________________
૧૬૨
શતકનામા પંચમ કર્મગ્રન્થ-વિશેષાર્થ સહિત
ઉત્તર–જેકે બને બંધમાં કષાય હેતુ છે, પરંતુ કષાયની વૃદ્ધિથી રસની વૃદ્ધિ અશુભપ્રકૃતિઓની જ થાય છે, અને શુભપ્રકૃતિઓને રસ તે (કષાયની અધિકતાથી) ઘટતે જાય છે, તેમ જ કષાયની મન્દતા વડે અશુભપ્રકૃતિઓને રસ મન્દ બંધાય છે, અને શુભપ્રકૃતિએને રસ અધિક બંધાય છે, માટે રસબંધની હાનિ-વૃદ્ધિમાં કેવળ સંક્લેશ જ કારણ વાળ નથી, પરંતુ વિશુદ્ધિ પણ કારણવાળી છે, માટે રસબંધ શુભ અને અશુભ બન્ને પ્રકારનું છે. પુનઃ સ્થિતિબંધમાં જેમ કેવળ કષાય જ હેતુ છે; તેમ રસબંધમાં કેવળ કષાય જ હેતુ નથી, પરંતુ શુભાશુભ લેશ્યાઓ પણ રસબંધમાં અનુગત-વ્યાપી છે, તે કારણથી હેતુ સમાન છે એમ માનવું પણ ગ્ય નથી. પર
અવતર–પૂર્વગાથામાં સર્વ પ્રકૃતિએની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ ઉત્કૃષ્ટ સંક્લેશ વડે એટલે ઉત્કૃષ્ટ કષાય વડે બંધાય છે એમ કહ્યું, ત્યાં માત્ર કષાયથી જ (ઉત્કૃષ્ટ કષાયથી જ ઉત્કૃષ્ટ) સ્થિતિ બંધાય છે એમ નહિ પરતુ ઉત્કૃષ્ટ પેગ સહિત ઉત્કૃષ્ટ કષાયવડે ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ બંધાય છે તે કારણથી ક્યા જીવને કેટલો વેગ હેય? તે સંબંધી અ૫બહુત્વ આ ગાથામાં દર્શાવાય છે
૮૧. અનુભાગઅધ્યવસાયસ્થાનોમાં લેશ્યાઓને સંબંધ કેવી રીતે છે? તેની સ્પષ્ટતા કર્મપ્રકૃતિ આદિ ગ્રન્થથી જાણવી. (અનુમાજવંધાध्यवसायस्थानानि कृष्णादिलेश्यापरिणामविशेषरूपाणि “सकषायोदया हि कृष्णाહિરારિબામવિરોણા અનુમાવંધહેતાઃ” રૂતિ વચનાત, બંધનકરણ ગાથા પરામીની વૃત્તિ કર્મ પ્રકૃતિમાં જ અન્યત્ર પણ એ સંબંધી ચર્ચાવાદ છે.