jeTalA adhyavasAya bIju sthitisthAna bAMdhavA gya che. e pramANe dareka sthitisthAnanA adhyavasAye sarvathA navA navA jANavA, paraMtu eka adhyavasAya ekathI vadhu sthitibaMdhamAM upayogI thatuM nathI, jethI eka adhyavasAya vaDe eka prakAranuM ja sthitisthAna baMdhAya, paraMtu bIju sthitisthAna koI paNa jIvane kaI paNa samaye na baMdhAya. sthitibaMdhAdhyavasAyathI anubhAga sthAne asaMkhyaguNa sthitibaMdhAdhyavasAya kevaLa kaSAdayanA kAraNavALe che, ane anubhAgabaMdha leDyAnugata kaSAdaya athavA kaSAyAnugata lezyAnA kAraNavALe che, e pramANe e be adhyavasAya (sthitine adhyavasAya ane rasabaMdhane adhyavasAya) kAraNa bhede bhinna che, tyAM sthitine eka ja adhyavasAya te anubhAganA asaMkhya adhyavasAyavALo che, e pramANe dareka sthityaMdhyavasAya Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhAgasthAne ane anubhAgAdhyavasAye tulya 345 asakhya asabhya leAkAkAzanA pradeza jeTalA asaMkhyAsa khya anubhAgAdhyavasAyavALA che, tethI sthitiba dhanA adhyavasAyAthI rasama dhanA adhyavasAyA asa'khyaguNA che. ahIM sthitibadhanA 1 adhyavasAyanA kALa antama hata pramANanA che, ane anubhAgamadhanA 1 adhyavasAyanA kALa utkRSTathI 8 samayanA che, jethI dareka sthiti adhyavasAya nagara sarakhA che, ane (te sthityadhyavasAyamAM asa`khyavAra judA judA prApta thatAM) anubhAgAdhyavasAyA u'cA-nIcAM gharanA samUha sarakhA che, ahIM uMcA-nIcApaNu. lezyAnugata kaSAyAMzeAnI hInAdhikatA AzrayI jANavu'; kAraNa ke asa`khyaleAkAkAza pradezapramANavALA anubhAgAdhyavasAyA anukrame adhika adhika kaSAyAMzavALA che. e pramANe eka ja prakAranA sthitima'dhamAM anubhAga sthAnA asa`khya `prakAranAM (eka antamu 0mAM) prApta thAya che. anubhAgasthAnA ane anubhAgAdhyavasAyeA tulya praznaH--jema sthitisthAnAthI sthitinA adhyavasAye asa`khyaguNu kahyA tema anubhAgasthAnethI anubhAgAdhyavasAye keTalA hInA vA samavA adhika? uttara:--eka prakAranA sthitiba`dha ( sthitisthAna) aneka jIvaAzrayI athavA eka jIvane judA judA samayaAzrayI asakhya adhyavasAye vaDe baMdhAya che, tema anubhAgakhaMdhamAM nathI; kAraNa ke 1 anubhAgasthAna kevaLa peAtAnA 1 adhyavasAyavaDe ja baMdhAya che, mATe jeTalAM anubhAgasthAnA che teTalA ja tenA hetubhUta adhyavasAyasthAnA che. 95. Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA pAMcama ka grantha-vizeSAtha sahita avataraLa--pUrva gAthAmAM cha padArthAMnu... alpamahatva kahIne have A gAthAmAM te 7 padArthAMnI apekSAe pratisamaya madhyamAna karma skaMdhA ane te kA~ska dhanA karmANuomAM utpanna thayelA kaOrasanA aMza keTalA adhika vA hIna che ? te kahevAnu che, tema ja prakRti baMdhAdi ja prakAranA karmabaMdha kayA-kayA kAraNathI thAya che ? te paNa kahevAze. 346 tatto kammapaesA anaMtaguNiyA tao rasaccheyA / jogA paryADapaNaM, ThiiaNubhAgaM kasAyAo // 96 // gAthArtha--tatto-te anubhAgasthAnethI paNa mmavattA= krama pradeze eTale kamaskA atyaMtanuLiyA ana'taguNa che, to te kama pradezeAthI saccheyA=rasaccheda-rasAMze anantaguNA che, tathA yAgathI prakRtiSadha ane pradezabaMdha e hAya che, ane kaSAyathI sthitiba`dha tathA anubhAgabaMdha e be hAya che. 96. vizeSArtha- -A gAthAmAM mmapaNNA eTale kama pradezanA atha rmAMdha rUpe jANavA ekeka kaskadhamAM abhavyathI anantaguNu athavA sa ( traNekALanA ) siddhathI anaMtamA bhAga jeTalA karmANuo-ka pradezA haiAya che, tethI anubhAgasthAnAnI apekSAe ana taguNu ka`pradezA kahyA che, te A pramANe-- anubhAgasthAneAthI karmAMka dhA ana taguNu sarvAM anubhAgasthAnAnI saMkhyA asa`khya leAkAkAzanA jeTalA AkAzapradeza teTalI che, ane pratirAmaya grahaNa karAtA ka skadhA abhavyathI anaMtaguNa athavA siddhathI ane tamA Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma skaMdhothI karma pradeza anantaguNa 347 bhAga jeTalA hovAthI anubhAvasthAnI apekSAe karmaska anantaguNa che. 179 kamakathI karmapradeza anataguNa pratyeka karma skaMdhamAM abhavyathI anantaguNa athavA sarvasiddhathI anaMtamA bhAga jeTalA karmANuo hevAthI karma skathI karmapradeza anantaguNa che. karmakAthI rasAvibhAga anantaguNa jIve grahaNa karelA sarva athavA eka samayamAM grahaNa karAtA karmaSka che abhavyathI anaMtaguNa athavA siddhathI anantamA bhAga jeTalA ananta che, te ati alpa che, ane pratyeka karma skaMdhamAM rasAvibhAga sarva jIvathI anantaguNa jeTalA moTA pramANamAM (ananta) che, mATe. kamapradezathI rasAvibhAga anantaguNa karmaskadhathI ja rasAvibhAga anantaguNa che, eTaluM ja nahIM, paraMtu karmapradezathI paNa rasAvibhAga (rasAo) anaMtaguNa che, kAraNa ke eka ja karmakaMdhamAMnA pratyeka pradezamAM ( ekeka pradeze ) sarva jIvathI anaMtaguNa anaMtaguNa rasANuo che, mATe. 179. A alpabahuta gAthAmAM kahyuM nathI te paNa vizeSa spaSTatA mATe ahI arthamAM kahyuM che. athavA gAthAmAM kahelA vAnapaNA zabdanA karmaskaMdha ane karma pradeza banne artha karIe te A alpabahutva paNa antargata sUcaveluM che, ema gaNI zakAya. Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita yogathI prakRtibaMdha ane pradezabaMdha ahIM sudhImAM pradezabaMdhanuM svarUpa samApta thayuM, paraMtu te pradezabaMdha kayAM kAraNathI? ane prasaMgathI prakRtibaMdha, sthitibaMdha tathA rasabaMdha e traNa paNa kayA hetuthI thAya che? te hetu kahevAnA prasaMgamAM kahevAya che, ke-gathI prakRtibaMdha ane pradezabaMdha be thAya che. tyAM karmabaMdhanA hetu mithyAtvaavirati-kaSAya ane yoga e cAra karyo che, te paNa mithyAtvAdi traNanA abhAve (eTale 1 yugamAtranA sadubhAve paNa) 11-12-13 guNasthAnamAM zAtAdanIyarUpa 1 prakRti (zAtArUpa svabhAvavALuM karma) ane tene karmapradezo avazya baMdhAya che, ane jyAM vega nathI evA 14mA aAgI guNasthAnamAM prakRti (svabhAva) tathA pradezabaMdha nathI, mATe e benA baMdhamAM cA avazya mukhya hetu che, tathA mithyAtvAdi guNasthAne paNa karmanA svabhAvarUpa prakRtibaMdha tathA hInAdhika pradezabaMdha te mukhyatve vegathI ja che, paraMtu mithyAtvAdi traNa hetuthI nahi. e 3 hetuo e be prakAranA karmabaMdhanA sthitirasAdimAM heturUpa che, tema ja alpaga hoya te alpapradeza (karmaskaMdha) grahaNa, ane adhikaga hoya te adhika karmapradezanuM grahaNa thAya che te kAraNathI paNa pradezabaMdhamAM vega mukhya hetu che. kaSAyathI sthitibaMdha ane rasabaMdha vaSaya eTale krodha, mana, mAyA ane lebharUpa mehadayathI sahacarita jIvane adhyavasAya, ane te kASAyika adhyavasAyanI maMdatA-tIvratAthI jJAnAvaraNIyAdi karmonI sthiti paNa hanAdhika baMdhAya che, te A pramANe--kaSAya maMda-a5 heya Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAyathI sthitibadha ane rasabaMdha te kamasthiti alpa baMdhAya che, ane kaSAya tIvra-adhika hAya to ka sthiti paNa kaSAyane anusAre adhikAdhika yAvat sarvAMtkRSTa sthiti paNa baMdhAya che, te kAraNathI kaSAya vaDe sthiti madha thAya ema kahyuM che. 349 tathA kanA rasabaMdhanuM kAraNa paNu kaSAya che, paraMtu sthitimadhamAM kaSAyanI je kAraNutA che te apekSAe rasabaMdhamAM kaSAyanI kAraNutA judA prakAre che. kaSAyanA prazastakaSAya ane aprazastakaSAya evA e vibhAgeA che. meAkSa ane mekSanA sAdhanA deva-guru-dharma uparanA rAgAdi piraNAma te prazastakaSAya che, ane saMsAra tema ja sa'sAranA sAdhanA ka McanakAminI vagere uparanA rAga te aprazastakaSAya che. kaSAya peAta humezA aprazasta ja che, ema chatAM kaSAyeAya sAthe jo zubhalezyA vattatI heAya tA peAtAnA svarUpe humezA aprazasta evA paNa kaSAya prazastakaSAya gaNAya che. ane kaSAyeAya sAthe azubha lezyAe vidyamAna heAya te te aprazastakaSAya ja gaNAya che. prazastakaSAyeAya prasaMge adhAtikanI je prakRtie khaMdhAya temAM zubhapaNuM ( punyaprakRtipaNu' ) pragaTa thAya che, ane prazastakaSAyAdayanI tIvratA-maMdatAnA pramANamAM zubharasanI paNa tIvratA maMdatA utpanna thAya che. tema ja te samaye kha'dhAtI ghAtikanI prakRtiemAM azubharasanI maMdatA ( alpatA ) adhAya che. e ja pramANe aprazastakaSAyAdaya prasaMge baMdhAtI adhAti kanI prakRtiemAM azubhapaNu ( pApaprakRtipaNu*) baMdhAya che, tema ja aprazastakaSAyeyanI tIvratA-maMdatA anusAre e Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama kacaya vizeSA sahita azubha prakRtimAM azubha rasanI paNa tIvratA-ma'datA utpanna thAya che. ane te avasare baMdhAtI ghAtiprakRtimAM azubha kanI yathAyeAgya tIvratA pragaTa thAya che. 350 rasabaMdhamAM sAmAnya rIte kaSAyeAyane kAraNa gaNavAmAM Ave che ane apekSAe te vAta sAcI paNa che. ema chatAM zubhalezyA tathA azubhalezyAnA kAraNe kaSAyeAdayanuM prazastapaNuM ane aprazastapaNu' tema ja e prazasta-aprazastakaSAyAdayanA kAraNe upara jaNAvavA pramANe zubha-azubha rasabadha ane temAM tIvratA-maMdatA pragaTa thatI hAvAthI mukhyatve lezyAne rasama dhanu' kAraNa gaNavAmAM Ave che. je khAkhata pRSTha 162 TIpaNu naM. 81 mAM kama prakRtinI malagiri mahArAjenI TIkAnA pATha sAthe agAu jaNAveluM che. praznaH--ka kha`dhanA mukhya cAra kAraNeA mithyAtva-aviratikaSAya ane cega paikI-ceAgathI prakRtibaMdha ane pradezakha dha, tema ja kaSAyathI sthitibaMdha ane rasamadha ema cega ane kaSAyAnuM kArya tA jaNAvyu'. para`tu mithyAtva ane avirati e banne karmabaMdhanA kAraNeAthI zuM kArya thAya che ? uttaraH--jyAM jyAM mithyAtvanA udaya che tyAM tyAM avazya anantAnu dhi kaSAyanA udaya hAya che ane e mithyAtva sahucarita anantAnu dhinA udayathI ja mithyAtvamehanIya, anantAnu dhikaSAya, narakagati, narakAyuSya, napu'sakaveda vagere sALa prakRti, tenA 70 koDAkoDI-trIza koDAkoDI 20 koDAkoDI vagere sthitimadha ane te prakRtiomAM cauThANIe azubharasa vagere utpanna thAya che. e badhu` kA` mithyAtvanu' ja Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 351 cauda rAjalekanA ghana-prata ane zreNi, che. mithyAtvane udaya na hoya te A kArya bane ja nahIM. e ja pramANe jyAM sudhI avirati che tyAM sudhI apratyAkhyAnI (bIjA naMbaranA) kaSAyone udaya che. ane e avirati sahacarita apratyAkhyAna kaSAyadaya vaDe ja apratyAkhyAnI cArakaSAya, manuSyagati, manuSyanuM AyuSya, audArika zarIra vagere prakRtie, tenI yathAgya sthiti, ane zubha-azubha rasa utpanna thAya che. aviratine abhAva thavA pUrvaka jIvanamAM dezavirati athavA sarvaviratinuM sthAna pragaTa thAya eTale avirati sahacarita apratyAkhyAna kaSAdaya vaDe baMdhAtI upara jaNAvela prakRtie tema ja tenI sthiti-rasAdine baMdha avazya aTakI jAya che. ATalA spaSTIkaraNathI mithyAtva ane avirati nAmanA karmabaMdhanA kAraNenuM zuM kArya che te spaSTa samajAI jaze. 96. avata-mI gAthAmAM sthAne zreNinA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM kahyAM, tyAM che eTale zuM? tenuM svarUpa kahevAne kAkAzane ghana kevI rIte kare che tathA prasaMge pratAnuM svarUpa paNa antargata hovAthI te paNa sarva A gAthAmAM kahevAya che - caudasarajjUloo, buddhikao hoi sattarajjughaNo / taddIhegapaesA, seDhI payaro ya tavvaggo // 97 // thAI-14 rajajurUpa kAkAzane buddhi vaDe ghana karIe te sAta rajaju jeTale ghana thAya, te ghanIkRta lekanI Urdhva adhaH (nIcethI upara sudhInI) dIrgha evI ekeka AkAza Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35ra zatakanAmA paMcama karmajhanya-vizeSArtha sahita pradezanI (7 rajaju dIrgha) paMkti te na kahevAya. ane te zreNine varga (zreNinA jeTalA AkAza pradeza tene teTalAe guNavAthI) pratara thAya. 97. viroSArtha-keIpaNa aniyamita AkAravALA padArthane laMbAI, pahoLAI ane jADAImAM sarakhA mApavALa AkAra kare te te padArthane ghara karyo kahevAya. ahIM cauda rajajurUpa lokAkAzane AkAra uMcAImAM 14 rAju pramANa che, ane jADAImAM kaI sthAne 7 rajaju, keI sthAne 6 rajaju ema yAvat madhyabhAge 1 raju lagabhaga che, punaH tyAMthI upara jADAInI vRddhi thatAM thatAM keI sthAne 2-3-4 yAvat pa rajaju pramANa jADAI che, punaH tyAMthI paNa uparanA bhAgamAM anukrame jADAI ghaTatAM ghaTatAM 4-3-2-1 rajaju pramANa che e pramANe laMbAI, pahoLAI tathA jADAImAM aniyamita evA kAkAzane je AkAra adholekamAM UMdhA vALelA kuMDA sarakhe che, ane UrvalekamAM mRdaMga sarakhe che, te AkArane 80 buddhinI kalpanAthI evI rIte goThavo ke jethI laMbAI, pahoLAI ane jADAI (uMcAI) eka sarakhA mApamAM Ave, te kAkAzane ghana banAvavAnI rIti A pramANe - thala bAIne buddhi ane upakAra 180. kAkAzane ghana keI deva athavA iMkathI paNa thaI zake nahi, paraMtu jIvAdi padArthonI saMkhyAo samajavAmAM (asaMkhyAtanuM pramANa samajavAmAM) lekAkAzanI zreNio tathA prato bahu upayogI thAya che, te kAraNathI akalpanAe paNa kAkAzana ghana buddhithI banAva paDe che. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda rAjalakanA ghana-pratara ane zreNi 353 lokAkAzane ghana banAvavAnI rIti A rIti lakhavAthI spaSTa samajamAM Ave nahIM mATe tene AkAra dazavIne tene ke khaMDa kyAM je te kahevAze. AkRti naM. 1 pramANe lekAkAzane AkAra che, temAM nIcenuM A akSaravALuM DAbu pAsu che tene upADI jamaNI bAjunA nIcenA paDakhA sAthe joDavuM, e pramANe jeDAvAthI adhalekane vistAra 4 rajaju ane UMcAI 7 rajaju lagabhaga thaI. e pramANe saMvartana karavAthI apekane je AkAra thaye te AkRti naM. 2 pramANe joI le. e pramANe aleka ghana thayuM nathI. paraMtu saMvartana (saMharaNa) mAtra thayuM che, ghana te tyAre kahevAya ke UMcAI ane vistAra ane samAna thAya. have Urdhva lekane ghana karavA mATe je rIti che te A pramANe- Urdhva lekamAM trasanADInI DAbI bAjue nIce upara va tathA ja ema be vibhAga che. temAM vibhAgane trasanADInI jamaNI bAjunA nIcenA vibhAga sAthe ane 4 vibhAgane uparanA vibhAga sAthe joDavAthI AkRti naM. 3 pramANe AkAra thAya che. tyAra bAda AkRti naM. 2 ane AkRti naM. 3 e baMne bhegA karavAthI AkRti naM. 4 pramANe AkAra thAya che. ane e AkRti naM. 4 mAM sAtarAja laMbAI, sAtarAja pahoLAI che ane sAtarAja UMcAI tema ghanIkRta lakane AkAra barAbara thAya che. Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AkRti naM.1 1 rajju pramANa 5ruju pramANa Urdhvalokano madhya bhAga... 1rajju pramANasamagralokanomadhya bhAga. ke REF WO 7rajju pramANa adholoka... ...7 rajju pramANa Urdhvaloka... - -- ----- sapta 7 rajju pramANa. Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AkRti naM.2 AkRtinaM.3 a - - - 7 rajju pramANa ---- --4 rajjupramANa-- AkRti 3rajjupramANa-. - - - - 7rajju pramANa - - --7rajju pramANa --- - - - - Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita naM. 1-2-3-4 AkRtiomAM ---- ------ ------, AvI lAIne je dekhADavAmAM AvI che, te kaye bhAga kayAM joDavAmAM Avela che, te bAbata spaSTa khyAlamAM lAvavA mATe che. lokAkAzanuM vyAvahArika pramANu kAkAzane sarvathI nIcene bhAga 7 rajaju vistRta tathA madhyabhAga 1 rajaju vistRta kahevAya che, te kaMIka nyUnane saMpUrNa gaNavAnA vyavahArathI athavA sAdhika apUrNAMkane pUrNaka gaNavAnA vyavahArathI che. paraMtu vAstavika pramANa kaMIka taphAvatavALuM che te A pramANe- kAkAzanuM naiRRyika pramANu kAkAzane sarvathI nIceno bhAga dezena sAta rajaju athavA sAdhika 6 rajaju pramANa che. ane naiRyika madhyabhAga rajajunA saMkhyAmAM bhAga adhika 1 rajaju pramANa che. tathA tirthagelekarUpa vyAvahArika madhyabhAga saMpUrNa 1 rajaju pramANa che, A pramANe be prakAranA madhyabhAga gaNavAthI adhalakanI vAstavika UMcAI sAdhika 7 raju pramANa, tathA UrvakanI UMcAI dezena 7 rajaju pramANa che. e pramANe alekane 7 rajajuthI adhika ane Urdhakane dezana sAta raju gaNIne tathA sarvathI nIcene bhAga dezana 7 rajaju pramANa gaNIne je kAkAzane ghana karIe te te kAkAzana ghana sAdhika 6 rajaju pramANa thAya che, tenI savistara samaja granthAntarathI jANavA gya che, ahIM Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanIkRta lAkAkAzanu pratara 317 te sakSepamAM vyAvahArika rIte leAkAkAzane ghana karelA che, ane te 7 rantu pramANu gaNyA che. ghanIkRta lAkanI sUcIzreNi 181 e pramANe vyAvahArika rIte 7 raju UMcA, 7 raju vistRta evA ghanIkRta leAkAkAzanI asaMkhya zreNie ( ekeka AkAza pradezanI 5ktie) 7 rajju dIrgha che, te asaMkhya pradezapa`ktiomAMnI koI paNa Urdhva adhaH dIrgha athavA tIcchI dI 1 5kti je 7 raju dIrgha che te ahI sUcI ( sAya sarakhI pAtaLI ane dIgha ) ni kahevAya. e sUcI zreNinI jADAI paheALAI 1 AkAzapradeza jeTalI jANavI, te kAraNathI 7 2ju jeTalA dIgha kSetramAM ekeka AkAzapradezane paktibaddha geAThavatAM jeTalA AkAzapradeza ( 7 raju kSetramAM) samAya teTalA ( asa'khyAta ) AkAzapradeza eka zreNimAM hAya. ghanIkRta leAkAkAzanuM prattara pUrve eka zreNimAM jeTalA AkAzapradeza kahyA che teTalI zreNionuM 1 tarI thAya che. kAraNa ke ghanIkRta samacaturasa leAkanA pantabhAge je eka tIcchvazreNi dakSiNathI uttara dIdha che, te ja zreNinA pratyeka AkAzapradezathI teTalI ja dIrghatAvALI teTalI ja zreNie pazcimathI pUrva tarapha nIkaLI che, mATe te sarvo zreNie maLIne leAkAkAzanu 1 pratara ( eTale 1 AkAzapradeza jADuM paDa) kahevAya che. tevAM pratarA pa uparA uparI cha rajajunI UMcAI sudhImAM satra AvelAM che. 181. zAstramAM vizeSataH UadhaH dIdha paMktie sUcIzreNinA prasage kahI che. Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita e pramANe 1 zreNimAM jeTalA AkAzapradeza teTalI zreNionuM 1 pratara ane teTalA ja pratara vaDe 1 ghanIkRta samarasa lekAkAza hoya che. te kAraNathI zreNinA pradezane varga karavAthI pratara thAya ane punaH te vargane zreNie guNavAthI ghana thAya che. udAharaNa tarIke-cha pradeza dIrgha 1 zreNi hoya te pratara (747= ) 49 pradezanuM samarasa ja hoya che, ane (4947=) 343 pradezane ghanaleka thAya. athavA 7 pradeza dIrdha 1 zreNi evI 7 zreNio sAthe sAthe goThavIe te kUtara thAya, ane teTalAM ja 7 prato uparA-uparI gaThavIe te ghana thAya-- zreNine AkAra pratarane AkAra 0 0 0 0 tIracha zreNi 0 0 0 0 0 0 0 UrdhvadhaH zreNi e pramANe zreNi-pratA tathA ghanalekanuM vyAvahArika svarUpa atisaMkSepathI kahyuM che, paraMtu tenuM savistara khaMDagaNita tathA naizcayika mApathI ghana banAvavAnI rIti vagere aneka bAbate A prasaMgamAM je samajavA yogya che te granthAntarathI jANavI. | | rUti karAvaMdhaH samAtaH | Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamazreNi 359 upazamazreNiH avatara-e pramANe pradezabaMdhanuM svarUpa kahyuM ane te sAthe ahIM sudhImAM A prakaraNanI prathama gAthAmAM darzAvelAM uddezarUpa 26 kAranuM svarUpa paNa kahyuM, paraMtu pahelI gAthAmAM ja (2) padathI sUcavela upazamazreNi ane kSapakazreNi svarUpa kahevuM bAkI rahyuM che. temAM prathama upamanuM svarUpa kahevAya che. te upazamaNinuM svarUpa bahu vistAravALuM hovAthI te sarva gAthA dvArA darzAvatAM A prakaraNa bahu vistRta thaI jAya, te ati vistRta na thavAnA kAraNathI kyA kamathI upazama thAya che, te (mehanIya prakRtione) kevaLa anukrama ja darzAvAze. tathA upazamanA kevaLa mehanIyakarmanI ja hoya che, te kAraNathI A gAthAmAM kevaLa mehanIyanI ja upazAMta thatI prakRtiene kema kahevAya che. te A pramANe- aNa daMsa napuMsitthI, veya chakaM ca purisaveyaM ca / do do egaMtarie, sarise sarisaM uvasabhei // 18 // pathArtha-ma=prathama 4 anaMtAnubaMdhi upazAnta thAya, tyArabAda saMta=3 darzanamehanIya upazAnta thAya, tyArabAda napuMsakaveda, tyArabAda strIveda, tyArabAda cha hAsyAdi 6 prakRtie (hAsya-rati-arati-zAka-bhaya-jugupsA) upazAnta thAya, tyAra bAda puruSaveda upazAnta thAya, tyAra bAda apratyA Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 zatakanAmAM paMcama kama pratha-vizeSArtha sahita khyAnAdi 12 kaSAyamAMnA rise siM=sarakhe sarakhA to =be be kaSAya te sarakhe sarakhA girg=e keka kaSAyanA antare kavarU=upazamAve-upazAMta thAya. (arthAta prathama apratyA, krodha ane pratyA koi 182e 2 samakALe upazAMta thAya, tyAra bAda 1 saMjavalana kodha upazAMta thAya, tyAra bAda apramAna-pratyA0mAna e 2, ane tyArabAda 1 saMjavalana mAna upazAnta thAya. tyArabAda apramAyA-pratyA0mAyA e 2 samakALe upazAMta thAya, ane tyArabAda 1 saMs mAyA upazAMta thAya, tyArabAda apralebha-pratyAga lebha e 2, ane tyArabAda 1 saM bha upazAMta thAya). rUti rAmabaLa: 08 vizeSArtha -gAthAmAM mehanIya karmanI samakALe upazAnta thatI 28 prakRtione je anukrama kahyo te anukrama ahIM sthApanAthI saMkSepamAM darzAvyA bAda mehanIya karmanI upazamanAne kiMcit vidhi paNa kahevAze. te saMkSipta sthApanA (pRSTha 361 mAM) A pramANe upazama zreNimAM mehanIya karmanI prakRtie je anukramathI upazAnta thAya che te anukrama gAthAmAM darzAvyo che, paraMtu upazamAvavAne vidhi kyA prakAranuM che? te vidhi kaMIka saMkSepathI kahevAya che, te A pramANe - 182. ahIM rite sarakhA kapAya eTaNe sarakhApaNuM dha-mAna-mAyA ane lebha e ja kapAyane aMge samajavuM, paranta apratyAkhyAnAdi bhedane aMge sarakhApaNuM nahi. Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamazreNi 11 muM upazAntamoha guNa saMjva0 lobha 1 apra0 lobha ( 2 ) pratyA0 lobha saMjva0 0 mAyA 1 apra0 mAyA ( 2 ) pra0 mAyA saMjva0 mAna 1 apra0 mAna ( 2 ) praH mAna saMjva0 krodha 1 apra0 krodha ( 2 ) pra0 krodha | puruSaveda 1 i hAsya-rati- arati-zoka-bhaya- jugu0 (6) strIveda 1 napuMsaka veda 1 mithyA mizra - samyaktva ( 3 ) anaMtAnu0 krodha-mAna- mAya lo0 (4) upazamazreNi sthApanA ( aheva bhujI ) 10 me 9 me "" 59 44 99 99 99 99 " 99 ?? 361 7 me 4-5-6-7 bhe kayA guNasthAne upazamana kriyA Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 zatakanAmA paMcama kamagrantha-vizeSArtha sahita sarvopazamanA mehanIyakamanI ja upazamanA 18 dezapazamanA ane sarvopazamanA ema 2 prakAranI che, tyAM deze pazamanA te pratyeka jIvane pratisamaya apUrvakaraNa paryanta (18sva sva apUrvakaraNa paryata) sarva prakRtinI hoya che, ane sarvopazamanA te kevaLa 28 mehaprakRtionI ja hoya che. A prakaraNamAM dezopazamanAnuM nahi paNa sarvoparImanAnuM ja svarUpa kahevAze, temAM paNa sarvathI prathama sarvopazamanA anAdi mithyAdaSTi jIvana darzanamohanIyanI ja hoya che, tene saMkSipta vidhi A pramANe prathama 3 darzana mehanIyanI sarvopazamanA karmagrantha, karma prakRti Adi graMthamAM prathama 3 darzananayanI sarvopazamanA kahI che, ane siddhAntamAM anAdimithyAdaSTi jIvane prathama 3 darzanamehanIyane ane 4 anaMtAnubaMdhine (e 7 prakRtine) pazama thAya ema kahyuM che, parantu ahIM karmagraMthane viSaya hovAthI prathama 3 darzana meha 183. dezapazamanA eTale je karma pradezano udaya-udIraNA ItyAdi na thaI zake, paraMtu uddhatanA apavartana ane saMkrama e 3 thaI zake tevI avasthA pAmelA karmapradeza lezo zAnta kahevAya A dezapazamanA 8 mULa karmanI tathA 158 uttaraprakRtinI hoya che, ane sarvopazamanA 1 (mehanIya) mULa prakRtinA 28 uttara prakRtinI hoya che. 184. jema mithyAtvanuM apUrvakaraNa mithyAtvanA upazama kSaya prasaMge, anaMtAnubaMdhinuM apUrvakaraNa anaMtAnI visaMyojanA vA upazamanA prasaMge, jJAnAvaraNIyAdikanuM AThamAM guNasthAne ityAdi. Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvApazamanA karanAra jIva 36 3 nIyanI sarvopazamanA kahevAya che. tyAM kevA prakAranA anAdi mithyArdaSTi jItra 3 darzanamADunIyane upazamAve ? te kahevAya che. e anAdi mithyAdaSTi jIva 3 darzanamehanIyane upazamAvIne ane 4 ana tAnu.nA kSayApazama karIne je samyaktva pAme te prathama kavAma sabhyatva kahevAya, ane e samyaktvathI upazamazreNi thatI nathI mATe zreLita upazama samyaktva paNa kahevAya. dana meAhanIyanI prathama sarvopazamanA karanAra jIva 3 sa`tti, pa`cendriya, ane paryApta e 3 labdhivALeA (eTale sa'jJipa'cendriya paryApta) athavA upazamalabdhi, upadezazravaNu labdhi, ane 3 karaNAnugata utkRSTa yeAgalabdhi e 3 labdhivALA temaja prathama antarmuhUta sudhI vizuddhicittasa`tativALA (pratisamaya ana'taguNu vizuddhimAM vadhatA ), mati ajJAna athavA zruta ajJAna athavA tribhaMgajJAna e 3 ajJAnamAMnA koI paNa eka ajJAnamAM sAkArApayeAge vA ( jJAnApayeAgamAM vatatA ) 3 yAgamAMnA koI paNa 1-1 ceAgamAM vatA, 3 zubhalezyAmAMnI kaI paNu 1 zubhalezyAmAM vatA, temAM paNa jaghanya pariNAme tejo lezyAmAM, madhyama pariNAme padmalezyAmAM, ane utkRSTa pariNAme zukalalezyAmAM vA, tathA Ayu: sivAyanA 7 karmAMnI 'taHkoDAkaDi sAgareApama pramANu sthiti sattAmAM ane eTalA ja pramANunA sthitibaMdhamAM vatatA tathA azubha prakRtienI catuHsthAnI rasasattAne dvisthAnI rasasattA karatA, tema ja azubhaprakRtinA catuHsthAnI rasaba'dhane badale dvisthAnI rasa khAMdhatA, ane zubha prakRtienA dvisthAnI rasamadhane badale Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmAM paMcamaka grantha-vizeSA sahita catu:sthAnI rasa khAMdhatA, tathA dareka anta hatuM. patyeApamAsabhyeya bhAga nyUna (aMtaH ke. ka. sAgareApama jeTalA pUrva sthitiba MdhathI nyUna nyUna) navA navA sthitiba'dha bAMdhatA, parAvartta mAna prakRtiAmAMnI zubhaparAvarttamAna prakRti bAMdhatA ane azubhaparA. prakRtine nahiM bAMdhate ( vadhi azubhaprakRtie te dhruvaba Mdhi hAvAthI bAMdhatA ) tathA baMdhAtI azubhaprakRtinA dvisthAnika rasabaMdha paNu pratisamaya anaMtaguNa hIna hIna bAMdhatA, ane badhAtI zubhaprakRtie!nA catuHsthAnika rasabaMdhane paNa pratisamaya ane tadguNa adhika adhika bAMdhatA evA 4 gatimAMnI koI paNa gatinA jIva (e pramANe AgaLa kahevAtA 3 karaNeA pahelAMnI uparyukta avasthAvALA jIva ) dana mADunIyanI prathama sarvopazamanA karI zake che. 364 . iti karaNatrayakAlAtpUrvaM antarmuhUrtam AvA prakAranA jIva daza namehanIyanI prathama sapizamanA karavA mATe savathI prathama yathApravRttakaraNa nAmanu paheluM karaNa ( La-AtmapariNAma-cega ) kare, tenuM svarUpa A pramANe 1 yathApravRttakaraNa cA eTale jevA pravRtta=yAganI pravRtti athavA jevI adhyavasAyanI vizuddhinI pravRtti te rUpa =AtmapariNAma athavA yAga te cayApravRttaLa kahevAya, pUrve 1 anta ha sudhInI adhikAdhika ( anaMtaguNa ane taguNa ) vizuddhithI paNa A karaNanA pahelA samayanI vizuddhi anaMtaguNI che, tethI bIjA samayanI vizuddhi ana`taguNI, tethI trIjA samayanI vizuddhi ana`taguNI e pramANe yathApravRttakaraNanA panta samaya Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yathApravRttakaraNa 365 sudhI pratisamaya anantaguNa anantaguNa vizuddhi jANavI. iti yathApravRttavizuddhi tathA A karaNamAM pahelA samayabAgya adhyavasAyasthAne asaMkhya lekAkAzanA jeTalA AkAzapradeza teTalAM (asaMkhyAta) che, bIjA samayamAM vartavAyegya adhyavasAyasthAne tethI vizeSAdhika che, trIjA samayanAM adhyavasAyasthAne tethI paNa vizeSAdhika che, e pramANe yathApravRttanA paryata samayasudhIne sarve samaye pratyeka (pratyeka samayanA) vizeSAdhika vizeSAdhika adhyavasAye jANavA. A adhyavasAyane goThavIe te viSamArasa AkAramAM goThavAya che. iti pratisamaya adhyavasAyasthAnavizeSAdhikatA tathA keI be jIve samakALe yathApravRttakaraNa AraMbhya hoya temAM eka jIva e karaNanA pahelA ja samayamAM ati jaghanya vizuddhivALo hoya, ane bIje jIva satkRSTa vizuddhivALe hoya, te prathama jIvanI prathama samayanI jaghanyavizuddhi ati alpa hoya che, tethI e ja jIvanI bIjA samayanI jaghanyavizuddhi anaMtaguNa, tethI e ja jIvanI trIjA samayanI jaghanyavizuddhi anaMtaguNI, e pramANe yathApravRttakaraNanA eka saMkhyAtamA bhAga sudhI jaghanyavizuddhi kamazaH anaMtaguNI anaMtaguNa jANavI. tyAra bAda A saMkhyAtamA bhAganA chellA samayanI (pahelA jIva saMbaMdhi) jaghanyavizuddhithI upara kahelA bIjA jIvanI prathama samayanI utkRSTavizuddhi anantaguNI, tethI pUrvamukta prathama jIvanI uktajaghanyavizuddhisamayanI anantara samayanI jaghanyavizuddhi anantaguNI, tethI bIjA jIvanI bIjA Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 zatakanAmA paMcama karmagra-vizepArtha sahita samayanI utkRSTavizuddhi anantaguNI, tethI prathama jIvanI pUrva muktajaghanyavizuddhithI tadanetara samayanI jaghanyavizuddhi anantaguNI, e pramANe prathama jIvana carima samayanI jaghanyavizuddhi anantaguNI Ave tyAM sudhI kahevuM, ane utkRSTavizuddhi kahevA mATe bAkI rahelA saMkhyAtamA bhAga jeTalA samayamAM utkRSTa vizuddhi niraMtarapaNe anaMtaguNa jANavI, tenI sthApanA dhAre ke yathApravRttakaraNanA 20 samaya hoya, ane pahele saMkhyAtame bhAga 4 samayane kalpIe te yathApravRttakaraNamAM jaghanya tathA utkRSTavizuddhie judA judA samakALe praveza karelA be jInI vizuddhimAM viSamatA A pramANe hoyasamaya vizuddhi 1 nI jagha0 anaMtaguNa tethI che che , che tethI tethI na ja ra >> ra ja che = = = = = = = = = = = = = i che ? ? ? ? tethI- 1nI uvi anaMtaguNa, tethI tethI- 2nI , , tethI tethI- 3nI ,, tethI- 4nI tethI- panI tethI- 6nI tethI- 7nI tethI- 8nI , tethI- 9nI , tethI-10 nI , Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ d d d d d d tethI yathApravRtta ane apUrvakaraNamAM samAnatA 367 samaya vizuddhi 14 nI jagha0 anaMtaguNa tethI-11nI uvi anaMtaguNa tethI 15 nI ) >> tethI-12nI , , tethI 16 nI ,, , tethI-13nI , tethI 17 nI che , tethI-14nI , tethI 18 nI , tethI-15nI 19 nI cha by tethI-16 nI 20 nI cha ) tethI-17nI 18 nI che , 19nI che 20 nI che , A karaNanuM bIjuM nAma pUrvavRttaLa (3 karaNamAM prathama pravartanAruM karaNa) che. A yathApravRttakaraNamAM prathamanA antamuhUrtanI sarva vaktavyatA (vizuddhi vajIne) kahevI, paraMtu vizuddhinI A kahelI viSamatA tyAM niyamita nathI. kRti vizuddhi viSamatA. yathApravRttakaraNa ane apUrvakaraNa e 2 karaNanI sAmyatA. prati samaya anataguNa vizuddhi, pratisamaya asaMkhya kAkAza jeTalA adhyavasAya, ane pratisamaya adhyavasAyenI vizeSAdhikatA, tathA adhyavasAyanI viSamacaturasa AkRti e 4 viSaya tathA tiryakaSasthAnIya hAnivRddhi sahita 5 viSayatulya che, tyAM tiryagavizuddhimAM sthAnahAnivRddhi A pramANe- Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 zatanAmA paMcama karmacanya-vizeSArtha sahita yathApravRttanA prathama samaya yogya je asaMkhya lekAkAza jeTalAM adhyavasAyasthAne che, temAMnAM keTalAMka adhyavasAyasthAne prathamAdi adhyavasAyamAM vartatI vizuddhinI apekSAe anaMta bhAga adhika che, keTalAka asaMkhyabhAga adhika che, keTalAMka asaMkhyaguNa adhika che, keTalAka saMkhyaguNa adhika, keTalAMka asaMkhyaguNa adhika che, ane keTalAMka anataguNa adhika che, e pramANe pUrvanupUrvIe (kramazaH) 6 prakAranI vRddhi che, tema ja pazcAnupUrvI e vicArIe te anaMtaguNahIna, asaMkhyaguNahIna, saMkhyaguNahIna, saMkhyabhAgahIna, asaMkhyabhAgahIna ane anantabhAgahIna e pramANe 6 prakAranI hAni prathamAdi adhyavasAyasthAna apekSAe che. e rIte yathApravRttanA bIjA samayanA asaMkhya lekapramANa adhyavasAyamAM vRddhi 6 hAni che. tema ja trIjA samayamAM yAvat yathApravRttanA ane apUrva nA sarva samayamAM pratyekamAM 6 vRddhi, 6 hAni hovAthI A be karaNanA adhyavasAye pasthAna patita kahevAya che. yathApranTa ane apUrva, e ra karaNenI bhinnatA pUrvokta 5 viSaya jema yathApravRttakaraNamAM che, tema e pUrva karaNamAM paNa che, paraMtu jaghanyatkRSTa vizuddhimAM taphAvata e che ke-yathApravRttakaraNamAM dareka samayanI ja ghaskRSTa vizuddhi UrdhvadhaH rIte (pUrva darzAvelI sthApanA tathA rIti pramANe aparAparasamayApekSI) che, ane apUrvakaraNamAM pratyeka samayanI jaghanyatkRSTa vizuddhi ticha rIte eTale svasamApakSI che, tathA A apUrvakaraNamAM sthitighAta, rasaghAta, guNaNi ane apUrva sthitibaMdha e ja padArtha navA pravarte che, ane yathA Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. apUrvakaraNa 369 pravRttakaraNamAM sthitighAta rasadhAta vigere pravartatA 185 nathI. have te sthitighAtAdikanuM svarUpa A pramANe-- 2 juM apUrvakaraNa yathApravRttakaraNanA pantasamayanI utkRSTa vizuddhithI apUrvakaraNanA prathama samayanI jaghanyavizuddhi anaMtaguNI, tethI e ja prathama rAmayanI utkRSTa vizuddhi anaMtaguNI, tethI A karaNanA ja bIjA samayanI jaghanyavizuddhi anaMtaguNI, tethI e ja bIjA samayathI utkRSTa vizuddhi anaMtaguNI, e pramANe apUrNAMkaraNanA panta samaya sudhInA pratyeka samayamAM jaghanyavizuddhithI ( te ja samayanI ) utkRSTa vizuddhi anaMtaguNI jANavI, jethI A karaNamAM yathApravRttakaraNavat vizuddhinI viSamatA nathI. tenI sAmAnya sthApanA A pramANe 1 lA samayanI ja. vi. alpa tethI 1 lA samayanI u. vi. 2 jA ana'taguNa tethI 2 jA tethI 3 jA 3 jA tethI 4 thA 4 thA 5 mA tethI 5 mA ,, "" ,, 99 ityAdi rIte 20 mA samaya sudhI eTale vAstavika rIte "" "" "" "" 22 ,, ,, anaMtaguNa, tethI tethI tethI tethI ,, "" ,, ,, 185. apUrNAMkaraNathI pahelAM joke alpa pramANamAM sthitighAta, rasadhAta ane anya sthitibadhAdi pravarte che, paraMtu alpa hovAthI gaNatrImAM nathI. apUrvakaraNamAM ghaNA pramANathI pravarte sthitiSThAtAdi, e pahelAM pravartatA na ane tyAMthI ja pravarte ema kahyuM che. hatA, mATe pUrva 24 che, ke je kahevAya che Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 zatakanA mA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita apUvakaraNanA paryanta samaya sudhI. ekeka samayamAM ja u0 vizuddhitirthan rIte kahevI, paraMtu yathApravRttavat udhvadha rIte nahi iti vizuddhiviSamatA apUrvakaraNamAM adhyavasAya sthAne yathApravRttavat apUrvakaraNamAM paNa pratisamaya asaMkhya kAkAzanA AkAzapradeza jeTalAM adhyavasAyasthAne che, ane te paNa pratisamaya vizeSAdhika hovAthI tenI sthApanA karIe te viSamacorasa AkAramAM goThavI zakAya che. te A pramANe 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Iti viSamacaturakSetrasthApanA 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 apUrvakaraNamAM sthitighAta A bIjA karaNamAM sthitighAtAdi (tathA guNasaMkramasahita 5) apUrva padArtha pravarte che, mATe pUrva nAma che. tyAM sthitighAtanuM svarUpa A pramANe karmasthitine paryanta bhAga utkRSTathI ghaNuM seMkaDo sAgarepamane ane jaghanyathI palyopamanA saMkhyAmAM bhAga eTale Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apUrvakaraNamAM sthitighAta 371 8 ukerI nIcenA bhAgamAM je sthitio khaMDAtI na hoya, (arthAt je sthitine sthitighAta thato nathI) te sthitiomAM te ukerelA paryanta bhAganA (nI sthitionA) karmapradeza antarmuhUrta sudhI pratisamaya prakSepI prakSepIne (te ukerelA) sthitikhaMDane sarvathA nAza kare te sthitipAta kahevAya. e ukerAtA sthitikhaMDanA karmapradeza pratisamaya asaMkhyaguNa asaM khaguNa umerAya che, te A pramANe-prathamasamaye sava5, bIje samaye tethI asaMkhyaguNa, trIje samaye tethI asaMkhya guNa, e pramANe antarmuhUrtanA paryanta samaya sudhI jANavuM. punaH bIjA antarmuhUrtamAM e ja paddhatie ukerAI gayelA sthitikhaMDanI nIcene papamanA saMkhyAtamA bhAga jeTale sthitikhaMDa ukere, (vinAza pamADe), e pramANe apUrvakaraNanA eka antarmuhUrtamAM sthitighAtanA ghaNA hajAre 187antarmuhUrta vyatIta thAya che (eTale apUrvakaraNamAM ghaNuM hajAra sthitighAta thAya che), ane e pramANe hajAra sthitighAta thavAthI apUrvakaraNanA prathama samaye je karma sthiti hatI, tenAthI apUrvakaraNane paryanta samaye saMkhyAtaguNahIna karmasthiti (arthAta eka saMkhyAtamA bhAga jeTalI) rahe che. ruti sthitivAraH 186. "ukerI" eTale sthitikhaMDanI pratyeka sthitiomAMthI ananta anata karmapradeza upADIne. 187. apUrvakaraNanuM attamuM moTuM ane sthitighAtanuM antarma bahu nhAnuM hoya che. ane rasaghAtanuM antaryuM. tethI paNa atyaMta nhAnuM jANavuM. Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 zatakanA mA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita apUrvakaraNamAM rasaghAta apUrvakaraNamAM prathama samaye karmane je rasa (rasaspardhakasamudAya) hoya che, temAMne anantamo 1 bhAga bAkI rAkhI zeSa sarva anantabhAga eka antarmuhUrtamAM vinAza pamADe, punaH bIjA antarmuhUrtamAM bAkI rahelA anantamAM bhAga jeTalA rasamAMthI punaH 1 ananta bhAga bAkI rAkhI zeSa sarva anantabhAga vinAza pamADe, e pramANe 1 sthitighAtamAM hajAro rasaghAta thAya, ane tevA hajAro sthitighAta vaDe apUrvakaraNane kALa pUrNa thAya A pramANe thavAthI apUrvakaraNanA prathama samaye je rasa (athavA rasaspardhake) vidyamAna hato temAMthI apUrvakaraNanA paryata samaye 1 anantamA bhAga jeTale rasa rahe che. apUrvakaraNamAM guNazreNI je sthitikhaMDane ghAta thAya che, (athavA pahelA antarmuhUrta uparAntanI je sthitio che, temAMthI pratisamaya ukerAtA karma pradezane udaya samayathI (athavA udayAvalikAthI bahAranA samayathI) antarmuparyanta asaMkhyaguNa asaMkhya guNa prakSepavA. te A pramANe -prathama samaye ukerelA pradezane prathama samayamAM sthitimAM) alpa, tethI bIjA samayamAM sthitimAM) asaMkhyaguNa, tethI trIjI sthitimAM asaMkhyaguNa, e pramANe guNazreNirUpa antarmuhUrta jeTalI sthitiomAM kamazaH prakSepavA te kuLani kahevAya. AnuM vizeSa svarUpa guNIyA e gAthAnA vizeSArthamAM kahevAyuM che. apUrvakaraNamAM anyasthitibaMdha apUrvakaraNa pahelAM (yathApravRttimAM) je aMtaHko0 ke Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthitighAta-sthitibaMdhane kALa ane saMkhyA samAna 373 sAgaropama jeTalI karma sthiti baMdhAtI hatI temAMthI apUrvakaraNanA prathama samaye pApamanA saMkhyAtamA bhAga jeTalI nyUna sthiti baMdhAya, bIje samaye, trIje samaye, yAvat anyasthitibaMdhanA antarmuhUrta pramANu kALa sudhI eka sarakhI sthiti baMdhAyA kare, tyAra bAda bIjA antarmuhUrtamAM punaH pa0ne saMkhyAtame bhAgahIna na sthitibaMdha cAlu rahe, punaH trIjA antarmumAM tethI paNa pa0ne saMkhyAtame bhAga nyUna sthitibaMdha thAya. e pramANe hajAre anyasthitibaMdho vaDe apUrvakaraNa paNa pUrNa thAya. e 188 4 padArtha apUrvakaraNathI prAraMbhAya che. sthitighAta-sthitibaMdhane kALI ane saMkhyA samAna je samaye sthitivAta prAraMbhAya te ja samaye anyasthitibaMdha prAraMbhAya che, ane je samaye (ukerelA prathama sthitikhaMDane) sthitighAta samApta thAya che, te ja samaye te anya sthitibaMdha paNa samApta thAya che. tyAra bAda punaH bIjA antarmamAM nave sthitighAta (bIjA sthitikhaMDane ghAta) prArabhAtAM samakALe ja ne anyasthitibaMdha paNa prAraMbhAya che, ane saMpUrNa paNa sAthe ja thAya che. e pramANe hevAthI jeTalA hajAra sthitighAta teTalA hajAra anyasthitibaMdha 188. 5 mo guNasaMkrama padArtha paNa che, paraMtu te keTalAka apUrvakaraNamAM hoya che ane keTalAka apUrvakaraNamAM nathI hotA, paranta 8 guNasthAnarUpa apUrvakaraNathI te guNasaMkrama paNa avazya prAraMbhAya che. Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatanAmA paMcama kama grantha-vizeSArtha sahita (samasaMkhyAe) thAya che, tema ja sthitighAta-anyasthitibaMdha e bene prAraMbha ane samApti paNa sAthe ja thAya che. 3 ju anivRttikaraNa nivRtti eTale (eka ja samayamAM adhyavasAyanI) vyAvRtti-pheraphArI-bhinnatA jemAM =nathI te anivRttinA kahevAya. arthAt yathApravRtta ane apUrvakaraNamAM dareka samayanA asaMkhya asaMkhya adhyavasAye hatA, ane A karaNamAM eka samayamAM eka ja adhyavasAya hoya che. athavA yathApravRtta ane apUrvakaraNamAM koI paNa eka samayamAM vartatA asaMkhya jIvonA vizuddhibhedathI judA judA asaMkhya adhyavasAye hoya che, anivRttikaraNanA keI paNa eka samayamAM vartatA asaMkhya jIne paNa adhyavasAya sarvathA tulya eka sarakho ja hoya che, jethI vizuddhi sarve jIvenI eka sarakhI ja hoya che. e pramANe A karaNanA pratyeka samayanA ekeka adhyavasAya hovAthI anivRttikaraNanA antarmuhUrtane jeTalA samaya teTalA ja adhyavasAya paNa che, paraMtu prathama samayathI dvitIya samayane adhyavasAya anaMtaguNa vizuddha, tethI trIjA samayane adhyavasAya anantaguNa vizuddha ityAdi rIte paryata samaya sudhInA adhyavasAya kramazaH anaMtaguNa anaMtaguNa vizuddha jANavA. tathA A karaNanA pratyeka samaye ekeka adhyavasAya ane te paNa kamazaH anantaguNa hovAthI adhyavasAyane kamazaH goThavIe te kramazaH meTA meTA metInI mALA sarakho AkAra (eTale mALAnI chUTI laTakatI 1 sera sarIkha AkAra) thAya te A pramANe Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anivRttikaraNamAM sthitidhAtAdi 375 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 tirthI muktAmAlA sthApanA 0 0 0 0 0 0 0 0 iti UdhaH sthApanA e pramANe anivRttikaraNanA adhyavasAyanI sthApanA jANavI. tathA pratyeka samaya bhegu 1-1 adhyavasAya hovAthI anivRttikaraNamAM SasthAnapatita hAnivRddhi nathI paraMtu anantaguddhi athavA anaMtaguNahAnirUpa eka ja hAni athavA vRddhi che. anivRttikaraNamAM sthitighAtAdi jema apUrvakaraNamAM prathama samayathI ja sthitivAtAdi 4 padArtho pravartatA kahyA te pramANe anivRttikaraNanA prathamasamayathI paNa te sthitighAtAdi cAre padArtha pravarte che, athata apUrvakaraNamAM prAraMbhAyelA sthitighAtAdi sarve anivRttikaraNamAM paNa cAlu ja hoya che. Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 zatakanA mA paMcama jarmagrantha vizeSa mAhita anivRttikaraNamAM aMtarakaraNakriyA antarmuhUrta pramANavALA anivRttikaraNamAM saMkhyAtahajAro anyasthitibaMdha vItyA bAda athavA saMkhyAtA bhAga gayA. bAda jyAre chelle 1 saMkhyAtame bhAga bAkI rahe che tyAre 1 anya sthitibaMdhanA kALa sudhI (eTale anyasthiti baMdhanA antarmuhUrta sudhI) udayavatI mithyAtvasthitimAM aMtarakaraNa =sthitinA be bhAga pADI vacce mithyAtvapradezarahita kALa kare te) kare che ane te aMtarakaraNa-AMtarUM mithyAtvanA udaya samayathI prAraMbhIne antarmuhUrta jeTalI sthitio (kaMIka adhika 1 anya sthitibaMdhanA antarmuhUrta jeTalI sthitio) choDIne tyAra bAdanI antarmuhUrta jeTalI (eTale guNazreNinA 1 saMkhyAmAM bhAga jeTalI) sthitiomAM kare che, ahIM aMtarakaraNa karatI vakhate mithyAtvanI guNazreNi udaya samayathI antarmuhUrta pramANanI che, ane te antarmuhUrtaguNazreNine dezanasaMkhyAta bhAga pahelI sthitimAM ane keTalAka saMkhyAta bhAga bIjI sthitimAM rAkhI vaccethI 1 saMkhyAtamA bhAganI sthitiomAMthI pratisamaya mithyAtvapradezane kerI ukerI pahelI nIcenI sthitimAM ane bIjI (eTale AMtaravALI jagyAthI uparanI sthitimAM sthitimAM prakSepa che. emAM pahelI sthiti antarmuhUrta jeTalI che, ane aMtarakaraNathI uparanI sthiti be antarmuhUrta dhUna -udayasthitinuM antaryuM ane aMtaranuM aMtamuMe be antarmuchoDIne zeSa rahela) aMtaHkaDAkaDI sAgaropama jeTalI che. e be sthitionI vacceno je bhAga tatsamayavidyamAnaguNa Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anivRttikaraNamAM atarakaraNakriyA 377 zreNi ( rUpa sthitie ) nA sa`khyAtamAM bhAga jeTaleA che, te anta hatuM pramANa bhAgamAMnI dareka sthitimAMthI ( eTale dareka samayamAMthI) pratisamaya ananta ananta mithyAtmapradezAne ukerI, keTalAka pradeze| nIcenI antamuhUrta pramANa udayasthitimAM ane keTalAka pradeze! uparanI dezeAna a`taHkADAkeDa sAgaropama jeTalI sthitimAM prakSepe che, ane e pramANe 1 anyasthitiba'dha jeTalA antarmuhamAM te vibhAga sarvathA mithyAtmapradezeAthI rahita thAya che. arthAt sarvathA khAlI jagyA thAya che. je samaye e aMtarakaraNakriyA ( AMtarUM pADavAMnI kriyA ) samApta thAya che te ja samaye a'tarakaraNakriyA sAthe Ara'bhAyelA anyasthitima dha paNa samApta thAya che, ane taddana tara samaye punaH navA anyasthitima'dha prAra'bhAya che e pramANe 'tarakaraNakriyA cAlu rahevA sAthe zeSa rahelI mithyAtvasthitine ( pahelI udayasthitine ) paNu anubhavatA jAya che, ane e pramANe anubhavatAM anubhavatAM jyAre uyasthiti e AvalikA bAkI rahe tyAre Aja eTale bIjI sthitimAMthI (=uparanI sthitimAMthI ) thatI udIraNA 189 baMdha paDe che, ane 1 AvalikA bAkI rahe tyAre prathama sthitimAMthI thatI uraNA paNa 190 baMdha paDe che, ane kevaLa udaya ja pravarte che, ane te 189. AgAla baMdha paDavAnI sAthe ja mithyAtvanI guNazreNi (je apUrNAMkaraNathI prArabhAI hatI te) paNa badha thAya che. 190. udIraNA baMdha thavA sAthe ja tathA rasadhAta ( je apUrNAMkaraNathI prArabhAyA thAya che, paraMtu AyuSyarahita zeSa cha karmanA mithyAtvane sthitidhAta hatA te ) paNa aMdha sthitivrAta rasAta tA Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 zatakanAmAM paMcama kamagrantha-vizeSA sahita AvalikA pUrNa thatA udaya paNa baMdha paDe che-aTake che, kAraNa ke have AgaLa turata aMtarakaraNamAM ( mithyAtvanI pradezarahita jagyAmAM-kALamAM) praveza karaze. tathA paryanta udayAvalikA pUrNa thatAM A trIjuM anivRttikaraNa paNa samApta thAya che. anDarakaraNamAM upazamasamyakatva mithyAtvanI paryata udayAvalikA athavA anivRttikaraNa samApta thayA bAda anantara samaye ja jIva aMtarakaraNamAM (prathamathI karI rAkhelA mithyAtvanI be sthiti vaccenAM AMtarAmAM) praveza kare che, te ja samaye jIva kaparAmaratva pAme che, kAraNa ke te AMtarAmAM mithyAtvanA pradeza na hovAthI mithyAtvane udaya nathI. tathA je samaye upazamasamyakatva pAme che, te ja samayathI dvitIyasthitigata mithyAtvapradezanA tathA prakAranI adhyavasAyanI vizuddhi vaDe traNa vibhAga banAve che jene tripuMs kahevAmAM Ave che. temAM je keTalAka pradeza mithyAtvasvabhAvavALA ja kAyama rahe che te azuddha mithyAtvapuMs keTalAka mithyAtva pradeza ardhavizuddha thayA hoya te mizraputra, ane keTalAka pradezamAMthI mithyAtvasvabhAva sarvAza dUra thaI jAya che, tevA zuddha pradezo te sa ttvapuMDa kahevAya che. tathA aMtarakaraNanI jeTalI sthitio (=aMtaramAMnI jeTalI sthiti eTale guNazreNinA saMkhyAmAM bhAga jeTalI sthitio) utkIrNa thaI che teTalA samaya pramANa 1 antarmuhUrta eTale hajI cAluM ja rahyA che, ane te upazamasamyaktva kiMcita zeSa rahe tyAre baMdha thaze. Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtarakaraNamAM AtmAne Areha tathA avareha (379 upazamasamyakatvane kALa che, ane kiMcit nyUna teTalA kALasudhI pratisamaya tripuMja karaNakriyA paNa cAlu rahe che. antakaraNamAM dezavirati sarvaviratinI yugapatra prApti anAdi mithyASTi jIve pAmelA A antakaraNanA prathama samaye upazamasamyakRtva sAthe kaI jIva dezavirati athavA koI jIva sarvaviratiguNa paNa 19 pAmI zake che, e Atmavizuddhine ja prabhAva che. anDarakaraNamAM sAsvAdana prApti tathA upazamasamyakatvanA anubhavarUpa aMtarakaraNamAM vartatA kaI jIvane aMtarakaraNane kALa jaghanyathI 1 samaya athavA utkRSTathI 6 AvalikA jeTale bAkI rahe che. tyAre kadAcit malina pariNAma thavAthI anaMtAnubaMdhi kaSAyane udaya paNa thaI jAya che, tethI anatAnubaMdhi kaSAyanA udayavALuM e ja kiMcit zeSa raheluM upazamasamyaktva te sAvAna samyakatva kahevAya che, ane tethI sAsvAdanane kALa paNa jaghanyathI 1 samaya tathA utkRSTathI 6 AvalikA jeTaluM kahyo che. sAsvAdanathI puna: mithyAtvamApti je jIva upazamasamyakatvathI sAravAdanamAM AvyuM hoya 191. upazamazreNi prasaMge je upazamasamyaktvanI prApti thAya che, te upazamasamyakatva sAthe samakALe dezavirati sarvaviratinI prApti saMbhavatI nathI, mATe ahIM anAdi mithyAdaSTi jIvanA aMtarakaraNamAM ja e benI yugapata prApti graMthamAM kahelI jaNAya che. Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 zatakanA mA paMcama jarmagrantha-vizeSArtha sahita te jIva karmagraMthamate tathA siddhAMta mate paNa avazya mithyAtva ja pAme, e sivAya bIjo koI paNa viziSTa guNa pAmI zake nahIM e niyamita che. upazamasamyaktvathI mithyAtvAdi 3 puMjane udaya upazamasamyakatvane (eTale antakaraNanA anubhavane athavA antarakaraNane) kALa kaMIka adhika AvalikA jeTale bAkI rahe te vakhate te kiMcit adhika AvalikA jeTalA kALamAM vartate jIva mithyAtvanI dvitIya sthitimAM rahelA traNe pujanA pradezone AkarSa pratisamaya (aMtarakaraNanI) paryanta AvalikAmAM kramazaH vizeSahIna vizeSahIna prakSepe che, te A pramANe -paryantAvAlikAnA prathama samayamAM ghaNA pradezo, bIjA samayamAM tethI a9papradeza, trIjA samayamAM tethI apapradeza, e kamathI paryanta samaya sudhI 19 prakSepe, e pramANe hIna, hInatara prakSepakriyA (AvalikA sivAya) kiMcit adhikakALa sudhI pravaryA bAda jyAre te kiMcit adhikakALa pUrNa thAya tyAre 193 turata te traNa pujanA pradezamAMthI koI paNa eka SjanA pradezane udaya thAya che. tyAM patita adhyavasAye mithyAtvapuMjane udaya thAya tyAre jIva upazamasamyakatvathI (sAsvAdane pAmyA vinA parabhA) madhyAtve A kahevAya, madhyama adhyavasAye mizrapuMjane udaya thAya tyAre 192. A hIna hInatara pradezaprakSepa te puchAkAra pradeza racanA kahevAya. 193. paryAvalikAmAM pravezatAM ja kaI paNa 1 pujano udaya thAya che. Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yathApravRttakaraNa 381 upazamasamyakatvathI mitra sacavA pAmyo kahevAya, ane te vakhate vizuddha adhyavasAya vaDe je zuddha puMjane udaya thAya te samyakatvapujanA udayathI jIva ( upazamasamyatvathI parabhA) kSayopamagreva pAmyo kahevAya. upazamasamyakatvamAM guNasaMkrama upazamasamyatvamAM mithyAtvanA jeTalA pradeza prathama samaye mizramAM prakSepe che (mizrAmohanIyarUpe banAve che, tethI asaMkhyaguNa pradeza te ja samaye samyakRtvamAM prakSepe che, tethI asaMkhyaguNa pradeza bIje samaye mizramAM prakSepe che, ne tethI paNa asaMkhyaguNa pradeza (e ja bIje samaye) samyaphavamAM prakSepe che, e pramANe antarmuhUrta sudhI (te paNa kiMcita zeSa upazamasamyakatva rahe tyAM sudhI) A prakArane guNasaMkrama cAlu rahe che, ane tyAra bAda vidhyAtasakama nAmane saMkrama cAle che. prathama upazamasamyakatvamAM anaMtAnubaMdhIne kSapazama anAdi mithyASTi jIva prathama upazama samyaktva pAme tyAre upazamasamyakatvanI prApti sAthe ja anaMtAnubaMdhI kaSAya ke je upazamAdi samyakatvaguNane ghAtaka che, tene vipAka udaya (karaNakriyA vinA ja) baMdha thAya che, ane pradezadaya zarU thAya che, tethI anaMtAnubaMdhIne kSayapazama pravarte che. upazama samyakatvathI kSayopazama samyakRtva anAdi mithyAdaSTi jIve prApta karelA prathama upazama Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSA sahita samyaktvamAM kiMcit adhika 1 AvalikA kALa khAkI rahetAM kiMcita adhika kALamAM vatA jIva upazamanI pa tAlikAmAM ( mithyAtvanA ) dvitIyasthitigata traNa pujanA pradeze| prakSepI, vizuddha adhyavasAye temAMnA vizuddha pujanA udaya thaye te jIvayogamasamyakatva pAme che, arthAt vizuddhapujarUpa samyaktvamAhanIyanA udaya e ja kSayApazama samyaktva kahevAya. upazamazreNi mATe je upazamasamyaktvanI prApti kahI che, te A kSayApazamasamyaktvathI prApta karelA upazamasamyaktvathI ja che; paraMtu anAdi mithyAdaSTi jIve prApta karelA prathama upazama samyaktvathI upazamazreNinI prApti DhAya nahi, tathA anAdi mithyArdaSTi jIve prApta karelA upazamasamyaktvathI anaMtarapaNe prApta thayelA kSaye|pazamasamyaktvamAMthI athavA te sivAyanA kSayApazamasamyaktvamAMthI paNa prApta thayelA upazamasamyaktva vaDe upazamazreNi prAra'bhI zakAya che. eTale siddhAntakartA anAdi mithyAdaSTi jIvane prathama kSayApazamasamyaktvanI prApti paNa kahe che, te te prathama kSayApazamasamyaktvamAMthI ane anAdi mithyAdaSTi jIve prApta kareluM... upazamasamyaktva bhraSTa thatAM mithyAtve jaI punaH kSayApazamasamyaktva ja pAme te kSayApazamasamyaktvamAMthI prApta thayelA upazamasamyaktnathI paNa jIva upazamazreNi prAraMbhI zake che. 382 upazamasamyaktvamAM te 3 danamADunIyanA upazamabhAva hAya te spaSTa samajI zakAya tema che, parantu kSayApazamasamyaktva te zu? arthAt " yApazama " e zabdanA artha vicAratAM daza namADunIyanA kSaya ane darzanamehanIyanA uparAma e banne Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamazreNi 383 bhAva samakALe mizra hovA joIe, te samakALe A banne parasparavirodhI bhAva darzana mehanIyamAM kevI rIte hoya te spaSTatAthI samajavA gya che, mATe te kSayapazamasamyakatvane artha kahevAze. paraMtu te kSapazamasamyakatvanA prasaMge kevaLa darzanamehanIyane ja pazamabhAva na kahetAM sAthe sAthe je je karmanA kSapazamabhAva je rIte hoya che te sarva kahevAze, jethI tadantargata pazamasamyakatvamAM kSaya ane upazama kene? athavA zuM? te paNa sarva spaSTa kahevAze. jethI have te kSo parAmamAtranuM svarUpa kahevAya che, tema ja upazama ane kSayapazama e be bhAvamAM paraspara zuM taphAvata che? te tathA enA ja prasaMgamAM pradezadaya zuM vastu che? te paNa kahevAya che. te A pramANe - kSayopazamanuM svarUpa prazna:-upazama ane kSapazama e bemAM taphAvata zuM? uttara-sarvaghAtI prakRtinI apekSAe vicArIe to upazamamAM radaya tathA pradezadaya e bannene abhAva hoya che, ane kSaye zamamAM te kevaLa radayane ja abhAva hoya, paraMtu pradezadaya te vartate hoya che. tathA dezaghAtI prakRtinI apekSAe vicArIe te upazamamAM rodaya tathA pradezadaya e bannene abhAva hoya che, ane pazamamAM dezaghAti prakRtimAM paNa je sarvaghAti rasaspardhake hoya tenA udayane abhAva ane dezaghAti rasaspardhakane udaya, athavA te rasoiyarahita kevaLa pradezadaya paNa hoya e pramANe upazama Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 zatakanAmA paMcama karma grantha-vizeSArtha sahita ane kSapazamamAM be rIte taphAvata che, jenI spaSTatA AgaLa kahevAya che. praH --udayamAM AvatA karma pradezo sarvathA rasa rahita hoya kharA? ke jethI rasoiyarahita kevaLa pradezadaya hoI zake? uttara-udayamAM AvatA karma pradezo joke sarvathA zubha ve azubha rasarahita hotA nathI, paraMtu zubha vA azubha rasayukta ja hoya che. prazna -je ema hoya te sarvathA rasarahita kevaLa pradezadaya kevI rIte hoya? uttara:-pradezadayane artha "sarvathA rasarahita karmapradezane udaya" ema nathI, paraMtu pradezadayane vAstavika artha A pramANe che - baMdhAyeluM karma svarUpe= potAnA svabhAve Ave to te raso athavA vipoDhI kahevAya. ane svarUpe udayamAM nahIM AvatA pUche (eTale udayavatI paraprakRtimAM saMkamIne paraprakRtirUpe) vacamAM Ave to te proca athavA tivu taMtrama kahevAya. athavA jevA tIrase (sarvaghAtIrUpe) baMdhAyuM hoya tevA tIvarase (sarvaghAtIpaNe) udayamAM na AvatAM ati maMdarasarUpe (eTale dezaghAtIrasarUpe) thaI udayamAM Ave te te udaya paNa jeke rasadaya che te paNa pradezeAdaya sarakho ane kSapazamabhAvanI gaNatrImAM AvanAra che ema jANavuM. prazna:-baMdhAyeluM karma svarUpe udayamAM na AvatAM pararUpe udayamAM AvavAnuM kAraNa zuM? jyAM sudhI svarUpadayane avakAza na maLe tyAM sudhI udayarahita kema na vate? Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSapazamabhAva 385 uttara-je karmanI abAlAsthiti samApta thaI te karma kaI paNa prakAre udayamAM AvI nirjaravuM ja joIe e avazya niyama che, mATe abAlAsthiti samApta thatAM je virodhI prakRtine te vakhate udaya cAlu hoya te pite virodhI prakRtimAM saMkramIne (eTale virodhI prakRtirUpe pariNamIne ) paNa udayamAM Ave ane virodhI prakRtine udaya baMdha paDatAM te karma svarUpe ja udayamAM Ave, athavA kadAca vidhI prakRtine udaya na hoya paraMtu te sthAna ja svarUpadayane agya hoya te paNa paraprakRtirUpe udayamAM AvavuM ja joIe. evA niyamane anusarIne karma pradezadayarUpe athavA te radayarUpe paNa udayamAM te AvavuM ja joIe, kAraNa ke abAlAsthiti samApta thaI che mATe. prazna-have e vAta samajAya che ke abAdhAsthiti samApta thaye karmane udayamAM AvyA vinA te chUTake nathI ja, ane te svarUpe athavA te pararUpe paNa udayamAM te AvavuM ja joIe, paraMtu e pramANe vicAratAM te kSapazamabhAva sivAyanI bIjI paNa aneka prakRtio pradezadayathI paNa udayamAM AvavI ja joIe. uttara-hA, dudayI sivAyanI sarva adhudayI prakRtio pradezadayathI banne rasadayathI baMne prakAre udayamAM AvI zake che, ane pRdayaprakRtione te radaya dhruva hovAthI haMmezAM radayathI ja udayamAM AvI zake che. jema jJAnAvaraNIyanI 5 prakRtie pRdayI hovAthI haMmezAM radayavALI che, ane jinanAma AhAraddhika Adi prakRtie adhrudayI hovAthI 25 Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmAM paMcama kamagrantha-vizeSA sahita aMtarmuhUta Adi akhAdhAsthiti samApta thaye pradezedaya, ane tevA prakAranI avasthA prApta thatAM rasAyavALI paNa varte che. 386 praznaH--ahIM kSayApazamabhAva samajavAnA che, te te kSayeApazamabhAvavALI 38 prakRtimAM ya zu' ane upazama zuM? tema ja pradezeAyanA saMbaMdha kevI rIte ? te spaSTa rIte samajAveA ke jethI te prakRtienA kSaya ane upazama thavAthI 18 prakAranA pazamabhAva thAya che te paNa spaSTa samajAya. uttara:--e spaSTatA samajavAmAM prathama kSaya keAnA ane vakhate upazama konA ? te samajavu joIe, ane te AkhatamAM vizeSAtha A pramANe che-- ja te matyAdicatuSTayajJAnAvaraNIyakarmaNAM sarvopaghAtIni dezaghAtIni ca phaDakAni, tatra sarveSu sarvaghAtiphaDakeSu dhvasteSu, dezopaghAtiphaDakAnAM ca samaye samaye vizuddhayapekSyaM bhAgairanantaiH kSayamupagacchadulirdezopaghAtibhibhAgaizcopazAntaiH samyagdarzanasAhacaryAjjJAnI bhavati, takhtAsya yogamAM jJAnacatuSTayamute // [ tattvA0 2-5 ] aH--matijJAnAvaraNIyAdi 4 karmAMnAM saghAtI ane dezaghAtI rasasparSIka che, tyAM sarve saghAtispardhI ke vinAza pAmyuM. chate, ane deze|padmAtispardhIkAmAMthI pratisamaya vizuddhine anusAre ananta ananta bhAga kSaya pAmye chate, tathA ananta ananta bhAga upazAnta thaye chate samyagdarzananA sahacArIpaNAthI AtmA jJAnI thAya che, ane te AtmAnA e matyAdri 4 jJAna te kSAyeApazamika jJAna kahevAya che. avadhijJAnAvaraNaprabhRtinAM dezaghAtinAM karmaNAM saMbaMdhiSu sarva Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSayopazamabhAva ghAtirasaspardhakeSu tathAvidhavizuddhAdhyavasAyavizeSablena nihateSu dezAghatirUpatayA pariNamiteSu, dezaghA tirasaspardhakeSvapi cAtisnigdheSvalparasIkRteSu teSAM madhye katipayarasaspardhakagatasyodayAvalikApraviSTAMzasya kSaye, zeSasya copazame vipAkodaya viSkaMbharupe sati jIvasyAvadhimanaH paryAyajJAnacakSurdarzanAdayo guNAH kSAyopazamikA jAyante prAdurbhavati // [pa casaMgraha dvAra 3 jI gAthA 29 mInI vRtti. ] aH--avadhijJAnAvaraNa vagere dezAti karmAMnA saghAtI rasaspardhaka tathA prakAranA vizuddha adhyavasAyavizeSanA baLa vaDe hacce chate eTale dezaghAtirUpe pariNamAgye chate, temaja dezaghAtI rasaspardhA mAM paNa ati snigdharasavALA spardhA kAne alparasavALA karye chate te ( alparasavALA ) spardhA kAmAMthI paNa keTalAka rasaspardhA kAne prApta thayelA (rasaspardhA mAM rahelA athavA rasaspardhA kovALe ) je uyAvalikAmAM pravezelA aMza tenA kSayathI ( arthAt vAravAra uyAvalikAmAM pravezI keTalAka aparasavALA spa kA kSaya pAmavAthI) ane zeSa (aparasavALA vigere) spardhaka upazAnta thavAthI eTale vipAkayamAM aTakavAthI jIvane avidhajJAna, mana:paryavajJAna tathA cakSudana Adi guNA kSaye pazamabhAve pragaTa thAya che. 387 tathA sarvaghAtispardhakAnAmudayakSayAnteSAmeva sadupazamAdezaghAti spardhAnAmulye covamijo mAtraH / / [ niMga'barasa'pradAye tattvArtharAjayArtika 2-5 nI vRtti ] artha:--dezadhAtI ane saghAtI e be prakAranA rasaspa ka che. temAM jyAre sa`ghAti spardhA kAnA udbhaya thAya che tyAre kiMcit paNa AtmaguNa pragaTa thatA nathI, te kAraNathI Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 zatakanA mA paMcama kamagrantha-vizeSArtha sahita te sarvaghAtIspardhakanA udayane abhAva te kSaya kahevAya che, ane udayamAM nahiM Avela evA e ja sarvaghAtIspardhakenI je sat avasthA sattA te uparAma kahevAya che, ane pitAnuM sAmarthya pragaTa nahi thavAthI (eTale sarvaghAtI spardhakoe sarvaghAtIpaNAnuM baLa nahi darzAvavAthI) AtmAdhIna thayelA sarvaghAtI spardhakane udaya TaLI javAthI ane dezaghAtI spardhakane udaya pragaTa thavAthI (ane e pramANe) sarvaghAtInAM abhAvathI (eTale guNane sarvAze ghAta nahi karavAthI) prApta thayele je bhAva te kSIparAmAva kahevAya che. (A vRttine akSarazaH artha che.) ItyAdi aneka graMthonA pATha vicAratAM spaSTa thAya che ke kAsTiAviSTa eTale vAraMvAra udayAvalikAmAM prApta thatA rasarAno (sarvaghAtImAMthI dezaghAtIrUpe thaIne ane temAMthI paNa alparasavALA dezaghAtIrUpe thaIne udayAvalikAmAM Avela rasaspardhakene) kSaya (eTale pratisamaya udaya dvArA nirjaravuM) ane anutino (zeSa ati snigdha dezaghAtI spardhaka tathA navA ane prAcIna sarvaghAtIspardhake je udayamAM nathI AvatA tene parama (eTale udayanA abhAvarUpa upazama) te kSo parAma kahevAya. A artha sarvatra saMbaMdha karavA yogya che. te dareka kSapazamabhAvavALI prakRtine aMge vizeSa spaSTa kahevAya che. te A pramANe ahIM prathama kSapazamabhAvavALI prakRtie 39 che, ane tene kSapazamathI utpanna thayelA kSapazamabhAva 18 che te A pramANe- Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 389 kSapazamabhAva 4 matijJAnAdi | , , -4 matijJAnAvaraNIyAdinA kSayapazamathI. 3 acakSudarzanAdi-3 acakSudarzanAvaraNIyAdinA kSapazamathI. pa dAnAdilabdhi-pa dAnAntarAyAdikanA kSapazamathI. 1 samyaktva -4 anaMtAnubaMdhi ane pazamathI (ahIM 2 darzana mehanIyanA ( 1 samyakatvamehanIya kSapazamabhAvamAM na gaNavI). 1 dezavirati -4 apratyAkhyAna kaSAyanA kSapazamathI. 1 sarvavirata -17 mehanIyanA kSapazamathI. 18 kSayapazamabhAva 39 prakRtinA kSapazamathI. ahIM 39 prakRtione meLa karavAne uparokta saMkhyA yathAsaMbhava darzAvI che. nahitara graMthamAM (tatvArthAdikamAM) 2 bhAvane aMge prakRtisaMkhyA judI rIte lakhI che, te A pramANe dezavirati-3 darzana mehanIyanA tathA pahelA 8 kaSAyanA pazamathI.. | sarvavirati-3 darzana mehanIyanA tathA pahelA 12 kaSAyanA kSapazamathI. - punaH tatvArtharAjavAtikamAM sarvaviraticAritrane kSayepazamabhAva pahelA 12 kaSAyanA kSapazamathI, 4 saMjavalananA udayathI ane 9 nekaSAyanA yathAsaMbhava udayathI kahyo che. ane dezaviratine pazamabhAva pahelA 8 kaSAyanA kSapazamathI bIjA 8 kaSAyanA udayathI, ane 9 nekaSAyanA yathAsaMbhava udayathI kahyo che. Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita tathA saMjavalana ane nekaSAyane udaya ja hoya paNa udaya vakhate pazamabhAva na hoya ema nahIM, kAraNa ke saMjvalana ane nekaSAye te radayasahita ane rasadayarahita paNa kSapazamabhAvavALA hoI zake che.-juo paMcasaMgraha dvAra 3 ju gAthA 27 mInI vRtti tathA ahIM prathama 3yAnuddhi ane zuddha ema 2 prakAranA pazamabhAva che, tyAM rasadayasahita heya te kathAnuviddha kSayapazamabhAva, ane pradezeda sahita hoya te zuddha kSApazama. tyAM kayI prakRtine ka kSayapasamabhAva hoya che? te A pramANeH jJAnAva0 4 | e 12 dezaghAtI prakRtine ujAguddhi darzanA0 3 [ yorAma. te rasadayayukta hoya. antarAya paNa - mithyAtva 1 | e 13 sarvaghAtI mehanIyane zuddha che prathamakaSAya 12 I. parama heya, te pradezadayayukta heya. saMjavalana 4 e 13 dezaghAtI mohanIyane udyAnuviddha nekaSAya 9 I. tathA zuddha e baMne prakArane pazama hoya, tyAM radaye udayAnuviddha, ane pradezadaye zuddha kSapazama heya. sabhya mehanIya 1 ). emAM pitAne radaya che ane mithyAmizramehanIya 1 | tvane pradezadaya che. jethI samyakta mehanIyane udaya te ja mithyAtvane kSayopazamabhAva hovAthI pazamasamyaphatva gaNAya che, parantu mizramehanIyana udayamAM mithyAtvanA kSapazamabhAvanI vivekSA nathI. Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazamabhAva 391 prazna:-udayAnuviddhakSapazama je radayasahita kahyo te te radaya hovA chatAM pazamabhAva (eTale audayikabhAva temaja kSayopazamabhAva e baMne paraspara virodhI bhAva) eka ja prakRtimAM kema ghaTe? ane te prakRtimAM udaya-kSaya ane upazama e traNenI mitratAne spaSTa rIte judI pADI samajA. uttara - bhinna bhinna prakRtione aMge udayAnuviddhakSakazamamAM udaya-kSaya ane upazama e 3 nI mitratAmAM bhinnatA A pramANe che - ? avadhijJAnAvaraNa | A3 prakRtione azreNigatajIne 2 avinAvALa } sarvaghAtI rasa baMdhAya che, mATe e 3 ? mana arthazAnAvaraNa) nA rasaspardha ke sarvaghAtI che, tethI e sarvaghAtI rasapardhake jyAM sudhI udayabhAvamAM varte tyAM sudhI jIvane avadhijJAna-avadhidarzana tathA mana paryavajJAna kicita paNa pragaTa thatuM nathI, paraMtu e sarvaghAtI rasaspardhakemAMnA keTalAka spardhake jIvanA adhyavasAyavizeSathI badalAIne ati snigdha ane alpa snigdha ema 2 prakAranA dezaghAtI rasaspardhake thAya che, temAMthI jyAre alpa sinagdha rasaspardhake udayamAM Ave ane sarvaghAtI rasaspardhakane udaya baMdha paDe tyAre ja jIvane avadhijJAnAdi guNa pragaTa thAya che; punaH patita adhyavasAye sarvaghAtI spardha kene udaya thAya ane dezaghAtI spardhake udayabaMdha paDe tyAre avadhijJAnAdi guNone vinAza thAya che. A pramANe alpasnigdha dezaghAtI spardhakone uca, sarvaghAtI spardhakane (dezaghAtIpaNe pariNamavA rUpa athavA dezaghAtarUpe pariNamI vAraMvAra udayAvalikAmAM AvI pratisamaya Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSA hita udaya dvArA niravArUpa) zya ane tatsamayavartI sadhAtI tathA atistabdha dezaghAtI spardhAnA anudaya ( udayAbhAva ) rUpa upazama e traNe bhAvanI samakALe mizratA hAvAthI (avadhijJAnAdi 3 guNunI prAptimAM) avadhijJAnAvaraNIyAdi 3 kama nA udyAnuviddhayoparAma kahevAya che. ahI' avadhijJAnAdi vinAza pAme tyAre avadhijJAnAdikanI prApti samaye thayelA atisnigdha vA alpasnigdha dezadhAtI spardhaka paNa patita adhyavasAyanA khaLathI sadhAtIrUpe pariNamatA jAya che. 1 matijJAnAvaraNa- 1 zrutajJAnAvaraNa A 4. prakRtinA ? padhruvonAvaLa-1 a2jIvInAvaLa | rasaspardhA kA baMdha samaye ( azreNigata jIvane sa`ghAtI baMdhAya che, paraMtu udayamAM AvatI vakhate te saghAtI spardhaka dezaghAtI rUpe thaI ne ja udayamAM Ave che( mATe matijJAna-zrutajJAna-cakSudaCna tathA acakSudana e 4 guNAmAM ) matijJAnAvaraNIyAdi ( svasva AvAraka ) prakRtienA dezaghAtI spaSTakanA uca, sAtI spardhakane ( dezaghAtIrUpe piraNamavArUpa athavA dezaghAtI rUpe pariNamI vAraMvAra udayAvalikAmAM AvI pratisamaya udaya dvArA nija ravArUpa) ca, ane zeSa rahelA ( eTale uyAvalikAmAM nahi AvelAAvatA) sadhAtI ane atisnigdha dezaghAtI spardhA kAne anuyarUpe upazama e traNe bhAvA samakALe mizra hAvAthI uccAnuviddhayogama kahevAya. 32 antarAya-5 antarAyakA kSayApazamabhAva paNa matijJAnAvaraNIyAdi 4 prakRtine anusAre ati tulya vicAravA. mithyAtva--mithyAtvanA spardhako sadhAtI che, ane Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSayApazamabhAva 393 te saghAtI spardhA kAnA udaye jIvane mithyAtva ja hAya che, parantu e ja saghAtI spardhAmAMnA keTalAka spA adhyavasAyavizeSathI alpa saCdyAtIrUpe (-alpa sadhAtI dvisthAnarasarUpe ) pariNamI udayamAM Ave tyAre mitronIyano loca, parantu kama pradeze mithyAtvanA ja hAvAthI niSyAtvano pravezonca gaNAya che, chatAM ahIM savaghAti spardhA kA dezadhAtIrUpe pariNamyA nathI mATe mithyAtvanA kSayApazama bhAva gaNAya nahiM. ? mizramodanIya--A mizrameAhanIyanA rasaspardhA kA dvisthAnika sadhAtI che, parantu alpa sadhAtI che, tethI tenA udaya vaDe mizrasamyaktva rUpa AtmaguNa pragaTa thAya che, A prakRti mithyAtvanuM ja rUpAntara eTale mithyAtvanA ja pradezarUpa hAvAthI mizra samyaktva te mikhyAtvano pravezonca che, ane mizramehanIyanA peAtAnA rasoya che. tathA A prakRtinA alpa saCghAtI rasa badalAI ne joke samyaktvameAhanIyarUpe dezaghAtI rasa udayamAM AvI zake che, tethI mizrameAhanIyanA pradezeAya gaNI zakAya, parantu A prakRti svata Mtra prakRti na heAvAthI ( eTale rUpAntara-pariNAmAntara prakRti hAvAthI ) enA 194 pradezeAdayanI mukhya vivakSA thaI zakatI nathI, tema ja mizrane mithyAtva tulya gaNI samyaktvamehanIyanA udayane mithyAtvane kSApazamabhAva gaNyA che, parantu mizranA kSayApazamabhAva gaNI zakAya evA che tepaNa pote svataMtra prakRti nahAvAthI 194. joke kSayApazama samyakRtvanI vyAkhyAmAM koI koI sthaLe cAra anantAnu dhi kaSAya mithyAtva mizra AdinA pradezAya ane samyaktvamehatA vipAkAya ema paNa jaNAvavAmAM Avela che. Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizedhA sahita gaNyA nathI. jo e pramANe mizranA kSaye pazamabhAva gaNavAmAM Ave te mithyAtvarUpe banatA mizranA ane samyaktvamehanIyanA paNa kSApazamabhAva gaNavAnA prasa`ga Ave ane te asaMgata thAya che. 394 ? samyaktva modanIya - mithyAtvamehanIyanA sa`ghAtI spardhA kAmAMnA keTalAka sa`ghAtI spardhake adhyavasAyavizeSathI badalAI ne dezadhAtI rUpe (1-2 sthAnika rasapaNe ) pariName che, te dezadhAtI spardhA kAvALA mithyAtvapradezA ja samyaktvameAhunIyanA nAmathI oLakhAya che; tethI samyaktvameAhanIya eTale dezaghAtI spardhA kAvALA mithyAtvapradezo, te jyAre udayamAM Ave che, tyAre samyaktvamaiAhanIyane rasAdaya gaNAya che. parantu mithyAtvanA tA pradezeAya ja che, tethI samyaktvameAhanIyanA udaya vakhate udayamAM Avatu' mithyAtva ( eTale mithyAtvanA keTalAka sa ghAtI spardhako dezadyAtIrUpe pariNamavAthI samyaktva meharUpe udaya dvArA nija ravAthI) kSaya pAmatu jAya che ema gaNAya, ane zeSa mithyAtvapuMja ane mizrapu ja ( eTale mithyAtvanA ugra saghAtI tathA alpa sa`ghAtI athavA ugra ane alpa sa`ghAtI spardhakavALA 2 prakAranA mithyAtva ) ne anudaya-udayAbhAvarUpa pAma che, mATe samyakmehanIyanA rasAdaya-vipAkodaya te mithyAtvanA kAcopazamamAya che, ane mithyAtvanA kSayApazama te ja yopazamalayavana kahevAya. e pramANe kSayeApazama samyaktvamAM samyaktvameAhanIyane vipAkAya parantu mithyAtvameAhanIyanA kSayeApazama tathA pradezeAya ja che ema spaSTa rIte jANavuM. emAM ya te dezaghAtIrUpe spa Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSayeApazamabhAva pariNamelA sa`ghAtI spardhakone jANavA, ane upazama tA dezadhAtI rUpe nahi pariNamelA zeSa saghAtI spardhA kAnA jANavA. jethI mithyAtvanA sadhAtI spardhaka ane mithyAtva e benI abhedya vivakSA karIe te ujjita mithyAtvanA ja kSaya ane anudita mithyAtvanA upazama gaNAya che. tyAM timizcAtya eTale mithyAtvanA udayamAM AvatA dezaghAtIrUpe anelA saghAtIspa ka tenA ja kSaya, ane dezaghAtIrUpa nahi banelA je zeSa sadhAtI spardhA te uddayamAM AvatA nathI mATe te anutirtAmakhyAtva kahevAya tenA upazama. 395 e kahelA bhASAne anusarIne ja kSayApazama samyaktvanA artha nIce pramANe prasiddha che keH-- micchataM jamuinnaM taM khINaM aNudiyaM ca uvasaMtaM // mosIbhAvapariNayaM, veijjaMtaM khaovasamaM / / 532 / / zrI vizeSAvazyaka. e gAthAnI vRttinA akSarazaH artha A pramANe che " uddINuM eTale udayamAM AveluM je mithyAtva te vipAkodaya vaDe vedAyaluM ( vedAtuM ) hovAthI kSINu thayu... eTale nijayu, ane udayamAM nahi AveluM je mithyAtva sattAmAM rahyuM che te upazAnta thayu che. ahI upazAnta pAmyAnA artha e che ke--zeSa mithyAtvanA udaya aTakelA che, ane mithyAtvasvabhAva dUra thayele che, tyAM mithyAtva puMja ane mizra pu`ja e 2 puja AzrayI vicArIe te udayaviSka bha ( aTakelA udaya ) gaNAya, ane ( samyaktvarUpa ) zuddha pujaAzrayI vicArIe te mithyAtva ' Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA pAMcama kagrantha-vizeSA sahita svabhAva dUra thayelA gaNAya ( e pramANe uparAntanA 2 atha yathArtha rIte che ). 396 praznaH--jo e pramANe ( udayaviSNubha ane apanIta mithyAtvabhAva e banne svarUpavALA upazAntabhAvane anukrayatA ) hAya tA te ayukta che, kAraNa ke udayavika bharUpa upazAntasvabhAvavALA je mithyAtvapuja ane mizrapu ja te e pujane ja anudINuM tA-anudayapaNu ghaTI zake che, parantu dUra thayelA mithyAtvasvabhAvavALA samyaktvarUpa zuddhapujane teA anuDhDhI tA ghaTatI ja nathI, kAraNa ke samyaktvapuMja te sAkSAt ja vipAkayathI anubhavAya che, ane tame te aNuiyaM ca vasaMta '' e padanA arthamAM banne svarUpavALA ( udayaviSNu bha ane apanIta mithyAtvasvabhAva e anne svarUpavALA ) upazAntabhAvane anudINutA kahA che te te kevI rIte ? uttaraH--e vAta satya che (arthAt dUra thayelA mithyAtva svabhAvavALA samyaktvapuMjane anuyatA joke ghaTatI nathI), parantu samyaktvapu'jamAM mithyAtvasvabhAva dUra thayela hAvAthI mithyAtvanA svasvarUpe (eTale mithyAtvanA mithyAtvasvabhAve mithyAtvasvarUpe) udaya vatA nathI, tethI samyaktvapujanA paNa anudaya kahevA te upacArathI kahI zakAya che. athavA baLua 6 vasaMtaM e padmanA bIjI rIte atha karIe te azuddha ane adhazuddha ( mithyAtva ane mizra) e anne pujarUpa mithyAtvane (gAthAmAM kahelA micchanna padane) ja anuyatA (bayi padanA sabaMdha) joDIe parantu samyaktvane anuti pada na joDIe, samyaktvane teA kevaLa apanIta mithyAtvasvabhAvarUpa Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSayApamazabhAva 397 upazAnta bhAva ja neDIe tApaNu asaMgata thAya che. jo pUchatA ho ke e pramANe a sa'gati kevI rIte thAya ? te kahIe chIe ke-micchanna namunna sa vIna eTale mithyAtva je udayamAM AvyuM te kSaya pAmyu ane zeSa mithyAtva eTale mithyAtvapuMja tathA mizrapuja e banne pujarUpa mithyAtva aya eTale anuditabhAve varte che, ane ' avicaM 2' e padamAMnA 7 zabdane vyavahita-bhinna prayAgavALA gaNIne aNurUca vasaMta ja evA kramathI joDIe teA samyaktvapujarUpe (arthAt te zeSa mithyAtva zuddhapujarUpe) upazAntabhAve varte che, eTale dUra thayela mithyAtvasvasAvavALA svarUpe varte che, evA khIjI rIte atha karIe tepaNu sava artha sustha-saoNMgata-ThIka rIte adha esatA thAya che. tethI e pramANe udita mithyAtvanA ya ane anuti mithyAtvanA kAma e mane svabhAvanA je A mizrabhAva eTale eka ja mithyAtvarUpa dharmIne viSe ( samakALe e bhAva) thavArUpa mizrabhAva tene prApta thayela te mIsImAvaLiya= mizrabhAvaparita mithyAtva kahevAya. tema ja veEtaM=vedyamAna- anubhavAtu (vipAkAyamAM vatu' ) truTita rasavALuM (sa ghAtI maTIne dezaghAtI rasavALuM thayelu) zuddhapujarUpa ( samyaktva pujarUpa svabhAvavALu ) te mithyAtva paNa kSaya ane uparAma e banne ( samakAlIna ) svabhAve khanelu hovAthI ( te e svabhAvavALuM mithyAtva ja) oparAmasamyaktva kahevAya che, arthAt zuddha thayelA mithyAtvapudgalA ati svaccha vastra jema dRSTinA vidyAta karatuM nathI tema yathA tattvarucinA adhyavasAyarUpa Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 zatakanAmA paMcama karmajhanya-vizeSArtha sahita samyakatvane AvaraNa karanArA thatA nathI, mATe te mithyAtvapudgale paNa upacArathI samyakta kahevAya che. vizeSAvazyakanI e 532 mI gAthAnI vRttine akSarazaH artha kahyo. saMsTana che | A 13 prakRtienA rasaspardhake sarvaghAtI toSAya ? | baMdhAya che, paraMtu udayamAM AvatI vakhate te sarvaghAtI spardhake dezaghAtIrUpe pariNamI udayamAM Ave che, mATe jyAre A 13 prakRtie vipAkedayamAM vate che tyAre dezaghAtI spardhakane 36 sarvaghAtI spardhakane (dezaghAtIpaNe pariNamavArUpa athavA dezaghAtIpaNe pariNamI vAraMvAra udayAvalikAmAM AvI pratisamaya udayadvArA nirjaravArUpa) kSaya, ane zeSa rahelA (eTale udayAvalikAmAM dezaghAtIrUpe nahi AvelA tathA nahi AvatA) sarvaghAtI tathA ati snigdha dezaghAtI spardhakane anudayarUpa parama e traNe bhAva samakALe mizra hovAthI vipAkedaya vakhate e 13 prakRtione cAnuviddha kSoparAnamAMva (eTale rodaya yukta kSapazama) che. ane e prakRtio adhadayI hovAthI jyAre emAMnI je ke prakRti udayamAM vartatI nathI te vakhate anudayavatI prakRtinA sarvaghAtI spardha ke (mAMnA keTalAka sarvaghAtI spardhake) dezaghAtIrUpa pariNamI te vakhate udayamAM vartatI sajAtIya dezaghAtI prakRtinA dezaghAtI spardhakemAM saMkramI udayamAM AvI (paraprakRtirUpe udayamAM AvI) nirjaratI jAya che. e paraprakRtipaNe udayamAM AvavuM te kahezo kahevAya, kAraNa ke koI paNa karma prakRti svarUpe udayamAM Ave te vipAkedaya, ane pararUpe udayamAM Ave te tene pradezadaya gaNAya, e niyama prathama ja kahevAya che, mATe e 13 mAMnI Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSayApazamabhAva je kAI prakRti vipAkathI udaya rahita hoya tyAre ( dezadhAtIrUpe anI paraprakRtimAM uya AvI niravA rUpa ) sadhAtI spardhAnA zya ane dezadhAtIrUpe nahI banelA sadhAtI spardhakonA anuyarUpa upazama e banne bhAva samakALe eka ja prakRtimAM vatA hovAthI te prakRtinA zyoparAma bhAva gaNAya che, tema ja A kSayApazamabhAva pravartatI vakhate rasAya na hovAthI te zuddha coparAmamaya gaNAya che. e pramANe e 13 prakRtiomAM udayAnuviddha ane zuddha e banne prakAranA kSayApazama spaSTa rIte kahyA. 399 ahI' uddeza yorAma samyaktva samajAvavAnA hatA, parantu prasaMgathI ghAti prakRtionA kSayApazamanuM tathA tethI utpanna thayela kSaye pazamabhAvanuM paNa svarUpa kiMcit kahevAyu che. vistarArthIe vizeSAvazyaka, 5'casa'graha Adika graMthAmAM kahelA kSayeApazamanA arthanI tAravaNIthI jANavA ceAgya che. iti kSayopazamabhAvasya svarUpam / cAritramohanIyasaMbaMdhI upazama-zreNInu svarUpa upazamazreNinA prAraMbha karanAra jIva savathI prathama 4 anaMtAnubaMdhI kaSAyanA upazama ( sarvopazcama) kare che. tenuM kiMcit svarUpa A pramANe 4 anaMtAnubaMdhInI sarvopAmanA anaMtAnuba Mdhi 4 kaSAyanA upazama karavA mATe prathama yathApravRttApti 3 karaNa karI trIjA anivruttikaraNamAM antarakaraNa kare, ane anivRttikaraNanA kALa pUrNa thaye anaMtAnu dhi Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita kapAye sarvathA upazAnta thAya che. ahIM 3 karaNene vidhi tathA aMtarakaraNa vigerenuM svarUpa pUrvokta prathama upazamasamyaktva prasaMge kahelA karaNAvata jANa; paratu vizeSa e che keapUrvakaraNanA prathama samayathI anaMtAnubaMdhine guNasaMkrama pravate che, ane aMtarakaraNamAM prathama sthiti na AvalikA jeTalI ja rAkhe che. tathA ukIryamANa pradezane badhyamAna paraprakRtiomAM guNasaMkramanI paddhatie saMkramAve che. te guNasaMkrama A pramANe - anantAnubaMdhi (Adi azubha abadhyamAna prakRtie) nA pradezane (baMdhAtI) paraprakRtimAM prathama samaye alpaprakSepe, bIje samaye tethI asaMkhyaguNa, trIje samaye tethI asaMkhyaguNa e pramANe abhinava sthitibaMdhanA (athavA aMtarakaraNa kiyAnA) kALasudhI (antarmuhUrta sudhI) pratisamaya asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa prakSepe che (saMkramAve che) tathA prathama sthitirUpa eka 195 AvalikAnA samayamAMthI pratisamaye ekeka samayagata pradezane stibukasaMkrama vaDe udayavatI 196 paraprakRtimAM saMkramAve che. tathA aMtarakaraNa karavAnI kriyAnA bIjA samayathI prAraMbhIne antarmuhUrta kALa sudhI pratisamaye anaMtAnubaMdhine pradezane asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa vRddhie upazamAve che eTale saMkramaudaya-udIraNa-nidhatta ane nikAcanA e 5 na pravartI zake evI avasthA pamADe che. 195. A udayAvalikA nIcethI 1-1 samaya tibusaMkramavaDe ghaTatI jAya che, ane agrabhAgamAMThitIya sthitigata pradezone AkarSavAthI agrabhAge 1-1 samaya vadhatI jAya che, jethI antarmadUta sudhI paNa pratisamaya AvalikA kAyama rahe che. 19. apratyAkhyAnAdi udita prakRtiomAM. Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA 4 01 tathA ahIM guNazreNInI racanA udayAvalikA bahAranA samayathI jANavI, tema ja aMtarmuhUrta sthitizeSamAM pravartavA gya athavA udayavatI prakRtinI upazamanAmAM pravartavA gya AgAla ane udIraNAdi paNa na hoya, ane asaMkhya guNa asaMkhyaguNa vRddhie pratisamaya upazamAvatAM dvitIyAsthiti sarvathA antarmuhUrtamAM upazAMta thaI jAya, ane upazAna thayA bAda rahelI chellI pradezadayAvalikAne paNa buikasaMkrama vaDe saMpUrNa saMkramAve, jethI anaMtAnubaMdhi 4 kaSAyenI saMpUrNa sarvopazamanA thaI kahevAya tathA anaMtAnubaMdhinI upazamanA karanAra cAre gatinA yathAsaMbhava aviratAdi apramattaguNasthAna paryanta 4 guNasthAnavartI che jANavA. athavA anaMtAnubaMdhinI visAjanA. karmaprakRti vigere graMthakartA zrI zivazarmasUri pUjya vigerenA abhiprAya pramANe te upazamazreNinA prAraMbhamAM prathama anaMtAnubaMdhinI visaMyejanA thAya che, te visaMcananA ne vidhi paNa traNa karaNapUrvaka parantu trIjA karaNamAM aMtarakaraNarahita ane upazamanArahita jANe. tathA apUrvakaraNanA prathama samayathI uddhavanAsaMkrama paNa pravarte che, jethI 6 padArtha pravarte che, e pramANe visAjanAne vizeSa vidhi tathA udvalanAnuM svarUpa zrI karmaprakRti Adi graMthethI jANavA gya che. viraMcInanA eTale kSa ke jenAthI anaMtAnubaMdhine eka paNa pradeza AtmAnA saMbaMdhavALe na rahe, eTale sarva pradeze sattArahita thAya. Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita 3 dazanAhanIyanI sarvopazamanA. pakta rIte 4 anaMtAnubaMdhinI upazamanA (athavA visayojanA) karyA bAda 3 darzanamehanIyane upazamAve che, tene sarva vidhi pUrve anAdi mithyASTinI mithyAtve pazamanAvata jANa, parantu taphAvata e che ke-tyAM mithyAtvanI upazamanA karavAnI hatI ane ahIM traNeya darzanamehanIya upazamAvavAnA che, tyAM upazamanAne svAmI anAdi mithyAdaSTi hatuM ane ahIM kSapazama samyagadaSTi 6-7 guNasthAnavata saMyamI jIva che, ane yathApravRttAdi 3 karaNonI vaktavyatA paNa te pramANe che, paraMtu taphAvata e che ke ahIM apUrvakaraNamAM mithyAvAdikane guNasaMkrama paNa pravarte che, ane anivRttikaraNanA saMkhyAta bhAga vItyAbAda 1 saMkhyAtame bhAga bAkI rahyuM che aMtarakaraNane vidhi che te A pramANe -ahIM aMtarakaraNa karatI vakhate te mithyAtvanI tathA mizranI prathamA sthiti ekeka AvalikA pramANa rAkhIne ane samyakatvanI prathama sthiti aMtarmuhUrta pramANu rAkhIne te uparAntanI aMtamuhUrta jeTalI sthitinuM aMtarakaraNa (AMtarU) kare che. A vakhate paNa dvitIyA sthiti (traNe darzanamehanIyanI) aMtaHkeDAcheDI sAgaropama hoya che, tenI upazamanA anaMtAnubaMdhinI upazamanAvat jANavI. (prathama samaye a5, tethI bIje samaye asaMkhyaguNa tethI paNa trIje samaye asaMkhya guNa pradezane upazamAve, e pramANe) antarmuhUrta sudhImAM sarva dvitIya sthiti upazAnta thAya, ane mithyAtva tathA mizranI aMtarmuhUrta sudhI navI navI banatI ekeka AvalikArUpa prathamA sthitine tibukasaMkrama vaDe Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzanamehanI lapaNA 403 upazamAve, tema ja samyaktvanI aMtarmuhUrta pramANe prathama sthitine aMtarmuhUrta sudhImAM vipAkodayathI kramazaH anubhavI anubhavIne kSaya pamADe. e pramANe traNe darzanamehanIyanI sopazamanA samakALe 19thAya che. A zreNigata upazamasamyaktvanI prApti kahevAya. athavA darzanamehanIyanI kSapaNuM upazamazreNine upazamasamyagadaSTi prAraMbha kare athavA te kSAyikasamyagadaSTi paNa prAraMbha kare, tyAM prathama 4 anaMtAnubaMdhinI kSapaNA pUrvokta 4 anaMtAnubaMdhi kaSAyanI visajanAnI rIti pramANe kare, ane tyAra bAda 3 darzanamehanIyane kSaya kare te A pramANe - - prathama tIrthakaranA vihArakALathI prAraMbhIne chellA jinezvaranA chellA kevalI bhagavaMtanI kevaLajJAnatpatti sudhInA kALamAM utpanna thaela manuSya ke je vajIrSabhanArAcasaMghayaNa sahita, tema ja 8 varSathI adhika vaya hoya, ane kSapazamasamyagadaSTi hoya te manuSya prathama yathApravRttAdi 3 karaNa kare, te karaNanuM svarUpa sarva pUrvavat yathAsaMbhava jANavuM. tyAM bIjA 197. ahIM samyaktvamohanIyane AgAla tathA udIraNa hoya che. traNe mohanIyanA aMtarakaraNa saMbaMdhI ukerAtA pradeza samyaktvanI prathamA sthitimAM prakSepAya che, tathA upazamasamyaktvanI prApti thavA sAthe paNa prathamathI (apUrvakaraNathI) prAraMbhAyele guNasaMkrama paNa upazama samyakatvamAM aMtarmuhUrta sudhI cAlu rahe che, ane guNasaMkrama samApta thayA bAda mithyAtva-mizrane bene vidhyAtasaMkrama samyaktvamAM thAya che. Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 zatakanAmA paMcama karmagrantha vizeSArtha sahita apUrvakaraNamAM vartatAM anudita evA mithyAtva tathA mizranA pradezone guNasaMkramathI samyakRtvamAM prakSepe ane e baMnene ulanAsakrama paNa prAraMbhe, tema ja sthitighAta vigerethI e 3 mehanIyanI sthitine ghaTADatAM ghaTADatAM prathama mithyAtvane sarvathA kSaya thAya che. tyArabAda ghaNA sthitighAta vyatIta thaye mizramehanIya jyAre 1 AvalikA jeTaluM rahe che, tyAre samyaktvanI sthitisattA 8 varSa jeTalI rahe che. A vakhate jIva nizcayanayathI tanamohanIya kSa kahevAya che. tyArabAda hajAre sthitighAta vyatIta thaye antarmuhUrta jeTalI sthitisattA bAkI rahetAM tene paNa vinAza karavAne prAraMbha kare eTale antarmuhUrta pramANa atimasthitikhaMDanI utki kare te samaye (samayathI) jIva tALa athavA kSativALa kahevAya. e chellA sthitikhaMDane vinAza hajI saMpUrNa na thAya te daramyAnamAM AyuSyakSaya thatAM kALa karI cAre gatimAM utpanna thAya te te chellA sthitikhaMDane vinAza cAre gatimAM paNa prApta thAya, jethI kSAyika samyakatvane prasthA manuSya (prAraMbha karanAra manuSya), ane niSThApa% (saMpUrNa karanAra) cAre gatinA jIva kahyA che. tathA te chellA sthitikhaMDane vinAza karatI vakhate je te jIva maraNa na pAme te tyAM manuSyapaNamAM ja te bAkI rahele atimasthitikhaMDa vinAza pamADI kSAviSTi thaIne koI upazamazreNi prAraMbhe athavA te kaI kSapakazreNi prAraMbhe che. tyAM kSAyikasamyakatva pAmyA pahelAM je anuttara devAyuSya bAMdhyuM hoya te upazamazreNi AraMbhe, AyuSya na Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSAyikasamyagdRSTinA bhava bAMdhyu hAya tA niyamA kSapakazreNi ja prAraMbhe, ane anuttaradevAyuSya sivAya zeSa AyuSya bAMdhyu hAya tA kaI paNu zreNI na prAra'bhe. 405 kSArthikasamyagadRSTinA 3-4-5 bhatra kSAyikasamyagdaSTi manuSya svage` athavA narake jaI ne manuSyabhavamAM AvI mekSe jAya te (1) manuSyabhava, (2) svaga vA narakabhava, (3) manuSyabhava e 3 bhava kare, athavA kSAyikasamyagdaSTi manuSya jo yugalika tiya "camAM athavA yugalikamanuSyamAM utpanna thAya te tyAMthI avazya devagatimAM ja jAya. tyAMthI AvI punaH manuSya thaI mekSa pAme te [ (1) manuSya, (2) yugalika manuSya athavA yugalika tiya'ca, (3) deva ane (4) manuSya e ] 4 bhava kare, athavA koI kRSNa tathA zrI du:pasahasUrivat 5 bhava paNa kare. te A pramANe:-zrIkRSNavAsudeva narabhavamAM kSAyikasamyagdaSTi thaI trIjI narake gayA che, ane hAla tyAM ja che. tyAMthI nIkaLI manuSyabhava pAmI 5 mA kalpamAM deva thaze, tyAMthI cavI manuSyabhavamAM mama nAmanA bAramA zrI tIrthaMkara bhagavata thaze. jethI ( nara, naraka, nara, deva, narabhava e ) 5 bhava thaze, ane zrI duHpasahasUrinA jIva hAla devabhavamAM che, tenI pahelAMnA narabhavamAM kSAyikasamyagdRSTi thayA hatA, jethI te prathama narabhava, bIjo vartamAnakALanA devabhava, tyAMthI AvI ahI. pAMcamA ArAne cheDe zrI duHpasahasUri thaze te trIje narabhava, tyAMthI devagatimAM jaze te 4 thA devabhava ane tyAMthI manuSya thaI muktipada pAmaze te pAMcamA narabhava. Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 zatakanAmA paMcama karma grantha-vizeSArtha sahita e pramANe anuttaradevanuM AyuSya bAMdhyuM hoya ane tyAra bAda kSAyikasamyakatva prApta thayuM hoya tevA manuSya paNa upazamazreNi prAraMbhe che te kAraNathI ahIM upazamaNinA prasaMgamAM kSAyikasamyaktvanuM svarUpa ati alpa kahyuM che, viratarArthIe karmaprakRti Adi graMthethI jANavuM. cAritramohanIyanI 21 prakRti upazamAvavAno krama pUrvokta rIte prathama 4 anaMtAnubaMdhi. tyAra bAda 3 darzanamehanIya e 7 prakRtinI (7 darzana mehanIyanI) sarvopazamanA karyA bAda zeSa rahelI mehanIyakarmanI 21 prakRtio upazamAvavAnA prAraMbhamAM prathama yathApravRttAdi 3 karaNe pUrvokta vidhie kare, paraMtu taphAvata e che ke yathApravRttakaraNa apramatta (sAtamA ) guNasthAnamAM ja prAraMbhAI saMpUrNa thAya. tyArabAda apUrvakaraNa kare. A apUrvakaraNa te ja upazamazreNinuM AThamuM guNasthAna jANavuM. ane tyAra bAda je trIju anivRttikaraNa kare che te ja anivRttikaraNa ahIM upazamazreNinuM (anivRtti nAmanuM) 9muM guNasthAna jANavuM. A cAritramehanIpazamanAnA apUrvakaraNamAM (eTale 8mAM guNasthAnamAM) sthitighAta Adi pAMce padArtho pravarte che, paraMtu ahIM guNasaMkrama sarve abadhyamAna azubha prakRtiene pravarte che. tathA apUrvakaraNane 1 saMkhyAtame bhAga gaye nidrAddhikane baMdhavicacheda thAya che. tyArabAda hajAro sthitighAta vyatIta thaye athavA A guNasthAnanA saMkhyAtA bhAga vyatIta thaye eka saMkhyAtame bhAga bAkI rahe tyAre (bIjA karmagraMthamAM kahyA pramANe) devagati Adi 30 prakRti ene baMdhavicacheda thAya. tyArabAda apUrvakaraNane hAsyAdi Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamazreNi 407 6nekaSAyane udaya-viccheda thAya che, ane sarve (120) prakRtienI dezepazamanA-nidhatti-nikAcanA (e 3 vastu) viccheda pAme che. e rIte apUrvakaraNa guNasthAnaka samApta thAya che. cAritramehanIyanI 21 prakRttionuM aMtarakaraNa. pUrvokta rIte apUrvakaraNa samApta thayA bAda trIjuM anivRttikaraNa (9 muM guNasthAnaka) prApta thAya che, tenA saMkhyAta bhAga gayA bAda jyAre 1 saMkhyAtama bhAga bAkI rahe tyAre apratyAkhyAnAdi 21 prakRtio upazamAvavA mATe tenuM vrata kare che, temAM 1 uditasaMjavalana kaSAya, ane 1 uditaveda e 2 nI prathama sthiti aMtamuhUrta pramANa rAkhIne ane zeSa 19 anudita prakRtionI pradezadayavatI ekeka AvalikA jeTalI prathamA sthiti bAkI rAkhIne te uparAntanI antarmuhUrta jeTalI sthitimAM pradezekiraNapUrvaka aMtarakaraNa kare che. ane antarmuhUrtamAM aMtarakaraNakriyA pUrNa thAya che. aMtarakaraNanA ukerAtA pradezanuM prakSepAsthAna. bandha ane udaya e ubhayavatI prakRtinA utkIrNa pradeza prathama ane dvitIyA sthitimAM prakSepAya che, badhyamAna paraMtu anudayavatI prakRtinA pradeza dvitIyA sthitimAM, abadhyamAna paraMtu udayavatI prakRtine pradeza prathamA sthitimAM, tathA adhyamAna ane anuditaprakRtinA pradeza paraprakRtimAM prakSepAya che. 1-1 vedanI upazamanA. e pramANe aMtarakaraNa karIne zreNi upara caDhanAra je puruSa heya te prathama napuMsakavedanI dvitIyA sthitine anta Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 zatanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita muhUrta mAtramAM pratisamaya asaMkhya guNa asaMkhyaguNa pradezane upazamAvavApUrvaka upazamAve che. tyArabAda strIvedane paNa napuMsakavedanI paddhatie upazamAve che. strI ane napuMsakadavALA che upazamazreNimAM vedanI upazamanA kayA kramathI kare te saMbaMdhI vizeSa taphAvata granthAntarathI jANe. 6 hAsyAdi-1 puruSadanI upazamanA, napuMsakaveda tathA strIveda upazAnta thayA bAda antarmuhUrta mAtramAM hAsyAdi 6 prakRtine upazamAve, tathA je samayathI hAsya-chakka upazamAvavAne prAraMbha kare te ja samaye puruSaveda upazamAvavAne paNa prAraMbha kare che, paraMtu hAsya-cha% prathama upazAnta thAya che, ane tyArabAda puruSaveda upazAnta thAya che. 2-1-ra-1-2-1- 2 kaSAyanI upazamanA je samaye puruSaveda upazAnta thaye tadanaMtara samaye apratyAkhyAnI pratyAkhyAnI ane saMjvalana krodha (e 3 krodha) ne samakALe upazamAvavAno prAraMbha kare, paraMtu apratyA pratyAya krodha antarmumAM pahelA upazAMta thaI jAya ane saM0 krodha te samaye 1 udayAvalikA jeTale udayamAM ane samAna be AvalikA jeTale navA bAMdhelA pradezane upazamAvavAmAM bAkI rahe che, tethI te udayAvalikAne 1 avalikA jeTalA kALamAM udaya dvArA kSaya kare che, ane navIna baMdhAyelA pradezane samayena 2 avalikA jeTalA kALamAM upazamAve che. ItyAdi vidhipUrvaka apratyA-pratyA0mAnane samakALe, ane tyArabAda saMvamAnane upazamAve che. tyArabAda samakALa, apratyA - Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamazreNi 409 pratyA mAyAne ane tyArabAda saM.mAyAne upazamAve che. tyArabAda apratyA-pratyA lebhane ane tyArabAda saMlebhane upazamAve che.198 1 saMjvalana lobhanI upazamanA 68 saM0mAyAne baMdha-vicchedAdi thayA bAda saMbhanA bIjI sthitinA pradeze je prathama sthitirUpe thaI udayamAM Ave che te prathamAsthitine 3 bhAga karIe, tyAM pahelA bhAgamAM vartatAM jIvane 2014zvarA thAya che, bIjA bhAgamAM vidiM thAya che, ane trIjA bhAgamAM viveina hoya che. tyAM azvakarNakaraNa eTale rasanA spardhakone atyaMtahIna (kamekame hIna) rasavALA karavA, kikiraNa eTale atyaMtahIna rasavALA thayelA ane nahIM thayelA spardhakemAM e hInarasa kare ke jethI vargaNArUpa ekattaravRddhine vargaNukrama paNa na rahe, ane spardhakakrama paNa na rahe (evA prakArane sUmarasa karavAnI kriyA te divALI kahevAya.) ane te kAraNathI prathamA sthitinA 3 vibhAgamAM paheluM vibhAga Azvarga- 188-199. A upazamanAomAM kahevA-jANavA gya ghaNe viSaya che te sarva karma prakRti Adi graMthithI jANa. ahIM atyaMta - saMkSepamAM anukrama mAtra kahyo che. 200. azva eTale ghaDAnA karNa eTale kAna jema mULamAM vistRta ane upara upara hInahIna vistAravALA hoya che, tema A rasaspardhako paNa prathama ghaNAM rasavALA jethI pUrvavardha kahevAya che, tene anukrame hInahIna rasavALA karavAnI kriyA aMte athavA kahevAya ane tethI apUrvAsaspardho bane che. Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita RTddhA, ane bIjo vibhAga vidRddhiA kahevAya. e lebhanI kidi thayA bAda te kiSTino udaya je trIjA vibhAgamAM thAya che te trIje vibhAga vidivenA athavA 10 muM sUkSmasaM5rAya guNasthAna kahevAya che. ahIM kiTTi paNa dvitIyA sthitinI ja thAya che, ane te kikrikRta dvitIyA sthitine AkaSI prathama sthitirUpa karI kidine udayamAM lAve che, tethI kidivedanAddhA athavA sUkSmaparAyaaddhA kahevAya che. e prathama sthitirUpa karela kidine anubhava ane dvitIya sthitigata kiTTi tathA samanAvalikAddhika jeTalAM bAMdhelA lebhanA navA pradeze te baMnene antarmuhUrta sudhImAM pratisamaya asaMkhyaguNa paddhatie upazamAvatA lebhanI sapazamana thAya che. e pramANe mehanIyakarmanI sarvaprakRtinI upazamAvasthA je antarmuhUrta kALa sudhI TakI rahe che te antarmuhUrvakALa pramANanuM kaparAntamo nAmanuM 11 muM guNasthAna kahevAya che. ' upazamaNithI pratipAta upazamazreNi saMbaMdhI 8-9-10-11 e cAra guNasthAnakane kALa samApta thayA bAda adhyavasAyanI malinatAthI je patita avasthA thAya che, te addhAkSathatipAta kahevAya che. e addhAkSayathI paDele jIva je krame caDhaye hatuM te krame ja nIce utarI yAvat apramatta pramattaguNasthAne AvI tyAM kiMcita vAra TakI, hajAro parAvRtti karI punaH 5 me athavA 4the ane keI te sAsvAdane thaI mithyAtve paNa jAya che. tathA 8-910-11 mA guNasthAne AyuSya kSaya thavAthI jaghanyathI 1 samayamAM paNa maraNa thaI jAya che ( arthAta te guNasthAnamAM Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSapakazreNi 411 1 samaya mAtra rahIne paNa maraNa pAmI jAya che.) te marakSapratipAta kahevAya. e bhavakSayathI paDela jIva avazya vijayAdi 5 anuttara vimAnamAMnAM keIpaNa anuttaramAM ahamindra devapaNe ja utpanna thAya, ane vATe vahetAM ja upazama samyakatvavaMtane 4 thuM (kSayopazama samyakatvavALuM) guNasthAna prApta thAya che. eTale bhavakSayathI paDele upazamazreNigata upazamasamyagadaSTi jIva 4 thA guNasthAne ja Ave, ane kSayapazamasamyagadaSTi thAya che. ane kSAyikasamyaktvI hoya te te kSAyikasamyakatvI ja kAyama rahe che. tathA e upazamazreNigata dareka guNasthAnane (8-9-10- 11)ne utkRSTakALa attamuhUrta che, ane jaghanyakALa 1 samaya tathA madhyamakALa be samayAdi te (jaghanya ane madhyama kALa) addhAkSayathI nahi paraMtu bhavayathI ja hoya che. tathA A upazamazreNi eka bhavamAM 2 vakhata ane AkhA bhavacakramAM 4 vakhata prApta thAya che. . . rUti vaparAmA . . atha kSapakazreNiH avatara-upazamazreNithI jIvane upazama svabhAva pragaTa thAya che, ane vItarAgapaNuM paNa prApta thAya che, paraMtu te antarmuhUrta mAtra alpakALanuM hovAthI vinAza pAmI jIva puna: saMsAra paribhramaNa kare che ane kSapakazreNithI jIvane kSAyika svabhAva eve pragaTa thAya che ke je kaI kALe vinAza pAmate nathI, tathA AtmAnA sarva svabhAve saMpUrNa rIte Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 zatakanAmA paMcama kamagrantha-vizeSArtha sahita sadAkALane mATe je pragaTa thAya che te kevaLa kSapakazreNithI ja, mATe te pa LanuM svarUpa ahIM kahevAya che. tema ja dvAragAthAmAM ya (2) padathI sUcavelI be zreNiomAM upazamazreNinuM svarUpa kahevAyuM che, ane have bAkI rahelI kSapakazreNinuM svarUpa kahevAya che. tyAM gAthA dvArA kSepakaNine 20 vidhi kahetAM graMthe ghaNe vadhI jAya mATe ahIM te kSaya pAmatI prakRtione kevaLa anukrama ja gAthAmAM kahevAze. te A pramANe - aNamicchamIsa samma, ti Au igavigalathoNatigujjoyaM / tirinarayathAvaradurga, sAhArAyava aDa naputthI // 99 // jAthArtha -gA=anantAnubaMdhi 4. mijImithyAtvamehanIya, mIsakamizramehanIya maM=samyakRtvamehanIya (e pramANe 4 kramathI 7 prakRtione kSaya karI kSAyika samyagadaSTi thayA bAda) tyArabAda ti zA=manuSAyu sivAyanAM 3 AyuSyane kSaya kare, tyArabAda rUA=e kendriya, viSADha (ti)= vikasendriya 3, cIna (ti)=tyAdvitrika, 3jJoca udyota tira (84)=tiryaMga 2, nAtha (du) naraka drika, thAvarakuv=sthAvara drika. (sthAvara-sUkSma), sAhA sAdhAraNanAmakama, ane sAtha= Atapa nAmakarma, e 16 prakRtine samakALe kSaya kare, tyArabAda 19=8 madhya kaSAyane kSaya kare, tyArabAda naputra napuMsaka vedane kSaya kare, tyArabAda thI=strIvedane kSaya kare. 9 (saMbaMdha AgaLanI 100 mI gAthAmAM). 21. kSapakazreNino vizeSa vidhi karma prakRtinI zrI yazovijayavAcakakRta TIkA (nA paryanta), tathA paMcasaMgraha ityAdimAM kahyo che. Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSapakazreNi 413 viroSArtha-karmanI baMdhagya 120, athavA udaya udIraNuM gya 122, athavA sattAmAM gaNavA gya 148 vA 158 te sarvane kSaya kare, eTale sattAgata 158 uttaraprakRtione sarvathA kSaya jemAM thAya che te kSaLi che, ane AtmAne muktipadanI prApti paNa A kSapakazreNithI ja che. jyAM sudhI kSapakazreNi prApta na thAya tyAM sudhI AtmAne muktipada na heya. e kSapakazreNimAM sattAgata 158 prakRtione kSaya samakALe nahiM paraMtu anukrame hoya che. te anukrama tathA tene kSaya karavAne vidhi saMkSepamAM A pramANe- 4 anatAnubaMdhI kaSAyane kSaya. kSapakazreNine prAraMbha karanAra manuSya ja hoya, ane te 8 varSathI adhika vayane, 4-5-6-7 mAMnA keI paNa 1 guNasthAnamAM vartate, varSabhanArAcasaMghayaNavALe, pUrvadhara ane zukala dhyAnayukta (apUrvadhara hoya te dharmadhyAnayukta) hoya che. te prathama 4 anaMtAnubaMdhI kaSAyane kSaya kare che, tene ghaNe vidhi anaMtAnubaMdhInI visaMyejanA 202sara jANa. 202. je mahAo 4 anaMtAnubaMdhIne vizeSata dazanasaptakamAM aMtargata gaNuM darzana mehanIyanI prakRti tarIke gaNe che, teonA abhiprAya pramANe-anantAnubaMdhIne anantama bhAga mithyAtvamehanIyamAM saMkrame che, ane saMkramakaraNamAM to anaMtAnubaMdhIne cAritramehanIyamAM gaNune anaMtAnubaMdhI darzanamehanIyamAM (mithyAtvamAM) na sa krame ema kahyuM che. paMcama kama graMthanI vRttimAM zrI devendrasUrijIe anaMtAnubaMdhIne anantama bhAga mithyAtvamAM saMkrama kahyo che. Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 zatakanA mA paMcama karmagrantha vizeSArtha sahita 3 dazanAmeAhanIyane kSaya anaMtAnubaMdhI kaSAyane kSaya ryA bAda prathama mithyAtvamehanIyana, tyAra bAda mimohanIyane ane tyAra bAda samyakatvamohanIyane 20kSaya kare tene vidhi kiMcit mAtra upazamazreNimAM kSAyikasamyaktvanI utpattinA prasaMge kahyo te pramANe jANa. A kSAvikasamyaktvane prAraMbhika (eTale 3 darzana mehanIya kSaya karanAra) 4-5-6-7 guNasthAnamAMnA koI paNa eka guNasthAnavALo manuSya hoya che, te paNa ahIM 7 mAM guNasthAne je manuSya kSAyikasamyakatva utpanna karyuM che te jIva e ja guNasthAne satata vizuddha pariNAmamAM vartate chate cAritramehanIyanI prakRtiene kSaya karavAne prAraMbha kare, te prathama yathAvRttajana kare, tene sarva vidhi pUrve kahelA yathApravRttakaraNavat yathAyogya jANavo. AyuSyane baMdha jeNe pUrve karyo nathI e jIva kSAyikasamyaktva pAmIne je satata vizuddhi vaDe turta cAritrahane kSaya karavAne prAraMbha kare te saraLa kahevAya. 3 (deva-tiyaca-naraka) AyuSyane kSaya pUrve kahelA sakalazreNivALA jIva devAyuSyane devagatimAM, tiryaMcAyuSyane tiryaMcagatimAM ane narakAyuSyane narakagatimAM 203. kSapakazreNinA prAraMbhakane samyakRtvamehanIya kSaya sAtame guNasthAne paNa saMpUrNa thatA nathI paraMtu kaMIka bhAga bAkI rahe che (te yAvata 9mA guNasthAne kSaya pAme che), e pramANe zrI bhagavavatIjImAM tathA paMcama karmagraMthanI vRttimAM paNa kahyuM che. A kAraNathI ja samyakatva pariSaha 9mA guNasthAna sudhI kahele samajAya che. Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSapakazreNi 415 kSaya karIne ja AvelA hAya 204che, jethI A bhavamAM huve 14 mA guNusthAnanA pate uddayamAM vartatA manuSyAyuSyanA ja kSaya karavA bAkI rahe che. ekendriyAdi 16 prakRtioneA kSaya 9 me sAtamA guNasthAne yathApravRttakaraNa samApta thayA bAda te sakalazreNigata manuSya apUrvaLa rUpa 8 mu' guNasthAna prApta kare che, tyAM apratyAkhyAnI 4 tathA pratyAkhyAnI 4 e 8 madhyakaSAyAnI sthitighAtAdikathI evI rIte kSaya kare ke jethI anivRtti ( 9 mA ) guNasthAnanA prAra'bhamAM e 8 kaSAyAnI sthiti palcApamanA asa`khyAtamA bhAga jeTalI ja ati alpa rahe. tyAra bAda 8 kaSAyeAnI e zeSa sthitinA kSaya karatAM karatAM 9 mA guNasthAnanA sa`khyAta bhAga vyatIta thaI 1 saMkhyAtamA bhAga khAkI rahe tyAre ( eTale hajI 8 kaSAyeA kSaya nathI pAmyA te daramyAnamAM ) ekendriya-dvIndriya-trIndriya-caturindriya-styAnaddhi'trika (3) udyota-tiya dvika--manuSyaddhika (2) tathA sthAvara ane sUkSma tathA Atapa ane sAdhAraNa nAmakama e 16 prakRtinA samakALe kSaya karavAnA prArabha kare, arthAt e 16 prakRtinI uddalanA saMkrama vaDe palseApamanA asaMkhyAtamA 204. prazna-pUrvabhavamAM ja 3 AyuSyane kSaya karIne Avela hoya te| kSAyikasamyaktva pAmyA pachI 3 AyuSyanA kSaya kema kahyo ? mithyAtva guNasthAne ja 3 AyuSyatA kSaya kema nahi? uttara-aneka jIvAne AzrayI vicAratAM kSAyikasamyagdaSTine e 3 AyuSyanI sabhavasattA che; mATe te sa'bhavasattAne kSaya te sakalazreNigatane ja kSAyika samyaktva pAmyA bAda 7 me guNasthAne gaNI zakAya che. Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 zatakanA mA paMcama karma grantha-vizeSArtha sahita bhAga jeTalI sthiti kare. tyAra bAda e 16 prakRtine badhyamAna paraprakRtiomAM guNasaMkrama vaDe (pratisamaya asaMkhya guNa asaMkhyaguNa saMkramanI paddhatie) saMkamAvI kSaya kare, e pramANe te 16 prakRtine kSaya thAya. 8 madhyakaSAyane kSaya navamAM guNasthAne. upara kahyA pramANe 16 prakRtione kSaya karavAnA prAraMbha pahelAM 8 madhyakaSAyanA kSayane prAraMbha thaI cUkyuM hatuM, paraMtu hajI te kaSAye kSaya nathI pAmyA teTalAmAM e 16 prakRtiene ya prathama ja thaI gaye, ane jene prAraMbha prathama karyo hato te 8 kaSAyane kSaya tyAra pachI antamuhUrta bAda thAya che. e rIte 16 karmo 8 kaSAyanA aMtarAlamAM je (vacamAM ja) kSaya pAmyAM ane tyAra bAda 8 madhyakaSAye kSaya pAmyA. phata matAntara-A bAbatamAM keTalAka AcAryo ema kahe che ke 16 karmane kSaya prAraMbha prathama thAya che, ane 8 madhyakaSAyane kSaya prAraMbha tyAra bAda thAya che. tyAM 16 karmane kSaya hajI thaye nathI teTalAmAM antarAle ja 8 madhyakaSAye saMpUrNa kSaya pAmI jAya che, ane tyAra bAda 16 karmane kSaya thAya che. 9 nekaSAya- saMjvalananuM aMtarakaraNa navamA guNasthAne upara kahyA pramANe 16 karma tathA 8 kaSAya kSaya pAmyA bAda 9 nekaSAya tathA 4 saMjavalana (krodha-mAna-mAyA-- lebha) nuM aMtarakaraNa kare che. te aMtarakaraNane vidhi upazamazreNimAM kahelI 21 prakRtione aMtarakaraNa sarakhe yathA gya jANa. ahIM paNa udita prakRtinI prathama sthiti Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5119. kSapakazreNi antarmuhUrta ane anudita prakRtinI prathama sthiti 1 AvalikA pramANe rahe che. tathA dvitIyA sthitine ukalanAdi vidhithI kSaya thAya che, ane prathama sthitine uditane udaya dvArA ane anuditane stibukasaMkrama (pradezadaya) dvArA kSaya thatuM jAya che. napuMsakavedane kSaya navame guNasthAne. 13 prakRtionuM aMtarakaraNa antarmuhUrta mAtramAM karI rahyA bAda napuMsakaveda ke jenuM aMtarakaraNa 13 prakRtiomAM thayeluM che, tenI dvitIyA sthitine udvalanA saMkramathI antamhUrta sudhI ghaTADI ghaTADI palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga jeTalI bAkI rahe tyAra bAda badhyamAna paraprakRtiomAM guNa saMkramathI saMkramAvI saMkramAvIne antarmuhUrta mAtramAM saMpUrNa kSaya pamADe, ane prathamA sthitine je te vakhate udayavatI hoya te udaya dvArA kSaya kare ane anudayavatI hoya te stibukasaMkrama dvArA udayavatI pravRtiomAM saMkramAvI saMkramAvIne kSaya kare. e pramANe napuMsakavedane sarvathA kSaya thAya che. strIvedane kSaya. je vidhie aMtarakaraNakRta napuMsakadane kSaya thAya che, te ja vidhie aMtarakaraNa kRta strIvedane paNa kSaya thAya che, parantu napuMsakadi kSaya pAmyA bAda aMtamuhUrta strIvedane kSaya thAya che. mitra 27 Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA pAMcama kagrantha-vizeSA sahita hAsyAdi 6 nAkaSAyanA kSaya, ' strIveda kSaya pAmyA bAda antarmuhUta kALe 6 nAkaSAyanA samakALe kSaya thAya che. te kSaya karavAnA vidhi paNa napuMsakavedavat prathamA dvitIyA sthitinA kSaya pramANe jANavA. puruSavedane kSaya. 418 hAsyAdi nAkaSAyanA je samaye saMpUrNa kSaya thAya te ja samaye puruSavedanA adha uDDaya udIraNAnA paNa viccheda thAya, tema ja samayAna e AvalikA sudhImAM baMdhAyelA navA kama pradeze| sivAyanA sarva prAcIna kama pradezeAnA paNa kSaya thAya che ane te samaye puruSavedanA baMdha udaya udIraNAne paNa viccheda thAya che, ane navA baMdhAyelA kama pradeze samayanyUna 2 AvalikA jeTalA kALa ( kiTTikaraNa vakhate) kSaya pAmyAthI puruSavedanA sa pUrNa kSaya thayA gaNAya che. (samayeAna 2 AvalikA kALa sudhI puruSavedanA pradezAne guNasakramanI paddhatie ane paryaMnta samaye sarvAMsa krama vaDe kreAdhamAM sa`kramAvI saMpUrNa kSaya pamADe che.) e navA bAMdhelA kama pradezanA kSaya. AgaLa kahevAtA kiTTikaraNa kALamAM vatA jIvane hoya che. 20pa. A anukrama puruSaveDhe zreNi prAra bhI haiAya tevA jIva AzrayI che parantu zreNiprAraMbhaka jo napuMsaka hoya to prathama strIveda tathA napu Msakavedane samakALe kSaya karyA bAda hAsya-chakkana kSaya karavA sAthe ja samakALe puruSaveda kSaya karI 7 prakRti samakALe kSaya kare che. jo zreNaprAraMbhaka strI hoya to prathama napuMsakavene kSaya karI tyArabAda strIvedane kSaya karI tyArabAda puruSaveda ane hAsya-chA samakALe kSaya kare che, Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSapakazreNi sajavalana kaSAyAnA (bAdara) kiddhikaraNa vibhAga 12-9-6-3 419 saMjvalana krAdha-mAna-mAyA ane lAbhanA ya karavA mATe cArenA rasaspardhA kAne atyaMta hInarasavALA kare che, te hInarasavALA spardhako apUrvaspardhA kahevAya, e apUrva spardhA kA karavAnA anta hato pramANu kALa te bALaLa kALa kahevAya, te azvakakaraNa kALamAM vatatA jIva antarmuhUta sudhI apUrva spardhA kAnI punaH khAdara kiTTi kare che te biTTiraLa kALa kahevAya. te kriTTikaraNakALamAM vatA jIva sa'valanacatuSkanI uparanI ( dvitIyA) sthitimAM rahelA rasaspa kenI ananta kiTTi kare che, tyAM sa`jvalana krAdhanI jeke ananta kiTTi che tApaNa sthUla jAtibhedanI apekSAe 201 3 jAtinI kiTTi kalpIe, tevI rIte saMjvalana mAnAdikanI paNa 3-3-3 kiTTi kalpatAM saMjavalanacatuSkanI 12 kiTTi krAdhanA udaye zreNiprArabhaka jIvane hoya, mAnanA uye zreNi prAra'bhI hoya tA krAdhane uddalanAsa kramathI kSaya karyAM bAda zeSa mAnADhi 3 kaSAyanI 9 kiTTi kare, mAyAnA udyaya zreNi prAraMbhI hoya te krAya-mAnanA uddalanAsa kramathI kSaya karyAM bAda zeSa mAyA--leAbhanI 6 kiTTi kare, ane lAbhanA utkraya zreNi prAraMbhI hoya tA krAdhAkri 3 nA 26. atikhAdara, alpabAdara, azpatarabadara e pramANe 3 jAtinI vAstavika rIte anatI tAratamyavALI anaMta bhAdararikrie cAre kAyatI A navamA guNasthAnamAM thAya che ane 9 mA guNasthAnamAM vedAya che. kiTTA kevaLa leAbhanI ja navamA guNasthAnamAM thaze, ane te 10 mA guNasthAnamAM vedAze. ja Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama kama grantha-virodhA sahita urjAlanAsa kramathI kSaya karIne leAbhamAtranI ja 3 kiTTi kare. tyAM saMjavalana krodhanA uce zreNiprArabhaka muni kiTTine kSaya kare te kahevAze. 420 upara pramANe kii karaNanA prathama samayathI puruSavedanA samayeAna e AvalikA sudhImAM bAMdhelA navA ka pradezo je kSaya karavAnA bAkI rahyA che tene paNa kiTTikaraNamAM vA samayeAna e AvalikA jeTalA kALe sapUrNa kSaya pamADe che. saMjvalana krodhanI 3 kiTTinA kSaya. kiTrikaraNakALamAM jIve je cAre saMjvalana kaSAyanI 3-33-3-kikiTTa karavAnA prAra`bha karyAM hatA te cAra kaSAyanI 12 kiTTi antarmuhUta mAtra kALamAM thAya che, teiiTTakaraNAdhdhAne antarmuhUta kALa eTale kiTTikaraNukALa samApta thaye jeNe krAdhanA udaya zreNi prAra'bhI haiAya te jIva kreAdhanI dvitIyA sthitimAM rahelI pahelI kiTTine pratisamaya (anta hata sudhI ) AkarSI AkarSIne prathamAsthitirUpa karI uddaya dvArA kSaya karatA jAya che, te yAvat prathamAsthitinI samayAdhika 1 AvalikA khAkI rahe tyAM sudhI pahelI kiTTine AkarSI udayamAM lAve che. tyArabAda ( eTale pahelI kiTTi samayAdhika AvalikA jeTalI vedavI bAkI rahe tyArathI ) bIjI kiTTinA kapradezane antamu ta sudhI pratisamaya AkarSI AkarSI prathamA sthitirUpa karI, udayamAM lAvI nijjare che, te paNa samayAdhika 207valikA khAkI rahe tyAM sudhI, tyArabAda trIjI kiTTine 207. krodha, mAna, mAyA ane lAbha e cAremAM prathamA sthitimAM e e kirdinI bAkI rahetI AvalikAe azra agra ki;ivedanamAM Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSapakazreNi paNa antarmuhUrta paryaMnta AkarSI AkarSIne prathamAsthitirUpa karIne vede te yAvat samayAdhika AvalikA zeSa rahe tyAM sudhI vede, te samaye krAdhanA baMdha-udaya-udIraNA e traNenA samakALe vicchedya thAya che, tathA samayeAna 2 AvalikA sudhImAM bAMdhelA navA kamapradeze| sivAyanA sarva pradeze kSaya pAmyA che, ane teTalAM ja mAtra ( samayeAna 2 AvalikAmAM mAMdhelA ja ) kama pradeze / / kSaya karavAnA bAkI rahyA che, te daramyAnamAM ( te samaye ) mAnanI kaTTinu AkaNu vedana vagere paNa krodhavat jANavuM. 421 ahI' kikrRivedananA prathama samayathI kiTTinA sa pUrNa kSaya thAya tyAM sudhI pratisamaya krodhAdikanI dvitIyAsthitinA ghaNA pradezane zuLamaMtramathI paNa mAnamAM sa`kramAvI saMkramAvI kSaya pamADe che. tathA krodhAdrikanA kSaya karavA khAkI rahelA je samayeAta 2 AvalikAnA mAMdhelA chellA krama pradeze tene mAnAdika ane tarakaSAyamAM ( krodhanA mAnamAM, mAnanA mAyAmAM, ane mAyAnA lebhamAM e pramANe ) guNasa kramanI paddhatie sa kramAve che, ane panta samaye saMsa kramathI ( sava pradezAne) sakramAvI krAdhAdikanA saMpUrNa kSaya kare che. sajvalana mAnanI 3 kiTTinA kSaya sa`javalanakrodhathI 3 bAdara kiTTinA kSaya je paddhatie upara svasthAne antatapaNe udyamAM AvI kSaya pAme che, ane trIjI kiTTinI bAkI rahelI AvalikAne udayavatI paraprakRtimAM stiSukasaMkrama vaDe saMkramAve che. Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama kagrantha-vizeSAtha sahita kahevAyA che te ja paddhatie saMjavalanamAnanI 3 bAriTTinA kSaya kare che, paraMtu krodhane sthAne mAna kahevu'. 422 sajvalana mAyAnI 3 kiTTinA kSaya saMjavalana krAdhanI 3 kiTTinA kSayanI paddhati pramANe ja sajvalana mAyAnI paNu 3 kiTTinA kSaya thAya che, para`tu krodhane sthAne mAyA kahevI. sajvalana lAbhanI 2 bAdara phiTTinA kSaya saMjavalana mAyAnA aMdha udaya uddIraNA vicchedya thaye, tema ja samayeAna 2 AvalikAnA bAMdhelA chellA pradeze kSaya karavAnA bAkI rahe te ja samaye sa`valana krAMdhanI kiTTinA kSayanI paddhati pramANe saMjavalana lAbhanI prathama tathA dvitIya bAdara kidRi anukrame udayamAM AvI kSaya pAme che, para'tu bIjI kiTTinA uddayamAM vatA jIva trIjI bArakiTTine sUkSmakiTTa karavAnA prAraMbha kare che, te A pramANeH-- sajvalana leAbhanI (3-jI bAdara ) kiTTinu sUkSmakaTTikaraNa sajvalana leAbhanI bIjI khAdyarakiTTane veDhavAnA prathama samayathI ja dvitIyA sthitimAM rahelI leAbhanI 3 jI khAdakiTTane sUkSma karatA jAya che, e pramANe antarmuhUta sudhI sUkSma karatAM jyAre dvitIya kidrivedananI samayAdhika 1 AvalikA bAkI rahe te ja samaye khAdara sajavalana lAbhane udaya udIraNA tathA kaSAyanA baMdha vicchedyu pAme che, ane te sAthe mA guNasthAnane paNa anta thAya che. iti 34 karmakSayaH Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSapakazreNi 423 saMzleAbhanI (trIjI ) sUkSmakirdine kSaya 10 me upara kahyA pramANe sa'jvalana lAbhanI dvitIya kiTTinA vedananI samayAdhika AvalikA khAkI rahe te ja samayathI dvitIyA sthitimAM karelI sUkSmakiTTine prathamA sthitirUpa karI uddayamAM lAvI kSaya karatA jAya che, ane samayAdhika AvalikA jeTalI rahelI dvitIyAkiTTine ( bAdakiTTane ) udayavatI trIjI kiTTimAM aMtagatapaNe kSaya karatA jAya che, e pramANe saMjavalana leAbhanI sUkSpiTTi ( ke jene 9 mA guNasthAne khAdaramAMthI sUkSma karelI hatI tene) vedatA jIva sUkSmasaMvAcanuLasthAna vartI gaNAya che. e 10 mA sUkSmasa parAya guNasthAnamAMnA saMkhyAtA bhAga vyatIta thaI 1 saMkhyAtamA bhAga khAkI rahe tyAre te saMkhyAtamA bhAgamAM saMjavalana leAbhane antarmuhUta pata sarvopayanA vaDe apavartIne sUkSmasa'parAyanA bAkI rahelA kALa jeTalI sthitivALA kare, ane te 208sarvopavattanA vaDe apavartAI jAya tyAre mehanIyakama nA ( lAbhanA ) sthiti ghAtAdinA viccheda thAya, paraM'tu. zeSa 6 karmAMnA sthitighAtAdi pravartatA hAya che. tathA leAbhanI te apavartAyalI antarmuhUta pramANu sthitine utkraya ane udIraNAthI vedatAM vedatAM jyAre samayAdhika 1 AvalikA bAkI rahe tyAre tethI anantara samaye ( eTale 1 AlikA bAkI rahyuM ) uIraNA baMdha paDe che, ane kevaLa udaya ja pravarte che. punaH te paryantAvalikA vyatIta thaye leAbhanA udaya paNa kha'dha thAya che, ane te sAthe 5 jJAnAvaraNu, 208. apavaCnAnA paryante bAkI rahelI sa kama sthitine sAmaTI eka vakhate apavavI-ghaTADavI te sarvoparvatanA kahevAya. Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 zatakanAmA paMcama karmagrantha-vizeSArtha sahita 4 darzanAvaraNa, 5 antarAya, yazanAma ane ucca gotra e 16 karmane baMdha viccheda ane mehanIyane udaya tathA sattAne paNa vicacheda thAya che. kRti 10 mAM aLasthAne 2 mahinacakSaya. jJAnAvaraNIyAdi 18 kamane kSaya 12 me. tyAra bAda 10 muM guNasthAna samApta thaye eTale saMjvalana lebhane kSaya thaye mehanIyanI sarve prakRtio kSaya pAmelI hovAthI anantara samaye kSINamAthAna (12 muM) prApta thAya che, te guNasthAnanA saMkhyAta bhAga vyatIta thaI 1 saMkhyAtame bhAga bAkI rahe tyAre 5 jJAnAvaraNIya Adi 16 karmonI sthitine sapavattanA vaDe apavatIne kSINamehaguNasthAnanA zeSa rahelA kALa jeTalI kare che, ane nidrAdikanI svarUpa apekSA 1 samaya nyUna kare che. tyArabAda e 16 karmanA cAlu udayane jyAre 1 samaya bAkI rahe eTale kSINamehaguNasthAnane paryanta samaya bAkI rahe tyAre (upAjyasamaye) nidrAdvikanA udayane kSaya thAya che, ane paryanta samaye nidrAddhikane sattAkSaya tema ja 16 karmane udayAdi sarvathA kSaya thAya che. e pramANe kSINamehaguNasthAne 16 karmane (pa jJAnAvaraNa, -pa aMtarAya-4 darzanAvaraNa, nidrAmacalAne) sarvathA kSaya thAya che, te sAthe zukaladhyAnane bIje bheda paNa samApta thAya che. kevaLajJAna-darzanAdinI prApti 13 me, kSINamehanA paryanta samaye jJAnAvaraNIyAdi ghAtikane sarvathA kSaya thavAthI anantara samaye AtmAne kevaLajJAnakevaLadarzana, 5 kSAyika dAnAdi labdhi, tathA bIjI paNa ananta Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teramuM guNasthAnaka 425 labdhio prApta thAya che, ane te 13 muM guNasthAna saviTI nAmanuM prApta thAya che. ahIM mana, vacana, kAyArUpa traNe comAM prathamathI je pravarte che te cAluM che, paraMtu potAnA jJAna mATe ciMtavanarUpa maneyega nathI, anuttara devAdike pUchelA praznanA uttara ApavA (mane vargaNone grahaNa karI manapaNe pariNamavI uttara ApavA) pUrato maneyega che. jJAna-darzananI samayAntara parAvRtti. 12 mA guNasthAna sudhImAM chadmasthapaNuM hovAthI jJAnadarzana nanI parAvRtti antarmuhUrta antarmuhUrtanA antare thatI hatI te have pratisamaya thAya che, jethI 13 mA guNasthAnanA prathama samaye jJAnega, bIjA samaye darzane paga, trIje samaye jJAne paga, cothe samaye darzane paga ItyAdi rIte yAvat siddhigatinA prathama samaye jJAne paga, bIjA samaye darzane paga te paNa anantakALa paryanta e ja parAvRtti cAlatI rahe che, emAM jIvasvabhAva e ja kAraNa che. pUvakeTa varSa kevalivihAra. A guNasthAna 8 varSathI adhika vayanA manuSyane ane te paNa utkRSTathI pUrvakrovarSanA AyuSyavALA manuSyane kSapakazreNivaDe prApta thAya che, mATe bhavastha kevali bhagavaMta sAdhika 8 varSa jUnA pUrva krioDa varSa sudhI A pRthvItalane pavitra karatA vicare che ane TUMkA AyuSyavALA (te paNa sAdhika 8 varSanA AyuSyavALA ) manuSyane athavA te utkRSTa AyuSyavALA aMtagaDa kevaline (AyuSyanA ane kevaLajJAna pAmanArane) 13 mA guNasthAnane kALa jaghanyathI antarmuhUrta paNa hoya che. Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatakanAmA paMcama kama grantha-vizeSAtha sahita AyeAjikA karaNa zrI kevalI paramAtmA ( samuddAta karavA pahelAM ) prazastacegabAyoniyALa kare che tenuM vizeSa svarUpa zrI vizeSAvazyakAdi grathAthI jANavu'. 8 samayane kevalIsamuddAta. 426 AyeAjikAkaraNa karyAM bAda je kevalI paramAtmAne vedanIya gotra tathA nAma e 3 karmInI sthiti peAtAnI AyuSyasthitithI adhika rahI hoya te te traNenI sthitine AyuSyasthiti jeTalI sarakhI karavA mATe te keli bhagava'ta 8 samaya pramANanA samudghAtarUpa prayatna vizeSa kare che, tyAM prathama AtmAnA pradezane zarIramAM kAyama rAkhI tenA vistAra karI zarIranI jADAI-pahoLAI pramANa pahelA samaye vRMdAti race che, bIjA samaye da DAkRtimAMthI pATAti race che, trIje samaye bIjuM kapATa racI maMthAnAti race che, ceAthe samaye mathAnamAMthI Atmapradeze vistArI mathAnanI aMttarapUrti kare che, jethI sapUrNa leAkavyApta ( AtmA ) thAya che. tyArabAda 5 mA samaye dvaitaramaMdLa, chaThThA samaye maMthanasaMdLa sAtamA samaye pasaMdLa ane 8 mA samaye kulasaMdUraLa karI kevalI paramAtmA zarIrastha thAya che kevalIsamudghAtamAM sthitighAta-rasaghAta, A samudghAta karavAnI pUrva vedanIyAdi karmanI ( venA--geAnI ) je patyeApamAsa dhyeya bhAga jeTalI sthiti hoya che tenA asa`khyAta bhAga haNI 1 asaMkhyAtamA bhAga jeTalI daDasamaye kare che, ane e ja dAMDasamaye rasanA ananta Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalisamuddhAta 427 bhAga haNI 1 ananta bhAga rAkhe che. punaH te zeSa rahelI sthitinA ane rasanA (kramazaH) asaMkhya tathA ananta bhAga haNI 1-1 bhAga kapATa samaye bAkI rAkhe che. e pramANe sthitighAta, rasaghAta karatAM 4thA samaye traNe karmanI sthiti je prathama AyuSyathI asaMkhya guNa hatI te have saMkhyAtaguNI thaI, paraMtu rasa te anantaguNa che. tyArabAda pAMcamA samaye zeSa sthitinA saMkhyAta bhAga haNI 1 saMkhyAtame bhAga rAkhe, ane rasaghAta pUrvavat , tyAra bAda chaThThA samayathI je sthitighAta tathA rasaghAta thAya te antarmuhUrta antamuhUrta pramANanA (antarmuhUrta kALe utkIrNa sthitikaDaka ane rasakaMDakane ghAta thaI zake evA) kALavALA jANavA, te yAvat 13 mA guNasthAnanA paryata sudhI, ane e pa samayamAM thayelA sthitighAta, rasaghAta ekeka samayamAM thayelA che, e taphAvata che. punaH samughAta vakhate 39 zubha prakRtionA rasane 25 azubhaprakRtionA rasamAM saMkramAvIne rasaghAta kare che. e samaghAtano ja prabhAva che. nahitara e virodhI saMkrama thaI zakta nathI, tathA je kevalI bhagavaMtane vedanIyAdi 3 karmonI sthiti AyuH sthiti jeTalI tulya hoya che te kevalI bhagavaMtane samuddaghAta hotuM nathI. sUkSma tathA bAdaragane nirodha. samuddaghAta karIne athavA na karIne paNa antarmuhUrtavazeSa AyuSyavALA kevalI paramAtmA lezyAnidhi mATe tathA vegathI thatA zAtA vedanIyanA baMdhaniSedha mATe comAni avazya kare che, tene krama A pramANe - Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 zatakanA mA paMcama karmagra-vizeSArtha sahita ganirodhakrama kayA yoganA baLathI kALa 1 bAdara vacana vegane bA kAgavaDe antarma, | (sthiratA) 2 bAda mane game te | (sthiratA) 3 zvAsocchavAsane (sthiratA) 4 bAda kAgane | sukSma kAgavaDe ahIM yoganA apUrva (sthiratA) (bAda kAgavaDe) spardhake thatA jAya che. tathA yoganI kikrio thaI kidiyoga pragaTa thAya. 5 sUkSma vacana yogane sUkSma kAgavaDe (sthiratA) 6 sUkSma manoyogane (sthiratA) 7 sUma kAgane ahIM ; Atmapradezene saMkoca tathA zukaladhyAna hoya. agi-zelezI avasthA 14 me. e pramANe paryane (sayogikevalirUpa 13 mA guNasthAnanA atima aMtarmuhUrta) sUmakAyogane nirodha karI, kevalI bhagavaMta lezyarahita-karmabaMdharahita-garahita-ane niSpakaMpa thavAthI zarI-gadha-kacorI ane sTezI avasthAvALA kahevAya che. A sthAne 4thuM zukaladhyAna hoya che. kALa Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSapakazreNi antarmuhUta pramANu che, ane A guNasthAnanA upAntya samaye devadvikAdi 72 prakRtienA kSaya thaI antyasamaye 1 vedanIya -manuSyatrika-pa'cendriya-trasa-subhaga-Adeya-yazaH-paryAptabAdara-jina ane uccageAtra e 13 prakRtinA sarvathA kSaya thAya che. 429 zrI siddhaparamAtma darzA e pramANe sa` 148 karmanA kSaya thavAthI ( athavA 158 ne kSaya thavAthI ) karahita thayela AtmA aspRzad gati vaDe Urdhva leAkamAM jaI siddhazilA ( iSAgbhArA nAmanI pRthvI ) thI 1 ceAjanane ante aleAkane sparzI ana`takALa sudhI nirAbAdha akhaMDa akSaya sukha ke je AtmasvabhAvanuM che te paramasukhane sadAkALa anubhave che, ane punaH saMsAramAM avataratA nathI. 11 vRtti pabreLipama || chagapuMsaMjalaNA donidA vigdhAvaraNakkhae nANI / devidasUrilihiyaM sayagamiNaM AyasaraNaTThA 1190011 gAthArtha--( vedanA kSaya karyAM bAda) ina=hAsyAdika da prakRtino kSaya kare, tyArabAda pu=puruSavedanA kSaya kare, tyArabAda kramazaH sa'javalana krAdha-mAna-mAyA ane lAbhanA kSaya kare, tyArabAda 2 nidrAnA ( nidrA-pracalAnA ) kSaya kare, tyArakhAda vizvapa vighnanA tathA (tra) va=pa jJAnAvaraNa tathA danAvaraNu e 14 nA samakALe kSaya kare, ane te 14 Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 zatakanA mA paMcama karmagrantha vizeSArtha sahita (AvaraNAdika)ne kSaya thaye AtmA nALI-kevaLajJAnI tathA kevaLadarzana thAya che, e pramANe rUi=A saca=zatakaprakaraNa reviMdrasUri=zrI devendrasUrie gAyana =AtmasmaraNArthe- (pitAne zatakaprakaraNane bhAva smRtimAM rahevA mATe ) sTiciM=lakhyuM che. ___205iti kSapakazreNiH 100 virophAI-9 mI gAthAnA arthamAM kahevAya che. ahIM prakRtione kSaya guNasthAnemAM vicAratAM A pramANe- 7 darzanameha kSaya 7 mAM guNasthAne 3 AyuSyane kSaya 36 prakRtine kSaya 9 mA guNasthAne 1 prakRtine kSaya 10 mA guNasthAne 16 prakRtine kSaya 12 mA guNasthAne 72 (73) prakRtine kSaya 14 me upanya samaye 13 (12) prakRtine kSaya 14 me anya samaye 148 209. kSapakazreNine A krama ghAtikarmonA yanI apekSAe kevaLajJAna prApti sudhI che, paraMtu kevaLajJAna prApta thayA pachI 13-14 mA guNasthAne je aghAti karmo-prakRtio kSaya pAme che te ahIM gAthA dvArA kahI nathI, paraMtu vivecanamAM kahevAyela che. Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grantha samApti 431 A paMcama karmagraMthane saMkSipta sArAMza samApta thaye. A racanAmAM matiSathI bhUlacUka thavAne saMbhava che, kAraNa viSaya ati gahana che ane mArI lekhakanI mati alpa che; mATe puruSe te mArI bhUlacUkane sudhArI vAMcaze evI mArI namra vijJapti che. iti zrI tapAgacchAdhirAjajainAcAryazrImadvijayamohanasUrIzvarajIsatkRpayA paMDitacaMdulAlanAnacaMdraviracitaH paMcamakarmagranthasya gurjarabhASArthaH samAptaH // R Page #505 -------------------------------------------------------------------------- Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha 4 e 10 10 11 11 12 18 19 24 26 27 30 32 35 40 41 49 53 5 pakti 11 22 26 18 22 1 3 14 23 5 3 zuddhipatraka azuddha je prakRti 1 12 20 17 Dha t 12 chellI pa kti chellI paMkti 1 khaja (micchA ) ( bAyaraLa ) (YAvI ) jiNu sAsaM ( sAsa! 73 prakRti suhaasuhaM addhruvabaMdhI guNasthAnA 60-12-13-14 niyayA savvaguNa bitiguNa aMta hata 34 saMsthana mukhyatve tava'kevaligamya zuddha je prakRti prathama guNasthAnathI mAMDIne uvA vaNA prayatna kaha bIjI (mio ) ( bAvaLA ) ( dhruvanaMdhI ) jiNusAsaM ( kaptAnaM ) 73 prakRtie (putravadhA) suhaasuha adhuvabaMdhI guNasthAna = 10. 12-13-14 niyamA savvaguNe bitiguNe aMtamu 34 sasthAn mukhyatve tattvaM kevaliMgamyam uvAsa vaNA pratyaya kahe * ( cothA pejamAM nIce mujaba pAdaneAMdha levI ) jemake mizra meAhanIyatA udya trIje guNasthAnake ja nizcita hAya che, chatAM tene avaveANImAM gaNela che, kAraNa ke te pahelA guNasthAnakathI mAMDIne uyamAM nathI; tethI tene adhavAchImAM gaNela che. Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha pa kti 2 65 }} 71 71 71 71 72 76 7 huM haM huM 78 79 80 8. 83 87 87 89 92 92 92 93 95 95 16 15 12 1 11 18 - 7 10 11 12 5 8 6 17 OM 14 21 17 10 15 20 15 zo, azuddha pAMcamAM 1-3 huM me 8 mAM 7 mAM 10 mAM 7 mAM jinanA masahita 17 mAM [ 434 ] aDhAramAM abalA 10 mAM 11 mAMthI 13 mAM 10 mAM 10 mAM dasuvarimesu tIsa 0 rUkkha prasagopAta asaMkhyAtamAM sthatisattAmAM asa`khyAtamAM sakhyAtamAM asa khyAtamAM "" yugAlaka nirUpakramI zuddha pAMcamA 1-2 6 me 8 mA 7 mA 10 mA cha mA jinanAmarahita 17 mA aDhAramA AdhA 10 mA 11 mAthI 13 mA 10 mA 10 mA dusuvarimesu tIsaM 0 rukkha prasaMgopAtta asa khyAtamA sthitisattAmAM asaMkhyAtamA saMkhyAtamA asakhyAtamA ,, yugalika nirupamI Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha pRSTha paMkti 96 7-8 [ 435 ] azuddha ,, 80 keDIkeDI sthi 1pa 16 2 100 107 112 112 112 70 keDAcheDI sthirahuM Daka saptamAMza saptamezAM 16 17 che ne sthAne che che ne sthAne paNa 112 2 saMkhyAmAM saMkhyAmAM 113 114 114 120 120 15 1 14 pallasaMkha bhAgUNo tithaM evo jIva pallasaMkhabhAgUNo titthaM e pazama samyakRtI jIva 8mAM antarmuhUrta AIsANA 8mAM ammuhUrta A IsANA utkRSTa ane pramANe vaikriya kaka utkRSTa 120 : 23 122 18 124 127 127 * 128 13. 129 132 17 141 8 146 - 3 146 22 147 15 ene pramANe vaikiyaSaTraka 15 adhRvabaMdhaNunA 14 mAM muharta akendriyanI adhRvagaMdhapaNAnA 14 mAM muhUrta ekendriyanI Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha ekendriyane saMkhyAmAM sthiti rIte hetubhUta para. mInI anabhisaMdhija yugapravRttino sarvotkRSTa tenI aMkasthApanA asaMkhyAtama [ 436 ] pRSTa paMkti azuddha 147 18 ekendrino 150 saMkhyAmAM 157 sthiti rIta : 158 20 hetabhUta 14 162 chellI paMkti parAmInI. 65 18 anabhisaMdhi ja 19 egapravAtano 167 sarvekRSTa 167 tanI akasthApanA 168 asaMkhyatamAM 169 asaMkhyAtamAM 170 7. 170 16 175 24 paja 176 15 vAddhavALA 178 antamaiM hUrta 180 12 sthitibaMdhanA 184 thama 187. pratisamayabadha asaMkhyAtamAM 196 11 ucchavAsa 17 2 naraka, 2 198 4 sArisa 205 sakilaSTa * <Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTa paMkti 208 15 210 14 211 9 212 14 215 19 ghAti 218 218 22 3 223 223 19 224 226 226 [ 437 ] azuddha catusthAnika catuHsthAnika aparA aparA 0 rasa ne rasane vAta vikendriyatrika vikalendriyatrika baMdha viccheda baMdhaviccheda urula 0 urala teva tevA deza ti dezavirati pratyakhyAnI pratyAkhyAnI AThamAM AThamAM Au saMge prasaMge manuSya manuSya zAMtA zAtA yazAnI yazanI narakAkAdinI narakaThikAdinI duhA sa pUrNa saMpUrNa vajha (22) vanacau (vauThThA=4 prakArano che) kadAcAra prakAra che. adhrava adhuva 11mAMthI 11mAthI aMtamabhAga anaMtamAM bhAga anantamAM anantamAM sUpAraNanI sUkSmapariNAmI AuM 228 231 234 : ba 2 1 & 235 % . 240 - 244 244 245 245 247 24 259 267 268 22 2 5 1 18 2. Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakti 13 19 4 15 22 11 22 21 314 319 320 pRSTha 268 270 279 292 294 296 296 prakSe35 298 asaMkhyaguNa asakhyaguNa asa`khyaguNa 299 chellI pa kti sArjarAtapradhyeya sArdeza aLayeyaM pratisamaya 300 306 asaMkhyAtamA 310 asaMkhyAta 313 11 13 12 1 1 23 15 19 25 5 8 azuddha graMtha 11 12 4 e [ 438 ] asa khyAtamAM (paMca ) sasArajIvAne saMkhyAguNAdhika upazAntamAha pratisamayathI asaMkhyAtamAM sakhyAta vAyara dArikAdi tA parAnI. 9 mAM micchA maLa aprava 323 324 334 334 335 anakRSTabadha 336 a va 337 pradezabaMdheyu 337 11 mAMthI 337 11 Lavyane 340 chellI paMkti khIjA zuddha grAhya asaMkhyAtamA paMca saMsArIjIvAte saMkhyaguNAdhika upazAntamAhanA prakSeparUpa bAyara audArikAdi te parA nI 9 mA miccho mULa ava anuSkRSTadha azruva pradezabaMdheSu 11 mAthI bhavyane khIjuM Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha 345 34 348 348 pakti zuddha 17 hIna 11 rasAMze 3 kayA 21 mAta " AvazyakIya vadhArA--350 mA pRSThamAM paMkti - 17 mAM-- uttara: jyAM. jyAM mithyAtvane uya che tyAM tyAM avazya anantAnubaMdhI kaSAyano udaya heAya che" ema lakhela che. tyAM eTalu umeravuM ke--vizeSa e samajavuM ke ceAthe guNasthAnake anaMtAnubaMdhI kaSAyanI visayeAjanA karI, mithyAtvanA kSaya na karyA hoya e jIva mithyAtvane udaya thavAthI mithyAtve Ave tyAre anaMtAnuba`dhI bAMdhe paNa eka AvalikA sudhI uya na hoya. ' e vizeSa che. 19 5 12 5 ( vadhI 5 asaMkhyaguNa chellA 5kti saMkhyAtamAM tr 351 359 363 364 38 370 rUpANa 377 378 379. 379 385 38 387 387 9 20 3 5 20 [ 439 ] 14 1 azuddha hInA sAMze kAM mana sattarajju ghaNo kSapakazreNi vizuddhi sattarajjumANaghaNo kSapakazreNanu vizuddha ( dhruvabaMdhI saMkhyabhAga phezAghtiruuptyaa saMkhyAtamA saMkhyAtamA pADavAnI saMkhyA tamAM pADavAMnI saMkhyAtamAM antakaraNamAM antakaraNanA banne rasAyathI ane rasAyathI dulirdezopaghAtibhibhAge dubhirdezopaghAtibhirbhAgai saMkhyAtamA aMtarakaraNamAM antarakaraNanA phezana ghAtirUpatayA Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha 387 387 389 390 392 392 392 401 Y 407 407 408 409 412 412 412 413 413 417 424 429 paMkti 4 19 10 2 10 10 13 17 4 [ 440 ] azuddha viSkaMbharupe 0 kSayAtteSAmetra savirata 3 jI atistabdha cakSurdarzanAvaraNa cakSudarzanAvaraNa acakSudarzanAvaraNa acakSurdarzanAvaraNa zrI zivaza sUri pUjya 8 mAM prakRttinu pradezeAkiraNapUva ka hAsya- cha avalikA ulleAta zuddha viSkaMbharUpe * kSayAtteSAmeva savirati 3 ju. atisnigdha sAdhAraNanAmakrama samRdha vizeSata sakrame pUjya zrI zivazarrasUri 8 mA prakRtinu pradezAjI pUrNAMka 13 9/10 hAsyaSaTka 19/21 AvalikA 16 udyota 18 sAdhAraNanAmaka 22 sabaMdha 17 vizeSataH 22 sakrame 19 ta ja te ja 10 sarvopavartAnA sarvopavattanA 15 donadA doniddA tA. ka. A sivAya mudraNadoSathI koI koI ThekANe TAIpa tUTI gayA haiAya ke uThavA na hoya te abhyAsIe sudhArI levA vijJapti che. Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukti kamala jaina mehanamALAnAM have pachInAM prakAzano :- 1, saMgrahaNIratana : moTI saMgrahaNInuM gujarAtI bhASAMtara bIjI AvRtti 900 pAnAM, '70 viziSTa keTinAM citro. A AvRttinuM kAma cAlu che. 2. saMgrahaNIratana : hindI bhASAMtara, gujarAtI AvRttinuM ja bhASAMtara, 70 citro sAthe. baMnenA anuvAdaka pUjya munizrI yazovijayajI (vartamAnamAM pU. AcArya yaze devasUrijI ) che. jaina tattvajJAnane ajoDa ane abhUtapUrva pratye 3, bhagavatIjI sUtranAM pravacano : cothI AvRtti 4, bhagavAna zrI mahAvIramAM 8 no bhava : trIjI AvRtti Serving Jinshasan zrI vijayadhama surijI, baMne granthanA kata | mahArAja che. bhASA , 074140 gyanmandir@kobatirth.org