________________
૩૫ર
શતકનામા પંચમ કર્મઝન્ય-વિશેષાર્થ સહિત
પ્રદેશની (૭ રજજુ દીર્ઘ) પંક્તિ તે ન કહેવાય. અને તે શ્રેણિને વર્ગ (શ્રેણિના જેટલા આકાશ પ્રદેશ તેને તેટલાએ ગુણવાથી) પ્રતર થાય. ૯૭.
વિરોષાર્થ-કેઈપણ અનિયમિત આકારવાળા પદાર્થને લંબાઈ, પહોળાઈ અને જાડાઈમાં સરખા માપવાળ આકાર કરે તે તે પદાર્થને ઘર કર્યો કહેવાય. અહીં ચૌદ રજજુરૂપ લોકાકાશને આકાર ઉંચાઈમાં ૧૪ રાજુ પ્રમાણ છે, અને જાડાઈમાં કઈ સ્થાને ૭ રજજુ, કેઈ સ્થાને ૬ રજજુ એમ યાવત્ મધ્યભાગે ૧ રજુ લગભગ છે, પુનઃ ત્યાંથી ઉપર જાડાઈની વૃદ્ધિ થતાં થતાં કેઈ સ્થાને ૨-૩-૪ યાવત્ પ રજજુ પ્રમાણ જાડાઈ છે, પુનઃ ત્યાંથી પણ ઉપરના ભાગમાં અનુક્રમે જાડાઈ ઘટતાં ઘટતાં ૪–૩–૨–૧ રજજુ પ્રમાણ છે એ પ્રમાણે લંબાઈ, પહોળાઈ તથા જાડાઈમાં અનિયમિત એવા કાકાશને જે આકાર અધોલેકમાં ઊંધા વાળેલા કુંડા સરખે છે, અને ઊર્વલેકમાં મૃદંગ સરખે છે, તે આકારને ૮૦ બુદ્ધિની કલ્પનાથી એવી રીતે ગોઠવો કે જેથી લંબાઈ, પહોળાઈ અને જાડાઈ (ઉંચાઈ) એક સરખા માપમાં આવે, તે કાકાશને ઘન બનાવવાની રીતિ આ પ્રમાણે –
થલ બાઈને બુદ્ધિ અને ઉપકાર
૧૮૦. કાકાશને ઘન કેઈ દેવ અથવા ઇંકથી પણ થઈ શકે નહિ, પરંતુ જીવાદિ પદાર્થોની સંખ્યાઓ સમજવામાં (અસંખ્યાતનું પ્રમાણ સમજવામાં) લેકાકાશની શ્રેણિઓ તથા પ્રતો બહુ ઉપયોગી થાય છે, તે કારણથી અકલ્પનાએ પણ કાકાશન ઘન બુદ્ધિથી બનાવ પડે છે.
