Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ // dharmanA daravAjAne jovAnI dizA athavA tattvA'tattva vicAraH zrImadAnaMda vijaya mUrIzvara (prasiddha nAma zrI madAtmArAmajI) laghuziSyena amaramuninA saMkalitaH // prasiddha karanAra, muni amaravijaya jainapAThazAlA. gAma sIrazAlA-tAlukA Amalanera. _(jillA khAnadeza.) satyavijaya presa,-pAMcakuvA navA daravAjA, amadAvAda. vIra saMvata 2434. saMvata 1964. sane 1907. kImata AnA pAMca Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ // anukramaNIkA - // prakaraNa zrIjaM. viSaya -- 1. graMthonI stutirUpa maMgalAcaraNa duhA2 samyak eTale sAcAne sAcu jANavuM te. 3 samakitanA navabheda ane teno vicAra. 4 navabhedanI ayogyatAmAM jIvanA bhedonuM udAharaNa. 5 samyaktvanA bhedo viSayamAM zlokothI svarUpa. 6 vADIlAlanA lekhano Apasa ApasathI vicAra. 7 vyavahAra samakita ane teno vicAra. 8 dIpaka samakita ane teno vicAra. iti prakaraNa trIjAno vicAra. have prakaraNa cothuM - 25 bolanaM. 9 pacIza (22) bolano sAmAnya vicAra. 10 pacIza bolanA keTalAeka namunA. 11 te keTalAeka namunAno vicAra. 12 te pacIza bolamAMnA pramANa viSayano vicAra. 13 te pacIza bolamAMnA nayonA viSayano vicAra. 14 cAra nikSepanA viSaya saMbaMdhI vADIlAlanoja lekha. 15 nikSepa saMbaMdhI DhakanA lekhano vicAra. 16 prathama nAma nikSepa sUtra ane tenuM lakSaNa. 17 vIjo sthApanA nikSepa, sUtrapATha ane tenuM lakSaNa. 18 tRtIya dravya nikSepa, sUtrapATha ane tenuM lakSaNa. 19. caturtha bhAvanikSepa, sUtrapATha ane tenuM lakSaNa. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat pRSTa.. 8 9. 11 12 16 18 21 23 24 23 (7) 9. 27 33 37 44 50 51 55 58 61 www.umaragyanbhandar.com
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 126 20 DhUMDhake batAvelA prathama nAma nikSepano vicAra. 21 DhUMDhake batAvelA dvitIya sthApanA nikSepano vicAra, 22 DhUMDhake vatAvelA tRtIya dravya nikSepano vicAra. 23 DhUMDhake vatAvelA cauthA bhAva nikSepano vicAra. 24 cAra nikSepanA viSayano tAtparya. 25 DhUMDhakanA sUtra viSayika cAra nikSepano vicAra. 105 26 nikSepAnA bodhanA mATe kiMcit vicAra. 27 sAmAyika upara ghaTAvIne btaavel| cAra nikSeponuM svarupa.118 28 cAra nikSepanA viSaye zaMkitta puruSano pUrva pakSa. 125 29 have te zAMkita puruSa, samAdhAna. 30 pharIthI bIjI zaMkA ane tenuM samAdhAna. 128 31 badhIdunIyA paNa cAra nikSepa mAne che. teno sAmAnya vicAra. 131 32 DhUMDhaka ane mUrtipUjakano nikSeponA viSaya saMvAda. 134 33 jaina siddhAMtomA varNana karelI kriyAonA nikSepornu 117 34 DhUMDhake agaDaM bagaDaM rUpe lakheguM sAta nayonuM svarUpa.. 35 jina pratimA upara stavana be. 36 samyaktvanA 67 bolanu prakaraNa 5 muM. 37 eja volano siddhAMta ane DhUMDhakanA lekhano mukAbalo karIne batAvelo che. 181 38 mithyAtva nAmanA prakaraNa sAtamAno vicAra. 39 dUMDhakanA dayA nAmanA dhruva tArAnu svarUpa. 2010 - - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ // OM namo vItarAgAya. // // prastAvanA // pAThakavarga ! pArvatI nAmanI DhUMDhanIe, anuyogadvArasUtrano kiMcit mAtra paNa Azaya samajyA vagara, gaNadhara mahArAjAothI viparIta thaine, ApaNI matikalpanAnI jAla pAtharavAne, satyArthacaMdrodaya nAmanA pustakanI racanA karI, aneka lokAMne aMdhAkuvAmAM nAkhavAno upAya kayoM hato. te pustaka mArA vAMcavAmAM AvavAthI, bhavya puruSonA hitamATe tenuM, kiMcit mAtra digadarzana thavA uttara lakhI rahyo hato. / eTalAmAMja pharIthI eka bIjU paNa pustaka jovAmAM AvyuM, tenuM nAma jotAM, samyakta, athavA, dharmano daravAjo, paraMtu vicAra karI jotAM, jainamatanA krama vinA, tatvanA viSayothI asta vyastapaNe ghaNeka ThekANe racAyalaM hovAthI, kevala bhrama - cakramAMja pADI de tevaM mAlama paDayuM / A pustakano racanAra kona haze tenI tapAsa karatAM, prakAzaka hovo joiye, ema arpaNapatrikA vigarethI nizcaya thayo / kemake tyAM lakheluM cheM ke, pUjyapAda zrI maNilAlajI mahArAja mhArI dakSiNanI musApharI vakhate Apa zrInAM darzana thatAM Ape, samyakka, viSayamAM mhArI keTalIka zaMkAonaM samAdhAna karI mhane te viSaya upara svataMtra lekha lakhavA zaktimAna karyo, rahenA smaraNArtha A nhAnakaDuM pustaka Apa zrIneja savinaya arpaNa karavAnI rajA lauMchaM. ityAdi AbhArI bAla. vA. mo. zAha. A arpaNapatrikA uparathI spaSTapaNe samajAya che ke, prakAzaka ane graMthano yojaka ekaja puruSa che / jaNAvavAnuM eja che ke, amArA DhUMDhaka zrAvako paNa lakhANa karavAne sarva mahA puruSothI nirapekSa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ thai ghaNA Agala vadhavAne jAya che, paraMtu eka paNa vAtano vicAra puktapaNAthI karyA vinA jaina siddhAMtothI, temaja jaina graMthothI tadana viparItapaNe moTA moTA vicAro karavAne uttarI paDe che. / ane paramArtha samajyA vinA mahAn mahAn AcAryone, temaja gaNadhara mahApuruSone paNa, dUSita karIne je manamAM Ave che te bakI kahADe che. / jemake satyArthacaMdrodaya pRSTa 75 o. 7 mAM DhUMDhanI pArvatIe bakI kAhayuM che ke. sUtroMmeM ThAma ThAma jina padArthose hamArA vizeSa karake AtmIya svArthabhI siddha nahIM hotA hai unakA vistAra saiMkaDe pRSToM para likhadharA hai. ... ahI vicAra karavAno eTaloja che ke, gaNadhara mahArAjAothI paNa, DhUMDhanI pArvatInI buddhi, keTalI badhI Agala doDIne gai cha / kemake zAstromAM to arbu lakheluM che ke, eka sUtrano artha paNa anaMta che, evI mahA gaMbhIravANIthI gaNadhara mahArAjAoe sUtranI gUMthanI karelI che, te mahA gaMbhIravANIne, saiMkaDo pRSToMpara nirarthakapaNe kahetAM, DhUMDhanI kAi paNa vicAra karyoM hoya tema jaNAtu nathI. / te DhUMDhanI pArvatInuMja anukaraNa, zAha vADIlAla motIlAle paNa karyu hoya ema jaNAya che, paraMtu ApaNA darajAno vicAra bilakula karyo nathI, ane je manamAM AvyuM te bakI kAhaDI, kevala samajyA vinA aDadA lu bhaiDI kAhaDayu che. / paraMtu eka paNa mahApuruSano Azraya lai lekha karavAmAM utarelA hoya ema jaNAtu nathI / kemake teoja upodaghAtanA pRSTa. 12 mA lakhe che ke, jJAnano daravAjo kema kholavo shene mATe teo kuMciyo mukatA gayA che, ema lakhI. pRSTa. 13 mAM lakhe che ke, vAcaka e mahAjanonAM nAma puchavA ichA karaze, paraMtu jyAM sarva mahAjanonI noMdha eka sarakhI che tyAM kotuM nAma deva / ema kahI chevaTamAM kahe che ke jo vAcakane nAmano kahovATa na hoya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ to te nAma jaina che, ana hu~ to vItarAganI noMdha e nAmathI aulakhAva vadhAre pasaMda karuM chaM. have A lakhathI vicAra karavAnA e che ke, jyAre jananI ke vItarAganI noMdha karIne batAvavI che temAM, vADIlAla zAhane graMthonuM ke siddhAMtanuM nAma ApatAM konI corI hatI ane vAcakane nAmathI kahovATa thavA, paNa zuM prayojana hatuM ? kemake pustakanuM nAma, samyaraka, athavA dharmano daravAjo rAkhekheM che. / ane pRSTa. 13 nA aMtamA zAha. vADIlAla paNa lakhe cha ke, dharmarUpI mehalamA praveza karavA mATe. prathama samyatkano daravAjo kholavo joie, e daravAjethIja mahelamA praveza thAya che, A vAta koNa kabula nahIM rAkhe / / have A lekha uparathI paNa vicAra karo ke, je jainadharmarUpI mehalamA praveza karavA mATe samyakarUpI daravAjA kholavAne tatpara tharbu che, te kAi jevI tevI vAta nathI, kemake prathama daravAjAnIja khabara na paDe to pachI mahelamAM te praveza zI rIte thai zake ! vAste sUtranuM ke graMthay nAma avazya batAvakuMja joituM hatuM. / kemake ThAma ThekA' jANyA vinA samyakanA lAbhane mATe pAThakavargane kai dizAmAM phAMphAM mAravAM. ____ ane je jaina nAma ApyuM che, tamAM paNa vicAra karavA jevU cha. / kamake jainamA zvetAMbara, ane digaMbara. A ve saMpradAya ghaNA vakhatathI jUdA paDelAche. / ane DhUMDhIyA, temaja terA paMthI, je che teto mUla vinAnI eka DAlarUpe che. / vAste samyaktarUpI dharmano daravAjo jovAne, sUtra athavA mahApuruSonA graMtharUpI dizAnuM avalokana jarura tharbuja joituM hatuM? - agara tamo digaMbarane kabUla na rAkhatAM zvetAMbarane kabUla rAkhatA hazo to te mUrtipUjakoja che ! agara tamo jorA jorI kadI ema kahevA mAgazo ke sanAtana zvetAMtarato amoja chIye ? tApaNa amo, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakka, athavA dharmanA daravAjAnI kuMcIyonA kahevA bAlAnAM nAma, ane te siddhAMtanAM nAma to, avazyaja puchIzuM ? kemake je AkuMcIyo che te, amArA jANavA pramANe DhUMDhakoe mAlAM bIza sUtra che temAM cheja nahI ? to pachI kyAMthI batAvI zakavAnA cho ? valI Azcarya to eja che ke, jenA gharanuM yatkiMcit leDa bhAgo cho, teno mela (arthAta hizAbe) tamArAdhI malI sakato nathI eTale, yadvA tadvA bakI temaneja corInu Ala mukavA prayatna karo cho, to pachI tamArA jevA gaMThIchoDA te bIjA kone gaNanA ? kemake tamo pRSTa. 211 mAM ema lakho cho ke, mastAnI bhaizoe sUtronA zuddha jalane, graMtharUpI zIMgaDAMthI DohalI kAdavamizra kartuM che. / / paraMtu A amArA kiMcit mAtra karelA vicArathI, vicAra karI jUvo ke, mastAnI bhaizonuM AcAraNa karavA vAlA, tamArA DhUMDhako che ke bIjA koi che ? kemake prathama to DhUMDhanI pArvatIe, gaNadhara mahArAjAothI paNa viparIta thaine, mastAnI bhaisanuM AcAraNa karI jaina siddhAMtonA saiMkaDo pRSToMnA lekhane nirarthaka TharAvyA / ane A samyaktta nAmanA pustakanI racanA karI badhAe jaina tattvonuM viparItapaNuM karavAthI tamo bhaisAnu AcaraNa karavA taiyAra thayA cho ? kemake sarva jainAcAryone tucha samajI, ApaNI mUDhamatineja Agala mukavA taiyAra thayA cho. / mATe tamArI jainatatva samajavAmAM buddhinI prabalatA keTalI che, ane tamo jainatatvonA viSayamAM zuM samajelA cho, tenuM digdarzana thavA mATe, sUkSmavicArAne choDI dai, kevala sthUla viSayono vicAra karI batAaar, kramAkrama paNAno paNa vicAra choDIne sUcI dharAnA nyAyI vicAra karavAne utarI paDIza. / / ke jethI vAcakavargane aadi ane samajatAM paNa kaMTAlo Ave nahIM / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ // dharmanA daravAjAne jovAnI dizAnu zraddhIpatraka // pRSTa. olI. 5-21 6-6 11-6 zruddha. samyaktva. hizAva. samyaktva A samyaktva zabda jyAM Ave tyAM samajI levI amo pharI zraddhI patrakamAM dAkhala karatA nathI. paMcedrI karaloja Upa samAsau zelIne tanAthI 13-24 16-17 21-18 36 42--6 43=10 46-11 47-8 51-21 58-14 62-20 69-10 azruddha. samyakta hizAbe samyatka 66-20 69-16 73-17 kharakhero mohagharamAM jIvarasavA vtrAva sayaM yuktapaNAthI yakAya tirarthaka paMcedrI karelAja satrapATha gar3atAe 66---3 rUSabha RSabha evI rIte " RSabha " zabda badhe ThekANe samajI levo vAraMvAra amo nAMdha karatA nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat upa samAsao zailIne tenAthI kharekharA mohanagharamAM jIvarasavA davvAvastayaM sUtrapATha gadbhattAe puktapaNAthI zakAya nirarthaka www.umaragyanbhandar.com
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 77-6 103 - 16 111-10 147 -- 3 147-11 147-11 152-3 152-25 161-10 179-21 176-18 194-2 195 - DelI anaMta AvazyakathA thayalA thayelI no pATha bevaDI thayelo che / RjusUtra A 4 je hayamAM tarata matAnA rujusUtra lesvano tyAre jyArathI gauta anaMta AvazyakathI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 4 RjusUtra A je hRdayamAM taratamatAnA RjusUtra lekhano tyAre gautama samAptojAtaH samAptIkRtaH je sahajapaNAthI samajI sakAya tevA zabdonI nAMdha amoe zudhI patramAM grahaNa karavAnI upekSA paNa karI che tyAM pAThaka vargaja sudhArIne vAMcavAnI bhalAmana karuchu. // www.umaragyanbhandar.com
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ // OM namo zAMtamUrttaye // // dharmanA daravAjAne jovAnI dizA. // // maMgalAcaraNa. || duhA. vItarAga vANI namuM, sUtra samudra agAdha / // 2 // 11 3 11 praveza karavA tehamAM, prakaraNa nahI che bAdha // 1 // paraMparAnA jJAnano, che jeha mAMhi mAla / choDI kumati tehane, cAle apaNI cAla gotAM mAre tehamAM, mAri hAtha cau phera / kurka darapaNanI pareM, manamAM bAMdhe jera sAce kUM jUThA kaheM, jUTheku kahe sAca / aratha anartha matithI kari, nAce bahu vidha nAca ||4|| mATe tattva dizA grahI, grahI valI gurunA pAya / bhaNe bhaNAve tehano, duHkha saba dura palAya // 5 // samakita nathi mithyAtva che, jihAM nahI zuddha vicAra | daravAjo nathI dharamano, che caugatinuM dvAra || 6 || ema jANI huM Adaru, samakita taNo vicAra / dizAvalokana kAraNe, lakhizuM bola ducAra // 7 // 1 sUtrarUpa samudramAM gotAM mAravAthI, amArA DhUMDhaka, bhAiyo prakaraNo jUve che teno paNa Azaya, guru vinAnA samajyA vagara, darpaNamAM pratibiMba jovAvAlA ajJAnI kukaDAnI pare, graMthakAro prati jera bAMdhe che, paraMtu yogya vicAra karI sakatA nathI / dUho. 3 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ // dharmano daravAjo, prakaraNa tIjAno vicAra // vADIlAla--pRSTa. 34 o. 3 thI lakhe che ke, guru pAsethI melavavAnuM zuM hoi zake ? samakita, athavA samyaktka, samyak eTale ruDA prakAre jANavApaNuM te. eno sarala artha eTaloja ke sAcAne sAcA tarIke olakhavU te, A vAta lakhavAnuM prayojana e che ke, sAcAne sAcaM jANavU tenuM nAma samyaka cha. e vAta satya che. paraMtu dharmano daravAjo e nAmathI pustakanA lakhavA vAlAe, sAce sAcuM samajelaM che ke nahI te vAtano vicAra amArA lekhathI vAcakavarga kare te vAste A vAta prathama TAMkI batAvI che, emAM vizeSa vicAravArnu e paNa che ke, akSaranA arthanI bhUla haze te sAmAnya mAtra ke. havAze, paraMtu jainatatvanA viSayane, ulaTa pAlaTapaNe kahI, kevala svadurAgrahane sthApita karavA prayatna karelo hase to te, tadana viparItarUpa hovAthI, mahA mithyAtvaja gaNAze. te vAta upara vAcakavagane, vizeSapaNe khyAla karI lakSa rAkhavAno che. prathama hamArA DhUMDhaka bhAIyo, akSarono sAmAnya mAtra artha paNa, ulaTapaNe samaje che to pachI tatvanA viSayane kevI rIte samajyA haze ! jUvo prakaraNa 3je, pRSTa 36 o 11 mAMthI temane lakhelI gAthA ane artha. nathyi carittaM samatta vihaNaM, dasaNe u bhaiyavvaM // samatta caritAI jugavaM, puvvaM ca sammattaM 1 arthaH-samakita vinA cAritra ( munipaNuM temaja zrAvakapaNuM ) nathI, darzana athavA samakita jyAM che tyAM, ubhaya ( samakita ane cAritra banne ) che, samakita ane cAritra e benA yugalamAM prathama samAkata Ave che. have e gAthAno kharo artha zuM che te lakhI batAvIye che. navo uttarAdhyayana chApAnu, pRSTa 810 / adhyayana 28 mAM. / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaka vinA cAritra na hoya, temaja samyaka hovA chatAM paNa cAritranI bhajanA, arthAt hoya athavA nA paNa hoya. jo kadApi samyaka ane cAritra eka sAthe thayeTa hoya, to paNa pUrvamA samyakaja thAya, ane pachIthI cAritra prApta thAya. evo artha TIkAkAre, temaja TabbAkAre, karelo che. tene samajyA vagara kaMina kaMi lakhI mAyuM che. darzana kaho athavA samyaka kaho ekaja artha che, tene judA rUpamA mukI kevala goTAlo vAlI dIyo che. ane "dasaNeu bhaiyavvaM" arthAta darzane sati tu bhajanA, ema artha karavAno hato teno ubhaya che, ema artha karI dekhADelo cha. A ekaja gAthAnA arthamAM keTalo badhoM goTAlo che, te pAThaka vargane vicAra karavAthI jaNAI Avase. eja pramANe, vadhA jaina tatvone viparItapaNe lakhI goTAlo vAlI dIdho che, te amArA sthUla mAtranA vicArathI paNa vAcaka varga sArI rIte samajI sakaze. evI AzA rAkhI A lekhano prAraMbha karelo che. // have tatvapaNAnA pharakano vicAra karavAne utarI paDIye che. vADIlAla-pRSTa 38 o. . mIthI lakhe che ke, samakitanA 9 bheda che|| ? dravya samakina. / 2 bhAva samakita. / 3 nizcaya samakita. / 4 vyavahAra samakina. / 5 niHsarga smkit.| 6 upadeza smkit.| 7 rocaka samakita. ( kAraka samakita. / 9 dIpaka smkit.|| vicAra-prathama vADIlAlane, amo eTalaMja puchIye che ke, je namoe A trijA prakaraNamAM, samyaktvanA nava bheda la.syA che te. ane prakaraNa pAMcamAmAM, samyakanA 67 bola larakhyA che te. tamArA mAnya karelA kayA sUtrathI athavA mAnya karelA kayA prakaraNa graMthathI lagnyA che. ane tamora te mUtranu athavA prakaraNa graMthatuM nAma kama batAjyu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI, tenuM kAraNa kAi samajAyu nahi. zuM tamoeM tamArI aphalathI lakhyA che ke mUrtipUjakonA graMthanI corI karIne lakhyA cha, tenuM vAcaka vargane zuM samajavU ? amArA jANavA mujaba to, tamoe mUrtipUjakonA graMthanIja corI karIne lakhyA hoya ema jaNAya che. kemake tamArAthI tharelI moTI moTI bhUtyo jovAmAM Ave che. ane bhUla paNa tyAMja thAya ke, je bIjAnA gharanI corI karIne sAhukAra banavAne jAya. agara tamo sUtrathI, athavA tamArA mAnya karelA prakaraNa graMthathI, lakhyA hoya to tene sarvathA prakArathI mAnya rAkhI nAma pragaTa karo ? agara tamo lakhaso ke, amoe amArI akalathI lakhyA che. ke game tyAMthI lakhyA che. tamane puchavAnI zI jarura che. to temAM jaNAvavAna eTaluMja ke, dharmanA daravAjAne jovAnI icchA to, sarva prANImAtra ne hoya che, tema te dharmanA daravAjAne, jovAnI amone paNa pUrNa abhilASA thayelI che. tethI ThAma ThekA' puchavAnI jarUraja che. tamo kahe so ke, amoe to amArI akalathI lakhyA che. to tamArA ane amArA jevA alpamatinA puruSo, A jainadharmano daravAjo batAvI zake nahi, evo nizcaya karI tamArA tucha lekhanI upekSA karI choDI deizaM. ane te jainadharmanA daravAjAne jovA sAru, sAgara buddhinA mahApuruSone ja, Azrita thaizaM. ane tamo jenA gharanI caurI karocho temaneja, tuchakAra karI, vicAra zakti pAmelAnI paMktimAM, dAkhala thavA jAvocho, e kAMi tamAru, sajjanapaNAnu lakSaNa janAtu nathI. A amArA karelA vicArane, ekAMtamAM baisI niHpakSapAtapaNe, vicAra karI joso eTale mAlama paDaze. ane jo khalapaNuja dhAraNa karI, vAMkI najarathI joso to, ulaTuja mAlama paDaze. temAM to tamArI prakRtinoja doSa gaNAze. have mUlanA vicAra upara AvIye che. // tamoe jevI rIte Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra samyakkanA, nava bheda karyA che, tevI rIte koi dina paNa banI zake nahI. ane tevI rItanA nava bheda, koi AcAryAe karyA paNa nathI, kemake tamArA karelA, cha bheda zudhI zAstrakAroe, 'vivakSAnA vaza thaine, z2adI jUr3hI rIte bave bhedaja karIne batAvelA che. paraMtu ekaja vivakSAthI samyakkanA cha bheda karIne batAvelA nathI. ane tema banI paNa zake nahIja. kemake dravya samyaka, ane bhAva samyakamAM, jeTalA samyakkanA bheda karyA hoya, teTalA badhAe bhedono, samAveza karI zakAya che, tethI vIjA badhAe bhedo, tenA avAMtara bhedoja gaNAya, mATe dravya samyakka, ane bhAva samyakka, e ve bhedaja, vivakSAnA AdhInathI nyArA gaNAya. kemake dravyasamyatkama bhAva samyatkano samAveza na thai zake. ane bhAvasamyatkama, dravya samyatvano samAveza na thai zake. mATe vivakSAnA vazathI, samyatkanA e be bhedoja, gaNAya che. jemake vivakSAthI, jIvanA bave bheda karIye. jIva 9 saMsArI ane 2 mukta. / athavA 3 sUkSma. ane 4 bAdara. | athavA 5 trasa ane 6 sthAvara. | A je jIvanA cha bheda che te, va bhedanI nyArI nyArI vivakSAthI, karIne batAvyA, tene, jIvanA cha bheda kahIne, khIcar3o karI zakAze ! koi dAhADo paNa, cha bheda nahIM kahIzakAya mAtra vivakSAthI bave bhedaja, kahA jAya, paNa evI tinA vivakSAthI karelA babe bhedono, eka ThekANe khIcaDo na karI zakAya. agara jo tema dhatuM hota to, baMba bheTe nyArA pADIne na kahetA, ekaja jagopara cha bheda karI batAvatAM zAkArone, zuM aDacaNa paDatI 1 aneka prakArathI zipyane, bodha karAvava. nI ichAnA Adhina thaI nAnA prakArathI karelA bheTo samajavA / A prakAre sarvatra samajI levu. 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ z hatI. ? isa vAste tamAro lekha vicAra pUrvakaja nathI. // juvo zAtrakArono abhiprAya. samyatkaM caikadhAjIve, tattva zraddhAnamevaca // nizvaya vyavahArAbhyAM darzanaMca dvidhAmataM. 1 || arthaH- tattvanA zraddhAna mAtranI vivakSAthI, samyatkano bheda ekajagaNAya. ane nizcaya, ane vyavahAranI vivakSAthI, teja samyatkanA, ve bheda paNa karI zakAya che. 1 / / emAM samajavAnuM eche ke, cetanA lakSaNathI jema jIvano eka bheda gaNAya. tema zraddhA na mAtrathI, samyatkano paNa, ekaja bheda gaNAya. kemake jyAre cetanA lakSaNathI jIvanuM, olakhANa karAvavA mAMDayuM. to temAM sarva jIvono, samAveza thar3a javAthI, ekaja bheda gaNyo. temaja zraddhAna mAtranA lakSaNamAM paNa, sarva samyatkanA bhedono, samAveza thai jAya che. // tevIja rIte nizcaya ane vyavahAranA samyatkamAM paNa, badhAe samyatkanA bhedono, samAveza karI zakAya che. jema saMsArI ane mukta. athavA sUkSma ane bAdara. athavA trasa ane sthAvara. jIvomAM jUr3hA jUr3hA prakAranA vivecanathI sarva jIvono samAveza karI zakIye che. tevIja rIte. A samyatkanA viSayamAM paNa, jUr3hI jUr3hI vivakSAthI, cha bheda zudhI, aa bheda, bhinna bhinna paNe samajavAnA che. paraMtu aDada magane bhegA iDI kAhADavAnA nathI. have jUvo niHsarga ane gurUpadeza samyatkanA paNa, ve bheda, vivakSArthI bhinnapaNeja batAvyA che. yathA- tIrthakRtprokta tatttreSu, ruciH samyatkamucyate || labhyate tatsvabhAvena, gRrUpadezato yathA // 1 // arthaH- tIrthaMkara bhagavAnanA kahelA, tattvomAM je ruci, tenuM nAma samyaka che. ane tenI prApti, veja prakArathI thavAno saMbhava che. paraMtu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ thA. trijA prakArathI, prApti thavAno koi rItathI paNa saMbhava nathI. eka to svabhAvadhI paNa, samyatkanI prApti thAya che. ane vIjI rIte, guru mahArAjanA upadezathI prApta thAya che. // 1 // ___ have emAM vicAradhArnu e che ke, samyatkanA, tamo game teTalA vIjA bheda, vivakSAthI karo, paNa A be prakArathI trisarA prakAre prApta thavAnuja nathI. A ve bheda, je vatAvyA, te prAminI vivasAthI karIne batAvyA che. paraMtu tamArI tareM khIcaDo rAMdhyo nathI. __ have guNanI vivakSAthI, traNa bheda, pharIthI paNa, karI batAve che. // yathA. sampaka darzanametaca, guNatastrividhaM bhavet / / rocakaM dIpakaM caiva, kArakaM ceti nAmataH / 1 / / arthaH-A sampaka darzananA, guNapaNAnI vivakSAthI, traNa pakAranA bheda paNa, karI zakAya che. 1 rocaka. / 2 diipk| ane 3 kAraka. // 1 // emAM samajavAnuM eche ke, jema: strI, puruSa, ane napuMsaka, / ema jIvanA traNa bheda karatAM caurAzIlAkha jIvayoninA, jIvono samAveza karI zakAya paNa jIva, eke bahAra rahe nahI. tema A traNa kAranA samyakamAM paNa, samyatkanA jeTalA bheda avAMtarathI karIye, te badhAe bhedono samAveza thai jAya. / / ihAM zudhI tamArA nava bheda vatAvelAnu, sAmAnya svarUpa kahI batAvyu. // have eja viSayamAM kiMcit spaSTa karI batAvIye che. // jemake. jIvanI eka bheda-cetanA lakSaNathI. // jIvanA ve bheda--1 saMsArIne 2 muktaH / athavA sUkSma / ne bAdara. / athavA. trasa ne thAvara. / / jIvanA traNa maMda--1 strii.| 2 puruSa. ! 3 napuMsaka. // jIvanA cAra bheda -? devatA. / 2 manuSya. / 3 tiryaMca. / 4 nArakI. // jIvanA pAMca bheda. / - ekeMdrI. / be iMdrI / tereMdrI. / caureMdrI. / paMceMdrI. // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanA cha bheda--- pRthvIkAya. 2 apkAya. / 3 teu kAya. 4 vAukAya. / 5 vanaspatikAya. / 6 trasakAya. / / have Aje cha prakAra mudhImAM, nyArI nyArI vivakSAthI, jIvAnA bheda karI batAvyA, te vadhAno sarvAlo karIne, jIvanA 25 bheda karI zakIzuM ane evI rIte jIvanA 25 bheda lakhatAM yogya paNa thai zakaze : koi dina ema lakhI paNa na zakAya. ane lakhavAthI yogya paNa na thAya. ane koi samajyA vagara lakhe to te jainamArganI zelIthI viparItaja gaNAya. temaja samyakanA nava bhedamAM paNa thayaMkheM che. jUvI ke. prathama zraddhAna mAtranI vivakSAthI, samyatkano ekaja bheda, zAstrakAroe batAvyo. // pharIthI. nizcaya. ane vyavahAranI vivakSAdhI. samyatkanA be bheda, karIne batAvyA. valI prAptinI vivakSAne laine paNa, be bheda, nyArAja kahI vtaavyaa,| jemake. 1 niHsarga samyatka. / 2 ane gurUpadeza samyatka. // eja pramANe 1 dravya samyatka. 2 bhAva samyatka. / / ane eja samyatkane, guNanI apekSAthI, traNa prakArathI kahyu. jemake. 1 rocaka samyatka. / 2 dIpaka samyaka. / 3 kAraka samyaka / ane eja samyatkanA, vivakSAthI, pAMcabheda paNa karI vatAvelA che, te pAMca bhedane, tamoe pRSTa. 218 thI samyatkanI sthiratA nAmanA 9 mA prakaraNamAM, bhinnarUpe, samajyA vinA varNavyA che. // yathAca zlokaH / AdAvopazamikaMca, sAsvAdanamathA'paraM kSayopazamikaM vadyaM kSAyikaM cetipaMcadhA ? arthaH--1 aupazamika samyatka. / 2 saasvaadn.| 3 kSayopazamika samyatka. / 4 vedaka. / 5 kSAyika samyatka. / A pAMca bheda paNa, vivakSAthI samyatkanAja karelA che. teno paramArtha zuM che, tenu kAMDa paNa tamo samajyA nathI, tethI sthiratA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ r nAmanuM muM prakaraNa jUdU pADI, aDar3ha, maga bhegA bhaDDI javA jevaM karI mukeluM che / kemake tamoe pRSTa 218 mAnI. nIcenI paMktimAM evaM lakhyuM cheke, / sAsvAdana samakita eka bhavamAM, utkaSTa pAMca vAra pharasI mithyAtvamAM paDe / A lakhANa tamAruM kevala samajyA garaja che, kAraNa mokSa jatA sudhI je jIva, arddha / pudagala parAvatana saMsAramA bhramaNa kare, te jIvane tyAM sudhImAM pAMcaja vAra sAsvAdana samakitanI pharasanA thAya. evo zAstrakArono spaSTapaNe lekha che, paraMtu eka bhavamAM, pAMcavAra pharase evo lekha nathI, ane e sAsvAdana samakAlo jIva, arddha pudagala paribhramaNa kareM, evaM to tamo paNa lakho cho, tyAre vicAra karo ke, eka bhavamAM pAMcavAra pharaze to pachI arddha pudgala kAlamAM keTalI vAra pharase, teno paNa koI niyama to hovoja joiye ! ane pRSTa 219 mAM. lakho cho ke, kSayopazama samakita eka bhavamAM, utkRSTa asaMkhyavAra Ave / e lekha paNa tadana viparItaja che, kemake kSayopazama samakita vAlo jIva, mokSa jatA sudhI je anaMta saMsAra bhramaNa kare; temAM asaMkhyavAra te jIvane te kSayopazama samakita utkRSTapaNe Ave, paraMtu eka bhavamAM asaMkhyavAra Abe evo siddhAMtamAM lekha nthii| mAMTeja amo kahI ye leke, samyatkanA viSayamAM, sadgurunI prasAdI lIghA bagara, mUtijakonA graMthonI corI karIne, tamo sabhyatkanA viSayane leI bhAgyA cho. tethIja tamArAthI, kaDabaMdha besatI thaI sakatI nathI. topana ApaNe Apato sampatkadhArI tharDa beThA ho, ane je mUrttipa konA graMthonI corI karI lekha lakhochoM, temaNe to cora TharAvavA ma yatna karo cho, te to tamo moTAmAM moDaM sAhAsikapaNuMja dhAraNa karo cho, have tamArAja lekhathI parasparano vicAra paNa A samyatkanA viSayamAM kiMcita mAtra karI tAvIye chIye. / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUvo ke. pRSTa. 39-(1) pehalu dravya samakita-zrI vItarAgadeva agara temanI AjJAnusArI munirAjano, bodha sAMbhalI koi mANasa, mAtra zraddhAthI tene satya mAne. ityaadi.|| pRSTa. 45 mAM--(6) TuM upadeza samakita-guru AdinA upadeze karIne malelaM samAkita te.|| pRSTa. 39 mAM-(2)vIja bhAva samAkita.jIva ajIvAdi navatatva kAiyA Adi pacIza kriyAe vigere aneka bheda jANI, zuddha aMtaHkaraNathI sarda he te.| pRSTa. 40 mAM-(3) triju nizcaya samakita, jJAna darzana-cAritra-tapaH ecArane viSe, nizcaya vyavahArAdi 25 bolanuM svarUpa jANe tevA mANasanuM / / prathama A babe bhedano vicAra karIe che ke tamoe, ? lA dravya samyatkamAM, ane 6 ThA upadeza samyatkamA pharaka karI batAvyo ! tamo eja kaheso ke, vItarAga deva ane munino bodha, dravya satyakamAM. / ane chaThA bhedamAM, ekalA guruno upadeza hoya, to zuM A chaThA bhedamAM vItarAga devano bodha kAmamA Avato nathI ke ? je bheda karIne batAvo cho. ane zuM vItarAga deva gurupaNAmAM dAkhala karI zakAze nahIM ke ? te paNa chaTA upadeza samyakamAM, AdipadathI tamoe dAkhala to kareloja che. to pachI tamArA lekhathI dravya samyakamAM, ane upadeza samyakamAM, zo bheda karIne batAvavAne mAgo cho ? teno vicAra tamoja ekAMtamAM besI ne karI juvo, ke tamAruM lakhANa tamArAthI yogya rIte, jainamArganI zailI pramANe, thayeTu che ke nahI ? / AvI rIte vicAra vinAno lekha lakhI, vicAra zakti pAmelAnI paMktimAM to bhalavAne jAvo cho, ane je vRkSanI DAla upara baisI ArAma bhogavo cho, tene ApaNI alpabuddhino kuhADo, hAthamAM lei kApavAna taiyAra thayA cho. pachI kayA vicAravAlA puruSonI paMktimAM bhalavAne mAgo cho| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ koi muMDita hota to vadhAre zikSAnAM vacana kaheto. tamane to mAtra eTalaMja kahuM chu ke, vicAra pukta karyA vagara, lAMbA lAMbAM je pagalAM bharocho ne, durbhavI abhavI Adi vacanoMne vAparo cho, te tamArAja AtmAne duHkhadAi thaze. bIjA koi durbhavIne abhavI thavAnA nathI. A dravya samyatka, ane upadeza samyatkano, vicAra kiMcitmAtra karI btaayo.| have bhAva samyatka. ane nizcaya samyatkano, vicAra tamArAja lekhathI kiMcit mAtra karIye che. / / bhAva samyatkamAM jIvAdi nava tattva. ane pacIza kriyA vigerene jANIne sardahe. // ane nizcaya samyakamAM, jJAna, darzana, cAritra tapaH e cArane viSe, nizcaya vyavahArAdi 25 bolanuM svarUpa jAne / emAM vicAravAna e che ke, e be samyatkanA viSayamA tamoe bheda zo karI batAvyo, te kAi samajAyuM nahI. tamo eja kehazo ke, bhAva samyatkamAM nava tatvAdikane sardahe, ane nizcaya samyatkamAM jJAnAdika cAranA svarUpane jANe, tema kahevAne tamone abakAza nathI. kemake bhAvasamyakamAM paNa navatattvAdika jANI zuddha aMta:karaNadhI sardahe ema lakheluM che. agara tamo ema kahezo ke, prathamanA bhAva samyakamAM sardahavApaNuM che ane nizcayasamyakamAM sarda havApaNuM amoe lagyu nathI, te paNa kahI zakAze nahI. kemake jyAM sardahavApaNuM nahI hoya tyAM samakitapaNuM nathI rehatuM, to nizcaya samyakapaNuM kyAthI raheze. chevaTa tamo eja kehazo ke, nizcaya samyaka AvyA pachI pArcha natuM nathI. ane bhAvasamyaka pArcha natuM rahe che, te paNa namAru kehabuM samajyA vagaranuMja che. / kemake bhAvasamyakamAM, ane nizcaya samyatkamAM, upazama samyaka, kSayopazama samyatka, ane kSAyika samyaka, e traNa mUla bhedono samAveza thAya. tethI bhAva samyatkamAM, temaja nizcaya samyakamAM, eka kSAyika samyaka vinA, bIjA samyatkano evo nizcaya nathI thai zakato ke, A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ velu jAyaja nahI. mAtra eTaloja nizcaya karI zakAya che ke, te jIva aMte mokSagAmI jaruraja thAya. / vAste je bhAva cha, teja nizcaya che, ane nizcaya che teja bhAva che. mAtra nAmanA bhedathI tamoe samajyA vagara kuTI mAreluM che. emAM vizeSa e che ke, dravyasamyaskanI sAtha bhAva samyatka joDekheM che. / ane nizcayasamyatkanI sAthe, vyavahAra samyatkane vivakSAnA AdhIna thai joDIne batAvelu che. / paraMtu banne prakAranI vivakSAmAM arthapAye ekano ekaja nikalavAno che. mAtra vizeSa e che ke, nizcaya vastu zu cija, ane bhAvavastu te zuM cija che, tenA paramArthanI tamane khabara na paDavAthI, ApaNA mana goThato artha karI, paMDitAi pragaTa karI che. / paraMtu eTalo zoca na kayoM ke, evI juThI paMDitAi koNa cAlavA deze // vADIlAla. pRSTa. 43 mAM 4 thu vyavahAra samakita, saMvegAdi pAMca lakSaNathI pravartavaM te. (eka pustakamAM lakhyuM che ke-67 bolamAMnA 61 bolanA guNe karI sahita upazama. ane kSayopazama. samakitI jIvatuM je samakita te vyavahAra smkit.| vicAra-A lekha paNa prakAzakano samajyA vagaranoja cha, kemake nato vyavahAra samyaka samajyA che, temaja nato nizcaya samya. tkane samajyA che, temaja nato samyatkanA lakSaNano artha paNa samajyA che.| kemake, upazama samyatka, ane kSayopazama samyatka, e banne bheda vyavahArasamyatkanA gharanA nathI teto nizcaya samyatkanA gharanA kaho, agara bhAva samyatkanA gharanA kaho, to paNa artha to ekano ekaja che. paraMtu judApaNuM kAMija nathI. kAraNa ke jaina siddhAMtomA mukhyapaNAthI jIvanA nija guNa rUpa upazama, kSayopazama, ane kSAyaka, e traNaja samya ka ch| ene bhAva samyaka kaho agara nizcaya samyaka kaho. paraMtu upazamAdi traNa bhAva samyaka sivAya mukhyapaNAthI samyatkano cotho Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhedaja nathI. ana bIjAja je bhedo zAstrakAroe karelA che te paNa vivakSAnA vazathI thayelA che, topaNa vyavahAra samyatkanA choDIne, upazamAdika lakSaNa pUrvaka je samyatkanA bhedA che ne badhAe bhedoMne samAveza e traNa samyatkamAMja thAya che.| jUvA tattvArtha mahAsUtraM-- aupazamika kSAyiko bhAvo mizrazca jIvaspasvatatvaM. ___ artha-apazamika, kSAyika, ane mizra evaNa tattva kSayopazamathI, thayelA athavA karmanA kSayathI thayelA e jIvanA svatatvarUpa bhAva che, ane eja rUpa samyatka che. ane eja rUpI cAritra paNa che, ane jJAna che te ve bhAvathI cha, ekato kSayopazamika. ane vIju kSAyika bhAvathI, vAste bhAvarUpathI, ke nizcayarUpathI upazamAdika lakSaNa pUrvaka je je darzana (samyatka) nA bhedo. ana bhAvarUpathI, ke nizcayarUpathI, je je cAritranA bhedA varNavelA che. te badhA, e traNa bhAvamAMnAja bhedo ch.| ane jJAnanA je je bhedo che te kSayopAzamika ane kSAyika mAtra beja bhAva rUpanA cha. / paraMtu jJAna darzana aMne cAritrarupa je-jIvanA nija guNa cha te cothA bhAvathI cheja nahIM, / A badhu kahavAnuM prayojana e che ke, upazama, ane ayopazama, samyaka cha, te vyavahAra samyaka nathI paraMtu nizcaya samyaka cha, ane saMvegAdi pAMca lakSaNa cha teto, nizcaya samyatkane jaNAvavAvAlAM tenA cinharUpe che, jemake, dhumADAnA goTA nikalavAthI jANI zakIya ke, ahIM agni balI rahI che, paraMtu dhumADAneja agni nahI kahI zakIye, nema saMvegAdi pAMca lakSaNane, samyaka paNa na kahI zakAya. || ana e pAMca lakSaNo paNa, jene nizcaya samyakamAMnuM ekAda samyaka prApta thayuM hoya, teneja e cihnarUpathI pragaTa hoya, paraMtu vyavahAra samyaka vAlAne jarura pragaTarUpe hoya, ema koi dAhADo paNa nizcaya na karI shkaay.| have mUlanA viSayapara AvIye che. // je namo saMvegAdi pAMca lakSaNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ thI pravartavU kahIne, vyavahAra samakita kaho cho. teto dhumADAna agnirUpathI varNana karavA je karyu che, kemake dhumADAnA lakSaNathI to amino nizcaya karavAno che, kAi dhumADo agnirUpe thai javAno nathI, tema anirUpe karI devAno paNa nathI, / mAtra saMvegAdi pAMca lakSaNathI, je nizcaya rUpathI traNa prakAranAM samyaka kahelAM che, temAMthI ekAda samyakta paNa prApta thayelaM hovU joiye, ema anumAna karavAnuM che. jemake dhumADo nikale che. mATe agni hovIja joiye. temaja saMvegAdi pAMca lakSaNathI samyakapaNAnI mAsina anumAna karI levAnuM che. // vaLI emAM vicAravAnuM e che ke, jyAre 67 bolamAMthI. 6? bolane tamArA karelA samyakanA nava bhedamAMthI, mAtra eka vyavahAra samyakamAM, dAkhala karo cho, to pachI samyakanA pAchala rahyA ATha bheda, ane bola to rahyA che cho, to te tamArA karelA ATha samyakanA bhedamAM, cho bolane, kevI rIte vaheMcIne Apazo, are devAnAM piya ? mahApuruSonI AzAtanA karI je viparIta thayelA hoya, temanI pAse puchavAthI, A jainamArganI sUkSma zailInuM jJAna, koi dina paNa na Ave. ane jyAM jyAM vicAra karavA besIzuM tyAM tyAM viparIte viparIta, jovAmAM Avaze. // ihAMje 67 bolamAMthI. 6? bolane, vyavahAra samyatkamA AcAryoe kahI vatAvyA che, te nizcaya, ane vyavahAra nAmanA, be bhedanI vivakSAnA AdhIna thaineja kahyA che. ane vAkInA cha bolane, nizcaya samyakamAM samAveza karI dIdhA che. / evIja rIte dravya, bhAvamAM, paNa 67 bolatuM vahecaNa karavAnuM hoya to te mahA puruSoja karIne vtaave.| athavA rocaka, dIpaka, kArakamAM paNa karI batAve. / vaheMcaNI karI ApavI te to mahApuruSonuja kAma che, paNa apaNA jevA alpamatithI vahecaNa na karI zakAya. ihAMpara samajavAnuM ghaNuM che, paNa thoDAmAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' , ja vivecana karI, AMganA vicArAne tapAsIzaM. have z2avA - pRSTa. 67 o. 1 mI thI - 9 dIpaka samakita - dIvA vIjA upara prakAza nAkhe paNa potAnI taletI aMdhAruja rahe tema, durbhavI. ane abhavI, jIvoM anya janone pratibodhI mokSanAM sAdhano batAve, paNa potAne, gaMDI bheda, dhAya nahIM, saMyama lai dravyakriyA kare paNa aMtara ko raMja rahe, evA puruSanuM samakita te ' dIpaka' samakita gaNAya che. " amo to paramezvarane khole baiThelA chIe " evaM samajanArA khuda jaina varganAja keTalAka sAdhuo-sapheda vastravAlA pILAM vastravALA, temaja dizA vastravAlA sAdhuoM, paNa dIpaka samakitI hoya che || vicAra - A tamArA lekha uparathI vicAra karatAM tamo ka paMktimA cho te kAMi samajAtu nathI, kemake, tamArA mAnya karelA sUmAM to Abhedoja nathI, ane je, dIpaka samyakka vAlA hoya, te paNa jainanA cAlatA ghorI mArgamAMja hovAno saMbhava che, kemake bIjA jIvone pratibodhI mokSanAM sAdhano batagvanAra puruSa, pote aMtarathI dharmanI zraddhA rahita korokaDaka hoya topaNa, athavA gaMThIbheda na thayo hoya topaNa, prathama ApaNe Apa lokadekhAva pUrti paNa jainanI zuddha kriyA karI, bIjAne batAvyAvinA, temaja zuddharUpa jainamArgano Upadeza ApyAvinA, mokSanAM sAdhano batAveche, ema kahIzakAyaja nahI. te koNa hase anekona nahI, teno nizcaya, jJAnI mahArAja jakarI sake / anaM tamoe je sapheta vastravAlA, pIlA vastravAlA, temaja * dizA vastravAlAmAM, nizcaya karI batAvyo, tethI amoto emaja kahI ye le ke, A dunIyAmAM tamArA jevo koI bIjo mahApuruSaja nahI hoya, kemake, A mahAgUDha viSayamAM vacaNa karIne batAvI dIdhI : amo " puchIche ke, tamoe tamArA pakSanA DhUMDhaka sAdhuone, kai paMktimAM dAkhala karyA ? kemake je dIpaka samakitavAlA hoya tepaNa, jainanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 zuddha cAlatI krIyA karavAvAlAmAM, temaja zuddha prarUpaNA karavAbAlAmAMja, hovAno saMbhava karIsakAya / paraMtu tamo DhUMDhakoto temanAthI ( arthAt cAlatI zuddha kriyA karavAvAlAthI. ane zuddha prarUpaNA karavAvAlAthI ) bhinnapaNe thaine vAsa karocho tethI te zruddha kriyAvAlAnI. ane zuddha prarUpaNA karavAvAlAnI paMkti mAtramAM paNa dAkhala thaizakatA nathI te mATeja puchavaM paDayuM che. AvA mUDhapaNAnA lekhamAM tamone amAre kahevaM zuM vicAra karyAvinA svachaMdapaNe AvA anucita lekha lakhI phogaTa hAsyanA pAtra zA vAste banocho. ane evA anucita lekha lakhavAthI kAMI tamone dhananA gaThaDA malIjAya ema samajavaM nahI. teto nyAya mAraganA lekhathIja malase. tema parabhavanA kAryanI siddhi paNa nyAyanAja lekhathI se. paraMtu viparIta lekhathI thavAnI nathI ema khAsa vicAra karavAno che itpala madhikalikhanena // itizrI maddhijAyAnaMda sUrIzvara laghuziSyenA'maramuninA dharmanA daravAjA saMbaMdhi samyaktanAmnastRtIya prakaraNe tatvAstatva vicAra: saMkalitaH || ke cinmUlAnukUlAH katicida pipunaH skaMdha saMbaMdha bhAjaH chAyA mAyAMtikecitpratipadamapare pallAvAnullavaMti pANau puSpANi kecidadhati tada'pare gaMdhamAtrasyapAtraM vAgvalle: kiMtu mUDhAH phalamahaha nahi draSTumapputsate // 1 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ // have. prakaraNa. 4 thAno vicAra. // // pacIza dRSTi. (pacIzabola ) pRSTa. 49 thI. tathA pRSTa.51 thI. 52 sudhii.| pacIzabola nIcepramANe. (1-2 ) nizcaya. ane vyavahAra. ( 3-4 ) dravya. ane bhAva. (5-6 ) vizeSa. ane avizeSa. (7-8-9-10 ) nAma nikSepa,sthApanA nikSepa. ___ dravya nikSepa. bhAva nikSepa. (4) (11-12-13-14) dravya. kSetra. kAla. ane. bhAva. (15-16-17-18) pratyakSapramANa. anumAna pramANa. upamApramANa. ane Agama pramANa. (6) (19-20-21-22-23-24 25 ) naigamanaya. saMgrahanaya. vyavahAranaya. RjusUtranaya. zabdanaya. samabhirUDhanaya. ane evaMbhUtanaya. // iti pacIzadRSThi. athavA. pacIza bola. // // pacIza dRSTi ( pacIza bol)|| prakaraNa. 4 nI saruAta. pRSTha 49 thI-vADIlAla zAha lakheche ke. eka cijaupara jema vadhAre dizAmAMthI dRSTi paDe tema te vadhAre spaSTa dekhAya / jaina tatvajJAna dareka bAbata upara 25 dRssttithii| 25 dizAthI / 25 AMkhothI najara pheMke che. // pRSTa. 50 o. 10 thI-e pacIza bola dharmasaMbaMdhI. temaja vyavahAra saMbaMdhI. dareka bAbata upara lAgu pADIsakAya che.||-------- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 vicAra--je 25 bola dareka cIja upara lAgu pADavAnuM lakho cho te lakhANa yathAyoga thayelu nathI. / kemake te pacIza bolane, sAta dhaDAthIja zAstrakAroe vahecaNa karI ApelA che, ane te sAta dhaDAthIja dareka cIjanI, ane dareka bAbatanI vaheMcaNa karavAnI che. paraMtu. ekaja vakhatamAM, ane ekaja vivakSAnA vazathI, eka cIja upara e 25 volone lAgu pADavAnA nathI, tema lAgu paNa paDI zakatA nathI, / ane tamoeje lAgu pADIne batAvyA che. teto tamoe tamArI mUDhatA pragaTa karI batAvI che. / kemake te sAte dhaDAthI bhinna bhinnapaNe, ane jUdI jUdI vivakSAthI, te te viSayothI sarva padArthone, te te vibhAgamAM vaheMcaNa karIne vicAravAnA che. jemake. / nizcaya ane vyavahAranI vivakSAthI nizcaya. ane vyavahAramAM, sarva padArthonI vehacana karavAnI che. / athavA vivakSita eka cIjamAM nizcaya, ane vyavahAranI, apekSAne AdhIna thai evo vicAra karavAno che ke, e cIja nizcayanA gharanI che ke, vyavahAranA gharanI che, evI rIte bhinna bhinna paNe ane bhinnabhinna vivakSAnA AdhIna thai, sAta dhaDAnA rUpathI sarva padArthono vicAra karavAno che. ane teja pramANe. prakaraNa ratnAkara, bhAga pehalAmAM pAchalanA eka prakaraNamAM, pacIza bolathI bhinna bhinna vivakSAnA AdhIna thai nava tatva upara utArIne batAvelA che, paNa ekaja vivakSAnA AdhIna thai te pacIza bolane batAvelA nathI. / teno yathArtha paramArtha sadgurunI kRpA vagaranA tamo, kiMcit mAtra paNa samajyA vagara, bhramacakramAM paDIne, bhinna bhinnapaNe samajavAnA pacIza bolane, ekaja vivakSAthI joDIne batAvo cho, teto jaina dharmanA nirmalatatvone dRSitaja karIne batAvo cho. ema khAsapaNAthI vicAra karavAno cho. kAraNa ke, ekaja vakhatamAM, ane ekaja vivakSAthI, ekaja padArthanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAthe, 25 bola rUpe, athavA 25 dRSTithI vicAra karavAno nathI, ane tema koi dina thai zakato paNa nathI, ane tema karavU evI jainazAstrakAronI zailI paNa nathI. / emAM dRSTAMta e che ke, jIvano eka bheda, cetanA lakSaNathI / / jIvanA be bheda, saMsArI ane muktinaa.| athavA sUkSma ane vAdara. / athavA trasa ne thAvara. // jIvanA traNa bheda-strI, puruSa, napuMsaka, // jIvanA cAra bheda-devatA. manuSya. tiryaMca. nArakI. // jIvanA pAMcabheda-ekeMdrI, be iMdrI, tereMdrI, caureMdrI, paMceMdrI. // jIvanA cha bheda-pRthvIkAya, apakAya, teukAya vAukAya, vanaspatikAya, ane trasakAya. / / A lekhathI vicAra karavAno e che ke, cetanA lakSaNathI jyAre jIvono vicAra karavA beThA tyAre sarva jIvomAM cetanA lakSaNaneja tapAsI levAno che. / / ane jIvanA saMsArI, ane, muktinA, be bhedanI vivakSAnA vaza thai vicAra karavA beThA tyAre, saMsArI jIvono ghaDo alaga karavo, ane muktinA jIvono ghaDo alaga karavo. / athavA ve bhedanI vivakSAne AdhIna thA koi puche ke, amuka lakSaNano jIva, saMsArI ke mukta, to te je vibhAgamA dAkhala thato hoya te vibhAgano vatAvavo. / eja pramANe sUkSma, ane vAdaranI, vivakSAmAM vicAra karavAno che. / sUkSma jIvonI vaheMcaNa mUkSmamA dAkhala karavI, ane vAdara jIvone vAdarapaNenA dhaDAmAM batAvavA. // agara ekanI apekSAthI vicAra karavo che to, sUkSmane mUkSmapaNe vicAravo, ane vAdara hoya to tene bAdara kahevo. // eja pramANe, trasa ane thAvaranI vivakSAthI trasa ane thAvarano vicAra karavAno che. // eja pramANe, traNa liMganI vivakSAthI sarva jIvone, traNa liMgamAM vahacaNa karI devA. eja pramANe, cAra gatinI vivakSAthI, cAra gatimAM sarva jIvonI vacaNa karI levAnI che. / / pAMca iMdriyonI vivakSAthI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMca iMdriyomAM. // ane chakAyanI vivakSAthI, chakAyamAM paNa sarva jIvonI vaheMcaNa karI zakAya che. / / paraMtu, lakSaNanI vivakSAno eka bheda. / ane saMsArI mukta / sUkSma. bAdara. / trasa thAvara. e ve prakAranI vivakSAnA 6 bheda, / ane liMganI vivakSAnA traNa, / gatinI vivakSAnA cAra, / iMdriyanI vivakSAnA pAMca, / kAyanI vivakSAnA cha bheda, // 1 / 6 / 3 / 4 / 5 / 6 // A sarva malIne 25 no AMka thAya che, teno pacIza bolathI, ekaja vakhatamAM, ane ekaja vivakSAthI, ane ekaja padArthanI sAthe, ghaTAvI na zakAya. / ane koi ghaTAvavAne prayatna kare to, te jaina zailIthI viruddhaja gaNAya. / yadyapi ekaikamAM ekai.karnu anugatapaNuM jovAmAM Ave che, jemake, cetanA lakSaNa, vadhAe bhedonI vivakSAmAM joi zakAya che, tema mukSma bAdarapaNuM paNa joi zakAya cha, trasa thAvara paNAthI paNa ajAnane bhramita thavA je jaNAya. che ane liMgapaNAthI paNa bhramita thavAya che, ane gatinArUpathI paNa bhramitapaNuM thAya che, ane iMdriyonA vicArathI paNa bhramitapaNuM thAya che, tema kAyanI apekSArthI paNa bhramitapaNuM thAya che, kemake ekanI vivakSAmAM, bIjI vivakSAnA svarUparnu anugatapaNuM rahevAthI, ajAna vargane bhramita thavA jevaM mAlama paDe che. paraMtu, sUkSma dRSTithI bArikapaNe vicAra karI jotAM te 25 bolathI karelI vivakSA, jaina tatvothI, ane jaina mArganI zailIthI, tadana viparIta mUDhapaNArthAja karelI che, ema spaSTapaNe jaNAi Ave che. // jUvo. pRSTa. 81 thI jJAna upara utArelA 25 bolanA namunA rUpathI lakhI batAe~ chu.|| 1 samyaka sahita aMtaraMga ( abhyaMtara ) bhAve yathA tathya jIvAdikanuM jANapaNuM te. nizcayajJAna. / / 2 guNa sahita padArtha- yathA tathya prakAza, te zuddha bhAva. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavahArajJAna. / / 3 zuddha sardahaNA rahita mithyAvI- je jJAna te dravyajJAna. / temaja A lokamAM kIrti malavA arthe bhaNa te paNa dravyajJAna. / / 4 jina AjJA. ane zuddha sardahaNA sahita ekAMta nirjarAne arthe jJAna bhaNavU te bhAvajJAna. // have. pRSTa. 82 thI-dravya. kSetra. kAla. bhAva. AcAramAMnA. dravya. ane. bhAva. 11 dravyajJAna-paTa dravyanuM yathA tathya svarUpa jANavU. tathA prarUpa. te. // 14 bhAvajJAna-sarvabhAvaY* jJAna. vicAra--A jJAna viSayanA lekhamAM, naMbara.3-11 mAmAM, dravya jJAna. | ane naMbara, 4-14 mAmAM, bhAvajJAna. / A ekeko zabda bebe vAra, / ekaja viSayamAM, ane ekaja prasaMge, tamoe je lakhyo te zuM yogya rIte lakhyo che ke. ? vicAra karo ke, jenA zabda mAtramAMja kiMcit pharaka nathI, teno pharaka ekaja jJAnanA viSayamAM, ane ekaja prasaMge, kevI rIte thai sakase. 1 / kadAca tamo nizcayajJAna, ane bhAvajJAnano, artha eka chatAM, zabda mAtranA pharakathI ajAna vargane bhramita karI sakaso, paraMtu, dravyajJAna, ane bhAvajJAna, e be vAkyane ekaja jJAnamAtranA viSayamAM, ane ekaja vakhatamAM babe vAra kathana karIne to, ajAna vargane paNa bhramita karI sakavAnA nathIja. kemake teo paNa sAmAnya paNAthI eTalo vicAra to jarura karase ke, jenA zabda mAtramA paNa kiMcit pharaka nathI, * nIca TIpamAM lakhelu. te. ajIvanA bhAva. varNa. gaMdha. rasa. pharasa. / jIvano bhAva. upayoga. eTale. jJAna. darzana, cAritra. tapa. kha. vIrya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ tevA zabdothI eka jJAnamAtranA viSayamAM, babe vArI kathana karI pharaka zIrIte karI sakAya. ? agara viSaya bhinna hoya to pharaka paNa karI sakAya, paraMtu eka jJAnamAtranAja viSayamAM, ekaja zabdane vavevAra vAparI pharaka karavo eto doDaDAyoja karI sake, paraMtu thoDo ghaNo vicAra karavAvAlo to naja karI sake, evo vicAra vAcakavarga karI lei. amArA taraphathI thayelA bIjA prakAranA vicAromAM jarura uttaraseja. : ema amo pUrNa khAtarI rAkhIye cha / yadyapi tamoe lakhelA sAta prakAranA dhaDA, vivakSAnAvazathI, prasaMgane anusarI, eka padArthanI sAthe, vicAra karavAnA che, ane karI paNa sakAya che, paraMtu, ekaja prasaMgane anusarI, ane ekaja vivakSAnAvaza thai, 25 bolanA rUpathI, athavA 25 dRSTinA rUpathI, ekaja padArthanI sAthe, lAgu pADI AphnAra, athavA sikhavanAra, jaina mArganI zailIthI to ajAna, ane guru paraMparAnA jJAnathI rahita, jaina mArganA tatvono coraja Tharase. / paraMtu jaina mArganA tatvono jANa che, ema koi dinapaNa siddha thai sakavAnuM nathI. / kemake jo kadI eka vakhate, ane ekaja vivakSAthI, ane ekaja prasaMgane anusarI, tamo jevI rIte eka padArthanI sAthe lAgu pADavA utarI paDelA cho, te pramANe 25 bolathI, gaNadhara mahArAjAo, temaja mahAn mahAn AcAryo, ekaja vakhate, ane ekaja vivakSAthI, ane ekaja prasaMgane anusarI, lakhI batAvavAmAM kadI paNa cuka karatAja nahI / agara tamArI tarAM 25 bolanA, athavA 25 dRSTinA rUpathI, koi paNa mahApuruSe, kahI batAvyA hoya to. tenuM nAma pragaTa kro.| amo paNa teno vicAra karavA utarI paDImuM. / bAkI koi arddhadagdha puruSe, samajyA vagara, bhinna bhinna vivakSAthI samajavAnA prakArano saMgraha karI, 25 bola TharAvyA che te to jaina mArganI zailIthI tadana vi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ parItaja cha, / ema acuka kahI sakI syuMja. ||aa jainamArganA mahAgaMbhIra tatvo che, ane eno vistAra paNa samajAvanAra prakaraNa graMthoja che, ane te prakaraNa graMthonA paramArthane samajyAvinA, mahAn mahA na AcAryone niMdI kahADavAne je kamarakaso cho, te to tamo evaM karo cho ke, gaMdIkhAlano deDako, samudranA deDakAno anAdara karI, ApaNI gaMdIkhAlaneja samudramAnI rAkhe, te pramANe tamo karo cho. / paraMtu tema koi dAhADo paNa banI sake nahI, samudra che te to samudraja che, ane gaMdokhAla che te to gaMdokhAlaja gaNAse, paNa samudrarUpa to na gaNAya. mAtra gaMdIkhAlanA deDakAnA garvapaNAnuja vizeSa gnnaay.|| have tamArAja lekhamAM jJAnanA viSayamAM parasparano vicAra jUvA. ? nizcaya jJAna-samyaka sahita aMta raMga bhAve yathA tathya jIvAdikanuM jANapaNuM. te. 4 bhAva jJAna-jina AjJA ane zuddha sardahaNA sahita ekAMta nirjarAne artha jJAna bhaNa. te. A vemAM pharaka zo cha ? teno vicAra karo, mane to eTaloja pharaka lAge che ke, tamoe be cAra olInA chaTApara lakhyo che, te zivAya bIjo kAi paNa pharaka jovAmAM Avaze nahI / kadAca tamo kahezo ke, jANapaNAno ane bhaNavA rUpano, pharaka che, te amoe lakhI vatAvyo che, teto tamoe dhiThAi pakaDIne ajAna vargane bhramita karavAne zabda mAtrano bheda karelo cha, vAstavikamAM kiMcit mAtrano paNa bheda nathI. / agara nirjarA zabdathI bheda kahezo to, nizcaya jJAnanI prAptithI nirjarA, zaM ! thatI nathI. : nizcaya jJAnanI prAptithI nirjarA nathI thatI, ema jaina mArgano jANa guru to, kadI paNa nahI bhaNAve. / A viSayane vadhAre na laMbAvatAM eTalaMja kahIye cha ke. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 je nizcayajJAna che, teja bhAvajJAna che, ane je bhAvajJAna che, teja nizzya jJAna che, e zivAya bIjo artha karIne batAvavo, teto jaina mArganI zailIthI bhinna paDIne, mahApuruSAMnA Azayane samajyA vagara, bhasavA jeM thAya che. ane, naMbara, 2 nuM vyavahAra jJAna / 3 jAnuM dravya jJAna. | temaja naMbara. 11 mA nuM dravya jJAna. je tamoe bhinnarUpathI varNana karI batAyuM che, te paNa ajAna vargane bhramita karavAnuM kareluM che. / kemake vIjA naMbaramAM, dravya jJAna, ane agIyAramA naMbaramAM paNa, dravya jJAna, zabda paNa eka, ane viSaya paNa eka, temAM pharaka kema karI zakAya ? ane vakhata paNa eka, to paNa arthamA pharaka karIne aalaat Ate dhiThAi kayA prakAranI gaNavI ? / te kAMDa samajAtaM nathI / zuM ? samajyA vagaraja moTA moTA lekha karavA maMDi paDelA cho ke ! amo to eja kahIye che ke, A lekhano lakhanAra, temaja batAvanAra paNa, jaina mArganI zailIthI tadana ajANa ane ardha dagdha thalAeja jaina mArgathI viparIta thai, ApaNI mRDhapaNAnI cAturIja pragaTa karelI che. // A viSayamA samajavAnuM eche ke, jJAnI puruSo, jyAre tatvono vicAra karavAmAM utarI paDatA hatA, tyAre vivakSAnA vaza tha, nizcaya zabdanI sAthe vyavahAra zabdane joDIne, nizcayanA par3hAthoMne nizcayamAM, ane vyayahAramAM dAkhala karavAnA padArthoMne vyava hAramA, dAkhala karI, sarva padArthoMne banne rUpamA bhinna bhinnapaNe karIne mukI detA hatA. / ane eja pramANe dravya zabdanI sAthe bhAva zabda ne jorDAne, dravya rUpanA padArthoMne dravyamAM, ane bhAvarUpanA padArthAne bhAvamAM, vaheMcaNa karIne mukI detA hatA, / ane jyAre vizeSa vizeSanA vicAramAM utarI paDatA tyAre, vizeSa kayA, ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36. avizeSa padArtho kayA, ema banne rUpamA bhinna bhinna paNe vahacana karIne mukatA hatA. || ane jyAre, dravya, kSetra, kAla, ane bhAva, AcAranI vivakSAthI, padArthoM vivecana karavA besatA, tyAre, sarva padArthoMnaM vivecana AcAraja rUpamA karI letA / ane jyAre, cAra nikSepanA vicAramAM utarI eDatA tyAre, je je nikSepamA jeno samAveza thato hoya tane paNa karIneja batAvatA, juvo A viSayamAM anuyogadvAra nAmanuM sUtra / ane jyAre, pramANanA viSayamAM utarI paDatA tyAre, sarva padArthonaM, pratyakSa, ane parokSa, e ve pramANadhI svarUpane jor3a letA hatA, juvo A viSajamAM naMdI sUtra, athavA vizepAvazyaka sUtra / ane jyAre, sAta nayonA vicAramAM utarI paDatA tyAre, je je viSaya je je nayamAM utAravAno hoya, tene, te te nayamAM utArIne batAvatA, juvo A viSayamA sUcanAmAtrathI anuyogadvAra, vizeSapaNAthI sammatitarka, athavA nayacakra, Adi mahAn mahAna graMtho. A viSayamA vicAra vaNA laMbAna rUpe chatAM paNa TaMka draSTAM tathI kahI batAye che. // jesake, jIvano eka bheda, cetanA lakSaNadhI, A cetanA lakSaNathI sarva jIvone paNa jor3a sakIsyuM temaja Agala karelI jIvanI bIjI vivakSAono samAveza paNa A ekaja viSayamA paNa karI sakIsyuM, jemake, saMsArI ane muktinA jIvoM zuM ? A cetanA lakSaNathI jUdA che ? jUr3hA koi dAhADo paNa nahI thai sake. | temaja sUkSma. ane vAdarapaNAnI vivakSAthI paNa jUr3hA paDI sakase nahI. | temaja trasa ane thAvaramAM paNa cetanA lakSaNa, anugata paNaja rahetuM che. / athavA gaNa liMganI vivakSArthI jIvanA bheda karIsyuM, to paNa cetAnA lakSaNa, vyAsa paNeja rahelaM che / ane cetanA lakSaNamAM A traNa liMga paNa, vyApta paNe rahelAMja che. athavA 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAra gatinI vivakSAthI jIvanA cAra bheda karIsyuM to paNa, cetanA lakSaNa, cAre gatimAM vyApta paNe joi sakIsyuM, athavA cetanA lakSaNamAM, A cAra gatine paNa joi sakIsyuM, ema, je je prakAranI vivakSAo zAstrakAroe karI che, te te vivakSAomAM, ekekanu ekekamAM, anugatapaNu jovAmAM Ave che, ane te eka jagopara batAvIne, ajAna vargane bhramitapaNa karI sakAya che, paraMtu yathAyogya vicAra karatAM, te jaina tatvomAM jago jagopara punaruktapaNu tathA saMkIrNatApaguM thavAthI, jaina mArganA nirmala tatvone dUSita karI ApaNI mahA mUrkhatA pragaTa karavA jevU thAya che, ane jainamArganA tatvothI bhraSTapaNuM thavAya che, paNa tatvapaNAne prApta thavAtuM nathI / jUvA ke eka jJAnanA viSayamAM 25 bolane bhegA karI utAratAM dravyajJAna, e zabda bevAra AvavAthI punaruktatA thai cha, temaja bhAvajJAnanA zabdanI paNa, punaruktatA thayelI che / evIja rIte bArika vicAramA utarI jotA. je 25 bolathI, athavA pacIza dRSTinA nAmathI khIcaDo karIne lakhAyalo lekha che te, jainamArganI zailIthI to viparIta, ane ApaNI mUrkhatAithI jainatatvone dUSita karavA rUpaja lekha lakhAyalo che. / paraMtu jainamArgane puSTi thavArUpe lakhAyalo nathIja, ema khAsa vicAra karavAno che // agara jo te sAtadhaDAne, ekaMdara karIne 25 bolathI, agara pacIza dRSTithI, kehavAnA hota to, gaNadhara mahArAjAo, temaja AcArya mahArAjA, zuM ? kahIne batAvatA nahI. ? paraMtu tema karavAthI yogya rIte thai zakatuMja nathI, vAsteja teoe, sAta dhaDAnA svarUpathI varNana karIne batAveluM che. / AviSayane ihAMpara samApta karIne, prathama pramANanA viSayane hAtha dharIye che. / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 pramANa viSayano vicAra. / / pRSTa 52 mAM. mUla rUpe / ane pRSTa 73 mAM artharUpe. ( 15-16 - 17-18 ) pratyakSa pramANa / anumAna pramANa. / upamA pramANa / ane Agama pramANa / - e mUlarUpathI hai. // vicAra - vADIlAla zAhane, prathama amo eTaluMja puchIe le ke, A cAra pramANa jaina matAvalaMbIne mukhyapaNAnA svarUpathI pramANa rupe che evaM tamo konI pAthI bhaNyA ? athavA upodghAtanA pRSTa. 11 o. 12 thI tamo elakhyuM che ke, / sanAtana jaina matAvalaMbI, munizrI maNilAlajI mahArAja, (liMbaDI samudAyanA pUjya zrI mohanalAlajI svAmInA ziSya varya) emane A pustakamAM je kimatI madada karI che te mATe teozrIno aMtaHkaraNathI AbhAra mAnuMchu / temaja ahamadanagaramAM vasatA zrAvaka, rAyacaMdra jIe mArI ghaNIeka zaMkAonA khulAsA karI je upakAra karyo che te bhUlAya tevo nathI. ema lakhIne je upakAra mAnyo che, temanI pAsethI AcAra pramANa dhAraNa karyA hase ! athavA tamora tamArI buddhidhI lakhyAM hase ! emAM Azcarya e thAya che ke sanAtana jaina matane to avalaMbana karavAvAlA zrI maNilAlajI mahArAja, ane temanA bhakta zrAvaka rAyacaMdrajI, A vannemAMthI ekene. khabara paDI nahI, ane tamane paNa eTalI khabara na paDIke, jainamatamAM pramANa kevIrIte mAnelAM che eja moDaM Azcarya jevuM lAge che. kemake jainamatamAM tamArAM lakhelAM cAra pramANa. koi sUtramAM, athavA prakaraNa graMthamAM paNa, mukhyatArUpe mAnelAMja nathI, paraMtu gauNatA rUpathI prakArAMtaramAM varNana karelA koi koi masaMge jovAmAM Ave che, jemake zrI anuyogadvAra sUtramAM, sAmAyika adhyayana viSaye, upakrama, nikSepa, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ anugama, ane naya. / A cAra anuyogI vyAkhyA karatA, prathama upakramanI vyAkhyAmAM, bIjA prakArathIcha bhedanA aMtarabhUtamAM, pramANa nAmano trijo bheda batAvyo che, te pramANa rUpanA trijA bhedamAM, dravya pramANa, kSetra pramANa, kAla pramANa, ane cotho bhAva pramANa, kaheloche, temAM cothA bhAva pramANanAtraNa bheda karelA che, 1 guNapramANa, . 2 nayapramANa, / 3 saMkhyApramANa, / e traNamAM je guNapramANa che, tene jIvanA jJAna, darzana, ane cAritra guNamAMthI, jJAnaguNapramANa- varNana karatAM tamArAM lakhelAM cAra pramANa kahelAM che, paNa te to prasaMgaja jUdI prakArano che, tethI tamAro lekhaja ayogapaNe thayelo che, paNa pramANanA viSayamA pramANarUpe thayelo nathI. tema digaMbaronA graMthomAM paNa tamArAM lakhelAM cAra pramANa mAnelAM nthii| AvAthUla viSayamAM paNa je ATalI moTI bhUla thAya, teto vAsIdAmAM sAMbalaM ghasaDai javA jevU thAya. / ane jaina matAnuyAyI sivAya,.sarva darzana saMgrahanA kartA mAdhavAcArya paNa, jaina darzananu varNana karatAM lakheche ke, jJAnaM paMca vidhaM tatrAye parokSaM pratyakSa manyat . ema kahIne pramANa viSaye eka zloka paNa lakhe che ke. - vijJAnaM svaparAbhAsi pramANaM bAdha barjitaM; . pratyakSaMca parokSaMca dvidhAmeya vinizcayAt , 1 artha-jainoe, jJAna pAMca prakAracaM mAneguM che. temAM AdyanAM bejJAna, parokSa pramANamAM gaNelAM che, ane pAchalAMtraNa jJAna pratyakSa pramANamAM gaNelAM cha. // have zlokano artha.-vijJAna che te ApaNuM ane bIjArnu prakAza kare evaM bAdha rahita pramANa che. meyanA ve prakAramA, nizcayathI te, pratyakSa ane parokSa che. // ane chevaTa ema lakhe che ke aMtargata sUkSma bheda AgamomAMthI joi levA. javo sarva darzana saMgraha pRSTa. 32 maaN| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ temaja zaMkarAcArya, jaimanI RSI, vyAsa RSI, naiyAyika vagere je veda matAnuyAyIo che, ane jeone ApaNe jaina matanA tatvothI ajAna kahIye che, tevA paramatanA AcAryoM paNa eTaluM to jarura lakhatA gayA che ke, jaina matavAlA, pratyakSa, ane parokSa, e ve pramANavinA trIjaM pramANa mAnatA nathI. / ane tamo sanAtana jaina dharmanA avalaMbanapaNAno dAvo karavA chatAM, vepramANa ne choDI, cAra pramANa lakhI batAvo cho, te to gardabhane zrRMga batAvavA jevU karI batAvo cho. // jyAre tamo jaina nI sthUla mAnyatA rUpanAM, ve pramANa ne, samajyA vagara, cAra pramANa, lakhIne aMdhAra vAlo cho, to pachI bIjA jainamatanA sUkSma vi. cArone, samajyA vagara, aMghAruvAlo temAM te navAi thavA jevU zuM samajabU.? eTalaM to eka nhAnuM chokaru paNa vicAra karI sakaseM / ane, evI rItanA jaina mArgathI viparIta lekha lakhI, bhasmagrahanA dopitapaNAnA pAtrarUpa Apa chatAM, mahAna mahAn AcAryone dUSita karavAno prayatna karo cho. taM to eka navIna prakAranI cAturIja pragaTa karI batAvo cho. / amo eTalaM to kahI sakIya che ke, 'tamArA DhUMDhakoe' jaina tatvothI, temaja jainazailIthI, vimukha thai paMtha calAvyo, teja kAraNathI, jaina tatvonI, ane jaina mAnyatAnI paNa, tamone khabara paDatI nathI, to paNa jorAjorI karIne, sanAtana zabda joDI lai, jainamArgane kalaMka bhUtakaro cho. / nahI to syuM ? sanAtana jainamatanA moTA moTA pUjyone, jainanAM ve pramANarUpa sthUla viSayarnu bhAnaja na rahe ? Ate kevo gajaba. // dekho pramANa viSaye naMdI sUtrajIno pATha. // nANaM paMcavihaM pannataM taMjahA. AbhiNi bohi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 yanANaM. 1 / suyanANaM. 2 / mahinAraNaM. 3 | manapajjavanANaM. 4 / kevalanANaM. 5 // taM samAsau duvihaMpannattaM taMjA. paccakhkhaMca 1 / parokhkhaMca 2 / sekiMti paJcakhkhaM / paJcakhkhaM duvihaM pannattaM taM jahA. iMdiya paccakhkhaM no iMdiyapaJcakhkhaM / sekiMtaM iMdiya paJcakhvaM 2 paMcavihaMpannattaM soiMdiya i. / sokiMtaM no iMdiya paccakhkhaM hi Adi / sekiMtaM parokhkhanANaM duvihaM pannataM taMjahA, AbhiNi vohiyanANaM parokhkhaM ca, suyanANaM parokhkhaca / jathya AbhiNi vohiyanANaM tathya suyanANaM / jathya suyanANaM tathya AbhiNi vohiyanANaM // ityAdi // artha - bhagavaMte jJAna pAMca prakAranuM kahAM che, Abhini bodhika jJAna, 1 | ( matijJAna ) zrutajJAna, 2 / avadhijJAna, 3 / manaparyavajJAna, 4 / ane, kevalajJAna, 5 || te jJAna saMkSepathI ve prakAranuM che, / eka pratyakSajJAna, ane bIjUM parokSajJAna, / te kayuM pratyakSajJAna to ke pratyakSajJAna ve prakAranuM che, / eka iMdriya pratyakSajJAna, ane bIjUno iMdriya pratyakSajJAna / te iMdriya pratyakSajJAna pAMca prakAranuM che, zrotraMdriya Adi pAMca iMdriyothI jANaM te / ane noiMdriya pratyakSajJAna traNa prakAra che, avArdhajJAna, manaparyavajJAna, ane kevalajJAna. // parokSajJAna ve prakAranuM che, Abhini bodhikajJAna ( matijJAna ) ate bIjuM zrutajJAna / jyAM matijJAna che tyAM zrutajJAna che. ne jyAM zrutajJAna che tyAM matijJAna hoya che. / / ahI samajavAnuM eche ke, je matijJAna Adi pAMca jJAna che; tethIja pratyakSa pramANa, ane parokSa pramANanI, vehacaNa thayelI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe jainamArgamAM mukhyarUpe pramANa beja monalAM che. paraMtu trIju pramANa, mAnelaM nathI. kemake, bIjAM vadhAM pramANa, tenA peTA bhAgamAM samAveza thAya che. mATe mukhya paNe bhinna rUpathI pramANa mAnekheMja nathI to pachI, vADIlAla zAha, ane temanI zaMkAnuM samAdhAna karavAvAlA, maNilAlajI mahArAja, tathA rAyacaMdrajI zrAvaka, pratyakSa anumAna, upamA, ane Agama, / ema cAra pramANa mukhyarUpe kayA jaina siddhAMtathI kholIne lAvyA ? te kAi samajAyuM nahI. kemake huM nathI dhArato ke, jaina zailIthI lakhAyelA lAkho graMthothI paNa, tamArAM lakhelAM, cAra pramANa mukhyarUpathI malI aav.| A lekha uparathI vicAra karo ke, jaina tatvo viSe tamArI samaja keTalI che, ane tamArI hada paNa keTalI che, teno vicAra karyAvinA ekadama mahApuruSone niMdI kahADo cho, te to tamo tamArI pAtratApaNAneja pragaTa karo cho, amAre te vadhAre lakhavU syuM. A lekhamAM vicAro ghaNA sphurAyamAna thAya che paraMtu te na lakhatAM A viSayane ihAMpara samApti karIne, nayonA viSayamAM thayelI gaphalatatA batAvIye che. / / // iti cAra pramANa vipaye tatvA'tatva vicaarH|| // have nayonA viSayamA tatvA'tatva vicAra karI batAvIye che. // pRSTa. 78 o. 10 mIthI.--vADIlAla lakhe che ke 5-6-7 zabdanaya, samabhirUDhanaya, ane, evaMbhatanaya.--e traNa nayavAlA mANasa, nAma, sthApanA, dravya, e traNa nikSepane avaththu (avastu)mAnache pRTa. 84 thI te. 86 taka jJAna upara sAtanayo utArI batAvI. te.|| vicAra-tamoe lakhyaM ke, zabdAdi traNa nayavAlA mANasa, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ ? nAma, 2 sthApanA, ane 3 dravya etraNa nikSepane avastu mAne che, e tamAru lakhelUM amo kabUla karIye che, paraMtu ? naigamanaya, 2saMgrahanaya, vyavahAranaya, ane 4Rjusutranaya,e cAra nayavAlA mANasa to, nAma, sthApanA, ane dravya,etraNa nikSepane vastUrUpathI mAne che, ema siddha paNe tamAre paNa mAnavUja paDaze. e sivAya bIjI gatija nathI. / agara jo. pahelI cAra nayo. 1 nAma, 2 sthApanA, ane 3 dravya,e traNa nikSepane aMgIkAra karanArI na hotato, zabdAdika traNa nayathI, traNa nikSepano niSedha na karatA, naigamAdi sAte nayathI niSedha, zAstrakAra karIne vatAvatAja, paraMtu tevI rIte na karavAthI nizcaya thayo ke, pahelI naugamAdi cAra nayoe, nAma,sthApanA,ane dravya, etraNe nikSepane mAnI lIdhelAja che. / jyAre prathamanI cAra nayone, nAma, sthApanA, ane dravya, e traNa nikSepo kabUla che. tyAre to jaina matane aMgIkAra karavA vAlA puruSoMne paNa, mAnya karavAja paDaze, kemake jainone to sAte nayo pramANarUpe che, jemake DAvI. ane jamaNI AMkhamAM nirarthaka kayI, athavA pAMca AMgaliyomAthI kai AMgulI nirarthaka, emAMdhI nirartha ekapaNa gaNAya nahi. nema sAte nayomAthI ekapaNa naya, jaina matavAlAne nirarthaka rUpe nathI. / agara nirarthakapaNe gaNe tene mithyAtvapaNAnI prApti thAya, paraMtu samyaktapaNAnI prApti che ema siddha nahI thaisake. ane eja arthane puSTi karanAru zrI anuyogaddAra nAmanA sUcanA aMtamAM sUtra kahuM che ke, (tasavvanaya visuddha jaMcaraNa guNaDio sAha)artha-te sarva naya karake vizruddha jo cAritra guNamA rahelo hoya teja sAdhu jANavo A. siddhAMtanA vacanathI paNa, jainamata aMgIkAra krvaavaalaane| to, sAte nayo mAnyarUpa ja che. / to pachI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39. tamo pRSTa. 64 o. 1 zrI lakhocho ke, zrI anuyogadvAra sUtramAM kache ke, pehalA RNa nikSepa, avathyu / eTale upayoga vinAnA che. chelo cotho ja A lokamAM upayogI ane paramArthamAM sAdhanarUpache / evaM kathana kayA hisAbadhI kahIne AvyA ? kemake, pAchalanI je zabdAdika aNa nayo che, tene traNa nikSepa avasturUpe mA nelA che emato tamo paNa lakhIne batAvocho, tethI siddha thAya che ke, pehalI naigamAdika cAra nayovAlA mANase to, prathamanA traNa nikSepone vasturUpe jamAnI lIvelA che, to pachI upayogavinAnA traNa nikSepa le, ema kahIsakasoja kevIrIte ? syuM prathamanI cAra nayo jainamatavAlAne mAnanika nathI : je traNa nikSepane nirarthaka TharAvocho. amo to eja kahIye che ke, nikSepa to nirarthaka nathI, paraMtu paramArtha samajyAvinAnA tamArA mati kalpanAnA vicAroja, nirarthakapaNAthI karelA che / A viSayane ihapara na laMbAvatAM, cAra nikSepanA viSaya upara UtarI syuM tyAre joilaimyuM // - // have tamora je jJAna upara sAtanayo utArI che. teno vicAra kiMcit sthUlarUpathI karI batAvIye che.- prathama je jJAna le, te jIvano guNa le. ane sAtanayo che te, bevibhAgathI vahacAilI che, prathamanI naigamAdika cAranayo dravyArthika che. (eTale dravyapaNAne aMgIkAra karavA vAlI che ) ane pIchalI zabdAdika traNa nayo paryAyArthika che. (eTale guNAdikane aMgIkAra karavAvAlI che) agara tamone, mArA kahevA upara bharoso na Avato hoya to, vo satyArthacaMdrodaya pRSTa 6 mAM DhUMDhanI pArvatI paNa lakhe che ke, pahilI cAra naya dravya arthako pramANa karatI hai. / ane pIchalI traNa paryAyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 'rthika nayane; satyanaya karake kahatI hai. / / AdhI vicAra karavAnI eche ke, jJAna che te to AtmAnA guNa paryAyarUpa che, ane te jJAnaguNa, pIchalI zabdAdika paryAyArthika RNa nayonI sAtheja saMbaMdha dha rAve che, te ekalA jJAnaguNane, dravyArthika cAra nayomAM paNa utArI - ne batAvo lokeTa vadhuM ayogyapaNaM che ? teno vicAra tamoja ekAMtamAM besIne karI juvo. kemake, prathamanI naigamAdika vAra dravyArthika nayo che te to, jIvarupa dravyane valagIneja artha ApanArI che. paraMtu jJAnaguNa ekalAne valagIne artha prakAza karanArI nathI. te to pIchalI zabdAdika RNa nayoja prakAza karaze / jemake, nikSepanA viSayamAM zabdAdika RNa nayo, bhAvane valagIne, dravyarUpa arthane prakAza karavAvAlA gaNa nikSepone aMgIkAra nahI karyA. / ane naigamAdika dravyArthika cAra nayoe, prathamanA traNa nikSepone, mAnI lIdhA, ane bhAvarUpa guNamAM chUTI gai hatI, tema ahiM ekalA jJAnaguNane paNa, dravyArthika cAra naya, aMgIkAra karavAnI nathI. ema khAsapaNe samajavAnuM che. / agara koi ekalA jJAnaguNana sAthai lAgu pADavAno prayatna kare, te to jainamArganI zailIthI tadana ajANaja che / paraMtu jainamArganI zailIno jANa che ema koi dahADo paNa nahI gaNAya. A jainamArganA sUkSma viSayone, sadgurunI pAsathI bhaNyAvinA.. jainamArganI zailIthI viparIta thayelAone puchIne, paMDitAi pragaTa na karI zakAya / vAste je je artho, ane vikalpo, ekalA jJAna upara, sAta nayo utArIne karyA che te, jaina mArganI zailIthI viparIta paNeja thayelA che / agara jo tamo jIvanI sAye, jJAna guNane, abheda bhAvamAnI, sAta nayo utAravA mAgatA haso to, tepaNa tamArA karelA vicAra pramANe, jUThAja nivaDe che, kemake prathamanI nayo je, naigama, 1 saMgraha, 2 vyavahAra, 3 ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41 4 sUtra, e cAra dravyArthika che, tethI e cAra nayo dravyane valagIne bodha ApanArI che, chatAM tamArA lekhamAM te pramANe vicAra thayelo nathI. jo pRSTa 84 mAM, (20) saMgrahanaya pramANe jJAna-pAMca prakA ranuM jJAna che toSaNa samuccaye ekaja jJAna kahe te, / A saMgrahanaya dravyArthika chatAM jIvadravyanA AzrayavinA ekalA pAMca jJAnathI lakhIvatAvyAM che, / temaja RjusUtra nayamAM, chadmasthanA cAra jJAnane, eka jJAna kahI nirarthaka TharAvA prayatna karelA che, kemake pRSTa 86mAM, samyakta sahita 9 tanuM jJAna te zabdanaya pramANe lakhyuM che, to emAM puchavAnuM echeke zuM ! RjusUtra dravyArthika nayanA, cAra jJAnavAlAne, samyakta hotuM nathI, je tyAM samyakta zabdajoDIne batAvyo nahI, kemake, cothu jJAna, zuddha sAdhuvinA bIjAne thatuMja nathI vAste dravyArthika RjusUtra nayanA cAra jJAnanI vyAkhyAmAM samyakta zabda avazya joDavAno hato paraMtu tamoe, temaja DhUMDhanI pArvatIe, dravyArthika cAra nayone jUThI, ane upayogavinAnI TharAvavA prayatna karelo che, kemake tamoe, temaja DhUMDhafie, cAra nikSepanA viSayamAM, dravyArthika cAra nayanA viSayarUpa prathamanA traNa nikSepane, avastu ane upayogavinAnA lakhI batAcyA che. paraMtu tamo tamArAja lekhano, parasparanA vicArathI, vicAra karIjo soto, tamone paNa jUThe jUThana mAlama paDaseM, jUvo ke pRSTa. 82 - mAM, sthApanA nikSepe jJAna - jJAnanI sthApanA karavI te, / ane dravya nikSepe jJAna - lakhelAM pustaka pAMnA, / AsthApanA, ane dravyarUpa banne nikSepa, dravyArthika nayanA vipaya vAlA che, ane AdhAra AdheyanA bhAvadhI varNana karIye toja yogya thAya, paraMtu tamoe pRSTa 63 mAM, kAgala mukIne sUtranI sthApanA karavI batAvI, paNa jo akSaronA AdhArarUpa kAgala lakhyA hota toja yogya thAta, ane ahI paNa, jJAnanI sthApanA karavI, paNa te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara zI vastuthI karavI te kAMDa lakhyuM nathI / have dravya jJAnamAM lakhela pustaka pAMnAM kaho cho, to te tIrtha kara bhASita tattvajJAnathI lakhelAM pustaka pAMnAM, avastu che ane upayoga vinAnAM che ema kahI, A dravya nikSepa, nirarthaka rUpa che ema jainothI kema kahI zakAze ! hA kadAca mle cho to bhale nirarthaka kahai, vAste nato dravyArthika nayo nirarthaka che, temaja nato traNa nikSepa paNa nirarthaka che, kevala jainanI zelIne samajyA vagara, mUDhatAthI karelA tamArA vicAroja badhA nirarthakarUpe thayalA che, amo ekeka bAtano jo vicAra karatA besI ye to, lakhatAM paNa cheDo Ave nahI, ane vAcakavargane samajavAnuM paNa ThIka paDe nahI, evo vicAra karI, A sAmAnya mAtranA lekhathI digdarzana karAvI, A lekhanI samApti karatAM, eka bAta yAda Ave che te, prasaMgo pAna ahIyAMja lakhI batAvuM hUM. // te vAta e che ke. // vADIlAla, pRSTa. 221 mAM lakhe che ke, ninhava eTale, sAta naya paikI, ekaja nayane vaLagI rahI, pakSa grAhI bane. ( jamAlI mAphaka ) // A lekha paNa yogya rIte thayelo nathI, kemake sAtanaya paikI, ekAda nayane, na mAnya rAkhI pakSagrAhI bane, teneja ninhava kahelo che, / ane je, sAta naya paikI, ekaja nayane vaLagI rahI, pakSagrAhI bane, tene to koro mithyA dRSTi kahelo che. / / tathAca kAvyaM. // bauddhAnA mRju sUtra to matamabhU dvedAMtinAM saMgrahAt, sAMkhyAnAM tata eva naigamanayAd yogazca vaizeSikaH // zabda brahma vidopi zabda nayataH sarvairnayairguphitA, jainI dRSTi ritIha sArataratA pratyakSa mudrakSyate // 19 // bhAvArtha. - haThapaNAthI kSaNikavAdI bauddhamatI che, te varttamAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNu cha, / ane Rja satranaya, te vartamAnapaNAne grahaNa karanArI cha, tethI bauddhano mata, Rju sUtra nayathI utpanna thayelo che. ema samajabu. / / ane "sarva khalvidaM brahma." ema sarva saMgrahapaNAnA haThathI, vedAMtI kahe che, tethI te saMgraha nayano mata che. // ane AtmAne karavAnuM kAMi nathI, ema sAMkhyamatavAlA kahe che, te paNa saMgrahanayano ja mata che. // ane dravya, guNAdi, sAmAnya, vizeSa, padArtho judA judA che, ema haThapaNAthI naiyAyika, ane vaizeSikanAmatavAlA kahe che, ane naigama nayano paNa eja mata che, tethI, ebe mata naigama nayathI utpanna thayelA che ema samajavaM. // ane sarvajJa koi nathI, ane zabda je anAdi veda vacana, tanAthIja sarva pravRtI cAlI rahI che, ema mImAMsaka (eTale jaimani RSi) nA matavAlA kahe che, ane te zabda nayano mata che, tethI mImAMsakano mata zabda nayathI utpanna thayelo che. // ane jainamata che te, sarva nayothI gUMthelo hovAthI sarva matothI zreSTapaNe amo pratyakSapaNAthI joiye che. / / itikA vyArthaH // have A lekha uparathI vicAra karavAno e che ke, je je matavAlA ekeka nayane valagIne rahyA che te te matavAlAne, zAstrakAre to, mithyA dRSTi kahelA che, paNa tene 'ninhava' kahelA nathI. / ane ninhava to tene kahelA che ke, je jaina matanI sarva prakArathI, bIjI badhI mAnyatA rAkhI, ekAda nayanI mAnyatA na rAkhe teneja, zAstrakAre, ninhava kahelA che. // arthAt ekAda nayanA viSayamAM, bhramita thai haTha pakaDIne vese, ane samajAvyA paNa samajI sake nahIM, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 jemake, jamAlI, sarva jaina matanI mAnyatA rAkhavA chatAM, temaja jainanI sarva kriyAmA ucca padane dhAraNa karavA chatA, ekaja nayanA viSayamAM, bhramita thai samajAvavA chatAM paNa samajI sakyA nahI, tethI temaNe ninhapaNAmAM gaNI kAhaDayA. / kahevAnuMe che ke, jamAlI jevA mahA tapasvI, ane jananI sarva kriyAmAM pravINa chatAM, eka nayamAM bhramita thavAthI, temaNe zAstrakAro e ninhava ( arthAt vItarAganA vacana lopii)khyaa.|to pachI, nAma nikSepa, 1 sthApanA nikSepa, 2 ane dravya nikSepane, 3 mAnya rAkhanArI, je naigamAdika dravyArthika cAra nayono, lopa karavA beThelA, amArA DhUMDhaka bhAiyo che, temaNe amAre zuM ! ninhava kahevA ? athavA arddhadagdha kahevA ? kemake, ninhava to je ekAda nayano lopa karavAvAlA hoya tene kahevAya che, ane amArA DhUMDhaka bhAiyo to, A nikSepanA viSayamAM, cAra nayono lopa karavA baiThelA che, ane nayo to mUlanI sAta cha, vAste arddhadagdha kahetAM paNa vicAra thai paDe che, vAste nirNaya karavAnuM vAcaka vargane sAMpI dai amArA lekhane baMdha karIye che. // // iti saptanaya viSaye tattvA'tattva vicaarH||. - // have cAra nikSepa viSaye kiMcit tattvA tattvavicAra karI batAvIe che. pRSTa. 54 thI. te. pRSTa. 71 mudhImAM vADIlAla zAha no lekha nIce mujava. [7-8-9-10 ] cAra nikSepa * 1 AcAra nikSepa jaina matamA upayogI bhAga bhajave che. enI gera samajathI nirAraMbhI jaina bargamAM, eka mUrti pUjaka paMtha ubho thayo che, ke je mUrti pUjAke jemAM hiMsA mukhyatve che, ane dharmake jemAM jIvadayA mukhyatve che. te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ beno para spara virodha paNa jovAnI darakAra karato nathI. // atre ApaNe * 2 arihaMta ane sUtra e ve zabda upara cAra nikSepa utArI zuM arthAt lAgu pADI zuM. // arihaMta. / / pRSTa. 56 mAM. jIvAdika vastunuM arihaMta evaM nAma ApyuM hoya tyAre te vastu nAma nikSepanA AdhAre arihaMta ka bAya. | bharavADanA chokarAnuM nAma iMdra pAMDe to te, iMdra na hovA chatAM nAma nikSepe, iMdra kahevAya / / pRSTa. 57 thI. / / sthApanA nikSepa-tenA ve bheda, sadbhAva, ane asadbhAva, // [ 1 ] sadabhAva - phoTogrApha, bAvalaM, bhagavAna dehadhArI hatA te aannI A behuba chabI bAvaluM banAvI rAkhyuM hoya to. [ 2 ] asadbhAva te 10 daza prakAre karAya che, gaMTIne, parovIne, joDIne, citarIne, lIpIne banAve. te. ityAdi 10 prakAre karAya che, arihaMta prabhuno phoTogrApha ( chabI ) agara bAbaluM na malavAthI, * 3 pASANAdi vaDe AkAra mAtra mala to banAvI temAM mahAvIra paNuM Arope eTale ke tene mahAvIra tarIke mAne pUje e arihaMtano asadbhAva nikSepa. // 3 dravya nikSepa - tenA pAMca bheda che / / 1 jANaga zarIra dravya, / 2 bhaviya zarIra dravya, / 3 laukika dravya, / 4 ku prAvacanika dravya, / 5 lokottara dravya // 1 arihaMta mokSa sidhAvyA, ane temanuM zarIra paDayuM hoya te zarIrane, jANaga zarIra dravya nikSepanA AdhAre, arihaMta kahe. // 1 // 2 prabhu ghara vAsamAM hoya tyAre, arihaMta kahe te, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaviya zarIra dravya nikSepanA AdhAre kA. 3 lokane viSe zatrune jIte, eTale cakrI, vAsudeva, rAjA vigerene, laukika dravya nikSepanI dRSTie, arihaMta kahe. 4 hari, hara, brahmA, Adi devane, kumA vacanika dravya ... nikSapenI dRSTie, ArihaMta, kahe. 5 jaina dharmamAM hoya paNa kevala jJAna pAMmyo na hoya chatA potAne arihaMta kahe vaDAve. te, lokottara dravya arihaMta. ( go sAlAnA dRSTAMte ) 4 bhAva nikSepa. kevala jJAnAdi sahita je varte che te, bhAva arihaMta, kharakharo arihaMta to teja, ane vaMdanika paNa teja, bAkI nAmano mANasake paththara koinu kalyANa karIsake nahI. // pRSTa. 63 tk.|| iti arihaMta upara ghaTAvelA cAra nikSepa, samyatka. athavA dharmanA daravAjAthI lakhI batAvyA che.|| have pRSTa, 63 thI sUtra uparanA lakhIye che|| // sUtraH // 1 nAma nikSepa-koi paNa pANI padArtha- sUtra evaM naam.|| 2 sthApanA nikSepa-sutra tarIke kAgala mukI tene sUtra maane.|| 3 dravya nikSepa-lakhelAM. paaNnaa.|| 4 bhAva nikSepa-sUtromAMnAM tatvo. [ vAMcanAra je grahaNa kare che. te.|| zrI anuyogaddhAramAMkayuM che ke, pehelA traNa nikSepa "avazthu" eTale upayoga vinAnA che, chello cothoja A lokamAM upayogI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane paramArthamAM sAdhana rUpa che.|| pRSTa. 65 thI sUcanA 1 lI logassamAM je tIrthakaronAM nAma che te, nAma nikSepa na kahevAya paNa 'nAma saMjJA' kahevAya, tIrthakarAne nAma anya koine ApIe tyAre te, nAma nikSepa ? kahevAya. // sUcanA -2 jI. khuda tIrthakara bIrAjatA tyAre nAma to hAla che teja dharAvatA paNa te " nAma nikSepa " kahevAya nahi, bhAva nikSepa kahevAya. sucanA. 3 jI. moha gharamA zrI mallinAthe potArnu Abehuba muvarNa bAvaThe mukyuM hatuM, ke je kAraNathI cha rAjAne 'jAti smaraNa' jhAna upanyuM hatuM to paNa e cha samakitI jIvoe bAvalAne vAyuM nahi, jo ke eka to upakArI padArtha-kAraNa bhUta padArya hato vaLI tIrthakaranI sadabhAva sthApanA hatI. // namirAjA cuDInA kAraNathI bUjyA. / samudra pAla rAjA corane dekhIne jyA. paNa cuDIne ke corane vAMyA pUjyA na hatA. / bhagavAnanI mUrti dekhavAthI bhagavAna yAda Ave che te kAraNathI mUrti pUjavI joie edalIla taddana pAyA vagaranI che. ane jina pratimA mAnanArA, jina pratimA jina sArikhI kahe che. paNa dravya ke bhAva eka paNa rIte te, jina sArikhI thai zakatI nathI. / bhagavAna deha dhArI hatA te vakhatanI chabI ke bAvalaM hota to kadAca dravye sArikhI kahi sakAta. / vaLI bhagavAnano jJAna guNa, mUrtino jaDa guNa, te paNa eka, sArikhI, kahenAre vicAravA jevU cha. // Ato dharmamA Agala vadhavAnI tIvra ichAne lIdhe unmArge caDI javA jevU thayu. // pR. 67 o 14 thI vairAgya ke jJAna thavAnuM to kSayopazama upara AdhAra rAkhe che / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ khuda mahAvIra svAmInA mukhya ziSya gautama svAmI jevA temaNe bhAva tIrthakaranI bhakti karI topaNa prabhunI hayAti zudhI to temaNe kevala jJAna' na thayuM, paNa prabhuno biyoga TukA vakhatamAM kevalajJAna ApanAro thai paDayo. / / sAkSAt vItarAga deva bIrAjatA tyAre temaNe vAMdayA koie saMgha kahADayA na htaa.| zrI vipAkasatra, tathA bhAga vatI sUtramA kayuM che ke, subAhu kumAre, tathA udAi rAjAe, ema bhAvanA bhAvI ke, bhagavaMta jo ahIM padhAre to temaNe vAMdI huM kRtArtha thAuM, eTalo tIvra bhakti bhAva chatA, ane khuda bhagavAnanAM darzana thavAnAM hatAM chatAM, temaja pote lakSmIvAn hovA chatA, saMgha kahADIne 'vAMdavA' na gayA hatA, to pachI paththarane bhagavAna mAnI lai, teMne vAMdavA mATe saMgha kADhIne jaq emAM zuM bhagavAnanI AjJA hoya ? // ? arere bhasma grahanA bhramita AcAryoe mAtra peTanA kAraNe, dudhamAMthI paurA vINavA jevaM kAma karI,sthApanA nikSepa, no avalo artha lai mUrtipUjAnA ane te aMge thatAM bIjAM agaNita pApomAM, bholI dunIyAne kevI DUbAvI dIdhI che ? ane DubelA pAchA uThavAja na pAme, teTalA mATe temanA upara kapola kalpita graMthonI, kevI trAsadAyaka pacheDI oDhADI dIdhI che ? // pR. 70 o. 7 thI bhasma grahanA saMkhyAbaMdha bhUkhathI AkUla vyAkUla thayelA AcAryo, zAstraveM zastra banAvI, tevaDe dunIyAno zikAra karavAmAM phateha pAMme emAM zuM Acarya? paraMtu jeone aMtarca kSu che, temaNe vicAra karavA do, ane pApa khAimAM dhakkelI denAra sAme mAnasika Takkara levA do.|| * A prakAranA cakrathI nIcenA bhAgamA TIpa ApelI che. te pR. 54-55-58 nA kramathI lakhI batAvIye che. // cAra nikSepa * Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 nI 1 | atre A pramANe * nI 2 / prabhuno phoTogrApha ( chabI ) agara bAvaluM na malavAthI * nI 3 jI. / ema RNa prakAranI TIpa lakhI batAvIye che. // // cAra nikSepa * 1 / pRSTa. 54 mAMkSip= pheMka. nikSip=Apa Aropa nikSepa = Aropa te athavA ArohaNa. koi cIjamAM bIjI cIjano guNa Aropavo te. / / iti prathama canI. atre ApaNe * 2 / pRSTa. 55 thI - dunIyAmAM jeTalI cIja che teTalI badhI kabula karavA chatAM, pUjavA yogya hoi zake nahi, temaja nikSepa cAra che te cArane pUje toja, nikSepa cAra, kabula rAkhyA ema sAbIta dhatu nathI - jaino kahe che ke, keTalIka cIjo jJeya. upAdeya. ane heya. mATe nikSepa eka be nahI paNa cAra che, ema kabula rAkhanArA mANase sthApanA nikSepane upAdeya tarIkeja kabula rAkhavo joie evaM kahenArA mAtra potAne ja Thage che. // e bIjA cakranI TIpamAM. // prabhuno phoTogrApha (bI) agara bAvaluM na malavAthI * 3 nI TIpa, pRSTa 58 thI. || loko jyAre mUrttine Agala karavA mAge che to pachI A eka Azcarya vArtA che ke, teo sadabhAva choDI asadbhAva sthApanA kema kare che ! jenuM nAmaja asad, eTale khoDaM, tene grahaNa karavaM ezaM vicArazakti pAmelA prANIne zobhatI vAta che ! | zrI mallinAthajInuM suvarNanuM bAvaluM ke viSayI rAjAo, tene bheTavA talapI rahyA hatA, jo mUrtipUjA e ruDaM kAma hota to kema sAcavI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 rAkhayAmAM na Avata ! balI kArIgaro, Abehuba chabI banASanAra hayAtI dharAvavA chatAM, koi paNa tIrthakaranI chabI ke bAvaluM kema na banyuM, e samajAtuM nathI. bhagavAn to jANatA hatAja ke, amArA pAchala vakhata Avo AvavAno che / valI te bhaviSya kA - laM varNana paNa karI batAvatA, to zuM koi zrImaMto te vakhatamA nahotA ke, jeo bhaviSyanA karoDo jIvonA hitArthe, hayAta bhagavAnI chabI ne bAvalAM banAvI rAkhe ! ema thayuM hotato Aje " sadabhAva sthApanAmAM " koine mujAi raheM paData nAhI. // " valI ApaNa vicAravA jevUM che ke, sadbhAva ane asadbhAva sthApanA " te rUpavaMta vastunI thai zake, paNa kAMi bhAva-gunI hoi zake nahIM. bhagavAna, potAnA uparano mela dura karI nija rUpamAM bhalI gayelA AtmAja che / tenA guNa je, jJAna, darzana, cAritra, te to adRzya che, tenI ' sthApanA ' zI rIte thai zake. ! prakAzaka. / / iti pRSTa. 54 thI. te pRSTa 71 zudhI DhUMDhakano lakhelo lekha AlakhIne batAvelo che. // have e viSaya upara amAro vicAra - cAra nikSepa upayogI bhAga bhajave che| enI gera samajathI - eka mUrtipujaka paMtha ubho thayo che. // AlekhathI vicAra karavAno e che ke, prathama pramANanA viyamAM, / ane pachI nayonA viSayamA, tamArI keTalI badhI samaja thalI hatI tenu to digdarzana amoe karI batAnyuM che; have cAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 51 nikSepamA viSayamAM paNa, tamArA DhUMDhakonI samaja keTalI thayelI che teno vicAra, DhUMDhaka hRdayanetrAMjanamAM, karI batAvyo che tethI vicAra karI javo ke, tamArI samaja keMvA prakArathI thayelI che, tethI mAla paDaze. // topaNa sthAna zUnya na rAkhatAM, ahiyAM paNa siddhAMtanA pAThanI sAthe, tenAM lakSaNo lakhI tamArA lekhano paNa, paraspara vi cAra karI batAvIye che, tethI paNa kiMcit tamArI cAturInI khabara tamane paDaze. // vo anuyogadvAra nAmanuM sUtra, Avazyaka Adi sUcanA nikSepa karIsyuM, ema kahIne, prathama nIce lakhelI, gAthA : kahI batAvI che. // tathAca // jaththaya jaM jANejjA nikhkhevaM nikhkhive niravasesaM jathyaviya na jANejjA caukagaM nikhkhive tathya // 1 // arthaH- jyAM je vastumAM, jeTalA nikSepa jANavAmAM Ave tyAM, te vastumAM, teTalA nikSepa karavA / ane je vastumAM, vadhAre nikSepa jANavAmAM na Ave, te vastumAM cAra nikSepa to jaruraja karavA. // 1 // // e gAthAne kIne, Avazyaka sUtranA, cAra nikSepanuM uccAraNa karatA, huvA sUtrakAra prathama nikSepanuM sUtra kahe che. 11 yathA. sekitaM AvarasyaM, zrAvassayaM " cauvihaM " paNNattaM taMjahA, nAmAvassayaM 1 / ThavaraNAvarasyaM 2 / davvAvasyaM 3 | bhAvAvastayaM 4 | // sekiMtaM, nAmAvassyaM 2 jassayAM jIvarasavA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajIvassa vA, jIvANaM vA, ajIvANaM vA, tadubhayassa vA, tadubhayANaM vA, Avassae tti, nAma kajai, setaM, nAmAvassayaM // 1 // arthaH-te Avazyaka keTalI prakArano che, to ke cAra prakArano che. / eka nAma Avazyaka 1 / bIjo sthApanA Avazyaka 2 / trijo dravyAvazyaka 3 / ane cotho bhAva Avazyaka 4 // // ema AvazyakanA cAra nikSepa varNana karelA che. // ahIyAM dhyAnamA rAkhavA- eTalaM che ke, SaT Avazyaka kriyA rUpa vastune, manamAM dhAraNa karI, gaNadhara mahArAjAoe, A Avazyaka rUpa kriyA vastunA, " cAra nikSepa" jaNAvavAne, sUtranI racanA karelI che. ane te kriyAne jaNAvanAra sUtra, athavA sAdhu, e beja che te Agala sUtrArthathI spaSTapaNe samajAse. // . kemake Avazyaka zabdano artha evo karelo che ke, avazya karavAne yogya te, athavA AtmAne guNothI vAsita kare te, athavA guNone vaza kare, tenu nAma Avazyaka che. // // ane eja artha, DhUMDhanI pArvatI paNa, satyArtha caMdrodaya pRSTa. 2 mAM kare che ke, "prazna, Avazyaka kisako kahiye, uttara avazya karane yogya, yathA Avazyaka nAma sUtra. // ema DhUMDhanI paNa samajyA vagara lakhe che, kemake athavA Avazyaka sUtra, ema lakhavU joituM hatu, kAraNa ke Avazyaka kriyAne pragaTa karanAra sAdhu athavA Avazyaka sUtra che, tethI athavA zabdathI lakhavAnu hatuM tene ThekANe, yathA Avazyaka sUtra lakhyuM che. // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ // have prathama nAma nikSepa zabdano artha kiMcit lakhIye // nAma nikSepa zabdano artha e che ke, je zabdo vyAkaraNAdika guNa pUrvaka siddha thayelA che, athavA ApaNA ApaNA zAkhonA saMketathI siddha che, te zabdono, yathArtha bhAva pragaTa karavA vAlI vastumAM, Aropa karavo, athavA vIjI vastumAM Aropa karavo. tenu nAma, nAma nikSepa che. // te nAma nikSepa je je vastumAM karI sakAya che, te te vastune jaNAvavA, prathama anAdi siddha jo ' Avazyaka' zabda che teno bhAva pragaTa karavA, jemAM jemAM te nAmano nikSepa karI sakAya che, te batAvavAne sUtrakAre sUtra kayuM che, teno artha karIne batAvIye che. te nAma Avazyaka zuM che, ? to ke je jIvanuM, athavA ajIvanuM, vA ghaNA jIvonuM, vA ghaNA ajIvonuM athavA jIva ajIva bhegI vastunuM, athavA ghaNA jIvo ane ghaNA ajIvo bhegI vastunuM, Avazyaka' evaM nAma ApIe, tenuM nAma ' nAma Avazyaka 6 " thAya. // iti AvazyakanA prathama nAma nikSepano sUtrArthaH have ahI nAma nikSepanuM lakSaNa kahiye che. // yadvastuno'bhidhAnaM sthita manyArthe tadartha nirapetaM / paryAyA'na'bhidheyaMca, nAma yAdRchikaMca tathA // 1 // artha : ' nAma nikSepa, traNa prakArathI karAya che, / te evI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ rIteke, je guNa kriyA kAcI anAdi siddha zabdo che, te zabdono yathArtha bhAva pragaTa karavAne, yathArtha guNavAlI vastumAM Aropa karavo, te pahelA prakArathI nAmano nikSepa jANavo. jemake 'Avazyaka sUtra' lakhAine taiyAra thayA pachI ' Avazyaka ' evaM nAma ApIye te 'ajIva vastumAM ' nAma nikSepa, yathArthapaNe thayo / athavA Avazyaka sUtra bhaNavA vAlA sAdhanuM nAma 'Avazyaka' kahIye to te ' jIva ajIva rUpa bhegI vastumAM paNa' yathArtha paNe ' nAma Azyakano nikSepa ' jANavo e pehalA prakArathI nAmano nikSepa jANavo. // 1 // ane je vastumAM, zabdano artha yathArtha to hoya nahi, tema tenI paryAyanAM bIjAM nAma hoya te paNa vAparI zakAya nahI, tevI bIjI guNa vinAnI vastumAM, nAma Apyu hoya te, bIjA prakArathI nAmano nikSepa gaNAya che, jemake gUjjaranA putranuM nAma 'iMdra' athavA kRzna, rAmacaMdra, evaM nAma ApyA chatAM paNa, puraMdara, sacIpati, Adi je iMdranI paryAya vAcInAM nAma che te bIjA nAmAnonI pravarti, athavA kuzna paryAya vAcInAM. athavA rAmacaMdra paryAya vAcInAM, bIjAM nAmonI prakRti, gUjaranA putramA karI zakAya nahI, te paryAya vAcInA nAmanI pravartI to je vimAnano adhipati thayo hoya ne temAM iMdra zabdanA nAmano nikSepa ko hoya temAMja pravartI karI zakAya. teja pramANe kRznamAM, ane rAmacaMdramAM paNa, samajI levU, e bIjA prakArathI nAma nikSepa jANavo. 2 // __ ane vyAkaraNathI to zabdonI siddhi thai hoya nahi, temaja zAstranA saMketanA paNa zabdo hoya nahI, tevA zabdothI ApaNI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ icchA pUrSaka, astunuM nAma Apa jemake gola mola Adi te, bi. jA prakArathI nAmano nikSepa gaNAya che. 3 // ema traNa prakAranA lakSaNathI nAmano nikSepa thAya che. // iti nAma nikSepay lakSaNa saMpUrNa // // have bInA sthApanA AvazyakatuM sUtra. sekiMtaM ThavaNAvassayaM 2 jaNNaM kaThakamme vA, pothakamme vA, ciMttakamme vA, lipkamme vA, gaMthikamme vA, veDhime 'vA, parime vA, saMghA~ime vA, akhkhe vA, varADaeM vaa,| ego vA, aNego vA, sambhAva ThavaNA vA, asabhbhAva ThavaNA vA, Avassaetti ThavaNA Thavijai,setaM, ThavaNAvassayaM // 2 // nAma ThavaNANaMko pai viseso, NAmaM AvakahiyaM, ThavaNA itariA vA, AvakahiyA vA. / ... // artha-prathama ahiM samajavA, e cheke, Avazyaka sUtranI, temaja AvazyakanI kriyAnA karavA vAlA sAdhuo kriyA kArakano abheda mAnIne paNa AvazyakanI sthApanA karI sakAya che, ane sUtrakArano paNa eja abhiprAya che. // ____ kASTamAM. 1 citramA 2 patrAdinA chedamA. athavA lekha mAtramA 3 lepakarmamAM 4 gUMthanImAM 5 veSTana kriyAmAM 6 dhAtunA rasanI pUNI mAM 7 ameka maNikAnA saMghAtamA 8 caMdrAkAra pASANamAM 9 koddiimaaN10|| e dakSa prakAranI vastumAthI game te eka prakAramA sthApanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ banAvI sakAya che / / ahIM AvazyakanA viSayamAM, sUtranA akSaronI, temaja AvazyakanI kriyA karavAvAlA eka sAdhunI sthApanA banAvo, athavA aneka sAdhunI sthApanA banAvoM, te marajI upara bAta che / nAma nikSepa, ane sthApanA nikSepamAM, pharaka eTaloja cha ke, nAma yAvat kAla, (eTale ekavAra pADayuM ke basa che) ane sthApanA, thoDA kAla vAste paNa karI zakAya cha, / ane yAvat kAla taka paNa karI sakAya (eTale ekavAra karI te karI, phera badala karavAnI kaMi jarura nahI.) // have ahIyAM sthApanA nikSepano tAtparya kahI batAvIye che. // A sthApanA nikSepanA sUtranI racanA karatAM zAstrakAre, prathamathI ja Avazyaka sUtra, ane AvazyakanI kriyA karavAvAlA sAdhunI ' sthApanA ' pragaTa karavAnA abhipAyathI ja, sUtra racanAnI pravRtti karelI che. / kemake kASTAdika jo daza prakAra, sthApanA karavAnA batAnyA che temAM, Avazyaka sUtrano lekha karavAnI paNa savaDatA che, ane sAdhunI mUrti karavAnI paNa savaDatA AvelI cha. / ane 'e govA aNe govA' e sUtranA vAkyathI sAdhunI sthApanA ja pragaTa karavAnuM jaNAveluM che.|| ___ amArA lekhathI DhUMDhaka bhAiyo manamA zaMkA lAvaze, paraMtu zaMkA karavAnI jarura nthii.|| jUvo satyArtha caMdrodaya pRSTa. 4 thA mAM, DhUMDhanI pArvatI paNa eja artha lakhI batAve che, paraMtu samajI zakI nathI. // prazna. sthApanA Avazyaka kyA ? uttara, kASTapai likhA, citroMmeM likhA, pothI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ pai likhA, aMgulise likhA "chevaTamAM lakhe che ke, / Avazyaka karanevAlekA rUpa, arthAt hAtha joDe hue dhyAna lagAyA huA, aisA rUpa, ukta bhAMti likhA hai. // A DhUMDhanI pArvatInA lekhathI paNa vicAra karI jUtro ke, Avazyaka sUtra, ane Avazyaka kriyA karavA vAlA sAdhunI, sthApanA karavAnA abhiprAyathI, sUtrakAre sUtranI racanA karelI che ke nahi ! agara jo e bane prakAranA abhiprAyathI mutranI racanA thayelI na hota to, / DhUMDhanI paNa || kASTapai likhA, pothIpai likhA, vigareno artha, / ane, hAtha joDe huye dhyAna lagAyA huA, sAdhuno artha, koi dina paNa karI zakatI nahi ane A nikSepanA viSayamA zuM zuM pharaka amArA DhUMDhaka bhAiyo kare che, ane A viSayamA kevI pahoca dharAve che, teno vicAra prasaMge prasaMge batAvatA jazuM || iti AvazyakanAdvitIya sthApanA nikSepano sUtrArthaH have hI sthApanA nikSepanuM lakSaNa kahIye chAe. chaMda AryA. yattu tadartha viyuktaM, tadabhiprAyeNa yacca tatkaraNi / lepyAdi karmma sthApaneti kriyate'lpakAlaMca // 1 // artha:- je mUla vastumAM guNa che te guNathI to rahita, ane nAja abhiprAyathI ( eTale ke tIrthaMkarAdikanA abhiprAyathI ) temanA sadRzapaNAthI karaNi ( eTale temanA jevI karaNi) athavA anyathA prakArathI, eTale ke temanA jevI AkRti vinAthI paNa, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 leppAdikanA karmathI sthApita karavI tenuM nAma ' sthApanA nikSepa ' mAnelo che. tAtparya eche ke, sthApanA nikSepa ve prakArathI karI zakAya che, eka sadarUpadhI, eTale ke tIrthakaronA padmAsana vigarenI AkratithI, ane bIjI asadarUpathI, eTale ke gaNezajIno gola paththaro mukIne loko kare che te, athavA saMketita akSarothI jJAna guNanI sthApanA karavI te, tevI rIte asadarUpathI paNa thApanA karI zakAya che || ema ve prakArathI sthApanAnikSepa karavAnuM, mUla sUtrakAre paNa kahI batAnyuM che, ane lakSaNa kAre, paNa eja arthane pragaTa karIne kahI batAvyo che. iti dvitIya sthApanA nikSepanuM lakSaNa saMpUrNa. // " have AvazyakanA tRtIya dravya nikSepanuM lakhIye chIe. sUtra sekitaM havvAvasyaM 2 duvihaM paNNAMta taMjahA, Agama 1 no Agama o a 2 / sekiMtaM Agama o davvAvasyaM 2 jassaraNaM zravassa etti padaM, sikhkhi aM, ThitaM, jitaM, mitaM, parijitaM, nAma samaM, ghosa samaM, yAvata dhammakahAe no aNupehAe, kamhA aNuvayogo davvamiti kaTTu // 1 // sekitaM no Agama davvA vassayaM 2 tivihaM pannataM taMjahA jAega sarIra 9 | bhavitra sarIra 2 / jANa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ gabhavitra vatirittaM 3 / vatirittaM, tivihaM pannattaM, / loiaM. 1 kappAvaaNinaM, 2 louttaritraM, 3 / ityAdi // arthaH-ahIM samajavA- e che ke, jo atIta kAlamAM athavA anAgata kAlamAM, kAraNarUpa, sacetana athavA acetana rUpa "vastu che" tenuM nAma dravya mAnelaM che, temAM nikSepa te dravya nikSepa ahiM Avazyaka sUtrano be prakArathI thAya che. // eka to AgamathI, ane bIjo no AgamathI, / / AgamathI dravya Avazyakano nikSepa upayoga vinA cha Avazyakano pATha karavAvAlA mAdhumAM karelo che, te e che ke, je sAdhu e Avazyaka mutra sikhI lidhuM che, sthira karyu che, jitI lIdhuM che, pramANa yukta bhaNyuM che, sArI rIte paripakka karyu che, ApaNA nAmanA yAda pramANe yAda kareluM che, ane uccAraNa paNa barobara zuddhapaNe karI lidhelo che, yAvat puchI gAchI nakkI karI dharmakathA paNa karavA mAMDI che, paraMtu te sAdhuno temAM upayoga nI tethI teno Avazyaka che te AgamathI dravya Avazyaka mAnyo che, kemake, anupayoga che tethI tene dravya mAnelo che. // ane no AgamathI dravya Avazyaka traNa prakArathI thAya che. / prathama pUrvakAlamA jeNe Avazyaka sUtra paDhelaM che, tevA paThita sAdhunA pretamAM, Avazyaka sUtra mAnavaM te, jANaga zarIra dravyarUpamA Avazyakano nikSepa jANavo. 1 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane aparakAlamAM dIkSA lai jo Avazyaka sUtra bhaNavAvAlA che, tevA puruSamAM, Avazyaka sUtrano nikSepa karavo te, bhavitra zarIra dravyarUpamA Avazyakano nikSepa no AgamathI jANavo. 2 // ___ane jANaga, temaja, bhavia, zarIrathI 'vyatiriktamAM mukha dhovU, dAtana karavU, Adi lokika,? ane je carakAdika sAdhuo iMdra. yakSAdikanI pUjA vigare kare te kuprAvacanika, 2 / ane jaina kriyAthI sthila thayelA AvazyakamAM pravarti kare te lokottarika, 3 / evI rIte saMsArI jIvonAM aneka prakAranAM avazya kartavyono ane sthilAcArIonA karttavyono samAveza karIne batAvelo che. // ema traNa prakAra 'no AgamathI' dravya Avazyakanu, varNana mUla sUtrathI karI batAveluM che. // iti AvazyakanA tRtIya dravyanikSepano sUtrArthaH have tRtIya dravyanikSeparnu lakSaNa kahIye chIe. // chaMda AryA. // bhUtasya bhAvino vA, bhAvasya hi kAraNaM tu yalloke / tadravyaM tattvajJaiH, sacetanA'catanaM kathitaM // 1 // arthaH-A lokane viSe, jo atIta, athavA anAgata, kAlanI paryAyana kAraNa che tenuM nAma dravya cha, / ane te jIva, athavA ajIvanA, vastu rUpathI che, / athavA jIva ajIvanA ? vyatirikta, eTale je zuddha svarUpavAlA sAdhumAM, dravyanikSepanA viSayarUpa, cha AvazyakanI kriyA, . jaNAvavA, sUtrakAre, sUtranI pravRti karelo hatI, te nahIM, paNa nAma pramANe, bIjAja guNavAlo, AvazyakanI kriyAno, dravyanikSepa. mamajabo e sUtrakAranA abhiprAyathI lakhI jaNAvyuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 bhegApaNAnI vasturUpathI che, / evaM tatvanA jANa puruSoe kahetuM che. / / jemake, iMdrapadathI cavIne manuSya thayelo hoya ane tene iMdra kahIye chIe, athavA maMtripaNAnA padathI bhraSTa thayelAne maMtrI kahIye chIe. tema, / athavA manuSyapaNAthI cavIne, iMdrapaNAnI padavIne prApta thavAvAlA puruSane iMdra kahIye te, jemake rAjAnA kuMvarane rAjA kahIye tema. // || emAM samajavAnuM e che ke, atItakAlamAM, iMdrapaNe hato, te manuSya thayo, to paNa tene iMdra ko, / ane je manuSyapaNAne choDIne, iMdrapadane prApta thavAno che, tene je iMdra kahyo te anAgatakAlanI apekSA lar3ane ko, / te iMdrapaNAnA 'jIva' rUpa dravyamAM, pUrvakAla, kiMvA, aparakAla, nI paryAyano Aropa karane, iMdra ko te. " dravyanikSepa " thI kahyo / / 44 evIja te kASTAdikathI utpanna thayelI DabbI Adi vastumAM, kASTapaNAno Aropa karavo, / athavA kASTAdikathI utpanna thavA vAlI vastuno, kASTamAM Aropa karI DabbI Adine mAnI levI, te ajIva rupa dravyamAM " dravya nikSepa " kahevAya. // 1 // iti tRtIya dravya nikSepa lakSaNa svarupa saMpurNa // 3 // have AvazyakanA caturtha bhAva nikSepa viSaye sUtra . // sekitaM bhAvA vassayaM 2 duvihaMpaNattaM taM jahA, Agamao 1 | no Agama 2 // sekitaM Agamao bhAvA vassayaM jANae uvautte, setaM bhAvA vassayaM 1 // sekitaM no Agama bhAvA vassayaM 2 tivihaM pannantaM taM jahA, 1 DAbaDI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 loiaM,' kuppAvayaNiaM,' logutari, ityAdi. artha:-bhAva Avazyaka paNa, AgamathI 1, ane no AmI 2, ema ve prakArathI che / AgamathI bhAva Avazyaka tene jANavoke, je sAdhu Avazyakane zuddhapaNAthI paripUrNa paNe bha lo hoya, ane temAM paripUrNa paNe upayoga vAlo paNa hoya, tenuM nAma AgamathI 'bhAva Avazyaka paNuM ' jANaM ? / ane je 'no AgamathI bhAva Avazyaka : paNuM che te traNa prakArathI che. // mAM prathama, lokika bhAva Avazyaka e che ke, savAranI vakhate, ane saMdhyAkAlanA samaye, anyamatanA loko bhArata ane rAmAyaNanuM zravaNa kare che, te 1 // aneku prAvacanika bhAva Avazyaka e che ke, je caraka Adi sAdhuo, homa, jApa, namaskArAdika, vakhato vakhata dina dina prateM kare che te. 2 / / lokottarika bhAva Avazyaka eche ke, je zuddha jainanA sAdhunuM, athavA zuddha zraddhAvAlA zrAvakonuM, avazya karttavya eTale ve vakhatanuM pratikramaNa karavAnuM te, lokotarika bhAva Avazyaka che 3 EUR 44 " Aje amoe, cAra " nikSepa " no artha, karIne batAvyo che te vadhoe mUla sUtramAM gaNadhara mahArAjAoeja karelo che, temAMthIja AkiMcita mAtra artha karIne batAvyo che, paNa amArI maMtikalpanAthI karelo nathI, agara koine saMdeha thAya to bIjAnA kehavA upara bharuso na rAkhatAM, koi paMDitanI pAsa, satrapATha vaMcAvI, teno artha paNa sAMbhalIne, ApaNA manamAM nizcaya karavo, ane jaina mArgathI bhraSTa hoya temano saMga choDI, zuddha jaina mArgane Adarakho, e amArI sarva bhavya jIvoprati prArthanA che. 66 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 3 www.umaragyanbhandar.com
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti AvazyakanA caturtha bhAva nikSepano sUtrArthaH have bhAva nikSeparne lakSaNa kahiye chIe AryAH bhAvo vivakSita kriyA'nubhuti yukto vai samAkhyAtaH / sarvajJeriMdrAdivadi he danAdi kriyA'nu bhAvAt // 1 // ___ arthaH-vyAkaraNathI, athavA zAstranA saMketapaNAthI, athavA lokonA abhiprAyathI, je je zabdomAM, je je kriyAo, mAnelI hoya, te te kriyAnA pariNAma yukta vastunu varttana thatuM hoya tene, sarvajJa puruSoe 'bhAva ' kahyo che. / jemake, parama aizvaryanA pariNAma yukta varttana kare, tyAreja te 'iMdra' kahevAya, kemake iMdramAM je iMdrapaNAnI parama aizvarya rUpa ( arthAt parama ThakurAipaNA rUpa ) nI kriyA teno tenAmAMja anubhava hovAthI tene 'bhAva iMdra paNu' gaNAya // 1 // __ahIM zudhI amoe, anuyogadvAra satrano mUla pATha, ane teno arth,| ane cAranikSepanAM lakSaNa, jUdAM jUdAM kahIne batAvyAM che // iti AvazyakanA cAra nikSepa viSaye sUtra, tathA teno artha, ane tene lagatAM lakSaNa kahIne batAvyAM. ____ have dharmanA daravAjA nAmanA graMthabhAM, zAha, vADIlAle je, arihaMta upara, ane sUtra upara, cAra nikSepa, utArIne batAvyA che, temAM mUtrapaNAthI je viruddha lekha thayo che tenA, parasparanA melathI vicAra karI batAvIye chIe / / vADIlAla, sUcanA-1 lImAM, lagde che ke / logassamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ je tIrthakaronAM, nAma che, te nAma-nikSepa, na kahevAya paNa ' nAma saMjJA' kahevAya, anya koimAM nAma ApIe tyAre te 'nAma nikSepa ' khevaay.|| ____ ane sUcanA bIjImAM lakhe che ke, khuda tIrthakaro bIrAjatA tyAre nAma to hAla che teja dharAvatA paNa te ' nAma nikSepa' kahevAya nahi. 'bhAva nikSepa ' kahevAya. ___ane cAra nikSepanI* prathamanI TIpamAM lakhe che ke, nikSepa Aropa, te, athavA ArohaNa, koi cIjamAM bIjI cIjano guNa Aropavo te. // hale emAM vicAra karavAno e che ke, sUtrakAre eka Avazyaka kriyArUpa vastumAM, jevI rIte 'cAra nikSepa' utArIne batAvyA, tevIja rIte 'sarva vastumAM' cAra nikSepa utAravAnA che, // ane sUtrakAre prathama gAthAmAM paNa teja batAvyuM che ke, jo vadhAre jANavAmAM na Ave topaNa 'cAra nikSepa' to vastumAM jarura utAravA, ema kahIne eka 'Avazyaka kriyArUpa vastumAM, utArIne paNa batAvyA, // ane dunIyAmAM je je, jIva, ajIvAdika, vastu cha, athavA utpanna thAya che, tenI samaja temAM nAmano nikSepa thayA pachIja thAya cha, / koika vastumAM to nAmano nikSepa te zabdanA guNa pUrvaka thAya cha, / ane koika vastumAM zabdanA guNa vinA paNa nAmano nikSepa karI zakAya che, jemake vimAnanA adhipati thavAvAlA devatAmA 'iMdra' nAmano nikSepa karavo te, zabdanA guNa pUrvaka nAmano nikSepa che, ane gRjjaranA putramA 'iMdra' nAmano nikSepa che te, zabdanA guNa vinA nAmano nikSepa karelo cha, / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 65 paraMtu kehavAze banne vastumAM nAmano nikSepaja, / kemake 'iMdranuM svarUpa sAkSAta che te paNa jIva ajIvarUpa vastuja che, / ame gujjarano putra che te paNa, jIva ajIvarUpa vastuja che--ane vastumAM ja, nAmano nikSepa karavAno zAstrakAre batAvelo che, // prathama jUvo ke, tIrthakarono jIva, ane ajIvarUpa temanuM zarIra, e ve malIne jIva ajIvarUpa eka vastu che, temAM temanAM mAtA pItAe ' nAmano nikSepa ' guNa pUrvaka karelo che, / ane ko koi tIrthakaromAM, devatAoe paNa 'nAmano nikSepa karelo che, // jUbo kalpasUtrano pATha // yathA jappabhinaM caNaM mha esa dArae kuchisi mahattAe vakte, tappabhicaNaM amhe, hiraNeNaM vAmaTTo, jAva pIi sakkAreNaM aiva 2 vaDhDhAmo, jAe bhavissai tayANaM guNaM guNa niSphaNaM nAmadhijjaM karisAmo " vaddhamANutti " :: ' ane Age bhagavAnI bAlaka avasthAmAM, // devohaM se gAma kayaM " samaNe bhagavaM mahAvIre ,, // arthaH bhagavAna mahAvIra svAmInA janma thayA pahelAMja, mAtApItAne, evo vicAra thayo ke, jyArathI bhagavAna garbhamAM AvyA che, tyArathI, amo suvarNa, dhana, dhAnya, rAjya, vigarenI vRddhine prApta thayAM chIye, vAste jyAre e bAlakano janma thaze tyAre amo e vAlakanuM nAma 'varddhamAna, evaM pADIzuM / ane bAlakapaNAmAM jyAre bhagavAne devatAno parAjaya karyo tyAre te devatAe 'zramaNa bhagavaMta mahAvIra, evaM nAma ApeluM che. tethI 24 mA tIrthakara mAM varddhamAna, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ ate mahAvIra, e be nAmano nikSepa guNapUrvaka ayelo cha. ema zAsanA saMketathI jANavAmAM Ave che, // have jUvo prathama tIrthakaranuM nAma 'rUSabha che, te rUpama zabda vyAkaraNanA saMketathI baladanuM nAma che te paNa anAdithI siddhaja che, ane teja rUpama zabdano Aropa bhagavAnanI sAthalomAM baLadanuM cinha joi mAtA pItAe karelo cha, ane zAstranA saMketathI te ApaNe jANI paNa zakIye chIye, ane jIva arjAvarUpa vastumAMja thayelo che, to pachI tIrthakaronAM nAma te 'nAmanikSepa' na kahevAya evaM kayA siddhAMtanA AdhAre kaho cho ? te siddhAMtanuM nAma pragaTa karo, ane jo anuyogadvAra sUtranA, AdhArathI nAmanikSepanI nA pADatA hazo to te, tamAru lakhavU tadana ayogyaja che, kemake te sU mAM to jIva ajIvarUpa eka vastumAM paNa nAmano nikSepa karavAno kahelo cha, / ane tIrthakaro che te paNa jIva ajIvarUpa eka vastuja che, vAste nAma che te nAmano nikSepa nahI evaM traNa kALagAM paNa tamArAthI kahI zakAze nahI, // ___vaLI paNa dAkhalA jUvo ke sAdhu, ane rAjA, A paNa be nAma che, te aneka puruSomAM vakhato vakhata apAyAja kare che, ane koimAM guNa pUrvaka hoya che, ane koi puruSamA guNa vinAnuM paNa jovAmAM Ave che, to tene nAmanikSepa nahI kaho to bIjuM zu. kahI zakavAnA cho ? teno paNa jarA yuktapaNAthI vicAra karo, ane jainonA siddhAMta sAmI dRSTi karo. tamo ApaNI mUrkhatAi tarapha lakSa na detAM, lAkho AcAryamAM bhUla batAvo cho, e kayA prakAranI tamArI mUrkhatAi gaNavI. : A vAtamAM ghaNo puktapaNAthI vicAra karavAno che, kemake eto tIrthakarotuM siddhAMta cha, vAste viparItapaNe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ javAne jarA paNa mArga rahelo nathI ? ane paraMparAnA gurunI pAsathI bhaNyA vagara e gahana viSayonuM jJAna paNa yatuM nathI ? ema khAsapaNe manamAM lakSa rAkhavAno che. chevaTamAM tAtparya e che ke. ..... je je nAma pADavAnA zabdo che, teto ApaNA ApaNA guNane jaNAvayA vAlA anAdikAlathI, vastuthI bhinnapaNe siddharUpeja thayelA cha, / ane vastuonI utpattinI sAthe, koi koi vastumAM, vyAkaraNanA saMketathI guNa pUrvaka, ane koi koi vastumAM zAstranA saMketathI guNa pUrvaka, Aropita karavAmAM Ave che, teja 'nAmanikSepa cha, / ane tenI paryAya vAcInAM bIjAM nAma hoya te paNa, tenI sAthe lAgu pADI zakAya che, jemake Azvira, nAbhi mUta Adi ane te zabdono guNa vinAnI vastumAM jyAre loko nikSepa kare cha tyAre, tenI paryAyavAcInAM bIjAM nAmanI pravRtti, te vastumAM karI zakAya nahi, eja vizeSapaNuM che, paNa nAmanikSepapaNAmAM vizeSapaNuM kiMcit mAtra paNa nathI, ? // ___ A viSayano vicAra karavAvAlAne, eka to mUla satra upara lakSa rAkhavAthI, ane lakSakAranA lakSaNa upara lakSa devAthI, yathA yogya paNa mAlama paDaze. // 1 // have ahI vADIlAlanA lekhathI paNa vizeSa vicAra jUvo ke, vyAkaraNa zAstranA niyamathI 'arihaMta nAmano artha, zatrune jItavAno anAdi kAlathI siddha che, te nAmano artha, rAgAdi zatruone jitavAno jaina zAstranA saMketathI karI, tIrthakaromAM 'arihaMta nAmano nikSepa, yathArthapaNAthI karelo cha, ane arihaMta zabdayI, tIrthakaronA jIva rUpa vastu, jUdI nadhI ema koNa kahI sake evaM che ? vAste Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ arihaMta zabdanA guNanoja, tIrthakaranA jIva rUpa vIjI vastumA A:ropa karavAthI nikSepa zabdano artha paNa tamArA lakhyA pramANe yathArthapaNe ja lAgu thAya che, ane sUtramAM paNa jIva ajIvAdika vastumA Avazyaka sUtranuM nAma ApavAnuM vatAveluM hovAthI, te satya rUpathIja nikSepa thayelo che, paraMtu sadgurunA caraNanI prAsAdI malyAvagara tamone bhrAMti thayelI che. . .. jUvAke, Avazyaka sUtra, lakhAine taiyAra thayA pachI, A. vazyaka ebuM nAma ApIye te ajIva rUpa vastumA nAma nikSepa thayelo gaNAya, / ane jIva ajIvanA putalA rUpa sAdhumAM, nAma ApIe te paNa yathArthapaNArthI nAmano nikSepa gaNAya. // e sivAya bIjI vastumA AvazyakanAM bIjAM paryAyavAcI nAma sUtrakAre ApyAM che, tenI pravRti karI sakAya nahI, mAtra Avazyaka sUtramAM, ane abhedabhAva mAnIne zuddha sAdhumAMja, te nAmanI pravRtti karI sakAya. - gAthA // 1 AvassayaM, 2 avassa karaNiyaM, 3 ghuvaniggaho, 4 visohI a, 5 ajayaNa chakka vaggo, 6 nAo, 7 ArAhaNAmaggo // 1 // samaNeNaM sAvaeNaya, avassa kAyaThvaM havati jamhA, // ato ahonisassaya, tamhA AvassayaM nAma // 2 // arthaH-sAdhu Adine avazya karaNe yogya, / athavA vaza hove kaSAyAdi bhAva zatruo, / athavA vaza hove jJAnAdi guNa, / tethI enuM nAma Avazyaka che 1 // sAdhuone temaja zrAvakone niyama pUrvaka karavAne yogya hovAthI enuM nAma avazya karaNIya paNa che, 2 / dhrava je karma, athavA saMsAra, teno nigraha (arthAn nAza) kara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAvAlo hovAthI enAma dhruva nigraha paNa kahIye, 3 / AtmAnA karmamelanI zudhI karavAvAlo hovAthI enuM nAma vizuddhI paNa kahIye, 4 / cha adhyayana bhegAM hovAthI enuM nAma adhyayana SaTvarga paNa kahIye, 5 / jIva ane karmano saMbaMdha dura karavAvAlo hovAthI enuM nAma nyAya paNa kahIye, 6 / mokSanI ArAdhanAno mArga hovAthI enuM nAma ArAdhana mArga paNa kahoye, 7 // 1 // sAdhu ane zrAvakane prAtaHkAla ane saMdhyA kAlanA samaye avazya karavAne yogya che, te kAraNathI enuM nAma Avazyaka rAkhekheM che // 2 // - A ve gAthAo Avazyaka sUtranA cAra nikSepanA aMtamAM ApelI che, temAM pahelI gAthAmAM AvazyakanAM ekaMdara sAta nAma kayAM, / ane bIjI gAthAmAM sAdhu ane zrAvakane avazya karavAnu karttavya hovAthI enuM nAma 'Avazyaka' che evaM pragaTapaNe jaNAvyuM che, / vAste e bhAva AvazyakanAja cAra nikSepa sUtrakAre karIne batAvyA che, // mAtra vizeSa eja che ke, bIjI vastumAM Avazyaka nAmano nikSepa karelo hoya to, tenAM bIjAM rahelAM cha nAma che tenI pravRtti karI yakAya nahI, paNa Avazyaka sUtramA bIjAM AvazyakanAM cha nAmAMnI pravRtti karavAmAM harakata Ave nahIM, temaja AdhAra ane Adheya eka mAnIne sAdhumAM paNa Avazyaka sUtranI pravRtti karI zakAya che, ane teja pramANe siddhAMtakAra gaNadhara mahArAjAoe karIne paNa batAvelI che, jUo sthApanAnikSepa sUtra, ane tenuM lakSaNa pRSTa 55 thI te 57 sudhI / / ane tamo je hayAta tIrthakaronAM nAmane 'bhAva nikSepa' kahocho tepaNa siddhAMtathI, keTalA badhA viruddhapaNe gayAcho, teno paNa jarA vicAra to karo. ? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuM ! vastunA ' cAra nikSepa' karavAnA zAMkhakAre batAcyA che 'te cArene ' ekajarUpa karI devA dhAro che ke ! paraMtu cAra nikSepane eka svarUpama gaNadhara mahArAjAothI viparItapaNe jai na karI sakAya. ! ane tevA prakArano prayatna karIye to, ApaNA jevA bhraSTa bIjA koi paNa na gaNAya. // // iti prathama nAma nikSepano kiMcit tattvA'tattva vicAra saMpUrNa. have dvitIya sthApanA nikSepano tattvAttattva vicAra lakhIye che. // // vADIlAla - sadbhAva sthApanA, phoTogrApha, athavA, bAvaluM || asadbhAva sthApanA 10 prakArathI karAya, // ane pR. 63 mAM sUtranA bIjA nikSepamAM, kAgala mukIne sthApanA nikSepa' karavAnuM batAnyuM che. // 4 || have enA upara vicAra | prathama amo eTaluMja puchIye che ke, / 10 daza prakArathI asadabhAva sthApanA karAya che, evaM yA guru pAthI athavA kayA siddhAMtathI bhaNIne AvyA ! ane sUtranI ' sthApanA korA kAgalathI karavAnuM batAvocho tepaNa, kayA akalavAlA siddhAMtanA jANa pAsethI bhaNyA ! kemake, sUtrakAra gaNadhara mahArAje to, sadbhAva, ane asadbhAva, e bane prakAranI sthApanA daza prakAramAja, karavAno samAveza karI batAvelo cha / to pachI daze prakArane asadbhAva sthApanA kayA hizAbathI kaho - cho ? ane lakhelA akSarone Avazyaka sUtranI 'sadbhAva sthApanA' gaNadhara mahArAjAoe mUla sUtramAMja kahelI che, tene dravya nikSepamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahocho, to te kayA guru pAsethI bhaNIne lakhI batAvocho ? kemake, DhUMDhanI pArvatI che tepaNa, satyArthacaMdrodaya pRSTa. 4 mAM, Avazyaka sUtranI sthApanAmAM, samajyA vagara eTaTa to jarura lakhe che ke, kASTa pai likhA. pothI pai likhA. aMgulIseM likhA. / yAvat Avazyaka karanevAlekA rUpa, arthAt hAtha joDe huye, dhyAna lagAyA huvA, aisA rUpa ityAdi, to pachI tamo mUtranI sthApanA nikSepamAM, korA kAgala mukavAnu, lakhocho, te to sUtrathI paNa viruddha, ane daMdanI pArvatInA lekhathI paNa viruddha, ane anuyogahAra sUtramAM, sUtrarUpa vastuno dravyanikSepa karatAM zAstrakAre je, no AgamanA bhedamAM "pattaya potthaya lihiaM ahavA suttaM paMcavihaM pannattaM aMDayaM boDayI kaDayaM" ityAdi lakheluM che te pATha dekhIne je bhrAMtimAM paDyAcho tepaNa, arddhadagdha gurunI pAseM bhaNavAthIja paDyAcho, kemake, te " pattaya poththaya lihiya" no pATha che te. no AgamapaNAthI, jANaga zarIra, ane bhaviya zarIrathI. vyatiriktapaNe, bhAvana kAraNa mAnIne, pAune grahaNa karelo che, paraMtu mukhyatArUpe sUtranA nikSepanI bhalAmaNa to Avazyaka sUtranA nikSepanI sAtheja karelI che|| vAste ema akSara mAtra vAMcI javAthI anuyogadvArasUtranuM jJAna thatu nathI? tema arddhadagdha thayelA DhUMDhaka guru pAse bhaNavAthI paNa jJAna thavAna nathI? vAste paraMparAgata gurunA caraNanI sevAdhIja te jJAna prApta thaze? amo paNa lakhI lakhIne kyAM sudhI samajAvI zakavAnA chIye? vAste nikSepanA viSayamAM tamAro lekha kicitmAtra satya rUpe thayelo nathI?||AvIrIte pAyA vagaranA,gaNadhara mahArAjAothI paNa viparItapaNe lekho lakhI, ane sarva AcAyoMne tuccha gaNI, ApaNe Apa vicArazakti pAmelAnI paMktimA dAkhala thavA mAgo cho to kevA prakArathI thazo ? teno vicAra tamoja tamArI meLe karI juvo. / / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 vADIlAla atre ApaNe *nI bIjI TIpamA lakhe che ke / duniyAmAM jeTalI cIja che teTalI baMdhI kabula karavA chatAM, pujavA yogya hoi zake nahi, temaja nikSepa cAra che te cArane pUje toja nikSepa cAra kabula rAkhyA ema sAbIta yatuM nathI / jaino kahe che ke, keTalIka cIjo jJeya, upAdeya, ane heya, mATe nikSepa eka be nahi paNa cAra che ema kabula rAkhanArA mANase, sthApanA nikSepane, upAdeya tarIkeja kabula rAkhavo joie evaM kahenArA. mAtra potAneja uge che. // pUja have enA upara vicAra || duniyAnI badhI cIjo pUjavAne yogya che ema koie kahAM paNa nathI, tema ko pUjataM paNa nathI, e tamAro lekhaja ayogya che / tema badhI cIjonA cAra nikSepane ' pUjavA ema paNa koi zAstrakAre vatAnyuM nathI, A. lekhamAM kevala samajyA vagaraja ApaNI akalano ghoDo doDAvyo che. / kemake, na to zAstrakAra sarva cIjonA ' nAma nikSepane ' vAnuM kahe che, anena to sarva cIjanA ' sthApanA nikSepane ' pUjavAnuM kahe che, temaja na to sarva cIjanA 'dravya nikSepane ' pUjavAnuM kahe che, / ane temaja sarva cIjonA 'bhAva nikSepane' paNa pUjavAnuM kahetA nathI / to pachI zA vAste samajyA vagara AvA viparIta lekho lakhI lokone bhramita karo cho ? te kAMi samajAtuM nathI, zuM tamone vItarAga deva uparaja dveSa thavAthI AvA viparIta lekha lakho cho ? || vo zAstrakAranI mAnyatA zuM che teno vicAra karo, // zAstrakAranI mAnyatA eche ke, je cIjano nAva nikSepa ' amAre smaraNIya, vaMdanIya, ane pUjanIya che, teno nAma nikSepa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 73 " " to smaraNa karavAne yogya che, ane tIrthaMkara mahArAjAonA nAmane yAda karI dina dina prati smaraNa paNa karIye chIye, / ane teja sIrthakara mahArAjA ona sthApanA nikSepa rUpa mUrttine vaMdana karavAnA adhikArIyo sAdhu vadana paNa kare che, ane vaMdana, pUjana, karavAnA adhikArIyo zrAvako, vaMdana, ane pUjana, e banne paNa kare che, / ane teja tIrthakara par3hane prApta thayelA, prathama covIzAMnA tIrthakarone ' dravyanikSepathI paNa ' mAnya karI smaraNa Adi karIye chIye, / ane teja tIrthaMkara padane prApta thavAvAlA tIrthakaronI covIzIne, dravya nikSepanA AdhAre smaraNa Adi sahA karIye chIye // ane jyAre' bhAvanikSeparUpa tIrthakarono' samAgama thAse tyAre temanI paNa bhakti karavA cukIsyuM nahI. // temAM paNa vizeSa eja che ke, jevI rIte Aja temanA nAma nikSepa upara prema che, ane temanA sthApanA nikSepa upara prema che, ane temaja temanA ' dravya nikSepa ' upara prema che, tevI rItano prema temanI hayAtamAM rehase toja bhaktino lAbha lai sakI zuM. / agara jevI rIte Aja tamo ' 'traNa nikSepa' upara abhAva pazu kahIMne batAvo cho, tevI rIte amo paNa temaNA traNa nikSepa tirarthaka kahIne abhAva pragaTa karI batAvI zaMto te, bhAva tIrthakaranI bhaktino lAbha paNa melavI sakI zuM nahija, / paraMtu nizcaya thAya che ke, jyAre amone temanA 'traNa nikSepa' upara prema che, ane manI bhakti karavAne tatpara chIye, to temanA bhAva nikSepa nI bhakti karavAne paNa bhAgyazAlI thai sakIsyuM ? || paraMtu tamArI tarAM ' RNa nikSepane' avaththu ' kahI cothA bhAva nikSepane paNa avathya kehavAno prasaMga AvavA dai zuM nahI ? | vAste je cIjano Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ G ' bhAva nikSepa' upAdeya tarIke mAnIye chIye, temanA bIjA 'traNa nikSepa paNa ' upAdeya tarIke aMgIkAra karIye chIye, / ane je cIjano ' bhAvanikSepa ' jJeya rUpe mAnIye chIye, te cIjanA bIjA 'traNa nikSepa paNa ' jJeya rUpe aMgIkAra karIye chIye, / ane je cIjano ' bhAva nikSepa' heyatara ke mAnIye chIye, te cIjanA bIjA 6 traNa nikSepa paNa ' heyatarIkeja mAnIye chIye, / tethI: kutarko karIne peTane Apharo caDhAvavAne jagyA cheja nahi. / vicAra upara Avaso to tamane paNa samaja paDase, ane haTha upara jaso to eka bAta paNa yathA yogya samajI zakAse nahI || vAste amo ThagAtA nathI, paraMtu je ' ava ' kahane anAdara kare che, teja bhagavAnanI bhaktinA lAbhathI ThagAya che. // prabhuno phoTogrApha, agara bAvaluM namalavAthI * nI tIsarI TIpamAM. vADIlAla - loko jyAre mUrttine Agala karavA mAge che to pachI A eka Azcarya vArtA che ke teo ' sadabhAva ' choDI asad bhAva ' sthApanA, kema kare che / jenuM nAmaja, 'asad eTale khoDaM, tene grahaNa kara e zuM vicAra zakti pAmelA prANIne zobhatI vAta che ! zrImallinAthajInuM suvarNanuM bAvaluM ke viSayI rAjAo ne bheTavA talapI rahyA hatA. jo mUrti pUjA e ruDukAma hota to kema sAcavI rAkhavAmAM na Avata / valIkArIgaro, Abehuba chabI vanAvanArA hayAtI dharAvatAM chatAM, koi paNa tIrthaMkaranI 6 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ chabI, ke, bAvalaM, kema na banyu ? e samajAtu nathI. / bhagavAna to, jANatA, hatAja ke, amArA pAchala vakhata Avo AvavAno cha, valI te bhaviSyakAlanu varNana paNa karI batAvatA, to zuM koi zrImaMto, te vakhatamAM nahotA ke, jeo bhaviSyanA karoDo jIvonA hitArthe, hayAta bhagavAnanI chabI, ane bAvalAM, banAvI rAkhe / ema thayu hota to Aje ' asadbhAva sthApanAmAM' koine mujAi rahe, paData nhi.| vaLI A paNa vicAravA jevU che ke ' sadabhAva, ane asadbhAva ' sthApanA te rUpavaMta vastunIja hoi zake, paNa kAi bhAvaguNanI hoi zake nahi. bhagavAna potAnA uparano mela dUra karI nija rUpamA bhaLI gayelA AtmAja che, tenA guNa je jJAna, darzana, cAritra, te to adRzya che, tenI sthApanA zI rIte thai zake / prakAzaka. // have enA upara vicAra. // vartamAna kAlamAM paNa je pASANAdika vastuthI, vItarAgadevanI " mUrti " banAvavAmAM Ave che, te mUrti asadbhAva nathI, paraMtu sadbhAvaja che. / kemake bhagavAna upadeza devAne besatA hatA tyAre, ya yAsana lagAvIne, ane nAsikA upara dRSTi daine besatA hatA, / ane aMta avasthA vakhate paNa tevIja rIte dhyAnamAM ArUDha thatA hatA, / ane hAlamAM paNa teja prakArathI mUttiyonI AkRti banAvavavAmAM Ave che, mATe asadbhAva nathI, paraMtu -- sadabhAva sthApanAja ' karIne pUjIye chIye. / A vAtamA zvetAMbara mUrtine kacho bhIDAve che, / ane digaMbara te sadbhAvamAM kiMcit vAMdho uThAvIne nagnapaNe mUrti sthApita kare cha, / ane tamo DhUMDhako to zAsvanA pa. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 vitra lekhoneja uThAvI devAno prayatna karo cho, paraMtu eTalo badhI moTo anyAya karavAne jaina siddhAMtomAM mArga nathI, eto kevala tamo dhiThAija karo cho. / vAste Azcarya to eja vadhAre lAge che ke, ATalI vadhI dhiThAi calAvIne paNa pAchA vicArazakti pAmelAnI paMttimAM praveza karavAne taiyAra banI jAvo cho. vaLI bhAi sAheba lakhe che ke, mUrtipUjA e ruDu kAma hota to, zrI mallinAthajInuM suvarNanuM bAvalaM kema sAcavI rAkhavAmAM na Ayata! | ; uttaramAM jaNAvavAnuM eja che ke / bhAgyazALI bhakta zrAvako to emaja samaje che ke bhagavAnanI bhakti karadI e to sadA ruDuja che, / ane je suvarNanuM bAvalaM rAkhI mukavAnuM batAvo cho, te to zAstrI nirapekSa thai kutarka karo cho, kemake te to strIrUpe, moha, ane ' dugaMchA ' utpanna karavA vAsteja ubhU karavAmAM AvyaM hatuM, paraMtu pUjana karavA vAste ubhU karavAmAM AvyuM na hatuM / vAste bAvalAne rAkhI mukavAnI jaruraja na hatI, / tamoja lakho cho ke, viSaya rAjAo tene bheTavA talpI rahyA hatA, to pachI te bAbalAne rAkhI mukatrAnuM kema batAvo cho. // vaLI DhUMDhaka bhAi lakhe che ke, kArIgaro hayAta chatAM mUrti ke bAvalaM kema na bandhuM ? || eno uttara eTaloja che ke, / te vakhatamAM jaina siddhAMtane jAvAmAM ' AcAyoM ' paNa mahA kArIgaro hatA, ane salAvaTo paNa mahA kArIgaro hatA, temAM siddhAMtanA kArIgaro gaNadharAdi AcAryo hatA, te to jago jago para siddhAMtamAMja lakhatA gayA, ane. salAvaTa hatA te to, padmAsana sahita, nAzAgradRSTiyukta, ane samacorasa saMsthAna pUrvaka, Abehuba bhagavAnanI mUrtiyo, ghaDI ghaDIne paNa mukatA gayA hatA, ane teja namunA pUrvaka choTA moTA pramANapaNA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ fy nA AkArathI tIrthakara mahArAjanI prasanna mUrtiyo taiyAra thatI cAlI Ave che / paraMtu je mahApuruSonA, mithyAtvarUpa, timira paDadA, dUra thai gayA che, teo yathAvadapaNe to siddhAMtono pATha joi, ane teja pramANe bhagavAnanI bhartiyonAM darzana karI, paramAnaMdamAM garakAva thai, anaMta janmanAM saMcita aghora karmoMne dUra karI rahyA che| ane jeonA mahAmidhyAtvarUpa timira paDadA dUra nathI thayA o viparItapaNe AcaraNa karI avajJA kare che. / teo aghora pApanA udayathI nato siddhAntanA pATha thakI samajI zake tema che, ane nato hajAro varSanI mRttiyonAM darzana karIne paNa samajI zake tema che, / amo to chevaTa ema kahIye chIye ke, jeo vItArAganA vacanathI tadana viparIta banelA che, teone to sAkSAta tIrthakaro paNa AvIne samajAvI zakaze nahi, to pachI chabIyo, ane bAvalAM mAtrA svarUpathI samajaNa kyAMthI thai zakavAnI che. || ane te jJAnI puruSo bhaviSyakAlanuM varNana paNa karatAja gayA che ke, matiyA ghaNA jAgaze, ane zuddha cAlatA paMthamAM bhedo pADaze ane teja pramANe ApaNe joi paNa rahyA chIye. vAste sthApanAnikSeparUpa jina mUrti asadabhAva nathI, paraMtu nikRSTakAlanA prabhAvathI tete jIvonA abhAgyane lIghe teonA manamAM asadbhAva pariNAmapaNAnI sthApanAo thayelI che / tethI teo mujhAya 3.11 * vaLI A viSayamAM DhUMDhaka bhAi lakhe che ke, ApaNa vicAravA je cheke, sadbhAva, ane asadabhAva, te rUpavaMtanI hoi zake, paNa bhAvaguNAnI hoi zake nahi. bhagavAna nijarUpamAM bhaLI gayelA AtmAja che, tenA guNa je jJAna, darzana, cAritra, te to adRzya che, tenI sthApanA zI rIte thai zake. // vicAra - tamo lakhocho ke, sthApanA rUpavaMtanI hoi zake, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa bhagavAna to nijarUpamAM bhaLI gayelA AtmA che, tenA guNa je jJAna. darzana, cAritra, te to adRzya che, tenI sthApanA zI rIte thai zake. ? / A lekha zuM tamAro vicArapUrvaka lakhelo cha ke ? jarA AMkha ughADIne juvo to ? kemake jaina siddhAMtone to ApaNe bhagavAnanuja jJAna kahIye chIye, ane te bhagavAnanuM jJAnapaNa rUpa vinAnuMja hatuM. to te adRzyarUpa chatAM kyAMthI tamArA jovAmAM AvyuM, ? ane pustaka pAnAM upara kevI rIte caDhI gayuM ? teno kAi vicAra karyo cha ke ? jo thoDo paNa vicAra ko hota to, Avo beDhaMgo lekha lakhatA nahI, khera hajI paNa vicArazreNi upara Avazo to kalyANano mArga hAtha Avaze, / jUvo satyArthacaMdro. daya pRSTa. 4 mAM, DhUMDhanI pArvatI paNa lakhe che ke, prazna-sthApanA Avazyaka kyA / uttara. kASTa pai likhA, citroMmeM likhA, pothI pai likhA, aMgulIseM likhA, / chevaTa ema paNa lakhe che ke, Avazyaka karanevAlekA rUpa, arthAt hAtha joDe huye, dhyAna lagAyA huA, aisA rUpa. || eja pramANe mUla sUtrakAre paNa, akSaro rUpanI sthApanAthIja bhagavAnanA jJAna guNane sthApita karavAyU~ kahelaM che, / temaja Avazyaka kriyA kAraka sAdhunI mUrtirUpathI paNa AvazyakanI sthApanA karavAnI kahelI che, kemake SaT AvazyakanI kriyA che te kartA vinA jANI zakAtI nathI, mATe Avazyaka kriyAnI sthApanAnA viSayamA sAdhunI mUrti paNa karavAnuM kahI batAvyu che. paraMtu bhagavAnanA, adRzyarUpa jJAna guNane to, akArAdika akSaronA svarUpathIja sthApita karavAyU~ kaheluM che, ane te jJAna, bhagavAnano adRzya guNarUpa chatAM paNa, kalpanAthI karelo che saMketa jemAM, evA jaDa bhUta, akSaronI, sthApanA rUpe thai, amone bodha ApIne, paramapadane, pohacADavAne, samartha thAya cha, / tevIja rIte bhagavAnanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ zarIranI paNa, jaDa pASANathI banAvelI mUrti, sthApanA rUpe thaine, temanA sarva guNone yAda karAvI, bhaktajanone paramapada prApta karavAne samarthaja thAya che. ane bhagavAnanI mUrti dekhavAthI bhagavAna yAda Ave che ema to tamoe temaja DhUMDhanI pArvatIe paNa kabUla rAkhekheMja che. / tethI jo tamArA AtmAnA pariNAma bagaDI jatA hoya to te to tamArA durbhAgyanuja cinha che, emAM na to amAro doSa che, tema na to bhagavAnanI mUrtino doSa cha, vAste tamArI karelI kutarko, ane tamArA jUThA lekhoja, tadana ayogyapaNAthI lakhAyelA che, paraMtu vItarAgadevanI mUrtirUpathI thayelI sthApanA ayogya nathI, te to A dunIyAmAM bhagavAnanA jJAna guNarUpa akSaronI sthApanAnI sAthe sadA jayavaMtIja rahebAnI che. // // vADIlAla-sUcanA. 3 jImAM lakhe che ke / mohana gharamA zrI mallinAthe, potArnu Abehuba muvarNa vAvalaM mukyuM hatuM ke je kAraNathI 'cha rAjAne' 'jAtismaraNa' jJAna upanyuM hatuM, topaNa e cha samakitI jIvoe bAvalAne vAMdyaM nahi, jo ke eka to upakArI padArtha, kAraNa bhUta padArtha hato, balI tIrthakaranI sadabhAva sthApanA hatI. // 'namirAjA' cuDInA kAraNathI bUjyA. // 'samudrapAla rAjA' corane dekhIne bUjyA-paNa cuDIne, ke corane, vAMdyA pUjyA na htaa.|| ___ ahiM, 'mallinAthanA' bAvalA viSaye, vicAra karavAno e che ke, te mohana gharamA ( eTale moha prApta karavAnA gharamAM) rAkhelu hatuM, ane te cha viSayI rAjAone vodha karavA, te bAvalAmAM durgadhI paNa bharI rAkhavAmAM AvI hatI, ane te durgadhInA kAraNathI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ teo cha rAjA, bodhane paNa prApta thayA hatA, valI te bAvaTuM gRhasthA vasthAnA cinharUpathI banAveluM hataM, paraMtu vItarAga dazAnI prApti thayA pachI- vanAveluM na hovAthI tethI te pUjana karavAne yogya paNa na hataM, mATe te viSayamA tamArI kevala kutarko che. / mATe vItarAga dazAne prApta thayelA bhagavAnanI murtine ayodhyapaNAno kiMcit mAtra paNa bAdha Ave tema nathI. // ___ ane, je cuDI, corane, vAMdavA pUjavAnu vatAvo cho te paNa, A~syo mIcIne phAMphI mAravA jevaM karo che, kemake yadyapi jeTalI dunIyAmAM vastu che te badhIe, vairAgyane prApta thayelA jJAnI puruSone to, bodha ApanArIja thai paDe che, tethI kAMi vadhI vastuo, vaMdanika, ane pUjanika, gaNAtI nathI. / ane mUrkha ajJAnI jIvone, je mukhya paNe AtmAnA sAdhana rUpa vastuo che, te paNa, teonA viparIta vicArathI, temane, mahAkarmanA baMdhana rUpa thai paDe che, chatAM paNa, te niMdAnika gaNAtI nathI. / emAM to vizeSa eja che ke, te te jIvonI jJAnadazA, ane ajJAna dazAja, temane sAdhaka, bAdhaka, rUpa thAya che. / vAste vaMdanika hoya te niMdAnika na gaNAya, / ane jJeya, athavA heya, rUpa vastuo vodhanuM kAraNa thavA chatAM, pUjanika paNa na thAya, mAtra ahiMyAM to jJAnI ajJAnI puruSonA kSayopazamanIja vicitratA che. / agara jo amArA DhUMDhaka zrAvako. vicAra upara Ave to, temaNeja cuDI coranA dRSTAMtathI vicAra karavAno che ke, je cuDI, ane cora na jevI vastuthI, namirAjA ane samudrapAla rAjA, bodhapaNAne prApta thayA, to pachI je vItarAgadeva, amArA parama upakArI, temanI mRtti dekhatAM amone paramAnaMda, athavA parama vairAgya, nI prApti thavI joie, te na thatAM je amone, aprIti utpana thAya che, tethI na jANe, amAre keTalo lAMbo saMsAra thavAno haze ? ema Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAsapaNe vicAra karavAno cha / paraMtu ajJAnadazAno aMdhAra pichoDo oDhI, jina mUrttine jaDarUpa kahI, aghora karmanA baMdhanano heturUpa a. nAdara karavAno nathI / kemake saMketita jaDarUpa, akSarothI, lakhAyalu, bhagavAnanuM jJAna ' sthApanArUpe thai ' amone bodha ApIne parama pada pahocADavAne samartha thAya che, to pachI temanIja arthAt bhagavatanI yAdagirIne ApanArI, temanIja sAkSAtrUpa 'mUrti ' amArA kalyANane mATe kema nahi thAya ! arthAt thazeja, eja vicAra karI ApaNA kalyANano mArga hAtha dharavAno che, Age to jenI jevI bhvitvytaa.|| vaLI e trIjI sUcanAmAMja lakhe che ke, bhagavAnanI mUrti dekhavAthI bhagavAna yAda Ave che, te kAraNathI mUrti pUjavI joie, e dalIla taddana pAyA vagaranI che. // ___ A lekhamAM kahevArnu e che, ke bhagavAnanI mUrti dekhavAthI, ane temanI yAdagirI AvavAthI, zuM ! temanI avajJA karavI ! e tamArI dalIla pAyA vALI paMktimAM mukavAne mAgo cho ke ? te kAi samajAyu nahi. / amone to mUrti dekhIne bhagavAna yAda AvavAthI, evA bhAva thAya che ke, emanI bhakti kherAda karavAthI karIye ? ke stuti ( guNagrAma ) karavAthI karIye ? ke amArA sarvasva arpaNa karIna karIye ? evA alokika bhAvanI vRddhi thAya che, vAste 'mUrtine ' pUjavI e dalIla pAyA vagaranI nathI, paraMtu tamArI karelI kutarkoja pAyA vagaranI che.|| vaLI eja sUcanAmAM lakhe che, jina pratimA mAnanArA, jina pratimA, jina sArikhI kahe che, paNa dravya, ke bhAva, eka paNarIte te jina sArikhI thai zakatI nathI, bhagavAna dehadhArI hatA te vakha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 tanI, chabI ke, bAvayuM hota to kadAca " dravye sArikhI, kahI " zakAta. / / - A viSayamA paNa kavAnuM eja che ke bhagavAna upadeza detA hatA, teja, jJAnano sAra, saMketita jaDabhUta akSaronI sthApanA rUpe thai, siddhAMto upara lakhAine, Aja paNa amone, teja pramANe bodha ApanAra nivaDayo che, vAste bhagavAnanuMja jJAna che, ema amo khAsa rIte mAnIye chIye, ane temanI 'mUrti' to temanAja jevI AkRti vALI hovAthI, temanA sadRzarUpa vALI hove temAM kAMDa paNa navAi sarakhaM jagAtuM nathI, ane siddhAMtamAM paNa 'arihaMta paDimA ' vigerenA lekhathI paNa sarakhI kahelI che, to pachI siddhAMtathI vipatapaNAnI tamArI karelI kutarko, tamArA kalyANanA mATe upayoga rUpa thavAnI nathI / ane sthApanA nikSepa rUpanI mUrttine, dravyapaM karavAnuM kahI batAvo cho te to, tamo prathamathIja gothAM khAtA khAtA AvelA cho, te to amArA lekhaMthI vicAra karavAnI Teva rAkhazo eTale, spaSTapaNe mAlama paDaze. / / 1 vaLI paNa eja sUcanAmAM lakhe che ke bhagavAnano jJAna guNa, mUrttino jaDa guNa, te paNa eka sArikhI kahenAre vicAravA jetuM che. | Ato dharmamAM AgaLa vadhavAnI tIvra icchAne lIdhe unmArge caDI javA jevaM thayuM, vairAgya ke, jJAna thavAnuM to kSayopazama upara AdhAra rAkhe che. // // A lekhamAM paNa vicAra karavAno eche ke, siddhAMtomAM lakhAyelA saMketita akSaro che te paNa, jaDa svarUpanAja che, ane te akSaro, bhagavAnanA jJAna guNane yAda ApanArA che, ema ApaNe mAnIye paNa chIe, agara jo tamArA jUThA vicAra pramANe vicAra karavA besI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 83 to, te jaDarUpa akSarodhI, bhagavAnanA jJAna guNanI paNa yAda na thavI joiye, ane bhagavAnanuM jJAna che ema paNa kahetuM na joiye, paraMtu jenI viparIta mati thayelI hoya teja, jaDarUpa akSaromAM paNa, bhagavAnanA jJAna guNanI yAda nathI thatI ema mAne, paraMtu amo to te jarUpa akSaromAM paNa, emaja mAnIye chIye ke, kharekharu e to bhagavAnanuMja jJAna che, paraMtu jaDarUpa akSaro che, ema kahevAne mAgatA nathI / ane jevI rIte jaDarUpa akSarone, bhagavAnanuM jJAna karIne mAnIye chIye, tevIja rIte vItarAganA svarUpane yAda ApanArI, temanI mRrttine vItarAga svarUpathIja mAnIye chIye. / vAste dharmanI tIvra icchAne lIdhe, unmArga caDhI gayA nathI, paraMtu khAsapaNe jo vItarAga devano mArga che, teja mArga para ArUDha thayelA chIye. / vAste tamAreja vicAra karavAno che / kemake tamoja kevala, dayA, dayA, no jUTho pokAra karI, ane vItarAga devanI mUtrttinI, avajJA karI, vaLI. jaina mArganA tatvonA, viparIta bhAsathI, mahA unmAgaMja caDhI gayelA cho. / tenuM tamone kiMcit bhAna thAya, evAja uddezathI amoe, A lekha lakhavAno prayatna karyo che, paraMtu dveSa karI lekha lakhavAnI prayatna karyo nathI. mAMTe hajI paNa vicAra karo / vaLI tamoe lakhyaM je, vairAgya ke jJAna thavAnaM te to, kSayopazama upara AdhAra rAkhe che, / te to badhAe loka kabUlaja karaze, paraMtu je zubha nimitto che teja, jIvone kSayopazamanI prApti vAmAM sahAyabhUta che, ane azubha nimitto che teja, unmArge caDhAva - nAra hoya che, evo siddhAMtono e rAjamArga che| ane jaina siddhAMta, temaja jina mUrti, sAdhunu svarUpa, sAmAyika, popatha vigere AtmAno kSayopazama thavAne zubha nimitto che / chatAM paNa jenI viparIta buddhi thAya te to tenA durbhAgyanuMja, eka cinha che, paraMtu nimittano doSa na gaNAya / ane je halavAkarmI ? jIvo che, tene to zubha nimitto Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIghrapaNeja bodha AphnAra thAya, temAM to kAMi navAi jevU che ema na gaNAya, / paraMtu sAmAnya mAtranAM nimitto paNa bodhadAyaka thai paDe che. / jemake namirAjAne, eka kASTa mAtranI cuDI, ane samudra pAla rAjAne, cora mAtra bodhadAyaka thai paDayAM, paraMtu te kathaMcitpaNAno rasto cha, dhorI mArga gaNAto nathI, / vAste zubha nimittono je anAdara karavo, teja mahA aghora karmano, baMdha karI levAno che, paraMtu jinamUrti, doSane prApta karavAvAlI nathI, te to bhavya jIvone, bodha prApta karavAne zubha nimitta rUpaja che / / // valI eja trijI sUcanAmAM lakhe che ke,-mahAvIrasvAmInA mukhya ziSya, gautamasvAmI jevA, temaNe bhAva tIrthakaranI bhakti karI topaNa, prabhunI hayAtI mudhI to, temane kevalajJAna na thayuM, paNa prabhuno viyoga, DaMkA vakhatamAM kevalajJAna AphnAro thai paDayo. // // A lekhathI paNa vicAra e thAya che ke, amArA DhUMDhaka loko, zuM ? zIghrapaNAthI kevalajJAna prApta karavAne vAste, vItarAgadevathI dveSa bAMdhI, dUra thayA haze, ? athavA dUra thavAne vAste dveSa karI rahyA haze ? te kAi samajAyuM nahI. / athavA zuM ? gautamasvAmInI hadane prApta thai, A lekha lakhyo haze ? are dhUrta AvA hada uparAMtanA jUThA lekho lakhavAthI kalyANanI prApti na thAya ? te to nyAya mArganA lekhothIja thAya. // ||vlii eja trijI sUcanAmAM lakhe che ke,-sAkSAt vItarAgadeva bIrAjatA tyAre, temane vAMdavA, koie saMgha kahADayA na hatA, zrI vipAkasUtra tathA bhagavatIsUtramA kA che ke, subAhu kumAre tathA udAi rAjAe, ema bhAvanA bhAvI ke bhagavaMta jo ahiM padhAre to temane vAMdI huM kRtArtha thAuM, eTalo tItra bhaktibhAva chatAM, ane khuda bhagavAnanAM darzana thavAnAM hatAM chatAM, temaja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ pote lakSmIvAna hovA chatAM, saMgha kahADIne vAMdavA na gayA hatA, to pachI " paththarane" bhagavAna mAnI lai, tane vAMdavA mATe saMgha kahADIne jaq, emAM zuM bhagavAnanI AjJA hoya ? // __ A lekha paNa vicAra karavA yogya che, kemake vItarAga devane vAMdavA, saMgha kADhIne, koi paNa gayuM nahatuM, temaja subAha ane udAirAjA, bhaktimAn , lakSmIvAn , hovA chatAM bhAvanAja bhAvI, paNa saMgha kAhIne gayA nahatA, / tethI e siddha thayuM ke, munine ke, bhagavAnane, saMgha kADhIne vAMdavA jaLU te, tamArA lekha pramANe kevala siddhAMtathI viruddhaja che, ema tamAru mAnavU cha. | to pachI tamo, sUtranA lekhathI viruddha thai, tamArA mukha baMdhAne, vAMdavA, saMgha kADhIne je mArge paDo cho, te to durgatinAja mArge paDatA hazo ? ema tamArAja lekhathI tamAre kabUla kara paDaze, agara tamo, jagajAherapaNe saMgha kADhIne javA chatAM, nA kabUla jazo to te javAne mArga nathI, kemake, moravI konpharansanI, prathama beThakamAM, rIsepazana kamiTInA presIDaMTa, gokaLadAsa rAjapAle, bharasabhAmAM kaheluM che ke-sadagRhastho ApaNA saunA jANavAmAM che ke, ApaNA dharmamAM, ghaNAja prAcInakALathI, mukhyatve karIne, sAdhu munirAjane, vaMdanA, karavA sAru, saMgha kADhavAno rIvAja cAlyo Ave che. / ema muMbAi samAcArathI vAcavAmAM AvyuM hatuM. / tamArA arasa parasanA lekhathI e vicAra thAya che ke, tamo sUtrathI viruddhapaNeja, saMgha kADhIne, vAMdavA, jatA hazo ? ke tamAro lekha laMbo cavaDo jUTho thayo hoya ? bemAMthI ekaja vAtanI siddhi thaze. / ane amo je mUrtiyonAM darzana karavA, saMgha kADhIne jaie chIye te to, jaina siddhAMtanI AjJA pramANeja karIye chIe, / kemake, jevI rIte saMketita jaDarUpa akSarone, bhagavAnanuM jJAna mAnI, tenI bhakti karIye chIye, tevIja rIte temanI mUrttine, te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuja svarUpa mAnIne, amo temanI paNa bhakti karI, amArAM duHkamone dUra karIye chIye. / ane je " paththara" kahIne avajJA kare che te to, jina mArganI zraddhAthI viparIta thavAthI, te dharma rahitonAM, hRdayaja paththararUpa thayelAM che, ema amo mAnIye chIe, kemake jo kiMcin mAtra paNa jaina siddhAMtonI zraddhA hotI to, svachaMdapaNAthI AvA anucita lekhoja kema lakhatA ? // vaLI paNa Aja viSaya upara lakhe che ke, arere ? bhasma grahanA bhramita AcAryoe, mAtra peTanA kAraNe, dudhamAMthI paurA vINavA je kAma karI, sthApanAnikSepano avalo artha lai, mUrtipUjAnAM ane te aMge thatAM bIjAM agaNi pApomAM, bholI dunIyAne kevI DubAvI dIdhI che. ____ A lekhamAM to tamo, mahA mUDhapaNAnuM AcaraNa karI, gaNadhara mahArAjAoneja, duSita karo cho, ane ApanI mati rAinA dANA jeTalI paNa na hovA chatAM, meru parvata tula mAnIne beThelA hoya ema jaNAvo cho, ane lAkho jainanA dhuraMdhara AcAryone, tucha samajI, ApaNe Apa sarvajJapaNAnA padane, ArUDha thayA cho! paNa te tamArA anuyAyIomAM je mahA mUDha haze, teja tamArI zlAghA karaze ? bAkI vicakSaNa haze te to, gaMdU pAtra jANI, tamArAthI dUraja raheze ? | kemake, agara tamo, sarva AcAryono karelo artha, kabUla na rAkhatAM, gaNadhara mahArAjAono, temaja dUMDhanI pArvatIno karelo artha ke, hAtha joDe huye, dhyAna lagAyA huvA, sAdhukA rUpa, mUrtino artha, te to kabula rAkhavo hato, tethI ApoApa AcAryono karelo mUrti rUpano artha, satya rUpa thai paDato, paNa tamo to kevala uddhata banI, ApaNe Apa athAga phAjalapaNe jai, sarvajJapaNAnuja Dola ghAlIne baiThA cho, tethI amAre kahevAno ilAjaja khuTelo che. / A prasaMge Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 87 eka bhatRharino kAvya paNa yAda Ave che, yathA, yadA kiMcit jJo'haM gajaiva madAMdhaH samabhavaM tadA sarvajJo'smItya'bhavadavaliptaM mama manaH / yadA kiMcit kiMci budhajanasakAzAdava gataM, tadA mUrkho'smIti jvara iva mado me vyapagataH // 1 // - arthaH- A kAvyamA bhatRhari, ApaNo anubhava jaNAve che kehuM jyAre thoDu bhaNelo hato tyAre, mArA manamAM sarvajJapaNu dhAraNa karI, madonmatta hAthInA jevo banI pharato hato, ane jyAre paMDita puruSonA samAgamathI kiMcit kiMcit (arthAt thoDaM thoDaM ) samaja to gayo, tyAre huM samajyo ke kharekharo mUrkhaja chaM, ane mArA manamAM je mada vyApyo hato te jvara nikalI gayA pachI jema zarIranI dhuMdha nikalI jAya, tema te mada paNa nikalI gayo, ane pachI kAMDaka vicArane prApta thayo . || tema amArA prakAzaka bhAi paNa hAlamAM bhatRharinI prathama avasthAne dhAraNa karI, sarva mahA puruSAne niMdI, ApaNa Apa sarvajJapaNAnaM Dola dhAraNa karIne, sarva AcAryothI nirapekSa thayA che ! paraMtu sarva AcAryo bhramita thayelA che, ema na gaNAya ? ane sthApanA nikSepano, avalo artha karelo che ema paNa na gaNAya ? ane dunIyAne DubAvI dIdhI che, ema paNa gaNAya nahI ! // mAtra tamArIja mati bhramita thai javAthI, sarva mahA puruSothI nirapekSa thai, " sthApanA nikSepa " no paNa artha ulaTo karocho ? / / ane jainonA "pramANa" viSaye paNa ulaDaMja bakyAcho / / tema "nayo" nA viSayamAM paNa ulaDaM samajyAcho ? || ane. pacIza bolanA viSayamAM paNa jUThe jUThI goThavaNa karI A duniyA ne DubAvavA taiyAra thayA cho ! / / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 ane teja pramANe 'samyakkanA' viSayamAM, paNa mithyAtva cAla ja pakaDI che, // te amArA prathamanA lekhathI tamone samaja paDIja haze ? || vaLI paNa eja sUcanAmAM AgaLa vaMdhIne lakhe che ke, - bhasmagrahanA saMkhyAbaMdha, bhUkhathI AkUlavyAkUla thayelA AcAryo, zAstranuM zastra banAvI, tevaDe dunIyAno zikAra karavAmAM phateha pAme emAM zuM ? Azcarya paraMtu jeone aMtarcakSu che temane, vicAra karavA do, ane pApakhAimAM dhakela denAra sAme, mAnasika Takkara levA do. // A lekhamAM paNa atyaMta phAjalapaNe jar3a bakavAdaja karyo che, paNa amo eja kahIye chIye ke, jo tamArA DhUMDhakone, aMtaMrcakSu hoya to amo paNa samajAvavA, guru kRpAthI samartha thai zakIye, ema amArA aMtaHkaraNamA preraNA thayA kare che, paraMtu vAMdhoja moTo teno thai paDelo che, eTale amAro ilAja ja khaTelo che| ane bhUkhadhI AkUla vyAkUla thayelA AcAryoM to, guru paraMparAthI Avela je caudAM pUrvanuM jJAna ke, je karoDo ane abajo pustaka upara paNa lakhI na zakAya, temAMthI mAtra lAkho graMtho uparaja lakhAya, teTaluja rAkhI zakyA che, ane amArI vArasamAM mukI gayA che, paNa vadhAre rAkhavA samartha thai zakyAja nathI, te amo amArAja durbhAgyanuM cinha samajIye chIye, ke je evA mahApuruSo, acAnaka aghora duSTakAlanA paMjAmAM AvI, amArI vArasamAM, vItarAga devanaM nirmalajJAna, vadhAre rAkhavAne samarthaja na thA ? vAste dhikAra paDo, tevA duSTakAlanA mukha upara, ke je amAruM sarvasva haraNa karI gayo, ane abajo pustakonA vArasAno amAro dAvo choDAvI, kevala lAkho pustakonoja dAvo soMpato gayo / vAste tevA duSTa kALane to, amo vAraMvAra dhikAraja ApI, je kAMi bhagavAnanuM jJAna paraMparAdhI AvelaM, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ raa amArA pUrvajo amArA vArasAmAM mukI gayA che, tenIja sArasaMbhALa karI, amArA AtmAnuM kalyANaja karavAne icchIye chIye. // tyArabAda ghaNo vakhata vItyA pachI hAla thoDA vakhata upara thayelA, eka luMkA nAmanA arddha dagdha gRhasthe, ApaNI peTa bharAi karavA mATe, kevala batrI (32) sUtrano pokAra pADI, A mUDha paMtha ubho karI, ajAna varganI AMkhyoe sajaDapaNe pATA bAMdhI, je aMdha kuvAmAM utAryA che, temAMthI je puNyAtmAnA, pATA dUra thAya che teo, A jaina mArgane zuddhapaNe jor3a, pAchA rastA upara ArUDha thAya che, ane jeonA pATA khullA thayA vinA aMtarcakSu khullAM thatAM nathI, teo bicArA guru jJAna prApta thayA vagara, idhara tIghara hAtha mArI, manamAM Ave vo arthano anartha karI, phAMphAM mAryA kare che, ane chevaTa. mAM aneka ThekANethI pAchA paDI, ApaNA manamAM aneka prakAranA vedane prApta thAya che, paraMtu haTha dharmane choDI sakatA nathI, temanI dayAmaya ajJAna dazA jor3a, amAru aMtaHkaraNa paNa atyaMta dayAmaya thai jAya che, paraMtu te aMdha kvAmAMthI. temane bAhAra kAhADavA samartha thai sakatA nathI, tethI te paMtha calAvanAra pApInoja doSa gaNIye chIye, paraMtu te paMthamAM paDelA ajJAnI jIvono, ke AcAryAMno, doSa thayelo hoya, ema amo mAnatA nathI, tema zuddha mArga darzAvavA rUpa, amArA lekhathI, jo temanA haThane lIdhe, temanuM mana dubhAnuM haze topaNa amo dUSita thai sakavAnA nathI, ema amAru mAnavaM che, pachI to jJAnI mahArAja je zIkAre te kharuM. iti dvitIya sthApanA nikSepa viSaye tattvAtattva vicAra saMpUrNa // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha, tRtIya dravya nikSepa viSaye tattvA'tattva vicaarH|| // vADIlAla, lakhe che ke dravyanikSepanA 5 bheda. 1 jANaga zarIra ' dravya arihaMta-mokSa sidhAvyA temaNuM zarIra paDayuM hoya te. / 2 bhaviya zarIra 'dravya arihaMta, prabhue dIkSA lIdhI nahoya eTale ke gharavAsamAM hoya tyAre / 3 lokika ' dravya arihaMta, zatruone jIte eTale cakrI, vAsudeva, rAjA vigare. 4 kumAvanika dravya arihaMta, hari, hara, brahmA, Adi debane kahe te. / 5 lokottara ' dravya arihaMta, jainadharmamAM hoya paNa kevala jJAna pAmyo na hoya chatAM potAne arihaMta kahevaDAve te gosAlAnA dRssttaaNte.|| || have enA upara, vicAra karavAno e che ke, amArA DhUMDhaka bhAiyo, A viSayIja gabharAine, badhA cAre nikSepano artha, Agala pAchalano vicAra karyA vinA, siddhAMtane paNa, eka sahaja rUpano lekha samajI, ApaNA mana goThato karIle che, / paraMtu tema mana goThato artha karI sakAya tema nathI ? kemake A anuyorga dvAra sUtra che te, eka jaina siddhAMtanA vyAkaraNa rUpa, mahA gaMbhIra viSaya vAlaM che, / vAste sadguru pAsethI bhaNyA vagara, ane teno tAtparya samajyA vagara, manakalpita artha karavAthI, anaMta bhava bhramaNanA AMTAmA sapaDai javA jevU thAya che. / tema huM paNa thoDA sA lekha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 91 mAtrathI, yathA yogya paNe samajAvI sakIsa, ema lAgataM nathI. vAste kevala parasparano virodha batAvI, vicAra karavAnuM, vAcaka varganeja soMpI daza // // A trijA dravyanikSepanA viSayamAM, Avazyaka sUtrane, -1 Agama, 2 no Agama, ema be, bhedathI varNana kare - lu che. temAM 'AgamathI, upayoga vinAno je Avazyaka sUtrano bhaNavAvAlo sAdhu, tene ' dravya AvazyakanA svarUpathI mAnelo che, juvo pRSTa. 58 mAM sUtra pATha // , ane 2 no AgamathI. - 1 jANaga zarIra, 2 bhaviya zarIra, ane A bethI trijo 3 vyatirikta, ( arthAt A be bhedathI paNa bhinna prakAre ) tenA pAchA RNa bheTa 1 lokika, 2 kumAvacanika, ane 3 lokottarika, nA svarUpathI Avazyaka sUtrano " dravyanikSepa" karelo che. // teno paramArtha samajyA vagara, amArA DhUMDhaka bhAie, / 1 jANaga zarIra - dravya, / 2 bhaviya zarIra dravya, / A be bheda mukhyapaNAnA. || ane 3 lokika, ? 4 kumAvacanika, ane 5 lokottarika. A Na je vyatiriktapaNe Avazyaka sUtranA viSayamAM varNana karelA che te, badhAno khIcaDo bhego karI ' dravya arihaMtanA' pAMca bheTa, karI batAvyA che, paraMtu jevI rIte, dravya Avazyaka rUpa kriyA vastumAM, vyatiriktathI traNa bheda karelA che, tevI rIte ' dravya arihaMtanI sAthe ' lAgu pADI zakAya tema nathI, ane lAgu paDatA paNa nathI / mAtra ahIM ' dravya arihaMtanI sAthe to ' ( " jAgaga sarIra ane ' bhaviya sarIra e be bheTaja, lakSa NakAranA kahevA pramANe lAgu pADI sakAze. / A viSayamAM 'purAvo' eche ke bhAva AvazyakamAM paNa, 1 Agama, 2 no Agama, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92 ? thI ve bheda karelA che, // tamAM 1 AgamathI, Avazya sUtrano jANa, upayogavAlA, sAdhu kahelo che. || ane 2 no AgamathI, bhAva Avazyaka, 1 lokika, 2 kuprAvacanika, ane 3 lokottarika, ema aNa prakArathI varNana karI batAvelo che. // to A je, no AgamathI bhAva Avazyaka kriyAnA traNa bheda varNana karelA che, tane bhAva arihaMta sAthe zuM lAgu pADI zakI zuM ! koi dAhADo paNa lAgupADI kI nahI, tema paDI sakaze paNa nahI, ane vADIlAla paNa, bhAva arihaMtamAM, temaja bhAvasUtramAM, lAgu pADI batAvI zakyA nathI vAste je sUtrakAre, vizeSa viSayone pakaDI, vizeSa vizeSa varNana karI batAvyuM che, te te choDIne, kevala lakSaNakAranA, sAmAnya viSayane pakaDIneja, bIjI vastuonA nikSepo karavAnA che. mAtra je jJAna, darzana, ane cAritra svarUpanA AdhyAtmika guNa kriyA vAcakanA padArthoM che, te padArthoMnA 'cAra nikSeponuM varNana karatAM " dravya nikSepamAM " temaja " bhAva nikSepamAM " ' Agama' no AgamanA ' bhedo karIne ghaTato vicAra karavAno che paraMtu te 'dravya ' ane 'bhAvamAM' Agama che te to sarvajJa bhASita siddhAMta rUpa ja samajavAnuM che| ane te 'dravya' ane 'bhAva' nikSepamAM "no AgamanA " jANaga, bhavia, thI vyatirikta (oTale kathana karavA mAMDelI vastuthI bhinna) che tenA 'lokika, kumAvacanika, ane lokottarika, nAma pramANe guNa vAlA, traNa bhedo karIne badhe ThekANe apaNA mananI jUThI kalpanAo karIne doDa karavAnuM nathI, ane tema doDa karIne javAthI eka to siddhAMtanI mahA AzAtanA, ane paMDitAnI paMktimA, upahAsyaneja prApta thaizaM // prathama tamAroja lekha jUbo ke, dravya arihaMtamAM khIcaDo karIne, pAMca bheda karyA, ane bhAva arihaMta nA nikSepamAM, jUThI kalpanA karatAM acakAine, ekaja bheda Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 9 www.umaragyanbhandar.com
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 53 karI beThA cho, kemake te bhAva arihaMtanA nikSepamAM jUThI kalpanA cAlI kI nahI, nahi to dravya arihaMtanI pare 'bhAva arihaM tamA paNa 1 lokika, 2 kumA vacanika, ane 3 lokottarika, " < bhAva arihaMta' paNa kahI batAvavA joitA hatA. || vAste tamAro lekha siddhAMtathI viruddha thayelo che. // valI vizeSa samajavA nuM eche ke, - Avazyaka sUtranA dravya nikSepamAM 1 Agama, 2 no Agama, thI ve bheda karelA che / temaja bhAva AvazyakanA nikSepamAM paNa, e ve bhedaja karelA che / temAM je, 1 Agama rUpa, prathamano bheda che, te to kevala Avazyaka sUtra rUpaja che, tenuM paThana karavAvAlo, sAdhuja hoya che, ane te sAdhu, bhaNI paNa rahelo che, chevaTa upadeza zuddhAMpaNa karI rahelo che, ane prazna uttara vigare sarva karI rahyo che, paraMtu te sAdhuno upayoga, te Avazyaka sUtramAM barobara na hovAthI, tene AgamadhI dravya Avazyaka kahyo che, eTale ke kevala Agama rUpa che ema jaNAyuM / ane teja Avazyaka sUtrana bhaNatAM bhaNatAM jyAre te sAdhu upayoganA gharamAM AvI gayo, eTale tene AgamI bhAva Avazyaka rUpa mAnI, bhAva AvazyakanA bhedamAM zAstrakAre kahyo. kAraNaMka Avazyaka sUcanA arthamAM upayoga vinAnA sAMdhune, dravya AvazyakapaNe kAraNa rUpathI kahyo, | ane teja sAdhu, jyAre arthamAM upayogavAlo thayo, eTale te 6 dravya Avazyakaneja, bhAva AvazyakamAM gaNyA. tethI dravya Avazyaka che te, bhAva AvazyakanuM kAraNa hovAthI upayogavAloja che / paraMtu tamoe jevI rIte ' traNa nikSepane' upayoga vi nAnA TharAvyA te pramANe upayoga vinAnA nathI / agara jo dravya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 Avazyakane nirarthaka kahezo to, DhUMDhaka sAdhu zrAvakonuM, paDikamaNa vigare, sarva prakAranI jAheramA dekhAtI kriyAo nirarthaka Tharaze / kemake juvo prathamato paDikamaNAmAMja ghaNA eka DhUMDhaka sAdhu zrAvako artha vinAno koro pAuja paDhe che / temAM paNa jo zuddha uccAraNa pUrvaka hoya toja te dravya Avazyaka rUpa gaNAya, nahI to eke dhaDAmAM na gaNAya / mATe amo sUcavIye che ke tamArA kelA sAdhu zrAvako arthanA jANa che, ane zuddha uccAraNa pUrvaka bhaNe che, teno vicAra karI juvo, ane pachI dravyanikSepane nirarthakapaNe TharAvo ! || amo to eja kahIye che ke, tamArA DhUMDhakone, eke vAtanA paramArthanI khabara paDatI nathI, tethI ADA avalA hAtha nAkhIne phAMphAM mArocho. // || valI vizeSapaNaM eche ke, AgamanA svarUpathI AvazyakanA bhedanI vyAkhyA karatAM gaNadhara mahArAjAoe dravyamAM, temaja bhAvamAM paNa, kevala AgamanA akSaroccAraNa svarUpanIja vivakSA lIlI che / paraMtu kriyAnI vivakSA aMgIkAra karI nathI ema lakSamAM rAkhavAnuM che. / AvI rIte amoe AgamarUpa prathamanA bhedI, dravya AvazyakanA nikSepano, temaja bhAva AvazyakanA nikSepano, kiMcin mAtra tAtparya kahi batAvyo che, te lakSapUrvaka mUla sUtra upara dhyAna devAthI mAlama paDaze. // || have no AgamathI, Avazyaka sUtrano ' dravyanikSepa zuM ! cIja che, || ane no AgamathI Avazyaka sUtrano, 'bhAvanikSepa' zuM ! cIja che, teno kiMcit tAtparya lakhI batAvIye chIe. // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat , www.umaragyanbhandar.com
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ temAM prathama " no" zabdano artha lakhIye chIye. Agama savva nisehe, no sado ahava desapaDisehe / savve jahaNa sarIraM, bhavassaya AgamA bhAvA // 1 // . arthaH-" no" zabda che te, AgamanA ( arthAt siddhAMta paNAnA ) sarva prakArathI niSedhamAM vaparAya che. / athavA AgamanA deza niSedhamAM, ( arthAt ekAda bhAganA niSedhamAM ) 'no' zabda no artha, karavAno zAstrakAre kahelo cha / temAM udAharaNa e che ke, * jANaga sarari, ane + bhavi sarIra, A be bhedo sAvAdi bhavya puruSo saMbaMdhI che, tenA varNanamA 'no' zabdano artha, Agama paNAno sarvathA prakArathI abhAva jaNAve che / / have dravya nikSepamAM ? sarIra, ane / 2 bhavibha sarIra A vethI, vyatiriktanA je traNa bheda karelA che, te 'traNa bhedo, sAdhvAdi bhavya puruSonA saMbaMdhathI, bhinna, svarUpanAja karelA che jemake ? lokika, 2 kuprAvacanika, anaM 3 lokottarika, / A traNa bhedo, Avazyaka kriyAnA jANa zuddha sAdhunA, zarIranI sAthano saMbaMdha choDIneja varNana karelA che, tenI sAthe kiMcit mAtra paNe saMbaMdha rAkhelo nathI, tethI tene vyatirikta paNe kahelA che / have vyatiriktanA traNa bhedamAM, lokottarika nAmano je trijo bheda che temAM SaT Avazyaka kriyAno saMbaMdha joDelo hovAthI bhrAMti thAya che ke, ihAM paNa te zuddha sAdhvAdikano saMbaMdha hovo joiye, paraMtu je ne guru gamatA maLelI nathI teja bhrAMtimAM paDe che, ane zuddha sAdhyA * aMta avasthA. / + pUrva avsthaa.| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ dikano saMbaMdha joDI, viparIta paNe artha karavA maMDI paDe che, tethI badhu avale avalu juve cha, / jemake prathama DhUMDhanI pArvatIe joyu, ane pachIthI vADIlAle paNa lakhyu, // paraMtu ihAM lokottarika nAmano vijo bheda che te zuddha sAdhuothI vyAtarikta paNe, patita thayelA sAdhuo saMbaMdhI che, tethI temanA Avazyaka rUpa AgamanA uccArane mutra mAtrathI grahaNa karI, temanI SaT AvazyakanI kriyAne tucha mAtra gaNI no zabdathI sarvathA prakAre niSedhI kahADI che. tethI zuddha sAdhvAdi mahApuruSono saMbaMdha kiMcit mAtra paNa rahI sakato nthii.|| / temaja bhAva AvazyakamAM, no AgamarUpa bIjA bhedanA, 1 lokika, 2 kumAvanika, ane 3 lokottarika, ema traNa bheda karelA che, temAM, lokottarika nAmanA trinA bhedamAM, upayogapUrvaka, zuddha sAdhu, zrAvakanA paDAvazyakamAM uTha besa karavA rUpa kriyAne, jaDarUpa mAnI, eka dezapaNAthI niSedhI, bAkInI sarva kriyAne uttamapaNe grahaNa karI lIdhelI che. / tethI ihAM 'bhAvanA' trijA bhedamAM, zuddha sAdhu Adine grahaNa karelA ch.| paraMtu 'dravyamA to' vyatiriktapaNAthI trijA bhedamAM paNa, patita sAdhuoneja grahaNa karelA che. // // have uparanA lekhano tAtparya e che ke,-AgamathI, ane no AgamathI, je sUtrakAre, bhedo karelA che te to, cha AvazyakanA siddhAMtarUpa vastu, nI sAtheja lAgu pADavAnA che, paNa bIjI sarva cIjonI sAthe, badhA bhedo lAgu pADavAnA nathI, mAtra je je Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 97 "" yogya hoya, te te bheda, lakSaNakAranA karelA ' lakSaNa ' upara dhyAna ApIne, lAgu pADavAnA che. // jemake, mokSa sidhAvelA tIrthaMkaronA, zarIrane, ane tIrthaMkara thavAvAlA, zarIrane, pUrvakAla, kiMvA aparakAlanI avasthAmAM, tIrthaMkara padano, Aropa karavo, teja dravya tIrthakara " mAnavAnA che, paraMtu, 1 lokika, 2 ku prAvacanika, ane 3 lokottarika, nA svarUpathI, je dravya Avazyakane pakaDI, no AgamanA svarUpavAlA traNa bheda varNavelA che te sarva prakAranA zuddhivAlA cha Avazyaka rUpa mukhya vastuthI, vyatirikta paNe dravya AvazyakanA karelA che, te lAgU pADI zakAya nahI. / kemake, je eka vastune, mukhyatA rUpe karIne, mikSepo karelA che, tethI vyatirikta paNe kahI batAvelA che. // A lekhathI vizeSa samajavAnuM e paNa che ke zAstrakAre je vastune prathama uccAraNa karI nikSepa karavA mAMDayA hoya te nikSepa teja vastunA che ema khAtarI paNa karI Ape che, paraMtu, tamoe jevI rIte ari haMta vastuno uccAraNa karI, bIjI vastumAM, nAma nicepAdi karavA maMDI paDayA, tevI rIte karavAnA nathI, ema, A dravya AvazyakanA vyatirikta bhedo spaSTa paNe jaNAve che. / vAste 'zrA cAra nikSeponA viSayamAM, tamAro, temaja DhUMDhanI pArvatIno, je lekha thayelo che, te kevala samajyA vagaranoja che / te bArika dRSTithI jo zo to, spaSTa paNe joi zakazo. // // iti tRtIya dravya nikSepa viSaye tattvAtattva vi cAraH // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ have cothA bhAvanikSepa viSaye tattvA'tattvano vicAra karIye chIye. // vADIlAla, lakhe che ke, 4 bhAvanikSepa-kevala jJAnAdika sahita je varte che te 'bhAva arihaMta ' kharekharA arihaMta to teja, ane vaMdanIka paNa teja, vAkI to nAmano, mANasa ke, paththara, koinuM kalyANa karI zake nahi. ____ A cothA 'bhAvanikSepathI ' vicAra karavAno e che kekevala jJAnAdika sahita varte te khare kharA arihaMta cha. ema to amo paNa mAnIye chIye. / ane arihaMtanA cAra nikSepamAMthI eka cotho bhAvanikSepa, arihaMtamAMja, dAkhala thayelo che, ema paNa mAnIye chIye, / ane arihaMtanA bIjA traNa nikSepa che tene paNa cothA bhAva arihaMtanA nikSepanI pereM arihaMtanI sAtheja saMbaMdha karIye, toja arihaMtanA cAra nikSepa, yathA yogyapaNe thayA gaNIye chIye. / paraMtu nikSepa to karavA mAMDayA arihaMtanA, ane A cothA bhAvani. kSepanI pare, vIjA traNa nikSepo arihaMtano saMbaMdha, na dharAvatA hoya to te, viparIta lekha thayelo che, ema paNa samajIye chIye. A amArA DhUMDhaka bhAie prathama cAra nikSepa arihaMta zabda upara lAgu pADavAnA kahI, prathamano nAma nikSepa, tIrthakarathI bIjI vastu sAthe, joDavAno batAvyo, // temaja dravyanikSepa , cakravartI Adi bIjI vastumA joDIne batAvyo. // ane satyArtha caM. drodayamAM, prathamaja DhUMDhanI " pArvatI" lakhe che ke,-zrI anuyogadvAra sUtrameM, AdihImeM, vastuke svarUpake samajaneke lie, vastuke, sAmAnya prakArase, cAra nikSepe nikSepane ( karane ) ka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 99 he hai. / yathA nAma nikSepa 1 / sthApanA nikSepa 2 | dravyanikSepa 3 / bhAvanikSepa 4 || DhUMDhanInA A lekhathI, ane vADIlAlanA lekhathI, vicAra karavAno eche ke, - vADIlAla che te cAranikSepane 'arihaMta zabda upara ' lAgu pADavAnA kahe che, / ane DhUMDhanI pArvatI che te, vastunA ' cAranikSepa' karavAnA kahe che te, A eka matavAlA DhUMDhaka, vADilAla, ane DhUMDhanI 'pArvatI' hovA chatAM. ane anuyogadvAra sUtra che te paNa eka che, topaNa eka to batAve che AkAza, ane eka batAve che tene pAtALa, have e DhUMDhakone, A cAra nikSeponA viSayamAM kevA prakAranuM jJAna thayeluM samajavaM ? Abanne eka matanAM hovA chatAM virodha e thayo ke, C vastu to judI judI ' batAvI vADIlAle, ane arihaMta rUpazaSTamAM cAra nikSepa, utAravAnuM kahI batAvyaM / ane DhUMDhanI, ekaja vastumAM utAravAnA ' cAranikSepa ' kahe che, tyAMre meLa kevI rIte meLavavo ? teno meLa, vAcaka vargaja, meLavIne Apaze, to paNa amAre saMtoSaja che. kemake amArAthI evA juThA meLo, maLI zakatA nathI, ane uttara paNa kyAM sudhI lakhyA karIye. // ahiM sUtrakArano mata e che ke, eka vastumAMja 'cAra nikSepa' lAgu pADavA, jemake Avazyaka kriyArUpa, 'eka vastumAM lAgu pADIne batAyA / temAM sUtrakAre, Avazyaka sUcano, 1 nAmanikSepa - jIva, ajIvAdika, vastumAM, karavo kahyAM, tethI AvazyakathI bIjI vastumAM nAmanikSepa thavAnI bhrAMti thAya che. // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane 2 sthApanA nikSepa, daza prakAranI vastumAM akSaranA lekharUpathI, temaja, sAdhunI mRtirUpathI, karavAnI batAvI. / ane Avazyaka sUtrano, 3 dravyanikSepa 1 Agama, 2 no Agama, nA bhedI karI batAvyo, / temAM 1 AgamathI upayoga vinAno sAdhu kahyo, ane 2 no AgamathI, jANaga sarIra, / bhaviya sarIra, / ane tethI vyatiriktamAM, lokika, kuprAvacanika, ane lokottrik,| ema traNa bheda kahyA, tethI paNa AvazyakarUpa vastuthI bIjI vastunI bhrAMti thAya che. / / have Avazyaka sUtrano 4 cotho 'bhAvanikSepa' tenA paNa ve bheda karyA che, 1 Agama, 2 no AgamarUpa. / 1 AgamathI' upayogavAlo sAdhu kahelo cha. / 2 no AgamathI, 1 lokika, 2 kuprAvacanika, ane 3 lokottarika, ema traNa bheda 'bhAva AvazyakanA' hovAthI, DhUMDhanI pArvatI, ane DhUMDhaka vADIlAla zAha, anahada bhrAMtimAM paDI, samajyA vagara, AcAryonA, temaja gaNadhara mahArAjAonA lekhane, sAmAnya mAtra samajI, pUrvA'parano vicAra karyA vinA, manamAM goTato, artha karI lai, doDyA doDa karI mukI che / paraMtu amArA DhUMDhaka bhAiyonA upakAra mATe, Avazyaka sUtranA cAra nikSepano parasparanA vicArathI kiMcit mAtra tAtparya kahI batAvIye chIye ke, jethI teonI bhrAMti kiMcin dUra thAya. // // AcAra nikSepanA, viSayamAM tAtparya e che ke,-A duniyAmAM, vastu traNa prakAranI che, heya, jJeya, ane upAdeya, / A traNa prakAranI vastumAMthI, ApaNe upAdeya vastunA 'cAra nikSepa' karavAno vicAra karyo, / jemake, Avazyaka sUtra, amArA jainI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ yone sarvathA prakArathI ' upAdeya' che, tyAre te vastu zI che ! ke ekato Avazyaka sUtrarUpa, ane bIjI te saMbaMdhI ve vakhatanI pratikramaNarUpa avazya kriyA, te avazya kriyAno AdhAra, mukhyatve sAdhu cha / tethI upAdeyarUpa Avazyaka sUtra, athavA sAdhu che, / kemake sUtra cha te, kriyAnu jJAna prApta karAvavAvALu hovAthI upAdeyarUpa che. ane sAdhumAM, kriyA kArakanA saMbaMdhe Avazyaka amAre upAdeya che. / eja upAdeya Avazyaka sUtrarUpa vastunA cAra nikSepa karavA, sUtrakAre sUtra gUMthana karelu che // ||hbe jUvAke prathama 'nAma nikSepa' jyAre te Avazyaka sUtra lakhAvI taiyAra karAvyuM, ane tenuM nAma Avazyaka sUtraM ema sthApita karyu, te ajIva rUpa vastumA Avazyaka sUcanA nAmano nikSepa thayo, athavA eka Avazyaka sUtra mAtra paThita sAdhune, AvazyakI, kahevo te, jIva ajIva rUpa vastumA Avazyaka sUtranA nAmano nikSepa gaNAya che // 1 // havaM juvo barbAjo ' sthApanA nikSepa ' ke kATAdi upara paNa akSaronI sthApanA karI Avazyaka sUtra lakhI sakAya che, ane pothIyo upara to lekha cAlu paNaja che. / temaja kAussagamAM dhyAnArUDha thayelA sAdhunI mUrti paNa karI sakAya che, tethI te Avazyakano bhAva jaNAvavAvALI hovAthI, tene sthApanA nikSepa sUtrakAre kahelo che. 2 // have juvo Avazya: sUtrano ' dravya nikSepa' ke, ? Agama, 2 no Agama, nA bhedathI batAvelo che, temAM. ? AgamathI, dravya Avazyaka e che ke, je sAdhu, Avazyaka sUtrane, paripUrNa paNe bhaNI rahyo che, vAcana kare che, adhavA dharmopadeza vigare karI rahyo che, paNa teno upayoga temAM nathI tethI tene, AgamathI dravya Avazyaka kahyo, kemake bhaNelo cha athavA bhaNe che, teno Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 upayoga temAM nathI, topaNa " upayoga" prApta karI ApavAmAM, kAraNa bhUta, te Avazyaka sUtrano pAThana che, ane kAraNa che te " dravya rUpa" mAnekheM cha tI te upayoga vinAnA Avazyaka sUtranA pAThI zuddha sAdhune paNa ? AgamanA bhedarU pathI dravya Avazyaka rUpe kahyo. Ahe vizeSa dhyAnamA rAkhva - e che ke, sUtrakAra " kriyA viSayane " choDI dai, Agama rUpano, viSaya hovAthI, kavala AgamanA, vISayane grahaNa karelo che. havaM juvA, 2 no AgamathI ' dravya Avazyaka, 1 jJa sarIra, 2 bhaviya sarIra, / tethI trijo 'vyatirikta, tenA paNa traNabheda, jamakaM 1 lokika, 2 ku-prAvacanika, ane 3 lokottIraka, ema traNabheda vyatiriktanA karelA che. / A viSayamAM samajavAna e che ke, 'no' zabdano artha, eche ke, eka jagopara to, AgamapaNAno, sarvathA prakArathI niSedha batAva cha / ane vIjI jagApara, Avazyaka mutranA AgamapaNAnA ekAda bhAgane grahaNa paNa karIle che. / 'no' zabdano artha prathama lakhIne paNa AvelA chIye. / emAM vizeSa samajavAnuM e che ke, je jANaga sarIra, ane bhaviya sarIra che, tamAM no zabdathI Avazyaka sUtrarUpa AgamapaNAno sarvathA prakArathI niSedha mAnI, mAtra bhUtakALa, ane bhaviSyakALanA kAraNarUpa purupanA zarIramAM, vartamAnakALamAM Avazyaka sUtrarupa kAryano AgamapaNAthI khAmarUpe Aropa karelo che, jemake maMtrIpadathI bhraSTa thayelAne paNa maMtrI kahe, athavA rAjakumarane rAjA kahe, tevI rIte jANagasarIra, ane bhaviya sarIramAM paNa, Avazyaka sUtrarUpa kAyeno Aropa karI, Avazyaka kahelo che. / te Avazyaka sUtrarUpa upAdeya vastunoja Aropa karelo cha, paNa bIjI vastuno Aropa karelo nathI. / 1 je zuddha svarUpavAlI mukhya vastu hatI te nahIM paNa nAmanA guNa pramANe bIjAja svarUpavAlI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAste e be vastumA khAsapaNe bhAva Avazyakanoja saMbaMdha joDIne batAvelo che. // have, lokika, kumAvanika, ane lokottarika, A traNa bheda cha, te, khAsa upAdeya, AvazyakanA saMbaMdhathI vyatiriktapaNe (arthAt bhinnapaNe) karI batAve che, temAM je prathama lokika bheda che,teto lokonI daMtadhAvanAdika je je avazya kriyAo che teneja jaNAve che. / tethI temAM, AgamarUpa Avazyakano saMbaMdha sarvathA prakArathI nathI. ane je kuprAvacanika che temAM, carakAdika sAdhuo ne, avazyapaNe yakSAdikanA pUjana karavA vALA batAvyA che, tethI SaT adhyayanarUpa AvazyakathI bhinnaja che, have trijo lokottarika dravya Avazyaka cha, tethI bhrAMti thAya che ke, te bhAva Avazyakano saMbaMdha hovo joiye paNa, A lokottarika dravya AvazyakanA karavA vALA svachaMdacArI, guruthI, ane siddhAMtathI parAM mukha thayelA, sAdhu nAma dhArI, tamArA DhuDhakAdika jevA loka raMjana vAste, be vakhata AvazyakanA karavAvALA kahelA che, tethI no zabde mAtra sUtrarUpaneja grahaNa kareluM che, tethI te sUtra lokottararUpa hovAthI, bhAva AvazyakathA vyatiriktapaNe, lokottaranA zabda rUpathI grahaNa kareluM che paNa, bhAva Avazyaka sUtrapaNAthI vyatiriktapaNe grahaNa karelu che. / ane jANaga sarIra, bhaviya sarIrarUpa, prathamanA ye bhedamA 'bhAva AvazyakarUpa' upAdeya vastunA AropapaNAthI grahaNa kareluM che, tethI te vyatiriktanA vijA bhedathI bhrAMti karavAne jagyA nathI. / jema koi anyamatAvalaMbI zraddhAvinAno popaTanI pare pATha bhaNIne batAve, nevI rIte te svachaMda cArI sAdhuonA, Avazyakane dravyathI vyatiriktapaNe gaNIne le.kottaranA bhedamAM dAkhala kareluM che, paraMtu upAdeyarUpa jANaga sarIra, ane bhaviya sarIranA Avazyakane tucharUpe mAnelo nathI. 3 / hava javo 4 thA bhAva AvazyakanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 bhedono tAtparya Agama, no AgamanA bhedathI vicAra e che ke, je AgamathI bhAva Avazyaka che te e che ke, je upayoga vinA bhaNavAvAlo sAdhu hato tene dravya Avazyaka kahyo hato, ane teja sAdhu je vakhate upayoganA gharamA Avyo te vakhate tene, AgamathI ( arthAt siddhAMta rUpathI) bhAvapaNe mAnI lIdho. || ane nA AgamadhI lokika, kumAvacanika, ane lokottarika, ema traNa bhedadhI bhAva Avazyaka kahelo che. / tamAM lokika bhAva Avazyaka e che ke, savAranA vakhate, ane saMdhyA vakhate, bhArata, ane rAmAyaNAdikanA zravaNa karavAvAlA kahelA che| ane kuprAvacanika, bhAva AvazyakamAM cakAdika sAdhuonA homa, havana, maMtra jApAdika, varNavelA che| ane lokotarika, no AgamI bhAva Avazyaka zuddha uccAraNapUrvaka upayoga sahita zuddha zraddhAvAlA zrAvakanI ane zuddha sAdhuonI ve vakhatatI pratikramaNarUpa SaT AvazyakanI kriyA batAvI che. ahI paT AvazyakarUpa sUtra che tene, AgamarUpathI grahaNa kareluM che, ane temAM uTha besa vigare kriyAo che tene jaDarUpa mAnI no zabdayI dezapaNe niSedha rUpe batAvI che| ane je AgamarUpathI bhAva Avazyaka ko to mAM kriyAnI vivakSA choDI dai mAtra Avazyaka sutranA artharUpa bhAvaneja grahaNa karelo hato, vAste AgamathI bhAva Avazyaka che te uttama ane yathA vat rUpathI che, ane lokotarika, no AgamI bhAva Avazyaka che te paNa parama upAdeya tarI - keja che, jevI rIte e bhAva Avazyaka upAdeya tarIke che, tevIja rIte bhAva AvazyakanA khAma paNAnA saMbaMdhavAlo, nAma nikSepa, sthApanA nikSepa, ane dravya nikSepa, paNa parama upAdeya che, paraMtu nirarthaka rUpe nathI / anaM je vyatirikta paNe lokika, ku prAvacanika, ane lottarika, no AgamathI dravya Avazyaka varNana karelo che, te upAdeya rUpe nathI, kemake bhAva AvazyakatA svarUpathI tene bhinnapaNe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 105 na varNavelo che, tethI bhrAMtimAM paDI samajyA vagara AcAryone dUSita karavA maMDI paDavU e vicArazakti pAmelAnuM kArya na gaNAya. / ane bhAva AvazyakamAM, lokika, ane kumAvanika che, te to zabdanA arthathIja bhinnarUpe cha to pachI temAM samajAvatrAnI paNa kAMi jarUra rahetI nathI. vAste vItarAgadevanI sthApanArUpa mUrti temanAja saMbaMdhI hovAthI, ane temanIja yAdagirI ApavAvAlI hobAthI, bhaktajanone to sadA pUjyarUpaja che. / ane je ajJAna dazAnA vazathI, cittamAM mUDhatA dhAraNa karI, vItarAga saMbaMdhI mUrtine, paththara kahI avajJA kare che, teonAM to cittana paththararUpa banI gayelA che, ema amo mAnIye chIye. / / iti cothA bhAvanikSepano tattvA'tattva vicAra saMpUrNa // // have jUvo sUtranA cAra nikSepano tattvA'tattva vicaar.|| A samyaka graMthanI racanA karanAra vADIlAla zAhe, je sUtranA cAra nikSepa lakhyA che, te cAra nikSepamAMthI eka paNa nikSepano lekha sAmAnya prakArathI paNa yogya rIte karelo nathI, kemake sUtranA nikSepa paNa Avazyaka sUcanA jeTalA, ane teja pramANe sUtra. kAre karIne batAvelA che, paraMtu kiMcit mAtrano pharaka batAvelo nathI, mAtra pharaka je che te dravyasUtranA vyatiriktamA "pattaya potthaya lihiaM"ema je lakheluM che te paNa, sUtranA nikSepanI mukhyatArUpane choDIne bhAvanA kAraNanI vivakSAthI grahaNa kareluM che. te sivAya aneka prakAranAM rUM ( arthAt kapAsa ) Adi batAvyAM che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 paraMtu te khAsa sUtranA bhedothI vyatiriktanA bhedo karelA che, tethI bhAva sUtranI sAthe saMbaMdha vinAnAja che. / tethI bhAvasUtrane koi prakArano vAdha Ave tema nathI, vAste te sUtranA cAra nikSepa paNa Avazyaka sUtranI pare upAdeya vastunA hovAthI upAdeyarUpaja che, paraMtu upayoga vinAnA nirartharUpa nathI. / amo te mUtranA cAra nikSeponA badale vADIlAla zAhanI copaDInI sAthe ghaTAvIne batAvIe chIe, jethI nirarthaka, ane sArthakapaNAnI, kiMcit khavara paDe. / / samyaka e paNa eka nAma che, te nAmano nikSepa vADIlAle, ApaNI racelI copaDImAM karelo che, ane upayoga vinAno mAnelo che, tethIja amArA karelA tattvA'tattvanA vicArathI nirarthakapaNe nivaDelo che, kemake emaNe ( vADIlAle ) ajIvarUpa vastumA karelo che. 1 / have bIjo sthApanAnikSepa, sUtrakAre lakhelA akSaropaNe sArthaka gaNelo che, chatAM vADIlAla korAM kAgaLIyAMthI karavAno batAve che, tepaNa emanI copaDIno karatAM emanA kahevA pramANe nirarthaka hoya temAM to navAija nathI. // 2 // have trijo dravyanikSepa lakhelAM pAnAM pustakamAM vADIlAle batAvI nirartha upayoga vinAno kahelo che, ane A amArA vicArathI emano lekha paNa, nirarthaka upayoga vinAnoja Thare che, ane emaNe paNa traNa nikSepa nirarthakarUpe mAnelA che, jyAre emanI copaDInA traNa nikSepa, nirarthaka TharI cukyA, to pachI emanI copaDIno cautho bhAvanikSepa sArthaka kyAthI thavAno che ? kemake emaNe prathama samya... ka evo nAmano nikSepaja, khoTo karelo che to pachI, samyakanA jJAnanI prAptija kyAthI thaze ? ane sthApanA kevala korA kAgaLIyAMnI karavAnI kahI batAvI che te to sArthaka hoyaja kyAthI ? / ane dravyanikSepamA lAvelAM pAMnAM patrAM mAnI emaNe A lekha lakhyo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 107 che ane upayoga vinAno mAnyo che. tethI samyatkanA kAraNarUpa A lekhamAMthI koi dina paNa bhAvarUpa samyakapaNAnuM jJAna maLI zakavAnuja nathI ? tethI A badhuM pustakaja upayoga vinAnuM racAyakheM cha. / jyAre prathama nAmano nikSepaja khoTo ( arthAt samyaktvanA artha vinAno) karelo che, to pachI bIjI sArthakatA emAMthI zeM nikaLavAnI che. // agara vADIlAla kaheze ke, amoe nAma nikSepa nahI paNa nAma ApyuM che, to te kahevAne mArga nathI, kemake, tamo eja lakhyu che ke, bIjI vastumAM nAma ApIe tyAre nAmanikSepa kahevAya, tethI mukhya vastuthI A samyaka evaM nAma tamArA copaDI rUpa bIjI vastumAM ApeluM che, tethI e nAma nikSepaja che, ane nAma nikSepa tamoe nirarthaka mAnelo che, tethI badhI copaDI nirarthakaja Thare che. // paNa amo to nAma nikSepa sArthaka mAnIye chIye jemake, heya vastumAM heya tarIke, jJeya vastumA jJeya tarIke, ane upAdeya vastumAM upAdeya tarIke / tethI amo amArI copaDIje kAi nAma ApazuM te nAmanikSepa mAnI sArthakarUpe gaNIzu. / / ane tethI sarva jIvonA kalyANa mATe thaze ema paNa mAnIzaM. // iti cAra nikSepa viSaye kiMcittattvA'tattva vicAraH / / itizrI madvijayAnaMda sUrIzvara laghuziSyenA'mara muninA dharmanA daravAjA saMbaMdhi paMcaviMzati dRSTi nAmnazcaturtha prakaraNe tattvA'tattva vicaarHsNklitH|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 nikSeponA viSayamAM kiMcit bodhanA mATe vicaar|| __ bhalene amArA DhUMDhaka sAdhuo, ane temanA anuyAyI zrAvako, jainamArganA gUDhatatvothI gUthAyelA, mucanA rUpa mutronAM mutro bhaNI, ApaNe Apa sutronA pAragAmIpaNA mAnIne bese, paraMtu je mUla paraMparAchoDI che. te mUla paraMparAnA vidvAnonI pAsethI, jainatatvone grahaNa karyA sivAya, teonA janmanA janma vIti jaze topaNa teo, jainatatvanA mArganI dizA kaI bAju e che teTalA puratuM paNa joI zakavAnA nathI / to pachI amArA DhUMDhaka bhAIyo DhUMDhI DhUMDhIne vadhAre suM melavI sakavAnA che / te A amArA batAvelA dizA avalokananA svarUpathI, sajjana puruSo, sahaja paNe samajI zakyA haze / to paNa pharIthI dharmanA daravAjAnA, becAra phakarAonI sAthe, mArA TuMka vicAro karI batAva chaM ke, jethI amArA DhUMDhakabhAIyeM karelo, cAra nikSepano vicAra, thoDI sehalAIthI vAcaka varga joI shke.|| / / juvo. pRSTa. 55 mAM. / vADIlAlano prathamano lekha / / // 1 jaino kahe che ke keTalIka cijo 'jJeya' eTale jANavA yogya ch,| keTalIka ' upAdeya ' eTale AdaravA yogya che,| ane keTalIka ' heya ' eTale tajavA yogya ch,| mATe ' nikSepa, eka be nahI paNa cAra che, ema kabula rAkhanAra mANase sthApanA nikSepa, ne ' upAdeya, tarIkeja kabula rAkhavo joie evaM kahenArA mAtra potAneja Thage cha / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 109 iti prathamano lekha. // vAcaka varga / vADIlAla zAhanA A lekhathI, A emaja samajyA hazo ke, tIrthakara mahArAja ' upAdeya ' tarIke to cheja, ane temanA 'traNa nikSepa ' paNa ' upAdeya ' tarIke mAnavAmA harakata nahI, mAtra ' sthApanA nikSepa ' ja upAdeya tarIke kabula rAkhatAM, amArA DhUMDhakabhAInA peTamAM, garabaDATa thai paDelo che, tethIja ema lakhyuM che ke sthApanA nikSepa ' upAdeya ' tarIke kabula rAkhanArA ThagAya che. // // Age pRSTa. 64 mAM no temano bIjo lekha || // 2 zrI 'anuyogadvAra, sUtramA kayuM che ke, pehelA traNa 'nikSepa'' avaththu' eTale upayoga vinAnA che, chello cothoja, AlokamAM upayogI, ane paramArthamAM sAdhanarUpa che.|| iti dvitIya lekha // // vADIlAla zAhanA A lekhathI ema paNa siddha thAya che ke, vastunA cAra nikSepa thAya che paNa tenA 'traNa nikSepa ' svarUpa vinAnA hovAthI kAMi paNa upayoganA nthii.|| // Age jUvo pRSTa. 78 no trijo lekha / / // 3 zabdanaya, samabhirUDha naya, ane evaMbhUta naya, e traNa nayavAlA mANasa 'nAma' sthApanA, ane 'dravya' e traNa nikSepane ' avaththu ' (avastu) mAne che, 3 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 iti tRtIya lekha / / - // vADIlAla zAhanA A lekhathI ema paNa siddha thAya che ke, jainoe ' sAta nayo ' mAnelI che, temAMthI je zabdAdika traNa nayone, valagI rehevAvAlA mAnasa che teja prathamanA traNa -- nikSepa' ne avastu rUpe TharAve che, bAkI sAte nayone, mAna ApanAra jaino che te to, avastu rUpe kehatA nathI, paNa vastu rUpeja kahe che ema pragaTapaNe siddha thAya che. // // have e cAra nikSepanA viSayamAM, amArA dUMDhaka bhAine, amo puchIye chIye ke, ? heya, 2 jJeya, ane 3 upAdeya, ema traNa prakAranA padArtho dunIyAmAM che, temAM vItarAga devanI mUrti rUpa ' sthApanA nikSepane kiyA padArthamAM gaNocho ? jo ' heya' tarIke kaho to te kahevU, tamAraM tadana bhUla bhareluMja che, kemake, jaMbUdvIpa, graha, nakSatra, tArA, vigare je sAmAnya prakAranA 'jJeya' padArtho che tenI paNa, AkRti banAvI, jaina siddhAMtakAro, samajAvatA gayA che, ane te rUDhi DhUMDhakomAM paNa Aja zudhI cAlupaNe che, te paNa 'sthApanA nikSepaja' che. / ane vasturUpathI upayogavAlo paNa che. / to tamoe traNa nikSepane, avasturUpe upayoga vinAnA kema kahIne batAvyA ? / / __ pharIthI paNa jUbo ke, rAjA, prajA, vigarenA mehelomAM, citrazAlAo, thatI hatI, evA lekho jaina siddhAMtamAM, jago jagopara thayelA che, ane te jJeya padArthonA, sthApanA nikSepane, AnaMdane mATe, upayogI jANIneja, karAvatA hatA. / ane AnaMdane mATe, temaja samajavAne mATe, citrazAlAo, ane hiMdusthAnanA nakazA vigare, jJeya padArthonI, sthApanA nikSepano pracAra, rAjAomAM, temana prajAomAM, thato Avelo ane thai rahelo, vartamAnakAlamAM paNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ joiye chIe, to pachI ' sthApanA nikSepa,' avastu, ane upayAge vinAno, A lokamAM che ema kema kahIne batAvyo ! jyAre jJeyarUpa padArthano sthApanA nikSepa, avasturUpa, ane upayoga vinAno che, ema nathI kahI zakAtuM to pachI, amArA paramapUjya, tIrthakara bhagavAn ke, jenA nAma nikSepanA uccAraNa mAtrathI, amArA pApano pralaya mAnIye chIe, temanA sthApanA nikSepane, avastu, ane upayoga vinAno che, ema kehavAvAlA, vItarAgadevanA mArgAvalaMbI che, ema kevI rIte kahI zakAze ! vAste upAdeyarUpa tIrthaMkara bhagavAnano, sthApanA nikSepa upAdeyarUpaja che, paraMtu avasturUpano ke, upayoga vinAno nathI, e to tamArA DhUMDhakone, mUDhatA thayalA che tethI, badhu viparItapaNAthI ulaTapaNe jUocho. / / ___ A nikSeponA viSayamA vizeSa samajavAnuM paNa e che ke, 1 ' heya ' padArthanA cAro nikSepa, heyapaNe hoya che, eTale tyAgavA lAyaka hoya che. / ane 2 ' jJeya ' padArthanA cAro nikSepa, jJeyapaNe hoya che, eTale jANavA lAyaka hoya che.| ane ' 3 upAdeya' padArthanA cAro nikSepa, upAdeyarUpaja hoya che eTale yogyatA pramANe Adara karavAne yogyaja hoya che. emAM paNa bIjuM vizeSapaNuM e che ke, jevI rIte 1 heya, 2 jJeya, ane 3 upAdeya, rUpe padArtho, duniyAmAM traNa prakAranA che, tevIja rIte, ekaja padArthane, 1 heya, 2 jJeya, ane 3 upAdeyapaNe, mAna ApanArA loko paNa, traNa prakAramAMja vaheMcAi jAya che. udAharaNa-jemake vItarAga dazAne prApta thayelA tIrthakara mahArAjAo, sarvathA prakArathI upAdeya rUpeja che, ane temanI sevA bhakti karavAthI, ane temanAja vacana, pAlana karavAthI, amArA saMsArano nistAra thaze, ane A bhava temaja parabhavanAM sarva saMkaTa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ dUra thaze ne thazeja, evI AzA dhAraNa karanAra, te tIrthakaronA parama bhakta, jainoja upAdeyarUpa samajI temanA cAro nikSepone uttama prakAranuM mAna Ape che, tethI jainone to te tIrthakaronA cAro nikSepa parama upAdeyarUpeja che / / // have jUvo ke, je bIjA aneka matamA rahelA, .madhyama pariNAmI loko che te, tIrthakara bhagavAnanA cAro nikSepane, jJeyarUpe samajI, na to niMdyA kare che, temaja na to temaNI bhakti vigarethI, ApaNA kalyANanI paNa AzA gakhe che, tethI te madhya pariNAmInA jIvone, parama upAdeyarUpa, tIrthakaro, hovA chatAM paNa, temaNe tIrthakaronA cAro nikSepa, jJeyarUpeja thaI paDelA che. // // have jUco ke, teja tIrthakaronA dveSI, mahA mithyAtvI loko, temanA cAro nikSepane, heyarUpe samajI, aneka prakArathI avajJAoM karavA tatpara thai jAya che, tethI parama upAdeyarUpa tIrthakaro hovA chatAM paNa, temanA mahA pApanA udayathI, te dveSI lokone, heyarUpe thai paDelA che. // // paraMtu amo tIrthakaronA bhakta jaino che te to, amArA kalyANanI AzA rAkhI, dina pratidina te tIrthakaronAM, rUpabhAdika nAmone, nAma nikSepanA viSayarUpa gaNI, ane parama upAdeyarUpa samajI, te nAmAno uccAraNa karavA mAtrathI paNa, amAru kalyANa thaze ne thazeja emaja mAnIye chIe. 1 // // ane temanI AkRtirUpa, pratimAne paNa, parama upAdeyarUpa samajI, sthApanA nikSepanA viSayarUpa gaNI tenI bhakti karIne paNa, amo amArA kalyANanIja icchA karIye chIe. 2 // // ane te zuddha svabhAvI jIvone, tIrthakara padavI prApsinA pUrvakAlamAM, tIrthakara gotra bAMdhyA pachI, dravya nikSepanA viSayathI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIrthakara svarUpanAja te jIvo cha ema mAnI, temanA mukhathI mukhI, ane temanA duHkhathI duHkhI, bhakta devatAo, temaja amo paNa thaiye chIe.* ane tIrthakara padavI bhogavyA pachI, mukta gAmI thayA che to paNa, dravya nikSepanA viSayathI, tIrthakara mAnI, temanA zarIra mAtranI, bhaktine paNa bhakta devatAo, temaja amo paNa, karavAneja cAhIye chIe. 3 // // ane tevA vItarAgI tIrthakaro, sAkSAtapaNe, bhAva nikSepanA viSayavALA, maLe to, bhakti karI, amArA saMsArano nistAra thayo mAnIye temAM to kAMi navAi jebuja nathI. 4 / / vAste tIrthakaronA, cAre nikSepone, amo bhaktajano to, parama upAdeyapaNeja mAnIye chiie.|| ___bhalene bIjA tIrthakaronI bhakti vinAnA, madhyama pariNAmI, temanA cAra nikSepone, jJeyarUpe, samaje. paraMtu chevaTamAM te madhyama pariNAmI jIvo, tIrthakaronA cAre nikSepone, upAdeyapaNe aMgIkAra karI, AtmadhyAnameM lIna thaze toja A aghora saMsArano aMta karaze. ___ ane te tIrthaMkaronA nAmAdika cAra nikSeponA dveSI, gADhamithyAtvanA udayathI, keTalA kALa mudhI saMsAramA paribhramaNa karaze te viSaye amo kAi kahI zakatA nathI, bAkI jaina siddhAMta to anaMta saMsArIja kahe che / / vaLI vizeSa vAta e che ke, te parama pUjanika tIrthakaronA, cAra nikSepone, amo bhaktajano mAna ApIye te to amArI pharajaja che, tethI kAi paNa vizeSarUpe karatA nathI / paraMtu te vItarAga devano ___ * amArA DhuMDhako paNa bhUtakAlanA temaja bhaviSyakAlanA covIza tIrthakaronA nAma smaraNa kare che te dravya nikSapanAja svarupavAlAnAM che to pachI traNa nikSepa nirarthaka kema ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ je arUpI jJAna guNa che, te temanA mukhadvArathI, saMketIta zabdoMthI prakAzamAna thai, tenA AdhArabhUta jaDa siddhAMtomAM, sthApita karI. athavA cetanarUpa AcAryAdikomAM, keTaleka aMzathI pragaTa thavAthI, te jaDa, ane cetana rUpa, banne padArthonA paNa, nAmAdika cAra nikSepo nikSepI, pUjyapaNe gaNI, yogya mAna ApavAnuM batAvavA, zrI anuyogasUtranA AraMbhamAM amArI nitya dharmakriyAnA viSayane jaNAbavAvALu, ane tIrthakara bhagavAnanA mukha kamaLathI, sAkSAtapaNe sarasvatInA svarUpe saMketita akSarothI pragaTa thayelaM, je mUla sUtra che. / temA Avazyaka, zabdathI nAmano nikSepa karI, cAro nikSepathIja varNana karIne, upAdeyarUpe che ema gaNadhara mahArAjAo batAvatA gayA che. // __ ane te gaNadhara mahArAjAonA kathanane anusarI, Aja mudhIno caturvidha saMgha paNa, jaina siddhAMtone, temaja te siddhAMtonA AdhArabhUta, sAdhu padamAM AvI gayelA, AcArya, upAdhyAyanA paNa, cAro nikSepane, mAna ApatAja AvelA che / tenuM svarUpa, zrI anuyogadvAra sUtrano pATha lakhIne karI batAvelA, amArA vicArane, bArika dRSTithI, pharIne tapAsIne jozo to tamone paNa spaSTapaNe jaNAi Avaze. je padArtha jene heya hoya, teneja tenA cAro nikSepa heya hoya che.| paraMtu tIrthakaro, ane sAdhuo, jainone heyarUpe nathI. / te to amArA parama pUjyo, upAdeyaja che. / tethI temanA cAro nikSepa, yogyatA pramANe, pUjanikaja che. // __ jemake strIyonA tyAgI, sthApanA nikSeparUpa strIyonI citrazAlAthI dUra rahe che, paraMtu bIjA mAtAnA premI to, mAtAnA cAro nikSepane, yogyatA pramANe mAnaja ApatA joiye chIe. / to Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ pachI arihaMtone paramapUjya mAnavA vALA jainothI, ApaNI kALamu. khI jIvhAne calAvI, vItarAganA traNa nikSepa, upayoga vinAnA che, ema kema kahI zakAya ! mleccho kahe te vAta jUdI che. / je tIrthakaronA, eka nAma nikSepa mAtranI paNa, rAta ane divasa japamALA gaNI, amArA kalyANanI icchA karI rahyA che, ane mukhathI upayoga vinAno kahIye chIye, Ate amArI kayA prakAranI murkhatA, te kAi samajAtuM nathI. // have amo vADIlAlanAja, lekhanA vicArathI, upAdeyanA nikSepornu, upAdeyapaNu lakhI batAvIye choe.|| // vADIlAla-pRSTa 63 mAM, sUtranA, cAra nikSepa lakhatA, bIjA, ane trijA, nikSepamAM, lakhe che ke, // // 2 sthApanA nikSepa-sUtra tarIke kAgala mukI tene sUtramAne. // // 3 dravya nikSepa-lakhelAM pAnAM. // // temaja pRSTa, 82 mAM-jJAnano, sthApanA nikSepa, ane dravya nikSepa, jUvoke, // // 2 sthApanA nikSepe jJAna-jJAnanI sthApanA krvii|| // 3 dravya nikSepe jJAna-lakhelAM pustaka pAnAM. // // A amArA DhUMDhaka bhAinA lekhI, vicAra karavAnA e che ke, " kAgalanI, sthApanA " karavI te pAnAM lakhelAM ke korAM! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ || ane " jJAnanI sthApanA" karavI te, jaDanA AdhAre, ke, cetananA AdhAre // kemake jIvanoje jJAna guNa che, te to amArA DhUMDhaka bhAie / pRSTa. 60 mAM, nIce TIpa ApatAM, AtmAnA guNa je jJAna, darzana, cAritra, te to adRzya rUpI batAvyA che, to pachI A sUtranA, ane jJAnanA, sthApanA nikSepamAM, zuM / lakhIne batAvyu. / vAste tamAre paNa, sUtra, ane jJAnanA, nikSepo karatAM tenA AdhArabhUta koi jaDa, athavA cetana, padArthanoja sthApanA nikSepa, karavAneM kabula karavu pddshe.|| tethI have vicAra karo ke, vItarAgarnu nirmala jJAna, adRzya rUpa che, to paNa te saMketita akSarothI, sthApanA rUpe thayelA pustakane, avastu rUpa, ane upayoga vinAnu, nirarthaka che, ema mUDhano mUDha jaina dharmI haze te paNa, kehavAnuM sAhasa nahI karI ske| to pachI tamo DhUMDhako, kayA hisAbathI, traNa nikSepane, avastu, ane upayoga vinAnA kaho cho ! zuM ! korA kAgalo bagADI, lokone bhraSTa karavAnoja dhaMdho lai beThA choke, ! // amo to itihAsAthI paNa joiye chIye ke, vItarAganA bhakto to, tamanA adRzya rUpa jJAnane paNa, saMketita akSarothI, tRkSanA patrAM upara, athavA kAgalo upara, athavA tAmrAdika dhAtu upara, athavA zilAo upara, sthApanA nikSepa rUpe sthApanA karI, aneka prakAranA saMkaTomAMthI bacAvI, ApaNA prANathI paNa vadhAreja rakSA karatA AlyA che. ane Ane paNa te sthApanArUpe thayelA akSaronA rakSaNa mATe, konpharansomAM, dharmAtmA puruSo cUmAbUma karI rahyA che / te sUtranA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 117 sthApanA nikSepane avastu, ane upayoga vinAno che, ema kahevAvAlo kai paMktimAM gaNavo ! teno vicAra vAcakavargaja karI leze ! eTale amAre basa che. // iti sUtra, ane jJAnanA, sthApanA nikSepano vicAra. // ane " sUtranA" temaja " jJAnanA" dravyanikSepamAM, DhUMDhakabhAiye lakhelAM pustaka pAnAM jaNAvyAM che, tepaNa eka aMzathI upAdeyaja che. / kemake anuyogadvAramA, sAdhunA AzrayapaNAthI mukhyatArUpe, jevI rIte Avazyaka sUtranA, dravyanikSepamAM, Agama, no AgamathI, bhedo varNana karelA che. / teja pramANe sUtrano, temaja jJAnano, dravyanikSepa varNana karavAno che. / paraMtu no AgamathI 1 jANaga zarIra, 2 bhaviya zarIra, ane trijo tethI vyatirikta, ema traNa bheda karI batAvyA che, tethI ihAM sUcanA, dravyanikSepamAM, akSaronA samudAyarUpa, ekaluM sUtra paNa, jJAna- kAraNa thai paDe che. / tethI eka aMze, sAdhuthI vyatiriktapaNe, kAraNa mAnI, dravyanikSepamA, pustaka pAnAM batAvelAM che. / paraMtu mukhyatArUpe vizeSapaNe, jJAnakAraNa to, sAdhue mukhe karelA upayoga vinAnA sUtranA pAThaneja, dravyanikSepamA varNana karelo che. / te anuyogadvAranA sUtrapAThathI spaSTapaNe samajI sakAze. // // iti satra ane jJAnanA dravyanikSepano vicAraH // // are devAnAM priya ! siddhAMtanI AzAtanA karatAM, mahA pApa lAge eTaTuM to jainonAM bAlako paNa jANe che. / to pachI te prathamanA traNa nikSepone, avastu, ane upayoga vinAnA che, ema lakhI, A sthApanAnikSepa, ane dravyanikSepanA, viSayabhUta jaina siddhAMtone, a Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ vastu, ane upayoga vinAnAM che, ema ApaNI kAlamukhI jIvhAthI kema kahI shkaay!|| // A cAra nikSeponA viSayamAM, tAtparya e che ke, je je padArtho upAdeyanA svarUpavAlA che, te te padArthonA, cAronikSepo, ApaNI ApaNI yogyatA pramANe, mukhyatArUpe kAraNa thai, A aghora saMsAranA mahA bhayAnaka mArgamAM, bhavya puruSone, mokSa jatA zudhI, sahAyakarUpa, vaLAvA tarIkeja samajavAnA che. / / ||jemke vItarAganA nAmAdika nikSepo, temaja siddhAMtanA, AcAryAdika sAdhupada zudhInA, poSadhanA, sAmAyikanA, ityAdika je je siddhAMtakAroe bhavyapuruSonA hitanA mATe, Adara karavAne batAvelI vastuo che, te sarvenA cAra cAra nikSepo, yogyatA pramANe, vItarAganA bhaktone to, avazya AdaraNIya svarUpanAja che. / paraMtu avasta, ane upayoga vinAnA kahI, avajJA karIne pheMkI devAnA nathI. // // " udAharaNa" e che ke, " sAmAyika " A eka nAma, aneka guNarUpa vastunuM che. / jemake 1 samyaka sAmAyika, 2 zruta sAmAyika, 3 sarva virati sAmAyika, 4 deza virati sAmAyika, A cAra prakAranA sAmAyikano vicAra, nayonA prapaMcathI, tenAM pAtra pramANe, aneka prakAre, siddhAMtakAroe karelo che. / tenA nikSepo, sUtra, ane sAdhunAja, AdhArathI mukhyatArUpe karIne batAvelA che. te pramANe dezavirati sAmAyikarUpa kriyAnA AdhArabhUta, zrAvako paNa che. / tethI dezavirati sAmAyikanA cAra nikSepo, zrAvakanA AdhArathI paNa karIne batAvIye chIe. / / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 | // have juvo ke - nyAya nItinA calanathI, aMtaHkaraNanI zuddhIne prApta thayelA zuddha zrAvakane, je ve ghaDInA kAla sudhI, samatA bhAvamAM lIna thavaM, tevA bhAva guNarUpa vastunuM nAma, siddhAMtakAroe, "sAmAyika " ( arthAna dezaviratirUpa ) ApalaM che. tethI te samatArUpa bhAva guNa vastumAM, athavA cha AvazyakanA eka vibhAgarUpa " adhyayanamAM" A " sAmAyika " nAmano nikSepa karI, te vastu jaNAvelI che| ane sAmAyika nAmanA uccAraNa mAtrathI paNa, jaina siddhAMtanA saMketane jANavAvALA puruSo to, te samatAbhAva guNarUpa vastunuMja nAma samaje che, athavA sAmAyika nAmanA adhyayananuM nAma samaje che, tethI te " samatA bhAva guNa vastuno " athavA " sAmAyika adhyayanano, " sAmAyika e nAmanikSepa thayo samajavo. || jo ihAM zrAvako Azraya lIdhA vagara, adhyayanarUpa vastune sAmAyika kahe to, acetanarUpa vastuno nAma nikSepa thayo samajavo. / ane jo patharaNA, ghaDI, caravalo, muhapatti nA sAdhana vinA, kevala samatA bhAvamAM lIna thayelA, zrAvakanI vivakSAne grahaNa karI, sAmAyikarUpathI kahe to te, cetanarUpa vastumAM " sAmAyika " nAmano nikSepa thayo samajavo. / ane patharaNAdika sarva sAmAyikanA kAraNAnI vivakSAne sAthamAM grahaNa karI, zrAvakane sAmAyika vALo kaheto, cetana acetanarUpa vastumAM, " sAmAyika "" nAmano nikSepa kahevAya. // A vadhuM vizeSa avazeSapaNe kahevAmAM mAtra nayonIja vi. citratA samajavAnI che. // jevI rIte cha adhyayananA samudAyarUpa, Avazyaka kriyArUpa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 bastunA, temaja sUtrarUpa samuccaya vastunA, nAmAdika cAra nikSepa karavAnA kahyA che, tevIja rIte tenA ekeka vibhAgarUpa, adhyayana, uddezAdikanA paNa, cAra cAra nikSepa, bhinnabhinnapaNe paNa, karIne batAvelA che. / te pramANe, amoe paNa, A adhyayana rUpa eka aMzanA, temaja zrAvakanA AzrayapaNAthI, nAmanikSepa karIne batAvelo che. 1 // iti dezaviratirUpa sAmAyikanA nAmanikSepana svarUpa // - - have juvo eja sAmAyikarUpa vastuno, bIjo sthA. panA nikSepa // kASTAdika daza prakArathI, sthApanA karavAnI kahIne, "egovA aNegovA " ema sUtramA kaheluM che. / tethI ta AvazyakanA sthApanA nikSepamAM, sUtrarUpanI ,temaja tenA AzrayabhUta, eka, aneka, sAdhunI paNa, sthApanA karavAnu kahI vatAveluM che. / ane DhUMDhanI pArvatIe paNa satyArthamA pRSTa. 4 mAM-samajyA vagara, hAtha joDe huye, dhyAna lagAyA huvA, nA svarUpathI lakhIneja batAve che. / tethI ahIM sAmAyikanA, sthApanA nikSepamA paNa, sAmAyikanA adhyayanarUpano, ane tenA AzrayabhUta, eka aneka zrAvakano paNa, sthApanA nikSepa, karI zakAya che. / tethI sAmAyika rUpa adhyayananA, akSaro, sthApanA nikSepanA viSayabhuta samajavA. / athavA sAmAyikanA svarUpamA beThelA eka aneka zrAvakanI AkRti, ( mUrti ) svarUpane, sAmAyikano, sthApanA nikSepa samajavo. 2 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 121 iti dezaviratirUpa sAmAyikanA 2 sthApanAnikSe. parnu svarUpa // // have dezavirati sAmAyikanA, trijA dravyanikSeparne, svarUpa lakhIne batAvIye chIye // ||jevii rIte 3 dravya Avazyakane, 1 Agama, 2 no AgamanA bhedathI, sUtranA AdhArabhUta sAdhunA Azrayane lai, varNana karIne batAvelo che, teja pramANe ahiM, sAmAyika mUtranA pAThano uccAraNa karavAvAlA, zrAvakane paNa, dravya sAmAyikanA lekhAmAM gaNabAno che.|| ||'jemke 'koi nyAya nItinA calanathI, aMtaHkaraNanI zuddhIbAlo zrAvaka, sAmAyika sUtrano pATha, zuddhapaNe askhalita, uccAraNa karI rahyo che, paraMtu teno upayoga, te mUtra pAThanA arthamAM nahIM hovAthI, tenA pAThanA uccAraNa mAtrane, 1 AgamathI dravya sAmAyika rUpe samajavo. / kAraNake jadyapi te sAmAyikasUcanA pAThane bhaNavAvAlo zrAvaka, tenA arthane paripUrNa paNe jANe che, paraMtu te avasara upara, te sUtranA arthamAM, teno upayoga nahIM hovAthI, abastu rUpe gaNI kADhelo che. / tyAM evo pATha che ke " aNuvayogo dava mitikaTTa " eno artha e che ke-sUtra pAThanA arthamAM, je vakhate bhaNavAvAlAno upayoga nA hoya, te vakhate te sUtra dravya svarUparne ch| ||aa je mata che te, 'zabdAdika' traNa nayono mata che. 1 tethI tyAM sAta nayonI mAnyatA, avataraNa karIne batAyuM che, te pramANe A dravya saamaayikn| karavAvAlA sAthe paNa, ghaTAvI lebu.| . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 / jemake 1 naigama nayanI mAnyatA e che ke-eka zrAvaka, sAmAyikanA upayoga vinAno hoya to, ekaja dravya sAmAyika vALo kahe. / ve zrAvaka upayoga vinAnA hoya to, ve dravya sAmAyikavAlA kahe. / ane traNa upayAga vinAnA hoya to, traNa kahe. / ema jeTalA zrAvako, upayoga vinAnA hoya, te badhAone, judA judA, dravya sAmAyikanAja lekhAmAM gaNI kahADe. / e 'naigama nayanI' mAnyatAno vicAra kauMne batAvyoH // // have bIjA 2 vyavahAra nayanI mAnyatA paNa, zrI anuyoga dvAramAM, eja pramANe batAvI cha. / tAthAca pAThaH " eva meva vavahAra ssavi" arthaH 'vyavahAra nayanI' mAnyatA paNa, naigama nayanA jevIja samajavI 2 // // saMgraha nayanA mate,-eka zrAvaka, upayoga vinAno hoya to, ekaja dravya sAmAyika vAlo kahe. / ane ghaNA zrAvako, upayoga vinAnA hoya to, ghaNA dravya sAmAyikavAlA kahe. ! e 'saMgraha nayano' mata batAvyoH / 3 / // ane 4 Rju sUtranA mate-ekaja upayoga vinAnA zrAvakane, ekaja sAmAyika che, ema kahe paNa ghaNA sAmAyika cha ema na kahe. / e pramANe 'Rja sUtra nayanI' mAnyatA cha / // 4 // // A sAmAyikanA dravya nikSepAnA viSayamAM, 1 AgamanA bhedathI, prathamanI je dravyArthika cAra nayo che, tenI jevI 2 mAnyatA hatI, te pramANe lakhIne batAvI che / / // have je uparanI " zabdAdika " traNa paryAyArthika nayo che, teno evo mata che ke-pelA kyA arthagunya, upayoga vinAnA zrAvako, mAmAyika mutrano pATha, zuddha uccAraNa pUrvaka bhaNI rahyA che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 123 to paNa, upayoga vinAnA sAmAyika sUtrano pATha bhaNavAvAlAnA, 66 sAmAyikane " avastu varIneja mAne che / tyAM evo pATha che ke. // ti ehaM zada nayAgaM, jANa e, aNuva utte " avaththu " // || A sUtrano artha e che ke mutranA arthanA jANa che, paNa, bhaNatI vakhate, upayoga nA hoya to te zabdAdika RNa nayo, avastu karIne mAne che / kAraNakaM " zabdAdika ganyo " dravya svarUpana, mAna, ApatIja nathI. // 66 || A viSayane samajyA vagara, satyArthanA pRSTa. 6 mAM-DhUMDhanIe, ema lakhyuM je isa dravya Avazyaka upara, sAta naya utArI hai, jisameM tIna satya naya kahI hai. / ema lakhIne chevaTa pRSTanA aMtamAM lakhyuM je guNavinA vastuko avastu pragaTa karatI hai // || vADIlAla paNa- Aja viSayanA pAThane samajyA vagara, RNa nikSepa upayoga vinAnA che, ema pRSTa 64 mAM sarvathA prakArathI lakhIne batAvyA. || ane pRSTa 78 mAM, zabdAdika RNa nayonI mAnyatAthI, avasturUpe lakhIne batAvyA. / / A viSayano vizeSa khulAsa koI bIjA prasaMge joizuM // ahIM sudhI 1 Agama thI " dravya sAmAyikanuM " svarUpa jANavuM. / / // have 2 no AgamathI, dravya sAmAyikanuM svarUpa lakhIne batAvaye chIye. // // no AgamathI dravya sAmAyika RNa prakAranuM che. / 1 jANaga sarIra, 2 bhaviya sarIra, 3 jANaga bhaviya vatiriktaM / ema RNa bheda che. // " have eno tAtparya " // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 - // 1 jANaga sarIra-eTale nyAyanItinA calanathI, aMtaHkaraNa zuddha thayA pachI, je zuddha sAmAyikanA abhyAsavAlo zrAvaka hato, tenuM mRtaka zarIra 1 // // 2 bhaviya sarIra-eTale nyAyanAtinA calanathI, aMtaHkaraNanI zuddhi karIne, bhaviSyakAlamA " sAmAyikanA" abhyAsa karavAvAlA, zrAvakanA uttama bAlakanuM zarIra 2 // / __3 vyatirikta- eTale " pattaya pAdhyaya lihi" arthavRkSanAM patrAM upara, athavA kAgaLa upara, lakheTu je sAmAyika nAmarnu adhyayana te, A traNe prakAranu je sAmAyika te "no AgamathI" dravya sAmAyikanA, svarUpathI jANavU / / // iti sAmAyikanA trijA dravya nikSeparnu svarUpa / // have navA sAmAyikanA cauthA " bhAvanikSepa " nuM svarUpa. // .? Agama ane 2 no AgamanA bhedathI- dravyAnikSepamAM, AgamanA svarUpathI varNana karelA, upayoga vinAno zrAvaka, jevakhate upayoganAgharamAM Avyo, te vakhate tene ? AgamathI 'bhAvasAmAyikanA' svarUpavALo jANavo. 1 // // ane je zrAvaka, sAmAnyapaNAthI, vratAdika niyamomAM, ApaNA AtmAne tatpara rAkhI, trasAdika jIvo, hita karavAmAM tatpara rahelo che, tevA zrAvakanuM vartana te, 2 no AgamathI bhAvasAmAyikanuM svarUpa jANavU. // A sAmAyikanA viSayamAM, amArA lekhanuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 125 svarUpa, zrI anuyogadvAra sUtrachApAnuM che temAM, prathama pRSTa. 610 nI, TIkAmAM, cAra prakAranA sAmAyikatuM svarUpa joyA pachI. / pRSTa. . 603 mAM, sAmAyikanA cAra nikSepo jovA, pachI yAvat zabdathI, AvazyakanI karelI bhalAmaNanA pAThanI sAthe, melAna karavAvAlA vivekI puruSane, sahajapaNe samajAi Avaza. ! agara guru paraMparA ra. hitane, patto nahI lAgato, temAM amAro doSa na kahADatAM, puchavAvAlAne, khulAzo paNa banato karIApIzu. // ahIM ekalA zrAvakane, vivakSAthI grahaNa karelo che. // ||iti dezaviratirUpa sAmAyikanA, cothA bhAva nikSeparnu svarUpa. // ahI sudhI sAmAnya prakArathI, sAmAyikanA, cAranikSeparnu varNana, amArA jANavA pramANe karI batAvyu cha. / / // have ahiyAM 'A cAra nikSeponA viSayamAM, gADhapaNe saMkita thayelo, eka zrAvaka, tarka karavA uTe che / tenA tarkanuM samAdhAna karI batAvIye chiie.|| // tarka-AvazyakanA, temana sAmAyikanA, nAmAdika cAra nikSepo, tamoe anuyogadvAra mUtranA pAThathI karI batAvyA, te pramANe amo mAnya karIye chiie.| ane teja sUtranA pATha mujaba, "lokonI" avazya kriyAnA, nemaja "pari vrAjakAdika" sAdhuonI avazya kiyAnA, nAmAdika nikSepo paNa, teja sUcanA pAThathI karI zakAya cha, juvo ke lokonI avazya kriyAnA pustakahU~, temaja pariprAjaka sAdhuonI avazya kriyAnA pustakanu, nAma rAkhI lIdhuM. Avazyaka, to te sUtrano paNa ajIvAdika vastumAM, eja anuyogadvAra mutranA pAThathI, 1 nAmanikSepa karI sakAze, 1 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ // ane te lokikAdika sUtromAM, goThavelA akSagenI, athavA 'lokika kriyAmA rahelA lokonI, ane parivrAjakanI kriyAmA rahelA paritrAjakonI, 'mUrtiyo' karAvelI hoya to, temanI avazya kriyAno,2 sthApanAnikSepa,paNa eja siddhAMtanA pAThayI karI zakAya che.2|| // ane te lokika Avazyakano, temaja te parivrAjaka Avazyakano, 3 ' dravyanikSepa' paNa eja sUtranA pAThathI temanA pustakomA karI zakAya che, te vAste DhUMDhanI pAvatIe, ane DhUMDhaka vADIlAle, prathamanA traNa nikSepa, avastu ane upayoga vinA cha ema je kayuM te khoTa kAM ! mane to te DhUMDhanInu, ane DhUMDhakarnu,kahevU yogya lAge che|| // " iti pUrvapakSa" // // have te zrAvakane uttara ApIye chIe. // || are bhAi zrAvaka-gaNadhara mahArAjAonA, mahAgaMbhIra AzayathI, sUcanArUpe gUMthAyelA, samudrarUpa sUtranA pAThane, tamo guruvinAnA bhaNIne, temanA Azayane samajyAvagara ! jema koi puruSa, samudranA bhramacakratuM sthAna jANyAvagara, tenA bhramacakramAM paDI, samudanA taLIye jai bese, tema tamo A cAra nikSeponA viSayamAM, adhogatinA vicArane prApta thayelAcho, amo ATalobadho khulAso karatA AvyA topaNa tamArI zaMkA dura nA thai, te amone paNa ghaj Azcarya jevU lAge che, khera pharIthI paNa tamArI zaMkAnA uddhAramATe, be lITIo vadhAre lakhI batAvIye che, te siddhAMtanA pAThanI sAthe meLavIne vicaariijosho.|| // A anuyogadvAra sUtra, gUMthana karatAM, gaNadhara mahArAjAoe! sarva vastunA cAra nikSeponA viSayane, manamAM dhAraNakarI, prathama je amAre nitya upAdeyarUpa, cha AvazyakanI kriyA che, tenA uddezathI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 127 ja, bIMjI kriyAo vigere padArthoMnA, cAra cAra nikSepo karavAnI, sUcanA karalI che, paraMtu amArI nitya kriyArUpa upAdeya A vazyakanI kriyAthI, jUdA svarUpathIja pheMkI dAghelI che, jemake samudra, apaNI taraMgonI chAlamArI, kacarAne alaga nikAlato jAya ? tema te rUpanI, athavA jJeyarUpanI, kriyAone kADhInAMkhelI le, tethI amArI upAdeyarUpa, cha AvazyakanI nitya kriyAnA, cAra nikSepamAM, bhelasela karIsakAyaja nahI. / / ane te vIjI kriyAonA bhelaselathI, A AvazyakanA nikSepo karyA che ema paNa koi dina kahI sakAyaja nahIM. hAM vizeSamAM eTala le ke. jene te bIjI kriyAonA, cAra nikSepo karavA hoya, tene eja sUtranA pAThane lar3a. judA rUpathI khuzIthI kare, tenI manAi paNa nathI. || 7 // have jUbo ke techa Avazyakano, 1 nAmanikSepa, ajIvAdika vastumA karavAno ko che, tevIrIte amoe, sAmAyika sUtrano nAmanikSepa, pustaka, ane zrAvakanA, AzrayathI karIne batAvyo che, tejapramANe te Avazyaka sUtrano paNa, pustaka, ane sAdhunA, AzrayadhIja siddhAMtakAre karIne batAvelo le, // " || ane 2 sthApanA nikSepa paNa, te Avazyaka sUtrano, akSaronA AzrayathI, ane sAdhunI mUrtirUpathIja, karIne batAvelo che, // || ane 3 dravya nikSepa paNa, sAdhunA Azraya paNArthIja varNana karavA siddhAMtakAre pravRtti karelI che, paraMtu temAM Agama, no AgamanA, bhedo karatAM, bIjI 'lokika,' ane 'kuprAvacanIka, ' kriyAno 'no' AgamanA, bhedayAM praveza thavAno saMbhavathavAno hato, tethI tene upAdeya Avazyaka kriyAthI, vyatiriktapaNe 'no' zabdathI, sarvathA makArI niSedhI, judI phekI dar3a, trijo 'lokottaranA ' lokottaranA nAmadhI aMza paNe upAdeya paNe rAkhI lIdho che. 3 / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ ...|| teja pramANe, bhAva nikSepanA viSayamA paNa, te 'lokika,' ane 'kupA vacanika,' kriyAno praveza thavAno saMbhava Avato hato, tene paNa 'no' zabdathI. sarvathA prakArathI niSedhI trijA 'lokottarika' nAmanA bhedamAM jeTale aMze temAM upAdeyatA amArI hatI teTalIneja aMgIkAra karI lIdhI che. 4 // // vAste lakaDekA bajAramAM, kapaDekA bajAra, koi dina paNa ghusI sake tema nI / ane upAdeya vastunA, cAro nikSepa upAdeya rUpeja che, paNa tyAgavA lAyaka nathI, guruvinAnA tamo, te gaNadhara mahArAjAonA, Azayane samajyA vagara, aDadane maga bhegA bhaiDI kAhaDo cho, jarA lakSa daIne siddhAMtanA pAThane jozo to, spaSTa paNe samajAi Avase. amo kyAM mudhI kAgala citrI zaM. // // haju paNa jo tamo, A viSayane, yathArtha nahI samajyA haso to, eka zaMkA uptanna thavAno saMbhava rahe che. / te paNa tamArA hitanA mATe lakhI batA ch.| ||te zaMkA e che ke, nikSepa to karavA mAMDayA hatA amArI 'upAdeya rUpa cha AvazyakanI nitya kriyAnA, to pachI " nAma nikSepa " jIva ajIvAdikamAM, ekaja vastunA judA judA sthAnamAM, kevI rIte karIne batAvyA. / / // ane teja Avazyaka kriyAno, "sthApanAnikSepa " daza jago upara karavAnU kA, AmAM kevI rIte samajabuM je, te AvazyakarUpa, ekana kriyAnA nikSepo thayA. // // jaina siddhAMtathI ajANa puruSone A zaMkA utpanna thavAno Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 129 saMbhava rahe che. / paraMtu te nikSepanA svarUpane puktapaNe nahI samajavAthIja thAya che, juvo ke sAmAyikanA dravyanikSepamAM, nayonI mAnyatA pramANe, siddhAMtanA pATha mujaba A viSayane amo batAvI gayA chIye topaNa tamArI A zaMkA dUra thavAnA mATe, huM tamone ekaja vAkyanuM doraDu, tamArA manarUpI hAthane laMbAvo to, paraDAvI daurcha, teno Azraya lai cAlyA jazo to, ghaNA bhAge moTI zaMkA to nahIja rahe. // te vAkya e che ke-je vastune uddezIne, arthAt manamAM dhAraNa karIne, nikSepo karavAnA che, te vastuno, jemAMthI bodha maLe, te te nikSepo teja vastunA che, ema samajavaM. // jemake // nAma mAtrano uccAraNa karavAthI, je vastuno bodha je nAma Ape, te nAma te vastuno nAmanikSepa, 1 // // AkRti anAkRtirUpeM, arthAt sadbhAva, asadabhAva, sthApanArUpe thai, kalpelI vastunA bodhane karAve, cAhe to te aneka vastumAM dAkhala thaI hoya topaNa, teja vastuno te sthApanAnikSepa thayo, samajavo. 2 // jo te kalpelI vastunu, pUrvakALamAM athavA bhaviSyakALamAM, kAraNarUpa chatAM, teja vastuno bodha karAvI Ape to te, dravyanikSepanA viSaya rUpa padArtha samanavo // 3 // // ane te vastu jyAre sAkSAtapaNe, pragaTa rUpe bodha Ape, tyAre tene, bhAvanikSepa rUpe samajavo. 4 // // vizeSa eja ke, je vastunA bodhanI amo cAhanA karI rahyA chIye, te vastuno bodha amone thavo joiye. // // " udAharaNa " jemake-RSabhAdika covIza tIrthaka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ ronI, manamA kalpanA lAvI, nAma nikSepanA viSayabhUta, RSabha, ajitAdi, nAmono uccAraNa karavA mAtrathI paNa, jaina matanI zraddhAvAlA bhaktone to, te parama pUjyono bodha thai, temanI romarAjIne vikazvara karasene karaseja, vAste te tIrthakaronA nAmano, uccAraNa karavA mAtrathI paNa temanoja bodha thayo samajavo, // enAma nikSeparnu udAharaNa 1 // // have kASTAdika game te prakAramAM, tIrthakaronI dhyAnArUDha mUrti dekhavAthI paNa, tIrthakaronA bhakta janone to temanoja bodha ApanArI che tethI, teja vastuno sthApanA nikSepa thayo samajavo e bIjA sthApanA nikSeparnu udAharaNa samajavU 2 // // have tIrthakaronA, dravya nikSepamuM, udAharaNa jUvoke,-tIrthakaro mokSa sidhAvyA che, ane temanuM zarIra mAtra paDeluM che, topaNa bhavya puruSone, te tIrthakaronA virahathI, temanA deha mAtranuM darzana thatAM paNa bhayAnaka zokane prApta karavAvAlaM thai paDe che. / / ane bhaviSyamAM, tIrthakara par3hane prApta thavAvAlA tIrthakarono, janma thatAMja, traNa lokamAM prakAza, ane devaMdrAdika rAjA pranAmAM, advaita AnaMda prApta karavAvATuM, ane te tIrthakara padanAja vodhane ApavAvAluM aneka guNa svarUpa zarIraja che. / e dravya nikSepanA viSayathI bodha prApta thavAnuM udAharaNa 3 // ane jyAre samava saraNa upara bIrAjI, bhavya puruSone dezanA detA hoya tyAre te, tIrthaMkarotuM zarIra bhAva nikSepanA viSayabhUtanuMja che, A bhAva nikSepanA viSayamAM to kAMi vadhAre kehavAnI paNa jaruraja nathI. 4 // / AmAM paNa vizeSa samajavAna e che ke, je bhavya puruSonA hRdayamAM, samyakapaNAnuM bIja paDI gayuM hase. athavA tIrthakara bhaga Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 131 vAnanI bhaktino, aMkuro utpanna thayo hase, te puruSoja temanA cAro nikSepa upara, prIti dhAraNa karI, jevI rIte AdarapaNAthI yogya rIte mAna Apaze, te pramANe vIjAthI nahi ApI sakAya, temAM to temanI, saMsAranI bahulatAnuMja, kAraNa samavAnuM che. // // A cAra nikSepornu svarUpa, amArA gaNadhara mahA puruSoe, cAra lITInA lekha mAtramAM, koi evA gUDha viSayathI gUMthana karIne batAvyu che ke, tenA svarUpathI sarvathA prakArathI ajANa, AkhI dunIyA hovA chatAM paNa, temanAja vacananu, sAmAnya prakArathI anukaraNa karIneja vartI rahI che. ema amo pratyakSapaNe joi rahyA chIye. jUvo ke,-1 zivajInA bhakto, zivajIne, apaNA upAdeyarUpe mAnI, temanA cAro nikSepane, mAna ApI rahyA che 1 / / teja pramANe kRSnanA bhakto, kRSnanA, cAro nikSepane, mAna ApI rahyA che. 2 // evo puruSa, A dunIyAmAM, kayo bAkI rahelo cha ke, jene ApanI upAdeya vastunA, cAro nikSepane, ghaTatuM mAna ApelaM nathI ! tamo kahezo ke, mUrtinA uthyApaka, 1 musalamAna, 2 krizcana, 3 dayAnaMdavAlAoe, mUrttine, mAna ApelaM nathI. / te paNa tamAru kahevU juThaja che. / kemake paramArthane samajyA vagara, teoe paNa, mukhethI mAtra juTho pokAraja karelo che,kAraNa ke, teoe paNa,je vastune ApanA upAdeyarUpe mAnI che, tenA cAro nikSepAne ApaNI ApaNI yogyatA pramANe, mAnaja ApeTu cha. / / / juvo ke, musalamAno paNa, allAnA nAmane jape che, te allAnA, nAma nikSepanoja viSaya che. 1 / / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane masIto banAvI, eka gokhanA AkAramAM, asadabhAvanI sthApanA rUpathI paNa, tenI sAmA besIneja, ApaNI baMdagI kare che.| e jaina siddhAMtanA akSarothI, sthApanA nikSepano viSaya, spaSTapaNe samajAi Ave che. 2 // ___ane te allA vigare ApanA upAdeya puruSonI, pUrva kAlanI ane, apara kAlanI, avasthAnA svarUpano, manamA khyAla karI, temanA duHkhathI duHkhI, ane temanA mukhathI AlhAdita thatA paNa, amo pratyakSapaNe joi rahyA chIe, te dravya nikSepanA svarUpanoja viSaya che. // ___ sAkSAtpaNe te musalamAnonA upAdeyane, upAdeya samaje temAM to kAMi vizeSa kahevAnI jaruraja nathI. 4 // tamo have krizcana jaNAvazo, to te paNa tenA upAdeyatuM, nAma smaraNa kare che. 1 // ___ ane teo te krizcananI, mUrti paNa, ubhI karIne, Adara satkAraja kare che. 2 // ane temanA bhakto krizcananI, sukha duHkha rUpa, pUrvA'para avasthAnA, smaraNa mAtrathI, duHkhI mukhI paNa thAya che. 3 / / to te krizcanane, sAkSAtapaNe Adara kare temAM to kAMi navAi jevaja nathI. 4 // have tamo batAvazo. AjakAlano muMDita dayAnaMda, tenA bhakto paNa, tenA cAro nikSepone mAnaja ApatA joiye chIe. / juvo ke dayAnaMdanA, nAma mAtrane, uccAraNa karI, avajJA karo, kevA cIDAI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 133 jAya le / tathI tenA nAma nikSepanAja Adara pradarzita karI batAve che. 1 // ane eja dayAnaMdanI, hajAro chabIyo, chapAvI, tenA bhaktoe, ApaNA gharomAM yogya sthAneja rAkhI che. te paNa sthApanA nikSepanoja viSaya che. // 2 // ane jyAre koi dayAnaMdanI pUrvA'para avasthAne vakhoDI kahADe che tyAre paNa tenA bhakto josamAM AvI jatAja joiye chIo. te tenA dravya nikSepanoja viSaya che. 3 // ane sAkSAt je bhAvanikSepanA viSayabhUta dayAnaMda che tenI himAyata tenA bhakto kare temAM to kAMi navAi jevuMja nathI. 4 // || amoe batAvelA udAharaNothI, bodha levAno e che ke, nikSeponA svarUpane samajyA vagaranI duniyA paNa, ApaNI ApaNI upAdeya vastunA, cAro nikSepone, yogyatA pramANe mAnaja ApI rahI che / ane avajJA karavAvAlA puruSonI tarapha bhArI tiraskAranI najarathI jUve che; | to pachI gaNadharAdi mahApuruSonA kahevAthI, cAronikSepanA svarUpane, yathAyogya jANavAvAlA, amArA jainothI, amArA paramapUjya, parama upAdeya, tIrthaMkaronA, cAre nikSepomAMthI eka paNa nikSepanI avajJA amArAthI kema karI sakAze ? || // Ato pelI DhUMDhanI pArvatIe, tadana mUDhatAne prApta thayelA ApaNA sevakone, purNabhadrAdika yakSonI mUrttinA pUjanathI, dhana, dolata, putrAdikano, lAbha thavAnuM batAvI, mahAmidhyAtvane dhAraNa karI, sarva AcAryoMne niMdIkAhaDI, paMDitAnIpaNAnA garvamAM garakAva thai, tIrthakaronA paNa traNa nikSepa nirarthaka, ane upayoga vinA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 nA, lakhIne batAyA / eTale buTa, isTAkina ane casmAMnA caDhAvavAvAlA DhUMDhaka vADIlAlanA garvanuM to puchavaMja zu! tene to thai gayelA sarva AcAryoMne, bhasma grahanA bhramita lakhI batAvyA. / A banne tatva vimukhoe, jainamArganI zailIthI viparItapaNe, tadana juThano puMja bhego karI, ekeko thotho potho bahAra pADI, amArA DhUMDhaka zrAvakonI bhoLI prajAne, tIrthaMkara bhagavAnanAM nAma smaraNAdika paNa nirarthaka, ane upayoga vinAnAM batAvI, temanI kiMcit mAtranI bhaktithI paNa, dUra karavAnA irAdAthI, ane temanA dharma dhanano, sarvathA prakArathI nAza karAvI, A mahA bhayAnaka aghora saMsAramA, rakhaDAvI mAravAneja taiyAra thayelAM che. / ema amArA dizAvalokana lekha mAtranA svarUpathI sujJa puruSone spaSTapaNe samajAi Avaze. // " iti zrImadvijayAnaMda sUrIzvara laghu ziSyenA'mara muninA nikSepa viSayAnAM kiMcit mAtra vicAraH saMkalitaH || // DhUMDhaka, ane mUrtipUjakano, nikSepa viSaye, saMvAda // // DhUMDhaka - vastunA cAra nikSepa to amo mAnIye chIo paNa 'traNanikSepa' avastu ane upayoga vinAnA che ema mAnIye, eTale nirarthaka mAnIye chI || // mUrttipUjaka- AcArya, upAdhyAya, ane sAdhunAM, je 'navakAramA ' nAma japIye chIye tenA mUlanAM, nAma, kayAM ! kemake bIjI vastumAM, AcAryAdikanAM, nAma ApIye te to, nAmanikSepa, kahevAya, evaM iMDhaka vADIlAle, ane DhUMDhanI pArvatIe, lakhIne batAvyaM hRtaM / vAste jevI rIte tIrthakaronAM mala nAma khoLIne kAvyAM, tevIja rIte AcArya, upAdhyAya, ane sAdhUnAM paNa, mUla nAma Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 135 tamArA DhUMDha koe, DhUMDIDIne batAvavAM joiye ! to tamAro navakAra maMtrano jApa, kharo gaNAya, nahI to te paNa tamAro jApa nirarthakarUpaja nivaDaze. / kAraNa ke AjakAlanA gRhasthone, muMDana karI, AcAryanA sthAnamAM (pUjyapada ), ane sAmAnya puruSane sAdhu nAma, Apocho te to nAmanikSepaja kahevAze . / / - DhUMDhaka-- nahi nahi, te AjakAlanA gRhasthone, muMDana karIne je sAdhu nAma ApIye chIe, te paNa, asalarUpe, mUla nAmaja gaNIye chIye, paNa ' nAma nikSepa, rUpe gaNatA nathI, jo amo nAma nikSeparUpe gaNatA hoya to, amAro badho saMgha, te nava dIkSitane, vaMdanAja kare nahI, paNa amo to te sAdhunA nAmane, bhAvamAMja gaNIne, vaMdanA karIye chIye. // mUrtipUjaka - are bhAi DhUMDhaka, te nava dIkSita puruSa prathama to gRhasthaja hato, ane pachI teNe sAdhunA nAmane dhAraNa karya che, eTalamAM bhAvasAdhu te kevI rIte thai gayo ! mAtra hAla to te puruSamAM tamo sAdhunA nAmanoja nikSepa karI vaMdanA karI rahyA cho, ane sAdhupaNAno kharo bhAva jyAre Avaze tyAreja te kharo khAdhu thaze. // DhUMDhaka- nahI nahI amo to te sAdhu padanA nAmane, bhAvamAMja gaNIye chIe, tethI ' nAmanikSepa ' nathI gaNatA, jo amo nava dIkSita sAdhunA nAmane, ' nAmanikSepa' gaNIye to, amArAthI vaMdanA kema thai zake, vAste te gRhasthane, bhAva sAdhuja mAnIye chIye, ane pachI tene vaMdanAdika karIye chIye. / evI rIta AcAryapadane paNa gaNIye chIye. // // mUrttipUjaka - dekhabhAi DhUMDhaka, kharekharu bhAva sAdhupagu, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 jene AvI jAya, te to koidina jAyaja nahI, paNa je nava dIkSitane tamo, bhAva sAdhu mAnIne vaMdanA karo cho, tamAMthI, ghaNA eka dIkSito to, chaTakI gayelA paNa jovAmAM Ave che, tethI dIkSAnA avasaramAM teMne kharekharu bhAva sAdhupaNa AvI gayuM hatuM, ema siddha dhatuM nathI / vAste vicAraja karavo paDaze ! ane te nava dIkSita sAdhu nA nAmane, sAdhu par3hano nAma nikSepaja kehavo paDaze / / // ane navakAranA padamAM je, AcAryAdikanI mAlA pheravo chote paNa, uttama guNane prApta thai, je mAhA puruSoe, AcArya padanA nAma nikSepane, temaja ApaNAmAM dhAraNa karelA sAdhu padanA nAma nikSepane, dIpAvyo che, tenAja nAmanI mAlA, te navakAranA padamAM gaNa cho, te sivAya bIjA koi prakAranI tamArI siddhi thavAnI nathI. kemake te navakAranA padamA rahelAM, AcAryAdika sAdhupada zuddhInAM nAma che, te koi ekaja niyamita puruSanAM nathI, paNa aneka puruSo dhAraNa karatA AvelA che, tethI te nava dIkSitamAM sAdhupadanA nAmanikSepa vinAnI, je kAMDa tamArI dhAraNA che, te, guru jJAna vinAnIja che / kemake navakAramAM " namo loe savvasA huNaM " artha eche ke - lokamAM jeTalA sAdhu hoya teTalA badhAne, amAro namaskAra ho ! / AthI e siddha thAya che ke, jene bhAva sAdhupaNa AvI gayuM che, teno nAma nikSepa paNa, amAre upAdeya rUpeja che, // // jUbo ke je gRhastha. dIkSA levAne Avelo che, tenAmAM yathArtha sAdhupaNA prApta thavAnI buddhithI saMghanI samakSa, te puruSamAM sAdhupadanA nAmano, nikSepaja karIne, vaMdanA karIye chIe, temAMthI keTalA eka puruSo to sAdhunA guNane yathArthapaNe prApta karI le che, to pachI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 137 uttarottara adhika adhika pUjAya che, ane je bhraSTa thAya che tene, pharIthI koi vaMdanA paNa karatuM nathI, vAste A nikSepanA viSayamAM, siddhAMtakAra- kahe e che ke, jenA bhAva nikSapa upAdeya, tenA cAro nikSepa upAdeya, ane jeno bhAva nikSepa upAdeya nathI, tenA traNa nikSepa paNa upAdeya nathI. // // jUvo ke tamoe prathama dIkSA levAvAlA gRhasthamA, sAdhupadano nAmanikSepa karI, vyavahAra nayanA mate, sAdhupaNAnA bhAvane aMgIkAra karI, vaMdanA karavA taiyAra thayA hatA. / jyAre te sAdhumAM vyavahAra mAtrathI paNa tamA, sAdhunI kriyA nathI dekhatA to, tene vaMdanAdika paNa karatA nathI, / ane dIkSA detI vakhate, je sAdhupada.. nA nAmano nikSepa karI, vaMdanA karI hatI te paNa, vyavahAranayanA matIja karI hatI. to aba vicAra karo ke, DhUMDhanI pArvatIe, ane DhUMDhake, nAmAdika traNa nikSepa, avastu, ane upayoga vinAnA, lakhyA hatA te, yogya lakhyA hatA ke ayogya ! amo to bhAra daine kahI zakIye chIye ke, nikSepa zuM cija che, te, amArA DhUMDhakone, Aja mudhI paNa khabara paDelI nathI, tethI cophera gotAMja khAdhA kare cha. / haju paNa amo kahIye chIye ke amArA ve pustakanA lekhathI paNa teo, paraMparAnA guruno Azraya lIdhA vagara yathArthapaNe nikSeponA viSayamAM dizA mAtra, paNa avalokana karI zakavAnA nathI. ane vartamAna kAlamAM ApaNe, sAdhunA cAre nikSepone, je mAna ApIye chIye temAM, vyavahAranayanA matathI, prathapanA traNa nikSeponA vartanane joineja, mAna ApAye chIye. / kemake cotho bhAvanikSepa je che, teto koi atizaya jJAnI rinA, bIjo koi puruSa joi zakato ja nathI, to pachI amArA DhUMDhako, zA uparathI kahe che ke, traNa nikSepo, nirarthaka, ane avastu, ane upayoga vinAnA che. // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaLI paNa juvo ke, amArA DhUMDhako paNa, ema kahe che ke, ApaNo A jIva, oSA ane muhapattIo, meru parvatanA DhagalA jeTalI, grahaNa karIne choDI Avyo, topaNa kharaM sAdhupaNuM AvyA vagara, jIvano kAi dahADo vaLyo nathI. / ____ A uparathI vicAra karo ke, te jIva sAdhupaNAnI kriyA, ane sAdhupadanA nAmanikSepane, vyavahAramAtrathI dravyArthika nayanAmata pramANe dhAraNa karIne te vakhatanA zrAvakonI pAsethI, vaMdanAdika karAvI haze ke nahI ! ane te vakhatanA zrAvakoe paNa, vyavahAranayathI sAdhunI kriyA vigarenAM, AcaraNa joi, te dIkSita puruSomAM bhAvasAdhupaNAno Aropa karI, te vakhatanA zrAvako vaMdanA karatA haze ke nahIM ! teno vicAra karo! A lekha lakhavAnuM amAru prayojana e che ke, Aja kAlanA navadIkSita puruSomAM, sAdhu padanA nAmAdika nikSepane, je mAna ApIye chIye te paNa, te puruSomA sAdhunI vyavahAramAtranI kriyAne joine, temAM bhAvasAdhupaNAno, Aropa karIneja ApIye chIye. ___ to pachI traNa nikSepane, avastu, ane upayoga vinAnA che, ema zA hisAbathI pokAra karo cho ! zuM ! tamo evo nizcaya karI ApavAne samartha cho ke, jene mukha upara pATo cahAvI, hAthamAM belanA puchaDA jeTalo ogho pakaDI lIyo eTale te, bhAva sAvuja thai gayo! juvA anuyogadvAranA sUtrane ke, 1 nAma nikSepa, 2 sthApanAnikSepa, ane 3 dravyanikSepanA viSayamAM, sAdhunI hadanuM varNana kyAM sudhInuM che eTale tamArI najara ughaDaze. / / ___ane je AvazyakanA cAra nikSepa karyA che, te sUtra, ane sAdhunA, 'uddezane, vaLagInena karyA che, ane te Avazyaka sUtranA, a. . mUtranA Azrayane ane sAdhunA Azrayane, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 139 ne te puruSonA, prathamanA traNa nikSepane, upAdeyapaNe mAnI, yogyatA pramANe Adara paNa karI rahyA che. / vAste te upAdeya vastunA traNa nikSepa nirarthaka nathI / e to pelI DhuMDhanInI, ane DhUMDhaka vADIlAlanI, matija, A nikSepAdikanA vicAramAM nirarthakarUpaM nivaDelI che. A anuyogadvAra sUtrano, viSayaja mahA gaMbhIra che, te paraMparAnA guru pAthI bhaNyA vagara, ane TIkA bhASyAdikano Azraya lIdhA vagara, DhUMDhanI, ane DhUMDhaka, DhUMDhI DhUMDhIne maraze to paNa, patto lAgavAno nathI / kemake te anuyogadvAra sUtramAM amArI upAdeyarUpa nitya kriyAnA, je cAra nikSepa karavA mAMDayA che, te kriyAnA bodhane ApanArU sUtra che, ane pragaTapaNe bodha ApanAra sAdhu che, tanA Azra yane laineja, cAra nikSepo kayI che / ane te vastunA cAre nikSepo, amArA jainone upAdeya rUpeja che. // || mAtra vizeSa eja che ke, jyAM sudhI amo te Avazyaka kriyAnA, kharA arthane prApta karI, temAM lIna nahI thaiye, tyAM zudhI, jevI rIte pUrvakAlamA oghA ane muhapattionA, DhagalA karatA AvyA, tevI rIte A vakhatanA paNa oghA ane muhapattio phogaTanA bhArabhUta rUpeja che, ema sarva jIvone te bhAva AvazyakanA pAThathI, bodha levAno che / nahIM ke prathamanA traNa nikSepane, avastu kahIne pheMkI devAnA che, // // jo tamo te Avazyaka kriyAnA, traNa nikSepane, sarvathA prakArathI avastu, ane upayoga vinAnA, nirarthakarUpe, kaDevAne mAgatA hoya to, prathama tamArA DhUMr3hakone, oghA ane mahapatti oja, pheMkI devI joiye. / kemake Avazyaka kriyAnA bhAva nikSepamAM paNa, no AgamanA, " lokottarika" nAmanA bhedamAM, uThavA besavArUpa kriyA, oghAnA phirAnA, vigare sarva kriyAna niSedhIne kevaLa zuddha 46 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama mAtraneja grahaNa karI lIdhelo che, to pachI sA vAste pratikramaNamAM, uTha besa karI oghA pheravAMcho ! siddhAMtakAre to Agama mAtranA pakSane grahaNa karIne tamArI te kriyAne paNa niSedhI kahADI che. / tamo guru vinAone, siddhAMtono abhiprAya samajavo, ghaNo kaThIna samajuI. / topaNa pelI DhUMDhanI, ane DhUMDhakane, jUTho garva keTalo vadho thayelo che ke, jANe, vAMe sUtronA pAragAmI to AjakAlanA janmalA amoja chIye. bAkI badhA thai gayelA AcAryoM to, bhrasma grahanA bhramita, || A te amArA hU~Dhakono, kevI rItano mUDha paMtha haze ke, vadhAe hAjI hAja karIna ApaNA AtmA upara paDatA huvA, utsUtra prarUpaNArUpa, tikSNadhArAnA kuhADAnA, ghAvano, bacAva karavAno, kAMi paNa vicAraja karatA jovAmAM AvatA nthii.| mADhethI to teo paNa ema kahe che ke, sUtranA eka akSara mAtrano lopa kare te puruSo anaMta saMsArI thAya, tyAre zuM : mUla sUtranA badhA pAThAnA pATha ulaTAvI, jUThe jUTha lakhavAvAlAne, kAMi pApa lAgatuM nahIM hoya ! je tenA laMgaTIyA yAra banI, devanI, gurunI, ane siddhAMtanA pAThanI paNa, avajJA karavA maMDI paDe che : zuM koI paNa vicakSaNa puruSa teomAM, vicAra karavAvAlo nahI hoya ! je anuyogadvArasatranA pATane nadana ulaTAvI, muha matinI e, traNa nikSepane jUThA, nirarthaka, TharAvyA, tApaNa tene koi puchavAvALuja / nathI malatuM : anaM ulaTA te utsavanA lekhAne paNa uttejana ApavA taiyAra thai gayA! Ate saMrAranI bhramaNamAM, kai hada mudhInA jIvo samajavA te kAi kaLI zakAtuM nathI / AnaMdaghana mahArAje paNa karjA che je, // pApa nahI koi utsUtra bhASaNa jisyo, dharma nahIM koI jagasatra sarikho. / / A mahApuruSanA vacanathI paNa, emaja mAlama paDe cha ke, je dunIyAmAM moTAmAM moDaM pApa che te to sarva AcA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ yonI niMdyA karI, mati kalpanAthI gaNadhara mahArAjAone tucha samajI, ApaNA mana gamato bakavAda karavAvAlAneja, lAgatuM hoya, ema huM kalpanA kruuNchu.|| // DhuMDhaka-mane ghaNI zaMkA thai paDIke, je prathamanA traNa nikSepa, upayogavinAnA nirarthaka, te, AjakAlanA navadIkSita puruSomAM, bhAvasAdhupaNAno Aropa karIne, prathamanA traNa nikSeparnu vartana joi, te puruSone vaMdanA karIye chIe, tedhI te prathamanA traNa nikSeSaja, upAdeya che, e zI rIte samajabu. / ane e cAra nikSeponA viSayamAM tAtparya zo che, ane amArI DhUMDhanIe, ane dUMDhake, amone zuM samajAvI dIthu, te viSaye hajI zudhI hu~ kAi paNa samajI zakyo nthii.| ||mrtipuujk-are bhAi DhUMDhaka, DhUMDhanIe, ane DhUMDhake, cAra nikSeponA viSayamAM, je kAi samajAvyuM che, te vadhU viparIte viparotaja samajAvyuM che. kAraNa je gurujJAna vinAnAM te, poteja gotAmAM paDelAM, bIjAne zuM samajAvI devAnAM hatA. / vicAra karo ke, DhUMDhanI, sUtranI becAra lITInA lekha mAtrane to samajI zakI nathI, topaNa niyukti paNa DhUMDhanI, bhASya che te paNaM DhUMDanIja, ane TIkA te paNa DhUMDhanI, Apo Apa banI beThI ane badhA AcAryone niMdI kAhaDI, pelA mUDha sevakomA keTalaM vadhU paMDitAnIpaNuM pragaTa karI beThI che ! DhUMDhanI kudI eTale, A buTa isTAkinane casmAvAlA to eTalA badhA kudyAje, badhA AcAryoM to bhasmagrahanA bhramita. / vAhare paMDitanA dIcarAvAha, ane tArA kudakAne paNa vAha. // // bhagavAnanA jJAnAdika guNa vastunA je traNa nikSepo, amAre khAsapaNe upAdeya, te traNa nikSepo nirarthaka, ane upayoga vinAnA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 ane bhagavAnanA jJAnAdika guNano je bhAvanikSepa, amArA upayo gamA Avato nathI, te A lokamAM upayogI vatAve che, Ate amArA DhUMDhakonI keTalI badhI viparIta mati samajavI ? / // dekha bhAi DhUMDhaka, A cAra nikSaponA viSayamAM, tane kuMcI batAvU te dhyAnamA rAkhI, badhI duniyAnA, padArthonA, cAra cAra nikSepo karato jaa.| ane heya padArthonA cAre nikSepo tyAgato jA. / ane jJeya padArthonA cAre nikSepothI jJAna prApta karato jA. // ane upAdeya padArthonA cAre nikSepone, aMgIkAra kara to jA, ane sAthamAM vicAra paNa karato jA ke, bhagavAnanA vacanane anusarI, paramArthane samajyA vagaranI, dunIyAe paNa eja pramANe vartana karelu cha. / ane tamArA DhUMDhakoe paNa, mRtaka sAdhunI, temaja jIvatA sAdhuonI, chabIyone paDAvI, eja pramANe vartana to kareluMja che. / mAtra koi vizeSa pApanA udayathI, vItarAganI mUrtinAja vairI banelA che. mATe he bhavyo upAdeya vastunA cAro nikSepone upAdeyapaNe samajI tamo tamAeM kalyANa karo ? / // dekha bhAi DhuMDhaka, A dunIyAmAM padArthoM, mukhyatAthI ve prakAranAja hoya che, / eka to " abhyaMtara guNa kriyA vAcaka, ane bIjA " bAhya svarUpathI guNa kriyA vAcaka " / " udAharaNa " ghaTa paTAdika padArtho, kevala bAhya guNa kriyAnA vAcako che, jemake-raktapItAdiguNa, ane ghRtAdi bharaNarUpa kriyA. // A bemAthI je vivakSAnA AdhIna thai, nikSepo karavAmAMDayA, te te nikSepo te te svarUpathI ghaTAvavA. / neno viSaya amo ahiyAM lakhatA nathI, paNa abhyaMtara guNa kriyAnA dhAraka, tIrthakaro Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ nA, bAhya guNa svarUpathI ane abhyaMtaranA guNa svarUpathI, cAra cAra nikSepone, sAmAnyapaNe jaNAvIye chIye. // // juvoke-tIrthakaronI zarIra rUpa bAhya guNa vastu che, teno 1 "nAma nikSepa"RSabhAdika, 2sthApanA nikSepe mUrti, |A ve nikSepoja, vartamAnakALamAM che. ane AcAryAdika bAhya guNa vastu rUpa zarIranA, cAro nikSepa vidyamAna che. // ane tIrthakaronA jJAna, darzana, ane cAritra, rUpa je abhyaMtaranA guNarUpa padArtho che, te vastuonA to, prathamanA "traNa nikSepoja" amArA lAbhane mATe vidyamAna rahelA che. / ___ane te tIrthakaronA, bhAvanikSepanA viSaya bhRta, amyaMtara guNo hatA te to, te mokSa gAmI jIvo mokSe jatAM sAthamAMja laine cAlyA gayA che / paraMtu amArA vAste te guNomAMthI eka guNa paNa bhAva nikSepanA viSaya bhutana mukIne gayelA nathI. / vAste tIrthakaronA jJAnAdika guNonA, prathamanA "traNa nikSepoja" amArA vAste parama upAdeya paNe rahelA che. / ane temaNA guNonA, "traNa ni. kSepanI " ArAdhanA paNa karIye chIe, / ane te tIrthakaronA guNanA prathamanA traNa nikSepona amArA guNanI prApti thavAmAM, AdhAra bhUta mAnIye chIe. / ane aMza mAtrathI grahaNa karavAvALA AcAryoMdikomAM, temaNAja guNo che, ema Aropa karI. vyavahAra nayanAmatathI, te AcAryAdikonA cAro nikSeponuMja, amo yogyatA pramANe sevana karavA tatpara thayelA che, / paNa mukhyatArUpe to te 'AcAryAdikonA, prathamanA traga nikSepoja, amAre vadhAre kalyANanA dAtA ! " mAvAnakSepane " nahi dhAraNa karavA vAlA, amanya AcAryonA bodhathI, aneka bhavya puruSo mokSe jAya, evo siddhAMtomAM khulAmo che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ pR che / kAraNa ke jJAnAdika guNano je cotho " bhAvanikSepa " AcAryAdikamAM rahelo che, teto teonAja mATe che, paraMtu pragaTapaNe amArA lAbhanA mATe thato nathI / jenA guNa te tenAja lAbhane mATe hoya che / jyAre temaNA, guNa, prathamanA traNa nikSepanA viSayabhUte thai, amArA jovAmAM Avaze, tyArabAda te prathamanA traNa nikSepanI ArAdhanA karIzuM, ane amArA AtmAne paNa temanA pramANe, cothA bhAvanikSepanA viSayabhUta bhAvaguNamAM, lIna karavA tatpara thaizuM, tyAreja amAruM paNa kalyANa thayuM ema samajIzuM / vAste amArA pAmara jIvAne to, te mahApuruSonA zarIrarUpavastunA, temaja guNarUpa vastunA cAro nikSepa upAdeyarUpaja che / temAM paNa mukhyatAe, tIrthaMkarAdika mahApuruSomAM rahelA guNarUpa vastunA to, prathamanA traNa nikSepoja, amArA vAste, ArAdhanA karavAne, A lokamAM pragaTapaNe rahelA che / anete manAja jJAnAdika guNone, aMza mAtrathI traNa nikSeponA viSayarUpe sthApana karI, gaNadharAdi mahApuruSo, pustaka pAnAM upara caDhAvIne mukI gayelAche / te pustakAMnAMnA viSayabhUtane prApta thayelA, bhagavAnanA jJAnAdika guNonA, traNa nikSepane, avastu ! ane upayoga vinAnA, nirarthakarUpe che, ane kevala temaNo cotho bhAvanikSepaja A lokamAM upayogI che ema juTho pokAra karavAvALAne, vItarAganA bhakta samyakadhArI kehavA. ke, mahA mithyA dRSTi viparIta mativAlA kehavA ! teno vicAra karavAnuM, vAcaka varganeja sauMpI daiye chIye. // // jUvo ke tIrthakaronA zarIrarUpa vastuno, je, cotho bhAvanikSepa hato te mRtaka zarIrarUpe, vijA dravyanikSepanA viSayabhUta thai, A dunIyAnA pula dravyomAM lIna thai, rUpAMtarane prApta thai gayo che / ane temaNA be nikSepaja, amArA ArAdhanane mATe rahelA che| ane te tIrthakaronA jJAnAdika guNonA, cAra nikSepo hatA temAMthI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 145 cothA bhAvanikSepanA viSayabhUta guNone, te mokSagAmI jovo mokSamAM jatAM sAdhe lar3a jai, avyAbAdhapaNe lIna thai rahelA che. tethI te tIrthaMkaronA, jJAnAdika guNano, je cotho bhAva nikSepa, che te varttamAna kAlama, amArA pAmara jIvonA upayogama, koirI AvI zake tema nathI / paraMtu amArA ArAdhanane mATe te tIrthakaronA guNone, gaNadharAdi mahApuruSo, prathamanA traNa nikSeparUpe, pustakapAnAMnA svarUpathI, A dunIyAmAM sthApita karI gayelA che| ane temanA sthApita karelA, prathamanA traNa nikSeparUpa pustaka pAnAMthI, te guNonI prApti karavA, amo mathana paNa karI rahelA che, to pachI prathamanA traNa nikSepa, nirarthaka, kema kahI zakAya ! DhUMDhaka - bhagavAnanAM RSabhAdika nAmanI, ArAdhanA karavI te to nAma nikSepa | ane temanI mUrtinI, ArAdhanA karavI te sthApanA nikSepa. e to samajAyuM / paraMtu bhagavAnanA, jJAnAdika guNanA, prathamanA traNa nikSepa, kevI rIte thatA haze te viSaye hajI sudhI huM kAMi samajyo nathI. te batAvo tyAreja tamArU kahevaM yogya thayelaM che ema huM samajuM / nahI to tamAru kahevaM paNa ayogyaja samaju chaM. // mUrtipUjaka - are bhAi DhUMDhaka, hajI sudhI tArI samaja thai nahI, te ghaNuM Azcarya jevaM lAge che, / prathama to dekha amAro lakhelo, zrI anuyogadvAra sUtrano pATha / ane pachIthI dekha, vADIlAlano lekha, viparIta buddhithI lakhyo che, to paNa ApaNe zuddhI matithI samajI levAno che, // pRSTa. 63 mAM-sUcanA, traNa nikSepa karIne batAvyA che / ane pRSTa. 82 mAM - jJAnanA, traNa nikSepa karIne batAvyA che, te bhagavAnanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 jJAnAdika guNanAja, AdhAra AdheyanA svarUpathI samajavAnA che / hi ke bIjA koi jJAnarUpa DhagalAnA, karIne batAvelA samajavAnA che, / jemake DhUMDhanI pArvatIe satyArthanA pRSTa. 102 mAM, lakhyuM hataM ke, naMdIzvara dvIpamAM, jaMghAcAraNe jaine, jJAnanA DhagalAnI stuti karI, ema je batAvyaM hatuM, tevo jJAnano koi bIjo Dhagalo hato, ema samajavAnuM nathI ! teto adRzyarUpa AtmAnA, jJAnAdirUpa guNanAja AdhArabhUta pustakAdika viSayanA, traNa nikSepa karelA samajavAnA che, pustakAdika acetanarUpe che, ane AcAryAdika sacetana rUpe che. / ane jJAnAdika guNano je cotho bhAvanikSepa che teto prathamanA traNa nikSeparUpa kAraNanA yogathI bhavyAtmA puruSo je kAMI ApaNA AtmAnA upayogamAM ramaNatA karI rahyA che teja cothA bhAvanikSepano viSaya che / sUcanA pAune tapAsI vicAra karo ! amo kyAM sudhI vAraMvAra lakhIzuM ityalaM vistareNa. itizrI madvijayAnaMda sUrIzvara laghu ziSyenA'maramuninA DhUMDhaka mUrtipUjakayoH nikSepa viSaya. vicArasya saMvAdaH saMkalitaH // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 147 jaina siddhAMtomAM, varNana karelI kriyAonA, nikSeponuM svarUpa. jaina siddhAMtomAM, varNana karelI kriyAonA, nikSeponuM svarUpa. pAThakavarga ? jaina siddhAMtomAM, varNana karelI, sAdhuonA paMca mahAtratAdikanI kriyAo, temaja zrAvakonA samyaktva vratanI kriyAo paMca anuvratanI kriyAo, traNa guNatratanI kriyAo, samAyikatrata, dezAvakA zikavrata, poSaghatrata, atithisaMvibhAgavata, e cAra zikSAtratanI kriyAo / ekaMdara e samyaktva dharmanI kriyA pUrvaka sarve bArAM vratI kriyAo che, te, ane dAna, zIla, bAhya tapAdikanI, kriyAoche, te sarve prAye, 1 naigama naya, 2 saMgrahanaya, 3 vyavahAranaya, ane RjusUtranaya, A 4 je dravyArthika cAra nayo che, tenA saMbaMdhathI joDAine, prathamanA traNa nikSepo sudhInIja kriyAonuM varNana thayeluM che. // jemake samyaktva ahiMsAdikavatonAM nAmo, temaja sAmAyika, poSadha vratAdikanAM, je je kriyAonAM, je je vratonAM, je je siddhAMtakAroe nAma ApelAM che, tete sarva nAmanikSepanAja viSayabhUtanAM che / ane je je te kriyAonAM sAdhanabhUta upakaraNo, ane temAM rahelI kriyAo che, te sarva dravya nikSepanAja viSayabhUtanAM che| ane te sarva vratAnAM nAma, ane tenAM sAdhano, ane te viSayamA rahelI kriyAo che te sarva, alpasaMsArI puNyAtmA bhavya puruSAMnA, bhAvaneja utpanna karAvavA vAlI hovAthI, sadAsarvakAla vasturUpanI upayogavAlIja che / paraMtu, DhUMDhanI pArvatIe, ane iMDhaka vADIlAla, siddhAMtakAronA Azayane samajyA vagara, je prathamanA traNa nikSepone, nirarthaka, ane upayoga vinAnA TharAvyA, te pramANe upayoga vinAnA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 nathI, / Ato DhUMDhaka, ane DhUMDhakaDInu, lakhANaja sarvathA prakArathI upayoga vinAnu thayekheM che. kAraNake-sAdhunA ogho muhapatti vigare upakaraNo, temana AhAra, vihAra, Adika vyavahAranI zuddhi vAlI, dravya nikSepa mudhInA viSayanI jaina mArgamAM varNana karelI kriyAo paNa, nava graivayaka mudhI pohacADavAnA sAmArthya vAlI che. ___ ane zrAvakonA samyaka vratAdikanI je je kriyAoche te paNa pUrNapaNe adhyAtmika viSayavAlA, bhAvanikSepa vinAnI, ane dravyanikSepamudhInA viSayavAlI hovA chatAM paNa bAramA devaloka mudhI. pahoMcADavAnI sAmArthyavAlI che / - A je sAdhunI, ane zrAvakanI, kriyAonA sAmarthya paNArnu, varNana karIne batAvyuM te vadhue pAye, naigamAdika cAra dravyArthika nayonA svarUpathI, vijA dravya nikSepanA viSaya sudhInI kriyAonA sAmarthya paNAthIna siddhAMtomA varNana thayeTu che. / ane te kriyAonA karavA vAlA puruSoneja, sarva jainano samudAya, temaja vIjA bhadrika pariNAmI loko paNa, mAnaja ApI rahyA che. / ane te adhyAtmika bhAva nikSepanA viSaya vinAnI, ane dravya nikSepanA viSaya sudhInI, kriyAonA karavAvAlA sAdhuo pAsethI paNa, prati bodhane prApta thayA pachI, anaMta bhavya jIvo, adhyAtmika tIvra AtmAnA pariNAma, ke je zabdAdika traNa paryAyArthi nayonA viSayavAlA, cothA bhAvanikSepanA svarUpanA che, tene prApta thaine, mokSa potA che. / evA siddhAMtomAM lekho che. / ane te mokSagAmI jIvo je mokSe potyA che te paNa, dravyanikSepanA viSayavAlA puruSonA karttavyone uttamapaNe mAna ApIneja potyA che. / agara jo te mokSagAmI jIvo, dravyanikSepanA adhikAra mAnane prApta thayelA sAdhu puruSone, mAna na ApatA to, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIna bhAvane prApta thai, mokSe paNa na jai zakatA. / / __ane dUra bhavI, abhavI, jIvone to, sAkSAt bhAvanikSeponA viSayabhUta, tIrthakaronA samAgamathI paNa, lAbha thayelo nathI, tema thavAno paNa nathI, evAM vacana paNa ApaNe siddhAMtathI sAMbhalIye chIye. / tenuM kAraNa eja ke, paramopAdeyanA traNe nikSeponI avajJA karIne, mahAmalIna pariNAmane prApta thayelA te puruSo, sAkSAt bhAva. nikSepanA padArthathI paNa, rucine prApta karI zakatA nathI, tethI te upAdeya vastunI bhakti vinAnA, aghora saMsAramA rakhaDe che. / e zivAya bIju koi paNa mukhyatAe kAraNa jaNAtuM nathI. vAste prathamana' traNa nikSepa nirarthaka nathI, tema upayoga vinAnA paNa nathI, mAtra siddhAMtothI viparItapaNe, lekha lakhavA vAlA DhUMDhakonA, vicAraja, nigarthaka, ane upayoga vinAnA thayelA che. ____ jUvo. pRSTa. 47 thI te. 48 mAM-DhuMDhaka vADIlAla paNa lakhe che ke-durbhavI, ane abhavI, jIvo, anyajanoMne pratibodhI, mokSanAM sAdhano vatAve, paNa potAne gaMThI bheda thAya nahi, saMjama lar3a dravya kriyA kare, paNa aMtara koru rahe. // ____ have A DhUMDhakanAja lekhathI vicAra karo ke, te gaMThI bheda vinAnA, dravya kriyAnA karavAvAlA durbhavI ane abhavI pAsethI mokSanAM sAdhanane, je bhavyapuruSo grahaNa karatA haze te to, te dravya kriyAnA karavA vAlAne, pAtra jANI, ane temanI bhakti karIne, ane satyapaNAnA upadezane prApta thai, te sAdhanone meLavatA haze ke nahIM ! ane te satyapaNAnA mArgane prApta thayA pachIja mokSe jatA haze ke nahI ! agara jo traNa nikSepa, sarvathA prakArathI nirarthaka, ane upayoga vi. nAnAna hotA to, te bhavyapuruSo, koI dina paNa, mokSanAM sAdhana meLavI zakatA nahI / ane te dravyanikSepanI kriyAonA AdhAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUta sAdhu puruSonI aMta:karaNanA tIvra pariNAmathI bhakti karI ApaNA AtmAnuM kalyANa paNa meLavI zakatA nahI. // vAste AmAM vizeSa vicAra karavAno e che je, jainamArganI jeTalI dharma saMbaMdhi kriyAo che, te badhI e prAye dravyAthika cAra nayonA mukhyapaNAthI, trijA dravya nikSepanA viSaya sudhInIja che. / ane te vadhIe kriyAo, mokSanAMja phalane prApta karavAmAM kAraNabhUta cha. / ane te khAsa upayogavAlI ane sArthakarUpanIja che. / paraMtu jo te kriyAnA karavAvAlA jIvoja, kevala malIna hRdayavAlA, ane tattvathI rahitapaNe kevala kaSTanA karavAvAlA, ane jUThe jUThano upadeza devAvAlA, ane uparathI moTo bhabhako batAvI bIjA jIvone AMjI nAkhI temanA paNa satya boba bIjane vAlI mukavAvAlA, tevA jIvone bodha bIjano aMkuro utpanna na thAya, temAM te traNa nikSepanA viSaya svarUpe vaparAtAM uttama kriyArUpa kAraNono zo vAMka ! jemake-varSA, pavana, garamAi, vigare sarve, bIjanI utpattimAM mukhya kAraNa cheparaMtu jo bIjaja zekAine arddha dagdha thayA pachI peravAmAM Ave, ane te kAraNo anukula chatAM paNa, aMkuro utpanna na thAya, tamAM te varSAdika kAraNo, nirarthakarUpa che, ema te ApaNAthI kema kahI zakAya.! mAtra temAM to te vIjanIja nirarthakatA gaNAya. / temaja vItarAganI bhavya mUrti, bhaktino aMkuro utpanna karavAmAM mukhya kAraNa hovA chatAM paNa, addhadagdha puruSonA hRdayamAM, bhaktino aMkuro utpanna na thAya, temAM kAMi bhagavAnano sthApanA nikSepa, nirarthaka, ane upayoga vinAno che, ema siddha na karI zakAya, temAM to eja siddhi karI zakAya ke, te jIvone koi vizeSa karmanA udayathI, ane viparIta bodha prApta thavAthI ane temanuM aMtaHkaraNa arddhadagdha thai javAthI. te kAraNa lAgu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 151 paDI zakatAM nathI. / bAkI tIrthakaranI bhavya mUrti to, bhavya puruSonA aMtaHkaraNamAM, bhaktineja utpanna karAvadhAmAM mukhya kAraNa che. / te sivAya bIjA koi paNa kAryane mATe banAvavAmAM AvelI nathI, chatAM jeone viparIta bhAsa thavAthI, jago jagopara viparItapaNuM darzAvI, je jainatatvomAM ulaTa pATalapaNuM karI rahyA che, temAM to amo teonA karmanIja bahulatA samajIye che. bAkI vItarAgadevanI mUrttito aMtaHkaraNane malIna karavAnA svarUpanI nathI. // __Ato amArA DhUMDhake, ane pelI DhUMDhanIe, vItarAgadevanI bhavyamUrtithI dveSa dhAraNa karIne, badhA traNa nikSepo nirarthaka TharAvavAneja thothA pothAne ghaseDI nAMkhyA. / paraMtu eTalo vicAra na karyoM ke, amArA DhuMDhako jeTalI kriyAo karI, lokomA pragaTa karIne batAve che, te badhI e kriyAo dravyArthika cAra nayonA svarUpathI pradarzita trijA dravya nikSepanAja viSaya mudhInI che, ane teno niSedha karavAthI, amArI vadhI kriyAoja, sarvathA prakArathI nirarthaka, ane upayoga vinAnI thai jaze to pachI, je amo kriyA pAtrapaNAnuM moDaM DIMga mArI lokomA siddhAi batAvIye chIe, te paNa, amAru pokala bAhAra paDI javAthI, bIjA kayA prakAranI siddhAipaNAnuM DIga batAvaziM, eTalo paNa vicAra, teo hRdayanA malInapaNAthI, na karI zakyA, to pachI bIjA kayA jainanA gUDha tatvono vicAra karI zakavAnA che ! // kadAca amArA DhUMDhako eva~ kaheze ke, sAdhuonI, ane zrAvako, nI, je je karavAnI kriyAo che te te badhI e, amo bhAvanikSepanA viSayamAMja gaNIye chIye. / te temanuM kahe, tadana siddhAMtakAranA kahevAthI viparItaja che. / jUvo A viSayamA nikSeponA viSayano pATha, eTale spaSTapaNe samajAi Avaze. / kAraNa ke traNa nikSeponA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 viSaya mudhI to, bhAvanikSepanA viSayamAM, kAraNarUpe thavAnA svarUpane te pAThamAM batAvelaM che. jemake-nAma sAMbhalatAM, te viSayanI hayamAM jAgRtI thavAthI, AtmAnA vicAro gholAyamAna thAya che, / pachI temAM tarkonI sphUraNA uThe che, / pachI te padArthonA vicAro paNa bAMdhe cha / chevaTamAM te vastuno nizcaya paNa karI zake che. 1 / eja pramANe te vastunI sthApanA dekhabAthI, paNa vicAronI sphuraNA thai, adhyAtmika pariNAmonI jAgRtI thAya che. / ane eja pramANe te vastunA dravyanI sAmagrI paNa, adhyAtmika pariNAmonI, gholanA utpanna karI te, mUla vastunA bhAvamAM citta lInapaNe thai jAya che. / / // tethI vivakSita vastunuM je kAraNa che teja dravyanikSepano viSaya che / vAste A traNa nikSepo zudhInA padArthoM che teja, adhyAtmika pariNAma utpanna karavAmAM mukhyatAe kAraNa rUpanA che. / paraMtu te padArtho adhyAtmika pariNAmanI prApti karavAmAM, je jIvono jevo svabhAva, jevI ruci, jevI jenI mAnyatA, jevI jenI bhavi tavyatA, tevA tevA bhAvapaNe te jIvonA pariNAmane prApta karI, tevA tevA phalanA, bhAjana banAve che. / jemake-cuDI, ane cora, na jevI vastu chatAM paNa, te, namirAjAne, ane samudrapAla rAjAne, bodhanuM kAraNa thai, apUrva adhyAtmika bhAvonI gholanA utpanna karI, saMsAranA nistAramAM, kAraNarUpe thai paDayAM // ane tIrthakaro jevA sAkSAt vicaratA hatA topaNa, dUrabhavI, abhavI, Adi jIvone, saMsAranI bahulatAnAja kAraNarUpe thai paDatA. / vAste cAra nikSepo, je zAstrakAroe varNana karelA che, temAMthI eka paNa, nirarthakarUpano nathI, te to, je AtmAnA adhyAtmika pariNAmarUpa, bhAvanikSepano viSaya che, te bhAvane tarata matAnA svarUpathI utpanna karavAmAMja mukhya kAraNa ch.|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAM vizeSa eja che ke, aniSTha vastu cha tenA praNe nikSepA, mukhyatAe aniSTha bhAvanI utpattirUpe gaNelA che. / ane sAmAnya vastunA traNe nikSepo, sAmAnya bhAvane utpanna karavAmAM mukhyatAe gaNelA che. / ane je upAdeya, athavA paramopAdeya, vastuo che, tenA traNe nikSepo ApaNI ApaNI yogyatA pramANa, teja pramANe, adhyAtmika pariNAmonI uptatti karavAmAM, mukhyatApa kAraNa rUpe gaNelA che. / paraMtu karmanI vicitratAthI vicitra pariNAma thAya, tenuM kAMi koithI kahIsakAtu nathI / vAste amo tarthikaronA bhakto to, temaNI smRtine karAvavAvAlA, temaNA traNa nikSopone, paramo pAdeyamAnI, zakti pramANe bhakti karIne amArA janma, ane jIvitavyanu, sAphalpa paguMja mAnIye chIe. vAste A viSayamAM, koi prakArathI paNa, vicakSaNa jaina dharmanA rAgI puruSone, vizeSa vicAra karavAnI jaruraja paDe tema nathI. ane je dharmathI bhraSTa thai, bijA vicArapAM uttarI paDI, ulaTa pAlaTa kare che, te to Apa naSTatAne pApta thayelA, jaina dharmano nAza karavAvAlAna janmelA che. / ema vicAra karatA spaSTapaNe samajAi Avaze. // A amArA DhuMDhako, jainI nAma dharAvI, kevala vItarAganAja vairI thaine, 1 mukhathI bole che te kAi judujaH / ane 2 kare che te paNa kAi juduMja. / ane lokone 3 batAve le te paNa kAMi juhuuNj.|| jUvo prathama bole che teno DhaMga, 1 amo batrIza mAnIye chIye, ema kahIne jainanA bIjA seMkaDo graMthonI bAtAM laine, batrIza mUtranI che evo lokone bhAsa karAvayo, jyAre pachavA cAlo male tyAre, kahI devU je malatI malatI mAna leye. / pAto nemaNo bolabAno DhaMga / 2 kriyA karavA vAlA puruSAdikanA pUrNa adhyAtmika pariNAma Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 rUpa bhAvanikSepane to jJAnI jANe, paNa, traNa nikSeponA viSaya sudhIne paNa nahI prApta thayelI, evI kriyAo karavA vAlAnA, moTA moTA kharaDAo nAMdhIne, kaMkottariodhI siddhAi pragaTa karavI, ane teja traNa nikSeponA viSayane nirarthaka kahevA, Ato temanA karttavyapaNAno DhaMga udAharaNa saMvat 1963 amArAvatImAM samyaktvazalyodvAranI bAvatamAM, jUThI takarArathI pAchaLa paDelA, DhUMDhaka kuMdanamala sAdhue, caturmAsanA karttavyonI, bAhAra pADelI iyAdi, nIce mRjaba dayA. 425 pAMca. 25 posA. 72% dayAkI paM caraMgI. 1 khaMdha. 15 bhAyAmeM. tathA bAyAmeM. tapazyA. chuTaka upavAsa. 225 aThAr3a. aThapulIyA tapa. 1 nau. 1 choTI TIkI baDhI TIko tapa. 1 tapa. 1 telIyA tapa. 1 sAgArI colA. 1 pakSI pratikramaNarAThe kArIsamAyA. 222803 belA. telA. 65 31 terA. 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat kaMkaNa tapa. 1 aMbila. 125 colA. 11 tapazyAkI paMcaraMgI. 1 sukha tapa. 1 saMbhara. 125 chamacharI pratikraNarAThe kAkIsamAyA. 2500000 gha AvI rIte kaI, hAtha hAthanI lAMbI ne laca, kaMkottarIyo, ka ThekANethI DhUMDhaka sAdhuo kaDhAvIne, ApaNo siddhAi jaNAve che, paNa te karaNI traNa nikSepanA viSaya zadhInI kriyAmAM paNa bhelI sakavAmAM musalI paDe tema che, Ano vicAra AvazyakanA cAra www.umaragyanbhandar.com
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ nikSeponA pAThanI sAthe, meLavIne vicAra karavAvAlA vicakSaNa puruSane, sahajapaNe samajAi Avaze. ___A kaMkottarI, lakhIne batAvavAna prayojana eTaluMja hatuM ke, jeTalI bAhya kriyAo che, te badhI traNa nikSepanA viSayathI, uparAMtanI cheja nahI. / ane e sarva bAhya kriyAone bhAva nikSepanA kAraNa rUpe mAnelI che, tethI traNa nikSepanA viSaya rUpanI kriyAo, nirarthaka, ane upayoga vinAnI nathI, Ato gurujJAna vinAnI dUMDhanI pArvatIne, ane iMDhaka vADIlAlane, kevala mUDhatA prApta thayelI cha. / tethI badhu viparIte viparIta joyu cha / A anuyogano viSaya, mahA gahana che, ane gaNadhara mahArAjAonI mahA gaMbhIra dRSTithI lakhAyelo mahA gaMbhIra cha, ane e sUtra jainanA. sarva tattvanA viSayarnu sUcanArUpe muLa kAraNa hovAthI muLa sUtra rUpe mAneguM che, vAste mohane prApta na thatAM, paraMparAnA vicakSaNa puruSonI pAsethI, jJAna meLavIne advaita AnaMda sAgaramA garakAva thavA jevU che. / hu kyAM sudhI lakhIza. ityalaM vistareNa. // iti zrI madvijayAnaMda sUrIzvara laghu ziSyenA'mara muninA jenI kriyA saMbaMdhi nikSepa vicAraH saMkalitaH // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 // DhUMDhake, agaDaM bagaDaM rUpe lakheluM, sAta nayonuM svarUpa // / / pRSTha. 76 mAM - 1 samadraSTi jIvane siddha mAnavo / athavA cAMdramA guNasthAne vartatA sAdhune saMsArI kahebo / 2 zrAvaka dayAlu hoya e siddhAMta uparathI, koi strIstImAM jarA dayA joine, tene zrAvaka kahe / 3 lugar3e vaNavA mAMDayuM hajI eka tAra nAMkhyo tene gaI kahe / evIja te 4 lugaDaM vaNAi rahevA AnyaM hoya, mAtra eka tAra ko hoya tane lugaDaM baNyuM nathI / ema A cAre kAramAM naigama nayavAlA mANasanI mAnyatA hoya che. // AmAM amAro vicAra - A cAre prakAramAM naigamanaya vAlA mANasanI mAnyatA che, ema amArA DhUMDhaka bhAiye lakhIne batAvyaM. paNa, kamAM puchavAnuM eja che ke, eka naigamanaya, ane mANasa paNa eka, viSaya ve cAra, temAM paNa vace prakAra che, tyAre e viSaya - mAM tamArI mAnyatAnAM samAveza, pahelA prakAramAM karavo ke, bIjA prakArAM. 1 jo bIjA prakAramAM tamArI mAnyatAno samAveza karavA jar3aye to, khrIstIne zrAvaka jANIne tenI sAthe badho vyavahAra ka vAno prasaMga naDe tema che / vAste A naigamanayanI mAnyatAnA lekhamAM paNa vicAra karavA jevuM che / / iti prathama naigamanayaH || 2 saMgrahanaya - 1 daza jaNa sAmAyika karatA hoya tene, ekaja sAmAyika kahe. / ane 2 ghaNA jaNAnA rUpaiyAnI, dAnazAlA hoya paNa, ekaja dAtAra che ema kahai. // vicAra - A viSayamA amArA DhUMDhaka bhAi zuM ! sAmAyikapaNa mAne che ke sAmAyika rahitapaNaM, ane te ekapaNe ke, anekapaNe, tenuM vAcaka varge vicArI jovaM eja pramANe dAtAromAM paNa vicArI jovaM. // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 157 // 3 vyavahAranaya - pRSTha. 77 thI. 'naigama' ane ' vyak hAra ' nayamAM bhinnatA eTalIja che ke, naigamanI dRSTivAlo, patharaNaM jor3ane kahe ke sAmAyikavAlo puruSa che / ane vyavahAranI dRSTivAlo, sAmAyikanA pAThano uccAra sAMbhale tyAreja kahe. / bane bAhyaceSTA uparathIja vicAra bAMdhe che| paNa naigamavAlA karatAM, vyavahAra nayavAlo, vadhAre khAtrI kare che. // vicAra-vyavahAra nayavAlo mANasa, pAThanA uccAraNathI sAmAyikapaNAnI vadhAre khAtrI kare che paNa, amArA DhUMDhakabhAinI khAtrI, kayA prakAramA thai, te kAMi samajAyuM nahi ! // / / 4 rUju sUtranaya - pRSTa. 78 thI. koDa mANasa sAmAyikamAM hoya paNa, tenuM mana vepAramAM doDatuM hoya to, rUju sUtranayavAlo kahe ke, amuka mANasa vepAramAM che. // vicAra - A amArA DhUMDhakabhAiye, vepArI mAnyo ke, sAmAfrevAlo mAnyo ! teno vicAra paNa sAthe karavoja joiye // // 5-6-7 zabdanaya "" samabhirUDhanaya " ane "" (6 "" evaMbhUtanaya 11 // e traNa nayavAlA mANasa, nAma, dravya, ane sthApanA, nikSepane, avaththu (avastu ) mAne che / vicAra - zabdAdika RNa nayovAlA, traNa nikSepane, avastu mAne che, te to pragaTapaNe tamAruM lakheluM prasaMga vinAnuM samajAyuM / paraMtu 1 samadraSTino siddha / 2 caudamA guNasthAnavAlAnaM saMsArI, 3 strIstIne zrAvaka, / 4 eka tAranA vaNATane lugddN.| ane mAtra ekana tAra AMcho Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 hoya to lugaDaM nhiiN,| evaM je tamoe naigama nayanI mAnyatAmAM, jaNAvyu hatuM, te viSayone, A zabdAdika traNa nayo zuM kahevAne mAge che ! / vastupaNe ke, avastupaNe, te to kAMi lakhI batAvyuM nahI. // temaja naigama naya, ane vyavahAra naya vAlAnI, mAnyatA vAlA sAmAyikarnu, ahI vastupaNuM thayu ke, avastupaNuM, tenuM paNa kAi samajAyuM nahI. temaja saMgraha nayavAlAnI, mAnyatAmAM, je daza sAmAyikanuM eka sAmAyika, / ane ghaNA dAtArano eka dAtAra hato. / te A traNa nayonA viSayamAM, sAmAyika vAlo, ane te dAtAro, vasturUpe rahyA ke, sarvathA prakArathI uDI gayA, te paNa kAi samajAyuM nahI. / ane RjusUtra nayanI mAnyatAmAM,sAmAyika vAlo vepArI hato, ta zaMA traNa nayonI mAnyatAmAM, vepArI rahyo ke,sAmAyika vAlo thayo,athavA vasturUpe rahyo ke,avastu rUpano thai gayo. te viSaye tamoe kAi paNa lakhIne na batAvyuM / ane lAgalAja vinA prasaMge traNa nikSepone khosI ghAlI, vacamAM uMTa ubhaM karI mukyuM, e kayA prakAgno tamAro lekha : / ane nayonA viSayanI, kayA prakAranI tamArI samaja / ane nayonI mAnyatAmAM kayA viSayane pakaDIne vyAkhyA karIne batAvI : ane namArA DhUMDhakonI siddhi emAM kayA prakAranI thai : / emAMnu kAMi paNa na jaNAvatAM, Age 1 sabhAmAM hoya to 1 iMdra, 2 zatru jItavAmAM hoya to 2 puraMdara, 3 iMdrANI sArtha hoya to 3 zacIpatinA ThekANe, zucIpati lakhI, zabda taraphanA lakSa vAlI 5 zabdanaya che ema pRSTa. 79 mAM lakhIne vatAvyu. A vicitra prakAranI mAnyatA vAlo lekha paNa, pAThaka vargane vicAravA jevo che. / / // 6 samabhi rUDha-guNa, ane liMga, jAine vAta kare.! jemake-sADI, aMga vastra, kapar3e, sADalo, e nAma ekaja cIjanAM cha, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 159 khInA kAmamAM Ave che, strI liMga che, e kAraNathI sADI kahe, pa raMtu vastrake sAilo na kahe || // vicAra - AmAM vicAravAnuM, A chaTTI naye, guNa liMgane zuM joyuM ? | ane prathamanI pAMca nayonI sAthai, kayo saMbaMdha dharAbI, kayA viSayI vyAkhyA karIne batAvI / ane amArA DhUMr3hakanI mAnyatA, emAM kayA prakAranI thayelI samajavI || // 7 evaMbhUta naya - kAryanA upayoga taraphaja dRSTi rAkhe che, jemake - dANA jokhanAro mANasa, lAbhojI, beyojI, traNojI, e zabdAne pakaDI rAkhe che, paNa dANAke, trAjavAne, pakaDI rAkhato nathI / ene to dhAraNatuMja kAma che. // // vicAra - AsAmI naya, zabhoMne pakar3I rAkhe che, teja pramANe zabdanaya paNa, zabdonA taraphaja lakSa rAkhavAvALI che, temAM, ane AsAmI nayamAM, vizeSa zuM ! ane amArA dRDhakonI AmAM mAnyatA zuM / teno vicAra paNa kAMi jaNAvyo nathI. // e prathama prakArathI amArA DhUMDhakanI nayo viSayanI mAnyatA // // have amo, DhU~Dhake jJAna upara utArIne batAvelI je nayo che teno vicAra karIne batAvIye chIye. / / // jUvo. pRSTa. 84 thI te 86 taka- pR. 84 / o, 5 thI-naigama naya pramANe jJAna - bicArA gAmaDIAo, navatattva - chakAyanA bola, ke, ekAda thokaDo pAThe karanAra sAdhune, ke, ekAda aMgrejI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ copaDI maNanAra samArIne, jJAnI kahe che. / teo alpa buddhinA hovAthI, alpa jJAnane jJAna mAne che / / ||vicaar-nvttvaadik pAThanA paThana karavAvAlA sAdhune,a"mArA hUMDhako zuM / ajJAnI kahe che ke, jJAnI, te eka khAsa vicAravA je che. / ane aMgrejI copaDInuM jJAna che, tenuM nAma to vijJAna che,| kAraNa e che ke, je je kalAo viSayika jhAna che, tenuM nAma zAsvakAroe vijJAna rAkhekheM che. / ane mokSanA mATa je kAMi jJAna meMLavaq, tenuM nAma jJAna kaheluM che. / jUvo-haimI koza-" mokSopAyoyogo jJAnaM " mokSanA upAya mATe yoga che te jJAna che. / pharI juvo amarakoza-" mokSe dhI ni manyatra vijJAnaM zilpa zAstrayoH" arthaH-mokSanI buddhithI maNavU te jJAna che, ane zilpa zAstrAdikanA jJAnanI buddhithI bhaNavU, tenuM nAma vijJAna cha, vAste vicAra karavAno e che ke-mokSanI ichAvAlA sAdhuna, je kAMi jJAna che te jJAnaja che // // 2 saMgrahanaya pramANe jJAna-pAMca prakArane jJAna che topaNa, samuccaye ekaja jJAna kahe te / / / vicAra-AmAM amArA DhUMDhakanI mAnyatA kayA makAranI thai / // 3 vyavahAranaya pramANe jJAna bAhyajJAna joine jJAnI kahe te, koi DoLa ghAlusAdhu, vyAkhyAna vAMce temAM, purANa, kurAnanA, azuddha ane asaMbaMdha phakarA, tathA nATakanA rAgoTA sAMbhaLe tyAre, vyavahAranI dRSTivAlI prapadA tene jJAnI mAne. // vicAra-pAThaka varga ! nayono vicAra che te, samyak jJAna jo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ vItarAga bhASita cha, temAMja karI sakAya che. / bAkI viparIta jJAna hoya te to, nayAbhAsa rUpe hoya che, te nayonA lekhAmAMja nayI gaNekheM, chatAM A DhuMDhake keTalaM badhuM. udhuM vetayu che. te AgaLa prasaMge batAvIzaM. // // 4 Rju sUtranaya pramANe jJAna-jJAna pAMca prakAranuM che, je paikI chadamasthane cAra jJAna hoya, paraMtu Rju sUtranayavAlo mANasa, vAta karatI vakhate je jJAna tenI pAsethI sAMbhaLe te, ekaja jJAna tenAmA cha ema kahe. // ||vicaar-Rju sUtranayavAlo, cAra jJAnamArnu ekaja kaha. te zusamyak jJAna kahe ke mithyAjJAna kahe. ane A Rz2a mUtranA matamAM, tamArA DhUMDhakonI mAnyatA kayA prakAranI thaI. // . // 5 zabdanaya pramANe jJAna-samyaktva sahita (9) navatatva- jJAna te. // . // 6 samabhirUDhanaya pramANe jJAna-samyaktva sahita jJAna hoya, ane paraguNathI viraktapaNuM hoya, tevAja jJAnane A nayavAlo jJAna maane.|| 7 evaM bhUtanaya pramANe jJAna-kevala jAnaneja jJAna khevaayH|| pAThaka varga : mArA taraphathI karelI, vakhata vakhatanI mUcanAothI, Apa loko samajI gayA to hazoja, ane tethI yogyA'yogyano vicAra paNa karIja lezo. / topaNa be zabdo pharIyI lakhIne sUcanA tarIke jaNAbu chu.|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 te e che ke A DhaMDhake, pAchaLathI jJAna upara sAta nayo utArIne ema lakhyuM je-samyaktva sahina nava tatvanuM jJAna te, " zabdanaya pramANe" jJAna. / ane samyaktva sahita viraktanuM jJAna te, " samabhirUDha naya pramANe " jJAna. / ane kevalajJAna te, " evaM bhUtanaya pramANe" jJAna. // ___ A lekhathI DhUMDhake ema siddha karIne batAvyuM ke, jainone vraNa nayoja pramANa rUpe hoya. / kemake samyaktva sahita nava tatvanA jJAnanI saruvAta, zabdanayathI karIne batAvI che. / tethI prathamanI cAra nayo, nirarthaka, ane upayoga vinAnI, TharAvavA prayatna karyo che. / paraMtu potAnAja lekhamAM parasparano vicAra, bIlakula karyo nathI. / ane kevala mUDhapaNA dhAraNa karI svachaMdapaNe kalama calAvI cha / vo-prathama naigama nayanI mAnyatAmAM lakhyuM hatuM je-samadRSTine, siddha mAnavo. / ane caudamA guNasthAne vartatA sAdhune, saMsArI kahevo. / ane nagama naya pramANe jJAnamA nava tatva-chakAyanA bola ke, ekAda thokaDo, pAThe karanAra sAdhune, gAmaDIAo jJAnI kahe cha. / ema naigama nayanI mAnyatAmAM lakhIne batAvyuM hatuM. // to aba vicAra karo ke-samadRSTi, ane caidamA guNasthAne varttato sAdhu ke je sAkSAt siddha svarUpI jIva, te kAi upayoga vAlA nathI ke ! ane, nava tatvAdikano pAThI sAdhu, zuM ! ajJAnI thai gayA ke ! Ate amArA DhUMDhakano, nayonA viSayano lekha, kayA prakArano thayo samajavo ! ane amAre paNa vivecana kayA prakArathI karIne batAva! // ___ A DhUMDhakanI naigama nayanI mAnyato vicAra, pAThaka varganeja, karavAnuM sopuM chaM. // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 163 2 saMgrahanaya - prathamanI vyAkhyAmAM lakhyuM hatuM je-daMza sAmAkine, eka sAmAyika kahe. / ane ghaNA dAvArane, ekaja dAtAra kahe. / ane jJAnanI vyAkhyAmAM pAMca prakAranA jJAnane, ekaja jJAna mAnyuM hatuM // vicAra - e che ke - A bIjI nayane, upayoga vinAnI mAne to, nato eke sAmAyika upayoga vALu rahe, temana dAtAra paNa adAtAra, temaja pAMce jJAnane, eka jJAna karIne mAnyuM hataM, teTalA puratu paNa rahi zakatuM nathI / to pachI A DhUMDhakanA lekhathI, kayA prakAranA tatvane, amAre grahaNa karavo ! | A saMgrahanayanI, mAnyatAno vicAra paNa, vAcakavargeja karI levo. // . 3 vyavahAranaya - naigamanaya vAlo- patharaNu joine, sAmAyika vAlo puruSa kahe / ane vyavahAranaya vAlo, sAmAyikanA pAThano uccAra sAMbhaLIne, sAmAyika vAlo kahe. / naigamanaya karatAM vyavahAranaya vALo vadhAre khAtrI karIne Ape che. | ane jJAnanI mAnyatAmAM bAhya jJAna jor3ane jJAnI kahe te - koi Dola ghAlu sAdhu vyAkhyAna vAMce temAM, purANa, kurAnanA, azuddha ane asaMbaMddha phakarA, tathA nATakanA rAgoTA sAMbhaLe tyAre vyavahAranayanI dRSTi vAlI maSadA tene jJAnI mAne che. // vicAra -- pathamanI vyAkhyAmAM sAmAyikanA pAThano uccAraNa karavA vAlAnI mAnyatA batAvI hatI. / A bIz2I vyAkhyAmAM purANa, kurAnanA pATha vAlo sAdhu batAyo, A vyAkhyAmAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 amAre kayA prakArano vicAra karavo ? || sAmAyika vAlAne, ane se sAdhune, nirarthaka prayAsa vAlA samajavA ke ekAdane upayoga vAlo samajavo. // A viSayano vicAra paNa pAThakavargaja karI leze. // 4 RjusUtranaya -- koi mANasa, sAmAyikamAM hoya paNa, tenuM mana vepAramAM doDaM hoya to tene vepArI kahe. || ane jJAnanI mAnyatAmA -jJAna pAMca prakAranuM che, je paikI chadamasthane cAra jJAna hoya, paraMtu RjusUtranaya vAlo mANasa, vAta karatI bakhate, je jJAna tenI pAsedhI sAMbhaLe, te ekaja jJAna tenAmAM che ema kahe. || // vicAra--pathamanA lekhamAM, sAmAyikavAlAne, vepArI - rAvI, nirarthaka rUpe urAvyo / paraMtu A bIjA lekhathI vicAra ka ravAno eche ke - te cAra jJAnI sAdhunI pAsethI, kayuM jJAna sAMbhalIne, eka jJAna che, ema kahu~. ane te cAra jJAna sArthakake nirarthaka / || A viSayano vicAra karavAnuM paNa, vAcakavarganeja soMpI dauchaM. // 5 zabda naya - iMdra, puraMdara, ane zacIpati, prathamanI mAnyatAmA ane bIjI jJAnanI mAnyatAmAM samyaktva sahita (9) navatanuM jJAna te. // || vicAra - bIjI jJAnanI mAnyatAmAM to samyaktva sahita nava tattvanuM jJAna te to samajAyuM / paraMtu pehalI vyAkhyAnA iMdrAdika, zabda mAtranuM jJAna karAvavAvAlA che, teno vicAra dRDhake zuM ? karyo, ane DhakanI mAnyatA kayA prakAranI thaI ? || Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 165 ||6 samabhirUDhanaya - sADI, kapaTu, aMgavastrAdika, strInA kAmAdikanAM, strI liMga che / tethI sADI kahe, paraMtu vastrake, sADalo, na kahe / ane bIjI jJAnanI vyAkhyAmAM - samyaktvasahita jJAna hoya, ane paraguNathI viraktapaNaM hoya, tevA jJAnane, jJAna mAne // // vicAra - bIjI mAnyatAmAM paraguNathI viraktapaguM eTale zaM gautama svAmI jevAke, koi bIjA jevaa| kemake gautama svAmI paNa, prathamanI avasthAmAM pararUpa bhagavAnanA guNathI, virakta na thayA hatA. | vAste ApaNa eka vicArakhA jevuM che. / ane pehalI vyAkhyAmAM - sADI kahe, ane vastrAdika na kahe, temAM DhUMDhakanI mAnyatA yA prakAranI thai | ane banne vyAkhyAnono mela so thayo ? // // 7 evaM bhUtanaya - dANA jokhanAro mANan2a, lAbhojI, beyojI, RNojI, zabdone pakaDI rAkhe che, paNa dANAne ke bAjavAne pakaDato nathI / ane bIjI jJAnanI vyAkhyAgAM - kevala jJAnaneja jJAna kehavAya. // // vicAra - zabdAne pakaDavAnuM kAma, zabdanayanuM hatuM, te evaM bhUtanayamAM, kyAMthI AvI gayuM / ane A nayavAlo, kevala jJAnane, 'jJAna' kahe. / evo lekha, DhUMDhakonA bApadAdA kaye ThekANe lakhI gayA che / teno paNa vicAra karavo joiye. || // pAThakavarga / huM have vadhAre lakhavAnuM baMdha karI, eTaluMja ka huMke, amArA DhUMr3hakoe, jyArathI paraMparAnA gurune choDyA che, tyArathI teone na to " samyakka " nA viSayanI khabara che / na to jainonA " 39 pramANa nA viSayanuM bhAna che / na to " nikSepo" nA viSayanuM jJAna che. na to " dravya, kSetra, kAla, ane bhAva" nA svarUpane jANe che| ane A " nayonA " viSayanuM je kAMha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 jJAna thayelaM che teno paNa vicAra tamo karIne juvo. tethI amone paNa saMtoSaja che || || A amArA DhUMDhako-keTalAeka bola vicAranA, thokaDAono, popaTIo pATha, kaMThe karI le che| ane pachI duhA, chaMdo, savaiyA, kAMi purAna, kurANa, AdinA phakarAo, temaja bhojA bhagatanAM bhajanAM, koi ' jJAnobA ' koi jagopara ' tukobA ' / AdinA upara coTIyA phakarAothI, ajAna vargane AMjI nAkhI, evA to garva garakA thai jAya che ke jANe, sarva paMDitonA ziromaNi to amoja chIye. / eTale pachI na to koi gurune samaje che, ane na to koi Age jaina mArganA tavane jUbe che, mAtra tevA ve cAra mUDhe mUDha bhegA thai, jo manamAM Ave soi bake che. / ane ApaNe Apa, sarvajJanA dIkarA banIne, badhAe AcAryoMne, dUSita karIne, jo mAM Ave soi lakhI mAre che. / to pachI AvA mahA mUDhone, jaina mArganA mahA gaMbhIra tatvonA viSayanuM jJAna, te kaye rastethI prApta thaze ! te viSaye amo kAMi paNa vizeSa kaLI zakatA nathI. / paraMtu vicakSaNa puruSo prati, amArI chevaTanI eTalIja prArthanA che ke, nikRSTakAlanA prabhAvathI, jaina mArganA, mahA gaMbhIra tattva viSayonuM, saMpUrNa jJAna thaM te to mahA duskara che, topaNa te gaMbhIra tatronA, dizA mAtranA avalokanane vAste, koi paraMparAnA sadguruno Azraya i, ane vinaya sahita tatvoMne grahaNa karI, ane te tatvonA vicAranI zreNImAM utarI, ApaNA janma jIvitavyapaNAnAnu, sAphalyapaNaM karavA cukavuM nahi. / eTalaM kahIne huM mArA lekhanI samApti karu. // // iti zrI maddhi jayAnaMda sUrIzvara laghu ziSyenA'maramuninA DhUMDhaka mAnyatA viSayika sapta naya vicAraH saMkalitaH // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 167 || jina pratimA upara stavana copAinI dezImAM // namele pApa ; jehane jehane jinavarano nahI jApa, tehanuM pAsuM jinavarazuM nahI raMga, tehano kadI na kIje saMga. 1 / jehane nahI bahAlA vItarAga, te muktino na lahe tAga; / jehane bhagavaMta zuM nahI bhAva, tehanI kuNa sAMbhalaze rAva. 2 || jehane pratimAzu nahIM prema menuM mukhar3e joiye kema, jehane pratimAzuM nahI prIta; teto pAme nahi samakita 3 || jehane pratimA zuM che vera tehanI kaho zI thAze pera, / jehane jina pratimA nahI pUjya, Agama bole teha abUjya / 4 / nAma sthApanA dravya ne bhAva, prabhune pUjo sahI prastAva; / je nara pUje jinanAM biMba, te lahe avicala pada avilaMba / 5 / pUjA che muktino paMtha, nita nita bhASe ima bhagavaMta, sahi eka nara 'ka vinA niradhAra pratimA che tribhuvanamAM sAra. 6 // satara aTTANuM ASADhI bIja, ujjvala kIdhuM che bodhavIja; ima kahe udayaratana uvajjAya, preme pUjo prabhunA pAya. // 7 // iti jina pratimA stavanaM. zrI saMpratirAjAnuM stavana // rAga AzAvarI // dhana dhana saMprati sAco rAjA, jeNe kIdhAM uttama kAmareH / savAlAkha prAsAda karAvI, kaliyuga rAkhyaM nAmare. dhana. 1 / vIra saMvatsara saMvat bIje, terottare ravivAra re; / mAhA zuddhi AThamI biMba bharAvI, saphala kiyo avatArare dhana. 2 || zrI padma prabha mUrati thApI, sakala tIratha zaNagArare; / kaliyuga kalpataru e 1 eka narakanuM sthAna choDIne bAkI bIjI badhI jago para zAsvatA' zAsvatA jina bi birAjamAna che ane teno pATha paNa siddhAMtomAM jago jago para che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ pragaThyoM, vaMchita phala dAtArare. dhana. 3 // upAsarA be hajAra karAvyA, dAnazAlA zaya saatre| dharma naNA AdhAra AropI, trijaga huo vikhyAtare. dhana. 4 // savAlAkha prAsAda karAvyA, chatrIza sahassa uddhArare; / savA koDI saMkhyAye pratimA, dhAtu paMcANuM hajArare. dhana. 5 // eka prAsAda navo nIta nIpaje, no mukha zuddhija hoyre| eha abhigraha saMpati kIgho, uttama karaNI jopare. dhana. 6 // Arya suhasti guru upadeze, zrAvakano AcArare; / samakina mUla bAra vrata pAlI, kIdho jaga upagArare. dhana. 7||jinshaasn udyota karIne, pAlI traNa khaMDa rAjareH / e saMsAra asAra jANIne, sAdhyA Atama kAjare. dhana. // 8 // gaMgANInayarImAM pragaTyA, zrI padmaprabha deva re / vibudha kAnanI ziSya kanakane. dejyo tuma paya sevare. dhana. // 1 // iti saMprati rAjAnuM stavana saMpUrNa. // . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 169 // dharmano daravAjo prakaraNa 5 // samyakkanA 67 bola. || A 67 bolanA vicAramAM paNa, sthUla viSayonIja viparItatA jaNAvIzuM, paraMtu sUkSmaviSayonI viparItatAno vicAra karIzuM nahI // // vADIlAla. pRSTa. 92 thI. // daza vinaya // samarkitI jIva- 1 arihaMta, / 2 siddha / 3 AcArya, / 4 upAdhyAya, / 5 , sthavira, / 6 kula athavA eka gurunA ziSyo, / 7 gaNa athavA ghaNA AcAryAnA ziSyo, / 8 saMgha, / 9 sAdharmI, / 10 kriyAvaMta, / e dazano vinaya kare. // , vinaya cAra rIte thAya / bahu bhaktibhAva batAvavAthI / kIrtti karavAthI, | mAnadevAthI / ane trI prakAranI AzAtanA TALavAthI. // -- vicAra -- A viSayamA vADIlAla zAhane amo eTaluMja puchIye che ke, dazano vinaya karavo, te kayA siddhAMtathI, athavA kayA tamArA mAnya karelA prakaraNa graMthathI lakho cho ? te graMthanuM nAma, ane tena kartA AcArya, nAma paNa pragaTa karI batAvo ? kAraNa vicAra karatAM amone ema mAlama par3e che ke, A 67 bolarUpanuM Arkhu prakaraNa, tamoe mUrtipUjakonA graMthathI corI laine, ulaTa pAlaTapaNe, mana kalpita jUdI kalpanAo karIne goThavI dIdhI che, tethI guru paraMparA gatanA jJAnayI, viparItapaNeja tamAro lekha thayelo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 che, ane tethIja amo kahI zakIye chIye ke, tamoe mUrtipUjakonA graMthonI corI karIneja lekha lakhelo che. prathama tIsarA samyaktva nAmanA prakaraNamAM paNa, je tamoe lekha lakhyo hato te paNa, mUrtipUjakonA graMthanI corI karIneja lakhyo hato, ane ApaNe Apa zAhukAranaM Dola dhAraNa karI, mUrtipUjakone cora TharAvavA prayatna karyo hato, paraMtu coronuM juTha kyAM taka cAlaze ke, jyAM sudhI nyAya sAmo Avyo nathI tyAM taka, paraMtu Agala dhAre cAlI zakaze nahIja : jyArathI tamora upodaghAtamAM, vItarAganI air, kahIne siddhAMtanuM nAma ApatAM bhIMtanI ADa pakaDI che, tyArathI amo to samajI gayA che ke, A DhUMDhakapaNa eka jaina dharmanA tatvono pAko gaMThI choDo che, paraMtu jaina dhamanA tatvone grahaNa karI teno sAra levA vAlo nathI, kemake je puruSa sAra levA vAlo hoya te to, graMthanA sAra mAtraneja grahaNa kare, paraMtu guru paraMparA gatanA tatvone ulaTa pAlaTapaNe koi dahADo paNa kare nahI ? ema amAru mAna che, tethIja tatvonA ulaTa pAlaTapaNe karavA vAlAone gaMThI choDA 1 nIja upamA daiye chIye. // * ve ahI, ' dazano' vinaya karavAno je guru paraMparAthI, hajAro AcAryonA matathI pustako upara caDhI cukyo che tenAM nAma / nIce lakhIne batAo chIye. // 1 arihaMtano / 2 siddhano, / 3 caityano, arthAt jina pratimAno / 4 zruno, arthAt siddhAMtono / 5 dharmano kSamA Adidaza prakArane dhAraNa karavA vAlAno. 6 sAdhu vrgno,| 7 AcAryano / 8 upAdhyAyano / 9 pravacanano arthAt saMghana. / 10 samyaktvano athavA samyaktva vAlAno paNa. ahI jUvo prathama pravaca sAro dvAranI gAthA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 171 arihaMta, siddha, ceiya sueya dhammaya sAhuvagge y|| AyariuvavajjAe suyapavayaNa daMsaNevAvi. // ___ artha. ? arihNt,| 2 siddh,| 3 pratimA, / 4 zruta, 15 dharma, / 6 sAdhuvarga, / 7 AcArya, 8 upAdhyAya, / 9 pravacana a rthAt saMgha, / 10 smyktv.|| ___AvI rIte dazano vinaya karavAno, samyaktva saptati nAmanA graMthamA, / temaja Atmaprabodha nAmanA graMthamAM, / temaja upadeza prAsAda vigare graMthomAM, pragaTapaNe lakhelo cha, / chatAM tamo 'pratimAnA' vinayane ThekANe 'sthivira, lakhocho. / ane 'dharmanA' vinayane ThekANe 'kula, athavA ekagurunA ziSyo lakhI batAvocho, / tenuM kAraNa zuM ! te kAi samajAyuM nahIM, agara, tamArA lakhyAmujaba koi siddhAMtAdikamAM pATha hoyato teno lekha siddhAMtanA nAma sAthe pragaTa karo? paraMtu svachaMdapaNAthI chatA arthano lopa karI, ulaTapAlaTa lakhocho teto, gaMThIchoDApaNAja karocho, ema ughADechoge kehavAthI acakavAnA nathI / ane tamoe je, trIza prakAranI AzAtanAo TAlavAthI vinaya karavAnuM lakhavitAvyuM te paNa, kayA hisAbathI lakhIvatAvyu ? kemake jo gurunI AzAtanAo vizeSaprakArathI TAlavAyU~ kahetAhazo to te, tetrIza AzAtanAo ch,| ane pratimAnI vizeSaprakArathI kahetAhazo to te 84 prakAranI AzAtanA, zAstrakAroe vatAvelI cha / to pachI trIza AzAtanAono saMbaMdha kayA prakArathI lakhIbatAvyo ? tepaNa barobara samajAyuM nahI? / / // punaH vADIlAla, pRSTa. 93 mAM, lakhe che ke, / / traNazruddhi-samakitI jIva hoya te, mana, vacana, kAyA, e traNa yogane zruddha pravartIve. // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 // vicAra-Alekha paNa mahApuruSothI nirapekSa thai ulaTAvInAkhyo che,kemake,pravacana sAro ddhArAdikamAM,1 jina,2 jinamata, ane jinamatanA 3 sAdhu, e traNaja sAra che, ema ciMtava, tene traNa zuddhi kahelI che. / tathAca gAthA. muttUNajiNaM muttUNa jiNamayaM jiNamayaThiemottuM saMsAra kaMttavAre ciMtajjaMtaMjagaM sesaM // 2 // ||arth-1 vItarAga deva, jIvAdi tatvarUpa 2 jinamata, ane 3 muddha sAdhu, e traNane mukIne bIjuM badhu asAra che, ema ciMtave tene traNa zuddhi kahelI che. / / 1 / / eja pramANe Atma prabodha, temana samyaktva saptatinAmA graMthamAM paNa, vistAra sahita varNana kareluM che, / to pachI amArA DhUMDhakabhAi mana, vacana, kAyA, ne zuddha pravartAvavA rUpa, navIna prakAranI traNa zuddhinuM varNana, kayA graMthathI kholIne lAvyA ? te batAva joiye. // // vADIlAla-pRSTa. 98 mAM. // paMca bhaSaNa. // 1 jainamArga ane dharmanI bhakti kare, jJAnAdinI bhakti kare. // 2 arihaMta deva ( vartamAnakAle zrI mahAvideha kSetre ) vicare che temanI bhakti kare, arthAt mana-vacanathI temanA guNagrAma kare, ane kAyAthI namaskAra kare. // 3 sAdhu, sAdhvI. tathA sAdhInI yogya bhaaktkre.|| 4 dharmathI ajANa prANIne, ane padarzananA anuyAyIone, dharma samajAve, cAra jaNa beThA hoya tyAM yuktiyI dharma saMbaMdhI bAta cheDe, ane saune dharmarAgI banAve. / / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 173 5 dharma pAmelo mANasa dharmathI Dagato hoya tene jJAnavaDe ane jarura paDe to dravyAdikanI sahAya daine dharmamAM sthira kare. || vicAra - amArA DhUMDhakabhAiye, pAMca prakAranA bhUSaNane, tadana ulaTAvIne, ApaNIja cAturInI cAdara pAtharI, ajANa vargane bhramamAM nAkhabA upAya karyo che / paraMtu zAstrakArono e mata nathI, jUvo pravacana sAro ddhAramAM tathAca gAthA. jiNa sAsaNe kusalayA, pabhAvaNA yayaNasevaNA thirayA bhattIya. guNA sammata dIvayA uttamA paMca. // 1 // // artha - jina zAsanane viSe kuzalatA, aneka prakArathI jAne pratibodhI jinazAsanane viSe dRDha kare. / / 1 / / eja pramANe ApaNI kuzalatAthI jinazAsananI prabhAvanA kare, arthAt sarva matothI uccatvapaNe mukavA prayatna kare. // 2 // have trijuM bhUSaNa tIrtha sevA, gAthAkAre Ayatana zabdathI prahaNa karelI che / tenA be bheda - dravyathI zatruM jayAdika tIrthoMnA maMdironI sevA, / ane bhAvathI jJAna, darzana, cAritranA dhAraka sAdhunI sevA, / arthAt sthAvara jaMgama tIrthanI sevA, / e banne prakAranAtIrthanI, sevA, bhakti, rakSaNa, Adi karavAthI samyaktvanI ujjavalatA badhe che. 11 3 11 have 4 thuM bhUSaNa' sthairya ' prathama Apa, pote, koino DagAvyo jainadharmI Dage nahI, temaja bIjo koi jainadharmathI Dagato hoya tene paNa Teko ApI dharmamAM sthira paNe karI leve // 4 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ TA have paMcamuM bhUSaNa, bhakti, pravacanano vinaya vaiyAvacca rUpathI karavI te. / / 5 / / e pAMce samyaktvane dIpAvavAvAlAM bhUSaNarUpe che / / tenAM nAma, 1 jinazAsane kuzalatA / 2 prabhAvanA / 3 tIrtha sevA, / 4 sthairya, / 5 bhakti, I A pAMca prakAranA nAmathI, pAMca prakAranAM bhUSaNa, samyaktva saprati nAmanA graMthamAM, temaja Atma prabodha vigare graMthomAM, savistarapaNe varNana karIne batAvelAM hovA chatAM, tenAM nAma vigare ulaTAvI, amaar| DhaMDhakoe, mukhyatve je trijuM tIrtha sevArUpa bhUSaNa hatu, tene, kahADInAkhIne, badhAe bhUpaNAMno artha ApaNI matiM kalpanAthI joDI kahADayo che, tethIja amo emane pAkA gaMThI choDAnI upamA daiye chIe, agara jo emanA mAnya karelA siddhAMtAdikamAM, emanA lakhyA mujaba pAMca bhUSaNano artha lakhelo hoya to te siddhAMtanA pAThanI sAthai, siddhAMtanuM nAma paNa pragaTa karIne batAve ? amo tena zirasA vaMdya karI mastaka upara caDhAvI laizuM / paraMtu koi arddha dagdhanA hAthano lekha haze to tene to dhikkAraja Apako paDaze kemake AjakAlanA janmelA amArA DhUMDhako, jyAre pUrvanA mahAn mahAn AcAryoMnA gaMbhIra lekhAne, mAnyapaNe rAkhatA nathI to pachI, temanI mUDhatApaNe AjakAlanA alpamatithI lakhAyelA temanA lekhano, Adara kevI rIte dharmajJa puruSo karaze ? koi dinapaNa temanA mRDhapaNAnA lekhano Adara thai zake nahI ? ema sarva koine kabula kara paDaze ? // iMDhaka pRSTa. 106 thI - ATha prabhAvakano artha, sarva AcAffer nirapekSa thai, badho ulaTAvInAkhyo che, anaM. 6 ThA. vidyAvAna prabhAvakanI dIpamAM nIce lakhe che ke koI kahe che ke, vidyA eTale , 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 175 camatkArI vidyA, deva devIne sAdhavAnI vidyA, paNa meM teno samAveza cothAprakAramAM karI dIghelo hovAthI, vidyA eTale vividhajJAna, e artha mane vadhAre pasaMda che. // || A lekhathI vicAra karabAno e che ke, A amArA DhUMDhaka bhAie, jyArathI A copaDImA lekha lakhavAnI zaru karyo che, tyArathI ApaNe Apa jainatIrthanA adhipatinuM ( arthAt sAkSAtpaNe tIrtha pravarttAvivAne jANe tIrthakarapaNAnA avatAranaM ) Dola dhAraNa karI, gaNadhara mahAjAothI nirapekSa thai, cAra nikSepanA viSayamAM ApaNA manamAM je AvyuM te lakhIvAlyuM, ane 25 bolanA viSayamAM paNa gaNadhara mahArAjAothI viparati thai, mahA dUSaNAnAM vicAra karyAvinA, ApaNIja matino khIcaDo bhego karI jAherapaNAmAM, becabAne taiyAra thayA / ane sarva pUrvadharAdi mahApuruSothI nirapekSa thai, trijA prakaraNamAM samyaktvanA viSayane samajyAvinA, aDada magano khIcaDo bhego karI, ApaNe Apa zAhukArIpaNAnI peDhIne kholI, sapheda, pIlA, ane dizA, vastravAlAone, dIpaka samarkitamAM batAvI, zAhukArIpaNa batAvI dIvaM / Ate kayA prakAravAlI amArA DhU~DhakonI dhiThAi ? te kAMi samajAtu nathI ? ane valI A AThaprabhAvakanA viSayamAMto, sarva mahApuruSothI nirapekSa thaDa, pragaTapaNe lakhIne batAve che ke / / koI kahe che vidyA eTale camatkArI vidyA, paNa meM teno samAveza cothA prakAramA karI dIdhelo hovAthI, vidyA eTale vividha jJAna, e arthaja mane vadhAre pasaMda che / AlekhathI vAcaka vargane vicAra karavAno e che ke, koi kahe che, ema lakhIne sarva mahApuruSoMne choddii| dIghelA hovAthI, arthAt sarva graMthAMnA lekhI viparIta thai, ApaNe Apa mati kalpanAno a Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 rtha karelo pasaMda paDavAnuM kahe che, to jo koi dharmajJa puruSa haze te to AvA svachaMdapaNAnA anucita lekhothI dUraja raheze, ema amArI bhalAmaNa che, kemake samudra jevI gaMbhIra buddhi vAlA mahApuruSothI lakhAyalA lekhono anAdara karI, Aja kAlanA janmelA alpamatio vAlAe, svachaMdapaNe lekha lakhyA hoya, tenA upara Adara karI, ApaNA kalyANanI icchA rAkhavI, te koi dahADo paNa prApta thai zakavAnI nathI, evaM khAsapaNe vicAra karavAno che. / / valI DhUMDhaka - pRSTa. 110 mAM lakhe che ke, // samakita vinA, dharma e nAmanoja saMbhava nathI, // cetana te prIchyo nahi, zuM thayo vrata dhAra / sAla vihuNA kSetramAM, vRthA banAvI vADa / 1 // vicAra - koi paNa puruSa A lekhano vicAra karatAM mane jarura puchaze ke, A lekhamAM te tamo zuM khoTa kADIne batAvavAnA cho ? paraMtu amoe uparano lekha je lakhIne batAvyo che, te puSTi karavA mATe lakhIne batAvyo che, paraMtu khoTo TharAvavA, lakhIne batAvyo nathI / kemake Alekha uparathI vicAra karavAno eche ke, / samakita vinA, dharma enAmanoja saMbhava nthii| eTalaM to amArA DhUMDhaka bhAiyo paNa jarura mAnya rAkhI, lakhIne paNa batAve che, tyAre jyArathI vicAravAnuM e che ke A jainadharmanI pravRtti cAlI Ave che, tyArathIja te samyaktva, sarva prakAranA dharmanI prApti karavAmAM mukhyapaNe pAyA rUpa che, ema ApaNa sarvane, avazya mAnavaMja paDaze ? kemake te samyaktva vinA, bIjA eka paNa Atmika dharmanI prApti, yathA yogyapaNe thai zakatI nathI, tethI art aneka prakAranI kriyAo karavA chatAM paNa, jo samyaktva prApta natha hoya to, te sarva kriyAo, svArtha siddhi vinAnI gaNAya ? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 177 vAste samyaktva che teja eka dharmano daravAjo che, ane tenuja varNana, amArA DhUMDhakabhAiye, ApaNI copaDImAM savistara paNe, sarva AcAryothI nirapekSa thai, ulaTa pAlaTa karI. ApaNI mAta kalpanAne AgaLa karIne lakhI batAvyu. / AvA mukhya viSayano lekha lakhatAM emane, koipaNa siddhAMtAdikano AdhAra na batAvatAM, mAtra ApaNIja mAtane Agala karI mukI, to zuM ? emaNeja A dharmano daravAjo kholIne batAvyo che ke ? koi pUrvanA mahAn mahAn AcAryo A dharmanA daravAjo kholIne batAvatA gayA cha ? A vAta zuM bhavyAmAne jANavA yogya nathI ? vAsteja kahIye chIye ke, jo ekAda mahApuruSatuM paNa nAma Agala karI, A samyaktvanA viSayane lakhIne batAvatA to, amone paNa pharI puchavAnI jarura na paDatI, ane tamAro lekha paNa mAnyatArUpe thai paDato, paraMtu tamoe to lekha lakhanAM eke AcAryatuM nAma nA Apyu, tethI apo ema kahIye chIye ke, tamo DhUMDhako samyaktvanA sparza mAtrathI to dUra thayA cho temAM to, kAi navAi jevUja nathI, paraMtu samyaktvanA bhedonA yathAvat jJAnapaNAthI paNa dUra thayelA cho ? tethIja ulaTa pAlaTa paNe ApaNI mati kalpanAthI, viparIta lekha lakhIne batAvo cho, ane nato koI siddhAMtanI paNa sAkSI lakhI batAvo cho, temaja nato koi AcAryapaNa nAma lakhIne batAvo cho, temaja nato koi graMtha mAtranI paNa sAbhI batAvo cho, vAste AvA pAyA vagaranA lekhane to, koi tamArA jevA jaina matanIzraddhAthI dUra thayelA haze teja mAnI leze ? paraMtu kharA jaina dharmanI prAptinI icchA vAlA to, koi dina paNa tamArA lekhano Adara karase nahI ? // kemake je sarva jaina dharmanI prAptinuM mukhya sAdhana, athavA sarva prakArathI Atmika dharmanI prAptinuM mukhya sAdhana rUpa, samyaka, che teno vicAra sarva mahApuruSothI nirapekSa thai, tamArA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ jevA Aja kAlanA janmelA, svachaMda paNAthI karIne batAve te to, koi dina paNa yogya rUpe gaNAyaja nahIM ? eTalo sAmAnya paNAthI vicAra to, je mUrkhamAM mUrkha gaNAto haze, te paNa jarura karazeja ? - DhUMDhake-pRSTa, 112 thI, cha yatnA ( jayaNA )no artha, sarva mahApuruSothI nirapekSa thai, ekAda paNa graMthano AdhAra lIdhA vagara, ApaNIja matinA golA gara gaDAvyA cha. | ane tadana viparItapaNeja lone batAve che. / ane tenI TIpamA lakhIne batAye che ke, " keTalAka ' A cha yatnAno' taddana jUdoja artha kare che, samakitI jIvanA saMbaMdhamAM te bola na utAratAM mithyAtvInA saMbaMdhamAM utAre che, eTale mithyAtvIne AvakAra vizeSe-AvakAra, dAna, padAna, vaMdana, ane guNabrAma, na karavAM / mArA samanayA pramANe, dharmabuddhithI mithyAtvIne, Ayo, padhAro, ema na kahevU, agara dAna na devU, te barAbara che, paNa ghera AvelA harakoi mANasane bolAvaboja nahi, agara harakoi dharmanA duHkhIne dAna kara nahi, eko koi divasa jaina zAstrono upadeza hoyaja nahi." vicAra-TIpamA tamoe kAi vadhAre batAvyuM hoya tama nathI, zAstrakArono paNa eja abhimAya che kemake teoe paNa dharma buddhithIja karavAnI manAi karelI che. // // gAthA // savvehipijiNohiM dujayajiya rAgadosa mohehiM sattANukaMpaNaThA dAnaM na kahaMpi paDi siddha, 1 / artha-duHkhethI jItI zakAya evA rAga, dveSa, moha, ne jItI lIdhA che jemaNe, evA sarva tIrthakaroe, prANIonI anukaMpAne vAste, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 179 dAna devAnuM koi jago upara paNa niSedha kareluM nathI. // " have vicAra karo ke amArA DhUMDhaka bhAiye, potAnI TIpama, dhAre zuM ? kahIne batAvyuM, mAtra vadhAre to temaNe teja karIne batAvayuM che ke je, cha yatnono artha ulaTAvI, ApaNI mati kalpanAno artha lakhIne batAvyo, ane koi paNa prakAramo AdhAra lakhIne batAvyo nahI. // ahI zAkhakArono' cha yatnono' artha je che te lakhIne batAvIye chIe. || // gAthA // no annatithithae annatithi deveya taha sadevevi / gahie kutithyierhi, vaMdAmi navA nama'sAmi 1 // neva aNAlitA Alavemi, nosaMlavemi taha tesiM / demi na asaNAIyaM, pesemi na gaMdha pupphAi 2 // artha- anyatIrthika, parivrAjaka / anyatIrthika deva rudrAdi, temaja ' jinapratimAne ' teo grahaNa karIne beThA hoya tene paNa, baMdanA, 1 temaja namaskAra 2 karunahi. || 1 || have trIjI, temaNA bolAvyAvinA bolaM nahi. 3 | vAraMvAra paNa temaNe bolAvuM nahi. 4 / ane dharmabuddhithI temaNe azanAdika ApuM nahi, paraMtu anukaMpAthI ApavAnI manAI nahI. 5 / puSpa gaMdhAdika paNa temaNA devanI sevAmATe bheja nahI. 6 // 2 // "" 11 cha yatnAnAM nAma " || 1 paratIrthikAdi vaMdana, / 2 namaskaraNa, / 3 AlApanaM / 4 saMlapanaM / 1 azanAdidAnaM, / 6 puSpAdipreSaNaM // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 " // A cha prakAranI yatnA, pravacana sAroddhAramAM temaja sampakka saptati nAmAgraMthamAM temaja AtmamabodhAdi, aneka graMthomAM lakhelI che. / / te badhAe graMthakArothI nirapekSa thai, amArA DhUMDhaka bhAi, navIna prakArathI, svachaMdapaNe lakhIne batAve che. / / javAM pRSTa 112 thI . 1 AlApa - samakitIjIva bIjA samakitI jIvane bolAvAno vinaya kare jemake Avo padhAro. // | 2 saMlApa - samakitI jIvane vizeSe Adara sahita bolAve, kuzalakSema pUche, ityAdi // // 3 dAna - samakitI jIvane anna-jala mukhavAsa-dhana AdinuM dAna Ape. (A zrAvake zrAvakanI bAta che, sAdhu-sAdhune agara sAdhu zrAvakane agara zrAvaka sAdhune judA prakAranuM dAna Ape, jJAna dAna paNa dAnaja che.) // // 4 pradAna - vizeSe dAna Ape // / / 5 vaMdana - samakitI jIvane vaMdana namaskAra kare. // // 6 guNagrAma - samakitI jIvanI puThapAchala tenAM vakhANa kare, // || A cha prakAranI yatnAnuM svarUpa, amArA DhUMDhaka bhAi, kayA graMthI, athavA kayA siddhAMtathI, lakhIne batAve che, tenuM to nAma nizAna paNa jaNAtuM nathI, to pachI je samyakkane, dharmanAto eka mUla rUpe gaNeyuM che, / ane je samyaktvane, dharmanAta eka dvArarUpe gaNeyuM che, / ane je samyaktvane dharmanA eka pAyArUpe gaNeyuM che, / ane je samyaktvane, dharmanA eka AdhAra bhUta gaNeluM che. / ane je samyaktvane, dharmanA eka khajAnA rUpa mAnetuM che / evA amUlya samyaktva ratana rUpanA aneka bhedo, mahApuruSoe, siddhAMtAmAM karIne batAvelA che, te bhedAne choDIdara, AjakAlanA janmelA ardhadagdha puruSoe je navIna prakArathI karIne batAvelA hoya, taM bhedone kabUla Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 189 karavA e zuM ? byAjabI thayeluM che ema gaNAze ke ? teno vicAra pA Thaka varga karIne batAve, eTale amAre paNa basa che / ane je A chayatnAno artha DhUMDhaka bhAiye lakhyo che, te ekapaNa graMthamAM lakhelo hoya ema jaNAta nathI, tethIja amo e arthane navIna prakArano kahIye chIye. // // have amo bhavya jIvonA upakAra mATe, pharIthI 67 bolanuM nAma, ane teno sAmAnya mAtra artha, je siddhAMta kAroe karelo che teno, prathama kamAM lekha ApIne, tenIja nice prati pakSarUpe, amArA DhUMDhaka bhAinAM lakhelAM nAma, ane teno artha paNa lakhIne batAbI chIe, ke jethI pAThaka vargane sugamatAthI tenI samaja paDe. // // cAra sardahaNA. // // siddhAMtakAra 1 paramArtha saMstavaH | 2 paramArtha jJAta sevana, 3 vyApanna da. rzana varjana, / 4 kudarzana varjana, ecAra sadahagA jANavI || // DhUMDhaka - // cAra sardahaNA. 1 paramArtha saMstava, / 2 paramArtha jJAta sevana, / 3 vyApanna darzana varjana, / 4 kudarzana varjana, / 1 // siddhAMtakAra - // traNa liMga // 1 zuzrUSA / 2 dharmarAga, | 3 vaiyA nRtya, // // DhUMDhaka-traNa liMga, 1 zuzrUSA, ! 2 dharmarAga, / 3 vaiyA nRtya, // || ahIM sudhI arthamAM vizeSa pharaka nahI hovAthI, nAma mAtraja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 lakhIne batAvyAM che, artha che te siddhAMtothI joi levo. // ahIM sudhI 67 mAMnA 7 bola thyaa.|| // siddhaaNtkaar-|| dazaprakArano viny.|| 1 arihaMta-tIrthakarono vinaya, // 2 siddha-aSTakarmathI rahitano vinaya, / / 3 caitya-jina pratimAno vinaya, // 4 zruta-AcArAMgAdi siddhAMtAdikano vinaya, / 5 dharma-kSamAdi yatinA daza dharmano vinaya, 1 6 sAdhuvarga-sAdhunA samuhano vinaya, // 7 AcAryano vinaya, // 8 upAdhyAyano vinaya, // 9 pravacana-saMghano vinaya, // 10 samyakano, ane samyakavAlAno vinaya, // // DhUMDhaka-pRSTa. 92 mAM // daza vinaya. // 1 arihaMtano, 6 kula, athavA eka gurunA shissyo,|| 2 siddhano, 7 gaNa, athavA ghaNA AcAryonA ziSyo, / 3 AcArya, 8 saMgha, 4 upAdhyAya, 9 sAdhI tathA 5 schivara, 10 kriyAvaMta. e dazano vinaya kare, ema lakhI jainamatanA mukhya rUpa, athavA samyaktvanA mukhya kAraNa rUpa, tIsarA bolathI judA paDayA cha, teno pAThake vicAra karavo. // - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 183 || siddhAtakAra 1 janamata - tIrthakaroe kahelA jIvAditatva, 1 2 jimamata sthita - zuddha sAdhuo, // 3 jina - vItarAga deva, / // traNa zuddhI // A traNa vastu vinA, vadhu jagata prAye asAra rUpaja che, evo vicAra karavAthI samyaktvanI zuddhI thAya che, tethI e RNa zuddhI kahI che. // // DhUMDhaka - // traNa zuddhi. tadana viparIta lakhe che, samakitI jIva hoya te 1 mana 2 vacana 3 kAyA e traNa yogane zuddha pravarttAve. // // siddhAtakAra - pAMca dUSaNa. // 1 zaMkA, / 2 kAMkSA, / 3 vicikitsA, 14 ku dRSTi prazaMsA, / 5 kuM dRSTi paricaya, // // DhUMDhaka-pAMca duSaNa rahita pazuM // 1 zaMkA, / 2 kAMkSA, / 3 vicikitsA | 4 anya tIrthika prazaMsA / 5 anya tIrthika paricaya. // A pAMca dUSaNanI vyAkhyAmAM tAtparyathI pharaka vizeSa nahI sharir, nAma mAtra lakhIne batAvyAM che. 11 azI zaSI 37 bolamAMthI 25 bolano vicAra karIne batAvyo che. // siddhAtakAra pAMca bhUSaNa. 1 jinazAsanane viSe, kuzalavA. arthAt catura. / / 2 prabhAvanA - jina zAsanane, ApaNI jJAnAdika zaktivaDe karIme dIpAve, te prabhAvanA. // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ v 3 tIrthasevA - sthAvara tIrtha, zatruM jayAdi tIrthonA maMdirAM nI sevA, / jaMgama tIrtha, zuddha sAdhuonI sevA, ebe prakAranI tIrthasevA. / 4 sthairya - Apa jaina mArgathI DagAvyo Daga nahI, ane bIjAna paNa DagavA de nahI, te sthairya. / 5. bhakti - pravacananI vaiyAvaca karavA rUpa. li // DhUMDhaka pAMcabhUSaNa. 1 jainamArga - ane dharmanI bhakti kare, jJAnAdikanI bhakti kare. || 2 arihaMta deva - ( vartamAnakAle zrImahAvi dehakSetra) vicare che temanI bhakti kare, arthAt mana vacanathI temanA guNa grAma kare, ane kAyAthI namaskAra kare. // 3 sAdhu-sAdhvI tathA sAdhamIMnI yogya bhakti kare. // 4 dharmathI ajANa prANIne, ane padadarzananA anuyAyIone, dharma samajAve, cArajaNa beThA hoya tyAM yuktithI dharmasaMbaMdhI bAta cheDe ane saune dharmarAgI banAve || 5 dharmapAmelo mANasa dharmayI Dagato hoya tene, jJAnavaDe ana jarura paDeto dravyAdikanI rahAya daine dharmamAM sthira kare. // A pAMca bhUSaNamAM, nAma, ane artha, vannene pheravInAkhI, kevala ApaNI mati kalpanAja khoTe khoTI siddhAMtAkArothI nirapekSa thaine karelI che, teno vicAra amo lakhIAvyA che. // || siddhAMtakAra - pAMcalakSaNa. // 1 zama, / 2 saMvega, / 3 nirveda, / 4 anukaMpA, 5 Astikya. / / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ DhaMDhaka-pAMca lkssnn.|| 1 zama, / 2 saMvega, / 3 nirveda / 4 anukaMpA, 5 aasthaa.|| A pAMca lakSaNamAM paNa, vadhAre pharakajevaM nahI jaNAvavAthI amoe vivecana karyu nathI. // siddhAMtakAra- ATha prbhaavk.|| 1 pravacanI, / 2 dharmakathI; / 3 vaadii,| 4 naimittaka, / 5 tapasvI, / 6 vidyAvAn , / 7 aMjanAdi siddha, / 8 kaviH // DhUMDhaka-ATha prakAre prabhAvaka. // 1. pravacanI, / 2 dharmakathI, / 3 vAdI, 4 naimittika, / 5 tapasvI, / 6 vidyAvAna, / 7 prasiddhanata, 8 kAvya zakti, // __A ATha prakAranA prabhAvakamAM keTaleka ThakANe to arthano pharaMka karyo che, ane sAtamA prabhAvakamAM to nAma zuddhA pheravI nAsyuM che. // siddhAMtakAra SaTa bhAvanA. // 1 A samyaktka- caritra dharmarnu mUla che. . 2 A samyaka- dharmanuM dvAra che. // 3 A samyaka dharmanA pAyArUpa che. // 4 A samyaktka- dharmane AdhArabhUta che. 5 A samyaktka- dharmanA bhAjanarUpa che. 6 A samyaka- dharmanA khajAnArUpa che.|| DhUMDhaka-pRSTa 109 thI-paTa bhAvanAno artha eja pramANe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakhe che, tethI pharI lakhI batAvatA nathI. / siddhAMtakAra- cha prakAranI yatnA. // 1 para tIrthika sAdhu, ane temanA devane vaMdanAdi varjana. // 2 temaNe namaskArAdi vrjn.| 3 temanI sAthe vinA bolAve AlApa varjana. / 4 temanI sAthe vinA bolAve vAraMvAra saMlApa karavAna varjana. 5 dharmabuddhithI azanAdi preSaNa varjana. / 6 dharma buddhithI puSpAdi preSaNa varjana. / / DhUMDhaka-cha yatnA ( jayaNA) 1 A lApa-samakitI jIva bIjA samakitI jIvane bolAvavAno vinaya kare, jema ke Avo, padhAro. // 2 saMlApa-samakitI jIvane vizeSe Adara sahita bolAve, kuzala kSema puche ityAdi / 3 dAna-samakitI jIvane, anna-jala, mukhavAsa, dhana-AdinuM dAna Ape, / A zrAvakane zrAvakanI bAta che, sAdhu-sAdhune, agara sAdhu zrAvakane, agara zrAvaka sAdhune, judA prakAranuM dAna Ape, jJAna dAnapaNa dAnaja che. / / 4 pradAna-vizeSa dAna aape,| 5 vaMdana-samakitI jIvane vaMdana-namaskAra kare / 6 guNa grAma-samakitI jIvanI puMTha pAchala tenAM vakhANa kare. A cha prakAranI yatnAmAM to, sarva AcAryothI ane sarva jainanA graMthothI nirapekSa thai, nAma, ane teno artha, tadana navIna prakArathI ja karIne batAvyo che. / / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 187 siddhAtakAra cha AgAra. // 1 rAjA bhiyoga, / 2 gaNA bhiyoga, / 3 balA bhiyoga, / 4 surAbhiyoga, / 5 kAMtAra vRtti, / 6 guru nigrahaH // DhUMDhaka bhAi paNa, eja nAmathI lakhIne vatAve che, tethI pharI lakhatA nathI, arthamAM paNa pAye pharaka jevU nathI. siddhAMtakAra SaT sthAna. // 1 astijIva-eTale jIva ch.|| 2 te jIva nityarUpaM che, teno nAza thavAno nathI / 3 te jIva, navIna karmano karttApaNaM che. // 4 te jIva, karelAM karmano bhoktA paNa che. / / 5 te jIvano, karmathI chUTako thavAthI mokSa che. / 6 ane mokSano upAya paNa che. // A cha prakAranA sthAnamAM, amArA DhUMDhaka bhAiye, nAma, tathA arthamAM paNa, vizeSa pharaka karelo nathI, tethI amo pharI lakhI batAvatA nathI. // ahIM sudhI sarva malIne samyaktvanA 67 bola purA thayA che. |A samyaktvanA viSayamAM, koi vadhAre jANavAno Udyama karaze tene, amArA DhUMDhaka bhAiyo ema kehazeke, eto graMthakAro lakhe che, ane te graMthone ApaNe mAnatA nathI, ema kahIne dhokhAmAM nAkhaze, temaNe amo eja kahIye chIe ke, jo tamo graMthakArono lekha mAnatA nathI to bhale rahevAyo ane tamArAja mAnelA siddhAMtomAMthI, A dharmanA daravAjAne kholavAnI kuMcIyo, amone batAyo ? eTale amAre paNa basa che, nahito amo eja kahIzu ke, jyArathI tamAro DhUMDhaka paMtha Ubho thayo che, tyArathIja tamArA vAste dharmanA daravAjo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 baMdha thayelo cha / kemake te dharmanA daravAjAnI kuMcIyo, tamArA mA. nelA siddhAMtomAM to cheja nahi. / ane te mUrtipUjakonA gharanI kuMcIyo corI laine, maroDA maroDI karI, ulaTa pAlaTapaNe baMdhabesatI karyAvinA, dharmano daravAjo kholavAno prayatna karocho, tethI tamo gaMThIchoDAphNu karIne dharmanA daravAjAmAM jabarajastipaNe pesavAno prayatna karocho. / paraMtu tamArA vAste to te kharo dharmano daravAjo baMdhaja thayelo cha, ane te kharA dharmanA daravAjAnI kuMcIyo paNa tamArA hAthamAM AvelI nathI, ema amo khAtarIbaMdha kahIye che. / agara jo tamArA mAnelA siddhAMtamAM, tamArI lakhelI dharmanA daravAjAnI kuMcIyo, tamArI pAse hoya to te siddhAMtanA pAThanasAthe tenuM nAma paNa pragaTa karIne batAvo? amo tamArA anuyAyIpaNe vartana karavAne jarApaNa vAra lagADIzuM nahi, tema arddha dagdhanA lekhane mAnIzaM paNa nhi.|| iti 67 bolanA tattvA'tattvano vicAra saMpUrNa. // iti zrImaddhi jayAnaMda sUrIzvara laghuziSyenA'maramuninA dhamanA daravAjA saMvadhi samyaktvarupa saptaSaSTI vola nAmnaHpaMcama prakaraNe tattvA'tattva vicAraHsaMkalitaH / / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 189 prakaraNa 7 muM. midhyAtva. // DhUMDhaka- pRSTa, 165 mAM mithyAtvanA nIce samajAbelA 25 bheda samajIne, tano saMghaTTo na thavA devA sAbacetI rAkhavI, ema kahI. pRSTa. 171 mAM ( 3 ) abhinivezika. || nI vyAkhyA karatAM lakhe che ke - zrI vItarAga devanAM vacano utthApe - utsUtra paru paNA* kare te manuSya abhinivezika mithyA tvI samajavA. ityAdi / // vicAra -- DhUMr3hakabhAi, pRSTa. 199 mAM, mithyAtvanA dazamA bhedamAM lakhe che ke, (10) vItarAge kAM te karatAM adhika paruSe te dazamaM adhika parupaNA mithyAtva. / 1 ema midhyAtvano dazamo bheda lakhI batAvavA chatAM // jainanA eka siddhAMtamAM, ekaMdaranA sarvAlA rUpathI, emanA kahebA pramANe nahi kalA evA, A mithyAtvanA to 25 bheda. | * A cakranI TIpamAM lakhe che ke - ( 1 ) tikhuttonA pAThamA ane bIjI ghaNI jagAe ' iyaM ' zabda khullA jJAnanA arthaMmAM vaparAyelo chatAM tene -- mUrti, nA arthamAM laine, tathA, nikSepa, no taddana avalo artha laine, keTalAka sAdhue, patharAnI pUjA parupI, ane pRSTimAM graMtho racyA. // // ( 2 ) yuropiyana paMDita ' harmanajekobAMe ' AcArAMga sUtro aMgrejI tarajumo karyo temAM, jaina sAdhune mAMsa khAvuM kalpe, etro artha karyo. A banne dRSTAMtamAM pharaka eTaloja ke. pehalA dRSTAMtamAM jANI bujhIne 'aparAdha, thayo che, ane bIjA dRSTAMtamAM, gurugamanA abhAve ajJAna che / aMdhakAramA koika divasa dIpaka Avaze, paNa ghola / phakka ajavAlAmAM beThelA kI kI vagaranI AMkhavAlAne, pracaMDa sUryapaNa zuM karI zakaze / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane trijA prakaraNamAM kahelA samyaktvanA 9 bheda. / / ane cothA prakaraNamAM bhinna bhinna vivakSAthI vicAra karavAnA viSayone, 25 hai. STinA svarUpathI, athavA 25 bolanA rUpathI, eka cIja upara ekaja vakhate ane ekaja prasaMgathI lAgu pADIne batAvyA te. // temAM paNa jainanAM mukhyatA rUpa be pramANane choDI, cAra pramANa rUpathI vyAkhyA karIne batAvI te, temaja nayonA viSayamA / nikSeponA viSayamAM tamoe manaH kalpanAthI lakhIne batAvyuM te / / ___ A upara lakhelA viSayomA, jaina siddhAMtothI taddana viparIta paNA, AcaraNa karI, ane sarva gaNadharAdi mahApuruSothI nirapekSa thai, je mati kalpanAthI svachaMdapaNe lekha lakhyo che, tethI adhika athavA nyUna prarUpaNA rUpa mithyAtvanA pAtra vADIlAla, ane vADIlAlane mArga batAvanAra, bane che ke nahI ? teno vicAra pAThaka varga kare ? agara tamoja tamArI mele vicAra karIne juvo ? eTale amAre basa ch.|| ||temj samyaktvanA 17 volamAM paNa, sarva jaina, riddhAMtakA. rothI, viparItapaNe AcaraNa karI, svachaMdapaNAthI, koi jagopara to taddana viparItArtha, ane koi jagopara ulaTa pAlaTapaNAno artha, midhyAtvanA pAtrarUpa banIneja karA cho ? // temaja-pRSTha. 202 mAM, (22) mA, avinayane mithyAtva TharAvyo te, ane. ( 23 ) mA mAMhe trIza AzAtanAne mithyAtva TharAvI te,| A avinaya, ane AzAtanAne, koi siddhAMtakAroe paNa, mithyAtva evaM nAma nahI ApeluM chatAM, tamo mithyAtva evaM nAma A. pIne, adhikapaNuMja karIne batAvo cho. / ||ane. pRSTha. 200 mA. ( 24 ) mA, dayA dharma ne adharma sadahe te mithyAtva. / (15) mA, hiMsA dharmana dharma sardahe te mi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ thyAtva. / ( 16) mo 27 guNa sahita vartatA sAdhune, ajJAnI athavA matA grahIpaNAthI asAdhu kahe, te mithyAtvaM / ityAdi midhyAtvanA je bolone lakhyA che, temAM 24 mA bolamAM, dharma ne adharma saddahe, ema. / ane-(15) mA bolamAM, adharmane dharma saddahe, ema. / (16) mA bolamAM, sAdhune asAdhune kahe, ema. / zAstra karo e lakheTu che chatAM, tamoe-(14) mAmAM, dayA zaddhaH / ane (15) mAmAM, hiMsAzaddha. / ane (16) mAmAM, 27 guNa bigerenA zaho, AdhikapaNe lakhIne batAvyA, tepaNa adhika prarUpaNA rUpa mithyAtvapaNAneja aMgIkAra karo cho. / kemake tamArA lakhyA mujaba koipaNa jainazAstramA lakheTu nathI. // // ane-pRSTa. 175 thI, saMzayika mithyAtvanuM varNana karatAM, / pRSTa. 176 mAM, lakhyuM che ke, saMzayano khulAso na thAya to pachI. "tumeva saJcaM jANehaMpaveiyaM. " arthAt tameja sAcAcho tame kA te satya cha, / e zrI acArAMgajIna vAkya che, ema lakhI mananI samAdhAnI rAkhavAnuM lakhyu che, teno artha paNa navIna prakArano ja karIne vatAvyo che. tema pATha paNa navIna prakAra jevoja lAge cha, jUvo te bAkya, ane teno kharo artha, "tameva saccaM jaM jiNehiM pveiyN.|" chaayaa.| tadeva satyaM yatArjinaiH praveditaM. artha. jyAM saMzaya paDe tyAM ema vicAra karavAno che ke, teja vAta satya che, je jinezvara devoe pravedana karI che, arthAn kahelI che, ema vicAra karavAno artha che, paraMtu, tameja sAcAcho, evo artha te vAkyano nthii.|| A lekho batAvavAnuM prayojana e che ke, tamArA DhUMDhakone, eka paNa siddhAMtanA vAkyano artha, yathA yogya nahIM samajavA chatAM paNa, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ keTalA lAMbAM pagalA bharo cho ? te tamArI pAkI dhiTAinuja pariNAma jaNAvo cho.|| have tamoe je, nIcenI TIpamA, AkSepa karyo che, teno kiMcita vicAra karIne batAvIe chIe. 'tikhutto' nA pAThamAM, temaja vIjI ghaNI jagoe je 'ceiya' zabda che, teno artha pratimAja che, ane eja artha, DhUMDhanI pArvatInA lekhI paNa siddhaja thAya cha. / / jUvo prathama satyAthai pRSTa 100 o. 11 mAM, DhUMDhanIja lakhe che ke, TIkA TabbAkArone ceiya zabdakA artha, pratimA likhAbhI hai to mRtipUjaka AcAryoMne pakSapAtaseM likhA hai.|| __ A lekhamAM amo eTaluMja puchIye chIye ke, TIkAkAro, ane TabbAkAroe ' cetya ' zabdano artha " mUrti " karelo che chatAM tamArA DhUMDhako, koi paNa pramANika graMthanA akSaronI sAkSI ApyA vinA, kevala ApaNI mUDhatApaNe, jJAnano artha karIne batAve che, teto tamArA jevA mUDha haze teja mAnaze, paraMtu catura haze teto jarura vicAraja karaze, // te zivAya satyArtha pRSTa. 147 mAM, DhUMDhanIe, je naMdisUtranA mUla pAThamAM gaNAvelA, vivAha cUliyA mutranA, navamApAhu DAnA, AThamA uddezAno, mUla pATha lakhyo che, tethI paNa mUrtipUjA, anAdipaNAthI che, ema sAkSAtpaNe siddhaja thAya che. / / paraMtu 'ceiya' zabdane mUrtinA arthamAM laine / tathA nikSepano, tadana avalo artha laine / keTalAka sAdhue, patharAnI pUjA parUpI nathI. / paraMtu tamArA DhUMDhakonA hRdayamAM, mahA mUDhatArUpa, palitano praveza thai javA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 193 thI, tamAsaM hRdayaja, paththara jevAM banI gayelAM cha. / tethI te sUtronA pAgeno, arthaja avalo jUvo cho.. ||juuvo te vivAha cUliyAno pATha, ane teno artha, satyArtha, pRSTha 147 thI, yathA // kai vihANaM bhaMte manussa loe paDimA paNNatA goyamA ane gavihA pANatA usabhAdiya vadvamANa pariyaMte, atIta aNAgae cauvIsaMgANaM tityayara paDimA, rAya paDimA, jakkha paDimA, bhUta paDimA, jAva dhUmaka upaDimA, // jina paDimANaM bhaMte vaMdamANe accamANe, haMtA goyamA vaMdamANe accamANe ityAdi. // have DhUMDhanIno lakhelo artha paNa lavInebatAvIye chIe te nIce pramANe. artha-he bhagavAn , manuSya lokameM, kitane prakArakI paDimA ( mUrti ) kahI hai, / gautama aneka prakArakI kahI haiM. / RSabhAdi mahAvIra (varddhamAna ) paryaMta 24 tIrthakaroMkI, / atIta anAgata cauvIsa tIrthakaroMkI paDimA, / rAjAoMkI paDimA, / yakSoMkI paDimA, / bhUtokI paDimA, / jAva dhUma ketukI paDimA, // he bhagavAn jina paDimAkI, vaMdanA kare, pUjA kare, hAM gautama, vaMde, pUje, ityAdi. upara lakhelA, vivAha cUliyA sUtranA pAThano artha, DhUMDhanI eja upara lakhyA mujabaja karelo che, ane pachI vIjA matalabanA dhArAno pATha lakhI, samajyA vagara, uMdhA arthamAM utarI paDI che. / teno khulAso juvo amArA yojelA 'DhUMDhaka hRdaya netrAMjana pustakathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 "" vicAra karo ke, atIta kAlanA tIrthakaronI pratimAne paNa, vaMdanA kare, pUjA kare evaM khuda bhagavAn pote, gauta svAmIne kahe che, tethI anAdi kAlanI jinamatimA che ema siddha thAya che ke nahI ? | vaLI jovAnuM e che ke, uvAIsUtra tathA vipAkasUtra, / ane aMtagaDha sUtra, / Adi sUtroMmAM jyAM yakSonA mUrtti maMdironuM varNana cAleluM che, tyAM puNNabhadda ceiye " AdinA pAThathIja varNana kareluM che, tevI ja rIte ' arihaMta ceiya ' pAThathI varNana che ane teno artha, maMdira mUrttino, TIkAkArAe, temaja TabbAkAroe, karelo che, / ane DhUMDhanI paNa satyArthamAM lakhe che ke 'ceiya' zabdano artha ' pratimA ' TIkA, TabbAkAroe, pakSapAtathI karelo che. / ema lakhI, unmatta paNAne dhAraNa karI, eka paNa pramANika graMthanI sAkSI ApyA vinA, Adhunika mahA muDhonAM gaMdAM vacanathI ApanA hara haDatA jUhanI siddhAi karavA maMDI paDI che, paraMtu guru paraMparAthI Avelo, ane hajAro AcAryAMnA eka matathI. jaina matanAM hajAro siddhAMto para caDhI gayelo hovAthI, jJAnano artha koi dina paNa karI zakAyaja nahI, ane sAkSAt tIrthakarane vaMdanA karatAM chatAM paNa je 'ceiya zabda vAparelo che, te paNa tIrthakarAMnI pratimAne vaMdana karavA rUpathI bIjA sarva tIrthakarono Adaraja pradarzita karelo che, ane eja vAkya, jina pratimA jina sArakhI, evA jaina siddhAMtanI paNa siddhi karAve che, paraMtu te tamArI mUDhatAthI tamo joi zakatA nayI, tethIja siddhAMtakArone vRthA niMdo cho. / A viSayamA vadhAre khulAso jovo hoya to juvo, samyaktva salyoddhAra, tathA amAru yojeluM DhUMDhaka hRdaya netrAMjana, athavA A tattvA'tattvanA nikSepanA viSayamA vicArIne juvoke tamArI keTalI muDhatA thayelI che te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ thI tamArA pATA khulI jaze ? agara jo kIkI vagaranI AMkhyo vAlA thai beThazo to, pachI kAMi paNa joi zakavAnA nathI / tethI tamane hara koi emaja kaheze ke, pAku abhinivezikapaNuM lai beThelA hovA chatA, paNa ApaNo doSa sthApaNe bIjA upara AropIne, dholAphaka banavAne cAho cho, paraMtu ema, gholA phaka banI zakAya nahI ? / bAkI amo to paraMparAdhI zuddhapaNe Avelo, ane guru mahArAjano batAvelo, tatvA'tatvano mArga, tene pUrNa rIte nahI pahoMcavA chatAM paNa, sArI rIte te jainanA mArgane, dizAvalokananA svarUpathI joi, AnaMda nimama thai rahIye chIye, tethI khIra samudranA dudha jevA tatvatuM pAna karavA vAlA bhavya puruSone, khArA samudranA pANI rUpa tamArA tucha lekhathI, koi dina paNa tRpti thai zakaze nahI ema. khAsapaNAthI vicAra karIne ane AvA anucitapaNAnA lekho lakhavAthI dUra rahI, tamo je kAMi samAru pokala calAvatA hoya; tene cAla vAdyo, koi tamone ADu Ave tema nathI ? paraMtu anahada phAjalapaNe jai, je juhA AkSepo karo cho tethI koi rIte paNa tamArA juhA matanI jIMdagI, vadhavAM pAmaze nahI ? eTalI hita zikSA lakhIne A graMthanA lekhanI samApti karuM ch.|| itizrI madvijayAdAnaMda sUrIzvaralaghuziSyenA'maramuninA dharmanA daravAjA saMbaMdhi mithyAtvanAmna saptama prakaraNasyatatvA'tatva vicAraH samApto jAtaH // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 11 eft: || // DhUMDhakanA dayA nAmanA dhruvatArAnuM svarUpa || || have chevaTamAM lakhavAnuM e che ke, sabhyavatva, athavA dharmano daravAjo, lakhavAbAlA lekhake, ApaNA graMthanI samApti karatAM / pRSTa. 223 mAM paNa, eka evaM vAkya lakhyuM che ke, jANe, ApaNI muDhatA rUpanA pahADathI, eka anaghaDa paththaraja pheke lona hoya, ema lAge che| ane bArika dRSTithI vicAratAM vadhA graMthanA vAkyoM paNa prAyeM, anaghaDa paththara rUpanAMja che / paraMtu badhA graMthanAM vAkyoMno vicAra, lakhI zakAya nahI, tethI A samAptinA ekaja vAkyA bicAra rUpa dizAnuM avalokana karAvI, amo paNa amArA lekhanI samAtinI sAtha, A graMthanI paNa samAptija karIye chIe. // te vAkya nIce pramANe. pRSTa. 223 thI, / || mokSa nagarIe lai jatI, samyaktvanI saDake jatAM naya - nikSepanI, bhUla bhUlAmaNimAM, jo koi mANasa ghuMcAi jAya to, teNe mAtra 'dayA' nAmanA dhruvatArA tarapha dRSTi TekavAvI, ane e dIzA taraphaja cAlyAM karavuM / ethI vehalo moDo paNa, te, ichita sthale pahoMcaze. paNa jo teTalI dRSTi paNa na rAkhe to dhRtArAo tene ADA raste dorI, tenuM sarvasva lUTI lai, gata prANa karI, tene jaMgalanA gIdha ane kAgaDAno, bhakSa banAvaze / , // saMpurNaH // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 197 // emAM vicAra e che ke-upara lakhelo lekhakano lekha, abhiniveza rUpa, mahA mithyAtva bhUtanA AvezathI, kevala muDhatAthIja lakhAyelo che. / kemake, jainadharmanA pAyAnuM jeTalaM maMDAna che, te badhu e dayAmayaja che, vAste tene mATe vizeSapaNe kAi paNa lakhavAnI jaruraja nathI. / hA vizeSamAM e lakhavAnI jarura che ke, naya-nikSepanI, bhUla bhUlAmaNImA ghucAi javAvAlAe, je AcArAMga sUtrano pATha che, tenAja AdhIna thai, vItarAga devanA zuddhamArganI saDakano rasto choDavo nahIM, paNa tenAjAna puruSoMne puchIne, nirNaya karavo, tama prayatna karatAM nirNaya na thAya to pachI " tame va saJcaM jaMjiNahiM paveiyaM " arthAt teja sAcu che, je jinezvara devoe kahetuM che. ! paraMtu mArI samajamA hajI zudhI kAi AvatuM nathI. / evo vicAra karI, jainadharmanAM aneka phAMTAmAMnA ekAda phAMTAmAM rahIne paNa, madhyastha bhAva aMgIkAra karI lebAno che. / paraMtu mUDha puruSonAM mUDhatA bharalAM vacanAMne hAthama dharI, bAMdaraphAla bharI levI nahIM, ke jethI ApaNo AtmA anaMta maraNanA bhayamAM AvI paDe. / bAste kharekharo dhUvano tAro to eja che ke, / " teja sAcu che je jinezvara devoe kahelaM che" / bAkI dayA nAmanA tamArA kalpita dhruva tArA taraphaja kevala dRSTi TekAne cAlavAvAlAne to, avazya kartavya rUpa dharmanA kAryamAM paNa, viparIta vicArathI, mujAine, A bhavanA sArthakathI, temaja parabhavanA sArthakathI paNa, bhraSTaja thavAno prasaMga Ave tema che, paraMtu lAbhano prasaMga kadApi nahI melabI zake. / kemake, keTalAMka dharma kAryomAM paNa, adRSTi gata sUkSma jIbonI virAdhanA, dravyarUpa hiMsAnA svarUpathI thavA chatAM paNa, vItarAganI AjJAthI vartana karatAM, A bhava no, temaja parabhavano paNa, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ aneka prakArano lAbhaja, temAM jovAmAM Ave che, paraMtu temA hAni kiMcit mAtra vAstavika paNe jovAmAM AvatI nathI / vAste A vicAramA " sAdhu Azrita, " ane " zrAvaka Azrita" keTalAMka dRSTAMto ApIne, samajuti karI batAvIye chIye, // // 1 jUvoke, dastane rokavo nahI, evI bhagavAnanI AjJA che, ane hAjatavAlA sAdhune, varSatA meghamAM paNa bahAra bhUmi jAvu paDe che ane temAM adRSTigata asaMkhyAtA apkAyanA jIvonI virAdhanA trividhe trividhenA paJcakhAnavAlA sAdhuthI paNa thAya che topaNa virAdha kathato nathI paNa ArAdhakaja gaNelo che. // // iti prathamadRSTAMta // // 2 sAdhune, bhagavAnanI AjJAthI, ATha mAsataka maryAdA pramANe vihAra karavo, ane vacamAM nadI Ave to, vidhisahita UtaravI, paNa eka jagopara besabuM nahI. / have ihAM dayA nAmanA dhUva tArA tarapha, dRSTi TekIne cAlavAvAlo eka sAdhu, bhaDakIne, gurune paNa kehavA lAgyo ke, / are gurujI, trividhe trividheyI paJcakhAna karIne paNa, tamo, A nadIne UtarI, cha kAyanI virAdhanA kema karocho ? ane saMyamathI bhraSTa kema thAvocho ? // // gurujI-are bhAi ziSya, bhagavAnanI AjJA che ke, eka jagopara reha nahI, vAste nadI utaratAM, saMyamathI bhraSTa thavAtuM nathI, paNa, eka jagopara vAsa karavAthIja, saMyamathI bhraSTa thavAya che, vAste e gAmane choDIne bIje gAma cAla. // // celo-evI bhagavAnanI AjJA hoyaja kema ? ane hota to dayA nAmanA dhUvatArA taraphaja dRSTi TekIne cAlavAnu batAvyu kema ? // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 199 // gurujI - are bhAi ziSya, dravya mAtranA svarUpathI hiMsA thatI jaNAya che, paNa, bhagavAnanI AjJAthI varttana karatAM bhAvahiMsAnA pApanA adhikArI thatA nathI / kemake vihAra karavAmAM lAbhano samAveza vadhAre rahelo che, ane bhagavAne paNa te AjJA pharamAvelI che / ityAdika aneka yuktithI samajUti karavA chatAM paNa, dayA nAmanA dhruvatArAnA mUsalane pakaDIne cAlavAvAlA celAe, ekapaNa vAta aMgIkAra karI nahI, ane chevaTe A bhavanA hitathI, temaja parabhavanA hitathI paNa, bhraSTaja thayo. || // iti dvitIyadRSTAMta // || 3 eka jagopara ve ziSyanI sAdhe, caturmAsa rahelA vRddha sAdhue, varSAtA meghamAM, pyAlAmAM, laghunIti karI eka ziSyane, paraThavAnuM yuM, to te dayA nAmanA dhruvatArAne valagelA ziSye, javAba dIdho ke, hiMsA thAya tenuM kAma amo karatA nathI, chevaTamAM bIjA zivye paraThavyuM / A be ziSyomAM, dharmI ? kayo ! ane adharmI ? kayo ! teno vicAra karavAnuM, vAcakavarganeja soMpIdaiye chI. // // iti tRtIyadRSTAMta // // 4 eka sAdhu gocarI gayA che, zrAvake garama bhAta, dAla, dUdha, farai aisai UghADI ApanA mAMDayaM, to te vAukAyanI hiMsAnA bhayathI mukhapara pATA caDhAvavAvAlAe, leM ke nahi leM. / kemake, mukhanI varALa karatAM, te garama bhAta AdinI varALa, ghaNIja AkarI hoya che, ane ghaNI dUra taka phelAijavAthI, vAkkAyanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 hiMsA vadhAre thavAno saMbhava cha, / temaja te zrAvakane ApatA; durgatino rasto male ke mugatino, A badhI vAtano paNa vicAra karavAnu, pAThakavarganeja sopIdau~chaM. // // iti caturthadRSTAMta // ||pnn vizeSamA eTalaMto jarUra kahuMcha ke guruparaMparAnA siddhAMtane choDI, vicAra vinAno, haThapaNAthI pakaDelo, dayA nAmanA dhUvatArAno rasto, jainadharmathI bhraSTaja karavAvAlo niveDaze, paraMtu jainadharmanI prApti karAvavAvAlo to nahIja thAya, / kemake upara batAvelA cAre dRSTAMtamAM, vyavahAranayanI apekSAthI, aSTigata sUkSmajIvonI virAdhanA, dravyahiMsAnA svarUpa mAtrathI jovAmAM Ave che, paraMtu nizcaya nayanI apekSAthI, te vartanamA, AlokamAM, temaja paralokamAM paNa, hitanoja samAveza rahelo cha. / tethI bhagavaMte sAdhunI dayA tameja bIjA jIvonI paNa dayA jANIneja, AjJA ApelI che / tethI mukhyatve karIne dayAnoja mAraga cha ? paNa te hiMsAno mAraga na gaNAya, / paraMtu jeone nayonA svarUpanI barobara khabara na paDatAM mujAmaNa thAya to, temaNe te AcArAMganA pAThaneja valagI rahe, ema rasto pakaDAvavAthI, teo zuddha jainamArganA rastAthI bhraSTa na bane / bAkI kevala dayA nAmanA dhruvatArAnuM, musala pakaDAvatAM, udheraste paDelAne pAcho, uMdheja raste caDhAvavA jevU thAya che. / / koi ajANa puchaze ke, te cAre dRSTAMtamAM, dayAno mArga te kyAthI Avyo ! uttaramA jaNAvavAd. eja cha ke, lAbhAlAbhano vicAra karatAM, bhagavAnanI AjJA dayA vagaranI chena nahI. // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 201 ma 1 prathama dRSTAMtamAM, dasta rokavA vAlA sAdhune, mahA vyAghinA saMkaTamAMdhI, AjJA ApIne bhagavaMte bacAvelo che. // 2 ane bIjA dRSTAMtamAM bhagavaMte nadI utaravAnI rajA ApI, nityavAsanA mahA dUSaNothI tAM sAdhune, ane vIjA sthalanA lokone sAdhanA darzanathI, temaja tenA upadeze dharmanI prAptithI, anaMta janmamaraNanA bhayathI paNa bacAvI, svaparanI dayAja vicArI che. // A dRSTAMtamAM vizeSa vicAravAnuM e che ke, je sAdhue, sUkSma ane bAdara, baMne prakAranA jIvonI hiMsAnAM paccakhAna, trividhetrividhe, ( arthAt mana, vacana, ane kAyAthI karu nahI, karAvaM nahI, karatAne bhalo paNa jAnu nahI ema ) karelAM che, / evA mahA tyAgI sAdhune paNa, nadI utaratAM, davyapaNAthI sUkSma 'chae, kAyanA jIvonI virAdhanA thavA chatAM paNa, bhaviSyakALamAM aneka prakArano lAbha jANIne, bhagavaMte rajAja ApelI che. (teno pATha, AcArAMga sUtranA mUlamAMja che, ane teno utAro, samyakka zallayoddhAranA pAchalA bhAgamAM, Apelo che / tethI amoe lakhIne batAvyo nathI. ) jyAre evA mahA tyAgIne paNa, nadI utaravAthI, lAbhaja gaNelo che, to pachI je gRhastho kevala bAdara jIvonI hiMsAnAM paJcakhAna karI, saMsAranA aneka prakAranA sukhamAM mana thai, rAta, ane dina, sarva prakAranA mahA zastrarUpa to, 'agnino' AraMbha karI rahyA che, temaja maNobhara pANIne DholI 'apkAyanA jIvono' paNa ghANa kahADI rahyA che temaja ' harikAyano' paNa nAnA prakArathI bhoga karI rahyA che, / te sivAya ghara, hATa vigarene baMdhAvatAM samAratAM 'sakAyanA jIvono' paNa AraMbha karI rahyA che, / temaja aneka prakAranA bepAra karatAM paNa trasa kAyanA jIvonI virAdhanAno aMtaja jaNAto nathI / evI rIte 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 sadAkAlapaNe 'chakAyanA' mahA kuTAmAM beThelA che, tevA gRhasthone, kiMcit mAtranA AraMbhavAlA ' jinapUjanamAM, mahA mRDhatAne dhAraNa karI, hiMsA thAya che, hiMsA thAya che, evo juTho pokAra karI, / A bhavano, temaja parabhavano, sarva prakArathI nistAra karavA vAlI, ane zvetAMbara, digaMbaranA, lAkho AcAryanA eka matathI, jainanAM lAkho pustako upara sAsvatA, temaja asAsvatA, jinabiMbanA svarUpathI caDI cukelI, ane anyamatanA purANagraMthAdikathI, asAsvatI pratimAo sAkSIrUpe thayelI, ane jUnI jamInathI sAkSAtpaNe jina mUrtiyo bahAra AvI bhavya puruSone darzana ApI rahelI, evA alokika camatkAra vAlA, vItarAgadevanI bhaktithI, bhraSTa karI, kevala vItarAga devanIja niMdyA karavA vAlA banAvavA, e kevA dharmiyo samajavA, / teno vicAra karavAnuM vAcakavargane soMpI, daIne huM mArA cAlatA bIjA viSayanA vicArane valagI pahuM chaM. // 3 gurunA AdhInamA rahevAthI ziSyane, tattvajJAna male, ane tattvajJAnathI mokSanI prApti thAya, / vAste gurunI AjJAmAM ziSyane rahevU, evI bhagavAnanI AjJA che, te paNa te ziSyanI dayAne mATeja cha, ane je sAmAnya mAtranA kAryamAM, mUDhapaNAnuM mUsalu pakaDI, guru bhaktithI bhraSTa thayelo che, te vIjA kayA gUDha tatvono, adhikArI banavAno che. ? / ane te tattva vinAno, eke bhavanuM sArthakapaNuM karI zakavAnoja nathI, // vicArI jotAM eja gati, amArA DhUMDhaka bhAiIyonI prathamathI thayelI cAlI Ave che, ane te Aja sudhI paNa, mUDhapaNAnuM musala hAthamAM dharI, ApaNe Apa sarvajJa banI, pUrvanA mahAn mahAn AcAryone paNa, sarvathA prakArathI tucha gaNI, temanI niMdA karavAneja maMDI paDe che. / ane te AjakAlanA janmelA, ane sarva prakAranI lAlacadAlA, / sarva prakArathI tucha, ane mahA vikalarUpa, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 203 muDhapaNAthI pakaDI rAkhelA ApaNA musala jJAnano, pathAro pArI, lokone, mokSamAM pahoMcADavAne, tatpara thai jAya che. ? / Ate kayA prakAranI mahA mUDhatA samajavI ? / ane te mahA puruSothI viparItonA vacanamAM, keTalI zuddhatA, ane saralatA, temaja gaMbhIratA, AvelI che te, amArA yojelA netrAMjanathI, temaja A tattvA'tattvanA vicArathI, vAcakavarga paNa samajI leze, tethI amo ihAMpara vadhAre lakhavaM baMdha karIye chIye. // // 4 gocarImA laghutA, ane saMyama ghAtAdikanA 42 doSa TAlIne, kAla vakhate, vAsI, vidala, tyAjIne bhikSA karavI, vikAle bhikSA na maLavAthI, ArtadhyAna, / ane vAsI, vidalathI, Atma parAtma ghAtathI, bacAvI, bhagavaMte, sAdhunI dayAja vicArI cha / evI rIte sAdhunA viSayamAM, je je bhagavaMtanI AjJA che, te te vihArAdika keTalika AjJAmAM, naya nikSepAdikanA viSayathI ajAna, sthUla dRSTivAlAne, adRSTigata sUkSma jIvonI virAdhanA, vyavahAraSTithI mAlama paDe cha, / paraMtu jJAnI gurunI sUkSmadRSTine valagIne cAlavAvAlAne, naDatara AvatI nathI, agara jo guMcavaNa AvI paDe topaNa, " tameva saccaM" e AcArAMganA vAkyane valagI rahI, ane mahApuruSonA karelA vicArane anusarI, cAlavAvAlA puruSone zuddha sakaDanA rastA upara pharIthI caDhI AvI javAno saMbhava che, paraMtu jeo sarva mahAn AcAryoMne tucha gaNI, mahA mUDhatAnA musalane hAthamAM dharI, kevala kurtakonAja musalane kuTavAvAlA che, teone koNa samajAvase ? / ane kyAre samajase ? teno vicAra to koi atizaya jJAnIja kahI batAve. // // eTaluM kahI, sAdhunA viSayanAM dRSTAMtonA vicAranI samApti Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra74 karI, sAmAnyapaNAthI keTalAMka, zrAvakanA viSayanAM dRSTAMta batAvI, mArA lekhanI paNa samAptija kriish.|| iti hiMsA ahiMsA viSaye sAdhu saMbadhika dRSTAMtika vicAraH // have zrAvaka saMbaMdhika hiMsA hiMsA viSaye dR. STAMtika vicAra lakhIne batAvIye chIe. // // juvoke-mUrtipUjaka, ane DhUMDhaka, zrAvakanA viSayamAM, saMsAra mukhArthe thatA, aneka prakArathI chakAyanA kuTAnA viSayane choDIne, kevala dharmaneja lagatAM, / 1 dayA dharmAzrita, ane 2 bhakti dharmAzrita, / karavA paDatA AraMbhathI paNa, dharmanIja rakSA thavAnA saMbhavanAM, sA. dhAraNapaNAnAM, keTalAMka dRSTAMto ApIne, pelA dayA nAmanA dhruvatArAne pakaDAvavAvAlAe, kevala vItarAga devanI bhavya mUrtinI bhaktithI, bhavya puruSone bhraSTa karavAne, dhutArApaNuM kareluM che, ema khAtarI karAvIne ApIza. ane teno lekha paNa sarvathA prakArathI juThoja thayelo che, evI paNa khAtarI bhavya puruSone thai jase. / // dRSTAMtonI noMdha nIce pramANe // // 1 jUvoke anAtha, lulAM, laMgaDAM, rogI, pazu temaja paMkhIo vigare mukhyAne, harikAyano AraMbha na gaNatAM, lIlo cAro paNa nAkhIne, ane tRSA pIDitane apkAyano AraMbha na gaNatAM, kAca pANI pAine, dayAthI dharmanI prAline mATe zrAvako, temanI rakSAja kare che, ane zrAvakono te dharmaja che, ane te lAbhA'lAbhanA kAraNavAlo bhagavaMtanI AjJAthIja karAya che, ema koNa kabUla nahI kare ? / kemake anna pugne, pANa pune, ityAdi nava prakAranA dAnathI, zrAvakone puNyanI prApti thavAnuM siddhAMtamAM kahalaMja che. tethI zrAvakonA te kartavyatuM sArthaka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 205 paNuMja che. paraMtu niraryakapaNuM nathI. / ane vartamAnamAM paNa dayA nAmanA dhruvatArAne valagIne cAlavAvAlA DhUMDhakamAMthI paNa DhUMDhakarIne bahAra paDelA, eka terA paMthanA ghiThAo binA, sarva zrAvakone cAluMpaNe vartana karatA paNa joiye chIye. // // iti prathama dRSTAMta // // 2 eja pramANe bhUSa, ane tRSAthI, pIDAtA mANasane, anukaMpA [dayA] dharmathI, apakAyAdikanI virAdhanAno vicAra na karatA, bhaviSyamA lAbhA'lAbhanA muddAvAlI, bhagavaMtanI AjJAne anusarI, zrAvako teno sarva prakArathI saMtoSaja kare che. // iti 1 dayAdharmAzrita dvitIya dRSTAMta // // A sUcanA mAtra, banne dRSTAMtonA digdarzanathI,"1 dayA zrita " dharmanuM svarUpa batAvI, have "2 bhakti dharmAzrita" dRSTAMtonA digdarzanathI, dharmanuMja svarUpa pragaTa karIne batAvIe chIe. // 1 eka sAdharmIbhAi, kAraNavazathI, bhUkhyo, ane tarasyo, rasoino vakhata vItyA pachI, zrAvapha, gharajANIne Avyo che. / athavA aneka sAdharmI bhAiyo AvyA cha, / to te vakhate sAdharmIyonI bhakti karavI, evI bhagavaMtanI AjJAne anusarI, apakAya, agnikAya, ha. rikAya, AdikanA AraMbhane goNapaNe karI, ane svAmibhaktine mukhyapaNe karI, te AvelA zrAvakone prathama jalapAnAdikathI saMtoSa karAvI, pachI snAnAdikanuM nimaMtraNa karI, ane chakAyanA kuTAne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 206 paNa gauNapaNe rAkhI, sarva prakArathI navIna rasoi karAvI, dhau zrAkka to temanI bhaktija karaze, tepaNa dharmanIja khAtara karase, / kemake gametevo zrAvaka hoya, ane gametevI avasthAmAM paDelo hoya, topaNa te anukaMpArnu pAtra thato ja nathI paraMtu bhaktinuMja pAtra gaNelo cha, // iti bhaktidharma Azrita prathama dRSTAMta // // 2 sAdhujIne, vIjegAma vaMdanA karavA, ToTu meLavIne jatAM, athavA pohacADavAne jatAM, athavA gAmanI najIka AvelAne levA jatAM, athavA moTI tapasyA karelA sAdhune vaMdanA karavA jatAM, athavA saMthAro karelo hoya te sAdhune vaMdanA karavA jatA, gADI, ghoDA, baila, vigareno aneka prakArano AraMbha lakSamAM lIdhA vagara ApaNo taravAno mArga che, ema samajIne, zrAvako, sAdhunI bhaktija kara cha, / sAdhunI bhakti karavI evI bhagavaMtanI AjJA che, tepaNa lAbhA'lAbhanA kAraNavAlIja che, tethI te zrAvakone, bhagavaMtanI AjJA pramANe vartana karatAM, ane temAM AraMbha thavA chatAM paNa, te kalyANa mArganAja pAtra bane che. / paraMtu durgatinA pAtra banatA nathI. / ejapramANe jinamUrtinA pUjanamAM, kiMcitmAtrano AraMbha thavA chatAM paNa, bhagavaMtanI bhakti zrAvakoe, dravya, ane bhAva, banne prakArathI karavI, evI bhagabaMsanI lAbhA'lAbhavAlI AjJApramANe, bhakti karavAvAlA zrAvako, kalyANa mArganAja pAtra bane cha, / bAkI je bIjA aneka prakAranA, rAgI, dveSI, devonI, mAnyatA rAkhe, zItalA pUje, ganagora kare, ityAdika aneka prakArathI kevala saMsAranA mukhArthe, sarvakucha kare. / ane ApaNA taraNatAraNa vItarAgadevanI mUrti dekhIne, jema devAghiSTita parazurAmano kuhADo, kSatriyone dekhIne, balavA lAgI jato ito tema, vItarAga deva upara dveSAdhiSTita hRdayavAlA thai, hRdayamA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 207 balavAne lAgIjAya. teja durgatinA pAtra ghane / bAkI saMsArI lAlacavinAnA bhagavAnanI bhakti karavAvAlA to, durgatimAM jAyaja nahI. // iti bhaktidharma Azrita dvitIyadRSTAMta // // 3 caturmAsamAM, athavA koi vakhate zeSakAlamAM, eka gAmamAM sthiti karIne rahelA paMDita sAdhune, athavA tapasvI sAdhune, semama saMthAro karelA sAdhuneM, aneka gAmanA zrAvakonAM ToLAM ne TolI, baMdanA karavAne rastAnA aneka prakAranA AraMbhane 'visArIdai, kevala bhaktinI khAtaraja, AvatA ApaNe joiye chIye / ane sAdhujI rahelA che te gAmanA zrAvako, aneka gAmathI, bhaktine mATe AvelA zrAvakonA, baila, ghoDA, AdinA khAnapAnanI tajavIja karatA paNa joiye chIye. / temaja te AvelA zrAvakonA, khAnapAnanI tajavIjamAM, apakAyanI virAdhanA na gaNatAM, pAMNInAMto kaDAo ne kaDAo mAMDI deche, / ane agnikAyanI virAdhanA na gaNatAM, moTA moTA cUlAne cetAvI muke cha, / ane harikAya vigarenAM moTA moTAM poTalAMne to gaNecheja koNa! evI rIte, chae kAyanI virAdhanAne, kiMcitmAtra paNa dhyAnamAM na lAvatAM, sarva prakAranA sagavaDanI sAthe, kevala dharmanA AdhIna thai, bhaktine mATeja karatA joiye chIye. / agara jo tamo ema kahevAne mAgatA hoya ke, sAdhurjAnI bhaktinA vaza thai, te gAmanA zrAvako, AvelA zrAvakonI bhakti kare che, to te tamArI marajInI vAta che. / agara jo ema kahevA mAgatA hoya ke, sAdharmI bhAi ghare Ave to, sAdharmAe sAdharmI bhAinI bhakti avazya karavI, tethIja te AvelA sAdharmI bhAiyonI amoe paNaM bhakti karelI cha, / e vAtano vicAra, tamArI khuzI upara choDIdai, amoto eTalaMja kahIye chIye ke, kevala dharmanevAste, bhaktinA AdhIna thai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 AbelA zrAvakonI sagavaDa karelI che / te sivAya bIjo eke prakAra kehavAnI sagavaDa nathI. // // iti bhaktidharma Azrita tRtIyadRSTAMta || // 4 ane evIja rIte, upara batAvelA viSaya pramANe, je gAmamAM, dravya nikSepanA viSayavAlo, "dIkSA mahotsava" thAya che, te gAmanA zrAvako, aneka prakAranA AraMbhane nahI gaNatA huvA, AvelA zrAvakonI sagavaDa paNa, kevala dharmaneja AdhIna thai karatA joie chIe, / ane eja pramANe " sAdhunA maraNa" bAda, dravyanikSepanA viSayarUpa zarIrano, dAha karavAne, bhaktine vaza thai bhagavAnanA zarIrano dAha karavAne bhegA thayelA, devatAonI pare AvelA zrAvako, sAdhuna bhaktine mATe, aneka prakAranA dusAlA, te mRtaka zarIra upara, varSAvI, seMkaDo rUpaiyAno kharaca karatA paNa, ApaNe joie choe / ane aneka prakAranA AraMbhane nahI gaNatAM AvelA zrAvakonI bhaktipaNa sthAyika gAmanA zrAvakone karatA joie chIe / ane te mRtaka zararine, bahAra lai javAne, moTo kharaca karI vimAna banAvatA paNa joiye chIye / paraMtu tamArA, ane DhUMDhanI pArvatInA, lakhyAmujaba, " dravyanikSepa " sarvathA prakArathI " avaththu rUpe nirarthaka hota to, murtipUjakonI pare, dIkSA vakhate ane te mRtaka zarIranI pAchaLa, ATalo badho AraMbha karatA nahI ! paraMtu tamone paNa amo karatA joiye chIye, teja dravyanikSepanA sArthakapaNAno majabUta purAvo che // " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat " www.umaragyanbhandar.com
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 209 iti bhakti dharma Azrita caturtha dRSTAMta // ve ama vadhAre dRSTAMta na ApatAM, ApelA digdarzanarUpa - prAMtono, tAtparya jaNAvIye chIye, emAM tAtparya eche ke, prathama sAdhunA kartavya saMbaMdhita cAra vatAvyAM hatAM, temAM dravyanayanI ape , kSAthI, kiMcityAtra sUkSma jIvonI virAdhanA, dravya mAtranA svarU pathI, thavA chatAM paNa, bhagavaMtanI AjJA pramANe sAdhu vartana kare che tethI, te virAdhaka thatA nathI / paNa jaina mArganA ArAdhakaja gaNelA che. / A bAtathI vicAra karo ke, sarva prakAre nirAraMbhI sAdhudhI paNa ApanA karttavyAmAM thatI sUkSma jIvonI virAdhanA, TAlI sakAtI nadhI, topaNa, bhagavaMtanI AjhA pramANe varttana karavAthIja, saMsAranA aghora duHkhI mukta vAno saMbhava che, paraMtu mRDhapaNAthI kalpelA, dayA nAmanA dhruva tArAne, valagIne cAlavA vAlAno to, nistAra, tIna kAlamAM paNa thavAno saMbhava jaNAto nathI. // have va ke sadAkALa AraMbhamAMja beTelA, zrAvakAzrita ApalA dRSTAMtonA vicArathI, prathama " dayA dharmAzrita" ve dRSTAMta ApyAM hatAM, temAM pazu, paMkhInI, rakSAmAM, lAbhAlAbhanA vicArathI, ApelI bhagavaMtanI AjJAne bAju upara mukIne, ane DhUMDhakapAMdhI paNa DhUMDhIne bahAra paDelA, terApaMthInItarAM, tucchapaNAnA vicArathI te jIvonA saMbaMdhe, AraMbha bharelA Agala pAchaLanA vicArane manamAM lAvavAvAlA, ane kevaLa dayA nAmanA dhruvatArAne dRSTi TekIne cAlavAvAlA, te zrAvako kayAdharmanA adhikArI bane tema che ? teno vicAra karI jo jo, / amo to eja kahIye chIye ke, siddhAMtakAronA vicArathI bahAra, dayA nAmanA dhruvatArAnuM musala pakaDIne, juThA vicAramAM utarI, uMthe raste paDelA che, teja vicArA, jainadharmanA dhorImArgathI cukelA, saMta puruSonA dayAnA pAtra banelA che / eja pramANe puruSAzrita Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 ApelA " dayAdharma " nA dRSTAMtamAM vicArI jo jo. || have " bhakti Azrita " dharmanA saMbaMdhe ApalA dRSTAMtamAM, vicAra karIne kiMcit batA hUM. // " // bhUkhyA, ane pAsA AvelA, zrAvakonA prathama dRSTAMtamAM juvo ke siddhAMtanI dRSTine choDI dai, mUDha paNAthI kalpelA, dayA nAmanA dhruvatArA tarapha hA TekIne, ane teonA saMbaMdhe thato AraMbha, ApaNa kalpelA judA vicArathI manamAM lAvIne cAlavAvAlA chetenAthI te AvelA sAdharmi bhAiyonI, bhakti paNa vanI sakase nahI / agara koI lAja kAjanA hisAbathI karase to te sAdharmI bhAinI bhaktino lAbha meLavI paNa sakase nahI / kemake koi puche ke tamo, ATalo vo AraMbha kare, A badhI khaTapaTa, senA vAste karolo ? | to teo kevaLa dharmanAja saMbaMdhavAlI khaTapaTa karatA chatA paNa, muDha paNAthI kalpelA, dayA nAmanA dhruvatArAnI dRSTine kAnI thAnA bhayathI, vicAra muha thai, evo uttara ApI deche ke, e to amAro saMsAra khAto che / ema kahI thavAvAlA dhamanA lAbhane paNa gamAvI de che / paraMtu evaM nathI kahI sakatA ke, bhagavaMtanI AjJA pramANe A dharmanAM kartavyo karI, amo aneka pra. kAranA AraMbhamAM beThA chatA, amArA zrAvaka paNAnI pharaja bajAvI amArA janma jIvatavyanuM sAphAlya paNuM karI laie choe / eja amo teonI mUDhatAnuM, prathama cinha samajIye chIe. kemake aneka prakAranA AraMbhamAM sadA kALa beThelAne, paropakAranA ane bhaktinA kAmamAM kiMcit mAtranA AraMbhathI, saMsAra khAto kehavA taptara thavaM, te keM sAnapata gaNaM ? ane te kAmamAM, saMsAra khAtAno zuM saMbaMdha che ? / / temaja aneka prakAranA AraMbhavAlA saMgha kahADIne, sAdhunAM darzana karavA jatAM, saMsAra khAtAno zuM saMbaMdha che. ? / ane eja pramANe sAdhune levA jatAM, dIkSA mahotsavamAM bheLA thatAM, temaja saMthArA karelA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 211 sAdhunA darzana karavA jatA, temaja mRtaka sAdhunA zarIrano dAha karavAne bheLA thatAM, saMsAra khAtAno so saMbaMdha che ! kemake sAdhunI ane sAdharmi bhAiyonI, bhakti zrAvakoe karavI, evI bhagavaMtanI AjJAnuM olaMghana karI, mUDhatAthI dayA nAmanA dhruva tArAnA musalane pakaDI, jyAM tyAM dharmanA karttavyo karatAM paNa, saMsAra khAto, saMsAra khAto, saMsAra khAto, kahI dhiTAija pragaTa karo cho? e tamArI vAta vicArazakti pAmelAnI paMktivAlI to nahIja gaNAya, evo vicAra tamAreja karavo paDaze. paraMtu amAre karavAnI jarura nahIM paDe. kema ke amo to je je upara batAvelAM kAryoM paropakAranI dRSTithI, athavA dharmanI dRthiSTI, karIye chIye te bhagavaMtanI AjJA pramANe karatAM, amArA janma jIvatavyanI sAphalyatAne mATena karIye chIye. / eja pramANe vItarAganI bhavya murtinI, dravya, ane bhAvathI, zrAvako pUjA kare cha te paNa, lobha ane lAlacavinA, janma jIvatavyanI sAphalyatAne mATeja kare che / vAste amo koi rItathI paNa ThagAtA nathI / paraMtu temanI bhaktithI viparIta thayelA che teja ugAya che. / have amo A biSayane na laMbAvatAM ihAMpara samApti karI A graMthanI paNa samAptija karIye chIye. / ityalaMpalavitena. // itizrI madvijayAnaMda sUrIzvara laghuziSyenA'maramuninA dayA nAmnaH dhruva tArA viSaye darzito vicAraH samApto jAtaH // duhaa.|| // kayoM che A graMthamAM, samakita tano vicaar| valI pramANa ne nayatano, darasAvyo che sAra // 1 // nikSepAnA viSayamAM, vividha bodha vistAra / kiyo yukti prayuktithI, bhavijana AnaMdakAra || 2 // DhUMDhaka siddhAMta kAranA, samAkita saDasaTha bola / lakhI batAvyA che sahI, teno karajyo tola // 3 // jina mUrttinA bhaktane, mUDha kahe mithyAtva / / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 nikSepAnA arthamAM karIne khoTo mamatva // 4 // tArI dhruva AjJAtano, temAM dayA samAya // mana kalpita tArA thakI, dharmadhI bhraSTa thavAya // 5 // jaina tatvarUpa nagara che, dvAra che tenAM cAra / mukyAM gRDha gaMthana karI, tene e anuyoga dvAra / / 6 / / tenA anubhava sArathI, graMtha te jAno udAra / paraMparAnA guru vinA, na lahe teno sAra // 7 // tethI jagamAM vistaryo, guru mahimA vistAra | guru dIvo guru devatA, guru vina ghora aMdhAra // 8 // anubhavanAhi pramANathI, kahe tejAno sAra // anubhava trina je ucare, teto jAno gamAra 9 // gUDha ghaNA jaina tatva che, dIThA pratyakSa joya // paraMparAnA guru vinA, mAraga na rahe koya // 10 // namu guru jJAnI sadA, sUrI zrI vijayAnaMda || tavAmRtanA pAnI, pAmyA paramAnaMda // / 11 // tattva nathI huM jAnato, jAnu na koi vicAra / guru vacana avalaMbIne, lakhyA bola be cAra // 12 // amara jainanA tatra che, doSa rahita sAkSAta | tattvagrahI amara jyo, choDI pakSanI vAta // 13 // augaNIzone cosaThI, vikrama zAla rasAla / puraNa karI harSita thayo, vijayAnaMdano bAla // 14 // AmalanerA gAmathI, udyama kidhI eha / dhUlIyAmAM puro kiyo, graMtha e AnI neha // 15 // // iti saMpUrNa // * samApta. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ agAuthI copaDIyonI kharIdI karIne Azraya ApanAra udAra gRhasthonA nAma. che temaNe sAdhu sAdhvIne bheTa 100 ) sA. dalapatadAsa nArAyaNa ke jemaNe Aje bArAM varSa dhayAM sarvathA prakArathI caturtha brahma vrata dhAraNa karelu ApavA mATe kharIdalI lakhavAthI mokalAmAM zahera DabhoI nivAsI. iMDherA talegAma haste jogIlAlajI. khAnadeza dhUlIyA. che. ThAma ThekANuM cokasa Avaze. 50) sA. bAlusA zyAmacaMda. 50) sA. karaNIrAma gulAbacaMda 15) sA. dAnamala nathamalajI. 35) sA. meghajI lAlajI. 10 ) kaMpanI khAte. 29) sAdhu sAdhvI mATe. 25) sA. sobhAgyacaMda phatecaMda. 15 ) sA. dalIcaMda kanakamala. 2 ) sA. vrajalAla rAyajI. 6 ) sA. cunIlAla kastura jInavAlA. 2 ) sA. gulAbacaMda harilAla DholArIyA. sA. haragoviMda veNIdAsa. 1 ) sA. amIcaMda veNIdAsa. 2) 2 ) sA. nAthAbhAi bIracaMda. 2 ) sA. dhanarAja pratApamala jetAnAvAlA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat " muMbaI mAMDavI. amarAvatI. dakSiNa ahamadanagara. bhoDa. 99 19 15 25 19 phatepura tAlukA jAmanerA. www.umaragyanbhandar.com
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ jalagAma. 2) sA nAthAbhAi becara amadAvAdI. 2) sA, nemacaMda talakacaMda. Dabhoi. 2) sA. gulAbacaMda rupacaMda. 2) sA. karamacaMda motIcaMda. 2) sA. maganalAla mohanalAla. 1) sA. bApabhAi lakhamIcaMda DholArIyA. 1) sA. pItAMbara dharamacaMda. 1) sA. choTAlAla vIracaMda. 1) sA. pItAMbara bApUbhAi. 1) sA. maganalAla jIvacaMda. . sUcanA-nabIna lekhonAM daza bAra phAramo vadhI javAthI kiMmata ATha AnA rAkhI paDI che, paNa khacanA pramANathI ochI ja rAkhelI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com