________________
ઉપશમશ્રેણિ
૩૫૯
उपशमश्रेणिः અવતર–એ પ્રમાણે પ્રદેશબંધનું સ્વરૂપ કહ્યું અને તે સાથે અહીં સુધીમાં આ પ્રકરણની પ્રથમ ગાથામાં દર્શાવેલાં ઉદ્દેશરૂપ ૨૬ કારનું સ્વરૂપ પણ કહ્યું, પરંતુ પહેલી ગાથામાં જ (૨) પદથી સૂચવેલ ઉપશમશ્રેણિ અને ક્ષપકશ્રેણિ સ્વરૂપ કહેવું બાકી રહ્યું છે. તેમાં પ્રથમ ઉપમનું સ્વરૂપ કહેવાય છે. તે ઉપશમણિનું સ્વરૂપ બહુ વિસ્તારવાળું હોવાથી તે સર્વ ગાથા દ્વારા દર્શાવતાં આ પ્રકરણ બહુ વિસ્તૃત થઈ જાય, તે અતિ વિસ્તૃત ન થવાના કારણથી ક્યા કમથી ઉપશમ થાય છે, તે (મેહનીય પ્રકૃતિઓને) કેવળ અનુક્રમ જ દર્શાવાશે. તથા ઉપશમના કેવળ મેહનીયકર્મની જ હોય છે, તે કારણથી આ ગાથામાં કેવળ મેહનીયની જ ઉપશાંત થતી પ્રકૃતિએને કેમ કહેવાય છે. તે આ પ્રમાણે– अण दंस नपुंसित्थी, वेय छकं च पुरिसवेयं च । दो दो एगंतरिए, सरिसे सरिसं उवसभेइ ॥१८॥
પથાર્થ–મ=પ્રથમ ૪ અનંતાનુબંધિ ઉપશાન્ત થાય, ત્યારબાદ સંત=૩ દર્શનમેહનીય ઉપશાન્ત થાય, ત્યારબાદ નપુંસકવેદ, ત્યારબાદ સ્ત્રીવેદ, ત્યારબાદ છ હાસ્યાદિ ૬ પ્રકૃતિએ (હાસ્ય-રતિ–અરતિ-શાક-ભય-જુગુપ્સા) ઉપશાન્ત થાય, ત્યાર બાદ પુરુષવેદ ઉપશાન્ત થાય, ત્યાર બાદ અપ્રત્યા
