________________
૧૯૮
શતકનામા પંચમ જર્મગ્રન્થ-વિશેષાર્થ સહિત
ફાટ) સરખા કષાય વડે (એટલે અનંતાનુબંધી કષાય વડે) મહાસરિતસાદું = પૃથ્વીની ફાટ સરખા (અપ્રત્યાખ્યાની કષાય વડે) હારિવારિજની (રેતીની) રેખા સરખા (પ્રત્યાખ્યાન કષાય વડે) અને રાસારના જળની રેખા સરખા (સંજવલન) કષાય વડે (અર્થને સંબંધ આગળની ૬૪ મી ગાથામાં છે.)
વિશેષાર્થ –અશુભ પ્રકૃતિએને રસ અશુભ ગણાય છે. અથવા અશુભરસવાળી પ્રકૃતિએ કહેવાય છે. અહીં વસ્તુતઃ વિચારતાં અશુભ રસવાળી પ્રકૃતિઓ અશુભ છે. અને શુભ રસવાળી પ્રકૃતિએ શુભ છે, એ પ્રમાણે પ્રકૃતિએની શુભાશુભતામાં શુભાશુભરસ તે જ મુખ્ય કારણ છે. હવે તે અશુભ પ્રકૃતિનો અશુભરસ અને શુભપ્રકૃતિઓને શુભસ યૂનાધિક બંધાય છે. તેનું કારણ શું છે? તે દર્શાવાય છે.
તીવ્રરસ | (અધિકાધિક) સંકલેશથી
મંદરસ | ( , ) વિશુદ્ધિથી અશુભ તીવ્રરસ ( ; ) વિશુદ્ધિથી
મંદરસ 1 ( ) સંકુલેશથી એ પ્રમાણે અશુભપ્રકૃતિઓના તીવ્ર રસબંધમાં સંકુલેશ કારણભૂત છે, અને શુભપ્રકૃતિઓના તીવ્ર રસબંધમાં વિશુદ્ધિ કારણ છે. પૂર્વે સ્થિતિબંધમાં તે (૩ પ્રકૃતિએ સિવાયની ૧૧૭ પ્રકૃતિઓમાં) કેવલ સંક્લેશ જ કારણ કહ્યો છે, પરંતુ રસબંધમાં સંકલેશ અને વિશુદ્ધિ અને કારણ છે, જેથી અશુભપ્રકૃતિઓને રસબંધ અને સ્થિતિબંધ બંને સમાન
અશુભને |
તીવરસ
5)
