________________
પુદ્ગલના રસ અને ક્રર્મા રસ ભિન્ન છે
તેથી અધિક, અને ૧૦ અણુએ તેથી પણ અધિકરસાંશવાળા હોય, એ પ્રમાણે અધિકરસાંશવાળા કર્માણુએ અલ્પ અને હીન રસાંશવાળા કર્માંણુએ અધિક અધિક હોય છે, અને એ પ્રમાણે એક સમયમાં ગ્રહણ કરેલા સર્વે કમ સ્કા પ્રત્યેક ભિન્નભિન્ન રસાંશ યુક્ત હાય છે.
૨૦૩
પુદ્ગલના રસ અને કમના રસ ભિન્ન છે.
પુદ્ગલના ૫ પ્રકારના રસપર્યાય છે, અને કમ તે પુદ્ગલ છે, માટે કમના પુદ્ગલેામાં તે ૫ પ્રકારના જે રસ પુદ્દગલસ્વભાવથી રહેલા છે તે રસ કના રસ કહેવાય નહીં, કારણ કે પુદ્ગલના સ્વાભાવિક રસ કટુ, તિક્ત, અમ્લ, કષાય અને મધુર એમ પાંચ પ્રકારના છે, તે કમસ્ક ંધમાં જોકે પુદ્ગલસ્વભાવરૂપે રહ્યો છે, પરન્તુ કના રસ તે જીવની શુભાશુભલેશ્યાના કારણે કમ સ્કંધામાં ઉત્પન્ન થયેલા કના અનુભવરૂપ અથવા અનુભવની તીવ્રમ'દતારૂપ છે, અને તે કટુ, તિક્ત આદિ પાંચ પ્રકારના રસ જીવને કતુ ફળ આપનાર છે નહી', માટે કમ સ્ક ંધગત પુદ્ગલસ્વભાવરૂપ કટુ-તિક્તાદ્ઘિ રસ તે કર્માંના રસ નથી. પુનઃ કટુળ અને મધુળ એવા જે વ્યપદેશ થાય છે તે ઉપમા રૂપ છે; પરન્તુ કટુ અથવા મધુર પુદ્ગલના રસરૂપે નથી, જેમ દૂધમાં પૌષ્ટિક ગુણ અને મધુર રસ ને રહેલા છે પરંતુ મધુર રસ પાતે પૌષ્ટિક ગુણવાળેા નથી. પૌષ્ટિક ગુણુ તા દુગ્ધમાં જુદો જ રહ્યો છે, તેમ ક સ્કધામાં પણ સુખ-દુઃખ, અને જ્ઞાનાવારકત્વારૂિપે તીવ્ર યા મંદ અનુભવ આપવાની નિયતવૃત્તિરૂપ કČરસ ભિન્ન છે, અને પુદ્ગલમાં સ્વભાવથી રહેલા કટુ, તિક્ત આદિ રસપાઁય ભિન્ન છે.
