Book Title: Yashodohan
Author(s): Yashovijay Pravartak
Publisher: Shrutgyan Prasarak Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004561/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanA nyAyavizArada nyAyAcArya mahopAdhyAya zrImadda yazovijyajIgaNinAM jIvana ane kavana]. : praNetA : pro. hIrAlAla sikadAsa kApaDiyA ema.e. 'bhUtapUrva gaNitAdhyApaka ane ardhamAgadhInA prAdhyApaka : saMpAdaka : paramapUjya munipravara zrImadda yazovijayajI mahArAja Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana nyiAyavizArada vAyAcArya mahopAdhyAya zrImadda yazovijayajIgaNinAM jIvana ane kavana] ( vistRta upoddaghAta ane pAMca pariziSTo sahita) : praNetA: pro. hIrAlAla rasikAsa kApaDiyA ema.e. bhUtapUrva gaNitAdhyApaka ane ardhamAgadhInA prAdhyApaka : saMpAdaka : paramapUjya munipravara zrImadda yazovijayajI mahArAja prakAzaka zrI zrutajJAna prasAraka sabhA amadAvAda-14 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama AvRtti: I. sa. 1966 (saM. 2022) dvitIya AvRtti I.sa. 2008 (saM. 2064) prataH 300 mUlya: rU. 130 prAptisthAna : 1. jitendrabhAI kApaDiyA 2. zaradabhAI zAha c/o ajantA prinTarsa, 102, vI.TI. epArTamenTa, 14-bI, sattara tAlukA sosAyaTI, dAdAsAheba pAse, kALAnALA, posTa navajIvana, amadAvAda 380014 bhAvanagara 364001 phona : (o) 079-27545557 phona : 0278-3296 797 (rahe.) 079-26 600926 3. vijayabhAI bI. dozI (mahuvAvALA) sI-602, dattANInagara, bilDIMga naM. 3, esa. vI. roDa, borIvalI (vesTa), muMbaI 400002 (mo.) 93274-75222 mudraka zAradA mudraNAlaya 201, tilakarAja, paMcavaTI pahelI lena, elisabrija, amadAvAda 380006 phona : 26 564279 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be vAta pUjyapAda upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAja pratyenI bahumAnabharelI bhaktinA kAraNe teonA racita samagra sAhitya viSe jijJAsA rahetI hatI temAM A yazodohana pustaka maLyuM. vAMcyuM. gamyuM. ghaNI jahematanA pariNAme AnuM nirmANa thayeluM lAgyuM. Ame pro. hI. 2. kApaDiyA pUro zrama karIne pustakanuM nirmANa karavA zrIsaMghamAM vidvajjanomAM jANItA che. e prakAzana sulabha na hatuM ane bIjA ghaNA saMyamadhara ane vidvAno paNa A pustakanuM punaHprakAzana thAya tevuM icchatA hatA. temAM AnI rajA mATe teozrInA suputra vagere parivArajanono saMparka karavAmAM Avyo tyAre teoe rajA to ApI ja ApI, paNa AnA prakAzanano lAbha paNa levA tatparatA darzAvI, je bevaDA AnaMdano viSaya banyo. A pustakanA punaHprakAzananuM agharuM kAma tathA AnA pUphavAcana jevuM kiDAkUTavAnuM kAma karavAmAM utsAhI pro. kAntibhAI bI. zAhanuM smaraNa sahaja thAya upAdhyAya yazovijayajI mahArAjanA premI viratidharo tathA vidvajano A graMthano bharapUra prayAsa kare tevuM vInavIne A alpa lakhANa pUrNa karuM chuM. ASADha pUrNimA zrI nemi-amRta-deva-hemacandraziSya vi.sa. 2064 pradyumnasUri sAntAkrujha (vesTa) muMbaI 400054 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutatAbha zrImatI puSpAbahena bipinacandra hIrAlAla rasikadAsa kApaDiyA ha. kApaDiyA parivA2 (509, maMjumahala, 35, pAlihIla, bAndrA, muMbaI-50.) Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya nivedana prathama AvRttinuM) pujyapAda paramapUjya AcArya zrImad vijayapratApasUrIzvarajI mahArAja tathA pUjyapAda paramapUjya AcArya zrImad vijayadharmasUrIzvarajI mahArAja ane paramapUjya munirAja zrIyazovijayajI mahArAjazrInI preraNAthI sthapAyela, zrI yazobhAratI jaina prakAzana samitinA dvitIya puSpa tarIke yazodohana' nAmanA granthanuM prakAzana karatAM amo AnaMdanI lAgaNI anubhavIe chIe. A granthanA lekhaka suratanA jANItA vidvAna prophesara zrI hIrAlAla rasikadAsa kApaDiyA che. emaNe khUba ja parizrama laIne sva. pUjya upAdhyAyajI zrImad yazovijayajI mahArAjazrInA granthono paricaya karAvyo che. e mATe ame eonA hArdika AbhArI chIe. upAdhyAyajI bhagavaMtanA mudrita-amudrita granthono paddhatisara paricaya ApatuM A jAtanuM pustaka amArI samaja pramANe paheluM ja che. A granthanA vAcanathI vAcakone upAdhyAyajI bhagavaMtanI sarvatomukhI pratibhA, AdhyAtmikatA ane vidvattAno khyAla maLaze ane teozrInA granthanA adhyayana prati utkaMThA jAgaze to A granthanA prakAzanano zrama sArthaka lekhAze. A granthanuM saMpAdana paramapUjya munipravara zrImad yazovijayajI mahArAje karyuM che te mATe teozrInA RNI chIe. A prakAzanamAM je kaMI kSatio rahI gaI hoya te mATe kSamA mAgI, te jaNAvavA athavA sudhArIne vAMcavA namra vinaMtI che. tA. 16-2-66 caMdulAla vardhamAna zAha 45, epolo sTrITa, koTa, yazobhAratI jaina prakAzana samitinA muMbaI maMtrI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya nivedana prathama AvRttinuM) vikramanI sattaramI sadImAM janmelA jaina dharmanA parama prabhAvaka, jaina darzananA mahAna dArzanika, jaina tarkanA mahAna tArkika, paDradarzanavettA ane gujarAtanA mahAna jyotirdhara, zrImadda yazovijayajI mahArAja - jeo eka jaina munivara hatA. yogya samaye amadAvAdanA jaina zrIsaMghe samarpita karelA, upAdhyAyapadanA birudathI upAdhyAyajI' banyA hatA. sAmAnya rIte vyakti vizeSa' nAmathI ja oLakhAya che. paNa AmanA mATe thoDIka navAInI vAta e hatI ke jaina saMghamAM teozrI vizeSyathI nahi paNa vizeSaNathI savizeSa oLakhAtA hatA. "upAdhyAyajI Ama kahe che, A to upAdhyAyajInuM vacana che" Ama "upAdhyAyajIthI zrImad yazovijayajInuM ja grahaNa thatuM hatuM. vizeSya paNa vizeSaNanuM paryAyavAcaka banI gayuM hatuM. AvI ghaTanAo virala vyaktio mATe banatI hoya che. eozrI mATe to A bAbata kharekhara gauravAspada hatI. vaLI eozrInAM vacano mATe paNa ene maLatI bIjI eka viziSTa ane virala bAbata che. emanI vANI, vacano ke vicAro TaMkazAlI' evA vizeSaNathI oLakhAya che. vaLI upAdhyAyajInI zAkha eTale "AgamazAkha' arthAtu zAstravacana. evI paNa prasiddhi che. vartamAnanA eka vidvAna AcArye emane "vartamAnanA mahAvIra tarIke paNa oLakhAvyA hatA. Aje paNa zrIsaMghamAM koI paNa bAbatamAM vivAda janme tyAre upAdhyAyajI viracita zAstra ke TIkAnI zahAdatane antima pramANa gaNavAmAM Ave che. upAdhyAyajIno cukAdo eTale jANe sarvajJano cukAdo. eTale ja emanA samakAlika munivaroe teozrIne zrutakevalI' vizeSaNathI navAjyA che eTale ke "zAstronA sarvajJa arthAt zrutanA baLe kevalI. eno artha e ke sarvajJa jevuM padArthanuM svarUpa Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varNavI zakanArA. AvA upAdhyAyajI bhagavAne bAlyavayamAM (ATheka varSanI AsapAsa) dIkSita banIne vidyA prApta karavA mATe gujarAtamAM ucca koTinA vidvAnonA abhAve ke game te kAraNe gujarAta choDIne dUra - sudUra potAnA gurudeva sAthe kAzInA vidyAdhAmamAM javuM paDyuM hatuM ane tyAM chaye darzanano temaja vidyA-jJAnanI vividha zAkhAprazAkhAono AmUlacUla abhyAsa karyo. ane tenA upara teozrIe adbhuta prabhutva meLavyuM hatuM. ane vidvAnomAM SaDradarzanavettA' tarIke paMkAyA hatA. kAzInI rAjasabhAmAM eka mahAsamartha digagaja vidvAna - je ajaina hato -- tenI joDe aneka vidvAno ane adhikArI Adi samakSa zAstrArtha karI vijayanI varamALA paherI hatI. teozrInA agAdha pANDityathI mugdha thaIne kAzInareze teozrIne "nyAyavizAradA birudathI alaMkRta karyA hatA. te vakhate jaina saMskRtinA eka jyotidhara - jaina prajAnA eka sapUte - jaina dharmano ane gujarAtanI puNyabhUmino jayajayakAra vartAvyo hato ane jaina zAsananI zAna baDhAvI hatI. vividha vAmanA pAraMgata vidvAna jotAM AjanI daSTie kahIe to teozrIne becAra nahi paNa saMkhyAbaMdha viSayonA pIeca.DI. kahIe to te yathArtha bhASAnI dRSTie joIe to upAdhyAyajIe alpajJa ke vizeSajJa, bALa ke paMDita, sAkSara ke nirakSara, sAdhu ke saMsArI vyaktinA jJAnArjananI sulabhatA mATe, jaina dharmanI mULabhUta prAkRta bhASAmAM, e vakhatanI rASTrIya jevI gaNAtI saMskRta bhASAmAM temaja hindI gujarAtI bhASAbhASI prAntonI sAmAnya prajA mATe hindI gujarAtImAM vipula sAhityanuM sarjana karyuM che. (juo pariziSTa 2). eozrInI vANI sarvanayasaMmata gaNAya che. viSayanI daSTie joIe to emaNe Agama, tarka, nyAya, anekAMtavAda, tattvajJAna, sAhitya, alaMkAra, chaMda, yoga, adhyAtma, AcAra, cAritra, upadeza Adi aneka viSayo upara mArmika ane mahattvapUrNa rIte lakhyuM che. saMkhyAnI dRSTie joIe to emanI kRtionI saMkhyA aneka zabdathI nahi paNa seMkaDo' zabdothI jaNAvI zakAya tevI che. A kRtio bahudhA Agamika ane tArkika baMne prakAranI che. emAM keTalIka pUrNa, apUrNa baMne jAtanI che ane aneka katio anupalabdha che. pote zvetAmbara paraMparAnA hovA chatAM digambarAcAryakata grantha upara TIkA racI che. jaina munirAja hovA chatAM ajaina grantho upara TIkA racI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakyA che. A emanA sarvagrAhI pANDityano prakhara purAvo che. zailInI dRSTie joIe to emanI kRtio khaNDanAtmaka, pratipAdanAtmaka ane samanvayAtmaka che. upAdhyAyajInI upalabdha kRtionuM pUrNa yogyatA prApta karIne, pUrA parizramathI adhyayana karavAmAM Ave to, jaina Agama ke jaina tarkano lagabhaga saMpUrNa jJAtA banI zake. anekavidha viSayo upara mUlyavAna, atimahattvapUrNa seMkaDo kRtionA sarjako A dezamAM gaNyAgAMThyA pAkyA che, temAM upAdhyAyajIno niHzaMka samAveza thAya che. AvI virala zakti ane puNyAi koInA ja lalATe lakhAyelI hoya che. A zakti kharekhara ! sadgurukRpA, janmAntarano tejasvI jJAnasaMskAra ane sarasvatInuM sAkSAt meLaveluM varadAna, A triveNIsaMgamane AbhArI hatI. teozrI 'avadhAna'kAra (eTale buddhinI dhAraNAzaktinA camatkAro) paNa hatA. amadAvAdanA zrIsaMgha vacce ane bIjI vAra amadAvAdanA musalamAna sUbAnI rAjasabhAmAM A avadhAnanA prayogo karI batAvyA hatA. te joIne sahu Azcaryamugdha banyA hatA. mAnavInI buddhi-zaktino adbhuta paraco batAvI jaina dharma ane jaina sAdhunuM asAdhAraNa gaurava vadhAryuM hatuM. teozrInI ziSyasampatti alpasaMkhyaka hatI. aneka viSayonA talasparzI vidvAna chatAM navyanyAya'ne evo AtmasAt karyo hato ke, navyanyAyanA 'avatAra' lekhAyA hatA. A kAraNathI teo tArkikaziromaNi' tarIke vikhyAta thayA hatA. jaina saMghamAM navyanyAyanA A Adya vidvAna hatA. jaina siddhAnto ane tenA tyAgavairAgyapradhAna AcArone navyanyAyanA mAdhyama dvArA tarkabaddha karanAra mAtra, advitIya upAdhyAyajI ja hatA. emanuM antima avasAna gujarAtanA vaDodarA zaherathI 19 mAIla dUra AvelA prAcIna darbhAvatI, vartamAnamAM 'DabhoI' zaheramAM vi. saM. 1743mAM thayuM hatuM. Aje emanI dehAntabhUmi u52 eka bhavya smAraka UbhuM karavAmAM AvyuM che. jyAM emanI vi. saM. 1745mAM pratiSThA karelI pAdukA padharAvavAmAM AvI che. DabhoI e rIte baDabhAgI banyuM che. upAdhyAyajInA jIvananI ane teozrIne sparzatI bAbatonI alpa jhAMkhI karI. have prastuta pustaka aMge 'kaMIka' kahuM. prastuta pustaka aMge - AvA eka anokhA mahApuruSanI zruta ke sArasvata sevA ke tenI sAdhanA kevI UMDI ane vizALa hatI ? teozrInI janmadatta naisargika pratibhA kevI hatI ? nAnIzI mAnava jiMdagI, tyAgI jIvana, aneka pharajo ane javAbadArIothI saMkula jIvana chatAM, evI eka ja vyakti potAnI sarvatomukhI pratibhA ane agAdha Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidvattAnA virala yoge, sva-5ra kalyANArthe vividhalakSI sAhityanuM abhinava sarjana, prAcIna vicAronuM saMvardhana ane pramArjana vagere dvArA sAhityarAzino kevo umadA ane samRddha vAraso zrIsaMghane soMpatA gayA che; e badhI bAbatono sAmAnya khyAla jaina-ajaina vidvAnane Ave to sAruM ! e mATe prasiddha thayelI hamasamIkSAnI jema upAdhyAyajInA granthonI paNa paricaya sAthe samIkSA' pragaTa thAya tevuM kArya karavuM, evuM svapna lAMbA kALathI sevyuM hatuM. seveluM svapna sAkAra banaze ke kema ? e mArA jevA kamanasIba ane pramAdI mATe anizcita hatuM, eTale vicAryuM ke upAdhyAyajInA vipula sAhityanI sarvAgINa samIkSA tenA vividha abhyAsIo dvArA vividha rIte thAya to zuM khoTuM che ? UlaTuM savizeSa lAbhaprada ja che. kAraNa ke darekanI boddhika zakti, vicAradhoraNa, rajUAtanI kuzaLatA ane samIkSAnI laDhaNa sahunI nokhI nokhI hoya che. eTale A samIkSAnuM kArya mAhitInA saMgraha mATe devI "annapUrNA' jevA gaNAtA surata nivAsI jANItA vidvAna pro. zrI hIrAlAla rasikadAsa kApaDiyAne soMpavAmAM AvyuM. ane "samIkSAnA anukaraNa rUpe karavAnuM hovAthI lekhakanI icchAnusAra yazodohana' evuM abhidhAna rAkhyuM. paNa taiyAra thayeluM lakhANa joyA bAda lAgyuM ke teoe temAM "samIkSAne badale pradhAnatayA granthaparicaya ApavAnuM kArya karyuM che. AthI saMbhava che ke prastuta nAma tenA pUrNArthamAM baMdhabesatuM na lAge! ema chatAM teoe pariziSTAdi vividha aMgone joDavApUrvaka je kArya karyuM che te paNa ati upayogI ja thayuM che. ane A kArya sArI rIte pAra paDayuM che. ema sAnaMda noMdhavuM joIe ane ethI lekhaka mahAzaya dhanyavAdanA adhikArI bane te paNa svabhAvika ja che. prastuta granthanA be khaMDa pADavAmAM AvyA che. punaH bIjA khaMDanA cAra upakhaMDa pADavAmAM AvyA che jene dasa peTaprakaraNo vaDe zobhAvyA che. prathama khaMDamAM upAdhyAyajI zrImad yazovijayajInuM jIvanacaritra ane tene lagatI mAhitIo ApavAmAM AvI che. ane bIjA khaMDamAM temanuM kavana eTale ke temaNe vividha bhASAmAM je kaMI kahyuM - lakhyuM teno paricaya ApavAmAM Avyo che. A baMne khaMDo krAuna 16 pejInA rara phorma eTale 360 pRSThamAM mudrita thayA che. 23 mA phormathI pAMca pariziSTo zarU karavAmAM AvyAM che. je lagabhaga 10 phorma eTale ke 36 1thI paM15 eTale 155 pRSThamAM pUrNa thayAM che. antamAM jarUrI zuddhipatraka paNa ApavAmAM AvyuM che. granthanA prAraMbhamAM anekavidha mAhitI Apato vistRta upodaghAta ane vistRta viSayasUcI vagere joDavAmAM AvyAM che. A rIte A granthane Adhunika rUpa ApI upayogI banAvavAmAM Avyo che. AthI zraddhA che ke upAdhyAyajInI sAhityasevAnI vividhatA ane vizALatA jANavA mATe A grantha vividha rIte upayogI thaI paDaze Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane upAdhyAyajI pratyenA AdaramAnamAM vRddhi karAvaze ane eka virala ane tejasvI buddhipratibhAsaMpanna vyakti, apramatta bhAvanA rAkhI jJAnopAsanAno praca7 puruSArtha kare, sAthe sAthe sAmAjika ke dunyavI vahevAronAM AkarSaka pralobhanothI dUra rahe to zuM siddhi meLavI zake che ? te aMgenI jvalanta preraNA paNa ApaNane sahune A grantha ApI jaze. A granthanA vAcana dvArA vAcako teozrInA uttama sAhityanA sevana, sarjana ane vivardhananA kAryamAM cUnAdhikapaNe paNa pragati karaze to, A granthaprakAzananI vizeSa sArthakatA lekhAze. bAkI to jaina zrIsaMghanA sahakArathI upAdhyAyajI bhagavaMte karelA agaNya mahAna upakAronuM RNa seMkaDo varSa bAda paNa aMze adA karavAnuM kArya AvA grantho dvArA thaI rahyuM che. e ja jaina zrIsaMgha ke A saMsthA mATe eka moTI saMtoSAtmaka bAbata ane gauravAspada ghaTanA che. A prakAzana paNa saMjogavaza dutavilambitavRttanI jema thoDuM vilaMbe prakAzita thayuM che. paNa thayuM che e ja AnaMdajanaka che. A granthanI koI koI hakIkato, vadhu saMzodhana, vadhu vicAraNAo mAge tevI paNa che. paNa AvA prayatno cAlu raheze to, navI sUjha, hakIkato ane purAvAo maLatAM temAM sudhArA vadhArA thatA raheze. pariNAme saMpUrNa satya kAM to satyanI vadhu najIka pahoMcavAnuM thatuM raheze. vAcako, vidvAno A pustaka jarUra joI jAya ane vAMcyA bAda je kaMI jaNAvavA jevuM lAge te sUcita kare. prAcIna vizeSanAmonA aMtamAM bahumAnArthe zrI zabdano umero meM svecchAthI karyo che. - attamAM saMpAdana karatAM je kaMI kSatio mArAthI ke anyathI paNa rahI gaI hoya to kSamArthI chuM ane upAdhyAyajI bhagavaMtanA cutanI sevA karavAnA sAnukULa saMyogo zIdhra prApta thAya tevI zAsanadevane prArthanA karuM chuM. sthaLa muMbaI naminAtha jaina upAzraya, muni yazovijaya pAyadhunI saM. 2022 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukrama viSaya . 6-10 . . . . 1-4 pUAMka be vAta prakAzakIya nivedana saMpAdakIya nivedana .. upodghAta.......... 13-76 saMketasUcI. 7-74 vistRta viSayasUcI. 79-94 khaMDa 1H bAhya jIvananI rUparekhA . *******. 1-21 prakaraNa 1 gRhavAsa ...... prakaraNa 2 dIkSA ane prAthamika zikSaNa ..... prakaraNa 3 viziSTa abhyAsa.. prakaraNa 4 satkAra ane svargavAsa... 10-13 prakaraNa 5 prakIrNaka bAbato . . . . . . 14-21 khaMDa 2H yazakavana.. ... 22-256 upakhaMDa 1: sArvajanIna yAne lAkSaNika sAhitya ............ 22-17 upakhaMDa 2-4 dhArmika sAhitya ......... 28-256 upakhaMDa 2: lalita sAhitya ......... ...... 28-93 prakaraNa 1 "bhakti sAhitya stuti, stotro, stavano, pado ane gIto) 28-72 prakaraNa 2 caritro ane dharmakathA .. 73-86 prakaraNa 3 aupadezika sAhitya . ........ 87-93 upakhaMDa 3H dArzanika sAhitya . . . . 94-249 prakaraNa 1 jJAnamImAMsA ........... . . . . . 94-99 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 nyAya ane tarkazAstra prakaraNa 3 padArthaparAmarza yAne dravyavicAraNA . prakaraNa 4 paramatasamIkSA .. prakaraNa 5 paramatasamIkSA (cAlu) prakaraNa 6 adhyAtma . prakaraNa 7 jIvanazodhana upakhaMDa 4 : prakIrNaka yAne avaziSTa sAhitya pAMca pariziSTo 12 pariziSTa 1 kRtikalApa pariziSTa 2 nyAyAcArya yazovijayajIgaNinA kRtikalApanuM bhASAdITha vargIkaraNa nAmonAM samIkaraNo pariziSTa 3 granthakAronI sUcI pariziSTa 4 grantho ane lekhonI sUcI pariziSTa 5 prakIrNaka vizeSanAmo 100-125 126-144 145-161 162-196 197-212 213-249 250256 257 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upoddaghAta prastAva - tA. 5-8-parane roja mAre prasaMgopAtta vaDodarA javAnuM thayuM. rAtre koThIpoLanA upAzraye huM gayo to tyAM jainAcArya zrI vijayadharmasUrijI ane emanA ziSyasamudAya samakSa jaina saMskRta sAhityano ItihAsa taiyAra karavAnI vAta nIkaLI. eno vizeSa vicAra karavAnuM kAma bIjA divasanI savAra upara rakhAyuM. e mujaba huM munizrI yazovijayajIne -- zrI vijayadharmasUrijInA ziSyavaryane maLyo e veLA emaNe kahyuMH rAtanI vAta AgaLa calAvIe te pUrve mArI e utkaTa bhAvanA che ke nyAyavizArada nyAyAcArya upAdhyAyajI yazovijayajIgaNinAM jIvana ane kavanano sAmAnya janatAne bodha thAya tevuM pustaka tamAre taiyAra karavuM. meM hA pADI ane enuM prakAzana DabhoInI eka saMsthA kare evo prabaMdha lagabhaga karAyo paNa kharo paraMtu e vAta sakriya banI na zakI. kAlAntare I. sa. 1956nA mArcamAM mAre prAjhika ane parIkSaka tarIke amadAvAda javAnuM ane uparyukta munizrIne maLavAnuM thayuM. emanI vidAya letI veLA emaNe mane kahyuM tamane kAma soMpavAnuM che, karazo? meM tarata ja hA pADI. e samaye mane khabara na hatI ke teo mane prastuta pustaka taiyAra karavAnuM sUcave che. huM ahIM (surata) pAcho Avyo tyAra bAda emaNe A bAbatanI mArI sAthenI vATAghATa emanA gurudeva vijayadharmasUrijI dvArA calAvI. e sUrijI cAturmAsArthe jeTha suda dasame tA. 18-6-56nA roja ahIM padhAryA. e ja divase emaNe mane vadhAmaNI ApI ke yazovijayajIe tamane kAma soMpAvavAnuM nakkI karyuM che. yogyatA - nyAyAcArya' yazovijayagaNi jevA dhuraMdhara sAkSaranI ane temAMya navyanyAyathI jaTila banelI kRtionuM paNa talasparzI parizIlana karavAnuM kArya 1. AkAzavANI (All India Radio)nA vaDodarA kendra uparathI "rakSAbaMdhananuM parva nAmanuM mAruM vaktavya mAre rajU karavAnuM hoI huM tyAM gayo hato. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 mahAduSkara che ema jANavA chatAM meM e taiyAra karavA hAma bhIDI, kemake A dizAmAM meM thoDuMka paNa kArya karyuM hatuM. yojanA - mAre kaI paddhatie A pustaka taiyAra karavuM tenI gaDamathala mArA manamAM tA. 7-7-56ne roja karAra thayA bAda thavA lAgI. mane nIce mujabano prazna phuryo: nyAyAcArye saMskRta, pAIya (prAkRta), gujarAtI keTalIka vAra mAravADInI chAMTavALI) ane 'hindI ema caccAra bhASAmAM vividha viSayanI kRtio racI che. to zuM mAre emanI kRtionA bhASAdITha cAra varga pADavA ke bhASAnI bAbatane gauNa gaNI viSayadITha kRtiono saLaMga paricaya Apavo ? bIjo vikalpa svIkAruM to e prazna udbhavyo ke bhASAo mATe kayo krama rAkhavo? zuM saMskRta kRtione sthAna ApyA bAda pAiya, gujarAtI ane hindI e krame kRtio vicAravI? viSayo mATe kayo krama rAkhavo e prazna paNa upasthita thayo. sArvajanIna arthAt asAMpradAyika yAne lAkSaNika sAhityane prathama sthAna ApavuM ke dhArmika sAhityane ? A badhA praznono toDa meM evo kADhyo ke bhASAnI bAbatane gauNa gaNI lAkSaNika sAhityane prathama sthAna ApI saMskRta, pAIya, gujarAtI ane hindI ema bhASAnA krame mAre A pustaka taiyAra karavuM. dhArmika sAhityane meM traNa vargamAM vibhakta karyuM che : (1) lalita sAhitya, (2) dArzanika sAhitya ane (3) prakIrNaka kiMvA avaziSTa sAhitya, lalita sAhityamAM dArzanika sAhityanI apekSAe sAMpradAyikatAnI mAtrA ochI hovAthI meM e sAhityane prathama sthAna ApyuM che ane e ja vivaphA anusAra meM A lalita sAhityamAM stuti - stotrAdirUpa bhakti-sAhityane sauthI agrasthAna ApI tyAra bAda e lalita sAhityanA bAkInA nimnalikhita be peTAvarganI vAta hAtha dharI che ---- 1. A bhASAno ullekha na karatAM "banArasIdAsane uttara ApatAM vrajabhASAmAM tema karyuM hovAnuM paM. zrIdhuraMdharavijayagaNie potAnA lekha pR. 29)mAM kahyuM che ane pR. 29-30mAM evo nirdeza karyo che ke "padyamAM sthaLe sthaLe rAjasthAnI bhASAnI jhalaka Ave che." emano uparyukta lekha nyA. ya mR.mAM "pUjya upAdhyAyajI mahArAja zrI yazovijayajI mahArAjanA granthonuM adhyayana'nA nAmathI chapAyo che. 2. A bAbata meM jainAcArya zrI vijayapratApasUrijI AgaLa rajU karI emano mata pUchaDyo to meM karelA nirNaya sAthe eo saMmata thatA jaNAyA ane ethI mane AnaMda thayo. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) caritro. (2) aupadezika sAhitya. dArzanika sAhityanA meM cha varga pADyA che. koI paNa mAnavI to zuM paNa. koI paNa jIva - adhamamAM adhama koTino jIva sudhdhAM jJAnathI sarvathA rahita nathI. pachI bhalene e jJAna mithyAjJAna hoya - samyajJAna na hoya. A prakAranA jaina maMtavyane lakSyamAM rAkhI meM jJAnamImAMsAthI dArzanika sAhityanI zarUAta karI che. jJAnImAM vivekabuddhi hovI ghaTe eTale ke eNe nyAyapurassara vicAraNA karavI ghaTe. A mATe ene pramANAdirUpa nyAyano bodha Avazyaka che, eTale meM bIjA varga tarIke nyAyano paricaya Apyo che. nyAyano upayoga tattvajJAna mATe karAya e svAbhAvika che, eTale nyAya pachI meM tattvajJAnano vicAra karyo che. tattvajJAnanuM phaLa paramatasamIkSA che eTale enI cothA varga tarIke meM rajUAta karI che, vAdavivAdanI jALamAM sapaDAI rahetAM krodhAdi kaSAyanA nivAraNArthe adhyAtmanI - yoganI dizA grahaNa karavI ghaTe. enA bodhathI - yathArtha pAlanathI jIvanazodhana mATe avakAza maLe. AthI meM A krame A adhyAtma ane jIvanazodhana e be varganI yojanA karI che. lalita sAhityanA traNa peTAvargamAMnA ane dArzanika sAhityanA cha peTAvargamAMnA granthone kayA krame rajU karavA e paNa eka prazna nimnalikhita kAraNone laIne upasthita thayo hato : (1) yazovijayagaNie racelA tamAma grantho maLatA nathI eTaluM ja nahi, parata je maLe che temAM paNa keTalAka apUrNa che. Ama emanA granthonA traNa prakAra paDe che : (1) sarvAMze upalabdha, (2) aMzataH upalabdha ane (3) sarvAza anupalabdha. (2) keTalAka granthono viSaya sarvasAdhAraNa che to keTalAkano enA karatAM ocho vyApaka ane eTale aMze viziSTa che. (3) saMskRta ane pAiyamAM grantho racAyA bAda ghaNAkharA gujarAtI grantho racAyA hoya ema lAge che. A paristhitimAM meM nimnalikhita niyamo yojI A praznano ukela karyo che: (1) upalabdha granthone sarvAza anupalabdha karatAM prathama sthAna ApavuM. 3. (1) jJAnamImAMsA, (2) nyAya, (3) padArthaparAmarza (tattvajJAna), hajI paramatasamIkSA, (5) adhyAtma ane (6) jIvanazodhana. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) saMpUrNa upalabdha granthone aMzataH upalabdha grantho karatAM paheluM sthAna ApavuM. (3) sarvasAdhAraNa viSayane lagatA granthone viziSTa viSayanA arthAt vyApakatAnI daSTie UtaratI koTinA pranyo karatAM agrasthAna ApavuM. (4) saMskRta ane pAiyamAM racAyelA granthone sthAna ApyA bAda gujarAtI ane hindI granthono paricaya Apavo. nyAyAcAryanA pranthonuM viSayadITha vargIkaraNa karatI veLA koI koI granthano viSaya zo gaNavo e bAbata aMtima nirNaya karavAnuM kArya mUMjhavaNabharyuM thaI paDyuM hovAthI enI meM kAmacalAu vyavasthA karI che. viSayano to nirNaya thayo hoya paraMtu eka ja viSayanA vividha granthone kayA krame rajU karavA e paNa prazna upasthita thayo hato. khAsa karIne nyAyaviSayaka grantho mATe A vicAraNA karavI paDI che. dA. ta. anekAntavyavasthAne saptabhaMgIna pradIpanI pUrve sthAna ApavuM ke saptabhaMgItaraMgiNI pachI? vibhAjana -meM samagra pustakane be khaMDamAM vibhakta karyuM che. prathama khaMDamAM meM nyAyAcAryanuM bAhya - dhULa jIvana AlekhyuM che ane tema karavA mATe meM e gaNinA potAnA ullekho temaja sujasaveli ane aitihAsika vastrapaTa jevAM sAdhanono upayoga karyo che. dvitIya khaMDamAM meM A gaNivaryanA AMtarika - sUkSma jIvanane - emanI sAhityika pravRttine sthAna ApyuM che ane e ja viSaya A pustakano mahatvano ane mukhya aMza hoI eno moTo bhAga roke che. A uparathI meM prathama khaMDanuM nAma "bAhya jIvananI rUparekhA" ane dvitIya khaMDanuM nAma "yaza kavana" rAkhyuM che. vizeSamAM meM dvitIya khaMDane nIce mujabanA cAra upakhaMDomAM vibhakta karyo che: (1) sArvajanIna yAne lAkSaNika sAhitya (2) lalita sAhitya. (3) dArzanika sAhitya. (4) prakIrNaka kiMvA avaziSTa sAhitya. A paikI prathama ane caturtha upakhaMDa akhaMDa che jyAre e sivAyanA bAkInA benA traNa prakaraNo ane sAta prakaraNo ema anukrame avAMtara vibhAgo che. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 pAMca pariziSTa - prastuta pustaka jevA mATe emAM noMdhAyelAM vizeSanAmonA granthakAra, grantha ane prakIrNaka ema traNa varga pADI traNa pariziSTo apAya e sAmAnya ghaTanAne temaja bhASAne gauNa gaNI A pustaka racAyuM hovAthI upAdhyAyajIe kaI bhASAmAM keTalI ane kaI kaI kRti racI che te tAravavAnuM bAkI rahetuM hovAthI e bAbata meM eka svataMtra pariziSTa dvArA rajU karI che. Ama A pustakanA aMtamAM cAra pariziSTo che. e uparAMta nyAyAcAryanA samagra kRtikalApanI mahattvanI vigato temaja keTalAMka vargIkaraNa sahita eka sUcI ApI che. ene prathama pariziSTa tarIke meM ahIM sthAna ApyuM che. A pAMca pariziSTa uparAMta mukhya mukhya viSayomAMnA peTAviSayonI - muddAonI eka sUcIrUpa pariziSTa yojI zakAya tema hovA chatAM pustakanAM pRSThonI maryAdAnuM ullaMghana na thAya te mATe meM e vAta jatI karI che. paricaya - "yazodohana" eTale yazovijayagaNinI kRtiono niSkarSa ane e dvArA enuM mUlyAMkana. A kArya thaI zake te mATe emanI maulika temaja vivaraNAtmaka kRtionAM bAhya temaja AMtarika svarUpano paricaya Avazyaka hoI meM e yathAmati Apyo che. grantha samajavAmAM granthakArano paricaya sahAyaka thaI paDe tema hovAthI meM A yazovijayagaNino mULa lekhaka temaja vivaraNakAra ema ubhaya svarUpe paricaya Apyo che, joke e emanI kRtionA paricayanI apekSAe gauNa vastu che. A be prakAranA paricaya uparAMta yazovijayagaNinI kRtio upara emanA sivAya je anya mahAnubhAvoe saMskRtamAM vivaraNa racyuM che temano paricaya temaja e yazovijayagaNinI kRtionuM je anya janoe gujarAtI jevI prAdezika bhASAmAM bhASAntara ke vivecana karyuM che temano paricaya ApavAnuM kArya meM karyuM nathI; bAkI meM emano nAmollekha to karyo che. enAM kAraNo nIce mujaba che : (1) nyAyAcAryanA granthonA vivaraNakAro, bhASAMtarakartAo ane vivecakono paricaya e kaMI A pustakanuM mukhya-mahattvanuM aMga nathI. (2) prastuta pustaka mATe nakkI karAyelA parimANane vaLagI rahI. vivaraNakAra, bhASAMtarakartA ane vivecakano paricaya ApavAnuM mAre mATe zakya na hatuM. (3) saMskRtamAM vivaraNa racanAra viSe meM eka yA bIjA svarUpe keTalIka bAbatono ullekha jaina saMskRta sAhityano ItihAsa nAmanA mArA pustakamAM karyo che eTale enuM punarAvartana jarUrI na gaNAya. e pustakamAM meM yazovijayagaNinI acAnya saMskRta kRtionI rUparekhA AlekhI che. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 mUlyAMkana praNayananA hetuo - koI paNa kArya koI ne koI kAraNane AbhArI hoya che. granthanA praNayanarUpa kAryane paNa A niyama lAgu paDe che. Ama hoI nyAyAcAryanI kRtio A dRSTie tapAsatAM enA praNayananA vividha hetuo jaNAya che : (1) AtmArthInuM hita - A hetu gurutattaviNicchayanA Adya padyamAM darzAvAyo che. prastuta padya nIce mujaba che: "paNamiya pAsajiNaM(NiM)daM saMkhesarasaMThiyaM mahAbhAgaM / attaTThANa hiaTThA gurutattaviNicchayaM vucchaM // 1 // " (ra) paropakAra - A hetuthI narahasyanI racanA karAI che ema eno prAraMbhika bhAga jotAM jaNAya che. prastuta ullekha nIce pramANe che : "aindrazreNinataM natvA vIraM tattvArthadazinam / paropakRtaye brUmo rahasyaM nayagocaram // 1 // " AtmArthI upara upakAra karavA mATe dravya-anuyoga-vicAra racAyo che ema enA nIce mujabanA Adya padyagata ullekha uparathI jaNAya che : "zrIguru jItavijaya mana dharI, zrInayavijaya suguru AdarI AtmaarathI nai upakAra karuM dravya-anuyoga-vicAra - 1" 3) vinoda - nayopadeza A hetuthI racAyo che ema enuM nimnalikhita padya jotAM jaNAya che : "aindradhAma hRdi smRtvA natvA gurupadAmbujam / noveza: ghaDyAM vinovAya vidIyate che ? " tirRnvayoktinI racanA enA Adya padyamAM sucavAyA mujaba taiyAyikonA ane zAbdikonA matane vinoda maLe e irAde karAI che. A padya nIce pramANe che : "aindravrajAbhyarcitapAdapadmaM sumerudhIraM praNipatya vIram / vadAmi naiyAyika-zAbdikAnAM manovinodAya tiGanvayoktim // 1 // " (4) kautuka - vAhaNa-samudra saMvAda nAmanI kRti kautukArye racyAnuM kartAe kahyuM Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 che. AnA samarthanArthe huM A kRtinuM Adya padya atra rajU karuM chuM H zrInavakhaMDa akhaMDa guNa navamI pAsa bhagavaMta karasyuM kautuka kAraNe vAhaNa-samudravRttAnta. - 1" (5) abhyarthanA - grantha racavAno eka hetu ziSya jevAnI amuka viSayanI jijJAsA tRpta karavA mATe tenI taraphathI karAyelI abhyarthanA che. AvA hetune nyAya ApavA nyAyAcArye koI kRti racI che kharI ? nAmakaraNa - ApaNA A dezamAM - "bhAratavarSamAM prAcIna samayamAM evI keTalIka kRtio racAI che ke jenAM nAma enA praNetAoe darzAvyAM nathI. e nAmo to AgaLa upara e kRtionA vivaraNakAroe athavA to avataraNa ApatI veLA ke anya koI kAraNasara eno ullekha karatI veLA tema karanAre yojyAM che. kAlAMtare kRtinuM nAma kata darzAve evI aneka kRtio racAI che. prastutamAM ApaNe yazovijayagaNinI kRtiono vicAra karIzuM to emanI keTalIka saMskRta temaja pAipa kRtiono nAmanirdeza emaNe jAte karyo che. yazovijayagaNinI ghaNIkharI saMskRta ane pAiya kRtinAM nAmano aMtya aMza emanA purogAmI jaina ke ajaina ke baMne dharmanA pratthakAronA granthomAM najare paDe che. A hakIkata huM nIce mujaba darzAvuM chuM: aMtya aMza 1. arNava 2. aSTaka 3. Aloka yazovijayagaNinI kRti jJAnArNava, vAdArNava aSTaka dravyaloka, nyAyAloka purogAmInI kRti jJAnArNava kiMvA yogapradIpa aSTaka (hAribhadrIya) pramANanayatattvAlaka, dhvanyAloka bhAmahakRta) 4. ukti 5. upadeza 6. upaniSad siDanvayokti adhyAtmopadeza, nayopadeza adhyAtmopaniSad AcAropadeza adhyAtmopaniSad kiMvA yogazAstra kAvyakalpalatA 7. kalpalatA vairAgyakalpalatA, syAdvAda kalpalatA nyAyakhaDakhAdya 8. khaDakhAdya khaDakhar3akhAdya (zrIharSakRta) Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. khyAti AtmakhyAti AtmakhyAti (samayasAra pAhuDanI amRtacandrasUri kRta TIkA) 10. caturvizatikA aindrastuticaturvizatikA stuticaturvizatikA (zobhanamunikRta) 11. taraMgiNI nayAmRtataraMgiNI, zRMgAravairAgyataraMgiNI, saptabhaMgItaraMgiNI. | tridazataraMgiNI 12. tarkabhASA jainatarkabhASA tarkabhASA (kezavamizrakRta), tarkabhASA prajJAkaraguptakRta) 13. dalana AdhyAtmikamatadalanA aMcalamatadalana 14. dIpikA yogadIpikA tarkarahasyadIpikA 15. dvAaizikA. dvatriziddhAtrizikA dvatrizaddhAtrizikA siddhasenIya) 16. nirNaya vedAntanirNaya SaDradarzananirNaya, lokatattvanirNaya 17. paMcaviMzatikA paramajyoti paMcaviMzatikA, ratnAkarapaMcaviMzatikA paramAtmapaMcaviMzatikA 18. parizuddhi mArga parizuddhi tAtparyaparizuddhi 19. pariSkAra siddhAntarkapariSkAra 20. parIkSA adhyAtmamataparIkSA AptaparIkSA, dharmaparIkSA devadharmaparIkSA, dharmaparIkSA (amitagatikRta) 21. prakaraNa zaThaprakaraNa ziaucaprakaraNa sAmAcArIprakaraNa (umAsvAtikRta) 22. pradIpa nayapradIpa AcApradIpa 23. praveza anekAntapraveza anekAntavAdapraveza (hAribhadrIya) 24. bindu adhyAtmabindu, jJAnabindu, dharmabindu, yogabindu, nyAyabindu, vicArabindu tattvabindu (vAcaspati mizrakRta), hetubindu, nyAyabindu, siddhAntabindu (madhusUdanakRta) 25. maMjUSA syAdvAdamaMjUSA nyAyArthamaMjUSA Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26. mAlA prameyamAlA, vAdamAlA uvaesamAlA, puThThamAlA 27. rati vairAgyarati prazamarati (umAsvAtikRta) 28. rahasya upadezarahasya, na rahasya, siddhAntarahasya, kiraNA bhASArahasya, pramArahasya, valIprakAzarahasya (mathurAsyAdvAdarahasya nAtha kRta) 29. vAda maMgalavAda, vidhivAda vyutpattivAda, zaktivAda (gadAdharakRta) 30. vinizcaya gurutattvavinizcaya nyAyavinizcaya 31. vilAsa jazavilAsa nalavilAsa, yaduvilAsa raghuvilAsa (rAmacandrakRta nATako) 32. vyavasthA anekAntavyavasthA padavyavasthA (vimalakIrtikRta) 33. zataka pratimAzataka, samAdhizataka, zataka, kAlazataka, sAmyazataka nItizataka ItyAdi 34. samuccaya yatilakSaNasamuccaya zAstravArtAsamuccaya, paDradarzanasamuccaya, pramANa samuccaya ( dinAgakRta) 35. sarvasva vedAntavivekasarvasva alaMkArasarvasva 36. sAra adhyAtmasAra, jJAnasAra samayasAra, pavayaNasAra, niyamasAra A uparathI joI zakAze ke "rahasyathI aMkita kRtio sauthI vizeSa che. evI 108 kRtio racavAnI icchA yazovijayagaNie darzAvI che. e jotAM bIjI paNa rahasyAMkita kRtio emaNe racI hoya to nA nahi. ahIM mane e prazna slare che ke yazovijayagaNie upara mujabanI abhilASA kema sevI haze ? Ano sacoTa uttara to huM atyAre ApI zakuM tema nathI paraMtu e saMbaMdhamAM huM e kalpanA karuM chuM ke yazovijayagaNie potAnA kAzInA nivAsa daramyAna ke anyatra nimnalikhita ajaina rahasyAMkita kRtio jevI kRtinAM kaMI nahi to nAma paNa sAMbhaLyAM ja hoI e uparathI rahasyAMkita puSkaLa kRtio racavA eo prerAyA hazeH kiraNAvalI prakAzarahasya, tattvaciMtAmaNirahasya, tattvaciMtAmaNyAlokarahasya, dIdhitirahasya, nyAyalIlAvatI prakAzarahasya, bauddhadhikkArarahasya, guNarahasya ane Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAyarahasya. chellI be kRtio rAmabhadra sArvabhaume lagabhaga vi. saM. 1730mAM racI che jyAre bAkInI kRti mathurAnAtha tarkavAgIze la. vi. saM. 16 2pamAM racI che. vivaraNAtmaka sAhitya - yazovijayagaNinA granthonA be varga pADI zakAya : (1) maulika ane (2) vivaraNAtmaka. A gaNie potAnA ja granthonA spaSTIkaraNArthe vRtti, vivRti, vivaraNa ke TIkAnA temaja vArtika, TabbA ke bAlAvabodhanA nAme oLakhAvAtuM sAhitya racyuM che eTaluM ja nahi, paraMtu keTalAye anyakartaka grantho mATe paNa tema karyuM che. AthI emanA vivaraNAtmaka sAhityanA be varga paDe che : (1) svapajJa vivaraNo ane (2) anyakartaka granthonAM vivaraNo. prathama varganA be upavarga sUcavAya tema che : (a) saMskRtamAM racAyelAM vivaraNo ane (A) gujarAtI jevI prAdezika bhASAmAM racAyelAM vivaraNo ke jene sAmAnya rIte bAlAvabodha' ke "Tabbo kahe che. Ama traNa prakAranuM vivaraNAtmaka sAhitya sarjAyuM che. (1) svopajJa saMskRta upalabdha sAhitya A nimnalikhita granthone lagatuM che: ajajhappamayapariphakhA, AdhyAtmikamatakhaMDana, ArAdhaka-virAdhaka-caturbhagI, uvae rahasya, aindrastuti, kUvadintavisaIkaraNa, gurutattaviNicchaya, jJAnasAra, jJAnArNava, dravyaloka, dvArjizaddhAtrizikA, dhammapariphakhA, nayopadeza, pratimAzataka, bhAsArahassa, vIrastava (nyAyakhaMDakhAdya) ane sAmAyArIpayaraNa. (2) svopanna gujarAtI upalabdha sAhitya A aMgenI kRtio nIce mujaba che : ajajhaSyamayaparikhA, jJAnasAra, doDha so gAthAnuM hUMDInuM stavana, dravyaanuyoga-vicAra, saMyamazreNivicArasajhAya), samakitanAM cha sthAnanI copAI, savA so gAthAnuM stavana ane sADI traNa so gAthAnuM stavana. (3) anyakartaka granthonAM saMskRta vivaraNo Ane lagatA anyakartaka grantho nIce pramANe che : 1. AnA upara avacUrNi che. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaMkAracUDAmaNi, aSTasahasrI, utpAdAdisiddhiprakaraNa, kammapaDa, kAvyaprakAza, chandracUDAmaNi, jogavIsiyA, tattvArthasUtra, tattvAloka, dharmasaMgraha, yogasUtra, vItarAgastotra, zAstravArtAsamuccaya, SoDazaka, siddhAntamaMjarI ane syAdvAdamaMjarI. atra nimnalikhita grantho abhipreta che : vivaraNa tattvaviveka 23 AnaMdaghanacovIsI, tattvArthasUtra ane paMcaniyaMThIsaMgahaNI vivaraNonAM viziSTa nAmo - yazovijayagaNie potAnA keTalAka granthonAM vivaraNonAM viziSTa nAmo yojyAM che. AvAM nAmo temaja e kayA kayA granthane aMge che e bAbata huM nIce mujaba sUcavuM chuM : mentha nayAmRtaraMgiNI yogadIpikA vicArabindu (4) anyakartRka granthonAM gujarAtI vivaraNo kUvadiDhannavisaika2Na nayopadeza SoDazaka dhammaparikhA zAstravArtAsamuccaya syAdvAdamaMjarI keTalAka nyAyakhaMDakhAdyane mahAvIrastavanI TIkA gaNe che. syAdvAdakalpalatA syAdvAdamaMjUSA yazovijayagaNinAM upalabdha vivaraNAtmaka sAhityanA vihaMgAvalokana uparathI nIce mujabanI bAbato huM tAravuM chuM: (1) emanA ekeeka saMskRta ke pAiya, gujarAtI ke hindI grantha upara eka yA bIjI bhASAmAM svopajJa vivaraNa nathI. (2) emanA nimnalikhita saMskRta grantho svopajJa saMskRta vivaraNa vinAnA che : 1. AnA u52 moTI ane nAnI ema be vRtti che. 2. AnA upara laghu, madhyama ane bRhat ema traNa TIkA che. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 adhyAtmabindu nayarahasya vijayaprabhasUrikSAmaNakaadhyAtmasAra nyAyabindu vijJaptipatra adhyAtmopadeza. nyAyAloka vijayaprabhasUrisvAdhyAya adhyAtmopaniSad paramajyoti : vidhivAda anekAntapraveza paMcaviMzatikA viSayatAvAda anekAntavyavasthA paramAtmapaMcavizatikA vedAntanirNaya AtmakhyAti pramArahasya vedAntaviveka ArSabhIyacarita prameyamAlA vairAgvakalpalatA AlokahetutAvAda maMgalavAda vairAgyarati jainatarkabhASA mArgaparizuddhi zaThaprakaraNa jJAnabindu vAdamAlA (traNa). saptabhaMgItaraMgiNI siDanvayokti vAdarahasya siddhAMtatarkapariSkAra devadharmaparIkSA vAdArNava stotro (keTalAMka) jainatarkabhASA upara gujarAtImAM bAlAvabodha hovAnuM manAya che. (3) yazovijayagaNie nava pAiya kRti racI che. emAM jailakakhaNasamuccaya ane siriyujjaleha nAmanI be ja kRti svopajJa vivaraNathI vibhUSita nathI. (4) yazovijayagaNinI nimnalikhita gujarAtI kRtio svopajJa vivaraNathI alaMkRta nathI: keTalIka sajhAyo, keTalAMka stavano, gIto ane pado, zrIpAla rAjAno ane jaMbUsvAmIno rAsa, vAhaNa-samudra-saMvAda ane hariyALI. (5) yazovijayagaNie je ATha (7) hindI kRtio racI che te paikI eke upara koI paNa bhASAmAM vivaraNa nathI. (6) sAta pAThaya kRtionAM saMskRtamAM vivaraNa che paraMtu koI paNa kRti upara - khuda pAiya kRti upara paNa pAiyamAM vivaraNa nathI. (7) koI paNa kRti upara hindImAM vivaraNa nathI. (8) eka paNa vivaraNa padyAtmaka nathI. saTIka granthonI TIkA - yazovijayagaNie nimnalikhita grantho upara emanA purogAmIonI - jaina munivaronI TIkA hovA chatAM TIkA racI che : Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 (1) alaMkAracUDAmaNi, (2) utpAdAdisiddhiprakaraNa, (3) kammapayaDa, (4) kAvyaprakAza, (5) tattvArthasUtra, (6) vItarAgastotra, (7) zAstravArtAsamuccaya ane (8) SoDazakaprakaraNa. trisUtyAloka ane siddhAntamaMjarI upara yazovijayagaNinI pUrve koIe TIkA racI che ke nahi te jANavuM bAkI rahe che eTale e be nAma meM u52 gaNAvyAM nathI. svAdvAdamaMjUSA e mukhyatayA syAdvAdamaMjarInI TIkA hoI eno paNa huM ullekha karato nathI. TIkA hovA chatAM TIkA racAya to te mATe koI sabaLa kAraNa hovuM joIe. (a) lAkSaNika sAhityano parAmarza lAkSaNika sAhityamAM phALo - lAkSaNika sAhityanAM vividha aMgo che. jemake (1) vyAkaraNa, (2) koza, (3) chanduHzAstra, (4) alaMkA2zAstra yAne kAvyazAstra, (5) nATyazAstra, (6) saMgIta, (7) kAmazAstra, (8) citrakaLA, (9) sthApatya, (10) mudrAzAstra, (11) gaNita, (12) nimittazAstra, (13) vaidyaka, (14) pAkazAstra, (15) vijJAna ane (16) nIti. A soLa aMgo paikI pahelA, trIjA, cothA, bAramA ane soLamA aMgane bAda karatAM bAkInAM agiyAra aMgane lagatI koI maulika kRti ke koI jaina ke ajjaina kRtinA vivaraNarUpa kRti upAdhyAyajIe racI hoya ema jaNAtuM nathI. emaNe eke vyAkaraNa racyuM nathI ke koInA paNa jaina ke ajjainanA vyAkaraNa upara vRtti racI nathI. bAkI vyAkaraNa saMbaMdhI keTalIka mAhitI pUrI pADatI tiGanvayokti nAmanI eka kRti racI che paNa e pUrepUrI hajI sudhI to maLI AvI nathI. e eka ajaina kRtinuM smaraNa karAve che. upAdhyAyajIe koI chandaHzAstra racyuM nathI paraMtu haima chandazUDAmaNinI TIkA racI hoya ema lAge che eno hajI sudhI to patto ja kyAM che ? upAdhyAyajIe kAvyazAstrane aMge eke svataMtra kRti racI nathI. emaNe kAvyaprakAza nAmanI eka ajaina temaja bahumAM bahu be jaina kRti upara nAme alaMkAracUDAmaNi ane kAvyakalpalatA upara vRtti racI che. A traNa vRtti paikI pahelI pUrepUrI adyApi maLI AvI nathI. bIjI be paikI haima alaMkAracUDAmaNinI vRtti 1. AnA upa2 'li..' hemacandrasUrie viveka racyo che. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anupalabdha che jyAre amaracandrasUrita kAvyakalpalatAnI vRtti emaNe racI che ke emanA koI nAmarAzie teno nirNaya karavo bAkI rahe che. game tema paNa yazovijayagaNinA kAvyazAstrane aMgenA arpaNanI jhAMkhI e zAstranA keTalAka muddAo emaNe prasaMgopAtta carcA che te uparathI jANI zakAya che. ethI meM A bAbata "kAvyazAstrI yazovijayagaNi" nAmanA mArA lekhamAM vicArI che. nimittazAstrane lagatI eka kRti nAme phalAphalaviSayaka praznapatra A yazovijayagaNinI ja racanA che ke e koIkanI kRtinI emaNe nakala utArI che teno nirNaya karavo bAkI rahe che. vajasenanA ziSya hari (hariSaNIkRta kapUraprakaranI TIkA prastuta yazovijayagaNinI kRti che ke kema e eka prazna che. Ama lAkSaNika sAhityanAM bahumAM bahu pAMca aMga paratve yazovijayagaNie keTaluMka sAhitya racyuM che. temAM vyAkaraNaviSayaka kRti svataMtra che kharI paNa te apUrNa maLI che eTale vyAkaraNa pUratuM mUlyAMkana kevI rIte thAya ? chaMdane aMge koI maulika racanA yazovijayagaNie karI nathI eTaluM ja nahi paNa emaNe chandazUDAmaNinI je vRtti racyAnuM manAya che te vivaraNAtmaka kRtino patto ja nathI eTale chandazAstranA saMbaMdhamAM to sarvAze mauna sevavA jevuM che. bAkI emanuM vividha chaMdo upara - keTalAka apracalita chaMdo upara paNa prabhutva che e to aindrastuti ItyAdi emanI kRtio jotAM jaNAya che. kAvyazAstrane lagatI eke maulika racanA yazovijayagaNie karI nathI ane bahumAM bahu je traNa vivaraNAtmaka kRti racI che te paikI ekanI anupalabdhi bIjInI apUrNatA ane trIjIne lagatI zaMkAzIlatA vicAratAM enuM mUlyAMkana paNa atyAre to mAMDI ja vALavAnuM rahe che. nimittazAstrane lagatI kRti emanI che ke nahi e prazna che ane e emanI ja hoya to e kAMI khAsa mahattvanI nathI. nItizAstra paratve yazovijayagaNinI koI maulika racanA maLI AvI nathI. prasaMgopAtta racAyelAM subhASito upAdhyAyajInI keTalIka kRtimAM maLe che kharAM. kapUraprakaranI TIkA emaNe ja racI hoya topaNa e adyApi amudrita che eTale enI hAthapothI mane jovA maLe to huM A viSaya carcA zakuM. 1. A lekha "jai. sa. pra." (va. 22, e. 3-4)mAM eka ja hapta chapAyo che. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 sAhityanAM svarUpo - sAhityanA gadyAtmaka ane padyAtmaka ema je be vibhAgo paDAya che temAMnA padyAtmaka sAhityano sAhityanAM svarUponI dRSTie vicAra karI zakAya evI puSkaLa sAmagrI lalita sAhitya pUrI to pADe che, kemake emAM je stavana, sajjhAya, stotra, pada, gIta, mahAkAvya, rUpaka kathA, caritra ityAdine lagatI kRtio che. te sAhityanAM svarUpo che. eno vicAra ahIM na karatAM meM AgaLa upara karavAnuM ucita dhAryuM che ke jethI dArzanikAdi sAhityamAM paNa e paikI koI koI sAhityasvarUpane lagatI kRtio che teno ekasAthe vicAra thaI zake. (A) lalita sAhityano vimarza lalita sAhityanI zarUAta meM stuti-stotrothI karI che. A vibhAgano prAraMbha paMcaparameSThi--gItAthI meM karyo che, kemake emAM dArzanika tattva jaina maMtavyonA nirasana jevo viSaya nathI eTale ene lAkSaNika sAhityanA nirUpaNa pachI sthAna ApI zakAya tema hatuM. stuti-stotromAM vyApakatAnI dRSTie paMca52meSThigItA sauthI vizeSa vyApaka hovAthI - emAM tIrthaMkara, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu e pAMce parameSThionuM guNotkIrtana hovAthI ene meM agrima sthAna ApyuM che. deva, guru ane dharma ema je traNa tattvo keTalAka jaina graMthomAM gaNAvAyAM che te paikI deva ane guru e be tattvo viSe A kRtimAM vicAra karAyo che. pAMca pa2meSThiomAM tIrthaMkara e siddha paramAtmAno temaja jainadarzanano svataMtra rIte paricaya karAvanAra hovAthI prathama pade hoI A kRti pachI meM covIsa covIsa tIrthaMkaronI stutione - caturvizatikAone - emane lagatAM stavanone arthAt covIsIone sthAna ApyuM che ane tyAra pachI ethI ochI saMkhyAvALA tIrthaMkaronA adhikAravALI ane AgaLa jatAM ekaja tIrthaMkaranI stutirUpa kRtine meM sthAna ApyuM che. tIrthaMkara pachI siddhano adhikAra meM hAtha dharyo che kemake pAMca parameSThiomAM eo bIje paDe che. e pachI AcAryano ane temAM paNa gaNadharo mukhya hovAthI emanAthI meM A vibhAga zarU karyo che. kaI kaI jAtanAM keTalAM stuti-stotro ke stavano che teno huM nirdeza karuM te pUrve eka zaMkA keTalAkane thavA saMbhava che te ane tenA nirasana viSe thoDuMka kahIza. navapadapUjA e yazovijayagaNinI kRti che ane emAM pAMca parameSThionAM pAMca pada uparAMta darzanAdi cAra adhika pada che eTale vyApakatAnI apekSAe paMcaparameSThigItA karatAM caDe. ethI ene kema Adya sthAna apAyuM nathI evo prazna koI uThAve to Ano uttara e che ke A navapadapUjA koI svataMtra kRti nathI. e to Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zrIpAlarAjAno rAsamAMnI cothA khaMDanI be DhAla, jJAnavimalasUrikRta kAvya ane devacandranI padyAtmaka racanA maLIne eka saMkalanAtmaka kRti banAvAI che. - paMcaparameSThi-gItA - A kAvyarasikone AnaMda Ape ema che kemake emAM utkRSTatAnAM trIsa udAharaNo apAyAM che. - covIsa covIsa tIrthaMkaronA guNagAnarUpa kRtiomAM aindra-stuti nAmanI caturviMzatikA enI bhASA, enA chaMdo, enA alaMkAro, enI tAttvika - dArzanika vicAraNA ityAdine laIne mokhare che. eka rIte vicAratAM to aneka saMskRta caturvizatikAomAM paNa e ghaNuM UMcuM sthAna bhogave che. zobhana-stuti jevI stutinA chaMda ane yamakanA sarvAMgINa anukaraNarUpe aindra-stuti sivAya bIjI eke kRti adyApi racAI nathI. e enA mahattvanuM dyotana kare che. yazovijayagaNie gujarAtImAM keTalI 'thoya' racI te jANavAmAM nathI. atyAre to eka ja thoya maLI AvI che (juo pR. 33) ane emAM Agamane samudra kahI eno je tAdaza citAra apAyo che te khAsa dhyAna kheMce che. ekeka jinezvarane lagatAM sAta stavano ane stotromAM pArzvanAthane lagatI cha kRti che jyAre RSabhadevane aMge eka ja che. Ama hoI e yazovijayagaNino pArzvanAtha pratyeno ane temAMye 'zaMkhezvara' pArzvanAtha pratyeno utkaTa bhAva sUcave che. gujarAtI stavanomAM ApaNA dezamAM A 'huMDA' avasarpiNImAM thaI gayelA RSabhadevAdi covIsa tIrthaMkarone lagatI bhAvabharI covIsIo, mahAvidehamAM Aje vidyamAna evA vIsa viharamANa jinavaronI vIsI ane mauna ekAdazInuM stavana noMdhapAtra che. saMskRta stavano ane stotro paikI Adijina-stavana 'geya' hovAthI tema ja zRMkhalAyamakathI alaMkRta hovAne lIdhe, goDIpArzvanAtha-stavana ane zaMkhezvarapArzvanAtha-stotra (pR. 34-38) e banne kRtio chaMdanA vaividhyane laIne,A pachInuM zaMkhezvara-pArzvanAtha-stotra emAM karAyelI dArzanika carcAne kAraNe ane pArzvajinastotra samagratayA eka ja chaMdamAM - 'svAgatA'mAM racAyeluM hovAthI AkarSaka hoI gaNanApAtra banyAM che. gujarAtI traNa covIsI paikI bIjI covIsImAMnuM soLamuM stavana virodhAbhAsanAM vividha dRSTAMto rajU kare che ethI ane covIsamuM stavana e manane Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apAyelI maMdiranI upamAnI sAMgopAMgatAne laIne noMdhapAtra banyAM che. trIjI covIsI RSabhadevAdi covIsa tIrthaMkaro paikI pratyekane lagatI cauda cauda bAbato rajU karI e tIrthakaronI bAhya jIvanarekhA pUrI pADe che. enI sAthe paMcaparameSThigItAmAM tIrthakaranuM je AMtarika svarUpa varNavAyuM che te umeratAM ApaNA A bhArata varSanI A aMtima covIsI nAnakaDA nibaMdhanI garaja sAre tema che. keTalAMka stavanomAM utkaTa prItinAM udAharaNo apAyAM che. koI koI stavanamAM devAdhideva tIrthakaranI anya devo sAthe tulanA karAI che. pArzvanAthanuM stavana dravyapUjA upara ane zAmaLA pArzvanAthanuM stavana bhAvapUjA upara prakAza pADe che. temAM bhAvapUjA karatI veLA je je bhAvanA bhAvavI joIe teno tAdaza citAra A zAmaLA pArzvanAthanuM stavana rajU kare che. navanidhAna nava stavano paikI cothA stavanamAM kamaLa netra dvArA, haraNa gati dvArA temaja khaMjana aMjana dvArA ema koNa abhinandananAthanA kayA avayava vagerethI parAjita thayuM teno ullekha che. yazovijayagaNie ArSabhIyacarita nAmanuM mahAkAvya racyuM che. emAM emaNe RSabhadeva viSe keTalIka viziSTa mAhitI ApI che. anya koI tIrthakara mATe emaNe koIka granthamAM tema karyuM hoya ema jaNAtuM nathI. zrIpAla rAjAno rAsa e kaMI emanI svecchAe racAyelI kRti nathI. e to eka apUrNa kRtine pUrNa karavAnI kabUlAtanA nirvAhArye racAyelI che. jaMbUsvAmIne aMge emaNe be kRti racI che ane e bane AhalAdajanaka che. moTI kRti pariziSTaparvamAMnA jaMbusvAmInA padyAtmaka caritrano bhAvAnuvAda hoya ema bhAse che." draupadInI kathA saMkSipta che. e gaMbhIra bhUlanA pariNAmanI dyotaka che. Ama ekaMdara cAra vyaktinAM caritra AlekhAyAM che. eka tIrthakara, eka nRpati, eka munivarya ane eka jaina temaja ajaina jagatane suparicita ane pauruSatAne poSatI pramadA. jaina sAhitya enA kathArUpa aMganI vipulatA ane vividhatAne laIne samagra kathAsAhityamAM gaNanApAtra sthAna bhogave che. jaina kathAo moTe bhAge upadezAtmaka che. emAM vairAgyapradhAna kathA tarIke samarAicakahA ane upamitibhavaprapaMcAkathA advitIya che. upamitinAM bhAva, pAtra ityAdi rUpa masAlo laIne enA anukaraNa 1. juo anekAnta vyavasthAprakaraNanuM prakAzakIya nivedana patra 3a). Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpe vairAgyakalpalatA racAI che. e kevaLa anukaraNa nathI; emAM keTalIka vizeSatA paNa che. upamiti. ane vairAgyakalpalatA jevI anya kathA Aja dina sudhI koIe anukaraNa rUpe paNa racI nathI. vairAgyarati paNa upamitinA anukaraNarUpa che. aupadezika sAhitya tarIke vairAgyakalpalatAno nirdeza joke thaI zake tema chatAM emAM kAlpanika pAtronI kathArUpa saMbhAra bharelo hovAthI meM enI dharmakathA tarIke gaNanA karI che. ene bAda karatAM aupadezika katio gaNIgAMThI che. e katiomAM uvae sarahassa prauDha hovAthI ane vAhaNa-samudra-saMvAda enA kAvyatattvane laIne AkarSaka banela che. () dArzanika sAhityanuM parizIlana (1) jJAnamImAMsA jaina darzana pramANe jJAnanA matijJAna vagere pAMca prakAro che. AnA nirUpaNArthe upAdhyAyajIe saMskRtamAM be graMtho racyA che jJAnArNava padyAtmaka) ane jJAnabindu (gadyAtmaka). prathama graMtha pahelAM racAyo che ane e svopajJa vivaraNathI vibhUSita che. jJAnabindu enuM nAma vicAratAM jJAnArNavanI saMkSipta AvRtti haze ema lAge che joke emAM paNa jJAnane aMge puSkaLa - babbe sarvAgINa mAhitI apAI che. e pUrve AvI mAhitI nANakhavAya, nandI ane visasAvasmayabhAsamAMthIane nimnalikhita "cAra muddAone lagatI mAhitI samaipaharaNa ane nizvayadvAtrizikAmAMthI maLI rahe che : (1) matijJAna ane zrutajJAnanI vAstavika ekatA. (2) avadhijJAna ane mana:paryAyajJAnano tAttvika abheda. (3) kevalajJAna ane kevaladarzanano vAstavika abheda. (4) zraddhAnarUpa darzana ane zAnamAM abheda. mahAvAdI ane kaviratna siddhasena divAkare prarUpelA A cAra muddAo upara sahAnubhUtipUrvaka vicAra karanAra ane enuM samarthana karanAra siddhasena pachI hajAra varSamAM koI mahAnubhAva thayA hoya to te yazovijayagaNi ekalA che ema paM. 1. eka rIte tarkabhASAne paNa jJAnaviSayaka graMtha gaNI zakAya. e hisAbe be nahi paNa traNa gaNAya. 2. juo jJAnabinduno "paricaya pR. 6-7). Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhalAlanuM mAnavuM che.' vedAntIonA be pakSa ane enA netA - ajJAnanA Azraya ane viSaya paratve vedAntIomAM be pakSa che. e benI mAnyatA anukrame nIce mujaba che : (1) brahma ja ajJAnano Azraya tema ja viSaya che. (2) jIva ajJAnano Azraya che ane brahma ajJAnano viSaya che. paM. sukhalAlanA mate prathama pakSanA netA - prathama maMtavyanA Adya prarUpaka surezvarAcArya che. emaNe naiSkaryasiddhi (1, 7)mAM A maMtavya rajU karyuM che ane enuM vistRta spaSTIkaraNa emanA ziSya sarvajJAtmamunie saMkSepazArIraka-vArtikamAM karyuM che. vivaraNAcArye urphe prakAzAtmayatie surezvarAcAryanA matanuM samarthana karyuM che. paM. sukhalAlanA mate bIjA pakSanA netA - dvitIya maMtavyanA Adya prarUpaka maMDanamizra che. emanA matanuM samarthana vAcaspatimie karyuM che. A paristhitimAM upAdhyAyajIe uparyukta baMne pakSanA khaMDana veLA vivaraNAcAryano ane vAcaspatimizrano anukrame ullekha karyo che te vicAraNIya gaNAya. A saMbaMdhamAM paM. sukhalAlanuM kahevuM e che ke uparyukta baMne maMtavyo vivaraNAcArya ane vAcaspatimizranA prasthAna rUpe prasiddhi pAmyAM - vedAnta darzananI e rIte prasiddhi thaI. e prasiddhine anusarIne upAdhyAyajIe upara mujaba kathana karyuM che. mArI namra samaja pramANe A bacAva lUlo che. upAdhyAyajI jevA prasiddhine sthAna Ape tenA karatAM vadhu cokasAIpUrvaka kathana kare evI AzA emanA jevA bahuzruta pAse rakhAya. tema chatAM eo ema je na karI zakyA te vadhu tapAsa mATenA sAdhananA abhAvane laIne haze. uparyukta be pakSanA Adya prarUpaka viSe vizeSa saMzodhana thatAM koI navAM ja nAma jaNAya to navAI nahi. kevalajJAna ane kevaladarzanane aMge traNa mata che. enA puraskartAnAM nAma bhinna bhinna maLe che. e vAta huM nIce mujaba koSTaka dvArA darzAvuM chuM : 1. jJAnabinduno paricaya' pR. 6). 2. vizeSa mAhitI mATe juo jJAnabindunAM TippaNo pR. 55-61). 3. juo jJAnabinduno "paricaya" pR. 16). Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalajJAna ane kevaladarzanarUpa upayoga saMbaMdhI pakSa bhAgyakAra "jinabhadragaNi kSamAzramaNa samabhA haribhadrasUri tarkapaMcAnana vyAkhyAvizArada | nyAyAcArya abhayadevasUri | amalayagirisUri | yazovijayagaNi 1. krama jinabhadragaNi | jinabhadragaNi kSamAzramaNa kSamAzramaNa jinabhadragaNi kSamAzramaNa 3 () | jinabhadragaNi kSamAzramaNa huM (vi) siddhasena 3o () | vRddhAcArya siddhasena mallavAdI 2. yaugapadya 3. abheda mallavAdI siddhasena | vRddhAcArya siddhasena divAkara 1. juo vizesaNavaI (gA. 184-185). 2. juo nandInI TIkA. 3. juo sammaIpayaraNanI TIkA (mR. 608) jJAnakAMDanI TIkAmAMnAM keTalAMka vidhAnonI samAlocanA karI temAM truTio darzAvI navesarathI enI vyAkhyA upAdhyAyajIe karI che. juo jJAnabinduno paricaya pR. 6 2) 4. juo nandInI TIkA (patra 134). Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 A krama, yaugapadya ane abheda e traNa pakSo RjusUtra vyavahAra ane saMgraha e traNa nayane anukrame AbhArI che. digaMbaro kevaLa yaugapadya'rUpa pakSane ja svIkAre che ema niyamasAra (gA. 169), sarvArthasiddhi, AptamImAMsA, aSTazatI ane tattvArtharAjavArtika jotAM jaNAya che. ahIM e umerIza ke vAcaka umAsvAti paNa yaugapadya' pakSa svIkAre che ema ta. sU. (a. 1, sU. 31)nuM bhASya jotAM lAge che ema mane keTalAMka varSo upara 'AgamodvAraka' AnandasAgarasUrijIe kahyuM hatuM. (2) nyAya yazovijayagaNie keTalAka kAgaLa lakhyA che. emAMnA bIjA kAgaLa pR. 114)mAM emaNe nIce mujabano ullekha karyo che : nyAyapaMtha 2 lakSa kIdho chaI." A uparathI phalita thAya che ke upAdhyAyajInI nyAyaviSayaka racanAonuM parimANa be lAkha zloka jeTaluM to che ja kemake A kAgaLa lakhAyA bAda paNa emaNe A viSayane lagatI koI racanA na ja karI haze ema bhAgye ja kahI zakAya. A be lAkha zlokamAM kayA kayA nyAyagraMthono samAveza thAya che e bAbatano emaNe ke anya koIe sapramANa ullekha karyo hoya ema jaNAtuM nathI. are uparyukta kAgaLa (pR. 114)mAM jaNAvyA mujaba bhaTTAcArye emanI je nyAyagraMtharacanA joIne emane nyAyAcArya'nuM gauravazALI birada ApyuM te kaI te paNa jANavAmAM nathI. A paristhitimAM upalaka dRSTie vicAranArane je graMtho nyAyaviSayaka ane nyAyAcAryakRta hovAnuM bhAse evA graMthonAM nAma ane parimANa (blokasaMkhyA) huM nIce pramANe sUcavuM chuM : nAma anekAntapraveza (anupalabdha) anekAntavyavasthA AlokahetutAvAda (anu.) jainatarkabhASA nayarahasya nayAmRtataraMgiNI 1. vizeSa mAhitI mATe juo jJAnabinduno "paricaya' (pR. 55). parimANa ? 3357 ? 800 591 3600 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nayopadeza nyAyabindu (anu.) nyAyavAdArtha (anu) nyAyAloka pramArahasya (anu) maMgalavAda (anu.) vAdamAlA 1200 1175 - (apUrNa). vAdarahasya (anu) vAdArNava (anu.) vidhivAda (anu.) viSayatAvAda saptabhaMgItaraMgiNI (anu) saptabhaMgInayapradIpa siddhAntatapariSkAra (anu.) siddhAntamaMjarITIkA syAdvAdarahasya (laghu) 1235 , (madhyama) (apUrNa) . (bRhatu) (apUrNa) 2300 A paikI zuddha jene nyAyanA graMtho kayA kayA che te to e jAtanA graMthonuM vAstavika ane sarvamAnya lakSaNa koIe ApyuM hoya to te uparathI tAravI zakAya. AvuM koI lakSaNa koIe ApyuM hoya ema jaNAtuM nathI. ethI huM e nIce mujaba sUcavuM chuM pramANa, naya, saptabhaMgI ane syAdvAda paikI eka ke vadhAre viSayanuM ene kendramAM rAkhI karAyeluM vyavasthita nirUpaNa te jaina nyAyagraMtha che. A hisAbe meM 14 graMthone nyAyaviSayaka gayA che. e badhAmAM jainatarkabhASA pramANa ane naya upara ane sAthe sAthe nikSepa upara rItasarano prakAza pADanArI kRti hoI e jaina nyAyanA pravezadvAranI pAThyapustakanI garaja sAre che. pramANanA svarUpAdino vicAra upAdhyAyajIe emanI koI gujarAtI kRtimAM karyo che kharo ? "naya ane nikSepa 1. nayo ane saptabhaMgI viSe dravya-anuyoga-vicAramAM nirUpaNa che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSe to thoDuMka paNa vaktavya gujarAtI kRtiomAM najare paDe che. navone aMge upAdhyAyajIe saptabhaMgI - nayapradIpa, navarahasya ane nayopadeza ema traNa kRtio racI che ane e paikI chellI kRtine to nayAmRtataraMgiNI nAmanI svapajJa vRttithI vibhUSita paNa karI che. enI svataMtra gaNanA karatAM nayaviSayaka cAra kRtio gaNAya. emAM uparyukta vRtti no saMbaMdhI sauthI vadhAre vistRta ane talasparzI che. e navya nyAyanI paddhatie racAyelI hovAthI atizaya gahana che. saptabhaMgInayapradIpamAM nayonI sAmAnya samajaNa apAI che jyAre nayarahasya enA karatAM vizeSa mAhitI pUrI pADe che. Ama hoI saptabhaMgIna pradIpa nayanA abhyAsa mATenI pravezikAnI garaja sAre che. nayane aMge uparyukta kRtiomAM jema ekasAmaTuM lakhANa che tema nyAyAcAryanI keTalIka kRtiomAM naya viSe chUTuMchavAyuM - prasaMgopAtta lakhANa che. AvI kRtiomAM anekAntavyavasthA ItyAdi noMdhapAtra che. nizcayanaya ane vyavahAra-naya paratve yazovijayagaNie aneka graMthomAM nirUpaNa karyuM che kharuM paraMtu e viSayanI svataMtra kRti to be gujarAtI stavano che : (1) zAnti jinanuM stavana ane (2) sImaMdhara jinane vinati. e be kRti uparAMtanI kRti tarIke koI anya kRti keTaleka aMza paNa evI gaNI zakAya to te savA so gAthAnuM stavana che. jJAna-naya ane kriyA-nayanuM svarUpa jJAna-kriyA-sakjhAyamAM haze paNa prazna e che ke e nAmanI kRti upAdhyAyajIe ja keTalAka pUche che tema racI che kharI? jaina jJAnano viSaya kaMThastha karanArane jJAnArNava nAmano graMtha padyAtmaka hovAthI upayogI thaI paDe tema che tema nayane mATe evo graMtha te nayopadeza che. ThANa, aNuogadAra vagere Agamo tathA keTalAka AgamonuM vivaraNAtmaka sAhitya - khAsa karIne virosA. temaja anAgamika sAhityane aMgenA graMtho jevA ke tattvArthasUtranuM bhASya, dvAdazAniyacakra, sammaIpayaraNa, vagere prauDha graMtho temaja pramANanayatattAloka jevI anya kRtio nayanA upara puSkaLa prakAza pADe che. e badhAnuM dahana karI yazovijayagaNie nayonuM evuM mahattvapUrNa ane vyavasthita nirUpaNa karyuM che ke emanA pachI atyAra sudhImAM koIe kazI ja navIna mAhitI pUrI pADI nathI. e rIte jema nyAyAcArya advitIya gaNAya tema kevalajJAnAdine lagatA traNa matonA samanvaya karanAra tarIke paNa eo advitIya che - balka emanA koI 1. juo mAro pR. 108mAM noMdhAyelo lekha. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 purogAmIe paNa Avo abhinava prakAza pADyo nathI. nyAyAcAryanI nayamImAMsA jevA nAmathI pIeca.DI. (Ph.D.) mATe nibaMdha lakhI zakAya eTalI vipula ane vyavasthita sAmagrI A nyAyAcAryanA graMthomAMthI maLI zake tema che. e sAmagrInuM aitihAsika ane tulanAtmaka avalokana paNa sAthe sAthe karAya to nayamImAMsAno eka daLadAra graMtha taiyAra thaI zake. saptabhaMgIne aMge saptabhaMgItaraMgiNI nAmanI eka kRti yazovijayagaNie racI che kharI paraMtu e adyApi anupalabdha che. ene bAda karatAM A viSaya emaNe prasaMgavazAt saptabhaMgInayapradIpamAM temaja anekAntavyavasthAmAM carco che. A be kRti paikI pahelImAM to saptabhaMgI nayonA nirUpaNanI peThe mukhya sthAna bhogave che kemake saptabhaMgI-nayapradIpa je be sargamAM vibhakta che temAMnA Adya sarganuM nAma 'saptabhaMgI' che. emAM 'saptabhaMgI'nI AchI rUparekhA AlekhAI che. ene aMgenI jhINavaTabharI mAhitI to anekAntavyavasthA pUrI pADe che. saptabhaMgInA mukhya traNa bhaMgono nirdeza vivAhapatti nAmanA AgamamAM che jyAre enA sAte bhaMgono ullekha to sauthI prathama samantabhadrakRta AptamImAMsAmAM che. saptabhaMgInA saMbaMdhamAM zvetAMbaro ane digaMbaromAM koI koI bAbatamAM matabheda che. e jotAM upAdhyAyajIe digaMbaronAM maMtavyonI samAlocanA saptabhaMgItaraMgiNImAM karI hoya to nA nahi. pramANonI mAhitI nyAyAcArye koI gujarAtI kRtimAM mukhya ke AnuSaMgika viSaya tarIke na paNa ApI hoya paraMtu saptabhaMgI mATe tema kahI zakAya tema nathI kemake dravya anuyoga vicAra (DhALa 4)nI navamI kaDImAM saptabhaMgIno ullekha che ane enA svopanna TabbAmAM e viSe sAmAnya mAhitI apAI che. anekAntavAda kaho ke syAdvAda kaho ke vibhajyavAda kaho e badhuM eka ja che. anekAntavAda e jaina darzanano prANa che. pratyeka jaina maMtavya enAthI otaprota che. anekAntavAda paratve yazovijayagaNie pAMca kRtio racI che : (1) anekAntapraveza, (2) anekAntavyavasthA ane (3-5) syAdvAdarahasya nAmanI traNa vRttio. siddhAntatarkapariSkAra paNa syAdvAdanA nirUpaNane kendramAM rAkhI racAyo hoya to ekaMdara cha kRtio gaNAya. AmAM pahelI ane A chellI kRti to anupalabdha che. vizeSamAM pahelI kRtinuM nAma ja kahI Ape che tema e anekAntavAdamAM praveza karanArane uddezIne racAI hoI e sAmAnya racanA haze. anekAntavyavasthAno prAraMbha syAdvAdanA lakSaNathI karAyo che ane eno aMta Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 syAdvAdane anya darzanomAM apAyelA sthAnanA nirdezathI karAyo che. syAdvAdarahasya nAmanI traNa kRtio to vItarAgastotranA AThamA prakAzanA spaSTIkaraNarUpa che. Ama jema traNa kRti che tema vAdamAlAne aMge paNa traNa kRti che paraMtu te eka ja viSayanI nathI. (3) dravyavicAraNA dArzanika sAhityanA "padArthaparAmarza" nAmanA trIjA prakaraNamAM prameyamAlA paNa A viSayanI kRti haze ema mAnI ekaMdara vIseka kRti viSe meM vicAra karyo che. A paikI bahumAM bahu aDadhoaDadha kRtio maulika che ane bAkInI kRtio vivaraNAtmaka che. vizeSamAM A tamAma kRtio adyApi maLI AvI nathI tema ja je upalabdha kRtio che te badhI ja saMpUrNa nathI. A paristhitimAM upalabdha ane sAthe sAthe saMpUrNa kRtiono ja vicAra karavAno rahe che. AvI kRtiomAM dravya anuyoga vicAra ane eno svopajJa Tabbo e be kRtio dravya, guNa ane paryAyanA jhINavaTabharyA - talasparzI ane sammaIpayaraNa jevAnA AdhAre yojAyeluM nirUpaNa pUruM pADatI hovAthI jenonA hAthe gujarAtImAM racAyelI dArzanika kRtiomAM Adya sthAna bhogave che eTaluM ja nahi, paNa A viSayanI saMskRtAdi bhASAomAM nibaddha kRtiomAM paNa agragaNya che. prastuta kRti nimnalikhita bIjI be rIte paNa viziSTa cheH (1) A uparathI preraNA meLavI dravyAnuyogatarkazA racAI che. (2) sAmAnya rIte caritrAtmaka kRtino, nahi ke dArzanika kRtino "rAsa' tarIke ullekha karAya che jyAre A dArzanika kRti hovA chatAM tema karAyuM che. jaina sAhityamAM ahiMsA ane anekAntavAdanuM jema vizada ane talasparzI nirUpaNa che tema karmasiddhAntanuM paNa che. A siddhAntane lagatI kammapaDi nAmanI kRti ATha kiraNo upara vedhaka prakAza pADe che. enA upara upAdhyAyajIe saMskRtamAM be vRtti racI che. temAMnI laghu vRtti aMzataH ja maLI AvI che. ATha karaNono viSaya emaNe koI gujarAtI kRtimAM utAryo jaNAto nathI. saMyamazreNivicAramAM kaMDaka ane sthAna viSe gujarAtImAM nirUpaNa hoI e dRSTie A kRti noMdhapAtra gaNAya. vijayaprabhasUrisvAdhyAya e takayuktithI alaMkRta nAnakaDI paNa mahattvanI Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ reDa kRti che. enA anukaraNarUpe eka kRti racAI che. vedAntanuM nirUpaNa - vedAntane aMge upAdhyAyajIe nimnalikhita be grantha racyAnuM manAya che: (1) vedAntanirNaya ane (2) vedAntavivekasarvasva A bemAMthI eke graMtha hajI sudhI to maLI Avyo nathI eTale emAM vedAntadarzananuM svarUpa ja samajAvAyuM haze ke sAthe sAthe enAM keTalAMka maMtavyonuM nirasana paNa haze te viSe khAtarIthI zuM kahevAya? A paristhitimAM anekAntavyavasthAmAM je vedAntanuM nirUpaNa che te saMkSipta paraMtu vizada ane sAthe sAthe vedAntIone paNa vedAntano yathAyogya paricaya karAvanAruM gaNAya. koI vedAntIe paNa vedAnta viSe TUMkamAM Avo suMdara bodha karAvyo hoya ema jANavAmAM nathI. vedAnta darzananAM maMtavyo. sAcAM rajU karI keTalAMkanuM khaMDana karAyuM che. ajene darzano paikI jema vedAntane aMge be kRti upAdhyAyajIe racI che tevI anya koI ajaina darzanane aMge koI svataMtra kati racI jaNAtI nathI bAkI pAtaMjala yogadarzananI vyAkhyA to emaNe racI che ane e dvArA A yogadarzananA guNadoSanuM ApaNane digdarzana karAvyuM che. upaniSadonuM ane "bhagavadagItAnuM dohana - zramaNa bhagavAna mahAvIrasvAmInA Adya agiyAre mukhya ziSyo - gaNadharo, vedo, brAhmaNo, AraNyako, upaniSado ItyAdi vaidika graMthomAM pAraMgata hatA eTale emaNe je prAraMbhamAM cauda putra pUrva) racyAM temAM A granthomAMthI keTaluMka lakhANa gUMthI lIdhuM haze paraMtu Aje to e putva lupta thayelAM che. e bahuzruta ane AtmArthI gaNadharo brAhmaNa hatA. emanA pachI paNa vaidika sAhityathI suparicita evA keTalAka brAhmaNoe jaina dIkSA aMgIkAra karI jaina zAsanane dIpAvyuM che ane jaina sAhityane samRddha banAvyuM che.' AzcaryanI vAta to e che ke jaina vaNika jJAtimAM janmelA upAdhyAyajIe aneka upaniSadonuM ane bhagavadgItAnuM parizIlana karI enI vAnagI ApaNane koI koI kRti dvArA pIrasI che. emaNe nimnalikhita upaniSadomAMthI avataraNa ApyAM che: 1. Ano upayoga ane ullekha je jaina graMthakArone hAthe karAyela che te bAbata meM jaina sAhityamAM bhagavadgItA" nAmanA mArA lekhamAM darzAvI che. A lekha "je. dha. pra." 5. 77, . 10)mAM chapAyo che. 2. udAharaNArthe vicAro zavyaMbhavari, siddhasena divAkara ane emanI vedaddhAtrizikA temaja haribhadrasUri ane emanI kRtio nAme lokatattvanirNaya ane vIsavIsiyA. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 kena (133), chAndogya (133. 16 1), taittirIya (133), prazna che. bRhadAraNyaka (133), muDaka (1933), zATyAyanIya (133) ane zvetAzvatara (133). vizeSamAM potAnI eka kRti nAme adhyAtmopaniSadunA nAmanA aMtamAM upaniSAno ullekha che. bhagavadgItAmAMthI puSkaLa avataraNo adhyAtmasAramAM kahyuM che evA ullekhapUrvaka apAyAM che kharAM paraMtu bhagavadgItAno e nAmathI ke anya nAme ahIM to nirdeza nathI. e avataraNo paikI ghaNAMkharAM savaze maLatAM Ave che. enA pratIkAdi nIce mujaba che: pratIka adhyAtmasAra bhagavadgItA yastvAtma yogAdhikAra zlo. 8. a. 3, zlo. 17 naivaM tasya a. 3, zlo. 18 zanaiH zanai a. 6, , 25 yato yato a. 6, , 26 ArurukSo a. 6, , 3 yadA hi karmaSyakarma vidyAvinaya ihaiva tairjitaH a. 5 . 19 na prahRSyet a. 5, , 20 yoginAmapi a. 6, , 47 jijJAsurapi , 76 a. 6, , 44 (uttarArdha) Arto a. 7, zlo. 16 (uttarArdha). caMcalaM dhyAnAdhikAra zlo. 22 a. 6, zlo. 34 asaMzayaM a. 6, , 35 asaMyatA , 24 a. 6, , 36 prajahAti , , 64 a. 2, , 55 1. "prArtI vijJAsuratha jJAnI veti vArvi:" 2. "nA vijJAsuthaI jJAnI batama' , , 15 , , 16 " , 22 4 , 77 (pUrva) >> , 23. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkheSvanu a. 2, , 56 ya: sarvatrA a. 2, , 57 yadA saMharate a. 2, , 58 A uparAMta yogAdhikAranA zlo. 47no uttarArdha (chidAd.) bha. mI. (a. 2, zlo. 23-2)nuM ane dhyAnastutyadhikArano zlo. 3 bha. mI. (a. 2, zlo. 69)nuM smaraNa karAve che. vizeSamAM jJAnabiMdu pR. 29-30)mAM pAtaMjala yogadarzananI vyAkhyAmAM tema ja dravya anuyoga vicAranA zlo. 17nA TabbAmAM paNa bha. gImAMthI avataraNa apAyAM che. jI paramatonI samAlocanA dArzanika sAhityamAM svamatanA samarthanapUrvakanI paramatanI samAlocanAnuM sthAna jevuM tevuM nathI. A vAta sUyagaDanA abhyAsIne kahevI paDe tema nathI. emAM paNa kharI khUbI to paramatanAM maMtavyono samanvaya sAdhavAmAM rahelI che ane e kArya samabhAvabhAvI haribhadrasUrie zAstravArtAsamuccaya ane enI svopajJa TIkA dvArA hRdayaMgama rIte karI batAvyuM che. prastuta yazovijayagaNie A mahAmUlyazALI kRti upara sTAdvAdakalpalatA racI kamAla karI che. emaNe ajaina darzanonAM keTalAMka maMtavyonuM jema khaMDana karyuM che tema svadarzananA eka aMgarUpa digaMbaronI paNa keTalIka mAnyatAonuM - khAsa karIne kevalibhakti ane strImuktine aMgenAM emanAM zvetAMbaronA karatAM viruddha maMtavyonI khabara lIdhI che. tema chatAM aSTasahasInuM vivaraNa racI potAnI guNagrAhakatAnuM jvalaMta udAharaNa pUruM pADyuM che. vaLI pote zvetAMbara che tema chatAM enA eka phAMTArUpa amUrtipUjaka saMpradAyanI to emaNe jhATakaNI kADhI che. upAdhyAya dharmasAgaragaNi jevA prakhara vidvAne savaNasayaga (sarvajJazataka)mAM prarUpelI keTalIka vigatonuM emaNe dhamapariphakhAmAM khaMDana karyuM che. samakitanAM cha sthAnanI copAI e (1) nAstika mata, (2) bauddha mata, (34) saMsArI jIvanA akartutva ane abhophtatvarUpa maMtavya, (5) anirvANavAda temaja (6) niyativAda yAne anupAyavAda ema mithyAmatinAM cha sthAnako viSe gujarAtImAM mahattvapUrNa nirUpaNa pUruM pADe che. gUrjara sAhitya saMgraha (vi. 1, pR. 554-570)mAM A kRtine sthAna ApyA bAda traNa padyo saMskRtamAM che. vizeSamAM prasaMgopAtta mukhyatayA saMskRtamAM TippaNo che tethI A kRti vizeSa AdaraNIya banI che. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 (5) adhyAtma jema nyAya e yazovijayagaNino priya viSaya che tema adhyAtma paNa che ema ene aMgenuM puSkaLa sAhitya je emaNe racyuM che te jotAM jaNAya che. jJAnasAra e joke adhyAtmasAra ane adhyAtmopaniSadanI jema adhyAtmanI kRti che tema chatAM e kRti e be karatAM sugama che. vaLI emAM koI vivAdAspada viSayane - dArzanika carcAne sthAna apAyuM nathI. e kRti koI zuSka darzana ke cintana rajU na karatAM ucca koTinuM kavitva paNa pUruM pADe che. Ama ahIM vizada darzana, UMDAM cintana ane sukavitvanI subhaga tripuTInAM darzana thAya che. kavinI manorama kalpanA upamA, uakSA ityAdi dvArA khIlI UThe che. AnA thoDAka namUnA huM ahIM rajU karuM chuM: saMkalparUpa dIpaka eka kSaNa sudhI prakAza ApI vikalporUpa dhumADAo utpanna karI AtmAne malina banAve che. UMTanI pITha jevI karmanI racanA che. je mAnavI pAse kSamArUpa puSpamALA, vyavahAra ane nizcayarUpa vastro, dhyAnarUpa anupama alaMkAra,jJAnarUpa agni, zubha saMkalparUpa dhUpa ane satyarUpa ghaMTa hoya tenA hAthamAM mokSa che. haribhadrasUrie yogabindu (zlo. 358-367)mAM yoganAM (1) adhyAtma, (2) bhAvanA, (3) dhyAna, (4) samatA ane (5) vRtti saMkSepa ema pAMca sopAna darzAvyAM che ane pahelAM cArane pataMjalie nirdezala saMprajJAta samAdhi sAthe ane pAMcamAne - chellAne asaMprajJAta samAdhi sAthe sarakhAvyAM che. nyAyAcAryuM paNa yogAvatArakAtrizikA (zlo. 20mAM to A ja pramANe nirUpaNa karyuM che paraMtu pAtaMjala yogadarzana (1, 18) uparanI vyAkhyAmAM saMprajJAtano paNa vRttisaMkSepamAM antarbhAva karyo che ane A rIte vRttisaMkSepanA arthano jANe vistAra karyo che ane tema karIne enuM kSetra cothA guNasthAnathI caudamA sudhInuM sUcavyuM che. (6) jIvanazodhana - jIvanazodhanane aMge jAtajAtanI kRtio racAI che. AdezapaTTakanI eka ja patranI hAthapothI upalabdha thayAnuM jANavA maLe che paraMtu e nAnakaDI kRti najare joyA vinA to zuM kahevAya ? enA nAma uparathI ema bhAse che ke emAM potAnA Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 ziSyaparivArane zikhAmaNa rUpe keTalIka sUcanAo karAI haze. anupama jIvana jIvanAra muktimaNIne vare - e siddha paramAtmA bane. enuM svarUpa siddhasahasranAmakoza nAmanI amudrita kRtimAM AlekhAyuM haze ema enuM nAma vicAratAM bhAse che. AnI hAthapothI mane jovA maLyuM huM vizeSa kahI zakuM. avaziSTa sAhityamAM dvAtriMzadvAtriMzikA ane SoDazakanuM vivaraNa emAM carcAyelI aneka bAbatone laIne agra sthAna bhogave che. -- Agamono paricaya - AjakAla je pistALIsa Agamo gaNAvAya che tenAM nAma darzAvavA ane e paikI agiyAra aMgonI AchI rUparekhA AlekhavA uparAMta Agamone aMge koI viziSTa graMtha upAdhyAyajIe racyo nathI eTaluM ja nahi, paNa koI Agama upara emaNe TIkA racyAnuM paNa jaNAtuM nathI. prakaraNo - upAdhyAyajInI keTalIka kRtione 'prakaraNa' tarIke e kartAe jAte temaja anya koI koI vyaktie oLakhAvI che. prakaraNa racavAno prAraMbha vidyAvAridhi umAsvAtithI to thayo ja che ema pAMca so praka2NonA praNetA tarIkenI emanI prasiddhi jotAM jaNAya che. AgaLa jatAM siddhasena divAkare ane khAsa karIne samabhAvabhAvI haribhadrasUrie aneka prakaraNo racyAM che, prakaraNa dvArA vaktavyane ekadhAruM ane saMkSipta rajU karI zakAya evuM enuM svarUpa che. ethI keTalAMye Agamika prakaraNo racAyAM che. jemake jIvaviyAra, navatatta, daMDaga, saMgahaNI ityAdi. aitihAsika kRtio - itihAsa' eTale 'bhUtakALanuM sAlavArI vRttAMta' ema sAmAnya rIte kahI zakAya. upAdhyAyajIe A lakSaNane caritArtha karanArI keTalI ane kaI kaI kRti racI che te to emanI badhI ja kRti upalabdha hoya to kahI zakAya. A paristhitimAM huM atyAre to be ja kRti noMdhuM chuM : (1) jinabiMbasthApana stavana - AmAM koNe koNe kyAre kyAre keTakeTalAM jinamaMdiro karAvI jinabiMbo sthApyAM te darzAvAyuM che. Ama A nAnakaDI kRti keTalIka sAlavArI pUrI pADe che. (2) dasa matanuM stavana - A stavana amuka amuka mata kyAre nIkaLyo tenAM varSa nIce mujaba rajU kare che : 1. naina sAhityA rUtihAsamAM Agamika prakaraNone aMge meM je lakhANa gujarAtImAM taiyAra karyuM hatuM teno hindI anuvAda karAyo che ane e have chapAze. 2. keTalAka A kRti nyAyAcAryanI nathI ema mAne che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mata digaMbara pUnamiyA kharatara kaDavA kuM(lo)kA vijyAmati (vIjAmati) pAyacaMda zAMtidAsIya jJAnavimalIya 43 varSa vIrasaMvat 609 vi. saM. 1169 vi. saM. 1204 vi. saM. 1564 vi. saM. 15082 vi. saM. 1570 vi. saM. 15723 ! Ama ahIM nava matano ullekha che. jinapratimA pUjanIya nathI ema mAnanArane lakSIne trIjI DhAla racAI che. zuM A sthAnakavAsIone aMge che ? jo ema ja hoya to e mata vi. saM. 1709mAM nIkaLelo gaNAya. gujarAtI padyAtmaka sAhityanAM svarUpo stavano 'stavana' e prazaMsA karavI' e arthavALA stu dhAtu uparathI banAvAyelo saMskRta zabda che. mukhyatayA tIrthaMkaronA guNotkIrtanarUpe padyamAM racAyelI keTalIka jaina kRtione aMge lagabhaga cAra so varSathI e zabda vaparAya che paraMtu e arthavAcaka stavananuM sarvamAnya ane samucita lakSaNa koIe atyAra sudhImAM rajU karyuM hoya ema jaNAtuM nathI. gametema paNa upAdhyAyajInI keTalIka gujarAtI padyAtmaka kRtione 'stavana' kahevAmAM Ave che. vizeSamAM emaNe cha padyamAM puNDarIkagarinA maMDanarUpa Adijanane aMge saMskRtamAM racelA kAvyane paNa 'stavana' kahe che. evI rIte 'goDI' pArzvanAthane lagatI eka kRtine paNa 'stavana' kahe che. A be saMskRta racanAne bAda karatAM je gujarAtI ane hindI kRtione 'stavana' tarIke oLakhAvAya che te nIce mujaba che : 1. upAdhyAya dharmasAgaraNa kRta guruparavADI (tapApaTTAvalI)nI gA. 17nI svopanna vRtti (pR. 68)mAM vi. saM. 1562no ullekha tenuM kema ? 2. juo uparyukta guruparivADI (gA. 16)nI svopaza vRtti (pR. 67). 3. juo uparyukta guruparavADI (gA. 17)nI svopaza vRtti (pR. 69). Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [A sAmAnya-jina-stavano (9) zItalanAthanuM stavana (1) (gu) 1 sAmAnya - jina - stavana (hindI) zAntinAthanAM stavana (5) (3 hindI 2-9 sAmAnya - jina - stavanarUpa + 2 gu) ATha pado (hindI) neminAthanuM stavana (1) (gu) A viziSTa - jina-stavano (146) pArzvanAthanAM stavana (14) (7 gu. + covIsI pahelI) (gu.) 7 hindI) 1, bIjI (23 gu + 1 hindI) mahAvIra svAmInAM stavana (7) (4 gu. 3, (trIjI) (gu) + 3 hindI) nava nidhAna nava stavano (hindI) viharamANajinavIsI (gu) mauna ekAdazInuM doDha so kalyANakonuM sImaMdharajinastavano () (gu.) stavana (1) (gu) IprakIrNaka (4) RSabhadevanAM stavana (3 hindI+1 gautama prabhAti stavana (hindI) gu) jinabiMba-sthApana stavana (gu.) ajitanAthanuM stavana (1) (gu) dasa matanuM stavana (gu) abhinaMdananAthanuM stavana (1) (gu) vimaLAcaLanuM stavana (9) supArzvanAthanAM stavana (2) (gu.) Ama je vividha stavano - nAnAM ke moTAM racAyAM che te saMbaMdhamAM keTalIka bAbato huM ahIM nodhuM chuM: (1) stavanonA bhASAdaSTie traNa varga pADI zakAyaH (a) saMskRta, (A) gujarAtI ane (I) hindI che. (2) upAdhyAyajIe prAdezika bhASAomAM racelAM stavanomAM 15ra laghu stavano che ane 3 bRhat che. (3) gujarAtI stavanonI saMkhyA hindI tema ja saMskRta stavanonI apekSAe ghaNI moTI che. 1-3. A traNenA saMbaMdhamAM juo mAro lekha "vAcaka yazovijayanI covIsIo." A lekha "jaina satya prakAza" (va. ra1, e. 10)mAM chapAyo che. 4. A RSabhadevathI mAMDIne suvidhinAtha sudhInA nava tIrthakaro paikI pratyekane aMge ekeka stavana che. pa. A saMbaMdhamAM juo mAro lekha nAme "upAdhyAyajInAM 15ra laghu stavano." A lekha AtmAnaMda prakAza" pu. 55, aM. 8)mAM chapAyo che. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajI ghaNAMkharAM stavano tIrthakaronAM guNotkIrtanarUpa che, traNa nizcaya ane vyavahAra nayane lagatAM che temaja eka sthApanAnikSepa ane eka zAsananA svarUpa viSe che. (5) RSabhadevathI mAMDIne mahAvIrasvAmI sudhInA covIsa tIrthakaro viSe temaja sImaMdharasvAmI vagere vIsa viharamANa tIrthaMkaro viSe keTalIka bInAo A stavano pUrI pADe che. (6) tIrthaMkara eTale koNa e viSaya sAmAnya jinastavano vagerene lakSyamAM letAM sArI rIte rajU thaI zake teTalI mAhitI A stavanomAMthI maLe che. sajajhAyo sakjhAya e mULe pADaya bhASAno zabda che ane e Aje keTalAka vakhatathI gujarAtI bhASAnA zabda tarIke vaparAto Avyo che. ene mATeno saMskRta zabda svAdhyAya' che. jaina darzanamAM tapazcaryAnA AtyaMtara ane bAhya ema be bheda pADI e pratyekanA je cha cha upabhedo gaNAvAyA che temAM Abhyantara tapazcaryAno eka upabheda te "svAdhyAya' che. AnA pAMca prakAro che: (1) vAcanA, (2) pracchanA, (3) anuprekSA, (4) AmnAya yAne parAvartana ane (5) dhamapadeza. keTalIka jaina kRtiono "sajhAya' tarIke nirdeza thato jovAya che. AvI kRtiomAM bharaphesara-bAhubali-sajhAya ane "mannata jiNANa ANaMsajhAya agra sthAna bhogave che. e bemAMthI eke kRtine enA kartAe to "sajhAya' kahI nathI. A pAIya kRtione bAda karatAM saMskRtamAM ke hindImAM racAyelI koI prAcIna kRtino 'sajajhAya' tarIke ullekha karAyelo jaNAto nathI. mukhyatayA amuka amuka gujarAtI jaina kRtine ja "sajhAya' kahevAmAM Ave che. e kRtio jotAM ema lAge che ke sajhAyanuM koI cokkasa ane sarvamAnya lakSaNa ApavAnuM - enI koI yathArtha - vAstavika vyAkhyA ApavAnuM kArya koIe karyuM nathI. vizeSamAM sakjhAyanuM kSetra paNa dhIre dhIre vyApaka banatuM gayuM hoya ema emAM nirUpAyelA viSayo jotAM 1. A kRti vi.saM. 114 pachI ane vi. saM. 1509 pahelAM racAI che. e 53 saMta ane 47 satInAM ema ekaMdara so prAtaHsmaraNIya mahAnubhAvonAM nAma pUrAM pADe che. 2. A kRti vi. saM. 1555 pahelAM kyAreka racAI che. e zrAvakonAM chatrIsa nitya kRtyo gaNAve che. emAM sAya' zabda che kharo paNa kartAe ethI ene "sajhAya" kahI hoya ema phalita thatuM nathI. 3. A bhASAno udbhava vi. saM. 1200nI AsapAsamAM thayo che. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSThaka 225 250 46 jaNAya che. A paristhitimAM huM sajhAyanuM lakSaNa nIce mujaba sUcavuM chuM: umadA vicArane - uttama bhAvanAne - AtmakalyANArthe upayogI cittanane padyamAM rajU karatI ane tIrthaMkaranA guNAnuvAda sivAyanA aupadezika, dArzanika vagere viSayane AlekhatI kRti te sajhAya: upAdhyAyajIe nimnalikhita sakjhAyo racyAnuM manAya cheH nAma pRSThoka' nAma (1) agiyAra aMganI 2502 (19) pAMca kugurunI 243 (2) , aMga-upAMganI (2) pAMca mahAvratonI (3) aDhAra pApasthAnakanI 89-91 bhAvanAnI (4) amRtavelanI nAnI 88 (21) pistALIsa AgamonAM (5) , moTI nAmanI (6) ATha yogadRSTinI 204-5 (22) pratikramaNahetugarbhita ra16-8 (7) AtmaprabodhanI (23) pratimA sthApananI (8) upazama-zreNinI 138 (24) yatidharmabatrIsInI 224 (9) gurusaddahaNAnI 243 (25) saMyamazreNinI (10) caDyA-paDyAnI 244 (26) samakitanA saDasaTha bolanI (11) cAra AhAra anAhAranI 249 214-5 (12) cauda guNasthAnakanI 138 (27) samakita-sukhalaDInI (13) jina-pratimA-sthApananI 184 (28) sugurunI 243 (1) , , , 184 (29) sthApanAkalpanI 2para (15) jina-pratimA-sthApananI 184 30) sthApanAcAryanI (16) jJAna-kriyAnI 112 (31) hariyALInI (17) "tapagacchapatinI 69 (32) hitazikSAnI (18) tuMbaDAnI jainAcArya zrIvijayapavasUrie potAnA eka lekhamAM 21 sajhAyonI sUcI ApI che. temAM nimnalikhita kramAMkavALI upara gaNAvAyelI sajhAyono ullekha 184 138 215 210 244 78 1. A pustakamAM je pRSThamAM prastuta sajhAyanI rUparekhA meM AlekhI che te pRSThano A kramAMka che. 2. A lekha nyA. ya. R mR. 188-204)mAM pharIthI chapAyo che. emAM sakjhAyonI sUcI pR. 203mAM apAI che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che paraMtu gU. sA. saM. vi. 1)mAM je sajhAyo chapAyelI che temAM A cha sajawya paikI eke e nAmathI noMdhAyelI nathIH 2, 7, 8, 16, 23 ane 30. ema lAge che ke agiyAra-aMga-upAMganI sAya, upazama zreNinI. sajhAya, yatidharmabatrIsInI sajhAya, sthApanAcAryanI sajhAya ane hariyALInI sAya te pistALIsa AgamanI sAya, cauda guNasthAnakanI saRya, saMjamabatrIsInI sanmaya, sthApanAkalpanI sajhAya ane hariyALI haze. ema ja hoya to 2 = 21, 8 = 12 ane 29 = 30 ema samajavuM joIe. zrIvijayapaghasUrijIe caDyA paDyAnI sajhAya temaja hitazikSAnI sajajhaya ema be bhinna bhinna noMdhI che kharI parata caDyA paDyAnI sajhAyano hitazikSAnI sajajhAya tarIke gU. sA. saM. (bhA. 1)nI anukramaNikA pR. 38)mAM ullekha che. A paristhitimAM nIce mujabanI be sajhAya kyAM chapAI che te jANavuM bAkI rahe cheH AtmaprabodhanI sakjhAya ane jJAna-kriyAnI sajhAya. jo hitazikSAnI sajhAya te caDyA paDyAnI sajawya na ja hoya to e paNa kyAM chapAI che tenI tapAsa karavI bAkI rahe che. upAdhyAyajIe upara noMdhelI batrIsa sajhAyo paikI keTalIkane emaNe jAte sajhAya' kahI che jyAre bAkInIno 'sanjhaya' tarIkeullekha anya mahAnubhAvone AbhArI che. meM sakjhAyonuM nIce mujaba vargIkaraNa karyuM che: "Agamika prakIrNaka) (2) aDhAra pApasthAnakanI sajhAya agiyAra aMganI sajhAya dharmakathAtmaka (1) pistALIsa AgamonAM nAmanI sajAya tuMbaDAnI sampraya aupadezika (3) nyAyaviSayaka (1) amRtavelanI nAnI sAya jJAna-kriyAnI sajhAya moTI , AdhyAtmika (2) 1. Agamo ane enAM vivaraNono Agamika sAhitya' tarIke nirdeza karAya che. ahIM e AgamonA paricayarUpa kRti te "Agamika evo Agamikano artha meM karyo che. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 yoganI ATha dRSTinI sajajhAya cauda guNasthAnakanI sajhAya khaMDanAtmaka (4) caDyA paDyAnI sajhAya jinapratimA sthApananI sajhAya jinapratimA sthApananI sajhAya jinapratimA sthApananI sajhAya gIto (12). nema-rAjulanAM gIto tarIke cha kRti gU. sA. saM. vi. 1, pR13145)mAM chapAI che. e paikI pahelI cAra hindImAM ane bAkInI be gujarAtImAM che. e paikI Adya cAra kRtio jayavilAsano eka bhAga che. gU. sA. saM. vi. 1, pR. 177)mAM horI-gIta ane pR. 519mAM jina-gIta chapAyela che. ai paikI horI-gItane pada kahyuM che. nyA. ya. smR. pU. 255)mAM AdhyAtmika gIta tarIke eka kRti apAI che. vizeSamAM jasavilAsanA trIjA padano "tattvArthagIta" tarIke ullekha maLe che. A hisAbe dasa gIta che. emAMnAM be gujarAtImAM che. Adijinastavana ane vijayaprabhasUrisvAdhyAya geya hoI e paNa gIta' gaNAya to gItanI saMkhyA bAra chaMda (1) ane thoya (2) siddhajinanAM sahastra nAma"no chaMda tarIke ullekha jovAya che. "AMtarolImaMDana vAsupUjya svAmInI thAya" e gujarAtImAM racAyelI thoya che. keTalAka nimnalikhita padyano paNa thoya' tarIke ullekha kare cheH so kroDa sAdhu, so kroDa sAdhavI jANa, aise parivAra, sImaMdhara bhagavAna; dasa lAkha kA kevalI, prabhujIno parivAra; vAcaka jaza vaMde, nitya nitya vAra hajAra." A padyane sImadharasvAmInI thAya tarIke oLakhAvAya che. rAso che ane saMvAdo (2) upAdhyAyajIe jabUsvAmIno rAsa ane zrIpAla rAjAno rAsa e be caritrAtmaka rAsa racyA che. keTalAka vAhaNa samudra saMvAda nAmanI aupadezika kRtine Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 paNa "rAsa' kahe che. vizeSamAM dravya anuyoga vicArano kartAe jAte dravya guNa paryAya rAsanA nAmathI ullekha karyo che. Ama cAra rAsa che. vAhaNa samudra saMvAda temaja zAntijinastavana e be saMvAdAtmaka kRtio che. jabUsvAmIno rAsa saMvAdarUpa sAhityika sarjanamAM eka navI bhAta pADe che. jema hoLInA divasomAM ahIM (suratamAM keTalAMka varSo upara veMgaNonI sAmasAmI mArAmArIrUpe veMgaNabAjI khelAtI hatI ane vejalapura vageremAM thoDAMka varSo pUrve (ane kadAca Aje paNa) saLagatI koThIo laI eka pakSano mANasa bIjA pakSa sAme dhasI javAnI caDasAcaDasIbharI ramata jevI koThIbAjI khelAtI hatI tema A rAsamAM sAmasAmI kathAbAjI khelAtI jovAya che. eka tarapha jaMbUsvAmI che to bIjI bAju emanI ATha patnIo che. Ama je be pakSa che temAMno eka pakSa potAnA maMtavyanA samarthanArthe eka kathA kahe che to enI sAme dalIla tarIke anya pakSa paNa kathA kahe che. (5) pUjA ane lAvaNI upAdhyAyajIe koI pUjA ke lAvaNI racI hoya ema jANavAmAM nathI. zrIpAla rAjAno rAsa (khaMDa )nI DhAla 11-12ne navapadapUjAmAM sthAna apAyuM che. ethI jo koI ema kahe ke A be DhAlo pUjA' tarIke kAma lAge evA IrAdAthI racAI che to e vAta vAjabI nathI kemake e to je rAsa vaiyAkaraNa vinayavijayagaNine hAthe apUrNa rahyo hato te pUro karatI veLA racAI che eTale e racanA pUjAthe karAI ema mAnavuM yuktivihIna che. bAkI e vAta kharI che ke e be DhAla evI racAI ke kAlAMtare navapadapUjAmAM ene sthAna ApI zakAyuM. hindI kRtikalApanuM parizIlana nyAyAcArye racelI vividha kRtio paikI ekenuM samIkSAtmaka saMskaraNa prasiddha thayeluM jaNAtuM nathI. ethI enA sarvAgINa ane talasparzI parizIlananuM kArya bAjue rAkhI huM emanA hindI kRtikalApanI sAmAnya rUparekhA AlekhuM chuM. 1. AmAM bhAga lenAra koThIne vAMsa vatI jhAle che ane bhInAM kapaDAM pahere che ke jethI kapaDAM jaladI saLagI na UThe. 2. bUsvAmIno rAsa nAmanI kRtinI kartAe jAte lakhelI hAthapothI maLI AvatAM enuM saMpAdana sugama ane samucita banyuM che. e bAda karatAM bAkInI prAyaH badhI ja gujarAtI ane hindI kRtionAM prakAzanonI dazA zocanIya che. e duHkhada sthitino satvara aMta, ANavA mATe nyAyAcAryanA utkaTa ane sAdhanasaMpana anurAgIone svalpa paNa vilaMba vinA sabaLa prayAso AdaravA mArI sAdara abhyarthanA che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hindI kRtione huM be vargamAM vibhakta karuM chuM : (1) khaMDanAtmaka ane (2) maMDanAtmaka. prathama vargamAM eka ja kRti che ane te dipaTa caurAsI bola prayukti che. e savaiyAnA saMbhArane laIne chaTAdAra banI che. emAMthI vAgyuddha jANe khelAtuM hoya evo dhvani nIkaLe che. e kRti khaLakhaLa ane sapATAbhera ekadhArAM vahetAM jharaNAMonI ekarasa banelI nAnakaDI paraMtu noMdhapAtra nadI che. dvitIya vargamAMnI kRtionI saMkhyA bahu ochI nathI. eno huM be upavargomAM nirdeza karuM chuM. (1) kIrtanAtmaka ane (2) AdhyAtmika kIrtanAtmaka kRtio tarIke stavano, aSTapadI ane ghaNAMkharAM gIto gaNAvI zakAya. jasavilAsa e aneka AdhyAtmika padonA samudAyarUpa che. e maMda maMda ane prasanna svarUpe vahetAM nAnAM nAnAM jharaNAMonuM saMgamasthAna che. emAMnAM keTalAMka pado AdhyAtmika hovA uparAMta kIrtanAtmaka paNa che. Ama be ubhayasvarUpI che. kaTalAMka pado suMdara bhajanonI garaja sAre tevAM che. samatAzataka kiMvA sAmyazataka e siMhavijaye ke vijayasiMhe saMskRtamAM racelA sAmyazatakano subodha hindI bhAvAnuvAda che. e eka AdhyAtmika kRti hoI eno dvitIya upavargamAM samAveza thAya che. chaMdo ane dezIo - jema aneka gujarAtI padyAtmaka kRtio paikI keTalIka jAtajAtanI dezIonA AsvAda mATenI manorama sAmagrI pUrI pADe che tema hindI kRtio paikI dikapaTa caurAsI bola prayukti chaMdo mATe ane jasavilAsa, aSTapadI ane keTalAMka stavano tathA gIto dezIo mATe rasika vAnagIo rajU kare che. bhASAvijJAna -- bhASAnuM svarUpa, vyAkaraNavicAraNA, zabdabhaMDoLa, viziSTa zabdono parAmarza ityAdi bAbato vicAravA mATe gujarAtImAM to ekAda kRtinuM saMskaraNa thoDeka aMze paNa kAma lAge tema che jyAre hindI mATe to eTaluM paNa sAdhana jaNAtuM nathI eTale A bhASAvijJAnano viSaya A tabakke to jato karavo paDe che. dvabhASika kRtio upAdhyAyajInI koI koI kRti savaze eka ja bhASAmAM nathI. emAM babbe bhASAno upayoga thayelo che. AvI kRtionAM nAma nIce mujaba che: nAma. bhASAo phalAphalaviSayaka praznapatra saMskRta + gujarAtI samakitanAM cha sthAnanI copAInuM vivaraNa saMskRta + gujarAtI 1-2. hindI stavano ane gItonI noMdha meM pR. 44 ane 48 (upo.)mAM lIdhI che. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcaniyaMThIsaMgahaNIno bAdhabodha gujarAtI + saMskRta sugurunI sajawya gujarAtI + pAiya viziSTajinastavano 17 gujarAtI , 3 hindI , rUpa pado 15 hindI + 2 gujarAtI samakitanAM cha sthAnanI copAI gujarAtI + saMskRta jesalamera patra gujarAtI + mAravADI zailI - upAdhyAyajInI kRtio paikI keTalIkanI racanA gadyamAM to keTalIkanI padyamAM karAyelI che. A samasta kRtione meM je cAra upakhaMDamAM vibhakta karI che e paikI lAkSaNika sAhitya to savaze gadyamAM che jyAre lalita sAhitya savize padyamAM che. dArzanika sAhityanI vAta A baMnethI nyArI che. enI prakaraNadITha vicAraNA karAya te pUrve e noMdhIza ke emAM je pado, stavano, stuti ane sajhAyo gujarAtImAM racAyAM che te to padyAtmaka ja che. vivaraNAtmaka kRtio to sAmAnya rIte gadyamAM ja hoya tema ahIM paNa che. A dArzanika sAhityamAMnA jJAnamImAMsArUpa prathama prakaraNamAMnI jJAnArNava nAmanI eka ja kRti padyamAM che. "nyAya' nAmanA bIjA prakaraNanI cha upalabdha maulika kRtio paikI kevaLa nayopadeza padyamAM che. tRtIya prakaraNamAM dravya anuyoga vicAra ane saMyamazreNivicAra padyAtmaka racanAo che. evI rIte caturtha prakaraNamAM varastotra kiMvA nyAyakhaMDakhAdya, pAMcamA prakaraNamAM ajhappama pariphakhA, dipaTa caurAsI bola prayukti, AdhyAtmikamatakhaMDana, pratimAzataka ane dhammapariphakhA, chaThThA prakaraNamAM adhyAtmasAra, adhyAtmIpaniSadu, jJAnasAra, hariyALI, samAdhizataka ane samatAzataka ane sAtamA prakaraNamAM mArgaparizuddhi, sAmAyArIpayaraNa, jailakakhaNasamuccaya, yatidharmabatrIsI, dvatrizaddhAtrizikA, gurutattaviNicchaya, kUvaditavisaIkaraNa, ArAdhaka-virAdhakacaturbhAgI ane bhAsarahasya padyamAM che. caturtha upakhaMDamAM sajhAyo padyamAM che. A uparathI joI zakAze ke upAdhyAyajIe saMskRta ane pAiva e be praziSTa (classical) bhASAomAM temaja gujarAtI jevI prAdezika bhASAmAM paNa gadyamAM temaja 1. emanI eka paNa kRti mANikyacandrasUrita pRthvIcandracaritra kiMvA vAgvilAsanI bolI tarIke oLakhAvAtI zailImAM ke kavi nhAnAlAlanI apadyAgadya yAne Dolana' zailImAM racAyelI nathI. 2-3. Ane keTalAka sakjhAya gaNe che. tema karavuM samucita ja hoya to eno ullekha jato karavo. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 padyamAM sugamatAthI mahattvapUrNa kRtio racI che. emanI je hindI kRtio maLe che te badhI padyAtmaka ja che eTale hindImAM gadyamAM eo kevI racanA karI zakyA haze ane na ja karI hoya to kevI karI zake te to kalpanAno ja viSaya bane che. lAkSaNika sAhityanAM vyAkaraNAdi aMgonI temaja bhAratIya darzanone aMgenI keTalIka kRtio mukhyatayA saMskRtamAM sUtrAtmaka zailImAM, racAyelI dRSTigocara thAya che. paraMtu upAdhyAyajInI to eka paNa upalabdha kRti to sUtrarUpe rajU karAyelI nathI. na vicAraNIya vaktavyo - jyAM sudhI mAnavI sarvajJa banI na zake - jyAM sudhI e chadmastha dazAmAM rahelo che tyAM sudhI enI kRti sarvathA doSarahita ja racAya evo bahu ocho saMbhava che. pUratAM sAdhanono abhAva, matimaMdatA, smRtibhraMza, paraMparAnI vicchinnatA ityAdi kAraNone laIne graMthanirmANa karanArane hAthe bhUla thaI jAya e svAbhAvika che. ethI to navAMgIvRttikAra abhayadevasUri jevAe paNa potAnI kRtimAM je kSati jaNAya te sudhArI levA sUcavyuM che. upAdhyAyajI e koI sAmAnya vidvAna nathI paraMtu emanA anupayogAdine laIne temaja eka vAra je grantha racyo hoya te pharIthI tapAsI javAnuM emanAthI na paNa banyuM hoya to tethI ke pachI emanA granthanI nakala karanArane hAthe bhaLatuM lakhANa lakhAyAthI emanAM koI koI vidhAno Aje sulabha evI sAdhanasAmagrIno upayoga karanArane vicAraNIya jaNAya che. AvAM vidhAno nIce mujaba cheH (1) siddhasena divAkara gandhahastI' che. (2) jJAnabindumAM vivaraNAcArya ane madhusUdanane amuka amuka matanA prarUpaka (?) gaNyA che. (3) pAMce kalyANakone prasaMge narakamAM ajavALuM thAya che. (4) samantabhadrakRta AptamImAMsAgata eka padya akalaMke racyAno jJAnabindu (pR. 21)mAM ullekha che. (5) nyAyAcArye koI koI kRtimAM emaNe potAne mATe AtmaprazaMsArUpa gaNAya evAM kathano karyAM che. dA. ta. vAcakapuMgava, ghImAnu adhyAtmamataparIkSAIkSAvakSa 1. juo pariziSTa 2. 2. Adhunika samayamAM gujarAtImAM koI koI kRti sUtrAtmaka racAI che. meM jaina darzananuM tulanAtmaka digdarzana' nAmanI kRti 140 sUtromAM racI che ane e "hiMdu milana maMdira" (va. 8, aM. 2-7)mAM lekhAMka 1-6 tarIke chapAI che. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ityAdi. (6) jJAnabindu (pR. 8)mAM nimnalikhita avataraNanA mULa tarIke nyAyAcArye kalpabhASyano ullekha karyo che jyAre saMpAdaka paM. sukhalAlajI saMghavIe visesA. (gA. 143)no nirdeza karyo che H 53 "akkharalaMmena samA UNahiyA huMti maivisesehiM / te viya maIvisesA suanANamantare jANa // " prathama vidhAnano vicAra karatAM jaNAze ke vI2stotra kiMvA nyAyakhaMDakhAdya (zlo. 16)nI TIkA (patra 16 A)mAM nIce mujaba ullekha che H anenavAbhiprAyA. - gandhahastI saMmatI' " upAdhyAyajInA je be kAgaLa chapAyA che temAMnA prathama kAgaLa (pR. 100)mAM emaNe nIce mujaba kathana karyuM che : "tathA ca gandhahastI dvAtriMzikAyAm - 'AkAzamavagAhAya tadananyA diganyathA' - kRti" Ama be sthaLe siddhasena divAkarane badale gandhahastIno ullekha che. e batAve che ke upAdhyAyajInA mate gandhahastI te siddhasena divAkara ja che. tattvArthasUtra [gUjarAtI vyAkhyAna sahita]nA paM. sukhalAle lakhelA paricaya (pR. 47)mAM prathama ullekhanI noMdha che eTaluM ja nahi, paNa ahIM kahyuM che ke "u. yazovijayajIno e ullekha bhrAMtijanita che." vizeSamAM AnI sAbitI tarIke nIce mujabanI cAra dalIlo rajU karAI che : (1) ''u. yazovijayajI pahelAnAM koI paNa prAcIna ke arvAcIna granthakAroe siddhasena divAkara sAthe ke temanI nizcita manAtI kRti sAthe agara to e kRtiomAMthI uddhRta karAyelAM avataraNo sAthe eka paNa sthaLe gaMdhahastI vizeSaNa vAparyuM nathI. siddhasena divAkaranI kRtinA avataraNa sAthe gaMdhahastI vizeSaNa vAparanAra mAtra yazovijayajI che. eTale emanuM e kathana koI prAcIna AdhAra vinAnuM che."1 (2) siddhasena divAkaranA jIvanavRttAMtane aMge je prAcIna temaja arvAcIna prabaMdho maLe che temAM koI paNa sthaLe emane mATe gandhahastI' pada vaparAyuM nathI. 1. juo I. sa. 1940mAM prakAzita dvitIya AvRtti (pR. 47) Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAre divAkara padanI vAta ethI nyArI che.' (3) upAdhyAyajInI pahelAM racAyelA graMthomAM gandhahastIne nAme je avataraNo maLe che te paikI keTalAMka saze to koI koI thoDAka parivartanapUrvaka to koIka bhAvAnuvAda rUpe ta. sUnI siddhasenagaNikRta TIkAmAM jovAya che. ethI e phalita thAya che ke gandhahastI te A cakAkAra ja che. hajI to sUnI haribhadrIya TIkAnA pUraka yazobhadranA ziSya e TIkAnI TIkA patra para1)mAM uparyukta siddhasenagaNino gabdhahastI vizeSaNapUrvaka ullekha karyo che. upAdhyAyajIne bhrAMti kema thaI haze e viSe paricaya' pR. 50)mAM be kAraNa darzAvAyAM che : (1) nAmanI samAnatA. (2) "prakAMDa vAdI tarIke ane kuzaLa graMthakAra tarIke prasiddhi pAmela siddhasena divAkara ja gaMdhahastI saMbhavI zake evI saMbhAvanA." - chaThThA vidhAnanA saMbaMdhamAM jJAnabindu mR. 129)mAM saMskRtamAM TippaNI dvArA kahyuM che ke A gAthA bRhatkalpanA mudrita laghubhASyamAM nathI. e to A laghubhASya (gA. 96 5)nA vyAkhyA prasaMge amudrita bRhadbhASyamAM apAI che. tema chatAM puNyavijayajInA mate e viserA.mAMthI ja uddhata karAI che kemake emanA mate bRhabhASyanA praNetA jinabhadragaNi kSamAzramaNanA samaya pachI thayA che. jinamUrtinI pUjAnA lupako sAmenI jhuMbeza nyAyAcArye jinapratimAnI pUjAno niSedha karanAra sAme - luMpaka' sAme pratimAzatakamAM AkarA prahAra karyA che eTaluM ja nahi, paNa A viSayane aMge vividha kRtio racI e amUrtipUjako pratye- lupakone uddezIne potAnuM maMtavya kaDaka zabdomAM rajU karyuM che. jaina zAsanamAM loMkAzAha vi. saM. 1508) ane emanA ziSya lakhamasI (vi. saM. 1530) dvArA jinapratimAnI pUjAnA niSedhano pavana phUMkAyo ane vi. saM. 1533mAM bhANAe AMdhI caDAvI. enA pratIkAra rUpe lAvaNyasamaye vi. saM. 1. ejana, pR. 48. 2. ejana, pR. 50. 3. ejana, 5. para. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 1543mAM siddhAntacopAI racI e dvArA ane kharatara' gacchanA kamalasaMyama upAdhyAye (vi. saM. 1544) siddhAntasArodvArasamyaktvollAsaTina racI e dvArA loMkAzAhanA matanI khabara lIdhI. vikramanI soLamI sadImAM vidyamAna di. zrutasAgare tIrthaMkaranI pratimAne nahi mAnanArAne 'nAstika' kahyA che eTaluM ja nahi, paNa evAne viSTAthI lipta joDA mAre topaNa harakata nathI evAM AkrozapUrNa vacana uccAryAM che. A uparathI jaNAze ke upAdhyAyajIe A bAbatamAM kaMI pahela karI nathI temaja vi. saM. 1708mAM je saMpradAya sthAnakavAsI' tarIke prasiddhimAM Avyo tene ja uddezIne pratimAzatakanI racanA karI nathI paNa e sthAnakavAsIonA purogAmI je jinapratimAnA utthApako hatA temane lakSIne A temaja evI bIjI kRtio racI che. nyAyAcArya yazovijyagaNi ane sAkSaratno - yazovijayagaNi ane umAsvAti - vidyAvAridhi umAsvAtinA ta. sU. upara yazovijayagaNie TIkA racI che. e apUrNa maLe che. e pUrepUrI racAI hatI ke kema te jANavuM bAkI rahe che. A gaNivare racelA jJAnabindu (pR. 17)mAM prazamaratinuM 223muM padya uSkRta karAyuM che. adhyAtmasAranA yogAdhikAranuM 18muM padya prazamaratinuM smaraNa karAve che. yazovijayagaNi ane digaMbarAcArya kukunda - yazovijayagaNie dvAtriMzad dvAtriMzikAmAMnI vIsamI dvAtriMzikA nAme yogAvatAra'nA vIsamA padyamAM kundakundrAcAryane 'maharSi' tarIke saMbodhyA che eTaluM ja nahi, paNa ema karyuM hovAthI koI kaTTara zvetAmbare Takora karI haze ethI ke koI kaTTara zvetAmbara tema karaze ema lAgavAthI Ane aMgenI tattvArthadIpikA patra 1232)mAM 'maharSi' kahevAnuM kAraNa darzAvyuM che ane sAthe sAthe A saMbaMdhamAM haribhadrasUrie pataMjaline aMge je sartana darzAvyuM che tenuM udAharaNa paNa ApI potAno sAttvika anurAga vyakta karyo che. A pagaluM koI pakSapAta ke dAkSiNyane laIne bharAyuM nathI. jo ema hota to digaMbaronAM kevalibhukti, strImukti, dIkSA, adhyAtma ityAdine aMgenAM maMtavyonuM nirasana karavAmAM kaccAsa rakhAI hota. AcArya kundakunde pavayaNasAra, samayasAra ane niyamasAra racyA che. e paikI pahelA beno yathAprasaMga avataraNa ApavA mATe upAdhyAyajIe upayoga karyo che. 1. juo hai. sA. saM. I. (pR. 507-508), 2. juo hai. saM. sA. i. (khaMDa 1, pR. 43). Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 yazovijayagari ane siddhasena divAkara - siddhasena divAkarane nyAyAcArye gadhahastI' kahyA che. e sUrIzvare 166 padyamAM ja. ma.mAM sammaipayaraNa racyuM. che. enAM puSkaLa padya nyAyAcArye potAnI keTalIka kRtimAM uddhata karyA che ane keTalIye vAra enI saMskRtamAM vyAkhyA paNa karI che. Ane laIne sammaIpayaraNanI yazovijaya gaNikRtavyAkhyA - TIkA ApoApa jANe sarjAI gaI che. nyAyAcAryanI kaI kaI katimAM sa. pa.nI gAthA apAI che tenI moTA bhAganI sucI sa. 5. (bhA. 5 pariziSTa 3)mAM apAI che. AmAM vi. saM. 1987 pachI prakAzita anekAntavyavasthA vagere graMthomAM temaja amudrita AtmakhyAtimAM sa. pAnI gAthAonI je vyAkhyA maLe che te paNa ekasAmaTI ekatrita karAya to sa. 5. upara eka nAnakaDI paNa mahattvapUrNa vyAkhyA taiyAra thAya yazovijayagaNinI eka kRtinuM nAma je dvArTeizadvArkiMzikA che te siddhasenanI e nAmathI oLakhAtI kRtine AbhArI hovAnuM manAya che. yazovijayagaNi ane di tArkika samantabhadra - samantabhadrakRta AptamImAMsAno upayoga dvAtriddhAtrizikAmAMnI cothI "jinamahattvAdgizikAnI racanAmAM karAyo che. vizeSamAM AptamImAMsAne aMgenI aSTasahasI upara yazovijayagaNinuM vivaraNa che. yazovijayagaNi ane matsyavAdI - kSamAzramaNa mallavAdIe kayA kayA grantho racyA hatA te kahevA mATe pUratAM sAdhana prApta thayAM nathI. atyAre to emanI cAra ja kRti jANavAmAM che : (1) samaipayaraNanI TIkA - Ano ullekha haribhadrasUrie anekAntajayapatAkA (adhikAra 1 ane 2)nI svopajJa vRttimAM anukrame pR. 58 ane 116mAM karyo che kharo, paraMtu mallAdInI e TIkA Aje to maLatI nathI. (2) nayacakrane lagatuM eka padya Ano prAraMbha "vidhiniyamamakathI karAyo che. 3) e padya uparanuM svapaza. bhASya. nayacakrane nAme oLakhAvAtuM A bhASya 1. koI koI vAra emaNe gujarAtImAM anuvAda karyo che. juo dravya anuyoga vicAra DhAla 2, kaDI 11)no svopaNa Tabbo, prathama kAgaLa pR. 87 ane 998), sADI traNa so gAthAnuM siddhAntavicArarahasyagarbhita stavana (DhAla 1, kaDI 1) ane zrIpAla rAjAno rAsa khaMDa 4, DhAla 13, kaDI 9). 2. A tema ja enI pahelAMnA cAra bhAga amadAvAdanA "gUjarAta vidyApITha" taraphathI prasiddha karAyA che. pAMcamo bhAga vi. saM. 1987mAM chapAvAyo che. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 maLatuM nathI paNa enAM pratIko e bhASya uparanI siMhasUrigaNi vAdikSamAzramaNe racelI nyAyAgamAnusAriNI nAmanI TIkAmAM jovAya che. e pratIkone AdhAre bhASya taiyAra karavAnuM kArya zrIvijayalabdhisUrie karyuM che ane hAlamAM munizrI jaMbUvijayajI kare che. (4) padmamacarita. prabhAvakacaritamAMnA mallavAdi-prabandha'mAM 24000 zloka jevaDuM A rAmAyaNa mallavAdIe racyAno ullekha che. mallavAdInI uparyukta cAra kRtio paikI prathamano upayoga yazovijayagaNie koI sthaLe karyAnuM jaNAtuM nathI. emane paNa e TIkA kadAca maLI nahi haze. nayacakrano upayoga yazovijyagaNie be sthaLe to karyo che : (1) sADI traNa so gAthAnuM stavana (DhAla 16, kaDI 2) ane dravya anuyoga vicA2no svopaza Tabbo (pR. 37). vizeSamAM A TabbA (pR. 73-74)mAM kahyuM che ke mallavAdI naigamAdi traNa nayone dravyArthika naya' gaNe che. yazovijayagaNi ane haribhadrasUri - yazovijayagaNie haribhadrasUrino keTalIka kRtimAM nirdeza karyo che. vizeSamAM emaNe A haribhadrasUrikRta uvaesapayano upayoga uvaesarahasya racavAmAM karyo che jyAre paMcavatyugano to jANe saMskRta bhAvAnuvAda ja na hoya tema e uparathI mArgaparizuddhi racI che. A uparAMta A -paMcatatyugamAMthI thayapariNNA' uddhRta karI enI saMskRtamAM vyAkhyA karI che. haribhadrasUriSkRta aSTakaprakaraNa vageremAMthI prasaMgavazAt avataraNo ApyAM che. vizeSamAM A gaNivare haribhadrasUriSkRta nimnalikhita grantho upara TIkA racI che H vIsavIsiyAgata jogavIsiyA, zAstravArtAsamuccaya ane SoDazaka. yogadRSTisamuccaya ane yogabindu upara ekeka avasUri racyAnuM koI koI kahe che. A saumAM zAstravArtAsamuccayane aMgenI TIkA parimANa ane mahattvanI dRSTie agra sthAna bhogave che. yazovijayagaNi ane hemacandrasUri - 'hemacandra' nAmanA je vividha munivaro thaI gayA che te paikI ahIM 'kalikAlasarvaza' tarIke oLakhAvAtA hemacandrasUri prastuta che. yazovijayagaNie hemacandrasUrinI nIce mujabanI kRtio upara vRtti racI che H alaMkAracUDAmaNi, chandazUDAmaNi ane vItarAgastotra (pra. 8). A paikI chellI katinA AThamA prakAza upara to emaNe traNa traNa vRtti Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 racI che ane e pratyekanuM syAdvAdarahasya evuM viziSTa nAma paNa yojayuM che. " adhyAtmopaniSad (adhi. 1)mAM vI. sto.nAM cAra padyo che. tema chatAM ahIM A viSe kazo ullekha nathI. hemacandrasUrikRta yogazAstranA pahelA cAra prakAzamAMnA koI koI padyano bhAvArtha aDhAra pApasthAnakanI sakjhAyanI koI koI kaDImAM yazovijayagaNie gUMthI lIdho che. yazovijayagaNi ane abhinava dharmabhUSaNa yati - nyAyadIpikAnA dvitIya prakAzanI puSyikAmAM yatino ane tRtIya (aMtima) prakAzanI puSyikAmAM abhinavano ullekha dharmabhUSaNa' nAmanI sAthe karAyo che. e AdhAre meM abhinava dharmabhUSaNa yati' nAma yojyuM che. prastuta dharmabhUSaNa vardhamAna bhaTTArakanA ziSya ane paTTadhara thAya che. eo. kundakundrAcAryanI AsnAyamAM thayA che. Ama eo digaMbara che. emane bhaTTAraka tarIke oLakhAvAya che. emanI guruparaMparA nIce mujaba che : dharmabhUSaNa amarakIrti dharmabhUSaNa vardhamAna dharmabhUSaNa dharmabhUSaNa trIjA, zakasaMvata 1297thI 1307nA gALAmAM paTTadhara banyAnuM paM. darabArIlAle kahyuM che. emaNe emano janma I. sa. 1358nI AsapAsamAM thayAnuM ane avasAna I. sa. 1418nA arasAmAM thayAnuM anumAna doryuM che. vijayanagaranA rAjA devarAya pahelA ane emanI patnI bhImAdevI prastuta 1. juo "vIrasevAmaMdira" taraphathI sarasAvAthI I. sa. 1945mAM 5. darabArIlAla jaina koThiyAMnA prakAza nAmanA saMskRta TippaNa, hindI anuvAda ane prastAvanA sahita prakAzita vAyadIpikAnI prastAvanA (mR. 94-95). 2, ejana, pR. 97. 3. ejana, pR. 97. 4. ejana pR. 99. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabhUSaNanAM bhakta hatAM. tyAthadIpikA uparAMta kAruNyakalikA dharmabhUSaNanI racanA hovAno saMbhava che ema paM. darabArIlAle sUcavyuM che. tarkabhASA pR. 11mAM dharmabhUSaNano ullekha che. yazovijayagaNi ane pataMjali - yogadarzananA praNetA pataMjali pratye samabhAvabhAvI haribhadrasUri jevA bahuzruta munivaryo je sahRdayatApUrvaka AdarabhAva vyakta karyo temaja A yogadarzana ane Ane aMge vyAse racelA bhASyanA amuka amuka aMzano jaina prakriyA sAthe samanvaya sAdhavAno je uttama prayAsa emaNe karyo tene lakSIne yazovijayagaNie emanA karatAM paNa eka pagaluM AgaLa A dizAmAM bharyuM che. - (1) pAtaMjala yogadarzanano yogAnuzAsana' tarIke ullekha yazovijayagaNie dvatrizadvatrizikAnI "pAtaMjalayogalakSaNavicAra" nAmanI agiyAramI dvatrizikAnA 21mA padyanI svopajJa vivRti nAme tattvArthadIpikA (patra 69 a)mAM karyo che, jyAre A ra1mA padyamAMe kRtinA caturtha pAdano kaivalyavAdI tarIke ullekha karyo che. vizeSamAM A gaNivarye pataMjalino nAmollekha paNa keTaleka sthaLe karyo che. (2) pAtaMjala yogadarzana uparanA ekeeka sUtra upara koI paNa jaina munivare saMskRtamAM vivaraNa racyuM hoya ema jaNAtuM nathI. A paristhitimAM nyAyAcArye yogadarzananAM keTalAMka sUtro upara vRtti racI che ane keTalAMka sUtra samucita nahi hovAnuM temaja keTalAMka sUtrano jaina darzana sAthe samanvaya sAdhavAno prayAsa karyo che te stutya gaNAya. (3) yogadarzanagata keTalAka viSayone aMge nyAyAcArye dvatrizaddhAtrizikAnA aMzarUpa nimnalikhita pAMca kAtrizikAo racI che: (a) pAtaMjalayogalakSaNavicAra (11), (A) IzAnugrahavicAra (16), (I) yogAvatAra (20), (0) klezatAnopAya (25) ane (I) yogamAhAsya (26). A pAMceya aMgenI tattvArthadIpikA nAmanI svopajJa vivRtimAM prasaMgavazAt pAtaMjala yogadarzanamAMthI sUtro avataraNarUpe apAyAM che. AvuM kArya thoDeka aMze nimnalikhita traNa trizikAne lagatI tattvArthadIpikAmAM paNa karAyuM cheH (a) mitrAddhAtrizikA (21), (A) tArAditrayAtrizikA (22) ane 1. A trizikAno kramAMka che. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (I) saddaSTikAtrizikA (rajI. () yoganI ATha dRSTinuM je nirUpaNa yogadaSTisamuccayamAM haribhadrasUrie karyuM che. teno saMbaMdha yamAdi ATha yogAMga sAthe anukrame darzAvavAnuM kArya nyAyAcArya ATha dRSTine lagatI dvArneizikAomAM karyuM che. (5) adhyAtmasAramAM yogAdhikAra ane dhyAnAdhikAra che. enI racanAmAM bha. gI. temaja pAtaMjala yogadarzanano upayoga karI nyAyAcArye dhyAna saMbaMdhI jaina prakriyAono sumeLa e be ajaina graMtho sAthe sAdhyo che.' yazovijayagaNi ane paMcadazIkAra - jJAnabindu pR. 28 ane 29)mAM paMcadazInA ullekha vinA emAMthI dhyAna. zlo. 92-96 temaja 7, 90 ane 92 avataraNarUpe apAyA che ema A avataraNonAM mULanA nirdeza uparathI jaNAya che. A paMcadazI e svataMtra vedAntanA nibaMdharUpa che. enA tattvavivekamAM jIva ane IzvaranA bheda viSe nirUpaNa che ane enA citradIpamAM caitanyanI zuddha brahma, Izvara ane jIva e tripuTIne badale enAM cAra rUponuM pratipAdana che. e granthanA praNetAnAM be nAma che mAdhavAcArya ane vidyAraNya. eo (I. sa. 1331 - I. sa. 1387) zRMgerI maThanA adhIza hatA. emaNe nimnalikhita kRtio paNa racI che: upaniSadonI dIpikAo, jIvanamuktiviveka, jaiminIyanyAyamAlAvistara, paMcapAdikAvivaraNaprameyasaMgraha (I. sa. 1350), bRhadAraNyakArtikasAra ane zaMkaradigvijaya'. A vidyAraye potAnA bhAI sAyaNAcAryane samagra veda uparanAM bhASyo racavAmAM sahAya karI che. yazovijayagaNi ane tapasvI madhusUdana - jJAnabindu pR. 2)mAM eka sthaLe "madhusUdana tapasvI' tarIke ane e ja pRSThamAM anyatra "tapasvI ane siddhAntabindunA praNetA tarIke temaja pR. 3ramAM "tapasvI' tarIke ullekha che." pR. 24mAM siddhAntabindu pR. 291)mAMthI eka avataraNa apAyuM che. pR. 28mAM 1. juo yogadarzana tathA yogaviMzikAnI prastAvanA pR. 33). 2. juo hiMda tattvajJAnano itihAsa (uttarArdha) pR. 252). 3. ejana, pR. 253. 4. ejana, pR. 115, 217 ane 220. 5. nyAyAcArye madhusUdanano tapasvI' evA sAMketika nAmathI kema ullekha karyo te jANavuM bAkI rahe che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A madhusUdananA eka maMtavyanuM nirasana che. pR. 79mAM siddhAntabindune aMge kauMsamAM madhusUdana sarasvatIno ullekha che. hita. I. (uttarArdha, pR. 3, 77, 218, 221, 222 ane 281)mAM madhusUdana sarasvatI viSe nIce mujaba mAhitI apAI che: emaNe prasthAnabheda racyo che. - pR. 3 ane 77. emaNe (I. sa. 160) advaitasiddhi nAmano graMtha racyo che - pR. 218 emanI kRtio tarIke bha. gI upara gUDhArthadIpikA, mahimnastotra upara TIkA ane IzvapratipattiprakAza nAmanA nibaMdhano nirdeza che. - pR. 221 eo viSNu ane zivanA bhakta hatA. - pR. 222 madhusUdana "siddhAntamAM chevaTe zAMkaramatAvalaMbI che, topaNa saguNa paramezvaranA vicAramAM viziSTAdvaitI jaNAya che." - pR281 siddhAntabinduno ullekha graMthasUcImAM to nathI. nyAyAcArya ane navya taiyAyiko navya taiyAyikono vistRta paricaya Do. satIzacandra vidyAbhUSaNe A History of Indian Logic (pR. 40pa-487)mAM Apyo che. A saMbaMdhamAM hi. ta. I. pUrvArdha, pR. 230-231)mAM atisaMkSipta mAhitI apAI che. A be pustakanA AdhAre ahIM to huM nyAyAcArye je navya naiyAyikono ane emanI kRtiono nirdeza karyo che te viSe thoDuMka kahIzaH (1) upAdhyAya gaMgeza (la. I. sa. 1175-la. Isa. 1200) gaMgeza urphe gaMgezvara e maithilI brAhmaNa hatA emano janma pUrva baMgALamAM darabhaMgAthI "agni' vidizAmAM bAra mAIlane aMtare AvelA ane kamalA' nadI uparanA karIena (Karion) gAmamAM thayo hato. ema kahevAya che ke teo jyAre nAnA hatA tyAre abhaNa hatA paraMtu kaDalI devInI ArAdhanA karI emaNe varadAna meLavyuM tyArathI eo paMDita banyA. e gaMgezane vardhamAna nAmanA putra hatA. e pitA ane putrane anukrame "upAdhyAya ane "mahopAdhyAya' tarIke oLakhAvAya che. gaMgeza saptapadArthonA kartA zivAdityano ullekha tattvacintAmaNi (pratyakSa khaMDa, pR. 830mAM karyo che temaja vaizeSika darzanane lagatA ratnakozamAMthI puSkaLa avataraNo ApyAM che. gauDa mImAMsaka yAne zrIkarano paNa emaNe ullekha karyo che. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaLI emaNe AnandasUri (I. sa. 1093 I. sa. 1150) yAne vyAghazizukanA temaja amaracandrasUriyAne siMhazizukanA abhiprAyanI noMdha lIdhI che. gaMgeze zrIharSe (I. sa. 1186) racelA khaMDana khaMDakhAdyanI AlocanA karI che. A badhuM lakSyamAM letAM gaMgezano samaya I. sa. 1175thI I. sa. 1200nI AsapAsano gaNAya. ziSya paraMparA - upA. gaMgeza ane emanI ziSyaparaMparA HIL (pR. 406)mAM nIce mujaba darzAvAI che: (1) gaMgeza, (2) vardhamAna, (3) yajJapati, () harimizra (5) pakSadhara, (6 a) vAsudeva, (6 A) rucidata, (6 I) candrapati () (7 a) maheza Thakkara,(7 A) bhagIratha Thakkara, (8) ajJAta nAmanA koI ziSya, (9) bhavanAtha ane (10) zaMkaramizra. tattvacintAmaNi yAne pramANacintAmaNi kiMvA cittAmaNi A tarkazAstrane lagato ghaNo mahattvano graMtha uparyukta gaMgeze racyo che. zarUAtamAM A navya nyAyanA graMthano abhyAsa mithilAnA paMDito karatA hatA. I. sa.nI paMdaramI sadInA madhya bhAgamAM mithilAmAM bhaNelA vAsudeva sArvabhaume eno abhyAsa baMgALamAM dAkhala karyo. navadvIpanI vidyApITha I. sa. 1503mAM sthapAI tyAra bAda baMgALamAM AnA abhyAsane raghunAtha ziromaNi vagere dvArA vega maLyo. AgaLa jatAM madrAsa, mahArASTra ane kAzmIramAM paNa A tattvacintAmaNino abhyAsa thavA lAgyo ane be saikAmAM to samagra bhArata varSamAM A grantha prasiddhimAM Avyo. 'tattvacintAmaNimAM sUtranA vivAdagrasta bhAgane jato karI pratyakSa, anumAna, upamAna ane zabda e cAra pramANonuM vistRta nirUpaNa karAyuM che. A pratyeka pramANane aMge ekeka khaMDa yojAyo che. A granthamAM jJAnanI niSpattine aMge evI racanA karAI che ke naiyAyiko bauddha ane jaina AkSepono sAmano karI zake tattvacintAmaNino prabhAva eTalo badho paDyo ke sUtragranthanuM adhyayana prAyaH aTakI paDyuM ane gaMgezanA abhiprAyanuM samarthana karatI aneka TIkA aMgenI paraMparA 1. khaMDa eTale khAMDa ane khAdya eTale khAvAnuM. khaMDakhAdyaHkhAMDanI vAnagI. 2. A grantha baMgALanI "royala eziyATika sosAyaTI" taraphathI chapAvAyo che. 3 juo H I L pU. 405). 4. prAraMbhamAM zivane namaskAra karAyo che. 5 juo hiM. ta. I. pUrvArdha pR. 230). Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dare uddabhavI. pratyakSa khaMDamAM nimnalikhita viSayone sthAna apAyuM che: maMgalavAda, prAmANyavAda, anyathAkhyAti, sanikarSa, laukika pratyakSa, alaukika pratyakSa, samavAyavAda, anupalabdhaprAmANyavAda, abhAvavAda, pratyakSakAraNavAda, manohaSNutvavAda, anuvyavasAyavAda, nirvikalpakavAda ane savikalpakavAda' "anumAna khaMDamAM nIce mujabanAM prakaraNo cheH vyAptivAda, vyAptipaMcaka, siMhavyAdhroktavyAptilakSaNa, vyadhIkaraNa, vyAptipUrvapakSa, siddhAntalakSaNa, sAmAnyAbhAva, vizeSavyApti, vyAptigrahopAya, sAmAnyalakSaNa, upAdhivAda, pakSatA, parAmarza, kevalAvavyanumAna, kevalavyatirekTanumAna, anvayavyatirekTanumAna, nyAya paMcAvayavI), hetvAbhAsa ane IzvarAnumAna. trIjo upamAna khaMDa che. cothA "zabdakhaMDanA viSayo nIce pramANe che : zabdaprAmANyavAda, AkAMkSAvAda, yogyatA, Asatti, tAtparya, zabdAnityatAvAda, ucchanapracchannavAda, vidhivAda, apUrvavAda, zaktivAda, lakSaNa, samAsavAda, AkhyAtavAda, dhAtuvAda, upasargavAda ane pramANacatuSTayaprAmAyavAda anumAnakhaMDamAM avacchedakAvacchinnamaya jaTila carcAo che. e buddhine sateja kare che - jhINavaTabharyA vAdavivAda karavAnI zakti utpanna kare che paraMtu A khaMDamAM anya khaMDo karatAM padArthonuM nirUpaNa ghaNuM ochuM che. upAdhyAyajIe pote dravya anuyoga vicAra (DhAla 17, kaDI 10)mAM kahyuM che tema eo kAzImAM (tattva cintAmaNi bhaNyA hatA. A graMthamAMthI emaNe koI koI kRtimAM avataraNa ApyAM che. 1. A dareka viSayanI samajaNa HILmAM apAI che evI rIte anumAnakhaMDAdi mATe paNa karAyuM che. 2. AnA savyabhicAra, viruddha, satyatipakSa, asiddha ane bAdhita ema pAMca prakAro darzAvAyA 3. AjakAla koI koI jaina muni anumAnakhaMDamAMnA vyAtipaMcaka, siMhavyAghalakSaNa, siddhAntalakSaNa ItyAdi prakaraNo paikI eka ke vadhAreno kAzI ane kalakattA taraphathI levAtI parIkSA mATe bhaNe che. samayasundaragANanA ziSya harSanandane tattvacintAmaNino abhyAsa karyo hato. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 tattvacintAmaNinI TIkAo - mULa graMtha to lagabhaga 30 pRSThano che jyAre enuM vivaraNAtmaka sAhitya dasa lAkha pRSTha jeTaluM eTale ke lagabhaga 3333 gaNuM che ahIM huM AnI yathAsthAna noMdha laIza : (2) vardhamAna (I. sa. 1250) nyAyano 'mithilA' zAkhA (School)no prabhAva I. sa.nA bAramA saikAthI paMdaramA saikA sudhI rahyo. e prabhAva gaMgeza, vardhamAna ane pakSadharamizra jevA dhuraMdhara vidvAnone - emanA granthanirmANane AbhArI che. vardhamAna e gaMgezanA putra thAya che. emaNe ta. ciM. upara tattvacintAmaNiprakAza nAmanI saMskRta TIkA racI che. A uparAMtanA emanA graMtho nIce mujaba che : nyAyanibandhaprakAza, nyAyapariziSTaprakAza, prameyanibandhaprakAza, kiraNAvalIprakAza, nyAyakusumAMjaliprakAza, nyAyalIlAvatIprakAza ane khaMDanakhaMDaprakAza. (3) pakSadharamizra urphe jyadeva (I. sa. 1275) pakSadharamizranuM asalI nAma jayadeva che. emanAM mAtA ane pitAnAM nAma anukrame sumitrA ane mahAdevamizra che. pakSadharamizrano janma darabhaMgAthI soLa mAila pUrve AvelA ane 'kamalA' nadI uparanA saisava (Saisava)mAM thayo hato. eo emanA potAnA kAkA harimizranA ziSya thatA hatA. A pakSadharamitre eka pakSa yAne pakhavADiyA sudhI vAdavivAda calAvI emAM vijaya meLavyo te uparathI emanuM nAma pakSadhara'mizra paDyuM. emanA graMtho nIce mujaba che : tattvacintAmaNyAloka, dravyapadArtha, lIlAvatIviveka, prasannarAghava ane candrAloka. 1. emane keTalAke mahAmahopAdhyAya' tarIke paNa saMbodhyA che. 2. I. sa.nI soLamI sadImAM mithilAmAM nyAyanA abhyAsano asta thayo ane nadiyAmAM eno udaya - vikAsa thayo. 3. hiM. ta. I. pUrvArdha, pR. 231)mAM nyAyaprakAzanibandha nAma che. e udayanAcAryakRta nyAyavArtikatAtparyaparizuddhi uparanI TIkA che. emAM e vardhamAne potAnA pitAnA vicArone udayanAcAryathI caDiyAtA hovAnuM kahyuM che. 4. chellA be graMtho to nATaka che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ziSyo - pakSadharamizrane be ziSyo hatA : 'vAsudevamizra ane rucidaramizra. jI vAsudeva sArvabhauma la. I. sa. 1450 - la. I. sa. 1525) vAsudevano janma naDiyAdamAM thayo hato. emanA pitAnuM nAma mahezvaravizArada hatuM. emanI pAse vAsudeve saMskRta vyAkaraNa, sAhitya ane dharmazAstrano abhyAsa karyo hato. nyAyanA viziSTa abhyAsa mATe eo mithilA gayA hatA. tyAM eo. pakSadharamizranI "ekeDemI' (academy)mAM dAkhala thayA hatA. zalAkA parIkSAmAM uttIrNa thatAM emanA zikSake emane 'sArvabhauma no IlkAba Apyo hato. emaNe samagra ta. ci. ane kusumAMjalino padyavibhAga kaMThastha karyo hato ane AgaLa upara e utArI lIdho hato. emaNe nadiyAmAM nyAyanI ekeDemI sthApI hatI. emane be mukhya ziSya hatA : raghunAtha ziromaNi ane baMgALamAM vaiSNava saMpradAya sthApanArA caitanya. A sArvabhauma gaMgezana grantha upara sArvabhaumanirukti nAmanI nyAyaviSayaka kRti racI che. evI rIte emanA eka ziSya haridAsa nyAyAlaMkAra bhaTTAcArye paNa ta. ci. upara prakAza nAmanI TIkA racI che. (5) raghunAtha ziromaNi (la. I. sa. 1477 - la. I. sa. 1547) raghunAtha ziromaNinuM janmasthAna nadiyA ane janmavarSa la. I. sa. 1477 che. emaNe vAsudeva sArvabhauma pAse vyAkaraNa, sAhitya, koza, dharmazAstra ane nyAya ItyAdino abhyAsa karyo hato. eo "mithilA' jaI tyAMnA nyAyanA zikSakane parAjita karI AvyA hovAnI daMtakathA che. eo kANA hatA ema nyAyAcArye paNa kahyuM che.' raghunAthe ta. ci. upara dIdhiti nAmanI TIkA racI che ane enA upara 1. eo pakSadharamizranA bhAInA putra thAya. emaNe ta. ci. upara TIkA racI che. 2. juo vIrastotra yAne nyAyakhaMDakhAdyanI cakA. 3. aSTasahasIvivaraNa patra 138) A)mAM AnI durgamatAno nirdeza che. prastuta padya nIce mujaba che: "nyAyAmbudhirdIdhitikArayukti-kaklolakolAhaladurvigAhaH / tasyApi pAtuM na payaH samarthaH kiM nAma dhImat pratibhA'mbuvAha: ? // " kahevAno matalaba e che ke nyAyanA sAgaranuM dIdhitikAranI yuktirUpa mojAMnA kolAhalane laIne avagAhana duHzakya che parantu amAro pratibhArUpa megha zuM enuM paNa jaLa pIvA samartha nathI ? Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagabhaga vIseka TIkAo anya vidvAnoe racI che. didhitimAM raghunAthe potAno 'tArkikaziromaNi' tarIke ullekha karyo che. koIke emane anyatra "ziromaNi' kahyA raghunAthanA anya graMtho nIce mujaba che : avacchedakatvanirukti, AkhyAtavAda, kiraNAvalIprakAzadadhiti, khaMDanakhaMDakhAdyadIdhiti, naguvAda nyAyalIlAvatI prakAzadIdhiti, padArthatattvanirUpaNa yAne padArthakhaMDa ane bauddhadhikkAraziromaNi. hola Hall)nA kathana mujaba rAmakRSNa bhaTTAcArya cakravartI e raghunAthanA putra thAya che. zrIrAma tIrthAlaMkAra e raghunAthanA ziSya thAya che. (6) mathurAnAtha tarkavAgIza la. I. sa. 1570) emanA pitAnuM nAma zrIrAma tarkalaMkAra che. emanI pAse mathurAnAthe abhyAsa karyo hato. A mathurAnAthe nyAyaviSayaka aneka TIkAo racI che ane e "mAtharI tarIke oLakhAvAya che. emaNe nimnalikhita grantho racyA che : "ayurdayabAvanA, AdikriyAviveka (kiraNAvalI prakAzarahasya, "tattvacintAmaNirahasya, tattvacintAmaNyAlokarahasya, dadhitirahasya, vAyalIlAvatIprakAzadidhitirahasya, nyAyalIlAvatIprakAzarahasya, bauddhadhikkArarahasya ane siddhAntarahasya. (7) guNAnanda vidyAvAgIza (la. I. sa. 1570) nyAyAcArye nyAyakhaMDakhAdyanI svopajJa TIkAmAM pAMca sthaLe emano ullekha 1. AmAMnA ghaNAkharA baMgALanI bahAranA che. 2. A Bibliothera Indica SeriesmAM chapAyela che. 3. A caukhaMbA sirIjhamAM chapAyela che. 4. H. I . pR. 46 7)mAM A nAma che jyAre enI graMthasUcI pR. 580)mAM "Ayurdaya bAvanI' nAma che. pa. baMgALamAM Ane "phakkikA" athavA "mAghurI" tarIke oLakhAvAya che. 6. 5. sukhalAle kahyuM che ke A "rahasya zabdathI aMkita karavAnI phuraNA prasiddha naiyAyika mathurAnAthanA tattvarahasya ane tattvAlakarahasya nAmanI TIkA graMtho parathI thaI lAge che" - je. sA. saM. I. (pR. 636). 7. juo zlo. 4 ane 61nI thakA. enA patrAMka anukrame a ane 11 che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 karI emanA vicAronuM khaMDana karyuM che. A guNAnande raghunAtha ziromaNinA keTalAka graMtho upara TIkA racI che. emanA grantho nIce mujaba che : anumAnadIddhitiviveka, AtmatattvavivekadIdhitiTIkA, guNanivRtiviveka, nyAyakusumAMjaliviveka, nyAyalIlAvatIprakAzadIdhitiviveka ane zabdAlokaviveka. (8) rAmabhadra sArvabhauma (la. I. sa. 1580) emanAM mAtAnuM ane pitAnuM nAma anukrame bhavanAtha ane bhavAnI che. emaNe kahyuM che ke prakAza ane makarandamAMnA nirUpaNa karatAM mArA pitAnuM vaktavya caDiyAtuM che. A rAmabhadre nimnalikhita graMtho racyA che guNarahasya dIdhitiTIkA, nyAyakusumAMjalikArikAvyAkhyA. nyAyarahasya, padArthavivekaprakAza ane satyakrakramadIpikA. jayarAma nyAyapaMcAnana rAmabhadra sArvabhaumanA ziSya thAya che. emaNe nyAya temaja kAvyazAstra paratve grantho racyA che. (9) 1gadIza tarkAlaMkAra (la. I. sa. 1625) jagadIza paNa uparyukta rAmabhadranA ziSya thAya che. 'jAgadIzI' tarIke oLakhAvAtI tattvacintAmaNidIdhitiprakAzikA emaNe racI che. (10) raghudeva nyAyAlaMkAra (la. I. sa. 1650) raghudeva bhaTTAcArya te ja A che ? A nyAyAlaMkAra hirAma tarkavAgIzanA ziSya thAya che ane gadAdharanA sahAdhyAyI thAya che. a. sa. vi. (patra 4 ane 22)mAM A 2ghudeva viSe nyAyAcArye ullekha karyo che. A raghudeve nimnalikhita kRtio racI che : (1) tattvacintAmaNigUDhArthadIpikA, (2) dIdhitiTIkA, (3) dravyasArasaMgraha, (4) 1. zrI mohanalAla jhaverIno nimnalikhita abhiprAya jai. sA. saM. I. (pR. 636)mAM noMdhAyo che H "hemacandrAcArye jema potAnA samakAlIna malayagiri ane vAdIdevasUrino ullekha nathI karyo tema yazovijye potAnA samakAlIna gadIzano nathI karyo paraMtu jagadIzanA graMthathI teo jANItA hatA ema anumAna thAya che." Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C navInanimaNa, (5) nyAyakusumAMjalikArikAvyAkhyA ane (6) padArthakhaMDanavyAkhyA. a sa vi.mAM be sthaLe raghudeva bhaTTAcAryano ullekha che ema HIL pR. 22)mAM ullekha che. A pustaka pR. 481)mAM raghudeve nyAyAlaMkAra viSe a. sa. vi.mAM ullekha hovAnuM kahyuM che. A uparathI A banne vyakti eka che ema kahI zakAya kharuM? pakSIo ane prAdezika kRtio - pakSIonA paricayArthe svataMtra pustako vividha bhASAmAM racAyAM che. aMgrejImAM to A saMbaMdhe puSkaLa ane mahattvapUrNa sAhitya che. e hisAbe gujarAtI sAhitya moLuM che. sAhityika kRtiomAM upamA vagerenAM udAharaNa tarIke pakSIono nirdeza jovAya che. jaina kRtio emAM apavAdarUpa nathI. AnI pratIti mAro lekha nAme "The Jaina Records about Birds'' jovAthI thaI zakaze. prastutamAM huM nyAyAcArye potAnI gujarAtI ane hindI kRtiomAM mukhyatayA upamAdine arthe je pakSIonAM nAma noMdhyAM che te darzAvuM chuM: gujarAtI - kokila (24, 109, 142) krauMca (38, para2), khagapati (545), garuDa (19), cakora (24, 58), cakorA (8), cAtaka (4, 9, 60), pArevo (129), pika (27, 64, 141), bapaIo (29), mayUrI (87, 126), mora (24, 128, 142), morA (84), sArasa (para2), siMcANo (45), haMsa (222, para6) ane haMsA (60). hindI - kAga (9), kokila (78), khagapati (96), khaMjana (75), garuDa (9), cakora (75, 78, 96, 97), cakravAka (96), mora (78), morA (74), rAjahaMsa (77, 79), zikhi (96) ane haMsa (88). pauvaparya - upAdhyAyajInI prakhyapraNayananI pravRtti lagabhaga poNo so varSa sudhI cAlu rahI hoya ema lAge che eTale emanA granthonuM paurvAparya vicAravuM ucita jaNAya che paNa e kArya karavuM saheluM nathI. enAM kAraNa nIce mujaba che : (1) upAdhyAyajIe cAra bhASAmAM grantho racyA che te paikI nimnalikhita 9 gujarAtI granyo ane eka saMskRta grantha nAme "laghusyAdvAdarahasya" sivAyanA koI upalabdha granthano racanAsamaya darzAvAyo hoya ema jaNAtuM nathI : 1. juo patra 6 a. 2. BUL CU "Annals of the Bhandarkar Oriental Research Institute" (Vol. XLII & Vol. XLV)mAM ema be kaTake chapAyo che. 3. A gU. sA. saM. (vi. 1)no pRSThaka che. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma racanAvarSa agiyAra aMganI sajhAya vi. saM. 1722, 1724 ke 1744 jabUsvAmIno rAsa vi. saM. 1739 pratikramaNahetugarbhita sajajhAya vi. saM. 1722 brahmagItA vi. saM. 1738 mauna ekAdazInuM doDha so kalyANakanuM stavana vi. saM. 1732 laghusyAdvAdarahasya vi. saM. 1701 vAhaNa samudra saMvAda vi. saM. 1717 vIrastutirUpa hUMDInuM stavana vi. saM. 1733 zAntijina stavana vi. saM. 1732 ke 1734 sAdhuvaMdanA vi. saM. 1721 (2) upAdhyAyajInA graMthonI je hAthapothIo maLe che temAMthI emanA jIvana daramyAna lakhAyelI kaI kaI hAthapothImAM lipikALa darzAvAyo che tenI koI saLaMga noMdha chapAyelI jovA jANavAmAM nathI. ethI atyAre to nimnalikhita graMthonI hAthapothIonI noMdha lauM chuM: grantha lipikALa, unnatapurastavana (2) vi. saM. 16 69 jJAnabindu vi. saM. 1731 dravya anuyoga vicAra vi. saM. 1729 dhammapariphakhAnuM vivaraNa vi. saM. 1726 pratimAzatakanI svapajJa vRtti vi. saM. 1713 yoganI ATha dRSTinI sajhAya vi. saM. 1736 vicArabindu vi. saM. 1726 vairAgvakalpalatA vi. saM. 1716 (3) upAdhyAyajInA upalabdha tamAma grantho adyApi prakAzita thayA nathI 1. A tamAma hAthapothIonuM varNanAtmaka sUcIpatra taiyAra karAya ane e satvara prasiddha thAya tevo prabaMdha thavo ghaTe. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 eTaluM ja nahi, paNa je prasiddha thayA che te paikI bahu thoDA adyatana paddhatie saMpAdita thayelA che. AthI emAM nirdezAvelA Itara granthAdinI sUcI taiyAra karavI paDe tema che. AvI viSama paristhitimAM atyAre to ahIM huM eTaluM ja kahIza ke meM je nIce mujabanI trividha sAmagrI rajU karI che te A pauvaparya upara chUTochavAyo ane Acho prakAza to paDe ja che eTale enI ekadhArI rajUAta mAruM samagra lakhANa mudrita thayA bAda ene aMge "puravaNI" lakhavAno suyoga prApta thaye karAzeH (1) keTalIka kRtionA paraspara paurvAparya paratve prasaMgopAtta karAyela ullekho ane sUcano. (2) keTalIka kRtionA racanA varSano nirdeza (3) keTalIka kRtionA lipikALanI noMdha alabhya kRtio ane e aMgenA saMvAdI ullekho nyAyAcArye keTalI ane kaI kaI kRtio racI che te jANavAmAM nathI. e paristhitimAM emanI tamAma alabhya kRtiono nAmanirdeza azakya che. vizeSamAM emaNe rahasyAMkita graMtho 108 racyA hatA ke nahi teno nirNaya karavo bAkI rahe che. vaLI vIsavIsiyAnI pratyeka vIsiyA upara emaNe vivaraNa racyuM haze evI je kalpanA karAya che tenuM atyAra sudhI to samarthana karanAra koI pramANa maLI AvyuM nathI. AthI A baMne bAbatone bAjue rAkhI huM emanI racelI manAtI ane saze alabhya tarIke nirdezAtI kRtio mULa ane vivaraNa evA be vibhAgo pADI e baMnenAM nAma tathA nyAyAcAryanA kRtikalApanA AdhAre prApta thatA saMvAdI ullekho noMdhuM chuM mULa kRti saMvAdI ullekha pRSThaka 1. adhyAtmabindu 2. adhyAtmopadeza 1. AvI sUcI meM pratimAzatakanI svopajJa vRttine aMge taiyAra karI che. 2. A saMbaMdhamAM juo pR. 99 Ti.1), 101, 103, 106, 107, 108, 115, 117, 118, 121, 122, 124, 127, 136, 138, 141, 143, 154, 160, 173, 177, 178, 196, 205, 206, 237, 238, 248. 3. juo 5 66 temaja prathama pariziSTa 4. juo pR. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 99 puravaNI 3. anekAntapraveza asahasIvivaraNa 118 4. ApabhraMzikaprabandha anekAntavyavasthA 116 5. AlokahetatAvAda 6. dravyAloka 7. nyAyabindu utpAdAdisiddhinuM vivaraNa 131 aSTasahasIvivaraNa 139 8. nyAyavAdArtha syAdvAdarahasya 118, 160 (laghu ane bRha) 9. nyAyAloka nayarahasya kiAgaLa bIjo 124 10. pramArahasya uvae sarahassanuM vivaraNa 124 11. maMgalavAda bhAsarahasyanuM vivaraNa - 16 1 12. vAdarahasya 13. vAdArNava 14. vidhivAda 15. vaidAntanirNaya 16. vedAntavivekasarvasva 17. zaThaprakaraNa 18. saptabhaMgItaragiNI syAdvAdarahasya (laghu) 119 19. siddhAntarkapariSkAra kAgaLa, bIjo 124. 20. siriyujjaleha syAdvAdarahasya (laghu) 119 21. AnandaghanacovIsIno bAlAvabodha 22. alaMkAracUDAmaNinI TIkA pratimAzatakanI vRtti 25, 177 23. chandasUDAmaNinI TIkA 24. jJAnasAranI avacUri 25. takhtAlokanuM vivaraNa 26. tarkabhASAno bAlAvabodha kAgaLa pahelo 101 27. trisUtralokanuM vivaraNa na rahasya 106 28. dravyAlokanI TIkA gacchAntarIono sadbhAva - nyAyAcArya pratye anya gacchavALa koI koI munivara sadbhAva rAkhatA hatA ema A nyAyAcAryanI kRtionAM temaNe racelAM spaSTIkaraNo uparathI jaNAya che. dA. ta. "pUrNimA gacchanA bhAvaprabhasUrie Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 pratimA zatakanI vRtti racI che ane kharatara' gacchanA devacandra jJAnasArane aMge jJAnamaMjarI racI che. arpaNa - nyAyAcAryanA purogAmI munivarone temaja koI koI gRhasthane hAthe jaina dharma ane jaina sAhityanuM mukhya ane mahattvanuM ekeeka aMga ochAvattA pramANamAM AlekhAyuM hovAthI A vAyAcArya pAsethI khAsa navIna ane saMgIna arpaNanI bhAgye ja AzA rAkhI zakAya. Ama hovA chatAM nimnalikhita bAbato noMdhapAtra gaNAya : (1) emaNe potAnI pahelAM racAyelA prauDha granyonA mukhya muddAone bhinna bhinna kRtimAM yathAyogya sthAna ApavA pUratI ja kuzaLatA na darzAvatAM jaina sAhityarUpa paTAMgaNamAM navya nyAyanA zrIgaNeza mAMDavAnuM prAyaH advitIya kArya karyuM che. (2) emaNe dukhagarbhita, mohagarbhita ane jJAnagarbhita ema traNa prakAranA vairAgya viSe emanA samaya pUrve je lakhAyuM hatuM temAM A viSayanA viziSTa nirUpaNa dvArA emaNe sabaLa umero karyo che. (3) yoganI ATha dRSTi vagere dArzanika bAbatone saraLa ane hRdayaMgama rIte gujarAtImAM padyamAM emaNe pIrasI che. (jI kevalajJAna ane kevaladarzana e be upayoga samakAle hoya ke kema temaja kevalajJAna ane kevaladarzana be bhinna che ke kema e carcAnA saMbaMdhamAM zvetAMbaromAM je traNa pakSa jaNAya che teno emaNe nayanA nirdezapUrvaka samanvaya sAdhyo che. (5) maMgalavAdane aMge keTalIka navIna yuktio syAdvAdakalpalatAmAM emaNe ApI che. (6) traNa so varSa upara pAMce pratikramaNonI vidhi zI hatI ane e samaye pratikramaNanAM sUtronA kayA nAmathI vyavahAra thato hato te bAbata e nyAyAcArya dvArA ApaNane jANavA maLe che. "pratikramaNanI prAcIna vidhi saMbaMdhI sAhitya AvasmayanI ziSyahitA (patra 785 - 794)mAM AvasmayanI cuSNinA samaya pUrvenI Avazyaka kriyAnI - pratikramaNanI vidhi samabhAvabhAvI haribhadrasUrie darzAvI che. madhyavartI prayAsa tarIke "kali.' hemacandrasUrie yogazAstra pra. 3, zlo. 130)nA svapajJa vivaraNa patra 247 - 250)mAM Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 koI ciraMtana munivare pratikramaNonI vidhi darzAvatI racelI 33 pAThaya gAthAo rajU karI che. te gaNAvI zakAya. emAM gA. 1-18 daivasika pratikramaNanI, gA. 1927 rAtrikanI, gA. 28-31 pAkSikanI ane gA. 3ra-33 cAturmAsika tema ja sAMvatsarika pratikramaNanI vidhine lagatI che. atyAre je daivasika pratikramaNanI vidhi che temAM sajhAya pachI kAyotsargAdine sthAna che paraMtu pratikramaNa-garbha hetumAM A sajhAya pachInI vidhi nathI. jayacandrasUrie vi. saM. 1506mAM pratikramaNavidhi racI che. kSamAkalyANa vi. saM. 1838mAM pAkSikAdi pratikramaNanI vidhi gadyamAM saMgrahita karI che.' prayAsa - nyAyavizAradanyAyAcArya upAdhyAya yazovijayagaNinAM jIvana ane kavanane aMge ochevatte aMze mAhitI pUrI pADanArA chUTAchavAyA keTalAka prayAso thayA che. temAM emano samagra kRtikalApano samIkSAtmaka ane sarvAgINa paricaya ApavAnuM kArya to koIe karyuM hoya ema jovA jANavAmAM nathI. tethI A dizAmAM samaya ane sAdhana-sAmagrI anusAra bane teTalo prakAza pADavA huM prerAyo ane enA phaLarUpe meM A pustakanI yojanA karI che. ema karavA mATe meM mukhyatayAnimnalikhita sAdhanonuM avalokana karyuM che: nAma kata prakAzanavarSa jaina granthAvalI I. sa. 1909 pratimAzatakanI saMskRta prastAvanA pratApavijayajI I. sa. 1976 yogadarzana tathA yogaviMzikAnI prastAvanA sukhalAla saMghavI I. sa. 1922 hiMda tattvajJAnano ItihAsa pUrvArdha) narmadAzaMkara devazaMkara mahetA I. sa. 1924 hiM. ta. I. (uttarArdha) I. sa. 1925 mahopAdhyAya zrImad yazovijayajI jIvana nibaMdha) buddhisAgarasUrijI I. sa. 1925 1. AnI saMskRta chAyA "jai. dha. pra. sa." taraphathI I. sa. 1926mAM svopajJa vivaraNa sahita prakAzita yogazAstramAM apAI che. 2. A tamAma gAthAo enA gujarAtI bhAvArtha sahita zrI pratikramaNa sUtra prabodha TIkA (bhA. 7, pR. 824-832)mAM apAI che. 3. ejana (bhA. 7, pR. 814). 4. juo je. sA. saM. I. pR. 680). Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 I. sa. 1925 I. sa. 1925 () vi. saM. 1984 I. sa. 1930 I. sa. 1932 gurutattvavinizcayane aMge granthaparicaya ItyAdi caturavijayajI jaina nyAyano kramika vikAsa sukhalAla saMghavI sujasavelI bhAsa kAnti ( vijaya stuticaturvizatikA saTIka)nI saMskRta prastAvanA pR. 96-111) hI 2. kApaDiyA jainastotrasandroha bhA. 1)nI prastAvanA mR. 90-103) caturavijayajI jaina sAhityano saMkSipta itihAsa) pR. 624-646) mo. da. desAI gUrjara sAhitya saMgraha vi. 1, pR3 11-17) *zrIyazoddhAtrizikA vijayapadhasUrijI (upAdhyAya zrIyazovijayajInuM jIvanacaritra) jainatarkabhASAno paricaya sukhalAla saMghavI dvAtrizaddhAtrizikAnI prastAvanA aDhAramI sadInA mahAna | vijayavisUrijI jyortidhara mahopAdhyAya zrIyazovijayajI TUMka paricaya) zrIyazovijayajIkRta graMtho vijayapadhasUrijI (saMkSipta paricaya) I. sa. 193 I. sa. 1936 I. sa. 1937 I. sa. 1938 I. sa. 1941 I. sa. 1941 1. A sAtamI gujarAtI sAhitya pariSada mATeno nibaMdha che. Ane darzana ane ciMtana pu. 2, pR. 1070-1089)mAM sthAna apAyuM che. 2. A virasaMvat 2454mAM lakhAI che. 3. AmAM jIvanarekhA, kRtikalApa ane hastAkSarane sthAna apAyuM che. 4. A "jai. sa. pra." (va. 2, aM. 9)mAM chapAyela che. 5. A ja. ma. mAM 35 padyomAM AryAmAM che. 6. juo "jai. sa. pra." (va. 6, e. 7). 7. juo "je. sa. pra." (va. 6, aM. 8-9 bhegA) Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 adhyAtmI zrIAnaMdaghana ane zrIyazoviya jJAnabinduno paricaya nyAyavizArada nyAyAcArya mahopAdhyAya zrIyazovijaya smRtigrantha A History of Indian Logic mo. da. dezAI sukhalAla saMghavI I. sa. 1941 I. sa. 1942 I. sa. 1957 DaoN. satIzacandra vidyAbhUSaNa I. sa. 1921 RNasvIkAra - nyAyAcAryanAM jIvana ke kavana ke bannene aMge je prakAzita ane aprakAzita sAmagrI mane maLI zakI teno meM ahIM upayoga karyo che. nyAyAcAryanI keTalIka prakAzita kRtio yazodohananuM kArya lagabhaga aDadhuM thavA AvyuM hatuM tevAmAM zrI vijayadharmasUrijIe emanA ziSyarya munizrI yazovijayajIne patra lakhI meLavI ApI hatI e badala huM emano RNI chuM. yazodohananuM kArya lagabhaga pUrNa thatAM e huM tapAsI jato hato tevAmAM mane munizrI yazovijayajI taraphathI je nimnalikhita aprakAzita sAmagrI maLI hatI te badala huM emano AbhArI chuM: (a) ArSabhIyacarita, vicArabindu, vItarAgastotra (pra. 8)nI syAdvAdarahasya nAmanI madhyama vRtti ane siddhAntamaMjarInI TIkA ema cAra graMthanI hAthapothIonI ekeka nakala. (A) AtmakhyAti, vAdamAlA, viSayatAvAda temaja vItarAgastotra (pra. 8)nI syAdvAdarahasya nAmanI laghu tathA bRhad vRtti ema pAMce granthonI eka pratikRti (photo-stat) mArI AMkha uttarAvasthAne laIne pUratuM kAma ApI zake tema nahi hovAthI A aprakAzita sAmagrIno huM yatheSTa lAbha laI zakyo nathI. aMtamAM meM upayogamAM lIdhelI sAmagrI taiyAra karanArA lekhaka mahAzayono ane enA pIrasanArA prakAzaka mahAnubhAvono vyaktigata upakAra mAnavo mAre mATe zakya nahi hovAthI huM emano sAmudAyika svarUpe upakAra mAnuM chuM. vijJapti - yazodohana' jevuM mahAbhAratakArya vividha dRSTibinduthI thavuM ghaTe. bahiraMga mUlyAMkanamAM to vizeSa phera sAmAnya rIte na paDe paraMtu aMtaraMga mUlyAMkana 1. A zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA rajata mahotsava granthamAM chapAyo che. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 - parIkSaNanI vAta judI che. AthI mArI tajjJone sAdara ane sAthe sAthe sAgraha vijJapti che ke mArA kAryamAM je alanAo jaNAtI hoya te dUra karavA ane nyUnatAo hoya te paripUrNa karavA teo kRpA kare ke jethI gujarAtanA A jyotirdharanI jJAna ane caritrane lagatI akhaMDa jyoti daze dizAmAM samucita svarUpe satata jhaLahaLatI hIrAlAla 2. kApaDiyA sAMkaDI zerI, gopIparuM, surata tA. 7-11-57 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMketa-sUcI abhi. ci. = abhidhAnacintAmaNi a. sa. vi. = aSTasahasIvivaraNa AtmAnaMda jai. pu. pra. ma. = AtmAnaMda jaina pustaka pracAraka maMDaLa A. pra. = AtmAnaMda prakAza A. sa. = AtmAnaMda sabhA A. samiti = Agamodaya samiti utpAdAdi. catuSTayI = utpAdAdi siddhiprakaraNavivaraNaM vAdamAlA - aspRzadgativAda: vijayaprabhasUrisvAdhyAyazceti granthacatuSTayI gu. = guja. = gujarAtI gU. sA. saM. = gUrjara sAhitya saMgraha ja. ma. = jaINa mahaTI | ji. 2. ko. = jinaratnakoza che. A. sa. = jaina AtmAnaMda sabhA je. graM. = jaina granthAvalI je. graM. pra. sa. = jaina grantha prasAraka sabhA che. dha. pra. = jaina dharma prakAza je. dha. pra. sa. = jaina dharma prasAraka sabhA je. saM. sA. I. = jene saMskRta sAhityano ItihAsa je. sa. ma. = jaina satya prakAza je. sA. saM. = jaina sAhitya saMzodhaka jai. sA. saM. I. = jaina sAhityano saMkSipta itihAsa jai. sto. saM. = jenastotrasandroha ta. ci. = tattvacintAmaNi ta. dI. = tattvArthadIpikA ta. sU. = tattvArthasUtra de. lA. jai. pu. = devacaMda lAlajIbhAI jaina pustakoddhAra phaMDa dra. a. vi. = dravya anuyoga vicAra nyA. ya. graM. = nyAyAcArya zrIyazovijayajIkRta graMthamAlA nyA. ya. ta. = nyAyacArya yazovijayagaNinAM traNa bRhat stavano nyA. ya. sa. sA. = nyAyAdhAryazrIyazovinayatAni stavanAni sakSapATayutana Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savAso doDhasI ne sADI vraNaso gAthAnAM stavano sAkSipAThasahita nyA. ya. smR. = nyAyavizArada nyAyAcArya mahopAdhyAya zrIyazovijaya smRtigrantha nyA. vi. = nyAyavizArada * pa. sa. = paTTAvalIsamuccaya pA. = pAiya pra. na. ta. = pramANanayatattvAloka pra. 2. - prakaraNaratnAkara bha. gI. = bhagavadgItA ma. yA. ha. = mahattarA yAkinInA dharmasUnu samabhAvabhAvI zrIharibhadrasUri : jIvana ane kavana mu. ka. jai. mo. = mukti - kamala jaina - mohana-mAlA mauna ekAdazInuM doDhaso kalyANakanuM stavana mauna. stavana = yazobhAratI prakAzana samiti = lagabhaga ya. pra. sa. = ya. vA. graM. = yazovijayavAcakagranthasaMgraha, ya. vA. graMthasaMgraha la. vi. saM. = vikramasaMvat vI. sto. = vItarAgastotra saM. = saMskRta = 22 78 - sa. 5. = sammaipayaraNa sa. sa. = sajjana sanmitra si. jai. graM. = siMghI jaina graMthamAlA su. ve. = sujasa(za)velI su. veli = sujasaveli stu. ta. = stutitaraMgiNI hiM. ta. i. hiMda tattvajJAnano itihAsa = - A His. of Ind. Logic D C G C M = Descriptive Catalogue of the Government = A History of Indian Logic Collections of Manuscripts HIL - History of Indian Logic, A ILD = Illustrations of Letter JUB Diagrams Journal of the University of Bombay - Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1rU' prastAvanA 12 yogyatA 14-6 yojanA 16 vibhAjana 17 pAMca viziSTo 17 paricaya 16- mUlyAMkana vistRta viSayasUci pRSThoka 13-76 upodghAta 16 praNayananA hetuo 16-22 nAmakaraNa ane e mATenI preraNA 22 vivaraNAtmaka sAhitya : 22 (1) svopanna saMskRta upalabdha sAhitya 22 (2) svopajJa gujarAtI upalabdha sAhitya 22-2 (3) anyakartRka granthonAM saMskRta vivaraNo 23 (4) anyakartRka granthonAM gujarAtI vivaraNo 23 vivaraNonAM viziSTa nAmo 24 svopajJa vivaraNo vinAnA saMskRta, pAiya, gujarAtI ane hindI grantho 24-6 jaina purogAmIonA saTIka granthonI TIkA 2-6 lAkSaNika sAhityamAM phALo 1. A pRSTAMka che. 27 sAhityanAM svarUpo 27-30 (A) lalita sAhityano vimarza 27 navapadapUjAnuM saMkalanAtmaka svarUpa 26 paMcaparameSThi-gItA 26 caturvizatikAo : aindrastuti 26 thoya 26 saMskRta stavano ane stotro 26 traNa covIsI ane anya stavano 26 cAra caritra : 26 ArSabhIya carita ane rAso 30 aupadezika kRtio rU0 vairAgyakalpalatA 30-46 (i) dArzanika sAhityanuM parizIlana 30-32 (1) jJAnamImAMsA 31 vedAntIonA be pakSa ane enA netA 32-3 kevalajJAna ane kevaladarzanane aMge traNa mata 22-7 (2) nyAya Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22-4 nyAyaviSayaka kRtio : nAma ane parimANa rU4-6 jaina nyAyagrantha' te zuM 26 saptabhaMgI 36-7 anekAntavAdane aMge pAMca kRtio 27-40 (3) dravyavicAraNA rUda vedAntanirNaya ane vedAntavivekasarvasva 36-36 upaniSado ane bhagavadgItAnuM dohana 32-40 upaniSado ane bhagavadgItAmAMthI avataraNo 40 (4) paramatonI samAlocanA 41 (5) adhyAtma 42-46 (6) jIvanazodhana 42 Agamono paricaya 42 prakaraNo 42 aitihAsika kRtio 42-3 nava mato 4rU-60 gujarAtI padyAtmaka sAhityanAM svarUpo 4rU-6 (a) stavano H nAmo ane noMdhapAtra bAbato 4-6 (A) sajjhAyo 4-6 lakSaNa, nAmo ane vargIkaraNa 46 (i) gIto to 46 bAra gIto 46 (I) chaMda ane thoya 4 chaMda (1) ane thoya (2) 46-6 (u) rAso ane saMvAdo 46-6 rAso (4) ane saMvAdo (2) 46 pUjA ane lAvaNI 42-10 hindI kRtikalApanuM parizIlana 60 chaMdo ane dezIo 0 bhASAvijJAna 60-1 vaibhASika kRtio 61 zailI 61 padyAtmaka kRtiono nirdeza 12-4 vicAraNIya vaktavyo : cha vidhAno ane e paikI prathama ane aMtimanI AlocanA 4-p jinamUrtinI pUjAnA luMpako sAmenI jhuMbeza 66-67 nyAyAcArya yazovijaya gaNi ane sAkSararatno ' yazovijayagaNi ane vAcakavarya umAsvAti 66 yazovijayagaNi ane digaMbarAcArya kundukunda 66 yazovijayagaNi ane siddhasena divAka2 66-7 yazovijayagaNi ane mallavAdI Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUri 67 yazovijayagaNi ane 66 (4) vasudeva sArvabhauma haribhadrasUri 66-66 (5) raghunAtha ziromaNi 7-yazovijayagaNi ane 66 (6) mathurAnAtha kalikAlasarvajJa hemacandra tarkavAgIza 66-7 (7) guNAnanda Da-2 yazovijayagaNi ane vidyAvAgIza abhinava dharmabhUSaNa yati 67 (8) rAmacandra sArvabhauma 62-60 yazovijayagaNi ane 67 (9) jagadIza takalaMkAra pataMjali 67 (10) raghudeva 60 yazovijayagaNi ane nyAyAlaMkAra paMcadazIkAra dura pakSIo ane prAdezika 60-7 yazovijayagaNi ane kRtio tapasvI madhusUdana 6-70 pauvaparya 67-67 nyAyAcArya ane navya 70-1 alabhya kRtio ane naiyAyiko - saMvAdI ullekho 61-2 (1) upAdhyAyagaMgeza 09-2 gacchAntarIyono sadbhAva dara-4 tattvacintAmaNi yAne 7ra arpaNa pramANacintAmaNi kiMvA 72-rU pratikramaNanI prAcIna cintAmaNi temaja enI vidhi saMbaMdhI sAhitya TIkAo 73-6 prayAsa 64 (2) vardhamAna 76 RNasvIkAra 64 (3) pakSadharamizra urphe 76-6 vijJapti jayadeva pR. 1-21 khaMDa : 1 bAhya jIvananI rUparekhA 1-4 prakaraNa 1 : gRhavAsa 1 nivAsabhUmi: kanhoDuM 3 janmasamaya 1 janmadAtA: mAtA 4 padmavijaya nAmanA bAMdhava sobhAgade ane pitA 4 vibudha nayavijayanuM nArAyaNa cAturmAsa ane 2 sthaLanirNayaH kanoDAno yazovijaye emano paricaya sAdhelo samAgama Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5-6 prakaraNa 2: dIkSA ane prAthamika keLavaNI 5 pATaNamAM dIkSA 6 ATha moTAM avadhAna 5 bhaugolika abhyAsa 6 anya viziSTa mATeno vastrapaTa avadhAnakAro 5 vaDI dIkSA vi. saM. 6 dhanajI sUrAnI vinati 16 888)mAM ane eno svIkAra 6 vidyAbhyAsa 7-9 prakaraNa 3 : viziSTa abhyAsa 7 kAzI (vArANasI) tarapha 7 nyAyavizAradanI padavI prayANa 8 zAradA devInuM varadAna 7 kAzImAM traNa varSano 9 AgrAmAM cAra varSa abhyAsa 9 sAta so rUpiyAnI bheTa 1913 prakaraNa 4 : satkAra ane svargavAsa 10 amadAvAdamAM Agamana 11-12 upahAra 10 mahobatakhAnanuM AmaMtraNa 12 svargavAsa ane aDhAra avadhAna 12 jJAna bhaMDAra 10 vAcaka padavI 12-13 sUpa 1911 mAphIpatra 13 be pAdukA 14-21 prakaraNa 5 : prakIrNaka bAbato. 14 cAturmAso koSTaka 15 birudo : nyAyavizArada, 18 hastAkSaranA namUnAo nyAyAcArya, kavi, 18-19 patro laghuharibhadra ane kUrcAlI 19 samAnanAmaka munio zArada 19-20 samakAlIna mukhya 15-16 guruparaMparA ane enuM vyaktio koSTaka 21 zAsanapatra 17 ziSya paraMparA ane enuM Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (saM.). 22-56 khaMDa 2 : yaza : kavana 22-27 upakhaMDa 1 : sArvajanIna yAne lAkSaNika sAhitya 22 grantharAzi 25 kAvyaprakAzanI TIkA (saM.) 22-23 'rahasyapadathI aMkita 25-26 alaMkAracUDAmaNinI vRtti 108 graMtho 23-24 (a) vyAkaraNa (1) 26 kAvyakalpalatAnI vRtti 23 tiDanvayokti (saM.) (saM.) 24 (A) indazAstra (1) 26 (I) nItizAstra (1) 24 chandazUDAmaNinI TIkA ra6 karkhaprakaranI TIkA (saM.) 26 (u) nimittazAstra (1) 24 (I) kAvyazAstra (3) 26-27 phlAviSayaka praznapatra 28-93 upakhaMDa 2 : lalita sAhitya 28-7ra prakaraNa 1 : bhaktisAhitya (stuti, stotro, stavano, pado ane gIto) 28-29 paMcaparameSThigItA (gu.) 33-34 puMDarIkagirimaMDana parimANa, viSaya ane Adijina-stavana (saM.) utkRSTatAnAM trIsa zRMkhalAyamaka, racanAudAharaNo samaya, saMtulana ane 29-33 aindrastuti (saM.) viSaya, anuvAda chaMda, yamaka, satulana, 34-35 goDI-pArja-stavana (saM.) svopajJa vivaraNa (saM.) 35-36 (1) zaMkhezvara-pArtha ane anyakartaka jinastotra (saM.) avacUrio (saM.) 36-37 (2) zaMkhezvara-pArzvajina 33 "AntarolImaMDana vAsu stotra (saM.) pUjya svAmInI thAya 37 (3) zaMkhezvara-pArzvajina (stuti) (gu) devI ane stotra (saM.) nAmanirdeza 37 (4) pArzvajina-stotra (saM.) 33-38 saMskRta stavano ane 37-38 (5) zasa)mIna-pArzvanAtha pAMca saMskRta stotro stotra (saM.). Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 (gu.) dezI, rAga ane vaizistra 44-45 mauna ekAdazInuM doDha so kalyANakonuM stavana (gu) racanAvarSa, racanAsthaLa ane saMtulana 46 AdinAthanuM stavana (hindI) 46 RSabhadevanuM stavana (gu.) 46 ajitanAthanuM stavana (7) kumaravihAra 47 abhinandananAthanuM stavana (gu.) 38 sAmAnya jinastavana (hindI) 38-40 sAmAnya jinastavanarUpa ATha pado 38 padonuM vargIkaraNa 38 prabhu pratye pUrNa rAga (hindI): pada 9 39 prabhunuM pravacana (hindI) pada 12 39 prabhunuM zaraNa (hindI): pada 19 39 prabhunA darzanathI Ananda (hindI): pada 54 39 prabhu sAthe tanmayatA (hindI): pada 55 39 prabhunA guNanuM dhyAna (hindI): pada 60 39-40 paramAtmAnuM svarUpa (hindI): pada 61 40 prabhunI ja yAcanA (hindI): pada 70 40 jinabiMba sthApana stavana (gu.) 464 viziSTa jinastavano 40-44 traNa covIsIo 40-4ra covIsI pahelI) (gu) 41 utkRSTatAnAM sattara udAharaNo 42-43 covIsI (bIjI) (gu) 43-44 , (trIjI) (cauda bolanI) 47 supArzvanAthanuM stavana (gu) kSayanuM nivAraNa 47 malakApuramaMDana supArzvanAthanuM stavana (gu.mA.) 47 "unnatapura' maMDana zAntinAthanuM stavana (gu) 48 neminAthanuM stavana (gu) utkaTa prItinAM udAharaNo 48 pArzvanAthanuM stavana (gu. + hindI) 49 bhAvapUjAnA rahasyathI garbhita zAmaLA pArzvanAthanuM stavana (gu.) bhAvapUjA karatI veLA bhAvavAnI bhAvanAo 49 pArzvanAthanuM stavana (gu.) 50 "aMtarIkSa' pArzvanAthanuM Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stavana (hindI) 50 'goDI' pArzvanAthanuM stavana (gu.) 50 'goDI' pArzvanAthanuM stavana gu.) 50-51 'cintAmaNi' pArzvanAthanuM stavana (gu.) 51 rAjanagaramaMDana mahAvIra svAmInuM stavana (gu.) 51 'rAjanagara'maMDana mahAvIrasvAmInuM stavana (gu.) 52 'rAjanaga2'maMDana mahAvIra- svAmInuM stavana (gu.) 52 vardhamAnajinastavana (gu.) 53 mahAvIrasvAmInuM stavana (gu.) 53 samavasaraNanuM vistRta varNana 54-57 navanidhAna navastavano : (hindI) 55 RSabhadevanuM stavana (hindI) : pada 22 55 ajitanAthanuM stavana (hindI) : 56 43 55 saMbhavanAthanuM stavana (hindI) : pada 44 55 abhinandananAthanuM stavana (hindI) 56 45 85 56 sumatinAthanuM stavana (hindI) : pada 46 56 padmaprabhasvAmInuM stavana (hindI) : 56 47 56 supArzvanAthanuM stavana (hindI) : pa6 48 56 candraprabhasvAmInuM stavana (hindI) : 56 7, 49 ne 69 56-57 suvidhinAthanuM stavana (hindI) : pada 50 57 AnaMdaghanacovIsIno bAlAvabodha (gu.) 57-61 viziSTajinastavanorUpa paMdara pado (hindI+gu.) 57 AdinAthanuM stavana (hindI) : pada 10 57 RSabhadevanuM stavana (hindI): pada 63 57-58 zItalanAthanuM stavana (hindI) : pada 11 58 zAntinAthanuM stavana (hindI) : pada 16 58 neminAthanuM stavana (hindI) : pada 17 58 neminAthanuM stavana (hindI) : pada 32 58 'aMtarIkSa' pArzvanAthanuM stavana (hindI) : pada 18 58 'kalhArA' pArzvanAthanuM stavana (gu.) : pada 31 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 koSTaka 68 kSayanuM nivAraNa 68 sAdhunA guNagAnanI sajhAya (sAdhuvandanA (gu.) 69 "tapagacchapatinI sajhAya (gu.) 69 vijayadharmasUri te koNa ? 69 gautama prabhAtistavana (hindI), 69-70 aSTapadI (hindI) 70 rAga ane tAla 70 vimalAcaLanuM stavana 58 dAdA () pArzvanAthanuM stavana (hindI) : pada 8 59 dAdA () pArzvanAthanuM stavana (hindI) : pada 24 59 zaMkhezvara pArzvanAthanuM stavana (hindI): pada 30 59-60 sUratimaMDana pArzvanAthanuM stavana (gu.): pada 66 60 mahAvIrasvAmInuM stavana (hindI): pada 26 60 mahAvIrasvAmInuM stavana (hindI): pada 28 61 mahAvIrasvAmInuM stavana (hindI): pada 29 61-64 viharamANa-jina-vIsI (gu) 64 nAmanirdeza ane sastulana 64 sImadharasvAmInuM stavana (gu.) 64-65 siddhajinanAM sahastra nAma (gu) 65 paramAtmapaMcaviMzatikA (saM.) 65 anuvAda 65 paramajyoti paMcaviMzatikA (saM.) 66 anuvAda 66 gaNadharaguNagAna (gu.) 66 gaNadharabhAsa (gu.). 772 hindI ane gujarAtI gIto 70 jinagIta (hindI), 70-71 nema-rAjulanAM cha gIta (hindI) 71 nema prabhune manAmaNAM (hindI): pada 40 71 nema prabhunuM mauna (hindI) : pada 33 71 sakhI pratye rAjulA (hindI): pada 26 71 rAjula pratye sakhI (hindI): pada 15 71-72 sakhI pratye rAjula (gu) 72 rAjulanA uddagAra (gu.) Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 73-86 prakaraNa 2: caritro ane dharmakathA 73-74 ArSabhIyacarita (saM.) 78 tuMbaDAnI sajhAya (gu) 74-77 zrIpAla rAjAno rAsa 79-82 bUsvAmIno rAsa (gu) (gu) 82-83 brahmagItA (gu) 77 samajutI, bhAvArtha ane 83-86 vairAgyakalpalatA (saM.) kaDakhAnI dezI 86 muktizuktisaMvAda 77-78 navapadapUjA: 86 bhASAMtara saMkalanAtmaka kRti 897 prakaraNa 3: padezika sAhitya 87-88 vairAgyarati (saM) 91 artha, rahasya ane 88-89 amRtavelanI sajhAya vivecana (nAnI) (gu) 91 uvae sarahassa pA.) 88-89 (moTI) amRtavelanI 91-92 svopajJa vivaraNa (saM.) sakjhAya (gu.) 92-93 vAhaNa-samudra-saMvAda (gu) 89 vivecana (gu.) 92-93 nAmakaraNa, parimANa, 89-91 aDhAra pApasthAnakanI prayojana ane viSaya sajhAya (gu) 94-249 upakhaMDa 3: dArzanika sAhitya 94-99 prakaraNa 1: jJAnamImAMsA 94-98 jJAnabindu (saM.) 98 ajJAtakartaka TIkA 94-98 viSaya, vizeSatA, 98 saMskRta TippaNo ane ullekho ane avataraNo | gujarAtI anuvAda 98 prAcIna hAthapothI 99 jJAnArNava (apUrNa) saM) 99 svopajJa TIkA (saM.) Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (gu.) 10-125 prakaraNa 2: nyAya ane tarkazAstra 100-01 tarkabhASA (saM.) sAmAyika ane saMtulana 100-01 nAmAMtara, traNa vibhAgo 108-11 zAntijinanuM stavana (paricchedo, viSaya ane (nizcaya-naya ane preraNA vyavahAra-nava garbhita) 101 ullekha, avataraNo, tAtparyasaMgraha ane 109-10 saMvAdarUpe viSayanI bAlAvabodha rUparekhA 101-4 nyAyasiddhAntamaMjarI 111 sAkSIrUpa grantho (zabdakhaMDa) (saM.) 111-12 sImadharasvAmIne vinati 102-3 TIkAkAro (ajaina) (gu.) 103-4 nyAyAcAryata TIkA(saM.) 113 sImanvarasvAmIne 104-6 saptabhaMgIna pradIpa (saM.) vinatirUpa stavana yAne 104-5 be vibhAga (sarga, viSaya savAso gAthAnuM ane avataraNo nayarahasya garbhita stavana 105 bAlabodhinI temaja (gu.) gujarAtI anuvAda ane 113-14 kugurunI jhATakaNI ane vivecana mAphIpatra 105-6 narahasya (saM.) 114 sAkSIrUpa pATho 106 viSaya, ullekha, 114 svopajJa bAlAvabodha avataraNo ane paurvAparya ane vArtika (gu.) 106 pramodA 115 saptabhaMgItaraMgiNI (saM) 106-7 nayopadeza (saM.) 115-17 anekAntavyavasthA (saM.) 107 viSaya, nirdiSTa grantho, 117 tattvabodhinI (saM.) ane pauvaparya 117-18 pauvaparya ane hAthapothI 107-8 148 nayAmRtataraMgiNI 118-19 vItarAgastotranuM (saM.) vivaraNAtmaka sAhitya 108 taraMgiNItaraNI ane 118-19 syAdvAdarahasya yAne bhAvaprabhasUrikRta paryAya vItarAgastotra prakAza 108 nayanI apekSAe 8)nI traNa vRttio Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 119 sAdvAdarahasya (laghu) (saM.) 124 pramArahasya (saM.) 124 siddhAntarkapariSkAra(saM.) 125 vijayaprabhasUrisvAdhyAya (saM.) 121 syAdvAdarahasya (? madhyama) 122-23 syAdvAdarahasya (braha) (saM.) 126144 prakaraNa 3: padArthaparAmarza yAne dravyavicAraNA 126-28 tattvArthasUtranI ane enA 137-38 kammapaDinI bRhatuM ane bhASyanI TIkA laghu vRtti (saM.) 128-29 tattvArthasUtrano bAlAva- 138 cauda guNasthAnakanI bodha ane enA kartA sajhAya (gu) 129-30 dravyAloka (saM.) 138 'upazama" zreNinI 130 svopajJa vivaraNa (saM.) sajajhAya (gu.) 130 takhtAloka ane enuM 138 saMyamazreNivicAra vivaraNa (sajhAya) (gu.) 130 trisUTyAloka (saM.) 138 svopajJa Tabbo (gu.) 130 vivaraNa 139 ullekha 131 utpAdAdisiddhiprakaraNa : 139 saMyamazreNiprarUpaNA (gu) 131 svopajJa vivaraNa 139 kAyasthitistavana (gu.) 131-32 yazovijayagaNikRta 139 kAyathiIthotta vivaraNa (saM.) 139 TIkAo 13ra-36 dravya anuyoga vicAra 139-40 aSTasahastrIvivaraNa (saM.) yAne dravya guNa paryAyano 14041 ullekha ane pauvaparya rAsa (gu) 141-42 syAdvAdarahasyapatra (saM.) 136 svopajJa Tabbo (gu.) 142 vivRti 136-37 navya nyAyanI chAMTa 142 pAtaMjala yogadarzana 137 dravyAnuyogatarkaNA ane 142 vyAkhyA (saM.) dravya guNa paryAya rAsa 144 vedAntanirNaya 137-38 kammapayaDinI TIkAo 144 vedAntavivekasarvasva Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14pa-161 prakaraNa 4: paramatasamIkSA 145-46 zAstravArtAsamuccaya 15ra kalpalatikA 146 dipradA 153-54 prameyamAlA (saM.) 146-47 syAdvAdakalpalatA (saM.) 154-55 vAdamAlA (saM.) 148 syAdvAdavATikA 156 , (saM.) 148 kalpalatAvatArikA 156 , (saM.) 149 latA (saM.) 157 aspRzativAda (saM.) 149 latAdvaya (saM.) 158 viSayatAvAda (saM.) 149 syAdvAdamaMjUSA saM.) 158-60 AtmakhyAti (saM.) 149-51 nyAyAloka (saM.) 160 citrarUpa prakAza (saM.) 151 tattvaprabhA 160 nyAyavAdArtha (saM.) 151 nyAyabindu saM) 160 vAdarahasya 151-5ra varastotra kiMvA 160 vAdArNava nyAyakhar3akhAdya (saM.) 161 AlokahetutAvAda 15ra svopajJa vivaraNa (saM.) 161 maMgalavAda (saM.) 15ra nyAyaprabhA 161 vidhivAda 162-196 prakaraNa 5: paramatasamIkSA (cAlu) 162 samIkSA mATenI 165-8 dipaTa cauryAsI bola paramatAvalaMbInI kRtio prayukti yAne caurAsI 162-4 vardhamAna jinezvaranuM bola vicAra (hindI) stavana yAne dasa matanuM 169-73 be kAgaLa (gu) stavana (gu.) 169-73 pahelo kAgaLa (gu.). 164-5 appamayapariphakhA 169-73 bIjo kAgaLa ) (adhyAtmamataparIkSA) 173-5 AdhyAtmikamatakhaMDana (pa.) yAne AdhyAtmikamata 164 vRtti (saM.) parIkSA (saM.) 165 avataraNo 17pa svopajJa TIkA (saM.) 165 svapajJa bAlAvabodha (gu) 175-6 pratimAzataka (saM.) 165 bhASAntara 177 svopajJa vRtti (saM.) Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91 177-8 sAkSIrUpa grantho 179 prathakArono ullekha 180 uddharaNa 180 bhASAMtara 180 bhAvaprabhasUrikata vRtti 180 prabhAva 18nDara varastutirUpa hUMDInuM stavana yAne doDhaso gAthAnuM kumatimadagAlana stavana (gu) 182 vicAraNIya sAkSI, mUlyAMkana ane saMtulana 183 svopajJa bAlAvabodha (gu) 183 vArtika yAne bAlAvabodha 183 sAkSIrUpa pATha 183-4 pratimAsthApananyAya (saM.) 184 jinapratimAsthApana sajhAya (gu) 184-5 jinapratimA sthApana sajajhAya (gu) 185 jinapratimA sthApana stavana (gu.) 185-6 dhammaparikakhA (dharma parIkSA) pA.) 186-7 svopajJa vivaraNa (saM.) 187 savaSNusayaganuM khaMDana 187-90 granthono ullekha 190 pUrti 1901 vicArabindu (gu) 1914 devadharmaparIkSA (saM.) 194-5 eka so ATha (? eka) bola (gu.) 195 sAkSIrUpa grantho ane kartutva 196 siriyjaleha (zrI pUjya lekha) pA.) 197-212 prakaraNa 6 : adhyAtma 200 santulana 201-2 jJAnasAra, aSTakaprakaraNa kiMvA aSTaka dvatrizatu (saM.) 197-8 adhyAtmasAra (saM.) 198 vIsa varga 198 sastulana 199 TakA ane emAM alana 199 Tabbo 199 bhASAMtara 199 adhyAtmopaniSad (saM.) 199-200 adhikAranAM nAma ane eno viSaya 202 batrIsa aSTakonAM nAma 202 racanAsthaLa ItyAdi 203 svapajJa TIkA (dIpikA) (saM.) 203 avacUrNi (saM.) Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 jJAnamaMjarI 203 anya be TIkA 203 svopajJa bAlAvabodha (gu.) 204 2hasyArtha (vivecana) 204 pado ane sArAMza 204 jJAnagItA 204 adhyAtmopadeza (saM.) 204 adhyAtmabindu (saM.) 204-5 yoganI ATha dRSTinI sajjhAya 205 jogavihANavIsiyA (yogavidhAnaviMzikA) 205 vivaraNa (saM.) 206 ullekha 206 avataraNo 206-7 vI2stavana (saM.) 213 tera kAThiyAno nibaMdha 213 SoDazakaprakaraNa 214 vivaraNa 214 yogadIpikA (saM.) 214 bhASAntara 214-5 samitanA saDasaTha bolanI sajjhAya (gu.) 215-6 samakita sukhalaDInI sajjhAya (gu.) 216-8 hetugarbhita paDikkamaNanI sajjhAya (gu.) 218-9 dharmasaMgraha 92 213-249 prakaraNa 7: jIvanazodhana 207 jAvilAsa (hindI) 207-9 covIsa AdhyAtmika pado (gu.) 209 bAlAvabodha 209 vivecana 210 mUlyAMkana 210 hariyALI (gu.) 210 (svopanna ?) (gu.) 210 ukela 211 samAdhizataka (gu.) 211-2 viSaya, uddharaNa, saMtulana ane vivecana 212 samatAzataka yAne sAmyazataka (hindI) 212 uddharaNa 219 svopajJa vRtti 220 TippaNa (saM.) 220 mArgaparizuddhi (saM.) 220-1 sanmulana 221-2 sAmAyA2IpayaraNa (sAmAcArIprakaraNa) (pA.) 222 svopajJa vivaraNa (saM.) 222 sanmulana ane mUlyAMkana 222-3-jailakhaNasamuccaya (tilakSaNasamuccaya (pA.) 224 ullekha ane sattulana Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 chAyA ane vivaraNa 224 yatidharmabatrIsI (gu) 224-5 sAkSIrUpa grantho 225 yatidinacaryA 225 pAMca mahAvratonI bhAvanAnI sajajhAya (gu) 225 dvatrizadraddhAtrizikA 225-34 batrIsa dvAtrizikAono saMkSipta paricaya 234 tattvArthadIpikA (saM.) 235 kramanI sakAraNatA ra3pa TippaNa 235 anuvAda 235-6 gurutattaviNicchaya (gurutattvavinizcaya) pA.) 236 svopajJa TIkA (saM.) 237-8 graMthonA ullekho 238-9 sImanvarasvAmInuM stavana yAne sADI traNaso gAthAnuM siddhAntavicAra rahasyagarbhita stavana (gu.) 23942 dezI, rAga, viSaya, santulana, uddharaNa ane sAkSIrUpa grantho 24ra svopajJa bAlAvabodha (gu.) ra4ra Tabbo. 24ra vArtika 243 sugurunI sajhAya (gu.) 243 gurusaddahaNA sajhAya (? gu) 243-4 kugurunI sajhAya (gu) 244 caDyA paDyAnI sajhAya, hitazikSAnI sajajhAya kiMvA saMvignapakSIya vadanacapeTA (gu) ra44 dezI, viSaya ane ullekha 245 zaThaprakaraNa 245 paMcaniyaMThasaMgahaNI paMcanirgandhasaMgrahaNI) ra4pa avasUri 245-6 vyAkhyA yAne bAlabodha 246 kUvadikantavisaIkaraNa (kUpadaSTAntavizadIkaraNa) pA.) 246 tattvaviveka (saM). 247 ArAdhaka-virAdhaka caturbhagI (saM.) 247 santulana 247 svopajJa TIkA (saM.) 247 bhAsarahassa (bhASA rahasya) (pA.) 247-8 viSaya 248-9 svopajJa vivaraNa (saM) 249 nizAbhaktadutva-vicAra (.) 249 vijayaprabhasUrikSA maNakavijJaptipatra (saM.) 249 AhAra-anAhAranI sajhAya yAne caturvidha AhAranI sajajhAya (gu.) Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25256 upakhaMDa 4: prakIrNaka kiMvA avaziSTa sAhitya 250 pistALIsa AgamonAM nAmanI sajhAya 250 agiyAra aMganI sakjhAya (gu.) 251-2 dezI, viSaya, racanAsamaya ItyAdi rapara-3 sthApanAkalpanI sajhAya 253-4 bIjo kAgaLa (gu) 254 anyakartaka granthonuM saMzodhana 254-5 saTIka nayacakranA AdarzanI racanA yAne zrutabhaktino namUno 255 saMzodhanArthe vijJapti 255-6 upasaMhAra (9) Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa 1 bAhya jIvananI rUparekhA prakaraNa 1 gRhavAsa nivAsabhUmi ane janmadAtA - ApaNo A deza - bhAratavarSa hRdayaMgama prAkRtika saundarya, vareNya kaLA kauzalya, vyApaka vANijya, anekamukhI vaividhya, samRddha ane saMskArI sAhitya, AdhyAtmika saMpatti, anAkramaNakArI rAjanIti ItyAdine laIne Aje samagra jagatamAM suvikhyAta che. enA vividha pradezomAM gujarAta' gauravazALI ane mahattvanuM sthAna bhogave che. enA uttara ane dakSiNa be vibhAga paDAya che. temAM uttara vibhAgamAM "cANasmA' nAmano tAluko Avelo che. emAM dhINojathI be gAu yAne traNa mAIla dUra ane kucgera gAmathI bAra gAune aMtare kanDoDuM gAma che. emAM eka veLA nArAyaNa vyavahArI (vepArIo ane emanAM patnI sobhAgade (saubhAgyadevI) vasatAM hatAM. e sobhAgadee eka putraratnane janma Apyo ane enuM nAma jazavaMta rakhAyuM. e jasavaMta teja kAlAMtare nyAyavizArada nyAyAcArya mahopAdhyAya yazovijayajIgaNinA nAme dezavidezamAM prakhyAti pAmyA. eo ApaNA caritranAyaka che. 1. A gAma pATaNanI AgagADInI saDakanI vacamAM AveluM che. 2. yazovijayajIgaNinI je kRtio atyAra sudhImAM maLI AvI che te paikI koI paNa kRtimAM emaNe potAnI janmabhUmino ke zaizavakALanI nivAsabhUmino ke potAnAM mAtApitAnAM nAmano ullekha karyo nathI. e viSenI mAhitI to ApaNane vi. saM. 174pamAM ke tyAra bAda doDhaso-baso varSe kAnti ke jemane keTalAka kAntivijaya tarIke oLakhAve che temanA dvArA cAra DhAlamAM gujarAtImAM racAyelI jasavelaDI yAne sujasavelI (DhAla 1, kaDI - 8)mAMthI jANavA maLe che. ahIM kanhotuM e janmabhUmi ja che evo cokkasa nirNaya thaI zake tevo ullekha nathI. nArAyaNa, kanhotu e emanuM vatana hovAthI ke emano tyAM vepAra hovAthI ke anya koI kAraNasara eo tyAM rahetA hatA e eka prazna che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhavAsa sthaLa-nirNaya - sAhityarasika mohanalAla dalIcaMda dezAIe jaina sAhityano saMkSipta itihAsa nAmanA potAnA pustaka pR.6 25)mAM yazovijayajIgaNinI janmabhUmi tarIke "kanDoDU-kahoDu" evo ullekha karyo che. emaNe sujaza-velIbhAsa"nuM vi. saM. 1990mAM saMpAdana karyuM che ane enI prastAvanA (pR. 8)mAM A gAma viSe nIce mujaba ullekha karyo che : "gUjarAtanA kalola ane pATaNa vacce Avela kanoDu gAmamAM vaNika jJAtinA pitA nArAyaNa ane mAtA sobhAgadene tyAM temaNe janma lIdho." Ane AdhAre keTalAka vidvAnoe kanoDu gAma "kalola pAse AvyAnuM lakhyuM che, paraMtu jainAcArya zrI vijayapratApasUrijInA praziSya ane zrI vijayadharmasUrijInA AdyaziSya sAhityapremI munizrI yazovijayajIe jAte tapAsa karI evo nirNaya jAhera karyo che ke kanoDa' gAma kalola pAse nahi. paNa dhINoja pAse AveluM che ane e "kanoDu gAmamAM atyAre to eka paNa jenanuM ghara nathI. vidvadvallabha munizrI puNyavijayajIe kanoDu viSe nIce mujaba ullekha karyo che : "pATaNathI mesANA tarapha jatI relve lAInamAM ane lagabhaga baneTanI adhavacamAM dhaNuja sTezana AveluM che. tyAMthI dhaNaja gAma poNA mAilanA aMtare AveluM che. tyAMthI dakSiNa-pazcima dizAmAM pakkA be gAunA aMtare puNyatIrtha kanoDA AveluM che. kanoDAmAM je zivAlaya ane "smaraNA' devInuM maMdira che, e caulukyayugIna zilpakaLAthI vibhUSita che."* zrI kanaiyAlAla bhAIzaMkara davee kanoDA viSe nIce mujaba vaktavya rajU karyuM pa. gaMbhUtA arthAtu gAMbhU ane kanoDA baMne najIkamAM ja AvelAM hoI gAMbhUthI pUrvamAM kanoDA Azare cAra mAIla dUra AveluM che. mahesANAthI pATaNa jatI relave lAInamAM bIjuM sTezana dhINoja Ave che. tyAMthI pazcimamAM Azare cAra 1. dA. ta. paM. sukhalAla saMghavI, juo jaina tarkabhASAno emano hindI paricaya (pR. 1) 2. juo vi.saM. 2009mAM prakAzita sujasavelI bhAsa - sArthanuM AdivAcya (pR. 2). 3. juo "nyAyavizArada nyAyAcArya mahopAdhyAya zrIyazovijaya smRtigrantha"mAM chapAyelo puNyavijayajIno lekha "vAcakavara zrIyazovijayajInI janmabhUmi kanoDa" (pR. 17). 4. ejana, pR. 18 5 ahIM zIlAMkasUrijIe AyaranI TIkA racI hatI. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-1 mAIla dUra kanoDA gAma rUpeNa nadInA kinArA upara vaseluM che. zrIsthaLaprakAzamAM tenuM kanakAvatI nAma Apela hoI, yAjJika (jUnI) saMjJAvALA audIcya brAhmaNane mULarAje dAnamAM ApyAno temAM ullekha che." janmasamaya - yazovijayajIgaNino kayA varSamAM janma thayo e viSe koI spaSTa ullekha jovAto nathI. su. veli (DhAla 1, kaDI 13) pramANe e gaNinI vaDI dIkSA vi. saM. 16 88mAM thaI hatI. e hisAbe emano janma vi.saM. 1680thI arvAcIna hoI na zake. aitihAsika vastrapaTamAM vi. saM. 16 63nA ullekhapUrvaka yazovijayajIgaNino nirdeza che. vizeSamAM A gaNie vi.saM. 16 6 5mAM lakhelI haimadhAtupAThanI hAthapothI ane vi. saM. 16 69mAM lakhelI unnatapurastavananI hAthapothI Aje maLe che. A ullekho vicAratAM yazovijayajIgaNino janma vi.saM. 1650nI AsapAsamAM thayAnuM manAya. munizrI yazovijayajInuM kahevuM e che ke vi.saM. 1663mAM yazovijayajI gaNi' padavIthI vibhUSita hatA te vAta temaja tarkabhASA, dazArNabhadra sajhAya vagerenI hAthapothIonA aMtamAMnA ullekho vicAratAM yazovijayajIgaNino janmasamaya vi. saM. 164thI 1650 vacceno kalpI zakAya. bAdhava - sujazaveli. (DhALa 1, kaDI 12) pramANe yazovijayajI gaNi - ApaNA caritranAyakane padamasiMha pavasiMha) nAme bAdhava hatA. sujasavelI bhAsanI prastAvanA (pR. 8) mAM mo. da. dezAIe emane yazovijayajIgaNinA nAnA bhAI kahyA che. to yazovijayajIgaNie potAnI keTalIka kRtimAM pavijayajIne potAnA 'sodara' tarIke oLakhAvyA che. e padravijayajI te ja uparyukta pavasiMha che. kammapayaDinI bRhadravRttinA aMtamAM je prazasti che tenA cothA padamAM nIce pramANe ullekha che: "tatpAdAmbujabhRGgapadmavijayaprAjJAnujanmA budha stattvaM kiJcididaM yazovijaya ityAkhyAbhRdAkhyAtavAn // 4 // " 1. juo nyA. ya. mRmAM chapAyelo emano lekha nAme "zrIyazovijayajI mahArAjanI janmabhUmi kanoDA" pR. 75. 2. nyA. ya. mRtano puNyavijayajIno Amukha pR. 12). 3. juo nyA. ya. khUnuM "saMpAdakIya nivedana" (pR. 19). 4. juo cAvaMDavInI prazastinuM aMtima pa. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhavAsa huM banunanane 'tatpuruSa'nA bhAga tarIke gaNatAM yazovijayajI padmavijayajInA anuja gaNAya, paraMtu ene bahuvrIhi'no aMza gaNAya. to padmavijayajI yazovijayajInA anuja gaNAya.' vibudha nayavijayajInuM cAturmAsa - vi. saM. 1688mAM vibudha nayavijyajIe 'kugiri'mAM cAturmAsa karyuM. A gAmane 'kuNagera' kahe che. ane e aNahilapura pATaNanI najIka AveluM che. saMskRta kRtiomAM je 'kumAragiri'no ullekha Ave che te ja A 'kuNigira' hovAnuM manAya che. ra samAgama - cAturmAsa pUrNa thatAM nayavijayajI kanoDuM' gAmamAM padhAryA. sobhAgadee jasavaMta sAthe emane vaMdana karyuM. e kumArane nayavijyajIno upadeza sAMbhaLatAM vairAgya utpanna thayo. 1. banevAnta vyavasthAnI prazastinA aMtima padyamAM zrIpadmavijJayAnunaH evo ullekha che. e paNa banne artha sUcave che. A saMbaMdhamAM juo mAro lekha nAme "vAcaka yazovijaya gaNi moTA ke emanA soda2 padmavijaya ?'' A lekha 'jaina dharmaprakAza" (pu. 73 aM. 11)mAM chapAyo che. 2-3. juo sujasavelI sArtha (pR. 4, Ti. 12), Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 dikSA ane prAthamika zikSaNa pATaNamAM dIkSA - kanoDuthI nayavijayajI "aNahilapura pATaNa gayA tyAre tyAM jaIne jasavaMte emanI pAse dIkSA lIdhI. e prasaMge emanA bAMdhava paddhasiMhane preraNA thavAthI temaNe paNa dIkSA lIdhI. jasavaMtanuM nAma yazovijaya ane padmasiMhanuM nAma padyavijaya rakhAyAM. bhaugolika abhyAsa mATeno vastrapaTa - "AcArya zrI vijayavallabhasUri smAraka grantha" pR. 175)nI sAme 10" x 10" jevaDA ane meru parvatane lagatA eka vastrapaTanI pratikRti apAI che. ene "aitihAsika vastrapaTa' tarIke oLakhAvAyo che. emAM nIce mujabanuM lakhANa jovAya che - 1. meru vartulAkAralakSayojanocca zrImattapagacha 2. gArahArajagadguru zrI 5 zrI hIravijayasUripaTTaprabhAkara 3. zrI 5 zrI vijayasenasUrIzvaravijayarAjye 4. mahopAdhyAyazrI 5 zrI kalyANavijayagaNi 5. ziSyeNa paM. nayavijayagaNinA 6. saMvata 1663 varSe kaNasAgaragrAme lipIkRta: 7. navinayayorja II zrI: II 8. savistara vicAra kSetravicArathI jANavU // vi. saM. 1688mAM vaDI dIkSA - yazovijayajIe temaja vivijayajIe yogano abhyAsa karyo eTale e bannene hIravijayasUrijInA praziSya ane vijayasenasUrijInA ziSya vijayadevasUrijIe visaM. 1688mAM vaDI dIkSA ApI. e banAva kayA nagara ke gAmamAM banyo te jANavA mATe koI sAdhana maLe che kharuM? gaNi' padavI - laghusyAdvAdarahasya vi. saM. 1701mAM yazovijayajIgaNie 1. A nAnI rAzi makara che. 2. A nAmanI rAzi vRzcika che. 3. vijayaprabhasUrijI ane vijayasiMhasUrijI emanA ziSya thAya ane kriyoddhAraka panyAsa satyavijayajI vijayasiMhasUrijInA ziSya thAya. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA ane prAthamika zikSaNa racyuM hatuM. emAM emaNe potAne gaNi' kahyA che. ethI emanI dIkSA moDAmAM moDI vi. saM. 1691mAM thayAnuM ane vAcaka padavI vi. saM. 1700 ke 1701 pachI maLyAnuM phalita thAya che. vidyAbhyAsa - vaDI dIkSA thayA bAda yazovijayajIe potAnA dIkSAguru nayavijayajI pAse AvasmayanA eka vibhAgarUpa "sAmAIya' (sAmAyika) vagereno abhyAsa karyo. ethI jema sAkaramAM mIThAza sarvatra vyApIne rahe che tema emanI buddhi zrutamAM - zAstromAM vyApI gaI. Ama je sujasavelI (DhAla 1, kaDI 14)mAM kahyuM che. e uparathI nayavijayajI yazovijayajInA vidyAguru paNa thAya e vAta phalita thAya che ane tarkabhASAnI prazasti enuM samarthana kare che. ATha moTAM avadhAna - yazovijayajIe rAjanagaramAM arthAt amadAvAdamAM vi. saM. 1699mAM (jaina) saMgha samakSa 'ATha moTAM avadhAna karyA hatAM. avadhAna e smaraNazaktinI satejatA sUcave che. vividha bAbato yAda rAkhI ene kramazaH barAbara kahI batAvavI ene "avadhAnanA prayoga' kahe che. munisundarasUrijI "sahasAvadhAnI tarIke ane siddhicandramaNijI vagere "zatAvadhAnI tarIke jaina jagatamAM suprasiddha che. yazovijayajIe kaI jAtanAM avadhAna karI batAvyAM, te viSe haju sudhI to mane mAhitI maLI nathI. dhanajI sUrAnI vijJapti ane eno svIkAra - yazovijayajIe karelAM avadhAnathI prabhAvita thayelA dhanajI sUrAe navijayajI gaNine vijJapti karI ke muni zrI yazovijayajI vidyA meLavavA mATe lAyaka che. emane bhaNAvazo to teo bIjA hemacandrajI thaze. jo eo "kAzI jAya ane tyAM cha darzanonA graMthono abhyAsa karaze to kAma paDyuM jinezvaranA mArgane ujvala karI dekhADe tevA che. e sAMbhaLI navijayajIe uttara Apyo ke "A kArya dhanane AdhIna che. ajeno svArtha vinA navIna zAstrano bodha karAve nahi." dhanajI sUrAe javAba Apyo ke "huM be hajAra cAMdInA dInAra kharcAza. ane yazovijayajIne bhaNAvanAra paMDitano vAraMvAra yathAyogya satkAra karIza. vAste Apa yazovijayajIne bhaNAvo." 1. ahIM nayavijayajIne vidyApravA:" kahyA che. 2. "ATha avadhAnano ullekha yazovijayajIgaNie hindImAM racelA AdhyAtmika gItamAM karyo che. e gIta nyA. 10 mR0 pR. 255)mAM ApyuM che. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 viziSTa abhyAsa kAzI (vArANasI) tarapha prayANa - navavijyajIgaNi yazovijayajIne sAthe laIne kAzI (vArANasI) javA UpaDyA ane dhanajI sUrAe hUMDI lakhI ane kAzI' mokalI ApI. kAzImAM traNa varSano abhyAsa - guru-ziSya kAzI pahoMcyA. tyAM cha darzananA prakAMDa abhyAsI koI bhaTTAcArya hatA. emanI pAse sAtaso (700) ziSyo mImAMsA vagere darzano)no abhyAsa karatA hatA. e ja bhaTTAcAryanI pAse yazovijayajI ghaNAM prakaraNo bhaNavA lAgyA. nyAya, bauddha ane vaizeSika darzanono temaja sAMkhya jaimini ane prabhAkara bhaTTanAM maMtavyono yazovijayajIe abhyAsa karyo. ane AgaLa jatAM eno jaina darzana sAthe sumeLa sAdhyo.) vaLI eo cintAmaNi granthane paNa bhaNyA. eo bhaTTAcAryane dararoja eka rUpiyo dakSiNA tarIke ApatA hatA. emaNe traNa varSa sudhI abhyAsa karyo. nyAyavizAradanI padavI - yazovijayajI kAzImAM hatA evAmAM koI eka saMnyAsI ThAThamAThapUrvaka tyAM dhasI Avyo. badhA lokonA dekhatAM yazovijayajIe enI sAthe vAdavivAda karyo. emAM e saMnyAsI parAjita thatAM tyAMthI bhAgI gayo. A vijayanI khuzAlImAM yazovijayajIne vAjategAjate emanA nivAsasthAne laI javAmAM AvyA. tyAM AvI emaNe vArANasI - pArzvanAthanI stuti karI. ane emanI 'nyAya-vizAradA tarIke mahAkIrti prasarI. emane e padavI maLI. kAzImAM potAne nyAya-vizAradanI padavI vidvAno taraphathI maLyAnI hakIkata yazovijayajIe jAte potAnI keTalIka kRtionI prazastimAM kahI che. mAnavijayajI gaNie vi.saM. 1731mAM racela dharma-saMgrahanI svopajJavRttinI prazasti (zlo. 10)mAM kahyuM che ke kAzImAM yazovijayajIe ajena parSadAo upara vijaya meLavI jaina 1. yazovijayajIe vArANasImAM pArzvanAtha stotra racyuM che. e yazovijaya vAcaka graMthasaMgraha" (pR. 43 a-44 a)mAM chapAyuM che. 2. tarkabhASA, aindra-stuti, nyAyakhaMDanakhAdya, sAmAcArI paraNa, dravya anuyoga vicAra (dravya guNa-paryAyano rasa) ityAdi. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viziSTa abhyAsa darzanano prabhAva vistAryo hato. dra. a. vi. (DhAla 17, kaDI 9)mAM yazovijayajI gaNie jAte e matalabanuM kahyuM che ke svasamayanA temaja parasamayanA abhyAsArthe, bahu upAya karIne je gurue (nayavijaye) svaziSyane kAzImAM mUkyA. ahIM svaziSyathI emaNe potAne viSe ullekha karyo che, A rAsa uparanA svopajJa TabbA (mR. 17)mAM emaNe kahyuM che ke "parasamaya eTale vedAMta, tarka, pramukha" vizeSamAM ahIM emaNe ema paNa kahyuM che ke - uparyukta DhAlanI dasamI kaDImAM kahyuM che ke gurunA prasAdathI sahajamAM (2) cintAmaNi pAmyo. svapajJa TabbA mR. 178)mAM cintAmaNi ziromaNi nAme mahAnyAya zAstra evo ullekha che. "tihAM nyAya vizArada ehavuM biruda pAmyo." zAradA devInuM varadAna - gaMgA nadInA kinAre jApa japavAthI yazovijayajI gaNi upara zAradA devI tuSTa thaI ane e devIe emane tarka ane kAvyane lagatuM varadAna ApyuM ane emanI bhASA paNa kalpavRkSanI zAkhA samAna banI, ema A gaNie jAte vi. saM. 1739mAM racelA jaMbUsvAmInA rAsanI Adya paMktiomAM kahyuM che. e paMktio nIce mujaba che: zArada sAra dayA karo, Apo vacana suraMga, tuM tUThI muja upare, jApa karaMta upagaMga. - 1 tarka kAvyano te tadA, dIdho vara abhirAma, bhASA paNa karI kalpataru, zAkhA sama pariNAma.... 2 yazovijayajIe aikArano jApa japyo hato. te vAtano temaja uparyukta hakIkatane samarpita karato ullekha mahAvIra stuti (zlo. 1)mAM jovAya che. sarasvatInI upAsanAthI potAnI vANI phAratara banI ema A gaNie ajhappamayapariktanI svopajJa vRttinI prazasti zlo. 13)mAM kahyuM che. A uparathI e vAta cokkasa thAya che ke "gaMgA nadInA kinAre (kAzImAM) yazovijayajI gaNie sarasvatI devInI aikAranA jApa dvArA upAsanA karI hatI. 1. svasamaya eTale jainadarzana. zuM A darzanano yatheSTa ane viziSTa abhyAsa karAvanAra koI jaina munivara e samayamAM nahi haze ke evAnI pAse abhyAsa karavAnI anukULatA yazovijayajIne maLe tema nahi haze? jethI jainadarzanano ucca koTino abhyAsa kAzInA eka ajaina paMDita pAse emane karavo paDyo? 2. Ano keTaloka paricaya meM "cintAmaNi ane yazovijaya gaNi" nAmanA mArA lekhamAM Apyo che. A lekha atyAre to aprakAzita che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa-1 ane tarka ane kAvyane aMge varadAna meLavyuM hatuM. Ama chatAM sujazavelImAM A bAbatano IMsAro sarakho paNa nathI to e navAI jevuM na gaNAya ? AgrAmAM cAra varSa - traNa varSa kAzImAM rahI 'tArkika' tarIkenI nAmanA meLavI yazovijayajI AgrA AvyA. tyAM emaNe koI nyAyAcArya pAse cAra varSa sudhI abhyAsa karyo ane eo karkaza tarkanA siddhAntomAM pAraMgata banyA. 9 yazovijayajIe 'malakApuramaMDana' supArzvanAtha stavana racyuM che. e emaNe malakApuramAM racyuM hoya ane e malakApura' AgrAnI najIkamAM hoya to koIka kAraNasa2 eo AgrAmAM rahyA hatA ema anumanAya. sAtaso rUpiyAnI bheTa - yazovijayajInI vidvattAthI AkarSAyelA AgrAnA saMghe e muniratnane sAtaso rUpiyA bheTa dharyAM. emaNe e rUpiyA pustako kharIdavAmAM ane lakhAvavAmAM temaja pAThA banAvarAvavAmAM vaparAvyA. ane pachI e pustako ane pAThA vidyArthIone ApI dIdhA. 1. emanuM nAma jANavAmAM nathI. 2. A saMbaMdhamAM juo mAro lekha nAme "malakApura te kayuM ? bhUgolazone prazna' A lekha "jai. sa. pra." (va. 22 a. 8)mAM chapAyo che. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 satkAra ane svargavAsa amadAvAdamAM Agamana AgrAthI vihAra karI mArgamAM durdamavAdIone vAdamAM jItatAM jItatAM yazovijayajI 'amadAvAda' AvyA. e veLA emano vAjategAjate satkAra karAyo ane eo nagaranI ratanapoLane nAke AvelI "nAgapurIya sarAha"mAM UtaryA. mahobatakhAnanuM AmaMtraNa ane aDhAra avadhAna - jotajotAmAM yazovijayajI gaNinI vidvattAnI vAta pasaratI pasaratI auraMgajhebanA gujarAtanA sUbA mahobatakhAnane kAne pahoMcI ane emaNe A gaNijIne AmaMtraNa ApyuM. pachI e gaNie e sUbAnI vinaMtIthI 18 avadhAna karI batAvyAM. sUbo rAjI thaI gayo ane ThAThamAThapUrvaka e gaNi potAnA sthAne pAchA pharyA. jinazAsananI unnati thaI ane 'tapA'gacchanI tArIpha karAI. vi. saM. 1918mAM 'vAcaka' padavI - sakaLa saMghe vijayadevasUrijIne vijJapti karI ke A yazovijayajI bahuzruta che. eozrI upAdhyAya' padane lAyaka che. mATe emane e padavI Apo. vijyadevasUrijIne gaLe e vAta UtarI. evAmAM yazovijayajIe (vIsa) sthAnakanuM tapa AdaryuM ane saMyamane nirmaLa banAvyo. e veLA jayasoma vagere paMDita munio emanI sevA karavA lAgyA. yazovijayajIe AdarelA tapanI pUrNAhuti thatAM jANe e tapanuM phLa ja na hoya, tema vijayadevasUrijIe vi.saM. 1718mAM emane 'vAcaka' arthAt upAdhyAyanI padavI ApI.' mAphIpatra - pravartaka' zrI kAntivijayajI pAse cArathI pAMca iMca lAMbA-pahoLA kAgaLa upara vi. saM. 1717mAM lakhAyeluM mAphIpatra che ema sva. mohanalAla da. 1, atyAre ene nAgorI sarAi" tarIke oLakhAvAya che. sarAino artha dharmazALA thAya che. A sthAna ati mahattvanuM hovAthI yazovijayajInA smArakarUpa hovAthI jaina saMghe potAnI mAlikInuM e banAvavuM ghaTe. 2. juo su. ve. (3, 1-4) 3. ejana (3, 5-8) 4. ejana. (3, 9-12) Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-1 desAIe emanA eka lekhamAM kahyuM che. sAthe sAthe enI akSaraza nakala emaNe e lekhamAM ApyAnuM paNa kahyuM che. A mAphIpatra lakhI ApanAra tarIke paM. nayavijayajI gaNi ziSya jasavijayajI che, evo ahIM ullekha che. vizeSamAM A dvArA emaNe vijayaprabhasUrijInI A pUrve je avajJA karI hoya tenI mAphI mAgI che. ane bhaviSyamAM emanA virodhI sAthe nahi maLavAnuM vacana ApyuM che. temaja maNicandra vagerenA kathanathI e sUri upara temaja gacchavAsI yati upara je avizvAsa uddabhavyo hato, te dUra karavA ane prIti vadhAravA prayAsa karavAnI bAMhedharI ApI che. vaLI A kArya na karAya to "zatruMjaya tIrtha lopyAnuM pApa, jina-zAsana uthApyAnuM pApa ane cauda rAjalokamAM vartatAM pApa potAne mAthe. evI e gaNie uddaghoSaNA karI A mAphIpatra sAcuM hovA viSe mane zaMkA che. kemake A mAphIpatrane aMge meM je bAra prazno "vikrama saMvata 1717nuM mAphIpatra" nAmanA mArA lekhamAM pUkyA hatA, te paikI ekeyano javAba atyAra sudhI to mane maLyo nathI. mane to ema bhAse che ke yazovijayajI gaNinI vidvattAdithI asaMtuSTa rahenAre mAphIpatra jevuM tarkaTa UbhuM karyuM haze. ethI sUryanI sAme dhULa uDADanAranA jevI e durbhAgInI dazA thaI hoya to nA nahi. upahAra - nyAyAcArya potAnI kRtinI hAthapothIo vidvAnone bheTa ApatA haze. ema "gurutattvavinizcaya"ne aMgenuM saMpAdakIya nivedana patra 4 A) jotAM jaNAya che. savRttika gurutattavicchiyanI eka hAthapothInA chellA patra upara paM. puSpavinaya ja ! evo ullekha che. uparyukta nivedanamAM A akSaro ane lakhANa upAdhyAyajInAM che ema kahyuM che. vizeSamAM A ja hakIkata khaMbhAtamAMnA nagInadAsanA bhaMDAramAMnI jJAnabindunI hAthapothInA aMtamAMnA ullekhane paNa lAgu paDe che ema kahevAyuM che. nivedana patra 4 A)mAM nIce mujabanuM nidhAna karAyuM che : pratio lakhAyA pachI graMthakAra jyAre jyAre jene te prati bheTa ApavA icche tyAre tenuM nAma pratinA aMte pote ja lakhe. pa. puNyavijaya ga. koNa hatA tenI gaveSaNA karavI bAkI rahe che. paNa jyAre 1. A lekha te adhyAtmI zrI AnaMdaghana ane zrI yazovijaya" A nAmathI zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA rajata mahotsavagraMthamAM chapAyo che. 2. A lekha uparyukta mAphIpatra sahita "AtmAnaMda prakAza" pu. 54 (a. 1-3)mAM eka ja hapto chapAyo che. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satkAra ane svargavAsa upAdhyAyajI teone potAnI kRtio bheTa Ape che tyAre te koI yogya ane khAsa karIne vidyArasika hoI upAdhyAyajInA prItipAtra to hovI ja joIe. kone kone hAthapothIo bheTa apAI che ane e ApanAra koNa che? temaja e bAbata kevo ullekha thayo che enI saMpUrNa sUci to taiyAra karavI muzkela che, paraMtu aMzata A kArya meM karyuM che. juo D C = C M (vol. XVII, Pt. 5, p 212-213) svargavAsa - vi. saM. 1743mAM yazovijayajI DabhoImAM cAturmAsArthe rahyA, ane tyAM ja kAlAMtare anazana karI eo svarge sidhAvyA. emanI eka pAdukA upara vi. saM. 174panA mAgasara suda agiyArasano ullekha che. e uparathI evo vi. saM. 1743 ane 174panA kArtika mAsanI vaccenA gALAmAM kALadharma pAmyA haze ema anumanAya che. jo eo vi. saM. 1743mAM svarge gayA hoya to vi. saM. 1744mAM emaNe suratamAM cAturmAsa karyAnuM keTalAka emanI be sajhAya gata yuga yuga muni vidhu varSanA ullekha uparathI mAne che te vAta saMbhavI zake nahi. jo A varSathI 1742 manAya to vAMdho Ave nahi, paraMtu zuM koI granthakAra eka ja vAkyamAM zabdAMkathI varSa sUcavatI veLA anekArthI zabda vAparI be sthaLe be bhinna bhinna artha kare kharA? AthI uparyukta be sajhAyanI racanA mATe 1724 ane 1742 paikI eke varSa yogya jaNAtuM nathI. AthI kAM to e racanA 1722nI ke kAM to 1744nI gaNAvI joIe. jemane vi. saM. 1743nuM varSa svargavAsa tarIke abhipreta hoya teo to 1722 ja mAnI zake, A paristhitimAM moDAmAM moDo svargavAsa vi. saM. 174panA lagabhaga prAraMbhamAM thayAnuM mAnavA lalacAuM chuM. jJAnabhaMDAra - yazovijayajIgaNino citkoza yAne "jJAnabhaMDAra hato ema amadAvAdanA devazAnA pADAnA bhaMDAranI alaMkAra cUDAmaNi, uNAdigaNavivaraNa vagerenI hAthapothInA aMtamAnA nimnalikhita ullekho uparathI jANI zakAya che - "saMvata 1745 varSe caitra zudi 5 zrIyazovijayajIgaNicitkoze iyaM prati: paM. zrImAnavijayagaNinA nijagurUNAM citkoze muktA puNyArtham // " sUpa - DabhoImAM je sthaLe yazovijayajIgaNino agnisaMskAra karAyo te 1. pratikramaNa hetugarbhita sajhAya ane agiyAra aMganI sajhAya. 2, A jJAnabhaMDArano hajI sudhI patto lAgyo nathI. yazovijayajIe jAte lakhelI keTalIka hAthapothIo anyAnyasthaLanA bhaMDAramAM Aje maLe che. eTalo emano bhaMDAra chinnabhinna karAyo hoya ema lAge che. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa-1 sthaLe emanA smAraka tarIke tejomaya stUpa karAvAyo che. enI pAse 'sItatalAI che ane e stUpamAMthI emanA svargArohaNanI tithie nyAyano dhvani pragaTe che ema su. ve. (DhAla 4, kaDI 5-6)mAM kahyuM che. 13 be pAdukA - atyAre paNa DabhoImAM je stUpa najare paDe che emAM emanI pavitra pAdukA sthApana karAyelI che, enA u52 vi. saM. 1745nI mAgasara suda agiyArasano lekha che. e lekhamAM kalyANavijaya, lAbhavijaya, jItavijaya ane enA sahodara satIrthya nayavijaya ane yazovijayano ullekha che. vizeSamAM A pAMcene ahIM 'gaNi' kahyA che. A pAdukA yazovijayajInA koI ziSye kotarAvI vi. saM. 1745mAM amadAvAdamAM pratiSThita karI hatI. te DabhoImAM laI jaI sthApita karAI hoya ema lAge che, yazovijayajInA ziSya hemavijayajIe temaja tattvavijayajIe maLIne potAnA gurunI karAvelI pAdukA zatruMjaya' giri upara sthApita karelI jovAya che. e vi. saM. 1745nA phAgaNa suda pAMcama ne guruvAranI che. 1. Aje prastuta stUpathI lagabhaga 207 DagalAM dUra 'zIta talAI" nAmanuM taLAva AveluM che. e taLAvane tyAMnA loko zItalAI' tarIke oLakhAve che. 2. e pAdukAnI pratikRti nyA. ya. smRmAM prathama pRSThanI sAme apAI che. 3. AnI nakala sujazavelIbhAsanI mo. 6. desAInI prastAvanA (pR. 69)mAM chapAvAI che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 prakIrNaka bAbato. "cAtumaso AjakAla jaina zramaNa-zramaNIo aSADa-comAsAnA cAra mahinA (aSADa suda caudasathI kArtika caudasa sudhI) eka ja nagaramAM ke gAmamAM TharIThAma rahetAM jovAya che. e daramyAna eo vihAra karatAM nathI. AvI prathA yazovijayajIgaNinA samayamAM haze to ene anusarIne e gaNie emanI dIkSA bAda cAturmAso karyo haze. emaNe kyAM kyAM ane kyAre kyAre cAturmAsa karyo. enI saLaMga sUcI to ApI zakAya tema nathI. AthI A saMbaMdhamAM je kaMI mAhitI mane maLI che te huM ahIM noMdhuM chuM: vi. saM. 1722mAM ke pachI 1724, 1742 ke 1744mAM) suratamAM cAturmAsa. A daramyAna yazovijayajIgaNie nimnalikhita be sajhAya racI hatI - (1) agiyAra aMganI sajhAya. (2) pratikramaNa-hetu-garbhita sajhAya. vi. saM. 1732mAM khaMbhAtamAM cAturmAsa. A daramyAna mauna ekAdazInuM doDhaso kalyANakanuM stavana racAyuM che. vi. saM. 1733mAM IMdalapuramAM eTale ke amadAvAdanA eka parAmAM cAturmAsa. e daramyAna vIrastutirUpa hUDInuM stavana racAyuM che. vi. saM. 1739mAM khaMbhAtamAM cAturmAsa A samaya daramyAna jaMbusvAmIno rAsa racAyo che. vi. saM. 1743mAM DabhoImAM cAturmAsa A daramyAna koI kRti racAI che kharI? siddhapuramAM cAturmAsa. Ane aMgenuM varSa jANavAmAM nathI. bAkI e cAturmAsa daramyAna jJAnasAra racAyo che. 1. "cAturmAsa mATe gujarAtImAM "comAsuM' zabda vaparAya che. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-1 15 A uparathI ApaNe nIce mujaba tAravaNI karI zakIe - sthaLa vikramasaMvata sthaLa vikramasaMvata iMdalapura 1733 siddhapura ? khaMbhAta 1732, 1739 surata 1722 (? 1744) DabhoI 1743 birudo - yazovijayajIgaNie potAnI keTalIka kRtiomAM potAnAM birudono ullekha karyo che. te sauthI vizvAsapAtra hakIkata hovAthI enI huM prAraMbhamAM ja noMdha lauM chuM: nyAyavizArada - A biruda emane kAzImAM paMDito taraphathI maLyuM hatuM. A biruda zA mATe apAyuM te vAta emanI koI upalabdha kRtimAM darzAvAI nathI. nyAyAcArya - yazovijayajIgaNie potAnI keTalIka kRtimAM potAne nyAyAcAryanuM pada (biruda maLyAnuM kahyuM che. e koNe zA mATe ApyuM te viSe emaNe jesalamerathI lakhelA patramAM kahyuM che ke "nyAyAcArya biruda to bhaTTAcArya nyAyagraMtha racanA karI dekhI prasanna huI diuM chaI." A biruda emane kAzImAM maLyuM haze. kavi - yazovijayajIgaNie keTalIka gujarAtI kRtiomAM potAne kavi kahyA che. te mane ema lAge che ke emane koI taraphathI e biruda maLyuM haze. nahi to pote jAte potAno e rIte nirdeza kare kharA ? laghuharibhadra - samabhAvabhAvI haribhadrasUrijInA laghu bAMdhava tarIke yazovijayajIgaNino ullekha su. ve. (DhAla 4, kaDI 4)mAM karAyo che. kUrcAlI zArada- su. ve. (DhAla 1, kaDI 6)mAM A gaNine "kUrcAlI zAradAnuM arthAtu muchALI sarasvatInuM biruda hovAnuM kahyuM che. tArkika - yazovijayajIne mATe A saMbodhana su. ve. (2, 8)mAM vaparAyuM che. guru-paraMparA - 'tapa(pA) gacchanA maMDanarUpa vAcaka yazovijayajIgaNi mogala samrATa akabara dvArA sanmAnita "jagara' hIravijayasUrijInA saMtAnIya thAya che. emanI cothI peDhIe eo thayA che. A sUrivaryane aneka ziSyo hatA. A paikI ahIM upAdhyAya kalyANavijayajIgaNi ane upAdhyAya kIrtivijayajIgaNi prastuta che. e kalyANavijayagaNine lAbhavijayagaNi nAme ziSya hatA, jyAre 1. tarkabhASA prazasti zlo. 4) temaja tattvaviveka prAraMbhano zlo. 2) 2. su. ve. mAM A biruda maLyAnI vAta nathI e navAI jevI vAta che. 3. dA. ta. trIjI covIsInAM keTalAMka stavano. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 prakIrNaka bAbato kIrtivijayagaNine vinayavijayagaNi nAmanA ziSya hatA. lAbhavijayagaNine jItavijayagaNi ane nayavijayagaNi ema be ziSyo hatA. nayavijayajIgaNine ApaNA caritranAyaka yazovijayajIgaNi ane padmavijayajI ema be ziSya hatA. yazovijayajIgaNie potAnA guru, maguru ane pragurunA gurune amuka amuka vizeSaNothI vibhUSita karyA che. jemake navijayajIne emaNe vibudha ane prAjJa, jItavijayajIne budha, lAbhavijayajIne hemacandrasUrijInI jema vyAkaraNa vizArada ane kalyANavijayajIne vAcaka temaja "vAdi-gaja-kesarI kahyA che. yazovijayajIgaNinI guruparaMparA huM nIce mujaba darzAvuM chuM : hIravijayasUrijI (janma vi. saM. 1883, svargavAsa vi. saM. 1652) kalyANavijayagaNi vijayasenasUri kItivijaya upA. (janma vi. saM. 1604, svargavAsa vi. saM. 16 71) lAbhavijayagaNi vijayadevasUri vinayavijayagaNi(janma vi. saM. 1634 (janma vi. saM. 16 67 pahelAM, svargavAsa vi. saM. 1713) svargavAsa vi. saM. 1738) jItavijayagaNi nayavijayagaNi vijayasiMhasUri vijayaprabhasUri (janma vi. saM. 1644 (janma vi. saM. 1677 svargavAsa vi.saM. 1709) svargavAsa vi. saM. 1747) nayavijayaJ yazovijayagaNi paravijaya paM. satyavijaya (janma vi.saM. 16 80 svargavAsa vi. saM. 1756) 1. juo mauna stavana (DhAla 12, kaDI pa, pR. 195). 2. emaNe prameyaratnamaMjUSAnuM saMzodhana karyuM che. 3. juo sImaMdhara jina vinatirUpa 350 gAthAnuM stavana (DhAla 17, kaDI 11) 4. juo bUsvAmIno rAsa (aMtima DhAla) temaja mauna. stavana (DhAla 12, kaDI 4) 5. juo prameyaratnamaMjUSA prazasti zlo. 38). 6. juo mauna. stavana (DhAla, 12, kaDI 4) 7. emaNe vi. saM. 173lmAM pATaNamAM comAsuM karyuM hatuM. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-1 17 ziSya-paraMparA - yazovijayajIgaNine koI eka ziSya to hatA ja e vAta tarkabhASAnI prazasti (zlo. 4) uparathI jANI zakAya che, kemake e grantha emaNe ziSyanI prArthanAthI racyAnuM kahyuM che A ziSyanuM nAma emaNe ApyuM nathI. yogadaSTisajhAyanI TabbA sahitanI eka hAthapothI devavijayagaNie vi. saM. 1797mAM lakhI che. enA TabbAnA aMtamAM emaNe potAnI guruparaMparA puSpikA rUpe ApI che. e uparathI temaja pa. sa. (bhA. 1) gata gurumAlA (mR. 106, Ti.) ItyAdi uparathI yazovijayajIgaNinI ziSya paraMparA nIce mujaba darzAvI zakAya: yazovijayajIgaNi hemavijaya jinavijaya paM. guNavijayagaNi | mahAvijaya maNivijaya dayAvijaya | mAnavijayagaNi mANekavijaya vi.saM. 1745) tattvavijaya *saubhAgyavijaya rUpavijaya paM. kezaravijaya sumativijaya gaNi gaNi gaNi paM. vinItavijayagaNi uttamavijaya vi.saM. 1830mAM navapadapUjAnA kata) devavijayagaNi vi. saM. 1797mAM yogadaSTisajhAyanI nakala karanAra ane vi. saM. 1821mAM aSTaprakArI pUjA racanAra) 1. A puSyikA mu. ka. jai. mo.mAM prakAzita pratimAzatakanA "kiMcit prAstAvika" patra 16)mAM apAI che. A puSyikAmAM yazovijayajIgaNine "sakalatArkikacakracUDAmaNi-mahopAdhyAya kahyA che. 2. A munine mATe sAmyazatakano uddhAra karI samatAzataka yazovijayajIgaNie racyuM hatuM. e uparathI huM eo A gaNinA ziSya hovAnI kalpanA karuM chuM. 3, 4, 5. juo jJAnasAranA bAlAvabodhinI vi. saM. 176 8mAM lakhAyelI hAthapothInI pustikA. A. vi. saM. 2007mAM prakAzita jJAnasAranI AvRtti pR.198)mAM che. 6. juo nyA. ya. smRnuM Amukha (mR. 10) Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakIrNaka bAbato hastAkSaranA namUnAo - yazovijayajIgaNie keTalIka hAthapothIo lakhI che. temAMthI koI koI hAthapothInA patranI pratikRti anyonya sthaLethI prasiddha karAI che. AnI huM eka kAmacalAu yAdI ApuM chuM: vi. saM. 1939mAM racAyelA jaMbUsvAmIno rAsanAM Adya ane aMtima patra - gUrjara sAhityasaMgraha prathama vibhAga, pR 14 ane 16nI vacce). vicArabindu dhammapariphakhAnA vArtika)nAM Adya ane antima patra - gu. sA. saM. vi. 1, pR. 40 ane 41nI vacamAM). lAlaviSayaka praznapatra - jaisAsaM. samakitanAM 67 bolanI sajhAyanAM be patra - gU. sA. saM. (vi. 1, pR. 316 ane 317nI vacce dvAdazAnayacakranI siMhavAdigaNi kSamAzramaNakRta)thakA- nyA.ya. smR. 5. 26 1). suratimaMDana pArzvanAthanuM stavana. patro - yazovijayajIgaNinAM traNa patro (kAgaLo) paikI eka saMskRtamAM che ane bIjA be gujarAtImAM che e be kAgaLa gU. sA. saM. (bhIjA vibhAga)nA aMtamAM 1. svaracita ane keTalAka anyakartaka graMthonI hAthapothIonI sUcI nyA. ya. mR. (Amukha, pR. 8-9)mAM nIce mujaba apAI che : adhyAtmasAra, aSTasahasI vivaraNa, aspRzadgativAda prathama patra), AtmakhyAti, ArAdhaka - virAdhaka - caturbhAgI ane enI TIkA. ArSabhIya carita (apUrNa), utpAdAdisiddhi prakaraNanI cakA apUrNa), uvae sarahassa, kammapaDinI vRtti, kAvyaprakAzanI TIkA (apUrNa), gurutattaviNicchava (aMtima bhAga), bUsvAmIno rAsa, jogavIsivAnI vRtti, tattvArthasUtranI saM. TIkA (apUrNa), tinvayokti, (apUrNa), dravya anuyoga vicArano Tabbo, dhammapariphakhAnI ravApajJa TIkAmAM umero, dharmasaMgrahanuM saMzodhana. navaraha, nizAbhaktiprakaraNa, nyAyakhaMDana khAdya, nyAyAloka, prameyamAlA (apUrNa), bhAlArahassa, mArga parizuddhi yogadaSTinI avasUri (apUrNa), yogabiMdu avacUri, vAdamAlA vijayaprabhakSAmaNakavijJaptipatra, viSayatAvAda, vIrastuti ane enI TakA vairAgvakalpalatA, vairAgyarati (lagabhaga pUrNa, siddhAntamaMjarI (zabdakhaMDa)nI TIkA (apUrNa), stotratrika, syAdrahasya (laghu ane bRhatu) yazovijayajIgaNie je graMthonI hAthapothI jAte lakhI che temAM nAma DCCC (Vol. XVIII. p. 1. ff 38)mAM meM I.sa. 1936mAM prakAzita citrakalpadrumagata munizrI puNyavijayajInA "bhAratIya jaina zramaNa saMskRti ane lekhanakaLA" pR. 53-54)nA AdhAre darzAvyAM che. 2. A kRti upAdhyAyajIe racI che kharI ? saMpA. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana: khaMDa-1 19 chapAyA che. pR. 84mAM evo ullekha che ke A pahelo kAgaLa kartAnA hastAkSaravALI hAthapothIne AdhAre apAyo che. samAnanAmaka munio - vi. saM. 16 65mAM lokanAliyA (lokanAlikA)no potAne mATe bAlAvabodha racanArA jayavijaya yazovijaya) vAcaka vimalaharSanA ziSya thAya che. emaNe racelA A bAlAvabodhinI eka hAthapothI vi. saM. 1707mAM lakhAyelI maLe che. A jayavijayane ApaNA caritranAyaka mAnI levAnI bhUla 5. zivalAle munizrI "caturavijayajIe ane emanA AdhAre pro. velaNakare karI che. pArzvanAthastotra ane paMcaparameSThistavanI eka hAthapothImAM nIce mujaba ullekha che : "saMvat 1671 varSa vaizAkha vadi 3 zuke |paM. vinayavijaya ga. ziSya ga. ziSya jazavijaya lakhIta | jo vinayavijaya ga. nAma sAcuM hoya to A savijaya ApaNA caritranAyaka na hoI zake. ka[prakaranI TIkA, kAvyakalpalatAnI TIkA, ratnazekharasUrikata saMbodhasattarinI TakA ane "tatvArthAdhigamazAstra ema cAra upara gujarAtImAM bAlAvabodha racanArAnAM nAma paNa yazovijayajIgaNi che, e cAra lekhako paikI eka, be ke badhA ja prastuta yazovijayajIgaNithI bhinna che ke kema teno aMtima nirNaya karavAno bAkI rahe che. samakAlIna mukhya vyaktio - yazovijayajIgaNinA guru navijayajIgaNi, gacchanAyaka vijayadevasUrijI, vijayaprabhasUrijI, vijayasiMhasUrijI, adhyAtmarasika AnaMdaghanajI, kriyoddhAraka paMnyAsa satyavijayajIgaNi, upAdhyAya vinayavijayajIgaNi, 5. jayasomajI, lAbhavijayajIgaNi, mAnavijayajIgaNi, 5. puNyavijayajIgaNi, ravivijayajI, kIrtiratnamaNijI, tattvavijyajI, 'maNicandrajI, mUlAno putra meghA, 1. juo emano "jai. dha. pra."nA vi. saM. 1983nA vaizAkhanA aMkamAM pR. 65-69)mAM chapAyela lekha nAme "zrImad yazovijayajInI jIvanarekhA." 2. juo emanI jainastotra sandohanI prastAvanA (pR. 90) 3. juo jinaratnakoza vibhAga 1, pR. 339) 4. juo sujasavelI bhAsanI mo. da dezAInI prastAvanA (pR. 11). 5. AnA paricaya mATe juo jaina saMskRta sAhityano ItihAsa khaMDa 2, upakhaMDa 2-4) 6, juo mAphIpatra Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakIrNaka bAbato hemarAja pAMDe, hararAja (zrAvaka), devarAja (zrAvaka), sUrajI ane enA putra zAntidAsa, mANeka (zrAvikA), zAntidAsa zeTha, vijayatilakasUrijI (svargavAsa vi. saM. 1676) ane dharmasAgarajI e jaina vyaktio che. bhArata varSanI samakAlIna ajaina mukhya vyaktio tarIke huM nimnalikhita gaNAvuM chuM guru govindasiMha gopAla, tukArAma "abhaMganA praNetA), tulasIdAsa (tulasI-rAmAyaNanA kartA), tegabahAdura zIkhonA guru), premAnaMda (kavi), rAmadAsa (zivAjInA gura) ane sarasvatI. "hemarAja pAMDe (la. vi. saM. 1675thI la. vi. saM. 1725) - A digambara paMDitanI patnInuM nAma upagItA ane emanI putrInuM nAma jenI hatAM. jainIne enA pitAe bhaNAvI viduSI banAvI hatI. enAM lagna AgrAnA rahIza bulAkhIdAsanA putra naMdalAla sAthe karAyAM hatAM. e naMdalAle potAnI patnInI prazaMsA karI che. rUpacaMda e hemarAja pAMDenA guru thAya. e hemarAje nimnalikhita kRtio racI che. gomaTasAra ane nayacakranI vacanikA vi. saM. 1724, paMcatyikAya ane pavayaNasAranI hindI TIkA vi. saM. 1709 pachI, bhASAbhaktAmara, sitapaTa caurAsI bola. hemarAja pAMDeno samaya la. vi. saM. 16 7pathI la. vi. saM. 1725no che. gadAdhara mahArAja- AM yazovijayagaNinA lahiyAnuM nAma che. evuM anumAna e gaNinA eka kAgaLamAMnA nimnalikhita ullekha uparathI huM doruM chuM: "have te yugati jANyArI IcchA chaI sA gadAdhara mahArAja haste adhyAtmamata parIkSAro bAlAvabodha likhAvI ApasyA tethI sarva prAyo." A gadAdhara mahArAja brAhmaNa haze ema lAge che. e lahiyA viSe vizeSa mAhitI mane maLI zakI nathI. 1-2. juo bIjo kAgaLa 3. juo aSTasahasIvivaraNa pariccheda 3) 4. juo , pariccheda 3) 5. emano paricaya zrIkAmAprasAda jaine "hindI jaina sAhityakA saMkSipta itihAsa(pR. 131 ane 170-171)mAM Apyo che. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 yazodohanaH khaMDa-1 zAsana patra - yazovijayajIgaNie zAsana-patra kADhyuM hatuM. enA upara miti tarIke "1738 vaizAkha suda 7 guruvArano ullekha hato. A zAsana-patra munizrI jinavijayajIe prasiddha karyuM hatuM.' 1. A hakIkata temaja e zAsanapatra "A. pra" vi. saM. 1972nA poSa mAsanA aMkamAM chapAyAnI bAbata nyA. ya. eN. pR. 105)mAM jovAya che. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa 2 yazakavana upakhaMDa 1 sArvajanIna yAne lAkSaNika sAhitya grantharAzi - yazovijayajIgaNie ochAmAM ochA so graMtha racyA che, ema tarkabhASAnI prazasti (zlo. 4)mAM potAne mATe "kRta zatapranthasya" evuM je vizeSaNa vAparyuM che te uparathI jANI zakAya che. vizeSamAM dvAtriMzad-dvAtriMzikAmAMnI "sajjanastutidvAtriMzikA'' nAmanI batrIsamI dvAtriMzikAnuM 18muM padya paNa A vAtanuM samarthana kare che. emaNe nyAyanA grantho be lAkha zloka jevaDA parimANavALA racyA hatA. e hakIkata, emaNe hararAja zrAvaka upara lakhelA emanA kAgaLa uparathI jANI zakAya che, kemake ahIM emaNe nIce mujaba ullekha karyo che H nyAyagrantha be lakSa kIdho. chaIM 'rahasya' padathI aMkita 108 grantho - bhAsArahasya (gA. 1)nA svopajJa vivaraNa (patra 1 A)mAM emaNe je nimnalikhita ullekha karyo che e uparathI emanI icchA 'rahasya' padathI aMkita 108 grantho racavAnI hatI ane evA traNa grantha nAme nayarahasya, pramArahasya ane syAdvAdarahasya racyA bAda emaNe bhAsArahasyanuM svopajJa vivaraNa racyuM hatuM ema phalita thAya che H " tato bhASAvizuddhyarthaM rahasyapadAGkitatayA cikIrSitA'STottarazatagranthAntargatapramArahasya -nayarahasya- syAdvAdarahasyAdisajAtIyaM prakaraNamidamArabhyate" emaNe uvaesa2hasya (upadezarahasya) racyo che. ane e prakAzita che. Ama je vividha graMtho yazovijayajIgaNie racyA che, temAMnA keTalAka 1. "cAyatantrazatapatramAnave" evo ahIM ullekha che. lekhakanuM A kathana barAbara nathI. nyAyatantrazatapatramAnave" Ano artha to nyAyazAstrarUpI kamaLane vikasAvavAmAM sUryasarakhA' Avo thAya che. saMpA. 2. gU. sA. seM. (bhA. 2, pR. 114) 3. A nAmanI traNa kRti che. e traNe ahIM abhipreta che ? Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa-2 saMskRtamAM, keTalAka pAiyamAM, keTalAka gujarAtImAM ane keTalAka hiMdImAM che. emanA tamAma grantho haju sudhI to maLI AvyA nathI. je saMskRta grantho maLyA che temAMnA ghaNAkharA "aindra"thI zarU karAyA che. e zuM aikAranA jApanuM - maMtranuM dyotana ka2vA mATe haze ? have ApaNe sArvajanIna yAne lAkSaNika sAhityano vicAra karIzuM. [] vyAkaraNa tiGanvayokti yazovijayajIgaNie koI svataMtra vyAkaraNa racyuM hoya athavA to koI jaina ke arjuna vyAkaraNanI vRtti racI hoya ema jaNAtuM nathI. bAkI eo vyAkaraNamAM niSNAta hatA ane naiyAyikone ane sAthe sAthe zAbdikone vinodanuM sAdhana pUruM pADavAnA uddezathI emaNe tinvayokti racI che. A kRti pUrepUrI Aja dina sudhImAM maLI AvI nathI. enI be patra pUratI eka hAthapothI maLe che. e u52thI jANI zakAya che ke prAraMbhamAM nIce mujabanuM eka padya saMskRtamAM che ane tyArabAdanuM lakhANa saMskRtamAM gadyamAM che - "aindravrajAmyarcitapAdapadyaM 'sumeru'dhArM prazipanya vIm / vadAmi naiyAyika - zAbdikAnAM manovinodAya tiGanvayoktim // 1 // 23 A padyamAM sUcavAyA mujaba A kRtino viSaya "tiGU"nA anvayanuM kathana che. 'tic' e pANinIya aSTAdhyAyInAM sUtra 3 | 4 | 8 ane 1 | 1 | 71 maLIne uddabhavatI saMjJA che. e tir ityAdi 18 pratyayonI - 52maipadanA nava pratyayo temaja AtmanepadanA nava pratyayo mATenI saMjJA che. A kRtimAM kriyApada (AkhyAta)nA artha, anvaya ane zAbda-bodhane lagatA vaiyAkaraNo, mImAMsako ane naiyAyikonA mata darzAvAyA che. prAraMbhamAM navya vaiyAkaraNonA mata mujaba dhAtunA vyApAra ane phaLa ema be artha karAyA che. tyArabAda A beno Azraya te tilDrano artha che ema kahI vyApAranuM lakSaNa ApI e lakSaNa ghaTAvAyuM che. vyApAranA phUtkAra ityAdi prakAro jaNAvI e vyApAranI sAthe phLano anvaya batAvAyo che. AkhyAtanA cAra artha darzAvI karyo artha kyAM saMgata thAya che te darzAvAyuM che. Ane aMge naiyAyikono abhiprAya jaNAvI. e abhiprAyamAM doSa darzAvAyA 1. AnA piracaya mATe juo jaina saMskRta sAhityano itihAsa (khaMDa 1, pR. 103) Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2Y sArvajanIna yAne lAkSaNika sAhitya che. A saMbaMdhamAM mImAMsakonuM maMtavya rajU karI enuM paNa khaMDana karAyuM che. pati ityAdi prayogamAM vaiyAkaraNonA mata anusAra zAbda-bodha zo che te jaNAvI, naiyAyikonA matane kartAe anusarI vaiyAkaraNonA matanuM khaMDana karyuM che. ]i chandazAstra chandacUDAmaNinI TIkA - yazovijayajIgaNie chanda zAstrane lagatI koI maulika kRti racyAnuM jaNAtuM nathI. emaNe kalikAla sarvajJa hemacandrasUrie chandonuzAsana racI ene je chandacUDAmaNi nAmanI vRttithI vibhUSita karyuM che tenA upara TIkA racI che. ema jaina granthAvalI mR. 107) jotAM jaNAya che. AnA samarthanarUpa koI ullekha yazovijayajIgaNinI koI katimAM ke je. jhaM. jevA sAdhanane bAda karatAM anya koI prAcIna ane vizvasanIya kRtimAM che kharo ? game tema paNa chandalUDAmaNinI TIkA racAI hoya to te adyApi maLI AvI nathI. [] kAvyazAstra yazovijayajIgaNine sarasvatI devIe varadAna ApyuM hatuM e vAta e gaNie jAte kahI che. eTale temaja emaNe potAno kavi' tarIke nirdeza karyo che e uparathI eo kavi banyA haze evuM anumAna karavA karatAM e hakIkata emanI saMskRta, pAIya, gujarAtI ane hindI kRtiomAMthI koI paNa bhASAnI kRti kahI Ape che ke teo samartha kavi che, evuM pratyakSa pramANa ApaNane maLI rahe che. kavi alaMkAra zAstranA jANakAra hovA joIe ane hoya e svAbhAvika che. paraMtu dareka kavi kaMI alaMkAra zAstra-kAvya zAstrane aMge koI kRti race ja evo niyama nathI, kemake kAvya racavuM ane kAvyazAstra racavuM e be kArya eka ja prakAranI pratibhA mATe zakya nathI. AvI paristhitimAM yazovijayajIgaNie kavi tarIkenI temanI alaMkArazAstrI tarIkenI ema ubhaya prakAranI je kIrti saMpAdita karI che te AnaMda temaja Azcaryano viSaya che. kemake emanI pUrve ghaNI thoDI vyaktioe AvuM dvividha kArya karyuM che. yazovijayajIgaNie alaMkArazAstranI koI svataMtra kRti racyAnuM jANavAmAM nathI. bAkI emaNe anyakartaka alaMkArazAstranI TIkAo racI che ane temAMnI eka to alpAMze paNa hajI maLI AvI nathI. AvI TIkAo kaI kaI che te have ApaNe vicArIzuM. 1-2. AnA paricaya mATe juo jai. saM. sA. I. (khaMDa 1, pR. 144-148). 3. A rItano emano paricaya meM "kAvyazAstrI yazovijayagaNi" nAmanA mArA lekhamAM Apyo che. A lekha "jai. sa. pra." (pR. 22, e. 3-4)mAM eka ja hapta chapAyo che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 25 kAvyaprakAzanI TIkA - mammaTe kAvyaprakAza nAmanI kRti dasa ullAsomAM 143 kArikAomAM racI che. emaNe ja ene vRttithI vibhUSita karI che, ema vizvanAthanuM mAnavuM che. AnA upara aneka TIkAo racAI che. temAMnI saMketa vagere jaina cakAo che. A kAvyaprakAza upara yazovijayajIgaNie vRtti racI che ane enI eka hAthapothImAM eno thoDoka bhAga bIjA ane trIjA ullAsane lagato maLI Avyo che. emAM emaNe keTalAkanA mata darzAvI potAno abhiprAya paNa jaNAvyo che. yazovijayajIgaNie kAvyaprakAzano abhyAsa karyo hato e vAta A kRtino emaNe potAnA keTalAka granthomAM upayoga karyo che e uparathI phalita thAya che. dA. ta. gurutattaviNicchanI nimna likhita 83mI gAthAnI svopajJa vRtti (patra 15ra A)mAM emaNe kahyuM che ke "tadadoSI zabdArthI' ityatra kAvyaprakAze" "jaha ukkiTThaguNeNaM kavvammi aduTThayA Na hu sahAvA / taha chaDamattho Neo caraNadadattA apAsattho // 83 // " AnA pUrvArdhane aMgenI vRttimAM kahyuM che ke - utkRSTa guNavALA - viziSTa vaktA vaDe kAvyamAM - sAmAjika pratibhAne viSe doSanA tirodhAnathI aduSTatA che, nahi ke svabhAvathI. kemake samasta doSo dUra karavAnuM kArya to bRhaspati mATe paNa azakya che. aMte avikRSTavidheyAMzano saMbhava che ane kaMIka doSanA abhAvano atiprasaMga che. alaMkAracUDAmaNinI vRtti - (u. vi. saM. 1710) yazovijayajIgaNie pratimAzataka (zlo. 9)nI svopajJa TIkA (patra 30)mAM nIce mujaba ullekha karyo " prazvata vatattaraqkAmavRttAvAmi." 1. juo jai. saM. sA. I. (khaMDa 1, pR. 28288) ajaina TIkAo mATe juo History of Sanskrit Poetics temaja mahAmahopAdhyAya kANenuM sAhityadarpaNa (pari. 1, 2 ne 10)nuM saMpAdana. 2. AnI noMdha meM "Illustrations of Letter diagrams" nAmanA mArA lekhanA lekhAMka 2, pR. 129mAM lIdhI che ane e lekhAMka muMbaI vidyApIThanA I. sa. 1955nA sAmayika SUB. Arts No 30)mAM prakAzita thayo che. jai. saM. sA. I. khaMDa 1, pR. 288 ane 314)mAM paNa meM A TakA viSe nirdeza karyo che. 3. AnI eka hAthapothI yazovijayajIgaNinA hAthe lakhAyelI maLe che. enA paricaya mATe juo jai. saM. sA. I. khaMDa 1, pR. 221). Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra6 sArvajanIna yAne lAkSaNika sAhitya vizeSamAM siddhAnta maMjarInA zabdakhaMDa upara yazovijayajIgaNie TIkA racI che. enI covIsa patranI eka hAthapothI (patra A)mAM pote racela alaMkAra cUDAmaNi vivaraNa jovAnI bhalAmaNa karAI che. A uparathI jANI zakAya che ke yazovijayajIgaNie alaMkAra cUDAmaNi upara TIkA racI hatI. e TIkAnI eke hAthapothI hajI sudhI to maLI AvI nathI. uparyukta alaMkAra cUDAmaNi e "kalikAla sarvajJa hemacandrasUrijIe potAnA kAvyAnuzAsana nAmanA alaMkArazAstra - kAvyazAstra upara racelI vRttinuM nAma che. kAvyakalpalatAnI vRtti padmAnaMda mahAkAvya vagere racanArA amaracandrasUrie kAvyakalpalatA racI che. enA upara yazovijayajIe 3250 zloka jevaDI vRtti racyAno ane enI eka hAthapothI amadAvAdanA vimalagacchanA upAzrayanA bhaMDAranI pAMcamA dAbaDAnI bIjI pothI tarIke hovAno ullekha ji. 2. ko. (vi. 1, pR. 89)mAM karAyo che. zuM A yazovijayajI te ApaNA caritranAyaka che? [, nItizAstra kardhaprakAranI TIkA - "kapUra prakarathI zarU thatI ane ethI kapUraprakara tarIke oLakhAvAtI temaja sUktAvalI ane subhASitakoza e nAmAMtaravALI kRti vajasenajInA ziSya hari (hariSaNa)nI vi. saM. 1550 jeTalI to prAcIna racanA che. e subhASitonI kRti upara yazovijayajInI TIkA che. enI eka hAthapothI amadAvAdanA DahelAnA upAzrayanA bhaMDAra (dAbaDo 103, pothI 5, 6)mAM che ane bIjI e ja upAzrayanA pahelA mALanA bhaMDAra (dAbaDo ra3, pothI 58)mAM che. zuM A hAthapothIgata TIkAnA kartA prastuta yazovijayajIgaNi che? [u] nimittazAstra phlAphalaviSayaka praznapatra' (la. vi. saM. 1730) - A kRtimAM cAra cakra che ane e darekamAM sAta sAta koThA che. vacalA koThAmAM "OM zrIM karNanama:" evuM lakhANa che. AsapAsanA cha koThA gaNatAM ekaMdare 24 koThA thAya che. ane te anukrame RSabhadevathI mAMDIne mahAvIra svAmI sudhInA 24 tIrthakaronAM nAmathI aMkita che. AsapAsanA 24 koThA nimnalikhita 24 prazno -- 24 bAbatanI pRcchA rajU kare che : 1. A kRti upAdhyAyajIracita hoya tema saMbhavatuM nathI. eno vizeSa nirNaya karavo joIe. saMpA. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 27 (1) kAryanI siddhi, (2) meghanI vRSTi, (3) dezanuM saukhya, (4) sthAnanuM sukha, (5) grAmAMtara, (6) vyavahAra, (7) vepAra, (8) vyAjadAna, (9) bhaya, (10) catuSpada, (11) sevA, (12) sevaka, (13) dhAraNA, (14) bAdhArUMdhA, (15) nagarano ghero, (16) kanyAdAna, (17) vara, (18) jayAjaya, (19) maMtrauSadhi, (20) rAjyanI prApti, (21) arthacintana, (22) saMtAna, (23) AgaMtuka ane (24) gayelI vastu. uparyukta ra4 tIrthakaro paikI pratyekanAM nAma upara phalAlane lagatA cha cha uttaro che. 24 prazno ane 144 uttaro saMskRtamAM che. bAkI prazno kema kADhavA ane tenuM phalAphala kema jANavuM e bAbata e samayanI gujarAtImAM che 1. A saMbaMdhamAM vizeSa mAhitI mATe juo jai. saM. sA. I. (khaMDa 1, pR. 222-223). Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upakhaMDa 2 lalita sAhitya prakaraNa 1 bhaktisAhitya stuti, stotro, stavano, pado ane gIto) paMcamaparameSThi- gItA pU. vi. saM. 1718) - yazovijayajIgaNie A nAma A kRtinA aMtamAM ApyuM che. eTale meM A nAmathI A kRtino nirdeza karyo che. prAraMbhamAM "paMca parameSTi (SThi) guNa guNaNa kIje" evo ullekha che ane aMtamAM paMca parameSTi (SThi) guNa gaNa pratItA" evo ullekha che. e jotAM paMcaparameSThigItA evuM kRtinuM nAma rakhAya to te khoTuM nathI. parimANa - A gujarAtI kRtimAM ochIvattI paMktivALAM 131 padyo che. prathama padya be paMktivALA duhAmAM che ane tyAra bAda cAra paMkti "cAli'mAM che. enA pachI upara pramANe duhA' ane tyAra pachI upara pramANenI "cAli' yojAI che. Ama ahIM 66 duhA che ane 65 "cAli' che. duhAnI racanA pracalita duhAthI bhinna che. viSaya - A kRtinuM nAma ja kahI Ape che tema A kRtimAM nimna likhita pAMca parameSThionA guNonuM varNana che: (1) arihaMta (tIrthakara) (zlo. 1-34), (2) siddha (zlo. 35-70), (3) AcArya (slo. 71-84), () upAdhyAya (zlo. 85-98) ane (5) sAdhu (zlo. 99-119). AnA pachI mahAnizIthamAM navakAra maMtrane zreSTha kahyo che evA ullekha pUrvaka eno mahimA varNavAyo che, ane arihaMtanA avana, janma, bAlya-avasthA, tAruNya, dIkSA ane sarvajJatAnA nirUpaNa bAda enA 4 mUlAtizaya, 34 atizayo, vANInA 35 guNo, 8 prAtihArya, mahAmAhaNa vagere pAMca birudo ane tIrthaMkaranAM 69 nAmo gaNAvAyAM che. aMtamAM arihaMtane namaskAra karavAnuM phaLa darzAvAyuM che. siddhanA adhikArano prAraMbha emanA ATha guNonA ullekhapUrvaka karAyo che. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 29 siddhanuM sukha keTaluM che e bAbata bhIllanuM udAharaNa vistArathI apAyuM che. tyArabAda siddhanAM 108 nAmo gaNAvAyAM che. AcAryanA guNo varNavatAM emane sUtramAM jinarAja (tIrthakara) sarakhA kahyA che e vAtano ullekha karAyo che. tyArabAda pratirUpa vagere cauda, kSatti vagere 10 prakAra ane bhAvanAnA 12 guNa ema bAMdhe bhAre ullekha karI AcAryanA 36 guNono nirdeza karAyo che. AcAryanA 26 nAma gaNAvI A adhikAra pUrNa karAyo che. 11 aMga ane 12 upAgano bAMdhe bhAre ullekha karI upAdhyAyanA 25 guNonuM sUcana karAyuM che. ahIM kahyuM che ke bhagavatInI vRtti pramANe nizcayathI AcArya ane upAdhyAya ekaja dharmI che, paraMtu vyavahArathI be bhinna che. upAdhyAyanA 27 nAma gaNAvI emanA guNagAnanuM kArya pUruM karAyuM che. te pUrve e bAbatano ullekha karAyo che ke siddhasena divAkara)nA mate AcArya, upAdhyAya ane sAdhu nizcayathI guNa pUratA bhinna nathI. sAdhune aMge emanAM 90 nAma gaNAvAyAM che. stuti ane thoya aindrastuti - A 99 ke pachI 98 ke 96 padyanI saMskRta racanA che. enI prazastinAM traNa ke be) padyo bAda karatAM 24 vibhAga pADI cAra cAra padyano ekeka jhUmakho gaNatAM emAM evA 24 jhUmakhA che. pratyeka jhUmakhAnuM Adya padya 1. sarakhAvo siddha-jinanA sahasanAmavarNana chaMda. 2. A kRti stuticaturvizatikAnI mArI I.sa. 1930nI AvRttimAM prathama pariziSTa tarIke chaMdonA haima chandoDanuzAsana anusAranAM lakSaNa sahita chapAI che. tyArabAda ajJAtakartaka avacUrine sthAna apAyuM che. A mULa kRti aindrastuticaturvizatikAnA nAmathI svopajJa vivaraNa sahita "jaina AtmAnaMda sabhA" taraphathI vi. . 1984mAM prasiddha karAI che. e AvRttimAM mULa kRtinI prazastirUpe pahelAM be ja padyo che; trIjuM padya to svapajJa vivaraNanI prazastinA antima padyarUpa che. vizeSamAM aMtamAM paramajyoti paMcaviMzatikA, paramAtmapaMcaviMzatikA, vijayaprabhasUrisvAdhyAya ane zatruMjayamaMDana zrI RSabhadevastavana e yazovijayajIgaNita cAra kRtione sthAna apAyuM che. vizeSamAM kevaLa mULa kRti (zlo. 1-96) stutitaraMgiNI pR. 354-372)mAM "zrI labdhisUrIzvara jaina granthamALAmAM 36mA granthaka tarIke I. sa. 1954mAM prakAzita karAI che. mULa kRti munizrI hemacandravijayajInA gu. anuvAda sahita kaTake kaTake "je. dha. pra."mAM chapAI che. 3. A nAmanI eka ajJAtakartaka kRtinI eka hAthapothI ahIMnA (suratanA) jainAnaMda pustakAlayamAM hovAno ullekha ji. 2. ko. vi. 1, pR. 62)mAM che. paraMtu e khoTo che. kemake A to svopanna vRtti sahitanI prastuta aindrastuti ja che. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 bhaktisAhitya ApaNA A bhAratavarSamAM A cAlu 'huMDA" avasarpiNImAM thaI gayelA nimnalikhita nAmavALA covIsa tIrthakaro paikI anukrame ekekanI sAthe saMbaddha che. RSabha, ajita, saMbhava, abhinaMdana, sumati, padmaprabha supArzva, candraprabha, suvidhi, zItala, zreyAMsa, vAsupUjya, vimala, ananta, dharma, zAnti, kuchyuM, ara, malli, munisuvrata, nami, nemi, pArtha ane mahAvIra. dareka jhUmakhAnuM bIjuM bIjuM padya samasta tIrthakaronI ane trIjuM trIjuM padya jena AgamanI stutirUpa che. cothA cothA padya dvArA jemanI stuti karAI che temanAM nAma nIce mujaba che. vAgdavI (zrutadevatA), mAnasI, vajazRMkhalA, rohiNI, kAlI, gAdhArI, mahAmAnasI, vajAMkuzI, jvalanAyudhA, mAnavI, mahAkAlI, vAjhevI, rohiNI, ayyatA, prajJapti, nirvANI (zAntinAthanI zAsanadevI), puruSadattA, cakradharA, vAjhevI (sarasvatI), gaurI, kAlI, aMbA (aMbikA), dharaNendranI patnI ane vAmasvAminI. - chanda - A aindrastuti 18 jAtanA chandamAM racAyelI che. enAM nAma temaja ene lagatA padyanA aMka nIce mujaba che : anuSTra pa7-60 [4] [ pRthvI 49-52 [4] arNava-daMDaka 93-96 Ji. mandAkrAntA 29-32 ]i AryAgIti yAne skandhaka 9-12, mAlinI 2pa-28, 65-68 [8] 17-20 [8] 73-76 [4] upajAti 33-36 ]i. vasattatilakA 21-24 [4]. kUtavilambita 13-16, 37-40, | zArdUlavikrIDita 1-4, 61-64, pa3-56 [12] 85-88 [12] dvipadI 69-72 0i | zikhariNI 81-84 [4] "nakTaka 77-80 [] | stragdharA 45-48, 89-92 [8]. puSmitAjhA pa-8 [] | hariNI 41-44 [4] 1. A nAmo sAthe nAtha ke evA arthasUcaka zabda joDIne vyavahAra karAya che. 2. Ane 'avitatha' ane 'nardaTaka ane yatinI daSTie kokilaka' paNa kahe che. e vRttanuM lakSaNa nIce pramANe che : "yadi bhavato najau bhajajalA guru nardaTakam / muniguhakArNavaiH kRtayatiM vada kokilakam // '' Ane aMgenI viziSTa mAhitI prAcIna bhAratavarSanA virala ane viziSTa chaMdonA lekhAMka 2 nAme "nakuMTaka. narkaTaka ane avitatha tathA kokilaka" nAmanA mArA lekhamAM rucirA Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 31 maka - alaMkAranA zabdAlaMkAra ane arthAlaMkAra ema be varga saMskRta - kAvyazAstromAM paDAyA che. temAM zabdAlaMkAranA anuprAsa, yamaka, citra, zleSa, vakrokti ane punaruktibhAsa ema cha upaprakAro gaNAvAyA che. A yamakanA prakAro kAvyAdarzamAM darzAvAyA che. aindrastutimAM dvitIya ane caturtha caraNanI samAnatAvALAM padyo 1-16, 21-48, pa7-88 ane 92-96 ema 80 padya che. padya pa3-56mAM prathama ane caturtha caraNanI samAnatA che. pA 49-5ramAM to prathama ane tRtIya temaja dvitIya ane caturtha caraNanI samAnatA che. arthAt pUrva ane uttarArdha samAna "padya 17-20nAM cAre caraNo babbe, traNa traNa ke caccAra akSaronI punarAvRttirU5 yamakathI alaMkRta che. evI hakIkata padya 89-92mAM paNa jovAya santulana - aindrastuti e viSaya, chaMda ane yamakanI bAbatamAM moTe bhAge zobhana munikRta stuticaturvizatikAne anusare che. e enA anukaraNarUpe racAyelI mahAmUlyazALI kRti che. covIsa jhUmakhAvALI A kRtinA cothA cothA padyamAM jenI jenI stuti karAI che temAM ane uparyukta stuticaturvizatikA yAne zobhanastutimAM phakta traNa bAbatamAM phera che: (1) zobhanastutinA 48mA padyamAM zAntidevInI stuti che, to aindrastutimAM vAgdavInI che. (2-3) evI rIte 64mA padyamAM brahmazAnti pakSane badale zAntinAthanI zAsanasvAminInI ane 76mA padyamAM kapardiyakSane badale vAgdavInI stuti aindrastutimAM che. chaMdane aMge to viSaya jeTaluM paNa vaiSamya nathI, kemake zobhanastutimAM 34muM ane 36muM padya indravajAmAM che to ahIM aindrastutimAM e upajAtimAM che. A sivAya bannemAM sarvathA sAmya che. yamakanI bAbatamAM aindrastuti ane zobhanastuti savaze maLatI Ave che. aindrastuti je zobhanastuti uparathI yojAI che te, bapabhadisUrijIkRta pAdAnta - yamakathI vibhUSita caturvizatikA uparathI preraNA maLatAM racAI haze. gametema A prakAranI 96 padyonI Adya stuti te upalabdha jaina sAhityanI apekSAe che. A lekha "A. pra." pu. 54 e. 8)mAM chapAyo che. A lekhamAM meM aindrastutinA 77mAthI 80mA sudhInAM padyo mArA gujarAtI anuvAda sahita ApyAM che. 1. "nama nama samarasa umara surti sumati savAramuvaramuddA" A 17mA padyano pUrvArdha che. 2. "sIdhe sIdhe rase ve vivarathA harine variphleravI" A 89mA padyanuM prathama caraNa che. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaktisAhitya caturviMzatikA che. AthI aindrastutinI pUrve be stuticaturviMzatikA to racAI ja che ema phalita thAya che. AvI bIjI kRtio nIce mujaba che : 32 1. 'viza suvarNAvartta'thI zarU thatI ane hemavijayajIgaNie racelI stuticaturvizatikA 2. 'jJAnavarmAthI zarU thatI ane meruvijayajIe racelI stuticaturviMzatikA A banne kRtio yamakathI alaMkRta che. jyAre A alaMkArathI analaMkRta 100 padyonI stuticaturvizatikA Adhunika samayamAM zrI vijayalabdhisUrijIe racI che. moTe bhAge 97thI 99 ponI keTalIka rastutio che. temAMnAM pahelAM 24 po to 24 jinezvaro paikI ekekanI stutirUpa che, jyAre tyAra pachInAM traNa po samasta jinezvaronI, AgamanI ane zAsanabhakta devI ke devanI stutirUpa che. svopajJa vivaraNa - aindrastuti upara kartAe jAte vivaraNa racyuM che. enA prAraMbhika padyamAM A mULa kRtinuM nAma arhattuti ane vivaraNanI prazastinA Adya padyamAM jinastuti sucavAyela che. e vivaraNa saMkSipta che paraMtu artha samajavA mATe pUratuM che. enA aMtamAM tera ponI prazasti che. A vivaraNamAM aneka gaMbhIra bAbatone sthAna apAyuM che ane e rIte viSayanI samAnatA hovA chatAM navInatA najare paDe che. A bAbato jhaTa jaNAI Ave te mATe e sthUla akSaramAM chapAvAI che. vivaraNamAM vividha avataraNo che. avasUri - A ajJAtakartRka che ane e meM saMpAdita karI che. enA aMtamAM pR. 32mAM nIce mujabanuM padya che : ''abhiprAyAnabhijJatvAt kartuSTokAmRte mayA / kiJcidyatroktamutsUtraM tanme mithyA'stu duSkRtam // ' e uparathI jANI zakAya che ke svopajJa vivaraNa jevuM koI sAdhana e 1. A stutitaraMgiNI (bhAga 1, pR. 314-334)mAM chapAyelI che. 2. AvI 19 kRtio stu. ta. (bhAga 1, pR. 389-465)mAM apAyelI che. 3. A chapAyelI che. AmAM mULa kRtinAM 99 padyo che. chellAM traNa padyo svopajJa vivaraNanI prazastinAM che ema mAnI stu. ta.mAM ene sthAna apAyuM nathI. 4. kApaDiyAno A ullekha bhrAnta che. avasUrine aMte padya che ja nahi, ahIM je zloka Apyo che te to visAgara racita vIrastutinI muni zrI caturavijyajIe karelI avasUrinA antano che. - saMpA. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa-2 avasUrikA2ne maLyuM nathI. vivaraNane AdhAre be avasUri racAI che. eka ajJAtakartRka che ane tenI eka hAthapothI pravartaka kIrtivijayajInA chANInA bhaMDAramAM che. bIjI avaMcUri AgamoddhArake racI che. AMtarolI' maMDana vAsupUjyasvAmInI thoya stuti) - A cha cha paMktinAM cAra padyomAM gujarAtImAM racAyalI kRti che. prathama padyamAM AMtarolI' nagaranA vAsupUjyasvAmInI - emanI pratimAnI, dvitIya padyamAM sarva tIrthaMkaronI, tRtIyamAM jaina AgamanI ane caturthamAM sarasvatIdevInI stuti karAI che.' e cAre padyomAM tRtIya padya kAvyadRSTie vizeSa mahattvanuM che, kemake emAM jaina Agamano samudra arthAt ratnAkara tarIke ullekha karI kartAe jIvadayAne laharI, yuktione (?) jalapUra, tripadIne gaMgA, aMga ane upAMga (uvaMga)ne gaMgAnA taraMga, sevAne vibhaMgatA ane AlApakane manohara mukatALa (motI) kahela che. 33 dezI - A kRtinI dezI tarIke zrI zatruMjaya tIratha sAra''no ullekha jovAya che. Ane laIne A kRtinI pratyeka paMktinA pUrvArdha ane uttarArdhanA babbe aMtima akSaro prAsathI yukta jovAya che. nAmanirdeza - kartAe A kRtimAM vijayasiMhasUri ane vijayadevasUrinA nAmono ullekha karyo che. ahIM "vijayasiMhasUri citta ANI'" kahyuM che eTale A vi. saM. 1709 pachI racAI haze ema lAge che. vijayadevasUrie A vakhANI che evo ahIM ullekha che. saMskRta stavano ane stotro paAdijina stavana A stavana saMskRtamAM cha padyamAM racAyuM che. e dvArA 1. A avasUri mULa kRti temaja hiMsASTaka (sAvasUri) ane sarvajJasiddhi sahita "RSabhadevajI kezarImalajI zvetAmbara saMsthA' taraphathI vi. saM. 1980mAM prasiddha karAI che. 2. A kRti gU, sA. saM. (vi-1, pR. 131-132)mAM chapAI che emAM prathama padya ATha paMktimAM rajU karAyuM che. 3. A kapaDavaMjathI cAreka mAila dUra che. - 4. stutitaraMgiNI (bhA. 1)mAM A jAtanI aneka gujarAtI kRtio-thIyo apAI che. emAM A kRti (pR. 31-32mAM) che. 5. A stavana mArA gujarAtI anuvAdasahita caturviMzatikA (pR. 82-83)mAM A. samiti taraphathI I. sa. 1926mAM chapAyuM che. vaLI A stavana puMDarIka girirAja stotranA nAmathI 'zrI yazovijaya vAcaka graMtha saMgraha' (patra 49 a)mAM chapAyuM che. vizeSamAM A stavana Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaktisAhitya 'puMDarIka'giri uparanA RSabhadevanuM guNotkIrtana karAyuM che. tema karatI veLA emanI vANI, yoga, udAratA, prabhA, cAla ityAdinI prazaMsA karAI che. pahelAM pAMca padyo maLIne 'kulaka' bane che. e pAMce padyonA prathama caraNamAM 16 mAtrA, bIjAmAM 12, trIjAmAM 16 ane cothAmAM 12 mAtrA che. dvitIya ane caturtha ca2NamAM 're' umeratAM cauda cauda mAtrA thAya che. chaThThuM padya vasantatilakA'mAM che. 34 yamaka - pahelAM pAMca padyo aMtakaDInuM smaraNa karAvanArA 'zRMkhalA - yamakathI vibhUSita che. A zabdAlaMkArathI alaMkRta evI sauthI prathama upalabdha koI jaina kRti hoya to te sUyagaDa (surya. 1)nuM paMdaramuM namavaeN' ajajhayaNa (adhyayana) che. samarAiccacariya (bhava 6, pR. 20-21 ane 43, modInI AvRtti) ane bappabhaTTasUkRita caturvizatikA (zloka 45-48) paNa A yamakanAM udAharaNa pUrAM pADe che. aMtima padyamAM yazovijayavAcakapuMgava' evo ullekha che eTale A kRti 'vAcaka' pada maLyuM tyAra pachInI che. racanA samaya - sanmulana - mahopAdhyAya vinayavijayagaNie saMskRtamAM cha padyanuM vRSabhastavana racyuM che. tenAM pahelAM pAMca pado to uparyukta Adijina-stavananAM pAMca ponI jema zArdUlavikrIDita'mAM che. pahelAM pAMca parvo maLI ahIM paNa 'kulaka' bane che. A samAnatA uparAMta A stavana paNa zRMkhalA-yamakathI alaMkRta che. anuvAda - meM uparyukta yazovijayakRta stavanano gujarAtImAM anuvAda karyo che ane e chapAyo che. (goDI) pArzvastavana - A 108 padyanuM stotra che, paraMtu enAM pahelAM cha po, 58mAMthI 62mA padya sudhInAM pAMca po temaja 68mAthI 93mA sudhInAM gU. sA. saM. vi. 1, pR. 427-428)mAM 'zrI zatruMjyamaMDana zrI RSabhadeva stavanam'nA nAmathI chapAvAyuM che. 1. juo vAtsyAyanakRta kAmasUtrano vidyAsamuddeza. 2. suyagaDanI nittinuM nimnalikhita padya Ano ane eka rIte zRMkhalA-yamakano pAiya paryAya pUro pADe che : ''aM paDhamamma'ntima!, viphyumsa 3 tuM havekhkha vimmi | pAyAviSna, to banno vi panno' || 133 // 3. A kRti mArA gujarAtI anuvAdapUrvaka caturvizatikA (pR. 83-84)mAM chapAI che. 4. juo peja 42nuM prathama TippaNa, 5. A stotra jaina stotra-sandoha bhA. 1, pR. (393-406)mAM I. sa. 1932mAM chapAyuM che. emAM enuM nAma "zrI goDIninavArdhakttavana" rakhAyuM che. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 yazodohanaH khaMDa-2 35 26 padyo eTale ke ekaMdara 37 padyo anupalabdha che. AthI A stotranI koI anya saMpUrNa hAthapothI maLI Ave te mATe tapAsa karavI ghaTe jethI e maLatAM khUTatAM padyo rajU thaI zake. A stotranuM sAtamuM padya nIce mujaba che : " mAM mavavidhumurmavaripo, puraste cedAste tadapi labhate tAM bata ? dazAm / ripurvA mitraM vA dvayamapi samaM hanta ? sukRtoblitAnAM itramo narati tivAti viDitA IILA" A stotra dvArA goDI pArzvanAthanAM guNagAna karAyAM che. A stotra bhinna bhinna chaMdamAM racAyuM che. e chaMdonAM nAma temaja ene lagatAM padyanA kramAMka nIce mujaba che : upajAti toTaka 107 dvatavilambita 99-102 pRthvI 108 bhujaMgaprayAta vaitAlIya zikhariNI sagdharA 103 zaMkhezvara-pArzvajina-stotra - A saMskRta stotramAM 113 padyo che. e bhinnabhinna chaMdomAM racAyeluM che. e chaMdonAM nAma ane ene lagatAM padyanA kramAMka nIce mujaba che : IndravajA 21 upajAti 1, 12-20, 22, 10105, 107, 108 upendravajA 23, 99, 106, 109 dratavilambita 111 pRthvI 112 106 105 7-98 1. AnuM lakSaNa nIce mujaba cheH 'SaD viSame'STau same kalAstAzca same syunoM nirantarAH / na samA'tra parAzritA kalA vaitAlIye'nte ralI guru: // " 2. A stotra jaina-stotra-sandroha bhA. 1, pR. 380392)mAM chapAyuM che. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 bhaktisAhitya vaMzastha 2-11 vasattatilakA 110 hariNI 113 113muM aMtima padya hariNImAM che ane e padyamAM e zabda vaparAyo paNa che. A stotranuM Adya padya nIce pramANe che: "'anantavijJAnamapAstadoSaM, mahendramAnyaM mainIyavAcam / gRhaM mahimnAM mahasAM nidhAnaM, zailezvaraM pagane tami 9 '' A stotramAM enI pachInAM be stotronI peThe zaMkhezvara pArzvanAthanI stuti karAI che. zaMkhezvara-pArSajina-stotra A saMskRta stotramAM 98 padyo che. temAMnA 87mAMthI 98mA sudhInAM eTale ke bAra padya adhurAmAM che. A stotranuM Adya padya nIce mujaba che : aikArarUpasmaraNopanItAM, kRtArthabhAvaM dhiyamAnayAmi / samUlamunmUlayituM rujaH svAH, saMstUya 'zaMkhezvara' pArzvanAtham // 1 // " A paNa "zaMkhezvara pArzvanAthanI stutirUpa saMskRta kAvya che. emAM bhinna bhinna viSayo rajU karAyA che. jemake 'jagatkartutvavAdanuM nirasana, prabhunA dehanuM mAhAsya, janmathI tIrthakaranA sahottha cAra atizayo, "syAdvAdanA svarUpanuM nirUpaNa ane prabhunA guNono mahimA. A stotranuM nimnalikhita 31muM padya bhaktAmara stotra 1. sarakhAvo "namnavijJAnatItavomAMthI zarU thatuM anyayogavyavaccheda-dvArvizikAnuM Adya pa. 2. A yazovijaya gaNinA managamatA tIrthakara che. juo "AtmAnaMda prakAza." (pu. 54, aM. 9)mAM chapAyelo mAro lekha nAme banyAyavizArada nyAyAcArya yazovijayagaNinA managamatA (Favourite) tIrthakara." 3. A stotra jaina graM. pra. sabhA taraphathI amadAvAdathI vi. saM. 1998mAM prakAzita tha. vA. graMthasaMgraha (patra 45 a-49 a)mAM chapAyuM che. 4-5. A be viSayo dArzanika sAhityane lagatA che. eTale aMze A stotra dArzanika che - tattvajJAnane lagatuM che. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 yazodahanaH khaMDa-2 (zlo 25nuM smaraNa karAve che: "tvaM zaGkaro bhAsi mahAvratitvAd, brahmA'si lokasya pitAmahatvAt / viSNurvineta: puruSottamatvA jjino'si rAgAdijayAjjanAryaH // 31 // zaMkhezvara pArzvajina-stotra - A saMskRta stotramAM 33 padyo che. ane e paNa uparyukta be stotranI peThe "zaMkhezvara' - pArzvanAthanA guNotkIrtanarUpa che. A stotranuM prathama pa nIce mujaba cheH "aikArarUpAM praNipatya vAcaM, vAcaMyamavrAtakRtAhisevam / ni: purUSukti nihA, "zAM ' pagane tavAri II 9 ." pArzvajina stotra - AmAM 21 padyo saMskRtamAM che. e tamAma padya svAgatA" nAmanA eka ja chaMdamAM che. A saMskRta stotra dvArA pArzvanAthanI stuti karAI che. A stotrano prAraMbha nIce pramANenA padyathI karAyo che: "aindramaulimaNidIdhitimAlA-pATale jinapade praNipatya / / saMstavImi duritadrumapArthaM, bhaktibhAsuramanA jinapArtham // 1 // " "zamIna-pArzvanAtha-stotra - A saMskRta stotramAM nava padyo che. AnuM prathama padya maLyuM nathI. bAkInAM padyo "anuSTrabhumAM che. aMtima pa nIce pramANe che: zrIrAmanAma: pArtha, pArtha nivevita: iti stuto vitanutAM, yazovijayasampadam // 9 // " jaina graMthAvalI pR. 29)mAM nava padyanA samIna pArzvanAtha stotrano ullekha che ane enI noMdha (e pramANenI) ji. 2. ko. vi. 1, pR. 421)mAM levAI che. vizeSamAM 1. A stotra "ya. vA. graMthasaMgraha" patra 44-45)mAM chapAyuM che. 2. A stotra ya. vA. graMthasaMgraha (patra 43thI 44 a)mAM chapAyuM che. patra 43 a mAM A stotra "TIRyAM taM" evo ullekha che, paNa e mATe koI pramANa rajU karAyuM nathI tema koI pramANa mArA paNa jANavAmAM nathI. game tema paNa A ja stotrane keTalAka vArANasI-pArzvanAtha stotra tarIke nirdeze che. 3. "vAtA ramaMI T" 4. A stotra jaina-stotra-sandroha (bhA. 1, pR. 392-393)mAM chapAyuM che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaktisAhitya jaina graM. pR. 106)mAM yazovijayagaNikRta nava padyanA samIkApArthastotrano ullekha che ane enI aMzataH noMdha ji.ra.ko. (vi. 1, pR. 421)mAM che. zuM zamIna-pArzvanAthastotra te ja samIkA-pArzvanAtha-stotra che? sAmAnya - jina-stavana - A cAra kaDInA hindI stavana dvArA katae potAnI manovyathA darzAvI che - pote khUba duHkha bhogave che ema kahyuM che. aMtamAM emaNe avicaLa saMpatti ApavA prabhune vijJapti karI che. sAmAnya jina-stavanarUpa pado padonuM vargIkaraNa-yazovijayagaNie keTalAM pada racyAM che teno aMtima nirNaya ApavA mATe pUratAM sAdhana nathI. upalabdha sAdhano jotAM enI saMkhyA Azare 75nI che. gU. sA. saM.mAM A pado nIce mujaba vibhakta karAyAM che ane kramAMka nIce pramANe rakhAyA che: (1) sAmAnya-jina-stavanarUpa padoH 9, 12, 19, 54, 55, 60, 61 ne 70 [8]. (2) viziSTa-jina-stavana padoH 8, 10, 11, 16-18, 24, 28-32, 41, 42, 63 ne 66 [16]. (3) gItarUpa pado : 15, 26, 33 ne 40 iii. A uparAMta traNa gItarUpa pada che paNa tenA kramAMka nathI. (4) AdhyAtmika pado : 1-7, 13, 14, 20, 21, 25, 34-39, pa3, 56, 58, 19, 61, 62, 64, 65, 67, 68, 71-73 [31]. A uparAMta eka kramAMka vinAnuM pada che. (5) navanidhAna nava stavanoH 22, 27, 3-50ne 69 [11]. (6) gautama prabhAti stavanaH 23 [1]. 58muM pada bhagavatIdAsakRta brahmavilAsa (pR. 116)mAM kaMIka rUpAntarapUrvaka chapAyAnuM zrI agaracaMda nAhaTAnuM kahevuM che. prabhupratye pUrNa rAga (pada-9) - A pAMca kaDInI hindI kRtimAM prabhu pratye pUrNa rAga pradarzita karAyo che. emAM candranAM kiraNa joI samudra UchaLe e bAbata temaja page cAlanAra pagarakhAM pahere to ene kAMTA na vAge e bAbata rajU karAI che. dhyAtA ane dhyeyanI ekatA thatAM bheda maTI jAya ema ahIM kahyuM che ane e Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 yazodohanaH khaMDa-2 mATe nimnalikhita udAharaNa apAyuM che - "kula vidArI chale jaba saritA, taba nahi rahata taDAga" A navamuM pada "sAmerI' rAgamAM che. prabhunuM pravacana pada-12) - A pAMca kaDInI hindI kRtimAM prabhunuM vacana sAMbhaLatAM tattva samajAyuM, ema kahI katae zrutajJAna ane cittAjJAnano "khIraniravANa" tarIke ullekha karyo che. vaLI je jJAna viSayanI tRSNA olave te sAcuM jJAna ema temaNe kahyuM che. haraNa kAna dharIne nAda sAMbhaLe che tema saMta guNanuM dhyAna dhare che. bhedabheda syAdvAdamAM che ema ahIM pratipAdana karAyuM che. A bAramuM pada verAvala rAgamAM che. prabhunuM zaraNa pada-19) - A traNa kaDInI hindI kRti dvArA karyA prabhunAM caraNanuM zaraNa le che, hRdaya-kamaLamAM e prabhunuM dhyAna dhare che mastake enI AjJA dhAraNa kare che temaja enA guNanI japamALA jape che. kartA prabhune advitIya gaNe A ogaNIsamA pada mATe be rAgano ullekha karAyo cheH dhanyAzrI ane gurjarI prabhunA darzanathI AnaMda pada-5) - A cAre kaDInI hindI kRtino viSaya prabhunA darzanathI kartAne thayelo AnaMda e che. kartAe prabhune akaLa, arUpI, amUrta ane sumati svarUpI kahyA che. A copanamA pada mATe rAgano ullekha nathI. prabhu sAthe tanmayatA pada-55) - A traNa kaDInI hindI kRti che. emAM prabhunA guNa tarIke anaMtajJAnano ullekha che. tAruM jJAna, tAruM dhyAna ane tAruM nAma e mArA prANa che ema kartAe kahyuM che. A paMcAvanamA pada mATe rAgano nirdeza nathI. prabhunA guNanuM dhyAna pada-60) - A cAra kaDInI hindI kRtimAM kahyuM che ke prabhunA jJAnarUpa guNanuM munio aharniza dhyAna dhare che. A sAThamA pada mATe rAgano ullekha nathI. paramAtmAnuM svarUpa pada-61) - A cAra kaDInI hindI kRti che. pahelI be kaDImAM traNa traNa ane bAkInI bemAM cAracAra paMkti che. paramAtmAne parama brahma, paramAnaMdamaya, anaMta sukhavALA tathA akaLa kahyA che. ahIM manane maMjarI kahI che Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 bhaktisAhitya ane bhramarane anubhava kahyo che. ane eNe prabhunA guNanI suvAsa lIdhI che ema kahyuM che. A padanA rAga tarIke kAnaDo' evo ullekha che. prabhunI ja yAcanA pada-7) - A traNa kaDInI hindI kRtimAM kartAe kahyuM che ke he jinendra ! tArA sivAya anyanI yAcanA nahi karuM ema meM pAko nizcaya karyo che. prabhunAM caraNane kamaLa ane anubhavane rasa kahyA che. tArA guNarUpa rasamAM huM rAcuM chuM ema kartAe kahyuM che. A sitteramA padano rAga kAphI che. jinabimba-sthApana stavana - A dasa kaDInI gujarAtI kRti che. emAM jinapratimA jinezvaranI samAna che ane e uthApavI na joIe ema kartAe kahyuM che. enA samarthanArthe pratie vIra saMvata 290mAM savA lAkha jinamaMdira banAvyAM ane savA karoDajinapratimA sthApI. draupadIejina-pUjA karI vimalamaMtrIevi saM. 993mAM Abu upara jinamaMdira karAvyAM, vi. saM. 1199mAM kumArapAle ane vi. saM. 1295mAM vastupAle pAMca pAMca hajAra jinamaMdira banAvyAM. vi. saM. 1371mAM samarazAhe zatruMjayano paMdaramo uddhAra ane vi. saM. 1676mAM karbhAzAhe soLamo uddhAra karyo. viziSTa - jina-stavano traNa covIsIo - kauzalika RSabhadevathI mAMDIne AsanopakArI mahAvIrasvAmI sudhInA 24 tIrthakarone aMge gujarAtImAM ekeka tIrthakaranA guNagAnarUpe ekeka stavana che. enA samUhane covIsI' kahe che. AvI yazovijayagaNie ekaMdara traNa covIsIo racI che. pahelI covIsIno prAraMbha "jagajIvana jagavAlaho" rUpa AdipadathI alaMkRta RSabhadevanA stavanathI karAyo che. jyAre eno aMta "girUA re guNa tuma taNAthI zarU thatA mahAvIra stavanathI karAyo che. 1. A traNe kRtio gU.sA.saM.nA prathama vibhAgamAM anukrame pU. 1-20, pR. 21-34 ane pR. 35-54mAM chapAI che. vizeSamAM pahelI covIsInI durlabhadAsa kAlidAsa zAhanA gujarAtI bhAvArtha ane vivecana sahitanI be AvRttio "jaina zreyaskara maMDaLa mahesANAthI vi. saM. 1973-74mAM prakAzita karAI che. prathama AvRttimAM yazovijayagaNinuM jIvanacaritrAdi Apela che. 2. A stavana Ama to sAmAnya lAge che, paNa emAM gaMbhIra artha rahelo che ema munizrI bhAnavijayajIe nyA. ya. mRmAM chapAyelA emanA lekha nAme "pU. upAdhyAyajIzrI yazovijayajI mahArAjanAM vacananAM rahasyo ane vizeSatAo" pR. 42)mAM pratipAdana karyuM che. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thazodohanaH khaMDa-2 parimANa - abhinandananAtha, vimalanAtha ane neminAthanAM stavano cha cha kaDInAM, pArzvanAthanuM traNa kaDInuM ane bAkInA vIsa tIrthaMkaranAM stavano pAMca pAMca kaDInAM che. Ama A pahelI covIsImAM ekaMdara 121 kaDI che. dezI ane rAga - pahelAM 22 stavanone aMge dezIno ullekha che. pArzvanAtha ane mahAvIra svAmInAM stavano anukrame malhAra ane dhanAzrI rAgamAM che. vizeSatA - supArzvanAthanA stavanamAM e tIrthaMkaranuM aizvarya varNavatAM 34 atizayo, vANInA 35 guNo ane 8 prAtihAryono nirdeza karAyo che. dharmanAthanA stavanamAM thAzuM ane ceM ema be mAravADI prayogo che. kunthanAthanA stavanamAM emano "ratnadIpaka tarIke ullekha che. enuM varNana bhaktAmara stotranA soLamAM padyanuM smaraNa karAve che. naminAthanA stavanamAM emanI upAsanA karavAthI ATha mahAsiddhi ane navanidhinI prApti thAya ema kahyuM che. vaLI emAM hAthI, ghoDA, putra, putrI ane bAndhavanI prApti, ISTano saMyoga ane aniSTa janono abhAva ItyAdi sAMsArika lAbho paNa gaNAvAyA che. pArzvanAthanuM stavana utkRSTatAnAM nIce mujabanAM sattara udAharaNo pUrAM pADe che: deva - Indra rUpa - kAmadeva | vakhANa - jinakathA (vyAkhyAna) parvata - meru puSpa - aravinda | manca - navakAra pazu - siMha bhUpati - bharata ratna - suramaNi vRkSa - candana hAthI - airAvata | sAgara - svayaMbhUramaNa subhaTa - murAri(kRSNa)nuM pakSI - garuDa | dhyAna - zukla nadI - gaMgA | tejavI - sUrya ! AnA santalanArthe paMcaparameSThigItA temaja kavi RSabhadAse racelI ane nIce mujabanI paMktithI zarU thatI zatruMjayagiri-stuti paNa jovI ghaTe : zrI zatruMjaya tIratha sAra, girivaramAM jema meru udAra racanA-samaya - A covIsI temaja bIjI be paNa kyAre racAI teno emAM 1. A stuti thAya) keTalAMka pustakomAM chapAvAI che. dA. ta. Atma-kalyANa-mALA mR. 144 145, dvitIya AvRtti) Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaktisAhitya ke yazovijayagaNinI anya koI kRtimAM ullekha nathI. AvI paristhitimAM pratyeka covIsInAM stavano paikI roja ekeka racAyuM ke kema te jANavuM bAkI rahe che. kartAe ghaNAMkharAM stavanomAM potAne avAcaka kahyA che. e hisAbe to A kRti vAcaka banyA pachInI gaNAya. pauvaparya - prastuta traNa covIsInuM paurvAparya nakkI karavA mATe koI sAdhana jaNAtuM nathI. nAmanirdeza - kartAe prAyaH pratyeka stavananA aMtamAM jaza" zabda vaDe potAnuM nAma darzAvyuM che. emanuM saMsArI nAma 'jazavaMta' hatuM tenuM A saMkSipta rUpa che. bIjI rIte vicArIe to yazovijayamAMnA yazasno gujarAtI paryAya jaza che. kartAe potAnA gurunuM "nayavijaya' nAma ghaNIkharIvAra ApI potAnI gurubhaktinuM dyotana karyuM che ane sAthe sAthe e dvArA potAno alpa paricaya Apyo bIjI covIsI - AmAM paNa 24 stavano che. paraMtu navAInI vAta e che ke bAvIsamuM stavana A covIsImAMnAM bIjA stavanonI jema gujarAtImAM nahi paNa hindImAM che. zuM mULa gujarAtI stavana lupta thatAM ene sthAne A stavana goThavI devAyuM haze? parimANa - kunthanAthanuM stavana cAra kaDInuM, zAMtinAtha, pArzvanAtha ane mahAvIrasvAmInAM stavano pAMca pAMca kaDInAM, neminAthanuM bAra kaDInuM ane bAkInAM 19 stavano traNa traNa kaDInAM che. Ama A covIsI 88 kaDInI che. dezI, DhALa ane rAga - soLa stavano mATe dezIno, cha mATe DhALano ane be mATe rAgano ullekha che. pArzvanAthanA stavana mATe DhALa phAganI" ema kahyuM che. navamuM ane paMdaramuM stavana malhAra rAgamAM che. viziSTatA - paprabhasvAmInA stavanamAM muktine modaka (lADu)nI upamA apAI che. emAM jinazAsanane pAMti paMgata) kahI che ane samyakatvane thALa (moTI thALI) kahela che. 1. A padavI emane vi. saM. 1718mAM apAI hatI ema su. ve. (DhALa 3, kaDI 12)mAM kahyuM che. 2. A prakAzita che. 3. trIjI covIsInA bAvIsamAM stavana mATe paNa A ja ullekha che. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 yazodohanaH khaMDa-2 zAMtinAthanuM stavana virodhAbhAsanAM suMdara daato pUrAM pADe che: rAga ane dveSathI rahita hovA chatAM e tIrthaMkara cittane AMje che, emane zire chatra che ityAdinA nirdezapUrvaka emanuM aizvarya varNavI emane "akiMcana' kahyA che. e tIrthakarane samatArUpI patnI che, chatAM emane padmacArIomAM ziromaNi kahyA che. bhavanA raMgathI ane doSanA saMgathI e tIrthakara mukta che paraMtu haraNarUpa lAMchanathI yukta che. mahAvIra-stavanamAM manane maMdira kahI pIThabaMdha tarIke samyakatvano, caMdaravA tarIke cAritrano, bhIMta tarIke saMvarano, gokha tarIke karmanA vivarachidra)no, motInA jhUmakhA tarIke buddhinA ATha guNono, paMcAlI pUtaLI) tarIke bAra bhAvanAno, rANI tarIke samatAno ane zavyA tarIke sthiratAno ullekha che. Ama A stavana AlaMkArika che. kunthanAtha-stavanamAM uMbara-phUlano ullekha che. trIjI covIsI - AnuM viziSTa nAma che. ene cauda bolanI covIsI kahe parimANa - mahAvIra svAmInuM stavana sAta kaDInuM, neminAthanuM stavana nava kaDInuM ane bAkInAM bAvIsa stavano pAMca pAMca kaDInAM che. Ama ekaMdare 126 kaDI che. dezI DhALa ane rAga - 1, 5, 7, 16, 18, 19 ane 21 kramAMkavALAM stavanone aMge dezIno, jyAre 6, 17, 20 ane 22 kramAMkavALAM stavano mATe dezIne badale DhALano ullekha che. bAvIsamA stavana mATe "DhALa phAganI" ema kahyuM che. covIsamA stavana mATe kevaLa rAgano-dhanAzrIno ullekha che. trevIsamA stavana mATe to dezI, DhALa, ane rAga paikI kazAno ullekha nathI. vaiziSTaDha - A covIsInuM pratyeka stavana te te tIrthakarane aMgenI nimnalikhita cauda cauda bAbato viSe mAhitI pUrI pADe cheH (1) tIrthakaranuM nAma (2) tIrthaMkaranA pitAnuM nAma (2) tIrthakaranI mAtAnuM nAma (4) janmabhUmi (5) lAMchana (6) varNa (7) dehanuM mAna (UMcAI) (8) sahadIkSitanI saMkhyA (9) AyuSya (10) sAdhuonI saMkhyA 11) sAdhvIonI saMkhyA 1. A chapAyelI che. 2. sarakhAvo bIjI covIsInuM trevIsamuM stavana. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja bhaktisAhitya (12) nirvANabhUmi (13) zAsanayakSanuM nAma (14) zAsana-yakSiNInuM nAma saMtulana- jema A covIsImAM cauda cauda bola che tema yazovijayajIgaNie racelI viharamANa-jina-vIsImAM nIce mujabanA cha cha bola che : (1) tIrthakaranuM nAma (ra-4) emanAM mAtA pitA ane patnInAM nAma (5) janmabhUmi ane (6) lAMchana. nAma-nirdeza - A covIsInAM keTalAMka stavanomAM jaza' zabdano zleSa karI ene artha-saMdarbhamAM khUbIthI goThavI daI katae potAnuM nAma darzAvyuM che. koI koI stavanamAM "kavi jazavijaya evo paNa ullekha che. koIkamAM nAma na ApatAM kartAe potAne "nayavijayajInA ziSya" tarIke oLakhAvyA che. bAkInAM stavanomAM pahelI be covIsInA stavanonI jema jaza' evo paNa ullekha che. upasaMhAra - traNe covIsInI kaDI 121 + 88 + 126 = 335 che. 7ra stavano paikI bIjI covIsInuM 22muM stavana hindImAM che; bAkInAM 71 gujarAtImAM mauna ekAdazInuM doDhaso kalyANakanuM stavana (vi. saM. 1732) - A stavana bAra DhALamAM racAyuM che. aMte kaLaza rUpe eka padya che. pahelI DhALa sivAyanI bAkInI DhALo mATe dezIno ullekha che, bAra DhALomAM kaDInI saMkhyA anukrame nIce mujaba che : 5, 5, 5, 5, 5, 5, 6, 5, 5, 5, 6 ane 5. Ama ekaMdara 62 kaDI pahelI DhALamAM kahyuM che ke harie (kRSNa) jinane neminAthane) pUchyuM eTale e jine mauna ekAdazInuM parva upadezya. e divasa eTale ke mAgasara suda agiyArasa 1. jaina tattvAdaza pR. 35-70, pAMcamI AvRtti)mAM para bolanI noMdha che. pRSTha 69mAM varNavela pArzvanAthanuM stavana pArzvanAthane aMge dareka bAbato pUrI pADe che. 2. sattarisapaThANa jevI pAIyakRtinuM A smaraNa karAve che. 3. A stavana gu.sA. saM. vi. 1, pR. 186-196)mAM chapAyuM che. enA pR. 196mAM TippaNarUpe kahyuM che ke "pAThakonI saraLatA khAtara keTalIka jagyAe jUnI bhASAne cAlu vartamAna bhASAmAM rAkhI che. Ama je pheraphAra karAyo che tethI bhASAnA abhyAsane dhakko pahoMcyo che ane e kaMI nAnIsUnI hAni na kahevAya eTale eTalA khAtara paNa A stavana mULabhASAmAM yogya rIte prakAzita thavuM ghaTe. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 45 150 kalyANakothI alaMkRta che. e parvanI ArAdhanA mATe pauSadha karavo joIe. bIjI DhALamAM kahyuM che ke pADe paDe "sarvazAya namana, "namo ahaMta', 'namo nAthAya', ema kahevuM. cothI kaDImAM AgaLanI DhALanA viSayanI yojanAno nirdeza karAyo che. A yojanA mujaba bAkInI dasa DhALamAM atIta, vartamAna ane anAgata covIsInA traNa traNa tIrthakaronAM nAma dasa kSetro paikI ekekane lakSIne apAyAM che. temAM pAMca bharatakSetrano krama nIce mujaba rakhAyo che: jaMbUdvIpanuM bharatakSetra, dhAtakIkhaMDanuM pUrva bharatakSetra, puSkarArdhanuM pUrva bharatakSetra, dhAtakIkhaMDanuM pazcima bharatakSetra ane puSkarArdhanuM pazcima bharatakSetra A ja krame pAMca airAvata kSetro pAMca bharatakSetra pachI vicArAyAM che. Ama dase kSetromAM traNecovIsInA traNa traNa tIrthakaronAM pAMca pAMca kalyANako gaNatAM 10 x 345 = 150 kalyANako thAya che. traNa traNa tIrthakaro paikI ekanAM traNa kalyANako ane bAkInA balbanAM ekeka kalyANaka mauna ekAdazIe che. dareka tIrthakaranAM pAMca kalyANaka hoya che. traNa covIsIno dase kSetra AthI vicAra karatAM 5 x 72 x 10 = 3600 kalyANako thAya. e paikI 150 mauna ekAdazIo che. kaLazamAM bAra DhALano bAra bhAvanA rUpI vRkSanI maMjarI tarIke, bAra aMgarUpI vivekanA pallava tarIke, bAra vatanI zobhArUpe ane bAra tapanI vidhinA sAdhana tarIke ullekha che. racanA-sthaLa ane racanA-samaya - bAramI DhALamAM A stavana vi. saM. 173ramAM khaMbhAtanA cAturmAsa daramiyAna racyAno kartAe ullekha karyo che. emaNe A stavanamAM potAnI guruparaMparA darzAvI che. tema karatI veLA emaNe kalyANavijayane varavAcaka (mahopAdhyAya) ane vAdIorUpa hAthIone viSe siMha samAna kahyA che. A DhALamAM gaNaNuM zabda be vAra jyAre bIjI DhALamAM eka vAra vaparAyela che. pahelI DhALamAM 'guNaNuM zabda che. saMtulana - A stavana sAthe varasya pravra thI zarU thatI mauna ekAdazInI stuti sarakhAvI zakAya. 1. A saMbaMdhamAM meM mauna ekAdazInuM parva ane ene aMgenuM sAhityamAM nAmanA mArA "A. pra." pR. 56, aMka 3)mAM chapAyelA lekhamAM vicAra karyo che. 2-3-4. A anukrame kSetra, covIsI ane kalyANakanI saMkhyA che. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaktisAhitya AdinAthastavana A pAMca kaDInuM hindImAM racAyeluM stavana che. prabhune tAraka kahI, sevakane bhavano pA2 prathama pamADI - ene tArI tAraka banavuM ghaTe ema ahIM kahyuM che. 46 RSabhadevanuM stavana - A nava kaDInuM gujarAtImAM racAyeluM stavana che. emAM RSabhadevanI mUrtinA darzanathI apUrva lAbha thayAnuM kartAe kahyuM che. jemake sukRtano saMcaya thayo, kalpavRkSa phaLyuM, kAmaghaTa maLyo, amRtanI vRSTi thaI ane kumatirUpa aMdhakArano nAza thayo. vizeSamAM RSabhadevanI anya sura sAthe tulanA karatAM e bene nIce mujaba upamA apAI che : RSabhadeva kainaka, maNi kuMjara kalpataru anya sura tRNa karaha (UMTa) bAvaLanuM jhADa A stavanamAM camaka-pASANa loDhAne kheMce che e vAta kahI. che. zarIra, jIbha, hradaya, rAta ane divasanI dhanyatA zemAM che te A stavanamAM darzAvAyuM che. RSabhadevane guNanA ratnAkara kahI eka guNarUpa ratna ApavAmAM zI khoTa Avaze ema ahIM kahyuM che. A vAtano viha2mANa jina-vIsIgata bAramA stavanamAM paNa ullekha che. ajitanAthanuM stavana - A stavana be DhALamAM gujarAtImAM racAyuM che. pahelI DhALamAM agiyAra ane bIjImAM traNa kaDI che. baMne DhALanI dezI darzAvAI che. pahelI DhALamAM tAraMgagirino temaja koTizilAno ullekha che. parama zrAvaka kumArapAla nRpatie 'kali' hemacandrasUrinA upadezathI kumaravihAra nAmano jaina prAsAda baMdhAvyo hato. ane e prAsAda-jinamaMdira daMDa, kaLaza ane dhajA temaja toraNa ane UMcA staMbha tathA putaLI vaDe zobhe che ema ahIM kahyuM che. emAM ajitanAthanI pratimA che. tAraNadevI e rakSapAlikA (rakhavALI) che. A 'tAraMgiri ANaMdapura 1. sarakhAvo neminAthanuM stavana. 2. AbunI koraNI, rANakapuranI bAMdhaNI ane tAraMgAnI UbhaNI evI lokokti che. e dvArA tAraMgAnA jinamaMdiranI UbharaNInI prazaMsA karAI che. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 (vaDanagara) pAse AvyuM che ema kartAe kahyuM che. bIjI DhALamAM tAraNagirinA maMDaLarUpa ajitanAthanI pAse eka guNarUpa) ratnanI yAcanA karAI che. abhinandananAthanuM stavana - A cha kaDInuM gujarAtImAM racAyeluM stavana che. emAM tIrthakaranA 34 atizaya, emanI vANInA 35 guNo ane 12 parSadAno bAMdhe bhAre ullekha karAyo che. kArya, kAraNa, nizcaya ane vyavahAranuM svarUpa A jinezvare parSadAone samajAvyAno, gaNadharane tripadI darzAvyAno ane sametazikhara upara A tIrthaMkaranuM nirvANa thayAno ahIM ullekha che. supArzvanAthanuM stavana - A gujarAtI stavanamAM ATha kaDI che. AmAM bAvanAcaMdana cha mAsano kSaya dUra kare ema kahyuM che. mora joIne sarpa nAse e vAtano ahIM ullekha che. e kalyANamandira stotra (zlo. 8)nuM smaraNa karAve che. pArzvanAthanA eka stavanamAM paNa A hakIkata apAI che. malakApuramaMDana supArzvanAthanuM stavana - A mAravADI bhASAnI chAMTavALA gujarAtI stavanamAM pAMca kaDI che. e dvArA malakApuramAMnI supArzvanAthanI pratimAnI stuti karAI che. A malakApura te karyuM te nakkI karavuM bAkI rahe che. e nagara AgrAnI pAse hovAnuM kahevAya che. unnatapuramaMDana zAntinAthanuM stavana - A gujarAtI kRtimAM soLa kaDI che. A stavanamAM unnatapuramAM (hAla "unA' tarIke oLakhAvAtA nagaramAM AvelA zAntinAthano prAsAda poDhA vyavahAriyAe banAvAyono ullekha che. ahIM kartAe zAntinAthane bhavasAgaramAMnA "aMtaradvIpa' kahyA che. vaLI je "kalikAlamAM tArAM (zAntinAthanA) darzana thayAM te dhanya che. paraMtu e darzana vinAno "kRtayuga nakAmo che ema zAntinAthanI stutirUpe kartAe ullekha karyo che. kartAe potAnA manane giri, zAntinAthane siMha pApane hAthI ane kumatine haraNI kahela che. jyAM lagI graho gaganamAM bhamaze ane samudra gaMbhIra raheze tyAM sudhI meranA jevA dhIra zAntinAtha ciraMjayo ho ema paMdaramI kaDImAM ullekha che. aMtamAM vijayadevasUri ane vijayasiMhasUrinAM nAmano nirdeza che. 1. A gU. sA. saM. vi. 1, pR. 127)mAM chapAyuM che. 2. A saMbaMdhamAM juo mAro lekha nAme "malakApura te karyuM? bhUgolaNone prazna" A lekha jai. sa. pra." (va. 22, aMka 8)mAM chapAyo che. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 bhaktisAhitya prazna - kartAe je unnatapurastavana racyanuM vidvadvallabha munizrI puNyavijayajIe nyA. ya. smRmAMnA Amukha pR. 12)mAM kahyuM che te ja A stavana che? neminAthanuM stavana - A cAra paMktinI pAMca kaDImAM gujarAtImAM racAyeluM stavana che. emAM neminAthane suramaNi ane sAkara kahyA che. jyAre anya devane kAca ane lavaNa kahyA che. jema bhramara kamaLane, zaMkara gaMgAne, cakora candrane ane mora meghane cAhe che tema huM tane - neminAthane cAhuM chuM ema kartAe kahyuM che ane e dvArA emaNe prItinAM keTalAMka udAharaNa rajU karyA che. kartAe neminAthane dAtA, trAtA, bhrAtA, mAtA ane tAta kahyA che. pArzvanAthanuM stavana - A stavana dhamAla rAgamAM paccIsa kaDImAM hindI mizrita gujarAtImAM racAyeluM che. AmAM kahyuM che ke kesara ane caMdana vaDe prabhunI pUjA karavI ane tyAra pachI nimnalikhita nAmavALAM puSpo prabhune caDAvavAM: kunda mogaro), ketakI(kevaDo), caMpaka(caMpo), jAI, juI, damaNI, piyaMga ane macakuMda, manohara AMgI racavI, alaMkAro dhAraNa karavA ane dravyastavanI vidhi pUrNa karavI ane pachI bhAva-stava karavo ema ahIM kahyuM che. manane vana, bhaktine mayUrI (Dhela) ane pApane sarpa kahyAM che. vizeSamAM prabhunI AjJAne kalpavelI, manane naMdanavana ane kumati tathA kadAgrahane kAMTAnuM vRkSa kahyAM che. 1800 zIlAMgarathanAM be cakra tarIke prabhunI bhaktino rAga ane enI AjJAnA ArAdhanano ullekha che. apariNIta kanyA patinA saMyoganuM sukha na jANe ema kahI anubhavanuM mahattva darzAvAyuM che. nizcaya-nayano nirdeza teramI kaDImAM che. haMsa kSIra ane nIra judA pADe ane kastUrI mATe mUDha (kasturI mRga) bahAra phare e be udAharaNa apAyAM che. prabhunI siddha tarIkenI dazA varNavAI che. ene mAtA, trAtA, bhrAtA, pitA, baMdhu ane mitra kahyAM che. AvI hakIkata neminAthanuM stavanamAM paNa jovAya che. 1. sarakhAvo RSabhadevanuM stavana pR. 46) 2. sarakhAvo kalyANa mandira stotra (zlo. 8) temaja supArzvanAthanuM stavana. 3. A hakIkata haribhadrasUrie eka kRtimAM darzAvI che. yazovijaye A vAta siddhajinanAM sahastranAmamAM kahI che. 4. A gU. sA. saM. vi. 1, pR. 89-91)mAM chapAyuM che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAra yazodohanaH khaMDa-2 49 bhAvapUjAnA rahasyathI garbhita zAmaLA pArzvanAthanuM stavana - A sattara kaDInuM gujarAtI stavana che. bhAva-pUjA karatI veLA bhAvavAnA bhAvo ahIM varNavAyA che. jemake dAtaNa karatI veLA prabhunA guNarUpa jaLa vaDe mukhanI zuddhi vicAravI. vizeSamAM prathama staMbhamAMnI vastuno bIjA staMbha tarIke vicAra karavo : ula pramattatA pakhAla cittanI sugaMdha anubhavano samAdhi yoga nAna thanA aMgalUchaNAM dharmanA be | aSTamaMgalika ATha prakAranA madano tyAga mela mithyAtva AbharaNa svabhAva nivedya mananI. paherAvavAnAM) nizcalatA aMgucho aMganuM nivaaMge vizuddhinI | lavaNa kRtrima dharma zoSaNa (ra) pUjA navatADa maMgaLadIvo zuddhadharma kSIrodakanAM dhotiyAM saMtoSa |paMcaraMgI pAMca | gIta, nRtya anAhata AThapaDo ATha ane vAdino nAda () karmano nAda. mukhakoza saMvara |phUla AcAranI orasiyo ekAgratA kesara bhakti caMdana zraddhA dIvo jJAna thaIkAra zama ratigholaraMgarola dhyAna ramaNI. tilaka AjJA ghI naya | ghaMTa satya AbharaNa parabhAva tatva (utAravAnAM) dhUpa ati nirmAlya upAdhi kRiSNAgarano) kAryatA (2) saMtulana - yazovijayagaNita jJAnasAramAMnuM bhAvapUjASTaka A stavana sAthe sarakhAvI zakAya tema che. pArzvanAthanuM stavana - A pAMca kaDInuM dhamAla rAgamAM gujarAtImAM racAyeluM stavana che. emAM pArzvanAthanI janmabhUmi tarIke vANArasIno ullekha che. emanAM 1. sattaramI kaDImAM "paramapuruSa sAmaLAjI" evo ullekha che. e uparathI meM A vizeSaNa yoryuM che. 2. gU. sA. saM.mAM enA zIrSaka tarIke prabhu guNagAna mahimA rakhAyuM che. vizuddhi caMdana zraddhA na 'pAtra Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 bhaktisAhitya mAtApitAnAM nAma, lAMchana, UMcAI, sahadIkSitanI saMkhyA, AyuSya, nirvANa sthaLa temaja zramaNa ane zramaNIno parivAra darzAvI zAsananA rakSaka tarIke dharaNa indra ane padmAvatIno ullekha karAyo che. aMtarIkSa pArzvanAthanuM stavana - A cha kaDInuM hindI stavana che. emAM kahyuM che ke karoDa devI maLIne paNa pArzvanAthanA aMgUThA jevo aMgUTho banAvI na zake. Ama enA adbhuta rUpanI prazaMsA karAI che. trIjI kaDImAM kevalajJAnane kamaLA ane pArzvanAthane govinda pAMcamI kaDImAM manane madhukara ane pArzvanAthane aravinda temaja nayanane cakora ane pArzvanAthanA mukhane candra kahyAM che. goDI pArzvanAthanuM stavana - A nava kaDInuM gujarAtI stavana che. e hitakArI te hitakArIthI zarU thAya che. emAM goDI pArzvanAthanI mUrtinI manoharatA, emanI sevA mATeno anurAga, deva tarIkenI emanI zreSThatA ane emanI vANInI prazaMsA varNavAyAM che. aMtamAM kartAe "vAcaka jaza" dvArA potAno paricaya Apyo che. goDI pArzvanAthanuM stavana - A gujarAtImAM bAra kaDImAM racAyeluM stavana aMtaryamakathI alaMkRta che. e alaMkArano khyAla Ave e mATe huM enI pahelI kaDI rajU karuM chuM: goDI prabhu gAjai re, ThakurAI chAjai re; ati tAjaI dimAI, rAjai rAjio re. -1" goDI pArzvanAthane A stavanamAM zaraNAgatanA trAtA, dolatanA dAtA, sahaja niHsaMgI, vallabha ane advitIya kahyA che. kartAe prabhujIne vijJapti karI che ke mane zivanArI paraNAvo. cintAmaNi pArzvanAthanuM stavana - A dasa kaDInA gujarAtImAM racAyelA 1. A gU. sA. saM. vi. 1, pR. 97)mAM "prabhu-mahimA" e nAmathI chapAyuM che. 2. AvI hakIkata pratyeka tIrthakarane aMge ghaTe che. 3. A stavana nyA. . smR. pR. 256)mAM chapAyuM che. e pUrve e aprasiddha hovAnuM anukramaNikA"mAM kahyuM che. tyAM Ano "gIta' tarIke ullekha che te vicAraNIya che. 4. kartAe jAte A stavana je pratamAM lakhyuM hatuM te ja prata uparathI gU. sA. saM.mAM chapAvAyuM 5. A uparyukta pustaka li 1, pR. 99-100)mAM jovAya che. tyAM enuM zIrSaka muktivAcanA" rakhAyuM che. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana H khaMDa-2 51 stavanamAM cintAmaNi ane camaka-pASANa ema bene patthara' kahyA che. vaLI kALa, svabhAva ane bhavitavyatAne cintAmaNi' pArzvanAthanA dAsa tarIke oLakhAvyAM che. bALaka jema tema bole ane pitA AgaLa lADa kare ema je navamI kaDImAM kahyuM che te ratnAkara paMcaviMzatikA (zlo. 3)nuM smaraNa karAve che. trIjI kaDImAM sAMvatsarika dAna daI samasta pRthvIne uraNa karI ema kahI, muktirUpa dAna potAne devA kartAe yAcanA karI che. 'rAjanagaramaMDana mahAvIrasvAmInuM stavana A gujarAtImAM cauda kaDImAM racAyeluM stavana che, e dvArA rAjanagaranA eTale ke amadAvAdanA mahAvIrasvAmIne vijJapti karAI che. jema mAtA vinA bALaka na rahI zake tema huM tArA vinA rahI na zakuM ema kartAe mahAvIrasvAmIne uddezIne kahI emane potAnA manarUpa maMdiramAM padhAravA vijJapti karI che. manane maMdira kahI maMdiramAM je je vastu vagere hoya tene sthAne rUpaka dvArA anyano ullekha nIce mujaba karAyo che. kaMTaka mAyA bichAnAM kriyAnI suviveka zuddhi pAMca AcAra zAna zraddhA adhyAtma samatA prabhue kartAnI arajI svIkArI eo padhAratAM kartAne AnaMda thayo. emaNe kahyuM ke ardhapAda tarIke karuNA-kSamA ane taMbola tarIke satyavacana rAkhazuM. krodha takriyA dhULa kastUrIkapUra suruci dhUpaghaTI zAsananI | dIvo dhajA - maNinAM toraNa oraDA maNinI peTI kusuma zamyA gamA (?) naya dhyAna rAjanagaramaMDana mahAvIrasvAmIno stava - A caccAra paMktinI agiyAra kaDIno stava gujarAtImAM che. jo huM tArAM darzana pAmyo to mAre AMgaNe meM kalpataru ropyo ema huM mAnIza ema kartAe mahAvIrasvAmIne uddezIne kahyuM che. camaka-pASANa jema loDhAne kheMce tema tArI bhakti muktine kheMcaze ema jANI kartAe bhakti karI che. kartAe mahAvIrasvAmIne surataru ane anya devone bAvaLa kahyA che. vaLI emaNe kahyuM che ke jema kamaLanI suvAsa vinA bhramara rahI na zake ane madhumAsanA vilAsa vinA koyala rahI na zake tema tArA guNanA rasanA pAna vinA mAruM kArya sare nahi. vizeSamAM AMbAnI zAkha (zAkhiyuM) cAkhyA bAda AMbalIne koNa cAkhe evo paNa 1. A kRti stavana tarIke gU. sA. saM. vi. 1, pR. 108-111)mAM chapAI che. emAM navamI kaDInI aMtima paMkti khUTatI hatI te saMpAdake (?) umerI che. 2. kartAe A kRtine 11mI kaDImAM 'stava' kahela che. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaktisAhitya ahIM ullekha che. kartAe kIrtine vela, potAnA cittane vRkSa, bhakti ane rAgane pallava ane samyakatvane puSpa ane (umerAyelI paMkti anusAra) muktinA sukhane phaLa kahyAM che. prabhunI vANInI mIThAza sAkara, drAkSa ane amRtathI caDiyAtI kahI che. rAjanagaramaMDana mahAvIrasvAmInuM stavana - A gujarAtI stavana bAra kaDImAM racAyeluM che. e dvArA trizalA-nandana mahAvIrasvAmI)ne vijJapti karAI che. emAM mohe potAne kevo satAvyo te varNavI e dUra karavA kartAe prabhune prArthanA karI che. huM pote nirguNa chuM paNa saguNa prabhunI saMgatithI guNavALo banIza ema kahI kartAe enA samarthanArthe nIce mujaba ullekha karyo che: hue caMdana para saMgathI, liMbAdika caMdana mAna re. suNa-5" huM pote he prabhu! tArI AjJA pALato nathI eTale patita chuM, paNa tAruM nAma patitapAvana" che ethI tAre mane tAravo joIe ane emAM tane kaMI kharca nahi Ave. Ama AThamI kaDImAM kahyuM che. navamI kaDImAM samakita (samyakatva)ne "sukhaDI" kahI che." cittAmaNi patthara hovA chatAM enI ArAdhanA karavAthI vAMchita phaLe ema 11mI kaDImAM kahyuM che. - Ama ahIM je "rAjanagaranA zaNagAra rUpa mahAvIra svAmInAM traNa stavana yazovijayagaNie racyAM che te amadAvAdanA kayA jinamaMdiranI kaI pratimAne uddezIne che te jANavuM bAkI rahe che. vardhamAna-jina-stavana - A sAta kaDInuM gujarAtI stavana che. eno prAraMbha sarasvatIne ane potAnA gurune praNAma karI kartAe karyo che. vardhamAnane arthAt mahAvIrane svAmI tema ja sobhAgI, vairAgI ane arUpI jina kahI enAM caraNa grahaNa karavAnuM - enuM zaraNa levAnuM kartAe kahyuM che. he vardhamAna ! te bhArekarmIne ugAryA che to mane kema nahi? ema kartAe e jinezvarane pUchyuM che. koI tIrthanA prabhAve patthara jaLamAM tare tema huM tarIza ema kartAe kahyuM che. vardhamAna ! tAruM nAma taraNatAraNa che, jyAre huM tAro sevaka chuM eTale huM bIjAnI yAcanA nahi karuM. Ama vijJapti karavAthI jinezvara tuSTa thayA ema kartAe kahyuM che. samyakatva 1. sarakhAvo samakita-sukhalaDInI sajhAya. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 53 ratna ApavA jinezvarane kartAe kahyuM che. vIra prabhunI barAbara koI nathI ema aMtamAM ullekha che. mahAvIrasvAmInuM stavana - A 17 kaDInuM gujarAtI stavatana mahAvIrasvAmInA samavasaraNanuM nIce mujaba vistRta varNana pUruM pADe che. samavasaraNamAM suro ane asuronA samUha mahAvIrasvAmInI sevA kare che. vAyu eka yojananI ISTi kare che. ghUMTaNa sudhI puSpanI vRSTi karAya che. maNi ane ratno vaDe bhUtaLa vyaMtaranA indra race che. bhavanapatinA indra rUpAno gaDha racI enA upara sonAnAM kozIzAM (kapizIrSaka) race che. evI rIte jyotiSka sonAno gaDha banAvI enA upara ratnanAM kozIzAM ane surendra ratnanA gaDha upara maNinAM kozIzAM race che. bhIMtanI jADAI 33 dhanuSya, 1 hAtha ane 8 AMgaLanI darzAvAI che. vRtta samavasaraNamAM bhIMtonuM aMtara 1300 dhanuSyanuM che. e bhIMto 500 dhanuSya UMcI che. jamInathI pIThabaMdha upara AvavA mATe 1000 pagathiyAM ane pahelA gaDhathI bIje gaDha javA mATe pa000 pagathiyAM ane bIjA gaDhathI trIje gaDhe javA mATe 5000 pagathiyAM caDavAM paDe che. dareka pagathiyuM eka hAtha pahoLuM ane ekekathI eka hAtha UMcuM hoya che. pratara pacAsa dhanuSyanuM che. cAra dvAra ane traNa toraNa che. samavasaraNanI madhyamAM maNimaya pIThikA che. e jamInathI aDhI gAu UMcI che. ane e lAMbI ane pahoLI baso baso dhanuSyanI che. ane e jinezvaranA deha jeTalI UMcI che. caityasahita azokavRkSa jinezvarathI bAra gaNuM UMcuM che. cAre dizAmAM ekeka siMhAsana che. ATha cAmara ane bAra chatra che, sphaTika ratnanuM dharmacakra che ane hajAra , yojana UMcAM cAra dhvaja che. IzAna khUNAmAM prabhune vizrAma karavA mATe devacchattva che. prabhu cAra mukhe dezanA de che. emanuM bhAmaMDaLa manohara che. bAra parvadA kyAM kyAM hoya teno ahIM nirdeza karAyo che. tiryaMco bIjA gaDhamAM che ane trIjA gaDhamAM vAhano che. 1. A "samavasaraNa jina stavana'nA nAmathI gU. sA. saM. vi.1, pR. 116-7)mAM chapAyuM Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 bhaktisAhitya cAra vAvaDI goLa ane ATha vAvaDI corasa che. atyaMtara gaDhanI bahAra dIvAla ane madhya gaDhanI aMdaranI dIvAla vacce 1500 dhanuSyanuM ane madhyama gaDhanI bahAranI dIvAla ane sauthI bahAranA gaDhanI aMdaranI dIvAla vacce 1000 dhanuSyanuM aMtara hoya che. ratnanI bhIMta ane gaDhanI vacce vRtta samavasaraNamAM 2600dhanuSyanuM ane corasa samavasaraNamAM 300 dhanuSyanuM hoya che. e samavasaraNamAM tuMbaru vagere poLiyA che ane ThekANe ThekANe dhUpaghaTI che. dvAra upara maMgaLa-pUtaLI che ane dundubhi vAge che. divyadhvani sau samaje che ane vANI eka yojanAnA vistAravALI che. tyAM koI vairavirodha nathI. prabhu cotrIsa atizayathI virAje che. navanidhAna nava stavano - A stavanono eka hAthapothImAM "nava nidhAna nava stavana saMpUrNa evo aMtamAM ullekha che. ene anusarIne meM A zIrSaka yojyuM A nave stavano hindI bhASAmAM che. e jazavilAsano eka bhAga gaNAya che. e stavanonA prAraMbhika bhAga ane padAMka nIce pramANe che : (1) veva hitArI nIru (pada 22) (2) niveva muLa vAtahIM , 43) (3) saMmanina nava nayana minho ho , 4) jI prabhu tere nAnI huM vanihArI , 45) 5) sumatinAtha sArA che , 46) (6) ghaDI ghaDI sAMbhare sAMi salUnA , 47) (7) Ne sAmI supArthase vitta I ( 48) (8) zrI candraprabha jinarAja rAje , 7, 49 ane 69) 1. A stavano gU. sA. saM. vi. 1, pR. 73-79)mAM chapAyAM che. pR. 73mAM A stavanono "nava nidhAna stavano"nA nAmathI nirdeza karAyo che. 2. Ano saMkSipta paricaya gU. sA. saM. (vi. 1, pR. 79)mAM apAyo che. 3. koI koI vAra gujarAtInI chAMTa jovAya che, e lahiyAne AbhArI haze? Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 pApa I meM no nahIM to hina gora zuM (, 5O) parimANa - A nava stavanomAM anukrame 6, 5, 4, 5, 5, 5, 5, 5 ane 5 kaDI che. Ama ekaMdara 45 kaDI che. rAga - A nave stavano paikI eke mATe dezIno ullekha nathI, paraMtu rAgono nIce pramANe ullekha che: (1) rAmakalI (2) kAzI (3) goDI (4) naTa (5) mAru (6) pUravI (7)yamanakalyANa (8) rAmagrI ane (9) kedAro. viSaya - A stavanono viSaya anukrame RSabhadevathI zarU karIne suvidhinAtha sudhInA nava tIrthakaronuM guNotkIrtana che. pahelA stavanamAM RSabhadevane Adya tIrthakara, Adya narezvara ane Adya yatibrahmacArI kahyA che. vizeSamAM kartAe ahIM koI sAMsArika vastuno lAbha nahi mAgatAM caraNakamaLanI sevAnI yAcanA karI che. bIjA stavanamAM evo ullekha che ke jema madhukarane mAlatI ane musApharane ghara game che tema mane tuM ajitanAtha game che, nahi ke hari, hara, brahmA ke Indra A stavanamAM bharata, airAvata ane videhakSetrano ullekha che. trIjA stavanamAM saMbhavanAthanA darzanathI kartAne thayelA lAbhono kartAe nirdeza karyo che. emAM "navanidhino ullekha che. jevI bhakti tevI karuNA e vAta sUcavatI veLA kartAe sapheda zaMkhamAM dUdha bhaLyuM ema kahyuM che. vizeSamAM ahIM samyakatvano ratna tarIke ullekha che. cothuM stavana kAvyarasikone AnaMdadAyaka che. emAM abhinandana jinanAM netrane apratima kahyAM che. e netranI zobhAthI kamaLa jitAtAM jaLamAM rahe che, haraNa hArI jatAM vanamAMthI gaganamAM candrane zaraNe gayuM che svAbhAvika ane manorama khaMjana joI aMjana pakSIno sarva gaLI gayo che, cakoranI zobhA chinavI levAI che. duHkhano mAryo agni bhakSya kare che ane matsyano caMcaLatArUpa guNa levAyo che. e prabhunA netranI kIkI bhramara jevI kALI che. jema hAthI medanA jaLamAM ghUme tema emanAM netra samatArasamAM ghUme che. santulana - A varNana kavi premAnanda vi. saM. 1776mAM racelA naLAkhyAnamAM apAyelAM naLa ane damayantInAM varNanonuM smaraNa karAve che. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 bhaktisAhitya pAMcamA stavanamAM evo ullekha che ke sumatinAtha sAcA deva uttama hIrA jevA che, kemake emanI vANI ane vartana ekarUpa che, jyAre Itara devo tema na hovAthI kAcA che - kAca jevA che. chaThThA stavanamAMnI nimnalikhita paMkti manorama che : 'prabhu gunajJAna dhyAna bidhi racanA pAna supArI kAthA cUnA; rAga bhayo dilameM AyogeM, he chipAyA nA chAnAhUnA." sAtamuM stavana utkaTa prItinAM udAharaNo dvArA kone zuM prItikara che te nIce mujaba darzAve che: rAjahaMsa mAnasarovara hAthI revA (narmadAnuM jaLa) cakora kSIrasamudra kAmadeva vasaMta bhramara amUlya puSpa dAnI dAtA) tyAga koyala AMbo brAhmaNa vAga-yajJa rAma yogI saMyama kAma deva nandanavana musApharI gharanuM AMgaNuM | nyAyI nyAya jJAnI tattvanI vicAraNA | AThamA stavanamAM candraprabhasvAmInA vadanane pUrNimAnA candranI, bhavyajanone cakoranI, kavione bhramaranI ane sukhane makarandanI upamA apAI che. e tIrthaMkaranAM hRdaya ane hAthane vizALa kahyAM che ane emanI cAlane hAthI jevI kahI che. navamA stavanamAM suvidhinAtharUpa sudeva ane kaSAyanI kRSNatAthI kaluSita kudeva vaccenuM aMtara nimnalikhita kaMTho dvArA darzAvAyuM che : megha hari sItA. 1. A stavananI A paMkti uparathI preraNA meLavI zubhavijayajInA ziSya vIravijayajIe kSaNa kSaNa sAMbhare zAnti salUNA thI zarU thatuM stavana yojayuM hoya ema manAya che. juo nyA. ya. smR. (pR. 164). 2. A paikI ghaNAMkharAM udAharaNo yazovijayajIgaNita anantavIrya-jina-stavanamAM jovAya 3. strIne gajagAminI kahevAya che. zuM puruSane mATe evuM vizeSaNa vaparAya kharuM? Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa-2 mAnasarovarano rasiyo rAjahaMsa viSayarUpa sarpa pratye garuDa azucimAM rAcanAro kAgaDo viSayarUpa viSavALo sarpa chIlara jaLa sukAI gayeluM sAganuM jhADa samudra surata (kalpavRkSa) aMtima bhAgamAM kahyuM che ke suvidhinAtha ja puruSottama, niraMjana zaMkara, brahmA ane buddha che. A hakIkata bhaktAmara stotranA 25mA padyanuM smaraNa karAve che. aMtamAM kartAe potAnA dilane bAga, suvidhinAthanA guNone puSpa ane bhaktine parAga kahyAM che. 57 nAma-nirdeza - kartAe A nava stavanomAM bhinna bhinna rIte potAno paricaya Apyo che. jemake nAmollekha vinA, nayavijayajInA ziSya tarIke ane nAmollekhapUrvaka jaza ane vAcaka jazavijaya tarIke, AnaMdaghana - covIsIno bAlAvabodha - munivara AnaMdaghanajIe gujarAtImAM RSabhadevAdi 24 tIrthaMkarone aMge ekeka stavana racyuM che. eno gujarAtImAM bAlAvabodha yazovijayajI gaNie racyAnuM keTalAka kahe che. viziSTa-jina-stavano rUpa paMdara pado AdinAthanuM stavana (pada 10) A cAra kaDInI hindI kRti dvArA zreyAMsakumAre RSabhadevane je zeraDIno rasa vahorAvyo hato tenuM kartAe upamA dvArA varNana karyuM che. udAharaNArthe huM bIjI kaDI noMdhuM chuM : - "meM puruSottama vara paM, tuM to patna nivAna ! phata gaMgA baMvara tAnanarjI, mAnuM vatI alamAna // 2 // ' A dasamA pada mATe rAga tarIke "gauDa sAraMga tathA pUrvI' evo ullekha che. RSabhadevanuM stavana (pada 6 3) - A traNa kaDInI hindI kRtimAM RSabhadevanI jaTAnuM AlaMkArika varNana utprekSAdidvArA karAyuM che. indre prabhune emanI kezAvalI rAkhI mUkavA vijJapti karI ema aMtamAM kartAe kahyuM che. A tresaThamA padya mATe "gauDa sAraMga'" rAgano ullekha che. zItalanAthanuM stavana (pada 11) - A hindI kRti cha kaDImAM racAI che. jyotithI jyoti maLI ema dhyAna dhare tyAre bheda na rahe. prabhu pAse hoya to badhuM Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paTa bhaktisAhitya pAse, prabhunA guNanA anubhavanI dhArA viSayonI laganIrUpa agnine bujhAve temaja prabhu caMdana karatAM adhika zItaLa che. ema vividha bAbatono A agiyAramA padamAM ullekha che. A agiyAramA pada mATe "rAga aDANo" evo ullekha che. zAntinAthanuM stavana pada 16) - A cha kaDInI hindI kRti che. AmAM acirAnA putra zAntinAthanuM guNotkIrtana che. hari ane hara vagerenI Rddhi kaMI hisAbamAM nathI, prabhunA guNano anubhavarUpa rasa advitIya che, anubhava vinA sAcuM svarUpa samajAya nahi prabhunA guNanA anubhavarUpa candrahAsa khaDjha myAnamAM na rahe ityAdi bAbato A soLamA padamAM rajU karAI che. A soLamuM pada "sAraMgamAM neminAthanuM stavana (pada 17) - A traNa kaDInI hindI kRti che. emAM rAjulA (rAjImatI) neminAthane uddezIne kahe che ke tamane jotAM ja tame mAruM citta corI lIdhuM. mane tamAruM nAma aharniza ruce che, siddhivadhUnI khAtara tame mane choDI ane pazuone doSa dIdho. ahIM kartA kahe che ke neminAtha maLatAM rAjulanuM duHkha dUra thayuM ane eNe muktinA sukharUpa amRtanuM pAna karyuM. A sattaramA padano rAga "kAphI" che. neminAthanuM stavana (pada 32) - A be kaDInI hindI kRtimAM neminAthanuM rUpa ajaba che ane emanAM netra karuNArUpa amRtanA kacolA che ema kahyuM che. A batrIsamA padano rAga devagaMdhAra" che. aMtarIkSa pArzvanAthanuM stavana pada 18) - A traNa kaDInI nAnakaDI hindI kRtimAM "antarIkSa pArzvanAthane sAcA mitra kahyA che. "bhAmaNaDe bhUkha na bhAMge" paraMtu peTamAM bhojana jAya to bhUkha bhAMge e vAta kahI bhagavAnanI bhakti vinA badhuM niSphaLa che evo ullekha karAyo che, A aDhAramA padano rAga kayANa (? kalyANa) kalhArA pArzvanAthanuM stavana (pada 31) - A caccAra paMktinI cAra kaDInI gujarAtI kRtimAM kartAe "kalhArA pArzvanAthane vijJapti karI che. emaNe kahyuM che ke tamArA sivAya mAre koI deva nathI. jeNe amRtano rasa cAkhyo tene bAkasa bhAve nahi temaja agninA pralaya samaye "kaMcanagiri (mera) gaLe nahi ema be bAbata ahIM darzAvAI che. aMtamAM kartA viSe sIdhI ke ADakatarI rIte ullekha nathI to A emanI kRti gaNAya? A ekatrIsamA pada mATe rAgano paNa nirdeza nathI. dAdA () pArzvanAthanuM stavana pada 8) - A pAMca kaDInI hindI kRtimAM kartA pote pArzvanAthanI kevI rIte sevA karaze - prabhune sevya ane potAne sevaka Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa yazodohanaH khaMDa-2 gaNaze te hRdayaMgama rIte darzAvAyuM cheH sevaka sevya | sevaka sevyA cakora candra | khagapati govinda (kRSNa) cakravAka mora gajita ghana madhukara aravinda | surasaritA sAgara pAMcamI (chellI kaDImAM "dUra karo dAdA pAsajI" evo ullekha che. e uparathI A stavana dAdA-pArzvanAthanuM haze ema lAge che. AThamA padano rAga bilAula" che. dAdA (jI pArzvanAthanuM stavana (pada 2) - A cAra kaDInI hindI kRti che. emAM pahelI kaDImAM "dAdA pAsajI sukhadAI" ema je kahyuM che tethI zuM dAdApArzvanAtha sUcita che? pArzvanAthanA guNotkIrtanarUpe kartAe kahyuM che ke kiMkarane zaMkara banAve ane potAnuM aizvarya Ape evA tame cho. tyAra bAda prabhunA dhyAnano mahimA varNavAyo che. prabhunI sevA surata ane cintAmaNi karatAM caDiyAtI che ema ahIM kahyuM che. aMtamAM nava nidhino ullekha che. A covIsamuM pada "naTa' rAgamAM che. zaMkhezvara pArzvanAthanuM stavana pada 30) - A cha kaDInI hindI kRti che. katae "zaMkhezvara pArzvanAthane potAnA advitIya svAmI kahyA che. jema kamaLa upara bhramara heta dharAve che tema huM tAro rasiyo chuM ema kahI prabhunA nAmano prabhAva kartAe varNavyo che. jema araNI ghasavAthI agni prakaTe che tema durjana krodharUpa agni utpanna kare che ane ene zAMta karavA tArA nAmarUpa jaLa samartha che ema kartAe kahyuM che. vizeSamAM prabhunI bhakti karanArane kazo bhaya nahi evo ahIM ullekha che. aMtima kaDI AlaMkArika hoI nIce mujaba rajU karuM chuM : mana-nayana-sudhAra-Turnara ravi mAne / tuja mUrati nirakhe so pAve sukha jasa lIla ghanI // 6 // " A trIsamA padano rAga "zrIrAga" che. sUratimaMDana pArzvanAthanuM stavana (pada 66) - A cauda kaDInI gujarAtI kRti che. e dvArA kartAe ahIMnA (suratanA) pArzvanAthane vijJapti karI che. dhanathI 1. A stavana "mArI dazA"nA nAmathI gU. sA. saM. vi. 1, pR. 100-101)mAM chapAyuM 2. A kRtinuM nAma "muktidAnanI yAcanA" rakhAyuM che. e uparyukta pustakamAM pRSTha 101 10ramAM kartAnA potAnA hAthanI nakala uparathI chapAvAyuM che. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 bhaktisAhitya jAtya (sAco hIro bhAMge nahi e vAta temaja mAgyA vinA mA paNa na pIrase e ukhANoNuM) ahIM rajU karAyela che. tArI pAse akhUTa khajAno che chatAM dAna kema deto nathI? sevAmAM kacAsa jaNAtI hoya to paNa mane tAro gaNI mAruM hita kara ema katae prabhune kahyuM che. vizeSamAM ahIM evo ullekha che ke gAya, kUvo ane bAga jema ApavAthI samRddha bane che tema jo tame guNa Apazo to tamArI kIrti vadhaze. aMtamAM kartAe muktinA sukhanI mAgaNI karI che. A chAsaThamA pada mATe rAgano ullekha nathI. A stavana je pArzvanAthane uddezIne racAyuM che te ahIMnA gopIpurAnA vakIlanA khAMcAmAM AvelA dharmanAthanA daherAsaramAMnA bhoMyarAmAMnA pArzvanAtha ke jenI vi. saM. 16 79mAM gopIdAse pratiSThA karAvI che tene aMge hoya ema lAge che. A pratimA camatkArI gaNAtI hovAthI mULanAyaka dharmanAthane badale enuM stavana racAyuM che ema keTalAka mAne che. kavi lAdhAzAe racelI caityaparipATImAM nIce mujaba ullekha che : trIje zrI dharmanAthane deharAmAMhe sUNo saMto re, sUrajamaMDaNa' pAsajI bhaMyarAmAMhe bhagavato re; covIsa biMba pASANameM sAta ratanameM dIpe re; ekaso sittera dhAtumeM nirakhatAM nayana chIpe re." upAdhyAya vinayavijayajI gaNie paNa A dharmanAthanA maMdiramAM "sUrati maMDana pArzvanAthanI pratimA hovAnuM kahyuM che. mahAvIrasvAmInuM stavana pada ra6) A sAta kaDInI hindI kRti che. emAM mahAvIrasvAmInI keTalIka jIvana-ghaTanA varNavAI che. jemake cosaTha Indra dvArA emanuM pUjana, indrANI dvArA guNagAna, janmamahotsava mATe "meru'nA zikhara upara indranuM prabhune lAvavuM, hari (saudharma Indra)no saMdeha dUra karavA prabhue meru calAvavo, deve dhAraNa karela sarpa ane vetAlarUpathI mahAvIrasvAmInuM nirbhaya rahevuM ane e deva dvArA mahAvIrasvAmInuM 'vIra' evuM nAmakaraNa, IndranA pUchavAthI vIre je kahyuM te uparathI vyAkaraNanI racanA, vArSikadAna temaja zAlavRkSa nIce kevaLajJAna. A chavvIsamA padanA be rAga darzAvAyA che: (1) kAphI husenI ane (2) kAnaDo. mahAvIrasvAmInuM stavana (pada 28) - A cAra kaDInI hindI kRtimAM 1. juo surata caitya paripATI pR. 8). Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 61 mahAvIrasvAmIe caraNanA aMgUThA vaDe meru' kaMpAvyo te veLAno prasaMga varNavAyo che. A aThThAvIsamA padano rAga kedAro darabArI" che. mahAvIrasvAmInuM stavana (pada ra9) - A cAra kaDInI hindI kRti che. AmAM eka vetAle mahAvIrasvAmIne pITha upara dhAraNa karI sAta tADa jeTaluM potAnuM zarIra UMcuM ane vikarALa banAvyuM paNa mahAvIrasvAmIne talanA trIjA bhAga jeTalo paNa kSobha na thayo, ane emaNe e vetAla upara muSTiprahara karyo eTale eNe zarIrano saMkoca karyo ane indra jevI prabhunI prazaMsA karI hatI tevA tame cho ema emaNe mahAvIrasvAmIne kahyuM. A ogaNatrIsamA padano rAga kedAro darabArI" che. viharamANa-jina-vIsI - Aje ApaNA A dezamAM - bharata kSetramAM eka jaina tIrthakara nathI jena maMtavya pramANe anya cAra "bharatakSetramAM ane pAMce "airAvata' kSetramAM paNa Aje A ja sthiti pravarte che, paraMtu "mahAvidehanI vAta judI che. kemake tyAM to A kALamAMye atyAre vIsa tIrthakaro vidyamAna che - eo vihare che - vicare che emane uddezIne keTalIka kRtio racAI che. evI gujarAtImAM racAyelI eka kRti te A prastuta "vIsI che. emAM nIce mujabanAM nAmavALA vIsa tIrthakaro paikI ekekane aMge ekeka stavana che : (1) sImadhura, (2) yugamazvara, (3) bAhu () subAhu (5) sujAta, (6) svayaMprabha, (7) RSabhAnana, (8) anantavIrya, (9) suprabha, (10) vizAla, (11) vajadhara, (12) candrAnana, (13) candrabAhu (14) bhujaMga, (15) Izvara, (16) nemi, (17) vIrasena, (18) mahAbhadra, (19) candrayazas ane (20) ajitavIrya parimANa - A kRtimAMnA stavanomAMnI kaDIonI saMkhyA nIce pramANe che : 7, 6, 5, 5, 6, 7, 7, 6, 5, 5, 6, 7, 7, 6, 5, 5, 6, 7, 7 ane 7. Ama ekaMdara 122 kaDI che. dezI - 19mA stavana sivAyanAM bAkInAM mATe dezIno ullekha che. vizeSatA - pratyeka tIrthakaranuM guNotkIrtana e A vasIno sAmAnya viSaya che. vizeSamAM vase vIsa stavanomAM tIrthakara aMge nimnalikhita cha cha bolano 1. ahIM (suratamAM) sImaMdharasvAmInuM daherAsara tALAvALAnI poLamAM che. 2. emanI pratimA mULanAyaka tarIke ahIM suratamAM) nANAvaTamAM hanumAnanI poLanA jaina daherAsaramAM che. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaktisAhitya ullekha che : (1) tIrthakaranuM nAma, (2) emanI janmabhUmi, (3-5) emanAM mAtA, pitA ane patnInAM nAma ane (6) tIrthaMkaranuM lAMchana. prathama stavanamAM moTA ane nAnA vacce bhedabhAva giruA (moTA) dAkhavatA nathI ema kahI e aMge candra, varasAda, chAyA, sUrya ane gaMgAjaLanAM udAharaNa apAyAM che. jemake candranA darzanathI jema sAgara vadhe che tema kumuda (kairava)nuM vana paNa vikase che. dvitIya stavanamAM kahyuM che ke he prabhu! tArI sAtheno snehariMga) majIThanA jevo acaLa ane abhaMga che. vizeSamAM ahIM evo ullekha che ke bhavyajanonA manarUpa tAMbAnuM vedhaka sonuM banAve tyAra bAda enuM pAchuM tAMbuM banatuM nathI. tRtIya stavanamAM evo ullekha che ke je vanamAM mora vicare tyAM sarpano bhaya na hoya, sUrya prakAze tyAM aMdhakAra na rahe ane siMha jyAM krIDA kare tyAM hAthI pharake nahi. A paikI pahelI bAbata kalyANamandira stotranA AThamA padyamAM jovAya che. caturtha stavanamAM bhaktine dUtikA ane anubhavane mitra kahyAM che. pAMcamA stavanamAM kahyuM che ke jema sUrya ane kamaLa ekabIjAthI ghaNA dUra hovA chatAM kamaLa vikase che ane cakora amRtanuM pAna karavA gaganamAM rahelA candra sAme dhare che tema prabhu dUra hovA chatAM mAruM mana he prabhu! tArI sAthe maLyuM che. chaThThA stavanamAM samyakatvane "sukhaDI' kahI che. sAtamA stavanamAM evo ullekha che tArA guNonA dhyAnarUpa nimittathI tapa, japa ane kriyA phaLe che. AThamuM stavana utkaTa prItinAM nIce mujabanAM agiyAra udAharaNo pUrAM pADe che : madhukara mAlatI | cAtaka megha | sItA rAma kumudinI candra | musAphara ghara dharmI saMvara hothI narmadA nadI) haMsa mAnasarovara | vepArI paiso kamaLA govinda | indra "nandanavana A paikI ghaNAMkharAM udAharaNo "navanidhAna nava stavano"mAMnA supArzvanAthanA stavanamAM jovAya che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 navamA stavanamAM mukha-maTake, locana-laTake, cAritra-caTake ane aTake evA prayoga dvArA zabdonI ramajhaTa jamAvAI che. A aMtaryAmaka uparanuM kartAnuM prabhutva darzAve che. dasamA stavananI nimnalikhita paMkti noMdhapAtra jaNAya che: ati ghaNuM rAhI ho ke. agni majITha sahe: ghaNa zuM haNIe ho ke deza viyoga lahe." agiyAramA stavanamAM devone svakhathI rahita kahyA che. bAramA stavanamAM kahyuM che ke he prabhu! tArI pAse kevalajJAnarUpa zubha ananta khajAno che to temAMthI aMza ApatAM tane zI khoTa javAnI che? AnA samarthanArthe ratnathI paripUrNa samudranuM, kamaLanA vananuM, AMbAnI lUMbanuM ane candranAM kiraNanuM udAharaNa apAyela che. samudra (ratnAkara)mAMthI eka ratna apAya ane parimalanA arthI bhramarane kamaLa parimala Ape to zI nyUnatA Ave ? evI rIte koyala ane AMbAnI lUMbano ane candranAM kiraNa ane amRtanA binduno ullekha karAyo che. teramA stavanamAM aMtaraMga guNagoThaDIne "nizcaya-samyakatva' kahI che. caudamA stavanamAMnI nIce mujabanI paMkti mananIya jaNAya che: "AsaMgo moTA taNo kuMjara prahavo kAna lAla re" paMdaramA stavanamAM tana, mana, jIbha ane samayanI dhanyatA zemAM che te darzAvAyuM soLamAM stavanamAM surata, suramaNi ane paMDUrano ullekha che. sattaramA stavanamAM kahyuM che ke zAhI vinA, tArA guNe karI je premanA akSara lakhAyA tene bhaktirUpa jaLavaDe jema jema dhoIe tema tema te UghaDe che. aDhAramA stavanamAM muktino lAkheNI lADI tarIke ane cAritrano enA pitA tarIke nirdeza che. ogaNIsamA stavanamAM kahyuM che ke he prabhu! tArI kaTithI siMha hAratAM e vanamAM gayo, tArA vadanathI candra hAryo ane enuM vAna hajIye vaLatuM nathI, tArA netra joI zaramAI gayelAM kamaLa jaLamAM rahe che, tArI lalita bhujAthI zeSanAga 1. zarIrano bAMdho For Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 bhaktisAhitya jItAtAM e pAtALamAM gayo che, ane tArA tejathI parAjita thayelo sUrya AkAzamAM pharyA kare che. A varNana premAnaMda kRta naLAkhyAnanuM smaraNa karAve che. vIsamA stavanamAM prabhunA guNanA samUhane gaMgAjaLa kahyo che. A stavanamAM nIce mujaba ullekha che : je saMsarga abhedA rope samApati muni mAne" nAmanirdeza - prastuta kRtimAM kartAe potAne mATe nayavijayajInA suziSya, nayavijayajInA ziSya, vAcaka jaza, aMza ane jasa ema vividha rIte ullekha karyo che. emAM "vAcaka jaza"nI bahulatA che. satulana - khimAvijayanA ziSya jinavijayajIe tema ja devacandrajIe paNa ekeka viharamANa-jina-vasI racI che. sImaMdharasvAmInuM stavana - A cha kaDInI gujarAtI kRtimAM kartAe sImaMdharasvAmIne bharatakSetramAM padhAravA - darzana devA vijJapti karI che. sAthe sAthe potAnuM mana mAne to emanI pAse saMyama levAnI vAta kartAe kahI che. 'siddha-jinanAM sahasa nAma - A 21 padyonI kRti "bhujaMga prayAta" chaMdamAM gujarAtImAM racAyelI che. enA aMtima padya uparathI meM A kRtinuM A nAma yojyuM che. emAM kartAe navijayajInA caraNasevaka tarIke potAno nirdeza karyo che. emAM jaza' jevo koI zabda nathI. to zuM eTalA ja uparathI A prastuta yazovijayajInI kRti nathI ema kema kahevAya? 1. A stavana gU. sA. saM. vi. 1, pR. 112)mAM chapAyuM che. 2. A kRti "siddha-sahastranAma varNana chaMda"nA nAme gU. sA. saM. (vi. 1, pR. 133-136)mAM vi. saM. 1992mAM chapAvAI che. vaLI e ja nAmathI A kRti "ahaMnAmasahastra samuccaya" nAmanA pustaka mR. 55-58)mAM jai. dha. pra. sa" taraphathI vi. saM. 1995mAM prakAzita karAI che ane tema karatI veLA bhASAmAM parivartana karAyuM che. vizeSamAM ahIM pR. 58mAM kahyuM che ke "kartA tarIke u. zrI yazovijayajInuM nAma ApavAmAM AvyuM che paraMtu kRti jotAM te nAma saMbhavatuM nathI. vaLI sahastra nAmanI saMjJAnuM kAraNa paNa samajAtuM nathI." 3. A nIce mujaba che: irayAM siddhajinanAM kahyAM sahastra nAma, raho zabda jhagaDo laho zuddha dhAma; guru zrInavijaya-budha-caraNa sevI, kahaI zuddha padamAMhi nija dRSTi devI. - 21" Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65. yazodohanaH khaMDa-2 A kRtino viSaya tIrthakara tarIkenuM jIvana pUrNa karI siddha thayelA mukta banelA paramAtmAnAM vividha nAmonI sUci che. e nAmo A kRtinA aMtima padya pramANe eka hajAra hovAM joIe. A kRtimAM tathAgata (zlo. 1). trayIgIta (zlo. 5), vedAMta kRta akhila Uha (zlo. 5, svayaMbhU (zlo. 20) ane zaMbhu (zlo. 20) e nAmo noMdhapAtra jaNAya che. zlo. 8mAM kumArI patinA samAgamanuM sukha na jANe e bAbatano ullekha che. vANInI parA, payaMtI, madhyama ane vaikharI ema cAra koTi gaNAvAya che te paikI chellI traNano ullekha zlo. 13mAM karAyo che. glo. 17mAM kahyuM che ke jagannAthano yogamahimA adUbhUta che. emanAM pAMce kalyANakone prasaMge jagatano aMdhakAra TaLe che. zlo. 10mAM kahyuM che ke siddhanA anaMta guNa hovAthI huM anaMta nAmo vakhANuM chuM. paramAtma-paMcaviMzatikA' - A "anuSTrabhumAM paccIsa padyomAM saMskRtamAM racAyelI kRti che. e dvArA kartAe paramAtmAnA svarUpa ane emanA guNo temaja siddha paramAtmAonA sukha upara prakAza pADyo che. enI zarUAta "paramAtmA''thI karAI che. anuvAda - uparyukta kRtino gujarAtImAM paM. lAlane anuvAda karyo che ane e chapAvAyo che. paramajyoti - paMcaviMzatikA - A paNa "anuSTrabhumAM racAyelAM paccIsa padyonI saMskRta kRti che. emAM AtmAnA zuddha svarUpanuM varNana che. A paccIsIno prAraMbha "ndra taMtu paramathI karAyo che. aindra-stuti - caturvizatikA (pR. 87, Ti.)mAM Atmajyoti svarUpa-paMcaviMzatikA' evuM A kRtinuM nAmAMtara apAyuM che. 1. A hakIkata yazovijayajI gaNie 25 kaDInA hindI mizrita gujarAtImAM racAyelA pArzvanAtha-stavanamAM paNa kahI che. 2. A hakIkata ThANa (ThA, u.)nA ullekha sAthe baMdhabesato nathI. 3. A kRti mu. ke. je. mo.mAM pratimA sthApananyAya ane paramajyoti paMcaviMzatikA sahita vIra saMvata 2446mAM prasiddha karAI che. aindrastuticaturvizatikAnA aMtamAM paNa A kRti chapAvAI che. 4. Ane ji. 2. ko. (vi. 1, pR. 237)mAM paramAtmajyoti paMcaviMzatikA kahI che. 5. A prakAzita che. juo Ti. 1. 6. A kRti ji. 2. ko. vi 1, pR. 236)mAM A nAmathI noMdhAyelI che. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 bhaktisAhitya anuvAda - A kRtino gujarAtI anuvAda thayela che. gaNadhara-guNagAna (pU. vi. saM. 1718) - A cha cha paMktinI ekeka kaDI gaNatAM agyAra kaDImAM gujarAtImAM racAyelI ane dezanA ullekha vinAnI kRti che. emAM mahAvIra svAmInA indrabhUtithI mAMDIne prabhAsa sudhInA agiyAra gaNadharonAM guNagAna gavAyAM che. ane tema karatI veLA pratyeka gaNadharane aMge nimnalikhita cha cha bAbatanI mAhitI apAI che. (1) gaNadharanuM nAma, (2-3) emanAM mAtApitAnAM nAma, (4) gaNadharanI janmabhUmi, (5) emano saMzaya ane (6) emanuM AyuSya. kartAe potAno "vAcaka jasa" tarIke moTe bhAge ullekha karyo che. prathama kaDInA aMtamAM "uvajhAya"no prayoga karyo che. gaNadharabhAsa pU. vi. saM. 1718) - A gujarAtI kRti anukrame 7, 7, 7, 6 ane 7 kaDInI pAMca DhAlamAM vibhakta che. Ama ekaMdara cotrIsa kaDI che. A DhAlomAM zramaNa bhagavAna mahAvIrasvAmInA indrabhUtithI mAMDIne sudhama sudhInA Adya pAMca gaNadharo aMge nIce mujabanI bAra bAra vigato apAI che : (1) prastuta gaNadharanuM nAma, (2-6) emanI janmabhUmi, emanAM mAtA pitA ane gotranAM temaja emanAM janmanakSatranAM nAma, (7) emano saMdeha, (8-10) emanA gRhastha-paryAya, chagha-paryAya ane kevali-paryAya, (11) emanuM samagra AyuSya ane (12) emanA ziSyanI saMkhyA. 1. A kRti "gaNadhara namaskAra"nA nAmathI gU. sA. saM. (vi. 1, pR. 516-519)mAM prasiddha karAI che, emAM prathama kaDInI bIjI, cothI ane chaThThI paMktimAM thoDA thoDA akSaro khUTe che. jyAre pAMcamI paMktimAM tamAma akSaro khUTe che. vaLI bIjI kaDInI bIjI paMktimAM paNa thoDAka akSaro khUTe che. Ama A apUrNa kRti che to enI anya hAthapothI meLavI khUTatA bhAga pUrNa karAvA ghaTe. 2. emanAM nAma nIce mujaba che: indrabhUti, agnibhUti, vAyubhUti, vyakta, sudhamAM, maMDita, mauryaputra, arkApita, acalabhrAtA, metArya ane prabhAsa. 3. kartAe "bhAsa' zabda vAparyo nathI. 4. agiyAra gaNadharonAM nAma ane AyuSya viSe samavAyamAMthI chUTIchavAI mAhitI maLe che. juo samavAya 11, 74, 78, 92 ItyAdi. posavaNAkaumAMnI therAvalI (sutta 3)mAM agiyAra gaNadharonAM nAma, gotra ane ziSyonI saMkhyAnI noMdha che. AvasmayanI nitti (gA. 596)mAM agiyAra gaNadharanA saMdehano ullekha che. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharabhAsa peja naM 66)mAM varNavela pAMce gaNadharo aMge bAra bAra vigatonuM koSTaka gRhasthI chavAstha kevali Ayujanma-| pitA | mAtA ! gotra | nakSatra payaya paryAya paryAya Sa varSa varSa | varSanuM varSa indrabhUti gobara | vasubhUti | pRthivI | gautama | jya! jIva che? . | karma che? , | jIva te ja zarIra ? vyakta kollAga dhanamitra | vAruNI |bhAradvAja ! zravaNa [, bhUto che? sudhama | , | dhammila | bhadilA| agni- | uttara | 50) che ! bhavo vaizyAyana phalgaNi sarakhA? 121 a)mAM A mujaba apAI cheH yazodohanaH khaMDa-2 pakjhosavaNAkapa (sura 127) uparanI vinayavijayajIgaNita subodhikA patra jJAna meLavyuM, rAge jagadgurunI sevA karI ane zoke kevalajJAna meLavyuM. AvI hakIkata pahelI DhAlanI chaThThI kaDImAM indrabhUtine aMge kahyuM che ke emaNe ahaMkArathI che. bIjI ane cothImAM potAne vAcaka' kahyA che. pahelI ane pAMcamI DhAlane aMte katae potAne niyavijaya susisa' kahyA pAMce gaNadharo aMgenI bAra bAra vigatonuM koSTaka nIce pramANe che. sa Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaktisAhitya "ahaGkAro'pi bodhAya, rAgo'pi gurubhaktaye / viSAva: vattAyAmata, via zrItamapramI: " pahelI DhAlamAM aThThAvIsa labdhino bAMdhabhAre ullekha che. cothI DhAlamAM kahyuM che ke mahAvIra jevA gurunA guNano prema te bAvana akSarono sAra che. bAvanAcaMdana jagatanA cittane ThAre che ane e cha mahinAnA kSara (kSaya)ne dUra kare che, paNa janmanA rogane to guru dUra kare che ethI huM gurunA samAgamane bAvanAcaMdanathI adhika gaNuM chuM. A mudrita bhAsamAM agiyAra gaNadharo paikI pahelA pAMcano ja adhikAra che to ene aMge e prazna hure che ke zuM bAkInA cha gaNadharone lagatuM lakhANa hajI sudhI maLI AvyuM nathI ke A bhAsa ATalo ja racAyo che? sAdhunA guNagAnanI sajhAyara kiMvA sAdhuvandanA (vi. saM. 1721) - prastuta kRtimAM aneka sAdhuone - munivarone vaMdana karAyuM hovAthI enuM koIke sAdhuvaMdanA nAma pADyuM hoya ema jaNAya che. kartAe A kRtinuM nAma AmAM to darzAvyuM nathI. parimANa - A gujarAtI padyAtmaka kRti ATha DhAlamAM vibhakta che. emAMnI kaDIonI saMkhyA anukrame nIce mujaba che : 10, 9, 17, 14, 17, 9, 18 ane 5. Ama ekaMdara so kaDI che. aMtamAM eka kaDIno "kalaza" che. dezI - ATha DhAla paikI phakta cothI ane chaThThI mATe dezIno ullekha che. viSaya - pahelI DhAlamAM nimnalikhita munIzvarone vaMdana karAyuM che : RSabhadevAdi tIrthakaro, puMDarIka vagere gaNadharo, bharata tema ja Adityayazas vagere ATha mahAnubhAvo ke jeo darpaNamAM mukha jotAM kevalI banyA. bAhubali, sagara, sanakumAra vagere cakravartI, sudarzana zeTha, balarAma, mallinAtha dvArA pratibodhita nRpatio temaja skandaka muninA ziSyo. bIjI DhAlamAM devakInA sAta putrone, trIjI DhAlamAM AThamA aMgamAM nirdezelA munivarone tathA zreNikanI tevIsa patnIone, cothI DhAlamAM navamA aMgamAM ullekhAyelA zreNikanA putrone ane pistALIsa pratyeka buddhone, pAMcamI DhAlamAM 1. AThamI DhAlanI trIjI kaDImAM sakjhAyA' evo prayoga che. 2. A nAma meM yojyuM che. e mATe meM AThamI DhAlanI trIjI kaDIno upayoga karyo che. 3. 13 + 10. 4. kAlIe "ratnAvalI nAmanI tapazcaryA ane bIjI traNe anya traNa tapazcaryA karyAno ane bAkInI chae eka eka pratimA vahana karyAno ahIM ullekha che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 69 damadaMta, kUlavAlUka, pradeza rAjA temaja uttarajhayaNa ane bhagavaImAM nirdiSTa munivarone, chaThThI DhAlamAM sUyagaDamAM nirdezAyelA ArdrakumArAdikane aNikAsutane tathA daDhaprahArIne, sAtamI DhAlamAM indrabhUti vagere agiyAra gaNadharone, jaMbUkumArathI mAMDIne devaddhi kSamAzramaNane ane AThamI DhAlamAM du:prahane temaja bAhmI vagere zramaNIone namaskAra karAyo che. racanAvarSa ane racanAsthaLa - prastuta kati vi. saM. 1721mAM khaMbhAtamAM racAyAno AThamI DhAlamAM ullekha che. sAthe sAthe A DhAlamAM kartAe potAnI guruparaMparAno nirdeza karyo che. sAkSIrUpa graMtho - A kRtimAM nimnalikhita Agamono ullekha che : aMtagaDa (1, 10) AThamuM aMga (3, 1.), uttarAdhyayana (pa, 9), chaThuM aMga (4, 14.), jaMbupanI (1, 3.) navamuM aMga (4, 1.), bhagavAI (1, 6, 5, 17.), rAyapraNI (5, 2.) ane siddhidaMDikA (1, 4.). tapagacchapatinI sajhAya pU. vi. saM. 1718) - A cha kaDInI gujarAtI kRti che. enI dezI tarIke "niMdaraDI veraNa huIno ullekha che. A kRtimAM "tapagacchanA AcArya vijayadharmanA guNagAna gavAyAM che. emane kAma nRpati jevA rUpavALA, karuNAsAgara, sudhA samAna dezanA denArA ane niSkAraNa jagabaMdhu kalyA che. evA gura sAthenI thoDI paNa goSThI sArI ema kahetI veLA thoDuM caMdana ane bIjA lAkaDAno bhAro e udAharaNa apAyuM che. aMtamAM kartAe potAno ullekha "kavi vAcaka jasa' tarIke karyo che. prazna - ahIM e prazna UThe che ke vijayadharmasUri te koNa che ? zuM vijayadeva ke vijayaprabhane badale vijayadharma nAma lakhAI gayuM che ? vijayaprabhasUrisvAdhyAya nAmanI saMskRta kRti yazovijaye racI che. e dArzanika hoI eno AgaLa upara meM vicAra karyo che. gautama-prabhAti-stavana pada 23) - A cAra kaDInI 'gautama IndrabhUtinA guNagAnarUpa hindI kRti che. emAM kahyuM che ke emanuM nAma japavAthI nava nidhi prApta thAya. vizeSamAM ahIM kahyuM che ke gharane AMgaNe surataru phaLyo hoya to pachI vanamAM zA mATe bhamavuM? vaLI gharamAM jo suMdara gAyanuM ghI khAvA maLatuM hoya to telathI koNa jame? e rIte vicAratAM gautamasvAmInI sevA maLe to bIjAnI zI jarUra ? A 23muM pada "velAvala rAgamAM che. aSTapadI - A hindI kRti banne kaDInAM ATha padamAM vibhakta che. e dvArA Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaktisAhitya yazovijayagaNie adhyAtamarasika AnaMdaghananI stuti karI che ema manAya che. pahelA padamAM samatine AnaMdaghananI sakhI kahI che. e munivara rati ane aratinA saMgathI varjita che ema cothA padamAM kahyuM che. ahIM e paNa vAta kahI che ke koIka A munivaranAM chidra jue che. AnaMdaghanane maLavAthI pote AnaMdaghana jevA banyA ema AThamA padamAM kahyuM che ane e mATe emaNe loDhAne pArasamaNi)no sparza thatAM e suvarNa bane che e udAharaNa ApyuM che. rAga ane tAla - prastuta aSTapadI geya che. enAM bIjA ane sAtamA pada sivAyanAM padonA rAganAM nAma nIce pramANe che: kAnaDo, nAyakI, nAyaka, nAyakI, kAnaDo ane kAnaDo che. trIjA, cothA ane chaThThA e traNa padanA tAla tarIke enAM nAma anukrame caMpaka, caMpaka ane rUpaka apAyAM che. prastuta kRtinI racanA jayadevakRta aSTapadIne AbhArI haze. vimalAcaLanuM stavana - A pAMca kaDInuM prabhAta athavA "kAphI' rAgamAM gujarAtImAM racAyeluM stavana vimalagirinuM mAhAsya varNave che. mokSavRkSanuM phaLa levA mATe e giri jANe dharmano hAtha hoya ema pahelI kaDImAM uakSA karAI che. bIjI kaDI paNa uakSA alaMkArathI vibhUSita che. emAM kahyuM che ke e giri uparanI jinagRhanI ujvaLa ane unnata maMDaLI evI zobhe che ke jANe ene himAlaya mAnI AkAzagaMgA ahIM AvI che. trIjI kaDImAM evo ullekha che ke sImadharasvAmIe A tIrtha advitIya che ema harine kahyuM che. aMtamAM A girine vaMdana karanArano janma saphaLa thAya evo ullekha che. hindI ane gujarAtI gIto jina-gIta - A pAMca kaDInI hindI kRti che. ene mATe "velAula rAgano ullekha che. ahIM kahyuM che ke he prabhu! tArA guNano rasa mArA guNane suvarNa banAve. e sAruM suvarNa thayA pachI tAMbuM kema thAya? nema-rAjulanAM cha gIta - A paikI pahelAM cAra gIta te anukrame nimnalikhita kramAMkavALAM pada che - 40, 33, 26 ane 15. 1. A kRti "zrI vimalAcala jina-stavana"nA nAmathI gU. sA. saM. vi. 1,pR. 112-113)mAM chapAI che. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 71 chellAM be gItarUpa pada pahelI vAra gu.sA.saM. (bhA. 1)mAM anukrame pR. 140 141mAM ane pR. 144-145mAM chapAvAyAM che. pahelAM cAra gIta hindImAM che ane bAkInAM be gujarAtImAM che. "horI rAgamAMnA pahelA gItamAM nava kaDI che. emAM vAsudeva kRSNanI patnIo emanA diyara neminAthane lagna karavA manAve che e vAta che. A mATe e strIo emanI sAthe hoLI nirbhayapaNe ane amuka aMze lAjazarama mUkIne khele che. keTalIka strIo tAla, kaMsAla, mRdaMga ane caMga vagADe che, keTalIka gulAlathI AMkho bharI de che, keTalIka bharIbharIne picakArI chAMTe che, keTalIka gIta gAya che, keTalIka nAce. che, keTalIka stana ane bhujAnuM mULa dekhADe che. koIka gaLe hAtha lagAve che ane paraNavA mATe neminAthane vinave che, paNa eo to mauna seve che. A gItamAMnI trIjI ane pAMcamI kaDI uakSA alaMkArathI vibhUSita che. bIjA gItamAM ATha paMktinI eka ja kaDI che. enA rAga tarIke "gurjarI, pUrvIno nirdeza che. ahIM kahyuM che ke jANe kAmadevanI senA na hoya tema strIo emanA diyara neminAthane gherI vaLe che, gaLAmAM motInI mALA vaDe zobhatI koI rUpALI bAlA nRtya kare che, koI diyeranA guNa gAya che, koI strIe dakhiNa phAlI paherI che, koI vAMke jue che ane koI lAja mUkI varte che, to paNa neminAtha mauna ja seve che. trIjA gItamAM aMtaryAmakathI alaMkRta caccAra paMktinI be kaDI che. eno rAga bhUpakalyANache. emAM rAjula sakhIne kahe che ke zivAdevInA naMdana neminAthane manAvo, kemake emanA vinA mane kazuM cena paDatuM nathI. cothA gItamAM traNa kaDI che. eno rAga nAyakI kAnaDo che. emAM rAjImatIne enI sakhI kahe che ke Ama gAMDA jevI tuM zuM kare che? virahAgnine bujhAvavA nayana-jaLa siMca ane giranAra' cAla to tArA pati batAvuM. kartAe aMtamAM kahyuM che ke neminAtha ane rAjImatI haLImaLIne mukti-mahelamAM khele che. sanmulana - A jAtano bhAva vinayavijayajI gaNie racelA padamAM jovAya pAMcamuM gIta traNa kaDInuM che e mATe koI rAgano ullekha nathI emAM rAjulA potAnI sakhIne kahe che ke mArA nAthane tuM mArI e vinati kaheje ke yauvanavatI 1. prastuta paMkti gU. sA. saM. vi. 1, pR 140)mAM apAI che. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaktisAhitya yuvatIne je choDI te khaMtane khAra dIdho, je cauda jANe te cArane na bhUle, karmano doSa anyane na devo. e maMtra-taMtrane sAdhya nathI. chaThThA gItamAM cAra paMktinI ekavIsa kaDI che. A gIta mATe koI rAgano ullekha nathI. A gItamAM rAjulanI virahadanA kAvyarasikone AnaMda arpe tevI rIte varNavAI che. emAM rAjula neminAtha pAse javA utsuka che ema kahyuM che. rAjulA kahe che ke mane eka to yauvana ane bIjo madana saMtApe che, vaLI trIjo viraha kALajuM kApe che ane cotho duHkhadAyI koyala che ke je pika piu pokAre che. je bhogIne sakhanAM sAdhana che te virahIne duHkha de che ema kahI zayyA, moTo mahela ane Rddhino ullekha karAyo che. rAjula kahe che ke priyatamanA virahane laIne bhUkha ane UMgha baMne nAThAM che. koyala kayA pApe kALI thaI ane candramAM lAMchana kema che te viSe kavie manorama kalpanA karI che. uakSAnAM vividha udAharaNo A gItanI guNavattAmAM vRddhi kare che. aMtamAM kavi kahe che ke rAjula vividha vilApa karatI giranAra gaI ane enA pati neminAthane maLI ane have e baMne jaNa zivamaMdiramAM rame che. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 caritro ane dharmakathA " che ArSabhIya-carita - A saMskRta padyAtmaka kRti saMpUrNa racAI hoya topaNa hajI sudhI to pUrepUrI maLI AvI nathI. A kRtimAM RSabhadevanuM caritra vistArathI ane mahAkAvyanA lakSaNane caritArtha kare tevuM yojAyuM che. Aje maLI AvelA aMzamAM prathamanA traNa sarga saMpUrNa ane cothA sargano amuka bhAga che. Ama je A hAthapothImAM cAra sarga che temAM padyanI saMkhyA ItyAdi nIce mujaba che : sarga padyasaMkhyA patra 1 1351 a - 6 A 2 136 6 a - 10 A 3 121 10 A - 14 A 4 66 14 A - 18 a prathama sargamAM RSabhadevane dharmavidhinA pravartaka kahyA che. prathama sargamAM bharatane kaLA zikhavavAnuM ane putromAM rAjya vaheMcI ApavAnuM kArya karI RSabhadeve dIkSA lIdhI e vRttAnta che. dvitIya sargamAM bharatanA 98 bhAIoe dIkSA lIdhAnI vAta che. tRtIya sargamAM bharatane sidhu dezamAMthI nava nidhi prApta thayAnI hakIkata apAI che ane cakra AyudhazALAmAM nahIM pesatuM hovAthI bAhubali sAthe yuddha karavAnI bharatane enA maMtrIe salAha ApyAnuM kathana che. cothA sargamAM bhAratano suvega nAmano dUta apazukana thavA chatAM bAhubalinI rAjadhAnI takSazilAmAM jAya che. e takSazilA'nuM - tyAMnI lekhazALA nizALa) vagerenuM hRdayaMgama varNana che. e dUtane loko pUche che ke tuM koNa che ? e kahe che : huM bharatano dUta chuM. bharata te koNa ema loko pUche che ane dUta javAba Ape che. 1. AnI sattara patranI eka hAthapothI maLe che. e kartAe jAte lakhyAnuM nyA. va. mR.nA. Amukha pR. 8)mAM ullekha che. zarUAtanAM patra 5 a sudhInAM temaja tyAra pachInAM patromAM ekasarakhA akSara nathI ethI mane A bAbata zaMkA rahe che. prAraMbhamAM " nama: | zrI ninAya nama: " evo ullekha che. A hAthapothI ekaMdara zuddha hoI haDatAla dvArA azuddhi vagere dUra karAI hoI e saMpAdana mATe pUratI che. emAM patra 16 A ane 17 A korA che. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 caritro ane dharmakathA A apUrNa aMza jotAM ema lAge che ke A mahAkAvyamAM jo e saMpUrNa racAyuM hoya to ATheka sarga haze ane ekaMdara hajAreka paDyo haze. prathama sarganAM Adya ane aMtima padya anukrame nIce pramANe che : "masthitaiH mattAto paNa, pupoSa vizve vRSabhAsanocitaH / tamaHpramAthI puruSottamaH zuci thi : pati sa nAginandana: ll" "adhikakamalollAsaM kurvan nirastatamobharaH prasRmaradRzAM mArgAmArgapradarzanatatparam / akalitatapastejorAzirdineza ivodito, avanavinakkItAM mene tata: zrIyaza:zriyam l/9rUpha'' "cothA sarganuM 66muM padya nIce mujaba che : "yA'parokSapadasambhavavRtti vyApyatAvidalitabhramamalA / brahmavat sakalasAracaritrA zuddhabuddhibhirabhUt spRhaNIyA // 66 // 'zrIpAla rAjAno rAsa (uttarArdha) - (la. vi. saM. 1738) siddhacakrano prabhAva varNavanArI A gujarAtI padyAtmaka kRtinI zarUAta mahopAdhyAya vinayavijayajI gaNie suratanI pAse AvelA rAMderamAM vi. saM. 1738mAM karI hatI, paraMtu teo 1. prathama sarganA aMtanI puSmikAmAM A zabda vaparAyo che. A rahI prastuta paMkti : "vArSIya varite mALei prathama: sa:' 2. A dvArA kartAe potAnA nAmanuM sUcana karyuM che. 3. AnuM prAraMbhika padya to anuSTrapamAM che. e nIce mujaba che : aindrastomanatAyogra - pratyUhavyUhanAzine / namaH zrIpArzvanAthAya, zrIzarkhezvaramaulaye // 1 // 4. A rAsa khImajI bhImasiMha mANake I.sa. 1894mAM devanAgarI lipimAM gujarAtI samajUtI sahita chapAvyo che. A rAsa ghaNe sthalethI prasiddha thayelo che. varSamAM AMbelanI baMne oLInA divasomAM mArAM svargastha pitA ane mAtA A rAsa amArA gharamAM vAcatAM hatAM ane bALapaNathI mane e sAMbhaLavAno ane AgaLa jatAM mAtApitA sAthe vAMcavAno suyoga maLyo hato. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 75 A rAsa pUro karI zakyA nahi. emanA vizvAsapAtra yazovijayajI gaNie - prastuta caritranAyake A rAsa pUrNa karyo. e pUrNAhuti vi. saM. 1738 pachI TUMka samayamAM - moDAmAM moDA vi. saM. 174panA prAraMbhamAM karAI haze. A rAsa zrIpAla rAjAnuM savistara jIvana-caritra pUruM pADe che. emAM 1251 gAthA che. temAMnI chellI 501 gAthA yazovijayajIe racI che. vinayavijayajIe pahelA khaMDamAM 11 DhAla ane bIjAmAM 4 racI. tyAra bAda trIjAmAM pAMcamI DhAlano thoDoka bhAga racAtAM e kArya aTakyuM ane e DhAla yazovijayajIe pUrNa karI ke pachI AkhI ja racI hoya ema e DhAlanI aMtima (31mI) kaDImAMnA "te vinaya sujasa ghaNo" dvArA vaparAyela "sujasa' uparathI jANI zakAya che. trIjA khaMDamAM ekaMdara ATha DhAla che. emAMnI chellI traNa ane pAMcamI DhAla (thoDI ke pUrepUrI) yazovijayajIe racI che. cothA khaMDamAM cauda DhAla che. e paNa emanI racanA che. e dvArA emaNe zrIpAla narezvaranA jIvanane lagatI nimnalikhita ghaTanAo varNavI che ane tema karIne vinayavijayajIgaNinA kAryane pUrNa karyuM che eTaluM ja nahi paNa ene dIpAvyuM che ane potAnI uttama kAvyakaLAno paricaya pUro pADyo che? vINAvAdana dvArA guNasuMdarI sAthe lagna, vAmanarUpe svayaMvaramAM kailokyasuMdarI urphe tilakasuMdarI sAthenuM pANigrahaNa (DhA. 6), zRMgArasuMdarI ane enI pAMca sakhInI samasyA pUtaLAnA mukhe pUrNa karAvI zrIpAle zRMgArasuMdarI ane enI pAMca sakhI sAthe karelAM lagna, (DhA. 7) rAdhAvedha sAdhI jayasuMdarI sAthe lagna, sarpadaMzathI mUchita tilakasuMdarIne sArI karI tenI sAthe lagna ('DhA. 8), mayaNAnA pitAne kaheNa, ajitasenano parAjaya, emanI dIkSA, zrIpAle emanI (dArzanika tattvathI maMDita) karelI stuti (DhA. 5), avadhijJAnI ajitasenanI dezanA (manuSyabhava vagerenI durlabhatA, dazavidha dharma, cAra anuSThAna temaja viSa-kriyA vagere pAMca jAtanI kriyA). zrIpAlano pUrvabhava, udyApana (Dha. 10), arihaMtAdi nava padonuM nirUpaNa (DhA. 11), ane zrIpAlAdino svargavAsa. 1. 'traTa traTa tuTe tAMta gamA jAye khasI ho lAla" thI zarU thatI vIsamI kaDI racAtAM rAsanuM kArya baMdha paDyuM ema anumanAya che. 2. A zrIpAla rAjAnI pAMcamI patnI che. e pahelAnI cAra patnInAM nAma mayaNA bhadanA) suMdarI, madanasenA, madanamaMjUSA ane madanamaMjarI che. 3. AnA varNanAdi mATe juo mAro lekha nAme "rAdhAvedha". A lekha ahIMnAM suratanA) prabhAkara" (dIpotsavI aMka vi. saM. 2005)mAM chapAyo che. 4. ahIM 21mI kaDImAM ATha dRSTi viSe bAMdhebhAre ullekha che. 5. ahIMthI cothA khaMDano prAraMbha thAya che. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 caritro ane dharmakathA cothA khaMDanI pahelI DhAlanI sAtamI kaDImAM amRtakriyAnAM lakSaNa darzAvAyAM che. trIjA khaMDanI chaThThI DhAlanI nimnalikhita 21mI kaDI eka saMskRta subhASitanuM smaraNa karAve che: che madhura yathocita zelaDI, dadhi, madhu sAkara ne drAkha re; paNa jehanuM mana jihAM vedhiyuM, te madhura na bIjA lAkha re, jU. 21" uparyukta subhASita nIce pramANe che : "dadhi madhuraM madhu madhuraM drAkSA madhurA sudhA'pi madhuraiva / tasya tadeva hi madhuraM yasya mano yatra saMlagnam // " - subhASita ratnabhAMDAgAra pR. 177, zlo. 76 6 bAramI DhAlamAM jANe mahAvIra svAmI zreNikane uddezIne nizcayanayapUrvakanI dezanA de che ane arihaMtAdi nava padanuM e rIte nirUpaNa karI navapadano mahimA varNave che. teramI DhAlamAM kavi anubhavajJAnanI mahattA darzAve che. AnA pachI kalasarUpa caudamI DhAla che. emAM yazovijayajI gaNie hIravijayasUri vagerenuM guNotkIrtana karyuM che. vizeSamAM emaNe vinayavijayajI gaNi sAtaso gAthA racI svarge sidhAvyA ane A rAsano prAraMbha emaNe vinayavijayajI gaNie kyAM ane kyAre karyo e bAbato rajU karI che. yazovijayajInI racanAnI vizeSatA e che ke emAM emaNe vinayavijayajI gaNinI jema ekalo kAvyarasa pIrasyo nathI, paNa keTalIka dArzanika mAhitI paNa emaNe pUrI pADI che. je kaDIo racya badala vi. saM. 1718mAM yazovijayajIne mAphIpatra lakhI ApavuM paDyAnuM keTalAka kahe che temAMnI eka kaDI te nIce mujabanI cothA khaMDanI teramI DhAlanI navamI kaDI che: jima jima bahuzruta bahujana sammata, bahula ziSyano zeTho; tima tima jinazAsanano vayarI, jo navi anubhava neTho re. mu. " A sammaIpayaraNanA trIjA kAMDanI 66mI gAthAnA anuvAdarUpa che. 1. A DhAlanI caudamI (aMtima) kaDInA aMtamAM nIce mujaba ullekha che. vANI vAcaka jaza taNI koI naryo na adhUrI" 2. "naha na vastumo samo , sisampo ya | aviNicchio ya samae, taha taha siddhantapaDiNIo // 66 // " Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 yazovijayajI gaNie "bRhad gacchanA ratnazekharasUrie visaM. 1428mAM racelA sirivAlakahAno ochevatte aMze upayoga karyo hoya ema lAge che, gA. 1218thI 1298no sArAMza cothA khaMDanI agiyAramI DhAla tarIke ane gA. 1327-1335no sArAMza A khaMDanI bAramI DhAlanI pahelI dasa kaDIrUpe jovAya cothA khaMDanI agiyAramI DhAlamAM tIrthakaranuM svarUpa varNavatAM nIce mujaba ullekha karAyo cheH jehane hoya kalyANaka divase, narake paNa ajaALuM; sakala adhika guNa atizayadhArI, te jina namI agha caLuM re. bha.si. 2" ahIM kalyANakothI pAMce abhipreta hoya ema jaNAya che. jo tema ja hoya to ThANa (ThA. 3, u. 1, se. 134)mAMnA nimnalikhita ullekha sAthe e saMgata thaI zake nahi "tihiM ThANehiM logandhayAre siyA taM. arihaMtehiM vocchijjamANehiM... tihiM ThANehiM logojjote siyA taM. arahaMtehiM jAyamANehiM, arahaMtesu pavvayamANesu arahatANaM NANuppAyamahimAsu" samajUtI - prastuta rAsanI gujarAtI samajUtI koIke ApI che. bhAvArtha - uparyukta rAsanI DhAla 11 ane 12no gujarAtImAM bhAvArtha koIka taiyAra karyo che. kaDakhAnI dezI - cothA khaMDanI cothI DhAla kaDakhAnI dezImAM che, tema keTalAkanA mate vijayaprabhasUri-svAdhyAya paNa A ja dezamAM che. navapadapUjA - A saMkalanAtmaka kRtimAM arihaMtAdi nava padane aMge ekeka pUjA che. pahelI pUjAno prAraMbha pUnnasatrALathI zarU thatA eka ja. ma. mAM racAyelA padyathI thAya che. tyAra bAda moDanattathI zarU tathA eka padyano Adya bhAga saMskRtamAM 1. A bhAvArtha zrImad yazovijayajI upAdhyAyakRta navapadajI pUjAnAmanA pustakamAM kaTake kaTake apAyo che. A pustaka "jai. A. sa. taraphathI vi. saM. 1981mAM prasiddha karAyuM 2. A kRti "upAdhyAyajI yazovijayAdi viracita zrInavapadanI pUjA artha sahita tathA. navapadanI oLInI vidhi nA nAmathI je pustaka "je. dha. pra. sa." taraphathI vi. saM. 1990 prathama AvRtti) chapAI che temAM che. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 caritro ane dharmakathA. hoya evo bhAsa utpanna kare che. tyArabAda cAra padyo gujarAtImAM che ane e jJAnavimalasUrinI racanA che. enA pachI devacandrakata be gujarAtI padyo che. enA pachI "zrIpAlarAjAno rAsa"nA cothA khaMDanI agiyAramI DhAlanI pahelI pAMca kaDI che. AgaLa jatAM siddhathI mAMDIne cAritra sudhInI pUjAmAM A ja DhAlanI pAMca pAMca kaDI ane tapanI pUjAmAM cha kaDI uddhata karAI che. e rIte samagra agiyAramI DhAla gUMthI levAI che. agiyAramI DhAlanI pahelI pAMca kaDI pachI e ja rAsanA cothA khaMDanI bAramI DhAlanI be kaDI apAI che. jyAre siddhathI mAMDIne cAritra sudhInI pUjAmAM e rIte ekeka kaDI ane tapanI pUjAmAM pAMca kaDI uddhata karAI che. Ama A bAramI DhAla paNa saMpUrNa gUMthI levAI che. A navapadanI prajAmAM uparyukta rAsanI be DhAla che. e uparAMta upara sucavAyA mujaba jJAnavimaLasUri ane devacandranI racanAo che. vizeSamAM navamI pUjAnA aMtamAM cAra padyo anukrame ja. ma, saMskRta, gujarAtI ane gujarAtImAM che. e koI eka ja kartAnA hoya topaNa A samagra pUjA cAreka kartAnI kRtionI saMkalanA rUpa che. e saMkalanA koNe kyAre karI te jANavuM bAkI rahe che.' - tuMbaDAnI sajhAya - A dasa kaDInI gujarAtI kRti che. emAM draupadInA pUrvabhavonuM varNana che. draupadInA jIve brAhmaNI tarIkenA avatAramAM koI eka bhavamAM abajo varSa upara eka sAdhu (nAme dharmarucine kaDavA tuMbaDAnuM zAka vahorAvyuM bhikSA tarIke ApyuM. gurune e AhAra batAvAtAM temaNe e sAdhune AhAra vAparavAnI nA pADI ane ene paraThavavA arthAt yogya bhUmimAM dATavA mATe kahyuM. e sAMbhaLI vanamAM jaI e zAkanuM eka ja bindu emaNe jamIna para mUkyuM to aneka jIvono saMhAra thato joyo. jIvo upara dayA AvatAM eka mAsanA upavAsI e sAdhue e zAka khAI lIdhuM ane eo kALadharma pAmI sarvArthasiddhamAM utpanna thayA. A tarapha pelI brAhmaNI saMsAramAM rakhaDI - sAte narakomAM bhamI ane AgaLa jatAM dIkSA laI eNe nidAna karyuM - niyANuM bAMdhyuM ane te mujaba pachInA bhAvamAM draupadI tarIke pAMca pAMDavone paraNI. e kALAMtare mokSe jaze. ahIM kartAe potAnuM jaza" evuM nAma rajU karyuM che. saMtulana - draupadIno A vRttAnta nAyAdhammakahAnA prathama suyakabaMdha (zruta 1. A saMbaMdhamAM juo mAro lekha nAme navapadapUjAnuM kartutva" 2. kartAe A zabda vAparyo nathI. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 skaMdha)nA soLamA ajhayaNa (adhyayana)mAM vistArathI lagabhaga zarUAtamAM Apyo che. Ama A sajhAyano AdhAra jaina Agama - chaThuM aMga che. "jabUsvAmIno rAsa vi. saM. 1739) - A rAsano prAraMbha yazovijayajI gaNie sAta "dUAthI karyo che. tyArabAda emaNe 37 DhAlarUpe potAnuM vaktavya rajU karyuM che. teramI, bAvIsamI ane ogaNatrIsamI DhAla pachI babbe vAra dUhA che. sAtamI, pAMtrIsamI, chatrIsamI ane sADatrIsamI DhAla pachI dUhA nathI, pAMcamI DhAla ane enA dUhA pachI prathama adhikAra, teramI DhAlanA pahelA dUhA pachI dvitIya adhikAra, bAvIsamI DhAlanA pahelA dUhA pachI tRtIya adhikAra, 29mI DhAlanA pahelA duhA pachI caturtha sarga ane sADatrIsamI DhAlanA aMtamAM pAMcamo sarga ema ullekha jovAya che. Ama je pAMca vibhAga puSpikA dvArA darzAvAyA che. temAMnI pahelA, bIjA ane pAMcamAnI puSyikAmAM "prAkRta prabaMdha" evo ullekha che. rAsanI zarUAta zAradAdevInI stuti dvArA ane potAnA guru vibudha nayavijayajInA nAmollekhapUrvaka yazovijayajI gaNie karI che. emaNe pahelA ja dUhAmAM kahyuM che ke gaMgAkinAre jApa japatAM zAradAdevI mArA upara tuSTa thaI. bIjA dUhAmAM ema kahyuM che ke zAradAdevIe tuSTa thatAM mane tarka ane kAvyanuM te samaye varadAna ApyuM. prAraMbhamAM jaMbUsvAmInA 'cAra bhava nIce mujaba varNavAyA che : bIjI DhAlamAM rASTrakUTanI patnI revatInA be putra nAme bhavadeva ane bhavadattano adhikAra che. bhavadeva nAgilAne paraNe che. pachI e nAgilAne kuLAcAra pramANe maMDita kare che - zaNagAre che. zarIre caMdana lagADavuM, kezapAza bAMdhavo, kesaranuM tilaka karavuM, kapola upara kastUrInI patralatA karavI ane urojanuM maMDana karavuM e kArya e kare che. evAmAM emanA bhAI bhavadatta Ave che. emanuM vacana sAruM karavA bhavadeva dIkSA le che. bhavadattano svargavAsa thatAM bhavadeva ardhamaMDita nAgilAne maLavA upaDe che. ane saMsAra mAMDavAnI vAta kare che, paNa nAgilA emane pratibodha pamADI munipaNAmAM sthira kare che ane pote paNa dikSA le che. pachI bhavadeva AyuSya pUrNa thatAM saudharmamAM sAmAnika deva bane che. tyAMthI avI pavAratha rAjAnI rANI vanalatAne 1. A rAsa gU. sA. saM. nA dvitIya vibhAganA lagabhaga aMtamAM mR. 1-83mAM chapAyo che. 2. bhavadeva, saudharmamAM sAmAnika deva, zivakumAra ane brahmalokamAM vidyummAlI nAmano sAmAnika deva. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritro ane dharmakathA peTe putra tarIke avatare che. enuM nAma zivakumAra rakhAya che. enA bhAI bhavadatta svargamAMthI avI manuSya tarIke avatarI sAgaradatta nAme sAdhu bane che teo potAnA eka veLAnA bhAI zivakumArane vairAgyavAsita kare che. zivakumAra dIkSA mATe anujJA ApavA mAtApitAne vinave che, paNa e na maLatAM bhAvayati tarIke jIvana vyatIta kare che. aMtamAM eo AyuSya pUrNa karI brahmalokamAM sAmAnika deva tarIke janme che. tyAM enuM nAma vidyumbhAlI rakhAya che. ene cAra patnI hoya che. e pAMce jaNa manuSya tarIke janme che. vidyummAlI te jaMbUsvAmI tarIke oLakhAya che. enAM lagna e pUrvabhavanI cAra patnI temaja bIjI cAra kanyA sAthe thAya che. e pahelAM nakkI karyA mujaba lagna thatAM tarata ja dIkSA levA taiyAra thAya che evAmAM avasvApinI ane tAloddhATanI vidyA vaDe vibhUSita prabhava nAmano cora tyAM Ave che. enI vidyA nAme "avasvApinI'nI jaMbUsvAmI upara asara thatI nathI. ethI e prabhAvita thaI emanI sAthe vAtacItamAM Utare che. prabhavacorane jaMbusvAmI madhubindunuM dRSTAMta kahI eno upanaya samajAve che. pachI kuberadattanA kathAnaka dvArA aDhAra nAtaronuM nirUpaNa kare che. prabhavazora kahe che ke putra hoya to pitAne tAre. e sAMbhaLI jaMbUsvAmI mahezvaradattanI kathA kahe che. tyAra bAda jaMbUsvAmInI eka patnI nAme samudrazrI baka nAmanA kheDUtanI kathA kahe che. enA pratyuttararUpe jaMbUsvAmI kAgaDAnI kathA kahe che. pachI padmazrI vAnara-vAnarInI kathA kahe che. enA javAbamAM jabUsvAmI aMgArakArakanI kathA kahe che. tyArabAda padmasenA nUpuramaMDitA dumilAnI kathA kahe che. enA uttararUpe jaMbUsvAmI vidhumbhAlInuM vRttAMta varNave che. tyArabAda vArApharatI bUsvAmInI bAkInI pAMca patnIo paikI ekeka kathA ane jaMbUsvAmI enA pratyuttararUpe ekeka kathA kahe che. e dasa kathAo nIce mujaba che : zaMkhadhamakanI kathA, vAnaranI, sthavirAnI, ghoDAnI, grAmakUTasutanI, sollAkanI, mA-sAhasanI, traNa mitranI, nAgazrInI ane lalitAMgakumAranI. jaMbUsvAmIno dIkSA levA mATeno daDha niyama jANIne enI AThe patnIo dIkSA levA taiyAra thAya che. jaMbUsvAmInAM mAtApitA ane sAsarA paNa dIkSArthI bane che. prabhavacora paNa pratibodha pAme che. savAra paDatAM jaMbUsvAmI vagere dIkSA 1. enAM nAma anukrame kanakasenA, nabhasenA, kanakazrI, kamalavatI ane jayasiri (jayazrI) 2. A pakSIno paricaya meM "mA-sAhasa pakSI nAmanA lekhamAM Apyo che. A lekha "bhAratI" (vArSika, vi. saM. 2005mAM chapAyo che. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa-2 mATe sudharmasvAmI pAse jAya che ane dIkSA le che. evAmAM prabhavacora potAnAM mAtApitAnI dIkSA mATe anujJA meLavI AvI pahoMce che ane eo paNa dIkSA le che. sudharmasvAmI so varSanuM AyuSya pUrNa karI mokSe saMcaryAM eTale jaMbUsvAmI paTTadhara banyA. eo vI2 saMvata 64mAM prabhavasvAmIne paTTadhara banAvI mokSe gayA. 37mI DhAlanA aMtamAM kartAe potAnI guruparaMparAno temaja A rAsane aMgenA racanAsthalano ane racanAvarSano nirdeza karyo che. chaThThI DhAlamAM keTalAMka vRkSa ane puSpano ullekha che. AThamI DhAlamAM jaMbUsvAmInA lagnane aMge racAyelA maMDapanuM ane emanA lagnanuM varNana che. 18mI DhAlamAM nUpurapaMDitAnI jalakrIDA, 26mI DhAlamAM ghoDAnAM lakSaNa ane 31mI DhAlamAM lilatAMganA dehAdinuM varNana che. mAravADI bhASAnI chAMTavALI 32mI DhAlamAM jaMbUsvAmI ane enI ATha patnIone aMge kartAe vividha sarakhAmaNI karI che. e huM nIce mujaba darzAvuM chuM : jaMbusvAmI siddha mahAdeva AkAza suvAsa caMdra taruvara vana dIpaka yogI adhikArI AMbo paMkaja sUrya rasa dharaNIdhara emanI patnI siddhi ATha mUrti dizA caMdananuM kASTha cAMdaNI vela ketakI jyoti bhUti dotI () maMjarI bAga padminI kSetra puNya bhAgya sAgara vaDa megha suvarNa naMga caMpaka 81 prAsAda mahela dIpa saMyama rUpI rAga dharA vADa vAsanA rekhA nadI. bIja vIjaLI varNikA (?) mudrA (vIMTI) pAMkhaDI johAra ? vedikA dhajA jagatI dhAraNA rUpa Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritro ane dharmakathA 35mI DhAlamAM jabUsvAmInI dIkSAnA varaghoDAnuM ane emanA darzanArthe Atura banelI nArIonA saMbhramanuM savistara varNana che. A rAsa kevaLa kathAnakanI dRSTie ja mahattvano nathI, paraMtu kAvyarasikone paNa AnaMda arpe tevo che. e aMtaryamakAdi zabdAlaMkAra temaja uakSAdi arthAlaMkArathI alaMkRta che. emAM zRMgAra rasa paNa bharapUra che. koI koI sthaLe pAiya vageremAM avataraNa apAyAM che. bhAvAnuvAda - prastuta rAsa pariziSTa parva (sa. 1 zlo. ra86-474; sa. 2-3)mAMnA jabUsvAmicaritranA bhAvAnuvAdanI garaja sAre che. brahmagItA (vi. saM. 1738)- A gujarAtI padyAtmaka kRtino prAraMbha duhAthI karAyo che. enA pachI phAga che. enA pachI duhA che. Avo krama lagabhaga aMta sudhI jovAya che. aMtima bhAgamAM duhA, phAga, duhA, velI ane duhA che. A 29 kaDInuM kAvya khaMbhakhaMbhAta)nagaramAM vi. saM. 1738mAM racAyuM che. e dvArA naiSThika brahmacArI jaMbUsvAmInA guNagAna karAyAM che - emanA brahmacaryanI prazaMsA karAI che. pR. 54mAM kahyuM che ke zIla ane samyakatvarUpa tuMbaDA vaDe bUsvAmI bhavasAgara) tarI gayA to pachI strIrUpa nadI taravAmAM emane zI vAra? A rAgamAMnI mukhya mukhya hakIkato e che ke sudharmasvAmInA upadezathI jaMbUsvAmI pratibodha pAmyA, emaNe potAnAM mAtApitAne temaja ATha patnIne pratibodha pamADyo, prabhavasvAmI ane bIjA coroe paNa jabUsvAmIno emanI patnIo sAtheno vAdavivAda sAMbhaLI dIkSA lIdhI, jabUsvAmI caturdaza pUrvadhara ane sudharmasvAmInA paTTadhara banyA ane AgaLa jatAM kevalajJAnI banI mokSe sidhAvyA. sudharmasvAmIe jabUsvAmIne eka vAra kahyuM hatuM ke jinezvaranI AjJA vinAnA 1. juo - DhAla ra, kaDI 16 ane 17 DhAla 6, kaDI 18 ne 19. 2. koI koI sthaLe atireka che. 3. juo gU. sA. se. vi.2)nAM pR. 13, 19, 32, 33, 72, 74. 4. Ama je A kRtimAM anekavAra "phAga che ethI ene "phAgu-kAvya" gaNavA koI prerAya. prAcIna phAgu-saMgraha prastAvanA - 23 ane 19)mAM prastuta kRtino ullekha che, paNa A kRtine emAM sthAna apAyuM nathI. bAkI A saMgrahamAM caturbhuja kRta bhramaragItA ? vi. saM. 1576), vinayavijayajI gaNikata neminAtha bhramaragItA (vi. saM. 1706), vRddhivijayajIkata jJAnagItA vi. saM. 1706) ane udayavijayajIkRta pArzvanAtha-rAjagItA (la. vi. saM. 1728) ema cAra gItA' to apAI che. 5. e AThenA manamohaka saundaryanuM varNana karavuM che. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 AcAramAM anAcAra che ema AcAra(AyAra)aMgamAM ullekha che. aMtamAM pAMca yogano ullekha che. icchA, pravRtti, sthiratA ane siddhi e cAra temaja prIti, bhakti ane asaMga vacana. kalpanAnAM uDayano - zIlano mahimA varNavanAruM A aMtaryamakathI alaMkRta kAvya keTalIka hRdayaMgama kalpanA vaDe zobhe che. jemake vadanamAM eka lAkha jIbha hoya ane AyuSya asaMkhyAta divasanuM hoya to paNa jabUsvAmInA guNa gavAI nahi zake. jabUsvAmInI ATha taruNa ane svarUpavatI patnIo te ATha madanI rAjadhAnI che. e madananI senA che. e strIone jovA sUrya ane candra thaMbhI jAya tema ja brahmA, hari ane mahAdeva Azcaryacakita bane. paraMtu jaMbUsvAmInuM mana e strIothI calita na bane. madana je bANa jaMbUsvAmIne mAre che tene eo dhairyarUpI bakhtara vaDe jhIle che. e bANanA be bhAga thayA te bhavAM che, ane gheryanI prazaMsA tarIke puSpavRSTi thaI. veNIne taravAra kahI che. kAnanI jhabUkatI jhAlane sudarzanacakra kahyuM che. nAke motIne baMdhUka' kahI che. kAmanI utpattinuM mULa saMkalpa che. kAmadeva aMga vagarano thayo te ThIka thayuM. jo ene zarIra hota to e zuM na karata? amArI svAminI samAna sItA vagere abalAthI madana bhAgyo to jaMbUsvAmI samA puruSathI to e nAme ja. eka varSanI dIkSA paLAya to anuttara vimAnamAM utpanna thavAya. pudgalanA saMyoga IndrajALa jevA che. graMtha ane nirjhanya koNa te viSe ahIM nirdeza che. vairAgya kalpalatA 21. vi. saM. 1716) - A 6050 zloka jevaDI mahAmUlyazALI kRti nava stabakamAM vibhakta che. e sabakonI padyasaMkhyA nIce mujaba che: 269, 281, 230, 753, 1501, 76 1, 56 2, 885 ane 1140. Ama ahIM 4582 padyo che. pAMcamo stabaka sauthI moTo che. 1. A kRtino pAMcamA stabakanA 1491mA padya sudhIno arthAt lagabhaga ardho bhAga gujarAtI bhASAMtara ane gujarAtI viSayAnukrama sahita pUrvArdha" tarIke bhImasiMha mANeka I. sa. 1901mAM prasiddha karyo hato. tyArabAda paM. bhagavAnadAsa harakhacaMda dvArA saMpAdita karAyelI saMpUrNa kRti hIrAlAla devacaMda zAhe I. sa. 1943mAM prakAzita karI che. e saMpAdanAthe yazovijayajI gaNinA guru nayavijayajI gaNie vi. saM. 1716mAM svarNagirimAM lakhelI prastuta vairAgvakalpalatAnI hAthapothIno upayoga karAyo che. 2. juo Ti. 1. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritro ane dharmakathA A kRti siddharSie racelI upamitibhavaprapaMcA kathA u52thI preraNA meLavIne e kathAnI jema rUpaka-paddhatie racAI che, ane amuka aMze to e ene TapI jAya evI banI che. A kRtimAM vairAgyarasa chalochala bharelo che. e bhavanA svarUpano AbehUba citAra rajU kare che, enI racanA kAvyarasikone AnaMda arpe evI che. e mahAkAvyanI jhAMkhI karAve che. emAM sUryodaya, sUryAsta, candvodaya, 'raNasaMgrAma ane vividha RtuonAM AkarSaka varNano che. prathama stabakamAM vairAgyano mahimA varNavAyo che. eno mahela tarIke ullekha karI enuM nirUpaNa karAyuM che. dharmanuM yauvana, gurunuM mAhAtmya, mohanA jAsUso, cAritrarAjAnI senA, samAdhi, samatA ane sattara prakAranA saMyamane prathama stabakamAM sthAna apAyuM che. A stavananA zlo. 124269mAM vairAgyanA heturUpe je samAdhinuM svarUpa varNavAyuM che te upamitimAM jaNAtuM nathI. e samAdhizataka sAthe sarakhAvavuM ghaTe. 84 bIjA stabakamAM bhavarUpI nagara ane saMsArI jIvarUpa dramakanuM varNana che. dramakanI bhikSA, enA rogo, ene apAyela dezaviratirUpa anna, eno sadguddhi sAtheno samAgama, dramakanI rogI avasthA ane eno kriodvAra temaja gurukRpAno prabhAva ema vividha bAbato AlekhAI che. trIjA stabakamAM anusundara rAjA, samaMtabhadra, mahAbhadrA, sulalitA, zrIgarbharAjA, nalinI rANI, puMDarIka, karma-pariNAma nAmanA rAjA ane kAlapariNita nAmanI rANI, sumati ane sadAgama nAmanA AcAryanI kathA apAI che. vaLI ahIM nRgati ane avyavahA2Azi e be nagaronuM varNanache. aMtamAM lokasthiti ane nigodanuM nirUpaNa che ane saMsArI jIvane puNyodaya nAmanA mitranA samAgamanuM kathana che. cothA stabakamAM vividha bAbato rajU karAI che. jema ke padmarAjA ane naMdArANI, naMdivardhana, vaizvAnara, vidura, ripumardana rAjA ane manmatha-kaMdalI rANI, bAlya ane madhyama buddhi, vibhAkara, malayamaMjarI, tetali, kapiMjalA, maNimaMjarI, kanakamaMjarI ane kanakazekharanI kathA, cittasaundarya ane raudracitta nagaranAM varNana ane vivekAcAryanuM Agamana. 1. juo stabaka 5. 2. juo stabaka 5 zlo. 901-910, 3. juo stabaka 5 zlo. 911-917. 4. juo stabaka 4 zlo. 387-412 temaja stabaka 5 zloka 833-836. 5. juo stabaka 5. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 pAMcamA stabakamAM naravAhana rAjA, ripudAraNa, kalAcArya, narasuMdarI, mahAmoha rAjA, bhautAcArya, velDahalla, makaradhvaja, caMdra ane ramaNanI kathA apAI che. vizeSamAM rAjasacitta, bhavacakra ItyAdi nagaronuM varNana che. aMtamAM cha darzanonuM svarUpa AlekhAyuM che. chaThThA stabakamAM saMsArI jIvano vAmadeva tarIkenA janmamAM. mAyA ane corI sAtheno samAgama, vAmadevanI vimala sAthe maitrI, ratnacUDano vRttAMta, vAmadevane udbhavela roga, vimale karelI jinanI stuti, budhasUrinuM Agamana ane emaNe nirUpeluM saMsArI jIvanuM svarUpa, baThara gurunI kathA, vimala ane dhavalarAjanI dIkSA ane vAmadevano vadha ema vividha bAbatone sthAna apAyuM che. sAtamA stabakamAM saMsArI jIvano dhanazekhara tarIke janma, enAM bakulazeThanI putrI sAthe lagna, harikumAra sAthe maitrI, praznottara dvArA vinoda (slo. 111-128), vAta vagere doSono vicAra, harikumAranAM mayUramaMjarI sAthe lagna, dhanazekharanuM samudramAM patana, cha puruSonuM svarUpa, harinI dIkSA ane dhanazekharanuM mRtyu e bAbato rajU karAI che. AThamA stabakamAM saMsArIjIvano dhanavAhana tarIke janma, akalaMka sAthe maitrI, saMsArane apAyelI vividha upamAo, cAra vaNika-mitronI kathA, citta-vAnaranI rakSAno upAya, zruti-saMgano vRttAnta, saMsArIjIvano virocananA bhavamAM samyagdarzanano samAgama ItyAdi viSayo hAtha dharAyA che. navamA stabakamAM saMsArIjIvano guNadhAraNa tarIke janma, kulaMdhara sAthe maitrI, madanamaMjarIno vRttAMta, guNadhAraNa sAthe enAM lagna, nirmalAcAryanI dezanA, karmapariNAmanA pApodaya ane puNyodaya nAmanA be senApati, daza kanyAnuM pANigrahaNa, saddabodhano jJAnasaMvaraNa sAthenA yuddhamAM vijaya, guNadhAraNanI dIkSA, saMsArIjIvanAM siMhakumAra tarIke janma, dIkSA ane AcArya-padavI, mohanuM sAmarthya, anusundarano vRttAnta, sulalitAnI kathA, jinazAsanano sAra, ajainonA dhyAna-yogo, savaidya ane kUTavaidyanI kathA, jainadarzananI vyApakatA, puNDarIka muni ane dhanezvarasUrinA vRttAMta temaja sAta padyonI prazasti ema vividha bAbato varNavAI che. cothA ane navamA stabaka sivAyanAM tabakanAM nAma nIce mujaba che : prastAvanA, guru-prabhAva-varNana, tiryaMga-gativipAka-varNana, mAna-mRSAvAda - jindriya-varNana, mAyA-steya-dhrANendriya-vipAka-varNana, lobha-maithuna-cakSurindriyavipAka-varNana ane mahAmohaparigraha-zravaNendriya-vipAka-varNana. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 caritro ane dharmakathA rU. 1, zlo. 185192mAM madanA prakArono ullekha che. e prazamarati (zlo. ?)nuM smaraNa karAve che. sa. 1 zlo. 197mAM evuM kathana che ke varSoe - akSaroe pado banAvyAM che, padoe vAkyo banAvyAM che ane vAkyoe samagra prabaMdhanagraMtha banAvyo che e jAtanA nizcayane samAdhipUrvaka dhAraNa karanAra koNa huM graMtha karuM chuM - racuM chuM evuM abhimAna kare? muktA-zukti-saMvAda - vairAgyakalpalatAmAM A saMvAda che ema ji. 2. ko. (vi. 1, pR. 310)mAM ullekha che. je. caM. mR. 105)mAM muktAzukti nAmanI eka kRtinI noMdha che te zuM A saMvAda ja che? bhASAntara - A vairAgvakalpalatA nAmanI saMskRtabhASAnI ane sAthe sAthe jainadarzanano bodha karAvanArI hRdayaMgama kRtinuM pAMcamA stabakanA glo. 1491 sudhInuM bhASAMtara hIrAlAla vi. haMsarAje karyuM che. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 aupadezika sAhitya vairAgyarati - AnI 77 patranI eka hAthapothI maLe che. enI pratikRti jotAM emAM 61muM patra khUTe che tema ja e hAthapothI apUrNa che. A Azare 4800 zloka jevaDI che. emAM paDyAMkomAM kvacit alana jaNAya che. e vAta bAjue rAkhatAM A kRtimAM ochAmAM ochA ATha sarga che ane e mukhyatayA anubhuM chaMdamAM racAyelA che. A sargonA aMtamAMnA padyAMka pramANe enAM parimANAdi nIce mujaba che: sarga patraka padyaka 11 a - 8 a 1-275 4 A - 7 A 1-213 3 7 A - 18 a 1-714 19 a - 4ra A 1-1269 42 A - 54 a 1-750 6 54 a - 63 a 1-525 7 63 a - 77 A 16 79 8 77 a 1-6; sAtamuM padya apUrNa che. A kRti thazAzrI mudrAthI aMkita che ane eno viSaya vairAgvakalpalatA sAthe maLato Ave che ema prathama sargamAMnA dramukanuM caritra jotAM bhAse che. A kRtinuM Adya padya nIce mujaba cheH "aindrazreNinatapadAn, natvA tIrthaGkarAn paramabhaktyA / zamA "jIvittajavitta, va vairAtharatiyutinuM ! 9 " mukhyatayA AryAmAM racAyelA prathama sarganA aMtamAM nIce mujaba puSpikA che ane e uparathI A kRtinuM nAma vairAgyarati che ema jANI zakAya che H 1. zuM A uparathI A kRtine muktAzukti tarIke keTalAka oLakhAve che? Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 aupadezika sAhitya sAtamAM sarganAM aMtima padyo nIce pramANe che : "dvAdazApi mayA svargA, bAndhavatrayasaMyutA / pratyekaM prekSitA bhadre !, kvacit prakRSTa bAndhavaiH // 867 // tayA'tha dvAdaza svargAnmanujA vAsa tanmukham / prasyApito vizAlAkSi 'puNyodaya suhRdyutaH // 868 // bhavati vigatasvAntadhvAntaH parigrahamohayo:, pariNatimimAM kRtvA duSTAMzca tairapi yaH sudhIH / sa iha labhate dharmadhyAnaprathAprasarajjina - prava(tha)nAnI tasvIbhAganumatiyazathiyam II radda " AThamA sarganuM chaThTha padya ane apUrNa sAtamuM padya nIce pramANe cheH "tasya cAsti mahAdevI lAvaNyaguNazAlinI / kRtarambhA manaHstambhA dhAmnA nAmnI sumAlinI // 6 // nivezito'haM tatkukSau, puNyodayayutastayA' amRtavelanI sajajhAya - A nAmanI be gujarAtI kRti chemoTI ane nAnI. pahelAmAM 29 kaDI che to bIjAmAM 19. baMnenI prAraMbhika temaja upAjya paMkti paNa prAyaH sarakhI che. baMneno viSaya paNa hitazikSA che. e rIte paNa A bemAM samAnatA che. kartAe baMne kRtine aMtamAM "sI(zI)khaDI amRtavela" kahI che. nAnI kRtimAM je hitopadeza apAyo che te koI paNa dharmanA mAnavIne grahaNa karavA yogya che. e dAnava maTIne mAnava thavAno mArga darzAve che. emAM samakita, gArava, darzana ane caraNa ema jaina-darzananA pAribhASika zabdo vaparAyA che. moTI kRti khAsa karIne jainone uddezIne racAyelI che. jo ke emAM harakoIne upayogI thaI paDe evA paNa zikhAmaNanA bola che. A kRtimAM arihaMta (jaina tIrthaMkara), siddha (para-mukta, sAdhu ane dharmanAM cAra zaraNa svIkAravAno, duSkRtanI-vividha pApAcaraNanI niMdA karavAno ane sukRtanI - pAMca parameSThInI, zrAvakanI ane samyakatvadhArInI, temaja anya matanA guNInI anumodanA karavAno upadeza apAyo che. AgaLa jatAM AtmAnuM svarUpa AlekhAyuM che. ane aMtamAM kartAe potAnuM nAma sujasa dvArA sUcavyuM che. 1. kartAe "sajajhAya" zabda vAparyo nathI. 2. nAnI kRtimAM jasa' evo ullekha che. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 'vivecana - amRtavelanI nAnI sajhAya upara zrI dhIrajalAla To. zAhe gujarAtImAM vivecana lakhyuM che. aDhAra pApasthAnakanI sajawya pU. vi. saM. 1718) - jainadarzanamAM nIce mujabanAM 18 pApasthAnako gaNAvAyAM che : (1) hiMsA, (2) mRSAvAda (asatya), (3) corI, () abrAhA(5) parigraha, (6) krodha, (7) abhi)mAna, (8) mAyA, (9) lobha, (10) rAga, (11) draSa, (12) kalaha, (13) abhyAkhyAna yAne ALa, (14) paizunya yAne cADIcUgalI, (15) ratiarati, (16) paranindA, (17) mAyA-mRSAvAda ane (18) mithyAtva. A 18 pApAnako paikI pratyekane aMge ekeka DhAla bhinna bhinna dezImAM racAI che. Ama A kRti 18 DhAlamAM vibhakta che. e DhAlonI kaDInI saMkhyA nIce pramANe che : 6, 6, 6, 11, 8, 8, 6,8, 8, 9, 9, 7, 5, 5, 7, 9, 12 ane 8. Ama ekaMdara 138 kaDIyALI A gujarAtI racanA ekeka DhAla dvArA te te pApasthAnakanA sevanathI thatI hAni ane enA tyAgathI thatA lAbha viSe prakAza pADe che. tema karatI veLA tera DhAlamAM koI koI vyaktino udAharaNArthe ullekha paNa karAyo che. A hakIkata huM e vyaktinAM nAma ane DhAlanA kramAMka nIce mujaba rajU karuM chuM: aMgaja 15 | niMda 5 | vIrasena 18 ASADhabhUti 10 | naMdiSeNa 10 | zu(zurasena 18 kAlilokasUri 2 | nArada 12 | sagara 5 1. A vivecana mULa kRti sahita "dharmabodha granthamAlAnA soLamA puSpamAM pR. 13-3mAM vi. saM. 2009mAM prakAzita thayuM che. A puSpanuM nAma "mananuM mAraNa" che. 2. A kRti gU. sA. saM. (vi. 1, pR. 341-36 6)mAM chapAvAI che. vizeSamAM A kRtinI pahelI AvRtti kapUravijayajInA gujarAtI artha ane rahasya sahita "jaina dharma prasAraka sabhA" taraphathI vi. saM. 1973mAM prasiddha karAI che. emAM chellI nava DhAla upara kuvarajI ANaMdajInuM thoDuMka vivecana paNa apAyuM che. A pustakanuM nAma aDhAra pApasthAnaka tathA bAra bhAvanAnI sajhAya rakhAyuM che. AnI bIjI AvRtti A ja sabhA taraphathI vi. saM. 1979mAM chapAvAI che. A pUrve A kRti gujarAtI lipimAM moTA yaIpamAM "aDhAra pApasthAnaka sajhAyonI copaDI"nA nAmathI zeTha dalasukhabhAI bhagubhAIe I. sa. 1867mAM chapAvI hatI. 3. 11, 13, 14, 16 ane 17 e kramAMkavALI DhAla sivAyanI DhAlo. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aupadezika sAhitya kuragaDu 6 . bAhubali 7 | sItA 4 kusumapurano zeTha 8 brahmadatta | sudarzana zeTha 4 kUcIkarNa rAma subhUma 1 cakravartI 9 | rAvaNa 4-7] yUlila)ddha 7 tilaka zeTha rIhiNIyo hari ) 7 tIrthakaro (rauhiNeya) cora 3 | hari () 9 mallinAtha ane neminAtha sivAyanA vallabha 15 bAvIsa) 10 | vasunRpa A sakjhAyamAM nimnalikhita AgamonI sAkSI apAI che. uttarajhavaNa (DhAla 9, kaDI 5), dasayAliya (DhAla 16, kaDI 6) ane sUyagaDa (DhAla 16, kaDI cothI DhAlanI sAtamI kaDImAM "daza zira rajamAM roLIyAM, rAvaNa vivaza akhaMbha" dvArA je rAvaNane dasa mastakavALo kahyo che te vaidika hinduonI mAnyatA anusAranuM kathana che. saMtulana - prastuta kRtinI keTalIka kaDIomAM darzAvAyela vigatobhAvane aMge gU. sA. saM. (bhAga 1, pR. 343)mAM TippaNa rUpe koI koIno saMtulanArthe ullekha karAyo che. ene lakSIne huM nIce mujaba saMtulana rajU karuM chuM: DhAla kaDI graMtha DhAla kaDI graMtha 1 6 vairAgvakalpalatA (sta. [ 7 1 samatAzataka (slo. ra8). 3, zlo. 41 I) | 7 3 jJAnasAra (anAtma3 5 yogazAstra pra. 2, zaMsASTaka, zlo. 4) zlo. 75) 7 5 yogazAstra pra. 4, 4 6 yogazAstra pra. 2, zlo. 12) zlo. 102) adhyAtmasAra (daMbhatyAga - 2 jJAnasAra parigrahASTaka, adhikAra, zlo. 5) zlo. 1) 8 4 jJAnasAra (caiyaSTaka, 5 3 yogazAstra pra. 2, zlo. 3) zlo. 107) [ 9 3 yogazAstra pra. 4, 5 4 yogazAstra pra. 2, zlo. 19) zlo. 113 | 9 4 yogazAstra pra. 4, Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 la jJAnasAra parigrahASTaka, zlo. 2) zlo. 2). 9 5 yogazAstra pra. 4, 5 5 | sImaMdharajinastavana zlo. 21) DhA. 6, kaDI 71) 15 2 vairAgvakalpalatA (sta. 5 7 yogazAstra pra. 2, 1, zlo. 146-7) zlo. 112) ane adhyAtmopaniSad 5 8 yogazAstra pra. 2, (zlo. ) glo. 114) | 15 7 vairAgyakalpalatA (sa. 6 4 yogazAstra pra. 4, 1, zlo. 144) zlo. 10) artha, rahasya ane vivecana - "sadguNAnurAgI kapUravijayajIe artha ane rahasya gujarAtImAM lakhyAM che, jyAre kuMvarajI ANaMdajIe gujarAtImAM keTaluMka vivecana karyuM che. uvae sarahassa (upadeza rahasya) - A 23 padyanI ja. mImAM racAyelI kRti che. 202 mA padyamAM Ano upayaraNa' tarIke ullekha che. AnuM nAma ja kahI Ape che tema Ano viSaya upadeza che. enI racanAno mukhya AdhAra haribhadrasUri kRta uvaesapayano uttarArdha che. uvae sarahassamAMnA mukhya viSayo nIce mujaba che : svarUpa-hiMsA ane anubaMdha-hiMsA (gA. jI, apunabaMdhaka (gA. 22-26), syAdvAda (gA. 10-102), dravya-hiMsA ane bhAva-hiMsA (gA. 118), utsarga ane apavAda (gA. 142), saddagurunuM lakSaNa (gA. 15O) tema ja padArtha, vAkyartha ityAdinuM nirUpaNa (gA. 155-164). gA. 100 ane 101mAM vibhajjavAdI pada vaparAyeluM che. eno artha syAdvAda thAya che. svopamvivaraNa - Adi ane aMtamAM ekeka padyathI vibhUSita A vivaraNa 1. A kRti svopaNa vivaraNa sahita manasukhabhAI bhagubhAIe amadAvAdathI vi. saM. 1967mAM prakAzita karI che. emAM prAraMbhamAM saMskRtamAM viSayasUci che ane tyAra pachI mULa kRtinAM padyanI akArAdi krame anukramaNikA che. aMtamAM sAkSIrUpa avataraNonI sUci 2. A nAmanI ane 50 zloka jevaDI eka ajJAtakartaka saMskRta vRtinI noMdha che. gaM. mR. 173 ane ra65)mAM che. 3. A prakAzita che. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aupadezika sAhitya saMskRtamAM che ane enuM parimANa 3700 zloka jevaDuM che. emAM vividha graMthonI sAkSI apAI che. vAhaNa-samudra-saMvAda - vi. saM. 1717) - A nAma meM A kRtinA nimnalikhita prAraMbhika bhAgane temaja enA aMtamAMnA ullekhane lakSyamAM rAkhI yoryuM che : karasya kautaka kAraNe, vAhaNa-samudra vRttAnta" "iti yAnapatra-yAdaspatyoH parasparaM prazasyasaMvAdAlApa: samApta: zrIghoghAbaMdire" eka hAthapothImAM "samudra vAhaNa vivAda rAsa" evo aMtamAM ullekha che. parimANa - zarUAtamAM dUhAmAM cAra kaDI che. tyArapachI eka DhAla ane ene aMte dUhAnI ochIvattI kaDI ema paMdara DhAla che. enA pachI soLamI DhAla ane copAImAM 14 kaDI ane enA pachI 17mI DhAla che ane e rIte A kRti pUrNa karAI che. ahIM kaDIonI saMkhyA nIce mujaba che : 4; 10, 4, 10, 6; 10, 6, 8, 1; 10, 2, 9, 89, 7; 13, 6; 15, 4, 14, 7, 9, 2; 14, 10, 10, 3, 9, 311, 5, 13, 14; ane 19 Ama ekaMdara 286 kaDI che ane e 17 DhAlamAM vibhakta che. DhAlo vividha dezImAM racAyelI che. prayojana - A kRti kautukArye racyAno ullekha che. zarUAtamAM kahyuM che ke koIe garva na karavo. ratnAkare samagarva karyo ane vahANe e TALyo. e benI vacce kevo vAda thayo teno citAra ahIM apAyo che. A upadezAtmaka kRti che ane garvano tyAga karavAmAM kalyANa che e sUcavavA A kRti racAI che ema aMtamAM kahyuM che. viSaya - ghoghAmAMnA "navakhaMDA' pArzvanAthane vaMdana karI vepArIo vahANomAM UpaDe che. ema karatAM karatAM e vahANo bharadariye AvI pahoMce che. tyAM samudrane 1. A kRti samudra-vahANa saMvAdanA nAmathI gU. sA. saM. (vi. 1, pR. 479-515)mAM prakAzita karAI che. eno paM. dhuraMdharavijayajI gaNie taiyAra karelo sArAMza "jai. dha. pra." 5. 72, e. 3-4, 5, 6, 8 ane 90mAM pAMca () kaTake prasiddha thayo che. 2. badhI kaDIonuM mApa sarakhuM nathI. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa-2 garva karato joI eka vahANa enI sAthe vAdavivAdamAM Utare che. samudra kopAyamAna thaI vahANanI avadazA kare che e samaye udadhikumAra deva samudrane moTAM gaNI ene namavA vahANane kahe che. paNa vahANa tema na karatAM 'navakhaMDA' pArzvanAthane bhaje che ane badho utpAta zamI jAya che. pachI vahANo sajja karI vepArIo icchita baMdare pahoMce che ane tyAM puSkaLa vepAra karI kariyANAM vagerethI vahANo bharI svadeza (ghoghA) pAchA phare che. eo navakhaMDA' pArzvanAthanuM kesara ane caMdanathI pUjana kare che, motInA sAthiyA pUre che ane ratnanI AMgI kare che. gujarAtImAM jAtajAtanA saMvAdo jaina munivaroe racyA che. paraMtu emAM vahANa ane samudra vacceno saMvAda A yazovijayajIgaNi sivAya koIe racyo hoya ema jANavAmAM nathI. 93 ethI tathA rocaka zailIe utprekSAdithI alaMkRta 2samaya vANImAM e gUMthAyelI hovAthI tema ja laukikAdi maMtavyo rajU karAyAM hovAthI A kRti mUlyazALI banI che. eno vizeSa pracAra thAya te mATe e svataMtra chapAvAvI joIe. racanA-varSa ityAdi -- A saMvAda ghoghAmAM vi. saM. 1717mAM racAyo che. 1. samudra kopAyamAna thatAM eNe macAvelA utpAtanuM sacoTa varNana teramI DhAlamAM karAyuM che. 2. AnI noMdha meM mArA lekha nAme "saMvAdo saMbaMdhI jaina sAhityamAM lIdhI che. A lekha jaina(sAptAhika)nA tA. 23-3-47 ane tA. 30-3-47nA aMkamAM be kaTake chapAyo che. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upakhaMDa 3 dArzanika sAhitya prakaraNa 1 jJAnamImAMsA jJAnabindu (u. vi. saM. 1731) A saMskRta prakaraNa 1250 zloka jevaDuM che. enA prAraMbhamAM eka padya ane aMtamAM prazastirUpe nava padyo che. e bAda karatAM bAkIno bhAga gadyamAM che. AnA mukhya viSayo ATha che : (1) sAmAnya carcA dvArA jJAnano pIThikAbalpa. (2) matijJAna ane zrutajJAna viSe carcA, (3) avadhijJAnanI carcA, (4) mana:paryAyajJAnanI carcA, (5) kevalajJAnanI carcA, (6) brahmajJAnanI samIkSA, (7) kevalajJAna ane kevaladarzananA bhedabhedanI carcA ane prazasti. have A bAbata huM thoDAka vistArathI darzAvuM chuM jJAnanuM lakSaNa, saMpUrNa jJAnanA pratibandhaka tarIke ane sAthe sAthe matijJAnAdi cAra prakAranA apUrNa jJAnanA janaka tarIke kevalajJAnAvaraNano ullekha, brahmane ja ajJAnano Azraya temaja ajJAnano viSaya mAnanArA vivaraNAcAryanA matanuM khaMDana, 1. A kRti "nyAyAcArya zrI yazovijayajI kRta granthamAlAmAM patra 133 a-164 A. rUpe jai. dha. pra. sa. taraphathI vi. saM. 1965mAM chapAvAI che. tyAra bAda "jJAnabindu prakaraNa'nA nAmathI A kRti "rsithI jaina granthamAlA"mAM soLamA maNi tarIke I. sa. 194ramAM prakAzita karAI che. enuM saMpAdana 5. sukhalAlajI saMghavI, paM. dalasukha mAlavaNiyA ane paMDitA hIrAkumArI devI e traNe maLIne karyuM che. A prakAzana saMpAdakatA saMskRta TippaNo, 5. sukhalAle hindImAM lakhelo vistRta ane mananIya "jJAnabinduparicaya" temaja nimnalikhita pAMca pariziSTone laIne adhyayana ane adhyApana mATe upayogI sAdhananI garaja sAre tema che : jJAnabindugata (1) pAribhASika zabdonI sUci, (2) vizeSa nAmonI sUci, 3) vAyonI sUci (4) avataraNonI sUci temaja (5) TippaNagata pAribhASika zabdonI sUci. keTalAMka avataraNonAM mULa sthaLa jANavAM bAkI rahe che. viSayAnukrama saMskRtamAM apAyo che. 2. jJAna eTale AtmAno svapaprakAzaka asAdhAraNaguNa. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 jIvane ajJAnano Azraya ane brahmane ajJAnano viSaya mAnanArA vAcaspatimizranA maMtavyanuM nirasana, mandaprakAzanA kSayopazamanA bhedane laIne vaividhya, rasaspardhakonuM nirUpaNa, matijJAnanuM lakSaNa, matijJAnanA zrutanizrita ane azrutanizrita evA be prakAro ane e baMnenAM lakSaNa, vAkyarthajJAnanA padArtha, vAkyArtha, mahAvAkyartha ane aiyartha ema cAra prakAronuM nirUpaNa, matijJAna ane zrutajJAnamAM bheda, bhedanI sImA temaja e be jJAna vaccenA abhedanI carcA, matijJAnanA avagraha, IhA, apAya ane dhAraNA e cAra prakAro ane eno paraspara kAryakAraNa bhAva, apAyagata prAmANyanA nirNaya saMbaMdhI malayagirisUrinA matanI samAlocanA, prAmANyanA svatattva ane paratattvane aMge mImAMsaka ane naiyAyika maMtavyonuM nirasana ane anekAnta dRSTinuM avalaMbana, prAmANyanA vividha prakArono ullekha, ahiMsAne aMge utsarga ane apavAdanI vicAraNA, SasthAnanI carcA, vyaMjanAvagrahano kAraNAMza tarIke, arthAvagraha ane IhAno vyApArAMza tarIke, apAyano phalAMza tarIke ane dhAraNAno paripAkAMza tarIke nirdeza, anya mata pramANe zrutanuM lakSaNa, avadhijJAnanuM lakSaNa, enA prakAra, paramAvadhinuM svarUpa, avadhijJAna ane mana:paryavajJAnamAM abheda, parimANanI taratamatA dvArA kevalajJAnanI siddhi, kevalajJAnanuM pariSkRta lakSaNa, kevalajJAnanI utpattinAM kAraNomAM karmakSayarUpa kAraNano svIkAra, rAga, dveSa ane mohanI utpattine lagatA traNa matanuM sUcana ane tenuM nirasana, nairAgyavAdanuM kSaNabhaMgavAdanuM dalana, akhaMDa ekarasa brahmajJAnane kevalajJAna mAnanAranuM khaMDana, ajJAnagata traNa zaktionI samAlocanA, dRSTisRSTivAdanuM temaja brahmAkAra ane 1. A yuktino upayoga dvAdazAniyacakramAM mallavAdIe ke pachI siMhavAdigaNi kSamAzramaNajIe temaja haribhadrasUrijI vageree karyo che. 2. (a) rAganI utpatti kaphathI, dveSanI pittathI ane mohanI vAtathI thAya che. A bAIspatyamata che. e matamAM rAgAdi doSanuM nivAraNa vAtAdi traNa dhAtunuM sAmya saMpAdita karavAthI thAya ema kahyuM che. (A) rAga zukanA upacayathI udbhave che, ItyAdi. jema pahelA matane cikitsAzAstra apanAvyo che tema bIjA matane kAmazAstra. bIjA matanA puraskartA samucita kAmasevanathI rAga dUra thAya ema kahe che. (I) zarIragata pRthvI ane jaLa e be tattvonI vRddhi thatAM rAga, tejas ane vAyunI. vRddhi thatAM dveSa ane jaLa ane vAyunI vRddhi thatAM moha udbhave che. A trIjo mata haThayoganA puraskartAno saMbhava che ema paM. sukhalAlanuM mAnavuM che. (juo pR. 48). 3. madhusUdanakRta vedAntakalpatikAmAM brahmajJAnanuM je paribhASAmAM ane je vistArathI varNana che te ja paribhASAmAM ane tevA ja vistArathI enuM khaMDana upAdhyAyajIe jJAnabindumAM karyuM che ema paricaya" pR. 57)mAM kahyuM che. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 jJAnamImAMsA brahmaviSayAvRttinuM khaMDana, zruti ane smRtinAM vAkyonI jaina matane anukULa vyAkhyA temaja dravyArthika nayanI apekSAe keTalIka vicAraNA. vizeSatA - have prazastigata viSaya viSe huM thoDuMka kahuM te pUrve jJAnabindunI eka vizeSatA huM noMdhuM chuM. e e che ke sammaI-paharaNanA jJAnakAMDamAMnI gA. 3, 4, 22 ane 30nI vyAkhyA abhayadevasUrijIe A grantha uparanI potAnI TIkA nAme vAda mahArNavamAM ApI che. te vyAkhyAonI samAlocanA karI emAM truTi darzAvI enI navIna vyAkhyA upAdhyAyajIe ApI che." kevalajJAna ane kevaladarzana e be upayogane aMge traNa pakSa jovAya che: (1) kevalajJAna ane kevaladarzana e be bhinna che ane prathama samaye kevalajJAnarUpa upayoga hoya che to dvitIya samaye kevaladarzanarUpa upayoga hoya che. Ama A krama' pakSa che ane enA puraskartA jinabhadragaNi kSamAzramaNa che. (2) kevalajJAna ane kevaladarzana eka sAthe yugapatuM hoya che, nahi ke eka samayanA aMtare. A yaugapadya pakSanA puraskartA malyavAdI kSamAzramaNa che. (3) kevalajJAna ane kevaladarzana e be upayoga vacce kazo tAttvika bheda nathI. A "abheda pakSanA puraskartA vAdimukhya siddhasena divAkara che. malayagirisUrie naMdInI TIkA patra 134)mAM siddhasena divAkarane yaugapadha" pakSanA puraskata kahyA che te abhyAgamane AbhArI che ema upAdhyAyajIe A bhinnatAno toDa kADhyo che. vizeSamAM emaNe uparyukta traNa pakSa paikI abheda pakSanuM samarthana karyuM che ane bIjA benuM nirasana karyuM che. AgaLa jatAM rucirUpa darzana te samyajJAna ja che ema emaNe pratipAdana karI nava padyanI prazasti ApI che. enAM bIjA ane cothA padya khAsa mahattvanAM che. bIjA padyamAM emaNe upayoga aMgenA traNa pakSanA puraskartAonAM kathanano samanvaya sAdhyo che. emaNe kahyuM che ke mallavAdIo bhedane svIkAranArA "vyavahAranayano, jinabhadragaNie kAraNa ane phaLanI sImAmAM zuddha "jusUtra'no ane siddhasena divAkara bhedano uccheda mAnanAra saMgrahano Azraya lIdho che. Ama nayabhedane laIne traNe AcAryanAM kathanamAM bhinnatA che eTale ke e asaMgata nathI. pAMcamA padyamAM nIce mujabanA traNa vikalponuM sUcana 1. juo "paricaya" pR62) ane jJAnabindunI kaMDikA 104-106, 110, 148 ane 165. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 (1) ajJAnano nAza ane jJAnanI utpatti baMne bhinna che ane baMnenI utpatti eka ja samayamAM nathI. (2) uparyukta nAza ane utpatti bhinna che kharAM paNa baMnenI utpatti eka sAthe che. (3) ajJAnano nAza te ja jJAnanI utpatti che. e be abhinna che. prathama kathana niSedhAtmaka yAne abhAvaparaka che to dvitIya kathana vidheyAtmaka yAne bhAvaparaka ullekho - jJAnabindumAM keTalAka graMtho ane graMthakAro viSe ullekha che. e paikI graMthonAM nAma tarIke upAdhyAyajI kRta adhyAtmasAra pR.13), anekAntavyavasthA, pR. 40) ane jJAnArNava pR. 16) temaja anyakartaka kalyabhASya, ucintAmaNi grantha, nizcayaddhAtrizikA ane siddhAntabindunI temaja graMthakAro paikI akalaMka pR. 21) madhusUdana ane vivaraNAcAryanI huM ahIM noMdha lauM chuM. akalaMkane badale samantabhadra joIe, kemake ahIM AptamImAMsAnI cothI kArikA uddhata karAI che ane enA praNetA samantabhadra che. avataraNo - jJAnabindumAM je graMthomAMthI avataraNo apAyAM che te paikI jaina graMthonAM nAma nIce mujaba che : adhyAtmasAra, AptamImAMsA, AcAra, AvasmayanI nitti, kaprabhAsa (kalpabhASya), siddhasenata dvAtrizAtrizikA, tattvArtha sUtra, nandI,nizcayadvatrizikA, paMcasaMgraha paSNavaNA, "pramANanayatattvAlIka, prazamarati, vivAhapatti , viserAvasmayabhAsa, SoDazaka ane sammaIpayaraNa. ajaina graMthonAM nAma nIce pramANe che : adhyAyI pANini kRta), Rgvada, kenopaniSadra, chAndogyopaniSad tattvaciMtAmaNi, taittirIyopaniSad paMcadazI, pramANavArtika, bRhadAraNyakopaniSada, bhagavadgItA, muDakopaniSad, zATyAyanIyopaniSad (kumArilabhaTTa kRta) zlokavArtika, "zvetAzvataropaniSad ane siddhAntabindu. 1. saMpUrNa nAma tattvaciMtAmaNi che. 2. AnuM nAma upAdhyAyajIe gurutattaviziSNuya (gA. pa2)nI svapajJa thakA (patra 155)mAM pramANanayatattvalokAlaMkAra ApyuM che. 3-8. A cha upaniSada che. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 jJAnamImAMsA nimnalikhita avataraNonAM mULa sthaLa jANavAM bAkI rahe che : dukhAchamantaram (9 30 arthApattI neha tevata: mR. 1), veranAmataM navasarva (pR. 1), taveva satyaM ni:za (mR. 12), taravidyA vitatA " 30) prAmAkhyAWITkhyayo pR. 1), maved vA samAnaM pR. 38) vainaiva yak tivyam (pR. 28), sarve vevA yatre mavatti pR. 31), savvAro nakkIjho saFIRo pR. 37), ane be pALA sarve mUgA pR. 7). kalpabhASyamAM kahyuM che' evA ullekhapUrvaka je avataraNa apAyuM che ene aMge jJAnabindu pR. 129)mAM nIce mujabanI matalabanuM saMpAdakIya TippaNa che : joke A gAthA mudrita bRhatkalpasUtranA laghubhASyamAM nathI ane bRhaddabhASyamAM varasapudgArA (bRhatkalpa-laghubhASya gA. 965)nI vyAkhyA prasaMge e apAI che paNa e vizeSAvazyaka bhASyamAMthI ja tyAM uddhata karAI che ema zrI puNyavijayajInuM kahevuM che, kemake brahabhASyanA praNetA jinabhadragaNi kSamAzramaNajInI pachI thayA che evo emano abhiprAya che. hAthapothI - jJAnabindunI vi. saM. 1731mAM lakhAyelI hAthapothI maLe che ema ji. 2. koza (vi. 1, pR. 148) jotAM jaNAya che. ATalI prAcIna hAthapothIno upayoga eke saMskaraNamAM karAyo nathI. TIkA - koIke jJAnabindu upara TIkA racI che. ane enI eka hAthapothI ahIMnA (suratanA) mohanalAlajInA bhaMDAramAM che ema ji. 2. ko. vi. 1, pR. 148)mAM ullekha che paNa e bhAnta jaNAya che. A bAbata meM "jJAnabindunI anyakartaka ane jJAnasAranI svopajJa TIkA" nAmanA mArA lekhamAM carcA che. TippaNa - jJAnabindu upara saMskRtamAM TippaNo che ane e saMpAdaka kRta che.' anuvAda - jJAnabindunI prazastigata zlo. 1-7no meM gujarAtI anuvAda karyo hato ane e AhatadarzanadIpikA nAmanA mArA vistRta vivecana (mR. 54papa)mAM chapAyo che. "paricaya" pR. 62-64)mAM prazastinA pahelA ATha zlokono hindImAM sAra apAyo che. 1. A lekha "jai. dha. pra." 5. 74, aM. 8)mAM eka ja kaTake chapAyo che. 2. juo pR. 94 3. A jainatapradIpanuM vistRta vivecana che. e mULa sahita "yazovijaya jaina graMthamALA" taraphathI vi. saM. 1988mAM chapAvAyuM che. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 "jJAnArNava - A jJAnabindu ane syAdvAdakalpalatA temaja nyAyAloka karatAM pahelI racAyelI saMskRta kRti che. e padyAtmaka kRti hajI sudhI to pUrepUrI maLI AvI nathI. atyAre to enA cAra ja taraMgo ane temAM paNa chellA traNa to khaMDita upalabdha che. prathama taraMgamAM 58 + 3 padyo che. bIjAmAM 93 che, paraMtu padya 1824 ane 41-93 anupalabdha che. trIjA taraMgamAM pahelAM cAra padyo temaja padya 21-59 khUTe che. cothA taraMgamAM pahelA ra9 padyo ane 31muM padya khUTe che; enAM padya 30, 3ra ane 33 e traNa ja upalabdha che. A jJAnArNavamAM mati vagere pAMca jJAno viSe vistRta nirUpaNa che. svapajJa TIkA - jJAnArNavanI gahanatA joIne kartAe enA upara TIkA racI haze. e TIkA pUrI maLe che ke aMzataH ke sarvathA anupalabdha che te jANavuM bAkI rahe che. game tema e TIkA amudrita che. 1. A mULa kRti je. eN. pra. sabhA" taraphathI vi. saM. 1997mAM prakAzita karAI che. 2. Ama kahevAnuM kAraNa e che ke jJAnabindu mR. 16), syAdvAdakalatA (patra 20 a). ane nyAyAlokamAM jJAnArNava jovAnI bhalAmaNa karAI che. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2 nyAya yAne tarkazAstra nyAya yAne tarkazAstra kiMvA AnvIkSikI vidyA-buddhino vikAsa kare che, prajJAnA navanavA unmeSamAM vRddhi kare che, vastunA yathArtha rahasya upara prakAza pADe che ane satyanuM mArgadarzana karAve che. jaina nyAya eTale pramANa, naya, nikSepa, saptabhaMgI, sakalAdeza, vikalAdeza ane syAdvAda paikI eka ke ethI vadhArenI vicAraNA. "tarka bhASA - A saMskRta kRtino prAraMbha eka padyathI ane eno aMta cAra padyanI prazastithI karAyela che, jyAre bAkInuM lakhANa gadyamAM che. samagra kRti traNa paricchedomAM vibhakta che. e paricchedo anukrame pramANa, naya ane nikSepane lagatA prathama paricchedamAM pramANanuM lakSaNa, pramANa ane phaLamAM abheda, pratyakSa pramANanA sAMvyavahArika ane pAramArthika evA be bhedo, matijJAna ane zrutajJAnamAM taphAvata, matijJAnanA avagrahAdi cAra prakAra, mana ane netranI aprApyakAritAnuM samarthana, matijJAnanA baha, bahuvidha ItyAdi prakAro, zrutajJAnanA cauda bheda, saMjJAkSarAdi traNa bheda, pAramArthika pratyakSanA avadhijJAna, mana:paryAyajJAna ane kevaLajJAna nAmanA traNa prakAronuM nirUpaNa, yogadharmajanya jJAnamAM ane kevaLajJAnamAM taphAvata, parokSa pramANanAM lakSaNa ane smRti, pratyabhijJAna, tarka, anumAna ane 1. A kRti jainatarkabhASAnA "nyA. ya. gaM.mAM" patra 114 a-132 A mAM chapAvAI che. tyAra bAda A ja nAmathI A kRti "rsi. je. caM."mAM I. sa. 1938mAM prasiddha karAI che. e saMskaraNamAM paM. sukhalAla kRta "tAtparya saMgraha' nAmanI saMskRta vRtti, mULa kRtigata vizeSanAmonI, pAribhASika zabdonI ane avataraNonI ekeka sUcirUpa traNa pariziSTa temaja uparyukta vRttigata vizeSanAmonI sUcirUpa cothuM pariziSTa tathA prAraMbhamAM hindI paricaya ane yazovijaya gaNita granthonI sUci apAyAM che. 2. prathakAre A nAma zarUAtamAM sUcavyuM che kharuM, paraMtu emanA eka kAgaLamAM (juo gU. sA. saM.nA dvitIya vibhAganuM pR. 103) jaina takabhASA nAma darzAvyuM che. jaina tarkaparibhASA evuM nAma keTalAka darzAve che te bhrAnta jaNAya che. 3. Ane aMgenA 35 prazno mATe juo nyA. ya. mR. 5. 193). Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 101 Agama e pAMca prakAranuM svarUpa, smaraNanuM prAmANya pratyabhijJAnamAM anumAnAdino aMtabhava, hetu ane sAdhyanA svarUpa saMbaMdhI carcA, dattanI AvazyakatA, traNa hatvAbhAso, saptabhaMgInuM temaja sakalAdeza, vikalAdeza ane enAM kAraNarUpa kAlAdinuM nirUpaNa ema vividha bAbato AlekhAI che. dvitIya paricchedamAM nayanuM lakSaNa temaja sAta navo ane nayAbhAsonI samajaNa apAI che. vistArathI kahuM to arpita, anarpita, vyavahAra, nizcaya ane jJAna-kriyAne lagatA nayonI vicAraNA che. tRtIya paricchedamAM nAma, sthApanA, dravya ane bhAva e cAra nikSeponAM svarUpa ane prayojananuM nirUpaNa che. vaLI emAM nikSepono nayomAM avatAra karAyo che ane aMtamAM jIvane aMge nikSepo vicArAyA che. preraNA - kezavamizra ane prajJAkaragupta tarkabhASA nAmanI ekeka kRti racI che. e uparathI preraNA meLavI. yazovijayajI gaNie tarkabhASA racI ema lAge che. ullekha - tarkabhASAmAM keTalAka pranyo ane prakhyakArono ullekha che. emAM yazovijayajI gaNi kRta na rahasyano ullekha pR. 29mAM che. vAyadIpikAnA kartA di. dharmabhUSaNano nAmollekha pR. 11mAM che. emano saMkSipta paricaya meM upodaghAtamAM Apyo che. avataraNo - tarkabhASAmAM tera avataraNo apAyAM che. enAM mULa tarIke nimnalikhita granyo che. aNuogadAra, tattvArthazlokavArtika, parIkSAmukha, pramANanayatattAloka, pramANavArtika, laghIyatrayanI svopajJa vivRti, virosA. temaja zlokavArtika (kumArikanuM). nimnalikhita be avataraNonAM mULa jANavAmAM nathI : dhUmAdhIvahnivijJAnaM bhane payo'mbubhedI haMsaH syAt / tAtparyasaMgraho - A vistRta vRtti saMskRtamAM paM. sukhalAle racI che. bAlAvabodha - prathama kAgaLa (pR. 105) vicAratAM ane nyA. ya. eN. pR. 175)mAMno ullekha jotAM A racAyo hoya ema lAge che e maLe che kharo ? nyAyasiddhAntamaMjarI ane enI TIkA - nyAyasiddhAntamaMjarIne 1. A kRti enA upara yAdavAcArye racelI nyAyamaMjarIsAra nAmanI saMskRta TekA sahita E.J. | Lazarus & Co. mATe bhagavatIprasAde vi.saM. 1972 (I.sa. 1916)mAM chapAvI che. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAya yAne tarkazAstra siddhAntamaMjarI paNa kahe che. e ajaina kRti che ane enA kartA jAnakInAtha zarmA che. emaNe A kRtine cAra paricchedamAM cAra khaMDamAM vibhakta karI che : (1) pratyakSa-khaMDa, (2) anumAna-khaMDa (3) upamAna khaMDa ane (4) zabda-khaMDa. 102 nyAyasiddhAntamaMjarInuM Adya padya nIce mujaba che : prAmya paramAtmAnaM, khAnajInAyazarmA / kriyate yuktimuktAbhirnyAyasiddhAntamaJjarI // 1 // "" A uparathI be bAbata tAravI zakAya che (1) A kRtinuM nAma nyAyasiddhAntamaMjarI che. (2) A kRtinA praNetAnuM nAma jAnakInAtha zarmA che. prathama khaMDanA aMtamAM (pR. 60mAM) nIce mujaba puSpikA che . "ti "iti zrIcUDAmaNibhaTTAcAryaviracitAyAM nyAyasiddhAntamaJjaryAM chela: / '' evI rIte bAkInA khaMDo mATe paNa A jAtanI puSpikA che. emAM pratyakSane badale anumAna, upamAna ane zabda ema anukrame ullekha che. 2 pratyakSa jAnakInAtha zarmAno saMkSipta paricaya A His. of Ind. Logic (pR. 466)mAM nIce mujaba apAyo che emaNe cAra prakAranAM pramANone aMge nyAyasiddhAntamaMjarI' nAmanuM pustaka racyuM che. eno racanAsamaya I. sa. 1550 hovAno ghaNo saMbhava che. A pustakamAM emaNe zivAdityamizra, murArimizra ane cintAmaNino ullekha karyo che. emanA A pustaka upara bAreka TIkA che. emane 'bhaTTAcArya cUDAmaNi' kiMvA nyAyacUDAmaNi' tarIke oLakhAvAya che. nyAyasiddhAntamaMjarInA badhA TIkAkAranAM nAma to uparyukta pustakamAM apAyAM nathI, paNa be nAma emAM noMdhAyelAM che : (1) nRsiMhapaMcAnana (la. I. sa. 1675). emaNe nyAyasiddhAntamaMjarI upara 1. A maMgalAcaraNarUpa padyane bAda karatAM samagra kRti gadyamAM che. 2. juo pR. 118, 128 ane 294, pR. 294mAM "iti" pachI mahAmahopAdhyAya' eTalo zabdaguccha vadhAre che. 3. juo pR. 482. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thazodohanaH khaMDa-2 103 nyAyasiddhAntamaMjarIbhUSA nAmanI TIkA racI che. (2) zrIkRSNanyAyAlaMkAra la. I. sa. 1650) emaNe nyAyasiddhAntamaMjarI upara bhAvadIpikA nAmanI TIkA racI che. A uparAMta be TakAkAranAM nAma huM nodhuM chuMH (1) nRsiMha vyAsanA putra yAdava ane (2) nyAyAcArya yazovijayajIgaNi. yAdave potAnI TIkAne prAraMbhamAM maMjarIkautuka kahI che. mudrita pustakamAM eno nyAyamaMjarIsAra tarIke ullekha che. A saMskRta TIkAnA prAraMbhamAM cha padyo che. uparyukta cAre khaMDo upara yazovijayajI gaNie TIkA racI hatI ke kema te eka prazna che. atyAre to zabda-khaMDa pUratI ane apUrNa jaNAtI TIkAnI eka hAthapothI maLe che. emAM "huM namaH" evA ullekhapUrvaka A TIkAnuM Adya padya nIce mujaba apAyuM che : "tAtparyavyapadezapezalanayasyAdvAdamImAMsayA, vikSepaNyabhidhAnavizrutakathAprAmANyamudrAGkitA / sandehavyapanodanAya sudhiyAmekAdazAnAmapi, zrIvIjha Tuva praTito veladhvani. pati : / 9 '' A lagabhaga 1200 zloka jevaDI TIkAmAM siddhAntamaMjarInA pratIka ApI enuM spaSTIkaraNa karAyuM che. tema karatI veLA vividha mato darzAvAyA che ane keTalAkanuM khaMDana karAyuM che. zarUAtamAM uparyukta maMgalAcaraNa bAda upamAnarUpa pramANanI carcA thaI gayA pachI zabdarUpa pramANanI carcA karavAnI pratijJA karAya che ema kahI arthanA arthanI vicAraNA karAI che. tyAra pachI nirUpaNa, zabda, janya, asaMbhava, Apta, saMketa vagere zabdo samajAvAyA che. amuka carcA pUrI thatAM "ti hi evo ullekha karAyo che. prastuta TIkAmAM nimnalikhita granthono ullekha cheH 1. juo pR. 483. 2. AmAM covIsa patro che ane akSara moTA ane vizada che. - 24 x 2 x 16 x 50 - 12% 32 4. dA.ta. arthavAda vAkya, laukika vAkya, vaidika vAkya ane vidhivAkya saMbaMdhI mImAMsakonuM maMtavya, vaiyAkaraNono samAsazaktivAda patra 20 A-21 A) ane viziSTa lakSaNAvAda patra 22 a). Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 nyAya yAne tarkazAstra (yazovijayajI gaNikata) alaMkAra-cUDAmaNi vivaraNa patra 2 A), asahasI vivaraNa (patra 6 A ane 22 A), (udayanAcAryakRta) kusumAMjali (patra 5 a), (yazovijayajI gaNikata) nayAmRtataraMgiNI patra 21 A) ane vizeSAvazyakabhASya (patra 12 a). siddhAntamaMjarInI uparyukta TIkAmAM keTalAka graMthakArono ullekha che. dA. ta. udayanAcArya patra 5 a ane 10 a), cintAmaNikata (patra 7 A, 13 A), pakSadhara mizra patra 2 A), prabhAkara patra 11 e), bhaTTa patra 9 A), bhaTTAcArya patra 8 a, 24 a), bhUSaNakAra patra 7 a21 A), maNikatu pR. 18 a), manuM patra 4 A), mizra patra 7 A, 14 a) ane mahemasUri (patra 15 a). saptabhaMgI-nayapradIpa - A saMskRta kRtino prAraMbha eka padyathI karAyo che. bAkInuM lakhANa gadyamAM che. A samagra kRti be sargamAM vibhakta karAI che. prathama sarganuM nAma "saptabhaMgI-samarthana che." bIjAnuM nAma "nayapradIpa' hoya ema lAge che." prathama sargamAM saptabhaMgI jANavAnI AvazyakatA, saptabhaMgInuM lakSaNa, sAta bhaMga (bhAMgA)nuM svarUpa, saptabhaMgInA pratyeka bhaMganA sakalAdeza ane vikalAdeza evA be prakAro temaja kAlAdi AThano nirdeza ema vividha bAbatonuM nirUpaNa che. dvitIya sargamAM nayanAM cha bhinna bhinna lakSaNo, jinamatamAM kathananI sApekSatA, nayAbhAsanuM lakSaNa, nayanA dravyArthika ane paryAyArthika evA be prakAro, dravyanAM lakSaNa, svabhAva-paryAya ane vibhAva-paryAya, paryAyanuM lakSaNa ane enA bAra prakAro, dravyanA sAmAnya dasa guNa ane vizeSa soLa guNa, dravyArthika nayanA dasa bheda, paryAyanA cAra prakAra, paryAyArthika nayanA cha prakAro, guNArthika nayano asaMbhava, sAmAnyanA be prakAra ane enAM lakSaNa, nayonI apekSA anusAra vividha saMkhyA, 1. AmAMthI eka avataraNa apAyuM che. 2. emanA nAmollekhapUrvaka nIce mujabanuM avataraNa apAyuM cheH "solvoprovinirmitavaijJAnisabyujena dhyAyitRtvameva prathonanuM" - patra 15 a. 3. A kRti nayapradIpa nAmathI nyA. ya. caM.mAM patra 95 a-105 A, mAM chapAI che. tyArabAda A kRti saptabhaMgI-nayapradIpa-prakaraNanA nAmathI zrI vijayalAvaNayasUrijIe racelI bAlabodhinI nAmanI vivRti amadAvAdanI "jaina prakAzaka sabhA" taraphathI vi. saM. 2003mAM prasiddha karAI che. 4. nayapradIpanA nAmathI A kRti ji. 2. ko. vi. 1, pR. 204)mAM noMdhAI che. ahIM eno racanAsamaya vi. saM. 166 pano darzAvAyo che te mane to bhAnta jaNAya che. 5. juo dvitIya prakAzana pR. 23) 6. ejana, pR. 111). Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 105 naigamAdi nayonuM nirUpaNa, naigamAbhAsAdi ane ajaina darzano, vyavahAranA cauda ane upacAranA nava prakAro, kAlAdi cha bhedanAM udAharaNo temaja nayanA sAtaso bhedanuM sUcana ema jAtajAtanA muddAo carcAyA che. aMtamAM kahyuM che ke paraspara virodhI nayo vacce meLa jaina sAdhu sAdhe che. vizvanA ghaNA kaNo paNa prauDha maMtravAdInA prayogathI nirviSa bane ane e koDha vagerethI pIDita janane ApatAM amRtarUpe pariName e vAta ahIM samarthanArthe rajU karAI che. avataraNo - prastuta pustakamAMnAM keTalAMka avataraNonAM mULa nIce mujaba che : aNuogadAranI vRtti, aSTAdhyAyI pANinIya), uttarajhayaNa, paMcAza, pavayaNasAruddhAranI vRtti, pramANanayatattAloka, ratnAkarAvatArika, rAyapUseNaIjjanI vRtti, virosA. ane enI vRtti, samavAyanI vRtti ane stutidvatrizikA. bAlabodhinI - A saMskRta vivRti zrI vijayalAvaNyasUrijIe vi. saM. 2003mAM racI che. anuvAda ane vivecana - saptabhaMgIna pradIpano gujarAtImAM anuvAda temaja enuM gujarAtImAM vivecana zrI manasukhabhAI kiratacaMda mahetAe karyA che. khava-rahasya - A saMskRta kRtine granthakAre aMtamAM prakaraNa' kahI che. AnAM prAraMbhamAM eka padya ane aMtamAM prazastirUpe traNa padyo che, jyAre bAkIno bhAga gadyamAM che. nayanuM lakSaNa, nayanAM cha nAmAMtara ane tenI samajaNa, goLa ane 1. badhAM ja avataraNonAM sthaLo koI mudrita pustakamAM darzAvAyAM nathI. 2. A prakAzita che. 3-4. A baMnene nayapradIpa ane mayacakrasvarUpa nAmanA pustakamAM sthAna apAyuM che. e pustaka Do. bhagavAnadAsa manasukhabhAI ki. mahetAe I.sa. 1950mAM chapAvyuM che. 5. A kRti "nyA. 2. gaM."mAM patra 798-94 A mAM chapAvAI che. vaLI A kati zrI vijayalAvayasUrijI kRta pramodA nAmanI saMskRta vivRti, e vivRti ane mULa kRtinI bhegI viSayAnukramaNikA temaja e baMnemAM AvatAM avataraNonAM mULa sthaLanAM nirdezapUrvakanI sUci, padyonI anukramaNikA vagere sahita navarahasya prakaraNanA nAmathI je. jhaM. pra. sa. taraphathI vi. sa. 2003mAM prasiddha karAI che. avataraNanI sUcimAM nimnalikhita avataraNanI noMdha nathI to enA mULa viSe to ullekha kyAMthI ja hoya? "vastuna eva samAnaH pariNAmo'yaM sa eva sAmAnyam / asamAnastu vizeSo vastvekamanekarUpaM tu // " Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 nyAya yAne tarkazAstra sUMTha(zuThI)nuM udAharaNa, dravyArthika nayanA jinabhadragaNi kSamAzramaNanA mate naigamAdi cAra prakAra ane vAdI siddhasenanA mate naigamAdi traNa prakAra, naigamAdi nayonI uttarottara vizuddhi darzAvanArAM pradeza, prasthaka ane vasati e traNa dagaMtonuM nirUpaNa, nAmAdi cAra nikSepa, naigamAdi nayonAM lakSaNa ityAdi vividha muddAo vicArAyA che. ullekha - pR. 31mAM trisUTyAloka nAmanA granthano ane pU. 109mAM zrIharSano ullekha che. avataraNo - "pAtta thI zarU thatuM padya nayopadezanA 31mA padya tarIke jovAya che. keTalAMka avataraNonAM mULa nIce mujaba che: aNuogadAra (pR. 92), AvasmayanI nijutti pR. 8), AvasmayanuM mULa bhAsa pR. 87), khaMDanakhaMDakhAdya (pR. 109), carakasaMhitA (pR. 20), tattvArthasUtra pR. 30), tattvArthasUtranI siddhasenIya TIkA (pR. 86), ta. sUnuM bhASya (pR. 10), davvasaMgaha pR. 135) ane virosA. (pR. 84). pauvaparya - bhASA pR. 29)mAM narahasyano ullekha che. pramodA - A saMskRta vivRti zrI vijayalAvaNyasUrijIe vi. saM. 2001mAM racI che. enI prazastimAM pR. 182mAM canAvarSa tarIke "AzAzadazA'evo je ullekha che ethI to racanAvarSa vi. saM. 2010 gaNAya eTale A zabdAMka khoTo che. "nayopadeza - A 144 padyanI kRti che. emAM nIce mujabanI bAbatone sthAna apAyuM che : 1. magadha dezamAMnuM anAja mApavAnuM eka mApa. 2. AnA kartA zrIharSa (I. sa. 1187) che. emaNe A vAdagranthamAM aneka vAdIonA siddhAntonuM khaMDana karI anirvacanIyatA-vAdanuM maMDana karyuM che. juo hiMda tattvajJAnano itihAsa (uttarArdha, pR. 220). 3. nimnalikhita avataraNanuM mULa sthaLa jANavuM bAkI rahe che : mathafpadhAnapratyathAstunyanAma:' pR. 75) 4. A kRti banyA. ya. gaM."mAM patra 101 a-113 A mAM bhAvaprabhasUrikata paryAya sahita chapAvAI che. vaLI A kRti nayAmRtataraMgiNI ane tenA uparanI zrI vijayalAvayasUrijIe racelI taraMgiNItaraNi sahita "zrI vijaya lAvayasUrIzvarajJAnamaMdira" taraphathI, boTAdathI be bhAga prathama bhAga vi. saM. 2008 ane dvitIya bhAga vi. saM. 2012)mAM chapAvAI che. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa-2 nayanuM lakSaNa, zAbdabodhanI sApekSatA, nayavAkya, ane pramANavAkyamAM taphAvata, nayajJAnanI saMzaya, samuccaya, vibhrama ane pramAthI vilakSaNatA, nayanI pramANAMzatA, dravyArthika ane paryAyArthika nayanI mAnyatAo ane e baMnenA prakAronI saMkhyA paratve matabheda, vaigamAdi sAta nayo ane enAM lakSaNa, jIva, ajIva, nojIva ane noajIvanI vicAraNA, siddha nizcayathI jIva ja che e digaMbara matanuM khaMDana (zlo. 48), pradezAdi traNa udAharaNo saMbaMdhI naigamAdi nayonuM vaktavya, nayonA adhikArI koNa ?, digaMbarono 'nagna' tarIke ullekha (79), cAra nikSeponI samajaNa, pratiSThA, zAzvata ane azAzvata pratimAnuM pUjana, ajaina darzanonI utpatti, RjusUtrAdikamAMthI sautrAntika, vaibhASika, yogAcAra ane mAdhyamika ema bauddhonA cAra saMpradAyono udbhava, dharmAMzamAM nAstika kevaLa bArhaspatya ane dharmAMzamAM sarve anyatIrthiko, jJAnanaya ane kriyA-nayanAM maMtavyo ane granthakArano paricaya. ullekha - nimnalikhita granthono ahIM ullekha che : sammati (zlo. 10), mahAbhASya (zlo. 40 ane 86), tattvArthabhASya (zlo. 40), anuyogadvAra (zlo. 73 ane 88), Avazyaka (zlo. 83) tema ja bhASya (zlo. 95 ane 108), paurvAparya - nayopadezanuM 31muM padya nayarahasya (pR. 127)mAM jovAya che. e uparathI nayopadeza nayarahasya karatAM pahelAM racAyo che ema phalita thAya che. vaLI nayopadezano ullekha ta. sU.nI TIkA (patra 72 a)mAM che. e hisAbe A e TIkA karatAM pahelAMnI kRti che ema siddha thAya che. 107 jainayAmRtataraMgiNI - A vistRta ane mananIya svopajJa spaSTIkaraNanI zarUAta sarvajJanI vANInA vijyollekhasUcaka padya dvArA karAI che. emAM aneka granthomAMthI avataraNa apAyAM che. dA.ta. dasaveyAliya, vIsavIsiyA, sammaIpayaraNa, visesA., khaMDanakhaMDakhAdya, aNuogadAra, SoDaza prakaraNa, AyAra, ta. sU.nuM bhASya, vAkyapadIya, dIddhiti, ane pramANanayatattvAloka. 1. pariNAma, apariNAma ane atipariNAma ema ahIM traNa prakAra darzAvAyA che. 2. juo zlo. 105. 3. A prakAzita che. 4. nayAmRtataraMgiNIgata avataraNonI sUci be bhAgamAM boTAdathI prakAzita AvRttimAM apAI che. keTalAkanAM mULa darzAvAyAM nathI. 5. AnA kartA raghunAtha ziromaNi che. emaNe tattvacintAmaNi upara TIkA racI che. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 nyAya yAne tarkazAstra A spaSTIkaraNamAM navya nyAyanI jhalaka che. vaLI mathurAnAthanA matanuM nirasana che pR. 85). pR147mAM anekAnta vyavasthAno ullekha che. nyAyasiddhAntamaMjarI gata zabdakhaMDanI yazovijayajI gaNie racelI TIkAmAM nayAmRtataraMgiNIno ullekha che. taraMgiNItaraNI - A nayAmRtataraMgiNInA spaSTIkaraNarUpa saMskRta vRtti che. e zrI vijayalAvayasUrijIe racI che. paryAya - A navopadezanI saMkSipta TIkA che. e bhAvaprabhasUrinI racanA nayanI apekSAe sAmAyika - jasavilAsanA 35mA pada mATe A pramANenuM zIrSaka gU. sA. saM. vi. 1, pR 168)mAM apAyuM che. A pATha kaDInA AdhyAtmika padamAM naigamAdi sAta nayonI apekSAe sAmAyika kone kahevAya e vAta TUMkamAM darzAvAI che. saMtulana - vivAhapaNatti (sayaga 1, udesaMga 9, sutta ) mAM AtmA e ja sAmAyika che ema kahyuM che. "zAMtijina stavana (vi. saM. 1732 ke 173) - A gujarAtI kRti bhinna bhinna dezImAM racAyelI cha DhAlamAM vibhakta che ane aMte eka padyano kalaza' che. cha DhAlamAM anukrame 5, 6, 9, 7, 10 ane 9 kaDI che. kalazanI eka kaDI gaNatAM A stavanamAM 47 kaDI che. enuM racanAvarSa yuga-bhuvana-saMyama evA zabdAMka dvArA kalaza'mAM darzAvAyuM che. yuganA be tema ja cAra ema baMne artha thAya che eTale racanAvarSa vi. saM. 1732 ke 1734 gaNAya. 1. AmAM avacchedakAvacchinnanI avicchinna paraMparA jovAya che, jyAre prAcIna nyAyaviSayaka lakhANamAM vikalponI satata paraMparA najare paDe che. navya nyAyanA zrIgaNeza upAdhyAya gaMgeze vikramanI bAramI sadImAM tattvacintAmaNi graMtha racIne mAMDavyA. AgaLa jatAM pakSadhara mizra ane raghunAtha ziromaNie teno vizeSa pracAra karyo ane bhaTTAcArya jagadIza ane gadAdharanA samayamAM A navIna paddhati khUba pratiSThita banI. 2. juo AnI pR. jemAM nirdezAyelI hAthapothI patra 21 A). 3-4. baMne kRtio prakAzita che. 5. A stavana gU. sA. saM. vi. 1, pR. 19205)mAM chapAvAyuM che. 6. A stavananI rUparekhA meM sImadhara-jina-vinatinI vicAraNAnI sAthe bhegI mArA lekha nAme 'vAcaka jazanAM nizcaya ane vyavahArane aMgenAM stavanomAM AlekhI che. A lekha "A. pra." pu. 55, . mAM chapAyo che. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 109 viSaya - A stavanano prAraMbha zAntinAthanA guNotkIrtanathI karAyo che tema aMta paNa e rIte rajU thayo che. A stavananI pahelI DhAlamAM kahyuM che ke vANIrUpa gaMgAnA taraMga UchaLe che. vaLI naya, gama, bhaMga ane pramANanA puSkaLa pravAha vahe che ane nizcaya-naya ane vyavahAra-naya tyAM bhamarI bhame che. A DhAlamAM A be nayono syAdvAdanA gharanA be ghoDA tarIke nirdeza che. bIjIthI pAMcamI DhAla paikI pratyeka DhAlamAM nizcayana-vAdI potAno pakSa rajU kare che jyAre vyavahAranaya-vAdI eno uttara Ape che. pachI e baMne vAdI zAntinAthanA samavasaraNamAM jAya che ane e tIrthakara dvArA emanA jhaghaDAno aMta AvatAM baMne vacce sumeLa sadhAya che. A stavanamAM uparyukta be vAdIo vacce saMvAda thayo temAM sAmasAmI dalIlo je karAya te huM nIce mujaba darzAvuM chuM: nizcayana-vAdI vyavahAranayavAdI bhAva e ja kharI vastu che. | kriyA vinA bhAva Ave nahi. je kriyA anaMtavAra maLI tethI rAcavuM] ratnane zuddha karavA khAranA so puTa apAya. kriyA ane pariNAmanAM phaLa bhinna che. bharata ane marudevA bhAvathI bhavasAgara | gaLiyA baLada jevA jano koLiyA karIne taryA. dravya-kriyAnuM utkRSTa phaLa saiveyaka | kema khAya che? vyavahAra vinA bhAva kSaNamAM tolo ane kSaNamAM mAso che. guru koNa ane celo koNa? AtmA pote | gurukuLamAM rahI vyavahAramAM sthira ekalo svabhAvamAM rame che. je karmanI pariNAma rAkhanAro trividha avaMcaka vibhAvazaktine toDe te AtmAne | yogathI mahodayane pAme. svabhAva-zaktimAM joDe. kata thanAra hAthInI peThe jhUjhe jyAre je abhimAnathI rahita hoya te sAkSI che. sAkSI thanAra nija guNamAM salUjhe. katane kriyAnuM dukha hoya jyAre sAkSI bhavavRkSano uccheda kare. jJAnIne kriyA na hoya, e karmasthiti | samagra zakti kriyAmAM rahelI che. sAdhana pAkavAthI narama thayo che. kriyA vinA kAma na Ape. nahi. che. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 nyAya yAne tarkazAstra pudgalanA je azuddha bhAvo che te bhojana jovAthI bhUkha na bhAMge, DAMgaranAM AtmAthI bhinna che. chotarAM khaMDAyA vinA na nIkaLe, ane ame mokSarUpa nija guNane vaya eTale pAtra maMjAyA vinA UjaLuM na bane. mokSa mATe koNa kriyA kare ? tIrthakara ane gaNadhara potAne mukta mAnavA chatAM kriyA cAlu rAkhe che. te bhAva vinA kriyA lekhe lAge nahi. bhAva bhAva e kiyAthI uttama bane. enA vinA hoya to kriyAnI jarUra na rahe. e kAco rahe. vaLI navo bhAva kriyA karavAthI uddabhave ane Avelo bhAva dharAyelI vyaktine bhojana na bhAve. kriyAthI vadhe. liMganuM prayojana manuSyanA mananuM raMjana muni kriyA kare che tenuM kAraNa guNa zreNithI paDAya nahi paNa caDAya te che. bhAva eTale potAno ja pariNAma | kriyA na pALanAra nizcayane jANato nathI. AtmA e sAmAyika che. samatA e cha darzanono sAra che. samatA | samatA amane paNa priya che. samatA maLe mokSanuM sAdhana che. e mATe to kriyA karAya che. siddhanA paMdara bhedomAM bhAvaliMga eka ja che ane te samatA che. vyaliMgathI mokSa maLe ke na paNa maLe. bhAvaliMgarUpa rAjamArgane anusaranArI kiyA pratye sneha rAkho. ene choDo nahi pAMca laghu akSara uccAratAM jeTalo vakhata ane ALasu na bano. lAge eTalA vakhatamAM mokSa maLe. sthavirakalpanI ane jinakalpanI kriyA bharatAdinA dRSTAMta dvArA bhAvane gaNAvanAra ekAMte pAsatthA che, ane aneka jAtanI che. pravacananA nAzaka che. sAmAcArIo bhinna bhinna che. kriyAmAM kriyA e karmanA pratikArarUpa che. roga haTharUpI kUvo che ane moharAjA phAMso de ghaNA eTale auSadha ghaNAM. mATe kriyA aneka prakAranI hoya temAM vAMdho nahi. | vinayAdika mudrAvidhi aneka jAtanI hovA chatAM e paraspara viraddha nahi. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 111 sAkSIrUpa graMtho - A stavanamAM nimnalikhita graMthonI sAkSI apAI cheH AcAra (DhA. 5), Avazyaka (DhA. 5), uttarAdhyayana (DhA. 4), ogha (DhA. ), oghaniryukti (DhA. 4) ane bhagavAI (DhA. jI. "sImadharasvAmIne vinati - A gujarAtI stavana cAra DhAlamAM racAyuM che ane aMtamAM eka padyano kalaza' che. cAra DhAlamAM anukrame 12, 12, 10 ane 6 kaDI che. Ama A stavanamAM kulle 41 (40 + 1) kaDI che. A stavana vijayaprabhasUrinA rAjyamAM eTale ke vi. saM. 1710thI 1747nA gALAmAM racAyuM che. aMtamAM kartAe potAne mATe "vAcakano prayoga karyo che te temaja emanA svargagamananuM varSa vicAratAM A stavana vi. saM. 1718thI 1745 daramyAna racAyeluM gaNAya. A stavana dvArA kartAe prAraMbhamAM samanvarasvAmIne vinati karI che ane aMtamAM emanA pratye potAno bhaktibhAva darzAvyo che. A kRtino mukhya viSaya nizcaya-naya ane vyavahAra-navanuM svarUpa darzAvavAno che. pahelI DhAlamAM kahyuM che ke A baMne nayonuM sevana karAya to te upakArI nIvaDe. enA samarthanArthe (1) zibikA UMcakanAranuM temaja (2) aneka ratno je chUTAMchavAyAM hoya te eka doraDAmAM sAMkaLI levAya to ethI bananArI mALAnuM data apAyela che. ekeka nava bhinna bhinna hoya to te mithyAtva che. jyAre e bhegA hoya to samyakatva che. paMkhIne UDavA mATe jema be pAMkhanI ane ratha cAle te mATe be paiDAMnI jarUriyAta che tema jaina zAsanane uparyukta baMne naya joIe. A baMne naya sarakhA zuddha temaja azuddha che. e navo potapotAne viSe zuddha ane anyane viSe azuddha che. nizcaya-naya pariNAmanI apekSAe moTo nathI. nizcaya-naya e kArya che, jyAre vyavahAranaya kAraNa che. nizcaya-naya pramANe koI guru, ziSya, kata ke bhoktA nathI. ethI e naya mujabanI dezanA unmArga che, jyAre vyavahAra-nava pramANe guru vagere saMbhave che eTale e naya anusAranI dezanA sanmArga che. vidhine joIe vyavahAra tyajAya te ucita nathI. e to dravyAdika pramANe hoya. pATha, gIta ane nRtyanI kaLA pahelethI ja zuddha hotI nathI, e to abhyAsathI 1. A kRti gU. sA. saM. vi. 1, pR. 206-211)mAM chapAvAI che. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 nyAya yAne tarkazAstra evI bane. maNi zodhavA mATe so puTa apAya che ane e dareka puTa sAcuM che. viSa vagere pAMca prakAranI kriyAomAM pahelI traNa tyAjya che, jyAre chellI be grAhya che. amRta-kriyA sarvathA doSathI mukta che. jema cakravartInuM bhojana na maLe tyAM sudhI potAnuM sAmAnya bhojana na choDavuM ghaTe tema nizcaya-nayanA phLarUpa kevalajJAna maLe nahi tyAM sudhI vyavahAra tyajavo na joIe. vyavahAra puNyano hetu che. e puNya pApane bALe. bhavya jIva jo kriyAvAdI hoya to e ja eka pudgalaparAvartamAM mokSe jAya. kevaLa samyaktvathI mokSa na maLe, virati joIe. zreNikanuM dRSTAMta ApanAre yAda rAkhavuM ghaTe ke e viratithI rahita hovAthI narakagati dUra na karI zakyA. jo ke eo samyaktvanA baLe mokSe janA2 che. samyaktva viratine tANI lAve. vadhumAM vadhu bethI nava palyopama jeTalI vAra lAge. AnaMda jevAne to samyaktvanI sAthe ja viratinI prApti thaI hatI. brahmacaryanI pratijJA lIdhA vinAnA lavasattama devo vratI na gaNAya. avirata dazA hoya to pApa na karAya to ye pApa lAge, vyavahA2-naya pramANe sevaka-sevyabhAva che. zuddha AtmAnI dRSTie sImaMdharasvAmI ane kartA samAna che. jene sarve nadIonAM jaLa samudramAM bhaLI jAya tema akhaMDa brahma ane sakhaMDa brahma dhyAnamAM bhegA thaI jAya. ullekha - A stavanamAM nimnalikhita graMthono ullekha che : AvazyakabhASa() (DhA. 3), upadezamAlA (DhA. 3), dazAcUrNi (DhA. 2), dharmasaMgrahaNI (DhA. 2), paMcavastu (DhA. 2), yogabindu (DhA. 2) ane vyavahArabhASya (DhA. 1). jJAnakriyAnI sajjhAya - A nAmanI eka kRti upAdhyAyajIe racyAnuM keTalAka kahe che. e joyA vinA zuM kahI zakAya ? emAM gujarAtImAM jJAna-naya ane kriyAnayanuM svarUpa samajAvAyuM haze. jo ema ja hoya to jasavilAsanuM 36muM pada saMtulanArthe vicAravuM ghaTe. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 yazodohanaH khaMDa-2 "sImadharasvAmIne vinatirUpa stavana yAne savAso gAthAnuM navarahasyagarbhita stavana - A gujarAtI stavanamAM agiyAra DhAla che ane aMtamAM cAra paMktinA eka padyarUpa "kalaza" che. agiyAra DhAlanI kaDIonI saMkhyA anukrame nIce pramANe 10, 11, 15, 15, 12, 15, 5, 10, 11, 9 ane 11. Ama ekaMdara 124 kaDI che. emAM "kalaza"nI eka kaDI umeratAM 125 thAya che. ene "gAthA gaNI A stavanane savAso gAthAnuM stavana kahe che. dezI - agiyAre DhAlanI dezI bhinna bhinna che. AThamI DhAlanI dezI copAI che. rAga - bIjI DhAlanA rAganuM nAma "goDI ane pAMcamI DhAlanA rAganuM nAma kedAro che. viSaya - DhAla dITha viSaya nIce mujaba che : (1) kugurunuM ane zuddha dezanAnuM svarUpa, (2) AtmAnI oLakhANa, (3) Atmatattvano parAmarza, (4) zuddha naya arthAt nizcaya-naya pramANenI prarUpaNA, (pa-6) vyavahAra-nayanI siddhi, (7) mokSamArganI ane bhavamArganI samajaNa, (8-9) dravyastava ane bhAva-stavanuM nirUpaNa, (10) nizcaya-dharma ane vyavahAra-dharma ane (11) prabhu pratye vAstavika rAga. kugurunI jhATakaNI ane mAphIpatra - pahelI DhAlamAM kugurunI jhATakaNI kaDhAI che. tema karatI veLA je nimnalikhita traNa kaDIo racAI tene aMge vi. saM. 1717mAM 1. A stavana prakaraNa ratnAkara (bhA. 3 pR. 73759)mAM I. sa. 1878mAM, sajjana sanmitra pR. 299-309)mAM I. sa. 1913mAM, "mahAvIra jaina sabhA" taraphathI prakAzita zrImad yazovijayajI viracita prAcIna stavano mR. 1-30)mAM, padmavijaya (2nA bAlAvabodha sahita vi. saM. 1975mAM gU. sA. saM. vi. 1, pR. 212-228)mAM vi. saM. 1992mAM, je. . pra. sa." taraphathI amadAvAdathI vi. saM. 1996mAM prakAzita prAcIna stavanAdisaMgrahamAM chapAvAyuM che. vizeSamAM A stavana sAkSIpATha sahita nimnalikhita nAmathI "R ke. je. saM. taraphathI I. sa. 1933mAM prakAzita pustakamAM chapAyuM che: "nyAyAcAryazrIyazovijayakRtAni stavanAni sAkSidhRtapAThavutAni savAso doDhaso ne sADhI traNaso gAthAnAM stavano sAkSipATha sahita" 2. Ano paricaya meM "ja. sa. pra." va. 22, e. 7)mAM prakAzita "nyAyAcArya yazovijayagaNinAM traNa bRhat stavano" nAmanA mArA lekhamAM Apyo che. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 nyAya yAne tarkazAstra "mAphI patra" yazovijayagaNine lakhI ApavuM paDyuM ema keTalAkanuM mAnavuM che, paNa mane to e vAta yathArtha jaNAtI nathI : kAmakuMbhAdika adhikanuM dharmanuM ko navi mUla re, dokaDe kuguru te dAkhave, zuM thayuM eha jagasUla re ? svAmi. 5 arthanI dezanA je dIe, oLave dharmanA graMtha re; parama padano pragaTa cora te, tehathI kima vahe paMthe re ? svAmi. 6 viSayarasamAM gRhI mAciyA, nAciyA kuguru madapUra re; dhUmadhAme dhamAdhama calI, jJAnamAraga rahyo dUra re." svAmi. 7 sAkSIrUpa grantho - A stavanamAM nimnalikhita graMthono sAkSI tarIke ullekha Avazyaka (5), upadezamAlA (6), kalpasUtra (9), jIvAbhigama (9), paMcAzaka (6), paheluM aMga (2, 3, 9), prathama aMga (4, 7, bhagavaI (3), mahAnizItha (7, 9), rAyapasaNI (9), 'lokasAra (3) ane zakastava (9). vizeSamAM A stavanamAM koI koI sthaLe hanitti, yogazAstra ane SoDazakanI chAyA jovAya che. trIjI DhAlanI pahelI kaDI pachI "thatA" evA ullekhapUrvaka be padyo saMskRtamAM che. sAkSIrUpa pATha - sAkSIrUpa pATho ItyAdi nyA. ya. sta. sA.mAM. apAyA che. svopanna bAlAvabodha - A stavana upara kartAe gujarAtImAM bAlAvabodha racyAnuM manAya che. vArtika-uttamavijayanA ziSya pavavijaye prastuta stavana upara vAtika racyuM 1. A DhAlano kramAMka che. 2-3. A AyAra abhipreta che. 4. A AyAra suya. 1)nuM pAMcamuM ajhayaNa (adhyayana) che. 5 "gArnava najJAnapatriALyathavA thata: | yat tadAtmaka evaiSa zarIramadhitiSThati // AtmAnamAtmanA vetti mohatyAgAd ya Atmani / tadeva tasya cAritraM taddvAnaM tacca darzanam // " 6. emanI guruparaMparA mATe juo "nyAyAcArya yazovijayagaNinAM traNa bRhat stavano" nAmano mAro lekha bra. 128) Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 yazodohanaH khaMDa-2 che ema keTalAka kahe che. "saptabhaMgI taraMgiNI - A ja nAmanI eka kRti di, anantadevasvAmInA ziSya vimaladAsa racI che. e joIne prastuta kRti racAI haze ke kema te jANavuM bAkI rahe che. tapagacchanA vijayarAjasUrijInA ziSya dAnavijayajI gaNie saptabhaMgI prakaraNa racyuM che. yazovijayajI gaNinI prastuta kRti hajI sudhI to maLI AvI nathI paraMtu eno ullekha laghu syAdvAdarahasya (patra 6 a) ane bRhat syAdvAdarahasya patra 18 AmAM jovAya che. anekAntavyavasthA yAne janatarka - AnA prAraMbhamAM traNa ane aMtamAM sattara padyo che bAkInuM lakhANa gadyamAM che. A graMthamAM prAcIna nyAyanI temaja navya nyAyanI ema baMnenI paddhatine sthAna apAyuM che. emAM anekAntanuM lakSaNa ApI jaina temaja vividha "ajaina darzanonuM paNa saMkSipta paraMtu sacoTa nirUpaNa karAyuM che. prasaMgavazAt keTalIye kRtiomAMthI avataraNo ApI A nirUpaNane samarpita karAyuM che. ajaina darzanakAroe paNa anekAntavAdano svIkAra karyo che e vAta naigamAdi nayonA savistara Alekhana prasaMge darzAvAI che. patra 54 'amA kahyuM che ke "Rju 1. A kRti "rAyacaMda jaina zAstramALAmAM vIra saMvat 2431mAM prakAzita karAI che. vaLI e "zAstra muktAvalI"mAM graMthAMka 8 tarIke kAMjIvaramathI I. sa. 1901mAM chapAvAI 2. A kRti anekAnta vyavasthA prakaraNanA nAmathI "jai. saM. pra. sa." taraphathI vi. saM. 1999mAM prakAzita karAI che. emAM avataraNonI sUci apAI che paNa te akArAdi krame nathI. vaLI enA je mULa darzAvAyAM che te amuka aMze apUrNa che. gujarAtI prakAzakIya nivedanamAM viSayonuM vihaMgAvalokana che. pR 87 a mAM je samAptisUcaka pati che temAM A kRtinA nAmAMtara tarIke jainatarkano ullekha che. to zuM e kartAno potAno che? "anekAntavyavasthA prakaraNa"nA nAmathI. A kRtino saMgraha naya sudhIno patra 27 A sudhIno) prathama vibhAga zrI vijayalAvAyasUrijIe racelI tattvabodhinI vikRti, emAMnAM temaja mULa kRtimAMnAM avataraNonI sthaLanA nirdezapUrvakanI bhegI sUci temaja saMskRtamAM baMnenAM viSayAnukrama sahita "vi. lA. zA." taraphathI vi. saM. 2008mAM prakAzita karAyo che. A prakAzanamAM mukhapRSThAdi upara jainata paribhASA evuM nAmAMtara che te sAcuM che? dvitIya vibhAga paNa uparyukta vivRti vagere sahita vi. saM. 2013 (2mAM chapAvAyo che. 3. "tatveSa mAvAmAvavizavartarUpatvim' - patra 1 a. 4. jainadarzana atizaya gaMbhIra che ane e ananta navathI otaprota che. ethI haraNa jema vAghanA vadanane sUMghI nahi zake tema nayano aMza jANanArAo ene sUMghI zake nahi. - patra 1 a. 5 vaizeSika, naiyAyika, vedAnta, sAMkhya... Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 nyAya yAne tarkazAstra sUtra" naya e paryAyanayarUpa vRkSanuM mULa che. jyAre "zabda"naya enI zAkhA che, samabhirUDha naya enI prazAkhA che ane evaMbhUta'naya to prazAkhAnI pratizAkhA che. keTalAka digaMbaro nava nava gaNAve che te bAbatanuM ahIM nirasana karAyuM che ane vizeSa mAhitI mATe pote racelA ApabhraMzika prabandhanI bhalAmaNa karAI che. A granthanI eka vizeSatA e che ke adhyAtmasAra vageremAM sAMkhya darzananI utpatti saMgraha-nayanA ekAnta sevanane AbhArI jaNAvI che paraMtu ahIM temaja anyatra azuddha dravyArthika nayarUpa vyavahAra-nayamAMthI e jaNAvI che. A granthamAM saptabhaMgInuM vistRta nirUpaNa che. enA "sthAvatavya iva" nAmanA trIjA bhaMganA soLa vikalpa darzAvAyA che (juo patra 67 a-69 a). vizeSamAM sAta bhaMgonA anukrame 3, 3, 10, 10, 130, 130 ane 130 pratibhaMgo sUcavAyA che. Ama ekaMdara 416 pratibhaMgono ullekha che (juo patra 71 A. enA avAMtara bhaMgo vicAratAM tenI saMkhyA 1436nI ane sAMyogika bhaMgAdi gaNatAM karoDanI darzAvAI che (juo patra 71 A), guNArthika nayanI anupapatti, digaMbara mAnyatA anusAra guNanuM lakSaNa temaja dasa sAmAnya guNonuM ane soLa vizeSa guNonuM nirUpaNa, dravyArthika nayanA 10, paryAyArthika nayanA 6, naigamanA 3, saMgrahanA ra, vyavahAranA 2, RjusUtranA ra ane zabdAdino ekeka bheda e 28 bhedonuM nirUpaNa, temaja di. amRtacandra kRta pravacanasAravRttigata paryAyavicAronuM khaMDana, anekAntavAdamAM anekAntavAdano svIkAra temaja ghaTAbhAvano abhAva jema ghaTasvarUpa che, tema ekAntapakSApatti doSano ane prameyavAdinAM udAharaNo dvArA anavasthAdoSono parivAra ane upasaMhArarUpe anekAntavAdano mahimA ane arjuna darzano dvArA eno satkAra. avataraNonI saMkhyA -- samarthaka, saMvAdapAThonI yAne avataraNonI saMkhyA lagabhaga 385nI che. temAM lagabhaga 75 visasA. nAmanA mahAbhASyamAMnAM ane lagabhaga 60 samarAizcakahAnAM che. mULa - prastuta granthamAM apAyelAM avataraNonAM mULa tarIke huM nimnalikhita grantho jaina temaja ajaina ema be vibhAgamAM gaNAvuM chuM : 6. sarakhAvo : "darziteyaM yathAzAstraM naigamasya nayasya dik / vihetu: zrI yazovinayavAd: II" patra 18 A. 1. dhammaparikakhAnI svopallavRttimAM Azare 550 avataraNo che. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 117 ai) jaina aNuogadAra, adhyAtmopaniSad, anyayogavyavacchedAtrizikA, "Akara, Agama, AyAranI TIkA, AvasmayanI niSutti, uttarajhayaNa, tattvArthasUtrata sUnuM bhASya, davyasaMgaha, navatatta, paMcAsaga, pavayaNasAruddhAra, prazamarati, bhAsArahassa, vivAhapaSNatti, 'visenA, sammaIpayaraNa ane sUtra. A paikI adhyAtmopaniSada ane bhAsArahassa e be yazovijayagaNinI potAnI kRti che. A] ajaina gautamasUtra, chAndogyopaniSada, yogadarzana, vasiSThavAkya (, vAkyapadIya, vArtika (), zruti ane sAMkhyakArikA. ullekha - ApabhraMzika prabandha (patra 54 A) ane syAdvAdakalpalatA patra 55 a) e be grantho jovAnI ahIM bhalAmaNa karAI che. uddharaNa - jema zrIpAla rAjAno rAsanA caturtha khaMDanI DhAla 11 ane 12 navapadapUjArUpa saMkalanAtmaka kRtimAM uddhata karAI che - guMthI levAI che tema A anekAntavyavasthAnAM Adya traNa padya ane aMtamAMnA sattara padyo ekatrita karI anekAntavAdamAhAsyaviMzikA tarIke koIke eno ullekha karyo che. Ama A eka saMkalanA che, nahi ke svataMtra kRti. "tattvabodhinI - A saMskRta vivRti zrI vijayalAvaNyasUrijIe racI che. pIvaparya - anekAntavyavasthAmAM uparyukta ullikhita grantho temaja bhAsArahassa ke jemAMthI enI 30mI gAthA avataraNarUpe apAI che e granthonA praNayana bAda prastuta grantha racAyo che, jyAre nimnalikhita granthomAM A granthano 1. AthI pramANanayatattAloka abhipreta che. 2. Ano patra 4 amAM mahAbhASya tarIke ullekha che. 3. "zruti evA bAMdhabhAre nirdeza karI patrAkAra prakAzanamAM noMdha che, jyAre tyAra pachInA prakAzanamAM ethI abhipreta kRtino ullekha che. 4. A saMkalanAtmaka racanA zrI yazovijayavAcaka graMthasaMgrahamAM "uddhatA" evA ullekhapUrvaka aMtamAM chapAvAI che. 5. Ano "saMgrahanA sudhInA nirUpaNa pUrato prathama aMza temaja avaziSTa aMza prakAzita Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 ullekha hovAthI e grantho karatAM to A pahelAM racAyo che : adhyAtmopaniSad (?), jJAnabindu, nayarahasya, nayAmRtataraMgiNI ane pratimAzatakanI svopajJa vRtti. nyAya yAne tarkazAstra hAthapothI - prastuta granthanuM prathama prakAzana kaI kaI hAthapothIne AdhAre karAyuM teno nirdeza nathI. meM paMjAbakesarI' zrI vijayavallabhasUrijI dvArA paMjAbanA eka bhaMDAranI anekAntavyavasthAnI eka hAthapothI meLavI je mudraNAlayapustikA taiyAra karI hatI teno upayoga A prakAzanamAM karAyo che. anekAnta praveza A kRti yovijayagaNie racI che ema aSTasaha2trIvivaraNa (patra 19 A) jotAM jaNAya che. e anupalabdha kRtinA viSaya mATe huM evI aTakaLa karuM chuM ke e anekAntavAdanA gahana graMthamAM praveza karavA mATe je bodha Avazyaka gaNAya te meLavavA mATenA muddAo emAM vicArAyA haze. syAdvAdarahasya ane vItarAgastotra bhra. 8)nI vRtti - 'kali.' hemacandrasUrie vItarAgastotra racyuM che. enA upara vikramanI caudamI sadImAM thayelA prabhAnandasUrie durgapadaprakAza nAmanI vRtti, somodayagaNie vi. saM. 1512mAM eka TIkA, rAjazekhara ane mANikyasAgaranI ekeka TIkA, megharAje vi. saM. 1510mAM ane nayasAgara (? naMdisAgara)gaNie vi. saM. 1525mAM racelI avasUri ityAdi vivaraNAtmaka sAhitya yazovijayagaNinI pUrve racAyuM che. vItarAgastotranA bAra padyamAM racAyelA AThamA prakAzamAM kahyuM che ke pratyeka vastu nityAnitya che, be viruddha dharma sAthe hoI zake temaja kharI rIte anekAMtavAda yAne syAdvAdano ajaina darzanakAro tiraskAra karI zake tema nathI, kemake bauddha, naiyAyika, vaizeSika ane sAMkhya darzanomAM paNa eka rIte vicAratAM syAdvAdano Azraya levAyo che. A bAbata yazovijayagaNie A prakAza uparanI potAnI traNa vRttimAM spaSTa karI che. e traNe vRttino syAdvAdarahasya tarIke ullekha karAya che. Ama syAdvAdarahasya nAmanI traNa kRti che : (1) laghu, (2) madhyama ane (3) bRhad. temAM prathama kRti saMpUrNa maLe che, jyAre bIjI be hajI sudhI to pUrepUrI 1. dvitIya prakAzanamAMthI mULa kRti to prathama prakAzanane ja AbhArI che. 2. anekAntavAda praveza nAmanI eka kRti hirabhadrasUrie racI che ane e chapAyelI che. 3. AnI prazastimAM prabhAnaMdano pratibhAsamudra' ane munIzvara' tarIke ullekha che to zuM A emanuM potAnuM kathana che ? 4. A traNe aprakAzita che. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa-2 119 prApta thaI nathI. A kRtionAM nAma vicAratAM emAM syAdvAdanuM talasparzI ane jhINavaTabharyuM vivecana haze ema lAge. laghu (?) - syAdvAda-rahasyanI racanA vi. saM. 1701mAM kapaDavaMja (kapaDavaNaja, saM. karpaTavANijya)nI pAse AvelA AMtarolI gAmamAM karAI hatI. A ke bIjAM be syAdvAdarahasyamAMthI koI ekano ullekha syAdvAdakalpalatA (patra )mAM che. rasyAdvAdarahasya (laghu) vi. saM. 1701) - AnI tera patranI eka saMpUrNa hAthapothI maLe che. emAM prastuta kRtino prAraMbha nimnalikhita padya dvArA karAyo che : "aiMkArasphAramantrasmaraNakaraNato yAH sphuranti svavAcaH svacchAstAH kartumicchuH sakalasukhakaraM pArzvanAthaM praNamya | vAcATAnAM pareSAM pralapitaracanonmUlane baddhakakSo vAcAM zrIhemasUrervivRtimatirasollAsabhAjAM tanomi // 1 // " aMtamAM prazastinAM nava padyo che. navamuM padya nIce mujaba che : "syAdvAdarahasyamidaM vyadhAyi tatpAdapadmabhRGgeNa / jasavijayAbhidhagaNinA ziSyeNa navInatarkadhiyai // 9 // " enA pachI nIce pramANe ullekha che : " iti zrIsyAdvAda rahasyagraMtha: saMpUrNaH saMvat 1701 varSe gaNijasavijayenAntarapalyAM kRta iti zreyaH / " e pachI be padyo nIce mujaba che : "aMtarapalyAM prakaraNametadanusmRtya tarkazAstrANi / adhyAtmamataparIkSAdIkSAdakSo yatirvyatanot // 1 // svairamidamupAdAtuM kRtatvarA eva sajjanA jagati / parahitamAtraikaphalA guNagRhyAnAM yato vRttiH // 2 // " 1. nyA. ya. smRnA Amukha (pR. 12)mAM A noMdha che te vAstavika che. 2. A nAma prazastinA navamA padyamAM temaja hAthapothInA prAraMbhagata bhAgamAM darzAvAyuM che. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 nyAya yAne tarkazAstra "lagabhaga 1235 zloka jevaDI A vRttimAM mULanA temaja keTalIka vAra avataraNanAM paNa pratIka apAya che. muddo pUrNa thatAM "ti vi" evo ullekha racanA samaya ane racanAsthaLa - prastuta vRtti vi. saM. 1701mAM aMtarapallI yAne AMtarolImAM racAI che. ullekha - AmAM nimnalikhita granthakAranAM nAma che: udayana, dadhitika ane maNikutuM grantho tarIke nIce mujabanAM nAma jovAya che: adhyAtmamataparIkSA (patra 4 A), nyAyavAdAthe patra 3 a), bRhatkalpavRtti (patra 8 A), zrIpUjyalekha patra 2 a) ane saptabhaMgItaraMgiNI (patra 6 a). A paikI nyAyavAdArtha, zrIpUjyalekha ane saptabhaMgI taraMgiNI e upAdhyAyajInI potAnI anupalabdha kRtio che. khaMDana - prastuta vRttimAM dadhitikRtanA matanuM khaMDana che. vaLI aMdhakAra e tejano abhAva che e mAnyatAnuM paNa je khaMDana karAyuM che e syAdvAdakalpalatAnuM smaraNa karAve che. vizeSamAM notAtika, svataMtro ane navya cAvakonA mata darzAvAyA patra 13 amAM bauddhAdike syAdvAdanA karelA svIkAranI vAta pUrNa thAya che. patra 13 AmAM yo vrato na ththara vALuM padya avataraNarUpe apAyuM che te zAstravAtasamuccayamAM temaja AptamImAMsAnA padya tarIke jovAya che. prazastimAM sauthI prathama nayavijayagaNinI prazaMsA che ane tyAra bAda hIravijayasUri, vijayasenasUri, vijayadevasUri, vijayasiMhasUri, kalyANavijaya, lAbhavijaya, jItavijaya ane nayavijaya viSe ullekha che. 13 x 2 x ra0 4 56.335 - 32 2. prazastimAM vijayadevasUrinA sAmrAjyamAM racAyAno ullekha che. 3 AmAM "gwwvani ' vALI gAthA hovAnuM kahyuM che. e gAthA kappanA bhAsanI che eTale kharI rIte mULa tarIke e bhAsano ullekha thavo joIto hato. 4. AnA khaMDana mATe eka padya apAyuM che (patra 6 e). e padyano prAraMbha "tenaH: vi7 nivRttitAthI karAyo che. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana: khaMDa-2 121 syAdvAdarahasya (madhyama ) - AnI 25 patranI hAthapothImAM prAraMbhamAM kalyANavijayagaNinA ziSya paM. lAbhavijayagaNinA ziSya 5. jItavijayagaNinA satIrtha na vijayagaNi ema kahI nayavijayane namaskAra karyAno ullekha che. tyAra bAda eka padya che. e laghusyAdvAdarahasyanI sAthe lagabhaga savaze maLatuM Ave che. phera eTalo ja che ke "tA: [micchu" ne badale "pratazcivakakuM:" evo pATha che. AnAM pachInAM be padyamAM anukrame vijayadevasUri ane vijayasiMhasUrinI stuti karAI A hAthapothImAM mULanAM pratIka apAyAM che. navya nyAyanI zailIe racAyelI A vRttimAM maNikRtanA matanuM khaMDana che.' patra 3 AmAM dIdhitino ullekha che ane patra 13 a mAM khaMDana che. patra 9 A mAM koIka kRtimAMthI be pado avataraNarUpe apAyAM che. vizeSamAM pote racelI stutimAMthI eka padya avataraNarUpe apAyuM che (patra 12 A). evI rIte potAnI koI kRtimAMthI eka avataraNa patra 13 a mAM apAyuM che. A vRttimAM nimnalikhita granthono ullekha che : adhyAtmamataparIkSA (patra 24 A), 'Agama (patra 10 a), guNasthAna kramAroha patra 24 A), dharmasaMgrahaNI patra 24 A) ane pravacanasAra patra 13 a). A paikI adhyAtmamataparIkSA svakRta che. viSaya - A vRttimAM pratiyogitAvicAra, dhvaMsanA svarUpanuM nirUpaNa, anyonyAbhAvAvyAkhravRttitvanI vyavasthA, cakSanI aprApyakAritAnI carcA, vaizisyavAda, samavAyanuM nirasana, digaMbarono mata, bhedabhedavAda, ekAnta anityatAnAM dUSaNo ane siddha paramAtmA caritrI ke nahi enI carcA ema vividha bAbato AlekhAI che. 1. juo patra 2 a, 8 a, 8 A (avataraNa che). 2. A padya pUrepUruM nIce mujaba apAyuM cheH ___"ekatra vRttau hi virodhamAjoryeSAmavacchedakabhedayAJcA / dravyatvaparyAyatayovibhedaM vijJAnatAM sA kathamastu vastviti // " 3 "aNNaM ghaDAu rUvaM Na puDho ti visAradA Na vavahAro / bhedo u No pudhattaM bhejjadi vavahArabAdheNaM ti // " 4. AthI AvasmayanI nijukti abhipreta che. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAya yAne tarkazAstra patra 21 a mAM Adya padyanI vRtti pUrI thAya che ane bIjAnI zarU thAya che. 122 patra 23 A mAM bIjA padyanI vRtti pUrNa thAya che ane trIjAnI zarU thAya che. patra 24 A mAM cothA padyanI vRttino prAraMbha karAyo che. 'patra 25 a mAM nIce mujabanA ullekhapUrvaka A vRtti apUrNa rahe che : " suSuptikAle jJAnAnutpattinirvAhAyopayogarUpavyApArasAcivyenaiva jIvasya jJAnajanakatvasvIkArAt" syAdvAdarahasya (bRhat ?) AnI 49 patranI hAthapothImAM madhyama syAdvAdarahasyanI hAthapothInI jema kalyANavijayagaNi vagere cArano ullekha karI nayavijyagaNine namaskAra karI zarU karAI che. tyAra bAda madhyama syAdvAdarahasyamAM apAyeluM padya che. navya nyAyanI zailImAM racAyelI A 22300 zloka jevaDI kRtimAM nimnalikhita granthono ullekha che : adhyAtmamataparIkSA (patra 13 A ane 30 a), aSTasahastrI (patra 43 A), Agama (patra 5 a), guNasthAnakramAroha (patra 13 a), *citrarUpaprakAza (patra 33 a), nyAyavAdArtha (patra 32 a), vizeSAvazyakavRtti patra 4 a), zrIpUjyalekha (patra 6 a, 18 A), saptabhaMgItaraMgiNI patra 18 A) ane stuti (patra 6 a). A paikI aSTasahasrI, Agama, guNasthAnakramAroha ane vizeSAvazyakavRtti 1. patra 25 A koruM che. A hAthapothImAM lagabhaga 1175 zloka che. emAM pratipatra 15 paMkti ane prati paMkti pacAseka akSara che. 25 4 2 4 15 4 50 32 2. 49 x 2 x 18 4 42 32 3. AthI AvasTayanI nijjutti abhipreta che. 4. AmAM citrarUpa saMbaMdhI vicAraNA hovAnuM kahyuM che. 5. patra 18mAmAM kAlAdi AThane aMge A grantha ane enI vizeSa mAhitI mATe = 1171 1/8. = 2315 1/4 saptabhaMgItaraMgiNI jovA bhalAmaNa karAI che. 6. tra vRttau thI zarU thatuM padya pUruM apAyuM che. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 yazodohanaH khaMDa-2 sivAyanA grantho upAdhyAyajIe jAte racelA che. cakSunI aprApyakAritA viSe patra 3 A mAM carcA zarU karatI veLA nIce mujaba ullekha karAyo cheH "vaphathavAritva vAte cAvizAH" A vAdane aMge patra 4 A mAM cothA vedoSatA thI zarU thatAM pAMca paDyo apAyAM che. patra 5 a thI aMdhakAravAdanuM pratividhAna zarU karAyuM che. zakti vinA svabhAvathI ja kArya thAya e vAdanuM nirasana patra 37 A mAM karAyuM che. AgaLa jatAM zabdanI paudgalikatA siddha karAI che. vizeSamAM pra. na. ta. mAMthI sUtra ApI 81 padyo apAyAM che. aMtima padya patra 46 A mAM che. e paikI prAraMbhika padya nIce mujaba che: bhASite'tra bhagavanmataspRzAM ____ karNakoTarakuTumbini sphurAm / AH kimetaditi bhUrisambhramA vAda tamiduttamubaM: / - patra 44 a. graMthakAro tarIke udayana, dadhitikata, prabhAkara, maNikatuM ane vardhamAnano ullekha che. patra 6 a mAM pavimattaparve sattathI zarU thatuM padya avataraNa rUpe apAyuM che. patra 17 a mAM satA saptamI thI zarU thatuM padya ane patra TUna: pramANe thI zarU thatuM bIjuM parva che. ( patra 27 a mAM "zaMkhezvara pArzvanAthanI stuti karAI che. patra 43 a mAM pra. na. ta. (pariccheda 7, sUtra pa6)mAMthI nimnalikhita sUtra apAyuM che: 1. ahIM traNa padyo apAyAM che tema ja nIce mujabanuM sUtra apAyuM che: vatara nenAvanAta" 2. e aMtya padya nIce mujaba che: "tadgolAGgelalAyUlA cApalavyApabhAgidam / kathaJcid bhedapakSasyaM pratyakSAdarzadarzanAt // 81 // " 3. emaNe anumAnakhaMDamAM kahyuM che evo ullekha che. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAya yAne tarkazAstra ''caitanyasvarUpaH pariNAmI kartA sAkSAd bhoktA svadehaparimANaH pratikSetraM bhinnaH pauniyA: rAMca'' 124 patra 9 a mAM pahelA padanA pUrvArdhanI vRtti pUrI thAya che ane patra 11 a mAM uttarArdhanI vRtti pUrNa karI maMgalAcaraNarUpe eka padya apAyuM che. patra 36 a mAM upAMtya (agiyAramA) padyanI vRttino prAraMbha karAyo che. pramArahasya-uvaesarahasya (gA. 1) nA svopajJavivaraNa patra 1 A)mAM A kRtino ullekha che paNa e kRti anupalabdha che eTale enA viSaya viSe cokasAIthI kahevAnuM kema bane ? pramAno artha yathArtha yAne saMzaya vinAnuM jJAna" ema thAya che to zuM A pramANaviSayaka kRti che ? siddhAntatarka pariSkAra A yazovijayagaNinI kRti che, kemake emaNe potAnA eka (dvitIya) kAgaLamAM ke je gu. sA. saM. vi. 2, pR. 100)mAM chapAyo che temAM nIce mujaba ullekha karyo cheH "kAla te jIvAjIva paryAya ja yukta. e asmatRta siddhAntatarka pariSkAranyAyalokAdi graMtha prasiddha chaIM." A kRtino anyatra paNa ullekha che. siddhAntatarka pariSkAra adyApi anupalabdha che ane enA viSaya upara vedhaka prakAza pADe evuM emAMthI eka paNa avataraNa mArA jovA jANavAmAM nathI. AthI A kRti zuddha nyAyanI haze ke jinabhadragaNi kSamAzramaNe racelI visesaNavaI jevI haze ke koI svayUthika ke parayUthika dArzanika maMtavyonI carcArUpa haze te nakkI karavuM bAkI rahe che. munizrI bhAnutiyajIe potAnA eka lekhamAM siddhAntamata pariSkAra nAmanI kRtino ullekha karyo che te A ja haze. game tema paNa emaNe nirdezelI kRtinA viSayanI nIce mujaba saMbhAvanA karI che "eka siddhAntamatapariSkAranuM nAma ja evuM che ke jemAM lAge che ke jaina 1. patra 49mAM nIce mujabanI paMkti dvArA vRtti apUrNa rakhAI cheH 49 4 2 4 18 4 42 = 2315 1/4 32 2. juo nyA. ya. smR. (pR. 39-50). 3. A nAma darzAvavA mATe zo AdhAra che te zrI bhAnutiyajI jaNAvavA kRpA karaze ? Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thazodohanaH khaMDa-2 125 AgamazAstromAM AvatA vividha matAMtaro maLe che tenA parasparanA avisaMvAdI samanvaya te paNa jaina zAsananA khAsa viziSTa nayavAdanA baLa upara kevA suMdara karelA haze." 'vijayaprabhasUrisvAdhyAya- A sAta padyanI saMskRta kRti dvArA yazovijayajI gaNie potAnA gacchanA nAyaka vijayaprabhasUrijInI bhaktipUrvaka tarkayukti dvArA stuti karI che. eo vijayadevasUrinA paTTarUpa gaganamAM sUrya samAna che ema ahIM kahyuM che. vizeSamAM ahIM emanI buddhinI ane vANInI prazaMsA karAI che. A kRtimAM samavAya, apohanI ane jAtinI zakti, jagatkartutvavAda, prakRti, sphoTa ane brahma e ajaina dArzanika maMtavyono temaja saMmati prakaraNa)no ullekha che. A kRti kaDakhAnI dezImAM racAyAnuM manAya che. game tema paNa e geya kAvya che. anukaraNa - A kRtinA anukaraNa rUpe muni (hAla pa) dhuraMdharavijayajIe vijayanemisurisvAdhyAya nAmanI nava padyanI saMskRta kRti prabhAtiyAnA rAgamAM gavAya tevI racI che. 1. A kRti stuticaturvizatikAnI mArI saMskRta bhUmikA mR. 105)mAM I. sa. 1930mAM, jaina stotrasandroha (bhA. 1)nI munizrI caturavijayajInI saMskRta prastAvanA (pR. 88-890mAM, I. sa. 1932mAM temaja gU. sA. saM. (bhA. 1, pR. 424-427)mAM pAThAntarapUrvaka ema traNa sthaLethI chapAI che. 2. A vijayaprabhasUrie devapattananA jinAlayamAM eka tIrthakarane uddezIne jinastavana racyuM che ane e jaina sto. saM. (bhA. 1, pR. 36)mAM chapAyuM che. 3. A I. sa. 1946mAM prakAzita saTIka indudUtanA prAraMbhamAM chapAyela che. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 3 padArthaparAmarza yAne dravyavicAraNA tattvArthasUtranI ane enA bhASyanI TIkA - vidyAvAridhi umAsvAtijIe saMskRta bhASAmAM sUtrAtmaka zailIe tattvArthAdhigamazAstra nAmanI nAnakaDI paraMtu mananIya kRti racI che. ene tattvArthAdhigamasUtra temaja tattvArthasUtra paNa kahe che. enA sUtrapATha be prakAranA che : (1) rasvopajJabhASyamAM svIkArAyelA yAne bhASyamAnya ane (2) di. pUjyapAdakRta sarvArthasiddhimAM apanAvAyelAM yAne sarvArthasiddhimAnya. prathama prakArano sUtrapATha zvetAMbarone rucikara che ane emAM 344 sUtro che jyAre bIjA prakArano sUtrapATha digaMbarone abhipreta che ane emAM 357 sUtro che. A dasa adhyAyomAM vibhakta ta. sU.no mukhya viSaya jainone mAnya nimnalikhita sAta tattvonuM nirUpaNa che : (1) jIva, (2) ajIva, (3) Asava, (4) bandha, (5) saMvara, (6) nirjarA ane (7) mokSa. anya rIte vicAratAM prathama adhyAya jJAnane aMge, tyAra pachInA cAra adhyAyo zeya paratve ane bAkInA pAMca adhyAyo cAritra viSe mAhitI pUrI pADe che. avAMtara viSayo tarIke nyAya, bhUgoLa, cha dravyonI mImAMsA, karmasiddhAnta, temaja zrAvaka ane zramaNanAM vrato gaNAvI zakAya. ta. sU. e zvetAMbarone temaja digaMbarone eTale ke jainonA mukhya baMne phirakAnA tamAma anuyAyIone khUba AdaraNIya che. Ane laIne baMne phirakAnA keTalAka vidvAnoe enA upara saMskRtamAM TIkA racI che. zvetAMbarone mate bhASya svopajJa hovAthI zvetAMbara TIkAkAroe bhAkhyAnusAriNI TIkAo racI che. AvI TIkAo nIce mujaba che H (1) siddhasenagaNijIe racelI. 1. paM. nAthurAma premI emane vyApanIya" mAne che. 2. ghaNAkharA digaMbaro bhASyane svopaza mAnatA nathI, jyAre zvetAMbaro temaja keTalAka digaMbara ane pAzcAtya vidvAno sudhdhAM ethI viruddha mata dharAve che. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 127 (2) haribhadrasUrijIe zarU karelI ane yazobhadra ane emanA ziSya pUrNa karelI, (3) devaguptanI saMbaMdhakArikA pUratI upalabdha. () malayagirisUrinI anupalabdha. (5) nyAyAcArya yazovijayagaNikata. A uparathI joI zakAze ke malayagirisUri pachI lagabhaga pAMcaso varSanA gALAmAM thayelA koI zvetAMbara munie ke gRhastha saMskRtamAM TIkA racelI jaNAtI nathI. A paraMparAne AgaLa calAvavAnuM kArya ApaNA caritranAyake karyuM che. emaNe je bhASyAnusAriNI TIkA racI che te prathama adhyAya pUratI ja hajI sudhI to maLI AvI che. temAM paNa Adya pAMca saMbaMdhakArikAne lagato aMza khUTe che. enI pUrti zrI vijayanemisUrijInA ziSyaratna zrI vijyodayasUrijIe karI che (juo patra 1 a - 8 A.). yazovijayagaNie javavA evA ullekhapUrvaka patra 71 a ane 76 A mAM avataraNa ApyAM che. jemake pavitve vartamAnatva. (patra 71 a), 3ya na saMzaya: daiva patra 76 A), na samudro samudro (patra 76 A). vizeSamAM nimnalikhita nAmono nirdeza cheH bhASyakAra patra 10 a), haribhadrAcArya patra 16 a, sammati patra 17 a), bhadrabAhu patra 26 ), siddhasena (patra 38 a, 40 A), nandI (patra 39 A), devasUri patra 40 A), bhASyasudhAMbhonidhi patra 46 A), udayanakArikA patra para a), vAkyapadIya (patra 70 a) ane nayopadeza (patra 7ra a). ta. sU. (a. 1, sU. 5)nI TIkA (patra 24 a)mAM yazovijayagaNie kahyuM che ke naiyAyikAdi ajainoe paNa nAmAMtarathI nAmAdi nikSepono svIkAra karyo che. emaNe vyakti, AkRti ane jAtino je ullekha karyo che te jaina nikSepo paikI dravya 1. koI ciraMtana munie - zvetAMbara sAdhue zaka saMvat 1214mAM racAyelI syAdvAdamaMjarInA ullekhapUrvakanuM TippaNa racyuM che. 2. A kAno upalabdha aMza mANekalAla manasukhabhAIe amadAvAdathI I. sa. 1924mAM prakAzita karyo che. enA prAraMbhamAM zrI vijayodayasUrijIe saMbaMdhakArikA (1-5) ne aMge racelA vivaraNane sthAna apAyuM che. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 padArthaparAmarza yAne dravyavicAraNA sthApanA ane bhAvanuM smaraNa karAve che. vastusthiti A pramANenI hovAthI sanmatitarka pR. jInA TippaNamAM paM. sukhalAle ane paM. becaradAse je nIce mujaba vidhAna karyuM che te samucita gaNAya kharuM ? "anekArthaka zabda Ave tyAM vivakSita arthano nirNaya karavAnA ghaNA upAyo alaMkArazAstramAM batAvelA che, paNa jaina niryuktigraMtho sivAya koI paNa vaidika ke bauddha graMthamAM nikSepa jevI vicArasaraNI jovAmAM AvI nathI." tattvArthasUtrano bAlAvabodha ane enA kata - ta. sU. uparanA gujarAtImAM racAyelA bAlAvabodhinI eka hAthapothI pravartakazrI kAntivijayajInA zAstrasaMgrahamAM che ane temAM nIce mujabanI puSyikA che : iti zvetAMbarAcAryazrIumAsvAmigaNa(Ni)kRtatattvArthasUtraM tasya bAlAvabodha: zrIyazovinayakRta: samApta:" A puSpikA bAlAvabodhakAre jAte racI hoya ema jaNAtuM nathI kemake e racanAra yazovijayagaNi potAnA nAma AgaLa "zrI"no prayoga kare kharA? vaLI bAlAvabodhamAM umAsvAti nAmane badale 'umAsvAmi' e nAma che te zuM koI zvetAMbara lekhakane mAnya hoya kharuM? bAlAvabodhakAra yazovijayajI gaNi te prastuta thazovijayajI gaNi ja che ke kema e eka prazna che. paM. sukhalAlane mate to e baMne bhinna ja che. A matanA. samarthanArthe emaNe koI pramANa ApyuM nathI, ane mArI pAse paNa koI nathI, paraMtu nIce mujabanI vigatone lakSyamAM letAM huM A bene abhinna mAnavA lalacAuM chuM: (1) bAlAvabodha mATe moTe bhAge sarvArthasiddhimAnya eTale ke digaMbarone mAnya 1 "vyAkRtinArtastu pAtha." ti tAraiyayimipi prativameva | tatra vyaktirdravyam AkRti: sthApanA, jAti va iti nikSepatrayamAgatam / nAma ca vaiyAkaraNaiH padArtha rUBte '' 2. B41 GLOld a The Jaina Religion and Literature (Vol. I, p. 141, Fn)Hi darzAvI che. 3. zrI yazovijayajI upAdhyAye bAlAvabodha racyo che evo ullekha upAdhyAyajIkRta granthonI aDhAramI sadInI prAcyagranthasUcImAM che - saMpAdaka 4. juo tatvArthasUtra (gujarAtI vyAkhyA sahita)no paM. sukhalAlano paricaya pR. 68, dvitIya AvRtti.) Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 129 sUtrapATha svIkArAyo che ane tema chatAM eno bAlAvabodha racAyo che. AvuM kArya guNagrAhI prastuta thazovijayagaNi jevA ja karI zake, ema aSTasahasI nAmanI digaMbarIya kRti uparanuM emanuM vivaraNa jotAM jaNAya che. (2) digabarone mAnya pATha laI zvetAMbarone sarvathA svIkArya artha ahIM karAyo che. e kArya kaI bALakano khela nathI. e to prastuta yazovijayagaNi jevA vidvAna ja karI zake. 3) bAlAvabodhanI bhASA ane zailI vicAratAM e vikramanI sattaramIaDhAramI sadInI racanA hoya ema lAge che ane prastuta yazovijayagaNino jIvanakALa paNa A ja che. (4) A bAlAvabodha eka bAjuthI digaMbarone ta. sUnAM sUtronA sAcA arthathI vAkephagAra kare che to bIjI bAjuthI pakSabhedane laIne digaMbarIya pAThabhedathI bhaDakanArA zvetAMbaronI e bhaDaka dUra kare che. Ama A bAlAvabodhanI viziSTatA samagra bAlAvabodha samIkSAtmaka svarUpe prasiddha karAya to upAdhyAyajInA anya gujarAtI bAlAvabodhanI sAthe bhASA ane zailInI daSTie enuM parizIlana thaI zake. e daramyAnamAM bAlAvabodhanI hAthapothI jemane maLI zake tema hoya temaNe A bAlAvabodhano ane e hAthapothIno saMkSipta paricaya pUro pADavA huM vinavuM ahIM e vAta umerIza ke koI evo prazna uThAve ke yazovijayagaNie ta. sU. upara saMskRtamAM TIkA racI che to pachI teo ja eno gujarAtImAM bAlAvabodha race kharA? Ano uttara e che ke A gaNie ajhappamayapariphakhA, jainatarkabhASA (2), jJAnasAra ane dhammapariphakhA aMge AvuM kArya karyuM che tenuM kema? dravyAloka - A kRti yazovijayajI gaNie racI che ema keTalAMka varSothI 1. juo tattvArthasUtra (gujarAtI vyAkhyA sahita)no paM. sukhalAlano paricaya pR. 68, dvitIya AvRtti) 2. juo "paricaya" pR. 69) 3. ejana pR. 67) 4. ejana pR. 69) Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 padArthaparAmarza yAne dravyavicAraNA manAtuM AvyuM che kharuM, paraMtu jyAM sudhI A kRtino ullekha A gaNie potAnI koI kRtimAM potAnI kRti tarIke karyAnuM agara to anyakartaka graMthamAM yazovijayagaNinI kRti tarIke A dravyAlokano ullekha hovAnuM darzAvAya nahi tyAM sudhI mArA jevo to uparyukta kathana na svIkAre. A kRti upara saMskRtamAM svopallavivaraNa hovAnuM paNa keTalAka kahe che. e hisAbe A kRti kAM to saMskRtamAM ke kAM to pAyamAM haze. takhtAloka ane enuM vivaraNa - takhtAlokanA racanAra koNa che ane eno viSaya zo che te jANavAmAM nathI. jinaratnakoza vi. 1, pR. 157)mAM to tattvAlIka te zuM ta. sU. che ke koI ajaina graMtha che ema prazna uThAvAyo che. e ta. sU. to. nathI ja ema mAruM mAnavuM thAya che. trisUtraloka - yazovijayagaNie potAnI kRti nAme navarahasya . 31)mAM trisUTyAloka jovAnI bhalAmaNa karI che. prastuta ullekha nIce mujaba che : "tavimuvata'-rpitAnarpitasiheH (ta.. . 6, . rU3) ti, dhirva trisUtryAloke" ahIM "asmatkRti ke " milkata' jevo koI nirdeza nathI. ethI A trisUtraloka prastuta gaNinI racanA nahi haze ema bhAse che. game tema trisUtralokanI eke hAthapothI adyApi maLI AvI nathI. ethI enA viSaya viSe cokkasa kahevuM muzkela che. mane ema lAge che ke ta. sU. (a. 5)nAM nimnalikhita traNa sUtrone keTalAka 'trisUtrI' kahe che to e sUtro viSe trisUtralokamAM nirUpaNa haze : utpAuca yuvatta sat ! ra1T tadbhAvAvyayaM nityam / 30 / tAtasiMhe rU " vivaraNa - trisUTyAloka upara yazovijayagaNie vivaraNa racyAnuM manAya che. e vAta kharI ho yA nahi, paNa hajI sudhI e vivaraNanI eke hAthapothI prApta thaI nathI. 1. A kRti upAdhyAyajInI ja che. eno purAvo maLyo che. upAdhyAyajInA jIvana kavana upara huM kaMIka lakhavA dhAruM chuM. tyAre te purAvo rajU thaze. - saMpA. 2. juo zrI vijayalAvAyasUrie vi. saM. 199hmAM racelI ane je. jhaM. pra. sa." taraphathI vi. saM. 2001mAM prakAzita tattvArthatrisUtrI prakAzikAnI prazasti (zlo. 17). Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 131 utpAdAdisiddhi ane enI cakA - utpAdAdisiddhi nAmanA prakaraNamAM 3 saMskRta padyo che. emAM A prakaraNanA nAma pramANe utpAda, vyaya ane dhrauvya saMbaMdhI vicAra karAyo che. e utpAdAdi vinA vastunI utpatti nathI e vAta ahIM darzAvAI che. vaLI utpAda, vyaya, dhrauvya ane anvayanAM lakSaNo apAyAM che. A uparAMta dravya ane paryAyanA bhedabheda tema ja dharmI ane dharmanA bhedabheda viSe nirUpaNa che. kartutva - A dvAaizikAnA kartA kali. hemacandrasUrinA gurubhAI yAne sahodara pradyumnasUrinA ziSya candrasenasUri che emaNe koI anya kRti racI che. svopajJa vivaraNa vi. saM. 1207) - candrasenasUrie vi. saM. 1207mAM utpAdAdisiddhi upara saMskRtamAM vivaraNa racyuM che. emAM dharmakArtikRta hetubindu ane arcaTa urphe dhamakaradattakRta enI TIkAmAMthI temaja nyAyAvatAranA zAntisUrikRta vArtikamAMthI aneka pATho apAyA che. aMtamAM mallavAdIta nayacakranI vidhiniyamathI zarU thatI eka kArikA apAI che. vivaraNa - yazovijayagaNie A utpAdAdisiddhi nAmanA prakaraNa upara vivaraNa racyuM che, paraMtu e sAta padya pUratuM paNa pUruM hajI sudhI to maLI AvyuM nathI, emAM prathama ane caturtha padyanAM vivaraNano prAraMbhika bhAga, dvitIya ane sAtamA padyanA vivaraNano aMtima bhAga ane pratIya padyanA vivaraNano saMpUrNa bhAga nathI. upalabdha bhAgano prAraMbha. "dvirityArthata-tinidhinI vayamanovavAma:thI che. evI rIte sAtamA padyanA vivaraNano aMtima bhAga nIce mujaba che : "dravyatayA'sti paryAyatayA nAstIti tadrUpAbhyAM yugapadupalambhAnupalambhayoravirodhAt / na" A vivaraNamAM nimnalikhita bAbatone sthAna apAyuM che: vedanI apauruSeyatAnuM khaMDana, sarvajJakathita AgamanuM ja prAmANya, sarvajJatAnI 1. A kRti svapajJa vivaraNa, e baMnenA bhegA viSayAnukrama, sAkSipATha temaja vivaraNagata granthakArAdinAM nAma sahita "RSabhadevajI kezarImalajI zetAMbara saMsthA" taraphathI. ratalAmathI I. sa. 1936mAM prakAzita karAI che. vizeSamAM A mULa kRti, enAM A sAta padyo temaja ene aMgenuM nyAyAcAryakata tUTaka vivaraNa "jai. graM. pra. sa." taraphathI vi. saM. ra000mAM nimnalikhita nAmathI prakAzita pustakamAM chapAyAM che: "utpAdAdisiddhiprakaraNavivaraNaM vAdamAlA aspRzadgativAda: vijayaprabhasUrisvAdhyAyazceti granthacatuSTayI" 2. juo svopajJa vivaraNa (patra 4ra A). 3. A aMzataH prakAzita che. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 padArthaparAmarza yAne dravyavicAraNA siddhi, bhaTTAcAryanA matanuM khaMDana, naiyAyikonI yogijJAnamAM sarvaviSayakatvarUpa mAnyatAnuM khaMDana, sattvanI jaina daSTie vicAraNA ane ajaina darzanoe darzAvelAM sattvanAM lakSaNonuM khaMDana, bauddhamAnya sattvanA zaktilakSaNanuM tathA upalabdhi e ja sattA che ema mAnanArA keTalAka bauddhonI e mAnyatAnuM khaMDana, bauddhonA arthakhaMDana prazno, avayavinirAsavicAra, nyAyabindunI AlocanA, amuka apekSAe paramANvAtmaka ane paramANujanya sthaulyatattvanuM samarthana, vilakSaNa saMyogavALA aNuo ja paTa che evI navya nAstikonI mAnyatAnuM khaMDana, karmanI avyAkhravRttitA nathI ema mAnanAra prAcIna naiyAyika matanuM ane ethI viparIta mata dharAvanAra navya naiyAyika matanuM tathA mathurAnAthanuM khaMDana, utpAdAdinI samajaNa, arcaTanA matanuM khaMDana, AptamImAMsAnI sAkSI, pazupAlIya mate darzAvelA 'anavasthA doSano parihAra ane pariNAmavAdanuM samarthana.' dravya anuyoga vicAra yAne dravya guNa paryAyano rAsa (u. vi. saM. 1711) - A mahAmUlyazALI kRti 17 DhAlamAM vibhakta che. enI kaDIonI saMkhyA nIce mujaba che : 9, 16, 15, 14, 19, 16, 19, 25 (), 28, 21, 12, 14, 18, 19 + 8, 13, 7 ane 11. emAM kaLazanI eka kaDI umeratAM 284 kaDI thAya che. pahelA kAgaLa pR. 101)mAM dravyaguNaparyAyarAsa tarIke kartAe jAte oLakhAvelI A kRti dravyAnuyogane aMgenI gujarAtI padyAtmaka kRtiomAM ucca sthAna bhogave che. eno prathamAdarza kartAnA guru paM. nayavijaye siddhapuramAM vi. saM. 1711mAM lakhyo ethI AnI mahattA sUcavAya che." pahelI DhAlamAM jItavijaya ane nayavijayane guru tarIke saMbodhI prastuta kRti AtmArthInA upakArArthe racavAnI pratijJA karAI che. A DhAlamAM dravyAnuyoganA jJAnanuM ane enA jJAnInuM mahattva darzAvAyuM che. 1. juo utpAddhi. vatuSTInuM prAstAvika nivedana patra 2 a - 2 ). 2. meM A nAma A kRtinA Adya padya uparathI yoryuM che. 3. A nAmathI A kRti svopaNa TabbA sahita gU. sA. saM. vi. 2, pu. 1-205)mAM I. sa. 1938mAM chapAvAI che. 4. A zabda vi. saM. 1719nI hAthapothInA aMtamAM vaparAyo che. 5. juo jaina gUrjara kavio (bhA. 2, pR. 30). AnI noMdha nyA. ya. smR. mR. 160)mAM levAI che. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 133 bIjI DhAlamAM dravya, guNa ane paryAya e traNanuM ekeka lakSaNa, sAmAnyanA UrdhvatA - sAmAnya ane tiryaku - sAmAnya e be prakAro, ogha zakti ane samucita zakti, digaMbara matanuM khaMDana, guNArthika nayanI anupatti ane dravyAdimAM saMjJA, saMkhyA ane lakSaNathI bheda ema vividha bAbato vicArAI che. trIjI DhAlamAM dravya, guNa ane paryAyamAM ekAnta bheda mAnavAthI guNaguNIbhAvano uccheda, anavasthAdoSa ane vyavahArano nAza, saMgha ane deza (avayava)mAM bheda mAnavAthI bamaNo bhAra temaja naiyAyika ane yogAcAranA matano nirdeza e bAbato nirUpAI che. cothI DhAlamAM bhedabhedanA virodhano parihAra karAyo che ane saptabhaMgInuM svarUpa varNavAyuM che. pAMcamI DhAlamAM pramANa ane nava vacce bheda darzAvI digaMbara mAnyatA mujaba nava naya ane traNa upacArano ullekha karI, adhyAtmazailIe be ja naya che ema kahI nava nava paikI dravyArthika nayanA dasa prakAro samajAvAyA che. chaThThI DhAlamAM nava nava paikI paryAyArthikanA cha prakAronuM temaja naigamAdi sAta nayonuM svarUpa vicArAyuM che. Ama ahIM avaziSTa ATha nayonI hakIkata apAI naigamanA 3, saMgrahanA 2, vyavahAranA 2 ane RjusUtranA 2 bheda gaNAvI kulle nayanA 28 bhedano nirdeza karAyo che. sAtamI DhAlamAM upanayonA prakAro darzAvAyA che. sadbhuta vyavahAra e prathama upanayano bheda kahI enA zuddha ane azuddha ema be prakAro jaNAvAyA che. tyAra bAda asaddabhUta vyavahAranA nava prakAra gaNAvI anya apekSAe enA traNa prakAra darzAvAyA che. vaLI upacaritopacarita asabhUta vyavahAranA paNa traNa prakAra sUcavAyA che. AThamI DhAlamAM nizcaya-nayanA be bheda darzAvI vyavahAra-nayanA be bheda ane baMne bhedanA baLe upabhedanuM nirUpaNa che. tyAra bAda digaMbaro je nava nava mAne che tenuM khaMDana karAyuM che. arpita ane anarpitane digaMbaroe judA kema gaNAvyA 1. nizcaya-naya ane vyavahAranaya. 2. dravyArthika nayanA 10, paryAyArthika nayanA 6, naigamAdi cAra nAnA ane zabdAdi traNa nayonA ekeka ema 28 bheda che. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 padArthaparAmarza yAne dravyavicAraNA nathI e prazna emane puchAyo che. tyAra pachI dravyArthika ane paryAyArthika nayanI saMkhyA paratve jinabhadragaNijI ane siddhasenadivAkarajImAM matabheda che ema kahyuM che. vibhaktane vibhAga gaNatAM vyavasthA rahe nahi ane upanayono vyavahAranayamAM samAveza thAya che e bAbata darzAvI nizcayanaya ane vyavahAranayanuM ekeka lakSaNa apAyuM che. devasene nayacakramAM je nava naya vagerenuM nirUpaNa karyuM che te bALajIvonA bodha mATe che, nahi ke tAttvika. ema kahI A DhAla pUrNa karAI che. navamI DhAlamAM utpAda, vyaya ane dhrauvya viSe vistRta nirUpaNa che. A DhAlanA prAraMbhamAM kahyuM che ke eke eka padArtha utpAda, vyaya ane dhrauvyathI yukta che. e traNamAM paraspara virodha nathI. A saMbaMdhamAM suvarNanAM vaDAM ane mugaTanuM suprasiddha udAharaNa apAyuM che. iSTAniSTa vAsanAnA bhedathI vastumAM bheda na mAnavo e bauddha mAnyatAnuM nimittanA bhedanI yuktithI khaMDana karAyuM che. yogAcAra bauddha mata mAnavAthI mAdhyamika bauddhano mata AvI jAya ema kahI enuM paNa khaMDana karI utpAda ane vyayano ekAnta bheda mAnanAra naiyAyikanA matanuM nirasana karAyuM che. dahIM, dUdha ane gorasa (gAyano rasa)nA dRSTAMta dvArA prastuta viSayanuM samarthana karAyuM che. saMghayaNAdika bhavabhAvathI siddha thatAM kevalajJAna jAya e bAbata sammaIpayaraNamAMthI darzAvAI che. utpAdanA prayogajanya ane visrasA arthAt svabhAvanita ema be prakAro, vinAzanA rUpAMtara-pariNAma-vinAza ane arthAntara bhAvagamana-vinAza ema be prakAro temaja dhrauvyanA sthULa ane sUkSma ema be prakAro darzAvI tenI samajaNa apAI che. dasamI DhAlamAM zarUAtamAM samyaktvanA Adara mATe bhalAmaNa karAI che. tyArabAda dharmAstikAyAdi cha dravyonAM nAma ane lakSaNa darzAvAyAM che. kALa e jIva ane ajIvanA paryAyarUpa che e eka mAnyatA ane jyotipcakranI gati anusAra jUnuM navuM karanAra - utpanna thanArI bhAvasthitinuM apekSAkAraNa te kALa che e bIjI mAnyatA. ane baMnenA dhammasaMgahaNImAM ullekha, kALane lagatI digaMbaronI mAnyatA, yogazAstranA aMtara zlokamAM eno svIkAra ityAdi bAbato vicArAI che. agiyAramI DhAlamAM dasa sAmAnya guNanAM nAma darzAvI dareka dravyamAM e paikI ATha ATha guNa che ema kahI soLa vizeSa guNo gaNAvAyA che. cetanatvAdi svajAtinI apekSAe sAmAnya guNa che, jyAre parajAtinI apakSAe vizeSa guNa che ema kahI svabhAvanA agiyAra guNono nirdeza karAyo che. nimnalikhita svabhAvo na hoya to zuM ? e vAta carcAI che : asti bhAva ane nAsti bhAva, nitya svabhAva ane anitya svabhAva, eka Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 135 svabhAva ane aneka-svabhAva, bheda-svabhAva ane abheda-svabhAva temaja bhavyasvabhAva ane abhavya-svabhAva. bAramI DhAlamAM 10 vizeSa svabhAva darzAvI emAM pUrvokta 11 sAmAnya svabhAvo umeratAM je 21 svabhAva thAya te paikI jIvAdi cha dravyomAM keTakeTalA hoya te bAbata nirUpAI che. teramI DhAlamAM 21 svabhAvone aMge nayanI vicAraNA karAI che. caudamI DhAlamAM paryAyanA vyaMjana-paryAya ane artha-paryAya e be bheda darzAvI enAM lakSaNa ApI e baMnenA be rIte baLe upabhedono nirdeza karAyo che. vaLI A bhedAdikanAM udAharaNa apAyAM che. A uparAMta digaMbaronI keTalIka mAnyatAnuM khaMDana karAyuM che. paMdaramI DhAlano viSaya gItArthonA jJAnanI khUbI ane stuti che. sAthe sAthe jJAnathI vihIna janonI jhATakaNI karAI che. soLamI DhAlamAM jinezvaranI vANInI prazaMsA karAI che. sattaramI DhAlamAM kartAe potAnI guruparaMparAnA guNa gAyA che. vizeSamAM potAnA gurunI kRpAthI pote cintAmaNino abhyAsa karI zakyA ema kartAe kahyuM che. aMtamAM "kalaza" tarIke eka padya che ane tyAra bAda saMskRtamAM eka padya che ane e dvArA jaina vAjhevInI dhyAnarUpa puSpo vaDe caraNapUjA ho ema kahyuM che. ullekha - mULa kRtimAM nimnalikhita graMthono ullekha che : uttarAdhyayana (177, ra36), upadezapada (3, 249), upadezamAlA (5), gacchAcAra (261), cintAmaNi (282), tattvArtha (9, 117, 173), dharmasaMgrahaNI (173), nayacakra (115), paMcakalyabhASya (4), bRhatkalyabhASya (251), bhagavAI (172), mahAnizItha (25), mahAbhASya (12), yogadaSTisamuccaya (247), (267), yogazAstra (175), vizeSAvazyaka (60), SoDazaka (ra46), 'samaya (171), sammati (2, 7, 9, 20, 60, 146, 217, ra31), sammativRtti (20) ane sUtra (21, 178). 1. A padhano aMka che. 2. A azvana kRti che. 3. AnA kartA di. devasena che. 4-5. AthI Agama abhipreta che. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 padArthaparAmarza yAne dravyavicAraNA graMthakAra tarIke nIce mujabanAM nAma cheH jinabhadrajI (120), devasena (131, 242), ane siddhasenajI (121). anya vizeSa nAmo nIce pramANe che : devadatta (45, 114), raiyAyika (34, 40, 140), buddha (138), yogAcAra (36), ane sAMkhya (40). svopanna Tabbo yazovijyagaNie jAte dravyaguNaparyAyarAsa upara gujarAtImAM e rAsanA spaSTIkaraNa rUpe Tabbo racyo che. e dvArA kevaLa mULa lakhANane vizada banAvAyuM che eTaluM ja nahi paNa samarthanArthe avataraNo ApI ene samRddha karAyuM che. emAM aneka graMthonI sAkSI apAI che. e paikI keTalAkanAM ja nAma huM ahIM noMdhuM chuM : anuyogadvA2 pR. 74, 78), anekAntavyavasthA (pR. 41), anyayogavyavacchedadvAtriMzikA (pR. 31, 32, 83), Akara (pR. 79), AcArAMga sUtra (pR. 3), Avazyaka (pR. 72, 167, 168), uttarAdhyayana (pR. 110, 147, 153, 159), upadezamAlA (pR. 6), upadezarahasya (pR. 159), kalpa (pR. 8), gacchAcAra (pR. 165), gaNitazAstra (pR. 19), gItA (pR. 16), candraprajJapti (pR. 3), cintAmaNi (pR. 178), jIvAbhigama (pR. 110), zAtA (pR. 3), tattvArtha (pR. 3, 11, 71, 72, 79, 90, 112), tarkazAstra (pR. 48, 178), dRSTivAdAdhyayana (pR. 8), dravyasaMgraha (pR. 48, 113), dvAdazAranayacakra (pR. 37), dharmasaMgrahaNI (pR. 112), navacakra (pR. 71, 82, 154, 156), nizItha (pR. 8), nizcaya-dvAtriMzikA (pR. 112), paMcakalpabhASya (pR. 5), prajJApanAvRtti (pR. 100), prazamarati (pR. 6, 105), bRhatkalpa (pR. 160), bhagavatI (sUtra) pR. 111, 115), bhASArahasyaprakaraNa (pR. 124), mahAnizItha (pR. 159), yogadRSTisamuccaya (pR. 158, 170), yogazAstra (pR. 113, 116), lalitavistarA (pR. 9, 167), vizeSAvazyaka (pR. 46, 73, 80), vIsI (pR. 16), viMzikA (pR. 103), vyavahAra (pR. 8) zatAranayacakrAdhyayana (pR. 37), ziromaNi (pR. 178), SoDazaka (pR. 5, 157), sammati (pR. 3, 4, 8, 9, 18, 19, 35, 46, 81, 93, 94, 96, 97, 98, 100, 101, 143, 150, 155), sammativRtti (pR. 134), siddhAnta (pR. 81), sUtra (pR. 78, 108, 115) ane sUtrakRtAMga (pR. 3, 5). navya nyAyanI chAMTa - navamI DhAlanI pAMcamI kaDInA TabbAmAM nimnalikhita paMktimAM 'avaccheda'no prayoga karAyo che : Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa-2 137 "sarpanai pRSThAvacchedai zyAmatA chai, udarAvacchedai nathI. tathA sarpamAtraIM kRSNatA nathI. zeSanAga zukla kahavAi chai.' dravyAnuyogatA - dravyaguNaparyAyarAsa joI e uparathI preraNA meLavI 'tapA' gacchanA vinItasAga2nA ziSya bhojasAgare A kRti svopajJa TIkA sahita vijayadayAsUrinA rAjya (vi. saM. 1785-1809)mAM racI che. rakammapaDi ane enI TIkA - kamyapayaDi e karmasiddhAntane lagatI 415 padyamAM ja. ma.mAM zivazarmasUrie racelI mahattvanI kRti che. emAM bandhanAdi ATha karaNo, hRdaya ane sattAnuM nirUpaNa karAyuM che. A kRti upara nIce mujabanuM vivaraNAtmaka sAhitya yazovijayagaNinI pUrve racAyuM cheH (1) 7000 (sAta hajAra) zloka jevaDI ajJAtakartRka cuNNi. (2) 1920 zloka jevaDI municandrasUrijIe racelI vizeSa vRtti. (3) 8000 zloka jevaDI malayagirisUrijIkRta vRtti. (4) vi. saM. 1222mAM lakhAyelI ajJAtakartRka TIkA. (5) ajJAtakartRka TIkA. A ji. 2. ko. vi. 1, pR. 71)mAM noMdhAyelI che. ahIM prastuta yazovijayagaNie 475 zlokamAM saMskRtamAM karmaprakRti racyAno ane ene svopaza TIkAthI vibhUSita karyAno ullekha che. - be vRtti - yazovijyajI gaNie 13000 zloka jevaDI bRhad vRtti temaja apUrNa maLelI laghuvRtti ema kamyapayaDi upara be vRtti racI che. bRhad vRttinI 1. A kRti hindI anuvAda sahita paramazruta prabhAvaka maMDaLa" taraphathI I. sa.(?)mAM prakAzita karAI che. 2. A kRti suNNi temaja malayagirisUrijIe temaja yazovijyajI gaNie racelI saMskRta vRttio sahita zrI khUbacaMda pAnAcaMde DabhoIthI I. sa. 1937mAM chapAvI che. mULa kRti saMskRta chAyA temaja paM. caMdulAla kRta gujarAtI anvayArtha ane bhAvArtha sAthe zrI mANekalAla cunIlAle I. sa. 1938mAM prasiddha karI che. 3. emanI anya kRti te (baMdha) sayaga che. A baMne kRti viSe meM "kammapaDi ane baMdhasayaga'' nAmanA mArA lekhamAM mAhitI ApI che. e lekha 'A. pra." pu. 48, aM. 2)mAM chapAyo che. 4. Ane cUNi-Tippana paNa kahe che. pa. A prakAzita che. juo pR. 190, Ti. 1. 6. A gurutattva vinizcayanA aMtamAM chapAyelI che. e sAta (?) gAthA pUratI che. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 padArthaparAmarza yAne dravyavicAraNA racanAmAM yuNi ane malayagirisUrikata vRttino upayoga karAyo che. bRhad vRttinI vizeSatA - bRhad vRtti malayagirIya vRtti karatAM doDha gaNI moTI che eTale emAM adhika spaSTIkaraNa uparAMta zI vizeSatA che te jANavAnI utsukatA rahe e svAbhAvika che, paNa e tAravavA mATe mArI pAse yatheSTha samaya nathI. ullekha - pAtaMjala yogadarzana pAda 2, sU 13)nI saMkSipta vyAkhyA (pR. 26)mAM yazovijayajI gaNie saMkramanI carcA karatI veLA amArI racelI karmaprakRti vRtti yathArtha rIte avalokIne vItarAganA siddhAnta anusAra karbhAzayanAM svarUpanI vyAkhyA karavI ema kahyuM che. A vRtti te bRhad vRtti haze. e game te ho, paNa be vRttimAMthI koI eka to pAtaMjala yogadarzananI vyAkhyA karatAM pahelI racAyAnuM to AthI phalita thAya che ja. cauda guNasthAnakanI sajAya - A gujarAtI kRtimAM sAta kaDI che. emAM abhavya ane bhavyane mithyAtva kyAM sudhI hoya te kahyuM che. vaLI sAsvAdana vagere guNasthAnakonA samayano paNa ahIM nirdeza che. vizeSamAM nizcaya ane vyavahAra nayanI apekSAe guNasthAnakanuM sUcana karAyuM che. upazamazreNinI sAya - A sajhAya uparyukta kRtithI bhinna ja hoya to e mArA jovA jANavAmAM nathI. emAM upazamazreNinuM nirUpaNa haze. "saMyamazreNivicAra sajajhAya) - "sajhAya' tarIke oLakhAvAtI A padyAtmaka gujarAtI kRti traNa DhAlamAM vibhakta che. emAM anukrame 7, 9 ane 2 kaDI che. Ama ekaMdara 21 kaDInI A kRtimAM karmasiddhAntane lagato eka viSaya carcAyo che. e viSaya te kaMDaka ane sthAnakane aMgeno che. e kammapayaDi baMdhanakaraNa, gA. 3)ne AdhAre yojAyo hoya ema lAge che. pahelI DhAlanA aMtamAM kapanA bhAsano ullekha che. svopanna Tabbo - uparyukta kRti upara gujarAtImAM katae jAte Tabbo racyo che, paNa atyAre to e amudrita che. 1. A kRti gu. sA. saM. vi. 1, pR. 451-454)mAM chapAvAI che. enA pR. 453mAM mo. da. desAInuM TippaNa che. temAM emaNe kaDakavargane lagatI saMskRta noMdha "zrI yazovijaye khuda svahaste lakhelI mArI pAsenI eka pratimAM che" ema kahyuM che vizeSamAM A kRti prAcIna stavanAdi saMgraha ke je jai. gaM. pra. sa. taraphathI vi.saM. 1996mAM prasiddha karAyo che temAM chapAvAI che. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodehanaH khaMDa-2 139 ullekha - uttamavijaye vi. saM. 1799mAM je pasaMyamazreNistava racyo che tenI pahelI DhAlanI trIjI kaDImAM prastuta kRti viSe nIce mujaba ullekha karyo cheH vAcaka jazavijaye racyo jI saMkSepe sakjhAya" Ama ahIM Ane sajhAya kahI che. saMyamazreNiprarUpaNA - A gadyAtmaka gujarAtI kRti yazovijayagaNie racI che ema nyA. ya. smR. pR. 16 2)mAM ullekha che. zuM e uparyukta Tabbo che? kAyasthitinuM stavana - A kRti atyAre to amudrita che. e gujarAtImAM haze. enuM nAma vicAratAM ema lAge che ke emAM saMsArI jIvonI kAsthitinuM nirUpaNa haze. koIke kAyathiithora covIsa padyomAM ja. ma.mAM racyuM che ane enA upara kulamaMDanagaNie temaja rAmasiMhe ekeka TIkA racI che. vaLI eka ajJAtakartaka TIkA paNa che. A sAdhanano upayoga prastuta kRtimAM karAyo hoya to nA nahi. "aSTasahasI vivaraNa - di. tArkika samantabhadrajIe 115 padyamAM saMskRtamAM devAgamastotranA nAme paNa oLakhAvAtI AptamImAMsA racI che ane e dvArA A te koNa tenuM tArkika dRSTie nirUpaNa karyuM che. enA upara di. akalaMkajIe 1. A nAma kartAe pote racelA bAlAvabodhamAM ApyuM che. 2. A kRti svopajJa bAlAvabodha sahita jaina prAcIna pUrvAcAryo viracita stavana saMgraha ke je motIcaMda rUpacaMda jhaverIe I.sa. 191lmAM prakAzita karyo che temAM pR. 163 a 183 a mAM chapAvAI che. 3. A stavananI noMdha nyA. ya. mR. mR. 195)mAM che. 4. A kRti "jai. A. sa." taraphathI vi. saM. 1968mAM prasiddha karAI che. 5. A vivaraNa AptamImAMsA, aSTazatI ane aSTasahasI temaja aSTasahasI vivaraNanI zrI vijayodayasUrijIe saMskRtamAM taiyAra karelI vistRta viSayasUcI sahita "aSTasahasItAtparyavivaraNa"nA nAmathI je. . pra. sa. taraphathI I. sa. 1937mAM chapAvAyuM che. enuM saMzodhana zrI vijayodayasUrijIe karyuM che ane e mATe bhAM. prA. saM. maM.mAM muMbaI sarakAranI mAlikInI je hAthapothI che teno ja upayoga karAyo che. prastuta vivaraNano aMtima bhAga aMzataH khaMDita hovAthI TippaNI dvArA ene pUrNa karAyuM che evo "prakAzakIya nivedana" (patra 2 A)mAM ullekha che. zarUAtanA patra 62 A mAM yazovijayagari kRta cha padyanuM Adi jina stavana (saMskRta) chapAvAyuM che. uparyukta hAthapothInuM varNana meM b c d O M (Vol. XVII, PT.1, pp. 204-205)mAM ApyuM Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padArthaparAmarza yAne dravyavicAraNA saMskRtamAM aSTazatI tarIke nirdezAtuM bhASya racyuM che ane di. vidyAnandajIe e bhASya upara saMskRtamAM aSTasahasrI nAmanI TIkA racI che. e TIkAne aSTazatIbhASya temaja AptamImAMsAlaMkRti paNa kahe che. enA upara yazovijayajI gaNie saMskRtamAM ATha hajA2 zloka jevaDuM vivaraNa racyuM che. e nIce mujaba dasa paricchedamAM vibhakta karAyuM che : 140 (vivaraNa viSayaka) zlo. 1-23 232 a 254 A 24-36 tRtIya, 255 a 284 a 30-60 caturtha,, 284 A 300 A 61-72 paMcama,, 301 a 303 A 73-05 SaSTha 304 a 309 A 76-78 saptama 309 A 325 a 79-87 aSTama 325 a 326 A 88-91 navama 327 a 331 a 92-95 dasama che 331 A 366 A 96115 navya nyAyanI zailImAM racAyelA A mananIya vivaraNanA prAraMbhamAM pAMca pado che. prathama padyamAM kartAe potAno nirdeza nyAyavizArada' tarIke karyo che ane aSTasahasrIne viSama kahI enuM 8000 zloka jevaDuM vivecana karuM chuM ema kahyuM che. trIjA padyamAM kahyuM che ke dRSTivAdarUpa sAgaramAM udbhavelo je koI syAdvAdArtha koIkanA koIpaNa zAstramAM hoya to tenuM vyAkhyAna karavA mArI bhAratI abhilASA dharAve che. AgaLa jatAM agiyAra niyoga darzAvI tenuM khaMDana karAyuM che patra 14 18 a), vaLI patra 36 A 41 2 mAM tattvopaplavavAdIono mata darzAvI tenuM khaMDana karAyuM che. A prathama pariccheda dvitIya pariccheda "" ww 99 19 99 patra 1 a " 39 19 "" 95 93 "" "" 99 = Ex - - 231 a - 99 " 99 " 19 39 99 99 A vivaraNamAM gurumata, janaiyAyika ane vaidAntipazuno prayoga karAyo che. ullekha prastuta vivaraNamAM vividha graMthono ullekha che. dA. ta. anekAntavyavasthA patra 53 A), kusumAMjali (67 a), tattvArthaTIkA (?), 1. AnI ke vivaraNamAM nirdezAyelA granthakAronI ke avataraNonI sUcI mudrita AvRttimAM apAI nathI. AthI A traNe sUcI temaja anya upayogI bAbata sahita A vivaraNa pharI chapAvavuM ghaTe. 2-3. A nyAyAcAryanI kRti che. 39 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 141 "tattvArthaslokavArtika (45 a), navya siddhAnta (138 A), nyAyabindu (72 A), bhUSaNasAra (65 a), vAkyapadIya (61 A, 160A), vArtika (55 a), sammati (4 a. 54 a), ane siddhahemacandra (65 A). granthakAro tarIke nimnalikhita nAmo huM noMdhu : udayanAcArya (6 7 8), cintAmaNi (7ra a, tautAtika (113 a), thila (41 a), diggAga (99 a), prajJAkara (26 A, 56 e), bhaTTa (60), bhASyakAra (57 A), bhUSaNasAravRt (65 a), maMDanamizra (51 A), murAri (71 A), raghudeva bhaTTAcArya (6 e), vAcakacakravartI (65 A) ane haribhadrAcArya (53 a). patra 14 a mAM avataraNarUpe cAra padyo, patra 15 A mAM be, patra 43 A mAM pAMca, patra 44 a mAM traNa ane patra 44 A mAM ATha che. ghaTanautti.vALuM ane vayo vrata.vALuM padya AptamImAMsAmAM che. pauvaparya - prastuta vivaraNamAM yazovijayagaNie potAnI nimnalikhita kRtiono ullekha karyo che eTale A vivaraNa A kRtio karatAM pAchaLanuM cheH anekAntapraveza 190 A), anekAntavyavasthA (53 A, 211 A), upadezAmRtataraMgiNI (327 A), jJAnabi6 (83 A, 178 A, 309 a), tattvArthaTIkA (330 a), nayopadeza (212 a), nyAyabindu (7ra A), nyAyAloka (112 a), vAdamAlA (ra43 a), syAdvAdakalpalatA (87 A) ane syAdvAdarahasya (87 A). yazovijayagaNinI pratimAzataka vagere kRtiomAM prastuta vivaraNano ullekha che eTale e vivaraNa A kRtio karatAM paheluM racAyuM che. syAdvAdarahasya patra - aSTasahasIvivaraNanA patra 282 a thI patra 284 a uparanA cothA padya sudhInA bhAgane koIke A nAma ApyuM che. e patra staMbhatIrthanA gopAla, sarasvatI vagere ekAntavAdI paMDitonI maMDaLI upara syAdvAdanuM sthApana karavA mATe koIka prasaMge yazovijayagaNie saMskRtamAM lakhyo hato tene emaNe ja uparyukta vivaraNamAM sthAna ApyuM che. A patranA prAraMbhamAM mahAvIrasvAmInI tirUpa eka padya ane aMtamAM cAra padyo che, jyAre bAkIno bhAga gadyamAM che. 1. AmAMthI 18 padyo apAyAM che. 2. A vyAkaraNa che. juo His of Ind. Logic (P. 220). 3. A kRti zrI vijayanaMdasUrijIkRta vivRti sahita "jai. muM. pra. sa." taraphathI I. sa. 1936mAM chapAvAI che. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 padArthaparAmarza yAne dravyavicAraNA aMtima padyo paikI paheluM padya " naitra thI zarU thAya che. e patra syAdvAdano Azraya laIne lakhAyo hoI e so kumatano nAza kare che ema kahyuM che. vizeSamAM A Adya padyamAM syAdvAdanI prazaMsA karAI che. aMtima padyamAM kartAe potAnA gurunI potAnA uparanI kRpAdRSTinA phaLanuM sUcana karyuM che. vivRti - A vidyamAna) zrI vijayodayasUrijInA ziSyazrI vijayanaMdanasUrijInI vi. saM. 1992nI racanA che. pAtaMjala yogadarzana ane enI saMkSipta vyAkhyA - maharSi pataMjalie 15 sUtramAM saMskRtamAM yogadarzana nAmanuM pustaka racyuM che. e cAra pAdamAM vibhakta che. enAM nAma ane e darekanI sUtrasaMkhyA nIce mujaba che : (1) samAdhi-pAda 51 (2) sAdhana-nirdeza 55 (3) vibhUtipAda () kaivalyapAda 34 sAMkhya darzanane anusarIne sAMgopAMga yogaprakriyA rajU karanArA A yogadarzana upara sauthI prAcIna ane mahattvanuM bhASya vyAse racyuM che ane e bhASya paNa sAMkhya siddhAnta anusAra che. vyAkhyA - yazovijayajI gaNie samagra yogadarzananI saMskRtamAM vyAkhyA na racatAM enAM 27 sUtro upara ja vyAkhyA racI che. kemake emano uddeza jaina darzana ane sAMkhya darzana vacce jyAM jyAM matabheda hoya te darzAvavAno temaja jyAM baMne darzano vacce kevaLa paribhASA pUrato ja bheda hoya tyAM e baMne darzanonuM milana 1. A saMskRta vivRti prakAzita che. juo pR. 141, Ti. 3. 2. A kRti "AtmAnaMda jaina pustaka pracAraka maMDaLa" taraphathI AgrAthI I. sa. 1922mAM prakAzita karAI che. emAM A pAtaMjala yogadarzana uparAMta ene aMgenA bhASyano amuka bhAga tathA yogadarzananAM keTalAMka (27) sUtro uparanI yazovijayajI gaNikata vyAkhyA, hAribhadrIya jogavihANavIsiyA ane enA uparanuM yazovijayajI gaNikata vivaraNa, yogadarzananI vyAkhyAno sAra, jogavihANavIsiyAno anuvAda ane eno sAra, uparyukta vRtti ane vivaraNamAMnAM avataraNonI sUcI, graMthakArAdino nirdeza temaja prastAvanA apAyAM che. vi. saM. 1998mAM prakAzita ya. vA. gaM.mAM pAtaMjala yogadarzana ane enI nyAyAcAyata vyAkhyA chapAI che. pAThaya sAkSIpAThanI saMta chAyA apAI che, paraMtu paheluM saMskaraNa A karatAM caDe che, Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-ra 143 sUcavavAno hato. A uddezane lakSyamAM rAkhI emaNe TippaNIrUpa saMkSipta vyAkhyA karI che ane tema karatI veLA 27 sUtronA bhASyagata arthane lakSyamAM rAkhyo che. vyAkhyAnI zarUAtamAM "nama:evA ullekhapUrvaka eka padya dvArA karAI che. aMtamAM eka padya che. emAM kartAe potAne viSe bahuvacanamAM ullekha karyo che. vyAkhyAmAM yazovijayajI gaNie nimnalikhita granthono ullekha karyo cheH karmaprakRti vRtti pR. ra6), yogabindu pR. 7), 'latA (pR.45), SoDazaka TIkA (pR. 11) ane sthAnAMga (pR. 19). A paikI karmaprakRti vRtti ane SoDazaka TIkA e baMne yazovijayajI gaNinI racanA che. prathakAro tarIke nimnalikhita nAmo darzAvAyAM cheH akalaMka (pR. 31), AcArya pR. 2), bhASakRta (pR. 4, mahAvAdI (pR. 29) temaja "tikAra pR. 37). keTalAMka avataraNonAM mULa nIce mujaba hovAnuM paM. sukhalAle kahyuM che: AyAra (pR. 6, 37), AvasmayanI nijuti pR. 11), jJAnasAra (pR. 13), "bhagavaddagItA (pR. 25), visasA. (pR. 4) ane vIsavIsiyA (pR. 2, 9. nimnalikhita avataraNonAM mULa jANavAM bAkI rahe che : asmin hRdayasthe sati pR. 15 yallezyo mriyate tallezyeSUtpadyate Na sakkA rUvamadaTuM pR37 saMyatAni tavA(na ca)kSANi klezapaktirmatijJAnAna sUktaM cAtmaparAtmakarta. pR 53 1. 5. sukhalAle Ano yazovijayagaNinI kRti tarIke pR 143mAM ullekha karyo che te zuM vAstavika che? 2. "AcAryathI haribhadrasUrijI abhipreta che. 3. mahAvAdI te siddhasena divAkarajI che. 4. AthI siddhasena divAkarajI samajavA ke samaMtabhadrajI e prazna che. 5 " zuM vApi nuM parva eTaluM ja avataraNa (a. 8, zlo. 6)mAMthI apAyuM che. 6. jogavihANavIsiyAmAMthI ullekha che. 7. aNAIvIsivAmAMthI ullekha che. n ny ny Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 padArthaparAmarza yAne dravyavicAraNA "vedAnta nirNaya - A ane vedAntavivekasarvasva baMne kRtio yazovijayajI gaNie racyAnuM manAya che paNa e mATe mane koI sabaLa purAvo maLyo nathI. A kRti vedAntadarzananuM yathAsthita svarUpa ja darzAve che ke e darzananAM keTalAMka maMtavyonuM nirasana kare che ke e baMne viSaya rajU kare che te jANavuM bAkI rahe che. game tema paNa A kRti saMskRtamAM haze. ----- -- - jo mamatA jAgI UThe to viSayo choDavAthI zuM? kAMcaLIno tyAga | karavA mAtrathI sarpa kaMI nirviSa nathI banI jato. | adhyAtmasAra) (zrImadda yazovijayajI | 1. vedAntanirNaya' granthanI noMdha vi. saM. 176 7nI upAdhyAyajInA graMthonI yAdImAM che eTale e grantha upAdhyAyajIe racyo hato e nizcita che. - saMpAdaka. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 paramata samIkSA manuSyonA be varga paDAyaH (1) jaina ane (2) ajaina. temAM jeno e yazovijayajI gaNinI apekSAe "svayUthika' che, kemake A gaNi dharma jaina che, jyAre ajeno paravRthika che. jainonA mukhya be upavarga gaNAyaH (1) zvetAMbara ane (2) digaMbara. A baMnenA mUrtipUjaka ane amUrtipUjaka evA babbe bheda che. yazovijayajI gaNinA samaya sudhI to amUrtipUjaka zvetAMbara eTale huMpaka, sthAnakavAsI, sUMDhaka ityAdi nAme oLakhAvAtA paMthanA anuyAyIo, ema samajAtuM hatuM, kemake terApaMthI' mata to vi. saM. 1818mAM nIkaLyo. ajenonA mukhya upavargo nIce mujaba che : (1) bauddha, (2) naiyAyika, (3) vaizeSika, (jI sAMkhya, (5) mImAMsaka pUrvamImAMsAnA anuyAyIo), (6) vedAnta (uttaramImAMsAnA anuyAyIo) ane (7) cArvAka (laukAtika).. ajaina darzanakAronI keTalIka mAnyatA jaina daSTie vicAraNIya jaNAya che eTale enI samAlocanA cheka mahAvIrasvAmInA samayathI to thatI AvI che. A paristhitimAM yazovijayajI gaNie keTalIka svataMtra kRtio racI che to keTalIka purogAmInI A viSayane lagatI kRtinI TIkA racI che. bIjA prakAranI racanA ochI - be ja hovAthI e ApaNe sauthI prathama vicArIzuM zAstravArtAsamuccaya ane syAdvAdakalpalatA - haribhadrasUrijIe zAstravArtAsamuccaya nAmanI mahAmUlyazALI kRti 701 (sAtaso ne eka) padyamAM 1. dA. ta. zAstravAtasamuccayanI vRtti nAme syAdvAdakalpalatA ane svAdvAdamaMjarInI TakA. 2. mULa kRti "je. dha. pra. sa." taraphathI I. sa. 1908mAM prasiddha karAI hatI. tyAra bAda A mULa kRti syAdvAdakalpalatA sahita de. lA. je. pu. saMsthA taraphathI I. sa. 1914mAM chapAvAI hatI, jyAre mULa kRti diphapradA nAmanI svopaNa vRtti sahita "vijayadevasUri saMgha saMsthA, goDIjI upAzraya" taraphathI muMbaIthI I. sa. 1929mAM prakAzita karAI hatI. 3 A prakAzita che. juo 2i. 1 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 paramata samIkSA racI che. e dvArA emaNe laukAyatika temaja vedavihita hiMsA te hiMsA nathI ema mAnanArAnA matanI samAlocanA karI che. vaLI emaNe kAryasiddhine aMge pAMca kAraNo darzAvyAM che. A uparAMta emaNe sAMkhya, bauddha ane brahmAdvaitavAdInI keTalIka mAnyatAnuM temaja sarvajJatAne aMgenI mImAMsakonI mAnyatAnuM khaMDana karyuM che. vizeSamAM emaNe 'sattva temaja mukti saMbaMdhI jaina maMtavyo rajU karyAM che. dikpA - A haribhadrasUrijIe jAte racelI 7000 zloka jevaDI vRtti che. syAdvAdakalpalatA - A saMskRta TIkA yazovijayajI gaNie 13000 zloka pUratI navya nyAyanI zailIe racI che ane e dvArA emaNe mULa kRti ane dikmadA upara viziSTa prakAza pADyo che. sanmArga, kumArga ane unmArgano bodha karAvanArA A hAribhadrIya mahAmUlyazALI granthanAM 701 pone nyAyAcArye 11 stabakamAM vibhakta karyo che. e stabakadITha padyasaMkhyA nIce mujaba che : 112, 81, 44, 137, 39, 63, 66, 10, 27, 64 ane 58, prathama staMbakanAM pardhA 2-29 upakramarUpa che ane e uttama upadezanI garaja sAre che. dvitIya stabaka kALa vagere pAMca kAraNonA vizada nirUpaNarUpa che. trIjA stabakamAM nirIzvaravAdI sAMkhyadarzana ane pAtaMjala yogadarzananI samIkSA che. jagatkartRtvavAdane jaina dRSTie susaMgata batAvavAno prayAsa karAyo che ane kapila ane pataMjalino AdarapUrvaka ullekha karAyo che. stabaka 4-6mAM bauddha darzananA mananIya vicAronuM - kSaNikavAda ane vijJAnavAdanuM vivecana che. sAtamA stabakamAM jaina darzananA siddhAnto AlekhAyA che. emAM syAdvAda ane saptabhaMgIne sthAna apAyuM che. 1. pratyeka padArtha utpAda, vyaya ane dhrauvyathI yukta che. 2. Ano temaja mULa kRtino paricaya meM a. ja. pa. (khaMDa 2)nA mArA aMgrejI upodghAta (pR. 38-41)mAM temaja mahattarAyAkinInA dharmasUnu samabhAvabhAvI zrI haribhadrasUri : jIvana ane kavana nAmanA mArA pustakamAM Apyo che. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 yazodohanaH khaMDa-2 AThamo stabaka vedAnta darzanane aMge che. navamo stabaka muktimArga upara mahattvano prakAza pADe che. dasamo stabaka mImAMsA darzananI mImAMsArUpa che. sarvajJanI siddhi ane vedanI apauruSeyatAnuM khaMDana e be viSayo ahIM hAtha dharAyA che. agiyAramA stabakamAM artha ane zabda vacceno saMbaMdha ane muktimAM sukha e bAbato vicArAI che. syAdvAdakalpalatAmAM maMgalavAdane aMge puSkaLa yuktio apAI che. emAM keTalIka sUkSma temaja navIna paNa che. prathama tabakamAM prasaMgavazAt naiyAyikone aMge tamovAdanI mImAMsA che. caturtha (7) stabakamAM sautrAntikono strAntaka kahIne upahAsa karAyo che. stabaka 4-6mAM bauddha darzananAM vividha maMtavyo rajU karAyAM che. enA sAMgopAMga abhyAsa mATe udayanakRta Atmatattvaviveka ane nyAyAcAyata nyAyakhaMDanakhAdyanuM parizIlana karavuM ghaTe. AThamA stabakamAM svAddhAMdano mahimA varNavAyo che. navamA stabakamAM sacelakatA ane strInI mukti viSenAM digaMbaronAM maMtavyonI mImAMsA karAI che. dasamA stabakamAM kevalInA kavalAhAranI carcA che. agiyAramA stabakamAM apohavAdanI carcA che. mudrita syAdvAdakalpalatAmAM truTi - aspRdgativAdanA aMtamAM vizeSa mAhitI mATe svAdvAdakalpalatA jovAnI bhalAmaNa karI che, paNa emAM to zAstravArtAsamuccayanA rU. 9, zlo. 21nI TIkAmAM kazuM vizeSa nirUpaNa nathI. ethI temaja pahelA dase tabako paikI pratyeka pUrNa thatAM sAragarbhita kAvyo ane svakIya gurunA nAma ItyAdi saMbaMdhI prazasti che tema agiyAramA stabaka aMge nathI temaja e stabakanA aMtima zlokonI TIkA paNa nathI tethI mukita TIkAno keTaloka bhAga khUTe che ema anumAnAya che.' 1. juo utpAdAdi. catuSTathInuM prAstAvika nivedana patra 6 a). Jain Education international For Private & Personal Use Only Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 paramata samIkSA "syAdvAdavATikA - zAstravArtAsamuccayanI uparyukta baMne TIkAno upayoga karI A syAdvAdavATikA nAmanI saMskRta TIkA zrI vijayalAvaNyasUrijIe racI che. e kaTake kaTake chapAya che. kalpalatAvatArikA - svopajJa vRtti sahita mULa ane ene aMgenI syAdvAdakalpalatAno sugama bodha karAvavAnA uddezathI A TIkA zrI vijayAmRtasUrijIe racI che. eo zrI vijayanemisUrijInA eka mukhya ziSya thAya che. prastuta kRtimAM nyAyAcArye darzAvelA 11 stabaka vibhAgone sthAna apAyuM che. syAdvAdakalpalatAgata sUktonI sAthe sAthe zAstravArtAsamuccayanAM upayukta padyo ApI prAsaMgika dArzanika vicAro ahIM rajU karAyA che eTale e mULa ane syAdvAdakalpalatAnA pravezadvAranI garaja sAre tema che, kemake emAM apAyelAM padyono anvaya apAyo che ane enuM vivaraNa paNa karAyuM che. latA - pAtaMjala yogadarzananA trIjA pAdanA aMtima (2) sUtra uparanI yazovijayagaNikRta saMkSipta vyAkhyA pR. 45)mAM latA viSe nIce mujaba ullekha che: "etajjainezvarapravacanAmRtamApIya 'upacaritabhogAbhAvo mokSaH' ityAdimithyAdRgvacanavAsanAviSamanAdikAlanipItamudvamantu sahRdayAH ! / adhikaM latAdau / ' kahevAnI matalaba e che ke upacarita bhogano abhAva te mokSa che e vAta yuktiyukta nathI vAstu ene jatI karavI joIe. A viSayanI vizeSa mAhitI latA vageremAM apAI che. A latA te yazovijayagaNinI potAnI kRti hovAnuM paM. sukhalAla yogadarzana tathA yogavizikA (pR. 143)mAM kahyuM che, paNa e bAbata mane zaMkA rahe che. enAM kAraNa nIce mujaba che : (1) jyAM sudhI mane khyAla che tyAM sudhI yazovijayagaNi potAnI koI kRti jovAnI bhalAmaNa kare che tyAre asmalkata, maskRta ke evI matalabanA ullekhapUrvaka tema kare che. prastutamAM tema nathI. A saMkSipta vyAkhyAnI anya koI hAthapothImAM 1. prathama stabaka zlo. (1-112) pUratI A TIkA prathama stabaka, enAM padyanI akArAdi krame sUcI, thakAnA saMskRta viSayAnukrama temaja prathama stabakanA 5. suzIlavijayajI gaNie gujarAtImAM karelA saMkSipta bhAvArtha sahita "vijaya lAvaNyasUrIzvarajJAnamaMdira" taraphathI boTAdathI vi. saM. 2010mAM prakAzita karAI che. 2. A thakA mULa temaja syAdvAdakalpalatAnA keTalAka aMzo sahita "jana sAhityavardhaka sabhA" taraphathI zivapurathI vi. saM. 2014mAM prakAzita karAI che. 3. "latA' svataMtra nAma nathI. latAnI be kationo saMketasUcaka prayoga che. - saMpA. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa-2 asmatkRta ke madbhuta jeTalo adhika aMza hoya to to prazna ja raheto nathI. (2) upAdhyAyajIe anya koI granthamAM latAnA nAmathI potAnI e kRtino ullekha karyo jaNAto nathI. 'latA' e upAdhyAyajInI ja kRti hoya to e vairAgyakalpalatA ane syAdvAdakalpalatA paikI eka che ke kema e paNa eka savAla che. uparyukta vyAkhyAmAM dArzanika carcAnA prasaMge latAno ullekha che e jotAM syAdvAdakalpalatA abhipreta hoya to nA nahi. 149 latAdraya - A nAmathI upAdhyAyajInI kRtino nirdeza keTalAMka varSothI karAto Avyo che, paNa A nAmathI koI kRti maLI AvI nathI. vairAgyakalpalatA ane syAdvAdakalpalatAnA e baMnenA aMtamAM 'latA' zabda che to "latAya'thI e be sucavAtI haze ema bhAse che. rasyAdvAdamaMjarInI TIkA ane syAdvAdamaMjUSA -- *kali.' hemacandrasUrijIe anyayogavyavacchedvAtriMzikA nAmanI kRti 32 padyamAM saMskRtamAM racI ajaina darzanonI samAlocanA karI che. enA upara malliSeNajIe zaka saMvat 1214mAM 4syAdvAdamaMjarI nAmanI mananIya TIkA saMskRtamAM racI che. syAdvAdamaMjUSA e syAdvAdamaMjarI uparanI yazovijayajIgaNie racelI TIkAnuM nAma hovAnuM manAya che. A kRti hajI sudhI to maLI AvI nathI. nyAyAloka A saMskRta granthanA prAraMbhamAM eka padya che, emAM kartAe potAne mATe dhImAn" prayoga karyo che. sAthe sAthe emaNe nyAyavizArada nAmanI potAnI padavIno paNa ullekha karyo che. aMtamAM cha padyonI prazasti che. e paikI - 1. 'latAdvaya'thI syAdvAdakalpalatA ane vairAgyakalpalatA ja abhipreta che, je sthaLe je abhISTa hoya te levuM. - saMpAdaka 2. A TIkA mULa sahita motIlAla lAdhAjIe (hAla munizrI kevalavijyajIe) vIra saMvat 2452mAM chapAvI hatI. tyAra bAda A TIkA mULa sahita "bombe saMskRta sirIjhamAM I. sa. 1933mAM prasiddha karAI che. vaLI syAdvAdamaMjarInI hindI anuvAda sahitanI bIjI AvRtti "rAyacandra jaina zAstramAlA'mAM I. sa. 1935mAM prakAzita karAI che. samULa syAdvAdamaMjarInuM gujarAtI bhASAMtara hIrAlAla haMsarAje I. sa. 1903mAM bahAra pADyuM hatuM. bhASAMtarakAra eo pote che. 3-4. A baMnene aMge keTalIka vigato meM dvAtriMzikAddhayInI mArI prastAvanAmAM ApI che. 5. A grantha tIrthodvAraka zrI vijayanemisUrijIe racelI tattvaprabhA nAmanI saMskRta vivRti sahita "jai. graM. pra. sa." taraphathI vi. saM. 1974mAM chapAvAyo che. emAM mULa temaja Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 paramata samIkSA dvitIya padyamAM A grantha vijayasiMhasUrijInA rAjyamAM racAyAnuM kahyuM che. aMtima padyamAM katae namratAdyotaka e vAta kahI che ke amArA jevA pramAdagrasta ane caraNakaraNathI hIna janone mATe pravacanano rAga e bhavasAgara tarI javAno zubha upAya che. AvI namratAthI vibhUSita vyakti potAne "vImAna" kahe ? uparyukta sAta padyone bAda karatAM bAkIno bhAga gadyamAM racAyelo che. samagra grantha traNa prakAzamAM vibhakta che. prathama prakAzamAM mokSanA svarUpa saMbaMdhI taiyAyika, prAbhAkara, tridaMDI, bauddha, sAMkhya, cArvAka, tautAtika ane vedAntanA matonuM nirasana karAyuM che. tema karatI veLA cintAmaNikAra (patra 14 A) ane udayana (patra ra3 A)nA matanI AlocanA karAI che. A prakAzano bIjo muddo te AtmavibhUtvavAdanuM eTale ke naiyAyiko AtmAne sarvavyApaka mAne che e matanuM khaMDana che. prasaMgavazAt zabda paulika che e jaina mAnyatAnuM pratipAdana karAyuM che ane kadaMba-golaka nyAyathI temaja "vIcI-taraMgaH nyAyathI zabdanI utpatti dvArA, nahi ke gamana dvArA karNaprApti che e nyAyamata darzAvI tenuM nirasana karAyuM che. AkAzano guNa zabda che ema ucchaMkhala taiyAyikono mata darzAvI enuM paNa khaMDana karAyuM che. trIjA muddA tarIke cArvAkanA matanuM khaMDana che. bhUtomAMthI caitanya uddabhave che e vAtanuM nirasana karAyuM che. cotho muddo te "jJAnanuM samAyikAraNa zarIra ja che ema mAnanArA ucchaMkhala naiyAyikonA A matanI samAlocanA che. prasaMgopAtta anumiti viSe vicAra karatI veLA udayanano mata (patra 76 a) darzAvAyo che. pAMcamA muddA tarIke paprakAzanuM khaMDana che. patra 83 "AmAM pakSadharamizrano mata darzAvI tenuM nirasana karAyuM che. chaThTho muddo te svaprakAzavAdInuM pratividhAna che. ahIM samAipayaraNanA TIkAkAranA matanI grAhyatAne ane cintAmaNikAranA mata patra 93 a)nI AlocanAne sthAna apAyuM che. vivRtinA viSayonI vistRta anukramaNikA bhegI apAI che kharI, paraMtu e be judI jANI zakAya te mATe mULa saMbaMdhI ane vivRti saMbaMdhI viSayonI AgaLa saMketacihno tarIke mU. ane 2.no ullekha karAyo che. AnI saMskRta prastAvanA (patra 2 a - 2 A) uparathI jANI zakAya che ke manasukhabhAI bhagubhAIe kevaLa mULa grantha A agAu vi. saM. (jImAM) chapAvyo hato. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 151 dvitIya prakAzamAM yogAcAranA matano zarUAtamAM vicAra karAyo che ane samavAyanuM khaMDana karAyuM che. AgaLa jatAM netrane prApyakArI mAnanAranA matanuM temaja abhAvavAdanuM nirasana karAyuM che. tRtIya prakAzamAM dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAza, kALa, jIva ane pugalanAM lakSaNo ane svarUpa darzAvAyAM che. Ama cha dravyanA nirUpaNa bAda payayanuM vivecana hAtha dharAyuM che. aMtamAM prazasti che. taprabhA - A vivRti zrI vijayanemisUrijIe vi. saM. 1972mAM racI che. emAM cauda guNasthAnako ane samuddaghAta viSe vistArathI vicAra karAyo che. nyAyabindu - Ano ullekha yazovijayagaNie prAmAyanI carcA karatAM aSTasahasIvivaraNa (patra 72 A)mAM karyo che topaNa A kRti anupalabdha hovAthI enA viSaya viSe cokkasa mAhitI huM ApI zakuM tema nathI. AmAM kAM to nyAyAlokanI jema paramatasamIkSA haze athavA zuddha nyAyanAM aMgarUpa pramANAdinuM nirUpaNa haze. A His. of Ind. Logic pR. 219)mAM nimnalikhita graMthakAro ane graMtho viSe nyAyAlokamAM ullekha che ema kahyuM che : AcArya, dharmakIrti, maNikRta, cittAmaNikRta, mizra, vardhamAna ane pakSadharamizra. syAdvAdarahasya, jJAnArNava, syAdvAdaratnAkara ane sammati-TIkA. varastotra kiMvA nyAyakhaMDakhAdya - A 110 padyanI saMskRta kRtinuM nAma kartAe A kRtimAM to darzAvyuM nathI. ethI meM enA Adya ane 106mA padyane lakSyamAM rAkhI vara-stotra nAma yojayuM che. Ane keTalAka mahAvIra stava kahe che eTaluM ja nahi paNa enA nAmAMtara tarIke nyAyakhaMDakhAdyano temaja nyAyakhaMDana1. A prakAzita che. 2. A kRti "nyAyakhaMDakhAdhAparanAma - mahAvIra stava prakaraNam"nA nAmathI manasukhabhAI bhagubhAIe svopajJa vivaraNasahita chapAvI che, paraMtu emAM prakAzanavarSano ullekha nathI. tyAra bAda A ja nAmathI A mULa kRti zrI vijayanemisUrijI kRta nyAyaprabhA nAmanI vivRti sahita mANekalAla manasukhabhAIe I sa. 1928mAM prakAzita karI che ane A ja nAmathI A kRti zrI vijayadarzanasUrijI kRta kalpatikA sahita be khaMDamAM zrI tArAcaMda motIjI taraphathI eka ja varSamAM - vi. saM. 1993mAM prasiddha karAI che. A baMne prakAzanamAM saMskRtamAM viSayAnukramaNikA che. 3. A nAma zrI vijayapadhasUrijInA nyA. ya. mR.mAM chapAyelA lekha mR. 1990mAM che. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra paramata samIkSA khAdyano ullekha kare che. ji. 2. ko. vi. 1, pR. 219)mAM to khaMDanakhAdyano paNa nAmAMtara tarIke ullekha che. vaLI keTalAka A kRtinA svopajJa vivaraNanuM nAma 'nyAyakhaMDanakhAdya hovAnuM kahe che. cheda - padya 1-99 vasantatilakAmAM, 100-105 ane 108 zikhariNImAM, 106muM padya hariNImAM, 107muM zAlinImA ane padya 109 ane 110 zArdUlavikrIDitamAM che. viSaya - A kRtino mukhya viSaya mahAvIrasvAmInI vANInI - syAdvAdanI stuti che. enA Adya padyamAM kahyuM che ke aikArano uttama jApa ke je kavitva ane kavitvanI abhilASAne pUrNa karavAmAM kalpavRkSa che ane jeno raMga abhaMga che e jApane gaMgAnI samIpamAM prApta karIne he vIra ! sukhadAtA evAM tArAM caraNakamaLanI sUktarUpa vikasvara puSpo vaDe pUjA karuM chuM. prastuta kRtimAM syAdvAdane aMge dUSaNo je anyajano taraphathI darzAvAya che. tenuM nirasana karAyuM che. vijJAnavAdanI AlocanA karAI che. 'svapajJa vivaraNa - AnuM parimANa 5500 zloka jevaDuM che. e nyAyAlokanI jema navya nyAyanI paddhatie racAyela che. AmAM pAMca sthaLe guNAnanda vidyAvAgIzano ullekha karI emanI vicAraNAnI AlocanA karAI che. temAM nArAyaNAcAryano ane ziromaNino ullekha nyAyaprabhA - A saMskRta vivRti zrI vijayanemisUrijIe racI che. enI pUrNAhuti amadAvAdamAM vi. saM. 1970mAM karAI che. e mULa kRti temaja enA svopaNa vivaraNanA spaSTIkaraNarUpa che. kalpalatikA - A zrI vijayanemisUrijInA paTTadhara zrI vijayadarzanasUrijInI racanA che. e cAra bhAgamAM vibhakta che. emAM anukrame padya 1-22, 23-34, 35-51 ane para-110nI vivRtine sthAna apAyuM che. prathamanA be bhAgano prathama khaMDa tarIke ane bAkInA be bhAgano dvitIya khaMDa tarIke ullekha che. dvitIya khaMDanA 1. A nAma mULa kRtinI svopajJa vivRtinuM che ema jAya. mR. mR. 193)mAM ullekha che paraMtu enA Amukha pR. 8)mAM ema nathI. 2. A prakAzita che. 3. A His. of Indian Logic hAthapothInAM patra 2, 11, pa6, 77 ane 80 ema pAMca sthaLa darzAvAyAM che. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 153 aMtamAM mULa temaja kalpalatikAno viSayAnukrama bhegI apAyo che. prameyamAlA - AnI 4ra patranI eka hAthapothI maLe che. emAM 25muM patranathI. A lagabhaga 3300 zloka jevaDI kRtinA prAraMbhamAM nIce pramANe traNa padya che: "aindrazreNinataM natvA vIraM tattvArthadezinam / prameyamAlA bAlAnAmupakArAya tanyate // 1 // svasiddhAntadizA kvApi prasaGgANadanAt kvacit / atrAnyadarzanArthAnAM kvApi vyAloDanaM mitha: // 2 // adhItya granthamenaM ye bhAvayanti muhurmuhuH / jAyante pAradRzyAnastakabdheirlIlayaiva te // 3 // " AnA pachI gadyamAM lakhANa che. enI zarUAta nIce pramANe cheH "tatra svatvamatiriktaM pratigrahAdijanyasya yatheSTaviniyogajanakasya vyApAravizeSasya dhanamiSTasya svAminirUpyasya kalpanAditi kecit, tanna" A kRtimAM nIce pramANenAM prakaraNa che : kramAMka patra prakaraNanuM nAma 1 a - 3 A. svatva 3 A - 5 a viSayatA 5 a - 6 A saMskArarasaviSayakalA 6 A - 9 A svaprakAzatA 9 A - 11 e nirvikalpa 11 a - 12 A mRtiprAmAya 7 12 A - 13 A vizeSaNopalakSaNa 8 14 a - 17 a saMzayalakSaNa 1. AnI zarUAtamAM nIce mujaba ullekha che : 10 | zrI gurUgyo nama: { nama: | sardA. AnA patra 1 anA DAbA hAtha taraphanA hAMsiyAmAM vAdamAla navIna' evo ullekha che ane patra 5 a, nA hAMsiyAmAM 'vAdamAlA' che. patra 4ra A, koruM che. ( 42 x 2 x 21 x 60 = 3307 1/2 32. 3. A patra upara "anyatra' evo ullekha che. 4. A prakaraNamAM avagrahAdinI bAbata apAI che. 0 0 0 0 2 1 0 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 paramata samIkSA 9 17 a - 21 a manasu. 10 21 a - 26 a pRthivI 26 a - 28 A 12 28 A - 32 a tejas 13 32 a - 35 a vAyu 14 35 a - 42 a zarIra A paikI chelluM prakaraNa apUrNa che. patra 42 a gata aMtima lakhANa nIce pramANe che : "pANikarmaNaivoktapratyayAdyapapattyA'tiriktazarIrakarmakalpanAyA eva bAdhakatvAta kampAbhAvastvanyatra klRpta eva zarIre'kalpyata iti na gauravam / na caivaM karmaNo'NumAtraM gatatvaM truTimAtragatatvaM vA syAt / tat karmaNaivAnyatra pratyayopapatte'' pIvaparya - patra 17 a mAM narahasya jovAnI bhalAmaNa karAI che. e hisAbe prameyamAlA e navarahasya pachI racAyAnuM phalita thAya che. ullekha - patra 35 A mAM lIlAvatIkAra ane devarSino ullekha che. A kRtimAM zarIranuM vaividhya varNavAyuM che. "vAdamAlA - A nAmanI traNa kRti che. emAMnI eka kRtinI yazovijayagaNie svahaste lakhelI hAthapothI maLe che ane e mudrita che. emAM nimnalikhita sAta vAdonuM nirUpaNa che: (1) citrarUpa-vAda, (2) liMgopahita laiMgikabhAna-vAda, (3) dravyanA zahetAvicAra-vAda, (4) suvarNataijasatvAtaijasatva-vAda, (5) andhakArabhAva-vAda, (6) vAyuspArzana pratyakSa-vAda ane (7) zabdanityatAniyatva vAda. A pramANenA vividha vAdone A kRtimAM sthAna apAyuM hovAthI enuM vAdamAlA' nAma sArthaka Thare che. kartAe A kRti sAta ja vAdothI pUrI karI haze ke vizeSa vAdo racavAnI emanI icchA haze teno nirNaya karavA mATe koI sAdhana 1. A kRti utpAdisiddhivivaraNa ItyAdi sahita "jaina graMtha-prakAzaka sabhA taraphathI vi. saM. 2008mAM prakAzita karAI che. e mATe kartAe jAte lakhelI hAthapothIno upayoga karAyo che. 2. juo nyA. ya. smR. 5. 193). 3. A pramANe prazna uThAvavAnuM kAraNa e che ke vAdamAlAnA aMtamAM graMthanI samApti sUcavanAruM koI vAkya nathI. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 yazodohanaH khaMDa-2 hajI sudhI to mane maLI AvyuM nathI. viSaya - prathama vAdamAM 'citrane aMge vicAraNA che. anumitinA viSayarUpa liMgIpakSa)mAM liMga(hetu) hovo ja joIe ke nahi e bIjA vAdano viSaya che. dravyanA nAzano hetu che e trIjA vAdano viSaya che. prAcIna naiyAyikonA mate nimittathI bhinna kAraNanA nAzathI dravyano nAza thAya che. jyAre navya naiyAyikonA mate phakta asamavAya-kAraNanA ja nAzathI dravyano nAza thAya che. A bAbata ahIM carcA karAI che. suvarNa e taijasa dravya che ke pArthiva khanija padArtha che e vAta cothA vAdamAM vicArAI che. naiyAyiko suvarNa taijasa dravya mAne che. pAMcamA vAdamAM aMdhakAra e bhAvarUpa che ke abhAvarUpa e prazna carcAyo che. bhATTa mImAMsako aMdhakArane bhAvarUpa mAne che. vAyu spArzana che ke nahi e bAbatanI carcA chaThThA vAdamAM karAI che. zabda nitya che ke anitya e vAta sAtamA vAdamAM carcAI che. mImAMsako zabdane nitya mAne che to naiyAyiko ene anitya mAne che. sastulana - zAstravAtasamuccaya (stabaka 6, zlo. 37)nI TIkA nAme svAdvAdakalpalatAmAM nyAyAcArye citrarUpavAdanI carcA prauDha yuktio ApavApUrvaka karI che. enA vistAra mATe syAdvAdarahasya jovAnI bhalAmaNa A TIkA (patra?)mAM karAI che. A citrarUpavAdanI carcA sammaI payaraNa mahAkAya TIkA nAme vAdamahArNavamAM jovAya che. ullekha - traNa vAdamAlA paikI koI ekano ullekha aSTasahasIvivaraNa patra 243 a)mAM che. pavivRti - vAdamAlA upara tIrthoddhAraka zrI vijayanemisUrie 27ra patra pUratI vistRta vivRti saMskRtamAM gadyamAM vi. saM. 1998mAM bhAvanagaramAM racI che. 1. A vivRti vAdamAlA TIkAnA nAmathI bajai. graM. pra. sa." taraphathI vi. saM. 2008mAM prakAzita karAI che. patra 72 A uparanuM lakhANa vivRtikAranA koI sUktanuM hovuM joIe, kemake emAM vivRtikArane vividha vizeSaNothI vadhAvelA che. "prAstAvika nivedanamAM sAta vAdane lagatA muddAo saMkSepamAM jaNAvAyA che. 2. 1 a - 30 a, 30 a - 42 a, 42 a - 46 , 46 a - 50 A, 50 A - 62 A, 62 A - 68 A ane 68 a - 7ra amAM sAta vAdo anukrame carcAyA che. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 paramata samIkSA prAraMbhamAM maMgalAcaraNarUpe eka "padya che ane e dvArA mahAvIrasvAmIne vaMdana karAyuM che. aMtamAM sAta padyonI prazasti che. e paikI bIjAthI cothA padyamAM uparyukta sAta vAdI anukrame darzAvAyA che. vAdamAlA - A nAmathI oLakhAvAtI eka saMskRta kRtinI cha patranI hAthapothI maLe che. navya nyAyanI zailIe racAyelI A kRtino prAraMbha nimnalikhita padyathI karAyo che: "aindrazreNinataM natva: sarvazaM tattvadezinam / bAlAnAmupakArAya vAdamAlA nibadhyate // 1 // " AnA pachI "tathA pravAM puSpothI zarU thatuM bIjuM padya ane tyAra bAda "vAramAnAmamAM vAtA:"thI zarU thatuM padya che. tyAra pachInuM lakhANa gadyamAM che. svatvavAda e A vAdamAlAgata prathama vAda che. svatva eTale svAmitva, nahi ke anya padArtha, ema keTalAka mAne che ema patra 2 a mAM kahyuM che. lagabhaga cAraso zloka jevaDo A svatvavAda prameyamAlAmAM paNa jovAya che. A svatvavAda patra 3 A sudhI laMbAyo che. pachI e ja patra upara "utha nnigharSa" evo ullekha che. e uparathI sAnikarSa-vAda apAyo hoya ema lAge che. aMtamAM patra 6 A mAM nIce pramANe ullekha cheH "atra dravyacAkSuSe cakSuHsaMyogasya hetukAryatAvacchedaka: sambandho na viSayatvamAtraM caitrasyAyaM putra ityAdi cAkSuSe caitrAdyaMze vyabhicArAt kintu laukikatvAkhye (?) viSayatAvizeSa: avacchedakadharmavidhaye vA'vacchedakasambandhavidhayA'pi padArthasiddheH" AnA pachI puSmikA ke prazasti nathI. AthI A apUrNa lAge che. vAdamAlA (bIjI) , vAdamAlA (trIjI) A baMnenI hAthapothI maLI che kharI paraMtu mArA hAtha para AvI nathI jethI A kRtio vizenI vigato zI rIte ApI zakAya? paNa nAma uparathI nyAyAdika darzanane lagatA vAdonI carcAo haze. 1-2. A padyamAM temaja prazastinA pAMcamA padyamAM paNa vivRti' zabda vaparAyo che. , 6 x 2 x 21 x 50 - 393 3/4 3ra . 4. enA aMtamAM nIce pramANe ullekha che: "tadubhayamede'pi tayoravazyaM puruSadhananiSThavizeSaNatAbhedAbhyupagamAdityAhuH" Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 157 aspRzadgativAda - A mukhyatayA gadyAtmaka kRtinA prAraMbhamAM nIce mujabanuM padya che : "aspRzadgatimatItya zobhate siddhyato na hi mati: sumedhasAm / ityakhaNDatamapaNDapaNDitAcAramaNDaNamasAvupakramaH // 1 // " A padya pachI ema kahyuM che ke keTalAka sthaLa buddhivALA jano ema mAne che ke siddha thatI veLA mokSe janAranI gati, vaccenA pradezone sparyA vinA, uparanA bhAganA pradezano sparza saMbhavato hovAthI "sparzatnI che. vaLI teo, je sUtromAM siddha thanAranI gatine "aspRzat kahI che tenuM samarthana, baMne bAjunA pradezone sparyA vinAnI emanI gati che ema kahI kare che. A bAbatanI prastuta kRtimAM samIkSA karAI che. aMtamAM vizeSa mAhitI mATe syAdvAdakalpalatA jovAnI bhalAmaNa karAI che kharI, paraMtu zAstravArtAsamuccaya (rU. 9, zlo. 21)nI A TIkAmAM A viSayanA nirUpaNArthe ekAda paMkti ja che. ethI A mudrita TIkA apUrNa hoya ema anumAnAya ullekha - mahAvIra stavane lagatI svopajJa vRttimAM aspRzagativAda jovAnI bhalAmaNa karAI che. prastuta ullekha nIce mujaba che : "ityAdi samarthitaM mahatA prabandhenAspRzadgativAde'smAbhiriti kimtipatnavirtana ? '' avataraNo - aspRzagativAdamAM AvismayanI yuNi, paNavaNA ane visA, Avasmaya ane karmagraMthanI malayagirIya TIkA, samayasAranI vRtti ane tattvArthanI vRttimAMthI avataraNa apAyAM che. vizeSamAM "vAdivetAla' tema ja zAntisUrie karelAM vidhAnano, vaizeSika matano temaja darzanAntarIyano ullekha paNa che. A uparAMta bhASyakAra, abhayadevasUri ane sammatikArano nirdeza karAyo che. 1. A kRti gurutattvavinizcayanA nAmathI prasiddha karAyelA pustakanA aMtamAM (patra 1 a - 2 amAM) apUrNa chapAyelI che. have to A kRti pUrepUrI maLe che ane e utpAdAdi. catuSTayamAM patra 32 A - 36 a mAM) vi. saM. 2008mAM chapAvAI che. nyA. ya. mR. pR. 193)mAM aspRzadgativAda e vAdamAlAnuM eka prakaraNa che evo ullekha che. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 paramata samIkSA viSayatAvAda - AnI pAMca patranI kartAe jAte lakhelI hAthapothI maLe che. navya nyAyanI zailIe racAyelI A jaTila kRtino prAraMbha "huM nama:thI che. jJAna vagerenI viSayamAM je viSayatA che te eka prakArano svarUpa saMbaMdha che, nahi ke e viSayatA viSayathI bhinna che, kemake bhinnatA mATe koI pramANa nathI ema prAcIna mAne che. tenA khaMDanathI A kRtinI zarUAta karAI che. uddezyatva ane vidheyatva e baMne paNa eka jAtanI viSayatA che ema keTalAka mAne che. e matathI viruddha mata yazovijayajI gaNie ahIM darzAvyo che. A lagabhaga 285 zloka jevaDI kRtinA aMtamAM nIce mujabanI paMkti che : "tatsthalIyapratibandhakatAyAM pratibadhyatAvacchedakakoTau pratyakSAnyatvamApatyanyatvaM nivezanIyamiti gauravamityAdi parAstamiti kRtaM pallavitena / zrI" kahevAno matalaba e che ke te sthaLane lagatI pratibadhakatAmAM pratibadhdhatAcchadakanI koTimAM pratyakSApatya ane () Apatyanyatva umeravuM ghaTe to gaurava ItyAdi doSa Ave ema je kahe che tenuM AthI nirasana thayuM. "AtmakhyAti-AnI 56 patranI eka hAthapothI maLe che. AnI zarUAtamAM sauthI mathALe nIce mujabanuM padya cheH "aindrava(vRndanataM natvA vIraM tattvArthadezinam / kAtmadhyAtiM rolyubairyazovinayavAva: | 9 " tyAra bAda "E namaH" che. A 2200 zloka jevaDI ane apUrNa jaNAtI kRtimAM prAraMbhamAM kahyuM che ke AtmA e jJAna, icchA ItyAdino Azraya che ane pRthvI vagere dravyathI bhinna che ema sau koI Astiko mAne che, paraMtu e AtmA vibhu che ke madhyama pariNAmavALo che e bAbata matabheda che. naiyAyiko vagere AtmAne vibhu mAne che te ame sahana na karIe ema kahI enA khaMDanathI A kRtinI zarUAta karAI che. rAmabhadra sArvabhaume mUrtatA te ja dravya che ema je kahyuM che patra 5 a) te 5 x 2 x 19 x 48 - 285 32 2. A kRtino ullekha pahelA kAgaLapR. 98)mAM che. 56 x 6 x 15 x 42 - 2205 32 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 yazodohanaH khaMDa-2 barAbara nathI ema yazovijayajIe jaNAvyuM che. A kRtimAM nimnalikhita matonuM khaMDana karAyuM cheH mizranA patra 7 A), cintAmaNikRtanA patra 8 a, samavAyanuM khaMDanA (patra 2 A), mahApralayavAdInA patra 14 a), avatAravAda mAnanAranA patra 14 a), vardhamAnanA (patra 14 A, navya nAstikanA pitra 16 A), uddadyotakaranA patra 18 a), zaMkarasvAmInA (patra 18 a) ane svataMtranA patra 21 a. "vAcaka cakravartIe kahyuM che enA ullekhapUrvaka nIce mujabanuM avataraNa patra 6 amAM apAyuM che : "dravyAtma iti upacAraH sarvadravyeSu nayavizeSeNa" sammatimAMthI cAra avataraNa patra 10 AmAM ApI enI vyAkhyA karAI che. patra 12 AmAM padArtharatnamAlAnA ullekhapUrvaka emAMthI nimnalikhita avataraNa apAyuM che : "pakSAM'tare tu tatrAzraya eka-eva pratyabhijJAnAt" patra 31 A mAM pArasarSanA ullekhapUrvaka nimnalikhita paMkti rajU karAI davvaTTiyAe ege haM uparyukta matonA nirasana prasaMge te te matanA prarUpakanuM nAma apAyuM che. e uparAMta vizeSa nAma nIce mujaba che : AcArya patra 33 a, 43 A), dIdhitikRta, bhASyakRta, mahAvAdI, ziromaNi, sammatiTIkAkAra ane sArvabhauma. patra 19 A mAM jhiyamai kRtene aMge ane patra ra4 A mAM vibhAga viSe vicAra karAyo che. patra 28 A mAM ghaTarUpane lakSIne saptabhaMgIno nirdeza che. patra 33 a - 33 A mAM apekSAbuddhijanya ane apekSAbuddhivyaMgya paratve carcA karAI 1. AthI umAsvAti abhipreta che. 2. A koI ajaina kRti hoya ema lAge che. enA kartAnuM nAma jANavuM bAkI rahe che. 3. patra 30 AmAM ziromaNie nagna-dadhitimAM kahyuM che evo ullekha che. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 paramata samIkSA. che. patra 35 amAM avayava ane avayavInA bhedabheda viSe UhApoha che. paramANamAM pAkathI udbhavatA rUpAdino abhAva che ema yazovijaye potAno mata patra 39 A mAM darzAvyo che. patra 47 AthI koIka vAdano uttarapakSa zarU karAyo che. patra 49 A mAM yauktikano mata darzAvAyo che. patra 56 A mAM vedAntIono jJAnane lagato mata darzAvAyo che. patra 35 a mAM vizeSAvazyakano ane patra 48 a mAM svAdaratnAkarano ullekha che. aMtamAM nIce mujabanI paMkti dvArA A hAthapothI pUrNa karAI che : "vastuta AtmA jJAnadvArA jJAnAnanya eveti taddvArA svasaMviditatvaM jJAnAtiriktaparyAyadvArA tu na tathAtvamiti syAdvAda evAnAvila iti sarvamavadAtam' kahevAnuM tAtparya e che ke kharI rIte AtmA jJAna dvArA jJAnathI ananyaabhinna ja che eTale e dvArA svasaMviditatva che, jyAre jJAnathI atirikta paryAya dvArA tema nathI. Ama syAdvAda ja nirdoSa che. citrarUpa prakAza - syAdvAdarahasya (patra 33 a)mAM A kRti jovAnI bhalAmaNa yazovijayajI gaNie karI che. eTale A emanI ja kati che e vAta niHzaMka che. paNa e saMskRtamAM che ke kema ane e koI vAdamAlA jevI kRtino eka bhAga to nathI eno nirNaya karavo bAkI rahe che. nyAyavAdArtha (u. vi. saM. 1701) - yazovijayajI gaNie A jovAnI bhalAmaNa laghu syAdvAdarahasya (patra 3 a)mAM temaja bRhat syAdvAdarahasya (patra 32 a)mAM karI che. vizeSamAM bRhat syAdvAdarahasya patra 33 a) jotAM jaNAya che ke emAM citrarUpa saMbaMdhI vicAraNA karAI che. vAdarahasya - A yazovijayajI gaNinI kRti hovAnuM manAya che, paNa ema mAnavA mATe mane koI sabaLa pramANa maLyuM nathI. e kRti anupalabdha che eTale emAM zuM haribhadrasUrikRta vAdASTaka jevI bAbata carcAI haze ke kema te jANavuM bAkI rahe che. vAdArNava - AnA praNetA yazovijayajIgaNi che ema niHzaMkapaNe mAnavA mATe mane koI kAraNa jaNAtuM nathI. e anupalabdha kRtinuM nAma vicAratAM emAM aneka vAdonuM vistRta ane vedhaka varNana haze ema lAge che. 1. A carcA anekAntavyavasthA (jInuM smaraNa karAve che. 2. AtmA AtmA vaDe jaNAya e AtmAnuM svasaMviditatva che. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 161 AlokahetuvAda, maMgalavAda ane vidhivAda - A traNe kRtio yazovijayajI gaNie racyAnuM ane anupalabdha hovAnuM manAya che, paNa e yazovijayajI gaNinI ja kRtio che ema mAnavA mATe emanI koI kRtimAM eno ullekha hoya to e sabaLa purAvo gaNI huM e vAta svIkAruM. Avo purAvo maMgalavAda mATe to bhAsArahassanA Adya padyanA svopajJa vivaraNa (patra 2 a)mAM eno ullekha hovAthI maLe che eTale e to yazovijayagaNinI kRti che ja. maMgalavAdamAM maMgalanAM svarUpa, enI AvazyakatA ItyAdino vicAra karAyo haze. A saMbaMdhI viziSTa ane vistRta mAhitI hisA. (gA. 12-78)mAM apAyelI che. eno upayoga A maMgalavAdanI racanAmAM karAyo haze. paM. sukhalAlanI kalpanA - maMgalavAda ane vidhivAda e nAma mATe paM. sukhalAle nIce mujaba kathana karyuM che : "maMgalavAda ane vidhivAda e nAmanA hAla anupalabdha graMthonA nAmamAM vAda zabda vAparavAnI phuraNA temanA samakAlIna navya nyAyanA vidvAna gadAdhare racela vyutpattivAda, zaktivAda Adi nyAya graMtha parathI thaI lAge che." 1. A traNe kRtio svataMtra graMtha rUpa che ke eka yA bIjA graMthanA aMzarUpa che te jANavuM bAkI rahe che. 2. AlokahetatAvAdanI kRti jovAmAM AvI nathI. mAtra te kRtinuM eka zlokanuM maMgalAcaraNa teozrInA haste lakhAyeluM maLyuM che. - saMpAdaka. 3. juo je. sA. saM. I. pR. 636). Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 paramatasamIkSA cAlu) ApaNe gata prakaraNamAM ajaina darzanakAronA ane emanA anuyAyIonAM eTale ke parayuthikonAM keTalAMka maMtavyonI samIkSA rUpa je maulika temaja vivaraNAtmaka kavio yazovijayagaNie racyAnuM manAya che te viSe vicAra karyo. have ahIM jainonAM - svayUthikonAM keTalAMka maMtavyonI cakAsaNI rUpe A gaNie racelI manAtI kRtio vicArIzuM. temAM digaMbarone uddezIne racAyelI kRtio nIce mujaba cheH ajhappamayapariphakhA ane enI svopallavRtti temaja bAlAvabodha, AdhyAtmika matakhaMDana temaja dipaTa caurAsI bola prayukti. Ano huM paricaya ApuM te pUrve loMkA matanA anuyAyIone - amUrtipUjakone lakSIne racAyelI kRtio noMdhuM chuM: pratimAzataka ane enI svopajJa vRtti, pratimAsthApananyAya, jinapratimA sthApananI sajhAya, doDhaso gAthAnuM hUMDInuM stavana ane eno bAlAvabodha, temaja devadharmaparIkSA. upAdhyAya dharmasAgaragaNie savaSNusayaga(sarvajJazataka)mAM je keTalAka vicAro darzAvyA che tenA nirasanArthe yazovijayagaNie dhammapariphakhA ane enuM svopajJa vivaraNa racyAM che. "vardhamAnajinezvaranuM stavana yAne dasa matanuM stavana (vi. saM. 173ra ke 1734) - A gujarAtI kRtino prAraMbha traNa duhAthI karAyo che. tyAra bAda che DhAla che ane aMtamAM traNa kaDIno "kalaza' che. cha DhAlanI kaDIonI saMkhyA anukrame nIce mujaba che : 1. A nAmanI traNa kRti che. 2. A stavana jaina prAcIna pUrvAcAryo viracita stavana saMgrahamAM patra 137 A - 142 A mAM chapAyuM che. zuM A kRti upAdhyAyajInI che kharI? saMpA. 3. dharmasAgaragaNie vi. saM. 16 29mAM je pavayaNaparikakhA racI che temAM dasa matonuM nirUpaNa che. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 163 10, 16, 8, 10, 11 ane 7. = 72 Ama ekaMdare A stavanamAM 78 (3 + 72 + 3) kaDI che. pahelI DhAlamAM, mahAvIrasvAmInuM zAsana 2100 varSa cAlanAra che, anuyogadvAramAM AgamanA traNa prakAra darzAvAyA che, temaja duprasahasUri sudhI sUriparaMparA cAlavAnI che ema vividha bAbatono ullekha karI bakuza ane kuzIlanA paccIsa bheda ane bharama' grahano prabhAva e beno bAMdhabhAre nirdeza karAyo che. bIjI DhAlamAM kahyuM che ke vIra nirvANathI 600 varSe digaMbara mata nIkaLyo. e mata strInI strIdehe mukti mAnato nathI, paraMtu gomaTasAranI vRttimAM to ethI viparIta vAta darzAvAI che ema ahIM kahyuM che. vi. saM. 1169mAM punamiyA' pUrNimA) paMtha nIkaLyo. enA anuyAyI caudasane badale pUrNimAne mahattva Ape che tenuM vividha AgamAdikanA ullekhapUrvaka khaMDana karAyuM che. vi. saM. 1204mAM kharataranI utpatti thaI. e matamAM strIne pUjAno adhikAra nathI evI prarUpaNA karAI che. e mata pramANe mahAvIrasvAmInAM cha kalyANaka che ane mAsakalpa nathI. trIjI DhAlamAM jinapratimA pUjanIya che e vAta keTalAka dAkhalA ApI darzAvAI che." cothI DhAlamAM kahyuM che ke zAha kaDue (kaDave) vi. saM. 1564mAM guru tattvane uthApI navo mata kADhyo. e dvArA dravyAdika cAranA bheda mahAnisIhamAM kahyA che, dezavatti dezavirata)nA ekavIsa bheda che temaja sAdhu vinA zrAvaka hoya e Azcarya gaNAya ema bIjI keTalIka bAbato rajU karAI che. pAMcamI DhAlamAM evo ullekha che ke vi. saM. 1578mAM laMkAmAMthI vijayA' mata nIkaLyo. vaLI 'nAgorItA' gacchamAMthI "pAyacaMda gaccha udbhavyo ane 1. zuM A prarUpaNA vi. saM. 1508mAM amadAvAdamAM loMkAzAha nAmanA lahiyAne sAdhu pratye aNagamo thatAM ane emane vi. saM. 1530mAM lakhamazI nAmano ziSya maLatAM baMnee je jinapratimAno niSedha karyo ane vi. saM. 1533mAM sIrohI pAsenA araghaTTapATakanA vAsI prAgvATa jJAtinA bhANAe e pratimAniSedhanA vAdane jora ApyuM (juo pavayaNa pariphakhA, vizrAma 7) tene uddezIne che? A vAdane mAnanArane mUrtipUjaka jaino lepaka' kahe che. juo jai. sA. saM. I. pU. pa08). WWW.jainelibrary.org Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 paramata samIkSA zAntidAsa kaliyugamAM kalaMkI samAna thayo ema ahIM kahI 'tapa'gacchamAM nayavimale navI rIta dAkhala karI ane jJAnavimalasUri nAma dhAraNa karyuM ane tera bolanI prarUpaNA karI e vAta darzAvAI che. chaThThI DhAlamAM mata hoya tyAM dharma nathI e vAta sUcavI jinezvaranI AjJAnA pAlananuM mahattva darzAvAyuM che. tyAra bAda mahAvIrasvAmInI kRpAthI kumata tyajAtAM ane nayavijayano prasAda thatAM Aje mAre divALI thaI' ema kartAe kahyuM che. "kalaza''mAM mahAvIrasvAmIne vinatirUpa A kRti yuga-bhavanasaMyama'' varSamAM eTale ke vi. saM. 1732 ke 1734mAM racAyAno ullekha che. ajhappamayapAi(adhyAtmamataparIkSA) - A ja. ma. mAM 184 gAthAmAM racAyelI kRti che. enA mukhya viSayo te dharmopaka2Na rAkhavAthI parigraha thAya enuM, temaja kevali-bhukti ane strI-muktino inkAra karanArA digaMbaronA matanuM temaja nAmadhArI AdhyAtmikonuM khaMDana che. prasaMgavazAt nimnalikhita muddAo dAkhalApUrvaka rajU karAyA che : adhyAtmanA nAmAdi cAra nikSepa, dhyAna, utsarga ane apavAdanI samajaNa, rAga ane dveSane aMge cAra nikSepa, krodhAdikanI nayo pramANe vicAraNA temaja jinakalya ane sthavirakalpanuM nirUpaNa tathA nizcaya-naya ane vyavahA2-nayanI samajaNa (gA. 61, 68 ityAdi.) vidUSaka paMdaramA padyamAM 'vidUraga'no ullekha che. vRtti - prastuta kRti upara kartAe jAte saMskRtamAM vRtti racI che. prAraMbhamAM - 1. paTTAvalI samuccaya(bhA. 2, pR. 216)mAM kahyuM che ke jJAnavimalasUrie vi. saM. 1749mAM 'saMDera' gAmamAM mahopAdhyAya yazovijyagaNanI AjJA pramANe kriyoddhAra karI saMvegI' mArga svIkAryo hato. AthI ema bhAse che ke e sUrie vi. saM. 1734mAM ke te pahelAM koI navo paMtha kADhyo haze eTale upAdhyAyajIe emanI jhATakaNI kADhI che. 2. A kRti gujarAtI anuvAda sahita a. 2. (bhA. 2, pR. 273-344)mAM I. sa. 1876mAM chapAvAI che. vaLI A kRti saMskRta chAyA ane svopanna saMskRta vRtti sahita de. lA. jai. pu." taraphathI I. sa. 1911mAM prakAzita karAI che. emAM vRttigata vizeSa nAmonI ke avataraNonI sUcI aMtamAM apAI nathI, paraMtu mULa kRti aMtamAM apAI che. vizeSamAM ''adhyAtmamata parIkSA" e nAmathI mULa kRti koIkanA gujarAtI bhASAMtara sahita jai. A. sa." taraphathI vIra saMvat 2444mAM prasiddha karAI che, paNa mULa kRtimAM aneka azuddhio che. vizeSamAM mukhapRSTha upara prakAzanavarSano ullekha nathI. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 165 eka padya che ane aMtamAM prazasti rUpe soLa padyo che. prazastimAMnA bIjA padyamAM bhasmaka rogano ane cothA padyamAM mogala samrATa akabbarano ullekha che prazastimAM hIravijayasUrijIthI mAMDIne guruparaMparA kartAe varNavI che. avataraNo - vRttimAM avataraNo apAyAM che. tema karatI veLA koI koI vAra graMthano ullekha paNa karAyo che. dA.ta. sUtrakRtAMgavRttinA ullekhapUrvaka eka avataraNa 48 a patramAM apAyuM che. evI rIte A ja patramAM guNasthAnakramAroha mATe paNa jovAya che. 39 a patramAM prabhAcandrano ullekha che ane emanI eka kRtimAMthI avataraNa apAyuM che. patra 5 A - 6 a mAM pravacanasAra pavayaNasAra)nA nirdezapUrvaka emAMthI cha gAthA uddhata karAI che. evI rIte 37 a patramAM samayasAra mATe che. AtmAnA bahirAtmA vagere traNa prakAro 66 A patramAM darzAvatI veLA, yogazAstranA ullekhapUrvaka emAMthI be padya apAyAM che. nyAya - 33 patramAM nimnalikhita nyAya rajU karAyo che : "dAseNa me kharo kIo dAso vi me kharo vi" bAlAvabodha - nyAyAcAryuM je be gujarAtI kAgaLa lakhyA che temAM pahelAmAM nIce mujaba ullekha che : have te yugati jANyArI IcchA chaI sA gadAdhara mahArAja haste adhyAtmamata parIkSAro bAlAvabodha likhAvI ApasyAM tethI sarva prIkyo" A gujarAtI bAlavabodhano prAraMbha... bhASAMtara - ajhappama pariphakhAnuM gujarAtImAM bhASAntara koIe karyuM che. e akSarazaH nathI paraMtu bhAvavAhI che. 'dipaTa caurAsI bola prayukti yAne caurAsI bola vicAra - kartAe A kRtinuM nAma A kRtimAM darzAvyuM nathI. ethI meM paheluM nAma yojyuM che. bIjuM nAma kartAnA eka kAgaLamAM che. A hindI kRtimAM gU. sA. saM. pramANe 16 1 padyo che, 1. A prakAzita che. 2. A kRti chaMdonAM nAma sAthe pra. 2. (bhA. 1, pR. 76 6-775)mAM I. sa. 1876mAM ane A kRti chaMdonAM nAma, viSayonAM zIrSaka ane thoDAMka TippaNa sahita gU. sA. saM. vi. 1, pR. 572-597mAM prakAzita karAI che. 3. A kRtino paricaya meM "dikapaTa caurAsI bola prayukti (84 bola vicAra): rekhAdarzana" nAmanA lekhamAM Apyo che. A lekha "jai. sa. pra." (va. 21, aM. 11)mAM chapAyo che. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 paramata samIkSA jyAre koIka hAthapothImAM teramuM padya nathI. chaMda - A kRtinA chaMdanAM nAma ene lagatA padyAMka temaja te te padyanI kula saMkhyA sahita nIce mujaba huM darzAvuM aDalsa (alli ) 55, 77-79. ]i copAI 24-32, 3-101. [18]. chappaya 1, 19 [2]. doharo 3-11, 13-17, 223, 34-39, 46-54, 56-69, 72-75, 80-87, 103-141, 14-151, 153-161, [115] savaiyo 2, 12, 18, 33, 45, 70, 71, 76, 142, 15ra, [1] soraThI doharo 88, 89, 102, 143. [4] soraTho 40, 9092. ]i. harigIta (gItA) 41-44. [4] uddabhava - prastuta kRtino uddabhava di. paMDita hemarAja pAMDee zvetAMbara matanI samIkSA rUpe karelI prarUpaNAne AbhArI che ema 158muM padya jotAM jaNAya che. emaNe zvetAMbarothI digaMbaro coryAsI bAbatamAM bhinna mata dharAve che ema pratipAdana karyuM che. A jAtanI emanI kRti te mArI namra samaja pramANe sitapaTa caurAsI bola che. enA pratyuttara rUpe zvetAMbarone uddezI prastuta kRti yojAI che. racanA-sthaLa - prastuti kRti "kAzIthI AvatAM racela" evo ullekha muni (hAla sUri) pratApavijayajIe savRttika pratimAzatakanA "kiMcit prAstAvika patra 10mAM karyo che. joke e bAbata koI AdhAra darzAvyo nathI. A paristhitimAM prastuta kRti kyAM racAI te jANavuM bAkI rahe che. enA racanAvarSa viSe paNa ApaNe aMdhArAmAM chIe. viSaya - prastuta kRtino prAraMbha vardhamAna nAmanA jinezvaranI hRdayaMgama stuti 1. A kRti koI sthaLethI prasiddha thaI hoya ema jANavAmAM nathI. eno thoDoka bhAga meM eka lekhamAM Apyo che. AthI A saMpUrNa kRti yazovijayanI prastuta kRti sahita chapAvAya to zvetAMbaro ane digaMbaro vaccenA tAtvika temaja AjanI paristhitimAM nagaNya' evA matabhedo kayA che te jANI baMne phirakA vaccenuM vaimanasya ochuM karI zakAya. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 167 dvArA karAyo che. A vardhamAna te mahAvIrasvAmI che ema sahaja bhAse, paNa A kRtinI racanA evI che ke RSabha, candrAnana, vAriSeNa ane vardhamAna ema je jinezvaronAM cAra zAzvata nAma gaNAvAya che temAMnA harakoI vardhamAna jinezvarane aMge ghaTI zake che. A stuti pachI zvetAMbaronA graMthonI khUba prazaMsA karAI che ane tyAra bAda digaMbara mata vIra saMvata 609 (I. sa. 82 ke 83)mAM AyakRSNanA ziSya sahasamalathI nIkaLyo e bAbata darzAvAI che. enA pachI A kRtinA madhyabindurUpa zvetAMbara ane digaMbara vaccenA matabhedanuM vistRta nirUpaNa dAkhalA dalIlapUrvaka karAyuM che. enI AchI rUparekhA huM nIce mujaba AlekhuM chuM: jinezvaramAM aDhAra doSonA abhAvanI gaNatarI paratve matabheda, valimukti (zve.), tIrthaMkarano deha sAta dhAtuothI yukta hovAnI mAnyatA (zve.), tIrthakaranuM parama audArika zarIra di), nokarNAhAre jinanA zarIranI sthiti di), kevalInAM baLelI doraDI jevAM karma (di), tIrthakarane 11 parISaha (je) di), jinanuM kSAyika sukha te kevalajJAna di), devanI preraNAthI tIrthakaranuM besavuM-UThavuM (di), kevalajJAnI thatAM jinanuM AkAzamAM AkaDAnA rUnI mAphaka paribhramaNa di), jinanI vANInI sAkSaratA (hai.), zalAkApuruSomAM nihArano abhAva di), apramatta sAdhune AhAra-vihArano asaMbhava (di), mAnuSottara parvatanI bahAra janAra sAdhunA vratano bhaMga (di), bharatane gRhasthapaNAmAM kevalajJAna (e.), bhAvanI mukhyatA (di.), vyavahAranayanI AvazyakatA (zve.), adhigama vinA samyakatvanI prApti (di), kevalInA mastaka upara vastra mukAtAM kevalajJAnano hrAsa di), siddhanA paMdara bheda (zve.), strIliMge siddhi (je.., mallinAthanuM strItva (je.), draupadInuM paMcabhartRtva (.), bAhubalie karelo kevalIno vinaya (je.., tIrthakaranuM vArSika dAna (je.), parahita karavAthI puNya (spe.), kapila kevalInuM nRtya (je.), mallinAtha ane neminAtha sivAyanA tIrthakaranI pariNIta dazA (je.), sAdhunuM bhikSAgrahaNa (je.), kastUrI vagerethI pUjA (je.), jinapratimAnI aMgapUjA (je.), samavasaraNamAM jinanI acalakatAnuM adarzana (zve.), gautamasvAmIe parivrAjakano karelo satkAra (zve.), jinapratimAnuM prakSAlana (je., gurunI sthApanA (zve.), zatruMjayano tIrtha tarIke svIkAra (spe.), zuddha upayogamAM sAdhu dvArA upadeza ane dIkSA (je., vasudevanI 72000 patnI (je), mahAvIrasvAmInA jamAli jamAI (zve), caMDaradrAcAryanA ziSyane kevalajJAna (.), vyavahAranI sthApanA (zve), dravyArthika ane paryAyArthika e ubhaya nayanI mukhyatA (je), paryAyano guNa tarIke ullekha (2), guNArthika nayanI anupapatti (zve, nayanI sAtanI saMkhyA (), samayaparyAyanI 1-2. A baMnenI prAcInatA temaja nyAdhyatA vicAravI ghaTe. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 paramata samIkSA kAladravyatA di), vira dvArA meranuM kaMpana (zve), munisuvratasvAmInA gaNadhara azva (je), aDasaTha akSarano navakAra maMtra (je), tIrthakaranI dezanA a. mA. mAM (je.), svargamAM tIrthakaranI dADhAnI pUjA (zve.), nIca kuLamAM utpanna thanArane paNa mokSanI prApti (je), mahAvIra svAmIno garbhApahAra (je.), emanA be pitA (je.), trizalAnuM satItva (zve.), kevalI bAhubalie tIrthakaranI karelI pradakSiNA (je.), vIre khAdhelI chIMka (%.), harivarSa kSetrAdimAM yugalikanuM Anayana (je), amara Indrano utpAta (je.), vIrano anArya dezamAM vihAra (je), deva-manuSya vacce bhoga (spe.), vIranA prathama vyAkhyAnanI viphaLatA (zve), tIrthakaranI mAtAne cauda svapna (.), batrIsa atizayanI apRthakatA (), cAmaDAnA pAtramAM jaLapAna karavAmAM sadoSatA di), pAkA ghInI kalpatA je.), nAbhi ane marudevAnuM yugalikatva (je.), temanA e yugalikanA putra RSabhadeva (je.), dharmopakaraNanI aparigrahatA (je.) ane jinAgamano uccheda (di). ullekha - A kRtimAM nimnalikhita graMthono ullekha che : Avazyaka (), gomaTasAra (103), jJAtAsUtra (142), tattvAratha (25, 83, 92), tannasamAdhi (111), nayacakra (83), pravacanasAra (29, 44, 60, 77), vyavahArabhASya (74), zatruMjaya mAhAtama (100), samayasAra (42), sammati (79, 82) ane sUyaDAMga (114). graMthakAronAM nAma nIce pramANe che : devasena (83), siddhasena divAkara) (79) ane hemarAja pAMDe (158). A uparAMta pR. 92mAM tattvArathanA je vRttikArano ullekha che teo siddhasenagaNi haze. avataraNa - prastuta kRtimAMthI 26muM padya eka kAgaLa pR. 90)mAM temaja padya 18, 1 ane 45 jainadharmavarastotranA zlo. 28, 30 ane 36nI svopajJa vRttimAM kaMIka pheraphAra sAthe jovAya che. mahattva - A kRtinuM mahattva aneka rIte che kemake e lagabhaga poNItraNaso varSa uparanI hindI padyAtmaka bhASAnA abhyAsa mATe upayogI che. vaLI jenonA baMne phirakAonI e samayanI manodazA jANavA mATenuM e eka anupama sAdhana che. vizeSamAM zvetAMbaro ane digaMbaro vaccenA matabhedono zRMkhalAbaddha ItihAsa taiyAra karavAmAM A kRti kAma lAge tema che. AvazyakatA - prastuta kRtinI bhASA jotAM eno gujarAtI anuvAda thavo ghaTe. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 169 be kAgaLa prathama kAgaLa vi. saM. 1731 ke tyAra bAda) - gujarAtImAM kAgaLa' zabdanA be artha karAya che H (1) vAMsa, ghAsa, dhAgA ityAdimAMthI karAtI ane lakhavA vagere kAmamAM levAtI banAvaTa ane (2) saMdezavAhaka patra. atra bIjo artha prastuta che. patra lakhavAnI prathA ghaNI jUnI che. ekabIjAne jhaTa maLI zakAya tema na hoya ane koI bAbata jaNAvavI ke pUchavI hoya to te mATe patrano upayoga karAya che. patramAM e lakhanAranuM nAma, enA nagara ke gAmanuM nAma, miti (tithi ke tArIkha), jenA upara patra lakhAyo hoya tenAM nAmaThAma ityAdi bahiraMga bAbato uparAMta lakhANanA mukhya muddArUpa aMtaraMga bAbata hoya che. nyAyAcArya yazovijayagaNi jevA bahuzruta munivara pAsethI tAttvika bodha meLavavA suzrAvako lalacAya e svAbhAvika che. Ane laIne AvA keTalAka zrAvako ane nyAyAcArya vacce patravyavahAra thayela hovo joIe. koI zrAvake emanA upara lakhelo patra - kAgaLa hajI sudhI koI maLI Avyo nathI, paraMtu nyAyAcArye lakhelA be gujarAtI kAgaLa ane eka saMskRta patra maLI AvyA che. e paikI pahelo kAgaLa ghaNo lAMbo che. gU. sA. saMmAM chapAyelA prathama kAgaLano prAraMbha "| OM || zrIne sAme 3. zrI navinaya khattottaraprajathI karAyo che, jyAre pra. 2.mAM to bIjA kAgaLanA prAraMbhika bhAga sAthe moTe bhAge samAna jaNAto pahelA kAgaLano Adi bhAga che. e lakhANa nIce mujaba che : "zrI jinAya namaH / svasti zrI stambhanakapArthajinaM praNamya zrI stambhatIrthanagarataH zrIjesalamerumahAdurge nyAyAcAryopAdhyAyazrIyazovijayagaNayaH saparikarAH suzrAvakapuNyaprabhAvaka-zrIdevagurubhaktikAraka-zrIjinAjJApratipAlaka-gItArthaparamparAprAptasAmAcArIrucidhAraka-AgamAdhyAtmavivekakArakamokSaikatAna-sarvAvasarasAvadhAna-zA. hararAja zA. devarAjayogyaM dharmalAbhapUrvakaM likhitaM" bIjA kAgaLamAM "zrI ninAya nama:" nathI. "tazmanapArthane badale 1. A baMne kAgaLa gU. sA. saM. vi. 2)nA lagabhaga aMtamAM pR. 84-11pamAM chapAyA che. pahelo kAgaLa 112mAM pRSTha upara pUro thAya che. pra. 2. (bhA. 3, pR. 69710)mAM upAdhyAyajIe lakhelo je kAgaLa chapAyo che te A pahelA kAgaLa sAthe lagabhaga maLato Ave che. e bemAM je thoDoka pharaka che te pR. 115-119mAM darzAvAyo che. 2. Ane aMge "patramAM tattvajJAna" nAmano lekha 5. dhuraMdharavijayagaNie lakhyo che. e jai. dha. pra. pu. 73, saM. 1, 2-3, 4, 5, 9, 11mAM temaja pu. 74. e. 1, 3-4)mAM kaTake kaTake chapAyo che. 3 A saMskRta patra aSTasahasIvivaraNa pari. 3)no aMtima bhAga che. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 paramata samIkSA "pArtha" evo pATha che. vaLI "zrIne merumahA" pATha nathI. vizeSamAM pratipAsiMghamudyasAda" evo pATha che arthAt hararAja ane devarAjane lagatA ATha vizeSaNone badale suzrAvaka ItyAdi cAra ja vizeSaNa che. vizeSamAM bIjA kAgaLamAM saMghamukhya ema je kahyuM che te pahelA kAgaLamAM nathI. gU. sA. saM.mAM chapAyelA pahelA kAgaLanA aMtamAM miti nathI, jyAre pra. 2.mAM chapAyelA kAgaLamAM mitipUrvaka nimnalikhita paMkti che: phAgaNa suda terazathI 108 zrI yazovijayopAdhyAyakRta samyagu. zAstravicArasAra patra samApta" gU. sA. saM. mAMnA pahelA kAgaLamAM e kyAMthI lakhAyo te jaNAvAyuM nathI. jyAre pra. 2. pramANe e staMbhatIrthanagarathI khaMbhAtathI) lakhAyo che. vizeSamAM gU. sA. saM. pramANe pahelo kAgaLa jesalameranI koI vyaktine lakhAyo che, jyAre pra. 2. pramANe e jesalameranA saMghanA mukhya zrAvako nAme hararAja ane devarAjane dharmalAbhapUrvaka lakhAyA che. pra. 2. pramANe pahelo kAgaLa "staMbhanaka' pArzvane namaskArapUrvaka lakhAyo che, jyAre gU. sA. saM.mAM emane ke koI anya ISTadevane namaskAra karyAnI vAta nathI. bIjA kAgaLano prAraMbha pArzvajinane namaskAra karI karAyo che. e kAgaLa staMbhatIrthathI upAdhyAyajIe jesalameranA ATha vizeSaNothI vibhUSita be zrAvaka nAme hararAja ane devarAjane emanA prathama caitra sudanA kAgaLanA uttararUpe dharmalAbhapUrvaka lakhyo che. emAM 'miti nathI. A baMne kAgaLa paikI ekemAM kAgaLa kayA varSamAM lakhyo teno ullekha nathI. bhASA -praznanA uttararUpe lakhAyelA A baMne kAgaLanA moTA bhAganuM lakhANa mAravADI chAMTavALI gujarAtI bhASAmAM che. saMskRtamAM lakhAyelA prAraMbhika bhAgamAM "nizvitaM" ema che te "nivRtti joIe. eTale zuddha saMskRtanI daSTie A alana gaNAya. zailI - kAgaLa lakhanAra potAnA nAma AgaLa "zrI"no prayoga kare e samucita na gaNAya. to upAdhyAyajInA kAgaLamAM evo ullekha che tenuM zuM kAraNa? emaNe potAnI padavIo jaNAvI che temAM to kaMI khoTuM nathI. emaNe potAne mATe bahuvacana 1. A paikI cha vizeSaNonA aMtyAkSara samAna che - "ka che. Ama e prAsathI zobhe che. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 171 vAparyuM che' tevI prathA AjakAlanA taMtrIo vagerene aMge jovAya che. viSaya - prathama kAgaLamAM aneka muddAo vicArAyA cheH (1) kevalInA kavalAhAra viSe lakhatAM granthAntara thAya ethI e bAbata lakhI na hatI. have ene lagatI yuktio jANavA maLe te mATe adhyAtmamata parIkSAno bAlAvabodha lakhAvI mokalazuM. (2) digaMbarano niSedha hemacandrasUrijInA pUrvanA AcAryoe karyo che. dA. ta. jinabhadragaNijI kSamAzramaNe virosA.mAM AThamA nilava tarIke sarvavisaMvAdI digaMbarano ullekha karyo che. (3) vAcaka umAsvAtie prazamaratimAM sAdhune dhamapakaraNa hoya ema kahyuM () AgamamAM strI mokSe gayAnI ane mallinAthane strI kahyAnI vAta che. (5) 84000 jevaDo je syAdvAdaratnAkara hato temAM 4000 zloka jeTalo vibhAga to strImuktine lagatI yuktio paratve hato. (6) parIkSake saMbhUta artha viSe spaSTa nirNaya jAhera karavo joIe. (7) lAbhAMtarAya karmanA kSayathI kevalIne divyaparamANu cayApacaya romeroma thaI rahyo che e vAtanuM khaMDana karAyuM che. e prasaMge apAyelA sAkSIpAThano Tabbo apAyo che. (8) viza nine (ta. sU. 9, sUtra 11)ne aMgenI digaMbarIya vyAkhyAomAM doSa batAvAyA che. (9) mohanIya karma vinA vedanIya karma svavipAka na dekhADe e vAtanuM nirasana karAyuM che. A uparAMta bIjI tera bAbato A kAgaLamAM apAI cheH (1) siddhane aMge temaja alokAkAza paratve utpAda, vyaya ane dhrauvyanI vicAraNA karAI che. tema karatI veLA utpAdAdi traNenA prAyogika ane vaisika ema babbe prakAro darzAvAyA che. vaLI dravyArthika naya pramANe traNe kALanA saMbaMdharUpa sattA che, jyAre paryAyArthika naya pramANe to madhyama kSaNarUpa ja sattA che e vAta 1. A pramANeno bahuvacanano prayoga karavAnuM kAraNa vyAkaraNazAstramAM... Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 paramata samIkSA rajU karAI che. (2) kALadravya viSenI zvetAMbaro temaja digaMbaronI mAnyatAnuM nirUpaNa che. (3) "sthApanA zabdanI be vyutpatti darzAvI nayo pramANe nikSeponI yojanA karAI che. () zrAvake jinapUjana karavuM joIe. (5) kevalIne candranI jyotsAnA samAna je kahyA che te parA nAmanI AThamI dRSTinI apekSAe che. kevalInA dhvani bAbata digaMbaronI je mAnyatA che tenuM ahIM nirasana karAyuM che. (6) dasa Azcarya uparAMta bIjAM paNa che. candra ane sUrya mULa vimAnamAM AvyA hatA emAM Azcarya lAge te "AzcaryanA arthanI sArthakatA darzAve che. (7) mArmAbhimukha, mArgapatita ane mArgAnusArI e traNanA artha apAyA che. (8) yatinAM eTale ke sAdhunAM adhyayanAdi cha kArya gaNAvAyAM che. evI rIte brahmanuM ? brAhmaNa)nAM paNa adhyayanAdi cha kAryano ullekha karAyo che. (9) pratikramaNanAM doSasaMgraha ityAdi che Avazyaka karmanAM nAma, enA artha ane ene aMgenI vidhi e bAbato ahIM vicArAI che. ahIM daivasika pratikramaNanI vidhino ullekha che. (10) paMcatIrthI pratimAnA) ane caturvizati - paTTakAdimAM eTale ke covIsInA paTTa vageremAM snAtrajaLano paraspara sparza thatAM temAM doSa nathI ema kahI "dharmasaMgrahamAMthI avataraNa apAyuM che. (11) puruSe be vastra paherIne ane strIe traNa paherIne devapUjanAdi karavuM (12) sAdhune aprAsukAdi anAdi vaDe pratilAbhatAM pApakarma alpa ane nirjarA vizeSa thAya ema sUcavato bhagavatIno pATha apAyo che. (13) be caraNa ItyAdi nava aMge kapUra, kesara vagerethI mizrita gozISacandanAdi vaDe pUjana karavuM e vAta temaja pahelAM kapALe tilaka karI nava 1. cokasAIthI kahevuM hoya to dharmasaMgrahanA 6 1mA padyanI svopajJa vRtti (patra 129 A evo ullekha karAvo joIe. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 173 aMge pUjA karavI ema keTalAka kahe che e vAta ahIM nirdezAI che. graMthono ullekha - prathama kAgaLamAM nimnalikhita graMthono ullekha che : *adhyAtmamata parIkSAno bAlAvabodha (mR. 85), anuyogadvAra pU. 102), *anekAntavyavasthA pR. 98), ayogavyavacchedakAtrizikA (pR. 86), 'AtmakhyAti pR. 98), Avazyakaniyukti pR. 96), uttarAdhyayana sUtra pR. 99), upAsakAdhyayanaTIkA (pR. 108), oghaniryukti (pR. 179), karmakAMDa pR. 90), gomaTasAra TIkA (pR.93), cintAmaNirka pR. 9, caurAsI (mR. 84), bolavicAra ( 6), majainatarkabhASA (pR. 103, 105), tattvArtha pR. 89), tattvArtha TIkA siddhasenIya) pR. 89), tattvArtha sUtra (pR. 99, 101), *dravyaguNaparyAyarAsa (pR. 101), dvArneizikA (pR. 100), dharmasaMgraha (pR. 111), dharmasaMgrahaNI (pR. 100), nayacakra pR. 101), nyAyakusumAMjali mR. 93), 'nyAyAloka pR. 100), paMcAzaka (pR. 107), "pratimAzataka (pR. 106), prameyakamalamArtaNDa (pR. 89), pravacanasAra (pR. 87, 90,92), prazamarati pR. 86, 990, bhagavatI pR. 103, 112), bhagavatI sUtra pR. 89, 95), mahAnizIthasUtra (pR. 106, 107), yogadaSTi (samuccaya) pR. 93), yogadaSTi (samuccaya)ne aMgenI sajhAya (pR. 93), ratnAkarAvatArikA (pR. 89), vizeSAvazyaka pR. 85, 96, 103, 105, 109), zAstravArtAsamuccaya (pR. 88), zrAvakAcAra (pR. 108), SoDazaka (pR. 5). samavAyAMga (pR. 95), sammati (pR. 97, 98), sammati mahAtarka (pR. 86), sarvArthasiddhi pR. 89), *siddhAntatarka-pariSkAra pR. 100), sUtrakRtAMga (pR. 9), sUtrakRtAMga-vRtti (pR. 91), syAdvAdakalpalatA pR. 88) ane syAdvAdaratnAkara (pR. 86, 90). AmAM keTalAka graMtho nAmabheda pUratA ja bhinna che. "AdhyAtmika mata khaMDanayAne AdhyAtmika mata parIkSA A saMskRta kRtinAM * A cihnathI aMkita grantho upAdhyAyajIe pote racyA che. 1. ghaNAkharA AgamonA temaja anya koI koI graMthanAM nAma AgaLa "zrI" zabda che, paNa ahIM meM e jato karyo che. 2. A grantha vi. saM. 1731mAM racAyo che. 3. Ane aMge sakjhAya racAI che. 4. A kRti svopajJa TIkA sahita nyA.ya..mAM patra 50 a - 70 A mAM jai. dha. pra. sa." taraphathI vi. saM. 1965mAM prakAzita karAI che. 5. A nAma svIpajJa TIkAnA prAraMbhagata dvitIya padyamAM jovAya che. 6. A nAmAMtara saMghe ApyAno ullekha mudrita pustaka patra 70 A)mAMnI puSmikAmAM che. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 paramata samIkSA be nAma paikI paheluM nAma kartAe yojyuM che, jyAre bIjuM nAma saMghe ApyAnuM puSpikAmAM kahyuM che. AthI be prazna udbhave che: (1) A puSpikA yazovijayajI gaNinI kRtino eka bhAga hoI enA kartA eo pote che ke A puSpikA to prastuta kRtinI nakala karanArAe - lahiyAe potAnI taraphathI umerI che? . (2) puSpikA sAcI - vizvasanIya hoya to saMghe nAmAMtara ApyuM e bAbatano zo purAvo che ? prastuta kRtimAM 18 padyo che. e bhinna bhinna chaMdamAM racAyAM che : anuSTram (3-13, 16), AryA (14-15, 17, 18) ane upajAti (1, 2). | viSaya - pahelAM be padyomAM jina vardhamAna ane vIranI anukrame stuti karAI che. trIjA padyamAM kevalInA kavalAhAranuM sthApana karavAnI kartA pratijJA kare che. cothA padyamAM kahyuM che ke tIrthakarone ja atizaya mAnanAra digaMbaro paNa che to pachI vizeSasiddhi - kevalivizeSa evA tIrthakaranI kavalAhArasiddhi. sAmAnyasiddhi - sAmAnyakevalIonI paNa kavalAhArasiddhine kema na sUcave ? sarvajJatAnI sAthe kavalAhAranA vyApaka kAraNa ane kAryano virodha hovAthI e na ghaTe evo pUrvapakSa pAMcamA padyamAM rajU karI chaThThAmAM enuM khaMDana karAyuM che sAtamAM padyamAM pUrvapakSa tarIke e vAta rajU karAI che ke parama audArika zarIravALA kevalIone (1) pAtranA abhAva, (2) dhyAnamAM viba, (3) mohanA abhAva ane (4) e zarIranI avRddhi ema cAra kAraNone laIne kavalAhAra saMbhavato nathI. enuM A pachInAM be padomAM khaMDana karAyuM che. dasamA padyamAM parama audArikatvano niSedha karAyo che. 11mA padyamAM kahyuM che ke apramatta guNasthAne rahelA jIvone kavalAhAra nathI to pachI AgaLanAne kema ? AnuM nirasana, A tArI pratibaMdhI amArA siddhAntane bAdhaka nathI ema kahI karAyuM che. 12mA padyamAM kevalIne kavalAhAra na hoya evuM anumAna rajU karI temAM dUSaNa darzAvAyuM che. 13mA padyamAM kahyuM che ke kevalIone sudhAdi agiyAra parISaho vedanIyakarmanA udayane AbhArI che ane e kavalAhAranA sAkSI che. upAsakAdhyayananA TIkAkAre prabhAcandra be vikalpa darzAvyA e puSmikA nIce mujaba che : "iti zrIsakalapaNDitacakracakravartipaNDitazrIjItavijayagaNitIrthyapaNDitazrInayavijayagaNiziSyagaNiyazovijayakRtaM sngghdttaadhyaatmikmtpriikssaa'prnaamkmaadhyaatmikmtkhnnddnprajA sampam |" Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa-2 175 che : (1) jema kevalImAM rAganA abhAvanI parAkASThA che tema bhuktinA abhAvanI che. (2) apramatta sAdhu AhAranI vAta sAMbhaLI pramatta na bane. A be vikalpo 14mA padyamAM rajU karI tenuM 15mAmAM khaMDana karAyuM che. 16mA padyamAM haradambarono pratiSedha A pramANenI yuktiothI karavo ema kahyuM che. 17mA padyamAM A kRtino 'AdhyAtmika matadamanadakSa' tarIke ullekha che ane 18mAmAM A kRti vRddhonAM vacana anusAra racAyAno nirdeza che, svopajJa TIkA A saMskRta TIkAnI zarUAtamAM be padyo ane aMtamAM prazastirUpe sAta padyo che. prasaMgavazAt TIkA (patra 50 A 52 a)mAM baMdha, udaya, udIraNA ane sattA e cArenuM ekeka lakSaNa ApI. karmanI ATha mULa temaja 158 uttaprakRtio gaNAvAI che. patra 53 2 mAM avataraNarUpa ATha padyo dvArA 34 atizayo darzAvAyA che. patra 54 a mAM vyApaka kAraNa ane kAryanuM ekeka lakSaNa rajU karAyuM che. patra 60 A - 61 a mAM zukladhyAnanA cAra prakAra gaNAvI enAM lakSaNo guNasthAnakramArohamAMthI apAyAM che. patra 62 a mAM kevalInI udaya AzrIne 42 prakRti gaNAvAI che. patra 68 a mAM hiradaMbarano artha nIce mujaba apAyo che : - 6 " haridevAmbaraM yeSAM te haridambarA nagnATA: / .... haridiva sUryodayAvacchinnA prAcIvAmbarANi yeSAM te haridambarA raktapaTA ityarthaH / " patra 68 A 69 A mAM zivabhUtino vRttAMta AlekhAyo che. pratimAzataka (u. vi. saM. 1713) - A saMskRta kRtimAM 104 padyo che. e jAtajAtanA alaMkArothI vibhUSita che. dA. ta. atizayokti (4, 5, 11), AkSepa (9), utprekSA (2, 3), kalpita upamA (2, 8), kAvyarUpaka (10), kAvyaliMga - - 1. A prakAzita che. juo pR. 173 2. dvitIya padyamAM 'TIkA' evo ullekha che jyAre prazastinA sAtamA padyamAM 'vRtti' ullekha che. 3. A ATha pado abhi. ciM. (kAMDa 1)mAMnA zlo. 57-64 che. 4. A kRti bhAvaprabhasUrijIkRta vRtti sahita "". A. sa." taraphathI vi. saM. 1971mAM ane A mULa kRti svopanna vRtti sahita "mu. ke. jai. mo.''mAM vIra saMvat 2446 (vi. saM. 1976)mAM prakAzita karAI che. vizeSamAM A mULa kRti enA ane bhAvaprabhasUrijIkRta vRttinA mUlacaMda jazabhAI vakIle karelA gujarAtI bhASAMtara sahita bhImazI mANeke vi. saM. 1959mAM prasiddha karI hatI. emAM viSayonuM saMkSipta nirUpaNa che. 5. A pAka che. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 paramata samIkSA. (5, 10, nidarzanA (11), rasanopamA (79) ane vyatireka (I. viSaya - A kRtino mukhya viSaya mAnavasarjita - azAzvata jinapratimAnI pUjyatA dAkhalAdalIlathI siddha karavAno che. A kRtino prAraMbha ISTa bIjanA praNidhAnapUrvaka jinapratimAnI stutithI karAyo che. tyAra bAda nAmAdi traNa nikSepanI prazastatA, "bAhmI lipinI jema jinapratimAnI pUjyatA, lupaka sAme prahAra, jinapratimAnA darzanAdinuM phaLa, caityanA "jJAna" arthanI anupapatti, jinapratimAnI jina sAthe tulyatA, sUryAbhadeve karelI jinapratimAnI pUjA, samyagdaSTi devone adharmI kahenAranA matanuM nirasana (glo. 16), sUryAbhadevanI nRtya mATenI anujJA paratve vicAraNA, aniSedhanI anumati, dravyastava aMge sAdhunI anumodanA, dravyastavanA guNo, muninuM nadI UtaravAnuM kArya, sarpanA mukhamAMthI bALakanuM mAtAe kareluM karSaNa, RSabhadeve putrone karelI dezonI vaheMcaNI ane prajAne ApeluM zilpAdinuM zikSaNa, mahAnizIthanuM prAmANya, yAtrAno upadeza, yajJane aMgenI hiMsA, kUvAnuM dRSTAMta, Ananda ane parivrAjaka (aMbaDa)nI jinacaityanI upAsanA, suvarNagulikAno nirdeza, kRSNA (draupadI)nuM jinapUjana, siddhArthanuM jinArcana, ItyAdi bAbato rajU karAI che. mUrtipUjAnA virodhanuM nirasana ane jinapratimAnA pUjananI samucitatA 6bhA padya sudhI vicArI tyAra bAda nava padyamAM dharmasAgaragaNijIno nimnalikhita bAbatane aMge mata darzAvI enuM khaMDana karAyuM che : je jinapratimAnI pratiSThA vidhipUrvaka na karAI hoya te vandanIya kharI ? padya 79-80mAM jinapratimAnI stuti karAI che. padya 81-82mAM pAzacandranA matanuM cAra vikalpa rajU karI khaMDana karAyuM che. padya 93-95mAM jinapUjana e puNyano hetu che, nahi ke dharmano ema kahenAranA matanuM nirasana karAyuM che. 96mA padyamAM naya, bhaMga ane hetune laIne gahana evA mArgamAM gurunuM zaraNa levA jevuM che ema kahyuM che. 97 mA padyamAM zaMkhezvara pArzvanAthajIne uddezI jinabhaktine aMge vyavahAra ane nizcaya navo viSe ullekha karAyo che. padya 98-105mAM sarvazanI ane temanI pratimAnI stuti karI, 104 (aMtima) padya prazastirUpe kartAe racyuM che. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 177 laMpaka - A kRtimAM lupakA zabdanimnalikhita aMkavALAM padyamAM vaparAyo che: 4, 23, 24, 25. svapajJavRtti - A mudrita kRtinA prAraMbhamAM cAra padyo che. Adya padyamAM varano ane mULa kRtino "pratimAzataka graMtha" tarIke ullekha che. dvitIya padyamAM kartAe potAnI be padavI nyAyavizArada ane so graMtha racanAra evA potAne apAyelI nyAyAcAryanI padavIno ullekha karyo che. trIjA padyamAM pratimAne lagatI AzaMkArUpa kAdavane dUra karavAmAM kuzaLa evA saMvigna samudAyanI prArthanAthI vRtti racAya che ema kahyuM che. A vRttinA aMtamAM 18 padyanI prazasti che. emAM jina vardhamAna, sudharmavAmI, jaMbUsvAmI, jagaccandrasUri, AnandavimalasUri, vijayadAnasUri, hIravijayasUri vagereno ullekha che. sAkSIrUpa grantho - svopA vRttimAM nimnalikhita granthonI sAkSI apAI cheH *adhyAtmamata parIkSA (ra90) upadezamAlA (202) anuyogadvAra (192, 280) oghavRtti (103). anekAntavyavasthA (293) aupapAtikopAMga (176, 179). *alaMkAra cUDAmaNi TIkA (30) karmaprakRti saMgrahaNI (270) aSTaka (87), 122) kalyabhASya (120, 200, 246) aSTaka vRtti (159) kalpasUtra (198) aSTasahasIvivaraNa (298) kalpasthiti sUtra (56) AcAra (160, 172, 174, 198) kAvyaprakAza (11, 30) AcArAMga (6) kUpa daSTAnta (17) AcAraniryukti (198). *gurutattva nizcaya (7) Avazyaka (145, 16 2) cUrNi (13) Avazyakaniryukti (9, 248, 280) jabUdvIpaprajJapti (6 1) ArSa (301) jabUdvIpavRtti (60) uttarAdhyayana (113, 128, 162, jIvAbhigama vRtti (53, 192 ) 282) jIvAbhigama sUtra (56, 127, 2012) uttarAdhyayananiryukti (24) jaiminIya sUtra (11) upadezapada (73) jJAtAdharmakathA (191) * A cilathI aMkita kRtinA praNetA nyAyAcArya pote che. 1. A patrAMka che. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 paramata samIkSA jJAtAsUtra (pa9) yogadRSTisamuccaya (112) tattvArthazAstra (294) rAjaprazrIya (41, 48). jJAnasAra prakaraNa (156) rAjaprazrIyopAMga (281) dazavaikAlika (16, 280) rAyauseINijja (4) devadharma parIkSA (67) loka (118) dvAtrizikA prakaraNa (78) laukika (pa) *dharmaparIkSA (16 1) laukika yAga (111). dharmasaMgrahaNI (292) viMzikA (63, 16 2, 280) nandIsUtra (125) viMzikA prakaraNa (247) namaskAraniryukti (20) vicArAmRtasaMgraha (202) niryukti (13, 61) vizeSAvazyaka (26 6) nyAyakusumAMjali (296) vyavahAra (183) nyAyamAlA (114) vyavahAra bhASya (247) paMca vastuka (6 1, 205) zatapatha (151) pacAzaka (63, 168) zAstravArtAsamuccaya (291) pApakRtAdhyayana (271) zrAvakaprajJapti (64). prakRtisaMkramavidhi (269) zrAvakapratikramaNasUtra (200) prajJApanA (101, 127, 128) zrAvakapratikramaNa sUtracUrNi (20) praznavyAkaraNa (147, 148, 180) SoDaza (29) bhaktaprakIrNAka (202) SoDazaka (167) bhagavatI (18, 19, 24, 40, 58, SoDazaka prakaraNa (291) 67. 69, 100, 167, 168, saMkramavidhi (269) 282) saptamAMga (176, 177) bhagavatIvRtti (146) samavAya (127) *bhASA rahasya (265) sammati (62) mahAnizItha (pa, 13, 124, 125, samyaktva prakaraNa (246) 127, 131, 145, 280, 283) sUtrakRta ra71) mahAbhASya (103) sUyagaDAMga (78, 105, 171) mahAvIra caritra (61) sthAna (273) yogagrantha (110, 193). sthAnAMga (pa4, 65, 66, 116, 119, *yogadIpikA (294). 127) * A cihnathI aMkita kRtinA praNetA nyAyAcArya pote che. For Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa-2 179 A paikI keTalAka grantho abhinna che, kemake eno nirdeza nAmAMtarathI paNa karAyo che. graMthakArono ullekha viSe ullekha che : - A svopaza vRttimAM nIce mujabanA jaina graMthakAro abhayadevasUrijI (167), gandhahastIjI (293), jayacandrajI (94), jinabhadragaNi kSamAzramaNajI (266), dharmadAsagaNi kSamAzramaNajI (159), bhadrabAhusvAmIjI (293), bhASyakAra (164), malayagirijI (102), yogAcAryajI (297), 'vAcaka (79, 289), vAcaka cakravartIjI (168), sudharmasvAmIjI (202), haribhadrasUrijI (4, 284), 'haribhadrAcAryajI (285), hemacandrAcAryajI (11). ajaina granthakAro tarIke nimnalikhita nAmo jovAya che : udayana (296), kAvyaprakAzakAra (111), tAntrika (297), dharmazRgAlaka (11), manu (173) ane rAmadAsa (171). patra 15mAM 'luMpaka' gacchanI sUri padavI tyajI hIrasUrijIne bhajanArA megha muninI stuti karAI che. patra 131-144mAM sAvadyAcAryajI ane vajasvAmIjInAM ciratra mahAnizIthamAMthI apAyAM che. patra 205-242mAM paMcavatyugamAMthI thayapariNNA uddhRta karI tenI saMskRtamAM yazovijayajI gaNie vyAkhyA karI che. Ane aMge meM nIce mujabano plekha lakhyo che : thayapariNNA (stavaparijJA) ane enI yazo vyAkhyA' vRtti (vi. saM. 1793) - AnA racanAra pUrNimA' gacchanA bhAvaprabhasUrijI che. A vRttine pratimAzatakavRttivRtti temaja laghu vRtti paNa kahe che, e vi. saM. 1793mAM racAI che. 12. A baMne eka ja che. e dvArA umAsvAti abhipreta che. 3-4. A baMne abhinna che. 5. A lekha jai. sa. pra." (va. 21, aM. 12)mAM chapAyo che. 6. A prakAzita che. 7. juo uparyukta vRttinuM prAraMbhanuM cothuM padya (patra 1 a). 8. juo vRttinI prazasti (zloka 8). Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramata samIkSA uddharaNa pratimAzatakamAMthI agiyAra paryo pratimApUjana (pR. 311 316)mAM uddhRta karAyAM che. enA kramAMka emAM apAyA nathI eTale huM e darzAvuM chuM : 180 - 1, 2, 5, 79, 80, 98-103. A agiyAre ponuM gujarAtI bhASAMtara pratimApUjana (pR. 311-316)mAM apAyuM che. bhASAntara - pratimAzatakanuM temaja bhAvaprabhasUriSkRta vRttinuM gujarAtI bhASAMtara mUlacaMda nAthubhAI vakIle karyuM che. prabhAva - pratimAzataka(zlo. 4)gata dalIla kAne paDatAM, janmathI sthAnakavAsI - mUrtipUjA na mAnanArA paM. sukhalAla mUrtine mAnanAra thayA. A saMbaMdhamAM darzana ane cintana (pu. 1)mAM nIce mujaba ullekha che paramAtmAnuM smaraNa karavuM e upAsakanuM dhyeya che. have te smaraNa jo nAmathI thatuM hoya to rUpathI paNa thAya che ja. evI sthitimAM koI eka sAdhanane ja mAnavuM ne bIjAne tarachoDI kADhavuM e zuM yogya che ? A dalIla mAre kAne paDI te ja kSaNe mAro janmasiddha kusaMskAra sarI gayo. zrI rAdhAkRSNe mUrti na mAnanArane saMbodhIne A ja vastu bahu vistArathI ne ati jhINavaTathI kahI che." (pR. 32). vIrastutirUpa hUDInuM stavana yAne doDhaso gAthAnuM 'kumatimaDhagAlana' stavana 1. A pustaka "pUjya AcArya zrI vijayadAnasUrIzvarajI jaina granthamALA''mAM granthAMka 28 tarIke vi. saM. 1997mAM prakAzita karAyuM che. 2. A chapAvAyuM che. 3. A stavana pra. 2. (bhA. 3, pR. 569-6966mAM padmavijyajInA vArtika sahita I. sa. 1878mAM, sa. sa. (pR. 288-299)mAM, caitya Adi saMgraha (bhA. 3, pR. 331-445)mAM vi. saM. mAM zrImad yazovijayajI viracita prAcIna stavano (pR. 1-111)mAM padmavijaya kRta bAlAvabodha sahita gu. sA. saM. vi. 1, pR. 229-247)mAM temaja prAcIna stavanAdi saMgrahamAM chapAvAyuM che. sAkSIpATha, sahita paNa A stavana chapAvAyuM che. juo 5. (182-3) 4. Ano paricaya chai. sa. pra." (va. 22, aM. 7)mAM je nimnalikhita mAro lekha chapAyo che temAM Apyo che "nyAyAcArya yazovijayajI gaNinAM traNa bRhat stavano" Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 181 vi. saM. 1733) - A gujarAtI stavanane hUMDInuM stavana, vIrastava tema ja vIrastavana paNa kahe che. emAM sAta DhAla che ane aMtima DhAlane keTalAka kalasa' gaNe che. sAta DhAlanI kaDIonI saMkhyA nIce mujaba cheH 25, 22, 25, 22, 23, 25 ane pa. Ama A stavanamAM 147 kaDI che. e uparathI ene doDhaso gAthAnuM stavana kahe che. dezI ane rAga - pahelI cha DhAla mATe bhinna bhinna dezIno ullekha che, paNa ene mATe rAgano ullekha nathI. sAtamI DhAla mATe dezIne badale dhanAzrI rAgano ullekha che. viSaya - paMcAMgInA AdhAre sthApanA-nikSepanI siddhi karavI - jinapratimAnuM pUjana samucita che ema sAbita karavuM e A stavanano mukhya sUra che. pahelI DhAlamAM nimnalikhita bAbato vicArAI che: sthApanAnikSepanuM prAmANya, satyanA cAra tathA dasa prakArano nirdeza, AvasmayanuM prAmANya, bAhmI lipino sthApanA-jJAna athavA dravya-zruta tarIke nirdeza, jinavANIno paNa dravya-zruta tarIke ullekha, strInuM citra jovAnI sAdhune manAI, jaMghAcAraNa ane vidyAcAraNa munioe jinapratimAne kareluM vaMdana temaja caitya zabdanA "jJAna" evA arthanI anucitatA. bIjI DhAlamAM sUryAbhadeve karelI dADhAnI pUjA, pUravAcchA'no artha. samyagudRSTi devanI AzAtanA na karavAnI hitazikSA, devomAM manuSyanI apekSAe adhika viveka hovAnuM sUcana ItyAdi muddAo carcAyA che. trIjI DhAlamAM aMbaDa ane AnaMda e be zrAvakonA adhikAra, "caitya" zabdano pratimA' evo artha, vaiyAvRtyanA dasa prakAra temaja siddhArtha, zreNika, mahAbala ane draupadIe karelI jinapUjA ema vividha bAbato rajU karAI che. cothI DhAlamAM jinapUjAmAM pRthvIkAyAdi cha kAyano AraMbha mAnanArane munine dAna, munino vihAra, pratikramaNa, zrAvaka muzkelIno pAkSika pauSadha. kRSNa vAsudeve karelI udyoSaNA. kUNika, udAyana vageree mahAvIrasvAmInuM kareluM sanmAna temaja tugiyA' nagarInA zrAvakanuM balikarma vicAravAnI sUcanA, prathama guNasthAnake dAnAdikathI zubha vipAkanI prApti, RSabhadeve kaLAonuM karAveluM digdarzana temaja Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 paramata samIkSA hetuhiMsA, svarUpa-hiMsA ane anubaMdha-hiMsAnuM svarUpa e muddAo rajU karAyA che. pAMcamI DhAlamAM zAzvata jinapratimAonuM tathA jinezvaronAM kalyANakone avasare devoe karelI jinapUjAnuM varNana che. chaThThI DhAlamAM sAdhuone yogavahananI ane zrAvakone upadhAnanI AvazyakatA, gRhasthone sUtro arthAt Agamo bhaNavAnI manAI, arthanA traNa prakAra ane nijajuttino svIkAra ema vividha bAbato rajU karAI che. sAtamI DhAlamAM A stavana iMdalapuramAM dozI mUlAnA putra meghAne mATe vi. saM. 1733mAM racAyAno ullekha che. vizeSamAM ahIM kartAe potAnI guruparaMparA darzAvI che. sAkSIrUpa graMtho - A stavanamAM nimnalikhita graMthono sAkSI tarIke ullekha che : anuyogaduvAra (6), anuyogadvAra (1, 6, Avazyaka sUtra (1, 6), uttarAdhyayana (2, 6), uvavAI (3), kalpa (3), chaThuM aMga (3), jaMbUpaNatti (2), jJAtA (ra, , ThANa (6), ThANAMga (1, 2, 6), dazavaikAlika (1, 2), 'dasamuM aMga (3, 6), naMdI (1, 6), nizItha (6), paMcama aMga (6), paDhama aNuoga (3), paheluM aMga (2), pAMcamuM aMga (2), prathama aMga (3), bIjuM aMga (6), bhagavaI (1, 4, 6), rAyapaNeNI (2), zakrastava (2, 3), saptama aMga (3, 6), samavAyAMga (1) ane sUyaDAMga (4). A paikI je nAmAMtara che te samIkaraNa dvArA darzAvuM chuM: anuyogaduvAra = anuyogadvAra chaThuM aMga ThANAMga, paMcama aMga = pAMcamuM aMga = bhagavAI paheluM aMga = prathama aMga (AyAra). bIjuM aMga = sUyaDAMga vicAraNIya sAkSI - bIjI DhAlanI 18mI kaDImAM pAMcamA aMganA dasamA zatakanA chaThThA uddezAno ullekha che, paraMtu Aje mudrita AgamamAM temaja padyavijayajIne upalabdha AgamamAM to Indra dADhAnI AzAtanA TALe e bAbata pAMcamA uddezAmAM che. pavavijaye Ane anAbhogane laIne karAyeluM vidhAna gayuM che. zAtA. ThANa 1. pahAvAgaraNa. 2. uvAsagadazA. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 183 mUlyAMkana - A stavananA artha ghaNA sUkSma che, e guru pAse dhAravA temaja bahuzruta, gItArtha ane Agamane anusaranArAne pUchI saMzaya TALavo ema "kalazamAM kartAe kahyuM che. vizeSamAM emaNe kahyuM che ke je manuSya bhramaranI jema arthI thaIne gurunI AjJA mAthe caDAvaze tene jinezvaranA guNarUpa kalpavRkSanI sugaMdhano anubhava maLaze. satulana - A stavananA muddAo pratimAzataka ane enI svopajJa vRttimAM jovAya che. svopajJa bAlAvabodha - A stavana upara yazovijayajI gaNie AlAvArUpa vArtika racyuM che ema padmavijayajIe potAnA vArtikamAM kahyuM che. te vArtika te ja A bAlAvabodha haze. vArtika yAne bAlAvabodha (vi. saM. 1849) - prastuta stavana upara uttamavijayajInA ziSya padyavijayajIe (vi. . 1849mAM rAjadhanyapura (rAdhanapura)mAM A vArtika racyuM che. enA prAraMbhamAM eka padya ane prazastimAM tera padyo saMskRtamAM che. bAkInuM lakhANa gujarAtImAM che. prazastinAM pahelAM ATha padyomAM padyavijayajIe potAnI guruparaMparA varNavI che. A vArtikamAM meghAne "sthAnakavAsI' zrAvaka kahyo che ane e A stavana dvArA pratibodha pAmyo ema kahyuM che. sAkSIrUpa pATha - prastuta stavanamAM nirdezAvelA graMthonA pATha nyA. ya. sta. (patra 18-48)mAM apAyA che. pratimA sthApananyAya - A nAma zA AdhAre pracAramAM AvyuM che e jANavuM bAkI rahe che. A kRtino prAraMbha "pUgA'' evA pratIkathI karAyo che ane emAM sumatI, satI, sUrottamaryAlayA ItyAdinA paryAyo apAyA che e jotAM A kRti koI graMthanuM vivaraNa che. A kRtino prAraMbhika bhAga anupalabdha hoya ema lAge che, kemake zarUAtamAM koI maMgalazloka nathI. aMtima bhAga paNa khaMDita che. jinapratimAnI pUjA yuktiyukta che ema tArkika zailIe ahIM pratipAdana karAyuM che. patra 1 a mAM nAmamAlAmAMthI nimnalikhita avataraNa apAyuM che : 1. ahIM "vArtika evo ullekha che, jyAre prazastinA aMtima padyamAM "bAlAvabodha" tarIke ullekha che. 2. A apUrNa kRti A nAmathI, paramajyoti paMcaviMtikA ane paramAtmapaMcaviMzatikA sahita "mu. ka. jai. mo."mAM vIra saMvata 2446mAM prakAzita karAI che. A kRtino Adima temaja aMtima bhAga khUTe che to AnI anya hAthapothI mATe tapAsa thavI ghaTe. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 paramata samIkSA "vivastu pRthaLa: ta: prakRtI nI: pAro varlagna :" A avataraNa abhidhAna cintAmaNi (kAMDa 3, zlo. pa96)mAM jovAya che eTale uparyukta nAmamAlA te A haima abhi. ci. ja haze ema lAge che. "jipratimAsthApana sajhAya - A nAmanI traNa gujarAtI kRti che. emAM anukrame 15, 6 ane 7 kaDI che. pahelI kRtimAM jinapratimA uthApanArane "kumati' kahI jinapratimAnI pUjA zAstrasaMmata hovAnuM pratipAdana karAyuM che. tema karatI veLA aMbaDe, sUryAbe, draupadIe ane siddhArthe temaja cAraNa munie jinapratimA pUjI hatI ema kahyuM che. samyakatvathI rahita evI dayA kAma na lAge ema kahI jamAlinuM udAharaNa apAyuM che. naMdImAM darzAvAyelI AgamanI saMkhyAne kumati gopave che temaja sUtra ane sAthe sAthe niryukti, bhASya, cUrNi ane TIkAnI upekSA kare che. e kumati jinapUjAmAM sthAvaranI hiMsAno doSa darzAve che, paraMtu dUra dezathI ene AvIne pUjanAranA, pratikramaNanA, vihAranA ane munine dAna devAmAM thatA vizeSa doSo che tenuM zuM ema ene prazna puchAyo che. aMtamAM kahyuM che ke paMcAMgInA jANakAra jinapratimAne jinatulya jANe che ane kartAe potAne "kavi' kahyA che. A pahelI kRtimAM nimnalikhita graMthono ullekha cheH Avazyaka, uvAI, kalpasUtra, chaThuM aMga, dasamuM aMga, naMdI, bhagavaI, mahAnizItha, rAyapasaNI ane vyavahAra bIjI kRtinI zarUAta "sata(ra)rabheda pUjA sAMbhaLIethI karAI che. ahIM kahyuM che ke jinaprAsAda karAvyAnuM phaLa mahAnizIthamAM vakhANyuM che. e phaLa dAna, zIla, tapa ane bhAvanAnA samAna che. jinapUjA e mokSanuM kAraNa che, nAga, bhUta, yakSa vagerenI pUjA te hiMsA che ane mithyAdRSTi hari ane harane pUje che, jyAre jaina jinezvarane pUje che, sUtramAM puSkArohaNAdika vidhi che ema vividha bAbato rajU karAI che. A kRtimAM mahAnizItha, rAyapasaNI ane susUyagaDAMga ema traNa Agamono 1. A nAmanI traNa kRti gu. sA. saM. vi. 1)mAM pR. 439-440, 44441 ane 441 44ramAM anukrame chapAvAI che. 2. traNe kRti paikI ekeno nirdeza kartAe sakjhAya' tarIke karyo nathI. 3. trIjI kRtimAM racanAra tarIke yazovijayagaNinuM nAma nathI, paNa e emanI haze ema lAge che. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa-2 ullekha che. trIjI kRtimAM nadI UtaravAthI pApa kharuM ke nahi e prazna vicArAyo che. A kRtimAM 'batrIsa sUtra' evo bAMdhebhAre ullekha che. jinezvaranA janma samaye emane jaLabharyAM eka karoDa ane sATha lAkha kaLazo vaDe navaDAve che e vAta ahIM karI che. jinapratimAsthApana stavana (pU. vi. saM. 1718) - A dasa kaDInA prAgaitihAsika ane aitihAsika vigato rajU karatA stavana dvArA jinapratimA te jinavaranI samAna che ane jina-pratimAmAM saMdeha na rAkhavo ema kahyuM che. ema karatI veLA bharata vageree zatruMjaya tIrthano uddhAra karyAno - bharate suvarNanA prAsAda karAvI temAM ratnanAM biMba sthApyAMno, vi. saM. 1371mAM samarozA ( ) e ane vi. saM. 1676mAM bAdarazAhane vAre karamAzAhe anukrame paMdaramA ane soLamA uddhAra karyAno ullekha che. vizeSamAM koNe kyAre keTalA prAsAda karAvyA ane keTalAM biMba sthApyAM te viSe nIce mujaba mAhitI apAI che : prAsAdanI saMkhyA savA lAkha varSa vIra saMvat 290 vi. saM. 1993 vi. saM. 1199 vi. saM. 1295 185 vyakti saMprati rAjA vimala maMtrI kumArapAla rAjA vastupAla-tejapAla vi. saM. 1272mAM dhannA saMghavIe 99 karoDa dravya kharcI rANakapuramAM daherAM karAvyAM e vAta temaja draupadIe jinapratimA pUjI hatI e vAta chaThThA aMganI sAkSI ApI rajU karAI che. ? 5000 99 biMbanI saMkhyA savA karoDa 2000 OoO8 11000 dhammaparikhA (dharmaparIkSA) u. vi. saM. 1726) nyAyAcArya 1. gu. sA. saM. vi. 1, pR. 118-119)mAM A stavana chapAyuM che. emAM enA nAmAMtara tarIke kumatikalatA unmilana stavana" evo ullekha karAyo che. 2. emaNe 'Abu' upara daherAM karAvyAM paraMtu keTalAM teno ullekha nathI. 3. A kRti svopanna vivaraNa sahita pATaNanI "hemacandrAcArya sabhA" taraphathI vi. saM. 1978mAM ane jai. ga. pra. sa." taraphathI amadAvAdathI vi. saM. 1998mAM prakAzita karAI che. Ama mULa kRti ane enuM svopajJa vivaraNa be vAra chapAvAyAM che. dvitIya prakAzanamAM mULa kRtinI gAthAonI saMskRta chAyA, gAthAonI akAdi krame sUcI, svopajJa vivaraNagata sAkSIrUpa graMthonI patrAMkanA nirdeza vinAnI ane akArAdi kramathI analaMkRta sUcI, ghaNAMkharAM pAiya avataraNonI saMskRta chAyA temaja svopajJa vivaraNanA Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 paramata samIkSA. yazovijayajIe A pAiya kRti racI te pUrve A nAmanI pAipa kRti jayarAme padyamAM - AyamAM racI hatI ane enA AdhAre hariSaNe apabhraMzamAM 11 saMdhimAM A nAmanI kati vi. saM. 1044mAM pUrNa karI hatI. vizeSamAM amitagatijIe vi. saM. 1070mAM ane saubhAgyasAgare vi. saM. 1571mAM saMskRtamAM dharmaparIkSA racI che. A nAmanI saMskRta kRti bIjAoe paNa racI che. dA. ta. pArzvakIrti, devasena, somasundarasUrijInA ziSya jinamaMDanajI ane mAnavijayajI gaNi. yazovijayajI gaNinI dhammapariphakhAmAM 104 gAthA che ane e ja. ma. mAM racAyelI che. emAM nimnalikhita bAbatone sthAna apAyuM che : dharmanuM lakSaNa, dharmanI parIkSAnA mULa tarIke mAdhyayyano nirdeza, anaMtasaMsArIpaNAno hetu, AbhigrahikAdi pAMca prakAranAM mithyAtva ane AbhigrahikanA cha vikalpo, mArgAnusAritA, jJAna ane darzanathI yuktatA ane ayuktatAne lakSI ArAdhaka ane virAdhakanI caturbhagI, laukika ane lokottara mithyAtvanI tulanA, guNonuM anumodana, sUtra kahenArane lAbha, kevalajJAnInAM dravyahiMsA ane dravyaparigraha viSe carcA, jinAjJAnI suvarNanI jema kaSa, tApa ane chedana dvArA parIkSA, kaSAdinI samajaNa, suvarNanI jema bhAvasAdhunA ATha guNo temaja sadgurunI AzAnA pAlanathI lAbha. vizeSamAM ahIM puSpacUlA, arNikAputra vagereno udAharaNArthe nirdeza karAyo svopallavivaraNa (u. vi. saM. 1726) - A saMskRtamAM racAyelA svapajJa vivaraNanA prAraMbhamAM traNa padyo che. bIjA padyamAM "zaMkhezvara pArzvanAthano ame Azraya laIe chIe ema kahyuM che. A vivaraNanA aMtamAM paNa traNa padyo che. e paikI bIjA padyamAM "cAmati mahopAdhyAya vinayavijayagaNijIe kartAne prastuta vivaraNane aMge sahAyatA karyAno ullekha che. A vivaraNanI eka hAthapothI pattanapuramAM "rasAkSisapTendu varSamAM eTale ke vi. saM. 1726mAM lakhAyelI maLe che. A vivaraNamAM Azare sADA pAMcaso avataraNo apAyAM che. yathAcchandanI prAthamika aMza pUratuM munizrI zivAnaMdavijayajI kRta TippaNa apAyAM che. ane e rIte A dvitIya prakAzana pahelA karatAM caDiyAtuM che, paraMtu emAM viSayAnukrama jaNAto nathI to e nyUnatA dUra thavI ghaTe, 4. A nAma svopajJa vivaraNanA trIjA padmamAM jovAya che. 1, gA. 99ra e haribhadrasUrijI jevA pUrvAcAryanI kRtimAMthI uddhata karAI che. 2. juo dvitIya prakAzana (patra 292 A). Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 187 cAritra viSayaka usUtra prarUpaNA (10-14), ATha yogadRSTi (6 1-62), marIcinA vacananI mImAMsA (139-141) ItyAdi bAbato vistArathI vicArAI che. satvaSNusayaganuM khaMDana - vi. saM. 16 29mAM pavayaNapariphakhA racanArA dharmasAgaragaNijIe 122 padyamAM ja. ma. mAM savaNasayaga (sarvajJazataka) nAmanI kRti racI che ane ene saMskRta svopalza vRttithI vibhUSita karI che. AmAM emaNe sarvajJane aMge keTalAMka vidhAno karyA che. e emanA maulika vicAro che ke koI purogAmInI kRtimAM darzAvAyelA vicAronI rajUAta che teno nirNaya karavo bAkI rahe che. game tema AvAM keTalAMka vidhAnonuM khaMDana nyAyAcArye dhamapariphakhA ane enA vivaraNamAM karyuM hoya ema lAge che. svopajJa vivaraNamAM nimnalikhita graMthono ullekha cheH anuyogadvAra bRhavRtti ArAdhanA patAkA anuyogadvAra mUlaTIkA Avazyaka cUrNi anuyogadvAra sUtra Avazayaka niryukti 9 ayogavyavacchedakAtrizikA 3 Avazyaka bhASya aSTaka (hAribhadrIya) 18 Avazyaka vRtti Aura paccakkhANa uttarAdhyayana niryukti Aura paccakakhANavRtti uttarAdhyayana vRtti Akara 17. uttarAdhyayana sUtra Agama usUtra kaMda kuddAla 16 AcArAMga cUrNi upadezapada vRtti 67, 201 AcArAMga TIkA 30 upadezapada sUtra 91, 201 AcArAMga niryukti 221 upadezapada sUtra vRtti 71, 91 AcArAMga sUtra 18 upadezamAlA AtupratyAkhyAna vRtti upadezamAlA karNikA 1. A patrAMka che. 2. A kRti svopa vRtti sahita "mIThAbhAI kalyANacaMda jaina peDhI" taraphathI kapaDavaMjathI vi. saM. 2012mAM chapAvAI che. 3. je. sA. saM. I. pR. 633)mAM je nIce mujaba ullekha che tethI savaNusalaga abhipreta haze ema lAge che: "dharmasAgara sAme ukta pratimAzatakamAMnA 9 zloka, prA. dharmaparIkSA ane te para saMskRta TIkA racela che." Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 upadezamAlA doghaTTI upadezamAlA laghuvRtti upadezamAlA vRtti upadezamAlA (siddharSiyA) upadezamAlA haiyopAdeyA upadezaratnAkara oghaniyukti 194 oghaniyukti vRtti kAyasthiti stotra 35 kAlikAcArya kathA khaDakhAdya gacchAcAra 15 guNasthAnakramAroha sUtra guNasthAnakramAroha sUtra vRtti 34 catu zaraNa 23 catu zaraNa TIkA jJAtAdharmakathAMga sUtra jJAtAsUtra vRtti ThANAMgasUtra tattvArtha bhASya tattvArtha bhASya vRtti 163 tattvArtha sUtra triSaSTi (parva 10) triSaSTi (nemi caritra) 15 dazavaikAlika cUrNi dazavaikAlika niyukti dazavaikAlika vRtti dvAtriMzikA (siddhasenIyA) dazavaikAlika sUtra dazAzrutaskaMdha cUrNi 217 dhanapAla paMcAzikA dharmabindu dharmabindu vRtti dharmaratna prakaraNa 3 dharmaratna prakaraNa vRtti nandisUtra 149 nandisUtra vRtti nizIthacUrNi nyAyAvatAra paMcanirpranthI prakaraNa paMcavastu paMcavastu vRtti paMcasUtra paMcasUtra vRtti paMcAzaka 71 paMcAzaka vRtti pAkSika cUrNi pAkSika saptati pAkSika saptati vRtti pAkSika sUtra 23 pAkSika sUtra vRtti piDaniyukti piNDaniryukti vRtti 201 paramata samIkSA puSpamAlA prakaraNa puSpamAlA bRhavRtti 51 puSpamAlA laghuvRtti puSpamAlA vRtti 182 prajJapti 161 prApanA 187 prajJApanA vRtti 190, 194 prajJApanA sUtra 187 pramANanayatattvalokAlaMkAra pravacanaparIkSA pravacanaparIkSA vRtti pravacanasAroddhAra Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 yazodohanaH khaMDa-2 pravacanasAroddhAra vRtti 221 vizeSAvazyaka 205 prazamarati vizeSAvazyaka vRtti praznavyAkaraNa vIra caritra 162 prAkRta vIracaritra vRddhopamiti bhavaprapaMca 46 bRhatkalpa niryukti vyavahAra 4 bRhatsalyabhASya 184 vyavahAra bhASya 10, 54 bRhatkalpa bhASya vRtti 184 vyavahAra vRtti bhagavatI 217. zakastava bhagavatI vRtti 186, 187 zakastava vRtti bhagavatI sUtra 16 1 zrAddha jItakalpa sUtra bhavabhAvanA vRtti 49 zrAddha jItakalpa vRtti bhuvanabhAnukevalicaritra zrAddha jItasUtra 282 mahAnizItha 89 zrAddha jItasUtra vRtti 282 mahAnizItha sUtra 9 zrAddha pratikramaNa mahAbhArata zrAddha pratikramaNa cUrNi vatijItakalpavRtti zrAddha pratikramaNa vRtti yogadaSTisamuccaya 69 zrAddhavidhi yogadaSTisamuccaya vRtti zrAddhavidhi vRtti yogabindu zrAvaka dinatya vRtti 51 yogabindu sUtra vRtti 74, 80 zrAvaka prajJapti sUtra yogazAstra zrAvaka prajJapti vRtti yogazAstra vRtti 43 zrAvaka pratikramaNa vRtti laghupamitibhavaprapaMca grantha 45 SaDradarzana samuccaya vRtti lalitAvistarA 56, 166 lalitavistarA paMjikA saMskRta navatattva prakaraNa, loktattvanirNaya saMgrahaNI vRtti 36 vindAruvRtti samayasAra prakaraNa vizikA (aSTama) 109 samayasAra vRtti [, (caturtha) 193 samavAyAMga , (tRtIya) sammatitarka 28 , paMcama) sammati vRtti vizeSaNavatI samyakatva saptati SoDazaka Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramata samIkSA sUyagaDAMga cUrNi syAdvAda ratnAkara sUyagaDAMga niryukti hitopadezamAlA sUyagaDAMga vRtti hitopadezamAlA vRtti sUyagaDAMga sUtra prastuta vivaraNamAM granthakAronAM paNa nAma che. jemake upadeza-padavRttikRta patra 9), jinabhadragaNijI (45), mUla TIkAkAra (195), siddharSijI (16 1), siddhasenajI (128) ane haribhadrasUrijI (23, 28, 60, 80 ane 101). 35 mA patramAM airAzikano ullekha che. pUrti - uparyukta vivaraNamAM yazovijayajI gaNie jAte umero karyo che ane ene lagatI hAthapothI maLI AvI che ema nyA. ya. smRnuM Amukha (pR. 8) jotAM jaNAya che. vicArabindu (u. vi. saM. 1726)- AnI be hAthapothIo jovA jANavAmAM che. eka hAthapothInA Adya temaja aMtima (29 mA) patranI pahelI pUMThInI pratikRti gU. sA. saM. vi. 1)mAM pR. 40 ane 41nI sAme anukrame apAI che. bIjI hAthapothI 18 patranI che, paraMtu enuM paheluM patra khovAI gayuM che. e hAthapothI vi. saM. 1726mAM lakhAyelI che. lagabhaga 640 zloka jevaDI prastuta kRtino prAraMbha nimnalikhita padya dvArA karAyo cheH "endrazreNinataM natvA jinaM tattvArthadezinam / kurve dharmaparIkSAtha lezoddezena vArtikam // " tyAra pachInuM lakhANa gujarAtamAM gadyamAM che. eno prAraMbhika bhAga nIce mujaba che : koIka kahaI che je utsutrabhASInaI anaMta ja saMsAra hoI e nirdhAra na gha2 bhA je NaM titthaMgarAdINaM mahati AsAyaNaM kujjA / se NaM ajjhavasAyaM paDucca nAva tamitta tamannA e mahAnizItha sUtranaI vacanaI tIrthaMkarAdinI moTI AzAtanAI paNi adhyavasAyanaI anu saMkhAtAdika saMsAra kahie chaI ." 1. patra 18 A koruM che. - 180 x 2 x 15 x 38 32 41 1/4 Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 yazodohanaH khaMDa-2 bIjI hAthapothInI trIjI lITImAM nIce mujaba lakhANa che : janmAMtarani viSarSi na hoI ityAdika koIka kahaI chaOM tihAM jAvA u. sesa ItyAdika upadezamAlAnI gAthAnI saMmati kahaI chaI te na ghaTache je mATe te gAthAmAMhi pramAdaparihArano artha chaI paNi e artha nathI. A vArtikamAM keTalAka graMthono sAkSI tarIke ullekha che. dA. ta. - AcArAMga (15 A), upadezapA(? payda (5 a), dazavaikAlikacUrNi (11 a), dharmabindu vRtti (6 a), dharmaratnaprakaraNa vRtti (4 a, navatattvasUtra (4 a), paMcanirbandhI (14 a), paMcasUtra (7 A), piDaniryukti (12 A), puSpamAlA brahavRtti (3 A), pravacanasAroddhAra vRtti (3 A), bRhatkalpa (12 A, 13 a), bhagavatIsUtra (5 A, 13 a, yogabindu (4 a, 4 A, 6 A), yogazAstra vRtti (3 A, 8 a8 A), ladhupamitibhavaprapaMca (3 A), visasA. (14 a), vRddhopamitibhavaprapaMcA (3 A), vyavahArabhASya (4 a), zrAddhajIvakalpa (18 a), zrAddhadinakRtya vRtti (3 A), SoDazaka (6 A), samayasArasUtra (3 A), sammati (2 A), sUtrakRtAMga (12 A). viSaya - A vArtika dhammaparikakhA ane enA svopajJa vivaraNanA sArAMzarUpa che eTale eno viSaya e bethI judo nathI. patra 18 a upara nIce mujaba lakhANa che: "iti zrI tapA' gacchAdhirAjabhaTTArakazrIhIravijayasUrIzvaraziSyopAdhyAyazrIkalyANavijayagaNisantAnIyapaM.zrInayavijayagaNi ziSyopAdhyAyazrIyazovijayaviracitaM svopajJadharmaparIkSAvRttivArtikaM samAptaM // eSa binduriha dharmaparIkSAvAGmayAmRtasamutthaH / nandatAd viSavikAravinAzI vyoma yAvadadhitiSThati bhAnuH // 1 // iti vicArabinduH saMpUrNaH // likhitazca saMvat 1726 mite poSamAse caturdazyAM tithau ravivAre / zrI staMbhatIrthabandire / cha // zrIrastu zrIzramaNasaMghasya // zrI: / shrii:||" devadharma parIkSA - A 425 zloka jevaDI saMskRta kRtino prAraMbha eka padyathI 1. A jIrNazIrNa hovAthI pahelI be lITI barAbara vAMcI zakAtI nathI. 2. A patrAMka che. 3. A saMskRtamAM che. 4. A kRti nyA. ya. caM. mAM patra 3ra a - 4ra A mAM jai. dha. pra. sa. taraphathI anya nava kRtionI sAthe vi. saM. 1965mAM prakAzita karAI che. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 paramata samIkSA karAyo che ane enA aMtamAM be padyo che. bAkIno bhAga gadyamAM che. prathama padyamAM kahyuM che ke devo adharmI che ema je keTalAka kahe che e bhramanuM huM nirAkaraNa karuM chuM. A kRtimAM '27 muddAo carcAyA che: (1) devone adharmI kahevA te niSphara vacana che. ema bolavuM sAruM nathI, kemake AgamamAM devone asaMyata kahevAno paNa niSedha karAyo che. (2) devone jema "nosaMta' kahevAmAM Ave che tema "nodharmI kahI na zakAya, kAraNa ke dharmanA zruta-dharma ane caritra-dharma e be prakAro paikI devone zruta-dharma hoya (3) devo sUtranuM paThana karatA nathI, vAste temane zruta-dharma nathI ema kahevuM vAjabI nathI. kemake zruta-dharma sUtrathI ane arthathI ema be prakArano che ane pratyeka samyagdaSTine zruta-dharma hoya ja che. (4) devo "adharmasthita kahevAya che, kemake teo sarvaviratirUpa saMyamane dhAraNa karI zakatA nathI. (5) devo bALa' che, kemake teo viziSTa bodha vinAnA che. vatakriyAnI apekSAe samyagdaSTi devo bALa hovA chatAM temanAmAM samyajJAna hovAthI teo bALa' na kahevAya. (6) saMyama vinAnuM ekaluM samyaktva niSphaLa che e viziSTa saMyamanI, apekSApUrvakanuM vacana che. "bALa' zabda sAMbhaLI tAtparya samajyA vinA vyAmoha saMbhave (7) devo nArakonA jevA ja che e jAlmanuM vacana che. e bemAM vizeSatAo che. samyagdaSTi devone sArI legyA hoya che. (8) samyagdaSTi devo sAdhuono vinaya kare che. e emanuM tapa che. (9) devo sAdhuonuM vaiyAvRtyAdi kare to temano bhava saphaLa che. (10) zaka indra samyagvAdI che, joke pramAdadine laIne enI bhASA cAre prakAranI hovAno saMbhava che. e anavadyabhASI che, kemake hastAdi vaDe mukha DhAMkIne e bole che. 1. A muddAo nyAya graMpanA upoddAta patra 13 a - 13 AmAM che. e uparathI nyA. va. smR. mR. 191-192)mAM e apAyA hoya ema lAge che. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa-2 193 (11) zakra munione avagraha Ape che. te sAdhuone vasatinA dAna ApavA rUpa mahAdharma che. (12) camara vagere indro ane emanA lokapAlo (tIrthaMkara) bhagavAnanAM hADakAMnI AzAtanA karatA nathI. e bhagavAnano vinaya karavArUpa dharma che, (13) maharSine upasarga karanArane deva zikSA kare. e vaiyAvRttva gaNAya eTale e 'tapa' kahevAya. rikezInuM vaiyAvRttva yakSoe karyuM hatuM. (14) sava2 e paNa samyaktva gaNAya. samyagdaSTi devone e hoya che. (15) sUryAbhadeve dhArmika vyavasAya karIne devAdhidevanI pratimAnuM pUjana bhaktipUrvaka karyuM che. (16) vijya deve paNa tema karyuM che. (17) devo je jinapUjana kare che te AgaLa ane pachI kalyANakArI che. jinapUjana e vAstavika dharma che, nahi ke kulAcAra. (18) 'pachI' zabdathI parabhava samajavAno che, kemake tapazcaryAdikanuM phaLa tevuM ja darzAvAyuM che. (19) jinapratimAdinuM devoe kareluM pUjana te sthitirUpa ja che, nahi ke dharmarUpa ema je dharmazRgAlAdiko bole che tenuM nirasana AthI thAya che. sthiti paNa dharma ja che, (20) jJAnIono lokasaMgraha yAne lokopacAra paNa karma khapAvavA mATe ja che. (21) devoe prabhunuM karela vaMdanAdi paNa AgaLa ane pachI hitakArI che. (22) vandanAdhikAramAM pUjAdhikArano samAveza thAya che. (23) prabhune vaMdana e niravadya ane paralokamAM hitakArI che. ethI to sUryAbha vagere devonI vandanAdinI pratijJA prabhue svIkArI hatI. nATakano niSedha karyo nathI.. (24) sUryAbhanI nATaka mATenI mAMgaNI na svIkAravAthI enI bhaktino bhaMga thAya. Ama nATaka e bhaktinuM eka aMga che. (25) jema dAnano upadeza ke niSedha karAya che tema jinapUjA mATe upadeza ke niSedha na karavo ema kahevuM ucita nathI, kemake jinapUjAne aMge e anubandha na Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 paramata samIkSA hiMsA nathI. (26) jinacaitya ke jinapratimAne aMge thatI dravyahiMsAnI arthadaMDa ke anarthadaMDa tarIke gaNanA karAI nathI. (27) jinapUjAdimAM jyAM sudhI AraMbha che tyAM sudhI adharma che ane emAM jeTalI bhakti che te dharma che evI mizrabhASA bolavI yogya nathI. aMtamAM, jinapUjAdi - dravyastava e dharmakArya che ema mAnatAM hiMsAnuM dUSaNa kyAM gayuM evo prazna uThAvI e dUSaNa avirati, pramAda, kaSAya ane yoga e cAramAMthI kaI rIte che te prazna karI e cAre vikalpanuM khaMDana karAyuM che. vizeSamAM dravyastavane aMge kUvo khodavAnuM udAharaNa rajU karAyuM che. uparyukta vigato jaNAvatI veLA AgamomAMthI avataraNa apAyAM che. e AgamonAM nAma nIce pramANe che : Avazyaka niryukti (40 A), uttarAdhyayana (34 A), aupapAtika (37 A), jaMbUdvIpa prajJapti (35 A), jIvAbhigama (3pa A), bRhatkalpa (36 A), bhagavatI (3ra a, 3ra A, 33 a, 37 A, 40 A), dvitIyAMga (39 A), mahAnizItha (40 A), mahAbhASya (39 A), rAjaprazrIya (3pa a, 37 a), sUtrakRtAMga (39 a, 40 a, 41 a) temaja sthAnAMga (32 a. 34 A. 42 a). A uparAMta aSTaka (39 a)no paNa ullekha che. enA praNetA haribhadrasUri ekaso ATha (? eka bola (u. vi. saM. 1744) - A gujarAtImAM gadyamAM racAyelI kRtinI eka vIsa patranI hAthapothI vi. saM. 1744mAM lakhAyelI maLe che, paraMtu enuM paheluM patra nathI. A Azare 425 zloka jevaDI kRtimAM 101 bola che chatAM A hAthapothImAM apAyelI "puSyikAmAM ekaso ATha bola evo ullekha - 20 x 2 x 10 x 34 - 425 32 2. A puSpikA nIce mujaba che : iti zrI ekaso ATha bola upAdhyAya zrI jasavijayagaNi kRta saMpUrNaH | cha || chA saMvatu 1744 varSe caitra vadi 10 vAra ravI dine laSita zrI rAjanagara madhye maMgalamag | gaNi zrI ruddhivimala tataziSya munikIrti - vimala laSAvIta bhadram saMghanai || cha || " AnI prati mani zrI yazovijayajI pAse che. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana: khaMDa-2 195 che. patra 2 a mAMnuM lakhANa nIce pramANe zarU karAyuM cheH "koI sASi nathI. 3. cha. yathAzcaMdanaiM usUtra bolyAno nirdhAra nathI ehavuM likhyuM chaI te na milaI je mATaI Avazyaka, vyavahArabhASyAdika graMthamAM yathAzcaMda utsutracArInaIM usUtrabhASI ja kahio chaOM | 4 |'' A kRtimAM kartAe svayUthanA vivAdagrasta viSayone sthAna ApyuM che. dA. ta. emAM nIce mujabanA muddA carcAyA che: apunarbandhaka, jamAlino uttarabhava (7 e, vidhipUrvaka pratiSThita jinapratimAnI pUjA (9 A), kevalajJAnIne dravyahiMsA (11 A), rAtrivihAra (13 a), camara (17 a), abhayadAna (17 a), bAramA guNasthAnamAM mRSAbhASA (18 a), temaja mAMsAhArathI narakagati (19 a).. 101mo bola - aMtima bola nIce pramANe che: daSTa maMDalanaI viSaya je sAdhu dIsai chaI tapAgacchanAne TAlI bIjai kSetraI sAdhu nathI evuM kahaI chaI te na milaI je mATa6 mahAnizItha, duSamA stotrAdikanaI anusAraI kSetramaMtaraI / sAdhusattA saMbhavaI ehavuM parama gurunuM vacana chaI ! 101T ItyAdika ghaNA bola vicAravAnA chaI te suvidita gItArthanA vacanathI nirdhArInai samyaktvanI daDhatA karavI che ! sAkSIrUpa graMtho - prastuta kRtimAM nimnalikhita graMthonI sAkSI apAI cheH AcArAMganI niryukti (14 A), AcArAMganI vRtti (16 a), uttarAdhyayana (7 a), upadeza pada (4 a), upamitibhavaprapaMcA (3 a), karmagraMtha (18 a), guNasthAnakramAroha(ra a), dazavaikAlika (6 A), duHSamA stotra (20A), dhamoMbindu (5 A), paMcAzaka (6 A), mahAnizItha (20 A), yogabindu (3 a), vyavahAra cUrNi (17 A), SaSTAMga sUtra (19 a) ane sarvazatakAnI TIkA) (16 a. graMthakAra tarIke samabhAva bhAvI haribhadrasUri ane vyAkhyAvizArada malayagirisUrino ullekha che. katva - prAraMbhanuM pAtra nathI eTale "aindra" jevAthI zarUAta thaI che ke kema te jANavuM bAkI rahe che. aMtamAM ja vijaya gaNi' eTalo ja kartA mATe ullekha che. ethI eo ja nyAyAcArya che ke anya evo prazna saMbhave che. 1. A pachI puSmikA che. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 paramata samIkSA siriSujajaleha (zrIpUjyalekha) - laghu syAdvAdarahasya patra 2 a)mAM temaja bRhat svAyAdAdarahasya (patra 6 a ane 18 A)mAM zrIpUjyalekhano ullekha che. vaLI ahIM e kRtimAMthI eka ja. me. mAM racAyeluM avataraNa paNa apAyuM eka gAthAnuM "panna thaSS" pratIka laghu syAdvAdarahasyamAM apAyuM che. A avataraNanI bhASA jotAM samagra kRti pAivamAM haze ema mAnI meM enuM e prakAranuM nAma yojyuM che. vaLI A avataraNa vicAratAM A kRti dArzanika sAhityane lagatI haze ema lAge che. eTale A kRti zrIpUjyane udezIne lakhAyelo sAmAnya lekha nahi haze.' vidvadUvallabha munizrI puNyavijayajIe paNa koIka kAraNasara AvuM anumAna karyuM che ema nyA. ya. smR.nA emanA Amukha (pR. 7)mAM nimnalikhita ullekha uparathI jaNAya che: zrIpUjyalekha e koI sAmAnya vijJaptilekha nathI. paraMtu e eka dArzanika padArthonI carcA karato prAkRtabhASAno patrarUpa graMtha ja hato." prastuta kRti je zrIpUjya uparanA patrarUpa che e 'zrIpUjya te koNa eno vicAra karatAM ema bhAse che ke nyAyAcAryanA samayamAMnA yatio(jAtio yAne gorajIo)nA nAyaka te A zrIpUjya haze ane emanI gAdI bikAneramAM haze. 1. siriyujjalehamAM anyonyAbhAva pRthakatva bhinna che ke nahi e bAbatanI carcA karAI che ema laghu syAdvAdarahasya jotAM jaNAya che. 2. zrIpuca thI vijayaprabhasUrijI abhipreta hovAno saMbhava zA mATe na vicAravo ? - saMpAdaka. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 6 adhyAtma "adhyAtmasAra - A 949 padyamAM saMskRtamAM racAyelI kRti sAta prabandhamAM vibhakta che. emAM anukrame 4, 3, 4, 3, 3, 2 ane 2 adhikAra che. A ekavIsa adhikAromAM nIce mujabanA viSayane sthAna apAyuM che: adhyAtmazAstranuM mAhAtma, adhyAtmanuM svarUpa, dabhano tyAga, bhavanuM svarUpa; vairAgyano saMbhava, enA bheda ane vairAgyano viSaya; mamatAno tyAga, samatA, sadanuSThAna ane mananI zuddhi, samyakatva, mithyAtvano tyAga ane asadgaha yAne kadAgrahano tyAga; yoga, dhyAna ane dhyAna (stuti; AtmAno nizcaya; jinamatanI stuti, anubhava ane sajjanatA. trIjA adhikAramAM dezanA tyAga viSe vicAra karatAM e tyAgarUpa zuddhi te adhyAtmanI janmabhUmi che ema pratipAdana karAyuM che. cothA adhikAramAM saMsArane samudra, agni, kasAIkhAnuM, nizAcara, aTavI, kArAgRha, smazAna, viSavRkSa, grISmaRtu ane moharAjAnI raNabhUmi ema vividha upamA apAI che. "anubhava' adhikAramAM kartAe jinapravacana pratyenI potAnI bhakti pradarzita karI che. emaNe A bhakti nimnalikhita cAra kArya dvArA sUcavI che: (1) vidhinuM kathana, (2) vidhi uparanI prIti, (3) vidhinA abhilASIne vidhimArgamAM pravartana karAvavuM ane (4) avidhino niSedha. 1. A kRti jainazAstrakathAsaMgrahanI I. sa. 1884mAM prakAzita bIjI AvRttimAM chapAvAI che. A kRti pra. 2. (bhA. 1, pR. 415-557)mAM vIravijayanA TabbA sahita I. sa. 1903mAM chapAvAI che. vaLI e kRti gaMbhIravijayagaNinI thakA sahita "je. dha. pra. sa." taraphathI I. sa. 1915mAM prakAzita karAI che. e pUrve mULa A TakA sahita narottama bhANajIe vi. saM. 195ramAM prasiddha karyuM hatuM. vizeSamAM emaNe mULa A TIkA temaja mULanA gujarAtI anuvAda sahita I. sa. 1916mAM chapAvyuM che. A uparAMta A mULa kRti adhyAtmopaniSad ane zAna sAra sahita nimnalikhita nAmathI zI, nagInadAsa karamacaMde vi. saM. 1994mAM prakAzita karI che : "adhyAtmasAra - adhyAtmopaniSad - jJAnasAraprakaraNaratnatrayI" Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma kartAnI uparyukta bhakti temaja emano darzanapakSa emane anya sampradAyonA - - digambara jevA svasamayInAM mantavyonuM khaMDana karavAmAM temaja sAMkhya, pAtaMjala vagere darzano sAthe samanvaya sAdhavAmAM upayogI nIvaDyAM che. A kArya emaNe kuzaLa tArkikane chAje tema karyuM che. 'anubhava' adhikAramAM kartAe potAno sAkSAt anubhava ThAlavyo che. A adhikA2nA 29mA padyamAM emaNe kahyuM che ke pUrepUro AcAra pALavAmAM asamartha evA ame icchAyogano Azraya laI munivaronI bhakti vaDe temanA padavImArgane anusarIe chIe. 198 bIjA adhikAranA 16mA padyamAM tAMbuM rasanA anuvedhathI sonuM bane che e vAta ane 25mA padyamAM maMDUkacUrNanI ane 34mA padyamAM mahAmaNi trAsa nAmanA doSane laIne dUSita gaNAya e bInA darzAvI che. dvitIya prabandhanA 46mA padyamAM saMsAramocakano ane pra. 3 nA 34 mA padyamAM 'kaMThasvaNa' nyAyano, 37 mAmAM vAsIcandanano, 57 mAmAM katakakSodano ane 74 mAmAM dharmayauvanakAla'no ullekha che. - vIsa varga - prathama prabandhanA 'adhyAtmasvarUpa' nAmanA dvitIya adhikA2 (zlo. 8-11)mAM ekekathI asaMkhyaguNI nirjarA karanAranA vIsa varga darzAvAyA che. e nIce mujaba cheH (1) prazna pUchavA mATe jenAmAM saMjJA utpanna thaI che te, (2) pUchavAnI icchA dharAvanAra, (3) sAdhu pAse javAnI icchA rAkhanAra, (4) kriyAmAM rahI dharma pUchato. (5) samyagdarzananI prAptino icchuka, (6) samyaktvane pAmelo, samyaktvane pAmela, (7-9) traNa prakAranA zrAvako, (10-12) trividha sAdhuo, (13) anantAnubandhI kaSAyarUpa mohanIya karmanA aMzanA kSapaka, (14) darzanamohanA kSapaka, (15) mohanA upazamaka, (16) upazAntoha, (17) kSapaka, (18) kSINamoha, (19) jina (sayogI kaivalI) ane (20) ayogI kevalI. ' saMtulana - AyAra(suya. 1, a. 4) ane ene aMgenI nijjutti (gA. 222223) ne lagatI zIlAMkasUrijIkRta TIkA (patra 160 A)mAM uparyukta viSaya AlekhAyo che. ene AdhAre yazovijayajI gaNie potAnuM vaktavya rajU karyuM haze. 1-2. A saMbaMdhamAM vizeSa mAhitI mATe juo mAro lekha "mokSAbhimukha mahAnubhAvonA dasa varga" A lekha '*. dha. pra." (pu. 74, aMka 3-4 ane 5)mAM be kaTake chapAyo che. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa-2 199 1TIkA (vi. saM. 1952) - A saMskRta TIkA gaMbhIravijayagaNie vi. saM. 1952mAM racI che. eo vRddhivijyajI urphe vRddhicandranA ziSya thAya che. emano janma vi. saM. 1900mAM thayo hato. emaNe vi. saM. 1924mAM yatipaNAno ne vi. saM. 1931mAM saMvegI dIkSAno svIkAra karyo. eo vi. saM. 1948mAM paMnyAsa banyA hatA ane vi. saM. 1969mAM svarge sidhAvyA hatA. skhalana prastuta TIkAmAM koI koI sthaLe skhalana che. Tabbo - vIravijye adhyAtmasAra upara gujarAtImAM Tabbo racyo che. bhASAntara - mULa kRtinuM gujarAtImAM bhASAntara karAyeluM che. paadhyAtmopaniSad - yazaHzrI" mudrAthI aMkita A saMskRta kRti cAra adhikAramAM vibhakta che; emAM anukrame 77, 65, 44 ane 23 po che. Ama ekaMdara mukhyatayA 'anuSTubha' chaMdamAM racAyelI A kRtimAM 209 padyo che. adhikAranAM nAma - zAstra-yoga-zuddhi, zAna-yoga-zuddhi, kriyA yogazuddhi ane sAmyayoga-zuddhi ema cAra adhikAranAM anukrame sAntartha nAma che. viSaya prathama adhikAranA Adya padyamAM kartAe prastuta graMthanuM nAma adhyAtmopaniSad darzAvyuM che. bIjA padyamAM zabdayogArthamAM nipuNajanonI dRSTie eTale ke vyutpatti pramANe ane trIjA padyamAM rUDhArthamAM nipuNonI dRSTie eTale ke rUDhi anusAra adhyAtmano artha karAyo che. prathama artha dvArA kahyuM che ke AtmAnuM jJAnAcArAdi pAMca AcAronuM viharaNa te 'adhyAtma' che. bIjo artha e che ke bAhya vyavahArathI mahattva pAmelA cittane maitrI vagere cAra bhAvanAthI vAsita karavuM. prathama artha evaMbhUta nayane lakSIne ane bIjo artha vyavahAra ane RjusUtra e be none anusarIne apAyela che, ema cothA padyamAM kahyuM che. - prathama adhikAramAM adhyAtmanuM sAcuM svarUpa, e mATenI yogyatAnA 1. A prakAzita che. juo pR. 197 2. juo nyA. ya. mR. (pR. 190, Ti.). 3. A chapAyelo che (juo pR.197) vizeSamAM "adhyAtmajJAna prasAraka maMDaLa" taraphathI A Tabbo mULasahita vi. saM. 1994mAM chapAvAyo che. 4. A prakAzita che. juo pR. 197 5. A kRti hai. dha. pra. sa.'' taraphathI vi. saM. 1965mAM prasiddha karAI che. vaLI 'zrI zrutajJAna amIdhArA' pR. 47-57mAM A kRti I. sa. 1936mAM prakAzita karAI che. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 adhyAtma adhikArIno nirdeza, tucchAgrahI jIvonI durdazA, zAstranuM sAmarthya, zAstranI parIkSAnI rIti, kaSa, cheda ane tApanuM vistRta nirUpaNa ane enI zAstramAM ghaTanA, ekAMtavAdIoe paNa ADakatarI rIte svAdvAdano karelo svIkAra, nayanI zuddhi temaja zrutajJAna, cintA-jJAna ane bhAvanA-zAnanI samajaNa tathA dharmavAda mATenI yogyatA ema vividha bAbato rajU karAI che. dvitIya adhikAramAM nimnalikhita muddAo vicArAyA che H prAtibhajJAnanuM svarUpa, AtmajJAnI muninI oLakhANa, sAcuM vedyapaNuM, zAnI puruSonI nirlepatA, cittanI zuddhi mATenAM sAdhano temaja jJAna-yoganI vyAvahArika tathA naiyAyika dRSTie vicAraNA, tRtIya adhikAramAM kriyAnI AvazyakatA ane enAthI nirmaLa bhAva utpanna karavAnI rIta, temaja jJAnI puruSo dvArA kriyAnuM sevana e bAbato vicArAI che. caturtha adhikAramAM samatAthI vAsita jIvanI sthiti, samatA vinAnA sAmAyikanuM svarUpa, paramAtma svarUpanI prAptimAM samatAnI sahAyatA ane samatAthI lAbho varNavAyA che. chellI bAbata darzAvatI veLA nimnalikhita vyaktinAM nAma gaNAvAyAM che : bharata, damadattaRSi, nami rAjarSi, skandAcAryanA ziSyo, metArya, gajasukumAla, arNikAputra, daDhaprahArI ane marudevA. sattulana - adhyAtmopaniSadmAMnAM nIce mujabanAM pI jJAnasAramAM jovAya cheH adhyAtmopaniSad adhikAra pa 1 1 ra 2 11-14 74 12 (uttarArdha) 13-14 21-25 30 35-39 13-18 zAnAra 33 aSTaka anubhava 4 zAstra 6 (pA.), 3 (pA.), ?, 4 parva niHspRha man 8 (uttarArdha 6 (pA.), 5 (pA.) anubhava 3 (pA.), 5, 6 (pA.), 7, 8 viveka 4 (pA.) nirlepa 1-5 kriyA 2-7 Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 201 adhyAtmopaniSanA caturtha adhikAranAM nimnalikhita kamavALAM padya vairAgyakalpalatAnA prathama stabakamAM jovAya che. 143 4 146 256 257. 21 258 22 255 adhyAtmopaniSadunA prathama adhikAranAM padyo 45-47 ane para te vItarAgastotranA AThamAM prakAzanAM anukrame padya 10 8, 9 ane 11 che. jJAnasAra, aSTadhdhakaraNa kiMvA aSTakAtrizat - A saMskRta kRtimAM 1. A kRti gaMbhIravijayagaNinI TIkA sahita "jai. dha ma. sa." taraphathI vi. saM. 1969mAM chapAvAI che. vaLI A kRti devacandrakRta jJAnamaMjarI nAmanI thakA sahita ". A. sa. taraphathI I. sa. 1918mAM prakAzita karAI che. mULa kRti kavi dhanapAlakata zrAvaka vidhi prakaraNa sahita "mu. ke. je. mo."mAM vIra saMvata 2447mAM prasiddha karAI che. A uparAMta mULa kRti "zrI zrutajJAna amIdhArAmAM pR. 11-12mAM I. sa. 1936mAM chapAvAI che. vizeSamAM mULa kRti enA padyAtmaka gujarAtI anuvAda temaja sArAMza sahita "zrI jJAnAmRta kAvyakuMja yAne zrI jJAnasAra - gadya padyAtmaka anuvAda mULa sAthenA nAmathI jai. A. sa." taraphathI vi. saM. 197pamAM chapAvAI che. mULa kRti gujarAtI anuvAda temaja svopajJa bAlAvabodhanA anvayanA krame rajUAta kriyApadanAM jUnAM rUpane badale pracalita rUpa ApIne) sahita nimnalikhita nAmathI "jaina prAcya vidyAbhavana" taraphathI amadAvAdathI vi. saM. 2007 (dvitIya AvRtti)mAM prakAzita karAI che: "jJAnasAra sviopajJa bhAvArthanA anuvAda sahita AnI prastAvanA mR. 17mAM kahyuM che ke "vidyASTaka"mAM vidyA ane avidyAnuM svarUpa yogasUtrane anusarIne ApavAmAM AvyuM che. avidyA e mithyAtvano prakAra che, paraMtu tenA varNananI zIlI judI ja che. pUrNASTaka pUrNopaniSanuM smaraNa karAve che ane temAM jaina daSTie pUrNatAnuM svarUpa batAvyuM che. A AvRttimAM yogazAstrano AtmajJAnanAM sAdhano darzAvato cotho prakAza temaja yogane aMge hemacandrasUrino svAnubhava varNavato A ja yogazAstrano bAramo prakAza ema be prakAzo gujarAtI anuvAda sahita apAyA che. prastAvanA (pR. 2)mAM kahyuM che ke jJAnasAranA viSayane e be prakAzo pUrakarUpa hovAthI ahIM apAyA che. 2. "jJAnasAra' zabda upasaMhAranAM pa 5-9mAM vaparAyo che. 3. prastuta kRtino akhako tarIke ullekha upasaMhAranA pAMcamA padyamAM jovAya che. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 adhyAtma ATha ATha padyanAM batrIsa aSTaka che, ane aMtamAM upasaMhArarUpe sattara padyo che. Ama A kRtimAM 273 padyo che. emAMnAM chellAM pAMca padyo zArdUlavikrIDita chaMdamAM che, jyAre bAkInAM badhAM anuSTrabhumAM che. nAma - uparyukta batrIsa aSTakonAM nAma upasaMhAramAMnAM pahelAM cAra padyomAM gUMthI levAyAM che. "aSTaka' zabdane bAda karatAM e aSTakonAM nAma nIce pramANe (1) pUrNa, (2) magna, (3) sthiratA, (4) moha, (5) jJAna, (6) zama, (7) indriya-jaya, (8) tyAga, (9) kriyA, (10) tRpti, (11) nirlepa, (12) niHspRha, (13) mauna, (1) vidyA, (15) viveka, (16) mAdhyastha, (17) nirbhaya, (18) anAtmazaMsA, (19) tattvadRSTi, (20) sarvasamRddhi, (21) karmavipAkacintana, (22) bhavoga, (23) lokasaMjJA, (2) zAstra, (25) parigraha, (26) anubhava, (27) yoga, (28) niyAga, (29) bhAvapUjA, (30) dhyAna, (31) tapas ane (32) sarvanayAzrayaNa.' prastuta kRti e enA nAma pramANe sAceja jJAnanA sArarUpa che. emAM kartAe svAnubhava sArI rIte parasyo che. A kRti nizcayanayane mukhya gaNI racAyelI che. e vyavahAra ane nizcaya nayanA saMdhirUpa che. A aSTaka pUrNAtmA - paramAtmAne sAdhya tarIke rajU karI bAkInAM aSTakonI racanA enAM sAdhano tarIke karAI che. sarvanayASTakamAM AtmAne samabhAvI banAvavA prayAsa karAyo che. A kRtinI zailI ane eno viSaya jotAM e bhagavadgItAnI jema mahattvanuM sthAna jaine janatAmAM bhogave tema che. upasaMhAranA 15mA ane 16mA padyamAM kahyuM che ke A graMtha pUrNa AnaMdathI ghana banelA (AnaMdaghana) AtmAnA cAritrarUpa lakSmI sAthenA lagnanA mahotsavarUpa che. A graMthamAM bhAvanArUpa pavitra gomayathI bhUmi lIMpelI che. cAre bAju samatArUpa jaLa chAMTeluM che. mArgamAM sthaLe sthaLe vivekarUpa puSpamALAo laTakAvelI che ane agre adhyAtmarUpa amRtathI bharelA kAmakuMbhanI sthApanA karAI che. A badhuM pUrNAnaMdaghanarUpa AtmAne "apramAda' nagaramAM praveza karavAmAM maMgaLarUpa che. racanAsthaLa ItyAdi - AdhyAtmika anubhava prApta karAvavAmAM ane svasvarUpa ramaNatA keLavavAmAM upayogI evI A kRti siddhapuramAM dIpotsavI parvane divase pUrNa karAI che. racanAvarSano ahIM ullekha nathI. 1. A aSTakonI jhAMkhI mATe juo nyA. va. smR. pR.206-213) gata zrI pI. ke. zAhano lekha "jaina darzananuM cintanakAvya jJAnasAra." Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 203 dIpikA - A svopajJa TIkA che ema ji. 2. ko. vi. 1, pR. 149)mAM kahyuM che ane enuM parimANa 3800 zlokanuM darzAvAyuM che. vizeSamAM enI keTalIka hAthapothIo paNa upalabdha hovAno ahIM ullekha che. svopaNa avacUrNi - kartAe jAte jJAnasAra upara avacUrNi racyAnuM ane e anupalabdha hovAnuM manAya che. "jJAnamaMjarI vi. saM. 1796) - A saMskRta TIkA kharatara' gacchanA dIpacandrajInA ziSya devacandrajIe vi. saM. 1796mAM racI che. ajJAtakartaka kA - AnA kartAnuM nAma jANavAmAM nathI. AnI traNa hAthapothI maLe che. TIkA - vi. saM. 195) - A saMskRta TIkA vRddhicandranA ziSya gaMbhIravijayajI gaNie vi. saM. 1954mAM racI che. A TIkAnuM gujarAtImAM bhASAMtara zrI dIpacaMda chaganalAla zAhe karI vi. saM. 1955mAM prasiddha karyuM che ane e bhASAMtara uparathI bAlacaMda hIrAcaMda cAMdavaDakare marAThImAM bhASAMtara karyuM che. - asvIpajJa bAlAvabodha - Ane aMge kartAe nIce mujabano ullekha karyo bAlikAne lALa cATavA jevo A bAlAvabodha nIrasa nathI, paraMtu nyAyamAlArUpa amRtanA samUha jevo che. eno AsvAda laIne moharUpa halAhalanI jvALA zAMta thavAthI vizALa buddhivALA thAo." A gujarAtI bAlAvabodha sUrajInA putra zAMtidAsanA hRdayamAM pramoda thavAnA kAraNe vinodA karAyo che ema bAlAvabodhanA aMtamAM je traNa padyo saMskRtamAM apAyAM che temAMnA aMtima padyamAM kahyuM che. upAjya padyamAM kahyuM che ke pratibhAne ane prItine vistAratI saMskRta ane prAkRta pratye sarakhA Aveza (Agraha) dharAvatI amArI bhAratI (vANI) yuktirUpa 1. A prakAzita che. juo pR. 201 2. A chapAyelI che. juo pR. 201 3. A marAThI bhASAMtara mULa sahita "AnaMdavijaya jaina zALA mAlegAMva" taraphathI vi. saM. 1956mAM chapAvAyo che. 4. A bAlAvabodhano prAraMbha eka saMskRta padyathI karAyo che. emAM "jJAnasArano artha lokabhASAmAM lakhuM chuM ema kahyuM che. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 adhyAtma mauktikonI janmabhUmirUpa zukti chIpa) jevI suMdara uktivALI che. tethI bhASAno bheda kheda utpanna karato nathI. kahevAnI matalaba e che ke chIpo vividha prakAranI hovA chatAM temAM motI hovAthI kheda thato nathI tema bhASA vividha jAtanI hovA chatAM temAM yukti hovAthI kaMTALo utpanna thato nathI. 'rahasyArtha (vivecana) - "sanmitra kapUravijayajIe jJAnasAra upara gujarAtImAM rahasyArtharUpa vivecana racyuM che. pado ane sArAMza - zrI velacaMda dhanajIbhAI saMghavIe jJAnasArano gujarAtImAM padyamAM anuvAda karyo che - ekeka aSTakane aMge ekeka pada racyuM. che. upasaMhAranAM A pAMca padyo mATe paNa tema karyuM che, jyAre enAM pachInAM sAta padyo "harigItamAM ane bAkInAM prazastirUpa pAMce padya "soyaNI-gajhalamAM racyAM che. sAthe sAthe gujarAtImAM sArAMza Apyo che. e padyAtmaka temaja gadyAtmaka racanA ane mULa kRtino jJAnAmRtakAvyarkaja tarIke ullekha che. "jJAnagItA - A jJAnasArane aMge manahara chaMdamAM gujarAtImAM racAyelA zatakanuM nAma che. e bhAvAnuvAda che. enA racanAra zrI amaracaMda mAvajI che. adhyAtmopadeza - A yazovijayajI gaNinI kRti hovAnuM manAya che, paNa ema mAnavA mATe mane to hajI sudhI koI sabaLa purAvo maLyo nathI. A adyApi anupalabdha kRti saMskRtamAM haze ane emAM adhyAtma viSe upadeza apAyo haze. adhyAtmabindu - AnA praNetA yazovijayajI gaNi hovAnuM kahevAya che, paNa mane tema mAnavA mATe koI vizvasanIya sAbitI maLI nathI. A kRti anupalabdha che. emAM adhyAtmanuM saMskRtamAM saMkSipta nirUpaNa haze. yoganI ATha dRSTinI sajajhAya (u. vi. saM. 1736) - haribhadrasUrijIe 1. A rahasyArtha mULa sahita jena hitopadeza (bhA. 3)mAM vi. saM. 1965mAM "zrI jaina zreyaskara maMDaLa" taraphathI prakAzita karAyo che. 2-3. A prakAzita che. juo jJAnAmRta - kAvyakuMja. 4. AmAM ekaMdara 33 pado che. 5. A kRti vi. sa. 2001mAM zrI amaracaMda mAvajIe prasiddha karI che. juo nyA. ya. mR. 5. 130). 6. A kRti "ATha voga-dRSTinI svAdhyAya"nA nAmathI gU. sA. saM. (bhA. 1, pR. 330 341)mAM chapAvAI che. 7. AnI vi. saM. 1736mAM lakhAyelI eka hAthapothImAM Ane "Atmaprabodha jIpaka sajajhAya" kahI che juo gU. sA. saM. bhA. 1, pR. 341). Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 205 yogadaSTisamuccaya nAmanI mahattvanI ane jainonuM upalabdha sAhitya jotAM abhUtapUrva evI kRti racI che. emAM emaNe yoganI nimnalikhita ATha dRSTionuM nirUpaNa karyuM che: (1) mitrA, (2) tArA, (3) balA, (4) diprA. (5) sthirA, (6) kAntA, (7) prabhA ane (8) para. yazovijayajI gaNie "vAcaka' pada maLyA bAda A ATha daSTi upara prakAza pADatI ekeka DhAla racI che ane aMtima DhAlanA aMtamAM A kRti yogazAstrane AdhAre yojyAnuM ane naMdImAM sabhAnA traNa prakAro ane zrotAnA guNo ane avaguNo viSe ullekha che te jANIne yogya vyaktine A racanA ApavI ema kahyuM che. ATha DhAlanI kaDInI saMkhyA nIce mujaba che : 15, 5, 5, 23, 6, 9, 5 ane 8. Ama ahIM ekaMdara 76 kaDI che. jogavihANavIriyA yogavidhAnaviMzikA) ane enuM vivaraNa - samabhAvabhAvI haribhadrasUrijIe "vIsavIsiyA ja. ma. mAM racI che. A nAma ja kahI Ape che tema emAM vIsa vIsa padyanI ekeka viMzikA (vIsI) che. e paikI sattaramI viMzikA te jogavihANavIsiyA che. emAM yoganuM lakSaNa, yoganA pAMca prakAro, e pratyeka prakAranA caccAra bheda ane e dareka bhedanA caccAra peTA bheda ema yoganA 80 prakAronuM nirUpaNa che. AThamA padyamAM anukaMpA, nirveda, saMvega ane prazamano ullekha che. A jogavihANavIsiyA SoDazakanuM smaraNa karAve che. "vivaraNa - jogavIsiyA upara yazovijayagaNie saMskRtamAM vivaraNa racyuM 1. AthI yogadRSTisamuccaya abhipreta haze ema lAge che, kemake haima yogazAstramAM to ATha dRSTinuM nirUpaNa nathI. 2-3. A baMne prakAzita che. juo pR. 142 4. Ano paricaya meM a. ja. 5. khaMDa 2)nA mArA aMgrejI upoddAta pR. 35-38)mAM aMgrejImAM ane ma. vA. ha.mAM gujarAtImAM Apyo che. 5. pahelA be karma-yoga che jyAre bAkInA traNa zAnayoga che. 6. A prakAzita che. juo pR. 142 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma ullekha - yazovijayagaNie uparyukta vivaraNamAM nimnalikhita graMthono ullekha karyo che : 206 adhyAtmasAra prakaraNa (pR. 79), gacchAcAra prakIrNaka (pR. 80), yogadRSTi samuccaya (pR. 79), yogabindu (pR. 71), 'SoDazakavRtti (pR. 61), saMgrahazloka (pR. 66) ane saddharmaviMzikA (pR. 68). vaLI graMthakAro tarIke A vivaraNamAM mahAbhASyakAra (pR. 86)no ullekha che. keTalAMka avataraNonAM mULa paM. sukhalAle nIce mujaba darzAvyAM che : jJAnasAra (pR. 78), pavayaNasAra (pR. 87), piNDanitti (pR. 58), yogabindu (pR. 62-64, 72), yogasUtra (pR. 61), visesA. (pR. 86) ane SoDazaka (pR. 56, 57, 59, 61, 77, 81, 82, 83 ane 85.) nIce lakhelAM avataraNonAM mULa darzAvAyAM nathI : praNidhAnAdibhAvena parizuddhaH pR. 60 pR. 76 pR. 78 pR. 79 pR. 78 pR. 78 pR. 78 jaha saraNamuvagANaM avihikayA varamakayaM jA jA havijra jayaNA eko'pi zAstrItyA yat saMvignajaNAcIrNa yadAcIrNamasaMvijJaiH tasmAcchrutAnusAreNa stokA AryA anAryebhyaH AkalpavyavahArArthaM pR. 78 pR. 78 pR. 78 vIra stavanaTM - A agiyAra padyonI saMskRta racanA che. pahelAM dasa padyo mAkrAMtAmAM ane aMtima mAlinImAM che. e racanA bhaktibhAvathI bharapUra che. AThamA ane navamA padyamAM bhaktinI prazaMsA karAI che. dasamA padyamAM 1. A vRttinA racanAra yazobhadrasUrijI che. 2. AnA praNetA pataMjali che. 3. A nAma meM Adya padyamAM vIra' zabdane ane aMtima padyagata stavana zabdane lakSyamAM rAkhIne yojyuM che. 4. A laghu kRti mArgaparizuddhi ityAdi sahita hai. graM. pra. sa." taraphathI vi. saM. 2003mAM prakAzita karAI che. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 207 mahAvIrasvAmIne mAtA, guru, pitA ItyAdi tarIke saMbodhyA che. aMtima padyamAM kartAe potAnA guruno ullekha karyo che. Adya padyamAM mahAvIrasvAmIno samApattinA pAtra tarIke nirdeza che. A kRti yoganI nasaraNI upara ArUDha thavAmAM upayogI thaI paDe evI bhaktinuM pratipAdana kare che. e kRti yoganI vicAraNA mATe keTalIka sAmagrI pUrI pADe che. emAM AlaMbana yoga, nirAlaMbana yoga, avaMcaka yoga, zAstra yoga, sAmarthya yoga ane IcchA yoga viSe ullekha che. vizeSamAM kartAe pAMcamA padyamAM kahyuM che ke icchA yogathI amane je sukha maLe che tenI AgaLa IndranI padavI ane cakravartInA bhoga kaMI hisAbamAM nathI. jazavilAsa - A grantha vividha kRtionA samUharUpa che. e kRtio nIce mujaba che ema gU. sA. saM. (bhA. 1, pR. 185) jotAM jaNAya che: (1) navanidhAna nava stavano, (2) viziSTa jina-stavano, (3) sAmAnya jinastavano, (4) nema-rAjulanAM gIto, (5) AdhyAtmika pado, (6) chaMda, (7) stuti ane (8) hariyAlI. AdhyAtmika pado - gU. sA. saM. vi. 1, pR. 147-18)mAM A zIrSaka dvArA chatrIsa pado apAyAM che. emAM 33muM pada "horI gIta" ane 35muM pada harIAlI" che. pR. 252 upara "sAcA muni" e nAmathI ane "pavana ko kare tolathI zarU thatuM je pada apAyuM che te paNa "harIAlI" gaNAya. A pada temaja pR. 155 gata "sAco dharma" nAmanuM pada I. sa. 1936 pahelAMnA koI prakAzanamAM nahi hovAnuM ane e rIte e sauthI prathama uparyukta cUta sA. saM. mAM ja prathama apAyAnuM e pustakanA "prakAzakanA be bolamAM sUcana che. bhImasiMha mANake vairAgyopadezaka vividha padasaMgrahanA nAmathI je pustakanI bIjI AvRtti I. sa. 190ramAM prakAzita karI che temAM jasavilAsa, vinayavilAsa ane jJAnavilAsa temaja saMyamataraMga tathA aMtamAM AnaMdaghana munivaranI stutirUpa aSTapadIne sthAna apAyuM che. A jasavilAsamAM 75 pado che. e paikI 41 pado stavano tarIke ane bAkInAM AdhyAtmika pado tarIke gU. sA. saM. mAM saMpAdakane yogya jaNAya e krame apAyAM che. jasavilAsanI peThe vinayavijayajI gaNie vinayavilAsa ane jJAnasAre jJAnavilAsanI racanA karI che vinayavilAsamAM 37 pado ane jJAnavilAsamAM 75 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 adhyAtma pado che. jyAre saMyamataraMgamAM 37 pado che ane e pado paNa jJAnAnaMdanI kRti gU. sA. saM. vi. 1,pR. 147-178)mAM je kramathI ane je zIrSakapUrvaka cotrIsa AdhyAtmika pado apAyAM che te huM nIce mujaba darzAvuM chuM : kramAMka zIrSaka pada kaDI 1. prabhubhajana pa9 4 2. prabhunuM sAcuM dhyAna 3. sAcA prabhunI prApti 25 8 4. vIronI prabhubhakti 58 4 5. paMca mahAvrata jahAja 56 6 6. sAcA muni 21 5 7. sAcA muni navIna 2 8. sAco jaina - 3 10 9. sajjana rIti pa3 5 10. sAco dharma navIna 9 11. dRSTirAga 71 11 12. parabhAvamAM laganI 13 mohatyAga ane jJAnasudhA 67 16 14. jJAnadaSTi ane mohadaSTi 15. cetana ane karma 16. jJAna ane kriyA 36 8 17. khoTo choDI sAco paMtha lo 18. AtmAne cetavaNI 62 8 19. mana:sthiratA 34 6 20. samatA ane mamatA 14 6 21. samatAnuM mahattva 72 12 22. upazama ane zramaNatva 23. nayanI apekSAe sAmAyika 35 24. sumatine cetanano viraha 65 5 25. cetanA soowwyuwwww nou 13 - - - - - 1. AnA aMtamAM ahema' zabda che to zuM e hemavijaya yazovijayanA ziSya che? Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 209 26. Atmadarzana 27. pUrNAnandaghana prabhu 28. cidAnandaghana prabhunI joDI 29. cidAnandaghananuM svarUpa 30. avinAzI cidAnanda 31. avinAzImAM magnatA 32. parama brahma paramAtma svarUpa 33. horI gIta 34. mAyAnI bhayAnakatA bAlAvabodha - jazavilAsanA "naina da va hovethI zarU thatA trIjA pada upara kharataragacchanA jJAnasAra gaNijIe koI koI sthaLe saMskRta paMktithI mizrita gujarAtImAM bAlAvabodha racyo che. A bAlAvabodhanA aMtamAM "rUti tattvArthata" evo ullekha che. Ama A padyanuM nAma jJAnasAgaragaNijIe ApyuM che ke anya koIe te jANavuM bAkI rahe che. A bAlAvabodhamAM koI sthaLe kartAe potAnA nAma ke potAnA paricaya agara to racanAvarSa vagere viSe ullekha karyo Rwaw mm a cm nathI. A bAlAvabodhamAM hAravIla paMkhInuM udAharaNa apAyuM che (juo pR. 35 36). vivecana - uparyukta AdhyAtmika pado paikI 37, 4, 73, 38, 72, 7, 1, 5, 34 ane 14 kramAMkavALAM padono pada 1, 2 ema ullekha karI A dasa 1. A bAlAvabodha, jazavilAsanuM trIjuM pada temaja jJAnasAgaragaNinI jIvanarekhA nyA. ya. smR. pR. 26-40)mAM chapAyela che. 2. ejana pR. 26. 3. ejana pR. 34. 4. A paricaya mATe juo nyA. ya. mR. pR. 233). ahIM kahyuM che ke jJAnasAgaragaNino janma vi. saM. 1801mAM, emanI jinalAbhasUrine hAthe dIkSA vi. saM. 1821mAM ane emano svargavAsa 98 varSanI vaye vi. saM. 1899mAM thayela che. 5. A vivecana uparyukta dasa pado temaja 65mAM padya ema agiyAra AdhyAtmika padonA uddharaNapUrvaka vAcaka "jasanI anubhavavANInA nAmathI je pustikA "zrI yazovijaya sArasvata satra samiti" taraphathI prakAzana varSanA ullekha vinA prakAzita karAI che temAM chapAyuM che. 65mA padyanuM vivecana apAyuM nathI. AnI bIjI AvRtti sAdhanA pablikezansa muMbaI taraphathI bahAra paDI che. - saMpAdaka. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 adhyAtma padonuM gujarAtImAM vivecana zrI vasaMtalAla kAMtilAla morakhiyAe karyuM che. mUlyAMkana - nemicandra zAstrIe "hindI-naina-sAhitya-parizItana pR. 87)mAM kahyuM che: "yazovijayajIke padoMkI bhASA baDI hi sarasa hai / AtmaniSThA aura vaiyaktika bhAvanA bhI inake padoMmeM vidyamAna hai / hariyALI - A cauda kaDInI gujarAtI kRti che. pahelI kaDImAM hariyALIno uttara "e nArI koNa ?" evA praznanA uttara rUpe puchAyo che ane e uttara vIsa varSamAM ApavAnuM kahyuM che. tyAra bAda hariyALInI vigato nIce mujaba rajU karAI che : e nArIne be pitA che. kIDIe hAthIne janma Apyo. hAthInI sAme sasalo thayo. dIvA vagara ajavALuM thAya. kIDInA daramAM hAthI jAya. agninI vRSTi thAya ane pANI dIpe ane kAyara subhaTane harAve che. e nArIe pitAne janma Apyo ane e pitAe jamAIne janma Apyo. megha varasatAM raja UDe. loDhuM tare ane taraNuM DUbe. tela phare ane ghANI pilAya. dANA vaDe ghaMTI daLAya. bIja phaLe ane zAkhA Uge. sarovarane samudra pahoMce nahi. kAdava jhare ane sarovara jAme. mANasa tyAM ghaNe visAme bhame. vahANa upara samudra cAle. haraNa DuMgarane halAve. A pramANe virodhAbhAsathI bharapUra vigato kahI hariyALIno ukela sUcavavA kartA kahe che ane na ukelAya to phogaTa abhimAna na karavAnuM kahe che. teramI kaDImAM kartAe potAnA guru niyavijayano ullekha karyo che ane A tema ja caudamI (aMtima) kaDImAM hariAlI ane harIAlI ema chapAyuM che. Tabbo -A hariyALI upara gujarAtImAM Tabbo racAyo che. jaukela - A hariyALIno gujarAtImAM ukela apAyela che. e ukela tarIke 'dayA'no ullekha che, paNa e mane samucita jaNAto nathI. 1. A pustaka "bhAratIya jJAnapITha, kAzI" taraphathI I. sa. 1956mAM chapAvAyuM che. 2. A kRti gU. sA. saM. vi. 1. pR. 178-180)mAM chapAI che. pR. 18184mAM traNa bhAvArtha apAyA che. pahelA baMne bhAvArthamAM ukela tarIke cetanAno ullekha che. trIjo bhAvArtha (ukela) "A. pra." (pu. 5, e. 1)mAM vi. saM. 1963mAM chapAyo che. 3. jayavilAsanI keTalIka hAthapothImAM A jovAya che. 4. A chapAyo che. juo Ti. 2. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 211 samAdhizataka - A 104 duhAmAM racAyelI kRti che. enA 102 mA padyano pUrvArdha je nIce mujaba che te uparathI A kRtinA chaMda ane parimANano bodha thAya che ane sAthe sAthe e zemAMthI uddhata karAyuM che te paNa jANI zakAya che: "dodhaka zatake uddharyuM taMtrasamAdhi vicAra" viSaya - kartAe prathama padyamAM kahyuM che tema A gujarAtI mizrita hindI kRtino viSaya "Atmabodha' che. emAM bahirAtmA, aMtarAtmA ane paramAtmAnuM svarUpa dAkhalAdalIlapUrvaka samajAvAyuM che. 103 mA padyamAM munine indra kahI rUpaka' alaMkAranuM suMdara udAharaNa pUruM paDAyuM che. ahIM jJAnane vimAna, cAritrane vaja, svAbhAvika samAdhine naMdanavana ane samatAne "zacI' kahyAM che. 81 mA padyamAM kahyuM che ke potAnA AtmAthI bhinna evA paramAtmAnA sevanathI bhavya jana paramAtmA bane. dA. ta. jema jyotithI bhinna evI vATa jyotine - dIpakane sevatAM jyotirUpa bane che. (juo pR. 272). uddharaNa - prastuta kRti kartAe kahyuM che tema samAdhitaMtranA uddharaNarUpa che. di. pUjyapAde je samAdhizataka tarIke paNa oLakhAvAtI 'samAdhitaMtra nAmanI saMskRta kRti 105 padyamAM racI che te ja A che. e saMskRta kRtinA prAya: bhAvAnuvAdarUpa prastuta racanA che. pUjyapAdanI kRti mumukSone ghaNI upayogI che. eTale upAdhyAyajIe saMskRta kRtino lAbha na laI zake tevA janone uddezIne je A prastuta kRti racI te uttama kArya gaNAya. prastuta kRti chapAvanAre samAdhitaMtra, ane samAdhitaMtra chapAvanAre prastuta kRti bhegAbhegI chapAvavI ghaTe. saMtulana - vairAgyakalpalatA (stabaka 1, zlo. 127559)mAM samAdhinuM 1. A kRti gU. sA. saM. vi. 1, pR. 469-478)mAM chapAvAI che. pR. 478mAM A kRtino samAdhitaMtra tarIke ullekha che. ra-3. A beno nirdeza 104mA - antima padyanA pUrvArdhamAM jaNAvAyo che. e pUrvArdha nIce pramANe che: "kavi jazavijaye e racyo dodhaka zatakapramANamAM 4. A kRti anvayArtha ane hiMdI bhAvArtha sahita 5. phatehacaMda dehalIe vi. saM. 1978mAM prasiddha karI che. A kRti upara di. prabhAcandranI saMskRta TIkA che. A TIkAno temaja mULano gujarAtI anuvAda zrI maNilAla nabhubhAI dvivedIe karyo che ane te eka ja pustaka rUpe samAdhizatakanA nAmathI "vaDodarA dezI keLavaNI khAtuM" taraphathI I. sa. 1891mAM chapAvAyo che. AnA upodaghAtamAM ma. na. dvivedIe aMtamAM kahyuM che ke "A "samAdhizataka' graMtha A rIte sarvadharmanA anuyAyIne, namatano chatAM, parama upayogano che." Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 adhyAtma vistRta varNana che. vivecana - prastuta samAdhizatakanuM gujarAtImAM vivecana munizrI (kAlAMtare sUri) buddhisAgarajIe karyuM che. emAM emaNe pUjyapAdakRta samAdhitaMtrane paNa sthAna ApyuM che ane sAthe sAthe enA padArtha ane bhAvArtha paNa ApI temaja prasaMgavAtu AnaMdaghananI temaja upAdhyAyajInI koI koI kRtimAMthI avataraNa ApI vivecanane samRddha ane vizada banAvyuM che. samatAzataka yAne sAmyazataka - A 105 padyamAM dohAmAM racAyelI hindI kRti che. emAM samatAnuM svarUpa samajAvAyuM che. kartAe aMtamAM potAno ullekha "kavi jazavijaya" tarIke karyo che. uddharaNa - aMtima padyamAM kahyuM che ke A kRti muni hemavijayane mATe sAmyazatakamAMthI uddhata karI che. caMdra kuLanA abhayadevasUrinA ziSyANa siMhavijaye 106 padyamAM saMskRtamAM sAmyazataka racyuM che. enA lagabhaga bhAvAnuvAda rUpe prastuta kRti yojAI che. 1. A vivecana mULa sahita samAdhizatakam ane Atmazakti prakAzanA nAmathI I. sa. 1906mAM prakAzita pustakamAM chapAvAyuM che. 2. A kRti gU. sA. saM. vi. 1, pR. 459-468)mAM chapAvAI che. 3. emane aMtima padyamAM cha tarkarUpa vidyAnA vanamAM siMha ane adhyAtmajJAnazALI kahyA 4. Ane badale 'vijayasiMha hoya to nA nahi. 5. A kRti "e. ema. enDa kaMpanI" taraphathI muMbaIthI I. sa. 1918mAM prakAzita karAI che. e pUrve A sAmyazataka munizrI buddhisAgarajIkRta gujarAtI bhAvArtha sahita adhyAtmajJAna prasAraka maMDala" taraphathI . sa. 1909mAM A munizrIe racela je Jain EducatparamAtmajyoti prakAzita karAyela che temAM pR. 441-459mAM chapAvAyuM che.. Jain Education Interlatonan For Private & Persona Use Only Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa : 7 jIvanazodhana tera" kAThiyAno nibaMdha - nyA. ya. smR. yu. 1950mAM A kRtinI noMdha che. enI bhASA gujarAtI che ke hindI e viSe ahIM spaSTa ullekha nathI. eTale A kRtinI hAthapothI joyA vinA zuM kahevAya? enuM nAma vicAratAM, uttaranjhayaNa(a. 3)nI nijutti (gA. 160)mAM dharmazravaNamAM vighnarUpa banatA nimnalikhita je tera nAma gaNAvAyAM che tenuM nirUpaNa haze: (1) ALasa, (2) moha, (3) avajJA, (4) ahaMkAra (5) krodha, (6) pramAda, (7) kRpaNatA, (8) bhaya, (9) zoka, (10) ajJAna, (11) cittano vikSepa, (12) kutUhala, ane (13) ramaNa. A terane jaina darzanamAM tera kAThiyA' kahyA che. SoDazaka prakaraNa' - A samabhAvabhAvI haribhadrasUrijInI hRdayaMgama racanA che. e nimnalikhita soLa adhikAramAM vibhakta che : (1) dharmaparIkSA, (2) dezanA, (3) dharmalakSaNa, (4) dharmecchuliMga, (5) lokottara tattvaprApti, (6) jinamaMdira, (7) jinabimba, (8) pratiSThAvidhi, (9) pUjAsvarUpa, (10) pUjAphala, (11) zrutajJAnaliMga, (12) dIkSA, (13) guruvinaya, (14) yogabheda, (15) preyasvarUpa ane (16) samarasa. pahelA paMdara adhikAro soLa soLa padyanA che, jyAre aMtima adhikAra sattara padyano che, paraMtu e tamAma padyo AryAmAM che. 1. A kRti upAdhyAyajI racita ja che ke kema? te anizcita che: saMpAdaka 2. Ano artha pAIya TIkA patra )mAM "kUkaDA vagerenI krIDA' karAyo che. 3. A saMskRta kRti yazobhadrasUrijIta vivaraNa temaja nyAyAcAryakata yogadIpikA nAmanI vRtti sahita "de. lA. je. pu. saMsthA" taraphathI I. sa. 1911mAM prakAzita karAI che. enA aMtamAM mULa kRti pRthaka apAI che. pahelA ATha adhikAro pUratuM mULa gujarAtI bhASAMtara ane vivecana sahita zrI kezavalAla jaine I. sa. 1936mAM chapAvyuM che. 4. Ano paricaya meM a. ja. pa. baMDa 2)nA mArA aMgrejI upodyAta (pR. 4-46)mAM temaja ma. yA. ha. mAM Apyo che. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 jIvanazodhana "vivaraNa - A kRti upara yazobhadrasUrie saMskRtamAM vivaraNa racyuM che. yogadIpikA - SoDazaka prakaraNa upara nyAyAcArye saMskRtamAM je vyAkhyA yAne vRtti racI che teno enA aMtamAMnI puSyikAmAM yogadIpikA tarIke ullekha che. enI racanAmAM uparyukta vivaraNano savizeSa upayoga karAyo che. koI koI navIna bAbata paNa apAI che. dA.ta. aMtima adhikAranuM aMtima padya kartAnA ziSya racyuM che ema bIjAo kahe che e vAta uparyukta vivaraNamAM nathI. AThamA adhikAranA cothA padyanuM sAmAnya ane saMkSipta spaSTIkaraNa vivaraNamAM che, jyAre enuM vistRta ane tArkika dRSTie spaSTIkaraNa yogadIpikAmAM che. emAM mImAMsakanA, 'maNikanA temaja pratiSThAnI vidhi upara vizeSa bhAra mUkanAranA matonI AlocanA karAI che. bhASAMtara - SoDazakanA pahelA ATha adhikAranuM gujarAtImAM vivecana sahita bhASAMtara karAyuM che. "samakitanA saDasaTha bolanI sajajhAya - samabhAvabhAvI haribhadrasUrijIe desaNasuddhi yAne darisaNasattarI nAmanI sittera gAthAnI kRti ja. mamAM AnuM manAya che. enA upara saMghatilakasUrijIe vi. saM. 14raramAM A kRti upara saMskRtamAM je vRtti racI che temAM prAraMbhamAM patra ra A mAM A kRtine samyakatva saptatikA tarIke ane e vRttinI prazasti (zlo. 90mAM A kRtino samyakatvasaptati tarIke ullekha che. A mULa kRtinI gA. pa-6 e koI pUrvakAlIna munivaranI racanA che - e avataraNa rUpa che. emAM samyakatvane aMge nimnalikhita saDasaTha bAbato bola) gaNAvAyela che : 4 zraddhAna, 3 liMga, 10 vinaya, 3 zuddhi, 5 doSa, 8 prabhAvaka, 5 bhUSaNa, 5 lakSaNa, 6 yatanA, 6 AkAra (AgAra), 6 bhAvanA ane 6 sthAna. Ama je bAra viSayo ahIM darzAvAyA che tenI samajaNa ekeka DhAla dvArA 1. A prakAzita che. juo pR. 213, Ti. 3 2. juo patra 42 a. 3. A prakAzita che. juo pR. 213, Ti. 3 4. A kRti gU. sA. saM. vi. 1 pR. 313ra9)mAM ane e pUrve gujarAtI spIkaraNapUrvaka A kRtinI trIjI AvRtti mahesANAthI "yazovijayajI jaina saMskRta pAThazALA" taraphathI I. sa. 1908mAM prakAzita karAI che. 5. kartAe "sakjhAya' zabda A kRtimAM koI sthaLe vAparyo nathI. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa-2 215 uparyukta sajjhAyamAM apAI che.' Ama je bAra DhAla racAI che tenI kaDIonI saMkhyA nIce mujaba che : 6, 4, 5, 3, 5, 8, 5, 5, 5, 5, 6 ane 7. Ama ekaMdara 68 kaDI che. zarUAtamAM cAra kaDI duhAmAM che. te umeratAM 72 kaDI gaNAya. A sajjhAyanA aMtamAM kartAe potAno paricaya vibudha nayavijyajInA caraNanA sevaka vAcaka jasa tarIke Apyo che. bIjI DhAlanI teramI kaDImAM ghebara'no ullekha che. chaThThI DhAlamAM ATha prabhAvako paikI nimnalikhita cha nAma rajU karAyAM che : naMdiSeNa (2), mallavAdI (3), bhadrabAhu (4), vayara yAne vajasvAmI (6), kAlika (7) ane siddhasena (divAka2) (8) bAramI DhAlamAM nIce mujaba cha sthAnaka gaNAvAyAM che : (1) cetana che. (2) AtmA nitya che. (3) cetana kartA che. (4) cetana bhoktA che. (5) paramapada yAne mokSa che. (6) mokSanA upAya saMyama ane jJAna che. vizeSamAM A DhAlanA aMtamAM jJAna-naya ane kriyA-nayanuM nirUpaNa saMkSepamAM che. - samakita-sukhalaDInI 'sajjhAya - yazovijayagaNie A cha kaDInI nAnakaDI kRti dvArA rUpakonI paraMparA pUrI pADI che. emAM emaNe jinazAsanane cauTuM. siddhAMtane thALa ane samyaktvane sukhaDI kahyAM che. vizeSamAM enA 67 bolanA je bAra varga paDe che teno anukrame nIce mujabanI vAnI tarIke ullekha karyo che : sevaiyA lADu, pheNAM (? sUtarapheNI), dahuThA (? dahIMtharA), sakhara suhALI ( ), 1. meM A bAbata vairAgyarasamaMjarInA pAMcamA gucchaka (zlo. 121-158)nA spaSTIkaraNa (pR. 399-469)mAM rajU karI che. e pUrve Ane aMgenuM mAruM vaktavya meM jaina tattvapradIpanA mArA vistRta vivecana nAme ArhatadarzanadIpikA (pR. 131-144)mAM ApyuM che. 2. A prabhAvano aMka che. 3. A kRti g. sA. saM. vi. 1, pR. 445-6)mAM prasiddha karAI che. 4. kartAe A zabda vAparyo nathI. 5. puSTimArgIya jano sUtarapheNIne pheNINI' kahe che. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 jIvanazodhana *, *, jalebI, khAjA, ghebara, guMdavaDAM nAgorI pIMDA peMDA) ane pUrI. hetugarbha paDikSmaNanI sAya vi. saM. 1722 ke 174jI - A gujarAtI kRtino prAraMbha duhAmAM racAyelI prastAva rUpa cAra kaDIthI karAyo che. tyAra bAda 19 DhAla che. enI gujarAtImAM racAyelI kaDIonI saMkhyA nIce mujaba che : 10, 6, 9, 7, 11, 9, 11, 8, 5, 9, 19, 11, 6, 7, 4, 41, 11, 8 ane 6.5 18mI DhAla pachI cAra duhA che. 15mI DhAlamAM trIjI kaDI pachI eka padya pAIyamAM che. 17mI DhAlamAM sAtamI kaDI pachI "thata:" ullekhapUrvaka eka padya saMskRtamAM che. AThamI DhAlamAM DhAla ane nUka ema anukrame ullekha che. prastAvamAM kahyuM che ke jene hetunI ruci hoya tene uddezIne heta dekhADAya che. 19 DhAlanA viSaya anukrame nIce pramANe cheH (1) paDikkamaNapratikamaNa)nA sAmAyikAdi cha adhikAra che. ane e dvArA cAritrAdikanI zuddhi thAya che. daivasika ane rAtrika pratikramaNanA utsargathI temaja apavAdathI samaya darzAvAyA che. utsargathI sUrya aDadho DUbe - asta pAme e daivasika pratikramaNano samaya che. apavAdathI daivasika pratikramaNano samaya madhyAhathI mAMDIne ardharAtri madharAta) sudhIno che, jyAre rAtrika pratikramaNano samaya ardharAtrithI madhyAla sudhIno che. aMtamAM jinezvarane "nRpati' kahyA che ane gurune maMtrI' kahyA (2) bAra adhikAre bhAva-jina, dravya-jina ityAdine anukrame vaMdanA kahI che. chellI kaDImAM cAra khamAsamaNa (khamAsamaNAM) daIne zrAvakane vaMdana karavAnI vAta kahI che. (3) aticAronI zuddhi kema karavI - kayuM sUtra kyAre bolavuM te darzAvI aMtamAM pratikramaNa eTale svasthAnakathI bahAra gayelAnuM pAchA (svasthAne AvavuM evo artha 12. ATha prabhAvaka ane yatanA mATe koI mIThAIno ullekha nathI. 3. A kRti pratikamaNa hetugarbhita svAdhyAyanA nAmathI gU. sA. saM. vi. 1, pR. 36 399)mAM chapAvAI che. 4. kartAe Adya padyamAM "sajhAya' zabda vAparyo che. prastuta paMkti nIce mujaba che : hetugarbha paDikkamaNano, karayuM sarasa sajhAya." ahIM "sajhAyano narajAti tarIke prayoga che. 5. Ama ekaMdara 198 kaDI che. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa-2 sUcavI 'pratikramaNa' arthavALA nimnalikhita ATha paryAya gaNAvAyA cheH paDikkamaNa (pratikramaNa), paDiaraNa (praticaraNa), pavatti pravRtti), pariharaNA (pariharaNA), vAraNA (vAraNA), nivatti nivRtti), nindA (nindrA), garA (garha) ane sohI (zuddhi). (4-6) A traNa DhAlamAM jaivasika pratikramaNanI vidhi darzAvAI che. pAMcamI DhAlanA aMtamAM kahyuM che ke daivasika pratikramaNamAM guru eka zruti (stuti) kahe, jyAre pAkSikAdimAM traNa kahe. sAdhu ane zrAvaka sahu sAthe UMce svare thaI kahe. chaThThI DhAlanI pahelI kaDImAM kahyuM che ke zrAvikA ane sAdhvI "saMsAradAvAnala"nI traNa gAthA bole. aMtamAM pratikramaNa' padathI kriyA, kartA ane karma kevI rIte samajavAM te darzAvAyuM che. 217 (7) A DhAlamAM rAtrika pratikramaNanI vidhi batAvAI che. (8) A DhAlamAM pAkSika, cAturmAsika ane vArSika ema traNa prakAranAM pratikramaNonI vidhi darzAvAI che. (9) A DhAlamAM paDikkamaNuM' eTale zuM te sUcavAyuM che. (10) A DhAlamAM pratikramaNane aMge mArganuM dRSTAMta ApI teno upanaya darzAvAyo che. (11) mananI caMcaLatA darzAvavA aneka udAharaNo apAyAM che. pratica2NAne samajAvavA prAsAdanuM dRSTAMta ApI teno upanaya samajAvAyo che. (12) pratiha2NA samajAvavA mATe dugdha-kAya yAne dUdhanI kAvaDanuM dRSTAMta upanayapUrvaka apAyuM che. (13) vAraNAne aMge viSathI mizrita taLAvanuM udAharaNa rajU karI eno upanaya darzAvAyo che. 1. dA. ta. nadIne bAMdhI zakAya, nahi ke samudrane; nAno parvata hoya to caDhAya, nahi ke meru; zarIre bAtha bhIDAya, nahi ke gaganane; sarovara tarI javAya, nahi ke sAmI gaMgA; temaja vacana ane zarIra bAMdhI zakAya, nahi ke mana. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 (14) nivRtti paratve rAjakanyAnuM dRSTAMta upanayasahita apAyuM che. (15) nivRttine aMge eka sAdhunuM dRSTAMta apAyuM che. ane eka gAthA pAIyamAM apAI che. Ama nivRtti paratve be dRSTAMta che. jIvanazodhana (16) nindA mATe citrakAranI putrInuM dRSTAMta savistara apAyuM che. e putrI rAjAne potAne mahele rAkhavA mATe dAsIne koyaDo roja eka rAte pUche ane bIjI rAte pote teno uttara Ape. AvA nIce mujabanA koyaDA ahIM apAyA che : (1) koNa paraNe ? (2) rAta che ke divasa ? (3) peTIne keTalA divasa thayA ? (4) ratno kevI rIte jANyAM ? (5) agnimAM koNa pese ? ane (6) sonAnAM kaDAM. (17) garha mATe patimArikAnuM eka dRSTAMta upanayapUrvaka apAyuM che. ahIM eka padya saMskRtamAM che. (18) zuddhine aMge vastranuM dRSTAMta ApI eno upanaya rajU karAyo che. vaLI zodhi mATe rAjA ane vaidyanuM eka bIjuM dRSTAMta apAyuM che. racanA-varSa ane racanA-sthaLa - chellI DhAlamAM chellI kaDImAM prastuta sajjhAya suratamAM yuga-yuga-muni-vidhu varSe eTale ke vi. saM. 1722 ke 1744mAM racAyAno ullekha che, kemake 'yuga'thI be temaja cAra ema be aMka darzAvAya che. dRSTAMto - pratikramaNathI mAMDIne zodhi mATe ekaMdara dasa dRSTAMta apAyAM che. temAM nivRtti ane zodhi mATenAM babbe dRSTAMtamAMthI bIjuM dRSTAMta bAjue rAkhatAM bAkInAM ATha dRSTAMtono nirdeza AvasTayanI nijjutti (gA. 1242)mAM karAyo che, jyAre enuM saMkSipta vivecana A AgamanI cuNi(bhA. 2, patra 53-62)mAM che. A AThe dRSTAMto thoDAghaNA vistArathI zrAvakone lagatAM pratikramaNasUtrone aMgenAM keTalAMka pustakomAM apAyAM che. dA. ta. zrI pratikramaNa-sUtra prabodha-TIkA (bhA. 2, pariziSTa 3, pR. 637-649). dharmasaMgraha vi. saM. 1731) - A 159 padyamAM saMskRtamAM anumAM 1. A saMbaMdhamAM meM mUrkhAsanano cotho pAyo" nAmanA lekhamAM keTalIka mAhitI ApI che. A lekha "gujarAtI'"mAM tA. 10-4-49nA aMkamAM chapAyo che. 2. A kRti svopanna vRtti temaja nyAyAcAryamRta vRttine aMgenAM TippaNo ke je cokhaMDA kauMsamAM apAyAM che te sahita be bhAgamAM "de. lA. jai. pu. saMsthA'' taraphathI I. sa. 1915 ane 1918mAM anukrame prasiddha karAI che. A pUrve A kRtinAM pahelAM 29 padyo ene lagatI svopanna vRtti temaja e baMnenA gujarAtI bhASAMtara sahita "jaina dharma vidyA prasAraka varga' Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 219 racAyelI kRti che. e cAra adhikAramAM vibhakta che. enAM nAma temaja enI padyasaMkhyA nIce pramANe che : (1) sAmAnya-gRhasthadharma (1-2), (2) vizeSa-gRhastha dharma (21-70), (3) sApekSa vatisAdhu)dharma (71-153) ane (jI nirapekSa yatidharma (154-159). A kRtinA racanAra upAdhyAya mAnavijayagaNi che. eo vijayAnandasUrinA ziSya paMDita zAntivijayanA ziSya thAya che. svIpajJavRtti - A nAnakaDI kRti upara saMskRtamAM gadyamAM prazastinAM 22 padyone bAda karatAM) kartAe jAte vRtti racI che. enuM parimANa 14443 (14602159) zloka jevaDuM che. enI racanA amadAvAdanA vaNika matI (? nI) AnA putra zAntidAsanI prArthanAthI karAI hatI. enI pUrNAhuti vi. saM. 1731mAM thaI hatI. ane eno prathamAdarza kAntivijayajI gaNie taiyAra karyo hato. A vRttimAM mArgAnusArInA 35 guNo, dharmadezanA, zrAvakanA 21 guNo, samyakatvanuM svarUpa, zrAvakonAM bAra vrato ane enA 124 aticAro. zrAvakanI dinacaryA, bhakti-caityAdinuM svarUpa, jinapratimAnI pUjanavidhi, pratikramaNanAM sUtronA artha, daivasikAdi pratikramaNanI vidhi, zrAvakanAM cAturmAsika ane vArSika kRtyo, jinamaMdirane lagatI vigato, zrAvakanI 11 pratimA, sthavirakalpInA temaja jinakalpI vagerenA AcAra ema vividha bAbato aneka sAkSIpAThapUrvaka vistArathI vicArAI che. cothA adhikArane aMgenI svopajJa vRttinuM parimANa sauthI ochuM che. prazastinA 10mA ane 11 mA padyamAM nyAyAcAryanI prazaMsApUrvaka emaNe A vRttinuM saMzodhana karyA badala ane pAThAMtara pramANe yojanAdi karyA badala upakAra pradarzita karAyo che. sAmAcArInA nirUpaNamAM emaNe sahAyatA karyAnI vAta bAramA padyamAM nirdezAI taraphathI pAlItANAthI I. sa. 1905mAM "zrI dharmasaMgraha bhAga 1lo" tarIke chapAvAyAM hatAM. kAlAMtare A kRtinA pahelA be adhikAronuM temaja enI svIpajJa vRtti pUratuM ane e vRttigata nyAyAcAryanAM TippaNonuM bhASAMtara munizrI bhadraMkaravijayajIe (zrI vijayasiddhisUrijInA ziSya zrI vijaya meghasUrijInA praziSya) karyuM che. e mULanAM 70 padya sahita zrI narottamadAsa mahAbhAI zAhe vi.saM. 2009mAM prakAzita karyuM che. emAM aMtamAM svapajJa vRttinI prazasti bhASAMtara sahita apAI che. mULanAM bAkInAM padya 71-159 enA temaja svopanna vRttinA zrI bhadraMkaravijayajIe gujarAtImAM TippaNapUrvaka karelA. bhASAMtara sahita zrI amRtalAla jesiMgabhAIe amadAvAdathI vi. saM. 2014mAM chapAvI che. emAM svopajJa vRttimAM je granthonI sAkSI apAI che e paikI 151 graMthonI nAmAvali apAI che. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 jIvanazodhana che. teramA padyamAM siddhAntAdimAM niSNAta "vAcaka zakra" lAvaNyavijaye A zAstranuM (vRttinuM saMzodhana karyAno ullekha che. A jotAM prastuta vRttinA be saMzodhaka che. "TippaNa (u. vi. saM. 1731) - yazovijayagaNie uparyukta svopajJa vRtti upara saMskRtamAM TippaNo racyAM che ema manAya che. enuM gujarAtI bhASAMtara prasiddha thayeluM che. A TippaNanuM parimANa eka hajAra zloka jeTaluM haze. mArgaparizuddhi - A saMskRta graMtha 320 padyamAM racAyelo che. enA ApaNe mukhya pAMca vibhAga pADI zakIe: (1) graMthanI pIThikA (1-48), (2) dIkSAnI vidhi (49-88), (3) upasthApanAnI vidhi (89-129), (4) anuyogAnujJA ane gaNAnujJAnI vidhi (130287), ane (5) upadezanuM rahasya (288-318). - saMtulana - samabhAvabhAvI haribhadrasUrijIe paMcavaghuga nAmanA padyAtmaka 1. A TippaNI nyA. . mR. pR. 20)mAM nyAyAcAryanAM hovAno ullekha che. A TippaNo che. A. sa. taraphathI chapAyAnuM ahIM kahyuM che to te zuM kharuM che ? de. lA. je. pu. saMsthA taraphathI prakAzita pUrvabhAganA temaja uttarabhAganA paNa patra 1 a upara nIce mujaba ullekha che: dharmasaMgrahaH // [nyAyavizAradanyAyAcAryazrImadyazovijayapraNItAntargataTippaNIsameta:] e mujaba emAM TippaNo apAyAM che. Ama AgamoddhAraka AnandasAgarasUrijI TippaNonA racanAra yazovijayagaNi hovAnuM mAne che. 2. juo pR. 219 3. juo mAro lekha nAme "dharmasaMgrahanI svopaNa vRttinA saMzodhako ane TippaNakAra." A lekha "A. pra." pR. 55, e. 9)mAM chapAyo che. 4. A nAnakaDo graMtha "mu. ke. je. mo."mAM puSmAMka 9 tarIke vi. saM. 1976mAM prakAzita karAyo hato. enuM saMpAdana 5. mohanavijayajI (pAchaLathI mohanasUrijI)e karyuM hatuM. tyAra bAda A graMtha "jai. eN. pra. sa." taraphathI vi. saM. 203mAM jaIlakhaNa samuccaya ane vira stavana sahita chapAvAyo che. emAM 18mA padyathI 286mA para sudhInAM 26 7 padyo paikI prAya: pratyekanA prAraMbhamAM paMcavatyuganI saMvAdI gAthAno aMka apAyo che ane 178mA padya mATe to TIkA' evo paNa ullekha karAyo che. Ama je aMko apAyA che tethI A prakAzana samRddha ane vizeSa upayogI banyuM che. have pachInA prakAzanamAM saMvAdI gAthAo apAze to e vadhAre lAbhadAyI banaze. 5. A padyaka che. 6. AnI mAhitI mATe juo a. ja. 5. khaMDa 2)no mAro aMgrejI upoddAta pR. 228) tema ja ma. yA. ha. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 221 graMtha dvArA munimArganI zarUAtathI te emanI aMtimakriyA - emanA vyavahAranA upara vedhaka prakAza pADyo che. emaNe (1) prajyA, (2) pravrujitonI rojanI kriyA, (3) kriyAniSTha munine aMgenI upasthApanA-vidhi, (4) anuyoga ane gaNanI anujJAnI vidhi temaja (5) saMlekhanAnI vidhi. ema pAMca vastuo - bAbato vistArathI rajU karI che. e paikI saMkhanAne choDI daIne ane pratidina kriyAno nAmamAtra ullekha karIne ane bAkInI traNa bAbato vistArathI darzAvI ane tema karavA mATe paMcavaghugano bhArobhAra upayoga karIne A mArga parizuddhi nAmano graMtha taiyAra karAyo che. aMtima be padyomAM kartAnI guruparaMparAno nirdeza che. 318mA padyamAM paramAnandI zabdano prayoga karAyo che. pAMcamA padyamAM somilano ane bAramAmAM mASatuSano ullekha che. syAdvAda, nizcaya ane vyavahAra viSe keTalIka mAhitI lagabhaga zarUAtamAM apAI che. "sAmAyArI pavaraNa (sAmAcArI prakaraNa) - A prakaraNamAM ja. ma. mAM racAyelAM 101 padyo che. prathama padyamAM kartAe kahyuM che ke he vardhamAna svAmI ! huM tArI stuti karIne kRtArtha thAuM. aMtima padyamAM paNa vIranuM smaraNa karI kartAe emanI pAse samyakatvanI yAcanA karI che. bIjA padyamAM AtmAno "sAmAcArI tarIke nirdeza che. trIjA padyamAM kahyuM che ke nizcayanaya pramANe IcchAkArAdithI grAhya pariNAma e sAmAcArI che, jyAre vyavahAranaya pramANe dazavidha zabdaprayoga sAmAcArI che. cothA ane pAMcamA padyamAM dazavidha sAmAcArInAM nAma gaNAvAyAM che. e nAmo enA nirUpaNane lagatI padyasaMkhyA sahita huM nIce mujaba darzAvuM chuM: (1) icchAkAra (6-19), (2) mithyAkAra ( 229), (3) tathAkAra (335), (4) AvazyakI (36-40), (5) naiSelikI (41-45), (6) ApRcchA (46-50), (7) pratipRcchA (52-54), (8) indanA (55-61), (9) nimatraNA (62-68) ane (10) upasaMpad (6997). 1. A kRti svopajJa vivaraNasahita, ArAdhaka virAdhaka caturbhagI saTIka)nI sAthe jai. A. sa." taraphathI vi. saM. 1973mAM prakAzita karAI che. 2. A nAma svopajJa vivaraNanA prAraMbhanA - Adya padyamAM apAyuM che. 3. A bhAva-sAmAcArI che. 4. A dravya-sAmAcArI che. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2322 somA padyamAM hitakArI upadeza apAyo che. prastuta kRtimAM daza prakAranI sAmAcArI upara vedhaka prakAza paDAyo che. e mATe nayono paNa upayoga karAyo che. jIvanazodhana svopajJa vivaraNa A saMskRta vivaraNanA prAraMbhamAM eka padya che, jyAre aMtamAM guruparaMparAnA nirdezapUrvakanI aDhAra padyonI prazasti che. bAkInuM lakhANa gadyamAM che. emAM avAranavAra avataraNo apAyAM che. - saMtulana ane mUlyAMkana - dazavidha sAmAcArI uttarajkayaNa - (a. 26)mAM 53 padyomAM sauthI prathama jovAya che. ene aMge bhadrabAhusvAmIjIe, cUrNikAre temaja samabhAvabhAvI haribhadrasUrijI vageree enuM nirUpaNa karyuM che, paraMtu e vistRta nathI. nyAyAcArye pUrvAcAryonI sAmagrIno yatheSTa upayoga karI enA dohanarUpe navIna zailImAM sAta no anusAra sAmAnya sAmAcArInuM nirUpaNa karI nizcaya ane vyavahAra e be nayo pramANe enAM viziSTa lakSaNo ApyAM che. sAmAcArI e cAritrano aMza che. enA ogha-sAmAcArI, padavabhAgasAmAcArI ane dazavidha-sAmAcArI ema traNa prakAra che. temAMnA aMtima prakArane ahIM sthAna apAyuM che. eno krama paMcAsagamAMnA sAmAcArI' nAmanA bAramA paMcAsaga pramANe che. uttarayaNa (a. 26)mAM to AvazyakI ityAdi krame e rajU karAI che. jailakSmaNa (samuccaya) (yatilakSaNasamuccaya) - A ja. ma.mAM racAyelA prakaraNamAM 227 po AryAmAM che. prathama padyamAM, siddhArtha nRpatinA putrane eTale ke bhagavAn mahAvIrasvAmIjIne praNAma karIne sUtromAM kahelI nIti anusAra yatinAM arthAt sAdhunAM lakSaNa huM kahIza ema kartAe kahyuM che. bIjA padyamAM pUrvAcAryoe yatinAM sAta lakSaNa kahyAno ullekha che. trIjA ane cothA padyamAM sAta lakSaNo nIce 1. A prakAzita che. juo pR. 221, Ti. 1 2. prakAzita AvRttimAM AnAM mULa sthaLono nirdeza nathI temaja aMtamAM pariziSTa tarIke avataraNonI akArAdi krame sUcI nathI. 3. AnA nirUpaNa mATe juo ohanijjutti. 4. A viSaya navamA putvamAMthI laI cheyasuttarUpe racAyelA graMthamAM carcAyo che. 5. A prakaraNa 'nyA. ya. graM.'' (patra 71 a-78)mAM vi. saM. 1965mAM chapAvAyuM che. tyArabAda saMskRta chAyA sahita e mArgaparizuddhi ityAdinI sAthe sAthe eka ja pustakarUpe jai. graM. pra. sa." taraphathI vi. saM. 2003mAM prasiddha karAyuM che. 6, 223mA padyamAM 'pagaraNa' zabda kartAe vAparyo che. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa-2 mujaba gaNAvAyAM che : (1) mArgAnusArI kriyA, (2) prajJApanIyatva yAne zikSA grahaNa karavAnI yogyatA, (3) uttama zraddhA, (4) kriyAone viSe apramAda, (5) zakya anuSThAnano AraMbha (Adara), (6) guNono tIvra anurAga ane (7) gurunI AjJAnuM parama ArAdhana. 223 A sAta lakSaNonAM nirUpaNarUpa padyonI saMkhyA anukrame nIce pramANe che : 5-30, 31-98, 99-100, 101-119, 120-135, 136-138, 139225. Ama je sAta vibhAgo - adhikAro paDe che temAMnA 'viSayo huM nIce mujaba darzAvuM chuM : (1) mArganI vyAkhyA, siddhAMtanI rIti, sat ane asat AcaraNAnuM svarUpa ane gurunI AjJA anusAranA vartanathI kalyANa. (2) vidhi-sUtra, udyama-sUtra, stuti-sUtra, bhaya-sUtra, utsarga-sUtra, apavAda-sUtra, utsargApavAda-sUtra ema sAta prakAranAM sUtrono ullekha ane dezanAnI rIti. (3) vidhinuM bahumAna, vidhinuM jJAna, pratyAkhyAna pALavAnI lAyakAta, temaja vadhanI ane dayAnI taratamatA. (4) mokSadAyaka sAdhanonI sAdhanA karavAnI - anuSThAno karavAnI tIvra abhilASA, upadeza karavA yogya guNo temaja dAna, pAtra ityAdinuM nirUpaNa. (5) saMhananAdikanI hInatAne - nirbaLatAne lakSyamAM laIne anuSThAna karavAnI rIta ane zubha adhyavasAya-bhAvanuM rakSaNa. (6) guNIjananI prazaMsAnI rIta. (7) gurukuLavAsanI AvazyakatA, ekalavihArIne lAgatAM dUSaNo, vihAranI rIti, guru ane ziSyanA vAstavika guNo, satya prarUpakanI prazaMsA ane duHSamA' kALamAM sAdhuonI vidyamAnatA. 221mA padyamAM kahyuM che ke je ema kahe ke dharma nathI, sAmAyika nathI ane 1. AnI rUparekhA nyA. ya. graM.nA upodghAta patra 14 A, 15 )mAM ane ene AdhAre nyA. ya. smR. (pR. 1966mAM AlekhAI che. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 jIvanazodhana vato paNa nathI tene sarva saMghe zramaNasaMghanI bahAra kADhavo. ullekha - A kRtimAM pAMcamA padyamAM dhammarayaNano, 80mAmAM bhagavAIno ane 16 8mA temaja 205mAmAM gacchAyArano ullekha che. 71mA padyamAM saMmaIno ullekha karI e pachInuM 7muM padya emAMthI avataraNarUpe ahIM apAyuM che. satulana - sAdhunAM lakSaNo darzAvatI prAcIna kRtio A saMbaMdhamAM vicArI zakAya. chAyA - prastuta kRtinI saMskRta chAyA racAI che ane e prakAzita che." vivaraNa - prastuta kRti upara koIe pAIya ke saMskRtamAM TIkA racI hoya ke koIe paNa eno gujarAtImAM anuvAda karyo hoya ema jaNAtuM nathI. yatidharma batrIsI - A kRtine keTalAka saMjama batrIsI kahe che. A baMne nAmamAM je batrIsI' zabda che te A kRtinI padyasaMkhyA je batrIsanI che tenuM dyotana kare che. prastuta kRti gujarAtImAM "dohAmAM racAyelI che emAM jaina yatinA eTale ke muninA nimnalikhita dasa dharmonuM nirUpaNa cheH (1) kSamA, (2) mArdava (mRdutA), (3) Arjava (RjutA yAne saraLatA), ) mukti yAne lobhano tyAga, (5) tapa, (6) pasaMyama, (7) satya, (8) zauca yAne niraticAratA, (9) akiMcanatA ane (10) brahmacarya. A dasa dharmanI bAbata padya ra-1ramAM darzAvAI che. emAM kSamAnA temaja vacana-dharmanA babbe bheda samajAvAyA che. pahelA ane ra6mA padyamAM bhAvayatinuM ane bhAva-nirmathanuM ekeka lakSaNa apAyuM che. pApa-zramaNa viSe keTaluMka kathana che. 28mA padyamAM kahyuM che ke janamanaraMjana dharmanuM mUlya eka badAma jeTaluM paNa nathI. aMtamAM kartAe vAcaka' tarIke potAno nirdeza karyo che. sAkSIrUpa graMtho - A kRtimAM nimnalikhita graMthonI sAkSI apAI cheH 1. juo pR. 222 2. A gU. sA. saM. vi. 1, pR. 455-458)mAM prakAzita karAI che. 3. kvacit hindInI chAMTa jovAya che. 4. juo samavAya (sura 10), ta. sU. (a. 9, sU. 6) ane pavayaNasAruddhAra (gA. pa5). 5. AnA sattara bhedano ahIM bAMdhabhAre ullekha che. e bhedo pavayaNasAruddhAra (gA. 555)mAM gaNAvAyA che. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa-2 225 uttarAdhyayana (16), 'upadezamAlA (19), gacchAcAra (18), paMcAzaka (23), bRhatkalpabhASa(Sya) (20) ane sUyagaDAMga (15), atidinacaryA A kRtinA kartA tarIke tapA' gacchanA yazovijayano ullekha karI enI be hAthapothIonI noMdha ji. 2. ko. vi. 1, pR. 317)mAM levAI che. zuM A nyAyAcAryanI kRti che ? 3 - prastuta kRti saMskRtamAM haze. enI bhASA e ho yA nahi, paraMtu enuM nAma vicAratAM emAM jaina munionI divasa pUratI carcAnuM - kAryavAhInuM nirUpaNa hovuM joIe. pAMca mahAvratonI bhAvanAnI sajjhAya A kRtino ullekha nyA. ya. smR. (pR. 203)mAM che, paraMtu A sajjhAya mArA jovAmAM AvI nathI. jo e sAce ja nyAyAcAryanI kRti hoya to emAM pAMca mahAvratone aMgenI bhAvanAonuM nirUpaNa haze. 'dvAtriMzaddhAtriMzikA - A saMskRta kRti je batrIsa padyovALI ekeka evI batrIza dvAtriMzikA (batrIsI) che. temAM pahelI ekatrIsa dvAtriMzikA 'anuSTabh' mAM ane chellI 'rathoddhatA'mAM che. e pratyekanuM nAma te te batrIsInA aMtamAMnI puSTikAmAM che. ema prakAzita AvRtti jotAM jaNAya che. A nAmo kartAe yojyAM che ke anya koIe - lahiyAe te jANavuM bAkI rahe che. gametema e nAmo te te dvAtriMzikAnA viSayanuM dyotana kare che. e nAmo 'dvAtriMzikA' zabdane bAjue rAkhI huM ahIM rajU karuM chuM ane sAthe sAthe te te dvAtriMzikAno saMkSipta paricaya paNa ApuM chuM : (1) dAna AmAM anukaMpA-dAna ane supAtra-dAna viSe mAhitI apAI - 1. juo gA. 412-415. 2. A kRti koI sthaLethI prasiddha thaI hoya ema jaNAtuM nathI. 3. upAdhyAyajInA nAme caDhelI A nAmanI kRti che ane te saMskRta padyamaya che. e amudrita che, paNa emanA nAme sAcI rIte caDhelI che ke kema ? te nirNaya karavo bAkI che. - saMpAdaka. 4. A kRti tattvArthadIpikA nImanI svopakSa vivRtti sahita jai. dha. pra. sa.' taraphathI vi. saM. 1966mAM prakAzita karAI che. ji. 2. ko. vi. 1, pR. 183)mAM arthadIpikAno tattvadIpikA tarIke paNa ullekha che. uparyukta prakAzanamAM saMskRta prastAvanA dvArA batrIsa batrIsIonA viSayanI jhAMkhI karAvAI che. tattvadIpikAmAMnAM avataraNa paikI koI koInAM mULa darzAvAyAM che. paraMtu mULa padyonI anukramaNikA, avataraNonI sUcI ityAdi viziSTa sAmagrIno abhAva che. e jotAM temaja A prakAzana maLatuM nathI ethI enI samIkSAtmaka AvRtti prasiddha thavI ghaTe. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanazodhana che. kayA dAnathI ekAMte nirA thAya ane kayAthI alpa nirjarA thAya e viSe ahIM samajaNa apAI che. lubdhaka ane kUvAnAM dRSTAMtono temaja prajJapti ane sUtrakRtano ahIM ullekha jovAya che. Ane lagatI ta. dI.mAM AdhArmikanuM svarUpa darzAvAyuM che. AnA temaja ra9mI sivAyanI bIjI badhI dvAtrizikAnAM aMtima padyamAM paramAnandI" zabda najare paDe che. 29mImAM A arthavAcaka prayoga che. (2) dezanA - ahIM dezanAne mATe yogya koNa gaNAya ane zrotAnA bheda keTalA che e darzAvI zruta-jJAna cintA-jJAna ane bhAvanAjJAnanuM svarUpa samajAvAyuM che. bALa vagere jIvone kevI ane kayA krame dezanA ApavI e bAbata paNa ahIM rajU karAI che. ta. dI. mAM saMjIvanI - cAranA daSyatanuM spaSTIkaraNa che. (3) mArga - mArganA Agama ane AcaraNA ema be bheda pADI AcaraNAnI prazastatA ane aprazastatAnuM, dhArmikAbhAsa muninuM ane saMvijJapAkSikanuM svarUpa darzAvAyuM che. keTalAka zrAvako paNa guNavAna hoya e bAbata nirdezI sAdhu, zrAvaka ane saMvipakSI e mokSanA traNa mArga che. jyAre bAkInA saMsAranA che ema kahyuM che. cha jinamahattvaH A dvAtrizikAmAM AptamImAMsAnA Adya padyanA bhAvArtharUpa prathama padya che arthAt e dvArA kahyuM che ke bAhya vibhUti to mAyAvamAM paNa saMbhave che eTale e daSTie tIrthakara mahAnuM nathI. tIrthakaranI vANInI prazaMsA karAI che ane haribhadrasUrijInA vacana dvArA enuM samarthana karAyuM che. tIrthakara jagatanA kartA nathI vAte mahAnuM nathI ema kahevuM ucita nathI. e vAta asaMkhya dAnane aMge temaja nityanirdoSatA mATe paNa samajavAnI che. TUMkamAM audayika bhAvo karatAM kSAyika bhAvo - jJAnAdine laIne tIrthakaranI mahattA che ema pratipAdana karAyuM che. ra7muM padya azuddha jaNAya che. vArthane badale pArtha ane pUDhane badale mUDha joIe. ta. dI. (patra 20 a)mAM jagatkartutvavAdanuM nirasana karAyuM che. 5) bhakti - jinacaitya ane jinabiMba taiyAra kevI rIte karavAM, e mATe jamInanI zuddhi, aprItino parihAra, bRtyone Apavo joIto saMtoSa ityAdi 1. A zabda ta. dI.nI prazastinA navamA padyamAM paNa vaparAyo che. 2. "pUrI ratisampa." 3. "THpato na me vIrethI zarU thatuM parva trIjA padya tarIke gUMthI levAyuM che. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 227 bAbato ahIM varNavAI che. pAMca ane ATha aMge pUjA, pUjArthe snAnanI AvazyakatA vagere vigato paNa vicArAI che. Ama ahIM dravyastavarUpa dravyabhaktino viSaya carcAyo che. (6) sAdhusAmagna - AmAM viSayapratibhAsa, tathAtmapariNAmamatuM ane tattvasaMvedana ema jJAnanA traNa prakAro ane enA adhikArI tathA enAM liMgo, sarvasaMvatsarI, pauruSadanI ane vRtti ema traNa prakAranI bhikSA, duHkhAdigarbhita ema traNa prakArano vairAgya, bhAvanI vizuddhi ane malinatAno parihAra ema vividha bAbato rajU karAI che. dharmavyavasthA - AnA Adya padyamAM kahyuM che ke dharmanI vyavasthA bhakSyAbhaDhyanA vivekathI, gamyAgamyanA vivekathI, tapa ane viziSTa dayAthI thAya che, mAMsabhakSaNa e svataMtra sAdhananI temaja prasaMgasAdhananI ema baMne apekSAe anucita che. mAMsa e prANInuM aMga hovAthI abhakSya che ema nahi, paraMtu mAMsanI pezImAM nigodanA jIvo utpanna thAya che ethI e abhakSya che, manusmRti vagere vaidika graMthomAM temaja bauddha grantha nAme laMkAvatArasUtramAM mAMsabhakSaNano niSedha che, ItyAdi bAbato dvArA sAdhue mAMsabhakSaNa na karavuM joIe ema ahIM kahevAyuM che. madirAsevanano ane abrahmano niSedha karI ane tapanI AdaraNIyatA darzAvI vyavahArathI ane nizcayathI ahiMsAnuM svarUpa rajU karAyuM che. ta. dI. patra 40 a)mAM zIlapaTala nAmanA bauddha granthano ane patra 39 a mAM gaNyAgamyanA vivekanI anAvazyakatA mAnanAra maMDalataMtravAdI viSe ullekha che. ahIM kahyuM che ke e matanuM khaMDana anyatra khUba karAyuM che ane AgaLa thoDuMka karAze. (8) vAda - AmAM zuSkavAda vivAda ane dharmavAda ema vAdanA traNa prakAro, 1. mULamAM A nAma nathI. bAkI emAMthI padyo gUMthI levAyAM che. 2. Ano ullekha haribhadrasUri kRta aSTaka prakaraNamAMnA 'mAMsa bhakSaNa dUSaNa' nAmanA sattaramAM aSTakanA AThamA padyamAM che. A saMbaMdhamAM vizeSa mAhitI meM mArA nimnalikhita lekhamAM ApI che : "laMkAvatAra sUtra ane zIlapaTala saMbaMdhI jaina ullekho" A lekha "je. dha. pra." pR. 74, aM. 10 ane 11)mAM be kaTake chapAyo che. * 3. Ano ullekha aSTaka prakaraNanI jinezvarasUrikRta vRtti (patra 65 A)mAM che. A saMbaMdhamAM * ABORI (VOL XXXVIII, PTS S-4)Hi 694CU HULL QU UZ "A NOTE ON SLAPATALA"mAM vicAra karyo che. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 jIvanazodhana enAM lakSaNa ane phaLa darzAvAyAM che. vizeSamAM ekAnta nitya ane ekAnta anitya e be pakSa asvIkArya che ane nityAnitya pakSa svIkAravAthI ahiMsAnI utpatti che, satya vagere mahAvrato ahiMsAnI vADarUpa che, pIDAnA kartutvathI arthAtu pIDA mATe svataMtra pravRtti karavAthI dehanA vinAzathI ane duSTa AzayathI eTale ke saMkalezathI ema hiMsAnA traNa prakAra che, ItyAdi bAbato rajU karAI che. ta. dI. patra 47 A-48 a)mAM kahyuM che ke jema jeno pAMca mahAvrato gaNAve che tema bhAgavato pAMca vrato ane pAMca upavrato gaNAve che. vrato te pAMca yama che ane pAMca upavrato te pAMca niyama che. pAzupato nIce pramANe dasa dharma gaNAve che : (1) ahiMsA, (2) satyavacana, (3) acaurya, (4) akalpanA, (5) brahmacarya. (6) akrodha, (7) Arjava, (8) zauca, (9) santoSa ane (10) gurunI zuzruSA.' vyAsanA matanA anuyAyI sAMkhyo ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane avyavahAra ema pAMca yama ane akrodha, gurunI zuzruSA, zauca, AhAranuM lAghava ane apramAda ema pAMca niyama gaNAve che. bauddho nIce mujaba daza akuzala' gaNAve che : (1) hiMsA, (2) corI, (3) anyathAkAma eTale pAradArtha parastrIpaNuM), (4) paizunya, (5) kaThora, (6) asatya, (7) saMbina AlApa arthAt asaMbaddha bhASaNa, (8) vyApAda yAne paranI pIDAnuM cintana, (9) abhidhyA yAne dhanAdi viSe asaMtoSa ane (10) digviparyaya yAne mithyAbhiniveza. (9) kathA -- arthakathA, kAmakathA, dharmakathA ane mizrakathA ema kathAnA cAra prakAro darzAvI, dharmakathAnA AkSepaNI ItyAdi cAra bhedo ane AkSepaNInA AcAra, vyavahAra, prajJapti ane dRSTivAdane AzrIne cAra avAMtara bhedo temaja sAdhu kevI kathA kahe ane kevI na kahe e bAbato ahIM vicArAI che. (1) yogalakSaNa - AnA prAraMbhamAM jene dRSTie yoganuM lakSaNa darzAvAyuM che. tyAra bAda bhavAbhinaMdInuM ane lokapaMktinuM svarUpa, kriyAnA praNidhAna, pravRtti, vinajaya, siddhi ane viniyoga e pAMca AzayonAM lakSaNa temaja bhAvathI zuddha kriyAnI mahattA e bAbato rajU karAI che. 10mA padyamAM gopendrano ane ra6mAmAM 1. Ane lagatuM avataraNa ta. dI. mAM apAyuM che. 2. Ane lagatuM avataraNa koI bauddha graMthamAMthI apAyuM che. 3. mokSanI sAthe joDanAra ja yoga" che. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa-2 maMDUkacUrNano ullekha che. (11) pAtaMjala yogalakSaNa vicAra - Ano prAraMbha pataMjali pramANe yoganuM, cittanuM ane cittanI mAna, bhrama, vikalpa, nidrA ane smRti e pAMce vRttinuM ekeka lakSaNa ApIne karAyo che. nirodhanA heturUpa abhyAsa ane vairAgyanAM lakSaNa, AtmAne apariNAmI - kUTastha ane prakRtinI ekatA mAnavAthI udbhavatA doSo, kartAne mate nityodita ane abhivyaMgya ema be prakAranI cicchakti, paccIsa tattvanA jJAnathI muktinI aprApti, ityAdi bAbato varNavAI che. 229 ta. dI.mAM prasaMgavazAt pataMjalikRta yogAnuzAsanamAMthI keTalAMka sUtro avataraNa rUpe apAyAM che. 21mA padyamAM kaivalyapAdano je ullekha che enA spaSTIkaraNa tarIke yogAnuzAsanano caturtha pAda' ema kahyuM che. patra 65 2 mAM bhojanA ullekhapUrvaka emanI koI kRtimAMthI nimnalikhita avataraNa apAyuM che H "vastunastathAtvamanapekSamANo yo'dhyavasAyaH sa vikalpa ityucyate " (12) pUrvasevA - prAraMbhamAM yoganI pUrvasevA tarIke guru, deva vagerenuM pUjana, sadAcAra, tapa ane mukti pratye adveSano ullekha che. e tamAmanuM tyAra bAda spaSTIkaraNa che. cAndrAyaNa, kRccha, mRtyughna ane pApasUdana e cAra prakAranA tapanI samajaNa apAI che. didakSA, bhavabIja, avidyA ane anAdi vAsanA e anukrame sAMkhya, zaiva, vedAntI ane bauddhanI pirabhASA che. (13) mutyudveSa prAdhAnya - pUrvasevAnA prakAromAM mukti pratye adveSa prazaMsanIya che, ema kahI, navamA traiveyakanI prApti paNa mukyadveSane AbhArI che ema pratipAdana karAyuM che. mukti, muktinA upAyo ane e upAyo yojanA2 e traNe pratye adveSa rAkhanAra guru vagerenuM pUjana nyAya che, viSAnuSThAna vageremAM pahelAM traNa varjya che temaja phaLanI AzA kharI rIte na rAkhavI ghaTe ityAdi bAbato rajU karAI che. ta. dI. (patra 78 a)mAM je kalpalatAno ullekha che te ja syAdvAdakalpalatA che ? 1. cittanI vRttino nirodha te yoga' ema pataMjalie kahyuM che. 2. zlo. 13-16mAM sadAcAro gaNAvAyA che. A viSe vizeSa mAhitI meM nyAyAcArye nirdezelA sadAcA2'' nAmanA lekhamAM ApI che. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanazodhana (14) apunarbandhaka - AmAM apunarbandhaka jIvanuM svarUpa samajAvAyuM che. tema karatI veLA kahyuM che ke apunarbandhakanI ja pUrvasevA mukhya che, jyAre anyanI aupacArika che. IdazI. arthAt saMkalezanA ayogane laIne viziSTa ane eSyabhadrA eTale ke kalyANanA anubandhavALI puruSanI prakRtine AzrIne vyavahAra prasiddha che ane e prakRtithI ja zAMta ane udAtta thavAya che ane tema thatAM saMsAra ane mokSanAM bIja, svarUpa ane phaLa vicArAya che ityAdi bAbato ahIM rajU karAI che. paMdaramA padyamAM gopendrano ane 24mAmAM darduracUrNano ullekha che. 230 - (15) samyagdaSTi - AmAM samyagdaSTinAM zuzruSA, dharmano rAga ane guru vagerenuM pUjana ema traNa liMga darzAvAyAM che. yathApravRtti ityAdi traNa karaNa, samyagdaSTinI bodhisattva sAthe tulanA, ziSTatvanA lakSaNanI mImAMsA temaja sabhyazrutanuM lakSaNa e bAbato paNa vicArAI che. ta. dI. - (patra 91 a)mAM pITha ane mahApIThano 'muNDakevalI' tarIke ullekha che. (16) IMzAnugrahavicAra - pataMjalinA mata mujabanuM mahezanuM lakSaNa, AjJAnA pAlanarUpa anugrahanuM nirAkaraNa, vyAdhi vagere vighnono nirdeza, japanuM phaLa ane mAdhyasthya guNonuM rAgapUrvakanuM anuSThAna ema aneka bAbato ahIM vicArAI che. zlo. 16mAM kAlAtItano ane zlo. 27mAM vyAsano ullekha che. ta. dI.mAM pAtaMjala yogadarzanamAMthI keTalAMka sUtro apAyAM che. (17) daivapuruSakAra - ahIM kahyuM che ke daiva eTale potAnuM karma ane puruSAkAra eTale potAno prayatna. nizcaya-naya ane vyavahAra-naya pramANe A benuM svarUpa ahIM AlekhAyuM che. nizcaya-naya pramANe baMne svataMtra che, jyAre vyavahAra-naya pramANe sApekSa che. aMtima pudgalaparAvartamAM daiva upara puruSakAra prAyaH vijaya meLave che, ane bethI nava palyopama bAkI hoya tyAre cAritra maLe che e bAbato temaja cAritranAM liMgo viSe ahIM nirUpaNa che. (18) yogabheda - adhyAtma, bhAvanA, dhyAna, samatA ane vRttino kSaya ema yoganA pAMca prakAro gaNAvI ahIM enAM lakSaNa ApI phaLa darzAvAyAM che. maitrI vagere cAra bhAvanA, dhyAna ane enA doSAdi temaja samiti ane gupti viSe keTaluMka nirUpaNa che. 1. AthI naMdiSaNa apavAdarUpa che ema ta. dI. (patra 107 a)mAM kahyuM che. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 231 (19) yogaviveka - AmAM nimnalikhita bAbatone sthAna apAyuM cheH IcchAyoga, zAstrayoga ane sAmarthyayoga ema yoganA traNa prakAranAM lakSaNa ane enA adhikArI, prAtijJAnano zrata ane kevalajJAnathI bhedabheda, e jJAnano "RtaMbhara tarIke nirdeza, sAmarthyayoganA dharmasaMnyAsa ane yogasaMnyAsa evA be prakAronuM nirUpaNa, kulayogI ane pravRttacayogInAM lakSaNa, yogAvaMcaka, kriyAvaMcaka ane phalAvaMcaka ema avaMcakanA traNa prakAro temaja IcchAyama, pravRttima, svairyama ane siddhiyama ema caturvidha yamanAM lakSaNa. navamA padyamAM vyAsano ullekha che. (20) yogAvatAra - ahIM pataMjalinA mate yoganA saMprajJAta ane asaMprajJAta evA be prakAro darzAvI saMprajJAtanA vitakadine laIne cAra upaprakAro varNavyA che. tyAra bAda samApattinuM lakSaNa ane enA prakAro temaja AtmAnA bahirAtmA vagere traNa prakAro darzAvAyA che. tyAra pachI sAcI zraddhAthI yukta bodha te dRSTi ema kahI enA mitrA vagere ATha prakAro, ene aMge tRNAdinI upamA, enA adhikArIo ItyAdi bAbato rajU karAI che. ta. dI. - (patra 125 emAM bhadantabhAskarano ullekha che. ta. dI.mAM pAtaMjala yogadarzanamAMthI keTalAMka sUtro apAyAM che. A vIsamI dvAaizikAmAMnA vIsamA padyamAM "mittaevo ullekha karI ta. dI. (patra 123 a)mAM nyAyAcArye digaMbara graMthamAMthI sAkSI ApI che ane ene aMge emaNe nIce mujabanuM vidhAna karyuM cheH __" 'na caitadgAthAkartRdigambaratvena maharSitvAbhidhAnaM na niravadyam' iti mUDhadhiyA zaGkanIyam, satyArthakathanaguNena vyAsAdInAmapi haribhadrAcAryaistathA'bhidhAnAditi / " kahevAnI matalaba e che ke A gAthAnA kartA digaMbara che to pachI emane maharSi' kahevA te niravadya na gaNAya evI zaMkA mUDhamatie na karavI joIe, kemake 1. A nirdeza pAtaMjala yogadarzanane AzrIne karyo che. juo RtummA tatra prajJA || 104s I - saMpAdaka. 2. vyavahAranaya ane nizcanayane lakSIne tAtvikatAno ahIM vicAra karAyo che. 3 jo jANai(di) arahante(ntaM) davyattaguNattapajjayattehiM / so jANai(di) appANaM moho khalu jAi(di) tassa layaM // " A pavayaNasAranA prathama adhikAranuM 80muM parva che. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 jIvanazodhana vyAsa vageree satya arthanuM kathana kareluM hovAthI eTale ke tAtvika vastune kahevAnA guNane lakSyamAM rAkhIne haribhadrasUrijIe emane "maharSi kahyA che. (21) mitrA - AmAM mitrAnuM lakSaNa, ahiMsAdi pAMca yama, 27 (3 4 34 3) vitarko, yoganAM bIja ane eno lAbha ema vividha bAbato AlekhAI che. ta. dI.mAM pAtaMjala yogadarzanamAMthI keTalAMka sUtro apAyAM che. (22) tArAditraya - AmAM tArA, balA ane dIptA e traNa dRSTinuM nirUpaNa che. sAthe sAthe zaucAdi pAMca niyamo ane enAM phaLa, tattvanA zravaNanI IcchA (tattvazuzruSA) ane praNidhAnanuM svarUpa, bahirvatti, antarvatti ane staMbhavRttino recaka, pUraka ane kuMbhaka tarIke nirdeza, pataMjalie darzAvelA prANAyAmanI koIkane upayogitA, dharmanuM prANo-jIvana karatAM mahattva temaja vedyasaMvedya pada ane avedyasaMvedya padanI samajaNa ema vividha vAnagI risAI che. (ra3) kutarkagrahanivRtti - AmAM kutarkanuM svarUpa, enI heyatA, buddhi, jJAna ane asaMmoha ema bodhanA traNa prakAro, sadanuSThAnanuM lakSaNa, kALa, naya vagerene laIne dezanAomAM bhinnatA ItyAdi bAbato carcAI che. (2) saddaSTi - pratyAhAra ane dhAraNAnAM lakSaNa temaja sthirA, kAttA ane prabhA e traNa daSTinuM svarUpa, dharmanA phaLarUpa bhoganI heyatA, prabhASTimAM asaMgAnuSThAna ane nivRtithI thato lAbha ema vividha bAbato ahIM nirUpAI che. ta. dI.mAM pAtaMjalanA yogadarzanamAMthI keTalAMka sUtra apAyAM che. (25) phlezatAnopAya - ahIM kahyuM che ke klezano nAza nirmaLa jJAna ane zuddha kriyAthI thaI zake, nahi ke nairAzyadarzanathI, vivekakhyAtithI athavA aMtima duHkhanA nAzathI. Ama ahIM ajaina upAyonuM nirasana karAyuM che. tadI.mAM pAtaMjala yogadarzanamAMthI avataraNo apAyAM che. . (ra6) yogamAhA - AmAM yogano mahimA varNavAyo che. vizeSamAM dhAraNAdi saMyamathI pataMjalinA mate je siddhio prApta thAya che te gaNAvAI che. aMtamAM zuddha saMyamanuM svarUpa samajAvAyuM che. AgaLa jatAM yoganA prabhAve cilAtIputra, daDhaprahArI ane marudevA mokSe gayAM ane bharatane kevalajJAna thayuM ema kahyuM che. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodahanaH khaMDa-2 233 ta. dI.mAM pAtaMjala yogadarzanamAMthI keTalAMka sUtro apAyAM che. enA patra 157 A mAM bhojano ullekha che. (27) bhikSu - AmAM bhAva-bhikSu ane dravyabhikSunuM svarUpa darzAvAyuM che. vaLI bhikSunA paryAyo paNa apAyA che. (28) dIkSA - AmAM dIkSAnI vyutpatti, dIkSA ApavAnI vidhi, vacanakSAnti ane dharmakSAnti ema kSAntinA (kSamAnA) be prakAra, kSattinA upakAra, apakAra, vipAka, vacana ane dharmanI apekSAe pAMca prakAra, prIti vagere cAra anuSThAno ane pahelAM be anuSThAnamAM traNa prakAranI kSatti ane chellAM bemAM bAkInI be jAtanI kSAnti, aticAro, saddIkSAnuM svarUpa tathA dIkSA paratve digaMbaronI bhrAnti (zlo. 31) ema vividha bAbato vicArAI che. zlo. 13mAM vasantanRpano athatu hoLInA rAjAno ullekha che. (29) vinaya - vinayanI vyutpatti, vinayanA jJAnAdinI apekSAe pAMca prakAra, kAyika, vAcika ane mAnasika vinayanA anukrame ATha, cAra ane be prakAro ane arihaMta, siddha, kuLa, AcArya, upAdhyAya, sthavira, gaNa, saMgha, kriyA, dharma, jJAna, jJAnI ane gaNi e tera paikI pratyekanA bhakti, bahumAna, prazaMsA ane anAzAtanAne lakSIne caccAra upakAra', paryAyahIna pAThakanI vandhatA ane vinayanAM vividha phaLa ema aneka bAbato ahIM AlekhAI che. (30) kevalibhuktivyavasthApana - AnAM prAraMbhanAM pAMca padyomAM kevalIne kavalAhAra na hoI zake e mATe digaMbaro taraphathI rajU thatI dalIlo apAI che ane tyAra bAda pratyeka dalIlanuM yuktipUrvaka khaMDana karAyuM che. ta.dI. (patra 177 a)mAM paraOmivALuM padya nyAyAcArye potAnI eka kRtimAMthI ApyuM che. vizeSamAM ahIM samantabhadranA ullekhapUrvaka natniArtha vinA thI zarU thatuM padya paNa ApyuM che. (31) mukti - AmAM muktinA svarUpa saMbaMdhI nimnalikhita ajaina maMtavyo rajU karI keTalAkanAM prarUpakono ullekha karI te te maMtavyanuM nirasana karAyuM che ane prasaMgavazAt jaina matanuM sthApana karAyuM cheH (9) "jo :3thvatI muvata:" (2) paramAtmAna nIvAtmano vitta: - tridaMDI 1. ekaMdara bAvana upaprakAro. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 jIvanazodhana () sAvavijJAnasattativitta: - bauddha (4) svAtanya muvata: (6) puMsasvarUpavasthAnuM vita: - sAMkhya (6) anAnupAlasatA pUrvavanivRttiviktaH () AtmahAna vatta: - cArvAka () nityorTasuvyavitarkavita: - tautAhika (1) vidAyAM nivRttAvAM viviyattatA muvata: - vedAMtI 1mA padyamAM nayonuM nirUpaNa che. ta. dI. (patra 182 a)mAM nyAyAlokano ullekha che, jyAre 180 a mAM vardhamAnagranthano che. (32) sajjanastuti - AnAM pahelAM aDhAra padyomAM sajjananA guNo, durjananA doSo, khaladurjananAM vacanonuM nirasana ane sarjananuM kArya e bAbato vicArAI che. tyAra bAda vijayadevasUrithI mAMDIne munivaronI prazasti, kAzImAM paThana, gurunuM smaraNa ItyAdi viSayo paNa hAtha dharAyA che. tattvArthadIpikA - A dvatrizad dvatrizikA uparanI svopanna saMskRta vivRtinuM nAma che ema e vivRtinI prazastinuM chaThuM padya jotAM jaNAya che. e prazastinA aMtima-dasamA padyamAM sasUtra tattvArthadIpikAnuM parimANa nIce mujaba darzAvAyuM cheH "pratyakSaraM sasUtrAdyA asyA mAnamanuSTubhAm / zatAni ca sahasrANi padyapaJcAzadeva ca // 10 // " A uparathI tattvArthadIpikAnuM parimANa 5500-1024 arthAt 4476 zlokanuM gaNAya che. patra ra1 amAM syAdvAda kalpalatA jovAnI bhalAmaNa karAI che. tattvArthadIpikA mULa kRtinA moTA bhAganA spaSTIkaraNanI garaja sAre che. emAM keTalIka vAra navya nyAyanI chAMTa jovAya che. koI koI avataraNo apAyAM che. aMtamAM dasa padyanI prazasti dvArA katae hIravijayasUrithI mAMDIne potAnI 1. aMtima trizikAne aMge kazuM spaSTIkaraNa nathI. AvI hakIkata keTalIka dvatrizikAnA koI koI padya paratve paNa jovAya che. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodahanaH khaMDa-2 235 guruparaMparA varNavI che. kramanI sakAraNatA - batrIsa dvAtrizikAo je krame rajU karAI che te krama kevI rIte yuktiyukta che e bAbata ta. dI.mAM vicArAI che. bIjI dvAaizikAne aMgenI ta. dI.nA prAraMbhamAM e dvatrizikAno pahelI sAtheno saMbaMdha darzAvAyo che. evI rIte trIjIno bIjI sAtheno saMbaMdha trIjIne lagatI ta. dI.nA prAraMbhamAM jaNAvAyo che. Ama uttarottara kArya karAyuM che. yogadarzana - dvA. 16, 20, 21 ane 24-26ne aMgenI ta. dI.mAM yogadarzanamAMthI sUtro uddhata karAyAM che. TippaNa - "je. dha. pra. sa" taraphathI prakAzita savivRti mULa kRtinI prathama dvatrizikAnAM Adya aDhAra padyo upara temaja 21mI ane 25mI dvAtrizikAnA ekeka padya upara AnandasAgarasUrijIe saMskRtamAM TippaNo racyAM che. e mudrita prati ahIMnA jainAnanda pustakAlayamAM che. anuvAda-mULa kRtinuM mahattva jotAM eno gujarAtI jevI prAdezika bhASAmAM anuvAda kyAranoe prasiddha thavo joIto hato paNa tema thayeluM jaNAtuM nathI ethI Azcarya thAya che. gurutattaviNiccha gurutattvavinizcaya) (u. vi. saM. 1733) - A prAsAdika kati ja. ma. mAM cAra ullAsamAM racAI che. enI padyasaMkhyA anukrame nIce mujaba che : 208, 343, 188 ane 166. Ama ekaMdara 905 gAthAmAMthI keTalIka to pUrvAcAryoe racelI kRtiomAMthI ahIM vaNI levAI che ane eno ullekha svopajJa vRttimAM karAyo che. viSaya - prathama ullAsamAM vyavahAra-daSTinuM ane nizcaya daSTinuM svarUpa dAkhalAdalIlathI samajAvAyuM che, 1. A kRti 7000 zloka jevaDI svopajJa saMskRta vRtti, gujarAtI prastAvanA, vistRta viSayAnukramaNikA ane cAra pariziSTa temaja aspRzagativAda (apUrNa) tathA kammapayaDinI sAta gAthA ane enI laghuvRtti sahita "je. A. sa." taraphathI I. sa. 1925mAM chapAvAI che. 2. A gurutattaviNicchayanI svopajJa vRttinI be hAthapothIo vi. saM. 1733mAM lakhAyelI maLe che ane eno upayoga savRttika mULanA prakAzanArthe karAyo che. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236, jIvanazodhana bIjA ullAsamAM AgamAdi pAMca vyavahAronuM nirUpaNa karAyuM che. tema karatI veLA tarka ane siddhAntanuM samatolapaNuM sacavAyuM che. trIjA ullAsamAM pArthasthAdi kuguruonuM vistRta varNana che. emAM upasaMpad levAnI eTale ke gacchAntara karavAnI paripATInuM varNana eTaluM badhuM vizada, vyavasthita ane vizALa svarUpe apAyuM che ke jaina saMghano ane khAsa karIne zramaNa saMghano samucita baMdhAraNano ItihAsa e pUro pADe che. cothA ullAsamAM sugurunAM svarUpanuM nirUpaNa che. pulAkAdi pAMca nirgathonuM svarUpa 36 dvAra dvArA eTalA badhA vistArathI apAyuM che ke ene laIne e eka viziSTa prakaraNa banI jAya che. TUMkamAM kahuM to A savRttika kRti bhAratIya saMpradAyomAM guru viSe tulanAtmaka dRSTie abhyAsa karavA mATenuM uttama sAdhana che. gurutattavijhizyanI svIpajJa TIkA - malayagirisUrijIe Avasmaya ane enI nijutti uparanI potAnI vRtti patra 371 a)mAM evuM vidhAna karyuM che ke nayavAkyamAM "smA' zabdano prayoga karAtAM e zeSa dharmono saMgraha thaI jAya che ane Ama e samasta vastunuM grAhaka banatAM e na maTIne pramANa ja banI jAya che, kemake naya to eka ja dharmano grAhaka che. A mAnyatA anusAra sarva nayo ekAntanA grAhaka hovAthI mithyArUpa che. A mAnyatAnI AlocanA gurutattaviNicchayanI svopajJa TIkA patra 17 A)mAM nIce mujaba karAI cheH nayAntara sApekSa nayano pramANamAM aMtarbhAva karavAthI vyavahAranayane pramANa gaNavo paDaze, kemake e vyavahAranaya nizcayanI apekSA rAkhe che. e rIte cAre nikSepane viSaya banAvanAra zabda' naya paNa bhAvaviSayaka zabdanayanI apekSA rAkhato hovAthI pramANa banI jaze. kharI vAta to e che ke nayavAkyamAMnuM yAtu pada pratipakSI nayanA viSayanI sApekSatA upasthita kare che, nahi ke anya anaMta dharmono parAmarza kare che. jo ema na hoya to anekAntamAM samyagu ekAntano aMtabhava ja nahi thaI zakaze. samyagu ekAnta eTale pratipakSI dharmanI apekSA rAkhanAra ekAnta. ethI karIne 'syAe avyayane anekAntatAno dyotaka mAnyo che, nahi ke anaMta dharmano parAmarza karanAra. ethI pramANa vAkyamAM svAta' pada anaMta dharmono parAmarza kare che, jyAre nayavAkyamAM e pada pratipakSI dharmanI apekSA jaNAve che. juo pro. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 237 yazodohanaH khaMDa-2 mahendrakumAra nyAyAcAkRta jaina darzana (pR. 248). gurutattaviNiccha3 (gA. 20)nI svapajJavRtti patra 5 A - 6 a)mAM samayasAranAM nimnalikhita padyo avataraNarUpe apAyAM che: "vavahAra'bhUyatyo bhUyattho desio du sddhnno| mUtvamAsi vatta sakkiI hava6 nIvo . 99 II" - patra 5 A "suddho suddhAdeso NAyago paramabhAvadarisIhiM / vahasavA rUpa ne 3 sAme riyA bhAve 9ra " - patra 6 a "jaha Na vi sakkamaNajjo aNajjabhAsaM viNA u gAheuM / taha vavahAreNa viNA paramatthuvaesaNamasakkaM // 8 // jo hi sueNa'higacchai appANamiNaM tu kevalaM suddhaM / taM suakevalimisiNo bhaNanti logappaivayarA // 9 // jo suanANaM savvaM jANai suakevaliM tamAhu jiNA / nAAM aai savaeN nI sukavI tA 00 I" - patra 6 A ullekho - svapajJa vRttimAM nimnalikhita nAmathI sAkSIrUpa graMthono ullekha *adhyAtmamata parIkSA 20 a Agama 191 a AcArAMga 3 a Avazyaka 11 A AvazyakavRtti 15 a uttarAdhyayana 187 a uttarAdhyayana niryukti 180 a uttarAdhyayana bRhavRtti 196 a uttarAdhyayana vivaraNa 193 a uttarAdhyayana vRtti 189 a ne uttarAdhyayana vRddha vivaraNa 181 a upadezapada 8 a upadezamAlA 154 a *upadeza rahasya 3 a oghaniryukti 5 a kalyabhASya 14 a kalpasUtra 139 a kalpAdhyayana 209 a kAvyaprakAza upara A gacchAcAra 8 a cUrNi 96 A jabUdvIpaprajJapti 42 a * A svaracita che. 1. phakta pahelI ja vAra je patra upara ullekha che tenI ja ahIM noMdha lIdhI che. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 jIvanazodhana jItakalpavRtti 61 a bhagavatIvRtti 181 a jItavRtti 120 A bhASArahasya 177 a dvatrizikA 194 a bhASya 76 ane dharmabindu ra3 A mahAnizItha 3 A dharmasaMgrahaNI 18 a *yatilakSaNa samuccaya 3 a *nayarahasya 15 a yogadaSTi samuccaya 7 a niryukti 191 a lalita vistarA 5 a nizIthacUrNi 149 a vandanakabhASya 153 a nizIthabhASya 14 a vizeSAvazyaka 18 a nyAyAvatAravivRti 17 a vyavahAra 25 a paMcanirmanthI prakaraNa 185 a vyavahAracUrNi 14 A paMcavastu 41 a vyavahAra pIThikA 88 a paMcAzaka 3 a vyavahAra prakalpAdi 149 a. pArasarSa 17 a vyavahArabhASya 4 a nicchaniryukti 36 a vyavahAravRtti 61 A piNDaniryukti bhASya 37 a vyAkhyA prajJapti 19 a prakalpa vyavahAra 150 a zAstravAta samuccaya 208 a prakalpAdhyayana 145 a zAstravAta samuccayavRtti 208 a prajJapti pa3 a paDazItikA 204 A prajJaptivRtti 186 a saptatikAcUrSi 209 A prajJApanAsUtra 203 a samayasAra 5 a pramANanayatattvAlIkAlaMkAra 15 a sammati 12 a bandhasvAmitva 204 A sAdhudharmavidhi paMcAzaka 208 a bRhadbandhasvAmitva 204 a sUtrakRta 20 A bhagavatI 185 a sthAnAMga 16 A bhagavatIcUrNi 208 a *syAdvAda kalpalatA 15 a "sImadhura svAmInuM stavana yAne sADAtraNaso gAthAnuM siddhAnta vicAra che A svaracita che. 1. A stavana pavijayanA vArtika sahita pra. 2. (bhA. 1, pR. 1-138)mAM I. sa. 1876mAM, sa. sa. pR. 229-288)mAM, zrImad yazovijayajI viracita prAcIna stavano mR. 1127)mAM, gU. sA. saM. pR. 248-293)mAM, temaja prAcIna stavanAdi saMgrahamAM chapAvAyuM che. vizeSamAM A stavana sAkSIpATha sahita paNa prakAzita karAyuM che. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 239 rahasyagarbhita stavana - A gujarAtI stavanamAM sattara DhAla ane aMtamAM cAra paMktinA eka padarUpa "kalasa" che. sattara DhAlanI kaDIonI saMkhyA anukrame nIce pramANe che: 24, 18, 15, 19, 23, 26, 12, 27, 29, 21, 22, 17, 18, 19, 24, 25 ane 13. Ama ekaMdara 353 kaDI che. emAM "kalasa"nI eka kaDI umerI, kaDIone gAthA gaNatAM 354 gAthA thAya che. e uparathI A stavanane sADI traNaso gAthAnuM stavana kahe che. dezI - caudamI DhAla sivAyanI DhAlo mATe dezIno ullekha che. e dezIo bhinna bhinna che. DhAla 11, 12 ane 17 mATe anukrame duhA, copAI ane kaDakhAnI dezIno ullekha che. rAga - bIjI DhAlanA rAganuM nAma "AzApherI' ane pAMcamInA 'rAmagrI che. bAkInI koI DhAla mATe rAgano ullekha nathI. viSaya - A stavanano prAraMbha sImadharasvAmIne vijJaptirUpe karAyo che ane enI pUrNAhuti paNa e ja pramANe karAI che. DhAla dITha muddAo nIce pramANe che : pahelI DhAlamAM sUtraviruddha prarUpaNA karanArA ane vartanArAne, khoTA AlaMbana darzAvanArA, jema cAle tema cAlavA devuM ema kahenArA, mahAjana jema cAle tene ja sanmArga mAnanArA temaja locAdika kaSTane ane dravyaliMgane khUba ja mahattva ApanArAne sadupadeza apAyo che. A DhAlanI nimnalikhita caudamI kaDI racavA badala yazovijayagaNine mAphIpatra lakhI ApavuM paDayuM hatuM ema kahevAya che, paNa mane e vAta kharI jaNAtI nathI. "jima jima bahuzruta bahujanasaMmata, bahu ziSya parivario; tima tima jinazAsanano vayarI, jo navi nizcaya dariyo re. jinAjI. 14" 1. Ano paricaya meM banyAyAcArya yazovijayajI gaNinAM traNa bRhat stavano" nAmanA mArA lekhamAM Apyo che. e lekha ". sa. pra." (va. 22, e. 7)mAM chapAyo che. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanazodhana bIjI DhAlamAM pote nirguNa hovA chatAM guruthI tarI jaIzuM ema mAnanArAne, gacchamAM rahelA nirguNa sAdhune sAdhu mAnanArAne temaja pApakarma pratikramaNathI chUTe ema mAnanArAne hitazikSA apAI che. 240 trIjI DhAlamAM sAdhuone niyatavAsa, caityapUjA ane sAdhvIe lAvelo AhAra kalpe ema bolanArAne temaja vikRtiono vigaiono) nitya upayoga karanArAne zikhAmaNa apAI che. cothI DhAlamAM AtmAnI sAkSIe vrata pALavAM paraMtu dharmadezanA na ApavI, zrAvakane gUDha bhAva na samajAvavA temaja navIna graMtho racavAnI nA pADanArAne hitakArI upadeza apAyo che. pAMcamI DhAlamAM gurukulavAsanI AvazyakatA ane mahattA darzAvAI che. chaThThI DhAlamAM jJAnInI - gItArthanI sevA karavI joIe ema kahyuM che. vaLI agItArthane dravya, kSetra, kALa, bhAva, pratisevA, yogya, ayogya, sacitta, acitta, mizra, kalpa, akalpya ityAdino bodha hoto nathI e bAbata rajU karAI che. sAtamI DhAlamAM AjakAla koI gItArtha munivara nathI vAste ekAkI vihAra ka2vAmAM kazo vAMdho nathI, ema kahenArAne hitazikSA apAI che. vaLI A DhAlamAM ekAkI vihArathI thatA geralAbha darzAvAyA che. vizeSamAM A paMcama kALamAM gItArthane gurukulavAsa ka2vo ghaTe ema kahyuM che. AThamI DhAlamAM kahyuM che ke dharmano sAra ahiMsA che vAste enuM ja sevana karavuM ane pUjAdi na karavAM ema kahevuM ucita nathI. tyAra bAda ahiMsAnA hetuahiMsA, svarUpa-ahiMsA ane anubaMdha-ahiMsAnuM nirUpaNa karAyuM che. aMtamAM naigamAdi naya anusAra hiMsAnI vicAraNA karAI che. navamI DhAlamAM kahyuM che ke ekalAM sUtrane arthAt mULane ja svIkAravAM ane enA arthane eTale ke vRtti vagerene jatAM karavAM e ThIka nathI. ahIM arthanA traNa prakAra darzAvAyA che. jema arthamAM bheda jaNAya che tema sUtramAM paNa che evuM vidhAna karI sUtragata keTalAka matabhedano ullekha karAyo che. sUtrane rAjA ane arthane mantrI kahI A DhAla pUrI karAI che. dasamI DhAlamAM jJAna vinAnI eTale ke yathArtha samajaNa vinAnI kriyAmAM ja magna rahenAranI durdazAnuM varNana karAyuM che. agiyAramI DhAlamAM dravya-zrAvakanA ekavIsa guNonuM nirUpaNa che. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 241 bAramI DhAlamAM bhAva-zrAvakanAM cha lakSaNonuM svarUpa vistArathI rajU karAyuM che. vizeSamAM ahIM pratisevAnA ane Rju vyavahAranA caccAra prakAro darzAvAyA che. teramI DhAlamAM bhAva-zrAvakanA sattara guNonuM varNana che. caudamI DhAlamAM bhAva-sAdhutAne varelA bhAva-zrAvakanAM sAta lakSaNo darzAvAyAM che. paMdaramI DhAlamAM suzramaNanuM svarUpa samajAvI enI prazaMsA karAI che. ahIM pApa-zramaNanuM svarUpa rajU karAyuM che. A DhAlanI agiyAramI kaDImAM haribhadrasUrinAM guNagAna karAyAM che. soLamI DhAlamAM cetanAnI-jIvanI bahuzayana. zayana jAgaraNa ane cothI (turIya) e cAra dazA", jIvanI dehathI-pudgalathI bhinnatA, zuddha vyavahAra ane zuddha nayanuM svarUpa, "tapa" gacchanAM nirgaLyAdi cha nAma ane enI sArthakatA temaja jJAnanI sAthe kriyAno Adara karavAnI AvazyakatA ema vividha muddAone sthAna apAyuM sattaramI DhAlamAM graMthakAre jinezvaranI AjJA pratye - vacana pratye rAga darzAvI aMtamAM potAnI guruparaMparA varNavI che. santalana-zAntisUrie racelA dhammaraNa pagaraNamAM dharmaratnanA arthIone upadeza ApatI veLA gA. pa-7mAM dravya-zrAvakanA 21 guNo gaNAvI gA. 8-28mAM e guNonI samajaNa apAI che ane gA. 30mAM madhyama ane adhama kone kahevA te darzAvAyuM che. Ama agiyAramI DhAlanI badhI bAbato A pAiya kRtimAM jovAya che. evI rIte bAramI DhAla gA. 33-55 nA, teramI DhAla gA. pa7-76nA ane caudamI DhAla gA. 78-82 ane 90 ityAdinI chAyArUpe jaNAya che. teramI DhAlanI trIjI kaDI uparyukta kRtinI gA. 61 sAthe maLatI Ave che. A gAthA indiyaparAjayasayagamAM jovAya che. uddharaNa - soLamI DhAlamAM cetanAnI je cAra dizAno nirdeza nayacakramAM hovAno ullekha karAyo che te dazAo mallavAdIkata nayacakra gata bIjA aramAnA puruSavAdamAM 1. A bAbata dvAdazAniyacakranA svopajJa bhASyamAM temaja AnaMdaghanakRta eka stavanamAM 2. Ane aMge meM "tapagacchanAM cha nAma ane enI utpatti" nAmanA lekhamAM mAhitI ApI che. A lekha "jai. dha. pra." 5. 73, aM. 6-7 bhegA)mAM chapAyo che. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 jIvanazodhana temaja enA uparanI siMhasUrigaNivAdi kSamAzramaNe racelI nyAyAgamAnusAriNI nAmanI TIkA (pR. 181)mAM jovAya che. emAM jAgrata, sukha, suSupta ane turIya (sarvajJatA) ema cAra dazA varNavAI che. sAkSIrUpa grantho - anuyogadvAra (9), AcAra (6), Avazyaka (1, 2, 3, 9, 16), Avazyaka-niryukti (5), uttarAdhyayana (5, 7, 9, 15), upadezapada (1, 2, 5), upadezamAlA (1, 6, 15), oghaniryukti (16), oghavRtti (8), kammapayaDa (6), kalyabhASya (2, 9), gacchAcAra (2), jaMbuparNatti (9), jJAtA (9), ThANAMga (9) dazavaikAlika (7), dazavaikAlika (5, 6), dharmaratna (5), 'nayacakra (16), paMcakalpa (0, paMcakalpa bhASya (7), paMcavastu (1, 2, paMcAzaka (5, 6), pannavaNA (9), pahelI vIzI (), prathama aMga (ra, 16), pravacanasAra (7), bIjuM aMga (4, 8, bhagavaI (2, 9), mahAnizItha (), yogavIzI (1), sammati (1, 16) ane sUyagaDa (9). AmAMnAM keTalAMka nAmAMtara che te huM samIkaraNa dvArA darzAvuM chuM AcAra = prathama aMga; daza vaikAlika = dasa vaikAlika ane bIjuM aMga = sUyagaDa. sAkSIpATha - sAkSIrUpa graMthone aMgenA pATha nyA. ya. sta. (patra 49-96)mAM apAyA che. svopanna bAlAvabodha - A stavana upara kartAe jAte gujarAtImAM bAlAvabodha racyo che. Tabbo - jJAnavimalasUrie prastuta stavana upara Tabbo racyo che. eno upayoga paghavijaye A stavana upara racelA vArtikamAM karyo che.' vArtika (vi. saM. 1830) - uttamavijayanA ziSya padyavijayajIe A vArtikano prAraMbha eka saMskRta padyathI karyo che ane prazastirUpa sAta padyo racyAM che. bAkInuM lakhANa gujarAtamAM che. prazastinA trIjAthI pAMcamA padyamAM pavijayajIe potAnI guruparaMparA darzAvI che ane aMtima padyamAM A vArtika vi. saM. 1830mAM racyAnuM kahyuM che. 1. juo A. sa. taraphathI prakAzita thanArI ane munizrI jaMbuvijayajI dvArA saMpAdita AvRtti. 2. prastuta avataraNa mATe juo nyA. ya. smR. pR. 36 ane 37). 3. A DhAlano kramAMka che. 4. Ano ullekha dravyaanuyogavicAranA svopajJa TabbA pR. 37 ane 73)mAM paNa che. 5. juo prAcIna stavanonI prastAvanA mR. che. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 243 sugurunI sajhAya - A kRti cAra DhAlamAM bhinna bhinna dezImAM anukrame 9, 9, 14 ane 8 kaDImAM racAyelI che. Ama kulle kaDI 40 che. koIpaNa DhAlanA aMtamAM sIdhI ke garbhita rIte kartAe potAnuM nAma na darzAvatAM aMtamAM eka pAiya padya dvArA tema karyuM che e A kRtinI vizeSatA gaNAya. A padyamAM emaNe potAnA gurunuM nAma rajU karI temanI kRpAthI sugurunA guNa gAyA ema kahyuM che. A kRtimAM sadgaranAM vividha lakSaNo apAyAM che - susAdhuno mArga varNavAyo che. tema karatI veLA nimnalikhita graMthono ullekha karyo che: dazavaikAlika (a. 10), uttarAdhyayana, bIjuM aMga (a. 11), vyavahArabhASya. ThANAMga, SaSTizataka ane upadezamAlA. gurusaduhaNA sajawya - (guruzraddhAna svAdhyAya) - A nyAyAcArye gujarAtImAM () padyamAM racelI sajhAya che. enI hathapothI jovA maLyuM vizeSa kahI zakAya. bAlAvabodha - Ane aMge bAlAvabodha racAyAnuM kahevAya che. kagaranI pasajhAya - A sakjhAya anukrame 6, 5, 5, 5, 8 ane 9 kaDImAM racAyelI cha DhAlamAM vibhakta che. aMtamAM ahIM paNa sugurunI sajhAyanI jema eka padya pAIyamAM che ane e ja A kRtinA kartAnuM nAma jaNAve che. sAthe sAthe emAM A kRtino "mucha sajjAgo' tarIke ullekha paNa che. dezI - cha DhAla paikI pahelI copAInI dezImAM che. bIjI DhAla sivAyanI bAkInI mATe bhinna bhinna dezIno ullekha che. kugurunA pAsatyo pArSatha), usano (avasana), kuzala (kuzIla), saMsata (saMsakta) ane yathAda yathAzkeda) ema pAMca prakAro che. A ekeka prakAranuM varNana ekeka DhAla dvArA karAyuM che ane aMtima DhAla upasaMhArarUpa che. trIjI DhAlamAM kuzIlanA jJAna, darzana ane cAritranI apekSAe traNa bheda darzAvAyA che. chellI DhAlamAM kahyuM che ke AvazyakamAM kahyA mujaba kuguranA pAMca prakAro upara prakAza paDAyo che. A DhAlamAM nIce mujabanI kRtiono ullekha che: 1. bIjI DhAla copAImAM che. 2. AvI vizeSatAnuM eka udAharaNa kugurunI sajhAya pUruM pADe che. 3. AnA kartA jaina gRhastha nAme bhAMDAgArika nemicaMdra che. 4. A sajhAya gU. sA. saM. vi. 1, pR. 42425)mAM najare paDe che. ahIM pAsatyA vicArabhAsa evuM A kRtinuM nAmAMtara apAyuM che. 5. A zabda kartAe jAte vAparyo che. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2ja jIvanazodhana "uttarAdhyayana, upadezamAlA, kalpabhASya, gacchAcAra, pahilo aMga, mahAnizItha, yogabindu ane samakita-prakaraNa. A sajhAyano, sugurunI sajhAyanI sAthe sAthe vicAra karatAM suguru ane kuguruno sacoTa ane saMpUrNa khyAla Ave tema che. caDyA paDyAnI sajajhAya, hitazikSAnI sajajhAya kiMvA saMvijhapakSIya vadanacapeTA - A 41 kaDInI kRtinAM Ama traNa nAma che. paheluM nAma A kRti "caDyA paDyAthI zarU thatI hovAthI paDavuM jaNAya che. bIjuM nAma aMtamAMnI 41 mI kaDImAM kartAe je zIkha" zabda vAparyo che tene AbhArI jaNAya che. trIju nAma A kRtinA viSayane lakSIne koIke yoryuM haze ema lAge che. dezI - A kRti mATe dezIno ullekha che. viSaya- A kRti dvArA samapariNAmamAM rahevAnI ane anyanA alpa guNanI paNa anumodanA karavAnI zikhAmaNa apAI che. bAhya kaSTathI UMcuM caDavuM te jaDanA phAMphA che, jyAre saMyamazreNinA zikhare caDavuM te kharuM che, jo ke e mATe sAcI bAhya kriyAnI jarUra che. pAsatyAdinuM kriyAmUDhanuM svarUpa A kRtimAM AlekhAyuM che. pAsatyAnuM lakSaNa 17mI kaDImAM apAyuM che. kusumapuramAM eka zeThane ghera rahelA saMvegI ane saMvaragaNamAM hIna evA munimAM saMvegIne jJAnIe utaratI koTino kahyo che. kali' yugamAM zuddha cAritra pALanAra temaja zuddhaprarUpaka paNa ochA che, jyAre svecchAcArInI saMkhyA moTI che. pApa-zramaNanuM lakSaNa 29mI kaDImAM darzAvyuM che. 30mI kaDImAM haribhadrasUrijInI prazaMsA che. kayA muninI balihArI gaNAya te vAta 3ramI kaDImAM darzAvAI che. - jJAnAdhikanI dIkSA lekhe gaNAya, jyAre anyanI to hoLInA rAjA jevI jaNAvI che mATe jJAnAdhikanA upadezane anusaravAnI hitazikSA apAI che. ullekha - A kRtimAM nimnalikhita nAmathI sAkSIrUpa graMthono ullekha che AcAra (15), Avazyaka (3), uttarAdhyayana (ra9), upadezapada (2), upadezamAlA (9), paMcAsaka (36), vyavahAra-bhASya (1), SoDazaka (38). 1. AnA pAva-samaNa pApa-zramaNa) ajhavaNano ahIM ullekha che. 2. AthI kaI kRti abhipreta che ? 3. A kRti gU. sA. saM. vi. 1, pR. 428-433)mAM chapAI che. 4. A nAma mATe juo uparyukta kRtinuM pR. 433. Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanaH khaMDa-2 245 zaTha prakaraNa - A nyAyAcAryanI kRti hovAnuM manAya che. e vAta sAcI Thare topaNa A kRtinI bhASA saMskRta haze ke kema e eka prazna che. vaLI bIjo prazna te A kRtinA viSaya paratveno che. zuM A kRtimAM zaThanuM yAne dhUrtanuM svarUpa vicArAyuM haze ? jo ema ja hoya to e haribhadrasUrie racelA manAtA dhuttaphakhANa jevI kRti hoya to nA nahi. paMcaniyaMThasaMgahaNI paMcanirgandhasaMgrahaNI) - vivAhapaNatti (sayaga 25, uddesaga 6)nA AdhAre navAMgIvRttikAra abhayadevasUrie A nAmanI kRti ja. mAmAM 107 padyomAM racI che. emAM emaNe (1) mulAka, (2) bakuza, (3) kuzIla, () nirgatha ane (5)snAtaka ema pAMca prakAranA nircanthonuM prajJApanA, veda, rAga ItyAdi 36 dvAro dvArA nirUpaNa karyuM che. avacUri - koIke A saMgrahaNI upara moDAmAM moDA vi. saM. 1495mAM avacUri racI che. vaLI anya koIe paNa avacUri (avacUrNi) racI che. vyAkhyA yAne bAlabodha - yazovijayagaNie uparyukta saMgrahaNI upara lokagirAmAM eTale ke gujarAtImAM vyAkhyA yAne bAlabodha (bAlAvabodha)nI racanA karI che. prAraMbhamAM saMskRtamAM eka padya ane antamAM be padyo nIce mujaba cheH "zrInayavijayagurUNAM prasAdamAsAdya sakalakarmakaram / cAlyAM gurve vAgvistio zvani : II 9 : "zrInayavijayagurUNAM caraNAjopAsanAduditapuNyaH / puNyAya yazovijayo vyAtene bAlabodhamimam // 1 // yadyapi gani ? mameya(?)karaNAbharaNaM pacelimamatInAm / tadapi pravacanabhakte padakiGkiNikA bhavatyeSA // 2 // " 1. Ano paricaya meM A ja. pa. baMDa 2)nA mArA aMgrejI upoddAta (pR. 16, 27 temaja 123-127)mAM temaja ma. yA. ha.mAM meM Apyo che. 2. A kRti prajJApanopAMga tRtIyapada saMgrahaNI temaja e baMnenI avacUriavacUrNi) sahita ". A. sa. taraphathI vi. saM. 1974mAM prakAzita karAI che. mukita AvRttimAM prastuta kRtinAM 106.padyo che. 3. gaul DCGCM (Vol XVII, PT. 1, No. 115) 4. A prakAzita che. juo pR. 344nuM Ti. 1. 4. gzil DCGCM (XVII, PT. 1, pp. 108). 6. ejana pR. 109. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 jIvanazodhana A padyone bAda karatAM bAkInuM lakhANa gujarAtImAM che. e uparyukta saMgrahaNInA spaSTIkaraNarUpa che. yazovijayagaNinI A vyAkhyAnI eka hAthapothI bhA. prA. saM. maMgamAM che ane ene AdhAre meM A paricaya Apyo che. A uparAMta bIje sthaLe AnI hAthapothI hoya to teno upayoga karIne, nahi to A eka ja hAthapothI uparathI A vyAkhyA chapAvavI ghaTe, kemake A vyAkhyA koIe prasiddha karI hoya ema jANavAmAM nathI. kUvaddhinavisaIkaraNa (kUpadaSTAntavizadIkaraNa) - A jama.mAM padyamAM racAyelI kRti che. e eka veLA to sAta padya pUratI ja maLI hatI. Aje e pUrI maLI AvI che. stavanA dravya-stava ane bhAva-stava evA je be prakAra che temAM dravya-stavanA adhikArI gRhastho ja che. ene aMge kUvAnA daSTAntanuM spaSTIkaraNa tArkika zailIe karAyuM che. kUvAnA dattano ullekha paMcAsara (paMcAsaga)nA dasamA padyamAM che. enI vRtti patra 74 a)mAM abhayadevasUrie kahyuM che ke kUvo khodavAmAM zrama paDe, tarasa lAge, kAdavathI aMga kharaDAya ItyAdi doSo che paraMtu pANI nIkaLatAM e doSo dUra karAtAM svaparano upakAra thAya tema snAnAdikane lagatA AraMbha-doSa mATe samajavuM. aSTaka prakaraNanA snAnASTaka nAmanA dvitIya aSTakanI vRttimAM paNa kUvAnuM dRSTAMta che. tattvaviveka - A uparyukta pAiya kRtinuM saMskRtamAM racAyeluM svopaNa vivaraNa che. emAM prAraMbhamAM be pado che. bIjA padyamAM vAyAcArya yazovijaya evo ullekha che. tyAra bAda gadyAtmaka lakhANa che. aMtamAM prazasti haze to te padyamAM haze. eka veLA sAta padyo pUratuM te pUruM maLyuM nahi hovAthI khUTatA aMzo saMpAdake yojyA hatA. patra pa4 a mAM sAdhune bhAva-stava ja hoya ema kahI, "A artha anya prakaraNamAM pote ja kaheze evuM je kathana karyuM che te kayA prakaraNamAM che? 1. ejana pU. 108-109. 2. A kRtinAM Adya sAta padyo e pUratA tattvaviveka sahita, bhAsarahassa ItyAdi sahita jai. graM. pra. sa." taraphathI vi. saM. 1997mAM patra pa3 A - 58 a mAM chapAvAyAM che. vizeSamAM patra 58 a - 58 A mAM koI prAcIna puruSe nava padyamAM saMskRtamAM racelo kupadaSTAntopanaya apAyo che. 3. juo nyA. ya. smRnuM Amukha pR. 7) 4. Aje e pUruM maLe kharuM? Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa-2 247 'ArAdhaka-virAdhaka-caturbhUgI - A saMskRtamAM pAMca padyomAM racAyelI laghu kRtino prAraMbha nimnalikhita padya dvArA karAyo che : "zrutazIlavyapekSAyAmArAdhaka virAdhakI / pratyekasamudAyAbhyAM caturbhaGgIM zritI zrutI // 1 // " A kRtimAM zruta ane zIlane lakSIne ArAdhaka ane virAdhakanuM nirUpaNa karAyuM che. ene aMgenA cAra bhaMgo kramazaH bIjAthI pAMcamA padyamAM vicArAyA che. sattulana A viSaya dhamaparAmAM jovAya che. svopajJa TIkA -- A saMskRta gadyAtmaka racanA dvArA mULa kRtinuM vivaraNa karAyuM che. emAM yogadRSTi samuccaya vageremAMthI avataraNo apAyAM che. -- bhAsarahasya (bhASArahasya) - yazovijayagaNie 'rahasya' padathI aMkita 108 kRtio racavAnI abhilASA sevI hatI te mujaba emaNe racelI atyAra sudhImAM nimnalikhita cAra kRtio upalabdha thaI che H uvaesa rahasa, nayarahasya, bhAsarahasya ane syAdvAdarahasya (laghu, madhyama ane bRhad). A paikI upAMtya kRti atra prastuta che. emAM ja.ma.mAM racAyelAM 101 padyo che. viSaya - vANI e mAnava jAtinI viziSTa saMpatti che. eno sadupayoga thavo ghaTe. eka kavie kahyuM che ke "vicArIne yAra ! uccAra vANI." vAta kharI che. zramaNonI vANI-bhASA bhASAsamiti ane vacanaguptithI sadAye vibhUSita hovI joIe. emanI bhASA kevI hovI joIe e viSe aneka prAcIna graMthomAM nirUpaNa karAyuM che. dA.ta. paNavaNAnuM bhAsA' paya, dasavaiyAliyanuM 'vakkasuddhi' nAmanuM sAtamuM aljhayaNa ane enAM nijjutti, cuNNi ane hAribhadrIyAdi vRtti, AyAranuM 'bhAsA 1. A kRtine jai. A. sa.'" taraphathI vi. saM. 1973mAM "sAmAcArI prakaraNa"nA nAmathI prakAzita kRtinI sAthe sthAna apAyuM che. sAthe sAthe prastuta kRtinI svopakSa TIkA paNa apAI che. 2. A kRtinA prAraMbhamAM OM nathI tema aMtamAM "vaza:ta' jevo prayoga nathI to A kRti nyAyAcAryanI ja che ema kahevA mATe koI viziSTa pramANa che kharuM ? 3. A kRti svopajJa vivaraNa temaja anya traNa kRtio tathA bhAsArahasyanI saMskRta chAyA sahita jai. gaM. pra. sa." taraphathI amadAvAdathI vi. saM. 1997mAM prasiddha karAI che. e pUrve mULa kRti svopanna vivaraNa sahita manasukhabhAI bhagubhAI taraphathI amadAvAdathI vi saM mAM chapAvAI hatI Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 jIvanazodhana jAya' ayaNa temaja AvasmayanI nijutti (gA. che. A vividha granthonA sArarUpe bhASAnuM rahasya prastuta kRtimAM upasthita karAyuM che. bhAsArahassamAM nIce mujabanA viSayone sthAna apAyuM cheH bhASAnA nAma-bhASA ItyAdi cAra nikSepa, dravya-bhASAnA prahaNa, nisaraNa ane parAghAta e traNa prakAro, grAhya bhASAnI dravyAdinI apekSAe vicAraNA, bhASA dravyanAM sRSTa, avagADha ItyAdi nava dvArA nivRta bhASAnA khaMDa ItyAdi pAMca bheda ane enAM udAharaNa, parAghAtanuM svarUpa, bhASAnA dravya, kRta ane caritrane lakSIne traNa prakAra, dravya AzrIne bhASAnA satyA, asatyA, mizrA ane anubhavyA ema cAra prakAra, vyavahAra-naya pramANe A cAra prakAra ane nizcaya-naya pramANe pahelA be ja prakAra, paNavaNAmAM bhASAnA AjJApanI ityAdi cAra prakArano ullekha, ArAdhanAne AzrIne bhASAnA cAra prakAra, satyA bhASAnA dasa prakAranAM lakSaNa, e dase prakAranA caccAra upaprakAra, asatya bhASAnA dravyAdinI apekSAe cAra bheda, A bhASAnA temaja asatyAmRSAnA dasa dasa prakAro, asatyAmRSAnA bAra prakAro, kayA jIvane kaI bhASA saMbhave ? temaja sAdhuono bhASA paratve viveka - emaNe kevuM vacana uccAravuM ane kevuM nahi? svopajJa vivaraNa - bhAsarahassa upara kartAe jAte saMskRtamAM vivaraNa racyuM che. emAM 67 sAkSIpATho najare paDe che. aMtamAM nava padyanI prazasti che. ane e dvArA katae potAnI guruparaMparAno saMkSipta paricaya Apyo che. A vivaraNamAM yazovijayajI gaNie potAnI nimnalikhita kRtino ullekha karyo che: adhyAtmamata parIkSA patra 10 A-13 A, nArahasya patra 1 A), pramArahasya (patra 1 A), maMgalavAda (patra 2 a), vAdamAlA (patra 15 A) ane syAdvAdarahasya (patra 1 A). A uparAMta anyakartaka graMtho nIce mujaba che : dazavaikAlika (patra 2 A), paMcasaMgraha TIkA (patra 9 A), prajJApanA patra 3 A), bhASya (patra 4 A), vAkyazuddhicUrNi patra 7 A, 9 a). 1. A prakAzita che. 2. A mULa sthaLa ane pAIya avataraNanI saMskRta chAyA vi. saM. 1997nI AvRttimAM jovAya che. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 249 yazodohanaH khaMDa-2 graMthakAra tarIke nimnalikhita nAmo apAyAM che: Avazyakaniryukti, (6 A), gautama (), bhadrabAhu (16 a, 31 A) ane zakarasUnu (11 a). nizAbhakta duSTatvavicAra - A kRti atyAra sudhI to pUrepUrI maLI AvI nathI eTale enuM parimANa jANavuM bAkI rahe che. eno prAraMbha nimnalikhita padya dvArA karAyo che: "aindrazreNinataM natvA vIraM tattvArthadezinam / svarUpeLIva kuSTarva nizAmavatte vimAvya / 9 II" AnA pachInuM lakhANa gadyamAM che. A kRtino viSaya e che ke rAtribhojanamAM je doSa che te svarUpathI che. jemake hiMsA, asatya ItyAdimAM. A carcA tArkika zailIe karAI che. emAM tattvArthasUtra (a. 7, sU. 2)nI siddhasenasUrijIkRta vRtti, nizIthabhASa ane yogazAstra prakAza 3, zlo. para-pa3)nI vRttimAMthI avataraNa apAyAM che. vijayaprabhasUrikSAmaNaka-vijJaptipatra - A kRti saMpUrNa maLe che kharI, paNa e aprakAzita hoI eno paricaya huM ApI zakuM tema nathI. enA nAma uparathI e vijayaprabhasUrine uddezIne lakhAyeluM ane kSAmaNakane lagatuM vijJaptipatra che. AhAra-anAhAranI sajhAya yAne caturvidha AhAranI sajajhAya - A gujarAtI kRtimAM vIsa ane pratyuttara pramANe ekavIsa kaDI che. duvihAramAM eTale ke kividha AhAranA tyAgarUpa pratyAkhyAnamAM vividha "svAdima vastuomAM kaI kaI kalo e bAbata kaDI 3-8mAM darzAvAI che. tyAra bAda pANInA keTalAka prakAro, khAdima' tarIke kahyuM evI cIjo ane cauvihAra yAne caturvidha AhAranA tyAgarUpa pratyAkhyAnamAM anAhAra tarIke kaI kaI vastu kahyuM tenuM nirUpaNa karAyuM che. 18mI kaDImAM anAhAranuM lakSaNa apAyuM che. 1. A kRti apUrNa svarUpe bhAsarahassa ItyAdi sahita "je. .prasa." taraphathI amadAvAdathI vi. saM. 1997mAM prakAzita karAI che. e kRtine A prakAzanamAM aMtamAM patra 58 A 60 A mAM sthAna apAyuM che. 2. A kRti gU. sA. saMsamAM chapAvAI che. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upakhaMDa 4 prakIrNaka yAne avaziSTa sAhitya pistALIsa AgamonAM nAmanI sanmaya pU. vi. saM. 1718) - A tera kaDInI laghukRti enA nAma pramANe 45 AgamonAM nAma rajU kare che. ahIM 4pa Agamo tarIke 11 aMga, 12 uvaMga (upAMga), 6 cheyacheda), 105NagaprakIrNaka), naMdI, aNuogadAra (anuyogadvAra) ane 4 mUlano ullekha che. ahIM cha cheya tarIke kipa, vavahAra, nisIha, paMcakappa, mahAnisIha ane vavahAra eTale ke jIyakapa gaNAvAyAM che, jyAre dasa paUNaga tarIke nimnalikhita Agamono nirdeza karAyo causaraNa, AurapaccakakhANa, vIratyaya, bhattapaccakakhANa, taMduveyAliya, caMdAjhaya, gaNivijA, maraNasamAhi, deviMdaWya, ane saMthAraga. cAra mUla tarIke dasayAliya, ohanitti, Avasmaya ane uttarajhayaNa gaNAvAyAM che. ahIM je 45 AgamonAM nAma apAyAM che temAMnAM ghaNAMkharAM pAIye bhASAmAM che ane e paikI keTalAMka to enA gujarAtI rUpAMtararUpa che. jIyakappane badale vavahArano ullekha che e vilakSaNa gaNAya. pAMcamA aMgamAM 36000 prazno hovAnuM kahyuM che. naMdI ane aNuogadAra e be Agamone sUtrarUpa ratnanI peTInI kUMcI tarIke oLakhAvAyA che. agiyAra aMganI sajhAya - jaina AgamomAM 11 aMgo mahattA ane prAcInatAnI daSTie agrasthAna bhogave che. e 11 aMgonAM nAma nIce mujaba AyAra (AcAra), sUyagaDA(sUtrakRta), ThANa(sthAna), samavAya, vivAhapaNatti vyAkhyAprajJapti) yAne bhagavAI (bhagavatI), nAyAdhama kahA(jJAtAdharmakathA), uvAsagadIsA(upAsakadazA), aMtagaDadasA(aMtakRdazA), aNuttarovavAyadA(anuttaropapAtikadazA), pahAvAgaraNa(praznavyAkaraNa) ane 1. kartAe tamAma nAmo pAiyamAM ApyAM nathI. Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa-2 vivAgasuya(vipAkazruta). ekeka aMganA paricayArthe ekeka DhAla racAI che ane aMtamAM "laza" rUpe cha kaDInuM lakhANa che. 11 DhAlonI kaDIonI saMkhyA nIce mujaba che : 5, 6, 7, 6, 15, 5, 5, 5, 5, 5 ane 9. Ama 73 kaDI che. dezI - dareka DhAlane mathALe dezIno nirdeza karAyo che. 251 viSaya - je je aMganA suyakSaMdharUpa vibhAga ane aljhayaNa ke uddesagarUpa upavibhAga che tenI saMkhyAno ullekha karI kartAe atisaMkSepamAM pratyeka aMganA viSayano khyAla Apyo che. pahelI DhAlamAM siddhAMtanuM e zravaNa surataru, suramaNi, suraMgavI (kAmadhenu) ane suraghaTa karatAM caDiyAtuM che ema kahyuM che. bIjI DhAlamAM jhaverAtano vepAra vakhANyo che. trIjI DhAlamAM vaktAne yogya zrotA maLe to zrutanA arthano pAra pamAya evo ullekha karatI veLA bhramarane kamaLavananI ane koyalane AmravRkSanI prAptithI sukha maLe che ema kahyuM che. cothI DhAlamAM gaNipiTakanA saravALAno bAMdhebhAre ullekha che. pAMcamI DhAlamAM bhagavaInI ArAdhanAnI vidhi nIce mujaba darzAvAI cheH brahmacArI bhoMya upara sUve, tivihAra ekAsaNuM kare, be vAra pratikramaNa kare, sacitta(AhA2)no tyAga kare, trikAla devavaMdana kare, 25 logassano kAyotsarga kare, ane bhagavaInA nAmanI 20 navakAravALI gaNe. e aMganuM vAcana pUruM thatAM utsava kare - rAtIjago kare. maMDagirinA vepArI saMgrAma sonIe gautamanA nAmanI sonaiyA vaDe pUjA karyAno A DhAlamAM ullekha che. vaLI suvarNAkSarI pratio ghaNA bhaMDAramAM jovAya che ema ahIM kahyuM che. bhagavaInA yathAyogya zravaNathI trIje bhave mukti maLe ema A aMganI prazaMsA karAI che. chaThThI DhAlamAM kahyuM che ke zrutanA zravaNamAM sahAya karanAra icchita sukha pAme ane je ADo thaI emAM vighna kare te mANasa nahi paNa pADo che. sAtamI DhAlamAM evo ullekha che ke jene jinavANI gamI gaI te satyavAdI ane pavitra che ane enI sAthe dharmanI goSThI karavI. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 prakIrNaka yAne avaziSTa sAhitya AThamI DhAlamAM dharmane suvarNano ghaDo kahyo che, e bhAMge topaNa suvarNa na jAya. e ghaDAnA ghATa ane ghaDAmaNa jAya topaNa enI mULa vastunuM mUlya rahe. navamI DhAlamAM kahyuM che ke aMdha AgaLa ArasI, baherA AgaLa gAna (gIta) ane jaDa AgaLa dharmanA rahasyanuM kathana e traNe sarakhAM che. dasamI DhAlamAM vidyA kone ApavI teno nirdeza che. vaLI 28 labdhi viSe bAMdhabhAre ullekha che. agiyAramI DhAlamAM kahyuM che ke je zAsananI unnati kare te "sobhAgI." kevA zrotAne aMgonuM zravaNa karAvavuM e vAta aMtamAM darzAvAI che. racanA samaya ityAdi - "ToDaramalla jItiyo re e AMkaNIthI alaMkRta kaLazamAM karmanA vivarane poLiyo' arthAt daravAna kahyo che. vizeSamAM ahIM kahyuM che ke 11 aMgo mANeka zrAvikAe vidhipUrvaka sAMbhaLyAM. enAM pitA, mAtA ane bhAInAM nAma nIce mujaba apAyAM che : maMgala, bakAI ane rUpacaMda. A sakjhAya suratamAM cAturmAsa daramyAna vi. saM. 1722mAM ke 1744mAM racAI che ema je ahIM kahyuM che te uparathI mANeka zrAvikA ane enAM kuTuMbIjano suratanA jaina dharmIomAM e dharmanA rAgI hovAnuM phalita thAya che. sthApanA kalpanI sajhAya - A paMdara kaDInI gujarAtI kRti che. enI Adya kaDImAM kahyA mujaba bhadrabAhusvAmIe navamA pUrvamAMthI sthApanAkalpa uddhata karI ene aMge jema kathana karyuM tema huM karuM chuM. Ama prastuta kRtino AdhAra bhadrabAhuvAmInI racanA che. e racanA mArA jovAmAM AvI nathI. ji. 2. ko. (vi. 1, pR. 455)mAM nimnalikhita amukita kRtionI noMdha che : - (1) sthApanA kalpa - A saMskRta kRtimAM nava padyo che. 1. vahuvara lAvatI veLA hindu strIo ane "iDariyo gaDha jItyA re ANaMda bhayo" e gIta gAya che. 2. mULa kRtinA aMtamAM racanA-varSa tarIke "yuga yuga muni vidhuno ullekha che. yuga zabdathI be temaja cAra darzAvAya che. e hisAbe racanA varSa tarIke 1722, 1724, 174ra ane 1744 samajAya. eka ja sthaLe yuganA be bhinna bhinna artho to kartAne bhAgye ja abhipreta hoya. AthI 1722 ke 1744 samajavAnuM hoya. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa-2 253 (2) sthApanA kalpavidhi - A uparyukta ja kRti haze ema ji. 2. ko. (vi. 1, pR. 455)mAM ullekha che. (3) sthApanA kulaka. (4) sthApanAcAryavidhi = A saMskRtamAM che. (5) sthApanAlakSAkulaka. (6) sthApanA vizeSavidhi. sthApanAno varNa lAla ane emAM zyAma rekhA hoya to dIrgha AyuSya, bahu jJAna ane ghaNuM sukha maLe ane e sthApanA rAkhanAra nIlakaMTha arthAt mahAdevanA samAna bane. sthApanA lAla, pILo, sapheda, nIla, rAto, zuddha zveta, ardha lAla ane jAMbuDo temaja ghI jevo ema vividha raMganI ane e paikI koIkamAM amuka raMganI rekhA ke amuka varNanuM bindu (ke binduo) hoya to tenA prakSAlanAdithI amuka amuka roga maTe ityAdi bAbato ahIM nirdezAI che. A uparAMta jAti' puSpa, morapIMchI, pAro ane uMdara jevI sthApanAnuM phaLa kahyuM che. vizeSamAM ekathI sAta AvartanuM temaja sama ane viSama AvartanuM phaLa darzAvAyuM che. bIjo kAgaLa - A bIjA kAgaLamAM ha22Aje ane devarAje prathama caitra sudanA lakhelA lekhanI pahoMca che ane emAM e zrAvakoe pUchelA praznanA nIce mujaba uttaro che : (1) sAdhvI nAnabAIne avadhijJAna thayAnI vAta jUThI che. (2) zrAvakane sUtra vAMcavAno adhikAra nathI. yogavahana karyA vinA jJAnAcAra kriyAzuddhi vinA - viziSTa jJAna vinA sUtra na vAMcavuM. AnA samarthanArthe ThANa, sUyagaDa ane pachhAvAgaraNamAMthI sAkSIrUpa pATha apAyA che, (3) mahAvIrasvAmI 'kSatriyakuMDa'mAM janmyA hatA e vAta 'Agama' pramANa anusAra che. (4) nyAyAcAryanuM biruda bhaTTAcArye mArA racelA nyAyagranthane joIne ApyuM che. meM be lAkha zloka jeTalI nyAyane aMge racanA karI che. emAM bauddhonA ekAMtavAdanuM 1. sthApanAcArya e sAmAyika karanAra zrAvakanAM cAra dharmopakaraNamAMnuM eka che. juo aNuogadAra (sutta)nI suGgi (patra ). Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 prakIrNaka yAne avaziSTa sAhitya khaMDana karAyuM che ane syAdvAdapaddhatino Azraya levAyo che. (5) jeo jJAnarUpa samyakatva kahe che temanA mate jJAnAvaraNanA kSayopazamathI samyaktva uddabhave che. darzanasaptakanA kSayopazamathI samyakatva kema kahyuM teno uttara apAyo che ane e mATe potAnA eka granthamAMthI avataraNa apAyuM che. naya, nikSepa ane pramANathI bharapUra moTo lekha lakhI mokalyAnI vAta A kAgaLamAM karAI che ane gadAdhara sAthe ) e mokalyAnuM lakhyuM che. anyakartaka graMthonuM saMzodhana - ApaNe pR. 218-9mAM joI gayA tema yazovijayagaNie dharmasaMgraha ane enI svopajJavRttinuM saMzodhana karyuM che. A uparAMta emaNe uvaesamAlAnA bAlAvabodhane aMge paNa tema karyuM che. A uvaesamAlAnA kartA dharmadAsagaNi che ane enA upara somasundarasUrie vi. saM. 1485mAM bAlAvabodha racyo che. jyAre nannasUrie vi. saM. 1543mAM, koIke vi. saM. 1546mAM ane vRddhivijaye vi. saM. 1713mAM bAlAvabodha racela che. A cAra bAlAvabodha paikI kayo ahIM abhipreta che te jANavuM bAkI rahe che. saTIka nayacakanA AdarzanI racanA ane zrutabhaktino namUno - koIpaNa lipibaddha kRtinI racanA pahelethI ja jarAe chekachAka - sudhArAvadhArA vagara bhAgye ja thAya. AvI paristhitimAM yazovijayagaNinI vividha kRtio eka vAra to emaNe jAte ja lakhI haze ane enI zuddha nakala - eno prathamAdarza taiyAra karavAnuM kArya paNa prAyaH emaNe ja karyuM haze. A to eka sAmAnya bAbata gaNAya. viziSTa ghaTanA to nIce mujaba che: tArkika ziromaNi' mallavAdI kSamAzramaNe dvAdazAniyacakranI eka kArikA racI ene svopajJa bhASyathI vibhUSita karI che ane enA upara siMhavAdIgaNinI vistRta TIkA che. enuM pramANa 18000 zloka jevaDuM gaNAya che. A mahAkAya kRtinI hAthapothI koIka pAsethI - koI jJAnabhaMDAramAMthI bahu thoDA samaya mATe maLI haze 1. juo nyA. ya. smR. (pR. 194). 2. AnA paricaya mATe juo pA. bhA. sA. (pR. 127) temaja upadezaranAkaranI mArI bhUmikA - mR. 5, 19, 27 ane 47). 3. A sUrikRta bAlAvabodhano abhyAsa karI Do. . ena. davee pIeca.DI.nI padavI meLavI hatI. ene aMgeno emano nimnalikhita nibaMdha laMDananI "royala eziyATika sosAyaTIe I. sa. 1935mAM prasiddha karyo hato : "A Study of the Gujarati Language in the 16th Century" Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana : khaMDa-2 255 tethI ke anya koI kAraNasara paMdara divasamAM enI nakala utArI levAI hatI. e kAryamAM paM. yazovijaya uparAMta nimnalikhita cha munivarono hAtha hato : vibudha nayavijaya, paMDita yasoma, vibudha lAbhavijaya (gaNi), kIrtita2tnagaNi, tattvavijaya ane vibudha ravivijaya. sAta jaNe maLIne 309 patrano Adarza taiyAra karyo. A kArya vijayadevasUrinA rAjyamAM vi. saM. 1710nA poSa suda terase pATaNamAM karAyuM. emAM 73 patra jeTaluM jhINA akSaranuM - cothA bhAga karatAM kaMIka vadhAre lakhANa yazovijayanuM che. vizeSamAM A Adarza sudhAravAnuM kArya paNa emaNe karyuM che. aMtamAM keTalA divasamAM kyAM kaI sAlamAM A Adarza keTalAe maLIne taiyAra karyo ityAdi bAbatonI puSpikA paNa A yazovijaye lakhI che. emAM emaNe potAne mATe paMDita' temaja vibudha zabda vAparyo che. saMzodhanArthe vijJapti - eka yA bIjI bhASAmAM vyavasthita vicAronI - vigatonI lipibaddha rajUAtane kRti, pustaka ke grantha jevA nAmathI oLakhAvAya che. A racanAmAM bhASAnI dRSTie temaja viSayanA nirUpaNanI dRSTie jeTalA pramANamAM ochAM skhalano hoya teTalA pramANamAM e zuddha gaNAya. chadmastha game teTalI kALajI rAkhe topaNa enI kRti sarvAMze zuddha na paNa racAya. AvI paristhitimAM keTalAye jaina graMthakAroe potAnA graMthonuM saMzodhana karAvyuM che ane tema chatAM koI doSa rakhe rahI gayo hoya to tenA nirasanArthe vidvAnone - gItArthone emaNe sAdara vijJapti paNa karI che. upAdhyAyajIe paNa potAnI keTalIka kRtio mATe Ama karyuM che. ahIM huM thoDAMka udAharaNo ApuM chuM: aljhappamayaparikSAnA aMtima padyamAM emaNe kahyuM che : sohantu vasAvavA tuM yatyA vizeviddha // 164 ||'' arthAt vizeSajJa gItArtho kRpA karI A kRtinuM saMzodhana karo. A ja uttarArdha dhammapAinA 104mA - aMtima padyamAM sohantune badale sohindu evA pAThabhedapUrvaka jovAya che. - upasaMhAra - A pramANe nyAyavizArada nyAyAcArya upAdhyAya yazovijayajI gaNie je vividha viSayanI mahattvapUrNa kRtio racI che tene aMge su. velinI cothI DhAlanI nimnalikhita be kaDImAM darzAvelA bhAva sAthe huM maLato thAuM chuM e sUcavato huM A vihaMgAvalokanathI viramuM chuM: Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 prakIrNaka yAne avaziSTa sAhitya zvacana - racana syAdvAdanAM, naya nigama agama gaMbhIro re; upaniSado jima vedanI, jasa kaThina laheM koI dhIro re. - 2 zItala paramAnaMdinI, zuci vimala - svarUpA sAcI re; jehanI racanA - caMdrikA rasiyA jANa seneM rAcI re. - 3" Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca pariziSya Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 pariziSTa 1H kRtikalApa pariziSTa 1H kRtikalApa nAma parimANa pRddhaka bhASA racanAvarSa vakramIya) 25-2para agiyAra aMganI | 11 DhAla; | gujarAtI | 1722, 1724 sajhAya | 73 kaDI 174ra ke 1744 66 ['agiyAra gaNadharane namaskAra 164-16 5 ajhappamayapariphakhA 184 gAthA | pAIyA (adhyAtmamata parIkSA) 164-16 5 , nI vRtti 3800 zloka saMskRta 165 bAlAvabodha 89-91 aDhAra pApasthAnakanI 138 kaDI | pU. vi. saM. sajAya 1718 204 | 'adhyAtmabiMdu 197-199 adhyAtmasAra | 949 padyara ! saM. 1300 zloka 204 | adhyAtmopadeza 1. juo gaNadharaguNagAna. 2. x A cilathI aMkita kRti anupalabdha che. Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana racanAsthaLa surata viSaya prakIrNa digaMbara matanuM khaMDana 99 ** aupadezika adhyAtma "9 adhyAtma prakAzaka gU.sA.saM. vi. 1 pra. 2. de. lA. jai. pu. pra. 2. gu.sA.sa. vi. 1 jai. dha. pra. sa. prakAzanavarSa (kamIya) 1992 259 I. sa. 1876 I. sa. 1911 I. sa. 1876 1992 I. sa. 1915 1. AthI kevaLa prasiddha karanArI vyakti ke saMsthA nahi paraMtu graMthamAlA ane je kRti je pustakamAM ke sAmayikamAM chapAvAI hoya te pustaka paNa abhipreta che. 2. jyAM kevaLa aMka apAyo hoya tyAM vi. saM. samajavAno che. 3. A pustakanA baMne vibhAganA prakAzaka zrI bAvacaMda gopALajI che. Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 pariziSTa 1H kRtikalApa pRSThaka nA nAma parimANa bhASA racanAvarSa vakramIya) 199-201. adhyAtmopaniSad | 209 padya | se. - ra31 zloka 118 | xanekA praveza se. () 117 "anekAntavAda- 20 padya mAhAtmaviMzikA 115-117 anekAntavyavasthA 3i357 zloka yAne jainatarka amRtavelanI | 19 kaDI | gu. sanmaya (nAnI) 88-89 | , (moTI) | ra9 kaDI | 234-236 rUarthadIpikA 25-26 xalaMkAracUDAmaNinI vRtti avidita saMjJaka graMtha 88-89 | u. vi. saM. 1710 201-202 'aSTaka 69-70 aSTapadI ATha pada | hindI = 16 kaDI 139-141 asahastrIvivaraNa 8OO0 zloka 157 | "aspRzadgativAda 1. A graMthAMza che , 2. juo tattvadIpikA 3. A citathI aMkita kRti te vivaraNa che. 4. juo jJAnasAra. 5. A granthAMza che. Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana racanAsthaLa viSaya 99 nyAya " 99 aupadezika 29 kAvyazAstra stotra dArzanika paramatasamIkSA prakAzaka jai. dha. pra. sa. ya. vA. gaM. jai. graM. pra. sa. gU. sA. saM. vi. 1 39 'gU, sA. saM. vi. 1 jai. graM. pra. sa. utpAdArdicatuSTayI prakAzanavarSa (vaikramIya) 1965 1998 1999 1992 1992 261 I. sa. 1937 2000 Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 pariziSTa 1H kRtikalApa pRSThaka parimANa | bhASA racanAvarSa vikramIya) 158-160 AtmakhyAti | la. 2200 | saM. | zloka Atmaprabodha- sajAya. 6 padya 33-35 | Adi jina stavana paMDarIkagirimaMDanarUpa 41 * AdezapaTTaka 173-175 AdhyAtmikamatakhaMDana 17pa pa7 , nI TIkA AnaMdaghananI covIsIno bAlAvabodha AMtarolImaMDana vAsupUjyasvAmInI thAya 116 247. 5 padya | saM. ApabhraMzika prabaMdha) ArAdhaka-virAdhaka caturbhAgI - nI kA 247 73-74 . ArSIyacarita 1 4 A citathI aMkita kRti amukita che. 2. juo mAro upodaghAta. 3 Ane AdhyAtmikataparIkSA paNa kahe che. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana 263 racanAsthaLa viSaya prakAzaka prakAzanavarSa vaikramIya) stotra A. samiti I. sa. 1926 je. dha. pra. sa. 1965 kevalInA kavalA- hAranuM sthApana 1992 gu.sA.saM. vi. 1 jIvanazodhana jai. A. sa. 1973 caritra Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 pariziSTa 1H kRtikalApa | pRSThaka | nAma | parimANa | bhASA | racanAvarSa krimIya) 161 | AlokahetutAvAda 249 ! AhAra-anAhAranI 20 (21) sAya | kaDI 131-132 utpAdAdisiddhinI TakA 138 | *upazamazreNinI sajhaya. | 91 -- --- saM. 91-92 | 194-196| uvaasarahasya | 203 gAthA | (upadezarahasya) >> nI thakA 3700 zloka eka so ATha la425 zloka ? eka bola aindra-stuti | 98 padya | u. vi. saM. 1744 2932 saM. 32 nuM (svopaNa) vivaraNa 13-138 kammapayaDanI vRtti bRhata) kammapayaDanI vRtti (laghu) (apUrNa) | kaDUsakaranI cakA 13000 zloka 26 kAgaLadvaya be kAgaLa) - - - - 253254. kAgaLa bIjo 139 kAyasthitinuM stavana Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana racanAsthaLa viSaya nyAya jIvanazodhana tattvajJAna karmasiddhAnta aupadezika 19 paramatasamIkSA stotra 29 karmasiddhAnta 99 nItizAstra prakIrNaka karmasiddhAnta prakAzaka gU.sA.saM. vi. 1 jai. graM. pra. sa. manasukhabhAI bhagubhAI 99 stuticaturvizatikA jai. A. sa. khUbacaMda pAnAcaMda gurutattaniz2icchaya gU, sA. saM. vi. 2 99 prakAzanavarSa (vaikramIya) 1992 2000 1967 39 I. sa. 1930 1984 1937 265 I. sa. 1925 1994 99 Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 pariziSTa 1H kRtikalApa pRSThaka jaya. parimANa bhASA racanAvarSa lekamIya) 26 kAvyakalpalatAnI saM. 3250 zloka vRtti 25 | kAvyaprakAzanI cakA 243-24 kagurunI sajhAya 6 DhAla; 38 | gu.spA. kaDI + 1 zlo. 246 246 kUvaditta visaIkaraNa (kUpadattavizadIkaraNa) nI TIkA nAme tattvaviveka gaNadharaguNagAna cha cha paMktinI gu. 11 kaDI u.vi.saM. 1718 66-68 | gaNadharabhAsa (apUrNa) 5 DhAla, 34 kaDI u.vi.saM. 1718 | gIta | 5 kaDI | hindI 9ON uvi.saM. 1733 236-237 gurutattaviNicchaya, gurutattvavinizcaya) [ gAthA 23238 nI TakA cha000 zloka| saM. 243 kyUrasaduhaNA gu. (2) sajhAya 50 | goDI pArzvanAtha ! 9 kaDI stavana 34-35 | goDIpArzvastavana | 108 padya | saM. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana 267 racanA sthaLa | viSaya prakAzaka prakAzanavarSa vaikramIya) kAvyazAstra kugurunuM svarUpa 1992 gU. sA. saM. vi. 1 jIvanazodhana che. gaM. 1997 stotra 1992 gU. sA. saM. vi. 1 stotra 1992 2013 I. sa. 1925 adhyAtma yazobhAratI pra.samiti guru' tattvano ! je. A. sa. | nirNaya jai. A. sa. gurunuM svarUpa I. sa. 1925 stavana nyA. ya. smR. | I. sa. 1957 stotra jai.sto.saM. bhA.1 1989 Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 pRSTha ka 69 244 160 4042 42-43 43-44 138 24 79-82 207 70 184-185 "" 39 gautamaprabhAti stavana caDyApaDyAnI kiMvA hitazikSAnI sA yAne saMvigna pakSIyavadanacapeTA citrarUprakAza nAma covIsI (pahelI) (bIjI) (trIjI) cauda guNasthAnanI sAya "9 - jailakhaNa 227 po 222-224 samuccaya 262 zloka (tilakSaNasamuccaya) jaMbUsvAmIno Asa 1400 zloka javilAsa jinagIta jinapratimA sthApanasAya chaMdablyUDAmaNinI TIkA 39 parimANa 11 4 kaDI. 41 kuMDI 121 kaDI 88 kaDI 126 kaDI 7 kaDI pa kaDI 15 kaDI 9 kaDI. 7 kaDI bhASA hindI zi. (?) gu. gu.hindI gu. 99 saM. pA. gu. hindI "" pariziSTa 1: kRtikalApa racanAvarSa (krimIya) gu. 99 92 1739 Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana racanAsthaLa viSaya khaMbhAta bhaktisAhitya jIvanazodhana nyAya stotra 39 19 karmasiddhAnta chaMdaHzAstra bhAvazramaNanuM svarUpa dharmakathA adhyAtma bhaktisAhitya mUrtipUjAnuM maMDana 99 39 prakAzaka gU. sA. saM. vi. 1 gu. sA. saM. vi. 1 gU. sA. saM. vi. 1 gU. sA. saM. vi. 1 gU. sA. saM. vi. 1 gU. sA. saM. vi. 1 nyA. ya. gaM. (jai. dha. pra. sa.) gU. sA. saM. vi. 2 bhImasiMha mANeka gU. sA. saM. vi. 1 99 99 99 prakAzanavarSa (vaikramIya) 1992 1992 1992 1992 1992 1992 1965 1994 I. sa. 1902 1992 " 99 269 93 Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 pariziSTa 1H kRtikalApa pRSThaka nAma parimANa bhASA racanA varSa vakramIya) 185 pU. vi. saM. 1718 169 | gu. 18-101 jinapratimAne 10 kaDI sthApanastavana jesalamerapatra mAravADI, jainatarkabhASA jogavIsiyAnuM | 450 zloka saM. vivaraNa prajJAnakriyAnI sajawya jJAnabindu | |1250 zloka saM. 205-206 112 94-99 u. vi. saM. 1731 201-202 jJAnasAra yAne | 273 padya aSTakatAtrizatu. 203 jJAnasAranI TakA 3800 zloka| saM. dIpikA 203 | x nI avacUrNi no bAlAvabodha 135 | jJAnArNava (apUrNa). 203 x ,nI cakA | tattvadIpikA yAne ra34-236). tattvArthadIpikA 447 zloka 1. Ane kAgaLa pahelo' tarIke oLakhAvAya che. 2. juo tarkabhASA. Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana 271 racanAsthaLa viSaya prakAzaka prakAzanavarSa vaikramIya) digaMbara matanuM khaMDana gU. sA. saM. 1994 vi. 2 yoga | I. sa. 1922 AtmAnaMda je. 5. pra. muM. naya (nyAya). jJAnamImAMsA rsi. je. jhaM. | I. sa. 1942 siddhapura adhyAtma je. dha. pra. sa. 1969 adhyAtma 2007 jaina prAcyavidyA bhavana jJAnamImAMsA | jai. J. pra. sa. | 1997 je. dha. pra. sa. 1966 Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 pRSThoka |126-128 128-130 69 100-101 130 tattvAlokanuM vivaraNa 101 23-24 130 nAma 191-194 tattvArthasUtranI TIkA (apUrNa) "" tattvArthasUtrano bAlAvabodha tapagacchapatinI sAya 78-79 tuMbaDAnI sAya 213 * tera kAThiyAno nibaMdha x trisUtyAlokanuM vivaraNa tarkabhASA yAne jainatarkabhASA no bAlAvabodha * tinvayokti dasa matanuM stavana 162-164 kiMvA vardhamAna jine zvaranuM stavana dikpaTacaurAsI 165-168 bolapratyakti devadharmaparIkSA parimANa 6 kaDI. 700 zloka 10 kaDI 6 DhAla 78 kaDI. 161 59 425 zloka bhASA "1 gu. saM. gu. saM. gu. saM. gu. gu. (?) saM. gu. pariziSTa 1H kRtikalApa racanAvarSa (vaikramIya) hindI sa. pU. vi. saM. 1718 1732 ke 1734 Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana racanAsthaLa viSaya tattvajJAna stotra nyAya vyAkaraNa dharmakathA aupadezika tattvajJAna paramatasamIkSA hemarAja pAMDenI kRtinuM khaMDana deva saMbaMdhI adharmatAnuM khaMDana prakAzaka mANekalAla manasukhabhAI gu. sA. saM. vi. 1 si. jai. graM. gU. sA. saM. vi. 1 stavanasaMgraha gu. sA. saM. vi. 1 *. dha. pra. sa. prakAzanavarSa (vaikrIya) 1980 1992 I. sa. 1938 1992 1992 273 1965 Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 pRSTha ka nAma 180-183 doDhaso gAthAnuM kuma timadagAlana stavana dravyaanuyogavicAra 132-136 yAne dravya guNa paryAyano rAsa 136137 no TaLyo 129130 x dravyAloka 130 x,,nI TIkA 225-234| dvAtriMzad-dvAtriMzikA 1024 padya nI TIkA nAme 234-236 arthadIpikA 185-186 108 parimANa dhammaparikhA (dharmaparIkSA) 17 DhAla; 284 kaDI. 190-191 "nuM vArtika nAme * vicArabindu " 186-187| nuM vivaraNa 218-220 dharmasaMgrahatathATippaNa 500 zloka (bhA. 1-2) nayanI apekSAe sAmAyika nayapradIpa 104 gAthA 1. 640 zloka 8 kuMDI. 104-105 1. juo vIrastava. 2. juo tattvadIpikA temaja tattvArthadIpikA bhASA racanAvarSa (TUMkamIya) gu. 99 2. 99 " " 5. gu. saM. " gu. pariziSTa 1H kRtikalApa u. vi. saM. 1711 u. vi. saM. 1726 u. vi. saM. 1726 3. Ano gU, sA. saM.vi. 1, pR. 168)mAM javilAsanA 35mA pada tarIke ullekha che. 4. AnuM yathArtha nAma saptabhaMgInayapradIpa che. u. vi. saM. 1731 Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana 275 racanAsthaLa . viSaya prakAzaka prakAzanavarSa vaikramIya) tavajJAna gU. sA. saM. 1994 vi. 2 prakIrNaka yoga digaMbara mata i.) | jai. dha. pra. sa. 1966 hemacandrAcArya sabhA 1978 paramatasamIkSA jIvanazodhana hemacandrAcArya sabhA 1978 de. lA. je. pu. | I. sa. 1915 ne I. sa. 1918 gU. sA. saM. 1992 vi. 1 nyAya Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 pariziSTa 1 kRtilApa pRSThaka parimANa | bhASA racanA varSa vakramIya) saM. 105-106 navarahasya | 591 zloka 10-108 + nayAmRtataraMgiNI bhA. 1-2 106 107 144 padyo nayopadeza bhA. 1-2 pa4-57 | navanidhAna nava ! 45 kaDI hindI savano nizAbhaktaduSTatva vicAra 772 nema-rAjulanAM 9+1+23 | hindI gIta (cAra) = 15 kaDI 772 ! nema-rAjulanAM gIta (be) - kaDI kara1=24 - -- - -- - - 151-152 nyAyakhaDakhAdya 151 | *nyAyabindu 160. xnyAyavAdArtha u. vi. saM. 1701 149-151 nyAyAloka 1200 zloka 245 paMcaniyaMThIsaMga gusse. haNIno bAlabodha 28-29 | paMcaparameSThigItA ! 131 kaDI | gu. pU. vi. saM. 1718 1. AnuM apara nAma vIrastotra che. Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodolana 277 racanA sthaLa viSaya prakAzaka prakAzanavarSa vakramIya) je. caM. . sa. 2003 vijayalAvAya sUrI zvara jJAnamaMdira 2008 ane 2012 - - - 2008 ane 2012 bhaktisAhitya 1992 gu. sA. saM. vi. 1 jIvanazodhana | jai. graM. pra. sa. 1997 bhaktisAhitya gU. sA. saM. 1992 bhaktisAhitya gU. sA. saM. 1992 vi. 1 dArzanika ! je. caM. pra. sa. 1974 jIvanazodhana bhaktisAhitya pU. sA. sa. 1992 Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 pariziSTa 1H katikalApa pRSThaka nAma parimANa bhASA racanAvarSa kimIya) 65-66 | 25 paDyo | paramajyoti paMcaviMzatikA saM. 65 paramAtmapaMcaviMzatikA | 25 padyo | 142-143 225 spAMca mahAvratonI bhAvanAnI sajajhAya pAtaMjala yoga- | 300 zloka darzananI vyAkhyA 37 | pArzaktino pArzvajinastotra | 21 padya 250 pistALIsa AgamonA 13 kaDI nAmanI sajhAya ra16-218 pratikramaNahetugarbhita 19 Dhala; svAdhyAya | 198 kaDI 175-17 pratimAzataka | 104 padya | 177-180 , nI vRtti 60 zloka pU. vi. saM. 1718 1722 ke 1744. saM. u. vi. saM. 1713 183-184 pratimA sthApana nyAya 124 pramArahasya 157-154 bhrameyamAlA | la 3300 | zloka 1. Ane keTalAka "vArANasI-pAvanAthastotra" kahe che. 2. AnuM apara nAma "hetugarbhita paDikkamaNanI sajhAya' che. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodahana 279 racanA sthaLa viSaya prakAzaka prakAzanavarSa vakramIya) mu. ka. jai. mo. | vIrasaMvata 2446 jIvanazodhana yoga I. sa. 1922 AtmAnaMda jena ! pustaka pracAraka maMDala jai. gaM. pra. sa. vArANasI stotra 1998 prakIrNaka 1992 gu. sA. saM. vi. 1 surata | jIvanazodhana 1992 gu. sA. saM. vi. 1 mu. ka je mo. paramatasamIkSA | 1976 ' dArzanika Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 pariziSTa 1H kRtikalApa pRddhaka nAma parimANa | bhASA racanAvarSa vakramIya) la. vi. saM. 1730 26 e. + ga. phalAphalaviSayaka praznapatra brAhmagItA (jabUsvAmInI) 82-83 | 29 kaDI | gu. 1738 242485 bhAsarahasya (bhASArahasya) [ 101 gAthA | pA. E 248 . nuM vivaraNa 161 ? maMgalavAda 22221 mArgaparizuddhi | 320 padyo 888 | muktAzakti 86 | muktAzaktisaMvAda mauna ekAdazInuM | 12 hAla; 44-45 | doDhaso kalyANakanuM 62 kaDI | gu. stavana 1732 225 jhaghatidinacaryA saM. 224-25 yatidharmabatrIsI 213-14 + yogadIpikA 1200 zloka pha7 | yogadaSTisamuccayanI avacUri (jI. 1. AnuM apara nAma verAgyarati che. 2. A vairAgyakalpalatAno aMza hovAnuM manAya che. 3. juo saMjayabatrIsI. 4. A SoDazakanI TIkAnuM nAma che. Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana 28 ja na racanAsthaLa prakAzaka prakAzanavarSa vakramIya) vi. saM. 1983 nimittazAstra jai. sA. saM. khaMDa 3 aM. 2 gU. sA. saM. khaMbhAta ! dharmakathA 1992 jIvanazodhana | jai. . pra. sa. 1997 | paramatasamIkSA jIvanazodhana je. graM. pra. sa. | vi. saM. 2003 khaMbhAta | bhaktisAhitya gU. sA. saM. 1992 jIvanazodhana jIvanazodhana yoga | | de. lA. je. pu. | I. sa. 1911 adhyAtma Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 pRSThoka 57 204-205/yoganI ATha dRSTinI 8 DhAla; sAya 76 kaDI 154-156 156 156 160 160 37 148149] 149 162-164 vardhamAna jinezvaranuM stavana vAdamAlA nAma 190-191 249 yogabindunI avara (?) latA lAya * 99 stotra 92-93 | vAhaNa samudra saMvAda *vicArabindu vijayaprabhasUrikSAmaNa kavijJaptipatra 19 x vAdarahasya x vAgharNava vArANasI pArzvanAtha parimANa 17 DhAla; 286 kaDI 1. 640 zloka 1. AthI latAdrayamAMnI kaI latA samajavI ? 2. juo dasa matanuM stavana. 3. juo pAzvajinastotra. bhASA gu. saM. . * saM. 19 39 gu. " saM. pariziSTa 1: kRtikalApa racanAvarSa (vaikamIya) u. vi. sa. 1736 1767 u. vi. saM. 1726 Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanA 283 racanAsthaLa. viSaya prakAzaka prakAzanavarSa vakramIya) adhyAtma gU. sA. saM. 1992 vi. 1 dhirmakathAmadArzanika paramatasamIkSA. | jai. graM. pra. sa. 2000 ghoghA | aupadezika 1992 gu. sA. saM. ti. 1 paramatasamIkSA sAmaNaka Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 pariziSTa 1H kRtikalApa pRddhaka nAma parimANa ! bhASA racanAvarSa vikramIya) 125 | 7 padya - - - - - 161 vijayaprabhasUri svAdhyAya ! vidhivAda vimalAcaLanuM | stavana --- --- - -- -- - - - 0 5 kaDI 46-54 | viziSTanistavano 213 kaDI | gu. + (20) hindI pa761 | viziSTajina- | 75 kaDI | hindI stavanorUpa 15 pado 158 viSayatAvAda la.285 | saM. zloka 122 kaDI 6 1-64 viharamANa jinavIsI 118-119 *vItarAgastotranI cakA (bRhatu) vItarAgastotranI TakA bhadhyama) azvItarAgastotranI thakA (laghu) -------- -- - - 1. juo syAdAdarahasya braha) 2. juo syAdAdarahasya bhadhyama) 3. juo syAdAdarahasya (laghu) Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana racanAsthaLa viSaya nyAya bhaktisAhitya 12 bhaktisAhitya paramatasamIkSA bhaktisAhitya prakAzaka A. samiti gU. sA. saM. vi. 1 99 gU. sA. saM. vi. 1 gU. sA. saM. vi. 1 prakAzanavarSa (vaikramIya) I. sa. 1930 1992 99 1992 285 1992 Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 pariziSTa 1H kRtikalApa pRSThaka parimANa bhASA racanA varSa vakramIya) gu. 1733 vIrastava kiMvA 180183 vIrastavana yAne | 7 DhAla, | virastutirUpa 147 kaDI hUMDInuM stavana 183 bAlAvabodha 151-15ra varastotra | 110 padya | 211 | vIrastotranuM vivaraNa pa500 zloka 144 | x vedAntanirNaya * vedAntavivekasarvasva saM. 1 lavi.saM. 1730 144 83-86 | vairAgvakalpalatA vi.saM. 1716 6050. padya 888 avairAgyarati || la. 4800 zloka 35-37 zaMkhezvara pArthajinastotra 113 padya 98 >> 33 , 245 37-38 x zaThaprakaraNa zamInapArzvanAthastotra || padya 1. AnAM anya be nAma cheH doDha so gAthAnuM kumatimadagAlana stavana ane hUMDInuM stavana. 2. juo nyAyakhaDa khAdhe. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana 287 racanAsthaLa viSaya prakAzaka prakAzanavarSa kramIya) IMdalapura | paramatasamIkSA gU. sA. saM. vi. 1 1992 nyAya 'manasukhabhAI bhagubhAI | manasukhabhAI bhagubhAI nyAya dharmakathA hIrAlAla devacaMda zAha 1999 1989 jai. sto. saM. bhA. 1 je. graM. pra. sa. ya. vA. graM. 1998 1989 je. sto. saM. bhA. 1 1. emaNe prakAzanavarSano ullekha karyo nathI. Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 | pRSThaka | pariziSTa 1H kRtikalApa nAma | parimANa | bhASA ! racanA varSa vakramIya) zAntijina | 6 DhAla 1732 stavana (nizcaya | 47 kaDI vyavahAragarbhita). 1734 zrIpAla rAjAno | 501 gAthA gu. | 1738thI rAsa (uttarArdha) 1745no gALo 108-111 74-77 SasthAnakasvAdhyAya SoDazakanI TIkA nAme yogadapikA 139 138 saMyamazreNiprarUpaNA saMyamaNivicAra | 3 DhAla; sajajhAya 21 kaDI 138 | * no Tabbo 244 | saMvignapakSIyavadana " capeTa 224 | saMjamabatrIsI vAne yatidharmabatrIsI 3ra dehA | gu. 115 | saptabhaMgItaraMgiNI 104-105 saptabhaMgInayapradIpa samakitanAM cha sthAnanI copAI | 125 kaDI 60 kivA samyakatvacopAI vAne paTasthAnaka. | + 3 padyo svAdhyAya 1. juo samakitanAM cha sthAnanI copAI. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana 289 2canA sthaLa viSaya prakAzaka prakAzanavarSa vaikamIya) nyAya 1992 gu. sA. saM. vi. 1 caritra khImajI bhImasI I. sa. 1894 mANeka karmasiddhAnta gU. sA. saM. vi. 1 1992 jIvanazodhana jIvanazodhana gU. sA. saM. vi. 1 1992 nyAya je. caM. pra. sa. 2003 paramatasamIkSA 1992 gU. sA. saM. vi. 1 - - - Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 pariziSTa 1H kRtikalApa pRSThaka nAma parimANa | bhASA racanAvarSa lekamIya) saMgga. | gu. 60 | , nuM vivaraNa 214-215 samakitanA saDasaTha 1ra Dhala; 72 bolanI sajhAya (6854) kaDI| gu. 215-16 samakita-sukha- | 6 kaDI laDInI sagnala 212 | samatAzataka yAne | 105 dohA | hindI sAmyazataka 211-212 samAdhizataka | 104 dehA 37-38 samIkApArthastotra | 9 padya | saM. 92-93 | "samudravahANasaMvAda samyakatvacopAI 113-114savAso gAthAnuM naya rahasyagarbhita stavana 278-242/ "sADI traNa so gAthAnuM siddhAntavicArarahasyagarbhita stavana gu. 1781 68-69 | sAdhunA guNagAnanI 8 Dhala; | sarjAya kiMvA | 101 kaDI sAdhuvandanA 1. juo vahaNa-samudra saMvAda. 2. juo samakitanAM cha sthAnanI copAI. 3. juo pR. 25. 4 juo pR. 295. Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohanA 291 racanAsthaLa viSaya prakAzaka prakAzanavarSa vaikramIya) 1992 paramatasamIkSA | gU. sA. saM. vi. 1, jIvanazodhana adhyAtma | gu. sA. saM. vi. 1, 1992 adhyAtma bhaktisAhitya khaMbhAta | bhaktisAhitya gU. sA. saM. 1992 vi. 1 Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 pRSThoka 38 38-40 64-65 221-222 sAmAyArIpayaraNa 222 nuM vivaraNa 212 sAmyazataka 64-65 101-104 196 64 nAma sAmAnya jinastavana 99 sAmAnya jinasta- 5+5+3+4+ vanarUpa ATha pado | 3+4+4+3= 31 kaDI 101 padha 124-125| xsiddhAntatarka pariSkAra siddha jinanAM sahasra nAma siddhasahasranAmavarNana chaMda *siddhAntamaMjarI (zabdakhaMDa)nI TIkA siripujjaleha (zrIpUjyalekha) parimANa sImaMdharasvAmInuM stavana 4 kaDI 21 kaDI 1. 1200 zloka 6 kaDI bhASA hindI 33 pA. saM. gu. saM. pariziSTa 1 : kRtikalApa racanAvarSa (vaikramIya) 19 pA. (?) gu. 1. juo samatAzataka. 2. juo siddha jinanAM sahasra nAma. 3. AnuM nyA. ya. smR (pR. 40)mAM 'siddhAntamatapariSkAra' nAma che. Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana 297 racanAsthaLa viSaya prakAzaka prakAzanavarSa vaikramIya) bhaktisAhitya 1992 gU. sA. saM. vi. 1 jIvanazodhana | jai. A. sa. ! 1973 bhaktisAhitya gU. sA. saM. vi. 1 nyAya paramatasamIkSA bhaktisAhitya gu. sA. saM. 1992 vi. 1 Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 pRSThoka 242 sImandharasvAmInuM stavana yAne sADI 17 DhAla; 278-242 traNa so gAthAnuM siddhAntavicArarahasya- 354 kaDI garbhita stavana ,,no bAlAvabodha 111-112 114 sImandharasvAmIne vinatirUpa stavana 113-114 yAne savA so 243 252 nAma 46 sImandharasvAmIne vinati nizcaya ane vyavahAragarbhita) gAthAnuM nayarahasyagarbhita stavana ,,no bAlAvabodha sugurunI sajjhAya stotrAvalI sthApanAkalpanI sAya parimANa sthApanAcAryanI sAya 4 DhAla; 41 kaDI 11 DhAla; 125 kaDI 4 DhAla; 40 kaDI + 1 padha 15 kaDI bhASA gu. 99 gu. gu. 1. AthI karyA stotrono samUha samajavo e prazna che. 99 gu.+pA. saM. gu. pariziSTa 1: 19 kRtikalApa racanAvarSa (vaikramIya) vi. saM. 1710 thI 1745nA gALAmAM Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana 21 racanAsthaLa viSaya prakAzaka prakAzanavarSa vaikramIya). jIvanazodhana 1992 gU. sA. saM. vi. 1 nyAya 1992 gU. sA. saM. vi. 1 nyAya 1992 gU. sA. saM. vi. 1 sugurunuM svarUpa 1992 gU. sA. saM. | vi. 1 prakIrNaka | 1992 gU. sA. saM. vi. 1 Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | pRSThaka | nAma pariziSTa 1H kRtikalApa | parimANa | bhASA | racanAvarSa vaikramIya). - 14pa-147 "masyAdvAdakalpalatA 10000zloka saM. 149 syAdvAdamaMjarInI TakA nAmax+syAdvAdamaMjUSA 122-124 +syAdvAdarahasya | la. ra300 (bRhatu) zloka 121-122 *, (madhyama) | la. 1175 zloka 119-12 ", (laghu) | la. 1235 101 zloka 141-14ra syAdvAdarahasyapatra 210 hariyALI | 21 paMkti = dasaka kaDI 210 | hariyALI | 14 kaDI 210 | x no Tabbo 180-183 hUMDInuM stavana 216-218 hetugarbhita paDi kramaNanI sAya tA. ka. A pariziSTamAM meM keTalIka kRtionAM nAmAMtara vagereno paNa nirdeza karyo che. 1. A zA. vA. sa.nI TIkAnuM nAma che. 2. A granthAMza che. 3. juo vIrastava. 4. juo pratikramaNahetugarbhita svAdhyAya. Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana 297 racanAsthaLa viSaya prakAzaka prakAzanavarSa vaikramIya) I. sa. 1914 dArzanika de. lA. je. pu. | dArzanika nyAya aMtarapallI nyAya jai. graM. pra. sa. | I. sa. 1936 AtmAnaMda prakAza pu. 58, a. 3) - I. sa.1961 gU. sA. saM. vi. 1} 1992 adhyAtma Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 2 nyAyAcArya yazovijayagarinA kRtikalApanuM bhASAdITha vargIkaraNa (a) saMskRta kRtio , nI TIkA ajhappamayaparikakhAnI vRtti asahasIvivaraNa adhyAtmabindu aspRzadgativAda (pranthAMza) adhyAtmasAra AtmakhyAti xadhyAtmopadeza Adijinastavana adhyAtmopaniSadU AdhyAtmikamatakhaMDanA xanekAntapraveza AdhyAtmikamatakhaMDananI TIkA anekAntavAdamAhAtmaviMzikA ArAdhakavirAdhakacaturbhAgI (granthoza) anekAntavyavasthA ArSabhIyacarita (apUrNa) "arthadIpikA *AlokahetutAvAda xalaMkAracUDAmaNinI vRtti utpAdAdisiddhinI TIkA aviditasaMjJaka graMtha uvae sarahassanI TIkA aSTaka aindrastuti(caturvizatikA) aSTakaDhAtrizatu nuM vivaraNa 1. AmAM meM keTalIka kRtionAM nAmAMtaro temaja koI koInA graMthAMza nodhyAM che. nAmAMtarono nirdeza A pariziSTanA aMtamAM temaja caturtha pariziSTamAM meM karyo che. 2. * A cihnathI aMkita kRti adyApi anupalabdha che. 3. A temaja bIjI paNa koI koI kRtinI bhASA viSe saMdeha che. juo pariziSTa 1. 4. A kRti 5. suzIlavijayagaNinA gujarAtI bhAvArtha sahita "zrI nemi-lAvaNya-dakSa-suzIla graMthamAlA"mAM jJAnopAsaka samiti dvArA vi. saM. 2015mAM prasiddha karAI che. 5 + A cihnathI aMkita kRti e vivaraNanuM viziSTa nAma che. 6. A dhAtriddhAtrizikAnI TIkAnuM nAma che. AnAM anya be nAma che : tattvadIpikA ane tattvArthadIpikA. 7. + A cihnathI aMkita kRti apUrNa che. 8. A kRti svIpajJa vivaraNa, ajJAtakartaka avasUri, anvaya, hindI bhASAntara tathA cAra pariziSTo sahita sacitra svarUpe "aindrastuticaturvizatikA'nA nAmathI . pra. sa."taraphathI I. sa. 196ramAM prakAzita karAI che. Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana kammapaDinI vRtti (bRhata) (laghu) (apUrNa) 99 99 karpUraprakaranI TIkA (?) kAvyakalpalatAnI vRtti ++kAvyaprakAzanI TIkA (apUrNa) kUvadikannavisaIka2NanuM vivaraNa juo tattvaviveka ++ gurutattaviNicchayanI TIkA goDI-pArzva-stavana xcitrarUpaprakAza xchandazUDAmaNinI TIkA jainatarka jainatarkabhASA jogavIsiyAnI TIkA jJAnabindu jJAnasAra ,,nI avacUrNi 99 nI TIkA. juo, dIpikA ++jJAnArNava (apUrNa) x,,nI TIkA raktattvadIpikA tattvaviveka "tattvArthadIpikA tattvArthasUtranI TIkA (apUrNa) tattvAlokanuM vivaraNa tarkabhASA smRtiGanvayokti (apUrNa) xtrisUtyAlokanuM vivaraNa pa+dIpikA devadharmaparIkSA dravyAloka X,, nI TIkA dvAtriMzadvAtriMzikA nI TIkA. juo arthadIpikA dhammaparikhAnuM vivaraNa dharmasaMgrahanuM TippaNa nayapradIpa nayarahasya 6nayAmRtataraMgiNI nayopadeza nayopadezanuM spaSTIkaraNa juo nayAmRtataraMgiNI ++nizAbhaktaduSTatvavicAra (apUrNa) vI2stotranI TIkA nyAyakhaMDakhAdya nyAyabindu nyAyavAdArtha 1. A kRtinA praNetA viSe zaMkA che. AvI bIjI paNa koI koI kRti che. e bAbata meM tenA aMtamAM praznArthaka cihna kauMsamAM mUkI sUcavI che. 2. juo pR. 298, Ti. 6. 3. A kUvadiTana-visaIkaraNanI vivaraNanuM nAma che. 4. juo pR. 298, Ti. 6 5. A jJAnasAranI TIkAnuM nAma che. 6. A nayopadezanA spaSTIkaraNanuM nAma che. 7. A vI2stotranI TIkAnuM nAma che. 299 Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. pariziSTa 2H kRtikalApanuM bhASAdITha vargIkaraNa nyAyAloka vidhivAda paramajyoti paMcaviMzatikA viSayatAvAda paramAtmapaMcaviMzatikA vItarAgastotranI TIkA (bRhata). juo pAtaMjala yogadarzananI vyAkhyA syAdvAdarahasya (bRhatu) pArzvajinastotra vItarAgastotranI TIkA (madhyama). pratimAzataka juo syAdvAdarahasya (madhyama) , nI vRtti vItarAgastotranI TIkA (laghu). juo smRtimAsthApananyAya (apUrNa) syAdvAdarahasya (laghu) pramArahasya virastotra prameyamAlA (aMzataH apUrNa) , nuM vivaraNa phalAlaviSayaka praznapatra (saM.gu) juo nyAyakhaMDakhAdya bhAsarahassanuM vivaraNa vedAntanirNaya maMgalavAda vedAntavivekasarvasva mArgaparizuddhi vairAgvakalpalatA. muktAzukti +vairAgyarati (apUrNa) muktAzuktisaMvAda (? granthAMza) zaMkhezvarapArzvajinastotra yatidinacaryA () yogadIpikA yogadRSTisamuccayanI avacUri () xzaThaprakaraNa. yogabindunI avacUri () zAsa)mInapArzvanAthastotra latA zAstravArtAsamuccayanI TIkA. juo latadvaya syAdvAdakalpalatA vAdamAlA SoDazakanI cakA. juo yogadIpikA + , (apUrNa) saptabhaMgItaraMgiNI ++ , (2) saptabhaMgIna pradIpa vAdarahasya samakitanAM cha sthAnanI copAInuM vAdArNava vivaraNa (2) vArANasIpArzvanAthastotra samIkApArthastotra vijayaprabhasUrikSAmaNaka - vijJaptipatra sAmAcArIpavaraNanuM vivaraNa vijayaprabhasUrisvAdhyAya siddhAntatafpariSkAra 1. A SoDazakanI thakAnuM nAma che. Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana 301 *siddhAntamaMjarI(zabdakhaMDa)nI TIkA syAdvAdamaMjUSA ++siddhAntasahastranAmakoza (apUrNa) syAdvAdamaMjUSA stotrAvalI syAdvAdarahasya (bRhatu) syAdvAdakalpalatA pasyAdvAdarahasya (madhyama) syAdvAdamaMjarInI TIkA. juo syAdvAdarahasya (laghu) (A) pAThaya kRtio ajhappamayaparikakhA jailakakhaNasamuccaya ApabhraMzika prabandha dhammapariSnA uvae sarahasya bhAsarahasya kUvadikavisaIkaraNa sAmAcArIpakaraNa gurutattaviNicchaya kasiripujaleha (I) gujarAtI kRtio agiyAra aMganI sajhAya eka so ATha (eka ) bola agiyAra gaNadharane namaskAra kAgaLadvaya anjhappamayaparikakhAno bAlAvabodha kAgaLa pahelo aDhAra pApasthAnakanI sajhAya kAgaLa bIjo amRtavelanI sajajhAya (nAnI) kAyasthitinuM stavana amRtavelanI sajajhAya (moTI) kugurunI sajhAya (gu. + pA.) ATha yogadaSTinI sajhAya. gaNadharaguNagAna Atmaprabodha sajhAya (2) +gaNadharabhAsa (apUrNa) AdezapaTTaka gurusaddahaNAsakjhAya (?) xAnandaghananI covIsIno bAlAvabodha goDI pArzvanAthastavana AMtarolImaMDana vAsupUjya svAmInI thoya gautamasvAmIno chaMda (?) AhAra-anAhAranI sajajhAyA caDyA paDyAnI sajhAya *upazama zreNinI sajhAya covIsI pahelI) 1. Ane keTalAka nyAyasiddhAntamaMjarI kahe che. 2. A zAstravArtAsamuccayanI TIkAnuM nAma che. 3. A syAdvAdamaMjarInI TIkAnuM nAma che. 4-6. A anukrame vItarAgastotra (a. 8)nI thakAnAM nAma che. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 pariziSTa 2H kRtikalApanuM bhASAdITha vargIkaraNa covIsI (bIjI) nayanI apekSAe sAmAyika covIsI (trIjI) nema-rAjulanAM gIta (be) cauda guNasthAnanI sajhAya paMcaniyaMThIsaMgahaNIno balabodha (gu. jabUsvAmIno rAsa + saM.) jinapratimA sthApanasajhAya paMcaparameSThigItA pAMca kugurunI sajhAya pAMca mahAvratonI bhAvanAnI sajhAya jinapratimAsthApana stavana pistALIsa AgamonAM nAmanI jesalamerapatra sajhAya jJAnakriyAnI sakjhAya pratikramaNahetugarbhita svAdhyAya jJAnasArano bAlAvabodha phalAviSayaka praznapatra (saM.gu.) tattvArthasUtrano bAlAvabodha brahmagItA tapagacchapatinI sajhAya mauna ekAdazInuM doDha so kalyANakanuM tarkabhASAno bAlAvabodha stavana tuMbaDAnI sajhAya yatidharmabatrIsI tera kAThiyAno nibaMdha yoganI ATha dRSTinI sajhAya disa matanuM stavana vardhamAna jinezvaranuM stavana doDha so gAthAnuM kumatimadagAlana vAhaNa-samudra-saMvAda - stavana "vicArabindu dravya anuyoga vicAra vimaLAcaLanuM stavana , , , no Tabbo viziSTanistavano (17) dravya guNa paryAyano rAsa viziSTajinatavanorUpa be pado dhammapariktanuM vArtika, juo viharamANajinavAsI vicArabindu vIrastava 1. A covIsInuM bAvIsamuM stavana hindImAM che. 2. A kRti "jabUsvAmI rAsa'nA nAmathI "zrI nagInabhAI maMchubhAI jaina sAhityoddhAra phaMDa" taraphathI DaoN. ramaNalAla cI. zAhe lakhela prastAvanA ane TippaNo sahita I. sa. 196 1mAM prakAzita karAI che. 3. AmAM mAravADI bhASAnI chAMTa che. 4. A dhammapariphakhAnuM gujarAtI vAtika che. 5 vIsa stavano paikI paheluM ane bAramuM hindImAM ane navamuM hindI ane gujarAtImAM che. 6. paMdara pado paikI A AThamuM ane bAramuM che. Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana 303 vIrastavana stavana varastutirUpa hUDInuM stavana sADI traNa so gAthAnuM siddhAntavicAravIrasutirUpa hUMDInuM stavanano rahasyagarbhita stavana bAlAvabodha sAdhunA guNagAnanI sajhAya zAnti jina stavana (nizcayavyavahAra- sAdhuvandanA garbhita) siddha jinanAM sahastra nAma zrIpAla rAjAno rAsa (uttarArdha) siddhasahastranAmavarNana chaMda SasthAnakasvAdhyAya sImadharasvAmInuM stavana samakitanAM cha sthAnanI copAI (gu.saM.) samakitanAM cha sthAnanI. copAInuM , , no bAlAvabodha vivaraNa (saM. + gu) sImanvarasvAmIne vinati samakitanA saDasaTha bolanI sajhAya sImanvarasvAmIne vinatirUpa stavana samakita-sukhalaDInI sajhAya sImadharasvAmIno bAlAvabodha samAdhizataka sugurunI sakjhAya gu. + pA.) samudra-vahANa-saMvAda sthApanAkalpanI sajhAya samyakatvacopAI sthApanAcAryanI sajhAya saMjamabatrIsI hariyALI saMyamazreNiprarUpaNA hariyALI saMyamazreNivicAra (sajhAya) hariyALIno Tabbo saMyamazreNivicArano TabbA hitazikSAnI sajhAya saMvignapakSIyavadanacapeTA hUMDInuM stavana savA so gAthAnuM rahasyagarbhita hetugarbhita paDikkamaNanI sajhAya ( hindI kRtio aSTapadI dipaTa caurAsI bola prayukti AdhyAtmika gIta navanidhAna nava stavano gIta nema-rAjulanAM gIta (4) gautamaprabhAti stavana neminAthanuM stavana (bIjI covIsImAMnuM) jasavilAsa viziSTajinastavano (3) jina-gIta 1. zuM A jasavilAsamAM aMtargata che ? 2. vIsa stavano paikI paheluM ane bAramuM hindImAM che jyAre navamuM hindI ane gujarAtImAM che. Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 pariziSTa 2H kRtikalApanuM bhASAdITha vargIkaraNa viziSTanistavanorUpa pado (13) sAmAnyanistavanarUpa ATha pado samatAzataka sAmyazataka sAmAnya jinastavana horIgIta (graMthAMza) nAmonAM samIkaraNo agiyAra gaNadharane namaskAra = gaNadharaguNagAna arthadIpikA = tattvadIpikA = tattvArthadIpikA aSTaka = aSTakaDhAtrizat = jJAnasAra aSTakatAtrizat = aSTaka = jJAnasAra ATha yogadaSTinI sajhAya = yoganI ATha dRSTinI sajhAya AdhyAtmikamatakhaMDana = AdhyAtmikama/parIkSA AdhyAtmikataparIkSA = AdhyAtmikamatakhaMDana aindrastuti = aindrastuticaturvizatikA aindrastuticaturvizatikA = aindrastuti kugurunI sajhAya = pAMca kugurunI sajhAya gaNadharaguNagAna = agiyAra gaNadharane namaskAra caDyA paDyAnI sajhAya = saMvignapakSIyavadanacapeTA = hitazikSAnI sajhAya jainatarkabhASA = tarkabhASA jJAnasAra = aSTaka = aSTakaDhAtrizatu tattvadIpikA = arthadIpikA = tattvArthadIpikA tattvArthadIpikA = arthadIpikA = tattvadIpikA tarkabhASA = jainatarkabhASA disa matanuM stavana = vardhamAna jinezvaranuM stavana doDha so gAthAnuM kumatimadagAlana stavana = vIrastava = varastavana = varastutirUpa hUDInuM stavana = hUMDInuM stavana dravya-anuyoga-vicAra = dravyaguNa paryAyano rAsa dravyaguNa paryAyano rAsa = dravya-anuyoga-vicAra nayapradIpa = saptabhaMgIna pradIpa nyAyakhaMDakhAdya = mahAvIrastava = varastotra 1, paMdara pado paikI AThamuM ane bAramuM gujarAtImAM che. 2. AnuM apara nAma sAmyazataka che. 3 adhika nAmAntaro mATe juo pariziSTa 4. Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yazodohana haON pAMca kugurunI sajhAya = kugurunI sajhAya pArzvajinastotra = "vArANasI pArzvanAthastotra pratikramaNahetugarbhita svAdhyAya = hetugarbha paDikkamaNanI sajhAya mahAvIrastava = nyAyakhaMDakhAdya = varastotra mahAvIrasvAmInuM stavana = samavasaraNanuM stavana muktAzukti= vairAgyarati yatidharmabatrIsI = saMjamabatrIsI yoganI ATha dRSTinI sajhAya = ATha yogadRSTinI sajajhAya vardhamAna jinezvaranuM stavana = dasa matanuM stavana vArANasI" "pArzvanAthastotra = pArzvajinastotra vAhaNa-samudra-saMvAda = samudra-vahANa-saMvAda viradva = doDha so gAthAnuM kumatimadagAlana stavana = vIrastavana = vIrastutirUpa hUMDInuM stavana = hUMDInuM stavana varastavana = doDha so gAthAnuM kumatimadagAlana stavana = varastava = varastutirUpa hUMDInuM stavana = hUMDInuM stavana varastutirUpa hUMDInuM stavana = doDha so gAthAnuM kumatimadagAlana stavana = varastava = vIrastavana = hUMDInuM stavana virastotra = nyAyakhaMDakhAdya = mahAvIrastava vairAgyarati = muktAzukti SaTrasthAnakasvAdhyAya = samakitanAM cha sthAnanI copAI saMvignapakSIyavadanacapeTA = caDyA paDyAnI sajhAya = hitazikSAnI sajhAya saMjamabatrIsI = yatidharmabatrIsI saptabhaMgInayapradIpa = nayapradIpa samakitanAM cha sthAnanI copAI = SaTrasthAnakasvAdhyAya = samyakatvacopAI samatAzataka = sAmyazataka samavasaraNanuM stavana = mahAvIrasvAmInuM stavana samudra-vahANa-saMvAda = vAhaNa-samudra-saMvAda samyaktacopAI = samakitanAM cha sthAnanI copAI = SaTrasthAnakasvAdhyAya savA so gAthAnuM na rahasyagarbhita stavanansImadharasvAmIne vinatirUpa stavana sADI traNa so gAthAnuM siddhAntavicArarahasyagarbhita stavana = sImanvarasvAmInuM stavana sAdhunA guNagAnanI sajhAya = sAdhuvandanA Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 pariziSTa 2: kRtikalApanuM bhASAdITha vargIkaraNa sAdhuvandanA = sAdhunA guNagAnanI sAya sAmyazataka = samatAzataka siddha jinanAM sahasra nAma = siddhasahasranAmavarNana chaMda viddhasahasranAmavarNana chaMda = siddha jinanAM sahasra nAma sImandharasvAmInuM stavana = sADI traNa so gAthAnuM siddhAntavicArarahasyagarbhita stavana sImandharasvAmIne vinatirUpa stavanasavA so gAthAnuM naya2hasyagarbhita stavana hitazikSAnI sajjhAya = caDyA paDyAnI sajjhAya = saMvignapakSIyavadanacapeTA hUMDInuM stavana = doDha so gAthAnuM kumatimadagAlana stavana = vIrastava = vI2stavana = vI2stutirUpa hUMDInuM stavana hetugarbha paDikkamaNanI sajjhAya = pratikramaNahetugarbhita svAdhyAya Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthakAronI sUcI 307 pariziSTa 3 "prathakAronI sUcI [4] naina akalaMka (di) kra, 97, 139, 143 uttamavijaya 139 abhayadevasUri (tarkasaMcAnana) rUra, 157 udayavijaya 82 abhayadevasUri (navAMgIvRttikAra) kura, upadezavRttikRt 190 96, 179, 245, 246 upAdhyAyajI 17, 26, 30, 31, rUra, amaracaMda mAvajI 204 26, 27, 3, 42, 43, 40, 42, amaracandrasUri ra6, 26 60, 61, 3, 63, 6, 18, 26, amaracandrasUri dUra juo siMhazizuka 95, 96, 97, 112, 123, 128, amitagati di) 20, 186 130, 16 2, 170, 173, 211, amRtacandra (di) 116 212, 213, 225, 255 juo amRtacandrasUri di) ra0 jaza, jazavijaya, jazavijaya-gaNi, jasavijaya, jasavijayagaNi, A nyAyAcArya, yazovijaya ane AgamoddhAraka rU3, 33 juo Ananda- yazovijayagaNi sAgarasUrijI umAsvAti 20, 20, 23, 42, 6, AcArya 143, 151 juo ! 126, 141, 159, 179 juo haribhadrasUri vAcaka ane vAcaka-cakravartI Anandaghana(jI) pa7, 212, 241 umAsvAmigaNi 128 AnandasAgarasUrijI rU3, 220, 235 juo AgamoddhAraka AnandasUri dUra juo vyAghazizuka RSabhadAsa 41 AvazyakaniryuktikRtu 249 juo bhadrabAhu ane bhadrabAhusvAmI 1. AthI granthanA praNetA, saMkalanakAra, saMzodhaka, sahAyaka, lekha lakhanAra, prastAvanAkAra tathA vaktA abhipreta che. 2. A devanAgarI aMka te upodaghAtano paThAMka che. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 yazohana jayarAma 186 kamalasaMyama 6 jaza 42, 44, 50, 64, 69, 78, kapUravijayajI (sanmitra) 89, 91, | 88 juo upAdhyAyajI jazavijaya 44 (kavi), 139 (kavi), 204 211 (kavi), ra12 kAtti 1 jazavijayagaNi pa7, 169 kAntivijaya 1 jayavijayagaNi 119, 194, 195 kuMvarajI ANaMdajI 89, 91 jasavijaya vimalaharSanA ziSya) 19 kundakunda da) : juo yazovijaya kulamarDanagaNi 139 jinabhadra 136 juo bhASyakAra kSamAkalyANa 73 jinabhadragaNi kSamAzramaNa rUra, 96, 98, 106, 124, 134, 171, gadhahastinuM pharU juo gandhahastI ane [ 179, 190 siddhasena divAkara jinamanDana 186 gandhahastI 64 juo siddhasenagaNi jinavijaya (khimAvijayanA ziSya) 64 gandhahastI pha2, , 6, 179 juo jinaharSa jIrU | siddhasena divAkara jinezvarasUri 227 gambhIravijayagaNi 197, 199, jena kAmatAprasAda (di.) 20 ra01, 203 jJAnavimalasUri raDa, 78, 242 jJAnasAra(gaNi) 207, 209 jJAnAnanda 208 caturavijayajI (amaravijayajInA ziSya) 74, 19, 32, 125 candulAla 137 jhaverI mohanalAla bha. 67 candrasenasUri 131 cAMdavaDakara bAlacaMda hIrAcaMda 203 darabArIlAla jaina koThiyA di) 6s, . dAnavijayagaNi 115 jaMbUvijayajI 7, 242 devagupta 127 jayacandra 179 devacandra (adhyAtmarasika) 24, 72, jayacandrasUri urU 64, 78, 201, 203 1. juo jena gUrjara kavio bhA. 2, pR. 473-496). Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthakAronI sUcI, 39 devarAja ra53 231, ra33, 243, 245, 247 devavijayagaNi 17 juo upAdhyAyajI devasUri 127 devasena (? anya) 186 devasena di) 134, 135 136, padmavijaya 113, 114, 180, 183, 168 238, 24ra dezAI mohanalAla dalIcaMda 74, 76, 2. pArzvakIti 186 3, 10, 13, 19, 138 pAzacandra 176 dozI becaradAsa 128 puNyavijayajI pha4, 2, 3, 18, 48, 98, 196 pUjyapAda (di) 126, 211, 212 dhanapAla 201 pratApavijayajI 73, 166 dharmadAsagaNi kSamAzramaNa, 179, 254 prabhAcandra (di) 165, 174, 211 dharmabhUSaNa (trIjA) di) 46, 6, 101 prabhAnandasUri 118 dharmasAgaragaNi 40, rU, 16 2, 176, premI nAthUrAma (di.) 126 187 dhurandharavijayagaNi 94, 92, 125, 169 bappabhadisUri 31, 34 buddhisAgarasUri) 95 buddhisAgarasUrijI 73, 212 nandalAla di) 20 nannasUri 254 nayanTi )sAgaragaNi 118 bhagavatIdAsa (di.) 38 nemicanda (bhAMDAgArika) 243 bhagavAnadAsa harakhacaMda 83 nemicandra zAstrI (di) 210 bhadraMkaravijayajI 219 nyAyAcArya 96, 7, 14, 15, rUrU, bhadrabAhu 249 juo Avazyaka36, 36, 46, 42, 43, 2, 3, | niyuktikRt 64, pha6, pha6, 60, 66, 70, 103, bhadrabAhusvAmI 179, 222, 2para 127, 131, 147, 143, 146, bhAnuvijayajI 40, 124 147, 148, 155, 16 5, 169, bhAvaprabhasUri 77, 106, 108, 175, 177, 178, 185, 187, 195 179, 180 214. 218, 220, 222, 225 bhAkhrakAra 141, 157, 179 juo bha Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 jinabhadra bhASyakRt 143, 159 bhASyasudhAmbhonidhi 127 bhojasAga2 137 ma malayagira 67, 179 malayigirasUri 22, 95, 96, 127, 137, 195, 236 mallavAdI, kSamAzramaNa rU2, 66, 95, 96, 131, 241, 254 malliSeNa 149 mahAvAdI 30, 143, 159 juo siddhasena (divAka2) mahetA manaHsukhabhAI kiracaMda 105 mANikyacandrasUri 1 mANikyasAga2 118 mAnavijayagaNi 7, 186, 219 mAlavaNiyA dalasukha 94 municaMdrasUri 137 mUla TIkAkAra 190 megharAja 118 meruvijaya 32 morakhiyA vasantalAla kAntilAla 210 mohanavijayajI (mohanasUri) 220 ya yazobhadrasUri 206, 213, 214 yazovijya 67, 34, 48, 69, 191 juo upAdhyAyajI yazovijaya (! anya) 225 yazovijaya (vimalaharSanA ziSya) 19 juo javijaya yazovijayagaNi 16, 10, 12 21, 22, 23, 24, 26, 26, 27, 26, 22 30, 22, 23, 24, 36, 40, 16, 16, 27, 26 60, 5, 8, 15, 18, 19, 21-26, 28, 38, 40, 42, 44, 49, 52, 56, 57, 65, 75, 76, 77, 79, 93, 100, 101, 103, 104, 114, 115, 118, 124, 125, 128, 129, 130, 131, 136, 137, 138, 139, 142, 143, 144, 145, 146, 148, 154, 158, 160, 161, 162, 174, 179, 183, 184, 186, 188, 204, 205, 206, 215, 220, 245, 246, 247, 248, 254, 255 yazovijayagaNi (anya ) 128 yazovijayajI 63, 7, 8, 64, 75, 76, 128, 210 juo upAdhyAyajI yazovijayajI 9.63, 77, 159 yazovijayajI (vijayadharmasUrinA ziSya) 2, 3 yogAcArya 179 ratnazekharasUri 19, 77 ravisAgara 32 rAjazekhara 118 rAmasiMha 139 yazodohana Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthakAronI sUcI lAdhAzA 60 lAlana, paM. 65 lAvaNyavijaya 220 lAvaNyasamaya 4 loMkAzAha 94 vakIla mUlacaMda nathubhAI 175, 180 vAcaka 171 juo umAsvAti vAcakacakravartI 141, 159, 179 vAdivetAla 157 juo zAntisUri vijayadarzanasUrijI 141, 152 vijayanandanasUrijI 141, 142 vijayanemisUrijI 149, 151, 152, 155 vijayapadmasUrijI 46, 47, 74, 151 vijayaprabhasUri 125 viyalabdhisUrijI 17, 32 vijayalAvaNyasUrijI 104, 105, 106, 108, 115, 117, 130, 148 vijyasiMha 60, 212 vijayAmRtasUrijI 148 vijayodayasUrijI 127, 139, 142 vidyAnanda (di.) 140 vinayavijaya 75 vinayavijayagaNi 41, 34, 67, 71, 74, 75, 82, 186, 207 vimalakIrti 21 vimaladAsa (di.) 115 vIravijaya 56, 197, 199 vRddhAcArya 32 vRddhivijaya 82 vRddhivijaya 254 vyAghazizuka 6 juo AnaMdasUri za zaZbhavasUri 36 zAntisUri 131 juo vAdivetAla zAntisUri 157 zAntisUri 241 zAha dIpacaMda chaganalAla 203 zAha durlabhadAsa kAlidAsa 40 zAha dhIrajalAla TokarazI 89 zAha pI. ke. 202 zivalAla 19 zivazarmasUri 137 zivAnandravijayajI 186 311 zIlAMkasUri 2, 198 zobhana (muni) 20, 31 zrutasAgara (di.) sa saMghatilakasUri 214 saMghavI velacaMda dhanajIbhAI 204 saMghavI sukhalAla 63, 72, 74, 76, 2, 94 juo sukhalAla, paM. samantabhadra (di.) rU6, 62, 6, 97, 139, 143 siMhavAdigaNi kSamAzramaNa 18, 95, 254 juo siMhasUrivAdigaNi kSamAzramaNa siMhavijya 60, 212 Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 yazodohana siMhazizuka dUra juo amaracandrasUri hari ra6, 26 juo haripheNa siMhasUrivAdigaNi kSamAzramaNa 67, haribhadrasUri yAkinInA dharmasUna) 32, 24ra juo siMhavAdigaNi | rUDa, 40, 41, ra, pha6, 6, 7, kSamAzramaNa 66, 60, 7ra, 15, 48, 91, 95, siddharSi 84, 190 118, 127, 143, 145, 146, siddhasena 66, 97, 136, 190 | 160, 179, 186, 190, 194, siddhasenagaNi 6, 126, 168 195, 204, 205, 213, 214, siddhasena divAkara) (vAdI) 30, 32, 220, 222, 226, 227, 231, rU0, 42, 62, 64, pha6, 96, 232, 245 106, 134, 143, 168, 249 haribhadrAcArya 141, 179 juo mahAvAdI hariSaNa di) 186 sukhalAla paM. rU, da6, 94, 5, 100, haripheNa 26, 26 juo hari 101, 128, 129, 143, 148, hIrAkumArI 94 16 1, 180 206 juo saMghavI hIrAlAla vi. haMsarAja 86 sukhalAla hIrAlAla haMsarAja 149 sudharmasvAmI 179 hemacandravijaya suzIlavijayagaNi 148 himacandrasUri (kali.) 26, 67, 6, 7ra, somasundarasUri 254 24, 26, 118, 149, 171, 201 somodayagaNi 118 juo hemasUri saubhAgyasAgara 186 hemacandrAcArya 67, 179 stutikAra 143 hemarAja pAMDe (di.) 20, 16 6, 168 hemavijaya 32, 208 hemasUri 104, 119 juo hararAja 253 hemacandrasUri Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthakAronI sUcI 313 [A] ajaina arcanTa (bauddha) 131, 13ra juo dharmAkaradatta AcArya 159 juo 'udayana ane caturbhuja 82 cintAmaNikAra 150 juo gaMgeza udayanAcArya cintAmaNikRtu 104, 141, 151, |_159 udayana 120, 123, 147, 150, 179 juo AcArya jagadIza 67 udayanAcArya 64, 104, 141 jayadeva 70 uddadyotakara 159 jAnakInAtha zarmA 102 jaimini 7. kANe, mahopAdhyAya 25 kAvyaprakAzakAra 179 juo mammaTa tatrika 179 kumArika bhaTTa (mImAMsaka) 97, 101 kezavamizra 20, 101 ga thila 141 gaMgeza upAdhyAya) 61, , 64, 108 juo cintAmaNikAra ane dave kanaiyAlAla bhAIzaMkara 2 cintAmaNikRt dave TI. ena. 254 gAdhara 27, 16 1 dinAga (bauddha) 21, 141 guNAnanda dau didhitikta 120, 121, 123, 159 guNAnanda vidyAvAgIza dada, 15ra juo raghunAtha gautama 249 dvivedI maNilAla nabhubhAI 211 1. eo 'AcArya tarIke suprasiddha che. emanuM apara nAma 'udayakara' che. emano janma darabhaMgAnI uttare vIsa mAIla upara AvelA mahArANika gAmamAM thayo hato. emaNe zakasaMvat 906 mAM lakSaNAvatI nAmanI kRti racI hatI. emanI anya kRtio nIce mujaba che : Atmatattvaviveka kiMvA bauddhadhikkAra, yAne bauddhAdhikAra, kiraNIvalI, kusumAMjali ane nyAyavArtikatAtparyaTIkAparizuddhi. Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 dha dhamakIrti (bauddha) 131, 151 dharmazRgAlaka 179 dharmAMkaradatta 131 juo arcaTa nArAyaNAcArya 152 nRsiMha paMcAnana 102 nhAnAlAla 9 bhaTTa juo kuhirala 104, 141 bhaTTAcArya 33, 104, 132 bhAmaha 12 bhUSaNakAra 104 bhUSaNasA2kRt 141 bhoja 229, 233 pakSadharamizra 64, 6, 104, 108, mizra 104, 151, 159 mura 141 pataMjali maharSi 41, 6, 66 142, murArimizra 102 150, 151 206, 229, 230, 231, 232 prakAzAtmayati 21 prajJAkaragupta (bauddha) 20, 101, 141 prabhAkara 104, 123 prabhAkara bhaTTa 7 premAnanda 55, 64 bha maNikRt 104, 120, 121, 123, 151, 214 maNDanamizra rU1, 141 mathurAnAtha 21, 66, 108, 132 mathurAnAtha tarkavAgIza 22, 66 madhusUdana 20, 62, 60, 61, 95, 97 madhusUdana sarasvatI 67 manu 104, 179 mammaTa 25 juo kAvyaprakAzakAra mahApralayavAdI 159 mahAbhASyakAra 206 mahetA narmadAzaMkara devazaMka2 73 mAdhavAcArya 60 juo vidyAraNya yazodohana ya yAdava 101, 103 yauktika 160 2 raghudeva (nyAyAlaMkAra) 67 raghudeva bhaTTAcArya 67, 66, 141 raghunAtha 66 juo dIddhitikRt raghunAtha ziromaNi 62, 6, 67, 107, 108 rAdhAkRSNa 180 rAmadAsa 179 rAmabhadra 67 2Amabhadra sArvabhauma 22, 67, 158 va vardhamAna 62, 64, 123, 151, 159 Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthakAronI sUcI 315 vAcaspatimizra ra0, rU9, 5 zivAditya 67 vAsyAyana 34 zivAdityamizra 102 vidyAraNya 60 juo mAdhavAcArya zrIkRSNa nyAyAlaMkAra 103 vivaraNAcArya rU9, 2, 97 zrIharSa 12 dara, 106 vizvanAtha 25 sa velaNakara hari dAmodara 19 vyAsa (bhASyakAra) 61 satIzacandra vidyAbhUSaNa, DaoN. 60, 76 vyAsa 228 sarvajJAtmamuni rU9. vyAsa 232 sAyaNAcArya 60 surezacArya rU9. za svataMtra (ra) 159 zakaTasUna 249 zaMkarasvAmI 159 ziromaNi 15ra. 159 juo haridAsa nyAyAlaMkAra 66 dIdhitikRtuM. die (Hall) && Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 A agiyAra aMga upAMganI sajjhAya 46, 47 agiyAra aMganI sajjhAya 46, 47, pariziSTa 4 grantho ane lekhonI sUcI [3] jaina 66, 12, 14, 250 ajitanAthanuM stavana, tAraMgAmaMDana 44, 46 aljhappamayaparikSA 22, 6, 8, 129, 162, 164, 255 juo adhyAtmamataparIkSA - anuvAda 164 chAyA 164 bAlAvabodha 162, 165 - bhASAMtara (ajJAta) 165 vivaraNa (gu. svopanna) 22 - vivaraNa (saM. svopa) 22 - vRtti (svopajJa) 8, 162, 164, 165 aMcalamatadalana 20 aDhAra pApasthAnaka tathA bAra bhAvanAnI sajjhAya 89 aDhAra pApasthAnakanI sajjhAya 47, 26, 89 46, - gujarAtI artha ane rahasya 89, 91 - vivecana 89, 91 aDhAra pApasthAnakonI sajjhAyonI yazodohana copaDI 89 aDhAramI sadInA mahAna jyotirdhara mahopAdhyAya zrI yazovijayajI (TUMka paricaya) 94 2*aNAivIsiyA 143 aNuogadAra 26, 101, 105, 106, 107, 117, 250 juo aNuogadAra (sutta), anuyogaduvAra, anuyogadvAra ane anuyogadvArasUtra - vRtti 105 aNuogadAra (sutta) 253 juo aNuogadA2 cuNNi 253 aNuttarovavAiyadasA 250 juo anuttaropapAtikadazA 1. AmAM koI koI granthAMzanI paNa meM noMdha lIdhI che. 2. *A cihnathI aMkita kRti te granthAMza che. adhyAtmabindu 20, 24, 70, 204 adhyAtmamataparIkSA 20, 20, 120, 121, 122, 164, 177, 237, 248 juo aljhappamayaparikSA bAlAvabodha 20, 165, 171, 173 Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grantho ane lekhonI sUcI adhyAtmasAra 21, 24, 36, 46, 66, 6, 60, 18, 90, 97, 116, 197 juo adhyAtmasAprakaraNa - anuvAda 197 - Tabbo 197, 199 - TIkA 197, 199 - bhASAMtara 199 adhyAtmasAra-adhyAtmopaniSadrAnasAprakaraNaratnatrayI 197 adhyAtmasAprakaraNa 206 juo adhyAtmasAra anubhavavANI, vAcaka jazanI 209 anuyogaduvA2 182 juo aNu ogadAra 317 - upodghAta (aMgrejI) 205, 220, 245 - vRtti (svopakSa) 16 anekAntapraveza 20, 24, 32, 26, adhyAtmI zrIAnandaghana ane zrI anekAntavyavasthAprakaraNa 115 - prakAzakIya nivedana 26 yazovijya 7, 11 adhyAtmopadeza 11, 24, 70, 204 adhyAtmopaniSad 16, 24, 36, 41, 1, 66, 91, 117, 118, 197, 199, 200, 201 adhyAtmopaniSad (haima) 12 anantavIrya-jina-stavana 56 76, 118 anekAntavAdapraveza 20, 118, 141 *anekAntavAdamAhAtmyaviMzikA 117 anekAntavyavasthA 16, 21, 33, 34, 187 antagaDadA 250 anyayogavyavaaidadvAtriMzikA 117, 136, 149 *anAtmazaMsASTaka 90 - - TIkA juo syAdvAdamaMjarI 149 anuttaropapAtikadazA 250 juo abhidhAnacintAmaNi 175, 184 aNuttarovavAiyadasA abhinandananAthanuM stavana (covIsI pahelI) 41 abhinandananAthanuM stavana 44, 47 amRtavelanI sajjhAya (nAnI) 46, 47, 88, 89 vivecana 89 amRtavelanI saMjjhAya (moTI) 46, 47, 88 36, 36, 66, 71, 4, 97, 115, 117, 118, 136, 147, 141, 160, 173, 177 juo jainatarka - vikRti 115 antakRddazA 250 juo AThamuM aMga |attagaDa 69 anuyogadvAra 107, 136, 163, 173, 177, 182, 242, 250 - bRhiitta 187 - mUlaTIkA 187 anuyogadvA2sUtra juo ayogavyavacchedadvAtriMzikA aNuogadAra 187 anekAntayapatAkA 66, 146, 213 arthadIpikA 225 juo tattvadIpikA - 36, 173, Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 yazodohana ane tattvArthadIpikA - vivaraNa 40, 66, 6, 67, 6, ahastuti 32 juo aindrastuti, 7, 18, 20, 104, 118, 129, aindrastuticaturvizatikA ane 139, 148, 141, 151, 155, jinastuti 169, 177 ahanAmasahasamuccaya 64 - vivecana 140 alaMkAracUDAmaNi 23, 26, 12, 25, aSTasahasatAtparyavivaraNa 139 26 - TippaNI 139 - TIkA 71, 26, 177 *aspRzadgativAda 18, 147, 157, - vivaraNa ra3, 26, 104 235 - vRtti 26, 67, 2pa A - , (haima) 26 aSTaka (yazo) 76 177, 194 juo AurapaccakkhANa 187, 250 juo aSTakaDhAtrizat ane jJAnasAra AtupratyAkhyAna - vRtti 177 - vRtti 187 aSTaka hari) 12 187 juo Akara 117, 136, 187 juo aSTaka(prakaraNa) (hari) pramANanayatattAloka aSTakatAtrizat 201 juo aSTaka Agama 121 juo AvasmayaniSutti (yazo.) Agama 117, 122, 187, 237, aSTaprakaraNa yazo) 201. 246 253 juo aSTakatAtrizatuM : AcAra 83, 97, 111, 177, 244, aSTaka prakaraNa) 227 jao aSTaka 250 juo AcArAMga, (hari.) AcArAMgasUtra, AhAra, paheluM aMga - vRtti (jine.) 227 ane prathama aMga aSTakaprakaraNa (hari) 7 juo aSTaka AcApradIpa 20 (hari.) AcArAMga 177, 191, 237 juo aSTapadI 60, 69, 70, 207 AcAra aSTaprakArI pUjA 17 - cUrNi 187 aSTazatI rU3, 14. - TIkA 187 - bhASya 140 juo aSTasahastrI temaja - niyukti 177, 187, 195 AptamImAMsAlaMkRti - vRtti 195 aSTasahastrI 23, 66, 122, 129, AcArAMgasUtra 136, 187 juo 139, 140 juo adRzatIbhASya AcAra Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grantho ane lekhonI sUcI 319 AcAropadeza rU. AdhyAtmikama/parIkSA 173 juo AThamuM aMga 69 juo annakUdazA AdhyAtmikamatakhaMDana ATha yogadaSTinI sajajhAya 46 juo |- TIkA (svopajJa) 173, 175 ATha yogadaSTinI(no) svAdhyAya ane |- vivaraNa (svopalsa) 22 yoganI ATha dRSTinI sajhAya - vRtti (svIpajJa) 175 ATha yogadaSTinIno) svAdhyAya 204 AnandaghanacovIsI 23, 57 juo ATha yogadaSTinI sajajhAya - bAlAvabodha 71, 57 AtupratyAkhyAna 187 juo - vivaraNa rarU AurapaccakakhANa 'AntarolimaMDana vAsupUjya svAmInI - vRtti 187 thoya 46 AtmakalyANamALA 41 ApabhraMzika prabandha cha9, 116, 117 AtmakhyAti (amRta) 20 AptaparIkSA 20 AtmakhyAti 20, 24, 6, 18, AptamImAMsA rUrU, rUda, 42, 66, 1pa8, 173 97, 120, 132, 139, 141, Atmajyoti svarUpapaMcaviMzatikA 65 226 juo devAgamastotra juo paramajyoti paMcaviMzatikA - bhASya 140 AtmaprabodhakajIpaka sajajhAya 204 - bhASyaTIkA 140. AtmaprabodhanI sajajhAya 46, 47 AptamImAMsAlaMkRti 140 juo Adijinastavana 26, 4, 33, 34, aSTazatIbhASya ane aSTasahastrI 139 juo RSabhadevastavana, zrI AyAra 2, 43, 107, 114, 143, zatruMjayamaMDana, puMDarIkagirirAja- 182, 198, 247, 250 juo stotra AcAra - anuvAda 33 - TIkA 2, 117, 198 AdinAthanuM stavana pa7 - nirjutti 198 AdinAthastavana 46 ArAdhaka-virAdhaka-caturbhagI ra2, 60, AdezapaTTaka 89. 18, 247 AdhyAtmika gIta 46, 6 - TIkA (svopas) 22, 18, 247 AdhyAtmika pado 38, 207, 209 ArAdhanApatAkA 187 - vivecana 209 ArSa 177 AdhyAtmikamatakhaMDana ra2, 67, 16 2, AbhIyacarita ra4, 26, 7, 18, 173 juo AdhyAtmikamataparIkSA 73 AdhyAtmikamatadalana 20 AhaMtadarzanadIpikA 98, 215 Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 AlokahetutAvAda 24, 33, 71, 161 Avazyaka 107, 111, 114, 136, 168, 177, 184, 194, 237, 242, 243, 244 juo AvazyakasUtra ane Avassaya - cUrNi 187 - nijjutti 213 - niryukti 173, 177, 187, 194, uttarAdhyayana 69, 111, 135, 136, 242 173, 177, 182, 194, 195, - bhASa) 112, 187 vRtti 187, 237 AvazyakasUtra 182 juo Avazyaka Avasmaya 236, 250 - cuNNi 02, 157, 218 - - TIkA (malaya.) 157 juo vRtti - nitti 66, 97, 106, 117, 121, 122, 143, 218, 236, 248 bhAsa (mUla) 106 - vRtti (malaya.) 157, 236 juo TIkA - vRtti 237 AhAra-anAhAranI sajjhAya 249 juo caturvidha AhAranI sajjhAya ane cAra AhA2e anAhAranI sAya i indriyaparAjayasayaga 241 indradUta 125 - TIkA 125 * I IzAnugrahavicAra :2 yazodohana u uNAdigaNavivaraNa 12 uttarayaNa 69, 90, 105, 117, 222, 250 juo uttarAdhyayana ane uttarAdhyayanasUtra 225, 237, 242, 243, 244 juo uttarajjIyaNa - niryukti 177, 187, 237 - bRhavRtti 237 - vivaraNa 237 - vRtti 187, 237 - vRddhavivaraNa 237 uttarAdhyayanasUtra 173, 187 juo uttaravaNa utpAdAdisiddhi 18, utpAdAdisiddhiprakaraNa - TIkA 18, 131 - vivaraNa (yazo.) 71,131 vivaraNa (svopajJa) 131, 154 utpAdAdisiddhiprakaraNa. 23, 24 juo utpAdAdisiddhi - TIkA (yazo.) 23, 26, 23 utpAdAdisiddhiprakaraNavivaraNavAdamAlAaspRzadgativAdaH vijayaprabhasUri svAdhyAyazca prathavatuSTayA 131, 132, 147, 157 utsUtrakandakuddAla 187 unnatapurastavana 66 3, 48 upadezapada 135,177, 191, 195, 131 juo Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLyo ane lekhonI sUcI 321 237, 242, 244 juo upAsakAdhyayana (di) 174 upadezapadasUtra ane ucaesapAya - TIkA 173 - vRtti 187 uvaesapaya ku7, 91 juo upadezapada upadezapadasUtra 187 juo upadezapada uvaesamAlA 20, 254 juo upadeza- vRtti 187 mAlA upadezamAla 135 - bAlAvabodha (ajJAta) 254 |upadezamAlA 112, 114, 135, - bAlAvabodha (nana) 254 136, 177, 187, 191, 225, - bAlAvabodha (vRddhi.) 254 237, 242, 243, 244 - bAlAvabodha (soma) 254 - karNikA 187 uvae rahassa 22,20, 7, 18, 22, - doghaTTI 188 91, 124, 237, 247 juo - laghuvRtti 188 upadezarahasya (yazo.) - vRtti 188 - vivaraNa (svopas) 71, 91, 124 -i , (siddharSi) 188 uvavAda 182 - heyopAdeyA 188 'uvAI 184 upadezaratnAkara 188 uvAsagadasA 182, 250 juo - bhUmikA 254 upAsakadazA upadezarahasya (ajJAta) 91 upadezarahasya (yazo.) 21, 22, 91, 136 juo vie rahasya RSabhadevanAM stavana 44 upadezAmRtataraMgiNI 141 RSabhadevanuM stavana 40 upamitibhavaprapaMca 195 RSabhadevanuM stavana 46, 48 upamitibhavaprapaMcAkathA 21 rU0, 84 RSabhadevanuM stavana 57 upazama zreNinI sajhAya 46, 7, - anuvAda 34 138 RSabhadevastavanam, zrI zatruMjayamaMDana zrI *zupAdhyAyajInAM 15ra laghu stavano | 34 juo Adijinastavana RSabhadevastavana, zrI zatruMjayamaMDana zrI upAdhyAyajInA prathonI yAdI 144 29 upAsakadazA 250 juo uvAsagadasA ane saptama aMga eka so ATha bola 194 44 e 1. A cilathI aMkita kRti te lekha che. Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 yazodohana eka so eka bola 194 kaSpa 97, 250 juo kalpa aitihAsika vastrapaTa 16, 3, 5 - bhAsa 97, 120, 138 aindrastuti (ajJAta) 29 kammapayaDi 23, 26, rU7, 3, 18, aindrastuti (yazo.) 22, 26, 26, 7, 137, 138, 235, 24ra juo 29, 31, 32 juo ahaMntuti karmaprakRti (ziva) ane - anuvAda (guja.) ra9 karmaprakRtisaMgrahaNI - avacUri (ajJAta) 29, 32 - anvayArtha ane bhAvArtha 137 - cuSNi 137, 138 - avacUri (ajJAta) 33 - avacUri (Ananda.) - cUrNiTippaNa 137 juo vizeSavRtti - vivaraNa (svopajJa) 32 - chAyA 137 - vRtti (skopajJa) 29 - TIkA (ajJAta) 137 aindrastuticaturvizatikA 20. 29 65 - TIkA (ajJAta) 137 juo ahastuti - TIkA yazo.) ra4,26, 137 - vivaraNa (svopalsa) 29, 32 - vizeSavRtti 137 juo cUrNiTippaNa - vRti (bRhatu) (yazo.) 23, 27, 3, o 137, 138 ogha 111 juo oghaniryukti ane - vRtti (malaya.) 137, 138 ohanijajutti - vRtti (laghu) yazo.) laghu?) 23, 27, - vRtti 177, 242 137, 235 oghaniryukti 111, 173. 188, kammapaDi ane (bandha) yuga 137 237, 242 juo ogha kamakara ra6, 19, 26 juo - vRtti 188 subhASitakoza ane sUktAvalI ohanitta 114, 222. 250 - thakA ra6, 19, 26 juo ogha - bAlAvabodha 19 * karmakArDa 173 karmagrantha 195 papAtika 194 - TIkA (malaya.) 157 aupapAtikopAMga 177 karmaprakRti (yazo.) 137 - TIkA (svopalsa) 137 1 A pRSThagata 'enAthI zarU thatI paMkti 19thI pAMca paMkti radabAtala gaNavI. Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRtti grantho ane lekhonI sUcI 323 karmaprakRti (ziva). juo kampayadi kAlikAcAryakathA 188 - vRtti 137, 143 kAvyakalpalatA 96, 19, 26 karmaprakRtisaMgrahaNI 177 juo - bAlAvabodha 19 kammapaDi - vRtti yazo.) 26, 26, 26 kalpa 97, 136, 182 juo kapta kAvyaprakAza - bhASya rU, 97, 98, 177, 237, - TIkA 18, 25 242, 244 - TIkA yazo.) ra4, 26, 25 juo kalpalatA 229 kalpalatAvatArikA 148 - vivaraNa rara, rarU kalpatikA 151, 15ra, 153 - vRtti yazo.) 26, 25 juo TIkA kalpasUtra 114, 177, 184, 237 (yazo.) juo pakjhosavaNAkapa x kAvyazAstrI yazovijayagaNi ra6, kalpasthitistotra 177 24 kalpAdhyayana 237 kAvyAnuzAsana 26 kalyANamandirastotra 47, 48, 62 - vRtti 26 kAgaLa prathama) pharU, pha6, 70, 19, kugurunI sajhAya 243 juo pAMca 101, 132, 158, 165, 168, kugurunI sajhAya ane 169, 170, 171 pAsatyAvicArabhAsa kAgaLa (bIjo) rUrU, 70, 20, 124, kunthanAthanuM stavana (covIsI 1) 41 169, 170, 253 kunthanAthanuM stavana (covIsI 2) 42, kAgaLa, be 63, 165, 169, 170 43 kAmazAstra (2) 95 kumatilatAunmelana stavana 185 juo kAyathiithotta 139 juo jinapratimAsthApana stavana kAyasthitistotra kUpadaSTAnta 177 - TIkA (ajJAta) 139 kUpadaSTAntavizadIkaraNa 246 juo - TIkA (kula.) 139 kUpadintavisaIkaraNa - TIkA (rAma) 139 kUpadAntopanaya 246 kAyasthitinuM stavana 139 kUvaDhintavisaIkaraNa 22, 23, pha9, kAyasthitistotra 188 juo 246 juo kUpadaSTAntavizadIkaraNa kAyathiIthotta - vivaraNa 23 kAraNyakalikA 62 klezatAnopAya che. kAlazataka 26 kSetra vicAra 5 Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ga 324 yazodohana kha - saMpAdakIya nivedana 11 guruparivADI karU juo tapApaTTAvalI khaMDakhAdya () 188 khaMDanakhAdya 15ra juo nyAyakhaMDakhAdya, - vRtti (skopa) karU gurumAlA 17 nyAyakhaMDanakhAdya, mahAvIra stavana, 2. gurusaddahaNAnI sajhAya 46, 243 mahAvIrasavaprakaraNa ane varastotra - - bAlAvabodha 243 gUrjara sAhitya saMgraha 40, 47, 4s, gacchAcAra 135, 136, 188, 237, 6, 7, 18, 22, 33, 34, 38, 242, 244 40, 44, 47,48, 49, 50, 51, gacchAcAra prakIrNaka 206 53, 54, 59,64, 66, 70, 71, [gacchAdhAra 224, 225 79, 82, 90, 92, 100, 108, gaNadharaguNagAna 66 juo agiyAra 111, 113, 124, 125, 132, gaNadharane namaskAra 138, 165, 169, 1%, 180, gaNadharanamaskAra 66 184, 185, 190, 204, 207, gaNadharabhAsa 66, 67 208,210, 211, 212, 214, gaNitazAstra () 136 215, 216, 224, 238, 243, gaNivijjA 250 244, 249 guNasthAnakramAroha 121, 122. 165 goDIjinapArzvastavana, zrI 34 175, 195 goDIpArzvanAthastavana 20 | guNasthAnakramArohasUtra 188 goDIpArzvastavana 34 - vRtti 188 gommadasAra 20, 168 gurutattaviNiccha 9:, 22, 67, 11. - TIkA 173 25, 97, ra35 juo guratattva - vadanikA 20 vinizcaya - vRtti 163 - TIkA (svIpajJa) 97, 236 gautamaprabhAtistavana 44, 38, 69 - vRtti (svopalsa) 25, 235, 237 ca gurutattvanizcaya 177 juo gurutatta- , causaraNa 250 juo catudazaraNa viNiccha caDyA paDyAnI sajhAya 46, 47, 4s, gurutattvavinizcaya 21, 11, 137, 244 juo saMvignapakSIyavadanacapeTA 157, 235 juo gurutattaviNicchaya ane hitazikSAnI sajhAya - granthaparicaya ityAdi 74 - vivaraNa rara caturvizatikA 31, 32, 33, 34 Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pranyo ane lekhonI sUcI. 325 caturvidha AhAranI sajhAya 249 juo AhAra-anAhAranI sajhAya chaThuM aMga 69, 79, 182, 184, catudazaraNa 188 juo causaraNa 185 juo jJAtA, jJAtAdharmakathA. - TIkA 188 jJAtAdharmakathAga ane jJAtAdharmasUtra candAvexya 250 chanda 207 candraprajJapti 136 chandasUDAmaNi ra3, 24 cAra AhAra anAhAranI sajhAya 46 - TIkA 26, 7, 24 juo AhAra-anAhAranI sajhAya - vRtti ra6, 7. citrakalpadruma 18 chandoDanuzAsana 24, 29 #citrarUpa prakAza 122, 160 kacintAmaNi ane yazovijayagaNi 8 cUrNi 177, ra37 jaIlakhaNa(samuccaya) 222 caitya Adi saMgraha 180 jailaphakhaNasamuccaya 24, 1, 220 caityaparipATI 60. - chAyA 222, 224 covIsI, aMtima 26,juo covIsI jambaraNatti 69, 242 juo trIjI ane cauda bolanI covIsI jabUpaSNatti covIsIo, traNa raDa, 40 jambudvIpaprajJapti 177, 194, 237 covIsI, traNa 42 jabUdIpavRtti 177 covIsI (trIjI) 26, 44, 42, 43 jabUpaNatti 182 juo jammupatti juo covIsI, aMtima 4jabUsvAmicaritra 82 covIsI (trIjI)nAM stavano 15 "jabUsvAmi brahmagItA, zrI. juo covIsI pahelI) 44, 40, 41 brahmagItA - bhAvArtha 40 jabUsvAmIno rAsa ra4, 4, 46, 66, - vivecana 40 8, 14, 16, 18, 79 covIsI (bIjI) 26, 44, 42, 43 jazavilAsa 21, 54, 207, 209 cauda guNasthAnakanI sajhAya 46, 47. - bAlAvabodha 209 juo jasavilAsa (46, 138 - vivecana 209 cauda bolanI covIsI 43 juo vilAsa 44, 60, 108, 112, covIsI, aMtima 207, 210 juo jazavilAsa caurAsI bolavicAra 165, 173 juo jasavelaDI 1 juo sujasaveli dikapaTa caurAsI bola prayukti 1. A nAmathI A kRti gU. sA. saM. vi. 1, pR. 548-553)mAM chapAvAI che. Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 yazodohana jinagIta 46, 70 jainatattva pradIpa 98, 215 jinapratimA sthApananI sajhAya 46. - vivecana 98, 215 44, 16 2, 184 jainatattvAdarza 44 jinapratimA sthApananI sajhAya ka6, jainatarka 115 juo anekAntavyavasthA 46, 184 jaiinatarkaparibhASA 100, 115 jinapratimAsthApananI sajhAya, 46, jainatafbhASA 20, 24, rUrU, rU4, 2, 46, 184 100, 129, 173 juo tarkabhASA jinapratimAsthApana stavana. 185 juo - paricaya 74, 2, kumatilatAumUlana sakjhAya - bAlAvabodha 129 jinabimbasthApana stavana 42, 4, jaina darzana mahendra) 237 40 xjaina darzananuM tulanAtmaka digdarzana kura jinamahattvaddhAtrizikA 66 jainadharmavarastotra 168 jinaratnakoza 19, 26, 37, 38, 65, - vRtti (svopajJa) 168 86, 98, 104, 130, 137, x jaina nyAyano kramika vikAsa 74 15ra, 203, 225, 252, 253 jaina prAcIna pUrvAcAryo viracita jinastavana 125 - stavanasaMgraha 139, 162 jinastuti 3ra juo ahaMntuti jainazAstrakathAsaMgraha 197 jIta jene saMskRta sAhityano ItihAsa 12, - vRtti 238 97, pha6, 19, 23, 24, 25, 27 jItakalpa juo jIyakampa jaina sAhityakA itihAsa 42 - vRtti 238 jaina sAhityano saMkSipta itihAsa 66, jayakappa 250 juo jItakalpa 66, 67, 74, 2, 161, 163, jIvaviyAra kara 187. jIvabhigama 114, 136, 194 juo jainasAhityamAM bhagavadgItA rUDa jIvAbhigamasUtra jainastotrasandroha 19, 34, 35, 37, - vRtti 177 125 jIvAbhigamasUtra 177 juo - prastAvanA 74, 19, 125 jIvAbhigama jainahitopadeza 204 jesalamera patra pha9. jogavihANavIsiyA 142, 143, jaina gUrjara kavio 132 205 juo jogavIsiyA jaina graMthAvalI 73, 24, 37, 38, 86, - anuvAda 142 - vivaraNa yazo.) 142, 205, 206 91 Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grantho ane lekhonI sUcI sAra 142 *jogavIsiyA 23, 67, 205 juo jogavihANavIsiyA - anuvAda 201 - vivaraNa 22, 23, 205, 206 - vRtti 18 anuvAda, padyAtmaka 204 avara 71 zAtA 136, 182, 242 juo chaThThuM - avacUrNi (svopajJa) 22, 203 aMga aMga AtAsUtra 168, 178 jJAnakriyAnI sajjhAya 46, 47, 112 jJAnakriyA sajjhAya rU jJAnagItA 82, 204 jJAnabindu 20, 24, 30, 40, 62, 2, 4, 66, 60, 626 11, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 118, 141 juo jJAnabinduprakaraNa anuvAda 98 - TippaNa 64, 98 - TippaNo 21, 98 - TIkA 98 - paricaya 30, 21, 22, 33, 7, TIkA (ajJAta) 203 jJAtAdharmakathA 177, 250 - TIkA (gaMbhIra.) 201 vRtti 188 TIkA (svopajJa) 203 jJAtAdharmakathAMgasUtra 188 juo chaThThuM - bAlAvabodha (svopajJa) 17, 129, 201, 203 bhASAntara 203 bhASAntara 203 rahasyArtha (vivecana) 204 juo 94, 95, 96, 98, jJAnabindunI anyakartRka TIkA ane jJAnasAranI svopanna TIkA 98 jJAnabinduprakaraNa 94 juo jJAnabindu jJAnamaMjarI 72, 201, 203 jJAnavilAsa 207 - - - - 327 197, 200, 201, 203, 204, 206 juo aSTaka (yazo.) vivecana - vivaraNa (gu.) 22 vivaraNa (saM.) 22 - vivecana 204 juo rahasyArtha (vivecana) - sArAMza 204 jJAnasAra, jaina darzananuM cintana kAvya 202 jJAnasAprakaraNa 178 juo aSTaka (yazo.) jJAnasAra svopajJa bhAvArthanA anuvAda sahita 201 jJAnasAra 21, 22, 41, 6, 72, 14, 99, 151, 17, 49, 90, 91, 129, 143, - TIkA (svopajJa) 99 jJAnAmRtakAvyakuMja yAne zrIjJAnasAra gadyapadyAtmaka anuvAda mULa sAthe. zrI 201, 204 jJAnArNava 12 22, 20, 2, 97, Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 249 328 yazodohana - vivaraNa 22, 30 tattvArthazAstra 178 juo tattvAratha jJAnArNava (zubha) 12, pha9. tattvArthaslokavArtika 101, 141 tattvArthasUtra 23, 26, 43, 18, 97, 106, 117, 126, 130, 173, TIkA 220 188, 224 juo tattvAratha - gUjarAtI vyAkhyA 128 - TIkA thazo.) 66, 18, 107, 126, ThANa 36, 65, 77, 182, 250 * 127, 129 253 - TIkA (yazobhadranA ziSya) 4 ThANAMga 182, 242, 243 - TIkA (siddha.) 4, 106, 173, ThANAMgasUtra 188 - TIkA (hari) 64 tattvadIpikA 225 juo arthadIpikA - paricaya pharU, 128, 129 - bAlAvabodha 128, 129 tattvaprabhA 149, 151 tattvabodhinI 115, 117 - bhASya rUrU, rU, 106, 107, tattvaviveka rarU, 15, 246 117, 126 tattvAratha 168 juo tattvArthazAstra, tattvArthasUtra, tattvArthAdhigamazAstra - vyAkhyAo (Da) 171 ane tattvArthAdhigamasUtra - vRtti (siddha.) 249 tattvArtha 107, 135. 136, 173 tattvothodhigamazAstra 19 juo - TIkA 147, 141, 173, tattvAratha - bAlAvabodha 19 - bhASya 107, 188 - bhASyavRtti 188 tattvArthAdhigamasUtra 126 juo - vRtti 157 tattvArathI tatvArthagIta 44, 29 jao jA. - TippaNa 127 | vilAsa pada 3)no bAlAvabodha - TIkA (deva) 127 tatvArthatrisutrI prakAzikA 130 - TIkA (malaya) 127 tattvArthadIpikA 66, 61, 225, 226, - TIkA (yazo.) 127 227, 228, 229, 230, 231, - TIkA (yazobhadra) 127 232, 233, 234, 235 juo - TIkA (yazobhadranA ziSya) 127 - TIkA (siddha) 64, 126 arthadIpikA tattvArtharAjavArtika rUrU - TIkA (hari) 127 Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grantho ane lekhonI sUcI 329 - paricaya pharU triSaSTizalAkApuruSacaritra parva 10) - bhASya 126 188 - vivaraNa saMbaMdhakArikAonuM) 127 trisUTyAloka 26, 106, 130 tattvAloka 130 - TIkA ra6 - vivaraNa 22,23, 72, 130 - vivaraNa , 130 tatrasamAdhi 168, 211 tandulaveyAliya 250 x'tapagacchanAM cha nAma ane enI * thayapariSNA pha7, 179 utpatti 241 - vyAkhyA 67, 179 tapagacchapatinI sajhAya ka6, 69 thayapariNA (stavaparijJA) ane enI | tapAgacchAcAryanI sajhAya 46, 69 yazovyAkhyA 179 tapApaTTAvalI karU juo guruparivADI gherAvalI 66 taraMgiNItaraNI 106 tarkabhASA rU0, 2, 3, 6, 7, 15, 17, 22. 100, 101. 106 juo desaNasuddhi 214 juo darisaNasattari jainatarkabhASA - vRtti 214 - bAlAvabodha cha9, 101 daMDaka karo tarkarahasyadIpikA 20 * dampatyAga' adhikAra 90 tarkazAstra 136 darisaNasattari 214 juo daMsaNasattari tAtparyasaMgraho (vRtti) 100, 101 darzana ane cittana 74, 180 * tArAditrayadvatrizikA 62 davyasaMgraha 106, 117 juo tiDanvayokti 95, 91, 24, 26, 18, dravyasaMgraha 23 dazavaikAlika 178, 182, 195, tuMbaDAnI sajhAya 46, 47, 78 242, 243, 248 juo dazatera kAThiyAno nibaMdha 213 vaikAlikasUtra, dasavaiyAliya ane x traNa bRhatsavano, nyAyAcArya yazo- dazavaikAlika vijayagaNinAM 113, 114, 180, - cUrNi 188, 191 183, 239 - niryukti 188 tridazataraMgiNI 20 - vRtti 188 triSaSTizalAkApuruSacaritra (nemicaritra) dazavaikAlikasUtra 188 juo daza188 vaikAlika 1. A nAmathI uparyukta sajhAya gU. sA. saM. vi. 1, pR. 445)mAM chapAvAI che. Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 yazodohana dazA. juo dazAzrutasabdha devindaWya 250 - cUNi 112 doDha so gAthAnuM kumatimadagAlanastavana dazArNabhadra-sajjAya 3 180 juo varastava, vIrastavana, dazAzrutaskaMdha juo dazA. vIrastutirUpa hUDInuM stavana ane - cUrNi 188 hUMDInuM stavana dasa matanuM stavana 42, 44, 162 doDha so gAthAnuM stavana 181 juo vardhamAna jinezvaranuM stavana doDha so gAthAnuM hUMDInuM stavana 22, dasamuM aMga 182, 184 juo 162 pahAvAgaraNa ane praznavyAkaraNa - bAlAvabodha (svopa) 16 2, 183 dasayAliya 90, 107, 247, 250 dravya anuyoga vicAra 22, 34, 36, juo dazavaikAlika rU7, 46, 67, 63, 6, 7, 8, 18, - cuNi 247 132 juo dravya guNa paryAyano rAsa, - niSkutti 247 dravya guNa paryAya rAsa ane - vRtti (anya) 247, dravyAnuyogavicAra - vRtti (hari.) 247 - Tabbo (svopas) 40, 7, 18, dasavaikAlika ra4ra juo dazavaikAlika 132, 242 dipaTa caurAsI bola prayukti 60, dravya guNa paryAyano rAsa 7, 132 juo 67, 16 2, 165 juo caurAsI dravya anuyoga vicAra (84) bola vicAra dravya guNa paryAya rAsa 42, 132, x dipaTa caurAsI bola prayukti 137, 173 juo dravya anuyoga (caurAsI bolavicAra) : rekhAdarzana vicAra 165 - Tabbo (svopajJa) 36, 37, 66, 8, dipradA 145 146 132, 136 dIpikA 203 dravyasaMgraha 136 juo divyasaMgraha durgapadaprakAza 118 dravyAnuyogatarkaNA rU7, 137 duHSamAstotra 195 - anuvAda 137 dRSTivAda 140 - TIkA (svopajJa) 137 dRSTivAdAdhyayana 136 dravyAnuyogavicAra juo dravya anuyoga devadharmaparIkSA 20, 24, 16 2, 178, 191 - Tabbo (svIpa) ra42 devAgamastotra 139 juo Akha- dravyAloka 12, 22, 7, 129, 130 mImAMsA - TIkA 71 Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtho ane lekhonI sUcI 331 - vivaraNa (svopalsa) 22,130 186, 187, 191, 247, 255 dvatrizaddhAtrizikA (yazo.) 20, 22, juo dharmaparIkSA (yazo.) 61, 66, 66, 66 22, 225, - TippaNa 186 234 juo dvAtrizikA (yazo.) - TIkA (svopajJa) 18, 116 - TippaNa 23pa - vArtika 18, 129, 191 - prastAvanA 74 - vivaraNa (svopalsa) 22,62, 116, - vivaraNa kara 162, 185, 186, 187, 191 - vivRti 234 juo arthadIpikA dhamapariphakhA hariSaNa) 186 dvArneizadvatrizikA siddha) 20, 97 dhammaraNapayaraNa 224, 241 juo juo dvAtrizikA (siddha) dharmaratna kAtrizikA yazo.) 60, 173, 234, dhammasaMgahaNI 134 juo dharmasaMgrahaNI 235, 238 juo dvAtrizad dharmanAthanuM stavana 41 dvAtrizikA (yazo.) dharmaparIkSA (amita.) 20, 186 dvArnizikA (siddha) pha3, 173, 188 dharmaparIkSA (yazo.) ra0, 178, 185, juo dvAtrizadvArneizikA (siddha) 187 juo dhammapariphakhA (yazo.) dvAaizikADhayI 149 - TIkA 187 - prastAvanA 149 - vRttivArtika 191 dvatrizikaprakaraNa 178 dharmaparIkSA (jina.) 186 dvAdazAhanacakra 36, 18, 95, 136, dharmaparIkSA (deva) 186 254 dharmaparIkSA pArja) 186 - TIkA (siMha.) 18, 254, dharmaparIkSA (mAna.) 186 - bhASya (svopas) 241, 254 dharmaparIkSA (saubhAgya.) 186 dvitIyAMga 194 juo bIjuM aMga, dharmabindu ra0, 188, 195, 238 su(sU)gaDAMga, sUtrakRta, sUtrakRtAMga, - vRtti 188, 191 sUyagaDa, sUyagaDAMga, sUyagaDAMgasUtra dharmaratna 242 juo dhammaraNapaharaNa ane sUyaDAMga dharmaratnaprakaraNa 188 - vRtti 188, 191 dharmasaMgraha 18, 172, 173, 218, dhanapAlapaMcAzikA 188 254 dhamapariphakhA (jaya.) 186 - TippaNI 220 dhamapariphakhA yazo.) 22,23, 40, - TippaNo 218, 220 61, 18, 129, 162, 185, - vivaraNa (TippaNa) 23 Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33ra yazodohana 29 - bhASAMtara 218, 220 - saMzodhana 254 - vRtti (svIpajJa) 7, 172, 218, nayanI apekSAe sAmAyika 108 254 nayapradIpa ra0, 26, 104, 105 juo - saMzodhana (yazo.) 18, 219, 254 saptabhaMgInayapradIpa dharmasaMgraha bhAga 1lo, zrI ra19 *nayapradIpa 104 dharmasaMgrahaNI 112, 121, 135, nayapradIpa ane nayacakrasvarUpa 105 136, 173, 178, 238 juo navarahasya 14, 21, 24, 33, rUpha, dhammasaMgahaNI 71, 18, 22, 101, 105, 106, dharmasaMgrahano svopajJa vRttinA saMzodhako 107, 118, 130, 154, 238, ane TippaNakAra 220 247, 248 juo na rahasyaprakaraNa dhuttaphakhANa ra45 dhyAnastutyadhikAra 40 - vivRti 105 juo pramodA dhyAnAdhikAra rU. 40 nayarahasyaprakaraNa 105 juo na rahasya nayAmRtataraMgiNI 20, 23, 23, 36, 104, 106, 107, 108, 118 nandI rU0, 96, 97, 127, 182, - taraMgiNItaraNI 108 184, 205, 250 juo nandIsUtra nayopadeza 91, 9, 22, 23, 34, - TIkA bhalaya) 32, 96 36, 7, 106, 107, 127, - thakA (hari) rUra nadIsUtra 178, 188 juo nandI - TIkA (svopajJa) 107 - vRtti 188 - vivaraNa 22 namaskAraniryukti 178 |- vRtti rUpha naminAthanuM stavana 41 xnaSphaTaka, nardaka yAne avitatha tathA nayacakra (ajJAta) 241 kokilaka 3). nayacakra deva) 134, 135, 136 navavilAsa 21 - vacanikA 20 navatatta 42, 117 nayacakra (malla.) 6, 7, 131, 168, navatattvaprakaraNa, saMskRta 189 241, 242, 254 navatattvasUtra 191 - TIkA (siMha) 7, 242, 254 juo nivanidhAna nava stavano 26, 44, 38, nyAyAgamAnusAriNI 54, 62, 207 - TIkAnI Adarza racanA 254 navanidhAna stavano 54 - bhASya 66 navapadanI pUjA, zrImad yazovijayajI 141 Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grantho ane lekhonI sUcI 333 152 upAdhyAyakRta 77 nivedana navapadanI pUjA artha sahita tathA neminAthanuM stavana (anya) 46, 48 navapadanI oLInI vidhi, upAdhyAya neminAthanuM stavana (covIsI 1) 41 yazovijayAdi viracita 77 neminAthanuM stavana (covIsI 2) 42 navapadapUjA ra7, 46, 77, 8, 117 neminAthanuM stavana (covIsI 3) 43 * navapadapUjAnuM kartutva 78 neminAthanuM stavana (hindI) 58 navamuM aMga 69 juo neminAthanuM stavana (hindI) 58 aNuttarovavAdayadasA neminAthabhramaragItA 82 nANapavAya 30 nyAyakhaMDakhAdya 12, 22, 23, pha9. nAmamAlA 183, 184 juo pha3, 6, 3, 151 juo khaMDanakhAdya abhidhAnacittAmaNi - TIkA (svopajJa) kurU, daka, dada nAyAdhammakahA 78, 250 juo jJAtA nyAyakhaMDakhAdyAparanAmamahAvIrastavananiyamasAra 21, 23, 66 prakaraNam 151 juo khaMDanakhAdya niryukti 178, 238 nyAyakhaMDanakhAdya 7, 18, 147, 151, nizAbhaktaduSTatvavicAra 249 nizAbhaktiprakaraNa 18 nyAyadIpikA , 61, 101 nizItha 136, 182 juo nisIha - anuvAda (hindI) kuMDa - cUrNi, 188, 238 - TippaNa 64 juo prakAza - bhASya 238, 249 - prastAvanA phaMDa * nizcaya ane vyavahArane aMgenAM nyAyaprabhA 151, 15ra stavano, vAcaka jaNanAM 108 nyAyabindu 20, 24, 24, 7, 132, nizcayadvArnAizikA rU0, 97, 136 141, 151 nisIha 250 juo nizItha pAyamAlA 178 'nema prabhunuM mauna nyAyavAdArtha rU4, 77, 120, 122, 'nema prabhune manAmaNAM 160 nema-rAjulanAM gIto 4s, 207 nyAyavinizcaya 21. nima-rAjulanAM cha gIta 70 nyAyasiddhAntamaMjarI 101, 102, neminAthanuM stavana 44 juo rAjula- 108 12. A nema-rAjulanAM cha gItamAMnAM anukrame bIjA ane pahelA gItanAM nAma che. 3. AnA zlo. 1-34 zrI jIvarAjabhAI odhavajI dozInA gujarAtI zlokAI ane bhAvArtha sahita je. dha. pra.' pu. 6 1, aM. 12-13; 5. 6 2, aM. 1, 4-7; ane pu. 63, e. 2-3 ane 4)mAM vi. saM. 2001thI vi. saM. 2003mAM nava kaTake chapAyA che. Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 yazodohana - TIkA 101, 108 paMcaniyaMThIsaMgahaNI. ra3 juo paMcanyAyAgamAnusAriNI pha7, 242 niyaMThasaMgahaNI nyAyAthiyovina tana stavana - bAlabodha pha9. sAkSaskRtapaTiyutana savAso tolo ne paMcanigraMthasaMgrahaNI 245 juo paMcasALo thAnAM stavano niyaMThasaMgahaNI saliTihita 113. 242 paMcanigranthI 191 X nyAyAcArye nirdezelA sadAcAra 229 - vyAkhyA 245 nyAyArthamaMjUSA 20 paMcanircandhIprakaraNa 188, 238 nyAyAloka 12, 24, 24, 7, 18, paMcaparameSThigItA ra7, 24, 26, 28, 99, 124, 141, 149, 151, 41 173, 234 paMcaparameSThistava 19 - vivRti 149, 151 paMcama aMga 182 juo pAMcamuM aMga, nyAyAvatAra 188 prajJapti, bhagavaI, bhagavatI, - vArtika 131 bhagavatIsUtra, vivAhapaSNatti ane - vivRti 238 vyAkhyAprajJapti paMcavatyuga 7, 179, 220, 221 juo paMcavastaka posavaNAkaM , 67 paMcavastu 112, 188, 238, 242 - subodhikA 67 - vRtti 188 paMcakappa 250 paMcavastuka 178 juo paMcavaghuga paMcakalpa 242 paMcasaMgaha 97 - bhASya 135, 136, 242 paMcasaMgraha paMcatyikAya 20 - TIkA 248 - TIkA (hindI) 20 paMcasUtra 188, 191 paMcaniyaMThasaMgahaNI 245 juo - vRtti 188 paMcaniyaMThIsaMgahaNI ane paMcanirjhantha- paMcAzaka 114, 173, 178, 188, saMgrahaNI 195, 225, 238, 242, 244 - avacUri 245 juo pacAsaga - avacUrNi 245 - vRtti 188 - bAlabodha 245 paMcAlatu 105 - bAlAvabodha 245 paMcAsaga 117, 222, 246 juo - vyAkhyA 245, 246 paMcAzaka Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 335 grantho ane lekhonI sUcI - vRtti 246 paryAya 106, 108 paTTAvalIsamuccaya 164 pavana ko kare tola 207 paDhama aNuoga 182 pavayaNapariphakhA 16 2, 163, 187 paNavaNA 97, 157, 247, 248 juo pravacanaparIkSA juo pannavaNA, prajJApanA ane pavayaNasAra ra0, 66, 20, 16 5, prajJApanA sUtra 206, 231 juo pravacanasAra pahAvAgaraNa 182, 250, 253 - TIkA (hindI) 20 juo dasamuM aMga pavayaNasAruddhAra 105, 117, 224 patra 15 juo kAgaLa bIjo juo pravacanasAroddhAra patra (guja.) 18 juo kAgaLa be - vRtti 105 patra (saM.) 18, 169 paheluM aMga 114, 182 juo AcAra patramAM tattvajJAna 169 pahelo aMga 244 padavyavasthA 21 pAiyaTIkA 213 pAcarita 7 juo rAmAyaNa pAiya (prAkRta) bhASAo ane sAhitya padmaprabhusvAmInuM stavana covIsI (2) 254 42 pAkSika juo pAkSikasUtra pAnandamahAkAvya 26 - cUrNi 188 pannavaNA 242 juo pavaNA pAkSikasaptati 188 paramajyoti paMcaviMzatikA 20, 24, - vRtti 188 29, 65 juo Atmajyoti pAkSikasUtra 188 juo pAkSika svarUpapaMcaviMzatikA - vRtti 188 - anuvAda 66 pAMca kugurunI sajajhAya 46 juo paramAtmajyoti 212 kugurunI sajhAya paramAtmajyoti paMcaviMzatikA 65, pAMca mahAvratonI bhAvanAnI sajhAya 46, 225 paramAtmapaMcaviMzatikA 20, 24, 29, pAMcamuM aMga 182, 250 juo paMcama |. 65, 183 aMga - anuvAda 65 pAtAMjalayogadarzana 61, 142 juo * paramAtmAnuM svarUpa 39 yogadarzana ane yogasUtra * parigrahASTaka 90, 91 - bhASya 142 pariziSTaparva ra6, 82 - vyAkhyA (saMkSipta), mULa ane bhASyanI parIkSAmukha 101 rUDa, 40, 41, 138, 143, 148 183 Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 yazodohanA pAtaMjala yogalakSaNavicAra 61, 229 pArzvanAthanuM stavana, zaMkhezvara 59 juo - vivRti ku2 juo arthadIpikA mArI dazA *pApazramaNa (adhyayana) 244 juo pArzvanAthanuM stavana, zAmaLA pArasamaNa (bhAvapUjArahasyagarbhita) 26 49 pApakRtAdhyayana 178 pArzvanAthanuM stavana, sUratimaMDana 18, pAramarSa 159, 238 59 juo muktidAnanI yAcanA pArzvajinastotra 20, 37 pArzvanAtharAjagItA 82 pArzvajinastotra zaMkhezvara 35 pArzvanAthastuti, vArANasI 7 pArzvajinastotra zaMkhezvara 36 pArzvanAthastotra 7, 19 pArzvajinastotra zaMkhezvara 37 pArzvanAthastotra vArANasI 7, 37 pArzvanAthanAM stavano 44 pArzvanAthastotra zaMkhezvara reDa pArzvanAthanuM stavana 48 pArzvanAthastotra zaMkhezvara raDA pArzvanAthanuM stavana 44 juo pArzvanAthastotra zamIna 37, 38 muktidAnanI yAcanA pArzvanAthastotra samIkA 38 pArzvanAthanuM stavana 49 juo pArzvanAthastotra samIna 37 prabhuguNagAnamahimA pArasamaNa (ajhayaNa) 244 juo pArzvanAthanuM stavana. juo prabhusevA pApazramaNa pArzvanAthanuM stavana, aMtarIkSa 50 juo pAsatyAvicArabhAsa 243 juo prabhumahimA kugurunI sajhAya pArzvanAthanuM stavana aMtarIkSa pa8 piNDanitti 206 juo pArzvanAthanuM stavana, kalhArA 58 piDaniryukti pArzvanAthanuM stavana, goDI 50 piNDaniryukti 188, 191, 238 pArzvanAthanuM stavana, goDI 50 juo piNDanitti pArzvanAthanuM stavana, cintAmaNi 50 - bhASya ra38 juo muktiyAcanA - vRtti 188 pArzvanAthanuM stavana, (dAdA ) 58 pistALIsa AgamanI sajhAya 47 pArzvanAthanuM stavana (dAdA ?) 59 pistALIsa AgamonAM nAmanI sajhAya pArzvanAthanuM stavana (pahelI |_46, 7, 250 covIsImAMnuM) 41 puNDarIka' girirAjastotra 33 juo pArzvanAthanuM stavana (bIjI covIsImAMnuM) Adijinastavana (yazo.) 42 puSpamAlA 20 juo puSpamAlAprakaraNa 1. A dravyapUjA upara prakAza pADe che. Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grantho ane lekhonI sUcI - bRhavRtti 188, 191 - laghuvRtti 188 - vRtti 188 'pratikramaNahetugarbhita sajjhAya 46, 66 12, 14 juo hetugarbhita pratikramaNanI sAya puSpamAlAprakaraNa 188 juo puSpamAlA pratikramaNahetugarbhita svAdhyAya 216 *pUrNASTaka 201, 202 pRthvIcandracaritra 9 prakaraNaratnAkara 113, 165, 169, 170, 180, 197, 238 paNavA - vRtti 136, 188 prajJApanAsUtra 188, 238 juo paNavA prakalpa 238 prakalpAdhyayana 238 prakAza r prakRtisaMkramavidhi 178 prajJapti 188, 226, 238 juo paMcama aMga - vRtti 238 - laghuvRtti 179 juo vRttivRtti prajJApanA 178, 188, 248 juo - vRtti (bhAva.) 72, 175, 180 vRtti (svopa4) 61, 71, 118, 162, 175, 183 juo TIkA (svopajJa) - vRttivRtti 179 juo laghuvRtti pratimAzatakagrantha 177 pratimApUjana 180 pratimAzataka 21, 22, 91, 64, 17, 25, 141, 162, 166, 173, 175, 180, 183, 187 juo pratimAzatakagrantha - kiMcit prAstAvika 17, 166 TIkA (svopajJa) 25 juo vRtti (svopajJa) prastAvanA 73 - bhASAMtara 175, 180 - 377 - - prajJApanopAMgatRtIyapadasaMgrahaNI 245 avasUri 245 avacUrNi 245 pratikramaNagarbhahetu 73 pratikramaNavidhi (jya.) 73 pratikramaNavidhi (jina.) 73 AcAra pratikramaNasUtra prabodhaTIkA, zrI 73, prabhAvakacarita 7 218 prabhuguNagAnamahimA juo pratimAzataka pratimAsthApananI sajjhAya 46 pratimAsthApananyAya 65, 162, 183 prathama aMga 114, 182, 242 juo 49 juo 1. A sajjhAyanI vi. saM. 1743mAM lakhAyelI eka hAthapothI villabha munizrI puNyavijayajIne maLI hatI. juo emano lekha "mahopAdhyAya zrIyazovijayajIno svargavAsa saMvat." A lekha jaina' (va. 14, aM. 32-33)nA tA. 21-8-6panA paryuSaNAMkamAM chapAyo che. Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 yazodohana pArzvanAthanuM stavana sAruddhAra prabhunA guNanuM dhyAna 39 - vRtti 189, 191 * prabhunA darzanathI Ananda 39 prazamarati 21, 6, 97, 117, 136, prabhunI ja yAcanA 40 171, 173, 189 prabhunuM pravacana 39 praznavyAkaraNa 178, 149, 250 juo prabhunuM zaraNa 39 dasamuM aMga prabhu pratye pUrNa rAga 38 prAcIna phAgusaMgraha 82 prabhumahimA 50 juo pArzvanAthanuM jhaprAcIna bhAratavarSanAM virala ane stavana, antarIkSa viziSTa chaMdo (lekhAMka 2) 30 prabhu sAthe tanmayatA 39 prAcIna stavanAdisaMgraha 113, 138, "prabhusevA. juo pArzvanAthanuM stavana 180, 238 pramANanayatattAloka 16, 36, 97, prAcIna stavano, zrImad yazovijayajI 101, 105, 107, 117, 123 viracita 113, 180, 238, 242 pramANanayatattAlokAlaMkAra 97, 188 - bAlAvabodha 113, 180 [238 pramArahasya 26, 24, rU4, 70, 22, 124, 248 phalAphalaviSayaka praznapatra 26, 60, 18, prameyakamalamArtaDa 173 26 prameyamAlA 27, 24, 27, 18, 153, ba. 154, 156 prameyaratnamaMjUSA 16 (bandha) yaga 137 pramodA 105 106 bandhasvAmitva 238 pravacanaparIkSA 188 juo pavayaNa bAlabodhinI 104, 105 bIjuM aMga 182, 242, 243 juo pariphakhA - vRtti 188 dvitIyAMga pravacanasAra 121, 165, 168 bRhatkalA 98, 136, 191, 194 173, 242 juo pavayaNasAra juo bRhatkalpasUtra - vRtti 116 - niryukti 189 pravacanasAroddhAra 188 juo pavayaNa - bRhabhASya 64 1. A cAra kaDInI hindI kRti jasavilAsanA 24mA pada tarIke gU. sA. saM. vi. 1, pR. 95)mAM chapAvAI che. 2. AnAM cauda prakaraNonAM nAma pR. 153-54mAM che te meM noMdhyAM nathI. Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grantho ane lekhonI sUcI 339 - bhASya (bhASa) 135, 189, 225 bhASAbhaktAmara 20 - bhASyavRtti 189 bhASArahasya 21, 136, 178, 238, - laghubhASya pha4 247 juo bhAsarahassa ane - vRtti 120 bhAsArahassa bRhatkalpasUtra 98 juo bRhatkalpa bhASya 107, 238, 248 juo - bhASya (bRhatu) 98 mahAbhASya, viroSAvaka, - bhASya (laghu) 98 vizeSAvazyakabhASya ane bRhabadhasvAmitva 238 visasAvasmayabhAsa brahmagItA 62, 82 juo jaMbUsvAmi bhAsarahassa pha9, 246, 247, 248, brahmagItA, zrI 249 juo bhASArahasya brahmavilAsa 38 - vivaraNa (svopajJa) 77, 247, 248 bha *bhAsA paya) 247 *bhAsAjAya 247, 248 bhaktaprakIrNaka 178 bhAsArahasra 22, 61, 18, 22, bhaktAmara stotra 36, 41, 57 117, 16 1 juo bhASArahasya bhigavaI 69, 111, 114, 135, - chAyA 247 182, 184, 224, 242, 250, - vivaraNa (svopalsa) 22, 22, 16 1, 251 juo paMcama aMga 247 bhagavatI ra9, 136, 173, 178, bhuvanabhAnukevalicaritra 189 _189, 194, 238, 250 - cUrNi 238 - vRtti 29, 178, 189, 238 maMgalavAda 20,24, 24, 70, 16 1, bhagavatIsUtra 173, 149, 191 juo 248 paMcama aMga mananuM mAraNa 89 bhattapaccakkhANa 250 manDa jiNANa ANa 46 bharaphesara-bAhubali-sanjhAya 46 maraNasamAhi 250 bhavabhAvanA malakApura te karyuM ? bhUgolajJone prazna - vRtti 189 9, 47 bhAratIya jaina zramaNa saMskRti ane bhallavAdiprabandha kucha lekhanakaLA 18 mahattarA yAkinInA dharmasUnuM samabhAvabhAvapUjASTaka 49 bhAvI zrIharIbhadrasUri : jIvana ane 1. A kRtinuM nAma mukhapRSTha temaja pUMThA upara "zrI haribhadrasUri" ema chapAvAyuM che. Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 yazodohana 51 kavana 146, 205, 213, 220, mahAvIrasvAmIno stava, rAjanagaramaMDana 245 mahAnizItha 114, 135, 136, mAMsabhakSaNadUSaNa rara7 176, 178, 179, 184, 189, mAphIpatra 19, 76, 113, 114, 239 194, 195, 238, 242, 244 mArI dazA 59 juo pArzvanAthanuM mahAnizIthasUtra 173, 149, 190 stavana. zaMkhezvara mahAnisIha 163, 250. mArgaparizuddhi 20, 24, pha9, 67, 18, mahAbhASya 107, 135, 178, 194 206, 420, 221, 222 _juo bhASya mitrAddhAtrizikA 61 mahAvIracaritra 178 muktAzukti 86, 87 juo vairAgyarati mahAvIra jaina vidyAlaya rajata mahotsava- muktAzuktisaMvAda 86 grantha, zrI 76, 11 muktidAnanI yAcanA 59 juo mahAvIrasava 151 juo khaMDanakhAdya pArzvanAthanuM stavana, suratimaMDana - yakA 23 muktiyAcanA 50 juo pArzvanAthanuM - vRtti (svopaNa) 157 stavana, cittAmaNi mahAvIrastavana (covIsI 1) 40, 41 mUkhasanano cotho pAyo 218 mahAvIrastavana (covIsI 2) 43 mokSAbhimukha mahAnubhAvonA dasa varga mahAvIrastuti 8 198 mahAvIrasvAmInAM stavana 44 mauna ekAdazInI stuti 45 4 mahAvIrasvAmInuM stavana pa3 juo mauna ekAdazInuM doDha so kalyANakanuM samavasaraNajinastavana stavana 44, 61, 14, 44 juo mahAvIrasvAmInuM stavana (covIsI 2) mauna ekAdazInuM stavana mauna ekAdazInuM parva ane ene aMgenuM mahAvIrasvAmInuM stavana (covIsI 3) sAhitya 45 43 mauna ekAdazInuM stavana raDa, 16 juo mahAvIrasvAmInuM stavana, rAjanagaramaMDana mauna ekAdazInuM doDha so kalyANakanuM 51 mahAvIrasvAmInuM stavana, rAjanagaramaMDana - para mahAvIrasvAmInuM stavana (hindI) 60 yatijItakalpa mahAvIrasvAmInuM stavana (hindI) 60 - vRtti 189 mahAvIrasvAmInuM stavana (hindI) 61 yatidinacaryA 22pa 42 stavana ya Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grantho ane lekhonI sUcI yatidharmabatrIsI saMjamabatrIsI yatidharmabatrIsInI sajjhAya 46, 47 yatilakSaNasamuccaya 21, 222, 238 yavilAsa 21 yazodohana 17, 76 X yazovijayagaNinA 1, 224 juo managamatA (favourite) tIrthaMkara, nyAya-vizArada nyAyAcArya 36 yazovijayagaNinI guruparaMparA, vAcaka 15, 16 vAcakavara 2 yazovijyajInI jIvanarekhA, zrImad 19 yazovijayajI mahArAjanA granthonuM yazovijayagaNi moTA ke emanA sodara padmavijaya ! vAcaka 4 yazovijayajIkRta grantho, zrI ja yazovijyajI jIvana, mahopAdhyAya zrImad 73 yazovijayajInI janmabhUmi kanoDu, yogadRSTisajjhAya 17, 173 kanoDA, zrI 3 yazovijayanI covIsIo, vAcaka 44 yazovijayavAcakagranthasaMgraha 7, 33, 36, 37, 117, 142 yazovijayasmRti grantha, nyAyavizArada nyAyAcArya mahopAdhyAyazrI 34, 46, 46, 7, 2, 3, 6, 13, 17, 18, 21, 40, 48, 50, 56, 100, 101, 124, 132, 139, 151, 152, 154, 157, 192, 199, 202, 204, 209, 213, 220, 223, 225, 242, 254 Amukha 48, 73, 190, 196, 246 yogagrantha 178 yogadarzana. 2, 142 juo pAtaMjalayogadarzana - vyAkhyA 142 - vyAkhyAno sAra 142 - yogadarzana tathA yogaviMzikA 60, 148 - Tabbo 17 yogadRSTisamuccaya 60, 18, 135, adhyayana, zrI 14 yazovijyajI mahArAjanAM vacananAM 136, 173, 178, 189, 205, 206, 238, 247 avacUra 97, 18 - vRtti (svopajJa) 189 - vRtti 189 rahasyo ane vizeSatAo, pUjya upAdhyAyajI 40 yazovijayajI mahArAjanI janmabhUmi yoganI ATha dRSTinI sajjhAya 46, 66 204 juo ATha yogadRSTinI sAya 341 -- prastAvanA 60, 72 yogadIpikA 20, 23, 178, 213, 214 yogapradIpa 12 yogabindu 20, 41, 18, 112, 143, 189, 191, 195, 206, 244 juo yogabindusUtra avasUri 67, 18 Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 yazodohana yogabindusUtra. juo yogabindu rAjapraznIyopAMga 178 - vRtti 189 rAjulanA uddagAra jyogamAhAsya 66 rAjula-nivedana, juo neminAthanuM stavana blogavidhAnaviMzikA 205 rAjula pratye sakhI jyogavIzI 242 rAdhAvedha 75 yogazAstra 9% kuDa, 73, 90, 91, rAmAyaNa ka7 juo padmacarita 114, 134, 135, 136, 165, rAyapaNI 114, 182, 184 juo 189, 201, 205 juo ! rAjaprazrIya adhyAtmopaniSada rAyapraseINijja 178 - anuvAda 201 rAyakhaseNaIjja 105 - vivaraNa (svIpajJa) 72, 7rU juo - vRtti 105 vRtti rAyapraseNI 69 juo rAjaprazrIya - vRtti 189, 191, 249 juo la vivaraNa yogazAstra (?) 205 laghIyasraya 101 yogasUtra. 23, 201, 206 juo - vivRti (svopajJa) 101 pAtaMjalayogadarzana ladhUpamitibhavaprapaMca 191 - vivaraNa 22, 23 laghupamitibhavaprapaMcagrantha 189 yogAdhikAra 66 jhalaMkAvatArasUtra ane zIlapaTala saMbaMdhI blogAvatAra 66, 62 jenA ullekho 227. mpogAvatAradvatrizikA 89. latA 143, 148, 149 latAdvaya 149 lalitavistarA 136, 189, 238 xrakSAbaMdhananuM parva urU -paMjikA 189 raghuvilAsa 21 loka () 178 ratnAkarapaMcaviMzatikA 20, 51 lokatattvanirNaya 20, rUDa, 189 ratnAkarAvatArikA 105, 173 lokanAlikA 19 rAjaprazrIya 178, 194 juo loka(ga)nAliyA 19 rAyapaNeNI, rAyakhaseINija, - bAlAvabodha 19 rAyakhaseNaIjja ane rAyaprasaNI lokasAra 114 1. A nema-rAjulanAM cha gItomAMnuM chelluM che. 2. A nema-rAjulanAM cha gItamAMnuM cothuM che. Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pranyo ane lekhonI sUcI 343 logassa 251 vAhaNa samudra vRttAMta 96 juo samudra laukika () 178 vahANa saMvAda ane samudravAhaNalaukikayAga (?) 178 vivAda rAsa vAhaNa-samudra-saMvAda 9. ra4, 30, _44, 46, 62 92 vakasaddhi 247 juo vAkyazuddhi vizikA 136, 178 juo vizikAvandanakabhASya ra38 prakaraNa ane vIvIsiyA vandAruvRtti 189 viMzikA, aSTama 189 'vardhamAnaprastha 234 viMzikA caturtha 189 vardhamAna-jina-stavana para viMzikA, tRtIya 189 vardhamAna jinezvaranuM stavana 16 2 juo viMzikA paMcama 189 dasa matanuM stavana viMzikA prakaraNa 178 juo viMzikA vavahAra 250 juo vyavahAra x vikramasaMvat 1717nuM mAphIpatra 11 vAkyazuddhi. juo vakkasuddhi vicArabindu 20, 23, 66, 7, 18, - cUNi 248 190, 191 vAgvilAsa 61. vicArAmRtasaMgraha 178 vAdamahArNava 96, 155 vijayanemisUrisvAdhyAya 125 vAdamAla, navIna 153 vijayaprabhakSAmaNakavijJaptipatra 18 vAdamAlA 21, 7, 18, 131, 141, vijayaprabhasUrikSAmaNakavijJaptipatra 24, 153, 154, 156, 157, 160 15, 15, 160 | 249 vAdamAlA 18, 1pa6 vijayaprabhasUriravAdhyAya ra4, 30, 4, vAdamAlA rU4, 156 29, 69, 77, 125 - TIkA 155 vijayavallabhasUrismArakagrantha, AcArya - vivRti 155, 156 zrI 5 vAdamAlA 141, 156, 248 kavidyASTaka 201 vAdamAlA,traNa ra4, rU7, 154, 155, vidhivAda 27, 24, 24, 6, 161 vAdarahasya 24, 34, 7, 160 vinayavilAsa 207 vAdArNava 12, 24, 34, 7, 160 vipAkazrata 251 juo vivAgasuya *vAdASTaka 160 vimalanAthanuM stavana 41 vAsupUjyanI stuti, antarolimaMDana vimalAcala jina stavana 70 44, 33 vimalAcaLanuM stavana 44, 70 1. A ajaina kRti to nathI ? Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAgya 34 yazodohana vivAgasuya 251 juo vipAkakRta - TIkA (mANikya.) 118 vivAhapaNatti rUda, 97, 108, 117, - 'TIkA (yazo.) ra6 juo vivaraNa 245, 250 juo paMcama aMga - TIkA (rAja.) 118 viveka ra - TIkA (soma.) 118 viziSTanistavano 44, 67, 40 - vivaraNa ra3 juo TIkA (yazo.) 207 - vRtti prabhA) 118 viziSTanistavanorUpa pado pha9, 38, vItarAgastotra pra. 8) pa7 - vRtti pha7, 76, 118, 120 vizeSaNavatI 189 juo vigesaNavaI - vRtti traNa pha7, 118 juo vizeSAvazayaka 135, 136, 160, spaSTIkaraNa, traNa 173, 178, 189, 238 juo - vRtti, bRhatu 76, 118 bhASya - vRtti, madhyama 76, 118 - vRtti 122, 189 - vRtti, laghu 76, 118 vizeSAvazyakabhASya 98, 104 juo - spaSTIkaraNa traNa, rU7, 118 juo vRtti, traNa viSayatAvAda ra4, 34, 18, 158 vIracaritra prAkRta) 189 visesaNavaI rU2, 124 juo vizeSaNa- vIracaritra 189 vatI vIratyaya 250 visasAvasmayabhAra rU0, rU, pharU, varatava 61, 181 juo doDha so 64, 97, 101, 105, 106, gAthAnuM kumatimadagAlana stavana 107, 116, 117, 143, 157, vIrastava rara juo khaMDanakhAdya 16 1, 171, 191, 206 juo vIrastavana 181 juo doDha so gAthAnuM bhASya kumatimadagAlana stavana - vRtti 105 varastavana 220 juo khaMDanakhAdya viharamANa jinavIsI (jina.) 64 vIrastavana (saM.) 206 viharamANa jinavAsI (deva.) 64 varastuti 18 viharamANa jinavAsI yazo.) 2, 4, vIrastuti (ravi.) 32 44, 46, 6 1 juo vasI (yazo.) - avacUri 32 vItarAgastotra 23, 26, 201 - TIkA 18 - avasUri (naya) 118 varastutirUpa hUMDInuM stavana 61, 14, - avacUri (megha.) 118 180 juo doDha so gAthAnuM 1. A AThamA prakAza pUratI ja che. Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grantho ane lekhonI sUcI kumatimadagAlana stavana - bAlAvabodha (padma.) 180, 183 juo vArtika (padma.) 149, 201, 211 bhASAMtara 83, 86 vairAgyarati 21, 24, 30, 18, 87 - bAlAvabodha (svopajJa) 183 juo vArtika (svopajJa) juo muktAzakti vairAgyarasamaMjarI 215 -- vArtika (padma.) 180, 183 juo - spaSTIkaraNa 215 - sAkSIpATha 180 bAlAvabodha (padma.) vArtika (svopakSa) 183 juo vyavahAra 96, 136, 178, 184, bAlAvabodha (svopakSa) 189, 238 juo vavahAra * cUrNi 195, 238 pIThikA 238 vIrastotra 3, 151 juo khaMDanakhAdya TIkA (svopajJa) 63, 69 vivaraNa 151, 152 205 juo viMzikA - vivaraNa 70 bhASya 112, 168, 178, 189, - vikRti 152 191, 195, 238, 243, 244 - vRtti 189, 238 vIsavIsiyA rU, 67, 107, 143, vyAkhyAprajJapti 238, 250 juo paMcama aMga vRddha amRtavelInI sajjhAya. juo amRtavelanI sajjhAya (moTI) vRddhopamitibhavaprapaMca(cA) 189, 191 vairAgyopadezaka vividha padasaMgraha 207 vRSabhastavana 34 * vaidadvAtriMzikA rU vedAntanirNaya 20, 24, 36, 71, 144 - vIsI (cothI) 136 vIsI (pahelI) 242 vI.sI. (yazo.) 26, 61 juo - vRtti 189 viharamANa jina vIsI (yazo.) za zakrastava 114, 182, 189 345 zaprakaraNa 20, 24, 71, 245 zataka 26 zatAranayacakrAdhyayana 136 vedAntavivekasarvasva 21, 24, 36, 71, zAntinAthanAM stavana 44 zatruMjayagiristuti 41 zatruMjayamahAtama 168 zAnti jinanuM stavana 3 juo savA so gAthAnuM naya2hasyagarbhita stavana zAntijinastavana 42, 62, 108 zAntinAthanuM stavana, unnatapuramaMDana 144 47 vairAgyakalpalatA 11, 24, 30, 62, 18, 83, 86, 87, 90, 91, zAntinAthanuM stavana (covIsI 2) 42, Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 yazodahana 43 - vRtti 189 zAntinAthanuM stavana (hindI) 58 zrAddhapratikramaNa 189 zAsanapatra 21 - cUNi 189 zAstravArtAsamuccaya 27, 23, ra6, - vRtti 189 40, 120, 145, 147, 148, zrAddhavidhi 189 173, 178, 238 - vRtti 189 - TIkA (amRta.) 148 zrAvakadinakRtya - TIkA thazo.) ra3,26, 7, 146, - vRtti 189, 191 148, 155, 157 juo zrAvakaprajJapti 178 juo zrAvakavRttiyazo.) prajJaptisUtra - TIkA (lAvaNya) 148 - vRtti 189 - TIkA (svopaNa) 40, 148 juo vRtti zrAvakaprajJaptisUtra 189 juo zrAvaka(svopaNa) prajJapti - bhAvArtha 148 zrAvakapratikramaNa - vRtti (yazo.) 145, 238 juo TIkA - vRtti 189 yazo.) zravakapratikramaNa sUtra 178 - vRtti (svIpajJa) 146, 148, 238 - cUrNi 178 juo TIkA (svopajJa) ane diphapradA zrAvakavidhiprakaraNa 201 ziSyahitA 72 zrAvakAcAra 173 zItalanAthanuM stavana 44 zrIpAla rAjAno rAsa ra4, 24, 21, zItalanAthanuM stavana (hindI) pa7 46, 42, 6, 74, 78, 117 zIlapaTala 227 - bhAvArtha 77 zRMgAravairAgyataraMgiNI 20 - samajUtI 77 zobhanastuti 26, 31 juo stuti- zrIpUjyalekha 120, 122, 196 juo caturvizatikA siriyuleha zaucaprakaraNa 20 zrAddhajItakalpa. 191 juo zrAddhajItakalpasUtra SaDazItikA 238 - vRtti 189 paDradarzananirNaya ra0, 21 zrAddhajItakalpasUtra 189 juo zrAddha- padarzanasamuccaya 29. jitakalpa - vRtti 189 zrAddhajItasUtra 189 SaSTizataka 243 Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grantho ane lekhonI sUcI SaSTAMgasUtra 195 juo jJAtA SoDaza 178 SoDazaka 23, 97, 114, 135, 136, 173, 178, 189, 191, 205, 206, 244 juo SoDazakaprakaraNa ane SoDazaprakaraNa * TIkA 197, 143 - vivaraNa 22, 23, 42 - vRtti 206 SoDazaprakaraNa 214 juo SoDaza - TIkA (yazo.) 24, 2,juo vRtti saMketa 25 yazo.) (svopajJa) saMyamazreNisajjhAya 46 juo saMyama zreNivicAra saMyamazreNistava 139 - bAlAvabodha (svopakSa) 139 xsaMvAdo saMbaMdhI jaina sAhitya 93 saMvignapakSIyavadanacapeTA 244 juo caDyA paDyAnI sajjhAya saMsA2dAvAnala 217 26, 178, 213, 1*sakhI pratye rAjula *sakhI pratye rAjula saMkramaNivavidha 178 - bhASAMtara 213, 214 saMgahaNI 42 saMgrahaNI - vivaraNa 214 - vivecana 213 - vRtti 189 - vRtti (yazo.) 213, 214 juo TIkA saMgrahazloka 206 (yazo.) vyAkhyA 214 SoDazaprakaraNa 107 juo SoDaza sa saMjamabatrIsInI sajjhAya 47 saMyamataraMga 207, 208 sarisayaThANa 44 saMyamazreNiprarUpaNA 139 *saddaSTidvAtriMzikA 60 saMyamazreNivicA2 37, 16 juo saMyama- *saddharmaviMzikA 206 zreNisajjhAya sajjana sanmitra 113, 180, 238 *'sajjanastuti' dvAtriMzikA 22 saMjamabatrIsI 224 juo yatidharma batrIsI 347 saMyamazreNivicAra(sajjhAya) 22, 138 - Tabbo (svopajJa) 138 juo viva2Na (svopaza) - TippaNa 138 - vivaraNa (svopakSa) 22 juo Tabbo 1-2 A nemarAjulanAM cha gIta paikI anukrame trIjuM ane pAMcamuM gIta che. santhAraga 250 sanmatitarka, juo sammaI, sammaIpayaraNa, sammati, sammatitarka ane sammatimahAtarka - TippaNa 128 wany Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 yazodohana saptatikA samaya 135 - cUrNi 238 samayasAra 21, pha6, 165, 168, saptabhaMgI rUda, 159 237, 238 juo samayasArapAhuDa, saptabhaMgItaraMgiNI lezo.) 96, 20, samayasAraprakaraNa ane samayasArasUtra ra4, 34, 36, 71, 115, 120, - vRtti 157, 189 122 samayasArapAhuDa. ra0 juo samayasAra saptabhaMgItaraMgiNI (vimala) 115 - kA 20 saptabhaMgIna pradIpa 96, rU, rUpha, simayasAakaraNa 189 juo 36, 104, 10pa juo saptabhaMgI- samayasAra nayapradIpa-prakaraNa samayasArasUtra 191 - anuvAda 105 - vRtti 1pa7 - vivecana 105 samarAccakahA 26, 116 saptabhaMgI-nayapradIpa-prakaraNa 104 samarAIcacariya 34 juo saptabhaMgIna pradIpa samavasaraNa-jina-stavana pa3 juo - TIkA (bAlabodhinI) 104 mahAvIrasvAmInuM stavana saptabhaMgIprakaraNa 115 samavAya 105, 178, 224, 250 saptabhaMgIsamarthana 104 juo samavAyAMga siptama aMga 182 juo upAsakadazA - vRtti 105 saptamAMga 178 samavAyAMga 173, 182, 189 juo samakitanAM cha sthAnanI copAI 22, samavAya 40, 69 samAdhitatra pUjya.) 211 - TippaNa 40 - anuvAda 211 - vivaraNa 22, 60 - anvayArtha ane bhAvArtha 211 samakitanA saDasaTha bolanI sajhAya - TIkA 211 46, 18, 214 samAdhitatra (yazo.) 211, 212 - spaSTIkaraNa 214 samAdhizataka ra7, 6, 84, 211 samakitaprakaraNa 244 - vivecana 212 samati-sukhalaDInI sajhAya 46, samAdhizatakam ane AtmazaktiprakAza para, 215 212 samatAzataka 60, 67, 17, 90, 212 samudravahANasaMvAda 92 juo vAhaNajuo sAmyazataka (yazo.) samudravRttAnta 1. Ano artha "Agama' che. Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaLyo ane lekhonI sUcI. 349 - sArAMza 92 stavana ane sImadharasvAmIne samudravAhaNavivAdAsa 92 juo | vinatirUpa stavana vAhaNasamudravRttAnta savA so gAthAnuM stavana ra2, 36 sambodhasattari 19 - bAlAvabodha 242 - TIkAno bAlAvabodha 19 savaNasayaga 40, 16 2, 187 juo simmaI 224 juo sanmatitarka sarvajJazataka sammaIpayaraNa rU0, rUpha, rU7, 6, 76, - vRtti (svoparA) 187 _ 96, 97, 107, 117, 134, 150 sAkSIpATha - TIkA (abhaya) rU2, 96 juo - Tabbo 171 vAdamahArNava sAcA muni 207 - TIkA (malla.) pha6 sAco dharma 207 - TIkA (yazo.) 66 sADI traNaso gAthAnuM siddhAntavicAra- vyAkhyA 66, 96 rahasyagarbhita stavana da, 238 sammati 107, 127, 135, 136, | juo sImadharasvAmInuM stavana ane 141, 159, 16 8, 173, 178, | samandara jina vinatirUpa sADI 191, 238, 242 juo sanmatitarka | traNaso gAthAnuM stavana - TIkA 151 juo vAdamahArNava sADI traNaso gAthAnuM stavana 22, 7, - vRtti 135, 136, 189 - vyAkhyA yazo.) 159 - bAlAvabodha 242 sammatitarka 189 juo sanmatitarka sAdhudharmavidhi 238 sammatimahAtaka 173 sAdhunA guNagAnanI sajhAya 68 samyakatvaprakaraNa 178 sAdhuvandanA 61, 68 samyakatvasaptati 189, 214 * sAmAIya 6 samyakatvasaptatikA 214 * sAmAcArI 222 sarvajJazataka 40, 16 2, 187 juo sAmAcArIprakaraNa 20, 221, 247 sabaskRsayaga juo sAmAvArIpakaraNa - TIkA 195 sAmAnya jinastavana 44, 38 sarvajJasiddhi (hari.) 33. sAmAnya jinastavanarUpa ATha pado 44, sarvArthasiddhi rUrU, 173 38 sivA so gAthAnuM na rahasyagarbhita sAmAnya jinastavano 44, 207 stavana 113 juo zAnti jinanuM sAmAyArIpayaraNa 22, 6, 7, 221 1. A kayA granthamAMno che te jANavuM bAkI rahe che. 239 Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 yazodohana juo sAmAcArIprakaraNa simandara jinane vinati nizcaya ane - vivaraNa (svopalsa) 22221, 247 | vyavahAra garbhita rUpha juo sImadharasAmyazataka (yazo.) 21, 60, 17, | svAmIne vinati 212 juo samatAzataka simanvarajinavinati 108 sAmyazataka siMha) 60, 212 sImadhara jina vinatirUpa sADI traNaso - bhAvAnuvAda 212 gAthAnuM stavana 16 juo sADI sitapaTa caurAsI bola 20, 166 traNaso gAthAnuM siddhAntavicArasiddha-jinanAM sahastra nAma 4, 48, 64 rahasya-garbhita stavana juo siddhasahasranAmavarNana cheda sImadharajinastavana 91 siddha jinanAM sahastra nAma varNana chaMda 29 sImadharajinastavano 44 siddhajinasahastranAma 46 sImandharasvAmInI thoya kaDI siddhasahastranAmakoza kara sImadharasvAmInuM stavana 238 juo siddhasahasanAmavarNana cheda 64 juo sADI traNaso gAthAnuM siddhAntavicArasiddha jinanAM sahastra nAma rahasyagarbhita stavana siddhahemacandra 141 - Tabbo (jJAna) 242 siddhAnta 136 - bAlAvabodha (vopajJa) ra42 siddhAntacopAI ? - vArtika (pa) 238, 242 siddhAntarkapariSkAra 20, 24, rUka, sImanvarasvAmIne vinati 111 juo rU6, 7, 124. 173 juo sImadhara jinane vinati siddhAntamatapariSkAra sImanvarasvAmIne vinatirUpa stavana siddhAntamaMjarI (zabdakhaMDa) ra3, 26, 113 juo savA so gAthAnuM 18, 26, 102, 103 nayarahasya-garbhita stavana - TakA rU4, 18, 26, 103, 104 - bAlAvabodha (svIpajJa) 114 siddhAntamatapariSkAra 124 juo - vArtika 114 siddhAntatarka pariSkAra sugurunI sajhAya 46, 67, 243, siddhAntasAroddhArasamyakatvollAsaTippaNa 244 66 sujazavelIbhAsa 13 juo jasavelaDI siddhidaMDikA 69 sujasaveli 96 siripUkyuleha ra4, 71, 196 juo x'sujasaveli ane aitihAsika zrIpUjyalekha vastrapaTa (lekhAMka 1), sirivAlakahA 77 sujasavelI 1, 2, 3, 6, 9 1. A lekha "je. dha. pra." pu. 81, . 1)mAM chapAyo che. Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grantho ane lekhonI sUcI susavelI sArtha 4 sujasavelIbhAsa 74, 2, 3, 19 sujasavelI bhAsa sArtha 2 su. ve. 10, 13, 15, 42 su. veli 3, 255 supArzvanAthanAM stavana 44, 62 supArzvanAthanuM stavana (covIsI 1) 41 supArzvanAthanuM stavana 47, 48 supArzvanAthanuM stavana, malakApuramaMDana 47 sUyagaDa 40, 34, 69, 90, 242, 250, 253 juo dvitIyAMga sUyagaDAMga 178, 225 - cUrNi 190 - niryukti 34, 190 - vRtti 190 - sUyagaDAMgasUtra 190 juo dvitIyAMga sUyaDAMga 168, 182 stuti 121 stuti 122 4stuti 207 prastuticaturviMzatikA (meru.) 32 stuticaturvizatikA (labdhi.) 32 stuticaturvizatikA (zobhana) 20, 31 juo zobhanastuti bhUmikA 125 stuticaturvizatikA (hema.) 29, 32 stutitaraMgiNI 29, 32, 33 stutidvAtriMzikA 105 stotratrika 18 - supArzvanAthastavana, malakApuramaMDana 9 subodhikA 67 sthAna 178, 250 subhASitakoza 26 juo karpUprakara surata caityaparipATI 60 su(sU)gaDAMga 184 juo dvitIyAMga sUktAvalI 26 juo karpUSprakara 'sUtra 117, 135, 136 sthAnAMga 143, 178, 194, 238 sthApanAkalpa (bhadra.) 252 sthApanAkalpa (saMskRta) 252 sUtrakRta 178, 226, 238, 250 sthApanAkalpanI sajjhAya juo dvitIyAMga 252 sUtrakRtAMga 136, 173, 191, 194 sthApanAkalpavidhi 253 vRtti 165, 173 351 *stharyASTaka 90 snAnASTaka 246 - vRtti 246 sthApanAkulaka 253 sthApanAcAryanI sajjhAya 46, 47 sthApanAcAryavidhi 253 sthApanAlakSaNakuMlaka 253 sthApanAvizeSavidhi 253 46, 47, 1. Ano artha 'Agama' thAya che. 2-4. zuM A traNe kRti bhinna bhinna che ke koI be ke badhI ja eka ja che ? 5. A caturvizatijinAnandastuti'nA nAmathI svopaza avasUri sahita "A. samiti" taraphathI mArA zlokArNAdi sahita I. sa. 1927mAM chapAvAI che. Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 syAdvAdakalpalatA 11 23, 40, 72, 99, 117, 119, 120, 141, 145, 146, 147, 148, 149, 155, 157, 173, 229, 234, 238 syAdvAdamaMjarI 23, 26, 127 - anuvAda (hindI) 149 - TIkA (yazo.) 22, 145, 149 - bhASAMtara 149 syAdvAdamaMjUSA 20, 23, 26, 149 syAdvAdaratnAkara 151, 160, 171, 173, 190 syAdvAdarahasya 26, 6, 22, 118, 141, 151, 155, 160, 247, syAdvAdarahasyapatra 141 - vikRti 141 - 76, syAdvAdarahasya (bRhatuM) 34, 71, 18, 115, 118, 122, 160, 196, 247 syAdvAdarahasya (madhyama) 24, 7, 118, 121, 122, 247 syAdvAdarahasya (laghu) 24, 6, 62 76, 7, 5, 18, 115, 118, 119, 121, 160, 196, 247 syAdvAdavATikA 148 K yazodohana hariyALI (anya) * hariyALI (yazo.) 24, 47, 61, 210 juo hariyALI - Tabbo 210 20 248 hindI jaina sAhitya parizIlana 210 syAdvAdarahasya, traNa rU6, 27, 67, 6, huNDInuM stavana 181 juo doDha so 118 gAthAnuM kumatimadagAlana stavana hetugarbha paDikkamaNanI sajjhAya 216 juo pratikramaNa hetugarbhita sajjhAya horIgIta 44, 207 Descriptive Catalogue of the Government Collections of Manuscripts 12, 18, 245 X Illustrations of Letterdiagrams 25 x Jaina Records about Birds, The k Jaina Religion and Literature, The 128 x Note on S'ilapatala, A 227 hirayAlI 207 juo hirayALI (yazo.) Study of the Gujarati Language ane harIAlI in the 16th Century, A 254 - bhAvArtha (traNa) 210 hariyALInI sajjhAya 46, 47 harIAlI 207, 210 juo hariyAlI hiMsASTaka 33 - avasUri 33 hitazikSAnI sajjhAya 46, 47, 244 juo caDyApaDyAnI sAya hitopadezamAlA 190 - vRtti 190 hindI jaina sAhityakA saMkSipta itihAsa Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaLyo ane lekhonI sUcI 353 [A] ajaina advaitasiddhi 60. anumAnakhaMDa dArU anumAnadIdhitiviveka 67 abhaMga 20. ayurdayabAvanA dudda juo Ayurdaya bAvanI alaMkArasarvasva 29. avacchedakatvanirukti 66 aSTapadI 70 aSTAdhyAyI (pANinIya) 23, 97, 10pa kAmasUtra 34 kAvyaprakAza 25, 177, 237 -- TIkAo 25 - vRtti (yazo.) 25 - TIkA (svopajJa ?) 25 kAvyAdarza 31 kiraNAvalI prakAza 64 - dIdhiti da6 - rahasya 26, 66 kusumAMjali da6, 104, 140 kenopaniSad 32 97 *kaivalyavAda ka2 A. AkhyAtavAda dudda Atmatattvaviveka 147 - dIdhiniTIkA dahana AdikriyAviveka () dudda khaMDanakhaMDakhAdya 12, 6, 6, 106, 107 AjudabAvanI 6 juo ayadaya. - dhAdhAte 69 bAvanA IzvapratipattiprakAza 60. - prakAza 64 ga gItA 136 guNarahasya 21, 67 guNavivRtiviveka 67 gUDhArthadIpikA 60 gautamasUtra 117. udayakArikA 127 upaniSado rUDa -dIpikAo 60 candraloka daka carakasaMhitA 106 Rgvada 97 Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 yazodahana cintAmaNi dUra, 135, 136 juo tarkabhASA (kezava) 20, 101 (tattva) cintAmaNi, tattvacintAmaNi tarkabhASA (prajJA) ra0, 101 ane pramANacintAmaNi tAtparyaparizuddhi 20 cintAmaNiAgrantha 97 tulasI rAmAyaNa 20 cintAmaNirka 173 taittarIyopaniSad rU5, 97 cintAmaNiziromaNi 8 chAndogyopaniSad 31, 97, 117 didhiti 66, 66, 107 - TIkA 67 - rahasya 21, 66 dravyapadArtha 64 dravyasArasaMgraha 67 jAgadIzI 67 jIvanamuktiviveka 60 jeminIyanyAyamAlAvistara 60 jaiminIyasUtra 177 dhvanyAloka 98. (tattva) cintAmaNi dUra juo cintAmaNi namUdIdhiti 159 tattvacintAmaNi 61, dUra, durU, 64, naguvAda duddA _dUpha, 97, 107, 108 navInanirmANa daDa - gUDhArthadIpikA 67 navyasiddhAnta 141 - TIkAo 64 naLAkhyAna pa5, 64 - TIkA (raghu.) 6, 107 juo dIdhiti nItizataka 21. - TIkA (vAsu) dpha niSkarmesiddhi 21 - TIkA (hari) da6 juo prakAza nyAyakusumAMjali 173, 178 - dIdhitiprakAzikA 67 - prakAza 64 - prakAza (vadhuM) 64 - viveka 67 - rahasya 21, 66 nyAyakusumAMjalikArikAvyAkhyA 67, dura tattvacintAmaNyAloka 64 nyAyanibandhaprakAza 64 - rahasya 26, 66 nyAyapariziSTa prakAza 64 tattvabindu 20 nyAyaprakAzanibandha 64 tattvarahasya 66 nyAyabindu 20, 132 tattvAlakarahasya dudda nyAyamaMjarIsAra 101, 103 juo Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grantho ane lekhonI sUcI 355 maMjarIkautuka pramANavArtika 97, 101 vAyarahasya 22, 67 pramANasamuccaya ra9 vAyalIlAvatI prakAza 64 prameyanibandhaprakAza 64 - didhiti dadda prameyasaMgraha 60 - dadhitirahasya prazropaniSad 32 -- dIdhitiviveka 67 prasanarAghava 64 - rahasya 21, 66 prasthAnabheda du9. nyAyavArtikatAtparyaparizuddhi 64 - TIkA 64 nyAyasiddhAntamaMjarI 101, 102, kkikA dudu juo mAthurI 103 juo siddhAntamaMjarI - TIkA 103 bRhadAraNyakArtikasAra dada - bhUSA 103 bRhadAraNyakopaniSad 31, 97 bauddhadhikkAra paMcadazI 60, 97 - rahasya 21, dudda paMcapAdikAvivaraNaprameyasaMgraha 60 - ziromaNi dada padArthakhaMDa 66 padArthakhaMDanavyAkhyA daMDa padArthatattvanirUpaNa dudda bhagavadgItA rUDa, rU, 40, 60, 67, padArtharatnamAlA 159 97, 143, 202 padArthavivekaprakAza 67 bhAvadIpikA 103 pAtaMjalayogadarzana rU, 40, 47. dava bhUSaNasAra 141 bhramaragItA 82 138, 143, 146, 148, 230 231, 23, 233 juo yogadarzana, yogasUtra ane yogAnuzAsana makaranda dao " pUrNopaniSada 201 maMjarIkautuka 103 juo nyAyamaMjarIprakAza dUpha juo tattvacintAmaNinI sAra TIkA manusmRti 227 prakAza 67 mahAbhArata 189 pramANacintAmaNi dUra juo cintAmaNi 1. A naiSadhacarita upara nArAyaNakRta TIkAnuM paNa nAma che. Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 yazoohana mahAbhASya 107 zatapatha 178 mahimnastotra zabdAlokaviveka 67 - TIkA 61 zATyAyanIyopaniSad rU5 97 mAtharI dUda juo phakkikA ziromaNi 136 muNDakopaniSad 32 97 zrIsthaLaprakAza 3 zlokavArtika (kumArila) 97, 101 zvetAzvataropaniSad rU5, 97 yogadarzana 61, 117, 142, ra3pa juo pAtaMjalayogadarzana sa - bhASya 61, 142 saMkSepazArIrakavAtika rU9. - vyAkhyA yazo.) rUDa, 143, 143 satyakrakamadIpikA 67 yogasUtra 201, 206 juo saptapadArtha du9. pAtaMjalayogadarzana sAMkhyakArikA 117 yogAnuzAsana 61, 229 juo sArvabhaumanirukti 64 pAtaMjalayogadarzana sAhityadarpaNa 25 siddhAntabindu ra0, 60, 67, 97 siddhAntamaMjarI (zabdakhaMDa) 102, 103 ratnakoza 60 juo nyAyasiddhAntamaMjarI - TIkA 26, 103, 104 siddhAntarahasya 21, 66 laMkAvatArasUtra 227 lIlAvatIviveka 64 hinda tattvajJAnano itihAsa 60, 60, dara, 64, rU, 106, vasiSThavAkya 117 hetubindu 20, 131 vAkyapadIya 107, 117, 127, 141 - TIkA 131 vArtika 117 141 History of Indian Logic (AnvedAntakalpalatikA 95 cient, Mediaval and Modern vyutpattivAda 27, 161 Schools), A 9, dUra, rU, da6, 60, 76, 102, 141, 151, 15ra zaktivAda 27, 16 1 History of Sanskrit Poetics 24 zaMkaradigvijaya 60 Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakIrNaka vizeSanAmo 3pa7 pariziSTa 5 prakIrNaka vizeSanAmo [1] a antarapallI 119, 120 juo akabara 15 AntarolI akabbara 165 attarIkSa pArzvanAtha 58 akampita 66 andhakArabhAvavAda 154 apohavAda 147 agnibhUti 66, 67 agnivaizyAyana (gotra) 67 abhaMga 20 abhayadevasUri 157, 212 aMgaja 89 abhAvavAda 151 acalabhrAtA 66 acirA 58 abhinandana 30, 55 ayyatA 30 abhinandananAtha 21 ajita 30 amadAvAda 13, 66, 6, 10, 12, ajitadeva 54 13, 14, 26, 36, 51, para, 91, ajitanAtha 46, 47, 55 104, 113, 127, 152, 163, ajitavIrya 6 1 185, 201, 219, 247, 249 ajitasena (nR5) 75 juo rAjanagara aNahilapura pATaNa 4, 5 amarakIrti di) . amaracaMda mAvajI 204 adhyAtmajJAna prasAraka maMDaLa 199, amRtalAla jesiMgabhAI 219 212 anaMga. juo kAma ane kAmadeva ambaDa parivrAjaka) 176, 181, 184 ananta 30 ambA 30 anantadevasvAmI (di) 115 anantavIrya 61 ambikA 30 anirvANavAda 40 ara 30, 45 anuttara vimAna) 83 araghaTTapATaka 163 anupAyavAda 40 juo niyativAda airNikAputra 186, 200 attaradvIpa 47 aNikAsuta 69 Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 yazodohana aham 26 avatAravAda 1pa9 avasvApinI vidyA) 80 azva (gaNadhara) 168 ArdrakumAra 69 AryakRSNa 167 ASADhabhUti 89 A IDariyo gaDha 2para AkAzagaMgA 70 Indalapura 14, 15, 182 AkAzavANI urU indrabhUti 66, 67, 69 juo gautama, Agamodaya samiti 33 gautama indrabhUti ane gautamasvAmI AgamoddhAraka rUrU AgrA 9, 10, 20, 47, 142 AcArya 159 juo udayana Izvara (tIrthakara) 61 ATha mUrti 81 juo mUrti, ATha ANaMdapura 46 juo vaDanagara. uttamavijaya 17, 114, 183, 242 AtmavibhutvavAda 150 AtmAnanda jaina pustaka pracAraka maMDaLa uttaramImAMsA 14pa udadhikumAra (deva) 93 142 AtmAnanda prakAza 44, 11, 21, 31, udAyana 181 unA 47. 36, 5, 108, 137, 210, 220 AtmAnanda sabhA 242 [unnatapura 47 Adijina 4rU upagItA (hemarAjanI patnI) 20 upaniSado rUDa Adityayazas 68 Ananda 112, 176, 181 upavrato, pAMca 228 Ainandaghana 70, 207 upAdhyAya che juo gaMgeza, gaMgeza AnandaghanajI 19 upAdhyAya ane gaMgezvara Anandavijaya jaina zALA mAlegAMva upAdhyAyajI pha2, 6, 11, 12, 149, 164 juo jaza, jazavanta, 203 AnandavimalasUri 177 jazavijaya, jaya, jasavanta, jasaAntarolI 33, 119, 120 juo vijaya, jasavijayagaNi, jasavijayajI, attarapallI nyAyAcArya, yazovijaya, yazovijaya gaNi ane yazovijayajI Abu 40, 46, 185 umAsvAti pha6, 128, 171 AraNyako rUDA Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakIrSaka vizeSanAmo 359 kanakasenA 80, RSabha 30, 167 juo nAbhinandana kinakAvatI 3 RSabhadeva 24, 21, 44, 46, 26, kanoDA 2, 3 kanoDu 2, 5 34, 40, 46, 54, 55, 57, 68, kanoDuM 4 L73, 168, 176, 181 kanjhoDuM 1 RSabhadevajI kezarImalajI zvetAMbara saMsthA 33, 113, 131 kanhoDUkanhotu 2 kapaDavaMja 33, 119, 187 juo RSabhAnana 61 karpaTavANijya kapardi yakSa) 31 e. ema. enDa kaMpanI 212 kapila 146, 16 7 kamalavatI 80 kamalA (nadI) 63, 64 eMkAra 23, 15ra kamaLA (kRSNanI patnI) 50, 62 aikAra jApano matra 23 karamAzAha 185 airAvata (kSetra) 55 SRolla (Karion) &9 airAvata kSetra pAMca 45, 61 karmAzAha 40 karpaTavANijya 119 juo kapaDavaMja kalakattA dara audIcya brAhmaNa 3 kalaMkI 164 auraMgajeba nR5) 10 kili kAla 47 kali yuga 164 kalikAlasarvajJa 7, 72, 24, 26, kaMcanagiri 58 juo meru ane sumeru 46, 118, 131, 149 kaDavA mata 43, 163 kalola 2 kiDavA zAha 163 kilyANavijaya (varavAcaka) 13, 16, kiDua zAha 163 45, 120 kaNasAgara grAma 5 kalyANavijayagaNi 5, 15, 16, 121, kaNAda 116 _122, 191 "kaThasvarNa nyAya 198 kalhArA' pArzvanAtha pa8 kadambagolaka' nyAya 150 kavi biruda) 15, 24 kanakazrI 80. . Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 yazodohana kAMjIvarama 115 kusumapura 90, 244 kAntivijaya 1 kUcIkarsa 90 kAntivijayagaNi 219 kUNika (nR5) 181 kAntivijayajI pravartaka) 10, 128 kUrcAlI zArada (biruda) 15 kAma 56, 69 juo anaMga phUlavAlUka 69 kAmadeva 41, 56, 71 kRcchu 229 kAlAtIta 230 kRta yuga 47. kAlika 215 kRSNa vAsudeva) 41, 44, 71, 181 kAli lokasUri 89 juo govinda, murAri ane hari kAlI devI) 63, 30 kRSNA 176 juo draupadI kAlI (zreNikanI patnI) 68 kevalavijayajI 149 juo motIlAla kAzI 21, 63, 6, 7, 8, 9, 15, lAdhAjI 16 6, ra34 juo vANArasI ane kesaravijayagaNi 17 vArANasI koTizilA 46 kAzamIra dara kollAga 6 7 kIrtiratnamaNi 19, 255 kauzalika 40 kIrtivijaya (upAdhyAya) 16, 33 kSaNabhaMgavAda 95 kIrtivijayagaNi (upAdhyAya) 15, 16 kSaNikavAda 146 kirtivimala 194 kSatriyakuNDa 253 kuNagiri 4 juo kunhazera kSamAzramaNa 69, 98 kuNagera 4 kSIrasamudra 56 kuntha 30 kha kunthanAtha 41 kukunda (di) phaka khaMbha 82 kukundrAcArya 66, phUDa khaMbhAta 11, 14, 15, 45, 69, 82, kundagera 1 juo kuNagiri 170 kuberadatta 80 kharatara 43, 163 kumaravihAra 46 kharatara ga7 72, 203, 209 kumAragiri 4 kharatara mata karU, 163 kumArapAla (nRpa) 40, 46, 185 khimAvijaya 64 kuragaDu 90 khImajI bhImasiMha mANeka 74 kulayogI 231 khUbacaMda pAnAcaMda 137 Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakIrNaka vizeSanAmo 36 1 gha ga govinda 50, 59 juo kRSNa govindasiMha, guru 20 gaMgA 48 gauDa mImAMsaka 67 gaMgA nadI) 8, 33, 41, 57, 79, gautama 68, 251 juo IndrabhUti 15ra, 217 juo surasaritA gautama (gotra) 67 gaMgeza da2, 6, 108 gautama IndrabhUti 69 juo indrabhUti gaMgeza upAdhyAya 61, dra gautamasvAmI 69, 167 giMgezvara 60. gaurI 30 gajasukumAla 200 gadAdhara 254 juo gadAdhara mahArAja gadAdhara (naiyAyika) 67, 108 ghoghA (baMdira) 92, 93 gadAdhara mahArAja 20, 165 juo gadAdhara gandhahastI 62, 63, 64, 6 cakradharA 30 gandhahastI pada) kurU calDarudrAcArya 16 7 gaMbhUtA 2 juo gAMbhU caturdazapUrvadhara 82 gAndhArI 30 caturvizatipaTTaka 172 gAMbhU 2 juo gaMbhUtA candra kuLa ra12 giranAra 71, 72 candrapati dara gujarAta 10 candraprabha 30, 54, 56 gujarAtI (sAmayika) 218 candraprabhasvAmI pa6 gujarAtI sAhitya pariSada, sAtamI 74 candrabAhu 61 guNavijayagaNi, 5. 17 candrayAsa 61 guNasundarI 75 candrahAsa (khaga) 58 guNAnanda vidyAvAgIza dudda candrAnana 61, 167 gurumata 140 camara (Indra) 16 8, 193, 195 gUjarAta vidyApITha 66 cANasmA 1 goDI pArzvanAtha karU, 35, 50 cAndrAyaNa 229 gopAla 20, 141 cAraNa muni 184 gopIdAsa 60 cArvAka 145, 234 gopendra 228, 230 - darzana gobara 67 - mata 150 Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 yazodohana cAkI, navya 120 jazavanta 1, 42 juo upAdhyAyajI citrarUpavAda 154, 155 jaza vAcaka 46, 66, 76 'cittAmaNi pArzvanAtha 51 jazavijayagaNi (vinayavijayagaNinA cilAtIputra 232 ziSya) 119, 194 caitanya 66 jazavijaya, vAcaka pa7 juo covIsI saMjJA) 40, 4pa upAdhyAyajI caukhaMbA sirIjha 66 sa 59, 64, 66, 69, 215 jasavatta 1, 4, 5 jasavijaya 19 chANI 33 jasavijayagaNi 5, 195 jisavijayajI 11 jinabhadragaNi kSamAzramaNa 6, 98 jagaccandrasUri 177 jinalAbhasUri 209 jagatkartutvavAda 146 jinavijaya 17, 21, 64 jagadIza tarkalaMkAra 67 jItavijaya 94, 13, 16, 120, 132 jagadIza bhaTTAcArya) 108 jItavijayagaNi 13, 16, 121, 174 jagaddaguru biruda) 15 jesalamera 15, 170 jamAli 167, 184, 195 jesalamerudurga 169 jabbakumAra 69 juo jabUsvAmI jesalamerumahAdurga 169, 170 jambudvIpa 4pa jaina 93 jabUravAmI 26, 42 9, 80, 81, jaina AtmAnanda sabhA 29, 77, 139, 82, 83, 177 juo jabbekumAra 164, 175, 201, 220, 221, jayadeva 64 juo pakSadhara ane pakSadhara 235, 245, 247 mizra jena kezavalAla 213 jayarAma nyAyapaMcAnana 67 jaina grantha prakAzaka sabhA 36, 99, jiyazrI 80 104, 105, 113, 115, 130, jiyasirI 80 131, 138, 139, 141, 149, jayasundarI 75 154, 155, 185, 201, 206, jayasoma 10, 19, 2papa 220, 222, 235, 241, 246, jaranaiyAyika 140 247, 249 jaza 42, 44, 50, 57, 64, 78 26 jaina dharma prakAza rUDa, 4, 19, 29, 92, esa jaI pAchA rana x 1 juo upAdhyAyajI 98, 169, 198, 227 Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakIrNaka vizeSanAmo 363 jaina dharma prasAraka sabhA 73, 64, 77, tattvavijaya 13, 17, 19, 255 94, 145, 173, 197, 199, tattvopaptavavAdI 140 225 tathAgata 65 jaina dharma vidyA prasAraka varga 218 tapagaccha 69, 115, 164, 241 jaina prAcyavidyA bhavana 201 juo tapAgaccha jaina zreyaskara maMDaLa 40, 204 tapasvI 60 jaina satya prakAza 26, 44, 7, 9, tapAgaccha 137, 191, 195, 225 24, 47, 113, 165, 179, juo tapagaccha 180, 239 tamovAda 147 jaina sAhityavardhaka sabhA 148 tafpaMcAnana rUra jainAnaMda pustakAlaya 29, 235 tarkavAgIza dadda jenI (zrAvikA) 20. tarkalaMkAra 67 jJAnavimalasUri 164 juo navimala tAraMgA 46 jJAnavimalIya paMtha karU tAraNagiri 47 jJAnasAragaNi 209 tAraNa devI 46 jvalanAyudhA 30 tArAcaMda motIjI 151 tArkikaziromaNi da6 tAloddaghATinI vidyA 80 tilaka (zeTha) 90 jhaverI motIcaMda rUpacaMda 139 tilakasundarI 75 juo kailokyasundarI tilakasundarI 75 tIrthoddhAraka 155 ToDaramalla upara tukArAma 20 taMgiyAnagarI 181 DabhoI 13, 12, 13. 15 137 tumbaru poLiyo) 54 tulasIdAsa 20 tegabahAdura 20 TuDhaka 145 juo lupaka ane tejapAla 185 sthAnakavAsI terApaMthI 145 tautAtika 120, 141, 150, 234 trayIgIta 65 takSazilA 73 tridaMDI mata 150, 233 jhariyA Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 yazodohana trizalA 168 145, 164, 213, 218, 220 trizalAnandana para juo mahAvIra, devadatta 98, 136 mahAvIrasvAmI, vardhamAna, vardhamAna. devapattana 125 svAmI ane vIra devarAja 20, 169, 170 vairAzika 190 devarAya, pahelo phaDA railokyasundarI 7pa juo tilakasundarI devaddhi kSamAzramaNa 69 devarSi 154 devavijayagaNi 17 thila 141 devasUri, vAdI 127 dravyanAzahetutAvicAravAda 154 draupadI 26, 40, 78, 167, 176, damadanta (RSi) 69, 200 181, 184, 185 juo kRSNA damayantI papa dayAvijaya 17 darabhaMgA da7, 64 dhanajI sUrA 6, 7 dardUracUrNa 230 juo maCkacUrNa dhanamitra 6 7. dAdA' pArzvanAtha 59 dhannA (saMghavI) 185 dAdA pAsajI 59 dhammila 6 7 dAdo pAsajI pa9 dharaNendra 50 digaMbara mata karU, 163 dharaNendranI patnI 30 divAkara pada) pha4 dharma (tIrthakara) 30 dadhitikRta 121, 159 juo raghunAtha dhirmanAtha 60 ziromaNi dhirmanAthanuM daherAsara 60 dInAra 6 dharmanAthanuM daheruM 60 dIpacana 203 dharmanAthanuM maMdira 60 durmilA 80 juo nUpuramaDitA dharmabodha granthamAlA 89 duHprasahasUri) 69, 163 dharmabhUSaNa, trIjA krUra duHSamA kALa 223 dharmabhUSaNa pahelA phaDa daDhapraharI 69, 200, 232 dharmabhUSaNa bIjA kuDa daSTisRSTivAda 95 dharmabhUSaNa yati, abhinava kuMDa devakI 68 dharmaraci 78 devacaMda lAlabhAI jaina pustakoddhAra phaMDa dharmazRMgAla 193 Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhruva. prakIrSaka vizeSanAmo 365 dharmasAgara 20, 187 navakAra maMtra 28, 41, 168 dhAtakI' khaMDa 45 nivakhaMDa pAsa, zrI 12 dhINoja 1, 2 'navakhaMDA" pArzvanAtha 92 |dhaNaja (gAma) 2 navakIpa dUra juo nadiyA dhaNaja (sTezana) 2 navapada 75, 77, 78 juo siddhacaka naLa papa nAgapurIya sarAha 10 juo 'nAgorI sarAI nagInadAsa 11 nAgazrI 80 nagInadAsa karamacaMda 197 nAgilA 79 nagna 107 nAgorI tapa gaccha 163 nignATa 175 "nAgorI sarAI 10 juo nAgapurIya nadiyA 64, 66 juo navadvIpa sarAha nanda 89 nAtivaMzI nandana' (vana) 48, 26, 62 nAnabAI (sAdhvI) 253 nandiSeNa 89, 215, 230 nAbhi 168 nabhasenA 80 nAbhinandana 74 juo RSabha nami (tIrthakara) 30 nArada 89 nami (rAjarSi 200 nArAyaNa 1, 2 nayavijaya (nyAyAcAryanA guru) 14, 4, nidhi, nava 41 5, 6, 8, 13,42,44, 57, 64, nAstika 107 6 7, 9, 121, 132, 164, nAstika navya 132, 159 210 215, 245, 255 juo - mata 40, 159 nayavijayagaNi niyativAda 40 juo anupAyavAda nayavijaya vinayavijayagaNinA ziSya) niyama, pAMca 228 16 niraMjana pa7 nayavijayagaNi 5, 7, 11, 16, 19, nirvANI 30 83, 120, 121, 122, 191 nIlakaMTha 253 juo mahAdeva, maheza (), juo nayavijaya (nyAyAcAryanA gura) zaMkara ane zaMbhu nayavimala 164 juo jJAnavimalasUri napuramaDitA 80, 81 juo dumilA narottama bhANajI 197 nRsiMha vyAsa 130 narmadA nadI) pa6, 62 juo revA nemi 30 juo neminAtha Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 nemi (viharamANa jina) 61 paMcadazIkAra 60 neminAtha 44, 48, 58, 71, 72, 90, pataMjali 66, 146 167 juo nemi naiyAyika 16, 95, 118, 127, 132, 133, 134, 136, 145, 150 padmaprabhasvAmI 42 naiyAyiko 62, 132, 147, 150, padmastha (nRpa) 79 155, 158 naiyAyiko, ucchaMkhala 150 naiyAyiko, navya 132, 155 naiyAyiko, prAcIna 132, 155 nairAtmyavAda 95 140, 149, 177 nyAyAcArya 13, 14, 60, 6, 67, 66, 01, 72, 72, 76, 1, 2, 15, 177, 246, 253 juo upAdhyAyajI nyAyAcArya zrIyazovijayakRta granthamAlA 94, 100, 104, 105, 106, padmazrI 80 padmasiMha 3, 5 juo padamasiMha padmasenA 80 padmAvatI 50 nyAyacUDAmaNi 102 juo jAnakInAtha paramazruta prabhAvaka maMDaLa 137 zamAM paramAnanda 221, 226 nyAyapaMcAnana 67 parameSThI, pAMca 88 pazupAlIya 132 nyAyamata 150 nyAyavizArada 13, 72, 1, 2, 15, pATaNa 1, 2, 16, 185, 255 pANDava, pAMca 78 pAtaMjala darzana 198 173, 191, 222, 223 nyAyAlaMkAra 67 yazodohana pattanapura 186 padamasiMha 3 juo padmasiMha padmaprabha 30 | pakSadhara dUra pakSadharamizra 6: paMcatIrthI 172 padmavijaya 4, 5, 16, 182 pAyacaMdamata jarU pAramarSa 159 pArasamaNi) 70 pArzva 30, 37, 170 juo pArzvanAtha ane pAsa pArzva (yakSa) 37 pArzvanAtha 26, 37, 49, 50, 58, 59, 60, 74, 119 juo pArzva pAlItANA 219 pAzupato 228 1. zuM A mudrA che ? 2. A pAiya zabda che. gujarAtImAM paNa e vaparAyo che. pApasUdana (tapa) 229 'pAyacaMda' gaccha 163 Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakIrNaka vizeSanAmo 367 pAsa 9: juo pArtha pITha 230 phatehacaMda dehalI 211 paMDarIka 68 puDarakagiri karU, 34 ba puNyavijayagaNi, 5. 11, 19 baka kheDUta) 80 punamiyA paMtha 163 juo pUrNimAM paMtha bakAi (zrAvikA) 2para puruSadarA 30 baMgALa 61, dara, da6, puruSottama 27 juo viSNu ane hari banArasIdAsa 94 puSkarArdha 45 balarAma 68 puSkalI 181 bAdarazAha 185 puSpacUlA 186 bArhaspatya 95 pUnamiyA 43 - mata 95 pUrNimA gaccha 99, 179 bAhu 61 pUrNimA paMtha 163 juo punamiyA paMtha bAhubali 68, 73, 90, 167, 16 8 pUrvamImAMsA 145 bikAnera 196 pRthvI 67 buddha pa7, 136 poDhA (vyavahArI) 47 bulAkhIdAsa 20 prajJapi 226 bRhad gaccha 77 pratyekabuddha 68 bRhaspati 25 pradezI (nR5) 69 becaradAsa paM. 128 pradyumnasUri 131 boTAda 106, 107, 148 prabhava 80, 81 bodhisattva 230 prabhavasvAmI 81, 82 bombe saMskRta sirIjha 149 prabhAkara (sAmayika) 7pa bolI 9 prabhAca 165 biauddha dara, 145, 146, 234 prabhAnanda 118 - darzana 146, 147 prabhAsa 66 - mata 150 pravRttacakayogI ra31 bauddho 107, 228, 253 prAgvATa' jJAti 163 brahma 94 prAbhAkara mata 150 brahmajJAna 95 premAnanda kavi ra0 55 brahmadara 90 brahmaloka 70, 80 Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 yazodohana bha ma brahmazAnti yakSa) 31 bhArata varSa 16 21, ghara, 1, 20, 30 brahmA 55, 57, 83 bhAratI (sAmayika) 80 brahmAdvaitavAdI 146 bhAratIya jJAnapITha, kAzI 210 brAhmaNo rUDA bhAradvAja (gotra) 67 brAhmI 69 bhASyakAra rUra, 127, 157 juo brAhmI lipi 176, 181 | jinabhadragaNi bhASyavRt 159 bhAvanagara 155 bhagavatIprasAda 101 bhImAdevI kuDa bhagIratha Thakkara dUra bhImazI mANeka 175 bhaTTAcArya rU3, 7, 253 bhImasiMha mANaka 207 bhaTTAcArya cUDAmaNi 102 juo bhImasiMha mANeka 83 jAnakInAtha zarmA bhujaMga 61 bhadanta bhAskara 231 bhoja 233 bhadrabAhu 127, 215, 252 bhadrilA 67 bharata cakravartI) 68, 73, 109, "magadha deza 106 110, 185, 200, 232 maMgala (zrAvaka) 252 bharata (bhUpati) 41 maMgalavAda 147 bharatakSetra, cAra 61 maNicandra 11, 19 bharatakSetra, pAMca 45, 55, 61, 64 maNivijaya 17 bharatapuMbha rU8 manDapagiri 251 bhavadatta 79, 80 maDalatatvavAdI 227 bhavadeva 79 maDita 66 bhavanAtha dara, 67 maCkacUrNa 198, 229 juo dardUracUrNa bhavAnI 67 matinI A 219 bhasma (graha) 163 mathurAnAtha tarkavAgIza dada bhAgavato 228 madana 72, 83 bhATTa (mImAMsaka) 155 madanamaMjarI 75 bhANo 64, 163 madanamaMjUSA 75 bhADArakara prAcyavidyA saMzodhanamandira madanasenA 75 Da, 139, 246 madrAsa dUra Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakIrNaka vizeSanAmo 369 105 madhubindunuM daSTAMta 80 mahAvIra jaina sabhA 113 madhusUdana 60, 69. mahAvIrasvAmI rUDa, 46, 26, 40, madhusUdana tapasvI 60 51, 12, 13, 60, 61, 66, 76, madhusUdana sarasvatI 60 141, 145, 15ra, 156, 163, manasukhabhAI bhagubhAI 91, 150, 164, 167, 168, 181, 207, 151, 247 222, 253 juo trizalAnandana mayaNA 75 mahAvrato, pAMca 228 miyaNA(madanA)sundarI 75 mahAsiddhi, ATha 41 mahAvijaya 17 mahetA bhagavAnadAsa manasukhabhAI marIci 187 marudevA 109, 168, 200, 232 mahendra 36 malakApura 9, 47 mahendrakumAra 237 malayagiri 67 maheza ra30 juo nIlakaMTha (2) malayagirisUri 127 maheza Thakkura dura mallavAdI 215 mahezvaradatta 80 malli (tIrthakara) 30 mahezvara vizArada 66 mallinAtha 68, 90, 167, 171 mahesANA 2, 40 juo mahesANA mahAkAlI 30 mahobatakhAna 10 mahAdeva 81, 83, 253 juo nIlakaMTha mahopAdhyAya 45 juo kalyANavijaya mahAdevamizra 64 mahopAdhyAya du9 juo vardhamAna mahApITha 230 mANeka (zrAvikA) 20, 2para mahAbala 181 mANekalAla cunIlAla 137 mahAbhadra 6 1 mANekalAla manasukhabhAI 127, 151 mahAmaNi 198 mANekavijaya 17 mahAmahopAdhyAya 64 mAdhyamika 107 134 mahAmAnasI 30 mAnavijayagaNi 7 mahArASTra dara mAnavijayagaNi yazovijayagaNinA mahAmAhaNa (biruda) 28 ziSya) 12, 17, 19 mahAvAdI 159 mAnavI 30 mahAvideha ra4, 61 mAna sarovara 56, 57, 62 mahAvIra 30, para, 68 juo mAnasI 30 trizalAnandana mAnuSottara (parvata) 167 Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 yazodohana mAravADI (bhASA) 47, 81 mohanavijayajIno bhaMDAra 98 mASatuSa 221 mauryaputra 66 mA-sAhasa (pakSI) 80 mahesANA 2 juo mahesANA mithilA dara, daka, 66 mIThAbhAI kalyANacaMdra jaina peDhI 187 mImAMsaka 95, 145, 214 yajJapati dara mImAMsako 146, 155 yama, pAMca 228 mImAMsA darzana 7, 147 yazAzrI (mudrA) 199 mukti-kamala-jaina-mohana-mAlA 17, yazobhadra pha4, 127 65, 175, 183, 201, 220 yazovijaya 67, 5, 6, 7, 13, 37, muDakevalI 230 42, 160, 208, 225, 246 munisundarasUri 6 juo upAdhyAyajI munisuvrata (tIrthakara) 30 yazovijaya paMnyAsa) 255 munisuvratasvAmI 168 yazovijayagaNi 13, 4, 60, 73, 1, muMbaI 145, 209, 212 2, 3, 10, 11, 12, 13, 14, 15, muMbaI vidyApITha 25 16, 17, 20, 36, 70, 83, muMbaI sarakAra 139 127 141, 145, 151, 164, murAri 41 juo kRSNa 239 mUrti ATha. juo ATha mUrti yazovijayajI (vijayadharmasUrijInA mUlA 19 ziSya) 13, 76, 2, 3, 194 mUlA dozI 182 yazovijayajI, u. 63, 4 juo mULarAja 3 upAdhyAyajI yazovijaya jaina granthamAlA 98 mRtyuba (tapa) 229 meghamuni 179 yazovijayajI jaina saMskRta pAThazAlA meghA 19, 182, 183 214 metArya 66, 200 yazovijaya sArasvata satrasamiti 209 meru 5, 41, 47, 18, 60, 168 yAjJika 3 juo kaMcanagiri yApanIya 126 maithilI dA yugamadhara 6 1 mogala 16 5 yudhiSThira motIlAla lAdhAjI 149 juo yogAcAra 136, 151 kevalavijayajI yauktika 160 Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 371 prakIrNaka vizeSanAmo rUpacaMda 252 rUpacaMda (hemarAjanA gura) 20 raktapaTa 175 rUpavijayagaNi 17 raghudeva nyAyAlaMkAra 67 rUpeNa nadI) 3 raghudeva bhaTTAcArya 67 revatI 79 raghunandana juo rAma righunAtha 66, dUdha revA (nadI) 16 juo narmadA raoNyala eziyATika sosAyaTI dara, raghunAtha ziromaNi dara, dUpha 2pa4 ratanapoLa 10 rohiNI 30 ratalAma 131 riauhiNIyo (cora) 90 rati pa6 riohiNeya 90 ravivijaya 19, 255 rAjadhanyapura 183 juo rAdhanapura rAjanagara 6, 51,52, 194 juo lakSmIpati amadAvAda lakhamasI 64, 163 rAjImatI 58, 71 laghuharibhadra 15 rAjula 58, 71, 72 lanDana 254 rANakapura 46, 185 labdhisUrIzvara jaina granthamAlA, zrI 29 rAdhanapura 183 juo rAjadhanyapura lalitAMga 81 lalitAMgakumAra 80 rAMdera 74 lAbhavijaya 13, 120 rAma pa6, 62, 90 juo raghunandana lAbhavijayagiNi) 15, 16, 19, rAmakRSNa bhaTTAcArya cakravartI radda _121, 255 rAmadAsa 20 liMgopahita-laiMgikabhAna-vAda 154 rAmabhadra 67 lIlAvatIkAra 154 rAmabhadra sArvabhauma 67 laMkA (mata) 43, 163 rAyacaMda jaina zAstramAlA 115, 149 he laMkA (loMkA) karU rAvaNa 90 lepaka 64, 145, 163, 176, 177 rASTrakUTa 79 juo hRDhaka rucidatta dura lpaka gaccha 179 rucidaramizra 66 lokagirA 245 raddhivimalagaNi 194 lokA mata 162 rAdhAvedha 75 Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 yazodahana loMkAzAha phaka, 6, 163 215, 224 laukAyatika 145, 146 vAcaspatimizra rU9. vANArasI 37, 49 juo kAzI vAdigajakesarI 16 vajadhara 6 1 vAdivetAla (biruda) 157 vajazRMkhalA 30 vAyubhUti 66, 67 vajasena 26, 26 vAyusmArzana pratyakSavAda 154 vajasvAmI 179, 215 juo vayara vArANasI 7 juo kAzI vajAMkuzI 30 vAriNa 167 vaDanagara. 47 juo ANaMdapura vAruNI 67 vaNika jJAti 2 vAsudeva dUra vaDodarA 93 vAsudevamizra dapha vaDodarA dezI keLavaNIkhAtuM 211 vAsudeva sArvabhauma dara, 6 vanalatA (rANI) 79 viAsupUjya 30 vayara 215 juo vajasvAmI vAsupUjya svAmI 33 vardhamAna para, 166, 174, 177 vikrama , juo trizalAnaMdana vijayatilakasUri 20 vardhamAna (anya) 167 vijayadayAsUri 137 vardhamAna (naiyAyika) 61, dara vijayadAnasUri 177 vardhamAna bhaTTAraka di.) phata vijayadAnasUrIzvarajI jaina granthamAlA, vardhamAnasvAmI 221 juo pUjya AcAryazrI 180 trizalAnandana vijayadeva 69 juo vijayadevasUri vallabha 90 vijaya deva (sura) 193 vasattanRpa hoLIno rAjA ra33 vijayadevasUrasaMgha saMsthA, goDIjI vasu (nRpa) 90 upAzraya 145 vasudeva 167 vijayadevasUri 5, 10, 16, 19, 33, vasubhUti 6 7 47, 120, 121, 125, 234, vastupAla (maMtrI) 40, 185 255 vAjhevI 30, 31, 135 juo vijayadharma 69 zrutadevatA vijayadharmasUri 69 vAmaya svAminI 30 vijayadharmasUrijI 23, 2 vAcaka padavI) 16, 42, 67, 205, vijayadharmasUrijI, zrI 76 Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakIrNaka vizeSanAmo vijayanagara 16 vijayanemisUrijI 127, 148, 152 vimalaharSa 19 vijyapratApasUrijI 14, 2 125, 196, 249 vijayameghasUrijI 219 vijayarAjasUri 115 vijayaprabha 69 vizAla 61 vijayaprabhasUri 11, 16, 19, 111, viziSTalakSaNAvAda 103 vimalanAtha 41 juo vimala (tIrthaMkara) vivaraNAcArya 31, 94 vijyalAvaNyasUrIzvara jJAnamaMdira, zrI vIjAmati jarU juo vijayAmata 106, 115, 148 vIra 16, 60, 103, 152, 153, vijayavallabhasUrijI 118 vijayasiMha (? siMhavijaya) 212 vijayasiMhasUri 16, 19, 33, 47, 60, 76 vinItavijayagaNi 17 viziSTAdvaitI 61 viSNu 61, 37 juo puruSottama vIcitaraMga' nyAya 150 158, 168, 174, 177, 221, 226, 249 juo trizalAnandana vIrasena 89 vIrasena (tIrthaMka2) 61 vIsevAmaMdira kuda 120, 121, 150, 219 vijayasiddhisUrijI 219 vijayasenasUri 16, 120 vijayasenasUrIzvara 5 vRddhicandra 199, 203 vRddhivijaya 199 vejalapura 42 vijayAnandasUri 219 vijayAmata 43, 163 juo vIjAmati vetAla 61 vijayAmati jarU veda 131 vijayodayasUrijI 127, 139, 142 vedAnta 60, 65, 145 -- darzana 36. 144, 147 vijJAnavAda 146, 152 videha (kSetra) 55 vidyunmAlI 79, 80 373 mata 150 vedAntI 229, 234 vinayavijayagaNi (upAdhyAya) 16, 19, vedAntIo 36, 160 vinItasAgara 137 vimala (tIrthaMkara) 30 juo vimalanAtha vimala (maMtrI) 40, 185 'vimala' gaccha 26 vimalagiri 70 vedo 26 vaidAntipazu 140 vaidika 128 vaibhASika 107 vaiyAkaraNo 23 vaiyAkaraNo navya 23 vaizeSika 145 Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 yazodohana - darzana 60, 7, 118, 157 zAntinAthanI zAsanasvAminI 31 vaiSNava saMpradAya daka zAntinAthano prAsAda 47 vyakta 66, 67. zAntivijaya 219 vyAsa 230, 231, 232 zArada 8 juo sarasvatI vraja bhASA 98 zAradA devI 8, 79 vrato, pAMca 228 zAstramuktAvalI 115 zAha narottamadAsa mayAbhAI 219 za. zAha hIrAlAla devacaMda 83 zaMkara 37, 48, 57, 59 juo zirapura 148 nIlakaMTha ziromaNi da6, 15ra zaMkaramatAvalaMbI 60 ziva dara zaMkaramizra dara zivakumAra 79, 80 zaMkhezvara pArzva jina 35, 36, 37 zivabhUti 175 zaMkhezvara pArzvanAtha 2, 36, 37, 59, zivAjI 20 74, 123, 176, 186 zivAdevI 71 zakra 192, 193 zIkho 20. zacI 211 zItala (tIrthaMkara) 30 zatAvadhAnI 6 zIta talAI 13 juo sItatalAI zatruMjaya tIrtha) 11, 13, 40, 16 7, zItalAI 13 185 zIlAMgara 48 zabdanityavAnityatvavAda 154 zubhavijaya pa6 zammu 65 juo nIlakaMTha zu(zurasena 89 zalAkAparIkSA 66 zRMgArasundarI 75 zAnti (tIrthakara) 30 juo zAntinAtha zRMgerImaTha 60 zAnti (devI) 31 zeTha dalasukhabhAI bhagubhAI 89 zAntidAsa 164 zeSa (nAga) 63, 137 zAntidAsa (matIAno putra) 219 zaiva 67, 229 zAntidAsa (sUrajIno putra) 20, 203 zrIkara du9 zAntidAsa zeTha 20 zrIpAla (nRpa) 74, 75 zAntidAsIya mata karU zrIpUjya 196 zAntinAtha.31,47, 58, 109 juo zrIramaNa zAnti (tIrthakara) zrIrAma tarkolaMkAra dudda Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakIrNaka vizeSanAmo. 375 zrIrAma tIrthAlaMkAra 66 sabhavanAtha papa zrutajJAna amIdhArA, zrI 199, 201 sammatikAra 157 juo siddhasena mRtadevatA 30 juo vAgyevI (divAkara) zruti 96 sammatiTIkAkAra 159 zreNika (nR5) 68, 76, 112, 181 sarasAvA phaMDa zreyAMsa (tIrthakara) 30 sarasvatI 20 zreyAMsakumAra 57 sarasvatI 8, 24, 30, 33, para juo zAradA sa sarasvatI (ekAntavAdI) 141 saMvegI 244 sarasvatI muchALI 15 saMgImArga 164 sarvArthasiddha 78 saMsAramocaka 198 sahasamalla 16 7. sagara (cakravartI) 68, 89 sahasAvadhAnI 6 saMgrAma (sonI) 251 sAMkhya 7, 136, 145, 146, 229, saMghavI sukhalAla 2, 180 234 saMjIvanIcAra (nyAya) 226 sAMkhya darzana 115, 118, 142, saMDera gAma 164 198 sityavijaya paM.) 5, 16 sAMkhya darzana, nirIzvaravAdI 146 satyavijayagaNi paM.) 19 sAMkhya mata 150 sanaskumAra (cakravartI) 68 sAMkhya siddhAnta 142 sanikarSavAda 156 sAMkhyo 228 saMnyAsI 7 sAgaradatta 80 samantabhadra pha6, 84, 233 sAdhanA pablikezana 209 samayasundaragaNi dara sAmaLAjI 49 samarazAha 40 sArvabhauma (ilkAba) 6, 159 samarozAha 185 sAvadyAcArya 179 samAsazaktivAda 103 siMghI jaina granthamAlA 94, 100 samudrazrI 80 siddhacakra 74 juo navapada sametazikhara 47 siddhapura 14, 15, 13ra, 202 sammati nR5) 40, 185 siddhasena divAkara) 29, 127, 215 sambhava 30 juo sammatikAra simbhava jina 54 siddhasena divAkara pha2, 3, 4, 66, Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 yazodohana 143 surasaritA 59 juo gaMgA siddhArtha 176, 181, 184, 222 suvarNagiri siddhicandragaNi 6 suvarNagulikA 176 sidhu deza) 73 suvarNataijasatvAtaijasatvavAda 154 siddhasenagaNi (gadhahastI) 64 suvidhi 30 sItatalAI 13 juo zIta talAI - suvidhinAtha 44, 55, 26, 57 sItA 62, 83, 90 suvega (dUta) 73 sImadhara iDa, 61 sUtrAntaka (upahAsa) 147 juo sImadharasvAmI 46, 70, 111, sautrAntika |_112, 239 sUrajamaMDaNa' pAsajI 60 juo sImadharasvAmInuM daherAsara 6 1 sUratimaMDana' pArzvanAtha sIrohI 163 sUrajI 20, 203 susa 75, 88 sUratimaMDana' pArzvanAtha 59 juo sujAta 61 sUrajamaMDaNa' pAsajI sudarzana cakra) 83 sUiryAbha 184, 193 sudarzana (zeTha) 68, 90 sUryAbhadeva 176, 181, 193 sudharmasvAmI 81, 2, 177 aisava 64 sudharmA 66, 67 sobhAgade 1, 2, 4 juo saubhAgyadevI sundara upAdhyAya duda somasundarasUri 186 supArzva 30, 54 saumila 221 supArzvanAtha 47 sautrAntika 107, 147 juo subAhu 61 sUtrAttaka subhUma (cakravartI) 90 saudharma (Indra) 60 juo hari sumati 30 saudharma (devaloka) 79 sumatinAtha 54, 56 saubhAgyadevI 1 juo sobhAgade sumativijaya 17 saubhAgyavijayagaNi 17 sumitrA 64 skandaka (muni) 68 sumeru 23 juo kaMcanagiri skindakAcArya suragiri stasmatIrtha 141, 170 surata 13, 45, 12, 14, 15, 29, rUkSmatIrtha bandira 191 61, 74, 75, 98, 218, 2para "stambhanaka' pArzva 169, 170 suraprabha 61 sthAnakavAsI 145 juo huDhaka Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 prakIrNaka vizeSanAmo sthAnakavAsIo karU hari varSa kSetra) 168 sthAnakavAsI saMpradAya jarU harSanandana rU. sthUlibhadra 90 hArarIla 209 smaraNA (devI) 2 hindu milana mandira 62 smRti 96 himAlaya 70 svataMtrono mata 120 hIravijayasUri 5, 15, 16, 76, svayamrabha 61 120, 165, 177, 191, 234 svayambha 65 hIrasUri 179 svayabhUramaNa (samudra) 41 hIrAlAla haMsarAja 76, 149 svarNAgiri 83 lhI 26 hunDA (avasarpiNI) 26, 30 himacandra 7, 6 haThayoga 95 hemacandrasUri (kali) 7, 16,46, hanumAnanI poLa 61 _131, 171 hara 55, 58, 184 juo nIlakaMTha hemacandrAcAryasabhA 185 hararAja 20, 22, 170, 253 hemarAja pAMDe di) 20 hari 90 hemavijaya 13, 17, 208, 212 hari 90 hoLIno rAjA 233, 244 juo hari 44 juo kRSNa vasattanRpa hari pa5, 58, 70, 83, 184 juo Al India Radio 93 puruSottama Annals of the Bhandarkar hari 60 juo saudharma (Indra) Oriental Research Institute harikezI 193 64, 227 haridambara 175 Bibliotheca Indica Series & a harinAma upAdhyAya duda Bombay Sanskrit & Prakrit haribhadrasUri yAkinInA dharmasU) 67, series 48, 147, 141, 244 Journal of the University of harimizra dUra, 64 Bombay 24 harirAma tarkavAgIza 67 Lazarus & Co. E. J. 101 Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 yazohana akalaMka 85 anusundara nRpa 84, 85 avyavahAra rAzi' nagarI 84 dhanavAhana 85 dhanazekhara 85 dhanezvarasUri 85 dhavala nRpa 85 kanakamaMjarI 84 kanakazekhara 84 kapilA 84 karmapariNAma nRpa 84, 85 kAlapariNati rANI 84 kuladhara 85 kUTa vaidya 85 nandA rANI 84 nandivardhana 84 naravAhana nRpa 85 narasundarI 85 nalinI rANI 84 nirmalAcArya 85 nRgati (durgati) nagarI 84 guNadhAraNa 85 ca. candra 85 cAritra rAjA 84 cittavAnara 85 "cittasaundarya nagarI 84 corI 85 pA nRpa 84 pApodaya 85 puNDarIka 84, 85 puNyodaya 84, 85, 88 ba bakula zeTha 85 baThera guru 85 bAvA)madeva 85 bAlA buddhi 84 budhasUri 85 jJAnasaMvaraNa 85 tetali 84 bhavacakra' nagara 85 "bhava' nagara 84 dramaka 84 Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakIrNaka vizeSanAmo 39 bhANo 163 bhautAcArya 85 vidura 84 vibhAkara 84 vimala 85 virocana 85 vivekAcArya 84 vellahalla 85 vaizvAnara 84 za makaradhvaja 85 maNimaMjarI 84 madanamaMjarI 85 madhyama buddhi 84 manmathakaMdalI rANI 84 mayUramaMjarI 85 malayamaMjarI 84 mahAbhadrA 84 mahAmoha 85 mAyA 85 moha 84, 85 zrIgarbha gRpa 84 zrutisaMga 85 ratnacUDa 85 ramaNa 85 rAjasacitta nagara 85 ripudAraNa 85 ripumardana nRpa 84 "audracitta' nagarI 84 sadAgama (AcArya) 84 sabuddhi 84 sadbodha 85 savaidya 85 samattabhadra 84 samyagdarzana 85 siMhakumAra 85 sumati 84 sumAlinI 88 sulalitA 84, 85 vAmadeva 85 vijaya 85 hari 85 harikumAra 85 Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38O yazooha zuddhipatraka ) 0 5 0 0 03 yAne 123 azuddhi pAmacarita padmacarita 22 kaDalI kAlI naDiyAdamAM nadiyAmAM 17 'siddhAntarahasya'. pachI umeroH mathurAnAthe sundara upA. ane harinAma upADano ullekha karyo che. 68 raghudeve raghudeva "vi.saM. 1506mAM pachI umero : ane jinaharSe vi.saM. 1425mAM. sAMkhya sAMkhya, 118 ane 120 notAhika tautAhika vrate brate 1 24 nyAyalokAdi nyAyAlokAdi 137 cUNi 140 janaiyAyika janaiyAyika 145 vijayadevasUri vijayadevasUra 147 aspRdgativAda aspRzadgativAda 148 29 zivapura zirapura 175 29 jazabhAI nathubhAI 194 28 munikIrti-vimala muni kIrtivimala 195 20 dharmobindu dharmabindu 198 13 kaMThavaNa kiMThasvarNa 209 13, 21, 25 jJAnasAgaragaNi jJAnasAragaNi 225 25 nImanI nAmanI 238 nicchaniryukti piNDaniryukti 247 7. dhamapariSnA dhammapariSnA 249 3 zakarasUna zakaTasUnuM 255 4 kIrtitaratnamaNi kIrtiratnagaNi cUrNi ? ja Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "sarvaM paravazaM duHkhaM sarvAtmavazaM sukham / ta;vatta samaye tala vadhu vayo: !" artha : sukha ane duHkhanI vyAkhyA zI che ? e praznano javAba upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAje uparanA zlokamAM Apyo che. teo kahe che ke - badhI jAtanI parAdhInatA enuM nAma duHkha ane badhI jAtanI svAdhInatA enuM nAma sukha. tAtparya e ke - sukhI thavuM hoya tene bhautika gulAmIthI mukta thavuM ja joIe. - saMpA. Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thoDalo paNa guNa para taNo, sAMbhaLI harSa mana ANa re, doSa lava paNa nija dekhatAM, nirguNa nijAtamA jANa re. ucita vyavahAra avalaMbane, ema karI sthira pariNAma re, bhAviye zuddha naya-bhAvanA, pAvanAzaya taNuM ThAma re. cetana jJAna ajuAlIe." 'amRtavelanI sajhAyamAMthI - upAyazovijayajI Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtamohAstravaiphalyaM jJAnavarma bibharti yH|| kva bhItasya kva vA bhaMgaH karmasaMgarakeliSu // 'jJAnasAramAMthI - upA. yazovijayajI [karmanA saMgrAmanI kIDAomAM moharUpa hathiyArane | viphaLa (niSphaLa) karanAra jJAna.rUpa bakhtarane je dhAraNa kare che tene bhaya kyAMthI ke parAjaya kyAMthI ?