________________
કારસ તે શું?
૧૯૯
હેતુવાળા છે, પરંતુ શુભપ્રકૃતિને રસબંધ અને સ્થિતિમ ધ બન્ને ભિન્ન ભિન્ન હેતુવાળા છે તે આ પ્રમાણે—
અશુભના | તીવ્રરસ | સ’ક્લેશથી |શુભના તીવ્રરસ વિશુદ્ધિથી ઉસ્થિતિ સ’ફ્લેશથી
ઉ૰સ્થિતિ
""
99
""
મદરસ જસ્થિતિ
99
વિશુદ્ધિથી
""
""
27
""
મંદરસ
""
જ॰ સ્થિતિ વિશુદ્ધિથી
એ પ્રમાણે શુભપ્રકૃતિએના તથા અશુભપ્રકૃતિઓના ઉત્કૃષ્ટ જઘન્યસ્થિતિમધમાં અને ઉત્કૃષ્ટ જઘન્ય રસબ ંધમાં ચથાયેાગ્ય હેતુની વિષમતા વિચારવી. હવે કર્મોના રસ તે શું વસ્તુ છે? તેને કિંચિત વિચાર કહેવાય છે—
ર્મનો રસ તે શુ?
કમ'નુ' ફળ તે રસ અથવા કર્મીનુ' ફ્લુ કેટલુ* ઉગ્ર અથવા મદ્ય ઉદયમાં આવશે? તે ઉગ્ર-મદતા એટલે તીવ્ર–મદતા
પણ કના રસ છે, અથવા કમના અનુભવ તે રસ ઇત્યાદ્ઘિ અનેક અ છે, અર્થાત્ જે કર્માંનું જે ફળ છે તે જ ફળના અનુભવ થવા તે સૌદ્ય, નિપાજોદ્ય, અનુમાનત્ય ઇત્યાદિ કહેવાય; અને જે કમ 'ધાતી વખતે જે ફળ આપવા નિયત થયેલુ' છે તે ફળનેા સાક્ષાત્ સ્વતંત્ર અનુભવ ન થાય તે પ્રવેશોન્ચ, સ્તિવુંલંમ ઇત્યાદિ કહેવાય; અહીં ચાલુ પ્રકરણમાં સો ઉપયાગી છે, પણ પ્રદેશેાય ઉપયેગી નથી. શાઓમાં પ્રાયઃ ઘણા સ્થાને ઉત્ક્રય શબ્દથી રસાય જ ગ્રહણ કરવાના હૈાય છે. પુનઃ અધાતી વખતે જે કમ જેટલું... ઉગ્રસ્ળ અથવા મદફળ આપવા નિયત થયેલું છે. તે જ કમ ફળ આપવાને
જ
