________________
૧૭૮
સ્થિતિસ્થાનોમાં અધ્યવસાયની સંખ્યા ૮ કર્મોના સ્થિતિસ્થાનમાં અધ્યવસાયની
(હીનાધિક ) સંખ્યા પ્રત્યેક સ્થિતિસ્થાનમાં અસંખ્ય લેકાકાશના પ્રદેશ જેટલા (સ્થિતિબંધના હેતુભૂત) અધ્યવસાયે કહ્યા, પરંતુ દરેક સ્થિતિસ્થાનમાં સરખી સંખ્યાવાળા છે કે ન્યૂનાધિક સંખ્યાવાળા છે? તેને ઉત્તર આ પ્રમાણે–
આયુષ્ય સિવાયના ૭ કર્મના સ્થિતિબંધના સ્થાનમાં અનુક્રમે વિશેષાધિક અને આયુષ્યના સ્થિતિબંધસ્થાનમાં અનુક્રમે અસંખ્ય ગુણ અધ્યવસાયે છે. તે આ પ્રમાણે-જ્ઞાનાવરણયના (અન્તમું પ્રમાણ) પહેલા (સર્વ જઘન્ય) સ્થિતિસ્થાનમાં સર્વથી અ૫ (તોપણ અસંમેલેકના આકાશપ્રદેશ જેટલા) અધ્યવસાયે છે, તેથી સમયાધિક બીજા સ્થિતિસ્થાનમાં વિશેષાધિક (દ્વિગુણથી ઓછા), તેથી સમયાધિક ત્રીજા સ્થિતિસ્થાનમાં વિશેષાધિક, એ પ્રમાણે યાવત ૨૦ કે. કે. સાગરોપમના પર્યન્ત સ્થિતિસ્થાન સુધી ક્રમશઃ અધિક અધિક અધ્યવસાયે છે, અને એ પ્રમાણે યથાસંભવ શેષ ૬ કર્મના પ્રત્યેક સ્થિતિસ્થાનમાં પણ અધ્યવસાયની વિશેષાધિકતા કહેવી. તથા આયુષ્યના (૨૫૬ આવલિકા પ્રમાણુ અથવા ૧૦૦૦૦ વર્ષ પ્રમાણમાં) સર્વજઘન્ય (પહેલા) સ્થિતિબંધ પ્રાગ્ય જે અસંખ્ય લેકના પ્રદેશ પ્રમાણ અધ્યવઅથવસાયે મળીને તે એક સ્થિતિ બંધાય છે, પરંતુ એક જીવને એક સમયમાં તે સ્થિતિબંધને એક જ અધ્યવસાય હોય, એક સમયમાં એક જીવને બે અથવા બેથી અધિક અધ્યવસાય કઈ રીતે પણ ન હોય.
