________________
૩૧૪
શતકનામા પંચમ કર્મગ્રન્થ-વિશેષાર્થ સહિત
પથાર્થ–વિશ=એક જીવ સંવ =ઓદારિકાદિ સર્વ પરમાણુઓને રહ્યરુસત્તi=ઔદારિકાદિ સાતપણે જ્ઞત્તિય = જેટલા કાળે સચ=સ્પશીને મુ=મૂકે-છોડે તેટલે કાળ રન્ને છૂટો દ્રવ્યપૂલ (દ્રવ્ય બાદર) પુદ્ગલપરાવર્ત થાય અને સ =ઔદારિકાદિ સાતમાંથી બન્નચર=અન્યતરપણે કઈ પણ એક શરીરાદિપણે (સ્પશીને જેટલા કાળે મૂકે તેટલે કાળ) સુમોનું સૂક્ષમ દ્રવ્યપુદ્ગલપરાવર્ત થાય. ૮૭.
વિઘાર્થ–આ ગાથામાં પૂર્વગાથામાં કહેલા ૮ પ્રકારના પુદ્ગલપરાવર્તાનું કિચિત્ સ્વરૂપ કહેવાય છે તે આ પ્રમાણે –
૧ બાદર દ્રવ્યપુદ્ગલપરાવ ચૌદરાજ–લેકાકાશમાં જેટલા સર્વ પુદગલ છે, તે સર્વ પુદ્ગલેને અનેક-અનંત ભવભ્રમણ વડે કરીને પણ સ્વસ્વયેગ્ય ઔદારિકાદિપણે એક જીવ કંઈ પણ ક્રમ વિના ગ્રહણ કરીને મૂકે તેમાં જેટલે કાળ લાગે તેટલો કાળ વાર ચપુઢિપરાવર્ત કહેવાય છે, અર્થાત્ આ પુદ્ગલપરાવર્તની ગણત્રીમાં એક સમયે જે ઔદારિકપણે પુદ્ગલે ગ્રહણ કર્યા તે સર્વે ઔદારિકની ગણત્રીમાં લેવા. વળી બીજા કેઈસમયે વૈકિયપણે જેટલા ગ્રહણ કરે તેને વક્રિયની ગણત્રીમાં ગણી લેવા. પુન: તેજસ, કાર્મણ જે પ્રતિસમય ગ્રહણ કરાય છે તે પણ તૈજસ, કાર્મણમાં ગણી લેવા. એ પ્રમાણે જ્યારે સર્વપુગલે ગ્રહણ થઈ જાય ત્યારે બાદર દ્રવ્યપુદ્ગલપરાવર્ત એટલે કાળ થયે જાણ. અહીં જે જે નવા નવા ઔદારિકાદિપુગલે ગ્રહણ થાય તે રીતગ્રહણ, અને એક વાર ગ્રહણ થયેલા ઔદારિકાદિ પગલે
