Book Title: Gita ane Kuran
Author(s): Sundarlal Shastri
Publisher: Navjivan Prakashan Mandir Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005971/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA a4. * naTa | | lekhaka paMThid suMdaralAla anuvAdaka gokuLabhAI daulatabhAI bhaTTa paMDita suMdaralAla E . satya e che ke eka ja brahmanAda sakaLa brahmAMDamAM guMjI rahyo che. gItA hiMdustAnanuM kurAna che ane kurAna arabastAnanI gItA che. khUbullAha zAha kalaMdara Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna lekhaka paMDita suMdaralAla anuvAdaka gokuLabhAI dolatarAma bhaTTa navajIvana prakAzana maMdira gUjarAta vidyApITha amadAvAda-380 014 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIsa rUpiyA navajIvana TrasTa, 1963 pahelI AvRtti, prata 3,000, jAnyuArI 1963 cothuM punarmudraNa, prata 3,000, oNkTobara 2005 kula prata : 13,000 ISBN 81-7229-124-8 (set) prakAzaka navajIvana prakAzana maMdira, amadAvAda ane gUjarAta vidyApITha, amadAvAda vatI jitendra ThAkorabhAI desAI vyavasthApaka TrasTI navajIvana TrasTa, amadAvAda-380 014 mudraka jitendra ThAkorabhAI desAI navajIvana mudraNAlaya, amadAvAda-380 014 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayojakanuM nivedana 'dharmane samaja' pustaka saMpuTa navajIvana ane gUjarAta vidyApITha taraphathI saMyukta rIte prakAzita thAya che. navajIvana ane gUjarAta vidyApITha taraphathI atyAra sudhImAM sarvadharmasamabhAvane dhyAnamAM rAkhI karavAmAM AvelAM, sAmAnya vAcakane rasa paDe tevAM prakAzano A saMpuTamAM samAvI lIdhAM che. jagatanA mukhya mukhya dharmo tathA tenA sthApakono paricaya vAcakane A saMpuTamAMnAM prakAzanomAMthI maLI raheze. gUjarAta vidyApIThanA dhyeyomAM badhA pracalita dhamani vize saMpUrNa Adara rAkhavAnuM ane vidyArthIonA AtmavikAsane arthe dharmanuM jJAna ahiMsA ane satyane daSTimAM rAkhIne ApavAnuM gAMdhIjInA sIdhA mArgadarzana heThaLa nakakI karavAmAM AveluM che. te mujaba gUjarAta vidyApIThanA pUrva-snAtaka mahAvidyAlayomAM badhA dharmonA zikSaNane abhyAsakrama AdhAra pAkyakrama tarIke anivArya che. anya yunivarsiTIomAM paNa prathama varSanA abhyAsakramamAM jagatanA dharmone vaikalpika pAThayakrama pracalita che. navajIvana TrasTanA dastAvejamAM tenA uddezonI pUrtisAra je je pravRttio karavAnuM sUcaveluM che temAM hiMdamAM vaselI badhI judI judI koma vacce ekyano pracAra karavAnuM sUcavavAmAM AvyuM che. e hetu mATe navajIvane gujarAta vidyApIThamAM prasthApita karelA anAmata kozamAMthI sahAya maLavAne pariNAme A pustaka saMpuTa sAmAnya vAcakane paravaDI zake tevI rAhatadaranI kiMmate ApavAnuM zakaya banyuM che. - gAMdhIjI prasthApita ane saMsthAonI badhA dharmonI sAcI samajaNa phelAvavAnI javAbadArI che. vaLI uccazikSaNamAM have mUlyazikSANa tathA tulanAtmaka dharmonA zikSaNanuM mahattva svIkArAtuM jAya che. kendra sarakAranA mAnavasaMsAdhana maMtrAlaye tathA yojanA paMce tema ja vizvavidyAlaya anudAna Ayoge A prakAranA naitika mUlyonI keLavaNI karatA zikSaNane protsAhana ApavAnuM nakkI karyuM che. Ane anulakSIne A pustaka - saMpuTa uccazikSaNamAM kArya karatA sahu koIne upayogI thaze evI AzA che. 'dharmane samajonA A pustaka -saMpuTa mAraphata gAMdhIjIno sarvadharma. samabhAvano saMdezo sarvatra vasatA gujarAtI kuTuMbomAM prasaraze evI AzA che. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hindU kahaiM rAma mohiM pyArA, turuka kaha rahimAnA; Apasa meM doa lari lari mU marama na kAhU jAnA. -kabIra Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAda aMge sana 1942nA kArAvAsa daramyAna kaMIka kaMIka vAMcavAno samaya maLato hato. paMDita suMdaralAlajInAM hiMdustAnImAM lakhelAM "hajarata mahaMmada ane islAma' tathA "gItA ane kurAna' paNa joI lIdhAM hatAM. pustake gamI gayAM hatAM. bahAra AvyA pachI manamAM AvyuM ke ekAdane taraju karuM. paMDitajInI paravAnagI maLI gaI. navajIvane mArI marajIthI "gItA ane kurAna'nuM kAma mane soMpyuM. ' viSaya paricita che paNa sAcuM jJAna na hovAthI ApaNe hArdane pichANuM zaktA nathI. hiMdu-muslima aikyane rASTrakAryanuM eka mahattvanuM aMga ApaNe sau mAnIe chIe; sarvadharmasamanvayamAM paNa ApaNe vizvAsa rAkhIe chIe. paraMtu sAcA abhyAsa ane jJAna vinAnI ApaNI mAnyatAo phaLatI nathI. te sAru rASTrasevakoe te AvA graMthanuM parizIlana karavuM ja joIe. A ke AvAM pustaka lekazikSaNanI dRSTie paNa atyaMta upayogI che. janasamAjanuM zIla AvA sAhityathI sudaDha thAya che. paMDita suMdaralAlajI jANItA vidvAna che; saMskRtidarzana tathA dharmasamanvaya jevA emanA khAsa viSaya che. A siddhahasta lekhakanI viziSTa zailIvALuM A pustaka gujarAta samakSa mUkavAne A avasara mane maLyo e mAruM sadbhAgya che. mULanA arthabhAvane kSati na Ave tenI kALajI te rAkhI che chatAye mULa pustaka jevI majA A anuvAda kyAMthI ApI zake ?! viSayanI carcA karavAno adhikAra mATe nathI. paMDita suMdaralAlajIe je pIrasyuM che te pacAvIe te lekhakane sateja thaze tathA rASTrahitane vadhAranAra kArya pU. gAMdhIjInI daSTie karyuM gaNuze. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna' vAcakA samakSa mUkavAnA uddeza e nathI ke ame mAtra buddhine saMtASavA icchIe chIe, paraMtu amArI nema tA e che ke manuSya satyanuM AcaraNa karavAnI zakti prApta kare. ame IcchIe chIe ke A banne sagraMntheAnuM vAcana AcaraNamAM utAravAnI dRSTithI thavuM oIe. amArI kAmanA che ke AnA vAcanathI prabhu ApaNane evuM khala arpe ke jethI ApaNe ApaNA vADA, nyAtAta, deza, gAma tathA kauTuMbika svArthabaMdhane ne ukheDI nAkhI zakIe. A aMtarAyeA ApaNane ekabIjAne vegaLA rAkhe che, ne laDAvI mAre che. ApaNe sau eka chIe evuM vicAravuM ke mAnI levuM eTaluM ja pUratuM nathI; paraMtu AvazyakatA enI che ke ApaNe ApaNA vyaktigata tathA sAmAjika vyavahAramAMthI e vArtA ke je manuSya manuSya vacce bheda UbhA kare che tene dUra karIe; bhale pachI te rItarivAjo hAya, kAyadAe hoya ke sAMpradAcika baMdhane hAya." A pustakanA prAstAvika eka che' -nA aMtima bhAgamAMne vizeSa lakhavAnuM prayAjana nathI. ekamekane samajavAnI tathA samAvavAnI zakti dhira ApaNane Ape e ja prArthanA sAthe A anuvAda sana 1950nA sarvAMdaya pakSamAM thayA hatA te have prakAzane pAme che. gokuLabhAI bhaTTa lekha - uparanA - ' duniyAnA sarva dharmAM utArA mArgadarzaka che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 viSayasUci anuvAda aMge prAstAvika duniyAnA sarva dharmo eka che gItA gItA gItAdhama gItAsAra 143 kurAna kurAne 155 kurAna ane teno upadeza 164 kaIka vaLI [ strIo saMbaMdhI, jehAda (dharmayuddha), Akebata, Akherata, jannata ane jahannama (paraleka, kamaphaLa, svarga ane naraka)] 220 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna prAstAvika Page #11 -------------------------------------------------------------------------- Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmAM eka che jyArathI A duniyA astitvamAM AvI athavA jyArathI A dharatI upara mAnava vasavA lAgyA, tyArathI dareka manuSyanuM hRdaya be judI judI dizAmAM taNAtuM rahyuM che. kayAreka svArtha bhaNI tA kayAreka parApakAra bhaNI. mUrAI ane bhalAI, pApa tathA puNya A baMne mArgonAM bhinna bhinna nAme che. keAI mAnava evA nahIM maLe ke jenA dila upara A baMnenI asara na thaI haiAya. A baMne mArgo manuSyane pAtapAtA bhaNI kheMcatA ja rahe che; ane A ja kheMcatANu, A ja aMdarane jhaghaDA A duniyAnA moTAmAM moTA saMgrAma che. A yuddhamAM svAne ke pUrAI ne potAmAMthI nirmULa na karI zakavuM e ja moTAmAM meTI hAra che, ane enAthI peAtAnI jAtane bacAvIne pavitra banavuM e ja mATAmAM mATI jIta che. A ja rIte bIjAMonI bhalAI ne peAtAnA hRdayamAM sthApita karavI e jIta che ne tene sthAna na ApavuM e meATAmAM mATI hAra che. A vijayane eTalA mATe mahAna mAnavAmAM Ave che ke AnI aMdara ja dareka mAnavanI tathA AkhA mAnavasamAjanI bhalAI samAyelI che. tathA emAMthI samasta duniyAnI unnatinA tathA sukhacenanA mArgo maLI Ave che. ane Ane meATAmAM mATI hAra eTalA mATe mAnavAmAM Ave che ke 3 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna ethI mAnavane vadhAremAM vadhAre vipattio veThavI paDe che ane A ja mAnavasamAjanAM ghora duHkhanuM tathA avanatinuM kAraNa che. A jItamAM duniyAnI bhalAI ane A hAramAM duniyAnAM duHkhonAM tathA patananAM mULa che. je ApaNe mAnavajIvana upara UMDI daSTi nAkhIzuM te spaSTapaNe dekhAI Avaze ke manuSya ekabIjA sAthe evI rIte saMkaLAyelA che jevI rIte ke ApaNuM zarIranA alaga alaga avaya hAtha, paga, AMkha, nAka ane kAna ekameka sAthe joDAyelA che. A ja pramANe duniyAnI badhI vastuo, ane khAsa karIne mAnavIonA sarva samUha, paraspara evA atUTa ane ghaniSTha saMbaMdhathI baMdhAyelA che ke enAM mULabhUta lAbha tathA hAnine judA pADI zakAtAM nathI. ApaNe sau eka kuTuMbavata chIe. prema, ekabIjA pratye samabhAva, ekamekanI sevA upara enA pAyA sthira che, ane enuM nukasAna ekabIjAnI ghaNA karavAthI ke laDavAthI thAya che. mAnavanI aMdaranI laDAI ke jene upara ullekha karavAmAM Avyo che, temAM jIta eTalI hada sudhI thAya che ke jeTalI hada sudhI mAnava A satyane pArakhI laI zake che. manuSya jeTalA aMzamAM A vAta samajata thaI jAya teTalA pramANamAM ene jaNAze ke pArakAnA bhalAmAM potAnuM sAcuM zreya che ne bIjAnI avanati pitAnI paNa barabAdI che. A rIte manuSyamAMthI pitA tathA pArakAne bheda osarate jaze, athavA te ema kahIe ke pitApaNAnuM Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che vartula moTuM thatuM jaze ane pArakApaNAne vicAra ghaTato tathA kSINa thato jaze. enA hRdayamAM eka eka karatAM pitAnuM gAma, nagara, pitAne deza tathA vadhatAM vadhatAM sArIye pRthvInA mAnavIo sAthe potApaNAnI bhAvanA prakaTavA tathA jAmavA lAge che. ene bIjAonI bhalAImAM pitAnuM bhaluM, bIjAnA patanamAM potAne vinAza, bIjAonAM sukhomAM potAnuM sukha, ane bIjAonAM duHkhamAM pitAnuM duHkha dekhAvA lAge che. duniyAnA sarve dezanA sarva mAnavIonI A vAtanI samajaNamAM ja duniyAbharanI sAcI zAnti ane zAzvata sukhane AdhAra che. A samajaNa mAnavAmAM AvatAM ghaNI vAra lAge che. khAsa karIne prajAomAM ane dezamAM A vicAra utpanna thavo ane tene vikasAva e bahu agharuM kAma che. A mATe ja A kheMcatANa maTavA pAmatI nathI ane enA cAlu rahevAthI duniyAne ghaNAM moTAM nukasAna thAya che. jyAre jyAre A kheMcatANa vadhI jAya che ane manuSyomAM aNusamaja, svArtha, tathA tRSNAtRptinuM jora hoya che tyAre tyAre azAMti, asukha ane avanati vadhe che, ane jyAre jyAre ekabIjAmAM premabhAva tathA sarvanA kalyANanI vRtti vadhavA lAge che tyAre tyAre cAre kora zAMti, sukha tathA unnati dekhAvA lAge che. duniyAmAM pitA pArakAne bheda tathA vADAo jeTale aMze vadhavA lAge che, teTalA pramANamAM samAjaAtmAnA TukaDe TukaDA thavA lAge che, kajiyAo vadhe che, duHkha, garIbAI tathA barabAdI phAlavA lAge che. bIjA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna zabdomAM kahIe te ema kahI zakAya ke bahAranA laDAITaMTA mAnavInI A aNasamajanuM pariNAma tathA mAMhomAMhenI kheMcatANanuM ja pratibiMba che. A aNasamaja pratye manuSyanuM dhyAna kheMcavAnuM tathA emane A kheMcatANathI dUra rahevAne rasto batAvavAnuM kAma dharmoe vadhAremAM vadhAre karyuM che. "dharma" zabda saMskRta "gha" uparathI thayo che. tene artha dhAraNa karavuM athavA sAMdhI devuM evo che, manuSyane judA paDatAM roke tenuM nAma dharma. saMskRta pustakomAM Thera Thera dharma zabdane A ja artha ApavAmAM Avyo che. mahAbhAratamAM kahyuM cheH dharma zabda dhAraNa karavA sAthe saMbaMdha dharAve che, tene artha saMbhALI rAkhavuM ke sAMdhI devuM evo che. dharmathI sau sAvadha rahe che tathA maLatA rahe che. je kAryathI sarva le ke ekameka sAthe saMkaLAyelA rahe te ja sAce dharma che. sarvanA bhalA mATe dharmane varNavavAmAM Avyo che. je kAryathI sarvanuM kalyANa thAya te ja mULamAM dharma che. koI paNa prANIne duHkha ke nukasAna na pahoMce tevuM dharmanuM varNana che. je kAryathI keIne paNa hAni na pahoMce te ja sAce dharma che. je manuSya saunuM bhaluM cAhe che tathA saune kalyANanAM kAmamAM kAyA, vAcA ne manasA maMDyo rahe che, te jAjale! te ja dharmane jANavAvALo che." majahaba" zabdane artha che "mArga . je raste saunI bhalAIne che te ja sAce dharma - majahaba che. kurAnamAM kahyuM che: sAcesAca tame so manuSya eka ja prajAnA che, ane eka ja prabhu tamAre mArgadarzaka che, tethI tenI pUjA Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che kare. jo ke e potapotAnA vADAo bAMdhyA che. paNa saune eka ja prabhu pAse javAnuM che." (abiyA, 92-93) eka vAra mahaMmada sAhebane keIe pUchyuM: "dharma zuM che?" emaNe uttara vALyo: "dhIrajathI sahana karavuM ane bIjAonuM kalyANa karavuM te." (ahamada) eka bIje sthaLe islAmanA payagambare kahyuM che je nuM momIna (ImanavALe-dhamika) thavA cAhate heya to tArA pADozInuM bhaluM kara, ane jo tuM muslima thavA cAhato hoya te pitA mATe je sAruM gaNe che tene ja saune mATe sAruM lekhaje." (tiramijhI) mahaMmada sAhebanI eka bIjI upadeza-kathA cheH "sakaLa sRSTi prabhunuM kuTuMba che. je AkhA kuTuMbanuM bhaluM kare che te prabhune vahAlo che." (behakA) paMtha, patha, mArga ane jApAnI tathA cInI bhASAomAM to yA ro ne paNa majahabanA jevo ja artha che. aMgrejI zabda "rilIjyana" je dhAtu uparathI nIkaLe che tene artha che "bAMdhavuM". je vastu ekabIjAne bAMdhI-sAMdhI-sAMkaLI rAkhe che te ja che dharma (rilIjyana). A rIte dharma, majahaba ke "rilIyana"nI moTAmAM moTI AvazyakatA tathA tenuM moTAmAM moTuM kAma e ja che ke te manuSyamAtrane ApasanI phUTathI, laDAIjhaghaDAthI tathA kaMTAothI bacAve, temane kuTuMbIjanonI peThe premane dore bAMdhI rAkhe, temanAmAM meLa rAkhe tathA paraspara sAthe vyavahAra karavAne, raheNIkaraNIne ane jIvana gujAravAne temane e DhaMga, e paMtha, e siddhAMta tathA e niyama Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna dAkhave ke jethI saunuM kalyANa thAya. te niyama ke siddhAMta sadAcAranA athavA saddaguNanA mAnya siddhAMte che jene duniyAnA sarva dharmoe tathA tene sthApita karanArAoe tathA calAvanArAoe AraMbhathI Aja sudhI ekasa Agraha rAkhe che. manuSyajIvanane A sIdhAsAdA mULabhUta siddhAMta upara calAvavA mATe sau dharmoe jene Azraya lIdhe che te zreSTha prakAra evo che ke jethI eka IzvaramAM, khudAmAM, athavA "geDa"mAM zraddhA rahe. ATalA badhA moTA A saMsArane, brahmAMDano calAvanAra koI ne koI jarUra che, kaIne kaI evI mahAna zakti che jenI sAthe ApaNe saMbaMdha che ane jenA bhaNuM ApaNe sau jaI rahyAM chIe. je rIte A pRthvInI tathA tenAthIye dUra dUra sudhInI badhI garamI tathA rezanI A sUryamAMthI nIkaLe che tevI ja rIte ApaNA prANane, ApaNI sarva cetanazaktione, ApaNA AtmAmAM bharelI addabhuta zaktine paNa kyAMka ne kyAMka kaI bhaMDAra che jyAMthI te sarva nIkaLe che. ApaNA potAnA AtmAnI laghutA, azakti tathA parataMtratA ja ApaNane te parama AtmAnA akhUTa sAmarthyanI jANa karAve che. sarva dharmoe e svIkAryuM che ke Izvara - allAha mAnavanI TUMkI buddhi tathA samajaNathI keTalAye UMce tathA dUra che. sAthe sAthe dareka dharmanA gIo, sUphIe, saMta, valIo, RSio tathA nabIo (draSTAo) vageree A mATInI kAyA tathA TUMkI buddhinI hada vaTAvIne pelA anahadanI tathA anaMtanI Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che DIghaNI jhAMkhI karavAno dAvo karyo che. bauddha dharma athavA evA bIjA dharmo ke jene viSe ema manAya che ke teo A duniyAne kaI saTTA che ema mAnatA nathI teo paNa siddha, arahaMta athavA buddha (prakAzita) evA keI ne keI rUpamAM sarva maryAdAonI tathA azaktionI upara pUrNa AtmA, parama AtmA, sarva AtmAne to mAne che. pUrNatAne pahoMcavAnI koziza karavI te ja manuSyane dharma tathA tenI pharaja che ema batAve che ne tyAM sudhI pahoMcavA mATe pApakAra, sadAcAra ane saunI sAthe bhAIcAre rAkhavAnuM khAsa jarUrI gaNAve che. pariNAma e Ave che ke ApaNe ene kaI paNa managamatA nAme oLakhIe chIe - bhagavAna, Izvara, paramAtmA, khudA, allAha, athavA geDa, mAtra eka paramezvarane mAnava, tene ja sauno ekasarakhe pAlaNahAra lekha, tenA sevakarUpe sau manuSyane pitAnA bhAI mAnavA, ane saunI sAthe meLa, prema tathA paropakArathI vartavuM e ja A duniyAnA sarva dharmone sAra che. e paNa niHsaMdeha che ke duniyAnA sarve moTA moTA dhae A pRthvInA kaDe manuSyane seMkaDo tathA hajAro varSo sudhI sAce rahe vAnyA che. Aja sudhI kareDo mAnavIenAM hRdaya tathA manane, emanA AtmAne sukha tathA zAnti denAra cIja dharma karatAM bIjI nathI maLI AvI. manuSya manuSyamAM prema pedA karanAra dharma sivAya anya koI tAkAta jagatamAM maLI AvatI nathI. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna Aje AkhI duniyAmAM nAnAmoTA saMpradAyeA, majaba, dharma, paMtha tathA mata pracalata che. A sahumAM cha dharmAMnI khAsa gaNatarI che. hiMdu, yahUdI, jaratheAstI athavA pArasI, bauddha, IsAI ane islAma. jyAM sudhI jANyAmAM che tyAM sudhI AmAM hiMdu dharma sauthI jUne tathA islAma sauthI chellA -- navA che. hiMdu dharmane mAnavAvALAe hiMdustAna sivAyanA bahAranA pradezeAmAM ati alpa saMkhyAmAM che. duniyAbharamAM vadhu saMkhyA IsAI e tathA bauddhonI che ane sauthI echI yahUdI tathA pArasIonI che. IslAmane astitvamAM Avye lagabhaga sADA terase varSe thayAM che. ene mAnavAvALAonI saMkhyA AkhI duniyAmAM lagabhaga trIsa karoDanI che. A cha meATA mATA dharmAMnA cha meATA dharmagraMthA che. hiMduonA Rgveda, yahUdIonI taurAta, pArasIonA jhandra avastA, bauddhonI tripiTaka, IsAI AnuM khAIbala ane musalamAnAnuM kurAna. A cha pavitra graMtheAne sAthe sAthe rAkhIne jo zraddhApUrvaka vAMcavAmAM Ave te emAM darzAvela mULabhUta vAto ekasarakhI maLI Avaze. kayAMka kayAMka tA emAMnAM kathAvArtA, prasaMge ane bhAge maLatAM Ave che. A sarvane tulanAtmaka die vAMcanArane ema lAgyA vinA nahIM rahe ke A sarva dharmonuM mULa eka ja che athavA te ema lAgaze ke eka ja mahAvRkSanI vistarela A sarve zAkhAo che; dareka zAkhA pAtapeAtAnA sthaLakALamAM satyanI zodha karanAra karoDA AtmAne zAMti, zItaLatA tathA Azare Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che detI rahI che. uparanA chaye graMthamAM nAveda sauthI jUne graMtha che; ane kurAna chevaTane che. te paNa kurAnanA "anUra adhyAyamAM paramAtmAnI lIlA tathA stutine vAMcatAMveMta azvedanI keTalIka tracAo ke jemAM IzvaranI stuti gavAI che, tenuM smaraNa thAya che. kurAnamAM IzvaranuM sauthI moTuM nAma "allAha" che. zvedamAM IzvaranAM nAmomAMnuM eka nAma IlA" che je saMskRtamAM "Ila" dhAtu uparathI nIkaLe che ane jeno artha thAya che bhajavuM ke pUjavuM. TvedanuM eka AkhuM sUkta IlA nAme che. AjathI ochAmAM ochAM cha hajAra varSa pahelAMnI sumerI saMskRti ane tyAMnI belI Izvarane "Ila"nAme oLakhatI. A uparathI ja purANuM "bAbila" (bAba+ Ila =allAnuM dvAra) nagaranuM nAma paDyuM che. yahUdIonI taurAtamAM tathA pArasIonA jhanda avastAmAM A nAma Thera Thera najare caDe che. jyAre hajarata IsAne zULI para caDAvavAmAM AvyA tyAre temanA mukhamAMthI IlehI! IlehIM!" (he mArA Izvara! he mArA Izvara !) zabdo nikaLyA kahevAya che. "tarajumAnula kurAna" nAmanA pitAnA graMthamAM maulAnA abula kalAma AjhAde batAvyuM che ke kaladAnI, suriyAnI ane bIjI prAcIna bhASAomAM IzvaranAM nAmo Ane maLatAM maLI Ave che. jevA ke kaladAnImAM ilAhiyA", IbarAnImAM "Ileha" vagere. eka vAta spaSTa che ke allAha nAma koI ne koI rUpe zvedanA samayathI ghaNA dezamAM tathA ghaNI bhASAomAM cAlyuM Ave che. evI ja rIte kurAnane "2mba" sArvedane AkhI Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna duniyAne pALavAvALe ?" che. kurAnanI sauthI pahelI prArthanA "e tenaerAtaru muslIma" (amane sanmArge laI jA) ane sarvedanI RcA "mane natha supatha" e ekamekanuM bhASAMtara che. vedomAMnA ekamevAditIyam" ane islAmamAMnA "vavAra rIvA" bane samAnArtha che. eno artha e che ke "te eka che ane bIje kaI bhAgIdAra nathI." AvI ja sthiti bIjA sarva dharmagraMthonI che. kurAnane "trA fmANu mistrA' athavA kalama-e-tauhIdanA "jhAriyA giru' zabda ane jhabda avastAnA "neta vana mAra thavAna' e badhAya ekamekanA zabdAnuvAde che. kurAnamAM "vimitAmivirahIna' eka so cauda vAra AvyuM che. eno artha thAya che e bhagavAnanA nAma sAthe ke je rahema karavAvALe che ane dayALu che." IrAnanA jarathostI vidvAne potAnA graMthane AraMbha "nAma cagAna variArA jiravAra' e vAkyathI zarU karatA hatA. baMnene bhAvArtha eka ja che. - have ApaNe e joIzuM ke A moTA moTA dharmanA pravartake pitAnI pahelAMnA ane pachInA dharmo viSe zAM zAM maMtavya dharAvatA hatA. emanAM e maMtavyane vicAra karIe chIe tyAre Azcarya thAya che ke A sarva mahApuruSoe tathA payagaMbaroe bhAre spaSTatAthI ane makkamatAthI dareka dharmanI saccAInI ne UMcAInI jAherAta karI che, paNa emane anusaranArAnA kAna sudhI paNa e sUra nathI pahoMcI zakatA. nIcenAM dRSTAMtothI A vAta vadhAre spaSTa thaze. karIe chIe ane cAnI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che "C 13 zrIkRSNe gItAmAM kahyuM che 37 "je mANasa phAvate raste cAlIne Izvarane meLavavAnI kAziza kare che tene Izvara e ja mArge maLe che, manuSye judI judI dizAethI cAlIne paNa e ja Dhabe IzvaranAM darzana kare che. je rIte eka geALa cakra upara cAre bAjue UbhelA mANasA jude jude ThekANethI keMdra sudhI pahoMce che. " (4-11) pArasI dharmanA prasthApaka mahAtmA jarathuSTre kahyuM cheH duniyAnA Aja pahelAMnA dharmAMte mAnIe chIe. e sarva bhalAI tarapha laI janArA hatA." (yasanA, 16-3) cInane mATe janasamUhelethI ja bhAratavarSanA buddha, cInanA mahAtmA lAvyuM tathA mahAtmA DuMgakujhe me traNene peAtAnA guru, pIra ne mArgadarzaka mAne che. kuMgaphulke tathA lAotjhe e ane cInanA e mATA dharmAMnA pravartakA hatA. kuMgaphuljhee kahyuM cheH ' " huM pahelAMnI vAtAne ja AgaLa calAvI rahyo chuM; huM kazIye navI vastu nathI batAvI zakatA. '' buddhadeve kahyuM che H "" " keTalAye muddo mArA pahelAM AvyA te keTalAye mArI pachI Avaze. huM purANA prakAzane ja prasArI rahyo chuM. bauddha ane jaina dharmAMnA anuyAyIo mAne che ke prAraMbhathI te Aja sudhI yuddha ane tIrthaMkaro thatA AvyA che, tee saMsArane e ja saccAI ne tathA UMcAI nA rastA dekhADatA rahyA che ane e ja pramANe cAlatuM raheze. ja Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 ijilamAM lakhyuM che "zuM kAI evI vAta che ke jene viSe ema kahI zakAya ke e navI che? A sarve amArAthI pahelAMnA samayathI cAlatuM AvyuM che. duniyAmAM kAI cIja navI nathI. ' ( taurAta, kitAba vAeja ) payagaMbara IsAe kahyuM cheH ?? " huM jUnA dharmane tathA payagaMbarAnA upadezano nAza karavA nathI AvyA, paraMtu huM tenI pUrti sAruM AvyeA huM. kurAnamAM lakhyuM che gItA ane kurAna "" " sAcesAca ame ( alAhe ) dareka dezamAM payagaMbare janmAvyA che jemaNe mAnavasamAjane upadeza karyo ke prabhunuM dhyAna dhareA tathA bUrAithI bacatA raheA. ( nahala, 36 ) sAcesAca tamArA A sarva dhameryAM athavA saMpradAye eka ja dharma ane eka ja saMpradAya che ane tamArA sotA eka ja pAlaNahAra che enuM ja lakSa rAkheA. paraMtu manuSyAe peAtAnA dharmanA ApasamAM bhAgalA karyA ane dareka dala peAtAnA bhAgalAthI phulAtuM phare che. A ja moTI asamaja che." (meAmenUna 3, 51-14) HH H 33 sAcesAca je lekA eka Izvara tathA tenA payagaMkhareAte nathI mAnatA tathA peAtAnAM maMtavyA pramANe cAlavA cAhe che te ja kharekhara kAphira che. ane prabhue temane mATe narakanI sajA karAvI rAkhI che. ( tesAya, 150-151 ) sAcesAca je leAe dharmanA jee peAtapeAtAnA vADA banAvI tamArA kAI saMbaMdha na hoI zake. > bhAgalA karyAM che ane beThA che temanI sAthe (inAma, 160 ) Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che "A (kurAna) te saccAI che. A graMtha pahelAMnA dharmagraMthanuM samarthana kare che (eTale ke e sarvane satya sAbita kare che)." (bakarahala ). "ane tamane (mahaMmada sAhebane) keI evI vAta nathI kahI je pahelAMnA payagaMbarone na kahI hoya." (hA-mIma, 43) prabhue sai mATe judAM judAM vidhio tathA sAdhano banAvyAM che. je Izvara dhArata to saune mATe ekasarakhA rItarivAjo- rastAo banAvata, paraMtu prabhue jene je sAdhana cIMdhyuM che te dvArA ja te prabhune parakhe. A mATe saMpradAyanA jhaghaDAomAM na paDe ane ekamekanI bhalAInA kAmanI spardhA kare. sarvane prabhu pAse pAchuM javuM che. te veLA je je vAto aMge tamArAmAM matabheda che te te prabhu tamane samajAvI deze." (mAdA, 48) A dharmagraMthamAM AvI agaNita vAta bharelI paDI che. satya vAta e che ke phakata taphAvata hai nAma hI kA, daraasla sava oka hI hai yAro! jo Abe sAphIkI nojameM hai, asIkA jalavA huvAvameM hai| he dosta! mAtra nAma ja leTa che. mULamAM sarva eka ja che. je svaccha pANInI laheromAM che teno ja jhagamagATa parapoTAmAM dekhAya che. duniyAnA mukhya mukhya dharmonI ekatAne ullekha ApaNe uparanA bhAgamAM karyo che. A prakaraNamAM hiMdu dharmanA tathA IslAmanA be vikhyAta ane pracalita graMthe - Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna gItA tathA kurAnanI vAta karIzuM. ApaNA dezamAM A be dharmonA ja mAnavAvALA moTI saMkhyAmAM rahe che. gItA kyAre ne kevI rIte lakhAI tathA hiMdu dharmanA graMthamAM gItAnuM sthAna kyAM che te gItAnA vivaraNamAM darzAvIzuM. tevI ja rIte kurAna kyAre, kevI rIte, ane kyA saMjogomAM prApta thayuM tathA tene prabhAva janatA upara ke paDyo e sarva kurAnanA vivecana samaye dAkhavIzuM. gItA e hiMdu dharmane khAsa graMtha che tathA dharmane te nicoDa gaNAya che e vAta suvidita che. e ja pramANe kurAna paNa IslAmano sarvathI zreSTha graMtha ane tene AdhAra che. duniyAnA A baMne pavitra graMne sAthe rAkhIne sadbhAvapUrvaka vAMcavAmAM Ave te spaSTapaNe jaNAI Avaze ke A baMnenA upadeza tathA mULabhUta siddhAMte ekasarakhAM che. keTalAMka daSTAMta ame AgaLa jatAM TAMkIzuM. bhAratavarSamAM gItAne tathA araba dezamAM kurAnane upadeza je saMjogomAM ApavAmAM AvyuM hatuM te ekabIjAne maLatA Ave che. AryAvartamAM kauravo ane pAMDavo vacce mahAbhAratanuM yuddha thayuM hatuM, laDanArA eka ja kuTuMbanA hatA tathA eka ja dAdAnA pautra hatA. e laDAImAM baMne pakSemAM ekamekanA bhAI, mAmA, kAkA, sALA, banevI, sasarA vagere sagA hatA. e ja pramANe kurAnamAM musalamAna tathA geramusalamAna vaccenI laDAInI je vAta Ave che te araba dezanA eka ja moTA tathA prasiddha kureza kuTuMbanAM saMtAnonI che. "kureza" ane "kuru" e baMnemAM mAtra zAbdika nahIM Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che 17 paNa aitihAsika maLatApaNuM che. karuza ane kuru e bane nAme IrAnanA graMmAM maLI Ave che. IrAnanA eka moTA bAdazAhanuM nAma kauruza hatuM jenuM aMgrejI vikRta rUpa, sAIrasa thayuM. IrAnIe pitAnAM pustakamAM tene "kauruza" tathA kuru" banne rIte lakhe che. kauranA ane pAMDenA eka agrajanuM nAma "kuru" hatuM. kaurava zabda kuru uparathI thaye che. mahAbhAratanA kuru ane kaurava, IrAnanA kauruza athavA kuru ane arabastAnanA kureza e traNe nAmonuM mULa eka ja che. ItihAsanI e eka satya ghaTanA che. je rIte kauravoe pAMDa upara judI judI jAtane kera vartAvya tathA emane duHkha dIdhAM, emanI milakata paDAvI lIdhI, emane gharathI tathA vatanathI bahAra kADhI mUkyA, emanAM gharone Aga lagADI tathA emane jhera pAvAnI paNa koziza karI te ja pramANe makkAnA kureze e mahaMmada sAhebane tathA temanA sarva sagAMsaMbaMdhIo ke jemaNe mahaMmada sAhebanA upadezane kAraNe jUnA dharmane cheDIne IslAmane svIkAra karyo hato eTale ke eka allAha sivAyanAM bIjAM devadevIonI athavA kAbAnI jUnI mUrtionI pUjA baMdha karI hatI, te sarvane lagabhaga tevI sarva yAtanAo ApI hatI. makakAmAM kAbA e hajAro varaso pahelAMnuM eka purANuM maMdira hatuM. kureza enA pUjArI-paMDA hatA. tera varSa sudhI kurezae mahaMmada sAheba tathA temanAM sAthIsaMbaMdhIo upara eTalA badhA julama varasAvyA ke temanuM makAmAM rahevuM azakya thaI gayuM hatuM. chevaTe mahaMmada sAhebane gI-2 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna pitAne makkA choDI madInA cAlyA javuM paDyuM hatuM. je musalamAno pahelethI makkA choDI gayA hatA teo madInAmAM pahoMcI gayA. madInAnA ghaNA lokoe IslAma dharma svIkAryo hate. makkAnA kurezoe ahIM paNa temane pIche pakaDyo. eka taraphathI makkAmAM bAkI rahelA mahaMmada sAhebanA anuyAyIone tathA bhAvikone satAvavAmAM AvatA hatA ane bIjI taraphathI eka moTuM lazkara laIne mahaMmada sAhebane tathA temanA maLatiyAone mAta karavA madInA upara caDAI karI hatI. te kALa sudhI IslAmamAM duzmane viruddha paNa hathiyAra ugAmavAnI paravAnagI na hatI. e tera varSomAM kurAnamAM je vacana e viSayanAM che te sarvamAM "bIjAnA julamane dhIrajathI zAMtithI sahana karI levA " tathA "bUrAIne badale bhalAIthI Apa" e ja upadezAyuM che. (hAmIma, 34, 36; alamomenuna, 6 vagere). jyAre kurezIe pahelI vAra madInA upara caDAI karI tyAre pahelI vAra kurAnamAM nIcenA zabdamAM talavAra hAtha dharavAnuM kahevAmAM AvyuM? laDAI kAje jenA upara caDAI karavAmAM Ave che temane laDAInI paravAnagI ApavAmAM Ave che, kAraNa ke temanA upara A julama che, ane A niHsaMdeha che ke allAha temanI madada mATe pUrato che. A rajA temane ApavAmAM Ave che ke jemane anyAyI rIte gharabahAra kADhavAmAM AvyA che kAraNa ke teo mAne che ke eka allAha ja amAro pAlaka che. " ( hajaja, 30, 40 ) Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che tevA mArA para aneka prakAre joIe bIje kazeya duniyAnA sarva dharmo eka che gItAmAM kauravone dharmabhraSTa tathA AtatAyI kahevAmAM AvyA che (1-36). manusmRti tathA bIjA graMthamAM AtatAyI zabda e loko mATe vaparAya che ke jeo Aga lagADe, jhera khavaDAve, hatyA kare, lUMTa calAve athavA e rItanAM bIjAM duSTa kRtya Acare. A AtatAyIo mATe motanI sajA pharamAvavAmAM AvI che. manusmRtimAM lakhavAmAM AvyuM che: AtatAyI je sAmethI Avato hoya to bIje kazeya vicAra karyA vinA tene mArI nAkhavo joIe." musalamAna upara aneka prakAranA julamo jeo karatA hatA tevA makkAnA kureza mATe kurAnamAM "kAphira zabda ThekaThekANe vaparAya che. ene zabdArtha che "nagaNe', kRtanI. makAnA A "kAphiro sAthe laDAI karavAnI paravAnagI ApatI veLA nIcenAM traNa kAraNe ApavAmAM AvyAM che. (1) makkAnA e bhAIo ke jeo islAma pratye bhakti rAkhe che temane teo judI judI rIte satAvatA hatA (nesAya, 74). (2) emaNe nyAya viruddha musalamAnone gharathI bahAra kADhayA hatA kAraNa ke musalamAne eka allAha sivAya bIjAM kaI devadevInI pUjA karavA nA pADatA hatA (hajaja, 40). (3) emaNe kazAya kAraNa vinA madInA upara caDAI karIne tyAMthI paNa musalamAnone nirmULa karavAnuM IchayuM hatuM (hajja, 49). A saMbaMdhamAM eka bIjI vAta dhyAnamAM rAkhavA jevI che. je veLA makkAnAM tathA madInAnAM sainya ekabIjAnI Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 gItA ane kurAna sAme AvI UbhAM rahyAM tyAre temAM paNa kaurava pAMDenI senAmAM hatuM tema bane pakSe ekamekanA bhAI, kAkA, mAmA, sasarA tathA ApAsenA sagAsaMbaMdhIo laDavA taiyAra thayelA dekhAyA. je rIte gItAmAM arjunanuM hRdaya pitAnA saMbaMdhIone yuddhamAM UbhelA joIne dravI gayuM hatuM ane arjune eka vAra laDavAnI paNa nA pADI e ja pramANe kurAnamAM laDAInI saMmati maLI gayA pachI paNa keTalAka musalamAne laDAIthI alaga rahevA IcchatA hatA. gItAmAM zrIkRSNa arjunane upadeza dIdhuM hatuM? "tArA hRdayanI A durbaLatAne choDIne Ubho thA tathA yuddha kara. A durbaLatA tane zobhatI nathI." (2-3) upara pramANe ja kurAnamAM musalamAnonI kamajorI tathA saMkecane joIne Adeza ApavAmAM AvyuM hatuM ? tamane yuddhanI paravAnagI ApavAmAM AvI che ane tethI Ama karavuM ThIka nathI lAgatuM. saMbhava che ke je vAta tamane ThIka na lAgatI hoya te tamArA hitanI nIvaDe; ane je tamane bhAvatI hoya te tamArA ahitanI hoya. . . ane evI te zI vAta che ke tame allAhane paMthe cAlanArAM azakta asahAya strIpuruSa ane bALakonA rakSaNa mATe nahIM laDe, jeo ema kahI rahyAM che ke he pAlaNahAra ! amane A makkAthI bahAra kADha, ahIMnA mAnavIo amArA upara kera vartAve che; amane bacAvanAra tathA amArI sahAyatA karanAra mokala." (bakaraha, 216; nesAya, 75, 76) Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmI eka che je pramANe zrIkRSNe arjunane samajAvyA hatA : << jo tuM laDAImAM mAryAM jaIza te svargane pAmaze te jo tuM yuddha jItaze te pRthvInuM rAjya bhAgavaze." (2-37) te ja pramANe musalamAnAne kurAnamAM kahevAmAM AvyuMH C " je Izvarane raste laDatAM laDatAM marI jAya ke jIte, tene allAhu bahu moTA badale Apaze." ( nesAya, cha4 ) gItAmAM dharma ane nyAya mATenI laDAIne dharmayuddha' kahevAmAM AvyuM che. kurAnamAM dharmarakSaNArthe ane nyAya mATenA yuddhane ke'tAja ho savIljAdu' athavA allAhane raste laDavuM' ema kahevAyuM che. < * ane prasaMgeAmAM chevaTe jIta te tenI thaI ke jenA pakSa dharmanA tathA nyAyanA hatA. ane anne ThekANe A rIte sadharmane sthApita karavAmAM madada maLI. atyAra sudhI ame e darzAvyuM che ke gItAne ane kurAnanA upadeza samAna saMjogAmAM thaye! hatA. have ame A ane graMthAnA siddhAMtAnI ekavAkyatAnuM avaleAkana karavA icchIe chIe. A mATe ame gItA ane kurAnamAMthI keTalAMka udAharaNeA nIce TAMkIe chIe. vaLI hiMdu dharmanAM tathA islAmanAM khIjAM pustakA tathA te te dharmanA bhakto, sUphIenI vANImAMthI evI vAtA rajU karIzuM jethI mane dharmAMnI mULabhUta ekatA vadhu sArI rIte samajAI jaze. sauthI pahelAM ame Izvara aMgene ja vicAra karIe. gItAmAM ane kurAnamAM Izvarane lagabhaga ekasarakhA zabdomAM varNavavAmAM Avye che. gItAmAM Izvarane keTaleka ThekANe jyotiSavitajhyoti:' 1 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna 1 * * (13-17) eTale ke H prakAzeAmAMne prakAza ' ane ' pramAsmi zazisUryayoH' (7-8) eTale ke caMdra ane sUrajaneA prakAza ' kahevAmAM Avye che. kurAnamAM allAne nurunaalAnUra' (tUra, 35) eTale ke * prakAza para prakAza' ane 'sUr samAvAte varu arve' (nara 35) eTale ke dharatIne tathA AkAzanA prakAza' kahevAmAM AvyA che. 6 IzvaranA paricaya karAvatAM gItAmAM keTaleka sthaLeAe kahevAmAM AvyuM che ke " janasamAjane aMdhakAramAMthI ajavALAmAM laI jAya che' (10-11). kurAnamAMye allAhanA viSayamAM kahyuM che ke "te leAkeAne aMdhArAmAMthI prakAza bhaNI vALe che" (makara4, 257). upaniSadomAM ThekaThekANe IzvaranI prArthanA karatAM " amane timiramAMthI jyeti tarapha laI jA." (tamaso mAgyotirgamaya) kahevAyuM che. mahaMmada sAhebanI eka prakhyAta prArthanA cheH " huM allAha! mane prakAza Apa." gItAmAM Izvarane vivatonulak' (10-33 tathA 11-61) 'sarve taraphanA mukhavALA' kahyA che. kurAnamAM ullekha che je khAjI tame vaLA tyAM IzvaranuM mukha che" (bakaraha 115). HH :: * gItAmAM Izvarane 'sarvomaphevaram ' (5-29) 8 sarve leAkeAne mAlika' kahI eLakhAvavAmAM Avye che. ene rabbuja mAmIna ' (phAtehA 1 ) < kurAnamAM paNa 8 sarve leAkeAnA mAlika' kahevAyA che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che gItAmAM Izvarane "satya" rUpe varNavavAmAM AvyuM che (17-23); kurAnamAM ullekha che ke "kosTa ' (hajaja, 62) eTale ke "allAha haka (satya) che." gItAmAM IzvaranuM nirUpaNa karatAM kahevAyuM che ke " enA je anya koI nathI" (11-43); kurAnamAM kahyuM che ke ane enA jevuM bIjuM koI nathI" (IkhalAsa 4). yajurvedanA vetAzvatara upaniSadamAM ullekha che ke anya kaI enI tole AvI zake ema nathI ane nathI ethI koI UMco." - gItAmAM lakhAyuM che ke "A sakaLa jagata IzvarathI vyApta che" (9-4, 11-38) A ja ullekha IzepaniSadamAM cheH "A duniyAmAM je kAMI che te IzvarathI AvarAyuM che", eTale ke Izvara sarvamAM ramI rahyo che. kurAna paNa e ja vAta kathe che "ginaveluette ra fIta" (hA mIma, 14)."allAha sarva vastuone gherI rahele che." Izvara e sarva prANImAtrane Adi, madhya ane aMta che" ema gItA bhAkhe che (10-20). IzepaniSada uccAre cheH te cAlate chatAM cAlatuM nathI, te dUra che. samIpa che; te sarvanI aMdara tathA bahAra che." kurAnanAM vacane cheH te (allAha) ja sarvano Adi che, te ja saune aMta che; te ja sarvane bAhya che, ane te ja saunuM aMtara che. te sarva vAtone jANavAvALo che." (hudeda, 3) Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra4 gItA ane kuzana Izvarane "akSara" eTale ke "nAza na pAmanAra ane bAkInI cIjone "kSara' "nAza pAmanAra" evuM gItAvAkya che. (15-16) kurAne paNa tevI ja vAta kahI che. sarva vastuo nAzavaMta che, rahevAvALI eTale anAzavaMta jAta to mAtra e parama tathA sanAtana allAhanI ja che." (rahamAna, 26-23) gItAmAM Izvarane "marinya" "buddhithI para' (3-43) ane "nirvanIka" eTale ke jenuM zabdomAM varNana na karI zakAya teve kahyuM che. kurAnanuM kathana cheH "manuSyanI AMkhe jene nathI pArakhI zakatI" (anaAma, 104). IzvaranA bIjA aneka guNenuM vivaraNa gItAmAM karavAmAM AvyuM che lagabhaga tevA ja bhAvavAhI zabdo kurAnamAMthI maLI Ave che. IzvaranA guNonA saMbaMdhamAM hiMdu tathA musalamAna vidvAnoe je maMtavya rajU karyA che te joIe te ekatAnuM darzana vadhAre subhaga thaze. gItA kahe che? AkAzamAM hajAra sUryanuM teja ekasAthe prakAzI UThe to te teja te mahAtmAnA teja jevuM kadAcita thAya" (11-12). he sarvavyApI viSNu! tamAre ugra prakAza AkhA jagatane teja vaDe bharI mUke che ane tapAve che"(11-30). Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che 25 IrAnanA jANItA sUphI zamsa tabareja allAhane saMbodhatAM kahe che? "he mArAM netranuM, buddhinuM tathA prANanuM teja ! mArA hRdayAsana para tuM ja rAjavI che. tAre prakAza e che jANe ke lAkho caMdra tathA sUraja vagara AkAze jhaLahaLe che. tuM ja sthira che ne tuM ja gatimAnenI gati che; tuM ja eka rasa che ne tuM ja anekarUpI che. tuM ja nIce tathA upara che. tuM ja zarIra che ne tuM ja prANa che. . . . hake (satya - allAhe) Aga lagADI dIdhI che. asatya emAM bhasma thaI rahyuM che. te agni dilane khAkha kare che. prabhu kare, te Aga mArA hRdayamAM vyApI jAya." muMDaka upaniSadamAM Ave che: enA ja tejathI A sarva duniyA prakAzavaMta che; enA ja jhagamagATathI A sarva jhaLahaLe che." je pramANe gItA tathA kurAna Izvarane manuSyanI buddhithI para lekhe che te ja bhAva eka musalamAna sUphIe darzAvyuM cheH khArija az2a akalo qayAso fahama jumalA khAso Ama, dUra az2a hadde ki bAzada hIta ye az2akAre maa| te amArI saunI buddhithI, amArI kalpanAthI tathA samajazaktithI para che ApaNe je hada sudhI vAta karI zakIe tethIye te para che. sAmavedanA kenepaniSadamAM kahevAyuM cheH Izvara jAye jAya ema nathI evuM jANanAra ja jANa kAra che. ene jANavAno dAvo karanAra sAcesAca ene jANato ja hete nathI; ene teo ja jANe che ke jeo ene jANavAne dAvo karatA nathI." Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 gItA ane kurAna "Izvara sarva vastuone AvarI rahelA che" e vicArane vadhAre vizada karatAM eka musalamAna sUphIe kahyuM cheH kAbemeM kalIsAmeM hamane to jahAM dekhA, a hasre vaphA! terI tAmIra naz2ara AzrI. gItAmAM A ja vicAranuM Avartana thAya che ? Izvara sarva prANIonAM aMtaramAM vasele che" (18-61). kyAMka kayAMka e ullekha paNa thaye che : Izvara bhaktonA hRdayamAM vasele che" (1-15). je bhaktipUrvaka mArI pUjA kare che te mArAmAM rahe che ane huM emanAmAM vasuM chuM" (9-19). mahaMmada sAhebe kahyuM cheH "mAnavanuM hRdaya allAha mATe rahevAnuM sthAne che." yajurvedanA zatapathabrAhmaNamAM cheH "Izvara dilamAM rahe che tethI ja dilane "hRdaya' kahevAmAM AvyuM che." maulAnA rUmInI masanavI phArasI bhASAnuM kurAna kahevAya che. te manavImAM maulAnA bhAkhe cheH mahaMmada sAhebe kahyuM che ke - allAha bhAkhe che ke huM upara ke nIce, dharatI upara ke UMce AkAzamAM kayAMya samAI zakatA nathI. paNa huM zraddhALu bhaktanA hRdayamAM vAsa karuM chuM. jeo mArI bhALa kADhavA cAhe teo mane tyAM zodhI zakaze." zivastotramAM cheH na huM kailAsamAM ke vaikuMThamAM vasuM chuM, mAruM raheThANa bhaktonuM aMtara che." *masanavI maulavI mAnavI, hasta kurAna darajabAne pahalavI. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmAM eka che eka musalamAna sUphIe A ja vicArane nIcenA suMdara zabdomAM AlekhyA cheH 27 a dara dile manasto dile mana badaste a, cUM AonA badaste mano mana dara AoInA . te mArA dilamAM che ne mAruM dila enA hAthamAM che, je rIte darpaNa mArA hAthamAM che te huM darpaNamAM chuM. eka bIjo sUphI lakhe cheH gAphila tU kidhara bhaTake hai kucha dilakI khabara le, zIzA jo bagalameM hai afImeM to parI hai / IzvaranI divya vibhUtio tathA IzvaranA 'virATa rUpa 'nuM vividha prakAre varNana gItAmAM thayuM che. sAtamA adhyAyamAM zrIkRSNe kahyuM che " he kaunteya ! huM pANImAM rasa chuM; sUryacaMdramAM teja huM chuM; sarva vedomAM OMkAra huM chuM; AkAzamAM zabda huM chuM; puruSonuM parAkrama huM chuM; pRthvImAM sugaMdha huM chuM; agnimAM teja huM chuM; prANImAtranuM jIvana huM chuM; tapasvInuM tapa huM chuM (7, 8-9 ). gItAmAM jene vibhUtie kahevAmAM Ave che tene sUphI pustakAmAM IzvaranuM darzana kahevAya che. phArasI bhASAnA sUphI pustaka 'gulazane rAjha'mAM lakhyuM che tr " duniyAnI sarva cInne te eka prabhunAM judAM judAM darzane che. ' gItAmAM jene vizva ke virATa rUpa ( adhyAya 11 mA) varNavavAmAM AvyuM che tene islAmI graMthAmAM zakale muhIta Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 gItA ane kurAna (vyApaka rUpa) kahevAyuM che. allAhanA A prakAranA darzanane "mana ati jhI" kahevAya che. maulAnA rUmInI "masanavI"mAM lakhyuM cheH mana thandra ja jannatanuM kAma rA rojanam" huM ja miSTAnnanI mIThAza chuM. huM ja badAmamAM gara chuM, kyAreka huM samrATone mukuTa banuM chuM, kyAreka catunI caturAI ane kyAreka garIbonI garIbI...vagere gItAnuM kathana cheH (yajJamAM) arpaNa e brahma, havananI vastu - havi e brahma, bArUpI agnimAM havana karanAra e paNa brahma; Ama karmanI sAthe jeNe brahmane meLa sALe che te brahmane ja pAme " (4-24). eka musalamAna sUphIe uparanA vicArane nIcenA zabdamAM mUkyo cheH khuda kUjA o khuda kUjA garo khuda gile kUjA khuda rinda subUkaza, khuda barasare AMkUjA kharIdAra bara Amada bezikasto ravAM zuda. "te pote ja pyAluM che, pite ja kuMbhAra, pite ja mATI ane pite ja te pyAlAthI pIvAvALo che. te pite ja AvIne pyAluM kharIde che ne pote ja tene teDIne cAlyo jAya che." Izvara ane saMsArane ekabIjA sAthe ke saMbaMdha che te viSe gItA bhAkhe che : Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che je mane badhe jue che ane badhAne mAre viSe jue che te mArI najara AgaLathI khasato nathI, ane huM tenI najara AgaLathI khasato nathI. mArAmAM lIna thayela je yogI bhUtamAtrane viSe rahelA mane bhaje che te game tema vartate chatAM mAre viSe ja varte che." (6, 30-31) IzunI bAramI sadInA eka jANItA muslima sUphI mahIudIna Ina arabIe gAyuM cheH "phalA tanajura * sIlalahakke' phata arIhe anila khalke valAtanajura Ilala khalke vataksUho seyala hakke." " tuM Izvarane duniyAthI bhinna na dekha ane A duniyAne Izvara sivAyanI bIjI kaI cIjanuM rUpa na samaja." atyAra sudhI ame e pratipAdana karavAno prayatna karyo che ke gItAmAM tathA kurAnamAM Izvara ne allAha viSenI kalpanA keTalIka maLatI Ave che. AvI ja jAtanAM bIjAM keTalAye udAharaNe TAMkI zakAya ema che paNa tene vistAra jarUrI nathI. IzvaranI A kalpanAmAMthI kaita ane advaita vAda (vahadatuzuhUda tathA vahadatulavajUda) janme che. hiMdu zAstramAM jene advaita kahevAyuM che. muslima tattvajJAnamAM tene vahadatulavajUdI kahevAya che. evI ja rIte daitanA siddhAMtane IslAmI graMthamAM "vahadahuthuhUda' kahevAya che. advaita eTale * koIka vidvAne "vahadatuzuhudane ta" nahIM paNa "viziSTAdvaita' gaNe che, Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 gItA ane kurAna ke vahadatulavajUdano artha e che ke A sRSTimAM je kAMI dekhAya che athavA astitva dharAve che te mULa rUpe Izvara ja che, Izvara sivAya anya koI che nahIM. AthI UlaTuM ApaNe je kAMI joIe chIe te bhrama-mAyA-jALa che. A ja vicArane hindu vidvAne "saruM ' (huM brahma chuM) ane "sarva raviMdra drA' (A sarva brahmamaya che) tathA muslima sUphI sana " (huM Izvara chuM) ane "DhamAM " (sarva IzvararUpa che) darzAve che. AthI viruddha dvaita(vahadatuzuhUda)ne artha e che ke IzvaranuM astitva alaga che ane Itara sarva cIjo A sRSTimAM joIe chIe tenI hayAtI judI che. A sarva sarajAyuM che prabhuthI paNa te sarva IzvarathI bhinna che. A vicArane musalamAna paMDite "hRmAM yosta" "sarva vastu IzvarathI utpanna thaI che e rIte darzAve che. hiMduomAM tathA musalamAnomAM A banne vicArasaraNInA paMDita maLI Ave che. eka khAsa vAta e jANavA maLe che ke tamata tathA advaitamatavAdI hiMduo je rIte gItAne AdhAra laI pitapotAno mata pratipAdita karavA mathe che te ja rIte musalamAna paMDite paNa kurAnamAMthI potAnA daita-advaita matanI puSTi pAmavA prayatna karatA hoya che. ame AnI tAtvika carcAmAM UtaravA mAgatA nathI. ame te eTaluM ja batAvavA IcchIe chIe ke AvI sUkSma vAtamAM gItAnI tathA kurAnanI sthiti ekasarakhI che, eTale ke baMnenA vAcako potAnI samajazakti pramANe pitAne phAvata artha ghaTAvI le che. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che gItA kahe che: je ekaniSTha bhaktiyoga vaDe mane seve che te A A guNane vaTAvIne brahmarUpa banavAne yogya thAya che." (14-26) sUphIonA zabdomAM Izvaramaya thavuM ene "phanAphillAha kahevAya che. - Izvara viSenA vicAra pachI AvI rItanA prazno paNa uddabhave che? sRSTi kevI rIte thaI, AtmA zuM che, punarjanma thAya che ke nahIM, avatAra kone kahevAya che, teo pRthvI upara zA sAru Ave che, dharma zuM che ane judA judA dharmo zA sAru che vagere. AvI rItanA asaMkhya prazno UThe che. enA uttaramAM gItAmAM tathA kurAnamAM samAyelI mULabhUta ekatA sAbita karI zakAya che. ame ahIM pUrvakathita savAlemAMnA mAtra cAra pAMca savAle ja laIzuM. sRSTinI utpatti aMge gItAmAM ullekha cheH bhUtamAtranI janma pUrvanI ane maraNa pachInI sthiti joI zakAtI nathI; te avyakta che, vaccenI sthiti ja vyakta thAya che. AmAM ciMtAnuM zuM kAraNa hoya?" (2-28) kurAnanuM jANItuM vacana cheH "ame sau IzvaranAM chIe ane emAM ja bhaLI javAnAM chIe" (bakaraha, 156). sUphIoe A vicAra vadhAre vizadapaNe darzAvyA che. IslAmI bhASAmAM avyaktane acihajha (enizAna athavA adama) kahe che. eka sUphInI vANuM cheH * muphatI saiyada abdula kayama jAlaMdharIe potAnA gItA ane kurAna" nAmaka pustakamAM zrIkRSNane potAne Izvara kahevAnI bAbatamAM kahyuM che - kRSNajI mAnavajIvanathI judA thaIne brahmalIna sthAnathI bolI rahyA che jevI rIte ke islAmanA keTalAka meTerAo lInatAnI hAlatamAM evI rItanI vANI ke je mAnya vacanAthI viruddha hoya che te uccAre che. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 gItA ane kurAna dara ahama bUdemA~ Akhira dara adama khAhema raphata, iiN tamAzA jahAM rA muphta mI bInema mA. ApaNe avyakta dazAmAM hatA ane aMte e ja sthitine pAmavAnA chIe. AnI vaccenuM nATaka ApaNe maphatamAM joI rahyA chIe." maulAnA rUme kurAnanA upara TAMkela vacanane AdhAre kavyuM cheH "sUrata ajha besUratI Amada birun vAnna sura fkannarje che rAna ''. sarva AkRtio avyaktamAMthI nIkaLI che ane pAchI e sarva Izvara(nirAkAra)mAM maLI javAnI che." chAMdegya upaniSadamAM A saghaLuM je che te avyakta IzvarathI jakhyuM che. emAM ramI rahenAra ja A sarvane calAve che ane Akhare emAM e samAI jAya che." AtmA viSe gItAmAM lakhyuM cheH na zastro ane chedI zake che, na agni ene bALI zake che, na pANI ene palALI zake che, ne havA ene sUkavI zake che." (3, 23-24) malAnA rUme pitAnI "manasavImAM gAyuM che ? " kAbile tadhIra ausA phe tana asta; rUha bAkI AphatAbe rozana asta," " ajha margaandezI cUM jAne bakAdArI." "dehanI adalAbadalI thatI rahe che paNa AtmA eka samAna hoya che. . . . je AtmA sadaiva Take che te manuSya matathI zA sAru DaravuM?" Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che 33 punarjanma mATe gItAmAM zrIkRSNa arjunane kahyuM cheH he arjuna! mArA ane tArA janme te ghaNuye thaI gayA. te badhA huM jANuM chuM, ane tuM te nathI jANato" kurAnamAM punarjanmanA siddhAMtanI viruddha kaI ullekha maLatuM nathI. paNa kyAMka kyAMka kurAnamAM evAM vacano maLI Ave che ke je punarjanmanuM pratipAdana karatAM dekhAya che. evAM ja vacanonA AdhAra upara musalamAna vidvAnamAM punarjanmanA viSayamAM be vicAradhArAo nIkaLI che. eka pakSamAM, bIjI vipakSamAM. A vacanomAMnAM keTalAMka nIce pramANe che: "allAhe ja tamane janma Ape che, te ja tamane mRtyu Apaze. vaLI pAcho te ja tamane sajIvana karaze. sAcesAca manuSya naguNo che" (hajaja-66). allAha bImAMthI tathA geTalImAMthI aMkura bahAra ANe cheH te mRtane jIvita ane jIvitane mRta banAve che. A allAhanAM ja karyo che, te tuM tenAthI mukha kema pherave che ?" (anaAma-96) "allAhane kema amAnya karI zake ? tuM marI gayA hatA, tane pAcho jIvato teNe karyo che; vaLI pAche te tene mArI nAkhaze ane jIvato karaze ane Akhare to te tenI ja pAse jaze" (bakaraha-28). ane allAhe tane maraNAdhIna banAvyA, ane e azakya nathI ke tArA jevA anekane janmAve ane tane evI dazAmAM janmAve ke jenuM tane bhAna na hoya" (vAke-60). gI-3 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna AvAM vacanane AdhAre ziyA musalamAnanAM covIsa taDAmAMthI tera taDa* punarjanmamAM mAne che. ziyAonAM A taDe sivAyanA maulAnA rUma, Inulakula, InakhAlana, ImAma gijAlI jevA anya musalamAna vidvAnoe tathA sUphIoe punarjanmano siddhAMta svIkAryo che. A viSayamAM mAtra maulAnA rUmanI kavitAmAMthI kaMIka uddhata karIe chIe? __"hama co sabajA bArahA rojIdA ama, haphta sadahaphtAda qAliba dIdAra ama." huM ghAsanI pare vAraMvAra ja chuM. meM sAta sitera deha anubhavyA che." maulAnA rUma AjanA vikAsavAdamAM paNa ghaNe aMze mAnavAvALA hatA. emanI vANune kaMIka aMza nIce TAMkIe chIe. teo pitA viSe lakhe cheH "az2a jamAdI murdamo nAmI zudama vaz2a numA murdama bahavAM sara z2adama murdamaja haivAnio Adama zudama pasa ce tarasama ke z2amurdama kama zavama hamalale dIgara bamIrama o bazara' tA barArama az2a malAyaka bAlopara. vAre dIgara az2a malaka kurabAM zavama jhuMce andara vahma nAyada AM zavama." * rajhAmiyA, kAmaliyA, mariyA, hamIriyA, bAtiniyA, karamatiyA, janAhiyA, khitAbiyA, mAmariyA, maimUniyA, makanacA, khalaphiyA ane janAbiyA (urda "gItA ane kurAna' muphtI saiyada abdula kama jAlaMdharI). Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che 35 huM pahelAM mATI paththaranA rUpamAM hato tyAMthI mRtyu pAmI huM vanaspatinI nimAM AvyA. e ni badalAvIne huM jAnavara banya; jAnavara maTIne huM manuSya thayA. A kAraNe mane maraNane ze Dara che? maravAthI huM kadIye nIce UtaratuM nathI. A veLA jyAre huM marI jaIza tyAre huM devalekane eka deva banIza ane deva maTI jaIza tyAre huM tethI UMcI kakSAe pahoMcIza jenI huM kalapanA karI zakato nathI." avatAre, payagaMbara sarva bhASAomAM, yugamAM janatAne dharmane mArga batAvavA mATe pRthvI upara avatare che. A ja vicArane gItA tathA kurAna pitapotAnI rIte prakaTa kare che. zrIkRSNa gItAmAM kahe che : "jyAre jyAre dharmanI paDatI thAya che, ane adharmanI caDatI thAya che tyAre tyAre huM nizcitapaNe sAdhuonA rakSaNa sAru, duSTonA nAza mATe tathA dharmanI punaH sthApanA karAvavA kAje janma dhAraNa karato rahuM chuM" (4, 7-8). kurAnamAM kahevAyuM che : dareka prajAmAM payagaMbara ane dharmane mArga dekhADanArA thayA karyA che" ("nasa-47 tathA rAda-7). ane je payagaMbara je prajAmAM mekalavAmAM Ave che tene te prajAnI bhASAmAM saMdeza ApIne mokalavAmAM Ave che, jethI lekane te spaSTa rIte samajAvI zake" (ibrAhIma-4). " ane A paNa niHzaMka che ke tamArI (mahaMmada) pahelAM paNa meM (allAha) duniyAmAM payagaMbare mokalyA che. ... dareka yuga mATe judA judA graMtha che. Izvara dhAre tene rada kare che Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna ane kAyama rAkhe che. ane A sarva dharmagraMthonI mAtA prabhu pAse ja che" (rAda-38-39). "he mahaMmada ! sAcesAca allAha tamane satyane saMdezo ApIne mokalyA che. jethI tame lokone bhalA kAmane badale bhale maLaze tevo zubha saMdeza Ape tathA duSTa kRtyanA pariNAmathI janatAne sAvadhAna kare. koI paNa prajA evI nathI ke jyAM bUrAM kAmonAM phaLanI jANa karAvanAra na mokalAyo hoya" (malAyakA-24). " ane allAhe je koI payagaMbare mokalyA che te eTalA mATe che ke bhalAM kAryonuM pariNAma bhaluM Avaze tevA zubha samAcAra Ape tathA kharAba kAmonAM pariNAmonI jANa karAve. A vAta je mAnya rAkhI bhaluM kAma kare tene koI prakArane Dara nathI hota ke nathI hete tene kazoye zeka" (anaAma-48). have rahyo judA judA dharmone prazna. A viSe gItA bhAkhe cheH "je lo ke mane je rIte zodhe che te rIte huM temane maLuM chuM. sarva dizAethI AvIne leke mane ja maLe che" (4, 11). kurAnamAM A ja viSaya aMge kahevAyuM cheH " allAhe sarva mATe niranirALA rItarivAje tathA pUjAvidhio nirmANa karyA che. allAhanI IcachA hota to tamane sane eka ja nyAtanA banAvI deta. paraMtu allAhanI IcchA hatI ke jene je mArga dekhADyo che te raste ja te cAle; tethI A bhedabhAvomAM na paDe ne satkAryonI heDa kare. sarvane Akhare allAhanI samIpa javAnuM che" (mAyadA-48). Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che " darekanI pitAnI dizA che, namAja samaye te te bAju moM pherave che. tethI vAdavivAdamAM na paDIne bhalAI karavAmAM ekabIjAnI spardhA kare. tame jyAM haze tyAM tamane saune allAha bheLavI deze, allAha sarvazaktimAna che" (bakaraha-148). eka sUphI vade che: "hamA kasa tAlibe yAranda ce huziyAra ce masta hamA jA khAna) aizka asta ce masajida ye kunizta " zuM catura zuM matta, sarva e ja prItamane zodhe che. zuM masjida zuM maMdira, sarva enAM ja prema Asana che." puSpadantAcAryo mahimnastetramAM kahyuM cheH potapotAnA svabhAva anusAra IzvaranI zodha tathA sevA karanArA sIdhI ke ADA aneka mArge jAya che. paraMtu sarva jaNa eka ja dizAmAM jaI rahyA che je rIte sarva nadIo jude jude raste thaIne eka ja samudramAM maLI jAya che." vaLI eka sUphI kavi kahe cheH ___ "kuphro aisalAma dara rahata poyAM bahadahU lAzarIka laha goyA" "kuphra ane islAma ane eka Izvarane raste jaI rahyA che. ane eka ja vAta kahe che ke prabhu eka che, tene koI jeTe nathI." atyAra sudhI ame je kAMI lakhyuM che tethI gItAnI tathA kurAnanI samAnatA upara prakAza paDayo che. paNa tapAsa karavAmAM Ave e paNa jaNAze ke A banne graMthomAM keTalIka vAte ekabIjAthI viruddhanI paNa maLI Ave ema Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka gItA ane kurAna che. AgaLa cAlatAM ame e batAvavA IcchIe chIe ke duniyAnA sarva dharmomAM athavA to gItA ane kurAnamAM koI paNa prakArane bheda dekhADI zakAya ema nathI. kharI vAta e che ke tattvajJAnanI vAta ane dharmanI sUkSmatA viSe phAve teTalI carcA karI zakAya ema che ane ghaNI carcA thaI paNa che. paNa A saMsAramAM ApaNI mukhya pharaja zI che, te pharaja adA karavA mATe zuM karavuM joIe, enA pAlanamAM naDatI moTAmAM moTI muzkelIo kaI A aDacaNe kaI rIte TALI zakAya, ane enuM nivAraNa thavAthI A saMsAramAM vRddhi pAmavAmAM, bhalA thavAmAM, AvatA bhavane sudhAravAmAM, IzvaranI vadhu samaya javAmAM, mokSa meLavavAmAM kaI rIte madada maLe che, - A muddA upara duniyAnA sarva dharmo sAdhAraNa rIte, tathA khAsa karIne gItA tathA kurAna eka ja vicAradhArA tathA eka ja mArga darzAve che. have ame dekhAte dvArA jaNAvIzuM ke A praznonA kevA uttaro A ane pustakamAMthI maLe che. saMsAramAM ApaNe parama dharma karyuM evuM bhAkhanArAM gItAvAkyo nIce pramANe che: " te ja mANasa prabhu pAse pahoMcI zake che je koI prANI sAthe vera rAkhato na hoya" (11, 55). mokSa tene ja maLI zake che, pApa tenAM ja devAya che ke jenA mananI zaMkA TaLI gaI hoya, jeNe garvane cho hoya ane je sadAya parahitakAryomAM magna heya" (5, 25). "samajadAra AdamIe niHsvArthabhAve bIjAnuM hita vAMchIne kAma karatA rahevuM joIe" (3, 25). Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che. "je mANasa potAnI pere saune pikhe che, sarvanAM sukhaduHkhane potAnAM sukhaduHkha mAne che te ja mahAna yogI kahevAya che" (6, 32). sRSTinA AraMbhamAM Izvare yajJa dvArA sarva prANImAtrane utpanna karIne temane kahyuM ke A yajJathI ja (eTale ke ekamekanI bhalAInAM karmothI ja) phUlaje phaLa ane A bhalAInAM karmo ja tamane sArI sArI vastuo apAvanAra nIvaDe " (3, 10). je bhale puruSa bIjAne khavaDAvIne zeSa raheluM bhajana kare che te sarva pApothI chUTI jAya che, ane je pApIo pitA mATe ja rAMdhe che teo pApanuM bhojana kare che (3, 13). bIjAonI sevAmAM tathA parahitanAM kAryomAM lAgyA rahevuM e parama dharma che. A viSe mAtra gItAe ja nahIM paraMtu hiMdu dharmanA anya graMthAe paNa bhAra mUkyo che. purANamAM kahyuM cheH tulasImALA gaLAmAM rAkhavI, viziSTa prakAranuM tilaka karavuM, zarIre rAkha caLavI, tIrthATana karavuM, puNya kSetromAM snAna karavuM, havana karo, japa karo, athavA maMdiromAMnA ThAkorajInAM darzana karavAM - AmAMnuM keI kAma bIjAnI bhalAI karavAmAM maMDayA rahevA jeTaluM UMcuM nathI; bhalAInAM kAme ja mANasane pavitra banAve che." vaLI eka sthaLe lakhavAmAM AvyuM cheH "aDhAra purANamAM vyAsajIe be ja vAta kahI che. te A che: bIjAnuM bhaluM karavuM e puNya che, bIjAne du:kha devuM e pApa che." Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna A ja vicAradhArAne anusaratAM vacane hiMdImAM eka saMte uccAryA che? "cAra veda chai zAstrameM bAta likhI hai doya / dukha dIne dukha hota hai sukha dIne sukha hoya // " tulasIdAsajIe paNa gAyuM cheH "parahita sarisa dharama nahIM bhAbhI parapIr3A sama nahiM adhamAnI" he bhAI! bIjAnuM bhaluM karavA samAna bIje kaMI dharma nathI ane avarane duHkha devA samAna bIjI koI adhamatA nathI." kurAnamAM paNa A ja vicAra bodhanuM Avartana karavAmAM AvyuM che. kurAnamAM "zikSA zuddhiva muddalanIna' (eTale ke kharekhara prabhu tene ja cAhe che je bIjAnI sAthe bhalAIthI varte che.) A vacana vAraMvAra dekhA de che. A ja bhAvArthanAM bIjAM vacane nIce pramANe cheH "lekene kahe ke A huM tamane dAkhavIza ke allAha tamane kaI kaI vAta na karavAnuM kahyuM che. keIne allAhanI jeDe na besADe - gaNe; mAbApanI sevA kare; garIbIne kAraNe pitAnAM saMtAnone na mArI nAkhe; allAha tamane tathA temane (saMtatine) khAvAnuM Ape che; kumArgathI vegaLA rahe, bhale te chata hoya ke gupta; nyAyanA kAraNa sivAya keInI jIvahatyA na kare; eNe (alAhe) A sarva karmo karavAno Adeza Apyo che tadanusAra tame samajo ane varte." ane koI anAthanA mAlane hAtha na lagADe, mAtra eka apavAda sivAya jyAre ke tame tenI sagIra avasthA Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che sudhImAM tenI mAlamilakatanI dekharekha rAkhavA mAgatA he. je vastu bhare te pUrI bhare, ne tole te barAbara tole. ame (allAha) koIne evuM kAma nathI saMpatA je te na karI zake; jyAre vANuM vada tyAre te sAcI bele, bhalene te pitAnAM sagAMsaMbaMdhInI viruddha jatI hoya; allAha tamane je kahyuM che tenuM pAlana kare. eNe A sarva karavAne hukama Apyo che; tame tene sArI peThe dhyAnamAM rAkhe." A ja mAro (allAhano mArga che; A ja sanmArga che; enA upara cAle. bIjA bIjA rastAo upara na cAle, kAraNa ke te tamane allAhanA mArgethI dUra laI jaze. A ja allAhano Adeza che, ke jethI tame duSTatAthI bacI zake " (anaAma-15ra thI 154). he dharmAvalaMbIo ! allAhane khAtara sIdhA saraLa tathA satya ne nyAyane mATe sAkSI denArA bane. je tamAre koInI sAthe duzmanAvaTa hoya to te kAraNe keIne anyAya thAya tevuM kRtya na kare; nyAyathI varte; A ja vastu pavitratAnI bahu samIpa che; allAhanA AdezanuM harahameza dhyAna rAkhe; kharekhara allAha jANe che ke tame zuM zuM kare che" (mAyadA-8). - "ame (allAhe) lokone be spaSTa mArge (bhalAIna tathA bUrAInA) dAkhavI dIdhA che. paraMtu mANasa caDANunA mArgathI bacavA cAhe che. zuM tame jANe che ke A caDANane mArga karyo che? te raste A che- kaI gulAmane baMdhanamukta karavo, ane koI bhUkhyA anAtha sagAne athavA to dhULamAM loTatA kaI paNa garIba mANasane bhojana ApavuM. je AvuM karma kare che te dharmanuM pAlana karanAra vargane che. jeo ekabIjAne dhIraja dharavAnI, anya upara dayA batAvavAnI salAha Ape che te ja leke jamaNe hAthanA sIdhe raste janArA che; Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna AthI viparIta vartanArA ane AvI vAta na mAnanArA DAbA hAthanA - UMdhe raste jAya che; emanA upara Aga varase che" (balada- 10 thI 20). pAyamAlI enI thAya che je tAla vageremAM ochuM tole che, teo jyAre bIjA pAsethI le che tyAre pUruM tala karIne le che paNa jyAre bIjAne bharIne ke tolIne Ape che tyAre chuM Ape che" (tataphapha - 1-3). - "allAhanI prArthanA kare. enI sAthe keIne na jaDe; mAbApa, sagAMsaMbaMdhI, anAtha, nirdhana, pADozI sage, ajA pADozI, pravAsane sAthI, raste cAlanAre ane je tamAre Azare che te saunI sAthe bhalAIthI varto. sAcesAca bhagavAna ahaMkArIne tathA potAnI baDAI hAMkanArane nathI cAhato" (nasAya-36). zuM tame evA manuSyane dIThe che je dharmane khoTa TharAve che ? dharmane jUThe TharAvanAra te che ke je anAthane ribAve che ane garIbone khavaDAvavAmAM mAnatA nathI. nakhkhoda tevAonuM jAya che je prArthanAnuM kharuM rahasyajJAna khoI beThA che ane mAtra dekhAva kare che ane dAnadharmamAM hAtha pAcho kheMce che" (mAUna 1 thI 7). ane jo tame koI para badale levA lAge to eTale ja badale le eTale tamArI sAthe duryavahAra thayo hoya, paraMtu tame je dhIrajapUrvaka te sahana karI le te vairya dharanArane aMte sAruM ja phaLa maLaze; ane tame bairya ja dhare paNa dhIraja dharavAnuM allAhanI madadathI ja thaI zakaze. tame bIjAnI citA na kare ane enI phikara na kare ke teo zI zI yuktio je che. kharekhara allAha tenI sAthe che ke je bUrAIthI Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmAM eka che vegaLA che ane khIjAonI sAthe bhalAI kare che (nahala 126 thI 128). kurAnamAM tenuM ja jIvana saphaLa mAnavAmAM AvyuM che ke je pote saMpanna hoya chatAM khIjAtI jarUriyAtane pUrI pADavAnI kAziza karanAra che" ( huzna-9 ): HH duzmanA sAthe bhalAI karavAnI bAbatamAM AvAM aneka vacaneA kurAnamAMthI maLI Ave che. eTale sudhI ke svadharmanA rakSaNa mATe jenI sAme talavAra calAvavAnI AjJA kurAnamAM ApavAmAM AvI che tevAonI sAthe paNa sAdhAraNa rIte sAruM vartana rAkhavAnuM A rIte varNavAyuM che '' jo kAI e tamane allAhanI pAka masjidamAM jatAM rAkayA te! tame te duzmanIne kAraNe maryAdA oLaMgA nahIM. ekabIjA sAthe bhalAI karavAmAM tathA pavitratApUrvakanuM jIvana gALavAmAM sahAyabhUta thAe. duSTa kArya karavAmAM tathA khIjAne du:kha devAmAM kAIne madada na kare; ane allAhathI DarIne cAle " ( mAyadA-ra ). je rIte hiMdu saMta mahAtmAoe peAtAnA dharmagraMthAmAMthI ane khuda kurAne parama dharma dAkhavyeA che te ja rIte musalamAna paMDitAe tathA sUphIoe paNu khatAvyuM che. ame atre mAtra betraNa daSTAMte ja ApIe chIe. eka musalamAna sUphInuM kahevuM che 'tarIqata bajuja qhidamate khalka nesta batasbIha sajjAda o daruqa nesta tr .. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna duniyAnI eTale ke anyanI sevA karavA sivAyane bIje mArga prabhu pAmavAne nathI. mALA pheravIne " allAha allAha" karavAthI, caTAI bichAvI nimAja paDhavAthI ke godaDI oDhI levAthI Izvara maLatuM nathI." zekha sAdIe gAyuM cheH " cUM aja darda AjAda karadI kase beha az2a alfa rakaata ba hara maMz2ile" je tuM koI eka paNa mANasanuM darda dUra karI de te te makkAnI haja karavA jAya tyAre hara mukAme hajAra hajAra nimAja bhaNavA karatAM vadhAre sAruM kAma che." vaLI eka sUphInuM vacana che: "dila badasta Avara kI hajje akabarasta az2a hajArAM kAvA yaka dila behatarasta." koInA hRdayane tenI sevA karI jItI le. A ja haja che, hajAra kAbA karatAM eka dila caDiyAtuM che." A rItanAM aneka daSTAMte dareka dezanA tathA dharmanA saMtamahaMtanA upadezamAMthI utArI zakAya ema che. have savAla eTale ja che ke A parama dharmanuM pAlana kevI rIte thaI zake tathA tene sahAyaka kaI kaI vastuonuM dhyAna rAkhavuM joIe. gItA ane kurAna bannemAM kahevAyuM che ke dareka karma Izvarane nAme tathA tene samapIne karavuM joIe. gItAmAM Thera Thera sarva kame "IzvarapaNa" (Izvarane mATe) karavAnuM kahyuM che (3-30; pa-10; 9-27). Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che kurAnamAM paNa ThekaThekANe dareka karma " vIgi " (bakaraha 154 ane 261; barAata-60) eTale ke prabhune mArga athavA Izvarane mATe karavAnuM kahyuM che. gItA bhAkhe cheH tuM je kAMI kare, je kAMI khAya, je yajJa kare, je tapa kare, te sarva Izvarane mATe kara" (9, 27). kurAna upadeze cheH (he payagaMbara!) nivedana kare ke mArI nimAja, mArAM pUjApATha, mAruM jIvana ane mAruM maraNa te sarva te allAhane mATe che je sakaLa brahmAMDane pAlaka che" (anaAma-163). "ala kaulula jamIla" nAmanA paMkAyelA arabI graMthamAM ullekha che : allAhanA mArge cAlanAre mANasa vAMcatAM, belatAM, khAtAM, pItAM, cAlatAM, pharatAM sarva avasthAomAM pitAnuM aMtara allAha tarapha rAkhato rahe che." gItA ane kurAna banene Adeza che ke manuSya harSa-zoka, sukha-dukha, jaya-parAjaya, saphaLatA-niSphaLatA, ane svakarmonAM pariNAme e sarva vAtemAM nirmoha thaIne karmane karma samajI pravRtta rahe. gItAmAM Ane niSkAma karma ane kurAnamAM Ane "IkhalAsa"nuM nAma apAyuM che. gItA prabodhe cheH "karmane viSe ja tane adhikAra che, temAMthI nIpajatAM aneka phaLane viSe kadI nahIM. karmanuM phaLa tAre hetu na hajo. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna karma na karavA viSe paNa tane Agraha na hajo. Asakti cheDI yogastha rahI eTale ke saphaLatA-niSphaLatAne viSe samAna bhAva rAkhI tuM karma kara. samatA e ja yoga kahevAya che (2, 47, 48). kurAna bhAkhe cheH "pitAnA pAlanakta allAhanuM nAma smare ane anya sarva vastuone meha cheDIne enAmAM ja citta cuMTADe " (mujambila-8). taphasIra kabIra' nAmanA kurAnanA mahAbhASyamAM ImAma rAjIe uparanA sUtranuM vivaraNa karatAM lakhyuM cheH "je mAnavI pitAnAM rUDAM kAmane badale icche che athavA to kharAba karmonI sajAthI bacavA cAhe che te nirmohI na kahevAya. ane je pUjApAThamAM maMDayo rahe athavA te jJAnanI IcchA rAkhe te paNa kevaLa prabhunuM ja dhyAna dharI beThele na kahevAya. hA paNa jenAM pUjApATha athavA jenAM sarva kAma pitA mATe to nahIM ja paraMtu prabhu mATe ja che tene ja A sUtra anusAra IzvaramAM mana parovI rAkhanAra kahI zakAya." gItA kathe cheH kamaphalane Azraya lIdhA vinA je manuSya vihita karma kare che te saMnyAsI che, te yogI che; je agnine ane kriyAmAtrane tyAga karIne bese che te nahIM" (6, 1). muslima vidvAna suphiyAna saurIe lakhyuM che ? jADAM kapaDAM paheravAM ke lUkhe Tale khAvo tene tyAganuM nAma na apAya. tyAga to te vastu che ke jethI potAnI IcchAone tathA kAmanAone jItI levAya" (zAhula mitrata). Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che tr gItAmAM lakhyuM che " je manuSya karmAMne brahmArpaNa karI Asakti cheDI varte che te jema pANImAM raheluM kamaLa alipta rahe che tema pApathI alipta rahe che" (5, 10). kurAna kathe che: "je mANasa allAha upara sarva cheDI deche tene mATe Izvara paryApta che"( talAka-3 ). gItA kahe cheH samatAvAna karmaphaLanA tyAga karIne parama zAMti pAme che. asthiracitta kAmanAvALA hAI kULamAM lapaTAIne baMdhanamAM rahe che " ( 5, 12 ). zAha valI allAha deDalavI kave cheH 47 64 ' hijAbe vasla matalUbasta dila bastana ba matalabahA ki mana gara tarka matalabahA namI karadama ce mI karadama 17 "Izvara sivAyanI khIjI kaI vastumAM citta parovavuM te prabhu ane ApaNI vacce aMtarapaTa rAkhavA kharAbara che. jo ApaNe A sarve cIjothI mana na vALI lIdhuM teA kazuMye karyuM nathI." anAsakta thaI ne mAtra IzvarArpaNa (phI sakhIlillAha) kAM karavAmAM eTale ke peAtAnA kartavyapAlanamAM aDacaNA zAthI Ave che ane aDacaNA kayA rUpe Ave che, A prazno thADAka gahana che. maulAnA rUme AnA uttara eka kaDImAM ApyA cheH Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 gItA ane kurAna "Afate jIMdara havAo zahavata asta varanA oMjA zarabata andara zarabata asta // " sArI Aphata IcchAmAM tathA kAmavAsanAmAM che, nahIM te A duniyAmAM zarabata ja zarabata bharyuM che." manuSyane pitAnI marajI viruddha kaI vastu pApa karAve che?" (3,36) arjunanA A praznane uttara zrIkRSNa A rIte Ape cheH "rajoguNathI utpanna thayela e (preraka) kAma che, krodha che, enuM peTa ja bharAtuM nathI. e mahApApI che. ene A lekamAM zatrurUpa samaja" (3, 37). kAmakrodhane kAbUmAM lAvavAno mArga ? A mArga paNa gItA tathA kurAnamAM ekasarakhe ja darzAvavAmAM AvyA che. pitAnI prakriyAne vaza karavI e ja mArga che. pitAnI Idriyane vaza karavA mATe Thera Thera bhArapUrvaka kahevAmAM AvyuM che. gItA kahe cheH tenI mati zuddha athavA sthira rahI zake che jeNe piotAnI Idri upara kAbU meLavyo che" (2, 61). kurAnamAM kahevAyuM cheH - "allAha Icche che ke tamArA upara dayA kare paraMtu jeo vAsanAonI pAchaLa paDyA che teo Icche che ke tame prabhumArgathI UlaTe raste bhamatA thAo" (nasAya-7). je vAsanAmAM rapacyo rahetA hoya tenA karatAM vadhAre bhUlele bhaTakele mANasa bIjo koNa heI zake ?" (kesasa-pa0 ) Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che 49 A ja pramANe kurAnamAM te mAnavIone ke je pitAnA krodhane pI jAya che tathA mAphI bakSe che" temane khAsa karIne "allAnA pyArA" kahevAmAM AvyA che (Ala amarAna-133). gItAmAM lakhavAmAM AvyuM che keH narakanAM traNa dvAra che - kAma, dha ane lebha. A traNethI bacavuM joIe. A traNe AtmAne nAza karanArA che" (16-21). kurAnamAM IcchA athavA vAsanA mATe keTaleka ThekANe havA" zabda vaparAya che ane tethI bacavAnuM vAraMvAra kahevAyuM che. kurAnamAM "hAviyA" e eka narakanuM nAma che (alakAriyA-9). "A te mANasanuM ThekANuM gaNAya che jenuM bhalAInuM palluM halakuM ane bUrAInuM bhAre hoya che" (alakAriyA). . . bU alI zAha kalandare lakhyuM cheH ___ "marda vAyada tA nihada bara naphsa pA baguz2arada az2a zahavato hiroM havA" te manuSya kharo che je pitAnA kAma, krodha ane lobhane jItI le che." maulAnA rUma kahe cheH "khazmo zahavata marda rA ahavala kunada zistaofmata marda karuM na" krodha ane kAma manuSyane aMdha banAve che ane tene tenA sAcA mArgathI avaLe laI jAya che." gI.-4 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna IslAmamAM krodhane vacce gaNo che ane zuddha hAlatamAM keI paNa bhaluM ke bUruM kAma karavAnI manAI che. AnA daSTAMtarUpe hajarata alInA jIvanamAM eka khAsa prasaMga Ave che. eka yuddhamAM temane zatru parAjita thaye; teo enI chAtI upara caDI beThA ane talavAra kADhIne tene mAravAnI taiyArImAM hatA eTalAmAM pale mANasa temanA moDhA upara theMkayo. tatkAla hajarata alIe talavAra hAthamAMthI pheMkI dIdhI ane kahyuM ke, "have huM tane nahIM mAruM." ATaluM bolIne teo tenI chAtI uparathI UThI gayA. pilA mANase cakita thaI pUchyuM, "Ape mane kema jAte karyo?" hajarata alIe javAba Apyo, "huM Izvarane nAme laDI rahyo hate, mAre mATe nahIM. tuM jyAre mArA meM upara theMkyo tyAre mane krodha vyApyo hato ane krodha e vajarya che. gussAmAM AvIne kaI kAma karavuM pApa che." pitAnI indriyane vaza karavA mATe aneka tapa sUcavAyAM che. A tapanA prakAra paNa gItA tathA kurAnamAM eka sarakhA varNavAyA che. paraMtu ApaNe AnI vigatemAM nahIM UtarIe. iMdriyanI sAthe sAthe potAnA vicAro tathA buddhi upara kAbU meLave ane tene zAMta tathA sthira rAkhavAnuM kArya e paNa A ja mArganI eka ucca zreNI che. gItAmAM kahevAyuM cheH "badhe rAgarahita rahIne je puruSa zubha athavA azubha pAmIne nathI harakhAte ke nathI zeka karatA tenI buddhi sthira che. kAcabo jema sarva kArathI aMge sameTI le che tema jyAre A Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che pa1 puruSa Indrione temanA viSayamAMthI sameTI le che tyAre tenI buddhi sthira thaI che ema kahevAya"(2-57,58), gItAmAM jene sthitaprajJa (sthira buddhivALo) kahevAmAM Ave che tene kurAnamAM tathA musalamAnanA bIjA graMthamAM "salIma akalaravALe athavA te "salIma kalbavALe, athavA "kabe mutamaI" athavA "naphase mutamaInnA" kahevA che. "salImano artha che siddha ane "mutamaInAne artha che sthira, akala"no artha che prajJA ke buddhi, "kaba ne artha che aMtara ke mana ane naksane artha che Idriya. kurAnamAM Thera Thera te mANasanI prazaMsA karavAmAM AvI che ke jenuM mana (kaba) sthira (salIma) hoya che (rAda - 28; sAphAta - 84). mahaMmada payagaMbara sAhebe eka ThekANe upadezya cheH te ja manuSyanuM zreya thaze ke jenA aMtarane allAha vizvAsa mATe pavitra banAvyuM che, jenA manane sthira, jenI vAcAne sAcI, jenI dakiyone bharosApAtra, jenI nivRttione aTala, kAnane sAMbhaLavA egya ane AMkhane jovA lAyaka banAvyAM hoya" (bula ImAna). salIma zabdanuM vivaraNa karatAM eka muslima vidvAna lakhe cheH "manuSyanA aMtara upara jyAre duniyAnI IcchAonI, sukhanI ke duHkhenI asara nathI thatI tyAre te sthira bane che." Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna gItAmAM ullekha cheH duHkhathI je duHkhI na thAya, sukhanI icchA na rAkhe ane je rAga, bhaya ane krodhathI rahita hoya te sthira buddhi muni kahevAya che" (2, 56). manusmRti AnuM samarthana kare che; je mANasa kAMI paNa sAMbhaLIne, sparzIne, joIne, khAIne, pIne ane sUMghIne khuzI ke duHkhI thatuM nathI tene ja jiteMdriya lekha joIe." gItAmAM kathAyuM cheH jenI buddhi sthira thaI che, jene meha nAza pAmyo che, je brahmane jANe che ane brAmAM parAyaNa rahe che te priya pAmI sukha mAnatA nathI, apriya pAmI duHkha mAnate nathI" (5, 20). kurAna bhAkhe cheH "tamArA hAthamAMthI je vastu cAlI gaI tene uThega na kare ane allAhe je ApyuM che tethI phulAe nahIM..." (alahadIda - 23) irAkanA basarA zaheramAM rAmaiyA nAme eka sUphI bAI hatAM. sulemAnasuta jAphare rAmaiyA baMsarIne pUchyuM, "prabhu bhaktathI kyAre prasanna thAya che?" rAmaiyAe uttara dIdhe, * manuSya jyAre sukha ane duHkha bannemAM samAna rIte khuza rahe che tyAre." IrAnanA eka sUphIe A viSe lakhyuM cheH "na zAdI dAda sAmAne na g2ama Abhurda nukasAne ba peze himmate mA hara ce Amada bUda mehamAne." Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 duniyAnA sarva dharmo eka che "harSathI vadhIe nahIM ane zokathI ghaTIe nahIM. amArI hiMmata pAse sukha ke duHkha je Ave te mahemAnanI mAphaka AvatAM jatAM rahe." manuSya jema jema pitAnI Idriya upara kAbU meLavate jAya che, jema jema enuM mana zAMta thatuM jAya che, ane enI buddhi sthira thatI jAya che tema tema te pitAne jANavA tathA oLakhavA lAge che. tenI sAthe sAthe tenuM AtmabaLa vadhatuM jAya che ane te IzvaranI nikaTa pahoMcate jAya che. gItA bhAkhe cheH je pitAne oLakhe che, jeNe kAma krodha jItyA che, jeNe manane vaza karyuM che, evA yatione sarvatra brahmanirvANu ja che" (5, 26 ). mahaMmada payagaMbara sAhebe pharamAvyuM cheH jeNe potAnI jAtane oLakhI lIdhI teNe allAhane nIrakhI lIdhA." zatapathabrAhmaNamAM yAjJavakya janakane upadezatAM kahe cheH potAnA AtmAne oLakho, ethI sarva vAtanuM rahasya samajAze. jIvananA koyaDAne ukelavA mATe potAnA AtmAne pArakhI levo e moTAmAM moTuM sAdhana che." maulAnA rUme gAyuM cheH "hara ke nafse kheza rA dIdo zanAkhta __ andara aistakamAle khuda do aspA tAkhta." je koIe pitAnI jAtane pArakhI lIdhI te tyAra bAda pUrNa banavAnI dizAmAM tIvra gatie deDe che." Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 gItA ane kurAna barAbara A ja vAta yogIrAja yAjJavaye bRhadAraNyaka upaniSadamAM kahI che. hajarata alIe kahyuM cheH he mAnava ! tArI davA tArAmAM ja che, tenI tane khabara nathI ane tAre roga paNa tArAmAM ja bharAyo che tene tuM dekhAtuM nathI." gItA kahe cheH "manuSyane jIvAtmA ja tene mitra tathA zatru che. te mANasane ja AtmA tene mitra thaI zake che jeNe AtmAne jItI lIdhuM che. ane jeNe pitAnA AtmAne nathI ja tene AtmA teno duzmana thaI bese che" (6,pa6). kurAnamAM kahevAyuM cheH te ja mANasa pitAnuM zreya sAdhI zake che jeNe pitAnA AtmAne pavitra banAvyuM hoya ane te AdamI pitAnuM bhaluM nathI karI zakate jeNe pitAnA AtmAnI adhogati karI hoya eTale ke pitAne apavitra banAvyA hoya" (zamsa-9,10). mahaMmada payagaMbara sAhebanI eka prakhyAta pracalita upadezakathA cheH "tamAre moTAmAM moTo zatru tamAre AtmA che." junUna IjipatanA eka moTA sUphI thaI gayA che. emaNe eka sUphI bAI mATe sAMbhaLyuM ke te prabhunI parama bhakta che. junUne tenI pAse jaI upadeza mAge. uttara maLe ? Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che pitAnI Indriyane kAbUmAM rAkho, tathA pitAnA aMtarane darpaNa pare svaccha rAkhe." junUne pUchyuM: "bahena! kAMIka vizeSa saMbhaLAve." tene javAba maLe? "tame tamAre mATe tamArA AtmAne ja pUche." duniyAnA sarva dhArmika graMthamAM pitAnAM dilane, iMdriyane tathA buddhine kAbUmAM lAvavAnuM jeTaluM Avazyaka ne anivArya batAvavAmAM AvyuM che, ane enI prApti mATe je anveSaNa thayuM che teTaluM mahattva bIjI koI vastune nathI apAyuM; eTale sudhI ke A vastu eka nirALI vidyA ja gaNuI che. hiMduo A vidyAne "ga"ne nAme tathA musalamAne "salUkane nAme oLakhe che. je mULabhUta siddhAMtanuM ame upara varNana karyuM tenuM maMthana karIne sAdhu, saMta, sUphI, tathA phakIree temAMthI amRta ane motI kAvyAM che; A vidyAnA hiMdu tathA muslima graMthomAM te bharyA paDyAM che. A graMtha upara daSTi pheMkatAM je ekasarakhI vAta maLI Ave che, te joIne Azcarya thAya che ane pratIta thavA lAge che ke A sarva eka ja athavA eka ja jevA strotathI sIMcAI che. daSTAMtarUpe ame keTalIka maLatI AvatI vAte uddhata karIne A bhAga pUre karIzuM. A banne prakAramAM gurunI athavA pIranI anivAryatA upara khAsa bhAra mUkavAmAM AvyuM che. kurAna ane gItA banemAM te pratipAdita che. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna gItA kahe che? te tuM tattvane jANanArA jJAnIonI sevA karIne ane namratApUrvaka vivekathI pharIpharI prazno karIne jANaje. teo tArI jijJAsA tRpta karaze" (4,34). kurAnamAM kahevAyuM cheH te mAnavInA batAvela mArge cAle ke je mArI bhaNI Ave che" (lukamAna-15). maulAnA rUme lakhyuM cheH "hara ke svAhada hamanazInI bA khudA a nazInada dara hujUre auliyA" "je kaI prabhunI pAse besavAnI IcchA kare che tene mATe e jarUrI che ke teNe IzvaranA bhaktonI sanmukha besavuM." sUphI pustakamAM "gurune mATe murazida athavA rahabara zabda che. e ja pramANe badhA graMthamAM gurunI AvazyakatA ane gurune mAnavAnI vAta upara bhAra mukAye che. ghaNAMkharAM pustakamAM gurunuM varNana karatAM kahevAyuM che ke te sthitaprajJa hovo joIe. mahaMmada sAhebe pUrNa gurune paricaya ApatAM eka sthaLe kahyuM cheH "jyAre tenuM darzana thAya che tyAre prabhu yAda Ave che." hiMdustAnanA kabIra tathA anya saMta mahAtmAonI bAnImAM paNa sAcA gurunI AvazyakatA, emanI mahattA tathA emanA upadezAnusAra vartana rAkhavAnuM Thera Thera kahevAyuM che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che pa7 kurAnamAM eka sthaLe ullekha che ke hajarata mUsA ke jeo pite payagaMbara hatA temane paNa eka siddha gurunI jarUra paDI hatI. gurue temane traNa vAra kasoTIe caDAvyA hatA. traNa vAra teo niSphaLa nIvaDayA. Akhare e ja guru pAsethI temane satya jJAna prApta thayuM (kaDaka-65-82). hiMdu dharmagraMthe AvAM udAharaNothI bharapUra che. e sarvamAM dAkhavavAmAM AvyuM che ke guru vinA gamArge javuM bhayabhareluM che. gItAmAM keTaleye ThekANe vegane ullekha karavAmAM Avyo che ane yoganA mArge - sAdhanenuM varNana paNa karavAmAM AvyuM che. gItA kahe cheH citta sthira karIne vAsanA ane saMgrahano tyAga karIne, ekalo ekAMtamAM rahIne yogI niraMtara AtmAne paramAtmAnI sAthe joDe" (6, 10). A pachInA zlokomAM varNavavAmAM AvyuM che ke yogI pavitra sthAna upara khAsa Asana vALIne kevI rIte besIne pitAnA manane kendrita karIne, nAkanI dAMDI upara dRSTi TheravIne zAMtacitta thaIne IzvaramAM ramamANa thAya che. yogane zabdArtha che milana. pega e IzvaranuM milana karavAno sahuthI caDiyAte mArga kahevA che. islAmamAM vegane "salUka' ane gIne "sAlika" kahe che. pega tathA salUka baneno artha eka ja che. mahaMmada sAhebe eka upadeza kathAnakamAM yogInuM zabdacitra doryuM cheH Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna "pahADanI eka guphAmAM ele besIne je allAhanuM bhajana kare che" (abU saIda khajharI). sUphIomAM salUka (ga) tathA marAkabe(samAdhi)nA ghaNA rastAo batAvavAmAM AvyA che. A mArgone abhyAsa (zagala) kahevAya che. AnuM anusaraNa karanArA kurAnanA kaIne kaI vacanane AdhAra le che. AvI rItanA pacAsa karatAM vadhAre mArgo sUphI graMthamAMthI maLI Ave che. A mArge hiMdu vegamArgone maLatA Ave che. sUphI yoganA eka prakAranuM nAma che "sulatAna mubIna" athavA "sulatAna mahamUda". nAkanI aNu upara daSTi sthira karIne TaTAra besavAnuM je varNana gItAnA lekamAM che, te ja prakAra A paNa che. keIka prakAramAM evuM che ke bane bhavAonI vacce dhyAna rAkhavuM paDe che jene hiMdu graMthomAM brahmAstra kahe che. eka bIjo prakAra che hRdayacakane eTale ke hRdayanA keMdra upara dhyAna rAkhavuM. A prakAra viSe eka Araba sUphInI vANuM cheH "alA baiz2A kalbakA kuna kanaka tAyara famana z2Ali kala ahavAla fIkA tavalluda" pitAnA hRdaya upara e rIte besa je rIte cakalI pitAnA IDA upara bese che. AthI tArAmAM camatkArI avasthAo janmaze." prANAyAma eganI eka zAkhAnuM pariNAma che. Ane ullekha gItAmAM ghaNuM vAra thaye che (8, 12, 4, 29-30). Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che musalamAna sUphI prANAyAmane "hase dama' kahe che. bannene artha eka ja che. kyAMka kyAMka Ane "hese naksa" kahevAya che. zAha valIullAhe pitAnA arabI pustaka "alahula jamIla"mAM haste dama prANAyAmanA prakAranuM savistara varNana karyuM che ane teo puravAra kare che ke te kurAnane maLatA Ave che. jevI rIte hiMduo prANAyAma karatI veLA kyAreka kyAreka ja zabdanuM dhyAna dhare che tevI rIte musalamAne "allAha"nA nAma upara dilane cUMTADe che. A pustakamAM abhyAsa(zagala)nA je prakAre batAvyA che temAMthI ekane "zagale bisAta" kahevAya che. haThayoganI khecarI mudrAmAM je rIte AMkhone baMdha rAkhIne jIbhanA TeravAne tALave lagADavAmAM Ave che ane zvAsane mAthAnA mULamAM rekavAne prayAsa karavAmAM Ave che tevI rItane ja A prakAra che. A prakArano amala karavAne tathA tethI nIpajatAM pariName dhIre dhIre kevAM thAya che te alakalula jamIla" pustakamAM sArI peThe darzAvAyAM che. eka bIjA sUphI graMtha "jhiyAula kulaba'(hRdayaprakAza)mAM prANayAmanA (hase damanA) ghaNA prakAre seMdhAyA che. AmAMnA eka prakAramAM zvAsa rUMdhIne dRSTine bane bhavAMo vacce rAkhavAnI vAta che ane bIjA prakAramAM dRSTine aMtarikSamAM sthira karavAnI vAta che. ga(saka)nI khAsa vAta che cittane bahArathI aMdara vALavAnI (gasUtra). Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna gItA kahe che: sarva IndriyonAM dvAra baMdha karIne manane aMdara rokI rAkhIne manuSya IzvaramAM prIti jeDIne paramagati(nijAta-mokSa)ne pAmI zake che" (8, 12-13). maulAnA rUmInI masanavImAM cheH " cazma bando laba be bando goza banda gara nabInI sirai haqa bara mana bekhanda" pitAnI AMkho, heThe tathA kAne badhAne baMdha karI le, pachI je tane prabhunuM rahasya na samajAya te mArA upara hasaje." yega (saluka) uparanA hiMdu ke muslima graMthenA avalokanathI evuM jaNAya che ke baMnemAM eka ja prakAranA abhyAsanI vAta thaI che. bhAgye ja koI e abhyAsaprakAra haze ke je ekamAM hoya ane bIjAmAM keIka ne keIka rUpe na hoya. ApaNe upara batAvI gayA chIe ke sarva dharmonI tathA tenI sAthe sAthe gItAnI ane kurAnanI mULabhUta vAtomAM tathA mArgapraNAlIomAM keTaluM badhuM sAmya UMDe UMDe rahyuM che. Ano artha e nathI thatuM ke sarva dharmonA anuyAyIomAM athavA te hiMduomAM ane musalamAnamAM ke jeo gItAne ane kurAnane piotapotAnA dharmagraMtha mAne che temAM ekatA ane prema che. AthI viparIta sthiti varatAya che. A duniyAmAM eka kuTuMbabhAvanA poSavAne badale dharma nAnA vADAmAM bAMdhavAmAM tathA vADAomAM jhaghaDAo UbhA karavAmAM Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che. madadarUpa thAya che. A eka Azcarya tathA duHkhanI vAta che. paraMtu Aja sudhI duniyA A rogane pUrepUre upacAra nathI karI zakI. AnuM kAraNa zuM che? manuSyanI kaI kaIvRttio enuM bhaluM bUruM karanArI che, eNe kayA kyA manebhAne dAbavA ane kayA kayAne poSavA joIe, manuSyasamAjanI sAcI vAta zI che, enI khAsa AvazyakatA zI che ane kaI kaI vAtemAM vyaktigata manuSyanuM tathA samasta samAjanuM parama ane zAzvata sukha samAyuM che, - A ane AvI jAtanA bIjA badhA praznone ukela eTale UMDe jaI kADhavAmAM Ave che ke tenI gahanatA sudhI sAmAnya mANasa pahoMcI zakate nathI. dharmasaMsthApaka jevA avatArI puruSe ja AvI rItanA ukelo kADhI zake che. AvA sAcA ane aNumela ukelene pitAnA jIvanamAM utAravA mATe A mahAna puruSe eTalA badhA UMcA ane vikaTa mArge jAya che ke je raste sAdhAraNa mAnavI jaI zakatuM nathI. roganivAraNa na karI zakavAnuM kAraNa paNa te ja che. sAthe sAthe A vAta paNa eTalI ja sAcI che ke emaNe batAvela paMtha ke ukela sivAya bIjI rIte manuSya zreyasa, sAcI zAMti ane zAzvata sukhane pAmI zakato nathI. bAkI rahI AtmAnI unnatinI vAta. A mATe te dharmamArgo sivAya anya koI rIta duniyAmAM maLI AvI nathI. A ukela te zuM che? A ukela thaDAka sIdhAsAdA, spaSTa ne suMdara siddhAMtemAM samAI jAya che. tene saraLatApUrvaka Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna vicArI tathA samajI zakAya che. A sarvemAM mULabhUta vicAra che-eka Izvara hovAne. gItA ane kurAna enA astitvanI jIvatI jAgatI chabI potAnA pAThake samakSa rajU kare che. je sRSTino saTTA tathA niyaMtA eka ja che ane enA sivAya bIjI koI zakti nathI, te enI sRSTinAM prANIomAM dveSa, kodha, laDAIjhaghaDAnAM tephAne zA sAru? zuM A saMgharSo evuM sAbita nathI karatA ke eka Izvarane mAnavAvALA kharA aMtaHkaraNathI ane vizvAsapUrvaka tevuM mAnatA nathI hotA ane chatAMye teo potAne eka prabhune mAnanArA tathA eka ja Izvarane bhajanArA kahevaDAve che, ane prabhumArga upara cAlavAne dA kare che? dareka dezamAM tathA kALamAM je puruSe kharekhara AtmaprakAza tathA AtmabaLa dharAve che ane jeo sAdhu, saMta, phakIra, sUphI kahevAya che teo samAjanI AvI hAlata joI zakatA nathI. eka IzvaramAM mAnavAvALA potAnA jIvanavyavahAramAM IzvaranA AdezanuM ullaMghana kare ane UlaTuM ja vartana rAkhe ne duHkha bhegave te sthitine A mahAtmAo calAvI laI zakatA nathI. A mATe ja dareka samAjamAM ane dareka dezamAM dharmamAM pravartatA A rAjaregane dUra karavA mATe avatAre, payagaMbara tathA tIrthaMkare jevA ane emane maLatA AvatA mahAtmAo, AtmazaktidhArIo janma che ke jeo mAnavasamAjane prabhu tathA sa-dharma tarapha laI javAnA athAka prayatna karatA rahe che. A prayAsothI rAjarega dUra thAya ke na thAya paraMtu AvA mahAtmAo janasamAjanA pragati - unnatikAryamAM navacetana reDe che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che A mahAtmAo - unnata tirdharo - be moTAM kAma pAra pADe che. eka bAjuthI teo IzvaranuM satyarUpa, IzvaradarzananA svAnubhavanI jhAMkhI janatAne karAve che jethI leke prabhunA sAcA bhakta bane; bIjI bAjuthI teo evA jUThA rItarivAje, pUjApAThanA vidhio, anyAya ane svArtha ke jethI seMkaDe gorakhadhaMdhA pracalita thAya che tene pitAnI AdhyAtmika jvAlAmAM bhasmIbhUta karI devAnI keziza kare che. teo parasparanAM judAI tathA zreSa ke jene pariNAme krodha tathA laDAI thAya che tene dUra kare che jethI mAnavasamAja ekamekane cAhanAre thaI eka kuTuMba rUpe rahe ane ApasanA nAnAmoTA TaMTAo ke jethI samAjane nAza thata rahe che te jaDamULathI naSTa thAya tenA prayAso kare che. ApaNA dezamAM paNa IzvarabhaktonI paraMparA cAlu rahI che. kabIra, dAdu, tukArAma, nAnaka, caitanya, muInuddIna ciztI, bAbA pharIda, mIrAM, nijhAmuddIna oliyA, raidAsa, bullezAha A sarve bhaktamALAnAM aNamela ratna che. emaNe Izvara eka hovAnA siddhAMtanI gahanatA upara vadhAremAM vadhAre prakAza pADyo che. dharmane nAme je anyAya tathA avaLAIo cAle che tenI viruddha cheDeka kaDakamAM kaDaka bhASAmAM kahyuM che. A saMtanI vANInuM pAna karavAthI manuSya mAtra uraca siddhAMtane samajAtuM nathI te, paraMtu satyajIvana tarapha, parasevA tarapha tathA adhyAtma jJAna tarapha te dorAya che. A saMte mAMnA becAranI vANImAMthI daSTAMte nIce ApIe chIe jethI manuSya ane samAja vaccenA Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna saMbaMdhenuM spaSTIkaraNa thaze. AthI eka bIjI vastunI pratIti thaze ke eka IzvaramAMnI satyaniSThA manuSyane manuSya banAvavAmAM tathA samAjane sukha tathA zAkti pradAna karavAmAM keTalI badhI sahAyaka che. mAhya rItarivAje mAnavane lehazaMkhalAmAM jakaDI rAkhe che ane A nAnAmoTA rivAjo anyAyane raste ApaNane laI jAya che, phleza karAve che tathA samAjanI pragatine relve che. have ApaNe thoDAMka daSTAMte avakIe. nIce jaNAvela vacanothI kabIra sAhebe mAtra gItAnI ane kurAnanI ja ektAnuM nahIM paraMtu hiMdu tathA muslima jIvananI saLaMga ektAnuM tAdaza citra doryuM che. khAnapAnanA, UMcanIcanA, lagnasagAInA, pUjApATha AdinA je bhede manuSyane ekamekathI alaga rAkhe che tevA bheda prakArathI kabIra sAhebanuM hRdaya halamalI UThe che. teo A bhedabhAvonA duHkhane niranirALI Dhabe zara samA zabdomAM varNavIne sAMbhaLanArane vadhe che. potAnA samayanA hiMdu musalamAnone dRSTi samakSa rAkhIne teo gAya cheH "bhAai re ! duai jagadIza kahAM te AyA, kaho kaune bharamAyA, va , rAma, mAM, zo, ra Turata, nAma gharAyA, gahanA aka kanaka te gahanA aini maMha bhAva na dUjA, kahana sunana ko do kara thApina, aika namAja aka pUjA. vahI mahAdeva vahI muhammada, brahmA Adama kahiye, ko hindUko turuka kahAve, aka jimIM para rahiye veda kateba par3he vai kutabA, vai mulanA vai pAMDe, begara begara nAma dharAye, aka miTiyAke bhAMDe. kahahiM kabIra vai dUno bhUle, rAmahiM kinahu na pAyA, vai khassI vai gAya kaTAveM bAdahiM janama gaMvAyA. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che are bhAI! A duniyAnA be dhaNuo, be bhagavAne kaI rIte saMbhavI zake ? kahe tane koNe bharamAvI dIdho? alA ane rAma, karIma ane kezava, hari ane hajarata, A sarva judAM judAM nAma rAkhavAmAM AvyAM che, jevI rIte eka ja senAmAMthI judA judA dAgInA ghaDavAmAM AvyA hoya che. vastutaH A banne bhinna nathI. kathana ane zravaNane eka nimAja kahe che, je pUjApATha kahe che. je mahAdeva che te ja mahaMmada che; je brahmA te ja Adama che. keNa hindu ane keNa musalamAna? ane eka ja dharatI upara nivAsa kare che. koI vedapATha kare che te koI dharmopadeza kare che. keI maulAnA kahevAya che te kaI paMDita. nAma judAM judAM che. asalamAM sarva eka ja mATInAM vAsaNo che. kabIra kahe che ke A mithyA bhedabhAvamAM phasAyelA bane sAce mArga bhUlelA che. AmAMthI koIne Izvara maLato nathI. eka bakarAne vadhere che te bIje gAyanI katala kare che. A vAdamAM banee pitAnuM jIvana eLe gALyuM. maMdira ane masjida, parva ane pazcimanA bhedane varNavatAM kabIra sAheba kahe che: "jo khudAya mahajIda basatu hai, avara muluka kehi kerA, tIratha mRrata rAma nivAsI, duai maha kinahu na herA. pUraba disA harIko bAsA, pacchima alaha mukAmA, dila maMha khoja dilahi maMha khojo, mihai karImA rAmA. veda kateba kahA kina jhUTA, jhUTA jo na vicAra, saba ghaTa oka aka kara jAnai, vai dUz2A kehi mArai. gI-5 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna jete aurata marda apane so saba rUpa tumhArA, kabIra poMgarA alaha rAmakA, so guru pIra hamArA. " jo khudA masjidamAM rahe cheteA bAkInI duniyA kAnI che? hiMdu mAne che ke rAma tIrthAMmAM tathA mUrtimAM rahe che, paNa A bannemAMthI kAIne rAma maLyA nahIM. jee mAne che ke IzvaranA vAsa pUrvamAM che ane allAhanA pazcimamAM che te ane bhramamAM che. ene zeAdhavA hAya te peAtAnA aMtaramAM zeAdhe, te tyAM maLaze. te ja karIma che ane te ja che rAma. vedya ane kurAna asatya nathI, khATA te che je enAM nAmeAnuM uccAraNa vagara samajye-vicArye kare che. je manuSya sarvenA hRdayamAM eka ja prabhune nIrakhe che ane pAtAnI bhAMti saune lekhe che te koIne paNa duHkha daI zakatA nathI. duniyAmAM jeTalAM strIpuruSA che te sarva tamArAM ja rUpa che. kabIra kahe che ke je allAha ane rAmane eka mAne che te ja amArA pIra ane guru che.' manuSya sarva eka che ene nirUpatAM kabIra sAhebe upadezyuM cheH ka ,, "L aso bharama biguracana bhArI, veda kateva dIna au dojaka ko puruSA ko nArI, mATI ke ghaTa sAja banAyA nAnde bindu samAnA, ghaTa binase kA nAma dharahuge ahamaka khoja bhulAnA. arkai tucA hADa malamUtra oka rudhira aMka gUdA aka vunda so sisTi kiyo hai ko brAhmana ho sUdrA. rajaguNa brahmA tamaguNa saMkara, satta gunA hari too, kahahiM kabIra rAma rami rahiye hindU turuka na koo. ' 17 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che. 17 "samasta pRthvI bragrasta che ane A bhrama tene nAza kare che. koI vedanuM pramANa Ape che te koI kurAnanuM koI dharmanI vAta kare che te kaI narakanI. A sarva bhinna bhinna mArgomAM kazoye pharaka nathI. AtmA mATe strI ane puruSa ane samAna che. badhAnI kAyA eka ja mATInI banelI che. saumAM eka ja AtmA vilase che. A dehane vilaya thavAthI upara uparanI AkRtione bheda TaLI jAya che. aNasamaju kharA mArgane bhUlyA che. manuSyamAtra eka che. sarvane eka ja prakAranI cAmaDI che. sarvanAM hADakAM ekasarakhAM che, eka ja jAtanAM maLamUtra, eka ja sarakhuM lohI ane eka ja jAtanuM mAMsa. eka ja prakAranA vIryathI sarva utpanna thayA che. nathI koI brAhmaNa ke nathI ke za. brahmA, viSNu ane maheza e traNe AtmAnI traNa avasthAonAM nAma che. rajoguNa eTale pravRtti, satvaguNa eTale zAMti ane tamaguNa eTale ALasa. kabIra kahe che ke saue IzvaramAM mana parovavuM joIe. nathI koI hindu, nathI koI musalamAna. A sarva bheda khoTA che." brAhya rItarivAjonI gauNatA darzAvatAM kabIra sAheba kahe che? mari ho re tana kA le kariho, prANa chuTe bAhara le Dariho, kAyA biguracani anibani bhAMti, hindU jAra, turuka lai gAu~, yahi bidhi anta dunoM ghara chADaeN. / / Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kAna "are bhAIe ! jyAre manuSya marI jAya che tyAre tenA dehanuM zuM karo cho? prANa nIkaLI jatAM tene bahAra kADhe che. kAyA niprANa thatAM tenI sAthe manuSya niranirALI rIte vartana rAkhe che. keI tene bALe che te kaI tene dATe che. hiMdu tene bALe che jyAre musalamAna tene dATe che. vyavahAra ekasarakhe che. chevaTe bane A zarIrane cheDI cAlyA jAya che." hindu kahe mohe rAma piyArA turuka kahe rahimAnA, ApasameM do lari lari mUo, marama kAhu nahIM jAnA. "hiMdu kahe che ke amane rAmanAma vahAluM che jyAre musalamAnane rahemAna nAma pyAruM che. baMne ekabIjA sAthe laDI mare che, keIenA bhedane pAmate nathI." nyAtajAta ane spRzyatAaspRzyatAne nisAra batAvatAM kabIra sAhebe kahyuM cheH gupata prakaTa akai mUdrA, kA ko kahiye bAmhana sUdrA, jhUTe garva bhulo mata koI, hindU turuka jhUTha kula dojI. "sarvanAM aMdara bahAra ekasarakhAM che, zA mATe keIne brAhmaNa ke zUddha kahIe? nyAtajAtane A ahaMkAra mithyA che. A vAta paNa khoTI che ke hiMdu tathA musalamAna judAM judAM kuLo che. manuSya sarva samAna che." dAdunAM vacanemAM paNa AvA ja zabdacitro che. DAMka udAharaNe laIe. dAdu sAheba kahe cheH Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 duniyAnA sarva dharmo eka che. akai alaha rAma hai samaratha sAIM soai, maide ke pakavAna saba khAtAM hoai so hoai; dAdU sirajanahArake kete nAMva ananta cita Avai so lIjiye yoM sAdhU sumirai santa.* "te ja allAha che, te ja rAma che. te ja sarvazaktimAna che. te ja sarvano mAlika che. meMdAmAMthI judAM judAM pakavAna bane che tema alaga alaga nAmo paNa tevAM che. jene je bhAve te khAya. he dAdu ! te sarajanahAranAM asaMkhya nAme che, je nAme yAda karavA cAhe te nAme tene saMbhAre. puruSe A nAmomAM kAMI bheda jotA nathI." hindU mAraga kaha hamArA turuka kaha raha merI; kahAM pantha hai kaho alahakA tuma to asI herI. duaI daroga loga kaM bhAvai sAoM sAca piyArA; kauna pandha hama caleM kahoM dhoM sAdho karo bicArA. khaMDa khaMDa kari brahma kU pakhi pakhi lIyA bAMTa; dAdU pUrana brahma taji baMdhe bharamakI gAMTha. "hiMdu kahe che ke amAro mArga uttama che, jyAre musalamAna pitAne rAha UMce gaNe che. A badhAne pUche ke prabhune mAraga kaye che? A bane sAce mArga bhUlelA che. manuSyane A bheda tathA judA judA rastAo pasaMda paDe che, paraMtu A bhedabhAva oTo che. e pitAne satya ja game che. huM bhalA mAnavIo! vicAro ke ApaNe kaye raste cAlyA ane jyAM sudhI? A lokoe IzvaranA paNa : "ene allA kahIne bolAve ke rahemAna kaho, badhAM sArAM nAma enAM che" (kurAna-isarAila, 110 ). Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna TukaDe TukaDA karI nAkhyA ane A TukaDAonI paraspara vaheMcaNI karI. he dAdu ! A badhAya te paripUrNa brahma, te eka IzvarathI bhUlA paDelA, bhramamAM phasAyA che." dAdU akai AtmA sAheba hai saba mAMha; sAheba ke nAte mile, bhekha paMtha ke nAMha. dAdU dUnyoM bharama hai hindU turuka gaMvAra, je duhavA~ the rahita hai so gahi tatta bicAra. apanA apanA kari liyA bhaMjana mAMhe bAMha, dAdU ake kUpa jala manakA bharama aThAya. "he dAdu! eka ja AtmA sarvamAM che. saumAM te ja bhagavAna astitva dharAve che. te eka prabhunA saMbaMdhathI ja ApaNe ekamekanI sAthe haLatA maLatA rahevuM joIe; alaga alaga vezanA tathA paMthanA bhedabhAmAM aTavAI na javuM joIe. hiMdu ane musalamAna bane bhramaNAmAM che, ane aNasamaju che. vivekapUrvaka vicAra karIne kharo mArga grahaNa karavuM joIe. Ama karavAthI kaI parAyuM nathI lAgatuM. A lekoe eka ja kUvAnA pANIne potapotAnA judA judA ghaDAomAM bharI laIne ekamekane alaga pADayA che. dvatanI A jALa manamAMthI kADhI nAkhavI joIe." vaLI pote umere che: alaha rAma chUTA bhrama bhorA hindU turuka bheda kachu nAhIM, dekhauM darasana torA; soI prAna pyaMDa puni sojI, sojI lohI mAsA; somI naina, nAsikA sonI, sahajai kIna tamAsA; sravanauM sabada bAjatA suniye, jihvA mIThA lAgai; Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che somI bhUka sabana kU vyApai, aMka jugati somI jAgai; somI sandha bandha puni soo, soI sukha soI pIrA; soI hasta pAMva puni sojI, somI oka sarIrA; yahu sava khela khAlika hari terA, tehi aMka kari lInA; dAdU jugata jAna kara asI, taba yahu prAna patInA. "allA ne rAma judA che e mAre bhrama bhAMgI gayo. hiMdu musalamAnanI vacce kAMI bheda nathI dekhAte. he Izvara! huM sarvamAM tArAM ja darzana karuM chuM. sau ekasarakho zvAsa le che, saunAM zarIra ekasarakhAM che, eka ja prakAranAM lehI, mAMsa, AMkha nAka, cha, saumAM eka ja prANa ramI rahyo che. saunA kAnethI ekasarakho avAja saMbhaLAya che, saunI jIbhene gaLyuM mIThuM ja lAge che, saune ekasarakhI bhUkha lAge che, ane samAna rIte ja saunI sudhA zAMta thAya che, saunAM hADakAMsAMdhA samAna che, sukhaduHkhane anubhava sarakhI rIte ja thAya che, pIDA paNa samAna rIte thAya che, saunAM hAtha-pagabhUkha ekasarakhAM ja che. A saghaLI mAyA eka aSTAnI che. te ja pAlanakartA che, te ja Izvara che. eNe ja mane saunA bhItaranAM ane ekatAnAM darzana karAvyAM che; A rItanI samaja bUjha tathA daSTi rAkhavAthI dAdune AtmavizvAsa prApta thayuM che. dharmanA asalI nUrane varNavatAM dAdu sAhebe kahyuM cheH AmA meTai hari bhajai, tanamana tajai vikAra; nirabairI saba jIva soM, dAdU yahu mata sAra, nirabairI saba jIvasoM, santa jana sojI; dAdU akai AtmA, bairI nahiM koI. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 gItA ane kurAna saba hama dekhyA sodhi kari, dUjA nAhIM Ana; saba ghaTa akai AtmA, kyA hindU musalamAna. nAri purukhakA nAMva dhari, aha saMsai bharama bhulAna; saba ghaTa akai AtmA, kyA hindU musalamAna. donoM bhAbhI hAthapaga, donoM bhAbhI kAna; donoM bhAo naina haiM, hindU musalamAna. dAdU saMsA ArasI, dekhata dUjA hoai; bharama gayA dubidhA miTI, taba dUsara nAhIM koai. kisasoM bairI hoya rahA, dUjA koo nAhi; jisake aMga thaiM apajA, soo hai saba mAhi. " ahaMkAra chAMDavA, harabhajana karavuM, tanamana vikArarahita karavAM, phAI paNa prANI sAthe verabhAva na rAkhaveA, he dAdu! A ja dharmanA sAra che. prANImAtra sAthe vera rAkhatA nathI te ja saMtajana che; hai dAdu! sarvemAM eka ja AtmA che, keAI zatru nathI. ame sarve kharAkhara kheALI joyuM che, koI pArakuM jaNAtuM nathI. zuM hiMdu ke zuM musalamAna, saumAM eka ja AtmA ramamANu che. strI puruSanAM judAM nAmA rAkhavAthI manuSya saMzaya-bhramamAM paDI gayeA che. strI ke puruSa, hiMdu ke musalamamAna saunA ghaTamAM eka ja AtmA che. hiMdu musalamAna banne ekamekanA bhAI bhAI che; ane eka ja zarIranAM be hAtha, e paga, e kAna, ane e AMkhA jevA che. zaMkAnA darpaNamAM ApaNane e dekhAya che ane tethI ja ApaNe bhramata thaIe chIe. jyAre A bhrama, zaMkA TaLI jAya che tyAre judAI rahetI nathI. huM dAdu! tuM keAnI sAthe vera bAMdhI rahyo che! kAI parAyuM che ja nahIM; jeNe tane santyA~ che te prabhu saumAM virAje che." Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che maMdira ane majidda aMge dAdu sAheba upadeze cheH hindU lAge dehu re, musalamAna masIta; hama lAgai aka alekha sauM, sadA niraMtara prIta; na tahAM hindU dehurA, na tahAM turuka masIta; dAdU Apai Apa hai, nahIM tahAM raha rIta; yahu masIta bahu dehurA, sataguru diyA dikhAo; bhItara sevA bandagI, bAhara kAhe jAai. dUnyoM hAthI rahe, mili rasa piyA na jAai; dAdU ApA meTikara dUnyoM rahe samAji dAdU dvai pakha dUra kara, nirapakha niramala nAMva, ApA meTa hari bhajai, tAke maiM bali jAo. dAdUpaMthauM pari gaye, bapure bAraha bATa; jinake saMga na jAjiye, alaTA aughaTa ghATa. ra << hindu maMdirane vaLagyA che, musalamAna masjidane, ame eka alakha sAthe saMbaMdha joDayo che; niraMtaranI prIta enI sAthe che. tyAM maMdira ke masjidanI jarUra nathI; tyAM te pAte mAda che. enA pUjana arcana mATe khAsa kAI vidhinI AvazyakatA nathI. sadgurue dAkhavyuM che ke manuSyanuM A zarIra e ja maMdira masjida che; e dvArA ja e prabhunI prArthanA sevA karI zake che. ene bahAra javAnI jarUra nathI. hindu ane musalamAna banne e gAMDA hAthIe jevA thaI rahyA che. banne maLIne pANI pI zakatA nathI eTale ke jIvanane AnaMda mANI zakatA nathI. peAtAnA ahaMkArane tilAMjali ApIne ja tee ane eka sthaLe AnaMda bhAgavI zake che. he dAdu! tuM A annenA 'mAruM tAruM'thI Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 gItA ane kurAna dUra rahIne e pavitra prabhunuM smaraNa kara ke je "mArA tArA "thI para che. huM e mAnavane cAhuM chuM ke je ahaMbhAvane phagAvI daIne Izvarabhajana kare che. he dAdu ! A loke pitapotAnA vADAmAM bAMdhI beThA che ane tethI chinnabhinna thayA che. emane saMgAtha choDI de. teo avaLe ane avanatine raste jaI rahyA che." - Izvara sarvamAM kevI rIte vyApyo che tenuM nirUpaNa dAdu sAheba nIce pramANe kare cheH TIye te jIta meM, nIce jaFdha ni, jIyeM mAkhana zIrameM, oyeM rabba ruhanni ; jIyeM rabba ruhannimeM, jIyeM rUha raganni, jIyeM jero sUrameM, ThaMDo candra basati, jina yaha dila bhandira kiyA, dila mandirameM soai, dila mAMhe diladAra hai, aura na dUjA koai. jema talamAM tela, puSpamAM suvAsa ane dUdhamAM mAkhaNa che tema sau jIvAtmAomAM khudA che. nasamAM jema jIva mejUda che, sUryamAM prakAza ane caMdramAM zItaLatA mojUda che tema khudA sau jIvamAM jUda che. je khudAe ApaNuM A dila rUpI maMdira banAvyuM te ja pite te maMdiramAM beThele che. dareka dilamAM diladAra mejUda che, koI parAyuM nathI." allAhanA nAmanuM varNana karatAM dAdue kahyuM cheH bAbA nAhIM dUjA koI aka aneka nAMva tumhAre, mopai aura na homi; alakha ailAhI aika tU, tUM hI rAma rahIma; tU hI mAlika mohanA, kezo nAMva karIma; Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che sAI sirajanahAra tUM, tUM pAvana tUM pAka, tUM kAyama karatAra tUM, tUM hari hAz2ira Apa, ramatA rAjika aMka tUM, tUM sAraMga subahAna, kAdira karatA aka tUM, tUM sAhiba sUlatAna, avigata allAha aka tUM, g2anI gusAIM aka, ajaba anUpama Apa hai, dAdU nAMva aneka. Ane artha spaSTa che. A bAbatamAM guru nAnaka ane guru goviMdasiMhanA zabdo paNa dhyAnamAM levA jevA che. zIkha dharmanA pravartaka guru nAnaka kabIra sAhebanA aMtima divasomAM thaI gayA. kabIra ane dAdu peThe ja guru nAnakanA ziSyamAM paNa hindu musalamAna baMne hatA. guru nAnaka khuda kabIra sAhebanA bhAre premI hatA. zIkhonA dharmagraMtha Adi graMthamAM zIkha guruonI vANu sAthe kabIra sAheba ane keTalAya bIjA musalamAna saMta ane phakIronI vANuM bharelI che. zIkha dharma je rIte zarU thaye te parathI jaNAya che ke te hiMdu-muslima vacce meLa karavAne dharma hato. guru arjunane jyAre amRtasaranA gurudvArAne pAye nAkhavAne mATe kaI IzvarabhaktanI jarUra paDI tyAre temaNe prakhyAta musalamAna phakIra sAMI miyAM mIrane A kAma mATe pasaMda karyA. gurudvArAne pAye sAMI miyAM mIrane hAthe nAkhavAmAM AvyuM che. guru nAnake pitAnA jamAnAnA hindu ane musalamAnonI mUrkhatA para duHkhI thaIne kahyuM cheH na hama hindU na mUsalamAna, donoM bIca basai zaitAna; tagga na hindU pAaiyA, taga na mUsalamAna. dAvA rAma rahIma kara, lar3ade beImAna. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna "ame nathI hindu ke nathI musalamAna. e baMnene parAyApaNAnA zetAne bhulAvyA che. tethI nathI hindune rasto jaDate, nathI musalamAnane jaData. teo baMne rAma ane rahImane be judA samajIne laDe che. temane koIne eka khudA 52 mAsthA nathI." guru goviMdasiMhe kahyuM cheH kozU bhayo muMDiyA saMnyAsI koa yogI bhayo, ko brahmacArI, kojhU jatiyana mAnabo; hindU turuka ko, rAfaz2I, aimAma, zAfI, mAnasakI jAti sabai aikkai pahacAna bo. karatA karIma soI rAz2iqa rahIma omI, dUsaro na bheda kojI bhUla bhrama mAnavo. aka hI kI seva saba hI ko gurudeva aMka, aka hI sarUpa, savai akai jota jAnabo dehurA masIta soI pUjA aura namAz2a olI; mAnasa sabai aMka pai aneka ko bhramAva hai. devatA adeva jaccha gaMdharva turuka hindU, nyAre nyAre desanake bhesanako prabhAva hai. akai naina ke kAna akai deha ke bAni ; khAka bAda Atiza au Avako ralAva hai. allAha abheda sonI purAna au kurAna oI, aka hI sarUpa sabai aka hI banAva hai.. kaI pitAne muMDaka kahe che, keI saMnyAsI, kaI yegI, koI brahmacArI ane koI jati kahe che, kaI hindu, keI musalamAna, keI rAphejI ane keAI sunnI kahe che. A badhA bheda jUThA che. sau manuSyanI eka jAta che. sau sarakhA che. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmAM eka che saunA eka ja khudA che. te ja saunA kartA ( pedA karanArA), te ja saune karIma ( saunuM bhaluM karanArA ), te ja rAjika (saune rAjI ApanAra ) che. te ja rahIma ( sau para yA karanAra) che. keAInA kAI judA khudA nathI. A badhA bheda kheATA che, bhulAvAmAM nAkhanArA che. saue te eka ja khudAnI sevApUjA karavI joIe. te ja saune gurudeva che. badhAM mANasAnI sUratasikala eka samAna che. saunI aMdara eka ja khudAnI jyAta jalI rahI che. je maMdiramAM che te ja masjidamAM che, je pUjA che te ja namAja che. sau manuSye eka che, ApaNe alaga alaga samajI beThA chIe te ApaNA vahema che. deva, dAnava, yakSa, gaMdharva, hindu, musalamAna e sau kevaLa judA judA dezanA judA judA rIiravAjonuM pariNAma che. saunAM AMkha, kAna, zarIra, vAcA sau lagabhaga ekasarakhAM hAya che. saunA deha e ja pRthvI, vAyu, agni, pANI vagere paMcatattvAnA anelA che. je allAha che te ja abheda che. je purANamAM che te ja kurAnamAM che. saunuM eka rUpa ane eka ghATa che. '' 77 atyAra sudhI ame A saMtamahAtmAonI vANImAMthI evI cIjo ApI che jemAM sarve dharmAMnI pAyAnI ekatA, IzvaranuM ekatva ane AkhA mAnavasamAjanA sAmAnya ajJAnanI carcA che. A uparAMta khAsa karIne kakhIra ane dAdue ThekaThekANe judA judA dharmonA anuyAyIonI ekeeka bhUrAI paNa khALI mUke evA zabdomAM matAvI ApI che. have ame evA keTalAka dAkhalA ApIe chIe. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna hinduonA sparzAsparzane ullekha karIne kabIra sAheba kahe cheH g! jUti vihu tuja ne ! jehi miTiyAke ghara mahaM baiThe, sAmahaM sisTi samAnI, chapana koTi jAdava jahaM bhIje, muni jana sahasa aThAsI. paiga paiga paigambara gAr3e, so sava saribho mATI, tehi miTiyAke bhAMDe, pAMDe ! bUjhi piyahu tuma pAnI ! maccha kaccha ghariyAra biyAne rudhira nIra jala bhariyA, nadiyA nIra naraka bahi Ave pasumAnasa saba sariyA hAr3a jhari jhari gUda gari gari, dUdha kahAMte AyA? so lai pAMDe ! jevana baiThe, maTiyahiM chUta lagAyA. veda kateba chor3a dehu pAMDe ! jI saba manake bharamA, kahahiM kabIra ! sunahu o pAMDe ! o saba tohare karamA. "he paMDita! tuM mANasanA hAthanuM pANI tenI jAta pUchIne pIe che. je mATInA gharamAM tuM beThe che te ja mATImAM AkhI sRSTi khapI gaI che. A ja mATImAM chappana karoDa yAdava ane ayAsI hajAra muni maLIne eka thaI gayA che. pagale pagale pegaMbare daTAyelA che. teo badhA paNa gaLIne A ja mATImAM maLI gayA che. he paMDita! e ja mATImAMthI baneluM eka pAtra tuM paNa che. chatAM tuM bIjA mANasanI jAta pUchIne tenA hAthanuM pANI pIe che. je nadInuM pANI tuM pIe che tenI aMdara agaNita mAchalAM, kAcabA ane magare viyAyA kare che. te badhAnuM lehI ane pANI temAM bhaLe che. duniyAbharanuM naraka ghasaDAIne nadImAM Ave che. mANasa ane jAnavara sau emAM saDayAM kare che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 duniyAnA sarva dharmo eka che je dUdha laIne tuM jamavA bese che te kyAMthI Ave che? hADa karI karIne, mAMsa pIgaLI pIgaLIne temAMthI dUdha bane che. ane tuM mATIne abhaDAve che. he paMDita! veda ane zAnA havAlA ApavA choDI de. e badhI tArA mananI kalpanA che. kabIra kahe che he paMDita, A badhAM tArAM karatUta che." paMDita bhUle par3hi guni vedA, Apa apana pauM jAni na bhedA, saMdhyA tarapana au SaTakaramA, bhI bahurUpa karahiM asa dharamA, gAyatrI juga cAri par3hAI, pUchahu jAbhI mukti kina pAmI, aura ke chiye leta ho sIMcA, tumate kaho kauna hai nIcA? bhI guna garaba karo adhikArI, adhike garaba na homI bhalAmI, jAsu nAma hai garaba prahArI, so kasa garabahi sakai sahArI. kula marajAdA khoya ke, khojini pada nirabAna, aMkura bIja nasAyake, bhaye videhI thAna. "he paMDita! tuM veda bhaNIgaNane bhUlI gayo. te khuda pitAne na oLakhe. te saMdhyA, tarpaNa ane jAtajAtanAM karmakAMDa kare che, gAyatrI paNa jape che. e karatAM karatAM yuge vItI gayA paNa e badhuM karavAthI tene mukti na maLI. kAraNa ke bIjA AdamInA sparzathI pavitra thavA mATe tuM potAnA para pANI chAMTe che. kahe, tArA karatAM vadhAre nIca koNa che, jene aDavAthI te dUra bhAge che? tuM potAne UMca samaje che ane tene ghamaMDa rAkhe che. ethI tAruM bhaluM nahIM thAya. je IzvaranuM nAma garvaprahArI (garva utAranAra) che te tArA AvA ghamaMDane kyAM sudhI sahI leze? mekSa tene ja maLI zake che je nyAtajAta, kuLa, UMcanIcanA sau Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna ghamaMDane, bIja jema pAtAnI jAtane mATImAM meLavIne khatama karI de che tema, khatama karI de che. tyAre ja tenAmAMthI muktinA aMkura phUTI zake che." 90 peAte mAMsa khAnAra ane khIjAethI dUra bhAganAra brAhmaNAne kakhIra sAheba kahe cheH paMDita ! acaraja aka bar3a hoo, aka mare mubale anna nahi khAo, aka mare sijhe rasoo, kari sanAna devanakI pUjA, nava guni kAMdha janea haMDiyA hAr3a hAr3a thariyA mukha aba SaTa karama banea dharama kathaM jahAM jIva vadhai tahAM, akarama kare more bhAo, jo toharAko brAhmaNa kahiye, kAko kahiye kasA ? kahahiM kabIra sunahu ho santI ! bharama bhUri duniyAo, aparamapAra pAra parasotama, yA gati birale pAo. hai paMDita, mane ghaNI navAI lAge che ke jyAre kAI gharanuM ke mahAllAnuM mANasa marI jAya che tyAre tA tuM sUtaka mAnIne bhAjana karatA nathI, ane marelA bakarA laIne tenI raseAI kare che! ane pachI nAhI dhAI ne, pUjA karIne, khabhe janoI bheravIne tene khAvA bese che! tArI hAMDImAM paNa hADakAM hoya che ane tArI thALImAM paNa muDadAnAM hADakAM hoya che. kahe A dharma karma kevAM che? jyAM tuM dharmanI vAta kare che tyAM ja bIjAne jAna le che. huM bhAI, e sAruM kAma nathI. tane jo brAhmaNa kahIe te kasAI kAne kahIe ? kabIra kahe che, huM saMtA! sAMbhaLe, A adhI duniyA bhulAvAmAM paDI che. eka ja paramAtmA ghaTaghaTamAM meAbUda che, e vAta ghaNA gheADA leAkeA samaje che. '' Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che hindu ane musalamAna baMne pitapitAnA dharmone bahAne vAdavivAdamAM paDyA che, tenuM varNana karatAM kabIra sAheba kahe che? sato ! rAha duno ruma hIrA hindU turuka haTA nahi mAneM svAda sabhani ko mIThA, hindU barata akAdasi sAdhe dUdha sidhArA setI, annako tyAga manako na haTakai, pArana kara sagotI, turuka rojA nimAja gujAre, bisamila bAMga pukAreM, ainakU bhista kahAM te hoI, sAMjhe muragI mAra, hindUkI dayA mehara turakanakI, donoM ghaTasoM tyAgI, vai halAla vai jhaTakA mArai Agi dunoM dhara lAgI. hindU turukako aka rAha hai, sataguru aihai batAo, kahahiM kabIra sunahu ho santo ! rAma na kahuM khudAI . he saMto ! ame A baMne mArga sArI rIte joI lIdhA che. hindu ane musalamAna baMne potapotAnI jIdamAM paDayA che. baMne jIbhanA svAdamAM phasAyelA che. hinduo ekAdazInuM vrata kare che ane pitAnA sau sagAne sAthe besADI dUdha ane ziMgoDAM uDAve che, anAjanI parejI rAkhe che, paNa pitAnA manane svAdiSTa cIjonA vicAramAMthI vAratA nathI. musalamAne jA kare che, sAMje namAja paDhe che, ajhAna pikAre che ane te ja sAMje svAdane mATe maraghI mAre che. svargamAM javAne e raste nathI. hinduoe dayA cheDI dIdhI che, musalamAnoe mahera cheDI dIdhI che. eka halAla khAya che, bIjA jhaTakA khAya che. svAdendriyanI lolupatA baMnemAM rahelI che. sAcA gurue amane kahyuM che ke vAstavamAM hindu ane gI-6 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna musalamAna baMne mATe mArga eka ja che. kabIra kahe che, santa! sAMbhaLo, rAma ane khudAmAM pharaka nathI paNa hindu ane musalamAna baMne mArga bhUlyA che." DhoMgI dharmaguruonuM varNana karatAM kabIra sAheba 4 cha: santo! dekhate jaga baurAnA, sAMca kahauM to mArana dhAvai jhUTe jaga patiyAnA. nemI dekhA, dharamI dekhA prAta karahiM asnAnA, Alama mAri pakhAnahiM pUjai ani maMha kachaa na jJAnA. bahutaka dekhA pIra auliyA par3heM kataba kurAnA, ke murIda tadabIra batAvai ani mahaM ahai jo jJAnA Asana mAri DiMbha dhari baiThe mana mahaM bahuta gumAnA, pItara pAthara pUjana lAge tIratha garaba bhulAnA, mAlA pahirai TopI pahirai chApa tilaka anumAnA, sAkhI zabdai gAvata bhUle Atama khabari na jAnA. hindU kaha mohi rAma piyArA turuka kahaiM rahimAnA, Apasa mahaM do lari lari mUle marama kAhu nahiM jAnA. ghara ghara mantara deta phirata haiM mahimAke abhimAnA, gurU sahita sIsa saba bUr3e antakAla pachatAnA, kahahiM kabIra sunahu ho santo! bhI saba bharama bhulAnA, kesI kahUM kahA nahiM mAne sahajai sahaja samAnA. kAjI so jo kAja banAve nahiM akAja se rAjI, jo akAjakI bAta calAve so kAjI nahiM pAjI. kabIra soI pIra hai jo jAne para pIra, jo para pIra na lAnI so kAfira bepIra. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che "he saMte, duniyA pAgala thaI paI che. sAcI vAta kahIe chIe te mAravA doDe che, mithyAmAM sau zraddhA rAkhe che. ghaNAya niyamatratavALA joyA; savAranA vahelA nahAya che, jIvatAM jAnavaranI katala karI khAI jAya che. teo pASANamUrtinI pUjA kare che. AvA lokone kazAnIya sUjha nathI. evA pIra ne oliyAo joyA che jeo kurAna paDhe che. jemane pitAne kazuMye jJAna nathI teo potAnA celAone zuM dAkhavI zakavAnA che?! AvI rItanA dhutArAo gurunuM Asana mAMDI besI jAya che, potAne bahu UMcA mAne che, dhAtu tathA paththaranI mUrtio pUje che, tIrthATananA ghamaMDamAM bhUle bhaTake che, mALA, TopI pahere che; TIlA TapakAM kare che, sAkhI zabda uccAre che, paNa temane pitAnA bhItaranI khabara hotI nathI. hindu kahe che ke amAre bhagavAna rAma che, musalamAne kahe che ke rahamAna che. banne paraspara laDIne marI jAya che. mULanI kaIneye jANa nathI. pitAnI moTAInA ghamaMDamAM ghareghara celakAo mUMDatA ane dIkSA detA phare che. guru ne celA banne DUbaze. chevaTe baMnee pastAvuM paDaze. kabIra kahe che he santo ! A bhramajALa che. keTaluM kahIe ? leke mAnatA nathI. te bhagavAna saumAM ekasarakhI rIte vyApta che. . . . kharo kAjI te che je bIjAnAM kAmo sudhArI de che ane kaI paNa apakRtyathI te rAjI na thAya. je bUrAM kAma kare te kAcha nahIM paNa pAjI kahevAya. he kabIra, sAco pIra te che ke je saunI para (pIDA) jANe che, je bIjAnI para(pIDAne na samaje te pIra nahIM paNa kAphira - be-pIra che. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna maMdira ane masjida vaccenA jhaghaDA aMge dAdusAheba pharamAve che? Apa ciNAve dehurA tisakA karahi jatana; paratakhi paramesura kiyA so bhAna jIva ratama. masIta saMvArI mAnasoM tisakU karai salAma; jaina Apa paidA kiyA so DhAvai mUsalamAna. yahu masIta yahu dehurA sata guru diyA dikhAbhi; bhItara sevA baMdagI bAhara kAhe jAai. hauda hajUrI dila hI bhItara gusla hamArA sAraM; ajU sAja alaha ke Age tahAM nimAja gujAraM. kAyA masIta kari paMca jamAtI, mana hI mulA sImAma; Apa alekha ailAhI Age sijadA kare salAma. je maMdirane hiMduo pitAne hAthe caNe che tenI te bhAre saMbhALa rAkhe che, paNa mAnavInuM ke pazunuM je zarIra khuda bhagavAne banAvyuM che te maMdirane teo toDI nAkhe che, eTale ke mArI nAkhe che. A rIte musalamAna manuSyanI banAvela masjidane ArAdhya gaNe che ane Izvare pite banAvela ImArata eTale ke prANInuM zarIra teo jamInadeta kare che. sAcA gurue amane samajAvyuM che ke mAnavInuM A zarIra e ja maMdira ane masjida che. AmAM besIne ApaNe Izvarabhajana karI zakIe chIe, bahAra javAnI jarUra nathI rahetI. hRdayamAM ja IzvaranA astitvane heja bharelo che emAM ApaNe sArI peThe snAna karI zakIe chIe ane tyAM ja zuddha thaIne prabhunI prArthanA karI zakIe chIe. ApaNuM A zarIra masjida che. ApaNe pAMce Indri Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che sAthe sAthe prArthanA kare che. ApaNuM mana e ja upadezaka che. e upadezakane sanmukha rAkhIne ApaNe alekha prabhunuM yajana karavuM joIe. ane tene namana karavuM joIe." mUrtipUjA saMbaMdhI dAdu sAhebe kahyuM cheH mUrata gar3hI pakhAnakI kIyA sirajanahAra; dAdU sAMca sUjhe nahIM yUM DUbA saMsAra. Atama mAMhIM rAma hai pUjA tAkI homi sevA bandana AratI sAdha kareM saba koai. mAheM niraMjana deva hai mAhe sevA homi; mAheM atAreM AratI, dAdU sevaka soai. paththara-ghaDI pratimAne leke Izvara mAne che. te dAdu ! A lekone sAcA prabhunAM darzana nathI thatAM tethI duniyA DubI rahI che. pitAnA AtmAmAM ja rAma che, tyAM ja enI pUjA karavI joIe. kharA bhakto pitAmAM rahela rAmanI sevA pUjA kare che. he dAdu ! sAco sevaka te che ke je piotAmAM birAjela niraMjana devanI AratI utAre che." bAhya rItarivAjo, pUjApATha, karmakAMDa viSe dAdu sAhebe upadezya che? dAd ! bAMdhe veda bidhi dharama karama jhurajhAai; marajAdA mAhIM rahe sumarina kiyA na jAai. aisakali kete va gale hindU mUsalamAna; dAdU sAcI bandagI jhUTA saba abhimAna; pothI apanA piMDa kari hari jasamAheM lekha, paMDita apanA prAna kari dAdU kathahu alekha; kAyA kateba boliye likha rAkhau rahamAma; manubAM mullA boliye suratA hai subahAna. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna he dAda! lekone vedazAnA karmakAMDe jakaDI rAkhyA che. bhagavAnanI ArAdhanA e ja sAcI vAta che. bAkI sarva ghamaMDa che. graMtha te ApaNuM zarIra che. jemAM IzvaranuM nAma lakheluM che. pitAnA prANane paMDita samaja ane e paMDita dvArA avayaM IzvaranuM nAma dareka zarIra-graMthamAM vAMcavuM joIe. A pustakamAM rahemAna lakhIne manane mulA mAnIne Izvarane prArthanA karavI joIe." dAdU! pAtI premakI biralA bAMce koya; veda purANa pustaka par3he, prema binA kA hoya ? uparanA dehAne artha spaSTa che. bAhya AcAravicAra, rItarivAjonI nirarthakatA sAbita karatAM dAdu sAheba kahe che : sAMcA rAma na jAne re, sava jhUTa bakhAne re; jhUTe devA jhUTI sevA jhUTA kare pasArA; jhUTI pUjA jhUTI pAtI, jhUTA pUjana hArA; jhUTA pAka kare re prANI, jhUTA bhoga lagAve; jhUTA Ar3A par3adA deve, jhUTA thAla bajAve; jhUTe vakatA jhUTe suratA, jhUTI kathA sunAve; jhUTA kalayuga sabako mAne, jhUTA bharama dir3hAve; thAvara jaMgama jalathala mahiyala, ghaTa ghaTa teja samAnA; dAdU Atama rAma hamArA Adi puruSa pahacAnA. loka sAcA rAmane oLakhatA nathI, vyartha vAte kare che. khoTA deva, khoTI sevA, khoTo pasAre, pUjA jUThI, zaNagAra kheTA, pUjArI jUThA, jUThA bhega ne bhejana, paDadA Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che 87 jUThA, jhAlara TI, lavAsAMbhaLavAvALA jUThA, kathAye jUThI, kaliyuganA mAnavIo AvI jUThI vastuone mAne che. satya to e che ke sajIva nijIva banemAM, jalamAM ke thalamAM sarvanA aMtaramAM eka ja IzvaranuM teja patharAyeluM che. he dAdu! je sarvanA AtmAomAM birAje che te ja ApaNe rAma che, te ja niraMtara eka che ne raheze." sAco dharma zuM che tenuM varNana karatAM dAdu sAheba kahe che : soI sAdha siromaNI govinda guna gAve; rAma bhaje viSayA taje ApA na janAve, mithyA mukha vole nahIM, para nindyA nAhI; apanuna chAr3e guna gahe, mana haripada mAhIM. niravairI saba AtmA para Atama jAna ; mukhadAjI samitA gahai ApA nahiM Anai. ApA para antara nahIM nirmala nija sArA; satavAdI sAnA kahe lailIna bicArA. nirala bhaja nyArA rahe kAhU lipata na hobhi; dAdU taba saMsArameM ausA jana koai. e ja bhakta kharI che ke je eka IzvaranA guNa gAya, enuM ja bhajana kare, viSayavAsanAone vazamAM rAkhe, abhimAna na kare, asatya na bole, paraniMdA na kare, apakRtyothI bace, satkarma kare, jenuM aMtara IzvaramAM cUMTeluM rahe, koI sAthe zatrutA na bAMdhe, sva ane paramAM bheda na rAkhe, badhAne sukha pahoMcADe, saune samAna gaNe, ahaMtAno tyAga kare, pitA pArakAmAM pharaka na jue, sarvamAM aMtaryAmInAM darzana Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna kare, sadA satya mele, pAtAmAM masta rahe, nirbhaya thaI prabhuprArthanA kare, kAIthI mAha saMbaMdha na rAkhe. huM dAdu ! A saMsAramAM AvA manuSyeA bahu ja thADA che. '' 99 A duniyAmAM hajArA varasAthI vasudhaiva kuTumbam eTale ke A pRthvImAM rahevAvALA sarva eka kuTuMba samAna che evuM kheAlAtuM rahyuM che. ApaNe e joI gayA ke kAI paNa dharma eveA nathI ke jeNe peAtAnA anuyAyIo samakSa A uddeza na rAkhyA hAya; vaLI ApaNe e paNa jANI lIdhuM ke keAI saMta ke mahAtmA, sUphI ke phakIra, eve nathI ke jenA hRdayamAM A bhAvanA tIvrapaNe ramatI na hoya ke A duniyAmAM manuSya manuSya vaccenA aMtarAye ke je ekamekane aLagA rAkhe che te koI paNa prakAre tUTI jAya. prakRtinuM valaNa e bAju ja che. te paNa mAnava samAjane e dizAe laI jaI rahI che. vedamAM ukti che ke : samAnI va AkUtiH, samAnA hRdayAni vaH, samAnamastu vo mano, thayA va: musAsati, samAnI travA, sad yo annamAza:, samAne yokte, sahavo yunajmi, samyaJco agnim saparyaMta, anAmimivAmitaH / saMvbaMgaccha, saMvadadhvaM, saMvo manAnsi jAnatAm / " tamArI saunI AvazyakatA eka hA, sarvanAM dila haLelAMmaLelAM hA, mana eka hA, AmAM ja sarvanuM zreyas che, tame sahu maLIne kAma kare, bhega bhAgave, Izvare tamane saune eka ja mahAna kAryamAM parAvyA che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che AtmajAta tamane e ja rIte eka ja dizAmAM laI jaI rahI che. je rIte piDAMnA ArA nAbhIne eka ja dizAmAM calAve che. tame sau sAthe rahe, eka ja avAje bele, saunI buddhi eka ja dizAmAM kAme lAge ane eka ja satyane pichANe." je sRSTinuM citra A vedamaMtramAM AlekhAyuM che te duniyAnI zubha ghoSaNA hareka dharma karate rahyo che. ane dareka dharme duniyAne tevI banAvavAno prayatna karyo che. duniyAnA sarva dezone tathA samaya samayanA pegaMbarane samakSa rAkhI pavitra kurAnamAM kahevAyuM cheH he payagaMbare ! sAce ja tamArA A sarva saMpradAye eka ja dharma che ane huM tamAre niyaMtA chuM, te tame mArAthI DarIne cAle. paraMtu manuSyae pitAnA dharmanA Apasa ApasamAM bhAgalA karI nAkhyA ane dareka saMpradAya pAse je kAMIka che temAM ja e masta che" (momenUna 51-54). bAIbalamAM vacana cheH tamArI saunI buddhi ekasarakhI cAle. saunI so pratye sahAnubhUti heya, ekameka sAthe prItasaMbaMdha joDe, saunA dilamAM dayA hoya. saumAM namratA hoya. bUrAIne badale bUrAIthI koI na le, gALanA badalAmAM gALa na de, sau ekamekanuM bhaluM Icche; dila saunAM maLelAM hoya : sau ekamekanI sAthe zAMtithI rahe " (kuriMthIone patra). prabhu manuSya manuSyamAM kAMI bheda nathI rAkhate. mAnava koI paNa jAtine heya paNa je te IzvarathI DarIne cAlate hoya tathA satkarmo karato hoya te Izvara ene apanAve che" ( rasUla ke mAla). Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna "nathI koI yahUdI, ke nathI koI yunAnI, nathI koI gulAma ke nathI koI AjhAda nathI koI puruSa ke nathI koI strI, Izu khristanI samakSa tame sau eka che" (gilitiyone patra). cInanA mahAtmA kuMga phUlbanuM kathana cheH paDezIo sAthe hetapremathI rahetAM zIkhe. se bhAIo sAthe premathI raho(kiMga). mahAtmA buddhe kahyuM che: "ane A sau haratApharatA manuSya zuM che? A saghaLA eka ja zarIranA avayavo - hAthapaga che; tethI dareka avayave ekabIjA avayavanI kALajI rAkhavI ghaTe." hindu dharmane jANIne upadeza che? ayaM nijaH paroveti gaNanA laghu cetasam adAra caritAnAM tu vasudhaiva kuTumbakam / A mAre ne A pArako che e rIte je samaje che te saMkucita vicArane che. paNa jeo moTA mananA che teo A pRthvImAM rahevAvALA saune kuTuMbI gaNe che." sAra e che ke dharmagraMmAM A upadeza bharele paDyo che. paraMtu manuSya samAja hajI A Adarza sudhI pahoMcyA nathI. AnuM kAraNa zuM che? AnAM be kAraNe che. paheluM kAraNa e che ke ghaNu jaNa A satyane samajI nathI zakatA. bIjuM kAraNa e che ke jeo samajyA che teo tene amala nathI karI zakatA. dhyeyane na pahoMcI zakavAnI javAbadArI enA upara nathI ke je satyane samajI zakyo nathI paNa temanA upara che ke jeo samajyA che chatAM AcaraNamAM Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duniyAnA sarva dharmo eka che mUkI zakatA nathI. duniyAne palaTAvanArI vastu AcaraNa che, e kharuM rahasya che. ApaNI vAte, ApaNA upadeza tathA ApaNuM vAdavivAda karatAM ApaNuM kAryono prabhAva bIjA upara vadhAre paDe che. gItA ane kurAna vAcake samakSa mUkavAne udeza e nathI ke ame mAtra buddhine saMtoSavA IcchIe chIe paraMtu amArI nema te e che ke manuSya satyanuM AcaraNa karavAnI zakti prApta kare. ame icchIe chIe ke A baMne sAthenuM vAcana AcaraNamAM utAravAnI dRSTithI thavuM joIe. amArI kAmanA che ke AnA vAcanathI prabhu ApaNane evuM baLa arthe ke jethI ApaNe ApaNuM vADA, nyAtajAta, deza, gAma, tathA kauTuMbika svArtha baMdhanane ukheDI nAkhI zakIe. A aMtarAye ApaNane ekabIjAthI vegaLA rAkhe che ne laDAvI mAre che. ApaNe sau eka chIe evuM vicAravuM ke mAnI levuM eTaluM ja pUratuM nathI, paraMtu AvazyakatA enI che ke ApaNe ApaNuM vyaktigata tathA sAmAjika vyavahAramAMthI e vAte ke je manuSya manuSya vacce bheda UbhuM kare che tene dUra karIe, bhale pachI te rItarivAje heya, kAyadA heya ke sAMpradAyika baMdhane heya. ApaNe mATe keInavA saMpradAyanI ke dharmanI jarUra nathI. e mAnavadharma ke jenA upara sarva dharmone ne saMpradAyone AdhAra che te ApaNe sAru pUrato che. atyAre AvazyaktA che eka navA samAjanI, navI saMskRtinI ke jemAM mArAtArAnI, A TeLInI ke pelI TeLInI vAta na hoya, paraMtu jemAM mAnava Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 gItA ane kurAna dharmaprANa phUMkAyeluM hoya, raheNIkaraNamAM ane rItarivAjomAM dareka mAnavanuM sthAna sarakhuM hoya ane jenA kAyadAkAnane vADAbaMdhI tathA kusaMpane TakAvanArAM ke atUTa rAkhavAnAM sAdhana na bane, evA jIvananI jarUra che ke jenI ImArata paraspara premanA tathA sahAyatAnA UMDA tathA majabUta pAyA upara racAyelI hoya. ApaNane evA dhArmika cokaThAnI AvazyakatA che ke je ApaNane eka jAta, eka nyAta, eka kuTuMbanA jIvanaprada bIbAmAM DhALI de. ApaNe navo dharma e AjakAlanA saMpradAyanI mAphaka ekabIjAmAM ataDApaNuM, gheNuM ane tiraskAra phelAvanAra na hai joIe. ApaNe saune bhagavAna AvA adharmane ApaNA dilamAMthI tathA kAmomAMthI aLago kare. ApaNo dharma mAnavatAna, tyAgane tathA premane hoya. A ja dharma che ke jene sarva avatArI puruSoe, saMtAe, sAdhuphakIre e sAce mAnavadharma kahyo che. ame Izvarane prArthanA karIe chIe ke gItA ane kurAna pitAnA vAcakomAM evI zuddha samajaNa, hiMmata tathA zakti utpanna kare ke jethI teo A pavitra pustakonA upadezanuM AcaraNa karI zake eTale ke AjakAlanAM sAmAjika baMdhane ke je ApaNane barabAda karI rahyAM che temAMthI mukta thaI zake ane navI rItanuM samanvayakArI jIvana, saMskRtinA ane mAnavadharmanA bIbAmAM evI rIte DhALI de ke jethI eka vAra pharIthI A dezamAM premasaritA vahevA lAge. A vinA ApaNe mATe mAnavasevAne athavA ApaNI muktine bIjo mArga nathI. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna pItA Page #103 -------------------------------------------------------------------------- Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA hinduo je graMthane pitAnA dharmagraMtha mAne che tenI saMkhyA hajAranI nahIM te seMkaDonI te saheje gaNavI zakAya. duniyAnA vartamAna dharmomAM bIjA koI dharmonA bhAgye ja ATalA badhA dharmagraMtha haze. e svAbhAvika che. Ama te duniyAnA sarva dharmo ekamekane maLatA hoya che ane eka ja sanAtana paraMparAnA bhAga, eka purANa sAMkaLanI kaDIo, athavA eka ja mahAvRkSanI cAre tarapha patharAyelI zAkhAenAM phUla samAna che. paraMtu judA judA dezonI paraMparAo joIe te hiMdu paraMparA duniyAmAM sauthI purANuM che. yahUdI paraMparA te pachInI che; cInI paraMparA paNa amArI jANa pramANe ethI jUnI nathI. e sivAya cInI dhameM be aDhI hajAra varSa pahelAM je bhAre palaTe khAdhe te palaTe hiMdu paraMparAe kadI nathI khAdhe athavA te khAtAM khAtAM rahI gaI ema kahevuM joIe. mAnava ItihAsa hiMdustAna tathA cInathI ghaNe jUne che. hiMdustAna tathA cInanI saMskRtiothIye hajAro varSo pahelAM keTalAye vikhyAta samAjo astitvamAM hatA ane unnatizikhare teo poMcyA hatA. pRthvInA lakhelA ke aNalakhyA ItihAsathI e siddha thAya che ke eka tarapha IrAnanA pahADethI te arabI samudra tathA hindI mahAsAgara sudhI tathA bIjI bAju AphrikAnI nIla nadIne kinAre Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna kinAre jUnA samayamAM ochAmAM ochA be moTA samAjoe sRSTimAM AvIne hindustAna ane cInathI hajAro varSo pahelAM mAnavavargane jIvanamArga dAkhavyo hate. paNa have te te samAjonAM dharatImAM daTAyelAM rahyAMsahyAM hADakAM kyAMka zodhavAthI maLe che. bhAgyanA aTala cakramAM potAnuM rakta AvatI peDhIne ApIne potAnAM saDatAM jatAM hADamAMsanuM khAtara taiyAra karIne te samAja tathA temanI saMskRti A duniyAmAMthI lupta thaI gaI. jema A sRSTine sarajanahAra anaMta che tema enI racanA paNa anaMta che. ApaNe ahIM ke tahIM A sRSTinuM mULa tathA cheDe zodhavAnI hiMmata karavI joIe nahIM. ApaNuM alpabuddhi mATe e azakaya kAma che paNa A vAta niHzaMkapaNe sAcI che ke duniyAmAM je graMthe upalabdha che temAM Tveda sauthI jUne graMtha che ane duniyAmAM je dharmapraNAlikAo jIvaMta che temAM hiMdupraNAlI sauthI prAcIna che. sarvedanI AjanI 10,580 RcAomAMnI kaI AraMbhanI ane kaI kyAre kyAre umeravAmAM AvI tenI carcAmAM UtaravAnI jarUra nathI. AjanA sarva dharmo tathA tenA gaMdhAnuM samagrapaNe avalokana karavAthI nizcitapaNe jaNAze ke saunuM mULa eka Izvara che, ane sarva graMthanI janetA jene kurAnamAM ummula kitAba" kahevAya che te IzvaranI pAse che. dharmonA ghaNAkharA vidhio, nAmarUpa ane zabdo sudhAMnuM mULa Tveda tathA khAsa karIne enI prAraMbhanI RcAomAM che. A kAraNe ja yuropanA vidvAnoe "sarvedane sArva dharmonI mA'nuM upanAma ApyuM che. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA la hiMdu dharmagraMthAmAM veAne ane temAMye khAsa karIne Rgvedane vadhAre pramANabhUta mAnavAmAM Ave che. paraMtu veda mahAna che, enI bhASA prAcIna tathA aTapaTI che, tenA eka eka maMtranA aneka artho karI zakAya ema che te eTale sudhI ke sAmAnya mANasA mATe nahIM paNa vidvAne mATe pazu te maMtrA kAyaDArUpe che ane raheze. upinaSadone vedonA sAra kahevAmAM Ave che; ane tene veDhDhAnA bhAga mAnavAmAM Ave che. upaniSadomAMye khAra upaniSaddo mukhya che. tenA sarva maMtrA eka pustikAmAM samAI zake teTalA che. A maMtromAM bhalAIpUrAInA, pApapuNyanA ucca Adarzo, darzanazAstra, brahma ane jIvanAM gahana satya samAyelAM che tethI tenuM sthAna adhyAtmajJAnanAM pustakAmAM UMcAmAM UMcuM che. hajArA bhaNelA hiMduo evA che ke jemane bhUkaMpa ke pralaya samaye pUchavAmAM Ave ke bIjI duniyAmAM laI javA mATe kayA khajAne bacAvI rAkhI sAthe levA cAheA che te teo kaheze, " upaniSada " hiMdu sivAyanA hajAro vidvAnA paNa A matane maLatA thaze. paraMtu upaniSado paNa sAmAnya janatAne gamya nathI thatAM. enuM AsvAdana karavuM paNa viralAone zakaya che. upaniSadA sivAya hiMduone bIjA kAI paNa graMtha upara AsthA hAya teA te zrImabhagavadgItA upara. gItAnI bhASA tathA zailI eTalI saraLa che ke tenA vAcakeAnI saMkhyA upaniSadAnA vAcakA karatAM hArA gaNI vadhAre che. gItAmAhAtmyamAM sarva upaniSado ' ne eka gAyane tAle 8 'ne gI-7 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna mUkavAmAM AvyAM che ane gItAne te gAyanuM dUdha ane mahAna amRta"nI upamA maLI che. A upamA ghaNe aMze vAstavika che. e ja mAhAbhya'mAM kahevAyuM che ke jeNe gItAne pATha sArI rIte karI lIdhuM che" tene "bIjAM zAstro vAMcavAnI" jarUra nathI. kharekhara gItA te samayanA sarva dharmazAstrone nicoDa che. saMskRta pustake mAM gItAne pracAra sauthI vadhAre che. pAchalAM hajAro varSomAM kurAnane bAda karatAM koI paNa graMthanAM aneka bhASya racAyAM hoya te te gItAnAM ja. hiMdustAnI saMskRtinuM gItA eka uttama kusuma che e nirvivAda vAta che. gItA e eka evuM pustaka che ke je kALamaryAdAthI para che A pRthvInA pratyeka dezanI te sarva kALa mATenI matA che, e sarvane mATe lAbhadAyI che ane tene mATe saune abhimAna hovuM joIe. gItA duniyAnA cirajIvI graMthamAMno eka che. kaI paNa dezanA manuSyane dareka samaye ekasarakhI musIbate naDe che. A muzkelIonAM nAme kALe kALe badalAtAM rahe che. kyAreka koIka prazna AgaLa Ave che te kyAreka keIka; paraMtu mULamAM kaI pheraphAra nathI thatA. dareka mAnavInA tathA samAjanA aMtarAtmAmAM svArthaparamArtha, ahaMtA tathA Izvara sAthenuM yuddha cAlu ja che. A yuddhamAM rUpa badalAtAM rahe che. ahaMtA nAnA nAnA svArtha rUpe ApaNuM Akhe upara paDaLa caDhAve che, AthI ApaNe pitA ne pArakAne bheda anubhavavA lAgIe chIe ane ApaNuM zreyamArgane ApaNe dekhI zakatA nathI. A ja Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA kAraNe ApaNe mAnIe chIe ke ApaNA mukhya mukhya dharmagraMtha mAnava samAjane sanmArge vALanAra upadezane mULa strota che je kadI sukAtuM nathI. mahAbhAratanA bhImaparvanA rUpamA adhyAyathI karamA adhyA sudhInuM nAma gItA che. A 18 adhyAyamAM e saMvAda lakhAye che ke je mahAbhAratanA yuddha pahelAM bhagavAna zrIkRSNa ane arjuna vacce thayo hate. laDAIne dazame dine saMye A saMvAda dhRtarASTrane suNAvyuM hatuM. saMjaya kahe che? vyAsajInI kRpA vaDe yogezvara kRSNane zrImukhethI meM A guhya paramayoga sAMbhaLyo." (18-195) bhISma parvanA bIjA adhyAyamAM kahevAyuM che ke vyAse saMjayane "divyadaSTi ApI hatI ke jethI dUra beThAM beThAM laDAI nIrakhI zakAtI hatI tathA tenI vAta sAMbhaLI zakAtI hatI. keTalAka Alocakoe e abhiprAya vyakta karyo che ke raNAMgaNamAM banne saine jyAre yuddha mATe sajja thaI UbhelAM heya tevA kaTokaTInA samaye zrIkRSNa ane arjuna vacce lokomAM ATalI lAMbI vAtacIta thAya ane keIka karAmatathI dUra beThe beThe saMjaya te sAMbhaLe ane yAda rAkhe A na banavA jevI azakya ghaTanA che. A vivAda eTale sudhI pahoMcyuM ke eka TIkAkAre 100, bIjAe 36, trIjAe 28 ane cothAe 7 zloko maLI che ema zodhI kADhayuM. A vidvAnonuM kahevuM evuM che ke mULa lokomAM je kahevAyuM che te ja asalI vAta zrIkRSNa arjunane samajAvI hatI, pachIthI zrI vyAse emAM umero karIne 700 zlokonI gItA taiyAra Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna 100 karI. A keyaDA ukelavAnI dRSTie keTalAye vidvAnA gItAmAM AvelA yuddhavarNanane rUpaka alaMkAra mAne che ane te pratipAdita kare che ke manuSyanA AtmAmAM bhalAIbUrAI vacce cAlatI laDAInuM ja A varNana che. A viSayamAM leAkamAnya tilaka mahArAjanA mata sAcA lAge che. << jene graMthanuM rahasya jANavuM hoya teNe bahAranI parIkSAnA vAdavivAdamAM paDavuM jarUrI nathI. * ( ' gItArahasya ' - viSayapraveza ) mahAbhAratanI laDAI kayAreya thaI hAya ke na thaI hAya, e laDAI pahelAM zrIkRSNe tathA arjune A rItanA saMvAda karyo hAya ke na karyo hAya, saMjayane divyaSTi lAdhI hAya ke nA lAdhI hoya paNa eka vAta spaSTa che ke gItAnA zleAkeA na te| zrIkRSNanA, arjunanA ke saMjayanA racelA che. A racanA che vyAsanI. gItAnA zloka A rIte ja zrIkRSNanA ke arjunanA mukhamAMthI nIkaLelA samajavA athavA gItAnI ghaTanAne itihAsanI kasoTI upara caDhAvavI e gItAnA anAdara karyAM kharAkhara che. te - bhagavaddagItA ' je sarve upaniSadone DhAhIne ' taiyAra karavAmAM AvI che, te vAMcyA pachI khIjA keAI zAstragraMthA vAMcavAnI jarUra nathI rahetI. gItA viziSTa rIte te samayanI dhArmika avasthAnuM citra dore che; ane spaSTarUpe dareka deza tathA kALanA saMkaTagrasta AtmAe mATe eka ucca, aNumela ane amara saMdeza Ape che. gItAmAM TheraThera te samayanA dharmAMnI dazA, alaga alaga paMthA, saMpradAye, vADAe, dharmavicArI, pUjAnA vidhie, "" Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 gItA rItarivAjo, vahema, darzanazAstra vagereno ullekha karavAmAM AvyuM che. tenI satyAsatyatAnI, temanA paraspara virodhanI carcA karavAmAM AvI che. judI judI mAnyatAo ane eka ja IzvaranI pUjAnA niranirALA prakAromAM mULabhUta samAnatA batAvIne samanvaya sAdhavAne prayatna gItAe karyo che. AtmasaMyama tathA sadAcArane sarva dharmonuM mULa tathA A nnatinuM prathama pagathiyuM dAkhavavAmAM AvyuM che. pitA pArakAnA bheda paDadAne cIrIne potAnI pire saune", "patAmAM saune" ane "sarvamAM svane jovAnI daSTi mekSa mATe Avazyaka che, ema kahevAmAM AvyuM che. jaDa, cetanamaya sakaLa sRSTimAM tathA sarva prANIomAM eka ja Izvara che tene upadeza apAve che. chevaTe A sarva mArgo pAra karIne pitAnA AtmAne saMpUrNapaNe zuddha karyA pachIno tathA tenA upara kAbU meLavyA pachI Amennatine kema, prakAra che che teno saMketa karyo che. A che zrImadbhagavatgItAnuM rahasya. have ApaNe e jovuM rahyuM ke upara darzAvela dareka viSaya aMge gItAmAMthI zuM maLe che ane ze upadeza lAdhe che. prathama to ApaNe te samayanAM avasthA, vicAre tathA rItarivAje ke jenI mAhitI gItAmAMthI maLe che te samajI laIe. gItAnA AraMbhamAM arjune pitAnI pahelI miTI muzkelI zrIkRSNa sAme rajU karI te A che : Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 gItA ane kurAna "je huM yuddha karuM to kuLane nAza thAya che, kulanA nAzathI sanAtana kuladharmone nAza thAya che, ane dharmane nAza thAya te adharma AkhA kulane DubADI de (1-40). adharmanI vRddhi thavAthI kulastrIo dUSita thAya ane temanA dUSita thavAthI varNane saMkara thAya (1-41). AvA saMkarathI kuladhAtakane ane tenA AkhAye kulano narakamAM vAsa thAya che; ane piDadakanI kriyAthI vaMcita rahevAthI tenA pitRonI avagati thAya che (1-42 ). kulaghAtaka lokonA A varNasaMkarane utpanna karanAra doSothI sanAtana jAtidharmo ane kuladharmone nAza thAya che (1-43). jemanA kulane nAza thaye heya evA manuSyano avazya narakamAM vAsa thAya che evuM ApaNe sAMbhaLatA AvyA chIe (1-44). are, kevI duHkhanI vAta che ke ame mahApApa karavAne taiyAra thayA chIe; eTale ke rAjayasukhane lebhe svajanane haNavA tatpara thayA chIe (1-45)." ane A pahelA adhyAyanA 36, 39 tathA kapamAM lekamAM "pApa" zabda vAparyo che. je pApanI vAta arjuna kare che te sAdhAraNa hiMsA eTale ke manuSyane mArI nAMkhavAnI vAta nathI paraMtu potAnA kulane nAza karavAnA pApa aMgenI che (1-38, 39). ApaNe e paNa dhyAnamAM rAkhavuM joIe ke gItAmAM "jAti' (1-43)no artha varNa eTale ke brAhmaNa, kSatriya, vaizya tathA zudra nathI. varNane bheda ane jAtine bheda e beu judI vastuo hatI. baMne janmathI alaga gaNAyA ane baMnenAM 'kula" judAM hatAM. mahAbhArata kALamAM judI judI jAtio athavA jJAtio" mAM ane judA judA vaNImAM lagno karavAne Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA 13 rivAja hatA. 'janma' e zabdanA artha pitRparaMparA sAthe saMkaLAyelA che. khIjA adhyAyamAM ApaNune te samayanA vaLI khIjA vicAre jANavA maLe che. AmAMnA khAsa vicAra vedone mAnavAne ' che. leAkeA veDhAnI carcAmAM AnaMda mAnatA ( 2-42 ). tenI temanA upara bhAre asara hatI ane khuda arjunanA hRdaya upara veDhAnA bhAre prabhAva hatA (2-53). vedAnI vAta kahevA sAMbhaLavAmAM temane bhAre rasa paDatA hatA (2-42). temanI evI mAnyatA hatI ke AthI vadhAre sArI vastu duniyAmAM nathI (2-43). paraMtu vedomAMthI emaNe peAtAnA jIvanamAM je vAtA utArI hatI te bAhya AcArA hatA (1-43) jevAM ke yajJa, hAma, japa, tapa, pUjA, pATha, dAna vagere (9-20, 21, 11-48, 53 ). A badhAMnuM lakSya bhAga aizvarya ', sAMsArika kAmanAe' prApta karavAnuM hatuM, vadhumAM vadhu 'svargalAka'meLavIne tyAMnA divya bhAgA' bhAgavavAnuM hatuM (2-43, 44; 9-20, 21). emane mana naraka eTale duHkha ane svarga eTale sukha. yajJa keTalAye prakAranA hoya che (4-32 ). Rka, sAma ane yantura vede uparAMta (9-17, 20) ghaNA leAkeA judI judI smRtiene mAnavAvALA hatA ane vaidika yajJa uparAMta smRti yajJa paNa thatA hatA (9-16). ane jAtanA yajJAmAM maMtrapATha sAthe ghInI tathA anya khAdya padArthAnI Ahuti apAtI hatI (4-24, 9-16), ane sAmarasanuM pAna karavAmAM AvatuM hatuM (9-20). gItAnA khIjA, chaThThA tathA " Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna navamA adhyAyamAM ane bIje ThekANe jyAM jyAM vedane ullekha thayo che tyAM tyAM vedonA bAhya AcAravicAro sAthe ja saMbaMdha che, vedanA jJAnakAMDanA vyApaka tathA sahitakArI siddhAMte sAthe emane aMzamAtra saMbaMdha rahyo na hato. eka Izvara sivAya teo aneka devadevInI pUjA karatA hatA. A devadevIo pAsethI varadAna mAgavAmAM AvatAM hatAM, ane dunyavI sukhanI prApti mATe prArthanAo thatI hatI; devatAone prasanna rAkhavAnA upAye jAtA emane nAme yajJo thatA tathA Ahutio apAtI (3-11, 12; 4-12, 256 7-20, 23). "patra, puSpa, phaLa, jaLa vagere" caDhAvavAmAM AvatAM hatAM (8-26). devatAo uparAMta pitRo tathA "bhUto"nI pUjAno rivAja paNa hate. saune nAme alaga alaga ya thatA hatA ane saune judI judI vastuo arpaNa thatI hatI (9-5, 26). zukana vagerenA vahemo pracalita hatA (1-31). cAra varNo uparAMta cAra AzramanI prathA hatI. emAM paNa hRdayanI zuddhine badale veza, raMgaDhaMga, bAhya dekhAva tathA upara uparanA niyama para vadhAre bhAra mUkavAmAM AvatuM hate. jema ke saMnyAsIoe agnine hAtha na lagADe, amuka kAma na karavuM vagere (6-1). jeo eka Izvarane mAnatA hatA teonA mArgo paNa judA judA hatA (4-11). sAra e che ke te veLA Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA 105 dezamAM niranirALA paMthe tathA dharmo" cAlu hatA (18-66). keTalAka loke "siddhio" nI pAchaLa bhaTakatA hatA, ane tene meLavavAnA be mArgo mAnavAmAM AvatA hatA. eka yajJa vagerene - karmakAMDane mArga tathA bIje saMsArathI dUra rahevAne - lukhA jJAnane mArga. AvI sthitimAM svAbhAvika rIte darzanazAstranI dRSTie be paraspara virodhI vicAronuM astitva hatuM. banne vAdone ullekha gItAmAM ThekaThekANe che (2-396 3-3; 5-2; -13- 24). sAMkhya athavA jJAnavALA ke je karmane badale jJAna upara bhAra detA hatA ane jJAnane ja muktinuM sAdhana mAnatA hatA teno eka varga je sarva prakAranAM karmone tyAjya mAnatA hatA (18-3); ane sAMsArika jIvana tyAgIne saMnyAsane mukti mATenI Avazyaka avasthA mAnatA hatA. bIjo varga hate karmamArgIono. teo bAhA rItarivAje, vidhio tathA yajJayAgAdi upara bhAra mUkatA hatA ane tene muktinuM sAdhana mAnatA hatA. gItAmAM jJAna ane karma bannene "ga" nAma apAyuM che (3-2). dhyAna, tathA prANAyAmanA keTalAye prakAro hatA (13-24, 4-29). gItAmAM spaSTa rIte kahevAyuM che ke te samaye A dezamAM mAtra pAMDavo upara kauranA julama ja thayA na hatA paNa "dharmanI glAni tathA adharmanA adbhudaya ne te kALa hate. "dharmanI punaHsaMsthApanA karavAne, gItA jevA amara upadezane tathA avatArone duniyAmAM AvavAne te gya samaya hato (4-7,8). Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 gItA ane kurAna AvA paMthanI jALamAM phasAyelA dhorI mArga na dekhanArA kartavyamUDha ane sIdhe mArge pitAne vALavAnI zrIkRSNane prArthanA karI che. arjunanI A prArthanAne uttara te gItAne upadeza che. have ApaNe gItAnA pratyeka adhyAyanuM vihaMgAvalokana karIzuM. A adhyAmAM keTaleya ThekANe eka ja vAtanuM Avartana thayeluM che ne te dhArmika upadezagraMthamAM svAbhAvika che. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItAdharma pahele adhyAya pahelA adhyAyamAM ane potAnI muzkelIo zrIkRSNa pAse rajU karI teno ullekha ame AgaLa karI cUkyA chIe. arjunanI muzkelI A pramANenI hatI. A yuddhathI amArAM kuLa, jAta ane kuTuMbanA jUnA rItirivAjone nAza thaze, ame varNasaMkara thaI jaIzuM, pitaone piMDadAna nahIM pahoMcI zake, A sarvane dharma ne kSaya thaze ane AvA dharmanAzathI amAruM kuTuMba narakane pAmaze. ane A vAta spaSTa rIte kahI che ke A jUnA "dharmonA nAzathI sarva leke "narakamAM paDaze, e ame amArA pUrvajothI sAMbhaLatA AvyA chIe. bIjo adhyAya zrIkRSNane uttara bIjA adhyAyathI AraMbhAya che. A saghaLI vAtane zrIkRSNa arjunane mAtra "moha" (2-2), tenI IjajatathI UlaTuM" ane tenA "dilanI kamajorI" (3-3) kahIne TALavA cAhI che. AthI arjunane saMtoSa na thayA tyAre zrIkRSNa hasatAM hasatAM kahyuM : "tuM zaka na karavA gyane zeka kare che ane paMDitAInA bela bole che, paNa paMDita mUAjhavatAne zaka nathI karatA" (2-11).* * jyAM jyAM gItAnA AkhA lokone anuvAda karavAmAM Avyo che tyAM tyAM pU. gAMdhIjInA "anAsaktiga' (1944nI AvRtti) no upayoga karyo che. -anuvAdaka 2017 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 gItA ane kurAna Ama "acya' kahIne arjunanI sarva zaMkAonuM samAdhAna karavA dhAryuM. ane "dharma" zabdane rItarivAjonA arthamAM (1-43) ane zrIkRSNa tene "kartavya nA (2-31) arthamAM vAparyo che. bIjA adhyAyanA agiyArathI trIsa zloka sudhI zrIkRSNa janmane mRtyunuM, sukha ane duHkhanuM tattvajJAna samajAvyuM che ane upadezya che ke AtmA nitya che, ane A duniyAnI sarva cIjo tathA ahIMnAM nAmarUpa sarva anitya che. kaI Ane Azcarya sarakho jue che, bIjA tene Azcarya sarakhe varNave che; vaLI bIjA tene Azcarya sarakhe varNavAyele sAMbhaLe che, ane sAMbhaLavA chatAM koI tene jANatA nathI" (2-29). gItAnA A tattvajJAnane AcaraNa sAthe saMbaMdha nIcenA lekamAM kahevAya che. sukha ane duHkha, lAbha ane hAni, jaya ane parAjaya sarakhAM mAnI laDavA sAru tatpara thA. ema karavAthI tene pApa nahIM lAge" (2-38). eTale ke pApanuM mULa pitAnA abhimAnamAM che. A pachI zrIkRSNa arjunane kahyuM : meM tane sAMkhyasiddhAMta (tarkavAda) pramANe tArA kartavyanI A samaja pADI. have tane cogavAda pramANe samaja pADuM chuM te sAMbhaLa. eno Azraya levAthI tuM karmabaMdhana toDI zakIza" (2-39). Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItAdharma 109 A sthaLe A adhyAyamAM vedone ane tenA tattvajJAnane vicAra ApaNe karI gayA tene ullekha thayo che. ane vede TAMkyA nathI, zrIkRSNa arjunanI sthitine khyAla rAkhIne tathA te jamAnA anusAra vedene uddhata karyA che. arjuna upara vedanA zikSaNane te jamAnA pramANeno prabhAva hatuM. tethI tene samajAvavAmAM zrIkRSNane muzkelI naDI. temaNe arjunane kahyuM: aneka prakAranA siddhAMta sAMbhaLavAthI vyagra thaI gayelI tArI buddhi jyAre samAdhimAM sthira thaze tyAre ja tuM samatvane pAmIza" (2-53). ajJAnI vediyA, "A sivAya bIjuM kaMI nathI." evuM bolanArA, kAmanAvALA, svargane zreSTha mAnanAra, janmamaraNarUpI karmanAM phaLo denArI, bhega ane aizvarya meLavavAne mATe karavAnAM karmonAM varNanathI bharelI vANI malAvImalAvIne bole che; bhoga ane aizvarya viSe Asakta thayelA temanI te buddhi marAI jAya che, temanI buddhi nathI nizcayavALI hatI, ane nathI samAdhine viSe te sthira thaI zakatI (2-42, 43, 44). gavAdInI nizcayAtmaka buddhi ekarUpa hoya che, paNa anizcayavALAnI buddhi bahu zAkhAvALI ane anaMta hoya che (2-41). je traNa guNe vedane viSe che. temanAthI tuM alipta rahe. sukhaduHkhAdi kaMkothI chUTo thAnitya satya vastu viSe sthita rahe. kaMI vastu meLavavA sAcavavAnI bhAMjagaDamAMthI mukta rahe. AmaparAyaNa thA (2-45). jema je artha kUvAthI sare che te badhA badhI rIte sarovaramAMthI sare che, tema je badhA vedamAM che te jJAnavAna brahmaparAyaNane AtmAnubhavamAMthI maLI rahe che. (2-46) jyAM jyAM veda zabdano upayoga thayo che tyAM tyAM Adya vidhio, yajJo, pUjApATha vagere samajavAM (9-20, 21). Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 gItA ane kurAna A pachI zrIkRSNa arjunane abhimAnathI para, kAmanArahita thaIne, jayaparAjyane samAna gaNuMne, kartavyane kartavya samajIne tenuM pAlana karavAne upadeza karyo che. kartavyavimukhatAne pApa kahyuM che. ane bIjA pratyenI ApaNI pharaja pUrI karavAne "ga" kahyo che (2-50). zrIkRSNanA AvA upadeza chatAMye arjunanI bhramita buddhine ThekANe lAvavAnI jarUra rahI che. ane pUchayuM ke sthira buddhinAM athavA "sthitaprajJa'nAM lakSaNa zAM che? prajJA" zabdano artha buddhi che. A praznanA uttaramAM zrIkRSNa bIjA adhyAyanA chellA aDhAra lekamAM je kahyuM che te ja gItAne sAra gaNAya che. zrIbhagavAna bolyA : "he pArtha! jyAre manuSya manamAM UThatI badhI kAmanAone tyAga kare che ane AtmA vaDe ja AtmAmAM saMtuSTa rahe che tyAre te sthitaprajJa kahevAya che. duHkhathI je du:khI na thAya, sukhanI IcachA na rAkhe ane je rAga, bhaya ane krodhathI rahita hoya te sthirabuddhi muni kahevAya che. badhe rAgarahita rahIne je puruSa zubha athavA azubha pAmIne nathI harakhAto ke nathI zoka karate tenI buddhi sthira che. kAcabo jema sarva korathI aMge sameTI le che tema jyAre A puruSa ioine temanA viomAMthI sameTI le che tyAre tenI buddhi sthira thaI che ema kahevAya. dehadhArI nirAhArI rahe che tyAre tenA viSayo meLa paDe che. paraMtu rasa nathI jate; te rasa to Izvara sAkSAtkAra thavAthI zame che. he kauntaya! DAhyo puruSa yatna karato hoya chatAM Indriyo evI maMthana karanArI che ke tenuM mana paNa baLAkAre harI le che. e badhI Indriyone vazamAM rAkhI yogIe mArAmAM tanmaya thaI rahevuM joIe. kema ke pitAnI Indri Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItAdharma 111 jenA vazamAM che tenI buddhi sthira che. viSayanuM ciMtavana karanAra puruSane temane viSe Asakti utpanna thAya che. ane AsaktimAMthI kAma thAya che ane kAmanAmAMthI krodha utpanna thAya che. krodhamAMthI mUDhatA pedA thAya che. mUDhatAmAMthI bhAna bhulAya che ane bhAna javAthI jJAnane nAza thAya che ane jenA jJAnano nAza thayo te mUelA samAna che. paNa jenuM mana pitAnA kAbUmAM che ane jenI Indriya rAgadveSarahita hAI tene vaza varte che, te manuSya Indriyone vyApAra calAvate chatA cittanI prasannatA meLave che. citta prasannatAthI AnAM badhAM duHkho TaLe che ane prasannatA pAmelAnI buddhi tarata ja sthira thAya che. jene samatva nathI tene viveka nathI, tene bhakti nathI. ane jene bhakti nathI tene zAMti nathI. ane jayAM zAMti nathI tyAM sukha kayAMthI hoya ? viSayomAM bhaTakatI IndriyonI pAchaLa jenuM mana doDI jAya che tenuM mana vAyu jema naukAne pANImAM tANuM laI jAya che tema tenI buddhine game tyAM tANI laI jAya che. tethI he mahAbAhe! jenI Indri comera viSayomAMthI nIkaLIne pitAnA vazamAM AvI gayelI hoya che tenI buddhi sthira thAya che. jyAre sarva prANI sUtAM hoya che tyAre saMyamI jagate hoya che, jyAre leka jAgatA hoya che tyAre jJAnavAna muni sUto hoya che. nadIonA pravezathI bharAta chatAM samudra jema acaLa rahe tema je manuSya viSe saMsAranA bhoge zamI jAya che te ja zAMti pAme che, nahIM ke kAmanAvALo manuSya. badhI kAmanAone cheDI je puruSa IcachA, mamatA tathA ahaMkArarahita thaI vicAre che te ja zAMti pAme che. he pArtha ! Izvarane oLakhanAranI sthiti AvI varte che, te pAmyA pachI te mohane vaza nathI thato, ane maraNakALe paNa AvI ja sthiti nabhe to te brahmanirvANa pAme che"(2-55 thI 72). Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 gItA ane kurAna trI adhyAya - arjunanA manamAM pharIthI vicAra udubhA ke Indriyane vaza karavAthI tathA ahaMkArane tyajavAthI mukti maLe che te karmomAM zA sAru phasAvuM? A zaMkAnuM nivAraNa trIjA adhyAyamAM che. kamano AraMbha na karavAthI manuSya naikarme anubhavato nathI ane karmanA kevaLa bAhya tyAgathI mela meLavato nathI (3-4). yajJArthe karelAM karma sivAyanAM karmathI A lekamAM baMdhana pedA thAya che. tethI he kauntaya! tuM rAgarahita thaIne yajJArthe karma kara (3-9). je manuSya mAtra pitA mATe ja pakAve che te pApI che, te pApa" khAya che ane je bIjAone khyAla nathI karato te "ra" che (3-12, 13). yajJano sAco artha A che. AthI viruddha jaIne IndriyasukhamAM je macyo rahe che te pApa Acare che ane tenuM jIvana vyartha che (3-16). manuSya bIjA mAraphata pitAne svArtha pUre karAvavAnI IcchA na rAkhavI joIe (3-18). asaMga rahIne ja karma karanAre puruSa mokSa pAme che (3-19). AvAM karma karIne ja janakAdi jevA paramasiddhine pAmI gayA. AmAM ja saunuM kalyANa che (3-20 ). jema ajJAnI loke Asakta thaIne kAma kare che tema jJAnIe Asaktirahita thaIne lekakalyANane IcchIne kAma karavuM joIe (325). adhyAtmavRtti rAkhI badhAM karmo "Izvarane arpaNa karIne Asakti ane mamatva cheDIne rAgarahita thaIne manuSya potAnI pharaja adA karavI (3-30). potapotAnA viSayone viSe Indri ne rAgadeSa rahelA ja che. temane vaza manube na thavuM ghaTe, kema ke teo manuSyanA vATazatru che (3-34). parAye dharma sulabha hoya chatAM tenA karatAM potAne dharma viguNa hoya teye vadhAre sAre che. svadharmamAM meta sAruM che. paradharma bhayAnaka che. (3-35) Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 vItAdharma manuSyane pApa tarapha preranAra be cIjo - kAma tathA krodha. ene zatrurUpa samaja. jema dhumADAthI agni athavA melathI arIse athavA orathI garbha TaMkAyelo rahe che, tema kAmAdirUpa zatruthI A jJAna DhaMkAyeluM rahe che (3-37, 38). tethI pahelAM to Indriyone niyamamAM rAkhI jJAna ane anubhavone nAza karanArA A pApIne avazya tyAga kara joIe (3-41). Indri sUma che, tethI vadhAre sUma mana che, tethI vadhAre sUkSma buddhi che. je buddhithI paNa atyaMta sUma che te AtmA che (3-42). Ama buddhithI para AtmAne oLakhIne ane AtmA vaDe manane vaza karIne kAmarUpa durjaya zatrune saMhAra karI AtmA bhaNuM AgaLa vadhe (3-43). A ja sAce dharma che ane A ja te yoga che je paraMparAthI cAlato Ave che, ane jene bhUlI javAthI manuSyo adharmamAM phasAyA che (4-1thI3). e adhyAya cethA adhyAyamAM kahevAmAM AvyuM che ke jyAre jyAre dharma maMda paDe che ane adharma jora kare che tyAre tyAre mahAna AtmAo janma le che ane dharmamArga dAkhave che." (4-7, 8). - rAga, bhaya, kradharahita thayelA IzvaranuM ja dhyAna dharatAM tenuM zaraNuM lenArAne sAcuM jJAna lAdhe che tathA teo chevaTe Izvaramaya thaI jAya che (4 -- 10 ) mokSa meLavavA mATe koI vidhionI jarUra nathI; meha, bhaya tathA ke manamAMthI kADhI nAMkhIne tene Izvara tarapha laI javAnI jarUra che. karmakAMDa dareka dharmamAM judA judA hoya che. gItA A sarvane samAna daSTie jue che. ga.-8 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 gItA ane kurAna ye yathA mAM prapadyante tAMstathaiva bhajAmyaham mama vartmAnuvartante manuSyAH pArtha sarvazaH / 4 - 11 zrI bhagavAna kahe che ke e je rastethI mArI pAse Ave che te raste huM temane maLuM chuM. je rIte eka cakranI cAre kAra UbhA rahenArA keMdrane pahAMcavA mATe jude jude mArgathI cAlIne eka ja ThekANe pahoMce che te ja rIte alaga alaga paMtheAnA anuyAyIe eka Izvarane pAme che. e mATe ja gItAnA upadeza cheH jJAnIonA dharma che ke je ajJAnIe bhalA kAmamAM mA hoya temanI buddhine DagAvavI nahIM paraMtu temane te zubha kAmemAM lAgelA rahevA devA ( 3-2 6 thI 29 ). brAhmaNu, kSatriya, vaizya ane zudra A cAra varNo mATe gItAnuM kathana che ke keI paNa manuSya nathI AvA bheda karI zakatA ke tenA janma sAthe kAMI saMbaMdha che ema kahI zakatA. paramezvare cAra ttivALA ane cAra prakAranAM kAma karavAvALAne janmAvyA che. A taphAvata svAbhAvika che. manuSyane tenA guNu tathA karmI anusAra - muLarma vimArA : -- brAhmaNa, kSatriya vagere gaNavA joI e. aDhAramA adhyAyamAM cAre varNAnAM guNakarma varNavAyAM che. (18-41 thI 44 ). eTale ke kayA guNavALe! tathA karyuM kAma karavAvALA brAhmaNa gaNAya, kayA guNavALA kSatriya, vaizya tathA zUdra gaNAya. vaLI spaSTa thayuM che ke manuSya peAtAnA svabhAva pramANe kAma kare ke je ene mATe svAbhAvika Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItAdharma hoya eTale ke je tarapha enI daSTi hoya ane jene mATenI enI yogyatA hoya. A rIte potapotAnA svabhAva anusAra kharA hRdayathI ane Izvara nimitte kAma karanAra puruSa pitAne mArge siddhi meLave che. A ja dareka manuSyane "svadharma" che. (18-45 thI 7) je manuSya potAnA sukhanA IrAdAthI karma nathI karato te jJAnI che. jenuM mana pitAne vaza che, je kaMThothI para che, je bIjAne dveSa nathI karato, je yajJa rUpe karmo kare che te karmabaMdhanamAM phasAto nathI (4-19 thI 23). je kAMI e dekhI rahyo che te IzvaranI lIlA che ema samajIne manuSya kAma karavuM joIe. Izvara nitya che ane bIjuM badhuM nAzavAna che, chevaTe saue Izvara tarapha javAnuM che ane temAM ja lIna thavAnuM che. A samAja rAkhIne je kAma kare che te yajJa Adare che. (4-23, 24) manube judI judI jAtanA ya kare che- tapa, prANAyAma vagere. Ane ullekha vedamAM che paNa A sarva karatAM caDiyAte yajJa jJAna che, jenI prApti pachI manuSya bIjAmAM phasAto nathI. A jJAna dvArA manuSya tamAma prANIone pitAmAM ane saune IzvaramAM ane saumAM Izvara dekhI zake che (4-25 thI 35). saune pitAnA jevA samajavA tathA sarvamAM Izvaradarzana karavAM A jJAnanI chellI dazA gItAmAM darzAvAI che. A jJAnathI caDhiyAtI bIjI koI vastu A duniyAmAM nathI. yogI keme krame ene pitAnAmAM anubhave che. (4-38) Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna A mATe zraddhAnI tathA IndriyanigrahanI AvazyakatA che (4-31). pAMcamA adhyAya pAMcamA adhyAyamAM ane pharI e ja prazna karyo che ke "sAMkhyamArga" ane "karmamArga" e bemAMthI kaye mArga caDiyAta gaNAya? eTale ke sarva karmo cheDIne saMnyAsa" tathA "jJAna"ne Azraya le, ke duniyAmAM rahetAM chatAM sarva karmo karavAnI sAthe sAthe AtmAnI unnati karavAnI keziza karavI ? AnA uttaramAM gItAe A banne mArgomAM rahelI ekatA batAvIne banene samanvaya karavAne suMdara prayatna karyo che. zrIkRSNa javAba ApyaH "sAMkhya ane yoga jJAna ane karma e be nokhAM che, ema ajJAnI kahe che, paMDita nathI kahetA. ekamAM sArI rIte sthira rahenAra paNa banenuM phaLa meLave che. je sthAna sAMkhyamAgI pAme che te ja vegI paNa pAme che. je sAMkhya ane yogane eka rUpe jue che te ja khare jenAro che." (pa-4,5) vaLI kahyuM cheH te ja manuSya sAco saMnyAsI che ke je koIne ja nathI karate ke IcchA nathI karate; dUdhathI para che, potAnA dharmapAlanamAM je maMDayo rahyo che, jenuM hRdaya vizuddha che, jeNe mana ane Indriyone jItyAM che, je bhUtamAtrane pitAnA jevAM ja samaje che; je manuSya karmone brahmArpaNa karI Asakti cheDI varte che te Atmazuddhi kare che" (5-3thI 11). jeo samajapUrvaka svadharmapAlanamAM maMDayA rahe che temanA ajJAnane AtmajJAna vaDe nAza thAya che. temanuM te sUryanA Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItAdharma jevuM prakAzamaya jJAna parama tatvanAM darzana karAve che. jJAnasUrya vaDe jemanAM pApa dhovAI gayAM che tevA, IzvaranuM dhyAna dharanArA, mekSane pAme che " (5-15 thI 17). vidyAvinayasampanne prAhmaNe gavi hastini / zuni caiva zvapAke ca paNDitAH samadarzinaH / / " vidvAna ane vinayavAna brAhmaNane viSe, gAyane viSe, hAthIne viSe, kUtarAne viSe ane kUtarAne khAnAra mANasane viSe jJAnIe samadaSTi rAkhe che"(5-18). "jemanuM mana samatvane viSe sthira thayuM che temaNe A dehe ja saMsArane cha che, brahma niSkalaMka ane samabhAvI che tethI teo brahmane viSe ja sthira thAya che" (pa-19 ). "viSayajanya bhAgo avazya duHkhanuM kAraNa che. samaju manuSya emAM phasAta nathI. dehAta pahelAM je manuSya A dehe ja kAma ane krodhanA vegane sahana karavAnI zakti meLave che te manuSya samatvane pAme che, te sukhI che. jene aMtarane AnaMda che, jene aMtaramAM zAMti che, jene avazya aMtarnAna thayuM che te brahmarUpa thAya che ane nirvANane pAme che. A tene ja maLe che ke je ThaMdathI para che, jeNe mana upara kAbU meLavyuM che ane je prANImAtranA hitamAM ja parovAyeluM rahe che. AvA ja RSi brahmanirvANa pAme che" (5-22thI 26). A pachInA traNa lekamAM bhegAbhyAsane ullekha che. bahAranA viSayone bahiSkAra karIne, daSTine bhrakuTi vacce sthira karIne, nAsikA vATe jatA AvatA prANu ane apAna vAyunI gati ekasarakhI rAkhIne, Indriya, mana ane buddhine vaza karIne, tathA IcachA, bhaya ane krodhathI rahita thaIne je muni mokSane viSe parAyaNa rahe che te sadA mukta ja che ane te ja zAMti pAme che" (pa-ra7thIra9). Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 gItA ane kurAna chaThTho acAya sAMkhya ane karma ane mArgo eka che e sAbita karatAM kahyuM che: karmaphalano Azraya lIdhA vinA je manuSya vihita karma kare che te saMnyAsI che, te yogI che. bAhya niyamone na anusaranAro eTale ke azcine ane kriyAmAtrane tyAga karanAre, mananA saMkalpa na tajanAra yogI nathI "(6-1-2). eTale ke saMnyAsa e eka avasthAnuM nAma che, uparI bAhya niyamanuM nahIM. ga sAdhanArane karma sAdhana che, jeNe te sAthe che tene zAMti sAdhana che" (6 - 3). AtmA ja AtmAno baMdhu ke zatru che. tene ja AtmA baMdhu che jeNe pitAne baLe manane jItyuM che, jeNe AtmA chatye nathI te pitA pratye ja zatrunI jema varte che" (6- 5,6). "jeNe pitAnuM mana jItyuM che ne je saMpUrNapaNe zAnta thayo che tene AtmA TADhataDake, sukhaduHkha, mAna apamAna viSe ekasarakho rahe che (6 - 7). hitecchu mitra, zatru, niSpakSapAtI, bannenuM bhaluM cAhanAra, dveSI, baMdhu, vaLI sAdhu ane pApI, A badhAne viSe samAna bhAva rAkhe che te zreSTha che" (6-9). A pachI yoganI vAta Ave che. "Avo manuSya citta sthira karIne vAsanA ane saMgrahane tyAga karIne, eka pavitra sthAnamAM ekAMtamAM rahIne AtmAnuM dhyAna dharato kAyA, Doka ane mastaka samarekhAmAM acala rAkhIne, sthira rahIne Amatema na jotAM potAnA nAsikAgra upara najara TekavIne pUrNa zAMtithI paramAtmAnuM dhyAna nathI te pitAnuM mana taDakA, abu mitro , Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItAdharma 11: dhare te te AtmAnuM anusaMdhAna paramAtmAnI sAthe kare che, zAMti meLave che ane parama dazAne pAme che; tyAM rahetA manuSya calAyanathI. A avasthAnuM nAma che meAkSa (6-10thI mAna thatu 15 tathA 22). ane kahevAmAM AvyuM che mATe ke duniyAnI pharajothI bhAgI nathI. ke mAyAmAM phasAyelAe janArAo mATe A yAga "A samatvarUpa yAga nathI prApta thatA akarAMtiyAne, nathI thatA nakarA upavAsIne; tema ja te nathI maLateA ati UMdhanAra athavA jAganArane. je manuSya AhAravihAramAM, khIjAM karmamAM, UMdhavAjAgavAmAM pramANa jALave che tene yAga duHkhabhaMjana thaI zake che ( 6-16, 17). aDhArathI aThThAvIsa zleAkeA sudhI A mArgane vadhAre spaSTa rIte dAkhavyA che; enuM pariNAma e Ave che ke AtmAe paramAtmAmAM lIna thavuM. A dazAne sUphIe 'nA phillAha' kahe che. AgaLa jatAM kahevAcuM cheH << ene badhe samabhAva rAkhanArA yAgI potAne bhUtamAtramAM ane bhUtamAtrane pAtAmAM jue che. je paramezvarane badhe jue ane badhAne paramezvaramAM jue che saMbaMdha IzvarathI chUTatA nathI. IzvaramAM lIna thayele je yogI bhUtamAtrane viSe rahelA paramezvarane bhaje che te game tema vartatA chatAM paramezvara viSe ja varte che. je manuSya peAtAnA jevA badhAMne jue che ane sukha hA ke duHkha banne sarakhAM samaje che te yAgI zreSTha che. ane mane priya che. '' (6-29 thI 32 ) caMcaLa manane vaza karavuM muzkela che, arjunanA e praznanA uttaramAM javAba maLye ke Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 gItA ane kurAna "abhyAsathI ane vairAgyathI te vaza karI zakAya (6-35). jenuM mana pitAne vaza nathI tene yogasAdhanA bahu kaThina che (6-36); bAhya niyamo AmAM madadarUpa nathI nIvaDatA; yoganI IcachA jenAmAM utpanna thaI che. te sakAma vaidika karma karanAranI sthitine oLaMgI jAya che," (6-44). ane je A dizAmAM sAco prayatna kare che pachI bhalene enuM mana DagI jAya athavA pUrNa saphaLatA ene na maLI zake to paNa ene prayatna aphaLa nathI jata ane enI durgati nathI thatI. bhaviSyamAM te pragati ja kare che. tapa, jJAna ane karmakAMDa karatAM A mArga caDiyAta che." (6-37 thI 46) sAtame adhyAya jeo paramezvarane meLavavA cAhe che temane mATe sAtamA adhyAyamAM kahevAyuM che ke te sarva sthaLe ne sarva vastuomAM vyApele che. eka Izvara ane aneka devadevIomAMno taphAvata darzAvAye che; ane eka ja IzvaranuM dhyAna dharavA upara bhAra mUkavAmAM AvyuM cheH "paramezvaranI be prakRtie che-parA tathA aparA. A baMnemAMthI A sRSTi ubhavI che. pRthvI, pANI, agni, vAyu, AkAza, mana, buddhi ane ahaMbhAva A ATha IzvaranI aparA (sthala) prakRti che ane A sarva jene AdhAre nabhI rahyuM che te IzvaranI parA prakRti che, Izvara ja saune janmAvanAra tathA mAranAra che. A saMsAra IzvaramAM parovAyeluM che jema mALAnA maNakAo dorAmAM. pANImAM rasa, sUryacaMdramAM teja, vedamAM che, AkAzamAM zabda, puruSomAM parAkrama, pRthvImAM sugaMdha, agnimAM teja, Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItAdharma 1ra1 tapasvIomAM tapa ane prANImAtramAM prANa Izvara ja che, te ja saunuM bIja che. te ja buddhimAnanI buddhi, tejasvInuM te ja che. te ja balavAnonuM kAma ane rAga vinAnuM baLa che, te ja prANIomAM dharmano virodhI kAma che, sAtvika, rAjasI ane tApasI bhA IzvarathI ja pedA thayA che. paNa Izvara te sarvathI para che, A triguNuM bhAvamAM phasAyele Izvarane nathI jANate. Izvara nitya ane para che" (7-4 thI 13). "keTalAka aNasamaju le ke pitAnI prakRti pramANe pitAnI kAmanAo pUrI karavA bIjA devatAone bhaje che. je jenI pUjA zraddhAthI karavA mAge che tene Izvara tevI zraddhA Ape che. je phaLa teone maLe che te Izvare TharAvelAM hoya che. paraMtu e ajJAnIone maLanArAM phaLo nAzavAna hoya che. judAM judAM deva devIne bhajanAra te tene pAme che, eka Izvarane bhajanAra eka Izvarane. ajJAnIo IzvaranA asala rUpane samajatA nathI. teo tenuM dhyAna bAhya vidhio anusAra kare che. eka rIte kahIe te sau devadevIonAM rUpe te IzvaranAM ja rUpe che. paNa Izvara nirguNa, ajanma, avyaya tathA akSara che. alpajJAnIo tene oLakhI zakatA nathI; paNa paramezvara to AgalIpAklI sarva vAtone jANe che, je manuSya rAgadveSa-mohamAyA rahita thaIne pApothI bacate rahIne mAtra eka prabhune bhaje che te ja mULa tatvane ane pUrNa brahmane pAme che" (7-20 thI 30). AThame adhyAya AThamA adhyAyamAM kahyuM che: manuSya aMtakALe eka paramezvaranuM smaraNa karatAM karatAM deha choDavo joIe jethI te paramezvarane pAmI zake che. jeo bIjAM devadevIonuM ke cIjonuM dhyAna dhare che teo nAnI nAnI Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna vAtomAM phasAI jAya che. duniyAnAM sarva karmone karatAM chatAM eka ja IzvaranuM dhyAna dharavuM joIe. te paramezvara sarvajJa, purAtana, niyaMtA, sUkSmatama, badhAMnA pAlanahAra, acitya, sUrya jevA tejasvI, ajJAnarUpI aMdhakArathI para che. jene veda jANanArA akSara nAmathI varNave che, je anAdi tathA anaMta che, ene viSe sarva bhUtabhAtra rahelAM che ane A badhuM tenA vaDe vyApta che. A rUpamAM sarvanI aMdara rahela enI pUjA arcanA karavI joIe. vedamArga eTale ke yajJa, tapa, dAna vagere karatAM A mArga sauthI caDiyAta che." (8-5, 6, 7, 9, 10, 11, 22, 28) vaccenA zlokamAM e darzAvavAmAM AvyuM che ke manuSya paramezvarane kaI rIte bhajave joIe ane kaI dhAraNAo bAMdhavI joIe. keTalAka lokomAM batAvavAmAM AvyuM che ke kyAre kaI dazAmAM manuSya marI jatAM aMdhAre raste paDIne svarga ke narakamAM jAya che ane kyAre kaI avasthAmAM te prakAzamArge paLIne mokSanI tarapha jAya che. gItAnA A leke (24 thI 27 sudhInA) sauthI agharA loko manAyA che. TIkAkAree pitAnI buddhi AnA upara ajamAvI che. lokamAnya tilaka mahArAje "gItArahasya'mAM agAunA TIkAkAnA matane maLatA thaIne kahyuM che ke je manuSya chevaTa sudhI bAhya vidhi anusAra varte che, te maraNa pAmatAM aMdhakAramaya mArge jaIne svarganA ne narakanA cakkaramAM phasAya che jyAre niSkAma tathA niHsvArthabhAve karma karanAra maraNa pAmatAM prakAzamArge jAya che tathA muktinI dizAmAM pragati kare che. (gItArahasya', 25 thI ra98) Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItAdharma navame adhyAya navamA adhyAyanA AraMbhamAM kahevAyuM che ke brahmajJAnanuM rahasya te ja manuSya samajI zake che keIne dveSa karate nathI; ane A rAgadveSarahita mAnavI sAcA dharmanuM pAlana karI zake che. A pachInA zlokamAM lakhyuM che ke "paramezvaranA avyakta svarUpathI A AkhuM jagata bharyuM che ane sarva prANImAtra emAM samAyelAM che. jema badhe ThekANe vicarate mahAna vAyu nitya AkAzane viSe rahele che tema badhAM prANI Izvarane viSe che" (9-4,6). je le ke samajaNapUrvaka paramezvaranI upAsanA kare che teo ekamAM anekane ane anekamAM ekane jue che; teo jyAM juo tyAM IzvaranuM darzana kare che. sarva dharmomAM, saMpradAyomAM, rItarivAje tathA vidhividhAnamAM e ja Izvara astitva dharAve che. yajJamAM yajJa te che, yajJanI sAmagrIrUpa te che; te ja agni ane maMtra che, te ja amRta tathA maraNa che. A saMsAranAM mAtapitA te che, pAlanahAra te che, pitAmaha te che, ane te ja jhakAra che. Rveda, sAmaveda tathA yajurveda paNa te che; gati, piSaka, prabhu, sAkSI, nivAsa, Azraya, hiteccha, utpAdaka, saMhAraka, sthiti, bhaMDAra, avyaya, ane bIja paNa te ja che. te ja sUryarUpe taDake Ape che, varasAdane roke che tathA paDavA de che" (9-1 thI 19). vedane mAnanArA yajJa vagere karmothI svarga bhegavavAnI lAlasA rAkhe che paraMtu temane maLatAM phaLa kSaNajIvI hoya che" (9-20,21). jeo satyaniSThAthI bIjA devonI upAsanA kare che teo eka rIte eka paramezvaranI ja pUjA kare che kAraNa ke sarva Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna bAhya niyamone apanAvanAra eka paramezvara ja che. sau rUpe tenAM ja rUpa che, paNa temane mArga sAcuM nathI. te lake paramezvarane pichANatA nathI eTale nIce paDe che. je je rUpane bhaje che te te rUpane pAme che; devadevIne mAnanAra devadevIne, pitRone pUjanAra pitAne, manuSyane mAnanAra manuSyane ane eka Izvarane bhajanAra eka Izvarane pAme che. phUla, patra, phaLa, jaLa, je cIja paramezvarane zraddhAbhaktipUrvaka arpaya tene premapUrvaka svIkAra thAya che. te mATe yatkaroSi yadaznAsi yajjuhoSi dadAsi yat / yattapasyasi kaunteya tatkuruSva madarpaNam / / he taya ! je kare, je khAya, je havanamAM hame, je tuM dAnamAM che, je tapa kare te badhuM mane apIne karaje" (-27). paramezvarane pAmavAne A ja rasto che. e paramezvarane ke je sarva prANImAtramAM ekasarakhe vyApe che, jenI koInI sAthe zatrutA nathI, na koIne jene moha che. je mAnavI AvI rItanA sarvavyApI sAthe ekatA joDe che te paramezvarane pAme che. te paramezvaramaya bane che ane temAM paramezvara rahe che" (923thI69, 34). Ane sAra e che ke judA judA saMpradAya, vidhividhAno, rItarivAje eka IzvaranAM ja rUpa che. manuSyanA ISTadeve paNa tenAM ja rUpa che. A daSTie jotAM A saghaLA mArgo sAcA che, paNa A badhA apUrNa che. samajadArane dharma che ke te A sau adhara mArgone cheDI daIne eka ja paramezvaranI pUjA kare ke je saumAM che, je saune prANa che. manuSya potAmAMthI daitabhAvane kADhI nAMkhIne, rAgadveSarahita Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItAdharma thaIne pitAnA AtmAne vizuddha karIne ane sau pratyenI pitAnI pharaja adA karIne saunA AtmAmAM paramAtmAnI ArAdhanA kare. daza adhyAya dazamA tathA agiyAramA adhyAyamAM "satyarUpI paramezvaranI vAta che. satyanI sAme jUTha TakI zakatuM nathI tathA satya kaI paNa prakAranA judA vyaktitvathI alaga che. tyAM "huM" "tuM" ke "teo nathI. dvaitathI te para che, te kalpanAtIta che, sarvavyApI che. te paramezvaranI anaMta vibhUtione ane tenA vizvarUpane tathA sarvavyApakatAne darzAvavAnI koziza thaI che. kathAcuM che : te ajanma, anAdi che; te saune niyaMtA che, sarva deve tathA RSie tenAthI UpajyA che. manu vagere mAnavIonA pUrvaje tenA saMkalpathI jamyA che eTale ke teo tenA mAnasa putro che. manuSyanA hRdayamAM je taraMgo UThe che te paNa tene lIdhe. te ja sakaLa saMsAranI utpattinuM kAraNa che. e paramezvaramAM citta parevanArA, ene ja prANArpaNa karanArA, ekabIjAne baMdha karatAM, bhAruM ja nitya kIrtana karatAM, saMtoSamAM ane AnaMdamAM rahe che. maccittA madgataprAgA bodhayantaH parasparam / / kathayantazca mAM nityaM tuSyanti ca ramanti ca / / AvA bhakto ja sAcA jJAnane pAme che ane teo ja paramezvaranAM darzana kare che. te Izvara pite pitAne jANe ne oLakhe che. manuSya ene mAtra enI vibhUtiothI pichANa zake che. A IzvarI Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra6 gItA ane kurAna vibhUtio agaNita che. dAkhalArUpe theADIka vibhUtio nIce pramANe cheH " te che prANImAtrane prANu, saune Adi, madhya ane aMta, AdityAmAM viSNu, yetiemAM jhagamagatA sUrya, nakSatrAmAM caMdra, vedomAM sAmaveda, devAmAM indra, indriyeAmAM mana, rudromAM zaMkara, anArya lekAmAM eTale ke yakSa tathA rAkSaseAmAM khera, vasuemAM agni, parvatAmAM meru, sarAvarAmAM sAgara, purohitAmAM mukhya bRhaspati, sthAvAmAM himAlaya, vRkSAmAM pIpaLa, devarSiomAM nArada, azvomAM amRtamAMthI utpanna thayela ucca:zravA, hAthIomAM airAvata, manuSyeAmAM rAjA, hathiyArAmAM vajra, prajotpattinuM kAraNa kAmadeva, sA~mAM vAsuki, nAgeAmAM zeSanAga, daMDa denArAomAM yama, gaNanArAomAM kAla, pazuomAM siMha, pakSIemAM garuDa, zastradhArIomAM parazurAma, mAlAMmAM magaramaccha, nadIomAM gaMgA, vidyAomAM adhyAvidyA, akSaromAM akAra, sarvavyApI, avinAzI kAla, utpattikAraNa, kArti, medhA, chaMdomAM gAyatrI chaMda, mahinAmAM mArgazIrSa, RtuomAM vasaMta, blemAM ghUta, pratApavAnane prabhAva, jaya, nizcaya, sAttvika bhAvavALAnuM sattva, yAdaveAmAM vAsudeva, pAMDavemAM dhanaMjaya ( arjuna ), muniemAM vyAsa, kaviema uzanA kavi (zukrAcArya), rAjyakartAone daMDa, jaya icchanAranI nIti, guhya vAte mAM mauna, jJAnavAnanuM jJAna, badhAM prANIonI utpattinuM kAraNa. sthAvara jaMgamamAM tenA sivAya bIjI koI vastu nathI ane tenI vibhUtionA kAI cheDe nathI." yad yad vibhUti matsattvaM zrImadUrjitameva vA / tattadevAvagacchatvaM mama tejo'zasambhavam / / je kaMI paNa vibhUtimAna, lakSmIvAna, athavA prabhAvazALI che te tenA tejathI pedA thayuM che' (10-19 thI 41) Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItAdharma A daSTie jotAM sarva dharmonA, dezanA tathA jAtenA mahApuruSe, avatAre, payagaMbare, tIrthaMkare vagere ane saunA ISTadeve eka paramezvaranA aMze che. te potAnA eka aMzamAtrathI AkhA jagatane dhAraNa kare che" (10-42). sAra e che ke paramezvara aciMtya tathA avyakta che, chatAMye saumAM vyApele che. tethI ja saumAM pitAne athavA piotApaNAne anubhava karIne ja manuSya saumAM paramezvarane joI zake che. A vAtane ja agiyAramA adhyAyamAM adhyAtma kahI varNavI che. agiyArame adhyAya A pachI yogezvara zrIkRSNanI kRpAthI arjunane jJAnacakSu maLyAM ane teNe divyacakSuthI paramezvaranA "vizvarUpa"ne nihALyuM. eNe joyuM "IzvaranAM seMkaDe hajAre judAM judAM rUpo che. sakaLa sthAvara ne jaMgama sRSTi emAM samAI che. enuM mukha sarva tarapha che. hajAro sUryonA prakAzathI caDhiyAto prakAza ene che; Arya ane anArya jAtionA zreSTha puruSo emAM rahelA che. sarva devo tathA prANuo emAM che; ene aneka hAthe, udara, mukha, netre che, enAM aneka rUpe che. sarva rUpe enAM ja che. saghaLe e vyApe che. eno nathI AraMbha, madhya ke aMta. te vizvarUpa che ne te vizvezvara paNa che. tenuM teja saghaLe prasaryuM che. sUrya ane caMdra tenI AMkho che; tenI zakti anaMta che. AkAza, pRthvI, daze dizAemAM te vyApI rahyo che. enuM ugra rUpa joIne traNe leka Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra8 gItA ane kuzana tharathare che. stuti karanArA emanuM stavana kare che. sarva dharma, jAti ane dezanA leke enA tarapha mITa mAMDI rahe che. te nitya che ane dharmarakSaka che. jema nadIenA meDhA dheAdha samudramAM maLI jAya che tema sakaLa sRSTi IzvaramAM samAI jAya che. te deza tathA kALathI para che. te pete ja kAlarUpa che. bAkInuM sarva nimittamAtra che. te akSara, vyakta, avyakta che; te dhaMdhAtIta che; te ja Adi deva che ane te jANanAra ane jANavA ceAgya che. te peAtAnA anaMtarUpe jagatamAM vyApI rahyo che. vAyu, yama, agni, varuNu, candra, pratati, pitAmaha te ja che. tene hajAro vAra pharI pharIne namaskAra hajo; AgaLa, pAchaLa, badhI bAjuthI namaskAra. te anaMtavIrya che, tenI zakti apAra che. te sarvane dhAraNa kare che ane chatAMye te bAkI che. te saunA pitA, pUjya tathA zreSTha guru che. tenA jevuM bIjuM kAI nathI, te ajoDa che. te manuSyarUpe mAnavane mitra che. te sarvane priya che" (11 -- 8thI 43 ne sAra ). vedAbhyAsathI, yajJathI, zrI N zAstronA abhyAsathI, dAnathI, kriyAethI ke u tapAthI tene jANI zakAtA nathI. AtmayeAga 'thI izvarane pAmI zakAya ' che. ananyabhakti ' e sAdhanathI Izvarane jANI zakAya che ane te sAthe etaprAta thaI zakAya che. (16 - 48,53,54) >> ' tenuM suMdaratama ne priya rUpa ke jethI manuSyane zAMti maLI rAke te te manuSyarUpa che.* te sarva rUpe!mAM che. A saghaLAM tenAM vizvarUpo che. tethI manuSye sarva karmAM tene samo karavAM joI e. IzvaramAM je parAyaNa rahe, tene bhakta bane, Akti * ' r zakle ainsAMmeM khudA thA mujhe mAlUma na thA, cAMda bAdalameM chipA thA mujhe mAlUma na thA / ( suphI ) Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItAdharma 19 cheDe, prANImAtrane viSe dveSarahita thaI rahe che te Izvarane pAme che" ( 11 - 55 ). AmA adhyAya << bhaktiyeAga nAme bAramA adhyAyamAM arjune pA prazna karyo che ke IzvaranI sadguNa ane nirguNa upAsanA karanAramAMnA kANu sIdhe raste janAra che. gItAjInA uttara cheH nitya dhyAna dharate IzvaramAM mana AropIne je zraddhApUrvaka Izvarane upAse che tene Izvara treyeAgI gaNe che. badhI indriyAne vazamAM rAkhIne, badhe samatva jALavIne jeo dRDha, acaLa, dhIra, arcitya, sarvavyApI, avyakta, avarNanIya, avinAzI svarUpane upAse che te sarva prANIonA hitamAM parAvAyela Izvarane ja pAme che' (12-2,3,4). paraMtu avyaktanI upAsanAnA mArge kahyu che (12-5 ). tethI sarva kA~ Izvarane samarpI IzvaranuM dhyAna dharIne potAnA kAryamAM lIna rahevuM joI e (12-6). je prANImAtra pratye dveSarahita, sarvane mitra, dayAvAna, mamatArahita, ahaMkArarahita, sukhaduHkha viSe sarakhA, kSamAvAna, sadAya saMtoSI, yogayukta, iMdriyanigrahI, dRDha nizcayavALA che, ane mAre viSe jeNe peAtAnAM buddhi te mana arpaNa karyAM che. evA IzvaranA bhakta Izvarane priya che (12-13,14). jenAthI leAkA uddega nathI pAmatA, je leAkAthI uThega nathI pAmatA, je harSa, krodha, adekhAI, bhaya, udvegathI mukta che te Izvarane priya che (12-15). je icchArahita che, pavitra che, dakSa ( sAvadhAna ) che, taTastha che, ciMtArahita che, saMkalpamAtrane jeNe tyAga karyAM che te IzvaranA bhakta che ane Izvarane priya che (12-16). je harSa pAmatA nathI, je dveSa karatA nathI, je ciMtA nathI karatA, je AzAe nathI bAMdhatA, je zubhAzubhane tyAga karanArA che, te bhaktiparAyaNu gI.~~ Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 gItA ane kurAna dhirane priya che (1ra-17). zatrumitra, mAnaapamAna, TADhataDakA, sukhaduHkha A badhAMne viSe je samatAvAna che, jeNe Asakti cheDI che, je niMdA te stutimAM sarakhA varte che te mauna dhAraNa kare che, game te maLe tethI jene saMteSa che, jene peAtAnuM evuM kAI sthAna nathI, je sthira cittavALA che, eve muni, bhakta Izvarane priya che (11-18,19 ). A pavitra ' dharmoMmRta '( amRtarUpa jJAna ) je IzvaramAM parAyaNa rahIne zraddhApUrvaka seve che te IzvaranA atizaya priya bhakta che ( 12-20 ). - teramA adhyAya teramA adhyAya badhA adhyAyeAmAM vadhAre dAnika rUpanA che. vedAntazAstra - brahmasUtronA ullekha gItAmAM mAtra eka ja ThekANe thayA che ane te A adhyAyamAM. AtmA uparAMta jANavA ceAgya khIjuM zuM zuM che eTale ke jJAnanuM kSetra kayuM che, tathA AtmA A sarvene jANe che te zuM che, sAcuM jJAna prApta karavAnA mArge kayA, asala vAta zI che, tathA kharuM jJAna athavA sAcI daSTi kaI kahevAya A saghaLI vAtA A adhyAyamAM Ave che. sAmAnya rUpe A zarIra jANavA ceAgya vastu che ane AtmA tene jANavAvALA che. paraMtu zarIra te A sthUla che te ja nathI. paMcamahAbhUta (pRthvI, pANI, vAyu, teja tathA AkAza), ahaMkAra, buddhi, prakRti, pAMca jJAnendriya, pAMca karmendriya, mana tathA pAMce jJAnendriyAnA alaga alaga viSayA, emAM ja icchA, dveSa, sukha, duHkha, saMghAta, cetanazakti kRti A sarva jANavA lAyaka che. A sarve vikArI che. ane Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItAdharma 131 je zuddha puruSa, je AtmA sarvamAM ramI rahyo che te avikArI che. te ja jANanAra che. te ja A zarIrakSetrane svAmI che, te ja paramAtmA ane parama puruSa che. te nitya tathA ekarasa che (13-1, 2, 5, 6, 22). jANavAvALe tathA jANavAnI cIjo A bannenA meLathI A sRSTi banI che (13-26). sAcuM jJAna meLavavAne mArga batAvAya che. amAnitva, adaMbhitva, ahiMsA, kSamA, saraLatA, AcAryanI sevA, zuddhatA, sthiratA, AtmasaMyama, IndriyonA viSayone viSe vairAgya, ahaMkArarahitatA, janma, maraNa, jarA, vyAdhi, duHkha tema ja doSanuM niraMtara bhAna, putra, strI, ghara, vageremAM meha ane mamatAno abhAva, priya ane apriyane viSe nitya samabhAva, prabhu viSe ananya dhyAnapUrvaka ekanika bhakti, ekAMta sthaLanuM sevana, janasamUhamAM bhaLavAne aNagame, AdhyAtmika jJAnanI nityatAnuM bhAna, Atmadarzana - A badhuM te jJAna kahevAya; ethI UlaTuM te ajJAna (13- 7, 8, 9, 10, 11). A badhAM karatAM vadhAre jANavA lAyaka zuM che? te che parabrahma je anAdi che, te na kahevAya sata ke na kahevAya asat. jyAM juo tyAM tene hAtha, paga, AMkha, mAthuM, moTuM ane kAna che. badhuM vyApIne te A lekamAM rahela che. badhI IndriyonA guNone AbhAsa tene viSe thAya che te te svarUpa Idriya vinAnuM ne sarvathI alipta che, chatAM sarvane dhAraNa karanAra che; te guNarahita che paNa guNanuM bhoktA che. te bhUtanI bahAra che ane aMdara paNa che; te gatimAna che ane sthira paNa che; sUma hovAthI na jaNAya tevuM che te dUra che ne najIka che; bhUtone viSe te avibhakta che ane vibhaktanA jevuM paNa rahela che; Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uDara gItA ane kurAna te jANavA yogya (brahma), prANIonuM pAlaka, nAzaka ne kartA che; jayotionuM te joti che, aMdhakArathI te para kahevAya che; jJAna te ja, jANavA yogya te ja, ane jJAnathI je pamAya che te paNa te ja che. te badhAMnAM hRdayane viSe rahela che (13-12thI17). dhyAna, jJAna ane karma e traNa mArgo tene pAmavAnA che (13-24). sarva nAzavaMta prANIone viSe avinAzI paramezvarane samabhAve rahele je jANe che te ja tene jANanAra che. Izvarane sarvatra samabhAve rahele je manuSya jue che te pote pitAne ghAta karato nathI ne tethI parama gatine pAme che. badheya prakRti je karmo kare che ema je samaje che ne tethI ja AtmAne akartArUpe jANe che te ja jANe che. jyAre te jIvonI hastI nokhI chatAM ekamAM ja rahelI jue che ane tethI badho vistAra temAMthI thayele samaje che tyAre te brahmane pAme che. A avinAzI paramAtmA anAdi ane nirguNa hevAthI zarIramAM rahe chata nathI kaMI karato ne nathI kazAthI lepAto. jema sUma hovAthI sarvavyApI AkAza lepAtuM nathI, tema sarva dehane viSe rahele AtmA lepAta nathI. jema eka ja sUraja A AkhA jagatane prakAza Ape che tema AtmA (kSetrI) AkhA kSetrane prakAze che (13-27 thI 33). caudame adhyAya A adhyAyamAM sattva, rajasa ane tamasanuM varNana karavAmAM AvyuM che. satva, rajasa ane tamasa, prakRtithI utpanna thatA guNe che. te jIvane dehane viSe bAMdhe che. temAM sattva nirmaLa hoI te prakAzaka ane Arogyakara che; te dehIne sukhanA ne jJAnanA saMbaMdhamAM bAMdhe che. rajoguNa rAgarUpa hoI te tRSNa ane AsaktinuM Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItAdharma mULa che. te dehadhArIne karmapAzamAM bAMdhe che. tamoguNa ajJAnamUlaka che; te dehadhArImAtrane mehamAM nAkhe che ane te asAvadhAnI, ALasa ane nidrAnA pAzamAM dehIne bAMdhe che. A traNe guNemAM sadAya saMgharSa cAlyA kare che. maratI veLA je guNanuM jora mANasamAM hoya che tevAM ja phaLane te bhaviSyamAM pAme che. AtmA ke paramAtmA A traNe guNethI para che. tethI je mANasa traNe guNenA prabhAvathI mukta thAya che te guNAtIta" thaI jAya che ane te ja A duniyAmAMthI chuTakAro pAme che"(14-5thI 20). prakAza, pravRtti ane moha prApta thatAM je duHkha nathI mAnato ne tene prApta thavAthI tenI IcchA nathI karate, udAsInanI jema je sthira che, jene guNe halAvatA nathI, guNe ja pitAne bhAga bhajave che ema mAnI je sthira rahe che ane hAlate nathI, je sukhaduHkhamAM samatAvAna rahe che, svastha rahe che, mATInuM Dhephu, paththara ne sonuM sarakhAM gaNe che, priya athavA apriya vastu prApta thatAM ekasarakho rahe che, pitAnI niMdA ke stuti jene sarakhAM che evo buddhimAna, jene bhAna ne apamAna sarakhAM che, ane jeNe sarve AraMbhano tyAga karyo che te guNatIta kahevAya che. jene IzvaranI sAcI lagana lAgI hoya te traNe guNothI upara jaIne IzvaramAM lIna thaI jAya che kAraNa ke Izvara ja AtmAnA amRta tathA akhaMDa sukhane bhaMDAra che (14-2,22 thI 27). paMdarame adhyAya A adhyAyamAM evuM darzAvavAmAM AvyuM che ke A saMsAra azvatthavRkSa je che e azvatthavRkSa viSe kahevAyuM cheH jenuM mULa UMce che, jenI zAkhA nIce che, ane veda jenAM pAMdaDAM che evA avinAzI azvattha vRkSane DAhyA Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 gItA ane kurAna lekAe varNavyuM che; Ane jeo jANe che te vedane jANanArA jJAnI che. guNAnA sparza vaDe vRddhi pAmelI ane viSayarUpI kUMpaLavALI te azvatthanI DALIe nIce upara prasarelI che; karmAnAM aMdhana karanArAM tenAM mULa manuSya-lekamAM nIce phelAyelAM che. AnuM yathArtha svarUpa jovAmAM AvatuM nathI. tene aMta nathI, Adi nathI, pAyeA nathI, khUba UMDe gayelA mULavALA A azvattha vRkSane asaMgarUpI baLavAna zastrathI chedIne manuSya A prArthanA kare: "jeNe sanAtana-pravRtti -- mAyA-pasArelI che te AdipuruSane huM zaraNu jAuM chuM!' ane te padane zeAdhe ke jene pAmanArAne karI janmamaraNanA cakramAM paDavuM nathI paDatuM (15-1 thI 4 ). = "" " jeNe mAnameAhane tyAga karyAM che, jeNe AsaktithI thatA doSone dUra karyAM che, je AtmAmAM nitya nimaya che, jenA viSayA zamI gayA che, je sukhaduHkharUpI dvaMdrothI mukta che te jJAnI avinAzI padane pAme che. tyAM sUryane, caMdrane ke agnine prakAza ApavApaNuM rahetuM nathI hotuM. jyAM janArane pharI janmavuM nathI paDatuM. e parama dhAma che" (15-5, 6 ). ' ' " IzvaranA sanAtana aMza jIvaleAkamAM jIva thaIne prakRtimAM rahela pAMca IMdriyA ane manane AkarSe che" (15-7). " yatna karatAM yogIjana peAtAne viSe rahelA ( A Izvara ) te jue che. jeNe Atmazuddhi nathI karI evA mUMjana yatna karatAM chatAM paNa ene eLakhatA nathI. sUryamAM raheluM je teja AkhA jagatane prakAze che ane je teja candramAM ane agnimAM raheluM che te mAruM che ema jANu. pRthvImAM praveza karIne mArI zaktithI huM prANIone dhAraNa karuM chuM, ane raseA utpanna karuM chuM. prANIenA dehane Azraya laI jaTharAgni Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItAdharma 135 thaI prANu ane apAna vAyu vaDe huM cAra prakAranuM anna pacAvuM chuM. badhAMnAM hRdayane viSe rahelA mArA vaDe smRti, jJAna, ane tene abhAva thAya che. badhA vedathI jANavA yogya te huM ja, vedane jANanAra huM, vedAntane pragaTAvanAra paNa huM ja chuM" (15-11 thI 15). "kema ke huM kSarathI para chuM ane akSarathI paNa uttama che, tethI vedomAM ane lekamAM puruSottama nAme prakhyAta chuM. moharahita thaIne mane-puruSottamane Ama je jANe che te sarva jANe che ke mane pUrNabhAve bhaje che" (15-18,19). sALame adhyAya A adhyAyamAM kahevAmAM AvyuM cheH A lekamAM be jAtanI sRSTi che. devI ane AsurI. daivI saMpata mokSa ApanArI ane AsurI (saMpato baMdhanamAM nAMkhanArI manAI che" (16 - 5, 6). "abhaya, aMtaHkaraNanI zuddhi, jJAna ane yogane viSe nikA, dAna, dama, yaza, svAdhyAya, tapa, saraLatA, ahiMsA, satya, akrodha, tyAga, zAMti, apaithuna, bhUtadayA, alolupatA, mRdutA, maryAdA, acaMcaLatA, teja, kSamA, dhRti, zauca, adroha, nirabhimAna - ATalA guNe daivI saMpatanA che" (16-1thI 3). daMbha, darpa, abhimAna, krodha, pAruSya, ajJAna, ATalA guNe AsurI saMpatavALAmAM hoya che" (16-4). A pachI tera zlokamAM AsurI saMpatavALAnI raheNIkaraNInuM varNana che. vartamAna samayanA pAzcAtya netAonI ane temanuM anukaraNa karanArA mANasanuM tAdaza citra nIcenA tera zlokamAM che? Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 gItA ane kurAna " Asura lekA pravRtti zuM, nivRtti zuM e jANatA nathI. tema ja temane nathI zaucanuM ke AcAranuM ke satyanuM bhAna. teo kahe che~ jagata asatya, AdhAra vinAnuM ne Izvara vinAnuM che; kevaLa naramAdAnA saMbaMdhathI thayeluM che. temAM viSayabhega sivAya khIjo ze! hetu heAya? bhayAnaka kAmeA karavAvALA, maMdamati, duSTA AvA abhiprAyane pakaDI rAkhI jagatanA zatru banIne tenA nAzane sAruM UbharAya che. tRpta na thAya evI kAmanAothI bharapUra, kaMbI, mAnI, madAMdha, azubha nizcayeAvALA mAhothI duSTa icchAe grahaNa karIne pravarte che! pralaya sudhI jene aMta ja nathI evI amApa ciMtAne Azraya laIne, kAmeAnA paramabhogI, 'bhAga e ja sarvasva che' evA nizcaya karavAvALA, seMkaDA AzAnI jALamAM phasAyelA, kAmI, krodhI, viSayabhegane arthe anyAyapUrvaka dravyasaMcaya icche che. Aja meM A meLavyuM, A maneAratha ( have ) pUrA karIza; ATaluM dhana mArI pAse che, vaLI kAle ATaluM bIjuM mAruM thaze; A zatrune te mAryAM, bIjAne paNa mArIza; huM sarvasaMpanna chuM, bhAgI chuM, siddha chuM, baLavAna chuM, sukhI chuM; huM zrImaMta chuM, kulIna chuM, mArA jevA bIje kANu che? huM yajJa karIza, dAna daIza, AnaMda mANIza; ema ajJAnathI mUDha thayelA mAne che, ane aneka bhramaNAmAM paDI mAhajALamAM phasAI viSayabhAgamAM masta thayelA azubha narakamAM paDe che. peAtAne moTA mAnanAra, akkaDa, dhana ane mAnanA madamAM masta ( evA e ) daMbhathI ane vidhi vinAnA mAtra nAmanA ja yajJa kare che. ahaMkAra, baLa, ghamaMDa,. kAma ane krodhane Azraya lenArA, niMdA karanArA ane temanA te bIjAemAM rahelA je huM tene dveSa karanArA dveSI, krUra, amaMgaLa narAdhameAne huM A AsurI yAnimAM ja vAraMvAra nAkhuM chuM" te che. e nIca, saMsAramAMnI atyaMta (16-7 thI 19 ). Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItAdharma 137 janmojanma AsurI yonine pAmIne ane mane na pAmavAthI e mUDha le ke ethIye vadhAre adhama gatine pAme che." (16-20). trividhaM narakasyedaM dvAraM nAzanamAtmanaH kAma krodhastathA lobhastasmAdetattrayaM tyajet / (21) "AtmAno nAza karanAruM A trevaDuM ThAra cheH kAma, krodha ane lebha. tethI e traNano mANase tyAga karavo. A trevaDA narakaThArathI dUra rahenAra manuSya AtmAnuM kalyANa Acare che ne tethI paramagatine pAme che. je manuSya zAstravidhine choDIne svecchAe bhogomAM rAce che te nathI siddhi meLavato, nathI sukha meLavate, nathI parama gati meLavato. tethI kArya ane akAryane nirNaya karavAmAM tAre zAstrane pramANa mAnavuM; zAstravidhi zuM che te jANIne ahIM tAre karma karavuM yogya che" (16 - 21 thI 24). sattarame adhyAya A adhyAyamAM ane pharI pUchayuM : "he kRSNa! zAstravidhi eTale ziSTAcArane na gaNakArI je kevaLa zraddhAthI ja pUjAdi kare che tenI gati kevI thAya ? sAttvika, rAjasI ke tAmasI ?" (17-1) zrIkRSNa tene uttara Ape cheH mANasane svabhAvathI ja traNa prakAranI zraddhA eTale sAtvika, rAjasI ane vaLI tAmasI hoya che. badhAnI zraddhA pitAnA svabhAvane anusare che, manuSyane kaMIka ne kaMIka zraddhA te hoya ja; jevI jenI zraddhA tevo te thAya che 17-2,3). fbha ane ahaMkAravALA kAma ane rAganA baLathI prerAyelA je leka zAstrIya vidhi vinAnuM ghora tapa kare che, te mUDha lake zarIrane Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 gItA ane kurAna viSe rahelAM paMcamahAbhUtane, vaLI aMtaHkaraNamAM rahelA mane paNa kaSTa Ape che. AvAne AsurI nizcayavALA jANa (17-5, 6). je karmo phaLanI IcchArahita mAtra kartavya samajIne niSpakSa bhAve parama zraddhApUrvaka, badalAnI bhAvanA vinA karavAmAM Ave te karma sAttvika kahevAya. (17-11, 17 thI 20; 18-23thI 26). je karmo phaLanA uddezathI tathA daMbhathI satkAra, pUjA ane mAna arthe karavAmAM Ave che te karmo rAjasI kahevAya che" (17- 12, 18, 21; 18-24, 27). "je karmo vidhirahita, zraddhAvihIna, pariNAme vicAryA vinA, bIjAnAM lAbhahAnine viveka karyA vinA, durAgrahathI, athavA pArakAne nAzane arthe, deza, kALa, pAtrane vicAra karyA vinA, mAna vagara ane tiraskAravRttithI karavAmAM Ave che te tAmasI kahevAya che" (17-13, 19, 22; 18-25, 28). deva, brAhmaNa, guru, ane jJAnInI pUjA, pavitratA, saraLatA, brahmacarya, ahiMsA e zArIrika tapa kahevAya che. duHkha na de evuM, satya, priya, hitakara vacana ane dharmagraMthane abhyAsa e vAcika tapa kahevAya che. mananI prasannatA, saumyatA, mauna, AtmasaMyama, bhAvanAzuddhi e mAnasika tapa kahevAya che (17- 14 thI 16). he pArtha! je yajJa, dAna, tapa ke bIjuM kArya zraddhA vinA thAya che te asat kahevAya che. te nathI ahIMnA kAmanuM ke nathI paralekanA" (17-28). gItAjInA A nAnakaDA adhyAyamAM manuSyanAM sarva karmonI tathA bhAvanAnI anupama kasoTI batAvavAmAM AvI che. aDhAra adhyAya A chevaTane adhyAya che. temAM sAcA saMnyAsanI pichANa karAvavAmAM AvI che. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItAdharma 139 kAmya (kAmanAthI utpanna thayelAM) karmono tyAgane jJAnIo saMnyAsa nAme jANe che. badhAM karmonAM phaLanA tyAgane DAhyA che ke tyAga kahe che" (18-2). gItAmAM jyAM jyAM "phalanA tyAgano athavA zubhAzubha pariNAmanI paravA na karavAno ullekha che tene artha eTale ja che ke potAnA kartavyapAlanamAM kartAne sukha sAMpaDe ke duHkha maLe, tenI nAmanA vadhe ke ghaTe, enI leza paNa spRhA na karavI joIe ane kartAnA mana upara tenI asara paNa na thavI joIe. Ano artha ema na kare ke kaI paNa kAma pariNAmane vicAra karyA vinA karavuM. je karma pariNAmane, aprastutatAne ke aghaTitatAno vicAra karyA vinA" karavAmAM Ave che tene tAmasI karma kahyuM che e ApaNe pAchalA adhyAyamAM joI gayA chIe. svArthatyAgane bhAva rAkhIne ane lekakalyANane IcchIne kAma karavuM joIe e "phalatyAgane artha che. ene ja A adhyAyamAM sAce "saMnyAsa" athavA "tyAga' kahyo che. "yajJa, dAna, ne taparUpI karma karavAM joIe. A manuSyane pAvana karanArAM che, paraMtu A karmo paNa Asakti ane phalecachAno tyAga karIne karavAM joIe (18 - 5,6). Ane ja sAttvika tyAga kahyo che (18- 9, 11). niyata karmane tyAga yegya nathI. mohane vaza thaIne athavA kAyAnA kaSTanA bhayathI karmane tyAga thAya che te ahitakara che (18 - 7,8). jJAna paNa traNa prakAranAM che. je vaDe manuSya badhAM bhUtomAM eka ja avinAzI bhAvane ane vividhatAmAM ekatAne jue che tene sAtvika jJAna jANa. judA judA (dekhAtA) hovAthI badhAM bhUtomAM Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 gItA ane kurAna je vaDe manuSya judA judA vaheMcAyelA bhAve jue che te jJAna rAjasa jANa. je vaDe eka ja kAryamAM kaMI kAraNa vinA badhAM AvI javAne bhAsa Ave che, je rahasya vinAnuM ne tuccha che te tAmasa jJAna kahevAya che" (18-20 thI 22). A ja dharaNe sarva dharmone tathA sarva jAtene eka samajavAM te sAtvika, saune bhinna samajavAM te rAjasa ane pitAnA ja dharmane athavA jAtine ucca mAnavI ane bIjAone halakAM tathA kheTAM mAnavAM te tAmasa kahevAya. sukhanA paNa traNa prakAre che. jenA abhyAsathI manuSya rAce che, jethI duHkhane aMta pAme che, je AraMbhamAM jhera jevuM lAge che, pariNAme amRtanA jevuM hoya che, je AtmajJAnanI prasannatAmAMthI utpanna thayeluM hoya che te sAtvika sukha kahevAya che. viSaya ane IndriyonA saMyogathI je AraMbhamAM amRta jevuM lAge che paNa je pariNAme jhera samAna hoya che te sukha rAjasa kahevAya che. je AraMbhamAM ane pariNAme AtmAne mUchI pamADanAruM che ane nikA, ALasa ane pramAdamAMthI utpanna thayeluM che te tAmasa sukha kahevAya che." (18-36thI39) A ja pramANe kartA, karma, buddhi tathA dhIraja paNa traNa traNa prakAranAM che. | sarva dharmomAM ekatA, sadAcAra ane sarva bhUtomAM eka AtmA nIrakhavA upara bhAra mUkavA chatAM judA judA manuSya mATe bhinna bhinna "dharmo" paNa darzAvAyA che. manuSyamAM svabhAvane bheda che ema gItA upadeze che. janma, jAti, deza, paMtha, saMpradAya vagerenA bhede gItAne mAnya nathI. brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudvanAM karmonA paNa temanA svabhAvajanya guNone lIdhe bhAga paDayA che. zama, dama, tapa, zauca, Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItAdharma 141 kSamA, saraLatA, jJAna, anubhava, AstikatA e brAhmaNunAM svabhAvajanya karyAM che. zaurya, teja, dhRti, dakSatA, yuddhamAM pAchA na haThavuM, dAna, rAjyakartApaNuM e kSatriyanAM svabhAvajanya karyAM che. khetI, gArakSA, vepAra e vaizyanAM svabhAvajanya karyAM che. vaLI zUdranuM svabhAvajanya karma cAkarI che'" (18-41 thI 44 ). cAreyamAM gItAe svabhAva upara bhAra mUkayo che. varNavyavasthAnA gItAneA artha A che. AmAM nAnAmeATA, UMcanIcanA bhedane prazna UThatA ja nathI kAraNa ke - - " pote potAnA karmamAM rata rahIne puruSa mekSa pAme che. peAtAnA karmamAM rata rahele mAnavI kaI rIte mekSa pAme che e sAMbhaLa. jenA vaDe prANIonI pravRtti cAle che, jenA vaDe A badhuM vyApta che tene je puruSa svakarma vaDe bhaje che te mekSa pAme che. paradharma sukara hoya te chatAM tenA karatAM viguNa eve svadharma vadhAre sArA che. svabhAvane anurUpa karma karanAra manuSyane pApa lAgatuM nathI " ( 18-45 thI 47 ). dareka manuSyanuM pAtapeAtAnAM svabhAva, vRtti tathA guNA anusAra khIjA pratyenAM kartavyanuM bhAna karAvavAmAM AvyuM che; janmagata jAtapAMta, UMcanIcanA ullekha nathI. manuSya paramezvarane sAkSAtkAra kevI rIte karI zake te viSe kahevAyuM cheH << jeNe badhAmAMthI Asakti kheMcI lIdhI che, jeNe kAmanAA cheDI che, jeNe manane jItyuM che te saMnyAsa vaDe naiSkamTe rUpa parasiddha pAme che. jenI buddhi zuddha thayela che evA yeAgI dRDhatApUrvaka peAtAne vaza karIne, zabdAdi viSayeAne tyAga karIne, rAgadveSane jItIne, ekAMta sevIne, alpAhAra karIne, vAcA, Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 gItA ane kurAna kAyA ane manane aMkuzamAM rAkhIne, dhyAnayogamAM nityaparAyaNa rahIne, vairAgyane Azraya laIne, ahaMkAra, bala, darpa, kAma, krodha, ane parigrahano tyAga karIne, mamatArahita ane zAnta thaIne brahmabhAvane pAmavA yogya thAya che. brahmabhAvane pAmele prasannacitta manuSya nathI zoka karato, nathI kaMI Icchato; bhUtamAtrane viSe samabhAva rAkhIne mArI parama bhaktine pAme che. huM kevo ane koNa chuM e bhakti vaDe e yathArtha jANe che ane ema mane yathArtha jANune mArAmAM praveza kare che" (18-49, 50 thI 55). badhAM karmo Izvarane arpaNa karavAnuM vAraMvAra kahevAyuM che (18-57), Izvara sarvanA hRdayamAM vAsa kare che (18-61) A paNa kahevAyuM che. chevaTe gItAmAM jene savemAM guhya rahasya kahevAyuM che te zuM che te viSe kahevAyuM cheH "mAtra eka IzvaramAM ja mana parovo, enI ja bhakti kare, sarva karmo ene ja arpaNa kare, enuM ja zaraNuM le, judA judA dharmo, rItirivAje, saMpradAne cheDIne mAtra eka paramezvarano ja Azaro le. A ja mokSaprAptinuM sAdhana che" (18-64 thI 66). Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItAsAra gItAnA dareka adhyAyane sAra ApaNe joI gayA. AmAM ame e gItAdharma" batAvavAno prayatna karyo che ke je dareka deza, kALa tathA jAti mATe amUlya upadezarUpa che. arthano anartha na thAya te rIte lekane sAra tAravyuM che, keTaleka ThekANe kenuM bhASAMtara che. jIva ne ziva vacceno saMbaMdha che ? Izvara avyakata ane vyakta paNa che? AtmA ane skUla zuM che? pRthvI kevI rIte utpanna thaI? AvA sarvadArzanika praznonI carcA pitAnI rIte gItAe karI che. gItAne jheka advaitavAda tarapha che chatAMya gItA upadeza che ke sAcuM dhArmika jIvana vitADavA mATe mAtra eka paramezvaramAM AsthA rAkhavI jarUrI che, vAdamAM paDavuM jarUrI nathI. gItAdharma AcaraNa-pAlana upara bhAra mUke che. A saMsAramAM jIvana kema gALavuM e ja dharma che, zuM mAnavuM, na mAnavuM e nahIM. have ame pharIthI aDhAra adhyAyane sAra saMkSepamAM ApIe chIe. te kALe A dezamAM ghaNAM judAM judAM kuLa, jAti tathA varNa hatAM ane te sarvano saMbaMdha janmathI mAnavAmAM Avate hate; ane bahu lAMbA samaya pahelAMthI dareka jAtinA bhinna 143 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna bhinna rItarivAje cAlyA AvatA hatA. Ane "kuladharmo" ane "jAtidharmonA nAme oLakhavAmAM AvatA hatA (1-40,43). A kuLadharmonuM pAlana atyaMta Avazyaka hatuM. jo keI kuLa pitAnA rivAjone cheDIne vartana karatuM te te kuLanAM sarva strIpuruSa tathA pitRo narakanA adhikArI thayelA manAtA (1-2), pitRone piMDadAna devAne rivAja paNa hate (1-42); ane A piMDadAna enA vaMzaje ja daI zakatA; svAbhAvika rIte te veLA varNasaMkaratAne bhaya vizeSa hatuM ane tethI pitAnA kuLanA koIne paNa mAra bhalene pachI te AtatAyI" sitamagara hoya - te mahApApa gaNAtuM (1-36,45). AvA rItarivAjone mAnavAnuM gItAnI dRSTie samajadArInuM kAma nathI gaNayuM, Ane moha," "hRdayadaurbalya" ane "apayaza denAra " e nAme gItAe ApyAM che ane tethI te khoTI vastu che ema puravAra karyuM che (2-3 thI 10 ). traka, yajura ane sAm A traNa vede upara lekone ghaNe vizvAsa hato. temAMthI temaNe yajJa, hama, japatapa vagere zIkhI lIdhuM hatuM, aneka devadevIonuM pUjana ke karatA hatA. devadevIone nAme yajJamAM nAnA prakAranI Ahutio apAtI hatI, balidAna apAtAM hatAM, devadevIonI AziSa maMgAtI hatI ke jethI A lekamAM tathA paralokamAM sukha maLe. svargaprAtine vicAra bhega-aizvarya" ane "Idriyasukha" pUratuM ja maryAdita hate. yajJomAM "samapAnane rivAja paNa hate; vagere vagere (2-42,43,44,53). Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 gItAsAra gItA AvA rivAjethI UMce stare manuSyane laI jAya che. AvI rItanA vahemane gItA ajJAna kahe che (2, 42 thI 44). karmakAMDa lokone traNa guNomAM bAMdhe che ane gItA AvI baMdhanamuktino mArga batAve che. jJAnI mATe veda nakAmA che jevI rIte ke ene ThekANe phe ke jenI cAre kora pANI ja pANI hoya (2, 45, 46). vedonA AvA zikSaNathI manuSyanI mati pharI jAya che (2, pa3). je puruSa A saMsAramAM kartavyakarma karavA cAhe che tene vedonI AvazyakatA nathI rahetI (6, 44).- "vedothI, yajJothI, japatapathI ane AvAM vidhividhAnothI manuSya Izvaradarzana karI zakatuM nathI" (11, 48, pa3). sAce yajJa karyo ane sAcuM tapa karyuM te gItAe batAvyuM che. cothA adhyAyamAM judA judA yajJonuM varNana karyA pachI kahevAmAM AvyuM che ke yajJanI bhAvanAthI niHsvArthabhAve phalecchAne tyAga karIne, lokakalyANa mATe, dveSarahita thaIne Izvarane arpaNa karIne je karma thAya che te ja "yajJa" che. sauthI caDhiyAte yajJa te "jJAnayajJa" che ke je vaDe manuSya potAmAM sarvane ane saune IzvaramAM jue che" (4, 35). A jJAna karatAM caDhiyAtuM AtmAne zuddha karanAruM bIjuM A saMsAramAM kAMI nathI (4, 38). e ja rIte gItA brahmacarya, ahiMsAne zArIrika tapa, dukha na de evAM satya, priya, hitakara vacanane vAcika tapa, AtmasaMyama, mananI prasannatA tathA bhAvanAzuddhine mAnasika tapa kahe che. Ama tapanA traNa prakAre gItAe prabodhyA che (17, 14-16). gI.-10 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna iMdriyasukhA tathA svarga vagerenI lAlasAne AtmAnnatimAM AdhArUpa gaNavAmAM AvyAM che ane tethI gItAe tene tyAga upadezya che. 146 judA judA dhArmika vidhie aMge gItAnuM maMtavya nirALuM che. te e che ke ajJAnIe vidhavidhAnAnuM pAlana karatAM karatAM zraddhApUrvaka keAIka satkarmAne kare che tA jJAnIoe tevAenI buddhine DAmADALa na karavI jethI tee ( ajJAnIe ) sahAne cheDI de (3, 26, 29). devadevatAonI pUjA ane eka IzvaranI bhaktinA bhinna bhinna prakAza viSe gItAe taddana spaSTarUpe kahyuM che. Izvara anAdi tathA anaMta che, te sarvavyApaka che tathA alipta che, te sarve hRdayAmAM vAsa kare che paNa kalpanAtIta che; manuSyanI vAcA tene varNavI zakatI nathI ane tethI evA nirguNanuM dhyAna dharavuM manuSya mATe kaThaNa che ( 12, 3, 4, 5). A mATe ja manuSya tenI upAsanA tenA kAI eka guNa, zakti ke aMzane sanmukha rAkhI karI zake che. devadevatAonAM nAmA IzvaranI niranirALI zaktinAM ke guNanAM ja nAmeA che. A rIte sau devatAonI alaga alaga kalpanA e IzvaranI AMzika kalpanA che ane duniyAnA sarva ISTadeveza paramAtmAnAM rUpo che. A kAraNe kAI paNa eka devanI pUrjA te IzvaranI pUjA che. islAma dharma mAtra eka nirAkAra allAha sivAya khIjA keInI ArAdhanAne mithyA mAne che ane tevI pUjAne aMdagIne ~~~ varjya gaNe che. paraMtu uparanA vicArA keTalAka sUphIonAM pustakAmAM maLI Ave che. sattaramI sadImAM zekha - -- Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. gItAsAra muhibullAha IlAhAbAdI nAmanA eka prakhyAta suphI thayA che. emane ane dArAzikohane patravyavahAra phArasImAM chapAya che jemAM zekha muhibullAhe "lAIlAhaIlalAha" (allAha sivAyanuM koI ArAdhya nathI)ne artha karatAM kahyuM che ke " duniyAmAM jeTalAM ArAdhya che te sarva allAha che. sUphImatanA pramANabhUta pharasI graMtha "gulazane rAjamAM paNa "lAIlAhaIlalADuno e ja artha batAvyuM che. enA abhiprAya pramANe allAha eka che, enI samAna anya koI nathI, ane duniyAnA sarva devadevatAo e allAhanAM rUpo che ane tethI koI paNa devadevatAnI upAsanA te allAhanI pUjA che. sUphI vidvAnone A vicAra gItAne maLatuM Ave che. pUjAnA prakAro vize gItAmAM kahevAyuM che ke manuSya zraddhAthI tathA saccAIthI je rIte Izvarane bhaje che te rIta Izvarane mAnya che. ye yathA mAM prapadyante tAMstathaiva bhajAmyaham / mama varmAnuvartate manuSyA: pArtha sarva: || (4, 11) jeo je pramANe mAro Azraya le che te pramANe huM temane phaLa ApuM chuM. game te prakAre paNa he pArtha! manuSya mArA mArgane anusare che- mArA zAsana nIce rahe che" (4, 11). "jeo zraddhApUrvaka bIjA devatAone bhaje che teo paNa bhale vidhi vinA chatAM mane ja bhaje che" (9,23). Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna "devatAonuM pUjana karanArA devakane pAme che, pitRonuM pUjana karanArA pitRlakane pAme che, bhUtapretAdine pUjanArA te lokone pAme che, ane mane bhajanArA mane pAme che" (25). A mATe ja gItAne spaSTa upadeza che ke bIjA sarva devene choDIne mAtra eka IzvaranuM ja pUjana karavuM joIe (9 27, 34). ane "badhA dharmone tyAga karIne eka mAruM ja zaraNa le. huM tane badhAM pApathI mukta karIza. zeka mA kara" (18, 66). A pramANe gItA tathA kurAna baMne mAtra eka IzvaranA pUjanane ja upadeza kare che. brAhmaNa, kSatriya, vaizya tathA zUdrae varNabhedane gItA janmathI na mAnatAM manuSyanA guNa, karma tathA svabhAvathI utpanna thayela mAne che. gItAnA maMtavya pramANe kaI cA ke nIca nathI. zama, dama, tapa, zauca, kSamA, saraLatA, jJAna, anubhava, AstikatA e brAhmaNanAM svabhAvajanya karmo che. zaurya, teja, dhati, dakSatA, yuddhamAM pAchA na haThavuM, dAna, rAjyakartApaNuM e kSatriyanAM svabhAvajanya karmo che. khetI, gerakSA, vepAra e vaizyanAM svabhAvajanya karmo che. vaLI zUnuM svabhAvajanya karma cAkarI che (18, 42-44). na janma ke kuTuMba sAthe ke na koI dharma sAthe Ano saMbaMdha che. A cAra prakAranA manuSya pratyeka dezamAM tathA dharmamAM hoya che, eTale ke je gItA pramANe ApaNe mAnavA lAgIe te hiMdustAnanA lAkhe nekarI ne majUrI karavAvALA brAhmaNane kSatriya ke zudra mAnavA paDaze. muMbaInA vaherA Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItAsAra musalamAnone vaizya ane dInabaMdhu eMDUjha, maulAnA abula kalAma jevA hajAro binahiMduone brAhmaNa kahevA paDaze. mA te e kame e darzanazAstranI mAnyatA pramANe te samayamAM be vicAradhArAonuM jora hatuM. "karma "mAM mAnavAvALAe karmakAMDa tathA vidhividhAnanA pAlanamAM mukti mAnatA hatA, bIjAo hatA "sAMkhya" matavALA, ke jeo saMsArathI dUra rahI saMnyAsa dvArA mukti pAmavAnI IcchA rAkhatA hatA. gItAe A baMne matenA bAhya AcArone vyartha gaNAvyA che ane A baMnenI vizeSatAone samanvaya sAdhyuM che tathA baMnenI ekatA sAdhI che. (5, 4, 5) gItAmAM kahyuM che, "agnino ke kiyAmAtrane tyAga karanAre sAce saMnyAsI nathI tema ja je svArthamAM lapaTAya che tathA bAhyAcArone dAsa banI gaye che te sAcA karmayogI nathI. je svArthane vegaLa mUke che, je DhaMDhathI para che, je kaIne dveSa karato nathI, je saMsAranAM sarva Avazyaka karmo phalene Azraya lIdhA vinA kare che te sAce saMnyAsI che ane te ja karmayogI che." (5, 3, 6, 1) gItA jene sAco dharma kahe che ane jenuM smaraNa vAreghaDIe karAve che te dharma A che - badhe samatva jALavI daDha banIne Idrine vazamAM rAkhIne (12, 4), nirkandha thaIne sukhaduHkha, lAbhAlAbhanI paravA na karIne (2, 38) sakaLanuM kalyANa vAMchIne (3, 25), keIthI dveSa ke vera na rAkhIne (11,55), lekakalyANamAM citta parevIne (5, 25, 12, ) Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 gItA ane kurAna bIjAo pratye pitAnI pharajene adA kare che (18, 9) te ja dharmAtmA che. gItA kahe che ke narakanAM traNa dvAre che - kAma, krodha ane lebha (16, 21). saMsArIo mATe A ja gItAdharmane sAra che. Ane ja gItA sAcI Izvarabhakti mAne che (12, 13 thI 20 ); gItAnuM kathana che ke, " jenAthI loko uga nathI pAmatA, je leAkethI uga nathI pAmate, je harSa, krodha, adekhAI, bhaya, udvegathI mukta che te mane (Izvarane) priya che" (12, 15). AthI viruddha-"svArtha sAru ghamaMDI thaIne je mahenata kare che, tapa kare che ane parizrama veThe che tenAM sarva kAma AsurI che ane Izvara tevA manuSyane cAhate nathI" (16, 5, 6). A rIte "svArthane dUra karIne, bIjAo pratyenI potAnI pharaje adA karavAmAM lAge rahenAra, sarvanI bhalAI karanAra sAcA jJAnane pAmI zake che." sAcuM jJAna e ja che ke manuSya pitAnI pare saune" (5, 7, 6, 32), "pitAmAM saune" (6, 29), "saune IzvaramAM" ane "saumAM eka Izvarane" jue (6,30,31). A rIte ja, "AtmasaMyama" tathA para-sevA" mAraphata manuSya "pitAnA AtmAne zuddha karato karate Atmonnatine mArge jaI zake che, ane tyAra pachI potAmAM" ane "saumAM" e paramAtmA ke je sarva tione ti che (13, 17) tathA saunA hRdayamAM vase che (15, 15) tenAM darzana te kare che tathA mekSa pAmI zake che (3, 19; 5, 16, 17, 30). A che gItAdharmane sAra. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMduomAM ghaNI gItAo che jevI ke rAmagItA, zivagItA, aSTAvakra gItA vagere. je vastu gAIne ke laya sAthe kahevAI hoya tenuM nAma che gItA. paraMtu gItA nAmanA uccAraNathI bhagavadgItAne ja bhAva utpanna thAya che. kurAnane artha e che ke je vastu vaMcAI ke jAheramAM kahevAI hoya. khuda kurAnamAM kurAnanA judA judA aMzene tathA kurAna pahelAMnA dharmagraMthane "kurAna' nAma apAyuM che. maulAnA rUmano mazahura masAvI graMtha "phArasI bhASAmAM kurAna" kahevA che. gItAmAM paNa gItAnA judA judA adhyAyane gItAnuM nAma devAyuM che. zrIkRNe baMsarInA laca sAthe upadeza dI che. maulAnA rUmIe baMsarInA u9lekhathI graMthane AraMbha karyo che ane potAnA graMthane allAhanI baMsarIno avAja kahyA che. eka brahmanAda sakaLa brahmAMDamAM guMjI rahyA che e satya che. gItA hiMdustAnanuM kurAna che ne kurAna arabastAnanI gIta che. - khUbulAla zAha kalaMdara Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAma aura rahIma (1) tuma rAma kaho, vaha rahIma kaheM, donoMkI garaja allAhase hai, tuma dIna kaho, vaha dharma kaheM, maMzA to asIkI rAhase hai. tuma aizka kaho, vaha prema kaheM, matalaba to asIkI cAhase hai, vaha yogI hoM, tuma sAlika ho, makasUda dile AgAhase hai. kyoM lar3atA hai mUrakha, baMde ! yaha terI khAma khayAlI hai, hai per3akI jar3a to oka vahI, hara majahaba aka aMka DAlI hai. (2) banavAo zivAlA yA masajida, hai A~Ta vahI, cUnA hai vahI, memAra vahI, majadUra vahI, miTTI hai vahI gArA hai vahI. takabIrakA jo kucha matalaba hai, nAkUsakA bhI maMzA hai vahI, tuma jInako namAjeM kahate ho, hinduke liye pUjA hai vahI. phira lar3anese kyA hAsila hai ? jI phahama ho tuma nAdAna nahIM. jo bhAI pai daur3eM gurrA kara vaha ho sakate ainasAna nahIM. (3) kyA katla va gArata khUrejI tArIpha yahI ImAnakI hai ? kyA ApasameM lar3akara maranA tAlIma yahI kuraAnakI hai ? ainsApha karo, taphasIra yahI kyA vedoMke pharamAnakI hai ? kyA sacamuca yaha khUkhArI hI AlA khasalata ainasAnakI hai ? tuma jaise bure AmAla pe apane kucha to khudAse zarma karo! patthara jo banA rakkhA hai 'sIda' aisa dilako jarA to narma karo! Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna kurAna Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ allAhe pate A graMtha (kurAna) tamArA (mahaMmada sAhebanA) ghaTamAM utAryo che. enI keTalIka Ayato (vacana) "muhakamAta" eTale ke AkharI haka che te ja A graMthanI jaDa rUpe che; bAkInI Ayato "mutazAbehAta" eTale ke dRSTAMta-rUpaka jevI che. je vakradASTavALA che teo kurAnanA A (raSTAMta-upamAvALA bhAgane Azare le che ane laDAIjhaghaDA karavA cAhe che, ane pitAne manaphAvate artha kare che. paraMtu kurAnane sAco artha to eka alAha ane jJAnIo sivAya bIjA koI jANatA nathI; jJAnIo kahe che ke A IzvarI bakSisa che. dIrghadraSTivALA ja AnI paravA kare che. --kurAna, 3-6 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna islAma dharmanA payagaMbara hajarata mahaMmada sAheba virala mahAtmAomAMnA eka hatA. varSonAM tapasyA, ekAMtavAsa, anazana pachI arabastAnanI patita avasthAnA kALamAM izvare temane ( mahaMmada sAhebane) svadezanA tathA samasta saMsAranA hitanA mArga dAkhavyeA. islAma dharmanA pracAra kare te pahelAM temanI uMmara cAlIsa varSanI thaI cUkI hatI. tresaThame varase temaNe peAtAnI lIlA saMkelI lIdhI. A tevIsa varSo daramyAna jyAre mahaMmada sAhebane AtmavedanA thatI athavA teA mArga sUjhatA nahIM tyAre teo bhAre kaMdana sAthe IzvaranI prArthanA karatA hatA. emanuM zarIra dhrujI UThatuM; kayAreka teo cAphALa oDhI sUI rahetA. cAphALa AMsu tathA parasevAmAM tarakheALa thaI jatA. kayAreka teo anna tathA pANI vinA paDayA rahetA; chevaTe teo UThatA tyAre je veNeA teo uccAratA tene IzvarI AdezarUpa teo lekhavatA hatA. tevIsa varSanA gALAmAM A rIte prasaMgopAtta mahaMmada sAheba je uccAratA tenA saMgrahanuM nAma che ' kurAna '. > < ' ' kurAna " zakhsa kerA 'thI banyA che. tene artha cheH jAhera karavuM ke vAMcavuM. saMskRta * kuM', aMgrejI 'kAI', arakhI ' kerA ' traNenAM mULa eka che. kurAna ' nA zAbdika artha che. jAhera thaI zake athavA vAMcI zakAya te; lakSyArtha " che - dharmagraMtha. 155 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 gItA ane kurAna IslAma pahelAM yahUdIo pitAnA dharmagraMthane "karAha"ne nAme oLakhatA hatA. yahUdIonI bhASA IbarAnI tathA arabanI arabI ekameka sAthe maLatI Ave che. "kurAna" ane "karAhane artha paNa samAna che. khuda kurAnamAM pitAnI pahelAMnA dharmagraMthane "kurAnanuM nAma ApavAmAM AvyuM che (15-80,91). mahaMmada sAhebanAM bIjAM sarva upadeze, vAte tathA daMtakathAo "hadIsa" kahevAya che. te IzvarI saMdeza manAtA nathI. A pramANe tevIsa varSomAM kurAnanA je je bhAgo jude jude samaye prApta thatA gayA te te mahaMmada sAhebanI AjJA pramANe tADapatra, cAmaDAnA TukaDA ke lAkaDAnI paTIo ke paththarapArTI para utArI levAmAM AvatA hatA. keIka e vAMcavA laI jatA, keTalAkane te kaMThastha thaI gayA hatA. A tADapatre ke carmapaTTIo vagere eka piTImAM jema tema khaDakI devAyAM hatAM. saMgraha vadhate ja gaye. emAMnA keTalAka bhAga mahaMmada sAhebanA samayamAM ja emanI sUcanA mujaba judI judI sUrAo(adhyAya)mAM sAMkaLI levAyA hatA. kurAnamAM kahevAyuM che - "allAha cAhe te Ayatane rada karI de che athavA lokonA smaraNapaTa uparathI bhUMsI nAkhe che, ane ene badale bIjI athavA tethI vadhAre suMdara Ayata mUkI de che, kAraNa ke allAha sarvazaktimAna che." (2-106) vaLI eka ThekANe kurAnamAM kahevAyuM che, " allAha eka Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna 157 Ayatane badale khIjI gAThave che ane allAha ja sarve karatAM vadhAre sArI peThe samaje che ke te ze saMdeza ke Adeza pAThave che" ( 16-101). A rIte mahaMmada sAhemanA jIvatAM sudhImAM sATha Aya ra thaI gaI hatI; ane bAkInI bIjI keTalIka emanA pachI radda thayelI manAvA lAgI.* kurAnanI * Ayata' e veDhDhAnI RcA 'nA samAna arthamAM che. mahaMmada sAheba pachInA pahelA khalIphA amuka sAhebe peTImAM bharI rAkhela sarva upalabdha TukaDAone tathA kaMThastha bhAgeAne meLavIne pahelI vAra 114 sUrAone! saMgraha taiyAra karAjyeA; ane A saMgrahu mahaMmada sAhebanAM vidhavA hisA pAse rAkhyA. paNa A judA judA bhAgeAnI keTalIka nakaleA khIjAe pAse paNa hato. jemane je je bhAgeA mADha hatA teoe te te lakhI lIdhA hatA. AnuM pariNAma e AvyuM ke makkAmAM, madInAmAM tathA IrAkamAM dasapaMdara varasAmAM keTalAMye kurAne astitvamAM AvyAM. chevaTe mahaMmada sAheba pachI vIsa varase trIjA khalIphA usamAne je AvRtti abubakke taiyAra karAvI hatI tene pramANabhUta jAhera karI ane tenI nakaleA sarva prAMtamAM mAkalAvI ane khIjA prakAranI nakalA pracAramAM AvI hatI te pAtA pAse maMgAvI lIdhI ane tene khALI dIdhI; * dhI vijhDama oNpha dhI kurAna', leru mahaMmadda muhatara pAzA, prastAvanA, pR. 45 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 gItA ane kurAna jethI eka ja AvRtti sAcI lekhAya, tathA temAM herapherane avakAza na rahe. kurAnanI te ja saMkalana Aje pracalita che. ATaluM karavA chatAye Aje sADAterase varasa pachI sAta jAtanAM kurAna upalabdha che. A badhAmAM pharaka e che ke keIkamAM eka AyatanI be Ayata karavAmAM AvI che, AyatanI kula saMkhyAmAM taphAvata che. eka kurAnamAM 6000, bemAM 6ra14, ekamAM 6219 ekamAM 6ra36, ekamAM 6226 tathA ekamAM 6rara5 Ayate che. paraMtu lakhANa saunuM eka ja che tathA zabdonI saMkhyA paNa teTalI ja che. A badhuM hovA chatAMye eka aDacaNa e Ave che ke je kamamA kurAnanA bhAge mahaMmada sAheba mAraphata maLatA rahyA te kama jaLavA nathI sUrAo tema ja Ayate AghApAchAM thaI gayAM che. kaI Ayata kyA saMjogomAM kyAre maLI te jANavuM muzkela thaI paDe che. moTA bhAganI AyatonA samaya saMjoga sAMdhI zakAya che paNa ghaNuM Ayate aMge vidvAnomAM matabheda che. tethI AjanA kramamAM kurAna vAMcavAmAM sAmAnya pAThakane agavaDa naDe che. jeo arabI bhASA jANe che tathA tenuM AsvAdana karI zake che athavA te jeo zraddhApUrvaka vagara samaje vicAryuM vAMcI jAya che. temanI vAta judI che. paNa bIjAo ke jeo kurAnane grahaNa karavA cAhe che temane mATe asala kurAnathI ke tenA kramabaddha tarajumAthI vizeSa lAbha thato nathI. judA judA viSaye uparanI judI judI AyatonI pasaMdagI temane kurAnanA abhyAsamAM vadhAre sahAyaka banI zake che. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 kurAna kurAnanI bhASA arabI bhASAnA dezI tathA videzI vidvAnAne mata che ke kurAnanI bhASA utkRSTa, suMdara tathA rasika che; te kavitAmaya gadya che. kurAnanA sarasa tarannumA karavAvALA aMgreja jorja sela lekhAyA che; emanA abhiprAya cheH << * kurAnanI zailI sAdhAraNa rIte suMdara tathA nadInA pravAha jevI che. eka eka AyatamAM ghaNI vAte thADA zabdomAM kahevAI che. kayAMka kayAMka tA artha spaSTa thatA nathI. vacce vacce suMdaratA vadhAravA mATe paurasTsa upamAoe tathA AkarSaka ne tejasvI vAkayoe racanAne vadhAre prANadAyI banAvI che. ghaNAM sthaLoe khAsa karIne jyAM allAhanuM ke temanA guNAnuM varNana karavAmAM AvyuM che tyAM bhASA khUba ja UMcI tathA ejasvI khUnI che. * kurAnane pATha karavAnI paddhatie judA judA musalamAna paMDitAe judI judI pADI che je rIte hiMdu vidvAnAe vedapATha karavAnI. mahaMmada sAheba pahelAMnA ara viSayavAra AyatenuM saMkalana AgaLa upara karavAmAM AvyuM che. AzA che ke A paddhati kurAnanA abhyAsIe mATe vadhAre sugama lekhAze. A Ayate uparAMta keTalIka evI AyatA che ke jemAM agAunI kAmanA ullekha che. A jAtioe judA judA kALamAM dharmane tathA sanmArgane bhUlIne kAM kAM bhramaNu karyuM. tathA temane zAM zAM mAThAM prIliminarI DiskArsa, le. sela, pR. 44 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 gItA ane kurAna pariNAme veThavAM paDyAM te vAtano ullekha AvI keTalIka AyatamAM che. keTalIka Ayato evI che ke je khAsa prasaMge khAsa mANaso mATe AdezarUpa hatI. kurAna samajavA prayatna karanAre te veLA ArabAnI dazA kevI hatI tenuM AkhuM darzana karI levuM jarUrI che. mahaMmada sAhebanA janmakALamAM Arabe nAnAmoTA hajAre kabIlAo (vADAo)mAM vaheMcAyelA hatA. A kabIlAomAM chAzavAre laDAI thatI. dareka kabIle pitAne svataMtra mAnato hate. dareka kabIlAne eka iSTadeva hato. keIne deva paththarane, koIne lAkaDAne, te keI ne gUMdelA ATAno banAvela hatuM. keI deva nara ke nArI rUpe hato tyAre koIka devanI AkRti jAnavaranI ke jhADanI rahetI athavA koInI sikala na parakhAya evI hatI. keTalAka aneka devadevIone pUjanArA hatA. moTA bhAganA AraomAM "eka allAhanI ke eka dharmanI bhAvanA na hatI. duzamanAvaTa dharAvatA hajAre kabIlAonuM saMgaThana karAvI zakAya evI zakti keInAmAM na hatI. Ane pariNAme dezanA moTA bhAga upara judI judI prajAoe pitAnI sattA jamAvI rAkhI hatI. uttaramAM remanA khristI zahenazAhanuM, pUrvamAM IrAnanA khusaranuM tathA dakSiNamAM tathA pazcimamAM IthiyopiyAnA khristI bAdazAhanuM rAjya hatuM. A pramANe arabastAnane aradhA karatAM vadhAre bhAga bIjAonA hAthamAM hatuM. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna durAcAranI hada na hatI, madirApAnathI ghaNAkharA Ara maraNa pAmatA hatA; dArU sAthe jugAra pracalita hato. jugAramAM sthAvara tathA jaMgama milakta hArI javA uparAMta pitAnA dehanA sodA thatA hatA ane AvI bAjI hArI jatAM gulAmI svIkAravI paDatI hatI. gulAmene jAnavara peThe rAkhavAmAM AvatA hatA; eTale ke temanI levaDadevaDa bajArabhAve thatI hatI. A vepAra eTalI hade thato hato ke dhAvaNa dhAvatAM bALakone mAthI aLagAM karavAmAM AvatAM hatAM. mA kaIkane tyAM vecAI hoya te dhAvaNa dhAvate dIkare kaIkane tyAM. gulAmane mArI nAkhavA mATe sajA thatI nahIM. gulAma strIo sAthe durvyavahAra karavAmAM pApa manAtuM na hatuM ane kyAreka kyAreka AvI strIo pAse vezyAne baMdha karAvI tene zeTha kamANI karato hato. Ara pitAnA durAcAranAM vakhANa karavAmAM garva letA hatA. strIo pratyenuM AraenuM vartana niMdya ja hatuM. strIene eka adhikAra prApta na hate. puruSa phAve teTalAM lagna karI zako ane phAve tyAre chUTAcheDA karI zakato hate. aneka patione rivAja paNa hatuM. aThavADiyAnA divase amuka amuka pati mATe mukarara thayelA rahetA. bApanA maraNa pachI enI patnIe vaDA dIkarAnI patnIo manAtI, je mAnI kUkhe vaDA dIkarAne janma thayo hoya, athavA te te strI ke jenAM dhAvaNa te dhAvyo hoya tene gI-11 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna apavAda hate. A sivAyanA bIjA sagAI saMbaMdhe baMdhanakAraka manAtA na hatA. keIne pitAne jamAI banAva e Araene mATe kArI ghA manAte. kyAreka kyAreka te chokarIne janmatAM ja athavA pAMca-cha varSanI thatAM jIvatI dATI devAmAM AvatI. jeo vepAra karatA hatA temAM vyAja levAne rivAja hate. bahAdurI, paroNAgata, Teka vagere keTalAka sadgaNe paNa AramAM hatApaNa avaguNanuM pramANa vadhAre hatuM tethI temanI sthiti DAmADoLa hatI. AvA dezamAM ane lokomAM hajarata mahaMmada sAheba tathA kurAne janma lIdhe. kurAnane samajavA mATe te samayanI paristhiti dhyAnamAM rAkhavI jarUrI che. kurAnane prabhAva kurAnanA upadezoe madirApAna, jugAra, vyAjakhorI chokarIonI hatyA jevA ArabanA anItimaya rivAje tathA durgaNone samULa dUra karyA hajAre devadevatAone pUjavAvALAone eka nirAkAra Izvara tarapha vALyA; zatrutA rAkhanAra hajAre kabIlAomAM eka prajAnI bhAvanA pedA karI, ArabanA jIvanavyavahAramAM zuddhatA ANI tathA temanAmAM jJAnane zokha jagADyo tathA arabastAnanA je je bhAgo parAdhIna hatA tene tene svataMtra ryA tathA ArabanuM pitAnuM rAjya sarvatra arabastAnamAM kAyama karAvyuM. A sarva kAme tevIsa varSamAM pUrAM thayAM. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna 163 mahaMmada sAhebe lIlA saMkelI tyA pachInAM seA varSonI aMdara aMdara A navA dharma cInanI sarahadathI ATalAMTika mahAsAgara sudhI eziyA, AphrikA tathA yuropa A traNe khaMDAmAM prasarI gayA. A AkhAye pazcima eziyAmAM, uttara AphrikAmAM tathA aradhA yuropamAM AraeAnI sattA sthapAI gaI, tathA judA judA hunnaraudyogAmAM tathA vijJAnAmAM pAzcAtya duniyAmAM arabastAna maiAkhare manAvA lAgyuM. Aje duniyAnA trIsa karoDathI vadhAre mAnavIe kurAnane mAnavAvALA che tathA duniyAnA koI bhAga evA nathI ke jyAM A punita pustakathI jIvana pavitra karanAra kAI na hAya. kurAnanA prabhAvanuM tathA tenA nirNayAnuM varNana karatAM eka yurepiyana vidvAna lakhe che : " jo kAI paNa pustakanuM mUlya tenAM ekaMdara pariNAmAthI tathA manuSya jIvana upara tene ze! prabhAva paDayo tenAthI AMkavuM hoya teA duniyAnA mahAna graMthAmAM kurAnanuM sthAna che." yurepanA eka mAsika patre pAzcAtya vidyApIThAnA prAdhyApakane tathA paMDitAne keTalAMka varSoM pahelAM prArthanA karI hatI ke, teo duniyAnA sA mahAna graMtheAnI yAdI taMtrIne meAkalAve. seMkaDA uttarI AvyA; ane te parathI jANavA maLyuM ke hajarata Izu pahelAMnA hajAra varSa jUnA IliyaDa 'ne prathama sthAna maLyuM; ane khIjuM sthAna * kurAna ' ne lAdhyuM. ! abhiprAya ApanArAoe 6 kurAna 'ne asala rUpe A eTale ke arakhI bhASAmAM vAMcyuM na hatuM. : * * islAma', le. mejara Arthara glIna lIenArDa, pR. 105-106 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tene upadeza ala-katihA kurAnanI pahelI sUrA (adhyAya) nuM nAma che ala-phatehA. A sUrAne "kurAnala ajhIma' (15-87) eTale ke moTuM kurAna' paNa kahevAya che. je rIte AkhA graMthane "kurAna'nuM nAma apAya che tevI ja rIte dareka sUrAne paNa "kurAna" kahevAya che. khuda mahaMmada sAheba A sUrAne ummula kurAna" (kurAnanI mA) kahetA hatA. A sUrA kurAnanA sArarUpe manAya che, ane dareka musalamAna pitAnI prArthanAomAM A sUrA vAraMvAra uccAre che. ala-phatehAne artha "UghaDavuM" athavA "zarU" thavuM ema che. "allAha! tArA nAmathI AraMbhuM chuM. tuM dayAsAgara tathA kRpALu che. allAha ! tArI stuti karuM chuM. tuM saghaLAne pAlana* hAra che. "tuM dayAvaMta tathA kRpALu che. tuM te divasane svAmI che ke jyAre saune potapotAnAM phaLa bhogavavAM paDaze. "he allAha! ame tArI ja prArthanA karIe chIe ne tAruM ja zaraNuM zodhIe chIe. * bukhArI Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tene upadeza "tuM amane sanmArge laI jA." te rasto ke je tArAM pApAne che; te raste nahIM ke jemanAthI tuM nArAja che ane jeo bhUlyAM bhaTake che" (1-1 thI 7). IslAmanA mULabhUta siddhAMta kahI de ke allA eka che, anya sau enA AdhAre Take che; te nathI janma dhAraNa karate ke nathI koIne janmAvatI; te ajoDa che" (112-1 thI 4). A graMtha (kurAna) te ni:saMdeha te le ko mATe che ke jeo bUrAIthI bacavA mAge che; A bhomiyArUpa che. jeo paralekamAM mAne che, jemAM prabhunI prArthanA karatA rahe che ane Izvare ApelamAMthI mAganArAone dAna detA rahe che; ane jeo te jJAna ane upadeza upara zraddhA rAkhe che ke je Izvare tamane bakSela che ane jeo mahaMmada sAheba pahelAM allAhe bIjA avatArI puruSane bakSela hatuM tenA upara paNa zraddhA rAkhe che ke jeo maraNa pachInA jIvanamAM vizvAsa rAkhe che; AvA loko ja pitAnA pAlanahAranI bhaNI sanmArge jaI rahyA che ane AvA loko ja kalyANane pAmaze" (2-2 thI 5). Izvara ane tene mahimA zuM tame nathI jatA ke AkAzamAM tathA pRthvI para rahenArAM cakalI cakalA jevAM paNa Izvarano mahimA gAya che? e tethI te kAramAM bA nI para * mane naya suuthA - vRMda Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna prabhu saunI arcanA-prArthanA - stuti sAMbhaLe che ne teo je kAMI kare che te te jANe che. "allAha ja AkAzano tathA dharatIne svAmI che ane chevaTe saue IzvaramAM ja lIna thavAnuM che. "zuM tame nathI jANatA ke Izvara vAdaLone kheMcI laI jAya che, tene bhegAM kare che ane temAMthI meha varasAve che? te parvata jevAM moTAM vAdaLAMo mokale che ne temAMthI karA varasAve che. enI IcachAnusAra e karAnA varasAdathI kaIkane nukasAna pahoMce che tathA kaIka bacI jAya che. eNe mokalela vIjaLIne camakAra AMkhane AMjI de che. allAha ja rAtamAMthI dahADe ne divasamAMthI rAta kare che. jeo A saghaLuM joI samajI zake che temane AmAMthI jJAna maLI jAya che. "allAhe pANImAMthI prANIo pedA karyA A prANIomAMnAM kaIka peTe cAle che, keIka be paga para ne kAIka cAra pago para cAle che. Izvara je cAhe te banAve che. te sarvazaktimAna che" (24-41 thI 45). teNe AkAza ne jamIna banAvyAM che; . . . teNe sarva cIjo sarajAvI che, te saune oLakhe che. te allAha ja saune pAlanahAra che, tenA sivAya bIje koI allAha nathI.* te sarva sRSTino sarajanahAra che, tethI tenuM ja pUjana kare, sau ene vaza che. (ApaNa) AMkhe ene dekhI zakatI nathI paNa te sau AMkhone jue che. te sUkamamAM sUkSma vastune jANe che, te sarvajJa che" (6-102 thI 104). * vAditI -te eka ja che, bIjo nahIM- upaniSada Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tene upadeza 167 te ja allAha che, tenA vinA bIjo koI Izvara nathI; te anAdi, ananta tathA svayaMbhU che, te sarvavyApI che tathA sadA jAgrata che; AkAza ne jamIna upara je kAMI che te sarva tenuM che. jyAM sudhI eno Adeza na thAya tyAM sudhI koI enA kAmamAM mAthuM na mArI zake; te amArI bhUtakALanI tathA bhaviSyanI vAto jANanAre che (te trikALajJAnI che). ame tenA jJAnabhaMDAramAMthI enI IcchA pramANenuM ja pAmI zakIe chIe; AkAza ne jamIna enAM kAryakSetra che. te A saunuM rakSaNa kare che, tene kadI thAka lAgatuM nathI, te sauthI UMce ne moTe che" (2-255). "jyAre mArA bhakto mAre viSe tamane pUche te kahI deje ke kharekhara te temanI samIpamAM che, jyAre koI mArI prArthanA kare che tyAre huM tene uttara ApI dauM chuM tethI manuSyoe allAha upara vizvAsa rAkhavo joIe; Izvarane Adeza mAnavo joIe jethI sanmArge jaI zakAya" (2 - 186). sAce ja allAhe manuSya pedA karyA che. mAnavInA hRdayamAM je skure che te Izvara jANe che tathA manuSyanI naso karatAM paNa Izvara manuSyanI vadhAre nikaTa che" (50 - 16 ). "manuSyane je duHkha naDe che te temanI potAnI karaNInAM phaLa che; chatAMya Izvara te ghaNA doSe mApha karI de che." (42 - 30). kahI de he Izvarabhakto ! jemaNe pitAnA AtmAne chaLe che, temaNe nirAza na thavuM; sAce ja Izvara sarva gunAe mApha karI de che. Izvara kSamA ApanAra dayALu che" ( 39 - 53). Izvara sau dayAvatane dayAvaMta che" (12-92). " Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ s gItA ane kurAna jeo aNasamaja bhUlathI bUrAM karmo kare che ne tene pazcAttApa kare che tathA pitAne sudhAre che tene Izvara kSamA Ape che ane temanA upara dayA dAkhave che" (16 - 119). je pApa kare che athavA te pitAnA AtmAne chetare che paraMtu pAchaLathI paramAtmAnI kSamA mAge che te kSamAgya tathA dayApAtra lekhAya che. je pApa kare che, potAnA AtmAnI viruddha varte che; Izvara A sarva jANe che. "je koI pite duSkarmo kare che ne gunegAra bane che, paraMtu pitAne doSa bIjA upara oDhADe che, te pitA upara bhAre tahemata vaherI le che, te mahApApI bane che" (4 - 110 thI 112). pApa karyA pachI je pastAya che tathA pitAne sudhAre che tenA upara Izvara dayA varasAve che; kAraNa ke Izvara mAphI bakSanAra tathA dayALu che" (5-39). "A niHsaMdeha vAta che ke je pitAnAM pUrva kALanAM duSkarmonuM prAyazcita kare che, have pachI sIdhe raste cAlavA lAge che tathA satkarmo kare che tene Izvara kSamA Ape che" (20-82). "janasAdhAraNa ema kahe che ke manuSyanI sAthe bhalAI karatAM pahelAM tene tenAM pApone badale maLavo joIe ane emAM zaka nathI ke pApIone pitAnAM pApanI sajA bhogavavI paDe che jethI bIjAo cetatA rahe; paNa eka vAta dhyAnamAM rAkhavI joIe ke tamAre allAha insAnene mAphI bakSanAra Izvara che. jeo deSa karIne potAnA AtmAnI viDaMbanA kare che tene paNa Izvara mAphI Ape che ane A vAta paNa sAcI che ke Izvara badalo levAmAM paNa repUre che (13-6)." Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tene upadeza "Izvara kSamAvAna tathA mAyALu che" (85-15 ). "Izvara satya rUpa che" (22-62). "Izvara AkAza tathA pRthvIne prakAza che. jANe ke eka thAMbhalA upara dIvo baLI rahyo che, dIvo kAcamAM che, A kAca jhagamagatA eka tejasvI tArA rUpe che, te jetUna (liva)nA telathI baLI rahyo che; A nathI pUrvano ke nathI pazcimano, jenuM tela vagara AMce prakAza Ape che; Izvara jAtione jyoti che. Izvara dhAre tene prakAzanI tarapha laI jAya che; Izvara manuSyane daSTAMto dvArA upadeze che; Izvara sarvajJa che" (24-35). "jayAM tame moM pherave tyAM allAhanuM mukha che.(2-115) "pRthvInAM sarva vRkSanI lekhinI banAvI levAmAM Ave, sAta samudro maLIne zAhI bane, ane je lakhavAmAM Ave te paNa IzvaranI vAta pUrI thaI zakatI nathI. Izvara sauthI maTe ne sarvajJa che" (31-ra7). namratApUrvaka Dara rAkhIne dhImA svare savAre ne sAMje pitAmAM rahela Izvarane yAda kare. asAvadha thaze nahIM." (-205). divasanA bane saMdhikALe (savAre tathA sAMje) ane rAtrinA AraMbhanA kalAkamAM IzvaranI prArthanA kare. satkarmothI duSkarmonuM chedana thAya che. je Ane vicAra kare che tene yAda devaDAvavA mATe che. 1. jyotiSAmattika tiH-te prakAzano prakAza che. gItA 2. vizvatomuvama-enuM moDhuM comera che.--gItA 3. sarakhA mahimnastotramAMne zleka : "suratavarasANa jelinI patraku . . . --anuvAdaka Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 gItA ane kurAna, dhIraja rAkhe kAraNa ke jeo bIjAnI sAthe bhalAI kare che tenI bhalAInAM phaLa Izvara kadIye eLe javA deto nathI" (11-114,115). so manuSya eka kema che "sau manuSyo eka ja "vAhida ummata 1 eTale ke eka kemanA che"(2-213). ane manuSya A sivAya bIjuM kAMI nathI, sau eka kema che" (10-19). sAce ja tame sau manuSyo eka kAmanA che ane eka ja Izvara saune pAlaka che. tethI sau enI ja prArthanA kare. lakoe alaga alaga thaIne pitAnA vADAo banAvyA che paNa saune eka ja prabhu pAse javuM che" (21-92,93). pRthvI para cAlanArAM jAnavara tathA AkAzamAM UDanArAM pakSIo sau manuSyanI mAphaka eka eka komanAM che. ame A graMthamAM koIne bhUlyA nathI, chevaTe saue eka Izvara pAse javuM che" (6-38). sau dharmo eka che musalamAna, yahUdI, IsAI ke sAbIra bhale game te heya, jeo Izvarane mAne che, karmaphalanA siddhAMtamAM vizvAsa rAkhe che, tathA bhalAM karmo kare che te saune pitAnA pAlaka taraphathI sArAM phaLa maLaze e niHsaMdeha che; emane kaI vAtane bhaya ke zaka nathI" (2-62; 5-69). 1. arabI "hamata' zabdano artha kAma tathA dharma ane thAya che. ahIM te bane arthamAM vaparAya che. 2. e kALane eka dharma jene mAnanArA IzvaramAM mAnavAvALA hatA jeo IzvaranAM pratIka sUrya ne caMdrane pUjatA hatA. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tene upadeza 171 "yahUdIo kahe che ke yahUdIo sivAya bIjA kaI svargamAM jaI zakatA nathI, IsAIe paNa tema ja kahe che; paNa A sarva maMtavya khoTAM che. A lekone kahe ke jo tame sAcA che te tame tamArAM dharmapustake vaDe sAbita kare. nA, je kaI pitAne IzvarAdhIna mAne che ane je bIjAnI sAthe bhalAI kare che, tene Izvara sAruM phaLa Apaze ja. tene na koI vAtane bhaya che ke zeka" (2-111, 112). ane A paNa nirvivAda vAta che ke tamArA (mahaMmada sAheba) pahelAM paNa ame A pRthvI para payagaMbare pAThavyA che . . . judA yuga mATenA judA dharmagraMtho che; Izvara dhAre tene rada kare che ne dhAre tene cAlavA de che. ane A sarva dharmapustakanI asalI bhA-"ummula kitAba'-to IzvaranI ja pAse che" (13-38, 39). dareka yugapuruSa (payagaMbara) je saMdeza Ape che tenI eka kALamaryAdA che, jenI jANa tamane thaI jaze"(6-67). "he manuSyo ! je tamArAmAM koI yugapuruSa Ave ane prabhune saMdeza saMbhaLAve te tame surakSita che. je duSkarmothI bacaze ane satkarmo karaze tene kaI paNa vAtane bhaya ke zoka nathI" (7-35). "dareka kAmamAM yugapuruSo jamyA che" (10-47). "dareka kAmamAM dharmamArga batAvanAra jamyA che" (13-7). "he mahaMmada ! sAce ja Izvare tamane satyanuM bhAthuM bAMdhI mokalyA che jethI tame manuSyone temanAM bhalAM kAma mATe zubha saMdeza suNa ne bUrAM kAma karanArane cetavaNuM Ape. koI paNa evI kAma nathI ke jemAM duSkarmo karanArane cetavaNI ApanAra na avataryA hoya" (35-24). Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 gItA ane kurAna " ane sAcesAca ame tamArA pahelAMnI sarva kAmemAM yugapuruSA pAThavyA che" ( 15-10 ). " ane kharekhara ame dareka kAmamAM yugapuruSo mAkalyA che ke jethI teo lekAne upadeza Ape ke Izvarane bhajo tathA daityathI ( bUrAIthI ) bacatA raheA" (13 - 36 ). " e nirvivAda che ke tamArA pahelAM Izvare sarva kAmeAmAM yugapuruSa prakaTAvyA che' (16-63). " ane je kAmamAM payagaMbara meAkalavAmAM AvyA temane te jAtinI bhASAmAM saMdeza ApI mekalavAmAM AvyA hatA jethI leAkAne teo spaSTa rIte samajAvI zake " ( 14-4 ). *. kahI de ke ame Izvarane mAnIe chIe; ane je jJAna Izvare amane ApyuM che tene ( kurAnane ) mAnIe chIe. vaLI te sarve jJAna ke dharmagraMthA Izvare ibrAhIma, ismAila, IsahAka, yAkUba, mUsA, IsA, vagere yugapuruSo tathA temanI kAmeAnI mAraphata maLyA che temAM vizvAsa rAkhIe chIe. A sarva payagaMbaremAM ame kaze| takAvata jotA nathI ane ame amArI jAta Izvarane arpita karI dIdhI che ' (2-136 ). " rasUla ( mahaMmada sAheba) te jJAnane mAne che ke je allAhe Apela che. jee ralamAM vizvAsa rAkhe che teo te jJAnane svIkAre che. te sau eka Izvarane mAne che, tenA kirastAone ( tenI judI judI zaktione ) mAne che, sau izvarI graMthAne mAnya rAkhe che ane Izvare pAThavela sarva payagaMbarAne paNa mAne che. A sarve payagaMbarAmAM ame kAInI sAthe kAI paNa prakAranA bheda nathI rAkhatA huM prabhA ! ame sau tArI kSamA cAhIe chIe, chevaTe saue tAruM ja zaraNuM levAnuM che" (2-285 ). Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tene upadeza 173 he mahaMmada! tamane Izvare pUrNa jJAnamAMthI je kAMI ApyuM che tenuM manana kare ane prArthanA karatA rahe. kharekhara prArthanA mANasane duSTatAthI dUra rAkhe che; IzvaranuM smaraNa karavuM e sArI vastu che je kAMI tame kare che tenI jANa prabhune che. "ane jenI pAse bIjA dharmagraMthe che temanI sAthe vAdavivAda na kare; je carcA kare te mIThAzathI kare; e lokone tyajI de je julama kare che, temane kahe ke ame e dharmagraMthane mAnIe chIe je amane ApavAmAM AvyA che tathA bIjA dharmagraMthomAM paNa vizvAsa rAkhIe chIe ke je tamArI pAse che; ApaNe baMnene Izvara eka ja che ane tenA ja ame "musalima ? chIe eTale ke tenI IcchAne anusarIe chIe" (29-45, 46). duniyAbharanA AgalA pAchalA sarva payagaMbarane dRSTi samakSa rAkhIne allAhe kahyuM cheH * "musalima" ane "isalAma" A banne zabdo judI judI rIte vAraMvAra kurAnamAM vaparAyA che. isalAma" zabda "salama "mAMthI nIkaLyo che jene artha che "garadana jhukAvavI ' (mAthuM namAvavuM) eTale ke pitAne bIjAnI marajI upara chADa. "isalAma ane artha che - pitAne sarvasva rIte IzvaranI icchA upara choDo. musalamAna" ke-musalima " no artha che jeNe potAnI jAtane IzvaranI icchA upara choDI dIdhI hoya. A arthomAM "isalAma" tathA "musalima' zade kurAnamAM avAranavAra vaparAyA che (3-19 vagere). A arthamAM ja mahaMmada sAheba pahelAMnA sarva payagaMbaronA dharmone "isalAma' tathA tenA anuyAyIone kurAnamAM "musalima " cA musalamAna" ema kahevAmAM AvyA che.(22-78 vagere.) koIka "isalAma" ne "salAma' sAthe joDe che. "salAma" no artha "zAMti' thAya che. kurAnamAM eka ja jagyAe A arthamAM e zabda vaparAya che (10-25). paraMtu isalAma dharmano artha kurAnanA upadeza pramANe IzvarArpaNa karavuM e che. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 gItA ane kurAna he rasUle ! pavitra khorAka khAo, bhalAM kAma kare, je tame kare che te prabhunI jANa bahAra nathI. tamArA A alaga alaga dharmo tathA kAme eka ja dharma tathA kema che ane tamAre saune prabhu eka ja che tethI eka paramAtmAnuM dhyAna dhare. paraMtu lekae pitAnA dharmanA bhAgalA karI nAkhyA ane dareka saMpradAya potAnI pAse che temAM ja masta rahe che. A sarva ajJAna che . . . " (23-51 thI 54). "jeo allAha ane tenA payagaMbarone nathI mAnatA, ane jeo allAha ane tenA payagaMbaramAM bheda jue che ane kahe che ke ame amuka rasUlone mAnIe chIe ane amukane mAnatA nathI ane AmAMthI potAno judo raste kADhavA Icche che kharekhara te leke ja pAkA " kAphira' (katazrI - naguNuM Izvarane AbhAra na mAnanArA) che, paramAmAe temane mATe apakIti ne patananI sajA TharAvI rAkhI che" (4-150,151 ). he mahaMmada ! sAce ja Izvare tamane e rIte preraNuM (vahI) ApIne jJAna ApyuM. che je rIte nUha ane te pachInA dharmapravartakone. te ja rIte Izvare ibrAhIma, ismAIla, IsAka, yAkUba tathA temanI keme, IsA ayUba, yunusa, hArUna tathA sulemAnane jJAna banyuM hatuM ane te ja rIte dAudane "jhabUra" dharmagraMtha ApyuM hatuM. Izvare duniyAmAM je je dharmapravartake mokalyA temAMnA keTalAkanI hakIkata kahI che ane keTalAkanI kahI nathI" (4-16 3,164). ane emAM kAMI zaka nathI ke Izvare mahaMmada sAheba pahelAM sarve kemamAM payagaMbaro pAThavyA che" (6-42 ), Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tene upadeza 175 ane Izvare payagaMbare eTalA mATe duniyAmAM pAThavyA ke teo bhalA kAmanAM phaLa mIThAM maLaze te zubha saMdeza jagatane suNAve tathA bUrAM kAmanAM phaLa mIThAM maLaze tenI cetavaNI Ape. Ane kAraNe je sAcI vAta samajI le ane sakarmo kare tene nathI rahete bhaya ke zoka" (6-48). "ane kharekhara tamArA pahelAM paNa Izvare payagaMbare pAThavyA che; AmAMnA keTalAke ullekha tamArI pAse karyo ane keTalAkena nathI karyo" (40-78). "jemaNe dharmane pIMkhI nAkhyo che ane jeo pitapitAnA saMpradAye tathA vADAo banAvI besI gayA che temanI sAthe tamAre kaI saMbaMdha nathI; Izvara ja tene nikAla karaze, te ja temane dAkhavaze ke temaNe zuM karyuM che" (6-160). A kurAna satya che, pitAnI pahelAnA dharmagraMthane e sAcA TharAve che" (2-97). "Izvare pitAnI pAsenA jJAnamAMthI je kAMI tamane (mahaMmada sAhebane) ApyuM te IzvarI preraNuM dvArA ApyuM. te ja sAcuM jJAna che je pahelAMnA dharmagraMthenA jJAnane puravAra kare che "*(35-31). "mahaMmada satya laIne AvyA che ane temaNe pitAnI pahelAMne payagaMbaronI sAkha pUrI che" (37-37). "ane tamane (mahaMmada sAhebane) evI kaI vAta nathI kahevAI ke je tamArA pahelAMnA dharmapravartakane na kahevAI hoya" (41-43). * je rIte kurAnamAM kurAna pahelAMnA dharmone "isalAma" ane tenA anuyAyIone "musalamAna" kahevAyA che te rIte kurAnamAM kurAnanI pahelAMnA dharmagraMthane "kurAna' nAma apAyuM che, ane jeoe A IzvarI jJAnathI bharela caMne judA judA karI IzvarI jJAnanA bhAgalA pADyA temane "mukta semIna" eTale ke "bheda pADanAra " kahevAyA che. (15-90, 91) Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 gItA ane kurAna "ane A graMtha (kurAna) je potAnI pahelAMnA graMthane sAcA puravAra kare che te arabI bhASAmAM che kAraNa ke A Arabo ke jeo sitama gujAre che teo bUrAM pariNAmethI sAvadha thaI jAya ane jeo bhalAM karmo kare che teo sArAM pariNAmenI khuzakhabara meLave. jeo ema kahe che ke Izvara amAre pAlaka che, tathA jeo bhalAI para kAyama che temane nathI kazo bhaya ke zeka" (46-12, 13). ane je ame kurAna bIjI kaI bhASAmAM ApyuM heta te A le ke kaheta ke enI Ayato spaSTa nathI karavAmAM AvI tenuM kAraNa zuM che? ame arabI jANavAvALA ane bhASA bIjA dezanI ? jAhera karI do ke Ane mAnavAvALA mATe A graMtha sanmArga dekhADanAra tathA rogono IlAja cIMdhanAra che" (42. - 7). sAce ja ame A kurAna arabImAM eTalA mATe me kahyuM che jethI tame Arabe ene sArI rIte samajI zako"(433). "Izvare tamArI bhASAmAM ene saheluM banAvI dIdhuM che jethI Arabe tene dhyAnamAM rAkhe" (44 - 58). sAcesAca A kurAna "rasUla-e-karIma" (eka zANuM payagaMbara)thI uccArAyuM che. "A koI kavinI kavitA nathI; tame nathI mAnatA ! "nathI A kAI jAdugaranA zabda, tame tenI paravAha nathI karatA ! A jJAna te IzvaranuM mekalela che ke je sarva suSTine svAmI che" (69-40thI 43). emAM saMdeha nathI ke A kurAna te rasUla-e-karImanAM vacana che. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tene upadeza 137 je zaktizALI che, jene mATe allAhanA darabAramAM agrasthAna che. "jenuM kahevuM mAnavuM joIe, je amIna" (bharosApAtra) che. "ane he mAnavIo ! tamAre sAthI (rasUlallAha) pAgala nathI" ( 81-19 thI 22). e mATe he mahaMmada ! dhIraja dhare. Izvarano vAyade sAce Tharaze e niHsaMdeha che. pitAnI bhUlanI mAphI Izvara pAse mAgo tathA savArasAMja IzvaranI prArthanA karatA raho"(40-55). e mATe he mahaMmada ! enA sivAya bIjo koI Izvara nathI e mAno. pitAnI bhUla mATe, tathA tamAre AdhAre cAlanAra anuyAyIonI bhUle mATe tenI (IzvaranI) mApha mAge. tame jyAM rahe che tathA kayAM jAo cho te sarva paramAtmA jANe che" (4-19 ). kharekhara Izvare tanane (mahaMmada sAhebane) pUro vijaya apAvyuM che jethI paramAtmA tamArI AgalI ane pAchalI bhUle mApha kare ane tamArA upara kRpA varasAve, tamane sanmArge vALe tathA sarva prakAranI sahAyatA Ape"(48-1 thI 3). "he dharmAvalaMbIo ! upavAsa karavAnuM tamAruM kartavya che, tamArA pUrvajone paNa A kahevAmAM AvyuM hatuM. AnuM kAraNa e che ke tame bUrAIthI bacatA rahe. "keTalAka nizcita divasanA upavAsa kare, paraMtu je koI mAM hoya ke pravAsamAM hoya te paDelA divasenA avejInA bIjA divase mAM upavAsa rAkhe. koI upavAsa karavAne badale garIbane jamADe te tene upavAsa karavAnI jarUra rahetI nathI. tethI je pitAnI meLe bIjAnI bhalAInuM kAma kare to te gI-12 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna kata mATe zreyaskara che ane je tame ThIka samaje te upavAsa tamAre mATe lAbhakAraka che" (2-183, 184). Izvare A pustaka (kurAna) tamane (mahaMmada sAhebane) ApyuM che, te satyathI bhareluM che. A pustaka tenI pahelAMnAM dharmapustakane sAcAM TharAve che. kurAna potAnI pahelAMnA dharmagraMthonI rakSA kare che tethI Izvare je jJAna tamane ApyuM che tene AdhAre nyAya teLo; lekamAM cAlatA tarkavitarkomAM na phasAtAM satya ke je prabhue tamane dAkhavyuM che tenA upara daDha raho. Izvare tamAre darekane mATe judAM judAM vidhividhAna nirmANa karyA che, emanI IcchA hatI te tamane saune eka saMpradAyanA banAvI deta; paNa tamane batAvela praNAlI anusAra Izvara tamArI parIkSA levA mAge che. tethI bhedamAM na paDatAM bhalAInAM kAmonI spardhA karatA raho. chevaTe saune Izvara pAse ja javuM che tyAre tamArI vacce taphAvata che te prabhu samajAvI deze" (5-48). - "ane prabhu evuM nathI karatA ke jeo satkarmo karatA rahe temane temanI khoTI mAnyatAone kAraNe nukasAna pahoMcADe. je Izvara Icachata to saune eka ja mAnyatA tathA saMpradAyavALA banAvI deta, paraMtu AvI vAta aMge lekamAM matabheda raheze"(11-117, 118). dharmamAM ajabarInI manA dharmanA mAmalAmAM baLajabarIne sthAna nathI" (2-256). tamArA allAhanI icchA hatI te samasta mAnavasamudAya tamArI ja vAta mAnI leta. to zuM tame leke upara baLajabarI karaze ke teo tamAruM mAnI jAya ? " (10-09) Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tenA upadeza 179 " he mahaMmada ! allAhe tamane je jJAna ApyuM che tenuM ja anusaraNa karA eTale ke ekazvara sivAya anya Izvara nathI ane je itara devatAone pUje che tene cheDI de. jo IzvaranI icchA hota te! te paNa eka Izvara sivAya bIjAne na pUjata, Izvare tamane tenA ceAkIdAra banAvIne nathI mAlyA. "" " ane Izvara sivAyanA anya deva-devatAonI jee pUjA kare che temanI niMdA karaze nahIM kAraNa ke te ajJAnavaza krodhamAM AvIne IzvaranI niMdA na karavA lAgI jAya. zvire evI praNAlikA bAMdhI dIdhI che ke jethI saune pAtapeAtAnAM kAmeA sArAM lAge che; Akhare sau peAtAnA e svAmI pAse ja javAnA che tyAre Izvara temane temanAM meda viSe kahI deze' ( -107 thI 109 ). .. " e IzvaranA nAma para ke je dayALu tathA kRpALu che. * he mahaMmada !kArA *te ( jee tamArI vAtamAM vizvAsa nathI rAkhatA temane ) kahI do ke "huM tene nathI pUjatA jene tame pUjo che. na tame ene bhajo che jene huM bhajuM chuM. << < kAphira zabda arakhI kuM* '; * thI banyA che. jeno artha che (1) DhAMkavuM, (2) khATuM samajavuM athavA mAnavuM, ane (3) kRtI thavuM. kAphira eTale (1) te mAsa je kAInI vAta na mAne, (2) te mANasa je IzvaranI dayA ane dIdhela cIjo mATe AbhAra na mAnatA hoya, ane (3) kAphara arakhImAM kheDUtane kahevAmAM Ave che kAraNa ke kRSikAra khIjane mATImAM DhAMkI de che. ( garIbula kurAna '--mirajhA abula phla; * lugAtula kurAna 'maulavI mahaMmada khalIla ) " * kurAnamAM A zabda kacAMka kacAMka A badhA arthAMmAM vaparAyeA che. sAdhAraNa rIte A zabda te leAkA mATe vaparAya che ke jee mahaMmada sAhebanI vAta mAnatA na hatA. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna . na huM enI pUjA karIza jenI tame kare che. " na tame enI pUjA karaze! jetI huM karuM chuM. " tethI tamArA dharma tamAre mATe ane mAre dharma mAre mATe " ( 109-1 thI 6 ). ( nIcenI e AyatA te samayanI che ke jyAre ama stAnamAM musalamAna ane geramusalamAne vacce zatrutA hada vaTAvI gaI hatI ane laDAI e thatI ja rahetI hatI. 80 eka sthaLe kurAnamAM sakaLa mAnava samAjane saMketa karatAM kahevAyuM che: Izvare AsamAne tathA pRthvI khanAvyAM, vAdaLAMthI pANI varasAvyuM, tethI tamArA khArAka mATe jamInamAMthI phLa upAkhyAM, vahANa ApyAM ke je IzvaranA hukamathI pANI para cAle che, nadIene khya mATe upayeAgI banAvI, sUrya caMdra jee peAtAtAne mArge gati karatA rahe che temane, rAta divasane, A saune tamArA lAbha mATe sarAvyAM che. tame je mAge te Izvara Ape che; tame prabhukRpAnuM lekhuM rAkhavA dhArA to te azakaya che; paNa eka vAta nivivAda che ke manuSya mahAnnulamI ( anyAya karavAvALA) tathA mahuA kRtadhro (khaDA kApheira) che." ( 14-33, 63, 34 ) A ane AvI bIjI AyatAmAM ( 17-67) tamAma manuSyane kAphira' kahevAyA che. kAphira 'nA artha ahIM kRtazrI che. 6 . mATe kAphira kacAMka kayAMka yahUdI zabda vaparAyA che, e eka Izvarane tathA peAtAnA dharmagraMtha * tata'ne mAnatA hatA paNa jeo mULa mArga sUlI avaLe raste bhaTakatA hatA, ( ( 178 ) < eka sthaLe khuda Izvara pAtA mAMDe che. " " je kAI bhalAM kAme karaze tathA zraddhA rAkhaze temanA prayatnAne ame DhAMkIzuM " nahIM ane bhUlIzuM nahIM; ane kharekhara jeTalA prayatno < te karaze tenuM lekhuM tenAM bhalAM kAmeAnI yAdImAM raheze." (21-94 ) A ja arthamAM gItA kahe che ke "A dharmanuM yatkiMcit pAlana paN mahAlayamAMthI ugArI le che." (2-40 ) kurAnamAM khIje sthaLe kahyuM che - Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tene upade Izvara ema nathI kahetA ke jeo geramusalamAna tamArA dharmane kAraNe tamArI sAthe laDAI nathI karatA tathA jemAM tamane tamArA gharamAMthI bahAra nathI hAMkI kADhyA temanI sAthe tame premabharyuM vartana na rAkhe. kharekhara Izvara tene cAhe che ke je saunI sAthe nyAyathI varte che. IzvaranI AjJA eTalI ja che ke je le e tamArA dharmane kAraNe tamArI sAthe laDAI zarU karI che tathA tamane baLajabarIthI tamArA gharamAMthI bahAra hAMkI melyA che athavA tamane bahAra karavAmAM bIjAone madada karI che temanI sAthe maLI na jAze ane je AvA sAthe maLI jAya che te julama kare che." (60-8, 9) "je lokoe tamArI (mahaMmada sAhebanI) vAta mAnI lIdhI che temane kahe ke teo e lekane mApha kare jemane che ane je loko vizvAsa rAkhaze tathA dharmakArya karaze to ame tenAM pAchalAM kharAba karmone "DhAMkI daIzuM" eTale ke mApha karIzuM"...(297) ahIM paNa ""artha DhAMkI devuM, bhUlI javuM ke mApha karavuM che. A zabda Izvarane mATe vaparAye che. kayAMka kayAMka evA manuSyonA moDhAmAM A zabda mukAyo che ke jeo mahaMmada sAheba ke bIjA rasUlanI vAta mAnatA na hatA. je kAMI tame (rasUle) kahe che. tene ame mAnatA nathI" (34-34). eka ThekANe evAone mATe e zabda vaparAya che ke jeo amuka rasUlane mAnatA hatA ne amukane mAnatA na hatA. (4-150,51). eka ThekANe kurAnamAM "kAphira" zabda kheDUtanA arthamAM vaparAye che (57-20). sAmAnya rIte kAphira" rAkha kurAnamAM e Araba mATe vaparAya che ke jeo mahaMmada sAhebane mAnatA na hatA athavA je IzvaranI upAvastuonI avalanA karatA hatA. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 gItA ane kurAna aMtima dinanA Dara nathI, jyAre pazviranA darabAramAM hAjara thavuM paDaze. Izvara saune potapotAnAM karmAMnAM phaLa cakhADaze. je bhalAI karaze te paNa pAtA mATe, ane je bUrAI karaze te paNa pAtA mATe, chevaTe tA tamAre saue potAnA mAlika te javuM ja paDaze " ( 45 - 14,15 ). sarva dizAmAM Izvara che << pUrva ane pazcima banne IzvaranAM che; je tarapha tame karA te dizAmAM IzvaranuM mukha che. kharer Izvara mahA dAtA che ne sarva jANavAvALA che " ( 2-115 ). payagaMbara thayA pachI mahaMmada sAhema tera varSoM sudhI makkAmAM rahyA ane upadeza ApatA rahyA. jyAM sudhI makkAmAM hatA tyAM sudhI namAja veLAe mAruM kaI dizAmAM rAkhavuM te nizcita na hatuM. maddIne gayA pachI ghaNA divase sudhI yahUdIo tathA IsAIonuM pavitra zahera yaruselama jyAM hatuM te uttara dizA taraph mAM rAkhI prArthanA karatA. lagabhaga sALa mahinA pachI dizA badalI. dakSiNamAM jyAM makkA ane kAkhA hatA te dizAmAM mAM karI namAja karavA lAgyA. keTalAkae AnA virodha karyAM te parathI kurAnanI A Ayata nIkaLI. " aNusamajIe pUchaze ke pahelAM je dizA tarapha mATuM karI prArthanA thatI te kema badalI nAkhI. emane kahI de ke pUrva ane pazcima banne IzvaranAM che. e icche tene sIdhe raste calAve che" (2-142 ). "prArthanA samaye meDhuM pUrva ke pazcimamAM rAkhyuM temAM dharma ke satkarma nathI samAyAM. Izvarane mAnavAmAM dharme che; Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tene upadeza 193 karme kalane mAne, devatAne (phirastAone ) mAne, sarve dharmagraMthAne, dharmapravartakAne mAne, Izvarane nAme peAtAnI kamAImAMthI pAtAnAM sagAMone, anAthAne, garImAne, atithione ne bhikhArIone dAna de, gulAmAne mukti apAvavAmAM dhanakharce, IzvaranA AzIrvAda mAgatA rahe, jakAta ( peAtAnI vArSika Avakane malaka phistA tathA " eTale zetAna - A bannenA ullekha kurAnamAM keTaleye ThekANe thayA che. dhaNA leAkAnI mAnyatA che ke phirastA' ane zetAna'nIceAnie judI judI che. keTaleka sthaLe kurAnamAM zetAna " zabda naThArA manuSya mATe vaparAyA che. (21-82; 22-7). kurAnanA vidvAna musalamAna TIkAkAronA mata ke phirastA nA arthe manuSyahRdayamAM UThatI saddavRttio che ane zetAna duvRttionA sUcaka che; dAkhalA tarIke vikhyAta turka vidvAna mahaMmada hutAra pAzA lakhe che keH * > * . "kurAnamAM phirastAnA artha mAnavahRdayamAM UThatA ucca bhAvAnA tathA daivI saMpattinA che. A vRttie kharuM pUchatAM te| IzvarI dena che. kAraNa ke kurAnanA mata pramANe dareka zakti IzvaranI che ne teNe ja te janmAvI che. kahevAyuM che ke jyAre manuSyamAM AtmarAkti grata thAya che tathA kAma karavA lAge che tyAre phirastAe (devadUtA) paNa te manuSyane praNAma karavA lAgI jAya che, eTale ke enI Atmazakti sAme A sarva savruttie natamastaka thAya che ane eve manuSya je rIte vRttiene calAvavA mAge te rIte te varte che. zetAna mATe kurAnamAM kahevAyuM che ke te vagara dhumADAnI AgamAMthI janmyA che. * jIla mAM tene sarpa sAthe sarakhAvyA che. eTale zetAna duniyAnI e pArthiva tRSNAnuM nAma che ke je svacchaMdI rIte varte che. manuSyanA dilamAM IndriyasukhAnI e Aga che. je mAnava zraddhAnI tathA vizvAsanI sahAyatAthI tenA paeNnamAMthI chUTI na ca te A Aga tene bhasmIbhUta karI deze. je phaLa khAvAneA manuSyane niSedha hatA te hatA mahaMtAne balka dvaitabhAvanA vicAra, manuSyeAnA doSAnuM mULa A dvaitabhAvamAM che, je kAraNe te ekabIjAthI dUra ne dUra thatA jAya che. A rIte phirastA ane 'zetAna * manuSyanI aMdaranI be zaktio che jemAMnI eka mitra tathA khIjI zatru che. A bannemAMthI eka upara vizvAsa rAkhavA joIe ane khIjAthI khacatA rahevA mATe IzvaranuM zaraNa zeAdhavuM joIe. " ( kurAna sUrA 114)-- zrI vijhaDama Aph dhI kurAna', le. mahaMmadre mahutAra pAzA, prastAvanA, pR. 39--41. < ... r . " Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja gItA ane kurAna cAlIsamo bhAga garIbone dAnamAM ApatA rahe) Ape, vAyado pALe, ApattikALe pairya dhare-jeo AvA karmo kare che teo ja sAcA zraddhALu tathA dharmAtmA che" (2-177). madInA pAse kubA nAme eka DuMgarALa pradeza che. makkAthI madInA jatAM mahaMmada sAheba potAnA sAthIo sahita tyAM keTalAka divasa sudhI rahyA hatA. kubAmAM DAka divasa pachI eka masjida baMdhAI. DAMka varSo pachI keTalAka musalamAnee eka bIjI masjida caNavI. A navI masjida baMdhAvanArAoe mahaMmada sAhebane vinaMtI karI ke teo eka veLA kubA padhArI navI masjidamAM namAja bhaNAvavAnI temanA upara kRpA kare. A be judI judI masjidane kAraNe tyAMnA musalamAnamAM taDa paDavAno saMbhava hatuM. A uparathI kurAnanI Ayata nIkaLI. -- "je masjidathI phUTaphATa paDatI hoya tyAM na javuM joIe." (9 - 107-108) mahaMmada sAheba te masjidamAM na gayA ane temanI AjJAthI te masjida pADI naMkhAvavAmAM AvI. " darekane pitapotAnI dizA che je tarapha prArthanA samaye te potAnuM moTuM pherave che. tethI AvA vAdamAM na paDatAM bhalAM kAma karavAmAM ekabIjAnI spardhA karavAne prayatna kare. tame jayAM haze tyAM Idhara tamane saune bhegA karI deze. kharekhara Izvara sarvazaktimAna che." (2-148) mahaMmada sAheba ane camatkAre kahI de ke huM (mahaMmada) keI anokho payagaMbara nathI. eTale ke huM koIe upadeza nathI Apato ke je mArA * bahadulamuhIta--ImAma asIruddIna abu hasyAna. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janatAne u kurAna ane tene upaderA pahelAMnA rasUlee na Apyo hoya tene ja huM nathI koI evuM kAma karI zakate je temaNe ne karyuM hova, na koI camatkAra huM batAvI zakuM chuM. - alabaijAvI ] mane khabara nathI ke mAruM zuM thavAnuM che athavA tamAruM zuM thavAnuM che. huM tene mAtra IzvaranI AjJAnuM pAlana karanAre chuM. manuSyane duSkarmonAM pariNAmothI sAvadha karavA sivAya mAruM bIjuM kazuMya kArya nathI." (46-9) "ane mahaMmada mAtra skUla hovA uparAMta bIjuM kAMI nathI; emanA pahelAMnA payagaMbare paNa bharatA AvyA che tethI je mahaMmada marI jAya athavA temane mArI nAkhavAmAM Ave to zuM tame tamArA dharmane badalAvI nAMkhazo ?" (3-143) mahaMmada sAhebanA devaloka thayA pachI abubakra sAhebe janatAne uparanI Ayata saMbhaLAvI hatI. kahI de ke huM (mahaMmada) tamane ema nathI kahetA ke mArI pAse Izvarane prajAne che. navI mane agamyanuM jJAna, ke huM nathI tamane kahe ke huM devadUta (phirasta) chuM. prabhue mArA ghaTamAM je utAryuM che tenuM anusaraNa ja huM karuM chuM" ( 6-50). "A loko Izvarane pAkA sogaMda khAIne kahe che ke amane koI camakAre dekhADe te ame tamArI vAta mAnI laIzuM. kahI de ke Izvara sivAya bIjo koI mANasa camakAra karI zakato nathI" (6-110). le ke kahe che ke ame tamArI vAtane vizvAsa nahIM karIe. jyAM sudhI tame jamInamAMthI pANIno eka jhare na kADhe athavA khajArAne ke drAkSanA bagIcAnI vaccethI pitAnI meLe nadI vahevaDAve athavA to parAkrama vaDe AkAzanA TukaDA karIne amArA upara na pheMke athavA Izvara tathA tenA dUtane amArI samakSa hAjara na karo, athavA pitA tara che. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna, mATe eka svarNabhavana na banAve, athavA AkAzamAM na caDhI jAo ane tyAMthI evuM pustaka laI Avo je ame vAMcI zakIe. AnA uttaramAM saune kahI de ke paramAtmAne saMbhArI; huM eka mAnavI tathA eka rasUla sivAya vizeSa kAMI nathI" (17-90 thI 93). le ke pUche che ke mahaMmadane tenA prabhu taraphathI camatkAra dekhADavAnuM kema kAMI nathI maLatuM ? temane kahI do ke camakAre mAtra Izvara pAse che; huM te duSkarmonAM pariNamenI cetavaNuM ApanAra chuM"(29-50). AmAM zuM Azcarya che ke tamArAmAMnA ekanI mAraphata tamArA prabhue tamane dharmanuM smaraNa karAvyuM che jethI te mANasa tamane sAvadha kare, tame bUrAIthI bacI jAo jethI prabhu tamArA upara dayA dAkhave" (7-63). "lekane kahI do ke huM (mahaMmada) IzvaranI marajI viruddha pitAne phAyado ke nukasAna karI zakuM ema nathI. je mane agamyanuM jJAna heta te mArI pAse ghaNuM sArI sArI vastuo heta ane koI paNa bUrAI mane sparzI paNa na zakata. paraMtu mAruM kAma mAtra eTaluM che ke huM janatAne duSkarmonAM pariNAmo batAvI dauM ane jeo mArI vAta svIkAre tene bhalAM phaLonI khuzakhabara ApuM"(7-188). kahI de ke agamyanuM jJAna mAtra Izvarane che, rAha juo; huM paNa tamArI mAphaka rAha jonAramAM eka chuM "(10-20). "tamArA jevo eka sAdhAraNa mAnavI chuM. hA, mane evuM jJAna ApyuM ke tamArA saune Izvara eka che. tethI je pitAnA paramAtmAne maLavAnI AzA bAMdhI beThe che te sakarmo kare tathA eka Izvara sivAya bIjAnI ArAdhanA na kare" (18-110). Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tene upadeza 191 "huM tamArA jeve manuSya chuM. mane zvare evuM jJAna ApyuM ke tamArA saune bhagavAna eka ja che. tethI bhalAI te raste jAe te ja IzvaranI pAse pUgavAne mArge che. e prabhu pAse peAtAnI mUleAnI kSamA mAgA' (41-6 ). '' huM leAkAne duSkarmInAM pariNAmeAthI sAvaceta karuM e sivAyanI mane bIjI kAI preraNA bhagavAna taraphathI nathI thaI " (38-70 ). yuddhanI paravAnagI islAma dharmanA upadezanA AraMbha pachI mahaMmada sAhebanAM tera varSoM makkAmAM mahAna AphtAmAM pasAra thayAM hatAM. makkAvALAoe emane tathA emanA sAthIone bhAre rADayA hatA. A tera varSAmAM A viSayanA kurAnanA je je zlokA prApta thayA che temAM kharAInA badaleA bhalAIthI ApavAnA tathA dhairya ane saccAIthI jhulamAne sahI levAnA upadeza karavAmAM AvyA che. A pachI mahaMmada sAhema peAtAnA keTalAka sAthIo sAthe madInA gayA. makkAvALAAe temanA keTA melye! nahIM, maThThInA upara caDI AvyA. A uparathI kurAnamAM pahelI vAra nIcenI AyatA dvArA mahaMmada sAhebane tathA temanA sAthIone svarakSaNa kAje AkramaNakArIo sAthe laDI levAnI paravAnagI apAI che. " jenA upara laDAInI khAtara caDhAI karavAmAM Ave che temane peAtAnA bacAva mATe laDI levAnI chUTa ApavAmAM Ave che kAraNa ke temanA upara julama thaI rahyo che ane emAM zaka nathI ke Izvara temanI pUrepUrI sahAyatA karaze. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Rec gItA ane kurAne " A paravAnagI temane mATe che ke jemane nAhaka, anyAyathI temanAM ghareAdhI bahAra kADhI mUkavAmAM AvyA che kAraNa ku te ene nahera karatA hatA ? - Izvara ja amA pAlaka che.' ane jo Izvara kAI lAkAne keTalAka mANasethI haThAvaDAvI na daMta teA bezaka A makAno, sAdhuonA maTho, IsAI enAM devA, yahUdIonAM prArthanAsthAnA ane masjido jyAM lekA Izvarabhajana kare che, te sarve jamInadosta thaI jAta, A nirvivAda vAta che ke jeo IzvaranA kAryamAM madada kare che. tene Izvara sahAyatA Ape che. kharekhara Izvara sarvezaktimAna tathA mahAna che. " mAM paravAnagI temane mATe che jemane Izvara pRthvI para vasAvI de te tee izvaranI AziSa mAgatA raheze, garIne dAna deze tathA lekhane bhalAM kAma karavAnI tathA kharAba kAmeAthI bacavAno salAha ApatA raheze. sau kAmeAnuM pariNAma te chevaTe IzvaranA hAthamAM che (22-79 thI 41 ). "" A rIte paravAnagI maLyA pachI paNa musalamAnA laDavA taiyAra thatA dekhAtA na hatA kAraNa ke AkramaNu karavAvALAonI senAmAM temanA potAnA bhAIe, kAkAe, sAmo tathA evA khIjA saMbaMdhIo hatA. A parathI nIcenI AyatA maLI. tamane laDAInI paravAnagI ApavAmAM AvI che ane takhate te rIka nathI lAgatuM. saMbhava che ke tamane je ThIka nathI lAgatuM te tamArA hitanI vAta hai!ya ane anava jeMga che ke tamane je pasaMda paDe te tamArA lAbhanI na heAya. Izvara sadhaLuM naNe che, tamane kAMI khabara nathI" (2-216 che. Izvara mArgamAM te lukA bhAga le jeo peAtAnA jIvanane chevaTa sudhI DemavAne taiyAra hoya. je kAI dharmayuddhamAM Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tene upadeza laDatAM laDatAM marI jAya ke jItI jAya che tene Izvara sAro badale Apaze, "ane e te zI vAta che ke tame dharmayuddhamAM nirbaLa, strI tathA bALakonA rakSaNa kAje laDavA nathI mAgatA ? e asahAya pukAre che: "he paramAtmA A makakA zaheranA. mAnavIo amArA upara julama kare che temAMthI ugAra ane amAruM rakSaNa karavAvALA keIne meM kla. je leke zraddhALu che teo dharmayuddhamAM bhAga le che ane jeo azraddhALu che teo kera vartAvanAranI taraphathI laDe che. julama karavAvALA zetAnanA sAthI che. tethI zetAnanA gaThiyAnI viruddha yuddha kare. kharekhara zetAnano pakSa nabaLe che" (4-74 thI 76). tethI tame Izvarane khAtara yuddhamAM joDAo. A viSayamAM tame (mahaMmada) tamArA pUratA javAbadAra che, bIjAo mATe nahIM; itara zraddhALuonI hiMmata vadhAre; saMbhava che ke Izvara sAmA pakSanA laDavaiyAo ke jeo kRtadhI che temanA hAtha heThA paDI de. Izvara ja sarvazaktimAna tathA daMDa devAmAM sauthI baLavAna che. je koI bhalA kAmamAM bIjAnI madada kare che tene tene bhAga maLe che; ane je khoTAM kAmamAM sAtha de che tene, te javAbadAra lekhAya che ane Izvara sarva bhALI rahyo che. "ane jyAre kaI (tamAre duzamana) tamane salAma kare to tame teno uttara laLIlaLIne Ape. kharekhara Izvara sarva lekhAM rAkhe che. - "Izvara che, tenA sivAya bIjo koI Izvara nathI. emAM zaka nathI ke chevaTe prabhu tamane saune eka divasa bhegA Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 gItA ane kurAna karI deze. Izvara sivAya anya koNa ApaNI AzA pUrI karanAra che?" (4 - 84 thI 87) ane je phUTa pADanAramAMthI koI evA dala pAse suleha mATe jAya athavA tamArI pAse Ave tathA emanI lAgaNuM evI hoya ke teo tamArI viruddha na laDe athavA teo yuddhamAMthI haDI jAya, teo tamArI joDe na laDe ane saMdhi karavA Iche te pachI Izvara laDavAnI paravAnagI Apaze nahIM " (4-90). "he zraddhALuo ! je tame dharmayuddhamAM bhAga le to sArI rIte nirIkSaNa karI le ke tamArI sAthe suleha karavA cAhe temane ema na kahe ke "tame musalamAna nathI eTale tamArI sAthe saMdhi nahIM thaI zake." zuM tame A duniyAnAM mAlamilakata pAchaLa paDayA che ? paraMtu IzvaranI samakSa te A pArthiva cIjo karatAM bhalAInI bIjI vastuo che. pahelAM tame A rIte hatA, prabhue tamArA upara rahema karI. tethI sarva barAbara tapAsI le. tame je kAMI kare che te prabhunI jANumAM che" (4-94). "jeo prabhunI dena mATe kRtajJatA nathI darzAvatA temane kahI de ke teo je have paNa laDAI baMdha karI de te atyAra sudhI temaNe je karyuM che te sarva mApha karavAmAM Avaze, ane je teo pAchA laDavA lAge to pAchaLanAonI sAthe je vyavahAra thaye che te emanI sAthe paNa thaze. "ane emanI sAthe tyAM sudhI ja latA rahe jyAM sudhI laDAI baMdha na thAya; dharmane savAla to IzvaranA hAthamAM ja * kurAnamAM A vAta upara vAraMvAra bhAra mUkavAmAM AvyA che ke jo musalamAno tathA itare vacce patAvaTa thaI jAya ane je te koI bIjA musalamAnanA hitamAM na hoya te paNa suleha karavAvALA musalamAnanI pharja thaI paDe che ke te saccAIthI tenuM (sulehanuM) pAlana kare. (8-72, 9-1,7 vagere) Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tene upadeza 191 rahe che eTaleke A vAtamAM kAI kAryanA upara khaLajabarI na kare; paraMtu tee jo laDAI baMdha karI de te tame paNa thaMbhI jAo; te je kare che tenI prabhune khabara che. " ane jo te pAchA laDavA lAge tA vizvAsa rAkhajo ke Izvara tamArA svAmI che, ghaNA umadA mAlika che ane te pUrepUrA madadagAra che" ( 8 - 38 thI 40 ). " ane jo teo sulehanuM valaNa rAkhe te tame paNa tema karI, Izvara upara zraddhA rAkheA. kharekhara Izvara sarva sAMbhaLe te jANe che. " ane jo te tamane ( mahaMmada sAhebane ) dagA devA iccho te tamAre mATe Izvara paryApta che. eNe peAtAnI madadathI tamAruM baLa vadhAryuM che, eNe ja ATale meoTA zraddhALu janasamudAya bhegA karyAM che. " te Izvare ja A sarvanAM dila eka karyAM che; jo tame A duniyAnI sarva saMpatti kharacata tepaNu tame saune eka na karI zakata, paNa Izvare A saune eka karyAM. sAce ja Izvara mahAna ane sarvajJa che. << he payagaMbara ! Izvara tamAre mATe tathA tamArA anuyAyI mATe pUratA che'' ( 8 - 61 thI 64 ). (< - " huM bhakto ! jee IzvaranI kRpAdRSTine AbhAra nathI mAnatA te jyAre tamAre sAmanA karavA Ave tyAre pITha pheravazA nahIM. << ane jyAre tame tene haNuzA te tame tene nathI hA Izvare ja temane mAryAM che; ane tame jyAre hathiyAra paNa jyAre hajAra kabIlAo ekabInanA leAhInA tarasyA hatA te samayanA eTale ke islAma pahelAMnA ArabeAnI mAMheAmAMhAnI phUTanI tarapha A saMketa che. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna calAvyAM tyAre te tame nathI calAvyAM paNa Izvare calAvyAM che (8-15-17). * "ane jeo tamArI sAthe laDe tenI sAthe tame dharmayuddhamAM laDe, paNa nyAyanI hada na oLaMgaze, pArekhara Izvara tene nathI cAhate je hada vaTAvI jAya che. bayAM kayAMya emane sAmane karavo paDe tyAM kare ane tamArAM gharethI tamane bahAra kADhayAM che temAMthI temane hAMkI kADhe. keIne tene dharmane kAraNe satAva, tenI sAthe jhaghaDe kare - jema teo karI rahyA che, te laDAI karatAM kharAba vastu che ane kAbAmAM jyAM sudhI teo tamArI sAthe na laDe tame temanI sAthe na laDe. paNa jo teo laDe to tame paNa jhaghaDajo. jeo kRtanI che temane mATe A badale che. paNa je teo sAcesAca laDAI baMdha karI de to Izvara kSamAvAna tathA dayAvAna che. " tame tyAM sudhI ja laDaje jayAM sudhI teo laDatA baMdha na thAya. dharmanI bAbata to IzvaranA hAthamAM che eTale ke dharmakAraNe koInI upara baLajabarI na karavI. paraMtu teo laDatA baMdha thAya te julmo karatA rahe temanA sivAya bIjA koInI sAthe tamAre zatrutA na rAkhavI joIe. "pavitra mahine pavitra mahinA mATe che, pavitra cIjomAM badalAnI paravAnagI che, tethI je kaI tamArA upara pahele humale kare, je jeTaluM nukasAna tamane pahoMcADe teTaluM tame tene pahoMcADI zake che, ane Izvarane Dara rAkhe. " mate nitAra pUrvameva nimittAtram ma NavyAvid gItA eTale ke meM (Izvare) pahelethI ja temane mArI rAkhyA che. he arjana! tuM mAtra nimitta banI jA.--gItA Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tene upadeza 193 nizcita mAnI lejo ke Izvara temanI sAthe che jeo bUrAIthI bacatA rahe che. ne IzvaramArgamAM dhana kharcatA rahe. pitAne hAthe potAnA paga para kuhADe na mAre, bIjAonuM bhaluM karo; Izvara tene cAhe che je bIjAnuM bhaluM kare che (bIjA upara upakAra kare che)" (2-190 thI 195). ane je musalamAnonAM paNa be daLo paraspara laDavA lAge che temAM saMpa karAve; paNa eka daLa bIjA upara julama kare che te je daLa julama kare che te jyAM sudhI IzvaranI AjJAne na mAne tyAM sudhI teno sAmano kare. pachI je te mAnI jAya to bannemAM nyAyayukta suleha karAvI do ane nyAyathI varto. Izvara tene ja cAhe che je InsApha pramANe kAma kare che" (49-9). musalamAno tathA itare banne mATe laDAInI paravAnagInI ATalI ja Ayato kurAnamAM che. islAma pahelAM arabastAnamAM tathA AsapAsanA pradezamAM e rivAja hatuM ke duminenA mANasone laDAI mAM keda karavAmAM AvatA temane kAM to mArI nAkhavAmAM AvatA hatA athavA gulAma banAvavAmAM AvatA hatA. kurAne A rivAjamAM pheraphAra karanAra nIcene hukama pharamAvyuM cheH laDAImAM jene keda karavAmAM Ave tene duzamana upara upakAra karavAnI dRSTie cheDI devAmAM Ave athavA to jyAM sudhI laDAI cAlu hoya tyAM sudhI dareka kedIne jAmIna upara choDI devAmAM Ave" (47-4). gI.-13 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna laDAI pUrI thatAM kAI paNa kedIne rAkhavAnI paravAnagI na hatI. sa "A AjJA eTalA mATe che ke jo Izvara Icchita tA sAcesAca emanI pAsethI badale leta. paNu Izvara amuka AdamI dvArA amuka AdamIe upara upakAra karAve che; ane jeo IzvaramArge mAryAM jaze temanI kurabAnI eLe nahIM javA de. te temane sAcA mArge batAvaze tathA temanI zA sudhAraze " ( 47-4, 5). "" A siddhAMta anusAra mahaMmada sAheba laDAInA keTTIAne kAMI paNu badale ke jAmIna lIdhA vinA upakAra karavA khAtara cheDI detA hatA ane kAMka kacAMka kAMIka nukasAnI laI ne choDI detA hatA. madranI laDAImAM sittera kedIone kAMIka laIne mukta karyAM hatA. jee garIkha zikSita kedIe hatA temane evI AjJA apAI hatI ke teoe madInAnA dasa dasa bhAI ene akSarajJAna ApIne ghera javuM. eka vAra emaNe banI mustalika kakhIlAnA se parivArone tathA bIjI vAra havAjIna kabIlAnA cha hajAra kedIone kAMI lIdhA vinA cheADI dIdhA hatA. gulAma rAkhavAnI jUnI prathA AthI ghaNI ochI thavA lAgI. dharmapracAranI rIta " ane huM mahaMmada ! jyAre tame leAkAne sanmArge cAlavA kaheA che tyAre te tamAruM sAMbhaLatA nathI; tame jue che ke te tamArI tarapha joI rahyA che paNa teo dekhatA nathI. " te emane mArka karo, emane bhalAM kAmeA karavAnuM kaheA ane chatAM je na samaje tene choDI de, Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tene upadeza "ane je zetAna tamane krodhita karavA lAge to Izvarane zaraNe jAo; Izvara sarva sAMbhaLe tathA jANe che, "jyAre jyAre zetAna gussAnI ke badale levAnI bhAvanAne uzkere che tyAre tyAre je leke evI bUrAIothI bace che ane sAvadha rahe che teo ja dekhI zake che" (7 - 198 thI 201). "ane je laDAInA samayamAM e lake ke je eka IzvaranI sAthe bIjAne joDe che temAMthI koI tamAre Azare Ave to tene rakSaNa Apaje, ane IzvaranI vAta saMbhaLAvaje. topaNa je temAM vizvAsa na rAkhato thAya to tene tenA rakSita sthaLa sudhI pahoMcADI dejo kAraNa ke te aNasamaju che" (9-6). ane he mahaMmada ! jo teo tamane mithyA gaNe to temane kahI deje ke tamane tamArA karmanAM phaLa maLaze ne mane mArAM karmanAM phaLa maLaze, na tame mArAM kRtya mATe ke na huM tamArAM kRtya mATe javAbadAra chIe. "emAMnA keTalAka tamArI vAtane sAMbhaLe che; paNa baherAone athavA sAMbhaLavAnI anicchAvALAone kema saMbhaLAvI zakaze ? "koIka tamArI tarapha jue che paNa jeo AMdhaLA che athavA dekhavA nathI IcchatA temane tame jevaDAvI zakaze ? kharekhara Izvara manuSya upara koI paNa prakArane julama nathI karate, manuSya pitA upara ja duHkha (julama) ANe che" (10-41thI 44). "manuSyane caturAIthI tathA mIThAzathI samajAvIne pAlanahArane raste lAvo; emanI sAthe carcA kare to mIThAzathI kare. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna kharekhara jeo rasto bhUlelA che temane tathA khare mArge cAle che temane bannene Izvara barAbara oLakhe che. ane je temanI tIkhI vAtane uttara Apo to vadhAremAM vadhAre teTalI ja kaDaka bhASAmAM Ape. paraMtu jo tame emanI AkarI bhASAne baradAsta karI le te khamI khAnAra mATe sArAM phaLa niyAM hoya che. tethI tame sabUrI kare, IzvaranA AzIrvAda vinA tema karavuM muzkela che, ane te mATe udvigna na rahe ane teo je yuktio tamArA viruddhanI je che tethI kaleza na pAme. "kharekhara Izvara tene sAtha de che jeo bUrAIthI bace che ne bhalAM kAma kare che" (16-125 thI 128). " ane tamArA niyaMtAnI AjJA che ke tame tenA sivAya bIjA keInI pUjA na kare ane potAnAM mAbApa sAthe sadAcArathI varte. jo temAMthI kaI eka ke banne buThThAM thaI jAya te temane leza paNa mAThuM na lAgavA de, temane kaI AkarI vAta na kahe, emanI sAthe vAtacIta kare te premathI ane namratAthI kare, emanI pAse vivekapUrvaka rahe, emanA pratye sabhAvanA rAkho tathA Izvara pAse mAgo-"he bhagavAna, emanA upara dayA varasAva kAraNa ke, emaNe mane nAnethI meTa karyo che.' "Izvara sArI peThe jANe che ke tamArA manamAM zuM che; je tame bhAI karaze te jeo Izvara tarapha vaLelA che temanA doSa Izvara mApha karI de che. pitAnA saMbaMdhIone haka mATe nahIM, garIbone tathA paradezIone dAna de, potAnI matAne barabAda na kare" (17-23 thI 26 ). Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane teno upadeza 197 " ane garIbInA DarathI peAtAnAM saMtAnene saMhAra na karo, Izvara emane tathA tamane khAvAnuM Ape che, peAtAnI saMtati mArI nAkhavI e mahApApa che. " vyabhicArathI dUra rahe, kharekhara te mArga gaMdo tathA kheATA che. "kAI anAthanA dhananI icchA mAtra ne rAkhA, sivAya ke te jo sagIra hAya ane tenA mAlanuM tame rakSaNa karavA icchatA heA; Apela vAyadA pALA, tamane Akhare pUchavAmAM Avaze ke tame vacana pALyuM hatuM ke nahIM. << jyAre kAI ne kAI paNa cIja mApIne Ape te barAbara mApo, tALIne Ape te trAjavuM ne kATalAM sAcAM rAkhajo; A ja sadAcAra che ane chevaTe tethI ja tamAruM bhaluM thavAnuM che. " je vAtanuM tamane pUruM jJAna nathI tene pakaDI na rAkheA ( eTale ke jete viSe tamane pUrI mAhitI nathI te aMge kAInA upara AkSepa na kare ). kharekhara tamArAM kAna, AMkha ane hradaya saune pUchavAmAM Avaze ke temaNe kevAM kevAM ane kayAM kayAM bhalAM bhUrAM kameryAM karyAM hatAM. "A saMsAramAM kAI thI akaDIne na cAleA, kAraNa ke tame pRthvI vIMdhI zakatA nathI ke nathI tame parvata jeTalA UMcA. Ama karavuM te pApa che. A ja sAcuM jJAna Izvare tamane tamArA zreya mATe ApyuM che" ( 17-31, 32,34 thI 39 ). tr * manuSyanA khUnane mATe athavA A duniyAmAM jhaghaDAe pedA karavAnI sajArUpe kAInI katala karavAmAM Ave te sivAya jo kAI kAIne jIva leze te te AkhI mAnavajAtane hatyArA Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna gaNAze ane je kaI kaI paNa ekane jIva ugAraze teNe so! manuSyane jIva bacAvyo ema gaNAze. . ." (5-32). le kone kahe ke A huM tamane dAkhavuM ke Izvare kaI kaI vastuonI manAI karI che-allAhanI sAthe bIjA keIne bheLo nahIM (eTale ke bIjA koInI pUjA na kare). pitAnAM mAbApanI sevA kare, garIbIne kAraNe pitAnI saMtatinI hatyA na kare, allAha tamane, ane temane khAvAnuM Ape che; ughADA ke chUpA kAyika ke mAnasika vyabhicAramAtrathI cheTA rahe; mAtra nyAyanA kAraNe sivAya bIjA koIne jIva na le, A sarva IzvaranA Adeza che tene tame samaje. ane keI anAthanA mAla upara hAtha na nAkhe; mAtra tame tenI sagIra avasthAmAM tenA bhalA khAtara tenA mAlanA rakSaNanI khAtara tene kabaje rAkhI zake che. je vastu mApa ke taLe te barAbara mApaje-taLa; Izvare koIne evuM kAma nathI soMpyuM ke je te pUruM na karI zake. ane jyAre bole tyAre sAcuM bolaje, bhale te tamArA saMbaMdhInI viruddha jatuM hoya; IzvaranI AjJA mAne. A ja ene Adeza che te dhyAnamAM rAkhe. A ja Izvarane cIdhela mArga che. A ja sIdhe rasto che, enA upara ja cAle, avaLe raste na cAle kAraNa ke te tamane prabhumArgathI dUra dUra laI jaze. A ja Izvarane Adeza che jethI tame duSkarmothI bacI zakaze" (6-15ra thI 154). satyane asatyathI na DhAMka; je vAta sAcI che tene na chupAvo. IzvaranI kRpA yAce, garIbone dAna Ape, Izvarane namavAvALAne name. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tenA upadeza 193 "zuM tame bIjAne bhalA anavAne upadeza Apaze, kurAnanuM pArAyaNa karaze ane peAtAne jozeA nahIM; zuM tamane sUjhabUjha nathI? sahanazIlatA ane prArthanA dvArA IzvaranI madada mAgA. jee namratA ane dInatA rAkhe che tathA jeo jANe che ke temane chevaTe Izvara samakSa hAjara thavuM paDaze. e sivAyanA manuSyo mATe Akhare kALa kaparo Avaze.''( 2-42 thI 46 ) " anyAyathI kAI nA mAla haDapavAnA prayatna na karaza tathA kacerIomAM paisAne ane adhikArIone peAtAnA pakSamAM levAnI kAziza na kare ane evuM na kareA jethI tame adharmathI kAInA bhAlamAMthI kAMI bhAga paDAvo." (2-188) tr " IzvaranAM kAryoMmAM potAnuM dhana vAvo. peAtAne hAthe potAne khuvAra na karA, bIjAnuM bhaluM karA; kharekhara Izvara tene ja cAhe che je bIjA upara upakAra kare che" (2-195 ). le ke tamane vyasana tathA nUgaTA mATe pUchaze. kahI dejo ke A baMne vastu pApamUlaka che; kAIkane tethI phAyado thatA haze paNa enuM pApa lAbha karatAM anekagaNuM che "" "" (2-219 ), * "vyasana tathA dhRta dvArA zetAna tamane ekabIjAne laDAvavA tathA tamArAmAM dhuNuA phelAvavA icche che. jethI tame IzvarathI dUra rahe; tenAthI cetIne cAle " ( 5-91). "" rr tame kAI ne dAna daI tene nukasAna paheAMcADe tenA karatAM leke sAthe premathI mele tathA temanI bhUlene mA karo te vadhAre sAruM che. Izvara sarvane saMbhALanAra tathA dayALu che. he zraddhALuo ! jene dAna Ape! tenuM ahita karIne ke tene trAsa ApIne dAnane vyartha na banAvI de. te mANasanI peDe ke je dekhAva khAtara dAna Ape che tathA Izvara upara Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che . gItA ane kurAna ane chevaTanA nyAyadina ke jyAre pitAnAM karmaphaLo bhegavavAM paDaze tenA upara vizvAsa rAkhatA nathI"(2263, 264 ). "he zraddhALuo ! potAnI sAcI kamAInA zuddha bhAgamAMthI dAna Ape - evI vastuomAMthI ke je Izvare tamane jamInamAMthI utpanna karI dIdhI che; tame pharI pharI dAna karI zake te hetuthI tame harAmanI kamAI tarapha daSTi na doDAve.... (2-267). je tame jAhera rIte dAna karI zake te sAruM che paNa jo tame gupta rIte garIbone dAna Apo te te vadhAre sAruM che; Ama karavAthI tamArAM bUrAM kAryo e saratAM jAya che; tame je kare che tenI jANa Izvarane che" (2-271). Izvara vyAjakhorone barakta nathI Apato . . ." (2-76). "he zraddhALuo - bhakto ! vyAja na le, dhana upara dhana na vadhAre, IzvaranI AjJAnuM pAlana kare jethI tamAruM bhaluM thAya" (3-1ra9). kAIne ja karavo kharAba che, Izvara tamane A bUrAIthI bacA"(113-5). je vastu tamane vahAlI che temAMthI tame udAra hAthe dAna nahIM kare tyAM sudhI tame potAnuM zreya sAdhI zakatA nathI. je dAna Ape che te IzvaranI jANamAM che" (3-91). "jeo amIrImAM ne garIbImAM banne dazAomAM chUTe hAthe dAna de che, krodhane vazamAM rAkhe che tathA bIjAonA gunAone mApha karI de che tevAo mATe svarga sarajAyuM che. Izvara tene ja cAhe che je bIjAnuM bhaluM kare che" (3-133). Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tene upadeza 21 jeo anyAyathI anAthenI milakata pacAvI pADe che teo sAcesAca pitAnA peTamAM Aga ThAlave che; emane baLatI AgamAM ja hemAvuM paDaze" (4-10). Izvara Icche che ke tamArA upara te dayA kare, paNa jeo vAsanAbaddha che teo Icche che ke tame IzvarathI dUra raho" (4-27). Izvare tamArAmAMthI koIne vadhAre milakata ApI hoya te tame tenI IrSyA na kare. dareka strIpuruSane nyAyapura:saranI kamAI jarUra maLaze, IzvaranI prArthanA karo ke tamArI kamAI savAI thatI rahe. Izvara sarvajJa che" (4-32). Izvarane bhaje, enI sAthe bIjA koIne na joDe. pitAnAM mAbApa sAthe, sagAMvahAlAM sAthe, anAtho tathA garIba sAthe, potAnA Apta tathA Itara paDozIo sAthe, raste cAlanArA sAthe, pravAsIo sAthe, tamArA Azrita sAthe, saunI sAthe, bhalAIthI varte tathA naramAI rAkhe; kharekhara Izvara ghamaMDIone tathA ApabaDAI karavAvALAone nathI cAhato" (4-36). he bhakto ! sadaiva nyAyI bane, ane Izvarane nAme sAcI sAkSI purAvo. bhale te tamArI, tamArAM mAbApanI ke keI najIkanAM sagAMnI viruddha jatI hoya. AmAM amIra garIbane vicAra na kare..." (4-15). he zraddhALuo ! Izvarane nAme sadA satyane anusare. sAcI sAkSI purAvo. keIna pratye ghaNuM hoya paNa tene anyAya na kare, saunI sAthe nyAyathI varto. A sadAcAra pavitra jIvananuM aMga che. Izvarano vicAra dRSTi samakSa rAkho. te te sarvata che tethI tame zuM karo cho te te jANe che" (5-8). Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 gItA ane kurAna "he bhakto! jayAM sudhI tame kAbAnI yAtrAmAM che tyAM sudhI koI paNa pazune zikAra nA karaze . . ." (5-95). ane jyAre A ArabemAMthI koIne tyAM putrI janme tyAre tenuM moTuM kALuM paDI jAya che, tene krodha caDhe che; te putrI janmane eTalI badhI kharAba vastu mAne che ke te pitAnuM moTuM koIne dekhADato nathI; tenA manamAM tarkavitarka thavA lAge che ke zuM A chokarIne jIvavA daIne kalaMka sahana karuM ke ene jIvatI dATI dauM. kharekhara A vicAre duSTa che" (16-58, 59). "teo IzvaranA kRpApAtra bane che jeo bIjAo pratye bhalAI kare che" (7-56). "he vizvAsuo! e nirvivAda vAta che ke keTalAka dharma guruo tathA mahaMte bhaktonuM dhana haDapI jAya che ane IzvaranA sAcA mArgathI avaLA phaTAve che. jemAM cAMdI senuM ekaThuM karaze ne IzvaranAM kAryomAM tene nahIM vApare temane bhAre daMDa thaze" (9-34). "jeo sahanazIla banaze tathA bhalAM kAma karaze tene Izvara kSamA Apaze tathA tene sAre badale maLaze" (11-11) Izvarane Adeza che ke bIjAnI sAthe nyAyathI varto, bIjA pratye bhalAI kare, paDozIone dAna Ape, aniSTa tathA pApakarmo na kare tathA ekabIjA sAthe jhaghaDe na kare. A vAtanuM dhyAna rAkhe . . . ane e strInI mAphaka kAma na kare ke je pAkuM sUtara kAMte che, graMca pADe che tathA te TukaDA karI de che. joke sogaMdane upayoga vizvAsaghAta karavAmAM kare che kAraNa ke eka daLa bIjA karatAM saMkhyAmAM vadhAre che. Izvara tamArI A rIte parIkSA kare che. . . . segaMdane Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tene upadeza 203 AnA bhAre daMDa tamane vizvAsaghAtanuM sAdhana na banAve maLaze " ( 19-90 thI 94 ). " dhanadolata tathA saMtita A duniyAnAM zaNagAra che paraMtu satkarmAM sthAyI che. tamane tamArAM zubha kAryoMnAM ja sArAM phaLe pAlanahAra Apaze. peAtAnI unnati bhalAM kAmeAthI sadhAze. { 18-46 ). .. " je pazuone yajJArthe vadheravAmAM Ave che temanuM mAMsa ke lohI Izvarane paheAMcatuM nathI. Izvara teA tame kharAba kAmeAthI bacatA rahe te ja icche che. . . " (22-37). tr vyabhicArI strIne ke puruSane sA kaTakAnI sajA karavI joI e. temanA upara dayA na khAvI joIe ane IzvaranI AjJAnA bhaMga na karavA joIe ( 24-2). " dayALu IzvaranA sAcA bhakto dInatA dhArIne duniyAmAM rahe che; ajJAnIe temane ADuMavaLuM saMbhaLAve che tyAre teo uttaramAM namana kare che" (25-63 ). " lukamAne peAtAnA dIkarAne kahyuM, huM beTA! IzvaranI kRpA yAcatA rahe, satkarmAM pratye lokAne vALatA rahe ane kharAba kAmeAthI zakatA rahe; je kAMI AphatA tArA upara Ave tene dhIrajathI sahI leje; sAcesAca IzvaranA A pA Adeza che. * vyabhicAra (jhinA ) artha eve che ke pAtAnI pariNIta sro sivAyanI bIjI strI tarapha kudRSTi karavI. hadIsA ( purANA )mAM ullekha che ke mahaMmada sAheba pachInA khInna khalI umara sAhebanA samayamAM umara sAhebanA eka dIkarA umara vyabhicArane gune sAbata thayeA. umara sAhebe uparanA zlAka pramANe seA phaTakA mAravAno hukama ApyA. pUrA se| phaTakA khAtAM pahelAM ja cheka marI gayA. ene dATavAmAM AAA; khAkI rahelA phaTakA tenA bApanA hukama pramANe tenI kamara upara mAravAmAM AvyA. A rIte IzvaranI AjJAnuM pUruM pAlana thayuM. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 gItA ane kurAna koIne pitAthI nAne mAnI tenI avagaNanA na karIza; duniyAmAM akaDIne na cAlIza. kharekhara Izvara koI paNa dhamaMDIne ke DiMga hAMkavAvALAne cAhata nathI. A duniyAmAM bhalAIne vyavahAra rAkhaje, saccAIthI raheje ane jyAre bole tyAre dhImA sAde belaje; gadheDAnI mAphaka bUkanArane paramAtmA pasaMda karato nathI" (31-17thI 19). "Izvara evAone mukta karaze ke jeo mAtra kaheze ke ame dharmAvalaMbIo chIe ?! zuM temanAM kAmone hisAba nahIM thAya ? bUrAM . . . kAma karanArA zuM ema mAne che ke teo bacI jaze ? ! teo evuM dhAratA hoya to te mithyA che... kharekhara jeo upadeza anusAra vartaze, satkarmo karaze temane ja satpaSanI paMktimAM besADavAmAM Avaze" (29-2, 4, 9). manuSyane mAre (allAhane) Adeza che ke te potAnAM mAbApa pratye bhalAIna vyavahAra kare. keTalAM kaSTa veThI tenI mA tene udaramAM rAkhe che, janmAve che, tene dhavarAve tathA poSe che. aDhI varasa A rIte vIte che. chokare pukhta thatAM thatAM cAlIsa varSane thAya che te te IzvaranI prArthanA kare che he bhagavAna! tuM mane evo lAyaka banAva ke jethI te je mane ne mArAM mAbApane ApyuM che tene huM kRtajJatApUrvaka svIkAra karuM; huM satkarma karI zakuM jethI te prasanna thAya, mArAM saMtAnenuM bhaluM kare; sAce ja huM tAre Azraya IcchuM chuM, ane tArI AjJAne adhIna vartu chuM" (4 6-15). "he bhakto ! kaI puruSe bIjAne hasI na kADhavo; saMbhava che ke te hasI kADhanAra karatAM vadhAre sAre hoya; koI strIe bIjI strIne hasI na kADhavI; saMbhava che ke bIjI strI tenA karatAM vadhAre sArI hoya. ekamekanA doSa na kADhe ke na Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tene upadeza 205 ekamekane kharAba nAme belA. zraddhALuone tenI manAI che, jeo AnuM ullaMghana karaze te pitA upara duHkha vahorI leze. "he zraddhALuo ! bIjAo upara zaka na kare; zaMkA karavI e kyAreka kyAreka deSa manAya che. bIjAonA de zaidhatA na phare, pITha pAchaLa keInI bUrAI na kare. pITha pAchaLa bUrAI karavI e pitAnA mRta bhAInuM mAMsa khAvA barAbara che. zuM tamArAmAMthI koI A pasaMda karaze ? nA, tame Ane aniSTa samaje che tethI IzvaranuM smaraNa kare; e ja tamArA tarapha prema tathA dayA darzAvanAra che. he mAno ! kharekhara Izvare tamane strI-puruSathI janmAvyA che ane tamArA parivAre banAvyA che ke jethI tame ekamekane oLakhI zake. IzvaranI najaramAM e mANasanI AbarU vadhAre che ke je kharAba kAmathI vadhu ne vadhu bacata rahe che. kharekhara Izvara sarva kAMI jANe che" (4911 thI 13). kAraNa ke tamane je na maLyuM hoya tethI duHkha na pAme, ne je kAMI maLyuM che tethI have na pAme;1 Izvara kaI paNuM ghamaMDIne ke DiMga hAMkanArane cAhata nathI"(5-23). je duSkarma kare che tene potAnA AtmA tene dhikkAre che . . ."(75-2). "svarga teone maLe che jeo potAnA pAlanahArane Dara rAkhe che ane pitAnI icchAone vazamAM rAkhe che (79-40-41). 1. priya pAmI sukha mAnato nathI, apriya pAmI duHkha mAnato nathI. (gItA 5-20) 2. icchAne nirodha e ja tapa che.--- jaina tatvArtha sUtra Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna eka vAra abdullAha nAmane AMdhaLe mahaMmada sAheba pAse gaye ane kAMIka pUchavA lAgyuM. te veLA mahaMmada sAheba kurezanA saradAra sAthe vAtacIta karatA hatA. teone A pasaMda na paDayuM. tethI temaNe e AMdhaLA taraphanI pitAnI dRSTi bIjI bAju karI. A uparathI kurAnamAM nIcenI Ayate AvIH " tame (mahaMmada sAhebe) nArAja thaIne potAnI dRSTi bIjI dizAmAM vALI hatI kema ke eka AMdhaLo tamArI pAse Avyo hato. tamane kevI rIte samajAya ke e pitAnI jAtane pote pavitra karI zakaze; tamArAM vacano sAMbhaLIne te sukhI thaze ? ane jeone tamArI jarUra nathI tenI sAthe tame vAta kare che, teo pavitra na thaI zake te temAM tamAro vAMka nathI; paraMtu je parizrama karIne tamArI pAse Ave che, jene prabhune Dara che, zuM tenA taraphathI tame tamAruM moDhuM pheravI leze ? nA ! tamArI moTAI tene maLavAmAM ja rahelI che"( 80-1 thI 11). "vizeSa saMpatti tamane IzvarathI vimukha kare che. eTale sudhI ke tame motanA moDhAmAM jaI paDe che, nA, tamane jaladIthI samajAze; nA, nA, tamane khabara paDI jaze. nA, tamArAmAM sAcI sUdhabUdha hota to tamane tamArA karmonuM phaLa naraka dekhAtA ane tamane tenI khAtarI thAta. chevaTanA dine tamane pUchavAmAM Avaze ke Izvare Apela vastuno upayoga karyo." (102-1 thI 8) teono nAza thaze jeo adharmathI varte che. jeo bIjA pAsethI mAla le che te pUre le che, paNa jyAre bIjAne Ape ke bIjA mATe tele che tyAre ocho Ape che" (83-1 thI 3). * satya suvarNanA DhAMkaNAthI DhaMkAyeluM che.- upaniSada Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tenA upadeza 207 "" " Izvare sApa ne tAla e mATe anAvyAM che ke tame saunI sAthe nyAyasaMgata vyavahAra kare; anyAya na kareA tathA kAInA haka upara tarApa na mArA " ( 55-7 thI 9 ). manuSyAne dhire be rastA spaSTa rIte batAvyA che, eka jamaNA hAthaneA mArge je parvatanA caDhANa jeTale kaThaNu che; bIjo DAbA hAthanA ke je parvatanA utAra samAna sahelA che. paNa manuSya caDhANuthI bacavA mAge che. tame kevI rIte jANo ke A caDhANanA mArga te zuM che? te rastA eTale gulAmeAne AjhAda karavAnA akALamAM potAnAM sagAMsaMbaMdhIAne tathA dhULamAM leADhatA garIbene anna ApavAne; je A rIte varte che te khare. dharmaniSTha ( meAmIna ) kahevAya che. evA leAkeA ja ekbIjAne dhairyanI tathA yA karavAnI salAha Ape che. A lAkA ja jamaNA mArge javAvALA hoya che. AthI viparIta je amAruM kahyuM nathI mAnatA teo DAbA hAthavALA raste janArA che ne temanA upara Aga varase che' (90-10 thI 20 ), * " kAI anAthane duHkha na de, bhikSArthI upara gusso na kare ane saune paramezvare Apela kRpAvastunA zubhasaMdeza suNAve ( 93-9 thI 11). (6 * gulAmInI prathA lagabhaga badhA prAcIna dezeAmAM hatI. rAmamAM Ane prasAra vadhAre hatA ane tyAM eNe bhayaMkara rUpa dhAryuM hatuM. rezamamAM jeTaleA kera gulAmeA upara vartAvavAmAM AvatA hatA teTalA khIje kathAMya na hatA. yure:SamAM tathA amerikAmAM A jaMgalI rivAja aDhAramI sadI sudhI cAlu hatA. kurAne A jUnA rivAjane ghaNA eche karyAM, yuddhanA kedIone yuddha pachI rAkhavAnuM baMdha karavAmAM AvyuM. (47-4) ane " gulAmAne AjhAda karavAnuM '' ghaNI AyateAmAM mahApuNyakArya lekhavAmAM AvyuM che. (90-13 vagere) mahaMmada sAhebane peAtAnA jIvanakALamAM jeTalA gulAmA maLyA te sarvane kurAnanI A AjJA pramANe tatkAla mukta karavAmAM AvyA helI kurAna,' le. mahaMmaddaalI, pR. 1192 hatA.-- dhI Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 gItA ane kurAna samayanI balihArI nihALe ! jeo mArI vAta upara vizvAsa rAkhe che, kArya kare che, bIjAone satyane ne vairyane mArga batAve che temanA sivAyanA bIjA sau nukasAna veThaze" (103-1thI 3). "manuSyane A Adeza ApavAmAM Avyo che- pavitra mane prabhunuM dhyAna dhare, satyaparAyaNa tathA dharmapriya bane, IzvaranI AziSa prArthatA rahe tathA garIbone dAna detA rahe; A ja sAce dharma (dInulakayamaha) che" (98-5). "zuM tamane khabara che ke dharmane khoTo batAvanAra koNa che? evA mANasa to e che ke jeo anAthane satAve che ane jeo garIbone satAve che ane jeo garIbene annadAna devA upara bhAra nathI mUkatA. AvA le ke jyAre namAja paDhe che tyAre temanA upara dayA chUTe che. kAraNa ke teo nimAjane dharma samajatA nathI; teo mAtra bAhya dekhAva kare che ne dAnapuNyamAM pAchA paDe che" (107-1thI 7). bUrAIne badale bhalAI "le kene AdamanA banne dIkarAonI vAta sAcesAcI saMbhaLAve. A bannee IzvaranI upAsanA (kurabAnI) karI; paraMtu Izvare ekanI upAsanA svIkArI, bIjAnI nahIM. kathA Ama che- A beumAMthI eke kahyuM ke huM tane sAce ja mArI nAkhIza. bIjAe javAba Apyo, Izvara tenI ja prArthanA svIkAraze je bUrAM kAmothI bacate raheze. jo tuM mane mAravA * kurabAnI zabda "kurba' thI thayo che, jeno artha "pAse hovuM" athavA pAse javuM thAya che. saMskRta "yajJa"ne zAbdika artha "maLavuM thAya che. kurabAnI ke yajJa e evAM kAmane kahevAya che ke jethI manuSya prabhunI vadhAre nikaTa jAya che. athavA Izvaramaya thaI jAya che. A rIte kurabAnI, upAsanA tathA yajJa e traNano zAbdika artha ekasarakhe che. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tenA upadeza 209 AgaLa vadhIza tApaNu huM tane mAravA tArA tarapha nahIM dharuM. kharekhara huM e prabhuthI DaruM chuM ke je saune pALepASe che.' ( Izvare A bIjA chokarAnI upAsanA mAnya rAkhI, pahelAnI nahIM) ( 5-27, 28 ). dara "" " (yahUdIonA dharmagraMtha ) tauretamAM ame ( Izvare) evA Adeza dIdheA ke tame jIvane badale jIva, AMkhane sATe AMkha, nArkane badla nAka, kAnane badale kAna ane dAMtanA badalAmAM dAMta laI zake che; evI ja rIte tamane sAme mANasa jeTalI IjA pahoMcADe teTalI tame tene pahoMcADI zakA che; paraMtu je kSamA ApI zake ane badale na le te te uttama che. AthI mArka karavAvALAnAM pApAnuM prAyazcitta thaI jaze1 " (5-45). ... tamane zviranA pavitra dhAma masjidamAM jatA kAIka rAkayA teTalA sAru tame temanI sAthe zatrutA rAkhA che chatAMye tame A duzmanAvaTane kAraNe maryAdAnuM ullaMdhana na karazo. satkarma karAvavAmAM tathA duSkarmAMthI bacAvavAmAM ja madadarUpa thAo; kharAba kAmeAmAM tathA kAIne takalIpha devAmAM sahAyabhUta na batA; Izvarane Dara rAkheA HH (5-2 ). * * " " he mahaMmada ! AmAMnA keTalAka mAthuMse vizvAsaghAtI nIvaDaze (eTale ke eka vAra tamArI vAta mAnIne pAchaLathI pharI jaze ); emane kSamA Apajo tathA jatA karajo. kharekhara Izvarane e mANasa ja priya che ke je khIjA sAthe bhalAI tathA upakAra kare che " ( 5-13 ). 1. A ja vAta Izukhrista paNa bAibalamAM kahI che. 2. makkAnA je leAkAe musalamAnAne pAtAnA gharamAMthI kADhI mUkacA hatA ane jemanI sAthe musalamAnAnI laDAI cAlatI hatI emanA ullekha che. gI.-14 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 gItA ane kurAna jeo dhIrajathI sahana kare che, Izvarane rAjI rAkhavA mathe che, Izvare emane je ApyuM che temAMthI gupta tathA jAhera dAna kare che, tathA apakAra karanAra upara upakAra kare che te mANasane A duniyAmAM rahevAne sAru sthAna maLaze." (13-22) je koI tamane raMjADe to tame teTalA ja pramANamAM tene duHkha daI zake che, paNa tame je khamI khAo te sahana karavAvALAne vadhAre sAruM phaLa maLaze. te mATe sahanazIlatA keLa. IzvaranI kRpA vinA dhIraja nahIM dharI zakAya. bIjAnI ciMtA na karo ane evuM na vicAratA rahe ke bIjAo tamAre mATe zuM dhAratA haze. kharekhara Izvara temane sAthI che jeo bUrAM kAma karatAM nathI, tathA bIjAo sAthe bhalAIthI varte che"(16-126 thI 128). kharAba tathA sArAM karmo sAthe sAthe nathI thaI zakatAM. bUrAIne badale bhalAIthI Ape; AthI duzmana paNa tamAro pAke mitra banI jaze. ane je kaI duSTajana tamAruM nukasAna kare te IzvaranuM zaraNa le. kharekhara Izvara sarva kAMI sAMbhaLe tathA jANe che" (41-34, 36). je koI tamArI sAthe bUrAI kare to tene pramANasara ja sajA karI zake che; paNa je kSamA Ape che tathA A rIte kharAba karanArane sudhAre che tene prabhu inAma Ape che. kharekhara Izvara julama karavAvALAone cAhato nathI. jenA upara julama thAya te je svarakSaNamAM kAMI kare te te gune nathI. gune to teo kare che, jeo bIjAone duHkha de che tathA A duniyAmAM dharmanI AjJAo viruddha jaIne TaMTAkrisAda kare che. AvA lokone Izvara sakhata daMDa deze; paraMtu dukhita je pairya dhAre ane kSamA Ape te e kAma evuM che ke je karavA yogya che ane evI ja bhAvanA rAkhavI joIe" (42-40 thI 43). Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tene upadeza ra11 bUrAIne badale bhalAIthI Ape. prabhu sArI peThe jANe che ke le ke zuM Icche che" (23-96). anya keTalIka Ayata tame IzvaranA astitvane inakAra kevI rIte karI zakaze? tame marI gayA hatA, ane prabhue tamane jIvatA karyA, te pharIthI tamane mArI nAkhaze ne janmAvaze, ane chevaTe tame tenI pAse ja jaze" (2-28). "kharekhara Izvara dANAmAMthI tathA geTalImAMthI aMkura kADhe che; te mRtamAMthI jIvaMta ane jIvatAmAMthI bharelA banAve che, A sarva IzvaranI ja zakti che. te tame kema ene mAnatA nathI " (6-96). "Izvare ja tamane jIvana bakyuM che, te ja tamane mata Apaze, ane pAchA te ja tamane janmAvaze, kharekhara manuSya kRtaghI che." (22-66) he bhakto! dhIrajathI sahana kare tathA IzvaranI AziSa mAMge, A rIte tenI pAsethI sahAyatA meLa. Izvara tene madada karaze je sahana kare che. jeo dharmakAryamAM mAryA gayA temane marI gayA na kahe. nA, teo ciraMjIva che. jo ke tame temane dekhI zakatA nathI. ane A niHsaMdeha vAta che ke bhaya, bhUkha, tarasa tathA jAnamAla ne phaLanI hAni dvArA bhagavAna tamArI kasoTI karaze, paNa jeo dhIrajathI sahana kare che temane zubhasaMdeza suNa. "ane teone zubhasaMdeza suNAve ke jeo musIbata samaye kahe che ke ame te bhagavAnanA chIe ane amAre chevaTe Izvara pAse ja javuM che. te AvA ja mANasa che ke jenA upara Izvara prasanna thAya che; eo ja sanmArge janArA che." (2-153 thI 157) Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka2. gItA ane kurAna jeo bhakto che tene rakSaka bhagavAna che bhagavAna temane aMdhArAmAMthI prakAzamAM laI jAya che"*(2-257). A dharmagraMtha (kurAna) dvArA Izvara e leke ke jeo IzvaranI IcchAnusAra varte che temane zAMtine mArga dekhADe che; Izvara temane aMdhArAmAMthI prakAzamAM laI jAya che ane temane sIdhe mArge dore che" (pa-16). "Izvare A graMtha (kurAna) tamArA (mahaMmada sAhebanA) ghaTamAM utAryo che. AnI keTalIka Ayato nizcita Adeza che ne te ja A graMthane pAyo che; bAkInI Ayata daSTAMtarUpa che. jemanA dilamAM vaktA che teo A dRSTAMta Ayatone AdhAre varte che ane teo e dvArA laDAI jhaghaDA karavA utsuka rahe che; teo pitAne phAvate artha ghaTAve che. paraMtu ene artha Izvara sivAya bIjA koI jANatA nathI ane jeo pUrA paMDito che teo vizvAsa rAkhe che ke A sarva ApaNuM pAlakanI kRpA che; dUradarzIe ja AnI paravAha kare che" (3-6). kharekhara Izvara macchara ke tenA karatAM nAnA jIvanamAM duSTAto ApavAmAM saMkoca nathI karato : jeo AmAM zraddhA rAkhe che teo samajAve che ke A Izvara taraphanI sAcI vAta che, ane je vizvAsa nathI dharAvatA teo kahe che - Izvara A dRSTAMtothI zuM kahevA mAge che ? Ane kAraNe keTalAka sIdhe ne keTalAke avaLe raste jaze paraMtu kharAba karavAvALA sivAya bIjA koI khoTe raste nathI javAnA" (2-26). ane jemanI pAse dharmapustake che temAMnA keTalAka evA lake che ke temane dhanano bhaMDAra soMpe te teo tamane hato te pAcho ApI deze ne keTalAka evA che ke jemane * UMDA aMdhArethI prabhu! parama teje tuM laI jA-upaniSada: kavi nhAnAlAla Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tene upadeza 213 jo tame eka dInAra (suvaNaeN sikko ) rAkhavA Apaze te jyAM sudhI tame te pAchA levAne! Agraha nahIM rAkhe, takALe nahIM karo, tyAM sudhI teo te pAche ApaNe nahIM; AvA le ke kahe che ke jemanI pAse dharmagraMtha nathI temanI sAthe vacana pramANe na vartIe te temAM pApa nathI thatuM. AvuM khelanArA Izvara viruddha asatya uccAre che. tr nA, je peAtAnA vacana pramANe varte che te pUrAM kAmeA karatA nathI te Izvarane vahAlA che" ( 3-74, 75 ). "> " jee dharmakAryamAM mAryAM jAya che ene mRta na samajo, teo amara che ane emanA pAlanahAra emane peASe che ( 3-16 8 ). HH ane A dunyavI jIvana mAyA sivAya khIjuM zuM che ?" ( 3-184 ) HH "duHkha thAya che e mANasa mATe ke je bIjAnuM bagADe che tathA bIjAnI apakIrti kare che, " je dhana bheguM kare che ane mAne che ke tenA khapamAM Avaze, "te mAne che ke dhana tene ciraMjIva rAkhaze, ra nA, te kharekhara bhAre ApattimAM sapaDAze, tr ane tamane zI khabara ke mahA Azta zI che? " te Izvare prakaTAvela Aga che, " je pastAvA rUpe manuSyanA hRdayamAM maLatI rahe che, ' sAce ja A agni mATA thAMbhalAe rUpe eTale ke evI atRpta vAsanAo rUpe tene gherI leze " ( 104-1thI 9 ). jAhera karA ke mArA prabhue gupta ke jAhera bacalananI nA pADI che, pApanI manAI karI che, tathA satyanI viruddha javAna niSedha karyAM che. IzvaranI sAthe bIjA kAI ne besADavAnA "C Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna tamane kAMI adhikAra nathI A, ane Izvara mATe evI vAta kare ke jenuM tamane jJAna nathI tenI paNa manAI che" (7-33). "kharekhara IzvaranI dayAnA pAtra e lake che ke jeo bIjAnI sAthe bhalAI kare che"(7-56). "jyAM sudhI koI kema pitAnI dazAne pite badalAvI na de tyAM sudhI Izvara pitAnI Apela cIjo te kema pAsethI laI nathI letuM kAraNake te sarva sAMbhaLe tathA jANe che"(8-35). "jyAM sudhI keI kema pitAnI dazA nathI badalatI tyAM sudhI Izvara tenI hAlata badalata nathI" (13-11). "ane jayAre Izvara koI sthaLanA lokonI vacce temanAM pApothI sAvadhAna karavA mATe koI payagaMbara mokale che tyAre ezaArAmIo chaDecoka kahe che ke ame tamArI vAta nathI mAnatA. teo kahe che ke amArI pAse ghaNuM dhana che tathA saMtati che; amane kaI daMDaze nahIM. temane suNuM ke mAre prabhu jene ApavA cAhe tene ghaNuM ghaNuM Ape che ke jenI pAsethI laI levA cAhe to tenI pAsethI laI paNa le che; A vAta ghaNune samajAtI nathI. tamArI saMpatti ke saMtati tamane prabhunI samIpa nahI laI jAya. IzvaranI nikaTa to te ja pahoMce che ke je vAta mAne che ne bhalAM kAryo kare che" (34-34 thI 37). je kaI paTelekamAM sukha icche che tene te tyAM Ape che ane jeo A duniyAmAM sukha Icche che temane ahIM ja ApI de che. A lokone paralekamAM sukha prApta nahIM thAya" (42-20). "paraMtu he mahaMmada ! je le ke tamAruM na mAne te meM (Izvare) tamane tenA cokIdAra banAvIne nathI mokalyA. tamAruM kAma to saMdeza saMbhaLAvavA pUratuM ja che" (42-48). Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tenA upadeza 25 khelakUda, vicAra karI A duniyAnuM jIvana zuM che nATaka, bIjAnI pAse peAtAnI baDAI karavI. dhanadolata tathA saMtati vadhAravAmAM khIjAene parAsta karavAne prayatna karavA A ja basa A duniyAnI jiMdagI che. A tA e varasAda jevuM che ke jyAre hariyALI patharAI, kheDUta rAjI thayA; paNu pachIthI te hariyALI sukAI gaI ne naSTa thaI gaI. ane paralekamAM duSkarmInI sajA paNa sarajAyalI che; IzvaranI kSamA paNa che. A dunyavI jIvana mAyA mAtra che. " ( 57-20) << " huM bhakto ! tamArAmAMthI keTalA kA mATe strI ne bALabaccAM duzmana che tethI sAvaceta raheA. jo tame bIjAne mApha karazo, sahana karI leze, tene jateA karaze teA Izvara kSamAvAna tathA dayALu che. "" "tamArAM gharabAra ne mAla, bALabaccAM mAtra tamArI kaseATI karavAnI vastue che; Izvara pAse tA mATuM inAma che. ( 64-14, 15) " kharekhara dareka Apatti sAthe tene ukela paNa che. ' (94-5 ) " huM bhakto ! zviranuM raTaNa karA ne tenA payagaMbaranuM mAnA, Izvara tamArA upara bevaDI dayA karaze; eka te! tamArAmAM prakAza prakaTAvaze jethI tame sIdhe raste jaI zakA ane khIjuM tamane kSamA bakSaze. Izvara kSamAvAna tathA dayALu che. " ( 57-28 ) "" " kharekhara te manuSyane utkarSa thaze je peAtAnA AtmAne pavitra karaze; * raMgamahalameM dIpa barata Asanase mata DAla rI tohe rAma mileMge / kar Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 gItA ane kurAna " je prabhu smaraze tathA tenI AziSa mAMgaze, "nA, tame A dunyavI jIvanane cAhe che; (c paNa paralAkanuM jIvana vadhAre sAruM tathA sthAyI che; " kharekhara AvI ja vAtA agAunA graMthAmAM paNa kahevAI che. (28-14 thI 18 ). "" << huM zAnta tathA saMtuSTa AtmavALAe ! prabhuthI rA rahe! ne prabhu tamArAthI rAjI rahe H e prabhu pAse pAchA cAlyA jAe" ( 89-27, 28 ). " e bhagavAnanA nAmathI je dayALu te HH sUraja ne tenA tejanA vicAra kare, " ane caMdrane je sUryamAMthI teja meLave che, << " ane divasanA ke je A sRSTi ApaNane dekhADe che, " ane rAtane ke je duniyA upara paDado pADe che, " ane AkAza ane tenI racanAnA, ane A pRthvI ane tenA pasArAne, cc ane AtmA ane tenI pUrNatAne, kRpALu che, << :: e ja Izvare dareka jIvane vivekazakti ApI che jethI pUrAI ane bUrAIthI bacavuM te zuM che tenI samaja paDe, kharekhara te mANasanuM kalyANa thaze je peAtAnA AtmA pavitra rAkhaze, ane te khATamAM raheze je peAtAnA AtmAne patita karaze ' ( 911 thI 10 ), sAra chevaTe ame saMkSepamAM kurAnanA mULabhUta siddhAMtA tathA tenA upadezanA sAra ApIe chIe. kurAnanA mULa siddhAMtA nIce pramANe cheH Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tene upadeza 217 (1) "allAha eka che" te nikAra che. "te sakaLa sRSTine svAmI che," ane saune pitapotAnAM karmonA phaLa denAra che. e eka allAha sivAya bIjA koInI ArAdhanA na karavI joIe. (2) sau manuSya eka bhagavAnanAM saMtAna che ane paraspara bhAIbhAI che. " duniyAmAM te mANasa sauthI vadhAre AbarUdAra gaNAya che ke je bUrAIthI bace che ne bhalA kAmamAM lIna rahe che." (3) duniyAnA sarve mahAna dharmone AvirbhAva e IzvarathI thAya che. sau dharmone sthApakone eka ja rIte IzvarathI prakAza maLe che ne tethI sau dharmo sAcA che ane mULamAM "sau dharmo eka che." () judA judA dharmomAM sthala ne kALanA pheraphArane kAraNe rItarivAja, pUjAvidhimAM taphAvata che, mULabhUta siddhAMtomAM bheda nathI. leke potAnA dharmanA mULa siddhAMtone bhUlI jaIne laDAIo karavA lAgI jAya che, paramArthane badale "rItarivAje tatha pUjAvidhione vadhAre mahattvanAM gaNavA lAgI jAya che. " (5) << prArthanAveLAe bhakta pUrva ke pazcimamAM meM rAkhe te kharI vastu nathI." kharI vAta e che ke manuSya eka Izvarane mAne tathA bhalAInAM kAma kare. kurAnamAM nimAja ne rejA banene Adeza che. paraMtu na te nimAjane khAsa prakAra TharAvavAmAM Avyo che ke na rojAno kaDaka Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 gItA ane kurAna kAyade. nimAja ane rajAne artha eTalo ja che ke "mAnava bUrAIthI bacate rahe tathA bhalAM kAma karato rahe." "bhale koI paNa dharmane heya paNa je eka mANasa eka IzvaramAM mAnavAvALo heya ne paramArthakArya karavAvALo heya te tene nathI rahete koIne bhaya ke nathI tene hete zeka." (6) koI paNa dezamAM ke jAtamAM loke potAnA dharmanA siddhAMtane bhUlI jAya che tyAre allA koIka pAyagaMbara mokalIne temanAmAM sAcA dharmane sthApe che." ane janasAdhAraNane sanmArge vALe che. A rItanA "payagaMbaro" sau jAtemAM, dezamAM tathA kALamAM janme che. (7) " judA judA dharmonA saMsthApakamAM bheda je eTale ke keIkane mAna ne kaIkane na mAno e pApa che." (8) "kurAna pitAnI pahelAMnA graMthanI sAkha purAve che" eTale ke tene satya TharAve che, ane mahaMmada sAheba pitAnI pahelAMnA "payagaMbaronI punarAvRtti" mAtra che eTale emane sAcA puravAra kare che. (9) gItAnI peThe kurAna paNa khAsa khAsa saMjogomAM kaI AkramaNa kare te dharmarakSaNArtha hathiyAra upADavAnI rajA Ape che. paraMtu je zatru "pAcho phare ane tamArI sAthe na laDe athavA saMdhi karavA cAhe te tamane yuddhanI rajA Izvara nathI Apate." kurAnane siddhAMta che ke "dharmanI Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurAna ane tene upadeza ra19 bAbatamAM koInA upara baLajabarI na karavI joIe." dareka viSayamAM kurAnanI spaSTa AjJA che ke " je manuSya bIjAonA sarva dene mApha karI de, khamI khAya, bUrAIne badale bhalAIthI Ape te tene mATe zreyaskara che," "kAraNa ke Izvara saune kSamA ApavAvALe tathA dayALu che. ane "kharekhara Izvara tene ja cAhe che ke je bhalAI kare che." bIjI rIte kahIe to kurAnamAM TheraThera be vAtane ullekha che. eka "ImAna" (vizvAsa) tathA bIjI "neka amala" (satkarma). "ImAna"no artha e che ke dareka manuSya eka Izvara ane sau dezamAM tathA jAtemAM mekalela payagaMbaro upara, prabhupAThavela graMtha upara, pitAnI sadupravRtio upara ane paraloka jIvana upara zraddhA rAkhe. neka amala" (satkarma) ne artha e che ke dareka manuSya AtmAne kAbUmAM rAkhe tathA potAnA dehathI, dhanamAlathI, tathA dilathI saunI sAthe sadvyavahAra rAkhe." kurAnanA mULa siddhAMtonI vAta che tyAM sudhI to duniyAnA sarva dharmagraMthanI mAphaka kurAna sau dezane, jAtane tathA sau manuSyone vArase che; tathA koI paNa satyAnveSIne dharmanI tathA AtmAnI unnatino mArga dekhADavA mATe paryApta che. sadbhAvathI jenArane ema jarUra lAgaze ke kurAna mAnavadharmane upadeza Ape che je duniyA mATe ekasarakhe che ane sau dharmone maNi che. A mAnavadharmane hiMdu saMtoe premadharma" tathA musalamAna sUphIoe "majhahabe Izka" kahyuM che. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMIka vaLI strIo saMbaMdhI strIpuruSanA paraspara vyavahAra aMge kurAnamAM Thera Thera upadezAyuM che. A upadezene kAraNe e samayanA AraonA rItarivAjomAM ane TevomAM ghaNe sudhAre thaye, ane teo bUrAIothI bacatA rahyA tathA pavitra jIvananI tarapha vaLavA lAgyA. je rIte hiMduonI "nAradasmRti" mAM lakhyuM che- "trithA: kSetra voni naraH " eTale ke strIo kSetra che tathA puruSa temAM bI vAvanAra che, te pramANe kurAnamAM strIne khetInI jamIna sAthe sarakhAvavAmAM AvI che (2-223). bhAvArtha e che ke strInuM kAma puruSonI vAsanAtRtinuM nathI paNa vaMzavele cAlu rAkha tathA saMtAnane pALavAM e temano dharma che. mahaMmada sAhebanI pahelAM arabastAnamAM strIne kaI prakArano adhikAra na hata; temane bApadAdAnI milakatamAMthI kazuMye maLatuM na hatuM. emane darajaje jAnavaro ke gharavakharI jevo lekhavAmAM AvatuM hatuM.* kurAne AjJA karI ke "je rIte puruSane adhikAra strI upara che te ja rIte strIne adhikAra puruSa upara che" (2-228). "strI puruSane mATe ane puruSa strIne mATe, ane ekabIjAnI zobhA che" (2-187). kurAnamAM Thera Thera strIo sAthe vyavahAra rAkhavAne, nyAyapuraHsara vartavAne, temanA ghanamAlanuM rakSaNa karavAne * kurAnane aMgrejI anuvAda, maulavI mahamada alI, pa. 105 220 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 221 kaMIka vaLI upadeza karavAmAM AvyA che. strIonI pitAnI milakata upara ke "strIdhana"upara puruSane keI adhikAra nathI (2-229). kurAnanA samaya pahelAM strIne pitAnA bApa, bhAI ke dhaNI athavA bIjA keIna maraNa pachI tenI milakatamAMthI kAMI paNa bhAga maLatuM na hatuM. kurAne Adeza karyo? mAbApa ke najIkanA sagA je kAMI mUkI jAya temane eka bhAga puruSane ane eka bhAga strIne maLaze, bhalene milakata thoDI che ke ghaNI, saunA hissA TharAvelA che" (4-7). mAbApanA ke najIkanA sagAnA maraNa pachI nAnAM bALakane paNa kAMI maLatuM na hatuM. Arabano jUne kAyade hatuM ke "je manuSya bIjA upara humalo karatI veLA bhAle barAbara calAvI na jANe tene koI paNa milaktamAMthI kaze ye hisse nahIM maLI zake. * jeo rAtadivasa laDatA rahetA hatA teomAM A kAyade have svAbhAvika hatuM. kurAne bhaviSya mATe puruSanA, strInA tathA bALakonA bhAgo nakkI karI dIdhA" (4-11; 5-177). lagna mATe koI paNa prakAranI sagAMsaMbaMdhI vacce maryAdA na hatI, te eTale sudhI ke bApanA mRtyu pachI tenI strIo dIkarAnI milakata banI jatI. kurAne AvA niva rivAjane baMdha karyo tathA lagnasaMbaMdhInI maryAdAo bAMdhI dIdhI tathA kyAM kyAM lagna na thaI zake te nakkI karyuM (4-19,23). * kurAna -- mahamadaalI, pR. 201 gI-15 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 gItA ane kurAna pitAnI pariNIta strI sivAya bIjI kaI bIjI strI sAthe, bhalene te gulAmaDI hoya, strIpuruSa saMbaMdha kurAne varya gaNe tathA tene pApa gaNAvyuM (4-2pa vagere). "Izvara tamArA upara dayA karavA dhAre che; paNa jeo pitAnI vAsanAothI doravAya che teo Icche che ke tame IzvarathI AghA rahe." (4-27) dareka strIne yaMgya mArge dhana kamAvAne tathA tenA mAlika banavAne pUro adhikAra maLe. tamArA karatAM bIjAne Izvare vadhAre ApyuM hoya to tenI IrSyA na kare. je mANasa jeTaluM kamAze te tene pitAne mAla raheze; ane je strI jeTaluM kamAze te tene mAla kahevAze. IzvaranI prArthanA kare ke te tamArA upara kRpA varasAve. kharekhara prabhu sarva jANe che" (4-32). Ama hovA chatAMye strIne tathA bALabaccAMne rahevAne, khAvApIvAne baMdobasta kare e puruSane dharma gaNAvavAmAM AvyuM che, ane mAtAne dharma pUrAM be varSa sudhI bALakane dhavarAvavAne che (2-233; 4-34). je patipatnImAM kAMI jhaghaDo thAya te kurAna Adeze che ke eka paMca pati taraphane ane eka patnI taraphane ema be paMce ApasamAM suleha karAvI de, kAraNa ke Izvara saMpamAM sahAyaka che" ( -35). ane "saMpa kara e uttama cIja che" (4-28). Ama karavA chatAMye je meLa na thAya te viziSTa saMjogomAM ane kaDaka zaratothI chUTAcheDAnI chuTa kurAna Ape che; paNa garbhavatI strIthI chUTAcheDA na karI zakAya (65-4). chUTI thayela strInA bharaNapoSaNane yogya Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMIka vaLI 223 prabaMdha chUTA karanAra puruSe kara de che (2-241). "puruSane dharma che ke strI pratye nyAyanuM ane sadbhAvanAnuM vartana rAkhe ane na ja meLa khAya te premapUrvaka nikhAlasa dile bane chUTAM thAya"(2-231 vagere). chUTA thavAne strIne paNa eTalo ja adhikAra che eTale puruSane; paraMtu chUTAcheDAnI chUTa hovA chatAMye mahaMmada sAhebanI pracalita prasiddha kathA che. jeTalI vAtanI paravAnagI manuSyane ApavAmAM AvI che temAMthI vadhAremAM vadhAre ghaNAspada vastu chUTAcheDAnI che." (abu dAuda) ekabIjAnA maraNa pachI strI ke puruSane pAchuM lagna karavAnI chUTa kurAne ApI che (2-234). puruSa cAra lagna sudhI karI zake tevI chUTa kurAna Ape che, paNa A paravAnagI je AyatothI apAI che te ohadanI prakhyAta laDAI pachInI che. tyAre ghaNAkharA musalamAna puruSe laDAImAM mAryA gayA hatA. vidhavAonI ane anAthonI saMkhyA atighaNuM vadhI gaI hatI. vidhavAothI anAtha bALakanuM poSaNa thavuM muzkela hatuM. A saunA gujArAne baMbasta karavo jarUrI hatuM. strIo vadhAre hatI, puruSe pramANamAM thoDA hatA. vaLI bhaviSyamAM AvI laDAIo thavAnI hatI. AvA saMjogomAM je zleka maLe te A cheH ane tamane evI zaMkA thAya ke anAthenuM poSaNa A sivAya nahIM thaI zake te tamane yogya jaNAya temAMthI benI, traNanI ke cAranI sAthe lagna karI zake che. paNa je tamane ema lAgatuM hoya ke tame saunI sAthe sarakhI rIte nahIM hatIM zake. ne saune ekasarakhe saMtoSa nahIM ApI zake Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 gItA ane kurAna te mAtra eka sAthe lagna kare athavA jenI sAthe lagna karyA tyAM ja aTake. eka strIne paraNavuM uttama che jethI dharmamArgathI na caLI zake" (4-3). eka bIje sthaLe ullekhAyuM che. ane tame Iccho to paNa tamArI tAkAta bahAranI vAta che ke tame sau pariNItAo sAthe ekasarakho vyavahAra rAkhI zake" (4-129). Ama Araone vadhumAM vadhu cAra strIo sAthe lagna karavAnI paravAnagI ApavA chatAMye kurAna eka strI sAthenA lagnane pasaMda kare che. strI ke puruSa baMne mATe vyabhicArane pApa lekhavAmAM AvyuM che. vyabhicAra mATenI sajA evI che ke jAheramAM so phaTakA mAravAmAM Ave. dharmaniSTha musalamAnane vyabhicArI strI ke puruSa sAthe lagna karavAnI manAI che. te sAthe sAthe koI paNa strI upara vyabhicArane kheTe Arepa lagADanArane eMsI phaTakAnI sajA pharamAvavAmAM AvI che. (24- 1thI 4) e Adeza ApavAmAM AvyuM che ke prabhunI kRpA yAcatA. rahevuM jethI manuSya zetAnanI jALathI, apavitra vAtethI tathA vyabhicArathI bacate rahe tathA jIvanane zuddha rAkhI zake (24-21 vagere). pavitra jIvana ane vyavahAra e brahmacArI, vivAhita, mAlika tathA gulAma saune mATe Avazyaka manAyuM che (29-32, 33). paDadAnI bAbatamAM nIcenI AyatamAM saMketa che. "he rasUla! pitAnI patnIone, dIkarIone ane anya musalamAna strIone kahI de ke burakhe oDhI rAkhe. A Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaIka vaLI 225 vadhAre yogya che, AthI teo oLakhI zakAze tathA emane musIbatamAM nahIM mukAvuM paDe, Izvara kSamAvAna tathA dayALu che." (33-59) he mahaMmada! tamArI vAta jeo mAne che te musalamAna puruSane kahI do ke AvatAM jatAM pitAnI dRSTi nIcI rAkhe, pitAnAM aMge DhAMkelAM rAkhe, AthI emanuM jIvana pavitra rahI zakaze. kharekhara temanI sarva karaNIonI jANa Izvarane che. "ane je strIo tamArAmAM vizvAsa rAkhe che emane kahI do ke pitAnI dRSTi nIcI rAkhe, pitAnAM sarva aMge DhAMkelAM rAkhe, ane potAnA zaNagArane dekhAva na kare. mAtra e zaNagAra ke je bAhya che. burakho oDhe, pati, pitA, sasarA, dIkarAo, sAvakA dIkarAo, bhAIo, bhatrIjAe, bhANeje, athavA strIo, kare, athavA vyaMDhaLa ke nirdoSa bALake sivAya bIjA koInI pAse potAnA zaNagArane chata na kare; ane pagane Thamake na kare jethI nUpura vagere DhAMkelAM hoya tenI jAherAta thaI jAya, ane he bhakto ! tame sau Izvarane zaraNe jAo jethI tamAruM kalyANa thaze." (24-30, 31) Ama strI tathA puruSa bannene mATe nIcI daSTi rAkhavAne tathA lAjamaryAdAmAM rahevAno ekasarakhe hukama che. strIone te khAsa kahevAmAM AvyuM che ke temaNe pitAnAM AbhUSaNane dekhAva na kare; paNa kurAna pramANe te e jarUrI nathI ke strIoe gharamAM ja gedhAI rahevuM, ane hAtha, meM ke je sAmAnya kAmakAja mATe jarUrI che tathA je bAhya aMgo che te DhAMkelAM ja rAkhavAM. satkarmone badale svarga tathA mekSa strIne tathA puruSane samAna rIte maLe che. (3-194;4-124, 9-72; 16-97) Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 gItA ane kurAna kharekhara je puruSe tathA strIo IzvaranI IcchAne anuvarte che, je puruSe tathA strIo zraddhA rAkhe che, je puruSe tathA strIo IzvaranA Adezane anusare che, je puruSe tathA strIo satyanuM pAlana kare che, je puruSe tathA strIo pairya dhAre che, je puruSa ke strIo namratA rAkhe che, je puruSe tathA strIo dAna de che, je puruSa tathA strIo upavAsa vrata rAkhe che, je purUSa tathA strIo kAmavAsanAne kAbUmAM rAkhe che, je puruSa tathA strIo IzvaranuM haraghaDI ciMtavana kare che Izvara te saune mATe kSamA tathA mahAmeluM pAritoSika taiyAra rAkhe che. (33-35) jehAda (dharmayuddha) jihAda" zabda kurAnamAM judA judA arthomAM vaparAya che. ene sAmAnya artha e che je vastu sArI na hoya tene pitAnI pUrI zakti lagADIne sudhAravAno prayatna karavo 1 eTale ke koI paNa kAma mATe "bhAre prayatna" kara. kurAnamAM Thera Thera jihAda phI sabIlallAha"ne prayoga thaye che jene artha che -"IzvaranA mArge prayatna kare." IslAmanA AraMbhakALamAM kurezanA julamathI potAnI jAtane tathA dharmane bacAvavA mATe je musalamAne pitAnA vatana mAne cheDIne IthopiyA cAlyA gayA hatA temanA A kAryane "IzvaranA mArgamAM jAnamAlane bhege koziza karavAnuM kahevAyuM che. (8-72,74, 75) 1. mukadAta ImAma rAgiba, tAjulaarUsa 2. "garIbalakurAna"-mirajhA abula phajhala karA nA gAla para Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMIka vaLI 227 A jehAdanA koI paNa astrazastra sAthe saMbaMdha nathI. te samaya sudhI teA laDAInI paravAnagI paNa apAI na hatI; UlaTuM ema kahevAyuM hatuM ke musalamAnA zatruenA julamAne dhairyathI tathA zAMtithI koI paNa prakAranA badale lIdhA sivAya sahana karatA rahe ane ane tyAM sudhI kharAInA badale bhalAIthI Ape." '' 4 kurAnamAM keTaleka ThekANe khuda mahaMmada sAhebane kahevAmAM AvyuM che ke je leAkeA hajI tamArI vAtamAM vizvAsa rAkhatA nathI athavA jee musalamAna thayA chatAM saccAIthI tathA pavitratAthI tamArI sAthe vartatA nathI e saunI sAthe " jehAda' cAlu rAkhA eTale ke e saune samajAvavAnA prayatnAmAM kacAza na AvavA de. (9-73; 66-9) ahIM paNu jehAda ' nA saMbaMdha hathiyArabaMdha laDAI sAthe nathI. A AyatAmAM je musalamAnAnA ullekha che temanI viruddha na tA kadIye zastra ugAmavAnI rajA apAI hatI ke na hathiyAra vaparAyAM hatAM. " A AyatA aMge kurAnanA aMgrejI anuvAdaka maulavI mahaMmadaalIe lakhyuM che : << ahIM jehAda' eTale talavArathI laDAI karavI e . arabI bhASAnuM ajJAna sAbita kare che. '' evI ja rIte pacIsamI sUrAnI khAvanamI AyatamAM mahaMmada sAhebane kahevAmAM AvyuM che, " leAkeA sAthe kurAna mAraphata * jihAda kakhIra' eTale ke bhAre jehAda karI, '' ene artha e che ke pAtAnI pUrI zakti lagADI leAkeAmAM Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 gItA ane kurAna kurAnane pracAra kare ane samajAve. A viSe mahaMmada alIe lakhyuM cheH "AthI spaSTa thAya che ke "jihAda" zabda kayA arthamAM kurAnamAM vaparAya che. A vAta sau svIkAre che ke A sUrA makakAnA arasAnI che ke jene laDAI sAthe kAMI paNa saMbaMdha nathI. A Ayata pramANe satyane pracAra karavAne je yatna karavAmAM Ave te mAtra "jihAda nahIM paraMtu "kabIra' (bhAre) eTale ke "baDA jihAda" che...kurAnanA sarva bhASyakAre baijAvI, ImAma asIruddIna, abu dhyAna vagere-"jihAda" no A ja artha kare che."* jeo zatruonA kerathI bacavA mATe kyAMka bIje ThekANe bhAgI jAya paraMtu satya na choDe tathA vairya rAkhe ane svadharmanuM pAlana karatA rahe temanA A kAryane kurAne "jihAda" kahI che. (16-110) A pramANe dAna devuM, anAthane pALavA, anyane sahAya karavI, Apatti sahevI, A sarvane IzvaraprItyarthe "jihAda" kahevAyAM che. mahaMmada sAhebanI eka kathA che ke " sauthI moTI jihAda (prayatna) pitAnI vRttio upara kAbU meLavavAnI che eTale ke pitAnA krodhane tathA vAsanAone jItavAM. Ane musalamAna graMthomAM "jihAda akabara" eTale ke sauthI moTI "jehAda" kahevAI che. prArthanA karavI (namAja), upavAsa karavA, dAna devuM vagere dharmakAryomAM vadhAre samaya ApavAne, zrama karavAne mujAhadA" kahevAya che. * kurAna-maulavI mahaMmadaalI, pR. 721 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMIka vaLI 229 kurAna sAthe jeTale saMbaMdha che te anusAra jehAda zabdathI traNa vAto sApha thAya che (1) kurAnamAM jehAda zabda e prasaMge vaparAya che ke jene kazoye saMbaMdha laDAI sAthe ke hathiyAra uThAvavA sAthe nathI. dharmakArya mATenA ya "jehAda" kahevAyA che. (2) laDAI karavAnA arthamAM jehAda zabda AkhA kurAnamAM kyAMya paNa vaparAyo nathI. (3) khAsa saMjogomAM kurAne dharmaraNArthe hathiyAra uThAvavAnI ke laDAI karavAnI rajA ApI che, paNa kyAMya jihAda" zabda vaparAye nathI. "ketAla" zabda Ave che. (2-190 thI 15, 216, 4-74, 75, 84, 90, 94; 61-4) Akebata, Akherata, jannata ane jahannama (paraloka, karmaphaLa, svarga ane naraka). Akebata tathA Akherata" e be zabda kurAnamAM Thera Thera maraNottara jIvana mATe tema ja bhalAMbUrAM karmonAM pariNAma mATe vaparAyA che. koI sthaLe A jIvanamAM ja karmaphaLanI prAptinA arthamAM "Akebata" zabda Avyo che. (10-73) jannata (svarga) ane jahannama (naraka) A bannene ullekha paNa kurAnamAM ghaNe ThekANe thayuM che. svargamAM ke narakamAM AtmAo sadA mATe ke maryAdita samaya mATe * A viSayamAM maulavI cirAgaalInuM jihAda" ane maulAnA abula kalAma AjhAdanuM "ala jihAda phila isalAma' A be pustako manana karavA yogya che. hIrAlImika ane mIzana ala Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItA ane kurAna 230 rahe che te viSe musalamAna vidvAnAmAM matabheda che. paraMtu ghaNAkharA mahAna vidvAnAnA abhiprAya Ave cheH kr * kAI paNa AtmA haMmeza mATe narakamAM ja rahe e khyAla kurAnaneA nathI. '1 mahaMmada sAhebanI evI upadeza kathA paNa pracalita cheH kharekhara eka divasa evA Avaze ke jyAre kAI paNa mANasa narakamAM nahIM rahI jAya. x 2 kurAnanI keTalIka AyatA uparathI e samajAya che ke kurAnamAM svarga ane naraka e manuSyane pAtAnAM bhalAMpUrAM karmAMnAM piraNAmAnI kalpanA ApavA mATe alaMkArarUpe ullekhAyAM che. (14-24,25,26) uparanI AyatA aMge maulavI mahaMmadaalI lakhe cheH " AthI amane islAmI svarganuM rahasya samajAya che. dareka satkarma vRkSarUpe che je Rtu AvatAM kaLe che; eTale ke svargamAM manuSyane je phaLa maLaze tathA je sahajalabdha raheze te satkarmAMnAM pariNAme sivAya bIjuM kAMI nathI. svarganAM vRkSo e manuSyanAM satkamAM che, je vRkSonI mArka A jIvananAM satkAryAMnAM AdhyAtmika pariNAmeAne rUpe phaLa detAM rahe che. e paNa dhyAnamAM rAkhavuM joIe ke kurAnamAM satkarmAne suLavaMtAM vRkSo sAthe sarakhAvyAM che te| zraddAnI tulanA jalapravAha ke naherA sAthe karI che. ApaNA pArthiva deha pANIthI banyA tathA Takayo che. tethI kurAnamAM satpuruSo mATe kahevAyuM che ke te zraddhALu che, paramArtha kare che; svarganuM varNana karatAM kahevAyuM che ke e eka udyAna 1. dhI hAla kurAna ", le. mahamada alI, pR. 472-73 2. kaMjhala-umAla, bhAga 7, pR. 245 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra71 kaMIka vaLI che jemAM nahera vahe che. ahIM naheze zraddhAnA arthamAM che, ane udyAnanAM vRkSo e manuSyanAM satkarmo che."1 kurAnanI ka7mI sUrAmAM jyAM svargamAM judA judA prakAranI nahereno tathA phaLano tathA narakamAM UkaLatAM pANane ullekha che tyAM A sarvane mAtra misala" athavA misAla (rUpaka-daSTAMta) kahyAM che. (47-15) kyAMka kyAMka A duniyAmAM bhagavela duone bUrAM karmonAM phaLa rUpe narakanI Aga lakhAvAyAM che. (40-6) keTaleka ThekANe satkarmonA puraskArarUpe dunyavI vATikAene svarga kahevAya che. (5546) mahaMmada sAhebanI upadeza kathAomAM temaNe misaranI, IrAkanI tathA IrAnanI saritAone "svarganI nahere" kahI che. jannata zabdanI sAthe "hura" ne upayoga kurAnamAM cAra ThekANe thayuM che. narajAtivAcaka "hura" ne strIliMgI zabda "hIro" che tathA te bannenuM bahuvacana paNa che, te ravI tathA puruSa baMne mATe vaparAya che. svargane vAyado strI tathA puruSa mATe ekasarakhe karavAmAM AvyuM che. je zabdomAM "hura" nuM varNana che te parathI ema samajAya che ke pArthiva vAsanA ke kAmanA sAthe e "hura" zabdane kAMI paNa saMbaMdha nathI. (44-14, 37-48; pa6-36) 1. "dhI holI kurAna', pR. 517, pAdaTIpa 2. "musalima ", bhAga 2, pR 351 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 gItA ane kurAna "bAhya dRSTie "dUra' zabdathI strInuM varNana hovAnuM manAya che paNa kharI rIte A jiMdagInAM karmonAM pariNAmonuM varNana che. je zabdo vaparAyA che te dviarthI che. A AdhyAtmika vastuone sthala rUpe varNavAI che. kurAnamAM kyAMya evuM kahevAmAM nathI AvyuM ke parabhavamAM paNa ahIMnAM ja rUpa tathA saMbaMdhe strIpuruSanAM raheze. je maLaze te bannene strIne ke puruSane ekasarakhuM maLaze; eka vAta spaSTa thAya che ke parabhavamAM je maLaze tene aihika sukho sAthe kAMI ja saMbaMdha nathI. aihika tathA pAralaukika vastuo nirALI che." mahaMmada sAhebanI eka upadeza kathA che: Izvara kahe che ke pitAnAM priya bhakto mATe Izvare je mIThAM phaLe taiyAra rAkhyAM che tene A sthala daSTi sAthe, A kAne sAthe ke A buddhithI anubhava karavA sAthe kazoya saMbaMdha nathI." (bukhArI) kurAnanuM manana karavAthI eka vAta spaSTa thaI jAya che ke kurAnamAM svargane tathA narakane je vicAra darzAvAye che te rUpaka rUpe che, sthUla sukhaduHkha sAthe tene saMbaMdha nathI. jannata'ne artha arabImAM "bAga" athavA ArAmanI jaga" thAya che, ane "jahannama' jerusalema pAsenI eka zerI hatI ke jyAM agninI pUjA karavAvALA rahetA hatA. "jahannama" "Aga" ke "musIbatanuM sthAna e arthamAM che. "dojakha" phArasI zabda che je saMskRta dhI helI kurAna," le mahamada alI, pR. 870, pAdaTIpa Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 233 kaMIka vaLI duHkha nI mAphaka nIkaLe che. phArasI zabda "phiradosa" aMgrejI "paiseDAIjha ane saMskRta "prAdezya eka ja che. jUnA IrAnIe zahera bahAranA upavanane "prAdezya" athavA paradaisa" kahetA hatA te parathI "phiradesa" tathA "pereDAIjha" zabda banyA che. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koo nahIM hai gaira koo nahIM hai g2aira bAbA, koaI nahIM hai g2aira. hindU musalima sikha asAo, dekha sabhI haiM bhAjI bhAjI, bhAratamAtA sabakI mAtA : yaha dharatI hI sabakI mAo. bhata rakha mana meM baira : g2aira / bAbA ! koaI nahIM hai koo nahIM hai g2aira, bAbA ! koo nahIM hai aura. bhArata ke rahane vAle kaise kAle 1 kaise gore. chUta achUta ke jhagar3e pAle paDa gaye jisase jAnake lAle. kAhe kA yaha baira bAbA ! kobhI nahIM hai g2aira 1 koo bAvA ! nahIM hai g2aira, koaI nahIM hai g2aira. rAma samajha rahamAna samajha le dharma samajha zrImAna samajha le masajida kaisI maMdira kaisA Rate asthAna samajha le. 234 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 235 komI nahIM hai aura kara donoMkI saira bAbA! koNI nahIM hai gaira : koI nahIM hai gaira, vAva ! hoLI nahIM hai aura. socegA kisapanameM bAbA ? kyoM baiThA hai banameM bAbA ? khAka malI kyoM tanameM bAbA ? DhuMDha le usako manameM bAbA ! mAMga sabhoMkI khaira, vAva! jo nahIM re raH kolI nahIM hai gaira, vAvA! zorDa nahIM hai aura. nathI parAyuM keI* nathI parAyuM koI bhAI! nathI parAyuM kaI hiMdu muslima zIkha IsAI gaNaje saune bhAI bhAI, bhAratabhUmi saunI bhAI A dharatI ja badhAnI AI vera rAkhavuM no'yaH bhAInathI parAyuM koI bhAratanA sau rahevAvALA, zuM gorA ke zuM che kALA; chUta achUtanA jhaghaDA ghAlyA, * "koI nahIM hai gaira no bhAvAnuvAda, bhAIne sthAne "sajajana bhAyA" ke "vahAlA" ke "bAbA paNa yojI zakAya. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 gItA ane kurAna ekamekane ati raMjADayA ! vera nahi A heAya : bhAI! nathI parAyuM koI. rAma lahe rahemAna lahe tuM, dharma samaja ImAna samaja tuM; maMdira masjida devadAra tuM, IzvaranAM sau dhAma samaja tuM; sau ce vaMdana yogya : bhAI! nathI parAyuM kaI kaI rIte zoce tuM bhAI ? zIda beThe vanamAMhIM bhAI? bhasma zIdane arthI bhAI? zodhI le tene uramAMhIM ! bhaluM IcchavuM hoya : saunuM bhaluM IcchavuM hoya? bhAI! nathI parAyuM keI 4 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ' : vamamata ueny oue ees peqepeupaNa 99090 USmaHSB TIMLABEss * * dharma eka ja che | ' 'mArI daDha mAnyatA che ke jagatanA badhA mahAdharmo : sAcA che, badhA Izvare nirbhelA che, ane badhA teno ja Adeza phelAve che, ne te te vAtAvaraNamAM ne te te dharmamAM UcharelA lokonI AdhyAtmika bhUkhane tRpta kare che. huM nathI mAnato evo samaya kadI Ave jyAre ApaNe kahI zakIe ke jagatamAM dharma eka ja che. eka arthamAM Aje paNa jagatamAM mULa dharma eka ja che. paNa kudaratamAM kyAMye sIdhI lITI che ja nahIM. dharma e aneka zAkhAovALuM mahAvRkSa che. zAkhAo rUpe dharmo aneka che ema kahI zakAya; vRkSarUpe dharma eka ja che. '' - gAMdhIjI. * dharmane samajo sAta pustakono saMpuTa 1. hiMdu dharmanuM hArda 40.00 2. rAma ane kRSNa 20.00 3. buddha ane mahAvIra 15, 00 4. gItA ane kurAna 30.00 5. hajarata mahamada ane islAma 20.00 6. Izu khrista ra0.00 7. azo jarathuSTra 5.00 A sAta pustako ekasAthe kharIdanArane rU.150ne badale rU. 60mAM ApavAmAM Avaze. kiMmata : 150/- (seTanA). ISBN 81-7229-124-8(Set)