________________
૨૪૬
શતકનામા પંચમ કમ ગ્રન્થ-વિશેષાર્થ સહિત
અસંખ્ય અસંખ્ય ભેદરૂપ છે. એક પ્રકારના રસભેદમાં સાદિ, અનાદિ, ધ્રુવ અને અધવ એ જ કાળભાંગા દર્શાવાય છે, તે આ પ્રમાણે
તૈજસચતુષ્ક તથા શુભવર્ણચતુષ્ક એ ૮ શુભ પ્રવબંધી પ્રકૃતિને અનુષ્ટ સર્વધ સાદિ, અનાદિ, ધ્રુવ અને અધ્રુવ એમ ૪ પ્રકારને છે, તે આ પ્રમાણે-ક્ષપકશ્રેણિમાં આઠમા અપૂર્વકરણગુણસ્થાનના છઠ્ઠા ભાગના પર્યન્ત સમયે ક્ષેપક જીવ દેવગતિયોગ્ય ૩૦ પ્રકૃતિએને બંધ-વિચ્છેદ કરે છે તે સાથે એ ૮ પ્રકૃતિઓનો પણ બંધવિચ્છેદ કરે છે તે સમયે (એ શુભ પ્રકૃતિ હોવાથી) અત્યંત વિશુદ્ધિવડે સર્વોત્કૃષ્ટવંધ કરે છે, માટે તે સમયે સર્વોત્કૃષ્ટ સવંધ આદિ છે, એ સિવાયને શેષ રસબંધ અનુત્કૃષ્ટ છે, અને તે ઉપશમશ્રેણિમાં ઉપશમક જીવ એ જ ગુણસ્થાનકના છઠ્ઠાભાગના પર્યન્તસમયે અનુત્કૃષ્ટ રસબંધ કરી ત્યાર બાદ ૧૧ મા ગુણસ્થાન સુધી અબંધક થઈને પુનઃ શ્રેણિથી પડતાં તે જ સ્થાને આવી અનુત્કૃષ્ટ રસબંધ બાંધે છે, માટે તે સ્થાને અનુત્કૃષ્ટ રસબંધની ગરિ છે. ઉપશમણિ નહિ પામેલા જીવને અનુત્કૃષ્ટ રસબંધ મન (કાળથી ચાલ્યો આવે છે, ભવ્યને શ્રેણિમાં કઈ પણ વખતે અનુષ્કૃષ્ટ રસબંધને અંત થવાને છે માટે ભવ્યને મધુર અને અભિવ્ય જીવ કઈ પણ વખતે શ્રેણિ પામવાને નથી માટે (અનાદિ અનન્તકાળ ચાલુ રહેવાથી) એ ૮ પ્રકૃતિને અનુષ્કૃષ્ટ રસબંધ પ્રવ છે.
તથા એ ૮ પ્રકૃતિઓના શેષ જઘન્ય અજઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ રસબંધ સાદિ અધ્રુવ છે તે આ પ્રમાણે–એ ૮ પ્રકૃતિઓને ઉત્કૃષ્ટ રસ જે પ્રકારે સરિ છે તે પ્રકાર અનુત્કૃષ્ટ રસબંધ
