________________
२८७
છ મૂળકર્મના વિભાગ સ્થિતિને અનુસાર જ્ઞાનાવરણીય કર્મપણે અને તેટલા જ દર્શનાવરણીય કર્મપણે પરિણમે છે, જેથી એ ત્રણ કર્મના પ્રત્યેકના પ્રદેશે પરસ્પર તુલ્ય છે, પરંતુ નામ અથવા ગોત્રના પ્રદેશથી અધિક છે, તથા અંતરાયકર્મપણે પરિણમેલા કર્મપ્રદેશથી અધિક કર્મપ્રદેશે મોહનીયકર્મરૂપે, અને મિહનીયથી પણ અધિક કમર પ્રદેશ એટલે સર્વકર્મના પ્રત્યેકના કર્મપ્રદેશથી પણ અધિક કર્મપ્રદેશ વેદનીયકર્મરૂપે પરિણમે છે.
અહીં સર્વકર્મથી વેદનીયના કર્મ પ્રદેશ અધિક હેવાનું કારણ કે વેદનીયકર્મ સુખ-દુઃખને સ્પષ્ટ અનુભવ આપે છે, માટે એ કર્મના પ્રદેશ ન્યૂન હોય તે જીવને સુખ-દુઃખને સ્પષ્ટ અનુભવ પ્રાપ્ત થાય નહિ; માટે વેદનીયના કર્મપ્રદેશ સર્વેથી અધિક હોય છે, અને તેના શેષ ૭ કર્મને વિભાગ ડિવિલેણ પિતપતાની સ્થિતિને અનુસરે છે, તે આ પ્રમાણે -
૭ મૂળકર્મના વિભાગ સ્થિતિને અનુસારે
આયુષ્ય કર્મની સ્થિતિ ૩૩ સાગરોપમ તે સર્વથી અલ્પ છે, માટે આયુષ્યના કર્મપ્રદેશ અલ્પ પરિણમે છે. નામ-ગોત્રની સ્થિતિ ૨૦ કોડાકોડીસાગરેપમ જેટલી ઘણી છે તેથી નામગોત્રને ઘણા કર્મ પ્રદેશ પ્રાપ્ત થાય છે, તેથી પણ અંતરાયશાના-દર્શનાવની પ્રત્યેકની ૩૦-૩૦ કોકેસા. સ્થિતિ હોવાથી ઘણું કર્મ પ્રદેશ પ્રાપ્ત થાય છે, અને તેથી પણ મેહનીયની સ્થિતિ ૭૦ કે.કે.સારા હોવાથી મેહનીયને ઘણું કર્મપ્રદેશ પ્રાપ્ત થાય છે.
અહીં આયુષ્યથી નાગેત્રની સ્થિતિ સંખ્યાતગુણી છે,
