________________
પુદ્ગલ વર્ગણાઓમાં વર્ણ-ગંધ-રસ–સ્પર્શ
૨૫ આગળની ઉચ્છવાસ, મન અને કાશ્મણ એ ગ્રહણવર્ગણાઓ તેમ જ તેના આંતરામાં રહેલી ૨ અગ્રહણવણઓ તથા કાર્મણથી પણ આગળની પ્રવઅચિત્ત આદિ સર્વે પુદ્ગલવર્ગણાઓ (તેમ જ અરૂપિ દ્રવ્ય) તે સર્વે અનુરુપુરિણામ છે.
અથવા બાદર નામકર્મોદયવર્તી જેના બાદર શરીરે તેમજ મેઘધનુષ્યાદિ વિશ્રસાપરિણામી (અકૃત્રિમ) બાદર સ્ક છે તે સર્વે ગુરુપુ અને સૂક્ષ્મ નામકર્મના ઉદયથી છના સૂક્ષમ શરીરે અને પરમાણુ આદિ (સૂક્ષમપરિણામી) પુદ્ગલવર્ગણ (તેમ જ અરૂપી દ્રવ્ય) તે સર્વે સાધુ છે. પુદગલ વર્ગણુઓમાં વણુ–ગંધ-રસ-પેશ
એક પરમાણુમાં અથવા સ્કંધપ્રતિબદ્ધ એક પ્રદેશમાં (પાંચ વર્ણમાને કઈ પણ) ૧ વર્ણ, (૨ ગંધમાં કઈ પણું) ૧ રસ, અને અવિરૂદ્ધ ૨ સ્પર્શ (સ્નિગ્ધ-શીત અથવા સ્નિગ્ધ ઉષ્ણ અથવા રૂક્ષ-શીત અથવા રૂક્ષ-ઉષ્ણ એ ચાર પ્રકારમાંથી કઈ પણ એક પ્રકારના ૨ સ્પર્શ) હોય છે, જેથી પરમાણુ અથવા પ્રદેશ ૫ ગુણવાળે અને દિપ ગણાય છે.
પૂર્વે કહેલી બાદરપરિણામી (ઔદારિકાદિ ૬) વર્ગણાઓમાંની ૧ તૈજસવર્ગણાઓ અને સર્વે સૂક્ષ્મપરિણામી વર્ગણાયક (ભાષા-ઉચ્છવાસ-મન-કાર્પણ અને આંતરામાંની ૩ અગ્રહણ તથા ઔદારિક ૧૪૪ અગ્રહણ એ ૮ વર્ગણાઓ)
૧૪૬. ઔદારિક અગ્રહણવર્ગણાઓ જે દિપ્રદેશી-ત્રિપ્રદેશીચતુ-પ્રદેશી ઈત્યાદિ કેટલાક સંખ્યાતપ્રદેશી સ્કમાં યથાસંભવ ૧-૨૩–૪-૫ વર્ણ, ૧-૨ ગંધ, ૧-૨-૩-૪-૫ રસ અને ૨-૪ સ્પર્શ એ રીતે ભિન્ન ભિન્ન પ્રકારે પણ વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શ છે.
