Book Title: Parshvapurana
Author(s): Bhudhardas Kavi, Nathuram Premi
Publisher: Sanmati Trust Mumbai
Catalog link: https://jainqq.org/explore/002686/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / namaH zrIpArzvanAthAya / kavivara bhUdharadAsa viracita pArzvapurANa (jaina siddhAnta garbhita sundara kAvya grantha / ) sapAdaka : pa. nAthUrAma premI sanmati For Private Personal Use Only TrasTa T Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaH zrI pArzvanAthAya / kavivara bhUdharadAsa-viracita jaina siddhAMta-garbhita kAvya-grantha . saMpAdaka * paM. nAthUrAma premI kathAsAra paM. kamalakumAra zAstrI pratiSThAcArya (TIkamagar3ha, ma.pra.) prastuti devendra jaina prakAzaka Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAkavi bhUdharadAsa-viracita pArthapurANa prakAzaka : . sanmati TrasTa narendra sadana, 4 mAlA, 36 DI, mugabhATa krAsa lena, ThAkuradvAra, muMbaI - 400004. anekAnta jJAnamaMdira zodha saMsthAna, bInA ke sadasyoM ke lie vizeSa pustaka prAptisthAna : 1. anekAMta jJAnamaMdira zodha saMsthAna anekAMta nagara, bInA (sAgara) ma.pra. - 470113. 2. siMghaI zrI kundanalAla jaina vijaya meDiko, sivila aspatAla ke sAmane, TIkamagar3ha (ma pra.) 3. jaina sAhitya kendra, pisanahArI kI mar3hiyA, jabalapura (ma.pra.) lAgata mUlya : 30/bikrI mUlya : 10/AvaraNa zilpI : sureza mhAtre, muMbaI lejara TAipa seTiMga : navIna upAdhyAya - miDIyana ArTsa, muMbaI. dUradhvani - 2060786 mudraka : dIpti iMTaraprAijesa sanmati kuTIra, 138 sI, bAvar3I cAla, candAvAr3I, sI.pI.TaiMka., muMbaI - 400 004. prakAzana tithi : 31 julAI 2001 prati 1000 0 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastuta saMskaraNa jJAnAvatAra satpuruSa parama kRpAvaMta zrImad rAjacandra ke parama samAdhi zatAbdi mahotsava ke nimitta apraila 2001 meM agAsa jAne kA avasara milA / ATha dina kA yaha Ayojana apane Apa meM bhavya thA / vahIM para pUrva paricita paMDita mumukSu zrI bAbUlAlajI jaina goyalIya se hamezA dharmacarcA hotI rahatI thI / unhoMne eka gurubhAra mujhe sauMpA ki paMDitapravara kavivara bhUdharadAsa-racita pArzvapurANa kA prakAzana karanA hai / pustaka dekhane para jJAta huA ki isakA prakAzana hindI evaM jaina sAhitya ke Adya prakAzaka - saMpAdaka paM.nAthUrAmajI premI (mere tAUjI) ne lagabhaga 80 sAla pahale kiyA hai / pArzvapurANa jaina siddhAnta se otaprota sarala vrajabhASA meM sundara kAvya graMtha hai / ise prakAzita karane kA mana banAyA / Aja ke aMgrejIdAM yuga meM ghara meM hindI bolanevAle bAlaka to mila jAyeMge kintu par3hane-samajhanevAle nahIM / isalie socA ki prastuta graMtha kA kathAsAra aMta meM de diyA jAya to graMtha samajhane meM thor3I sI suvidhA hogI / yaha gurubhAra maiMne AdaraNIya paMDita zrI kamalakumArajI zAstrI pratiSThAcArya , TIkamagar3havAsI ko sauMpA / unhoMne turanta hI yaha kArya sampanna kara bheja diyA / kRtajJa huA | ___paM.bhUdharadAsajI para A. premIjI ne kucha vizeSa sAmagrI nahIM dI thI / bhagavAna mahAvIra ke 2500ve nirvANa-mahotsava para prakAzita- bhagavAna mahAvIra aura unakI AcArya paramparA'-(lekhaka : DaoN.nemicandrajI jyotiSAcArya) ke cauthe bhAga meM paM.bhUdharadAsajI para acchI vistRta jAnakArI dI hai / use yathAvat yahA~ sAbhAra le rahe haiN| pustaka prakAzana meM zrI nAraNabhAI maMgalabhAI desAI, naDiyAda, zrI zAMtilAla ema. mahetA, muMbaI, sau.kIrti dIpaka jaina, cainnaI, suzrI sarojinI surendranAtha jaina, muMbaI tathA AdaraNIyA bahana (bambaIvAlI) zrImatI suprabhA kundanalAla jaina siMghaI, TIkamagar3ha ne Arthika sahayoga dekara jinavANI ke pracAra meM mahat kArya kiyA hai / ye sabhI sAdhuvAda ke pAtra haiM / sadyaH sthApita sanmati TrasTa kA yaha prathama sopAna hai / TrasTa kI saMsthApikA aura merI dharmapatnI zrImatI sudhA jaina kI satpreraNA kA hI yaha suphala hai ki yaha graMtha punaH prakAzita ho sakA hai| Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aura aMta meM anekAMta jJAna maMdira zodha saMsthAna, bInA (sAgara) ke adhiSThAtA jinavANI evaM luptaprAya hastalikhita graMthoM ke saMrakSaNa ke prati sajaga krAMti ke purodhA bra.saMdIpa jaina 'sarala' kA hRdaya se AbhArI hU~ ki samaya samaya para apane sarala vicAroM se sahayoga dete rahe haiM / bhaviSya meM bhI deMge / bahuta sAvadhAnI se prUpha par3hane ke bAda bhI saMbhavataH kucha azuddhiyAM rahI ho to use sudhIjana sudhAra kara par3heMge tathA hameM sUcita kara deMge jisase yathAsamaya AgAmI AvRtti meM saMzodhana kara liyA jAya / satpuruSoM ke yogabala se jagata kA kalyANa ho / isI bhAvanA ke sAtha, - devendra jaina gurupUrNimA 5 julAI 2001 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthakartAkA paricaya / (pUrva saMskaraNa se) pArzvapurANake racayitA kavivara bhUdharadAsajI Agare ke rahanevAle khaNDelavAla jaina the / saMvat 1789 meM Apane isa granthako samApta kiyA hai / isake pahale Apa saMvat 1781 meM jainazataka banA cuke the / jainazatakameM 107 kavitta , savaiyA , dohA aura chappaya haiM / isakA pratyeka padya apane apane viSayako svataMtra rUpase kahanevAlA hai / ise eka prakArakA subhASita-saMgraha kahanA cAhie / bahuta hI sundara racanA hai / jaina samAjameM isakA acchA pracAra hai / jaina zatakake sivAya ApakA eka grantha padasaMgraha hai jisameM lagabhaga 80 pada aura stutiyA~ Adi haiM | jAna par3atA hai, yaha ApakI judA judA samayakI racanAoMkA saMgraha hai jo kisIne pIchese kara diyA hai / isameM ke koI koI pada bar3e hI hRdayagrAhI aura prabhAvazAlI haiM / ve Apake eka acche kavi honekI sAkSI dete haiM / hindIke jaina sAhityameM pArzvapurANa hI eka aisA caritagrantha hai, jisakI racanA uccazreNIkI hai, jo vAstavameM par3hane yogya hai aura jo kisI saMskRta prAkRta granthakA anuvAda karake nahIM kintu svataMtrarUpase likhA gayA hai / lagabhaga 10-11 varSa ke bAda isa granthakA yaha dUsarA saMskaraNa prakAzita kiyA jAtA hai / abakI bAra isake saMzodhanameM pahalekI apekSA vizeSa parizrama kiyA gayA hai / itane para bhI yadi isameM kucha azuddhiyA~ raha gaI hoM, to unake liye pAThakagaNa hameM kSamA kareM / ASAr3ha 1975 vi. - nAthUrAma premI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAkavi bhUdharadAsa hindI bhASA ke jaina-kaviyoM meM mahAkavi bhUdharadAsa kA nAma ullekhanIya hai / kavi AgarA nivAsI the aura inakI jAti khaNDelavAla thI / isase adhika inakA paricaya prApta nahIM hotA hai | inakI racanAoM ke avalokana se yaha avazya jJAta hotA hai ki kavi zraddhAlu aura dharmAtmA the / kavitA karane kA acchA abhyAsa thA / kavi ke kucha mitra the, jo kavi se aise sArvajanIna sAhityakA nirmANa karAnA cAhate the, jisakA adhyayana kara sAdhAraNa jana bhI Atma . sAdhanA aura AcAra-tattvako prApta kara ske| unhIM dinoM AgarAmeM jayasiMhasavAI sUbA aura hAkIma gulAbacanda vahA~ Aye / zAha harisiMhake vaMzameM jo dharmAnurAgI manuSya the unakI bAra-bAra preraNA se kavi ke pramAdakA anta ho gayA aura kavi ne vikrama saM. 1781 meM pauSa kRSNA trayodazI ke dina apanA 'zataka' nAmaka grantha racakara samApta kiyA / __ kavi ke hRdayameM AtmakalyANa kI taraMga uThatI thI aura vilIna ho jAtI thI, para vaha kucha nahIM kara pAte the / adhyAtmagoSThI meM jAnA aura carcA karanA nityakA kAma thA / eka-dina kavi apane mitroM ke sAtha baiThe hue the ki vahA~ se eka vRddha puruSa nikalA, jisakA zarIra thaka cukA thA, dRSTi kamajora ho gaI thI, lAThIke sahAre calA jA rahA thA / usakA sArA zarIra kA~pa rahA thA / mu~ha se kabhI-kabhI lAra bhI TapakatI thI / vaha lAThI ke sahAre sthira hokara calanA cAhatA thA, para vahA~ se dasa-pA~ca kadama hI Age cala pAyA thA ki saMyoga se usakI lAThI TUTa gaI / pAsa meM sthita logoM ne use khar3A kiyA aura dUsarI lAThI kA sahArA dekara, use ghara paha~cAyA / vRddhakI isa avasthA se kavi bhUdharadAsa kA mana vicalita ho gayA aura unake mukhase nimnalikhita padya nikala par3A - AyA re bur3hApA mAnI, sudhi-budhi bisarAnI / / zravana kI zakti ghaTI, cAla cale aTapaTI, deha laTI bhUkha ghaTI, locana jharata pAnI / / 1 / / dA~tanakI paMkti TUTI, hAr3ana kI sandhi chUTI, kAyA kI nagarI lUTI, jAta nahiM pahicAnI / / 2 / / bAloM ne varana pherA, roga ne zarIra gherA, putrahU na Avai nerA, auroMkI kahA kahAnI / / 3 / / 1. Agare maiM bAlabuddhi bhUdhara khaMDelavAla, bAlakake khyAla sauM kavitta kara jAnaiM hai| aise hI karata bhayo jaisiMha savAI sUbA , hAkima gulAbacanda Aye tihi thAne haiN| Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'bhUdhara' samujhi aba, svahita karoge kaba ? yaha gati hai hai jaba, taba pachataihai prAnI ||4|| padake antima caraNa ko kavi ne kaI bAra par3hA aura anubhava kiyA ki vRddhAvasthA meM hama saba kI aisI hI hAlata hotI hai / ataH AtmotthAna kI ora pravRtta honA cAhie / isa prakAra kavi bhUdharadAsa kA vyaktitva sAMsArikatA se pare AtmonmukhI huA / # inakI racanAoMse inakA samaya vi. saM. kI 18vIM zatI (1781) siddha hotA hai / racanAe~ mahAkavi bhUdharadAsane pArzvapurANa, jinazataka aura pada - sAhitya kI racanA kara hindI-sAhitya ko samRddha banAyA hai / inakI kavitA ucca koTi kI hai / 1. pArzvapurANa - yaha eka mahAkAvya hai / isakI kathA bar3I hI rocaka aura AtmapoSaka hai / kisa prakAra vairakI paramparA prANiyoM ke anake janma janmAntaroM taka calatI rahatI hai, yaha isameM bar3I hI khUbI ke sAtha batalAyA gayA hai / pArzvanAtha tIrthaMkara honeke nau bhava pUrva podanapura nagara ke rAjA aravindake mantrI vizvabhUti ke putra the / usa samaya inakA nAma marubhUti aura inake bhAIkA nAma kamaTha thA / vizvabhUti ke dIkSA leneke anantara donoM bhAI rAjA ke mantrI hu aura jaba rAjA aravinda ne vajrakIrtti para car3hAI kI, to kumAra marubhUti inake sAtha yuddhakSetra gayA / kamaTha ne rAjadhAnI meM aneka upadrava macAye aura apane choTe bhAI kI patnI ke sAtha durAcAra kiyA / jaba rAjA zatru ko parAsta kara rAjadhAnImeM AyA, to kamaThake kukRtya kI bAta sunakara use bar3A duHkha huA / kamaTha kA kAlA mu~ha kara gadahe para car3hA sAre nagara meM ghumAyA aura nagarakI sImAse bAhara kara diyA / AtmapratAr3anA se pIr3ita kamaTha bhUtAcala parvatapara jAkara tapasviyoM ke sAtha rahane lagA / marubhUti kamaTha ke isa samAcArako prApta kara bhUtAcala para gayA aura vahA~ duSTa kamaThane usakI hatyA kara dii| isake bAda kavine ATha janmoM kI kathA aMkita kI hai / naveM janma meM kAzI ke vizvasena rAjA ke yahA~ pArzvanAtha kA janma hotA hai / pArzva Ajanma brahmacArI rahakara AtmasAdhanA karate haiN| ve tIrthaMkara bana jAte haiM / kamaThakA # harIsiMha zAhake suvaMza dharmarAgI nara, tinake kahe sauM jori kInI eka ThAnaiM haiM / phiriphiri prere mere Alasako anta bhayo, unakI sahAya yaha merI mana mAna haiM / satarahasai ikyAsiyA, poha pAkha tamalIna / tithi terasa ravivArako, sataka samApata kIna // - jinazatakaprazasti Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIva unakI tapasyA meM vighna karatA hai; para pArzvanAtha apanI sAdhanA se vicalita nahIM hote / kevalajJAna prApta hone para ve prANiyoM ko dharmopadeza dete haiM aura anta meM sammedAcala se nirvANa prApta karate haiM / nAyaka pArzvanAthakA jIvana apane samaya ke samAja kA pratinidhitva karatA huA loka-maMgalakI rakSA ke lie baddhaparikara hai / kavine kathA meM kramabaddhatA kA pUrA nirvAha kiyA hai / mAnavatA aura yugabhAvanA kA prAdhAnya sarvatra hai; para sthiti-nirmANa meM pUrva ke nau bhavoMkI kathA jor3akara kavi ne pUrI saphalatA prApta kI hai / jIvana kA itanA sarvAMgINa aura svastha vivecana ekAdha mahAkAvya meM hI milegA / isameM eka vyaktikA jIvana aneka avasthAoM aura vyaktiyoM ke bIca aMkita huA hai / ataH isameM mAnavake rAgadveSoM kI krIr3A ke lie vistRta kSetra hai / manuSya kA mamatva apane parivAra ke sAtha kitanA adhika rahatA hai, yaha pArzvanAtha ke jIva marubhUti ke caritra se spaSTa hai / vastuvyApAra-varNana, ghaTanA-vidhAna aura dRzya-yojanAoM kI dRSTise bhI yaha kAvya saphala hai / kavi jIvana ke satyako kAvya ke mAdhyama se vyakta karatA huA kahatA hai . bAlaka - kAyA kuMpala loya / patrarUpa - jobana meM hoya / / pAko pAta jarA tana karai / kAla-bayAri calata para jharai / / marana-divasa ko nema na koya | yAtai kachu sudhi parai na loya / / eka nema yaha to paramAna | janma dharai so marai nidAna / / 4 / / 65-67 arthAt kizorAvasthA koMpalake tulya hai / isameM patrasvarUpa yauvana avasthA hai | pattoM kA paka jAnA jarA hai / mRtyurUpI vAyu isa pake patte ko apane eka halke dhakke se hI girA detI hai | jaba jIvana meM mRtyu nizcita hai to hameM apanI mahAyAtrAke lie pahalese taiyArI karanI cAhie / jIvana kA arntadarzana jJAna-dIpake dvArA hI saMbhava hai, para isa jJAna-dIpa meM taparUpI taila aura svAtmAnubhavarUpI battI kA rahanA anivArya hai| jJAna-dIpa tapa-tela bhara, ghara zodhe bhrama chora / yA vidhi bina nikasai nahIM, paiThe pUraba cora / / 4 / / kavine isa kAvyakI samApti vi. saM. 1789 ASAr3ha zuklA paMcamI ko kI hai / 1. saMvat sataraha zatakamaiM , aura navAsI lIya / sudi aSAr3ha tithi paMcamI, grantha samApata kIya / / Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. jaina zataka - isa racanAmeM 107 kakti , dohe, savaiye aura chappaya hai / kavine vairAgya-jIvana ke vikAsa ke lie isa racanAkA praNayana kiyA hai / vRddhAvasthA, saMsAra kI asAratA, kAla sAmarthya, svArthaparatA, digambara muniyoMkI tapasyA, AzA-tRSNA kI nagnatA Adi viSayoM kA nirUpaNa bar3e hI adbhuta DhaMga se kiyA hai / kavi jisa tathyakA pratipAdana karanA cAhatA hai use spaSTa aura nirbhaya hokara pratipAdita karatA hai / nIrasa aura gUr3ha viSayoM kA nirUpaNa bhI sarasa evaM prabhAvotpAdaka zailI meM kiyA gayA hai / kalpanA, bhAvanA aura vicAroM kA samanvaya santulita rUpameM huA hai / Atma-saundaryakA darzana kara kavi kahatA hai ki saMsAra ke bhogoM meM lipta prANI aharniza vicAra karatA rahatA hai ki jisa prakAra bhI saMbhava ho usa prakAra maiM dhana ekatra kara Ananda bhogUM / mAnava nAnA prakAra ke sunahale svapna dekhatA hai aura vicAratA hai ki dhana prApta hone para saMsAra ke samasta abhyudayajanya kAryoMko sampanna karU~gA, para usakI dhanArjanakI yaha abhilASA mRtyu ke kAraNa adhUrI hI raha jAtI hai / yathA cAhata hai dhana hoya kisI vidha, to saba kAja kare jiya rAjI / geha cinAya karU~ gahanA kachu, byAhi sutA suta bA~Tiya bhAjI / / cintata yoM dina jAhiM cale, jama Ani acAnaka deta dagAjI / khelata khela khilAri gaye, rahi jAi rUpI zataraMjakI bAjI / / isa saMsAra meM manuSya AtmajJAna se vimukha hokara zarIra kI sevA karatA hai / zarIra ko svaccha karane meM aneka sAbuna kI baTTiyA~ ragar3a DAlatA hai aura aneka telakI zIziyA~ khAlI kara DAlatA hai / phaizana ke aneka padArthoM kA upayoga zArIrika saundarya prasAdhana meM karatA hai, pratidina ragar3a-ragar3a kara zarIra ko sApha karatA hai / itra aura seNToMkA vyavahAra karatA hai / pratyeka indriya kI tRptike lie aneka padArthoM kA saMcaya karatA hai / isa prakAra se mAnava kI dRSTi anAtmika ho rahI hai / vaha zarIra ko hI saba kucha samajha gayA / kavi bhUdharadAsa ne apane antas meM usI satyakA anubhava kara jagatake mAnavoM ko sajaga karate hue kahA mAta-pitA-raja-bIraja sauM, upajI saba sAta kudhAta bharI hai / mAkhinake para mAphika bAhara, cAmake beThana ber3ha dharI hai / / nAhiM to Aya lageM abahIM, baka vAyasa jIva bacai na gharI hai| deha-dazA yaha dIkhata bhrAta, ghinAta nahIM kina buddhi harI hai / / isa prakAra kavine isa zataka meM anAtmika dRSTi ko dUra kara Atmika dRSTi sthApita karane kA prayAsa kiyA hai / Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. pada sAhitya - mahAkavi bhUdharadAsa kI tIsarI racanA pada-saMgraha hai / inake padoM ko - 1 stutiparaka, 2. jIva ke ajJAnAvasthA ke kAraNa pariNAma aura vistArasUcaka, 3. ArAdhya kI zaraNa ke dRr3ha vizvAsasUcaka, 4. adhyAtmopadezI, 5. saMsAra aura zarIra se virakti utpAdaka, 6. nAma smaraNa ke mahattva dyotaka aura 7. manuSyatvake pUrNa abhivyaJjaka ina sAta vargoM meM vibhakta kiyA jA sakatA hai / ina sabhI prakAra ke padoM meM zAbdika komalatA, bhAvoM kI mAdakatA aura kalpanAoM kA indrajAla samanvita rUpa meM vidyamAna hai / inake padoM meM rAgavirAga kA gaMgA-yamunI saMgama hone para bhI zrRMgArikatA nahIM hai / kaI pada sUradAsa ke padoM ke samAna dRSTikUTa bhI haiM / "jagata-jana jaA hAra cale" pada meM bhASA kI lAkSaNikatA aura kAvyoktiyoM kI vidagdhatA pUrNatayA samAviSTa hai / "suni ThaganI mAyA / teM saba jaga Thaga khAyA" pada kabIra ke "mAyA mahA ThaganI hama jAnI" padase samakakSatA rakhatA hai| isI prakAra "bhagavanta bhajana kyoM bhUlA re / yaha saMsAra renakA supanA, tana dhana vAri babUlA re" yaha pada "bhaju mana jIvana nAma saberA" kabIra ke pada ke samakakSa hai / "carakhA calatA nAhIM, carakhA huA purAnA" Adi AdhyAtmika pada kabIra ke "carakhA calai sUrata virahinakA" padake tulya hai / isa prakAra bhUdharadAsa ke pada jIvana meM AsthA, vizvAsa kI bhAvanA jAgRta karate haiN| DaoN.nemicaMdra jyotiSAcArya (bhagavAna mahAvIra aura unakI AcArya paramparA bhAga 4 se sAbhAra) Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA 1) zrIpArzvanAthajIkI stuti 2) pahalA adhikAra marubhUtibhava varNana | 3) dUsarA adhikAra gaja svarga gamana vidyAdhara bhava vidyutprabhadeva bhava varNana / 4) tIsarA adhikAra vajranAbha ahamindra sukha bhilla naraka duHkha varNana / 5) cauthA adhikAra AnandarAya indrapada prApti varNana / 6) pA~cavA adhikAra garbhAvatAravarNanaM / 7) chaThA adhikAra zrI jinendra janmotsava varNana / 8) sAtavA~ adhikAra bhagavat vairAgya prApta dIkSA kalyANaka varNana / 9) AThavA~ adhikAra jJAna kalyANaka varNana / 10) nauvA~ adhikAra bhagavAna nirvANa gamana varNana | 103 116 132 11) pArzvapurANa-grantha kA sAra 165 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12/pArzvapurANa kavivara bhUdharadAsajI viracita "pAvapurANa zrIpArzvanAthajIkI stuti dohA / moha mahAtama dalana dina, tapalachamIbharaMtAra || te pArasa paramesa mujha, hohu sumatidAtAra ||1|| vAmAnaMdana-kalapataru, jayo jagatahitakAra || munijana jAkI Asa kari, jAcaiM sivaphala sAra ||2|| chappaya / bhuvanatilaka bhagavaMta, saMtajana-kamala-divAyara | jagatajaMtu-baMdhava anaMta, anupama guNasAyara / / rAga-nAga-mayamaMta, daMta-ucchepana bali ati / ramAkaMta arahaMta, atula jasavaMta jagatapati / / mahimA mahaMta munijana japata, Adi aMta sabako sarana / so paramadeva mujha mana baso, pArsanAha maMgalakarana ||3|| vimalabodhadAtAra, vizva-vidyA-paramesara / lachamIkamalakumAra, mAra-mAtaMga-mRgesara / / mukhamayaMka avaloki, raMka rajanIpati lAjai / nAmamaMtraparatApa, pApa pannaga Dari bhAjai / / jaya asvasena-kula-caMdra jina, sakra-cakra-pUjita-carana / tAro apAra bhavajaladhitai, tuma taraMDa tArana-tarana ||4|| bAgha siMha basa hohiM, viSama viSadhara nahiM DaMkaiM / bhUta preta betAla, byAla bairI mana saMkaiM / / Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIThikA/13 sAkini DAkini agani, cora nahiM bhaya upajAvaiM / roga soga saba jAhiM, vipata nere nahiM Avai // zrIpArsadevake padakamala, hiya dharata nija ekamana / chUTeM anAdi baMdhana ba~dhe, kauna kathA vinasaiM vighana / / 5 / / cahuMgati bhramata anAdi, vAdi bahukAla gamAyau / rahI sadA sukha-Asa,-pyAsa, jala kahUM na pAyau / / sukhakaratA jinarAja, Aja lauM himaiM na Aye / aba mujha mAthe bhAga, carana-ciMtAmani pAye / / rAkhauM saMbhAla ura koSamaiM, nahiM bisarauM pala raMka-dhana / paramAdacora TAlana nimita, karauM pArsajinagunakathana / / 6 / / caupAI (15 maatraa)| baMdauM tIrthaMkara caubIsa / baMdauM siddha baseM jagasIsa / / baMdauM AcAraja ubajhAya | baMdauM parama sAdhuke pAya ||7|| ye hI pada pAMcauM parameTha / ye hI sAMca aura saba heTa / / ye hI maMgala pUjya atIva / ye hI uttama sarana sadIva ||8|| baMdauM jinavAnI mana sodha / Adi aMta jo vigata-virodha || sakalavastudarasAvanahAra | bhramaviSaharana oSadhI sAra ||9|| dohaa| barato jaga jayavaMta nita, jinapravacana amalAna / / loka-mahalamaiM jagamagai, mAnika-dIpa samAna ||10|| haro bharama dAridra dukha, bharo hamArI Asa || karo sAradA lacchamI, mujha uraaMbuja bAsa / / 11 / / ___ caupaaii| baMdauM vRSabhasena ganarAja | guru gautama bhavajaladhijahAja || kuMdakuMda-muni-pramukha supaMtha / je saba AcAraja niragraMtha / / 12 / / jainatattvake jAnanahAra / bhaye jathAratha kathaka udAra / / tinake caranakamala kara jori / karauM pranAma mAna-mada chori // 13 // Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14/pArzvapurANa dohA / sakalapUjya-pada pUjakai, alapabuddhianusAra // bhASA pArsapurAnakI, karauM svaparahitakAra ||14|| caupaaii| jinagunakathana agamavistAra | budhibala kauna lahe kavi pAra || jinasenAdika sUri maha~ta / varanana kari pAyo nahiM aMta ||15|| to aba alapamatI jana aura / kauna ginatimaiM tinakI daura / / jau bahubhAra gayaMda na bahai / so kyoM dIna sasaka nirabahai / / 16 / / dohaa| kaha jAnaiM te yoM kahaiM, hama kachu varanyau nAhiM / / je kaha jAnaiM hI nahIM, te aba kahA kahAhiM / / 17 / / nabha bilasta nApai nahIM, culU na sAgara-toya / / zrIjinagunasaMkhyA sujasa, tyoM kavi karai na koya ||18 // caupaaii| pai yaha uttama nara avatAra | jinacaracA bina aphala asAra || suni purAna jo ghumaiM na sIsa / so thothe nArela sarIsa ||19 / / jinacaritra je sunai na kAna / dehagehake chidra samAna / / jAmukha jainakathA nahiM hoya | jIma mujaMganiko bila soya // 20 // yA prakAra yaha udyama joga | kahata purAnana paMDita loga || jinagunagAna sudhArasanyAya / sevata alapa janama-jura jAya // 21 // ghnaakssrii| jau lauM kavi kAvyaheta Agamake accharako, astha vicArai taulauM siddhi subhadhyAnakI / aura vaha pATha jaba bhUpara pragaTa hoya, par3heM suneM jIva tinhaiM prApati hai gyAnakI // aise nija-parako vicAra hita hetu hama, udyama kiyau hai nahiM bAna abhimAnakI / Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gyAnaaMsa cAkhA bhaI aisI abhilAkhA aba, karUM jori bhAkhA jinapArasapurAnakI // 22 // AgeM jainagraMthanike karatA kavIMdra bhaye, karI devabhASA mahAbuddhiphala lInoM hai / accharamitAI tathA arthakI gabhIratAI, padalalitAI jahAM AI rIti tInoM hai | kAlake prabhAva tina graMthanike pAThI aba, dIsata alapa aiso, Ayau dina hInoM hai / tAtaiM iha samai joga par3heM bAlabuddhi loga, pArasapurAnapATha bhASAbaddha kInoM hai || 23 // dohA | saktibhaktibala kavinapai, jinaguna baranaiM jAhiM || maiM aba baranauM bhaktivasa, sakti bhUla mujha nAhiM ||24|| varanauM pUravakathitakrama, graMthaartha avadhAri // sugamarupa saMchepasauM, sunau sabahi naranAri ||25|| caupAI | magadhadesa desani paradhAna / rAjagRhI nagarI subhathAna // rAja karai nika bhUpAla / nItavaMta nRpa punyavisAla ||26|| chAyaka-sabhyakadarasanasAra / rUpa sIla sabagunaAdhAra // tinake ghara aMtevara ghanA / paTarAnI rAnI celanA ||27 // pIThikA /15 jAke guna baranata bahu bhAya / biriyA lagai kathA bar3hi jAya / / eka dinA nija sabhA naresa / nivasai jaisaiM suraga-suresa ||28|| romAMcita banapAlaka tAma / Aya rAya prati kiyau pranAma // chaha rituke phala phUla anUpa / AgaiM ghare anUpamarUpa // 29 // hAtha jori binavai banapAla / vipulAcala parvatake bhAla II varddhamAna tIrthaMkara Apa / Aye rAjana- punyapratApa ||30|| Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16/pArzvapurANa mahimA kachu baranI nahiM jAya | iMdrAdika se saba pAya || samosaranasaMpatikI kathA / maupai kahI jAya kimi tathA // 31 / / mAlI vacana sunai sukhadAya / haraSyau rAjA aMga na mAya || dI. bhUSana vasana utAra / banamAlI lInaiM siradhAra ||32 / / sAta paiMr3a girisammukha jAya / kiyau parocchavinaya nararAya / / AnaMdabheri nagaramaiM daI / sabahIkauM darasanaruci bhaI // 33 / / calyau saMga purajana samudAya / baMde varddhamAna jinarAya / / lokottara lachamI avaloka | gaye sakala bhUpatike soka ||34|| thuti AraMbha karI bahubhAya / bAra bAra bhuvi sIsa nabAya / / gautama guru pUje kara jori / narako beThyau mada chori // 35 / / kiyau prasna roNika bar3a bhUpa / pramu pArasa nijakathA anUpa / / jAke sunata pApa chaya hoya | kahiye deva kRpAkari soya // 36 / / taba ganadhara bole hitakAja / joga prasna kInoM nararAja / / suna punIta pArasajinakathA | saphala hoya mAnuSabhava jathA ||37 / / : dohaa| ihi vidhi jo magadhesa prati, kahyau carita ganarAja || tAhI krama Aye kahata AcAraja parakAja // 38 // tinahIke anusAra aba, kahU~ kimapi vistAra / / jainakathA kalapati nahIM, yaha jAnau niradhAra ||39 / / jainavacanavAridhi agama, pAnI artha anUpa || matibhAjana bhara bhara liye, yaha jinaAgamarUpa / / 40 / / iti piitthikaa| Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahalA adhikAra marubhUtibhava varNana / caupaaii| jaMbUdIpa dipai iha sAra | sUrajamaMDalakI unahAra / / madhya sumeru karNikAbhAsa | bane chetra dala dIragha jAsa ||41 / / tArAgana makaraMda manoga / sura-nara-saMga bhramarakulajoga / / lavanasamudra sarovasthAna / dIpa kidhauM yaha kamala mahAna / / 42 / / laccha mahA jojana vistAra | basai vividha-racanA-AdhAra / / dacchina bharata dhanuSa-saMTAna / parvata phaNaca nadIjuga bAna ||43 / / mAnoM sAgaraprati anumAni | tAnata tIra chAra-jala jAni / / aisI bhAMti virAjata kheta / chahoM khaMDamaMDita chabi deta ||44 / / pAMca maleccha basai tAmAhiM / dharma karma kachu jAnaiM nAhiM / / uttama Araja-khaMDa majhAra / desa suramya basai manahAra ||45 / / janakula jahAM rahaiM bahu bhAMti / pAsa pAsa sohaiM pura-pAMti || saravara nadI saila udyAna / vana upavanasauM sobhAmAna ||46 / / tahAM nagara podanapura nAma | mAnoM bhUmitilaka abhirAma / / devalokakI upamA dharai / saba hI vidha dekhata manaharai / / 47 / / dohA / tuMga koTa khAI sajala, saghana bAga gRha-pAMti / / caupatha cauka bajArasauM, sohai pura bahubhAMti ||48|| ThAma ThAma gopura lasaiM, vApI saravara kUpa || kidhauM svargane bhUmikauM, bhejI bheTa anUpa ||49 / / caupaaii| jainI prajA jahAM paravIna / basai dAna-pUjA-vratalIna / / jainabhavana U~ce ati bane / sikhara dhujAsauM sobhita ghane / / 50|| Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18/pArzvapurANa ihi vidhi purasobhA adhikAra | varanana karata lagai bahubAra || rAja karai rAjA araviMda / sohai mAnoM svarga suriMda / / 51 / / pAlai prajA kumati jina dalI / nItibelamaMDita bhujabalI || dayAdhAma sajjana gaMbhIra / gunarAgI tyAgI ranadhIra ||52 / / tisa bhUpatikai vipra sujAna / visvabhUti maMtrI budhivAna / / tAkai tiyA anUdari satI / rUpasIla-guna-lacchanavatI / / 53 / / doya putra tinakaiM avatare | pApapunyakI paTatara dhare / / jeTho naMdana kamaTha kupUta / dUjo putra sudhI marubhUta ||54 / / dohA / jeTho matiheTho kuTila, laghusuta sarala subhAya || viSa amrata upaje jugala, vipra jaladhike jAya // 55 / / bar3e putrane bhArajA, byAhI barunA nAma / / laghune barI visundarI | rUpavatI abhirAma ||56 / / caupaaii| yoM sukha nibasaiM bAMdhava doya / nija nija Teva na TArai koya / / vakra cAla viSadhara nahiM tajai / haMsa vakratA bhUla na bhajai / / 57 / / dohA / upaje ekahi garbhasauM, sajjana durjana yeha / / loha-kavaca racchA karai, khAMDo khaMDai deha / / 58 / / caupaaii| ati sajjana marubhUti-kumAra | nIti-sAstrako jAnanahAra / / sabakauM iSTa sakala guna-geha / rAjA prajA kareM saba neha / / 59 / / eka dinA bhUpati-maMtrIsa / seta bAla dekhyau nija sIsa / / upajyau vipra-himaiM vairAga / jAnyau saba jaga athira suhAga ||60 / / dohA / jarA mautakI laghu bahina, yAmaiM saMsai nAhiM / / tau bhI suhita na ciMtanaiM, bar3I bhUla jagamAhiM // 61 / / Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caupAI | yaha vicAra maMtrI manamAhiM / nija suta sauMpi rAyakI bAMhiM || suguru- sAkhi jina cArita liyau / vanovAsa Atamahita kiyau // 62 // pahalA adhikAra / 19 aba marubhUti vipra sukha karai / ahanisa nItipaMtha paga dharai || rAjA prIti karai bahu bhAya / somaprakRti sabakauM sukhadAya ||63|| eka samaya Apana araviMda / maMtrI senAsahita nariMda | rAya vajravIrajapara car3he / krodhabhAva uramaiM ati bar3he ||64|| pIche kamaTha niraMkuza hoya / lagyau anIti karana saTa soya || jo mana Avai so haTha gahai / 'maiM rAjA' sabasauM ima kahai // 65 // eka dinA nija bhrAtA nAri / bhUSana bhUSitarUpa nihAri // rAgaaMdha ati vihavala bhayau / tIcchana kAmatApa ura tayau // 66 // mahA malina ura basaiM kubhAva / durgatigAmI jIva subhAva // putrI sama laghubhrAtA nAri / tahAM kudiSTa dharI avicAri // 67 // dohA | pApa karmako Dara nahIM, nahIM lokakI lAja // kAmI janakI rIti yaha, dhika tisa janma akAja || 68 // kAmI kAja akAjamaiM, ho haiM aMdha aveva || madanamatta madamatta sama, jaro jaro yaha Teva // 69 // pitA nIra parasai nahIM, dUra rahai ravi yAra || tA aMbuja maiM mUr3ha ali, urajhi marai avicAra ||70 || tyoM hI kuvisanarata puruSa, hoya avasa aviveka || hita anahita socai nahIM, hiyai visanakI Teka ||71|| caupAI | banamaiM saghana latAgRha jahAM / gayau kamaTha kAmAtura tahAM / / bar3hI vedanA kala nahiM parai / china china kAma - vithA dukha karai // 72 // Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20/pArzvapurANa kamaTha sakhA kalahaMsa visekha / pUchata bhayau dukhI tiha dekha / / kauna vyAdhi upajI tuma aMga / ativyAkula dIkhata saravaMga ||73 / / taba tina lAja chori saba sahI / manakI bAta mitrasauM kahI / / suni kalahaMsa kathA viparIti / sicchAvacana kahe kari prIti ||74 / / ati ajoga kAraja iha bIra / so tuma ciMtyau sAhasa-dhIra / / paranArIsama pApa na Ana / parabhavadukha iha bhava jasa-hAna ||75|| isa hI baMchAsauM agha bhare / rAvaNa Adi narakamai pare / / jagamaiM jeTa pitAsamatUla / bAta kahata lAjai nahiM bhUla 76 / / tAteM yaha haTha bhUla na karau / suhita sIkha merI mana dharau / / lokaniMda kAraja yaha jAna / dharmaniMda nihacai ura Ana ||77 / / dohA / yoM kalahaMsa aneka vidha, daI sIkha sukhadaina / / te saba kamaTha-kusIla-prati, bhaye viphala hitavaina ||78 / / AyuhIna nara-kauM jathA, auSadhi lagai na lesa / / tyoM hI rAgI-puruSa prati, vRthA dharama-upadesa / / 79 / / bolyau taba kAmI kamaTha, suno mitra niradhAra || jo nahiM milai visuMdarI, to mujha marana vicAra ||80|| dekha kamaThakI adhika haTha, kumati karI kalahaMsa / / jAya kahe tA nArisauM, jhUTha vacana apasaMsa ||81 / / aDilla chaMda / suna visuMdarI Aja kamaTha banamaiM dukhI / tU tAkI sudha lehu hoya jihi vidhi sukhI / / sunate hI satabhAva gaI banamaiM tahAM / nivasai kara parapaMca kamaTha kapaTI jahAM ||82 / / dohA / chalabala kara bhItara laI, vanitA gaI ajAna || rAga vacana bhAkhe vividha, durAcArakI khAna / / 83 / / Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahalA adhikAra/21 cAla chaMda / gajamAto kamaTha kalaMkI / aghasauM manasA nahiM saMkI / / bhAvaja vana-karanI raMjo / nija sIlatarovara bhaMjo ||84|| ripu jIta vijayajasa pAyau / araviMda nRpati ghara Ayau / / je karma kamaThane kInaiM / rAjA saba te suna lInaiM / / 85|| maMtrI marubhUti bulAyau / tAkauM saba bheda sunAyau / / kahu vipra sudhI kyA kIjai / kyA daMDa isai aba dIjai / / 86 / / duja kahai sarala parinAmI / aparAdha chimA kara svAmI // jo eka doSa suna lIjai / tAkauM prabhu daMDa na dIjai / / 87|| taba bhUpa kahai suna bhAI / jo nigrahajoga anyAI / / tApai karunA kima hohai / yaha nyAya nRpati nahiM sohai ||88|| tAteM gRha gaccha sayAne / mata kheda himaiM kachu Ane // aiseM kaha vipra paThAyau / tisa pIche kamaTha bulAyau / / 89 / / ati niMdo nIca kukarmI / jAno niradhAra adharmI // rAjA ati hI risa kInauM / sira muMDa daMDa bahu dInauM / / 90 / / mukhakai kAlosa lagAI / khara ropyau pIra na AI / / phira sAre nagara phirAyau / prati bIthI Dhola bajAyau / / 91 / / isa bhAMti kamaThakI khvArI / dekheM saba hI nara nArI / / puravAsI loka dhikArai | bAlaka mili kaMkara mAre ||92 / / yoM daMDa diyau ati bhArI / phira dInauM deza nikArI || jo dIragha pApa kamAye / tatakAla udai bahu Aye ||93 / / dohA / ihi vidhi phUlyau pApa-taru, dekhyau saba saMsAra || Age phalahai naraka phala, dhika durvisana asAra ||94|| caupaaii| mahAdaMDa bhUpati jaba dayau / kamaTha kusIla dukhI ati bhayau / / bilakhata vadana gayau cala tahAM / bhUtAcalaparvata hai jahAM ||95 // Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 22/pArzvapurANa rahai tahAM tapasI-samudAya / gyAnavinA saba sokheM kAya || keI rahe adhomukha jhUla / dhuMAM pAna karai aghamUla ||96 / / keI UradhamukhI aghora | dekheM sabai gaganakI ora || keI nivasaiM Uradha bAhiM / duvidha dayAsauM paracai nAhiM / / 97|| keI paMca agani jhala sahaiM / keI sadA maunamukha rahaiM / / keI baiThe bhasama car3hAya / keI mRgachAlA tana lAya ||98 // nakha bar3hAya keI dukha bhareM / keI jaTA-bhAra sira dharai / / yo agyAna tapalIna malIna | karai kheda paramArathahIna ||99 / / tinamaiM eka tApasInAtha / pranamyau tAhi dhare sira hAtha / / tina asIsa de Adara kiyau / dicchAdAna kamaTha taha~ liyau / / 100 / / karana lagyau taba kAyakalesa / ura vairAga viveka na lesa / / TAr3ho bhayau silA kara liye / kidhauM phanI phana U~co kiye / / 101 / / maMtrI baMdhavakI sudhi pAya / rAjAsau vinayo imi Aya || bhUtAcalaparvatakI ora / bhrAtA kamaTha karai tapa ghora ||102 / / jo nara nAyaka AgyA hoya / dekhU jAya sahodara soya // pUchai nRpati kauna tapa karai / bho prabhu tApasake vrata dharai / / 103 / / eka bAra mili AUM tAhi / rAya kahai maMtrI mata jAhi || khalasauM mile kahA sukha hoya / viSadhara bheTe lAbha na koya ||104 / / barajau rahyau na bAraMbAra | mahA saralacita viprakumAra / / bhrAtamohabasa udyama kiyau / komala hota sujanako hiyau / / 105|| dohA / durjanadUkhita saMtakau , sarala subhAva na jAya || darpaNakI chavi chArasauM, adhikahi ujjala thAya ||106 / / sajjana Tarai na TevasauM, jo durjana dukha deya / / caMdana kaTata kuThAramukha | avasi suvAsa kareya ||107 / / Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahalA adhikAra/23 caupaaii| gayo vipra ekAkI tahAM / kamaTha kaThora karai tapa jahAM // vinayavaMta ho vinayo tAsa / mahA saralavAyaka mukha bhAsa ||108 / / bho baMdhava to ura gaMbhIra / yaha aparAdha chimA kara bIra || maiM to rAya bahuta bInayo / mAnI nAhIM tumaiM dukha dayo ||109 / / honahArasauM kahA vasAya | tuma vina mohi kachU na suhAya / / yoM kaha pAyana lAgyau jAma | kopyau adhika kamaTha duTha tAma ||110 / / dohA / durjana aura salekhamA, ye samAna jagamAhiM / / / jyoM jyoM madhuro dIjiye, tyoM tyoM kopa karAhiM ||111 / / silA sahodara sIsapai, DArI vajra samAna || pIra na AI pisunakauM, dhika durjanakI bAna ||112 / / durjanako visvAsa je, kari haiM nara avicAra || te maMtrI marubhUti sama, dukha pAvai niradhAra ||113 / / durjana janakI prItasauM, kaho kaise sukha hoya || .. viSadhara poSi piyUSakI , prApati sunI na loya ||114 / / maMtrItanauM rudhirakI, uchalI chIMTa karAla | durjana hita tarutaiM kidhauM, nikasI koMpala lAla ||115 / / ihividhi pApI kamaThane, hatyA karI mahAna || taba tapasI mili nIca nara, kAr3ha diyau duTa jAna ||116 / / caupaaii| pheri duSTa bhIlananai milyo / bhayo cora ghara mUsana hilyau / / pApa karata kara Ayo jabai / bAMdhi burI vidhi mAsyau tabai ||117 / / dohA / jaisI karanI Acarai, taiso hI phala hoya / / indrAyanakI belikai, AMba na lAgai koya ||118 / / Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24/pArzvapurANa caupaaii| eka dinA araviMda nariMda / pUMche kara juga jori muniMda / / bho prabhu mujha maMtrI marubhUta / kyoM nahiM Ayau brAhmanapUta ||119 // yaha suni avadhivaMta munirAya / saba birataMta kahyau samujhAya || rAjA mana ati bhayau malIna / hA maMtrI sajjanatA-lIna / / 120 / / barajata gayau dRSTake pAsa / kumarana lahyau sahyau baha trAsa / / honahAra soI vidhi hoya / tAhi miTAya sakai nahiM koya ||121 / / yoM vicAri mana soka miTAya / sAdhu pUji ghara Aye rAya / / yaha suni duSTasaMga pariharo / sukhadAyaka satasaMgati karo ||122 / / chappaya / tape tabApara Aya, svAtijalabUMda vinaTThI / kamala-patra-parasaMga, vahI motIsama diTThI // sAgara-sIpa samIpa, bhayo muktAphala soI / saMgatako parabhAva, pragaTa dekho saba koI // yoM nIcasaMgarauM nIcaphala, madhyamateM madhyama sahI / uttama sa~jogatai jIvako, uttama phala prApati kahI / / 123 / / itizrIpArzvapurANabhASAyAM marubhUtibhavavarNanaM nAma prathamo'dhikAraH / Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dUsarA adhikAra gaja svarga gamana vidyAdhara bhava vidyutprabhadeva bhava varNana / dohA asvasena kulacaMdramA, bAmA ura avatAra || baMdauM pArasa padakamala, bhavijana-ali AdhAra ||1|| paddharI chaMda / isabhAMti taje marubhUti prAna / aba suno kathA Age sujAna / / atisaghana sallakI bana vizAla / jahaM taruvara tuMga tamAla tAla ||2|| bahu belajAla chAye nikuMja / kahiM sUkhi pare tina patrapuMja || kahiM sikatAthala kahiM suddha bhUmi / kahiM kapi taruDArana rahe jhUmi / / 3 / / kahiM sajalathAna kahiM giri utaMga | kahiM rIcha roja vicarai kuraMga / / tisa thAnaka Arata-dhyAna doSa / upajyau vanahastI vajraghoSa ||4|| ati unnata mastakasikhara jAsa / mada-jIvana jharanA jharahiM tAsa | dIsai tamavarana visAla deha / manoM girijaMgama dUsaro yeha / / 5 / / jAko tana nakha zikha chobhavaMta / musalopama dIragha dhavala daMta / / madabhIje jhalaka jugala gaMDa / china chinasauM pherai suMDa daMDa ||6|| jo barunA nAmaiM kamaTha nAra | podanapura nivasai nirAdhAra || so mari tihi hathinI huI Ana / tisa saMga ramai nita raMjamAna / / kabahI bahu khaMDai biracha-beli | kabahI rajaraMjita karahi keli / / kabahI sara-vara-maiM tirahi jAya / kabahI jala chirakai mattakAya || kabahI mukha paMkaja tori deya, kabahI daha-kAdo aMga leya / / 9 / / dohA / yoM suchaMda krIr3A karai, barunA-hathinI sattha / / bana nivasai bAraNa balI, mAraNa-sIla samattha ||10|| Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26/pArzvapurANa caupaaii| eka divasa araviMda naresa | jyoM vimAnamaiM svarga suresa / / yoM nija mahalana nivasai bhUpa / dekhyau bAdala eka anUpa ||11|| tuMga sikhara ati ujjala mahA / mAnoM maMdira hI bani rahA / / naravai nirakhi ciMtavai tAma / aiso hI kariye jinadhAma / / 12 / / likhanaheta kAgada kara layau / itane so sarUpa miTi gayo / / taba bhUpati ura karai vicAra | jagatarIti saba athira asAra / / 13 / / tana-dhana-rAja saMpadA sabai / yoM hI vinasi jAyagI abai / / mohamatta prAnI haTha gahai / athira vastukauM thira saradahai ||14|| jo pararUpa padAratha jAti / te apane mAnai dinarAti / / bhogabhAva saba dukhake heta / tinahIkauM jAnai sukhakheta / / 15 / / jyoM mAcana-kodoM parabhAva / jAya jathAratha diSTi svabhAva || samajhai puruSa aurakI aura / tyoM hI jagajIvanakI daura / / 16 / / putra kalatra mitrajana jeha / svAstha lage sage saba eha / / supana-sarUpa sakala saMbhoga / nija hita heta vilaMba na joga / / 17 / / yoM bhUpati vairAga vicAri / DArI poTa parigraha bhAri // rAjasamAja putrakauM diyau / sugurusAkhi nRpa cArita liyau ||18|| dharI digaMbaramudrA sAra | karai ucita AhAra vihAra || bArahavidha duddhara tapalIna / chahoM kAya pIhara paravIna / / 19 / / ekasamaya araviMda munIsa / sArathabAhIke saMga Isa || sikhara sumeru baMdanAheta / cale IrajyApatha paga deta // 20 // gaye sallakI banamaiM laMgha / tahAM jAya utasyau saba saMgha / / nija sijjhAya-samaya mana lAya / pratimA-joga diyau munirAya ||21|| tAvata vajraghoSa gajarAja | Ayau kopi kAla-sama gAja || sakala saMga maiM khalabala parI | bhAje loga kIki dhuni karI ||22|| Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dUsarA adhikAra/27 gajake dhakai pasyo jo koya / so prAnI pahu~cyau paraloya || mAre turaga tisAye gaila | mAre mAragahAre baila / / 23 / / mAre bhUkhe karahA khare | mAre jana bhAje bhaya bhare / / ihi-vidha hAthI karata sa~ghAra | muni sanamukha Ayau kilakAra ||24|| ati vikarAla roSaviSa bharau | muni mAranako udyama karau / / sAdhu sudarsana meru samAna / sirIvaccha lacchana ura thAna ||25|| so sucinha gaja dekhyau jAma | jAtI-sumarana upajyau tAma || tatakhina sAMta bhayau gajaIsa / munike carana dhasyau nija sIsa ||26 / / taba muni cavai madhura dhuni mahA / re gayaMda yaha kInauM kahA / / hiMsA karama parama aghaheta | hiMsA duragatike dukha deta // 27 // hiMsAsauM bhamiye saMsAra / hiMsA nijaparakauM dukhakAra || taiM ye jIva vidhuMse Aya | pAtakatai na Dasyau gajarAya ||28|| dekhi dekhi aghake phala kauna / laI viprataiM kuMjara-jauna / / tU maMtrI marubhUti sujAna / maiM araviMda kyoM na pahicAna ||29|| dharmavimukha Aratake doSa / pasu-parajAya laI dukhakoSa / / aba gajapati ye bhAva nivAri / dharmabhAvanA hiradai dhAri ||30|| samyakadarasana-pUraba jAna | pAli anuvrata jaba lauM prAna || suna kariMda ura komala thayau / kiye pApa nija niMdata bhayau ||31|| dohA / phira guru-pA~yana sira dhasyau, dharma gahana ura heta / / taba satyAratha dharmavidhi, kahI sAdhu samaceta // 32 / / caupaaii| suna hastI sAsanaanukUla | sakala dharamakau darsana mUla / / saba gunaratnakoSa yaha jAna / mukti -dhaurahara-dhura-sopAna ||33 / / tAteM yaha sabahIko sAra | yA bina saba Acarana asAra / / jo saradahai aurakI aura / so mithyAta-bhAvakI daura ||34|| Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28/ pArzvapurANa doSa aThAraha-varajita deva / duvidha-saMga tyAgI guru eva / / hiMsA varajita dharama anUpa / yaha saradhA samakitako rUpa ||35 // dohA / saMkAdika dUSana binA, AThauM aMga sameta || mokha-biracha-aMkUra yaha, upajai bhavi-ura-kheta ||36|| caupAI | aMgahIna darasana jagamAhiM / bhavadukha- -meTana samaratha nAhiM || accharaUna maMtra jo hoya / viSabAdhA meTai nahiM soya ||37| tAtaiM yaha niranaya uraAna / yaha hiradaiM samyaka saradhAna || paMca udaMbara tIna makAra / inakauM taji bAraha vrata dhAra ||38|| ihi vidha guru dInoM upadesa / vAraNa haraSita bhayau visesa | suguruvacana saba hiradaiM dharai / samyakapUraba vrata Adare ||39|| bAra bAra bhuvisauM sira lAya / munivara carana namai gajarAya // cale sAdhu tihiM hita upajAya / taba hAthI Ayau pahu~cAya ||40|| kari upagAra munIsa taha~, bana nivasai gajapati vratI, dohA / kInauM suvidhi vihAra // suguru sIkha ura dhAra ||41|| cAlachaMda / aba hastI saMjama sAdhai / trasajIva na bhUli virAdhai // samabhAva chimA ura Anai / ari mitra barAbara jAne ||42|| kAyA kasi iMdrI daMDai / sAhasa dhari proSadha maMDai || sUkhe tRna pallava bhacchai / paramardita mAraga gacche ||43|| hAthIgana Dohyau pAnI / so pIvai gajapati gyAnI || dekhe bina pAMva na rAkhai / tana pAnI paMka na nAkhai // 44 // nijasIla kabhI nahiM khovai / hathinIdisa bhUli na jovai // upasarga sahai ati bhArI / duradhyAna tajai dukhakArI // 45 // Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dUsarA adhikAra/29 aghake bhaya aMga na hAlai / dir3ha dhIra pratigyA pAlai / / ciralauM duddhara tapa kInauM / balahIna bhayau tana chInauM // 46 / / parameSThi paramapada dhyAvai / aiseM gaja kAla gamAve / / ekai dina adhika tisAyau / taba vegavatI taTa Ayau // 47 // jala pIvana udyama kIdhau / kAdo-draha kuMjara bIdhau / / nihacai jaba marana vicArau / saMnyAsa sudhI taba dhArau ||48|| so kamaTha kalaMkI bhUvo / tA bana kurakaTa ahi hUvo / / tina Aya Dasyo gaja gyAtA | yaha baira mahAdukhadAtA ||49 / / dohaa| marana kasyau gajarAja taba, rAkhe nirmala bhAva || suraga bAraveM sura bhayau, dekhau dharmaprabhAva / / 50|| caupaaii| tahAM svayaMprabha nAma vimAna / sasiprabhadeva bhayau tihiM thAna || avadhi jor3a saba jAnyau deva / vratako phala pUrababhava bheva ||51 / / jinasAsana saMsau bahubhAya / dharmaviSai dir3hatA mana lAya || sadA sAsate zrIjinadhAma / pUjA karI tahAM abhirAma ||52 / / mahAmeru naMdIsura Adi / pUje tahAM jinabiMba anAdi / kalyAnaka-pUjA vistarai / punyabhaMDAra deva yoM bharai / / 53 / / solaha sAgara Ayu pramAna / sAr3he tIna hAtha tana jAna / / solaha sahasa varSa jaba jAhiM / asana-cAha upajai uramAhiM // 54 / / anupama amratamaya AhAra | manasauM bhuMjai devakumAra || AThaduguna pakha bIte jAsa | taba so leya sugaMdha usAsa ||55 / / avadhi caturtha avani parajaMta / yahI vikriyAbala birataMta // avadhichetra jAvata paramAna / hoya vikriyA tAvata mAna ||56 / / Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30/pArzvapurANa dohA / vadana caMdra upamA dharai, vikasita vArija naina / aMga aMga bhUSana lasaiM, saba bAnaka sukhadaina ||57 / / suMdara tana suMdara vacana, suMdara svarganivAsa / / suMdara vanitAmaMDalI, suMdara suragana dAsa ||58 / / animA mahimA Adi de, ATha riddhi phala pAya / / sura suchaMda krIr3A karai, jo mana baratai Aya ||59 / / sunata gIta-saMgIta-dhuni, nirakhata nirata rasAla || sukhasAgaramaiM magana sura, jAta na jAnai kAla ||60|| lokottama saba saMpadA, anupama iMdrIbhoga / / suphala phalyau tapakalpataru, milyau sakala sukhajoga ||61 / / jaivaMto barato sadA, jainadharma jagamAhiM / / jAke sevata dukhasamuda, pasupaMchI tira jAhiM / / 62 / / isahI jaMbUdIpa, pUrva videha majhArai / / puhakalAvatI desa, vikasata naina nihArai / / 63 / / tahAM vijayAradha nAma, sohai saila ravAno / / ujjala varana visAla, rUpamaI girirAno // 64 / / jojana parama pacAsa, bhUmivisai caur3AI / / tuMga pacIsa pramAna, sobhA kahI na jAI ||65 / / cauthAI bhUmAMjha, nau sira kUTa virAjai // siddhasikhara jinadhAma, manipratimA tahAM chAjai ||66 / / uttara dacchina ora, zreNI doya jahAM haiM | doya guphA giri heTha, ati aMdhiyAra tahAM haiM // 67 / / tApara svarga samAna, lokottama pura sohai || vApI-kUpa-talAva , -maMDita sura manamohai ||68 / / Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyutagati bhUpAla, nyAya prajA pratipAlai // nItinipuna dharmagya, saMta sumAraga cAlai // 69 // vidyutamAlA nAMva tA ghara nAri sayAnI // " mAnauM manamatha joga, Aya milI ratirAnI ||70|| tinakai so sura Aya, putra bhayau bar3abhAgI // aganivega tasu nAma, ati suMdara saubhAgI // 71 // somaprakRti paravIna, sakala sulacchana-dhArI // jinapadabhakti punIta, sabahIkauM sukhakArI // 72 // rAjasaMpadA bhoga, bhuMjata punyaniyoge // eka dinA ina sAdhu, bheTe bhAga saMjoge ||73 // sravana sunyau upadesa, bhara jobana vairAgyau || Asana bhavya kumAra, saMjamasauM anurAgyau // 74 // taji parigraha gurusAkha, paMcamahAvrata lInaiM | duddhara tapa ArAdha, rAgAdika kRsa kInaiM ||75 || dUsarA adhikAra / 31 chIna kiye paramAda, vicaraiM ekavihArI // bAraha aMga samudra, pAra bhayau srutadhArI // 76 // eka divasa dhari joga, himagiri-kaMdara mAhIM // nivasai AtamalIna, bAharakI sudhi nAhIM // 77 // dohA | kurakaTa nAmA kamaThacara, duSTanAga dukhadAya || so mari paMcama narakamaiM, pasyau pApavasa jAya ||78 || chedana bhedana Adi bahu, tahAM vedanA ghora || sahasa jIbhasauM baraniye, taU na Avai ora // 79 // aise dukhamaiM kamaTa jiya, kInI pUrana Ava || satraha sAgara bhugatakai, nikasyau kUrasubhAva ||80|| Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32/pArzvapurANa caupaaii| baira bhAva urateM nahi Tasyau / pheri Aya ajagara avatasyau / / saMsakAravasa Ayau tahAM / himagiri guphA munIsura jahAM / / 81|| gile sAdhu saMjamadhara dhIra / samabhAvana" tajyau sarIra / / lInauM svargasola bAsa / jo nita nirupama bhoga-nivAsa ||82|| janma-sejateM jobana pAya / uThyau amara saMpUrana kAya || dekhi saMpadA vismaya bhayau / avadhi hota saMsai saba gayau / / 83 / / pUjA karI jinAlaya jAya | bhakti-bhAva-romAMcita kAya || pUrava-saMcita punya-saMjoga | karai tahAM sura vAMchita bhoga ||84|| gaye barasa bAIsa hajAra / bhojana bhuMjai manasAhAra / / tAvatamAna paccha jaba jAya / taba UsAMsauM disi mahakAya ||85 / / dekhai paMcama bhU-parajaMta / avadhigyAna-bala mUrativaMta / / titanaiM mAna vikriyA karai / gamanAgamana himaiM jaba dharai / / 86 / / tIna hAtha ati suMdara kAya / lesyA sukala mahA sukhadAya / / thiti sAgara bAIsa visAla / ihividha bItai sukhamai kAla / / 87 / / . dohA / Adi aMta jisa dharmasauM, sukhI hoya saba jIva / / tAkauM tana-mana-vacana-kari, he nara seva sadIva ||88|| itizrIpArthapurANabhASAyAM gajasvargagamanavidyAdharabhavavidyutprabhadevabhavavarNanaM nAma dvitIyo'dhikAraH / Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIsarA adhikAra vajranAbha ahamindra sukha bhilla naraka duHkha varNana / dohA asvasena-kula-kamalaravi, vAmAku~vara kRpAla | baMdauM pArasa-carana-juga, saranAgata-pratipAla ||1|| caupaaii| jaMbUdIpa basai cahuphera | jAke madhya sudarsana mera / kaMcana-mani-maya atula suhAga | tA parvatake pacchima bhAga / / 2 / / apara-videha virAjai kheta / so nita cauthe kAla sameta / padapada jahAM dipaiM jinadhAma | nahIM kudevanako visarAma ||3|| jainajatIjana dIkheM soya / nahIM kuliMgI dIkhai koya / uttama dharma sadA thira rahai / hiMsA dharma prakAsa na lahai / / 4 / / tInauM varana basaiM jahAM loya / brAhmana-varana kabhI nahiM hoya / tAmaiM padamadesa abhirAma / sohai nagara asvapura nAma ||5|| tahAM vajjavIraja bhUpAla | nyAyai prajA karai pratipAla | gunanivAsa sUrajasama dipai / Ana bhUpa uDagana-chabi chipai / / 6 / / vijayA nAmaiM narapati-nAri / rUpavaMta ratikI unahAri / paTarAnI sabamaiM paradhAna, pUraba punya-udaya guNakhAna ||7|| eka samaya nisi pacchima jAma | paMca supana dekhe abhirAma | meru divAkara-caMdra-vimAna | sajala sarovara siMdhu samAna ||8|| prAta bhaye AI piyapAsa | vikasata locana hiya hulAsa / rAtasupana avaloke jeha / nRpa AgeM parakAse teha / / 9 / / taba narinda bole bihasAya | suMdara vacana sravana-sukhadAya / suni rAnI inako phala joya / putra pradhAna tihAre hoya ||10|| Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34/pArzvapurANa aise vaca piyake avadhAri / ati AnaMda bhayau nRpanAri / acuta svargatai so sura cayo / vajranAbhi nAmA suta bhayau ||11|| causaTha lacchana lacchita kAya / punya-joga jimi utasyau Aya ! janama mahocchava rAjA kiyau / jina pUje jAcaka dhana diyau / / 12 / / bar3he bAla jimi bAlaka-caMda / sujana loka locana sukhakaMda / kramakramasauM sisu bhayau kumAra / par3ha lInI vidyA saba sAra ||13|| jobanavaMta kumara jaba bhayau / nirmala nItipaMtha paga Thayau / rUpa-teja-bala-buddhi-vigyAna | sakala sAraguna-ratna-nidhAna ||14|| kInI pitA byAhavidhi joga / rAjasutA bahu barI manoga / kramakari kumara pitApada pAya | rAja karai thuti kariya na jAya / / 15 / / punya joga Ayudha-gRha jahAM / cakra-ratana vara upajyau tahAM / chahokhaMDavaratI bhUpAla / basa kI. nAye nijabhAla ||16 / / deva daitya vidyAdhara naye / nRpa maleccha saba sevaka bhaye / bar3hI saMpadA punya sa~joga / indra samAna karai sukha bhoga / / 17 / / dohA / saMpUrana sukha bhogavai, vajranAbhi cakresa / tisa vibhUtibala baranaUM, jathAsakati lavalesa / / 18 / / caupaaii| sahasa batIsa sAsate desa | dhana kana kaMcana bhare visesa / vipula bAr3ha ber3he cahuMora / te saba gAMva chAnavai kora ||19|| koTa koTa daravAje cAra / aise pura chabbIsa hajAra | jinakauM la- pAMcasauM gAMva / te aTaMba cau sahasa suTAMva / / 20 / / parvata aura nadIke peTa / solaha sahasa kahe ve kheTa | karvaTa nAma sahasa cauvIsa / kevala girivara ber3he dIsa / / 21 / / pattana ar3atAlIsa hajAra / ratana jahAM upajai ati sAra | ekalAkha droNImukha vIra | sahasa ghATa sAgarake tIra ||22|| Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ giri Upara saMbAhana jAna / caudaha sahasa manohara thAna / aTThAIsa hajAra asesa / durga jahAM ripukau na pravesa ||23|| tIsarA adhikAra / 35 upasamudrake madhya mahAna / aMtaradIpa chapana parimAna / ratanAkara chabbIsa hajAra / bahu vidha sAra vastubhaMDAra ||24|| I ratanakuccha suMdara sAtasai / ratanadharA thAnaka jaha~ lasai / ina purasauM vasa rAjaiM khare / jainadhAma dharanI janabhare ||25|| vara gayaMda caurAsI lAkha / itane hI ratha Agama-sAkha / teja turaMga aThAraha kora / je bar3ha caleM pavanataiM jora ||26|| puni caurAsI koTi pramAna / pAyaka saMgha bar3e balavAna / sahasa chAnavai vanitA geha / tinakau aba vivarana suna leha ||27| Araja-khaMDa basaiM naraIsa / tinakI kanyA sahasa batIsa / itanI hI atirUpa rasAla / vidyAdhara- putrI gunamAla ||28|| puni maleccha bhUpanakI jAna / rAjakumArI tAvatamAna / nATakigana battIsa hajAra / cakrI nRpakauM sukhadAtAra / / 29 // Adi sarIra Adi saMThAna / pUrvakathita tana lacchana jAna / bahuvidha vijanasahita manoga / hemavarana tana sahaja niroga ||30|| chahoM khaMDa bhUpati balarAsa / tinasauM adhika dehabala jAsa / sahasa batIsa carana-tala ramaiM / mukaTabaMdha rAjA nita namaiM ||31|| bhUpa maleccha chori abhimAna / sahasa aThAraha mAnaiM Ana / puni ganabaddha bakhAnaiM deva / solaha sahasa kareM nRpa seva ||32|| koTi thAla kaMcana nirmAna lAkhakoTi halasahita kisAna | nAnA barana gaUkula bhare / tInakoTi vraja Agama dhare ||33|| dohA / aba navanidhike nAma guna, sunau jathAratha rUpa / jainI bina jAnai nahIM, jinako sahaja sarUpa ||34|| - Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36/pArzvapurANa caupaaii| prathama kAlanidhi subha AkAra | so aneka pustaka dAtAra | mahAkAla nidhi dUjI kahI / yAkI mahimA suniyau sahI ||35|| asi masi Adika sAdhana joga | sAmagrI saba deya manoga | tIjI nidhi naisarpa mahAna | nAnA vidha bhAjanakI khAna ||36 // pAMDuka nAma caturathI hoya / saba rasadhAna samappai soya / padama paMcamI sukratakheta / vAMchita vasana niraMtara deta ||37|| mAnava nAma chaThI nidhi jeha / AyudhajAta janmabhU deha / saptama subhaga piMgalA nAma | bahubhUSana Apai abhirAma ||38 / / saMkha nidhAna AThamI ganI / saba vAjitra-bhUmikA banI / sarvaratna navamI nidhi sAra / so nita sarvaratna-bhaMDAra ||39 / / dohA / ye naunidhi cakre-sakai, sakaTAkRta saMThAna / ATha cakra saMjukta subha, caukhUTI saba jAna ||40 // jojana ATha utaMga ati, nava jojana vistAra | bAraha mita dIragha sakala, basaiM gagana niradhAra ||41 / / eka ekake sahasa mita, rakhavAle jakhadeva / ye nidhi narapati punyasauM, sukhadAyaka svayameva / / 42|| caupaaii| prathama sudarasana cakrapasattha / chahoM khaMDa sAdhana samarattha / caMDavega diDhadaMDa dutIya / jisa bala khulai guphA girikIya / / 43 / / carmaratna so tRtiya niveda / mahA vajramaya nIra abheda / caturatha cUDAmani mani-raina / aMdhakAra-nAsaka sukhadaina ||44 / / paMcama ratna kAkinI jAna / ciMtAmani jAkau abhidhAna | ina donoMteM guphA ma~jhAra | sasisUraja lakhiye niradhAra ||45 / / sUrajaprabha subha chatra mahAna / so ati jagamagAya jyoM bhAna / saunaMdaka asi adhika pracaMDa / Darai dekhi bairI balabaMDa ||46 / / Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puni ajodha senApati sUra / jo digavijaya karai bala bhUra / budhasAgara prohita paravIra / budhinidhAna vidyAgunalIna // 47 // thapita bhadramukha nAma mahaMta / silpa- kalA - kovida gunavaMta / kAmavRddha gRhapati vikhyAta / saba gRhakAja karai dinarAta ||48|| tIsarA adhikAra / 37 byAla vijayagiri ati abhirAma / turaga teja pavanaMjaya nAma | vanitA nAma subhadrA kahI / cUrai vajja pAnisauM sahI ||49 // mahAdehabala dhArai soya / jA paTatara tiya avara na koya / mukhyaratana yaha caudaha jAna / aura ratanakau kauna pramAna // 50 // dohA | rAjaaMga caudaha ratana, vividha bhAMti sukhakAra / jinakI sura sevA kareM, punyatarovara- DAra // 51 // cakra chatra asi daMDa mani, carma kAkinI nAma | sAta ratana nirjIva yaha, cakravartike dhAma // 52 // senApati gRhapati thapita, prohita nAga turaMga / vanitA mili sAtauM ratana, ye sajIva saravaMga ||53|| cakra chatra asi daMDa ye, upajaiM AyudhathAna / carma kAkinI maniratana, zrIgRha utapati jAna ||54|| gaja turaMga tiya tIna ye, rUpAcalateM hota / cAra ratana bAkI vimala, nijapura lahaiM udota // 55 // caupAI | mukhya saMpadAko virataMta / AgeM aura sunau mativaMta / siMhabAhanI seja manoga / siMhArUDha cakkavai joga ||56|| Asana tuMga anuttara nAma / mAnika-jAla-jaTita abhirAma / anupama nAmA camara anUpa | gaMgA-tarala taraMga - sarUpa // 57 // vidyutaduti manikuMDala joTa / chipai aura duti jAkI oTa / kavaca abheda abheda mahAna / jAmai bhidai na bairIbAna // 58 // Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38/pArzvapurANa visa-mocinI pAdukA doya / parapadasauM viSa muMcaiM soya / ajitaMjai stha mahAravanna / jalapai thalavata karai gavanna ||59 / / vajrakAMDa cakrIdhara cApa / jAhi car3hAvata narapati Apa / bAna amogha jabai kara leta / ranamaiM sadA vijaya vara deta // 60 // vikaTa vajratuMDA abhidhAna / satrukhaMDinI sakatI jAna / siMhATaka barachI bikarAla | ratanadaMDa lAgI ripukAla ||61 / / lohabAhinI tIkhana churI | jimi camakai capalAduti durI / ye saba vastujAti bhUmAhiM / cakrI chUTa aura ghara nAhiM // 62 / / dohA / manovega nAmA kaNaya (?), graMthana kahyau vikhyAta / kheTabhUtamukha nAma hai, donoM Ayudha jAta ||63 / / caupaaii| AnaMdana bherI dasa doya / bAraha jojana lauM dhuni hoya / vajraghosa puni jinako nAma / bAraha paTaha nRpatike dhAma ||64 / / vara gaMbhIrAvarta garIsa | sobhanarUpa saMkha cauvIsa | nAnAvarana dhujA ramanIya / ar3atAlIsa koTa mita kIya // 65 / / ityAdika bahuvastu apAra / baranana karata na lahiye pAra | mahalatanI racanA asamAna / jinamata kahI su lIjai jAna ||66 / / dohA / cakrI nRpakI saMpadA / kahai kahAM lauM koya / punyabela pUraba baI, phalI sAMghanI soya // 67 / / ihi vidha vajranAbhi nararAya / karai bhoga cakrIpada pAya / dharmadhyAna ahanisi Acarai / nirmala nItipaMtha paga dharai / / 68 / / pUjA karai jinAlaya jAya / pUjai sadA gurUke pAya / sAmAyika sAdhai aghanAsa | karai paraba proSadha upavAsa ||69 / / cAraprakAra dAna nita deya / auguna tyAgai guna gaha leya / sapta sIla pAlai bar3abhAga | manavacakAya dharmasauM rAga ||70 / / Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIsarA adhikAra/39 siMhAsanapara baiThi naresa | karai punIta dharma upadesa / sujana sabhAjana kiMkara loga / deya suhita-sicchA saba joga ||71 / / dohA / bIjarAkhi phala bhogardai, jyauM kisAna jagamAhiM / tyoM cakrInRpa sukha karai, dharma bisAre nAhiM / / 72 / / narendra athavA jogIrAsA / ihividha rAja karai naranAyaka, bhogai punya visAlo / sukhasAgaramai ramata niraMtara, jAta na jAnai kAlo ||73 / / eka dinA subha karma-sa~joge, chemaMkara muni baMde / dekhe zrIguruke padapaMkaja, locana ali AnaMde ||74 / / tIna pradacchana de sira nAyau, kari pUjA thuti kInI / sAdhu samIpa vinaya kara baiThyau,pA~yanamaiM diTha dInI / / 75 / / guru upadesyau dharma siromani, suni rAjA bairAge / rAja ramA 'vanitAdika je rasa, terasa berasa lAge ||76 / / muni-sUraja-kathanI kiranAvali, lagata bharamabudha bhAgI / bhava-tana-bhogasarUpa vicAreM, parama-dharama-anurAgI ||77|| isa saMsAra mahAbanabhItara, bhramate ora na Avai / jAmana-marana-jarA-doM dAjhyau, jIva mahAdukha pAvai / / 78|| kabahI jAya narakathiti bhuMjai, chedana bhedana bhArI | kabahI pasu parajAya dharai taha~, vadha baMdhana bhayakArI ||79 / / suragatimaiM parasaMpati dekhai, rAgaudaya dukha hoI / mAnuSa joni aneka vipatimaya, sarvasukhI nahiM koI ||80|| koI iSTaviyogI bilakhai, koI asubha sa~jogI / koi dIna dAridra bigUce, koI tanake rogI / / 81 / / kisahI ghara kalihArI nArI, kai bairI sama bhAI / kisahIkai dukha bAhara dIkhai, kisahI ura ducitAI // 82 / / Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40/pArzvapurANa koI putra binA nita jhUrai, hoya marai taba rovai / khoTI saMtatisauM dukha upajai, kyoM prAnI sukha sovai / / 83 / / punyaudaya jinakai tinakauM bhI, nAhiM sadA sukha sAtA / yoM jagavAsa jathAratha dekhata, saba dIkhai dukhadAtA ||84|| jo saMsAraviSai sukha ho to, tIrthaMkara kyoM tyAgeM / kAhe-kauM siva-sAdhana karate, saMjamasauM anurAgaiM ||85 / / deha apAvana athira dhinAvana, yAmaiM sAra na koI / sAgarake jalasauM suci kIjai, to bhI suci nahiM hoI / / 86 / / sAta kudhAtamaI malamUrati, cAmalapeTI sohai / aMtara dekhata yA sama jagamaiM, aura apAvana ko hai / / 87 / / nava maladvAra savai nisivAsara, nAMva liya ghina Avai / vyAdhi upAdhi aneka jahAM tahAM, kauna sudhI sukha pAvai / / 88 / / pokhata tau dukha dokha karai saba, sokhata sukha upajAve / durjana dehasubhAva barAbara, mUrakha prIti bar3hAvai ||89 / / rAcanajoga svarUpa na yAkau , viracanajoga sahI hai / yaha tana pAya mahA tapa kIjai, yAmaiM sAra yahI hai ||90 / / bhoga bure bhavaroga bar3hA, bairI haiM jaga jIke | berasa hohiM vipAka samai ati, sevata lAgaiM nIke ||91 / / vajra agani viSasauM viSadharasauM, ye adhike dukhadAI / dharmaratanake cora capala ye, durgati paMtha sahAI // 92 / / jyoM jyoM bhoga sa~joga manohara, manavAMchita jana pAvai / tisanA nAgani tyoM tyoM DaMkai, lahara jaharakI Avai / / 93 / / moha udaya yaha jIva agyAnI, bhoga bhale kara jAne / jyoM koI jana khAya dhatUro, so saba kaMcana mAnai / / 94 / / maiM cakrI pada pAya niraMtara, bhoge bhoga ghanere / tau bhI tanika bhaye nahi pUrana, bhoga-manoratha mere / / 95 / / Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIsarA adhikAra/41 rAja-samAja mahA aghakArana, baira bar3hAvanahArA / vesyAsama lachamI ati caMcala, yAkau kauna patyArA ||96 / / moha mahA ripu baira bicArA, jagajiya saMkaTa DAle / ghara kArAgraha vanitA ber3I, parijana jana rakhavAle ||97|| samyakadarasana-gyAna-carana-tapa, ye jiyake hitakArI / ye hI sAra asAra aura saba, yaha cakrI cita dhArI / / 98 / / chor3e caudaha ratana navauM nidhi, arU chor3e saMga sAthI / kor3i aThAraha ghor3e chor3e, caurAsI lakha hAthI / / 99 / / ityAdika saMpati bahuterI,jIrana tina jyoM tyAgI / nIti vicAra niyogI sutakauM, rAja diyau bar3abhAgI ||100 / / hoya nisalya aneka nRpati sa~ga, bhUSana vasana utAre / zrI gurucarana dharI jinamudrA, paMca mahAvrata dhAre ||101 / / dhana yaha samajha subuddhi jagottama, dhana yaha dhIraja bhArI / aisI sapaMti chori base bana, tina pada Dhoka hamArI ||102 / / dohA / parigrahapoTa utAri saba, lInauM cArita paMtha / nija subhAvamaiM thira bhaye, vajranAbhi niragraMtha ||103 / / caupaaii| bArahabidha duddhara tapa karai / dasa-lacchanI dharama anusarai / par3he aMga-pUraba suti sAra / ekAkI vicarai anagAra ||104 / / grISamakAla basai girisIsa | barasAmaiM tarutala muniIsa / sItamAsa taTinItaTa rahaiM | dhyAna aganimaiM karmani dahaiM ||105 / / eka dinA banamaiM thira kAya / joga diye ThAr3e munirAya / kamaThajIva ajagara-tana chori / upajyau chaThe naraka atighora ||106 / / thiti sAgara bAIsa pramAna / dekhe dukha jAneM bhagavAna / pUranaAyu bhogakara masyau / banahiM kuraMga bhIla avatasyau / / 107 / / Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42/pArzvapurANa kAlasarUpa vadana vikarAla | vanacara jIvanakau chayakAla | dhanuSabAna lIye nija pAna / bhramai mAMsalobhI bana thAna ||108 / / so pApI cala Ayau tahAM / jogArUDha khar3e muni jahAM / satrumitrasauM sama kara bhAva / lage ApamaiM suddha subhAva ||109 / / kuMkuma kAdau mahala masAna | komala seja kaThina pASAna | kaMcana kAca duSTa aru dAsa | jIvana marana barAbara jAsa ||110|| nirmamatta tanakI sughi nAhiM / sAtauM bhaya-varajita uramAhiM / dekhi digaMbara kopyau nIca | kaMpita adhara dasanatala bhIMca ||111 / / tAna kamAna kAna lauM laI / tIkhana sara mAsyau niradaI / munivara dharmadhyAna ArAdha | dukhamaiM dhIraja tajyau na sAdha ||112 / / darasana-gyAna-carana-tapa sAra | cArauM ArAdhana cita dhAra / dehatyAga taba bhayo munindra | madhyama graiveyika ahamiMdra ||113 / / taha~ utpAdasilA nikalaMka | haMsatUlajuta ratana palaMka | uThyau seja taji dIpata kAya / alpakAlamaiM jobana pAya ||114|| dekhai disi ati vismayarUpa / mahA manoga vimAna anUpa | atula teja ahamiMdra nihAra / avadhijJAna upajyau tihiM bAra / / 115 / / jAnyau saba pUraba-bhavabheva / cArita biracha phalyau sukhadeva / anupama AThauM daraba sa~joya / ratanAbiMba pUje thira hoya ||116 / / Ayau sura harSita nijathAna / mahAriddhi mahimA asamAna | tIna-bhavana-varatI jinadhAma / bhAvabhakti nita karai pranAma ||117 / / tIrthaMkara kevali-samudAya | nijathAnaka-thita pUjai pAya | paMcakalyAnaka kAla vicAri pranamai hastakamala siradhAri ||118 / / dohA / anAhUta ahamiMdragana, A3 sahaja subhAya / dharmakathA jinaguna-kathana, kareM saneha bar3hAya ||119 / / Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahIM ratana bimAnamaiM, kabahIM mahala majhAra / kabahIM banakrIr3A kareM, mili ahamiMdrakumAra // 120 // aura bAsa nija bAsateM, uttama dIsai nAhiM | tAhI te amaragana, aura kahIM nahiM jAhiM // 121|| prIta bhare guna Agare, subhaga soma zrImanta / sAta dhAta malasauM rahita, lesyA sukala dharaMta ||122|| tIsarA adhikAra / 43 saba samAna-saMpatidhanI, saba mAnaiM hama iMdra / kalA gyAna vigyAnasama, aise sura ahamiMdra ||123|| sukala varana tana-mana-harana, doya hAtha parimAna / mAnauM pratimA phaTikakI, mahAteja dutivAna ||124 // kAmadAha uramaiM nahIM, nahiM vanitAkau rAga / kalpalokake sura sukhI, asaMkhyAtaveM bhAga || 125|| sattAIsa hajAra mita, barasa bIti jaba jAhiM / mAnasIka AhArakI, ruci upajai manamAhiM ||126|| sAr3he teraha pacchapara, leta sugaMdha usAsa | chaTI avani lauM jina kahI, avadhi vikriyA jAsa // 127 // sAgara sattAIsa mita, parama Ayu tihiM thAna / subhaga subhadra vimAnamaiM, yoM sukha karai mahAna || 128 // caupAI | aba so bhIla mahAdukhadAya / rudradhyAnasauM chor3I kAya / munihatyA- pAtakataiM masyau / carama subhrasAgaramai pasyau // 129 // dohA | kathA tahAMkai kaSTakI, ko kara sakai bakhAna | bhugatai so jAnai sahI, kai jAne bhagavAn ||130|| dohA | janamathAna saba narakamaiM, aMdha adhomukha jauna / ghaMTAkAra ghinAvanI, dusaha bAsa dukhabhauna // 131|| Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44/pArzvapurANa tinamaiM upajai nArakI, tala sira Upara pAya | viSama vajra kaMTakamaI, parai bhUmipara Aya ||132 / / jo viSaila bIchU sahasa, lage deha dukha hoya / naraka dharAke parasateM, sarisa vedanA soya ||133 / / tahAM parata paravAna ati, hAhA karate ema | U~ce uchalaiM nArakI, taye tabA tila jema ||134 / / soraThA / naraka sAtaveM mAhiM, uchalana jojana pAMcasau / aura jinAgama mAhiM, jathAjoga saba jAniyo ||135 / / dohaa| phera Ana bhUpara parai, aura kahAM ur3i jAhi / chinna bhinna tana ati dukhita, loTa loTa bilalAhi ||136 / / saba disi dekhi apUrva thala, cakita citta bhayavAna | mana socai maiM kauna hUM, pasyau kahAM maiM Ana ||137 // kauna bhayAnaka bhUmi yaha, saba dukha-thAnaka niMda / rudrarUpa ye kauna haiM, niThura nArakI vRMda ||138 / / kAle barana karAla mukha, guMjA locana dhAra / huMDaka DIla DarAvane, karaiM mAra hI mAra ||139 / / sujana na koI diTha parai, sarana na sevaka koya / hyAM so kachu sUjhai nahIM, jAsauM china sukha hoya / / 140 / / hota vibhaMgA avadhi taba, nijaparakauM dukhakAra | naraka kUpamaiM ApakauM, pasyau jAna niradhAra ||141 / / pUraba pApa-kalApa saba, Apa jApa kara leya / taba vilApakI tApa tapa, pazcAttApa kareya ||142 / / maiM mAnuSa parajAya dhari, dhana-jobana-madalIna / adhama kAja aise kiye, naraka-bAsa jina dIna / / 143 / / Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarasoMsama sukhaheta taba, bhayau laMpaTI jAna | tAhIko aba phala lagyau, yaha dukha meru samAna ( ( 144 // // kaMdamUla mada mAMsa madhu, aura abhaccha aneka / acchana- basa bhacchana kiye, aTaka na mAnI eka || 145|| tIsarA adhikAra/45 jala thala nabhacArI vibidha, bilavAsI bahu jIva | maiM pApI aparAdha bina, mAre dIna atIva // 146 // nagaradAha kInauM niThura, gAma jalAye jAna / aTavImaiM dInI agani, hiMsA kara sukha mAna || 147 || apane iMdrIlobhakauM, bolyau muSA malIna / kalapita graMtha banAyakai, bahakAye bahu dIna // 148 // dAva ghAta parapaMcasauM para lachamI hara lIya / " chalabala haTabala darababala, paravanitA basa kI ||149 // bar3hI parigrahapoTa sira, ghaTI na ghaTakI cAha / jyoM IMdhana ke jogasauM, agani karai atidAha || 150|| bina chAnyau pAnI piyau, nisi bhuMjyA avicAri / devadaraba khAyai sahI, rudradhyAna ura dhAri ||151|| kInI seva kudevakI, kugurunakauM guru mAni / tinahIMke upadezasauM, pazu ho maiM hita jAni // 152|| diyau na uttamadAna maiM, liyau na saMjama bhAra / piyau mUr3ha mithyAtamada, kiyau na tapa jagasAra // 153 // jo dharmIjana dayAkari, dInI sIkha nihora / maiM tisauM risa kara adhama, bhAkhe bacana kaThora || 154 || karI kamAI parajanama, so AI mujha tIra / hA hA aba kaise dharUM, naraka dharAmaiM dhIra // 155 // durlabha narabhava pAyakaiM, keI puruSa pradhAna / tapakari sAdheM suraga siva, maiM abhAgi yaha thAna // 156 // Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46/pArzvapurANa pUraba saMtana yoM kahI, karanI cAlai lAra / sau aba A~khana dekhiye, taba na karI niradhAra ||157 / / jisa kuTuMbake heta maiM, kInaiM bahubidha pApa / te saba sAthI bIchar3e, pasyau narakamaiM Apa ||158 // merI lachamI khAnakauM, sIrI bhaye aneka / aba isa bipata bilApamaiM, kou na dIkhai eka ||159 / / sArasa sara-vara taji gaye, sUkho nIra nirATa / phalabina birakha bilokakai, paMchI lAge bATa ||160|| paMcakarana-poSana aratha, anastha kiye apAra / te ripu jyoM nyAre bhaye, mohi narakamaiM DAra ||161 / / taba tilabhara dukha sahanakauM, huto adhIraja bhAva / aba ye kaise dusaha dukha, bharihauM dIragha Ava ||162 / / agha bairIke basa pasyau, kahA karUM kita jAuM / sunai kauna pUchU kise, sarana kauna isa ThAuM ||163 / / yahAM kachU dukha hatanakau , ukta upAva na bhUra / thiti bina bipata-samudra yaha, kaba tirahauM taTa dUra ||164 / / aisI ciMtA karata hU, baTTai bedanA ema | ghIva telake jogate, pAvaka prajulai jema ||165 / / soraThA / ihibidha pUraba pApa, prathama nArakI sudhi kareM / dukha upajAvana jApa, hoya vibhaMgA avadhitaiM ||166 / / dohA / taba hI nAraki nirdaI, nayau nArakI dekha / dhAya dhAya mArana uTaiM, mahAduSTa durabhekha ||167 / / kaba krodhI kalahI sakala , sabake netra phuliMga / duHkha denakauM ati nipuna, niThura napuMsakaliMga ||168 // Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIsarA adhikAra/47 kuMta kRpAna kamAna sara, sakatI mugadara daMDa | ityAdika Ayudha vibidha, liye hAtha paracaMDa ||169 / / kahi kaThora durvacana bahu, tila tila khaMDe kAya | so tabahI tatakAla tana, pAre-vata mila jAya / / 170 / / kA~Tekara cherdai carana, bherdai marama vicAri / asthijAla cUrana kareM, kucalaiM khAla upAri / / 171 / / cIre karavata kATha jyoM, phArai pakari kuThAra | tor3eM aMtaramAlikA , aMtara udara bidAra ||172 / / pelaiM kolhU melakai, pIsaiM gharaTI ghAla / tAvai tAte telamaiM, dahaiM dahana parajAla ||173 / / pakari pAMya paTakai puhumi, jhaTaki parasapara lehiM / kaMTaka seja subAvahIM, sUlIpara dhari dehiM / / 174 / / ghasaiM sakaMTaka rUkhasauM, baitaranI le jAhiM / ghAyala gheri ghasITie, kiMcita karunA nAhiM ||175 / / keI rakta cuvAva tana, vihabala bhAjai tAma | parvata antara jAyake, kareM baiThi visarAma ||176 / / tahAM bhayAnaka nArakI, dhAri vikriyA bhekha / bAgha siMha ahi rUpasauM, dArai deha visekha ||177 // keI karasauM pAMya gahi, girasauM dehiM girAya / parai Ana durbhUmipara, khaMDa khaMDa ho jAya ||178 / / dukhasauM kAyara cittakari, DhU~. sarana sahAya / ve ati nirdaya ghAtakI, yaha ati dIna ghighAya ||179 / / vraNa-vedana nIkI kareM, aise kari visvAsa / sIMceM khAre nIrasauM, jo ati upajai trAsa ||180 / / keI jakari jaMjIrasauM, baiMci thaMbha ati bAMdhi / sudha karAya aba mAriye, nAnA Ayudha sAdhi / / 181 / / Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48/pArzvapurANa jina uddhata abhimAnasauM, kInaiM parabhava pApa tapata loha - Asana viSai, trAsa dikhAvaiM thApa ||182|| tAtI putalI lohakI, lAya lagAvaiM aMga | prIta karI jina pUrvabhava para kAminike saMga || 183 || " locanadoSI jAnike, locana lehiM nikAla / madirApAnI puruSakauM, pyAvaiM tAMbo gAla ||184|| jina aMganasauM agha kiye, teI chede jAhiM / pala-bhacchana ke pApataiM, tor3i tor3i tana khAhiM ||185|| keI pUraba bairake, yAda divAvaiM nAma / kaha durvacana aneka bidha, karaiM kopa saMgrAma ||186|| bhaye vikriyA dehasauM, bahuvidha AyudhajAta / tinahIsauM ati risa bhare, kareM paraspara ghAta ||187 || sithila hoya cira yuddhataiM, dIna nArakI jAma / hiMsAnaMdI asura TuTa, Ana bhirAvaiM tAma // 188 // soraThA / tRtiya naraka parajaMta, asurAdika dukha deta haiM / bhAkhyau jinasiddhaMta, asuragamana Age nahIM ||189 // dohA | ihibidha naraka nivAsamaiM, caina ekapala nAhiM / tapaiM niraMtara nArakI, dukha dAvAnala mAhiM // 190|| mAra mAra suniye sadA, chetra mahA duragaMdha | bahai bAta asuhAvanI, asudha chetra saMbaMdha ||191|| tIna lokako nAja saba, jo bhacchana kara leya / tauhU bhUkha na upasamai, kauna eka kana deya // 192 // sAgarake jalasauM jahAM, pIvata pyAsa na jAya / lahai na pAnI bUMdabhara, dahai niraMtara kAya // 193 // Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIsarA adhikAra/49 bAya-pitta-kapha-janita je, rogajAta jAvaMta / tina sabahIko narakamaiM, udaya kahyau bhagavaMta ||194 / / kaTutuMbI sau kaTuka rasa, karavatakI sI phAMsa | jinakI mRta maMjArasauM, adhika dehadurabAsa / / 195 / / jojana lAkha pramAna jaha~, loha-piMDa gala jAya / aisI hI ati usanatA, aisI sIta subhAya ||196 / / aDilla chNd| paMka-prabhA parajaMta usanatA ati kahI / dhUma-prabhAmaiM sIta usana donauM sahI / / chaThI sAtamI bhUmi na kevala sIta hai / tAkI upamA nAhiM mahA viparIta hai ||197 / / dohA / svAna syAra maMjArakI, par3I kalevara-rAsa / mAsa vasA aru rudhirako, kAdau jahAM kubAsa ||198 // ThAma ThAma asuhAvane, sebhala taruvara bhUra | painaiM dukhadainai vikaTa, kaMTaka-kalita karUra ||199 / / aura jahAM asipatra bana, bhIma tarovara kheta / jinake dala taravArase, lagata ghAva karadeta // 200|| vaitarinI saritA samala, lohita lahara bhayAna | bahai khAra sonita bharI, mAMsakIca ghina ghAna ||201 / / paMchI vAyasa gIdhagana, lohatuMDasauM jeha / marama vidArai dukha kareM, cUMTai cahu~disa deha / / 202 / / paMceMdrI manakauM mahA, je dukhadAyaka joga | te saba naraka-niketamaiM, ekapiMDa amanoga // 203 / / kathA apAra kalesakI, kahai kahAM lauM koya / kor3a jIbhasauM baraniye, taU na pUrI hoya ||204|| Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 / pArzvapurANa sAgarabaMdha pramAnathiti, chinachina tIkhana trAsa / ye dukha dekheM nArakI, paravasa pare nivAsa // 205 // jaisI paravasa bedanA, sahai jIva bahu bhAya | svavasa sahai jo aMsa bhI, tau bhavajala tirajAya || 206 || aise narakahiM nArakI, bhayau bhIla duTa bhAva / sAgara sattAIsakI, dhArI madhyama Ava || 207|| sAgara kAla pramAna aba, baranauM ausara pAya / jinasauM narakanivAsakI thiti saba jAnI jAya // 208 // , caupAI | pahale tIna palyake bheva / eka cittakari so suna leva / jinasauM sAgara upajai sahI / jathArIta jinasAsana kahI // 209 // soraThA / prathama palya byohAra, dutiya nAma uddhAra bhana / ardhA tritiya vicAra, aba inako vistAra suna || 210|| caupAI | pahale gola kUpa kalapiye / jojana bar3e mAna tharapiye / itanA hI kariye gaMbhIra / budhibala tAhi bharau nara dhIra ||211|| sAta divasake bhItara jeha / janaiM bher3ake bAlaka leha / uttama bhogabhUmike jAna / tinake romaagra manaAna || 212 // aise sUcchama kariye soya / pheri khaMDa jinako nahiM hoya / tina sauM mahAkUpa vaha bharau / bAraMbAra kUTa dir3ha karau // 213 || tina romanakI saMkhyA jAna / paiMtAlIsa aMka paravAna | te zrIjinasAsanamaiM kahe / kara pratIta jainI saradahe // 214 // cAmara chaMda / cAra eka tIna cAra pAMca do cha tIna le / sunna tIna sunna ATha doya aMka de / / sunna Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIsarA adhikAra/511 tIna eka sAta sAta sAta cAra nau karau / pAMca eka doya eka nau samAra do dharau ||215|| dohA / sAta bIsa ye aMka likhi, aura aThAraha sunna / prathama palyake romakI, yaha saMkhyA paripunna // 216 / / ___ caupaaii| sau sau barasa bIta jaba jAhiM / eka eka kAr3hau yAmAhiM / aisI bidha saba karate soya | kUpa udara jaba khAlI hoya // 217 / / jo kucha lagai kAla paravAna / so byohAra palya uraAna / prathama palya sabase laghurUpa / bIjabhUta bhAkhyau jinabhUpa // 218 / / dohaa| saMkhyA kArana jina kahyau, aura na yAsauM kAja | dutiya palya vivarana sunoM, jo bhAkhyau jinarAja // 219 / / caupaaii| pUravakathita roma saba dharau / tinake aMsa kalpanA karau / barasa asaMkha koTike jite / samaya hohiM Atama parimite ||220 / / eka ekake tAvata mAna | karau bhAga vikalapa mana Ana / yAbidha ThAna romakI rAsa / samaya samaya prati eka nikAsa ||221 / / jitanauM kAla hoya saba yeha / so uddhAra palya suna leha / yAkai romanasauM paravAna / dIpodadhikI saMkhyA jAna ||222 / / dohA / kor3Akor3i pacIsake, palya roma jAvaMta / titanaiM dIpa samudra saba, baranai jainasidhaMta / / 223 / / caupaaii| aba suna tritiya palyakI kathA | zrIjinasAsana baranI jathA / dutiya palyake amita apAra / roma aMsa lIjai nirdhAra ||224 // Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52/pArzvapurANa eka ekake bhAga pramAna | kari sau barasa samaya paravAna | ihibidha rAsi hoya phira eha / samaya samaya prati lIjai teha ||225 / / aise karata lagai jo kAla | soI ardhApalya visAla | karamanakI thiti yAsauM jAna / yaha utkRSTa kahI bhagavAna ||226 / / dohaa| prathama palya saMkhyAtamita, dutiya asaMkhyapramAna | asaMkhyAtaguna tIsarau, likhyau jinAgama jAna ||227 / / ina saba tInauM palyamaiM, addhApalya mahAna / dasa kor3A kor3I gaye, addhAsAgara ThAna ||228 / / isa hI addhAsiMdhusauM, punyapApa parabhAva / saMsArIjana bhogardai, suraga narakakI Ava ||229 / / aise dIragha kAla lauM, naraka sAtarphe thAna | kamaTha jIva dukha bhogavai, pasyau karmavasa Ana ||230|| dhika dhika viSaya-kaSAya mala, ye bairI jagamAhiM / ye hI mohita jIvakauM, avasi naraka le jAhiM / / 231 / / dharma padAratha dhanya jaga, jA paTatara kachu nAhiM / durgativAsa bacAyakai, dharai suragasivamAhiM / / 232 / / . yahI jAna jinadharmakauM, sevo buddhivizAla / mana tana vacana lagAyakaiM, tihu~pana tInauM kAla ||233 / / iti zrIpArzvapurANabhASAyAM vajranAmaahamindrasukhabhillanarakaduHkhavarNanaM nAma tRtiiyo'dhikaarH| Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ /53 cauthA adhikAra AnandarAya indrapada prApti varNana | soraThA mAruthala saMsAra, vAmAnaMdana kalapataru / vAMchita phala dAtAra, sukhakAmI sevo sadA ||1|| caupaaii| isahI jaMbUdIpa majhAra / bharatakhaMDa dacchina disi sAra || kausaladesa basai abhirAma | nagara ajodhyA uttama ThAma ||2|| ArajakhaMDa mAhiM paradhAna / madhyabhAga rAjai subhathAna || gar3ha gopura khAI gRhapAMti / ghanabanasauM sohai bahubhAMti ||3|| UMce jinamaMdira manaharai / kaMcana kalasa dhujA pharaharai / / vajrabAhu bhUpati tihiM thAna | vara-ikhvAkavaMsa-nabha-bhAna ||4|| jainadharma pAlai bar3habhAga | jinapada-kamalani madhupa sarAga / / prabhAkarI tiya tAghara satI / jItI jina raMbhA-rati-ratI ||5|| dohA / yathA haMsake vaMsakauM, cAla na sikhavai koya / tyoM kulIna nara-nArika, sahaja namana-guna hoya // 6 // caupaaii| vaha ahamiMdra tahAtaiM cayau / tinakai sudina putra so bhayau / / nAMva dhasyau AnaMdakumAra | atula teja saba lacchana sAra ||7|| sabhaga soma zrIvaMta mahAna / balaM-vIraja-dhIrajagunathAna / / naranArI-mana-mAnika-cora / dekhata nayana rahaiM jA ora ||8|| jAke suguna sesa kaha thakai / aura kauna baranana kara sakai / / jobanavaMta janaka tisa dekha | byAha mahotsava kiyau visekha / / 9 / / paranI rAjasatA baha bhAya / jinakI chabi baranI nahiM jAya / / kramasauM kamara pitApada pAya | balasauM basa kIye baha rAya ||10|| Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54/pArzvapurANa dohaa| jobana vaya saMpati bar3I, milyau sakala sukhajoga / 'mahAmaMDalI' pada lahyau, pUraba-punya-niyoga ||11|| caupaaii| aba suna ATha jAtike bhUpa | jinakau jinamata kahyau sarUpa / / koTi grAmako adhipati hoya / rAjA nAma kahAvai soya ||12|| na pAMcasau rAjA jAhi / adhirAjA nRpa kahiye tAhi / / sahasa rAya jisa mAneM Ana | mahArAja rAjA vaha jAna ||13|| doya sahasa nRpa na0 asesa / maMDalIka vaha ardha naresa / / cAra sahasa jisa pU0 pAya / soI maMDalIka nararAya ||14|| ATha sahasa bhUpatikau Isa | maMDalIka so mahA mahIsa / / solaha sahasa na bhUpAla / so adhacakrI punyavisAla ||15|| sahasa batIsa Ana jisa bahaiM ! tAhi sakalacakrI budha kahaiM / inamaiM zrI AnaMda naresa ! mahAmaMDalI pada paramesa / / 16 / / sortthaa| ATha sahasa sukhaheta, nRpa nachatra seveM sadA / kIrati-kirana-sameta, sohai narapaticaMdramA ||17|| caupaaii| eka dinA AnaMda mahIsa / baiThyau sabhA siMhAsanasIsa // maMtrI tahAM svAmihita nAma / kahai vivekI suvacana tAma ||18 // svAmI yaha vasaMta riturAja / saba jana kareM mahocchavakAja || naMdIsura-vrata avasara yeha / kariye prabhu-pUjA jina geha ||19 // dohA / jinapUjAkI bhAvanA, saba dukhaharana-upAya / karate jo phala saMpajai, so baranyau kimi jAya / / 21 / / Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauthA adhikAra/55 caupaaii| suni rAjA maMtrI upadesa / nagara mahocchava kiyau visesa / / kari sanAna jinamaMdira jAya / jainabiMba pUje bihasAya ||22|| bahubidha pUjA daraba manoga / dhare Ana jina-pUjana joga || bhAva bhaktisauM maMgala Thayau / rAjA-ke mana saMsaya bhayau / / 23 / / vipulamatI munivara tihiM thAna / darasana kArana Aye jAna || tinaiM pUji nRpa pUche yeha / bho munIMdra mujha mana saMdeha / / 24 / / dohA / pratimA dhAta pakhAnakI, pragaTa acetana aMga / pUjaka janakauM punyaphala, kyoM kara deya abhaMga ||25|| tuma jagamaiM saMsaya-timira, dUrakarana ravirUpa | yaha mujha bharama miTAiye, karai bInatI bhUpa ||26|| taba gyAnI ganadhara kahaiM, samAdhAna suna rAya / bhavi-janakauM-pratimA bhagati, mahApunya-phaladAya ||27|| bhAva subhAsubha jIvake, upajai kArana pAya / punya pApa tinasauM baMdhai, yoM bhASyau jinarAya ||28|| kusuma baranakau joga lahi, jaise phaTika pakhAna / aruna-syAma dutikauM dharai, yahI jIvakI bAna / / 29 / / so kArana hai doya bidha, aMtaraMga bahiraMga || tinake hI ura Aya hai, je samajheM saravaMga ||30|| bAhija kArana jAniyau, aMtaraMgakau heta / soI aMtarabhAva nita, karmabaMdhakauM deta ||31|| jina parinAmana punya baha, badhaiM anyathA nAhiM / tina bhAvanakauM nimita hai, jinapratimA jagamAhiM ||32|| vItarAga mudrA nirakhi, sudhi Avai bhagavAna / vahI bhAva kArana mahA, punyabaMdhakau jAna |33 / / Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56/pArzvapurANa rAga-dveSa-varjita amala, sukhadukhadAtA nAhiM / darpanavata bhagavAna haiM, yaha AnauM uramAhiM ||34|| tinakau ciMtana dhyAna japa, thuti pUjAdi vidhAna / / suphala phalai nija bhAvasauM, hai mukatI sukhadAna ||35 / / jaise guna prabhuke kahe, te jina mudrAmAhiM / thirasarUpa rAgAdibina, bhUSana Ayudha nAhiM / / 36 / / jadyapi silpIkRta kRtama, jinavarabimba aceta / tadapi sahI aMtaravirSe, subha bhAvanakoM heta // 37 / / aura eka diSTAMta aba, suna avanIpati soya / jiyake ura dRSTAMtasauM, saMsai rahai na koya ||38|| caupaaii| ganikA dharI citAmaiM jAya / bisanI puruSa dekhi pachatAya / / jo jIvata mujha milatI joga / to maiM karatau vAMchita bhoga ||39 / / svAna kahai ura kyoM yaha dahI / maiM nija bhacchana karatau sahI / / puni tihi dekha kahaiM munirAya | kyoM na kiyau tapa yaha tana pAya ||40 // ihi bidha dekhi acetana aMga | upajai bhAva pAya parasaMga || tina hI bhAvanake anusAra / lAgyau phala tinakauM tihiM bAra // 41 // dohA / vyasanI nara narakahiM gayau, lahyau bhUkhadukha svAna || sAdhu suraga pahu~ce sahI, bhAvanako phala jAna ||42 / / caupaaii| yoM jinabiMba acetana-rUpa | sukhadAyaka tuma jAno bhUpa || kAranasama kAraja saMpajai / yAmaiM budha saMsai nahiM bhajai / / 43 / / dohA / jaisaiM ciMtAmani ratana, mana-vAMchita dAtAra / tathA acetana biMba yaha, vAMchA pUranahAra ||44|| Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauthA adhikAra/57 jyoM jAMcata sukha kalapataru; dAnI janakauM deya / / tyoM aceta yaha deta hai, pUjakakauM sukha zreya ||45 / / mani maMtrAdika oSadhI, haiM prataccha jar3arUpa / viSa rogAdikakauM harai, tyoM yaha aghahara bhUpa ||46 // jar3a-sarUpako pUja pada, pragaTa dekhiye loya | rAjapatra sira dhAriye, mudrAaMkita hoya ||47 / / rAjapatra sira dhAriye, rAjAko bhaya mAni / jinavara-mudrA pUjiye, pAtaka-kau Dara jAni ||48|| pratimA pUjana ciMtavana, darasana Adi vidhAna / haiM pramAna tihu~ kAlamaiM, tIna lokamaiM jAna ||49 / / je pratimA pUjeM nahIM, niMdA kareM ajAna / tIna loka tihuMkAlamaiM, tinasama adhama na Ana ||50|| je pratimA pUjeM sadA, bhAva-bhagati-vidhi-suddhi / tinako janama sarAhiye, dhana tinakI sadabuddhi ||51|| ityAdika upadesa suni, AI ura paratIta | jina-pratimA pUjana vi, dharI rAya dir3ha prIta ||52 / / caupaaii| tisa ausara muni baranai tAma | tIna bhavana-varatI jinadhAma / / bhAnu-vimAna viSai jinageha / so pahale baranai dhari neha ||53 / / ratanamaI pratimA jagamagai / koTa bhAnu chabi chInI lagai // nirupama racanA vividha visAla | sUrajadeva namaiM tihu~ kAla ||54 / / suna AnaMdI AnaMdarAya / vikasata Anana aMga na mAya / / jaba saMdehasalya nirabarai |tb avasya ura sukha vistarai / / 55 / / prAta sAMjha maMdira car3hi soya / argha deya ravi sammukha hoya || . kari jinabiMbanako mana dhyAna / astuti karai rAga mana Ana ||56 / / Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58/pArzvapurANa ravi-vimAna mani kaMcanamaI / niramApo adbhuta chabi chaI / / jaina bhavana kari maMDita soya deikhata janamana acaraja hoya ||57 / / pUjA tahAM karai nita rAya | mahA mahocchava harSa bar3hAya || pratidina deya dayA ura Ana / dIna dukhita janakauM bahu dAna / / 58 / / yaha nitanema karai bhUpAla | calI nagaramaiM soI cAla || saba sUrajakauM kareM pranAma / dekhAdekhi calyau mata tAma ||59 / / samajheM nahIM mUr3ha paranaye / bhAnuupAsaka tabasauM bhaye / / jo mahaMta nara kAraja karai / tAkI rIta jagata Acarai // 60|| yoM bahu punya karai bhUpAla / sukhamaiM jAta na jAnyau kAla / / eka dinA nijasabhA naresa / nibasai mAnauM suraga-suresa // 61 // dhavala kesa dekhyau nija sIsa | mana kaMpyau socai naraIsa / / jAhi dekhi mana utsava ghaTai / kAmI jIvanako ura phaTai // 62 / / so lakhi seta bAla bhUpAla | bhoga udAsa bhaye tatakAla || jagatarIti saba athira asAra / ciMtai citamaiM moha nivAra ||63 / / bAla avasthA bhaI bitIta / tarunAI AI nija rIta / / so aba bItI jarA pasAya | marana divasa yo pahuMcai Aya ||64 / / bAlaka kAyA phaeNpala soya / patrarUpa jobanamaiM hoya / / pAko pAta-jarA tana karai / kAla bayAri calata jhara parai / / 65 // koI garbhamAhiM khira jAya / koI janamata choDai kAya || koI bAla dasA dhari marai | taruna avasthA tana pariharai / / 66 / / marana divasako nema na koya / yAteM kachu sudhi parai na loya / / eka nema yaha to paramAna / janma dharai so marai nidAna // 67 / / mahApuruSa upaje bar3abhAgi / saba paraloka gaye tana tyAgi / saMsArI jana apanI bAra / pUraba udai karai anusAra // 68 / / paravata-patita nadIke nyAya / chinahI china thiti bItI jAya / / rAga aMdha prAnI jagamAhiM / bhogamagana kachu socai nAhiM // 69 / / Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauthA adhikAra/59 aMtakAla jaba pahuMcai Aya / kahA hoya jo taba pachatAya / / pAnI pahale baMdhai jo pAla | vahI kAma Avai jala-kAla ||70 / / yahI jAna Atama hita heta | kareM vilaMba na saMta suceta / / Aja kAla je karata rahAhiM | te ajAna pIche pachatAhiM ||71 // rAta divasa ghaTamAla subhAva | bhari bhari jala jIvanakI Ava / / sUraja cAMda baila ye doya / kAla ra~haTa nita pherai soya ||72 / / dohA / rAjA rAnA chatrapati, hAthinake asavAra / maranA sabakauM eka dina, apanI apanI bAra ||73|| dalabala deI devatA, mAta pitA parivAra | maratI biriyA~ jIvakauM, kou na rAkhanahAra ||74|| dAma binA nirdhana dukhI, tisanA vasa dhanavAna | kahU~ na sukha saMsAramaiM, saba jaga dekhyau chAna ||75 / / Apa akelA avatarai, marai akelA hoya / yoM kabahI isa jIvakA, sAthI sagA na koya ||76 / / jahAM deha apanI nahIM, tahAM na apano koya / ghara sampati para pragaTa ye, para haiM parijana loya ||77|| dipai cAma-cAdara-mar3hI, hAr3a pIjarA deha / bhItara yA sama jagatamaiM, aura nahIM ghinageha ||78|| sortthaa| mohanIMdake jora, jagavAsI ghUmai sadA / karmacora cahu~ ora, saravasa lUTeM sudhi nahIM ||79 / / sataguru dehiM jagAya, mohanIMda jaba upasamai / taba kachu banai upAya, karmacora Avata rukaiM ||80|| dohA / gyAna dIpa tapa tela bhari, ghara sodhai bhrama chora / yAbidha bina nikasaiM nahIM, paiThe pUraba cora ||81 / / Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60/pArzvapurANa paMca mahAvrata-saMcarana, samiti paMca parakAra / prabala paMca iMdrI-vijaya, dhAra nirjarA sAra ||82 / / caudaha rAju utaMga nabha, lokapuruSa saMThAna / tAmaiM jIva anAdisauM, bharamata hai bina gyAna ||83 / / jA~cai surataru dehiM sukha, ciMtata ciMtAraina / bina jA~caiM bina ciMtanai, dharma sakala sukha-daina ||84|| dhana-kana-kaMcana-rAjasukha, sabai sulabha kari jAna / durlabha hai saMsAramaiM, eka jathAratha gyAna ||85 / / caupaaii| ihibidha bhUpa bhAvanA bhAya / hita udyama ciMtyau mana lAya || sabasauM moha mamata niravAri / uThyau dhIra dhIraja ura dhAri // 86 // jeThe sutakauM dInauM rAja | Apa calyau siva-sAdhana kAja // sAgaradatta munIsura pAsa / saMjama liyau tajI jagaAsa ||87|| ghanaiM bhUpa bhUpatike saMga / dhare mahAvrata nirbhaya aMga || aba AnaMda mahAmuni dhIra | bananivAsa bicarai bana bIra ||88|| duddhara tapa bAraha bidha karai / dubidha saMga-mamatA pariharai / / tinake nAma kahUM kachu dhAra | jinasAsana jinako vistAra ||89 / / prathama mahAtapa anasana nAma | dUjau Unodara gunadhAma || tIjau hai vrataparisaMkhyAna / rasaparityAga caturthama mAna ||90 // paMcama bhina-sayanAsana sAra | kAyakalesa chaThau avikAra || yaha SaTabidha bAhaja tapa jAna / aba antara tapa sunau sujAna / / 91 / / pahale prAchita vinaya dutIya / vaiyAvata tIjau gana lIya / / cauthau antaraMga sijjhAya / paMcama tapa vyutsarga batAya ||92 / / paSTama dhyAna harai saba kheda / ye antara tapake saba bheda || aba inako saMchepa sarUpa / sunau saMta taji bhAva virUpa ||93 / / Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauthA adhikAra/61 jinake sunata ba~dhai subhadhyAna / sevata pada lahiye niravAna || tapa bina tInakAla tihu~ loya / karmanAsa kabahI nahiM hoya ||94 / / dinasauM leya barasa lagi karai / cAra prakAra asana pariharai / / rAga-roga-nirdalana upAya / so anasana bhAkhyau jinarAya ||95|| pauna ardha cauthAI Teka / eka grAsa athavA kana eka || aisI bidha jo bhojana leta / Unodara Alasa hara leta / / 96 / / jaisI prathama pratigyA karai / tAhI bidha bhojana Adarai / / so kahiye vrata-pari-saMkhyAna | AsAvyAdhi-vinAsana jAna ||97|| lavanAdika rasa chAMri upAdha | nIrasa bhojana bhuMjai sAdha || rasa-parityAga kahAvai ema / iMdriya-mada nAsana yaha nema ||98|| sUnyageha giri guphA masAna | nAri-napuMsaka-varjita thAna || basai bhinna-sayanAsana soya | yAsauM siddhi dhyAnakI hoya ||99 / / grISama kAla basai giri-sIsa / pAvasamaiM taruvara-tala dIsa / / sIta-samaya taTinI-taTa rahai / kAya-kalesa kahAvai yahai ||100 / dohaa| yA tapake AcaranasauM, sahanasIla muni hoya / aba antara-tapa-bheda chaha, kahUM jinAgama joya ||101 / / caupaaii| jo pramAdavasa lAgai doSa / sodhai tAhi chori chala roSa / / AcAraja vAnI anusAra | yahI prathama prAchita tapa sAra ||102 / / je gunajeThe sAdhu mahaMta / darasana gyAnI cAritavaMta / / tinakI vinaya karai manalAya / vinaya nAma tapa so sukhadAya ||103 / / rogAdika pIr3ita aviloya / bAla biradha munivara jo hoya / / seva karai nijasaMjama rAkhi / so vaiyAvrata AgamasAkhi ||104|| sakatisamAna sakala guna ThATha / karai sAdhu paramAgama-pATha // paramottama tapa so sijjhAya | jAsauM saba saMsaya miTa jAya ||105 / / Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62/pArzvapurANa chappaya / nija sarIra mamatA parihare / kAusagga mudrA dir3ha dharai // antara bAhara parigraha chAra / soI tapa vyutsarga udAra ||106 / / Arata raudra nivArai soya | dharma sakala dhyAvai thira hoya / / jahAM sakala ciMtA miTa jAhiM / vahI dhyAna-tapa jinamata mAhiM / / 107|| dohA / yaha bAraha bidha tapa viSama, tapai mahAmuni dhIra / / sahai parISaha bIsa do, te aba baranauM bIra ||108 / / chappaya / chudhA tRSA hima usana, DaMsa maMsaka dukhabhArI / nirAvarana tana arati, kheda upajAvana nArI || cariyA Asana sayana, duSTa vAyaka vadha baMdhana | jAMcai nahIM alAbha roga, tina-pharasa nibaMdhana / / mala janita mAna-sanamAna vasa, pragyA aura agyAna kara || darasana malIna bAIsa saba, sAdhu parISaha jAna nara ||109 / / dohA / sUtra pATa anusAra ye, kahe parISaha nAma || inake dukha je muni sahaiM, tinaprati sadA pranAma ||110 / / somAvatI chNd| anasana Unodara tapa poSata, pAkhamAsa dina bIta gaye haiM / joga na banai joga bhicchAbidhi, sUkha aMga saba sithila bhaye haiM / taba bahu dusaha bhUkhakI vedana, sahata sAdhu nahiM neka naye haiM / tinake caranakamala prati dina dina, hAtha jori hama sIsa Thaye haiM ||111|| parAdhIna munivarakI bhicchA, paraghara lehiM kahaiM kachu nAhIM / prakRti-virodhi pAranA bhuMjata, bar3hata pyAsakI trAsa tahAMhIM / grISamakAla pitta ati kopai, locana doya phire jaba jAhIM / nIra na cahaiM sahaiM aise muni, jayavaMte baratau jagamAhIM / / 112 / / Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauthA adhikAra/63 sItakAla sabahI jana kAMpaiM, khar3e jahAM bana biracha Dahe haiM / jhaMjhA bAyu bahai barasA rita, barasata bAdala jhUma rahe haiM || tahAM dhIra taTinItaTa caubaTa, tAla-pAlapai karma dahe haiM / sahaiM sa~bhAla sItakI bAdhA, te muni tAranatarana kahe haiM ||113|| bhUkha pyAsa pIr3e ura aMtara, prajalai AMta deha saba dAgai / aganisarUpa dhUpa grISamakI, tAtI bAla jhAlasI lAgai / / tapai pahAra tApa tana upajai, kopai pitta dAhajura jAgai / ityAdika grISamakI bAdhA, sahata sAdhu dhIraja nahiM tyAgai // 114 / / DAMsa mAMsa mAkhI tana kATeM, pIr3eM banapaMchI bahutere / DasaiM byAla viSayAle bIchU, lagaiM khajUre Ana ghanere // siMha syAla suMDAla satAvai, rIcha rojha dukha dehiM bar3ere / aise kaSTa sahaiM samabhAvana , te munirAja harau agha mere ||115 / / aMtara viSaya-vAsanA baratai, bAhara lokalAja bhaya bhArI / tAteM parama digaMbara mudrA, dhara nahiM sakaiM dIna saMsArI / / aisI duddhara nagana parISaha, jIteM sAdhu sIlavratadhArI / nirvikAra bAlakavata nirbhaya, tinake pAyana Dhoka hamArI ||116 / / desa kAlako kArana lahikai, hota acaina aneka prakArai / taba tahAM khinna hohiM jagavAsI, kalamalAya thiratApada chArai // aisI arati parISaha upajata, tahAM dhIra dhIraja ura dhAreM / aise sAdhanako ura aMtara, basau niraMtara nAma hamAre ||117 / / je pradhAna keharikauM pakareM, pannaga pakari pAMvasauM caMpata / jinakI tanaka dekhi bhauM bAMkI, koTika sUra dInatA jaMpata / / aiso puruSa-pahAra-ur3Avana, pralaya-pavana tiya-veda payaMpata / dhanya dhanya te sAdhu sAhasI, mana-sumeru jinakau nahiM kaMpata ||118 / / cAra hAtha parakhAna nirakhi patha, calata diSTa ita uta nahiM tAnaiM / komala pAMya kaThina dharatI para, dharata dhIra bAdhA nahiM mAneM / / nAga turaMga pAlakI car3hate, te savAda ura yAdi na AnaiM / yoM munirAja bharai caryAdukha, taba dir3hakarma kulAcala bhAnaiM / / 119 / / Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64/pArzvapurANa guphA masAna saila taru koTara, nivasaiM jahAM suddhi bhU hereM / parimita kAla rahai nihacala tana, bArabAra Asana nahiM pherai / / mAnuSa deva acetana pasukRta, baiThe vipata Ana jaba dherai / Thaura na tajai bhalai thiratA pada, te guru sadA basau ura mere ||120|| je mahAna soneke mahalana, suMdara seja soya sukha jovai / te aba acalaaMga ekAsana, komala kaThina bhUmipara sovai / / pAhana-khaMDa kaThora kAMkarI, gar3ata kora kAyara nahiM horse / aisI sayana-parISaha jItata, te muni karmakAlimA dho ||121 / / jagata jIva jAvaMta carAcara, sabake hita sabake sukhadAnI / tinaiM dekha durvacana kahaiM duTa, pAkhaMDI Thaga yaha abhimAnI // mArau yAhi pakari pApIkauM, tapasI-bheSa cora hai chAnI / aisai vacana-bANakI varSA, chimADhAla o. munigyAnI / / 122 / / niraparAdha nirvaira mahA muni, tinakauM duSTaloga mili mAraiM / keI baiMca thaMbhasauM bA~dhata, keI pAvaka maiM parajAe~ / / tahAM kopa nahiM karahiM kadAcita, pUraba karma-vipAka vicArai / / samaratha hoya sahaiM badha baMdhana, te guru sadA sahAya hamAre ||123 / / ghora vIra tapa karata tapodhana, bhayau khIna sUkhI gala bAhIM / asthi-cAma avasesa rahyau tana, nasAjAla jhalakyau jisamAhIM / oSadhi asana pAna ityAdika, prAna jAya para jAMcata nAhIM / duddhara ajAcIka vrata dhAre, karahiM na malina dharama parachAhIM / / 124 / / eka bAra bhojanakI biriyA~, mauna sAdhi basatImaiM Avai / jo nahiM banai joga bhicchAbidhi, tau mahaMta mana kheda na lAvai / aise bhramata bahata dina bIteM, taba tapa virada bhAvanA bhAveM / yoM alAbhakI parama parISaha, sahaiM sAdhu soI siva pAvai / / 125 / / bAta pitta kapha sonita cArauM, ye jaba ghaTeM bar3he tanamAhaiM / rogasaMjoga soga tana upajata, jagata jIva kAyara ho jAhaiM || aisI vyAdhi vedanA dAruna, sahaiM sUra upacAra na cAhaiM / / Atama-lIna dehasauM virakata, jaina jatI nija nema nibAhaiM ||126 / / Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauthA adhikAra/65 sUkhe tina aru tIkhana kAMTe, kaThina kAMkarI pAMya bidArai / raja ur3i Aya parai locanamaiM, tIra phAMsa tana pIra vithArai / / tApara para sahAya nahiM vAMchata, apane karasauM kAr3ha na DArai / / yoM tina-parasa-parISaha vijaI, te guru bhava bhava sarana hamAre ||127|| jAvajIva jalanhauna tajyau jina, naganarUpa banathAna khare haiM / calai paseva dhUpakI biriyA~, ur3ata dhUla saba aMga bhare haiM / / malina dehakauM dekhi mahAmuni, malina bhAva ura nAhiM kare haiM / yoM malajanita parISaha jIteM, tinaiM hAtha hama sIsa dhare haiM ||128|| je mahAna vidyAnidhi vijaI, cira tapasI guna atula bhare haiM / tinakI vinaya vacanasauM athavA, uThi pranAma jana nAhiM kare haiM / tau muni tahA~ kheda nahiM mAneM, ura malInatA bhAva hare haiM / aise paramasAdhuke ahanisi, hAtha jori hama pAMya pare haiM ||129 / / tarka chanda vyAkarana kalAnidhi, Agama alaMkAra par3ha jAnaiM / jAkI sumati dekhi paravAdI, bilakhe hohiM lAja ura AneM / jaisaiM nAda sunata keharikau , banagayanda bhAgata bhaya mAnaiM / aisI mahAbuddhike bhAjana, pai munIsa mada raMca na ThAnaiM ||130|| sAvadhAna barateM nisivAsara, saMjama-sUra parama vairAgI / pAlata gupati gaye dIragha dina, sakala saMga-mamatA parityAgI / avadhigyAna athavA manaparajaya, kevala-kirana ajauM nahiM jAgI / yoM vikalapa nahiM karahiM tapodhana, so agyAnavijaI bar3abhAgI ||131 / / maiM cira kAla ghora tapa kInauM, ajauM, riddhi-atisaya nahiM jAgai / tapabala siddha hohiM saba suniye, so kachu bAta jhUThasI lAgai / yoM kadApi citamaiM nahiM ciMtata, samakita-suddha sAMta-rasa pAge / soI sAdhu adarsanavijaI, tAke darasanasauM agha bhAge ||132 / / kavitta ikatIsA / gyAnavaraNIsauM doya pragyA agyAna hoya, eka mahAmohate adarasa bakhAniye / Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 / pArzvapurANa aMtarAyakarmasetI upajai alAbha dukha, sapata cAritra - mohanIke bala jAniye || nagana niSidyA nAri mAna sanamAna gAri, jAMcanA arati saba gyArai ThIna ThAniye / ekAdasa bAkI rahIM vedanI udasauM kahIM, bAisa parISA udai, aise ura Aniye // 133 // ar3illa / eka bAra inamAhiM, eka munikai kahI / saba unIsa utakRSTa, udaya AvaiM sahI | Asana sayana vihAra, doya inamAhiMkI / sIta usanamaiM eka, tIna ye nAhiMkI // 134 // dohA / aba dasalacchana dharma ke, kahUM mUla dasa aMga / je nita zrI AnaMda muni, pAlata haiM saravaMga || 135|| caupAI | binAdoSa durjana dukha deya / samaratha hoya sakala saha leya || krodha kaSAya na upajai jahAM / uttama chimA kahAvai tahAM // 136 // ATha mahAmada pAya anUpa / nirabhimAna baratai mRdurUpa // mAnakaSAya jahAM nahiM hoya / mArdava nAma dharama hai soya // 137 // jo manacitai so mukha kahai / karai kAyasauM kAraja vahai / / mAyAcAra na ura pAiye / Arjava dharma yahI gAiye ||138 // bolai vacana svapara hitakAra / satyasvarUpa sudhA-unahAra // mithyAvacana kahai nahiM bhUla / soI satya dharmatarumUla // 139 // para- kAmini para darabamajhAra / jo birakta baratai chala chAra // aMtara suddha hoya saravaMga / soI sauca dharmakau aMga || 140|| mana sameta jo iMdrI paMca / inakauM sithila karai nahiM raMca // sa thAvarakI racchA joya / saMjama dharma bakhAnyau soya || 141 | Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauthA adhikAra/67 khyAti lAbha pUjA saba chaMDa | paMca karanakauM dIjai daMDa || so tapadharma kahyau jagasAra / anasanAdi bAraha parakAra ||142 / / saMjamadhArI vratI pradhAna / dIjai caubidha uttama dAna / tathA duSTavikalapa parihAra | tyAgadharma bahu sukhadAtAra ||143 / / bAhija parigrahakauM parityAga / aMtara mamatA rahai na lAga / / AkiMcana yaha dharma mahAna / siva-pada-dAyaka nihacai jAna ||144 / / bar3I nAri jananI sama jAna | laghu putrI sama bahina bakhAna / / taji vikAra mana baratai jeha / brahmacarya paripUrana eha / / 145 / / dohA / solaha kArana bhAvanA, bhAvai muni AnaMda | tinako nAma sarUpa kachu, likhauM sakala sukhakaMda / / 146 / / caupaaii| ATha doSa mada ATha malIna / chai anAyatana saThatA tIna || ye pacIsa malavarajita hoya / darsana-suddhi kahAvai soya ||147 / / ratnatrayadhArI munirAya / darsana-gyAna-carita-samudAya || inakI vinayavirSe paravIna / dutiya bhAvanA so amalIna ||148 / / sIlabhAra dhArai samaceta / sahasa aThAraha aMga sameta || atIcAra nahiM lAgai jahAM / tRtiya bhAvanA kahiye tahAM ||149 // Agama-kathita artha avadhAra | jathAsakati nijabudhi anusAra || karai niraMtara gyAna abhyAsa / turiya bhAvanA kahiye tAsa ||150 // dohaa| dharma dharmake phalaviSai, baratai prIti visekha / / yahI bhAvanA paMcamI, likhI jinAgama dekha ||151 / / caupaaii| oSadhi abhaya gyAna AhAra | mahAdAna yaha cAra prakAra || sakti samAna sadA nirabahai / chaThI bhAvanA dhAraka vahai ||152 / / Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68/pArzvapurANa anasana Adi mukati-dAtAra | uttama tapa bAraha parakAra || bala anusAra kare jo koya / so sAtamI bhAvanA hoya / / 153 / / jatI-vargakauM kArana pAya / vighana hota jo karai sahAya // sAdhu-samAdhi kahAvai soya / yahI bhAvanA aSTama hoya ||154 / / dasabidha sAdhu jinAgama kahe / patha-pIr3ita rogAdika gahe / / tinakI jo sevA-satakAra / yahi bhAvanA naumI sAra ||155 / / parama pUjya Atama arahaMta / atula anaMta catuSTayavaMta / / tinakI thuti nati pUjA bhAva / dasama bhAvanA bhavajala-nAva ||156 / / jinavara-kathita artha avadhAra / racanA karai aneka prakAra || AcArajakI bhakti vidhAna / ekAdasama bhAvanA jAna ||157 / / vidyAdAyaka vidyAlIna / guNagariSTha pAThaka paravIna || tinake carana sadA cita rahai / bahu zruti-bhakti bAramI yahai / / 158 // bhagavata bhASita artha anUpa / ganadhara graMthita graMtha-sarUpa / / tahAM bhakti baratai amalAna / pravacana-bhakti teramI jAna ||159 / / SaTa Avazyaka kriyA vidhAna / tinakI kabahI karai na hAna / / sAvadhAna baratai thiracitta / so caudahamI parama pavitta ||160 // kari japa tapa pUjA vrata bhAva / pragaTa karai jina-dharma-prabhAva || soI mAraga parabhAvanA / yahai paMcadasamI bhAvanA ||161 / / cAra prakAra saMghasauM prIti | rAkhai gAya-vacchakI rIti || yahI solamI saba sukhadAya / pravacana-vAtsalya abhidhAya ||162 / / dohA / solahakArana bhAvanA, parama punyako kheta / bhinna bhinna aru solahoM, tIrthaMkarapada heta / / 163 / / baMdha-prakRti jinamata vipaiM, kahIM ekasau bIsa / / so satraha mithyAtamaiM, bAMdhata hai nisadIsa ||164 / / Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauthA adhikAra/69 tIrthaMkara AhAra duka, tIna prakRti ye jAna || inako baMdha mithyAtamaiM, kahyau nahIM bhagavAna ||165 / / tAteM tIrthaMkara prakRti, tInoM samakita mAhiM / / solaha kAranasauM baMdhai, sabako nihacai nAhiM / / 166 / / soraThA / pUjyapAda munirAya, zrIsaravAstha-siddhimaiM || kahyau kathana ihi bhAya, dekhi lIjiyo subudhi-jana ||167 / / kusumltaa| solaha kArana ye bhavatArana, sumarata pAvana hoya hiyau / / bhAveM zrIAnaMda mahAmuni, tIrthakara pada baMdha kiyau / / 168 / kAya kaSAya karI kRsa ati hI, sata saMjama guNa por3ha kiyau / / tapa-bala nAnA riddhi upannI, rAga virodha nibAra diyau // 169 / / jisa bana joga dharai jogesara, tisa banakI saba vipata TalaiM / / pAnI bharahiM sarovara sUkhe, saba rituke phalaphUla phalaiM / / 170 // siMhAdika je jAtavirodhI, te saba bairI baira tajai / / haMsa bhujaMgama mora maMjArI, ApasamaiM mili prIti bhajai // 171 / / sohaiM sAdhu car3he samatAstha, paramAratha patha gamana kareM / sivapura pahuMcanakI ura vAMchA, aura na kachu cita cAha dharai / / 172 / / dehavirakta mamatta binA muni, sabasauM maitrI-bhAva bahaiM / / AtamalIna adIna anAkula, guna varanata nahiM pAra lahaiM ||173 / / eka dinA te chIra banAMtara, ThAr3e muni vairAga bhare / / pauna parISahasauM nahiM kAMpai, meru-sikhara jyoM acala khare ||174 / / so mara naraka kamaThacara pApI, nAnAbhAMti vipatti bharI // tisahI kAnanamaiM vikaTAnana, paMcAnanakI deha dharI / / 175 / / dekhi digaMbara kehari kopyau, pUrvabhavAMtara baira dahyau / dhAyau duSTa dahAr3a tatacchana, Ana acAnaka kaMTa gahyau / / 176 / / Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70/pArzvapurANa tIkhe nakhana vidArai kAyA, hAtha kaThorana khaMDa karai / / bAMkI dAr3hanasauM tana bhedai, vadana bhayAnaka grAsa bharai ||177 / / yoM pasukRta paracaMDa parISaha, samabhAvanAsauM sAdhu sahI / / krodha virodha hiye nahiM Anyau, paramachimA uramAjha bahI ||178 / / dhani dhani zrIAnaMda munIsura, dhani yaha dhIraja-bhAva bhaje || aise ghora upadravamaiM jina, joga jugatasauM prAna taje ||179 / / aMta samaya parajaMta tapodhana, subha bhAvanasauM nAhiM caye / / Anata nAma svarga-maiM svAmI, suragana-pUjita iMdra bhaye ||180 / / dohA / suragaloka baranana likhoM, jathAsakati sukharIta / dharma dharma ke phalavirSe, jyoM mana upajai prIta // 181 / / caupaaii| caMdakAMti mUMgA-mani-maI | nAnAbarana bhUmi baranaI / / rAta divasako bheda na jahAM / ratana-udota niraMtara tahAM ||182|| mani kaMgure kaMcana prAkAra | auMr3I parikhA UMce dvAra || torana tuMga ratana-gRha lasaiM / aise suragaloka pura basaiM / / 183 / / caMpaka pArijAta maMdAra | phUlana phaila rahI mahakAra || caitabirachatai baDhyau suhAga / aise suraga rabAne bAga ||184 / / vipula vApikA rAjai kharI / nirmala nIra sudhAmaya bharI / / kaMcana kamala-chaI chabivAna / mAnika khaMDakhacita sopAna ||185 / / kAmadhenu sohaiM saba gAya / kalapavRccha sabahI tarurAya / / ratanajAti ciMtAmani sabai / upamA kauna suragakauM phabai / / 186 / / gAna karai kahiM surasuMdarIM / bana-bIthina baiThI rasabharI / / kahIM devagana vanitAsaMga | lIlAbana vicarai manaraMga / / 187 / / bhaMda sugaMdhi bahai nita vAya / pahu-parainu raMjita sukhadAya || AMdhI meha na kabahIM hoya / tApa tusAra na vyApai koya / / 188 / / Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauthA adhikAra/71 ritukI rIti phirai nahiM kadA / somakAla sukhadAyaka sadA / / chatrabhaMga corI utapAta / supane nahIM upadravajAta ||189 / / Iti bhIti bhUcAla na hoya / bairI duSTa na dIsai koya || rogI dokhI dukhiyA dIna / biradhavaisa guNa-saMpati hIna ||190 / / bar3hatI aMgavikalatA kahIM / ye saba suragaloka-maiM nahIM / / sahaja soma suMdara saravaMga | saba Abharana alaMkRta aMga / / 191 / / lacchana laMchita surabhi sarIra / riddha-siddha maMdira mana dhIra / / kAma-sarUpI Ana~da kaMda | kAmini-netra-kamalinI-caMda ||192 / / badana prasanna prItarasa bhare | binaya baddhi vidyA Agare / yoM bahuguNa maMDita svayameva / aise suraga nivAsI deva / / 193 / / dohA / lalitavacana lIlAvatI, subha lacchana sukumAla | sahaja sugaMdha suhAvanI, jathA mAlatImAla ||194 // sIlarUpa lAvanya-nidhi, hAvabhAva rasalIna | sImA subhaga siMgArakI, sakala kalA paravIna ||195 / / nirata gIta saMgIta sura, saba rasarIta ma~jhAra || kovida hoMhi subhAvateM, suraga lokakI nAra ||196 / / paMca iMdri manakauM mahA, je jagamaiM sukhaheta / / tina sabahIko jAniyau, suraga-loka-saMketa ||197 / / caupaaii| ityAdika bahu saMpati-thAna / devaloka-mahimA asamAna / Anatavara vimAna hai jahAM / dhasyau janama surapatine tahAM / / 198|| dohA / upajyau saMpuTa garbha , teja puMja ati caMDa / / mAnauM jaladhara paTalauM, pragaTyau dAmini-daMDa ||199 / / Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72/pArzvapurANa eka mahUratamai tahAM, saMpUrana tana dhAra || kidhauM ratanakI seja taji, sovata uThyau kumAra ||200|| mani-kirITa mAthe dipai, Anana adhika surUpa / / kAnana kuMDala jagamagaiM, pAnana kaTaka anUpa ||201 / / bhuja-bhUSana-bhUSita bhujA, hiye hAra chabi deta // aMga aMga ityAdi bahu, saba Abharana sameta / / 202 / / - caupaaii| sanai sanai dekhai disa sahI, locanakora kAna lagi rahI / / visa-mayavaMta hoya mana tAma / kahai kauna Ayau kisa dhAma ||203 / / aho kauna yaha uttama desa | sakala saMpadAthAna bisesa / / kaMcanake maMdira manijare / dIsaiM divya apacharAbhare // 204 / / ati utaMga ati hI duti dharai | madhya sabhA-maMDapa manaharai / / siMhAsana adabhuta ihi ThAma | mAnauM merusikhara abhirAma ||205 / / anupama nATaka dekhanajoga | zravaNasukhada ye gIta manoga || ye lAvanyavatIM varanAri / rUpa-jaladhi belA unahAri / / 206 / / ye utaMga hAthI madabhare / teja turaMganake gana khare / / kaMcana ratha pAyakadala jeha / mo prati sira nAvaiM saba yeha / / 207 // saba AnaMda bhare mujha dekha / saba binIta saba suMdara bhekha / / jayajayakAra kareM viha~sAya / kArana kachu jAnyau nahiM jAya / / 208 / / dohA / indra-jAla athavA supana, kai mAyA bhrama koya || yoM suresa socai hiye, pai niranaya nahiM hoya // 209 / / caupaaii| taba tisa thAnaka deva pradhAna / manakI bAta avadhisauM jAna || joga vacana bolai siranAya / saMsaya harana sravana sukhadAya ||210 / / Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauthA adhikAra/73 hama vinatI suniye surarAja / jIvana janama saphala saba Aja || aba sanAtha svAmI hama bhaye / janama jogatai pAvana thaye ||211 / / sUraja udaya kamalinI-bAga / vikasai jathA jagyau sira bhAga / / nanda vardha hama dehiM asIsa / cira yaha rAja karau suraIsa ||212 / / aho nAtha yaha uttama ThAma / suraga teramo Anata nAma / / jagatasAra lachamIko yeha / nirupama bhoga niraMtara geha // 213 / / tuma ihi thAna indra avatare / pUrvajanma duddhara tapa dhare / / ye saba sura sevaka tuma taneM / ye parivAra loka haiM ghaneM / / 214 / / ye manoga vanitA maMDalI / tuma Adesa cahai manaralI // ye paTadevI lAvanakhAna | saba devIM ina mArne Ana ||215 / / ye vimAna pura mahala utaMga / camara chatra senA saptaMga / / dhujA siMhAsana Adi manoga | sakala sampadA yaha tuma joga / / 216 / / aise vacana anantara tabai / jAnyau indra avadhibala sabai / / maiM pUrava kInauM tapa ghora / daMDe karama dharama-dhana-cora ||217 / / jIvajAtakauM nirbhayadAna | dInauM Apa barAbara jAna || saba upasarga sahe dhari dhIra | jItyau mahArAga ripu vIra ||218 / / kAma viSama vairI vasa kiyau / aru kaSAya banakauM jAriyau / / jinavara-Ana akhaMDita poSa / cArita cira pAlyau niradoSa ||219 // ihi vidha seyau dharma mahAna / tisa prabhAva dIkhai yaha thAna || duragati-pAta nivArana karau / tina mujha iMdraloka le dharau / / 220 / / so aba sulabha nahIM isa deha / bhoga joga hai thAnaka yeha / / rAgaAga dukhadAyaka sadA | cAritajala bina bujhai na kadA ||221 // so kArana suragatimaiM nAhiM / vratako udaya na yA padamAhiM // . hyAM samyakadarasana adhikAra | saMkAdika mala varajita sAra ||222 / / Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 / pArzvapurANa kai jinavarakI bhakti sahAya / aura na dIkhai dharma upAya || yaha vicAri jinapUjanaheta / uThyau indra parivAra sameta // 223 // amRta-vApikA maiM kari nhauna / gayau jahAM manimaya jinabhauna || ratana-bimba bande vihasAya / bhAvabhagatasauM sIsa navAya // 224 // pUjA karI daraba dhari ATha / pulakita aMga paDhyau thutipATha || caita-biracha jina - pratimA jahAM / mahA mahocchava kInauM tahAM // 225 // yoM bahu punya upAya sahI / pheri Aya nija sampati gahI // divyabhoga bhuMje bar3abhAga / lokottama jisa sahaja suhAga // 226 // sobhana rUpa prathama saMThAna / vasu vaikriyaka sulacchanavAna || komala surabhi sacikkana deha / sAta dhAta varajita gunageha ||227 // palakapAta locanamaiM nahIM / malapaseva nakha kesa na kahIM / / jarA kalesa na ciMtA soga / nAhIM alapa mRtyubhaya roga // 228 // ityAdika dukhajoga aneka / tinamaiM nahIM amarake eka / / ATha riddhi animAdi pasattha / tisabala sakalakAja samarattha // 229 // suraga lokake sukhakI kathA / kahai kahAM lauM budhabala jathA // baiThi manogata vimala vimAna / vicarai nabha-patha vAMchita thAna ||230 // kabahI meru jinAlaya gamai / kabahI Ana kulAcala ramai // dIpa samudra asaMkha apAra / karai sureMdra suchaMda vihAra ||231|| varSa varSamaiM harSa bar3hAya / tIna bAra nandIsura jAya || paMca kalyAnaka samaya sujoga / karai tIrthapada- namana niyoga ||232|| aura kevalI prabhuke pAya / doya kalyAnaka pUjai Aya // nija koThe thira hoya sugyAna / karai divya-vAnI rasapAna ||233 // sabhA siMhAsana baiThi suresa / deya surana prati hita upadesa // karai tattva- varanana vistAra | anekAMta vAnI anusAra ||234|| je sura samyaka darasana hIna / tapabala deva bhaye sukhalIna || tina-prati dharmavacana uccarai / darasana gunakI prApati karai ||235 // Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ihabidha bibidha karai subhakAja | mahApunya saMcai surarAja // darasana gyAna ratanabhaMDAra / cArita gunako nahiM adhikAra ||236 // dharma-vAsanA-vAsita joga / karai punIta punyaphala bhoga || kabahI sunai apacharA-gAna / nirakhai nATaka nirupama thAna || 237 // cauthA adhikAra/75 kahIM subha siMgAra rasalIna / hAva bhAva jovai paravIna // kahIM hAsyakathA vistarai / vanakrIDA devina sa~ga kare ||238|| yauM nAnAbidha karata vilAsa / pratidina sukhasAgara maiM bAsa / / sAr3he tIna hAtha paravAna / divya sarIra atula dutivAna || 239 // sAgara bIsa paramathiti jAsa / bIsa paccha para leya usAsa || bIsahajAra varSa avasAna / manasA bhojana karai mahAna ||240 // paMcama pirathI lauM jisa sahI / avadhi sakati jinasAsana kahI // tAvata mAnavikriyAkheta / sakala kAja sAdhana sukhaheta || 241|| asaMkhyAta sura sevana pAya / devI netra-kamala-dinarAya // yoM pUravakRta punyasa~joga / karaiM iMdra iMdrAsana bhoga || 242 // dohA / kahA iMdra ahamiMdra pada, janama dharai phira Aya // jainadharma nRpakI dhujA, loka-sikhara phaharAya // 243 // iti zrIpArzvapurANabhASAyAM AnandarAyaindrapadaprAptivarNanaM nAma caturtho'dhikAraH / Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76/pArzvapurANa pA~cavA~ adhikAra garbhAvatAravarNanaM / dohA / baMdauM pArasa pada-kamala, amala buddhi-dAtAra || aba baranauM jinarAjake, paMca kalyAnaka sAra ||1|| caupaaii| prathama anaMta alokAkAsa / dasauM disA marajAda na jAsa / / dUjau daraba jahAM nahiM aura | sunna sarUpa gagana saba Thaura ||2|| tahAM anAdi lokathiti jAna / chIde pA~ya puruSa-saMThAna || kaTipai hAtha sadA thira rahai / yaha sarUpa jinasAsana kahai / / 3 / / pauna piMDa beDhyau saravaMga / caudaha rAjU gagana utaMga / / ghanAkAra rAjU gana Isa | kahe tIna sau taiMtAlIsa / / 4 / / jIvAdika chaha daraba sadIva / tinasauM bhasyau jathA ghaTa ghIva / / svayaMsiddha racanA yaha banI | nA isa karatA haratA dhanI ||5|| daraba dRSTisauM dhrauvya-sarUpa / parajayasauM utapatachayarUpa / / jaise samuda sadA thira lasai / lahara nyAya upajai aru nasai / / 6 / / loka-nAr3i tisa madhya mahAna | caudaha rAjU vyoma ucAna || rAjUmita cauMr3I cahuMpAsa | yaha trasakheta jinAgama bhAsa ||7|| yAke bAhara jaMgama jIva / samudaghAta bina nAhiM sadIva || tAmaiM tInauM loka bisAla / Uradha madhya aura pAtAla ||8|| solaha svarga paTala bAvanna / nava grIvaka nava jAna ravanna / / anudisa aura anuttara yeha / eka eka hI paTala gineha / / 9 / / ye saba tresaTha paTala bakhAna / siddhakheta sohaiM sira thAna || Uradha loka basai ihi bhAya / uttama surathAnaka sukhadAya ||10|| adholokamaiM bahu bidha bheya / sAta naraka asurAdika deva / / madhyaloka puni tIjau tahAM / asaMkhyAta dIpodadhi jahAM ||11|| Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tinamaiM sobhAvaMta suhAta / jaMbUdIpa jagatavikhyAta / / laccha mahAjojana vistAra / sUrajamaMDalakI unahAra ||12|| pA~cavA~ adhikAra/77 vajrakoTa jisa oTa abhaMga / parimita jojana ATha utaMga || cArauM disa daravAje cAra / tinake nAma likhauM avadhAra ||13|| vijaya nAma pUraba maiM jAna / vaijayaMta dacchina disa ThAna / / pacchima bhAga jayaMta duvAra / uttaramaiM aparAjita sAra ||14|| lavana-samudra khAtikArUpa / cahuMdisa beTyau sajala sarUpa / / tahAM sudarasana meru mahAna / madhya bhAga sobhA asamAna || 15 // ati utaMga lakha jojana soya / riju vimAna jA Upara hoya || saba sailanamaiM UMco yahai / grIva uThAya kidhauM ima kahai ||16|| karai kauna giri merI rIsa / jinapati nhauna hoya mujha sIsa || cArauM disa cArauM gajadaMta / nIla niSadhasauM lage mahaMta ||17|| chaha kulaparvata bar3e vithAra / pUraba pacchima dIragha sAra || ATha mahAgiri diggaja nAma / meru nikaTa AThauM disa ThAma ||18|| kanaka barana solaha bacchAra / mahA-videha viSai chabisAra // kaMcanagiri dIse paravAna / sItA sItodA taTa thAna ||19|| kuru bhUmAhiM jamaka giri cAra / nIla niSadhake nikaTa nihAra || cAra nAbhigiri mithyA nAhiM / madhyama jaghanabhoga-bhUmAhiM ||20|| vijayAradha parvata cauMtIsa / itane hI vRSabhAcala dIsa || te malecchamadhikhaMDanabikhai / cakrI jahAM nAMva nija likheM ||21|| giri dIpa viSai baranaye / gyAraha adhika eka sau bhaye || bhadrasAla bana doya subAsa / pUraba apara meruke pAsa ||22|| do taru jaMbU- seMbhala tanaiM / uttama bhogabhUmi maiM banaiM II chaha draha bar3e kulAcalasIsa / padama mahApadamAdika dIsa ||23|| Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78/pArzvapurANa bIsa sarovara aura suneha / sItA sItodAmadhi teha / / uttama madhyama jaghana visesa / bhogabhUmi chaha kahI jinesa ||24|| mahAdesa cauMtIsa sukheta / airAvata aru bharata sameta / / itanI hI nagarI paravAna / Araja-khaMDa madhya thira thAna ||25|| upasamudrakI saMkhyA yahI / kachU vinAsika kachu thira sahI / / pUraba disa do bAga mahaMta / devAranya dIpake aMta / / 26 / / aise hI pacchima disa doya / bhUtAranya nAma tina hoya || gaMgAdika saritA dasacAra / cauMsaTha mahA videha majhAra ||27|| bAraha vipula vibhaMgA jeha / mahAnadI nabbai saba yeha / / itane hI saba kuMDa mahAna / jahAM taraMgini utarai Ana ||28 / / satraha lAkha sabana parivAra | sahasa chAnavai Upara dhAra / / yaha saba jaMbUdIpa samAsa / AgamamaiM vistAra prakAsa ||29 / / dohA / yahI kathana aMganaviSa, baranyau ganadhara Isa / / tIna lAkha padamaiM sahI, Upara sahasa pacIsa // 30 // caupaaii| yoM aneka racanA AdhAra / dIparAja rAjai adhikAra / / tahAM meruke dacchina bhAga / kidhauM bhUmitiya subhaga suhAga / / 31 / / bharatakhaMDa chahakhaMDa sameta / dhanuSAkAra virAjata kheta / / tAmaiM saba sukha dharma nivAsa / kAsIdeza kusala janavAsa // 32 / / gAMva kheTa pura paTTana jahAM / dhana-kana bhare basaiM bahu tahAM / / nivasaiM nAgara jainI loya / dayAdharma pAlaiM saba koya ||33 / / jinamaMdira U~ce jinamAhiM / naranArI nita pUjana jAhiM / / pada pada purapaMkita pekhiye / udavasathAna (?) na kahiM dekhiye ||34 / / nIra agAdha nadI nita bahaiM / jalacara jIva jahAM nita rahaiM / / munijana-bhUSita jinake tIra | kAusagga dhari TAr3e dhIra ||35|| Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA~cavA~ adhikAra/79 U~ce paravata jharanA jhareM / mAraga jAta pathika mana harai / / jinamaiM sadA kaMdarAthAna / nihacala deha dharai muni dhyAna ||36|| jahAM bar3e nirjana bana-jAla / jinamaiM bahubidha biracha visAla || kelA karapaTa kaTahala kaira / kaitha karoMdA kauMca kanaira ||37 / / kiramAlA kaMkola kalhAra | kamarakha kaMja kadama kacanAra / / khiranI khAraka piMDakhajUra / khaira khirahaTI khejar3a bhUra ||38 / / arjuna amalI Ama anAra | agara aMjIra asoka apAra || aranI augA aralU bhane | UMbara aMDa arIThA ghane ||39 / / pAkara pIpala pUga priyaMga / pIlU pATala pAr3ha pataMga / / gauMdI gur3ahala gUlara jAna | gAMDara guMjA gorakha pAna ||40 / / paMcA cIr3ha ciroMjI phalI / caMdana cola camelI malI / / jaMDa jaMbhIrI jAmana koTa / nIma nAriyala hIsa higoTa ||41 / / saunA sIsama sebhala sAla / sAlara sirasa sadA phalajAla / / bAMsa babUla bakAyana bera | beta baher3A bar3ahala pera / / 42 / / mahuA maulasirI macakuMda ! maruvA mokhA karanA kunda / / tUta tabolani tIMdU tAla / tagara tilaka tAlIsa tamAla ||43 / / ihi bigha rahe sarovara chAya / sabahI kahata kathA bar3ha jAya / / tahAM sAdhu ekAMta vicAra | karaiM paThana-pAThana-vidhi sAra ||44|| bibidha sarovara sItala ThAma | paMthI baiThi lehiM bisarAma || nirmala nIra bhare manahAra | mAnauM municita vigata vikAra ||45|| sohaiM saphala sAlake kheta / bhaye namra phala-bhAra sameta || sajjanajana jyoM saMpati pAya | chor3a gumAna calaiM sira nAya ||46 / / kevalagyAnI karata vihAra | jahAM sadA saba sukha-dAtAra || acAraja cahu-saMgha sameta / viharamAna bhavijana hitaheta // 47 // keI jahAM mahAvrata lehiM / bhava-dukhavAsa jalAMjali dehiM / / keI dhIra ugra tapa kareM / te ahimiMdra jAya avatarai // 48 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80/pArzvapurANa keI zrAvaka-ke vrata pAla / acyuta svarga basaiM cirakAla || keI kara jinajagya vidhAna / pAvai punnI amara-vimAna // 49 / / keI muni varadAna prabhAva | bhogaiM bhogabhUmikI Ava || ati punIta saba hI vidha desa / jahAM janama cAhaiM amaresa ||50 / / tahAM banArasa nagarI base / dekhata sura-nara-mana hullasai / / hai prasiddha dharanIpara soya / tIratharAja kahaiM saba koya ||51 / / sobhA jAkI kahI na jAya / nAma leta rasanA suci thAya / / jahAM sarovara nAnA bhAMti / jinake tIra tarovara pA~ti ||52 / / nijajIvana jIvana sukha dehiM / kamala-suvAsa silImukha lehiM / / sohaiM saghana ravAne bAga / phale phUla phala baDhyau suhAga ||53 / / sajala khAtikA rAjai kharI / uTai lahari loyana-gati-harI / / koTa utaMga kAMgure lasaiM / mAnauM suraga loka disa ha~saiM ||54|| U~ce mahala manohara lageM / suvarana kalasa sikhara jagamagaiM / / ati unnata jina-maMdira jahAM / tina mahimA varanana budha kahAM / / 55 / / ratanabiMba rAjai jihi mAhiM / sikhara suraMga dhujA phaharAhiM / / kaMcanake upakarana samAja | Avai bhavijana pUjAkAja ||56 / / jaya jaya sabda sahita chabi chajai / kidhauM dharma-rayanAyara gajai / / nagaranAri nita baMdana jAhiM / jina darasana ucchava uramAhiM / / 57 / / bhUSanabhUSita suMdara deha / mAnauM subhaga apacharA yeha / / saba gRhastha sAdhai SaTa karma / pAlai prajA ahiMsA dharma ||58|| doSa aThAraha varjita deva / tisa prabhukauM pUjai bahu bheva / / cAha-cihana-varajita jo dhIra / soI guru se0 varabIra ||59 / / Adi aMta je vigata virodha / teI graMtha sunaiM mana sodha / / satya sIla guna pAlaiM sadA / tAteM loga sukhI sarvadA ||60|| Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA~cavA~ adhikAra/81 dohA / prajA banArasa nagarakI, nAgara nIta sujAna / / cAra ratanake pArakhI, lahiye ghara ghara thAna / / 61 / / deva dharma guru graMtha ye, bar3e ratana saMsAra || inakauM parakhi pramAniye, yaha nara-bhava-phala sAra ||62 / / je inakI jAneM parakha, te jaga locanavAna || jinakauM yaha sudhi nA parI, te nara aMdha ajAna ||63 / / locanahIne puruSakauM, aMdha na kahiye bhUla || ura-locana jinake mu~de, te AMdhe nirmUla // 64|| __ caupaaii| ihi bidha nagara basai bahu bhAya / saba sobhA baranI nahiM jAya || asvasena bhUpati bar3a-bhAga | rAja karai tahA~ atula suhAga ||65 / / kAsipa gotra jagata parasaMsa / baMsa-ikhvAka-vimala-sara-haMsa / / tejavaMta dinapati jyauM dipai / prabhutA dekhi sacIpati chipai // 66 // kalapa-tarovara sama dAtAra | ratipati lAjai rUpa nihAra || rayanAyara sama ati gaMbhIra / parvatarAja barAbara dhIra ||67 / / soma samAna sabani sukhadAya / kIrati-kirana rahI jaga chAya || tIna gyAna saMjugata sujAna | parama vivekI dayA-nidhAna / / 68 / / jinapada bhakti dharma-dhana-vAsa / guru-sevA-rati nIti-nivAsa / / kalA-cAturI-budhi-vigyAna / vidyA-vinaya-saMpadA-thAna ||69 / / sakala sAra guNa-mAnika-koSa / ubhaya paccha nirmala nirdoSa / / jina-sUraja udayAcala rAya / tisa mahimA baranI kimi jAya ||70|| . vAmAdevI nAma pavitta / tinake ghara rAnI subha cita || nirupama lAvana saba guna-bharI / rUpa-jaladhi belA avatarI ||71 / / Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82/pArzvapurANa nakhasikha sahaja suhAgini nAra / tIna-loka-tiya-tilaka siMgAra || sakala sulacchana-maMDita deha / bhASA madhura bhAratI yeha ||72 / / raMbhA rati jisa Age dIna / rohi-nirUpa lagai chabi chIna / / iMdrabadhU imi dIsai soya / ravi-duti Age dIpaka-loya ||73 / / jana-mana-haraSa bar3hAvana ema | kAtika-caMdra-caMdrikA jema / / sakala sAra gunamanikI khAni / sIla saMpadAkI nidhi jAni / / 74|| sajjanatAkI avadhi anUpa / kalA subudhikI sImArUpa // nAma leta agha tajai samIpa / mahApuruSa-muktAphala-sIpa ||75 / / tribhuvana-nAtha ratnakI mahI / budhibala mahimA jAya na kahI / / bahubidha daMpati saMpatijoga | karaiM punIta punya-phala bhoga ||76 / / uktaM ca SaTpAhur3agranthe AryA / / titthayarA tappiyarA halahara cakkAiM vAsadevAiM / / paDivAsa bhoyabhUmiya AhAro Natthi NIhAro ||77 // caupaaii| jinavara jinamAtA jinatAta / bAsadeva baladeva vikhyAta / / cakrIrAya jugaliyA joya / ina sabake mala-mUtra na hoya ||78 / / dohA / pUraba gAthAko astha, likhyau caupaI lAya || SaTpAhuiTIkAviSai, dekha lehu ihi bhAya ||79 / / caupaaii| aba Age bhavijana mana thaMbha | suno garbha-maMgala AnaMda / / eka dinA saudharma suresa / dhanapati prati dInauM upadesa ||80|| AnateMdrakI thitimaiM sahI / Ayu cha mAsa zeSa saba rahI / / tebIsama avatAra mahAna / hosI nagara banArasa-thAna / / 81 / / Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA~cavA~ adhikAra/83 asvasena bhUpatike dhAma / paMcAcaraja karau abhirAma // yaha sureMdrane AjJA karI / so kubera nija mAthai dharI / / 82 / / calyau turata lAI nahiM bAra / sohai saMga amara-parivAra || haraSita aMga pitA ghara Aya | karI ratana-varSA bahubhAya ||83 / / jinake teja timira nahiM rahai | nAnA varana prabhA lahalahai / / aise nirmolaka naga bhUra | barase nRpake AMgana pUra ||84 / / dohA / nabhasauM Avai jhalakatI, manidhArA ihi bhAya / / suraga loka-lachamI kidhauM, sevana utarI mAya ||85 / / caupaaii| sAr3he tIna kor3a paravAna / yauM nita barasaiM ratana mahAna / / surabhi sugaMdha kalapataru phUla / barasAvai sura AnaMdamUla ||86|| gaMdhodakakI barasA kareM / mAnauM mukatAphala avatarai / / pratidina deva-duMdubhI bajai / kidhauM mahAsAgara yaha gajai / / 87|| naMda varada jayajaya uccae~ / mAta pitA prati sura yauM kareM / / ihi bidha paMcAcaraja viloka | jaina bhaye mithyAtI loka ||88 / / dohaa| devana kiye cha mAsa lauM, paMcAcaraja anUpa || dekhi dekhi parajA bhaI, Ana~da acarajarUpa ||89 / / caupaaii| yoM ati AnaMdasauM dina jAhiM / mAtA magana sukhodadhi mAhiM / / mAnika-jaTita manohara dhAma / ratnapalaMka seja abhirAma ||90 / / manimaya dIpa jahAM jagamageM / ati sugaMdha Avata ali pagaiM / / kari caturtha AnaMda-sanAni / karai sayana jananI sukha mAni / / 91 / / pacchima raina rahI jaba Aya / solaha suparne dekhe mAya / / tinake nAma likhauM avaloya | par3hata sunata pAtaka chaya hoya / / 92 / / Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84/pArzvapurANa pddhddii| supanAvali solaha sunahu mIta / jinarAja-janama-sUcaka punIta // airAvata hAthI prathama dIsa | madagIlo gaMDa visAla sIsa / / 93 / / dekhyau DakkArata vRSabharAja / ati ujjala motIbarana bhrAja / / dekhyau paMcAnana dhavaladeha / nija nAda karai jyauM sarada-meha ||94 / / dekhyau mani-Asana sobhamAna / taha~ hemakalasa kamalA-sanAna / / dekhI do pAvana pahupa-mAla | bhramarAvali-ber3hI ativisAla ||95 / / ravimaMDala dekhyau tama-dalaMta / udayAcala Upara udayavaMta || saMpUrana tArApati-vimAna / tArAvali-madhya virAjamAna // 96 / / jalatirata manohara mIna-joTa / dekhe jina-jananI palakaoTa || dekhe cAmIkara kalasa doya / ati jhalakai vArija-DhaMke soya / / 97 / / dekhyau kamalAkara kamalachanna / bahu haMsI haMsanasauM ravanna / / dekhyau rayanAyara garjamAna / puni siMhapITha mAnika-nidhAna ||98|| phira dekhyau deva-vimAna joga / dhuja ghaMTA jhAlarasauM manoga / / pragaTyau mahi phori phanIMdradhAma / mani kaMcanamaya nayanAbhirAma / / 99 / / puni ratanarAsi dekhI anUpa / iMdrAyudha-varana vicitra rUpa / / nirdhUma dhanaMjaya dIpamAna / ye dekhe solaha supana jAna ||100 / dohA / gajapravesa mukhakamalamaiM, supanaaMta aviloya || sukhanidrA pUrI bhaI, bhayau prAta tama khoya ||101 / / pUrva divAkara Ugayau, gayau timira sukhadAya || jaise jaina-sidhAMta suni, bharamabhAva miTa jAya ||102 / / maMda teja tAre bhaye, kachu dIkheM kachu nAhiM / / jyoM tIrthaMkarake udaya, pAkhaMDI chipa jAhiM / / 103 / / Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA~cavA~ adhikAra/85 sUrajavaMsI je kamala, khile sarovara mAhiM / / / jyoM jinabiMba vilokikai, bhavilocana vikasAhiM // 104 / / caMda-vikAsI kamala je, vikasata bhaye na soya / / jyoM ajAna jinavacana suni, mudita mUla nahiM hoya ||105 / / cakravAka harakhita bhaye, jyoM jinamata-saMjoga / / jIva sumati piya-nAriko, miTyau anAdi viyoga ||106 / / ghUghUgaNa bhUtala viSai, AMdhe bhaye asUjha / / jainagranthake rahasamaiM, jyoM paramatI abUjha ||107 / / kamala-koSa madhukara ba~dhe, chuTe jagyau sira-bhAga || jathA jIva jinadharmasauM, mukta hoya bhavatyAga ||108 / / pathika loga mAraga cale, sUjhe ghATa kughATa || jinadhuni suni sUjhai jathA, suraga mukatikI bATa ||109 / / ihi bidha bhayau prabhAta subha, AnaMda bhayau atIva / / dharmadhyAna ArAdhanA, karana lage bhavi jIva ||110|| jina-jananI romAMca tana, jagI mudita mukha jAna || kidhauM sakaTaMka kamalinI, vikasI nisi avasAna ||111 / / maMgalIka vAjitra dhuni, suni baMdIjana-gAna / / uThI seja taji sukhabharI, dhasyau hiya~ subha dhyAna ||112 / / sAmAyika-bidha AdarI, paMca paramapadalIna || aura ucita AcAra saba, snAna-vilepana kIna ||113 / / pahare subha Abharana tana, suMdara vasana suraMga / / kalapabela jaMgama kidhauM, calI sakhIjana saMga ||114 / / rAjasiMhAsana bhUpa taba, baiThe sabhA-suthAna / / devI Avata dekhaka, kiyau ucita sanamAna ||115 / / Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86/pArzvapurANa ardhAsana baiThani diyau, joga vacana mukha bhAsa || yoM rAnI vikasata vadana, baiThI bhUpati pAsa ||116 / / sabhAloga tAre vibidha, bhUpati cAMda-sarUpa || zrIvAmAdevI tahAM, dipai caMdrikArUpa ||117 / / svAmI solaha supana hama, dekhe pacchima raina / / zrImukhateM inakau suphala, kahau zravana-sukhadaina ||118 / / asvasena bhUpAla taba, bole avadhi vicAra || ekacitta kari devi tuma, suno supanaphala sAra ||119 / / caupaaii| dhuri gajeMdra-darasanateM jAna / hosI jagapati putra pradhAna || mahAvRSabha puni dekhyau soya / jaga-jeTho naMdana tuma hoya ||120 / / seta siMha-darasanaphala bhAsa / atula anaMtI sakati-nivAsa / / kamalAmajjanauM suraIsa / karai nhauna kanakAcalasIsa ||121 / / pahupadAma do dekhIM sAra / tisaphala dubidha dharmadAtAra || sasitai sakala loka sukhadAya / tejapuMja sUrajatai thAya ||122 / / mIna jugalasaiM saba sukhabhAja | kuMbha vilokana" nidhirAja / / saravarataiM saba lacchanavAna | sAgarateM gaMbhIra mahAna ||123 / / siMhapIThateM mRgalocanI / hoya bAla tuma tribhuvanadhanI / / suravimAna dekhyau sukha pAya | suragalokatai upajai Aya ||124 / / nAgarAja-gRhako suna heta / janamai mati-suti-avadhi sameta || ratanarAsisaiM guna-mani-khAna / karmadahana pAvakatai jAna ||125 / / gajapravesa jo vadanamajhAra | supana-aMta dekhyau varanAra / / zrIpArasa jina jagatapradhAna / garbha tumhAre utare Ana ||126 / / Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA~cavA~ adhikAra/87 dohA / suni vAmAde supanaphala, romAMcita tana bhUra / / suvacana-jala sIMcata kidhauM, uge haraSa aMkUra ||127 / / caupaaii| aba saudharma suresa vicAra / svAmi-garbha-avasara niradhAra || kulagiri-kamalavAsinI jeha | zrIAdika devI gunageha ||128 / / tinhaiM bulAya kahyau subha bhAva / asvasena bhUpati ghara jAva || vAmAdevIke urathAna / tevIsama jina utare Ana ||129 / / tinakI garbha saudhanA karo / nija niyoga sevA mana dharo || yaha suni saba AnaMdita bhaI / iMdra-Ana mAthe dhara laI ||130 // suragaloka taji AI tahAM | basai banArasi nagarI jahAM / / mahAkAMta tana lAvanabharI / mAnauM nabha-dAmini avatarIM // 131 / / aMga aMga saba saje siMgAra | rUpasaMpadA acarajakAra || cUDAmani mAthe jagamagai / dekhata cakAcauMdha sI lagai ||132 / / surataru-sumanadAma ura dharI / ati suvAsa dasadisi vistarI / / zravana-sukhada nevara-jhaMkAra | sobhA kahata na Avai pAra ||133 / / Aya nRpatike pAyana naIM / Ayasa mAMgi mahalamaiM gaIM / / siMhAsanathita mAya nihAra / kari pranAma kInoM jaikAra ||134 / / dohA / jananIdeha subhAvasauM, atinirmala avikAra || tAhi kulAcalavAsinI, aura karai suci sAra / / 135 / / kRSNapAkha vaizAkha dina, dutiyA nisi-avasAna || vimala vizAkhA nakhatamaiM , base garbha jina Ana ||136 / / jathA sIpa saMpuTa virSe, motI upajai Ana || tyoMhI nirmala garbhamaiM, nirAbAdha bhagavAna ||137 / / Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88/pArzvapurANa garbha basaiM para garbhateM, barateM bhinna sadIva / / ghaTateM ghaTavaratI gagana, kyoM nahiM bhinna atIva ||138 // caupaaii| taba jina punyapavanase hale | caubidha surake Asana cale / / cihana dekha iMdrAdikadeva / jAno avadhijJAna-bala bheva ||139 / / jinavara Aja garbha avatare / yaha vicAra ura AnaMda bhare / / car3hi vimAna parivAra sameta | cale garbhakalyAnaka heta ||140 / / jayajayakAra karata bahubhAya / ucchava-sahita pitAghara Aya || mAtapitA Asana para Thaye / kaMcana-kalasa nahAvata bhaye ||141 / / garbhamadhyavaratI bhagavAna / pranamaiM deva dharo mana dhyAna / / gIta nirata bAjitra bajAya | pUjA bheMTa karI sira nAya ||142 // yoM suragana saba sAdhi niyoga | gaye geha kari kAraja joga / / indrarAjako Ayasa pAya / rucakavAsinI devI Aya ||143 / / jathAjoga saba sevA karaiM / china china jina-jananI-mana hareM / rucaka-dIpa terahamo jahA~ / rucakanAma parvata hai tahA~ / / 144 / / so caurAsI sahasa pramAna / itane jojana unnata jAna || itano hI vistIrana dhAra | dIpa madhyasoM balayAkAra ||145 / / tAke sikhara kUTa bahu lasaiM / disAkumArI tinamaiM basaiM / / te saba sevana A4 mAya / yaha niyoga inako sukhadAya ||146 / / kusumltaa| AIM bhakti niyogini devI, jina jananIkI seva bhajai / / koI nhAna-vilepana ThAneM, koI sAra siMgAra sajai / / 147 / / koI bhUSaNa vasana samappaiM, koI bhojana siddha kareM / / koI deya taMbola ravAne, koI suMdara gAna kareM / / 148 / / Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA~cavA~ adhikAra/89 koI ratana siMhAsana thApaiM, koI DhAlaiM camara baro || koI sundara seja bichA, koI cAraiM carana karo ||149 / / koI candanasauM ghara sIMceM, sAre mahala suvAsa karI / / koI AMgana deya buhArI, jhArai phUla-parAga parI ||150|| koI jalakrIDA kara raMjai, koI bahabidha bheSa kiye / / koI mani-darpana kara dhArai, koI ThAr3I khar3aga liye ||151 / / koI gUMthi manohara mAlA, Avai Ana sugaMdha kharI / / koI kalapatarovarasauM le, phala phUlanakI bheMTa dharI ||152 / / koI kAvya kathArasa pokheM, koI hAsya vilAsa ThaveM // koI gAvai bIna bajAvai, koI nAcata sIsa naveM ||153 / / dohaa| iha bidha sevA karata nita, naveM mAsa subha sreya / / prasna karai surakAminI, bhAtA uttara deya ||154 / / aMtaralApi pahelikA, bahiralApikA eva / / biMduhIna nirahoTha pada, kriyAgupta bahubheva ||155 / / ityAdika Agama-ukata, alaMkArakI jAta || arthagUr3ha gaMbhIra saba, samajhAbaiM jina-mAta ||156 / / caupaaii| tumasI triyA kauna jaga Ana / tIrthaMkara suta janai mahAna || jagamaiM subhaTa kaunase mAya / je nara jIteM viSaya kaSAya ||157|| kauna kahAve kAyara dIna / indrI-mada-meTana balahIna / / paMDita kauna sumAraga calai / durAcAra durmAraga dalai ||158 // mAtA mUrakha kauna mahaMta / viSayI jIva jagata jAvaMta / / kauna satpuruSa narabhava dhAra | jo sAdhai puruSAratha cAra ||159 / / kauna kApuruSa kahiye marma | jo saTha sAdha na jAnai dharma / / dhanya kauna nara isa saMsAra | jobana samai dharai vratabhAra ||160|| Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90/pArzvapurANa dhika kinakauM kahiye sarvaMga / je dhari kareM pratigyA bhaMga || kauna jIvake bairI loya / kAma krodha haiM aura na koya ||161 / / jananI jagamaiM kauna malIna / pAtaka-paMka-malina matihIna / / kaho kauna nara nitta pavitta / brahmacaryadhArI dir3ha citta / / 162 / / kauna pasU mAnuSa AkAra | jinake hiradai nAhiM vicAra / / aMdha kauna jo deva adeva / kuguru suguruko bheda na bheva / / 163 / / badhira kaunase uttara deha / jainasidhA~ta sunai nahiM jeha / / mUka nAma nara kaisaiM lahai / jo hita sAMca vacana nahiM kahai ||164 / / lA~bI bhujA kauna karahIna | jinapUjA munidAna na dIna || kauna pA~gale pA~va sameta / je tIratha parasaiM na aceta ||165 / / kauna kurUpa janani kaha eha / sIlasiMgAra binA nara jeha || vega kahA kariye bar3abhAga / dicchAgahana jagatako tyAga ||166 / / mitra kauna hitavaMcaka hoya / dharma dir3hAvai Alasa khoya / / satru kauna jo dicchA leta / vighana karai parabhava dukhaheta ||167 / / jiyakauM kauna sarana hai mAya | paMca paramaguru sadA sahAya / / ihibidha prasna kareM suranAri / mAtA uttara dehiM vicAri // 168| vAmAdevI sahaja pravIna / sakala marama jAnai gunalIna / / puruSa-ratana ura antara bahai / kyoM nahi gyAna adhikatA lahai / / 169 // dohA / nibasaiM nirmala garbha maiM, tIna gyAna-gunavAna || phaTika mahalamaiM jagamagaiM, jyoM mani dIpa mahAna ||170 / / udayavAna dinakara-samaya, pUrva disA chabi jema / / tribhuvanapati-suta ura dharai, sohata jananI ema ||171 / / garbhabhAra vyApai nahIM, tribalI bhaMga na hoya // deha na dIkhai pItachabi, aura vikAra na koya // 172 / / Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA~cavA~ adhikAra/91 jyauM darpana pratibiMbasauM, bhArI kahyau na jAya // tyoM jinapatike garbhasauM, kheda na pAvai mAya ||173 / / kalapa latAsI lasata ati, jananI chabi-saMyukta / / maMdahAsa kusumita bhaI, aba phalihai phala putta ||174 / / devarAjake vacanasauM, ahanisa harakhata aMga || alakharUpa sevai sacI, liye apacharA saMga / / 175 / / pUrabavata navamAsa loM, paMcAcaraja anUpa || asvasena bhUpAlaghara, kiye dhanada sukharUpa / / 176 / / yoM sukhasauM nisadina gaye, kheda nAma kahiM nAhiM / / yaha saba punya-prabhAva hai, yahI rahasa isamAhiM / / 177 / / itizrIpArzvapurANabhASAyAM garbhAvatAravarNanaM nAma paJcamo'dhikAraH / Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92/pArzvapurANa chaThA adhikAra zrI jinendra janmotsava varNana | dohaa| rAgAdika jalasauM bhasyau, tana talAba bahu bhAya / / pArasa-ravi darasata sukhai, agha-sArasa ur3i jAya ||1|| garbha mAsa pUrana bhaye, nabha nirmala AkAra || pauSa mAsa ekAdasI, syAma paccha subha bAra ||2|| vAmAdevI-pUrva-disi, janamyau jinavara-bhAna / / mudita bhayau tribhuvana-kamala, asubha timira-avasAna / / 3 / / asvasena nRpa udayagiri, ugayau bAlA dinesa || tIna gyAna-kiranAvalI, liye jagata paramesa ||4|| paddhar3I janamyau jaba tIrthaMkara kumAra | tihu~ loka baDhyau Ana~da apAra || dIkhai nabhanirmala disi asesa / kahiM AMdhI meha na dhUli lesa / / 5 / / ati sItala maMda sugaMdhi vAya / so bahana lagI sukha sAMti-dAya / / saba sujana loka haraSe visesa / jyoM kamala-khaMDa pragaTata dinesa ||6|| ghaMTA ghana garaje devaloka / jyotiSighara kehari-nAda thoka || bhavanAlaya bAje sahaja saMkha / biMtara-nivAsa bherI asaMkha ||7|| ye anahada bAje baje jAna / jinarAja-janama atisaya mahAna / / bahu kalapatarovara pahupavRSTi | svayameva karana lAge visiSTa ||8|| iMdrAsana kAMpe akasamAta | ye karana kidhauM sAratha (?) sujAta || jina janama bhayau bhUlokamAhiM / uccAsana aba tuma joga nAhiM / / 9 / / Anamra bhaye mani-mukuTa ema | zrIjina prati karata pranAma jema / / ye cihana dekhi iMdrAdi deva / taba avadhigyAna-bala jAna bheva / / 10 / / niradhAra banArasi-nagara-thAna / tIrathapati janamyau Aja Ana || prabhu janmakalyAnaka karana kAja | udyama AraMbhyau devarAja ||11|| Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThA adhikAra/93 parivAra sahita saba iMdranAma / Aye mili prathama sureMdra-dhAma || nAnAvidha bAhana car3he jeha / jina-bhagati-salila-siMcata sudeha / / 12 / / saptAMga saina taba calI ema / yaha mahA-jaladhikI lahara jema / / hAthI ratha pAyaka vRSabha bAja / gAyani nartaki senA-samAja ||13|| ekeka sainamaiM sAta kaccha / tihi mAhiM prathama cau asI laccha / / phira duguna duguna sAta loM jAna / isa bhAMta sAta senA mahAna / / 14 / / sau kora aura chaikora jori / aThasaThTha lAkha Upara bahori / / yaha ekahasti senA pramAna / aisI hI saba sAtauM samAna ||15|| .. taha~ nAgadaMta sura Abhiyoga | so karaha vikriyA nijaniyoga / / tAprati AgyA dInI suriMda / tina kInauM airAvata gainda / / 16 / / lakha jojana mAna mataMgaIsa / ati unnata deha utaMga sIsa || subha seta-varana mana-harana kAya / lIlAgati dhArai lalita pAya ||17|| mada-jIvana-kalita kapola syAma / nakha vidrumavaraNa manobhirAma / / saba lasata sulacchana aMga aMga / nahiM ginI jAhiM jisa chabitaraMga ||18|| gaMbhIra ghanAghanaghoSa jAsa | bahu suMdara suMDa sugaMdha sAMsa || so kAmasarUpI kAmagauna | jA dekheM mohata tIna bhauna / / 19 / / ghanaghorata ghaMTA laMbamAna | mAne ghaMgharamAlA kaMThathAna / / sovanapAkhara' (?) so dipai deha / saMpAjuta mAnauM sarada-meha / / 20 / / sau vadana virAjata sobhavaMta / ekeka vadanamaiM ATha daMta / / pratidaMta sarovara eka dIsa / sarasaraha~ kamalinI sau pacIsa / / 21 / / ekeka kamalinI prati mahAna | paccIsa manohara kamala ThAna || pratikamala ekasau ATha patra / sobhA varanI nahiM jAya tatra ||22 / / patranapara nAceM devanAri / jaga mohata jinakI chabi nihAri / / nava navarasa porSe karata gAna / lAvanya-jaladhi-belA samAna / / 23 / / 1 sovanapAtara = svarNapAtra Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94/pArzvapurANa tisa hAthI Upara sacIsaMga / saudharma suragapati mudita aMga / / ArUDha bhayau ati dipata ema | udayAcala-mastaka bhAnu jema / / 24 / / caMdropama cAmara chatrasIsa / dasajAti kalapa-sura-sahita Isa // IsAnapramukha imi devarAja / nija nija bAhanakauM cale sAja / / 25 / / parijana-sameta ura haraSa bhAva / jina janamakalyAnaka karana cAva / / bAje suraduMdabhi vibidha bheva / jayakAra kareM mili sakala deva / / 26 / / upajyau kolAhala gagana thAna | saba disi dIkheM bAhana vimAna || AkAsa sarovara ati gaMbhIra / iMdrAdi amara tana teja nIra ||27|| tahAM vikasata mukha apacharA ema / yaha khilyau kamalinI-bAga jema || ihi bidha devAgama bhayau jAna / avatare banArasa nagara thAna ||28|| caMdrAdi jotiSI paMca jAta / dasa bheda bhavanavAsI vikhyAta || puni ATha jAtake vAna deva / saba Aye indra-sameta eva / / 29 / / nija nija bAhana car3hi saparivAra | jina janma-mahocchava hitheM dhAra / / taba pura-pradacchinA surana dIna / ati harakhata ura jayakAra kIna ||30|| bana bIthI mAraga gagana roka / saba ThAr3e devI deva thoka || saba sakra sacI mili bhUpa-geha / Aye ghara AMgana bharo teha ||31 / / taba iMdrabadhU ati raMjamAna / so gaI gupata jina-janamathAna / / dekhI jinamAta saputta tAma | paradacchina dai kinauM pranAma ||32 / / suta-rAgara~gI sukha seja mAMjha / jyoM bAlaka-bhAnu sameta sAMjha / / kara jori jugala sira nAya nAya / thuti kInI bahu jAnai na mAya ||33 / / sukhanIMda racI taba sacI tAsa | mAyAmaya rAkhyau putra pAsa || karakamalana bAlaka-ratana lIna / jina koTi bhAnu-chabi chIna kIna ||34|| sukha upajai jo prabhu parasa deha / kavi-vAnIgocara nAhiM teha / / prabhuko mukhavArija dekha dekha / harakhai surarAnI ura visekha // 35 // Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThA adhikAra/95 vasu maMgaladarava vibhUti sAra | disa divyakumArI agracAra || ihibidha saudharmasuresanAra / Anyau sivakanyA-vara kumAra ||36 / / dekhyau hari bAlakacaMda jAma | AnaMda-jaladhi ura baDhyau tAma || sira nAya iMdra nija bAra bAra / thuti kInI kara juga sIsa dhAra // 37 // chabi dekhi tRpati nahiM hoya lesa / taba sahasa AMkha kInI suresa / / kari namaskAra nijagoda lInha / IsAna iMdra sira chatra dInha ||38 // tahA~ sanatakumAra maheMdra soya / e cAmara DhAlaiM iMdra doya / / brahmAdi suragavAsI suresa / jaya naMda vardha bolaiM visesa ||39 // nAcaiM sura-ramanI rUpakhAna / gaMdharva kareM jina sujasa gAna / / surabAje bAjai bahuprakAra | kara dharahiM kinnarI bIna sAra // 40 // keI sura zrIjina subhaga bheSa | dekheM bhari locana nirnimeSa // keI yauM bhASai sura samAja | hama deva-janma-phala lahyau Aja ||41 / / keI saradhAyuta bhaye deva / mithyAta mahAviSa vamyau eva / / isa bhAMti caturabidha devasaMgha / saba cale jotiSI-paTala laMgha / / 42 / / dohA / jojana sahasa ninyAnavai, suragiri-sikhara utaMga // gaye sakala suragana tahAM, bhUSana-bhUSita aMga ||43 / / caupaaii| mahAmeruke mastaka-bhAga | pAMDukabana bahu dharai suhAga | jojana sahasa jAsu vistAra | sura cArana khaga kareM bihAra ||44 / / cahuMdisi cAra jinAlaya tahAM / saghana sAsate taruvara jahAM / / madhyacUlikA mukaTa sarIsa / so utaMga jojana cAlIsa / / 45 / / bAraha jojana jar3a vistAra | ATha madhya ara Upara cAra || jAke Upara rajaka vimAna / romAMtara narachetra pramAna // 46 // Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 / pArzvapurANa tisa IsAnadisA subha thAna / manimaya silA sAsatI jAna || pAMDukamAma phaTika unahAra / AkRti ardha caMdramAkAra ||47|| sau jojana AyAma abhaMga / vistara AdhI ATha utaMga || sura vidyAdhara pUjata nitta / bharatakhaMDa - jina - nhauna - pavitta // 48 // tahAM hema-siMhAsana sAra / ratnajar3ita so balayAkAra || dhanuSa pAMcasau unnata joya / bhUmibhAga vistIrana soya ||49|| Upara jAsa ardha bistAra / jAke teja miTai a~dhiyAra || tisahIpara padamAsana sAja / pUrabamukha thApe jinarAja ||50|| isa ausara sohaiM imi Isa / mAnauM megha ratanagiri - sIsa || dhujA kalasa darpana bhRMgAra / camara chatra supratiSTaka tAra // 51 // maMgala darva manohara jahAM / dhare anAdi-nidhana ye tahAM // Asana doya ubhaya disa aura / jugalaiMdra ThAr3e tihi Thaura // 52 // cArauM disa cArauM digapAla / jathAjoga jina-majjana kAla // sacI sureMdra acharA thoka / saba ThAr3e pAMDukabana roka ||53 || caubidha deva khar3e cahu~pAsa / janama-nhauna dekhana hullAsa || kiyau mahAmaMDapa hari tahAM / tIna loka jana nivasaiM jahAM // 54 // kalpakusuma-mAlA manahAra / laTakai madhupa kareM jhaMkAra | sura vAji bajaiM bahubhAya / surabhi sugaMdha rahI mahakAya ||55|| maMgala mila gAvaiM saba sacI / nAcaiM sura-vanitA rasa-racI // taba majjana AraMbha visesa / udyama kiyau prathama amaresa // 56 // dohA / tahAM kubera ratana khacI, racI paiDakA paMta // meru sikharasauM sohiye, chIrodadhi parajaMta // 57 // sura-zreNI sopAna - patha, paMcama sAgara jAya // bhara lAI kaMcana - kalasa, caMdana caracita kAya ||58|| Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThA adhikAra/97 jojana eka pramAna mukha, vasu jojana gaMbhIra / / yaha marajAdA kalasakI, jinazAsanamaiM bIra ||59 / / mukatamAla-maMDita lasaiM, kaMcana-kalasa mahaMta // nabha-vanitAke uraja ye, yoM ati sobhAvaMta ||60 // caupaaii| sahasa bhujA surapati taba karI / bhUSana-bhUSita sobhA bharI / / isa ausara hari sohai ema | bhUSanAMga surataruvara jema // 61 / / kalasa hAtha hari lInaiM jAma / bhAjanAMga sama sobhA tAma || tIna bAra kinau jayakAra / kalasoddhArana maMtra ucAra ||62 / / ihibidha zrIsaudharmAdhIsa / DhAle kalasa svAmike sIsa | taba saba iMdra kiyau jinanhauna / atula uchAva baDhyau jagabhauna / / 63 / / mahA dhAra jinamastaka DharI / mAnauM nabhagaMgA avatarI / / mudita asaMkha amaragana tabai / jaijaikAra kiyau mili sabai / / 64 / / upajyau ati kolAhala sAra / dasadisa badhira bhaIM tihiM bAra || bhayau asama ausara ihiM bhAya / vacanadvAra baranyau nahiM jAya // 65 / / _dohA / jA dhArAsauM giri sikhara, khaMDa khaMDa ho jAya || so dhArA jinadehapai, phUla-kalI sama thAya ||66 / / apramAna vIrajadhanI, tIrthaMkara prabhu hoya / / tAtai tinakI sakatikauM, upamA lagai na koya ||67 / / nIlabarana prabhu dehapara, kalasa-nIrachabi ema || nIlAcala-sira hemake, bAdala barasaiM jema ||68 / / calI nhaunatai nIrakI, uchala chaTA nabhamAhi / / svAmisaMga agha bina bhaI, kyoM nahiM Uradha jAhi // 69 / / Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98/pArzvapurANa nhauna-chaTA tirachI bhaI, tina yaha upamA dhAra / / digavanitA-mukha sohiyai, karanaphUla unahAra ||70 / / soraThA / jina-tana-parasa pavitta, bhaI sakala jaga-sucikarana || so dhArA mama nitta, pApa haro pAvana karo ||71|| caupaaii| yoM sureMdra majjanabidhi ThAna / phira kInauM gaMdhodaka nhAna / / so jala leya vinaya vistarI sAMtipATha par3hi pUjA karI ||72 / / sakra sacI sura AnaMda bhare / yathAjoga saba kAraja kare / / paradacchina dInI bahubhAya / bAraMbAra naye siranAya ||73 / / harigIta / saudharmapati abhiSeka kAraka, nhaunapITha sudaMsano / gaMdharva gAyaka niratakAraka, apacharA-jana saMsano // paMcama payonidha nhauna-kuMDa, asaMkha sura sevaka jahAM / / tisa janma-maMgalakI bar3AI, kahana samaratha budha kahAM ||74|| caupaaii| janma nhauna bidhi pUrana bhaI / sakala surAsura devani ThaI / / aba iMdrAnI jinavara aMga / nirjala kiyau vasana-sucisaMga ||75 / / kuMkumAdi lepana bahu liye / prabhuke deha vilepana kiye / / ihi sobhA isa ausaramAMjha / kidhauM nIlagiri phUlI sAMjha 76 / / aura siMgAra sakala saha kiyau / tilaka trilokanAthake diyau / / manimaya mukuTa sacI sira dhasyau / cUr3Amani mAthe vistasyau / / 77 / / locana aMjana diyau anUpa | sahaja svAmidRga aMjitarUpa / / mani kuMDala kAnana vistare / kidhauM caMda sUraja avatare |78 / / kaMTha kaMThikA motIhAra | mukatA-mani jhUlA unahAra / / bhuja-bhUSana-bhUSita bhuja karI / kaTaka mudrikA sobhita kharI // 79 // kaTibhUSana kInauM kaTi-thAna / manimaya chudra ghaMTikAvAna / / paga nevara paharAye sAra / jinamaiM ratana jhalaka jhaMkAra ||80|| Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThA adhikAra/99 dohA / aMgaaMga Abharanajuta, yaha upamA tihiM kAla || surataru-sama prabhu sohiye, bhUSanabhUSita-DAla ||81 / / caupaaii| taba iMdrAdi lage thuti karana / jaya jinavara saba Arata-harana / / tribhuvana-bhavana-dIpa unahAra / dhanya deva tero avatAra / / 82|| jaya zrIasvasena kulacaMda / vAmAnaMdana joti amaMda || sukhasAgarake vardhanahAra | saba jaga zreya-sAMti-dAtAra ||83|| tuma jaga bhramanAsana avatare / hamase dAsa mahAsukha bhare / bina ravi-udaya timira kyoM jAya | kaise kamala-bAga vikasAya ||84|| mithyAmata rajanI atighora / mUsaiM dharma kuliMgI cora / / jo prabhujanma-prabhAta na thAya / to kimi prajA basai sukhapAya ||85 / / ye anAdi saMsArI jIva / bilakheM bhava-gada-grase atIva || so dukhamaiTana dayAnidhAna | rAjavaida janamai bhagavAna ||86|| bharama kUpa varatI bahu loya / kAr3hanahAra tinhaiM nahiM koya || zrImukha vacana leja-baladhAra | aba uddhAra lahaiM niradhAra ||87 / / Apa parama pAvana paramesa | auranakauM suci karahu vizeSa / / jyoM sari seta prabhA tana dharai / seta sarUpa sabanakauM karai / / 88|| bina sanAna tuma nirmala nitta / aMtara bAhaja sahaja pavitta / / hama majjana bidhi kInI Aja / nija pavitra kArana jinarAja ||89 / / tuma jagapati devanake deva / tuma jina svayaMbuddha svayameva // tuma jaga racchaka tuma jagatAta / tuma binakArana-baMdhu vikhyAta / / 90|| tuma gunasAgara agama apAra / thutikara kauna jAya jana pAra / / sUcchama gyAnI muni nahiM tarai / hamase maMda kahA bala dharai / / 91 / / namo deva asarana-AdhAra | namo sarva atisaya bhaMDAra || namo sakala siva-saMpati-karana | namo namo jina tArana-tarana / / 92 / / Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100/pArzvapurANa dohA / ihi bidha iMdrAdika amara, sara-padavI-phala leya || janma-nhauna-vidhi kara cale, mAnauM nija subha zreya / / 93 / / janmamahocchava dekha kara, surapatikI paratIta / / bahu sura saradhAnI bhaye, taji saradhA viparIta / / 94|| caupaaii| taba saba deva janamapura thAna / pUravalI bidhi kiyau payAna / / caDhyau iMdra airAvata sIsa | goda liye tribhuvanapati Isa / / 95 // pUrabavata duMdabhi dhunigAja / ve hI gIta nirata saba sAja || Aye jaya jaya karata asesa / pitAbhavana kInauM paravesa ||96 / / manimaya AMganamaiM hari Apa / hema-siMhAsana para prabhu thApa || asvasena bhUpati tihiM bAra / dekhyau naMdana nayana pasAra // 97 / / tejapuMja nirupama chabi deha / romAMcita tana baDhyau saneha / / mAyA nIMda sacI taba harI / jina-jananI jAgI sukhabharI / / 98 / / bhUSana-bhUSita kAMti visAla | bhara loyana nirakhyau jinabAla || ati pramoda ura umagyau tabai / pUrana bhaye manoratha sabai / / 99 / / taba suresa romAMcita kAya | mAta pitA pUje mana lAya / / bhUSana vasana bheTa bahu dharI / hAtha jori juga thuti vistarI / / 100 / / tuma jagamaiM udayAcala bhUpa / pUraba disi devI sucirUpa / / udaya bhaye tribhuvana-ravi jahAM / tuma mahimA varanana budhi kahAM / / 101 / / dhani dhani asvasena bhUpAla / jinake jagaguru janamyau bAla || kIratabela adhika tuma bar3hI / tIna-loka-maMDapa sira car3hI / / 102 / / dhani vAmAdevI jagamAya / jina jAyau naMdana jagarAya / / tIna-loka-tiya-sRSTi-siMgAra | dhani jananI tero avatAra ||103 / / tuma sama jagamaiM aura na Ana / jinadevala sama pUjya pradhAna || yo thutikari hari hiye pramoda / bAla-divAkara dInauM goda ||104 / / kahI sakala pUrabalI kathA / meru-mahocchava kInauM jathA / / taba nija nagaravi bhUpAla / janma uchAha kiyau tihiMkAla ||105 / / Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haraSata saba purajana parivAra / ghara ghara bhaye maMgalAcAra || ghara ghara kAmini gAvaiM gIta | ghara ghara hoMya nirata-saMgIta ||106|| maMgalIka bAje bahu bheva / bAjana lage sakala sukhadeva || zrIjinabhavana nhauna vistAra kiye sakala maMgala AcAra ||107|| chirakyau caMdana nagara maMjhAra / ratana sAthiyA dhare saMvAra || jAcaka-dAna sujana - sanamAna / jathAjoga saba rIti-vidhAna ||108|| ihi bidha asvasena naranAha / kInau putra-janama ucchAha / / pUrana - Asa bhaye saba loya / dukhI dIna dIkhai nahiM koya ||109 || chaThA adhikAra/ 201 dohA / udaya bhayau jina caMdramA, kula nabha-tilaka mahaMta // sukha-samudra belA tajI, baDhyau loka-parajaMta // 110 // caupAI | taba bahu devana saMga visesa | AnaMda-nATaka Thayau suresa || karai gAna gaMdharva-samAja / samayajoga saba bAje sAja // 111 // dekhai asvasena naranAtha / putra sahita saba parijana sAtha || prathama rUpa nava bhava darasAya / puhapAMjuli khepI surarAya ||112 // tAMDava nAma nirata AraMbha / kiyau jagatajana karana acaMbha || naTa sarUpa dhArayau amaresa / raMgabhUmi kInauM paravesa ||113|| maMgalIka siMgAra saMvAra / saba saMgIta veda anusAra 11 tAla mAna vidhisahita subhAya / raMga-dharA-para pherai pAya ||114|| karaiM kusuma-barasA nabha deva / dekhi iMdrakI bhakti subheva / / bInA muraja bAMsalI tAla / bAje geha gItakI cAla ||115 // karaiM kiMnarI maMgalapATha / biriyAM joga banyau saba ThATha || nAcai iMdra bhamaiM bahu bhAya // more hAtha kaMTha kaTi pAya ||116 // adbhuta tAMDavarasa tihiM bAra | darasAvai jana acarajakAra || sahasa bhujA hari kInI tabai / bhUSana bhUSita sohaiM sabai ||117|| dhArata carana capala ati calaiM / pahumI kAMpai girivara halaiM || bhamai mukuTa cakapherI leta / tAkI ratanaprabhA chabi deta ||118|| Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102/pArzvapurANa balayAkRti hai jhalakai soya / cakrAkAra agani jimi hoya / / chinamaiM eka chinaka bahurUpa / china sUcchama china thUlasarUpa / / 119 / / chinamaiM nikaTa dikhAI deya / chinamaiM dUra deha dhara leya / / china AkAsamAhiM saMcarai / chinamaiM nirata bhUmi para karai ||120 / / china chUvai tArAvali jAya / chinaka caMdasauM parasai kAya / / iMdrajAlavata yoM amaresa / darasAI nija riddhi visesa ||121 // hAtha aMgalinapai apacharA | nAcaiM rUpa ratanakI dharA || aMga aMga bhUSana jhalakAhiM / vikasata locana mukha musakAhiM / / 122 / / nirata bhedabidhi dhArai pAMva | karai kaTAccha dikhAveM bhAva || bahubidha kalA prakAsaiM sAra / surakAmini dAmini-unahAra ||123 / / tinasaMjuta hari surataru ema / kalapalatA-ganabeDhyau jema || yo nATakabidhi ThAna anUpa / tihuMjaga sakra kiye sukharUpa / / 124 / / svAmi-janama-atisaya-paratApa | jinavara-pitA sabhApati Apa || iMdra mahAnaTa nAcai jahAM / tisa avasara-baranana budhi kahAM ||125 // taba tahAM mAtapitAkI sAkha / pArasa nAma sakala sura bhAkha || rAkhi surAsura sevA-joga / cale deva saba sAdhi niyoga ||126 / / dohA / ihibidha iMdrAdika amara, janmakalyAnaka ThAna / / bahubidha punya upAyakai, pahuMce nija nija thAna ||127 / / haragIti / iMdrAdi janma-sanAna jinakau, karana kanakAcala car3he / gaMdharva devana sujasa gAyau, apacharA maMgala par3he / / ihabidha surAsura nija niyogai, sakala sevA-bidhi ThaI / te pAsaprabhu mujha Asa puravo, sarana sevakane laI / / 128 // itizrIpArthapurANabhASAyAM jinendrajanmotsavavarNanaM nAma SaSTho'dhikAraH / Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtavA~ adhikAra bhagavat vairAgya prApta dIkSA kalyANaka varNana | dohA | pArasa prabhu taji aurakauM, je nara pUjanajAhiM || kalapabirachakauM chAMr3ikeM, baiTheM thUhara chAhiM ||1|| caupAI | aba jina bAlacaMdramA bar3he / komala hAsa - kirana mukha ka china china tAta-mAta-mana harai / sukhasamudra dina dina vistarai // 2 // amrata iMdra aMgUThe deya / vahI poSa payapAna na leya // devI dhAya haraSa mana dharaiM / majjana-maMDana - bidhi saba kareM // 3 // keI manibhUSana paharAya / karaiM alaMkRta prabhukI kAya / / keI kAmini karaiM siMgAra / zrImukhacaMdra nihAra nihAra ||4|| keI rahasavatI tiya Aya / hasta- kamalasauM leMya uThAya || manimaya AMgana- mAMjha anUpa / bicaraiM jinapati bAlasarUpa ||5 // / 103 bahubidha devakumAra manoga / bAlakarUpa bhaye vayajoga || ghuTiyAM gamana kareM tinasAtha / jyoM nachatragana maiM nisi - nAtha ||6 // kabahIM sainAsana sovaMta / Upara dir3ha jina yauM jovaMta // aauM mukti mo ketaka paraiM / mAnauM yaha saMkA mana dharai ||7|| kabahIM puhumIpai jinarAya / kaMpita carana ThaveM ihi bhAya || sahai ki nA dharatI mujhabhAra / saMkaiM ura upamA yaha dhAra // 8 // kabahIM svAmi ujhaki uThi caleM / vikasata mukha saba dukhakauM daleM // bAMdhai muThI aTapaTe pAya / kaise vaha chabi baranI jAya ||9|| kabahIM ratana-bhItamaiM rUpa |jhalakai tAhi gahaiM jagabhUpa // jinasauM jina na mileM sarvathA / karata kidhauM kahavata yaha vRthA ||10|| Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104/pArzvapurANa kabahIM ratana-reta kara leta / karai keli surakumarasameta / / kabahIM mAya bina rudana kareya / dekheM pheri viha~si ha~sa deya ||11|| kabahIM chor3i sacIkI goda | jananI-aMka jAya~ manamoda / / mAtAsauM mAnaiM ati prIti / bAla avasthAkI yaha rIti ||12|| yauM jina bAlaka lIlA karai / tribhuvanajana-mana-mAnika harai / / kramasauM bAlabhAratI nAma | zrImukhakamala lasI abhirAma ||13|| anukrama bhaI aMgabar3havAra | taba tribhuvanapati bhaye kumAra || nirupama kAMti kalA vigyAna / lAvana rUpa atula gunathAna ||14|| mati-zruti-avadhi-gyAnabala deva / jAnaiM sakala carAcara bheva / / somasubhAva sahaja upasaMta / nirmala chAyaka darasanavaMta ||15|| ihibidha ATha barasake bhaye / taba prabhu Apa anuvrata laye / / devakumAra rahaiM saMga nitta / te china china raMjai jina-citta / / 16 / / kabahIM gaja turaMga tana dharaiM / tinapai car3hi prabhu jana-mana harai / / kabahIM haMsa mora bana jAhiM / tinasauM jagapati keli karAhiM / / 17 / / kabahIM jalakrIr3Athala gamaiM / kabahIM banabihArabhU ramaiM / / kabahIM kareM kiMnarI gAna / so prabhu sujasa sunaiM nija kAna ||18|| kabahIM nirata Thavai sura-nAra | dekheM jina locana sukhakAra || kabahIM kAvyakathArasa ThAna / karai goTha jina budhi balavAna ||19|| binA sikhAye bina abhyAsa | saba vidyA saba kalAnivAsa / / yoM sukha anubhava karata mahAna / bhaye pAsa-jina jobanavAna ||20|| dohA / saMpUrana jobana samaya, prabhutana sohai ema / / sahaja manohara cAMdakI, sarada-samaya chabi jema ||21|| .. caupaaii| prabhuke aMga paseva na hoya | sahaja sadA malavarajita soya || ujjalavarana rudhira jimi khIra | su samacaturasaMThAna sarIra ||22|| Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtavA~ adhikAra/105 prathama sAra-saMhanana-sarUpa | iMdra-caMdra-manaharana anUpa || binAheta tana sahaja suvAsa / priya-hita-vacana madhura mukha jAsa / / 23 / / atuladeha-bala dharata mahAna / sahasa aThotara lacchanavAna / / tinake nAma likhauM kachu joya | par3hata sunata sukhasaMpati hoya ||24|| harigIta / zrIvaccha saMkha saroja svastika, sakra cakra sarovaro / cAmara siMhAsana chatra torana, turagapati nArI naro / sAyara divAyara kalpabelI, kAmadhenu dhujA karI / / varavajravAna kamAna kamalA, kalasa kacchapa keharI / / 25 / / gaMgA gaUpati garur3a gopura, beNu bINA bIjanA / jugamIna mahala mRdaMgamAlA, ratana dIpa dipai ghanA / / nAgeMdra-bhuvana vimAna aMkusa, biracha siddhAratha sahI / bhUSana paTaMbara haTTa hATaka, caMdra cUr3Amani kahI / / 26 / / jambU tarovara nagara sUvasa (?) bAga jana-mana-bhAvanA / naunidhi nachatra sumeru sArada, sAla kheta suhAvanA / / graha maMgalASTaka prAtihAraja, pramukha aura virAjahIM // paramita aThotara sahasa prabhuke, aMga lacchana chAjahIM ||27|| aMtara anaMtI atula mahimA, kathana dUra raho kahIM / bahiraMga gunathuti karana jagamaiM, sakase samastha nahIM / / aba aura janakI kauna ginatI, dIna pAra na pAvanA / para pAsaprabhukI sujasa-mAlA, pahiri dAsa kahAvanA ||28|| dohA / sahasa aTotara lachana ye, sobhita jinavaradeha / kidhauM kalpatarurAjake, kusuma virAjata yeha // 29 // caupaaii| subha paramAnUmaya jina aMga / nIlabarana nau hAtha utaMga // chabi baranata nahiM pAvaiM ora / tribhuvanajana-mana-mAnika-cora ||30|| Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106/pArzvapurANa sata-saMvatsara Ava pramAna / atula asAdhArana gunathAna || satru mitra Upara samabhAva / dayA-sarovara soma-subhAva ||31|| sAgarasauM prabhu ati gaMbhIra | merusikharasauM adhikai dhIra || kAMti dekhi lAjai miragAMka | teja biloki chipai ravi rAMka ||32|| kalpavirachasauM adhika udAra | tihuM-jagaAsA pUranahAra || yauM jinagunakauM upamA kahIM / tInakAla tribhuvanamaiM nahIM / / 33 / / dohA / yoM sukha nivasata pAsa jina, sevata kamalA pAya || solaha barasa pramAna prabhu, bhaye jagata-sukhadAya ||34|| sabhA siMhAsana eka dina , baiThe sahaja jineMdra / / sura-naramaiM prabhu yauM dipaiM, jyoM ur3aganamaiM caMdra ||35 / / asvasena bhUpAla taba, bole avasara pAya | neha-salila bhIje vacana, suno kumara jagarAya ||36 / / eka rAjakanyA baro, karo ucita vyavahAra || baMsabela Age calai, sukha pAvai parivAra ||37|| nAbhirAjakI Asa jyauM, bharI prathama avatAra || tathA hamArI kAmanA, pUrana karo kumAra ||38 // pitA vacana suni prabhu diyau, pratiuttara tihiM bAra || riSabhadeva sama maiM nahIM, dekhau hiye vicAra ||39 / / merI saba sau varSa thiti, solaha bhaye bitIta // . tIsa varSa saMjama samaya, phira mata kaho punIta / / 40 / / alpakAla thiti alpa sukha, alpa prayojana kAja || kauna upadrava saMgrahai, samujhi dekha nararAja ||41 / / suna nareMdra locana bhare, rahe vadana bilakhAya / / putra byAha-varjana vacana, kise nahIM dukhadAya // 42 / / Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtavA~ adhikAra/107 caupaaii| ihibidha maMdarAga jinarAya / nivasaiM saba jIvana sukhadAya / / pUrava kathita kamaThacara sIha | pApa karata mAnI nahiM cIha ||43 / / muni-hatyAvasa durgati gayau / paMcama narakavAsa so layau / / satraha jaladhi tahAM dukha sahe | vacana-dvAra jo jAhiM na kahe ||44 / / thiti pUrana kara chor3I Thaura / sAgara tIna bhamyau phira aura / / pasugati mAhiM vipata bahu bharI / trasa thAvarakI kAyA dharI // 45 // ihibidha bhayau pApa avasAna | kAhU janmakriyA subha ThAna || mahIpAlapura sohai jahA~ | mahIpAla nRpa upajyau tahAM / / 46 / / pArasaprabhukI vAmA mAya / inakau pitA bhayau yaha rAya / / paTarAnIke prAnaviyoga | upajyau viraha baDhyau cita soga ||47 / / tapasI bheSa dhasyau dukha mAna | paMcAgani sAdhai banathAna / / sIsa jaTA mRgachAlA saMga | bhasama pIsa lAI saba aMga // 48 // bhramata banArasike udyAna / Ayau kaSTa karata binagyAna / / ihi avasara zrIpAlakumAra | gaye sahaja bana karana bihAra ||49|| rAjaputra bahu suragana sAtha / gaja ArUr3ha dipaiM jinanAtha // kara suchaMda banakeli anUpa | cale nagarakauM AnaMdarUpa ||50|| * dekhyau magamaiM jananI-tAta / tapai paMcapAvaka-tapa gAta || so samIpa prabhukauM avilauya / ciMtai cita roSAtura hoya ||51 / / maiM samIpa kulavaMta mahaMta / jananI-pitA pUja saba bhaMta || aho kumarake yaha abhimAna | vinaya pranAma karai nahiM Ana // 52 / / itane IMdhana kArana jAna / lakar3I cIrana lagyau ayAna / / hAtha kulhAr3I lInI jabai / hitamita vacana caye prabhu tabai / / 53 / / bho tapasI yaha kATha na cIra | yAmai jugala nAga haiM bIra || suni kaThora bolyau risa Ana / bho bAlaka tuma aiso gyAna ||54|| Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108/pArzvapurANa harihara brahmA tuma hI bhaye / sakala carAcara-gyAtA Thaye // manai karata uddhata avicAra / cIrayau kATha na lAI bAra ||55 // tatakhina khaMDa bhaye jugajIva / jainI bina saba adaya atIva / / dayA-sarovara jina taba kahai / tapasI vRthA garaba tU bahai ||56 // gyAna binA nita kAyA kasai / karunA tere ura nahiM basai || taba saTa roSavacana phira cayau / jananI janakara tapasI bhayau // 57 // karai na madavasa vinaya vidhAna / aura ulaTa khaMDai mujha Ana || paMca agani sAdhUM tana dAha / rahUM ekapada Uradha bA~ha // 58 // 1 bhUkha pyAsa bAdhA saba sahUM / sUkhe patra pAranaiM gahUM || gyAnahIna tapa kyoM uccarai / kyoM kumAra mujha niMdA karai ||59 // taba prabhuvacana kahe hitakAra / tujha tapamaiM hiMsA - aghabhAra / / chahoM kAyake jIva aneka / nAsa hoMhiM nita nAhiM viveka ||60|| jahAM jIvabadha hoya lagAra / tahAM pApa upajai niradhAra || pApa sahI durgati dukha deha / yAtaiM dayAhIna tapa yeha ||61|| gyAna binA saba kAyakalesa / uttama phaladAyaka nahiM lesa // jaise tusa khaMDana (?) kana chAra / yoM ajAna tapa aphala asAra ||62|| aMdha puruSa vana daumaiM dahai / daura marai mAraga nahiM lahai || tyoM ajAna udyama kari pacai / bhava-dAvAnalasauM nahiM bace ||63|| aise hI kiriyA bina gyAna / so bhI phaladAyaka nahiM jAna || jathA paMgu locanabala dharai / udyama bina dAvAnala jarai ||64|| tAtaiM gyAna sahita AcAra / nihacai vAMchita phala dAtAra / / ihi bidha jinamatake anusAra / kari uttama tapa yaha haTha chAra ||65|| maiM tujha vacana kahe hitakAra / tU apane ura dekhi vicAra || bhalI lagai soI kari mitta / vRthA malIna karai mati citta ||66|| Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtavA~ adhikAra/109 dohA / nAga jugala suni jina-vacana, krUra jIva ati niMda / / deha tyAgi tatakhina bhaye, padamAvati dharaniMda / / 67 / / nAga jugalake bhAgakI, mahimA kahI na jAya || jina-darasana prApati bhaI, marana samaya sukhadAya // 68 / / caupaaii| ghara Aye zrI pArsajinaMda / sura-nara-netra-kamalinI-caMda // samaya pAya tapasI taji deha / bhayau jotiSI saMvara teha / / 69 / / dekho jagamaiM tapa-parabhAva / gyAna binA bAMdhI suraAva || je nara kareM jainatapa sAra / tinhaiM kahA durlabha saMsAra ||70|| svAmI magana sukhodadhimAhiM / harSa vinoda karata dina jAhiM / / prabhuke iSTa-viyoga na hoya | soga-sa~joga na kabahIM koya ||71 / / vAya pitta kapha janita vikAra | supanai hoya na soca vicAra / / jarA na vyApai teja na jAya / nA mukhakamala kabhI kumhalAya / / 72 / / hohi nahIM dukhakArana Ana / punya-udadhi belA bhagavAna / / yoM sukhabhoga karata dina gaye / taba jina tIsa varSake bhaye / / 73 / / nRpa jayasena ajudhyAdhanI | bhakti prIta prabhusauM ati ghanI / / turagAdika bahu vastu anUpa / paThaI vinaya vacana kahi bhUpa ||74 / / rAjadUta cali Ayau tahAM / sabhA thAna jina baiThe jahAM / / hemAsana para sohaiM ema / himagiri-sikhara syAma ghana jema / / 75 / / dekhi dUta romAMcita bhayau / bahuvidha carana kamalakauM nayau / / mAnyau saphalajanma nija sAra / tribhuvanapati parataccha nihAra ||76 / / dharI bheTa jo rAjA daI / vinaya pranAma bInatI caI / / taba pUMcha tahAM tribhuvanadhanI / saMpati nagara ajodhyAtanI ||77 / / kahai dUta kara juga sira dhAra | baranaiM tIrthaMkara avatAra || mokha gaye baranaiM tihiMThAma / suni svAmI ciMteM ura tAma ||78 / / Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110/pArzvapurANa belI cAla / suni dUta vacana vairAge / nija mana prabhu socana lAge || maiM iMdrAsana sukha kInaiM / lokottama bhoga navInaiM / / 79 / / taba tRpati bhaI tahAM nAhIM / kyA hoya manuSapada mAhIM / / jo sAgarake jalasetI / na bujhI tisanA tisa etI / / 80 / / so DAbha-anIke pAnI / pIvata aba kaise jAnI / / IMdhanasauM Agi na dhApai / nadiyauM nahiM samuda samApai / / 81 / / yoM bhogaviSai atibhArI / tRpate na kabhI tanadhArI / / jo adhika udaya ye Avai / tau adhikI cAha bar3hAvai / / 82 / / jo inasauM tRpati vicArai / sau vaisAnara ghRta DArai / / ina sevata jo sukha pAvai / so AkauM AMba umhAvai / / 83 / / ye bhIma bhujaMga sarIkhe / bhrama-bhAva-udaya subha dIkhe / / cAkhata hIke mukha mIThe / paripAka samaya kaTu dIThe ||84|| jyoM khAya dhatUrA koI / dekhai saba kaMcana soI / / dhika ye iMdrI-sukha aise / viSabela lage phala jaise ||85 // inahI vasa jIva anAdI / bhava-bhA~vara bhramata savAdI / / ina hI vasa sIkha na mAnai / nAnAvidha pAtaka ThAnai ||86 / / thira jaMgama jIva saMghArai / inake vasa jhUTha ucArai / / para corIsauM cita lAvai / paratiya saMga sIla gamAvai / / 87|| parigraha-tisanA vistArai / AraMbha upAdhi vicArai / / ityAdi anartha alekhai / kari ghora narakadukha dekhe ||88|| ye hI sukha parvatakere / jaga phorana vajra bar3ere / / ye hI saba doSa bhaMDAre / dhana-dharma-curAvanahAre ||89 / / mohI jana mohaiM yoMhIM / ye Adara-joga na kyoMhIM / / inasauM mamatA taja dIjai / para tyAgata DhIla na kIjai / / 90 / / ' Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAna puruSa jaga jaise / hama khoye ye dina aise // saMjama-bina kAla gamAyau / kachu lekhe maiM nahiM lAyau // 91|| sAtavA~ adhikAra / 111 mamatAvasa tapa nahiM lInauM / yaha kAraja joga na kInauM || aba khAlI DhIla na kIjai / tArita ciMtAmani lIjai // 92 // dohA | bhogavimukha jinarAja imi, sudhi kInI sivathAna || bhAvaiM bAraha bhAvanA, udAsIna hitadAna // 93 // caupAI | dravya subhAva binA jagamAhiM / para ye rUpa kachU thira nAhiM || tana dhana Adika dIkhata jeha / kAla-agani saba IMdhana teha ||94 // bhava-vana-bhramata niraMtara jIva / yAhi na koI sarana sadIva || byohArai parameThI-jApa / nihacai sarana ApakauM Apa || 95 // sUra kahAvai jo sira deya / kheta tajai so apajasa leya || isa anusAra jagatakI rIta / saba asAra saba hI viparIta // 96 // tInakAla isa tribhuvana mAhiM / jIva saMgAtI koI nAhiM || ekAkI sukha dukha saba sahaiM / pApa punya karanIphala lahaiM ||97|| jitane jaga saMjogI bhAva / te saba jiyasauM bhinna subhAva || nitasaMgI tana hI para soya / putra sujana para kyoM nahiM hoya ||98 // asuci asthi-piMjara tana yeha / cAma-vasana - beDhyau ghinageha || cetanacirA tahAM nita rahai / so bina gyAna gilAni na gahai // 99 // mithyA avirata joga kaSAya / ye Asrava kArana samudAya || Asrava karma-baMdhakau heta / baMdha caturagatike dukha deta ||100|| samiti gupati anupehA dharma / sahana parISaha saMjama parma // ye saMvara kArana niradokha / saMvara karai jIvako mokha ||101|| Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112/pArzvapurANa tapa-bala pUrva karama khira jAhiM / naye gyAnabala AcaiM nAhiM / / yahI nirjarA sukhadAtAra / bhavakArana-tArana niradhAra ||102 / / svayaMsiddha tribhuvanathita jAna | kaTi kara dharai puruSa saMThAna || bhramata anAdi AtamA jahAM / samakita bina siva hoya na tahAM ||103 / / durlabha dharma dasAMga pavitta / sukhadAyaka sahagAmI nitta / / durgati parata yahI kara gahai / deya suraga sivathAnaka yahai ||104 / / sulabha jIvakauM saba sukha sadA / naugrIvaka tAIM saMpadA / / bodharatana durlabha saMsAra | bhava-daridra-dukha meTanahAra ||105 / / ye dasa-doya bhAvanA bhAya / dir3ha vairAgi bhaye jinarAya / / dehabhoga saMsAra sarUpa | saba asAra jAnyau jagabhUpa ||106 / / itanaiM lokAMtika sura Aya / puhapAMjali de pUje pAya / / brahmalokavAsI gunadhAma / deva riSIzvara jinako nAma ||107 / / saba pUravapAThI budhavaMta / sahaja somamUrati upasaMta || vanitArAga hiya~ nahiM bahaiM / eka janama dhari sivapada lahaiM / / 108 / / tIrthaMkara jaba virakata hoya / harSavaMta taba AveM soya / / aura kalyAnaka kareM pranAma / sadA sukhI nivasaiM nija dhAma ||109 / / hAtha jori bole gunakUpa / thutivAyaka aru sicchArUpa || dhani viveka yaha dhanya sayAna / dhani yaha ausara dayAnidhAna ||110|| jAnyau prabhu saMsAra asAra / athira apAvana deha nihAra | iMdriya-sukha supane sama dIsa / so yAhI bidha haiM jagaIsa ||111 / / udAsIna asi tuma kara dharI / Aja moha-senA tharaharI / / baDhyau Aja sivaramani suhAga | Aja jage bhavijana sirabhAga ||112 / / jaga pramAda nidrAvasa hoya / sovata hai sudhi nAhIM koya / / prabhu dhunikirana payAsai jabai / hoya saceta jagai jana tabai / / 113 / / Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtavA~ adhikAra/113 yaha bhava dustara pArAvAra / dukha-jala-pUrita vAra na pAra || prabhu-upadesa-pota car3hi dhIra / aba sukhasauM jaihaiM jaga tIra ||114 / / sivapuri paura bharama-paTa jahAM / moha muhara dir3ha kInI tahAM / / tuma vAnI kUcI kara dhAra / aba bhavi jIva lahaiM payasAra ||115|| svayaMbuddha bodhana-samarattha / tuma para pratibudha vacana akattha || jyoM sUraja Age jinarAja / dIpa dikhAvana hai bekAja ||116 // hama niyoga ausara yaha bhAya / tAteM kareM vInatI Aya || dhariye deva mahAvrata bhAra | kariye karma-satru saMghAra ||117 / / hariye bharama timira sarvathA / sUjhai suraga-mukati-patha jathA || yoM thuti kari bahubhAva dir3hAya | bArabAra caranana sira nAya ||118 // sAdhi niyoga gaye nijathAna / lokAMtika sura bar3e sayAna / / aba caubidha iMdrAdika deva / car3hi nija nija bAhana bahabheva ||119 / / harSitaura parivAra sameta / Aye tRtiya kalyAnaka heta / / sura vanitA nAcaiM rasa bharI | gAvai madhura gIta kinnarI / / 120 / / bAje vibidha bajai tisa bAra | karai amaragana jaya jaya kAra || sovana-kalasa bhare surarAya / vimala chIrasAgara-jala lAya ||121 / / hemAsana thApe jinarAya / ucchava sahita nhauna-bidhi ThAya / / bhUSana vasana sakala pahirAya | caMdana-carcita kInI kAya ||122|| isa ausara prabhu sohaiM ema | mokhabadhUvara dUlaha jema / / kahi vairAga vacana jina tabai / pratibodhe parijana jana sabai / / 123 / / ati haThasauM samajhAI mAya / locana bhare vadana vilakhAya || vimalA nAma pAlakI sAja / AnI iMdra car3he jinarAja ||124 / / pahale bhUmigocarI rAya / sAta paiMr3a lInI sukhadAya / / phira vidyAdhara rAjA bhale / paiMr3a sAta hI te le cale // 125 / / pI0 iMdrAdika surasaMgha / kAMdhai dharI cale pura laMgha || . nA ati nikaTa na dIsai dUra | nabha mAraga dekheM jana bhUra ||126 / / Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114/pArzvapurANa dohA / jisa sAhabakI pAlakI, iMdra uThAvanahAra || tisa gunamahimA-kathana aba, pUrana hou apAra ||127|| caupaaii| yo sura nara haraSita bhaye / asva nAma vanamaiM cali gaye / / bar3a-taru talaiM silA subha jahAM / kInauM sacI sAMthiyA tahAM ||128 / / utare prabhu ati uttama ThAma | sAMta bhayau kolAhala tAma || satra-mitra Upara samabhAva | tina-kaMcana gina eka subhAva / / 129 / / somabhAva svAmI ura dhAra / paTabhUSana saba dInaiM DAra / / udAsIna uttaramukha bhaye / hAtha jora siddhana prati naye ||130 / / dubidha parigraha taji paramesa | paMca muSTi loce sirakesa | siva-kAminikI dUtI joya | dharI digaMbara-mudrA soya ||131 / / dohA / sohai bhUSana vasana bina, jAtarUpa jinadeha / / iMdra nIlamanikau kidhauM, tejapuMja subha yeha / / 132 / / poha prathama ekAdasI, prathama pahara subha vAra || padmAsana zrIpArsajina, liyau mahAvratabhAra ||133 / / aura tInasai chatrapati, prabhusAhasa aviloya || rAja chAri saMyama dhasyau, dukha-dAvAnala-toya // 134 // taba suresa jinakesa suci, chIrasamuda pahu~cAya || kara thuti sAdha niyoga saba, gayau suraga surarAya ||135 / / caupaaii| aba svAmI banathAna manoga / telA thApi diyau jina joga / / aTThAIsa mUlaguna bhAkha | uttaraguna caurAsI lAkha ||136 / / saba prabhu dhare parama samaceta / acala aMga mukha maunasameta // yoM bana basata upanyau jAna / saMjama-bala manaparjayagyAna ||137 / / Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ soraThA / laghu vayamaiM jagapAla, kiyau nivIraja kAmadala || dhIraja dhanuSa saMbhAla, tinake pada-nIraja namUM ||138|| itizrIpArzvapurANabhASAyAM bhagavadvairAgyaprAptadIkSAkalyANakavarNanaM nAma saptamo'dhikAraH / sAtavA~ adhikAra / 115 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116/pArzvapurANa AThavA~ adhikAra jJAna kalyANaka varNana / soraThA / jA prabhuko jasahaMsa, tInaloka piMjarai basai || so mama pApa vidhaMsa, karau pAsa paramesa nita ||1|| caupaaii| aba jina uThe joga-avasAna / deha heta udyama ura Ana / / paramaudAsa adhogata dITha / sahaja sAtamudrA manaITa / / 2 / / dayA-nIra-nirmala-parabAha / gulara-kheTapura pahuMce nAha || lAbha alAbha barAbara dhAra / nirdhana dhanakau nAhiM vicAra ||3|| brahmadatta bhUpati bar3abhAga / prabhukauM dekhi baDhyau ura rAga / / uttama pAtra sakala gunadhAma | kari pranAma par3igAhe tAma ||4|| hemAsana thApyau nararAya / prAsuka jala parachAle pAya / / ATha bhAMti pUjA vistarI / hAtha jora aMjuli sira dharI / / 5 / / mana-tana-vAyaka suddha sarUpa / nau dAtA guna saMjuta bhUpa || suddha anna dInauM paravIna / prAsuka madhura doSa-dukha-hIna ||6|| uttama pAtra dAnavidhi karI / tIna bhavana kIrati vistarI / / paMcAcaraja bhaye nRpadhAma ! phira svAmI Aye vana-TAma |7|| karai ghora tapa sAdhaiM joga / darasana karata miTai saba soga / / acala aMga mukha sohe mauna / eka citta nija pada ciMtauna ||8|| jyoM samudra-jala vigata kalola / athavA suragiri-sikhara aDola || tathA nIla mani-pratimA yeha / yoM akaMpa rAjai jinadeha * ||9|| * uktaM ca - nokiJcitkarakAryyamasti gamanaprApyaM na kiJcidRzodRzyaM yasya na karNayoH kimapi hi zrotavyamapyasti na / tenAlambitapANirujjhitagatirnAsAgradRSTI rahaH / samprApto'tinirAkulo vijayate dhyAnaikatAno jinaH / Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThavA~ adhikAra/117 caupaaii| vaira bhAva chADyau vana jIva / prIta paraspara kareM atIva / / kehari Adi satAvai nAhiM / nirviSa bhaye bhujaga banamAhiM / / 10 / / sIla sanAha sajau sucirUpa | uttaraguna-Abharana anUpa / / tapamaya dhanuSa dhasyau nijapAna / tIna ratana ye tIkhana bAna ||11|| samatAbhAva car3he jagasIsa | dhyAna kRpAna liyau kara Isa / / cArita-raMga-mahImaiM dhIra | karma-satru-vijayI varabIra / / 12 / / dohA / svAmIkI sabapara dayA, sabahIke rachapAla || jagavijayI mohAdi ripu, tinake prabhu chayakAla ||13 / / soraThA / dekho pauna pracaMDa, dUba na khaMDai dUbarI / / mauTe biracha bihaMDa, bar3e bar3o hI bala kareM / / 14 / / dohA / yoM duddhara tapa karataati, dharma dhyAna padalIna || cAra mAsa chadamasta jina, rahe rAga-mala-hIna ||15|| caupaaii| eka divasa dIcchAbana jahAM / jogalIna prabhu nivasaiM tahAM / / kAusagga tana vigatavirodha | ThAr3e jinavara joga nirodha / / 16 / / saMvara nAma jotiSI deva / pUrava kathita kamaTha-cara eva / / aTakyau aMbara jAta vimAna / prabhu para rahyau chatravata Ana ||17|| tatakhina avadhigyAna bala tabai / pUrava baira sa~bhAlo sabai / / kopyau adhika na thAMmyau jAya / rAte loyana prajulI kAya ||18|| AraMbhyau upasarga mahAna / kAyara dekhi bhajai bhayamAna / / aMdhakAra chAyau cahuMora | garaja garaja barakheM ghana ghora / / 19 / / jharai nIra musalopama dhAra | vakra bIja jhalakai bhayakAra || bUr3e giri taruvara banajAla / jhaMjhA vAyu bahI vikarAla ||20|| Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118/pArzvapurANa jala thala bhayau mahodadhi ema / prabhu nivasaiM kanakAcala jema / / duSTa vikriyAbala aviveka / aura upadrava kare aneka ||21|| chappaya / kilakilaMta betAla, kAla kajjala chabi sajjahiM / / bhauM karAla vikarAla, bhAla madagaja jimi gajjahiM / / muMDamAla gala dharahiM, lAla loyanani DarahiM jana / / mukha phuliMga phukarahiM, karahiM nirdaya dhuni hana hana / / ihi bidha aneka durbheSa dhari, kamaThajIva upasarga kiya / / tihu~loka baMda jinacaMdraprati, dhUli DAla nija sIsa liya ||22|| dohA / ityAdika utapAta saba, vRthA bhaye ati ghora / jaise mAnika dIpakauM , lagai na pauna jhakora / / 23 / / prabhu cita calyau na tana halyau, Talyau na dhIraja dhyAna / / ina aparAdhI krodhavasa, karI vRthA nija hAna ||24 / / pAvaka pakarai hAthasauM, avasi hAtha jali jAya / / parake tana lAgai nahIM, vAke punya sahAya / / 25 / / prAnI viSaya-kaSAya-vasa, kauna kauna viparIta / / karata harata kalyAna nija, jalau jalau yaha rIta / / 26 / / prabhu aciMtya-mahimA-dhanI, tribhuvanapUjita-pAya || tinake yaha kyoM saMbhavai, sura upasarga karAya ||27 / / ihi bidha jo koI puruSa, pUMchai saMsaya rAkhi || tAke samujhAvana nimita, likhU jinAgama sAkhi ||28 // caupaaii| avasarpani utasarpani kAla / hohiM anaMtAnaMta visAla || bharata tathA airAvata mAhiM / ra~haTaghaTIvata ADhaM jAhiM / / 29 / / jaba ye asaMkhyAta paramAna, bIte jugama kheta bhU thAna / / taba huMDAvasarpanI eka / parai karai viparIta aneka ||30|| Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAkI rIta suno mativaMta / sukhamA dukhama kAlake aMta // barakhAdikakau kArana pAya / vikalatraya upajaiM bahu bhAya ||31|| AThavA~ adhikAra/119 kalapabiracha vinasaiM tihi bAra / baratai karmabhUmi-byohAra / / prathama jinesa prathama cakresa / tAhi samaya hohiM ihi desa // 32 // vijayabhaMga cakrIkI hoya / thor3e jIva jAhiM sivaloya || cakravarti vikalapa vistarai / brahmavaMsakI utapati karai // 33 // puruSa salAkA cauthe kAla / aTThAvana upajaiM gunamAla || navama Adi solaha parajaMta / sAta tIrtha maiM dharma nasaMta ||34|| gyAraha rudra janama jaha~ dharaiM / nau kalipriya nArada avataraiM | I sattama teIsama gunavarga / carama jinezvarako upasarga ||35|| tIje cauthe kAla maMjhAra | paMcamamaiM dIseM bar3havAra || vibidha kudeva kaliMgI loga / uttama dharma nAsake joga ||36|| sabara vilAla bhIla caMDAla | nAhalAdi kulamaiM vikarAla || kalkI upakalkI kalimAhiM / bayAlIsa haiM mithyA nAhiM ||37|| anAvRSTi ativRSTi vikhyAta / bhUmivRddhi vajrAganipAta || ItabhIta ityAdika doSa / kAlaprabhAva hoMhiM dukhapoSa ||38|| dohA yo triloka prajJaptimaiM kathana kiyau budharAja || so bhavijana avadhAriyau, saMsaya meTana kAja ||39|| gItA / tIsare kAlaha~ mukati sAdheM, prathama tIrthaMkara sahI / puni tIna tIratha hohiM cakrI, eka hari jinavara vahI ||40|| isa bhAMti cauthe juga salAkA puruSa Une avataraiM / huMDAvasarpinimaiM aThAvana jIva vAsaTha pada dharai ||41|| Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120/pArzvapurANa caupaaii| taba phanesa Asana kaMpiyau / jina upakAra sakala sudhi kiyau / tatakhina padamAvati le sAtha / Ayau jaha~ nivasaiM jinanAtha ||42 / / kari pranAma paradachanA daI / hAtha jori padamAvati naI // phanamaMDapa kInauM prabhusIsa / jalabAdhA vyApai nahiM Isa ||43 / / nAgarAja sura dekhyau jAma / bhAjyau duSTa jotiSI tAma || hInajoga sUdhI yaha bAta / bhAgi jAya tabahI kusalAta ||44|| aba saba kolAhala miTa gaye / prabhu sattama thAnaka thira bhaye / / vikalaparahita cidAtamadhyAna | karai karmachaya-heta-mahAna ||45 / / sAta prakRti cauthe gunaThAna / pahale nAsa karIM bhagavAna || aba hyAM dharma-dhyAna-bala dhIra / tIna prakRti jItI barabIra ||46 / / prathama sukala padasauM paranaye / khipakaseni mAraga para Thaye / / prakRti chatIsa naveM chaya karI / dasavai lobhaprakRti prabhu harI ||47|| dohA / ekAdasama ulaMdhipada, car3he bArahaiM thAna karmaprakRti solaha tahAM, nAsa karI avasAna ||48 / / caupaaii| ihibidha tresaTha prakRti nibAra | ghAte karma ghAtiyA cAra || caitaaMdherI caudasa jAna | upajyau prabhuke paMcama gyAna ||49 / / lokAloka carAcara bhAva / bahubidha parajayavaMta subhAva / / te saba Ana eka hI bAra / jhalake kevalamukura maMjhAra ||50|| bhaye anaMta catuSTayavaMta | pragaTI mahimA atula anaMta || divya parama audArika deha / koTi bhAnuduti jItI jeha ||51 / / alaukIka adbhuta saMpadA | maMDita bhaye jinesura tadA // vacana agocara mahimA sAra | baranana karata na paiye pAra ||52 // Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dohA / pAMca hajAra pramAna dhanu, upajata kevalagyAna || aMtariccha prabhu tana bhayau, jyoM sasi aMbasthAna // 53 // caupAI | prakaTI kevalaravi kirana jAma / pariphUlyau tribhuvana kamala tAma || AkAsa amala dIsai anUpa / disi vidisi bhaI saba vimalarUpa ||54 // suraloka bajaiM ghaMTAgariSTa / taru karana lage tahAM puhapaviSTa / / iMdrAsana kAMpe atigarIsa / Anamra bhaye manimukuTa sIsa ||55|| AThavA~ adhikAra/ 121 ityAdika bahubidha cihana cAra / prabhu kevalasUcaka bhaye sAra // taba avadhi jor3i jAnyau suresa / chaya kare karma pArasa jinesa || 56 // siMhAsana taji nija sIsa nAya / pranamo parokha sukha ura na mAya // iMdrAnI pUchai kahahu kaMta / kyoM Asana taji utare turaMta // 57 // I kisa kArana svAmI nayau sIsa / yAko pratiuttara dehu Isa || taba bole vikasita devarAja / prabhu upajyau kevalagyAna Aja || 58 // airAvatagaja saji saparivAra / prathameMdra calyo Ana~da apAra // bAje bahu paTaha payAna-bhera / saba baranana karata lagai abera ||59 // IsAnapramukha saba svarganAtha / nijabAhana car3hi car3hi cale sAtha // harinAda sunyau jotiSI deva / caMdrAdi cale taba paMca bheva ||60|| bhAvana-ghara bAje saMkha bhUri / dasabidha sura nikase haraSa pUri || vasu viMtara-ghara garaje nisAna / yo parijana saba kInauM payAna ||61|| yoM calI caturabidha surasamAja / jina kevalapUjA karana kAja // aMbara taji Aye avani mAhiM / jaha~ samosarana dhuja pharaharAhiM // 62 // jo surapatiko upadesa pAya / dhanapatine kInauM prathama Aya // vara paMcavarana manimaya anUpa | jagalachamIko kulagRha sarUpa ||63 // * uktaM ca gAthA jAde kevalaNANe paramodAraM jiNANa savvANaM / gacchadi ubare cAbA paMcasahassANi vasuhAo / - Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 / pArzvapurANa dohA | samosaranakI saMpadA, lokottara tihuM mauna || vacanadvAra baranai tisai, so budha samaratha kauna // 64 // sauraThA ! pai thala avasara pAya, dharmadhyAna kArana nirakhi || likhyau lesa mana lAya, par3hata sunata Ana~da bar3he ||65|| caupAI | pahale gola pIThikA ThaI / iMdranIlamanimaya nirmaI // pAMca kosa caur3I paravAna / tIna loka upamA nahiM Ana ||66 // jAke cahuMdisa giradAkAra / banI paiMr3ikA bIsa hajAra || hAtha hAthapara UMcI lasaiM / nabhaparajaMta dekhi dukha nasaiM ||67|| tApara dhUlIsAla utaMga | paMca ratana rajamaya saravaMga || vibidha varanasauM balayAkAra / jhalakai indradhanuSa unahAra // 68 // kahIM syAma kahiM kaMcanarUpa / kahiM vidruma kahiM haritaanUpa // samosarana lachamIko ema / dipai jar3AU kuMDala jema ||69|| cArauM disi torana bana rahe / kanaka thaMbha Upara lahalahe || A mAnabhUmi hai jahAM | mAnathaMbha cAroM disi tahAM ||70|| tinakI prathama pIThikA banI / solaha paiMr3I saMjuta ThanI // cAra cAra daravAje ThAna / tIna tIna tahAM koTa mahAna ||71|| tinamaiM aura trimekhala pITha / tinapai mAnathaMbha thira dITha || ati utaMga kaMcanake Taye / chatradhujAdikasauM chabi chaye // 72 // jinaiM dekhi mAnI mada-bar3he / utare mAna-mahAgiri car3he || mUlabhAga pratimA manaharaiM / iMdrAdika pUjA visataraiM ||73 // eka eka disi cahuM disi ThaI / sahaja vApikA vArija chaI // maMdAdika subha jinake nAma / cArauM disi solaha sukhadhAma // 74 // Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThavA~ adhikAra/123 Age khAI sobhita kharI / aur3I adhika vimala jalabharI / / ratana-tIra rAjai cahuMora | haMsakalApa kareM jahaM sora ||75 / / dohA / balayAkRti khAI banI, nirmala jala lahareya / kidhauM vimala gaMgAnadI, prabhu paradachanA deya |76 / / caupaaii| Age puhapabela-bana sAra | mahA sugaMdha madhupa-sukhakAra || saghana chaha saba rituke phUla / phUle jahAM sakala sukhamUla ||77 / / yAkai kachu aMtara duti dharai / kaMcana koTa prathama manaharai / / balayAkRti ati unnata jeha / mAnauM mAnuSotra giri yeha / / 78 / / cahuMdisi sohaiM cAra duvAra / rUpamaI tikhane manahAra // ratanakUTa Upara jagamagai / lAla barana atisuMdara lagai 79 / / kidhauM aruna-chabi hAtha uThAya / jagalachamI nAcai bihasAya || naunidhi jahAM rahaiM abhirAma | piMgalAdi haiM jinake nAma ||80 / / prabhuajoga gina dInI chAra / ve macalIM seRs darabAra || maMgala darava ekasau ATha | dhare prateka manohara ThATha ||81 / / gAvaiM jinaguna devakumAra | aura vividha sobhA tahaM sAra / / vitaradeva khar3e daravAna / vinayahInakauM daihiM na jAna ||82 / / yaha pahale gar3hakI bidhi kahI / Age aura sunau aba sahI / / gopura taji cArauM disi galI / gamanaheta bhItarakauM calI / / 83 / / tahAM niratasAlA duhaM pAsa | saba disimaiM jAnau sukhavAsa // suvaranathaMbha phaTikamaya bhIta / tikhanI manimaya sikhara punIta / / 84 / / suravanitA nAceM taha ema | lAvana-toya-taraMgani jema || maMdahAsa mukha sohaiM kharI / jinamaMgala gAvaiM sukhabharI / / 85 / / Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124/pArzvapurANa bAjai bIna bAMsalI tAla / mahA murajadhuni hoya rasAla / / Age bIthI aMtara dhare / donoM disA dhUpaghaTa bhare ||86 / / __ 'soraThA / syAma varana yaha jAni, dhUpa dhuAM nabhakauM calyau / / kidhauM punya-Dara mAni, dhuAM misa pAtaga bhajyau / / 87 / / caupaaii| Age cAra bAga cahuM ora / prathama asoka nAma citacora || saptaparana caMpaka sahakAra / ye inakI saMgyA avidhAra ||88|| saba rituke phala-phUlana-bhare / biracha belasauM sohata khare / / vApImaMDapa mahala manoga / rAjai jahAM jathAbidha joga / / 89 / / caita-biracha cArauM banamAhiM / madhya bhAga suMdara chabi chAhiM / / jinamudrA-maMDita mana hre / sura nara nita pUjA vistarai / / 90 / / bAga oTa bedI cahuMora | cAra dvAramaMDita chabi-jora / / aba isa bana-bedItaiM sahI / gar3haparajaMta galI je rahI / / 91 / / tinamaiM dhujApAMti phaharAhiM / kaMcanathaMbha lagI laharAhiM / / dasaprakAra AkAra sameta / tinake bheda sunau sukhaheta ||92 / / mAlA vasana mora araviMda / haMsa garur3a hari vRSabha gayaMda || cakrasahita dasa cihana manoga / dhujA dukUlani sohaiM joga ||93 ye dasa eka jAtakI jAna / eka ekasau ATha pramAna || dasasai asI sabai mila bhaI / eka disAmaiM saba baranaI // 94 / / cArauM disikI jor3a sarIsa / cAra hajAra tInasai bIsa || yaha paramita jinasAsanamAhiM / ati vicitra sobhA adhikAhiM / / 95 / hAlaiM dhujA pavana-vasa yeha / jinapUjana bhavi Aye jeha / / paMthakheda tinakau mana Ana / karata kidhauM satakAra-vidhAna / / 96 / / Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThavA~ adhikAra/125 mAnathaMbha dhujathaMbha anUpa | caitabiracha bedI gar3harUpa / / ityAdika UMce ikasAra | jina-tanateM bAraha guna dhAra ||97 / / Age rajatamayI niramAna / tuMga koTa ati dhavala mahAna / / kidhauM seta prabhu-sujasa-prakAsa / pherI deya phisyau cahuMpAsa // 98 / / pUrabavata daravAje cAra / ratanamaI anupamachabi-dhAra || naunidhi maMgaladaraba samAja / toranapramukha aura saba sAja ||99 / / prathama koTa baranana-sama jAna / ThAr3e bhavana deva daravAna || yAsauM lagI aura aba galI / cAroM tarapha eka sI calI ||100 / / kalapabiracha-bana rAjai tahAM / dasa bidha kalapatarovara jahAM / / bhUSana vasana lage jina DAra | sobhA kahata na lahiye pAra ||101 / / madhyabhAga jinabiMba sameta / siddhAstha taruvara chabi deta / / cahuMdisi bedI cahuM disi dvAra | racanA aura aneka prakAra ||102 / / isa bedIke bAhara bhAga | Age phaTika koTa lauM lAga / / ati vicitra mahalanakI pAMti / / jina sira ratanakUTa bahubhAMti / / 103 / / caMdrakAMti mani-bhAsura bhIta / suvaranamaya tahAM thaMbha punIta || suranaranAga ramaiM jinamAhiM / kinnaragana bahu keli karAhiM ||104 / / bIthI-madhyadesa subharUpa | padmarAga-manimaya nava tUpa || dhujA chatra ghaMTA chabi dehiM / jinamudrAsauM mana hara lehiM / / 105 / / AgeM tRtiya koTa bana ema / phaTikamaI nirmala nabha jema / / ati utaMga so balayAkAra | lAlabarana maninirmita dvAra ||106 / / aura kathana pUrabavata jAna / ThAr3e suragadeva daravAna / / mahA manohara locanahAri | anupama sobhA acarajakAri ||107|| aba suni madhya bhUmikI kathA | phaTikakoTa bhItara vidhi jathA || gar3hasauM prathama pITha laga lagI / phaTikamIta solaha jagamagI / / 108 / / Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126/pArzvapurANa tinapai ratanathaMbha chabi dehiM / prabhAjAlasauM tama hara lehiM / / tinahIpai zrImaMDapa chayau / phaTikamaI nabhamaiM niramayau / / 109 / / ____ soraTA / yA zrImaMDapamAhiM, nirAbAdha tihuM jaga basaiM || bhIra hoya tahAM nAhiM, tribhuvanapati atisaya atula ||110|| caupaaii| bhItana bIca galI je rahIM / bAraha sabhA tahAM jina kahIM / / baiThe muni apachara ajjiyA | jotiSa-vAna-asura-sura-tiyA ||111 / / bhAvana viMtara jotiSi deva / kalpanivAsI nara-pasu eva / / tinamaiM prathama pIThikA ThaI / anupama baiDUraja-manimaI / / 112 / / mora-kaMThavata AbhA jAsa | solaha paiMDa sAla cahuM pAsa || bAraha sabhA mahA disi cAra / tinakauM yaha patha solaha sAra ||113 / / maMgaladaraba jahAM saba dhare / jacchadeva sevaka tahAM khare // dharmacakra tinake sira dipai / jinakauM dekhi divAkara chipai / / 114 / / tApara dutiya pIThikA banI / cAmIkaramaya rAjata ghanI / / meruzRMgavata unnata ema / jagamagAya maMDala ravi jema ||115 / / AThadhujA AThauM disi jahAM / tina sobhA baranana budhi kahAM / / tinamaiM ATha cihana citrAma | cakra gayaMda vRSabha abhirAma ||116 / / vArija vasana keharIrUpa / garur3a mAla AkAra anUpa || maMda-pavana-vasa hAlaiM jeha / kidhauM pAparaja jhArata yeha ||117 / / tApara tRtiya pIThikA aura / tIna mekhalA-maMDita Thaura / / sarva ratanamaya jhalakata kharI / kirana jAsa dasa disi vistarI / / 118 / / gaMdhakuTI tahAM banI anUpa | paMcaratanamaya jar3ita sarUpa / / jAke cAra dvAra cahuMora / jhalakai mAnika horA-hora / / 119 / / Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThavA~ adhikAra/127 tInapITa sira sohata kharI / kidhauM trijaga chabi nIcI karI || parama sugaMdha na baranI jAya / sundara sikhara dhujA phaharAya ||120 // tahAM hema-siMhAsana sAra / tejasarUpa timira chayakAra || nAnA ratana prabhAmaya lasaiM / jagalachamI prati kiranana hasaiM ||121 / / vacanagamya nahiM sobhA jahAM / aMtarIccha prabhu rAjeM tahAM / / tribhuvana pUjita pAsajinesa / jyoM jagasikhara siddhaparamesa / / 122 / / dohA / samavasarana racanA atula, tAkau ati vistAra || saMpati zrIbhagavAnakI, kahata lahata ko pAra ||123 / / soraThA / jina-baranana-nabhamAhiM, muni vihaMga udyama kareM / pai ur3i pAra na jAhiM, kauna kathA nara dInakI // 124 / / giitaa| rAjata utaMga asoka taruvara, pavanaprerita tharaharai / prabhu nikaTa pAya pramoda nATaka, karata mAnauM manaharai / / tisa phUlagucchana bhramara guMjata, yahI tAna suhAvanI / so jayau pAsajineMdra, pAtakaharana jaga-cUr3AmanI // 125 / / nija marana dekhi anaMga Darapyau, sarana DhUMr3hata jaga phisyau / koU na rAkhai cora prabhuko, Aya puni pAyana gisyau / / yoM hAra nija hathiyAra DAre, pahupa-barasA misa bhanI / so jayau pAsajineMdra, pAtakaharana jaga-cUr3AmanI / / 126 / / prabhu aMga nIla utaMga nagarauM, vAni suci sItA DhalI / so bhedi bhrama gajadaMta parvata, gyAnasAgaramaiM ralI / / naya saptabhaMga-taraMga-maMDita, pApa-tApa-vidhaMsanI / / so jayau pAsajineMdra, pAtakaharana jaga-cUr3AmanI ||127 // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128/pArzvapurANa caMdrArcicaya chabi cAru caMcala, camaravRMda suhAvane / DholaiM niraMtara jacchanAyaka, kahata kyoM upamA banai / / yaha nIlagirike sikhara mAnau, meghajhara lAgI ghanI / so jayau pAsajineMdra, pAtakaharana jaga-cUr3AmanI ||128 / / hIrA jabAhara khacita bahubidha, hemaAsana rAjae / tahaM jagata jana-mana-harana prabhutana, nIlabarana virAjae || yaha jaTita vArija-madhya mAnauM, nIlamani-kalikA banI / so jayau pAsajineMdra, pAtakaharana jaga-cUr3AmanI / / 129 / / jagajIta moha mahAna jodhA, jagatamaiM paTahA diyau / so sukaladhyAna kRpAnabala, jina bikaTa bairI basa kiyau / / ye bajata vijaya nisAna duMdubhi, jIta sUcaiM prabhutanI / so jayau pAsajineMdra, pAtakaharana jaga-cUr3AmanI ||130 / / chadamasta padamaiM prathama darasana, gyAna cArita Adare / aba tIna teI chatra chalasauM, karata chAyA chabi-bhare / / ati dhavalarUpa anUpa unnata, somabiMba prabhA hanI / so jayau pAsajineMdra, pAtakaharana jaga-cUr3AmanI ||131 / / duti dekhi jAkI caMda saramai, tejasauM ravi lAjae / aba prabhAmaMDala joga jagamaiM, kauna upamA chAjae || ityAdi atula vibhUtimaMDita, sohie tribhuvanadhanI / so jayau pAsajineMdra, pAtakaharana jaga-cUr3AmanI ||132 / / yoM asama mahimAsiMdhu sAhaba, sakra pAra na pAvahI / taji hAsabhaya tuma dAsa bhUdhara bhagativasa jasa gAvahI / / aba hou bhava bhava svAmi mere, maiM sadA sevaka rahauM / kara joga yaha baradAna mAMgauM, mokhapada jAvata lahauM ||133 / / Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThavA~ adhikAra/129 caupaaii| iha bidha samorasarana maMDAna | kiyau kubera jathAbidha thAna || Aye sura barasAvata phUla | jayajayakAra karata sukhamUla ||134 / / ati prasannatA saba bidha bhaI / harasata tIna pradachinA daI / / dhUla sAlimaiM kiyau pravesa | cakita bhayau chabi dekhi suresa / / 135 / / mudita mahardhika devana sAtha / jina sanamukha Ayau suranAtha / / hasta kamala jore amaresa | dekhe dRga bhari pAsajinesa ||136 / / mani utaMga Asana para Isa / mAnauM megha ratanagiri-sIsa || phaila rahI tana-kirana kalApa | koTa bhAnusauM adhika pratApa ||137 / / vikasata cita romAMcita kAya / pranamyau carana sIsa bhuvi lAya || manijhArI bhari tIsthatoya / pUje maghavA jinapada doya ||138 / / surabha-sugaMdhani bhakti bar3hAya / arace iMdra jinesurapAya || muktAphalamaya acchata liye / puMja paramaguru Age diye ||139 / / pArijAta maMdAra manoga | puhapa car3hAye jinavara joga / / sudhApiMDa caru leya pavitta / pUjA karI sakra dhari citta / / 140 / / ratanapradIpa ravAne khare | zrIpati pA~ya sacIpati dhare / / devalokakI agara anUpa | pAsacarana kheI surabhUpa ||141 / / kalapatarovarake phala raje / jagapatipA~ya puraMdara jaje / / saraba daraba dhari kari paranAma / dInyau iMdra aragha abhirAma ||142 / / dohaa| kari jinapUjA ATha bidha, bhAvabhagati bahubhAya / aba suresa paramesathuti, karata sIsa nija nAya ||143 / / caupaaii| prabhu isa jaga samastha nahiM koya | jApai jasa-baranana tuma hoya / / cAra gyAnadhArI muni thake | hamase maMda kahA kara sake ||144 / / Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130/pArzvapurANa yaha ura jAnata nihacai kIna / jina-mahimA baranana hama hIna // pai tuma bhagati karai bAcAla / tisavasa hoya gahUM gunamAla ||145|| jaya tIrthaMkara tribhuvanadhanI / jaga caMdropama cUr3AmanI || jaya jaya parama dharama dAtAra / karama kulAcala cUranahAra || 146 || jaya sivakAmini kaMta mahaMta / atula anaMta catuSTayavaMta // jaya jaga Asabharana bar3abhAga / sivalachamIke subhaga suhAga || 147 // jaya jaya dharma dhujAdhara dhIra / suraMga mukatidAtA vara vIra // jaya ratanatraya ratanakaraMDa | jaya jina tAranatarana taraMDa // 148 // jaya jaya samosarana siMgAra / jaya saMsaya-vana dahana tusAra || jaya jaya nirvikAra nirdoSa / jaya anaMta guna mAnika koSa // 149 // jaya jaya brahmacarajadala sAja / kAmasubhaTa - vijayI bhaTarAja || jaya jaya moha-mahAnaga karI / jaya jaya madakuMjara keharI || 150|| krodhamahAnala megha pracaMDa | mAna-mahIdhara - dAmini daMDa // mAyAbela dhanaMjaya dAha / lobha-salila soSaka dinanAha || 151|| tuma gunasAgara agama apAra / gyAna jihAja na pahuMce pAra || taTa hI taTa para Dolata soya / svAstha siddha tahAMhI hoya // 152 // prabhu tuma kIrti bela bahu bar3hI / jatana binA jagamaMDapa car3hI || aura adeva sujasa nita cahaiM / ye apane gharahI jasa lahaiM ||153 // jagatajIva ghUmaiM binagyAna / kInaiM moha mahA viSapAna || tumasevA viSanAsana jarI / yaha munijana mili nihacai karI // 154 // janmalatA mithyAmata mUla / jAmana-marana lagaiM jihi phUla || so kahI bina bhagatikuThAra / kaTai nahIM dukha-phala- dAtAra / / 155 // kalapatarovara citrAbela / kAma porasA naunidhi mela || ciMtAmani pArasa pASAna / punya padAratha aura mahAna || 156 // Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThavA~ adhikAra/131 ye saba eka janama saMjoga / kiMcita sukhadAtAra niyoga / / tribhuvanAtha tumArI seva / janama janama sukhadAyaka deva / / 157 / / tuma jagabAMdhava tuma jagatAta / asarana sarana-virada-vikhyAta || tuma jagajIvanake rachapAla / tuma dAtA tuma parama dayAla ||158 // tuma punIta tuma puruSa purAna / tuma samadarasI tuma sabajAna / tuma jina jagyapuruSa paramesa | tuma brahmA tuma viSNu mahesa ||159 / / tumahI jagabharatA jagajAna / svAmi svayaMbhU tuma amalAna || tuma bina tInakAla tihuMloya / nahiM nahiM sarana jIvakoM koya / / 160 / / tisa kArana karunAnidhi nAtha / prabhu sanamukha jore hama hAtha / / jabalauM nikaTa hoya niravAna / jaganivAsa chUTai dukhadAna ||161 / / taba lauM tuma caranAMbuja-bAsa / hama ura hohu yahI aradAsa // aura na kucha vAMchA bhagavAna / yaha dayAla dIjai varadAna ||162 / / dohA / ihibidha iMdrAdika amara, kari bahubhagati vidhAna || nija koThe baiThe sakala, prabhu-sammukha sukhamAna ||163 / / jIti karmaripu je bhaye, kevalalabdhi nivAsa || te zrIpArasaprabhu sadA, karo vighana-ghana nAsa ||164 / / iti zrIpArzvapurANabhASAyAM bhagavatjJAnakalyANakavarNanaM nAma aSTamo'dhikAraH / Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132/pArzvapurANa nauvA~ adhikAra bhagavAna nirvANa gamana varNana | soraThA / pArasa prabhuko nAu~, sAra sudhArasa jagatamaiM || maiM yAkI bali jAu~, ajara-amara-padamUla yaha / / 1 / / dohA / bAraha sabhA suthAnamadhi, yoM prabhu AnaMdaheta / / jathA kamalinIkhaMDakauM, sasimaMDala sukha deta ||2|| vikasitamukha sura nara sakala, jinasanmukha karajora / / nivasaiM pyAse amRtadhuni, jyauM cAtaka ghanaora ||3|| caupaaii| taba-ganarAja svayaMbhU nAma | cAra gyAnadhArI gunadhAma || kari pranAma pArasaprabhu ora, vinatI karI karAMjuli jora ||4|| bho svAmI tribhuvanaghara yeha / mithyA-timira chayau ati jeha / / bhUle jIva bhamai tAmAhiM / hitaanahita kachu sUjhai nAhiM / / 5 / / zrIjinavAnI dIpaka-loya / tA bina tahAM udota na hoya || tAteM karunAnidhi svayameva / kari upadesa anugraha deva / / 6 / / jAnana joga kahA hai Isa / gahana joga so kaha jagadIsa || tyAgana joga kaho bhagavAna / tuma sabadarasI puruSa pramAna ||7|| kaise jIva narakamaiM parai / kyoM pasujoni pAya dukha bharai / / kAhesauM upajai suraloya | kauna karmataiM mAnuSa hoya ||8|| kauna pApaphala janamai aMdha / baharA kauna kriyA-sambandha / / kisa agha udaya hoya nara paMga | gUMgA kisa pAtaka-parasaMga / / 9 / / kauna punyateM darava atIva | kyoM yaha hoya daridrI jIva / / puruSa-veda kisa karma udota / nAri napuMsaka kisa bidha hota ||10|| Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nauvA~ adhikAra/133 kisa Acarana bar3I thiti dharai / kyoM kari alapa Ayu dhari marai / / bhogahIna aru bhogasameta / sukhI dukhI dIkhai kisa heta ||11|| kisa kArana mUrakha matihIna / kyoM upajai paMDita paravIna || kisa karanI hoya saroga / kisa adharmarauM putraviyoga / / 12 / / vikala sarIra pAya dukha sahai / nIca UMcakula kaisaiM lahai / / kina bhAvani bhavathiti vistarai / bhavathiti bheda kahAkari karai / / 13 / / kyoMkara hoya suragamaiM iMdra | kaisaiM pada pAvai ahamiMdra / / cakrIpada kisa punya-udota / kimi bAMdhai tIrthaMkara-gota ||14|| ityAdika yaha prasna samAja | inako uttara kaha jinarAja || tuma saba saMsayaharana jinesa | jaise bhava-tama-dalana dinesa ||15|| dohA / taba zrImukhavAnI vimala, binaacchara gaMbhIra || mahAmeghakI garaja sama, khirI harana jagapIra / / 16 / / tAlu hoTha saparasa binA, mukhavikAra bina soya || saba bhASAmaya madhuratara, zrIjinakI dhuni hoya / / 17 / / jathA meghajala parinamaiM, niMbAdika-rasa-rUpa / / tathA sarvabhASAmaI, zrIjinavacana anUpa ||18|| caupaaii| chahauM daraba paMcAsatikAya / sAta tatta nau pada samudAya / / jAnana joga jagatamaiM yeha / jinasauM jAhiM sakala saMdeha / / 19 / / saba bidha uttama mokhanivAsa / AvAgamana miTai jihiM vAsa / / tAteM je sivakArana bhAva / teI gahana joga mana lAva ||20|| yaha jagavAsa mahAdukharUpa / tAtai bhramata dukhI cidrUpa || jina bhAvana upajai saMsAra | te saba tyAga-joga niradhAra ||21|| narakAdika jaga-dukha jAvaMta / pApa karma-basataiM bahubhaMta / / suragAdika sukhasaMpati jeha / punya tarovarako phala teha / / 22 / / Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134/pArzvapurANa dohA / ihi bidha prasna-samAjako, yaha uttara sAmAna / / aba visesa inako likhauM, jathAsakati kachu jAna ||23|| jIva ajIva visesa bina, mUla darava ye doya / / inahIko phailAva saba, tInakAla tihaM loya ||24|| cetana jIva ajIva jar3a, yaha sAmAnya sarUpa / / anekAMta jinamata viSai, kahyau jathAratharUpa ||25|| darava aneka nayAtamaka, eka eka naya sAdhi / / bhayau vibidha matabheda yauM, jagamaiM bar3hI upAdhi ||26|| janmaaMdha gajarUpa jyoM, nahiM jAnai saravaMga / / tyoM jagamaiM ekAMta mata, gahai eka hI aMga // 27 / / tA virodhake haranakauM, syAdavAda jinavaina / / saba saMsaya-meTana vimala, satyAratha sukhadaina / / 28 / / sAta bhaMgasauM sAdhiye, daravajAta jAmAhiM / / sadhai vastu niravighana taba, saba dUSana miTa jAhiM ||29|| - ghnaakssrii| apane catuSTaikI apecchA darva 'asti' rUpa, parakI apecchA vahI 'nAsati' bakhAniyai / / ekahI samai so 'asti nAsati' subhAva dharai, jyoM hai tyoM na kahA jAya 'avaktavya' mAniyai / / asti kahai nAsati abhAva 'asti avaktavya', tyoMhI nAsti kahaiM 'nAsti avaktavya' jAniye || ekai bAra asti nAsti kahyau jAya kaisaiM tAteM, 'asti nAsti avaktavya' aisai paravAniyai ||30|| dohA / ihi bidha ye ekAMtasauM, sAta bhaMga bhramakheta / / syAdavAda pauruSa dharai, saba bhramanAsana heta ||31|| Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nauvA~ adhikAra/135 syAda sabdako artha jina, kahyau kathaMcita jAna / / nAgarUpa naya-viSa-harana, yaha jaga maMtra mahAna ||32|| jyoM rasasiddha kudhAtu jaga, kaMcana hoya anUpa / / syAdavAda-saMjogatai, saba naya satyasarUpa ||33 // caupaaii| daravadiSTi jiya nittasarUpa | parajaya nyAya athira cidrUpa / / nityAnitya kathaMcita hoya | kahyau na jAya kathaMcita soya ||34|| nitya avAci kathaMcita vahI / athira avAci kathaMcita sahI / / nityAnitya avAcaka jAna / kahata kathaMcita saba paravAna ||35|| ihibidha syAdavAda nayachAhiM / sAdhyau jIva jainamatamAhiM // aura bhAMti vikalapa je kareM / tinake mata dUSana visatarai / / 36 / / jIva nAma upayogI jAna | karatA bhugatA dehapramAna || jagatarUpa sivarUpa arUpa / Uradhagamana subhAvasarUpa ||37 / / soraThA / ye saba nau adhikAra, jIvasiddhi kArana kahe // inako kachu vistAra, likhauM jinAgama dekhikai ||38 / / caupaaii| cAra bheda byauhArI prAna / nihacai eka cetanA jAna / / jo inasauM nita jIvita rahai / soI jIva jainamata kahai ||39 / / soraThA / prathama Ava avadhAra, iMdrI sAMsa usAMsa bala || mUla prAna ye cAra, inake uttarabheda dasa / / 40 // dohA / pAMca prAna iMdrIjanita, tInabheda balaprAna / / eka sAMsa usvAsa gani Avasahita dasa jAna ||41 / / Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136/pArzvapurANa caupaaii| sainI jIva jagatamaiM jeha / dasauM prAnasauM jIveM teha / manasauM rahita asainI jAta / te nauprAna dharai dinarAta ||42 / / kAna binA cauiMdrI jite / ATha prAnake dhAraka tite / / teiMdrIke A~kha na bhanI / tAteM sAta prAnake dhanI // 43 // nAsA bina veiMdrI jIva / tina sabake SaTa prAna sadIva / / jIbha-vacanavarjita tana tAsa / ekeMdrI cau prAnanivAsa ||44|| dohA / ihibidha jIva ajIva saba, tInakAla jagathAna || sattAsukha avabodha cita, mukata-jIvake prAna ||45 / / caupaaii| doprakAra upayoga bakhAna / darasana cAra ATha bitha gyAna / / cacchu acacchu avadhi avadhAra / kevala ye saba darasana cAra / / 46 // aba suna vasubidha gyAna-vidhAna / mati-suta-avadhi gyAna ajJAna / / manaparjaya kevala niradokha / inake bheda prataccha parokha / / 47 / / mati zruti gyAna Adike doya / ye parokha jAnaiM saba koya / / avadhi aura manaparajaya gyAna | ekadesa parataccha pramAna ||48 / / kevalagyAna sakala parataccha / lokAloka-vilokana daccha / / jahAM anaMta daraba-parajAya / eka bAra saba jhalaka Aya / / 49 / / darasana cAra ATha bidha gyAna / ye vyavahAra cihana jI jAna / / nihacairUpa cidAtama yeha / suddha gyAna darasana gunageha ||50 / / kalpita asadabhUta vyavahAra / tisa naya ghaTapaTAdi kartAra / / anupacarita ajathAratharUpa / karmapiMDakaratA cidrUpa ||51 / / jaba asuddhanihacai bala dharai / taba yaha rAgadoSakauM harai / / yahI suddhanihacai kara jIva / suddha bhAva karatAra sadIva ||52 / / Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nauvA~ adhikAra/137 soraThA / prAnI sukha dukha Apa, bhugatai pudgala karmaphala / / yaha vyavahArI chApa, nihacai nijasukha-bhogatA ||53 / / dohaa| dehamAtra vyavahAra kara, kahyau brahma bhagavAna || daravita nayakI diSTisauM, lokapradesa samAna ||54|| aDilla / laghu guru deha pramAna, jIva yaha jAniye / so vithAra-saMkoca-sakatisauM mAniye || jyoM bhAjana paravAna, dIpaduti vistarai / samudaghAta vina rAma, yahI upamA dharai ||55 / / caupaaii| taijasa kAramAnajuta bhesa / bAhara nikasaiM jIvapradesa // chAMDai nahIM mUla tana ThAma / samudaghAta vidhi yAkau nAma ||56 / / sAtabheda saba tAke kahe / gomaTasAra dekhi saradahe / / prathama vedanA nAma bakhAna | dutiya kaSAya nAma ura Ana ||57 / / tana-vikurvanA tIjo yeha / cautho mAranAMta suni leha / / paMcama taijasa saMgyA jAna / chaTThama AhAraka abhidhAna ||58|| kevala samudaghAta sAtamA / aisI sakati dharai AtamA / / dusaha vedanAke vasa jahAM / jIvapradesa kar3hata haiM tahAM / / 59 / / kisI jIvakai ho paravAna | pahalA samudaghAta yaha jAna || jaba kAhU ripu karana vidhaMsa | bAhara jAhiM jIvake aMsa ||60|| ati kaSAyasauM ho hai teha / dUjo samudaghAta hai yeha / / nAnA jAta vikriyAheta / nikasaiM brahma pradesa saceta / / 61 / / deva nArakIke yaha hoya / tIjo samudaghAta hai soya / / kisI jIvakai marate samai / haMsa aMsa tana bAhara gamai / / 62 / / Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138/pArzvapurANa bAMdhI gatike parasana kAja | cautho bheda kahyau jinarAja || jo munikai kachu kArana pAya / upajai krodha na thAMbhyau jAya / / 63 / / taijasa tanako ausara yahI / vAma kaMdhasauM pragaTai sahI / / jvAlAmaI kAhalAkAra | aru siMdUrapuMja unahAra ||64 / / bAraha jojana dIragha soya / nau jojana vistIrana hoya || daMDakapuravata pralaya kareya / sAdhu-sameta bhasma kara deya ||65 / / asubhakaSAya yahI vikhyAta / aba suni subha taijasakI bAta || durbhicchAdika dukha aviloya / dayAbhAva munivarakai hoya // 66 / / subhaAkRtisauM nikasai tAma / dacchina kAMdhesauM abhirAma / / pUravakathita deha-vistAra | rogasoga saba doSa nivAra ||67|| phira nija thAna karai paisAra / paMcama samudaghAta yaha dhAra || karata sAdhu padaartha-vicAra | mana saMsaya upajai tihiM bAra ||68 / / tahAM tapodhana ciMtA karai / kaise yaha vikalapa nirakharai / / bharatakheta Adika bhUmAhiM / aba hyAM nikaTa kevalI nAhiM / 69 / / tAteM kariye kauna upAya | bina bhagavAna bharama nahiM jAya / / taba muni-mastakasauM gunageha / pragaTa hoya AhAraka deha ||70|| eka hAtha tisa paramita kahI / zrIjina sAsanasauM saradahI / / phaTika varana manaharana anUpa / tahAM jAya jahaM kevalabhUpa 71 / / darasana kari saMdeha miTAya / pheri Ani nijathAna samAya || aSTama samudaghAta yaha mAna / munike hohi chaTheM gunathAna ||72 / / jaba sajogi jinakai paradesa / bAhara nikasaiM alakha abhesa / / daMDa-kapATAdika-vidhi ThAna | kramasauM hohiM loka paravAna ||73|| saptama samudaghAta yaha bhAya / saradhA karo bhavika mana lAya / / maranAMtaka AhAraka jeha / eka disAgata jAnau yeha ||74|| Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nauvA~ adhikAra/139 bAkI pAMca rahe je Ana / te saba dasauM disAgata jAna / / dubidha rAsa saMsArI jIva / thAvara jaMgamarUpa sadIva ||75 / / tahAM pAMca bidha thAvarakAya / bhU jala teja vanaspati bAya / / cAra jAtake jaMgama jaMta / calata phirata dIkheM bahubhaMta 76 / / saMkha sIpa kaur3I kRmi joka | ityAdika veiMdrI-thoka || caiMTI dIma kuMtha puniAdi / ye teiMdrI jIva anAdi ||77|| mAkhI mAchara bhaMgIdeha / bhramara pramukha cauiMdrI yeha / / deva nArakI nara vikhyAta | ketaka pasU paceMdrI jAta ||78|| ye saba trasa thAvarake bheva / inako viSayachetra suna leva ||79 / / chappaya / pharasa cArasai pAMca, jIbha causaTha sau nAsA / dRga jojana unatIsa, sataka cauvana krama bhAsA / / duguna asainI aMta, zravana vasu sahasa dhanuSa suni / sainI saparasa viSai, kahyau nau jojana zrImuni // nau rasana ghrANa no cacchuprati, saiMtAlIsa hajAra gina / dosai tresaThi bAraha sravanaviSai-chetraparavAna bhana ||80|| caupaaii| ekeMdrI sUcchama aru thUla / tInabheda vikalatraya mUla || doya prakAra paceMdrI kahe / manasauM rahita sahita saradahe ||81 / / dohA / sAtoM hI parayAptateM, aparayAptateM jAna / caudaha jIvasamAsa yaha, mUlabheda ura Ana ||82 / / caupaaii| aise hI caudaha gunathAna | caudaha mAraganA ura Ana / / jaba laga hai ina rUpI rAma | tabalauM saMsArI yaha nAma ||83|| Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140/pArzvapurANa aDilla / yaha anAdi saMsAra, jIvakI bhUla hai / isa kArajamaiM aura, hetu nahiM mUla hai / / tau asuddha nayanyAya, jIva jagarUpa hai / divya dRSTisauM dekha, sabai sivabhUpa hai ||84|| dohA / bhaye karma-saMjogate, saMsArI saba jIva / sAdhanabala jIteM karama, taba yaha siddha sadIva ||85|| addill| aSTa guNAtamarUpa, karmamala mukta haiM / thiti utapatti vinAsa, dharmasaMjukta haiM / / carama dehateM kachuka, hIna paradesa haiM / lokaagrapura basaiM, parama paramesa haiM / / 86 / / dohA / athira arthaparayAya jo, hAnivRddhamaya rUpa / tisamaiM siddha bakhAniye, utapati-nAsasarUpa ||87 / / gyeya tribidha paranati dharai, gyAna tadAkRta bhAsa / yoM bhI sivapadamaiM sadhai, thita utapatti vinAsa ||88|| athavA saba paranati nase, bhaI siddhaparyAya / / suddhajIva nihacala sadA, yoM tInauM ThaharAya ||89 / / aDilla / barana pAMca rasa pAMca, gaMdha do lIjie / ATha pharasa gunajora, bIsa saba kIjie / / jIva vi. inamAhiM, eka nahiM pAie / yAteM mUrati hIna, cidAtama gAie / / 90 / / jagamaiM jIva anAdi, baMdha-saMjogarauM / chUTyau kabahI nAhiM, karma-phala-bhogate / / Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nauvA~ adhikAra/141 asadabhUta vyavahAra, paccha jo ThAnie / to yaha mUrativaMta, kathaMcita mAnie ||91 / / dohaa| prakRtibaMdha thitibaMdha puni, aru anubhAga pradesa / / cAra bheda yaha baMdhake, kahe pAsa paramesa / / 92 / / baMdhavivarjita AtamA, Uradha-gamana kareya / / eka-samaya-kari saralagati, lokaaMta nivaseya ||93 / / jyoM jalatUMbI lepabina, Upara Avai soya / / tyoM Uradhagati rAma yaha, karmabaMdha bina hoya // 94|| jabalauM caUbidha baMdhasauM, baMdhe jIva jagamAhiM / / sarala vakra tabalauM calaiM, vidisAmaiM nahiM jAhiM / / 95 / / amRtacaMdra munirAjakRta, kimapi artha avadhAra || jIva-tattva-varNana likhyau, aba ajIva adhikAra ||96 / / pudgala dharma adharma nabha, kAlanAma avadhAra || ye ajIva jar3a-tattvake, bheda paMca parakAra ||97|| tinamaiM pudgala doya bidha, baMdharUpa anurUpa / / yaha saba haiM rUpI daraba, cArauM aura arUpa ||98 // anurUpI pudgala daraba, cheda bheda nahiM jAsa | agani jalAdika jogasauM, hoya na kabahI nAsa ||99 / / jA avibhAgImaiM nahIM, Adi madhya avasAna || sabda rahita para sabdako, kAraNabhUta bakhAna ||100 / / sortthaa| bhU jala pAvaka vAya, heturUpa sabako yahI / / bahubidha kArana pAya, varanAdika pala turata ||101 / / Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142/pArzvapurANa avinAsI jisamAhiM, sadA paMca guna pAie | iMdrIgocara nAhiM, avadhi gyAnasauM jAnie // 102 / / dohaa| varana pAMca rasa pAMcamaiM, eka eka hI hoya / / eka gaMdha do gaMdhamaiM, ATha pharasamaiM doya ||103 / / ye paramAnU paMcaguna, sAta baMdhamaiM jAna || varanAdika je bIsa haiM, te guna jAta bakhAna ||104|| Age pudgala baMdhake, suno bheda khaTa soya || saradhA karateM samajhateM, saMsaya rahai na koya ||105 / / caupaaii| prathama bheda atithUla bakhAna / dutiya thUla saMgyA ura Ana || tRtiya thUla sUcchama saradaho / sUcchana thUla caturthama gaho ||106 / / paMcama sUcchama nAma gineha / chaTThama ati sUcchama khaTa yeha / / aba inako baranana birataMta / sunau eka manasauM mativaMta ||107 / / khaMDakhaMDa kI. je bandha / phera na milaiM ApasauM saMdha || mATI IMTa kATha pAkhAna / ityAdika atithUla bakhAna / / 108 / / chinna bhinna ho phira mila jAhiM / aise pudgala je jagamAhiM / / ghRta aru tela jalAdika jAna | ye saba thUla kahe bhagavAna / / 109 // dekhata lagaiM diSTisau thUla / karamaiM gahe jAhiM nahiM mUla || dhUpa cAMdanI Adi samasta / jAna thUla te sUcchama vasta / / 110 / / AMkhanasauM dIkhai nahiM jeha | cArauM iMdrIgocara teha / / vibidha saparsa sabda rasa gaMdha / sUcchama thUla jAna te baMdha ||111 / / nAnA bhAMti varganA bhiMDa | kAramAna paramAnU piMDa || kAhU iMdrIgocara nAhiM / te sUcchama jina-sAsana mAhiM / / 112 / / karmavarganA so hI kahA / jo ati hI sUcchama saradahA / / dunuka Adi paramAnU baMdha / so sUcchama-sUcchama suna baMdha ||113 / / Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nauvA~ adhikAra/143 khaTa prakAra pudgala ihi bhAya / mukhya gauna sabamaiM guna thAya / / inahIsauM nirmApata loka / aura na dIkhai dUjau thoka ||114|| sabda baMdha chAyA tama jAna / sUcchama thUla bheda saMThAna / / aru udota Atapa bahu bhAya / yaha dasa-bidha pudgala-parajAya ||115|| jaba jar3a jIva calai satabhAya / dharma daraba taba karai sahAya || jathA mInako jala AdhAra | apanI icchA karata vihAra ||116|| yoM hI sahaja karai thita soya / taba adharma sahakArI hoya / / jyoM magamaiM paMthIkauM chAhiM / thitikArana hai balasauM nAhiM ||117 / / jo saba dravyanakauM avakAsa / deya sadA so dravya akAsa / / tAke bheda doya jina kahe / loka aloka nAma saradahe ||118 / / jahaM jIvAdi padArathavAsa / asaMkhyAta paradesa nivAsa // lokAkAsa kahAvai soya | parai aloka anaMtA hoya ||119 / / lokapradesa asaMkhe jahAM / eka eka kAlAne tahAM / / ratanarAsi-vata nivasaiM sadA / dravyasarUpa suthira sarvadA ||120 // baratAvana lacchana guna jAsa | tInakAla jAkau nahiM nAsa || samaya ghar3I Adika bahubhAya | ye vyavahArakAla parajAya ||121|| pahale kahyau jIva adhikAra / aura ajIva paMcaparakAra || ye hI chahauM dravya-samudAya | kAlabinA paMcAsatikAya ||122 / / dohA / bahu paradesI jo darava, kAyavaMta so jAna | tAteM pacaathikAya haiM, kAya kAla bina mAna ||123 / / savaiyA chaMda / jIvaru dharma adharma darava ye, tInauM kahe loka-paravAna / / asaMkhyAta paradesI rAjai, nabha anaMta paradesI jAna / / saMkha asaMkha anaMta pradesI, tribidharUpa pudgala pahicAna || eka pradesa dharai kAlAnU, tAtaiM kAla kAyabina mAna ||124 / / Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144/pArzvapurANa dohA / kAla kAya bina tuma kahyau, ekapradesI joya / pudgala paramAnU tathA, so sakAya kyoM hoya ||125 / / savaiyA / alakha asaMkhya darava kAlAnU, bhinnabhinna jagamAhiM basAhiM / / ApasamAhiM milaiM nahiM kabahIM, tAteM kAyavaMta so nAhiM / / rUpa sacikkanateM paramAnU, tatakhina baMdharUpa ho jAhiM / / yoM pudgalakauM kAyakalapanA, kahI jinesurake matamAhiM / / 126 / / jitane mAna eka avibhAgI, paramAnU rokai AkAsa || tAkau nAva pradesa kahAvai, deya sarva daravanakauM bAsa || tahAM eka kAlAnU nivasai, dharma adharma pradesa nivAsa / / rahaiM anaMta pradesa jIvake, pudgalabaMdha lahaiM avakAsa ||127 / / pomaavtii| dharma adharma kAlaaru cetana, cAroM darava arUpI gAye / / tAteM eka akAsa-desamaiM, prabhu sabake paradesa samAye / / mUratavaMta anaMte pudgala, te usa nabhamaiM kyoMkara mAye / / yaha saMsaya samajhAya kaho guru, dAsa hoya hama pUchana Aye ||128 / / soraThA / bahu pradIpa parakAsa, jathA eka maMdira viSai // lahai sahaja avakAsa, bAdhA kachu upajai nahIM ||129 / / dohaa| tyoM hI nabha paradesamaiM, pudgala baMdha aneka || nirAbAdha nivasaiM sahI, jyoM anaMta tyoM eka ||130 / / jo karmanako Agamana, Asrava kahiye soya / / tAke bheda siddhAMtamaiM, bhAvita daravita doya ||131 / / caupaaii| mithyA avirata joga kaSAya / aura pramAda dasA dukhadAya / / ye saba cetanake parinAma | bhAvAsrava inahIko nAma ||132 / / Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nauvA~ adhikAra/145 tinahI bhAvanake anusAra / DhigavaratI pudgala tihi bAra || Avai karma bhAvake joga | so daravita Asrava amanoga ||133|| soraThA / rAgAdika parinAma, jinasauM cetana ba~dhata hai / / tina bhAvanako nAma, bhAvabaMdha jinavara kahyo // 134 / / dohA / jo cetana paradesapai, baiThe karma purAna / / naye karma tinasau ba~dhai, daravabaMdha so jAna ||135 / / pddhdd'ii| Asrava avirodhanaheta bhAva / so jAna bhAvasaMvara subhAva / / jo darvita Asrava suddharUpa / so hoya darava saMvarasarUpa / / 136 / / vrata paMca samiti pAMcauM sukarma / vara tIna gupti dasa bheda dharma / / bAraha bidha anuprecchA vicAra / bAIsa parISahavijaya sAra || puni pAMca jAta cArita asesa / ye sarva bhAvasaMvara visesa / / inasauM karmAsrava rukai ema | paranAlIke mukha DATa jema ||138 / / dohA / subha upayogI jIvake, vrata Adika AcAra || pApAsrava avirodhakauM, kArana haiM nirdhAra ||139 / / sudha upayogI sAdha je, tinakai ye AcAra / / punyapApa doUnakauM, saMvara heta vicAra ||140 / / caupaaii| tapabala karma tathA thiti pAta / jina bhAvoM rasa de khira jAta // teI bhAva bhAvanirjarA | saMvarapUrava hai sivakarA ||141 / / baMdhe karma chUTeM jisabAra / daraba-nirjarA so nirdhAra || ihibidha jinasAsanamaiM kahyau / samakitavaMta sAMca saradahyau / / 142 / / jo abheda ratanatraya bhAva / soI bhAvamokha ThaharAva / / jIva karmasauM nyArA hoya / daravamoccha avinAsI soya ||143 / / Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146/pArzvapurANa ye saba sAta tattva baranaye / punyapApa mili naupada bhaye // Asrava tattva viSai ye doya / garbhita jAna lIjiye soya // 144 // dohA / jIva jathAratha diSTisauM, saradhai tatvasarUpa // so samyaka darasana sahI, mahimA jAsa anUpa || 145|| nayapramAna nicchepa kari, bhedAbheda vidhAna || jo tatvako jAnano, soI samyaka gyAna || 146 || so sAmAnya vilokiye, darasana kahiye joya || jo visesa kara jAniye, gyAna kahAvai soya || 147|| cArita kiriyArUpa hai, so puni dubidha pavitta // eka sakala cAritra hai, dutiya desacArita // 148 // ar3illa / jahAM sakala sAvadya, sarvathA pariharai || so pUrana cAritra, mahA munivara dharai // leza tyAga jahaM hoya, dezacArita vahI // so gRhastha dharma, gRhI pAlai sahI ||149 // dohA | tIrthaMkara niragraMtha pada, dhara sAdho sivapaMtha || soI prabhu upadesiyo, mokhapaMtha niragraMtha // 150 // dasabidha bAhija graMtha maiM, rAkhai tila tusa mAna || tau munipada kahiye nahIM, muni bina nahiM nirvAna || 151|| je jana parigrahavaMtauM, mAnaiM mukti nivAsa || te kabahI na mukata lahaiM / bhramaiM caturagati vAsa // 152 // krodhAdika jabahI kare, baMdhai karma taba Ana // parigrahake saMyogasauM, baMdha niraMtara jAna ||153 // Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nauvA~ adhikAra/147 baMdha abhAvai mukti hai, yaha jAnai saba loya / / baMdha heta barateM jahAM, mukti kahAMteM hoya ||154 / / pacchima bhAna na Ugavai, agani na sItala hoya / / jathAjAta jinaliMgabina, mokha na pAvai koya ||155 / / chappaya / dhanya dhanya te sAdhu, deha-bhava-bhoga viracce / dhanya dhanya te sAdhu, Apa apane rasa racce || dhanya dhanya te sAdhu, pITha jagakI disi kInI / dhanya dhanya te sAdhu, diSTi sivasammukha dInI / / taji sakala Asa banavAsa vasa, nagana deha mada parihare / aise mahaMta munirAja prati, hAtha jora hama sira dhare / / 156 / / paMca mahAvrata duddhara dharaiM / samyaka pAMca samiti Adarai / / tIna gupati pAlaiM yaha karma / terahabidha cArita munidharma ||157 / / yAtai sadhai muktipada kheta / girahI-dharma suraga sukha deta || so ekAdasa pratimArUpa / te baranoM saMchepa sarUpa ||158 / / paMca adaMbara tIna makAra | sAta vyasana inakau parihAra || darasana hoya pratigyA yukta / so darasana-pratimA jina ukta ||159 / / DhAla / zrIguru sicchA sAbhalau, (gyAnI) sAta vyasana parityAgaure / / ye jagamaiM pAtaka bar3e, (gyAnI) ina mAraga mata lAgaure / / 160|| jUvA khela na mAMr3iye, (gyAnI) jo dhana dharma gavA~vare || saba visananako bIja hai, (gyAnI) dekhatA dukha pAvaire / / 161 / / rajavIrajasaiM nIpajai, (gyAnI) so tana mAsa kahAvaire / / jIva hate bina hoya nA, (gyAnI) nAMva liyAM ghina Avaire ||162 / / sar3i upajai kIr3AM bharI, (gyAnI) mada durgaMdha nivAsaire / / chIyAMsauM sucitA miTai, (gyAnI) pIyAM buddha vinAsaire ||163 / / Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148/pArzvapurANa dhika vesyA bAjAranI, (gyAnI) ramatI nIcana sAthaire / / dhanakArana tana pApinI, (gyAnI) becai visanI hAthaire / / 164 / / ati kAyara sabasauM DareM, (gyAnI) dIna miraga vanacArIre / / tinapai Ayudha sAdhate, (gyAnI) hA atikUra sikArIre ||165 / / pragaTa jagatamaiM dekhiye, (gyAnI) prAnana dhanateM pyAraure / / je pApI paradhana hare, (gyAnI) tinasama kauna hatyAraure ||166 / / paratiya vyasana mahA buro, (gyAnI) yAmaiM doSa bar3erore // ihi bhava tana dhana jasa harai, (gyAnI) parabhava naraka baserore / / 167 / / pAMDava Adi dukhI bhaye, (gyAnI) eka vyasana rati mAnIre // sAtanasauM je saTha race, (gyAnI) tinakI kauna kahAnIre ||168 / / dohA / paMca udaMbara phala kahe, madhu mada mAsa prakAra || inake dUSana pariharo, pahalI pratimA dhAra ||169 / / caupaaii| pAMca anuvrata gunavrata tIna / sicchAvrata cAroM malahIna / / bArahavrata dhArai nirdoSa / yaha dUjI pratimA vratapoSa / / 170 // dohaa| aba ina bAraha vratanakau, likhoM lesa virataMta / / jinako phala jinamata kahyau, acuta-svarga parajaMta ||171 / / DhAla | jo nita mana vaca kAyasauM, kRta AdikasauM jehoM jI || trasako trAsa na dIjiye, prathama anuvrata ehoM jI // bArahavrata-bidha baranaU~ / / 172 / / jhUTha vacana nahiM boliye, sabahI doSa nivAso jI / dUjo vrata so jAniye, hitamita vacana saMbhAso jI / / bArahavrata bidha baranaUM / / 173 / / Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUlo visaro bhUparo, jo paradhana bahu bhAyo jI // vina dIyai lIjai nahIM, janama janama dukhadAyo jI // bArahavrata bidha baranaUM // 174 // nauvA~ adhikAra/149 byAhI vanitA hoya jo, tAsauM kara saMtoSo jI // parihariye parakAminI, yAsama aura na doSo jI // bArahavrata bidha baranaUM ||175 || dhana-kana kaMcana Adi de, parigraha saMkhyA ThAno jI // tisanA nAgini vasa karo, yaha vrata maMtra mahAno jI // bArahavrata bidha baranaUM // 176 // avadhi dasoM disi khetakI, kIjai saMvara jAno jI // bAhara pAMva na dIjiye, jaba laga ghaTamaiM prAno jI / / bArahavrata bidha baranaUM // 177 // kara marajAdA kAlakI, kariye desa pramAno jI // vana- pura- saritA Adi de, nitta gamanako thAno jI // bArahavrata bidha baranaUM ||178|| jahAM svAstha nahiM saMpajai, upajai pApa apAro jI || anarathadaMDa vahI kahyau, tyAgau paMca prakAro jI || bArahavrata bidha baranaUM ||179 // sAmAyika-vidhi Adaro, thala ekAMta vicAro jI || ura dhariye subha bhAvanA, Arata raudra nivAro jI // bArahavrata bidha baranaUM ||180|| poSaha vrata ArAdhiye, cArauM paraba - maMjhAro jI // cahubidha bhojana pariharo, gharaAraMbha saba chAro jI // bArahavrata bidha baranaUM ||181|| bhojana pAna taMbola tiya, khaTabhUSaNa bahu emo jI // bhogajathA upabhoga hai, kaba inakau jama nemo jI // bArahavrata bidha baranaUM ||182|| Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150/pArzvapurANa uttama atithinakauM sadA, dIjai caubidha dAno jI / / bhAna bar3AI tyAgakai, hiradai saradhA Ano jI / / bArahavrata bidha baranaUM / / 183 / / aMta samaya saMlekhanA, kIjai sakati saMbhAlo jI / / jAsauM vrata saMjama sabai, ye phala dehiM visAlo jI / / bArahavrata bidha baranaUM ||184 / / caupaaii| tInakAla sAmAyika karai / pAMcauM atIcAra pariharai / / satru mitra jAnai ika sAra | so nara tIjI pratimAdhAra ||185 / / paraba catuSTaya taji AraMbha / poSaha vrata mAMDai manathaMbha / / solaha pahara dharai subha dhyAna / soI cauthI pratimAvAna ||186 / / tyAgai harIjAta jAvaMta / dala phala kaMda bIja bahu bhaMta / / prAsuka jala pIvai taji rAga / so sacittatyAgI bar3abhAga ||187 / / jo dinamaiM maithuna pariharai / mana vaca kAya sIla dir3ha dharai / / SaSThama pratimAdhArI dhIra / yaha jaghanya zrAvaka vara bIra ||188|| jo saba nAri sarvathA tajai / nau bidha sadA sIlavrata bhajai / / kAma kathArata kabahiM na hoya / saptama pratimAdhArI soya ||189 / / jina saba taje binaja byohAra / nirAraMbha barateM mada chAra || ahanisi hiMsAsauM bhayabhIta | aSTama pratimAvaMta punIta !!190|| jo samasta parigraha parityAga / ucita vasana rAkhai vinarAga / / so naumI pratimA niragraMtha / yaha madhyama zrAvakako paMtha / / 191 / / jo gRhastha-kAraja aghamUla / tinakauM anumati deya na bhUla / / bhojana samaya bulAyo jAya / so dasamI pratimA sukhadAya ||192 / / dohA / aba ekAdasamI suno, uttama pratimA soya / / tAke bheda sidhAMtamaiM, chullaka ailaka doya ||193 / / Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nauvA~ adhikAra/151 caupaaii| jo gurunikaTa jAya vrata gahai / ghara taji maTha-maMDapamaiM rahai / / ekavasana tana pIchI sAtha | kaTi kopIna kamaMDala hAtha ||194 / / bhicchA-bhAjana rAkhai pAsa / cArauM paraba karai upavAsa || le udaMDabhojana nirdoSa / lAbha alAbha rAga nA roSa ||195 / / ucita kAla utarAvai kesa | DAr3hI mUMcha na rAkhai lesa / / tapa vidhAna Agama abhyAsa / sakti samAna karai gurupAsa ||196 / / yaha chullaka zrAvakakI rIta / dUjo ailaka adhika punIta / / jAke eka kamara kopIna / hAtha kamaMDala pIchI lIna / / 197 / / bidhisauM baiThi lehi AhAra / pAnipAtra Agama anusAra // karai kesaluMcana ati dhIra / sIta ghAma saba sahai sarIra ||198 // soraThA / pAnipAtra AhAra, karai jalAMjuli jor3i muni / / khar3o rahai tihi bAra, bhakti rahita bhojana tajai / / 199 / / dohA / eka hAthapai grAsa dhari, eka hAthasauM leya / / zrAvakake ghara Ayake, ailaka asana kareya ||200 / / yaha gyAraha pratimA kathana, likhyau sidhAMta nihAra / / aura prasna bAkI rahe, aba tinako adhikAra ||201 / / caupaaii| je jagamaiM pApI paradhAna / sAta vyasana-sevaka agyAna || rudradhyAna dhArai aghamaI / ati hI kUra karma nirdaI / / 202 / / jhUTha vacana bolaiM sata chora | paradhana paravanitAke cora || bahu AraMbhI bahuparigrahI / mithyAmatakauM porSe sahI / / 203 / / caMDa kaSAyI adhika sarAga / jinapratimA-niMdaka nirbhAga / / munivara niMdi pApa sira lehiM / jainadharmakauM dUSana dehiM / / 204 / / Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152/pArzvapurANa nIca deva sevA rasarace / dharaiM kRsnalesyA mada-mace // ityAdika karanI-rata rheN| aise nIca narakagati lahaiM ||205 // chappaya / saptamasau pasu hoya, desa saMyama na saMbhAlai / chaThe narakasauM manuSa, hoya vrata nAhIM pAlai // paMcamasauM vrata dharai, mokhagatikauM nahiM sAdhai / cauthesauM siva jAya, nahIM tIrathapada lAdhai // saba subhravAsasauM Ayakai, vAsudeva nahiM bhava dharai // prati vAsudeva baladeva puni, cakravarti nahiM avatarai ||206|| caupAI | mAyAcArI je dRTha jIva / parapaMcanamaiM nipuna atIva / / jhUTha likheM aru cugalI khAhiM / jhUThI sAkhi bharata bhaya nAhiM // 207 // sIla na pAlaiM moha udota / lesyA jinakai nIla kapota || AratadhyAnI dharmavihIna / pasuparyAya lahaiM akulIna // 208 // Arata raudra rahita nIrAga / dharma-sukala dhyAnI bar3abhAga // jinasevaka pAlaiM vrata sIla / kasaiM karana madamAte kIla // 209 // jinapratimA jinamaMdira ThavaiM / sAtakheta uttama dhana bavaiM // sadAcAra suna srAvaka hoya / jathAjoga pAvaiM sura loya // 210 // sahaja sarala-paranAmI jIva / bhadrabhAva ura dharaiM sadIva || maMda moha jinake dekhiye / maMda kaSAya prakRti pekhiye ||211|| alapAraMbha alapa dhana cahaiM / ura kapota lesyA nirbahaiM || punya pApa nahiM barateM doya / misrabhAvasauM mAnuSa hoya // 212|| parake doSa sunaiM mana lAya / vikathA bAnI bahuta suhAya // kukavi kAvya suna haraSai joya / te bahare upajaiM paraloya || 213 // par3heM suchaMda viveka na kareM / mRSApATha vikathA vistaraiM / / paraniMdA bhAvaiM bahubhAya / nija parasaMsA kareM bar3hAya || 214|| Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nauvA~ adhikAra/153 malamUtrAdika-bhojana-kAla / mauna chor3i bolaiM bAcAla / / jhUTha kahata kachu kai nAhiM / te gUMge janamaiM jagamAhiM // 215 / / paratiyamukha dekheM kari neha / nirakheM saba yonAdika deha / / badhabaMdhana yA0 dhari rAga / te mari AMdhe hohiM abhAga ||216 / / je nara karaiM kutIstha-gauna | bahuta bojha lAdai binamauna / / vRthAvihArI dekha na calaiM / hoya paMgu te pAtaka phalaiM // 217 // nIti-banija kari lachamI lehiM / ochA lehiM na adhikA dehiM / / alapa vitta dAnAdika kareM / te nara darabadhanI avatarai / / 218 / / je dhana pAya dharai abhimAna / samaratha hokara dehiM na dAna || dhanakArana chalachidra karAhiM / bar3hata parigraha dhApaiM nAhiM // 219 / / lachamIvaMta kRpana jana jeha / parabhava hohiM daridrI teha || . maMda kaSAyI sarala subhAva / ahanisi barateM pUjAbhAva ||220 // nija-vanitA-saMtoSI sadA / maMdarAga dIkheM sarvadA / / durAcAra jinake nahiM hoya / puruSaveda pAvai suraloya // 221 / / je atikAmI kuTila atIva / mahA sarAgI mohita jIva / / para vanitArata soka-saMjukta / te kAmini-tana lahaiM nirukta / / 222 / / rAgaaMdha ati je jagamAhiM / kAmabhogasauM tRpate nAhiM / / vesyA-dAsI-rakta kusIla / te nara lahaiM napuMsakaDIla ||223 / / manavacakAya mahAnirdaI / badha baMdhana ThAnaiM aghamaI / / parakauM pIr3A bahubidha kareM / te jiya alapa Ayu dhari marai / / 224 / / kRpAvaMta komala parinAma / dekhi vicAri kareM saba kAma || jIvadayAmaiM tatpara sadA / parakauM pIr3A dehiM na kadA // 225 / / sabahI jIvanasauM hitabhAva / dharai puruSa te dIragha Ava || je jina-jagya-parAyana nitta / pAtra-dAnarata sIla pavitta / / 226 / / Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154/pArzvapurANa iMdrIjIta hiye saMtoSa / te nara bhoga lahaiM vrata-poSa / / pUjA dAna vimukha madalIna / iMdrI-lubdha dayA-gunahIna // 227 / / durAcAra duradhyAnI loga | inakauM prApata hohiM na bhoga / / samaya vicAri par3heM jinagraMtha / par3heM par3hA je subhapaMtha / / 228 / / hitasauM dharmadesanA kahaiM / te parabhava paMDitapada lahaiM / / gyAna-garaba hiradai dhara lehiM / jina-sidhAMtakauM dUSana dehiM / / 229 / / icchAcArI paDhe asaddha / gyAna-vinaya-varajita jar3a buddha / / par3hane joga par3hAvai nAhiM / aise mari mUrakha upajAhiM / / 230 // anAcArarata AraMbhavAna | parakauM pIr3ana kareM ayAna / pApa karma-rata dharma na gahaiM / te parabhavamaiM rogI rahaiM / / 231 / / paradukha dekhi harakha ura dharai / paravanitA paradhana jo harai / / nara-pasu jIva bichohaiM joya / so putrAdi viyogI hoya ||232 / / nIca karmarata karunA nAhiM / hAtha pAMva cherdai chinamAhiM / / je parako upajAbaiM pIra / te nara pArdai vikala sarIra ||233 / / jo mithyAmata-madirA piyeM / pApasUtrakI saradhA hiyeM / / dharma nimitta jIva-badha kareM / mahA kaSAya-kaluSatA dharai / / 234 / / nAstika matI pApa-maga gahaiM / te anaMta saMsArI rahaiM | ratanatraya dhArI munirAja | Agama dhyAnI dharmajahAja ||235 / / icchArahita ghora tapa kareM / karma nAsa kari bhavajala tirai / / uttama deva namaiM siranAya / pUjai parama sAdhuke pAya ||236 / / sAdharamI-batsala muni-prIta | uttama gota baMdhai ihi rIta / / je jina jatI jinAgama jAna | namaiM nahIM saTha kari abhimAna / / 237 / / mAnaiM nIca deva guru dharma / ye saba nIca gotake karma / jinake hiya ramai vairAga | dhArai saMjama tisanA tyAga / / 238 / / Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ati nirmala cArita-bhaMDAra / gyAna dhyAna tatpara avikAra || khyAti lAbha pUjA nahiM cahaiM / te ahamiMda-saMpadA gahaiM ||239 // paMca karana bairI vasa Ana / cArita pAlaiM ati amalAna || duddhara tapa kara sokhaiM kAya / cakrI hoMya devapada pAya || 240 || nauvA~ adhikAra/ 155 je samyakadRSTI gunagrahI / solahakArana bhAvaiM sahI // te tIrthaMkara tribhuvanadhanI / hohiM tIna jaga cUr3AmanI || 241|| dohA ihibidha pUchanahArakau, samAdhAna jinarAja || kInau ganadharadeva prati, jagata- jIva- hitakAja // 242 // bAnI suna bAraha sabhA, bhayo sabana AnaMda || jaise sUrajake udaya, vikasai vArijavRMda // 243 // vacana-kiranasauM mohatama, miTyau mahA dukhadAya || vairAge jagajIva bahu, kAlalabdhi-bala pAya || 244 // caupAI | keI muktijoga bar3abhAga / bhaye digaMbara parigraha tyAga // kinahI zrAvaka - vrata Adare / pasu-paryAya anuvrata dhare // 245 // keI nAri arjikA bhaIM / bhartAke saMga banakauM gaIM // keI nara pasu devI deva / sabhyakaratna lahyau tahAM eva || 246 || keI saktihIna saMsAri / vrata bhAvanA karI sukhakAri // pUjA - dAna-bhAva parinaye / jathAjoga saba sevaka bhaye // 247 // | dohA | kamaTha jIva sura-jotiSI, kari vacanAmRta pAna | baira mithyAtva viSa, namyau carana juga Ana || 248|| samyaka darasana Adasyau, mukti-tarovara-mUla // saMkAdika mala parihare, gaI janamakI sUla // 249 // Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156/pArzvapurANa tahAM sAtasai tApasI, karata kaSTa agyAna // dekhi jinesura-saMpadA, jagyau jathAratha gyAna ||250|| daI tIna paradacchinA, pranamaiM pArasadeva / / svAmi-carana saMyama dhasyau, niMdI pUrava Teva ||251 / / dhanya jinesurake vacana, mahAmaMtra dukhahaMta / / mithyAmata-viSadhara-Dase, nirviSa hohiM turaMta // 252 / / kahAM kamaThase pAtakI, pAyau darasana sAra || kahAM pApa-tapa-tApasI, dhasyau mahAvrata-bhAra ||253 / / jinake vacana-jahAja car3hi, utare bhavajala-pAra || je prataccha Aye sarana, kyoM na hoya uddhAra ||254|| aba zrIganadharadeva taha, cAra gyAna paravIna || jina-samudrateM arthajala, matibhAjana bhara lIna ||255 / / nAma svayaMbhU dayAnidhi, vibidha riddhi-gunakheta / / dvAdasAMga racanA karI, jagata jIva hita-heta ||256 / / paramAgama amRta-jaladhi, avagAhaiM munirAya || janma-jarA-mRtadAha hari, hoya sukhI siva pAya ||257 / / caupaaii| prathama ekasau bAraha kor3a / lAkha tirAnavai Upara jor3a / / bAvana sahasa pAMca pada sahI / dvAdasAMgakI paramita kahI / / 258 / / pddhdd'ii| ikyAvana kor3I ATha lAkha / caurAsI sahasa siloka bhAkha / / chassai sAr3he ikkIsa jAna / yaha eka mahApadako pramAna ||259 / / dohA / ihi bidha sabhAsamUha saba, nivasai AnaMdarUpa / / mAnauM amrata nIrasauM, siMcata deha anUpa / / 260 / / Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nauvA~ adhikAra/157 caupaaii| taba suresa uThi vinatI karI / hAtha jora sira aMjuli dharI / / bho jaganAyaka jaga AdhAra / tIna bhavana-jana tAranahAra ||261 / / yaha vihAra-avasara bhagavAna | kariye deva dayA ura Ana || bhavika-jIva-khetI kumhalAya / mithyA-tapasauM sUkhI jAya ||262 / / bho paramesa anugraha karau / bAnI barasAsauM tapa haro | mokha mahApurake paradhAna / tuma binajAre dayAnidhAna / / 263 / / prabhusahAya bhavi sukhapada lehiM / AvAgamana jalAMjuli dehiM / / ihibidha iMdra prArthanA karI / sahasanAma kari thuti vistarI / / 264 / / bhayo anicchA-gamana jinesa / bhavi jIvanake bhAva visesa / / sakala surAsura jaya jaya kiyau / jinavihAra amrata-rasa piyau / / 265 / / gamana-samaya aure bidha bhaI / samosarana-racanA khira gaI / cale saMga sura caturanikAya / caubidha sakala cale surarAya // 266 / / suraduMdabhi bAjai sukhakAra / jinamaMgala gAvai suranAra / / hAtha dhujAjuta devakumAra | cale jAhiM nabhamaiM chabi sAra ||267 / / cahuM disi cAra cArasau kosa / hoya subhiccha sadA nirdosa / / nabha-vihAra jinavarakai hoya | jIvaghAta tahAM karai na koya // 268 / / saba upasarga rahita bhagavaMta / nira-AhAra Ayu-parajaMta / / caturAnana dekhai saMsAra / saba vidyApati parama udAra // 269 / / prabhuke tanakI parai na chAhiM / palaka palakasauM lAgai nAhiM / / nakha aru kesa bar3he nahiM jAsa | ye dasa kevala-atisaya bhAsa ||270|| bhASA sakala artha mAgadhI / khirai sakala saMsaya-hara sadhI / / nara pasu jAtivirodhI jIva / saba ura maitrI dharai sadIva / / 271 / / nAnA jAti biracha dukha dalaiM / saba rituke phala phUlani phalaiM // prabhu saMcAra-bhUmi manimaI / darpanavata Agama baranaI // 272 / / Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158/pArzvapurANa surabhi pavana pIche anusarai / vAyukumAra-janita sukha karai / / sura nara pasU sabhAgata jeha / paramAnaMda sahita saba teha / / 273 / / mArutasura jojanamita mahI / kareM dhUlitRna-varjita sahI / / meghakumAra kareM mana lAya | gaMdhodaka barasA sukhadAya ||274 / / carana-kamala jina dhArai jahAM / kaMcana-kamala raceM sura tahAM / / sAta kamalateM AgeM ThAna / pIche sAta eka madhi jAna / / 275 / / yoM paMkajakI paMdraha pAMti / sabA doi sai saba ihimAMti / / sukaladhyAna upaje bahubhAya / nirmala disi nirmala nabha thAya ||276 / / mudita bulAvai deva-samAja | bhavijanakauM jina-pUjana kAja || dharmacakra Age saMcare / sUraja-maMDalakI chabi harai / / 277 / / maMgaladarva ATha jhalakAhiM / jathAjoga sura lIye jAhiM / / ye caudaha devanakRta jAna | vara atisaya-maMDita bhagavAna / / 278 / / kareM vihAra paramasukha hota / bhavi jIvanake bhAga udota || svarga mokha mAraga prabhu sAra / pragaTa kiyau bhramatimira nivAra ||279 / / kahIM kuliMgI dIkheM nAhiM / bhAnu udaya jyauM cora palAhiM / / saba nija nija vAMchA anusAra / pUrana Asa bhaye tanadhAra / / 280 / / kAsI kausalapura paMcAla | marahaTa mArUdesa visAla || magadha avaMtI mAlava ThAma | aMga baMga ityAdika nAma ||281 / / kInau ArajakhaMDa vihAra | meTau jaga-mithyA-a~dhiyAra || aba saba ganakI gananA suno / jathA purAna-kathita bidha muno / / 282 / / prathama svayambhU pramukha pradhAna / dasa ganadhara sarvAgama jAna || pUravadhArI parama udAsa / sarva tIna sai aru paMcAsa ||283|| siSya munIsura kahe purAna / dasahajAra nau sai paravAna / / avadhivaMta caudaha sai sAra / kevalagyAnI ekahajAra ||284 / / Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vibidha vikriyAriddhi baliSTa / ekasahasa jAno utakRSTa || manaparajaya gyAnI gunavaMta / sAta sataka paMcAsa mahaMta || 285 // chasai vAda- vijayI munirAja / saba muni solaha-sahasa samAja || sahasa chabIsa arjikA ganI / eka lAkha srAvaka vratadhanI // 286 // nauvA~ adhikAra/ 159 tInalAkha strAvakanI jAna / baranI saMkhyA mUla purAna | devIdeva asaMkhya apAra / pasugana saMkhyAte niradhAra ||287|| ihabidha bAraha sabhA sameta / ratanatraya - mAraga bidha deta // viharamAna darasAvata bATa / sattara barasa bhaye kachu ghATa ||288|| sammedAcala sikhara jinesa / Aye zrIpArasa paramesa || eka mAsa jina joga nirodha / mana vaca kAya kriyA saba rodha // 289 // sUcchama kAyajoga thiti ThAna / tritiya sukala-saMjuta tihiM ThAna // taji sayogithAnaka svayameva / Aye phira ayogipada deva ||290 // paMca laghucchara hai thiti jahAM / caturatha sukaladhyAna- bala tahAM || doya carama samaye jina bhanI / prakRti bahattara teraha hanI || 291 // ihi bidha karma jIta bhagavAna / eka samaya pahuMce nirvAna || au chattIsa munIsara sAtha lokasikhara nivase jinanAtha // 292 // sAvana sudi sAtaiM subha vAra / vimala visAkhA nakhata ma~jhAra || taji saMsAra mokhamaiM gaye / paramasiddha paramAtama bhaye // 293 // pUrava carama dehataiM lesa / bhaye hIna Atama paradesa || aSTagunAtama-maya vyavahAra / nihacai guna anaMta bhaMDAra ||294 / / sAdi anaMta dasA parinaye / siddhabhAva vasugunajuta thaye / / parama sukhAlaya vAso liyo / AvAgamana jalAMjali diyau // 295 // dohA | paMca kalyAnaka pAya sukha, jagata jIva uddhAra || bhaye pUjya paramAtamA, jaya jaya pAsakumAra ||296 // Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160/pArzvapurANa jinake sukhakauM gyAnakI, nahiM upamA jagamAhiM / / jotirUpa sukhapiMDa thira, iMdrIgocara nAhiM ||297 / / aba tinako AkAra kachu, ekadesa avadhAra / / likhauM eka dRSTAMta kari, jina-sAsana anusAra ||298 / / caupaaii| momamaI ika putalA ThAna | nakhasikha samacaturasra-saMThAna / / saba tana suMdara puruSAkAra | narAkAra isahI bidha sAra ||299 / / mATIsauM imi lepahu soya / jaise tvacA dehapara hoya / / kahIM aMga khAlI nahiM rahai / saba upacAra kalpanA yahai ||300 / / puni so lIjai agani tapAya / sAMcA rahai moma gala jAya // aba tA bhItara karo vicAra | kahA rahyau budha tAhi nihAra ||301 / / aMtara masa pola hai jahAM / puruSAkAra rahyau nabha tahAM / / yAhI aMbarake unahAra | brahmasvarUpa jAna niradhAra ||302 / / yaha AkAsa sUnya jaDarUpa / vaha pUrana cetana cidrUpa // yahI phera hai yA vAmAhiM / AkRtimaiM kachu aMtara nAhiM ||303 / / yA bidha parabrahmako rUpa / nirAkAra sAkAra-sarUpa // yaha dRSTAMta hiya nija dharo / bhavi jiya anubhavagocara karo ||304 // dohA / basaiM siddha sivakhetamaiM, jyoM darpanamai chAhiM / / gyAna-nainasauM pragaTa haiM, carma-nainasauM nAhiM // 305 / / caupaaii| taba iMdrAdika sura samudAya / mokha gaye jAne jinarAya / / zrInirvAnakalyAnaka kAja / Aye nija nija bAhana sAja ||306 / / parama pavitta jAni jina-deha / mani-sivikApara thApI teha / / karI mahApUjA tihiM bAra / liye agara caMdana ghanasAra ||307 / / Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nauvA~ adhikAra/161 aura sugaMdha daraba suci lAya | nameM surAsura sIsa namAya / / aganikumAra iMdra" tAma / mukaTAnala pragaTI abhirAma ||308 / / tatakhina bhasma bhaI jinakAya / parama sugaMdha dasauM disi thAya / / so tana bhasma surAsura laI / kaMTha hiye kara mastaka ThaI ||309 / / bhakti bhare sura caturanikAya | ihabidha mahA punya upajAya || kara AnaMda nirata bahubheva / nija nija thAna gaye saba deva ||310 / / dohA / paMca-kalyAnaka-pUjya prabhu, sivasirikaMta jinesa | saba jaga sukha saMpati karo, zrIpArasa paramesa ||311 / / pddhdd'ii| pahale bhava vAmana kula pavitta / marubhUta upanno saralacitta / / dUje banahastI vajraghoSa / jina pAle bArahavrata adoSa ||312 / / tIje bhava dvAdasa svargavAsa / sahasrAra nAma saba sukha-nivAsa || cauthe bhava vidyAdharakumAra | laghu vaisa liyau cAritrabhAra ||313 // paMcama bhava acyuta suragathAna / bAIsa jaladhi jahaM thiti pramAna | chaThe bhavamaiM cakrI naresa / jina sAdhe sahasa batIsa desa ||314 / / sAtaveM janama ahamiMdra hoya / sukha kInaiM cira upamA na koya / / AThama bhava zrIAnaMdarAya / taji rAjariddhi bana base jAya ||315 / / solahakArana bhAye muniMdra | puni bhaye bAramaiM svarga iMdra || ihi bidha uttama nau janama pAya / vAmA jananI ura base Aya ||316 / / je garabha janama tapa gyAna kAla / nirvAna-pUjya kIrati visAla || sura nara muni jAkI kareM seva / so jayau pArsa devAdhideva ||317 / / dohA / nAma leta pAtaka bhajai, sumarata saMkaTa jAhiM / / teIsama avatAra mujha, baso sadA hiyamAhiM / / 318 / / Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162/pArzvapurANa chappaya / kamaTha jIva tana chori, dutiya kurakaTa ahi jAyau / / naraka paMcamaiM jAya, Aya ajagara tana pAyau / dhUma prabhAmaiM upaji, bhIla ati bhayau bhayAnaka | carama naraka puni siMgha, phera paMcama bhU-thAnaka / / pasu joni bhuMji mahipAla nRpa, deva jotiSI avatasyau / / ihi bidha aneka bhavadukha bhare, bairabhAva-viSataru phalyau / / 319 / / dohA / chimAbhAva-phala pAsajina, kamaTha baira phala jAna || donauM disA vilokakai, jo hita so ura Ana ||320 // soraThA jIva jAti jAvaMta, sabasauM maitrIbhAva kari / / yAko yaha siddhata, bairavirodha na kIjiye ||321 / / savaiyA / jo bhagavAna bakhAna karI dhuni, so guru gautamane ura AnI / tApara Ai ThaI racanA kachu, dvAdasa aMga sudhArasa bAnI / / tA anusAra acAraja saMgha, sudhI balasauM bahu kAvya bakhAnI / yoM jinagraMtha jathAratha haiM, ajathAratha haiM saba aura kahAnI ||322 / / dohA / jitane jainasiddhAMta jaga, te saba satyasarUpa // dharmabhAvanA heta saba, hitamita sicchArUpa ||323 / / kalapita kathA suhAvanI, sunate kauna arattha / / lAkha dAma kisa kAmake, lekhana likhe akattha / / 324 / / 1 uktaM casattveSu maitrI guNiSu pramodaM , kliSTeSu jIveSu kRpAparatvaM / mAdhyasthyabhAvaM viparItavRttau , sadA mamAtmA vidadhAtu deva / / 323 / / Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nauvA~ adhikAra/163 soraThA / suna zrIpArsapurAna, jAna subhAsubha karmaphala / suhita heta ura Ana, jagata jIva udyama karo ||325 / / dohA / prabhucaritra misa kimapi yaha, kInau prabhu-gunagAna / / zrIpArasa paramesakau, pUrana bhayau purAna ||326 / / pUrava carita vilokikai, bhUdhara buddhipramAna || bhASAbaMdha prabaMdha yaha, kiyau Agare thAna ||327 // chappayA amarakoSa nahiM paDhyau, maiM na kahiM piMgala pekhyau / kAvya kaMTha nahiM karI, sArasuta so nahiM sIkhyau / / acchara-saMdhi-samAsa-gyAnavarjita budhi hInI / dharmabhAvanA heta, kimapi bhASA yaha kInI / / jo artha chaMda anamila kahIM, so budha phera savAriyau / sAmAnya buddhi kavikI nirakhi, chimAbhAva ura dhAriyau / / 328|| dohA jinasAsana anusAra saba, kathana kiyau avasAna || nija kapolakalpita kahIM, mati samajho mativAna // 329 / / chaya-upasamakI ochasauM, kai pramAdavasa koya / / ihibidha bhUlyau pATa maiM, phera savAMro soya / / 330 / / paMca barasa kachu sarasase, lAge karatana bera || budhi thorI thiratA alapa, tAteM lagI abera ||331 / / sulabha kAja garuvo ganai, alapa buddhikI rIta || yauM kIr3I kana le calai, kidhauM calI gar3ha jIta ||332 / / vidhanaharana nirabhayakarana , aruna varana abhirAma || pAsa-carana saMkaTa-harana, namo namo gunadhAma ||333 / / Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164/pArzvapurANa chappaya / namo deva arahaMta, sakala tattvAsthabhAsI // namoM siddha bhagavAna, gyAnamUrati avinAsI / / namoM sAdha niragraMtha, dubidha parigraha-parityAgI / / jathAjAta jinaliMga dhAri, bana base virAgI / / baMdauM jinesabhASita dharama, deya sarva sukha-sampadA / / ye sAra cAra tihu~lokamaiM, karo chema maMgala sadA ||334 / / saMvata sataraha zatakamaiM , aura navAsI lIya / sudi aSAr3ha tithi paMcamI, graMtha samApata kIya ||335 / / iti zrIpArdhapurANabhASAyAM bhagavanirvANagamanavarNanaM nAma navamo'dhikAraH / samApto'yaM granthaH Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ /165 pArzvapurANa-granthakA sAra maMgalAcaraNa-pArthastuti moha aMdhakAra ko nAza karane ke lie sUrya ke samAna, tapa lakSmI ke pati bhagavAna pArzvanAtha mujhe sumati pradAna kareM | he vAmA ke nandana ! Apane saMsAra ke kalyANa ke lie janma liyA hai / munijana Apa kA dhyAna kara mokSa prApta kara lete haiM / he tInoM lokoM ke tilaka, sajjana puruSoM ke hRdaya kamala ko vikasita karane vAle jagata ke bAMdhava , anaMta anupama guNoM ke bhaMDAra ! Apane rAgarUpI sarpa ke dAtoM ko ukhAr3a kara pheMka diyA aura arahaMta pada prApta kara saMsAra ke samasta prANiyoM ke zaraNabhUta ho gaye ho / he svAmI ! mere mana meM Akara, nivAsa karo mere maMgala karo / __ Apa nirmala jJAna ke dAtAra ho, kevalajJAna ke dhanI ! ApakA mukhacandra rAtri ke caMdramA ko lajAtA hai | Apake nAma ke maMtra kI jApa pAparUpI so ko bhagAne meM garUr3a ke samAna kAma karatI hai / Apa sadA jayavaMta raheM ApakA pravacana saMsArarUpI isa mahala meM ratnoM ke dIpaka samAna prakAza karatA hai / he sarasvatI devI ! mere hRdayakamala meM nivAsa kara mere sampUrNa dAridra kA nAza karo / maiM vRSabhasena Adi AcAryoM gurUgautama gaNadhara ko namaskAra karatA hU~ jo saMsAra sAgara se pAra hone ke lie jahAja ke samAna haiM / aura maiM kundakunda AcAryoM ko bhI namaskAra karatA hU~ | jo jaina tattvoM ke jAnanahAra hai / isa prakAra sampUrNa pUjyoM ko pUjya kara maiM apanI alpa buddhi ke anusAra bhASA pArzvapurANa kI racanA karatA hU~ jo svapara kalyANa karane vAlI hai| jinendra bhagavAna ke guNa to agama haiM jinasenAcArya ne bhI jinakA varNana kara aMta nahIM pA pAyA hai taba maiM alpa buddhivAlA kauna sI ginatI maiM hU~ | jaise jo bhAra hAthI bhI nahIM Dho sakatA use kharagosa para rakhA jAya to kaise Dho sakegA | yaha kArya to aisA huA jaise AkAza ko hAtha se nApanA, sAgara ke jala ko cullU meM bharanA / phira bhI maiM bhagavAna ke guNoM kA varNana karane ko udyata haA huuN| mujha meM zakti to nahIM kintu bhakti ke bala maiM pArzvapurANa kI racanA kara rahA hU~ | vaha bhI pUrva AcAryoM ke kahane ke anusAra / magadha deza meM rAjagRha nAma kA bar3A sundara nagara hai / usa meM rAjA zreNika rAjya karate the / unake celanA nAma kI viduSI paTarAnI thI / rAjA kSAyika samyagdRSTi nItimAna puNyapuruSa the / eka dina rAjA rAjya sabhA meM baiThA thA ki romAMcita nAmaka vanamAlI ne chahoM RtuoM ke phalaphUla eka sAtha lAkara rAjA Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166/pArzvapurANa ko samarpita kie aura praNAma karake bolA: he nRpavara ! vipulAcala parvata para bhagavAna vardhamAna svAmI kA samozaraNa AyA hai jisa kI zobhA kA varNana maiM mukha se nahIM kaha sakatA / isa prakAra mAlI ke vacana sunakara rAjA atyanta harSita huA aura apane sabhI vastrAbhUSaNa utArakara mAlI ko de die / Asana se uTha kara jisa dizA meM bhagavAna kA samozaraNa virAjamAna thA sAta paira calakara parokSa namaskAra kiyA / nagara meM AnaMda bherI bajavAI / prAtaH sabhI nagara - nivAsiyoM ke sAtha samozaraNa meM pahu~ca kara tIna pradakSiNA de namaskAra kiyA / pazcAt zrI gautama gaNadhara ko namaskAra kara manuSya ke koThe meM baiTha gayA / rAjA zreNika ne gautama gaNadhara se pUchA ki maiM bhagavAna pArzvanAtha kA jIvanacaritra sunanA cAhatA hU~, jisake sunane se bhavya jIvoM ke pApa kSaya hote haiM / aisA sunakara gautama gaNadhara ne kahA ki he nRpa zreNika ! tumaneM bar3A sundara prazna kiyA hai / maiM pArzvaprabhu kA caritra kahatA hU~ | jisameM manuSyabhava saphala hotA hai so tuma suno| jisa prakAra magadhanareza ke prati pArzvacaritra gautama gaNadhara ne kahA usI ke anusAra maiM bhI kahatA hU~ | jaina kathA kalpita nahIM hotI hai aisA nizcaya samajho, jaina vacana to samudra ke samAna agAdha hote haiM | usameM artha pAnI ke samAna hotA hai, jisakI jitanI buddhi hotI hai apanI buddhi ke anusAra grahaNa kara lete haiN| prathama adhikAra jambUdvIpa kI dakSiNa dizA meM bharata kSetra hai| usake Arya khaMDa meM eka suramya deza hai / usake madhya podanapura nAmakA bar3A sundara nagara thA / jo svarga purI ke samAna sundara dhana dhAnya saMpadAoM se yukta thA / vahAM kA rAjA aravinda bahuta dharmAtmA thA / usake vizvabhUti nAmakA brAhmaNa maMtrI thA / maMtrI kI anundharI nAma kI suyogya patnI thI / ina donoM ke kamaTha aura marubhUti do putra the / jo viSa aura amRta ke samAna the / bar3A kamaTha svabhAva se krUra adharmI aura choTA marubhUti bar3A dhArmika sajjana evaM kuzAgra buddhi vAlA thA / pitA ne donoM ko barAbara zikSA dI, lekina kamaTha meM koI acche saMskAra nahIM A pAye va marubhati paDha likha kara vidvAna catura aura nItijJa ho gayA / vizvabhUti ne donoM kI zAdI kara dI / kamaTha kI varuNA nAma kI patnI thI aura marubhUti kI sundara rUpavatI vasundharA nAma kI patnI thI / eka dina vizvabhUti maMtrI AInA ke sAmane khar3A caharA dekha rahe the unheM mastaka para eka sapheda bAla dikha gayA / ve socane lage ki yaha mRtyu kA sandeza vAhaka hai ata: mujhe apanA AtmakalyANa kara lenA caahie| usane apane donoM putroM ko rAjA aravinda ko sauMpa kara jinadIkSA le lI / muni bana kara tapasyA karane lagA / rAjA aravinda ne marubhUti ko apanA maMtrI Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ /167 banA liyA / nizakaMTaka rAjya cala rahA thA / eka bAra rAjA aravinda ne apanI rAjya kI sImA bar3hAne ke lie maMtrI marubhUti ko sAtha lekara rAjA vajravIrya maNDalezvara para car3hAI kara dI / idhara kamaTha ne dekhA rAja siMhAsana khAlI hai | maMtrI bhI nahIM hai / so apane ko rAjA mAna kara manamAnI karane lagA / logoM ko DarAne dhamakAne lagA / bahata AtaMka phailAne lagA / eka dina usane marubhUti kI patnI vasundharA ko AbhUSaNoM se yukta sundara vastroM meM dekhA to mohita ho gayA / kAmavithA meM vihvala hokara tar3apane lagA / use prApta karane kA upakrama karane lagA / usake binA bar3A dukhI aura udAsa hokara vaha apane bagIce ke latAgraha meM par3A thA ki usakA mitra kalahaMsa vahA A gayA / usane kamaTha kI aisI dazA dekha kara pUchA mitra udAsa aura dukhI kyoM ho ? kamaTha ne apane mana kI sArI bAta mitra ko batA dI aura kahA ki tumhAre binA merA kAma aura kauna kara sakatA hai ? tuma kisI bhI taraha se bane merI sahAyatA karo / jaba se maiMne marubhUti kI patnI ko dekhA mujhe caina nahIM hai / jaba taka maiM use prApta na kara lUM merA jIvana niSphala hai / __pahale to mitra ne samajhAne kI koziza kI usane kahA ki yaha kAma mahA niMdanIya hai bahU aura beTI samAna hotI hai | jaga hasAI hogI / rAjA daMDa degA / aisA azobhanIya kAma karanA ucita nahIM haiM / para kamaTha ne eka na mAnI usane kahA ki mitra agara tuma merA jIvana cAhate ho to kisI bahAne se use isa latAgraha taka le Ao / kalahaMsa marubhUti ke mahala meM gayA aura vasundharA se bolA ki kamaTha bahuta tar3apha rahe hai bImAra hai bukhAra hai bagIce ke latAgraha meM par3e Apako yAda kara rahe haiN| unheM jAkara samhAla lo | vasundharA bImArI kI bAta sunakara zIghra hI latAgraha meM pahu~cI / hAla cAla pUchane lagI / tabhI pApI kamaThane use apanI bAhoM meM jakar3a liyA / vaha cillAtI rahI / magara kamaThane apanI havasa pUrI karalI / yaha samAcAra nagara meM agni kI taraha phaila gayA / kucha dina bAda rAjA aravinda evaM maMtrI marubhUti apanI vijaya patAkA phailAte hue apane nagara vApisa lauTe / nagara meM kamaTha ke atyAcAra kI carcA ho rahI thI / rAjA ne sabhI samAcAroM ko sunA aura krodhita ho usane marubhUti ko bulAyA / use kamaTha ke atyAcAroM se avagata karAyA aura pUchA batAo ise kyA daMDa diyA jAya | bhAtR snehapUrita hRdaya se marubhUti ne kahA: rAjana kamaTha kA yaha pahalA aparAdha hai ataH use kSamA kara denA cAhie / nItikAroM kA kahanA hai ki prathama aparAdha kSamatavya hotA hai / rAjA ne kahA maMtrIjI agara aparAdhiyoM ko binA daMDa diye chor3a diyA jAya to ve aura aneka aparAdha kareMge / isalie maiM aparAdhI ko daMDa Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168/pArzvapurANa avazya dUMgA / tAki kabhI dubArA aparAdha na kareM / jAnate ho anyAI dayA ke pAtra nahIM hote / maMtrI cupa rahe / rAjA ne kamaTha ko bulAyA / usakA sira muMDavA kara kAlA muMha kiyA / use gadhe para baiThAkara Dhola nagAr3oM ke sAtha sAre nagara meM ghumAyA aura rAjya sImA ke bAhara nikala jAne kA Adeza diyA / kamaTha nIcA mukha kie lajjita hokara rAjya sImA ke bAhara eka tapasviyoM kA Azrama thA usameM pahu~cA / aura dukhI hokara vahA~ ke maThAdhIza se prArthanA kara tapasvI bana ghora tapasyA karane lagA / vahAM para koI jaTA rakhAye, paMcAgni tapate the / koI khar3e khar3e ghaMToM tapa karate the / kamaTha bhI bhasma ramAye eka bahuta bar3I zilA ko hAthoM para uThAye ghaMToM khar3A rahakara tapa karane lgaa| marubhUti ne sunA ki merA bar3A bhAI kamaTha bhUtAcala parvata para ghora tapa kara rahA hai / bar3A dukhI hai | use dekhane ke lie evaM manAne ke lie bhUtAcala parvata para jAne kA vicAra kiyA aura rAjA se AjJA lekara vaha akelA hI parvata para gayA / bhAI ko eka bar3I zilA hAthoM para uThAye tapa karate dekhA to vinamra svara meM kahA : bhAI kSamA kara denA / maiMne to rAjA se daMDa dene ko bahuta manA kiyA / para rAjA mAnA hI nahIM / isameM merA kyA kasUra hai? aisA kahakara paira chUne ke lie jaise hI vaha nIce jhukA kamaTha ne vaha bar3I zilA usake mastaka para paTaka dI aura krodhAveza meM paira paTaka kara dUra khar3A ho gayA / zilA ke girate hI marubhUti ke prANa pakheru ur3a gaye | vaha vahIM mara gayA / ye samAcAra jaba tApasiyoM ne sune aura usakI lAza par3I vahAM dekhI to maThAdhIza ne use Azrama se nikAla diyA / kahA yaha pApI hai / hiMsaka hai / hatyArA hai / nikAlo isako yahAM se / kamaTha vahAM se bhAgakara bhIloM ke yahAM rahakara corI Adi karake apanA kAma calAne lagA / vaha eka nambara kA cora bana gayA / udhara jaba maMtrI marubhUti bahuta dinoM taka lauTa kara nahIM pahuMce to rAjA aravinda bahuta cintita hue / eka dina munirAja nagara meM Ae the / ve avadhijJAnI the / rAjA ne unase rAja maMtrI ke na Ane kA kAraNa jAnanA cAhA / isase munirAja se pUchA / munirAja ne sArA hAla rAjA ko kaha diyA / jise sunakara rAjA ko bahuta dukha huaa| marubhUti kA jIva marakara kubja deza ke sallakI bana meM hastI haA / usakA nAma bajraghoSa thA / vaha sacamuca hI bajra ke samAna kaThora / DIlaDAla meM bahuta bhArI thA / udhara kamaTha' kI patnI viyoga evaM viraha meM jalatI huI prANa tyAgakara isI bana meM hastinI huI / bajraghoSa ke sAtha ramatI rahatI thI / Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ /169 dUsarA adhikAra eka dina rAjA aravinda apane mahala kI chata para khar3e hokara bAdaloM ko dekha rahe the / eka bAdala ke bahuta bar3e Tukar3e ne eka mahala kA dRzya banAyA / rAjA ko vaha mahala bahuta acchA lagA / rAjA ne socA maiM eka aisA hI mahala banAUMgA / usameM eka maMdira banAUMgA / usakA citra khIMcane ke lie jyoM hI kAgaja peMsila uThAI ki eka havA ke jhoke ne bAdaloM kA mahala bikhera diyA / rAjA ko yaha dekhakara vairAgya A gayA / usane socA aisA hI mAnava jIvana hai / jo kSaNabhaMgura hai / banAte banAte bigar3a jAtA hai / usane apane putra ko rAja diyA aura vana jAkara dIkSA le lI va aneka muniyoM ke sAtha raha kara tapasyA karane lage / eka bAra muni aravinda muni saMgha sahita zikhara sammeda kI vaMdanA ke lie nikale / saMgha meM muni, AryikA , zrAvaka, zrAvikA sabhI the| IyApatha se calate hue munisaMgha isI sallakI bana meM pahuMcA / apane apane sthAna meM Thahara kara sabhI apane apane kAma meM laga gaye / muni dhyAna meM Arur3ha ho gaye / tabhI vaha vajraghoSa hastI bar3I bhayAnaka AvAja karatA huA, vRkSoM ko ukhAr3atA huA , naSTa bhraSTa karatA huA saMgha kI ora daur3A / sAre saMgha meM khalabalI maca gaI, koI idhara bhAgA, koI udhara bhaagaa| koI girakara mRtyu ko prApta huA | sArA saMgha titara-bitara ho gayA / hastI AvAja karatA huA muni aravinda kI ora daur3A / jyoM hI najadIka AyA, mani kI ora dekhane lagA / muni ke vakSasthala para zrIvatsa cinha dekhakara sahama gayA / nIcI garadana karalI / munirAja ne kahA gajarAja pahacAna liyA kyA? maiM rAjA aravinda thA aura tuma mere maMtrI marubhUti the / tumane merI bAta nahIM mAnI aura kamaTha se milane cale gaye the / usane tuma para zilA paTaka dI / tuma mRtyu ko prApta hue| lekina saMkleza pariNAmoM se maraNa kara isa vana meM pazu paryAya pAkara hastI hue ho / aba bhI pApa kara rahe ho / manuSya se pazu bana gaye aba aura kahAM jAne kA vicAra hai? kyA naraka ke dukhoM se bhaya nahIM lagatA ? agara aisA hI pApa karate jIvana bItegA to nizcita naraka jAoge / munirAja ne dharmopadeza diyA / aNuvrata pAlana karane kA nirdeza diyA / gajarAja ne aNuvrata dhAraNa kara lie / apane kie para pazcAtApa karane lagA / aSTamI, caturdazI upavAsa karatA / pAraNe ke dina sUkhe patte khAkara jIvANu rahita jala pIkara jIvana bitAne lagA / aba vaha kamajora ho gayA , dina rAta ciMtana karatA rahatA thA / usakA zarIra zithila ho gayA thA / ekadina vaha pAnI pIne ke lie kisI nadI para gayA usameM kardama thA , jyoM hI vaha pAnI meM utarA usakA paira kIcar3a meM phaMsa gayA / usane bahuta jora lagAyA lekina nikala nahIM pAyA / usane socA ki Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170/pArzvapurANa I aba nikalanA muzkila hai / ataH janma-bhara ke lie anna-jala kA tyAga kara saMnyAsa le liyA / samAdhipUrvaka santoSa ke sAtha dina bitAne lagA / isI vana meM kamaTha kA jIva thA / jo bhIloM ke sAtha rahakara corI karatA thA | Ayu kSINa hone para marakara kurkuTa nAma kA sarpa huA / hAthI ko pha~sA dekha kara pUrva janma kA vaira vicAra kara hAthI ko Dasa liyA / hAthI ne zAntipUrvaka maraNa kara, bArahaveM svarga meM zaziprabha nAma kA deva huA / antarmuhUrta meM vaha avadhijJAna se yukta pUrNa yuvA ho gayA / usane avadhijJAna se sArA pUrva bhavajAna liyA ki vratoM ke prabhAva se hastI se maiM deva huA hU~ / solaha sAgara kI Ayu thI / vaikriyaka zarIra thA / aneka devAMganAeM thI / una sabhI ko sAtha lekara sabase pahale vaha akRtrima caityAlayoM kI pUjana vaMdanA ke lie gayA / naMdIzvara dvIpoM kI vaMdanA kI / nandana vanoM meM krIr3A karatA huA svargIya sukha bhogatA rahA / tIsarA adhikAra idhara vaha kuTakuTa sarpa AyupUrNa kara pAMcaveM naraka pahu~cA aura nArakIya yAtanAe~ bhogane lagA / chedana bhedana bhUkha pyAsa sardI kI vedanA Adi prAkRtika duHkha narakoM meM the / vaha zaziprabha deva nAnA sukhoM ko bhogatA huA apanI Ayu pUrNa hone para vahA~ se cyuta hokara jambUdvIpa ke videhakSetra meM puskalAvAsI deza ke lokottama nagara ke rAjA vidyutagati aura rAnI vidyutamAlA ke yahAM agnivega nAma kA putra huA / agnivega svabhAva se hI saumya, sampUrNa zubhalakSaNoM se yukta bar3A buddhimAna thA / dhIre dhIre putra bar3A huA / yauvana avasthA ko prApta huA / eka dina usane samAdhigupta munirAja ke darzana kie| unase dharmazravaNa kiyA ! munirAjane kahA ki saMyama se hI mAnava jIvana kI saphalatA hai / mAnava janma saMyama ke lie hI hotA hai / yaha saMyama anya gatiyoM meM saMbhava nahIM hai / ataH agnivega ko vairAgya A gayA aura vaha munirAja se dIkSA grahaNa kara tapasyA karane lagA / ye munirAja AtmA ko nirmala banAne ke lie nAnA tapoM ko tapate vanoM kI guphA meM baiTha AtmaciMtana karate / eka bAra eka parvata kI guphA meM baiThakara dhyAna kara rahe the ki isI guphA meM vaha kamaTha kA jIva jo pahale kuTakuTa sarpa huA, phira pAcaveM naraka gayA, vahAM se nikala kara isI gufA meM ajagara sarpa huA munirAja ko dekhate hI pUrva vaira ke anusAra muni ko nigala liyA / ajagara dvArA kiye gaye ghora upasarga ko zAntipUrvaka sahana karate hue samAdhipUrvaka maraNa kara una muni kA jIva acyuta svarga ke puSkara vimAna meM vidyutaprabha nAma kA deva huA / aNimA mahimA Adi aSTa RddhiyoM ke dhAraka isa deva ne 22 sAgara kI Ayu pAI / nAnA prakAra ke divya sukhoM ko bhogatA huA yaha vidyutaprabha deva akRtrima Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ /171 jinAlayoM kI vaMdanA karatA / apanI indrANI ke sAtha nAnA prakAra kI krIr3A karatA huA kAla vyatIta karane lagA / Ayu pUrNa hone para yaha deva acyuta svarga se maraNa kara jambUdvIpa ke pazcima videha ke azvapura nagara ke vajravIrya rAjA evaM vijayArAnI kI kukSi se vajranAbhi nAmakA putra huA / jo bar3A zaktizAlI suyogya putra thA / jaba vaha yuvA ho gayA to rAjA vajravIryane use apanA rAjapATa samhalA diyA aura svayaM muni bana kara AtmakalyANa meM pravRtta hue / eka dina rAjA vajranAbhi kI AyudhazAlA meM cakraratna utpanna huA / jisakI eka hajAra deva sevA karate the / usa cakraratna ko prApta kara rAjA vajranAbhi ne aneka rAjAoM ko jIta kara cakravartipada prApta kiyA / aneka kanyAoM ke sAtha byAha kiyA / unake chayAnave hajAra nAriyAM thIM | navanidhi caudaha ratnoM kA svAmI thA / chaha khaMDo kA adhipati thA / caurAsI lAkha hAthI, aThAraha karor3a ghor3e, ityAdi vaibhava se sampanna cakravarti vajranAbhi aneka varSoM taka rAjya karatA rahA / lekina hamezA dharma kArya meM tatpara rahatA thA / inake bAre meM likhA hai ki bIjarAkha phala bhogavai jyoM kisAna jaga maahiN| tyoM cakrI nRpa sukha kare dharma visAre nAhiM / / isa prakAra rAjya karate hue kitanA kAla vyatIta ho gayA hai isakA use dhyAna nahIM thA / eka bAra isI nagarI meM kSemaMkara munirAja padhAre / unakI vaMdanA arcanA hetu nagara nivAsI sabhI ke sAtha rAjA vajranAbhi apane kaTaka ke sAtha gaye / unakI pUjana arcana ke bAda sabhA meM baiTha gaye / munirAja ne saMsAra ke duHkhoM kA varNana karate hue kahA ki yaha mohI prANI anaMtakAla se janma maraNa karatA huA saMsAra meM bhaTaka rahA hai aura dukha ko hI sukha mAna rahA hai | cakravarti rAjA vajranAbhi ko vairAgya A gayA / usane samasta rAjapATa chor3a munidIkSA le lI / eka dina vihAra karate hue muni vajranAbhi eka bhayaMkara jaMgala meM pahu~cakara dhyAna ArUr3ha the / tabhI vaha kamaTha kA jIva jo ajagara sarpa huA thA, munirAja ko nigalakara mahAna pApa baMdha kara, chaThaveM naraka meM nArakI huA / vahAM ke dukhoM ko bhogatA huA Ayu pUrNa kara kuraMga nAma kA bhIla huA / zikAra kI khoja meM isI jaMgala meM ghUma rahA thA / jahAM usane munirAja ko baiThA dekhA / dhanuSabANa liye yahAM A pahucA aura usane munipara dhanuSabANa chor3a diyA / munirAja isa upasarga ko zAntipUrvaka sahana karate hue samAdhi pUrvaka maraNa kara madhyama graiveyika meM ahamindra hue / inakI sattAIsa sAgara kI Ayu kevala dharmacarcA karate hue vyatIta huii| Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172/pArzvapurANa cauthA adhikAra vahA~ se caya kara jambUdvIpa ke bharatakSetra meM kauzala deza kI ayodhyAnagarI ke rAjA vajrabAhu aura unakI prabhAkarI rAnI kI kukSi se AnaMdakumAra nAma kA putra huA / AnaMdakumAra yathAnAma tathAguNa ko caritArtha kara rahA thA / sarvagaNa sampanna sabako AnaMda dene vAlA putra dhIre dhIre bar3hatA huA navayauvana ko prApta huA taba rAjA ne apanA rAjyabhAra beTe AnaMda ko sauMpa kara Apa bana meM jAkara dIkSA le lI aura tapa karane lage | AnaMdakumAra ne apane balapauruSa se anake rAjAoM ko apane adhInastha kara Apa mahA maMDalezvara bana gayA / jise cAra hajAra rAjA apanA rAjA mAnate usakI AjJA zirodhArya karate the / isa taraha rAjya karate hue bahuta dina vyatIta ho gaye / eka bAra rAjamaMtrI svAmihita ne use bar3I hitakArI bAta kahI, he rAjana yaha vasantaRtu RturAja kahalAtI hai isameM devaloga ke deva bar3e utsAha ke sAtha naMdIzvara dvIpa kI vaMdanA ko jAte haiM / aura yahAM ke nagara nivAsI bhI jina maMdira meM bar3A mahotsava karake aSTAhnika mahA pUjana karate haiM aura mahAna puNya lAbha lete haiM / yaha bAta sunakara rAjAne bhI vasantotsava manAne ke lie pUjana sAmagrI lekara bar3e ThATabATa ke sAtha jina maMdira pahu~ca kara bar3e bhaktibhAva se pUjana kI / usake mana meM bAra-bAra eka zaMkA uThatI thI / vahIM para vipulamati munirAja virAjamAna the / rAjAne apanI zaMkA kA samAdhAna munirAja se cAhA / rAjAne pUchA ki he svAmin batAiye ki mUrtiyAM to pASANa va dhAtukI acetana hotI haiM | ve pUjaka ko puNya kA phala kaise detI haiM ? munirAja ne kahA rAjan mUrti to nahIM detI haiM para pUjaka apane pariNAmoM se pA jAtA hai / mUrti ko dekhakara usake jo zubha bhAva banate haiM ve puNya ke kAraNa banate haiM / kAraNa pAkara jIva ke zubha-azubha bhAva hote haiN| jaise sphaTika maNi ke pIche jisa raMga kA phUla rakha dene para vaha maNi usI raMga kI dikhane lagatI hai / usI prakAra Apake jaise bhAva hoMge vaisA hI phala milegA / vItarAga kI mUrti dekha kara vItarAgatA ke bhAva bananA svAbhAvika hai / isa prakAra munirAja ne anake dRSTAntoM se samajhAyA / eka vizeSa bAta yaha batAI ki sUryamaMDala meM akRtrima caityAlaya hai / usameM jinendra bhagavAna kI pratimA hai / cakravartI prAtaHkAla aura sAyaMkAla usake darzana kara apane ko dhanya mAnate haiM / yaha bAta sunakara rAjA ne bhI pratidina sUrya meM sthita pratimA ke darzana karane kA kArya prAraMbha kara diyA / isa bAta ko dekhakara nagara nivAsI bhI pratidina sUrya ko namaskAra karane lage / aura Aja taka yaha prathA calI A rahI hai / rAjA ne aisA hI eka sUrya ke AkAra kA maMdira banavAyA, pratimA padharAI / use sUryamaMdira nAma diyA / isa prakAra aneka varSoM taka rAjya Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ /173 karatA huA AnaMda se kAla vyatIta hotA jA rahA thA / eka dina usane apane zira meM eka sapheda bAla ko dekhA / to use vairAgya ho gayA / vaha socane lagA ki aba Ayu kama raha gaI hai| saphedabAla bur3hApe kI nizAnI hai aura bur3hApA mRtyu kA mitra hai / yaha socakara rAjapATa chor3a dIkSA grahaNa kI aura tapa karane lage / kucha samaya bAda muni AnaMda vihAra karate hue kSIravana meM pahuMce aura zilA para baiTha kara dhyAna karane lage / vaha kamaTha kA jIva kuraMga bhIla kI paryAya pUrNa kara muni hatyA ke pApa se sAtaveM naraka meM nArakI huA / vahAM ke dukha bhoga kara isI kSIravana meM siMha kI paryAya meM AyA / Aja muni AnaMda ko dekhate hI use jAti smaraNa ho gayA / usane pUrva bhava kA vairI samajha kara muni ko apanI vikArAla dAr3hoM aura nakhoM se vidIrNa kara mAra DAlA / muni ne upasarga sahana karate zAnti pUrvaka prANoM ko chor3a kara Anata svarga meM indra pada prApta kiyA / vahAM ke svarga nivAsI devoM ne unakA svAgata kiyA aura unheM apanA rAjA mAnate hue indrAsana para adhiSThita kara diyA / pA~cavA adhikAra __ aba indra apanI indrANiyoM ke sAtha akRtrima jinAlayoM kI vaMdanA karatA / jinendra paMca kalyANakoM meM pahuMca dharmazravaNa karatA / bIsa sAgara kI Ayu sukhapUrvaka pUrNa karate hue jambUdvIpa kI dakSiNa dizA meM bharatakSetra ke madhya vArANasI nagarI hai / isake rAjA vizvasena aura rAnI vAmAdevI thI / rAjA nItinipuNa sarvaguNa-sampanna thA / eka dina usakI rAnI vAmAdevI ne rAtri ke pichale pala bar3e sundara solaha svapna dekhe / prAtaH uThakara apane pati se unakA phala pUchA / rAjAne kahA devI bar3e sundara svapna haiM / tuma bar3I saubhAgyazAlI ho / tumhArI kUkha se tIrthaMkara hone vAlA eka bAlaka utpanna hogA / jo tInoM lokoM kA rAjA hogA / logoM ko dharma-mArga batAne vAlA mokSagAmI hogA / yaha sunakara vAmAdevI khuzI meM DUba gaI aura AnaMdita ho sukhapUrvaka dina bitAne lagI / prathama svarga ke indra ne kubera ko AjJA dI ki vaha jAkara nagarI kI sundara racanA kare / mAtA kI sevA ke lie chappana kumArI bheja dI / pandraha mAha taka tIna samaya ratnoM kI varSA usa nagarI meM hone lagI / Anata svarga kA indra apanI Ayu pUrNa kara vAmAdevI ke garbha meM vaisAkha kRSNa dvitIya ke dina avatarita huA | nava mAsa mA~ ke udara meM rahe | usa samaya mAM kI sevA meM SaTa kumArikAeM tatpara rahatI thIM / sadA mAM ko prasanna rakhatI / unase bar3e sundara aura aTapaTe prazna pUchatIM / mAM unakA uttara detI thIM | nau mAsa pUrNa hote hI pauSa kRSNa ekAdazI ke dina eka putra ne janma liyA / Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174/pArzvapurANa chaThA adhikAra indroM ke Asana kampAyamAna hue / devoM ke yahAM ghaMTA apane Apa bajane lage / kisI ke yahA~ zaMkha bajane lage / nagAr3e bajane lage / taba avadhijJAna se jAnA ki tIrthaMkara prabhu kA janma ho gayA hai / prathama indra indrANI sahita tathA anya deva samUha ke sAtha vArANasI nagarI meM airAvata hAthI para ArUr3ha hokara Aye / sabase pahale nagara kI tIna pradikSaNA dI | pazcAt indrANI ko prasUtigRha bhejakara bAlaka ko uThavAyA / bhagavAna kA bar3A sundara rUpa thA / ve nIlamaNi ke samAna sundara laga rahe the / indra ne eka hajAra netroM se unheM nihArA aura airAvata hAthI para birAjamAna karake sumeru parvata para, pAMDukavana meM nirmita pAMDukazilA para, ratnoM ke siMhAsana para birAjamAna kara, kSIrasAgara ke jala se eka hajAra ATha kalazoM dvArA unakA abhiSeka kiyA / indrANI ne usa bAlaka kA zRMgAra kiyA / svargIya vastra-AbhUSaNa pahanAe aura vinamratA se unakI stuti kI / pazcAt unakA nAma pArzvanAtha rakhA / vahAM se vApisa Akara pArzvakumAra ko unake mAtA pitA ko sauMpa indra apane sthAna para calA gayA / sAtavA~ adhikAra ____ pArzvakumAra doja ke candramA kI taraha dinoMdina bar3hane lage / janma se hI inheM tIna jJAna the / mati, zruta aura avadhijJAna / jaba kumAra ATha varSa ke hue to unhoneM aNuvrata dhAraNa kara lie / dhIre dhIre kumAra yauvana avasthA ko prApta hue / taba pitA ne unake byAha kA prastAva kumAra ke samakSa rakhA / pArzvakumAra ne manA kara diyA / pitAne samajhAne kI koziza kI aura kahA beTA bar3e bar3e pUrva ke mahApuruSoM ne vivAha kiyA / vaMza calAne ke lie saMtAna utpanna kI / jaise RSabha deva Adi unake bharata, bAhubali Adi sau putra the | pArzvakumAra ne kahA pitAjI jarA inakI Ayu bhI to dekho eka koTI varSa pUrva Ayu thI | merI Ayu kula sau varSa kI / jisameM saulaha varSa to bacapana meM hI nikala gaye / aba zeSa Ayu bacI hI kitanI sI / ataH maiM byAha ke jhaMjhaTa meM nahIM par3anA cAhatA / pitA cupa raha gaye / eka dina pArzvakumAra apane sAthiyoM ke sAtha hAthI para baiTha kara vana vihAra ko nikale / rAste meM unheM eka tApasiyoM kA Azrama dikhA / ve use dekhane hAthI se utara kara Azrama pahu~ce / vahAM kyA dekhate haiM ki eka tapasvI paMca agni jalAkara tapa kara rahA hai / unhoMne avadhijJAna se jAnakara kahA : re bhAI kyoM jIvoM kI virAdhanA kara rahe ho? tuma kyoM aisA ajJAna tapa kara rahe ho, isa lakar3I meM andara eka nAga-nAganI kA jor3A jala rahA hai / tApasa krodha meM lAla netra karake bolA ; hamAre tapa ko ajJAna tapa kahate ho / tumhIM akele jJAnI ho? Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ /175 kahAM hai sarpa kA jor3A ? yUM kahakara jyoMhI usane usa lakar3I ko phAr3A usameM se adhajale nAga nAganI kA jor3A nikalA / jo maraNAsanna thA / pArzvakumAra ne usa nAga ke jor3e ko NamokAra maMtra sunAyA | dharma kA upadeza diyA / una donoM nAga-nAganI ne zAntipUrvaka prANa tyAga die aura svarga meM dharaNendra-padmAvatI hue / pArzvakumAra ghara vApisa Akara vicAroM meM kho gaye / inheM saMsAra kI kSaNabhaMguratA sApha najara Ane lagI aura unake kadama vairAgya kI aura bar3hane lage / ve bAraha bhAvanAoM kA ciMtana karane lage / usI samaya laukAntika deva mahala meM Akara pArzvakumAra kI bhAvanAoM kA anumodana karate hue kahane lage: dhanya hai dhanya hai prabhu ! Apa kA yaha sundara vicAra samayAnukUla hai / Apane yaha ThIka hI socA hai / gRha tyAga kara hI saccA sukha khojA jA sakatA hai / usI samaya prathama indra svarga se eka sundara pAlakI lAye | cAroM svargoM ke indra ekatra hokara pArzvanAtha kA dIkSAkalyANaka manAne kI taiyArI karane lage / pArzvakumAra pAlakI meM ArUr3ha hue / sabase pahale nagara-nivAsiyoM, rAjA-mahArAjoM ne pAlakI apane kandhoM para uThAI / kucha dUra calane para devoM ne pAlakI le lI aura azvavana kI ora le cale / bana meM pahuMca kara pArzvakumAra ne pAlakI se utara kara apane rAjakIya vastrAbhUSaNa utAra DAle / kezaluMca kie / indroM ne unakI pUjana kI / pArzvanAtha vaTa-vRkSa ke nIce baiTha kara dhyAna meM lIna ho gaye / AThavA~ adhikAra kucha samaya bAda muni pArzvanAtha vahAM se vihAra karake gujara kheTapura nagara pahaMce / vahAM ke rAjA brahmadattane munirAja ko AhAradAna diyA / pazcAt munirAja Age ko vihAra kara gaye / eka vana meM patthara kI eka svaccha zilA para baiTha kara dhyAna karane lage / isI samaya vaha tApisI jo ajJAna tapa kara rahA thA, Ayu pUrNa kara svarga meM saMvara nAma kA deva huA / eka dina vaha saMvara deva apane vimAna meM baiThA huA vahAM se nikalA jahAM pArzvanAtha zilA para dhyAna kara rahe the / usakA vimAna ThIka unake upara jA rahA thA ruka gayA / usane socA kyA bAta hai| yakAyaka vimAna kyoM ruka gayA / nIce jhAMka kara dekhA ki nIce koI tapasvI baiThA hai / usane hI mere vimAna ko roka diyA hai / aisA niyama hai ki tadbhava mokSagAmI ke Upara se lAMgha kara koI nikala nahIM sakatA / para usa deva ko kyA mAlUma ? vaha krodhAbhibhUta hokara bhayAnaka upasarga karane lagA / apanI mAyA se usane patthara-kaMkar3a barasAye / AMdhI tUphAna calAyA / ghanaghora varSA hone lagI / yahAM taka ki pAnI chAtI se Upara taka bahane lagA / usI samaya ve nAga-nAganI jo dharaNendra padmAvatI hue the, tatkAla vahA~ Aye aura jisa zilA para pArzvanAtha Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176/pArzvapurANa dhyAnArUr3ha the use dharaNendra ne apane zira para uThA liyA / padmAvatIne unheM namaskAra kiyA aura dharaNendrane unakI rakSAke bhAvase apanA phaNa phailAkara chattA tAna diyA, para bhagavAna dhyAna meM DUbate gaye aura cAra ghAtiyAM karmoM ko naSTa kara kevalajJAna prApta kiyA / usa saMvaradeva ne yaha hAla dekhA to bhAgA jI chor3a kara / bhagavAna ko kevalajJAna hote hI sAre upasarga samApta ho gaye / nauvA adhikAra indroM ke Asana kampAyamAna hue| unhoMne avadhijJAna se jAnA aura jisa dizA meM bhagavAna virAjamAna the sAta paira cala kara unheM parokSa namaskAra kiyA / tatkSaNa kubera ko samozaraNa kI racanA ke lie Adeza diyA / usane samozaraNa kI bar3I sundara racanA kI / jisameM bAraha sabhAe~ thI / gaMdhakuTI bIca meM thI / jisa para ratnoM kA siMhAsana thA / tIna chatra, causaTha camara Adi aSTa prAtihArya upalabdha the / muni, AryikA , deva, deviyAM, nara, nAriyAM aura pazu eka sAtha baiTha kara bhagavAna kI divyadhvani suna, dharma ke svarUpa ko samajha rahe the / bhagavAna kA sAta tattva , nava padArtha, SaT dravya, paMcAstikAya Adi jaina siddhAnta anekAnta rUpa se tatva ke nirNaya para sAragarbhita upadeza huA / kaI varSoM taka upadeza dete hue jIvoM ke kalyANa kA mArga prazasta kiyA / pazcAt zikhara sammeda parvata para pahuMca kara yoganirodha karate hue zrAvaNa zukla saptamI ko nirvANa prApta kiyA / inake jIvana kI vizeSatA yaha rahI ki 10 bhava taka eka taraphA vaira calatA rahA / kamaTha dasabhava taka vaira bhaMjAtA rahA para pArzvanAtha ne kisI bhI bhava meM apanI ora se kamaTha ke jIva ko satAne kA bhAva nahIM banAyA / - paM. kamalakumAra zAstrI Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aiso zrAvaka kula tuma pAya aiso zrAvaka kula tuma pAya, vRthA kyoM khovata ho / kaThina kaThinakara narabhava pAI, tuma lekhI AsAna / dharma visAri viSayameM rAcau, mAnI na gurukI Ana ||1|| cakrI eka mataMgaja pAyo, tApara IMdhana Dhoyo / binA viveka binA matihIko, pAya sudhA paga dhoyo / / 2 / / kAhU zaTha cintAmaNi pAyo, marama na jAno tAya / vAyasa dekhi udadhimeM phaiMkyo, phira pIche pachatAya / / 3 / / sAta visana AThoM mada tyAgo, karunA citta vicAro / tIna ratana hiradaimeM dhAro, AvAgamana nivAro ||4|| 'bhUdharadAsa' kahata bhavijanasoM, cetana aba to samhAro / prabhuko nAma tarana tArana japi, karmaphanda niravAro / / 5 / / - bhUdharadAsa fa crepes Poga-34&2028 w ww.jainelibrary.org