________________
દેશધાતિ પ્રકૃતિના ઘાત્યવિષે
૩૯ :
- સંજવલનના ૪ કષાય ઉત્પન્ન થયેલા સર્વવિરતિચારિત્રમાં અતિચાર-દૂષણ માત્ર ઉપજાવે છે, પરંતુ સર્વવિરતિને સર્વથા હણે નહિ, તે કારણથી દેશઘાતી છે, તેમ જ નેકષાય પણ ઉત્પન્ન થયેલા ચારિત્રમાં દૂષણ માત્ર ઉપજાવે છે, માટે તે પણ દેશઘાતી છે.
તથા દાનાન્તરાયાદિ ૪ પ્રકૃતિને જે ગ્રહણ ધારણ ગ્ય બાદરપરિણામી પુદ્ગલસક-સ્વવિષય છે, (કારણ કે દાન, લાભ, ભેગ અને ઉપગ ગ્રહણ ધારણ યંગ્ય બાદરપરિણામી પગલકને જ હોઈ શકે છે.) તેને દાન-લાભ–ભેગઉપગ ન થઈ શકે તે રાનાન્તરાય વગેરે જ કર્મને પ્રભાવ છે, અને તે પુદ્ગલસ્ક જગતનાં સર્વ પુગેલેથી અનન્તમા ભાગ જેટલા છે, માટે અ૫ છે, તેથી તે વિષયવાળી (ઘાતક) પ્રકૃતિએ પણ દેશઘાતી જ કહેવાય, તથા વીર્યન્તરાયકર્મ આત્માના વીર્ય શક્તિગુણને દેશથી હણે છે, પરંતુ સર્વથી નહિ, જે સર્વથી હણે તે કઈ પુદ્ગલનું ગ્રહણ, આલંબન, પરિણમન, વિસર્જન આદિ ન થઈ શકે. સૂક્ષમ નિગોદ લબ્ધિઅપર્યાપ્તને પણ આહારગ્રહણાદિ ક્રિયા હોય છે. માટે દેશઘાતી છે.
૨૧. જગતના સમસ્ત પુદ્ગલે તેમ જ ધર્માસ્તિકાયાદિ અરૂપી પદાર્થોને દાન-લાભ-ભોગ-ઉપભોગ થઈ શક નથી. તે દાનાન્ત
યાદિના ઉદયથી નહિ, પરંતુ તે તે વસ્તુઓનું ગ્રહણ, ધારણ ઈત્યાદિ અશક્ય હોવાથી જ,
૨૨. પ્રશ્ન–કેવલજ્ઞાનાવરણ કર્મ જેમ સધાતી છે અને મતિજ્ઞાનાવરણ વગેરે ચાર કર્મ જેમ દેશવાની છે, તે પ્રમાણે અંતરાયર્મના