________________
૩૬૨
શતકનામા પંચમ કમગ્રન્થ-વિશેષાર્થ સહિત
સર્વોપશમના મેહનીયકમની જ ઉપશમના ૧૮ દેશપશમના અને સર્વોપશમના એમ ૨ પ્રકારની છે, ત્યાં દેશે પશમના તે પ્રત્યેક જીવને પ્રતિસમય અપૂર્વકરણ પર્યન્ત (૧૮સ્વ સ્વ અપૂર્વકરણ પર્યત) સર્વ પ્રકૃતિની હોય છે, અને સર્વોપશમના તે કેવળ ૨૮ મેહપ્રકૃતિઓની જ હોય છે. આ પ્રકરણમાં દેશોપશમનાનું નહિ પણ સર્વોપરીમનાનું જ સ્વરૂપ કહેવાશે, તેમાં પણ સર્વથી પ્રથમ સર્વોપશમના અનાદિ મિથ્યાદષ્ટિ જીવન દર્શનમોહનીયની જ હોય છે, તેને સંક્ષિપ્ત વિધિ આ પ્રમાણે પ્રથમ ૩ દર્શન મેહનીયની સર્વોપશમના
કર્મગ્રન્થ, કર્મ પ્રકૃતિ આદિ ગ્રંથમાં પ્રથમ ૩ દર્શનનયની સર્વોપશમના કહી છે, અને સિદ્ધાન્તમાં અનાદિમિથ્યાદષ્ટિ જીવને પ્રથમ ૩ દર્શનમેહનીયને અને ૪ અનંતાનુબંધિને (એ ૭ પ્રકૃતિને) પશમ થાય એમ કહ્યું છે, પરન્તુ અહીં કર્મગ્રંથને વિષય હોવાથી પ્રથમ ૩ દર્શન મેહ
૧૮૩. દેશપશમના એટલે જે કર્મ પ્રદેશનો ઉદય-ઉદીરણા ઈત્યાદિ ન થઈ શકે, પરંતુ ઉદ્ધતના અપવર્તન અને સંક્રમ એ ૩ થઈ શકે તેવી અવસ્થા પામેલા કર્મપ્રદેશ લેશો શાન્ત કહેવાય આ દેશપશમના ૮ મૂળ કર્મની તથા ૧૫૮ ઉત્તરપ્રકૃતિની હોય છે, અને સર્વોપશમના ૧ (મેહનીય) મૂળ પ્રકૃતિના ૨૮ ઉત્તર પ્રકૃતિની હોય છે.
૧૮૪. જેમ મિથ્યાત્વનું અપૂર્વકરણ મિથ્યાત્વના ઉપશમ ક્ષય પ્રસંગે, અનંતાનુબંધિનું અપૂર્વકરણ અનંતાની વિસંયોજના વા ઉપશમના પ્રસંગે, જ્ઞાનાવરણીયાદિકનું આઠમાં ગુણસ્થાને ઇત્યાદિ.
