________________
૩૬૮
શતનામા પંચમ કર્મચન્ય-વિશેષાર્થ સહિત
યથાપ્રવૃત્તના પ્રથમ સમય યોગ્ય જે અસંખ્ય લેકાકાશ જેટલાં અધ્યવસાયસ્થાને છે, તેમાંનાં કેટલાંક અધ્યવસાયસ્થાને પ્રથમાદિ અધ્યવસાયમાં વર્તતી વિશુદ્ધિની અપેક્ષાએ અનંત ભાગ અધિક છે, કેટલાક અસંખ્યભાગ અધિક છે, કેટલાંક અસંખ્યગુણ અધિક છે, કેટલાક સંખ્યગુણ અધિક, કેટલાંક અસંખ્યગુણ અધિક છે, અને કેટલાંક અનતગુણ અધિક છે, એ પ્રમાણે પૂર્વનુપૂર્વીએ (ક્રમશઃ) ૬ પ્રકારની વૃદ્ધિ છે, તેમ જ પશ્ચાનુપૂર્વી એ વિચારીએ તે અનંતગુણહીન, અસંખ્યગુણહીન, સંખ્યગુણહીન, સંખ્યભાગહીન, અસંખ્યભાગહીન અને અનન્તભાગહીન એ પ્રમાણે ૬ પ્રકારની હાનિ પ્રથમાદિ અધ્યવસાયસ્થાન અપેક્ષાએ છે. એ રીતે યથાપ્રવૃત્તના બીજા સમયના અસંખ્ય લેકપ્રમાણ અધ્યવસાયમાં વૃદ્ધિ ૬ હાનિ છે. તેમ જ ત્રીજા સમયમાં યાવત્ યથાપ્રવૃત્તના અને અપૂર્વ ના સર્વ સમયમાં પ્રત્યેકમાં ૬ વૃદ્ધિ, ૬ હાનિ હોવાથી આ બે કરણના અધ્યવસાયે પસ્થાન પતિત કહેવાય છે. યથાપ્રન્ટ અને અપૂર્વ, એ ર કરણેની ભિન્નતા
પૂર્વોક્ત ૫ વિષય જેમ યથાપ્રવૃત્તકરણમાં છે, તેમ એ પૂર્વ કરણમાં પણ છે, પરંતુ જઘન્યત્કૃષ્ટ વિશુદ્ધિમાં તફાવત એ છે કે-યથાપ્રવૃત્તકરણમાં દરેક સમયની જ ઘસ્કૃષ્ટ વિશુદ્ધિ ઊર્ધ્વધઃ રીતે (પૂર્વ દર્શાવેલી સ્થાપના તથા રીતિ પ્રમાણે અપરાપરસમયાપેક્ષી) છે, અને અપૂર્વકરણમાં પ્રત્યેક સમયની જઘન્યત્કૃષ્ટ વિશુદ્ધિ તિછ રીતે એટલે સ્વસમાપક્ષી છે, તથા આ અપૂર્વકરણમાં સ્થિતિઘાત, રસઘાત, ગુણણિ અને અપૂર્વ સ્થિતિબંધ એ જ પદાર્થ નવા પ્રવર્તે છે, અને યથા
