Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIkRSNamuniziSya-zrIjayasiMhasUriviracitaM savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ navInasaMskaraNaprerakaH paMnyAsa zrIvajrasenavijayamahArAjaH gaNivarya zrInayabhadravijayamahArAjaH navInasaMskaraNasampAdikA sAdhvI candanabAlAzrI
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIkRSNamuniziSya - zrIjayasiMhasUriviracitaM [ prAkRtabhASAmaya ] dharmopadezamAlA - savivaraNam * sampAdakaH 0 paNDita zrIlAlacandra bhagavAnadAsa gAndhI navInasaMskaraNasampAdikA * * paramapUjyavyAkhyAnavAcaspati AcArya bhagavantazrImadvijayarAmacandrasUrIzvANAM sAmrAjyavartI paramapUjyapravartinI zrarohitAzrIjImaharAjasya ziSyaratnA ca sAdhvI candanabAlAzrI * pUrvaprakAzakaH * siMghI jainazAstra zikSApITha bhAratIya vidyAbhavana bambaI * navInasaMskaraNaprakAzakaH * bhadraMkara prakAzana ahamadAbAda
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ granthanAma : dharmopadezamAlA-savivaraNam vivaraNakAra : paramapUjyAcAryavaryajayakIrtisUrimahArAjaH sampAdaka : paNDita zrIlAlacandra bhagavAnadAsa gAndhI navInasaMskaraNasampAdikA : sAdhvI candanabAlAzrI pUrvaprakAzaka : siMghI jainazAstra vidyApITha-bhAratIya vidyAbhavana navInasaMskaraNaprakAzaka : bhadraMkara prakAzana-ahamadAbAda pUrvasaMskaraNa : vi.saM. 2005, i.sa. 1949 navInasaMskaraNa : vi.saM. 2066, i.sa. 2010 mUlya : ru.300-00 patra : 56+344 : BHADRANKAR PRAKASHAN, 2010 ra prAptisthAna ahamadAbAda ahamadAbAda : bhadraMkara prakAzana 49/1, mahAlakSmI sosAyaTI, zAhIbAga, ahamadAbAda-380004 phona : 079-22860785 : sarasvatI pustaka bhaMDAra hAthIkhAnA, ratanapola, ahamadAbAda-380001 phona : 079-25356692 : virati grAphiksa, ahamadAbAda phona : 079-22684032 tejasa prinTarsa, ahamadAbAda phona : 079-22172271 (mo.) 9825347620 akSarAMkana mudraka
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ | zrutabhakti-anumodanA lAbhArthI paramapUjya, paramopakArI, suvizAlagacchAdhipati, vyAkhyAnavAcaspati pUjyapAda AcAryabhagavaMtazrImadvijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjasAhebanAziSyaratna adhyAtmayogI pUjyapAda paMnyAsapravara zrIbhadraMkaravijayajI mahArAjasAhebanA ziSyaratna hAlAradeze saddharmarakSakapUjyapAda AcAryabhagavaMta zrImadvijaya kuMdakuMdasUrIzvarajI mahArAjasAhebanA ziSyaratna vardhamAnataponidhi 100+69oLInA ArAdhakapUjyapAda gaNivaryazrInayabhadravijayamahArAjasAhebanAsadupadezathI zrIrAjapura-DIsAzvetAMbaramUrtipUjakatapagaccha jainasaMgha rAjapura-DIsA (u.gu.) A graMtha prakAzanano jJAnadravyamAMthI saMpUrNa lAbha lIdhela che. Ape karelI zrutabhaktinI amo hArdika anumodanA karIe chIe ane bhaviSyamAM paNa Apa uttarottara uttamakakSAnI zrutabhakti karatAM raho evI zubhecchA pAThavIe chIe. li. bhadraMkara prakAzana
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ [vivaraNaracanA-samaya-rAjya-sthalAdi] saMkacharANa navahi saehiM pnnnnrsvaasahiehiN| bhaddavayasuddhapaMcamibuhavAre sAirikkhammi // siribhojadevarajje pavaTTamANammi jaNamaNANaMde / nAgaurajiNAyataNe samANiyaM vivaraNaM eyaM // vivaraNakaraNA kusalaM jaM kiMci samajjiyaM mae teNa / bhavvA lahaMtu mokkhaM kya i)NA saha sAsayaM sokkhaM // iya jayapayaDakaNhamuNisIsajayasiMhasUriNA raiyaM / dhammovaesamAlAvivaraNamiha vimalaguNakaliyaM // [dharmopadezamAlAvivaraNe]
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya pUrvanA mahApuruSoe prAthamikakakSAnA sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA ema caturvidha jainasaMghane niyamita bhaNavA-svAdhyAya karavA mATe je keTalAka sAmAnya upadezAtmaka prakaraNagraMthonI racanA karela che temAMno prastuta "dharmopadezamAlA'prakaraNa paNa eka pramukha graMtha che. paramapUjayakRNamunsiA ziSya paramapUjaya, AcAryabhagavaMta zrIjayasiMhasUrimahArAja racita prAkRtabhASAmaya"dharmopadezamAlAvivaraNa" gu thA siMghI jainazAstra zikSApITha-bhAratIya vidyAbhavanamuMbaIthI graMthAMka-28 tarIke prathamavRtti vi.saM. 2005, I. sa. 1949mAM prakAzita thayela che. prathamavRttinuM saMpAdana kArya paMDita ailAlacaMdra bhagavAnadAsa gAMdhIe karela che. teoe prAcyavidyAmaMdira-vaDodaramAM jainapaMDita tarIke aneka graMthonA saMzodhana-saMpAdana Adi karIne vidvadvargamAM yogya khyAti meLavI che. prastuta "dharmopadezamAlAvivaraNa'graMthanI prathamavRtti aprApyaprAya: banatA AvA upadezAtmakaprakaraNa graMthonuM punaH saMpAdana thaIne navInasaMskaraNa prakAzita thAya to vartamAnamAM caturvidhasaMghane bhaNavA-svAdhyAya karavA mATe pUrvanA mahApuruSo racita graMtho upayogI bane ane pUrvanA mahApuruSo racita zratano vAraso jaLavAI rahe, e bhAvanAthI amArA upakArI paramapUjya suvizAlagacchAdhipati, AcAryabhagavaMta zrImadvijayarAmacaMdrasUrIzvarajImahArAjanA ziSyaratna adhyAtmayogI, paramapUjya paMnyAsapravara zrImadrakavijayajI gaNivaryazrInA ziSyaratna hAlAranA hIralA, paramapUjaya AcAryabhagavaMta zrImadvijayakuMdakuMdasUrIzvarajImahArAjanA ziSyaratna paramapUjya paMnyAsapravara zradhanavijayajImahArAjanI zubha preraNAthI paramapUjya vyAkhyAnavAcaspati AcAryabhagavaMta zrImadvijayarAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjJA sAmrAjayavartI tathA prazAMtamUrti pravartinI pUjayasAdhvIvaryA zraTohitAzrIahArAjanA
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ ziSyaratnA viduSI sAdhvI zrazcaMdanabAlAzrIjImahArAjenavInasaMskaraNanuM saMpAdana karela che ane amArI saMsthAne tenA prakAzanano lAbha Apela che, te badala amArI saMsthA temano khUba khUba AbhAra mAne che. prastuta savivaraNadharmopadezamAlAprakaraNagraMthane prakAzita karavA mATe paramapUjya AcAryabhagavaMta zrImadvijayarAmacaMdrasUrIzvarajImahArAjanA sAmrAjyavartI paramapUjya hAlAradeze saddharmarakSaka, AcAryabhagavaMta zrImadvijayakuMdakuMdasUrIzvarajI mahArAnA ziSyaratna vaddhamAna taponidhi, paramapUjya gaNivarya zrIjayabhadravijayajImahArAje rAjapura-DIsAjaina zvetAMbaramUrtipUjaka saMghane preraNA karatAMrAjapura-DIsAzrIsaMghataraphathI A graMthanA prakAzana kArya mATe saMghanA jJAnadravyamAMthI saMpUrNa lAbha levAmAM Avyo che, te badala ame pUjayagaNivaryazrato tathA rAjapura-DIsAzrIsaMghano khUba khUba AbhAra mAnIe chIe. ame A graMthaprakAzananA sonerI avasare graMthakAra pUjaya AcAryabhagavaMtazrIta, prathamavRtti prakAzita karanAra zrasiMghI jainazAstra zikSApIto, prathamavRttinAsaMpAdakazrI tathA zrIkobAkelAsasAgarajJAnabhaMDAmAMthI amane A graMthanI mudrita prathamavRtti prApta thaI teozrIno tathA navInasaMskaraNanA saMpAdikAsAdhvIzrato kRtajJabhAve khUba khUba AbhAra mAnIe chIe. akSaramudrAMkana kArya mATevirati grAphiksALAakhileza mizrAne suMdara kArya karI Apela che ane prInTIMganA kAma mATetejasa prInTastALAjasabhAIe khaMtapUrvaka suMdara kArya karI Apela che. te badala temano khUba khUba AbhAra mAnIe chIe. prAMte AvA uttama upadezAtmakagraMthanA vAMcana manana ane nididhyAsana dvArA AtmAne jAgRta karIne paramapadane pAmanArA banIe !! - bhadraMkara prakAzana mala-t.pm5 2nd proof
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmopadezamAlAvivaraNa" eka upadezAtmakagraMtha !! mALAmAM sAmAnya rIte 108 maNakA, ratno athavA puSpo hovAnI mAnyatA che, paraMtu AdharmopadezamAlAmULa graMthamAM prAkRta 98 gAthA ja maLe che. A graMthanI pAchaLathI racAyelI bIjI je vivaraNa-vRttionA aMtamAM 4 gAthA adhika maLe che, te prakSita jaNAya che. AjathI eka hajAra ane ekaso varSo pUrve vi.saM. 915mAM paramapUjayakRSNamuni ziSyaratnazrutadevInA parama prasAdane prApta karanAra paramapUjya AcAryabhagavaMtazrIjayasiMhasUrimahArAja jevA mahAnasamarthadharmopadezakadharmAcAryanAvivaraNathI vibhUSita upadezAtmaka zailIno AdharmopadezamAlAvivaraNa graMtha aneka vidvajanonA cittanuM aneka prakAra AkarSaNa karanAra banyo che. A dharmopadezamAlAvivaraNa graMtha paramapUjaya kRSNamuniA ziSyaratna paramapUjya AcAryabhagavaMta jayasiMhasUrimahArAje paramapUjaya dharmadAsagaNivaryazrInI "upadezamAlAnA anukaraNarUpe banAvela che, e A graMthanI racanA jotAM spaSTa jaNAya che. kAraNa ke AmAM sUcavelA upadezo ane temanI puSTi mATe ullekhelAM kathAnakono moTo bhAga, e 'upadezamAlAnA ja AdhAre grathita karavAmAM Avyo che 'upadezamAlAmI upadezAtmaka uktio vadhAre vistRta ane vadhAre vaividhya bharelI che, tyAre prastuta "dharmopadezamAlAnI racanA saMkSipta ane sUcanAtmaka rUpa che graMthakArazrIe 98 gAthAnA A laghuprakaraNamAM bhinna bhinna upadezonI sUcaka 158 jeTalI kathAonI nAmAvali grathita karI dIdhelI che. prastuta graMtha dharmopadezamAlAvivaraNanI prathamavRtti siMghI jainazAstra zikSApITha" bhAratIya vidyAbhavanamuMbaIthI graMthAMka-28 tarIke prakAzita thayela che ane te prathamavRttinuM saMpAdanakArya "bhAratIya vidyAbhavananA suprasiddha AcArya zrajinavijayajInI preraNAthI prAcyavidyAbhavane vaDodarAnA paMDita zrI lAlacaMdrabhagavAnadAsa gAMdhIe karela che. graMthaprakAzananuM sarva zreyaH teo sarvenA phALe jAya che. Ama chatAM prastuta "dharmopadezamAlA
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivaraNa' graMthanI prathamavRtti aprApya banatAM pUrvanA mahApuruSo racita Avo uttama zrutano vAraso jaLavAI rahe evI bhAvanA satata manamAM udbhavatI rahe che ane e bhAvanAne sAkAra karavA mATe zratopAsikA sAdhvI zrazcaMdanabAlAzrIne preraNA karatAM temanA saMpUrNa sahayogathI A navInasaMskaraNa taiyAra karavAmAM Avela che ane A navInasaMskaraNa 'bhadrakara prakAzanathI prakAzita thaI rahela che te mArA mATe ati AnaMdano viSaya banela che. hRtopAsikA sAdhvI caMdanabAlAzrI potAnI nAdurasta rahetI tabIyatamAM paNa zrutapremanA kAraNe mRtabhaktimAM layalIna rahIne niHsvArthabhAve svasvAdhyAyanA uddezathI zrutabhakti karI rahela che tenI anumodanA sahaja thaI jAya tevuM che. prastutagraMthanA prakAzanakArya mATe mArA laghugurubhrAtA vardhamAnataponidhi gaNivarya zraHthama vijyajIe rAjapura-DIsA zrIsaMghane preraNA karI ane temanI preraNAne jhIlIne rAjapura-DIsA zrIsaMghe A graMthaprakAzanano saMpUrNa Arthika lAbha lIdhela che te zrIsaMghanI zrata pratyenI paramocca bhakti sUcave che. anya paNa zrIsaMgho AvA Adarza AlaMbanane jhIlIne zrIsaMghanA jJAnadravyano pUrvanA mahApuruSo racita graMthanA saMzodhana-saMpAdanakAryamAM sadupayoga kare to aneka prAcIna graMthonA jIrNoddhAranuM kArya suMdara - sulabha banI zake tevuM che. prAMta aMtaranI eka ja zubhabhAvanA vyakta karuM chuM ke pUrvanA mahApuruSo racita AvA uttama upadezAtmaka graMthanuM vAMcana-svAdhyAya vagere karIne aMtarAtmAne maityAdibhAvothI bhAvita karIne rAga-dveSano kSaya karIne paramAtmasvarUpane pragaTa karavA mATe puruSArtha karIe ane paramAtmasvarUpane prApta karIne aSTakarmano saMpUrNa kSaya karIne huM ane sau koI laghukarmI bhavyAtmAo zAzvata siddhasvarUpanA bhoktA banIe e ja zubhakAmanA !! - paMnyAsa vajasenavijaya mala-t.pm5 2nd proof
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmopadezamAlA-prAstAvika vaktavya jaina pUrvAcAryoe prAthamika kakSAnA sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA-ema caturvidha jaina saMghane niyamita bhaNavA-guNavA mATe je keTalAka sAmAnya upadezAtmaka prakaraNa granthonI racanA karI che temAMno prastuta dharmopadezamAlA' prakaraNa paNa eka pramukha grantha che. e prakAranAM prakaraNomAM sauthI mukhya ane sauthI prAcIna prakaraNa grantha tedharmadAsa gaNIno banAvelo 'upadezamAlA' nAmano che jenI mULa 541 prAkRta gAthAo che. bahu ja prAcIna samayathI laIne vartamAna samaya sudhImAM, e prakaraNa, paThana-guNana jaina zraddhAlu vargamAM vyApakarUpe thatuM AvyuM che. zvetAmbara saMghanA sarva prAcIna saMpradAyomA e prakaraNa granthanI viziSTa prakAranI pratiSThA manAtI AvI che ane Agamika granthonA jeTalI ja zraddhAthI eno svAdhyAya karavAno pracAra cAlyo Avyo che. e granthanA kartA dharmadAsa gaNI kyAre thayA teno cokkasa nirNaya karavA mATenAM puratAM pramANo hajI jJAta nathI thayAM. e granthanA keTalAka vyAkhyAkAroe to, temane khAsa bhagavAn mahAvIra svAminA ja eka hasta-dIkSita ziSya tarIke ullekhyA che ane e rIte e prakaraNanI racanA mahAvIra svAmInA samayamAM ja thaelI hovAnI mAnyatA prakaTa karI che, paraMtu aitihAsika dRSTie tema ja prAkRta bhASAnA svarUpanA tulanAtmaka avalokana vigerenI dRSTie, e grantha teTalo prAcIna to siddha nathI thato. kAraNa ke emAM bhagavAn mahAvIranA nirvANa bAda keTalAya saikA pachI thaelA Arya vajra Adi AcAryono paNa prakaTarUpe ullekha thaelo maLe che. tethI itihAsajJonI dRSTie e grantha, vikramanA 4 thA-5 mA zataka daramyAna ke tethI ya pachInA ekAda saikAmAM racAelo siddha thAya che. e samaya game te hoya, paraMtu bhUtakALanA 1200-1400 jeTalA varSothI to nizcita rUpe dharmadAsagaNInI e kRti zvetAMbara saMghamAM bahumAnya thaelI che, eTalI vastu suspaSTa che. e'upadezamAlAmA sAmAnya prakAre sarvakakSAnA jaina saMghane jIvanamA AcaravA ane anusaravA yogya jJAna, dhyAna, tapa, saMyama, kSamA, dayA, vinaya, viveka, anukaMpA, aparigraha, nirmamatA, nirlobhatA, apramAda ane anAsakti-ityAdi ityAdi vividha prakAranA Atmavizuddhi
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane AdhyAtmika unnati karanArA guNono bahu ja sarala ane subodha rIte paraMtu asakAraka ane AdezAtmakarUpe, sundara upadeza ApavAmAM Avyo che. prAyaH navadIkSita sAdhu-sAdhvIo ane sthUlavratadhArI zrAvaka-zrAvikAo mATe e prakAraNane kaMThastha karavAnI athavA to niyamita rIte enuM vAcana karavAnI paraMparA bahu jUnA kAlathI jaina samAjamAM cAlI Ave che. graMthakAre pote paNa enA anta bhAgamAM kaDaM che ke "A upadezamAlAne je manuSya bhaNe che, sAMbhaLe che athavA hRdayamAM dhAraNa kare che te manuSya, potAnA Atmahitane jANI zake che ane te jANIne sukhadAyaka (mArga) AcarI zake che." uvaesamAlameyaM jo paDhai suNai kuNai vi hiyae / so jANai appahiyaM, nAUNa sahuM samAyarai / 536 // tema ja e granthanA mahattvanuM varNana karatAM graMthakAra pote ja kahe che ke-A upadezamAlA rUpa granthakRti, enA vaktA ane zrotAvargane zAnti karanArI, vRddhi karanArI, kalyANa karanArI, sumaMgala karanArI, tema ja nirvANa phala ApanArI che. saMtikarI vuDkirI kallANakarI sumaMgalakarI ya / hoi kahagassa parisAe taha ya nivvANaphaladAI / 541 // A rIte granthakAre pote ja e prakaraNa granthanA paThana tema ja zravaNa, viziSTa mAhAtmya batAveluM hovAthI, tema ja emAM nibaddha karelA vividha prakAranA prakIrNa upadezAtmaka vacanonI hRdayaMgamatAthI, zraddhAzIla mumukSu janane e grantha bahu ja hitopadezaka ane sumArgapreraka lAgato rahyo che ane tethI ja enA paThana-pAThanano satata pracAra cAlyo Avyo che. e granthanI AvI suprasiddhi ane samAdaratA joI, enA anukaraNarUpe e pachInA anyAnya AcAryoe paNa, e zailInA ane e ja prakAranA, keTalAya navA navA upadezAtmaka prakaraNa granthonI racanA karI che, je mAM haribhadrasUrama "upadezapadaprakaraNa', jayasiMhasUsI prastuta 'dharmopadezamAlA',tema ja maladhArI hemacandrasUti ta 'puSpamAlA' Adi aneka kRtio gaNAvI zakAya tema che. jayasiMhasUei A kR ti mukhyapaNe dharmadAsagaNInI ukta upadezamAlAnA anukaraNarUpe ja banAvI che enI racanA jotAM spaSTa jaNAya che. kAraNa ke emAM sUcavelA upadezo ane temanI puSTimATe ullekhelAM kathAnakono moTo bhAga, eupadezamAlamA ja AdhAre grathita karavAmAM Avyo che . upadezamAlamI upadezAtmaka uktio vadhAre vistRta ane vadhAre vaividhya bharelI che tyAre prastuta dharmopadezamAlamI racanA saMkSipta ane sUcanAtmaka rUpa che. granthakArano uddeza upadezAtmaka kathananI uktio karatAM tadupadezasUcaka kathAnakonI nAmAvali sUcavavAno vizeSa dekhAya che, ane tethI temaNe 98 gAthAnA A laghu prakaraNamAM, bhinna bhinna upadezonI sUcaka 158 jeTalI kathAonI mala-t.pm5 2nd proof
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAmAvali grathita karI dIdhelI che. tyAredharmadAsagaNInIupadezamAlAje 541 gAthA jeTalI bRhat kRti che, temAM lagabhaga 70 jeTalI ja kathAono ullekha karavAmAM Avyo che. ___ granthakAre potAnI prastuta nUtana kRtinI racanA karavA pUrve, dharmadAsa gaNInI ukta 'upadezamAlA' upara vistRta vivaraNa karyu hatuM jeno ullekha aneka ThekANe AmAM karavAmAM Avyo che ane je je kathAo ukta vivaraNamAM temaNe vistRta rUpe grathita karI che tenI punarukti A vivaraNamAM na karatAM te vivaraNamAMthI ja te te kathAo jANI levAnI bhalAmaNa karI cha. pandaramA saikAmAM pATaNa, khaMbhAta, bharUca, devapattana vigere sthAnonAM prasiddha jJAnabhaNDAronuM avalokana karI, koI saMzodhaka vidvAne 'bRhaTTippanikA' nAmanI je eka bahu ja upayogI ane pramANabhUta prAcIna jaina granthonI 'sUci' banAvI che, temAM paNa e vivaraNanI eTale ke emanI 'upadezamAlAvattinI noMdha levAmAM AvI che, ane tenI racanAsAla paNa temAM noMdhI che. te anusAre saM. 913mAM eTale ke prastuta dharmopadezamAlAvivaraphI samApti pUrve, be varSa upara, tenI racanA karI hatI. e vRtti adyApi mArA jovAmAM AvI nathI. saMbhava che ke jema granthakAre prastuta vivaraNanI ante lAMbI prazasti lakhIne potAnAM sthAna, samaya gurukula Adino yogya paricaya Apyo che, tema e vRtti = vivaraNamAM paNa Apyo hoya ane emAM granthakAra viSe koI vizeSa aitihAsika jJAtavya paNa noMdhAeluM hoya. vidvAnoe e vRttinI zodha karavI joIe ane upalabdha thAya to tene paNa prakAzamAM mUkavAnI pravRtti karavI joIe. graMthakAre potAnI je eka anya viziSTa racanAno paNa ullekha, prastuta vivaraNanI prazastimAM karelo che te pUrNarUpamAM mArA jovAmAM nathI AvI paraMtu teno alpa evo truTita bhAga mArA jovAmAM Avyo che. e racanA te neminAhacariyaM' che . granthakAra kahe che ke-'jyAM sudhI A jagatmA dvIpa, samudra, kulaparvata, candra, sUrya ane svarganA devo vidyamAna rahe tyAM sudhI A vivaraNa paNa, nemicaritanI jema prasAra pAmatuM raho. (prazasti gAthA 27 pR. 309) mane lAge che ke granthakAranI racanAomAM e nemicariyaM'kadAca sauthI moTI ane mahattvanI kRti haze. jesalameranA bhaMDAramAM, e granthanI tADapatranI pratinAM thoDAMka truTaka pAnAM mArA jovAmAM AvyAM jemAM eka pArnu granthanA antabhAgavALu paNa dRSTi gocara tho hatuM. e pAnAmAM graMthanI antaprazastino keTaloka pATha mane upalabdha thayo che je A nIcenI paMktiomAM ApavAmAM Ave che. 1. juo, pRSTha 112, 122, 138, 150, 171, 174, 177 Adi upara karelA ullekho. 2. juo, jaina sAhitya saMzodhaka, prathamabhAga, dvitIya aMka, sUcipRSTha 6.. mala-t.pm5 2nd proof
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 (2) .....NemikahAsaMgeNaM dasArahalikesavAiyANaM pi / cariyamiNaM parikahiyaM vimalaguNa...(paM. 2) (3) ....etta samappai eyaM tihuyaNaguruNo ariTuNemissa / rAimaie tahA NavabhavasuhasaMgayaM cariyaM // cha / sirivaddhamANatitthe pavaDDamANammi jaNiyajayaharise / tiyasAsuravijjAharaNariMda [deviMda ?]NayacalaNo // NAme Na....(paM.3) (4) .....jaMbuNAmu tti sIso vocchiNNAiM atthami eyANi // maNaparamohipulAe AhAragakhavagausame kappe / saMjamatia kevali sijjhA[NA]ya jaMbummi vocchiNA / / tassa vi pabhavAyario tassa vi sejjaMbhavo mahAsatto / saMjAo vara.... (paM.4) (5) ....sIso parimuNiyatattabhAvattho / jo suadANakaeNaM sevijjai sAhubhamarehiM / tivihaM sAmAyAriM AyaramANo tahA pagAsento / aha jakhamayaharo tti a sIso se Asi guNarAsI // tassa vi tivvatavvANa....(paM.5) (6) .....teyajaMtuNAsiaNANAvihaduriyasaMghAo / Amosahi vipposahi jallosahi vivihaladdhisaMpaNNo / jiNakappiyANa cariaM dusamAkAle vi payaMDato // sIso ahesi guNarayaNabhUsio bhavia.....(paM.6) (7) ....sirimaM jayasiMhasUriNAmeNaM / maMdamaiNA vi raiyaM evaM siriNemiNo cariyaM / siriNemiNAhacariaM kAUNa jammajjiaM mae puNNaM / saMpAvau bhavi....(paM. 7) durbhAgye e pAnAno DAbI bAjuethI lagabhaga eka tRtIyAMza karatAM vadhAre bhAga tuTI gaelo hovAthI, prazastigata pATha khaMDita rUpamA ja meLavI zakAyo che. e je chelaM patra jovAmAM Avyu che teno patrAMka 238no che. patranI laMbAI lagabhaga 26-27 iMca jeTalI hovAthI tema ja dareka pRSTha upara 6-7 paMktio lakhelI hovAthI, lagabhaga bAreka hajAra zloka = granthAgra jeTalo e grantha moTo haze, ema anumAna karI zakAya che. ukta bRhaTTippanikAmAM e caritanI noMdha levAmAM nathI AvI, tethI te sUcIkArane teNe avalokelA koI paNa prasiddha bhaMDAramA enI prati upalabdha thaI nahiM hoya. paraMtu tapAsa karatAM koI bhaMDAramA e graMtha kadAca maLI paNa Ave, tethI vidvAnoe e viSe khAsa lakSya rAkhavA jetuM che. graMthakAranA viSayamAM, prastuta graMthanI prazastimAMthI je kAI paricayAtmaka hakIkata upalabdha thAya che te viSe, saMpAdaka vidvAne, potAnI prastAvanAmAM, yathAyogya vivecana karyu che, tethI vAcakone te viSenI yogya mAhitI emAMthI maLI raheze. mala-t.pm5 2nd proof
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastuta grantha jaina kathAonA saMgrahanI dRSTie eka prAcIna ane pramukha kRtiomAMno eka che. emAM kahelI kathAomA samAveza karavAmAM AvelAM vividha varNanonI dhArmika, vyAvahArika, sAmAjika Adi dRSTie je upayogitA ane viziSTatA che teno paNa keTaloka nirdeza saMpAdaka paNDitajIe potAnI prastAvanAmAM yogyarIte ko cha ja. jaina kathAsAhitya, lakSya zuM che ane tenuM mahattva kaI dRSTie raheluM che ?-te viSe meM mArA keTalAka vicAro, ita:pUrva, prastuta granthamAlAmAM prakaTa thaelA jinezvarasUrikRta kathAkozaprakaraNa',mahezvarasUriracita 'jJAnapaJcamI kathA' tathA udayaprabhasUrikRta dharmAbhyudayamahAkAvyanI 'prAstAvika-vaktavyo'mAM AlekhyA che, tethI te viSe ahIM have vizeSa kahevA jevU rahetuM nathI. granthanA saMpAdaka paM. zrasnAlacandajI na vacha mayanA-temAM ya khAsa karIne prAkRta, saMskRta ane bhASA sAhityanA-prauDha paMktinA vidvAn che. Aja sudhImAM emaNe prAkRta, saMskRta, apabhraMza, prAcIna gUjarAtI Adi aneka granthonuM saMzodhana-saMpAdana Adi karIne vidvadvargamAM yogya khyAti meLavI che. prastuta granthanI prAcIna pratio prAyaH azuddha ane apabhraSTa pAThabAhulyavALI upalabdha thAya che, tethI judI judI 3-4 pratono AdhAra meLavI te parathI yathAzakya zuddha pAThoddhAra karavAmAM paNDitajIe je viziSTa zrama lIdho che te badala emane mArA abhinandana che. prastuta grantha upara je bIjI be moTI vRttio racAelI che ane jemano paricaya paNDitajIe potAnI prastAvanAmAM Apelo che temane paNa prasiddhimAM mUkavAnI dRSTie granthamALA taraphathI, temanI presakaoNpio vigere thaI rahI che, paraMtu temanI prasiddhi to bhAvinA hAthanI vastu che. Aje to prastuta mULa kRtine ja vAcakone samarpita karI santuSTa thavA icchu chu. granthakAre pote, granthAntamAM evI abhilASA prakaTa karI che ke-'prastuta vivaraNanI racanA karavAthI je kAMI kuzala karma meM prApta karyu hoya tenA vaDe, kavinI arthAt kartAnI sAthe ja bhavyajano paNa jyAM zAzvata sukha, raheluM che evaM mokSa prApta karo.' huM paNa ante temanA ja zabdomAM, mAtra 'vivaraNanI racanA'ne badale 'vivaraNanI prasiddhi' ATalA pheraphAra sAthe, e ja ucca abhilASA prakaTI karI viramuM chu. pasiddhikaraNA kusalaM jaM kiMci samajjiyaM mae teNa / bhavvA lahaMtu mokkhaM kaiNA saha sAsayaM sokkhaM // akSaya tRtIyA, saM. 2005 [dinAMka 1, maI, 49] siMghI jaina zAstra zikSApITha -jinavijayamuni bhAratIya vidyAbhavana, baMbaI 2 .
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA puNyazlokasva0 zrImAn bAbU bahAdura siMhajI siMghInA stutya smArakasvarUpa siMghI jaina granthamAlAmA dhammovaesamAlA (dharmopadezamAlA) jevU prazaMsanIya prAcIna prAkRta grantha-ratna atyupayogI vivaraNa sAthe je prakAzamAM Ave che, emAM 'bhAratIya vidyAbhavananA suprasiddha AcArya zrajinavijayajII preraNA mukhya nimittabhUta che / A zreSTha grantha- sampAdana-kArya teoe AjathI lagabhaga sADAcAra varSo pahelAM mane soMpeluM, te bIjI bIjI pravRttiyomAMthI avakAza meLavIne, prAcIna pratiyonA AdhAre, Avazyaka pAThAntaronI yojanA sAthe, zakya parizramathI yathAmati saMzodhita karela, A uttama grantha, mudraNAlaya AdinI anukUlatAe hAlamAM prathama prakAzamAM Ave che, e Ananda-janaka ghaTanA cha / [granthanI viziSTatA] AjathI eka hajAra ane ekaso varSoM pUrve thaI gayelA, zrutadevasA parama prasAdane prApta karanAra jayasiMhasUrijevA mahAn samartha dharmopadezaka dharmAcAryanA vivaraNathI vibhUSita thayelo vidvattAbharyo A viziSTa grantha vidvajjanonA cittanuM aneka prakAre AkarSaNa karaze, evI amhane zraddhA cha / vividha dRSTithI avalokana karanArA prAcyavidyA-premIo A granthanA paThana-pAThanaparizIlanathI parama pramoda pAmaze, A eka ja granthamAMthI vividha viSayo, vijJAna meLavI zakaze / A grantha, prAkRtabhASAmaya hoI, prAkRtabhASAnA vizAradone ane abhyAsIone, tathA prAkRta sAhityanA rasika pAThakone prabala protsAhana Ape, e svAbhAvika cha / prazasta pAThya gadyamaya manohara prAkRta granthanI gaveSaNA karanArane A granthanI prAptithI adhika prasannatA thavA sambhava cha / suprasiddha mahAkavi bANabhaTTanI kAdambarI AdinI saMskRta gadyacchaTA jevI prAkRta gadyacchaTA AmAM aneka sthale jovA maLaze /
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 gadya-padyamayI prAkRta campUkathA jovA cAhanArane paNa A grantha, bahudhA santoSa ApI zakaze / A granthanA avagAhanathI mahAkAvyanI mahattAno paNa anubhava thaze / prasaGgocita saMskRta, prAkRta subhASitAmRtanuM pAna karavA cAhanArane AmAMnA sumadhura subhASito ananya Ananda Apaze / AmAM uddhRta jaNAtAM padyonI eka sUcI amhe ahIM pariziSTa-1 [prastuta navInasaMskaraNamA pariziSTa 2-3] tarIke darzAvI che, te te padyonI prAcInatA sAthe loka-priyatA, zuddhatA ane pATha-bhinnatA vagere vicAravAmAM upayogI thaze / kAvyazAstrathI vinoda pAmatA kavione, tathA sAhityarasika sAkSarone A granthanI racanA-zailI Anandaprada thavA sAthe cAturyabharyu ucca zikSaNa ApavA samartha thaze / bhASAvizArado, ane bhASAzAstrA abhyAsI saMzodhakone A grantha-dvArA bhASAviSayaka ghaNuM jANavA-zIkhavA jevU maLI zake tema cha / prAkRta bhASAno saMskRta bhASA sAthe kevo gaMbhIra sambandha cha ? tathA dezI bhASAo para keTalo mahAn upakAra che ? prAkRtabhASA- dezIbhASAo sAthe keTaluM sAmya che ? prAcIna prAkRtabhASAmAMthI keTalA vizAla pramANamAM zabdo ane kriyApado e ja rUpamA athavA sahaja pheraphAra sAthe ApaNI vartamAna prAkRtabhASAo (gUjarAtI, hindI, marAThI, mAravADI, mALavI, baMgAlI Adi bhASAo)mAM atyaMta prAcIna samayathI, vaMzaparamparAthI utarI Avela che ? Avo bhASAono ghaniSTha sambandha samajavAnI, taTastha ane tulanAtmaka dRSTithI vicAravAnI taka temane A granthathI sArI rIte maLaze. vyutpatti, bhASA-zuddhi AdimAM paNa AthI anukUlatA thaze. 127 180 1. namUnA tarIke ahIM hajAra varSa pahelAnA A prAkRta granthamA vaparAelA, vartamAnamAM gUjarAtI vagere bhASAmAM vaparAtA thoDA samAna zabdo tarapha amhe lakSya kheMcIe chIeprAkRtazabda gUjarAtI pRSTha / koi (koI) 65, 77, 84 ajja (Aja) 75, 91 | kasaNiUNa (kasaNIne) 240 AvejjA (Avaje) kotthaliyA (kothaLI) AhIrI (AhIraNa) khoDiyA (khoDI) ugghADeu (ughADo) gujjarattA (gUjarAta) ucchoDe (choDe) guliyA (goLI) ucchoDio (choDyo) (ghara) ekallA (ekalA) 160 cellao (celo) 85, 114, 251 olhaviyavvo (olhavavo) chANa (chANa) 275 ovarANayaM (ovAraj) jagaDijjaMta (jagaDatA-kalaha karatA) 252 kaheyavvo (kahevo) jANiUNa (jANIne) kavaDiyA (koDI) | juvANaa (juvAna) 48, 65, 85, 246, 275 rmM |ghara 81 209 126 92 141 mala-t.pm5 2nd proof
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 A granthamAM kavie aTavInuM varNana karatAM marahaTThayabhAsA (marAThI-prAkRta bhASA)ne, kAminIne tathA aTavIne samAna vizeSaNothI lalita padasaMcAravALI, madanane prakaTa karanArI tathA suvarNa racanAvALI jaNAvI che [pR. 4] A prAkRta granthanI prAcIna tADapatrIya prati vagerenA pATho pramANe saMyukta varNanI pUrvanA ikArane ekAra tarIke, ane ukArane okAra tarIke A granthamA rAkhavAmAM Avela che / vararucinA prAkRtaprakAza (pari. 1, sUtra 12,20) mAMnAM it et piNDasameSuH' 'uta ot tuNDarUpeSu' sUtro, tathA siddhahemacandra zabdAnuzAsananAM a. 8, pA. 1, sUtra 85 ane 116'ita ed vA' tathA ot saMyoge'A paddhatinuM samarthana kare cha / itihAsA premIone, ane saMzodhakone A granthamAMthI keTalI ya jANavA jevI-noMdhavA jevI mAhitI maLI Avaze / suTTa ( saurASTra), lADa (lATa), gujjarattA (gUjarAta)je vA aneka dezo sambandhamAM, bAvaI (dvArakA), bharuyaccha (bhRgukaccha) ujjaiNI (ujjayaNI), 161 80, 91 197, 216 274 | lADa jovvaNa johAra DAla pahANapottI tujjha natthi nANayaM nIsariyA paDai 304| vilaggiUNa 74 pallANa puTTaliyA puDao puDiyA (jobana) (juhAra) (DALa) (nhAvAnI potaDI) (tuja) (nathI) (nAj) (nIsaryA) (paDe) (palANa) (poTalI) (paDo) (paDI, puDI hiMdI) (peTa) (poTTa marAThI) (phADIne) (bApa) (bhAI) (bhAu marAThI) (mAmo) (mAmo) 85, 88 | laDDuya (lADavo) 214 | lahai (lahe) 153 (lADa) 142 liMDiyA (liMDI) 90 vaddhAvio (vadhAvyo) 68 vahU (vahu) 279 | viTTalijjihisi (vaTalAIza) 66 | viTTalio (vaTALyo) (vaLagIne) vegalAvesu (vegaLA karAva) saMkala (sAMkaLa) sattha (sAtha) samAriyaM saMbhariyavvo (saMbhAravo) savakkI (sAvakI) 128, 207 (sAsaro) 58 sAsU (sAsU) 79 siyAlA (siyALa) 148 | suraha (soraTha) 153 | heTTa (samAyu) 79 282 poTTa phADiUNa bappa 278 | sasuro bhAi 247 bhAu mAmago mAulaga 10, 61 68, 142 (heTha) mala-t.pm5 2nd proof
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 mahurA (mathurA), vasaMtapura, soppAraa (nAlA-sopArA), hatthakappa (hAthapa) Adi aneka nagara-nagarIonA sambandhamAM, sattuMjaya (zatrujaya ) tIrtha, ujjata (ujjayanta-giranAra) je vA aneka parvata-pradezonA sambandhamAM karelA prAsaGgika ullekho itihAsamAM upayogI thaze / Aiya( Adikara maMDala e ja pAchaLathI prasiddha thayela Aicca( Aditya maMDala, tathA kaNNakujja (kannoja), pADaliputta( pATaliputra-paTanA), pabhAsa (prabhAsa), payAga (prayAga)tIrtha Adi aneka sthalonI utpattino itihAsa AmAMthI jANavA maLaze / prAcIna tIrtho, mandiro, stUpo, jalakAnta maNi, dhArA-jalayantra, yantramaya kapota, garuDa, saMrohiNI mUlI, zatasahasra(lakSa)pAka tela, vagere sambandhamAM jANavA yogya aneka hakIkato jaNAze. zvetAmbara jaina sAdhuo dvArA AzIrvAda tarIke uccarAto dharmalAbha zabda keTalo prAcIna cha ? te AmAMnA ullekhathI vicArI zakAze / A granthamAM AvelAM itihAsopayogI viziSTa nAmonI eka sUcI amhe ahIM pariziSTa (5) tarIke darzAvI che, te, te viSayanA jijJAsu saMzodhakone atyanta upayogI thaze, evI AzA che / / dAna, zIla, tapa, bhAva, ahiMsA, satya, saMyama, zama, dama jevA sarvamAnya dhArmika sadupadezothI, ane tene puSTa karanAra, ArAdhana-virAdhanathI zubhAzubha phala darzAvanAra suvarNamaya sarasa suvAsita kathA-puSpothI guMthAyelI A manohara mAlA dharmopadezaka sajjanonA kaNThane suzobhita karaze / dharmopadeza mATe AvA zreSTha sAdhanano sadupayoga karavA teo prerAze, parSadAomAM AnA vyAkhyAna AdithI teo dharmapracAra karI suyaza meLavI zakaze, dharmopadezanA kAryamAM AthI saphaLatA meLavaze, evo amhane vizvAsa ch| dharmopadeza zravaNa karanArAone AthI dharmanuM jJAna thaze, dharmaprema vadhaze, dharma ane adharmanAM phaLo samajAze, dharmamArgathI cyuta thatA loko dharmamArgamAM sthira thaze, temane kartavyo, ane akartavyo, viveka-jJAna thaze, unmArgamAMthI teo sanmArga tarapha vaLaze / zrotAo A granthanA vyAkhyAntravaNathI parama AhlAda sAthe puruSArthonuM parama jJAna meLavaze / dhArmika tattvajJAna sAthe aneka prakAraceM sAmAjika, vyAvahArika Avazyaka upayogI jJAna paNa meLavI zakaze, evI A granthanI saGkalanA che / bhASAntarapremIo A granthanA bhASAntaro mATe prerAze, ema dhAra ayogya nathI / alaMkArazAstrA niSaNAtone, ane vicakSaNa abhyAsIone AmAMnA zabdAlaMkArothI ane arthAlaMkArothI alaMkRta prasaGgocita vividha varNano asAdhAraNa vinoda sAthe vividha cAturya Apaze / premapatrikAo, antarAlApa-madhyottaravALA, bahirAlApavALA, praznottaro, saMskRta, prAkRta praznonA samasaMskRtathI pratyuttara, pAdapUti, vakrokti, vyAjokti, zleSokti, gUDhokti, anyokti, chekokti AdinuM cAturya paNa A granthamAMthI maLI raheze / mala-t.pm5 2nd proof
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 A granthamAM prasaGge prasaGge jUdI jUdI zailIthI karelAM bhinna bhinna dezonAM, ane nagaranagarIonAM, bhinna bhinna svabhAvanAM nAyaka-nAyikAonAM, tIrthasthalo devamandironAM, parvato, guphAo ane aTavIonAM, udyAnonAM ane vividha RtuonAM, puSkariNIo (vAvaDIo), saritAo, sAgaro, sarovaro Adi jalAzayonAM, jalakrIDA, jalavihAra AdinAM, jalacara, sthalacara, khecara Adi sacarAcara sRSTinAM, dezATananAM, samudrayAtrAnAM ane AkAzagamananAM, yantramaya kapota, garuDanAM, sUryodaya, sUryAsta AdinAM, devalokanAM, devonAM ane vidyAdharonAM narakaloka ane zmazAna AdinAM, rAjaprAsAdo, rAjasabhAo ane rAjavaibhavonAM, guNavatI gaNikAonAM, rAdhAvedhanAM, vivAhaprasaGganAM, vadhUvarana, prasAdhananAM, saMyoga-viyogamaya, sukhaduHkhamaya saMsAranA vicitra raGgonA, mallavidyAnAM caturaMgI senAnAM ane yuddhonAM, zRGgAra, vIra, karuNa Adi rasonAM-ityAdi nAnA prakAranAM varNano atyanta AkarSaka, vividha jJAna ApanArAM ane mahAkavinI asAdhAraNa zaktine prakAzita karanArAM che / prAcIna samayamA saMgItakalA, nRtyakalA, citrakalA, zilpakalA, prasAdhanakalA, rajanakalA, nATaka-prekSaNakakalA ucca prakAranI hatI, prAcIna samayamAM citrasabhA, lekhazAlA, dAnazAlAo hatI-tenA sUcaka prasaGgo AmAM jovA-jANavA maLe che / tathA vaidyaka, jyotiSa, sAmudrika, nimittajJAna, zakunazAstra, svapnazAstra vagere saMbaMdhanA prAsaMgika ullekho paNa AmAM che tAMtriko, mAMtriko, kApAliko tathA mAyAvI dhUrto kevI jAtanA prapaJco karatA hatA, te paNa AmAMthI samajavA maLe cha / vividha kalA-kauzalya darzAvatI, aneka prakAranuM buddhicAturya ane vyavahAracAturya vadhAratI, vividha viSayonuM jJAna ApatI vistRta ane saMkSipta 156 jeTalI kathAomAM vivaraNakAre bahu kuzalatAthI vizAla jJAna ApyuM che, bahu upayogI ucca prakAraceM zikSaNa ApyuM che / e kathAcaritromAM, bhAratavarSane pAvana karI gayelA mahApuruSonAM, paramapUjya sarvajJa tIrthaMkaronAM, cakravartionAM, vAsudevonAM, baladevonAM, tathA pratyekabuddha aneka rAjarSionAM pavitra caritro viziSTa zailIthI darzAvyAM che / gaNadharonAM ane anya prabhAvaka, tapasvI, kSamAzramaNonAM, santa-satpuruSonAM, tathA bIjA rAjA-mahArAjAonAM paNa caritro cha / sAta vAra nakSatrI pRthvI karanAra parazurAma, ane ekavIza vAra nabrAhmaNI pRthvI karanAra subhamacakravartI jevAnAM vicAravA yogya bodhaka caritro paNa AmAM che / abhayakumAra, rohaka, yaugaMdharAyaNa, cANakya jevA buddhinidhAna rAjamAnya maMtrIonAM, sadagaNothI zreSTha zreSThIonAM, tathA udAra sArthavAho jevA aneka sajjana-sadgRhasthonAM sarasa caritro AmAM uttama zailIthI varNana karelA maLe che / te sAthe viruddha svabhAvavALA ane viparIta AcaraNa karanArA adhama durjanonAM duSTa caritro paNa pariharavA yogya tarIke prasaGgAnusAra samajAvyAM che / corI, jArI, ghora hatyA Adi pApo karanArA adhama mala-t.pm5 2nd proof
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 adharmIone paNa adhyAtmamArge vALanAra uddhAraka upadezovALAM dRSTAnto paNa AmAM jovAjANavA maLaze / vizAla bhAratane ujjvala banAvI gayelI Arya mahilAonAM, suzIla sannArIonAM, rAjImatI jevI rAjakumArIonAM, rAjaramaNIonAM, zramaNIonAM, satI-mahAsatIonAM Adarza pavitra caritro A granthamAM sarasa zailIthI uttama prakAre darzAvyAM che, te AryAvartanI pavitra nItirItino ane AryonI ucca saMskRtino sAro khyAla Ape tevAM che / emAMthI dezane ane samAjane ucca prakAracaM zikSaNa maLI zake tema cha / puruSone pavitra mArge vALanArI, patanamAMthI bacAvI lenArI zreSTha mahilAonI puNyakathA ananya preraNA Apaze / te sAthe bIjAM keTalAMka caturAIbharyAM strIcaritro paNa AmAMthI jovA-jANavA maLaze, keTalIka adhama strIonAM niMdya duHsAhasonI kathAomAMthI paNa sujJo sadbodha meLavI zakaze / / A granthamAMnAM dharmamArgamAM laI janAra, nItimaya pavitra sanmArga tarapha preranAra, zAntarasane puSTa karanAra, navarasamaya kathAnako, AjanA navalikArasika navalakathAkArone, tathA navala-kathApremIone prAcIna kathAkAronI viziSTa sarasa zailInuM parijJAna karAvaze, pAzcAtya kathAothI mugdha banelAone bhAratIya kathAonI uttamatA ane sarasatAno khyAla karAvaze / atyanta prAcIna samayanI lokavArtAo, paramparAthI vartamAnamAM utarI AvI che, te AmAMnI keTalIya kathAone vartamAnamA pracalita lokavArtAo sAthe sarakhAvI jovAthI samajI zakAya tema cha / dezaparadezanI vArtAone, dezI bhASAomAM pracalita kathAone, AvA prAcIna prAkRta sAhityanI kathAo sAthe sarakhAvavAthI lokavArtA-vRttAntonAM uMDAM mULo samajAze / tulanAtmaka dRSTie abhyAsa karavA yogya A gahana chatAM rasaprada viSaya che / dRSTAnta tarIke AmAM darzAvelI buddhihIna mUrkha gAmaDiyAnI kathA [pR. 214]ne 'mUrakho' vArtA sAthe sarakhAvI zakAya / sambhava che ke AmAMnI keTalIya sarasa kathAone nATakomA ane sInemAnI philmomAM utAravA te viSayanA niSNAto lalacAya, tevI tenI uttama saGkalanA cha / vivaraNakAre prArambhamAMzrutadevakheM maMgala smaraNa karyu che, tema prAyaH pratyeka vistRta kathAnA antamAM paNa tenuM smaraNa karatAM te te kathAne zrutane anusAre racelI jaNAvI che. 'zruta' zabdavaDe ahIM jaina Agama-siddhAnta prakArAntare anyatra sUcavela che| jaina siddhAntane ananya niSTha rahI, zrutadevInA sAnnidhyathI A vivaraNanI ane tadantargata kathAonI pote racanA karI che-evaM kavie AmAM sUcana kae~ che / jaina AgamomAM jANItI kathAone kavie potAnI sarasa zailIthI darzAvI ch| AgamomAM mukhyatayA AvazyakavivaraNa, uttarAdhyayana, jJAtAdhyayana, sUtrakRtAMga, dazavaikAlika, AcArakalpa, dazakalpa, vyavahAra Adi sUtrono AdhAra lIdhelo jaNAya che, keTaleka sthaLe teno nAmanirdeza karelo che / gaNipiTaka (dvAdazAMgI), dRSTivAda, AtmapravAdapUrva, satya mala-t.pm5 2nd proof
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravAdapUrva, prathamAnuyoga Adi prAcIna zruto, paNa prAsaMgika smaraNa karyu cha / RSicarita, nemicarita, sanatkumAracarita, vusadevahiMDI AdinA paNa ullekho AmAM che / vizeSa jANavA mATe jeno nirdeza aneka vAra karelo che, te upadezamAlAvyAkhyAna (vivaraNa), tathA dvimunicarita (prA.),A vivaraNakAranI anya racanAo jaNAya che / uparyukta sarva sAhitya, prAyaH prAkRta che ane zvetAmbara jainAgama sAthe sambandha dharAve che, tathA tenI avicchinna paramparAne, prAcInatAne ane prAmANikatAne prakAzita kare che / granthakAre suprasiddha zvetAmbara jainAcArya siddhasenadivAkarano, vAcakamukhya(umAsvAti)no, tathA aprasiddha vaMdikAcAryano nirdeza karI, temanI kRtiyomAthI avataraNo darzAvyAM che / jainAgama uparAnta veda, akSapAda, sugata dharmakIrti, kapila, sAMkhya, kANAda, bhAgavata Adi anya darzanonA mantavyonA ane rAmAyaNa, bhArata, nItizAstra AdinA nAma-nirdeza sAthe prAsaMgika prakaTa ullekho paNa karyA cha / AthI granthakAranI bahuzrutatA prakAzita thAya che, jeno lAbha samAjane AvI rIte Apyo che / __ahIM darzAvelAviSayAnukrama jovAthI A granthamAMnA viSayono, dharmopadezono, tathA tene anusaratI kathAono sAmAnya rIte khyAla Avaze, ane yathAyogya paThana-pAThana-parizIlanathI granthanI viziSTatA sujJonA lakSyamAM Avaze / te sAthe, vizvamA sarvatra maitrI vistAranAra, ane zAntine sthApanAra, vizva, kalyANa karanAra, ahiMsAlakSaNa, satyapratiSThita jainadharma tenA tattvajJAnamaya uttama sadupadezothI vizvadharmanI vAstavika pratiSThAne prApta kare che, tevU samajAze / bhAratavarSanA pratibhAzAlI sajjano ane paropakAraparAyaNa pavitra jIvana gALatA dharmAcAryo vizvanA vividha viSayo, ketuM vizAla jJAna dharAvatA hatA? te sAthe potAnA viziSTa buddhivaibhavano, prApta thayelI zaktino, ane potAnA amUlya samayano sadupayoga teo kevAM prazaMsanIya kAryomAM karatA hatA? te AvA grantha jovA-jANavAthI samajAze / AvI grantharacanA jovAjANavAthI bhAratIya zreSTha pratibhA prakAzamAM Avaze, ane vicAraka sujJonA antaHkaraNomAMthI zatazaH sahaja dhanyavAdanA udgAro prakaTa karAvaze / vartamAna dharmAcAryone nija kartavyonI ucca prakAranI preraNA Apaze / AvI zreSTha sarasa kRti, ApaNA pramAdathI ane bedarakArIthI atyAra sudhI andhakAramA rahI gaI, prakAzamAM na AvI zakI, ethI enA lAbhathI ApaNe vaMcita rahyA-e mATe ApaNe sakheda zaramAvU joIe / eka hajAra varSo uparAnta lagabhaga eka so varSoM vItI javA chatAM sadbhAgye A racanA surakSita rahI prajA-svAtantrayanA vartamAna yugamAM, abhinava gUjarAta vizvavidyAlayanA prAdurbhAvavALA zubha vAtAvaraNamA prakAzamAM Ave che, ethI ApaNe Ananda mAnIe / uttama dharmopadezonI AmAlA,vidvajjanonA karakamalane, tathA kaNThakamalane vibhUSita karaze, eTalaM ja nahi, sahRdayonAM hRdayakamalone ullasita karavA paNa samartha thaze-evI AzA asthAne nthii| mala-t.pm5 2nd proof
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ [vivaraNakAra jayasiMhasUri e ja mUlakAra] mAlAmA sAmAnya rIte 108 maNakA, ratno, kiM vA puSpo hovAnI mAnyatA che, parantu A dharmopadezamAlA mUla granthamAM prAkRta 98 gAthA ja maLe cha / A granthanI pAchalathI racAelI bIjI be vivaraNavRttiyonA antamA 4 gAthA adhika maLe che, te prakSipta jaNAya che / jayasiMhasUzi saM. 915 mAM racAyelA 5778 zlokapramANa A vivaraNamAM, te gAthAono nirdeza ke tenI vyAkhyA darzAvela nathI / mUla granthakAra koNa ? ena sUcana emAMthI maLataM nathI / jayasiMhasUei mUlanuM kartRtva potArnu hovAnuM spaSTa sUcavyu nathI / A vivaraNanA prArambhamAM'maGgalaM ca pradarzayan gAthAdvayamAha prakaraNakAra:-evI rIte ullekha karI mUla prakaraNa, kartRtva anya- hoya tevI rIte taTastha sUcana kayuM che, tema chatAM mUlamAM AvatA suyadevI, vimalaguNa vagere sUcaka zabdo ne vivaraNakAra jayasiMhasUei prAyaH pratyeka kathAnA antamA, ane gaNadharastava, jinendrajayazabdakusumamAlA Adi prasaGgonA antamAM potAnA abhijJAna tarIke sUcavyA ch| mUlanI prathamA gAthAmAM 'jayapaDAya vva' vizeSaNamAM yuktithI 'jaya' nAma sUcita karyu jaNAya che? ethI vivaraNakAra jayasiMhasUri e ja mUla prakaraNakAra hoya-evaM anumAna "sijjhau majjha visuyadevi! tujjha bharaNAu suMdarA jhatti / dhammovaesamAlA vimalaguNa jayADAya vva' || (mUlagAthA 1) pR. 1. "suyadeviAsAeNaM suyANusAreNa'-vivaraNamAM pR. 9, 33, 38, 42, 45, 57, 64, 73, 74, 75, 79, 80, 83, 85, 86 vagere "namiUNa mahAvIraM suhasuyadevIe gaNahare thuNimo" / pR. 305 "caramasarIrA mokkhaM vimalaguNANagarA ditu" / pR. 306 "namiUNa mahAvIraM saha suyadevIe...."pR. 307 / / 'vimalaguNaM paDhamANo lahai naro sAsayaM ThANaM" || pR. 307 "tassa suramaNuyasaMthuyacalaNaTThiyapaMsureNa asameNa / sIsAvayaveNa kayaMjayasiMhayaskiAmoNaM / / dhammovaesamAlAvivaraNAhiyAgamANusAreNa / suyadevisAeNaM vimalaguNaM kusumadAmaM va / / tasuyadevIguNiNo khamiUNa karitu susiliTuM / jo suyadesiNNejjhaviraiyaM ciMtiUNa vAei" || pR. 309 "iya jayAyakkaNhamuNitIsjayasiMhasUriNA raiyaM / dhammovaesamAlAvivaraNamaha vimalaguNakaliyaM" || pR. 310 2. harSapurIyagacchanA vijayasiMhasUei vi. saM. 1191 varSamAM racela prAkRtakathAmaya dharmopadezamAlAvivaramA antamAM adhika 4 gAthAo A pramANe jovAmAM Ave che jala puDhabivvayarAIsariso cauvviho koho / phakAumAstracchanAvajjIvANugAmI ya // 19 // mala-t.pm5 2nd proof
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 thAya che / vi. saM. 1191mAM bIjA vivaraNane racanAra vijayasiMhasUei (maladhArI hemacandra - sUrAi paTTadhare) A prathama vivaraNamAM AvelAM prAkRta kathAnakone ja vistRta racyAM hovA chatAM, prastuta jayasiMhasUsA nAmano kyAMka nirdeza ko jaNAto nathI / temaNe 14471 zlokapramANa vistIrNa vRttino prArambha karatAM mUlakArane 'zAstrakartA' 'prakaraNakAra' zabdothI sUcavyA che, paNa temanuM nAma tyAM darzAvyuM nathI / vi. saM. 1320 lagabhagamAM, A granthanI saMskRtakathAovALI 6800 zlokapramANa trIjI vRtti racanAramunidevasUei (vAdI devasUrAi anuyAyIe) prAraMbhamAM pUrva vRttikAra tarIke jayasiMhasU smaraNa karyu che, paNa maMgalagAthAnI vyAkhyA karatAM mUlakArane nAmanirdeza vinA 'prakaraNakaraNasUtradhAra' zabdadvArA sUcita karyA che. tema chatAM temanI vRttinA antamA kSepaka sUcavelI gathAonI vyAkhyA karyA pachI, chellI 102 mI gAthA ApelI che, emeva thambhakeyaNavatthesu parUvaNA gaIo ya / meM maccaMkAriyAM DamjamaMgU ya AharaNA // 100 // maibhe yApuvvoggahasaMsaggIe yaabhiniveseNa / cauhA khalu micchattaM sAhUNamadaMsaNe aNa )havA // 101 // maibheeNajamAlI puvvoggahiyammi havaigoviMdo / saMsaggisAgabhikkhUgoTThAmAhilo abhinivese" // 102 // -munirAja haMsavijayajInA zAstrasaMgrahanI naM.611 vALIdharmopadezamAlAvivaraNamI pothImAM (patra 287, 290, 291) 1. vi. saM 1320 lagabhagamAM munidevasUrie racela saMskRtakathAvALI dharmopadezamAlAvRttiA caturtha prastAvanA prAntamAM prakSipta 3 gAthAono adhika pATha tenI vyAkhyA sAthe A pramANe maLe che"ataHpuraMgAthAtrayaM pUrvavRttikAreNakSepakatvAnnAdRtamvayaM tunishiithcuurnnernusaarennbyaakhyaasyaamH| emeva thaMbhakeyaNavatthesu parUvaNA gaIo ya / maruayaaccaMkAriyapaMDu[ jja ]maMgU ya AharaNA // 19 // nizIthacUrNI prathamakhaNDe dazamoddezake iyaM gAthA'sti / asyA gAthAyAH pUrvaM tatra krodhasya cAturvidhyaM varNitamasti" / "atha sarvopadezasAraM caturvidhamithyAtvaparihAraM prastuvannAha maibheyA puvvaggahasaMsaggIe ya abhinivese ya / cauhA khalu micchattaM egayaraM saMyaM ja)mo jattha // 100 // maibheeNa jamAlI puvvaggahiyaMmi havai goviMdo / saMsaggi sAgabhikkhU guTThAmAhila abhinivese // 101 // te pachI antamA AvI gAthA che iya jayapAyaDakanhamuNisIsajayasiMhasUriNA raiyA / dhammovaesamAlA kammakkhayamicchamANeNa" // 102 // - vaDodarAnA munirAja haMsavijayajInA zAstrasaMgrahanI naM. 496 vALI saM. 1966 varSamA likhita pratimAM patra 239-246. mala-t.pm5 2nd proof
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 sugama jaNAvI jenI vyAkhyA ApI nathI, tene kSepaka na mAnIe to tenA AdhAre A dharmopadezamAlAmUlaprakaraNa)ne jagatprasiddha kRSNmuninA ziSya prastuta vivaraNakArajayasiMha sUei racelI mAnavI joIe / te gAthA A pramANe che "iya jayapAyaDakanhamuNisIsajayasiMhasUriNA raDyA / dhammovaesamAlA kammakkhayamicchamANeNa" // 102 // vaDodarAnA munirAja zrIhaMsavijayajInA zAstra-saMgrahanI naM. 496 ha.li. prati patra 246 dharmopadezamAlAprA.) mUlagranthamAM, pahelAM jaNAvyA pramANe prakSipta 2, 3, 4 gAthAo joDIne 100, 101, 103, 104 saMkhyA paNa prAcIna pothIomAM jovAmAM Ave che / prAcIna samayamAM A granthane paThana-pAThanAdimAM mahattvanuM sthAna maLyu hatuM, tema jaNAya che / jaina zramaNo ane zramaNIo potAnA svAdhyAya mATe dharmadAsagaNmiI upadezamAlA vagere prakaraNo sAthe A(mUla)ne paNa lakhAvI rAkhatA hatA / vihAramA upayogamA laI zakAya, te mATe nAnA kadamAM lakhAvatA hatA / 11 iMca thI 16 iMca sudhInI laMbAI vALI, ane 1 thI 2 iMca sudhInI pahoLAIvALI AvI 27 jeTalI tADapatrIya pothIo dharmopadezamAlA sAthe anya prakaraNonA saMgrahanI prakaraNapustikAo amhe pATaNanA jainabhaMDAromA rahelI jaNAvI cha / temAM vikramanI teramI caudamI sadImAM lakhAyelI pothIo che / keTalIka pothIo jaina mahilAoe paNa lakhAvelI ch| emAMnI eka saM. 1279mAM candrAvatImAM malayacandre lakhelI che, bIjI saM. 1292mAM bhRgukaccha (bharUca)mAM AsadevIe lakhAvelI che, trIjI saM. 1326mAM lakhAyelI sacitra che, ane cothI saM. 1354mA zrImAlavaMzI bAhaDanA Atmaja sA. rAsalanI putrikA mohiNIe lakhAvelI che [vizeSa mATe juo 'pattanastha-prAcyajainabhAMDAgArIya-granthasUcI' 1 bhAga tADapatrIya, gAyakavADa-prAcyagraMthamAlA naM. 76, pR. 22, 284, 23, 309 vagere] evI rIte jesalamera(mAravADa)nA durganA prAcIna moTA bhaMDAramA naM. 25nI prakaraNapustikA, je 142 AkAramA saM. 1345mAM lakhAyelI che, temAM paNa A mUla prakaraNa che / jesalamera bhAMDAgArIya-granthasUcI(gA. o. sirIjha naM. 21, pR. 5)mAM amhe sUcavela cha / pro. pITarsananA riporTa 1, pR. 25, 47, 55, 64, 70, 82, 91, 93mAM tathA riporTa 5, pR. 80mAM jaNAvyA pramANe A mUlaprakaraNanI pratiyo khaMbhAta vagerenA jaina bhaMDAromAM paNa cha / pI. ri. 1, pR. 25mAM A ja granthanA kartA- nAmayazodevasUrijaNAvyuM che, te yukta jaNAtuM nathI, teno AdhArabhUta ullekha tyAM darzAvyo nathI / vaDodarA, chANI, lIMbaDI, sUrata, baMgAla, paMjAba vagerenA saMgrahomAM paNa A granthanI pratiyo jaNAya che / pI. ri. 1, pR. 47, 55, 64, 70mAM mAgadhI jaNAvela A granthanA aMtamA 104mI gAthA A pramANe che mala-t.pm5 2nd proof
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ "mAlA uvaesANaM eyaM jo paDhai bhAvai I (I, u) kaMThe / so pAvai nivvANaM acireNa vimANavAsaM ca" // 104 // pro. kIlahaoNrnanA riporTa (vaoN. 2, naM. 382) vageremAM paNa A grantha- sUcana cha / [jayasiMhAcAryano paricaya / ] dharmopadezamAlA jevA 98 gAthAnA laghuprakaraNagrantha- 5778 zlokapramANa AQ uttama viziSTa vivaraNa racatAMjayasiMmArye potAnI anekadezIya prauDha vidvattAno, bahuzrutatAno paricaya karAvyo che, parantu teoe potAnAM janma, vidyAdhyayana, dIkSA AdithI bhAratanA kayA zubha pradezane vibhUSita karyo hato ? kayA jJAtivaMzane alaMkRta karI yazasvI ko hato ? kayA kulane kIrtizAli karyu hatuM ? kayAM bhAgyazAlI mAta-pitAne dhanyavAdanAM pAtra karyAM hatAM ? e vagere sambandhamAM teoe A granthamAM koI nirdeza karyo nathI, ethI e sambandhI ApaNI jijJAsA pUrNa thaI zakatI nathI / saMsArathI virakta ni:spRha jainAcAryo potAnI pUrvAvasthA gRhasthAvasthAne, athavA potAnA tyAga karelA sAMsArika sambandhone smaraNamAM lAvI prakAzita karavAnuM prAyaH pasaMda karatA nathI / A prauDha granthakAre paNa evA koI AzayathI potAno evA prakArano paricaya Apavo ucita nahi mAnyo hoya-evaM anumAna thAya che / emanA koI anuyAyI bhakta ziSye anyatra tevo paricaya karAvyo hoya to te sAdhana amane upalabdha thayuM nathI / santoSanI vAta che ke A granthakAre zramaNAvasthA sAthe sambandha dharAvato potAno Avazyaka aitihAsika paricaya A granthanA antamAM karAvyo che / A granthamAM [pR. .........mAM] prasaGgAnusAra 'jaya' zabdothI alaMkRta, 'jinavarendronI stutirUpa jayazabdakusumamAlA' racI granthakAre 24 tIrthaMkaro pratye potAno bhakti-bhAva prakaTa karyo che| tathA granthanA antamAM RSabha vagere sarva jinendronA gaNadharo ane sthaviro paDhamANuoga(prathamAnuyoga)mAM kahelA che.' tema sUcavI, ekaika gAthAdvArA mahAvIranA samasta zAstrArthanA pAragAmI 11 gaNadharono, deza, vaMza, AyuSya, mAta-pitAdi paricaya karAvyo che / granthakAre uparyukta tIrthaMkarAvalI ane gaNadharAvalI jaNAvyA pachI mahAvIranA tIrthamAM thaI gayelA zratasthavironI AvalIjANavI che / temAM zrutaratnanA mahAsAgara jevA jambadhI devavAcakasudhImAM thaI gaelA 24 zrutasthavironuM smaraNa karI vinayathI temane namana karyu che, te sAthe vartamAna kAlamA vidyamAna ane bhaviSya kAlamA thanArA zrutasthavirone paNa praNAma karatAM granthakAre potAnI namratA-laghutA darzAvI cha / prakArAntarathI te pUrvajonA anuyAyI zrutasthavira tarIke potAne sUcita karyA cha / granthakAre antamA 31 gAthAo dvArA potAnI guruparamparA darzAvI, grantharacanA, samaya, rAjyasthalAdi sambandhi vaktavya karyu che / mala-t.pm5 2nd proof
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ [vivaraNakAranuM vaktavya] 1. "vIrajinathI prArambha karelI e (uparyukta) sthavirAvalIne pUrve thayelA munioe kahelI che devavAcake nandIsUtramA jaNavI che], zeSa (bAkInA-pachInA bIjA sthavironI) AvalIne have hu~ kahuM chu, te tame sAMbhaLodevavAcaka tathA vaTezvara 2. devavAcaka [saM. 510] pachI aneka sUrio thaI gayA pachI mithyAtvarUpI andhakArane dUra karavAmAM sUrya jevA ksa( vaTezvara) nAmanA kSamAzramaNa thaI gayA / tattvAcArya ane yakSamahattara 3. temanA ziSya tattvAcArya evA nAmathI suprasiddha thayA, jemano jaza jagatmAM prakaTa thayo hato, je, pAMca prakAranA AcAro (1 jJAnAcAra, 2 darzanAcAra, 3 cAritrAcAra, 4 tapa AcAra ane 5 vIryAcAra)mAM sArI rIte sthita hatA, jinapravacanarUpa gaganamAM candra jevA hatA / 4. temanA pradhAna ziSya paNa tevA, yakSamahattara nAmanA thayA, jeNe khyakhaTTakUpa khATU)mAM suprasiddha jinabhavana sthApita karAvyu hatuM / kRSNa muni 5. temanA ziSya kRSNamuni thayA, jeo tapa-tejanA rAzi hoI duHSamA kAlanA 1. zakAbda 700 = vikramasaMvat 835mAM dAkSiNyacihna uddyotanAcArye racelI prAkRta kuvalayamAlakathAmAM potAnA pUrvajo tarIke je vaTezvara, tattvAcAryaane yakSavagereno ullekha karyo che, teo ane AmAM jaNAvela evI samAna nAmavALI vyaktiyo eka ja che ke kema ? e vicAraNIya cha / nAbhinandanajanoddhArazatrujakIrthoddhAra) prabandha racanA upake zAcchanA kakkasUei vi. saM. 1393mAM racelA upake zAcchaprabandhamA jaNAvela yakSamahattara, kRSNarSi, tathA jayasiMhasUri, ane ahIM jaNAvela te te nAmanA AcAryo eka hovAno saMbhava lAge che / tyAM jaNAvyA pramANe temano samaya adhika prAcIna lAge che, ane temanI mAnyatA pramANe teo upakezAcchamAM thaelA pUrvajo hatA / ahItattvavArya tarIke nirdeza che, tene tyAM nanmUri tarIke jaNAvyA lAge cha / prAkRtatattamariya, nannamariya tarIke paNa vaMcAya, ane lekhako dvArA samAna akSare lakhAya che-e prAcIna hastalikhita pratiyo vAMcanAra vidvAno samajI zake tema cha |khttttkuup nagarano, nAgapuso, tathA tyAMnA jinamandiso ullekha uparyukta upakezAcchaprabandhamAM paNa Ave che / zrajJAnasundarajIhAla nAmadevaguptasUrinI preraNAthI saM. 1987mAM te saMskRta granthano hindI anuvAda meM karI Apyo hato, te sAthe te prakaTa thayo nathI, chatAM temAMnuM kathana jANavA mATe ahIM AgaLa darzAvavAmAM Ave che / vikramasaMvat 915mAM racelA A granthanA antamAMkRSNamuninA ziSya jayasiMjhArye potAnI guruparamparAno sambandha, bhagavAn mahAvIrA gaNadharo, zrutasthavironA kramamAM thaelA devavAcaka sandIsUkAra) sAthe joDyo mala-t.pm5 2nd proof
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ cha / devavAcakI paramparAmAM thaelA uparyuktayakSamahattaraane kRSNa muni vagerene te pachI lagabhaga pAMcaso varSa pachI thaelAUkeza( upakeza gacchanA AcAryoM potAnI ratnaprabhaguruvALI pUrvaja-paramparAmAMUkezAcchanI agra zAkhAmAM thaelA sUcavI keTaloka vRttAnta jaNAvyo che, te vicAraNIya cha / vi. saM. 1393mAM kakkasUei saMskR tamAM UkezAccha sambandhI prabandhacaritra grantha racelo che, tenI racanA temaNe aidamparyathI jANIne, ane ciralikhita mahApustikAo joIne potAnA mativaibhava pramANe karelI tyAM jaNAvI che "AsannUkezagacche nikhilagaNabhRto ye purA saprabhAvA, aidamparyAd viditvA, ciralikhitamahApustikAbhyo'pi dRSTvA / granthe gacchaprabandhe nijamativibhavonmAnato nirmite'smin proce'haM tAnazeSAnapi na hi viditA ye mayA te'tra noktAH // 732 // zrIvikramArkAd dahanAGkavahnizazaGkha 1393 ]saMkhye zaradi pravRtte / gacchasya sambandhacaritrametat zrIkakkasUrI racayAJcakAra // 734 // zrIpAzrvotpannaratnaprabhagurunibiDasthUlamUlaprabandhaH, kRSNAdyagrazAkhAtatiparikaritaH sAdhusAkArapatraH / sacchAyaH kIrtipuSpaH zubhazataphalitaH zrAddhapakSyAzrito yaH, zrImAnUkezanAmA sa bhuvi vijayatAM kalpazAkhIva gacchaH" // 735 // uparyukta prabandhamAM(zlo. 188thI 205mAM) jaNAvyuM che ke-"tyAra pachI pharI pAchA bIjA yakSadevasUri thayA, te vihAra karatA anukrame mugdhapurabhU DhArA nAmanA zreSTha nagaramAM AvyA hatA / tyAM mlecchono bhaya utpanna thatAM temaNe vRttAnta jANavA mATe zAsanadevIne mokalI hatI, teNIne mlecchonA devoe pakaDI hatI / teo AvIne nirantara kahetA hatA ke-'mleccho ApaNA mandiramA che' temA vacananI pratItithI pUjya, te ja pramANe janone kahetA hatA / daivayogathI akasmAt mlecchasainya Avyu, tyAre zAsanadevIe jaldI AvIne kahyu ke-mleccho AvyA,....he prabho ! huM zuM karUM?, vyantaro vaDe pakaDAI hatI, hamaNAM ja mane choDI che, to mhAro zo doSa che?, ema kahIne devI gaI, sUri devagRha(mandira)mAM gayA, devatA'vasara(devasAmagrI) ApIne temaNe be sAdhuone mokalyA / sUrijI pote pAMcaso munio sAthe kAyotsarga(dhyAna)mAM rahyA / evI rIte rahelA keTalAka sAdhuone [mlecchoe] pakaDyA, keTalAkane mAryA, bandI tarIke rahela, mleccha thayelA evA paNa zrAvake sUrijIne choDAvyA, ane sAthe potAnA puruSo ApIne temane sukhethI khaTTA khATU )phusAM pahoMcADyA, kAraNa ke manuSyonuM bhAgya jAgatuM hoya che- "datvA saha svapuruSan, khaTTakUpapure prabhum / prApayacca sukhenaiva bhAgyaM jAgarti yannRNAm" // 196 // tyAM vasatA zrAvakoe potAnA putro ApyA, te 11 jaNane pUjye dIkSita karyA / pUrvokta baMne munio devatAvasara (devasAmagrI) laIne maLyA / tyAMthI pUjya, parivAra sAtheAghATanagaramAM gayA / tyAM paNa zrAvakoe gacchanA uddhAra mATe putro ApyA, keTalAke saMsAranA vairAgyathI potAnI meLe ja dIkSA svIkArI / vikramathI eka (? ATha) so ne kaMika adhika kAla gayo, tyAre zreSTha caritravALA te yakSadevAcArya thayA / mala-t.pm5 2nd proof
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 "zrIvikramAdeka(?daSTa )zata kiMcidabhyadhike gate / te'jAyanta yakSadevAcAryA varyacaritriNaH" // je munIzvare stambhatIya(khaMbhAta )pusA saMghe karAvela pArzva mandiramA sthApyA hatA. bahu parivAra thatAM, koI buddhinidhi ziSyane kakkasUri'nAmathI potAnA padamAM guru (gacchanAyaka) karIne te svarge gayA / te kakkasUrinA paTTa para, gurunA guNothI AzrIta siddhasUri guru thayA, temanA yakSa nAmanA ziSya mahattasadamA rahyA hatA / teo cAritravaMta hovA chatAM paNa zubha pariNAmano vicAra karIne, zrAvakonA ati AdarathI niyantrita thaine prAye khaTTakUpapuramA rahetA hatA, guru(gacchanAyaka) sthApyA vinA, siddhasUri guru svarga jatAM, sarva prakAranI gacchavAhakatA yakSamahattarakaratA hatA / "tatpaTTe'bhUta siddhasUrigururguruguNAzrayaH / yakSAbhikhyastasya ziSyo, mahattarapade sthitaH // 203 // sa prAyo'bhUt khaTTakUpe, cAritryapi vicintya ca / zubhodaka zrAvakANAmatyAdaraniyantritaH // 204 // siddhasUrigurau svargamasthApitagurau gate / gacchavAhakatAM cakre, sarvAM yakSamahattaraH" // 205 / / "A taraphamathurApurImA nAna nAmanA koI subuddhi, koi eka AraNyaka(vanavAsI) gurunI pAse dIkSA laine sarva siddhAnta bhaNyA hatA, ane purInI samIpanA vanamA vratapAlana karatA hatA, temane pahelAMUkezANanA nAyakayakSadeve nannasUrinAmanA AcArya karyA hatA, temanI pAsekRSNa nAmanAvipre vrata svIkAryu hatuM / svalpa AyuSyavALA tenannasUri,bIjA bhavikone paNa potAnA hAthe dIkSA ApIne svarge gayA / tyAra pachI udAra buddhivALA sujJa kRSNasAdhu utthApanA (upasthApanA) vagere vratavRddhi(vidhi) mATekhaTTakUpa khATU) puramAM gayA ht|| te maNe vIramandiramA yakSamahattarI pAse upasampad ane baMne prakAranI (grahaNa, AsevanA) zikSA grahaNa karI hatI / mahattara paNa, potAnA AyuSyanA antamA, gacchano samasta bhArakRSNa RSi samarpaNa karIne, anazana karIne svarge gayA / kRSNaRSiecakezvarI devInI vANIthIcitrakUTacittor3apuramA jaine koi ziSyane bhaNAvyo hato, sarva vidyAvALA te ziSyane devagupta nAmathI guru (gacchanAyaka) tarIke sthApana karAvyA hatA, te potAnI meLe AdarapUrvaka gacchavAhakapaNAnuM pAlana karatA htaa| devagupta,gacchanA bhArano nirvAha karatA hatA, te samayamAMkRSNaRSi vihAra karatA eka vakhatenAgapusA gayA hatA / tyAM temanI dharmadezanA sAMbhaLIne nArAyaNa zreSThI pratibodha pAmyA hatA...............eka vakhate e zeThe kRSNaRSine vijJapti karI ke-'bhagavan ! tamArA AdezathI A puramA hu~jimaMdira karAvaM.' '.....[saptakSetrI] jine kahelI che, temAMjaikandiranA nirmANanI mukhyatA che' [uttama bheTaNuM lai te tyAMnA mahArAjA pAse gayA, tenI prArthanAnA pratyuttaramA mahArAjAe kahyu ke-]'puramA jyAM tamane sukha thAya tyAM, ruci pramANe bhUmine grahaNa karo, ane tyAM [devamandira] karAvo, meM te bhUmi tamane prasAdathI arpaNa karI che / ' / tyAra pachI te zeThe sArAyaNe nAgapusA dugaMgaDha-killA)mAMnI bhUminI yAcanA karI, te prApta karIne, jaldI tyAM AvIne teNe devamandirano prArambha karyo / thoDA divasomAM asAdhAraNa jainamandira taiyAra thatAM, mUla mala-t.pm5 2nd proof
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ bimba karAvIne teNe kRSNaRSine vijJapti karI ke-'he prabho ! pratiSThA karo, jethI A(bimba) jano vaDe pUjAya, tamArA mantrothI sthApita saMskAravALA pASANo paNa pUjAya che.' kRSNaRSie kahyu ke-"mArA pUjya zradevaguptsUrijIgUrja sUmimAM che, temane tame satvara bolAvo." tyAra pachI bhaktimAn te zeThe vijJapti sAthe putrane mokalI, gurujIne bolAvI zreSTha lagnamAM pratiSThA karAvI hata tyAM 72 goSThI ane goSThiko (vyasthApaka vahIvaTadAra TrasTIo) paNa TharAvyA hatA. tyArathInAgapusAM jainadharmarnu sAmrAjya thayuM hatuM / kRSNaRSie sapAdalakSa(savAlaka-rAjapUtAnA)mAM utkRSTa tapa karyu hatuM, je joIne sarva jana mAthu dhuNAvatA hatA / upavAsI te tapasvIenAgapusI raikA giranAra giri para jai, ne mijinane namana karI, niyama pramANe pUjIne kSIrajalane prApta karIne, dUdha para najara nAkhatAM, guDarihA jaine ja bhojana, ane nirvedathImathurA purIe pahoMcIne pAraNuM karyu hatuM / kRSNasAdhue eka samayedevaguptIne vijJapti karI ke-"anuyogane dharanAra koi paNa eka sUri karo, siddhasUrijI thayA pachI ghaNAM varSoM sudhI gaccha guru(gacchanAyaka sUri) thI zUnya rahyo hato, tethI anya gacchanA sUrione meM bahudhA prArthanA karIne Apa pUjyane padasaMgama karAvyo hato, tethI mantrane dharanAra bIjA koi sUri karavAmAM Ave, jethI AmnAyavALo sUrimantra gacchamAthI jAya nahi" / te kRSNasAdhu)nI vijJaptithI devaguptIe tyAra pachI potAnA Adezane karanArajayasiMhanAmanA subuddhi vidvAnne mantranA AdhArarUpa guru(gacchanAyaka) karyA hatA / temanA paTTa paravIradeva,ane temanA pada paravAsudeva evI rIte keTalAMka varSo sudhI mantrAdhAra e traNa nAmo thayAM hatAM / vi. vi." uparyukta Azayane sUcavatA zloko A pramANe che "itazca mathurApuryAM, kazcinnAnA'bhidhaH sudhIH / kasyApyAraNkagurodIkSAmAdAya pArzvataH // 206 // adhItasarvasiddhAntaH, puryAsannavane vratam / palAyan yakSadevAkhyairUkezagaNanAyakaiH // 207 // zrI nannasUrinAmA'sAvAcAryo'sti kRtaH purAH / tasya pArve kRSNanAmA, vipro vratamupAdade ||208||tribhirvishesskm / atha zrImAn nannasUrivikAnaparAnapi / dIkSayitvA svahastena, svalpAyuH svarjagAma saH // 209 // tata utthApanAmukhyavratavRddhi( vidhi )kRte kRtI / kRSNasAdhu:Sa kha)TTakUpapure'gacchadatucchadhIH // 210 // zrIyakSamahattarANAM, pArve zrIvIramandire / upasampadamAdatta, zikSAM ca dvividhAmapi // 211 // mahattathA( ro)'pi gacchasya, bhAraM kRSNarSaye'khilam / vitIryAnazanaM kRtvA svAyuHprAnte divaM yayau // 212 // mala-t.pm5 2nd proof
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 tataH kRSNarSiNA...................devacakrezvarIgirA / citrakUTapure gatvA, vineyaH ko'pi pAThitaH // 213 // sa sarvavidyaH zrIdevaguptAkhyaH sthApito guruH / svayaM gacchavAhakatvaM, pAlayAmAsa sAdaraH // 214 // zrIdevagupte gacchasya, bhAraM nirvAhayatyatha / kRSNarSiH zrInAgapure, viharannanyadA yayau // 215 // tatra nArAyaNaH zreSThI, zrutvA taddharmadezanAm / pratibuddhaH ku......... ................zataiH // 216 // vyajijJapadasau jAtu, kRSNarSi bhagavannaham / kArayAmi tvadAdezAt, pure'smin jainamandiram // 217 // .......jinoditA / vidyate tatra mukhyatvaM, jainamandiranirmiteH // 218 // tataH zreSThI kanya.. ...............hA( dA )ya saH // 219 // "yathAruci gRhANa tvaM, bhUmiM yatra pure tava / sukhAyate tatra kuryAH, prasAde te kRtA mayA" // 220 // so'yAcata nAgapure, durgamadhye kSitiM tataH / labdhvA''gatya drutaM tatra, prArebhe devamandiram // 221 // svalparahobhiratule, niSpanne jainamandire / kArayitvA mUlabimbaM, sa kRSNarSi vyajijJapat // 222 // "prabho ! pratiSThA kriyatAM, yathedaM pUjyate janaiH / tvamantrAhitasaMskArAH, pUjyante dRSado'pi hi" // 223 // kRSNarSiH prAha me pUjyAH, zrIdevaguptasUrayaH / santi gUrjaramedinyAM, tAnAkAraya satvaram // 224 // tataH sutaM savijJapti, preSayitvA sa bhaktimAn / gurUnAkArya sallagne, pratiSThAM niramApayat // 225 // tatra dvAsaptatiM goSThIrgoSThikAnapyacIkarat / jainadharmasya sAmrAjyaM, tato nAgapure'bhavat // 226 // sapAdalakSe kRSNarSirutkRSTaM vidadhe tapaH / yannirIkSya janaH sarvo, vidadhe mUrdhadhUnanam // 227 // mala-t.pm5 2nd proof
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImannAgapurAdupoSitatanurgatvA girau raivate, natvA nemijinaM prapUjya niyamaM kSIrArNamAsAdya ca / dugdhe cakSu nivezatAM guDarihA gatvaiva yo bhojanam, nirvedAnmathurAM purImadhigataH cakre tataH pAraNam // 228 // zrIdevaguptA anyedyurvijJaptAH kRSNasAdhunA / anuyogadharaH ko'pi, sUrireko vidhIyatAm // 229 // zrImatAM siddhasUrINAM, vyatItAnAmanantaram / guruzUnyo yathA gaccho, bahuvarSANyajAyata // 230 // tato'nyagacchasUrINAM, bahudhA'bhyarthanaM mayA / vidhAya kArayAmAse, pUjyAnAM padasaGgamaH // 231 // tato mantradharaH ko'pi, sUriranyo vidhIyate / yathA gacchAt sUrimantro, gacchatyAmnAyiko na hi // 232 // tadvijJapterdevaguptairnijAdezakarastataH / mantrAdhAraguruzcakre, jayasiMhAhvayaH sudhIH // 233 // tatpaTTe'bhUd vIradevo, vAsudevo'tha tatpade / mantrAdhArAbhidha evaM, tisro'bhUvan kiyatsamAH" // 234 // 'bhagavAn pArzvanAtha kI paramparA kA itihAsa' jevA vizAla granthonA lekhaka,upake zAcchanA vartamAna AcArya zradi vaguptasUsiI (pUrvanAmajJAnasundarajamo ahIM AbhAra mAnavo ucita che, ke jemaNe mhArI prArthanAthI tatkAla A zloka sAmagrI saM. 1987mAM mhArA karelA hindI anuvAda sAthe mhane mokalAvI htii| kRSNarSigaccha A mahAmunikRSNamA nAmathI kRSNarSigaccha' prasiddhimAM Avela che, jemAMnA aneka AcAryoe, ane vidvAna munioe aneka sthaLe jinamandira-mUrtiyonI pratiSThA karI-karAvelI jANavAmAM AvI che, tathA grantharacanAdi aneka zubha pravRtti karelI jaNAya che / ___ vAdavidyAmAM sAraMganAmanA vAdIne viraMga banAvanAra, nyAyasArI TIkA vagere racanAra anya jayasiMrarie vi. saM. 1422mAM racelAkumArapAlArita mahAkAvyamA potAnA pUrvaja tarIke uparyukta kRSNamuni sambandhamA ullekha karyo che ke "Arya suhastamA mukhya ziSya zrIguptasUthiI cAraNalabdhinA kAraNathI cAraNANa prakhyAta thayo, tenI cothI zAkhA vajranAgarI, viTapa nAmanA bIjA kulamAM kRSNa munithayA / jeo anahada labdhiyonA vAsasthAnarUpa hatA, bhakto-devothI vandana karAtA prakhyAta tapasvI hatA, kRpAsAgara hatA / jemaNe mitramaraNanA duHkhathI vrata svIkAryu hatuM, jemaNa duHkhe grahaNa karI zakAya evA abhigraho grahaNa karyA hatA, jemaNe sarponA jherathI Akula prANIone paganA pANIthI ujjIvita karyA hatA, jemaNe prativarSa 34 pAraNAM karyAM hatAM, aneka rAjAone pratibodha Apyo hato, zamarUpI dhanavALAte kRSNaRSi harSa mATe thAo / te munirAje pahelAM nAgapusA potAnA vacanathI nArAyaNazeTha dvArA uttama caitya (jinamandira) karAvIne, temAM vIrathI (? mala-t.pm5 2nd proof
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikramathI) 917 varSamA ASADha mAsanI zukla paMcamI tithie antima jinamahAvIratIrthaMkara)nI pratiSThA karI hatI, anebAM bhavagere 72 goSThiko(vahIvaTadAra TrasTIo)nI sthApanA karI hatI / te saMskRta ullekha A pramANe che "tatrAsIdapasImalabdhivasatirvandAruvRndAkavAtakhyAtatapAH kRpAjalanidhiH zrIkRSNanAmA muniH / yo mitravyayaduHkhato vratamadhAd yo'bhigrahAn durgrahAn, dadhe vyAlaviSAkulAn padajalairujjIvayAmAsa yaH / pratyabdaM caturuttarAM vyaracayad yaH pAraNAtrizataM sa kSmApAlavibodhanaH zamadhanaH kRSNarSirAstAM mude // zrImannAgapure purA nijagirA nArAyaNazreSThito nirmApyottamacaityamantimajinaM tatra pratiSThApya ca / zrIvIrAnnavacandrasapta( 917 )zaradi zveteSutithyAM zucau baMbhAdyAn samatiSThapat sa munirAD dvAsaptatiM gauSThikIn" // - kumArapAlArita mahAkAvya (prazasti zlo. 2-4) vIrasamaya vIrAMka prasiddha hammIsahAkAvya ane raMbhAmaMjarI nATikA vagere racanAra rAja-mAnya SaDbhASAvizArada mahAkavinayacandrasUrivagere aneka kavio emanA gacchamAM thaI gayA / dharkaTa UkezvaMzamAM thayelAmU lU nAmanA suzrAvake potAnI mAtAnA zreya mATe grahaNa karelamahAvIracaritra (triSaSTi za. pu. ca. parva 10), potAnA guru uparyukta gacchanAnannasUridvArA saM. 1368mAM kolApuramA sabhA vyAkhyAnamAM vaMcAvyuM hatuM. (vizeSa mATe juo pATaNaunabhaMDAra-granthasUcI (gA. o. si. naM. 76 tADapatrIya vaoN. 1, pR. 327-328) vi. saM. 1390mAM haribhadrasUrI kSetrasaMgrahaNInI vRtti racanAraprabhAnandasUrivigeree potAne uparyukta gacchanA jaNAvela che. pITarsana ri. 3, pR. 276-277) pRthvIcandrasUmi paTTavibhUSaNa e japrabhAnandasUmi sadupadezathI oska zI suciMtiotravALA somasiMhA putroe potAnI mAtA somnInA zreya mATe triSaSTiza. pu. carita parva 8 mAnI tADapatrIya prati saM. 1391 mAM grahaNa karI hatI, jekhaMbhAtakAA zAntinAthAnabhaMDAramA cha / ___A ja gacchanA vA. jayakAlamA ziSya pUjya devasundare vi. saM. 1499mAM sarasvatImattanamAM lakhAvela vardhamAnavidyAkalpajesalamesAM hovAnuM amhe jaNAvyu che. (juo jesalamesbhaMDAra-granthasUcI gA. o. si. 21, pR. 58) upake zazAtIya(osavALa) kAkarIyAotravALA saM.soDhale karAvela candraprabhavAmInA bimbane saM. 1517mAM A ja gacchanA nayacanyUrinA paTTa para thaelA jayasiMhasUei pratiSThita kayu hatuM / A sambandhamA 'vikramanI navamI sadInA prabhAvaka jaina mahAtmA kahA kRSNa )muni' e nAmano eka lekha sAta varSa pahelAM amhe lakhyo hato, je ahammadAvAdathI prakaTa thatA 'jainasatyaprakAza' mAsikanA sAtamA varSanA saM. 1997nA dIpotsavI aMkamAM pR. 107thI 116mAM prakAzita thayela cha / mala-t.pm5 2nd proof
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ naranAtho(duSTa rAjAo, manuSyo)nA mastakone zUla utpanna karanAra ane bhavyorUpI aravindone vikasvara karavAmAM sUrya jevA hatA / 6. jeNe bhAratamAM jinavaronI 1 avataraNa (devalokamAMthI cyavI mAtAnI kukSimAM avata), 2 janma, 3 niSkramaNa (pravrajyA), 4 jJAna(kevalajJAna), ane 5 nirvANa (mokSa kalyANaka)nI bhUmione saMgha sAthe bahu prakAre namana karyu hatuM (tIrthayAtrAo karI hatI) 7. jinakalpI jevA je munie eka mAsanA, be mAsanA, traNa mAsanA, cAra mAsanA khamaNa (tapa-upavAso) kAyakleza vinA karyA hatA / 8-9. bhaktithI jemanuM nAma grahaNa karavAthI puruSo (manuSyo)nuM aniSTa kaSTa-saMkaTa jaldI nAza pAme che, cAhe te devo, manuSyo ke tiryaMcoe kareluM hoya, graho, bhUto, rogo, upasargo, mAri(marakI) ke zatrue utpanna kareluM hoya, athavA core, sarpa, matta rAjAe, duHsvapne ke azakune kareluM hoya, te kSaya pAme che, sUryanAM kiraNothI gADha andhakAra bhedAya che, temAM visaMvAda kyAM che ? 10. masANanI bhUmiomAM sarva(AkhI) rAta sumerunI jema aDaga ubhA rahetA je mahAtmA devo vagerenA bahu prakAranA upasargo vaDe paNa calAyamAna karI zakAyA na hatA / 11. jemaNe bhAratavarSamAM ajJAnarUpI gADha aMdhakAramAM paDelA manuSyone jinavacanarUpI pradIpa vaDe siddhapura(mokSa)no mArga prakaTa karyo hato (darzAvyo hato) / 12. jemaNe mahAsattvazAlI ghaNA rAjAo, dvijo ane zreSThIone pravrajita karyA hatA, ane sthAne sthAnamAM bIjAone abhaya(maMtrIzvara) sarakhA zrAddha-zraddhALu zrAvako karyA hatA / 13-14. jemaNe ghaNA dezomAM, caturvidha zrIsaMghathI yAtrA karAtAM aneka jinamandiro karAvyAM hatAM / gujjarattA (gUjarAta)bharamAM, nAgaura( nAgora, mAravADa) vagere je je nagaromAM teo bhojana mATe paNa vasyA, tyAM tyAM aneka jinamandiro thayAM hatAM / 1. gUjarAta nAmanI prAcInatAne sUcavato, gUjarAta nAma sAthe sAmya dharAvato, prAkRtabhASAmAM vaparAela A gujjarattA zabdano prayoga saM. 915mAM racAyelA A prAcIna granthamAM maLato hoI mahattvano gaNI zakAya / Avo prayoga, A pachI cIje varSe saM0 918mAM lakhAyelA eka anya zilAlekhamAM paNa prAkRtabhASAmAM maLe cha / paDihAra pratihAra)vaMzI sadguNI rAjA kakkuke bhaktithI jinadeva- duritavinAzaka, sukhajanaka acala bhavana karAvyuM hatuM, ane te siddha dhanezvaranA gacchamAM goSThiko(vyavasthApako-TrasTIo)ne samarpaNa karyu hatuM, te bhavanano saM. 918no zilAlekha, ghaTiyAlA(jodhapura-mAravADarAjya)mAM che, temAM te mahArAjAnI prazaMsA karatAM 'marumADavallatamaNI pariaMkA ajja gujjarattAsu' ullekha ko che, arthAt 'jeNe maru....Arya gUjarAta vagere aneka dezomAM potAnA saccarita ane guNo vaDe janomAM anurAga utpanna karyo hato'-evo tyAM Azaya cha / mala-t.pm5 2nd proof
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15. jemano sparza kapha, mala-mUtra ane mela paNa auSadhirUpa thatAM hoI vividha vyAdhione AzcaryakAraka rIte nAza pamADatA e (mahAtmA) parama auSadhino vibhrama karAvatA htaa| 16. evA prakAranA te mahAmuninA guNono pAra pAmI zakAya nahi, athavA gagananA vistAramA rahelAM dravyo(tArAo)nuM pramANa koNa jANI zake ? vivaraNakAra jayasiMhAcArya 17-18. devo ane manuSyovaDe stuti karAyelA, te(mahAtmA kRSNamuni)nA caraNomA rahela raja jevA, jayasiMhAcArya nAmanA asama-asAmAnya ziSyAvayave (ziSyarUpa aMze) adhyayana karelA Agamane anusAre, zrutadevInA prasAdathI vimalaguNavALI kusumamAlA jevU dharmopadezamAlAnuM vivaraNa kayuM che / 19. ajJAna, rAga, dveSa vagere vaDe je kaMi ayukta racAyuM hoya, kSamA karIne, te dUra karIne zrutadevInA guNavALA zrutajJAnIo tene suzliSTa(susambaddha) karo / 20. A sarva AgamanI vidhi pramANe kahevAmAM AvyuM che, kalpanAthI nyUna nathI, tethI jinavacano pratye satRSNa(spRhAvALA-zraddhAlu) sajjano AgamabhaktithI A (vivaraNagrantha)ne grahaNa karo / zrutadevInA sAnnidhyathI racanA 21. je(dharmopadezaka), A (grantha)ne zrutadevInA sAnnidhyathI racela cintavI parSadAmAM vAMce, te tenA prabhAvathI bandha, mokSa vagerene jANe cha / 'jarnala royala esiyATika sosAyaTI' san 1895 nA pR. 516thI 518mAM, munazI devIprasAdajInA 'mAravADanA prAcIna lekha'mAM, ane sadgata bAbUjI pUraNacaMdajI nAharanA 'jainalekhasaMgraha' (khaNDa 1, pR. 256thI 261)mAM paNa kaMika azuddhi sAthe e lekha prakaTa thayela che|| prAkRta gujjarattAzabdane maLato, saMskRta gUrjaratrA zabda, vi. saM. 900 nA tAmrapatramA vaparAyela jovA jANavA maLe cha / pratihAravaMzI mahArAjA bhoja(1lA)nA dAnapatramA eno ullekha che. tyAM dAnamAM apAyela sivAgAmane, gUrjaratrAbhUmimAM gaNela DeMDavAnaka viSaya sAthe saMbaddha sUcavavAmAM AvyuM che / tevI rIte eja samayanA bIjA dAnapatramAM, dAnamAM apAyela maMgalAnaka( maMgalANA) gAmane paNa gUrjaratrAmaMDalamAM gaNavAmAM Avela che, je baMne gAmo hAlamAM mAravADanA jodhapura-rAjyamAM gaNAya cha / vizeSa mATe juo epigrAphiyA iMDikA [vaoN. 5, pR. 210-211]. prAkRtamAM gujjara desa, desIbhAsA vagere prayogo, ane saMskRtamAM gUrjara zabda-prayoga ethI paNa 2-3 zataka jeTalA prAcIna samayanA granthomAM jovA-jANavAmAM Avela che / keTalAka sAkSaro 'gUrjararASTra' zabdanA apabhraMza tarIke 'gUjarAta' zabdanI vyutpattinI avanavI kalpanA karatA hatA, temane A 'gujjarattA' zabdano prAcIna prayoga, vizeSa yogya vicAra karavAmAM upayogI thaze / mAravADa ane gUjarAtanA gADha nikaTa saMbaMdhane samajavAmAM paNa A ullekha upayukta thaze / mala-t.pm5 2nd proof
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22-26. bandha vagerene pariharato, potAnI zakti pramANe mokSa mATe udyama karato manuSya, nizcaye bIjA puruSArtho vaDe paNa mukta thato nathI, jema dhAnya mATe udyama karanAra, palA(rA)lathI mukta thato nathI. kAraNa ke A(grantha)mAM jinonu, gaNadharonu, cakravartIonuM, baladevornu, vAsudevo, kevalajJAnIo, manaHparyavajJAnIomuM, avadhijJAnIo, pratyekabuddhonuM, jinakalpIo vagerenuM carita kahevAya che, te A lokamAM cintAmaNinI jema aniSTono vighAta karanAra ane cintavela sukhane ApanAra thAya che, tathA paralokamAM mokSanA sukhane utpanna karanAra thAya che / tethI duritonA vighAtane, ane A lokamAM tathA paralokamAM je kalyANane tuM icchato hoya, A granthane tuM sAMbhaLa, ane sarva(bhavya) sattvone tuM vaMcAva / A granthane vAMcanAra, sAMbhaLanAra ane A granthamAM kahela anuSThAnamAM vartanAra manuSya trIjA bhavamAM, athavA sAtamA, AThamA Adi(maryAdita) bhavomAM siddha thAya che / / 27. jyAM sudhI dvIpo ane samudro vidyamAna che, kulaparvato, candra, sUrya ane devalokamAM devo vidyamAna che, tyAM sudhI nemicarita jevU manohara A vivaraNa askhalitapaNe pasaro-sarvatra prasAra pAmo / racanAsamaya, rAjya, sthala 28-29. pannara varSothI adhika, navaso saMvatsaro( saMvat 915) vyatIta 'thatAM, bhAdrapada zuddha paMcamI ane budhavArane divase, svAti nakSatramAM, janonAM manane Ananda ApanAra, 2zrIbhoja 1. lagabhaga cAraso varSoM pahelA racAyelI bRhaTTipanikA nAmanI prAcIna jainagranthasUcI, je zrI jinavijayajI dvArA jainasAhityasaMzodhaka trimAsikanA bhA. 1, aM. 2mA prakAzita thayela che, tenA naM. 170mAM 'upadezamAlAvRttiH prAkRtA kRSNarSiziSya-jayasiMhasUrikRtA 913 varSe' Avo ullekha cha / te pachI naM. 179 ane 180mAM jaNAvyuM che ke "dharmopadezamAlAlaghuvRttiH 915 varSe jayasiMhIyA / vivaraNaM stambhatIrthaM vinA na" // 2. ahIM jaNAvela mahArAjA bhojadeva, te mahArAjA nAgAvaloka(bappabhaTTisUripratibodhita Ama)nA pautra jaNAya che, je nAgAvalokano svargavAsa vi. saM. 890mAM bhAdrapada zu. 5 zukravAre thayo hato, teno duHkhodgAra darzAvato prAcIna ullekha A pramANe maLe che "mA bhUt saMvatsaro'sau vasuzatanavatermA ca RkSeSu citrA, dhig mAsaM taM nabhasyaM kSayamapi sa khalaH zuklapakSo'pi yAtu / saGkrAntiryA ca siMhe vizatu hutabhujaM paJcamI yA tu zukre, gaGgAtoyAgnimadhye tridivamupagato yatra nAgAvalokaH" // vi.saM. 1334mAM prabhAcandrasUrie racelA prabhAvakacaritramA bappabhaTTasUriprabandhamAM zlo. 725 tarIke uddhRta karela che / mala-t.pm5 2nd proof
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 deva, rAjya pravartamAna hatuM, tyAre, nAgaura( nAgora)nA jinAyatanamAM (jinamandiranA sAnnidhyamAM) A vivaraNa samApta karyu / ___30. vivaraNa karavAthI meM je kaMI kuzala upArjita karyu hoya, tenA vaDe, bhavyo kavi sAthe zAzvata sukhavALA mokSane prApta karo / 31. e pramANe jagatmAM prakhyAta kRSNamuninA ziSya jayasiMhasUrie vimalaguNathI yukta, dharmopadezamAlAnuM vivaraNa ahIM racyuM che' / [vivaraNa- smaraNa] piNDaniyukti(pR. 68 gAthA 181)nI vyAkhyAmAM suprasiddha vyAkhyAkAra malayagirie nUpurapaMDitAnA kathAnakane jANavA mATe dharmopadezamAlA-vivaraNano nirdeza karyo che, te A prathama vivaraNane uddezIne jaNAya che / [jayasiMhasUrinA ziSya] zIlopadezamAlA nAmanA prAkRta 115 gAthAmaya prakaraNa racanAra jayakIrtisUrie potAne jayasiMhamunIzvaranA vineya tarIke jaNAvyA che ___ A mahArAjA bhojadeve vi. saM. 895mAM bappabhaTTisUri svargavAsI thayA, tyAre ghaNo zoka darzAvyo hato, ane gurunA dehanA agnisaMskAraprasaGge potArnu uttarIya vastra nAkhI potAnI Antarika lAgaNI darzAvI hatI, e vagaire ullekho paNa tyAM che| A mahArAjA bhojadevanA rAjyasamayano saM. 919no eka stambhalekha jANavAmAM Avyo che, temAM jaNAvyu che ke-"paramabhaTTAraka mahArAjAdhirAja paramezvara zrIbhojadevarnu kalyANakArI vijayavaMta rAjya pRthvImA pravardhamAna hatuM, te samaye, temaNe Apela paMca mahAzabda prApta karanAra mahAsAmaMta zrIviSNu [ ] nA bhogavaTAvALA luacchagiramAM zrIzAntyAyatananI samIpamAM kamaladevAcAryanA ziSya deve A stambha karAvyo hato / saMvat 919 Azvina zu. 14 bRhaspati divase uttarabhAdrApada nakSatre A stambha samApta thayo hato / vAjuA gagAe goSThika thaine A stambha ghaDyo hato / zakakAla sAtaso corAsI 784" / mUla saM. lekha dasa paMktimAM A pramANe che "OM paramabhaTTAra[ka]mahArAjAdhirAjaparamezvarazrIbhojadevamahIpravardhamAnakalyANavijayarAjye tatpradattapaMcamahAzabdamahAsAmaMtazrIviSNu[ rA ]maparibhujyamAke(ne) luacchagire zrIzAntyAyata[na] [saM ]nidhe zrIkamaladevAcAryaziSyeNa zrIdevena kArA[ pi]tam idam staMbham saMvat 919 asva( zva )yujazuklapakSacaturdazyAm vR(bR )haspatidine uttarabhAdrapadanakSatre idaM stambhaM samAptaM iti // cha / vAjuA gAgAkena goSThikabhUtena idaM stambhaM ghaTitam iti // cha // zakakAla saptazatAni caturasItyadhikAni" 784 / -epigrAphiyA inDikA (vaoN. 4, pR. 310)nI aMgrejI lipimAthI nAgarImAM. mala-t.pm5 2nd proof
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41 "iya jayasiMhamuNIsara-viNeyajayakittiNA kayameyaM / sIlovaesamAlaM ArAhae lahai bodhiphalaM" // 115 // saMbhava che ke te A jayasiMhasUrinA ziSya haze / ___[(2) bIjaM vivaraNa] dharmopadezamAlAnuM bIjaM suvistRta vivaraNa 14471 zlokapramANanuM che, te harSapurIyagacchanA hemacaMdrasUrinA prathama paTTadhara vijayasiMhasUrie vi. saM. 1191mAM siddharAjajayasiMhanA rAjyasamayamAM racyu hatuM / tenI 433 tADapatrovALI pothI pATaNamAM che / tenI prAnta prazasti amhe pATaNa jainabhaMDAronI granthasUcI (gA. o. si. naM. 76 pR. 311thI 313)mAM darzAvI cha, pITarsana ri. 5, pR. 87thI 90 mAM paNa che / te bIjuM vivaraNa, ahIM prakAzita thatA A jayasiMhasUrinA vivaraNano ja vistAra che, pahelA vivaraNamAM jaNAvelI prAkRta kathAone ja bIjA vivaraNamAM vistArathI jaNAvI cha / bIjA vivaraNanI prazasti(zlo. 21)mAM, pUrvanA A vivaraNa- smaraNa AvI rIte karyu che "dharmopadezamAlAvivaraNamAsIcciraMtanaM tanukam / yat tat tena savistaramAracitaM rasikalokamude" // [(3) trIjI vivRti] bRhadgacchamAM suprasiddha vAdI devasUrinI paraMparAmA madanacandrasUrinA ziSya munidevasUri thai gayA, jemaNe vi. saM. 1322mAM zAntinAthacarita racyaM hataM. temaNe A dharmopadezamAlAnaM saMskRta kathAovALU trI vivaraNa racyuM hatuM, pATaNamAM tenI tADapatrIya prati che. pATaNajainabhaMDAra-granthasUcI(gA. o. si. naM. 76, pR. 109)mAM upadezamAlAvivRti nAmathI sUcavAyela, te A ja che / tyAM prArambhamAM kRSNa RSine 'sugRhItanAmadheya, bhavika lokonA zokane haranArA' jaNAvyA che, tathA 'jemano taparUpI kalpavRkSa labdhirUpa avirala phaLo vaDe phaLyo hato' tema jaNAvyA che, tathA 'temanA ziSya prathama vivaraNakArajayasiMhasUrinu smaraNa karyu che ke jemanAM zAstrarUpI vRkSanAM artharUpa puSpono saMgraha karI meM A vRtti racI che "jayati sugRhItanAmA kRSNamunirbhavikalokazokaharaH / yasya tapaHkalpatarurlabdhi-phalairaviralaiH phalitaH // 6 // tasyAntarArivijayI jayasiMhasUriH, ziSyo babhUva bhavavAridhiyAnapAtram / tatpreraNAnuguNanityagatipravRttiM, tanomhayamimAmanukUlalabdhyai // 8 // zAstradrumasyAsya sa sUrivaryo yAnyarthapuSpANi purA cikAya / tAnyeva saMgRhya tanomi vRttiM mAlAmivaitAM pratibhAguNena" // 9 // mala-t.pm5 2nd proof
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 A vRttinI lIMbaDInA jainajJAnabhaMDAranI naM. 1291 pothI saM. 1495mAM lakhAyelI che, temAM graM. 6650 jaNAvela cha / bRhaTTipanikA nAmanI prAcIna jainagranthasUcI naM. 178mAM Avo ullekha prakaTa thayo che"dharmopadezamAlAvRttiH 1190 varSe munidevIyA 6800" / ane AnA AdhAre pro. velaNakare saMkalita karelA 'jinaratnakoza' (pUnA, bhANDArakara orieNTala risarca insTiTyUTa dvArA prakAzita pR. 196) vageremA enI racanA saM. 1190mAM sUcavelI che / vAstavika rIte A granthakhAre zAntinAthacarita saM. 1322mAM racyu hataM, jeno ullekha amhe jesalamera-bhANDAgArIya granthasUcI(gA. o. sirIjha naM. 21)mAM, aprasiddhagrantha-granthakRtparicaya(pR. 52mAM) darzAvyo che. e zAntinAthacaritanuM smaraNa A vRttinA prArambhamAM hovAthI ane tenA saMzodhaka samakAlIna prasiddha pradyumnasUrinuM paNa smaraNa hovAthI A vRttinI racanA saM. 1322 pachI, saM. 1324 lagabhagamAM thaI hovI joIe / uparyukta ullekha A pramANe che "zrIzAntivRttacaityasthapatirdharmopadezamAlAyAH / etAM racayati vRttiM zrImAn munidevamunidevaH // 10 // zrIdevAnandaziSyazrIkanakaprabhaziSyarAT / zrIpradyumnazciraM jIyAt pratyagragranthazuddhikRt" // 11 // A munidevasUrinA nAmamA rahela 'muni' padane bhrAntithI vizeSaNa samajI, devasUri nAma hovAnuM sUcana pITarsananA riporTa 1, pR. 4mAM bhUlathI karyu hatuM, tenI nakala pAchaLanA aneka lekhakoe karI jaNAya che / vAstavika rIte munidevasUri evaM nAma samajavU joie / vizeSa mATe juo je. bhAM. granthasUcI(aprasiddha0 pR. 52-53), tathA pATaNajainamAM. granthasUcI (pR. 109110), ane 'kaNha( kRSNa) muni' nAmano amhAro pUrvokta lekha / [AdhArabhUta upayukta pustikAono paricaya / ] dharmopadezamAlAnI jayasiMhasUrinA vivaraNa sAthenI nIce jaNAvelI 4 prAcIna pothIono upayoga amhe A granthanA saMzodhana-sampAdanamAM ko che, pAThAntaro darzAvatAM tyAM tyAM ha., ka., ja., pa. evI saMjJAothI sUcavI che, teno paricaya ahIM ApavAmAM Ave che- [1] ha. A saMjJAthI sUcavelI pothI haMsavijayajI munirAjanA zAstrasaMgrahanI, vaDodarAnA AtmArAmajI jainajJAnamandiramAMnI che. te tADapatrIya pothI 107 patranI, aMtamAM thoDI apUrNa che. prakAzita pR. 212mAM sUcavelA bhAga sudhInI che, paDImAtrAmAM manohara madhyama akSaromAM lakhAyelI thoDI azuddha che, kinAro para keTaleka sthaLe sudhArela cha / 103 patranI bIjI bAjU, tathA 104 patranI pahelI bAjUnA akSaro ghasAI jhAMkhA paDI gaelA hoi kaSTathI vaMcAya tevA che. mala-t.pm5 2nd proof
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 laMbAI eka hAthapramANa, ane pahoLAI 3 AMgaLapramANa 168x23 iMca pramANanA pratyeka tADapatramA baMne bAjUnI maLI prAyaH 16 soLa paMktiyo che, pratyeka paMktimA prAyaH 108 akSarono samAveza karavAmAM Avyo che / A pustikAno aMta bhAga apUrNa hovAthI, prazasti vagere bhAga na hovAthI, pothI lakhAyAno nizcita saMvat vagere sUcavI zakAya tema nathI, anumAnathI te teramI athavA caudamI sadImAM lakhAelI dhAravAmAM Ave che / A pothI, saMpAdanamAM mukhyatayA AdhArabhUta thaelI che, tenA prathama patranI pratikRti(phaoNTo) karAvI ahIM prArambhamAM darzAvavAmAM Avela che / [2] ka. A saMjJAthI sUcavelI pothI, pavartaka munirAja zrIkAntivijayajInA zAstrasaMgrahanI, vaDodarAnA jainajJAnamandiranI che / te 12"4" iMca laMbAI, pahoLAivAlA kAgaLo para lakhAelI che, chatAM somasundarasUrinA samayamAM-pannaramI sadImAM lakhAelI prAcIna jaNAya che. tenA prathama patra upara lAla zyAhIthI kareluM nandyAvartanuM mAMgalika cihna che, ane pratyeka patramA pahelI bAjU madhyamA 1 lAla candrAkAra tilaka, ane bIjI bAjU 3 lAla tilakonI nizAnI che / lakhAvanAre A pahelA aneka grantho AvI rIte eka ja lekhakadvArA lakhAvyA haze, tema sUcavatI A pothImAM cAlu patra-saMkhyA 1368thI 1447 jaNAvavAmAM AvI che, tathA A grantha pUratI jUdI patra-saMkhyA 1thI 80 jaNAvela che, jamaNI bAjU tADapatrIya pothI pramANe prAcIna lipimAM sAMketika akSaromAM paNa tenuM sUcana che, paDImAtrAmAM manohara akSaromAM zuddhAzuddha lakhAelI A pothImAM pratyeka patramAM, baMne bAjUnI maLIne 32 paMktiyo, ane pratyeka paMktimAM prAyaH 72 akSarono samAveza karelo cha / tenA chellA patranI pratikRti(phaoNTo) karAvI ahIM darzAvela che / __[3] ja. A saMjJAvALI pothI, zrIjinavijayajI dvArA jesalamerathI AvelI che, te kAgaLo para sthUla akSaromAM lakhAyelI che / laMbAI eka veMta ane sAta AMgaLa, tathA pahoLAI sAta AMgaLa, iMca 1345 patra-saMkhyA 143 che / vadhAre azuddha che / tenA pratyeka patramA baMne bAjUnI maLI 26 paMktiyo che, pratyeka paMktimA prAyaH 48 akSaro che / zyAhImAM guMdara vadhAre hovAthI tenAM pAnAM eka bIjA sAthe coMTI jAya che, bahu saMbhALathI teno upayoga karavAmAM Avyo che. tenAM 91 patro ja prathama maLyAM hatAM, granthanI prakAzananI samAptinA samaye bAkInAM pAnAM paNa jovA maLyAM hatAM / pothInA aMtamAM jUdI jaNAtI lipimA lakhavAno saMvat 1677 vagere jaNAvanArI azuddha paMkti, pR. 230nI TippanImAM amhe prakaTa karI cha / jesalamera(mAravADa)nA bhaMDAronI varNanAtmaka grantha-sUcI [gA. o. sirIjh naM. 21, pR. 13, 53] mAM amhe A pothIne tyAMnA tapAgacchanA upAzrayanA bhaMDAramA rahelI jaNAvI cha / [4] pa. A saMjJA amhe puNyapattana(pUnA)nA bhAMDArakara orienTala risarca insTiTyUTanI mala-t.pm5 2nd proof
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 pothI mATe sUcavela che / prAraMbhanAM 2 patra vinAnI patra 3thI 99 vALI kAgaLo para lakhAyelI te pothI bahu azuddha hovAthI ane zrIjinavijayajI pAse tyAMthI mAgaNI AvavAthI jaldI pAchI mokalAvI ApI hatI, ethI te bahu upayogI thaI nathI / [5] A uparAnta, dharmopadezamAlAnA saM. 1191mAM vijayasiMhasUrie racela vistRta prAkRta kathAovALA 14471 zlokapramANavALA bIjA vivaraNanI Adhunika lakhAyelI azuddha pothIno paNa AmAM prasaMgAnusAra upayoga karyo che, te 299 patravALI pothI, vaDodarAnI jainajJAnamaMdiranI, munirAja zrIhaMsavijayajInA zAstrasaMgrahanI naM. 611 che / / [6] dharmopadezamAlAnI munidevasUrie saM. 1324 lagabhagamAM racelI saMskRta kathAvALI trIjI vRttino paNa A saMpAdanamAM prasaMgAnusAra upayoga karavAmAM Avyo che / graM. 7220 sUcavelI te pothI, munirAja zrIhaMsavijayajInA upadezathI saM. 1966mAM pATaNamAM lakhAyelI che, sthUla manohara lipimAM parantu azuddha lakhAelI 247 patrovALI A pothI paNa upara jaNAvelA temanA saMgrahanI naM. 496 che / AbhAra-pradarzana kramAMka 1, 2, 5, 6 pothIo lAMbA samaya sudhI upayoga karavA ApavA mATe vidvadvarya munirAja zrIpuNyavijayajIno, ane munirAja ramaNikavijayajIno, tathA kramAMka 3, 4 pothIo mATe AcArya zrIjinavijayajIno, ane te te saMsthAnA vyavasthApakono paNa huM anta:karaNathI AbhAra mAnU chu / uparyukta ha. li. pratiyo uparAnta AvazyakasUtra (jinadAsagaNi mahattaranI cUrNi, haribhadrasUrinI ane malayagirinI vRtti sAthe), tathA vizeSAvazyakabhASya (maladhArI hemacandrasUrinI vRtti sAthe), nandIsUtra (cUNi ane vRttiyo sAthe), uttarAdhyayanasUtra (cUNi ane vRttiyo sAthe), jJAtAdhyayana (vRtti sAthe), dharmadAsagaNinI upadezamAlA (siddharSi vagerenI vRttiyo sAthe), haribhadrasUrino upadezapada grantha (vRttiyo sAthe) vagere sambandha dharAvatA prasiddha siddhAntAdi granthono upayoga paNa meM A granthanA saMzodhanamAM, vizeSa zuddhi mATe, pAThAntarAdinirIkSaNa mATe, kathAnakonI tulanA karavA mATe, tathA bhASAracanAdivicAraNA mATe prasaMgAnusAra karyo che, te kRtajJatAthI sahaja jaNAyU~ chu / AcArya zrIjinavijayajIe A granthanA saMzodhanamA dhairya rAkhI pahelethI chelle sudhI nirIkSaNa kayuM che, ane prasaGgAnusAra sUcano karyAM che, tathA vidvadvarya munirAja zrIpuNyavijayajIe, ane prasiddha paM. becarabhAI Adie A granthano prakAzita keTaloka bhAga avakAza mala-t.pm5 2nd proof
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45 pramANe tapAsI keTalIka sUcanA karI hatI, tathA pAThAntaro meLavavAmAM mi. mahAdeva anaMta jozIe sahAyatA karI hatI, te sarvano huM ahIM AbhAra mArnu cha / upasaMhAra A granthanA sampAdanamAM evI rIte aneka prakAre yathAmati zakya prayatna karavAmAM Avyo che, banatI sAvadhAnatAthI saMzodhana karavAmAM AvyuM che, mudraNAlaya AdinA kAraNathI koI skhalanA rahI gaI hoya, to te kSantavya gaNI vidvajjano sudhArI paThana-pAThanAdi karaze, ane amhane sUcavavA kRpA karaze, evI AzA che ! vikramasaMvat 2005 vidvadanucara mAghazuklapaMcamI, guru lAlacandra bhagavAn gAndhI / vaTapadra mala-t.pm5 2nd proof
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 saMpAdakIya pUrvanA mahApuruSoe AgamagraMtho vageremAMthI uddhata karIne ApaNA jevA prAthamikakakSAnA sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA ema caturvidha saMghanA upakArArthe keTalAka sAmAnya upadezAtmaka prakaraNagraMthonI racanA karela che, temAMno prastuta "dharmopadezamAlA" prakaraNa paNa eka mukhya graMtha che. e prakAranAM prakaraNomAM sauthI mukhya ane sauthI prAcIna prakaraNagraMtha pUjaya dharmadAsagaNIno banAvelo "upadezamAlA' graMtha che. jenI mULa 541 prAkRta gAthAo che. bahu ja prAcIna samayathI laIne vartamAna samaya sudhImAM, e prakaraNanuM paThana-guNana jaina zraddhALu caturvidha saMghamAM vyApakarUpe thatuM AvyuM che. zvetAMbara saMghanA sarva prAcIna saMpradAyomAM e prakaraNagraMthanI viziSTa prakAranI pratiSThA manAtI AvI che ane Agamika graMthonA jeTalI ja zraddhAthI eno svAdhyAya karavAno pracAra cAlyo Avyo che. e upadezamAlA' graMthanI AvI suprasiddhi ane samAdaratA joI enA anukaraNarUpe e pachInA anya anya AcAryabhagavaMtoe paNa e zailInA ane e ja prakAranA keTalAya navA navA upadezAtmaka prakaraNagraMthonI racanA karela che, jemAM paramapUjaya AcAryabhagavaMta zrIhari-bhadrasUrimahArAjanuM "upadezapadaprakaraNa" paramapUjya AcAryabhagavaMta, jayasiMhasUrimahArAjanI prastuta "dharmopadezamAlA', paramapUjya AcAryabhagavaMta zrImaladhArI hemacaMdrasUrimahArAjanA "puSpamAlA' Adi aneka kRtio gaNavI zakAya tema che. paramapUjaya AcAryabhagavaMta jayasiMhasUrimahArAjanI A kRti mukhyapaNe dharmadAsa 1 che. 1. prastuta saMpAdakIya lakhANamAM dharmopadezamAlA-prAstavikavaktavya, pAiabhAsAo ane sAhitya ane jainasAhityano saMkSipta itihAsa A kRtionA AdhAre keTalIka vigato sAbhAra uddhata karIne levAmAM Avela che. kRSNaRSinA ziSya jayasiMhasUrie "dhammovaesamAlA" vi. saM. 913-915mAM 104 gAthAmAM racI che. enI svopajJa pAiyavRttimAM aneka kathAo pAiyamAM apAI che. mala-t.pm5 2nd proof
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47 gaNinI "upadezamAlAnA anukaraNarUpe ja banAvI che, e enI racanA jotAM spaSTa jaNAya che. kAraNa ke emAM sUcavelA upadezo ane temanI puSTi mATe ullekhelAM kathAnakono moTo bhAga, e upadezamAlAnA ja AdhAre grathita karavAmAM Avyo che. upadezamAlAnI upadezAtmaka uktio vadhAre vistRta ane vadhAre vaividhya bharelI che, tyAre prastuta dharmopadezamAlAnI racanA saMkSipta ane sUcanAtmakarUpa che graMthakArazrIe 98 gAthAnA A laghuprakaraNamAM bhinna bhinna upadezonI sUcaka 158 jeTalI kathAonI nAmAvali grathita karI dIdhelI che tyAre dharmadAsagaNInI upadezamAlA je 541 gAthA jeTalI bRhatu kRti che, temAM lagabhaga 70 jeTalI ja kathAono ullekha karavAmAM Avyo che. ugraMthakAre potAnI prastuta nUtana kRtinI racanA karavA pUrve, pU. dharmadAsagapaNanI upadezamAlA" upara vistRta vivaraNa karyuM hatuM, jeno ullekha aneka ThekANe prastuta graMthamAM dharmadAsagapaNanI uvaesamAlAmAM lagabhaga 70 kathAno nirdeza che, jayAre enA anukaraNarUpa ane Azare ekapaMcamAMza jevaDI dhammovaesamAlAmAM 158 kathAnuM sUcana che. vi. saM. 915mAM pa778 zloka jevaDA svapajJavivaraNamAM keTalA avataraNo che. (pR....mAM vaMdikAcAryanI koI kRtimAMthI saM. avataraNa ApyuM che.) A vivaraNa sAmAjika, sAMskRtika aitihAsika, vyavahArika, dhArmika ityAdi aneka dRSTie upayogI che (pR......mAM rAdhAvedhano, pR.....mAM kaMbalarAyaNano pR....mAM yaMtramaya kapotano nirdeza che.) AmAM ja.ma.mAM subhASito che vivaraNagata kathAomAM padyanI sAthe sAthe gadya paNa che. (vivaraNa pR..... mAMnI gAmaDiyAnI kathA "mUrakho' nAmanI lokavArtA sAthe sarakhAvavA jevI che. A kathAmAM 'nodara' zabda "juhAra'nA arthamAM vaparAyo che. vivaraNanA aMtamAM mahAvIrasvAmInA 11 gaNadharo ane jaMbUsvAmIthI mAMDIne devavAcaka sudhInA 24 zratavironuM saMkIrtana che, ane tyArabAda guruparaMparA darzAvatI 31 padyanI prazasti ja.ma.mAM che. [pAiabhAsAo navI AvRtti pR. 96-97] saM. 913-915mAM kRSNarSi ziSya jayasiMhasUrie nAgoramAM ukta bhojanA rAjayamAM (upadezamAlAvivaraNa ane) prAkRta dharmopadezamAlAvRtti racI (u (? dharmo)padezamAlA laghuvRtti prAkRtA kRSNArSi ziSya jayasiMhasUrikRtA 913 varSe ane dharmopadezamAlA laghuvRtti 915mAM varSe jayasiMhIyA' eya bRhat TippanikAmAM jaNAvyuM che. tenI prazastimAM ema che ke : saMvaccharANa tA(nAhivasaehiM paNNarasavAsaahiehi bhaddavayapaMcami buhavAre sAirakkhammi siri mo navarALe pavaThThamaifma nAmaiDhe nA rasiyatane samALiyaM vivaraNaM NaM (kA-kI, 2 naM. 382 ko vaDo.naM 188 bhojadeva kanojano pratihAravaMzI rAjA rAjazekhara kavinA dAdA A bhojadevano rAjakavi hato.) [jai.saM.sA.i. navI AvRtti pR. 124 pe. 243]. 3. mala-t.pm5 2nd proof
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 karavAmAM Avyo che ane je je kathA upadezamAlAvivaraNa graMthamAM temaNe vistRtarUpe grathita karI che tenI punarukti A vivaraNamAM na karatAM te vivaraNamAMthI ja te te kathAo jANI levAnI bhalAmaNa karI che. dharmopadezamAlAprakaraNa upara anya vRttio: 4"dhammovaesamAlA" upara paramapujya vijayasiMhasUrimahArAje vi. saM. 1191mAM A vivaraNane AdhAre 14471 zlokapramANa vistRta vivaraNa pAiyamAM racyuM che. padhammovaesamAlA" upara paramapUjaya munidevasUri mahArAje vi. saM. 1322mAM vRtti racela che. dharmopadezamAlA vivaraNakAranI anya kRti : paramapUjaya jayasiMhasUrikRta vivaraNanI prazasti (pR. 309)mAM A sUrie micariya" nAmanI potAnI kRtino ullekha karyo che. (A kRti lagabhaga 12000 zloka pramANe haze) A vivaraNamAM je dumuNicariya ane dvimunicaritranI keTalIka vAra bhalAmaNa karAI che te kRti zuM A vivaraNakAranI che ane prastAvanA (pR. 25mAM) sUcavyA mujaba zuM e prAkRtamAM che ? [pAiyabhAsAo navI AvRtti pR. 97] graMthakAra kahe che ke-jyAM sudhI A jagatamAM dvIpa, samudra, kulaparvata, candra, sUrya ane svarganA devo vidyamAna rahe tyAM sudhI A vivaraNa paNa "nemicarita'nI jema prasAra pAmatuM rahe. [prastuta graMtha prazasti gAthA 27, pR. 309] prathamavRtti aMge : prastuta dhammovaesamAlA" graMthanI prathamavRtti bhAratIyavidyAbhavananA suprasiddha AcArya zrIjinavijayajInI preraNAthI prAcyavidyAmaMdira-vaDodarAnA paMDita zrI lAlacandra bhagavAnadAsa gAMdhIe saMpAdita karIne taiyAra karela te prathamavRtti vi. saM. 2005, I. sa. 4. maladhArI hemacaMdrasUrinA traNa paTTadharo hatA (1) vijayasiMhasUri, (2) zrIcaMdrasUri ane (3) vibudhacaMdrasUri vijayasiMhasUrie saM. 1191mAM mAgha vada 3ne dine 14471 zlokapramANa dharmopadezamAlAvivaraNa siddharAjanA rAjyamAM samApta karyuM. mUlavivaraNa prAcIna saMkSipta hatuM, te A sUrie vistAryuM temAM temanA gurubhAI abhayakumAra gaNie sahAyatA karI hatI, ane tenuM zodhana tatkAlIna samIpavartI sarva munIzvaroe karyuM hatuM. (pI. 5, 87) [jai.sA.sa.I. navI avRtti pR. 172, 5. 35] 5. vAdidevasUrivaMze madanacaMdrasUriziSya munidevasUrie (kRSNarSi ziSya jayasiMhasUrikRta) dharmopadezamAlA para vRtti racela che ke je paNa ukta pradyumnasUrie saMzodhI che. [jai.sA.sa.I. navI AvRtti pR. 273, 5. pa94] mala-t.pm5 2nd proof
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 1949mAM siMghI jaina zAstravidyApITha-bhAratIya vidyAbhavana-muMbaIthI prakAzita thayela che. e prathamAvattinA AdhAre A "dhammovaesamAlA" vivaraNa graMthanI navI AvRtti taiyAra karavAmAM Avela che. tethI A graMtha prakAzanano sarva zreyaH temanA phALe jAya che. navInasaMskaraNa aMge : prastuta "dhammovaesamAlA' graMthanI prathamavRtti aprApyaprAyaH banatAM pUrvanA mahApuruSo racita A graMthano vAraso AgaLa jaLavAI rahe, e bhAvanAthI A navInasaMskaraNa taiyAra karavAmAM Avela che. A navInasaMskaraNamAM zuddhipatrakamAMthI zuddhikaraNa karela che. uddharaNanA sthAno upalabdha sAmagrInA AdhAre je je sthAno maLyA che te te nodhela che, A sivAya prastuta graMthamAM je je tAttvika zloko che te bolDa phonTamAM lIdhela che temaja zake karela neminAtha paramAtmAnI saMvegasAra stavanA (pR. 27), rAjimatInI bhAvanA (pR. 29), bharata cakravartInI bhAvanA (pR. 40-41), dharma, adharmanuM phaLa (pR. 53) manuSyabhava AdinI durlabhatA (pR. 89), vardhamAnasvAmInI kRtapuNya Adine dharmakathA (pR. 129-133), deva dvArA naMdiSaNa muninI stuti (pR. 156), kezIsvAmI ane gautamagaNadharanuM varNana (pR. 191), kezIsvAmI ane gautamagaNadharanI uttarAdhyayana sUtra AdhArita tattvacarcA (pR. 192), oNkAramaMtrAkSara dvArA paramezvaranuM dhyAna (pR. 241), "jayasakusumamAlA' dvArA siddhAyatanamAM covIsa tIrthakaronI stavanA (pR. ra60-262), vagere viSayo bolDa phonTamAM lIdhela che. pariziSTo 1thI 12 navA taiyAra karela che. prastAvanA ane viSayAnukramamAM pRSThanaMbara navInasaMskaraNa pramANe Apela che. prastuta "dharmopadezamAlAvivaraNa' graMthanI prathamavRttimAMthI jinavijayamuninuM prAstAvika vaktavya tathA paMDita zrI lAlacandra bhagavAnabhAI gAMdhInI prastAvanA A navInasaMskaraNamAM Apela che ane te prastAvanAmAM graMthanI viziSTatA, graMthakAra, vivaraNakAra paramapUjayajayasiMhAcAryano paricaya, dharmopadezamAlAnA anya vivaraNo, AdhArabhUta uparyukta pustikAono paricaya vagere vistRta lakhANa Apela hovAthI te aMge vizeSa lakhavAno prayatna karela nathI. upakArasmaraNa : prastuta "dharmopadezamAlA' prakaraNagraMtha upadezAtmaka prAcIna graMtha hovAthI A graMthanI 6. zAstrasaMdezamAlAthI prakAzita thayela akArAdikramanA pustakomAMthI paNa keTalAka uddharaNa sthAno noMdhela che. 7. prathamavRttimAM pariziSTo be taiyAra karelA che, A navIsaMskaraNamAM ame bAra pariziSTo navA taiyAra karelA che. mala-t.pm5 2nd proof
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamavRtti aprApyaprAya: hovAthI paramapUjya paMnyAsapravara zrIvajasenavijayamahArAjanI zubha preraNAthI A graMthanI navInasaMskaraNa taiyAra karela che tathA vardhamAnataponidhi, svAdhyAya premI pUjya gaNivaryazrI nayabhadravijayamahArAje prastuta graMthaprakAzananA kAryamAM Arthika sahayoga ApavA mATe rAjapura-DIsA zrIsaMghane preraNA karela ane teozrInI zubhapreraNAne jhIlIne rAjapura-DIsA zrI saMgha A graMtha prakAzanano saMpUrNa lAbha lIdhela che. prastuta graMtha prakAzananA sonerI avasare baMne pUjayonuM kRtajJabhAve smaraNa karuM chuM tathA mArI hRtopAsanAmAM sahAyaka bananAra, sau koInuM kRtajJatabhAve smaraNa karuM chuM. nAdurasta rahelI tabIyatamAM paNa sva-svAdhyAyanA aMgarUpa zratopAsanArUpe A graMthanA navInasaMskaraNanA saMpAdana kAryamAM zakya zuddhikaraNa karavA mATe pUratI kALajI lIdhI che. Ama chatAM dRSTidoSathI ke anAbhogAdithI je kSatio rahI hoya te vidravajano sudhArIne vAMce evI khAsa bhAlamaNa karuM chuM. pariziSTo je taiyAra karyA che te kamyuTara paddhatithI karyA che, tethI temAM krama aMge AduM-pAchuM jaNAya to te mujaba sudhArIne vAMcavA khAsa sUcana karuM chuM. graMthasaMpAdana - saMzodhanakAryamAM anAbhogathI ke daSTidoSathI je koI skUlanA rahevA pAmI hoya te badala trividha trividha micchA mi dukkaDe mAMgu chuM. prAMta aMtaranI e ja zubhabhAvanA vyakta karuM chuM ke pUrvanA mahApuruSo racita AvA uttama upadezAtmaka graMthanA vAcana, manana, nididhyAsana dvArA AtmAnuM mULa svarUpa asaMgabhAvanI prApti. apurvakaraNa, tAttvika saMnyAsayoga, prAtijajJAnanI prApti, kSapakazreNi ArohaNa kevalajJAnanI prApti, yoganirodha, zailezI avasthA dvArA ayogI banI huM ane sau koI ladhukarmI bhavyAtmAo siddhAvasthAne pAmI sAdi anaMtakALa sudhI nijI zuddhasattAmAM viharanArA banIe e ja zubhakAmanA....! zivamastu sarvajagataH - sA. caMdanabAlAzrI epha-2, jeThAbhAI pArka, nArAyaNanagara roDa, pAlaDI, amadAvAda-7 phAgaNa suda-15, vi.saM. 2066, ravivAra, tA. 28-2-2010. mala-t.pm5 2nd proof
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaNikA viSayaH pRSThakramAGkaH prakAzakIya 7-8 'dha pahezamAlAvivara' 364zAtmagraMtha !! 8-10 dharmopadezamAlA-prAstAvika vaktavya 11-15 prastAvanA 18-45 saMpAdakIya 46-50 viSayAnikramaNikA 51-55 uddharaNasthAnasaGketasUciH viSayAH pRSThe | gAthAyAm viSayAH 1-2 maGgalam , abhidheyapradarzanam 3 | 11-12 mahilAdoSavarNanam 3 dAnadharmopadezaH 4-5 | tatra nUpurapaNDitA-rAjapatnI dAne dhanasArthavAhakathA [1] 5-7 | kathA [10-11] 65-73 4 zIladharmopadezaH | 13 AtmadamanopadezaH zIle rAjImatIkathA [2] 10-30 | tatra siddhakakathA [12] 73-74 5 zIlamaryAdArakSopadezaH | 14 bhAvAnurUpaM phalam 6 tapodharmopadezaH | tatra sAmba-pAlakakathA [13] tapaHprabhAve dRDhaprahArikathA [3] 31-33 | 15 pravacanonnatikartavyopadezaH 7 bhAvadharmopadezaH | tatra subhadrAkathA [14] 76-79 bhAve ilAputrakathA [4] | 16 arthasyAnarthasantApakaratA 79 bhAve bharatacakravartikathA [5] 38-42 | tatra bhrAtRdvayakathA [15] 79-80 bhAve marudevIkathA [6] 17 pApigRhe dravyAbhAvaH, puNyazAligRhe 8 jinavacanasya yathAsthitaprarUpaNaM kartavyam ca saMpattiH 43 tatra maharSi kAlakasUrikathA [7] tatra mAthuravaNikkathA [16] 43-45 81-83 18 avasarapaThitaprabhAvaH 83-84 9 kAryAkAryaviveke'samartho rAgI tatra zubhamArgAdare rAjasutAkathA [17] 84-85 rAjamahilAraktamAthuravaNikkathA [8] 45-57 tatra kSullakodAharaNam [18] 85-86 10 dharmopadezakagurUNAM vinayopadezaH tatra anyat kSullakAkhyAnakam [19] 86-91 guruvinaye puSpacUlAkathA [9] 57-64 | 19 satpuruSasaGgaprabhAvaH 81 57 91 mala-t.pm5 2nd proof
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 174 tatra saptapadika( vaGkacUla)kathA [20] 92-99 | tatraiva sacivakathAnakam [39] 152-153 20 satataM kartavyakaraNam 99 | 32 dharmasthAnAM tridazapUjyatvam 153 tatra vaNikjAyAkathA [21] 99-100 | tatra nandiSeNasAdhukathA [40] 153-157 21 kartavyaM guruvacanam 100 | tatraiva sulasAkathA [41] 157-158 tatra rAjapuruSakathA [22] 100-101 | 33 vRSabhAdidarzanAt sambuddhAH 159 22 guroH paribhavaparihAraH 101 | 4 pratyekabuddhAH [42-45] 159-167 tatra indradattasutakathA [23] 101-104 | 34 sanidAnasya tapaso dIrghasaMsAraH phalam 168 23 jinavacanajJamunInAM prANAnte'pi tatra brahmadattacakravartikathA [46] 168-169 kopAkaraNam 104 | tatraiva prathamavAsudeva (tripRSTha) kopaniSedhe metAryakathA [24] 105-109| kathA [ 47] 170-171 kopaniSedhe damadantakathA [25] 110-111 | sanidAne tapasi navamavAsudeva 24 munInAmanukampakriyAyA devatvam 111 | kathA [ 48] tatra vaidyAdisutakathA [26] 111-112 | 35 karmavazena munivratasya pariharaNaM tatra vaitaraNivaidyakathA [27] 112-113 | punarapi svIkaraNam 173 25 duHSamAkAlaprabhAvAd mithyAtve pravRttiH 113 | tatra nandiSeNamunikathA [ 49] 173-174 tatra AryASADhasUrikathA [28] 113-119 | 36 dravya-kSetra-kAla-bhAvAnaGgIkRtya 26 maharSidAne udAharaNAni 119| apavAdapadAsevanam 174 tatra zreyAMsakathA [29] 119-122 | tatra AryavajrAkhyAnakam [50] saMkSiptA candanAryAkathA [30] 122 | 37 jAnatA'pi gurusamIpe bhaktyA zrotavyam 174 dAne kRtapuNyakathA [31] 123-133 | tatra gaNadhArigautama udAharaNam [51] 175 dAne zAlibhadrakathA [32] 133-138 | 38 supuruSaceSTAM dRSTvA krUrakarmANo'pi 27 sAdhudAnAd ihaloke'pi manorathasiddhiH 138 | budhyante mUladevakathA [33] 138-146 | tatra cilAtasya kathA [52] 175 28 rAgAdirahitaiH sUribhirgurupade guNavAn tatraiva prabhavasya kathA [53] 175 kartavyaH 146 | 39 kecana mUDhakRpaNa iva bhogAnabhuktvA'pi tatra AryarakSitakathA [34] 146-149| narakaM vrajanti 175 29 bhaktivinayAdibhirdevA api vazIbhavanti 149 | tatra piNDolakakathA [54] 175 tatra yakSatoSakacitrakarasuta tatra kecana bhogAn bhuktvA dhautakarmANaH kathA [35] 149-150 | siddhi yAnti 175 30 paraRddhidarzanAt nijAM sampadaM tucchAM tatra bharatacakravartikathA [55] 175 dRSTvA kRtapuNyAnAM bodhaH 150 | 40 tadanurUpaceSTAbhiH hRdayagataH sadbhAvo tatra dazArNabhadrakathA [36] 150-151 | grAhyaH 175 31 iGgitaceSTA''dibhiAtArthA gurUNAM tatra cANakyakathA [56] 176-177 cittaM haranti 151 | 41 guruvacanamazraddadhAnAH bhave hiNDante 177 tatra vezyAkathAnakam [37] 151-152 | tatra goSThAmAhila-jamAli-rohaguptAnAM tatraiva bhaTTinIkathAnakam [38] 152 / nihnavAnAM trayasya caritaM [57-59] 177 175 mala-t.pm5 2nd proof
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 203 42 vijJAnalavenApi hatamUrkhaH | 56 kSAntau kevalajJAnam 197 suragurumapyavamanyate 177 | tatra caNDarudraziSyakathA [76] 197 tatra parivrAjaka-poTTazAladRSTAntaH [60] 177 | tatra skandakaziSyakathA [77] 197 43 ajJAniviceSTitaM jJAninAM caraNahetu 57 ramaNIjanapratAritA vidagdhapuruSA api bhavati 178 hasanIyA bhavanti 197 tatra nAgilakathA [61] 178-179 | tatra dvijatanayakathA [78] 197-200 44 tIrthaGkarabhAvavandane phalam 179 | 58 icchA (AjJA)yAM sthitAH tatra darduradevakathA [62] 179 | ziSyA grAhyAH 200 45 kSetrAdiSu bhAvato dehAnurUpavIryaM sevanIyam 179 | tatra siMhagirikathA [79] tatra saGgamAcAryakathA [63] 180 | tatra AjJAyAmavartamAnAH ziSyA moktavyAH 200 46 chalasaMgRhItadravyasya na cirasthitiH tatra kAlakasUrikathA [80] 201-203 tatra AbhIrIvaJcakavaNik 59 nirjarArthaM sAdhubhyo dAtavyam kathA [64] 180-182 | tatra ghRta-vastra-puSyamitra47 viSamapi puNyazAlino'mRtaM jAyate 182 | kathA [81-82] 203 tatra subhUmacakravartikathA [65] 182-184 | tatreva bAhusAdhu (bharatajIva) 48 zrAvakANAmapi kArye surA nityaM vartante 185 | kathA [83] 204 tatra ceTakanRpakathA [66] 185 | 60 zruta-gaNayoravyavacchittyarthaM varaziSyAH 49 mahAmahimAnaM prApya garvo na kartavyaH 185 | kartavyAH 204 tatra citrakarasutA (rAjamahilA) tatra prabhavAcArya-zayyambhava__ kathA [67] 185-187 | bhaTTakathA [84] 204-208 50 bhAvarjitAyA municeSTAto na mokSaH 187 | 61 dravyATavI, bhAvATavI 208 tatra aGgAmaIkakathA [68] 187 | dravyATavyAM dhanasArthavAhakathA [85] 209-211 tatra subandhusacivakathA [69] 187-189 | bhAvATavIsvarUpam [86] 210 51 pApabhIravo dIyamAnamapi rAjyaM na gRhyanti 189 | 62 kecana ekenApi munivacane budhyante 211 tatra abhaya-mahAzAlayoH tatra indranAgakathA [87] 211-214 kathAnake [70-71] 189 | anye bahubhirapi vacanairna budhyante 52 zrutAnusAreNa kAlAnurUpA kriyA kartavyA 189 | tatra brahmadattacakravartikathA [88] 214 tatra kezigaNadharakathA [72] 189-193 | 63 bhaNitamAtrameva kartA'yogyaH 214 53 satyapi mokSasukhe sukhabindumicchan tatra grAmeyakakathA [89] 214-215 vipulAni duHkhAni sahate 64 jinanamaskAramAhAtmyam tatra madhubindukUpanarakathA [73] 193-195 | tatra meNThasurakathA 215 54 sandehe jJAtajinavacanA munayaH praSTavyAH 195 | 65 samyag anirUpya kartavyeSu vartamAno tatra zreNikanRpakathA [74] 195 badhyate 216 55 jJAtajinavacanA gRhiNo'pi dharme tatra udayanakathA [90] 'sthiramapi sthiraM kurvanti 196 | 66 paratIrthikamadhyagataH sAdhurAtmano nindA tatra abhayamantrikathA [75] 196 / jJAtvA paraliGgameva gRhNAti 211 215 mala-t.pm5 2nd proof
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 217 271 tatra boTikamadhyasthitamuni 79 parakAryakaraNaniratA mahAnubhAvA kathA [91] 216-217 | nijakAryaM tyajanti 265 67 pAradArikA ihaloke'pi bandhaM | tatra vAsudevakathA [105] 265-267 labhante 80 rAgAnalaprajvalitaH puruSaH kAryAkAryaM / strIlobhI pradyoto'bhayena baddhaH [92] 218 | na prekSate 267 68 saGgha-gurukArye sundarA'sundarA vA tatra sAgaracandrakathA [106] 267-268 svazaktiH prakaTanIyA 218 | 81 madanAturA nArI nijapati muktvA tatra viSNukumArakathA [ 93] 218-237 | pahuM gRhNAti 268 69 rogAturA api munayaH kathamapi tatra sukumArikAkathA [107] 268-269 kriyAM necchanti 237 | 82 zrotrendriyAdiparavazAH kSayaM yAnti 270 tatra sanatkumAramunikathA [94] 237-239 | zrotrendriye bhadrAkathA [108] 270-271 70 guNa-doSavizeSajJA asadRzaguNadarzanAd ghrANendriye rAjakumArakathA [109] 271 budhyante 240 | jihvendriye sodAsakathA [110] tatra digambarazrAddhasya kathA [ 95] 240-243 | cakSurindriye mAthuravaNikkathA [ 111] 272 71 namaskAramAhAtmyam | 83 autpattikyAdibuddhisametAH zrutatatra zrAvakasutadRSTAntaH [96] 244-246 | yogyA bhavanti 272 72 zAzvataM saukhyamicchatA saMyamayogeSu tatra rohakAdikathAH [112-140] 272-281 nityameva vartitavyam / 246 84 pApA mahilA putraM bharimapi nAzayati 281 tatra kulavadhUkathA [ 97] 246-247 | tatra vajrAkathA [141] 281-283 nityapravRttau pizAcakathA [ 98] 247-24885 vinayarahitaH sthAnaM na prApnoti, 73 tapo-niyama-saMyamAdiSu yaH sthAne | vinayavAn prApnoti 283 sthAne viSIdeta, sa sAdhubhirbhoktavyaH 248 | tatra nimbakakathA [142] 283-284 tatra kSullakakathA [99] 248-249 | 86 ajJAtajinendravacanA: upadiSTaM 74 tapaso'sAdhyaM nAsti, tathApi tato'pi | samyag na pratipadyante 284 kSAntiH suprazastA 250 | tatra puSyabhUtiziSyakathA [143] 284-285 kSAntau kSullakakathA [100] 250-252 | 87 dveSAnalaprajvalita iha paraloke ca 75 yAvad duHkhaM na prAptaH, tAvat sukhI | duHkhaM prApnoti 285 puruSo dharmaM na karoti 253 | tatra dharmarucinAvikanandatatra gandharvanAgadattakathA [101] 253-256 | kathA [144] 285-286 76 guhyaM yuvatInAM na kathanIyam 256 | 88 tapa:zoSitA api kopaparA munayaH tatra kAkajaGghakathA [102] 257-259| mahAnarake vrajanti 286 77 vizeSajJaH zrAmaNyaM prApnoti 259 | tatra karaTa-kuruTakathA [145] tatra sundarInandanakathA [103] 259-263 | 89 samyag anAlocayan vinAzaM vrajati, 78 strI ekenaiva ruditena dvau narapazU gurorAlocayan sukhI bhavati 287 vaJcayati 263 | tatra malla-dvayakathA [146] 288-289 tatra strIcaritrakathA [104] 263-265 / 287 mala-t.pm5 2nd proof
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55 90 yuvatyA rAgaraktaH puruSo rAjaviruddhaM | tatra padmazrIkathA [152] 299 kArayati, mitramapi Apadi prakSipati 289 / 96 sattvazIlavratI ajarAmaraM sthAnaM vrajati 300 tatra dhanamitrakathA [147] 289-290 | tatra jinadevakathA [153] 300-301 91 icchato'pi puNyarahitasya pUjA na bhavati 97 jAti-kulaparihINA gRhItamapi vrataM ___ anicchato'pi puNyaiH pUjA bhavati 290 | muJcanti 301 tatra dharmaghoSa-dharmayaza:kathA [148] 290-296 | tatra saGgamAnumatikAkathA [154] 301-302 92 zuddhasvabhAve jane candrasya dhUlikSepaka 98 mahAvyasanaM prApto dharma seveta 302 iva yo doSaM dadAti, tasyaiva patati 296 | tatra tetalisutAkathA [155] 303-304 tatra rudrakathA [149] 296 | tatra apramAdo na moktavyaH 302 93 yo naiva rAge na ca dveSe vartate, dvayormadhye | tatra magadhasundarIkathA [156] vartate sa madhyastha: 296 | mahAvIragaNadharANAM paricayaH 305-307 tatra suvratasAdhukathA [150] 297 | mahAvIratIrthazrutasthavirAnukIrtanam 307 94 AlocanApUrvakamArAdhakAnAM siddhiH 298 | granthakAraguruparamparAprazastiH 307-309 tatra dhRtimatikathA [151] 298 | vivaraNaracanAsamaya-rAjya-sthalAdi 95 avidhinA zrAmaNyamalpaphalam 299 | varNanam 305 310 pariziSTAni pariziSTam [1] dhrmopdeshmaalaaprkrnngtmuulgaathaanaamkaaraadynukrmH|| 311-312 pariziSTam [2] dhrmopdeshmaalaavivrnngtoddhRtpraakRtgaathaanaamkaaraadynukrmH|| 313-318 pariziSTam [3] dharmopadezamAlAvivaraNagatoddhRtasaMskRtazlokAnAmakArAdyanukramaH // 319-320 pariziSTam [4] dharmopadezamAlAvivaraNagatakathAnAmakArAdyanukramaH // 321-324 pariziSTam [5] dharmopadezamAlAvivaraNagatavizeSanAmnAmakArAdyanukramaH // 325-336 pariziSTam [6] dharmopadezamAlAvivaraNagatanemijinastutInAM pAdAnukramaH // pariziSTam [7] dharmopadezamAlAvivaraNagatamantrAkSarastutInAmakArAdyanukramaH // 338 pariziSTam [8] dharmopadezamAlAvivaraNagatajayazabdakusumamAlAnAM pAdAnukramaH // 339-340 pariziSTam [9] dharmopadezamAlAvivaraNagatamahAvIragaNadharasaMstavAnAmakArAdyanukramaH // pariziSTam [10] dhrmopdeshmaalaavivrnngtsthviraavliinaamkaaraadynukrmH|| 342 pariziSTam [11] dhrmopdeshmaalaavivrnngtgrNthkaarguruprmpraaprshstiinaamkaaraadynukrmH|| 343 pariziSTam [12] dhrmopdeshmaalaavivrnngt-grnth-grnthkaarnaamnaamkaaraadynukrmH|| 344 337 341 mala-t.pm5 2nd proof
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Au. A.ni. A.ni.bhA. uddharaNasthAnasaGketasUci: // ArA. i.pa. utta. u.ni. uva. uva.mA. gAthA. caM.pa. ca.mU. jI.ka. ti.gA. da.vai. dvAdvA. nava. pra.ra. pra.sA. bR.saM. bha.bhA. vi.sA. zrA. di. sa.ra. trai.dI. hi.mA. mala-t.pm52nd proof 56 AurapacyakkhANaM Avazyaka niyukti AvazyakaniryuktibhASya ArAhaNApaDAgA indriyaparAjayazatakam uttarAdhyayana uttarAdhyayananiyukti uvaesamAlA gAthAsahastrI caMdAvejjhayapaiNNayam caraNakaraNamUlottaraguNa jIvA'jIvakarmASTakaprakaraNam ... titthogAlipainnayaM dazavaikAlika dvAtriMzadvAtriMzikA navatattvaprakaraNam prazamarati pravacanasAroddhAra bRhatsaGgrahaNI bhavabhAvanA vicArasAra zrAddhadinakRtyam samayavasaraNaracanAkalpa trailokyadIpikA hitopadezamAlA
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam //
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 zrIjayasiMhasUriviracitaM ||dhrmopdeshmaalaaprkrnnm // [savivaraNam // ] // namaH zrIzrutadevatAyai // praNipatya jinaM zrutadevatAM ca dharmopadezamAlayAH / vakSyAmi vivaraNamidaM gurUpadezena vispaSTam // atra kazcidAha-nArabdhavyaM vivaraNamidaM prayojanarahitatvAt, knnttkshaakhaamrdnvt| tathA nirabhidheyatvAt, kAkadantaparIkSAvat tyA'sambaddhatvAt, daza dADimAni, SaT apUpA ityAdivAkyavat / tadamISAM hetUnAM asiddhatvapradarzanArthaM prekSAvanta(tAM) pravRttyarthaM ca prayojanAdi pUrvaM praryata iti / uktaM ca "prekSAvanta( tAM) pravRttyarthaM phalAni(tri )tayaM sphuTam / maGgalaM caiva zAstrAdau vAcyamiSTArthasiddhaye" [ ] ityataH prayojanam, abhidheyaM, sambandho(ndhaM) maGgalaM ca pradarzayan gAthAdvayamAha prakaraNakAra: sijjhau majjha vi suyadevi ! tujjha bha( sa )raNAu suMdarA jhatti / 15 dhammovaesamAlA vimalaguNa jayapaDAya vva // 1 // jiNa-siddha-sUri-uvajjhAya-sAhu-suya-devisaMgha-nANANi / dhammovaesamAlaM thoUNa bhaNAmi suyavihiNA // 2 // [sidhyatAM mamApi zrutadevi ! tava smaraNAt sundarA jhaTiti / dharmopadezamAlAvimalaguNA jagatpatAkeva // 1 // 20 1. ka.yAM / 2. ha. thA / sN| 3. ja.rzata / 4. ja. dicchata /
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 ] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam jina-siddha-sUri-upAdhyAya-sAdhu-zrutadevi-saGgha-jJAnAni / dharmopadezamAlAMstutvA bhaNAmi zrutavidhinA // 2 // ] __ tatra prayojanaM dvividhaM kartR-zrotrapekSayA / punarekaikaM dvividhaM parAparabhedAt / tatra paraM kartuH zivagatiH, [a] paraM tu sattvAnugrahaH / zroturapi paraM mokSAvAptireva, aparaM tu prakaraNAvagamaH / abhidheyaM dharmopadezAH sambandhastu vAcyavAcakalakSaNaH / sa ca prakaraNAntargata iti kRtvA na pRthaguktaH / tatra vacanarUpApannaM prakaraNaM vAcakam, vAcyaM tu prakaraNArthaH / maGgalaM tu jinAdInAM stutiH / tatra prathamagtheyA prakaraNakAro viziSTavakyapravRttyarthaM zrutadevatAM vijJapayati sma / dvitIyagAthayA tu jinAdInAmazeSavighnopa zAntye'bhilaSitArthasiddhaye stutimAheti samudAyArthaH / adhunA'vayavArtho'bhidhIyate10 sidhyatAMniSpadyatAM mamApi, yathA prAktanakavInAmityapizabdArthaH he zrutadevi! he vAgdevi !tava smaraNAtcintanAt, sundaratyantapradhAnA,jhaTitiAzu, dharmapradhAnA upadezAdharmopadezAH,te SAMmAlApaddhatiH,vimalAnirmalA vAcyAdi NAyasyAM sA tathA |jgtptaakevaamaa / tasyAM guNAstantavaH, tasyAH / prathamagyA'vayavArthaH 1 / rAgAdije tAro jinAH, siddhAnizcitArthAH,sUrayaAcAryAH,upAdhyAyAHsUtradAH, 15 sAdhavomu na yaH, zrutadevatApravacanAdhiSThAtrI,saGgha zramaNAdizcaturvidhaH,jJAnAni matyAdIni / jinAzca siddhAzceti dvandvaH / etAnistutvAdharmopadezamAlA bhaNAmi ba vI mizrutavidhinA 'gamAnusAreNa nAgamavyatiriktAmiti bhAvaH / dvitIyagAthA'vayavArthaH // 2 // sAmprataM dharmopadezAH procyante / tatrApi caturvidharmamAzritya praoM dAnadharmamabhi20 dhitsurAha kAlovayogi saMtaM patte pattammi dhmmsddhaae| savvovAhivisuddhaM dhaNo vva dejjAhi muNidANaM // 3 // [kAlopayogisata pAtre prApte dhrmshrddhyaa| sarvopAdhivizuddhaMdhanaiva dadyAt munidAnam // 3 / / ] 25 kAla:samayAvalikAmuhUrtAdilakSaNaH, tatrapayogasya dAnasyatattathA / sad / 4. ka. ja.thayAvaM / 5. ja. 1. ja.cya nu / 2. ha. ka. ja. thAyA / 3. ha. ka.kya 'madA06. ka. ja. saMtaM sat / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne dhanakathA] [ 5 vidyamAnaM, pAtre munau prApte Agate, dharmazraddhayA, na balAbhiyogAdinA, sarvopAdhivizuddhasarvavizeSaNavizuddhaM dvicatvAriMzaddoSarahitamityarthaH / upAdhervizeNam |dhn iva dadyAmunibhyo dAnaM ghRtAdinA sarvopAdhivizuddhaMmunidAnamiti / bhAvArtha: kathAnakasamadhigamyaH |teccedm [ 1. dAne dhanakathA ] dIvodahikula- pavvayamajjhavirAyaMtasAsayasarUvo / atthi suraselasarisojaM bahuIvo jiNido vva / / taittha viavaravidehaMsaggasamaM, ahavatAo abbhahiyaM titthayarapAyapaMkayavibhUsiyaM taM khaNasaggaM / tattha ya suvibhattapAgAra-dRtya-gopura - deula - dhavalaharArAmujjANavihArakhii- 10 paiTThiyaMnAma nayaraM / jaM ca, saMkhavayaNaM piva mahAsattAhiTThiyaM, pahyAguNANugayaM cA rAmAyaNaM piva rAmAhirAmaM, suvannarayaNujjalaM ca / sugayavayaNaM piva dhammakittisaNAhaM, vibuhATiyaM cA jiNidavayaNaM piva mahApurisacariyANugayaM, suppasatthaM ca / jattha ya loyANaM dANammi vasaNaM, jasammi loho, satthAgamesuceMtA, saMtagu ke ttaNammi muharayA, gurujaNaNi-jaNayakajjammi vAvaDattaNaM ti / avi ya harisarisArAyANo dhaNiNo vesamaNavibbhamatattha / ramaNIo raisarisA laliyaM surakumarasaMkAsaM // tattha ya rAyA NiyajasapAvahadhavaliyadiyaMtarAbhogo / paNaiyarNUriyAso jiyasattU kapparukkho vva // aha tattha ceva nivasai dINANAhANa vacchalo ibbho / ANaMdiyajiyaloo vesamaNasamodhaNoNAmaM // jo ya, sarayAgamo vva guNavayaraTThANaM, pAuso vva sajjaNabarahINaM, himAgamo jaNakuMdalayANaM, sisiro riukamalasaMDANaM, vasaMtasamao mayaNasirIe, NidAhakAlo paDivakkhajalAsayANaM ti / avi [ya] - 5 1. ka. bhava / 2. ja. tarthe / 3. ja. tattha / 4. ja. tAu / 5. ka. 'lavaM / 6. ka. khaipaye, ja. khipaI / 7. ka. / 8. ka. diTThi / 9. ja. ciMtA / 10. ja. kittaM / 11. ja. ca / 12.ja. pUya / D:\mala.pm5\2nd proof 15 20
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam kAmo vva kAmiNINaM paNaINaM kappapAyavo caMdo / baMdhuku muyAgarANaM, diyaro pAvatimirassa // annayA rAIe suttaviuddheNacetiyamaNeNaavvo ! kimaNeNa aNivvaDiyapurisayAreNa puvvapurisajjieNa vihavavitthareNa ? tA gaMtUNa desaMtaraM, samajjiUNa atthaM, 5 pUremi paNaiNo, tosemi baMdhuNo, samuddharAmi dAriddamahApaMkakhutte dINANAhAiNo tti / so cciya jayammi jAo paratthasaMpADaNaM khu jo kuNai / arahaTTaghaTIsarise saMsAre ko kira na jAo ? / / evaM ca bhAvaMtassa pabhAyA rayaNI, kayaM gosakiccaM / ApucchiyA baMdhuNo, nirUvAviyaM patthANagamaNavAsaraM / gahiyANi paradesagamaNajoggANi vicittabhaMDANiA 10 ghosAviyaM ca nagare-jodhaNeNa saha vaccai, tassjhatthiyajaNapAuggeNaMdhaNo udaMtaM tAva vahai, jAvavasaMtapuraMpatto havissai tti / taM ca soUNa payaTTA aNege samaNabaMbhaNa-kiviNa-vaNImagAiNo sAhuNo ya tti / avi ya nhAo kayabalikammo siyvtthaabhrnnkusumsohillo| NagrAo NIidhaNo satthANugaosuraguru vva / / 15 tao mattamahAgaiMdo vva viyaraMto dANaM, siyapakkhamayalaMchaNo vva vaDhaMto jaNamaNaNayaNANaMdaM, kappapAyavvo vva pUreMto maNorahe, kameNa pattotamAlabhihANAe aDavIe tti / jA ya, bhArahakaha vva ajjuNAlaMkiyA, hrinnulsNgyaa| kaccAyaNi vva payaliyakhaggabhIsaNA, rattacaMdaNAlaMkiyA ya / paosasaMjha vva paNacciyaNIlakaMThA, pajjaliyadIviyA ya / pAusasiri vva karisayAulA, harisaddasaMgayA ya / jaNayataNaya 20 vva NisiyarAhiTThiyA, mynnaannugyaa| laMkApuri vva suvannasAlAlaMkiyA, palAsANugaya tti / jA ya, aparimiyapaNNasaMcayA vi sattapaNNAlaMkiyA / pupphavaIvi ya pattA / kUrasattAhiTThiyA vi muNigaNaseviyA / mayaNANugayA vi paNaTThadhammakaha tti / / avi ya salaliyapayasaMcArA payaDiyamayaNA suvaNNarayo llA / marahaTThayamAsA kAmiNI ya aDavI ya rehati / / 1. ha. ka. ja. saiyaM / 2. ja. ciMti / 3. ja. atthijnnyii| 4. ka. innaaii| 5. ha. sugu, ja. sii| 6. ja. viyattA vi / 7. ka. No llA / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 7 dAne dhanakathA] ko puNa taiyA kAlo ? saMtAviyadharaNimaMDalo gemho / kunariMdeNa seccho volINe tammi ghaNasamao / / saMpatto aDavIe taDicchaDADoyabhAsuro dUraM / saMtAviyavirahiyaNo sudUsaho mayaNabANo vva / / harikodaMDaviNeggayadhArAbANehi virahihiyayAI / bheNNAbheNNAI ghaNo vijjojjoeNa joeDa // sAmalavayaNageyaM vejjojjoeNa joyae gimhaM / saMtAviyadharaNiyalaM khalo vva dhaNusaMgao jalao // dUruNNayaruyapaoharesu rehai balAyareMccholI / pAusasirIe hArAvali vva kaMdoTTaNayAAe / / gemhaNareMdatthamaNe jalaharasaddehiM saamvynnaao| laMbiyapaoharAo dUraM rovaMti va disAo / / musumUriyagimhamahANareMdakayamamahurajayasaddo / gahiyabalAyapaDAo hasai ghaNo kaDu(kuDa)yakusumehiM / / pAusalacchipaoharapaNolliyA kAmiNo vva aNgaaii| dhAreMti navataNaMkuraromaMcoccAI dharaNiharA / / kiraNo taruNo giriNo sihiNo jalayA ya paMca vi sahati / iMdIvarasaMkAsA pAusalacchIi paiNo vva / / iya erisaghaNasamae satthAho sahai aDaimajjhammi / NIsesasatthasahio kalahANugao gaiMdo vva / / tatthaTThiyaloehiM asaNaMjaM Asi taM niTThiyaM savvaM / tAhe pupphaphalehiM tAvasamuNiNo vva te laggA / / kaiyA vi rayaNivirAme ciMteidhaNoimammi satthammi / ke suhiduhiNo purisA ? huM mAyaM sAhuNo duhiyA / / 1. ja. riccho / 2. ja. gaya iveM / 3. ja. gye| 4. ja.NA / 5. ja. mahuraya / 6. ha. ja. pa. hunnI / 1.pa. puNyapattanIyAyAM pratau tRtIyapatrAdita evArambha uplbhyte| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 ] 10 [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam jamhA jiNedamuNiNo kaMdaM mUlaM phalaM ca saccittaM / na cchivaMti karayaleNa vi tamhA te dokkhiyA ekke / / to paccUsaviuddho gaMtUNaM bhaNai paramabhattIe / muNiNodhaNAmahappA ettiyakAlaM pamatteNa / / jaM bhe na kayA ta(bha)ttI iha paraloe ya jaNiasuhabhAvA / taM vaMciu mhi muNiNo ! ittiyakAlaM sadhammAo / ahuNA vi mamAhito geNhaha davvANi jANi joggANi / muNivaradANAo jao lahaMti nivvANasukkhaM pi / tA mama NivvuiheuM muNiNo pesesu jaMpio sUrI / bhikkhaTThA paTTaviyAdhaNeNa saha sUriNA sAhU / / saMpattA se gehaM harisubbhejjaMtapulaiyaMgeNa / bhattibahumANapuvvaMdhaNa paDilAbhiyA muNiNo / / tAheciteidhaNodhanno haM jeNa majjha gehammi / savvovAhivisoddhA gahiyA bhikkhA susAhUhiM / / punnakaliyANa muNiNo uveMti gehesu khiinnmymohaa| Na kayAi rayaNavarisaM nivaDa pAvANa gehesu // paratuliyakappapAyavaciMtAmaNikAmadheNumAhappaM / saMmattamahArayaNaM pattaMdhaNmatthavAheNaM / / patto yavasaMtauraMsattheNa samamahAnariMdo vva / ANaMdiyajiyalogo maNahArI pAusaghaNo vva / / daTThaNa nareMdaM siTThiNo ya jaM jassa hoi kAyavvaM / taM savvaM ciu(ya) kAuM pacchA bhaMDANi dAei / / koDIsaravaNiehiMdhaNacha gahiyANi savvabhaMDANi / tehiMto vidhaNe paDibhaMDaM maharihamasaMkhaM / / 15 20 1. ja. ceN| 2. ja. mahInareMdau / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9 dAne dhanakathA] saMpattamahAlAbhA jAyA savve vi tatthadhaNAmo / saMpatto NiyayapuraM kameNa saha savvasattheNa / / tassAgameNa tuTTho mahasavaM kAravei naranAho / ahavA ko va na tUsai saMpattadhaNo jae puriso ? / / evaM tivaggasAraM prtthsNpaaddnnekktllecchN| bahuyaNapasaMsaNejjaM visayasuhaM aNuhavaMtassa / / volINA puvvasayA pacchA voDhattaNammi saMpatte / saMpattaNamokkAro mariUNaM vihuNao jAo / iya tAva bhANiyavvaMdhaNssa cariyaM suyANusAreNaM / jAusabhAma nAho titthayaro sosamappatto / / ato esa dhammovaesojahAdhaNega dANaM dennaM, tahA dAyavvaM / suyadevisAeNaMdhaNassa cariyaMsuyANusAreNa / kahiyaM jo suNai naro so lahai samIhiyasuhAI / / ||dhnnkhaannysmttN // 10 15 sAmprataM zIlAtmakaM dharmamadhikRtyA''ha prakaraNakAra: lahuiyasesAharaNaM tiyasANa vi dollahaM mahAisayaM / rAImai vva niccaM sIlAharaNaM khu rakkhejjA // 4 // [laghvIkRtazeSAbharaNaM tridazAnAmapi durlabhaM mahAtizayam / rAjImatala nityaM zIlAbharaNaM khu rakSet // 4 // ] laghvIkRtAnitiraskRtAnizeSAbharaNAnikaTakAdIni yenata ttathA |tridshaanaaN 20 viraterabhAvAt / atasteSAMdurlabhaM mahAnto'tizayAyatratattathA / zIlamAbharaNamiva zIlAbharaNaMpradhAnamaNDanam / zeSaM spaSTam / gAthA'kSarArthaH / bhAvArthastu kathAnakagamyastaccedam 1. pa. samaya / 2. pa. jamhA / 3. ha. saMma / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam [2. zIle rAjImatIkathA] ___ atthi ihevajaM bahIve dIvebhArahevAse samatthavisayAharaNANa cUDAmaNivibbhamo su raTThabhihANo de so / jo ye, davvaTThiyaNau vva sAsayadhaNadhannasaMo / piGgalo vva NiyamiyajAisaMcAro / veyaNiddeso vva pamANIyakayavoDDhalogo / jayakesari vva mahA5 sattAhiTThio / kamalAyaro vva kayalacchinivAso tti / avi ya AhAraNANaM cUDAmaNi vva desANa sahai so deso / tammi purI porANAbAravaIdasadisipayAsA // jAya. paDibhaggasarapasA vi saahittriyaa| paNaTugayA vivilsirmhgyaa| kuvaiTriyA viaylaa| sAvANIyA vipaNaTThajala tti| jA yasamoddavela vva bahuviharayaNujjalA, Na 10 uNa vddvaannlaannugyaa| miyaMkaleha vva vaDDiyANaMdA, Na uNa sklNkaa| surenkAlavaTThalaTThi vva vicittarayaNojjalA, Na uNa vigayaguNa tti / avi ya muhakaMtivijiyasasimaMDalammi maNikoTTamammi saMkaMte / jattha Dhuvai sahelaM calaNaM ahisAriyAsattho // aimaNaharatArasamucchalaMvararamaNineuraraveNa / kalahaMsANa kalaravo Na mu(su)Nijjai gehavAvIsu / / NIsesatiyasanaravarapaDahatthe sayalatihuyaNAbhoge / taM Natthi jaM na dIsai accheraM tIe NayarIe / jA tArataralapamhaladhavalujjaladIhanayaNajuyalehiM / aNavarayaM tiyasehi vi pulaijjai pulaiyaMgehiM / / harivAsaNimettaM suravarehiM rayaNehiM jA viNimmaviyA / mahimahilAe cUDAmaNi vva ko praNauM tarai ? / / aha ekko cciya doso paosasamayammi maMgalapaIvA / jAyaMti vigayateyA paviyaMbhiyaraNakiraNehiM / / 15 1. ja.3 / 2. ja. saamo| 3. ka. pa. kAcaMlavaTTabhaTTi, ja. kAlAvalaTTi / 4. ja. ghararama, ja. ghaarr| 5. ha. ja.nniuM / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIle rAjImatIkathA] [11 bIo vi tattha doso tiyasA dharaNIe akayacaraNA vi / paNamaMtinemi-hazio mahivaTTaNiviThThasarimauDA / / taio vi tIe doso pabhAyasamayammi maMgu(gauggIyaM / Na su(mu)Nejjai tArasamucchalaMtamaNineUraraveNa / / iya evaMvihadosAyAe nivasaMti jAyavaNariMdA / dasa vidasArApayaDAsamoddavijayai No puNNA / / uktaM ca zrImandikAcAryo "samudravijayo'kSobhyaH stimima[ : ] saagrstthaa| himavAnacalazcaiva dharaNaH pUraNastathA / [ ] abhicandrazca navamo vasudevazca vIryavAn / vasudevAnuje kanye kuntI madrI ca vizrute" [ ] je yaThANaM ThiIe guruNo guNANaM, sUriNo samAyArANaM, giriNo kittimahAnaINaM, nimmalapaIvA kulamaMdirassa tti / je ya, sesa phaNi(NA)samUhA vivamahIdharaNapaccalA, jalaNihiNo viva mayarahiyAvasudevoraMta tti / tassa yasamuddavijayA iNo kittI(kaMtI)viva bhANuNo tihuyaNasalAhaNejjaguNagaNAlaMkiyAsikadevI bhAriyA / 15 tANa ya cauddasasumiNayapisuNio suoNe miyAmo tihuyaNacUDAmaNI bAvIsaimo titthayaro |vsudeks vi sayalaMteurapahANAo donni bhAriyAodevaI rohiNIya / devaI sattamahAsumiNayavajjarioka honAma NavamavAsudevo |rohinne vi cauhi mahAsumiNehiM sUiobaladevotti / tatto tattha tANa tiNha vidasAsakke NamahiNaMdejjamANANaM, surasuMdarIhiM pi ahilasejjamANANaM, savvahA samatthatihuyaNeNa vi 20 pasaMsaNejjamANANaM, jammaMtaraNivvattiyaviseTThapunnANubhAvajaNiyaM jIyaloyasuhamaNuhavaMtANa saMpatto vsNto| jammi ya, virAyaMti rattAzo(so)gataruNo, maMjarejjaMti sahayArA, phulleMti palAsA, visarseti kujjayA, mahamahanti pADalAo, payaTTanti caccIo, bahu manne - jjaMti daiyAgamA, aNuNejjanti dUIo,pejaMti vAruNIu tti / avi ya 1. seri| 2.laM gii| 3. ka. pa. ThANA, tthiie| 4. ja. pa. sahIdharaNapa(cca)lya / 5. pa.rIu, ja. caccarau / 6. ha. paM / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam ubbhaDasU(cU)yarukkhamalayAnilavAsiyasayalabhuyaNae, koilklrvknnirsddnniddaariypNthiyrmnnihiyye| ga)gaMdhapaviyaMpiyadIviyapaMcabANae kusumAmoyabhamirabhamarAvaliviyasiyaseMdavArae // iya erise vasaMte halaharoveM (vi) daNemiNo pattA / nAgarajAyavasahiyA ramaNaTThArevaphajjANe / / jaM ca, saMkeyaThANaM piva vasaMtalacchIe, vAsaharaM piva makarake uNo, ramaNaTThANaM pivaraI e, kaDakkho viva sarassaIe tti / avi ya puNNAga-NAga-caMpaya-hiMtAla-tamAla-tAlasohillaM / NaMdaNavaNasaMkAsaM saMpattA te tamojjANaM / / tatto ramiUNa vicittakIDAhiM avayara(ri)yA lacchiNahA(he)laNAbhihANaM saravaraM / jaM ca, gayaNaM piva vetthiNNaM, paDhamavarAhasamoddhariyadharaNimaMDalaM piva jalAuNNaM ti / jaM ca, sacchayAe mahApurisamaNehiM piva NimmiyaM, cINaMsuehiM piva viraiyaM, kuraMgiloyaNa pahAhiM piva ghaDiyaM ti / jaM ca, kahiM pi vijjAharakAmiNIthaNakalasaviluliya15 jaluppIlaM / kahiM pi visaTThakaMdoTTakusukalhArarattuppalasayavattasahassapattovasohiyaM / kahiM pi vigaliyAraveM dAyaraMdAsaveMduNibaddhacaMdayAhirAmaM jalAulaM kahiM pi paphullacaMpayamahupANavasattahaMsakAmiNIkayamahAkolAhalaM / kahiM pi vaNadevayAkesapAsanivaDaMtakusumarayareNuraMjiyaM / kahiM pi abhise yanimettAgayasuravajhuNakalaza(sa)caMdaNadhUli dhavaliyatagaramAlAulaM / kahiM pi peraMtajAyakeyaIrayapaDadhavaliIrakallolAulaM / kahiM pi 20 saMpattadisAgayaM sajjariyajaraDhamuNAladaMDakhaMDovarehiraM / kahiM pi haravi(va) sabhavi sANakoDikhaMDiyaniviDataDappahArakalusiyajalAulaM / kahiM pi erAvayadaMtamusalakhaMDiyamuNAlaNivahasaMgayaM / kahiM pi mahumattabhamirabhamarolijhaMkAraviluliyAkheMdakesarapabbhA ti / avi ya papphullakumukhAre NareMdadhayaraTucaMdasohille / 25 jalajohADahatthe saravaragayaNammi avayariyA // 1. ha. so mI, pa. saamaa| 2. ha. ja. pa. govaMdA / 3. ja.NihalaNA / 4. ka. du mI, ja. mayaraMdo mii| 5. ja. dhnn| 6. ja. tiir| 7. ja. jajjarijajjariya / 8. ha. ja. tti / 9. pa. bhaaaare| 10. ja. paDahaha / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIle rAjImatIkathA] [13 daiyAyaNapariko saravaramajjhammi sahai goviMdo / surakAmiNIhiM sahio khIyajalammi iMdo vva // vilasaMtammi nareMde sarasalilaM ghusiNarAgasohillaM / jAyaM supuriskhogo aNurAyaM kassa Na jaNei ? / / dUruNNayagaruyapaoharAe ekkAe Nollio kaNho / nivaDa vacchuccho mottAho vva annAe / aNuNei jAva ikkaM kuvalayadaladIharAe diTThIe / rosaphuriyAharAe dumijjai tAva annAe / kIlAijale buD ekaM kira jAva kaDDae rAyA / nIluppaleNa pahao annAe tAva puTThIe / / tarusihasukkadehA NivaDai mahasUyaNassa vacchammi / mayaro tti kA vi bhaNirI taM ciya AliMgae bAlA / / jalakelIi NebuDDo NiyaMsaNaM jAva harai ekkAe / annAe tAva deNNo bAhulayApAsao tassa / / jUiyaro iva sAriM jalayaramajjhAu kaDDae jAva / ikkaM tA duiyAe cchobhai atthAhanIrammi // rehai piyAhiM samayaM raMgaMtataraMgasalilamajjhammi / rikkhAvaliparivAro paDimApaDimiyaMko vva / / piyaparihAsahitsuyalajjoNAmiyamuhIe kAe vi / AliMgejjai so cciya doso vi phuDaM gaNo jaao| mottUNa paMkayAiM mayaraMdodAmasurahigaMdhAiM / parimalagaMdhAiDDiyabhasalA sevaMti vayaNAI / / iya NiyapariyaNasahiyA halaharagoveMdaNemiNo NayaraM / ramiUNaM saMpattA sura vva khIroyajalaNihiNo / 1. ja. joge / 2. ja. go| 3. ja. jase buDDe, pa. vaM jalabuDDhe / 4. pa.ja. sukkadeho / 5. ja. meN| 6. ja. muyalujjomiye / 7. ja. pori / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 14] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam ___eyaM ca jammaMtaraNivvattiyapunnapabbhArajaNiyaM tihuyaNapasaMsaNejjaM paratthasaMpADaNasaNhaM tivaggasAraM jiyalogasuhamaNuhavaMtapaNa samaikkaMto ko vi kAlo / annayA sarisavayovesAyArarAyataNayaparivuDo ramaMto kameNa saMpattone mI hazio aauhsaalaae| diTThANi ya aNegadevayAhiTThiyANi NANAvihANi AuhANi / tato devkAlavaDhaM geNhaMto pAesu nivaDiUNa bhaNio AuhasAlAvAleNa-'kumAra ! kimaNeNasayaMbhuramaNa jalahijalavAhAtaraNavibbhameNAsakkANoThThAppA ? / Na khalu mahumahAhito sadevamaNuyAsure vi telokke atthi satto, jo imaM dhaNumsovei' / tao hasaMteNaM tamavaNNiUNAroviyaM lIlAe / kiM puNa se jIyAraveNa jAyaM ? ti / avi ya ucchaliyA jalanihiNo raMgatataraMgamacchapaDahatthA / avahatthiyamajjAyA saMpattA gayaNamaggammi / / psrNtdaannprimlgNdhaaiddddiybhmNtbhmrulaa| bhayavevirataralacchA disAgaiMdA vi te NaTThA / prisiddhilsNdhibNdhnnnmNtsesaahidliymnnimuddaa| tiNayaNataMDavasaMkhohiya vva saMcalliyA dharaNI / / mottuM sAsayaThANaM annaM kira Natthi tikhuNAbhoge / janna caliyaM sudUraM jiNassa gaMDIvasaddeNa / / tao accaMtavimhayANarakkhiyanarANa mottUNa kAlavaTuM puNara(ru)ttaM vAreMtANa vi gahio paMcayaNNAbhihANo saMkho tti / ApUrio bhuvaNaguruNA / kahaM ca se saddo gao? tti / avi ya bhytaartrlloymclNtphnnnivhnnaagraaenn| Ayannijjai saddo AvUriyasayalapAyAlo / / aNavarayadANapasariyauNNayakarehi supurisehiM vva / AhUo viva dUrahatthehi disAgayaMdehiM / / appuvvaM piva souM sadaM ma(sa)ggammi mokkamajjAyaM / NAsejjai dUrayaraM tiyasAhivakarivareNaM pi / 15 20 25 1. ka. pa. ehaM / 2. ja.NaM / 3. pa. kAlaMvaTuM / 4. ja. yaNAbhAge / 5. ja.hitthahi / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 zIle rAjImatIkathA] [15 mottuM aisayamuNiNo khuhiyaM sayalaM pi tihuyaNaM jhatti / saddeNa teNa dhaNiyaM visesao NagarijaNaNivaho / tao muNikumArasAmattheNa bhaNiobaladevo haNiA-'jasserisaM bAlassa vi sAmatthaMNe mizo so vaDh(Da) to rajjaM haressai, tA puNo vi balaM parikkhiUNaM rajjarakkhaNovAyaM ciMtemo' |baladevo bhaNiyaM-'alameyAe saMkAe' / jahatiyadennaphalo eso paNaINa kapparukkho vv| so kaha nareMda ejjaM [harei] kumaro tumAhito? // api ca "kRmikulacitaM lAlAklinaM vigaMdhi jugupsitaM nirupamarasaprItyA khAdan narAsthi nirAmiSam / sarapatimapi zvA pArzvasthaM sasaM(zaM )kitamIkSate na hi gaNayati kSudro lokaH prigrhphlgutaam"|[ ] jeNa puvvaM ke valiniddiTTho uppanno bAvIsaimoNe mItitthayaro, tumaM puNa bharahaddhamAmInavamavAsudevojA esa bhagavaM akayarajjo paricattasayalasAvajjajogo pavajjaM kaahitti| annadIhammi rajjaharaNasaMkAe vArejjaMteNAvi haliNA, ujjANamuvagao 15 bhaNioNemI haziA-'kumAra! niyaniyabalaparikkhaNatthaM bAhujojjheNa jujjhaamo'| ne miNA bhaNiyaM-'kimaNeNa bahujaNaniMdaNijje Na iyarajaNabahumaeNaM bAhujojjhAjjhavasAeNaM? viusajaNapasaMsaNijjeNa vAyAjojjheNa jojjhaamo| annaM ca, mae DaharaeNa tujjhAbhibhUyassa mahaMto ayaso haziA palattaM-'kelIe jojjhaMtANa ke riso ayaso' ? tao pasAriyA vAmA bAhulaiyAne minnaa| eyAe NAmiyAe vi jio mhi 20 tti / avi ya uvahAsaM khalu tamhA jojjhaMgoviMda! teNa bAhAe / NAmiyamittAi cciya vijio mhi Na ittha saMdeho / / aMdoliyA vi dUraM aisAmattheNaviNDA bAhA / thevaM pi Na sA valiyA maNaM va se mayaNabANehiM / / 25 1. ka. kajjaM / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam evaM ca viNiyattarajjaharaNasaMkassa dasAracakkaparivuDassaha zio samaikkaM to koi kAlo / annayA saMpattajovvaNaM visayasuhaNiyattacittaMNe miNieUNa bhaNio samuddavijayaiNa (NA)dasAsrakke Nake savotahA uvayarasu kumAraM, jahA jhatti payaTTae visaesu' teNa vi ya bhaNiyAoroppiNi-saccabhAmamamuhAo nniyybhaariyaao| tAhi vi jahAavasaraM sapaNayaM savibbhamaM sahAsaM saviNayaM bhaNio eso-"kumAra ! saMsAravisapAyavassa amayaphalabhUyaM khettAivisiTuM mANusattaNaM, tattha vi nareMdakuluppattI, tattha yaharivaMtilayasamuddavijayAiNo gehe'vayaraNaM / asarisarUvAiguNasaMpayA, rAyasirI, NIsesakalAkosallaM ahiNavajovvaNaM asarisaNANasaMpayA jaNANurAo sohaggamAroggaM pahottaM dakkhennaM hiyayANuvattimettasaMgamA salAhaNijjagurusahisayaNasaMgamo 10 kettIpayAo mahANubhAvattaNaM viNao cAo savvahA jahaciMtiyakajjaNipphatti tti / avi ya ete savve vi guNA sAhINapiyANa NivvuI deMti / picirahiyANa jiNavara ! sumiNayajalapANasArecchA / / tA kAUNa visiTuM dArasaMgaha, bhottUNa bhoge,jaNiUNa putte, saphalIkaresu ete 15 savve vi guNe, pUresu gurusayaNamettAINa maNorahe, pacchA pacchimavayammi viNiyattavisayAhilAso karejjasu dhammaM ti" / akkumareNaM bhaNiyaM-"dArAipariggaheNa guNaNivaho / saphalo Na hoi kaiya vi mottUNaM caraNapaDivatti" // jeNa, jAo visayaNibaMdhaNAo itthiyAo, tAo mahAvAhIo viva sosiya20 dehAo, jalaNAvalIo viva kayasaMtAvAo, kiMpAgaphalasamiddhIo viva [vi]rasA vasA[NA]o, mAiMdajAliya ciTThAo viva muddhajaNamohakAriyAo, NiNNayAo viva NIyANuvattiNIo, marubhUmIo viva jaNiyataNhAo, pabhAyapaIvavaTTIo viva paNaTThanehAo, saMkalAo viva lohANuvattiNIo, tuMbiNIo viva paravaigAmiNIo, akkhasArIo viva paragharasaMcAriNIo, saMkhamAliyAo viva aMtokuDilAo, 25 paMDa(Du)raMgatavassimuttIo viva jaDANugayAu tti / avi ya 1. ha. ja. pa. ka. viyr| 2. ha. ka. jinn| 3. pa. ka. kumI / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 zIle rAjImatIkathA] [17 iya kettiyaM ca bhannau ? samatthadosANa nnilybhuuyaao| itthIo jeNa tamhA parihariyavvA payatteNa // kiM ca "apakAraphalA eva yoSitaH kena nirmitAH ? / narakAgAdhakUpasya samAH sopAnapkta yaH'' [ ] annaM ca-devANa vi Na thirA visayA / suhaM puNa sArIramANasANeyadokkhakAraNaM 5 kaha vi kilesAyasapattaM pi karikannacaMcalaM athiraM vivAgadAruNaM virasAvasANaM ti / avi ya"IsA-visAya-bhaya-koha-lohacavaNAidukkhapaDahatthA / devA vi kAmarUvA athirA paccUsadIva vva // [ ] vasa-ruhira-mAsa-meyaTThi-majja-sukkAiasuipuNNANa / sArIramANasANeyadukkhataviyANa purisANa / [ ] asuimasAramaNeccaM athiraM bahaNediyaM NirabhirAmaM / evaMvihaM khu sokkhaM purisANa havejja jai kaha vi" / [ ] tao sAhio kumArAbhippAo tAhiM hariNo, teNa vidasAmukkassa / puNo vi jahAavasaraM sabahumANaM bhaNiodasAyakke Nahara, 'tahA sayaM ciya bhaNasu kumAraM, jahA pUrei Ne maNorahe' / tao bhaNio teNaNe mI 'kumAra !usabhaiNo vi titthayarA 15 kAUNa dArasaMgahaM, bhottUNa bhoge, jaNiUNa taNae, pUriUNa paNaiNe(No), pAleUNa puhaiM, savvahA NivvinnakAmabhogA pacchimavayammi pavvaiyA; tahA vi saMpattA nivvANaM / tA esa paramattho, kAUNaM dArasaMgahaM, pUresu samatthalogasahiyassa dAracakkassa maNorahe, viseseNa jaNaNijaNayANa / avvo ! aiNebbaMdho eyAe / muNiyapabhAviyaparimANe(NAme)Na ya paDivannA siM patthaNa tti / avi ya "uvaroha-sIlayAe paDivannA patthaNA imA teNa / parakajjasAhaNaparA purisA kUve vi nivaDaMti" [ ] kahio ya jiNAbhippAodasAmukkassa / tao saMjAyapaharisAisaeNa bhaNio kesavo dasAsrakke Na-'kumArANurUvaM varesu bAliyaM' gaveseMteNa mahimaMDalaM deTThA uggaseNdu hiyaaraaymiiknngaa| jA ya, NavabarahikalAvavibbhameNaM cihurahatthullaeNaM, 25 paMcamimiyakaMsaMkAsaeNaM bhAlallaeNaM, mayaraddhayakodaMDasarisaeNaM bhumayAjuva(ya)lullaeNaM, viyasiyakaMduTTavibbhamehiM NayaNullaehiM, sajjaNasAhavasamujjaeNaM nAsAvaMsullaeNaM, 20 D:\mala.pm5\2nd proof
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 18] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam saMpunnamiyaMkasaMkAsaehiM kavolavattullaehiM, biMbaphalasaMnibheNamaharullaeNaM, kuMdakusumapaMDarehiM dasaNullaehiM, tivalItaraMgiyAe kaMbusarisAe gIvulliyAe, viyasiyasayavattapaDimaeNaM vayaNullaeNaM, IsipalaMbirehi kannollaehiM, komalamuNAlasArikkhaeNaM bAhAjuvalullaeNaM, maMgalakalasovamehiM thaNaharullaehiM, NiravajjavajjasaMkAsaeNaM majjhadesullaeNaM, tiyasaNaipuliNavetthillaeNaM jahaNullaeNaM, kayalIdaMDovameNamUrujuvalullaeNaM, NivvaNaghaNamasiNaNaM jaMghiyAjuvalullaeNaM, kummuNNaehiM calaNullaehiM vidumapabhAyavirehaNakhullaehiM / avi ya jA tArataralapamhaladIharattaMtakasiNadhavale hiM / NiyaNayaNehiM virAyai dhayavaDasarisehiM lacchi vva / / NevvattiUNa rUvaM kaha vi tulaggeNa jIe devvo vi / mayaNAuro viyaMbhai ko kira taM vaNNiuM tarai ? / / tatto gaMtUNa bhaNio bhoagavaMsatilaouggasesa re do haziA-'pAverAimaI Nemiyo ghariNIsadaM' / teNa bhaNiyaM-'maNorahAiritto paramANuggaho esa amhANa, jeNa mANusamettAe vi vacchAe pAvio samatthatelokkacUDAmaNI varo' / "yaccAziSo'pyaviSayasthitamapathe yanmanorathasyApi / tadanekAzcaryanidhe( dhi)vidadhAti vidhe( dhi)sukhenaiva"[ ] kArAviyaM dosu vi kulesu mahAvaddhAvaNayaM / annadiyahammi NirUvAvio vArejjayamahUsavo / tato Nevvattiesu tayaNurUvesu bhakkhapeyavatthAlaGkArAiesu kAyavvesu, kameNa maNorahamao viva, amayarasaNimmio viva, paramANaMdakao viva patto 20 vArejjavAsaro / jahAvihiNA ya pamakkhiyArAyamaitti / avi ya dahiakkhaga(ya)duvvaMkuravAvaDahatthAhiM paisaNAhAhiM / vihiNA pamakkhiyA sA rattaMsuyabhUsaNadharIhiM / pupphaphalodayabhariehiM NiyathaNehiM va kaNayakalasehiM / juvaIhi pahAviyA khalu paumiNiyApunnapatteNaM / / 1. ja.rattaM makaM / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIle rAjImatIkathA] [19 savvosahipasariyasurahigaMdhabahukasiNacihurasIsammi / bahuluggayapulaehiM guruhiM se akkhayA dennA // AyaMbiraNakkhesuM paDio daiu vva jAvayaraso se / hoi cciya saMjogo ratte rattassa kiM cojjaM? // NiyakaMtivibbhameNaM jaMghAo kayAo ghusiNarAgeNa / cakkAyasarecchAo thaNesu taha pattalehAo / NiyajasadhavaleNaM caMdaNeNa vayaNaM pi se kayaM pavaraM / mayaNasaNAho aharo kAme vva kao'NurAgello / / NavasarayAgamaNemmalavisaTTakaMdoTTadalasusohillaM / loyaNajuyalaM pi kayaM kajjarayaraMjiyaM tisse / / mahumAsasirI viva se muhammi tilao samoggao sahai / chajjaMti tIe alayA muhagaMdhAvaDiyabhasala vva / / mnnhrsddaannNdiysmtthjiyloyloynnmuhaaii| maNineurAiM tissA calaNesu kayAiM haMso vva // piyapaNaIhiM piva veMTiyAi calaNaMgulIo paDivaNNA / kAmihiyayaM va baddhaM rasaNAdAmaM NiyaMbammi / kNtthaavsttbhugunnpohrucchNgvddddiyaannNdo| kAmi vva jaNiyasokkho muttAhAro vi se rio| piyavayaNAI piva kuMDalAiM savaso(sA) sutIi raheMti / sIsammi sahai cUDAmaNI vi ANa vva jayaguruNo / / iya jAva pasAhijjairAyamaINiuNasAhisamUheNa / tAva kumAro vi daDhaM pasAhio devaramaNIhiM / / tato samArUDho erAvaNasaMkAsaM mattavAraNaM, samAgayAdasArAsahabaladeva vAsuderve hA etthaMtarammi samAhayAiM maMgalatUrAI, ubbhiyaM siyA[ya]vattaM, AvUriyA jamalasaMkhA, pagAiyAiM maMgalAiM, jayajayAviyaM tiyasamAgahehiM / coio gayaM(iM)do 25 D:\mala.pm5\2nd proof
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam payatto gaMtuM / samucchalio kalayalo / tao thuvvaMto aNaliyaguNasaMthaveNaM, ahilasijjaMto suramaNuyasuMdarIhiM, pasaMsijjamANo tihuyaNeNaM, dhavalijjaMto surasuMdarINayaNadhavalapahAhi, mahayA vicchaDDeNaM saMpatto vivAhadhavalaharAsannaM / tao kaluNakkaMdaM soUNa jANaMteNAvi jiNeNaM pucchio sArahI-'bho ! kANa puNa maraNabhIruyANamesa kaluNasaddo?' / sArahiNA bhaNiyaM-'deva ! ete hariNasUyarAiNo tujjha vArejjayaparamANaMde vAvAiUNa AmisabhoyaNeNa logA bhuMjAvissaMti' / tao paNAmiUNa se AbharaNANi, bhaNiyA logA jiNeNa-"bho bho ! keriso paramANaMdo ! jammi eyANa NiravarAhANa dINavayaNANa asaraNANa khuhA-pivAsA-vAhi-veyaNApIDiyANa kaluNasarANa vaho kIrai ! tA kimaNeNa iha paraloge ya sArIra-mANasadokkhaheuNA saparobhayajaNiya10 saMtAveNa vArejjaeNa' ? bhaNaMteNa coAvio hatthIujjatabhimuhaM / avasaru tti kAUNa saMpattA sArassA(ssa)yAiNo logaMtiyA amarA / evaM bhaNiyaM ca Nehi-'bhayavaM! tetthaM pavattehi / avi ya "sArassayamAiccA vaNhI varuNA ya gaddatoyA ya / tusiyA avvAvAhA aggiccA ceva riTrA ya [ ti.gA./1065] ete devaNikAyA bhayavaM bohiMti jiNavariMde( daM) tu / savvajagajjIvahiyaM bhayavaM ! tetthaM pavattehi" [ti.gA./1066] tao davAvaMto AghosaNApuvvayaM mahAdANaM, aNegadeva-dANava-siddha-gaMdhavvavejjAharAiparivuDo savisAyajAyavapuralogehi ya aNugammamANo saMpatto suhaDaM piva vaNarAimaNaharaM visAlavacchaM ca, tiyasaNAhaM piva sagayaM jayapAyaDaM ca, mahumahaM piva 20 tamAladalasAmalaM sirisamaddhAsiyaM ca, jalahiM piva rayaNasAraM vibuhaseviyaM ca, jiNiMdAgamaM piva payagamakaliyaM mahAisayaM caujjeM tAvvayaM / jo ya, kattha ya mattamAyaMgakaraNiyarabhajjaMtasarasacaMdaNavaNANammahaMtasurahiparimalAmoyavAsiyadisAmaMDalo, kattha ya bhAsuramuhavivarapayaDiyadADhAkarAlakesarikharaNaharakoDiniddalijjaMtamattamAyaMga ka bhatthalANitamuttAhalaNiyaradhavaliyamahiyalo, kattha ya pa(tha)kkamahAvarAhadADhA25 koDiniyarummUlejjamANamahiveDhucchaliyabhaddamutthAmahApabbhArAlaMkio, kahiM pi mattakariNAhagaMDayalAsattakannacaveDuDDAviyabhamirabhamarajhaMkArahalabolijjaMtadiyaMtaro, kahiM 15 1. ha. ja. sthaleNi / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 zIle rAjImatIkathA] [21 pi kilikeleMtajUhAhivAhiTThiyavANaraNiyaraviluppaMtasiriphalovarehiro, kattha ya jahicchapasaraMtavaNacarehiM bahalakekkAravAvUrejjamANaguhA vivaraMtaro, kattha ya rahasovayaMtatiyasakAmiNidhammelluvellaNivaDaMtamaMdArakusumaniyarabhUsijjamANaNiyaMbatthalo, katthai kinnaramihuNayasamAraddhageyasaddAyaNNaNaNeccalaTThiyahariNaulo, kattha ya kamalakuvalayaNIluppalasayavattasahassapattovasohiyamahAsaravaramaMDio / jo ya, mANadaMDo viva 5 gayaNaMgaNassa, cUDAmaNI viva mahisImaMtiNIe, kannAvayaMso viva dAhiNadisAvahUyAe, kesakalAo viva jayalacchIe, rayaNarasaNAbaMdho viva raIe, ramaNujjANaM piva uusirIe tti / avi ya punnnnaag-nnaag-cNpy-hiNtaal-tmaal-taalsohillo| NaMdaNavaNasaMkAsoujjeM tosahai meru vva // tattha ya samArUDho cauvvihadevaNikAyaparivuDabattIsasurAhivaparivAro jiNo / tao samAhayAiM AbhiogiehiM devvatUrAhiM(iM), AvUriyA asaMkhasaMkhA, samAhayAo devduNduhiio| paNacciyAo devsuNdriio| jayajayAviyaM tiyasehiM ti / avi ya avaNaddhasusiraghaNatayacauvvihAujjavajjasaddehiM / kaNNapaDiyaM Na suvvai vayaNaM rorassa va pahUhiM / / 15 tao vimukkANi titthayareNAharaNavatthAINi, paDicchiyANi hariNA / samuvaNIyaM titthayaraliMgaM devadugullaM uttarAsaMgIkayaM jiNeNaM ti| "savve vi egadUseNa NeggayA jiNavarA cauvvIsaM / Na ya NAma annaliMge no gihiliMge kuliMge a" [Ani./227] kao sayameva paMcamuTThio loo / etthaMtarammi sakkavayaNAo samuvasaMto 20 kalayalo / kayaM sAmAiyaM ti / avi ya "kAUNa namokkAraM siddhANa abhiggahaM tu so lei| savvaM mi akari ra)NejjaM pAvaM ti carittamArUDho" [.ni.bhA./109] pavvaio NareMdasahassaparivAro aNaMtaraM ca jAyaM maNoNayAM ti / avi ya "tihi NANehiM samaggA titthayarA jAva hoMti gihavAse / paDivannammi caritte caunANI jAva chaumatthA"[A.ni.bhA./110] 25 1. ja. jaaymnnonnnnNti| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam tato kAUNa nikkhamaNamahimaM gayA tiyasaNareMdAiNo NiyayaTThANesu tti / kAUNa ya se mahimaM pattA devA NarA ya saTThANe / emhi jaMrAimaIkuNai tayaM bho ! NisAmeha / / tato paDiNiyatta tti jiNeMdamuNiyavottaMtA bhaNiyA sA sahiyaNeNaM ti / avi ya suramaNuyasuMdarIsuhavirattacetto mahAmuNI eso| siddhivahurAgaratte Necchai vIvAhiuM mahilaM / / vajjavaDaNAirittaM vayaNaM soUNa sahiyaNAhito / mucchANimIliyacchI paDiyA dharaNIe sA kaNNA / / tato kaha kaha vi laddhaceyaNA bhaNiumADhattA-"avvo ! lahuo vi lahuIo mae 10 appA, tihuyaNassa vi accaMtadolhe mahANubhAve jaNe aNurAgaM karitIe / jeNa kattha viNijjiyAsesanarAmaravijjAharakularUvajovvaNakalAkalAvAisao samatthatihuaNapaNayapAyapaMkao jahaciMtiyasaMpajjaMtAsesamahAphaloNe mI!, kattha vA amhArisIo amuNiyaparamatthAo pAyayaramaNIo ! tti / savvahA accaMtataNhANugao vi Na ramae rAvaNo accaMtasuMdare vi gAmatalAyammi / avi ya "jo appaNo parassa ya guNadose savvahA Na jANei / so appANaM viDaMbai ahaM va Nemmimmi uNa rattA" [ ] tato imaM pi bhAvaMtI asAhAraNadokkhasalliyaMgI AlihiyA viva, ukkiNNA viva, thaMbhiyA viva, NiccalA viva, uya(va)rayA viva,behiriyA viva, mUDhamaNasA viva, jariyA viva dhariyA viva, mahAvAhiviyaNAurA vivarAimAIjAya tti / avi ya kiM sogeNaM paDiyAkiM vA rUveNaNe miAhassa? / ahavA vi jovvaNeNa[geNa va kiM va hojjAhi ? / / maggaM pikdAyaMtA purao se Neti dI hapavaNA / dokkhAnalabhIo viva payaMpio tIe kaMpo vi // 1. ha. ho / 2. p.hi| 3. ka. pa. keNa / 4. ja. rogeNa / 5. pa. vaMdAyaM, ja. yA / 6. ja. 'vuhaparva / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 zIle rAjImatIkathA] [23 tato kamaliNI viva diNayaraM, jalahivelA viva puNNamayalaMchaNaM, kaNerU viva mattamahAgayaM, barahiNI vivajalaharaM, kalahaMsiyA vizeyahaMsaM, mahuyarAlI viva paMkayaM, saI viva puraMdaraM, lacchI viva mahumahaM, sarassaI viva suraguruM, dayA viva mahAmuNiM, taM ceva hiyayasallabhUyaM jhAyaMtI vilaviumADhattA "kAuM daiyapasaMgaM puNA vi re devva ! avahio kIsa ? / dAUNa NihiM uppADiyANi ahavAvi (kiM) acchINi ? / / tAo jayammi dhannA tAo jIyaMti jIyalogammi / jAhiM piyasaMpaogo maNasA vi Na jhAio kaha vi // NarayANalasaMkAsaM dukkhaM giNhaMti vallahaM kAuM / pAvaMti NiruvamasuhaM viNiyattA vallahAhiMto' / tato Na sahai mayalaMchaNaM malaubbhavaM ca, Na gaNei sahiyaya(va)yaNaM hiovaesaM ca, Nidae vammahaM NiyayakammaM ca / tato vittharai se vammaho saMtAvo, vaDDajhu hamAruo raNaraNao ya, nivaDai aMsupavAho guruvaeso vA, NAsai lajjA veyaNA ya, aNugacchai pulao pariyaNo tti / avi yaNIsasai tImuMhamAruo vi, dokkhaM pi dukkhiyaM hoi / 15 rovai vAhajalaM pi ya pulaijjai tIi pulao vi / / tao bhaNiyA sahiyAyaNeNa-'piyasahi ! jammaMtarAroviyassa pAvamahAtaruNo phalamiNamo, tA dhIrattaNamavalaMbesu, alaM visAeNa, dhIradhaNAo ceva rAyadhUyAo hoMti bhaNiyaM ca "vasaNammi na uvviggA vihavammi agavviyA bhae dhIrA / hoMti abhennasahAvA samammi visamammi ya samatthA" [ ] eyaM ca pariNAmasuMdarehiM kaha kaha vi sahiyAyaNavayaNehiM samAsAsiyA bhaNiuM pavattA rAyamaI"jANAmi ajjaM ciya paccUsasamae sumiNayammi saMpatto duvAradese parituliyatibhuyaNarUvAiguNasamudao accaMtavilakkhaNo aNegadeva-dANava-vijjAharANugammamANoezavayarUDho koi devvpuriso| so takkhaNaM ciya tatto NiyattIUNa 25 1. ja. jula / 2. ja. haMsaM / 3. ja. NihadAvi / 4. ja. mudai / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 24] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam samArUDho saraselaM, nisanno sIhAsaNe / samAsannIhUyA aNege jaMtuNo / sahiyAyaNavayaNacoiyA pattA ahaM pi tattheva / tato dAumADhatto nA(tA) Na cauro cauro kappapAyavaphalANi / mae vi bhaNiyaM-'bhayavaM ! mamAvi tArisANi phalANi desu, jeNa Na sArIramANasadokkhaM lahAmi' / "etehiM kiMci muhakaDuehi pariNAmamahurehiM sammamuvabhuttehiM Na kayAi dokkhaM pAvihisi, NiruvamasuhabhAgiNI ya paratte hohisi" / bhaNaMteNa dennANi majjha vi phalANi / takkhaNaM ca maMgalatUraraveNa vibohiya mhi" / sahIhiM bhaNiyaMpiyasahi! muhakaDuo vi esa samu(mi)Nao jhatti pariNAmasuMdaro havissai / tao bhagavao bhAyArahaNemI rAyamaI(iM)uvayariumADhatto / bhaNiyaM ca NeNa "vayatavasaMjajoge kariti dohayi( ggi )NI mhilaao| taM puNa sohagganihI jamhA tiyasA vi patthiti // tA ujjhiUNa ete bhasu mamaM pacchimammi ya vayammi / saMpattaviga(sa )yasokkhA jiNedamaggaM gamissAmo" // "NAhaM sohaggakae karemi dhammaM puNo vi pacchA vi / jai so cciya kAyavvo tA kiM puvvaM pi visaehiM ?" // 15 keNai kAleNa puNo vi bhaNiyA sA teNa visayakaeNaM tato se paccakkhaM pAUNa du kheyaM mayaNaphalabhakkhaNeNa vamiUNa sovannikaccole samavaNiyA(ya)rahaNemiyo'piyasu' / teNa bhaNiyaM-'kahaM vaMtaM pivAmi' ? / tIe bhaNiyaM-'eyaM pi jANasi?' teNa bhaNiyaM-'bAlo vi evaM viyANai' / tIe bhaNiyaM-'jai evaM, tA kIsa ahaM titthayareNa vamiyA tumaM pAumicchasi ? / avi ya "pakkhaMde jaliyaM joyaM(iM) dhUmakeuM durAsayaM / NecchaMti vaMtayaM bhottuM kule jAyA agNdhnne"| davai/a2/6] evaM vicitta[ta]vovihANehi apparANaM sosaMtIe keNai kAleNa bhagavao vi tivvatavANale NeddaDha(DDa)kammamahAkANaNassa visujjhamANacaritassa accaMtavisuddha lesApariNAmassa samAroviyakhavagaseDhINo Aille donni sukkajjhANabhee pahu(puha)25 ttaviyakkaM saviyAraM egaMtaviyakkaM ca aviyAraM volINe tassa taiyaM suhumakiriyamappaDivAiM appattassa samppannaM kevalaM ti / avi ya 20 1. ja. piyaM / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIle rAjImatIkathA] [25 "volINANAgayavaTTamANaNIsesabhAvapa( gh)ddiennN| taM Natthi jaM Na pecchai kevalaNANeNa jinniNdo''|[aau/27] caliyAsaNA ya samAgayA sapariyaNA battIsaM pi surAsuravaiNo / tato Abhiogiyasurehi samaMtA samaM kayaM NiNNuNNayaM rayaNacettaM mahIyalaM, avahariuM rayareNutaNAiyaM, gajjiyaM vasumatIe, nemmalIhUyo disamo, paNaTThA verANubaMdhA saha svvovddvehiN| 5 NivaDiyaM gaMdhodayaM, varisiyaM dasaddhavannaM kusumavarisaM / harisiyA savve pANiNo / NemmaviyaM sAlatiyaM,viuruvviyANi cattAri mahAdArANi, NihiyA sarasatAmarasapihANA khIroccajalAvunnA maNimayakalasA, NevvattiyaM sapAyapIDhaM siMhAsaNaM, kao telokkaguruNo bArasaguNo da(di)vvo kaMkellipAyavo / NiruddhaMbarayalaM vimANamAlAhiM, ubbhiyA sIhava(ca)kkajjhayA, NibaddhaM dhammacakkaM, pavajjiyA tiyasaduMduhIo, samucchalio 10 devvaghoso, avayariyA tiyasAiNo savvahA / kiM bahuNA? NivvattiyaM savvaM pi NiuttAmarehiM / tao dhariyadhavalAyavatto tiyasaviNimAviyadivvapaMkayaNihattacalaNajuyalo pAsaTThiyasakkIsANadhuvvamANasiyacAmarAvayavo bhAmaMDalakiraNasamujjoiyagayaNaMgaNo aNegaNarAmarakoDiparivuDo devvatUraravApUrejjamANadisAmaMDalo payAhiNIkAUNa sIhAsaNaM Nisanno tattha jiNo / avi ya dhariyadhavalAyavatto puvvaduvAreNa pavisiuMNe mI / sIhAsaNe Nisanno Nayatittho hoi cauvayaNo / samAraddhA ya joyaNaNihAraNIya tiriyaNarAmaraNiyaNiyabhAsApariNAmapariNAmiNIe accaMtamaNoharAe devvAe bhAsAe dhammakaha tti / avi ya "dhammo attho kAmo mokkho cattAri hoMti purisatthA / tattha vi dhammAu cciya sesA jaha huMti taha bhaNimo // puDhavIe viNA kuMbho taMtuvihINo ya jaha paDo nntthi| duddheNa viNA dahiyaM dahirahiyaM jaha ya NavaNIyaM // davvavihINA ya guNA suhadokkhaM jaha ya jaMtuNA rahiyaM / taha dhammeNa virahiyA tinni vi atthAiNo katto ? // 15 1. ja.3 / 2. ka. viuvvi / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 26] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam tamhA sayalasuhANaM atthAINaM ca kAraNaM dhammo / so duviyappo bhaNio muNisAvayadhammabheyAo // saMkAimalavimukkaM saMmattaM tANa mUlava( ca )kaM ti / ahigamaNisaggaLaM pasamAiguNehiM ciMcaiyaM // hiMsA'liyacorattaNamehuNapariggahAo khalu viraI / uttaraguNaciMcaio muNidhammo mokkhsuhheuu|| paMca ya aNuvvayAI guNavvayAiM ca hoti tinneva / sikkhAvayAiM cauro sAvayadhammo vi suhaheU // iya evamAibahuvihaguNasayakaliyammi sAhie dhamme / caurUvasamaNasaMgho jAo paDhame samosaraNe" // imiNA ya paDhamasamavasaraNakameNa viharaMto'NegasamaNagaNaparigao NAseMto mecchattaMdhayAraM samosario puNo vibAravaI bAhirujjANerevayabhihANe jiNo / puvvabhaNiyANusAreNa kayaM tiyasehiM samavasaraNaM / Niuttapurisehi ya vaddhAviovAsudevosaha jAyAkkeNaM / titthayarAgamaNeNa AvekkhaNIyamANaMdasuhamaNuhavaMteNa ya dennaM se 15 pAriosiyaM dANaM ti / avi ya nassa bArasa addhaM ca syshssaaiN| tAvaiyaM ciya koDI pItIdANaM tu cakkissa / / sara./31] evaM ceva pamANaM NavaraM rayayaM tu kesavA diti / maMDaliyANa sahassA pItIdANaM sayasahassA |[s.r./32] bhattivibhavAnu( Nu )rUvaM anne vi ya deMti ibbhmaaiiyaa| soNa jiNAgamaNaM NiuttapuriseyaresuM vA' / / sara/33] tao mahAvibhUIe divvasaMdaNArUDhA NiggayAbaladeva-kesavA samuddavijayai No ya sahasivAdevI-devaI-rohiNIhiMpuralogo ya / aNAvikkhiNi(kkhaNI)yamANaMdasuhamaNubhavaMtehiM paNamio titthayaro saha gaNaharAIhiM / NisannA jahArihaM / 1. pa. u / 2. ja. Nave / 3. ja.u, ka.e / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 zIle rAjImatIkathA] [27 muNiyajiNAgamaNA ya pattArAimaIvi, paNamio titthayaro, nisannA jahArihaM / bhagavayA vi NeMdio jAijarA-maraNa-piyavippaoga-sogAiNANAvihadukkhANugao nAraya-tiriyanarAmarANubhUilakkhaNo saMsAro, tannimittANi ya micchattAvirai-pamAya-kasAyajogAINi tahA parUvio ayalANaMtaNiruvamaNirAbAhasAsayasokkhANugao mokkho, takkAraNANi yANegaviyappANi sammaiMsaNaNANacaraNANi / tatto imaM saMsArAsArattaNaM soUNa NekkhaMtA 5 aNe ge jayaku mArArahaNemINAgarayA |raaymiivi hiyayaNihiyacArittapariNAmA paNamiUNaM titthaMkaraM paviTThA NagaraM / tato pucchiUNa jaNaNi-jaNayAiNo, dAUNa mahAdANaM, kAUNa savvajiNAyayaNesu aTThAhiyAmahimaM, aNeganareMda-seNAvai-maMtisatthAha-seTThi-bAliyAsahiyA mahAvicchaDDeNaM pavvAviyArAimaItitthayareNa / itthaMtarammi ya sakko saMvegasAraM thuNiyaM(u) payatto tti / avi ya jaya sUraselavibhUsaNa ! jaya jaya iMdaMkavaDDiyANaMda ! / / jaya Nivvattiya majjaNa! jaya jaya surasuMdarIpaNaya ! // 1 // jaya haricaMdaNacacciya ! jaya jaya maNimauDabhUsiyasarIra ! / jaya seyaMbaradhAraya ! jaya jaya siyakusuma kayasoha ! // 2 // jaya iMdAvalisaMthuya ! jaya jaya jaNaNIpa(e)vaDDiyANaMda ! / 15 jaya bAla ! abAlavisiTTaceTTa! jaya jovvaNaM patta ! // 3 // jaya rAyalacchibhUsiya ! jasa dasArohaNahayalamiyaMka ! / jaya sivadevI NaMdaNa! jaya dAviyakaNhaNiyavIriya ! // 4 // jaya akayadArasaMgaha! jaya jaya ujjeMtagahiyasAmanna ! / jaya devadUsadhAraya ! jaya jaya suramaNuyaNayacalaNa ! / 5 / / 20 jaya cauNANimuNIsara! jaya jaya uvasaggadalaNamuNicaMda ! / jaya kevalalacchIvariyavaraya ! jaya devnnyclnn!|6|| jaya daDhapAvaNisUDaNa! jaya jaya surasiddhapaNayakamakamala ! / jaya gayagamaNa ! suracciya! jaya lohasamuddagayapAra ! // 7 / / 1. ka. vihiyacI / 2. ja. tida / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam jaya mayaNAnalajalahara ! jaya jaya NeddaliyagaruyadaDhamANa ! / jaya siddha ! siddhasAsaNa! jaya jaya bhuvaNammi supasiddha ! / 8 / / jaya iMdIvaravibbhama ! jaya jaya guNarayayasAgara ! muNiMda ! / jaya pAusajalayasamANasadda ! jaya paumakayacalaNa ! // 9 // jaya goviMdaNamaMsiya ! jaya jaya niisesbNdhnnvimukk!| jaha nAha ! NANasAgara! jaya paNayAsesavaraphalaya ! // 10 // jaya tavalacchisusaMgaya! IsAi varAilacchiparimukka! / jaya siddhatthanarAmara! jaya jaya kovAhivaramaMta ! // 11 // jaya siddha ! buddha ! guNaNihi ! pasatthakallANamaMgalAyayaNa ! / 10 jasi dayAlumahAguNa ! purisottamapurisakayapUya ! // 12 // evaM ca saha aTThAsahi samaNasahasse hiM bhagavaMtaMare chomi thoUNarAimaI ca aNaliyaguNasaMthaveNa paviTThA sahajAyakAkka puralo eNaMvAravaIbaladeva-vAsudevai nno| rADamaI vi pavaTa(Dra)mANasaMvegAisi(sa)yAe nANAvihatavovisesataNaiyataNae veraggamaggAvaDiyAe jahuttasaMjamANuTThAepAe kameNa ya ahijjiyANi ikkArasa aMgANi / 15 kAlaMtareNa ya puNaravi samosario bhagavaMvAravaI / samADhattA dhammakahA / saMbuddhA pANiNo / uTThiu(o) tittha[ya]ro Niva(sa)nno devacchaMdae / duiyaporisIe samADhattA dhammakahA gaNahareNaM ti| "rAovaNi( NI )yasIhAsaNammi viTTho vi pAyapIDhe vA / jiTTho aNNayaro vA gaNahAri kahei bIyAe / [ sara./38] saMkhA[I ]e u bhave sAhai jaM vA (paro u) pucchejjaa| Na ya NaM aNAisesI viyANaI esa chaumattho / / ] pava'innaduiporisIe vi uTThio gaNaharo / devAiNo vi gayA saTThANesu, sAhuNo vi paviTThA NayarIe bhikkhAnimittaM rihaNe mIvi kAraNaMtareNa egAgI vAsAhihao NayariujjANaMtaragiriguhAe Nilukko, thevavelAe vAsAbhihayA paviTThA tatthevarAimaI 25 viA teMnANi vatthAiNi visAraMtIe daTTaNa sarIrasohaM saMjAyamayaNeNa aNavikkhiUNa 1. pa. siddha / 2. pa. se hi / 3. ha. vanna / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 zIle rAjImatIkathA] [29 ihaparalogabhayaM bhaNiyArahaNemizA-bhadde ! ehi, bhuMjAmo tAva bhoge, puNo vi pacchimavayammi pavvajjaM kAhAmo' / munirahanemsiddAe sasajjhasAe ThaveUNa appANaM bhnniyNraaimii| avi ya "tuccharaDsokkhakajje mA muMcasu meruvibbhamaM sIlaM / iha paraloe jammahA duhAI pAvaMti hayasIlA // iha logammi akittI kulamAliNNaM pyaavprihaannii| asarisanaNahIlaNayA apao cittasaM tAvo / / naravaiNo guruyabhayaM jaNaNIjaNayANa hoi sNtaavo| iya jAyate bahavo dosA iha sIlarahiyassa // ghammAisu sImaMtAiesu Naraesu tivvdukkhaaii| pAvaMti vigayasIlA tettIsaM sAgarA jAva // gygvygonngNddyvgghtirecchcchlltiriesu| taNhAchuhAidukkhaM lahaMti NaraovamaM cittaM // tatto dhammAivivajjiesu tiriovamesu purisesu / Dhayaresu ya kupurisavibbhamesu dukkhAI cittAI // iya NAraya-tiriya-NarAmaresu dukkhAiM annajammammi / pAviti NaTThasIlA NANArUvANi cittANi // gaha-bhUya-roga-takkara-kusu( sa )uNa-dussumiNaNaravaibhaehiM / jalaNAhi sattukarivaramaiMdaNIrAijaNiehi // sumiNammi vi Na thappar3a pasatthasIlo kimettha accheraM ? / Na kayAi vi suraselo cAlijjai plypvnnehiN|| Amosahi-vipposahi-khelosahi-jalla-gayaNagamaNamro / jaMghA-vijjAcAraNa-AsIvisabhinnasoAI // akkhINamahANasi-koTTha-bIya-veuvvipayaNubuddhamA / khIrAsava-mahuAsavaladdhIo cittruuvaao|| 1. ja. jg| 2. ha. ja. uciN| 3. ka. saMsAro / 4. ha. ttha / 5. ja. u / 20 25 D:\mala.pm5\2nd proof
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam jAiMti imammi bhave paraloe surabhavo va mokkho y(vaa)| sIlaparipAlaNajho tamhA taM Necca rakkhijjA // iya sIlAsIlANaM guNadose tIe so NisAmeuM / paDiyAgayasaMvego jAo meru vva thircitto"|| bhaNiyaM casejjabhavaNaM "ahaM ca bhogirAyassa taM ca si aNdhgvnhinno| mA kule gaMdhaNA homo saMjamaM Nihuo cara |[dvai/a2/8] jai taM kAhisi bhAvaM jA jA dicchasi NAmro / vAyAiddha vva haDhoaeNTThiyappA bhavissAsi // [ da.vai./a.2/9] tIse so vayaNaM soccA saMjayAe subhAsiyaM / aMkuseNa jahA nAgo dhamme saMpaDivAio ||dvai/a.2/10] evaM kareMti saMbuddhA paMDiyA pavi[ y]kkhnnaa| viNiyaTuMti bhogesu jahA se purisottimo" [davai a2/11 ]tti kameNa ya do vi kevaliNo jAyA siddhA ya / 15 ao jahArAyamaI sIlaM rakkhiyaM, tahA rakkhiyavvaM / suyadebisAeNaM suyANusAreNa sAhiyaMcariyaM / rAyamaI suoto icchiyasukkhAI pAvei / / ||raaymiikhaannysmttN // 20 madanAtureNApi na zIlaM khaNDanIyarathanemiovetyAha ca mayaNaparAyattA vi hu muNiNo na muaMti niyayamajjAyaM / rahanemi vva mahappA raaymiidNsnnaahiNto|5|| [madanaparAyattA api munayo na muJcanti nijamaryAdAm / rathanemmit mahAtmArAjImatadarzanAt / / 5 / / ] spaSTArthaM kthaankmnntroktmev| 1. ja. u| 2. ja. u / 3. ja. hiya / 4. ja. / 5. ha. saMma / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapasi dRDhaprahArikathA] [31 sAmprataM tapo'dhikRtya dharmopadezamAha Natthi asajjhaM kiMci vi tavassa cinnassa mANuse loe| taM kuNasu jahAsattiM daDhappahAri vva muNisIho // 6 // [nAsti asAdhyaM kiJcidapi tapasaH cIrNasya mAnuSe loke / tat kuruSva yathAzaktidRDhaprahAsinmunisiMha ! / / 6 / / ] spaSTArthA / bhAvArthastu kathAnakagamyastaccedam / [3. tapasi dRDhaprahArikathA ] atthi ihevajaM bahIve dIvebhArahevAse aparimiyaguNAhirAmaMvasaMtapuraMNayaraM, jiyasattUrAyA / tattha ya NiyakammANa uTThANaparo pahANadiyavaro / tassa ya samatthadosekkamaMdiraM suu tti / avi ya taNhAiehi va daDhaM paDivaNNo so asesadosehiM / sui(mi)Nammi vi parihario guNaleseNAvi dUrayaraM / / __ aNAlmio akuNaMto NINio gurUhi, bhamaMto ya jahicchaM saMpatto pallIe, samallINo pallinAhassa / teNa vi paDivanno sabahumANaM puttattAe tti / avi ya "mRgA mRgaiH saGgamanuvrajanti gAvazca gobhisturgaisturnggaaH| mUrkhAzca mUrkhaH sudhiyaH sudhIbhiH samAnazIlavyasaneSu sakhyam" [ ] jao daDhaM paharai tti puvvaNAmamavahatthiUNa kayaM sedaDhappahAritti NAma / kAlaMtareNa ya mao palliNAho / NiyayasoMDIrayAe so cciya pallivaI jAo / uTThiyA NiddesaparA savve vi pallivAsiNo / api ca "nAbhiSeko na saMskAra: siMhasya kriyate mRgaiH| vikramArjitasattvasya svayameva mRgendrtaa"|[ ] tao tattha pANiNo ghAyaMtassa, aliyaM bhaNaMtassa, paradavvAvaharaNaM kareMtassa, paradArANi sevaMtassa, pariggahAraMbhesu vaTTamANassa, muhamajjakuNimAhArAi paribhuMjaMtassa, gAmAgarasatthe ghAyaMtassa samaya(i)kaMto ko vi kAlo tti / avi ya 15 20 1. pa. surya / 2. ja. u / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam "kusalANubaMdhe kammodaeNa dhammatthakAmasaMjottA / veccaMti vAsarA supurisANa pAvANa vivarIyA" // [ ] annayA sajjiyA dhADI NivaDiyA gAme vilupaMtI ya parivADIe pattA rorabaMbhaNagehaM / Na keMci laddhaM, NavaraM takkhaNasaMsiddhapAyasapaDipunnathAliM gaheUNa gayA bhillA gAmamajjhe / tato paNaTThAsANi chuhApareddhANi rovamANANi NiggayANi DiMbhANi piuNo samIvaM / bhaNiyaM ca Nehi-tAya ! so savvo pAyasoMbAe pikkhamANIe giNhiUNa pahAviyA bhillA gAmamajjhe / tato rosavasataMbiraccho gahiyalauDo'NupayaM gao bNbhnno| deTThA bhillA, samADhattaM bhaMDaNaM / avvo ! esa ca(va)kkayaro mama bhelle abhibhavai tti mannamANeNa vAvAio daDhappahAriNA / imaM ca soUNa gabbhabharaNIsahaMgI AgayA bNbhnnii| bhaNio NAe 10 bhillAhivo-"A pAva ! NiraNukaMpa ! saraNAgayaghAyaga ! paradArAsatta ! aliyavayaNa ! cora ! aNajja ! vilAya(layA)gobaMbhaNamAraga ! accaMtAhama ! caMDAla ! nigghiNa ! kayaggha ! khala ! pisuNa ! adaTThavva ! NIlajja ! asaMtuTTha ! mahApAva ! kimeyaM tae vavasiyaM?" puNaruttamukkosaMtI samuppannakoveNa bAvAiyA sA vi / tao phuraphurAyamANaM gabbhaM NieUNa saMvegasAraM ciMtiyamaNeNaM-dhirattha mama pAvassa. jasserisaM ciTriyaM / tA kiM 15 jalaNaM pavissAmi ?, aNasaNaM karemi ?, satthayAre pucchAmi ?, bhayaravAu paDAmi ?, mahApahaM vaccAmi ?, titthesu NhAmi ?, muNiNo sevemi ?, tiNayaNamArAhemi?, bhaddiyaM thuNAmi ?, divasayaraM jhAemi ? / avi ya__ iya evaMvihaciMtApareNa diTTho mahAmuNI teNa / pAesu NivaDiUNaM siTuM NiyaciTThiyaM savvaM // 20 tato se aNaMtaraciMtiyaM soUNa bhaNiyaM muNiNA-'bhadda ! Na ete pAvamalapakkhA laNanibaMdhaNaM jalaNAipavesA annANahiMsA'NugayattaNao mottUNa sammaiMsaNa-NANacaraNANi, tA tesu ceva AyaraM kuNasu' tti / avi ya amayaM piva paDivanno muNidhammo teNa sAhumUlammi / parigiNhiUNa sikkhaM ghorAgAraM tavaM kuNai // evaM ca khuhA-pivAsAibAvIsaparIsahe sahaMtassa, divvamANusatericchA ya 1. pa. gacchaM / 2. ja. degro' / 3. ha. ratta / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapasi dRDhaprahArikathA ] [33 saMveyaNIyapuDhovemAyovasagge ahiyAsiMtassa, aNiccAiduvAlasabhAvaNAu bhAvaMtassa, aTThavihakammavivAgaM NirUveMtassa, tivihasAmAyArimabbhasaMtassa, dasavihaveyAvaccaM kareMtassa, chajjIvaNikAe rakkhaMtassa, paMca mahAvayAiM pAlaMtassa, duvAlasavihaM tavamAyaraMtassa, AloaNAiyamaNegavihaM pAyacchittaM caraMtassa, saMsArAsArattaNaM ceMtetassa, puvvaNivvattiyaM pAvaM tivihaM tiviheNa niMdaMtassa, pasatthalesAsu vaTTamANassa, samuccha- 5 liyajIvavIriyassa samAroviyakhavagasseDhiNo samucchaliyasukkajjhANAnalanidaDDhaghaNaghAikammacaukkiMdhaNassa samuppannaM kevalaM nANaM / kayA devehiM kevalimahimA / tato bohiUNa bhavvakamalAyare, paripAliUNa kevalipariyAyaM khaviUNa bhavoggAhikammacaukkayaM saMpatto nevvANaM / ato bhannai-jahA daDhappahArimaharisiNA tavomaio dhammo kao, tahA sesehiM pi 10 kAyavvo, esa dhammovaeso / evaM savvakkhANesu uvaNao kAyavvo / ao paraM vittharabhaeNa Na savvaM bhannai / / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa daDhappahArissa / NisuNaMto lahai naro visiTThacariyaM sayA sokkhaM / // iti daDhappahArikahANayaM samattaM // 15 bhAvAtmakadharmamadhikRtyA''ha bhAvamaieNa pAvai kevali( la )nANaM ilAitaNau vva / bharahAhivu vva bharaho marudevIsAmiNI ahavA // 7 // [bhAvAtmakena prApnoti kevalajJAnaM ilAyAstanaya iva / bharatAdhipavadathavA (bharato) marudevisvAminI yathA vA // 7 // ] bhAvArthaH kathAnakebhyo'vaseyastAni cAmUni 20 1. ja. ka. samavi / 2. ha. saM / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 34] [ 4. bhAve ilAputrakathA ] iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse viusajaNapasaMsaNejjaM guNanihANaM ilAvaddhaNaM nAma nayaraM / jaM ca, parigayaM parapurisAladhaM gaMbhIrAe kulavahusaMkAsAe parihAe / cakkaliyaM tuhiNagirisaMkAseNaM chuhAdhavaleNaM dUruNNayapAgAreNaM vibhUsiyaM cullahimavaMtapaDimehi 5 sirisaNAhehiM dhavalaharehiM / maMDiyaM suraselasarisehiM tiyasabiMbANugaehiM deulavihArehiM, ti(Ti)viDikkiyaM suvibhattatiya - caukka - caccara - caumuha - mahApahapahehiM ti / avi ya 25 [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam daDuM purassa sohaM tiyasANa vi vimhao maNe jAo / kiM tiyasapuraM iNamo vaNimmiyaM vissakammeNaM ? // tattha tthi ilAdevI tattha vasaMteNa ibbhamihuNeNa / puttatthaM vinnaviyA ovAiyasaMpayAeNa || caiUNa devalogA devo gabbhammi tIe uvavanno / sIhaM ucchaMgagayaM sumiNe daTThUNa paDibuddhA // mahApurisANurUvaDohalayasaMpADaNeNa ya vaDDhio gabbho / uciyasamae ya pasUyA esA devakumArovamaM dArayaM / vaddhAvio ya ibbho / kayaM mahAvaddhAvaNayaM / dinnaM ilAe devIe 15 ovAiyaM / kayaM dArayassa NAmaM ilAya ( i )putto tti / kameNa ya vaDDhio dehovacaeNaM, kalAkalAveNa ya / saMpatto sayalajaNasalAhaNijjaM jovvaNaM ti / avi ya "jIe jahiM ciya paDhamaM kumAraaMgammi NivaDiyA diTThI / tI tahiM ceva ThiyA saMpuNNo kIe vi Na diTTho" // evaM cA(ca)buhajaNapasaMsaNejjaM jIyaloyamaNuhaveMtassa saMpatto sarayAgamo / jattha 20 ya, sarayasirisamaddhAsiyA rehai mahimahilA / mahimahilAraMjiyAiM rehaMti kANaNAI / kANaNavihUsiyAiM chajjaMti saravarAI / saravaraTiviDikkiyAI sahaMti paMkayAiM / paMkayavihUsiyAiM sohaMti bhamarakulAI / bhamaraulavibhUsiyAI agghaMti gayaulAI / gayaulapasAhiyAiM rehaMti mahAnareMdadhavalaharaMgaNAraM / avi ya navaNIluppaladeho tArAdhayaraTThi(TTha)parigao sahai | ahiNavasasikalahaMso vitthayaNahamANasasarammi // 1. ja. u / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAve ilAputrakathA ] iya jaM jaM ciya dIsai sArayalacchIi bhUsiyaM bhavaNe / AyannakaDDiyasaro tahiM tahiM pasarai aNaMgo || eyArisammi sarae ilAiputteNa pulaiyA ceDI I ujjANamuvagaeNaM laMkhayamajjhammi NaccaMtI // tato tIe rUva-lAvanna- jovvaNa- sohagga-kalAkalAvAvajjiyahiyayassa mahAvAhI 5 viva jaNiyasaMtAvo payaDIhUo vammaho / khalio gaipasaro, samuggao romaMco, paNaTTho kulAhimANo, taMccArIhUyA lajjatti / avi ya bhumahAdhaNupasariyadiTTibANaNivahehi salio tIe / lepa(ppa)mao viva jAo satthAhasuo sudhIro vi // [ 35 tao taM tahAvihaM Niyaya (e) UNa bhaNiyaM pAsaTThiyamettajaNeNa - 'vayaMsa! kimeyaM 10 sayalajaNahasaNejjaM, khoddajaNehiM pi vivajjiyaM, ihaparalogaviruddhaM tae samAraddhaM ? avvo ! viyANiohAmaehiM ' / bhAveMteNa bhaNiyamaNeNaM - " bho bho ! ahaM pi jANAmi jahA kulakalaMkahUyamiNamo, tA kiM karemi ? aiduddharA me mayaNAvattha tti / avi yapalayANilakhuddho jalaNihI vi kallobhinnakulaselo / tIrai sAre dhariDaM Na uNa cciya cittamaNurattaM" // 15 tehiM bhaNiyaM-alamitthANa (Nu) rAgeNa / na khalu accaMtataNhANugao vi sisiraM pi mAyaMgajalaM coddasavejjAThANapArago pahANabaMbhaNo ahilasai / aNNaM ca yA NAhIti, avarAhaM kAhI baMdhuNo jANissaMti, dUreNa pariharissaMti / aMbA jANissai, accaMdukkhiyA havissai / tAo muNehi tti, dussuutti saMbhAvessai / nagaraseTThio jANissaMti, NayarAo bAhiM karissati / guruNo viyANissaMti, lajjiyA havissaMti | 20 tA kimaNeNa saparobhayasaMtAvaheuNA doTThajjhavasAeNa ? niyattasu eyAo ThANAuti / api ca D:\mala.pm5\2nd proof "kAma ! jAnAmi te mUlaM saMkalpAt kila jAyase / tatastaM na kariSyAmi tato me na bhaviSyasi // [ ] ilAiputtreNa bhaNiyaM - 'jaM eyaM saMlattaM, ahaM pi jANAmi, kiM khu mama jIyaM eyAe 25 1. ha. tavvAdeg / 2. ja. 'u / 3. ja. degNa uddAma, ka. NNA ehiM /
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam AyattaM, alAhi puNaruttabhaNiehiM' / viyANio esa vuttaMto jaNayAiehiM / bhaNiyA laMkhayA ilAsueNa-'suvannasamaM dehi mama dAriyaM' / tehiM bhaNiyaM-'akkhayaNihI esA amhANaM, NavaraM jai eyAe kajjaM, tA amhehi samaM bhamasu , sippaM ca sikkhasu' / tato vArijjaMto vi puNaruttaM gurumittAiehiM agaNiUNobhayalogAvavAyaM paviTTho tANa 5 mjjhmmi| paDiniyattA vimaNadommaNA jaNayAiNo / imo vi tehiM saha viharamANo sippamabbhasaMto patto binnAyaDaM / vIvAhadavvanimittaM ca u(o)laggio rAyA, dinno pecchAvaro, samADhattaM pecchaNayaM / niveThTho rAyA saha mahAdevIe / saMpattA nAgarayA / nANAvihavinnANehiM AvajjiyANi ilAyaputteNa logANa cittANi / nareMde ya adeMte na dei logo / rAyA puNa dAriyAe nibaddharAgo tassa vahaNatthaM taM bhaNai-'laMkha ! paDaNaM 10 karesu' / taM ca vaMsasihare aTuM kaTTha kIrai, tattha khIliyA kIlaMti, so ya mUle veddhAu pAUyAu parihei, tato asikheDayadI(ha)tthagao AgAse uppaiUNa tato khIlayAo pAuyANAliyAhi paveseyavvA, satta aggimAiddhe satta pacchimAiddhe kAUNa / jai kaha vi cukkai, dharaNIe paDio sayakhaMDI(Do) hoi / taM kayaM / loeNa sAhU(hu) kAro kk(k)o| adeMte nareM[de]Na dei jaNo / rAiNA bhaNiyaM-'Na mae diTuM, puNo karesu' / 15 tao viratto NareMdAo logo / kayaM taiyavAraM pi / mAraNatthaM ca se puNo vi bhaNiyamalajjeNa rAiNA-'avassa(ssa) cautthaM vAraM karesu , jeNa karemi adaridaM' / tato virattacitto niyatto logo picchiyavvAo / vaMsasiharaTThio ilAiputto ciMtelaM payatto-dhe(dhi)ratthu kAmabhogANaM / jeNa esa rAyA eie raMgovajIviyAe nimittaM ca mama maraNamabhilasai / kahaM ca eyAe parituTThI bhavissai ? jassa mahaMteNAvi aMteureNa tittI 20 Na jAya tti / avi ya "sariyAhi va jalanihiNo taNakaTThAIhiM jaliyajalaNassa / Nai jAi ya saMtoso narassa nArIsahassehiM" // tA dhiratthu me jammassa, jeNa Na lajjiyaM guruNo, Na ciMtiyaM lahuyattaNaM, na NirUviyaM jaNaNijaNayadukkhaM, paricattA baMdhumettanAgarayA, NAvaloiyaM saMsArabhayaM, savvahA 25 NiraMkusagaiMdeNa va ummaggagAmiNA, vittharaMtavisapAyaveNeva saMtAvakAriNA, parapuDheNeva paragharasaMcAriNA, NaipavAheNeva NIyANuvattiNA, jalaNeNevAparihariyabhakkhA bhakkheNaM, payaMgeNeva rUvamittavinaDieNaM / imaM sayalajaNaniMdaNijjaM laMkhayakulamaNusaraMteNa D:\mala.pm5\2nd proof
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAve ilAputrakathA] [37 maliNIkao kuMdadhavalo tAyavaMso / tA saMpayaM kattha vaccAmi?, kiM karemi?, kassa kahemi ?, kahaM sujjhissAmi ? tti / avi ya iya evaMvihaciMtAureNa daTThaNa Isaragharammi / pUijjate muNiNo vahUhi raisarisarUvAhiM / / tA dhaNNA kayapuNNA ete kulgynnpaayddmiyNkaa| je NibbhatthiyamayaNA jiNiMdamaggaM samallINA // ettiyakAlaM NaNu vaMciu mhi jaM sevio Na me dhammo / iNhi pi samaNadhammaM karemi etANa ANAe // evaM ca veraggamaggAvaDiyassa, samAroviyapasatthabhAvassa, samucchaliyajIva- 10 vIriyassa, sukkajjhANANa gayassa, visujjhamANalesassa, samAsAiakhavagaseDhiNo samuppannaM kevalaM nANaM / saMpattA devayA / bhaNiyaM ca NAe-'paDivajja davvaliMgaM, jeNa vaMdAmo' / paDivanne ya davvaliMge vaMdio devayAe / pattA tiyasA, avahariyaM taNAiaM, vuTuM gaMdhodaeNaM ca saha kusumehiM / nivvattiyaM sIhAsaNaM / nisanno tattha ilAiputtakevalI paNamio bhAvasAraM surAsuraNareMdAIehiM / parUvio sammattamUlo savittharo 15 duviho vi dhammo / pucchiyA savvehiM pi NiyaNiyasaMsayA, vAgariyA kevaliNA / tao vimhiyamaNAe pucchiyaM parisAe-'kahaM puNa etAe uvariM te eriso rAgo jIo' ? / tato NiyayavuttaMtaM kahiumADhatto-"io ya taiyabhave vasaMtapure nayare ahaM diyavarasuo ahesi, esA puNa me bhAriyA / nimvinnakAmabhogANi ya tahArUvANaM therANaM samIve pavvaiyANi / avarupparaM ca muNiyabhavasahAvANa vi NAvagao Neho / tato devANuppiyA! 20 ahamuggaM tavaM kAUNa AloiyaNidiyapaDikkaMtapAvakammo namokkAraparo mariUNova[va]nno surAlae / esA puNa jAimayAvalittA etAu ThANAo aNAloiyapaDiktA mariUNa gayA devalogammi / aNuhUyaM devasuhaM / Aukkhae ya cuo samANo uppanno haM iha ibbhakule, esA puNa jAimayadoseNaM ahamakule jAyA / tao puvvabhavabbhAseNa jAo me eyAe uvariM garuaNurAgo" / evaM NisAmiUNaM kahiyaM bhAveMtIe jAIsaraNa- 25 puvvayaM samuppannaM tIe vi kevalaM / evaM ciya rAiNo, mahAdevIe ya / cattAri vi kevaliNo jAya tti / avi ya 1. ja. NAdile / 2. ja. Na / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam jammaMtarakayapunnA NimittamitteNa kei bujjhaMti / jaha ete cattAri vi saMbuddhA sAhudhammammi / uvaNao kaayvvo| suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiaM eyaM / saMpattativaggasuho nisuNaMto kevalI hoi / / // ilAiputtakahANayaM samattaM // [5. bhAve bharatacakrikathA] telokkapAyajaso battIsasurAsurehiM nayacalaNo / paMcasu kallANesuM usabho bharahammi titthayaro / tassa ya avasappiNIe paDhamapatthivassa bharahAhihANo cakkavaTTI suu tti / avi ya chakkhaMDabharaha-NavaNihi-battIsasahassapuhaiNAhANaM / tadduguNANa ya raivibbhamANa ramaNINa jo sAmI // coddasarayaNAhivatI nayaNANaMdo sasi vva sarayammi / NAmeNa Asi bharaho suraNamio tiyasaNAho vva // 15 jo ya, jalaNihi vva gaMbhIrayAe, Na uNa duTThagAhayAe mayalaMchaNo va kalA kalAveNa, na uNa kalaMkayAe / diNayaro vva nidraviyadosayAe Na uNa karacaMDayAe / mahumaho viva suddhasaMmattayAe, Na uNa kavaDayAe tti / suvannagirI viva jaccasuvannavannayAe, Na uNa ayalayAe tti / avi ya sevetaasesamahAnareMdamaNimauDagaliyakusumehiM / accijjai calaNajuyaM hariNI viva tiyasavaMdehiM / caMusaTThisahassehi ya ramaNINaM parigao mhaaraayaa| rehai tArANugao sarae saMpunnacaMdo vva // 1. ja. degmu / 2. ka. paDhapa / 3. ja. vva / 4. ja. degmA / 5. ja. No / 6. ja. degu| 7. ja. No ka / 8. ja. ro ni / 9. ja. NaM / 10. ka. ala / 11. ka. avise / 12. ja. degNA / 13. ja. va / 14. ja. u| 20 D:\mala.pm5\2nd proof
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAve bharatacakrikathA ] [ 39 tao puvvabhavasukayasamajjiyaM tivaggasAraM paratthasaMpADaNasaNAhaM viyaDDajaNapa- saMsaNejjaM abhaggamANapasaraM visiddhaM visayasuhamaNuhavaMtassa samaikkaMtA aNege rpuvva sayasahassA | puvvassa u parimANaM sayare khalu hoi koDilakkhAo / chappannaM ca sahassA boddhavvA vAsakoDINaM // [ pra.sA./ 1387 ] annayA AyaMsagharamuvagao nisanno siMhAsaNe saha itthIrayaNeNa / saMpattAo savvAo vi savvAbharaNAo se taruNaramaNIo / tANa ca kAo vi hasaMti, kAo vi jayajayAviti, kA vi viyaMbhaMti, annAo ramaMti / avi ya-- itthIrayaNeNa samaM rehai siMhAsaNammi naranAho / udayAcale vva sUro saMjhAe rAgatA || gAyaMti tAramahuraM tANaM kAo vi kiMnarIu vva / sulaliyapayasaMcAraM NaTTaM kavvaM ca dAyaMti // bhamuhAdhaNupasariyadiTThibANaghAehiM tattha kAo vi / ghAyaMti tahA avarA sihiNuppaMke (kkaMpe) NaM Nolleti // pattaNiyaMbapphaMsaM kayAvarAhaM vai cihurapabbhAraM / mottuM jarmiti puNaravi jamhA naranAhamahilAo || pahu~dhaiyapaNhottaravidumayarvaikabhaNiyakulaehiM / kaNNaM pattehiM maNaM haraMti niyaloyaNehiM ca (va) // AyaMsachattacAmarabhiMgArAbharaNakusumahatthAo / mhaparavvasAo purao ciTTheti savvAo // vAyaNachaleNa vaMsaM kAo vi bhu(thu)vaMti NegachiDDuM pi / mayaNaparAyattANaM kettiyamittaM tu juvaINaM ? // - D:\mala.pm5\2nd proof 10 15 20 25 1. ka. ja. degNijjaM / 2. ka. puvvaM / 3. ja. u / 4. ja. 'Na / 5. ja. tahadeg / 6. ka. 'vi te / 7. ja. `ttA N / 8. ja. va / 9. ka. sala / 10. ka. Ne / 11. ja. ca / 12. ka. dhammo I 13. ja. vidudeg / 14. ka. vAka, ja. vakadeg / 15. ka. 'NAhiM / 16. ja. re / 17. ja. vedeg / 18. ja. biTTaM /
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40] 10 [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam dAveMti cittakammaM cittaM niyacittavibbhamaM annA / payaDaMti hAvabhAve savammahaM tiyasarAma vva // avaNaddhasusiraghaNatayacauvvihAujjavajjasaddehi / pahuNo haraMti cittaM vINAsaheNa kAo vi / / iya vivihakalAkouyaviNNANavilAsahAsabhAvehiM / parivario virAyai rAyA iMdo vva ramaNIhiM / / itthaMtarammi galiyaM muddArayaNaM krNguliihito| taM vigayAlaMkAraM kakuccasarisaM NieUNaM / / pacchA kameNa muMcai jaha jaha dehAu savvamAbharaNaM / taM taM tahA Na sohai ujjhiyakamalaM saravaraM va / / "tei tao rAyA vtthaalNkaargNdhmllehi| viTThAkuMbhasariccho bhUsijjai esa khalu deho // adhuve cale duraMte asAsae vAhiveyaNApaure / vasaruhiramaMsameyaTTimajjasukkANa kulabhavaNe // muttapurisAnilapettasiMbhakalamalaNihANabhUyammi / khaNabhaMgurammi dehe rajjijjai mohamaliNehi // tArisa[ ya ]mmi ya dehe vijjulayAcaMcalehiM bjjhehi| piimAikaNayarayaNA[ i]ehiM kiM sesajogehiM ? // vNtaasvpettaasvjaaijraamrnnasuibhuuesu| karikannacaMcalesu ya visaesu vi kerisI taNhA ? // tA te a suddhajammA te cciya jIvaMti mANuse loe| te cciya jayaMmi sUrA te cciya kulanahayalamayaMkA // 15 20 1. ja. rittaM cINI kAuM / 2. ka. yaM / 3. ka. jarade / 4. ja. uyiya / 5. ka. ca / 6. ja. maja / 7. ja. tiladeg / 8. ka. degsibha / 9. ka. tAsa / 10. ka. vijja / 11. ka. tiNhA / D:\mala.pm512nd proof
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAve bharatacakrikathA ] te cciya titthe NhAyA te cciya siyajasadhavaliyadiyaMtA / te cciya suragurusarisA te cciya bhuvaNammi vikkhAyA // te cciya NayaNANaMdA tehi ya diNNANi savvadANANi / te cciya jayammi suiNo te cciya suraNAhaNayacalaNA // te cciya guNiNo guruNo suhiNo teyassiNo ya te ceva / je vigayavisayataNhA jiNidamaggaM samallINA // dhannA ya bhAyaro me samatthasAvajjajogaparihAraM / kAUNa vigayasaMgA jAyA samaNA samiyapAvA // ettiyamittaM kAlaM mi visayAsatteNa jaM kayaM pAvaM / taM tivihaM tiviheNaM jAvajjIvAe ujjhAmi // to se visuddhadaMsaNanANacarittehiM vaTTamANassa / sAsayamaulamaNaMtaM uppannaM kevalaM nANaM" // volINANAgayavaTTamANaNIsesabhAvapaDieNaM / taM Natthi jaM Na pAsai bharahamuNI divvanANeNa // pAsammi itthirayaNaM kari - hari - raha - johasaMgayaM rajjaM / bhogA sureMdasarisA ramaNIo surasamo veso // sIhAsaNe Nisanno saMpatto taha vi kevalaM bharaho / jahA Na bajjhatthaM visuddhabhAvassa paDibaMdho // AsaNakaMpANaMtara saMpatto taM bhaNai harI iNamo / geNhasu ya daivvaliMgaM bhagavaM ! vaMdAmi jaM taM si // rAyasahassasameo liMgaM ghittuM gihAu NIhario / Aiccajaso putto hariNA rajjami saMThavio // 1. ka. 'dhannayaro sesadeg / 2. ka. ullAmi / 2. ka. divva / D:\mala.pm5\2nd proof [ 41 5 10 15 20
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam saMbohiUNa bhavve selesiM pAviUNa khaviUNa / kammacaukkaM siddho bharahamuNI usabhaNAho vva // suyadevipasAeNaM suyANusAreNa bharahamuNicariyaM / siTuM jo muNai naro so pAvai kevalaM nANaM // // bharahakakhANayaM samattaM // [6. bhAve marudevIkathA] marudevIkahANayaM bhannai-gahiyapavvajje usabhe titthayare asAhAraNaputtaviogANalasaMtattA marudevI bharahaR(ri)ddhi daTThaNa bhaNiyA iyA (?) bharahaM-'vaccha ! tuha sarisaM R(ri)ddhi ujjhiUNa emhi tujjha jaNao khuhA-taNhA-sI-usiNAisaMtattasarIro 10 vatthAharaNa-vilevaNa-kusuma-taMbolAirahio egAgI masANAisu vi viharai' / bharaheNa bhaNiyaM-'ammo ! mA evaM bhaNasu , kayattho tAo, jo saMsAranibaMdhaNaM rajjaM muNiUNa pavvaio / annaM ca jArisI tAyassa riddhI, sA katto koDAkoDibhAgeNa tiyaseMdANaM pi?, katto puNa amhArisANaM ? evamanaliyavayaNaM bhaNiyA vi apattiyaMtI tahA roviyaM(uM) payattA, jahA nIlIe aMtariyaM nayaNajuyalaM / uppanne ya titthayarassa kevale 15 payaTTo bharaho marudeviM purao hatthikhaMdhe kAUNa mahAsamudaeNa bhagavao vaMdaNatthaM / bhaNiyA ya sA teNa-'ammo ! pecchasu tAyassa riddhi' / tatto titthayarasadAyannaNasaMjAyaharisAe paNaTuM timiraM / adiTThapuvvaM diTuM samosaraNaM / etthaMtarammi saMjAyasuhapariNAmAe samucchaliyajIvavIriyAe samAsAiyakhavagaseDhIe uppannaM kevalaM nANaM / aNaMtaraM ca samAsAiyaselesIkaraNAe TThiviyabhavovagAhinAmagottAUyaveyaNiyAe 20 egasamaeNa samAsAiyaM paramapayaM / osappiNIe paDhamasiddho tti kAUNa kayA se dehassa devehi mahimA / pacchA pakkhitto deho khIroyasamuddammi tti / ao jahA marudevIe bhAvamaio dhammo kao, tahA kAyavvaM / suyadevipasAeNaM suyAmusAreNa sAhiyaM cariyaM / marudevisAmiNIe nisaNaMto lahaDa kallANaM // ||mrudevikhaannyN samattaM // 1. ha. ka. khA saMdeg / 2. ha. ka. degdae bha' / 3. ha. ka. sN| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ yathAsthitaprarUpaNe kAlakakathA ] [43 ayaM caturvidho'pi dharmo yathAvasthijinavacanaprarUpakasya saphalo bhavatItyAha maraNabhayammi vi muNiNo jiNavayaNaM NaNNahA parUvaMti / diadattapucchiokAlau vva jaNNANa phalamasuhaM // 8 // [maraNabhaye'pi munayo jinavacanamanyathA na prarUpayanti / dvijadattapRSTaH kAlakavat yajJAnAM phalamazubham // 8 // ] bhAvArtha: kathAnakagamyastaccedam [7. yathAsthitaprarUpaNe kAlakakathA ] atthi iheva bharahaddhavAse surapurisaricchA turumiNI NayarI / rAyalacchisaMkeyaTThANaM jiyasattU rAyA / tassa ya ta(na)dvaSie(?) bhaddAe suo datto u(o)laggao / so a jUyapasaMgI majjapasaMgI jIvaghAyaNaruI aliyavAI paradArasevI paradavvAvahArI mAyAvI 10 pisuNo coro sAhasio NIsaMso savvahA / kiM bahuNA ? joggo tti kAUNa paDivanno samatthadosehiM / teNa ya jiyasattuolaggaMteNaM vasIkayA savve vi sevayA, uvvAsio raayaa| samahiTThiyaM appaNA rajjaM / rajjAinimittaM ca samADhattA nANAvihajogA / annayA viharamANo dasavihasAmAyArINirao aNegasIsagaNi(Na) parivAro samosario se mAmago kAliyajjAbhihANo nAma maharisI / samADhattaM vakkhANaM / dhammasaddhAkohallAehi 15 ya saMpattA nAgarayA / logaparaMparAe ya bhAuNo AgamaNaM soUNa bhaNio datto bhaddAe'vaccha ! tuha mAmago sayalajaNasalAhaNijjo paDivannasAhuliMgo viusANa cUDAmaNI patto / tavvaMdaNatthaM ca gayA viusanAgarayA, tumaM pi gaMtUNa paNamasu' tti / avi ya ikkaM so tuha mAmo bIyaM viusehiM pUio punno / taiyaM saMgahiyavao tA puttaya ! Namasu taM sAhuM / jaNaNIuvaroheNa ya payaTTo datto patto tamuddesaM / pucchio kAliyajjo-'jannANa phalaM kiM ?' bhagavayA bhaNiyaM-'paMceMdiyavaheNa NaragaM vaccaMti' / puNo vi jannANa phalaM duiyavArAe pucchiyaM / bhagavayA vi sAhio ahiMsAlakkhaNo dhammo / taiyavArAe puDheNa sAhiyaM pAvakammANa NarayA phalaM / cautthavAraM rudruNa bhaNiyaM datteNa-'bho ! 20 1. ka. degvada / 2. ka. dattA / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam kimevamasamaMjasaM palavasi? / jai kiMci muNi(Na)si, tA jannANa phalaM sAhesu' / bhagavayA bhaNiyaM-'jai evaM, tA narayaphalA jannA, jeNa mahAraMbhayAe mahApariggahayAe kaNimAhAreNaM paMciMdiyavaheNaM jIvA narayAuyaM kamma baMdhaMti / payANi ya jannakaraNe saMti tti / uktaM ca "SaT zatAni niyujyante pazUnAM madhyame'hani / azvameghasya vacanAt nyUnAni pazustribhiH" // [ ] saMjAyaroseNa bhaNiyaM datteNa-'kahaM viyANesi, jahA narayaphalA jannA ?' / bhagavayA bhaNiyaM-'NANAisayAo' / datteNa bhaNiyaM-'ko paccao' ? / muNiNA bhaNiyaM-'sattamadiyahe kuMbhIpAgeNa paccihisi / teNa bhiyaM-'ittha ko paccao' ? 10 sAhuNA bhaNiyaM-'tammi ceva sattamadiNe paDhamaM asuiNA viTTalijjihisi' / samuppannakovAnaleNa ya puNo vi bhaNiyaM datteNa-'katto tuha maccU' ? muNiNA bhaNiyaM'niruvasaggattaNeNaM pabhUyakAlaM kAUNa pavajjaM paMcanamokkAraparo niyayamaccuNA mariUNa devalogaM gamissAmi' / tao ANattA purisA-'eyaM pavvaiyAhamamasaccavayaNaM surakkhiyaM karejjaha, jeNa sattamavAsare eyaM ciyaM(ya) kuMbhIe payAmi' NiyamiUNa ArakkhiyaNare 15 paviTTho dhavalaharaM datto / davvAvio paDao-'Na satta vAsarANi jAva NayarI[e] purIso ujjhiyavvo' / sattamadiNeNa asahiNhuNA mAlAyAreNa rAyamagge ujjhiUNa purIsaM ThaiyaM puSpa(ppha)karaMDaeNaM / volINANi satta vAsarANi sammamayAmaMto sattame cciya vAsare AsavaDa(ra)yareNa payaTTo sAhuvahAya, turiyaM turi(ra)yakkhurakkhaeNa ya asuiNA viTTAlio hasaMto pahe, 'aho ! sAcaio pAvasamaNagassa Aeso' mannamANo 20 bhayabhIo payaTTo niyagihAbhimuhaM / 'tattha paviTTho dUsajjho bhavissai' tti mannamANehiM virattacittehiM sesabhaDehiM baMdheUNa puvvANIyajiyasattuNo samuvaNIo datto / teNa vi ya tellApunnamaMDalasaNAhAe kavallIe choDhUNa e(pa)ko dokkhamaccuNA ya mao samANo gao Naragamiti / kAlago vi bohiUNa bhavvakamalAyare vihariUNa NiruvasaggaM kAUNamakalaMkasAmannaM kAlamAse paricattasayalAhAro namokkAraparo ujjhiUNa pUikaDevaraM 25 gao surlog| 1. ha. ka. hni / 2. ka. degyaDo / 3. ka. khare / 4. ka. degNe degDhAlideg / 5. ka. jjha / 6. ka. mannu / 7. ka. 'go bo / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ [45 rAge vaNiktanayakathA] ao jahA kAlageNa avitahaM bhaNiyaM, tahA bhaNiyavvaM / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa kAlayakahANayaM / kahiyaM jo muNai naro so pAvai niruvamaM ThANaM / ||kaalykhaannyN samattaM // samyagvAdasya hi virAgatA phalam / yata uktam-"jJAnasya phalaM viratiH' [ ] 5 iti / tathA anyairapyuktam "tajjJAnameva na bhavati yasminnudite vibhAti rAgagaNaH / tamasaH kuto'sti zaktirdinakarakiraNAgrataH sthAtum ?" // [ ] yastu rAgavAn sa kAryamakAryaM vA na prekSata ityAha rAgAnalasaMtatto kajjamakajjaM Na picchae puriso / rAyamahilAya(i) ratto mahurAe vaNiyataNau vva // 9 // [rAgAnalasaMtaptaH kAryamakAryaM vA na prekSate puruSaH / rAjamahilAyAM rakto mathurAyAM vaNiktanayavat / / 9 / / ] bhAvArthaH kathAnakagamyastaccedam [8. rAge vaNiktanayakathA ] iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse gayaNatalArUDhapAyAramaMDalaparikkhittAe ravirahaturaMgabhaggamaggadhavalaharaNiraMtarAe suvibhatti(tta)tiya-caukka-caccara-caummaha-vihAradeulArAmAe suraselANugArititthayarapaDimA'laMkiyadivvamahAthUbhavibhUsiyAe jiNagaNahara-narAhi[va]-baladeva-vAsudevamahApurisaseviyAe tiyasaviNimmiyaNANA- 20 vihakoTTANugayAe mahurAe nayarIe jiyasattU rAyA / sayalaMteurapahANA dhAriNI se devii| tassa tIe saha visayasuhamaNuhavaMtassa aikkaMto koi kAlo / annayA bhaMDIravaNaceiyamahUsave Niggao rAyA saha dhAriNIe, sesalogo ya / payaTTe ya mahUsave javaNiyAvivareNa savvAlaMkAravibhUsiyaM sAlattayaM calaNaMguTThayaM picchiUNa ciMtiyaM 15 1. ka. suNa / 2. ha. ka. saMdeg / 3. ka. thUla / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam ikkeNa vaNiyataNae[Na]-'avvo ! jIse eyAriso accaMtanayaNANaMdayArI calaNaMguTThao, tIse rUvAiguNehiM surasuMdarIsarisehiM hoyavvaM / kA puNa esA' ? / gavasaMteNa NAyaM 'NaravaiNo mahAdevI' / ciMtiya teNa-'kiM ca jIvieNaM ?, jai eyAe saha visayasuhaM Na sevejjai' / mayaNasara[sa]lliyaMgo ya gao NiyayagehaM / tIe saha saMgamovAyaM ciMtaMto jhijjhiumADhatto / annadiyahammi rAyadhavalaharAsanne ugghADiyaM gaMdhiyAvaNaM, samADhatto vavahariuM / dANasaMmANAIhi ya AvajjiyAu rAyamahilANa ceDIo, viseseNa dhAriNIsaMtiyA piyaMkariyA'bhihANA / tIe ya dhAriNIpurao pasaMsio vnniysuo| annadiyahammi pucchiyA ceDI vaDi(Ni)eNaM-'ko paDhamaM puDa[o] ucchoDe' ? / tIe bhaNiyaM-dhAriNI / tato gaMdhamajjhaTThiyalehasaNAho samappio puDao / bhaNiyA ya ceDI10 'esa [sa] hattheNa dhAriNIe appeyavvo' / taha cciya kae ucchoDio mahAdevIe puDao / deThTho leho / kiM tattha lihiyaM ? ti / api ca "kAle prasuptasya janArdanasya, meghAndhakArAsu ca zarvarISu / mithyA na bhASAmi vizAlanetre ! te pratyayA ye prathamAkSareSu" // 'kAmemi te' etAni pAdaprathamAkSarANi / tatto muNiyalehatthAe ciMtiyamaNAe15 dhiratthu kAmabhogANaM, jANa kae pANiNo kuNaMti pANAivAyaM, jaMpaMti aliyaM, haraMti paradavvaM, vaccaMti parakalattaM, vaMcaMti mittabaMdhuNo, kareMti mahAraMbhapariggahaM, taraMti sAgaraM, pavisaMti mahADaviM, kareMti NIyakammANi, pavisaMti mahAsaMgAme, na gaNaMti sukaradukkara, na nirUvaMti kajjAkajjaM, na pecchaMti suMdarAsuMdaraM, na muNaMti saMsArabhayaM, savvahA payaMgA viva rUvAloyaNaNaDiyA khayamuvagacchaMti tti / avi ya rAgatimiraMdhanayaNo kajjAkajjaM na pecchae puriso| ihaparalogaviruddhAi~ jeNa so kuNai kajjAiM // te dhannA tANa namo tANa suladdhaM ca mANusaM jammaM / je paradAraniyattA NiyamajjAyaM Na laMghaMti // mA eso vaNiyasuo visayAsAmohio khayaM jaau| niyaleheNa sameyA ceDIe appiyA puDiyA / / 20 25 1. ja. salli / 2. ka. degNaNA / 3. ha. ka. ja. dharasu sa / 4. ha. ka. ja. dhera / 5. ha. ka. sukkara- / 6. ka. degpA | D:\mala.pm5\2nd proof
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAge vaNiktanayakathA] [47 ___ tIe vi appiyA vaNiyasuyassa / teNa vi sahariseNa ucchoDiya puDiyaM vAio [leho] / kiMci lihiyaM ? ti / avi ya "neha loke sukhaM kiMcicchAditasyAMhasA bhRzam / mitaM [ca] jIvitaM nRNAM tena dharme matiM kuru" // pAdaprathamAkSarapratyayastvayam-'necchAmi te' / tato bhAviyalehattho vimaNadummaNa- 5 paNaTThAso ciMtiuM payatto samArUDhasaittaNA Necchai sA parapurise / tA Na ittha tIe virahe khaNaM pi ceTThiyaM tarAmi tti / avi ya saggasaricchA vi purI piyavirahe NarayasarisiyA hoi / iTThajaNasaMpaoge rannaM pi surAlayaM jiNai // ___tA kimettha TThieNa ? jAva sA Na pAviya tti bhAveto pottANi phADiUNa niggao 10 so gehAo / kameNa patto ratthaM(8)taraM / Thio egattha maDhe / diTTho siddhaputto NItisatthaM caTTANa vakkhANaMto / bhaNiyaM ca teNa___"attho kAmo dhammo sattuviNAso a tuurmaannss| jiNadattasAvagassa va jahicchio hoi purisassa" // caTTehiM bhaNiyaM-'ko so jiNadatto' ? / siddhaputteNa bhaNiyaM nisAmeha-asthi 15 iheva bharahavAse aparimiyaguNaNihANaM vasaMtauraM NayaraM / tattha ya NiyavihavarUvaNijjiyavesamaNamayaNo jiNadatto NAma ibbhasuo ahigayajIvAjIvo samuvaladdhapunnapAo(vo) saMvarabaMdhaNijjarAkusalo / so annayA vANejjavaDiyAe gao caMpAe / tIe ya paramamAhesaro dhaNo nAma satthavAho / tassa ya donni accherayavibbhamANi causamuddasArA mattAvalI, ohAmI(mi)yasurasuMdarIguNA ya hArappahAbhihANA dhuuyaa| dhaNeNa ya saha jAo saMvavahAro 20 jiNadattassa / gehamuvagaeNa ya diTThA uvarimatalArUDhA hArappahA / citiyaM ca NeNaaho ! se rUvaM, aho ! se somayA, aho ! se lAyannaM, aho ! se jovvaNaM, aho ! se kalAkosallaM, aho ! se nIsesaguNAhAraya tti / avi ya 1. ha. degDiyaM / 2. ka. ha. degzA / 3. ha. ja. mitaM jI / 4. ja. "teNa / 5. ka. ha. itthI tI / 6. ka. magga / 7. ka. te bha / 8. ka. rami / 9. ka. degve / 10. ka. degpaau| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam "jaM jIe suMdaraM vahiNA taM giNhiUNa nimmaviyA / surasuMdarINa esA viyappiyaM tassa citteNaM" // kahaM esA pAviyavva tti ciMtiteNa maggAvio dhaNo bahuppayAraM / Na dennA, gao NiyayatthAmaM / tIe kaeNa kayachannaveso patto puNo vi caMpAe / bhaNio uvajjhAo5 mama vakkhANaM kuNasu' / teNa bhaNiyaM-'bhoyaNarahiyaM demi te va(vi)jjaM / bhoyaNaM dhaNaM maggasu , jeNa taggehaM diyahaM diyahaM paMca bhoyaNasayANi puM( )jaMti' / gao eso bhoyaNanimittaM, maggio dhaNo / teNa vi bhaNiyA hArappahA-'vacche ! Imassa jaM vA taM vA dejjasu' / teNa ciMtiyaM suMdaraM jAyaM / jaM birAlo vallUreNa dAmio, jaM ca NippannAhArAe rasavaIe chuhAlU chUDho, jaM ca vAna(Na)ro pupphaphalasamiddhe kANaNe chUDho, 10 sUe ghayaM payaTTe, jaM ca paMsulasatte saMpatto viyddddhjuvaanno| so a turaMto pupphaphalAIhiM taM uvayariumADhatto / sA ya Necchai / tato ya se chaMdamaNuyattaMteNa, iMgiya saMpADateNa, viNayaM kareMteNa, avasare jaMpateNa, niyayakosallaM doMteNa, thakke suhAsiyaM paDhaMteNa, viyaDDaguTTi vitthAraMteNa, pariyaNacettamArAhiMteNa, mahatthattaNaM payAseMteNa, desakAlAvasare dANaM deMteNa, vammahakahaM kahateNa, savvahA ki bahuNA ? samAsannavattiNNA aMtareNa 15 AvajjiyaM se cittaM ti / api ca "Asannameva nRpatirbhajate manuSyaM, vidyAvihInamakulInamasaMstutaM vaa| prAyeNa bhUmipatayaH pramadA latAzca, yat pArzvato bhavati tat pariveSyanti" // [ ] loyA ya samAsannaM pecchiUNa amariseNa khalIkareMti / aNavasaro tti kAuM Na tesiM avayAre payaTTai / annadiyahammi bhaNio jiNadatto hArappahAe-'bhaNasu , kiM te 20 karemo' ? teNa bhaNiyaM-'kahissAmo, jayA tumaM saMpasAyA bhavissasi / tIe bhaNiyaM alaM puNara(ru)ttovannAseNaM, jaMpasu jaM te samIhiyaM, suaNu ! jeNa saMpADijjaI' / teNa bhaNiyaM-'jai saccaM saMpADesi, tA NisuNesu tti / avi ya "guruvirahAna(Na)lataviyaM mama dehaM niyayasaMgamajaleNaM / ahisiMcasu turiyayaraM jai kuNasi samIhiyaM suaNu !" // 1. ka. rayaM / 2. ka. degya tti / 3. ha. ka. ja. imma / 4. ja. "rANa / 5. ka. "ttttN| 6. ka. sa / 7. ka. bho / 8. ka. sAyA / 9. ka. dege / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAge vaNiktanayakathA] [49 tato bhaNiyaM hArappabhAe tti / pAyAigahiyavannaM sulaliyapayagAmiNaM mama saricchaM / muNiUNaM gAhamiNaM jaM kAyavvaM tayaM kuNasu / / "hasiyaM tuha harai maNaM, ramiyaM pi visesao na saMdeho / mayaraddhau vva nivaDai, maMtU vi tumAo vitthario' / ko puNa eyAe gAhAe bhAvattho ? pAyAe(i)vaNNattho jahA--'hara mamaM' / tA kiM harAmi ? / ahavA [Na] juttameyaM ihaparaloyaviruddhamamhArisANaM muNiyajiNavayaNANaM / avi ya- "jo logANa viruddhaM karei mUDho phalaM pi so lahai / jo chuhai bile hatthaM so khajjai nUNa kaiyA vi" // bhAviUNa bhaNiyA sA teNa-'alamaNeNa ihaparalogaviruddheNa hrnnajjhvsaaenn| 10 havasu a(u)mmattA, jeNa vijjo havAmi' / 'avvo ! suMdaro mama sAmiNo buddhiviyappo'-bhAviUNAsamaMjasANi vilaviumADhattA / tao AulIhUo pariyaNo saha dhaNeNa / vAhi(ha)rAviyA vijjA gAruDayAiNo / samADhattA kiriyA, na jAo viseso| puNo vi meliyA bhUataMtiNo / kayA AyarakkhA, NivvattiyaM maMDalaM, ThaviyA tattha hArappabhA / pauttA maMtA / muNiyabhUyataMtAe ya pAyaDio kArimagaho, dAviyA bhUamuddA, 15 AulIhUyA gADhayaraM / avi ya "jaha jaha kIrai kammaM taha taha pAgaDiyabhIsaNasarUvo / vittharai tIeN dehe mayaraddhayavibbhamo bhUo" // tao bhaNi[o] dhaNo bhUyatAiehi-'deva ! mahAbhUyAhiTThiyA esA / Na jeNa vA teNa vA avaNejjai bhUyaM / tao pahANayarA vAhariyA / tehi vi NAvaNIo / tao 20 pucchio jiNadatto caTTo dhaNeNa-'kiMci viyANasi' ? tti / avi ya "pucchai jaM jamiha dhaNo taM taM payaDei munniyprmttho| bhUyacigicchAkammaM visesao dAviyaM teNa" / dhaNeNa bhaNiyaM-'mahAsatta ! avaNesu hArappahAe gahaM' / teNa bhaNiyaM-'pecchAmo 1. ka. `tta / 2. ka. para / 3. ka. garu / 4. ka. kA / 5. ka. bhaNi dhadeg / 6. ka. jaM jeNa / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 50] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam tAva se sarUvaM' / teNa bhaNiyaM-'pecchasu' / tato paveTTho abbhaMtarovaTThANe diTThA sahisaNAhA hArappabhA / phusiyANi aMgANi / muNiyamaNoviyappAe bhaNiyaM viyaDDiyAbhihANAe sahie tti / avi ya avaNehi vejja ! hatthaM vacchucchaMgAu majjha sahiyAe / saMkamai jhatti jarao jaha dIsai pulaiyaM aMgaM / / avaNessai esa cciya mama saMkaMtaM puNo bhaNaMteNa / pamhaTTho se deho saMketo tAva se jarao / khijjai sijjai jhijjhai jaMbhAi ya taha ya vevai sa pahU / jaM jariyAe kammaM taM taM vejjo cciya karei / / jaha dIsai saMketo jarao aMgammi vijjataNayassa / taha ciTThau vaNiyasuyA eso cciya osahaM piyau / tao keMci khaNaMtaraM viyaDDhaviNoeNa ceTThiUNa gao caTTo sAhiyaM dhaNassa-'tAya ! mahaggaho khu eso asajjho samatthaM(ttha) taMtiya(yA)NaM, kiM khu mama puvvapurisAgayA atthi vijjA / sA ya paojamANI bhUyaM avaNei, taMtiyaM vAvAei / kiM puNa dokkaro 15 se uvAo, jeNa maMDalavihANaMmi accaMtavisuddhehiM aTTahi baMbhayArIhiM paoyaNaM' / teNa bhaNiyaM-'atthi bhagavaMto sasarakkhA' / tato saMpattAe kisiNacauddasIe addharattasamae payaTTho(TTho) dhaNAisahio eso masANAbhimuhaM, patto tattha / dihaM() peivaNaM / jaM ca, daradaDDhasimisimAyaMtamaNuyadehanIsaraMtameyamaMsavasAbhIsaNaM, kahiM pi kilakilaMtabIbhatsa (ccha)veyAlahAhAravasaddagabbhiNaM, kahiM pi NaccaMtatiNayaNaaTTahAsApUriyagayaNaMgaNayaM, 20 kahiM pi vIrapurisaniyamasaruhiradejjaMtaparitosiyabhUyasaMkulaM / avi ya dIsaMtasavaNiraMtarasuvvaMtAsesabhImabhayasadaM / saMpatto peyavaNaM dhaNAiparivArio caTTo // 1. ka. degNi pedeg / 2. ha. ka. ja. degvaNaTThA / 3. ka. rau / 4. ka. padeg / 5. ka. 'io| 6. ka. yaNa / 7. pa. kiMci / 8. ka. yaTTa / 9. ka. de / 10. ha. ka. ja. kimi / 11. ka. yaNaya / 12. ka. vey| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAge vaNiktanayakathA] [51 ___ tato lihiyaM maMDalaM, pajjAlio jalaNo, ThaviyA karavAlavAvaDakaraggA aTTasu vi disAsu sasarakkhA / bhaNiyA caTTeNa-mama maMDalaM paveTThassa samakAlaM sivAsaddo tumhehi kAyavvo' / puNo ya tANa purao ThaviyA aTTha dhaNuddharA, bhaNiyA ya te'viddhasivAsaddavehIhi hoyavvaM' / evaM NivvattiyAsesakAyavvo paviTTho maMDale / ThaviyA se purao dAriyA / 'huM phuDi(T' i)tti viharie samucchaliyA sivAsaddA / viddhA 5 dhaNuddharehiM gADhayaramAulIbhUtA paNaTThA viyaNAurA sasarakkhA / paDio caTTo / vihaDiyaM savvaM / khaNaMtareNa ya uTrieNa bhaNiyaM caTTeNa-'tAya ! mae puvvameva sAhiyaM ca jahA dulahA visuddhabaMbhayAriNo' / vimaNA ya gayA savve vi gehaM / dhaNeNa bhaNiyaM-'ko uvAo' ? caTTeNa bhaNiyaM-'ajja vi jai suddhabaMbhayAriNo lahasi, puNo vi karemi kamma' / tato gaMtUNa bhaNio niyayagurU-'je accaMtabaMbhayAriNo te paTThavesu' / taha 10 cciya duiyavArAe vihaDiyaM / tato ruTeNa niddhADiyA tato sasarakkhA / puNo vi bhaNio dhaNeNa caTTo-'kahaM puNa baMbhayAriNo nAyavvA' ? / caTTeNa bhaNiyaM "vasahikahaNisejjidiyakuTuMtarapuvvakIliyapaNIe / aimAyA''hAravibhUsaNA ya Nava baMbhaguttIo" // [ca.mU./10] je eyaM gAhatthaM bujhaMti, aNuTuiMti, te baMbhayAriNo nissaMsayaM / tato dAviyA gAhA 15 bhoyabhagavarattaMbarAiNaM / na nAo paramattho / tahAvihabhaviyavvayAe ya samosario aNegasIsaparivAro bAhirujjANe dhammaghosAbhihANo aayrio| jo ya, maMdiraM dayAe, saMkeyaTThANaM saccavayaNANaM, Agaro samatthaguNarayaNANaM, maMDaNaM vasumaIe / jAo pavAo eyAriso tAriso sUrI samosario / tao AgayA NAgarayA, saMpattA sAvagA, jiNadatto ya saha dhaNeNa / paNamio savvehiM pi / saMpattadhammalAbhA ya nisaMnA se pAyamUlammi / 20 sUriNA vi patthuyA dhammakahA tti / avi ya "attho kAmo mokkho dhammeNa havaMti jeNa savve vi| ___tA dhammo cciya paDhamaM soUNaM kuNaha supasatthaM" // so puNa kavalikaNabhakkhaakkhapAyasugayAideThThadhammANaM majjhe gayANa va erAvaNo, tarUNaM va kappapAyavo jiNadhammo cciya pahANo tti / avi ya 25 1. ka. sAsa / 2. ka. kuDaM / 3. ka. degDhe / 4. ka. degu| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam surasela vva girINaM sayaMbhuramaNo vva jalahimajjhammi / caMdo vva tArayANaM iMdo vva surANa jaha sAro // amarataru vva tarUNaM jaMboddIvvo vva savvadIvANaM / taha dhammANaM majjhe sAro jiNadesio dhammo // jeNa eso nidiTTha(daDDa)rAga-dosa-kasAya-parIsahovasaggakamdha NehiM samuppannadivvavitimiranANAisaehiM samuvaladdhajahaTThiyajIvAjIvAipayatthavittharehiM tiyasanAhasaMpADiyapUyAisaehiM NeccANeccAidhammAliMgiyavatthubhaNirehiM titthayarehiM sadevamaNuyAsurAe parisAe puvvAvarAviruddho paccakkhAipamANAbAhio nivvANasuhanibaMdhaNo kahiu tti / uktaM ca zrIsiddhasenadivAkaraNa "prakAzitaM yathaikena tvayA samyag jagattrayam / samagrairapi no nAtha ! paratIrthAdhipaistathA // [ ] vidyotayati vA lokaM yathaiko'pi nizAkaraH / samudgataH samagro'pi kiM tathA tArakAgaNaH ? // [ ] tvanmatAmRtabAhyAnAM sarvathaikAntavAdinAm / AptAbhimAnadagdhAnAM pre( sve )STaM dRSTena bAdhyate" // [ ] tA savvahA devANuppiyA ! dulaho esa mANussAIo taratamajogo tti / avi ya "mANossakhettajAIkularUvAroggaAuyaM buddhii| sama( va )NuggahasaddhA saMjamo ya logammi dulahAiM // [ Ava.ni./831] iMdiyaladdhI nevattaNA ya pajjatti niruva[ ya? ]khemaM / dhAyA( ? )roga(ggaM) saddhA saMjama uya(va)oga aTTo(TTho) ya // collagapAsagadhaNNe jUe rayaNe ya sumiNacakke ya / cammajuge paramANU dasa diTuMtA maNuyalaMbhe // [Ava.ni./832] jaha collyAiehiM dulhaM maNuyattaNaM samakkhAyaM / evaM khittAINa vi mANusajammeNa sarisAiM // [ ] 15 1. ka. dI / 2. ka. Ni / 3. ka. zreSThaM / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAge vaNiktanayakathA] [53 ___ tA kiM bahuNA ? paDivajjaha dhammaM, jeNa dhammAdhammaphalaM iha bhave cciya dIsai / avi ya-"Nejjar3a vammaharUvA Dakke dIsaMti jaNamaNANaMdA / anne virUvarUvA hasaNejjA jIvalogammi // vrvtthpaannbhoynntNbolvilevnnaaisNjuttaa| anne jaradaMDI khaMDaNivasaNA bhogaparihINA // kuMkumakappUrAgarucaMdaNamayaNAhi parimalagghaviyA / anne NiyadehaviNetajalladuggaMdhiyadisohA // ekke vimukkavatthA lIlaM dAveMti NaggakhavaNANa / anne siyavatthadharA siyavaDalacchi viDaMbaMti // kappUradhUlidhUsaravisaTTamayaraMdapaMkayasaNAhA( hN)| daiyAmuhaM ca pANaM pibaMti anne u jalanihiNo // daiyA''liMgaNasuhiyA surayarasasAyavaDDiyANaMdA / ege gati rayaNi anne u pahammi dhAvaMtA // paNaiyaNapUriyAsA ikke dIsaMti tiyasaNAho( ha) vva / anne NiyapuDheM pi vi kaha kaha vi bhareMti tiriya vva // iya dhammAdhammaphalaM paccakkhaM ceva dIsae jamhA / to ujjhiu(ya) ahammaM jiNadhammaM kuNaha suya( pa )satthaM" // iya guruNo vayaNAu saMbuddhA tattha pANiNo bahave / avahatthiyamecchatto sAvayasariso dhaNo jAo // 'avvo ! mahANubhAvo esa sUrI saha sesamuNIhiM / kayatthA ete pANiNo je 20 eyassa vayaNAmayaM nisuNaMti' bhAveMteNa bhaNio caTTo dhaNeNa-'jArisA tae siTThA muNiNo tArisA nUNamee, tA vakkhANAvesu gAhaM' / vakkhANiyA guruNA / bhaNiyaM dhaNeNa-'bhayavaM ! maMDalakamme paTThavesu tAva muNiNo' / sUriNA bhaNiyaM-'Na esa muNINaM kappo jameyArisesu kajjesu vaccaMti' / caTTeNa bhaNiyaM-'tAya ! mahANubhAvA ete 1. ka. Naya / 2 ka. 'hANaM / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam paricattagihavAsA samataNamaNileDhukaMcaNaparajaNasayaNA paramabaMbhayAriNo paNaTThakohamANamAyAlohAhaMkAravaMmahA paMcasamiyA tiguttA baMbhayAriNo khaMtA daMtA muttA jiyaparIsahovasaggA Na pAvakammesu vaTuMti, keMtu eyANa NAmeNa ya, pAyaraeNa vi, sumaraNeNa vi, daMsaNeNa vi, phariseNa vi paNassaMti savvAu AvayAu, visesao kiMnara-kiMpurisa5 mahoraga-veyAla-pisAyAijaNiyAiM bhayAiM / saMpajjaMti sayalasamIhiyAI ti / taM Natthi NUNa kajjaM jaM na susAhUNa dANabhattIhiM / sijjhai narANa savvaM, bhUyAibhayaM puNo katto ? // tato bhujjalihiyANi nAmayANi ghettUNa gayA puNo masANaM, samADhattaM kamma puvvakameNa kau(o) savvo vi vihI / mukkakkaMdA NivaDiyA dharaNIe hArappahA / 10 saMvAhiyANi aMgANi pAsaTThiyapariyaNeNaM ti / avi ya mukkagahAe dUraM lajjiyavayaNAeM taha vi NIsasiyaM / jaha vijjasuo vi phuDaM kaha Na vi gahagoyaraM patto / / tatto saNivveyaM pi ya bhaNiyamaNAe tAya ! kimeyaM ? [ti] / pAsaTThiyapariyaNeNa ya sAhio savvo(vva)vuttaMto / / 15 saMjAya harisANi ya pattANi ya gehaM / dhaNo vi jAo aNannasadi(ri)so saavgo| ciMtiyaM ca NeNa niyakajjasiddhiheuM kuNaMti logA parANa kjjaaiN| ettiyamittaM pi jaga(gaM) nikkAraNavacchalo ctttto|| tA jojjai mama dAriyameyassa dAuM ti mannamANeNa bhaNio dhaNeNa caTTo-'bho 20 mahAsatta ! jAemi kiMci, jai desi' / muNiyamaNoviyappi(ppe)NaM bhaNiyaM caTTeNaM ti "pattheu mamaM tAo alAhi saMkAe vayaNaM[Na] karemi / / dehassa vi taM sAmI kiM puNa sesa[ssa] kajjassa ?" // aho ! se mahANubhAvayA, aho ! se viNao, aho ! se vayaNavinnAso, aho ! se samatthaguNAhAraya tti cetayaMteNa bhaNiyaM dhaNeNa "maMgaleNa geNhasu hArappahAe karaM kareNa / Na jau(o) mahANaIo rayaNAgarAo annattha NivaDaMti' / / 25 1. ka. sa / 2. ka. degNa / 3. ha. ka. degNa, resi / 4. ka. sesaka / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 rAge vaNiktanayakathA] [55 tao kiMci khaNaMtaraM tuNhiko hoUNa bhaNiumADhatto jiNadatto tti| "haMseNa rAyahaMsI jo[i]jjai tAya ! suMdaraM eyaM / jaM puNa riTeNa samaM joijjai taM jaNo hasai / niddaliyamattamAyaMgarayaNavicchuriyaNakkhahIreNa / sIheNaM ciya sIhI jojjai na hu jaMbueNaM ti // iya tAya ! tujjha duhiyA joggA viusANa kaha Nu geNhAmi ? / ahavA vi devalogaM ko sAhai tiyasaNAhassa?" || tato bhaNiyaM ca(dha)NeNa-'suMdaraM saMlattaM / riTeNa rAyahaMsI joyaMto lahai nAma vayaNijja / jo puNa haMseNa samaM saMjoyai so kahaM lahai ?' // teNa bhaNiyaM-'jai evaM, tA tumaM jANasi' / tato pasatthavAsare mahAvibhUIe samuvbUDhA jiNayatteNa dinnadANaM saha muttAvalIe / ANaMdio savvo vi nayarijaNo / kayaM mahAvaddhAvaNayaM / patto paoso, kayaM kAyavvaM / gao raiharaM, pattA hArappabhA / tao tIe saha sabbhAvasAraM jIvalogasuhamaNuhavaMtassa volINo vi koi kAlo / annadiyahammi saha tIe gao NiyayanagaraM / tA bho caTTA ! jahA teNa jiNadattasAvageNa 15 ataraMteNa icchiyabhajjA pAviyA saha muttAvalIe, sattuNo ya sasarakkhA NAsiyA, dhamme ya dhaNo Thavio, jaso ya viDhatto, tahA ataramANo anno vi ya pAvai tti' / tato imaM nIisatthaM siddhaputtAo soUNa ciMtiyaM mAhuravaNieNa-'aho ! ataramANeNa [?]NediyavihiNA sA teNa pAviyA, tahA ahaM pi niyayapurIe gaMtUNa peuMjAmi sAmAIcauvvihaNIiM, paTTAvemi akkhaliyapasarAu parivvAiyAo viyaDdUio, karemi 20 rAiNA saha saMbaMdha, sevemi vejjAsiddhapurise, sikkhAmi vasIyaraNaM(Na-) maMtatAiNo' bhAveMto patto mahurAe / samADhattaM jahuddiSTuM / Navaramolaggiehi vijjAsiddhapANehiM bhaNio so-'sAhasu , kiM karemo' ? / teNa bhaNiyaM-'rAyapattiM dhAriNI ghaDeha' / 'evaM' ti paDivajjiUNa samADhattA DiMbhANa mArI / pucchiyA nareMdeNa-'bho bho ! nirUveha, na sAhAviyaM DebhANa maraNaM' / tehi bhaNiyaM-'evaM karemo' / annadiyahammi 25 1. ha. vii / 2. ka. pao / 3. ka. ha. ve / 4. ka. 'riyaM DaM / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam bhaNio rAyA-'deva ! tuha aMteure itthIrUvadhAriNI mArI parivasai / sA DiMbhANi khAyai' / nirUveMteNAvi jA Neha NAyA, tAhe puNo vi pucchiyA te / tehiM bhaNiyaM'mahAdevI' / annadiyahammi paccUse uTThiyAe pa(ya)diTThANi se sayaNe DeMbhANa karacaraNakhaMDANi / vilittaruhiravayaNA ya bhaNiyA rAiNA-'apAve ! kimevaM' ? tIe bhaNiyaM-'Na yANAmo, mama bhAgadheyANi pucchasu' / rAiNA pucchiyA mAyaMgA-kiM kAyavvaM' ? / tehiM bhaNiyaM-'deva ! amhe NiyayavihANeNaM vAvAemo' / tao aNirUviUNa tANa mAyAvilasiyaM, appiyA tesiM / tehiM pi addharattasamae nIyA masANaM / samADhattA bheseuN| itthaMtarammi kayasaMkeo patto vaNiyataNao / bhaNiya maNeNa-'kimevaM' ? / mAyaMgehi bhaNiyaM'-'mAre !(riM) dokkhamaccuNA vAvAissAmo' / 10 vaNiyasueNa bhaNiyaM-'bho ! mA evamasamaMjasaM[jaM]paha, na eyAe somayAe mArI havai / annaM ca rUvANu-gAriNo guNA' / tehiM bhaNiyaM-'na yANesi tuma, tuNhikko havasu' / puNaravi bhaNiyamaNeNa-'bho bho ! davvaM geNheUNa muyaha' / tehiM bhaNiyaM-'katto eyAe pAvakammAe mokkho' ? / teNa bhaNiyaM-'mamaM vAvAUNa muyaha eyaM / aha avassaM mAreyavvA, tA paDhamaM mamaM mAreha' / tehiM bhaNiyaM-'Na tumaM vAvAemo, esA puNa nicchaeNa 15 haMtavvA' / 'jai evaM, tA ahayaM eyAe viNA Na jIvAmi' / 'aho ! amhANaM taM vigghakArI uvaTThio ! jai bhe asaggAho, tA dINArANa koDiM dAUNa tattha ghittaNa vaccasu , jattha Na muMNAmo' / jahAbhaNiyaM cANuTThiyamaNeNa / ciMtiyaM ca NAe-'aho ! mahANubhAvo nikkAraNavacchalo, na eyassa paccuvayAro jIeNa vi kAuM tIrai' / AlavaNAihi ya AvajjiyaM se cettaM, NiviTTho daiyasaddo tti / avi ya "aidaMsaNAu pII, pI[I ]e raI, raIe sabbhAvo / sabbhAveNa ya neho, paMca vi bANA aNaMgassa" // evaM ca tIe saha visayasuhamaNuhavaMtassa samaikkaMto koi kAlo / annayA rayaNIe pecchaNayadaMsaNatthaM vaccaMto virahabhaeNaM vatthaddhaMte gahiUNa dhario / sahAsaM ceva bhaNiyamaNeNa-'keM tayaM, kiM vA eyaM' ! vimhiyAe ya nibbaMdheNa pucchieNa sAhio 25 savvo daMsaNAIo haraNAvasANo puvvavuttaMto / tIe bhaNiyaM-'kiM so tumaM' ? teNa 20 1. ka. mAyaMgehiM / 2. ka. saMpahAnedeg degmAyA / 3. ka. Na tumaM vAvAemo, esA puNa nicchaeNa haMtavvA / 4. ka. sughe / 5. ha. rei / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ guruvinaye puSpacUlAkathA] [57 bhaNiyaM-'Ama' / tatto veraggamaggAvaDiyAe bhaNiyamaNAe-'ajjadivasAo tivihaM tiviheNa surayasuhamAsajjaparicattA savve vi mae purisA, viseseNa taM si mahApAvo / niyayasuddhinimittaM ca pucchiyAo pAyacchittaM sAhuNIo / tAhiM ca jogA tti kAUNa parUvio saMkAya(i) rahiyasaMmattamUlo paMcamahavvayalakkhaNo piMDavisuddhAiuttaraguNagaNAlaMkio samatthadukkhamahAvaNadAvAnalo vitthareNa sAhudhammo / saMjAyacArittapariNAmA 5 pavvaiyA esA / gahiyA duvihA sikkhA / pAliyamakalaMkasAmannaM / kAlamAse ya AgamANurUvaNivvattiyakAyavvA mariUNa gayA devalogaM / viNiyataNao ya taddivasameva ruddajjhANovagao kiNhalesApariNAmapariNao mao samANo gao naragamiti / ao bhannai-'na rAgakalio kajjamakajjaM vA pecchai' tti / tamhA tassa vivakkho seviyavvo, esuvaeso tti / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM cariyaM / mAhuravaNiNo sammaM nisuNaMto jAi veraggaM // ||maahurvaanniykkhaannyN samattaM // 10 15 rAgapratipakSazca gurovinayAjjAyate, tatastatra yatno vidheya ityAha dhammovaesayANaM gurUNa viNayaM karejja bhattIe / saMpattakevalAe [vi ya] jahA kao pupphacUlAe // 10 // [dharmopadezakA[nAM] gurUNAM vinayaM kurvIta bhaktyA / samprAptakevalayA'pi ca yathA kRtaH puSpacUlayA // 10 // ] dharmamupadizanti ye te tathA / gRNanti tattvamiti guravasteSAM vinayaM vidadhyAccheSaM spaSTam / bhAvArthastu kathAnakagamyastaccedam __ [9. guruvinaye puSpacUlAkathA] atthi bhara ha]ddhavAsAlaMkArabhUyAo donni mahurAo dAhiNamahurA uttaramathu(hu)rA y| tIe ya vaNiyasuo saMvavahAravaDiyAe gao dAhiNamahuraM / tattha 1. ka. 0yattA / 2. ka. u| 3. ka. ha. saMdeg D:\mala.pm5\2nd proof
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 ] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam satthavAhaputteNa saha jAyA mittI / bhaNiyA ya NeNa anniyAbhihANA bhagiNI - 'suMdarabhoyaNaM kuNasu, jeNa mitteNa saha bhuMjAmo' / Nipphanne ya bhojane (yaNe) vAhario uttaramAhuro mitto| tIe samADhattA donni vi bhottuM / anniyA [a] vaTThiyA tesiM purao vIyaNahatthA / taM ca savvaMgiyaM pulaIUNaM ciMtiyaM uttaramAhureNa - avvo ! kayattho vihI jeNesA karehiM 5 phaMsiyA, tA alaM me jIvieNaM, jai esA na piyapaNayiNI havai / bitIyavAsare paTTAviyA tIe pvrgaa| bhAiNA bhaNiyaM - 'aNurUvo esa anniyAvaro, kiM khu jai evaM tAva ihaM ciya ciTThai pasavaNakAlaM jAva' / teNa vi taha tti paDivajjiUNa uvvUDhA mahAvibhUIe / tIe saha sabbhAvasAraM jIvalogasuhamaNuhavaMtassa samaikkaMto koi kAlo / jAyA AvannasattA / annadiyahammi suhAsaNatthassa Agao uttaramahurAe lehavAhao / 10 samappio leho pAyaMguTThayamuddiu tti kAuM NAo jahA sAmileho / paNamiUNa ya vihADio / kiM va(ca) sArabhUyaM lihiyaM ? ti / avi ya "tujjha vioyAnalatAviehiM jaM kiMci dukkhamamhehiM / pattaM taM mA riuNo sumiNe vi lahaMtu te vaccha ! // 15 tA jai icchasi daTTaM amhe jIvaMtae tao turiyaM / Agacchijjasu guNanihi ! kimettha bahuNA palatteNa '' ? // tato gahiyahatthaM vimaNaM piya[ya] maM pulaiUNa bhaNiyamanniyAe - 'ajjautta ! kiM kusalaM gurUNaM' ? teNa bhaNiyaM - 'pie ! keyArisaM kusalaM ?, jANa amhArisA kulakalaMkabhUyA taNayA' / tato ghettUNa lehaM vAiumADhattA / muNiyalehatthAe ya bhaNio daio-'ajjautta ! mA jUrasu, tahA karemi, jahA turiyaM pecchasi guruNo' / 20 lehatthakahaNapuvvayaM ca bhaNiyaM (o) bhAyA saha sesabaMdhavehiM - 'jahA paTThavesu ajjauttaM mae saha, jeNa picchai siNehakAyare jaNaNijaNae' / tao pasatthavAsare mahAvecchaDDeNa paTThavio anniyAe saha / apahe ya pasUyA devakumArapaDimaM dArayaM / kayamuciyaM karaNijjaM / guruNo gharaM gayassa dArayanAmaM kAhissaM ti pariyaNo abhiramAvaMto 'anniyaputtaM' vAharai / kameNa ya pattANi gehaM / annaM kayaM pi nAmaM Na siddhimuvagayaM / va 25 ya saMpatto jovvaNaM saha kalAkalAveNa ya / muNiyajiNavayaNo ya saMsArabheyuvviggo aNAsAiyavisayasaMgo mahAvibhUIe nikkhaMto anniyAputtoti / 1. ka. degNi dadeg / 2. ka. 'dudeg / 3. ka. 'yaM / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ guruvinaye puSpacUlAkathA] [59 "dhanno anniyaputto jo visayasuhAI NarayamUlAI / mottUNaM pavvaio sAsayasokkhassa taNhAe' // pariNayaNANadaMsaNacaraNo ya kAlaMtareNa jAo sUrI / viharaMto ya gacchaparivAro patto pupphabhadaM NAma nayaraM / tattha puSphakeU rAyA, puSphavaI se bhAriyA / pasatthasumiNayasUiyaM pasUyA esA jamalamihuNayaM / paiTTiyaM dAragassa pupphacUlo nAmaM, kumAriyAe 5 pupphacUla tti / vaDDiyA dehovacaeNaM jovvaNaM kalAkalAvA[i] ehiM / saMpattajovvaNaM aNNoNNANurataM jANiUNa ciMtiyaM pupphakeuNA-haMta ! jai paropparami[maM] mihuNayaM vioijjai, tA nUNaM pANe pariccayai / annadiyahammi meliUNa NAgarayA bhaNiyaM rAiNA-'bho bho ! jANi aMteure rayaNANi uppajjaMti, tANa ko pahU havai' ? / tao ajANiUNa se bhavatthaM bhaNiaM nAgaraehiM-'deva ! ciTThau aMteuraM, jamettha visae vi 10 uppajjai, tassa devo sAmI' / 'jai evaM, tA uppannamimaM purisitthirayaNajuyalaM raikAmamihuNayaM piva mihuNayaM kAhAmo' / tato vilakkhIbhUyA gayA niyayaThANesu nAgarayA / vivAhAviyaM mihuNayaM pi annonnANurAgarattaM bhoge bhuMjiuM payattaM / annadiyahammi bhaNiyaM papphacalAe-'ajjautta ! paDhasa kici paNhottaraM / teNa bhaNiyaM-'pie ! aNegapagAraM paNhottaraM sakkayaM pAyayaM avabbhaMsaM pisAiyaM mAgahaM majjhottaraM bAhiruttaraM egAlAvaM 15 gayapaccAgayaM' ti / tIe bhaNiyaM-'sakkayaM paDhasu' tti / "kathaM sambodhyate sthANuH ? kiM vA(ca) rUpaM tado jasi ? / zatRcaturthyakavaco bhavateriha kiM bhavet ?" // [ ] tIe bhaNiyaM jahA-'bhavate' / puNo vi bhaNiyamaNAe tti / avi ya- sakkayapAyayapaNhANa jattha samasakkaeNNaM paDivayaNaM / taM ekkaM ciya sAhasu alAhi sesehiM bheNahiM / / "kAM pAti nyAyato rAjA ? vizrasA bodhyate katham ? / TavArge paMcamaH ko vA ? rAjA kena virAjate ? // dharaNedo kaM dhArei ? keNa va rogeNa dobbalA hoMti ? / keNa va rAyai seNNaM ? paDivayaNaM 'kuMjareNa' ti(tti)" // 25 20 1. ka. 'cchi / 2. ka. "TTi / 3. ka. jANa / 4. ka. pare / 5. ka. yaM kA / 6. ka. haM pi / 7. ha. ka. to| 8. ha. kaM / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam ajjautta ! saMpayaM paDhepayaM paDhasu tti / avi ya "bhRtyo mayA niyukto dAnaM lokAya dIyatAmAzu / na tena dIyate kiJcit tatrA''jJA me na khaNDitA" // yadi vetsi tato 'natena'-praNateneti / evaM cAbhiramaMtANi(Na) samaikkaMto koi 5 kAlo / rAiNA ajottaM kayaM ti imiNA NevveeNaM kayapavajjA gayA pupphavaI devalogaM / ohiNANovaogeNa ya diLaM mihuNayaM visayAsattaM / mA dogaIe akayadhammaM vaccau tti bhAteNa jaNaNIdeveNa suviNae dAviyA cheyaNabheyaNamAraNakuMbhIpAgAINi tivvAiM dukkhAI paccaNuhavamANA NeraiyA / taM daTThaNa bhayavevamANasavvaMgAe pasAhiyaM paiNo pussphcuulaae| tato saMtinimittaM kArAviyANi maMgalovayAriyANi / duiyadiyahe taha cciya dAviyaM / haMta ! 10 devvavilasiyamiNaM ti mannamANeNa meliUNa savvapAsaMDiNo pucchiyA rAiNA-'kerisA NarayA, NeraigA ya' ? ikkeNa bhaNiyaM-'deva ! gabbhavAso Narago, NeraiyA puNa dAreddAidukkhAbhibhUyA pANiNo' / anneNa palattaM-'rannavAso Narago, NeraiyA puNaparapesaNaraya tti' / anneNa bhaNiyaM-'nariMdagottI narago, neraiyA tannivAsiNo' / anneNa palattaM'abuhehiM saha vAso narago, neraiyA puNa annANiNo' tti / avaropparaM viruddhe NArayaNarae bhaNaMti pAsaMDA / jiNavayaNabAhira(ri)lA amuNiyasatthatthaparamatthA // anna diyahammi sabahumANaM vAharAviyA anniyaputtA AyariyA / pattA nareMdagehaM, suhAsaNatthA ya saviNayaM pucchiyA-'kerisA naragA, NeraiyA ca kerisANi vA dukkhANi aNuhavaMti asAhAraNANi' ? tti / AgamANusAreNa bhaNiyaM sUriNa tti "dhammA vaMsA selA aMjaNarihA maghA ya mAghavaI / puDhavINaM nAmAiM rayaNAI hoti guttAI" // pra.sA./1071] 15 20 1. ka. mo / 2. ka. bhIsaMteNa / 3. ka. 'y| 1. ha. Ti. "kugrAmavAsaH kunarendrasevA kubhojanaM kruddhamukhI ca bhAryA / kanyAbahutvaM ca daridratA ca SaD martyaloke narakA bhavanti / / suttI sevA vatthaM bhoyaNaM taha kaNi?sevAe / na bhoyaNaM na vatthaM imIe kunariMdasevAe" || D:\mala.pm5\2nd proof
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ guruvinaye puSpacUlAkathA ] [ 61 nArayasattA puNa accaMtAhamA duddaMsaNA apasatthaMgovaMgA, dokkhANi puNa asAhAra NANi tti / 'acchinimIliyamettaM Natthi suhaM, dukkhameva paDibaMdhaM / rry neiyANaM ahoNisaM paccamANANaM " // 44 tao saMjAyavimhiyAe bhaNiyaM pupphacUlAe-' bhayavaM ! kiM tumhehiM pi sumiNao 5 diTTho' ? | bhagavayA bhaNiyaM - ' bhadde ! viNA vi sumiNayaM titthayaravayaNAo evaM annaM ca savvaM viyANijjai / api ca "cakSuSmantasta eveha ye zrutajJAnacakSuSA / samyak sadaiva pazyanti bhAvAn heyetarAn narAH " // [ ] tIe bhaNiyaM--'kehiM puNa kammehiM pANiNo Naraesu vaiccaMti' ? | sUriNA bhaNiyaM-- 10 'AraMbhAIhiM' ti / hiMsA'liyaparadavvAvaharaNamehaNupariggahAsattA / paravasaNaharisiyamaNA gurupaDaNIyA mahApAvA // 3 paraloya(e)ni ravikkhA niraNukaMpA ya savvasattesu / airuddajjhavasANA gacchaMti mahAtamaM jAva // annadivahammi accaMtaramaNijjasurasuMdarIsamaddhAsiyA bhogopabhogakaliyA dAviyA devalogA / te pecchiUNa saMjAyANaMdA vibuddhA devI / taha cciyA pucchiyA pAsaMDigo'kerisA devalogA havaMti' ? / ege palavaMti - avi ya-'"ainehagabbhiNAI avaropparabaddhaNehasArAI / hiyayAiM jattha donni vi milaMti so hoi so ( bho ! ) saggo " // 20 anneNa bhaNiyaM- "rUvarasagaMdhaphAsA saddAmaNahariNo ya khalu jattha / saMpajjaMti NarANaM so cciya saggo kimanneNa" ? // [anneNa] bhaNiyaM-'"pisuNo gurupaDaNIo pAo guNamaccharI kayaggho ya / paravasaNaha[ ri]siyamaNo gayalajjo cattasabbhAvo // 15 1. ka. vajjaM / 2. ka. hasa / 3. ha. ka. 'rAvikkhA kaMdeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 62] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam hiNsaa'liyprdvvaavhrnnprdaarsevnnaastto| jattheriso na dIsai logo so hoi bho ! saggo" // anneNa bhaNiyaM-"khajjau jaM vA taM vA nivasejjau paTTaNe va ranne vA / iTeNa jattha saMgo so cciya saggo kimanneNaM" ? // iya evaMviharUvaM paropparaM te hi devalogassa / kahiUNamasaMbaddhaM saMpattA niyayaThANesa // bitiyadiyahe taha cciya pucchiyA sUriNo-'bhayavaM ! kerisA devalogA?, kaibheyA vA tiyasA ?, kerisaM vA siM sokkhaM' ? ti / sUriNA bhaNiyaM "nANAvimANakaliyA rayaNavicittA pstthvrruuvaa| devANubhAvakaliyA divalogA erisA kahiyA // bhavaNavai-vANamaMtara-joisavAsI vimANavAsI y| dasaaTThapaMcaduvihA jahakamma(kkama ) hoti suranivahA // jaM kahiUNa na tIrai asaMkhakAlammi jIvamANehiM / taM aNuhavaMti sokkhaM tiyasA punnANubhAveNa" // 15 tato samuppannapaharisAe bhaNiyaM pupphacUlAe-'bhayavaM ! kiM tae vi sumiNe diTThA devalogA' ? / teNa bhaNiyaM-'bhadde ! AgamabaleNa de8' tti / avi ya acchau tA divalogo suyaNANabalAu muNai telokkaM / NIsesaguNasameyaM karaNikkhettaM va AmalayaM // tato bhaNiyaM puSphacUlAe-'bhayavaM ! kahaM puNa devalogo pAvejjai' ? / bhagavayA 20 bhaNiyaM-'jiNadhammANuTThANAo sAsayaM niruvamANamakkhayamavvayaM sahAviyaM mukkhasukhaM pi pAvijjai ti / "jiNadhammANuDhANAo mokkhasuhaM hoi uttamo laabho| suranarasuhAiM aNusaMgiyAiM, kisa( si )No palAlaM vA" // 1. ka. cciya saMgo / 2. ka. degsaM / 3. ka. parihasA / 4. ka. gA te / 5. ka. degcca / 6. ka. ha. degNu / 6. ka. ti dhadeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ guruvinaye puSpacUlAkathA] [63 ____puNo vi savitthareNa sAhie caraNadhamme bhaNiyaM pupphacUlAe-'bhayavaM ! jAva rAyANaM pucchAmi, tAva te pAyamUle pavvajjA'NuTThANeNa saphalIkaremi karikannacaMcalaM mnnuyttnnN| pucchieNa ya rAiNA bhaNiyA esA-'jai paraM mama gehe cciya bhekkhaM geNhesi' / "evaM' ti bhaNiUNa mahAvibhUIe pavvaiyA pupphacUlA / kammakkhaovasamao ya gahiyA duvihA sikkhA / annayA bhavessadukkAlamadhigacchiUNa paTTavio 5 savvo vi gaNo subhikkhamiti / "saMvaccharabArasaeNa hohiti asivaM ti te tato NaM( jaM )ti / suttatthaM kuvvaMtA aisaimAIhi NAUNaM" // AyariyA puNa jaMghAbalaparikkhINA TThiyA tatteva / aMteurAu ya ANeUNa dei tesiM puSphacUlA bhattapANaM / evaM ca sANaMdaM guruNo veyAvaccaM karatIe, saMsArAsArattaNaM bhAvaMtIe, 10 pasatthesu ajjhavasAyaTThANesu vaTTamANIe, samAroviyakhavagaseDhIe , AillaM sukkajjhANabhedadugaM volINAe, taIyaM suhumakiriyamappaDivAyamappattAe eyaMmi jhANaMtare samuppannaM se kevalaM / kevalI pavvapavvattaM viNayaM Na maMcaDa. jAva Na Najjai / jaM jaM garuNo cetaMti. taM taM saMpADei / gurUhi bhaNiyaM-'jaM mae ciMtivvaM(yaM), taM tae saMpADiyaM, kahiM muNiyaM' ? / 'nANeNa' / gurUhi bhaNiyaM-'kiM paDivAiNA ? appaDivAiNA vA' ? / tIe bhaNiyaM- 15 'appaDivAiNA' / anne bhaNaMti-vAsammi paDate piMDANayaNacoiyAe bhaNiyaM'acittapaeseNANIo' / bhaNiyaM gurUhi-'haM viyANasi' ? / tIe bhaNiyaM-'kevaleNa' / tato sasaMbhaMto gurU-'mecchA mi dukkaDaM, kevalI AsAio' bhaNiUNa jAo citAuro 'kimiha sejjhissAmo na va tti' ? / kevaliNA bhaNio-'mA adhiI kuNasu , caramasarIro, tujjha vi gaMgamuttaraMtassa hohi(ti)tti kevalaM' / tato ArUDho logeNa saha 20 nAvaM / pavAhiyA gaMgAjale / jattha jattha Ayario ThAyai, tattha tattha nAvA jale buDDai / majjhaTThie vi savvaM boDDiumADhattaM / appabhaeNa ya pakkha(kkhi)tto sUrI logeNa gaMgAjale / samuppannapasatthabhAvassa jAyaM kevalaM / jAo ataMgaDo / kayA devehi mahimA / surasaMthuyaM ti kAUNa jAyaM tattha paese payAgAbhihANaM titthaM / eyaM pasaMgeNa siTuM ti / 1. ka. degI padeg / 2. ka. vasaMdeg | 3. ka. AyaNaM / 4. ka. ya / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam ao bhannai-jahA puNphacUlAe viNao kao, tahA kAyavvaM // suyadevipasAeNaM suyANusAreNa puSphacUlAe / kahiyaM jo suNai naro cariyaM so lahai nivvANaM // // pupphacUlAe kahANayaM samattaM // 5 vinayavatA caivambhUtA yoSito vigaNayya tAbhyo viraktacetasA bhavitavyamityAha ceTTho( baddho )ttaramAyAkUDakavaDadosANa maMdiraM mahilA / jaha neurapaMDi[i]yA NideThThA puvvasUrIhiM // 11 // rajjAviMti Na rajjaMti liMti hiyayAi~ Na uNa appeMti / juvaio miMThacorA evaM kayA rAyapattIe // 12 // [ceSTo(baddho)ttaramAyAkapaTakUTadoSANAM mandiraM mhilaa| yathA nUpurapaNDitA nirdiSTA pUrvasUribhiH // 11 // raJjayanti, na rajyante, lAnti hRdayAni, na punarapeyanti / yuvatayo meNThacaurau evaM kRtau rAjapatnyA // 12 // ] ceSTo(baddho)ttaraM yathA"zvAsaH kiM ? tvaritAgatAt , pulakitA kasmAt ? prasAdyAgatA, srastA veNyapi pAdayornipatitAt kSAmA kimityuktibhiH / svedArdai mukhamAtapena zithilA nIvI rayAdAgamAd dUti ! mlAnasaroruhadyutidharasyauSThasya kiM vakSyasi ?" // [ ] mAyA pratItaiva, kapaTo dambhaH, kUTaM kUTalekhAdikaraNa, eteSAM doSANAM mandiraM gRhaM 20 nUpureNopalakSitA paNDitikA / evaM kRtau meNTha-caurau iti raJjitau rAjapanyA, na svayaM tadArakteti / kathamidam 1. ka. ha. saMdeg / 2. ka. degtA vi / 3. ha. ka. vaTTo / 4. ka. tanAt / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ doSabAhulye nUpurapaNDitAkathA] [65 [10. doSabAhulye nUpurapaNDitAkathA] iheva atthi jaMbuddIve dIve bhArahe vAse tiyasaNayaravibbhamaM vasaMtapuraM nayaraM / jayasirisaMkeyaTThANaM jiyasattU rAyA, dhAriNI se mahAdevI / tammi ceva Nayare NagarappahANassa ibbha[ssa] niyarUvalAvannajovvaNasohaggakalAkosallohAmiyakhayaramaNI vahU gayA NaIe hANatthaM / taM ca niyeUNa ciMtiyaM ekkeNa NagarajuvANaeNa-aho ! kayattho 5 koi puriso, jo eyAe muMhapaMkae bhasalalIlaM karei / avi ya achivaMteNaM imIe rUvaM vihiNI viNimmiyamavassaM / jeNa karAliddhANaM Na hoi eyArisI sohA / / kahaM puNa imIe bhAvattho NAyavvo ? mannamANeNa paDhiyaM juvANaeNa "suNhAyaM te pucchai esa NaI mattavAraNakaroru ! / ete NaI ca rukkha ahaM ca pAesa te paDio" || tao taM pulaiUNa saMjAyAnu(Nu)rAgAe paDhiyamaNAe "suhagA hoMti(tu) naIo ciraM ca jIvaMtu je naIrukkhA / suNhANa-pucchagANaM ppa(gha)ttIhAmo piyaM kAuM' / tIe ya nAma guttaM gharaM ca ayANamANeNa jANi tIe saha DiMbhANi AgayANi, tANaM 15 rukkhehito phalANi dAuM pucchiyANi jahA-'kA esA' ? tehiM pi siTuM se NAmaM gehaM ti / avi ya "annapAnairhared bAlAM yauvanasthAM vibhUSayA / vezyAM strImupacAreNa vRddhA karkazasevayA" // [ ] mayaNAsarasalliyaMgo tIe saha saMgamovAyamabhilasaMto gao parivAIyAe samIvaM / 20 vasIkayA sA teNa dANaviNayAIehiM / bhaNio aNAe-'kiM te samIhiyaM karemi' ? / teNa bhaNiyaM-'ibbhavadhUe saha saMgamaM' / 'dhIro havasu , jAva se samIve gaMtUNAgacchAmi' / gayA sA diTThA vhuu| thAlIe talayaM kuNaMtIe paNAmapuvvayaM ca dinnamAsaNaM / 1. ka. bbhani / 2. ka. mirakha / 3. ka. degcco / 4. ha. mahu', ka. muhu / 5. ka. ja. degNammi / 6. ka. ha. rorU / 7. ka. degcchaNaM / 8. ka. dege nA / 9. ha. ka. vezyA / 10. ka. ha. vRddhAn / 11. ka. ha. aadeg| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam nisannAe parivvAIyA[e] patthuyA dhammakahA / tayAvasANe ya pucchiyA sA vahUe'bhayavai ! kiMci accherapuvvayaM diTuM' ? / tIe bhaNiyaM-'vacche ! kiM bahuNA? jaM mae diTuM taM jhatti pAvesu' / vahUe bhaNiyaM-'kiM ko vi juvANo' ? / tIe bhaNiyaM 'Ama' / vahUe bhaNiyaM-'keriso' ? / parivvAIyAi bhaNiyaM-'ko se rUvAiguNe vaNNeuM 5 samattho' ? tahA vi suNasu saMkheveNaM nivasai imammi nayare satthAhasuo sudaMsaNo nAma / niyarUvavijiyabhuvaNo NIsesakalANa kulabhavaNaM / jo ya, vacche ! kulINo majjhattho medhAvI paDuo dakkho viNIo vAI rasio rUvI subhago desakAlannU ujjalaveso bahumitto Isaro [agavvo] gaMbhIro saraNAgaya10 vacchalo viuso patthaNejjo dhammaparo dayAlU saccavayaNo paDivannavacchalo puvvAbhAsI mahAsatto kalAkusalo pasiddho maimanto savvahA samatthaguNarayaNAkaro tti / aha tassa rUvavijio sakalaMko dosasaMgao caMdo / pakkhakkhaeNa vacche ! kalAvaseso phuDaM jAo / sAmaladeho jAo muhamahaNo tassa rUvavijiya vva / gahiyakalAvo ajja vi bhamai cciya tinayaNo bhikkhaM / / tassa muharUvatulio kasiNasio uvaha goulaM patto / halamusalavAvaDakaro lajjAe goThThapuriso vva // iya evamAibahuvihaguNANa aMtaM Na tassa pecchAmi / tA puttiyA ! teNa samaM raisokkhaM jhatti pAvesu" | ibbhavadhUe purao taha tIe tassa vaNNiyaM cariyaM / jaha vammahassa bANA hiyayaM bhittUNa nIsariyA / 'eyaM pi vaMcemi' mannamANIe masivilettakareNaM puTThIe AhaNiUNa gacchalliyA gehAu vadhUe parivvAiyA-A ! pAve ! kulavahUviddhaMsakArie ! mamAvi purao eyArisANi kulakalaMkabhUyANi palavasi ! / vimaNadommaNA gayA esA / sAhiyA se 15 1. ha. ka. degyA padeg / 2. ha. ka. ja. majjhattho / 3. ja. te / 5. ha. gevva, ka. govva / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ doSabAhulye nUpurapaNDitAkathA ] [67 pauttI-'vaccha ! na nAma pi icchai, NavaraM masIe kharaMTIUNAhaM nINiyA' / avvo ! jahA masIsaNAhAu paMca vi aMgulIu paTThIe dIsaMti, tahA 'kasiNapakkhapaMcamae samAgamaM pisuNiyaM' NavaraM saMkeyaTThANaM na kahiyaM, tajjANaNatthaM puNaravi kaha kaha vi paTThaviyA saMtI se samIvaM samADhattA kAlANurUvakahA / 'avvo ! kiM puNa eyAgayA ? huM, saMkeyaTThANaM na sUyiyaM, tannisamaNatthaM paTThaviyA' nAUNa'sogavaNiyAe majjheNa taha 5 cciya nINiyA pattA tassa samIvaM / bhaNiyamaNAe 'Na te vaccha ! nAmaM pi icchai, asoyavaNiyAe nINiya mhi' / muNiyasaMkeyaTThANeNa ya bhaNiyA sA teNa-'avvo ! alaM vA(tA)e tti' / kameNa ya saMpatte kasiNapakkhapaMcamIpaose gao so tattha / pattA sA vi tattheva tti / avi yaramiUNa niyayanAhaM sabbhAve pADiUNa soUNa / 10 pattA jArasamIvaM vammahasarasalliyasarIrA // accaMto nehANurAgasaNAhaM dIharaviyogANalataviyadehanivvavaNasamatthaM mohiyahariharapiyAmahatiyasatihuyaNaM AvaDiyaM se mohaNaM / evaM ca puNaruttaM ramiuvvA(UNa) ya NIsahagANi aMtariyANi nidAe / carimajAme sarIraciMtAe uTThiUNa ciMtiyaM sasureNa'na esa majjha suo vadhUe samIve sutto, tA mA paccUse mamaM aliyavAyiNaM kAhi'tti 15 ciMteMto ghettaNa caraNAo neuraM gao ssro| muNiyasasuravRttaMtAe ya bhaNio anADo'turiyaM vaccasu , pattA AvayAkAle ya sAhijjaM karijjasu' tti / sA vi gaMtUNaM pasuttA paisamIve, thevavelAe pabhaNio bhattAro-'gimho ittha, tA asogavaNiyAe vaccAmo' / gayANi tattha / pasuttassa ya bhattuNo bohiUNa vimhayavisAovahAsANugayamaNAe bhaNiyaM bhattuNo-'kiM eso kulakkamAyAro ?, kiM vA uvaeso ?, kiM vA 20 rahassaM?, jeNa bhattuNA saha raisokkhamaNuhavaMtIe vahUe caraNAu sasuro neuraM Nayati' ! / teNa bhaNiyaM-'kiM saccameyaM' ? / tIe bhaNiyaM-'sa eddahamittamiliyaM tumhaM ciya bhaNiuM pAreha' / tao lajjANugaeNa bhaNiyA paiNA-'visatthA havasu , paccUse maggisAmo' / tIe bhaNiyaM-'na me NeureNa kajjaM, eyAriseNa bhe ciTThieNa viliya mhi' / paccUse egate bhaNiyaM thereNa-'viNaTThA putta ! te jAyA' / sarosaM bhaNio 25 1. ka. ha. saMtA / 2. ka. degma / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam sueNa-'voDDIhoMtassa paNaTThA te buddhI' / thereNa bhaNiyaM-'nissaMsayaM, anneya saha diTThA puriseNa' / sueNa bhaNiyaM-'ahaM ciya tae anno kau' tti sueNa bhaNiyaM / itthaMtarammi mahayA saddeNa palattaM vahUe-'kimettha bahuNA palatteNa ? jAva eyAo kalaMkAo na suddhA, tAva na giNhAmi bhattapANaM' / evaM soUNa milio logo, jAo mhaaklylo| 'divvaghaDavisAIhiM sohemi appANayaM' tIe bhaNiyaM / 'vuDDanAgaraehiM bhaNiyaM-'kimaNehiM aNicchiyatthehiM ? kuttiyAvaNajakkhe parekkhA kriiu| tao NhAyA kayabalikammA siyavatthAbharaNakusumAlaMkiyA aNugammamANA koUhalApUrayanAgarehi saha saMpattA / tattha miliyA nareMdAiNo / itthaMtarammi muNiyavuttaMto pAyaDiyakArimagaho jaradaMDI khaMDanivasaNo bhUidhavalaMgo paNoliMto logaM AliMgiu~ ramaNIu patto taM uddesaM so 10 tIe jAro / aNicchayantI vi balA AliMgiyA sA teNa, galatthio logeNaM / tato AmaMtiUNa logapAle tiyasamahAmuNiNo bhaNio jakkho-'jo jaNaNIjaNaehi dinno bhattAro, taM mottUNaM, eso puNa gahagahio diTTho cciya, eyaM ca anno jai mae maNasA vi jhAio, tA dharejjasu, aha na patthio tA vaccijjAmo' tti bhaNiUNa kiMkAyavvamUDho jAva jakkho viyappeMto ciTThai, tAva jhatti jakkhassa hetuNa NIhariyA / 15 samuTThio sAhukkAro 'aho ! mahAsaI esA' / niMdio savvalogehi thero / avi ya- ciMtei jAva jakkho, tA se heTeNa niggayA jhatti / chalio ahaM pi avvo ! natthi saittaM ahavvAe / 'aho ! saccavAI vi sayaNaNAgarayanareMdajakkhAIhiM saMbhAvio aliyavAI' eyAe ciMtAe paNaTThA therassa niddA / 'esa mahallattaNassa jogo(ggo)' maNNaMteNa Thavio aMteure 20 rAiNA / saMpatto paoso / volINo rAINa paDhamajAmo / pasuttAu savvAu~ vi aMteuriyA, NavaramegA uvviggA Na nidaM pavajjai / haMta ! kAraNeNa hoyavvaM jamesA Na NedaM pavajjae, tA karemi kavaDasuttaM / tahA kae pasimi(sAri)o kuDaMtarieNa kariNA karo tti / tattha vilaggiUNa gayA meMThassa samIvaM / cirassa Agaya tti saMjAyaroseNa tADiyA saMkalappahArehiM / tIe bhaNiyaM-'mA rusasu , eriso ajja mahallao jAo, jo cireNa 1. ka. duTTha / 2. ka. ha. o / 3. ka. bhUya | 4. ka. dego / 5. ha. dego / 6. ka. jaNNa Ni / 7. ka. pae psvio| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ doSabAhulye nUpurapaNDitAkathA] [69 pasutto / paccUse uvaNIyA kariNA gehe / 'aho ! jai nAma ubhayakulavisuddhAu nareMdapattIu rakkhijjatIu vi eArisamasamaMsamaNuTuMti, amhANa puNa bahUu jaM gayA vi AgacchaMti, taM pi laTuM' imaM bhAveMto paNaTThaciMto thero soumADhatto / uggae vi sUre Na bujjhai, siTuM rAiNo / teNa bhaNiyaM-'mA boheha' / sattamadiNe buddho ya pucchio rAiNA-'kimeyaM' ? tato sAhio sabbhAvo, NavaraM Na yANAmo taM mahilaM / tao 5 bhaNiva(yA)u rAiNA mahilAu-'mama duriyaNAsaNatthaM bheMDamayahatthi ulaMgheha' NivviyappaM ulaMghio savvAhiM pi / ikkA mahAdevI-'bIhemi bhiMDahatthiNo' / saMjAyAsaMkeNa pahayA uppalanAleNa, mucchiUNa paDiyA dharaNIe / diTThAo saMkalappahArAo / avi ya- "mattakara ArUDhA Na bIhiyA DiMbha(bhiMDa)karivaruppecchA / saMkalahayA vi No mucchiyA haMtu me uppale paDiyA !" // 10 tato NissaMsayaM jANiUNa samAiTThANi vajjhANi meMTho devI karI ya / AroviyA chinnaTaMkaM girivaraM / Thio egeNa pAeNAgAse hatthI / logeNa ya bhaNio rAyA-'kimesa varAo tirio viyANai ? tA mA eyaM vAvAesu' / pacchA Thio gayaNAruddha(Dhe)hiM dohi vi pAehi / puNo vi Nicchae vinnatteNa vi Na mukko rAiNA / puNo gayaNagaehiM Thio tihi vi calaNehiM / tato logehiM kao mahakkaMdo-'avvo ! ajottakArI rAyA, 15 jo NedosameyArisaM hatthirayaNaM vAvAei' / tato samuvasaMtakoveNa bhaNio miTho-'are! tarasi niyatteuM' ? / teNa bhaNiyaM-'jai amhANa vi abhayaM desi' / dinne abhaye niyattAvio nAgo aMkuseNa / ittha vi sutte esa uvaNao daTThavvo / "aMkuseNa jahA nAgo dhamme saMpaDivAio" [utta. 22/46 ] rahanemI / kao devIe saha nivvisao meMTho / bhamaMtANi desaMtaraM ThiyANi peose devaule / 20 itthaMtare coro gAmaM musiUNa Thio so tattheva / corANamaggAgaehiM ya narehiM veDhiyaM tamujjANaM / pabhAe geNhissAmo / tIe loTuMtIe laggo takkaraphAso / tammi gayarAgAe pucchio so ko tumaM? / teNa bhaNiyaM-'takkaro ritthaM geNhiUNa ahaM paviTTho / veDhio ArakkhiehiM' / meMThaM suhapasuttaM jANiUNa bhaNio coro-'jai bhattAro bhavasi, tA muyAvemi vasaNAo' / teNa bhaNiyaM-'evaM karemo' tti / 25 1. ka. rohe / 2. ka. ha. 'o / 3. ka. ha. "taao| 4. ha. degyaa| 5. ka. mahA / 6. ka. pause / 7. ka. ca kr| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam avi ya- "raisokkhaM kittiM jIviyaM ca retthaM ca dei jA tuTThA / ___ taM sayamAgacchaMtI ko muMcai kAmadheNu vva?" // pabhAe gahiyANi tenni vi / meMTheNa bhaNiyaM-'nAhaM coro, aNNaM gavesaha' / tIe bhaNiyaM-'esa majjha bhattAro jaNaNijaNaehiM diNNo suddhasahAvo, eso puNa takkaro' / 5 tato gahio meMTho tti / avi ya- "vihiNo vaseNa kammaM jayammi taM kiM pi mANiNo paDai / jaNNa kahiuM na sahiuM Na ceva pacchAiyaM(u) tarai" // tato ciMtiyaM meMTheNaM-'aho ! mahilA nAma aNAmiyA vAhI, abhoyaNA visUiyA, aheuo maccU , nirabbhA vajjAsaNI, animettA pAvapariNaI, akkaMdarA vagghi' tti / 10 avi ya- "mottUNa mahArAyaM gahio ahayaM mamaM pi maccummi / choDhuM gahio coro Natthi vivego mahilANaM" / uktaM ca- "duHkhabhAvA yatazcaitA nisargAdeva yoSitaH / tato nAsAM vazaM gaccheddhitArthI pretya ceha ca // [ ] gaNayanti na rUpADhyaM nArthADhyaM na prabhuM kulInaM vA / manmathadIpitagAtrAH svacchandAH saMpravarttante // [ ] bhrAtRsamaM putrasamaM pitRtulyaM yAti neha lajjanti / manmathadarpAviSTA gAva ivAtyantamUDhatvAt // [ ] tyajanti bhartanapakArakartana viraktacittA api ghAtayanti / khale'pi rajjyanta iha svatantrA bhujaGgapalyaH pramadAzca tulyAH // [ ] rAgamekapada eva hi gatvA yAnti zIghramavicArya virAgam / caJcalatvamidamAtmavadhArthaM yoSitAM ca taDitAM ca samAnam // [ ] AvAro( so) mAnasAnAM kapaTazatagRhaM pattanaM sAhasAnAM, tRSNA'gnerjanmabhUmirmadanajalanidheH kopakAntArapAraH / maryAdAbhedahetuH kulamalinakarI nityadurgrAhyacetAH, strInAmA'tIvara nIca)durgaM bahubhayagahanaM vairiNA kena sRSTam ? // [ ] 1. ka. paccA / 2. ka. ahevao mattU / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ doSabAhulye nUpurapaNDitAkathA ] vacanena haranti valgunA nizitena praharanti cetasA / madhu tiSTati vAci yoSitAM hRdaye hAlAhalaM sadA viSam // [ ] ata eva mukhaM nipIyate vanitAnAM hRdayaM tu tA (pI) Dyate / puruSaiH sukhalezavaJcitairmadhugRddhaiH kamale yathA'libhiH" // [ ] samArovio meMTho sUliyAe / thevavelAe ya niggao sAvago teNa paeseNa / coreNa 5 bhaNiyaM - 'mahAsatta ! kuNasu dayaM nIradANeNa' / sAvageNa ya dhammadesaNApuvvayaM bhaNio eso - 'bhadda ! niddaliyasamatthapAvaM kayasamatthasokkhaM namokkAraM paDhasu, jeNa demi te jalaM' / 'evaM' ti paDivanne gao sAvago / AgacchaMtaM daTThUNa gahiyajalaM saMjAyANaMdo namokkAraM paDhaMto jIvieNaM mukko| namokkArappabhAveNa uppaNNo vANamaMtaradevesu ti / avi ya-- "mAtaGgAnAM madAndhabhramadalipaTalazyAmagaNDasthalAnAM, ye mArgeNAnuyAtAH kSaNamapi hariNAH kSudramamlAnadehAH / te'vazyaM bhUtalasthaistaruNatarulatApallavairyAnti tRptim , prAyastuGgAna( nu )gAnAM na bhavati viphalo vIpsitArtho'bhilASaH " // [] pauttAvahiNA ya muNio puvvabhavavuttaMto / sAvagaM pi corapaDigacchaM kAuM vajjhaTThANaM nijjaMtaM daTThUNa akayatiyasakAyavvo karagahiyamahAselo logaM bhesiuM pytto| aTThapaDapAuraNo 15 gahiyadhU[va]kaDacchUgo logeNa saha rAyA vinaviumADhatto / deveNa bhaNiyaM -'are nareMdAhama ! amuNiyakajjAkajjaM eyaM mahANubhAvaM pAvesu vi apAvaM, vaMcaNAya (pa) resu vi saralaM, niddaesu vi sadayaM, NekkalaMkaM tiyasANa vi pUyaNejjaM jiNadhammANuTThANaparaM sAvayaM mArAvisi, tANatthi te jIviyaM savisayassa' / rAiNA bhaNiyaM avi ya- aNNANovahaeNaM jaM pAvaM kAriyaM mae deva ! / taM khama Na puNo kAhaM 'khaMtiparA hoMti muNidevA' // [ 71 tato saMsiUNa savittharaM niyayavottaMtaM bhaNio rAyA - 'pAesu paDiUNa mahAvibhUIe pavesesu sAvagaM' aNuTThiyaM devavayaNaM rAiNA / devo vi sabbhAvasAraM paNamiUNa sAvagaM uppaio gayaNamaggeNaM ti / 1. ka. degniyadeg / 2. ka. 'lastai' / 3. ka. 'kkago / D:\mala.pm5\2nd proof 10 20
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam avi ya- 'kayapAvo vi maNUso maraNe saMpattajiNanamokkAro / icchiyasiddhi pAvai pattA jahA meMThadeveNaM' // io ya sA takkarassa niyayaciTThiyaM sAhaMtI pahaMmi gaMtuM payaTTa tti / avi ya- 'jaha jaha tIe cariyaM ikkamaNo takkaro nisAmei / taha taha bhayamaio viva veviradeho imo jAo' // 'avvo ! kiMpAgaphalabhakkhaNaM piva Na suMdarA esA'-bhAviUNaM saMpattanaItIreNa gahiyavatthAbharaNeNa bhaNiyA sA teNa-'uttAremo tAvovagaraNaM, puNo vi tamuttAressAmo' bhaNiUNa uttinno naI payaTTo gaMtuM / bhaNiUNamaNAe-'mamaM mottUNa kattha vaccasi' ? / teNa bhaNiyaM-'alaM tujjha saMsaggIe, dUraTThiyA vi jIviyaM dejjasu' tti / tato saratthaMba10 nilokkA karasaMchAIyagujjhadesA ThiyA karaNalayAe diTThA meMThasureNa / tIe saMbohaNatthaM gahiyamaMsapesI Agao jaMbuo, diTTho aNeNa naItaDasaMThio mINo / tao maMsapesi mottUNa pahAvio macchagahaNatthaM / itthaMtarammi ukkhittaM maMsaM pakkhiNA, mINo ya paviTTho jalammi / tao vimaNaM jaMbuyaM NieUNaM bhaNiyamaNAe tti / avi ya- 'sAhINaM maMsaM ujjhiUNa patthesi mUDha ! kiM mINaM? / emhi duNha vi cukko appANaM khAisu siyAlA !' / jaMbueNa bhaNiyaM / avi ya'karasaMchAiyagujjhe ! mailiyasappurisakulahare ! pAve ! / NaraNAhameMThacorANa cukkie ! ruyasu appANaM' / aho ! jai saccamesa jaMbuo, tA kIsa mANusabhAsAe mama puNo duccariyANi 20 jaMpai ? jAva vimalA(NA) bhAveMtI ceTThai, tAva dAviyaM meMTharUvaM / kahiUNa NamokkAraphalaM devattaM kAUNa dhammakahA bhaNiyA tiyaseNa-'bhadde ! saMpayaM pi pasa(sama)tthapAvavaNajalaNaM aciMtaciMtAmaNivibbhamaM kuNasu muNidhamma' / tIe bhaNiyaM-'phusasu kalaMkaM jeNa karemo' / tao tajjiUNa NaranAhaM pavesiyA vasaMtapure mahAvicchaDDeNa NekkhaMtA esA gahiyasikkhA dhUyapAvA ya gayA devlogmmi| 15 1. ka. degssk| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmadamane siddhakakathA] [73 ao bhannai-jeNevaMvihAu tamhA tANa virattacitteNa dhammo kAyavvo tti / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM cariyaM / doNhaM pi hu mahilANaM soUNaM kuNaha veraggaM / // neurapaMDiyanareMdamahilANa kahANayaM samattaM // strIbhyo viraktasyApi yadi karmaparatantratayA viSayecchA jAyate, tata AtmA 5 dAntavya ityAha saddAisu ratteNa vi damiyavvo sAhuNA Nio deho / sajjhagirisiddhaeNa vi(va) saMbohiyarAyaloeNaM // 13 // [zabdAdiSu raktenApi dAntavyaH sAdhunA nijo dehaH / sahyagirisiddhakeneva sambodhitarAjalokena // 13 // ] bhAvArtha: kathAnakagamyastaccedam [12. Atmadamane siddhakakathA] sajjhagirimmi koMkaNayanayare samAroviyagurubhAre AruhaMti avayaraMte ya daTThaNANukaMpAe rAiNA tersi varo dinno 'mae vi eyANa maggo dAyavvo, na uNa eehi' ti / io ya ego seyaMbara(siMdhavao) purANo saMjAyasaMvego ciMtiumADhatto tti / "mae vi appA daMto saMjameNa taveNa ya / mA haM parehiM daMmaMto baMdhaNehi vahehi ya // [ ] "appA ceva dameyavvo appA hu khalu duddamo / appA daMto suhI hoi assi loge parattha ya" // [ uva./185] tA tahA damAmi appANaM jahA suhI hoi / gao sajjhagirimmi / gahiyA vAhiyANa 20 majjhe sAmannayA / guruyaravAhi tti kAuM jAo tesiM so cciya mayaharo / annayA selamAruhaMteNa AgacchaMtaM sAhuM daTThaNa denno siddhaeNa se maggo / avvo ! bhaggo rAyavidiNNo amhANa varo imiNA samaNagassa maggaM deMteNa / gayA rAyakule bhAravAhiNo / 15 1. ka. ha. dego| 2. ka. ha. saMdeg / 3. ka. Na vi nniu| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam vAhario siddho, jAo vavahAro / siddhaeNa bhaNiyaM-'mahArAya ! samAroviyagaruyabhara tti kAUNa amhANa tae dinno varo, tA jai mae vi bhAro ghettUNa mukko, sakkeveNa so jai teNa samaNageNa ukkhitto, tA kiM na dAyavvo se maggo' ? / rAiNA bhaNiyaM-'suTTha dAyavvo' / tehiM bhaNiyaM-'deva ! na teNa taNametto vi bhAro samukkhitto' / tato 5 cArittadhammadesaNApuvvayaM parUvio aTThArasasIlaMgasAhassio bhAro tti / vojhaMti nAma bhArA te cciya vojhaMti vIsaMmati( te )hiN| sIlabharo voDhavvo jAvajjIvaM avissAmo // muNivUDho sIlabharo visayapasattA taraMti No voDhuM / kiM kariNo pallANaM uvvoDhuM rAsaho taraD ? // 10 tao saMjAyasaMvegA ke vi teNa cciya saha nikkhaMtA, anne sAvayA saMvottA saha nareMdeNaM ti / ao bhannai-visayauppannarAgeNa vi appA damiyavvo tti / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM cariyaM / kahiyaM jo suNai naro so gacchai sAsayaM ThANaM / ||sjjhgirisiddhkkhaannyN samattaM // 15 ekasyAmapi kriyAyAM bhAvAnurUpaM phalaM prApnuvanti prANina ityAha bhAvasaricchaM khu phalaM ikkAi vi hoi jaMtukiriyAe / jaha saMbapAlayANaM vaMdaNakiriyAe nemissa // 14 // [bhAvasadRzaM khu phalamekasyAmapi bhavati jantikriyAyAm / yathA saMba-pAlakayorvandanakriyAyAM neminaH // 14 // ] bhAvAnurUpaM phalamekasyAmapi bhavati dvayorbahUnAM vA jantUnAM kriyA ceSTA tasyAM jantukriyAyAmekasyApi yathA kRSNasutayoH samba-pAlakayoriti / bhAvArthastu kathAnakagamyastaccedam 1. ha. sNdeg| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvAnurUpaphale samba-pAlakakathA ] [75 / [13. bhAvAnurUpaphale samba-pAlakakathA ] parituliyasagganagarIe vAravaIe aNeganaranAhapaNayapayapaMkao jAyavasahassANugammamANo siMhAsaNattho vaddhAvio vAsudevo niuttapurisehiM-'deva ! pamoeNa vaddhasi, samosario vimukkabhUsaNo vi tailokabhUsaNo, paNaTThasaMsAradhammo vi saMsArANugao aTThArasamaharisisahassaparivAro bhagavaM ariThThanemI revayaujjANe' / tao 5 takkAlapayaTTapaharisaviseseNa dAUNa tesiM jahatiyabbhahiyaM dANaM 'pabhAe savvariddhIe vaMdissAmo' ANaveUNa logaM puNo vi bhaNiyaM kaNheNa-'jo paDhamaM sue titthayaraM vaMdai, tassa jahicchiyaM varaM demi' / niddAkhayaM[mi] vibuddheNa ya niyayadhavalahare cciya gaMtUNa kaya(i)vayapayANi dharaNiyalaNamiyajANukarayaleNa pavaTTa(DDa)mANasaMvegAisaeNa paNamio saMbeNa titthayaro / saMkiliTThapariNAmeNa ya pAlaeNa gaMtUNa rAIe vaMdio 10 rajjalobheNa / vAsudevo vi mahAvicchaDDeNa payaTTo bhagavao vaMdaNavaDiyAe / patto samosaraNaM / bhAvasAraM paNamio titthayaro saha gaNaharAIhi tti / avi ya taM kiM pi aNannasamaM sokkhaM tassAsi NemiNamaNammi / jaM kahiUNa na tIrai saMkAsaM niruvamasuheNa // nisAmiUNa ya dhammaM jahAavasaraM bhaNiyaM kaNheNa-'keNa ajja tumhe paDhamaM 15 vaMdiyA' ? / bhagavayA bhaNiyaM-'davvao pAlaeNa, bhAvao saMbeNa / 'kahameyaM' ? bhagavayA bhaNiyaM-'esa abhavvio ya pAlao, iyaro bhavasiddhio' / tao diNNo saMbassa varo / tataH stutidvAreNoktaM kRSNena "tvadvAkyato'pi keSAJcidabodha iti me'dbhutam / bhAnormarIcayaH kasya nAma nAlokahetavaH ? // 20 na cA(vA')dbhutamUlaM kasya prakRtyA''zli(kli )STacetasaH / svasthA(cchA) api tamaste(tve)na bhAsante bhAsvataH karA:" // [ ] ato bhannai-ekkAe vi jaMtukiriyAe bhAvANurUvaM phalaM ti / suyadevipasAeNaM0 / ||sNb-paalykhaannyN samattaM // 25 1. ha. sNdeg| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam prazastabhAvavatA ca kutazcit prama(mA)dAdibhyaH prAvacanike uDDAhe jAte, tamAcchAdya yathA pravacanaprabhAvanA bhavati, tathA kAryamityAha pAvayaNiyauDDAhaM goveuM pavayaNunnaI kujjA / jaha caMpAnayarIe kayA subhaddAe sayarAhaM // 15 // [prAvacanikamuDDAhaM gopayitvA pravacanonnatiM kuryAt / yathA campAnagaryAM kRtA subhadrayA jhaTiti // 15 // ] bhAvArthaH kathAnakagamyastaccedam [14. pravacanakalaGkApahAre subhadrAkathA ] atthi iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse aMgAjaNavae vAsasayavaNNaNijjA 10 caMpAnayari tti / avi ya atthi purI porANA caMpAnAmeNa dsdisipgaasaa| ketti vva bhuvaNaguruNo ANaMdiyasayalajiyalogA / tattha ya rAyA dariyArimattamAyaMgakuMbhaniddalaNo / jayalacchipariggahio jiyasattU viNamisaMkAso / / tattheva vi(va)sa[i] ibbho jiNadatto NAma muNiyajiNavayaNo / saMmattAiguNajuo sAriccho abhayakumarassa / tassa subhadaM dhUyaM tavva(?cca)nniyasadda(ddha)o nieUNa / ciMtei vihI dhanno jeNesA phaMsiyA dhaNiyaM / / ahavA cia laddharaso Na uNa vihI jeNa nimmiuM esA / uvaNIyA annesiM amuNiyaraisokkhasAreNa / / tA jai eyAe karaM kareNa geNhei [sa]jIvio hojja / iya evaM ciMtaMto aNaMgasaragoyaraM patto / tatto paTThaviyA jiNadattasamIve dujAiNo vrgaa| aNNadhammiu tti kAU(uM) Na dinnA tIse ya lAhatthaM // 15 1. ha. vnnnniinnjjaa| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanakalaGkApahAre subhadrAkathA ] [77 gao sAhusamIvammi nisAmio dhammo jAo kavaDasAvago / kAlaMtareNa ya samma nisAmiti(ta)ssa pariNao sabbhAveNa / tao kahiUNa muNINa paramatthaM jAo abhayakumArasariso sAvago / jiNadatteNa vi sAhammiu tti kAUNa dinnA se subhadda tti / avi ya- kAyamaNiNo nimittaM gahio ciMtAmaNI vi kavaDeNaM / muNiyaguNe bhAveNaM gahie iyaro vi saMpatto // nirUviyaM vArejjayavAsaraM / samADhattANi dosu vi ibbhakulesu takkAlANurUvANi kAyavvANi / kameNa ANaMdie NAgarayajaNe patte vIvAhadivase mahAvibhUe samovbUDhA sA teNaM / evaM ca tIe saha sabbhAvasAraM jIyalogasuhamaNuhavaMtassa volINo koi kaalo| annadiyahammi bhaNio jiNadatto niyagehe nI(ne)mi subhadaM jiNadatteNa bhaNiyaM'uvAsagabhatto savvo vi te sayaNo aNaNuvaTuMtIe mA kalaMkaM kAhi' tti / teNa bhaNiyaM- 10 'annammi gehe kAhAmo' / tahA kae tIe saha jiNa-sAhu-sAhammiya-saMghadANavaMdaNapUyAsAraM dhammatthakAmasaNAhaM buhajaNapasaMsaNejjaM jiyalogasuhamaNuhavaMtassa samaikkaMto koi kAlo tti / jiNadhammamacchareNaM paisai(ya)No tIe cheDDamalahaMto rosAnalapajjalio khavei kai(ha) kaha vi appANaM / puNaruttaM ca sayaNeNa bhaNNamANANaM vi Na se paiNo caliyaM cittaM / annadiyahammi patto khamagamuNI bhekkhaTThA / gahiya- 15 bhekkhassa paveTThamacchimmi kaNojjaM / taM cAvaNIyaM subhaddAe ji(jI)hAe lihiUNa ya saMketo ya se cINapeTThatilao muNiNo bhaalmmi| avasaro tti kAUNa bhaNio se bhattAro sayaNeNa-'saMpayaM kiM bhaNihisi' ? tti / avi ya- "giNhai dose vi guNe jo ratto hoi jammi vatthummi / duTTo guNe vi dose majjhattho do vi nniruuvejj"|| 20 ciMtiyaM se payaNe (iNA)-'jai nAma visuddhobhayapakkhA muNiyajiNavayaNA dhammANurattA esA vi eyArisamubhayalogaviruddhaM kuNai, tA kimettha bhannau' ? / Na tahA uvayarai / tatto ciMtiyaM subhaddAe-'kimettha cojjaM ? jaM gihiNo kalaMkaM pAviti, evaM(yaM) khu mahAdukkhaM, jaM maha kajje pavayaNakkhisA / tA tahA karemi, jahA pavayaNassa uNNaI havai' / ciMtitI e[sA] kaovavAsA siyavatthAbharaNakusumasohiyA 25 ThiyA samma[di] TThiNo devassa kAussaggeNaM ti / avi ya D:\mala.pm5\2nd proof
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam 'jAva na pavayaNaNedA avaNI(Ne)yaM, tAva deva ! ettAe / ThANAo na calAmi' bhaNiUNaM sA ThiyA tattha / / "taNasarisaM pi Na sijjhai kajjaM purisassa sattarahiyassa / ArUDhasaMsayassa u devA vi vasammi vaTuMti" // tIe tava teyacalio patto taM bhaNai suravaro-kiM te / karemo ?' tIe vi bhaNio 'pavayaNaneMdaM paNAsesu' / 'NayarIe cattAri vi DhakkeUNaM puNo vi bhaNihAmo / ugghADeu jA saI cAlaNinIreNa dArANi // tANi tumaM jiya mottuM ugghADessaMti Neya sesAo / ramaNIo' parikahiuM tiyaso patto sayaM ThANaM / / paccUsammi vibuddho ugghADeumatIramANo u| dArANi bhaNai logo jo devo hou so payaDo / tAhe jaMpai devo 'saIe ucchoDiyANi gayaNattho / ugghaDissaMti daDhaM cAlaNiparisaMThiyajaleNa' / / 15 viguttAo aNegAo NareMda-maMti-seNAvai-siTThi-diya-satthavAhAivahUyAo / tato pucchio sayaNo subhaddAe / saMdehamANeNa ya na visajjiyA, cAlaNiTThiyajaladaMsaNAo ya paTTaviyA saMjAyANaMde[Na] / tato hAyA kayabalikammA aNegasayapurajaNANugammamANA saMpattA puvvapaolIe / itthaMtarammi samAhayAiM maMgalatUrAI, AUriyA asaMkhamasaMkhA / saMpattA kiMnara-kiMpurisa-jakkha-vijjAharAiNo / a(u)gghosiyaM 20 titthayaranAmaM, pasaMhi(si)yA maharisiNo, vinnavio sirisamaNasaMgho / ugghADio kasiNAgurU, denno balI / tato paDhiUNa tinni vArAo paMcanamokkAramahAmaMtaM, u(A)cchoDiyANi cAliNIjaleNa guMjAravaM kuNamANANi ugghADiyANi donni vi kavADANi / tato samucchalio sAhukkAro, mukkaM gayaNaTriyadevehiM kasamavarisaM / samAhayAiM devatUrAiM / ANaMdiyA samatthalogA / tao mahAvicchaDDeNaM evaM ciya 25 dAhiNapacchimapaolikavADANi vi ugghADiyANi / uttarapaoliM puNa nIreNa D:\mala.pm5\2nd proof
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ arthe bhrAtRdvayakathA ] [ 79 acchoDiUNa bhaNiyamaNAe - 'jA mae jArisI sIlavaI hojjA, sA vihADejjA' / sA taha cciya saMpayaMmi(pi) DhakkiyA ciTThai / tato aNaliyaguNasaMthaveNa vuccaM (thuvvaM) tA dhammiyajaNeNaM, pasaMsijjamANA vimhiyAbaddhanAgaraehiM, aNugammamANA ANaMdiyacettehiM nariMdaNAgarasayaNAiehiM, pae pae kayamaMgalovayArA, mahAvicchaDDeNaM saMpattA jiNamaMdiraM / paNamiuM jiNaM vaMdiyA sAhuNo / tao kiMci khaNaMtaraM soUNa jiNavayaNaM taha cciya 5 pattA niyayagharaM / tato harisio sayaNo, vilio paDivakkho, ANaMdio samaNasaMgho / ao bhannai -jaha subhaddAe kayaM tahA kAyavvaM ti / suvaeso / suyadevipasAeNaM cariyamiNaM sAhiyaM subhaddAe / suvihiNA nisuto lahai phuDaM tIi sAricchaM // // subhaddAkahANayaM samattaM // pravacanonnatikAriNA ca dravye nAdaraH kArya ityAha pAveNa kileseNa ya samajjio taha vi AvayAheU / attho saMtAvakaro nidarisaNaM bhAuNo dunni // 16 // [pApena klezena ca samAjjitastathApi ApaddhetuH / arthaH santApakaro nidarzanaM bhrAtarau dvau // 16 // ] kahamiNamatto bhannai-- [ 15. arthe bhrAtRdvayakathA ] egamma saMnivese donni bhAuNo accaMtadokkhiyadAriddamahAvasaNanihiNo dohagga kalaMkaMkiti / avi ya jaMmaMtarakayapAvA riTTho vva bharaMti kaha vi te peTTaM / kusumAbharaNavilevaNataMbolakahA vi na vidiTThA // annayA tao dAriddamahAdokkhamaNuhavaMtA gayA suraTThAvisae / tattha ya niMdiya 1. ha. saM / 2. ha. pAvo / D:\mala.pm5\2nd proof 10 15 20
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam kammANuTThANeNa mahAkileseNa ya dIhakAleNa viDhatto rUvayasAhassio naulago / samoppannapaharisehi ciMtiyamaNehiM "kiM tAe sirIe pIvarAe jA hoi annadesammi ? / jA ya na mittehiM samaM jaM ca amettA Na pecchaMti" // ___kaM(ka)meNa patthiyA sadesAbhimuhaM / parivADIe NaulayaM vahaMtANa parupparaM samuppanno vahapariNAmo, na vahe payarseti / kameNa ya pattA niyayavisayassAsannaM taDAgaM / parUio mhllybhaayaa| pucchio DaharaeNa / iyareNa bhaNiyaM-'pAo(vo) haM jeNa gahiyanauleNa mae tujjha vi vaho caMtio' / DaharaeNa bhaNiuM(o)-'mae vi evaM ciya pisuNiyaM, tA alamimiNA AvayaheuNA jalajalaNacoradAiyaNareMdAisAhAraNeNANatthanibaMdhaNeNaM 10 attheNaM' / pakkhetto taDAge naulao, takkhaNaM ciya gahio macchaeNaM / te vi pattA NiyayamaMdiraM / mINo vi gahio dhIvareNaM oAyario vivaNIe / therIe vi paTThaviyA dhUyA puttANa pAhuNayanimittaM macchANa / tIe vi so cciya gahio mahaMto maccho / pattA gihaM / phAliMtIe jAo khaNakkAro, diTTho davvAunno naulao, loheNa kao ucchaMge / saMjAyasaMkAe pucchiyaM therIe , Na sAhiyamaNAe , jAyaM bhaMDaNaM / mammadesAhayA ya mukkA 15 jIvieNa therI / samucchalio kalayalo / pattA bhAuNo, sesalogo ya / de8o nnulgo| therI ya mukkajiyA / muNio esa vottaMto aho ! ujjhio vi samatthAvayANa heU attho puNo vi dukkhakAraNaM jAu tti / api ca- "arthAnAmarjane duHkhamarjitAnAM ca rakSaNe / Aye duHkhaM vyaye duHkhaM dhigarthaM duHkhabhAjanam" // [ ] 20 rovaMtA ya nivAriyA pAsaTThiyajaNeNa / tato kAUNa se uddhadehiyaM, dAUNa kula puttayassa bhagiNiM soUNa sammattamUlaM paMcamahavvayalakkhaNaM sAhudhammaM veraggamaggAvaDiyAe pavvaiyA doNNi vi bhAuNo tti / uvaNao kAyavvo tti / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa donha bhAUNaM / su(si)TThamiNaM nisuNaMto lahai naro sAsayaM sokkhaM // // dobhAikahANayaM samattaM // 25 1. ha. Nao / 2. ha. sama / 3. ha. gartho / 4. ha. saMdeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapuNyapApadravye mAthuravaNikkathA] [81 evambhUto'pyarthastathA'pi na pApasya gRhe tiSThatyAha ca saMtaM pi ghare davvaM pAvassa Na ThAi, punnara( sa )hiyassa / ThAi kileseNa viNA nidarisaNaM mAhurA vaNiNo // 17 // [sadapi gRhe dravyaM pApasya na tiSThati, puNyara(sa)hitasya / tiSThati klezena vinA nidarzanaM mAthurau vaNijau // 17 // ] vidyamAnamapi gRhe dravyaM pApasya puMso na tiSThati / yastu puNyabhAk tasya klezaM vinaiva devatA'nubhAvAdanyata Agatya tiSThati / mathurAyAM bhavau mAthurau / [16. sapuNyapApadravye mAthuravaNikkathA] atthi dAhiNadisAlaMkArabhUyA tiyasapurisaMkA dAhiNamahurA uttaramahurA ya / uttaramahurI( ro) ya vANio gao dakkhiNamahuraM / jAo dAhiNavANiyaeNa saha 10 saMvavahAro paramamittI ya / tIe ya nevvahaNatthaM kao saMkeo dhUyAputtehiM jAehiM kAyavvo sNbNdho| kAlaMtareNa jAo dAhiNassa putto, iyarassa dhUyA / kayaM vivAhijjaM / maraNapajjavasANayAe ya jIvalogassa paMcattIbhUo dAhiNamAhuro vaNio / kayamuddhadehiyaM / samahiTThio putteNa gharasAro / lAbhaMtarAyakammodaeNa ya bheNNANi desaMtarA ya gayANi vAhi(ha)NANi / gehagayaM pi daTuM jalaNeNa davvaM, channo vANijjo / 15 thalapaheNAgacchaMtaM davvaM viluttaM takkarehi, vihaDiyANi karisANANi, paNaTThANi NihANANi, virattA sayaNabaMdhumittapariyaNaNAgarayAiNo / savvahA aNudiyahaM jhejjiumADhatto davvapayAvAihi / annadiyahammi nirUviyo(o) NhavaNavihI / nisanno NhANapIDhe, cAuddesi ThaviyA cattAri kaNayakalasA, tANaM purao ruppiyA, tANa bahiM taMbayA, tANa vi purao mimmayA savvahA / kiM bahuNA ? samuvaNIo savvo ya NhavaNavahI / ahisitto 20 puvvaTThiyakalahoyakalasehiM / mukkamettA ya uppaiyA gayaNayaNe(le) / evaM paNaTuM savvaM pi| uTThiyassa ya pahANapIDhaM pi gayaM / tato gao ya bhoyamatthANamaMDavaM / viraiyANi purao sovannarUpamayANi vicittANi thaalkccolaaiinni| pariviTTho vicittAhAro / jimiyAhArassa ya ekkekkaM nAsiumADhattaM / jAva mUlathAlaM palAyaMtaM gahiyaM kaNNo taM ciya mottUNa NaTuM thAlaM pi| 25 1. ha. dAkSi / 2. ha. saMvo / 3. ha. TThiA / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam avi ya- "kulajalanihiNo vu4i ko vi naro kuNai puNNimasasi vva / jAyaMto cciya dUraM ANaMdiyamahiyalAbhogo" // vaMsaphaleNaM va mae pAveNa viNAsio nio vaMso / reddhI ya tAyajaNiyA eNhe(Nhi) kiM majjha geheNa ? / / evaM ca veraggamaggAvaDio tahAvihANaM sAhUNaM samIve dhammaM soUNa koDeNa gahiyathAlakhaMDo pavvaio eso| paDhiyaM kiMci suttaM / nisAmiyattho egAgI viharamANo patto jiNAyataNamaMDiyAe uttaramahurAe / bhikkhaTThA bhamaMto kameNa patto ibbhagehaM / daTTho NeNa takkhaNaM niyaNhANuvagaraNaNhAo gahiyatAligha(vi)TAe accatarUvavaIe dhUyAe vIijjato kaccolasuttikaroDayAisaNAhe khaMDathAle bhuMjato ibbho / laddhabhikkhaM pi 10 uvagaraNadinadeTTi sAhuM daTTaNa bhaNiyaM ibbheNa-'kiM bhagavaM ! bAliyaM paloesi' ? muNiNA bhaNiyaM "rUvesu bhadda ! bhaddaya-pAvaesu ditttthivisymuvgesu| ruTeNa va tuTTeNa va samaNeNa sayA Na hoyavvaM" // tA NAhaM bAliyamaNurAgeNa puloemi / ke khu eyaM bhaMDovagaraNaM / 'katto ya eyaM 15 tujjha' ? / ibbheNa bhaNiyaM-'ajjayapajjayapitipajjayAgayaM savvamevamuvagaraNaM, attho ya koDisaMkho, rayaNANi ya viviharUvANi' / sAhuNA bhaNiyaM-'kime[e]Na asaMbaddha palAveNa? nAhamuvagaraNa[ssa] atthI, kiM khu mahalleNa koUhaleNa puccAmi / jeNa eyANi NhANabhoyaNaMgANi puvvaM mamaM Asi / khINaM punnaM ca mamaM muttuM uDDeUNa puloyaMtassa ya annattha gayANi jAva imaM thAlakhaMDaM ThiyaM' / kaDDiUNa uvaTThiyAe kayaM thAlasamIve jhaDa 20 tti laggaM / tato paNaTThasaMko ibbho kahiumADhatto-'hAyamANassa me Agao AgAseNaM savvo vi esa uvagaraNavecchaDDo' / gehamuvagaeNeyA deThAo nANAvihAo nihiio| avi ya-jA suviNe vi na suNiyA kuberadhaNalacchivibbhamA riddhI / aNukUladivvajogA sA jAyA majjha katto vi // kAe purIe jAo?, ko va tumaM ? kassa bhannase taNao ? / 25 ibbheNa pucchieNaM kahiyaM savvaM pi se muNiNA // 1. ha. ke khu / 2. ha. degsse / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ [83 sapuNyapApadravye mAthuravaNikkathA] ___ haMta ! eso so me jAmAuo / kaMThe ghettUNa sabbhAvasAraM runno ibbho / bhaNiyaM ca NeNa-'tumaM majjha jAmAU, esA vi te bAlabhAvadennA bhAriyA / eso vi savvo vi hu tuha saMtao gharasAro / eyANi dhava[la]harANi, eso ya ANANeddesakaro pariyaNo, etANi ya aggheyANi aNegANi mahArayaNANi / mahaddavvanicaeNa tA bhuMjasu jahatthi(hocchi)e bhoge / bhuttabhogo a pacchime vayaM(ya)si karejjasu muNidhamma' / 5 virattavisaeNa bhaNiyaM muNiNA "sallaM kAmA visaM kAmA kAmA AsIvisopa(va)mA / kAme patthemANA akAmA jaMti duggayaM ke vi" // [i.pa./27] mahAsatta ! kayAi puriso kAmabhoge ujjhai, kAmabhogehiM vA puriso ujjhijjai / tA kAmabhoge paricatteNa aticiMtAmaNisaMkAso patto sAhudhammo / eyaparipAlaNeNa ya 10 vijjulayAcaMcalaM sArIramANasadukkhanibaMdhaNaM saphalIkaremi maNuyattaNaM ti / avi ya- "taha muNiNA se siTTho saMsAro taM nibaMdhaNaM savvaM / mokkho ya sokkhaheU jaha nikkhaMto mahAsatto" // uvaNao kAyavvo tti / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM cariyaM / mAhuravaNiyANa doNha vi nisuNaMto lahai nivvANaM / / mAhuravANiyakkhANayaM samattaM // 20 tena ca puNyapApaphalajJena viSayAdinimittaparityaktasanmArgeNa zrutamAkarNya sanmArge sthAtavyamityAha apasatthanimittAo ujjhiyamaggA vi ThaMti suhamagge / rAyasuyakhullagA vava avasarapaDhiyaM suNeUNaM // 18 // [aprazastanimittAt ujjhitamArgA api tiSThanti zubhamArge / rAjasutAkSullakA iva avasarapaThitaM zrutvA // 18 // ] 1. ha. ka. ja. madeg / 2. ha. khA / 3. ha. saMdeg / 4. ha. khillago / 5. ja. jalla' / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam aprazastanimittaM viSayAdikam / rAjasutA ca kSullakau ca rAjasutA - kSullakAH / zeSaM spaSTam / vizeSastu kathAnakebhyo'vaseyastAni cAmUni[ 17. zubhamArgAdare rAjasutAkathA ] 84] vasaMtauraM nayaraM / jiyasattU rAyA, dhAriNI se bhAriyA / tANa ya sayalalakkha5 NANugayA raisaMkAsA kannagA / tIe ya kuviMdadhUyAe saha jAyA paramamittI / '"sulaliyapayasaMcArA suvannarayaNucchalaMtarravasuhayA / chaMdamaNuvattamANI kahA'NurUvA sahI hoi" // kuviMdasAlAe ya ThiyA dhuttakoliyA / tANa ikkeNa gAyaMteNa AvajjiyaM koliyadhUyAe hiyayaM / niviTTho ghariNIsaddo / sasaMkANa kArimaM vilasiyaM ciMtiUNa bhaNiyA sA dhutteNa10 'annattha vaccAmo' / tIe bhaNiyaM - 'mama vayaMsiyA rAyadhUyA, taM pi ghittUNa vaccAmo' / 'evaM' ti dhutteNa paDivanne paiTThAviyA tIe rAyakannagA / kayasaMkeyANi payaTTANi paccUse tinni vi / vaccaMtIe suA esA gItiyA rAyakannagAe gAijjaMtI / 15 avi ya- '"jai phullA kaNiyArayA cUyaya ! ahimAsayammi ghuTummi / tuha na khamaM phulleDaM jar3a paccaMtA kareMti DamarAI " // [ ] eyaM nisAmiUNaM ciMtiyaM rAyakannAe - 'avvo ! vasaMteNa cUo uvAladdho ! jai nAma accaMtAhamA ee kaNiyArAiNo ahimAsae ghosiyammi pupphaMtu nAma, tumaM puNa savvottamo, ato Na jottaM tuha puppheuM / evaM jai esA accaMtAhamA kuveMdadAriyA parapuriseNa saha vaccai, vaccau NAma / ahaM puNa suvisuddhobhayapakkhA savvottamA ya, tA kahameyArisaM ubhayalogaviruddhaM jaNagarahiyaM kulakalaMkabhUyaM karemi ? tti ciMtiUNaM 20 'mae AbharaNagANi vissAriyANi' eteNa vavaeseNa gayA niyayamaMdiraM rAyakannagA / taddivasaM ca patto caraDAIehiM dhADio nareMdataNao / jogo tti kAUNa dinnA sa cciya piuNA mahAvicchaDDeNaM, patto vArejjayamahUsavo / tIe saha sabbhAvasAraM visayasuhamaNuhavaMtassa volINo koI kAlo / annadiyahammi dinnaM rAiNA se balaM / gao niyayadese, vijiya sattuNo ahiTThiyaM rajjaM / kao tIe mahAdevIe paTTabaMdho tti / uvaNao 25 kAyavvo / 1. ja. vara / 2. ha. gariha / 3. ha. suyadeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ [85 zubhamArgAdare kSullakakathA] suyadevipasAeNaM suyANusAreNa raayknnaae| kahiyaM jo cariyamiNaM suNai so lahai nivvANaM // ||raaydhuuyaakhaannyN samattaM // [18. zubhamArgAdare kSullakakathA] dvitIyaM kSullakodAharaNam / taccedam egammi saMnivese gacche egaM gahaNadhAraNasamatthaM bahuvihaguNAvAsaM cellayaM vatthAhArAIhiM sUriNo vaTTA(DDA) veMti / kAlaMtareNa ya saMpattajovvaNassa mohaNIyakammodayAo samuppanno visayAhilAso / payaDIhUyA araI, paNaTTho kulAhimANo, vihalIhUo gurUvaeso / uNikkhamAmi tti saMpahAriUNa gahiyadavvaliMgo cciya pahAvio ekAe disaae| sauNAsauNanirUvaNaM kareMteNaM suyA sUrateyassijuvANaehiM paDhijjaMtI gIiya tti- 10 "tariyavvA ya painniyA mariyavvaM vA samare smtthenn| asarisajaNaophesaNayA Na hu sahiyavvA kule pasUeNaM" // [ ] eyaM soUNa ciMtiyaM khuDDaeNaM haMta ! asAsayakAyamaNitaNhAe ciMtAmaNimiva ujjhie nIyajaNehito sahiyavvA 'purANapaNaTThadhamma ! adhaMne(dhammi)ya ! mahApAva ! ku[la]phaMsaNa ! adaTThavva ! aNasaNArUDha !' evamAiNo apasatthasaddA / bhaggavayA ca 15 NiyamA NaragesUvavajjaMti / avi ya "varaM praviSTuM jvalitaM hutAzanaM na cApi bhagnaM cirasaMcitaM vratam / varaM hi mRtyuH suvizuddhakarmaNo na cApi zIlaskhalitasya jIvitam" // [ ] imaM ca titthayaravayaNaM saMjAyasaMvego bhAviuM payatto / avi ya "iha khalu bho ! pavvaieNaM uppannadukkheNaM saMjame araisamAvannacitteNaM ohANu- 20 pahiNA aNohAieNaM ceva hayarassigayaMkusapoyapaDAgAbhUyAiM imAiM aTThArasa ThANAiM samma saMpaDilihiyavvAiM havaMti / taM jahA "haM bho ! dussamAe duppajIvI lahussagA itti(tta )riyA / gihINaM kAmabhogA bhujjo asAyabahulA maNUsA // ime ya me dukkhe Na cirakAlovaTThAi bhavissai" [ ] tti / 25 1. ha. saMdeg / 2. ha. ka. ja. raNe / 3. ha. ka. ja. tiri / 4. ha. ka. ja. iyaha / 5. ha. ka. ja. kusala / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam iya evamAibahuviha-ajjhayaNattheNa jnniysNvego| jiMdaMto niyacariyaM saMpatto gurusamIvammi / Aloiya-nidiya-paDikkaMtakayajahAruhapAyacchetto ya sAmannaM kAuM payaTTo tti / uvaNao kaayvvo| suyadevipasAeNaM suyANusAreNa khoDayakahANaM / kahiyaM jo suNai naro sAmanne niccalo hoi // ||khoddddykhaannyN samattaM // [19. zubhamArgAdare kSullakakathA] anyadapi kSullakAkhyAnakamabhidhIyate10 ittha(atthi) iheva bharahaddhavAse viusajaNasalAhaNijjaM guNanihANaM sAkeyaM mahAnayaraM / dariyapaDivakkhamattamAyaMgajayakesarI jayasirisaMkeyaThANaM poMDarIo rAyA / kaMDarIo se yu(ju)varAyA, raisaMkAsA jasabhaddA se bhAriyA / tIse ya rUvalAvaNNajovvaNakalAkalAvavahiyacitteNa ciMtiyaM puMDarIeNa-'alaM me jIvieNaM, jai eyAe saha visayasuhaM Na sevejjai' / annadiyahammi aNavekkhiUNehaparalogabhayaM bhaNiyA rAiNA15 'suMdari ! mamaM paDivajjasu' / tIe bhaNiyaM-'mahArAya ! mama bhattuNA taM paDivanno, so mae puvvapaDivanno ceva / teNa bhaNiyamalaM parihAseNa, purisabhAveNa paDivajjasu / tIe bhaNiyaM-'mahArAya ! mA evamANavesu' / teNa bhaNiyaM-'kimittha bahuNA ? mayaNajalaNajAlAvalIDajhaMtaM me sarIraM saMgamajaleNa nivvavesu' / tIe bhaNiyaM "pramANAni pramANasthaiH rakSaNIyAni yatnataH / sIdanti hi pramANAni pramANasthairvisaMsthulaiH" // [ ] tA alamimiNA kulakalaMkabhUeNaM doggainibaMdhaNeNaM durajjhavasAeNaM / parihario ya esa maggo khoddasattehiM pi" / aNudiyahaM patthetassa annadiyahammi bhaNiyamaNAe'kimayassa vi bhAuNo Na lajjihisi' ? / 'aho ! esA kaMDarIesaMkAe Na mama paDivajjai, tA vAvAiUNa eyaM giNhAmi devi' / taha cciya kAUNa bhaNiyA esA 1. ha. ka. ja. "nu / 2. ha. saM / 20 D:\mala.pm5\2nd proof
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 zubhamArgAdare kSullakakathA ] [87 'saMpayaM kiM bhaNihisi ? vAvAio bhAyA' / 'haddhI ! imiNA vi(ci?)lAeNa mama nimittaM guNanihI ajjautto vAvAio, tA jAva na sIlassa khaMDaNaM karei, tAva annattha vaccAmi' ti-ciMtiumAvannasattA sAvatthI gAmiNA sattheNa saha gaMtuM payaTTA / ciMtiyaM ca NAe "visayAsatto puriso kajjAkajjaM na pecchae kaha vi| haMtUNa niyayabhAyaM patthei mamaM jao rAyA" // kameNa ya pattA sAvatthIe / tattha ya ajiyaseNo Ayario, kittimaI pvi(v)ttinnii| sA vi pattA tIe samIvaM / vaMdiyA saviNayaM / aho ! khalu eyArisAe vi AgitIe, nareMdapattIsaricchehiM pi lakkhaNehi, tahA vi erisI avattha tti ciMtiUNa bhaNiyaM mayaharI(ri)yAe 'kA si tumaM ?, katto vA keNa va kajjeNa AgayA ittha ?' | iya pucchiyA[ya] tIe guru tti kAUNa parikahiyaM / / mayahariyA[e] bhaNiyaM-'dhannA taM suyaNu ! jeNa paricatto / sayaNajaNavisayabhogo sIlassa viNAsaNabhayAo // tA ittha ceva vacche ! niccaM ciya Ayaro Na mottavyo / jeNa Na sIlavaINaM asajjhamiha atthi bhuvaNe vi // tato parUvio vitthareNa aTThArasasIlaMgasAhassio mahAbhAro / saMjAyasaMvegAe paDivanno tIe vi tti / avi ya sArIramANasANeyadokkhataviyAe tIe paDivannaM / sAmannamasAmannaM nibaMdhaNaM saggamokkhANaM / / jaha jaha vaDDai esA cArittaguNehi, taha ya poTTaM pi / jAyAsaMkAe pavi(va)ttiNIe aha pucchiyA esA // 'puvvaM ciya' niyapaisaMgameNa jAyaM, imaM Na bhe kahiyaM / 'mA pavvajjAvigghaM kAhiha' bhaNiyaM imAe vi / / tato sAvayagharapacchanne TThiyA ya pasUyA esA dArayaM / kameNa va tI dArao jAo 25 15 D:\mala.pm512nd proof
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam aTThavArisio, gAhio muNikiriyaM / pasatthavAsare pavvAvio sUriNA / gahiyA duvihA vi sikkhA / samaikkaMto koi kAlo / saMpatto jovvaNaM ti / api ca "avazyaM yauvanasthena vikalenApi jantunA / vikAraH khalu karttavyo nAvikArAya yauvanam" // [ ] cArittAvaraNIyakammodayA samuppannavisayAbhilAseNa ciMtiyaM khoDDayasAhuNA-'Na tarAmi pavajjaM kAuM, tA sevemi visae, pacchA pavvajjaM kAhAmo' / NiveiyamiNaM jaNaNIe / tIe bhaNiyaM-'vaccha ! mA evaM palavasu / Ayariyao NAhi tti, akulaputtau tti gaNissai / pavi(va)ttiNI suNissai, aviNIu tti saMbhAvisa[i]tti / sesalogo jANihi tti, pavayaNaniMdaM kAhi tti / sayaNA NAhiti, lajjiyA bhavissaMti / 10 annaM ca vaccha ! vivAgadAruNaM visayasuhaM ti / api ca- "AdAvantyabhyudayA madhye zRGgArahAsyadIptarasAH / nikaSe viSayA bIbhatsA kara(ru)NalajjAbhayaprAyAH // [ ] yadyapi niSevyamAnA( NA) manasaH parituSTikArakA viSayAH / kimpAkaphalAdanavad bhavanti pazcAdatidurantAH" // [ ] "annaM ca bhaggapayaNNA ihaiM pAvaM ghittUNa saha kalaMkeNa / vaccaMti mahAnarayaM tA puttaya ! kuNasu pavvajjaM" // 'jANAmi savvamiNamo ahaM kiM karemi ? pAvo haM / na tarAmi aMba ! kAuM sAmannaM' jaMpiyaM teNa // 'taha vi ya majjha kaeNaM bArasa varisANi kuNasu pavvajjaM' / tIe uvaroheNaM so ciTThai tattiyaM kAlaM / / pucchai puNo vi jaNaNi tIe bhaNio vi jA na saMThAi / tAhe puNo vi bhaNio 'iNhi mama sAmiNI puccha' / puTThA eso bhaNio mayahariyAe 'asAsae jIe / kiM kAhisi visaehiM ?, davveNa vi taNNimitteNa ?' // iya dhario vi na ciTThai dhammavimukko jayammi bANo vva / lohANugao puNaravi bArasa varisANi jA dhario / / 25 D:\mala.pm5\2nd proof
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ zubhamArgAdare kSullakakathA ] punnesu tesu paripucchiyAe ujjhAyapAyamUlammi / tI sopaTTavio teNa vi se sAhiyaM sIlaM // jAhe Na ThAi hiyae amayaM piva rAhuNo puNo dhario / tattiyakAlaM teNa vi punne aha pucchio so vi // teNa vi khoDDo bhaNio savvANamhANa sAmio sUrI | to taM daddhuM vaccasu aha patto se samIvammi // 'vaccha ! dulaho esa taratamajogo / avi ya- "bhUesu jaMgamattaM tesu vi paMciMdiyattamukkosaM / suviya mANusattaM maNuyatte Ario deso // dese kulaM pahANaM kule pahANe i jAimukkosA / tIe rUvasamiddhI rUve vi ca balaM pahANayaraM // hoi bale vi ya jIyaM jIe vi pahANayaM tu vinnANaM / vinnANe saMmattaM saMmatte sIlasaMpattI // sIle khAiyabhAvo khAiyabhAveNa kevalaM nANaM / halie paDipunne patte paramakkhare mukko ( kkho ) // mANassAio sIlAvasANo dulaho esa taratamajogo collyAidiTThatehiM / patto eso tae, tA mA asuiyANaM asuidehubbhavANaM karikannacaMcalANaM asAradaMDovamANaM visayANa kae ujjhasu, kiMci paDhasu suttaM, nisAmesu paramatthaM, bhAvesu aNeccAiyAu duvAla bhAvaNAo, nirUvesu saMsArAsArattaNaM, payaDesu niyayaviriyaM, pAlesu baMbhaguttIo, sahasu parIsahovasagge / kiM ca "kAma ! jAnAmi te mUlaM saMkalpAt kila jAyase / tatastaM na kariSyAmi tato me na bhaviSyasi // [ ] anyacca - " paizAcikamAkhyAnaM zrutvA gopAyanaM ca kulavadhvAH / saMyamayogairAtmA nirantaraM vyAvR ( pR )taH kAryaH // [ ] devalokopamaM saukhyaM duHkhaM ca narakopamam / pravrajyAyAM tu vijJeyaM ratasya viratasya vA (ca) " // [ ] 1. ha. ja. NA / 2. ha. ka. jjhANaM / 3. ja. u / [ 89 D:\mala.pm5\2nd proof 5 10 15 20 25
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam tA saMya(ja)me raI kAUNa uvvahasu sIlabhAraM / evaM pi bhaNio jAhe Na hu paDivajjai sAmannaM / tAhe dhario sUriNA vi duvAlasa vAsANi / punnesu ya tesu gamaNatthaM pucchio sUrI / puNo kayA dhammakahA, Na se pariNaya tti / avi ya iya maNaharamahurasupesalaM pi vayaNaM na ThAi se hiyae / vamiNo vva pAyasaM taM mukko guruNA vi so tAhe / / 'aho ! se kammagaruyattaNaM, jeNa aDayAlIsAe vi vAsehiM NAvagayA visayataNhA, tA mA jattha vA tattha vA kammayaro vva kilissau' bhAveMtIe kahiUNa puvvANubhUyaM, bhaNio jaNaNIe-'vaccha ! eyaM puvvANIyaM muddAe saha kaMbalarayaNaM ghittUNa vaccasu sAkee puMDarIyasamIvammi' / 'evaM' ti paDivajjiUNa gahiyadavvaliMgo kameNa ya patto 10 tattha paosasamae / 'paccUse NaranAhaM pecchissAmo' Thio u jANasAlAe ya / samADhattaM picchaNayaM / nisannA nariMdAiNo / samADhatto puvvaraMgo / paNacciya NiTThi(NaTTi)yA / koUhaleNa gao khodddduo| savvarAiyaM ca naccamANIe AvajjiyA NareMdAiNo, viDhatto sAhusaddo, pAviyaM davvaM / accaMtakhinnA ya paccUse payalAiumADhattA / tato ciMtiyaM se jaNaNIe 'avvo ! vA(to)sio raMgo, viDhatto jaso, tA mA payalAyaMtI logAo Ni 15 pAvau' tti / tIe bohaNatthaM paDhiyA esA gItiyA "suTu gAiyaM suTu vAiyaM suTu nacciyaM sAmasuMdari ! / aNupAliya dIharAie u sumiNaMtae mA pamAyae" // [ ] imaM nisAmiUNa paDibuddhA NaTTiyA, ime ya khoDDAiNA( nno)| tato tuTThaeNa khuDDaeNa sayasahassamullaM khettaM kaMbalarayaNaM, jasabhaHNa NaravaisueNaM kuMDalA, sirikaMtAe 20 ibbhaghariNIe hAro, jayasaMdhiNA saciveNa kaDayaM, kaNNapAleNa meMTheNa aMkuso tti / "khoDDAiehiM paMcahiM avasarapaDhieNa tuTThacittehiM / sayasAhassANi ihaM dennANi visiTThadANANi" || aNucci(ci)yadANAo ya pucchiyANi rAiNA paccUse savvANi mi(me)leUNa / tao khuDDaeNa puvvasaMbaMdhaM savvaM sAhiUNa jAva visayAbhilAsI tujjha samIve 25 ptttthvio| imaM ca soUNa paDibuddheNa diNNaM kaMbalarayaNaM / tato bahu manniUNa 1. ha. ka. ja. 'yaNadeg / 2. ha. kAmarAga / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ zubhamArgAdare kSullakakathA ] [ 91 sabbhAvasAraM bhaNio rAiNA - ' giNhasu rajjaM, karesu aMteuraM, uvabhuMjasu rAyasiriM, pacchimavayammi karesu pavvajjaM' / khoDaeNa bhaNiyaM - 'kaha dIhakAlavidattaM sIlaM khaNasukkhakaeNaM parimuyAmi' ti / '"dIharakAlaM sIlaM kAUNaM kaha muyAmi ? ettAhe / ko gopayammi buDDui jalahiM tariUNa mando vi" // I rAisuo so bhaNai-'ajjaM kallaM vA tumaM vAvAIUNa rajjaM geNhissAmo[tti] kayasaMkappao vi buddho gItiyAe' / rAiNA bhaNiyaM -'alaM viyappeNaM, demi te rajjaM' / so vi Necchai / sirikaMtA bhaNai - ' bArasa varisANi pautthassa paiNo ajjaM kallaM vA purisaM pavesemi jAva gItiyAe bohiyA' / rAiNA bhaNiyaM -' icchA tujjha' / tIe bhaNiyaM'alameyAe icchAe' / amacco bhaNai - 'annehiM NareMdehiM saha milAmi, jAva paDibuddho' / 10 meMTho bhaNai----paccaMtaNareMdehiM bhiNNo haM / jahA hatthi desu, mAresu vA' / rAiNA bhaNiyaM'karesu jaM te paDihA[i]' / teNa bhaNiyaM - 'alamaNeNaM thevakAlANuvattiNA asuMdarANuTThANeNaM' / pavvA(cchA) savvesiM kayA khoDa [ e ]Na dhmmkhaa| saMjAyaviseTThacAritapariNAmANi ya khoDaeNa pavvAviyANi cattAri vi / anne sAvayA kayA / ao bhannai - jahA khoDaeNa kayaM, tahA kAyavvaM ti / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa khoDayakahANaM / kahiyaM bhAveha(i) maNo jAi naro nUNa veraggaM // // khoDayakahANaM samattaM // satpuruSasaGgAt pApebhyo nivarttate janturityAha-- sappu (supu) risasaMgAu Naro iha paraloe ya lahai kallANaM / jaha sAhuNisevAe pattaM sattavaiyanareNa // 19 // [satpuruSasaGgAt nara iha paraloke ca labhate kalyANam / yathA sAdhunisevayA prAptaM saptapadikanareNa || 19 // ] 1. ha. cuNA / 2. ha. ttAke / 3. ha. ka. choDa / 4. ha. ka. so / 5. ha. ka. taM maM vAvelANa rajjaM ssAma / 6. ha. ka. giNhehiM / 7. ha. ka. saMmattaM / 5 D:\mala.pm5\2nd proof 15 20
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam [ 20. satpuruSasaGge vaGkacUlikathA] vasantapuravAsiNo hayasattuNo suo rA(nA)yaviruddhakArI jaNaeNa niddhADio paribhamaMto Thio pallIe / kameNa ya jAo pahANajoho samaNabaMbhaNAINaM na alliyai 'mA dhammasavaNAu pANAivAINaM NiyattisAmo' / tato se tivihaM tiviheNaM paMceMdiyaghAyaM 5 karitassa, asaccaM bhAsiMtassa, paradavvaM haraMtassa, parakattANi seveMtassa, iMgAlakammANi kareMtassa, accaMtaroddajjhANe vaTuMtassa, samaikkaMto ko vi kAlo / vikAle annayA viharamANA pattA tattha sAhuNo / otthario paDhamapAuso / bhaNiyA gAmagohA 'ko amhANaM vasahiM dAhiti' ? / ajjeso eehi khalIkIriu tti citaMtehiM bhaNiyaM'atthi bhe paramasAvago vaMkacUlo nAma so dAhIi tti nilayaM' sahAhAravattAIhi / gayA 10 sAhuNo se gehaM / aNADhAyamaNe ya tammi bhaNio gurU-'na yANimo kimesa sAvago na vi tti' / teNa bhaNiyaM-'kiM nimittamihAgayA' ? / tehi sabbhAve kahie cetiyaM vaMkacUliNA-'aho ! tANa jahannattaNaM, jamete mahANubhAvA vipayAriyA' ciMtiteNa bhaNiyaM vaMkacUliNA-'nAhaM sAvago, jassa me Na kiMci akAyavvamatthi / kiM khu egAe vavatthAe demi vasahiM, Na me dhammo kaheyavvo' / 'evaM' ti paDivajjiUNa ThiyA 15 muNiNo / tao paNaTThacaMdajuo viyaMbhio sisiravaNapavaNo, aMdhAriyaM nabhayalaM, vitthario ghaNaravo, payaDIhUyA soyAmaNI, paphulliyA kayaMbA, ubbheNNA NavataNaMkurA, payaTTA saliluppIlA, ummAhIyAu pautthavaIyAo, ThANaTThiyA pahiyA, bhaggA pavAmaMDavA, gayA rAyahaMsA, harisiyA kAsayA, jottA NaMgalA, harisiyA sAhINapIyai(piyaya)mA mayAurA morA, raDaMti daddurA, viyaMbhaMti gayaM(iM)dA / avi ya "mehANa ravo barahINa kalayalo vijjulANa saMlAvo / ikkikko duvvisaho kayaMtadaMDo vva virahINa // iya jaM jaM ciya dIsai pAusalacchIi bhUsiyaM bhuvaNe / AinnakaDDiyasaro tahiM tahiM vaccai aNaMgo' / tao evaMviho ghaNasamao / ekkavihamasaMjamaM pariharaMtANa, rAgadose nisUDeMtANaM, 25 daMDagatigAravasalla(lle) pariharaMtANaM, vikahAsannAo musumUraMtANa, kiriyAkAmaguNe 20 1. ja. degu| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 satpuruSasaGge vaGkacUlikathA] [93 ujjhaMtANaM, mahavvayANi dhArayaMtANaM, jIvanikAe rakkhaMtANaM, bhayaTThANANi pariharaMtANaM, mayaTThAyANi NAseMtANaM, baMbhaguttIo rakkhaMtANaM, muNidhammaM pAleMtANaM, sAvayapaDimAo saddahaMtANaM, muNipaDimAo sevaMtANaM, kiriyAThANANi bhAvaMtANaM, bhUyaggAme parUveMtANaM, paramAhaMmie kaheMtANaM, gAhAsolasayANi paDhaMtANaM, saMjamaM sevaMtANaM, abaMbhaM pariharaMtANaM, nAyajjhayaNe ya parUveMtANaM, asamAhiThANANi pariharaMtANaM, savale pisuNaMtANaM, parIsahe 5 sahaMtANaM, tevIsasUyagaDajjhayaNANi surNitANaM, cauvIsaM titthayare jhAyaMtANaM, bhAvaNAo bhAvaMtANaM, dasakappavavahAruddesaNakAle abbhasaMtANaM, aNagAracarittaM sevaMtANaM, AyArakappaM paNNaveMtANaM, pAvasuyapasaMgaM niraharaMtANaM, mohaNiyaTThANANi galatthiliMtANaM, siddhAiguNe saddahaMtANaM, jogasaMgahe vakkhANaMtANaM, AsAyaNAo pariharaMtANaM volINo vAsAratto tti / avi ya "ikkottaravoDDIe tettIsaM hoMti jAva ThANANi / bhAvaMtANa muNINaM volINo pAusAraMbho // annayA / acca(ucchU) voleMti vaI tuMbIo jaayputtbhNddaao| vasahA jAyatthAmA gAmA pavvAyacikkhallA / / appodagA ya maggA vasuhA viya pakkamaTTiyA jAyA / annokkaMtA paMthA sAhUNaM vihariuM kAlo" // eyaM gAhAjuyalaM paDhaMtANa-'aho ! gamissaMti ee saMpayaM mahAmuNiNo' / bhaNiyaM vaMkacUliNA-'bhayavaM ! kIsa Na savvakAlaM ciTThaha' ? / gurUhi bhaNiyaM "samaNANaM sauNANaM bhamarakulANaM ca gokulANaM ca / aNiyAo vasahIo sAraDyANaM ca mehANaM" // annayA pasatthavAsare pucchiUNa vaMkacUliM payaTTA guruNo / sapariyaNo Niggao vaMkacUlI gurUNa volAviu(uM?) / 'saMpayaM puNNA paya(i)NNa' tti bhaNetihiM bhaNiyaM gurUhiM-'bhadda ! eNhi kiMci vayaNamittaM NisuNesu jeNa niruvayAriNo vi uvayAro kAyavvo uvayAriNo puNa viseseNa / uvayArI tumamamhANaM, tA karemo bhe uvayAraM / so puNa uvayAro duviho davvovayAro bhAvovayAro ya / davvovayAro ya nAma jo vatthAsaNa- 25 15 20 1. ja. u| 2. ha. ka. u| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam sayaNAhArataMbolasuvannahirannAIhiM kIrai / eso puNa asuMdaro- aNegaMtio aNaccaMtio kaauunn| bhAvovagAro puNa saMmaddaMsaNanANacaraNarUvo savvuttamo - egaMtio acchaMtiutti kaauunn| tA geNhasu bhAvovagAramaMgIkAUNa paMcANuvvayANi, tinni guNavvayANi, cattAri sikkhAvayANi, sammattamUlANi' / teNa bhaNiyaM - ' bhayavaM! pAvo haM na tarAmi keMci vi 5 geNhiuM / guruNA bhaNiyaM - 'tahA vi kiMci giNhasu' / teNa bhaNiyaM - 'na tarAmi kiMci vi giNhiuM, jeNa accaMtahiMso haM aliyavAI coro paradArio mahAraMbhapariggahAsatto kuNimAhAro Nikevvo(kvivo) sAhassio paraccheddAvaloI paravasaNakArI paNaTThadhammasanno savvahA / kiM bahuNA nIsesadosAgAro tti / avi ya 10 94] 20 "pAvANa vi pAvo haM jeNa tumaM pAviUNa varasAmiM / na tarAmi giNhiUNaM niyamaM thevaM pi jiNadhamme " // 'avvo ! jogo eso bujjhissai' tti / uvaogapuvvayaM bhaNio gurUhi - " jANa phalANa nAmaM tumaM anno ya na jANai, tANi na khAyavvANi / kamapaDiyaM ca jIaM ghAyaMteNa jAvaieNaM kAleNaM satta payA NiggamaMti, so kAlo vi mA (pA) leyavvo / puhaya (i) nAhamahAdevI ya na bhottavvA / kAgamaMsaM na khAyavvaM' / 'evaM' ti paDivajjiya 15 paNamiUNa ya guruNo paDiniyatto vaMkacUlI / annayA desaMtaraghAyaNaTThAe vaccaMtA saMpatta mahADavI / paTThiyA giriNo samAsanne / accaMtasuMdarasurahimuha (mahu) rANi purisehiM ANiyANi kiMvA(pA)gaphalANi / teNa pucchiyA 'NAhameyANa (Ni) viyANAmi' / tehiM bhaNiyaM--'alameyArisehi gurUhiM, je paccakkhovaladdhasuhakAraNAu NiyatteMti' / teNa bhaNiyaM - 're ! evaM palavaMtANa tumhANa vayaNe jIhA atthi natthi tti ? | avi ya "pAvANa vi te pAvA mahANubhAvANa leMti je dose / ahavA ahaM pi pAvo jaM bhe vayaNaM nisAmemi" // tao du(Dha) kkiyamuhA usariyA se diTThipahAu / pattA kiMpAgaphalarukkhaggahaNe / bhakkhiyANi kiMpAgaphalANi, pasuttA dIharaniddAe / payANayasamae vAhariyA vi jAhe deMti paDivayaNaM, tAhe sayaM deTThA jAva mayA / 'aho ! deTTho vi mahAnihI, Na mae 25 pAvakammeNovabhutto' bhAveMto thevajoho tti kAu(uM paDiniyatto niyayanivAsAbhi 1. ha. ka. u / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 satpuruSasaGge vaGkacUlikathA] [95 muhN| lajjamANo paveTTho addharattammi niyavAsahare / diTThA dIvujjoeNa puriseNa saha pasuttA bhAriyA / samuppannamahAkovAnaleNa AyaDDiyaM riukarikuMbhamusumUraNapaccalaM karAlakaravAlaM tANa donha vi vAvAyaNatthaM / tato sumariyavayaviseso satta payANi khevakAlaceTThiumADhatto / itthaMtarammi pIDijjaMtabAhulayAe palattaM se bhayaNIe-'hale ! mA me bAhaM pIDesi' ? 'avvo ! mama bhagiNIe esa saddo' tti saMjAyasaMkeNa uTThaviya 5 pucchiyA sA teNa / 'ko esa vottaMto' ? tIe bhaNiyaM-'tuha nIhariyamettassa gAmaMtarAu ahamAgayA / takkhaNaM ca samuvaTThiyaM tuha jAyAsamIve pecchaNayaM / bhaNiyaM ca NAe'vaMkacUliNA viNA Na pecchAmo' / mae bhaNiyaM-'ahaM vaMkacUliNevatthaM kAUNa te duiyAe pecchissAmo' / tato samADhattaM pecchaNayaM / daTTaNa NiddAbhibhUyAo taha vi ya pasuttAo donni vi / vaMkacUliNA bhaNiyaM "mahAnubhAva samparkaH kasya nonnatikArakaH ? / padmapatrasthitaM vAri dhatte muktAphalazriyam" // [ ] ityAdi / annayA patto vigAradhavalamahANareMdAhiTThiyaM siripuraM / bhamaMteNa ya niyarUvANurUvalogA muNiyANi nANAviharetthApUriyANi aNegANi maMdirANi / cintiyaM teNa-'ki devadattavaNiNo gehAo avaharAmi davvaM ? ahavA na jottamiNaM / jeNa mahAkileseNa 15 tamajjiyaM ti / avi ya- "karisaghaye lUhaNAo jaM teNa samajjiyaM dhaNaM vaNiNA / taM jai giNhAmi ahaM tA nUNa vivajji(jja)e vaNio" // tA paisAmi devasammadiyAiNo gehaM ? / eyaM pi na jottaM / avi ya- "paradavvavittiNo bhikkhuNo vva jai baMbhaNassa gehAo / geNhAmi kaha vi davvaM tA nUNa na hoi eso vi" / tA kiM pavisAmi vissanaMdiNo sonnArassa gehe ? eyaM pi na suMdaraM ti / avi ya- "jo vaMciUNa diDhei na(la)vamettaM harai kaha vi ve(Ni)kkhassa / tamahaM suvannacoraM musamANo nUNa lajjaM(jje)mi" || tA kiM pavisAmi maya(i)rApAlayakallavAlassa gehe ? eyaM na jottaM ti| 25 20 1. ha. ka. ja. degTTidhario / 2. ha. ka. u| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam avi ya- "jaM majjasaMdhaNAo gurupAvAo samajjiyaM teNa / davvaM taM pAvaphalaM ko geNhai pAva(Na)sariso vi?" // tA kiM mayaNapaDAgAe gaNiyAe gehaM pavisAmi ? / evaM pi na suMdaraM ti / avi ya- "amuNiyaparamatthANaM jA dehaM dei pANasarisANaM / cADusaehiM samANaM alAhi tAe vi musiyAe" // tA kiM nareMdasevayANa gehe pavissAmi ? / eyaM pi na suMdaraM ti / "gu(tu)dveNa kaha vi dinnaM davvaM eyANa rAiNA hoi / tA eehiM pi alaM musAmi naranAhabhaMDAraM" / tato dinnaM dhavalahare khattaM / paviTTho tattha / turayapAlakkhojjamaNusaraMtIe ya daTTaNa 10 ciMtiyaM mahAdevIe-'ko eso vammahANukArI' ? / tatto bhaNiamaNAe-'ko si tuma' ? / teNa bhaNiyaM-'jo eyAe vArAe pari(ra)gihesu pavisaI' / muNiyaparamatthAe bhaNiyamaNAe-'hosu jIviyanAho, jeNa karemi adaredaM' / teNa bhaNiyaM-'kA tumaM' ? / tIe bhaNiaM-'puhaivaiNo mahAdevI' / teNa bhaNiyaM-'jai evaM tA vaMdaNijjA tumaM samattha guNANugayANaM pi visesao amhArisANaM / tA viramasu eyAo ihaparalogaduhAvahAo 15 nimmamalakulakalaMkabhUyAo mahApAvakammanibaMdhaNAo dovvavasiyAo, Na khalu jayakesariNaM mottUNa jaMbuyamaNusarai sIhiNi tti' / sarosaM ca bhaNiyamaNAe-'hayAsa ! kimeyAe tuha ciMtAe ?, mA sayaMvaramAgayaM lacchimavamannasu' / teNa bhaNiyaM-'aMba ! na hosi tumaM lacchI, AvayA tumaM, jA evaM palavasi' / tIe bhaNiyaM "daTThaNaM pi ajoggo naravaimahilaM kahiM vi(haM ci) jai lahasi / 20 taM uvabhuMjasu bAlaya ! ko diTuM muMcae amayaM ?" // teNa bhaNiyaM-"aMba ! Na erisamamayaM tAlauDavisaM imaM na saMdeho / tA ko jIviyakAmo evaM maNasA vi ciMtei ?" // "ramihisi na maM ayANuya ! pavaNubbhavanaTThaNehasaMbaMdho / jAissai saggaM naggakhavaNao nUNa vigotte" // 1. ja. u| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ satpuruSasaGge vaGkacUlikathA] [97 aha teNaM sA bhaNiA a(ja)mhA aMba tti taM mae bhaNiyA / tA kaha iNhi taM ciya jAyaM bhaNiUNa sevemi ?" // tao jANiUNa se niccayaM kao mahAdevIe kalayalo coro coro' tti / pacchannaTThiyasamuvaladdhabollo gahiyakaravAlo 'dhIrA pie ! havasu' tti bhaNaMto patto NariMdo saha jAmaillaNarehiM / rAiNA bhaNiyaM-'sUre aviNAsaMti gihijjaha' / tehiM bhaNiyaM- 5 'bhadda ! abhayaM te, muMasu AuhaM' / teNa bhaNiyaM-'na jIvaMto muyAmi' / to jANiUNa se necchayaM kai vi purisavaMdraparivuDo nIo vivittagehe / pabhAyA jAmiNI, kayaM gosakAyavvaM / egaMte ANAvio rAiNA / pulaiUNa ya rU~vAiguNe ciMtiyaM naravaiNA'aho ! vihiNo vilasiyANi vicittANi, jeNevaMvihA vi purisA ubhayalogaviruddhasu jIviyasaMsayanibaMdhaNesu mahApurisanidiesu corAikajjesu vaTuMti' / tao sabahumANaM 10 pucchio rAiNA-'ko tumaM' ? / teNa bhaNiyaM-'deva ! kammao cevAvagao, kiM pucchAe' ? / rAiNA bhaNiyaM-'ato ceva pucchAmi, jeNa vicittaM te kammaM' / vaMkacUliNA ciMtiyaM-'nUNaM suo mahAdevIe samullAvo, teNevaM vAharai' bhAviUNa Thio tuNhikko / rAiNA ciMtiyaM-mahANubhAvo khu eso, na parapIDANibaMdhaNaM bhAsei / tA mahuravakkeNa pucchAmi / bhadda ! kimeyaM' ? / teNa bhaNiyaM-'deva ! desu mahAdevIe abhayaM' 15 rAiNA bhaNiyaM-'mahANubhAvo tumaM, kahaM te paDhamapatthaNa cciya viphalIkaremi ? iyarahA vAvAyaMto taM durAyAraM' ti / vaMkacUliNA bhaNiyaM "arthanAzaM manastApaM gRhe duzcaritAni ca / vaJcanaM cApamAnaM ca matimAn na prakAzayet" // [ ] paMcavai(paMthavaya)rIsamANA itthIo jeNa svvbhojjaao| 20 mA kuppasu , mA rajjasu , ramasu jahicchaM mahArAya !" || savitthare kahie niyavuttaMte mahAjIvaNadANapuvvaM Thavio savvesu vi rajjanibaMdhaNesu kAyavvesu / jiNayatteNa sAvaeNa saha jAyA paramamittI / suvvayasAhuNo samIve bhAvasAraM NisAmio sammattamUlo sAhudhammo sAvayadhammo ya / kAlakameNa ya jAo abhayakumArovamo / tato titthayaramaMdirANi jiNapaDimAhiTThiyANi kArAveMtassa, 25 1. ja. 'yaa| 2. ja. degu| 3. muya / 4. ha.ja. sarU / 5. ha. ja. saMsani / 6. ha. ja. ka. kAe / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam muNiNo paDilAbhiMtassa, siddhaMtavayaNANi nisAmeMtassa, jaNaNijaNayabaMdhuguruNo sammANitassa, saMsArAsArattaNaM bhAveMtassa, sirisamaNasaMghaM pUiMtassa, dINANAhakimi(va)NAiNo samuddharetassa, savvahA, kiM bahuNA ? pavayaNunnayaM(iM) kareMtassa, bahu(buha)jaNapasaMsaNijjaM dhammatthakAmasaNAhaM jIyaloyasuhamaNuhavaMtassa samaikkaMto aNego kAlo / annayA vigAradhavalAeseNa gao kAmarUvavAsiNo upari jattAe / patto tamuddesaM / jAyamAohaNaM / vijio kAmarUvagarAyA / vaMkacUlI vi jAo dddhpphaaro| kayA vaNacigicchA / pattA NiyayadhAmaM / ANaMdio vigAradhavalo / mecchArUDhi tti viyasiyA se vaNA, pAraddhaM vejjehi kammaM, na jAo viseso / kameNa ya aTThicammAvi(va)seso jAo / rAiNA vi pucchiyA vijjA / 'deva ! pauttA savve 10 osahagaNA, kiM karemo? NavaraM kAkamaMsamekaM ceTui' bhaNio vejjehiM / teNa bhaNiyaM 'alameteNaM' / rAiNA bhaNiyaM-'kAUNosahaM pAyacchettaM karejjasu' / teNa bhaNiyaM'varama[ka]yaM ti / 'kayAi paramamettassa jiNadattassa vayaNAo paDivajjai' bhAviUNa gAmaMtarAo saddAvio jiNadatto / pahe AyacchaMteNa nisAmio kaluNasaddo / 'avvo ! kimeyaM' ? saMjAyasaMkeNa ujjANatthamAhavilayAgahaNe savvAlaMkArabhUsiyaM deThaM devetthi15 gAjuyalayaM bhUmIe uvari vasa'taM / tato liMgehito jANiUNa devayAo, bhaNiyamaNeNa 'kIsa rovaha' ? / tAhi bhaNiyaM-'vANamaMtaramaNIo vayaM, cuo amhANa nAho / eso ya kaMThagayapANo kAgamaMsaM akhAyaMto amhANa sAmI havai / tuha vayaNAo ya jai kaha vi khAyai, tato bhu(bha)ggaguruvayaNo saMsAramaNuvaTTai / tA imiNA kAraNeNa royAmo' / teNa bhaNiyaM-'mahANubhAvo na khoddajaNasamo, jo guruvayaNaM Na paDikUlei / Na ya ahaM pi se 20 aNihiyaM vayaviruddhaM bhaNAmi' / patto jiNadatto, deTTho vNkcuulinnaa| jAyA paramatuTThI / rAyovarohao bhaNiyamaNeNa-'kIsa vejjANa vayaNaM Na karesi' ? / teNa bhaNiyaM'mahANubhAvo tumaM gurU a, tA eyammi vaiyare NAhaM tae kiMci vattavvo' / jiNadatteNa bhaNiyA nareMdAiNo-'mahANubhAvo eso na vayaM lovei / tA kIrau se paraloyahiyaM' / 'evaM' ti paDivanne rAiNA kayA se dhammakahA / gahiyANi savisesANi aNuvvayANi / 25 kArAviyA savvajiNAyayaNesu mahAmahimA / pUio sirisamaNasaMgho / tato kAUNa aNasaNaM pavaTTamANasuhapariNAmo paMcanamokkAraparo mariUNovavanno sahassAre kappe 1. ja. u| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ kartavyakaraNe vaNikjAyAkathA ] [99 mahAvemANio tiyasavaro / pauttA avahiyA muNiyapuvvabhavavuttaMto kiMkarasuradAviyaNivvattiyatiyasakAyavvo devve maNorame paMcavihe bhoge bhuMjiumADhatto / paDiniyattaMteNa taha vi(ci)ya devAo tAo puNo vi jiNadatteNa devatthiyAo rovaMtIo / teNa bhaNiyaM'kIsa rovaha ? na mae se kAgamaMsaM dinnaM' / tAhi bhaNiyaM-'ahigavayagahaNAo uvavanno so vemANiesu' tti / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa vaMkacUlissa / siTThA va(vi)siTThaci(vi)ttA Nimu(su)NaMto lahai sivasokkhaM / ||vNkcuulkhaannyN samattaM // 40 15 mArgastho'pi pratyahaM yat karttavyaM tadakurkhannabhilaSitArthaM na prApnoti, ityAha ujjhiyaniyakAyavvo sokkhatthI taM suhaM na pAvei / pAsAyarakkhiyAe nidarisaNaM vaNiyajAyAe // 20 // [ujjhitanijakartavyaH sukhArthI tat sukhaM na prApnoti / prAsAdarakSikAyA nidarzanaM vaNikjAyAyAH // 20 // ] kathamidam ? [21. kartavyakaraNe vaNikjAyAkathA] vasantapuranivAsiNA satthavAheNa sattabhUmiyAvibhUsiyaM pAsAyaM kAriUNa bhaNiyA jAyA-'esa akhaMDaphuDio jatteNa pAleyavvo' / gao disAjattAe / tIe aNudiNaM NhANavilevaNAlaMkAramaMDaNabhoyaNataMbolAyarisapaloyaNapecchaNayadaMsaNAivAvaDAe asAravejjaMto kAlaMtareNa nivaDio pAsAo / vihaDio sayaNapariyaNo / paNaTTho gharasAro / savvahA paNa?saMpayA jAyA karuNAmaMdiraM / kAlaMtareNa ya patto satthavAho / diTuM 20 masANasarisaM gehaM / pucchiyA mahilAThiyA tuNhikkA / sAhiya parI(ri)yareNa jahA'eyAe suhAbhilAsiNIe hAriyaM savvaM' / tao taM ujjhiUNa vIvAhiyA annA ibbhadhUyA / taha cciya annaM pAsAyaM kAUNa bhaNiyA esA-'payatteNa pAleyavvo' / 1. ja. u| 2. ha. ja. ka. saMmadeg / 3. ha. kaa| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam gao disAyattAe / tato tisaMjhaM pAsAyaM pariyaNaM ca pAlei / NhANabhoyaNAijaNiyaM appaNA suhamaNuhavai / kAlaMtareNAgayavaNieNaM gharalacchi nieUNa kayA savvassa sAmiNI / ato bhannai-jahA suhAbhilAsiNI niyayakAyavvamakareMtI vaNiyamahilA suhANa 5 cukkA / evaM sAhU vi niyayakAyavvaM pamAyaMto ihaparalogasuhANa cukkai / jo puNa sAhu(hU) kAyavvaM kuNai, so duiyamahila vva suhaM pAvai / suyadevipasAeNa suyANusAreNa sAhiyaM cariyaM / IsaramahilANa phuDaM soUNaM saMjamaM kuNaha // ||ibbhmhilaakhaannyN samattaM // 10 gurorvacasi sthitAnAM guNo'nyathA doSa ityAha akuNaMtA ya kuNaMtA guruNo vayaNANi dukkhiyA suhiyA / jAyaMti narA loe nidarisaNaM rAyapurisehiM // 21 // [akurvantazca kuva'nto gurorvacanAni duHkhitAH sukhitAH / jAyante narA loke nidarzanaM rAjapuruSaiH(SA:) // 21 // ] 15 akurvanto gururvacanAni duHkhino bhavanti, kurvantaH sukhino jAyante / ato guru-vacanaM karttavyam / kathamidam ? [ 22. guruvacanakartavye rAjapuruSakathA ] dhaNavaddhaNe nayare sumaMgalo mahAnareMdo / so ya maMDalAhivaiNo suseNassa uvariM payaTTo / mahAbalasamudaeNaM tamAgacchaMtaM soUNa apahuppaMto paNaTTho suseNo mahAsaravarata20 DAgakUvavAvinirjha(jjha)rajalANi savisANi kareMto khajjabhujja[gha]yatellaguDasakkarAINi ya / kameNa ya patto tamuddesaM maMgalanareMdo / vannagaMdharasaphAsAIhiM jANiUNa visabhAviyANi jalANi ghosAviyaM khaMdhAvAre 'evaMvihaliMgANi nIrAINi parihariyavvANi' tti / 1. ha. ka. ja. "nu / 2. ha. ka. ja. saMdeg / 3. ha. ja. degnaH / 4. ja. degtA / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ [101 guruparibhave indradattasutakathA] rAyavayaNaM kareMtA visaannapANANi ujjhiyaM(u) suhiNo / jAyA NisevamANA akareMtA dukkhiyA purisA / / evaM guruNo vayaNaM kuNamANA hoti pANiNo suhiyA / na kareMtA puNa duhiNo tamhA karejja guruvayaNaM / / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa rAyapurisANa / siTuM visiTThacariyaM soUNaM kuNaha guruvayaNaM / ||raaypuriskhaannyN samattaM // tasmAd guruparibhavo na kArya ityAha ca gAhijjaMtA nANaM je guruNo parihavaMti daDhamUDhA / te iMdasuyasaricchA hasaNejjA huti logANaM // 22 // 10 [grAhyamAnA jJAnaM ye gurUn parAbhavanti dRDhamUDhAH / te indrasutasadRzA hasanIyA bhavanti lokAnAm / / 22 / / ] kathamidam ? [23. guruparibhave indradattasutakathA] atthi bharahaddhavAse vi[se]sayavibbhamaM iMdapuraM nAma nayaraM / ji(ja)yalacchi- 15 kulanikeyaNaM iMdadatto rAyA / cauvvihabuddhisamaddhAsio abhayakumArANugArI se mNtii| rAiNo ya iTThANaM kaMtANaM bAvIsAe devINaM bAvIsaM puttA / anne bhaNaMti-ikkAe cciya suya tti / annayA maMtiNo dhUyaM pupphavayaM(iM) nieUNa pucchio rahassiyanaro rAiNA-'kassesA' ? / teNa bhaNiyaM-'deva ! esA maMtiNo duhiyA, tayA tumae vIvAhiUNojjhiyA' / saMjAyANurAgeNa ya denno se vAsao / samuppaNNo gabbho / 20 pucchiyAe ya siTuM maMtiNo rAyaciTThiyaM / lihiyaM pattae / vaDDio gabbho / saMpunnasamae savvovAhivisuddhadiyahae pasUyA esA / jAo se dArao jaddivasaM so jAo, taddivasaM ca jAyANi cattAri dAsarUvANi / payaTTi(iTThi)yaM dArayassa nAmaM sureMdadatto, dAsarUvANaM 1. ha. ka. ja. sN| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam aggiyao, pavvaio, bahulI, sAgarao ya / jAyANi kalAgahaNajoggANi / maMtiNA ya pacchannagharae choDhUNa kumAraM bhaNio lehAyario-'tahA kuNasu jahA aNannasarisaM vinnANaM kalAo ya geNhai kumAro' / tattha TThieNa ya saha dAsarUvehi gahiyAo klaao| maNaharakalAbhirAmo kaMtillo jaNiyajaNamaNANaMdo / daTThavvadiTThisAro saMpuNNasasi vva so jAo / / tahA te vi bAvIsaM suyA samuvaNiyA lehAyari[ya]ssa / tassa vi sammaM gAhiMtassa vi ajoga tti Na geNhaMti. aMbADiyA ya uvajjhAeNaM ti / uktaM ca "lAlanAd bahavo doSAstADanAd bahavo gunnaaH| 10 tasmAt putraM ca bhAryAM ca tADayenna ca lAlayet" // [ ] tato taM khalIkAUNa jaNaNINaM sAhiti-'uvajjhAo amhe aMbADei' / tAo bhaNaMti-'keM sulahANi puttANi jammANi ?, jeNa kumAre aMbADese' tti / "upadezo hi mUrkhANAM prakopAya na zAntaye / payaHpAnaM bhujaGgAnAM kevalaM viSavarddhanam" // [ ] 15 tato jaNaNi-jaNayAiehiM uvekkhiyA, lehAyarieNa asikkhaviyA paNaTThavinnANA samatthajaNahasaNijjA jAyA / io ya, mahiramaNIcUDAmaNibhUyAe mahurApurIe jiyasattU rAyA, raisaMkAsA nivvuI nAma dhUyA / sA ya saMpattajovvaNasavvAlaMkArabhUsiyA gayA piuNo vaMdaNatthaM / viNayaguNAvajjieNa ya bhaNiyA jaNaeNa-'vacche ! geNhasu jahAruiyaM varaM' / tIe bhaNiyaM "kularUvavaNi(viNa)yajovvaNakalAkalAvehiM jo mamaM jiNai / sarisattaNaM ca pAvai se nAho tAya ! me hou" // teNa bhaNiyaM-'evaM karesu / ko puNa eyAriso hojjA' ? / ahavA saMti iMdapuravAsiNo iMdadattassa bAvIsaM suyA / tANa ikkaM varemi tti caMtitIe bhaNiyaM(o) jaNao 'paTThavesu iMdapure' / teNa vi mahAvicchaDDeNa pesiyA tattha / suyaM iMdadatteNa 25 mahAnareMdadhUyA mama puttANa sayaMvarA Agacchai, tA pahANo haM sesarAINaM / kameNa ya pattA 20 1. ja. u| 2. ha. vikkhe , ja. khevi / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ guruparibhave indradattasutakathA] [103 esA, kArAviyamUsiyapaDAyaNagaraM / bahu manniyA rAiNA / kayaM jahAriyaM kAyavvaM / bitiyadivase ubbhiyA rAhA / jo eyaM viMdhai, so mamaM pariNei / tao mahAriddhisamudaeNaM niggao rAyA saha bAvIsAe taNaehiM, sesalogo ya / bhaNio paDhamasuo sirimAlinAmo-'vaccha ! imaM rAhaM veMdheUNaM geNhasu mahAvibhUIe saha nivvuIe mama saMtiyaM rajjaM sAhukkAraM ca / tao tassa samudda(dA)yassa majjhe saMkhoheNa kaha kaha vi 5 gahiuM kAlavaTuM, Arovio saro / vaccau jattha va tattha tti puvvadisAe pakkhitto, dakkhiNAe gao / bitieNa dhaNuvaraM ciya nAroviyaM / taiyassa ya sAsaMkaM kaDUMtassa khuDDio guNo / annassa ghuNakkharanAeNa patto paDhamacaukka(cakka)bbhaMtare bANo tti / avi ya- iya evaM viguttA savve te naravaissa niyataNayA / rAyA vi sogavihuro tehiM kao pAvataNaehiM / / 10 itthaMtarammi avasaraM jANiUNa bhaNiyaM maMtiNA-'deva ! alaM sogeNa, atthi anno vi bhe taNao, so vi parikkhijjau' / rAiNA bhaNiyaM-'katto anno' ? / tao saMvacchara-ayaNa-riu-mAsa-pakkha-vAsara-muhuttaramiyahasiyAiehiM pisuNio putto / rAiNA bhaNiyaM-jhatti ANesu' / samuvaNIo maMtiNA, nivaDio piuNo pAesuM / teNa vi suasiNeheNa bahu manniUNa bhaNio-'vaccha ! vidheUNa rAhaM avaNesu kalakaM, 15 geNhesu nivvuiM saha rajjeNa, ujjoesu kulamaMdiraM, AsAsesu baMdhuyaNe pUresu majjha maNorahe' / 'jaM mahArAo ANavei' bhaNaMteNa savvovAhivisuddhaM gahiyaM sarAsaNaM saha sAyageNa / raiyaM ThANayaM, AroviyaM kAlavaTuM, saMdhio saro, AyaDDio kannaMtaM / uyapAsesu ThiyA donni karAvAlavAvaDakarA purisA / sahavaTTi(DDi)yANi cattAri vi ceDayarUvANi abhidavvaM(davaM)ti / te ya bAvIsaM kumArA sollaMThavayaNehiM jiMdaMti / 20 uvajjhAo pAsaTThio bhayaM dAei-'jai cokkihisi, tA ete karavAlena(Na) sIsaM chedissaMti' / tato savvamu[va] ddavamagaNeUNa, nibaddhave(de)TThiNA lakkhiyalakkheNa aTThaNhaM rahacakkANaM parao ThiyA viddhA vAmaacchimmi dhIulliyA NivaDiyA dharaNIe tti / vaMsubbhavaguNasaMgayadhaNuNo bANeNa pADiyA rAhA / kumarAo viva vammahabANeNa nivvuI ceva / / 25 1. ja. degu| 2. ja. dhuNo / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam ucchaliyakalayalo viyaMbhio sAhukkAro / jayajayAviyaM mAgahehiM / samAhayANi AnaMdatUrANi, AUriyA asaMkhasaMkhA / harisio raayaa| parituTTho nagarijaNo / chArIbhUyA dinnA varamAlA, paDicchiyA teNaM / savvahA pAviyaM savvaM pi samIhiyaM saha nivvuIe tti / avi ya "vinnANaguNavihINA bahuyA vi na deMti nivvuiM piuNo / vinnANaguNasaNAho suriMdadatto vva taM dei'' / / i(a)o bhannai-jahA gurupaDikUlA te kumArA hasaNijjA jAyA, evamaNNe vi / tamhA gurUNa pasAyAbhimuheNa hoyavvaM suriMdadatteNaM va / "siddhaMtammi pasiddhaM duio vayaNaM pi ittha dAyaMti / nevvuisarisA siddhI suriMdakappo muNI bhaNio // dAsarUvANi kasAyA naranAhasuyA parIsahA savve / karavAlavAvaDakarA rAgadosA samakkhAyA // ujjhAo Ayario rAhAveho vi saMjamo suhumo / iya evaM joijjasu suyANusAreNa savvaM pi" // suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM cariyaM / iMdadattassa suyANaM NisuNaMto nivvuI lahai / ||iNddtt[ suya]kkhANayaM samattaM // 15 20 guruzrutabhaktena ca kopo maraNe'pi na kartavya ityAha mArijjaMtA vi daDhaM kovaM na kuNaMti muNiyajiNavayaNA / meyajjo ya maharisI ahavA damadaMtasAhu vva // 23 // [mAryamANA api dRDhaM kopaM na kurvanti muNita(jJAta)jinavacanAH / metArya iva maharSirathavA damadantasAdhuvat / / 23 / / ] bhAvArthastu kathAnakagamyaH / 1. ja. u| 2. ha. ka. ja. saMdeg / 3. ha. ka. rSe / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ [105 kopaniSedhe metAryakathA] [24. kopaniSedhe metAryakathA] sAkete caMDavaDeMsayassa bhajjA suMdasaNA tIe / sAgaracaMdo putto biio muNicaMdanAmo tti // piyadasaNA vi biIyA puttA se bAlacaMda-guNacaMdA / paDhamasuo yu(ju)varAo ujjeNIsAmio duio / hemaMtajAmiNIe kAussaggammi saMThio rAyA / ciMtei 'jAva dIvo jalai mae tAva ThAyavvaM' / 'aMdhAre dukkheNaM mA sAmI ThAu' ciMtiyaMtIe / pajjAlio paIvo ceDie savvarAyaM(iM) pi // aisukumAlo rAyA paccUse hiyayasaMThiyajiNido / mariUNaM saMpatto surasuMdarisaMkulaM saMggaM / sAgaracaMdeNa daDhaM bhaNiyA piyadaMsaNA NiyasuyANaM / giNhAhi aMba ! rajjaM pavvajjaM jeNa haM karimo / / 'asamatthA me taNayA taM ciya pAlesu' tIe bhaNiyammi / paDivannaM taM rajjaM daTThaNaM tassa jayalacchi / / citei 'esa lacchI AgacchaMtI suyANa paDisiddhA / ehi katto esA sAgaracaMdammi jIvaMte ! / / ujjANaTThiyachAillarAyakajjammi ceddihtthmmi| paTThaviyaM sUeNaM daNaM modayaM bhaNai / ko eyaM khAissai ? ceDI taM bhaNai sAgaramiyaMko / visabhAviyahatthehiM tAhe so lolio tIe / ceDIe uvaNIo rAyA taM dei lahuyabhAUNaM / te vi ya bhutte paDiyA dharaNIe visaviyAreNa / / 1. ka. degkkhA / 2. ka. maggaM / 3. ka. degNhAi / 4. ka. Nu / 5. kA. 'TThA / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam jo suMdaracittANaM pAvaM ciMtei paDai tasseva / jaha tIe cciya puttA paDiyA na ya sAgaramiyaMko / maMtosahehi takkhaNa jIvAveUNa pucchiyA ceDI / 'piyadaMsaNAe lulio' ceDIe sAhiyaM eso / naranAheNaM bhaNiyA dejjaMtamagiNhiNa rajjamiNaM / akayatavo pakkhitto saMsAre aMba ! kaha iNhi ? / / tAhe kayakAyavvo tIe puttANa vi lihiuM rajjaM / nikkhaMto naranAho jAo kAleNa gIyattho / ujjeNIe patto muNiNo so bhaNai 'niruvasaggi' tti / tehi vi bhaNiyaM navaraM rAyasuo maMtitaNao ya / / bAheMti so vi takkhaNasaMpatto tattha sAhuNo bhaNai / ThavaNakulANi u sAhaha bhikkhaM hiMDAmi sayameva // 'eyaM nariMdagehaM muttUNaM bhamasu' jaMpiyaM munninnaa| so vi ya tattha paviTTho mahayA saddeNa ullavai / / turiyaM vaccasu etto bhaNio paDibhaNai raaymhilaao| kiM bhaNaha sAviyAo ? ahayaM Na suNemi kaNNehiM / / soUNa ya se sadaM avayariyA do vi taM muNiM ghettuM / uvarimabhUmiM pattA Naccasu bhaNio muNI bhaNai / 'gAyaha tubbhe' evaM paDivanne NacciuM samADhatto / eyArisageeNaM pasuvAlasuyANa sariseNa / / kiM naccAveha mamaM? ruTThA uTThA(ddhA)iyA kumArA se / teNa vi ya pADiUNaM vioiyA savvasaMdhIsu // tAhe sAhU patto ujjANe te vi pulaiyA rannA / paMcottarasurasarisA navaraM acchINi cAlaMti / / 1. ja. u / 2. ka. la / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ [107 kopaniSedhe metAryakathA] ko puNa niyuddhakusalo sAgaracaMdAu ? jeNa evaM nu / ete kayA u siTe rAyA sAhuM gavesaMto / saMpatto AyariyaM teNa vi siTuM 'na amha te gehaM / vaccAmo, jai navaraM pAhuNasAhU gao hojjA' // diTTho rannA sAhU lajjiyavayaNeNa vaMdiya(u) bhaNiyaM / 'kuNasu pasAyaM ihi kumarANaM jIvadANeNa' // jottaM ciya caMDavaDeMsayassa puttANa sAhuuvasaggaM / kArAveuM ! muNiNA kharaMTio pari(ru)sagirAhiM / / jai pavvayaMti tesiM mokkho jai tANa royae jhatti / pavvAvesu palattaM naravaiNA sAhuNA do vi // pavvAviUNa sikkhaM jatteNaM gAhiyA tao ekko / giNhai sammaM duio duggaMchae maMtitaNao tti / / mariUNaM saMpattA divalogaM te kareMti saMkeyaM / jo uvavajjai paDhamaM tiyaseNaM bohi(ha)Nijjo so // rAyagihe meIe gabbhe jAo dugaMchakaMmeNa / maMtisuyadevajIvo gahio satthAhaghariNIe / niMdUe dAUNaM niyadhUyaM meyaNIe vAvaNNaM / puvvaM ciya saMpII Asi tao erisaM vihiyaM / / pAesu meiNIe satthAhI pADiUNa taM bAlaM / tujjha pasAeNa imo jIvau meyajjanAmo tti / / deheNa vaDDio so kalAkalAveNa punnimasase(si) vv| surabhaNio vi na bujjhai thINaddhijuo juvANo vva / / ikkadiyahammi teNaM ibbhANaM aTTha kannagA vriaa| zi(si)biyArUDho hiMDai tAhi samaM nayaramajjhammi // 1. ja. u| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam etthaMtarammi tiyaso meyaM aNupavisiUNa niyamahilaM / ruiro jaMpai-'majjha vi vIvAho eriso hoto / / tA kiM kIrau ? jaM me dhUyA deveNa mAriyA taiyA' / so meiNie bhaNio-'mA jhUrasu , esa te putto' / sibiyAe taM ghettuM kiha asajAIu pariNase ? pAva ! / bhaNiUNa puNo chUDho khaDDAe duTThapurisu vva // deveNa puNo bhaNio-'saMbujjhasu saMpayaM pi' so bhaNai / avaNesu kalaMkamimaM seNiyadhUyAvivAheNa / rayaNANi vosimto dinno chagalo sureNa meo vi / ghettUNa rayaNathAlaM naranAhaM bhaNai-'niyadhUyaM / / mama puttayassa dehi' si thukkiya meyaM ti jaMpariNarehiM / metatto( jjo) aviNIo aNudiyahaM kuNai emeva / / 'naravaidhUyAparipatthaNammi katto imassa sAmatthaM ? / rayaNANi natthi nUNaM tA divvaviyaMbhiyaM eyaM' / ciMtiteNaM puTTho 'katto rayaNANi tujjha ?' abhaeNaM / teNa vi kahiyaM 'chagalo gharaTThio vosirei' tti / / jai desi taiM dinne rAyaghare asuiyaM tu so muyai / NIo meyassa ghare puNaravi rayaNANi vosirai / / 'titthayaravaMdaNatthaM vebhAragirissa viyaDarahamaggaM / sovanniyapAgAraM purassa turiyaM karAvesu' / tesu kaesuM puNaravi 'samuddavelaM ihANiuM tatto / pahAo visuddhapAo nareMdadhUyaM vivAheu' // evaM ti kae tAhe uvvUDhA rAyakannagA teNa / tAhi ya aTThahi sAhio bhamio nayare vibhUIe / 1. ja. u| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ kopaniSedhe metAryakathA ] bhaNio ya suro teNaM bArasa vAsANi bhuMjimo bhoge / tehiM gaehiM bahUhi vivaIu maggao kAlo || nivvinnakAmabhogo tAhiM samaM so mahAvibhUIe / nikkhaMto meyajjo jAo kANa gIyo || so NavabuddhI bhayavaM paDimaM paDivajjiUNa viharaMto / rAyaga saMpatto bhikkhaTTA jharayagehammi || so asayaM sovaNiyANa javayANaM kuNahu (i) tisaMjhaM / seNiyajiNapUyAkAraNeNa gihamaigae tammi || koMceNa te vigiliyA nIhario pucchai muNi eso / koMcayadayAe sAhU Na sAhae teNa te gilie || taha muNiNo jharaeNaM sIsaM vaddheNa veDhiyaM jaha ya / acchINi nivaDiyAiM samayaM nIsesakammeNa // bhaNaM gilie koMceNaM te jave NIeUNa / niMdaMto appANaM sonnAro seNiyabhayAo // sakuDuMbo pavvaio naranAho bhaNai muNiyattho / tatto dhammeNaM taM vaTTasu bhaNio so rAya (i)NA evaM || supariggahiyaM kAhisi iharA te natthi jIviyaM niyamA / meyajjo vi maharisI saMpatto sAsayaM ThANaM // suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM eyaM / saMkheveNaM puNa vitthareNa uvaesamAlAe // // meyajjakkhANayaM samattaM // 1. ja. u / 2. ha. saM / D:\mala.pm5\2nd proof [ 109 5 10 15 20
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 110] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam [25. kopaniSedhe damadantakathA] atthi iheva bharahaddhavAse niruvamaguNamiha(maNi)nihANaM hatthisIsayaM nayaraM / rAyalacchisaMkeyaThANaM damadaMto rAyA / tassa ya rAyagihe niyasAmiNo jarAsaMghassa samIvamuvagayassa tao gayapurAo AgaMtUNa paMcahi vi paMDavehiM viNAsio se viso| 5 pattA gayapuraM / kAlakkamAgayadamadaMtarAyA vi muNiyavuttaMto sabalavAhaNo patto gayapuraM, rohiyaM samaMtA / bhayabhIyA ya Na Neti paMDavA / bhaNAviyA damadaMteNaM ti / avi ya "kesarisunnaM ca [vaNaM] savvo cciya ahihavei kiM cojjaM ? / kesariNA puNa juttaM na tarai dalR pi garuo vi" // tA saMpayaM pi niyakulAvicchinnamahApaDassa masikoccA / mA hoha'tthirajIviyavihavAikaeNa bho ! tubbhe / / iya evaMvihavayaNehiM bhannamANA vi jA Na te Neti / tAhe so niyayapuraM saMpatto jhatti damadaMto // annayA ya pacchimavayammi paripAliyasAvagadhammo aNubhUyativaggasuho paripAliyamaMDalo paNaiyaNapUriyAso muNiyajahaTThiyajiNiMdavayaNo pUiyajiNasaMghasAhugaNo dinna15 mahAdANo savvahA takkAlANurUvaniva(vva)ttiyAsesakAyavvo mahAvibhUIe tahArUvANaM therANaM samIve pavvaio damadaMto / gahiyA duvihA sekkhA / jAo giyattho / kameNa ya paDivajjiUNa egallavihArapaDimaM viharamANo patto gayapuraM, Thio bAhiM kAussaggeNa / nagarAo ya nIharaMtehiM vaMdio bhAvasAraM juhiTThilAIhiM paMcahiM vi paMDavehi / nIharamANassa dujjohaNassa siTuM purisehiM esa so damadaMtarAyA muNI saMvutto / rosAUriyamANaseNaM 20 pahao mAuliMgeNaM, sesapAyakkehiM kao patthararAsI / paDiniyatteNaM taM sAhumapecchaMteNa bhaNiyaM johiTThileNa 'kattha so maharisI'? / muNiyavuttaMtehi ya paDisiTuM purisehiM-'deva ! esa patthararAsI dujjohaNeNa kao' / tao saMjAi(ya)karuNAisaeNaM avaNeUNa patthare abbhaMgio telleNa, avaNeUNa veyaNaM khAmio bhAvasAraM / pacchA halIkao dojjohaNo-'A ! pAvakamma ! kayaggha ! kulakalaMkabhUya ! eyArisANi ihaparaloga25 viruddhANi karesi' ? / 1. ja. u| 2. ja. ya si / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ yatyanukampAyAM vaidyAdisutakathA] [111 ato bhannai-jaha meyajja-damadaMtehi kovo na kao, tahA kAyavvaM ti / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM eyaM / damadaMtamahArisiNo bhAvaMto lahai sivasokkhaM / / // damadaMtakkhANayaM samattaM // 5 koparahitazca munInAmanukampAkriyayA devatvaM prApnotItyAha ca aNukaMpAkiriyAe jaiNo vaccaMti devalogesu / jaha vijjAINa suyA veyaraNI vAnaro jaha ya // 24 // [anukampAkriyayA yatInAM vrajanti devalokeSu / yathA vaidyAdInAM sutA vaitaraNI vAnaro yathA ca // 24 // ] kathamidam ? [26. yatyanukampAyAM vaidyAdisutakathA] vAse mahAvidehe dharaNIyalasaMThiyammi nagarammi / dhaNajIvo vijjasuo jAo anne ya cattAri / / naranAhasiddha(TThi)maMtIsatthAhasuyA ya ekkadivasammi / jAyA paMca vi ito(ete) vaTuMtA juvvaNaM pattA / / saMpattativaggasuhA avarupparagaruyaNehapaDibaddhA / nivasaMti logahiyae akkhaliyA mayaNabANo(Na) vva / vejjagharamaigaehi kimikuTThovadduyaM muNiM dttuN| jaMpaMti vijjataNayaM 'eyassa karesu taM kariyaM' / kaMbalarayaNaM gosIsacaMdaNaM sayasahassapAgaM ca / etehiM tattha kajjaM tellaM mama atthi sesANi / / molleNaM giNhAmo dolakhe giNhiUNa te pattA / vuDDavaNiNo samIve so jaMpai-'bhaNaha, kiM karimo' ? // 1. ja. degu| 2. ha. ka. ja. saMdeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam kaMbalarayaNaM gosIsacaMdaNaM desu dohi lakkhehiM / so pucchai-'kiM kAhiha' ? bhaNiyamiNaM tehiM-'muNikiriyaM' / 'avvo ! dhannA ete jANa samatthANa jovvaNatthANa / dhammi cciya garuyamaI, mama puNa maraNe vi sA naTThA' / iya bhAviUNa teNaM te bhaNiyA-'kuNaha sAhuNo kiriyaM / ghettUNa osahAyaM dhammo cciya hou me mollaM' / dAUNa osahaM so sAmannaM pAliUNa saMpatto / nivvANaM te vi gayA saosahA sAhumUlammi / abbhaMgiUNa paDhamaM kaMbalarayaNeNa pAuo pacchA / caMdaNaraseNa sitto ekkekaM tinni vArAo / / saMrohiNimUlIe kaNayanibhaM taM muNiM kareUNa / saMpattativaggasuhA saMpannA accue kappe / / iya saMkheveNa imaM vijjAisuyANa sAhiyaM cariaM / vittharao bhaNiyamiNaM uvaesamAlavakkhANe // ||vejjaaisukkhaannyN samattaM // 10 [27. yatyanukampAyAM vaitaraNivaidyakathA] bAravaIe nagarIe baladeva-vAsudevarAyANo / tANaM ca mahAraMbhapariggahA donni pahANavijjA dhannaMtarI veyaraNI / dhannaMtarI sAhUhiM pucchio sAhupAoggANi majja maMsAINa(Ni) uvaisai / sAhUhiM bhaNio-abbhakkhameyaM jaINa / teNa bhaNiyaM-'kiM mae 20 samaNagANaM kae vejjayamahIyaM' ? / veyaraNI puNa sAhupAoggANi phAsuyANi kahei, niyadavvaM ca dei tti / annayA samosario tilokacUDAmaNI arihanemI / pucchio kaNheNa-'bhayavaM ! ete mahAraMbhapariggahA aNegANaM pasupakkhINaM mAraNaheuNo katto uvavajjissanti' ? / bhagavayA bhaNiyaM-esa dhannaMtarI abhavvo mao samANo sattama 1. ha. ja. degu| 2. ha. ka. sittho / 3. ha. ka. ja. samma / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ duSamAprabhAve ASADhasUrikathA ] [113 puDhavIe narayaMmi / veyaraNI puNa kAliMjaravattiNI[e] gaMgAe mahAnaIe vaMjjha(viMjha )ssa ya aMtarAle vAnaro bhavissai / saMpattavayaso ya sayameva jUhaM paDivajjiUNa sAhusattheNa saha kahakahavimukkaM muNiyajiNavayaNaM salliyacaraNaM rukkhAsannathaMDillagayaM veyaNANi(bhi) bhUyaM sAhuM daTThaNa sumariyajAissaraNo takkhaNapavvayANiyasalloddharaNisaMrohaNimUlIhiM taM pannaveUNa kayabhattapariccAo paMcanamokkAraparo sahassAre uvavajjehi 5 tti / kAlaMtareNa evaM kae uvavanno so tattha vAnaro tti / ao bhannai-jahA teNa muNINamaNukaMpAkiriyAe devalogo patto, evamanno vi pAvai // suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM cariyaM / saMkheveNa mahatthaM vittharao muNasu siddhate / // veyaraNikkhANayaM samattaM // duHSamAyAM ca paramArthavedino mithyAtvaM gacchantItyAha ca bhAviyajiNavayaNA vi ya dUsamakAlammi jaMti mecchattaM / jaha ajjasADhasUrI vibohio cellasureNa // 25 // [bhAvitajinavacanA api ca duHSamAkAle yAnti mithyAtvam / yathA''ryASADhasUrivibodhitazcillakasureNa // 25 // ] kathamidam ? [28. duSamAprabhAve ASADhasUrikathA] egattha sannivese suttatthatadubhayavihaNNuNo paMcavihAyArarayA dasavihasAmAyArIparAyaNA aNegagaNasIsaparivArA ajjAsADhAbhihANA sUriNo / te ya jo jo sAhU kAlaM 20 karei, taM taM AloyaNANasaNapaMcanamokkArasamAhijaNaNapuvvayaM bhaNaMti-'avassaM tae tiyaseNa hoyavvaM, jeNevaM jiNavayaNe paDivajjai "avirAhiyasAmannassa sAhuNo sAvayassa ya / jahaNNo sohamme uvavAo bhaNitto(o) telokkadaMsIhiM" ||[trai.dii./259] 1. ja. u / 2. ha. ka. ja. saMdeg / 3. ha. duHkha / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam tA tae AgaMtUNa ya niyarUvaM darisiyavvaM' / evaM paDivanne aNege nijjAmiyA / imehi ya kAraNehi ya na koi aago| "saMkaMtadivvapemA visayapasattA samattakattavvA / aNahINamaNuyakajjA NarabhavamasuhaM Na iMti surA" // [ trai.dI./321] ___annayA accaMtavallaho TThio cillao aNasaNe / puNaruttaM ca bhaNio eso-'tae nUNaM AgaMtavvaM' / paDivajjiUNa vihiNA mao samANo gao devalogaM / so vi taha cci[a] na Agao / tao ciMtiyaM sUriNA-'haMta ! suMdaraM nAhiyavAiNA saMlattaM jahA'na dehAiritto paccakkhAiNA pamANeNa jIvo ghippai' / jai puNa gheppejjaMto je ime sAhuNo volINA, tANa majjhAu accaMtavallaheNAvi puNaruttamappAhieNa cillaeNa vi Na 10 dinnaM darisaNaM, tA nUNaM natthi paralogagAmI jIvo / taMmi ya asaMte dUroccAio paralogo, niratthayA dANadayAtavabhAvaNAiNo / vaMcio ya ettiyaM kAlaM jaM bhogA Na bhuttaa| ahuNA vi bhuMjAmi, alAhi paropparaviruddhehiM savvehiM pi darisaNehiM / sAdhu cedamucyate "priyAdarzanamevAstu kimanyairdarzanAntaraiH ? / prApyate yena nirvANaM sarAgeNApi cetasA // [ ] strImudrAM jhaSaketanasya mahatIM sarvArthasampatkarIm , ye mUDhAH pravihAya yAnti kudhiyo mithyAphalAnveSiNaH / te tenaiva nihatya nirbharataraM nagnIkRtA muNDitAH, kecit paJcazikhIkRtAzca jaTinaH kApAlikAzcApare' // [ ] 20 saMpahAriUNa gahiyadavvaliMgo pahAvio ekkAe disAe / tahAvihabhaviyavvayAe ya ohiNANovaogamuNiyavottaMto avayario cellayasuro / paMthammi viuvvI(vvi)o gAmo, kayaM picchaNayaM / taM ca paloyaMtassa sUriNo divvANubhAveNa tanhA-chuhAijiNayaM dukkhamaveyaMtassa volINA chammAsA / tao uvasaMhariUNa ya pecchaNayaM viuvviyA savvAlaMkAravibhUsiyA puDhavikAyAiNo / diTTho savvAlaMkArabhUsio puDhavikAya25 daaro| 'avvo ! imassa AbharaNehi jIvissAmo' citeMto giNhiumADhatto / tao bhaNiyaM dAraeNa-'bhayavaM ! suNesu tAva akkhANayaM, puNo jahAruiyaM karejjAsu' / ego 15 1. ja. u| 2. ja. ruu| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ duSamAprabhAve ASADhasUrikathA] | [115 kulAlo maTTiyAe kolAlANi kAUNa appANaM jIvAvei / annayA puDhaviM khaNaMto taDIe akaMto bhaNai "jeNa bhikkhaM baliM demi jeNa posemi nAyae / sA maM mahI akkamai jAyaM saraNao bhayaM" // [ u.ni./124] evaM takkarAibhayAe bhavaMtaM saraNamAgao jAva tumaM ciya corakajjaM karesi ! / 5 'aya(i)paMDio si bAlaya' ! bhaNaMteNa ghettUNAharaNagANi cchUDhANi paDiggahammi / puDhavikAo vi go| ___ AukkAyadArao vi aaddhtto| taha cciya akkhANayaM kahiuM pavatto jahA pADalAbhihANaM ta(tA)lAyaraM gaMgamuttarataM uvari voTThodaeNa hIrataM pecchiUNa jaNo bhaNai"bahussuyaM cittakahaM gaMgA vahai pADalaM / 10 vojjhamANaya ! bhadaM te vaya kiMci subhAsiyaM" // [ u.ni./125 ] teNa bhaNiyaM ti- "jeNa rohaMti bIyANi jeNa jIyaMti kaasyaa| taM ca majjhe vivajjAmi jAyaM saraNao bhayaM" // [u.ni./126] so vi taha cciya musio| tekvAyadArao taha cciya samADhatto / akkhANayaM kahei-egassa tAvasassa jalaNakajjojjayassa aggiNA uDao daDDo / pacchA so bhaNai "jamahaM diyA ya rAo ya tappemi mahusappisA / [ u.ni./127] teNa me uDao daDDo jAyaM saraNo bhayaM // ahavA- "vagghassa mae bhIeNa pAvao saraNaM ko| teNa aMgaM mahaM da8 jAyaM saraNao bhayaM" // [u.ni./128] 'aiviyakkhaNo si bAlaya' ! bhaNaMteNa so vi musio| vAukkAyadArao ADhatto / taha cciya akkhANayaM kahei-ego juvANao laMghaNapavaNasamattho accaMta dNsnnejjo| annayA vAUvAhiNA ghio| anneNa bhaNNai "laMghaNapavaNasamattho puvvaM hoUNa saMpayaM kIsa ? / daMDalayaaggahattho vayaMsa ! kiM NAmao vAhI?" // [u.ni./129] 1. ja. akkA / 2. ja. degu| 3. ja. u-baahiu| 15 25 D:\mala.pm5\2nd proof
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam "jeTThAsADhesu mAsesu jo suho vAi maaruo| teNa me bhajjae aMgaM jAyaM saraNao bhayaM" // [u.ni./130] ahavA- "jeNa jIvaMti sattANi nirohammi annNte| teNa me bhajjae aMgaM jAyaM saraNao bhayaM" // [ u.ni./131] so vi taha cci[ya] musio / puNo vaNassaikAo dArao taha cciya kahANayaM kahiumADhatto "egammi mahArukkhe sauNA saccillayA / vasaMti veDhio rukkho mUluggayavellie" // [] samaMtA vellImaggeNa ya AruhiUNa rukkhaM khaiyANi ahiNA / khaiyasesA ya 10 sugAdao bhaNiumADhattA "jAva vucchaM suhaM vatthu pAyave niruvaddave / mUlAo uTThiyA villI jAyaM saraNao bhayaM" // [u.ni./132] taM taha cciya musi| tasakAyadArao vi taha cciya kahANayaM kahei-vasaMtauraM nayaraM jiyasattu rAyA / 15 taM ca paracakkeNa rohiyaM / tattha bAhiranivAsiNo mAyaMgA te nagaramajjhAo nAgaraehiM nicchubbhaMti, bAhiM paracakkeNa gheppaMti / tao anneNa bhannai "abhitarayA khuhiyA pellaMtI bAhirA jnnaa| disaM bhayaha mAyaMgA ! jAyaM saraNao bhayaM" // [uni./133] ahavA-egattha nagare purohieNa bhaMDiyaM divasao rAIya rAyA musai / keNa ya 20 kAleNa muNiyavuttaMtA parupparaM bhaNiumADhattA "jattha rAyA sayaM coro bhaMDio a purohio / vaNaM bhayaha nAyarayA ! jAyaM [ saraNao bhayaM]" // [u.ni./134] ahavA-egammi nagare caudasavijjAThANapArao chakkammanirao somadevo diyvro| somasirI se bhAriyA / tANa ya parituliyarairUvajovvaNalAyannakalAkalAvarUvA 25 somappabhA kannagA / saMpannajuvvaNA ya paloiyA jaNaeNa / jAyANurAgo a / tIe virahe khijjaMtaM daTThaNa nibaMdheNa bhAriyAe puDheNa sAhio niyyaabhippaao| 'avvo ! mA 1. ja. degu| 2. ha. haya, ka. vaya', na sahaya / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ duSamAprabhAve ASADhasUrikathA] [117 mayaNasaragocarAvaDio khayaM vaccao' tti bhAvaMtIe bhaNio bhattA tIe-'dhIro havasu , tahA karemi jahA annAu cciya bhuMjasi' / annadiyahammi bhaNiyA dhUyA-'vacche ! esa amhANa kulakkamo-'paDhamaM jakkheNa bhuttA pacchA bhattAramaNugacchai, tA kallaM kasiNacaudasie tamaMdhayAre raihare aNAlavaMtI pamANejjasu jakkhaM / tatkAlaNurUvanivvattiyakAyavvA gayA raiharaM / AliMgaNacuMbaNAI puvvayaM jahicchamaNubhAviyaraisuhaM 5 kheyakilaMto samaddhAsio bhaTTo nidAe / 'keriso jakkho' ? saMjAyakoUyAe puvvANIyasarAvasaMpuDatthadIvujjoeNa deTTho jaNao / 'alaM me saMkAe'tti / "sevemi nivvisaMkA iNhi jaNayaM pi kiM viyappeNa ? / raMgammi nacciyAe alAhi aMguTTikaraNeNa" // [ ] __ bhAveMtIe samADhattaM nivvisaMkaM sayalajaNamohaNaM / acvaMtaraikilaMtANi uggiye vi 10 divasayare Na bujhaMti / tato bohaNatthaM paDhiyA bhaTTiNIe sA gAhulliyA "jai uggae vi sUre NiiM-puNNonna( NNA na) bujjhasi ahaNNA / ettha mahaM ko doso ? tumhaM ciya hoi vayaNejjaM" // [ ] adinnapaDisaMlAvANa puNo paDhiyA e[sA] mAgahiya tti "aciluggae vi sUrie ceiyathUbhagae vi vAyase / bhittIgae ya Ayave sahi ! suhie jaNe Na bujjhai" // [u.ni./135 ] tato imaM nisAmiUNa paDhiyaM se dhUyAe "tumameva ya amma ! Alave mA ha vimANaya jakkhamAgayaM / jakkhAhaDae tAyae annaM dANi gavesa tAyayaM" // [u.ni./136] imaM soUNa bhaNiyaM se jaNaNIe 20 "nava mAsA kucchIe dhAriyA pAsavaNe pulise ya mahie / dhUyAe me gihie haDe salaNae asalaNaM mi jAyae" // [ u.ni./137] pacchA gayasaMko dhUyAe saha bhoge bhuMjiuM pytto|| ahavA-tivikkamAbhihANeNaM bhaTTeNa khaNAviUNa mahAtaDAgaM AroviyA pAlie nANAvihA rukkhA / tANa bahumajjhabhAge kArAviyaM devaulaM / aNuvarisaM ca payaTTio 25 15 1. ka. "yarA / 2. ja. degu| 3. ha. iN| 4. ka. sA gadeg / 5. ja. de| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam chglgjaago| tivikkamo aTTajjhANovagao mariUNa jAo elgo| saMpattajovvaNo ya gahio puttehiM jAgavahaNanimittaM / gharaputtapariyaNadaMsaNAo samuppannajAIsaraNo puvvavattiyadevaulajAge mAraNatthaM nINejjaMto niyayabhAsAe bobUyaMto putte bhaNai-'mA mamaM NiyayajaNayaM mAreha' / ciMtei ya-'aho ! eyArisaM pAvANubaMdhaM mae kamma pavattiyaM ? jattha ahaM ciya mAraNejjo saMvotto' ! imaM ca vuttaMtaM nieUNa bhaNiyaM aisai(ya)nANiNA "sayameva ya lukkha lovie appaNiyA ya viyaDa kha( khA )NiyA / uvAiyaladdhayA ya te kiM chelA ! ve ve tti vAsasi ?" // [u.ni./138] ___ imaM nisAmiUNa Thio tuNhikko / 'aho ! vayaNAo ya TThio tuNhikko, tA 10 kAraNeNa hoyavvaM' bhAvaMtehiM pucchio muNI puttehi / teNa vi ya seDheM-'jaheso bhe aNaMtarajammajaNao' / tehi bhaNiyaM-'ko paccao' ? / muNiNA bhaNiyaM-'puvvanikkhittaNihANANi dAvehi' ti nIo gehaM / dAviyANi caraNeNa nihANANi / vimhiyacittANa ya dAviyaM bhagavayA saMsArAsArattaNaM, parUvio sammattamUlo duviho vi dhammo / jAyA sAvagA / chagalago vi kAUNa aNasaNaM paMcanamokkAraparo devalogammi gao / "tA jahA tIe bhaTTiNIe bhaTTassa ya saraNamasaraNaM jAyaM, evamamhANaM pi tumaM saraNaM ceMtio, jAva tumaM ciya musasi" ! / 'aya(i)viyakkhaNo si' bhaNaMteNa muTTho tskaaydaaro| puNo vaccaMteNa diTThA'laMkAravibhUsiyA saMjaI / teNa sA bhaNiyA"kaDagA ya te kuMDalA ya te aMjiya akkhi tilaya te / kaMThe aimuttagamAliyA teNa ya te sAmaNNayassa kiM" ? // [ ] dhi dhi uDDAhakArie ! pavayaNassa katto tumaM patto / esi roseNa dhamadhamaMto? Na ci(vi)ya jANAmi pAsejjA // [ ] pacchA tAe bhaNNai tti "samaNo si saMjAo si baMbhayAri samale?kaMcaNo / vehAru(ri)yavAio aMte jiTThajjA ! ke te paDiggahe ? // [ u.ni./141] 1. ja. degu / 2. ha. u cciyadeg / 3. ha. ka. ja. degdhe / 4. ja. khaDa / 5. ja. tAideg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne zreyAMsakathA] [119 rAIsarisavamittANi paracchiddANi pecchase / appaNo billamittANi picchaMto vi na picchaI" ! // [ u.ni./140 ] evaM ca tAe uva(vA)laddho puNo vi gaMtuM payaTTo pecchai khaMdhAvArasaNAhaM naranAhamAgacchaMtaM / paNamiUNa rAiNA bhaNiyaM aNecchaMto vi saMvibhAgaM balA moDIe ghettUNa paDiggahaM jAva dei tAva nivaDiyaM suvannayaM / tato vilakhIbhUo / dUraM puNo / dAviyaM cellaeNa niyayarUvaM, bhaNio ya so 'kimevaM tae samADhattaM' ? / sUriNA bhaNiyaM-'kiM karemo ? Na keNa ya devattaM sAhiyaM' / teNa bhaNiyaM-'na saMpayaM bAhulleNa tiyasAvatAro' / ao bhannai-sammatte daDhacetteNa hoyavvaM / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM cariyaM / siTuM visiTThacariyaM nisuNaMto lahai nivvANaM // ||ajjaasaaddhkkhaannyN samattaM // 15 punarapi dAnamadhikRtya dharmopadezamAha sijjaMsa-caMdaNajjA-kayaunnaya-sAlibhaddanAmANo / maharisidANAharaNA nidiTThA puvvasUrIhi // 26 // [zreyAMsa-candanAryA-kRtapuNyaka-zAlibhadranAmAnaH / maharSidAnAbharaNA nirdiSTAH pUrvasUribhiH // 26 / / ] bhAvArthastu caturthya: kathAnakebhyo'vaseyastAni cAmUni [29. dAne zreyAMsakathA] atthi gayapure nagare bAhubaliputto somappabho raayaa| tassa ya rAyaguNasaMkeyaTThANaM sijjaMso yu(ju)vraayaa| teNa ya sumiNammi suraselo sAmAyaMto'mayakalasehimahisitto ahiyayaraM dippiumaaddhtto| tahA nayaraseTThiNA subuddhiNA diTuM sahassarassIheMto diNayarabiMbaM khudbhutaM sijjaMseNa saMghaDiyaM accaMtaM dippiuM payattaM / rAiNA vi sumiNe egassa 25 1. ja. degu / 2. ha. ka. ja. dattaM / 3. ha. ja. ka. saMdeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam mahApurisassa sattusenneNa saha jojjhaMtassa sAvasesIkayavairicakka(vagga)ssa sijjaMseNa sAhiyaM dennaM / teNa savvaM (sinna) pi niTThaviyaM ti / "kumAreNa kaMcaNagirI ravibiMba seTThiNA nareMdeNa / devo ya mahApuriso samayaM sattUhi jujhaMto / paccUse saMmiliyA sumiNANa phalAiM te ayANaMtA / navaraM jaMpaMti imaM kallANaM hohiti kumAre" // tato gayA savve niyayaTThANesu / sijjaMso vi samArUDho sattamatalaM pAsAyaM / avalova(ya)NaTThieNa ya diTTho telokkAlaMkAro usabhasAmI puvvaduvAreNa pavisamANo / taM ca daTTaNa IhApohamaggaNagavesaNaM kareMtassa samuppannaM jAIsaraNaM / mucchio ya setto 10 caMdaNarasAIhi laddhaceyaNo ya avayario pAsAyAu TThiouMgaNamajjhe / itthaMtarammi goyaracariyAe bhamaMto saMpatto tihuyaNagurU / itthaMtarammi AgayA gahiyaucchurasApuNNakalasA purisA / tato "eyAiM tAI ciraciMtiyAiM tinni vi kammeNa pattAI tAyassa AgamaNaM saMtaM ca maNappAsAo ya' ciMtiteNa bhattibahumANaM paNami[U]Na gahio ucchurasaghaDo / vinnattaM seyaMseNa-'bhayavaM ! jai kappai, tA mamANuggahabuddhIe geNhasu' / 15 davvAikaovaogeNa ya pasAriyA karA jiNeNa / palhatthio tesu raso, paviTTho savvaMgesu / samAsatthIbhUo jayaguru tti / __ AhAreMto bhayavaM nIhAraMto ya mNsckkhuuhiN| na ya dIsai neya paDai tassa karasaMThiyaM davvaM // tao gayaNArUDhehiM harisabharanibbharaMgehi vimukkaM tiyasehiM biTThAyadasaddhavanna20 kusumavarisaM saha gaMdhodaeNa / kao celukkhevo / samAhayAo duMduhIo / nivaDiyA addhaterasakoDIpamANA rayaNavuTThI / 'aho ! dANaM sudinnaM' ca samugghuTuM tiyasamAgahehiM / avayariyA tiyasA / saMpatto vimhaiyamaNo savvo vi logo tti / avi ya harisabharanibbharaMgehiM pucchio naragaNehi sijjaMso / kaha bhaNasu tae NAyaM jaha dijjai bhayavao bhekkhA ? // jAIsaraNeNa ahaM evaM jANAmi taha ya bhaNio mhi / aTTha bhave jiNasahio sumiNANa phalaM ca jiNadANaM / 1. ja. naTTha / 2. ja. "u| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ [121 dAne zreyAMsakathA] etesiM jaM dinnaM taM ciya davvaM pare vi vibhavammi / jaM viMdhai taM sAraM dasahatthassAvi kuMtassa / / kayapunnANa gihesu ete ThAyaMti tihu[ya]NANaMdA / na kaiyA vi kappadumA uviti pAvANa nilaesu // ko kammi bhavaggahaNe Asi tumaM jiNarassa Ne sAha / puTTho kahei tANaM sijjaMso aTThabhavacariyaM / / savvaM pi imaM bhaNiyaM savittharaM kaNhajaNayahiMDIe / nAmAbhihANamittaM bhaNimo etthaM nisAmeha / / IsANe jiNajIvo laliyaMgasuro ahaM pi se jAyA / puvvabhave ninnAmA sayaMpabhA paDhamajammammi / puvvavidehe lohaggalammi nayarammi vayarajaMgho tti / uppanno jiNajIvo ahayaM se bhAriyA bitie / taIyabhave jiNajIvo mihuNagapuriso ahaM pi se jAyA / uppannA teNa samA surasuMdarirUvabhogellA / / bhottUNa tattha bhoge tatto Aukkhayammi saMpatte / uppannA do vi surA cautthajammammi sohamme / vejjasuo jiNajIvo ahayaM puNa tassa chaTThao metto| pajjunnaseTThitaNao kesavanAmo tti paMcamae / avaravidehAhiMto mariUNaM do vi accue jAyA / chaTThammi bhavaggahaNe devA tiyaseMdasaMkAsA // puMDarIgiNIe bhayavaM nAmeNaM Asi vayaranAbho tti / ahayaM pi sArahI se pavvaiyA do vi sattamae / akalaMkaM sAmannaM kAUNaM do vi maraNa samayammi / aTThabhavammi jAyA devA savvaTThasiddhammi / D:\mala.pm512nd proof
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam savvaTThAo bhayavaM uppanno bhArahammi titthayaro / ahayaM pi se paputto sijjaMsakumAranAmo tti / / nisuyaM ca mae pucchiti(puTvi) titthayarAo jahesa bharahammi / AyAhititthayaro diTuM puvvaM ca se liMgaM / / tA taM savvaM muNiuM daTThaNaM jiNaM ca jANiyaM savvaM / jaha evaM se dinnaM bhikkhAI bahuphalaM hoi // jammi paese gahiyA bhikkhA mA tattha koi calaNehi / ThAhi ti ri(ra)yaNehiM kao thUbho kumareNa bhattIe / / thUbhassa pUyaNaparaM kumaraM pucchaMti so vi siM kahai / AiyaramaMDalamiNaM logo vi taha cciya kare // AiccamaMDalamiNaM jAyaM kAleNa gacchamANeNa / sijjaMso viva tamhA muNINa dejjAhi muNidANaM / / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM cariyaM / sejjaMsa-jiNANa phuDaM nisuNaMto lahai nivvANaM / // sijjaMsakahANayaM samattaM // 15 [30. dAne candanAryAkathA] jahA sayANIeNaM pilliyassa caMpAe dahivAhaNakhaMdAvArassa pA(pa)lAyamANassa bhAriyA dhAriNInAmA vasumaie dhUyAe saha ikkeNaM puriseNa gahiyA / paMthammi dhAriNIe mayAe dinnA molleNa vasumaI vaNiNo / aiviNiya tti dinnaM se nAmaM caMdaNA / jaha ya 20 vaNiyajAyAe IsAe kese muMDAviUNa niyaliUNa ghare chUDhA, vilavaMtassa ya vaNiNo jahA kammayarie sAhiyA, kummAse dAUNa lohAragehaM vaNio gao, jahA ya chammAsovavAsI titthayaro paramabhattIe pArAvio, tiyasA avayariyA, rayaNavuTThI jAyA, taha savvamiNaM savittharaM uvaesamAlAvivaraNAo neyavvaM ti // ||cNdnnjjaakhaannyN samattaM // 1. ja. u| 2. ha. ka. ja. saMdeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 dAne kRtapuNyakathA] [123 [31. dAne kRtapuNyakathA] tannagapAlIe suo Usavadiyahammi pAyasaM bahuyaM / khajjaMtaM daTTaNaM NiyajaNaNi pAyasakaeNaM / / ciMtei sA parunnA tIe karuNA sesmhilaahiN| dinnaM khIrAINaM tIe vi ya sAhiyA khIrI / / ghayagulasaMjuttAe bhANaM puttassa sA bhareUNaM / gharamajjhammi paviTThA aha pu(pa)ttaM muNivaraM daTuM / / ciMtei dArao so dhanno haM jeNa erise kAle / saMpatto esa muNI ciMtiyaphalao suradumo vva / / bhattibahumANapuvvaM khIrivibhAgammi dinnae saMte / thevamiNaM puNa dinne tattiyamitte vi ciMtei / / jai paDai ettha tittaM lavaNaM vA to viNassae esA / tA demi sesayaM pi ya jeNa dhaNI hoi savveNa / / savvovAhivisaddhA dinnA savvA vi teNa dANeNa / maNuyabhavammi nibaddhA bhogA suranAhasaMkAsA / / mariuM visUiyAe rayaNIe paTTaNammi raaygihe| dhaNapAlamahiliyAe bhaddAe pahANasumiNeNa / / vajjario uvavanno logo taM bhaNai nUNa kayapuNNo / gabbho jo ittha ghare jAhI bahurayaNasArammi / kameNa ya ciMtiyasaMpajjaMtaDohalA pasUyA bhaddA / samatthalakkhaNANugao jAo 20 dArao / vaddhAvio ibbho / kayaM mahAvaddhAvaNayaM / logabhaNiyamaNuyattaMtehi ya pasatthavAsare kayaM se NAmaM kayapunnao / vaDDio dehovacaeNaM kalAkalAveNa ya / vivAhAvio niyayarUvANurUvaM gurUhi ibbhabAliyaM mahAvicchaDDeNaM / satthatthaviyAreNaM kalAkalAveNa khittcittss| itthIsu suMdarAsu vi muNiNo vva Nu(Na)rajjae cettaM / / 1. ka. degNaNINaM / 2. ka. guNadeg / 3. ka. punno / 15 D:\mala.pm5\2nd proof
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 10 15 20 124] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam tato bhaNio bhaddAe bhattAro - ' tahA kuNasu jahA kumAro jhatti visae sevei' / teNa bhaNiyaM ti-- AhArabhayapariggahamehuNasannA aNuhavai tAo / giNhaMti savvasattA avvo ! kiM taduvaeseNaM ? // puNaruttaM ca bhannamANeNa melio jaNaeNa dullaliyagoTThiyapavesio gaNiyAgehe / niyattA vayaMsayA / samAdatto vasaMtaseNAe saha bhuMjiuM bhoge / raisAgarAvagADhassa ya pamhujaNaNi-jaNayAikAyavvassa samaikkaMto koi kAlo / annayA bhaNio vasaMtaseNA paNhottaraM kiMci paDhasuti / "ko paDisehe vanno ? parokkharamaNIo bhannae kaha Nu ? | ko vavisAyammi Thio ? ko vA dharaNIe khalu sAmI ? // dokkheNaM kA vi(di)jjai ? kA vA asaINa vallahA loe ? / gayaNammi ko va rehai ? nivasai jaMtUNa kA hiyae ? // cakkANaM ke daiyA ? dANe bhaNa ko u vannio dhAU ? | ke vA varisammi ThiyA ? vibhUsaNA ke vi sihiNANaM ? | bhannaMtu kaha va gollA ? mAsAhArA hu uttaraM tinni vArAo / aNulomaM paDilomaM vatthusamatthaM taha samatthaM ca ' // vasaMtaseNAe paDhiyaM-- "kimihecchatyudanyArttaH ? kiM vA mallena ceSyate ? | lokA himArdditAH kaM ca prArthayantIha kaM balam " // teNa bhaNiyaM 'pie' ! uttaraM paDhiyaM / puNaravi paDhiyaM kaya[ pu]nneNaM ti-- " ko puhaIe sAmI ? ko vA rayaNIe ? kattha chammAsA ? | dANammi ko vA dhAU ? ko vA vanno nisehammi ? // bohesi kesavaM kaha ? ko vA dhAU gaIe niddaTTho ? | amhayabahuvayaNammiya kaM rUvaM bhaNasu chaTThIe ? // 1. ha. ka. ja. 'ho / 2. ka. hoi / 3. ha. ka. 'tyupada / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne kRtapuNyakathA] [125 taruNANa kattha nivaDai deTThI ? vArAo donni aNulomaM / taiyAe puNa samatthaM uttarameyassa jANAhi" || taM ca imaM 'raamaaynne'| evaM ca tIe saha bhogAsattassa duvAlasehiM varisehiM niddhaNIkayaM kulaM, logaMtarIbhUyA jaNaNi-jaNayA, paNaTThA savvA vi gharalacchI / carimadivase ya pesiyANi se 5 bhAriyAe niyayANi AbharagA(NA)Ni / avvo ! niddhaNIkayaM kayapunnayassa gehaM mannaMtIe rUvayasahasseNa saha pesiyANi bA(bI)iyAe AharaNANi / annadiyahammi bhaNiyA vasaMtaseNAdhoyakusuMbhayasariso esa kayapunnao, tA alamiyANimaNeNa / tIe bhaNiyaM-'ammo ! mA evaM bhaNasu , maNorahAirettaM dinnamaNeNa davvaM' / tIe bhaNiyaM 'jaM dinnaM taM gahiyaM, iNhi se Natthi teNa NINemo / amhANa esa dhammo, mA dhammAikkamaM kuNasu' / 'boDANa esa dhammo pahANagaNiyANa lajjaNaM eyaM / annaM ca puNo dAhiI eso cciya icchiyaM davvaM' // tA ammo ! alamaNeNa ayasanibaMdhaNeNa durajjhavasAeNaM / annaM ca"neya jovvaNammi luddhA ahayaM rayaNehiM vivihruuvehi| 15 guNaluddhA te ya guNA pajjattA ittha purisammi" // kalusiyacittA ThitA tuNhikkA vAiyA / dA(pA)UNa ya majjaM rayaNIe maMcayArUDho mukko devauliyAe / niddAkhayavibuddho ya ciMtiuM payatto-haMta ! kimesa sumiNao ? kiM vA moho ? kimiMdayAlaM vA ? payaivivajjAso ki? kiM vA khettaMtaraM? / muNiyamaNo viyappAe ya bhaNio pAsavattiNIe ceDIe-'alaM sesaviyappehi, niyaya- 20 dhammamaNusaraMtIe nicchUDho vasaMtaseNAmaDDAe jonnakuTTiNIe, tA vaccasu NiyayamaMdiraM' / vimaNadommaNo payo(TTo) gehAbhimuhaM / mahArannaM piva NaTThamANasaM, kukaikavvaM piva gayasuvaNNAlaMkAraM, sukkataDAgaM piva paNaTThasohaM diTuM maMdiraM / abbhuTThio bhAriyAe , sAhio savvo vi jaNaNi-jaNayamaraNapajjavasANo gehavuttaMto / avi ya 15 1. ha. ka. ja. vAsA / 2. ka. iha / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam taM kiM pi aNannasamaM dukkhaM se Asi tammi samayammi / jaM kahiUNa na tIrai sAricchaM nArayaduheNa / / pucchiyA ya sA kiMci bhaMDamollamatthi ? / tIe vi dAviyANi AharaNagANi, rUvayasahassaM ca / 'kaha mettAINa ayasakalaMkiyamappANaM dAemi' ? mannamANeNa bhaNiyA bhAriyA-'vaccAmo desaMtaraM' / taddivasaM ca riunhAyAe saha vasio / gabbho ya laggo pavaDDiuM / annadivasammi payaTTo sattho, teNa saha paTThio devauliyAe maMcayArUDho etthaMtarammi tahAvihabhaviyavvayAe egAe IsarIe pa[va]haNabhaMgavivannaM puttaM nAUNa 'mA taNayarahiyaM maMdiraM rAyA viluMpissai, tA gavesemi kiMci purisaM' ti mannamANIe satthamajjhAo uTThAviUNa kayapunnao nIo niyayagehe / vadhUNa purao 10 kaMThe ghittUNa roviyaM(u) payatta tti / "pAvAe majjha puttaya ! bAlo cciya avahio tumaM taiyA / mahimaMDale gaviTTho Na ya laddhA tujjha vattA vi // jA ajja diNe muNiNA kahio te Agamo tahA sumiNe / diTTho ya kapparukkho tao tumaM pAvio ihayaM / / tA kattha ya vaDDio taM kattha ya bhamio si ettiyaM kAlaM? / kiM vA vi suhaM dukkhamaNubhUyaM vaccha ! me sAha / / pAvA ya ahaM puttaya ! jA tuha virahammi jIviyA jAyA / ovAraNayaM mhi kayA guNasAgara ! tujjha dehassa / / hiyaeNa jAiM tuha cetiyAiM pAvAiM tANi mA vaccha ! / nivaDaMtu veriyANa vi tuha guNanihi ! virahadaddhAe / vihuresu ya devayAe ettiyakAlaM ca rakkhio jAya ! / maha jIvieNa supurisa ! kappAU hosu taM tattha / / aNubhAveNaM tiyasAiyANa teeNa taha saINaM tu / pAlesu niyayavaMsaM gharavicchaSTuM ca aNuhavasu // 15 1. ka. tthio| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 dAne kRtapuNyakathA] [127 desaMtare vivanno bhAUjAyANa tujjha bhattAro / hosu cauNha vi sAmI iNhi eyANa taM vaccha ! // iya tIe taha palattaM viyaDDhavaNiNIi jottighaDaNAhi / jaha saMsayAirahiyaM paDivannaM tehi se vayaNaM" / evaM ca jammaMtaradennamaharisidANapunnANubhAvajaNiyaM visayasuhamaNuhavaMtassa 5 samaikkaMtANi duvAlasa varisANi / jAyA cauNhaM pi puttA / itthaMtarammi kahio sabbhAvo sAsUe vahUNa / gharasaMrakkhaNatthamesa amuNiyaparamattho mae kayapunnao chUDho / uppannA bhe puttA, thirIbhUo gharasAro, tA alamiyANimeteNa / tAhi bhaNiyaM saguNo vva hou aha niguNo ahava hou prpuriso| taha vi ya jo paribhutto so ammo ! amha bhattAro / / aMbADeUNa tao therI paribhaNai-'ikkhuchoIyasaMkAso se daio, tA eyaM jhatti nINehiM' / jANiUNa ya se necchayaM rayaNagabbhiNamodagANa kayA Usasi(sIsa)yammi kotthliyaa| majjAmayaNibbharo maMcayArUDho mukko tIe ceva devauliyAe / niddAkhayavibuddheNa ya muNio esa vuttaMto / tahAvihabhaviyavvayAe tammi ceva diyahammi Avasio tattheva so sattho / pahAyasamae ya paTTavio bhattArannesaNatthaM tIe puriso| 15 diTTho aNeNa kayapunnao gao gehaM abbhuTThio mahilAe, gahiyA saMbalapuTTaliyA, abbhaMgio kayapunno / teIyA samuppannagabbhAe jAo dArao lehasAlAo Agao bhoyaNaM jAyaMto dinno puTTaliyAe moyago / taM ca khAyamANo niggao bAhiM / abbhiDiyaM rayaNaM diTuM se salI(mI)vehiM gayA kaMduyAvaNaM, dennaM pUissa 'aNudiyahaM pUyaliyAo dAyavvAo' bhaNaMtehiM / gharaNIe ya modae bhidaMtIe deTThANi rayaNANi / tIe bhaNiyaM- 20 'kiM kAraNaM modaesu rayaNANi chUDhANi' ? / muNiyAbhippAeNa ya bhaNiyamaNeNaM 'sukabhaeNaM' / rayaNasAmatthao dANajaNiyapunnANubhAveNa ya jAo vesamaNasaMkAso / ANANiddesaparA jAyA savve vi sayaNabaMdhupariyaNAiNo / evaM ca tivaggasAraM jiyalogasuhamaNuhavaMtassa samaikkaMto koi kAlo / annayA seNiyarAiNo naIe piyaMto gahio taMtueNaM seyaNayakarivaro / sAhiyaM abhayakumArassa / gavesAvio rayaNANa 25 1. ja. degu| 2. ja. tayA / 3. ja. piu| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam majjhe jlkNtmnnii| jAva khaNaMtareNa Na labbhai / tA mA kariNo accAhiyaM bhavissai tti mannamANeNa davAvio rAiNA paDahao-'jo jalakaMtamaNimuvaNei, tassa rAyA saha dhUyAe addhaM rajjassa dei' / imaM soUNa samappio pUieNa jalakaMto, pakkhitto jalamajjhe / tadujjoeNaM thalaM mannamANo payaNaTTho taMtuo, ANio karI / pucchio pUio, katto te jalakaMto ? phuDaM sAhejjasu / tato sAhio paramattho jahA kayapunnayaputteNa dinno / 'nihANaM ceva mayalaMchaNo kaMtiNo, somayAyaINaM' mannamANeNa sabahumANaM dinnA dhUyA rAiNA kayapunnassa saha addharajjeNaM / mahAvicchaDDeNa ya vatto vArijjayamahUsavo / jAyA abhaeNa saha sabbhAvasArA mittI / annadiyahammi siTuM abhayassa-'saputtAo atthi mama annAo vi ettha cattAri bhAriyAo, navaraM maMdiraM na 10 yANAmo' / tao kArAviUNa dohiM duvArehiM AyayaNaM paya(i)TThiyA kayapunnayasaMkAsA jakkhapaDimA / ghosAviyA jakkhamahimA / payaTTAo savvAo vi itthiyAo saDiMbhAo puvveNa jakkhaM pUiUNa pacchimadArammi nIharaMti / tattha ThiyA pecchaMti abhaya-kayapunnayA / tAo ya se bhAriyAo kayapunnANurUvaM jakkhaM nieUNa roviuM pyttaao| ___ "kAuM daiya pasaMgaM hayAsa ! re devva ! avahio kIsa ? / dAUNa nihiM uppADiyANi amhANa acchINi" || taNayA ya 'bappo bappo' tti bhaNaMtA jakkhaM samArUDhA / tao bhaNiyaM kayapunnaeNaM-'eyAu saDiMbhayAu mamaM bhAriyAu' / vAhi(ha)riyA abhaeNa / deTTho bhattAro, ANaMdiyA citteNaM / aMbADiyA therI / gihAvio gharasAro / vasaMtaseNAe vi 20 jakkhaM pUiUNa bhaNiyA sahiyAo-'tahA takkemi saMpayaM pi ya jaha sumiNammi paccUse piyayamANu-kAriNA keNAvi divvapuriseNa ya AliMgiyA, jahA gehAo AgacchaMtIe pasatthasauNA NimettANi jAyANi, jahA vAmacchibhuyAo phuraMti, jahA ya jakkhadaMsaNAo harisAisao jAo, tahA takkemi saMpayaM pieNa saha samAgameM' / NIharaMtIe ya diTTho abhaeNa saha maMtayaMto kayapunnao / avi ya25 "taM kiM pi aNaNNasamaM daie diTThammi hoi maNasokkhaM / jaM kahiUNa na tIrai saMkAsaM niruvamasaheNaM" / / 1. ja. "u / 2. ha. ka. 'hatthao / 3. ha. ka. pari / 4. ka. NittA / 5. ka. maNaM / 15 D:\mala.pm5\2nd proof
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne kRtapuNyakathA] [129 ___ saMjAyANaMdAe saMpattahariso bhaNio kayapunnao vasaMtaseNAe-'kayaveNIbaMdhaNAe puhaimaMDalamannesAvaMtIe duvAlasavarisassa ajja diTTho si' / nINiyAo savvAo niyayamaMdire / api ca "dvIpAdanyasmAdapi madhyAdapi jalanidherdizo'pyantAt / AnIya jhaTiti ghaTayati vidhirabhimatamabhimukhIbhUtaH" // [ ] samADhattaM mahAvaddhAvaNayaM ti / dijjaM[ta]pANabhoyaNavaravatthAharaNarayaNasohillaM / ANaMdiyapuralogaM jAyaM vaddhAvaNaM tattha / / evaM ca tassa raisaMkAsAhi sattahi vahUhiM saha jaMmaMtaramahi(ha)risiNo dANeNa nivvattiyapunnANubhAvajiNa(jaNi)yaM tivaggasAravisiTThajaNapasaMsaNejjaM abhaggamANapasaraM 10 paramatthasaMpADaNasayaNhaM jIyaloga[suha]maNuhavaMtassa samaikkaMto koi kAlo / annayA nIsesaguNagaNAlaMkio alaMkiyasuramaNuyapaNayapAyapaMkao paMkayaniha(hi)ttacaraNAraviMdo araviMdagabbhasaMkAsavannapayaDiyadisAmaMDalo samosario telokkamaMgalapaIvo cauddasasamaNasahassANugammamANo bhagavaM sirivaddhamANasAmI titthayaro guNasilae ujjANe / nivvattiyaM tiyasehiM samosaraNaM / avayariyA tiyasA, niruddhaM aMbaratalaM vimaannmaalaahi| 15 vaddhAvio seNio titthayarAgamaNeNa niuttapurisehiM / dinnaM se pAriosiyaM / payaTTo mahAvicchaDDeNaM bhagavao vaMdaNavaDiyAe, patto tamuddesaM / vaMdio titthayaro saha goyamAIhiM aNAvikkhaNiyamANaMdasuhamaNuhavaMto nisanno / tahA pattA nAgarayA saha kayapunneNaM / patthuyA dhammakahA / avi ya "titthapaNAmaM kAuM kahei sAhAraNeNa saddeNa / savvesiM satthANaM telokkadivvA( vA )yaro vIro // jIvA ya ajIvA vi ya duviho logo samAsao bhnnio| tatthAjIvA tivihAdhammAdhammA tahA gayaNaM // jIvA vi ya duviyappA siddhA saMsAriNo ya nAi( ya )vvA / siddhA paNNarasavihA titthAtitthAibheeNaM // 1. ja. degu / 2. ha. ka. ri / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130] 10 [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam saMsAratthA duvihA thAvaranAmA tasA ya paMcavihA / puDhavi-jala-jalaNa-mAruya-vaNa thAvarajaMtuNo bhnniyaa|| pajjattApajjattA ikkikkA te bhave puNo duvihA / patteyANaMtagayA taruNo cciya na uNa sesA vi // neimANuyatiriyA devA ya cauvvihA tasA hoti / neDyA sattavihA rynnaanni(i)mhaatmNtaao|| jala-thala-nahayalativihA( riyA) kammAkammAiM aMtaradIvA / maNuyA vi hoti tivihA devA vi cauvvihA savve // asurA nAgasuvannA udahI-vijjU-ghaNeda-jalavaMdA / vAU-dIva-diseMdA kamaso bhavaNAhivA dasahA // kiMnara-kiMpurisa-mahoragA ya gaMdhavva-jakkha-rakkhA ya / bhUyagaNA ya pisAyA aTThavihA vaMtarA bhaNiyA // caMdAiccA ya gahA nakkhattA tArayA ya paMcavihA / joisiyA kappayagA kappAtItA ya uvarillA // sohammIsANa-saNaMkumAra-mAhida-baMbhalogA ya / laMta-mahAsukkammi ya sahassAre ANae Navame // pANaya-AraNa-accuyabArasame kampavAsiNo devvA( vaa)| kappAIyA duvihA gevijjANuttarA bhaNiyA // hiTimapaDhamA hiDillamajjhimA hiTTimovarillA y| majjhamapaDhamA navaraM majjhimamajjhimA majjhimovarimA // uvarimapaDhamA uvarimamajjhimA uvarimovarillA ya / ee nava gevijjA paMcavihANuttarA devA // jaya-vijaya-jayaMta-aparAjiesu savvaTThasiddhapaMcamae / etesu [a]NuttarasurA gayakAmA vIyarAga vva // 15 20 1. ja. narayA / 2. ja. degu| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne kRtapuNyakathA] [131 ete savve saMsAriNo tti attttvihkmmmlmy(i)laa| aTThavihaM puNa kammaM samAsao saMpavakkhAmi // nANAvaraNijjaM daMsaNAvaraNejjaM veyaNiyaM mohaNejjaM AuyaM nAma goyaM aMtarAya ca / tattha nANAvaraNijjaM paMcavihaM paNNattaM taM jahA-mainANAvaraNijjaM, suyanANAvaraNijjaM, ohinANAvaraNijjaM, maNapajjavanANAvaraNijjaM, kevala- 5 nANAvaraNijjaM / jammi odinne jaMtU heyAheyaM na jANae vucchaM taM khalu nANAvaraNaM / daMsaNAvaraNayaM navahA-cakkhudaMsaNAvaraNaM, acakkhudaMsaNAvaraNaM, ohidaMsaNAvaraNaM kevaladasaNAvaraNaM.nidvApaNagaM ca tti / suhapaDibohA niddA duhapaDibohA ya NiddaNiddA ya / payalA hoi Thiyassa u payalApayalA ya caMkamao // aisaMkiliTThakammANa veyaNe hoi thINaddhI / mahANiddA diNaceMtiyavAvArayasAhaNI pAyaM // jammi udenne jaMtU heyAheyaM na pecchae tamiha daMsaNAvaraNakammaM / veyaNiyaM sAyamiyaraM c| aTThAvIsaviyappaM mohaNIyaM kohmaannmylobhaa| cattAri cauviyappA aNAibheeNa solasao // itthIpurisanapuMsagaveyatigaM sammamicchaM mIsaM ca / hAso raI aI bhayasogA taha dugaMchA ya // nArayatiriyanarAmaraAUkammaM ca cauvvihaM jeNa / veDasaSa( kha )illo vva daDhaM aNavarayaM bhamai saMsAre // nAmaM ducattabheyaM gijaaisriiraNguvNgaaii| baMdhaNasaMghAyaNasaMghayaNasaMThANanAmaM ca // taha vaNNagaMdharasaphAsanAma agarulahuyaM ca boddhavvaM / uvadhAyaparAghAyANupuvvi UsAsanAmaM ca // 1. ja. "u| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam AyAvujjoyavihAyagaI ya tasathAvarAbhihANaM ca / bAyarasuhumaM ca puNo pajjattaM taha ya apajjattaM // patteyaM sAhAraNaM thiramathirasubhAsubhaM ca nAyavvaM / subhagadUbhagaNAmaM sUsara taha dUsaraM ceva // AijjamaNAijjaM jasakittINAmamayasakittiM ca / NimmANanAmamaulaM carimaM titthayaranAmaM ca // goyaM ca duvihabheyaM uccAgoyaM taheva NIyaM ca / carimaM paMcapayAraM samAsao taM pavakkhAmi // aha dANa-lAbha-bhogopabhoga-viriyaMtarAiyaM jANa / cittaM poggalarUvaM vinneyaM savvameveyaM // egapariNAmaparisaMThiyassa ukkosiyA jahannAyaM / savvassa vi hoi ThiI bhaNimo kammassa taM suNasu // AillANaM tiNhaM carimassa ya tIsa koddikoddiio| iarANa mohaNijjassa sattarI hoi vinneyA // NAmassa ya goyassa ya vIsaM ukkosiyA ThiI bhnniyaa| tittIsasAgarAI paramA Aussa bodhavvA // veyaNiyassa jahannA bArasa nAmassa aTTha u muhuttaa| sesANa jahannaThiI bhinnamuhuttaM viNiddiTThA // aTTavihaM pi ya kammaM saMsAranibaMdhaNaM tu eyammi / khINe lahaMti mokkhaM khamaNovAo imo tassa // daMsaNanANacarittANi khavaNaheUNi daMsaNaM tivihaM / khaiyaM khaovasamiyaM uvasamiyamiha samAseNaM // AbhiNibohiyanANaM suyanANaM ceva ohinANaM ca / taha maNapajjavanANaM kevalanANaM ca paMcamayaM // 20 1. ja. u| 2. ha. ka. vAsa / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne zAlibhadrakathA] [133 sAmAiyaM ca paDhamaM cheovaTThAvaNaM bhave bIyaM / parihAravisuddhI ya suhumaM taha saMparAyaM ca // [ nava./32] tatto ya ahakkhAyaM khAyaM savvammi jiivlogmmi| jaM cariUNa suvihiyA vaccaMti ayarAmaraM ThANaM" // [ nava./33] tA bho devANuppiyA ! dullaho maNussAio saMyamAvasANo esa taratamajogo 5 "mANussakhettajAIkularUvAroya(gga )mAuyaM buddhI / sama( va )NoggahasaddhA saMjamo ya logammi dulahAI" // [ bha.bhA./468 ] tA paDivajjaha carittadhamma" / eyaM titthayaravayaNaM soUNa nikkhaMtA aNege, anne sAvayA saMvuttA / kayapunnaeNa vi pucchiyaM saMpatti-vipattikAraNaM / bhagavayA sAhiyaM aMtariyapAyasadANaM / tinni vibhAgA dennA aMtariyA pAyasassa to teNa / aMtariyaM bhogasuhaM jAyaM sesAo dANAo / tato muNiyaparabhavavuttaMto takkAlANurUvaviNi[ba]ttiyAsesakAyavvo mahAvibhUIe samuppannamahAsaMvegAio pavvaio kayapunno tti / aha bhannai- jahA kayapunnaeNa dANaM dinnaM tahA dAyavvaM ti / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM cariyaM / kayapunnayassa punnaM soUNaM dehi muNidANaM // ||kypunnkkhaannyN samattaM // 15 20 [32. dAne zAlibhadrakathA] ucchannakulA dhannA putto se saMgamo tti cArei / logANaM tannayAI supasiddha sAligAmammi / gehe gehe khIraM daTThaNaM Usavammi niyajaNaNi / pAyasakaeNa caDDai amuNeto roiro taNao // 1. ja. u / 2. ha. ka. ja. saMdeg / 3. ka. kalA / 4. ka. svsiddhe| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 134] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam khIrAINamabhAvA puNaruttaM puttajAyaNA hoM(hiM)to / taM rUyamANI(Ni) daTTaNa dei jaNo tIe khIrAI // tIe vi raMdheUNaM dinno taNayassa pAyaso bhANe / itthaMtarammi patto mahAmuNI mAsakhamaNammi / / harisavasapulaiaMgo taM daTuM saMgamo vi ciMtei / dhanno haM jasseso bhoyaNavelAe saMpatto / / "dese kAle'vasare patte pattammi mokkhataNhAe / savvovAhivisuddhaM dANaM punnehi nivaDei" // tA ko vi aNannasamo lAbho dANAu hohii niruttaM / iya ciMtiteNa imaM dinno se pAyaso teNa / / muNiNA vi ya se bhAvaM nAuM tayaNuggahAo so gahio / thAlIe jo seso bhutto so pAyaso teNa // aNuiyabahubhoyaNataha-va(da)risamaNAo so ceva tIe i| rayaNIe mariUNaM rAyagihe gobhaddavahUi bhaddAe / uvavanno so gabbhe kameNa jAyammi harisapaDihatthaM / jAyaM savvaM pi puraM kayaM ca vaddhAvaNaM piuNA / / sumiNammi phaliyasAlI divo jaNaNIe teNa se NAmaM / mAsammi gurUhiM kayaM suyassa aha sAlibhaddo tti / / vaDDio aNannasarisehiM rUvAiguNehiM, kalAkalAve(vA)ihi ya / saMpatto 20 tihuyaNasalAhaNijjaM jovvaNaM / gehi cciya sarisavayovesehiM vayaMsaehiM saha abhiramaMtassa saMpatto sro| jammi ya, rehaMti kamalAyarA, saha rAyahaMsehiM / harisejjaMti kAsayA, saha naDanaTTachattehiM / viyaraMti dariyavasabhA, saha mattamahAgaehiM / pasaraMti sattacchayapavaNA, saha bhasalAvalIhiM / rehaMti kANaNAI, saha sarataDAgAiehiM ti / avi ya jalapakkhAliyavimale rehai maihamaMdirammi ssidiivo| 25 bhaddiyavibohakAle sArayalacchIe dinno vva // 1. ja. sodeg / 2. ja. degu| 3. ja. maha / 15 D:\mala.pm5\2nd proof
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne zAlibhadrakathA] [135 tao sAlibhaddaguNAvajjiehiM tannayaravAsIhiM inbhaseTThisatthavAhAiehiM uvaNIyAo savvAlaMkAravibhUsiyAo se gehe niruvama[rUva]lAyannajovvaNasiMgArahAvabhAvakalAkosallAisaNAhAo savvAlaMkAravibhUsiyAo battIsaM kannagAo / sabahumANapatthaNApuvvayaM ca bhaNio gobhaddasiTThI tehiM-'jai vi sAlibhaddassa rUvAiguNehiM asarisAo, tahA vi amhANa NevvuInimittaM geNheu eyANa maMgalehiM kare 5 ti' / paDivannaM se vayaNaM, uvvUDhAo savvAo vi mahAvicchaDDeNaM / evaM tAhiM saha maharisidANANubhAvajaNiyaM dhammatthakAmasaNAhaiM visiTThajaNasalAhaNijjaM jiNadhammANuTThANaparaMjiyalogasuhamaNuhavaMtassa samaikkaMto koi kAlo / annayA ya se jaNao nivvAhiyaNikkalaMkasAmanno NamokkAraparo kayabhattapariccAo mao samANo jAo vemANiyasuro / tayaNurUvanivvattiyakAyavvo bhoge bhuMjiuM payatto / accuka(ka)Da- 10 punnANubhAvao ya saMpADei se jaNao samIhiyaM savvaM ti / jammaMtaramaharisideNNadANapunnANubhAvao tiyso| saMpADei jahicchaM kAme sa hA hi) tassa bahuyAI // aNuhavamANassa suhaM bhajjAi samaM ca vaccae kAlo / punnehiM jaNaNi-jaNayA kuNaMti savvAiM kajjAI / / annayA AgaMtuyavaNiehiM rAiNo seNiyassa uvaNIyANi kaMbalarayaNANi / 'aidumahagghAI' ti kariya Na gahiyANi / pacchA niyagehe ThiyAe bhaddAe savvANi vi gahiyANi / cellaNAe ya jhUrijjamANIe rAiNA vAharAviyA te vnniyaa| pucchiehiM seTuM jahA sAlibhaddajaNaNIe savvANi vi gahiyANi / tao paTTaviyA tattha purisA / niyattehi ya sAhiyaM jahA takkhaNaM ciya tANi bhaddAe phADiUNa vahUyANaM pAyalUhaNANi 20 kayANi / bhaNiyaM ca NAe-'jai purANehiM kajjaM, tA pesemi' / eyaM soUNa gADhayaraM ruTThA cillaNA-'ekaM pi na gahiyaM' / vimhieNa paTThavio puriso rAiNA bhaddAe samIve-'paTThavesu sAlibhadaM, puloemi koUhaleNaM, jasserisI mahAvibhUI' / gaMtUNa Agao so ranno sAhei jaMpae bhaddA / 'caMdAiccA vi Na me deThThA putteNa kaiyA vi // 1. ja. "u| 2. ja. kareMti / 3. ja. hiN| 4. ja. la / 5. ja. ekaM / 6. ka. mhiyae / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam Na ya gehAo bAhiM viNiggao tA karei jai rAyA / ekaM majjha pasAyaM tA gehe eu sayaM rAyA' / aha koueNa patto naranAho pecchiUNa gharasohaM / ciMtei saggamiNamo avayariyaM maccalogammi / / samArUDho cautthabhUmiyo nisanno sIhAsaNe / kayA tayaNurUvA paDivattI / sattamabhUmIArUDho bhaNio sAlibhaddo bhaddAe-'vaccha ! rAyA Agao, taM pecchi(ccha)su' / teNa bhaNiyaM-'tuma ciya se agghaM jANasi' / tIe bhaNiyaM-'vaccha ! na eso paNiyaM, kiM khu tujjha sesalogANa ya sAmI / taM picchiUNa ya paNamasu' / tato imaM asuyapuvvaM nisAmiUNa ciMtiyamaNeNa-"dhiratthu saMsArassa, jammi tulloyarapANipAyavayaNANa 10 parAyattA / bhiccabhAvammi vaTuMti pANiNo tA dhaNNA sAhuNo je tihuyaNagurumaMtareNa annaM sAmI(mi) Na pavajjaMti / avi ya- naravaivasayANa narANa karivarANaM va Natthi sokkhaaii| hiyaicchiyAiM avvo ! vesamaNasamANa vi jayammi // jiNavaraANAe puNo vaDhtA pANiNo iha bhavammi / 15 lahiUNa sAmibhAvaM siddhimaviggheNa vaccaMti // tA jiNavayaNANuTThANeNa accaMtadullahaM vijjulayAcaMcalaM saphalIkaremi maNuyattaNaM bhAveto alaMghaNIyajaNaNivayaNAo vadhUsahio kAmadevo vva savvoUyalacchisameo avayario tatto / divo rAyA, kayapaNAmo ya accAyareNa kao rAya(i)NA ucchaMge / cetiyamaNeNa-'dhaNNo eso jo niyayasirIe tiyasiMdamahimaM parituliUNa Thio' / 20 tato nayaNaMbu paloTTaM se NieUNa bhaNiyA bhaddA rAiNA-'kimeyaM' ? tIe bhaNiyaM'mahArAya ! eyassa punnANubhAvAvajjio jaNayadevo'NudiNaM devvANi vatthagaMdhamallAlaMkArAINi sadaiyassa paNAmei / teNa na sahai maccaloiyakusumavilevaNAINa gaMdhaM / tato sabahumANaM visajjio rAiNA samArUDho sattamibhUmiyaM / aikoUeNa ya gao rAyA vi tattheva / sabahumANaM ca bhaNio bhaddAe-'mahArAya ! kIrau saMpayaM 25 bhoyaNapaDivattIe pasAo' / 'mA se patthaNA vaMjhA bhavau' tti paDivannaM se vayaNaM / tato 1. ja. "u| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne zAlibhadrakathA] [137 vIsatthayAe bhavaNujjANe cAmIyaravAvIsu dhArAjalajaMtapaogeNa abhiramaMtassa aisaMbhameNa paDiyaM muddArayaNaM rAya(i)No / taralacchaM ca NiyaMtassa bhaddAe bhaNiyA dAsaceDI'saMcAresu aNNattha majjaNavAvIe jalaM' / tahA kae se rayaNasuvannayassa majjhe diTuM iMgAlasarisaM / vimhieNa pucchiyA rAiNA-'kimeyaM' ? / ceDIe bhaNiyaM-sAlibhaddeNa vahUhi ya ujjhiyANi devvANi rayaNasuvannayAiyANi / 'aho ! kayattho esa 5 sAlibhaddo, jasserisI mahima' tti bhaNaMto ahiNaMdiUNa gao niyayagehaM / io ya samosario dhammaghosAbhihANo Ayario / gao se vaMdaNavaDiyAe rAyA, sAlibhaddo ya mahAvicchaDDeNaM / nisAmio sAhudhammo, bhAviyaM saMsArAsArattaNaM ti / avi ya- "nArayatiriyanarAmaragaIsu paramatthao suhaM natthi / accaMtanirAbAhaM muttisuhaM niruvamamaNaMtaM // 10 mottUNa sAhudhammaM laMbhovAo imassa jaM natthi / tA tammi ceva jatto kAyavvo kimittha sesehiM ?" // tato hiyayanihittacArittapariNAmo parikammaNAnimittaM vaMdiUNa sUriNo paviTTho NayaraM sAlibhaddo / kahiyaM bhaddAe / tato aNeccAibhAvaNAparUvaNeNa niyattAvio bhaddAe saha vadhUyAhiM saMsArapaDibaMdho / annadiyahammi suhAsaNattho vinnatto titthaya- 15 rAgamaNeNa dhammamitteNa eso / dinnaM se pAriosiyaM / mahAvicchaDDeNa gao bhagavao vNdnnvddiyaae| bhAvasAraM ca vaMdio mahAvIro / nisAmio sAhudhammo / virattasaMsArasuheNa ya bhaNiyamaNeNaM-'bhagavaM ! jAva jaNaNi pucchAmi, tAva te pAyamUle karemi caraNapaDivattIe saphalaM maNuyajamma' / bhagavayA bhaNiyaM-'devANuppiyA ! mA paDibaMdhaM kuNasu' / gao eso| pucchiyA jaNaNI saha baMdhavehiM / dinnaM AghosaNApuvvayaM daannN| 20 kayA savvajiNAyayaNesu aTThAhiyAmahimA / savvahA, kiM bahuNA ? takkAlANurUvanivvattiyAsesakAyavvo mahAvicchaDDeNaM pavvaio titthayarasamIve sAlibhaddo saha battIsAe vahUhiM sesalogeNa ya / evaM ca telokkadivAyareNa saha viharaMto nANAvihatavovisesasosiyasarIro puNo vi patto rAyagihe bhikkhAnimittaM / nIharaMto bhaNio tittha[ya]reNa-'ajja te jaNaNI bhikkhaM dAhi'tti gao bhaddAgehaM / aisusiu tti na 25 nAo, apattabhikkho niggao tatto / jammaMtarajaNaNIe ya dahiNA paDilAhio / patto 1. ja. u| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam jayagurusamIve / bhaNiyamaNeNa-'na mama jaNaNIe bhikkhA dinnA' / bhagavayA bhaNiyaM'puvvabhavajaNaNIe dinnA' / kahie puvvabhave IhApohamaggaNagavesaNaM karitassa samuppannaM jAIsaraNaM / taM ciya dahiM pAriUNa kayapAdavovagamaNaM paMcanamokkAraparo uppanno svvtttthvimaannmmi| tA jahA sAlibhaddeNa dinnaM dANaM, tahA dAyavvaM ti / saMkheveNaM bhaNiyaM cariaM sirisAlibhaddavaramuNiNo / vittharao puNa bhaNiyaM nRNaM uvaesamAlAe / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM eyaM / giNhau savvo vi jaNo kaI ya suhaM niruvamasuheNa / / ||saalibhddkhaannyN samattaM // 15 dAnadharmamevAdhikRtya aihikaM tAvat phalamAha iha logammi vi sijjhai maNoraho sAhubhattidANeNaM / karidevadattarajjaM jaha pattaM mUladeveNaM // 27 // [iha loko'pi sidhyate manorathaH sAdhubhaktidAnena / karidevadattArAjyaM yathA prAptaM mUladevena // 27 // ] iha bhave'pi sidhyate manorathaH, AstAM tAvadeva parabhave / karI ca devadattA ca rAjyaM cetyesa(ta)dbhAvamityakSarArthaH / bhAvArthastu kathAnakagamyastaccedam [33. dAne mUladevakathA] atthi avaMtIjaNavayAlaMkArabhUyA ujjeNI nAma nayarI / jIe ya mayalaMchaNa20 kavayakaravAlesu kalaMkA, vivaNimaggesu dIsaMti nANAipaNANi, vArejjavihANesu karaggahaNANi, raikalahesu kIvANa athirattaNaM, tiyasesu akulINattaNaM, miNammi vippalaMbho, saddasatthesu nivAovasaggadasaNANi, kaIyAkaraNe dANammi mahAvasaNaM ti / avi ya rUI sUro subhago guNannuo dosamaccharI caaii| dhammatthI kAruNIo jattha jaNo dhammasuyasariso / 1. ja. degu| 2. ha. ka. ja. samma / 3. ka. kacadeg / 4. ka. ja. vA / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne mUladevakathA] [139 rAyA vi niyaparakkamaniddaliyAsesasattusaMghAo / paNayayaNapUriyAso jiyasattU kapparukkho vva // aha kAmiNINa kAmo annANatamaMdhayAradiNaNAho / sattuvaNagahaNajalaNo baMdhavakumuyANa NisiNAho // paNaiyaNakapparukkho dINANAhANa vacchalo dhIro / niyaka[la]maMdiradIvo nimmalajasadhavaliyadiyaMto // niyruuvvibhvprituliymynnvesmnnjaaymaahppo| savvakalAgamakusalo satthAho ayalanAmo tti // savvakalApattaTThA rUvAiguNohasuravahusaricchA / nAmeNa devadattA supasiddhA vasai varavesA / / 10 jA ya, paramosahI visamasarAhidaTThANaM, surasariyA sesaramaNinilayANaM, miyaMkalehA gaNiyAkulanahayalassa, jayapaDAyA vammahassa, AvAsameya(i)NI samatthasuhasaMdohassa tti / avi ya- achivaMteNamimIe vihiNA aMgAiM nUNa ghaDiyAI / jeNa karAliTThANaM Na hoi eyArisI sohA / sura-vijjAhara-naravarajuvaINaM rUvasohalAi(ya)n / jaM jIe Asi tayaM ghittUNaM nimmiyA esA / / eyAe kaDakkhapaloiyAI nikkAraNe vi kuviyAI / tattatavANa muNINa vi cittAiM paraMmuhIkujjA / maNaharakalAbhirAmo saMpunnasasi vva tattha parivasai / dhuttesu paramadhutto, jUyAresuM pi jUyaparo / / coresu paramacoro, sAhasiyanaresu prmsaahsio| viusesu suragurusamo, dhammava(ra)o dhammiyanaresu // rUvIsu paMcabANo, samaNo samaNesu , mAisu vi mAI / saralesu paramasaralo, kAruNio dINakivaNesu // 1. ha. vAra' / 2. ka. priishii| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam iya jeNa jeNa samayaM saMbaMdhaM jAi tassa taM taM va / pariNamai mUladevo Airiso ceva davvesu // tassa devadattAe saha sabbhAvasAraM visayasuhamaNuhavaMtassa samaikkaMto koi kaalo| annayA vasaMtUsave ujjANamuvagaeNaM daTTaNa devadattaM ciMtiyaM ayaleNa-'aho ! nivaDiyaM vihiNA kosallaM imIe rUvaM viheMtassa' / saMjAyavisayAhilAseNa ya paTThavio saMgamo nAma dUo / bhaNiyA ya NeNa-'ajja te ayalo pAhuNao' / tIe bhaNiya-sAgayaM sayamAgacchaMtassa vammahassa' / kayaM tayaNurUvaM samatthaM pi kAyavvaM / tato NhAyavilittAlaMkAriyasamANiyataMbolo, aNugammamANo ma(mi)ttehiM, vippainnakusumovayAraM, pajjAliyarayaNapaIvaM, nANAviharayaNaraMjiyaM, sacittakammojjalaM, kulabhavaNaM piva 10 jayalacchIe patto devadattAe bhavaNaM paosasamaye ayalo tti / nisanno pahANAsaNe / kayaM calaNapakkhAlaNAiyaM samatthaM pi kAyavvaM / tato keMci khaNaMtaraM vaMkabhaNiyapahANAhi accaMtANurAgaparAhi kahAhi ciTThiUNa gayA mettAiNo niyayaTThANesu / ayalo vi tIe saha nANAvihahAvabhAvavilAsavibbhamAisaNAhaM accaMtANurAgagabbhiNaM raisuhamaNuhaviuM payatto tti / avi ya taha surayaduvviyaDDhAe rUvasohagganiravamaguNAe / dUramabhirAmio so jaha taM ciya mahai suviNesu // evaM ca tIe saha jahicchiyadavvapayANeNa vi suhamaNuhavaMtassa vaccai koi kaalo| ahilasaMtI vi mUladevaM jaNaNibhaeNaM na pavesei / annadiyahammi bhaNiyA jaNaNI-'pavesesu mUladevaM' ti / avi ya cirasaMciyavirahAnalatAvaM muttUNa mUladevaM tu / na samattho avaNeuM anno mayaraddhayasamo vi / / jananyoktam-satyaM khalvayaM pravAdaH "apAtre ramate nArI, girau varSati mAdhavaH / nIcamAzrayate lakSmIH, prAjJaH prAyeNa nirdhanaH" // [ ] 25 jeNa- mottUNamayaladevaM samatthaguNarayaNasAyaraM esA / ahilasai mUladevaM coraM jUi(ya)yaraM roraM ca // 15 20 1. ja. degu| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne mUladevakathA] [141 devadattAe bhaNiyaM ti "rUvammi Neya muddhA nAhaM navajovvaNammi na ya davve / NavaraM guNesu luddhA te ya guNA ettha nivasanti // jaM mUladevaNAhe nivasai vinnANanANakosallaM / taM katto tiyasesu vi visesao savvamaNuesu" // jaNaNIe bhaNiyaM-'vacche ! na kalAkosallAiehiM pi UNo ayalasAmI mUladevAo' / devadattAe bhaNiyaM-'aMba ! mA evaM asaMjasaM palavasu' / tIe bhaNiyaM'vacche ! na kiMci vi asamaMjasaM, ahavA karIu parikkhA' / devadattAe bhaNiyaM-aMba! suMdaraM palattaM, tA gaMtUNa bhaNasu ayalaM-'devadattAe ucchummi ahilAso, taM paTThavesu' / kahie ya accaMtanibbhareNaM NiyAviyANi aNegANi uccha(cchu) sagaDANi / harisiyAe 10 bhaNiyaM jaNaNIe-'vacche ! pecchasu ayalasAmiNo dANasatti' / savisAyaM ca bhaNiyaM devadattAe-'aMba ! kimahaM kareNukayA, jeNevaM ucchupuMjI kejjai ?, tA saMpayaM bhaNasu muuldevN'| bhaNio so vi / tato cittUNa dasa kavaDiyAu, gahiyAo do kavaDiyAhiM donni pahANA ucchulaTThIo, dohi ya donni NavasarAvANi, sesANa cAujjAyayaM / nicchalleUNa laTThIo, kayAu gaMDaliyAo, vAsiyAu cAujjAeNaM, viddhA thUla- 15 sUlAhiM, ThaviyAo sarAvasaMpuDe samappiyAo / devadattAe saMjAyANaMdAe bhaNiyA jaNaNI-'pecchasu purisANa vinnANaMtaraM !, jeNa ayaleNa aNegadavvaviNiyogeNa vi na bhakkhaNAruhAo kaya tti / mUladeveNa puNNa davvaM viNA vi cAujjAyAibhAviyA achippamANA eva bhakkhaNAruhA kaya tti / tA saccaM natthi vinnANAiguNehiM mUladevasariso' / tao rosAnalapajjaliyA ThiyA tuNhikkA, mUladevassa chiddANi annesmaannii| 20 visayAsattANa ya na dullahANi chiddANi / avi ya- "ko'rthAn prApya na garvito ? viSayiNaH kasyApado'staM gatAH ? strIbhiH kasya na khaNDitaM bhuvi manaH ? ko nAma rAjJAM priyaH ? / kaH kAlasya na gocarAntaragataH ? ko'rthI gato gauravaM ? ko vA durjanavAgurAsu patitaH kSemeNa jAtaH pumAn ?" // [ ] 25 1. ja. Na0 / 2. ja. na0 / 3. ha. ka. muulaa| 4. ka. ja. degnnaao| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam ____ annadiyahammi bhaNio ayalo jaNaNIe jahA 'gAmagamaNaM kahiUNaM paose ejjasu' / eva ti kahie harisiyamaNAe vAhi(ha)rAvio mUladevo devadattAe / patto se maMdiraM, samADhatto tIe saha ramiuM / itthaMtarammi muNiyavottaMteNa veDhiyaM samaMtA devadattAe dhavalaharaM ayaleNa / bhayabhIo ya Thio pallaMkahe?mmi mUladevo / ayalo vi gahiyAuho paviTTho raiharaM, nisanno pallaMke / lakkhiUNa mUladevaM bhaNiyA devadattA'hANavihimuvaDhesu' / nipphAiyaM sAsaNaM, uvaNIyA bahANaputtI / 'ittha AsaNe nivisasu'tti bhaNieNa bhaNiyamayaleNa-'pallaMkArUDheNa NhAyavvaM' / devadattAe bhaNiyaM'sayaNejjaM viNAsijjai' / teNa bhaNiyaM-'annaM ka(kA)hAmo' / taha cciya aNegajalApUriyakaNagakalasehi hAyamANassa jalaNivAyamasahaMto nIharamANo ghittUNa 10 kesesu bhaNiyamayaleNa-'kiM karemo ?' / mUladeveNa bhaNiyaM-'jaM te rocaI' / 'avvo! mahANubhAvo eso / kassa vA devvavasavattiNo visamadasAvibhAgo Na havai ? / na ya visayAsattANa dullahAo AvayAu' tti / avi ya "sayaNajaNamatthayattho devaasurkhyrsNthuypyaao| divvavaseNa gasijjai gaha kalloleNa sUro vi"|| 15 vibhAveMteNa 'mamaM pi saMpattavivayaM muijjasu' tti bhaNiUNa pUiUNa ya mukko muuldevo| 'avvo ! kahamappANaM paccoggayaayasakalaMkiyaM nAgarayANa dAyemi ?' mannamANo payaTTo vennAyaDAbhimuhaM / vaccaMto ya samAsannIbhUo mahADavIe / diTTho NeNa tattha gahiyapAheo saddhaDAbhihANo ttttko| 'avvo! imassa saMbalA(le)NAhaM pi mahADaviM laMghissAmi' tti bhAveMto payaTTo saddhaDeNa saha gaMtuM / samAsannIbhUo majjhaNhakAlo, 20 saMpattA taDAyaM, nisannA NaggohacchAyAe / jalatIre ya samADhatto bhuttuM sddhddo| 'bhutte majjha vi desai' tti ciMtiyasseva mUladevassa payaTTo saddhaDo / 'avaraNhe dAhitti' tti kayAso payaTTo mUladevo vi / avaraNhe vi taha cciya bhuttuM paTThio pahammi / 'duiyadivase dAhi tti' / tattha vi Na dinnaM, taIe vi na dinnaM / samAsannIhUo vasimassa / 'avvo! eyassa mahANubhAvassa AsAe mae aDavI volINA, tA Na saMpayaM uvayariuM tarAmi' ceMteteNa 25 bhaNio mUladeveNa saddhaDo-'saMpattavibhavaM mamaM soUNa ijjasu' / sayaM ca paviTTho 1. ka. ja. nivauM / 2. ha. ka. 'ppamA / 3. ka. degemi / 4. ha. ka. yaTTho / 5. ka. ja. vinnA / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne mUladevakathA] [143 vasimammi bhikkhAnimittaM / laddhA kummAsA, bhariyA puDiyA, payaTTo taDAgAbhimuhaM / itthaMtarammi mAsopavAsI diTTho bhikkhaTThA gAmAbhimuhaM eMto mhrisii| 'avvo ! bahupunnapAvaNijjo esa mahappA, visesao mAsapAraNae / Na ya me kummAse mottUNamannaM dAyavvamatthi / eyapayANeNa vi karemi accaMtakayatthamappANaM' / samoppannapaharisAisaeNa bhaNiyamaNeNa-'bhagavaM ! giNhasu mamANugahaTThA ete kummAse' / sAhuNA vi 5 davvAikaovaogeNa gahiya' tti / tato saMjAyANaMdeNa paDhiyamaNeNaM ti 'dhannANaM khu narANaM kummAsA huMti saahupaarnne'| jahA sannihiyadevayAe bhaNio ya mUladevo-'vaccha ! maggasu gAhApacchiddheNa jaM rocai' / teNa bhaNiyaM 'gaNiyaM ca devadattaM daMtisahassaM ca rajjaM ca' // devayAe bhaNiyaM-'acirA havissaI' / tato bhottUNa gAmaM gao vinnAyaDAbhimuhaM / saMpatto paose egammi nyre| pasutto desIe caTTehi samaM / sumiNo laddho 'caMdo uyarammi pavisamANo' mUladeveNa caTTeNa y| caTTeNa annassa kahiyaM 'caMdapamANo maMDao bhavissai' tti / eeNa laddho bhamaMteNa jahuddiTTho maMDao / mUladeveNa ciMtiyaM-'na ete sumiNaphalaM viyANaMti, tA kimetesiM siTeNa?' / tato uTheUNa nivvattiyasarIracito AyaMtasuibhUo 15 gahiyapahANapupphaphalo suhAsaNatthassa uvajjhAyassa vihipUiovayAro sumiNayaM kahiumaDhatto / kahaNayAvasANe dAUNa niyana(ya)dhUya(yaM) samAiTTho sattadivasabbhaMtare pahANarajjalAbho suminno| kameNa ya patto vinnaayddN| rayaNIe ya gahio Isaraghare khattamuhe ceva mUladevo samADhatto vajjhabhUmiM NeuM / tao ciMtiyamaNeNa-kimahannahAvAiNI devayA, uvajjhAo ya?' / itthaMtarammi mao tattheva apatto raayaa| nINiyANi paMca divvANi 20 tiyacaukkAiM bhamaMtehiM deTTho mUladevo vajjhabhUmIe nINijjaMto / tato kAUNa galagajjiyamArovio niyayakhaMdhammi kariNA, hesiyaM turaMgameNa, ThiyamuvarimuiMDapoMDarIyaM, vIiyANi cAmarANi, varisiyaM gaMdhodaeNaM, nivaDiyA kusumavoTThI / evaM ca mahAvicchaDDeNaM nisanno sIhAsaNe / paDivannA mahAsAmaMtAiehiM ANA / savvahA paNaTThovaddavaM paNayamahAsAmaMtamaMDalaM rajjamaNuhaviumADhatto / tato ciMtiyamaNeNa-'alAmimiNA suMdareNAvi 25 rajjeNaM piyAe devadattAe rahieNaM' ti / 1. ka. ja. kumA / 2. ha. ka. ja. degmNddi| 3. ja. "iMta, ha. degiMva / 4. ha. ka. ja. degsAro / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam avi ya- "bhujjau jaM vA taM vA nivasijjau paTTaNe va raNNe vaa| ___iTeNa jattha jogo taM ciya rajjaM kimanneNa ?" // [ ] iTThA ya me devadattA niyajIviyAo vi / tato ujjeNIe rAyANaM dANasammANAisannihiyaM kAUNa laddhA devadattA / evaM ca tIe saha sesamahilAhi ya maharisidinna5 dANadumakusumaM bahujaNapasaMNijjaM dhammatthakAmasaNAhaM visayasuhamaNuhavaMtassa samaikkaMto koi kAlo / io ya ciMtiyamayaleNa / avi ya "sArayasasaMkadhavalA kittI bhuvaNaM na jassa dhavalei / niyapoTTabharaNavAvaDariTThasariccheNaM kiM teNa ?" // [ ] sA puNa dANAo, porusAo, tavAo, kavvAo ya pAvejjai / tA giNhAmi tAva 10 dANeNa sAsayaM kittiM / na ya attheNa viNA dANaM nippajjai / puvvapurisajjio attho aNivaDiyaporuso aNattho ceva, tA puvvapurisadarisiyamaggeNaM gaMtUNa desaMtaraM, samajjeUNa davvaM, pUremi atthijaNamaNorahe, kArAvemi kitti(tta)NANi, samuddharemi diinnaannaahkivi(v)nnaaio| tao pasatthavAsare AghosaNAipuvvayaM takkAlANurUvaM patthANagamaNa nivvattiyAsesamaMgalovayAro aNegaNivataNayasamaNavaNiyakivaNAIhimaNugammato 15 mahAvicchaDDeNaM payaTTo ayalasatthavAho tti / avi ya "vaDDiya[ Naya ]NANaMdo nivvviyaasesmhiylaabhogo| dANajalaM viyaraMto vaccai meha vva stthaaho"|| kameNa ya patto paradesaM / Avasio bAhirujjANe / saMpattA nariMdaparisA, vadriyANi suMkANi / AgayA koDIsaravaNiNo / diTThANi bhaMDANi, dAviyANi paDibhaMDANi, 20 diNNAo hatthasaNNAo, jAo vavahAro / saMcariyANi paropparaM bhaMDANi / dAviyAo aMkAvalIo / gahiyAiM lekhayAiM / samAsAio mahAlAbho / evaM ca tayaNurUvanivvattiyAsesakAyavvo pasatthavAsare payaTTo ujjeNihutto / tahA vi ya bhaviyavvayAe patto vennnnaayddN| 'sukaMvejjamANesu ya bhaMDesu na savvA[Ni] davvANi sukaM dinnaM'ti imiNA avarAheNa samuvaNIo ayalo / 'avvo ! katthittha ayalo ?' ciMtiteNa 25 bhaNiyaM mUladeveNa-'viyANasi mamaM ?' / ayaleNa bhaNiyaM-'ko bhuvaNavitthariyajasaM 1. ka. divi / 2. ka. paNe / 3. ja. u| 4. ka. ANavaTThiyapora / 5. ka. ja. niva / 6. ka. vaTTiyaNAya / 7. ka. vic| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAne mUladevakathA] [145 mahAnariMdaM na viyANai ?' / tao sAhiUNa niyayacariyaM samANio eso lajjamANo y| bhaNiyaM rAiNA-'satthavAhaputta ! kIsa lajjasi ?, na jIviyadANAo aNNaM dANamatthi, taM ca te dinnaM / na ya te paccuvayAraM aha kAuM samattho mhi' / pacchA gao sattho, kaya(i)vayadiNehi ya patto ujjennii(nniN)| tuTThA nariMdasayaNabaMdhavAiNo, kao nayaramahUsavo / viNioiyaM jahAsamIhiyaM davvaM / mUladeveNa saddAviUNa saddhaDaM-'tuha 5 pAheyaAsAe mae aDavI laMghiyA, tA esa tujjha gAmo, mA ya puNo Agacchesu nagaraM ca' / taddi[a]haM ca takkarahiM musiyaM nayaraM / na ya ArakkhiyA takkare gihiuM pAreMti / aNNayA NIlapaDapAuraNo paDhamapaose sayaM ceva mUladevo tiya-caukka-caccarasuNNaharAIsu bhamiUNa pasutto egammi paese / itthaMtarammi Agao maMDiyAbhihANo coro| puTTho ya teNa mUladevo-'bhadda ! ko tumaM?' ti / teNa bhaNiyaM-'desio ya 10 Ajammadarido' tti / maMDieNa vuttaM-'laggasu mama piTThao, jeNa tumaM adaridaM karemi' / 'mahApasAu' tti bhaNaMto laggo se'NumaggeNa / dinnaM Isaraghare khattaM, nINiyaM tao davvaM, Aroviya mUladevakhaMdhe / kao aggao, payaTTo gahiyakhaggo maMDio se piTThao / saMpattA bhUmigharayaM / bhaNiyA ya puvvasaMkeiA bhagiNI-'eyassa pAhuNayassa calaNe dhoesu' / kUvataDAsaNNAsaNaniviTThassa calaNe dhovaMtIe sukumAraphAsANarattAe 15 saNNio eso jahA-'palAisu , na tuM ettha kUvae pakkhivAmi sesapurise vva' / muNiyaparamattho ya pahAvio mUladevo / etyaMtarammi tIe kao kalayalo jahA'pahAvio puriso' / tao davvasaMgovaNavAvAramujjhiUNa gahiyakaravAlo pahAvio maMDio se piTThao / samAsaNNIhUo ya Thio caccarakkhaMbhaMtario / eso desiu tti Ahao kNkkrvaalenn| khaMbho jAo donni khaMDANi / 'mArio desio' tti 20 paDiniyatto mNddio| rAyA vi coro laddho tti gao dhavalaharaM / pabhAyA rayaNI, uggao divasayaro / veDhiUNa bahuvatthehiM caraNe gahiyadaMDo khaDaMtagaipasaro egattha haTTacaccare vatthANi puciTThiIe tuNNiumADhatto / rAyaNA saddAvio maMDio / ciMtiyaM ya NeNa'avvo ! na so nUNaM puriso vAvAio, teNa vAharaNaM' / to gao rAyasamIvaM abbhuTThANAsaNapayANAIhiM pUiUNa bhaNio "niyabhagiNiM me desu' / teNa diNNA, vIvAhiyA 25 ya / puNo sammANaNAIhiM gahiyaM davvaM / evaM ca vIsAsiUNa pUyAsakkArAipuvvayaM 1. ka. gedeg / 2. ka. nI / / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam giNhateNa gahiyaM savvaM pi davvaM / pucchiyA sA bhAriyA-jaha dinnaM savvaM pi / tao pacchA aNAyaranirau tti kAUNa niggahio rAyaNA / evaM pasaMgeNa maMDiyacariyaM bhaNiyaM / jahA rAiNA tAva maMDio pUio, jAva davvamatthi / evamimaM pi sarIragaM tAva bhu(bha)ttosahavatthAIhiM posiavvaM, jAva dhammakaraNasamatthaM ti / pacchA so nikkaMTaM rajjaM 5 paNaTThovaddavaM bhuMjiumADhatto tti / ao jahA mUladeveNa dANAo iha loge phalaM pattaM, evaM sesA vi pAvaMti tti // suyadevipasAeNaM suyANusAreNa mUladevassa / kahiuM(yaM) jo muNai naro cariyaM so lahai nivvANaM // // mUladevakahANayaM samattaM // 10 rAgAdivirahitena AcAryeNa guNavAn nijapade kArya ityAha rAgAivirahiehiM guNavaMto gurupayammi kAyavvo / jaha ajjarakkhiehiM evaM ciya sesasUrIhiM // 28 // [rAgAdivirahitairguNavAn gurupade karttavyaH / yathA''ryarakSitairevameva zeSasUribhiH // 28 // ] [34. gurupadakartavye AryarakSitakathA ] dasapurauppattiM sAhiUNa tattheva somadevassa / bhaTTassa ruddasomA jAyA jiNasAsaNaviha(hi)NNU / / tANajjarakkhiyasuo pADaliputtAo ghiybhuvijjo| niyanayaraM saMpatto ANaMdiyarAyanaralogo / majjhAgameNa tuTTho savvo cciya jaMpiyA ya [jaNaNI ] / jaNaNIe so bhaNio-'kimadhIo vaccha ! tae diTThivAo ?' tti / / tassa kaeNa payaTTo ucchUsauNeNa gahiyaparamattho / DhaDDarasaDDhayasahio allINo gurusamIvammi / 1. ka. vigga / 2. ha. ka. ja. samma / 3. ka. ja. "u| 4. ja. alIdeg / 5. ka. degvaM / 20 D:\mala.pm5\2nd proof
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurupada kartavye AryarakSitakathA ] katto patto dhammo ? guruNA puTTheNa sAhiyaM savvaM / paDhihAmi diTThivAyaM aha guruNA so imaM bhaNio // dikkhAe so labbhai 'evaM ciya hou' gahiyasAmanno / sai (ya) NAibhaeNa gao guruNA saha so u annattha // guruNo gahie nANe vairasamIvammi vaccamANo u| nijjaviyabhaddagutto saMpatto vairapAsammi // kiM cUNapayapaDiggahasumiNayadANeNa sUio patto / bAhiravasahiM vuccho guruNo so pAyamUlammi // annavasahIe bhava(Na) NaM sammaM kiha hoi ? jaMpie guruNA / tema vi so vinnatto ANesA bhaddaguttANaM // 'jo me saddhiM nivasai, so maM aNumarai' teNa kajjeNa / guruNA esa nisiddho 'evaM ciya kuNasu ko doso ?' // dasamammi sADhatte puvve jaNayAiehiM se bhAyA / AgamaNatthaM turiaM paTThavio so guruM bhaNai || kittimittaM ci puvvassa imassa ? sarisavagirIhiM / diTThataMmi u ga (ka) hio (e) guruNA sogAuro niccaM // gamaNakaNaM pucchai vocchijjissai imaM pi ya mamAo / nAUNaM paTTavio pavvAviyabhAyaro eso // patto dasapuranayare rAyA uvasAmio tahA sayaNo / mottUNa niyayajaNayaM anno pavvAvio bahuo || chattayasahiyaM jaNayaM pavvAveUNa DiMbhavayaNehiM / paricattachattayAiM supasattho so muNI jAo || dubbaliyapUsamitto mehAvI cIvarANi gacchassa / uvaNei vatthamitto ghayaM tu ghayapUsamitto u // 1. ka. ja. TThoNa / 2. ka. ja. vaccho / D:\mala.pm5\2nd proof [ 147 5 10 15 20
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 10 15 20 14] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam goTThAmAhilo sUrissa mAmago phaggurakkhio bhAyA / viMjho vi ya mehAvI ee gacchami jugasArA // vakkhANamaMDalIe visUramANassa sUriNA dinno / dubbaliyapussamitto viMjhassacchaM (tthaM) teNa so navamaM // pamhuTTaM khalu puvvaM baMdhavagehammi jaM ca no mu (gu) NiyaM / siM vibohaNA ciMte guru imassAvi // suragurusamassa pumhusai sesasAhUNa puvvanadvaM tu / tAhe puDho'Nuoge karei maidubbale nAuM // caraNakaraNANuoge dhamme kAle taheva davvammi / AyArAIe so cauvviho hoi aNuogo // hariNA nioajIvA kahiyA sImaMdhareNa jiNasiTTaM / pucchai sUriM piharI mahurAe vihiyadiyaveso || dinnaM dA(nA)NaM saha daMsaNeNa caraNaM ca pAliyaM vihiNA / nipphAiyA ya sIsA ihi gaNahAriNaM karimo // paribhAviUNa garuNA gaNeNa puTTheNa sUriNo bhAyA / mAmo ya samAiTTho guruNA rAgAdirahieNa // ghayatillavallakuDadarisaNehiM dubbaliyapUsamittaM tu / ThaviUNaM niyayapae sUrI saggammi saMpatto // mahurAe jiNiUNaM nAhiyavAI (iM) nisAmae goTTo / nipphAvagadiTTaMtA dubbaliyaM gaNaharaM tAhe // amaNavamaM puvvaM aNuvayamANassa so u viMjhassa / micchAbhiniveseNaM sattamao NiNhavo jAo || suddeseNa imaM siddhaM cariyaM savittharaM jeNa / siddhaM ti dumuNiyacarie tatto cciya muNaha savisesaM // 1. ka. ja. madeg / 2. ka. ja. puTTho / 3. ha. ka. ja. nIdeg / 4. ka. ja. degviyaM / 5. ka. ja. nideg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaktyA''rAdhane citrakarasutakathA ] suyedevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM cAriyaM / saMkhittaM nisuNaMto pAvai mokkhaM sayAsokkhaM // // ajjarakkhiyakkhANayaM samattaM // bhaktyAdibhirdevA api vazavarttino bhavantItyAha bhattiviNayAiehiM devA vi vasammi hoMti kiM cojjaM ? | jaha jakkho tosavio cittagarasueNa sAkee // 29 // [bhaktivinayAdibhirdevA api vaze bhavanti kiM cojjaM (Azcaryam) ? / yathA yakSastoSitaH citrakarasutena sAkete // 29 // ] [ 35. bhaktyA''rAdhane citrakarasutakathA ] I atthi bharahaddhAlaMkArabhUsiyaM tihuyaNasirisaMkeyaTThANaM sAkeyAhihANaM mahAnayaraM / 10 tattha ya uttarapuracchidisibhAe surappiyAbhihANe saMnihiyapADihero jakkho / so ya varisaM varisaM kayamahUsavo nivvattiyacittakammo ya taM cittakaraM vAvAei / aha cittijjai jaNamAraM viuvvei / tao ya kosaMbIe ego dArago viNNANatthI patto sAkeyaM / paviTTho egaputtayAe cittakarIe gehe / evaM ca tIe sueNa saha saMvasaMtassa samaikkaMto koi kAlo / annayA Agao se citteyavvavArao, parunniyA therI / 15 pucchiyA kosaMbIdAraeNaM / tIe vi kahiyaM - mama puttassa avasaro / teNa bhaNiyaM'vIsatthA ciTThasu, ahaM cittissAmi' / tIe bhaNiyaM - ' kiM tumaM putto na havasi ?' | teNa bhaNiyaM - 'taha karemo, jahA jIvaMto jakkho tosessAmo' / tao kayattirattovavAso NhAyavilittasiyavatthaniyattho navehiM kalasehiM abhilesa ( ppe ) hiM vaNNaehiM aTThaguNamuhapottIe ThaiyavayaNo savvahA paramabhattiviNNANAisaehiM cittiUNa ugghADiyANi 20 acchINi / kayaparamamahUsavo pAyanivaDio vinnaviumADhato tti | avi ya-- " khamasu surappiya ! jaM bhe ayANamANeNa kiMci avaruddhaM / paNivaiyavacchala cciya havaMti tumhArisA jeNa" // 1. ha. ka. ja. saMmadeg / [ 149 D:\mala.pm5\2nd proof 5
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam tao paramabhattiviNNANAiAvajjieNa bhaNiyaM jakkheNa-'bhadda ! varaM varesu' / teNa bhaNiyaM-'kiM tuha daMsaNao vi anno varo?, tahA vi mA jaNaM mAresu' / teNa bhaNiyaM-'tuha rakkhaNAu cciya siddhamiNamo, aNNaM kiMci patthesu' / dAraeNa bhaNiyaM-'jai evaM, tA jassa dupayassa cauppayassa vA egamavi desaM pecchAmi, taM cittejjAmo' tti / 'evaM' ti 5 paDivanne paNamiUNa jakkhaM gao dArao gehN| ANaMdio savvo vi viso| ao bhaNNai-jahA se jakkho bhattIe siddho, tahA savve vi ArAhaNIo bhattIe ArAheyavvo / sesakkhANayaM jahovaesamAlAe / jahA so sayANieNa niva(vA)Dio, jahA ya caMDapajjoeNa nagarI rohiyA. jaha paraMparAgayAhiM iTrayAhiM ujjeNiyANiyAhiM pAgAro kao, jahA vaddhamANasAmI samosario, jahA migAvaI udayaNaM pajjoyassa 10 ucchaMge dAUNa pavvaiyA, tahA savittharaM bhaNiyavvaM / / ||citt[y] rakkhANayaM samattaM // 15 parariddhidasaNAo tucchaM niyasaMpayaM nieUNa / bujhaMti kei purisA dasaNNabhaddo vva kayapuNNA // 30 // [parari(R)ddhidarzanAt tucchAM nijasampadaM nirIkSya / budhyante kecana puruSA dazArNabhadravat kRtapuNyAH // 30 // ] [36. bodhe dazArNabhadrakathA] dasaNNapure nayere rAyaguNagaNAlaMkio dasaNNabhaddo rAyA kAmiNIyaNapaMcasayaparivAro bhoge bhuMjato citttthi| aNNayA samosario samuppannanANAisao bhuvaNabhUsaNo vddhmaannsaamii| vaddhAvio rAyA niuttapurisehiM titthayarAgamaNeNa / diNNaM se maNorahAirittaM pAriosiyaM / 20 etthaMtarammi atthamio cakkavAyapiyabaMdhavo divasayaro / vihaDiyANi cakkavAyANi, mauliyANi paMkayANi, viyaMbhio saMjhArAo, ANaMdiyANi itthaNNa(tthINa) kulANi, paphullANi kumuyagahaNANi, payaTTo dUiyAjaNo / tao nivvattiyAsesapaosakAyavvo 'telokkasAmiNo pAyapaMkayapaNAmeNa pUyapAvo bhavissAmo' tti maNNamANo kayapaMcanamokkAro pasutto raayaa| suhasammANiyanido ya vibuddho eso pahAyamaMgalatUraraveNaM / 'namo jiNANaM' 1. ha. ka. ja. saMdeg / 2. ka. gare / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ iGgitajJatAdinA cittaharaNe vezyAkathAnakam ] [ 151 5 ti bhaNaMto samuTThio sayaNAo / kayajahArihakAyavvo NhAyavilittAlaMkario samArUDho erAvaNasaMkAsaM mahAgaiMdaM / ThiyaM ubhayapAsesu aMteuraM / payaTTo gaMtuM mahAvicchaDDeNaM / patto samosaraNaM / paNamio titthayaro paramabhattivibhAvAiehiM / niyariddhidaMsaNAo ya vihio rAyA / tao se saMkappaM nieUNaM ciMtiyaM hariNA - 'avvo ! avaNemi se maraTTaM' maNNamANo ArUDho eraavnnN| viuvviyANi se aTTha muhANi / ekvekkamuhammi viuvviyA aTThaTTha daMtA / ekvekkavisANe nimi(mmi) yAo aTTha pukkhariNIo / ekkekkiyAe talAiyAe kayANi aTThaTTha kamalANi / ekvekkammi paMkae nimmaviyANi aTThaTTha dalANi / ekkkkammidale viuvviyaM divvakaraNaMgahArovaveyaM tiyasakAmiNIsaNAhaM battIsabaddhanADyaM nADayaM / mahAvicchaDDeNa ye payAhiNIkao mahAvIro / 'aho ! kayattho sakko, jeNeriseNa vihavAisaeNa paNamio titthayaro, kao ya imiNA aNNajammammi dhammo, vijio ya ahamaNeNa 10 davvatthae / tA saMpayaM aparAyattasayalasattasuhAvahaM sivasuhanibaMdhaNaM karemi bhAvatthayaM' maNNaMto mahAvibhUIe nikkhaMto dasaNNabhaddo rAyA paNamio narAmarehiM ti / uvaNao sabuddhIe kAyavvo / rozcittaM harttavyamityAha iMgiyaciTThAIhi ya guruNo cittaM haraMti muNiyatthA / vesAbhaTTiNisacivA diTTaMtA diTThamAhappA // 31 // [iGgitaceSTA''dibhizca gurozcittaM haranti muNitArthAH (jJAtArthAH) / vezyAbhaTTinIsacivA dRSTAntA dRSTamAhAtmyAH || 31 // ] bhAvArthaH kathAnakebhyo'vaseyaH / tAni cAmUni [ 37. iGgitajJatAdinA cittaharaNe vezyAkathAnakam ] sAvatthIe nayarIe rUvalAvannajovvaNasohaggakalAkosallAiguNasayavibhUsiyA aNaMgaseNAbhihANA pahANagaNiyA / tIe ya logacittAgarisaNatthaM cittasAliyAe lihAviyA niyavAvArujjayA savve vi nariMdAiNo / pakkhAliyacalaNo ya kAmuo 1. ka. ca / 2. ja. vi. / 3. ha. niyacalaNo ya kAmuo / D:\mala.pm5\2nd proof 15 20 25
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam niyaya[citta] kamme ya diDhei pabaMdhai, pasaMsaI ya / tao muNiyanariMdAivuttA tayaNurUvapaDivattIe aNuvattiyA icchANurUvaM davvaM diti / evaM mokkhatthiNA vi guruNo tosaviyavvA, tuTThA ya nANAIhiM sokkhanibaMdhaNehiM paDilAhissaMti // suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM cariyaM / vesAe nisuNaMto hoi naro viNayasaMpanno / // vesAkahANayaM samattaM // [38. iGgitajJatAdinA cittaharaNe bhaTTinIkathAnakam] vasaMtapure nagare ekAe baMbhaNIe tinni dhUyAo saMpattajovvaNAo ya samuvbUDhA / paDhamA bhaNiyA jaNaNIe-'sayaNanisaNNaM bhattAraM paNhIe matthae AhaNejjAsu' / tahA 10 kae harisiyacitto caraNaM saMvAhiumADhatto / bhaNiyA ya sA teNa-'kaDhiNeNa matthaeNaM na dUmio te caraNo?' | pabhAe ya sAhiyaM jaNaNIe / tIe bhaNiyA-'vacche ! tumaM pi jahicchaM bhamasu , siyakasiNapaDivajjao jahAsuhaM viharasu' / duiyadhUyAe vi evaM ciya payammi pahae so khisiUNovasaMto, jaNaNIe vi siTTho / bhaNiyA dhUyA-'vacche ! tumaM pi jahicchaM bhamasu , navaraM khisaNao havissaI' / taiyAe vi evaM nivattie sA teNa 15 dUraM khalIkAUNa nINiyA vAsagehAo / sAhiyaM jaNaNIe / tIe bhaNiyA-'jai parameso appamattAe ArAheyavvo' / uvaNao sabuddhIe kAyavvo / [39. iGgitajJatAdinA cittaharaNe sacivakathAnakam ] vasaMtauraM nayaraM naranAharAyasirisaMkeyaTThANaM arikesI rAyA / cauvvihabuddhisamaNugao maisuMdaro maMtI / annayA AsavAhiNiyAe niggao raayaa| egattha bhUmibhAge 20 mattiyaM turaMgeNa / ramiyaniyatteNa ya diTuM tahaTThiyaM savvaM pi muttaM / nijjhAyaMto ya suiraM diTTho maMtiNA, muNiyamaNoviyappeNa ya nANAvihArAmujjANadevaulAibhUsio mANasasaravarANukArI kArAvio mahAtaDAgo / annayA AsavAhaNanimittamAgaeNaM taM tahAvihaM 1. ha. tayA / 2. ha. saMdeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ devastutye nandiSeNasAdhukathA ] [ 153 taDAgaM nieUNa accaMtavimhiNa pucchio maMtI rAiNA - keNeso mANasasarANukA kArAvio talAo ? | maMtiNA bhaNiyaM - 'deva ! tae' / rAiNA bhaNiyaM - 'kahaM ?' maMtiNA bhaNiyaM mAsapakkhadivasavelApuvvayaM tae aNuNAe / tao accaMtaparituTTeNa savvesu rajjanibaMdhaNesu kAyavvesu niutto / uvaNao sabuddhIe kAyavvo / dharmmasthAzca tridazAnAmapi pUjyA bhavantItyAha dhammaTTiyA sudUra purisatthIo thuvaMti devA vi / jaha naMdiseNasAhU sulasA jaha nAgabhajjA ya // 32 // [dharmasthitAn(:) sudUraM puruSAn strIH stuvanti devA api / yathA nandisena( SeNa )sAdhuH sulasA yathA nAgabhAryA ca // 32 // ] bhAvArtha: kathAnakAbhyAmavagamyaste ceme nivasai jattha ahavvo tattha vasaMtANa kuNai maraNaM pi / ahavA sukkai DAlaM kamoDao jattha alliyai // [ 40. devastutye nandiSeNasAdhukathA ] samatthadesANa tilayabhUe aMgajaNavae egammi gAme accaMtadAriddovahayANaM purisitthINaM viDaMbaNAnimittaM sasAramaNuhavaMtANa bhAriyAe samubbhUo gabbho / tammiya visarukkhe vva vaDDhamANe paMcattIhUo jaNao / jAyamANe ya tammi jaNaNI va yA jmmNdirN| so u dArao accaMtapaNaTTharUvalAyaNNasohaggAihINo jAyametto aNukaMpAe 15 gahio mAucchAyAe, kayaM se nAmaM naMdiseNo tti / paripAlio kaMci kAlaM, tannimitteNaM sA vi gayA aMtayagharammi / avi ya 5 I "yauvanamudagrakAle vidadhAti virUpake'pi lAvaNyam darzayati pAkakAle limbaphalasyApi mAdhuryam // [ ] avazyaM yauvanasthena vikalenApi jantunA / vikAraH khalu karttavyo nAvikArAya yauvanam // [ ] 10 pacchA gharaparivADIe bhikkhaM bhamaMto gahio mAulageNa / kameNa ya tattha 20 nANAvihapesaNaparAyaNo patto jovvaNaM ti / api ca D:\mala.pm5\2nd proof 25
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 154] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam sarvasya hi mano loke maithunAya pravarttate / taccAlAbhAt bhayAt dhairyAt dAridryAcca nivarttate" // [ ] visamasarAhiTThio bhaNio logeNa-'kIsa ettha kammaM karesi ?, jeNa viDhaviUNa davvaM na dArasaMgahaM karesi' / tao annattha vaccaMto muNiyamaNoviyappeNa bhaNio mAmaeNa-'ettheva ciTThasu , eyaM paDhamaduhiyaM te dessAmo' / evaM ca AsAparAyaNassa saMpattajovvaNa samuvaNIyA se piuNA / tIe vi taM daTThaNa bhaNio jaNao-'mae appA ghAeyavvo, jai eyassa desi' / 'imaM duiyaM dessAmo' tti bhaNiUNa puNo vi dhario / tIe vi taha cciya nivaario| evaM sattahiM pi viTThA puMjo vva na maNe vi jhAio tti / avi ya- "uvarohayAe kIDa savvaM savvassa jIvalogammi / pemmaM puNa iha uvarohayAe bhaNa keNa saMghaDiyaM ?" // [ ] "avvo ! jammaMtarAroviyapAvamahAtaruNo samuvaNao accaMtAmohaphalanivaho / tA kimaNeNa aNatthAbhiNiveseNa dArAisaMgahAhilAseNaM ? / saMpayaM pi jAva jarAvAhIhiM na pIDijjAmi, tAva Arovemi puNNamahAkappapAyavaM, jeNa jammaMtaresu vi bhuMjimo amaya phalANi" ciMtito veraggamaggAvaDio bhaimiumADhatto / diTTho NeNa Ayario / saviNayaM 15 ca sAhio niyayavuttaMto / teNa vi jogo tti kAUNa parUvio sammattamUlo paMcamahavvayalakkhaNo uttaraguNagaNAlaMkio jahAciMtiyadinnaphalAisao susAhudhammo tti / paMcamahavvayakalio dhammo aha sUriNA smkkhaao| teNa vi so amayaM piva paDivanno se samIvammi // evaM ca tassa veraggamaggAvaDiyassa, aMgovaMgasaNAhaM suyaM paDhaMtassa, paramatthaM 20 nisAmeMtassa, rAgAiNo musumUritassa, kasAe nijjiNitassa, iMdiyANi niraMbhetassa, chajjIvakAyasaMjame vaTuMtassa, nIi(ya)vAsaM pariharaMtassa, ujjayavihAreNaM viharaMtassa, dasavihasAmAyArimabbhasiMtassa, pavayaNunnaya(iM) viheMtassa, chaTThaTThamadasamaduvAlasaddhamAsadumAsacaumAsiyAINi vicittatavacaraNANi caraMtassa, arahaMtAiNo bhAvasAraM paNamaMtassa, paMcaNhaM susAhusayANamaNavarayaM dasavihaM veyAvaccaM parAe bhattIe karitassa 25 samaikkaMto koi kAlo / annayA tiyasamajjha(niyasabhamava)TThieNaM bhaNiyaM sakkeNaM 1. ja. ka. degmaM / 2. ka. jaga / 3. ka. mittu / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ devastutye nandiSeNasAdhukathA] [155 'aho ! kayattho NaMdiseNasAhU , jassa sAhudhammaparassa dasavihaveyAvaccaM kareMtassa vaccai kAlo, na ya surehiM pi dhammAo cAlijjai / avi ya "dasavihaveyAvaccammi saMThiyaM picchiya (vae tthiyaM) harI bhaNai / tiyasehiM pi na tIrai dhammAu cAliGa eso / / hariNo vayaNaM devo asaddahaMto ya maccamavayario / mottuM gilANarUvaM aDavIe Agao vasahiM / / vAraTThieNa bhaNiyaM sureNa 'aDavIe ciTThae sAhU / atisAravAhigahio, tA turiyaM eu bho ! koi' / evaM(ya) vayaNaM souM pAraNasamayammi melhiuM kavalaM / saMpaTThio mahappA kayatthamappANaM maNNaMto // osahakae bhamaMto tiyasaviNa(Ni)mmiviyaaMtarAyAI / tavasattIe haMtuM saosaho tattha so patto / / diTTho teNa gilANo so vi ya kharapharusaniTTharagirAhi / khisei naMdiseNaM so vi ya taM sahai citaMto // rogavaseNaM jaMpai eso pharusANi kaha Nu eyassa ? / rogAbhAvo hojjA ? keNa vi(va) davveNa dinneNa ? // dhoUNaM taM jaMpai 'vasahimAgaccha, jeNa bhe kiriyaM / kAremo' so jaMpai 'gaMtuM na caemi, tA khaMdhe / / niyae Thavesu' tAhe khaMdhArUDheNa jAi so teNa / muMcai ya so gilANo taduvari duggaMdhaviTThAi / / A pAva ! vegaghAo kao tae majjha gacchamANeNa / tA visama muhattaM ai ! evaM jaMpai gilANo // vIsamiUNa puNaravi saNiyaM taM Nei khaMdhamArUDho / so vi ya bahuppayAraM niTTaravayaNehiM taM savai / / 1. ha. ka. Na / 2. ha. ka. "hUrtta / 3. ka. nei / 4. ka. tadeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam suraselo viva jAhe na cAlio so sureNa dhammAo / niyamAyaM saMhariuM paDiya pAesu se devo / "khamasu mahArisi ! jaM te hariNo vayaNasaddahateNa / paDikUlaM AyariyaM khaMtipahANA muNI hoti // taM ciya ettha kayattho niyakulagayaNassa punnimAiMdo / taM ciya nimmlniyjssNchaaiytihuynnaabhogo|| taM ciya maharisi ! baMbho aiduddharabaMbhapAlaNAhiMto / jaMtUNaM suhakaraNo hosi phuDaM saMkaro taM si // purisANa muttimaMto taM ciya purisottamo smkkhaao| paramIsariyAi tahA iMdo vi tumaM nu(na) saMdeho // vynnkirnnaavbohiybhvvmhaakmlsNddnivhaao| taM ciya jayammi sUro niTThiyadosAu taha ceva // tavakaraNAo taM ciya somo visehiM naNu smkkhaao| garuyapayattAu jaI muNI vi muNaNAu bhavaNassa // kammamalaM khu khaveMto khamaNo taM ceva taha ya samaNo vi / tavakhede varseto gaya rAgo rAgavirahAo // sayalajaNabohaNAo buddho taM ceva taha ya majjhattho / rAgAINamabhAvA kAruNio karaNabhAvAo // iya evamAya( i )bahuvihajahatthanAmehiM taM muNiM thouM / niyaThANaM saMpatto devo taha naMdiseNo ya" // sAhUhiM pucchio so 'kattha gilANo ?' tti teNa vi pavaMco / savvesiM parikahio jahA kao teNa deveNa / / kayapavvajjo pacchA maraNe samuvaTThie imaM bhaNai / 'jai atthi imassa phalaM tavassa, tA hojja maNuyatte / / 15 D:\mala.pm512nd proof
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ [157 devastutye sulasAkathA] kAmo vva maNabhirAmo naranArigaNANa' kayaniyANo so| mahasukke uvavanno devo'yaM naMdiseNo tti // uvaNao kaayvvo| // naMdiseNakkhANayaM samattaM // [41. devastutye sulasAkathA] rAyagihe nayare nAgarahiNo tihuyaNasalAhaNijjA niruvamaguNAvalIbhUsiyA jiNasAhubhattA sulasA nAma bhAriyA / tIe puttanimittaM tiyasiMdAINaM nAgo uvAiyANi dei / diNNe ovAIe ne ya saMpajjaMti maNorahA / tIe bhaNio-'aNNamahilaM vIvAhesu' / teNa bhaNiyaM-'alamaNNAe suMdareNAvi sueNa' / tao puttanimittaM vejjuvaeseNaM tehiM sayasahassehiM payAviyA tiNNi tellakuDayA / aNNayA ya tiyasasahANugaeNa 10 bhaNiyaM hariNa tti / avi ya gayaNAu rikkhacakkaM samayaM nAsejja diya(va)sanAheNa / taha vi ya sammattAo na calai sulasA harI bhaNai / / tao ikkeNa tiyaseNa ciMtiyaM "ajasaM pi jasaM tuTThA guNaM pi dosaM kuNaMti rutttthaao| avahatthiyamajjAyA pahuNo akulINapuriso vv"|| imaM bhAveMto samAgao tiyasAlayAu devo sulasAparikkhAnimittaM / kayasAhuveso samuvaTThio se purao / kayaviNayakammAe bhaNiyamaNAe-'saMdisaha, kiM karemo ?' / teNa bhaNiyaM-'sayasahassapAgaM tillaM desu' / "eyAiM tAI ciraciMtiyAiM tinni vi kameNa pattAI / sAhUNa ya AgamaNaM saMtaM ca maNappasAo ya" // bhAvitI harisabharanibbharA samuTThiyA dAuM / aMtarAle ya bhinno deveNa kuDao / taha cciya gahio duiyaghaDo, so vi bhaggo / evaM taio vi / tahA vi na vipariNamiyA / tao tiyaso bhaNiumADhatto / 15 20 1. ha. ka. ja. saMdeg / 2. ka. degjjaM / 3. ka. neya / 4. ka. degNayA / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 158] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam sAhei tao tiyaso jaha tiyasiMdeNa vanniyA taM si / tA tArisa cciya tumaM karemi kiM tujjha sannejjhaM ? // tIe bhaNiyaM 'mahAyasa ! annaM tuha daMsaNAu kiM kajjaM ? / teNa cciya pajjattaM alAhi nIsesakajjehiM' // teNa bhaNiyamamohaM devadaMsaNaM mahANubhAvA ya tumaM / tA mama cittanivvuinimittaM kiM pi patthesu // 'avvo ! mA esa bhattAro puttanimittaM micchattAIhiM niviTThacitto khijjau' ciMtitIe bhaNiyaM sulasAe-'jai evaM, tA tuhANubhAveNa hou me putto' tti / avi ya tuTeNa tao dinnA battIsaM teNa tIe guliyAo / ekkikkaM khAejjasu hohiMti suyA u battIsaM // kajjammi puNo jAe saMbhariyavvo tti jaMpiuM tiyaso / iMdIvaradalasAraM uppaio nimmalaM gayaNaM / / 'kahaM battIsAe ceDarUvANaM muttAsuI malemi ? / savvAhiM ekko suMdarataro hojja' tti bhAvaMtIe khaddAo savvAo vi samakAlaM, saMbhUyA ya jugavaM battIsaM pi puttA / 15 gahiyA mahAviyaNAe, ThiyA devassa kAussaggeNaM / caliyAsaNo ya patto suro / sAhiyaM se jahA samakAlaM khaddhAo savvAo vi / teNa bhaNiyaM-'duTuM kayaM, sarisaAukkhA savve vi bhavissaMti' / uvasAmiUNa veyaNaM gao devo / kameNa ya jAyA surasaMkAsA battIsaM pi suyA seNiyassa tullavayasA / vaDDiyA dehovacaeNaM, kalAkalAveNa ya / saMpattajovvaNA ya seNieNa saha sujiTThAnimittaM gayA jahA vesAlIe paMtIe rahArUDhA 20 vIraMgaeNa vAvAiyA tahA uvaesamAlAvivaraNe savittharaM bhaNiyaM ti / uvaNao kaayvvo| ||sulsaakhaannyN samattaM // 1. ha. ka. ja. sN| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ nimittAd bodhe catvAraH pratyekabuddhakathAH] [159 kSapitapApA nimittamAtreNaiva budhyanta ityAha ca jammaMtarakayapuNNA nimittametteNa ke vi bujjhaMti / karakaMDumAiNo jaha saMbuddhA vasahamAIhiM // 33 // [janmAntarakRtapuNyA nimittamAtreNa kecana budhyante / karakaNDavAdayo yathA saMbuddhA vRSAbhAdibhiH // 33 // ] anusvArAvAgamikAvityuktam "NIyA loyamabhUyA ya bhUyA ya ANiyA do vi biMdusabbhAvA / attha vahaMti taM ciya jo cciya siM puvvaNihiTTho" // [ ] bhAvArthazcaturthya kathAnakebhyo'vaseyaH, tAni cAmUni / ke te patteyabuddhA ? ao bhaNNai 10 [42-45. nimittAd bodhe catvAraH pratyekabuddhakathAH] karakaMDU kaliMgesu paMcAlesu ya dummuho| namI rAyA videhesu gaMdhAresu ya naggaI // [A.ni.bhA./205 ] vasabhe ya iMdakeU valae aMbe ya puSphie bohI / karakaMDu duhamassAmI namissa gaMdhAraranno y||[aa.ni.bhaa./206] 15 [1] tattha tAva karakaMDuNo cariyaM sAhijjai aMgAjaNavae sagganayarisaMkAsAe caMpAe nayarIe nariMdalacchisaMkeyaTThANo dahivAhaNo rAyA / ceDanariMdadhUyA jiNavayaNabhAviyamaI surasuMdarisaMkAsA paumAvaI se bhAriyA / tassa ya tIe saha visayasuhaM puvvabhavanivvattiyapuNNapabbhArajaNiyaM tivaggasAraM 20 naralogasuhamaNuhavamANassa volINo koi kAlo / aNNayA pahANasumiNayapasUiyA jAyA AvaNNasattA / samuppaNNo se maNe viyappo 'nariMdanevatthAlaMkiyA karivarArUDhA jai bhamAmi kANaNujjANAIsu' / pucchiyA ya rAiNA / sAhio paya(i)No Dohalao / tao pasatthavAsare mattakarivarArUDhA naranAhadharijjamANaudaMDapoMDarIyA nariMdAharaNavatthamallavesAlaMkiyA mahAvibhUIe ujjANAIsu bhamiumADhattA / tao paDhamapAusucchaliya- 25 paMcavannakusumagaMdhasaMcilayaM pavaNaM AsAiUNa saMbhariyaraNNasokkho nivvA(ddhA) 1. ha. ddu| 2. ha. suM / 3. ka. ni / 4. ka. raM / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam DiUNArohaNaM pahAvio aDavihuttaM karivaro / laggo'NumaggeNaM khaMdhAvAro, gaMtUNa kaivayajoyaNANi niyatto akayakajjo / dUrapatte karimmi diTTho rAiNA vaDapAyavo / taM daTThaNaM bhaNiyA devI-'eyassa hiDeNaM karI gamissaI, tA jhatti eyassa sAhAe laggesu' / rAyaNA tahA kayaM, devI uNa aparihatthatteNa u na laggA tattha / tao pADiyA siMgha(ha)vagghavaNNataracchacchabhallabhIsaNAe mahADavIe kariNA / sarajale ya paviTThassa kariNo avayariyA devI / taNhAchuhAsIusiNabhayakkheyAbhibhUyA pattA tAvasAsamaM / diTTho kulvii| saMjAyavimhaeNa ya pucchiyA teNa uppattI / tIe vi jaNayasamANo tti kAUNa sAhiyA savittharA / bhaNiyaM ca NeNa-'vacche ! vIsatthA havasu tAva ettha Asame, jAva visame sattho labbhai, aNNaM ca ceDao amhANa sayaNo Asi' / tao 10 tattha vaNapupphaphalAhAro volINANi kaivayadiNANi / annadiyahammi paTThaviyA kulavaya(i)NA tAvasasahAyA daMtapure, jattha daMtava(ca)kko rAyA / gaMtUNa vasimAsaNNaM bhaNiyA tAvasehiM-'bhadde ! vaccasu eyAe vattiNIe, na amhANaM saMpayaM gamaNavisao halakiTTha' tti / va(dha)raM kariya gayA tAvasA niyayatavovaNe / sA vi kameNa pattA puraM / nisIhiyAkaraNapuvvayaM ca paviTThA paDissayaM / vaMdiUNa ceiyANi, vaMdiyA ya pavattiNI, 15 saha ajjAhiM / tao vimhiyamaNAe bhaNiyaM mayahariyAe tti / avi ya- viNaeNa kulaM rUveNa guNagaNo jai vacchi ! tuha nAo / savisesapauttI kAraNeNa pucchijjase taha vi // kA si tumaM? katto vA ? keNa va kajjeNa AgayA ettha ? / ekallA cojjamiNaM kahiUNaM vacchi ! avaNesu // 20 tao kaha kaha vi viyalaMtanayaNaMsuyAe sAhie niyayavuttaMte bhaNiyaM pavattiNIe tti / _avi ya- "nArayatiriyanarAmaragaIsu dutttthttttkmmmlmiilo| taM natthi saMvihANaM jaM saMsArI na pAvei" // [ jI.ka./21] annaM ca, vacche ! akayadhammANaM na dullahAo AvayAu tti / avi ya25 "niccaM ciya vivayAo dhammavihUNANa hoMti sattANa / dhammakaliyANa tAo na hoMti jAyaMti siddhio"|| 1. ka. kadeg / 2. ka. rN| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ nimittAd bodhe catvAraH pratyekabuddhakathAH] [161 ___'tA vacche ! alamuvveeNa, paDivajjasu sArIramANasANeyadukkammaselavajjAsaNIbhUyaM sAmaNNaM' / tao savvovAhivisuddhe vAsare jAyasaMvegA pavvAviyA esA / gahiyA duvihA vi sikkhA / jAyA sAhuNINa bahumayA / aNNayA apacchAsiNo (vi(va) vAhI vaDDhiumADhatto se udarammi gabbho / pucchiyA pavattiNIe-'kimeyaM ?' / tIe vi sAhio jahaTThio vuttaMto, 'navaraM pavvajjAkAle na mae siTuM mA pavvajjA na hohi'tti / pacchaNNaM 5 sAvayagehe ciTuMtI paDipuNNakAle pasUyA dAragaM / puvvANIyakaMbalarayaNaM dahivAhaNanariMdaMkamuddAe sahiyaM / masANe ujjhio dArao / takkhaNaM ciya gahio masANarakkhiyapANeNaM, samappio niyajAyAe, parituTThA citteNa / sAhuNIe vi kahiyaM pavattiNIe 'vivaNNo dArao jAo, so ujjhio' / tao tAe mAyaMgIe saha mittIkAUNa avaccassa neheNa dArayassa paumAvaI laDDayAINi iTThadavvANi dei / vaTuMto 10 ya jAo aTThavArisio dArao / sukkakaMDUe gahio DiMbhANi bhaNai-'mamaM kaMDuyaha, jeNa bhe gAmanagarAINi demi' / tao DiMbhehiM puvvanAmaM avahatthiUNa 'karakaMDu' nAmaM kayaM / aNNayA masANaM rakkhaMtassa kAraNaMtareNa pattA tattha doNNi muNiNo / tao sayalalakkhaNANugayaM daMDaM daTThaNa bhaNio ikkeNa muNiNA duiyasAhU-'jo eyaM daMDaM cauraMgulavivaDDiyaM gihissai, so Dhatti puhainAho bhavissaI' vaNaMtarieNa suyaM 15 karakaMDuNA, baMbhaNeNa ya / tao khaNiUNa cattAri aMgulANi dharaNiM gahio baMbhaNeNa daMDao, uddAlio karakaMDuNA / paviTThA nayaraM, uvaTThiyA vavahAreNaM kAraNiyANa purao / sAmAIhiM bhaNio vi jAhe na dei karakaMDU baMbhaNassa daMDayaM, tao samuppaNNakovehiM bhaNio kAraNiehi-kiM re ! duTTha ! mAyaMgadAraya ! eeNa daMDeNa tumaM rajjaM bhuMjihisi ?' / teNa bhaNiyaM-'ko saMdeho ?' / tao sahAsaM bhaNio so tehiM-'jayA tumaM 20 rAyA havejja, tayA eyassa gAmaM dejjasu' / 'evaM' ti paDivanne paTTaviyA donni kAraNiehiM / dArayamAraNatthaM purisavaMdasahio jAva baMbhaNo Agacchai to| itthaMtarammi muNiyavuttaMto se jaNao saha mahilAe dArayaM ghittUNa palANo / kameNa ya pattA kaliMgavisayavisesayabhUe kaMcaNapure, ThiyA bAhirujjANe / dArao vi pasutto asogataruNo chAyAe / taddivasaM ca paMcattIbhUo tattha aputto rAyA / ahivAsiyANi 25 paMca karivarAINi divvANi / bhamiuvvAehiM diTTho savvalakkhaNasaMjutto dArao / tao 1. ka. pavA / 2. ka. 'nna / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam payAhiNIkAUNArovio galakaMThakaraNapuvvayaM niyayapaTThIe kariNA / hesiyaM turaMgameNa, ThiyamudaMDapoMDarIyamuvariM, nivaDiyaM bhiMgArAo jalaM, pavIiyANi cAmarANi / tao AvUriyamANehiM asaMkhasaMkhehi, pavAijjamANehiM tUrehiM, naccamANIhiM vilAsiNIhiM, paDhaMtehiM mAgahehiM, mahAvicchaDDeNaM nagare pavisiuM pavatto, muNiyamAyaMgavuttaMtehiM nivArio paolIe pavisaMto baMbhaNehiM / saMjAyAmariseNa ya ubbhio daMDo palayAnalo vva jaliumADhatto / tao bhayabhIyA paNaTThA baMbhaNA / karakaMDU vi niviTTho sIhAsaNe, ahisitto nariMdasAmaMtAiehiM / evaM ca jammaMtarakayapuNNajaNiyaM tivaggasAraM narasukkhamaNuhavamANassa volINo koi kAlo / muNiyavuttaMto ya patto so baMbhaNo / bhaNiyaM ca NeNa-'mahArAya ! desu mama puvvuttaM gAma' / rAyaNA bhaNiyaM-'geNhasu jo bhe paDihAi' / 10 teNa bhaNiyaM-'mama caMpAe gehaM, tattha desu' / tao paTThavio dUo saha leheNa dahivAhaNarAiNo / paDihAraniveio ya paviTTho dUo, samappio leho / bhaNiyaM dUeNa'eyassa diyA[i]No gAmaM desu amhANa kae(re)' / tao saMjAyAmariseNa bhaNiyaM dahivAhaNeNa-'are ! duTThamAyaMgassa pampuTTho appA, jeNa mamAvi leho visajjio' / galatthaliUNa ya nINio dUo, kameNa ya patto eso / sAhiyaM karakaMDuNo jahAvuttaM / 15 tao saMjAyakovo payaTTo karakaMDU taduvari saMgAmaTThA / avi ya- dhavalagaiMdArUDho nayarAo niiru(h)nnikkhsNkaaso| ___ sArayaghaNo vva sUro rAyA pAyaDiyamahivIDho / / tao thuvvaMto jahaTThiyaguNasaMthaveNa, picchaMto nayaNagaMDUsehiM, dAijjamANo aMgulisaehiM, dito dANaM kameNa patto caMpAe , AvAsio bAhirujjANe / tao 20 AvUriesu jamalasaMkkhi (khe)su , vAiesu raNatUresu , paDhaMtesu muhalamAgahesu , jAyAmarisANi laggANi doNha vi nariMdANaM aggaseNNANi tti / avi ya karinAhANaM kariNo rahANa rahiNo bhaDANa naravaiNo / samayaM ciya saMlaggA AsArohA vi turiyANa / / tao katthai dheNuguNavimukkanisiyasaraniraMtaraM / katthai niddaliyasuhaDAsighAyaNa25 narasiramAlovamAlijjamANamahiyalaM / katthai saraniyaranivADiyArohasunnAsaNavihalabha 1. ja. mahaviTTho / 2. ka. dhaNa / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ nimittAd bodhe catvAraH pratyekabuddhakathA: ] maMtaturaMgamaM / kattha ya koUhalAgayakinnarakiMpurisasiddhagaMdhavvajakkharakkhasabhUyapisAyaveyAlaDAiNIsamAulaM / katthai karAlakaravAlaniMddayapahAranivaDiyakarikuMbhaviyalaMtamuttAhaladhavaliyamahimaMDalaM / katthai sumirayasAmipasAyamahAsattasuhaDasaMghAyadijjamANaniyajIviyaM / katthai cakkAsichinnanararuhiravasAmisaluddhanivaDaMtagiddhasayasaMkulaM / kattha ya suhaDamahAsattaparituTThA [ gayaNaM] gaNavimANati (TThi) yatiyasakAmiNIvimucca- 5 mANakusumovayAraM ti / avi ya- asarisasamasIsIbhUsiyAI saMbhariyapuvvaverAI / paharaMti ye vi(jAiM)dUraM balANi vi (ti) yasAsurANaM va // tao kaNNaparaMparAe karakaMDu - dahivAhaNANa dAruNaM jujjhaM nisAmiUNa 'mA 10 jaNakkhao hoi' tti bhAviMtI AgayA paumAvaI sAhuNI / bhaNio tIe egaM karakaMDU rAyA- 'vaccha ! kIsa jaNaeNa saha jujjhasi ?' / teNa bhaNiyaM - 'kahamesa mamaM jaNao ?' / tao sAhie savitthare tIe niyayavuttaMte pucchiyA jaNaNi-jaNayA / tehiM pi kahio paramattho, dAviyaM muddArayaNaM / tao ahimANeNa bhaNiyA paumAvaI karakaMDuNA-'kahamiyANi kayapaya (i) NNo niyattAmi ?' / tIe bhaNiyaM - 'vaccha ! 15 vIsattho havasu, jAva te jaNayaM pecchAmi' / gayA esA, paya (vi)TThA nariMdaatthANaM / nivaDaUNa se calaNesu pariyaNo roviumADhatto / etthaMtarammi paNamiUNa suhAsaNatthA pucchiyA rAiNA pauttiM / tIe vi sAhiyA savittharA / 'eso ya te suo, jeNa tumaM rohio' / tao mahAvibhUIe paisArio nayarIe karakaMDU / teNa vi paNamio sabahumANaM nariMdo / kayaM mahAvaddhAvaNayaM / ANaMdio logo tti | avi ya-- "taM kiM pi aNaNNasamaM diTThe iTThammi hoi maNasokkhaM / jaM kahiUNa na tIrai saMkAsaM mokkhasokkhANa" // [ ] [ 163 D:\mala.pm5\2nd proof 20 tao pasatthavAsare dosu vi rajjesu ahisiMciUNa karakaMDU ( DuM) kAlANurUvaniva(vva)ttiyAsesakAyavvo mahAvibhUIe pavvaio dahivAhaNanariMdo tti / karakaMDuNo vi musumUriyAricakkaM paNayasAmaMtamahAsAmaMtabhaDayaNaM dhammatthakAmasaNAhaM paratthasaMpayANa - 25 sayaNhaM visiTThajaNasalAhaNijjaM narasokkha [maNu] havaMtassa samaikkaMto koi kAlo / so ya kira gova (u)lappio / teNa aNegANi niyayavisae gova ( u ) lAI kayANi tti / 1. ka. DAyadeg / 2. ha. ka. ja. dijjaMtamA /
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam avi ya- jammaMtarasukayasamajjiyAI sokkhAiM aNuhavaMtassa / ANaMdiyajiyalogo saMpatto sarayakAlo se / tao koUhalleNa gao goulaM, diTTho sasikuMdasaMkAso saMpuNNaMgAvayavo taNNago / ya jAo mahAvasaho / duiyavArAe AgaeNa ya diTTho so nariMdeNaM ti / avi ya suvibhattacArusiMgo tusAragokhIrahArasaMkAso / veyaDDhagirisariccho diTTho dappuddharo vasaho / / DhikkiyasaDhuppicchA vasahA nAsaMti tassa gaMdheNa / paDivaNNasavvajUho tilao viva dharaNiramaNIe / taM tahAvihaM jAyakhaMdhaM dariyavasahadurAloyaM accaMtanayaNamaNAbhirAmaM nieUNaM 10 saMjAyANaMdo vi paviTTho nagarammi raayaa| puNa vi kAlaMtarAgaeNa rAiNA pucchiyA govAlA 'kattha saMpayaM so mahAvasabho?' / tehiM pi dAio bhUmIe nivaDio, taNNaehiM khalIkIraMto / taM nieUNa savisAyaM ciMtiyaM rAiNA-'dhiratthu ! saMsArAsArattaNassa, jeNa tArisaM riddhiM pAviUNa saMpayaM eyAriso samatthAvayANa kulamaMdiraM sNvutto| avi ya seyaM sujAyaM suvibhattasiMgaM jo pAsiyA vasaMbha goTThamajjhe / 15 riddhi ariddhi samupahiyA NaM kaliMgarAyA vi sabhikkha dhammaM // [A.ni.bhA./207] "goTuMgaNassa majjhe laiMkiyasaddeNa jassa bhi( bha )jjaMti / dittA vi dariyavasahA sutikkhasiMgA samatthA vi // [ A.ni.bhA./208 ] porANayagayadappo galaMtanayaNo calaMtavasamoho / so ceva imo vasaho paTTayapariaTTaNaM sahai !" || [A.ni. iya evamAi bahuvihaM saMsArAsArayaM nieUNa / saMbhariyapuvvajammo nikkhaMto esa naranAho / / puvvakayasukayakammA nimittamitteNa navari bujhaMti / jaha eso ciya buddho vivayaM dadrUNa vasabhassa // tiyasovaNIyaliMgaM ghittUNaM khi[i]ppaiTThiyammi saMpatto / vosiriyapAvakammo esa muNI diTThadaTThavvo // 1. degppahiauM / 2. ja. yaTTa / 3. ja. vosa / 20 25 D:\mala.pm5\2nd proof
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ nimittAd bodhe catvAraH pratyekabuddhakathAH] [165 [2] taha paMcAlajaNavae kaMpillapure nayare guNarayaNajalanihI dummuho rAyA / tassa ya sukayakammajaNiyaM tivaggasAraM jIyaloyasuhamaNuhavaMtassa ANaMdiyarAyahaMso nimmalagayaNaMgaNo DhekaMtadariyavasahAlaMkio nipphaNNasavvasAso nacciranaDa(va)naTTachattasuTThiyasusohillo patto sarayAgamo / tao AsavAhaNiyAe nIsaraMteNa diTTho iMdakeU mahAvibhUIe 5 pUijjamANo, paDiniyatteNa ya divasAvasANe diTTho bhUmIe paDio kaTThAvaseso vilupto / taM ca daTTaNa ciMtiyamaNaNeNa-'evaM saMsArisattANa vi saMpayavivayAu' tti / avi ya- daTThaNa siriM taha AvaiM ca jo iMdakeuNo buddho / esa gaI savvesiM dummuharAyA vi dhammammi // [ ] eso vi gahiyasAmaNNo vihariuM pavatto tti / _[3] tahA videhAjaNavae mihilAnayarIe namI rAyA / tassa ya dAhajarAbhibhUyassa vijjehiM caMdaNaraso kahio / taM ca ghasaMtANa mahiliyANa valayajhaMkAro jAo / tamasahaMteNa rAyaNA avaNeyAviyAo ekkekkaM valayaM / tahA vi na jhINo saddo / puNo duiyataiyacautthamavaNIyaM, tahA vi na niTThio saddo / puNo ekkekaM dhariyaM / tao pasaMto 15 savvo vi saddo / itthaMtarammi ciMtiyaM rAiNA-avvo ! jAvaio dhaNadhannarayaNasayaNAisaMjogo, tAvaio dukkhaniyaro tti / jattiyamitto saMgo dukkhANa gaNo vi tattio cev| ahavA sIsapamANA havaMti khalu veyaNAo vi // 'tamhA egAgittaM suMdaraM' ti maNNaMto saMbuddho eso vi / khaovasameNa veyaNIyassa 20 pauNIhUo sariyapuvvajammo gahiyasAmaNNo vihariuM payatto tti / avi ya reNuM va paDavilaggaM rAyasiri ujjhiUNa nikkhaMto / ma( ma )hilAe namI rAyA parimuNiyAsesapamattho // [ ] [4] tahA gaMdhArajaNavae purisapure nagare jayarisikulamaMdiraM naggaI rAyA / tassa piyAhiM 25 1. ka. nadeg / 2. ka. ni / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam saha bhoge bhuMjaMtassa saMpatto kaNirakalayaMThiravAvUriyavaNaMtarAlo, virahAnalataviyaniyattamANapAvAsuo, visaTTamANakaMdoTTarayareNuraMjiyadiyaMtarAlo, mAiMdagAhigaMdhAyaDDiyabhamirabhamarolijhaMkAramaNaharo, dIsaMtanANAvihatiyasajattAmahUsavo, paDupahaDajhallaripaDahiyasaddApUrijjamANagayaNaMgaNo vasaMto tti / avi ya malayAnilo viyaMbhai cUo mahamahai parahuyA rasai / accijjai visamasaro hiyayArUDho piyayamo vva // eyArise vasaMte ujjANaM paTThieNa naravaiNA / maMjarinivahasaNAho sANaMdaM pulaio cUo // aikoUhalleNaM gahiyA tAo maMjarI rAiNA, tayaNu samatthakhaMdAvAreNa vi| vilutto 10 jAo khANuyametto / ramiUNa niyattamANeNa pucchiyA AsaNNanarA-'bho bho ! kattha so cUo?' / tehiM bhaNiyaM-'deva ! jAva tae gahiyA maMjarI, tAva tava khaMdhAvAreNa, evamA vatthaMtaraM pAvio eso so cUo' tti / tao savisAyaM ciMtiyaM rAyaNA-'avvo ! karikaNNacaMcalAo jIviyajovvaNadhaNasayaNarayaNapiyaputtamittAiyAo vibhUIo / takimaNeNa bhavanibaMdhaNeNa rajjeNa?' / saMbuddho so vi gahiyasAmaNNo vihariuM payatto 15 tti / kameNa ya pattA savve vi khiipaiTThiyaM nayaraM / avi ya saMbhariyapuvvajammA dUsahatananiyamasosiyasarIrA / viharaMtA te pattA cattAri vi dharaNiTThiyanayare // [ ] tao cauduvAre devaule puvvaduvAreNa karakaMDumuNI paviTTho, dakkhiNeNa dumuho, avareNa namI, uttareNa nggii| kahaM mahAmuNINa parAhutto ThAmi ? tti viru(ku)vviyaM 20 vANamaMtareNa niyapaDimAe muhacaukkayaM / etthaMtarammi masiNakaTeNa kannaM kaMDUiUNa mukkaM egapAsammi kaMDuyayaNaM karakaMDuNA / taM ca dadruNa bhaNiyaM dumuheNaM ti / desapurarajjadhaNasayaNakAmiNI ujjhiUNa pavvaio / tA kIsa saMcayamiNaM karesi kaMDUyaNataNassa ? // [ ] jAva dummuheNa bhaNio karakaMDU paDisaMlAvaM na dei / itthaMtarammi bhaNio dummuho 25 namiNa tti / avi ya 1. ka. daagaa| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ nimittAd bodhe catvAraH pratyekabuddhakathAH ] "niyarajjamaMtiNaM ujjhiUNa rajjaM ca kAmiNIo ya / keNehi taM Thavio muNiNo maMtittaNe sAhU ?" // [ ] tao jAva dummuho namiNo paDivayaNaM na dei / imaM pi aMtareNa bhaNio namI naggaiNa tti / avi ya paricattasavvasaMgo mokkhanimittaM ca kuNasi jar3a jaMttaM / tA kIsa naM ( niM) dasi muNI ? aNidaNijjaM imaM loe // [ ] jAva ya namI naggaiNo na dei uttaraM, etthaMtarammi bhaNio naggaI karakaMDuNa tti / avi ya "tavaniyamasaMyamarae pasatthasammattaguNajue sAhU / ahiyAo nivAreMte na dosavattavvayamuvei" // [ ArA./50 ] "rUsau vA paro mA vA visaM vA pariyattau / bhAsiyavvA hiyA bhAsA sapakkhaguNakAriyA" // [ zrA.di. / 211 ] muhamu (ma) huraM pariNayamaMguNaM (laM) ca giNhaMti diti uvaesaM / muhakaDuyaM mokkhaphalaM virala cciya jIvalogammi // egasamayammi savve avayariyA jammaNaM ca saMpattA / nikkhamaNaM nANaM sivapayaM ca niTThaviyakammaMsA // duriyaharaM supasatthaM kallANaM maMgalaM sivaM saMtiM / patteyabuddhacariyaM bhaNiyaM jiNasAsaNe eyaM // suyadevipasAeNaM mae vi patteyabuddhamuNicariyaM / bhaNiyaM jahovaiTTaM siddhaMte gaharAIhiM // jo nisuNei kayattho itthI puriso vva mukkavAvAro / so pattativaggasuho nivvANasuhaM pi pAvei || // patteyabuddhacariyaM samattaM // [ 167 1. juttaM / 2. ha. ka. ja. saMdeg / D:\mala.pm5\2nd proof 5 10 15 20
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam sanidAnaM tapo dIrghasaMsAraphalaM bhavatItyAha dIharasaMsAraphalo saniyANatavo jahA ya bArasame / cakkimmi tahA paDhame navamammi ya vAsudevammi // 34 // [dIrghatarasaMsAraphalaM sanidAnaM tapo yathA ca dvAdaze / cakriNi brahmadatte vAsudeve tripRSTe(SThe) navamavAsudeve kRSNe // 34 // ] [46. sanidAne tapasi brahmadattacakrikathA ] hatthiNApure nayare saNaMkumAro cakkavaTTI / namuI se maMtI / tattha ya viharaMtA pattA sahoyarA citta-saMbhUyAhihANA mahAtavassiNo / mAsapAraNae paviTTho bhikkhaTThA sNbhuuymunnii| accatthaM kayatthio maMtiNa tti samuppaNNo se kovAnalo / avi ya "tapasvini kSamAzIle nAtikarkazamAcaret / atinirmathanAdagnizcandanAdipi jAyate" // [ ] tavateyajaNiyakovAnalassa viyaMbhio pArAvayakavoyarAsahasaMkAso dhUmuppalo / teNa ya saMchAiyanahaMgaNeNa jalaharasaMkAe paNacciyA vaNamayUrA, ummAhiyA pahiA, harisiyA kAsavayA, vimu(ma)NIhUyA rAyahaMsA / aNaMtaraM ca viyaMbhiyAo jalaNA15 valIo / jAo ya vitthayapakkhaviyANasaMchAiyanahaMgaNAo vva viyaraMti ckkvaaypNtiio| kiM vA saMjhArAyaruNAo pasaMrati balAhayasaMtaIo ? / kiM vA kusumanivahasamocchaiyAu kiMsugAsoyavIhiyAo ? / soyAmaNIo ? / kiM vA saharisagamaNasiDhiliyasuravahukesapAsagaliyAo pAriyAyakusumamAlAo ? / kiM vA tihuyaNa bhakkhaNatthamujjayassa viphureMti kayaMtassa rasaNAu ? tti / ahavA maMDeMti nahayalaM?, kiM 20 vA'NugacchaMti jalaharaM ?, kimaNNesaMti vijjulayAo?, kiM vA gacchaMti ravimaMDalaM? ti / avi ya- dhUmasaNAho jalaNo viyaMbhio muNivarassa vayaNAo / pAusajalayAvalIo gayaNAo vijjupuMjo vva / / muNiyavuttaMto ya Agao rAyA, cittasAhU ya uvasAmio kaha kaha vi / gayA 25 donni vi ujjANaM tavassiNo, ThiyA aNasaNeNaM / puNaravi Agao tesiM vaMdaNavaDiyAe 1. ja. degu| 2. ha. ka. degmoga / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanidAne tapasi brahmadattacakrikathA] [169 itthIrayaNasahio rAyA / vaMdiyA saviNayaM / samAsaiyaitthIrayaNacihuraphAseNa ciMtiyaM saMbhUyamuNiNA-'aho ! kayattho saNaMkumAro, jo eriseNa itthIrayaNema saha jIyaloyasuhamaNuhavai, tA jai imassa tavassa phalamatthi, tA maNuyattaNe erisassa itthIrayaNassa sAmI u hojjA' / cittamuNiNA vArijjato vi kayaniyANo gao mhaasukke| tao cuo samANo baMbhassa rAiNo culaNIe bhAriyAe coddasamahAsumiNayapisuNio 5 jAo bArasamo baMbhadatto cakkavaTTI / sAhiyaM bharahaM / samuppaNNajAIsaraNeNa ya cittajANaNatthaM avalaMpi(bi)yA esA paNhA "dAsA dAsattaNe AsI migA kAliMjare nage / haMsA mAyaMgatIrAeM sovAgA kAsibhUmIe // [ utta./13/6 gA.] devA ya devalogagammi Asi amhe mahaDDiyA" / [ utta./13/7 pU.] 10 jo eyaM paNhaM pUrei, taM rAyA rajjasaMvibhAgeNaM pUei / na ya koi pUrei / io ya cittadevajIvo uppaNNo purimatAle vnniysuo| samuppaNNajAIsaraNo amuNiyavisayasaMgo veraggamaggAvaDio gahiyasAmaNNo patto kaMpillaM / bhaNio arahaTTieNaM-'bhayavaM ! jai jANasi, tA paNhaM pUresu' / teNa bhaNiyaM-'paDhasu' / paDhie bhaNiyaM muNiNA 'esA No chaTThiyA jAI aNNamaNNehiM jA viNA' // [utta./13/7 u.] 15 gao ArahaTTio rAyasamIvaM / paDhiyaM muNisamAiTuM / mucchio rAyA, samAsAsio caMdaNarasAIhiM / keNa paNhA pUriya tti siTuM araghaTTieNa-'muNiNA' / gao rAyA tassa vaMdaNatthaM, paNamio bhAvasAraM / avi ya "taM kiM pi aNaNNasamaM diDhe iTThammi hoi maNasokkhaM / jaM kahiUNa na tIrai saMkAsaM niruvamasuheNa" // [ ] sabbhAvasAraM nimaMtio muNI rAiNA divvANurUvehi kAmehiM / muNiNA vi parUvio saMmattamUlo muNidhammo, jalabhariyaghaDa vva jalabiMdU na se hiyayaTThio / tao bhottUNa bhoge aparicattakAmabhogo gao ahe sattamIe narayapuDhavIe / citto vi saMpattakevalano gao nevvANaM ti / uvaNao kAyavvo / ||bNbhdttkkhaannyN samattaM // 20 25 1. ka. ja. vI / 2. ja. u| 3. ha. ka. ja. saMdeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam [47. sanidAne tapasi tripRSThavAsudevakathA ] rAyagihe visanaMdI visAhabhUI ya tassa juvraayaa| juvaraNNo visabhUI visAhanaMdI ya iyarassa // rAyagihaM nayaraM vissanaMdI rAyA mahAdevIgabbhubbhavo ya visAhanaMdI taNao / 5 visAhabhUI juvarAyA, dhAriNI se bhAriyA / tIe ya pahANasamuNiyapasUio jAo daaro| kayaM ca se nAmaM vissabhUI / vaDio dehovacaeNa, kalAkalAveNa ya / saMpatto juvvaNaM / aNNayA cUyatarupallavuvellakaNirakalayaMThisaddamaNaharo ANaMdiyajiyalogo surayasokkhamao viva samarasaMgao viva taruNamihuNayapaharisamao viva saMpatto vasaMtUsavo tti / avi ya papphullaviyaDakesaramayaraMduddAmakusumasohillo / nivvattiyasurayasuho sahai vasaMto vasaMto vva // tao niggao kumAro nayarAo, Thio naMdaNavaNasaMkAse pupphakaraMDae ujjANe / tatthAbhiramaMtassa samaikkaMto vasaMtUsavo / aNNayA naranAhamahAdeviceDIe daTThaNa juvarAyasuaM ramaMtaM bhaNiyA mahAdevI-'sAmiNi ! rajjaM paramatthao juvarAyasuyassa, jo 15 pupphakaraMDayattho devo vva vicittakIDAhiM ramai / tA jai te suo tattha na ramai, tA niratthayaM rajjaM mannAmi' / tao IsAnalataviyA paviThThA mahAdevI kovahariyaM / muNiyavuttaMteNa ya bhaNiyA rAiNA-'pie ! na esa amhANa kulakamo, jamaNNammi puvvapaviDhe aNNo vi pavissai / tIe bhaNiyaM-'jai evaM, tA avassaM mae appA mAreyavvo' / avi ya- daiyAvayaNammi kae kulavavaeso na pAlio hoi| kulavavaesammi kae na jiyai daiya tti ya visaNNo // tao bhaNiyaM maMtiNA-'deva ! kUDalehavaeseNaM taraM(i) sattUNaM uvari jattAe niggae juvarAjasuyammi raNucchAhe niggae tuha suyassa ujjANe paveso bhavissai' / tahA kae gao paccaMtarAINa uvari juvarAyasuo / saccaviyA niruvaddavA desA, ThiyA ANAparA paccaMtarAiNo / khemaM ti maNNamANo paDiniyatto, kameNa ya patto rAyagihaM, pupphakaraMDae 25 ya pavisamANo bhaNio duvArapAlehiM-'mA pavisasu , rAyasuo ettha ramaMto ciTThai' 'avvo ! imiNA pavaMceNa nINio mhi' tti / api ca 20 1. ja. degu| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ sanidAne tapasi tripRSThavAsudevakathA] [171 "upakAriNi vizrabdhe Aryajane yaH samAcarati pApam / taM janamasatyasandhi( dhaM) bhagavati vasudhe ! kathaM vahasi ?" // [ ] 'tA kiM jugaMtapavaNo vva taruNo ummUlemi savve ?, ahavA na juttamiNamo tucchavisayANa kae' / tao phalabharanamiyAe kaviTThIe muTThipahAreNa pADiyANi savvANi phalANi / bhaNiyaM ca NeNa-'evaM ciya te sIsANi pADiuM samattho mhi' / tA kimaNehiM 5 sArIramANasadukkhanibaMdhaNehiM bhogehiM ? ti veraggamaggAvaDio gao saMbhUyasAhuNo samIvaM / teNa vi samAiTTho sAhudhammo, paDivaNNo bhAvasAraM / bhaNiyaM ca NeNa'jAvajjIvAe mAsAo mAsAo bhottavyo' / evaM ca aNAhAreNa tavataviyadeho gao mahurAe / paviTTho bhikkhaTThA mAsapAraNae / pasUyataM(ga)vA paNolliyaM paDiya daTTaNa mAuladhUyAvArejjayanimittamAgayassa visAhanaMdiNo purisehiM kao kalayalo imaM bhaNaMtehiM- 10 'kattha taM kaviTThaphalapADaNabalaM?' / munniyvuttNto| visAhanaMdI hsiumaaddhtto| 'ajja vi eso kayapAvakammo mamovari verANubaMdhamuvei !' tti ciMtiteNa vipphuriyakovAnaleNa siMggehiM ghettUNa bhAmiyA surahI sAhuNA, bhaNio ya visAhanaMdI-'are durAyAra ! na dubbalassa vi kesariNo gomAUehiM balaM khaMDijjaI' / ahiMDiyabhikkho paDiniyatto kayabhattapariccAgeNa ya kayaM niyANaM-'maNuyatte tava phaleNa mahAbalaparakkamo hojjA' / 15 mao ya samANo uppaNNo mahAsukke / muNaiyapuvvabhavavuttaMto vihiNA vihiyadevakAyavvo bhoge bhottuM payatto / jahA tao cuo saMto poyaNapure payAvairAiNo miyAvaIe sattamahAsumiNayasUio paDhamavAsudevo tiviThTha(8)nAmo saMvutto / jahA se dhUyAkAmaNAo payAvaInAmaM jAyaM / jahA subhaddAgabbhubbhavo ai(ya)lAhihANo paDhamabaladevo aago| jahA ayalativiThThaNo do vi baladeva-vAsudevA saMvaDDhiyA / jahA AsaggIvassa 20 nimittiNo pucchiyA, pucchieNa maraNaM siTuM / ta(ja) hA dUo khalIkao, sIho ya vaavaaio| jahA AsaggIveNa saha davAlasasaMvacchario saMgAmo jaao| jahA ya AsaggIvo vaavaaio| jahA koDisilA ukkhittA, jahA aDDhabharahaM bhuttaM, jahA sattamamahIe gao / jahA ya ayalo siddho, tahovaesamAlAvivaraNANusAreNa nAyavvaM ti / ||tivitttth(tttth)khaannyN samattaM // 25 1. ha. ka. ja. pari / 2. ja. degu| 3. ha. ka. ja. saMdeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172] 25 [ 48. sanidAne tapasi navamavAsudevakathA ] saMpayaM navamavAsudevaniyANayaM sAhijjai vasaMtaure nayare donni bhAuNo gahiyasayaDA vANijjavaDiyAe gAmaMtaraM paviTThA / vattINIe pasuttacakkalaMDaM daTTUNa bhaNio mahallaeNa lahUyabhAyA ----uppaheNa lAesu sagaDaM, 5 jeNesA na vAvAijjai' / tao se agiNaUNa vayaNaM coiyA sagaDabaillA / amayavisasaMkAsANi tANa vayaNANi suNaMtI vAvAiyA rahacakkeNaM, samuppaNNA seTThidhUyA / hatthiNAuranivAsiNA ya saMpattajovvaNA samuvvUDhA ibbhasueNa / tao vicittayAe kammuNo uppaNNo so paDhamabhAyA tIe puttattAe / gabbha[ga]e tammi ANaMdiyA citteNaM, pasAhiyA lAyannasirIe / savvahA paDivaNNA savvamaNorahehiM / kameNa ya pasatthavAsare 10 pasUyA esA / jAo dArao / vaddhAvio seTThI / dinnaM pAritosiyaM / samAdattaM mahAvaddhAvaNayaM / kayaM ca se nAmaM rAyalalio / vaDDhio dehovacaeNaM, kalAkalAveNa y| duiyabhAyA vimao saMto uppaNNo so vi tIse gabbhe / gabbhadoseNa ya mayA viva, mammadesesu kattiyA viva, dAvAnalapakkhittA viva jAyA / gabbhasADaNAIhiM pina vivaNNo / aNNadiyaya(ha) mmi pasUyA dArayaM / jAyametto ya ujjhAvio dAsaceDIe / 15 gahiUNa piuNA samappio kammayarIe / kayaM ca se nAmaM gaMgadatto tti / muNiyavattaMtA ya ruTThA paiNo / taM ca diTThigoyarAvaDiyaM loTThakaTThAIhiM khalIkarei / annayA iMdamahUsave pacchannaM gaMgadattaM bhuMjAvijjaMtaM ca daTThUNa piuNA tao saMjAyakovAe khalIkAUNa parikkhitto uppasare / kaha kaha vi NhAvio jaNaeNa / etthaMtarammi Agao sAhU pucchio piuNA - ' kiM bhayavaM ! jaNaNIe vi aNiTTho suo hoi ?' / hu 20 bhaNiyaM - 'jammaMtaranivvattiyakammavasAu' tti / api ca [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam "yaM dRSTvA 'vardhate krodhaH snehazca parihIyate / sa vijJeyo manuSyeNa eSa me pUrvavairikaH // [ ] yaM dRSTvA vardhate snehaH krodhazca parihIyate / sa vijJeyo manuSyeNa eSa me pUrvabAndhavaH " // [] "nayaNAI nUNa jAIsarANi viyasaMti vallahaM daddhuM / kamalAI va raviyarabohiyAiM mauleMti vesammi" // [ ] 1. ja. degttie / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ punarmaryAdAdhAraNe nandiSeNamunikathA ] [ 173 vitthareNa sammattamUle parUvie muNidhamme veraggamaggAvaDio pavvaio gaMgadatto tti / kAlaMtareNa ya bhAineheNa rAyalalio vi / tao tavasosiyasarIrA duvihasikkhasikkhAviyapANiNo paMcasamiyA tiguttA guttabaMbhayAriNo vihariUNa ujjayavihAreNaM / maraNakAle bhaNiyaM gaMgadatteNa - 'jai imassa tavassa phalamatthi, maNuyatte sayalajaNanayaNANaMdo hojjA' / mao samANo gao devalogaM gaMgadattamuNI / rAyalalio vi, navaramakayaniyANo tti / tatto vi cuyA samANA jAyA dasamadasArassa vasudevAhihANassa rohiNI - devaItaNayA baladeva - vAsudevA / sesakkhANayamAgamAnu (Nu) sAreNa bhAveyavvaM / uvaNao kAyavvo / 5 // navamavAsudevakkhANayaM samattaM // [ 49. punarmaryAdAdhAraNe nandiSeNamunikathA ] kammavase muNiNo jar3a kaha vi muyaMti niyayamajjAyaM / puNaravi dhareMti te cciya nidarisaNaM naMdiseNeNa // 35 // [karmmavazena munayo yadi kathamapi muJcanti nijamaryAdAm / punarapi dhArayanti ta eva nidarzanaM nandisene ( gheNe )na ||35|| ] rAyagi seNiyasuo naMdiseNo jAyasaMvego vArijjaMto vi aisayanANIhiM 15 devayAe pavvaIo / gahiyaduvihasikkho goyaracariyAe bhamaMto aNAbhogeNa paviTTho vesAmaMdiraM / dhammalAbhapavvayaM ca Thio se pa (pu) rao / sahAsaM ca bhaNiyaM vesAe'maharisi ! dammalAbheNa kajjaM' / 'avvo ! kahameyAe ahaM hasio ?' bhAveMteNa saraNAu taNaM kaDDhiUNa pADiyA rayaNavuTThI / bhaNiyaM ca NeNa - eso me dammalAbho / 'avvo ! akkhao esa mahappA nihI, tA kkhohemi' tti bhAvaMtIe bhaNio gaNiyAe 20 saparihAsaM--'bhADaM dAUNa mA aNNattha vaccasu' / aNukUlovasaggehiM uvasaggimANassa caliyaM saMjamAu se cittaM / avi ya nessAsakaDakkhapaloiehiM hasiehiM vilasiehiM ca / tattatavassa vi muNiNo girisarisaM cAliyaM cittaM // 1. ha. ka. ja. saMdeg / D:\mala.pm5\2nd proof 10
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam nArayatiriyanarAmaragaIsu aTThavihakammamailassa / taM natthi saMvihANaM jaM saMsAre na saMbhavai // bhAviyamaI vi, tavasosio vi, viNNAyavisayasaMgo vi| kammavaseNaM calio merusariccho vi niymaao|| 'dasa dasa ahiyayare vA aNudiyahaM jai na jiNavaramayammi / bohemi tao'vassaM visaM vi visae paricayAmi' // keNai kAleNa bhuttabhogo puNaravi jAyasaMvego pvvio| kayaM nikkalaMkaM sAmannaM / uvaNao kaayvvo| ||nNdisennkhaannyN samattaM // 10 duiyapayaM sevijjasu davvAicaukkayaM samAsajja / jaha saMghasAhusAvayavayaNAo ajja vayareNa // 36 // [dvitIyapadaM seveta dravyAdicatuSTayaM samAzritya / yathA saGghasAdhuzrAvakavacanAt AryavaireNa // 36 / / ] dvitIyapadaM apavAdapadaM tat seveta dravya-kSetra-kAla-bhAvAnaGgIkRtya / yathA saGgha 15 vacanAt durbhikSAt paTavidyAyAM nidhAya saGgho nistAritaH / sAdhuvacanAdAhRtapiNDadAnena sAdhavastAritAH / zrAvakavacanAt puSpANyAnIya mahimA kRtA / idamAkhyAnakaM [50] savistaraM dvimunicaritAdavagantavyam / // vairakkhANayaM samattaM // 20 jANato vi tamatthaM bhattIe suNejja gurusamIvammi / gaNahArigoyamo viva samatthasuyanANajalarAsI // 37 // [jAnannapi tamarthaM bhaktyA zRNuyAt gurusamIpe / gaNahA(dhA)rigautamavat samastazrutaratnajalAziH // 37 // ] 1. ha. ka. ja. sNdeg| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ [175 satpuruSaprabhAve jambUprabhavakathA ] tesu tesu ThANesu [51] goyamo udAharaNam / supurisaceTuM dar3e bujjhaMte nUNa kUrakammA vi / muNijaMbudaMsaNAo cilAyapabhavA jahA buddhA // 38 // [satpuruSaceSTAM dRSTvA budhyante nUnaM krUrakarmANo'pi / muni-jambudarzanAt cilAta-prabhavau yathA buddhau // 38 // ] munidarzanAccilAtaH / jambudarzanAt prabhavaH pratibuddhaH [52] cilAyakkhANayaM uvaesamAlAe bhaNiyaM ti / uvaNao kAyavvo / [53. satpuruSaprabhAve jambUprabhavakathA] rAyagihe usabhadattassa dhAriNIe jaha nemittiyasiddhaputtAdesAo jaMbunAmo jaao| jahA ya saMvaDDio paDibuddho, jaNaNijaNayaNAo jaha aTTha kannayAo 10 pariNIyAo / tAhiM saha juttapaDivattIhiM dhammajAgari(ra)NeNa jaggaMtassa corasahio pabhavo bohio / jahA hi donni vi pavvaiyA, tahA suppasiddhaM ti kAUNa na bhaNiyaM gaMthagoravabhIruttaNao, navaramuvaNao sabuddhIe kAyavvo / / 15 bhoge abhuMjiUNaM naragaM vaccaMti mUDhakivaNu vva / bhottUNa jaMti siddhi dhuyakammA ke vi bharaho vva // 39 // [bhogAnabhuktvA narakaM vrajanti mUDhakRpaNa iva / bhuktvA yAnti siddhi dhautakarmANaH kecana bharatavat // 39 // ] yathA piNDolako narakaM gataH, bharatazca nirvANam / prasiddhamAkhyAnakadvayam [5455] / upanaya: kAryaH // 20 hiyayagayaM sabbhAvaM giNhijjA taNayurUvaciTThAhiM / jaha giNhai cANakko vaNiyANaM naccamANANaM // 40 // [hRdayagataM sadbhAvaM gRhNIyAt tadanurUpaceSTAbhiH / yathA gRhNAti cANakyo vaNijAM nRtyatAm // 40 // ] 1. ka. ja. ttio| 2. ka. ja. jatta / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam _ [56. sadbhAvagrahaNe cANakyakathA ] jahA cANakko sadaMto jaao| jahA ya ghaTThadaMtassa biMvaMtariyaM muNiNA rajjaM sittuN| mi(ma)hilAsuvaNNayanimittaM pADaliputte sIhAsaNanisaNNo jahA naMdeNa galatthA(ttha) llAvio / jahA taduvari paiNNA kayA / jahA ya caMdagutto saMgahio / pADaliputtaM 5 rohiyaM, naTTho ya / jahA puNaravi pavvayayarAiNA saha pADaliputtaM gahiyaM / pavvayae ya muye jahA savvaM rajjamuvaNayaM / bhaMDAranimittaM ca vaNiNo majjaM pAiUNa jahA tANa vibhavasaMkhAparijANaNatthaM paNavi(cci)o holAvAyaNapuvvayaM / kosanimittaM pAriNAmigIbuddhI jUyaM ramai kUDapAsaehiM / sovaNNathAlaM dINArANa bhariyaM / jo jiNai tassa eyaM demi, ahaM jiNAmi, ekko dINAro dAyavvo / avi(ti)ciraM ti annaM dhAuvvAyaM 10 ciMtei / vA(nA)garANa bhattaM dei, majjapANaM ca / mattesu paNavi(cci)o bhaNai do majjha dhAurattAiM kaMcaNakuMDiyA tidaMDaM ca / rAyA me vasavattI ettha vi tA me hola vAehiM // 1 // aNNo asahamANo bhaNai gayapoyassa ya mattassa uppayassa joyaNasahassa / pae pae sayasahassI ettha vi tA me hola vAehiM / 2 / / aNNo bhaNai tila ADhayassa vuttassa nipphannassa bahusaya(ha)ssa / tile tile sahassaM ettha vi tA me hola vAehiM // 3 // anno bhaNai navapAusammi punnAe girinaIyAe vegapunnAe / egAhamahiyametteNaM navaNIe pAli baMdhAmi // 4 // ettha vi tA me hola vAehiM / / aNNo bhaNai jaccANa navakisorANa taddivasajAyamettANa / kesehiM nahaM chAemi ettha vi tA me hola vAehiM // 5 // 1. ka. ja. paei / 2. ka. ja. tthaa| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadbhAvagrahaNe cANakyakathA] [177 aNNo bhaNai do majjha atthi rayaNANi sAli pasUIyA gaddabhiyA ya / chinnA chinnA vi rUhaMtI ettha vi tA me hola vAehiM // 6 / / aNNo bhaNai saya sukila niccasuyaMdho bhajjamaNurattA natthi e(pa)vAso / niraNo ya dupaMcama(sa)o ettha vi tA me hola vAehiM // 7 // evaM nAUNa, rayaNANi maggiUNa, koTThAgArANi sIlANaM bhariyANi, rayaNANi jAyANi, gaddabhiyA pucchio chinnANi chinnANi paNo jAyaMti / AsA egadivasamaggiyA jAyA / egadivasaM navanIyaM / eyamakkhA[Na]yaM jahA Avassae jAva biMdusAro rAyA jAo / jahA ya tehiM mahattehiM sabbhAvo payaDio, tahA [A]vassayava- 10 varaNANusAreNa daTThavvaM uvaesamAlAvivaraNAu tti / "kuviyassa Aurassa ya vasaNaM pattassa rAgarattassa / mattassa maraMtassa ya sabbhAvA pAyaDA hoti" // [ ] uvaNao su(sa)buddhIe kAyavvo / kohAnalapajjaliyA guruNo vayaNaM asaddahaMtA y(u)| 15 hiMDaMti bhave mAhilajamAliNo rohagutto ya // 41 // [krodhAnaladIptA gurorvacanamazraddadhAnAstu / hiNDante bhave mAhila-jamAlinau rohaguptazca // 41 // ] mAhila iti goTThA( SThA )mAhilo gRhyate 'padAvayave'pi padasamudAyopacArAt' cazabda ivArthe, sa copamAvAcI triSvapyeteSvapi / eteSAM trayANAmapi nihnavAnAM [57-59] carita- 20 mAvazyakopadezamAlAvivaraNAbhyAmavagantavyamiti / uvaNao sabuddhi[e] kaayvvo|| viNNANassa laveNa vi avamaNNai suraguruM pi hayamukkho / parivAyapoTTasAlo diTuMto diTThamAhappo // 42 // 1. ka. "rodhaa| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam [vijJAnasya lavenApyavamanyate suragurumapi hatamUrkhaH / parivrAT poTTasAlo dRSTAnto dRSTamAhAtmyaH // 42 // ] bhAvArtho rohaguptakAkhyanake [60] bhaNitaH / nANINa caraNaheuM aNNANiviciTThiyaM kimaccheraM ? / jaha nAilassa jAyaM mittassa viyaMbhiyaM pAvaM // 43 // [jJAninAM caraNahetu ajJAniviceSTitaM kimAzcaryam ? / yathA nAgilasya jAtaM mitrasya vijRmbhitaM pApam // 43 // ] [61. jJAniceSTite nAgilakathA ] caMpAe nayarIe ahigayajIvAjIvo samuvaladdhapuNNapAvo saMvaranijjarAikusalo nAilo 10 sAvago / mitto ya se accaMtaM itthIlolo kumAranaMdInAmA suvaNNayAro / teNa ya jaha(hi)cchiyadavvapayANeNa accatarUvavaINaM vivAhiyANi paMcasayANi taruNaramaNINa / so ya tANa majjhagao mahAgaiMdo viva kareNuparivuDo bhogo bhuMjamANo ciTThai / rAgukkaDayAe ya uvai8 pi nAileNa jiNadhammaM na paDivajjai / annayA naMdIsarajattAni[mittamAgayAhiM] paMcaselavaya(ttha)vvAhiM paNa?sAmiyAhiM ujjANamuvagao divo suvaNNayAro hAsa-ppahAsAhiM 15 vANamaMtarIhiM, 'jogo' tti pulaio saahilaasN| saMjAyavammaheNa ya bhaNiyamaNeNa-'kAo tumhe ?, katto vA AyAo?, mamaM ca kAmeha' tti / tAhiM bhaNiyaM / avi ya "dIvAu paMcaselAo ihayaM pattAu devayA amhe / tA jai kAmesi vayaM tA turiyaM tattha AvejjA" || bhaNiUNa uppaiyAo tamAladalasAmalaM gayaNaM / tao accaMtANurAgaratteNa takkhaNaM 20 ghosAviyaM paDahaeNa-'jo kumAranaMdIyaM paMcaselayaM neI, tassa davvakoDiM dei' / savvahA vahaNeNa nivviNNajIvieNa nIo thereNa paMcaselayaM / diTThAo tAo, kAmeMto ya bhaNio tAhi-'na imiNA asuiNA sarIreNa amhe sevijjAmo, tA tattheva gaMtuM niyANapuvvayaM jalaNAipavesaM kuNasu' / teNa bhaNio 'na tarAmo gaMtuM' / tAhiM bhaNiyamamhe nemo / 'evaM' ti paDivanne osoyaNI dAUNa mukko caMpAe bAhirujjANe / 1. ja. degu| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvavandane darduradevakathA] [179 kohalapUriehiM bhaNiyaM logehi-'kiM tae tattha diTThamaNubhUyaM vA ?' / bhaNiuM payatto tti / avi ya diTuM suyamaNubhUyaM jaM cittaM paMcaselae dIvi / kiM tAo pecchejjA hA hAse ! hA pahAse ! tti / / 'avvo ! khuDDao vANamaMtarIhiM velavio, mA varAo saMsAraM bhamau' tti bhAveMteNa 5 sammattamUlo kahio sAhusAvayadhammo nAileNa, na Thio citte / tao vArijjaMto vi kayaneyANo iMgiNimaraNeNa mao uppaNNo paMcaselAhivaI vANamaMtaro / nAilo vi imeNaM ciya mittaciTThieNaM niviNNakAmabhogo kAUNAkalaMkaM sAmaNNaM mahiDDio vemANio jAo / savittharaM puNa imaM dumuNicariyAo nAyavvaM / uvaNao sabuddhIe kAyavvo / 10 titthayaravaMdaNatthaM calio bhAveNa pAvae saggaM / jaha daguradeveNaM pattaM vemANiyasurattaM // 44 // [tIrthakaravandanArthaM calito bhAvena prApnoti svargam / yathA darduradevena prAptaM vaimAnikasuratvam // 44 // ] [62. bhAvavandane darduradevakathA] jahA seDuvao rAyagihe paolIduvAre taNhAhihao mariUNaM vAvIe dardu( du)ro 15 jAo / titthayarasamosaraNaM ca ramaNIyaNAo soUNa bhagavao sabhAvasAraM vaMdaNatthaM payaTTo / seNiyaturayakhureNa vAvAio saMto jahA vemANisuro jAo, tahovaesamAlAvivaraNAo savittharaM nAyavvam / uvaNao kAyavvo / // dardu( hu )radevakkhANayaM samattaM // 20 dehANurUvavIriyaM khettAisu bhAvao nisevejjA / jaMghAbalaparihINA nidarisaNaM saMgamAyariyA // 45 // [dehAnurUpavIryaM kSetrAdiSu bhAvato niseveta / jaGghAbalaparikSINA nidarzanaM saGgamAcAryAH // 45 // ] 1. ja. u / 2. ha. ka. ja. saMdeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 180 ] 10 [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam [ 63. kSetrAdisevane saGgamAcAryakathA ] jahA dukkAle jaMghAbalaparikhINA gacchammi egae navavibhAgIkAUNa kollairakhettaM jayA ThiyA sUriNo / jahA ya puDhovasahIe datto, devayAe paDibohio, tahova - samAlAvivaraNAo savittharaM nAyavvaM / // saMgamAyariyakkhANayaM samattaM // ... chalasaMgahiyaM davvaM na ThAi gehammi thevakAlaM pi / AharivaMcaeNaM diTTaMto ettha vaNiNaM // 46 // [chalasaMgRhItaM dravyaM na tiSThati gRhe stokakAlamapi / AbhIrivaJcakena dRSTAnto'tra vaNijA // 46 // ] [ 64. chaladravye vaJcakavaNikkathA ] vasaMtapure jiyArI rAyA / accaMtaniMdANugao harinaMdI vaNiyao / nAyaNI se bhAriyA / lacchI tesiMdhUyA, dinnA ya kusumapuranivAsiNo vaNiyasuyassa / aNNA vivaNIe ciTThatassa harinaMdiNo AgayA AhIrI / kappAsanimittaM ca samappiyA donni rUgA / diNNAsu dosu tulAsu muddhattaNao baddho poTTalao / harinaMdiNA ciMtiyaM15 'suMdaraM jAyaM, jamikkarUvayakappAseNaM tuTThA | apuvvalAbho ya esa rUvao, tA ghayapuNe kArAviUNa bhuMjAmo / tato paTThaviyANi khIra - ghayAINi / nipphaNNesu ya ghaNapunnesu kaya(i)vayapurisasahio patto jAmAU / AmaMtio sAsU bhoyaNanimittaM / teNa bhaNiyaM-'turieNa gaMtavvaM, tA jaM puvvaraddhamatthi, taM ciya bhottUNa gacchAmo' / tao bhottUNa savve ghayapuNNe sesaM ca bhoyaNaM gao so / harinaMdI vi Agao / accaMtakhuhAe 20 paraddho ghayapuNNAhilAsI aNegaDiMbhANugao patto gehaM / nisaNNo AsaNe, samuvaNIyaM bhoyaNaM / pariviTTho koddavo ghaNo, saha vallatellehiM / ghayapuNNe bhuMjissAmo tti diNNo DiMbhA / bhutte yatammi ghayapuNNe AgacchaMte paloyaMtassa samuTThiyA bhAriyA nIraM ghettUNa | bhaNiyaM ca NAe - Ayamasu / 'avvo ! thevavelAe ghayapuNNe dAhi' tti dhamadhamaM to uTThiUNa tatto niviTTho aNNattha / tao bhaNiyaM nAiNIe - 'vivaNIe vaccasu' / teNa 1. ha. ka. ja. saMdeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ chaladravye vaJcakavaNikkathA ] [181 bhaNiyaM-'kiM ve(vi)yAle ghayapuNNe dAhisi ?' / tIe bhaNiyaM-'jAmAU sasahAo bhottUNa gao' / ciMtiyaM ca NeNa-'pAvo haM, nivaDiyaM ca saMpayameva pAvassa kusumaM sesaM(mameyaM), jeNa sAmaNNAhAro vi na saMpaDio' / gao bAhiM, ciMtAuro ya TThio naggohahe?mmi / thevavelAe ya diTTho sAhU / teNa samIveNa volaMto ya vaNieNa bhaNio-'ehi bhayavaM ! vIsamasu tAva' / sAhuNA bhaNiyaM-'turiyaM mae niyayakajjeNa 5 gaMtavvaM' / vaNieNa bhaNiyaM-'kiM bhayavaM ! ko vi parakajjeNAvi gacchai ?' / sAhuNA bhaNiyaM-'bhadda ! jahA tumaM ciya parakajjeNa kilissasi, aNNe ya avirayA' / saMjAyasaMkeNa ciMtiyaM vaNieNa-'haMta ! kahamaNeNAhaM viyANio ?' / tao gaMtUNa suhAsaNatthaM sAhuM viNNaviumADhatto-'bhagavaM ! kahaM tae nAyaM ? jahA mae AbhIrI rUvayaM musiyA / na [e]yamaNNesiM kaheyavvaM' / vimhio citte, pucchio muNiNA-'bhadda ! 10 kimevaM jaMpasi?' / siDhe ya sabbhAve bhaNiyaM sAhuNA "bahu suNei kaNNehiM, bahu acchIhiM pecchai / na ya diTuM suyaM savvaM bhikkhU akkhAumarahai" // [ da.vai./a.8/20] _ 'aNNaM ca bhadda ! kimevaM jaMpasi ?, savvo vi avirayajaNo mahilAputtAinimittaM kilissai, navaraM pAvakammaM appaNo geNhai' / puNo ya sammattamUle parUvie sAhudhamme 15 bhaNiyaM vaNieNa-'bhayavaM ! dhaNNo haM, jeNa mae siddhipurisatthavAho tumaM pAvio / tA jAva sayaNamApucchAmi, tAva te pAyamUle saphalIkaremi maNuyamattaM pavvajjAvihANeNa' / muNiNA bhaNiyaM-'devANuppiyA ! evaM kuNasu , kAyavvamiNaM bhavvasattANaM' / gao eso| bhaNio pariyaNo-'mae desaMtara(raM) vaNijjavaDiyAe gaMtavvaM / doNNi ya satthavAhA, ego mUlabhaMDaM dAUNa suheNa iTThapuraM pAvei, tattha ya viDhattaM na kiMciM gennhi| 20 duio puNa na kiMci mUlabhaMDaM dei, puvvaviDhattaM ca luMpai / iTThapuradavvalAbhA puNa dUraccAiyA / tA sAhaha, kayareNa saha vaccAmo ?' / sayaNeNa bhaNiyaM-'paDhameNa saha vaccasu' / jai evaM, tA aNuvvayaha mamaM / gao sayaNo / patto tamuddesaM / 'kattha te satthavAhA ?' / vANieNaM bhaNiyaM-'paDhamo satthavAho esa mahappA muNI, mUlabhaMDaM paMcamahavvayarayaNANi dAUNa sivapure nagare nei, na ya nevvANasuhaM mamAhito geNhai / 25 biiyasatthavAhA u tubbhe, dAUNa dhammamollaM puvvajjiyaM ghettUNa saMsAre chuhai(ha)' / tao D:\mala.pm512nd proof
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam paDibuddheNa sayaNeNa bhaNio eso-'dhaNNo tumaM, pujjaMtu te maNorahA, karesu samIhiyaM' / tao pavaDDamANasaMvegAisao pavvaio vaNio, pAliUNa sAmaNNaM gao nivvANaM ti // // vaNikkhAyaNaM samattaM // jAyai visaM pi amayaM sattusu vi puNNabhAyaNanarassa / jaha khIrIhUyAo dADhAo subhUmacakkissa // 47 // [jAyate viSamapyamRtaM zatruSvapi puNyabhAjananarasya / yathA khI(kSI)rIbhUtA daMSTrAH subhaumacakriNaH // 47 // ] ___ [65. puNyaprabhAve subhUmacakrikathA] 10 vasaMtapure nagare ucchannavaMso aggiyao nAma dArao / desaMtaraM saMkamamANo sattheNa ujjhio tAvasapalliM go| saMgahio dArago tti kAUNa jamAbhihANeNa tAvaseNa / tammi paMcattIbhUe so ceva dArao jamadagginAmo pasiddhimuvagao / doNNi ya devA vesAnaradhannaMtarinAmANo sAdhutAvasabhattA bhaNaMti ya-'sAdhutAvase parikkhAmo' / saDDaya-sureNa bhaNiyaM-'jo amhANa ahamo, tumhaM puNa savvuttamo pirakkhijjaMtu' / 'evaM' ti paDivaNNe 15 mihilAe nayarIe abhinavasAvago paumaraho rAyA, so caMpaM vaccaMto vAsupujjasamIve pavvajjAnimittaM / so ya paDikUlANukUlovasaggehiM uvasaggio vi na viprinnaamio| aNNe bhaNitaM-siddhaputtarUvaM kAUNa bhaNio jahA-'dIhamAuyaM, mA tAva pavvayasu' / teNa bhaNiyaM-'viulA nijjarA bhavissai' / tao gayA jamadaggiNo samIvaM / kayasauNavesA ThiyA se kuccammi / tao mANusabhAsAe sauNeNa bhaNiyA sauNiyA20 'himavaMtamahaM gamissAmi' / na sA visajjei / mA aNNAsatto tattheva ciTThihisi / so bhaNa[i]-'goghAyabaMbhaNaghAe nissavemi, jai turiyaM na AgacchAmi' / sA bhaNai-'na eehiM savae(he)hiM pattiyAmi, navaraM jai eyassa muNiNo dukkayaM piyasi, to muyAmi' / so necchai eyaM savahaM kaauN| risiNA ruTeNa gahiyA doNNi vi hatthehiM / pucchiehi ya bhaNiyaM tehi-'maharisi ! aNavacco si' tti / 1. ha. ka. ja. saMdeg / 2. ka. ja. gni / 3. ha. ka. ja. mahi / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 puNyaprabhAve subhUmacakrikathA ] [183 api ca- "aputrasya gatirnAsti svargo naiva ca naiva ca / gRhadharmamanuSThAya tataH svargaM gamiSyati" // [ ] "iTTha ciya surayasuhaM puNo ya devehiM sAhio dhammo / ikkaM ukkaMThiyA bAlA bIyaM morehiM se laviyaM" // tao saMkhuddho paDivaNNo nayaraddhaeNaM / devo vi sAvago jAo / jamadaggI vi 5 gao migAkoTThae / bhaNio ya jiyasattU-'mama kannagaM desu' / sAvabhIeNa ya dAviyaM dhUyANa sayaM / jA icchai, taM geNhAsu / tao taM pisAyasaMkAsaM daTThaNa 'na lajjasi visae patthito !' bhaNaMtI uTThiyAo savvAo vi paraMmuhIo kaNNagAo tti / avi ya- "uvarohayAe kajjaM kIrai savvaM pi jIyalogammi / pemmaM puNa iha uvarohayAe bhaNa keNa saMghaDiyaM?" // [ ] rudruNa kayAo savvAo kujjAo / imAo cciya kAraNAo kaNNakujja tti nAma saMvuttaM nagarassa / puNo ya diTThA egA reNUe ramaMtI / paNAmiuM phalaM 'icchasi' tti bhaNiyA / paDivannaM se vayaNaM / gomahisipariyaNasahiyA neuM payatto / sAliyA rUvaganimittamuvaTThiyAo, khujjiyAo tAo paguNAo kAUNa gao AsamayaM / gaMdhavvavIvAheNa samuvbUDhA reNugA / teNa uusamae bhaNiyA esA-'sAhemi te calaM, jeNa 15 samatthabaMbhaNapahANo te suo hoi' / tIe bhaNiyaM-'mama bhagiNI hatthiNAure aNaMtavIriyassa bhajjA / tIse vi khattiyaM caruM karesu' / kaesu dosu vi 'avvo ! jArisI ahaM aDavImaI jAyA, mA majjha putto vi eriso havau' tti bhAvaMtIe jimito khttiycruo| bhagiNIe puNa baMbhaNacaruo pesio| jAyA doNhaM pi puttA / tAvasIe rAmo, iyarIe kattavIrio / vaDDiyA donni vi dehovacaeNaM / tAvasAsamapatta- 20 gilANIhUyapaDiyariyavijjAhareNa diNNA / rAmassa parasuvijjA, sAhiyA saravaNe / aNNe bhaNaMti-jamadaggiNA dinnA / reNugA vi hatthiNAraM gayA rAyaNA saputtA kayA, ANiyA AsamapayaM jamadaggiNA / rUsieNa ya saputtA vAvAiyA rAmeNa / tattha ciTuMteNa gahiyAo ya satthAiyAo klaao| bhagiNIe vi siTThamaNaMtavIriyassa jahA vAvAiyA saputtA rAmeNa reNugA tao AgaMtUNa rAiNA viNAsio Asamo / pahAvio 25 gAvIo ghettUNa / rAmeNa vi gaMtUNa vAvAio aNaMtavIrio, niyattiyAo gaaviio| 1. ha. ka. degmutthevU / 2. ha. ka. ja. viri / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam kattavIrio rAyA jAo / tArApamuhaMteureNa saha bhoge bhuMjai / annayA jaNayamaraNaM nisAmiUNa vAvAio jamadaggI kattavIrieNa / rAmeNa vi parasNA mArio kattavIrio, ahiTThiyaM rajjaM / io ya sA tArAdevI saccaviyacoddasamahAsumiNA saMbhameNa palAyaMtI tAvasAsamaM gyaa| kameNa ya paDio sA(se) muheNa gabbho / kayaM ca 5 se nAma saM(su)bhUmo / satta vArAo nikkhattIkayA puhaI rAmeNa / jattha jattha khattiyaM pecchai, tattha tattha se parasU jalai / aNNayA tAvasAsamaM voleMtassa jalio parasU / 'ko ettha khatti(o) ?' tti bhaNie saMlattaM tAvasehiM-'vayaM ciya khattiyA tAvasA saMvuttA' / evaM ca tAvasAsame vijjAharadevayApariggahio subha( bhU )mo cakkavaTTI dehovacaeNaM kalAkalAveNa ya vaDDhiuM pautto / nemittieNa pucchieNa siTuM rAmassa10 'jo[e]yammi sIhAsaNe niviTTho eyAo khattiyadADhAo pAyasIbhUyAo khAhiti, tatto te maraNaM' / maDhaM kAUNa va(ka)yaM sIhAsaNaM, purao navesiyaM dADhApuNNaM thAlaM / nirUvio aNivArio sattAgAro / ThaviyA ArakkhiyanarA / io ya, mehanAo vijjAharo paumasirIe dhUyA[e] nemittiNA AiTTha subhomaM bhattAraM paDiyaraMto ciTThai / aNNayA subhomeNa pucchiyA jaNaNI-'kiM ettio loo ? uvA(dA)hu aNNo vi 15 atthi?' / tato savitthareNa niyayavuttaMte siTe rosAnalapajjalio ahimANeNa egAgI vArejjaMto vi gao htthinnaarN| paviTTho tattha taDe(maDhe) / nisanno sIhAsaNe mukkakkaMdA paNaTThA vANamaMtarI, khIrIbhUyAo ya dADhAo bhuMjiuM payatto / vahaNamujjayA ya ArakkhiyA narA nivAriyA ya vijjAhareNa / muNiyavuttaMto saMnaddhakhaMdhAvArANugammamANo gahiyaparasU patto rAmo vi / ja(ji)yaM se sennaM vijjAharehiM / tao samuvaTThio rAmo, 20 jAva ulhANA parasU / subhUmo vi uThThio taM ciya thAlaM ghettUNa, devayAe cakkaM kayaM / teNa chinnaM rAmassa sIsaM / nivaDiyaM gaMdhodayaM / jAo cakkavaTTI / ahimANeNa ya ekkavIsaM vArAo nibbaMbhaNI kayA puhaI / gabbho viTTAliya tti / uvaNao kAyavyo / suyadevipasAeNaM subhomacakkissa sAhiyaM cariyaM / AgamavihiNA jIvo nisuNaMto lahai kallANaM / / 25 ||subhomkkhaannyN samattaM // 1. ka. ja. narAviyA / 2. ha. ka. ja. saMdeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ garvaniSedhe citrakarasutAkathA] [185 supasatthanANadaMsaNacaraNAharaNANa sAvagANaM pi / niccaM vaTuMti surA kajje jaha ceDayanivassa // 48 // [suprazastajJAnadarzanacaraNAbharaNAnAM shraavkaannaampi| nityaM vartante surAH kArye yathA ceTakanRpasya // 48 // ] jahA vesAlIpurohiyAe ceDayassa devehiM sannejhaM kayaM, tahovaesamAlA- 5 vivaraNAo savittharaM nAyavvaM [66] / saMpattamahAmahimo gavvaM na karejja nAumappANaM / jaha sA cittayarasuyA nariMdamahilAttaNe pattA // 49 // [saMprAptA mahatI mahimA yena sa tathA garvaM na kuryAt / jJAtvA AtmAnaM mahimAyAH pUrvaM kRpaNakalpakA'sau citrakarasutA // 49 // ] 10 __ [67. garvaniSedhe citrakarasutAkathA] vasaMtaure nayare jiyasattU rAyA / 'jamaNNesiM rAINamatthi, taM kiM mama natthi ?' pucchieNa sAhiyaM dUeNa-'deva ! cittasabhA natthi' / tao meliUNa cittayare vibhattaM samabhAgeNa khettaM, samAraddhA citteuM / aNNayA cittayaradAriyA haTThamajjheNa gacchaMtI pahAviyaturayArohAu kaha vi cukkA pattA piuNo samIvaM / bhaNiyaM ca NAe-'tAya ! uNhaM 15 ciya bhuMjasu' / teNa bhaNiyaM-bAhariyAe gaMtUe bhuMjAmi' / tao kuTTimammi vaNNiehiM barahipicchaM lihiyaM / morapicchAsaMkAe pasArio rAiNA hattho / tao sahAsaM bhaNiyaM cittagarasuyAe-'tihi pAehiM maMciyA na ciTThai tti bahukAlAo cautthapAo laddho' / samuppa[nna]kougeNa ya pucchiyA rAiNA-kimeyaM ?' / tIe bhaNiyaM-'ekko esa rAyA mahAmukkho, jo aNegakuDuMbapaDibu(ba)ddhANaM egAgINa ya sarisaM khettaM samappei / bIio 20 AsAroho, jo haTTamajjheNaM vAhieNa turaMgameNa vaccai / taio mama jaNao, jo aguNaNNuNo naravaiNo kae bhoyaNaM sIyalAvei / cauttho tumaM, jo kittimAkittimANaM picchANaM visesaM na viyappesi' / 'aho ! se viNNANAisao !' bhAveMteNa ya paTTavio maNUso se jaNayasamIve / bhaNiyaM ca NeNa-'rAiNo niyayadhUyaM desu' / bhayavimhayAikAyaraM ca bhaNiyamaNeNa-'kimamhANa dhUyAe rUya(va)vihavAirahiyAe paramesaro 25 kAhiti ?' gaMtUNa bhaNiyamaNeNa / du[i]yavAraM pi paTThavio rAiNA / tIe bhaNio D:\mala.pm5\2nd proof
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam jaNao-'bhaNejjasu jahA na paDivattiM kAuM samattho' / tahA sidveNa rAiNA pesiyaM davvaM / uvvUDhA rAiNA / diNNo vAsao / puvvasikkhaviyA ya pucchiyA dAsaceDIe kahANayaM / egassa rAiNo pacchannagharaTThiyA suvaNNayArA kalahoyaM ghaDeti / ikkeNa bhaNiyaM-'rAI vaTTai' / so kahaM viyANai ? / dAsaceDIe bhaNiyaM-'sAhasu , na yANAmo' / tIe bhaNio(ya)-'niddA Agacchai saMpayaM, kallaM sAhemo' / kougeNa ya rAiNA dinno biiyadivase tIe cciya vaaro| pucchiyA ceDIe-'kahaM viyANei ?' / tIe bhaNiyaM-'rattIaMdhao, ahavA rAIjarago Agacchai, mauliyapaumadaMsaNAo vA' / ekkeNa(kkAe) bhaNiyaM ceDIe-aNNaM kahasu / egeNa rAiNA donni corA gahiyA / te maMjUsAe choDhUNa naIe pavAhiyA / tIrapattA ya vihADiyA keNAvi maMjUsA / diTThA 10 parisA / ekkeNa bhaNiyaM-'taIyaM divasamamhANaM ettha chaDhANaM' / 'so kahaM viyaanni?'| tIe bhaNiyaM-'sAmiNi ! kahesu' / 'saMpayaM niddA bAhei, kallaM sAhissAmo' / puNo vi dinno vaaro| pucchiyAe ya bhaNiyamaNAe-'tassa teijjaro Agacchai, teNa jANai' tti / puNo vi pucchiyA / egassa rAiNo accaMtasuMdarA dhUyA rUvalobheNa avahariyA vijjAhareNa / tassa ya cattAri purisA rayaNabhUyA nemittio, rahagAro, sahassajohI 15 mahAsuhaDo, vijjo / 'jo ANei dAriyaM, so ceva vIvAhe' tti / tao nemittiNA siTuM-'puvvadisAe vijjAhareNa nIyA' / takkhaNaM ciya AhAsagAmI Nivvattio rahieNa raho / samArUDhA tattha cattAri vi / uppaiyA gayaNavattiNIe / diTTho vijjAha, laggo sahassajohiNA saha vAvAio sahassajohiNA / teNa ya maramANeNa ya chinnaM dAriyAe sIsaM / saMpattA nayaraM / osahisAmattheNa ya jIvAviyA vejjeNa / uvagAriNo 20 tti kAuM samuTThiyA savve vi vIvAhiuM / 'kahaM ettiyANaM mahilA havAmi ?' tti maNNamANIe bhaNiyamaNAe-'jo me saha jalaNammi pavisai, tassAhaM bhAriyA havAmi, na aNNesiM' / tA ko tIe saha jalaNe paisissai ? / dAsaceDIe bhaNiyaM-'sAmiNi ! na yANAmo, sAhei(su)' / tIe bhaNiyaM-'kallaM kahissAmo' / tao biyai(iya)divase siTuM-'nemittio tIe saha caDissai, jahA suraMgAe nIharissaI' / evaM ca erisaehiM 25 kahANaehiM chammAsaM niraMtaraM rAyA kAmio / sesamahilAo chiDDANi aNi(NNi) ssaMtIo niccaM ciTThati / majjhaNhasamae ya uvvarae paisiUNa cittayaravesaM kAUNa appANaM niMdati / avi ya D:\mala.pm5\2nd proof
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ [187 abhAvacaraNe subandhusacivakathA ] 'eyaM te piusaMtaM jaradaMDI khaMDaM kAyamaNiyAI / eyaM nariMdataNayaM par3hesuyarayaNamAIyaM // tA mA gavvaM kAhisi appANaM jANiUNa re jIva !' / mahilAhiM nivo bhaNio esA tuha sAhaNaM kuNai // jAlagavakheNa tao appANaM pulaiUNa nidaMtI / tAhe sa cciya iTThA jAyA savvANa naravaiNo / uvaNao kaayvvo| suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM cariyaM / cittakaradAriyAe nisuNaMto havai gayamANo / / ||cittkrdaariyaae kahANayaM samattaM // bhAvaM viNA kareMto muNiciTuM neya pAvae mokkhaM / aMgAramaddao viva ahavA vi subaMdhusacivo vva // 50 // [bhAvaM vinA kurvan municeSTAM naiva prApnoti mokSam / aGgAramaIkavat , athavA'pi subandhusaciva iva // 50 // ] kathamidam ? [68] aGgAramaddayakahANayaM jahovaesamAlAe / 15 [69. abhAvacaraNe subandhusacivakathA] duiyamakkhANayaM puNa-pADaliputte kammaNabhayAo rasAyaNatthaM ca cANakkeNa caMdagutteNa visabhAvio AhAro pavattio / annayA caMdaguttathAle rAukkaDayAe niviTThA mahAdevI bhottuM / taM ca daTThaNa bhaNiyaM cANakkeNa hA ! duTTha(8)kayaM / tao vivaNNAe poTTaM phADiUNa kaDDio dArao / tassa sIse se viseNa kao biMdU , taM ceva dArayassa 20 nAma kayaM biMdusAro / vaDDamANo ya jAo jovvaNattho / caMdagutte ya paMcattIbhUe so cciya rAyA saMvutto / aNNayA jahA'vasaraM bhaNio subaMdhunAmeNa puvvamaMtiNA-'deva ! jai vi saMpayaM ahaM tae paricatto, tuha saMtieNa ya bhoiNA saMvaDDio, tA jaM te pariNAmasuMdaraM taM muhaka[Du]yaM pi bhaNiyavvaM ti / 1. ha. ja. gara / 2. ha. ka. ja. saMdeg / 3. ha. ka. ja. degsANayaNa / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188] 25 '"muMhamahuraM pariNaimaMgulaM ca geNhaMti diMti uvaesaM / muhakaDuyaM pariNaisuMdaraM ca virala cciya nariMda ! " // [ ] tA imassa vIsAsaghAiNo cANakkassa na vIsasiyavvaM, jeNa bhe jaNaNIe poTTaM phADiyaM' / tao pucchiyA rAyaNA thaNadhAI / tIe vi taha tti siTTho / ruTTho rAyA 5 cANakkassa / ciMtiyaM ca NeNa / Arovio aniuttIkovo subaMdhuNA rAiNo, AsannIhUo ya me maraNakAlo, tA taha karemi, jahA eso vi na saMsAranibaMdhaNaM visayasuhamaNuhavai / jogamaMtAiehiM saMjoiUNa gaMdhe lahiyaM bhujjaM / bhujjeNa saha pakkhittA samuggayammi, DhakkiUNa ghoDi (li)o jatta (tu)NA / samuggao vi pakkhitto maMjUsAe, sA vi DhakkiyA tAlayasaeNa / tao jiNasAhusaMghasamaNabaMbhaNapamuhAiyANa dAUNa 10 gharasAraM Thio nagarAsanne iMgiNimaraNeNa / muNiyajahaTThiyajaNaNIe maraNavuttaMto saMjAyapacchAyavo sabalavAhaNo patto biMdusAro / sabahumANaM khAmiUNa bhaNio cANakko'ehi, vaccasu pADaliputtaM, ahiTThisu rajjaM' ti / teNa bhaNiyam - alameyAe saMkahAe, paricattaM mae sarIraM pi' / tao jANiUNa se nicchayaM gao rAyA / 'mA puNo samuppaNNapacchAyAvo Agamissai' tti maNNamANeNa bhaNio subaMdhuNA rAyA- 'ahaM 15 cANakkassa pUyaM karemi / evaM bhaNie kAUNa pUyaM mokka (kko) karIsamajjhe aMgAro, teNa ya jalaNIbhUeNa daDDho cANakko / subaMdhuNA samuppaNNadavvalobheNa cANakkagehaM rAyA maggio, dinnaM, paviTTho | attha ugghADiyaM tAlayasayaM pi, jAva maMjUsimuttaM na kiMci davvaM dittttN| 'avvo ! eyAe maMjUsAe jamittha sArabhUyaM taM havissai' / vihADiyAe diTTho jatu- (u)NA gholio samuggao / 'haMta ! ettha rayaNANi bhavissai (ssaMti) ' 20 maNNamANeNa vihADio samuggao / diTThA maghamaghaMtA gaMdhA / te agghAiUNa nirUviyasamuggayaabbhitaraM diTTha akkharasaNAhaM bhujjaM / 'avvo ! suvaNNarayaNAisaMkhA ittha bhavissai' bhAviMto vAiyaM (uM) payatto tti / avi ya [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam agghAiUNa ee jo gaMdhe muNivaro vva na hu ciTThe / so takkhaNametteNaM vacca (cci) ssai aMtayagharammi // saMjayavisAeNaM purisaM jaMghA ( agghA ) viUNa te gaMdhe / bhuMjAvio ya bhoge jA patto takkhaNA maraNaM // 1. ha. ka. ja. muhu / 2. ha. ka. ja. muhu / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ [189 kAlocitakriyAyAM kezigaNadharakathA] to so jIviyaheuM vatthAlaMkArakusumataMbolaM / itthIu gharaM putte rayaNANi u baMdhusuhisayaNe / / maNasA vi neya jhAyai muNi vva tavaniyayasosiyasarIro / viharai dhammavihUNo niyajIviyakAraNA maMtI / / uvaNao kAyavvu tti / // subaMdhukahANayaM samattaM // accaMtapAvabhIrU rajjaM na layaMti dIyamANaM pi / abhayamahAsAlA iva jiNasAsaNabhAviyamaIyA // 51 // [atyantapApabhIravo rAjyaM na lAnti diiymaanmpi|| abhaya-mahAsA(zA)lAviva jinazAsanabhAvitazarIrau(matikau) // 51 // ] 10 jahA abhayakumAreNa seNieNa dijjaMtarajjaM na paDivannaM, mahAsAleNa ya dijjataM na paDivannaM pAvanibaMdhaNaM ti kAuM, tahA kAyavvaM [70-71] / ||abhymhaa[ sAla ]kkhANayaM samattaM // kAlANurUvakiriyaM suyANusAreNa kuru jahAjogaM / jaha kesigaNahareNaM goyamagaNahAriNo vihiyA // 52 // 15 [kAlAnurUpakriyAM zrutAnusAreNa kuruSva yathAyogam / yathA kesi( zi )gaNadhareNa gautamagaNadhAriNo vihitA // 52 // ] kAlAnurUpakriyAM paJcamahAvratAdilakSaNAmAgamAnusAreNa yathA gautamasamIpe pArzvanAthIyakesi( zi)gaNadhareNa kRteti|| [72. kAlocitakriyAyAM kezigaNadharakathA] 20 taM jahA-pAsasAmiNo tevIsaimatitthayarassa kesinAmo aNegasIsagaNaparivAro 1. ha. ka. tavvammi ya / 2. ha. ka. ja. saMdeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam sasurAsuranariMdapaNayapayapaMkao bohito bhavvakamalAyare, nAsiMto micchattamandhayAraM, avaNeto mohanidaM, mAsakappeNa viharamANo samosario sAvatthIe nayarIe muNigaNapAoge phAsue tiMdugAhihANe ujjANe / viuruvviyaM tiyasehiM divvamacaMtamaNAbhirAmaM kaMcaNasayavattaM / Thio tattha / samADhattA dhammakahA / saMpattA devadANavanariMdAiNo tti / 5 avi ya tiyasAsuranayacaNalo dhammaM sAhei gaNaharo kesI / daTThavvadiTThasAro mokkhaphalaM savvasattANaM / / tIe ciya nayarIe ujjANe koTThagammi vIrassa / sIso goyamagotto samosaDho iMdabhUi tti / / kaMcaNapaumanisaNNo dhammaM sAhei so vi sattANa / puvvAvarAviruddhaM pamANanayaheusayakaliyaM / / nANAvihavatthadharA sIsA kesissa siyavaDasameyA / goyamagaNaharasIsA miliyA egattha ciMtaMti / / avvo ! mokkhakajje sAheyavve kiM puNa kAraNaM pAsasAmiNA cattAri mahavvayANi 15 niddiTThANi ?, kAraNajAe ya paDikkamaNaM ? / aNNassa muNiNo kayamaNNassa kappai / nANAvihavatthagahaNaM, sAmAiyasaMjamAINi ya / kIsa vaddhamANasAmiNA paMca mahavvayANi, ubhayakAlapaDikkamaNamavassaM, siyavatthagahaNaM, egassa muNiNo keyaM AhAkammAi savvesi na kappaNijjaM sejjAyarapiMDavivajjaM, sAmAiyaM chedovatthA[va]NAINi tti ? / iya evaMvihacittaM(ntaM) sIsANaM jANiUNa te do vi / micchattanAsaNatthaM saMgamacitAurA jAyA / / tao jeThaM kulamavekkhANo aNegasIsagaNaparivAro vuccaMto vijjAharAIhiM saMpaTThio goyamo tiMdugujjANe bhagavao kesigaNaharassa vaMdaNavaDiyAe / bhaNiyaM ca paramamuNiNA "goyamo paDivaNNa[rUvaNNU] sIsasaMghasamAulo / jeThaM kulamavekkhaMto tiMdugaM vaNamAgao // 20 1. ka. ja. kammadeg / 2. ka. bhUyaM / 3. ka. ja. degchi / 4. ka. jettha / 5. ka. degnna / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAlocitakriyAyAM kezigaNadharakathA ] kesI kumArasamaNo goyamaM dissamAgayaM / paDirUvaM paDivatti khippaM so paDivajjai" // takkhaNaM ca sIsehi rAyAu nisejjAo kayajahArihaviNayakammo goyamo kesI ya tti / 'kesI kumArasamaNe goyame ya mahAyase / duhao nisaNNA sohaMti caMda-sUrasamappabhA" // [ 1991 tao tANa bhagavaMtANa samAgamaM soUNa koUhalavinnANaheuM pUyAidaMsaNatthamAgayA savve pAsaMDiNo, gihatthA, bhavaNavai - vANamaMtara - joisa-vemANiyA [Na] ya devANagAu koDI ta / "kulagiriNo viva dhaNiyaM uNNayavaMsA sahaMti te do vi / niTThi( TTha) viyamayaNapasarA gevijjayatiyasasaMkAsA // jiyavisayarAgapasarA mahAnariMda vva vibuhanaramahiyA / gayaNaM va niruvalevA sakkIsANa vva jayapayaDA // kariNo vva diNNadANA gayakesariNo vva khaviyamayapasarA / raviNo vva khaviyadosA taruNo viva sauNagaNanilayA // sAhiyavijjA nami - viNamiNo vva sasiNo vva vaDDhiyANaMdA / maNiNuvva daliyatimirA hariNo vva pasatthasammattA // donnivi avasara aisaya ) kaliyA donni vi niyateyataviyadaDhapAvA / donni vi tavasirisahiyA donni vi siddhIe gayacittA // donni vi garupayAvA donni vi jiNavayaNanahayalamiyaMkA / donni va vitthariyajasA donni vi tiyaloyanayacalaNA // iya te donnividiTThA tiyasAsurakhayaranaragaNapahUhiM / vvadisArA telokkanamaMsiyA dhIrA " // tao titthAhivagaNaharo tti kAUNa sIsAINa bohaNatthaM saviNayajANamANeNAvi 1. ka. o / 2. ka. 'tA. ta' / D:\mala.pm5\2nd proof 5 10 15 20
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 192] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam pucchio goyamasAmI kesigaNahareNa puvvuttasaMsara(e) / goyameNa bhaNiyaM-'usabhasAmi[titthasAhu]No accaMtamujja(jju)ya jahA, vaddhamANasAmititthasAhuNo puNa accaMtavakkajaDA / ao puvvilasAhUNa duvvisohao, pacchimANa puNa duraNupAlao / imiNA kAraNeNa doNhaM pi paMcamahavvayAilakkhaNo / majjhimajiNatitthasAhuNo puNa ujuyA 5 visesaNNuNo, teNa dhamme duhA kae tti / nicchaeNa puNa sammadaMsaNanANacarittANi nivvANamaggo, tANi ya savvesi pi titthayarasIsANaM sarisANi tti / avi ya "sAhu goyama ! paNNA te jaM chiNNo saMsao maha / aNNaM pi saMsayaM chiMda jiNiMdavayaNA daDhaM // [ utta./23/34] NegANaM tu sahassANaM majjhe cisi goyamA ! / te ya te ahigacchaMti kahaM te nijjiyA tume?|| [ utta./23/35] ege jie jiyA paMca paMca jitA jiyA dasa / dasahA u jiNittANaM savvasattU jiNAmahaM // [ utta./23/36 ] 'sattU ya iti ke vutte ?' kesI goyamamabbavI / [ kesimevaM buvaMtaM tu goyamo iNamabbavI // ] [ utta./23/37 ] ege appA[5]jie sattU kasAyA iMdiyANi u| te jiNittA jahAnAyaM viharAmi jahAsuyaM // [ utta./23/38 ] sAhu goyama ! paNNA te chiNNo me saMsao imo / aNNo vi saMsao majjhaM taM me kahaya pucchio // [ utta./23/39] dIsaMti bahavo loe pAsabaddhA sarIriNo / mukkapAso lahubbhUo kahaM viharasi taM muNI ? // [ utta./23/40 ] te pAse savvahA chittA nihaMtUNa uvAyao / mukkapAso lahubbhUo viharAmi jahAsuhaM // [ utta./23/41] 'pAsA ya iti ke vuttA ?' kesI goyamamabbavI / [ kesimevaM buvaMtaM tu goyamo iNamabbavI // ] [ utta./23/42] 15 1. ka. duvisohi / 2. ka. suyaM / 3. ka. degNNa / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhubindukUpanarakathA] rAgarosAdayo tivvA nehapAsA bhayaMkarA / jaNi(chiMdi )ttA jahAnAyaM viharAmi jahAsuhaM // [ utta/ 23/43] kesI - goyamaNAmaM tevIsaimaM tu uttarajjhayaNaM / evaMvihapucchAo vayAo tattha kesissa || chiNNA tAo savvAo jahAgamaM goyameNa saMtuTTho / thui mahAsattaM imehi siddhaMtavaNehiM // namo te saMsayAtIta ! savvasa (su) ttamahodadhe ! | jiNapavayaNagayaNasasI payAsiyAsesaparamattha ! | tao paDivaNNo paMcamahavvayalakkhaNo goyamasAmiNo samIve kesiNA dhammo tti / "tosiyA parisA savvA saMmattaM pajjuvaTThiyA / saMyA te pasIyaMtu bhagavaM kesi - goyamA " // uvaNao kAvvo / suyadevIpasAeNaM jahaTThiyaM gaNaharehiM te (to) bhaNiyaM / saMkheveNa mahatthaM nisuNaMto lahau nivvANaM // / kesigoyamacariyaM samattaM // ... suhabiMduM icchaMto jalanihiviulANi sahai dukkhANi / saMtevi mokkhasukkhe mahubiMdU kUvayanaro vva // 53 // [sukhabindumicchan jalanidhivipulAni sahate duHkhAni / satyapi mokSasaukhye madhubindu kUpanaravat // 53 // ] [ 73. madhubindukUpanarakathA ] jaDa aDavI majjhe puriso vaNahatthiNolio bhIo / dhAvaMto pAsesuM pecchai poMDariyamayanAhe // tANa vi bhIo purao daTThUNaM rakkhasiM acAiMto / AroDhuM vaDarukkhaM sudIharaM tassa hiTThami // [ 193 2. ha. ka. ja. saM / 2. ja. 'te / D:\mala.pm5\2nd proof 5 10 15 20
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam agaDammi dei jhaMpaM sarakhaMbhe laggiUNa se hiTThA / ciTThai ai(ya)garapAvo kayaMtasariseNa vayaNeNa / / phukArakA(phA)raphaNiNo aNavarayamabhiddavaMti cattAri / mUsA ya kasiNadhavalA niccaM khAyaMti sarakhaMbhaM / turiyapahAviyavaNahatthidiNNavaDapAyavassa ahammi / mahuNo phuTTa jAlaM samayaM mahumacchiyAIhiM / khAyaMti tAu dehaM kameNa mahubinduNo ya uddha(DDa)muho / AsAeMto bhaNio AyAsagaeNa khayareNa / ghsiihvgghrkkhsiajgrphnnikuuvmuusybhyaahiNto| tAremi kIsa ciTThasi ? mahubiMdupalohio ettha ? // so bhaNai laMbamANo mahubiMdU jAva majjha vayaNammi / nivaDai tA tArejjasu evaM bhaNio gao khayaro / / "esovaNao ihaI aDaisamo ittha hoi saMsAro / purisasamo saMsArI vaNahatthisuvibbhamo maccU // mayaNAhavagghasarisA rAgaddosA sudujjayA ghorA / rakkhasikappA u jarA kUvayasariso bhavo bhaNio // ayagaramuhaM ca narago phaNisarisA kohamANamayalohA / uMdurasarisA pakkhA sieyarA do vi nAyavvA / / sarathaMbhasamaM jIyaM varaDIsarisAo vivihvaahiio| mahubiMdusamA bhogA veDataruvaravibbhamo mukkho / vijjAharasaMkAso paramagurU bhaNai kimattha saMsAre ? / aNuhavasi dukkhamaulaM mukkhasuhe sAsae vaccha ! / / evaM bhaNiyamittA lahukammA ujjhiUNa paavaaii| vaccaMti sAsayapayaM avare mahubiMdusarisesu // 20 1. ha. ja. degssAvahammi / 2. ha. ka. ja. vara / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ [195 sandehapRcchAyAM zreNikakathA] karikannacaMcalesuM mANasasArIradukkhaheUsu / tucchesu asuiesuM bhogesuM mucchiyA saMtA // hiMsA'liyacorattaNamehuNNapariggahesu AsattA / mariUNa kAlamAse nayarayaM(gaM) vaccaMti kayapAvA / / ||kuuvybhv(nr)kkhaannyN samattaM // 5 saMdehaM saMpatto muNiNo pucchijja muNiyajiNavayaNA / jaha seNieNa puTTho jAyAcariyaM mahAvIro // 54 // [sandehaM samprApto munIn pRcchet muNita(jJAta)jinavacanAn / yathA zreNikena pRSTo jAyAcaritaM mahAvIro // 54 // ] [74. sandehapRcchAyAM zreNikakathA ] seNio carimaporusIe bhagavao vaMdaNavaDiyAe gao saparivAro / AgacchaMteNa ya paose diTTho paDimAgao muNI, vaMdio bhAvasAraM / cellaNAe vi suhapasuttAe ya niggao paMguraNAo bAhiM hattho, kaTThIhUo sIeNa / tao taM muNi saMbhariUNa bhaNiyamaNAe-'sa tapasvI kiM kariSyati ?' / soUNa ya ciMtiyaM seNieNa-'avvo ! pAeNa dinnasaMkeyA kassa vi, teNevaM bhaNai' tti / pahAe bhaNiUNa abhayaM 'aMteuraM 15 dasahu' tti gao bhagavao vaMdaNavaDiyAe / pucchio bhagavaM-'kiM cillaNA egapattI aNegapattI vA ?' / bhagavayA bhaNiyaM-'devANuppiyA ! egapattI' / tao saMjAyapacchAyAvo pahAvio nayarAbhimuhaM / abhao vi sunnaM hatthisAlaM palIviUNa payaTTo titthayaravaMdaNatthaM / pucchio seNieNa-'kiM lAiyaM aMteuraM?' / teNa bhaNiyaM'Ama' / seNie[Na] bhaNiyaM-'kIsa tumaM na tattha paviTTho?' / teNa bhaNiyaM-'alaM 20 majjha jalaNadAheNa. pavvajjaM kAhAmo' / tao 'mA visAyaM gacchau' tti maNNamANeNa sAhio sabbhAvo tti / uvaNao kAyavvo tti // ||senniykkhaannyN samattaM // 1. ha. ka. ja. saMdeg / 2. ha. ka. ja. jaNadeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam jIyaM(vaM) athiraM pi thiraM dhammammi kuNaMti muNiyajiNavayaNA / gihiNo abhayasaricchA rayaNANaM tikoDinAeNa // 55 // [jIvamasthiramapi sthiraM dharme kurvanti muNi(jJA)tajiNa(na)vacanAH / gRhiNo'bhayasadRzA ratnAnAM trikoTijJAtena // 55 // ] 5 gRhiNo'pi, atrApizabdo lupto draSTavyaH / jJAtam-udAharaNam / kathamidam ? [75. dharmasthairye'bhayamantrikathA] vaddhamANasAmiNo caramatitthayarassa sIso paMcamagaNadharo sudhammo saMpuNNaduvAlasaMgI kameNa viharamANo samosario raaygihe| sAhuNo ya bhattibahumANapuvvayaM Isaragharesu AhAravatthAIhiM pUijjaMtA daTThaNa niyayakammuNo niviNNo nikkhaMto kaTThabhArayadamago / taM 10 ca puloIUNa tavasirisamaddhAsiyaM 'aho ! kaTThabhArao keriso jAo?' / logavayaNANi asahamANeNa bhaNio gurU-'bhayavaM ! aNNattha vaccAmo' / gamaNakAle Nato gurUhiM Apucchio abhao / teNa vi bhaNiyaM-'bhayavaM ! kiM mAsakappo paDipuNNo?' / gurUhiM bhaNiyaM-'na puNNo, navaramesa seho parIsahaM na sahae soDhaM' / abhaeNa bhaNiyaM-'tANa ya tahA karemo, jahA na jAei parIsaho' / aNNadiyahammi rayaNANaM tiNNi rAsIo kAUNa 15 'abhao rayaNANi deI' tti paDahayapuvvayaM vAhito savvo vi logo / tao bhaNiya mabhaeNa-'udagaM jalaNaM mahilaM ujjhiUNa giNhaha tiNNi vi rayaNarAsIo' / logeNa bhaNiyaM-'bho ! etehiM paricattehiM kiM rayaNehiM kAhAmo?' / abhaeNa bhaNiyaM-"jai evaM, tA kIsa eyaM mahAsattaM dussahatavalacchisamaddhAsiyaM maharisiM[saM] taM kiM 'kaTThAhAraM' ti vAharaha ?" / tao jala-jalaNa-mahilA paricattAo eteNa eyAo tiNNi vi 20 rayaNakoDIu tti / uvaNao kAyavvo / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM cariyaM / damagamuNiNo muNaMto pAvai hiyaicchiyaM sokkhaM // 1. ka. ja. degbhA / 2. ha. ka. ja. kaDa / 3. ka. ja. loi / 4. kelimA, ja. kosimA / 5. ha. ka. logo / 6. ka. ja. sohu~ / 7. ka. ja. vohitaM / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ yuvaticarite dvijatanayakathA] [197 khaMtIe vaTTamANA purisA pAvaMti kevalaM nANaM / jaha caMDaruddasIso khaMdayasIsA ya diTuMtA // 56 // [kSAntau vartamAnAH puruSAH prApnuvanti kevalajJAnam / / yathA caNDarudraziSyaH skandakaziSyAzca dRSTAntAH // 56 // ] [76-77. kSAntau caNDarudra-skandakaziSyakathA] jahA ujjeNIe nayarIe caMDaruddeNa vattavIvAho vaNiyataNao pvvaavio| jahA paMthe vaccaMtA, guruNA daMDeNAhayassa sammaM sahaMtassa sehassa kevalamuppaNNaM, kaya-pacchAyAvayassa guruNo ya / tahovaesamAlAvivaraNe savittharaM bhaNiyaM / khaMdayasIsANaM pi jahA khaMtIe kevalamuppannaM, evaM pi savittharaM tattheva bhaNiyaM ti / uvaNao kaayvvo| ||cNddruddkkhaannyN samattaM // 10 ramaNIyaNavelaviyA viyaDDapurisA vi hoti hasaNijjA / jaha diyavarassa taNao sikkhaMto juvaicariyAI // 57 // [ramaNIjanapratAritA vidagdhapuruSA api bhavanti hasanIyAH / yathA dvijavarasya tanayaH zikSamANo yuvaticaritAni // 57 / ] [78. yuvaticarite dvijatanayakathA ] 15 kathamidam ?-sirilADadesassa cUDAmaNisaMkAsaM saMpattativaggamahAjaNasamaddhAsiyaM bharuyacchaM nAma mahAnayaraM / tattha ya niyadhammakammANuTThANaparAyaNo jalaNappaho nAma pahANadiyavaro / putto se somappabho / so ya niyajaNayAo ghettUNa veyAisatthaM, "vijjAsu puriseNa asaMtudruNa hoyavvaM' imaM bhAvito gato pADaliputtaM / ahijjiyANi samatthasatthANi savvahA, saMpatto coddasaNhaM pi vijjAThANANa pAraM / aNNadiyahammi 20 ciMtiyamaNeNaM ti "kiM tAe nANalacchIe ? suMdarAe vi aNNadesammi / jA na sadesaviusehiM jANiyA dagudaguvvA" // [ ] 1. ha. ka. sNdeg| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam __ tao gao bharuyacchaM / ANaMdiyA nAgarayA, parituTThA baMdhuNo, samADhattaM nANAvihasatthANa vakkhANaM / takkhaNagahiyasatthavakkhANakouAo kahiMci uvarohasIlayAe visaesu nippivAsaM niyayabhattAraM muNiUNa ciMtiyaM se bhAriyAe-'avvo ! punnapAvaNijjassa visayasuhassa samatthasatthANi sikkhaMteNa kayamaMtarAyaM appaNo majjhaM ca aNeNa, tA keNaI uvAeNa eyaM paTThaveUNa sevemi aNNapurisuM' / aNNadivahammi bhaNio sa NAe-'ajjautta ! vakkhANasu me juvaicariyaM' / teNa bhaNiyaM-'nAmaM pi na mae suyaM imassa satthassa' / tIe bhaNiyaM-tA kiM sesasatthehi, teNa viNA ?' | 'tA haMta ! jANiUNa juvaicariyaM pUremi jAyAe maNorahe' [tti] bhAvito payaTTo pADali puttAbhimuhaM / Thio mahurAurIe bAhirujjANe / suo vijayAbhihANAe bhaTTadAriyAe 10 jaMpaMto jahA-'juvaicariyasikkhaNatthaM pADaliputte gamissAmo' / 'ahameva juvai cariyassa gaMbhIrattaNaM dAemi' ciMtaMtIe paTTaviyA dAsaceDI-'imassa jaNaNijaNayAiyavisesaM savittharaM nAUNa jhatti me kahasu' / tahA kae kameNa so bhikkhaM bhamaMto patto vijayAe maMdiraM / tao kaMThe ghettUNa desapurajaNaNijaNayabhAibhagiNisayaNAinAma gahaNapuvvayaM kaluNaM / roviuM payattA / pakkhAliyamuhA ya pucchiyA pariyaNeNa-'ko 15 esa?' / tIe bhaNiyaM-'pittiyaputto bhAyA bAlabhAvaM diTTho' / tao abbhaMgio suyaMghatelleNaM, pahAvio mahAvicchaDDeNa, parihAvio maharihamahagghamollaM vatthajuvalayaM, bhuMjAvio vicittAhAreNa, vilitto caMdaNaraseNa, dinno taMbolo / tao kAmiya[Na]maNohare viraiyasaMjjhAvaite(paIve) patte paDhamapaose bhaNio bhattAro vijayAe-'ajja mae bhAuNo sayA[sA]o jaNaNi-jaNayAiyANa vattA muNeyavvA, tA vAsahare egAgI 20 tumaM ciya vasasu' / saMThaveUNa bhattAraM paviTThA teNa saha duiyavAsahare / kayANi doNNi sayaNANi nivviNNANi / tesu samADhattA puvvarisikahA, kahaMto cciya aMtario nidAe, uTThaveUNa bhaNiyamANo-'niccaM(cci)to suyasi, na mama veyaNaM viyANasi?' / teNa bhaNiyaM-'kA tujjha veyaNA ?' / tIe bhaNiyaM-'vammahaveyaNA' / 'avvo ! niddAmoheNevaM palavaI' tti sasaMkeNa puNaravi pucchiyA, vammahaviyaNa cciya 25 sAhiyA / teNa bhaNiyaM-'bhadre(de) ! na mama purao eyArisaM jaMpiuM juttaM' / tIe bhaNiyaM-'tujjha purao bhaNAmi, jeNAvaNesi' / teNa bhaNiyaM-'hA ! mA evaM 1. ja. niviNNagihAvAsaM / 2. ka. ya / 3. ja. diyadeg / 4. ka. to sa / 5. ka. payAi / 6. ha. "Ni / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ yuvaticarite dvijatanayakathA ] [199 ihaparalogaviruddhaM jaMpasu' / tIe bhaNiyaM-'natthi ttha viroho, jeNa dAvio esa maggo hariharaparamiTThivAsavAIhiM mahApurisehiM' / teNa bhaNiyaM-'mA evaM jaMpasu , na eehiM bhagiNIo kAmiyAo' / tIe bhaNiyaM-'na homi te bhagiNI' / teNa bhaiyaM-'tahA vAyAe paDivannA, tA mA ubhayalogaviruddhaM kuNasu' / tIe bhaNiyaM-'jai paramalogabhIrU , tA ramiUNa mamaM baMbhaNi jIvAvejjasu' / teNa bhaNiyaM-'kimettha bahuNA?, 5 jIvaMto na akAyavvaM karemi' / tIe bhaNiyaM-'mao na tarasi, jIvaMto jai karesi / annaM ca kimettha [a]kAyavvaM ?, jeNa lADANa mAuladhUyA gammA, udiccANa savakkajaNaNI, aNNesiM bhAimahilA, kANaM pi sahoyarA, ettha puNa pittiyadhUyA, tA mA surayasuhavigghaM karesu' / teNa bhaNiyaM-'kimettha puNarutto(tta) bhaNieNaM ? ti, saccavayaNeNa mamaM tumaM bhagiNiya' tti / tIe bhaNiyaM-'jAva na vigutto, na tAva me vayaNaM 10 karesi' / tao mahayA saddeNa vAhariyaM, saMpatto jaNo / majjhaNhajimiyabhoyaNasarAvaM puvvanihittaM sayaNIyatale uMbi(ujjhi)UNa bhaNio logo-'visUiyA jAyA, teNa vamitaM, aNeNa pAio usiNodagaM, sekio jalaNeNa, thevavelAe satthIhUo' bhaNiUNa paTThavio savvo vi logo / ThaviUNa vAsaharakavADANi bhaNio puNo vi'jai diTTho paccao, jIvieNa ya kajjaM, tA saMpayaM pi accA(ccaMtA)NurattaM paDivajjasu 15 mamaM' / teNa bhaNiyaM-'savvaM tujjhAyattaM mama jIviyaM, na visayai(e)cchA samuppajjai, evaM Thie jaM tumaM bhaNasi, tamasaMsayaM nivviyappaM karemi,' / 'alamaNaNuratteNa gamieNaM' ti maNNamANIe bhaNio eso / tumae saMlattaM-'itthIcariyaM sikkhAmi', teNa tuha bohaNatthaM esa pavaMco mae raio / tA viramasu eyAo, jeNa na devehiM pi jaannijji| avi ya "taMtehiM bhUtarakkhasaDhayA gheppaMti DAiNIo ya / visaharajalaNAIyA, baleNaM hayagayavarAIyA / bhattIe devaguruNo, jaNaNI-jaNayAiyA viNaeNaM / sabbhAveNaM mittA, dANeNaM paiNo savve // rAINaM hiyayattho iMgiyamAIhiM geppae dUraM / 25 satthANaM visamANa vi paramattho navari buddhIe / 20 1. ha. ka. jIva / 2. ha. ka. jaNaNAiyANa / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam itthIe velaM cariyaM mAyAmayamayaNadosadullaliyaM / eyANa na ekkeNa vi gheppai tiyasAsurehiM pi" || tao ghettUNa juvalayaM, samappiUNa addhaphAlANi paTTavio niyayagharAbhimuhaM / ao na itthIe vIsasiyavvaM ti / / "suTu vi jiyAsu suTTa vi piyAsu suTTha vi ya laddhapasarAsu / aDavIsa mahiliyAsa u vIsaMbho neya kAyavvo // 1 rajjAveMti na rajjati leMti hiyayAI na uNa appeMti / chappaNNayabuddhIo juvaIo do vi sarisAo" // [ ] tA nevvANatthiNA parihariyavvAu tti, eso dhammovaeso tti / suyadevipasarAeNaM diyavarataNayassa sahiyaM cariyaM / bhAvemANo sammaM juvaIsu virajjae jIvo // // diyavarataNayakkhANayaM samattaM // 10 15 sIhagirI viva sIse icchAe saMThie NisevijjA / ANAe avaTuMte kAlakasUri vva muccejjA // 58 // [siMhagiririva ziSyAnicchAyAM saMsthitAn niSeveta / AjJAyAmavartamAnAn kAlakasUririva muJcet // 58 / / ] vairakhuDDayaguNajANaNatthaM sIhagiriNA sAhuNo bhaNiyA-'mae gAmaMtaraM gaMtavvaM, esa te(bhe) vairakhuDDao vAyaNAyariu tti / avi ya "guNajedveNa vi lahuo guruNo vayaNAu icchio vayaro / suMdaramasuMdaraM vA guruNo cciya jeNa jANaMti" / "sIhagirisusIsANaM bhadaM guruvayaNasaddahaMtANaM / vairo kira dAhI vAyaNe tti na vikoviyaM vayaNaM" // [ upa./93 ] savittharamimaM [79] akkhANayaM uvaesamAlAvivaraNAo nAyavvaM / ao evaMvihe sIse giNhejja, eso uvnno| ||siihgirikkhaannyN samattaM // 20 1. ha. ka. 'yaao| 2. ha. ka. saMdeg / 3. ha. ka. degNo / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 kuziSyatyAge kAlakasUrikathA] [201 ___ [80. kuziSyatyAge kAlakasUrikathA] duiyamakkhANayaM bhaNNai aNegajiNabhavaNavibhUsiyAe tiyasapurivibbhamAya(e) ujjeNIe nayarIe aNegasissagaNaparivAro subahussuo kAlago nAma sUrI / jo ya, divAyaro aNNANatamaMdhayArassa, kulamaMdiraM nANalacchIe, saMkeyaTThANaM tavasirIe, jalanihI guNarayaNANaM, 5 pAusaghaNo kovAnalataviyANaM, kappapAyavo sauNANaM ti / avi ya "niyavayaNakiraNabohiyabhaviyamahAkamalasaMDadiNanAho / daTThavvadiTThasAro kAlayasUrI suraguru vva / / sImaMdharavayaNAo nioyakahaNeNa rakkhiyajjo vva / haM savimhayaM vaMdio hariNA" // sIsA ya se sAraNavAraNAIhiM coiyA vi jAhe na samaNakiriyAiyAsu pavattaMti, tAhe rAIe pasutte muttUNa payaTTo desaMtaraM Thiyassa nattuyassa sAgaracaMdassa samIvaM / paccUse ya AyariyamapecchaMtA saMjAyasaMkA laggA se aNumaggaNaM savve vi siisaa| jAo jaNavAo'kAlAyario niggao' / savaNaparaMpareNa ya suyaM sAgaracaMdeNAvi / kameNa ya patto tattha kAlagasUrI, pucchio sAgaracaMdeNa-'ajja ! kila mama piyAmaho kAlagasUrI niggao 15 ihAgamissai' / teNa bhaNiyaM-'mae vi suyaM' / nANaparIsahamasahamANo taM kAlagaM pucchaikerisaM mae vakkhANiyaM ?' / teNa bhaNiyaM-'suMdaraM' / puNaruttaM ca sesasUrIhiMto appAM suMdarayaraM maNNamANassa aNNadiyahammi bhaNiyaM kAlageNa-'aNiccayaM vakkhANesu' / sAgaracaMdeNa bhaNiyaM-'annaM pi visamapayatthaM vakkhANAvesu' / teNa bhaNiyaM-'na vasamapayatthamavagacchAmi' / tao samADhatto vakkhANeuM 'aNita tti dhammaho kiM na 20 ciMtemo?' iccaai| atrAntare bhaNiyaM(taM) kAlakena-"nAsti dharmaH, pratyakSAdipramANagocarAtikrAntatvAt , kharaviSANavadityuktam "pratyakSeNa graho'rthasya nizcitena prazasyate / tadabhAve'numAnena vacasA tadvyatikrame" // [ ] 1. ha. ka. sava' / 2. ja. pariNatadeg / 3. ka. icchA / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 10 15 20 202] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam na ca pratyakSAdinA pramANenAsau gRhyate, ityalaM tadviSayastena 'avvo ! piyAmahANukArI esa khaDikkaro' saMjAyAsaMkeNa bhaNiyaM sAgaracaMde - " tatra yaduktaM bhavatA tadasad, yataH kAryadvAreNa pratyakSeNApi dharmAdharmau gRhyete iti / uktaM ca " dharmAjjanma kule zarIrapaTutA saubhAgyamAyurdhanaM, dharmeNaiva bhavanti nirmalayaso vidyA'rthasampattayaH / kAntArAcca mahAbhayAcca satataM dharmaH paritrAyate, dharmaH samyagupAsito bhavati hi svargApavargapradaH " // [ ] anyacca- "niyarUvohAmiyakhayaranAhamayaNo vva kei dIsaMti / maMgularUvA anne purisA gomAyusAricchA // parimuNiyAsesasatthasuramaMtivibbhamA ke pi / aNNANatimirachannA aNNe aMdha vva viyaraMti // saMpattativaggasuhA ekke dIsaMti jaNamaNANaMdA / parivajjiyapurisatthA uvviyaNijjA visaharu vva // dhariyadhavalAyavattA baMdiyaNaugghuTupayaDamAhappA / vaccaMti gayArUDhA aNNe dhAvaMti siM purao // paNa (I)Na pUriyAsA nimmalajasabhariyamahiyalAbhogA / aNNe u kalaMkillA poTTaM pi bharaMti kaha kaha vi // aNavara tANa vi vaDDhaD davvaM suyaM va kesiMci / aNNesimaditANa vi gheppai naraNAhacorehiM // iya dhammAdhammaphalaM paccakkhaM jeNa dIsae sAhU / mottUNa ahammaM AyareNa dhammaM ciya karesu " // evaM ca satthatthaviNoeNa jAva kaivayavAsarANi ciTTheti sUriNo sAgaracaMdeNa saha, tAva saMpattA sAhuNo kAlagAyariyamannisaMtA | sAgaracaMdeNa bhaNiyaM - ' Agao ko ajjao, teNAgaMtukAmo siTTo sUrI' / thevavelAe ya viyArabhUmI AgacchaMtaM daTThUNA25 yariyamabbhuTThio pAhuNayasAhUhiM, vaMdio bhAvasAraM / saMjAyAsaMkeNa pucchiyA te 1. ha. saMpacchri, ka. rUpacchri / 2. ja. anne / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuziSyatyAge kAlakasUrikathA ] [203 sAgaracaMdeNa-'ko eso ?' / tehiM bhaNiyaM-'kAlAyario' / tao pAesu paDiUNa sabbhAvasAramappANaM nidiumADhatto / sUriNA bhaNio-'mA jhUrasu , na te bhAvadoso' / tao savisesaM khAmio savvasAhUhiM / aNNadiyahammi puMjIkArAvio vAluyAe patthayaM kuTTime sAgaracaMdo gihAviUNa tatto annattha savvaM pkkhivaavio| evaM jAva kaivayavAre karei, tAva UNIhUo patthao / tao bhaNio sUriNA-'vAlugAsarisaM suyaM 5 pabhavAyariyAikameNa jjhINaM, navaraM gaNaharANaM saMpuNNaM / aNNesiM coddasapuvvadharANaM pi na saMpuNNamatthi, jeNa te vi bhagavaMto chaTThANavaDiyA kahijjaMti, tA mA suyamayaM kuNasu' tti / "mA vahau ko vi gavvaM ettha jae paMDio ahaM ceva / AsavvaNNumayAo taratamajoeNa maivibhavA" // [ ] 10 tao AsAsiUNa sAgaracaMdaM vihariuM payatto tti / ao bhaNNai jahA icchA(ANA)e avaTTamANA sIsA ujjhiyA kAlageNa, evaM kAyavvaM / eso uvnno| suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM cariyaM / kAlayaguruNo vimalaM nisuNaMto hou suhabhAgI // ||kaalykkhaannyN samattaM // davvAI lahamANo sAhUNaM dijja nijjaraDhAe / ghayavatthapUsamittA nidarisaNaM bAhusAhU ya // 59 // [dravyAdIni labhamAnaH sAdhubhyo dadyAnnirjarArtham / ghRtavastrapuSyamitrau nidarzanaM bAhusAdhuzca // 59 / / ] AdizabdAt kSetrAdiparigrahaH / caturthyarthe SaSThI, yata uktam "bahuvayaNeNa duvayaNaM cha?(TThi)vibhattIe bhannai cautthI / jaha hatthA taha pAyA namo tthu devAhidevANaM" // [ ] tena sAdhubhyo dadyAditi / puSyamitrazabdazca pratyekaM sambandhanIyaH / tayozcaritaM 1. ha. ka. saMdeg / 2. ha. puSpa / 3. ha. ka. puSpa / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam (81-82) dvimunicarite uktam / bAhusAdhuzca (83) bharatajIvo'nyajanmanIti kathAnakatrayaM samAptam // avvocchittinimittaM nANagaNANaM karejja varasIse / jaha sijjaMbhavabhaTTo pabhavAyarieNa saMgahio // 60 // [avyavacchittinimittaM jJAnagaNayoH kurvIta varaziSyAn / yathA zayyambhavabhaTTaH prabhavAcAryeNa sagRhItaH // 60 // ] avyavacchityarthamityarthaH zrutagacchayoriti / kathamidam ? [84. jJAnagaNAvyavacchittau prabhava-zayyambhavakathA ] vIrajiNAu sudhammo tatto cciya ajjajaMbunAmo tti / tatto vi pabhavasUrI uvaogaM dei niyagacche / na ya kiM pi tattha pecchai jo nANagaNANa saMtayaM kuNai / evaM paragacchesu vi tAhe pulaei sejjaMbhavaM / / rAyagihe bhaTTasuyaM jAgatthaM ujjayaM mahAsattaM / taM(tanni)nikkhamaNanimittaM rAyagihe Agao sUrI // 15 niggayA pu(pa)risA / vaMdio bhayavaM / kayA bhagavayA dhammadesaNA / "dAviyANi narayagainibaMdhaNANi mahApariggahAraMbhakuNimAhArapaMciMdiyavahAINi, bahujaNaniMdaNijjANi nissaMsakammANi / parUviyAo jahAgamovaladdhAo narayAvAsasayasahassasaMkulAo mANummANasarUvoveyAo satta vi ghammAiyAo puDhavIo tti / avi ya "ghammA vaMsA selA aMjaNa riTThA maghA ya maaghvii|| puDhavINaM nAmAI rayaNAI huMti guttAI" // [ bR.saM./211 ] tahA dAviyA jahaTThiyajiNavayaNadiTThA mANummANadukkhajuttA mahApAvakammuppaNNA accaMtaduIsaNA neraiyA, nidarisiyAo uvamAtItAo paramaveyaNAu tti / "acchinimIlaNamittaM natthi suhaM dukkhameva paDibaddhaM / narae neraiyANaM ahonisiM paccamANANaM" // [ ArA./846] 1. ka. guNa / 2. ha. ka. zijjaM / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 jJAnagaNAvyavacchittau prabhava-zayyambhavakathA ] [205 puNo vi parUviyA egidiyAiNo pajjattApajjattasuhumabAyarabahuviyappA tiriyA / kahiyANi ya tANaM cheyaNabheyaNabhaMjaNaDahaNaMkaNabhArArovaNabhayarogasogataNhAchuhAINi nArayasarisANi paramadukkhANi / "chuhAtaNhArogabhayAuresu aNNANapaMkakhuttesu / naraovamaM khu dukkhaM avvo ! tiriesu savvesu" // [ ] puNo ya payAsiyA jahAgamovaiTThA kammAkammabhUmagaMtaradIvayAibhedabhinnA mANummANapamANabhogavabhogajIviyapara(ri)kaliyA nANAvihA purisA / sAhiyANi ya tANaM pi jAijarAmaraNarogasogAurANa piyavippaogakohamANamAyAlobharAgadosubbhavANi nANAvihANi sArIramANasANi tiriyavAsavibbhamANi dukkhANi tti / avi ya- "jaramaraNarogasogAurANa piyavippaogataviyANa / tiriyANa va natthi suhaM dukkhaM ciya pAvamaNuyANa" // [ ] puNo ya davAviyA jahAgamovaiTThA bhogavabhogaThiivaNNavimANAhAramaccharacavaNAijuttA bhavaNavaivANamaMtarajoisavAsIvemANiyabheyabhiNNA cauvvihA vi deva tti / avi ya- "IsAvisAyamayakohalohataviyANa suravarANaM pi / maNuyANa va natthi suhaM kA gaNA sesalogehiM ?" // [ ] nArayatiriyanarAmaragaIsu khalu jeNa dAruNaM dukkhaM / teNaM ciya siddhisuhe kAyavvo Ayaro hoi" // guruNo vayaNaM souM lahukammA ke vi sAhuNo jAyA / sammattAisameyA aNNe puNa sAvayA tattha / / tao saMpatto majjhaNhasamao / payaTTA muNiNo bhikkhaTThA / etthaMtarammi bhaNiyaM 20 guruNA ekkaM muNijuva(ya)layaM jaha sijjaMbhavadijjAiNo purao gaMtUNa tiNNi vArAo bhaNiyavvaM-'aho ! kaSTaM tattvaM na jJAyate' / tahA kae ciMtiyaM sijjaMbhaveNa-'aho ! pasaMtarUvA ete tavassiNo na annahA jaMpaMti, tA kiM puNa veyAirittaM tattaM havejja ?, samADhattaM ca mae veyavihANaM, ahavA kiMsesaviyappehiM ?, uvajjhAyaM pucchAmi' bhAveMteNa pucchio uvajjhAo-'uvajjhAya ! kimettha tattaM ?' / teNa bhaNiyaM-'vedA ya(ta)ttaM, 25 jeNa apora(ru)se vete purisavayaNANi appamANANi rAga-dosAisaMbhavAo' / 'avvo ! 15 D:\mala.pm5\2nd proof
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam jai apora(ru) seyaM, kahaM vayaNaM virohaM ?' maNNamANeNa puNo vi pucchio veyatattaM duiyavArAe vi taM ciya palattaM / puNo taiyavArAe vi 'veyA eva tattaM' ti sAhiyaM / tao rosavasataMbiranayaNajuyalo samukkhAyakarAlakaravAlo samuddhAio ujjhAyAbhimuhaM sijjaMbhavo-'jai tattaM na sAhesi, tA [5]vassaM vAvAiUNa appANaM mAresmAmo' / 'avvo ! puNNA me paiNNA, jeNa jIviyasaMsae vedarahassaM sAheyavvaM, so ya eso me jIviyasaMsao' ciMtiteNa bhaNiyamuvajjhAeNa-'jai evaM, tA sammaM nisuNesu-ahiMsAlakkhaNo saccAhiTThio paradavvAvaharaNaniyattirUvo navaguttIvisuddhabaMbhacerAlaMkio avahatthiyapariggahAraMbho jiyarAgadosaparIsahovasaggo dANasIlatapabhAvaNAinANAvihaguNANugao paccakkhANumANAipamANagao puvvAvarapadasthAviruddho rAyagihe ceva 10 savvaNNumahAvIrapaNIo dhammo tattaM' ti / avi ya "nIsesaguNagghaviyaM smtthtelokkvddddiyaannNdN|| mottuM jiNiMdadhammaM kiM kira tattaM jae annaM ?" // tao bhaNiyaM sejjaMbhaveNa-'ko ettha paccao ? jahA jiNadhammo tattaM?' / teNa bhaNiyaM-'imassa jUyassa hiTThAo savvarayaNamaI bhagavao usabhasAmiNo paDimA 15 jAgapUyAchaleNa pUijjai' / tao bhUmiM khaNiUNa dAviyA se paDimA, paNamiyA bhAvasAraM / tahA khAmiUNovajjhAyaM paNamiUNa tasseya savvaM jAgovagaraNaM sesadavvaM ca dAUNa niggao niyayagihAo / saMpatto guNasilayamujjANaM / diTThA te muNiNo / acchi(tthi)yA te dhammaM / tehiM pi dAviyA sUriNo, paNamiyA sabahumANaM / puvvadiTThivihANA niMdio saMsAro, sAhio savittharo muNidhammo / tao bhaNiyaM 20 sijjaMbhaveNa-'bhayavaM ! desu me dikkhaM, jai joggo' / 'ko aNNo joggo ?' tti bhaNaMteNa pavvAvio AgamavihiNA bhagavayA / sijjaMbhaveNa gahiyA duvihA sikkhA / savvahA kiM bahuNA ? jAo coddasapuvvI / tao kAUNa se muNipatthivAbhiseyaM kAlANurUvasaMlihiyasarIro kayabhattapariccAo namokkAraparAyaNo gao pabhavasUrI deva logammi / sejjaMbhavAyario vi AyareMto paMcavihamAyAraM, parUveMto sammattamUlaM sAhu25 sAvayadhamma, bohiMto bhavvakamalAyare, payAseM to aTThavihakammavivAgaM, parUveMto saMsAranivvANakAraNANi micchattasammattAINi, kareMto gacchavuDhei, payAsiMto titthayara 1. ha. ka. daanshii| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnagaNAvyavacchittau prabhavazayyambhavakathA] [207 vayaNaM vihariuM payatto sagaccho tti / io ya tammi sejjaMbhave pavvaie bhaNiyA se jAyA vaMsIjaNeNa-'kiM kIrau ? taruNa cciya mukkA bhattuNA, tA kiMci atthi poTTammi?' / tINa bhaNiyaM-'maNAgaM lakkhemi' / kameNa ya vaDio gabbho / uciyasamae ya pasUyA dArayaM / kayaM jaharihakAyavvaM / bArasame divase ya kayaM dArayassa nAma 'maNago' tti / "jaNaNIe maNAgaM ti ya gabbhe paripucchiyAe saMlattaM / tamhA 'maNaga'nAmaM gurUhiM vihiyaM kumArassa" // [ ] vaDDamANo ya jAo aTTavArisio / aNNadiyahammi pucchiyA jaNaNI-'ko majjha jaNao ?' / tIe bhaNiyaM-'tujjha bappo sejjaMbhavAhihANo pavvaio' / 'aho ! suMdaraM jAyaM, jaM me jaNao pavvaio' / ciMtito asAhiUNa jaNaNIe kameNa vaccaMto patto 10 caMpAe bAhirujjANaM / Ayario vi hu bhaviyavvayAe majjhaNhassa samae bhikkhaTThA niggaesu muNigaNesu patto tattheva sarIraciMtAe / diTTho sUriNA dArao / samuppaNNo siNeho tti / "nayaNAiM nUNa jAIsarAI viyasaMti vallahaM daTuM / kamalANi va ravikarabohiyAiM mauliMti vesammi" // [ ] 15 dArayassa vi evaM ciya gurummi siNeho saMvuTTo / tao pucchio guruNA 'bho ! katto tumaM?' / teNa bhaNiyaM-'rAyagihAo' / guruNA bhaNiyaM-'kassa suo?' / teNa bhaNiyaM-'bhaTTasijjaMbhavassa, so kira pavvaio, tayaNNesaNatthaM Agao mhi, jeNa se samIve pavvayAmi tti, bhayavaM ! viyANasi tumaM?' / 'avvo ! esa mama suo' vibhAveMteNa bhaNio guruNA-'so tujjha jaNao mama sarIrabhUo, tA pavvayAhi mama 20 samIve' / dAraeNa bhaNiyaM-'evaM karemo' / gao guruNA saha vasahIe, Aloio gurUhiM daMDayapurao jahA saccitto pattoppaNNo / pasatthavAsare pavvAvio guruNA / uvaogapuvvayaM ca jANiUNa se chammAse AuyaM ciMtiyaM gurUhiM-'tA suyajalanihiNo uddhariUNa kAlANurUvaM suyameyassa dAyavvaM, saMpatte ya kAraNe nijjUhai coddasapuvvI, mamAvi saMjAyaM kAraNaM, dasapuvvI puNa pacchimo avassaM nijjUhai, tA ahaM pi 25 nijUhAmi' / te ya dasaajjhayaNavisesA nijjUhijjamANA viyAle nijjUDhA, teNa dasaveyAliaMti satthassa nAmaM jAyaM ti / bhaNiyaM ca paramagurUhi ti D:\mala.pm5\2nd proof
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam "maNagaM paDucca sijjaMbhaveNa nijjUhiyA dasa'jjhayaNA / veyAliyA pa(ya) ThaviyA tamhA dasakAliyaM nAma // [ ] AyappavAyapuvvA nijjUDhA hoi dhammapaNNattI / kammappavAyapuvvA piMDassa u esaNA tivihA // [ ] saccappavAyapuvvA nijjUDhA hoi vkksuddhiio| avasesA nijjUDhA navamassa u taiyavatthUo // [ ] biio vi ya Aeso gaNipiDagAo duvAlasaMgAo / eyaM kira nijjUDhaM maNagassa aNuggahaTThAe" // [ ] tao chahiM mAsehiM paDhiUNa mao samAhIe maNago devalogaM gao / avacca10 nehAo kao guruNA aMsuvAo tti / avi ya 'chammAsehiM ahIyaM ajjhayaNamiNaM tu ajjamaNaeNaM / chammAse pariyAo aha kAlagao samAhIe // [ ] ANaMdaaMsuvAyaM kAsI sejjaMbhavA tahiM therA / jasabhahassa ya pucchA kahaNA ya viyAraNA saMghe" // [ ] 15 ao bhaNNai-avvavaccheyatthaM joge sIse pavvAvejja pabhavasUrI vetti / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM cariyaM / / sejjaMbhava-pabhavANaM nisuNaMto lahau sAmaNNaM / / ||pbhv-sijjNbhvkkhaannyN samattaM // 20 davvADavI ya bhAvADavI ya davvADavIe diTuMto / dhaNanAmasatthavAho iyarIe hoi titthayaro // 61 // [dravyATavI ca bhAvATavI ca dravyATavyAM dRSTAntaH / dhananAmA sArthavAhaH, itarasyAM bhavati tIrthakaraH // 61 // ] kathamidam ? 1. ha. ka. sNdeg| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyATavyAM dhanasArthavAhakathA] [209 [85. dravyATavyAM dhanasArthavAhakathA ] samatthaguNavibhUsiyaM vasaMtauraM nayaraM / tattha jiyasattU rAyA / dINANAhavacchalo saMpattativaggasuho parovayAranirao baMdhavakumuyAgarasasI dhaNo nAma satthavAho / so desaMtaraM gaMtukAmo pADahiyaM bhaNai-'bhadda ! ugghosesu tiyacaukkAIsu , 'jo dhaNeNa saha vaccai, tassa imao gamAo jAva iTThapuraM, eyammi aMtare asaNAiNA akkhUNaM kAhi' 5 tti / evaM soUNa payaTTA aNege samaNa-baMbhaNa-vaNiyAiNo / tANaM ca miliyANaM paMthassa guNadose satthAho kahiumADhatto-'iha khalu devANuppiyA ! iTThapurassa donni maggA vaccaMti, ego ujjuo, [bIo] kuDilo / imiNA ya maNAgaM suheNa gammai, bahuNA kAleNa icchiyaM puraM pAvijjai, avasANe ya so vi ujjugaM samoyarai / paDhameNa puNa sigghaM gammai, kiM tu kileseNa, jeNa so accaMtavisamo saNho ya / tattha patthAre 10 ceva donni mahAghorA vagghasiMghA nivasaMti, te abhikkhaNamuvaddaviti, maggaTThiyANa ya na parabhavaMti, avasANaM ca jAva aNavadati / rukkhA ya ettha ege maNoharA, tersi chAyAsa vi na vIsamiyavvaM, mAraNapiyA khu sA chAyA / parisaDiyapaMDupattANaM puNa aho muhuttagaM vIsamiyavvaM ti / maNohararUvadhAriNo mahuravayaNA ya ettha magge taDaTThiyA bahave purisA vAharaMti, tesiM vayaNaM na soyavvaM / satthiyA ya khaNaM pi na mottavvA / jeNegAgiNo 15 niyamA bhayaM / duraMto ya thevo davaggI appamattehiM olhviyvvo| aNolhavijjamANo niyamA Dahai / puNo ya duggu vva pavvao uvauttehiM laMgheyavvo / alaMghaNe niyamA marijjai / puNo mahaI aiguvilA gahavvarA vaMsakuDaMgI laMghiyavvA, tattha TThiyANaM bahave dosA / tao lahugo khaDDalago, tassa samIve maNoraho nAma baMbhaNo niccaM saMnihio ciTThai / so bhaNai-'imaM khaMDaM(khaDDu) maNAgaM pUreha', tavvayaNaM na soyavvaM, so 20 pUrijjamANo mahallayaro bhavai / paMthAo ya calibhajjijjai / phalANi ya ettha divvANi paMcappagArANi nayaNANaM suhaMkarANi kiMpAgarukkhANaM na pecchiyavvANi, na bhottavvANi, jeNa maraNaMtiyANi tANi bAvIsaI teNaM ittha ghorAmahAkarAlA pisAyA khaNaM khaNamabhivaMti. te vi na gaNeyavvA / bhattapANaM ca natthi. vibhAgaladdhaM virasaM thevaM ca / appayANaM ca na kAyavvaM / rAIe vi jAmadugaM gaMtavvaM / evaM ca gacchaMtehiM devANuppiyA ! 25 1. ha. ka. aNassAi / 2. ha. ka. "hiyapaMcu / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam khippameva aDavI laMghijjai / laMghiUNa ya tamegataMdogaccAivajjiyaM pasatthaM sivapuraM pAvijjai / tattha ya na havaMti puNo kilesAiNo / imaM nisAmiUNa ke vi teNa ya saha payaTTA, ujjugeNa pahAviyA, aNNe puNa iyareNa / tao satthAho pasatthavAsare hAo ya vilittAlaMkio takkAlANurUvanivvattiyAsesapatthANamaMgalovayAro uccalio'Nu5 gammamANo aNegehiM logehiM ti / avi ya "dANaM dito vaccai mahAgaiMdo vva paNayabhamarANaM / ANaMdiyajiyaloo mahAbalo esa satthAho" // vaccaMto ya Alihai, silAisu paMthassa dosaguNapisuNagANi akkharANi, lihai "ettiyaM gayaM, ittiyaM sesaM' ti / evaM ca tassa je nidosavaTThi(TTi)yA, te teNeva samaM 10 acireNa taM puraM pattA / je vi lihiyANusAreNa sammaM gacchaMti, te vi pAveMti / je Na vaTTiyA, na vaTuMti, chAyAi paDiseviNo te Na pattA, Na pAvaMti / esa dvvaaddviidesgdittuNto| iyANi [86] bhAvADavIdesadiTuMto joijjai-satthavAhathANIo titthayaro / ghosaNAthANIyA dhammakahA / kappaDiyasamANA jaMtuNo, aDavIsariso saMsAro / ujjugo 15 sAhumaggo, vaMko sAvagapaMtho / pappapurathANIo mokkho / vagghasiMghatullA rAgaddosA, maNoharacchAyAthANIyAo itthipasupaMDagasaMsattAo vasahIo / parisaDiyAsarisAo niravajjA vasahIo / maggataDaTThiyahakkAraNapurisasarisA pAsatthAiNo akallANamitta tti / avi ya __ "pAsattho osaNNo hoi kusIlo taheva saMtatto / 20 ahachaMdo vi ya ete avaMdaNijjA jiNamayammi" // [gu.bhA./12] satthigasarisA sAhuNo tti / "asahAisahAyattaM kariti me saMjamaM kareMtassa / eteNa kAraNeNaM namAmi haM svvsaahuunnN"|| davaggisariso koho, pevvayauvamo mANo, vaMsakuDaMgisarisA mAyA, khaDDolaga25 sariso maNorahAhiTThio loho, so ya pUrijjamANo vittharai tti / 1. ha. saMtadeg / 2. ha. ka. pavvaio vibbhamo / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ bodhe indranAgakathA] [211 "jahA lAbho tahA lobho lAbhA lobho ya vaTTa( pavaDa)i / domAsakayaM kajjaM koDIe vi na niTThiyaM" // [ utta./8/17gA.] phalasaMkasA visyaa| pisAyANukAriNo bAvIsaM parIsahA / bhattapANANi esaNijjANi / a(Nicca)payANagasariso Niccujjamo, rayaNijAmadugaM sajjhAo, purapattANaM ca mokkhasuhaM ti / "na vi asthi mANusANaM taM sukkhaM na vi ya savvadevANaM / jaM siddhANaM sokkhaM avvAbAhamavagayANaM" ||[vi.saa./856] lihiyakkharANa sarisaM suttaM ti / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM cariyaM / dhaNasatthAha-jiNANaM nisuNaMto lahai nivvANaM // ||dhnnjinnkkhaannyN samattaM // 40 ekkeNa vi muNivayaNeNa keI bujhaMti iMdanAgo vva / anne puNa bahuehiM vi na baMbhadatto vva naranAho // 62 // [ekenApi munivacanena kecana budhyante indranAgavat / anye punarbahubhirapi na brahmadattavannaranAthaH // 62 / / ] [87. bodhe indranAgakathA] kathamidam ? vasaMtaraM nayaraM / tattha ibbhakulamekkaM mAriNA samucchAiyaM / egaM dArayaM iMdanAgAhihANaM mottUNa gehaM ca logeNa bhiMdehiM caiyaM / so vi dArao kaha kaha vi maMDalavivaraNa nIhario / ibbhasuo tti kAUNa aNukaMpAe jIvAvio logehiM / paNaTTharogeNa ya 20 ciMtiyamaNeNaM ti / avi ya "na vi daDDa( DhaM) bAhiti mamaM dArihAINi tivvadukkhANi / niavAsaparibhavo jaha narayANalavibbhamo dUraM" // [ ] 1. ha. ka. Nijju / 2. ha. ka. saMdeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 10 212] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam aNNadiyahammi payaTTo siddhatthasatthavAheNa saha rAyagihaM ti / "gaNimaM dharimaM meyaM pAricchaM evamAiyaM bhaMDaM / gheNaM lAhaTThI jo vaccai aNNadesamma // nivasammao bahumao dINANAhANa vacchalo loe / so satthavAhanAmaM ghaNu vva loe samuvvahai" // tao kareMto parattha-saMpADaNaM, nirUvaMto suhiyaduhie, vaTTato mahANubhAvattaNaM gaMtuM payatto / iMdanAgo vi avvattavesadhArI gao se AvAse bhikkhAe / davAvio ghayagulasAro piMDo tti / avi ya "vaDDhiyanayaNANaMdo sasugaMdho nehasaMgao mahuro / piyakAmiNideho viva saMpatto teNa so piMDo" // taduvaogeNa ya patto taiyavAsare / satthAheNa ciMtiyaM - nUNamegaMtariyAo jemei, teNa kallaM na Agao / tao accaMtanehAvagADho davAvio puNo vi piMDo / taduvaogeNa ya chaTThovavAso patto se vasahiM / 'aho ! mahANubhAvo esa tabassI' bhAvasAraM paNamiU paDilAbhio vicittAhArema / taduvaogeNa ya patto cautthadivasAo evaM jAva mAsa15 khamago jAo / tao bhaNio satthavAheNa - 'jAva puraM na patto, tAva mama hAo nattha bhikkhaTTA gaMtavvaM' / kameNa ya patto rAyagihaM / karAvio niyayagharAsanne maDho satthavAheNa / tao muMDAviUNa sIsaM niyaMsiyANi kAsAyavatthANi / jAo loyavikkhAo / jaNavo ya paramabhattIe aNNapANavatthosahAIhiM uvayariumADhatto / jaddivasaM ca pArei, taddivasaM savvo vi logo gahiyAhAro duvAraTThao paDivAleMto ciTThai / 20 ekassa bhoyaNe gahie setA (sA) niyattaMti / ao sesalogajANaNatthaM bhoyaNe gahie bherI vAdijjai, soUNa se saddaM logA niyattaMti / evaM vaccaMte kAle, aNNayA samuppaNNakevalanANo coddasasamaNasahassANugammamANo samosario guNasilae ujjANe vaddhamANasAmI / kayaM devehiM samosaraNaM / vaddhAvio seNio titthagarAgamaNeNa ya niuttapurisehiM / samuppaNNahariseNa ya davAviyaM teNa mahAdANaM / payaTTo mahAvicchaDDeNaM 25 bhagavao vaMdaNavaDiyAe / patto samosaraNaM / vaMdio aNAcikkhaNIyamANaMdasuhamaNuhavaMteNa titthayaro sahAbhayA [i] ehiM / avi ya D:\mala.pm5\2nd proof
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 bodhe indranAgakathA] [213 "taM kiM pi aNaNNasamaM sokkhaM tassAsi jiNavare diu / jaM kahiUNa na tIrai sAricchaM niruvamasuheNa" // [ ] telokkadivAyareNa vi samADhattA sajalajalaharANukAriNIe savvasattaniyaniyabhAsApariNAmapariNAmiNIe ANaMdiyatilukkAe vANIe dhammakahA / parUviyANi asArasaMsAranibaMdhaNANi micchattAviraipamAyakasAyajogAINi / dAviyANi ya mokkhakAraNANi 5 ya sammattanANacaraNANi / tao muNiyajahaTThiyasaMsArAsArarUvA jAyA ke vi muNiNo, avare sAvayA / pUrAe paDhamaporisIe devasahiyanariMdAiehiM mahAvicchaDDeNaM pavesio puvvaduvAreNa balI / kayaM payAhiNaM viraitaM bhagavao purao / tao uTThio bhagavaM ti / "balipavisaNammi kAle puvvaddAreNa ThAi parikahaNA / tiguNaM purao pADaNa tassaddhamavaDiyaM devA // [ ] addhaddhaM ahivaiNo avasesaM hoI pAyayajaNassa / savvAmayappasamaNI kuppai naNNo ya chammAse" // [ ] tao duiyaporusIe samADhattA gaNahareNa kaha tti / "rAovaNIyasIhAsaNammi niviTTho ya pAyapIDhe vaa| jeTTho aNNayaro vA gaNahArI kahei viiyAe // [ ] saMkhAtIte vi bhave sAhai jaM vA pu(pa)ro u pucchejjA / na ya NamaNAisesI viyANaI esa chaumattho" // [ ] duiyaporusIe uTThio loo [souM] / gayA logA jahAgayaM / majjhaNhasamae ya bhikkhaTThA muNiNo pavisamANA nivAriyA titthayareNa-'saMpaimaNesaNAi vaTTai' / paTTavio ya vIreNa goyamo-'bhaNasu iMdanAgaM jaha-'bho'NegapiDiyA ! egapiMDio 20 daTThamicchai' / goyameNa bhaNio ciMtiumADhatto-'kahamaNegapiMDio ?, jo egaM piMDaM giNhAmi, aNegapiMDiyA ete, je aNegapiMDehiMto geNhaMti' / samuvasaMtakoveNa ya ciMtiyamaNeNaM-'avvo ! uvasaMtavesAyArA ee naNNahA jaMpaMti, tA kimeyaM ?' / samma bhAviteNa nAyaM-'nUNaM homi aNegapiMDio, jo savvanayare pANAiyaM karAvemi / ete puNa akayAkAriyavisuddhAhArabhoiNo, tA ee egapiMDiyA' evaM bhAveMtassa samuppaNNaM jAIsa- 25 maraNaM, sumario puvvabhavo, jAo patteyabuddhamaharisI ajjhayaNaM bhAsai / iMdanAgeNaM arahayA vuttaM / kAlaMtareNa patto nevvANaM / 15 D:\mala.pm5\2nd proof
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam suyadevipasAeNaM suyANusAreNa iMdanAgassa / siTuM visiTThacariyaM viyaraMto lahau sokkhAI // ||iNdnaagkkhaannyN samattaM // [88] baMbhadattakkhANayaM jahovaesamAlAvivaraNe tahA daTThavvaM, navaraM bohiMtassa vi 5 cittassa na paDibuddho tti / jAvayamettaM bhaNio tAvayamettaM ca kuNai jo puriso / aNavekkhiUNa sesaM gAmayasamo na so juggo // 63 // [yAvanmAnaM bhaNitastAvanmAtraM ca karoti yaH puruSaH / anapekSya zeSaM grAmeyakasamo nAsau yogyaH // 63 / / ] [89. ayogye grAmeyakakathA] egassa rAyasevayassa bhAriyA tammi mae dArayaM ghettUNa 'suheNa iMdhaNAINi vahaM' ti bhAvaMtI gayA gAmaMtaraM / saMpattajovvaNeNa ya pucchiyA taNayeNa-'mama tAo kahaM jIvaMto?' / tIe bhaNiyaM-'olaggAe' / teNa bhaNiyaM-'ahaM pi olaggAmi' / tIe bhaNiyaM-'na tumaM jANasi' / teNa bhaNiyaM-'sikkhavesu' / tIe bhaNiyaM-'vaccha ! tA 15 paDhamaM dUrAo daTThaNa mANaNijjaM mahayA saddeNa johAro kIrai' / 'evaM' ti paDivajjiUNa payaTTo rAyagihaM / aMtarAle ya migavahaNatthaM cAheDie nilukke daTThaNa kao mahayA saddeNa johAro / palANA mayA / aMbADiUNa sabbhAve siDhe mukko, sikkhAvio ya aNukaMpAe tehiM-'erisaM daTTaNa nilukaMtehiM saNiyaM saNiyaM Agammai' / annattha diTThA corA jANaNatthaM diNNathANayA dhovvayA nilukko AgacchaMto daTuM coru tti kAUNa baddho, 20 sabbhAve ya kahie mukko / erisaM daTThaNa 'khAro paDau' tti vuccai / aNNattha puNNAhe halavAhaNujjuyANaM majjhe bhaNiyamaNeNaM-'khAro ettha paDau' / tattha vi tADiUNa sabbhAve pisuNie mukko, sikakhavio ya, erise imaM vuccai-'sagaDANi bhe bharijjaMtu' / aNNattha diTuM maDayaM nINijjaMtaM, bhaNiyaM ca NeNa-'aNegANi sagaDANi 1. ha. ka. samma / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ ayogye grAmeyakakathA] [215 mayamANusANaM bhareha' / tattha vi taha ceva haMtUNa mottUNa sikkhavio, erisaM daTThaNa imaM bhaNNai-'accaMtaviogo me bhavau eyAriseNa' / puNo patto vArijjae laggavelAe / bhaNiyaM ca NeNa-'accaMtaviogo me bhavau' / tattha vi taha cciya mukko sikkhavio ya-'eyaM sAsayaM ti bhavau' tti bhaNNai / aNNattha diTTho nivali(gaDi)o tthkkuu(k)ro| bhaNiyaM ca NeNa-'sAsayameyaM bhavau' / tattha vi aMbADiUNa sikkhavio, 5 erisaM daTTaNa 'etAo lahuM muccasu' tti vuccai / annattha dunni juvANae pa(pi)tti kareMte daTThaNa bhaNiyamaNeNa-'eyAo lahu viojjuho' tti / evaM ca aNegANi evaMvihANi kareMti / Thio jaraThakkurassa olaggao / aNNadiyahammi bhaNio se jAyAe-'vAharasu bhattAraM, jahA uNho vi keyAriso aMbakkhalao, sIyalIhUo puNa asuMdarayaro bhavissai / tao parisAmajjhe mahayA saddeNa evaM ciya vAhario. 10 lajjAyamANo patto gehaM Thakkuro / aMbADiUNa sikkhavio-'erise kajje jahAavasaraM saNiyaM kahijjai' / aNNadiyahammi palitte gehe paTTavio Thakkurassa vAharaNatthaM / jahAavasaraM kaNNamUle siTuM jahA-'palittaM gehaM' / gao tattha diTuM daTuM / tattha vi aMbADiUNa bhaNio-'dhUmaM gehAo nIharaMtaM daTThaNa tao sayameva tattha chAro dhUlI udagAiyaM ca khippaI' / aNNadiyahammi appANayaM dhUvaMtassa niggao dhUmo, tao se 15 uvari pakkhitto saha nIreNaM ti / tA jo eyAriso anno vi, na so ghettavvo ti| ||gaamellykkhaannyN samattaM // kayapAvo vi maNUso maraNe sNpttjinnnmokkaaro| khaviUNa pAvakammaM hoi suro miMThapuriso vva // 64 // [kRtapApo'pi manuSyo maraNe samprAptajinanamaskAraH / / kSapayitvA pApakarma bhavati suro meNThapuruSavat // 64||] kathAnakaM prAguktam / / 1. ha. ka. sN| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam anirUviUNa sammaM jo kAyavvesu vaTTae puriso / so udayaNo vva bajjhai kArimahatthiTTiyanarehiM // 65 // [anirUpya samyag yaH kartavyeSu vartate puruSaH / / sa udayana iva badhyate kAri(kRtri)mahastisthitanaraiH // 65 // ] [90. anirUpitakartavye udayanakathA ] jahA vAsavadattAe gaMdhavvagahaNanimittaM pajjoeNa araNNe hatthiNo geNhito kiMcilligamayakarimajjhaTThiyapurisehiM udayaNo gahio / jahA ya vAsavadattAe saha ghaDaNA jAya tti / so tIe diTTho vammaho vva, teNa vi rai vva sA diTThA / aNNoNNajAyaharisaM AvaDiyaM tANa raisokkhaM / jahA ya jogaMdharAyaNeNa paiNNA kayA "yadi tAM caiva tAM caiva tAM caivAyatalocanAm / / na harAmi nRpasyArthe nAhaM yogandharAyaNaH" // [ ] jahA ya vAsavadattaM haraMteNa paDhiyaM "eSa prayAti sArthaH kAJcanamAlA vasantakazcaiva / bhadravatI ghoSavatI vAsavadattA udayanazca" // [ ] 15 evaM savvaM savittharaM risicariyA(e) uvaesamAlAvivaraNe ya bhaNiyaM ti / // udayanakkhANayaM samattaM // 20 paratitthiyamajjhagao sAhU nAUNa appaNo niMdaM / paraliMgaM ciya giNhai boDiyamajjhaTThiyamuNi vva // 66 // [paratIrthikamadhyagataH sAdhuqhatvA''tmano nindAm / paraliGgameva gRhNAti boTikamadhyasthitamunivat // 66 // ] [91. samayajJasAdhukathA] atthi sirilADadesacUDAmaNibhUyaM aNegadivvaccherayANugayaM sauli(Ni )yAvihArahiTThiyasaNNihiyapADiheramuNisuvvayatitthayarapaDimA vibhUsiyaM bharuyacchaM nAma mahAnayaraM ti| 1. ha. ka. sNdeg| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayajJasAdhukathA] [217 "puvvabhavasauli(Ni)yAe siMghaladuhiyAe kAriyaM tattha / tuMgaM jiNANa bhavaNaM nAmeNaM suMdasaNAe tti" / tao naMdaNAhihANo sAhU kAraNAMtareNa paTThavio guruNA dikkhaNAvahaM / egAgI vaccaMto ya paose patte elauraM / paviTTho digaMbaravasahIe / diNNo uvarao, paviTTho tattha / volINe ya loge pasutte sAhummi nicchUDhA gaNiyA, ThaiyaM duvAraM / uTThaviUNa ya 5 sAhuM bhaNiyamaNAe-'ramasu mamaM' ti / avi ya " jasu mamaM jahicchaM alAhi eteNa vayaviseseNaM / na ya koi visaM giNhai amayaM muttUNa bAlo vi" // tao adAviyaviyAreNa bhaNiyaM sAhuNA-'suMdari ! suMdaraM saMlattaM, vaMcio mhi ettiyaM kAlaM paccakkhovaladdhAo visayasuhAo, tA jAva maMtapurassaraM imaM vesaM 10 ujjhAmi, tao karemi samIhiyaM / vasIbhUo eso tti bhAvaMtI pasuttA gaNiyA / teNa vi dIvayasihAe dar3e savvamuvagaraNaM / jAo digaMbaro / pabhAyA rayaNI / vAhariyA nAgarayA 'ettha seyavaDovesaM ghettUNa pasutto nAlio, taM pecchaha' bhaNaMtehiM ugghADio uvarago khavaNagehi, jAva diTTho vesAe khaMdhalaggo niuttakhamaNago / tao miliyA digaMbarA khisiyA logeNaM ti| "suddhasahAvammi jaNe jo dosaM dei paDai tasseva / guMDijjai naNu so cciya jo dhUliM khivai caMdassa" // [ ] ao bhaNNai-jahA teNa sAhuNA pavayaNakhisA paravesaM kAUNAvaNIyA, evaM kAyavvaM ti / suyadevipasAeNaM jaiNo cariyaM samAsao bhaNiyaM / nisuNaMto hoi naro gIyattho savvakajjesu / / ||jikkhaannN samattaM // 15 20 iha logammi vi baMdhaM lahaMti paradAriNo na saMdeho / jaha pajjoo baddho itthIlobhAu abhaeNa // 67 // D:\mala.pm512nd proof
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam [iha loke'pi bandhaM labhante pAradAriNo na sandehaH / yathA pradyoto baddhaH strIlobhAdabhayena // 67 // ] [92] jahA vesitthiyAhiM avalobhiUNa abhaeNa pajjoo baddho, rAyagihaM neUNa puNo ujjeNIsIhAsaNe nivesio tahovaesamAlAe risicariesu savittharaM 5 bhaNiyaM ti / 10 niyasattiM payaDijjasu suMdaramiyaraM va saMghagurukajje / viNhakumAro vva muNI na dosavattavvayamuvei // 18 // [nijazakti prakaTayet sundarAmitarAM vA saGghagurukArye / viSNukumAra iva munina doSavaktavyatAmupaiti // 68 / ] sundarAM niravadyAm , itarAM sAvadyAm / kathamidam ? [ 93. saGghagurukArye zaktiprakaTane viSNukumArakathA] atthi niraMtarabahuvihaNANAvihanayaragAmasohillo / sohAnijjiyapaMkayamayalaMchaNajavaivayaNillo / / vynivhnirNtrsNcrNtddhekkNtdriyvrvsbho| varavasahaTThiyapAmaralIlAparitulayaharagamaNo / / gamaNAyAsaviyaMbhiyadIharamuhasAsasuDhiyagoviyaNo / goviyaNagIyamaNaharasaMdANiyadiTThahariNaulo / / hrinulprikkmlddhsuhddpaayddiypyddmaahppo| mAhappanisaNNamahAnariMdarehaMtapayakamalo // kmlaayrkmlvisitttth(stttt)maannpddilggbhmirbhmrulo| bhamaraulapakkhamaNaharajhaMkAruppicchakIraulo / / kIraulaniraMtarasaMcaraMtaluppaMtasAlikaNasoho / sAlikaNasohanivaDiyarehaMtasesamahiveDho / mahiveDhaviyaDapAyaDasahaMtadhavalaharasaMkulasasoho / sohAnijjiyabhavaNo rehai kurujaNavao dUraM // 25 D:\mala.pm5\2nd proof
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ saGghagurukArye zaktiprakaTane viSNukumArakathA ] [219 usahassa payAvaiNo suyassa nAmeNa kurunariMdassa / loyammi suppasiddho kuru tti jayapAyaDo deso / tattha ya viNijjiyAsesavisayaM mahAmuNimANasaM piva hatthiNAraM nayaraM / jaM ca, suravaidehaM piva vitthAriyanittaniraMtaraM, vibuhAhiTThiyaM ca, caMdabiMbaM piva maNaharaM, kalAhirAmaM ca / kulavahUjovvaNaM piva surakkhiyaM, patthaNijjaM ca / avi ya- 5 laDahavilAsiNisAlattacalaNanihittajAyavarasohA / kaMkellipallavA iva rAyapahA jammi rehati / / NANAviharayaNasamucchalaMtakiraNoharaMjiyAvayavA / dIsaMti jattha raviNo kiraNA tiyasiMdu(da)dhaNusarisA / / so iMdanIlasAmalapAsAe pecchiUNa sANaMdaM / naccai mayUraviMdaM velaviyaM jalayasaMkAe / / gajjaMkuravelaviyA ravirahaturayA khaNaM nisIyaMti / maragayapAsAyasamucchalaMtauddhaTThiyakaresu // nimmahiyasurahiparimalasuhaphaMsAsAyagaruemAhappo / kAmi vva jattha saNiyaM paviyaMbhai mAruo dUraM / / aha navara tattha doso niTThaviyAsesadosanivahammi / avahatthiyamajjAyA riuNo vilasaMti samakAlaM / / tattha viyNbhiypddivkkhmttmaayNgkuNbhnniddlnno| paNaiyaNapUriyAso rAyA pauma(mu)ttaro nAma / / jo ya, divasAraMbho vva aNuvattiyamittamaMDalo bhuvaNabhuvaM iMdaphalAnivaho vva 20 samuvbUDhamahiveDho, kamalAyaro vva jayalacchisamahiTThio tti / avi ya nivvAveMti guNa cciya sayalaM mahimaMDalaM jae payaDA / emeva ya paDivannaM miyaMkakiraNehiM mahiveDhaM / / aha pAvavilasiyaM daNuyanAhahiyayaM va purisasIhassa / jasapabbhArehiM daDhaM nakkhehiM va dUra viNibhinnaM / / D:\mala.pm512nd proof
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam tassa ya rAiNo sayalaMteurappahANA jAlAbhihANA piyayamA / jA ya, ujjANadIhiyA viva visaTTakaMdoTTanayaNarehirA, kuruvaiseNAvai vva saNNihiyakaNNAharaNA, hemaMtasirI viva ro(re)haMtatilayA, sisiralacchI viva viyasiyakuMdadasaNa tti / avi ya- caMdassa caMdimA viva ahavA parigalai sA vi gosammi / esA uNa naravaiNo na galai chAhi vva taddiyahaM / / mayaNAriNo vva gorI ahavA parivasai sA vi dehaddhe / esA puNa niyapaiNo nivasai savvammi dehammi / evaM ca rAiNo tIe saha jammaMtarasamatthi(jji)yapuNNANubhAvajaNiyaM bahujaNasaMsaNijjaM tivaggasAraM jIyalogasuhamaNuhavaMtassa samaikkaMto koi kAlo / aNNayA 10 ucchaMgagayaM sIhaM daTThaNa paDibuddhA jAla tti / avi ya khaMdhaTThiyapaMjarakesarohamuhakuharabhAsuraM dhavalaM / taDighaDiyasarayanIrAvahaM va pulaei mayanAhaM / / sAhiyaM paya(i)No / teNAvi muNiyasatthANusAreNAni(naM)diyA pahANaputtajammeNa / ava(vi)mANiyaDohalA ya saMpuNNasamae pasUyA devakumArovamaM dArayaM / vaddhAvio rAyA 15 piyaMkariyAe ceDIe / diNNaM se pAriosiyaM / paiTThiyaM dArayassa nAmaM viNhukumAro / vaDDhio dehovacaeNaM, kalAkalAveNa ya saMpatto sayalajaNasalAhaNijjaM jovvaNaM ti / avi ya- jayalacchipariggahio payamaggaphuraMtamINasaMsaulo / kamalAyarasAriccho rehai kumaro gghabi(mi)du vva // jassa ya, kuDilA cihurA, Na sahAvA, vitthariyaM vacchatthalaM, na kaDuaM bhaNiyaM, 20 taNuo majjhadeso, na hINavilAso, mayaraddhayadhaNukuDilAo bhamuhAo, na buddhIo, aidIharA bhuyAdaMDA, na verANubaMdhA, pariccAo samajjiyavihavassa, na cariyassa, accaMtapariciAo kalAo, na mAyAo, pAyaDANi bahujaNapasaMNijjANi guNavijjANi, na cArapurisajaMpiyAI, bhaMgurA daiyApaNayakalahakovA, na mahAseNajoha tti / avi ya- jalasaMsaggiviyaMbhiyakamalANa va dujjaNANa muhasohaM / vimalA vi hu jassa kahA miyaMka joNha vva mailei / 25 1. ka. "tamINa / 2. ka. kumarao / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ saGghagurukArye zaktiprakaTane viSNukumArakathA ] [221 pAyaDaguNAiM dUraM sahiyayajaNajaNiyahasiyatosAiM / cariyAI va jassa subhAsiyAiM gheppaMti loehiM / / niTThaviyasayaladosA payAsiyAsesapayaDaparamatthA / pasaraMti jassa dUraM kavvAbaMdhA ravikara vva / / kAlaMtareNa ya puNo vi pasUyA coddasamahAsumiNayapisuNiyaM jAlA surakumarasaMkAsaM 5 dArayaM / kayaM mahAvaddhAvaNayaM / paiTThiyaM se nAmaM mahApaumo tti / so devapariggahio vaDato tattha juvvaNaM patto / niyakarapaDivannadharo udayattho diyahanAho vva // bhamiu vvAyAe daDhaM sUhavapuriso vva dUramavagUDho / pAyaDaguNAvalIe dayAe va sukayapuNNo vva / / 10 suvisuddhAe jarAe dhavarA(lA) cihura vva jassa kIraMti / kavvakahAe purisA aNNANakalaMkakasiNA vi / / aNNayA aNegasIsaparivAro samosario bAhirujjANe suvvayAhiNAmo mhaamunnii| jo ya, bhUsaNaM tavasirIe, nilao virAgayAe, kaNNAharaNaM nANalacchIe, kulamaMdiraM khaMtIe, nivAso dayAe, jalanihI guNarayaNavibhUIe, puNNakhittaM apariggahiyAe tti / 15 avi ya-samukkhAyasallo mahAmohama(sa)llo / guNANaM supallo muNINaM mahallo // ___ tao sarisayaro saMpatto rAyA saha viNhukumAra-mahApaumehiM / pattA nagarayA / bhagavayA vi samADhattA dhammakaha tti / "dhammAu cciya jamhA atthAIyA havaMti purisatthA / 20 tA so cciya kAyavvo visesao mokkhkaamehiN"|| jeNa devANuppiyA ! asAro saMsAro, dAruNA narayA, aiduvvisahAo tesu viyaNAo, vicittA kammapariNa[I]o, samucchalaMti rAgAiNo, aNavaTThiyaM maNaM, caMcalA iMdiyaturaMgamA, kiMpAgaphalopamA visayA, dAruNo piyavippaogo, duraMto vammaho, narayasovANabhUyAo itthIo, asAsayaM jIviyaM, samAsaNNaM maraNaM, vaMcaNAparA pANiNo, 25 kasAyAnalasaMtattaM jagaM, asuMdaro gharavAso, na sulahaM maNuyattaM, dullahA dhammapaDivattI, D:\mala.pm5\2nd proof
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam bahuvigghaM diyahaM, caMcalA riddhI, suviNovamaM pemaM, dullahA AriyakhettAIsaMpayA, micchattamUDho jaNo, dAruNamaNNANaM, nidio pamAo, parihAyaMti bhAvA, theNIhoMti AgayAiM, appaviriyAo osahIo, kAmabhogAurA logA, savvahA, kiM bahuNA ? na mokkhasokkhAhito aNNaM suhamatthi tti / avi ya "nArayatiriyanarAmaragaIsu nIsesadukkhataviyANa / mottUNa siddhivasahiM jiyANa saraNaM na pecchAmi" // tao hiyayaTThiyacittapariNAmeNa viNNatto gurU paumuttararAiNA-'bhayavaM ! jAva viNhukumAraM rajje ahisiMcAmi, tAva bhe pAyamUle saphalakaremi karikaNNacaMcalaM maNuyattaNaM pavvajjANuTThANeNa / bhagavayA bhaNiyaM-'devANuppiyA ! kAyavvamiNamo 10 bhavvasattANa, tA mA paDibaMdhaM kuNasu' / puNo vi paNamiUNa guruM paviTTho nayariM / vAhariyA maMtiNo, saha pahANapariyaNeNa viNhukumAro ya-'bho bho ! nisuyaM ciya tubbhehiM saMsArAsArattaNaM / vaMcio haM ettiyaM kAlaM, jaM sAmaNNaM nANuTThiyaM, tA saMpayaM viNhukumAraM rajje ahisiMciya giNhAmi pavvajjaM' / tao viNNattaM kumAreNa-'tAya ! alamimehiM kiMpAgovamehiM bhogehi, tuha cariyamevANucarissAmo' / tao jANiUNa se 15 nicchayaM vAhario mahApaumo-'putta ! paDivajjasu rajjaM, jeNa pavvayAmo' / teNa bhaNiyaM-'tAyamevANucarissAmo, ahisiMcasu viNhukumAraM, jeNa se bhicco havAmi' / rAiNA bhaNiyaM-'vaccha ! puNaruttaM bhaNio vi na paDivajjai, jeNa mae saha pavvassai' / tao savvovAhivisuddhe vAsare mahAvicchaDDeNaM kao mahApaumassa rAyabhiseo / paumuttareNa vi AghosaNapuvvayaM davAviyaM mahAdANaM, pUio samaNasaMgho, karAvio 20 savvajiNAyayaNesu aTThAhiyAmahUsavo / pasatthavAsare ya aNugammamANo aNegehiM nariMdAiehiM, saha viNhukumAreNa mahAvibhUIe pavvaio paumuttaro / vaMdiA / kayA guruNA dhammakahA "cattAri paramaMgANi dullahANi ya jaMtuNo / mANusattaM suI saddhA saMjamammi ya vIriyaM" // [ utta./3/1gA.] 25 tao khaovasameNa thevakAlaM ciya gahiyA duvihA sikkhA / kAlaMtareNa ya uppADi UNaM kevalanANaM / mahApaumassa vi uppaNNamAuhasAlAe cakkarayaNaM ti| avi ya D:\mala.pm512nd proof
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ [223 saGghagurukArye zaktiprakaTane viSNukumArakathA ] aha kayapUyaM cakkaM tiyasiMdadisAe joyaNaM gaMtuM / tattheva ThiyaM rAyA saMpatto tassa maggeNa // uttuMgarahArUDho saMdhiyabANo samuddamajjhammi / tiNNi diNe uvautto niyanAmaMkaM saraM muyai // so bArasa joyaNamavi Thiyassa titthAhivassa devassa / atthANammi nivaDio guNamukko ma(mA)gahatitthammi / / taM puloiUNaM ruTTho 'keNesa visajjio saro ettha ?' | manAmaM takkhaNametteNa uvasaMto / / gaMtUNa tao tiyaso cUDAmaNidANapuvvayaM bhaNai / naranAha ! eso haM puvvadisApAlao tujjha / / ANAphalaM ti rajjaM taM se dAUNa aTTha vi diNANi / kAUNa tassa mahimaM saMpatto dakkhiNadisAo / / tattha vi varadAmavaI evaM ciya sAhio surA raNNA / pacchimadisAe pacchA pabhAsasAmI vi emeva // siMdhunayadevayaM sAhiUNa veyaDDaseladevaM ca / timisaguhAe ya puNo kayamAlaM sAhae rAyA // tAhe addhabaleNaM siMdhUe dakkhiNaM disAbhAgaM / sAhei suseNavaI timisaguhAe kavADANi / / ugghADiUNa so cciya maNirayaNeNaM karei kuMDAI / AyAmapuhattehiM paMceva dhaNUsayAiM tu // egUNavaNNasaMkhANi dosu pAsesu tIe so lihai / ujjoiyamaggeNaM balasahio pavisae tAhe // ummagga-NimaggAo naIo so saMkameNa volei / AvAyacilAehi ya jujjhai raNajAyaharisehiM / / 1. ka. degsaMThi / 2. ka. 'ttaaii| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224] 10 [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam jujjhammi u te vijiyA kuladeve saMbharittu mehmuhe| te varisiuM payattA niraMtaraM tANa vayaNehiM / / pANiyabhayAu logo Thavio savvo vi cammarayaNammi / chattarayaNeNa tAhe cammaM saMchAiyaM savvaM // jo puvvaNhe sAlI vavio caramammi pacchimaNhammi / taM ciya bhuMjaMti narA diNANi jA satta vaccaMti / / naravaikiMkaraparinijjAehiM ghaNavayaNadevanivahehiM / uvasAmiyA cilAyA naravaiANaM paDicchaMti / / puNaravi himavaMtovari bAvattarijoyaNaTThio tiyaso / siddho sareNa lihiyaM niyanAmaM usabhakUDe ya / / siMdhUe uttarillaM khu NikkhuDaM uvei seNANI / gaMgaM ca mahApaumo taduttaraM puNa vi seNANI // aha veyaDhe patto raNarahasubbhinnabahalapuehiM / khayaranariMdehi samaM jujjhai surakhayaranayacalaNo // punnruttmttmaayNgmehgjjNtmuhliydiyNto| nivaDatabANavariso aNkuuriynhylaabhogo|| vilasiyakarAlakaravAlavijjulo bhddmyuurrvmuhlo| tiyasiMdagahiyacAvo jAo raNapAuso tANa // phuTuMti suhaDasirakaMdalAI ruhirAruNAI sayarAhaM / ghaNamaMDalaggadhArAhayAiM raNapAuse patte / karinAhANaM kariNo turayANa turaMgamA rahANa rahA / samayaM ciya saMlaggA suhaDA dappuddharabhaDANa // kahaM puNa jujjhaM pasariyaM?-katthai karAlakaravAlachaNachaNasaMvaddhaphiTTetasihisihAvUriyagayaNaMgaNaM / katthai raNaruhiramaMsagaMdhAyaDDiyanivaDaMtakhagasahassapakkhukkhevapavaNa 1. ka. siri / 2. ka. gayaM / 20 D:\mala.pm5\2nd proof
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ saGghagurukArye zaktiprakaTane viSNukumArakathA ] [ 225 samAsAsiyasamuTThitaMnivaDiyabhaDayaNaM / katthai dhamuguNavimukkabANaseNisaMchAiyAsesanahi(ha)yalaM / katthai gulaguleMtadaMtidaMtaggabhijjaMtamahAsuhaDavacchatthalAbhoyasaMkulaM / kahiM pi pasaraMtadhaNujIhAravagirivivarapaDisaddabhariyamahiyalaM / kahiM pi dhaNubANasattisavalakuMtAsimasuMThijhasatisUlamuggaracakkAsidheNudAruNaM / kahiM pi nararuhirapANaparituTThakilakileMtaveyAlasayabhIsaNaM / kahiM pi muhalabaMdiyaNugghuTThajayajayAravApUrijja- 5 mANadisAmaMDalaM / avi ya, kahaM puNa vijjAharAhiveNa cakkavaTTibalaM sarehiM chAyaM? ti / avi ya chAei parabalaM so bANasahassehiM laddhapasarehiM / niyabANehiM va mayaNo sayalaM mahimaMDalAbhogaM / / dIsai na geNhamANo saMdhiMto vA vikaDDamANo vA / kAmo va taha vi viMdhai asaMkhasaMkhehiM bANehiM / nAsei nariMdabalaM udayattho dIharehiM bANehiM / sUro vva durAlogo vitthariyaM timiraniuraMbaM // iya saMkulaseNAvaivicittajujjhehiM jujjhiuM tAhe / laggA dunni vi pahuNo vijjAhara-bhArahanariMdA / / aaynnnnaayddddiydhnnuvimukksrniyrbhriynhmggaa| donni vi sAhasatosiyasurasuMdarimukkavaramAlA / / donni vi guruyapayAvA donni vi vilasaMtaruhirapaDihatthA / donni vi vaMciyapaharA dunni vi jayaladdhamAhappA // doNNi vi vaggirakhaggA donni vi kuljlhipunnnnimmiyNkaa| jujhaMti do vi dUraM nahaMgaNugghuTThajayasaddA / cakkarayaNammi gahie pharaMti jAlAulammi pAes / paDio ya khayaranAho bharahAhivarAiNo tAhe / / khaMDappavAyaguhAe pacchA gaMtUNa sAhio devo / nAmeNa naTTamAlo naravaiNA tIe nIhario / D:\mala.pm512nd proof
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226] 10 [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam gaMgAkUlammi tao nava nihiNo cakkiNo uvanamaMti / gaMgAe dAhiNillaM seNANI nikkhuDaM jiNai / nesappapaMDupiMgalarayaNamahApaumakAlanAme ya / tatto ya mahAkAle mANavagamahAnihI saMkhe // / [1] nesappammi niveso gAmAgaranagarapaTTaNANaM ca / doNamuhamaDaMbANaM khaMdhArANaM gihANaM ca // [2] gaNiyassa u uppattI mANummANassa jaM pamANaM ca / dhaNNassa ya bIyANa ya uppattI paMDue bhaNiyA // [3] savvA AharaNavihI mahilANaM jA ya hoi purisANaM / AsANa ya hatthINa ya piMgalaganihimmi sA bhaNiyA / / [4] rayaNANa savvarayaNe coddasa vi varANa cakkavaTTissa / uppajjaMte egidiyANi paMceMdiyAiM ca // [5] vatthANa ya uppattI nipphattI ceva savvabhattINaM / raMgANa ya gaMdhANa ya savvA esA mahApaume / / [6] kAle kAlaNNANaM gabbhaharANaM ca tIsu vAsesu / sippasayaM kammANi ya tiNNi payAe hiyakarANi / / [7] lohANa ya uppattI hoi mahAkAla AgarANaM ca / ruppassa suvaNNassa ya maNimottisilApavAlassa / / [8] sesANa ya uppattI AvaraNAmaM ca paharaNANaM ca / savvA i daMDanII mANavage rAyanII ya / / [9] naTTavihinADagavihI kavvassa cauvvihassa uppattI / saMkhe mahAnihimmi ya tuDi(ri)yaMgANaM ca savvesi // cakkaTThapaiTThANA aTTassehA ya nava ya vikkhaMbho / bArasa dIhA maMjUsasaMThiyA jANhavIyamuhe / / 15 D:\mala.pm512nd proof
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ [227 saGghagurukArye zaktiprakaTane viSNukumArakathA ] veruliyamaNikavADA kaNagamayA viviharayaNapaDipuNNA / sasisUracakkalakkhaNaaNusayavayaNovasattIe // paliovamaTThiIyA nihisarisA nAma tesu khalu devA / tesiM te AvAsA sukIlayA hIvacchAyA / ee te Nava Nihao(hiNo) pabhUyadhaNakaNagarayaNapaDipuNNA / je vasamaNuvattenti savvesiM maNuyapAlANaM / navajoyaNavitthiNNA nava nihio aTThajoyaNussehA / bArasajoyaNadIhA hiyaicchiyarayaNasaMpuNNA / 15 cakkAiyANi coddasa rayaNANi havaMti cakkiNo tassa / nAmeNa sarUveNa ya ahakkama kittaissAmo // [1] arayasahassANugayaM payannadhAraM phuDaMtaravisarisaM / cakkaM riucakkaharaM divvamamohaM rayaNacittaM / / [2] niddaliyasavvarogaM loiyagayaNaM miyaMkabiMbaM va / udaMDapuMDarIyaM divvamiNaM duiyarayaNaM se // [3] dariyArimattamAyaMgakuMbhaniddalaNapaccalaM divvaM / jamajIhatikkhadhAraM rayaNavicittaM sahai khaggaM / / [4] nimmuNNayasamakaraNaM parabalaniddalaNapaccalaM divvaM / daMDarayaNaM virAyai ahiTThiyaM jakkhanivaheNa / / [5] cammarayaNaM abhejjaM sajjaNacittaM va jaNiyajayaharisaM / saMThA(chA)iyadharaNiyalaM supasatthaM sahai cakkissa / / [6] ciMtAmaNisaMkAsaM maNirayaNaM sIsaroganiddalaNaM / __ vipphuriyakiraNaniddaliyabahalatamatimiraniuraMbaM / / [7] niyakaMtituliyasasisUrateyapAyaDiyanahayalAbhogaM / divvaM kAgaNirayaNaM laMchiyakarituragapAikkaM / / 20 1. ka. niTThavaNaM / 2. ka. teyaM / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam [8] rUveNa tuliyamayaNo koveNa jamo haro vi satteNa / __ teeNa vi palayaravI sUro seNAvaI rayaNaM / / [9] niyarUvavihavaparituliyamayaNavesamaNajAyamAhappo / divvANubhAvakalio seTThIrayaNaM pi se navamaM / / [10] niysippklaakouynijjiykokkaaslddhmaahppo| rUvAiguNAvAso dasamo se vaDDaI rayaNaM / / [11] a(A)risavedavihannU vijjAmaMtAiladdhamAhappo / duriyAisu saMtikaro purohio guNagaNAvAso / [12] dppuddhrsuhddmhaanriNdmusumuurnnekkdulllio| tiyasiMdadaMtisariso daMtI raNaladdhajayasaddo / [13] maNapavaNavegasarisaM turaMgarayaNaM maNoharaM tassa / ninnAsiyariutimiraM diNayarabiMbaM va terasamaM // [14] sohaggarUvajovvaNalAiNNakalAiguNagaNAvAsaM / mayaraddhayakulabhavaNaM itthIrayaNaM pi coddasamaM // paDhamANi satta egidiyANi paMciMdiyANi satteva / jakkhasahassANugayaM ekkekkaM divvarayaNaM se / / rakkhaMti do sahassA dehaM devANa tassa evaM tu / solasa devasahassA niccaM vaTuMti ANAe / viNamisaricchANa narAhivANa battIsaiM sahassAiM / niccaM vaTuMti vase nibaddhamauDANa sUrANa / taduguNA ramaNIo surasuMdarivibbhamAu lddhaao| saMpattajovvaNAo mayaraddhayajayapaDAyAo / / ravirahaharidaMtituraMgamehiM sarisANa sayasahassAI / rahakarituraMgamANaM caurAsI huMti patteyaM / / 20 D:\mala.pm512nd proof
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 saGghagurukArye zaktiprakaTane viSNukumArakathA ] [229 AgarANaM pavarANaM nagarANaM ca Asi bAvattari sahassAI / channauI koDIo pAikkANaM raNe abhIyANaM // taha pavarapaTTaNANaM aDayAlIsaM sahassAI / channauI koDIo suggAmANaM ca gAmANaM / / doNamuhasahassAiM navANavaI ibbhajaNasamiddhAiM / cauvIsaM sAhassIo maDaMbANa gaNiyAo / [gaNiyAo] lakkhasaMkhA chappaNNaM aMtarodagAiM ca / kheDagasayA ya solasa saMbAhasahassacoddasagaM / / battIsaibaddhANaM ahesi varaturuNinADagANaM ca / battIsaI sahassA suravaivaranADaganibhANaM // iya puvvabhavovajjiyavisiTThapunnANubhAvasaMjaNayaM / naravaiNo jai lacchi vanneu~ ko kira samattho ? // paumuttaramuNI vi kAlaMtareNa kayasAmaNNo gao nivvANaM / viNhukumArasAhuNo vi uggatapovihANanirayassa nANadaMsaNacaraNehiM vaTTamANassa uppaNNAo AgAsagamaNaviuvviyAo nANAvihAo laddhIu tti / avi ya meru vva tuMgadeho vaccai gayaNammi pakkhinAho vva / mayaNo vva rUvavaMto akulINo hoi tiyaso vva // gayaNaM piva savvagao paDAu ekkAu jaNiyapaDakoDI / ghaDiyAu ghaDasahasse teillo palayasUru vva // iya cittatavavicittA laddhIo hoMti sAhuvaggassa / iha logammi pasatthA paraloge saggamokkhA ya // aNNayA mAsakappeNa viharamANo saMpatto vAsArattAsaNNammi hatthiNAraM sasIso suvvayAyario / AvAsio bAhirujjANe / saMpattA se vaMdaNavaDiyAe nariMdAiNo / samADhattA dhammakahA / niMdiyA micchattAiNo payatthA, pasaMsiyA sammattAiNo / tao ke 15 1. ka. jANa / 2. ka. 'NayANaM / 3. ha. ka. "u| 4. ka. ghaDi / 5. ha. ka. niMda / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam vi muNiyajahaTThiyatitthayaravayaNA pavvaiyA, avare sAvagA jAyA / aNNadiyahammi micchAttAhiniveseNa bhaNio Ayario namuinAmeNa maMtiNA-'bho bho ! eyArisA tubbhe amuNiyaparamatthA jeNa paccakkhovalabbhamANANaMdasarUvaM visayasuhamujjhiUNa aMgIkao savvapAsaMDidUsio visiTThajaNaparihario jiNadhammo / tahA niyayasiri ujjhiUNa aMgIkayA bhikkhA / ahavA lociyasIsatuMDANa cchArAbhAkuMDaliyANa kettiyameyaM ? ti / avi ya jattha na i(ti )purisapUyA na aggihoo na veya( ceva) diyadANaM / so bho ! na hoi dhammo aha dhammo bhaNasu tA mUDhA" // 'avvo ! mukkhasaDho asamikkhiyAhivAI ya esa maMtI, tA kimaNeNa saha 10 jaMpieNa?' bhAveMto Thio tuNhikko sUri tti / avi ya "vidvAnRjurabhigamyo viduSi zaThe cApramAdinA bhAvyam / mUrkha Rjuranukampyo mUrkhazaTaH sarvathA tyAjyaH" // [ ] tao laddhAvasaro puNaruttaM nidaMto lajjAyamANeNa bhaNio sUriNA-'bho ! jai vAyasAmatthamatthi, tA karesu puvvapakkhaM' / tao pAesu paDiUNa bhaNio cilleNAyario tti / "vilasaMtadANaparimalagaMdhAyaDDiyabhamaMti(ta) bhamaresu / kesarikammo virAyai suradaMtisamesu daMtIsu // cAliyanIsesAcalajugaMtapavaNassa devasAmatthaM / rehai kulaselavioi(Da)Nammi na ya rukkhagahaNesu / / niyadidvidiTThi(8)so(sA)siyasamatthasattesu devagurulassa / diTThIvisesu chajjai caMcunivAo na kIDesu // parimuNiyAsesasamatthasatthasaMjAyapAyaDajasesu / suragurusamesu rehai tuha vayaNaM na uNa mukkhesu / / tA AdisaMtu guruNo jeNAhameva nAsemi vAdagavvaM" / guruNA bhaNio-'evaM kuru' / tao cellaeNa bhaNio maMtI-'bho ! jaM tae saMlattaM, ANaMdarUvaM visayasuhaM 25 tamasaMbaddhaM, jeNa kesi pi jammaMtarasukayakammANa visavirAgasarisamiNaM ti / 15 1. ha. k.saam| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ saGghagurukArye zaktiprakaTane viSNukumArakathA ] [231 "tiNasaMthAranisaNNo muNivaro bhaTTharAgamayamoho / jaM pAvai muttisuhaM katto taM cakkavaTTI vi?" // [ ] jANaM pi kayapAvANanaMdarUvamiNaM paDihAi, tANaM pi hu vijjulayAvilasiyaM piva thevakAliyaM ti / avi ya "surayasuhaM khalamittI saMjhArAo suriMdakodaMDaM / kalikAlajIviyaM jovvaNaM ca mA muNaha dIhAiM" // [ ] jaM ca bhaNiyaM, 'savvapAsaMDadUsio jiNadhammo' taM pi na juttisaMgayaM ti / avi ya nANApAsaMDiviyappiesu savvesu ceva satthesu / accaMtaviruddhesu vi jIvadayA navari r)mviruddhaa|| tinni sayA tesaTThA pAsaMDINaM propprviruddhaa| na ya dUsaMti ahiMsaM so dhammo jattha sA sayalA // sA ya ihaI ciya kI jiivaajiivaaijaannnnaahiNto| aNNe puNa jIva cciya na muNiti dayA kao ceva ? // patto vi ya Ayario visiTThasuramaNuyakhayarAIhiM / lacchI vi ya bahudosA paMDivannA dhammakajjeNa // jIyaM jalabiMdusamaM saMpattIo trNglolaao| sumiNayasamaM ca pemmaM dhammi cciya AyaraM kuNaha // bhikkhA puNa ihaparaloge suhAvaha tti kaha vi / kilesaviDhatteNa davvajAeNa hoi kANaM pi // AhAro bhikkhA puNa jAyai emeva puNNehiM / "avadhUtAM ca pUtAM ca mUrkhAdyaiH parininditAm / carenmAdhukarI vRttiM sarvapApapraNAzanIm" // [ ] jaM ca siramuMDanaM sIsammi bhUipakkhevaNaM taM baMbhayArINa satthavihiyaM vibhUsaNaM / annaM ca na ti purisA pUyArihA, rAgaddosamohANugayattAo, iyarapurisa vva / 15 1. ha. ka. pattivattA / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam jo vigayarAgadoso savvaNNU tiysnaahnyclnno| sabbhUyavatthubhaNiro so pujjo tihuyaNassAvi // avi ya- "kazcid rAgI bhavati hasitodgItanRttaprapaJcaiH, pradveSTyanyaH praharaNagaNavyagrapANiH pumAn yaH / bibhranmohI sphaTikavimalAmakSamAlAM yataste, talliGgAnAmabhavanamataH sarvavit tvaM virAgaH" // aggihottaM pi pANAivAyAijuttattaNao na suMdaraM ti / api ca"SaT zatAni niyujyante pazUnAM madhyame'hani / azvameghasya vacanAt nyUnAni pazubhistribhiH" // [ ] 10 diyA vi rAgAdidosarahitA pasaMsijjaMti / tANa dinnaM mahAphalaM, rAgAijuttANa puNAsuMdaraphalaM ti / avi ya "dANassa natthi nAso Ahammiya(e) dhammie ya diNNassa / Ahammie ahammaM dhammaM puNa dhammie hoi" // iya evamAibahuvihaviyappasayasaMkulammi vAyammi / so cellaeNa vijao viusANaM majjhayArammi / tao chiddAvaloyaNaparassa saMpatto vAsAratto / ummAhio virahiyaNo, viyaMbhio sisiramAruo, vitthario ghaNayaravo, paNaccio barahigaNo, harisio kAsayajaNo, ThANaTThio pahiyajaNo, paNaTTho caMdujjoo, na vihario muNigao tti / iya erisaghaNasamae muNINa koveNa maggio rAyA / rajjaM saciveNa daDhaM jAgaTThA kaivayadiNANi / / rajjaTThiyammi sacive pattA savve vi AsamA tattha / vaddhAvayA saharisA muttUNaM navara jiNamuNiNo / / saMbhariyapuvvavero hakkAreUNa bhaNai so sAhU / tubbhe ttha mahApAvA je niMdaha savvapAsaMDe / 25 guruNA so saMlatto "na vayaM pAva"tti taha vihANAo / na ya niMdAmo vaya(i)No rAgadosAe virahAo / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ [233 saGghagurukArye zaktiprakaTane viSNukumArakathA ] naranAhakayA rakkhA savve vi(ci)ya AsamA niyaM dhammaM / sAhiti teNa rAyA ghippai tajjaNiyadhammeNa // tassa mahIe muNiNo takkaraparacakkaTThapurisehiM / jaNiyaM na muNiti bhayaM taM naravaiNo mahApuNNaM / / rAyaparipAliyANi ha savvANi tavovaNANi supasiddhaM / pUyANi sAmayANi ya savvANi vi devaharayANi // kusumaahrnnvilevnnnnhvnnblidhuuvdiivjuttaao| nivvigghAo niccaM havaMti naranAharakkhAe / / pAliMti savvalogaM nAeNaM rAiNo viseseNa / diyasamaNavuDDajuvaIaNAhasaraNAgayaparaddhe / / iya deva ! samaNabaMbhaNalogAiNNANi pAlayaMtassa / dhammanirayassa iha iTuM phalamiNamo rAiNo hoi / / rahaturi(ra)yacakkapAya(i)kkamattamAyaMgasaMgayaM rajjaM / na(ni)TThaviyasattutimiraM jAyai saha nimmalajaseNa // vrvtthpaannbhoynntNbolvilevnnaaipribhogo| girisiharammi vi jAyai samayaM nIsesarayaNehiM / / gruypohrjhijhNtmjjhvitthinnnnguruniyNbaao| sarasAraviMdasarisANaNAo laDahAo taruNIo / / uvabhuMjai ya jahicchaM puttA vi ya hoMti dhIrathiracittA / mittA ya cittasarisA niddesaparA ya paramasuhaDA / vaDDai teo kittI mAhappaM sayalasatthaviNNANaM / parivijio soDIraM guNanivaho saMpayA buddhI // ki jaMpieNa bahuNA ? jaM jaM hiyaeNa vaMchae kiMci / taM savvaM ciya sijjhai naravaiNo dhammanirayassa / / D:\mala.pm512nd proof
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam iha loe phalamiNamo paraloe surabhavo ya mokkho ya / pAlesu savvamiNamo savisesaM sAhuNo savve / / annaM ca- gahabhUyajalaNatakkarapisAyaveyAlaDAiNikayANi / itiparacakkavisaharadubbhikkhabhayANi na havaMti // jAyai sivamAruggaM kiM bahuNA ? svvkjjnipphttii| viharaMti jattha muNiNo jaNANa ciMtAmaNisaricchA" // tao se saMjAyAmarisassa na pariNayaM gurUNa vayaNaM ti / avi ya aisuMdaraM pi bhaNiyaM kovaM vaDDei mUDhapurisassa / ahiNo khIraM pi visaM dinnaM pariNamai kiM cojjaM ? // nAsei dosajANaM( laM) gurUvaeso guNINa sUra vva / vaDDai nUNaM taM ciya khalANa sasikiraNaniyaro vva // salilaM piva guruvayaNaM kaNNAvaDiyaM jaNei mUDhassa / sUlaM joggassa puNo sohaM ciya tAlapattaM va // 'jai sattaNha diNANaM parao pecchAmi ettha bho ! samaNaM / taM baMdhusamaM pi ahaM mArissAmo na saMdeho' // tao ujjANagayA bhaNiyA sUriNA sAhuNo-'bho bho ! kimettha kAyavvaM ?' / ekkeNa bhaNiyaM-'viNhukumArasAhuvayaNAo uvasamissai namuI, tA so vAhippau / so ya aMgamaMdi(da)re sele tavaM tappaMto ciTThai, tA jo vijjAbaleNa gaMtuM samattho so vaccau' / ekkeNa muNiNA bhaNiyaM-'ahamAgAseNa vaccAmi, AgaMtuM na sakkuNomi' / 20 guruNA bhaNiyaM-'viNhukumAro cciya ANei' / 'evaM' ti paDivajjiUNa uppaio AgAsaM / khaNametteNa ya patto tamuddesaM / 'avvo ! kiM pi garuyaM saMghakajjaM, teNeva vAsArattammi Agao' / tao paNamiUNa viNhusAhuM siTThamAgamaNapaoyaNaM / thevavelAe ya taM ghettUNa sAhuM payaTTo AgAsajANeNaM muNI patto gayapure / vaMdiyA muNiNo / tao sAhu sameo gao viNhusAhU namuiNo daMsaNatthaM / taM mottUNa vaMdio savvehiM pi 25 mahAnariMdAiehiM / suhAsaNatthassa dhammakahAipuvvayaM viNhuNA-'vAsArattaM jAva ciTuMtu muNiNo' / teNa bhaNiyaM-'kimettha puNaruttovaNNAseNaM?, paMca divasANi ciTuMtu' / teNa 15 D:\mala.pm5\2nd proof
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ saGghagurukArye zaktiprakaTane viSNukumArakathA ] [235 bhaNiyaM-'jai evaM, tA paTTaNe cAo, ujjANe cciya ThAyatu / tao saMjAyAmariseNa bhaNiyaM namuiNA-'kimettha puNarutto ? ciTThau tAva nagaramujjANaM vA, mama rajje vi savvapAsaMDAhamehiM nimmajjAehiM gayalajjehiM veyAidUsaehiM na ThAyavvaM / tA turiyaM mama rajjaM muyaha, jai jIvieNa kajjaM' / tao samuppaNNakovAnaleNa bhaNiyaM viNhusAhuNA'tahA vi tiNha payANaM ThANaM desu' / tao bhaNiyamaNeNa-'evaM tA jai tiNha 5 payANamuvari pecchissAmo tamavassaM luyasIsaM karessAmo' / tao samuppaNNadAruNakovAnalo vaDviuM payaTTo tti / avi ya katthai kayaMtasariso, saMtAviyasayalatihuyaNAbhogo / katthai taruNaraviNibho, niNNAsiyatimiraniuraMbo / / katthai caMdasariccho, niykrpddivnnmhihraabhogo| katthai suriMdasariso, viuruvviyaloyaNasahasso / / kattha ya palayaharisamo, ummuuliygirignnaabhogo| katthai tiNayaNasariso, khaNamekkaM sIsaThiyacaMdo / / kattha ya mayaNasariccho, niyarUvAvayavatuliyajiyalogo / katthai phuraMtacakko saMgAme bharahanAho vva / / kirIDI kuMDalI mAlI divvaruI mahajjuI / dhaNuvANI vajjapANI ya divvakhaggI mahAbalI / / iya nANAviharUvo vaDato so kameNa mera(ru)samo / jAo joyaNalakkho suvannavararayaNasohillo / ucchaliyA jalanihiNo raMgaMtataraMgamacchapaDahatthA / bhayavevirataralacchA disAgaiMdA vio naddhA(TThA) / mahumattakAmiNI viva payaMpiyA dIvakANaNasameyA / vasuhA paDiyaDahuttaM sariyA saMpaTThiyA savvA / / phuDiyA giriNo savve joisacakaM pi vihaDiyaM dUraM / khuddhA vaNayaradevA samayaM ciya bhavaNavAsIhiM / / D:\mala.pm512nd proof
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 10 15 20 25 236 ] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam tihuyaNasaMkhobhAo kuviyaM daTThUNa muNivaraM hariNA / paviyA se pAsaM gAyaNasurasuMdarisamUhA // gAyaMti kaNNamUle 'kovovasamo jiNehiM paNNatto / mA kovAnaladaDDA jIvA vaccaMtu narayammi' // 'jaM ajjiaM caritaM ' [ caM.pa./ 15 ] gAhA / "koho ya mANo ya aNiggahIyA mAyA ya lobhA ya pavaTTa (DDha ) mANA / cattAri ete kasiNo kasAyA siMcaMti mUlAI puNabbhavassa // [ da.vai./8/40] uvasameNa haNe kovaM mANaM maddavayA jiNe / mAyaM ca'jjavabhAveNa lobhaM saMtuTThie jiNe // [ da.vai./8/39] jo caMdaNeNa bAhuM AliMpai vAsiNA vi taccher3a / "" thui jo na ya niMdai maharisiNo tattha samabhAvA' // [ uva.mA. / 92] "krodhaH paritApakaraH sarvasyodvegakArakaH krodhaH / vairAnuSaGgajanakaH krodhaH krodhaH sugatihantA " // [ pra.ra./26 ] evaM ciya sesAo vi kinnarakhayariMdadevaramaNIo | nacvaMti ya gAyaMti ya kovovasamehiM vayaNehiM // saMkhohiyatellokko palauppAo imo tti kaliUNa / savvAyai(ya)Ne sasure loyA pUeMti sivaheuM // gurukovamukkahuMkArapavaNamaggaTTiyA mahAselA / bhayahiTThitiyasamukkA khalovayAri (ra) vva vihaDaMti // kayapUyAsakkAro jiNapaDimANaM cauvviho saMgho / kAosaggeNa Thiyao saMtinimitteNa savvattha // jalanihipuvvamihA pAyaM kAUNa so puNo nimio / avarasamuddaM taM miyamattaM dharaNIe choDhUNa | iya deva-khayara-narava-ramaharisi - gaMdhavva-saMghavayaNehiM / surasuMdarimaNaharageyaNaTTajiNasiddhamaMtehiM // uvasAmio mahappA puNo vi ghoraM tavaM kareUNa | taM ThANaM saMpatto jattha gayA khINakammaMsA // D:\mala.pm5\2nd proof
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ [237 niHspRhatAyAM sanatkumArakathA ] cakkaharo vi ya rajjaM vivAgakaDuyaM ti jANiuM taahe| naravaisahassasahio sAmaNNe vihario(u) siddho // suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM caritaM / saMkheveNa mahatthaM nisuNaMto lahai suhamaulaM / / ||vinnhukumaarkkhaannyN saMmattaM // nicchaMti kaha vi kiriyaM muNiNo rogAurA vi thiraci(sa)ttA / nANAvihavAhillo saNaMkumAru vva muNisIho // 69 // [necchanti kathamapi kriyAM munayo rogAturA api sthirasattvAH / nAnAvidhavyAdhimAn sanatkumAravat munisiMhaH // 69 / / ] kathamidam ? [94. niHspRhatAyAM sanatkumArakathA ] jayagayaurammi jAo jahA hito jaha ya mANasaM patto / jaha asiyakkho vijio khayarabahUo ya jaha patto / / jaha ya sunaMdA diTThA saNaMkumAreti rovirI rnnnne| jaha vajjavegakhayaro paTThavio aMtayagharammi / / bhAumaraNeNa kuviyA jahA ya saMjhAvalI vi diTThammi / mayaNasarasalliyaMgI saNaMkumAreNa uvvUDhA / / jaha ya hiyA jaha pattA caMdasuyA jaha ya aNupayaM caMdo / jaha tIe sA diNNA paNNattI jaha ya se jaNao // asaNIvego patto jaha jujjhamAsi teNa saha ghoraM / so vi ya puttavaheNaM paTThavio naravaisueNa // piibhAimaraNataviyA jaha saMjhAvalI samoNhaviyA / caMdeNa jahA pattA veyaDDhe mANasaM puNa vi // 20 D:\mala.pm512nd proof
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 10 15 20 238 ] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam AsAsiUNa guruNo mahiMdasIheNa jaha bhamaMteNa / diTTho saNaMkumAro saratIre khaha(i)yarIsahio // veyaDDhe jaha pattA puNo vi muNivayaNakaMcuikahie / puvvabhave pariNIyaM caMdassa sayaM pi dhUyA // vijjAharAhivatte caMdaM ahisiMciUNa niyanayare / patto saNaMkumAro mahiMdakhayariMdaba(va)husahio / / guruNo jaha parituTThA hiMdasIho ya pAvio kittiM / ANaMdiya sayalajaNaM vaddhAvaNayaM jahA Asi // jahA - solasajakkhasahassA tadduguNA rAINo tao duguNA / ramaNIo nava nihiNo coddasa rayaNANi bharahaM ca // siddhe imammi jAo cakkaharo tiyasanAhasaMkAso / aNuhavai mahAbhoge jammaMtarajaNiyapuNNeNa // jaha suranAho jaMpai saNaMkumArassa jArisaM rUvaM / taM katto tiyasANa vi ? kA ciMtA khayaramaNuesu ? | suravaiNo taM vayaNaM asaddahaMtA duve surA pattA / diTTho jahovaiTTho baMbhaNarUvehiM devehiM // abbhaMgio nariMdo teNa vi AgamaNakAraNaM puTThA / tuha rUvadaMsaNatthaM taM diTTha sihaM // kerisamahuNA rUvaM ? NhAyAlaMkAriyassa me rUvaM / pecchejjaha paTThaviyA daTTu NhAyaM puNo viliyA // naravaiNA te bhaNiyA harisadvANammi dUmaNA kIsa ? | katto harisaTThANaM ? savvaM sArheti haribhaNiyaM // jArisayaM te rUvaM puvvaM te pulaiyaM tao iNhi | vaTTai aNaMtahINaM bahuvihavAhIhiM jaM bhinnaM // D:\mala.pm5\2nd proof
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ [239 40 niHspRhatAyAM sanatkumArakathA] 'jassa kaeNaM pAvaM kIrai jai nAma bhaviya aNiccaM / asuivirasAvasANaM bahuvihadukkhANa kulabhavaNaM // tA rajjAisamubbhavapAveNa alaM' ti bhAviuM dhIro / naravaisahassasahio nikkhaMto jiNavaramayammi / / gahaNAsevaNarUvaM kiriyaM nAUNa kuNai rannammi / ghoraMmahAtavaM so aha uditA savvavAhIo // nippaDikammasarIro pIDijjaMto vi vAhiviyANAhiM / ahiyAsei mahappA mahAmuNI muNiyaparamattho / / daTuM saNaMkumAraM vAhIviyaNAraM harI bhaNai / kayasavaravejjaveso vAhIo ahaM paNAsemi / / so muNiNA saMlatto ihaparavAhIo kAo avaNesi ? / teNa palattamihabhavA avaNemo neya paralogA // AmosahiladdhIe saDamANamaMgulI phuseUNa / taruNadivAyarasarisA muNiNA se dAviyA tattha // tAhe appANaM saMsiUNa namiUNa sAhuNo calaNe / saMpatto niyaThANaM sakko eso vi tA vAhI // ahiyAsiUNa sammaM vAsasayA satta pacchime kAle / kayabhattapariccAo saNaMkumArammi saMpatto / jaha kurugayaurapiimAipabhii savvaM savittharaM bhaNiyaM / tasseya niyayacarie taha savvaM saMkaheyavvaM // suyadevipasAeNaM saNaMkumArassa sAhiyaM cariyaM / saMkheveNa mahatthaM nisuNeto lahau kallANaM // ||snnNkumaarkkhaannyN samattaM // 20 1. ha. degNaM / 2. ha. ka. samma / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam guNadosavisesaNNU asarisaguNadaMsaNAo bujhaMti / jaha ya diyabaMrasaDDho buddho daTTaNa muNiceTuM // 70 // [guNadoSavizeSajJA asadRzaguNadarzanAd budhyante / yathA ca digambarazrAddho buddho dRSTvA municeSTAm // 70 // ] 5 kathamidam ? [95. vizeSajJatAyAM digambarazrAddhabodhakathA ] ayalapure digaMbarabhatto arikesarI rAyA / teNa ya kArAvio mahApAsAo, paiTThAviyANi titthayarabiMbANi / kArAviyA dANasAlA, aNudiyahaM bhuMjAvei paramAhAreNa paMcarisisayANi / annayA sattarattiyAe sIiyAe bhuMjAviyA paMca diNANi muNiNo / 10 thakke ya aMtarikkhe tintaiMdhaNAo Natthi pAgo / tao haTTAo ANAviyA sattugA / kao egattha rAsI / pakkhittaM guDaghayaM / puvvANIyadahiNA ya kusaNiUNa paMtIe ThiyANa davAviyA piMDA rAiNA khamaNayANa / samADhattA bhottuM / ciMtiyaM rAiNA "kAle dinnassa paheNayassa aggho na tIrae kaauN| so ceva akAlapaNAmiyassa geNhaMtayA natthi" // 15 thevavelAe ya sattarattovavAsI goyaracariyAe rIyaMto patto dhammaruI nAma siyvddo| dhammalAbhapuvvayaM ca TThio se purao / tao bhaNiyA rAiNA purisA-'deha eyassa muNiNo sattuge' / aligA saMti kAuM agiNhaMto niyatto muNI / rAiNA bhaNiyaM-'ho ! kIsa na geNhasi?' / muNiNA bhaNiyaM-'na giNhaNajoggA' / rAiNA bhaNiyaM-'kiM saceyaNA eNa?' muNiNA bhaNiyaM-'na saceyaNa, saceyaNANugaya'tti / rAiNA bhaNiyaM20 'savvaM(ccaM) saceyaNA purisaNugayA, na puNa aNNajIvehi' / muNiNA bhaNiyaM-'aNNehi beMdiehiM aNugayA' / sasUyaM bhaNiyaM rAiNA-'bho ! kao ettha kimiNo ?' darisiyA maNiNA / valieNa davAviyaM dahiyaM, taM pi rasayasaMsatta tti paDilehiUNa na gahiyaM / tao sarosaM bhaNiyaM rAiNA-'kimeta kimiNo paDiyA? jeNa na geNhasi?' / muNiNA bhaNiyaM-paDiyA / apecchaMteNa kimiNo bhaNiyaM rAiNA-'aho ! maharisimaccharAo 25 asaccavAiNo siyavaDiyA' / muNiNA bhaNiyaM rAiNA-'aho ! maharisimaccharAo asaccavAiNo siyavaDiyA' / muNiNA bhaNiyaM-'nariMda ! mA evaM jaMpasu , ko guNesu D:\mala.pm5\2nd proof
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizeSajJatAyAM digambarazrAddhabodhakathA ] [241 maccharo?, kiM ca aliyaM ?' ti / teNa bhaNiyaM-'tA katthettha jaMtuNo?' / tao kaha kaha vi niruddhaM pulayaMtassa dAviyA rasayA / bhuttuttarakAlaM ca gao rAyA dhammaruiNo samIvaM / tao bhAvasAraM soUNa sAhudhammaM, pacchA khavaNayasamIvaM / egaMte ya pucchio kumAranaMdI-'bhagavaM ! khamaNANa siyavaDANa ya ego titthayaro sAmIo, teNa ya khamaNANa siyavaDANa ya jIvadayAe dhammo kahio / jeNa jIvadayApAlaNatthaM sesANi 5 saccAINi vayANi dharijjaMti, sA puNa jIvadayA avigalA Na vatthapattAi-rahiehiM sAhijjai, na ya tANi pariggaho, jeNa bhaNiyamAgame "jaM pi ya vatthaM va pAyaM vA kaMbalaM pAyapuMchaNaM / taM pi saMjamalajjaTThA dhAriti pariharaMti ya ||[d.vai./6/20] na so pariggaho vutto nAyaputteNa tAiNA / 10 mucchA pariggaho vutto iI vuttaM mahesiNA" // [ da.vai./6/21] jahA dumuNiyacarie vAyaTThANaM, tahA vattavvaM / aNNaM ca kiM tumhANa titthayareNa na sAhiyA jIvA, jaha siyavaDANaM ? / tao savittharaM siyaMbaraciTThiyamAgamANusAreNa soUNa rAyA siyaMbarasAvago jAo tti / puNo vi vinnattaM rAiNA-'bhagavaM ! kahaM puNa iha paralogaphalamatthiNA maMtataMtAivihANeNa paramesaro jhAyavvo ?' / tao paramasAvago 15 tti kAUNa bhaNiyaM guruNA "praNamya tattvakartAraM mahAvIraM sanAtanam / zrutadevI guruM caiva paraM tattvaM bravImyaham // 1 // zAntAya gurubhaktAya vinItAya manasvine / zraddhAvate pradAtavyaM jinabhaktAya dine dine // 2 // akArAdihakArAntA prasiddhA siddhamAtRkA / yugAdau yA svayaM proktA RSabhena mahAtmanA // 3 // ekaikamakSaraM tasyA tattvarUpaM samAzritam / tatrApi trINi tattvAni yeSu tiSThati sarvavit // 4 // akAraH prathamaM tattvaM sarvabhUtAbhayapradam / / kaNThadezaM samAzritya vartate sarvadehinAm // 5 // 25 D:\mala.pm512nd proof
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam sarvAtmAnaM sarvagataM sarvavyApi sanAtanam / sarvasattvAzritaM divyaM cintitaM pApanAzanam // 6 // sarveSAmapi varNAnAM svarANAM ca dhuri sthitam / vyaJjaneSu ca sarveSu kakArAdiSu saMsthitam // 7 // pRthivyAdiSu bhUteSu deveSu samayeSu c| lokeSu ca sarveSu sAgareSu sureSu ca // 8 // mantratantrAdiyogeSu sarvavidyAdhareSu c| vidyAsu ca sarvAsu parvateSu vaneSu ca // 9 // zabdAdisarvazAstreSu vyantareSu nareSu ca / pannageSu ca sarveSu devadeveSu nityazaH // 10 // vyomavad vyApirUpeNa sarveSveteSu saMsthitam / nAtaH parataraM brahma vidyate bhuvi kiJcana // 11 // idamAdyaM bhaved yasya kalAtItaM kalAzritam / nAmnA paramadevasya dhyeyo'sau mokSakAGkSibhiH // 12 // dIptapAvakasaMkAzaM sarveSAM zirasi sthitam / vidhinA mantriNA dhyAtaM trivargaphaladaM smRtam // 13 // yasya devAbhidhAnasya madhye hyetad vyavasthitam / puNyaM pavitraM ma( mA )GgalyaM pUjyo'sau tattvadarzibhiH // 14 // sarveSAmapi bhUtAnAM nityo yo hRdi sNsthitH| paryante sarvavarNAnAM sakalo niSkalastathA // 15 // hakAro hi mahAprANaH lokazAstreSu pUjitaH / vidhinA mantriNA dhyAtaH sarvakAryaprasAdhakaH // 16 // yasya devAbhidhAnasya paryante eva vartate / mumukSubhiH sadA dhyeyaH sa devo munipuGgavaiH // 17 // 20 1. ha. ka. su / 2. ha. ka. kA / 3. ha. so, ka. 'sau / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ [243 vizeSajJatAyAM digambarazrAddhabodhakathA ] sarveSAmapi sattvAnAM nAsAgre parisaMsthitam / bindukaM sarvavarNAnAM zirasi suvyavasthitam // 18 // hakAropari yo bindurvartulo jalabinduvat / yogibhizcintitastasthau mokSadaH sarvadehinAm // 19 // trINyakSarANi binduzca yasya devasya nAma vai| sa sarvajJaH samAkhyAtaH aha~ta iti paNDitaiH // 20 // etadeva samAzritya kalA hyrddhcturthikaa| nAdabindulayAzceti kIrtitAH paravAdibhiH // 21 // mUrto hyeSa amUrtazca kalAtItaH klaanvitH| sUkSmazca bAdarazceti vyakto'vyaktazca paThyate // 22 // nirguNaH saguNazcaiva sarvago dezasaMsthitaH / akSayaH kSayayuktazca anityaH zAzvatastathA // 23 // suyadevipasAeNaM muNikhavaNaya-sAvayANa criyaaii| kahiyANi jo nisAmai suMdaramiyaraM ca so muNai // 10 acchau tA paralogo jIviyaritthAvaho namokkAro / iha logammi vi diTTho diTuMto sAvayasueNa // 71 // [tiSThatu tAvat paraloko jIvitarikthAvaho namaskAraH / iha loke'pi ca dRSTo dRSTAntaH zrAvakasutena // 71 // ] paraloke surabhavamokSaphala iti / uktaM ca "iha loe atthakAmA AroggaM ahiruIyanippattI / siddhI ya sagga sukule pavA(ccA )yAIo paraloe" // [ ] 1. ha. pari / 2. ka. rakSA / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam [ 96. namaskAraprabhAve zrAvakasutakathA ] kathamidam ?-gayapure samahigayajIvAjIvAipayattho saMkAimalarahiyasammattAimahArayaNAlaMkio jiNasAhupUyArao jiNabhaddo nAma sAvago / putto se jakkhadiNNo / so ya sAvayakulubbhavo vi jammaMtarajaNiyapAvakammodaeNa hiMsao aliyavAI 5 coro paradArI jUayaro mattavAlao kuNimAhAro paravasaNakArI nirddhadhaso luddho nikkaruNo thaddho mANI aNappaNo tti / avi ya deho vva dosanilao uvviyaNijjo jayammi sappo vva / riTTho vva chiDDaghAI bhayajaNao bhImarakkho vva // evaM ca logAvagAravisapAyavo vva patto jovvaNaM / vigo (NA) sio jaNayavihavo / 10 maraNapajjavasANayAe jIvaloyassa maraNasamae garahaNApuvvayaM bhaNio jaNaeNa'aNucio ceva ciMtAmaNI pAvassa, tahA vi suyasiNeheNa bhaNAmo - AvayakAle namo arahaMtANaM namo siddhANamevamAiNo paMcanamokkAramahAmaMto sumariyavvo' / sAvagovi AgamavihiNA mottUNa dehaM gao devalogaM / suo vi NAsiyagharavihavo pacchA gharaparivADIo kucchiyakammANi kAumADhatto / diTTho kAvAlieNaM 'jogo'tti bhaNio15 'bhadda ! kIsa nivvAvAro ciTThasi ?' / teNa bhaNiyaM - 'kiM karemi ?' / kAvAlieNa bhaNiyaM - 'jai majjha ANaM karesi, tao te vihemi jahicchiyaM davvaM' | 'mahApasAo'tti bhaNaMto payatto masANAbhi (hi) muhaM saha kAvAlieNa / pattA durahigaMdhabhUmiM nivaDiya - savasayasamAulaM kilakilaMtanANAvihabhUyagaNasamaddhAsiyaM mAsAvaluddhakarakarAyamANadhaTThariTThANugayaM viyaraMtaghorarakkhasapisAyaDAiNIniraMtaraM piiyavaNaM / jaM ca, avasANaM piva 20 jIvalogassa, khittaM piva pAvarAsiNo, kulaharaM piva kayaMtassa, vIsAmaTThANaM piva maccuNo, nivAso viva mahApAvapabbhArassa tti / avi ya I "mAresu visasu chiMdasu maMsaM ruhiraM ca geNha etAo / suvvaMti jattha saddA aibhImA rakkha - bhUyANaM" // tao ANAvio akkhayamaDayaM / teNa vi taddivasolaMbiyaM ANIyaM maDayaM / 25 etthaMtarammi atthamio kamaliNInAho, viyaMbhio saMjhArAo, samucchalio bahalatamo, D:\mala.pm5\2nd proof
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ namaskAraprabhAve zrAvakasutakathA] [245 maulio kamalasaMDo, viyasio kumuyAgaro, nilINo pakkhigaNo, pasario ghUyasaddo, payaTTo dUiyAyaNo, AulIhUo kAmiNIgaNo tti / avi ya "atthamie diNanAhe mahuyaraviruehiM rovie nlinnii| ahavA mittaviogo bhaNa kassa na dUsaho hoi ?" // tao vicittavaNNehiM lihiyaM kAvAlieNa maMDalaM, mukkA supAe sirA, bhariyaM 5 ruhirassa kavAlaM, pajjAliyA vasAe paIvayA, apphAlio Damaruo, pakkhittaM balIe saha ruhiraM, paDicchiyaM gayaNAo bhUehiM / evaM ca nivvattiyAsesatakkAlociyakAyavveNa nivesiyaM maDayaM maMDalae / nihittaM se dAhiNakare karAlakaravAlaM / bhaNio so kAvAlieNa-'vasAe maDayassa calaNe makkhesu' / tahA kae samADhatto maMtaM pariciMteuM kAvAlio / sappharayAe maMtassa payaliyaM maNAya maDayaM / tao saMkhaddhacitteNa 10 sumario paMcanamokkAro sAvayasueNa / nivaDiyaM maDayaM / puNo vi gADhataraM parAvattio maMto / addhuTThiyaM maDayaM / paMcanamokkAraparAvattaNAo duiyavArAe vi paDiyaM maDayaM / tao pucchio kAvAlieNa-'bho ! maMtaM na yANasi?' / teNa bhaNiyaM-'jai sAhesi, tao jANAmi' / tao accatthaM parAvattie maMte mukkaTTahAsaM gahiyakhaggaM uppaiyaM gayaNaMgaNe, bhamiUNa thevaMtaraM 'dussAhiyA kiccA sAhagassa paDai' tti vAvAiUNa i(a)siNA 15 kAvAliyaM paDiyaM maDayaM / jAo kAvAlio donni suvaNNakoDIo / tao saMjAyapaccaeNa ya nidio sAvayasaeNa appA-'aho ! ihaparalogasahAvaho na mae pAveNa kao gurUvaeso, teNa dAruNaM vasaNaM saMpatto mhi / namokkArasumaraNAo ya na vAvAio, attho ya jAo, tappabhAvAo dhammAiNo vi bhavissaMti / tA mahANubhAgagayamaggamaNusaraMtANaM na vihalo AsAbaMdho havai tti / api ca "mAtaGgAnAM madAndhabhramadalipaTalazyAmagaNDasthalAnAM, ye mArgeNAnuyAtAH kSaNamapi hariNAH kSucchramaglAnadehAH / te'vazyaM bhUtalasthaistaruNatarulatApallavairyAnti tRpti, prAyastuGgAnugAnAM na bhavati viphalo vIpsitArthAbhilASaH" // [ ] paccUse paDivannasAvagadhammeNa bhaNio daMDavAsio-'dAesa rAyANaM' / paNaruttaM 25 bhaNie kaha kaha vi dAio raayaa| sAhio esa vuttNto| pavvaiyapurisovaladdhapaccaeNa ya aNunnAyaM taM tasseva suvaNNayaM / savvahA jAo paramasAvago / tao tivaggasAraM 20 D:\mala.pm5\2nd proof
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam paratthasaMpADaNasaNAhaM jIyalogasuhamaNuhaviUNa pacchimavayammi AgamavihiNA'NasaNaM paMcanamokkAraparo patto devalogammi / uvaNao kAyavvo / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAvayasuyassa / paMcanamokkAraphalaM siTuM nisuNeu mokkhatthI // ||saavysuykkhaannN samattaM // kulavahuDhayarAharaNaM soUNaM niccameva vaTTejjA / saMjamajogesu daDhaM icchaMto sAsayaM sokkhaM // 72 // [kulavadhU-pizAcodAharaNaM zrutvA nityameva vartata / saMyamayogeSu dRDhamicchan zAzvataM saukhyam // 72 // ] 10 DhayaraH pizAcaH / kulavadhU-pizAcAbhyAmudAharaNam , zeSaM spaSTam / bhAvArthastu kathAnakAbhyAmavaseyaH / [97. saMyamapravRttau kulavadhUkathA] paMDavaddhaNe nayare ego ibbhajuvANao saMpuNNajovvaNaM niyayajAyaM mottUNa gao desaMtaraM / samaikkaMtANi ekkArasa vAsANi / aNNayA sayalogaummAhayajaNaNe kusumara15 yareNugabbhiNe viyaMbhiyadAhiNAnile samucchaliyakalayale maNaharacaccarisaddANaMdiya taruNayaNe payaTTe mahusamae sahiyAyaNaparivuDA gayA bAhirujjANaM vahU / diTThANi siNehasAraM cakkavAyamihuNayANi dIhiyAe ramaMtANi, aNNayA sArasamihuNayANi, tu(pu)laIo haMsao haMsiyamaNuNito / tao kAma-kovaNayAe vasaMtassa, rammayAe kANaNassa, rAgukkaDayAe pariyaNassa, aNegabhavabbhatthayAe gAma dhammANaM, vigAra20 bahalayAe jovvaNassa, caMcalayAe iMdiyANaM, mahAvAhI viva payaDiyamahAdukkho viyaMbhio savvaMgio visamasaro / ciMtiyaM ca NAe-'volINo teNa niccuDaeNa dinno avahI, na saMpatto, tA pavesemi juvANayaM kiMci' / bhaNiyA eeNa vaiyareNa rahassaM maMjUsiyAhihANA ceDI / tIe bhaNiyaM 1. ha. ka. sNdeg| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ nityapravRttau pizAcakathA ] [247 "ettiyakAlaM parirakkhiUNa mA sIlakhaMDaNaM kuNasu / ko gopayammi buDDai jalahiM tariUNa bAlo vi?" // vahUe bhaNiyaM-'hale ! saMpayaM na sakkuNAmi aNaMgabANaghAyaM, tA kimettha bahuNA? pavesesu kiM pi' / tIe bhaNiyaM-'jai evaM tA mA jhUrasu , karemi bhe samIhiyaM' / tao sAhio esa vuttaMto sAsUe / tIe vi bhattuNo / teNa vi tIe saha kavaDakalahaM 5 kAUNa bhaNiyA vahU-'vacche ! na esA tava sAsU gharapAlaNassa joggA, tA paDiya(va)yasu savvaM tumaM' / 'evaM'ti paDivanne nirUviyA savvesu gehakAyavvesu / tao rayaNIe caramajAme uTThiUNaM taMdulAIkhaMDaNapIsANasohaNaraMdhaNapariseva(vesa)NAINi, aNNANi ya aNegANi kAyavvANi jahaNNamajjhimuttamANi karatIe kusumAbharaNavatthataMbolavilevaNavisiTThAhArAhi(i)rahiyAe kameNa patto rayaNIe paDhamajAmo / bhuttaM sIyalalukkha- 10 maNuciyabhoyaNaM / accaMtakhiNNA pasuttA esA / evamaNudiNaM kareMtIe paNaTTharUvalAvaNNataMbolavilevaNavammahAe volINo koi kAlo / 'avasaro'tti kAUNa bhaNiyA dAsaceDIe-'kiM ANemi purisaM ?' / tIe bhaNiyaM-'hale ! muddhiyA tumaM jA purisaM jhAyasi, majjhaM puNa bhoyaNe vi saMdeho' / kAlaMtareNa ya Agao bhattAro / kayaM vaddhAvaNayaM / tuTThA vahU saha guruyaNeNaM ti / eso uvaNao-jahA tIe kAyavvAsattAe 15 appA rakkhio, evaM sAhuNA vi kiriyAnANANuTThANeNaM ti / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM cariyaM / vahuyAe nisuNaMto appANaM rakkhae puriso // [98. nityapravRttau pizAcakathA] duiyaM-atthi kaMcaNapure mahesaradatto vANio / teNa ya savihANo pAvio kao 20 vi pisAyasAhaNo maMto / kAlaMtareNa ya siddho pisAo / bhaNiyaM ca NeNa-'khaNaM pi nAhaM avvAvAro dhareyavvo' / 'evaM' ti paDivanne dinnA vaNieNa ANA-'karesu sattabhUmiyAlaMkiyaM pAsAyaM' / 'maNasA devANaM kajjasiddhi' tti kao pAsAo / puNo vi diNNo Aeso-'bharesu suvaNNahiraNNadhaNadhannAINaM' / tammi nivvattie ANAviyA kosalavisayAo kariNo, uttarAvahAo turaMgamA tti / avi ya 25 D:\mala.pm512nd proof
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam "jaM jaM jaMpai vaNio taM taM savvaM karei so Dhayaro / pacchA himavaMtAo khaMbhamANAvio teNa / / nikkhiviuM bhUmIe uttaracaDaNAIyaM kuNasu tA ettha / jAva avasareNa ANaM pariciMtiya demi bho ! tujjha" // tao jANiUNa se nicchayaM siTTho-'kajjeNa saMbharesu , jeNa bhe samIhiyaM karemi' / uvaNao kAyavvo / uktaM ca vAcamukhyena "paisAcikamAkhyAnaM zrutvA gopAyanaM ca kulavadhvAH / saMyamayogairAtmA nirantaraM vyApRtaH kAryaH" // [ ] iti / ||pisaackkhaannyN samattaM // 10 tavaniyamasaMjamAisu ThANe ThANammi jo visIejjA / khaMtayakhuDDayasariso mottavvo so susAhUhi // 73 // [taponiyamasaMyamAdiSu sthAne sthAne yo viSIdeta / khaMtaka-kSullakasadRzo moktavyaH sa susAdhubhiH // 73 // ] tapo'nazanAdidvAdazabhedam / niyamaH indriyaniyamo noindriyaniyamazca / saMyamaH 15 saptadazaprakAraH, AdizabdAt samityAdiparigrahaH / evaM sthAne sthAne pade pade khantakaH pitA tasya kSullakaH ityakSarArthaH / bhAvArthastu kathAnakagamyaH / taccedam [99. viSaNNatyAge kSullakakathA] ego kulaputtago tahArUvANaM therANaM samIve paMcamahavvayalakkhaNaM puvvAvarAviruddhaM paccakkhAipamANAvAiyaM titthayarapaNIyaM muNidhammaM nisAmiUNa takkAlANurUvanivva20 ttiyAsesakAyavvo samuppannasaMvego puttayasahio pavvaio / gahiyA NeNa duvihA sikkhA / so cellao bhaNai-'khaMta ! na tarAmi uvAhaNArahio cakka(caMka)miuM' / tao siNeheNa akAyavvaM pi muNaMto se dei / api ca "yatra sneho bhayaM tatra snehAd duHkhasya bhAjanam / snehamUlAni duHkhAni tasmiMstyakte paraM sukham" // [ ] 1. ha. ka. vRtya / 2. ha. ka. saMdeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaNNatyAge kSullakakathA] [249 "narayANalasaMkAsaM dukkhaM geNhaMti nehapaDibaddhA / giNhaMti niruvamasuhaM viNiyattA nehapasAo" // [ ] annadiyahammi 'na sakkuNomi AyavaM solu' tao sIsaduvAriyamaNujANai / annayA 'khaMta ! na tarAmi loyaM sahiuM' tao khureNa muMDAvei / 'khaMta ! na saMthArae niddAi' tti tao paNanAmayasijjamaNujANai / 'khaMta ! na tarAmi ekAsaNayaM kAuM' 5 tao paDhamAliyaM dei tti / iya jaM jaM ciya maggai taM taM moheNa mohio dei / mohamUDhANa ahavA thevamiNaM savvasattANaM / / evaM kimicchiehiM posejjamANo saMpattajovvaNo bhamiumADhatto-'khaMta ! na tarAmi aviraiyAe viNA ciTThiuM' ti / tao paNaTThaneheNa 'ajogo' tti kAUNa 10 nINio sAhumajjhAo jaNaeNa / viNNANAivirahio asaMpattamaNoraho chaNe ya sArabhoyaNagaruyadhaNae visUiyAe aTTajjhANovagao mariUNovavaNNo mahisaesu / saMpattajovvaNo gahio bhammaheNa samAroviyabharo vahiumADhatto / khaMtayasAhU vi tannivveeNaM ciya pAliUNa nikalaMkaM sAmaNNaM jAo vemANiyasuro / pauttAvahiNA ya diTTho cellayajIvo saMpattamahisapariyAo / puvvasiNeheNa ya kAUNa purisavesaM 15 gahio bhammahehiMto mahisago sureNa / viuvvio garuyabhAro / tao tae vidheUNa puNaruttaM bhaNai-khaMta ! na sakkuNomi aNovAhaNo, jAva aviraiyAe viNa'tti / puNaruttaM ca suNetassa IhApohamaggaNagavesaNaM karitassa jAyaM se jAIsaraNaM / sumario puvvabhavo / tao kayA tiyaseNa dhammakahA / kayabhattapariccAo namokkAraparAyaNo gao devaloe mahisao tti / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa cellayakahANaM / kahiyaM jo suNai naro so viramai pAvaThANAu // tti / ||cellykhaannyN samattaM // 20 1. ha. uM, ka. 'o / 2. ha. ka. saMdeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam natthi tavaso asajhaM tatto khaMtI tahA vi supasatthA / mottUNa mahAkhamae vaMdai surasuMdarI khuTuM // 74 // [nAsti tapaso'sAdhyaM tataH kSAntistathApi suprazastA / muktvA mahAkSapakAn vandate surasundarI kSullam // 74 / / ] 5 kSAntiyuktamiti zeSaH / kathamidam ? [100. kSAntau kSullakakathA] egammi gacche vAsArattammi niggayA bhikkhaTThA khamagakhuDDagA / kaha vi pamAeNa vAvAiyA khamageNa maMDukkiyA / cellaeNa bhaNiyaM-'maharisi ! maMDukkaliyA tae vAvAiyA' / sesavivaNNAo daMsiUNa bhaNiyaM khamaeNa-'re! kiM duTThaseha ! eyAo vi 10 mae vAvAiyAo?' / Thio tuNhikko khuDDao / AvassayakAle nAloiyA khavageNa / cellaeNa bhaNiyaM-'khamagarisi ! maMDukkaliyamAloesu' / 'aho ! ajja vi durAyaro aNubaMdhaM na muMcai' citaMto se tADaNatthaM roseNa calio gahiyakhelamallao / aMtare thaMbhae ya AvaDio mao samANo jAo joisadevo / io ya vasaMtaure nayare aridamaNassa rAiNo suo ahiNA ddsio| paDahayapuvvayaM ca meliyA maMtiNo / tao 15 egeNa vAieNa lihAviyANi donni maMDalANi gaMdhaNayAgaMdhaNayAhihANANi / sumario sappAgarisiNo maMto / sapphurayAe maMtassa AgayA nagaravAsio visaharA / tao gaMdhaNA gaMdhaNamaMDale paviTThI, agaMdhaNA puNa agaMdhaNayammi / tao pajjAliyA ciiyA / bhaNiyA ahiNo-'jeNa rAyasuo Dakko, taM mottuM sesA gacchaMtu' / Thio ekko agaMdhaNo / maMtiNA bhaNiyaM-'visaM vA DaMkAu piyasu , jalaNaM vA pavisasu' viddhattaNao kahaM vaMtaM 20 pibAmi ?' tti paviTTho jalaNe / rAyasuo vi gao jamamaMdiraM / tao rAyA sappANa ruTTho sappAheDayaM samAvei / jo ya ahiNo sIsamANei, tassa dINAraM dei / evaM kAlo vcci| io ya so khamagadevo tatto cuo samANo uppaNNo diTThivisANa kule / te ya jAI saramANA diTThIe dahessAmo na divasao bhamaMti, navaraM rAIe AhArAI kareMti / aNNayA maMtiNA divANi tANa payANi / tayaNasAreNa diTro bilo. jattha so 25 khamagavisaharo ciTThai / mukkAo teNa tatthosahIo, tANa teyamasahaMto puccheNa 1. ha. ka. deha / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 kSAntau kSullakakathA] [251 niihriumaaddhtto| 'mA sammuho nIharaMto eyaM dahissAmo' / so ya jattiyaM jattiyaM nIsarai, tattiyaM tattiyaM chiMdai / kovavivAgaM bhAveto paMcanamokkAraparo mariUNa uvavanno rAiNo aggamahisIe puttattAe / so ya devayApariggahio / tIe siTuM rAiNo-'saMpayaM viramasu visaharamAraNAo, putto ya te pahANo havissai, nAgadattAhihANaM ca kAyavvaM' / visiTThaDohalayasaMpADaNeNa vaDDio gabbho / uciyasamae pasUyA devI / jAo daaro| 5 kayaM mahAvaddhAvaNayaM / paiTThAviyaM se nAmaM nAgadatto tti / vaDDio dehovacaeNaM kalAkalAveNa ya / accaMtovasamAiguNehiM muNei ya jiNadhammaM / puvvabbhAseNa khuDDuo cciya pavvaio / api ca "janma janma yadabhyastaM dAnamadhyayanaM tapaH / tenaivAbhyAsayogena tadevAbhyasyate punaH" // [ ] so ya aNaMtaratiriyANubhAveNa aIvachuhAlU sUruggamAo Arabbha tAva bhuMjai jAva atthamaNasamao tti / avi ya vaTuMti tassa daMsaNanANacarittANi sabubhukkhAe / tammi ya gacche khamagA sahaMti cattAri surapaNayA // paDhamaM cAummAsiyakhamago, tao parao temAsio, tatto vi parao domAsio, 15 tao vi parao mAsio, tato vi parao khuDDuo tti / te ya savve khamage voliUNa vaMdio khuDDuo bhAvasAraM devayAe / niyattaMtI ya gahiyA cAummAsiyakhamaeNa aMcale'A kaDapUyaNe ! vayaM paramatavassiNo mottUNaM eyaM kUragaDDayayaM vaMdasi !' / sA bhaNai'bhAvakhamagamahaM vaMdAmi' / sA ya taM khuDDayaM na muMcai / annadiyahammi sUruggame cciya gahiyadosINeNa ya nimaMtio cAummAsiyakhamago / rosuppiccheNa ya nicchUDhaM bhANe / 20 'micchA mi dukkaDa'puvvayaM bhaNiyaM cellaeNa-'udarabharaNAsatteNa novaNIo khelamallao' / taM nicchUDhamuddhariUNa saMvegasAraM nimaMtio temAsio / evaM cauNhaM pi nicchUDhamujjhiUNa laMba(gha)NayamukkhivaMto gahio khamageNa hatthe / saMvegasAraM ca ciMtiyamaNeNa-'aho ! me adhaNNayA, jeNa savvaM pi diyahaM pasuNo viva AhAraMtassa vaccai, aNNaM ca jAo mhi savvesiM kaNhAhi vva uvveyakArI' evamappANayaM 25 niMdamANassa, kasmapariNaiM bhAveMtassa, kasAyavivAgaM ciMteMtassa, saMsArAsArattaNaM nirUveMtassa, pasatthesu ajjhavasAyaTThANesu vaTTamANassa, samucchaliyajIvavi(vI)riyassa, samADhattakhavagaseDhiNo, sukkajjhANanalaniddaDDakammacaukkayassa uppaNNaM kevalaM nANaM / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 ] 10 jiyadosasaMgasUraM thiramakalaMkaM imammi varanANaM / udayAcale va jAyaM sasiNo ya apuvvabiMbaM va // tao gajjiyA vasumaI, avayariyA tiyasA, avahariyaM rayareNusakkarattaNAiyaM, varisiyaM gaMdhodayaM, vimukkaM kusumavarisaM, viuruvviyaM sIhAsaNaM / nisaNNo tattha bhagavaM 5 kevalI / patthuyA dhammakahA, chiNNA saMsayA, saMbuddhA pANiNo / tao devayAe bhaNiyA khavagA - 'mae puvvameva bhaNiyaM jahA haM bhAvakhamagaM vaMdAmi' / tao saMvegasAraM khavagA ciMtiuM payattA--'aho ! amhANa tucchayA, jeNa patto vi paramagurudAviyacArittanihI mahAvigghakArikasAyaDamarehiMto na va (ya) bhutto' tti / [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam "jaM ajjiyaM carittaM desUNAe vi puvvakoDIe / taM pi kasAiyamitto nAsei naro muhutteNaM" // [ hi.mA./411 ] 'dhaNNo ya eso khuDDao, jeNa amhArisehiM jagaDijjaMteNAvi bhAviyajahaTThiyatitthayaravayaNeNa bAleNAvi sAhiyaM niyayakajjaM, vijiyA rAgAdao, khavio kammarAsI, tiNNo bhavodahI, amhehiM puNa cirakAladikkhiehiM vi vaDDiyANi saMsAramahAtaruNo mUlAiM'ti / evaM tANa vi pasatthajhANadaDDhakammiMdhaNANa uppaNNaM kevalaM ti / 15 avi ya '"jaM aNNANI kammaM khaver3a bahuyAhiM vAsakoDIhiM / taM nANI tihiM gutto khavei UsAsamitteNaM" // [ gAthA. / 507 ] yA tesi pi devehiM kevalimahima tti / pAliyakevalipariyA khaviUNa bhavovaggAhicaukkayaM / samAsAtiUNa selesiM pattA 20 paMca vi nevvANaM ti // ao bhaNNai-tavAo khaMtI pahAyaNaM ti ( hANa tti) / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM cariyaM / khamagasahiyassa kahiyaM nisuNaMto hoi gayakovo // // khuDDugakahANayaM samattaM // 1. ha. ka. iM / 2. ha. ka. saM / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ duHkhe dharmakartRgandharvanAgadattakathA ] [2533 jAva na dukkhaM patto na tAva dhammaM karei suhipuriso / gaMdhavvanAgadatto diTuMto ettha nAyavvo // 5 // [yAvad na duHkhaM prApto na tAvad dharmaM kurute [sukhI] puruSaH / gandharvanAgadatto dRSTAnto'tra jJAtavyaH // 75 // ] __ [101. duHkhe dharmakartRgandharvanAgadattakathA] paMcavihAyArarayassa sUriNo gacche donni sAhuNo kayasaMkeyA gayA suralogaM / tANaM ego ThiikhaeNa cuo saMto iheva bharahavAse vasaMtaure nayare ibbhaghariNIe nAgadevayA''rAhaNAo uvavaNNo gabbhattAe / diTTho ya NAe divasayaro maheNoyaraM pavisaMto / saharisavibuddhAe ya pisuNio bhattuNo / teNa vi ANaMdiyA pahANaputtajammeNa / paDissuyamimIe / visiTThaDohalAvUraNeNa ya vaDDio gabbho / uciyakAle ya pasUyA 10 esaa| jAo devakumArovamo dArao / vaddhAvio ibbho piyaMkariyAe / diNNaM se pAriosiyaM / kayaM vaddhAvaNayaM / samaikte ya mAse kayaM nAmaM nAgadatto / paMcadhAIlAlijjamANo hatthAo hatthaM dhArijjamANo, kIlAe saehi kIlijjamANo, maNorahasaehiM viyappijjamANo. cADayasaehiM uvayarijjamANo, savvahA amayaNIsaMdo viva sayalalogANa nivvuiM jaNeM to jAo aTaThavArisio / pasatthavAsare ya 15 samuvaNIo lehAyariyassa / puvvabhavabbhAsAo thevakAleNaM ciya gahiyAo bAvattariM kalAo / kameNa ya saMpatto jovvaNaM / jAo vijjAhararamaNINaM pi patthaNijjo / gaMdhavve ya accatthaM vasaNaM, teNa se logeNaM gaMdhavvanAgadatto tti nAmaM kayaM / avi ya sayalammi vi jiyaloe ekkaM mottUNa navari suramaMtiM / viNNANAiguNehiM natthi sariccho kumArassa / / 20 variyAo ya jaNaeNa taNNayaravAsisatthavAhANa savvaguNANugayAo aNegAo bAliyAo, vivAhiyAo mahAvicchaDDeNaM / evaM ca jammaMtarasukayasamajjiyaM viusayaNapasaMsaNijjaM tivaggasuhamaNuhavaMtassa suhiyaNamittAiparivuDassa ujjANAisuM vicittakIDAhimahiramaMtassa samaikkaMto koi kAlo tti / avi ya 1. ha. ka. deg / 2. ka. deglAehiM / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam "jammaMtarasukayasamajjiyAI pAvaMti kei sokkhaaii| ___pAveNa kei dukkhaM tA dhamma kuNaha jiNabhaNiyaM" // devassa ya(pa)bohiMtassa vi na bujjhai / tao ciMtiyamaNeNa-'jAvA''vayaM na patto, tAveso na bujjhai' / avi ya "sukhI na jAnAti parasya duHkhaM, na yauvanasthA gaNayanti zIlam / ApadgatA nirgatayauvanAzca, ArtA narA dharmaparA bhavanti" // [ ] tao avvattavesadhArI ghettUNa cattAri karaMDae ujjANe abhiramaMtassa gaMdhavvanAgadattassa samIve gaMtuM payatto / mittehiM pucchieNa kahiyaM deveNa-'ete sappe' / tehiM pi kahiyaM nAgadattassa-'esa sappe kIDAvei' / vAhariUNa bhaNio devo-'tumaM mama 10 sappehiM ramasu , ahaM pi tuha sappehiM' / deveNa ramAviUNa se sappA mukkA / khaddho vi na ghArio / tao vilakkhieNa bhaNiyaM nAgadatteNa-'ahame[e] hi tuha visaharehi ramAmo' / teNa bhaNiyaM-'accaMtabhIsaNA me sappA, na tarasi etehiM ramiuM' / puNaruttaM ca bhaNaMtassa meliUNa bhaNiyA se sayaNamettabaMdhuNo-'vAreha nAgadattaM' / jAhe tehiM vi vArio na viramai, tao lihiUNa maMDalaM cauddisiM vahiUNa karaMDae kohAi15 sAricchayAe sappe pasaMsiumADhatto tti / avi ya gaMdhavvanAgadatto ittha sappehiM khilliu~ Ihai / so jai kahiM vi khajjai ittha hu doso na kAyavvo // taruNadivAyaranayaNo vijjulayAcaMcalaggajIhAo(lo) / ghoramahAvisadADho ukkA iva pajjaliyaroso // Dakko jeNa maNUso kayAkaI vA Na jANai subahuM pi / addissamANamaccU kaha ghecchasi taM mahAnAgaM ? // merugirituMgasarisA aTThaphaNo jamalajuyalajIhAlo / dAhiNapAsammi Thio mANeNa viyaTTae nAgo / Dakko jeNa maNUso thaddho na gaNei devarAI(yaM) pi / 25 taM merupavvayanibhaM kaha pecchasi taM mahAnAgaM ? // 20 1. ha. ka. pi / 2. ha. ka. dego| 3. ha. ka. degccu / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ duHkhe dharmakartRgandharvanAgadattakathA ] salaliyavellahallagaI sotthiyalaMchaNaphaNaMkiyapaDAgA / mAyAmaiyA nAgI niyaDikavaDavaMcaNAkusalA // taM ca si bAlaggAhI aNosahibalo aparihattho ya / sAya cirasaMciyavisA gahaNammi vaNe vasai nAgI // ute vinivAyaM tIe dADhaMtaraM uvagayassa / appohasimaMtabalo na appANaM cikicchihisi // uccharamANo savvaM mahAlao puNNamehanigghoso | uttarapAsammi Thio loheNa viyaTTae nAgo // Dakko jeNa maNUso hoi mahAsAgaro viva dupUro / taM savvavisesamudayaM kaha ghecchasi taM mahAnAgaM ? // ete te pAvAhI cattAri vi koha - mANa - mAya - lohA / jehi sayA saMtattaM jariyamiva jayaMkalakalei // tehiM jo u khajjai cauhi vi AsIvisehiM sappehiM / avasassa naragapaDaNaM natthi ha AlaMbaNaM kiMci // eehiM ahaM khaio cauhi vi AsIvisehiM sappehiM / visanigghAyaNaheuM carAmi vivihaM tao ( vo) kammaM // sevAmi selakANaNasusANasuNNahararukkhamUlAI / pAvAhINaM tesiM khaNamavi na uvemi vIsaMbhaM // accAhAro Na sahai niddheNaM visayA udijjaMti / jAyA (jo ya) mAyAhAro taM pi pagAmaM na icchAmi // [ 255 D:\mala.pm5\2nd proof 5 evaM kaheUNa mukkA teNa te sappA / samakAlaM ca khuddho cauhiM pi nivaDio 15 dharaNIe / puvvauttamittAiehiM uvauttA maMtA gayA, na jAo viseso / pacchA deveNa bhaNiyaM - 'hA ! kerisaM jAyaM ?' vArijjaMto vi na Thio / pAyapaDiyapaccuTThieNa ya sayaNeNa bhaNio devo-'jIvAvesu eyaM, karesu pasAyaM, desu mANusabhikkhaM' / deveNa bhaNiyaM - ' evaM ciya ahaM pi khAio, jai erisaM carittamaNucarai, to jIvai, jai na pAlei tti tao jIvio marissai' tti / avi ya 10 20 25
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 256] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam ussaNNakayAhAro ahavA vigiivivjjiyaahaaro| jaM kiMci kayAhAro avai(u)jjhiya thevamAhAro // "thovAhAro thovabhaNio jo hoi thovaniddo y|| thovovahiuvagaraNo tassa hu devA vi paNamaMti" // 5 tao samayavihIe lihiUNa mahAmaMDalaM, Thavio tattha nAgadatto tti / tao deveNa pauttA esA vijja tti siddhe NamaMsiUNa saMsAraccheyaje(ge) mahAvejje / vocchAmi DaMDa(ka)kiriyaM savvavisanivAraNi vijjaM / / savvaM pANAivAyaM paccakkhAi aliyavayaNaM ca / savvamadattAdANaM abaMbhapariggahaM savvahA / / jIviyassa kahio se sayaNeNa vuttaMto / asaddahaMto pahAvio gharAbhimuhaM / pADio deveNa / sayaNANuroheNa duiyavAraM pi jIvAvio saMto payaTTo gehAbhimuhaM / puNo vi paDio / taiyavelAe suro necchai, jaNayAiehiM nibaMdheNa bhaNieNa uTThavio / kahio se sayaNeNa savvo vuttaMto-'vaccasu imiNA saha, jIvaMto naro kallANaM pAvai' / 15 paDissuyamaNeNa / daTThaNa jaNijaNayaM baMdhumittanagaragAmAiNo accaMtasogavihure payaTTho (TTo) / teNa saha ThiyA ujjANe / kahie ya savitthare puvvabhave IhAINi kareMtassa jAyaM jAissaraNaM, sumariyaM puvvAdhIyaM sutaM, jAo patteyabuddho, diNNaM devayAe ya liMgaM / devo vi patto devalogammi / tao visuddhanANacaraNANuTThANAo gao devalogaM dIhasAmannapariyAeNa ya siddho tti / uvaNao kAyavvo tti / / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyamiNamo / bhAveNaM nisuNaMto jAi naro sAsayaM ThANaM / / ||gNdhvvnaagdttkkhaannyN samattaM // sAhei jo hayAso gujjhaM juvaINa calasahAvANa / kokkAseNa sameo lahai duhaM kAgajaMgho vva // 76 // 1. ha. ka. deg / 2. ha. ka. sNdeg| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ yuvatInAM guhyAkathane kAkajaGghakathA ] [257 [sAdha(katha)yati yo hatAzo guhyaM yuvatInAM calasvabhAvAnAm / kokAsena sameto labhate duHkhaM kAkajaGghavat // 76 // ] kathamidam ? [102. yuvatInAM guhyAkathane kAkajaGghakathA ] sagganayarituliyAe ujjeNIe jiyArI rAyA jiNavayaNavihaNNU jiNasAdhupUyArao 5 paramasAvago / tassa ya cattAri rayaNabhUyA sAvagA / ego mahAnasio so erisaM pAgaM jaNei, jai kajjaM jimiyamitto pariNamai, pahareNa, dohiM tehiM, divaseNAhoratteNa, dohi, tehiM, addhamAseNa, mAseNa, uduNA, ayaNeNa, saMvacchareNa vA / viio ya abbhaMgei, so tellakuDavaM sarIre choDhUNa nINei vA Na vA / taio sejjApAlao, so tArisaM sijjaM raei, jai kajjaM paDhamajAme viujjhai, dosu , tisu , rAIvigame vA, dosu tisu 10 diNAIesu / cauttho sirighario, so jai kajjaM, bhaMDAgAraM dAei vA na vA / evaM ca tassa rAiNo tivaggasAraM jiNadhammANuTThANasahalIkayamaNuyabhavaM jIvalogasuhamaNuhavaMtassa samaikto koi kAlo / na ya egeNAvi sueNa saMjutto / nivviNNakAmabhogo pavvaiukAmo ciTThai / io pADaliputtAo AgaMtUNa rohiyA nagarI jiyasattuNA / tahAvihabhaviyavvAe ya samuppaNNasUlo rAyA paricattAhAro namokkAraparo mariUNovavaNNo 15 devaloe / nAgaraehi ya samappiyA jiyasattuNo nagarI / saddAviyA cattAri vi saavgaa| tehiM dAviyANi niyayaviNNANANi / navaramegeNa egAo jaMghAo tellaM na NINiyaM / bhaNiyaM ca-'jo mae sariso hojjA. so nIhArihI tellaM' / so ya telleNa daDhajaMgho kAlaMtareNa ya kAgajaMgho vi nAmaM kayaM / te ya te dharijaMtA vi na TThiyA, kAlANurUvakayakAyavvA mahAvibhUIe pavvaiyA / koMkaNayavisae vesamaNapurasaMkAsaM soppArayaM nagaraM / tattha ya rahagAradAsIe baMbhaNeNa jAo dArao / kayaM ca se nAma kokkAso tti / so ya accaMtamehAvI / rahagAro ya niyayaputte sikkhavei / teNa ya moNavvayaM gahiyaM 'mA mamaM na sikkhaveha' tti / te ya mehAviNo na geNhaMti / kokkAseNa pUNa savisesaM gahiyaM ti / api ca"vAjivAraNalohAnAM kASThapASANavAsasAm / 25 nArIpuruSatoyAnAmantaraM mahadantaram' // [ ] 20 1. ha. ka. degya / 2. ka. avaNijjA / 3. ka. kAma / 4. ha. ka. vAru / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam maraNapajjavasANayAe jIvaloyassa rahagAro mao / jAo kokkAso jogo tti dinno se rahagAragharavicchaDDo rAiNA / kAlaMtareNa koMkaNe dubbhikkhaM jAyaM / tao Agao kokkAso ujjeNIe / rAiNo jANAvaNatthaM jaMtamayakavoehiM harAvio se kuTThAgArAo sAlI / jANiUNa niveiyaM, rAiNA vAharAvio kokkAso / sabahumANaM ca kappiyA se vittI / samuppaNNo vIsAso / kArAvio jaMtamao garuDo / tattha kokkAsamahAdevIe sahAruhiUNa rAyA uppaio gayaNeNa ANAvei savvarAiNo / samaikkaMto koi kAlo / savattIvehae ya pucchiyA mahAdevI sesadevIhiM-'kAe khIliyAe jaMtaM uppayai, niyattai vA ?' / tIe ya pucchio rAyA / tao jANaMteNAvi itthiyANa calasahAvaM airAgeNa sAhio paramattho / bhaNiyA ya esA-'na tae aNNesiM 10 kaheyavvaM' / tIe vi sAhiyaM sesadevINa / mahAdevIroseNa vi gahiyA niyattaNakhIliyA sesAhiM / rAyA vi taM samArUDho, patto kaliMgavisayaM / niyattaNasamae ya na diTThA khIliyA / vihalaMghalaM va bhaNi(mi)UNa nivaDiyaM dharaNIe jaMtaM / kokkAso tANa vivittapaese mottUNa gao uvagaraNassa nagare / diTTho rahagAro rAyagehe rahacakkaM samAraMto, jAio uvagaraNaM / teNa bhaNiyamimaM rAyasaMtiyaM, niyagaM demi / jAva niyayagehAo 15 ANei, tAva ya addhasamAriyaM cakkaM taM teNa samAriyaM / diTuM rahakAreNa, jAva bhUmIe na paDai, paDiphaliyaM pi pacchaohuttaM gacchai / 'avvo ! viNNANAisaeNa imiNA kokAseNa hoyavvaM, jassa ya baleNa kAgajaMgheNa rAiNo ANAviyA' / tao rahakAreNa siTuM rAiNo kokkAsAgamaNaM / teNa vi gahiUNa baddho tti / api ca "kAlindyA dalitendranIlazakalazyAmAmbhaso'ntarjale, magnasyAJjanapuJjamecakanibhasyAheH kuto'nveSaNam ? / tArAbhAH phaNacakravAlamaNayo na syuryadi dhotino, yairevonnatimApnuvanti guNinastaireva yAntyApadam" // [ ] pIDijjamANeNa ya dAvio rAyA saha devIe / niyaliUNa niruddhaM bhoyaNaM / tao ayasabhIruehiM nAgarehiM pavattiyAo kaagpiNddiio| kAlaMtareNa ya bhaNio kokkAso25 'mama puttayasayasahiyassa pAsAyaM kuru, jeNAhaM tattha puttehiM samArUDho rAiNo aannvemi'| samADhatto kaauN| nirUvie ya pavesadivase paTTavio pacchaNNo kAkajaMghassa suyassa leho 20 1. ha. ka. ideg| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizeSajJatAyAM sundarInandakathA] [259 jahA-'tae amugadivase AgaMtavvaM, ahaM ca kaliMgarAyA[NaM] mArissAmo, tumaM ca amhe ghittUNa jeNa vaccasi, tahA kAyavvaM' / patto eso / kaliMgarAyA vi saputto pAsAyamajjhadesakhoDiyAe khIliyAe samaikkaMto gao jamagehaM / "anyathaiva vicintyante puruSeNa manorathAH / daivaprApitasadbhAvAt kAryANAM gatiranyathA" // so vi niyayajaNaNijaNae kokkAsaM ca ghettUNa patto ujjeNIe tti / ao juvaINa na gujjhaM sAhiyavvaM ti / api ca"nIyamAnaH suparNena nAgapIDArako( rako )'bravIt / yaH strINAM guhyamAkhyAti tadantaM tasya jIvitam" // [ ] suyadevipasAeNaM suyANusAreNa kAkajaMghassa / bhaNiyamiNaM jo nisuNai juvaINa na sAhae gujjhaM / / ||kaakjNghkkhaannyN samattaM // 10 15 etAu imaM laTuM imAu eyaM ti jo visesaNNU / so pAvai sAmaNNaM suMdarinaMdeNa etthuvamA // 77 // [etasmAdidaM zobhanamasmAdetaditi yo vizeSajJaH / sa prApnoti zrAmaNyaM sundInandenAtropamA // 77 / / ] __[103. vizeSajJatAyAM sundarInandakathA ] dakkhiNAvahAlaMkArabhUyaM nAsikkanayaraM / naMdo ibbhsuo| suMdarI se jAyA accaMtavallahA / tao logeNa suMdarINaMdo tti nAmaM kayaM / so ya tIya(e) rUvajovvaNasohaggalAyaNNakalAkosallamohiyacitto na sesaramaNIsu accaMtasuMdarA(rI)su vi 20 ahiramai, na ya dhammAiesu kajjesu payaTTae / suyamimaM puvvapavvaieNa se bhAuNA-'mA visayAsatto saMsAraM bhamau' tti ciMtaMto patto sAhU , suhAsaNattho vaMdio suMdarInaMdeNa / patthuyA dhammakahA, rAukkaDo tti na pariNayA / bhaNai ya-'kaha dhammaphalaM uvaNayaM suMdarIsarisaM kalattaM khaNaM pi muyAmi ?' tti / 1. ka. jjeNA / 2. ka. tadeg / 3. ha. saMdeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam "sabbhAo ya siNehaM samasuhadukkhaM aNiggayarahassaM / dhaNNA suttaviuddhA mahilaM mettaM ca(va) pecchaMti'' // 'avvo ! suMdarayaradasaNAo esa bohiyavvu' tti paricintiUNa bhaNiyaM muNiyA'nesu thevaM bhUmIo imaM pattayaM' / dakkhiNNapaDieNa ya gahiyamaNeNa / laggo 5 so'NumaggeNa / logo ya bhaNiuM payatto-'aho ! pavvaio suMdarInaMdo' baddhA muNiNA sauNagaMThI / niyattAmo niyattAmo tti puNaruttaM vAharamANo nIo ujjANe / bhaNio muNiNA-'nemi bhavaMtaM suraselaM' / teNa bhaNiyaM-'na tarAmi ettiyaM kAlaM viogaM sahiuM suMdarIe' / muNiNA bhaNiyaM-'jhatti ANemo' / dakkhiNNapaDieNa ya paDivaNNaM se vayaNaM / vijjAsAmatthao payaTTo sAhU taM gaheUNa / daTThaNa ya vAnaraM bhaNio so 10 muNiNA-'kimerisI hoi suMdarI ?' / teNa bhaNiyaM-'guru tti kAUNa te khamijjai eyArisaM bhaNiya'ti avi ya "kattha jayapAyaDajasA ke(tiya)sehiM vi seviyA mahAgaMgA ! / sayalajaNahIlaNijjA kattha va bhaNa nagaraniddhamaNI !" // thevaMtaraM vaccaMtehiM diTuM vijjAharamihuNayaM / aNNe bhaNaMti-'teNaM ciya 15 viuruvviyaM' / puNo vi pucchio-'hoi erisI suMdarI ?' / teNa bhaNiyaM-'aNuharei maNAyaM esA suMdarIe' / kameNa ya pattA sAsayadivvatihuyaNagurupaDimAsaNAhadevaharANugayaM joyaNasayasahassUsiyaM kaMcaNamehalAlaMkiyaM meruM / tattha ya siddhAyataNe cauvvIsaM pi titthayarANa paDimAo imAe jayasaddakusumamAlAe thoumADhatto muNi tti / avi ya namiUNa jiNe suyadevayaM ca jysddkusummaalaae| pUemi jiNavariMde usabhAIvIrajiNacarime // 1 // jaya mayaNAnalajalahara ! jaya jaya duTTaTThakammaghaNapavaNa ! / jaya bhaviyakamaladiNayara ! jaya usabhajiNiMda ! jayanAha ! // 2 // jaya vijiyadujayavammaha ! jaya jaNaNIsesatihuyaNANaMda ! / jaya siddhivahuvisesaya ! jaya ajiyajiNiMda ! suranamiya ! // 3 // 20 1. ha. ka. yaM / 2. ha. viyaM, ka. rUviyaM / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizeSajJatAyAM sundarInandakathA] [261 jaya guNarayaNamahoahi ! jaya jaya kulajalahipuNNimAiMda ! / jaya mohatimiradiNayara ! jaya saMbhava ! jaNiyajayaharisa ! // 4 // jaya merusiharabhUsaNa ! jaya saMsArajalahivarapoya ! / jaya tavalacchisusaMgaya ! ahinaMdaNa ! sujaya jayaNAha ! // 5 // jaya kovamahoragasiddhamaMta ! jaya jaya suriMdanayacalaNa ! / jaya mANamahAtarugaMdhavAha ! jaya jaya sumaijiNaiMda ! // 6 // jaya rAyalacchipUiya ! jaya jaya divvAraviMdakayacalaNa ! / jaya paumappahasAmiya ! jaya jaya bhuvaNammi supasiddha ! // 7 // jaya kittimahAnayadivvasela ! jaya samatthaguNanihasa ! / jaya nANalacchiseviya ! jaya jayasu supAsajiNayaMda ! // 8 // 10 jaya tihuyaNekkasAmiya ! jaya jaya sasikuMdahArasaMkAsa ! / / jaya mokkhamaggadesaya ! caMdappaha ! jaya jayasu jayanAha ! // 9 // jaya pattadivvakevala ! jaya jaya telokkadiTThadi(da )TThava ! / jaya jaya siddha( ddhi )vahUpiyayama! jaya suvihijiNiMda ! gayarAga ! // 10 // jaya tihuyaNasiriseviya ! jaya jaya nIsesapAvamalarahiya ! / 15 jaya sayalabhuvaNabhUsaNa ! jaya sItalanAha ! nayacalaNa ! // 11 // jaya bhuvaNagehamaMgalapaIva ! jaya jaya muNiMdanayacalaNa ! / jaya tavatAviyakalimala ! jaya jayahi jiNiMda ! seyaMsa ! // 12 // jaya nANalacchilaMchiya ! jaya jaya nIsesalakkhaNukkinna ! / jaya vasuhAvAsavapaNayacalaNa ! jaya jayahi vasupujja ! // 13 // 20 jaya khaviyakammadaDhamala ! jaya jaya telokkanahayalamiyaMka ! / jaya mAyAkavaDakuDaMgijalaNa ! jaya jayasu jiNavimala ! // 14 // jaya duTTharAgakarihari ! jaya jaya niyakaMtidaliyaghaNatimira ! / jaya saddavijiyajalahara ! jaya jayasu aNaMtajiNaiMda ! // 15 // D:\mala.pm512nd proof
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262] 10 [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam jaya payaDiyapAyaDasAhudhamma ! jaya jaya pasatthavarajjhANa ! / jaya paNamiyapaNaya ! muNiMdapaNaya ! jaya jayasu jiNadhamma ! // 16 // jaya paNayatiyasakAmiNidhammelluvvellakusumakayasoha ! / jaya duriyajalaNajalahara ! jaya saMtijiNiMda ! suranamiya ! // 17 // jaya tuliyakappapAyavaciMtAmaNikAmadheNumAhappa ! / jaya samavasaraNabhUsaNa ! jaya kayajayaharisa ! jiNakuMthu ! // 18 // jaya raiaravimaddaNa ! jaya jaya jaramaraNarogarayarahiya ! / jaya rAgarosavajjiya ! jaya tihuyaNapaNaya ! araNAha ! // 19 // jaya vijiyabhuvaNaDAmaramahallajamamallaladdhajayasadda ! / jaya tihuyaNasaravararAyahaMsa ! jaya mallijiNaiMda ! // 20 // jaya vayaNakiraNabohiyabhavvamahAkumuyasaMDanisinAha ! / jaya muNigaNaharasaMthuya ! muNisuvvaya ! sujaya jayanAha ! // 21 // jaya paNayapAyapaMkaya ! jaya jaya papphullapaMkayadalaccha ! / jaya vijiyadujayaghaNaghAikamma ! thu( mu)Ninamiya! nayacalaNa! // 22 // jaya jAyavakulamaMDaNa ! jaya jaya kaMdoTTavaNNasaMkAsa ! / / jaya bhavabhayaniNNAsaNa ! jaya jayasu [a]riTThavaranemi ! // 23 // jaya khuDiyaviyaDadaDhakammapAsa ! jaya jaya piyaMgusaMkAsa ! / jaya battIsasurAhivakayamajjaNa ! jayasu jiNapAsa ! // 24 // jaya jaMbUNayavibbhama ! jaya jaya tisalAe vaDDiyANaMda ! / jaya jaya vijiyaparIsaha ! jaya tihuyaNanAha ! jiNavIra ! // 25 // iya jiNavariMdajayasaddakusumamAlaM dhareD jo kNtthe| vimalaguNaM so pAvai sAsayasokkhaM sayA mokkhaM // 26 // diTThANi ya tattha accaMtamaNaharANi vemANiyatiyasamihuNayANi sumiNammi vi maNuyANa dullahANi / tao bhaNio sAhuNA-'kimaNuharaMti eyAo surakAmiNao suMdarIe?' teNa 25 bhaNiyaM-'bhayavaM! eyANa purao suMdarI makkaDDI(DI) na pujjai' tti / avi ya 15 20 D:\mala.pm5\2nd proof
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ / strIcaritrakathA] [263 so suMdarIviratto icchai ramaNIu divvruuvaao| guNavaMtayammi diDhe kassa maNo ThAi iyarammi ? // 'bhayavaM kahaM puNa etAu pAvvijjaMti ?' / sAhuNA bhaNiyaM-'muNidhammeNaM nevvANaM pi pAvijjai, kA gaNaNA eyAsu ?' tti / avi ya muNidhammAo visiTTho phalamiha mokkho jiNehiM pnnnntto| suranarasuhAiM aNusaMgiyAiM iha kisipalAlaM va // tao pAvio nAsikkapuraM takkAlANurUvanivvattiyAsesakAyavvo pavvaio suNdriinNdo| paripAliyajahaTThiyasAmaNNo gao devalogammi / muNiyANaMtarabhavavuttaMto nivvattiyatiyasakAyavvo surasuMdarIhiM saha bhoge bhuMjiuM payatto tti / uvaNao kaayvvo| suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM cariyaM / suMdarinaMdassa phuDaM nisuNaMto lahau nivvANaM // ||suNdriinNdkkhaannyN samattaM // do narapasuNo vaMcai juvaI ekkeNa ceva ruNNeNa / AgamaNeNaM paiNo gamaNeNa tahA aNADassa // 78 // [dvau narapazU vaJcayati yuvatirekena caiva ruditena / Agamanena ca patyurgamanena tathA'nATa(jAra)sya // 78 / / ] anATa: parapuruSaH / zeSaM spaSTam / kathaM caitat ? [104. strIcaritrakathA] kusumapuraM / dhaNavAho satthavAhaputto / baMdhumaI se bhAriyA / tIe ya saha jIyalogasuhamaNuhavaMtassa samaikkaMto koi kAlo / aNNayA vibohiyarainAhe saMpatte 20 vasaMte vArijjaMto vi vayaMsAiehiM payaTro satthAhasao desaMtaraM saMvavahAravaDiyAe / aNNadiyahammi ujjhiUNa mANaM bhaNio baMdhumaIe tti "tai vaccaMte piyayama ! vaccai savvaM pi majjha taNusokkhaM / jai nIyasIsaM darddha vaccasi ko taM nivArei ?" // 1. ha. ka. saMdeg / 2. ka. maNadeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam ___ evaM bhaNio amuNiUNa se vaMkabhaNiyaM payaTTo eso / aNNadiyahammi atthamie diNanAhe, mauliesu paMke(kae)su , visaTTesu kusumAyaresu , pai(ya)TTe daiyAyaNe, diNNesu saMjhApaIvesu , ANaMdiesu thIkulesu , harisiyAsu puMsalIsu , gayA esA niyayamaMdirujjANe / tao rammayAe kANaNAINa saMjAyavammahAe deTTho pNthiyjuvaanno| 5 pulaio sANurAgaM / tao caMdamuddisiUNa bhaNiyamaNAe tti "taNuyataNu ! athiradasaNa ! nayaNANaMdayara ! kaha va diTTho si / paMthiya ! gharaNi kkhu ahaM na vasasi abbhatthiya ! namo taM(te)" | muNiyabhAvattheNa ya bhaNiyamaNeNaM ti "nayaNANaMdo caMdo jo suMdari ! paNamio tae kaha vi / so hoi tujjha varao thiranivasaMto kimaccheraM?" // muNiyamaNavijjA(yappA)e ya nIo niyayamaMdiraM / evaM ca tANa sasaMkaM visayasuhamaNuhavaMtANa samaikkaMto koi kaalo| aNNadiyahammi diTTho taruNajuvANao v(n)ccNto| calasahAvattaNao ya itthiyANaM paTTaviyA tammi sANurAgA diTThI dUiyA / naccaNavirAme Agao tIe NumaggeNaM / diNNamAsaNaM, pakkhalAyi calaNA, gahiyA hatthe, etthaMtarammi 15 patto paDhamajAro / IrisaM ca bhaNiyamaNeNa-'kimayaM ?' / abheNNamuharAgAe bhaNiyaM baMdhu maIe-'dhaNavAhAgamaNavaddhAvaNayanimittaM kaDayaM hatthAo giNhiumicchai' / aNNadiyahammi kayaviliyaM daTTaNa sarosaM bhaNiyamaNeNa-'A pApe ! kimeyaM?' / sahie bhaNiaM "maha purau cciya DakkA paMkayamAyA(magghA)irIe bhamareNa / aharaM paloiUNaM bAlaya ! mA rUsasu imIe" // 20 iya evaMvihaasamaMjasANi daTThaNa tIe so virao niyagehaM ptttthvio| sAvi gayA teNa saha, paMthe ya racchohamittAo ya niyayabhattAraM AgacchaMtaM daTThaNa bhaNio aNADo rovirIe-'vaccasu iNhi' / gao eso / diTThA bhattuNA vi kaluNaM ruvaMtI, pucchiyA teNa-'kimeyaM ?' / tIe bhaNiyaM-'tuhAgamaNaM succA sammuhamuvAgacchaMtIe tuha daMsaNeNa ANaMdabAhapUro jAo' / tao tIe do vi [roviM]tIe ikkeNa ruNNeNaM tosiya tti / 25 ao eyAsu viramiyavvaM ti / 1. ha. degsiTe / 2. ka. paloio / 3. ka. degsu pucchiya / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ [265 paropakAre kRSNavAsudevakathA] suyadevipasAeNaM suyANusAreNa a(i)tthipurisaann| cariyaM jo suNai naro so viramai jAvajuvaIsu // 5 10 parakajjakaraNanirayA mahANubhAvA cayaMti niyakajjaM / asivovasarmi bheriM patthaMto vAsudevo vva // 79 // [parakAryakaraNaniratA mahAnubhAvAstyajanti nijakAryam / azivopazamAM bherI prArthayan vAsudevavat // 79 // ] [105. paropakAre kRSNavAsudevakathA] suhAe bAravaI nayari tti jA kaNha-halaharANaM kajje tiyasehiM rayaNanimmaviyA / mahimahilAe cUDAmaNi vva ko vanniuM tarai ? / / tIe ya dasArakulanahayalamiyaMkA baladeva-vAsudevarAiNo / vAsudevassa ya gosIsacaMdaNamaIo devayAhiTThiyAo cattAri bherIo, taM jahA-saMgAmabherI, komuIbherI, uccaya(cchava) bherI, asivovasamabherI / kA puNa etANa uppattI ?-sohamme kappe aNegadevaparikhuDeNa bhaNiyaM sakkeNaM ti / avi ya "arahaMta-cakki-halahara-kesava-naranAhapuMgavA dosaM / na layaMti parassee jujhaMti na ahamajujjheNaM" // tao imamasahaddahaMteNa bhaNiyamegeNa deveNa / avi ya suMdaramiyaraM ruTThA kuNaMti iyaraM pi suMdaraM tuTThA / kalikAlapisuNasarisA avvo ! sagge vi suranAhA // kalikAlapisuNasariso hosi tumaM mUDha ! na uNa tiysiNdo| 20 kiM vA vi palatteNaM? sacce gaMtuM parikkhAhi // Agao so parikkhakajjeNaM / io ya samosario ariTunemI / aMtarAle viuvviyaM accaMtaduIsaNaM durahigaMdhi kimikulAulaM suNayamaDayaM / payaTTo sabalo 15 1. ha. ka. ru| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 15 tao citiyaM deveNa - ' na tAva dosaggAhI' / kameNa ya patto samosaraNaM harI / vaMdio titthayaro saha gaNaharAIhiM / bhagavayA vi patthuyA dhammakahA, tayavasANe ya gayA devAiNo niyayaThANesu / etthaMtarammi hariyaM AsarayaNaM deveNa / kao kalayalo baMdurAvAlaeNa / sannaddhabaddhakavayA niggayA kumArA / gayaNArUDheNa ya vijiyA sureNa / 10 muNiyavuttaMto niggao saha nariMdehiM vAsudevo / bhaNio suro - 'kIsa turayarayaNaM harasi ?' / deveNa bhaNiyaM - 'jujjhiuM niyattesu' / hariNA bhaNiyaM - 'suMdaraM saMlattaM' / navaramavayariUNa Aruhasu gaiMda - turaMgamAIsu / deveNa bhaNiyamalametena / hariNA bhaNiyaM'bAhu - muTThi - daMDa - khaggAiehiM jujjhAmo' tti / 20 266 ] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam vaMdaNatthaM kaNho / tassa gaMdheNa niyatto savvo vi logo / vAsudevapucchiNa ya bhaNiyamaNeNa-'maMDalagaMdheNa na tIrae gaMtuM' / bhAviyajahaTThiyapoggalapariNAmo payaTTo harI teNaM ciya maggeNa / daTThUNa ya maMDalaM bhaNiyamaNeNaM ti-- 25 sAme maMDalavaNe dasaNA rehaMti saMgayA dhavalA / mitta vva balApa (ya) samA ahavA navapAusagharNAmi // jaM jaM jaMpai kaNho taM taM juddhaM nisedhae devo / pacchA sureNa bhaNiyaM jujjhAmo poM(boM)dajujjheNa // vijio mhi ahaM tumae na nIyajuddheNa ittha jujjhAmi / hariNA bhaNio tAhe sabbhAvaM sAhae tiyaso // "dhaNNo si tumaM kesava ! jaM saggagaeNa tiyasanAheNa / aNaliyaguNehiM thuvvasi samattha (tta) devANa majjhammi" // tudveNa bhaNio sureNa-'varaM varesu' / hariNA bhaNiyaM - ' kiM tuha daMsaNAo vi aNNo varo ?' / deveNa bhaNiyaM - ' tahA vi mama nivvuinimittaM kiMci patthesu' / tao niyayakajjamagaNiUNa bhaNio devo - 'logANamasivovasamiM bheriM desu' tti / api ca " kiM candreNa mahodadherupakRtaM dUre'pi santiSThatA ? vRddhau (ddhe) yena vivardhate vrajati ca kSINe kSayaM sAgaraH / a(A !) jJAtaM parakAryanizcitadhiyAM ko'pi svabhAvaH satAM, svairaGgairapi yena yAti tanutAM dRSTvA paraM duHkhitam " // D:\mala.pm5\2nd proof
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAge sAgaracandrakamalAmelAsambandhaH] [267 dAUNa bheriM gao devo / Thavio se aarkkhio| chaNhaM mAsANaM vAiccha(jja)i, savvavAhIo uvasamaMti, aNNAo ya chammAse Na bhavaMti / aNNayA vAiyA bherI / Agao jarAbhibhUo gAmaMtarAo vANiyao / dINAralakkhapayANeNa ya gahiyA o(cau)raMguliyA khaMDariyA / lohANugaeNa ya kaMthIkayA bherI / na saddo purimAvUrei, vitthariyAo vAhIo / nirUviyA bherI, jAva kaMthIkayA / tao vAvAiUNa ya 5 ArakkhiyamaTThamabhatteNArAhiyeNa sureNa diNNA aNNA bherI / aNNo Thaio Arakkhio tti / uvaNao kAyavvo tti / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM cariyaM / kaNhassa jo nisAmai so pAvai paramakallANaM / // kaNhakkhANayaM samattaM // 15 rAgAnalapajjalio kajjAkajjaM na pecchae puriso / sAgaracaMdo vva jae kamalAmelAe saMbaMdhe // 80 // [rAgAnalena prajvalita:kAryAkAryaM na prekSate puruSaH / sAgaracandravat jagati kamalAmelAyAH sambandhe / / 80 // ] [106. rAge sAgaracandrakamalAmelAsambandhaH ] ___ jahA bAravaIe sAgaracaMdo raaysuo| aNNo nahaseNo / kamalAmelA ya raaysuyaa| sA nahaseNassa diNNA / teNa ya nArao na bahumaNNio, so tIe purao nidio / sAgaracaMdeNa bahumaNNio, so pasaMsio / tassa ya purao pasaMsiyA kamalAmelA / tIe Nuratto savvaM ciya kamalAmelaM maNNai tti / tao kelIe saMbeNa TThiyANi loyaNANi / 'kiM kamalAmelA ! AgatA tumaM ?' ti / teNa bhaNiyaM- 20 'kamalAmelo haM' / sAgaracaMdeNa bhaNiyaM-'saccapaiNNo havejjasu' tti / tao pajjuNNAIkumArehiM paNNattIsAmattheNa hariUNa dAriyaM pariNAvio sAgaracaMdo ujjANe / muNiyavuttaMteNa siTuM nahaseNeNa hariNo / niggao sasiNNo / laggamAohaNaM 1. ka. sNdeg| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam kumArANa kelIe, hariNo sabbhAveNa / muNiyavuttaMteNa ya khamAvio nahaseNo viNhuNa tti / tahA vittharayaM uvaesamAlAvivaraNe bhaNiyaM ti / // sAgaracaMdakkhANayaM samattaM // nIsesaguNAhAraM naranAhaM nijapaI pi mottUNa / geNhai paMguM sukumAliya vva mayaNAurA nArI // 81 // [niHzeSaguNAdhAraM naranAthaM nijapatimapi muktvA / gRhNAti pahuM sukumArikeva madanAturA nArI // 81 // ] [107. madanAturatAyAM sukumArikAkathA] vasaMtaure nayare jiyasattU rAyA / savvaMteurapahANA sukumAliyAhihANA vallahA 10 devii| tIe vi rUvalAvaNNasohaggAIakkhitto na pecchae sesaramaNIo / maMtIhiM bhaNNamANo vi na nirUvei rajjakajjANi / 'vasaNi' tti jANiUNa caliyA sesraainno| muNiyavuttaMteNa ya bhaNio maMtimaMDaleNa-'deva ! caliyANi parabalANi, tA saMju(ja)ttiM karAvesu' / puNaruttaM bhaNio vi jAhe na karei vayaNaM, tao pAiUNa mairaM tIe saha pasutto pakkhitto aDavIe / Thavio se suo rajje / laddhaceyaNeNa ya 15 muNiyamaNeNaM ti / avi ya "vasaNammi aNuvviggA, vihavammi agavviyA bhaye dhIrA / hoMti abhiNNasahAvA, samammi visamammi ya samatthA" // [ ] bhAveMto paTThio tIe saha vasimAbhimuhaM / thevavelAe na tarae gaMtuM sukumAliyA / teNa bhaNiyamettha rukkhachAhIe ciTThasu , jAva pANiyamANemi / jalAbhAvAo ya muttUNa 20 thA(bA)hArerisaM bhario ruhirassa puDao, pakkhittA osahI / 'kalusamudayaM, acchINi ThaviUNa piyasu' / jahAeTuM pAiUNa payaTTo / puNo vi thevavelAe-'na tarAmi chuhAe gaMtuM' / tao UrumaMsANi chettUNa davaggIe paiUNa diNNANi / saMrohaNimUliyAsaMrohiyasarIro payaTTo tIe saha / pattANi egammi ngre| vikkiNiUNAharaNANi samADhattaM vaannijN(jj)| evaM ciTuMtANa samaikkaMto koi kaalo| aNNadiyahammi bhaNiyamaNAe 1. ka. sNdeg| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 madanAturatAyAM sukumArikAkathA] [269 'na sakkuNomi egAgI ciTThiuM, biijjaiM(yaM) desu' / vIhIso uvagao, niravAu tti kAuM diNNo paMgulao / teNa ya hasiyagIyasaviyArajaMpiehiM AvajjiyaM cittaM, nivesio daiyasaddo, accaMtANurAgarattA eyapaMgummi / rAiNo chiddANi maggai / aNNayA vasaMtUsave gayA ujjANaM / mahumajjaparAga(ya)tto pavAhio rAyA gaMgAjale / ucchalio egattha nagare / sumiNamiva mannaMto pasutto asogatarucchAyAe / tahAvihabhaviyavvayAe ya 5 mao tattha aputto rAyA / ahivAsiyANi paMca divvANi / kao so cciya rAyA / ahisitto sAmaMtehiM / api ca "bhagnAzasya karaNDapiNDitatanogrlAnendriyasya kSudhA, kRtvA''khurvivaraM svayaM nipatito naktaM mukhe bhoginaH / tRptastatpizitena satvaramasau tenaiva yAtaH pathA, svasthAstiSThata daivameva hi nRNAM vRddhau kSaye cAkulam" // [ ] sukumAriyA vi pUraNamaNoharA davvaM teNa saha khAiUNa pacchA taM ceva ghettuM ghare ghare gAyaMtI bhamai / pucchiyA ya bhaNai-'eriso gurUhi diNNo bhattAro'tti / evaM ca pAvaphalamaNuhavaMtI gAmAgarAisu bhamantI pattA nariMdapuraM / jama(va)NiyaMtariyA ya rAiNo purao gAiuM payattA / suNiccheNa ya pucyA rAiNA-'kimesa paMgU?' / tIe bhaNiyaM- 15 'gurUhi dinno bhattAro, tamaNupAlemi paya(i)vvayA hoMtI' / tao bhaNiyaM rAiNA tti "bAhubhyAM zoNitaM pItamUrumAsaM ca bhakSitam / gaGgAyAM vAhito bhartA sAdhu sAdhu pativrate !" // tao samAiTThANi nivvisayANi / uvaNao kAyavvo / phAseMdiyae vi uvaNao kAyavvo tti / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM cariyaM / / sukumAliyAe puriso nisuNaMto jAva(u) veraggaM // zeSendriyANyadhikRtyAha soiMdiyaghANediyajibbhidiyaparavasA khayaM jaMti / jaha bhaddA rAyasuo sodAso jaha ya naranAho // 82 // 25 D:\mala.pm5\2nd proof
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ 277] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam [zrotrendriya-ghrANendriya-jihvendriyaparavazAH kSayaM yAnti / yathA bhadrA rAjasutaH sodAso yathA ca naranAthaH / / 82 // ] bhAvArthastu tribhyaH kathAnakebhyo'vaseyaH / tAni cAmUni [108. zrotrendriye bhadrAkathA] vasaMtaure nayare satthavAhamahilA bhaddA nAma pautthavaiyA / pupphasAlo ya gaMdhavvio accaMtavirUvo, geeNa puNo kinnaro / teNa ya niyaviNNANeNAvajjio nagaralogo / bhaddAdAsIo ya kAraNaMtarapaTThiyAo tassa saddAyaNNaNakhittacittAo cirakAlassa pattAo / aMbADiyAhiM bhaNiyameyAhiM--'sAmiNi ! mA kuppasu kAlAikkame kAraNeNa, jamajjamamhehiM suyaM taM pasUNaM pi lohaM jaNei, kiM puNa sayaNNaviNNANaM?' | 10 saMjAyakouyAe bhaNiyaM bhaddAe-'jai evaM tA daMseha evaM' / aNNadiyahammi nagaradevayAe mahUsave payaTTA bhaddA saha ceDIhiM / pUiyA devayA / gaMdhavvio ya gAiUNa pasutto aMgaNe darisio ceDIhiM / tao taM pulaiUNa niTThayaM bhaddAe / etthaMtarammi vibuddho eso / kahiyaM pAsavattiyanarehiM satthavAhamahilAe taM niMdiyaM / saMjAyamacchareNa ya viraiyA satthavAhakahA / kiM ca lohAisu lihiyaM ti "jANAmi tujjha virahe dippaMtahuyAsaNaM pavajjAmi / mA hiyayapaMjaratthA tumaM pi Dajjhihisi bIhemi // vAyAe kiM va(ca) bhaNNau ? kittiyamettaM va(ca) likkhae lehe ? / tuha virahe jaM dukkhaM tassa tumaM ceva gahiyatthA / mama virahAnalataviyaM dehamimaM suyaNu ! saMgamajaleNa / uNhaviUNa samatthA muttUNa tumaM kao aNNA ?" // aNNadiyahammi bhaNAviyA bhaddA-'sAravesu gharaM, Thavesu maMgalakalase, baMdhasu vaMdaNamAlA' / rAIe ya sattamabhUmiyapAsAovari pasuttAe paDhiyA savvA vi bhattuNo khaa| jAva imA gAhA kayamaMgalovayAro eso dAreNa pavesae nAho / 25 sahasA abbhuTuMtI paDiyA pattA ya jamagehaM / / 15 20 D:\mala.pm512nd proof
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ [271 jihvendriye sodAsakathA] uktaM ca- "kAmazokabhayonmAdavairasvapnAdyupaplutAH / abhUtAnapi pazyanti purato'vasthitAniva" // [ ] "tIrAt tIramupaiti rauti karuNaM cintAM samAlambate kiJcid dhyAyati nizcalena manasA yogIva yuktekSaNaH / svAM chAyAmavalokya kUjati punaH kAnteti mugdhaH khago dhanyAste bhuvi ye nivRttamadanA dhig duHkhinaH kAminaH" // suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM cariyaM / bhaddAe nisuNito veraggaM pAvai maNUso / [109. ghrANendriye rAjakumArakathA] vasaMtaure nayare gaMdhappio kumAro / so ya ghaDaNAvAe ramaMto savakkijaNaNIe 10 pauttavisasaMjoiyagaMdhajiMghaNAo mao tti / [110. jihvendriye sodAsakathA ] somaNase nagare sodAso rAyA / bhoyaNavelAe avahariyamAmisaM birAleNa / avasareNa na pattaM maMsaM sUvayAreNa / tao DiMbhaM vAvAiUNa susaMbhiyaM diNNaM / 'aho ! na eyArisaM mae kayA vi bhuttapuvvaM' / biiyavAsare pariviTuM sAmaNNamAmisaM / tao bhaNiyaM 15 rAiNA-'jArisaM kalle pariviTuM, tArisamaNudiNaM dAyavvaM' / diNNAbhaeNa pisuNie sabbhAve aNudiNaM mANusamaMsaM bhuMjiuM payatto / muNiyavuttaMteNa ya vArio maMtimaMDaleNa, aTThAyaMto ya pakkitto aDavIe / Thaio se putto rajje / so ya tattha aNudiNaM mANusANi vAvAyaMto ciTThai / aNNayA teNa paeseNa sattheNa saha muNiNo vaccaMtA ThiyA tattha kAussaggeNa / Agao eso / tavasattIe ya na uggahabbhaMtare pavisai / kayA dhamma- 20 khaa| veraggamaggAvaDio niyatto eyAu duvvavasiyAu tti / uvaNao kAyavvo / // sodAsakkhANayaM samattaM // 1. ha. ka. sNdeg| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam cakkhidiyakkhANayaM [111] puvvuttaM jahA mAhuravANieNa dhAriNI diTThA, jahA a vihiyaM ti / evaM paJcApIndriyANi aniruddhAni duHkhAya bhavanti, atastAni zAsanIyAni / uppattiyAicauvvihabuddhisameyA havaMti suyajoggA / bharahAbhayAiNo viva (iha) diTuMtA AgamapasiddhA // 83 // [autpattikyAdicaturvidhabuddhisametA bhavanti zrutayogyAH / bharatAbhayAdaya iva (ha) dRSTAntA AgamaprasiddhAH // 83 // ] "puvvamadiTThamasuyamaveiyatakkhaNavibu(su)ddhagahiyatthA / avvAhi(ha)yaphalajogA buddhI uppattiyA nAma / bharahasilapaNiyarukkhe khuDDagapaDasaraDakAyauccAre / gayaghayaNagolakhaMbhe khuDDagamaggitthipaya(i)putte / / [bharahasilamiMDhakukkuDavAluahatthI agaDavaNasaMDe / pAyasaaiApattekhADahilA paMca piaro a||] mahusitthamuddiyaMke ya nANae bhikkhuceDaganihANe / sikkhAyaM(i) atthasatthe icchAya(i) mahaM sayasahasse" // [112-140. autpattikIbuddhau rohakAdikathAH] ujjeNIe AsaNNe naDagAmo / tatthegassa naDassa bhajjA mayA / tassa suo rohayanAmo khuDDao / piuNA aNNA pariNIyA / sA rohayassa na suTTha vaTTai / teNa bhaNiyA-'jai tAeNa kajjaM, tA mama (saMmaM) vaTTasu' / tIe bhaNiyaM-'kiM tumaM ruTTho 20 kAhissi' tti ? / api ca- "yasmin ruSTe bhayaM nAsti tuSTe naiva dhanAgamaH / nigrahAnugrahau na staH sa ruSTaH kiM kariSyati ?" // [ ] teNa rAIe piyA bhaNio-'esa puriso'tti / evaM suNiUNa so ciMtei-'avvo ! D:\mala.pm512nd proof
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ autpattikIbuddhau rohakAdikathA:] [273 parapurisAsattA esA' / na tIe saha Alavei tti / tao tIe rohayavilasiyaM nAUNa bhaNio-'puttaya ! suTTha vaTTIhAmi'tti / tao teNa bhaNio piyA puNo vi-'puriso puriso'tti / 'kattha so ?' pucchieNa niyayachAyA dAviyA / 'aho ! jAriso imo puriso, so vi eyAriso'tti velio sANurAgo mahilAe jAo // aNNayA piuNA saha ujjeNIyaM gao rohayakhuDDuo / gahiyadhaNNA ya pattA sippAnaItIre / tao tattha 5 puttaM mottUNa gao se jaNao nayariM pamhuTThapuDayassa / rohaeNa vi tiyacaukkAisaNAhA lihiyA puliNe nagarI / teNa paeseNa rAyA AgacchaMto bhaNio rohaeNa-'bho ! amuNiya-paramatthaM apisuNio turayArUDho ya rAyakule pavisasi ?' / saMjAyavimhaeNa ya pucchio rAiNA / teNa vi jahAvibhAgaM dAviyA nayarI / 'ko si tumaM ?' / teNa bhaNio(ya) bharahasuo rohayanAmo / bAhiriyAe vasAmo // rAiNo ya egUNANi 10 paMcamaMtisayANi / egaM buddhimaMtaM tANa sAmiyaM gavesei / tao rohayabuddhijANaNatthaM bhaNiyA taggAmavAsiNo naDA-'jA esA mahalliyA bhe silA, tIe maMDavaM kareha' / tao visaNNA savve vi / rohao ya jaNaeNa viNA visasaMkAe na bhuMjai / tao rovaMto gao samavAe jaNayasamIvaM / jaNaeNa bhaNiyaM-'vaccha ! paNaTThA amhANa bhoyaNAsA, jeNa rAiNA silAe maMDavo karAvio' / teNa bhaNiyaM-'ehi tAva bhuMjAmo, pacchA 15 karissAmo' / paruttaM ca teNa bhaNiyA gayA sagehesa / aNNadiyahammi khaNAviUNa dIhakhar3e nivesiyA tattha silA, tassa tale ThiyaM savvaM / niveiyaM rAiNo / 'keNa kayaM?' pucchie siTuM-'rohaeNa' // tao meMDhao paTThavio, bhaNAviyA ya-'esa pakkheNa ettiu cciya paccappiNiyavvo, na dubbalayaro, na bala(li)o' / rohao pucchio / teNa varueNa saha baMdhAvio / balaM jAyaM pi tadaMsaNAo avei // puNo 20 kukkuDo pesio 'esa ekkAgI jujjhAveha' / adAo purao kao, tattha cuNaMtaM paDibiMbaM daTThaNa jujjhiuM payatto / puNaravi tilANamaNegANi khArisahassANi pesiyANi, 'tilamANeNa ya tellaM dAyavvaM' / tao AyarisamANeNa gahiyA // puNo bhaNAviyA'vAluyAvarattaM paTThaveha' / tehiM bhaNiyaM-'saNhA thUrA vA jArisI kAyavvA, tArisaM pamANaM daMsehi' // puNaravi juNNo pesio karI / aNudiyahaM ca jIyaMtassa pauttI dAyavvA, na 25 mayassa / tao tammi mae vinnattaM rAiNo-'deva ! ajja so hatthI na uThei, na carai, 1. ha. hiya / 2. ha. paccippiNa' / 3. ha. virUve / 4. ha. ka. uppa / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam na piyai, na Usasai, na nIsasai' / rAiNA bhaNiyaM-'kiM mao ?' / tehiM bhaNiyaM'nAgariyakUviyaM paTThavesu , jeNa se maggANulaggo Agacchai // puNaravi bhaNAviyA'vaNasaMDaM uttaradisAu dAhiNeNa kareha' / tao AvAsio uttaradisAe gAmo // puNaravi bhaNAviyA-'aggiNA viNA pAyasaM raMdheha' / aivaDakharapalAle khIrataMdulehiM saha thAlI nikkhittA / uNhAe ya siddho pAyaso tti / tao so cciya bhaNAvio rohao jahA'tae AgaMtavvaM, navaraM na kasiNapakkhe, na sukke, na divasao, na rAIe, na cchAyAe, na AyaveNaM, na paMtheNaM, na uppaheNaM, na NhAeNaM, na maileNaM, na jANArUDheNaM, na pAyacAreNaM, na chatteNaM, na AgA-seNaM' / tao aMgohaliM kAUNa cakkamajjhabhUmIe eDakkayArUDho cAlaNInimiuttimaMgo saMjjhAsamayammi amAvAsAe Agao tti / sAhiyaM rAiNo10 'jahA''iTTho Agao rohao' / tatta sabahumANaM pUiUNa Thavio samAsaNNe / / paDhamajAmaviuddheNa pucchio naravaiNA-'sutto ?, jaggasi ?' / teNa bhaNiyaM'jaggAmi' / 'kiM ciMtesi?' / teNa bhaNiyaM-'assatthapattANaM kiM daMDo mahallo, udAhu siha ?' tti / rAiNA bhaNiyaM-'sAhesu' / teNa bhaNiyaM-'do vi samANi' // biiyapahare vi pucchieNa kahiyaM jahA-'chagaliyAliDiyAo vAuNA kaDhiNAu havaMti' / / 15 taiyapahare vibuddheNa pucchio-'kiM ciMtesi ?' / teNa bhaNiyaM-'khADahilAe jettiyaM pucchaM, evaiyaM sarIraM, jettiyaM paMDaraM, tettiyaM kAlaM' ti // cautthajAme bohito vi jAhe vAyaM na dei, tao kaMbiyAe viddho pucchio-'jaggasi, piyarehiM taM jAo-rAiNA, vesamaNeNa, caMDAleNaM, rayaeNaM, vichieNaM / 'kahaM viyANasi?' / teNa bhaNiyaM-'nAeNa puhaI pAlesi jeNa, teNa rAyaputto / aparimiyadavvadANAo vesamaNasuo / roseNa 20 caMDAlo / savvassa rayahareNaM rygo| kaMbiyAe viMdhaNeNaM vichiyajAo' tti / nibaMdheNaM jaNaNIe pucchiyAe savvaM siTuM / rAyA tuTTho / savvamaMtINa sAmI kao deso ya se diNNo // 'tassa savvatthAmesu uppattiyA buddhi' tti / bharahasile tti gayaM / [2] paNiya tti / jahA ekkeNa vAluMkIo paNAmiyAo / dhutteNa bhaNio-'jai 25 savvAo bhakkhemi, kiM desi ? / teNa bhaNiyaM-'jo nayaraddAreNa moyago na niggacchai' / teNa dasaNehiM DakkiyAo / so bhaNai-'na khaddhAo' / oyAriyAo haTTe / logo 1. ha. kaMTi / 2. ka. dvA / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ autpattikIbuddhau rohakAdikathA:] [275 bhaNai-'kimeyAhiM khaddhAhiM ?' / so modagaM maggio visaNNo / jUyArehiM buddhI diNNA-'modagaM paolIduvAre kAUNa bhaNasu-'niggaccha bho moyagA !' sa Na niggacchai / jUArANamuppattiyA buddhI / __ [3] __ rukkhe ti / jahA makkaDA phalANi na deMti rukkhehito / leTTahi pahayA naTThA 5 (deMti) / leTThappahatANa uppattiyA buddhii| [4] khuDDage / abhao udAharaNaM / jahA teNa kUvAo chANeNa viTiyaM gahiyaM ti / paDe tti / jahA doNNi juvANayA NhAenti / egassa daDho paDo / aNNassa junnnno| 10 junnaitto DhaM ghettUNa palANo / maggio na dei / vavahAro jaao| niyayasuttehiM vnnaaviyaa| tao mahilANaM suttaparikkhAe nAUNa smppiyaa| kAraNiyANa uppattiyA buddhii| saraDe tti / jahA egassa vaNiNo bilAsannaM purIsaM vosiraMtassa saraDo duiyasaraDeNa saha jujhaMto avANaM puccheNa AhaNittA bilaM pvittttho| 'avvo! mama saraDo avANeNaM poTTaM 15 paviTTho' / adhiIe dubbalo jAo / vejjassa kahiyaM jahAvattaM / tao mai(ya)saraDaM lakkhArasasameyaM choDhUNa bhaMDae, dinnaM se vireyaNaM, dAvio srddo| satthIhUo vaannio| jIviyadAya tti pUjio vijjo bahudavveNaM ti / vejjassa uppattiyA buddhii| biio ya srddo| bhikkhuNA khuDDao pucchio-'esa kiM sIsaM cAlei ?' / so 20 bhaNai-'kiM bhikkhU tumaM bhikkhuNI vA ?' / khuDDagassa uppattiyA buddhI / [8] kAge tti / rattaMbareNa cellao pucchio-'kiM tubbhe savvaNNuputtA ?' / cellaeNa bhaNiyaM-'bADhaM' / to kittiyA ettha kAyA vasaMti ?' / cillaeNa bhaNiyaM 1. ka. "samayaM / 2. ha. ka. dAviya / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam 'saDhei kAyasahassAiM jAya beNNAyaDe parivasaMti / jai UNA pavasiyayA abbhahiyA pAhuNA AyA' / khuDDagassa uppttiyaa| _ [9] biio / nihimmi diDhe mahilaM parikkhai 'rahassArihA na va ?' tti / 'na tae kassa vi kaheyavvaM-'mama avANeNa paMDa(Du)ravaNNo kAyo paviTTho' / tIe vayaMsiyAe siTuM / paraMpareNa rAiNA suyaM / hakkArio vaNio / sabbhAve siTTe diNNo se nihI / vaNiyassa uppattiyA / [10] 10 taio / viTuM vikkhiraMtaM dadruNa pucchio bha(bhA)gaveNa khuDDao-'kimeso nirUvei ?' khuDDaeNa bhaNiyaM-'viNDaM nihAlei savvagayattaNao / "jale viSNuH sthale viSNurAkAze viSNumAlini / viSNumAlAkule loke nAsti kiJcidavaiSNavam" // [ ] khuDDayassa uppattiyA / [11] uccAre tti / jahA ego dio bhajjAe saha vaccai gAmaMtarammi / dhuttammi aNurattAe nicchUDho bhattAro / kAri(ra)NiyANa purao vavahAro laggo / dieNa bhaNiyaM'mamesA bhajjA, navarameyassANurattA' / 'kiM bhe saMbalaM ?' / dieNa bhaNiyaM 'tilamoyagA' / tiNhaM pi diNNaM vireyaNaM / tao viTThanirUvaNeNa nicchUDho dhutto / 20 kAraNiyANa uppattiyA / __ [12] gaya tti / jahA vasaMtaure rAyA bhaNai-'jo hatthi tolei, tassa lakkhaM demi' / egeNa nAvAe hatthi kAUNaM nAvA atthAhajale vUDhA, rehA ya kayA / tao kaDDiUNaM nAvaM kaTThalohAINi bhariUNa vUDhA puNo vi / toliehiM ya kaTThAIhiM nAyaM parimANaM / 25 tassa uppattiyA buddhii| [13] ghayaNo tti / jahA ego gAyaNabhaMDo rAiNo rhssio| tassa purao rAyA devi D:\mala.pm5\2nd proof
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ autpattikIbuddhau rohakAdikathAH] [277 vaNNei jahA nisnnnn(raam)yaa| bhaMDo bhaNai-'mA evaM bhaNasu , navaraM jo velAe sA vAyamokkhaM karei, tAe velAe pupphagaMdhe vA dei' / eyaM jANiUNa ditI na gahiyaM pupphaM, tao vAugaMdhe samucchalie hasiyaM rAiNA, viliyA devI, ruTThA bhaMDassa, ANatto nivvisao / tao dIharavaMsamuvAhaNANi bhareUNa payaTTo devidaMsaNatthaM / tIe (teNa) bhaNiyaM-'aNegA[Ni]desaMtarANi gaMtavvANi, imiNA nimitteNa teNovAhaNAo gahiyAu' 5 tti / 'mA desaMtaresu eso sAhessaI' tti lajjaMtIe dhario bhaMDo / ghayaNassa uppattiyA / [14] golaya tti / jahA jaumayagolao nAso paviTTho / tattha(tta)salAgAe kddddio| kaDDhayaMtassa uppattiyA / [15] 10 khaMbhi tti / rAiNA maMtiparikkhaNatthaM pAyao laMbio-'taDAgamajjhaTTiyaM khaMbhaM jo taDaTThio baMdhei, taM maMtiM karei' / tao egeNa taDi khillagaM baMdhiUNa pariveDheNa baddho / maM[tI] saMvutto / / eyassa uppattiyA / [16] khuDDae tti / jahA parivaTThi(vvAi)yAe paDahao davAvio-'jo jaM karei, tamahaM 15 karemi' / khuDDao paDahayaM vAriUNa rAyasabhaM go| tIe bhaNiyaM-'katto gilaami?'| khuDDaeNa sAhaNaM darisiyaM / kAiyAe paumaM darisiyaM, sA na tarai / khuDDayassa uppttiyaa| [17] maggitthi tti / jahA mUladeva-kaMDarIehiM paMthe vaccaMtehiM diTTho ego juvANao 20 taruNamahilAe saha vaccaMto / tao mahilAe ajjhovavaNNaM kaMDariyaM nAUNa gayA do vi aggo| kaMDariyaM vaNakuMje ThaveUNa Thio maggammi mUladevo / bhaNio ya NeNa se bhattAro-'eyaM mahilaM paTThavesu mama mahilApasavaNatthaM' / gayA sA, diTTho so kaMDarIo tti / avi ya so tIe diTTho bhaddau vva teNa vi sirIva sA diTThA / aNNoNNanehasAraM jAyaM surayaM duveNhaM pi / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam 'khaDabailladArao jAo' bhaNaMtIe mUladevAu gahiyamuttarijjaM / mUladevassa uppattiyA, visesaM puNa mahilAe tti / [18] pai tti / jahA doNha bhAugANaM egA bhajjA / do vi se sara(ri)sa tti logvaao| 5 rAiNA maMtI pucchio-'kimevameyaM ?' / maMtiNA bhaNiyaM-'atthi viseso' / tao bhaNAviyA puvvapacchimagAmesu gaMtUNa tammi divase AgacchaMtu te paiNo / tao vallaho pacchimadisAe pesio, iyaro puvvo, jeNa se jaMtassa AgacchaMtassa ya sammuho sUro / ahavA do vi gAma gayA jarayAbhibhUyA pasiTThA / tao pacchimadisaTThiyassa gayA / maMtissa uppattiyA / [19] putta tti / jahA ego vaNio dohiM bhajjAhiM samaM rajjaMtaraM gao / tattheva mao / egAe bhajjAe lahuo dArao jaNaNIe visesaM na yANai / puttajaNaNIe davvaM havai / 'mama eso dArao biiyAi bhaNai mamaM ti / tao maMtiNA donni davvarAsIo kAUNa dArayaM ghettUNa 'chideha' tti bhaNiyA / ThiyA tuNhikkA savakkI / jaNaNIe bhaNiyamalaM mama 15 davveNaM, mA dArayaM chiMdaha / tao diNNaM tIe davvaM dArao ya / maMtissa uppattiyA / / [20] mahusitthe tti / kuviMdabhAriyAe dhutteNa saha guvile nihuvaNaThiyAe mahuyaMDayaM dittuN| bhattAro ya kiNito vArio / gayANi tattha na pecchai / tao taha cciya ThaiUNa dAviyaM bhattuNo mahaM / tao nAyamaNeNa-'nUNamasaI esA, kahamannahA evaMvihaM 20 surayaTThANayaM dAvai ?' tti / kuviMdassa uppttiyaa| [21] | muddiya tti / jahA purohio logANa nAse giNhai, appei ya / tao damageNa kileseNa viDhatto samappio sAhassio naulo / kAlaMtareNa ya maggio na dei / damago vAulIhUo / tao amaccaM paMtheNa vaccaMtaM bhaNai-'appase me bho ! purohiyA 25 naulayaM' / samuppaNNakaruNeNa bhaNio rAyA'macceNa-'eyassa naulaM purohio puvvagahiyaM na samappeI' / tao saMvaccharAyaNamAsadivasapariyaNAipuvvaM pucchio D:\mala.pm5\2nd proof
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 10 autpattikIbuddhau rohakAdikathAH] [279 savisesaM pauttiM damago / rAiNA vi jUyachaleNa ghettUNa purohiyA muddiyaM paTThAvio maNUso purohiyabhAriyAsamIve-'purohio bhaNai eeNAbhiNNANeNa amugakAlAisu jo gahio naulago taM samappesu' / tatto ya ghittUNa Agao puriso / darisio damagassa, pariyANiUNa gahio / purohiyassa vittI chinnA / jahA rAiNo uppattiyA / / [22] aMke tti / jahA egeNa naulago dINArANa bhario samappiyaM(o) / tao maggieNa kUDANa bhariUNa samappio / vavahAro jAo / kAraNiehiM pucchio'kettiyA mAyaMti ?' / tao naulayaparimANamamuNaMteNa bhaNiyaM geNhaMtae[Na] jahA'sahassaM pakkhittA' / Na mAyA / iyareNa-'aTTha sayANi' tehiM paDipuNNo / tao davAvio saMdaraM davvaM ti / kAraNiyANamappattiyA / [23] nANaya tti / jahA evaM ciya savvaM, navaraM kAlo bahavo samappio naulayassa / ete ya navA dINArA / tao nAUNa davAvio aNNe suMdare / kAraNiyANaM uppattiyA / [24] bhikkhu tti / jahA evaM ciya rattavaDassa ya naulago appio| na dei / teNa jUArA 15 olggiyaa| tehiM bhaNiyaM-'jAe vArAe vayaM teNa saha jaMpAmo, tAe velAe maggejjasu' / tao jUArA rattaMbaravesaM kAUNa gyaa| bhaNiyaM ca NehiM-'jAva ceiyAI vaMdiUNAgacchAmo puvvadesAo, tAva evaM suvaNNayaM Thavesu, aNNe ya gahiyasuvaNNA bhikkhuNo AgamissaMti, tANa vi ThaviyavvaM' / eyammi avasare maggio teNa naulao / tao tIe loli(la)yAe maggio appio naulao tti / juuaaraannmuppttiyaa| [25] ceDaganihANe tti / dohiM mettehiM nihI diTTho 'kallaM suMdaradiNe balidANAipuvvayaM giNhissAmo' tti bhaNiUNa gayA niyagehesu / tao ekkeNa ghettUNa davvaM iMgAlA tattha chUDhA / biiyadivase vi so iMgAlApUrio diTTho / dhutteNa bhaNiyaM-'ao maMdapuNNA vayaM, jeNa dINArA iMgAlA jAyA' / aho ! vaMcio tti imiNA dhutteNa vigAraM adAveMteNa 25 bhaNiyaM duieNaM pi 20 1. ha. ka. ya sa vicchi / 2. ha. ka. 'di / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 15 280 ] tao gaMtUNa gehaM kao tassa sariso jakkho / pUiUNa deha taduvari makkaDANa bhattaM, te ya tamAruhiUNa khAyaMti / aNNadiyahammi nimaMtiyA se puttA, the (go) viyA ya / 5 gavasaMtassa ya siddhaM jahA - 'te suyA makkaDA jAyA' / Agao se gehaM, jakkhamavaNeUNa nivesio se TThANammi / tao kilakileMtA ArUDhA taduvariyA makkaDA / teNa bhaNiyaM'jahA dINArA iMgAlA jAyA, tahA puttA vi te makkaDA' / tao diNNaM nihissa addhaM / uppattiyA yassa vitti / 20 [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam " na hi bhavati yanna bhAvyaM, bhavati ca bhAvyaM vinA'pi yatnena / karatalagatamapi nazyati, yasya tu bhavitavyatA nAsti" // [ ] [26] sikkha tti | jahA ego uvajjhAo IsaradArae ajjhAve | teNa bahu davvaM laddhaM | 'gacchaMtaM mArissAmo' na davvaM se nINiuM deMti / aNNayA jANAviyaM sayaNANa / aha cchANi paDiyacchaleNa davvaM naIe paTThavissAmo, taM tubbhe ghittavvaM' / teNa ya aTThamicauddasipamuhAsu tihIsu 'esa amhANa AyAru' tti bhaNaMteNa mANAya (nINiyaM savvaM davvaM / te pacchA appaNA paNNA (lA) NA ti / eyassa uppattiyA / [27] atthasatthe tti / jahA duNha mahilANa ego dArao / navaraM devIe bhaNiyAo - 'mama suo bhe vavahAraM chiMdissai, tAva egaTThA khAiha' / na puttamAyAe paDivannaM, sA niddhADiyA / devIe uppattiyA / [28] icchAiti / jahA mayavaiyAe paimetto bhaNio / sabbhAve kahie maMtiNA ettha tucchaM kayaM davvaM pacchA appaNo annattha bahuyaM / so pucchio - ' kayaraM icchasi ?' / teNa bahugamicchiyaM / maMtiNA bhaNiyaM - 'tA desu eyaM eyAe' tti / maMtissa uppattiyA / [29] sayasahassati / jahA ego dhutto bhai - 'jo maM apuvvaM suNAvei, tassAhaM 25 sayasahassamollaM khorayaM demi' / siddhaputtreNa bhaNiyaM 1. ha. ka. adhiSThAdeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ duSTastriyAM vajrAkathA] [281 "tujjha piyA mama piuNo dhArei aNUNagaM sayasahassaM / jai suyapuvvaM dijjau aha na suyaM khorayaM desu" // siddhaputtassa uppttiyaa| iya evamAI bahavo diTuMtA AgamANusAreNa sAhajja jahA'vasaraM bhaviyANa bohnnttttaae| ||bhrhaaicriyN bhaNiyaM // 10 aNNAsattA mahilA gharasAraM puttayaM ca bhattAraM / nAsei kaTThajAyA vajja vva niraMkusA pAvA // 84 // [anyAsaktA mahilA gRhasAraM putrakaM ca bhartAram / nAzayati kASThajAyA vajreva niraGkuzA pApA // 84 // ] kathamidam ? [141. duSTastriyAM vajrAkathA ] vasaMtaure nayare kaTTho seTThI / vajjA se bhAriyA / AvannasattA pasUyA dArayaM / jAo aTThavArasio / tao 'mahilA putto suhI hou' tti bhAvaMto NegaMtiyamaruyaM sappaccho ee mottUNa gao desaMtaraM davvanimittaM seTThI / AlavaNAIhiM naTThiyA marugassa 15 tti / "jattha taruNo mahallo, taruNImajjhammi tattha kiM sIlaM ? / puTTho cciya biDAlo, rasoruo maMDalo ahamo" // [ ] tassa ya tiNNi rayaNANi kukkuDo keNaillo mayaNaselAgA ya / sA ya taM maruyaM pavisaMtaM se(sa)vai / muNiyA hiyaeNa vAriyA sueNa sa tti 20 "guNadose NAvekkhai, jo ratto hoi jammi vatthummi / jo aNNiyAe daio, ahavA so amha bappo tti" // [ ] puNaruttaM ca kalahaMtI vAvAiyA mayaNasalAyA / suyaM ca jAlaMtarieNa marueNa 1. ka. muddho / 2. ha. ka. degsilA / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam bhikkhAgayamuNijuvalayaM paropparaM saNiyamullavaMtaM-'jo eyassa kukUDayassa sIsaM khAissai, so jjhatti rAyA bhavissai' / tao baMbhaNeNa bhaNiyA vajjA-'kukkuDassa maMsaM payA(sA) hesu' / tIe bhaNiyaM-'puttasariccho eso, aNNaM te maMsaM demi' / teNa bhaNiyaM-'kimettha bahuNA?, imassa maMsaM desu' tti / tao mAriUNa pasAhiyaM se maMsaM / jAva bhaTTo Agacchai NhAiUNa, tAva lehasAlAe putto [putto] chuhAluo 'dAeu bhattaM' maggaMto / tao khAviUNa kukkuDayasIsaM paTThavio / Agao maruo / pariviTuM sIsarahiyaM maMsaM / 'kattha sIsaM?' ti pucchiyAe tIe bhaNiyaM-'puttassa diNNaM' / teNa bhaNiyaM-'hA ! duTTha kayaM, sIsakaeNa mae mArio, taM ca tae puttassa diNNaM, tA jai taM ciya puttaM mAriUNa desi, tao te haM puriso' / tIe bhaNiyaM-'mA evaM bhaNasu , 10 paricatto esa maggo cilAtehiM pi' / teNa bhaNiyaM-'kimettha bahu palatteNa?, jai mae kajjaM, tA jjhatti puttaM mAriUNa desu' / 'evaM' ti paDivaNNe thaNadhAI dArayaM ghettUNa muNi[ya]vuttaMtA palANA, kameNa ya pattA desaMtaraM / aputtanariMdamaraNaM paMcadivvAhivAsaNeNa so cciya dArao rAyA jAo tti / "yena yathA bhavitavyaM, na tad bhavati anyathA / nIyate tena mArgeNa, svayaM vA tatra gcchti"|| 1 kAlaMtareNa patto kaTThaseTThI / paNaTThasohaM masANasarisaM maMdiraM nieUNa pucchiyA vajjA jAhe paccuttaraM na dei, tao pucchio kIro / teNa bhaNiyaM-'tAya ! paMjarAo muccasu' / tahA kae siTuM savvaM / avvo ! jANa kae etthiyANa kileso kijjai, tANa eyArisaM ceTThiyaM ti / tao tahArUvANaM therANaM aMte pavvaio / viharaMto ya 20 tahAvihabhaviyavvayAe patto tattha, jattha so suo rAyA jAo / bhikkhaM bhamaMto ya paviTTho puvvAvAsiyavajjAe gharaM / nAUNa ya dinnaM maMDaehi saha suvaNNayaM / nIharaMte ya sAhummi kao kalayalo-'esa coru' tti / dilR suvaNNayaM / nIo nariMdasamIve / paccabhiNNAo thaNadhAIe, roIUNa sAhiyA pauttI rAiNo / teNa vi paNamio bhAvasAraM / vajjA vi ANattA nivvisayA / kao tattha vAsAratto / kao rAyA 25 sAvago, sesalogo ya / gacchaMtassa ya vAsArattayasamattIe bhaNAviyA paribhaTThiyA dhijjAIehiM jahA-'mama poTTaM kAUNa mA vaccasu' / tIe evaM lavaMtIe vi 1. ha. ka. pli| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ vinaye nimbakakathA] [283 'pavayaNassa uNNaI bhavau' tti maNNamANeNa bhaNiyamaNeNaM tti-'i mae kayaM, kAlakkameNa joNIe nIharau, jai anneNa to jjhatti' / tao puDhe phoTuM / jAyA pavayaNassa uNNai tti / ||vjjaakhaannyN samattaM // viNayarahio na ThANaM pAvai jaha niMbao puNo lhi| 5 viNayAhiMto puriso diluto niMbao ceva // 85 // [vinayarahito na sthAnaM labhate yathA nimbakaH punarlabhate / vinayavAn puruSo dRSTAnto nimbakazcaiva // 85 // ] kathamidam ? [142. vinaye nimbakakathA] dhaNayapurisaMkAsAe ujjeNIe jiNavayaNabhAviyamaI aMbarisI baMbhaNo, mAlugA se bhAriyA / niMbao siM putto / mAlugA paMcanamokkAraparA paMcattIbhUya tti / api ca- "sarve kSayAntA nicayAH patanAntAH samucchrayAH / saMyogA viprayogAntA maraNAntaM hi jIvitam" // [ ] tao aMbarisI niMbaeNa saha pavvaio / so ya niMbao pAvodayAo kAiya- 15 bhUmIe kaMTake nikkhivai, sajjhAyapaDhaNasamae chikkai, vakkhANavelAe vikahaM karei, savvahA savvaM sAmAyAriM vitahaM karei tti / 'jaM bhaNasi taM na kAhaM jatto vAresi tattha vccaami'| kiM te aliMjarAo udayaM ghittuM naya(iM) nemi ?" // tao bhaNio sUrI sAhUhiM-'niMbao vA ciTThau, vayaM vA ciTThAmo' / tao 20 nINio niNbo| teNa ya saha nIsario jaNao vi / aNNavihAre gayA, tattha vi aviNIyattaNao nikkAliyA / evaM kila ujjeNIe paMcasu vi vasahIsaesu kattha vi TrANaM na laddhaM / 1. ka. bhadeg / 2. ha. ka. jahA / 3. ha. ka. saMdeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam avi ya- "kalahakaro Damarakaro asamAhikaro aNevvuikaro ya / ___ eso ya appasattho parihariyavvo payatteNa" // [ ] tao ujjANagayaM piyaraM royaMtaM daTTaNa bhaNiyaM niMbaeNa-'tAya ! kimeyaM ?' / teNa bhaNio-'tujjha ciTThiyaeNaM AvayAmaMdiramahaM pi saMvutto mhi' / tao samuppanna5 pacchAyAveNa bhaNiyaM niMbaeNa-'tAya ! ekkavArA(raM) pavesaM karesu , jeNAvaNemi te dukkhaM' / tao puNaruttaM bhaNio gao se jaNao AyariyasamIve / taM ca cellayasahiyaM daTThaNa saMkhuddhA savve muNiNo / aMbarisiNA bhaNio gurU-'saMpayaM sAmAyArIe ciTThi(vaTTi)ssai' / tahA vi NecchaMti sAhuNo niMbayaM / AyariehiM bhaNiyaM-'tahA vi ikkadivasaM pAhuNayA saMpattA(saMtA) ciTuMtu' / evaM ca kae jahaTThiyaM sAmAyAraM(riM) 10 pauMjaMteNa ArAhiyA guruNA saha savve muNiNo, jAva savvasaMgho tti / uvaNao kaayvvo| amuNiyajiNiMdavayaNA saMjamakaliyA vi neya(va) uvaiTuM / paDivajjaMte sammaM jaha sIsA pUsamitta( bhUi )ssa // 86 // [amuni(jJA)tajinendravacanAH saMyamakalitA api naivopadiSTam / 15 pratipadyante samyag yathA ziSyAH puSyamitrasya( bhUteH ) // 86 // ] _ [143. ajJAne puSyabhUtiziSyakathA ] atthi bharahaddhavAse suranagaravibbhamaM sivavaddhaNaM nagaraM jayalacchisaMkeyaTThANaM / mu(tu )DiMbago rAyA / bahusIsaparivAro pUsabhUI Ayario / teNa ya rAyA sAvago ko| aNNayA suhumaM jhANaM pavisiukAmeNa sUriNA vAhario saNNo bahussuo 20 pUsamittAbhihANo sAhU / samADhattaM egattha niguMje jjhANaM / te vaMdamANe sIse dUrAo avaNei 'mA vigghaM bhavissai' / taM ca jjhANaM mahApANasarisaM, UsAsA vi na samma uvalakkhi-jjati / tao tahAvihaM AyariyaM daTThaNa bhaNiyaM sesamuNIhiM-'bho ! kAlagayaM pi AyariyaM na kahesi !' / teNa bhaNiyaM-'mA vigghaM kareha jjhANassa' / tao jAhe UsAsanIsAsA vi novalakkhijaMti / tao gaMtUNa kahiyaM rAiNo jahA-'kAlagayaM pi 25 AyariyaM veyAlasAhaNatthaM na esa liMgI amhANa kahei' / tao AgaMtUNa nirussAso D:\mala.pm5\2nd proof
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ dveSe nAvikanandakathA ] [ 285 diTTho sUrI rAiNA / pUsamitteNa vArijjaMtA vi samADhattA saMjattI / 'nUNaM viNAsijjai' tti maNNamANeNa chitto pAyaMguTThae / vibuddheNa ya bhaNiyaM guruNA - 'ajjaM kIsa jhANavAghAo kao ?' / teNa bhaNiyaM - 'kiM na pecchasi ete agIyatthe niyasIse ?' / tao te kharaMTiUNa bhaNiyaM guruNa tti / api ca- "ajJAnaM khalu kaSTaM krodhAdibhyo'pi sarvapApebhyaH / arthaM hitamahitaM vA na vetti yenAvRto lokaH " // [ ] aNao kAvvo / // pusabhUisIsakahANayaM samattaM // ... dosAnalapajjalio iha paraloe ya pAvae dukkhaM / gaMgAnAviyanaMdo vva dhammaruiNo sagAsAo // 87 // [do(dve)SAnalaprajvalita iha paraloke ca prApnoti duHkham / gaGgAnAvikanandavad dharmaruceH sakAzAt ||87||] kathamidam ?- 1. ka. saMjudeg / 2. ka. mUlaM / 3. ha. ka. saMdeg / 4. ha. ka. degviya / D:\mala.pm5\2nd proof 5 [ 144. dveSe nAvikanandakathA ] nAviyanaMdo gaMgaM uttArei / tattha ya logeNa saha nAvArUDho dhammaruI nAma sAhU 15 uttArio / logo ya mollaM dAUNa gao, muNiNo taM natthi / teNa so tattha vAlugAmajjhe niruddho / samaikkaMtA bhikkhAvelA / samuppaNNaroseNa ya diTThIvisaladdhIe cchArIkao nNdo| aTTajjhANadoseNa ya sahAe gharakoilago jAo / dhammaruI vi viharamANo gahiyapANabhoyaNo taM ciya sahamallINo / daTThUNa ya muNi saMjAyaroso taduvari kayavaraM pADiumADhatto / puNaruttaM niddhADio vi jAhe na TThAi, tao daDDho puNo vi diTThIe / tao 20 mayaMgatIre uppaNNo haMsattAe / sAhU vi sIyakAle bhamaMto patto tamuddesaM / payaDIhUyakovo ya bhariUNamudayassa pakkhAo muNiuvariM varisiuM payatto / jAhe na ThAi, tao daDDho vi diTThIe / jAo aMjaNapavvae kesarI | sAhU vi tahAvihabhaviyavvayAe sattheNa saha 10
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam teNa samIveNa gaMtuM payatto / daTThaNa taM, mottUNa satthaM pahAvio muNiNo'bhimuhaM / tattha vi mArio saMto vANArasIe diyasuo jaao| jAo atttthvaarisio| daTTaNa ya taM risiM aNNaDiMbhehiM saha dhUlileTTamAiehiM uvasaggaM kAumADhatto / niyattesu vi Dibhesu jAhe na so ciTThai, tao chArIkao samANo uppaNNo tattheva raayaa| sumariyA puvvabhavA / tao 5 samuppaNNabhaeNa muNiNo jANaNatthaM avalaMbiyA esA paNhA "gaMgAe nAvio naMdo, sabhAe gharakoilo / haMso mayaMgatIrAe, sIho aMjaNapavvae // vANArasIe baDuo, rAyA tattheva Agao' / [ ] jo eyaM paNhaM pUraei, tassa rAyA addharajjaM dei / tao savve vi pUriumAraddhA, na 10 tayANurUvamuttaraM jAi / jAva viharamANo patto nayarIe muNI / Ara[ha]TTieNa bhaNiyaM 'bhayavaM ! paNhaM pUresu' / teNa bhaNiyaM-'paDhasu' / 'gaMgAe nAvio naMdo' tti, iccAibhaNieNa pUriyA muNiNA "etesiM ghAyao jo u so te Are( ajja, ettheva) smaago'| gao ArahaTTio / paDihAreNa niveiyaM rAiNo / paviThTho / pUrie ya paNhAe 15 mucchio rAyA, samAsAsio caMdaNarasAiehiM / diTTho hammamANo ArahaTTio tehiM purisehiM / te vAriUNa bhaNiyaM rAiNA-'bho ! kahaM tae paNhattho nAo?' teNa bhaNiyaM-'deva ! samANattho(tto) pavvaieNa paNhatthaM ghaDateNANIo' / rAiNA bhaNiyaM'kattha so muNI ?' teNa bhaNiyaM-'ujjANe ciTThai' / tao paTTaviyA maMtiNo 'abhayapasAe kae AgacchAmo bhe vaMdaNatthaM' / Agao rAyA / kayA dhammakahA / jAo 20 sAvago / kayA khAmaNA / aaloiyniNdiypddikkNtkyjhaarihpaaycchitto| siddho muNi tti / uvaNao kAyavvo / // naMdakkhANayaM samattaM / tavasosiyA vi muNiNo kovaparA mAriUNa jaMtugaNe / sAveNa mahAnarae vaccaMtI(te) karaDakuruDu Da) vva // 48 // 1. ha. ka. mArio / 2. ka. ANa / 3. ka. mamA / 4. ha. ka. saMdeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ kope karaTa-kuruTakathA] [287 [tapa:zoSitA api munayaH kopaparA mArayitvA jantugaNAn / zApena mahAnarake vrajanti karaTa-kuruTAviva // 88 // ] kathamidam ? [145. kope karaTa-kuruTakathA] vesamaNanayarikappAe kuNAlAe mahAnayarIe nANAvihatavavisesasosiyataNuNo 5 mAsakappeNa viharamANA saMpattA saddhivarovajjhA(NNA)yA donni karaDa-kuruDAhihANA tavassiNo / nayaraniddhamaNAsaNNavasahIe AvAsiyA / 'mA muNINamuvaddavo havau' tti devayA niogeNa na nayarimajjhe varisai / nAgarayA ya nidiuM payattA / puNaruttaM ca hIlijjamANehiM samuppaNNakovAnalehiM bhaNiyameehi 'varisasu deva ! kuNAlAe' karaDeNa imammi bhaNie, kuruDeNa bhaNiyaM-'divasANi dasa paMca y'| puNo vi bhaNiyaM karaDeNa-muTThimittAhiM dhArAhiM' kuruDeNa bhaNiyaM-'jahA rAI tahA divasa(vA) // bhaNiUNa gayA sAkeyaM / nagarI vi sajaNavayA pannarasahiM ahorattehiM pakkhittA samuddammi / te vi taiyavarise ruddajjhANovagayA mariUNa uvavaNNA sattamapuDhavIe 15 kAlanayare(rae) bAvIsasAgarovamAuNo neraiyA jAyA / kuNAlAviNAsakAlAo ya terasame varise mahAvIrassa kevalaM samuppaNNaM / uvaNao kAyavvo / // karaDa-kuruDakkhANayaM samattaM // 20 20 sammamaNAloeMto macchiyamallo va vaccai viNAsaM / AloeM( yaM)to samma phalahImallovamo hoi // 89 // [samyaganAlocayan micchi mAtsyi )kamallavad vrajati vinAzam / Alocayan samyag phalahImallopamo bhavati // 89 // ] kathamidam ? 1. ha. ka. saMdeg / 1. 107 tamapatrAdanantaraM ha. pratirito'pUrNA / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam [146. AlocanAnAlocane malladvayakathA] kuberapurasaMkAsAe ujjeNIe jiyasattU rAyA / savvattha rajjavikkhAo samatthamallacUDAmaNI aTTaNo ne(nA)ma mallo / io ya sopArae nayare sIhagirI rAyA / so ya mallamahUsavaM kuNai varisavarisaM / so(jo) ya jiNai, tassa paDAgAe saha bahu ritthaM dei / 5 so ya aTTaNo tattha gaMtUNa davveNa saha jai(ya)paDAgaM geNha[i] / aNNayA ciMtiyaM rAiNA-'ohAvaNA mama esA, jamaNNarajjAo paDAgaM geNhai / tao diTTho macchio vasaM piyNto| 'jogo' tti kAUNa gAhio nijuddhaM / posio balakAridavvehiM / patte ya mahUsave taruNo tti viNijjio aTTaNo, macchiyamalleNa gahiyA paDAgA saha davvasAhukkAreNa / vimaNadummaNo gao aTTaNo ujjeNihuttaM / ciMtiya ca NeNa-aNNaM juvANayamaNNi10 ssaami| vaccaMteNa suraTThAvisae dUrullakutiyANAma gAmo, tattha TThieNa diTTho ego hi(hAli)o egeNa hattheNa halaM vAheMto, duieNa phali(la)hIo uppADeto, kUrachabayaM tImiNaghaDaeNa bhuMjamANo, AvaTTiyapurIsaM ca vosiraMto / 'ucio eso mallattaNassa' bhAveMteNa bhaNio aTTaNeNa-'kA te jIviyA ?' / teNa bhaNiyaM-'karisaNeNaM' / teNa bhaNiyamahamaTTaNo bhavaMtamIsaraM karemi, jai me vayaNaM karesi' / 'evaM' ti ya paDivaNNe 15 mahilAe kappAsamollaM dAUNa nIo so ujjeNIe / vamaNavireyaNapuvvayaM AroviyaM balaM / jAo mahAbalaparakkamo / sikkhavio vi(ni)juddhaM / payaTTho sovAri pAra)yAbhimuhaM / kameNa ya ahAveto balaM patto mhsve| niggao raayaa| saMpatto Negamallasahio macchiyamallo / maMgalatUresu , AvUriesu saMkhesu , jayajayAviyaM mAgahehiM, paNacciumAraddhA macchiyaphaliha( lahi)malli tti / avi ya vagaMti do vi naccaMti do vi paharaMti do vi jayaluddhA / nivaDaMti do vi uTuMti do vi ahiNo vva dharaNIe / pa(pA)yatalamuTThikopparajANupahArehiM jujjhiuM divasaM / saMcuNNiyasavvaMgA saMpattA do vi niyaThANe / tao pucchio aTTaNeNa phalahImallo-puttaya ! kiM te bAhai?' / teNa vi 'guru' 25 tti kAUNa nirAsaMkeNa sAhiyaM jahaTThiyaM / teNa vi abbhaMgaseva(ca)NamalaNAiehiM pauNIkao / macchiyamallo vi rAiNA puTTho-'kiM te bAhai ?' / tao gAravalajjAi D:\mala.pm512nd proof
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAge dhanamitrakathA ] [289 vinaDiyamaNeNa bhaNiyamaNeNa mANeNa-'alaM maddaNabbhaMgaNovakkameNa, na me teNa ya varAeNa thevA vi pIDA kIrai' tti / paccUse taha cciya laggA doNNi / macchiyamallo aMciyasarIro jAhe na tarai jujjhiuM, tao vaisAhaTThANaM kAUNa tthvio| teNa bhaNio aTTaNeNa phalahi tti / tao saNAlaM toDiyaM sIsaM / gahiyA paDAgA / puriM saMpattA, saMpattativaggasuhaM ti| ao bhaNNai-aTTaNeNa puccieNa jahaTThiyaM phaliha(lahi)malleNa siTuM , tahA guruNo / AloeyavvaM, na jahA macchiyamalleNa kayaM tahA kAyavvaM / ||phlih( lahi )mallakkhANayaM samattaM / juvaIe rAgaratto rAyaviruddha karAvae puriso / mittaM pi AvayAe pakkivaijahA ya dhaNamitto // 10 // [yuvatau rAgarakto rAjaviruddhaM kArayati puruSaH / mitramapyApadi prakSipati yathA ca dhanamitraH // 90 // ] kathamidam ? [147. rAge dhanamitrakathA] daMtapure daMtaca(va)kko rAyA / saccavaI se mahAdevI / AvaNNasattAe ya daMtamayapAsAyakIDaNammi Dohale jAe rAiNA niyadesapaDahatthidaMtA ANAviyA nariMdAhiMto / 15 aNNo geNhaMto daMDijjai / samADhattA daMtavalahiyA / io ya tattheva dhaNamitto vaNiyasuo / donni se bhAriyA / dhaNasirI paDhamA / paumasirI biiyA accaMtavallahA y| aNNayA siM bhaMDaNe payaTTe bhaNiyaM dhaNasirIe-'halA ! kiM te mamAhito abbhahiyaM ?, jeNa gavvamuvvahasi, na ya te saccavaIe viva daMtavalahiyA kIrai' / tIe bhaNiyaM-'avassaM kAravessAmo' / paviTThA kovaghare / pucchio pariyaNo vaNiNA-'kattha 20 piyayamA ?' / dAviyA pariyaNeNa / teNa bhaNiyaM-'pie ! kiM keNa te avaraddhaM ?, kiM vA na saMpaNNaM ?, jeNa kuviyA si' / puNaruttaM ca vAhariyAe sAhio niyayAbhippAo-'jai daMtavalahiyaM na karesi, tao avassaM pANe pariccayAmi' / ciMtAbharanibbharassa saMpatto niyayacittavibbhamo sabbhAvanihI daDhamittAhihANo baalsuhii| bhaNiyaM 1. ka. saMdeg / 2. ka. mi / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam ca NeNa-'kIsa visaNNo ?' / tao sabbhAve pisuNie bhaNiyaM daDhamitteNa-'vayaMsa ! piyAe viNA tumaM na havasi, tae marate ahaM na jIvAmi / jai mamettha pattakAlaMaDavIe puliMdehito mulleNa ghettUNa accaMtagutte ANemi daMte' / tao puliMdayajuggadavvANi ghettUNa gao eso / gahiyadaMto ya patto nagarabAhiM, taNapUlayaviTThiya ya paisAriumAraddho / tao vasabheNa gahie pUlae 'khaDa' tti paDio dNto| 'viruddhakAri' tti gahio nareMdapurisehiM / samappio nariMdassa / teNa vi ya vajjho samAiTTho / tao soUNa pAyavaDio dhaNamitto viNNaviumADhatto-'deva ! na eyassa mahANubhAvassa doso, mae eyaM rAyaviruddhaM kArAvio, to mottUNa eyaM mamaM vAvAesu' / daDhamitto pucchio-'kiM va saccamiNamo?' / teNa bhaNiyaM-'deva ! nAhameyaM viyANAmi, navaraM 10 mama pANasaMrakkhaNatthaM niyajIviyamujjhai' / tao kaha kaha vi muNiyavuttaMteNa rAiNA sakkariUNa mukkaa| uvaNao kaayvvo| ||dhnnmittkkhaannyN samattaM // 15 icchaMtassa vi pUyA na hoi jaha dhammaghosasAhussa / puNNarahiyassa jAyai dhammajasasseva puNNehiM // 11 // [icchato'pi pUjA na bhavati yathA dharmaghoSasAdhoH / puNyarahitasya jAyate dharmayazasa iva puNyaiH // 91 / / ] kathamidam ? [148. niHspRhapUjAyAM dharmaghoSa-dharmayaza:kathA ] 20 tivaggasAhaNujjayajaNasamAulAe bAravaisaMkAsAe kosaMbIe mahAnayarIe rAya lacchimaMdiraM ajiyaseNo rAyA / dhAriNI mahAdevI / tIe cciya suyarayaNamahoahiNo dhammavasU AyariyA / tANaM ca do pahANasIsA dhammaghoso dhammajaso ya / ajjacaMdaNANukAriNI viNayavaI pvttinnii| vigayabhayA se siisnniyaa| tIe bhattaM paccakkhAyaM / saMgheNa ya mahApUyAsakkAreNa ya nijjviyaa| te ya dhammaghosa-dhammajasA 'cattAri vicittAI 25 vigainijjUhiyANi cattAri' imiNA''gamavihANeNa sarIraparikammaM kaaumaaddhttaa| 1. ka. sNdeg| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ niHspRhapUjAyAM dharmaghoSa-dharmayazaHkathA ] [291 io ya ujjeNIe nayarIe aNeganaranAhapaNayapAyapaMkao rAyasirisaMkeyaTThANaM caMDapajjoo mahAnariMdo / tassa ya donni pahANaputtA bhAuNo pAlago, gopAlago y| gopAlago niviNNakAmabhogo pavvaio / pAlago rAyA saMvutto / tassa doNNi vi pahANaputtA bhAuNo avaMtivaddhaNo, ri( ra)TThavaddhaNo ya / avaMtivaddhaNaM rAyANaM ri ra)?vaddhaNaM ca juvarAyaM kAUNa pavvaio pAlago tti / aNNayA vasaMtUsave 5 naMdaNavaNovame bAhirujjANe vIsatthaM ramaMtIe juvarAyabhAriyAe dhAriNIe sarIrasohaM nieUNa ciMtiyamavaMtivaddhaNanariMdeNaM / avi ya "kiM majjha jIvieNaM ? rajjeNa vi jai imAi saha bhoge / surasuMdarisarisAe jahicchiyaM bho ! na bhuMjAmo / / so cciya jayammi dhaNNo so cciya sohaggagavvio smo| 10 jo eyAe pAvai muhakamalaM caMcarIu vva" // tao saMjAyavammaheNa paTTaviyA dUI / sAhio nariMdahippAo / tIe bhaNiyamalameyAe saMkahAe, parihario esa maggo khuDDa(da)sattehiM pi / "api caNDAnilodbhUtataraGgasya mahodadheH / / zakyeta prasaro roddhaM nAnuraktasya cetasaH" // [ ] puNaruttaM ca patthijjaMtIe aviyappaM bhaNiyamaNAe-'halA ! dUie ! kiM bhAuNo vi na lajjae rAyA ?' / eyaM soUNa vAvAio TuvaddhaNo / puNo vi bhaNAviyA-'saMpayaM icchasu , avaNIyaM te sallaM' / 'avvo ! mama luddheNa vAvAio guNarayaNamahoahI ajjautto imiNA nariMdAhameNa, to jAva sIlabhaMgaM na karei, tAva avaMtiseNaM puttaM mottUNamiheva annattha vaccAmo' ciMtiUNa gahiyAbharaNA payaTTA sattheNa saha, kosaMbIe 20 kameNa ya saMpattA / tattha diTThAo sAhuNIo / vaMdiUNa ya puNaruttaM pucchiyAe sAhio paramattho / saMjAyasaMvegAisayA ya nikkhaMtA esA / apatthA(cchA)siNo viva vAhI vaDDiumADhattaM poTTaM / pucchiyA e(ya) pavattiNIe-'vacche ! kimeyaM ?' / tIe bhaNiyamAvaNNasattA pavvaiyA, na puvvaM siTuM, mA pavvajjA na hohiti' tti / mayahariyAe bhaNiyaM-'na suMdaraM kayaM' / pacchaNNAe vaDDio gabbho / kameNa ya savvalakkhaNajuttaM 25 15 1. ka. riTu / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam pasUyA dArayaM / 'mA sAhu- sAhuNINamuvaghAyakilesAiNo havaMtu' ciMtaMtIe ri(ra)TThavaddhaNanAmaMkiyAe rayaNamuddiyAe saha mukko nariMdabhavaNaMgaNe / mottUNa avakkaMtA saahunnii| dArao vi uvari[ma]talArUDheNa maNippabhAsamujjoyagayaNaMgaNo diTTho rAiNA, ghet yadiNo dhAriNIe - 'esa te aputtAe putto' tti / 'pacchaNNagabbhA devI pasUya' 5 tti kayaM mahAvaddhAvaNayaM / api ca- "raNe vane zatrujalAgnimadhye, mahArNave parvatamastake vA / suptaM pramattaM viSamasthitaM vA, rakSanti puNyAni purAkRtAni" // [ ] sAhuNIhiM pucchiyA- 'kattha egAgiNI gayA ?' / tIe bhaNiyaM - 'vAvaNNaM DiMbharUvaM jAyaM, tassa paridvvaNatthaM' / so ya paMcadhAIparivuDo vaDDhiraM pavatto / kayaM ca se nAmaM 10 maNippabho / sAhuNI ya mahAdevIe saha mittiM kAUNa dArayamabhinaMdAve | kame saMpattajovvaNassa mao ja ( ji )yasena (Na) nariMdo / 'asAdhAraNaguNAvAsa' tti kAUNa aNicchaMto vi ahisitto mahAsAmaMtehiM rAyAhiseeNaM / api ca- "nodanvAnarthitAmeti, na vA'mbhobhirna pUryate / AtmA tu pAtratAM neyaH, pAtramAyAnti sampadaH " // [ ] payANurAgAiguNagaNAvajjiyaM pariNayaM rajjaM / evaM ca jammaMtarasamuvajjiyapuNNANubhAvajaNiyaM tivaggasAraM jIvaloyasuhamaNuhavaMtassa samaikkaMto koi kAlo / 'avvo ! jIe kaeNa bhAyA vAvAio, sA vi devI na jAyA' samuppaNNapacchAyAvo teNaM ciya suyassa avaMtiseNakumArassa rajjaM dAUNa takkAlANurUvakayakAyavvo mahAvibhUIe pavvaio avaMtivaddhaNanariMdo / avaMtiseNarAiNA vi siddhA savve vi puvvarAiNo, navaraM 20 maNippabharAiNA pattakAlo vi na paTTAvio karo / tassa maggaNatthaM pesio dUo / paDihAraniveio ya paviTTo eso / kayajahArihakAyavvo bhaNiuM payatto tti-- 'Aisai mahArAo avaMtiseNo maNippabhanariMdaM / 15 44 kAlANurUvakappaM dAUNaM rajjamaNuhavasu' // tao apuvva'vamANasaddaM soUNa samuppaNNadAruNakovAnalapamhuTukAyavveNa bhaNiyaM 25 rAiNA - ' are re ! eyassa asamikkhiyajaMpirassa jhatti jibbhaM chiMdaha' / tao 'jaM 1. ka. 'Nu / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ niHspRhapUjAyAM dharmaghoSa-dharmayazaHkathA] [293 mahArAo ANavei' gahiyasatthA samuTThiyA purisA / etyaMtarammi muNiyamaNoviyappeNa paDhiyaM dUeNaM ti "rAjan ! vAkyaM parasyedaM vayaM vAgmAtropahAriNaH, tvaM cAnye ca mahIpAlAH sarve dUtamukhA yataH // nipatatsvapi zastreSu saMvRtte ca mahAhave, dUtAnAM preSaNaM yuktamavadhyatvaM ca nItiSu" // [ ] tao muNiyanIIsattheNa puNo vi bhaNiyaM pahuNa tti "dUya tti jaM na vajjho evaM bhaNiUNa vaccasi hayAsa ! / iharA evaM bhaNiro jIvaMto jAi kiM puriso ?" // [ ] dUeNa vi gaMtUNa niveio esa vuttaMto avaMtiseNarAiNo / so vi mahAbala- 10 samuddaeNaM payaTTo kosaMbIhuttaM / kameNa ya samAsaNNIhUo tIe / muNiyavuttaMteNa ya kayA maNippaharAiNA vi jujjhasAmaggI / tANa ya dhammaghosa-dhammajasamuNINa kayapaDikammANa paDhamasAhuNA ciMtiyaM-'hA samaNasaMghAo vigayabhayAe sakkAro ihaTThiyAe pAvio, tahA'hamavi pAvissAmo / ihai cciya aNasaNe ThAmi' / tahA kayaM / dhammajaso puNa-'kamamakkhae samADhatte kiM pUyAsakkAreNa kAyavvaM? / tattha 15 vaccAmi, jattha na koi jANai' bhAveMto kosaMbIe ujjeNIe ya aMtare vacchagAtIrapavvayassa kaMdarammi Thio aNasaNeNaM ti / avi ya__ "no ihalogaTThAe tavamahiTThijjA, no paralogaTThiyAe tavamahiTThijjA, no kittivaNNasaddasilogaTThiyAe tavamahiTThijjA, naNNattha nijjaraTThiyAe tavamahiTThijjA, naNNattha ari( Ara )hatiehiM heUhiM tavamahiDijja tti" ||[d.vai./9/4suu.] 20 evaM avaMtiseNeNa ya AgaMtUNa rohiyA kosaMbI / tao saNNajjaMti mahAsuhaDA, AulIhoMti nioiNo, kappijjaMti kariNo, pakkharijjaMti turaMgamA, sajjijjanti saMdaNA, sammANijjaMti suhaDA, saccavijjaMti paharaNagaNA, aNuNijjaMti piyayamAo, vilahijjaMti jahArihakarituraMgamAiNo, "kimettha bhavissai ?' tti samAulIhoMti NAgarayA / 25 1. ka. ja. dUi tti jamava / 2. ka. ja. degNio / 3. ka. degmaNudeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam iya savve ciya logA niyaniyakAyavvavAvaDA jAyA / na ya koi dhammaghosaM abhinaMdai bhArahIe vi / / api ca- "anyathaiva vicintyante, puruSeNa manorathAH / daivaprApitasadbhAvAt , kAryANAM gatiranyathA" // [ ] 5 annadiyahammi paTThavio avaMtiseNeNa mAgaho maNippabhassa / bhaNiyaM ca NeNa "jai saccaM ciya sIho, nayariguhAe jhatti nIharau su)| aha gomAU saccaM, mA nayaridarIe nIharasu" // [ ] rAiNA bhaNiyaM ti "saccaM nivasai sIho, kosaMbiguhAe teNa jai kajjaM / niyajIvieNa navaraM, mA suttaM taM vibohesu" // [ ] aha baMdiNA palattaM 'puNaruttaM bohio si puNa eso / saMbohio narAhiva ! nIhara nayarIe jujjhAmo' / 'evaM' ti paDivanne gaMtUNaM mAgaheNa niyapahuNo / siTThamiNaM so tAhe sannaddho niyabalasameo / tao maNippabharAyA vi sakhaMdhAvAro nayarIe nIhariuM payatto tti / avi ya NhAo kayabala(li)kammo siyavatthAharaNakusumasohillo / dhavalagaiMdArUDho sakko iva nIi naranAho / / rahaturi(ra)yapakkapAikkamattakarinAhaparigao eso| raNarahasapulaiyaMgo bharahanariMdo vva nIharai / / etthaMtarammi ciMtiyaM se jaNaNIe sAhuNIe-'jAva niravarAhajaNasaMkhao na hoi, 20 tAva saMbohiUNa evaM nivAremi bhaMDaNaM' / tao gaMtUNa bhaNio rAyA ajjAe-'vaccha ! vegalAvesu jaNaM, sAhemi dunni vayaNANi' / tahA kae bhaNiyamaNAe-'kIsa niyayasahoyareNa saha jujjhasi?' / teNa bhaNiyaM-'bhagavaI ! kIsa aliyaM vAharasi?' / tIe bhaNiyaM-'vaccha ! na maraNasamae vi sAhuNIo aliyaM japaMti' / teNa bhaNiyaM-'tA kahaM me sahoyaro ?' / tao jahaTThiyaM savittharaM kaheUNa niyavuttaMtaM pacchA bhaNio-'jai na 25 pattiyasi, to eyaM jaNaNi dANi pucchasu , raTuvaddhaNanAmaMkiyamudaM ca kaDDhAvi(DDi)UNa 15 1. ka. ja. rio| 2. ka. hivN| 3. ka. v| 4. ka.NidaNaM / 5. ka. ja. degkaya / 6. ka. kaviTThA / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ niHspRhapUjAyAM dharmaghoSa-dharmayazaHkathA ] [295 pecchasu' / evaM kae paNaTThasaMkeNa vi bhaNiyaM teNa-'tahA vi saMpayaM niyattaMto lajjAmi' / tIe bhaNiyaM-'vaccha ! alaM jujjhajjhavasAeNaM, bhAyaraM pi te uvasAmemi' / gayA tattha / paDihAreNa vinnatto rAyA-'deva ! pavvaiyA daTTamicchai' / paviTThA esA, nisannA AsaNe / 'aho ! amhANa sAmiNIe sAricchA kA vi esA ajjA, 'nissaMsayaM dhAriNi' tti jANiUNa pAyavaDio pariyaNo roviuM payatto / pacchA 5 savittharaM niyayavuttaMtaM kaheUNa puNo vi sAhiyaM jahA-'esa te sahoyaro, tA alaM jujjheNa' / tao kayA doNhaM pi bhAuyANaM ajjAe paramapIi tti / ___"taM kiM pi aNaNNasamaM, sokkhaM khalu Asi tANa tavvelaM / ___jaM kahiUNa na tIrai, vAsasahassehiM vi bahUhiM" // [ ] api ca- "pAdA himAMzolalitaM vadhUnAM gandhaH srajAM bhrAtRsamAgamazca / 10 ekaikamapyeSu mudaM vidhatte kaH saMhatAnAM punarasti mallaH ?" // [ ] evaM ca kosaMbIe kaMci kAlaM hiyayANukUlaM suhamaNuhaviUNa puNo payaTTA saha mayahariyA sAhuNIhiM jaNaNIhiM ujjeNihuttaM / kameNa ya pUijjamANA jaNavaeNa, paDicchaMtA pAhuDasayANi, ghosAveMtA amAriM, pUitA jiNamuNiNo, aNukaMpamANA dINANAhasaraNAgae pattA vacchagAtIrammi pavvae / tattha taddesayAriNo muNi-sAvayAiNo 15 AgacchaMteNa daTThaNa gayAo tAo vi / vaMdio bhAvasAraM, bhaNiyA ya etAhiM rAyANo'vayaM tAva uttimaTTaTThiyassa muNiNo vaMdaNatthaM ciTThissAmo' / tehiM bhaNiyaM-'vayaM pi se pUyaM karemo' / tao'NudiyahaM samaNasaMgheNa nariMdehi ya pUijjamANo vaMdijjamANo mottUNa kaDevaraM gao devalogammi / te vi saMpattA ujjeNIe saha sAhuNIhiM ti / ao bhaNNai-'aNicchaMtassa vi dhammajasassa pUyA jAyA, iyarassa icchaMtassa vi 20 na jAyA, ao jahA dhammajaseNa kayaM tahA kAyavvaM / / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa sAhiyaM cariyaM / doNha vi muNINa puvvaM nisuNaMto lahai nivvANaM // ||dhmmghos-dhmmjskkhaannyN samattaM // 1. ka. ja. raNideg / 2. ka. ja. tadeg | 3. ka. ja. pUiyA / 4. ka. ja. saMdeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ 296] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam suddhasahAvammi jaNe jo dosaM dei paDai tasseva / ruddassa va guMDijjai jo dhUli khivai caMdassa // 12 // [zuddhasvabhAve jane yo doSaM dadAti patati tasyaiva / __rudrasyeva guNDyate yo dhUli kSipati candrasya // 92 // kathamidam ? [149. doSadAne rudrakathA] caMpAe kosiyajjo uvajjhAo / donni se sIsA accaMtaguNadosAgarA aMgarisI ruddao ya / paTTaviyA ya dArugANaM / kIDAsattassa ya pamhaTTho gurUvaeso ruddassa / navaramatthamaNasamae aMgarisiM samAroviyakaTThabhArayaM daTThaNa uvajjhAyabhIo payaTTo 10 aDavihuttaM / diTThA joijasA nAma vacchavAlI paMcayAhihANassa suyassa bhattaM dAUNa gahiyakaTThabhArA AgacchaMtI / taM mAriUNa gahio kaTThabhArao, uvaNIo uvajjhAyassa / tao kare dhariUNa bhaNiyaM ruddeNa-'eteNa tujjha susIseNa vacchavAli mAriUNa NIo tIe saMtao ktttthbhaaro| tao nINio aMgarisI / niyayakammaM soeMto pasatthajjhava sAyaTThANesu vaTTamANo kevalI jAo / devA avayariyA / bhaNiyaM ca NehiM-ruddaeNa sA 15 mAriyA / tao logeNa nidijjamANo so vi jAyasaMvego sumariyapuvvabhavaMtaro kevalI jaao| uvajjhAo saha bhaTTiNIe pvvio| cattAri vi siddha tti / uvaNao kAyavvo / // ruddakkhANayaM samattaM // 20 jo na vi vaTTai rAge na ya dose doNha majjhayArammi / so bhaNNai majjhattho suvvayasAhu vva kayapuNNo // 13 // [yo nApi vartate rAge na ca dveSe dvayormadhye / sa bhaNyate madhyasthaH suvratasAdhuvat kRtapuNyaH // 93 // ] dvayormadhye rAga-dveSayormadhye vartate sa madhyastho rAgadveSAbhyAM na spRzyata iti akSarArthaH / bhAvArthaH kathAnakagamyastaccedam 1. ka. ko'pi sajjo / 2. ka. gasA / 3. ja. paMtha / 4. ka. ja. bhadda / 5. ka. ja. saMdeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAdhyasthye suvratasAdhukathA ] [297 [150. mAdhyasthye suvratasAdhukathA ] sudaMsaNapure sulasanAmo gAhAvAI / sujasA se bhajjA / tANa ya jiNavayaNabhAviyamaINaM tivaggasAraM maNuyasuhamaNuhavaMtANa jAo daaro| kayaM vaddhAvaNayaM, paiTThiyaM ca se nAmaM suvvai(ya) tti / gabbhakAlAu Arabbha suhaMsuheNa vaDDamANo saMpatto jovvaNaM / jAo vijjAharINaM pi ptthnnijjo| tahAvihatherANa samIve sAhudhammaM soUNa niviNNa- 5 bhavapavaMco kaha kaha vi guruyaNANuNNAo pUiyajiNasAhusaMgho mahAvibhUIe pavvaio eso| gahiyA duvihA vi sikkhA / kAleNa ya ekallavihArapaDimaM paDivajjiUNa vihariumADhatto / tao uvaogapuvvayaM devaparisAgaeNaM bhaNiyaM puraMdareNa-aho ! suvvayasAhU na rAga-dosehiM cAlijjai' tti / imamasaddahaMtA pattA doNNi tiyasA parikkhaNatthaM / ekeNa bhaNiyaM-'aho ! mahANubhAvo esa muNI kumArabaMbhayArI' / duieNa bhaNiyaM- 10 'adaTThavvo eso, jeNa kulavaMsavivaccheo kao' tti / api ca-"aputrasya gati sti0" [ ] iti zlokaH / puNo vi dAviyA jaNaNi-jaNayA visayAsattA vilaMvaMtA mArijjamANA ya / puNo samADhattA amukUlovasaggA, viurUviyA savve uuNo / samoyariyAo sursuNdriiyaao| samADhattaM nANAviharasahAvabhAvakaraNaMgahArAijuyaM pikkhaNayaM / tahA vi na rAga-dosehiM 15 abhibhUo tti / tao uppaNNaM kevalaM, jAva saMpatto nevvANaM ti / ||suvvykkhaannyN samattaM // AloyaNAipuvvaM ArAheMtANa jAyae siddhI / paMDavarukkhalayANaM dhiimaiNaM va naraloe // 14 // [AlocanAdipUrvamArAdhayatAM jAyate siddhiH| pANDavavRkSalatayodhRti-matyoriva neraloke // 9 // ] kathamidam ? 1. ka. ja. degI ya / 2. ka. ja. mahArAya / 3. ka. ja. saMdeg / 4. ka. ja. dhii| 5. ka. ja. nvr| 6. ka. ja. paM0 / D:\mala.pm512nd proof
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam [151. ArAdhakasiddhau dhRti-matikathA] ___ paMDamahurAe nivviNNakAmabhogA jogaputtanikkhittarajjabhArA takkAlANurUvanivvattiyAsesakAyavvA mahAvicchaDDeNaM nikkhaMtA juhiTThilarAyAiNo paMca vi paMDavA mahAvijjA (pahAviyA) arihanemiNo titthayarassa sgaasN| kameNa ya pattA hatthakappaM / bhikkhaM bhamaMtehi 5 diTThA savimANA gayaNamaggeNa voliMtA tiysaa| 'kimeyaM ?' ti / devehiM bhaNiyaM-'telokka divAyaro'riTunemititthayaro nevvANaM ptto| tassa pUyAnimittaM avayariyA battIsaM pi sapariyarA tiysaahivinno| 'aho ! alamamhANaM jIvieNaM, telokkadivAyarammi atthamie' bhAveMtA pariTThaviUNa bhikkhaM samArUDhA sattuMjayaM selaM / ThiyA pAyavovagamaNeNaM / tao bhAveMtANa saMsArAsArattaNaM, niMdamANANa aNegabhavanivvattiyapAvakammaM, pavaDDamANasaMvegasamucchaliya10 jIvavi(vI)riyANa, samAroviyakhavagaseDhINa, sukkajjhANAnalanidaDDhaghaNaghAikammidhaNANaM samuppannaM vitimiraM divvamaNaMtaM logAlogapagAsagaM kevalanANaM / caliyAsaNA saMtA pattA tiysaa| kayA kevalimahimA / puNo vi khaviUNa bhavovaggAhikammacaukkayaM egasamaeNa saMpattA paramapadaM ti / etANa vaMsubbhavassa rAiNo doNNi dhUyAo dhii-maInAmAo / tAo pavahaNArUDhA samuddamajjheNa ujjeMtayavaMdaNatthaM payaTTAo / vANamaMtaruppAeNa(ya) pavahaNaM 15 daMDAhayakulAlacakkaM va samuddamajjhe bhamiuM payattaM / tao maraNabhayabhIyA logAkhaMdarudda caMdasugaM(ri)danAgiMdAiNo viNNaviuM payattA / dhii-maIo vi 'esa maraNakAlo' tti AloyaNagarahaNaniMdaNapuvvayaM bhAvao paricattasayalasAvajjajogANa paDivaNNasAmaNNANa paccakkhAyacauvvihAhArANa samucchaliyasuhapariNAmANA samAroviyasukkajjhANANa samuppaNNaM kevalaM nANaM / bhiNNe pavahaNe khaviUNa bhavovaggAhikammacaukkayaM pattAo nevvANaM / egattha 20 tIre sarIrANi ucchaliyANi / tANaM lavaNasamuddAhivaiNA sapariyaNasureNa mahimA kyaa| devujjoo ya jaao| tappabhiI taM pabhAsAhihANaM titthaM jAyaM ti| ao bhaNNai-jahA tAhiM ArAhiyaM, tahA ArAheyavvaM / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa pNddutnnuyaann| siTuM visiTThacariyaM nisuNeMto lahau nivvANaM / / 1. ka. ja. raaynno| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ avidhizrAmaNye padmazrIkathA] [299 avihIe sAmaNNaM kayaM pi appaphalaM samakkhAyaM / govAlisissiNIe paumasirIe vva logammi // 15 // [avidhinA zrAmaNyaM kRtamapyalpaphalaM samAkhyAtam / gopAliziSyiNyA padmazriyeva loke // 95 // ] / gopAlyAH ziSyiNI gopAliziSyiNI tasyAH / kathamidam ? [152. avidhizrAmaNye padmazrIkathA] rAyagihe samosario telokkadivAyaro vaddhamANasAmI / seNieNa pucchio'bhayavaM! kA esA devayA?, jA naTThavihiM dAUNa gayA' / bhagavayA bhaNiyaM-vANArasIe nayarIe bhaddaseNanAma juNNaseTThI / naMdasirI se bhAriyA / tANa ya kasiNabhuyaMgi vva uvviyaNijjA. kAgi vva aNiTrasaddA, kaviyacchvelli vva aNiTuphAsA, viTurAsi vva 10 durahigaMdhA, tAlauDavisalaya vva asuMdarasA paumasirI nAma dhUya tti / avi ya jammaMtarakayapAvA rUvAiguNehiM vajjiyA esaa| diTThA jaNei dukkhaM kayaMtamutti vva savvesi / / mayaNAnalasaMtattA jaM jaM patthei maMgulanaraM pi / narayapuDhavi vva teNa vi maNasA vi na jhAyae kaha vi // aNNayA samosario pAsasAmI titthayaro koTThae ceie / kayaM samosaraNamAgayA devanariMdAiNo / patthuyA dhammakahA / tao bhagavao pAyamUle dhammaM soUNa pavvaiyA paumasirI / samappiyA govAlinAmAe mayahariyAe / tao puvvaM jahutteNa saMjamANuTThANeNa vihariUNa, pacchA usaNNIhUyA / sA (co)ijjamANA ya ThiyA puDhovasahIe / tao eyAo ThANAo aNAloiyapaDikkaMtA mariUNovavaNNA cullahimavaMte paumaddahe 20 sirI devgnniyaa| [tI]e naTTaM dAiyaM / aNNe AyariyA bhaNaMti-hatthiNIrUvaM kAUNa mahayA saddeNa vAyaM mottumADhattA parisAe bohaNatthaM ti / ||pumsiriikkhaannyN samattaM // 1. ka. ja. sNm| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ 300] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam jo maraNammi vi patte vayaM na siDhilei niyayasattAo / so jiNadevasariccho vaccai ayarAmaraM ThANaM // 16 // [yo maraNe'pi prApte vrataM na zithilayati nijasattvAt / sa jinadevasadRzo vrajatyajarAmaraM sthAnam // 96 / / ] kathamidam ? _[153. vratadADhye jinadevakathA ] bAravaIe vesamaNasaMkAso arahamitto seTThI / aNudharI se bhAriyA / tANa ya jiNadhammANuTThANaparAyaNANa jAo putto / kayaM ca se nAmaM jiNadevo / vaDDio dehovacaeNaM, sammaiMsaNovasamaNANAiguNehi ya / saMpatto jovvaNaM / jAo vijjAharINaM 10 pi patthaNijjo / aNNayA samuppaNNo dAruNo vAhI / samu[va]TThiyA dhannaMtarisarisA vejjA / samADhattA cauppagArA cikiccha tti / api ca- "bhiSagbheSajarogArtapraticArakasampadaH / cikitsA'GgAni catvAri viparItAni(nya )siddhaye" // [ ] na jAo viseso / tao bhaNio vejjehiM-'kimettha bahuNA?, jai paraM maMsaraseNa 15 bhuMjai, maMsaM ca khAyai, tao pauNIhoi, NaNNaha tti / teNa bhaNiyaM-'kimettha bahuNA? alaM me jIvieNa, jaM vayabhaMgeNa havaI' tti / "varaM praveSTaM jvalitaM hutAzanaM, na cApi bhagnaM cirasaMcitaM vratam / varaM hi mRtyuH suvizuddhakarmaNo, na cApi zIlaskhalitasya jIvitam" // [ ] vejjehiM bhaNiyaM-'kumAra ! ko mAsaMbhakSaNe doSaH ? / api ca "na mAMsabhakSaNe doSo na madye na ca maithune / pravRttireSA bhUtAnAM nivRttistu mahAphalA" // [ dvA.dvA./7/9 ] kumAreNa bhaNiyaM-'kahaM paMceMdiyavahuppaNNeNa, savvAgamagarahieNa, asuidehubbhaveNa, maMseNa [Na] doso ? / majjaM pi sArIramANasANegadosakAraNaM' ti / api ca 1. ka. aNNahA nava / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ vratatyAge jAtikulahInasaGgamAnumatikAkathA ] "vairUpyaM vyAdhipiNDaH svajanaparibhavaH kAryakAlAtipAtaH, vidveSo jJAnanAza: smRtimatiharaNaM viprayogazca sadbhiH / pAruSyaM nIcasevA kulabalatulanA dharmakAmArthahAniH, kaSTaM bhoH ! SoDazaite nirupacayakarA madyapAnasya doSAH " // [ ] mehuNaM mahApurisagarahiyaM saMsAranibaMdhaNaM suNayAINaM pi sAhAraNaM ti / api ca- '"zvAdInAmapi sAmAnyaM, maithunaM yo niSevate / [ 301 sa pApo narakaM yAti, bahuduHkhasamAkulam " // [ ] tao akayavejjavayaNassa 'marAmi' tti saMjAyanicchi (ccha) yassa bhAvao paDivaNNapavajjassa, hiyayanihittapaMcanamokkArassa veyaNIyakhaovasamasatthIhUyasarIro kaha kaha vi guruyaNANuNNAo kayajiNasAhusaMghamahApUyAisao mahAvicchaDDeNaM pavvaio 10 eso / gahiyA duvihA sikkhA / kAlaMtareNa samuppaNNAdivvanANo patto nivvANaM / // jiNadevakkhANayaM samattaM // jAIkulaparihINA gahiyaM pi vayaM puNo vi muMcati / jaha saMgamao dAso aNumaiyA jaha ya dAsi tti // 97 // [jAtikulaparihInA gRhItamapi vrataM punarapi muJcanti / yathA saGgamako dAso'numatikA yathA ca dAsIti // 97 // ] kathamidam ?- [ 154. vratatyAge jAtikulahInasaGgamAnumatikAkathA ] ujjeNIe nayarIe devilAsuo rAyA, aNurattaloyaNA se bhAriyA / tIe ya paiNo cihure samAriMtIe paliyaM daTThUNa bhaNio rAyA----dUo Agao' / samaccharaM 'kahamaniveio 20 ihaM paviTTho ?' tti pulaeMto bhaNio devIe - 'deva ! dhammadUo Agao' / "ujjhasu visae, pariharasu duNNae, Thavasu niyamahaM dhamme / ThAUNa kaNNamUle iTTaM siTTaM ca(va) palieNaM" // tao uppADiUNa dAviyaM sasisaMkAsaM khomajuvalayaveDhiyaM sovaNNayathAle 5 1. ka. karmAMdeg / 2. ka. ja. 'zeti / 3. ka. ja. gao / 4. ka. ja. samA / 5. ka. ja. saMmadeg / 6. ka. ja. dAsa / 7. ka. ja. ugghA / 8. ka. nehiyaM / D:\mala.pm5\2nd proof 15
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam kayapUyAsakkAraM nayare bhAmiyaM / 'aho ! khalu aNu(Na)diTThapaliehi puvvapurisehi paDivaNNo vaNavAso, ahaM puNa tAva visayAsatto Thio, jAva jarAe abhibhUo mhi / "paliyacchaleNa dUo kaNNAsaNNammi saMThio bhaNai / Agacchai esa jarA jaM kAyavvaM tayaM kuNasu" // 5 tao paumarahaM puttaM rajje ahisiMciUNa payaTTo asiyagirimmi tAva[sa]tavovaNe ptto| tatta pavvaio saha devIe / tayaNurAgeNa ya pavvaiyANi saMgamao aNumaiyA donni dAsarUvANi / kAlAMtareNa ya samuppaNNavisayAhilAsANi uppavva[i] yANi / devI ya puvvuppaNNagabbheNAvUrijjamANI ayasabhIrU lajjAyamANeNa kaha vi sAraviyA rAiNA / kameNa ya pasUyA dAriyaM, sUiyA doseNa gayA jmmNdirN| dAriyA vi saMguttA sestaavsiihiN| 10 kayaM ca se nAmamaddhasaMkAsA / kameNa ya vaDhtI pattA jovvaNaM / ApUriyA lAyaNNAi guNehiM / aDavIe ya AgayaM jaNayaM saMvAhei / tao se sarUvajovvaNakaraphAsAkhittacitteNa ciMtiyaM jaNaeNa-'ajjaM kallaM vA geNhAmi' tti / aNNadiyahammi aNavekkhiUNa ihaparalogabhayaM pahAvio saMjAyamayaNo tIe gahaNatthaM, aMtarA va(pa)Dio khaDDAe / dUmiyaM sarIraM, bhaggA daMtA, viNAsiyaM vAmaloyaNaM, khuDDiyA kaNNA, cuNNiyA naasiyaa| 15 avi ya- "vammahaDhayarANugao na muyai niyadhUyaM pi pasavo vv|| iha ya parattha ya loe pAvai tivvANi vasaNANi" // [ ] tao samuppaNNaveraggo parimuNiyajiNadhammo sAhuNINaM dAUNa dhUyaM 'savvakAmehito viratteNa hoyavvaM' bhAveMto pavvaio eso, dAriyA ya / // saMgamayANumaiyAkahANayaM samattaM // saMpattamahAvasaNo dhammaM sevijja teyalisuya vva / apamAyaM mA muMDasu diTuMto magahagaNiyAe // 98 // [samprAptamahAvyasano dharma seveta teya(ta )lisutavat / apramAdaM mA muJcet dRSTAnto magadhagaNikAyAH // 98 / / ] kathamidam ? 1. ka. saMvu', ja. saMpu / 2. ka. ja. yaraM / 3. ka. ja. saMdeg / 4. ka. ja. sevate / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyasane dharmaseve tetalisutakathA ] [ 155. vyasane dharmaseve tetalisutakathA ] vijjAhara[pura]saMkAsaM jaNaniraMtaraM suvibhattatiyacaukkacaccaraM chuhApaMkadhavalaharANugayaM teyalipuraM nAma nayaraM / tattha ya riUvaNadAvAnalo kAmiNIkusumasaMDamayalaMchaNo kaNagaraho rAyA / surasuMdarivibbhamA kamalAvaI se bhAriyA / teyalisuo se maMtI / mUsiyAraseTThidhUyA accatarUvavaI poTTilA se bhAriyA / so ya rAya (yA) visayataNhAo jAe patte vAvAie ( ei) / aNNadiyahammi bhaNio maMtI kamalAvaIe- 'rakkhasu ekkaM dArayaM, jeNa amhANa AvayAkAle taraNaM havai' / tenoktam- "yadabhAvi na tad bhAvi, bhAvi cenna tadanyathA / iti cintAviSaghno'yamagadaH kiM ni (na) pIyate ?" // [ ] uktaM ca- "sukhI na jAnAti parasya duHkhaM, na yauvanasthA gaNayanti zIlam / ApadgatA nirgatayauvanAzca, ArtA narA dharmaparA bhavanti // [ ] [ 303 I devIe bhaNiyaM-- 'paramatthao evameva, tahA vi logaThiI esA' / tahAvihabhavi - 10 yavvayAe samakAlaM poTTili (la) yA dAriyaM, kamalAvaI dArayaM pasUyA / tao dinno dArao poTTalayA(lAe), iyarIe dAriyA / rAiNA pucchiyaM - 'kiM jAyaM devIe ?' / pariyaNeNa siTTha----bAliyA' / tao [kameNa] kayaM se nAmaM kaNagajjhao / maraNapajjavasANayAe ya samattha (tta) sattANaM aNNadiyahammi paMcattIhUo rAyA / citAuNa nariMdANa devIe paramatthaM kaheUNa ahisitto kaNagajjhao / aNNayA poTTilA maMtiNo 15 aNiTThA jAyA / sAhuNIo vasIkaraNANi pucchaMtIe tAhiM sAhudhamme paDibohiyA teyalisuyaM bhaNei - 'tae mukkA karemi pavvajjaM' / teNa bhaNiyaM - 'paDibohesu' / 'evaM' ti paDivajjiUNa kayanikkalaMkasAmaNNA uppannA suraloyammi devattAe / kaNagajjhao vi jAo mahAnariMdo / bhaNio jaNaNIe - 'vaccha ! te esa jIviyadAyao maMtI, eyassa sammaM vaTTijjasu' / tao niyatto savvesu rajjanibaMdhaNesu kAyavvesu tti / evaM 20 tivaggasAraM 'baihuyaNapasaMsaNijjaM jIvaloyasuhamaNuhavaMtANa samaikkaMto koi kAlo / poTTilAdevassa borhitassa vi na maMtI saMbujjhai / tao ciMtiyaM sureNa - 'jAva AvayaM na patto, tAva na bujjhai' tti / 1. ja. ka. bahu' / D:\mala.pm5\2nd proof 5 25
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam aNNadiyahammi vipariNAmio rAyA, jatto jatto pAesu paDai, tatto tatto upparAhutto ThAi / geo gehaM / tattha thuDaMkiyamuhapariNayaM daTThaNa nikkhaMto / kAlakUlaM(Da) khaddhaM, amayaM jAyaM / kaMkAsiNA kha(kaM)dharAe pahAro diNNo, na vivaNNo / olaMbio appA rukkhasAhulIe, rajju khuDiyA / jalaNammi paviTTho, himaM jAyaM / giriNo paDio, 5 ne dUmi[o] / atthAhajale paviTTho, thAhaM saMvuttaM ti / avi ya gacchaMtu saMpayAo pAve kammammi vipphuraMtammi / maraNaM pi me na jAyai pariciMtiya paTThio paMthe / tattha vi mattagaiMdo puTThIe ei maggao khaDDA / pAsesu siMhavegghA sarA ya nivaDaMti majjhammi / / dhariNI gayaNaM nIraM disAo savvaM pi jhatti pu(pa)jjaliyaM / hA poTTali ! me sAhasu gayasaraNo kattha vaccAmi ? / / poTTaliyarUve sureNa saMbohio imaM bhnni| 'tA bhe ! muNiyaM iNhi karemi samaNattaNaM jeNa // aNNisamANassa tao naravaiNo sAhio savuttaMto / maMtI raNNA tAhe pavesio vibhUIe / dAUNa mahAdANaM sibiyArUDho mahAvibhUIe / pUijjaMto raNNA pavvaio sUripAsammi / jaha teyaliNAe gaNaharehiM suttammi sAhiyamimassa / nikkhamaNaM taha sammaM savittharaM hoi nAyavvaM / / suyadevipasAeNaM suyANusAreNa teyalisuyassa / saMkheveNaM cariyaM siTuM nisuNeha mokkhassa / / ||teylisuykkhaannyN samattaM // 1. pa. adiyahami / 2. pa. raau| 3. pa. thuDaM / 4. ja. degNAyaM / 5. pa. ulaMbiu / 6. pa. tadvamiH / 7. pa. savuttaM, ja. suvu / 8. pa. degu| 9. ja. paThi / 10. pa. ja. pai / 11. pa. ja. ka. khuDDA / 12. pa. vadho / 13. ka. pa. sAhusa / 14. pa. pADi / 15. pa. uM / 16. pa. samadeg | 17. pa. tau nava / 18. ka. ja. pa. saaraMtattho / 19. pa. dege dA / 20. pa. siviya / 21. pa. teyaliya / 22. pa. ka. ja. siddhaM / 23. ka. ja. saMdeg / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ apramAde magadhasundarIkathA] [305 [156. apramAde magadhasundarIkathA] __puraMdarapurasaMkAsaM rAyagihaM purANapavaraM / sayalanaranAhamauDakiraNAvalImilaMtanahamayUho tihuyaNasirisaMkeyaTThANaM jarAsaMdho mahAnariMdo / tattha ya samattha(tta)vesANa cUDAmaNIbhUyAo rUvAiguNatuliyaraigorirUvAo doNNi vilAsiNIo magahasuMdarI magahasirI y| magahasirI ciMtai-'jai esA na hojjA, tA ko mama ANaM khaMDejjA ?, rAyA ya 5 vasavattI hojjA, nimmalajaso pAvijjA' / tao se chiddaNNesaNaparAyaNA ciTThai / aNNadiyahammi magahasuMdarIe naccaNadivase visadhUvadhUviyANi saNhasovaNNasU(sa)lAyapoiyANi naccaNabhUmIe paiNNANi kaNiyArakusumANi / tao magahasuMdarIe mayahariyAe bhamarehiM pariharijaMtANi daTThaNa ciMtiyaM-'nUNaM sadosANi eyANi, teNa mahuyarA cUyagahaNammi vacaM(ccaM)ti' / tao gItiyApaDhaNachaleNa vAriyA sA tIe tti "pattae vasaMtamAsae Amodapamodapavattayammi / mottUNaM kaiyArae bhamarA sevanti cUyakusumANi" // tao ciMtiyaM magahasuMdarIe-'kiM puNa akaMDe esA gIiyA gAiyA ?, tA nUNa kAraNeNa hoyavvaM' / tao bhamaraparihariyAe nAyaM jahA 'savisANi kaNiyArANi' / tao appamattA nacciyA, na ya chaliyA / evaM muNiNA vi appamAo kaayvvo| 15 ||mghsuNdriikhaannyN samattaM // 10 [mahAvIragaNadharasaMstava] usabhAijiNaiMdANaM savvesiM gaNahare ya there ya / paDhamANuogabhaNiyA aha bhaNimo vIranAhassa // 1 // namiUNa mahAvIraM saha suyadevIe gaNahare thunnimo| desAo(U)jaNaya-jaNaNIkamanAmatthaeNa suyavihiNA // 2 // 1. ka. pa. puvaraM, ja. guvaraM / 2. pa. jara ka. ja. siMdho / 3. pa. degu| 4. pa. saNasaNa / 5. pa. muulaa| 6. ja. pa. bhUya / 7. ja. pa. gItIpadeg / 8. pa. lachiNa / 9. ja. pabhU', pa. degya / 10. pa. degNe ho / 11. ka. ja. sNdeg| D:\mala.pm5\2nd proof
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam [1] puhaI-vasubhUIsuo gaNahArI jayai iMdabhUi tti / bANauIvAsAU govvaragAmubbhavo paDhamo // 3 // [2] puhavI-vasubhUisuo gaNahArI jayai aggibhUi tti / cauhattarivAsAU govvaragAmubbhavo bIo // 4 // [3] puhaI-vasubhUisuo gaNahArI jayai vAubhUi tti / iha sattarivAsAU govvaragAmubbhavo taio / / 5 / / [4] kollAgasannivese uppaNNo jayai gaNaharacauttho / dhAriNi-dhaNamittasuo asIivarisAuo vu(viya)tto // 6 / / [5] bhadila-dhammilataNao gaNahArI jayai paMcamasuhammo / kollagasannivese uppaNNo varisasayajIo // 7 / / [6] dhaNadeva-vijayadevAi naMdaNo jayai maMDio chaTTho / tesIIvarisAU moriyadesubbhavo bhayavaM // 8 // [7] morIe vijayadevAe naMdaNo pNcnyvrisaauu| moriyanivesajAo moriyaputto tti sattamao // 9 // [8] deva-jayaMtINa suo akaMpio nAma aTThamo jayai / aTThattarivarisAU mihilAe samubbhavo bhagavaM // 10 / / [9] naMdA-vasUNa taNao gaNahArI jayai ayalaga(bhA )ya tti / bAvattarivarisAU kosaladesubbhavo navamo // 11 // [10] tuMgiNidesuppaNNo meyajjo jayai gaNaharo dasamo / vAruNadevIe suo dattassa visaTThivarisAU // 12 // [11] aibhaddAe balassa ya putto cAlIsavarisao jaao| rAyagihe uppaNNo ekkArasamo pabhAsu tti // 13 / / iya diyavaMsuppaNNA samattha(tta)satthatthapAragA savve / caramasarIrA mokkhaM vimalaguNagaNaharA diMtu // 14 // 15 1. ka. varisAuo, pa. varisIu u / 2. pa. vanna / 3. pa. guNaharA vituM, ja. dinnaM / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ [307 granthakAragurupamparAprazastiH] [ mahAvIratIrthazrutasthavirAnukIrtanam (sthavirAvalI)] namiUNa mahAvIra saha suyadevIe tassa titthammi / vaMdAmo suyathere AgamavihiNA'NupuvvIe // 1 // jaMbu pabhavaM sejjaMbhavaM ca tatto namAmi jasabhaI / saMbhUya-thUlabhadde mahAgiribalissae( he) namimo // 2 // aha ajjanAgahatthi revayasIhe ya khaMdilAyariyaM / abhimaMtaM nAgajjuNasUriM paNamAmi viNaeNa // 3 // tatto ya bhUyadinnaM lohaccaMtA u dUsagaNisUriM / aha devavAyagaM pi ya cauvIsaimaM sayA namimo // 4 // iya evamAI bahave volINe taha ya vaTTamANe ya / AgAmiNo ya there duppasahaM jAva paNamAmi // 5 / / iya suyarayaNamahoyahitherANukittaNaM duhaviNAsaM / vimalaguNaM paDhamANo lahai naro sAsayaM ThANaM // 6 // [granthakAragurupamparAprazastiH] esA therAvaliyA jA puvvamuNIhiM vIrajiNabhaNiyA / sesAvaliyaM iNhi ahayaM bhaNAmi taM suNahA // 1 // aha devavAyagAo samaikkaMtesu NegasUrIsu / micchattatimirasUro vaDasaro Asi khamAsamaNo // 2 // tassa jayapAyaDajaso paMcavihAyArasuTThio sIso / jiNapavayaNagayaNasasI tattAyariu tti supasiddho // 3 // tassa vi pahANasIso nAmeNaM jakkhamayaharo Asi / khaTThauyammi niviTuM jiNabhavaNaM jeNa supasiddhaM // 4 // 20 1. pa. raM su / 2. pa. ha / 3. pa. ka. ja. dege / 4. ka. pa. diNNi / 5. pa. u / 6. ja. pa. yaNe / 7. ka. pa. mayaro / 8. pa. ddha / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam tassa tavateyarAsI dusmaanrnaahsiisrkysuulo| bhavvAraviMdabhANU kaNhamuNI Asi se sIso // 5 // avyrnn-jmm-nikkhmnn-naann-nivvaannjinnvrdhraao| saMghasahieNa jeNaM namiyAo bhArahe bahuhA // 6 // igamAsiya-domAsiya-temAsiya-caumAsiyANi khamaNANi / kAyakileseNa viNA kayANi jiNakappieNaM va // 7 // suramaNuyatiriyagahabhUyarogauvasaggamAririujaNiyaM / / corAhiya(ma)ttapatthivadussumiNAsauNavihiyaM ca / / 8 / / bhattIya(i) nAmagahaNeNa jassa purisANa jhatti khayaM nei / taraNikaraniyarabhiNNaM tamatimiraM kattha saMvAo? // 9 // divvAibahuvihehi ya masANabhUmIsu savvarAIe / uvasaggehi mahappA na cAlio jo sumeru vva // 10 // jeNa bharahammi vAse annANatamaMdhayArapaDiyANa / jiNavayaNapaIveNaM pAyaDio siddhapuramaggo // 11 / / pavvAviyA bahuvihA nariMdadiyasiTThiNo mahAsattA / aNNe abhayasaricchA ThANe ThANe kayA saddhA(DDA) // 12 // kArAviyANi jiNamaMdirANi negANi jeNa gacchANa / desesu bahuvihesuM cauvihasirisaMghajattANi // 13 // nayane(re)su saya(ya saM)vuccho bhuttuM vA jAva gujjarattAe / nAgaurAisu jiNamaMdirANi jANANi NegANi // 14 // aamoshikheloshivipposhijllmaaicittaaii| vAhIo nAseMto paramosahivibbhamo eso // 15 // 20 1. ka. pa. hakayA / 2. ka. ja. pa. u / 3. pa. degsA jhatti khave / 4. pa. cali / 5. pa. videg / 6. pa. ka. ja. u| 7. pa. ka. ja. deghihi / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ [309 granthakAragurupamparAprazastiH] iya tassa mahAmuNiNo guNANe [aM]to na tIrae gaMtuM / ko vA muNau pamANaM gayaNAbhogammi davvANa ? // 16 // tassa suramaNuyasaMthuyacalaNaTThiyapaMsureNa asameNa / sIsAvayaveNa kayaM jayasiMhAyariyanAmeNaM // 17 / / dhammovaesamAlAvivaraNamahiyAgamANusAreNa / suyadevipasAeNaM vimalaguNaM kusumadAmaM va // 18 / / aNNANarAgadosAiehiM jaM kiMci viraiyamajuttaM / taM suyadevIguNiNo khali(mi)UNa kariMtu susiliTuM // 19 / / AgamavihiNA bhaNiyaM savvamiNaM natthi kappaNAnUNaM / tA jiNavayaNasayaNhA AgamabhattIe geNhaMtu // 20 // jo suyadevisaNNejjhaviraiyaM ciMtiUNa vAei / parisAe so jANai tIe saMbaMdhamokkhAI // 21 // baMdhAi pariharaMto mokkhatthammi hujjao sasattIe / purisatthehiM na muMcai sesehiM vi kaNapalAlaM va // 22 // jamhA jiNa-gaNahara-cakkavaTTi-baladeva-vAsudevANa / kevali-maNohi-pattayebuddha-jiNakappiyAINaM // 23 // cariyaM ettha kahijjai tamaNi?vighAi ciMtiyasuhaM ca / ciMtAmaNi vva ihaiM paraloe mokkhasuhajaNaNaM // 24 // tamhA duriyavighAiM iha paraloge ya jaM ca kallANaM / icchaMto suNa imaM vAesu ya sa(bha)vvasattANaM // 25 // vAeMto nisuNeto bhaNiyANuTThANagam vaDhto / sijjhai taiyammi bhave ahavA sattaTThamAIsu // 26 // jAva i(ya) dIvasamuddA kulagiriNo caMdasUra divi devA / tA pasarau akkhaliyaM maNoharaM nemicariyaM va // 27 // 1. ka. Nato, pa. NaNo / 2. ka. mA / 3. pa. `ppanU / 4. pa. degsANadeg / 5. pa. eso / 6. ka. pa. jANaM / 7. ka. pa. ja. sUri / D:\mala.pm5\2nd proof
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam [vivaraNaracanAsamayarAjyasthalAdi] saMvaccharANa navahi saehiM paNNarasavAsaahiehiM / bhaddavayasuddhapaMcamibuhavAre sAirakkhimmi // 28 // siribhojadevarajje pavamANammi jaNamaNANaMde / nAgaujiNAyataNe samANiyaM vivaraNaM eyaM // 29 / / vivaraNakaraNA kusalaM jaM kiMci samajjiyaM mae teNa / bhavvA lahaMtu mokkhaM kaya(i)NA saha sAsayaM sokkhaM // 30 // iya jayapayaDakaNhamuNisIsajayasiMhasUriNA rayaM / dhammovaesamAlAvivaraNamiha vimalaguNakaliyaM // 31 // 10 [ka.ja. jayasiMhAcAryakRteH sddhrmopdeshmaalaayaaH| saGkhyA'nuSTupzlokaiH saptottarazatena saGkalitA // 32 // ] saGkalanayA cAgatam 57781 dharmopadezamAlApustakaM samAptam // 1. ka. rakkhaM / 2. ka. pa. laM tu / 3. pa. sokkhaM 30 / 1. graMthAgraM ja. ka. pa. karakRtamaparAdhaM kSaMtumarhati saMtaH / zubhaM bhavatu / / ja. 143 patre - saMvat 1677 varSe vaizASamAse zuklapakSe saptamI budhavAsare puSyanakSatre koThArI goDIdAsa liSAvitaM devacaMdapunyArthaM / / cha / subhaM bhUyAt leSaka-pAThakasya // cha / / zrIH // D:\mala.pm5\2nd proof
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTAni [1] prathamaM pariziSTam dhrmopdeshmaalaaprkrnngtmuulgaathaanaamkaaraadynukrmH|| pRSThakA 189 246 177 197 101 240 284 180 mUlagAthAMzaH akuNaMtA ya kuNaMtA accaMtapAvabhIrU acchau tA paralogo aNukaMpAkiriyAe aNNAsattA mahilA anirUviUNa samma apasatthanimittAo amuNiyajiNiMdavayaNA avihIe sAmaNNaM avvocchittinimittaM AloyaNAipuvvaM iMgiyaciTThAIhi ya guruNo icchaMtassa vi pUyA iha logammi vi baMdhaM iha logammi vi sijjhai ujjhiyaniyakAyavvo uppattiyAicauvvihaekkaNa vi muNivayaNeNa etAu imaM laTuM kammavaseNaM muNiNo kayapAvo vi maNUso pRSThakA | mUlagAthAMzaH 100 kAlANurUvakiriyaM 189 kAlovayogi saMtaM 243 kulavahuDhayarAharaNaM 111 | kohAnalapajjaliyA 281 khaMtIe vaTTamANA gAhijjaMtA nANaM guNadosavisesaNNU ceTTo( baddho )ttaramAyAkUDa299 chalasaMgahiyaM davvaM jammaMtarakayapuNNA | jAIkulaparihINA 151 jANato vi tamatthaM 290 jAyai visaM pi amayaM jAva na dukkhaM patto jAvayamettaM bhaNio jiNa-siddha-sUri-uvajjhAya 272 jIyaM( vaM) athiraM pi thiraM 211 juvaIe rAgaratto 259 jo na vi vaTTai rAge jo maraNammi vi patte Natthi asajjhaM kiMci vi 297 159 301 174 182 253 217 214 3 196 296 300
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam 100 0 0 GW m 208 146 267 10 283 177 81 312] tavaniyamasaMjamAisu tavasosiyA vi muNiNo titthayaravaMdaNatthaM davvAI lahamANo davvADavI ya bhAvADavI ya dIharasaMsAraphalo duiyapayaM sevijjasu dehANurUvavIriyaM do narapasuNo vaMcai dosAnalapajjalio dhammaTThiyA sudUraM dhammovaesayANaM gurUNa natthi tavaso asajjhaM nANINa caraNahe nicchaMti kaha vi kiriyaM niyasattiM payaDijjasu nIsesaguNAhAraM naranAhaM parakajjakaraNanirayA paratitthiyamajjhagao parariddhidasaNAo pAvayaNiyauDDAhaM pAveNa kileseNa ya bhattiviNayAiehiM devA vi bhAvaM viNA kareMto bhAvamaieNa pAvai bhAvasaricchaM khu phalaM bhAviyajiNavayaNA vi ya bhoge abhuMjiUNaM 195 185 248 mayaNaparAyattA vi hu 286 maraNabhayammi vi muNiNo 179 | mArijjaMtA vi daDhaM 203 rajjAviti Na rajjaMti ramaNIyaNavelaviyA 168 rAgAivirahiehiM 174 rAgAnalapajjalio 179 rAgAnalasaMtatto 263 lahuiyasesAharaNaM 285 viNayarahio na ThANaM 153 viNNANassa laveNa vi saMtaM pi ghare davvaM 250 | saMdehaM saMpatto 178 saMpattamahAmahimo 237 saMpattamahAvasaNo 218 | saddAisu ratteNa vi 268 sappu( supu )risasaMgAu Naro 265 sammamaNAloeMto 216 | sAhei jo hayAso 150 sijjaMsa-caMdaNajjA sijjhau majjha vi suyadevi ! 79 sIhagirI viva sIse suddhasahAvammi jaNe 187 supasatthanANadaMsaNa supurisaceTuM daTuM 74 suhabiMduM icchaMto | soiMdiyaghANediya175 | hiyayagayaM sabbhAvaM 302 287 256 119 200 1 185 175 113 193 269 175 mala-p\2nd proof 312
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTam [2] dhrmopdeshmaalaavivrnngtoddhRtpraakRtgaathaanaamkaaraadynukrmH|| uddharaNAMzaH granthanAma pRSTaGkA aciluggae vi surie acchinimIlaNamittaM addhaddhaM ahivaiNo appA ceva dameyavvo abhitarayA khuhiyA asuimasAramaNeccaM ahaM ca bhogirAyassa aMkuseNa jahA nAgo [a] [u.ni./135] [ArA./846] [ ] [uva./185] [u.ni./133] or . 9mm2 9 or m [da.vai./a.2/8] [u.22/46] [A] ANaMda aMsuvAyaM AyappavAyapuvvA 208 208 [ [i] 5 iha khalu bho ! pavvaieNaM iha loe atthakAmA iMdiyaladdhInevattaNA ya 243 [s] 17 IsA-visaya-bhaya-koha IsAvisAyamayakoha 205 uvaroha-sIlayAe mala-p\2nd proof 313
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam [ ] 183 314] uvarohayAe kajjaM kI uvarohayAe kIrai uvasameNa haNe kohaM 154 236 [da.vai./8/39] [e] [utta./23/38] [utta./23/36] [ti.gA./1066] egammi mahArukkhe ege appa[5 jie ege jie jiyA paMca ete devaNikAyA etesiM dhAyao jo u evaM kareMti saMbuddhA evaM ceva pamANaM esA No chaTThiyA jAI W0 0 0 [da.vai./a.2/11] [sa.ra./32] [utta./13/7u.] [ka] 169 118 [A.ni.bhA./205] [ ] [A.ni./109] 159 284 21 kaDagA ya te kuMDalA ya te karakaMDU kaliMgesu kalahakaro Damarakaro kAUNa namokkAraM kiM tAe nANalacchIe? kuviyassa Aurassa ya kusalANubaMdhe kammodaeNa koho ya mANo ya aNiggahIyA 197 177 32 [da.vai./8/40] 236 gaMgAe nAvio naMdo guNadoso NAvekkhai goTuMgaNassa majjhe 286 281 164 ghammA vaMsA selA 204 [A.ni.bhA./209] [ ] [bR.saM./211] [ca] [utta.3/1 gA.] [Ava.ni./832] 222 cattAri paramaMgANi collagapAsagadhaNNe 52 mala-p\2nd proof 314
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTam [ 2 ]dharmopadezamAlAvivaraNagatoddhRtaprAkRtagAthAnAmakArAdyanukramaH // [ 315 [cha] chammAsehiM ahIyaM 208 chuhAtaNhArogabhayAuresu 205 [da.vai./a.2/9] [u.ni./134] [u.ni./127] jai taM kAhisi bhAvaM jai phullA kaNiyArayA jar3a saccaM ciya sIho jaNaNIe maNAgaM ti ya gabbhe jattha taruNo mahallo jattha rAyA sayaM coro jamahaM diyA ya rAo jaramaraNarogasogAurANa jaha uggae vi sUre jaha collayAiehiM jahA lAbho tahA lobho jaM ajjiaM carittaM jaM ajjiyaM caritaM jaM aNNANI kamma jaM pi vattha va pAyaM vA jAva vucchaM suhaM vat) jeTThAsADhesu mAsesu jeNa jIvaMti sattANi jeNa bhikkhaM baliM demi jeNa rohaMti bIyANi jo caMdaNeNa bAhu~ 211 236 252 [utta./8/17gA.] [caM.pa./15] [hi.mA./411] [gAthA./507] [da.vai./6/20] [u.ni./132] [u.ni./130] [u.ni./131] [u.ni./124] [u.ni./126] [uva.mA./92] [ ] 50worror rrrwww 115 115 236 NIyA loyamabhUyA ya NegANaM tu sahassANaM 159 192 [utta./23/35] [ta] tariyavvA ya painniyA mala-p\2nd proof 315
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ 316] tavaniyamasaMyamarae taM kiM pi aNaNNasamaM taM kiM pi aNaNNasamaM taM kiM pi aNaNNasamaM taM kiM pi aNaNNasamaM tiNasaMthAranisaNNo tihi NANehiM samaggA tIse so vayaNaM soccA tumameva ya amma ! te pAse savvA chittA siriM dAsA dAsattaNe AsI dIsaMti bahavo loe yatti jaM na vajjho devAya devalogammi desapurarajjadhaNasayaNa dhi dhi uDDAhakArie ! na vi atthi mANusANaM na so pariggaho vutto nAiM nUNa jAIsarAI nayaNAiM nUNa jAIsarANi narayANalasaMkAsaM nava mAsA kucchIe dhAriyA nArayatiriyanarAmaragaIsu niyarajjamaMtiNaM no ihalAgaTThAe tavamahiTThijjA pakkhaMde jaliyaM joyaM ( iM ) [ ArA. 50 ] [ [ [ [ [ ] ] ] ] ] [A.ni./ 110] [da.vai./a.2/10] [ u.ni./ 136 ] [ utta/ 23/41 ] [da] [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam [ utta. / 13/6gA. ] [ utta./23/40 ] IMILAI [ utta/ 13 / 7pU.] [ dha] [na] [vi.sA./856 ] [da.vai./6/21] [ u.ni./ 137 ] [ jI.ka./21] mala-p\2nd proof 316 [ da.vai./9/4sU.] [pa] [ da.vai./a.2/6] 167 163 169 295 213 231 21 30 117 192 165 169 192 293 169 166 118 211 241 207 172 249 117 160 167 293 24
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTam [ 2 ]dharmopadezamAlAvivaraNagatoddhRtaprAkRtagAthAnAmakArAdyanukramaH // [ 317 paricattasavvasaMgo 167 210 192 39 pAsattho osaNNo pAsA ya iti ke puvvassa u parimANaM vuttA balipavisamma kAle bahu suNei kaNNehiM bahuvayaNeNa duvayaNaM bahussuyaM cittakahaM biio vi ya Aeso bhattivibhavAnu( Nu )rUvaM mae vi appA daMto mAgaM paDucca sijjaMbhaveNa mA vahau ko vi gavvaM mANusakhettAI mANossakhettajAI muhamahuraM pariNaimaMgulaM ? rajjAveMti na rajjaMti rAIsarisavamittANi ovaNa(NI) yasIhAsaNammi ovaNIyasIhAsaNammi rAgadosAdayo tivvA rUsau vA paro mA vA reNuM va paDavilaggaM laMghaNapavaNasamattho vaggassa mae bhIeNa [ ] [ gu.bhA./12] [ utta/ 23/42 ] [pra.sA./1387] WID [] [ [ da.vai./a.8/20] [ [ u.ni./ 125 ] [ [] [sa.ra./33 ] [T] [ ] [ ] [ ] [ bha.bhA./ 468 ] [ Ava.ni./831] [ ] [] [ ] [ u.ni./ 140 ] [sa.ra./ 38 ] [ ] [utta./23/43 ] [ zrA. di. / 211] [ ] [la] [ u.ni./ 129] [va] [ u.ni./ 128] mala-p\2nd proof 317 213 181 203 115 208 26 73 208 203 133 52 188 200 1 19 28 213 193 167 165 115 115
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam [ ] 302 17 268 318] vammahaDhayarANugao vasa-ruhira-mAsavasaNammi aNubbiggA vasaNammi na uvviggA vasabhe ya iMdakeU vasahikahaNisejjidiya vANArasIe baDuo vittIo suvannassa volINANAgayavaTTamANa 159 51 286 [A.ni.bhA./206] [ca.mU./10] [ ] [sa.ra./31] [Au./27] [sa] 25 294 208 118 [utta./23/37] [u.ni./141] [u.ni./138] [i.pa./27] [A.ni./207] 118 213 saccaM nivasai sIho saccappavAyapuvvA sattU iti ke vutte ? samaNo vi saMjAo si sayameva ya lukkha lovie sallaM kAmA visaM kAmA savve vi egadUseNa saMkhA(I)e ubhave sAhai saMkhAtIte vi bhave saMbhariyapuvvajammA sArassayamAiccA sAhu goyama paNNA te sAhu goyama paNNA te sIhagirisusINANaM suTTa gAiyaM suTTa vAiyaM suTTha vi jiyAsu suTTha vi suddhasahAvammi jaNe surayasuhaM khalamittI seyaM sujAyaM suvibhattasiMgaM sevemi nivvisaMkA [ti.gA./1065] [utta./23/34] [utta./23/39] [upa./93] 231 [A.ni.bhA./208] 117 mala-p\2nd proof 318
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ 71 46 266 15 294 291 1/ pariziSTam [3] dhrmopdeshmaalaavivrnngtoddhRtsNskRtshlokaanaamkaaraadynukrmH|| zlokAMzaH pRSTakA / zlokAMzaH pRSTaGkA ajJAnaM khalu kaSTaM 285 | kAmazokabhayonmAda 271 ata eva mukhaM kAle prasuptasya annapAnaihared bAlA kiM candreNa mahodadherupakRtaM anyathaiva vicintyante 259 | kRmikulacitaM anyathaiva vicintyante kolindyA dalitendranIlazakala- 258 apakAraphalA eva 17 ko'rthAn prApya na garvito? 141 api caNDAnilodbhUta krodhaH paritApakaraH 236 aputrasya gati sti gaNayanti na rUpADhyaM aputrasya gatirnAsti cakSuSmantasta eveha abhicandrazca navamo janma janma yadabhyastaM arthanAzaM manastApaM jale viSNuH sthale viSNuH 276 arthAnAmarjane duHkham tajjJAnameva na bhavati 45 avadhUtAM ca pUtAM ca tapasvini kSamAzIle avazyaM yauvanasthena tIrAt tIramupaiti rauti 271 AdAvantyabhyudayAH tyajanti bhartRnupakArakartRn AvAro( so) mAnasAnAM tvadvAkyato'pi Asannameva nRpati 48 tvanmatAmRtabAhyAnAM upadezo hi mUrkhANAM duHkhabhAvA yatazcaitA eSa prayAti sArthaH devalokopamaM saukhyaM kathaM sambodhyata sthANuH? dvIpAdanyasmAdapi madhyAdapi kazcid rAgI bhavati 232 dharmAjjanma kule zarIrapaTutA kAma ! jAnAmi te mUlaM 89 | na cA( vA')dbhutamUlaM kAma jAnAmi te mUlaM 35 | na mAMsabhakSaNe doSo 97 158 8 70 02 mala-p\2nd proof 319
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 292 01 300 320] nAbhiSeko na saMskAraH nIyamAnaH suparNena neha loke sukhaM nodanvAnarthitAmeti pAdA himAMzolalitaM paizAcikamAkhyAnaM prakAzitaM yathaikena pratyakSeNa graho'rthasya pramANAni pramANasthaiH priyAdarzanamevAstu prekSAvanta( tAM )pravRttyarthaM bribhanmohI sphaTikavimalA bhagnAzasya karaNDapiNDitatanobhiSagbheSajarogAta bhrAtusamaM putrasamaM maryAdAbhedahetuH mahAnubhAva samparkaH mAtaGgAnAM madAndhamAtaGgAnAM madAndhamRgA mRgaiH saGgamamanuvrajanti yaM dRSTvA vardhate krodhaH yaM dRSTvA vardhate snehaH yaccAziSo'pyaviSayayadi tAM caiva tAM caiva [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam 31 | yadyapi niSevyamAnA( NA): yasmin ruSTe bhayaM nAsti 272 47 yena yathA bhavitavyaM 282 292 raNe vane zatrujalAgnimadhye rAgamekapada eva hi 70 rAjan ! vAkyaM parasyedaM 293 lAlanAd bahavo doSAH vacanena haranti varaM praviSTuM jvalitaM 114 varaM praveSTuM jvalitaM vAjivAraNalohAnAM 257 232 vidyotayati vA lokaM 269 vidvAnRjubhirabhigamyo 300 vairUpyaM vyAdhipiNDaH 301 zvAdInAmapi sAmAnya zvAsaH kiM tvaritAgatAt SaT zatAni niyujyante 232 SaT zatAni niyujyante 44 samudravijayo'kSobhyaH 31 sarvasya hi mano loke 172 sarve kSayAntA nicayAH 172 | sukhI na jAnAti parasya duHkhaM 254 sukhI na jAnAti parasya duHkhaM 303 216 | strImudrAM jhaSaketanasya 70 301 154 283 114 mala-p\2nd proof 320
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTam [4] dhrmopdeshmaalaavivrnngtkthaanaamkaaraadynukrmH|| kathA viSayaH aGgAramaIkakathA bhAvaM vinA municeSTAviSaye abhaya-mahAsAlakathA rAjyA'grahaNaviSaye abhayamantrikathA dharmasthairye AryarakSitakathA gurupadakartavye AryavairakathA apavAdapadaviSaye ASADhasUrikathA dUSamAprabhAve indradattasutakathA guruparibhave indranAgakathA bodhaviSaye ilAputrakathA bhAvaviSaye udayanakathA anirUpitakartavye karakaNDupratyekabuddhakathA nimittAd bodhaviSaye karaTa-kuruTakathA kAkajaGghakathA yuvatInAM guhyA'thakane kAlakakathA yathAsthitaprarUpaNe kAlakasUrikathA kuziSyatyAge kUlavadhukathA saMyamapravRttI kRtapuNyakakathA dAnaviSaye kRSNavAsudevakathA paropakAre kezigaNadharakathA kAlocitakriyAviSaye kSullakakathA kSullakakathA viSaNNatyAge kSullakakathA zubhamArgAdare kSullakathA zubhamArgAdare gandharvanAgadattakathA duHkhe dharmakartRviSaye goSThAmAhilakathA guruvacanA'zraddhAviSaye kope pRSThakA 187 189 196 146-149 174 113-119 101-104 211-214 34-38 216 159-164 287 257-259 43-45 201-203 246-247 123-133 265-267 189-193 250-252 248-249 85-86 86-91 253-256 177 kSAntau mala-p\2nd proof 321
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ 322] 175 175 gautamakathA grAmeyakakathA ghRtavastra-puSyamitrakathA caNDarudra-skandhakaziSyakathA candanAryAkathA cANakyakathA citrakarasutakathA citrakarasutAkathA cilAtakathA ceTakanRpakathA jamAlikathA jambU-prabhavakathA jinadevakathA tetalisutakathA tripRSThavAsudevakathA damadantakathA darduradevakathA dazArNabhadrakathA digambarazrAddhabodhakathA durmukhapratyekabuddhakathA dRDhaprahArikathA dvijatanayakathA dhanakathA dhanamitrakathA dhanasArthavAhakathA dharmaghoSa-dharmayaza:kathA dhRti-matikathA naggatipratyekabuddhakathA nandiSeNamunikathA nandiSeNasAdhukathA namipratyekabuddhakathA navamavAsudevakathA nAgilakathA [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam guruvinayaviSaye 174 ayogyaviSaye 214-215 sAdhubhyo dravyAdidAnaviSaye 203 kSAntiviSaye 197 dAnaviSaye 122 sadbhAvagrahaNe 176-177 bhaktyA''rAdhane 149-150 garvaniSedhe 185-187 munidarzana pratibuddhaviSaye devasAnnidhyaviSaye 185 guruvacanA'zraddhAviSaye 177 satpuruSaprabhAve vratadADhaye 300-301 vyasane dharmaseve 303-304 sanidAne tapasi 170-171 kopaniSedhe 110-111 bhAvavandane 179 bodhaviSaye 150-151 vizeSajJatAviSaye 240-243 nimittAd bodhaviSaye 165 tapoviSaye 31-33 yuvaticarite 197-200 dAnaviSaya rage 289-290 dravyATavyAm 209-211 niHspRhapUjAyAm 290-295 ArAdhakasiddhau nimittAd bodhaviSaye 165-167 maryAdAdhAraNe 173-174 devastutye 153-157 nimittAd bodhaviSaye 165 sanidAne tapasi 172-173 jJAnaceSTite 178-179 298 mala-p\2nd proof 322
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTam [4]dhrmopdeshmaalaavivrnngtkthaanaamkaaraadynukrmH|| [323 dveSe nAvikanandakathA nimbakakathA nUpurapaNDitAkathA padmazrIkathA piNDolakakathA pizAcakathA puSpacUlAkathA puSyabhUtiziSyakathA poTTasAlakathA prabhava-zayyambhavakathA prabhavakathA baMdhumaikathA bAhusAhukathA brahmadattacakrikathA bhaTTinIkathA bhadrAkathA bharatakathA bharatacakrikathA bhrAtRdvayakathA magadhasundarIkathA madhubindukUpanarakathA marudevIkathA malladvayakathA mAthuravaNikkathA mUladevakathA meNThapuruSakathA metAryakathA rathanemikathA rAjakumArakathA rAjapuruSakathA rAjasutAkathA rAjImatIkathA rudrakathA vinaye doSabAhulye avidhizrAmaNye bhogaviSaye nityapravRttau guruvinaye ajJAne abhimAnaviSaye jJAnagaNAvyavacchittau jambudarzana pratibuddhaviSaye strIcaritraviSaye anyajanmani bharatajIvaviSaye sanidAne tapasi iGgitajJatAdinA cittaharaNe zrotrendriye bhogaviSaye bhAvaviSaye arthaviSaye apramAde viSayasukhaviSaye bhAvaviSaye AlocanAnAlocane 285-286 283-284 65-73 299 175 246-248 57-64 284-285 178 204-208 175 263-265 204 168-169 152 270-271 175 38-42 79-80 305 193-195 42 288-289 81-83 138-146 215 105-109 30 supuNyapApadravye dAnaviSaye samprAptanamaskAraviSaye kopaniSedhe zIlaviSaye ghrANendriye guruvacanakartavye zubhamArgAdare zIlaviSaye doSadAne 271 100-101 84-85 10-30 296 mala-p\2nd proof 323
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324] rohakAdikathA rohaguptakathA vaGkacUlikathA vajrAkathA vaJcakavaNikkathA vaNikjAyAkathA vaNiktanayakathA viSNukumArakathA vezyAkathA vaitaraNivaidyakathA vaidyAdisutakathA zAlibhadrakathA zrAvakasutakathA zreNikakathA zreyAMsakathA saGgamAcAryakathA saGgamAnumatikAkathA sacivakathA sanatkumArakathA samayajJasAdhukathA samba-pAlakakathA sAgaracandra-kamalAmelAkathA siddhakakathA sIhagirikathA sukumArikAkathA sundarInandakathA subandhusacivakathA subhadrAkathA subhUmacakrikathA sulasAkathA suvratasAdhukathA sodAsakathA [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam autpattikIbuddhau 272-281 guruvacanA'zraddhAviSaye 177 satpuruSasaGge 92-99 duSTastriyAm 281-283 chaladravye 180-182 kartavyakaraNe 99-100 rAgaviSaye 45-57 saGghagurukArye zaktiprakaTane 218-236 iGgitajJatAdinA cittaharaNe 151-152 yatyanukampAviSaye 112-113 yatyanukampAviSaye 111-112 dAnaviSaye 133-138 namaskAraprabhAve 244-246 sandehapRcchAviSaye 195 dAnaviSaye 119-122 kSetrAdisevane 180 vratatyAge 301-302 iGgitajJatAdinA cittaharaNe 152-153 niHspRhatAviSaye 237-239 boTikamadhyasthitamuniviSaye 216-217 bhAvAnurUpaphale 75 rAgaviSaye 267-268 Atmadamane 73-74 vinItaziSyaviSaye 200 madanAturAyAm 268-269 vizeSajJatAviSaye 259-263 abhAvacaraNe 187-189 pravacanakalaGkApahAre 76-79 puNyaprabhAve 182-184 devastutye 157-158 mAdhyasthye 297 jihvendriye 271 mala-p\2nd proof 324
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizeSanAma pariziSTam [5] dharmopadezamAlAvivaraNagatavizeSanAmnAmakArAdyanukramaH // [ a ] aibhaddA [ gaNaharamAyA ] akaMpia [ aTThamagaNahara ] agbhU [dvitIyagaNahara] aggiyao [ dAraa ] accuya [ kappa ] ajiyaseNa [ Ayariya ] ajiyaseNa [ rAyA ] ajiyasena [ nariMda] ajjanAgahatthi [ muNi ] ajjarakkhia [ sUri ] ajjasADha |[ sUri ] ajjAsADha aTTaNa [ malla ] aDDabharaha [ khitta ] aNaMgaseNA [ gaNiyA ] anaMtavIriya [ ] aNudharI [ bhAriyA ] aNurattaloyaNA [ rAyabhajjA ] pRSThakA / vizeSanAma 306 306 306 182 112 arahamitta [ seTThi ] arikesarI [ rAyA ] abhimaMta [ muNi] ayala [ satthAha-tiviTTu ] 307 146 113 87 290 ariTThanemi [ titthayara ] aridamaNa [ rAyA ] 292 anniyaputta | [ Ayariya ] anniyAput abhaya * seNiyasua ]76, 97, 101, abhayakumara 127, 128, 189, 195, 196, 212, 272, 275, 308 ayalapura [nayara ] ayalabhAyA [ navamagaNahara ] avaMtI [ desa ] 288, 289 | avaravideha [ khitta ] 171 asaNIvega [ niva ] 151 asiyagiri [ pavvaya ] 183 asogavaNiyA [ ujjANa ] 300 301 58, 60 pRSThakA 307 139, 140, 141, 142, 171 240 306 300 240 avaMtivaddhaNa [ rAyaputta - rAyA ] avaMtiseNa [ rAyaputta-rAyA ] aMga [ jaNavaya ] aMgamaMdara [ sela ] aMgarisi [ sIsa ] aMgA [ jaNavaya ] aMjaNa [ pavvaya ] aMbarasI [ baMbhaNo ] mala-p\2nd proof 325 75, 112, 265 250 291, 292 291, 292, 293, 294 138 5, 121 237 302 67 153 224 296 76, 159 285, 286 283, 284
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ erAvaya 217 303 326] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam [ A] usabha | [titthayara] 9,17,120, 206, AukkAya [ dAraa] 115 usaha 219, 305 AsaggIva [rAyA] 171 [e] [i] erAvaNa | [gaya] 19, 23, 151 itthI [ rayaNa] 228 ilA [ilAiputtajaNaNI] elaura [ pura] ilAdevI / [ka] ilAiputta | [ ilAtaNaya] 34, 35, kaTTha [ seTThi] 281 ilAsuya 36, 37 kaNagajjhaa[ rAyaputtarAya] ilAvaddhaNa[nayara] 34 kaNagaraha [ rAyA] 303 iMdadatta [rAyA] kaNNakujja [ nagara] 101, 102, 104 183 kaNNapAla [ meMTha] iMdanAga [ dAraya ] 211, 212, 213, 214 kaNha [NavamavAsudeva] 11,75, 112, iMdapura [nayara] 101, 102 265, 266, 267 iMdabhui [ paDhamagaNahara] 190, 306 kaNha [ muNi] 308,310 [I] kattavIriya [aNaMtavIriyaputta] 183, 184 IsANa [ devaloga] 121 kamalAmelA [ rAyasuyA] / [] kamalAvai [ rAyabhajjA] 303 kayapuNNa | [ bhaddAsua] 123, 124, uggaseNa [niva] 17, 18 kayapunna 125, 126, 127, ujjita | [ pavvaya] 20, 21, 298 kayapunnaya 128, 133 kayamAla [ deva] 223 ujjeNty| karakaMDu[ patteyabuddha] 159, 161, 162, ujjeNI [nayarI] 105, 106, 138, 163, 166,167 144,145, 197, karaDa[ tavassi ] 286, 287 201, 257, 272, 283, kaliMga [ visaya] 161, 258 288, 291, 293, 295 kaliMgarAyA [ niva] 259 uttaramahurA [nayarI] 57, 58,81, 82 kaMcaNapura [ nayara] 161, 247 uttaramAhura[ mitta] kaMDariya | [ juvarAyA-puruSa] 86, 270 udayaNa| [rAyaputta] 150, 216 kaMDarIa udayana kaMpilla / [nayara] 165,169 uppattiyA [ buddhi] kaMpillapura umaggA [ naI] 223 | kAkajaMdha [ putta] 258, 259 267 ujjata 58 272 mala-p\2nd proof 326
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 226 227 khaMtaka | 13 178 pariziSTama [5dhrmopdeshmaalaavivrnngtvishessnaamnaamkaaraadynkrmH|| [327 kAgaNi [ rayaNa] 227 | kosiyajja [ uvajjhAya] 296 kAmarUvaga[rAyA] [kha] kAla [nihi] | khagga [ rayaNa] kAla / [Ayariya- 43, 44, 45, khaTTauya [nayara] 307 kAlaa / maharisI] 200, 201, 203 khamaga [ muNi] 77, 250, 252 kAlaka khaMDappavAyA [guhA] 225 kAlaga khaMta [piyAsAhu] 248, 249 kAliyajja / kAliMjara[vattiNI] khaMdaya [Ayariya] 197 kittimai [ pavattiNI] khaMdila [Ayariya] 307 kuNAlA [nayarI] 287 | khiipaiTThiya [nayara] 5,166 kuberapura[pura] 288 khuDDaya |[ muNi] 85,86,88, kumAranaMdI [ suvaNNayAra] khoDaya 90, 91,179, 251, kuru [ desa-nariMda] 219 khoDDaya | 252, 275, 276, 277 kurugypur| [nayara] 110,119, [ga] gayapura 230, 239, 244 | gaMgadatta [ seTThiputta] 172, 173 kuruDa[ tavassi ] 286, 287 gaMgA [naI] 63, 113, 115, 214, kusumapura [ nayara] 180, 263 226, 269, 285, 286 kUragaDDaya [ muNi] gaMdhappiya [ kumAra] 271 kesava [ vAsudeva] 16, 26, 124, 266 | gaMdhavvanAgadatta [ putta] 253, 254 kesava [ seTTitaNaya] 121 gaMdhAra[jaNavaya] 165 kesi [gaNahara] 189, 190, 191, gujjarattA [ desa] 308 192, 193 guNacaMda [piyadaMsaNAputta ] 105 koMkaNa | [ visaya] 73, 257 guNasilaa [ujjANa] 129, 206, 213 koMkaNaya goTThAmAhila / [ sUri] 148, 177 goSThamAhila | kokkAsa [baMbhaNasua] 257, 258 gopAlaga [ rAyaputta] 291 koTTha[ ceiya] gobhadda [ seTTi] 134,135 kollaga |[ sannivesa] 306 goyama [gaNahara] 129,174, 175, kollAga kosaMbI [nayarI] 189, 190, 191, 149, 290, 291, 293, 295 192, 193, 213 govAlI [ mayahariyA] kosala [ desa] 299 306 goviMda [ vAsudeva] 251 299 mala-p\2nd proof 327
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328] govvara [ gAma ] [ca] cakka [ rayaNa ] camma [ rayaNa ] caMDapajjoa | [ rAyA ] pajjoa caMDarudda [ Ayariya] caMDavaDeMsaya [ rAyA ] caMda [ niva ] caMda [ paMthiyajuvANa ] caMdagutta [rAyA ] caMdaNA [ dhAriNIdhUyA ] caMpA [nayarI ] cANakka [ baMbhaNa ] citta [ muNi] cillaNA | [ seNiyaraNNI ] cellaNA cillaya |[ muNi] cellaa cellaya ceDaya [ niva] collaya [ diTTaMta ] culaNI [ baMbhabhajjA ] cullahimavaMta [ khitta ] ceDa [ nariMda] ] 47, 48, 76, 122, 159, 162, 182, 296 176, 187, 188 168, 169 | 135, 195 85, 114, 306 jayasiMha [ Ayariya ] jarAsaMgha [ nariMda] jalaNappaha [ diyavara ] [ ja ] jakkhamayahara[ tattasIsa ] jama [ tAvasa ] jamadaggi [ tAvasa ] jayaMtI [ gaNaharamAyA ] jayasaMdhi [ saciva ] 227 227 150, 216, 291 | jasabhadda [ sejjaMbhavasIsa ] 197 jasabhaddA [ juvarAyabhajjA ] 105, 107 jaMbu [ sudhammasIsa ] 230, 248, 249, 250, 251,275 237, 238 | | [ dIva ] 264 jaMbo 176, 187 |jANhavIya [ nai ] 122 jAyava [ vaMsa ] jAlA [ paThamuttarabhajjA ] jiNadatta [ ibbha- ibbhasua ] 169 34, 299 159 185 89 [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam 307 182 182, 183, 184 jasabhadda [ Naravaisua ] jasabhadda [ muNi ] mala-p\2nd proof 328 jiNadeva [ seTThiputta ] jiNabhadda [ sAvaga ] jiyasattu [rAyA ] 309 305 197 90 307 208 86, 90 204, 307 5, 31, 34, 45, 52, 65, 76 226 26, 27, 28 220 47, 48, 49, DhaDDara [ saDDaya ] nemi 300 244 31, 43, 44, 45, 65, 84, 102, 116, 139, 185, 209, 257, 268, 288 180, 257 jivArI [rAyA ] joDujasA [vacchavAlI ] jogaM dhAyaNa [ ] [ Dha] mi | [ jiNa ] 55, 76, 77, 98, 99 tatta [ Ayaria ] 306 | tannagapAlI [ ] 90 tamAlA [ aDavI ] [Na ] 296 216 [ ta ] 146 11, 14, 15, 16, 17, 18, 21, 24 307 123 6
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ 117 43 306 pariziSTama [5 dhrmopdeshmaalaavivrnngtvishessnaamnaamkaaraadynukrmH|| [329 tasakAya [ dAraa] 116, 118 | dAhiNamahurA [ nayarI ] 57,81 tArA [kattavIriyabhajjA] 184 | diTThivAya [gaMtha] 147 timisa [guhA] 223 | | dujjohaNa | [ rAyaputta ] 110 tiMduga [ ujjANa] 190 | dojjohaNa | tivikkama [bhaTTa] duppasaha [ sUri] 307 tuDiMbaga [ rAyA] 284 dubbaliya [sAhu] 147, turaMga [ rayaNa] 228 dubbaliyapUsamitta 148 turumiNi [NayarI] dumuha | [rAyA ] 165, 166, tuMgiNI [ desa] 306 dummuha 167 teukkAya [ dAraa] 115 dUiya [ rayaNa] 227 teyali |[mNti] 302, 303, dUrullakutiyA [gAma] 288 teyalisuya 304 dUsagaNi [ sUri] 307 teyalipura [nayara] 303 | deva [gaNaharapiyA] [tha] devaI [vasudevabhajjA ] 11, 26, 173 thUlabhadda [ muNi] 307 | devadattA [vesA] 138, 139,140, [da] 141, 142, 143, 144 daDhappahAri[baMbhaNa] 32, 33 | devavAyaga [ vAyaga] 307 daDhamitta [bAlasuhI] 289, 290 devasamma [ diya] datta [gaNaharapiyA] devilAsua[rAyA ] 301 datta [dia] 43, 44 [dha] daddura[ deva] 179 dhaNa [ibbha-satthavAha-vijjasua] 5, 7, dadhivAhaNa [rAyA] 122, 159, 163 8, 9, 47, 48, 49, 50, damaga [ nara] 278 51,53,54, 55, 111, 209 damaga [ muNi] 196 dhaNadeva [gaNaharapiyA] 306 damadaMta [rAyA-sAhu] 104, 110,111 dhaNapAla [ seTTi] 123 dasaNNapura [ nayara] 150 dhaNamitta [gaNaharapiyA] dasaNNabhadda [ rAyA] 150, 151 dhaNamitta [ vaNiyasua] 289, 290 dasapura [ nayara] 146, 147 dhaNayapurI [ purI] 283 dasAra[samuddavijayAi] 16, 17, 19, 173 dhaNavaddhaNa[nayara] 100 daMDa [ rayaNa] 227 dhaNavAha [satthavAha] 263, 264 daMtacakka [rAyA ] 160 dhaNasiI [ vaNiyasuabhajjA] 289 daMtapura[nayara] 160, 289 dhannaMtI [ deva] 182 daMtavakka [ rAyA] 289 | dhannaM tI[vijja] 112 95 306 306 mala-p\2nd proof 329
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam dhannA [saMgamamAyA] 133 | naMdIsara[ dIva] 178 dhammaghosa [Ayariya] 51, 137 | nAiNI / [harinaMdibhajjA] 180 dhammaghosa [dhammavasusIsa]290, 293, 294 | nAyaNI dhammajasa [dhammavasusIsa] 290, 293 nAila [ sAvaga] 178,179 dhammarui [ muNi-siyavaDa] 240, 285 nAga [ aMgarakkhaya] 153, 157 dhammavasu [Ayariya] 290 nAga [ devayA] 253 dhammila [gaNaharapiyA] 306 nAgaura[nayara] 308 dhayapUsamitta [ sAhu] 147, 203 nAgadatta [ putta] 251, 253, 254 dhAriNI [ ajiyaseNabhajjA] 290 nAgajjuNa [ sUri] 307 dhAriNI [gaNaharamAyA] 306 nAsikka [nayara] 259, 263 dhAriNI [jiyasattudevI-rAyapattI] 45,46, ninnAmA [ sayaMpabhApuvvabhava] 121 55, 65, 84, 272 | nimaggA [ naI] 223 dhAriNI [ juvarAyabhajjA] 170 | nivvui [ rAyadhUyA] 101, 103, 104 dhAriNI [ dadhivAhaNabhajjA] 122 niMbaa[baMbhaNaputto] 283, 284 dhAriNI [ riddhavaddhaNabhajjA] 291, 292, | neurapaMDiyA [ mahilA] 64 | nesappa [ nihi] 226 dhii [dhUyA ] 297, 298 [pa] [na] paumaddaha [ daha] 299 naggai [rAyA] 165, 166,167 paumaraha [ rAya-rAyaputta] 182,302 naTTamAla [ deva] 225 paumasirI [ vaNiyasuabhajjA] 289 nami [ usabhaputta] 191 paumasirI [vijjAharasuyA ] 184 nami [rAyA ] 165, 166, 167 paumasirI [ seTThidhUyA ] 299 namui[ maMti] 168, 230, 234, 235 paumAvaI [ nariMdadhUyA] 159, 161,163 nariMdapura [nayara] 269 | paumuttara[rAyA] 219, 222,229 nahaseNa [ rAyasua] 267,268 pajjuNNa [ rAyasua] 267 naMda [ibbhasua] pajjunna [ seTThi] 121 naMda [ nAvika] 285, 286 | pabhava [ sUri] 204, 206, 208, 307 naMdaNa [vaNa] 291 pabhAsa [ ekkArasagaNahara] 306 naMdaNa [ sAhu] | pabhAsa [tittha] 223, 298 naMdasirI [ seTThibhajjA] 299 payAga [tittha] 63 naMdA [gaNaharamAyA] payAvai [rAyA] 171 naMdiseNa [ seNiyasuya-sAhu] 153, 155, | pahAsA [vaMtaradevI] 178,179 156, 157, 173 | paMcaya [vacchavAliputta] 296 259 217 306 mala-p\2nd proof 330
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTam [ 5 ]dharmopadezamAlAvivaraNagatavizeSanAmnAmakArAdyanukramaH // [ pavvaya ] gaNaharapiyA ] paMcasela paMcaselaya 178, 179 | puI |[ puhavI paMcAla [ jaNavaya ] paMDamaDA[nayarI ] paMDava [ paMDutaNaya ] paMDavaddhaNa [nayara ] paMDu [ rAyA ] paMDua [ nihi ] pADala [talAyara ] pADaliputta [nayara ] pupphasAla [ gaMdhavvia ] puraMdarapura [ pura] parohiya [ rayaNa ] purimatAla [ nayara ] 165 puMDarIgiNI [ nayarI ] 298 | puMDarIya | [ rAyA ] poMDarIya 110, 298 246 pUsabhUi [ Ayariya ] samitta [ sAhu ] 298 | 226 poTTali [ maMtibhajjA - deva ] 115 146, 176, 187, pAlaga[ rAyaputta ] pAlaya [ kiNhasua ] pAsa [ jiNa ] piyaMkariyA [ ceDI ] piyadaMsaNA [ caMDavaDeMsayabhajjA ] 105, 106 piMgala [ nihi ] 226 piMgalaga pupphabhadda [ nayara ] pupphavai [ maMttidhUyA-sayabhajjA ] purisapura [nagara ] puvvavideha [ khitta ] 197, 198, 257 291 puDhavikAya [dAraa ] pupphakaraMDa [ ujjANa ] pupphake [ rAyA ] pupphacUlA [ rAjapattI-sAhuNI ] 61, 62, poTTaliya poTTilA 114 170 59 57, 60, 63, 64 59 59, 60, poTTasAla [ parivAya] poyaNapura [nayara ] 74, 75 190, 299 | phaggurakikhaa [ sAhu ] 220, 253 [ pha] [ ba ] mala-p\2nd proof 331 [ 331 306 148 phalahimalla | [ malla ] 287, 288, 289 phalahImalla vAravai 270 101 | bAlacaMda [ piyadaMsaNAputta ] bAhubali [ piyA ] 305 | binnAyaDa [ nayara ] 228 | biMdusAra[ caMdaguttaputta ] 169 [bha] 165 121 bhaddagutta [ Ayariya ] bhaddaseNa [ guNNaseTThi ] 121 86, 99 284 284, 285 303, 304 bala [ gaNaharapiyA ] 306 baladeva [ rohiNItaNaya ] 11, 15, 19, 26, 28, 112, 171, 173, 265 [ha] [ muNi ] 307 baMdhuI [ satthavAhabhajjA ] baMbha [ rAyA ] baMbhadatta [ cakkaTTI ] bAravai | [ purI ] 177 171 263, 264 169 169, 214 10, 26, 75, 112, 267, 290, 301 105 119 36 187, 188 147 299
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ 332] bhaddA [ gobhahabhajjA ] bhaddA [ dhaNapAlamahiliyA ] bhaddA [ patthavaiyA ] bhahila [ gaNaharamAyA ] bharaha [ vAsabhAraha | cakavaTTI muNi ] 123, 124 134, 135, 136 | mahasukka |[ devaloga ] mahAsuka mahAkAla [nihi ] mahAgiri[ muNi ] 270, 271 306 mahApauma [ jAlAputta ] 31, 33, 34, 38, 41, 42, 45, 47, 65, 76, 122, 169, 225, 235, 238, 273, 274, 294, 308 15, 57, 86, 101, 110, 149, 284 197, 198, 216 307 272, bhaddha [ kheta ] bharuyaccha [ nayara ] bhUyadina [ muNi] [ma] mai [ dhUyA ] 297, 298 95 mairApAlaya [ kallavAla ] maisuMdara [ maMttI ] 152 magahagaNiyA [ gaNiyA ] 302 magahasI [ vilAsiNI ] 305 magahasuMbI [ vilAsiNI ] 305 macchiyamalla [ malla ] 287, 288, 289 mAga [ sejjaMbhavaputta- sejjabhavasIsa] 207 maNi [ rayaNa ] maNippabha | [ rAyaputta ] maNippaha maddhasaMkAsa [ dAriyA ] mayaMga [ tIra] mayaNapaDAgA [ gaNiyA ] marahaTTaya [ bhAsA ] marudevI [usabhamAyA ] maruya [ nara ] mahavideha [ khitta ] 227 292, 293, 294 302 285, 286 6 33, 42 [ savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam 281, 282 111 mala-p\2nd proof 332 mahApauma [ nihi ] mahAvIra [ titthayara ] mahesaradatta [ vANia ] maMgala |[ rAyA ] sumaMgala maMjUsiyA [ ceDI ] 246 maMDiya] [ cora ] 145, 146 maMDiya [ chaTThagaNahara] 306 mANavaga [ nihi ] 226 mAlugA [ aMbarisibhajjA ] 283 mAhUra [ vaNiya ] 55, 57, 81, 82, 272 migAkoDua [ koDa ] migAvaI [ raNNI ] 183 150, 171 165, 182, 306 mihilA [ nayarI ] miNapurisa [ taIyabhava ] 121 miMTha [ puruSa ] 215 96 | muNicaMda [ sudaMsaNAputta ] 105 muNisuvvaya [ jiNa ] 216 mUladeva [ rAyaputta puruSa ]138, 140, 141, mahAsAla [ seNiyaputta ] mahiMda mahiMdasIha | [[ khayariMda ] mahurA [ nayarI ] 157, 171 226 307 221, 222, 223, 224 226 137, 151, 287, 305 189 238 45, 55, 57, 102, 148, 171, 198 247 100 142, 143, 144. 146, 277, 278
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ meya 06 306 pariziSTama [5dhrmopdeshmaalaavivrnngtvishessnaamnaamkaaraadynkrmH|| [333 metajja | [ meIputta] 107, 108, | roppiNi [ kesavabhajjA ] 109, 111 | rohaa| [khuDDaa] 272, 273, 274 meyajja rohaya meyajja [ dasamagaNahara] rohiNI [ vasudevabhajjA] 11, 26, 173 meyajja [ maharisI] 104 | rohiyA [nagarI] 257 meru [pavvaya] 229, 235, 260 [la] mehanAa[vijjAhara] 184 laliyaMga [sura] 121 mehamuha [ deva] 224 lavaNasamudda[samudda] 298 moriya [ desa] 306 lADa[ desa] 197, 199, 216 moriyaputta [ sattamagaNahara] 306 lohaggala [nayara] 121 morIa[gaNaharapiyA] [va] [ra] vaira[khuDDaya-sAmI] 147, 200 TuvaddhaNa [rAyaputta-juvAyA] 291, 292, | vacchagA [ tIra] 293, 295 294 vajjA [kaTThabhajjA] 281, 282 rayaNa [nihi] 226 | vaDasaro [khamAsamaNa] 307 rahanemi [nemibhAyA] 24, 27, 28, vaNassaikAa [ dAraa] 116 29, 30,69 vatthamitta |[saahu] 147, 203 rAma [ parasurAma] 183, 184 vatthapUsamitta rAmAyaNa [gaMtha] 125 vaddhamANa [sAmI] 129, 150, 190, rAyagiha [ nayI ] 107, 110, 123, 134, 192, 196, 212, 299 137, 170, 173, 179, vayarajaMgha [ usabhabitiyabhava] 121 196, 204, 207, 212, vayaranAbha [ usabhasattamabhava] 121 214, 299, 305, 306 varadAma [ tittha] 223 rAyamai [ uggaseNaduhiyA ] 9, 17, 18, 19, vasaMtaura | [nayara] 6,8, 31, 37, 21, 23, 24, 27, | vasaMtapura | 47,72,84, 92, 99, 28, 29, 30 116, 152, 172, 180, rAyalalia[ seTTiputta] 172, 173 182, 185, 209, 211, rudda / [ sIsa] 296 250, 253, 268, 270, rudda 271, 276, 281 reNu / [tAvasI] 183 | vasaMtaseNA [gaNiyA] 124, 125, 128 reNugA vasu [gaNaharapiyA] 306 revaya [ ujjANa] 12, 26, 75 | vasudeva [ dasamadasAra] 11,173 revayasIha [ muNi] 307 | vasubhui [gaNaharamAyA ] 306
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334] 182 73 303 [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam vasumai [dhAriNIdhUyA ] 122 | veyaDDa[ giri] 164, 224, 227, 238 vaMkacUla | [rAyaputta] 92, 93,94, | veyaraNI [vijja] 112, 113 vaMkacUli | 95, 97, 98, 99 vesamaNa [ deva] 274,300 vAukkAya [ dAraa] 115 vesamaNanayarI [nayarI] 287 vAubhUi [ taiyagaNahara] 306 vesamaNapura [iMdapura] 257 vANamaMtara[ deva] 298 vesAnara [ deva] 182 vANArasI [nayarI] 286, 299 vesAlI [nayarI] 159, 185 vAruNadevI [gaNaharamAyA ] 306 1 [sa] vAsavadattA [ ] 216 sauNiyAvihAra[jiNamaMdira] 216 vAsudeva [ devaitaNaya] 19, 26, 28, 75, saccabhAmA [ kesavabhajjA] 16 112, 171, 173, 265, 266 saccavaI [mahAdevI] 289 vAsupujja [ titthayara] sajjha [ giri] vijayadevA [gaNaharamAyA] 306 saNaMkumAra[cakkavaTTI] 168, 169, 237, vijayA [ bhaTTadAriyA] 198 238, 239 vijjAharapura[nayara] | sattuMjaya [ sela] 298 viNami [ usabhaputta] 191 saddhaDa[Takka] viNhu [ vAsudeva] 15, 268, 276 sbhaa| [ ] 285, 286 viNhu [rAyaputta 218, 220, sahA viNhukumAra | -muNi] 221, 222, 229, | smuddvijy| [dasAra] 11, 16, 26 234, 235 samoddavijaya videhA [jaNavaya] 165 sayaMpabhA [ devI] 121 visAhanaMdI [ rAyataNaa] 170, 171 sayaMbhuramaNa [ samudda] visAhabhUI [ juvarAyA] sayANiya | [rAyA] 122, 150 vissanaMdi[sonnAra] sayANIya vissanaMdI [rAyA] 170 savvaTTha [devaloga] 121, 122, 138 vissabhUi[dhAriNIsua] 170 savvaTThasiddha | viMjha [ pavvaya-sAhu] 113,148 sahassAra[ kappa] 98,113 vIra[jiNa] 190, 204, 305, 307 saMkha [nihi] 226 vejjasua[paMcamabhava] 121 | saMgama [Ayariya] 179 vennAyaDa | [taDa] 142, 143 saMgama [dhannAputta] vinAyaDa saMgamaa[puruSa] 302 vebhAragiri [ pavvaya] 108 | saMjhAvalI [ sanatkumArapattI] vemANiya [kappa] 249 | saMba [kiNhasua] 142 14 170 95 74, mala-p\2nd proof 334
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 133 119 pariziSTama[5 dhrmopdeshmaalaavivrnngtvishessnaamnaamkaaraadynukrmH|| [335 saMbhUya [ muNi] 168, 169, 171, 307 | sukumAriyA |[ jiyasattudevI] 268, 269 sAkeya | [nayara] 86, 90, 105, 149 | sukumAliyA | sAketa sujasA [gAhAvaibhajjA] 297 sAgaracaMda [ rAyasua] 267 sujiTThA [ seNiyabhajjA] 158 sAgaracaMda [ sAhu] 201, 202, 203 | sudaMsaNa [ satthAhasua] sAgaracaMda [sudaMsaNAputta] 105, 106, sudaMsaNapura[nayara] 297 sAgaramiyaMka 107 sudaMsaNA [ caMDavaDeMsayabhajjA] 105 sAligAma [nayara] sudaMsaNA [ siMdhaladuhiyA ] 217 sAlibhadda [ bhaddAputta] 134, 135, 136, sudhamma [ vIrasIsa] 204 137,138 sAvatthI [nayarI] sunaMdA [ sanatkumArapattI] 237 87, 151 sijjaMbhava |[bhtttt-suuri] 30, 204, 205, subaMdhu [maMtI] 187, 188 sejjaMbhava | 206, 208, 307 subuddhi [ nayaraseTThi] siMghala [ niva] 217 subhaddA [jiNadattadhUyA ] 76, 77, 78, 79 siMdhu [naya] 223, 224 subhaddA [ raNI] 171 sijjaMsa [juvarAyA] 119,120, subhUma | [cakkavaTTI] 184 sijjaMsakumAra | 121, 122 subhoma | siddha [bhAravAhi] | suyadevI [ devayA] 3, 9, 30, 33, 38, siddhaya / 42, 45, 57,64,73, siddhattha [ satthavAha] 212 74, 75,79,80,83, siddhaputta [ ] 47, 280, 282 85, 86,91, 100, 101, sippA [naI] 273 104,109,111,113, 119, sirikaMtA [ibbhaghariNI] 122, 133, 138, 146, 149, 90, 91 152, 167, 184, 187, 193, siripura[nayara] 196, 200, 203, 208, 211, sirimAli [ rAyaputta] 103 214, 217, 237, 239, 243, sirI [ devagaNiyA] 246,247, 249, 252, 256, sivavaddhaNa [ nagara] 284 259,263,264,267, 269, sivA [samuddavijayabhajjA] 11, 26 271, 295, 298, 304, 307 sivAdevI | sura? [ desa-visaya] 10,79 sImaMdhara[jiNa] 148, 201 surakSA | sIhagiri[Ayariya] surappiya [ jakkha] 149 sIhagiI [rAyA ] 288 | surasuMdarI [ ] 250 299 200 mala-p\2nd proof 335
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ 336] 271 297 100 [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam suriMdadatta | [rAyaputta] 101, 104 | sopAraa | [nayara] 257,288 sureMdadatta sopAraya sulasa [gAhAvai] 297 sopArayA soppAraya sulasA [nAgabhajjA] 153, 157, 158 somaNasa [ nagara] suvvaya [muNi-Ayariya] 97, 221, somadeva [diyavara-bhaTTa] 116, 146 229, 296 somappabha [ diyaputtarAyA ] 197 suvvaya [ sulasaputta] somappabhA [ diyakannA] 116 suseNa [maMDalAhivai] somasiI[diyabhajjA] 116 suseNavaI [ seNAvai ] 223 sohamma [kappa] 121, 265 suhamma [paMcamagaNahara] 306 [ha] subI[naMdajAyA] 259, 263 hatthiNaThara / [nayara] 168, 172, 183, subInaMda [ibbhasua] 259, 260, 263 hatthiNApura | 184, 219, 229 hayasattu [rAyA ] 92 seTTi[rayaNa] 228 hari [ vAsudeva] 11, 14, 15, 16, seDuvaa[dia] 179 17, 18, 266, 267 seNAvai [ rayaNa] 228 harinaMdI [ vaNiyaa] seNiya [niva] 108, 109, 127, harivaMsa [ kula] 129, 135, 158, 173, halahara [ baladeva] 265 47,48,49, hArappahA [dhUyA] 189, 195, 299 50,54, 55 seyaNaya [karivara] hAsA [vaMtaradevI] 178,179 sodAsa [rAyA ] 271 | himavaMta [pavvaya] 224,248 180 27 mala-p\2nd proof 336
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTam [6] dharmopadezamAlAvivaraNagatanemijinastutInAM pAdAnukramaH // zlo . pR. zlo . pR. IsAi varAilacchiparimukka! 11/28 | jaya devaNayacalaNa ! 6/27 jaya sUraselavibhUsaNa ! 1/27 jaya daDhapAvaNisUDaNa ! 7/27 jaya jaya iMdaMkavaDDiyANaMda ! 1/27 jaya jaya surasiddhapaNayakamakamala ! 7/27 jaya Nivvattiya majjaNa! 1/27 jaya gayagamaNa ! suracciya ! 7/27 jaya jaya surasuMdarIpaNaya ! 1/27 jaya lohasamuddagayapAra! 7/27 jaya haricaMdaNacacciya ! 2/27 jaya mayaNAnalajalahara! 8/28 jaya jaya maNimauDabhUsiyasarIra! 2/27 jaya jaya NeddaliyagaruyadaDhamANa! 8/28 jaya seyaMbaradhAraya ! 2/27 | | jaya siddha ! siddhasAsaNa ! 8/28 jaya jaya siyakusuma kayasoha! jaya jaya bhuvaNammi supasiddha! 8/28 jaya iMdAvalisaMthuya ! 3/27 | jaya iMdIvaravibbhama! 9/28 jaya jaya jaNaNIpa(e)vaDDiyANaMda ! 3/27 | jaya jaya guNarayayasAgara ! muNiMda! 9/28 jaya bAla ! abAlavisiTThaceTTa! 3/27 | jaya pAusajalayasamANasadda ! 9/28 jaya jovvaNaM patta! jaya paumakayacalaNa ! 9/28 jaya rAyalacchibhUsiya ! jaya goviMdaNamaMsiya ! 10/28 jayasi dasArohaNahayalamiyaMka ! jaya jaya nIsesabaMdhaNavimukka! 10/28 jaya sivadevINaMdaNa ! 4/27 jaha nAha ! NANasAgara! 10/28 jaya dAviyakaNhaNiyavIriya ! 4/27 jaya paNayAsesavaraphalaya ! 10/28 jaya akayadArasaMgaha! 5/27 | jaya tavalacchisusaMgaya! 11/28 jaya jaya ujjeMtagahiyasAmanna ! 5/27 jaya siddhatthanarAmara! 11/28 jaya devadUsadhAraya ! 5/27 jaya jaya kovAhivaramaMta! 11/28 jaya jaya suramaNuyaNayacalaNa! 5/27 | jaya siddha ! buddha ! guNaNihi ! 12/28 jaya cauNANimuNIsara! 6/27 | jayasi dayAlumahAguNa ! 12/28 jaya jaya uvasaggadalaNamuNicaMda ! pasatthakallANamaMgalAyayaNa ! 12/28 jaya kevalalacchIvariyavaraya ! 6/27 | purisottamapurisakayapUya ! 12/28 . . mala-p\2nd proof 337
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTam [7] dharmopadezamAlAvivaraNagatamantrAkSarastutInAmakArAdyanukramaH // akAraH prathamaM tattvaM akArAdihakArAntA idamAdyaM bhaved yasya ekaikamakSaraM tasyAH etadeva samAzritya trINyakSarANi binduzca dIptapAvakasaMkAzaM nirguNaH saguNazcaiva pRthivyAdiSu bhUteSu prazamya tattvakartAraM mantratantrAdiyAgeSu mUrto hyeSa amUrtazca yasya devAbhidhAnasya yasya devAbhidhAnasya vyomavad vyApirUpeNa zabdAdisarvazAstreSu zAntAya gurubhaktAya sarvAtmAnaM sarvagataM sarveSAmapi bhUtAnAM sarveSAmapi varNAnAM sarveSAmapi sattvAnAM hakAro hi mahAprANaH hakAropari yo binduH zlo./pRSThAGkam 5/241 3/241 12/242 4/241 21/243 20/243 13/242 23/243 8/242 1/241 9/242 22/243 14/242 17/242 11/242 10/242 2/241 6/242 15/242 7/242 18/243 16/242 19/243
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTam [8] dharmopadezamAlAvivaraNagatajayazabdakusumamAlAnAM pAdAnukramaH // zlo. / pRSTha. 5 / 261 26 / 262 1/260 usabhAI vIrajiNacarime kusumamAlaM dharei jo kaMThe ciMtAmaNikAmadheNumAhappa ! jaya ajiyajiNiMda ! suranamiya ! jaya usabhajiNiMda ! jayanAha ! jaya kayajayaharisa ! jiNakuMthu ! jaya khaviyakammadaDhamala ! jaya khuDiyaviyadaDhakammapAsa ! jaya guNarayaNamahoahi ! 26/262 18 / 262 3/260 2/ 260 18 / 262 14 / 261 24 / 262 jaya jaMbUNayavibbhama ! jaya jaNaNIsesatihuyaNANaMda ! jaya jaya kulajalahipuNNimAiMda ! 4 / 261 4 / 261 25/262 3/260 jaya jaya jaramaraNarogarayarahiya ! jaya jaya tisalAe vaDDiyANaMda ! jaya jaya telokkadiTThadaTThava ! jaya jaya telokkanahayalamiyaMka ! jaya jaya divvAraviMdakayacalaNa ! jaya jaya duTThaTThakammaghaNapavaNa ! jaya jaya niyakaMtidaliyaghaNatimira ! 15/261 jaya jaya nIsesapAvalamalarahiya ! 11 / 261 jaya jaya nIsesalakkhaNaNukkinna ! 13 / 261 jaya jaya papphullapaMkayadalaccha ! 22/262 2/ 260 pAda ahinaMdaNa ! sujaya jayaNAha ! iya jiNavariMdajayasadda 19 / 262 25 / 262 10 / 261 14 / 261 7 / 261 pAda jaya jaya pasatthavarajjhANa ! jaya jaya piyaMgusaMkAsa ! jaya jaya bhuvaNammi supasiddha ! jaya jaya muNiMdanayacalaNa ! jaya jaya vijiyaparIsahajaya jaya sasikuMdahArasaMkAsa ! jaya jaya siddhivahUpiyayama ! jaya jaya sumaijiNaiMda ! jaya jaya suriMdanayacalaNa ! jaya jayakaMdoTTavaNNasaMkAsa ! jaya jayasu aNaMtajiNaiMda ! jaya jayasu ariTThavaranemi ! jaya jayasu jayanAha ! jaya jayasu jiNadhamma ! jaya jayasu jiNavimala ! jaya jayasu supAsajiNacaMda ! jaya jayahi jiNiMda ! seyasa ! jaya jayahi vasupujja ! jaya jAyavakulamaMDaNa ! jaya tavatAviyakalimala ! jaya tavalacchisusaMga ! jaya tihuyaNanAha ! jiNavIra ! jaya tihuyaNapaNaya ! araNAha ! jaya tihuyaNasaravararAyahaMsa ! mala-p\2nd proof 339 zlo. / pRSTha. 16 / 262 24/262 7 / 261 12 / 261 25/262 9 / 261 10 / 261 6 / 261 6 / 261 23/262 15 / 261 23/262 9/ 261 16/262 14 / 261 8/ 261 12 / 261 13 / 261 23/262 12 / 261 5/261 25/262 19 / 262 20/262
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ 340] [savivaraNaM dharmopadezamAlAprakaraNam jaya tihuyaNasiriseviya ! 11/261 | jaya vijayadujayavammaha ! 3/260 jaya tihuyaNekkasAmiya! 9/261 | jaya vijiyadujaNadhaNaghAikamma ! 22/262 jaya duTTharAgakarihari! 15/261 | jaya saMtijiNiMda ! suranamiya! 17/262 jaya duriyajalaNajalahara ! 17/262 | jaya saMbhava ! jaNiyajayaharisa ! 4/261 jaya nANalacchilaMchiya ! 13/261 jaya saMsArajalahivarapoya ! 5/261 jaya nANalacchiseviya ! 8/261 jaya saddavijiyajalahara ! 15/261 jaya paumappahasAmiya! 7/261 jaya samatthaguNanihasa ! 8/261 jayapaNamiyapaNaya! murNidapaNaya! 16/262 jaya samavasaraNabhUsaNa! 18/262 jaya paNayapAyapaMkaya ! 22/262 jaya sayalabhuvaNabhUsaNa ! 11/261 jaya pattadivvakevala ! 10/261 jaya siddhivahuvisesaya ! 3/260 jaya payaDiyapAyaDasAhudhamma ! 16/262 jaya sItalanAha ! nayacalaNa! 11/261 jaya battIsasurAhivakayamajjaNa! 24/262 jaya suvihijiNiMda ! gayarAga! 10/261 jaya bhavabhayaniNNAsaNa ! 23/262| jayakittimahAnayadivvasela ! 8/261 jaya bhaviyakamaladiNayara ! 2/260 jayakovamahoragasiddhamaMta ! 6/261 jaya bhuvaNagehamaMgalapaIva! 12/261| jayatuliyakappapAyava 18/262 jaya mayaNAnalajalahara! 2/260 | jayapaNayatiyasakAmiNi- 17/262 jaya mallijiNaiMda! 20/262 jayavijayabhuvaNaDAmara- 20/262 jaya mANamahAtarugaMdhavAha ! 6/261 jayasaddakusumamAlAe 1/260 jaya mAyAkavaDakuDaMgijalaNa! 14/261 jayasu jiNapAsa ! 24/262 jaya muNigaNaharasaMthuya ! 21/262 dhammellubvelakusumakayasoha ! 17/262 jaya merusiMharabhUsaNa ! 5/261 namiUNa jiNe suyadevayaM ca 1/260 jaya mokkhamaggadesaya ! caMdappaha ! 9/261 | pUemi jiNavariMde 1/260 jaya mohatimiradiNayara! 4/261 | bhavvamahAkumuyasaMDanisinAha ! 21/262 jaya raiaraivimaddaNa ! 19/262 | mahallajamamallaladdhajayasadda ! 20/262 jaya rAgarosavajjiya! 19/262 | muNinamiya ! nayacalaNa ! 22/262 jaya rAyalacchipUiya ! 7/261 | muNisuvvaya ! sujaya jayanAha ! 21/262 jaya vayaNakirabohiya21/262 | vimalaguNaM so pAvai 26/262 jaya vasuhAvAsavapaNayacalaNa! 13/261 | sAsayasokkhaM sayA mokkhaM 26/262 mala-p\2nd proof 340
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTam [9] dhrmopdeshmaalaavivrnngtmhaaviirgnndhrsNstvaanaamkaaraadynukrmH|| padyAMzaH zlo./pRSTha aibhaddAe balassa 13/306 iya diyavaMsuppaNNA 14/306 usabhAijiNaiMdANaM 1/305 kollAgasannivese 6/306 tuMgiNidesuppaNNo 12/306 deva-jayaMtINa suo 10/306 dhaNadeva-vijayadevAi 8/306 namiUNa mahAvIraM 2/305 naMdA-vasUNa taNao 11/306 puhaI-vasubhUIsuo 3/306 puhaI-vasubhUisuo 5/306 puhavI-vasubhUisuo 4/306 bhaddila-dhammilataNao 7/306 morIe vijayadevAe 9/306 mala-p\2nd proof 341
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTam [10] dharmopadezamAlAvivaraNagatasthavirAvalInAmakArAdyanukramaH // padyAMzaH aha ajjanAgahatthi iya evamAi bahave iya suyarayaNamahoyahi jaMbuM pabhavaM sejjaMbhavaM tatto ya bhUyadinnaM namiUNa mahAvIra : zlo. / pRSTha 3/307 5/307 6/307 2/ 307 4/307 1/307
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTam [ 11 ] dharmopadezamAlAvivaraNagatagraMthakAraguruparamparAprazastInAmakArAdyanukramaH // aNNANarAgadosAiehiM avayaraNa- jamma- nikkhamaNa aha devavAyagAo AgamavihiNA bhaNiyaM Amosahikhelosahi igamAsiya-domAsiya iya jayapayaDakaNhamuNi iya tassa mahAmuNiNo esA therAvaliyA kArAviyANi jiNamaMdirANi cariyaM ettha kahijjai jamhA jiNa - gaNahara-cakkavaTTi jayasiMhAcAryakRteH jAva i(ya) dIvasamuddA jeNa bharahammi vAse jo suyadevisaNNejjhaviraiyaM zlo. / pRSTha 19 / 309 mhA duriyavighA 6/308 tassa jayapAyaDajaso 2/307 tassa vi pahANasIso 20 / 309 tassa tavateyarAsI 15/308 tassa suramaNuyasaMthuya 7/308 | divvAibahuvihehi ya 31/310 | dhammovaesamAlAvivaraNa 16 / 309 | nayane ( re )su saya (ya saM ) vuccho pavvAviyA bahuvihA 1/307 baMdhAi pariharaMto mokkhatthammi bhakta i) nAmagahaNeNa 13/308 24/309 23 / 309 | vAeMto nisurNeto 32 / 310 27/309 11 / 308 21 / 309 | suramayatiriyagahabhUya vivaraNakaraNA kusalaM saMvaccharANa navahi saehiM siribhojadevarajje ... mala-p\2nd proof 343 zlo. / pRSTha. 25/309 3/307 4/307 5/308 17/309 10 / 308 18/309 14 / 308 12 / 308 22 / 309 9/308 26/309 30 / 310 28/310 29 / 310 8/308
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTam [12] dharmopadezamAlAvivaraNagata-grantha-granthakAranAmnAmakArAdyanukramaH // pRSThAGkam | granthanAma 177 pRSThAGkam 207 147 148, 174, 179, 204, 241 208 granthanAma AyappavAyapuvva 208 dasaveyAliya AyArakappa diTThivAya Avazyaka dumuNicariya uttarajjhayaNa 193 dumuNiyacariya uvaesamAlA 109, 112,138, dvimunicarita uvaesamAlAvakkhANa 150, 158, 171, duvAlasaMga uvaesamAlAvivaraNa | 175, 177, 179, dhammovaesamAlA 180, 185, 187, nIIsattha 197, 200, 214, nemicariya 216, 268 paDhamANuoga kaNhajaNayahiMDi vandikAcArya kammappavAyapuvva 208 vavahAra jayasaddakusumamAlA 260-262 vAcakamukhya jayasiMhAcArya 309, 310 saccappavAyapuvva dasakappa | siddhasenadivAkara dasakAliya 208 | sUyagaDa 3, 310 293 121
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ mala-p\2nd proof 351
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ mala-p\2nd proof 353
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ mala-p\2nd proof 355
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
_