________________
[ ૧૬ ] સૂરિ મહારાજાએ પિતાના કર્મગ્રન્થમાં એક પણ વિષયને પડતું મૂક્યા સિવાય; એટલું જ નહિ પણ બીજા અનેક વિષે ઉમેરીને દરેક અભ્યાસી સહજમાં સમજી શકે એવી સ્પષ્ટ ભાષાપદ્ધતિએ અને જેને અભ્યાસ કરવામાં કે યાદ કરવામાં અભ્યાસીઓને અતિશ્રમ કે કંટાળો ન લાગે એ રીતે થોડી ગાથાઓ વડે પ્રતિપાદન કરેલ છે. પ્રાચીન કર્મગ્રન્થોની ગાથાસંખ્યા અનુક્રમે ૧૬૮, ૫૭, ૫૪, ૮૬ અને ૧૦૨ ની છે, જ્યારે નવ્યકર્મગ્રન્થની ગાથાસંખ્યા અનુક્રમે ૬૦, ૩૫, ૨૫, ૮૬ અને ૧૦૦ ની છે. ચોથા અને પાંચમા કર્મગ્રન્થોની ગાથાસંખ્યા પ્રાચીન કર્મગ્રન્થની ગાથા જેટલી જોઈ કેઈએ એમ ન માની લેવું કે-“પ્રાચીન ચોથા અને પાંચમાં કર્મગ્રન્થ કરતાં વ્ય ચતુર્થ પંચમ કર્મગ્રન્થમાં શાબ્દિક ફરક સિવાય બીજું કાંઈ જ નહિં હોય” કિન્તુ આચાર્ય શ્રી દેવેન્દ્રસૂરિ મહર્ષિએ પોતાના નવ્યકર્મગ્રમાં પ્રાચીન કર્મગ્રન્થના વિષયને જેટલા ટૂંકાવી શકાય તેટલા ટૂંકાવ્યા પછી તેના ષડશીતિ અને શતક એ બે પ્રાચીન નામને અમર રાખવાના ઈરાદાથી કર્મગ્રન્થના અભ્યાસીઓને અતિ મદદગાર થઈ શકે એવા વિષયે ઉમેરીને ૮૬ અને ૧૦૦ ગાથા પૂર્ણ કરી છે. ચોથા કર્મગ્રન્થમાં આચાર્ય શ્રી દેવેન્દ્રસૂરિએ ભેદ-પ્રભેદો સાથે છ ભાનું સ્વરૂપ અને ભેદ-પ્રભેદના વર્ણન સાથે સંખ્યાત, અસંખ્યાત અને અનંત એ ત્રણ પ્રકારની સંખ્યાનું સ્વરૂપ વર્ણવ્યું છે અને પાંચમાં કર્મગ્રન્થમાં ઉદ્ધાર અદ્ધા અને ક્ષેત્ર એ ત્રણ પ્રકારના પત્યેપમ-સાગરેપમનું સ્વરૂપ, દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાલ અને ભાવ એ ચારે પ્રકારના સૂક્ષ્મ તેમ જ બાદર પુદ્ગલ પરાવર્તનું સ્વરૂપ
