Book Title: Agam 39 Mahanishitha Sutra Satik Gujarati Anuvad
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009075/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | namo namo nampatnasArU II AgamasUtra saTIka anuvAda anuvAda zreNI sarjaka - muLa dIyara GranAmara Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAlabrahmacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmaladasaNassa pa.pU. zrI AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurUbhyo namaH AgamasaTIka anuvAda mahAnizItha, - anuvAda-zreNInA sarjaka : muni dIparatnasAgara | tA. 2310/2009 zukravAra 2066 kA.su.pI na Agama saTIka anuvAda bhAga 1 thI 4ra saMpUrNa mUlya-rU-10,000 0 zrI zruta prakAzana nidhi 0 saMparka sthaLo Agama ArAdhanA kendra, zItalanAtha sosAyaTI phleTa naM. 13, cothe mALe, hAI senTara, khAnapura, amadAvAda. 30/11 Jain Sardeden International Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EAgamasUtra saTIka anuvAda Agama saTIka anuvAdanA A bhAga - 30 mAM che.. 0 mahAnizItha - chedasUra--nA adhyayana-1-thI AraMbhIne adhyayana-8-saMpUrNa - x -- X - X - X - X - X - X -- TAIpa seTIMga -: mudraka - zrI mahAkAlI enTaraprAIjha navaprabhAta-prinTIMga presa cAMdaloDiyA, amadAvAda. ghIkAMTA roDa, amadAvAda. (M) 9824419736 || Tel, 079-25508631 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaNasavIphAra 0 vaMdanA e mahAna AtmAne che vikrama saMvata-2061mAM phAgaNa suda-3 no divasa ane maMgalapArekhanA khAMcAmAM zrI zAMtinAtha paramAtmAnI varSagAMThano prasaMga, atibhavya ane ghaNI ja lAMbI rathayAtrAnA prANanI ghaDIe, AgamonA TIkA sahitanA anuvAda karavA mATenI manobhAvanAnuM jemanA mukhethI vacana prAgaTya thayuM, aMtaranA AzIrvAda, sUrimaMtrathI abhimaMtrita vAsa cUrNano kSepa ane dhanarAzinI javAbadArInA yathAzakya svIkAra saha jemanI kAryapreraNAnI saravANImAM bhIMjAtA mArA citte AzirSa anero harSollAsa anubhavyo. jemanI hayAtI daramyAna ke hayAtI bAda paNa, jemanA nAmasmaraNa mAtrathI A kArya vijJArahitapaNe mUrta svarUpane pAmyuM, evA.. pUjya AcAryazrI bacacarIzvarajI ma nA caraNa kamaLamAM sAdara koTIza vaMdanA 0 kema bhUlAya e gurudevane paNa? 0 cAritra prati aMtaraMga prItithI yukta, aneka AtmAone pravajyA mArge prayANa karAvanAra, saMyamamUrti, prati varSa upadhAna tapa vaDe zrAvakadharmanA dIkSA dAtA, zArIrika samasyAo vacce paNa baMne zAzvatI oLInI ArAdhanAne na cUkanArA, sAgara samudAyamAM gacchAdhipati padane zobhAvanArA ane samartha ziSya parivArayukta evA mahAna vibhUtirapUjya AcAryazrI deveksAgarasUrIzvarajI ma. jemanA jIvana aMtevAsI, zAsanaprabhAvaka pUjya AcAryazrI harSasAgarasUrijI ma.sA. jemaNe A anuvAda kArya mATe ghaNAM varSo pUrve preraNA karelI ane A kArya sAdhata pAra pahoMcADavA mATe vipula dhanarAzi mokalAvI. ukta baMne AcArya bhagavaMtonI asIma kRpA ane teo dvArA prerita saMdho thakI tharola dhanavarSAnA baLe prastuta kArya mUrtasvarUpa pAmyuM. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 AgamasUtra sIka anuvAda Agama saTIka anuvAdanA A bhAga 30 nI saMpUrNa dravya sahAyanA preraNAdAtAzrI vardhamAna taponidhi pUjya AcAryadeva zrImad vijaya bhaktisUrIzvarajI ma.nA samudAyavartI sAdhvI zrI saumyajJAzrIjI ma. teozrInI preraNAthI lAbhalenAra zrI kArelIbAga jaina saMghanI zrAvikA baheno vaDodarA Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ davyAsahAyako anudAna dAtA, agama saTIka AnuvAdanA koI eka bhAganA saMpUrNa sahAyatA saccAstri cuDAmaNI pUjya gacchAdhipati sva AcAryadiva zrImad devendrasAgarasUrIzvarajInA AjIvana aMtevAsI saguNAnurAgI pUjaya AdevazrI harSasAgarasUrijI ma.nI jJAnaanumodaka preraNAthI prerita zrI aThavAlAInsa jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha tathA zrI zeTha phUlacaMda kalyANacaMda jhaverI TrasTa, surata. 16 bhAgonA saMpUrNa sahAyaka thayela che. . paramapUjaya saraLa svabhAvI, bharika pariNAmI, RtAnurAgI sva AcAryadevazrI vijaya carcabhUrIzvarajI ma.sA.nI punita preraNAthI 10 bhAgo mATe nIcenA saMgho sahAyaka thayA che. (1) zrI maMgalapArekhano khAMco, jenasaMgha, amadAvAda be bhAga (2) zrI bhAvanagara jaina zve mU5. saMgha, bhAvanagara be bhAga. (3) zrI AdinAtha jaina zvemUpU. saMgha, navasArI be bhAga. (4) zrI girirAja sosAyaTI AdinAtha jaina saMgha, boTAda be bhAga. (5) zrI jena je. mU.pU. tapAgaccha saMgha, boTAda eka bhAga. (6) zrI pArzvabhaktidhAma jaina dhArmika TrasTa, taNasA eka bhAga. piramapUjya AcAryadiva zrI RcakacaMdrasUrIzvarajInI preraNAthI temanA samudAyAvatI zramaNIvAo taraphathI prApta sahAyanI noMdha AgaLa che.) Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra saTIka anuvAda suvizAla gacchAdhipati AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacaMdra sUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavartI vaiyAvacca payaNa pabhyAsa pravara zrI vajasenavijayajI ma.sA.nI preraNAthI eka bhAgazrI hAlAratIrtha ArAdhanA dhAma, vaDAliyA, sIMhaNa, taraphathI Agama saTIka anuvAda zreNInA sarjaka munizrI dIparatanasAgarajInI preraNAthI A be dAtAoe maLIne eka bhAga mATe sahAya karI che. jaina zve. mUrti saMgha, thAnagaDha (2) zAha haMjArImalajI bhUramalajI, kanaeNla. pU50 kicArutita prabhAvaka, sAdeya nAmakarmaghara svaya AyAdita zrImadavijaya kacarthasUrIzvarajIthI prerita yunyavatI amItInI preraNArI prApta anAdAno 1- vardhamAna taponidhi AcAryadeva zrImadvijaya bhaktisUrIzvarajI samudAyavartI milanasAra sALIzrI sauprakAzIjInI preraNAthI traNa bhAgo mATenI dravya sahAya prApta thaI che, te A pramANe* (1) zrI kArelIbAga, zempU jainasaMgha, vaDodarA. - (2) zrI kArelIbAga, jaina saMghanI zrAvikA baheno, vaDodarA. - (3) zrI bhagavAna nagarano Tekaro, jainasaMgha, amadAvAda. 2- suvizALa parivArayuktA sALIzrI bhAvanAzrIjI manI preraNAthI "zrI kSetrapAla bhakti TrasTa" - navasArI taraphathI. 3- vardhamAna taponidhi pUjya AcAradivazrI bhaktisUrIzvarajI ma0 nA samudAyavatI papU. sAdhvIzrI dhyAnarasAzrIjI tathA sAdanIzrI prakullitAzrIjInI preraNAthI - zrI mAMgaroLa na hai, tapa, saMgha, mAMgaroLa - taraphathI. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyasahAyako 4. paramapUjyA jayazrIjI-lAvaNyazrIjI manA parivAravatanI sALIzrI satyAnaMdazrIjI ma.sA.nI punita preraNAthI "zrI gAMdhInagara jaina saMgha, beMgalora - taraphathI." pa- paramapUjya kriyArUcIvaMta A devazrI bhaktisUrIzvarajI manA | samudAyavatI zramaNIvaryA mokSanaMditAzrIjI manI preraNAthI "zrI vallabhanagara jaina cempU saMgha, vallabhanagara, IndIra paramapUjya AgamoddhAraka, sAmAcArI saMrakSaka, bahuzruta AcAdita AnaMdasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavartI zruta anurAgINI zramaNIvaryAnI preraNAthI prApta sahAze. (1) paramapUjyA nIDaravA sAdhIzrI caMtyazAzrIjI mathI prerita -- zrI trilokapada ciMtAmaNidhAma jaina saMgha, aMdherI, muMbaI. -- zrI mahAvIranagara jena daherAsarajI TrasTa, navasArI. | (2) apratima vaiyAvRtyakArikA pa.pU. malaya-praguNAzrIjI manA ziSyA susaMvAdI parivArayuktA sArIzrI prazamaNIlAzrIjI manA zrutAnurAgI ziSyA sA zrI prazamaranAzrIjInI preraNAthI"zrI zvetAMbara jaina tapAgaccha saMgha," vAMkAnera. (3) paramapUjyA mAtRhRdayA sALIzrI amitaguNAzrIjI ma.nI preraNAthI - "zrI AdinAtha jaina zve saMgha," bhopAla. (4) paramapUjyA vardhamAna tapasAdhikA, zatAvadhAnI sALIzrI amita guNAzrIjI ma.nI preraNAthI-100 oLInI pUrNAhUti nimitte karacelIyA jena zve mahAjana peDhI," karacelIyA, surata. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra saTIka agravAda (5) zramaNIvaryA bhaktirasika pUjya malayAzrIjI manA vyavaradakSa ziSyA sAdanIzrI hitAzrIjI manI preraNAthI zrI jaina maracanTa saMghanI zrAvikA baheno, amadAvAda. (6) paramapUjyA malaya-kaivalya-bhavyAnaMdazrIjI mahanA suvinitA miSTa bhASI, tapasvIranA sALIzrI pUrapAzrIjInI preraNAthI "sarvodaya pArzvanAtha ceriTebala TrasTa," muMbaI AgAma-sTIka anuvAda sahAyaka (1) pa.pU bhagavatIjI dezanAdakSa AdevazrI naradevasAgarasUrijI mahesAinI preraNAthI - "zrI vizAzrImALI tapagaccha jJAti, jAmanagara, | (2) vardhamAna taponidhi pUjya A.deva zrI vijaya prabhAkarasUrIzvarajI mae nI preraNAthI - "abhinava jana cempU saMgha," amadAvAda. (3) zrutasaMzodhanarasika pUjya devazrI munirvasUrijI manI preraNAthI ! - "zrI vijayabhadra ceriTebala TrasTa," bhIlaDIyAjI. (4) pa.pU jalAvaNyazrIjI masAnA suziSyA sAo suprabhAzrIjI manI preraNAthI - "zrI bhagavatI nagara upAzrayanI baheno," amadAvAda. (5) paramapUjyA varadhamazrIjI manA ziSyA tapasvIratnA sALIzrI prItidhazrIjI manI pAvana preraNAthI.. - (1) zrI pArzvabhakti cempU jainasaMgha, DoMbIvalI. * (2) zrI rAjAjI seDa zrempU tapA. jena saMgha, DoMbIvalI. (6) svanAmadhanyA zamaNItazrI sogaguNAzrIjI mahanI preraNAthI. zrI parama AnaMda zremUvUo jainasaMgha," pAlaDI, amadAvAda. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArA prakArano | mana dIparatanasAgarajI dvArA prakAlita sAhitya-eka jhalaka kula pAkANAnono aMka-101 1-AgamasuttANi-mUlaM 49-prakAzano A saMpuTamAM mULa Agamo che. jemAM 45 Agamo 45 alaga-alaga pustakomAM mudrita karAvAyela che. cAra vaikalpika Agamo paNa temAM samAvAI gayela che. e rIte 45 + 4 kula (49) AgamonuM A saMpuTamAM saMpAdana che. temaja pratyeka sUtrane aMte pUjya sAgarAnaMdasUrizvarajI saMpAdita Agamo tathA tenI vRttinA aMko paNa TAMkyA che. amArA A prakAzanamAM zrutaskaMdha, zataka adhyayanavakSaskAra/pada, pratipatti, uddezaka, sUtragAthA Adi spaSTatacA judA najare paDe tevI viziSTa mudraNakalAne prayojela che. pustako alaga-alaga ane nAnA kadanA hovAthI vAMcana ke kaMThastha karavAnI ati saraLatA rahe che. 45-AgamanI pUjA, pUjana, rathayAtrA ke zrI gautamasvAmI pUjanAdi mATe alaga-alaga pIstAlIza pustako hovAthI goThavaNI saraLa bane che. kAmavAsI, gAmanA vatanI, AgamaviSayadarzana, AgamakathAnuyoganA mULa saMdarbha jovA mATe A prakAzana vasAvavuM jarUrI ja che. jenI kiMmata che rU. 1500 -darzana-pUjana mATe AjIvana upayogI che. 2. Agama-gujarAtI anuvAda pakArano ApaNA mULa Agamo ardhamAgadhI bhASAmAM che. jeo bhASAjJAnathI vaMcita che, zAstrIya kAraNothI AgamanA abhyAsathI vaMcita rahyA che, AgamonI vAMcanA prApta karI zakatA nathI ItyAdi kAraNe Agamika padArthonuM jJAna pAmI zakyA na hoya tevA bhavyAtmAo thI 5sUtra mAphaka saraLatAthI AgamonuM vAMcana ane bodha prApta karI zake, temaja bhavabhIru AtmAo potAnuM jIvana mArgAnusAra banAvI zake tevuM prakAzana. sAta bhAgomAM samAviSTa 2800 jeTalA pRSThomAM pastAlIza Agamono akSarazaH anuvAda dharAvatA A "AgamadIpa" saMpuTamAM bIjA be vaikalpika AgamonuM gujarAtI paNa Apela ja che. aMdAje 90,000 zloka pramANa mULa Agamano A gujarAtI anuvAda rUA. 2000/-nI kiMmarta upalabdha thaI zake che. paNa hAla tenI eka paNa nakla bacelI nathI. e ja amArA A prakAzananI lokapriyatAno pUrAvo che. aneka pUjyazrIe A gujarAtI anuvAdano svAdhyAyAdi arthe upayoga karelo che. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra saTIka anuvAda 3. AgamasuttANi-saTInaM mAkANAno jeone mULa Agamo vAMcyA pachI tenI vistRta samaja meLavavI che. temAM rahelA padArthone UMDANathI avagAhavA che, temAM rahelA tattvo AdhArita kathA, daSTAMta ke dravyAnuyogane jANavo che, tevA viziSTa jJAnapipAsu mATenuM amAruM A 13,ooo jeTalA pRSThomAM patharAyela ane trIza bhAgomAM vibhAjIta evuM daLadAra prakAzana che. A prakAzanamAM mULa Agamo para prApta badhI ja niryuktio, 39 Agamo paranI vRtti, zeSa AgamonI saMskRta chAyA, keTalAMka bhASyo tathA cUNio ItyAdi sarve vivecanono samAveza karAyela che. sUtro ane mAthAnA spaSTa alaga vibhAjana, pracura peregrAphasa, adhyayana, uddezaka, sUtra AdinI suspaSTa alaga peja lAIna temaja amArA mULa ane anuvAdita AgAmomAM apAyelA kramAMka mujabanA ja sUtra kramAMkana tathA vyavasthita anukramaNikAne lIdhe koIpaNa pasaMdita cokkasa viSayavastu ke samagra adhyayananA vAMcanamAM saraLatA rahe te rIte A saMpuTanuM saMpAdana ane mudraNa karAyeluM che. A prakAzananA abhyAsamUlya ane saMzodhanakSetre upayogitA temaja samagra vizvamAM Agama prakAzananI AvI eka ja mAtra zRMkhalA upalabdha hovAne kAraNe rUA. 11,000/- mUlya hovA chatAM tenI eka paNa nakala sTokamAM rahelI nathI. e ja amArA A prakAzananI mahattA sAbita kare che. 4. Agama-viSaca-darzana A eka evuM prakAzana che, jemAM 4pa-AgamonI vizape anukramaNikA apAyela che, chatAM tenA pRSTho che. - 384. pratyeka AgamanA pratyeka sUtra ke gAthAnA viSayone e ja AgamonA sUtronA kramAMkana anusAra, atIva suspaSTa rUpe ane pRthapRthapha svarUpe apAyelI A anukramaNikAthI tame tamAro managamato-Avazyaka ke tamArA saMzodhana ane lekhanane anurUpa viSaya sahelAIthI pasaMda karI zako cho. gujarAtI bhASAmAM taiyAra karAyela A anukramaNikAthI tame amArA anuvAdita AgamomAM to mULa viSaya joI ja zako cho. taduparAMta mULa Agamo ke AgamasaTIka mAM paNa tamArI pasaMdagIno viSaya zodhave A bRhat anukama parathI khUba ja saraLa che. rU. 400-nI kiMmatane lakSamAM na laI tenuM upayogitA mUlya samajazo. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArA prakAranI 5. Agamasaikroso -prakAzano A zabdakoza - eTale saMdarbhasthaLa nirdeza sahitanI "Agama-DIkSanerI" jemAM tamane maLe che mULa AgamamAMthI levAyelA 46,000 zabdo ane tenA 3,75,000 jeTalA Agama saMdarbho sahita mULa-ardhamAgadhI zabdonA saMskRta artha ane gujarAtI eka ke vadhu a. cAra bhAgomAM samAviSTa 2400 jeTalA pAnAono A pustakano seTa mepalIyo kAgaLa, pAku bAInDIMga ane AkarSaka mukhapRSTha to dharAve ja che. paNa tamAre mATe tenI upayogitA che - e thI parvatano koIpaNa zabda zodhavA mATe. tyAM phakta zabdano artha ja joIne besI nathI rahevAnuM. paNa pALIze pastALIza AgamomAM A zabda jyAM jyAM vaparAyo hoya te-te badhAM sthAnono nirdeza paNa maLaze ja - jenA dvArA eka ja zabada jo judA judA saMdarbhamAM vaparAyo haze, to te bhinna-bhinna saMdarbhayukta artha ke vyAkhyA paNa jANI zakAze. - vaLI AvA saMdarbho jovA mATe tamAre judA judA prakAzanonA Agamone pheMdavAnI koI jarUra nathI. tame mAtra amAruM mAgasuttA- saMpuTa sAthe rAkho. tamAre upayoga zabdo mULa Agama ke Agama-saTIka mAM maLI ja javAnA 6. AgamanAmakroso Agama zabdakozanI eka pUraka DIkSanerI te A "Agama nAmakoza". A prakAzana AgamasaTIka mAM AvatA nAmo (kathAo)nI DIkSanerI che. A DIkSanerImAM kathAnA pAtronA nAmo to kakkAvArI kamamAM ApelA ja che. sAthe sAthe te pAtro ke nAmono saMkSipta paricaya paNa che. tamAre mULa Agama upAMta niryukti, bhASya, cUrNi ke vRttimAM jo A nAma ke te nAma sAthe saMkaDAyela kathA ke dRSTAMta jANavA che to amArI DIkSanerImAM tete nAmane aMte nirdeza karAyela Agama saMdarbha jovo. Agama saMdarbha jotAM ja tamane te saMdarbhavALA AgamanuM nAma, paMcAMgIno prakAra ane sUtrakama maLI jaze. jenA AdhAre tame te kathA ke daSTAMtano sahelAIthI abhyAsa karI zakazo. A nAmakozanuM mahattva to tyAre ja samajAya jyAre eka ja nAma dharAvatA ekathI vadhAre pAtrono alaga-alaga parIcaya ke judI judI kathAo tamane jovA maLe. te paNa phakta rU. 200/-nI kiMmatamAM. saMdarbha mujaba kathA jovA mATe amAruM mAna-sukha-sIva to che ja. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 AgamasUtra saTIka anuvAda 7. AgamasUtra hindI anuvAda 4 prakArano mULa AgamanA 90,000 jeTalAM zloka pramANa sAhityanA mULa prakAzana pachI jema teno gujarAtI anuvAda karyo, tema hindI anuvAda paNa karyo. pharka eTalo ja ke A hindI anuvAda bAra bhAgomAM Azare 300 jeTalA pAnAomAM patharAyelo che. gujarAtI anuvAda karatA 300thI paNa vadhAre pRSTho temAM umerAyA che. je phakta kadanI vRddhi ja nathI, paNa arthavistAra ane peregrAphonI pracUratA paNa dharAve ja che. hindIbhASI mahAtmAone paNa AgamanA padArthajJAnathI vaMcita na rahevuM paDe te AzayathI taiyAra karAyela A AgamasUtra hindI anuvAda hindI bhASAnI samRddhi ane sAhityika mUlya to dharAve ja che. te gujarAtI bhASI Agamarasiko ane tattvajijJAsuo mATe paNa mahattvanuM saMdarbhazAstra banI rahyuM che. rUA. 2700/-nuM mUlya dharAvatA A mAmasUtra-dino juvA mAM paNa kamAMkana to mULa Agama, Agama gujarAtI anuvAda ane gAma sarava anusAra ja thayela che. tethI abhyAsIone tulanA karavI saraLa paDe che. 8. Agama kathAnuyoga pakAzano Agama kArya viSayaka A amAruM navamuM prakAzana che. jemAM "kathAnuyoga" nAme anuyoganI mukhyatA che. A prakAzanamAM mULa Agamo, Agamo paranI niyukti, bhASya, cUrNi, vRtti ke avasUrI e tamAmano samAveza karI A Agama kathAnuyoganuM saMkalana ane gujarAtI anuvAda karavAmAM Avela che. je cha bhAgomAM vibhAjIta che 2200 jeTalA pRSThomAM samAviSTa che ane kathAone daza vibhAgamAM goThavela che. A kathAnuyogamAM tIrthakara, cakravartI, vAsudeva, baladeva e uttamapuro saMbaMdhI kathAnaka ke mAhitIno saMgraha che, zramaNa vibhAgamAM gaNadharo, pratyekabuddho, nilavo, anya zramaNonI kathAo che. te sAthe Azare 90thI vadhu pRSThomAM gozALAnuM kathAnaka tenA pUrvabhava, vartamAnabhava ane bhAvi bhavo sahita mUkela che. te sivAya zramaNI kathA, zrAvaka kathA, zrAvikA kathA, anyatIrthI kathA, prANI kathA, prakIrNa kathA ane daSTAMtonA alaga vibhAgo che. pratyeka kathAne aMte tenA Agama saMdarbho paNa mUkelA che, jethI mULa mAhitI srota joI zakAya. chaTThA bhAgamAM akArAdikame pratyeka kathAnA nAmonI goThavaNI ane tenI sAthe puSpAMka ApelA che, jethI koIpaNa kathA zodhavI atyaMta saraLa bane che. A "Agama kathAnuyoga" kevaLa kArasiko tathA vyAkhyAtAo mATe atyaMta upayogI prakAzana che. jenuM mUlya mAtra rUA. 1,500/- che. temaja sana-2004mAM ja prakAzita thayela hovAthI hajI saraLatAthI upalabdha che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArA prakAranI 9. Agama mahApUjanavidhi A eka laghu pustikA che. jemAM pIstAlIza Agama mahApUjana bhaNAvavA mATenI saraLa, spaSTa, zAstrIya vidhi che. sAthe-sAthe paMDita zrI rUpavijayajI kRta 4paAgama pUjAo paNa ApI dIdhela che. aSTaprakArI pUjAnA abhinava duhA paNa che. koIpaNa vidhikArakane sahelAIthI pUjana karAvatA phAve te rIte vidhi sAthe sUcanAono nirdeza che. temaja Agama maMDapanI racanA, mAMDala, Avazyaka sAmagrI, vidhimAM pratyeka kArya mATe jarUrI evA sahAyakonI kArya vaheMcaNI paNa jaNAvela che. moTA TAIpa, padhonI suMdara goThavaNI, pratyeka pUjana mATenuM alaga peja, dareka pUjanane mATenI sUcanA, te pUjananI sAthe ja apAyelI hoya tevuM A eka mAtra prakAzana che. 10. AgamANa saTIka anuvAda 48makAzano prastuta prakAzanamAM AgamonA mULasUtrono akSarazaH anuvAda to che ja. sAthe sAthe AgamonI niryukti ane TIkAno paNa anuvAda karela hovAthI ame "saTIka anuvAda" evuM nAmakaraNa karela che. jemAM 45 Agamo uparAMta be vaikalpika Agamo ane kalpa bArasA sUtranA samAvezathI 48 prakAzano thAya che. jene A sAthe ame 42-bhAgomAM prakAzita karela che. A saTIka anuvAdamAM cha cheda sUtrono anuvAda mAtra mULano ja che, temAM saTIka anuvAda nathI. saMskRta ane prAkRta bhASAjJAnathI vaMcita Rtarasiko ke svAdhyAya premIone A atyaMta upayogI prakAzana che, jenuM saMyukta mUlya rUA. 10,000/- che, ke je kiMmatamAM to koI 45 saTIka Agamono anuvAda paNa na karI Ape. A saTIka anuvAda saMpumAM-aMgasUtro, upAMga sUtro ane mULasUtrono saMpUrNa saTIka anuvAda che. payA sUtromAM paNa upalabdha TIkAono anuvAda karelo ja che, naMdI ane anuyoga baMne sUtronuM vartamAna paddhatithI sAnuvAda vivecana karela che ane chedasUmo, kalpasUtra ane keTalAMka pannAono mULano anuvAda che. - 4 - 4 - A hatI Agama saMbadhI amArA 250 prakAzanonI yAdI - 4 - 4 - Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra saTIka anuvAda - Agama sivAyanA sAhitya sarjananI jhAMkhI (1) vyAkaraNa sAhitya - 0 abhinava haima laghuprakriyA bhAga-1 thI 4 - mahopAdhyAya vinayavijayajI kRta "laghuprakriyA" para siddhahema zabdAnuzAsana ane tenI sAthe saMbaMdhita aneka saMdarbhagraMthonA upayogathI taiyAra karAyelo evo A daLadAra graMtha che. je krAuna ATha pejamAM taiyAra thayela che. saMskRta vyAkaraNanA abhyAsa mATenuM A prakAzana che. je gujarAtI bhASAnA mAdhyamathI taiyAra thayela che. temAM mULasUtra, teno artha, vRtti, vRjyartha, anuvatti, vizeSa vivecana jevA sAta vibhAgo ane prayura pariziSTo che. on kRdAmAlA :- A laghu sarjanamAM 125 dhAtuonA 23 prakAre thatAM kRdantonuM koSTaka che. (ra) vyAkhyAna sAhitya >> 0 abhinava upadeza prAsAda bhAga-1 thI 3, - A eka svataMtra vyAkhyAnamALA che. "mannata jiNANa" nAmaka sajhAyamAM AvatA zrAvakanA 36 kartavyo uparanA 108 vAkhyAno temAM goThavelA che. pratyeka vyAkhyAna mATe daza-daza peja phALavela che. je pratyekamAM bloka-jainettara prasaMga - saMbaMdhita kartavyanI tAttvika vyAkhyA ane samaja-nakazA ane kartavyane anurUpa stavanAdi paMktinI suMdara gUMthaNI che. 0 navapada-zrIpAla - zAzvAtI oLInA vyAkhyAnarUpe A pustakanuM sarjana thayuM che, jemAM nave padanuM alaga-alaga vivecana sAthe nava divasamAM zrIpAlacaritra paNa pUruM thAya, te rIte goThavelA nava vyAkhyAnono samanvaya che. (3) (3) tatAbhyAsa sAhitya : 0 tatvArthasUtra prabodha TIkA-adhyAya-1 0 tattvAdhigama sUba abhinava TIkA-adhyAya-1 thI 10 - A graMthamAM talavArtha sUtranA daza adhyAyonuM alaga-alaga dazA pustakamAM ati vistRta vivecana dharAvatuM dazAMga vivaraNa che. jemAM sUkahetu, mULasUtra, saMdhisahita sUtra, sUsAthe, zabdajJAna, anuvRtti, aneka saMdarbha graMthone AdhAre taiyAra karAyela abhinava TIkA, sUkasaMdarbha, sUtrapadha, sUkaniSkarSa jevA daza vibhAgo che. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArA prakAzano 15 pratyeka adhyAyane aMte sUtrakrama, akArAdi krama, zvetAmbara-digambara pAThabheda jevA pariziSTho tathA dazamA adhyAyanA pustakamAM aMte zabdasUci, viSayasUci, saMbaMdhakArikA jevA upayogI pariziSTho che. 0 dvArtha sUtranA Agama AdhAra sthAno. - A saMzodhana kakSAnuM eka viziSTa pustaka che. jemAM svArtha sUtranA pratyeka sUmano mULa AgamamAMthI upalabdha saMdarbha, saMdarbha pATha, saMdarbha sthaLano ullekha che. temaja zvetAmbara-digambara pAThabhedanI tAlikA ane vizleSaNa che. (4) ArAdhanA sAhitya - 0 samAdhimaraNa : aMta samaye ane bhAvi gati sudhAravA mATe maraNa samaye cittanI samAdhi jaLavAya rahe tevI ArAdhanA vidhi, ArAdhanA sUtro, ArAdhanA padho, ArAdhanA prasaMgo vagere sAta vibhAgomAM A graMtha sarjelo che. 0 sAdhu aMtima ArAdhanA 0 zrAvaka aMtima ArAdhanA sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono aMta samaya sudhAravA mATe nitya karavAnI evI A ArAdhanA che, mULa prAkRta ane saMskRtamAM graMthastha thayela A vidhine saraLa gujarAtImAM rajU karela che. paMcAMganA kadanI A pustikA sAthe rAkhavI paNa saraLa che. (5) vidhi sAhitya - 0 dIkSA-yogAdi vidhi 0 vidhi saMgraha bhAga-1 0 sAdhu-sAdhvI kALadharma vidhi (6) pUjana sAhitya - 0 Agama mahApUjana vidhi- jenI noMdha Agama vibhAgamAM che. 0 pArzva padmAvatI pUjanavidhi () caitra saMyojana - 0 45-Agama caMba 0 viMzati sthAnaka yaMtra Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra saTIka anuvAda (8) jinabhakti sAhitya - 0 caityavandana parvamAlA 0 caityavandanasaMgraha-tIrthajina vizeSa * caityavandana covisI 0 caityavaMdana mALA - A eka saMpAdana graMtha che. jemAM paryadina tathA parvatithinA caityavaMdano, covisa jinanI covisI rUpa caityavaMdano, vividha tIrthamAM bolI zakAya tevA ane jinezvara paramAtmA viSayaka vividha bola yukta evA 76 caityavaMdanono vizALa saMgraha che. 0 zatruMjaya bhakti * zatruJjaya bhakti 0 siddhAcalano sAthI - siddhAyala bhAvayAtrA, stuti-caityavaMdanAdi 0 vItarAga stuti saMcaya-1151 bhAvavAhI stutino saMcaya 0 caitya paripATI (9) prakIrNa sAhitya - 0 zrI navakAra maMtra-nava lAkha jApa noMdhapothI 0 zrI cAtri pada eka karoDa jApa noMdhapothI 0 abhinava jaina paMcAMga 0 abhinava jaina paJcAGga 0 amadAvAda jinamaMdira-upAzraya Adi DirekTarI 0 bAra vrata pustikA tathA anya niyamo 0 zrI jJAnapada pUjA 0 kAyamI saMparka sthaLa 0 coghaDIyA tathA horA kAyamI samayadarzikA (10) saga abhyAsa-sAhitya - 0 jena eyukezanala sarTiphikeTa phorsa 0 pratikramaNa sUtra abhinava vivecana bhAga-1 thI 4 A rIte amArA 301 prakAzano thayA che. - X -- 4 - Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 mahAnizItha-chedasUtra-6 mULa sUtra-anuvAda bhAga-30 * chedasUtromAM jenI chaTThA ane chellA cheda sUtra rUpe gaNanA thAya che, tevA A Agamane prAkRtamAM 'mAniIdu' nAme oLakhavAmAM Ave che ane vyavahArathI temaja saMskRtamAM paNa mahAnizItha kahevAya che. jemAM cha adhyayano ane be cUlikA che. e rIte ATha vibhAgamAM A agama saMgRhIta che. 17 A Agama paratve koI ja niyukti, bhASya, yUrNi ke vyAkhyA-vRtti hovAno ullekha amone maLela nathI. eTale ame A mULasUtrano mAtra artha ja ahIM Apela che. saMyama jIvananI zuddhi upara vizeSa bhAra mUktA evA `A granthamAM caraNaraNAnuyoganI mukhyatA hovA chatAM lakSmaNA sAdhvI, naMdISeNa muni, susaDha AdinI kthAnA mAdhyame kyAnuyoga paNa teTalAM ja pramANamAM che. vaLI dravyastava ane bhAvastava, upadhAnanuM svarUpa, mItArtha vihAra AdinA mAdhyamathI kiMcita dravyAnuyoga svarUpa paNa jovA maLe ja che. vardhamAna vidhA ane tene kaI rIte sAdhavI te vAta ati spaSTa ane vistRtarUpe A AgamamAM hevAyela che. niHzalya prAyazcitta, gacchanI maryAdA ityAdi viSayo pratyeka sAdhu-sAdhvI mATe mananIya cIMtanIya ane sAmarthyanusAra AcaraNIya hovAthI kharekhara A Agamane vAcanA AdinA mAdhyame atyaMta prasAravA yogya che. mAtra sAdhu-sAdhvIjI ja nahIM paNa zrAvazrAvikAnA jIvanamAM paNa A Agama thakI khUba-khUba parivartana lAvI zAya tevA sacoTa vastu viSaya ane spaSTa klanavALuM A Agama che. mULa AgamanI punaH vAcanA thakI A Agamane punaH saMpAdita karAyela che. te viSayaka ullekha to AgamanI aMdaranA gadha khaMDomAM svayaM AcArya bhagavaMto e ja rela che. 30 2 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnizIthachedasUtra-anuvAda mA adhyayana-1 - zAlya traNa ja - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 -- - tIrthane namAra thAo. - arahaMta bhagavaMtane namaskAra thAo. [1] AyuSyamAna evA bhagavaMto pAse meM A pramANe sAMbhaLela che ke- ahIM je koI chamastha kriyAmAM vartatA evA sAdhu ke sAdhvI hoya teo A paramatatva ane sAra bhUta padArthane sAdhI ApanAra ati mA arthagarbhita, atizaya zreSTha evA "mahAnizItha' zrutaskaMdha mRtanA anusAre trividha mina, vacana, kAyA) trividha kriNa, phrAvaNa, anumodana| sarva bhAvathI ane aMtaraabhAvI zalya sahita thaine AtmAnA hitane mATe atyaMta ghora, vIra, ugra, wArI, tapa ane saMyamanA anuSThAno kravA mATe sarva pramAdanA AlaMbanone sarvathA choDIne sarva samaya rAtre ane divase ALasa rahita, satata khiAtA sivAya, ananya mahAzraddhA, saMvega ane vairAgyamArgane pAmelA, niyANA sahita, baLa-vIrya-puruSAra parAkramane chUpAvyA sivAya, glAni pAmyA vinA, vosirAvela-tyAga karelA dehavALA, sunizcita ekAgra cittavALA banIne vAraMvAra tapa, saMyama Adi anuSThAnomAM mANatA kravI joIe. ]i paraMtu rAga, dveSa, moha, viSaya, kaSAya, jJAna AlaMbanane nAme thatAM aneka pramAda, ddhi, rasa, zAtA e traNa prakAranA gAravo, raudra dhyAna ArtadhyAna, vikyA, mithyAtva, avirati, mina-vacana-kAyAnA duSTa yogo, anAyatana sevana, kuzIla Adino saMsarga, cADI khAvI, khoTuM ALa caDhAvavuM, klaha kravA, jAti Adi ATha bhede mada ravo, irSyA, abhimAna, krodha, mamatvabhAva, ahaMkAra vagere aneka bhedomAM vaheMcAyela tAmasabhAva yukta hRdayathI hiMsA, corI, jUTha, maithuna, parigrahanA AraMbha-saMkalpa Adi azubha pariNAmavALA ghora, pracaMDa, mahArauddha gADha, ciNA pApakarma maLarUpa lepathI kharaDAyela Azrava dvArone baMdha ryA vinAnA na thavuM. - A jaNAvelA AzravamAM sAdhue pravRtta na thavuM. [3] A pramANe sAdhu ke sALI potAnA doSa jANe tyAre eka kSaNa eka lava, muhUrta, AMkhano palakaro, ardha palakAro, ardha palakArAnI aMdaranA bhAga jeTalo kALa paNa zalya rahita thAya. 4thI jyAre huM sarva bhAvathI upazAMta thaiza temaja sarva viSayomAM virakta banIza, rAga dveSa ane mohane tyAgIza... tyAre saMvega pAmelo AtmA paraloknA paMthane ekaga manathI samyaka prakAre vicAre, are ! huM ahIMthI mRtyu pAmIne kyAM jaIza ? kyo dharma prApta karyo che? mAre kyA vrata-niyama che ? meM kyA tapanuM sevana kyuM che ? meM zIla kevuM dhAraNa krela Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1/-4 thI 6 che ? meM zuM dAna Apela che ? - [7 thI 9] ke jenA prabhAve huM hIna, madhyama ke uttama kuLamAM svarga ke manuSyalokmAM sukha ane samRddhi pAmI zakuM ? athavA viSAda karavAthI zo phAyado ? AtmAne huM barAbara jANuM chuM. mAruM duzvastri temaja mArA doSo ane guNo che, te sarvene huM jANuM chuM. Ama ghora aMdhakArathI bharapura evA pAtALa-narkamAM ja huM jaiza ke jyAM lAMbA kALa sudhI hajAro duHkho mAre anubhavavA paDaze. [10, 11] AvI rIte sarve jIvo dharma-adharma, sukha-duHkha vagere jANe che. gautama emAM keTalAMka prANIo evA hoya che ke jeo Atma hita karanAra dharmanuM sevana moha ane ajJAnane kAraNe karatAM nathI. vaLI paraloka mATe Atmahita rUpa evo dharma jo koI mAyA-daMbhathI karaze, to paNa teno lAbha anubhavaze nahIM. [12 thI 14] A AtmA mAro ja che. huM mArA AtmAne yathArtha jANuM chuM, AtmAnI pratIti karavI dura che. dharma paNa AtmasAkSIthI thAya che. je jene hitakArI ke priya mAne che te tene suMdara pade sthApana kare che. kema ke siMhaNa potAnA krura baccAne paNa priya mAne che. jagatanA sarve jIvo potAnA jevo ja bIjAne AtmA che' ema vicAryA vinA AtmAne anAtmA rUpe klpato potAnA duSTa vacana, kAyA, manathI ceSTA sahita vartana kare che. jyAre AtmA te nirdoSa hevAya che, je lupatA rahita che, pakSapAtane choDela che, pApavALA ane kluSita hRdayo jenAthI ati dUra thayA che. ane doSa rUpI jALathI mukta che. [15, 16] parama artha yukta, tatva rUpe siddha thayela, adbhUta padArthone sAbIta karI ApanAra evA, tevA puruSoe rela anuSThAna vaDe te nirdoSa AtmA potAne AnaMda pamADe che, tevA AtmAo uttama dharma hoya che, uttama tapa saMpatti-zIla-cAstri hoya che. tethI teo uttama gati pAme che. [17, 18] he gautama ! keTalAka evA prANIo hoya che ke jeo ATalI uttama kSAe pahoMcatA hoya chatAM paNa manamAM zalya rAkhIne dharmAcaraNa re che, paNa Atmahita samajI zaktA nathI. zalya sahita evuM jo kTArI, ugra, ghora, vIra, kkSAnuM tapa devatAI hajAra varSa sudhI kare to paNa tenuM tapa niSphaLa thAya che. [19] je zalyanI AlocanA thatI nathI, niMdA ke gaI rAtI nathI athavA zAstrokta prAyazcitta rAtuM nathI to te zalya paNa pApa kahevAya che. [20] mAyA, daMbha-paTa e karavA yogya nathI. moTA gupta pApa ksTrA, ajayaNAanAyAra sevavA, manamAM zalya rAkhavuM, te AThe rmono saMgraha karAve che. [21 thI 26] asaMyama, adharma, zIla ane vrata rahitatA, yogonI azuddhi, e Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda sarve sukta punyanA nAzaka, apAra durgatimAM bhramaNa krAvanAra, zArIrika mAnasika duHkha pUrNa aMtarahita saMsAramAM ati ghora vyAkuLatA bhogavavI paDe. keTalAMnne kadarUpatA maLe, dAridra, durbhagatA, hAhAkAraka vedanA, parAbhava pAme tevuM jIvita, nirdayatA, karuNAhIna, kUra, dayAhIna, nirlajatA, gUDha hRdaya, vakratA, viparItacitatA, rAga, dveSa, moha, ghanaghora mithyAtva, sanmArganAza, apayazaprApti, AzA bhaMga abodhi, zalyarahitatA A badhuM bhAvobhAva thAya che. A rIte pApazalyanA ekAIka aneka paryAyo lyA. ra7thI 30] eka vakhata zalya hRdayIne bIjA aneka bhavomAM sarve aMgo ane upAMgo vAraMvAra zalya vedanAvALA thAya che. te zalya be prakAranuM heluM che - sUkSma, bAdara. te baMnenA paNa traNa-traNa prakAro che - ghora, ugra, uccatara, ghora mAyA cAra bhede che. je ghora ugra mAnayukta hoya temaja mAyA, lobha, krodhayukata paNa hoya. ema ja ugra ane uccataranA paNa cAra bhedo samajavA. sUkSma, bAdara bhedabheda sahita A zalyone muni ekadama uddhAra karI jaldI maTI nAkhe. paraMtu kSaNavAra paNa muni zalyavALo na rahe. 3i1, 3rI jema sarpanuM baccuM nAnuM hoya, sarasava pramANa mAtra agni coDo hoya, vaLage to vinAza pamADe che. tenA sparza pachI viyoga krI zakato nathI. teja rIte alpa, abhatara pApa zalya nA uddharela hoya to ghaNo saMtApa ApanAra ane zeDo bhavonI paraMparA vadhAranAra thAya che. 3i thI chI bhagavan! dukhe uddharI zakAya tevuM, dukhadAyI A pApazalya kema uddharavuM, te paNa ghaNAM jANatA nathI. he gautama! A pApazalya sarvathA mULathI ukheDI devAnuM ghela che. game tevuM dura zalya hoya tene aMgopAMga sahita bhedI nAMkhavAnuM jaNAvela che. - paheluM samyagadarzana, bIjuM sagar3Ana, bIjuM samyaka cAstri A traNe ekarUpa thAya, jIva jyAre zalyano kSetrIbhUta bane che ane pApa-zalya ati uMDANa sudhI pahoMceluM hoya, dekhAtuM na hoya, hADaddha sudhI gayeluM ane aMdara raheluM hoya, sarve aMgopAMgamAM kheMcI gayela hoya, aMdara-bahAranA bhAgo pIDA kratuM hoya, tevA zalyane mULamAMthI ukheDI nAMkhavuM joIe. phi8 thI 0] kiyA rahita jJAna nirarthaka che, jJAna rahita kriyA paNa saphaLa thatI nathI, jema dekhato laMgaDo ane doDato AMdhaLo dAvAnaLamAM baLI maryA. tethI hai gatamAM baMnenA saMyoge karyasiddhi thAya che. eka cakra kepeDAno ratha na cAle. jyAre AMdhaLo ne laMgaDo baMne erUpa banyA ati laMgaDAe mArga batAvyo te rIte AMdhaLo cAlyo, to baMne dAvAnaLavALA vanane vaTAvI icchelA nagare nirvine salAmata pahoMcyA. tema jJAna prakAza Ape, tapa Atmazuddhi kare ane saMyama iMdriya ane manane ADe mArge jatAM roke che. A traNeno yathArtha saMyoga thAya to mokSa thAya che, anyathA mokSa thato nathI. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 1-41, 4ra | F1, 4ra te kAraNathI niHzalya thaine, sarvazalyano tyAga krIne je kaMI nizalyapaNe dharmanuM sevana kre che, tenuM saMyama saphaLa gaNeluM che. eTaluM ja nahIM paNa janma-janmAMtaramAM vipula, saMpatti ane ddhi meLavIne paraMparAe zAzvata sukhane pAme che. [3 thI 4] zalya arthAt aticArAdi doSone uravAnI icchAvALo bhavyAtmA suprazasta cogavALA, zubha dine, sArItithIraNa-muhUrta, sAruM nakSatra ane baLavAna caMdrano yoga hoya tyAre upavAsa ke AyaMbila tapa daza divasa sudhI krIne 800 paMcamaMgala mahAzrutaskaMdhano jApa re. tenA upara aThThama krIne pAraNe AyaMbila kare. pAraNA dine caitya-jinAlaya ane sAdhuone vaMdanA re. sarva prakAre AtmAne krodha rahita ane kSamAvALo banAve. je kaMI duSTa vartana rela hoya te sarvenuM trividhe - mana, vaya, kayAthI, niHzulya bhAve " micchAmi dukkaDama' Ape. ji8 va pa0] pharI paNa caityAlayamAM jaIne vitarAga prabhunI pratimAone ekAgra bhaktipUrNa hRdayapUrvaka dareknI vaMdanA stavanA dhe. caityone samyaga vidhi sahita vaMdanA krIne chaThTha bhakta tapa karIne cetyAlayamAM A mRtadevatA nAmaka vidhAno lAkha pramANa jApa re. sarvabhAvathI upazAMta thayelo, ekAgra cittavALo, daDha nizcayavALo, upayogavALo, DAmADoLa citta rahita, saga-rAti-atithI rahita banI cetyAlayanA pavitra sthaLamAM vidhipUrvaka jApa re. [51] A sUtramAM maMtrAkSaro che. jeno anuvAda thaI na zake. jijJAsue amAruM mAnakuni bhAga-39, anila pRSTha-5 jovuM. [paze siddhAMtioe A vidhA - "ga-51mAM Apela mULa ardhamAgadhImAM che te mahAvidhA" lIpI-akSarothI lakhelI che. zAstranA marma na samajelo temaja kuzIlavALo hoya tevAne gItArtha mRtadharoe A pravacana vidhA na ApavI ke tevAne na prarUpavI. [53 thI 55] A zreSTha vidhAthI sarva prakAre potAne abhimaMtrita krIne e kSamAvAna, iMdriya damI, jitendriya sUi jAya. uMghamAM je zubha ke azubha svapna Ave tene barAbara avadhAre, yAda rAkhe, tyAM jevuM svapna joyuM hoya tadanusAra zubha ke azubha thAya. jo suMdara svapna hoya to mahA paramArtha sAbhUta zalyoddhAra thAya tema samajavuM. pi6, paNa A rIte ATha mada sthAna virahita, lokagra bhAge birAjatA siddhone Avato hoya, tevA niHzalya thavAnI abhilASaNAvALA AtmAne zuddha AlocanA ApavI. potAnA pApane AlocIne guru pAse pragaTa karIne zalya rahita thAya tyAra pachI paNa caityo ane sAdhuone vaMdana krI, vidhipUrvaka khamAve. pi8 thI 2] pApazalya khamAvIne pharI paNa vidhipUrvaka deva-asuro sahita jagatane AnaMda pamADato nirmula zaloddhAra kre che. e rIte zalyarahita thaI sarva bhAve pharI paNa vidhi sahita cetyone vAMde, sAdharmione khamAve. khAsa karIne jenI sAthe eksa vAsa karyo hoya gAme gAma vicaryo hoya, jemaNe kkora vacanothI sAraNAdi preraNA Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda ApI hoya, jemane paNa kArya prasaMge ke karyA sivAya kkora, AkrA, niSphara vacano saMbhaLAvela hoya, teNe paNa sAme kaMika pratyuttara Apelo hoya, te kadAca jIvato hoya ke mRtyu pAmelo hoya. tene sarva bhAvathI khamAvo, jo jIvato hoya to tyAM jaIne vinayathI khamAve, mRtyu pAmelo hoya to sAdhunI sAkSIe khamAve. 3i thI 65] e pramANe traNa bhuvanane paNa bhAvathI sAmaNA karIne mana, vacana, krayAthI zuddha thayelo te nizcayapUrvaka Ama ghoSaNA kare, "huM sarve jIvone khamAvuM chuM. sarve jIvo mane kSamA Apo. sarva jIvo sAthe mAre maitrIbhAva che. koI paNanI sAthe vairabhAva nathI. bhavobhavamAM dareka jIvanA saMbaMdhamAM Avelo huM mana-vacana-kAyAthI sarva bhAve, sarva prakAre, sarvene khamAvuM chuM. [] A pramANe kSamApanA ghoSaNA karIne zaityavaMdanA re. sAdhu sAkSIe garanI paNa vidhipUrvaka kSamApanA kare, rika, 68] samyaka prakAre gurajIne khamAvIne sva zakti anusAra jJAnano mahimA kare. pharI paNa vidhi sahita vaMdana kare. paramArtha, tatvabhUta ane sArarUpa A zalyoddharaNa % rIte kravuM, te gurumukhethI sAMbhaLe, sAMbhalIne te pramANe AlocanA re ke jethI AlocanA katAM kevaLajJAna utpanna thAya. 6i, ] AvA suMdara bhAvamAM rahela ane niHzalya AlocanA karela hoya, jethI AlocanA tAM-kyatAM ja kevaLajJAna utpanna thAya. he gautama ! evA keTalAMka mA satvazALI mahApuruSonA nAmo jaNAvIe chIe ke jeoe bhAvathI AlocanA kratA kratA kevaLajJAna utpanna kyuM. [1 tha a hA hA ! meM duSTa karya kyuM hA hA ! meM duSTa vicAryuM, hA hA ! meM khoTI anumodanA krI. e rIte saMvegathI ane bhAvathI AlocanA kranAra kevaLajJAna meLave. irSA samiti pUrvaka paga mUkatAM kevalI thAya, muhapatti pratilekhanathI kevalI thAya, AlocanA kretAM kevalI thAya. "hA hA huM pApI chuM' ema vicAratA kevalI thAya. hA-hA meM unmatta banI unmArga prarUpaNA rI' ema pazcAtApa kratA valI thAya. aNagArapaNAmAM kevalI thAya. "sAvadha yoga sevIza nahIM' e rIte akhaMDita zIla pAlanathI valI thAya, sarva prakAre zIlanuM rakSaNa #tAM roDa prakAre prAyazcitta jatAM paNa kevalI thAya. [6 thI 8] zarIranI malinatA sApha supha na vA rUpa nipratirma kratA, na khaMjavALatA, AMkhanuM maTakuM na mAratAM kevalI thAya. be prahara sudhI eka paDakhe rahIne maunavrata dhAraNa krIne paNa kevalI thAya. "sAdhupaNuM pALavA huM samartha nathI tethI anazanamAM rahuM' tema kramAM, navakAra gaNatA, saMpUrNa sAmagrI pAmavA chatAM kevalI kema na thayo ? e bhAvanAthI paNa kevalI thAya. 6, 8) jyAM sudhI DhauhArI vAta loLe mane pApazalyI dhe, tyAM sudhI kAyotsarga pArIza nahIM, e rIte kevalI zAya. calAyamAna kASTha upara paNa AvatA Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1- 9, 80 vicAre ke are re ! ajyaNA thaze, jIva-virAdhanA thaze, evI bhAvanAthI kevalI thAya. zuddha pakSamAM prAyazcitta ema kvetA kevalI thAya. jIvana caMcaLa che, anitya ane kSaNa vinAzI che. e bhAve valI thAya. 8i1 thI 83] AlocanA, niMdA, vaMdanA, ghora-dukra prAyazcitta sevana, lAkho upasarga sahana jatAM kevalI thAya. caMdanabAlAvata hAtha khaseDatAM dhULa jJAna thAya. kugaDu muninI jema khAtA-khAtAM, eka dANo khAvA rUpa tapa-prAyazcitta katAM kevalI thAya. prAyazcitta zarU karanAra, ardha prAyazcitta karanAra, prAyazcitta puruM nAra kevalI ane utkRSTa 108 saMkhyAmAM aSabhAdi mAphaka kevaLa pAmanAra kevalI. [84 thI 8] "zuddhi ane prAyazcitta vinA kvalI thaIe te kevuM sAruM' ema bhAvanA tAM kevalI thAya. have evuM prAyazcitta kyuM mAre tapa AcaravuM na paDe ema bhAvanA karatAM kevalI thAya. prANanA bhoge paNa huM jinAjJAna na ullaMghuM - e rIte valI thAya. zarIra juduM che - AtmA jUdo che, mane samyakta thayuM che, AvI-AvI bhAvanAthI kevalI thAya. [8 thI ] anAdino pApakarma mela huM dhoI nAkhuM evI bhAvanAthI kevalI thAya. have koI pramAdAyaraNa nahIM karuM - te bhAvanAthI kevalI thAya. dehanA kSaye mane nirjarA thAya, saMyama e ja zarIrano niSkalaMka sAra che. evI bhAvanAthI kvalI thAya. manathI paNa zIlakhaMDana thatAM mAre na jIvavuM, vacana ane kayAthI paNa zIlanuM rakSaNa karyuM - evI bhAvanAthI kevalI thAya. [91 thI ) coma anAdikALathI bhamatAM pharI munipaNuM pAmyo. keTalAMka bhavomAM keTalIka AlocanA saphaLa banI. koI bhavamAM prAyazcitta cittanI zuddhi kranAra banyo. kSamAdhArI iMdriya damI, saMtoSI, iMdriya vijetA, satya bhASI, chAyA samAraMbhathI trividha vimelo, traNa daMDathI viramelo strI sAthe vAta paNa na to, strInA aMgopAMgane na joto, zarIra mamatvarahita, apratibaddha vihArI. mahA sArA AzayavALo, garbhavAsathI bhayabhIta, saMsAranA aneka duHkha ane bhayathI trAsita. AvA AvA bhAvothI AvanAra Alocakane AlocanA ApavI. Alocake paNa gurudatta prAyazcitta kravuM. doSanA phaLe prAyazcitta kravuM. ki6 thI 8] Alocake mAyA, daMbha zalyathI AlocanA na WvI. e rIte AlocanAthI saMsAravRddhi thAya. anAdi kALathI potAnA karmacI dumativALA AtmAe ghaNAM vilparUpa kallola vALA saMsAra samudramAM AlocanA karavA chatAM adhogati pAmanAranA nAmo kyuM, te tuM sAMbhaLa ke jeo AlocanA sahita prAyazcita pAmelAM ane bhAvadoSathI luSita cittavALAM thayA che. [9 thI 10) zalya sahita AlocanA prAyazcitta krIne pAparma janArA narAdhamo, dussaha duHkho anubhavatAM tyAM rahe che. bhAre asaMyama sevI, sAdhu niMdaka, daSTi ane vANI viSayamAM zIla rahita, manathI paNa kuzIla, sUkSama viSaya Alocaka, bIjAnA nAme prAyazcitta karI thoDI thoDI AlocanA kre ke jarA paNa AlocanA na Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 mahAnizItha dasUtra-anuvAda re, je doSa sevyo nathI tenI ke loka raMjanArthe bIjAnA dekhatAM AlocanA kre. " prAyazcitta krIza nahIM' tema vicArIne ke kapaTapUrvaka AlocanA re.. [103 thI 105 mAyA, daMbha ane prapaMcathI pUrve relA tapa ane AcaraNanI vAto re, mane kaMI prAyazcita lAgatuM ja nathI tema kahe ke karelA doSa pragaTa ja na je, najImAM relAM doSo ja pragaTa kre. nAnA nAnA prAyazcitta mAMge ame evI pravRtti rIe chIe ke AlocanAno avakAza na rahe-tevuM dhe ke zubha baMdha thAya tevI AlocanA mAMge. huM moTuM prAyazcita na karI zakuM ke mAre glAnanI sevA karavAnI che tevA AlaMbane prAyazcitta na rai. AlocanA kratA sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM re. [6 108] tuSTikarI chuTaka prAyazcitta huM nahIM zuM loka khuzI mATe mAtra jImethI prAyazcitta nahIM chuM ema dI prAyazcitta na re. prAyazcitta svIkArIne lAMbAgALe Acare athavA prAyazcitta bUlI kaMika juduM re. nirdayatAthI vAraMvAra mahApApa Acare. kaMdarpa viSayaka abhimAna - "game teTaluM prAyazcitta vA samartha chuM." jayaNA rahita seve ke na sAMbhaLyuM kre. [109 thI 113] pustakamAM lakhyA mujaba prAyazcitta re. svamati kalpanAthI prAyazcitta kare. pUrvA AlocanA mujaba te ja prAyazcitta krI le. jAti, kuLa, ubhaya, suta, lAbha, aizvarya, tapa, paMDitAi, sadbhara e badhAMnA madamAM lubdha thAya. gAsvothI uttejita thaI AlocanA kare. huM apUjya ekakI che. evuM vicAre. huM pApImAM paNa pApa chuM. evI kaluSitatAthI AlocanA kare. bIjA dvArA ke avinayathI AlocanA re, avidhithI re. ahIM kahelA ke anya tevA ja duSTa bhAve AlocanA kre. 114 thI 11] gautama ! anAdi kALathI bhAva-doSa sevana karanAra, AtmAne duHkha pamADanAra cheka sAtamI naska sudhI gayA che. anAdi anaMta saMsAramAM ja sAdhuo zalya sahita hoya che. teo potAnA bhAva-doSa rUpa virasa-kyu phaLa bhogave che. haju zalyathI zatrita thayelA bhAvimAM paNa anaMtakALa sudhI Tu phaLa bhogavatA raheze. mATe munie jarA paNa zalya dhAraNa na kravuM. gautama ! zramaNInI koI saMkhyA nathI, ke je kaluSitatA rahita, niHzalya, vizuddha, zuddha, nirmaLa, vimala mAnasI thai, avyaMtara vizodhithI AlocanA krI, atispaSTa, aticArAdi sarva bhAvazalyane yathArtha tapa sevI, pUrNa prAyazcitta AcarI, pApa karma maLane dhoI, utpana uttama kevaLa jJAnavALI, mahAyazA, mahAnubhAgA, mahAsatvA anaMta sukhayukta mokSa pAmI che. [118 thI 1ra0] gautama punya bhAgI keTalIka sAdhvIonA nAmo kahIe chIe ke jeo AlocanA kratA kevaLa jJAna pAmyA hoya ! arere ! huM pApakamAM, pApamati chuM. pApINImAM paNa adhika pApa karanArI chuM. ghaNuM duSTa ciMtavyuM kema ke A janmamAM mane strIbhAva utpanna thayo. to paNa have ghora, vIra, ugra, kaSTadAyI tapa ane saMcamane dhAraNa krIza. vira1 thI 1rapa anaMtI pApasazi ekkI thatAM strIpaNuM maLe che. have strIpaNAMne Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1- 121 thI 125 5 yogya saMcita pApoMne evA pAtaLA huM ke jethI strI na thavuM, kevaLajJAna pAmuM. dRSTithI paNa have zIla na khaMDu. have huM zramaNI kevalI thaiza. arere ! pUrve manathI paNa meM kaMI ati duSTa vicAryuM haze. mAruM rUpa-lAvaNya dekhIne tathA kAMti-zobhA joIne koI mAnava rUpa pataMgIyA adhama banI kSaya na pAme. te mATe anazana karI zramaNIpaNAmAM kevalI banIza. niyayathI vAyarA sivAya koI sparza karIza nahIM. [126 thI 129] have cha Ayano AraMbha-samAraMbha nahIM karuM. zramaNI valI banIza. mArA deha, kAMkha, stana, sAthaLa, gupta sthAna, nAbhi, ghanAMtasadi sarvAMgone evA gopavIza ke mAtAne paNa te darzAvIza nahIM. evI bhAvanAthI sAdhvI valI thAya. aneka phoDo bhAvAMtara meM kyAM, garbhAvAsa paraMparA karatA meM koI prakAre pApa rma kSepaka jJAna-cAstri yukta suMdara manuSyatva meLaveluM che. have kSaNe kSaNe sarva bhAva zalya AlocanA-niMdA karIza. pharI tevA pApa na karavAnI bhAvanAthI prAyazcitta anuSThAna karIza. [130 thI 132] je karatA prAyazcitta Ave tevA mana, vacana, kAyAnA kAryo, pRthvI-apa-teu-vAyu vanaspati temaja bIjano samAraMbha, be-traNa-cAra pAMca iMdriyovALA jIvono samAraMbha karIza nahIM. asatya bolIza nahIM. na dIdhelI rAkha paNa nahIM lauM. svapne paNa maithuna nahIM prAryuM. parigraha nahIM karuM. jethI mULaguLa uttara guNanI skhalanA na thAya. [133 thI 137] mada, bhaya, kaSAya, daMDa e sarvethI rahita thaI, gupti ane samitimAM ramaNa karIza. iMdriya jaya karIza. 18000 zIlAMgothI yukta zarIrI thaiza. svAdhyAya-dhyAna yogomAM ramaNatA karIza, evI zramaNI-DevalI thaiza. triloka trAtA dharma tIrthaMkare je cihna dhAraNa karela che tene dhAraNa karatI huM kadAca yaMtramAM pIlAine mArA zarInA be khaMDa Aya ke mane phALI, cIrI nAMkhe, bhaDabhaDatAM agnimAM pheMke mastaka chede to paNa gRhIta vrata niyamano bhaMga ke zIla ane cAritranuM eka janma khAtara manathI paNa khaMDana na evI zramaNI thaIza. [137 thI 139] gadheDA, uMTa, tarA Adi jAtivALA bhavomAM raNavALI thaine meM ghaNuM bhramaNa karyuM. anaMtA bhavomAM na ravA lAyaka meM kyAM. have pravrajyAmAM pravezIne paNa tevA duSTa rma . to pachI ghoraMdhakAravALI pAtALa pRthvImAMthI mane nIkaLavAno avakAza ja maLavo muzkela thAya. Avo manuSya janma rAga dRSTithI pasAra kyuM to ghaNAM duHkhanuM bhAjana thAya. [140 thI 144] manuSya bhava anitya, kSaNamAM vinAzI svabhAvI, ghaNAM pApa daMDa doSayukta che. temAM samagra triloka niMde tevI strIpaNe utpanna thaI, to paNa vighna ane aMtarAya rahita evA dharmane pAmIne have koI prakAre dharmane virAdhIza nahIM. have zrRMgAra rAga, viArayukta ceSTAnI abhilASA nahIM karuM. dharmopadezaka sivAya koI puruSane prazAMta dRSTithI paNa najouM. tenI sAthe AlApa-saMlApa na karuM. na kahI zakAya tevA pApo karavAthI utpanna zalyanI jema AlocanA ApI haze tema karIza. e Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda pramANe bhAvanA bhAvatA zramaNI-kevalI thAya. . [15 thI 18] A pramANe zabda AlocanA ApIne anaMta zramaNIo niHzalya banI, anAdi kALamAM he gautama ! kevaLI thaI, siddhi pAmI, iMdriya damI, iMdriya vijetA, satya bhASI, trividhe chakaya samAraMbhathI viramelI, traNa daMDanA Azravane rokanArI, puruSa kyA ane puruSa saMga tyAgI, saMtApa ane aMgopAMga jovAthI viramelI, sva zarIra mamatva rahita, mahAyazavALI, dravya-kSetra-kALa-bhAva pratye apratibaddha, strIpaNuM-garbhAvasthA-bhavabhramaNathI bhayabhIta AvA prakAranI sAdhvIone AlocanA ApavI. | [149 thI 151] je rIte A zramaNIoe prAyazcitta kyuM tema karavuM. paNa koIe mAyA ke daMbhapUrvaka na cAlovuM. kema ke tema kratAM pApa karma vRddhi thAya che. anAdi kALathI mAyA-paTathI AlocanA kIrane zalyavALI banelI sAdhvI, AjJAkArI sevakvaNuM pAmIne chaThThI narake gayela che. [para, 153] keTalAMka sAdhvIonA nAma dhuM chuM te samaja-jANa ke jemaNe AlocanA krI che, paNa bhAva doSa sevela hovAthI, vizeSa prakAre pApa karma-maLathI teno saMyama ane zIlanA aMgo kharaDAyelA che. te niHzalyapaNuM prazaMsela che, je kSaNavAra paNa parama bhAva vizaddhi vagaranuM na hoya. [154, 155] tevI che gautama ! keTalIka strIne ati nirmaLa citta vizuddhi bhavAMtaramAM paNa thatI nathI, ke jethI te niHzalya bhAva pAmI zake. keTalIka zramaNIo chaThTha, aTTama, cAra upavAsa Adi lAgalagATa upavAsathI zarIra sukavI nAMkhe che, to paNa sarAga bhAvane AlocatI nathI- choDatI nathI. vipaka, 15 aneka prakAranA vilpo rUpI llola zreNI taraMgomAM avagAhana nAra, duHkhe avagAhya evA manarUpI sAgaramAM virayaratAne oLakhavA azakya che. jemanA yitta svAdhIna nathI. temane AlocanA kevI rIte ApI zAya? AvA zalyavALAnuM zalya jeo uddhare che, teo kSaNe kSaNe vaMdanIya che. 158 thI 16] sneharAga rahita paNe, vAtsalya bhAvathI, dharma dhyAnamAM ullasita kranAra, zIlAMgo ane uttama guNa sthAnaka dhArI, strI ane aneka baMdhanothI mukta, ghara-strI Adine kedakhAnuM mAnanAra, suvizuddha anirmaLa cittayukA zalya rahita mahAyazA puruSa darzanIya, vaMdanIya, uttama evA devendrone pUjayanI che. kvArthI, sAMsArika sarva padArthono anAdara karIne je uttara evA virati sthAnane dhAraNa kre che. teo darzanIya pUjanIya che. [161 thI 13] zalya AlocanA na kranAra sAdhvI kaI rIte saMsAranA ru phaLa pAme te dhe che - huM AloyanA nahIM karuM. zA mATe kravI ? athavA sAkaLI thoDI AlocanA karI, ghaNAM doSo na dhe, je doSa bIjA jue te ja dhe. huM to niSpApa kahenArI che. jJAnAdi AlaMbano mATe doSa sevavAmAM zI AlocanA kravAnI ? pramAdanI kSamApanA mAMganArI, pApa nArI, zakti nathI evI vAto kranArI, loka Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1/-161 thI 163 27 viruddha kyA nArI, bIjA e karela pApane nAme AlocanA lenArI, koinI pAse tevA doSanuM prAyazcitta sAMbhaLI, te pramANe svadoSa nivedana karanArI, jAti Adi ATha madathI saMkti thayelI zramaNI [A rIte zuddha AloyanA na le] [1964 thI 165] jUThuM bolI pakaDAI javAnA bhaye AlocanA na le, traNe gAvathI dUSita thayelI hoya, AvA aneka bhAva doSo ne AdIna thayelI, pApa zalyothI bharelI zramaNI anaMta kALe anaMtI thaI, teo aneka duHkhavALA sthAne gayelI che. [166 thI 167] anaMtI zramaNI je anAdi zalyathI zatcita che, te bhAvadoSa rUpa eka ja mAtra zalyathI upArjita ghora, ugra, ugratara phaLanI kyu visa vedanA bhogavatI Aje paNa narkamAM rahelI che, bhAvimAM paNa anaMta kALa tevA zalyathI upArjita Tu phaLa anubhavaze. mATe zramaNIoe kSaNavAra mATe paNa sUkSmamAM sUkSma zalya paNa dhAraNa na karavuM. [168 thI 169] dhaga dhaga zabda ratA prajavalita jvAlA paMktiothI AkuLa, mahA bhayaM bhArelA mahA agnimAM zarIra jaldI baLe che.. aMgAranA DhagalAmAM kudI pharI jaLamAM, temAMthI sthaLamAM, pharI nadImAM, evA du:kho bhogavavAthI maravuM sAruM. [170, 171] paramAdhAmIo zastrathI nAskInA zarIranA nAnA-nAnA TukDA kApe, haMmezAM agnimAM home, tikSNa vatathI zarIra phaDAvI temAM lUNa-khAra bhabharAve, tenAthI zarIra ati zuSka thAya to paNa svazalya utAravA samartha na bane. [172, 173] java-khAra, haLadara AdithI potAnuM zarIra lIMpIne mRtaHprAya karavuM saheluM che, mastakane svahaste chedIne dharavuM saheluM che. paNa niHzalya banAya tevo tapa dura che. [173 thI 138] sva zalyathI duHkhIta, mAyA-daMbhathI karelA zalyo chUpAvato, sva zalya pragaTa karavA samartha banI na zake. kadAca koI rAjA dudghatri pUche to sarvasva ane deha ApavA bula thAya, paNa sva duzcaritra kahevA samartha na thAya. dAya rAjA tene samagra pRthvI ApI devAnuM he, to paNa potAnuM dudhatri na he. tyAre pRthvIne paNa tRNa samAna gaNe, rAjA jIvana chedavAnuM kahe, tyAre prANa jAya to paNa ducatri na he. sarvasvanuM haraNa thAya to paNa koI potAnuM duzcaritra vhetA nathI. huM paNa naramAM jaIza. paraMtu sva duzvastri khIza nahIM. [178, 179] je pApI, adhama buddhi, A janmanA pApa chupAvanArA kapuruSo hoya te sva duRRtri gopave, te mahApuruSa hevAtA nathI. zalya rahita tapani satpuruSa vhela che. [180 thI 183] AtmA pote pApa-zalya karavA icchuka na hoya ane AMkhanA palakArAthI paNa ardha samaya jeTalA kALamAM anaMtaguNa pApo bharAIne bhAMgI jAya, to nirdabha-nirmAya dhyAna, svAdhyAya, ghoratapa ane saMyamathI sva pApono te ja kSaNe uddhAra karI zake che. niHzalya AlocanA, niMdA, garhA karIne tevuM dRDha prAyazcitta kare jethI zalyano cheDo AvI jAya. bIjA janmomAM pUratA pramANamAM upArjita ane Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 mahAnizayachedasUtra-anuvAda AtmAmAM daDhapaNe kSetrIbhUta hoya to paNa palakArAmAM, kSaNa ke muhUrtamAM janma pUro thatAM sudhImAM nakkI pApa zalyano aMtakta thAya che. [184 thI 15 te kharekhara subhaTa puru, tapasvI, paMDita, kSamAvAna, iMdriya vazakta ane saMtoSI che. tenuM jIvana saphaLa che. te zUravIra che, prazasya che. kSaNe kSaNe darzana yogya che, je zuddha AlocanArthe taiyAra thaI. sva aparAdhone guru pAse pragaTa krI potAnuM duzcatri spaSTatayA jaNAve che. 8i6 thI 18] gautama jagatamAM evA keTalAMka jIvo hoya che. jeo azilyano uddhAra kare, mAyA-lajajA-bhaya-mohanA zaraNe mRSAvAdathI ardha zalya manamAM dhArI sakhe... hIna sarvI temane tenAthI moTuM duHkha utpanna thAya che. ajJAna doSathI citta zalya na udaravAthI bhAvimAM nakkI duHkhI thaiza tevo vicAra thato nathI. jema zarIramAM zalya maMTo ghusI gayA pachI tene bahAra na kADhe to te zalya eka janmamAM, eka sthAne pIDA Ape ke te mAMsarUpa banI jA. pa jo pApa zalya AtmAmAM ghusI jAya to asaMkhya dhAravALuM vaja parvatane bhede tema A zalya asaMkhyatA bhAva sudhI savagane bhedanAruM thAya. [190 thI 1rI gautama ! evA paNa jIvo hoya che ke je lAkho bhavo sudhI svAdhyAya, dhyAna, yoga, ghora tapa-saMyama thakI zalyoddhAra karIne duHkha ane phlezathI mukta thaI pharI paNa be-traNa gaNAM pramAdathI zalyavALA bane che. pharI ghaNAM janmAMtare tapathI dagdha rksavALA zalyo dvArArthe samartha thAya che. - vizva thI 16 e pramANe pharI pANa zAstroddhAra sAmagrI leI paNa prakAre meLavIne, je koI pramAdavaza thAya che, te bhavabhavanA kalyANa prAmanA sarva sAdhano dareka prakAre hArI jAya che. pramAda rUpI cora lyANanI samRddhi lUMTI jAya che. evA ika jIvo hoya che, je pramAdAdhIna thaI. ghora tapa sevatA hovA chatAM sarvathA sva zalya chUpAve che. paNa teo jAmatA nathI ke A zalya kenAthI chUpAvyuM? kemake pAMca lokyAlo, sva AtmA, pAMca iMdriyothI kaMI gama nathI. [19] gotama ! cAra gati rUpa saMsAramAM mRgajaLa samAna saMsAra sukhathI ThagAyelo, bhAvado rUpa zalyathI chetarAya che ane cAre gatimAM bhame che. [198 20 ATaluM vistArathI heluM samajI deDha nitriya ane hadayathI dhIratA vI. mahA uttama satva rUpI bhAlAthI mAyA rAkSasIne bhedI nAMkhavI joIe. aneka saraLa bhAvothI aneka praznare mAyAne nirmathana krIne vinayAdi aMzathI pharI mAna gajene vaza je. saraLatArUpI sAMbelA vaDe seMkaDo viSayono cUro krI, krodhalobhAdine dUrathI nide. [201 thI 25 na jitela krodha ane mAna, vRddhi pAmatI mAyA ane lobha, e cAre kyAyo ati durdhara evA zalyone AtmAmAM praveze tyAre upazamathI krodhane haNe, namratAthI mAnane jIte, saraLatAthI mAyAne ane saMtoSathI lobhane jitavo. A pramANe kASAyo jItIne jeoe sAta bhaya sthAno ane ATha Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1-ra01 thI 205 29 madasthAnono tyAga karyo che, teo guru pAse zuddha AlocanA grahaNa karavA taiyAra thAya. je pramANe aticAra zalya lAgeluM hoya te pramANe potAnuM sarva duzvastri zaMka sahita, kSobha pAmyA sivAya, guruthI nirbhaya banIne nivedana re. bhUtanA vaLagALavALo ke bALaka jema ati saraLatAthI bole tema guru sanmukha, je pramANe zalya thayuM hoya te pramANe badhuM yathArtha nivedana rai- AlocanA re. 0i6, 20] pAtALamAM pravezI, pANImAM jaIne, makAnamAM gupta sthaLe, ke aMdhakAramAM ke mAtAnI sAthe paNa je karyuM hoya te badhuM ane te sivAya paNa bIjA je dukRtyo eka ke aneka vakhata kya hoya te sarve guru samakSa yathArtha kahevAthI pApano kSaya thAya. 0i0 rU bhagavaMta paNa tene tIrthakra paramAtmAnI AjJA mujaba prAyazcitta he, jethI nizalya thaI asaMcamano parihAra kre. 0i9, 210] asaMyamane pApa kahevAya, te aneka prakAre che - hiMsA, jUTha, corI, maithuna, parigraha. zabda-35-rasagaMdha-sparza e pAMca indriyonA viSayo, krodha-mAnamAyA-lobha e cAra kyAyo, traNa daMDa, A pApanA tyAga vinA niHzalya thaI zakato nathI. [11 pRthvI Adi pAMca sthAvara, chaThThA trasa jIvo athavA nava, daza ke cauda bhede jIvo athavA kayAnA vividha bhedothI jaNAvAtA aneka prakAranA jIvonI hiMsAnA pApanI AlocanA kare. [1] hitopadeza choDIne sarvottama ane pAramArthika tatvabhUta dharmanuM mRSAvacana aneka prakare che, te zalyane Aloce. | Di13] ugama, utpAdana, eSaNA bhedorUpa AhAra pANI AdinA 42 ane mAMDalInA pa doSathI duSita evo je pAtra upakaraNa, AhAra, pANI teja A badhuM nava reTivI azuddha hoya teno bhogavaTo phare to corIno doSa lAge. tenI AlocanA re. ri14, 25] divya kAma, ratisukha jo mana, vacana, kAyAthI re-rAve-anumode. e rIte sati sukha mANe. athavA dArika sati sukha manathI paNa ciMtave to te abrahAyarI jANavo. brahmacaryanI nava prakAranI guNine je koI sAdhu-sAdhvI virodhe ke rasagavALI daSTi kare to brahmacaryanuM pApa zalya pAme te AlocavuM. rila] gaNanA pramANathI vadhu dhamapakraNa saMgraha kare. [16 thI 19] kyAya sahita kura bhAvathI je luSita vANI bole, doSayukta vacanathI javAba Ape, te paNa mRSAvacana jANavuM. raja ke dhULa paNa aNadIdheluM grahaNa re te corI. hastakarma, zabdAdi viSayonuM sevana te maithuna, padArthamAM mUcha, lobha, kAMkSA, mamatva thAya te parigraha. uNodarI na dhe te A% khAya te rAtri bhojana. [19ii rara1 iSTa zabdAdimAM rAga ane aniSTa zabdaAdimAM dveSa, muni kSaNavAra paNa na je. cAre pAyone manamAM ja upazAMta karI de, duSTa mana-vacana-kAya Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnizIyachedasUtra-anuvAda daMDano parihAra re. sacitta pANIno paribhoga na kare, bIja-sthAvarAyo saMghaTTo na re. [222 thI 224] ukta mahApApono tyAga na kare tyAM sudhI niHzalya na thAya. A mahApApomAMthI eka sUkSma pApa paNa kare tyAM sudhI zalya rahita na thAya. tethI guru samakSa AlocanA karIne guru datta prAyazcitta karIne, kpaTa-daMbha-zalya sahita tapa rIne je je deva ke manuSya bhavomAM utpanna thAya tyAM tyAM uttama jAti-samRddhisiddhi-rUpa-saubhAgya meLave. jo te bhave siddhi na pAme to A badhI uttama sAmagrI jarUra pAme. tema huM huM chuM. [225] ahIM zrutadharoe kulikhitano doSa na Apavo. paNa je A sUtranI pUrvanI prati lakhelI hatI. temAMja kyAMka zlokAI kyAMka pada-akSara, kyAMka paMkti, kyAMka traNa-traNa pAnAo ema ghaNo grantha khavAI gayelo hato. 30 mahAnizItha sUtra adhyayana-1 no muni dIparatnasAgare rela sUtrAnuvAda pUrNa Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2/1/26 thI 27. 31 mA adhyayana-2 - karmanipAka pratipAdana * - - 4 - 4 - 4 - 4 - koka uzo-1 rira6 thI 22] gautama ! sarva bhAva sahita nirmula zalyoddhAra krIne samyapha prakAre A pratyakSa vicAravuM ke A jagatamAM je saMjJI, aiI, bhavya ke abhavya hoya, paNa sukhANa koIpaNa AtmA tIracha uddha, ahIM tahIM ema daze dizAmAM baTana kTa che. [228 thI 229] asaMjJI be bheda jANavA. viklendriyo ane ekendriyo. kRmikuMthu-mAkhI anukrame be, traNa cAra iMdriyovALA viklendriya ane pRthvI, apu, teuM, vAyu, vanaspati e sthAvara ekendriya asaMjJI jIvo EvAya. pazu, pakSI, mRgo, nAra, manuSyo devo e badhAM saMjJI kahela che. te maryAdAmAM sarva jIvomAM bhavyapaNuM ane abhavyapaNuM hoya. nAddhamAM vizlendrIya, ekendriyatna na hoya, ra30, 31] amane paNa sukha thAo, evI icchAthI viklendriya jIvo tApa lAgatAM chAyAmAM, ThaMDI lAge to taDAmAM jAya, tyAM paNa temane duHkha thAya, ati premaLa aMgavALA temanuM tALavuM kSaNavAra tApa ke dAhane ke ThaMDaka Adi pratikULatA sahevA samartha thaI zaktA nathI. [232, 233] maguna viSayaka saMkalpa ane tenA rAgathI, ajJAna doSathI pRthvIAyAdi ekendriyamAM utpanna thayelAne duHkha ke sukhano khyAla Avato nathI, te ekendriyonuM anaMtAkALa parirtana thAya, te beidviyatva pAme, keTalAMka na pAme, keTalAMka anAdi DhaLe pAme che. ri3] ThaMDI, garamI, vAyaro, varasAdAdithI parAbhava pAmelA, mRgalA, pazu, pakSI, sarpo Adi svapnamAM paNa AMkhanA palAsanA abhAga jeTaluM paNa sukha pAmI zaktA nathI. ri35] kaThora, aNagamatAM sparzavALI tIrNa kravata ane tenA sarakhA bIjA hathiyArothI cIsatA, phaDAtA, kyAtA kSaNe kSaNe aneka vedanAo anubhavatA bIcArA nArakone sukha hoya ja kyAMthI ? ri36, 23 devalokyAM amaratA to sarvenI samAna che. to paNa, tyAM eka deva vAhana rUpe, bIjo deva teno Arohaka thAya, evuM tyAM dukha hoya che. hAtha-paga tulya hovA chatAM teo baLApo kre che ke kharekhara AtmA-vairI banyo. te samaye mAyA-daMbha krIne huM bhava hArI gayo, dhikkAra thAo mane ATalo tapa ryo paNa AbhA ThagAyo ane halakuM devapaNuM pAmyo. 3i8 thI 241 manuSyapaNAmAM sukhano arthI khetI karma sevA cAkkI vepAra zilpaLA niraMtara rAta-divasa kre che. temAM tApa taDako veThe che, emAM temane kahyuM sukha che ? keTalAMka bIjAnA samRddhi Adi joIne hRdayamAM baLatarA kre che. keTalAMka Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra mahAnizIthachedasUtra-anuvAda peTano khADo pUrI zaktA nathI. keTalAMkanI hoya te lakSmI paNa kSINa thAya che. mukhya vadhe to yaza, kIrti, lakSmI vadhe che, punya ghaTe to te ghaTavA mAMDe che. keTalAMka punyavaMta satata hajAra varSa eka samAna sukha bhogave che. keTalAMka eka divasa paNa sukha na pAmIne duHkhamAM kALa vItAve che. kema ke punacarma kravA choDI dIdhela che. [ A ja jagatanA tamAma jIvonuM sAmAnyathI saMkSepamAM duHkha kahyuM che gautama ! manuSya jAtinuM dukha sAMbhaLa [3] pratyeka samaye anubhavatA seMkaDo prakAre duHkhothI udvega pAmelA ane wALo pAmelA chatAM manuSyo vairAgya pAmatA nathI. [4, 24] saMkSepathI manuSyanuM duHkha be prakAre che - eka zArIrika, bIjuM mAnasika, baMnenA ghora, pracaMDa, mahArauddha evA traNa traNa prakkare che. muhUrtamAM aMta Ave te ghora, keTalo samaya vacce vizrAma me te ghora pracaMDa, vizrAMti vinA dareka samaye sarakhuM duHkha niraMtara anubhavyA ja re te ghora pracaMDa mahAraudra dukha. ri4] manuSya jAtine ghora dukha hoya, tiryaMcone ghora pracaMDa duHkha ane nArakanA jIvone ghora pracaMDa mahArauddha du:kha hoya. richI manuSyane traNa prakAre duHkha che - jadhanya madhyama, uttama, tiryaMcane jaghanya na hoya. nArakone utkRSTa duHkha hoya. ri48 thI 25 manuSyane je jadhanya duHkha che te be prakAranuM jANavuM - sUkSma ane bAdara bIjA moTA duHkho vibhAga vagaranA jANavA. saMchita manuSyone sUkSma ane devone bAdara duHkha hoya che. mahaddhika devone vana kALe bAda mAnasika duHkha thAya. Abhiyogika devone janmathI mRtyu paryanta mAnasika bAdara duHkha hoya che. devone zArIrika duHkha na hoya. devone vaja samAna ati baLavAna paikriya hadaya hoya che. anyathA mAnasika duHkhathI 100 TUThThA thaIne tenuM hRdaya bhedAI jAya. ripala, rapara bAkInA be vibhAga vagaranA te madhyama ane utkRSTa dukha AvA duHkho garbhaja manuSyane mATe samajavA. asaMkhyAta varSAyuka yugalIke vimadhyama prakAre du:kha hoya, saMkhyAna varSAyuka manuSyone utkRSTa du:kha hoya. [53] have duHkhanA arthavALA paryAya zabdo kahe che - asukha, vedanA, vyAdhi, pIDA, dukha, anivRtti, becenI, arati, phleza Adi aneka erdika paya zabdo duHkhane mATe che. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 33 zika Adhyayana-2, udezo-2 - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - [54] zArIrimAnasika be bhede duHkho jaNAvyA, temAM have gautama ! zArIrika duHkha spaSTapaNe kahuM chuM te sAMbhaLa ripapa thI ra6 kezAgranA lAkha kroDamAM bhAgane sparza kravAmAM Ave to paNa nirdoSavRttika kaMzuAnA jIvane eTalI tIvra pIDA thAya ke jo ApaNane koI karavatathI kApe ke hRdayane athavA mastakane zastrathI bhede to ApaNa tharathara kaMpIe, tema kuMthuAnA badhAM aMgo sparza mAtrathI pIDA pAme. tene aMdara-bahAra bhAre pIDA thAya. tenA zarIramAM saLavaLATa ane kaMpa thavA lAge, te parAdhIna ane vAcArahita hoya vedanA na kahI zake. paNa bhArelo agni saLage tema tenuM mAnasika-zArIrizka duHkha atiza hoya. te vicAre che ke A zuM che ? mane A bhAre pIDA aa duHkha prApta thayuM che, lAMbA uNa nisAsA mUke che. A duHkhano aMta kacAre Avaze ? A pIDAthI huM kyAre chUTIza ? A duHkhanA saMkTothI mukta thavA kyo prayatna zuM? kyAM nAsI jauM ? zuM chuM jethI duHkha mATe ane sukha thAya ? zuM kharuM ? zuM AcchAdana karuM ? zuM pathya zuM ? A pramANe traNa varSanA bApAranA kAraNe tIva mahAduHkhanA saMkTamAM AvI bharANo chuM. saMkhyAnI AvalikAo sudhI huM klezAnubhava bhogavIza. samaju chuM ke mane A khaNa AvI che. koI prakAre A khaNa zAMta thaze nahIM. rira thI ra65] manuSya tyAre zuM kare che, he gautama te tuM sAMbhaLa, jo te kuMthuno. jIva bIje cAlyo gayo na hoya to khaNaja khaNatA khaNatAM pelA kuMthunA jIvane mArI nAMkhe che athavA bhIMta sAthe potAnA zarIrane ghase eTale kuMthuno jIva kleza pAme yAvata mRtyu pAme che. mAtA kuMtha upara khaNato te manuSya nizcayathI atirodra dhyAnamAM paDelo samajyo. jo te Arta ane rodranA svarUpane jANanAra hoya to tevo khANanAra zuddha ArtadhyAna nAro che ema samajavuM. [6] temaja rauddha dhyAnamAM vartato hoya te utkRSTa narakAyuM bAMdhe. AddhyAnI durbhaga-strI-napuMsaka-tiryacata pAme. zi67 thI 9 zuAnA paganA sparzathI utpanna khaNanA duHkhathI mukta thavAnI abhilASAvALo hAMphaLo-phAMphaLo manuSya pachI je avasthA pAme che te jha che -- lAvaNya uDelo evo dIna, zoksagna, udvegavAna, zUnya manaska, trasta, mUDha, duHkhathI rezAna, dhImA-lAMbA nizvAsa nAMkhato, cittathI AkuLa, avizrAMta duHkhanA kAraNe azubha tiryaya ane nAhIne yogya karma bAMdhIne bhava paraMparAmAM bhramaNa karaze. ri0] A pramANe karmanA kSayopazamathI zuA nimite utpanna duHkhane koI prakAre AtmAne majabuta banAvI kSaNavAra samabhAva keLave ane kuMthu jIvane khaNI na nAMkhe to mahA phlezanA duHkhathI pAra utarI gayelo samajavo. gio|3]. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda [a thI 25] azaraNa te jIvane kleza na ApI sukhI karyo, tethI ati harSa pAme. svAsthacitta thai vicAre ke jo eka jIvane abhayadAna ApyuM. have huM nivRti pAmyo. khANavAthI utpanna thanAra pApa rksanA du:khano paNa meM nAza kyoM. khaNavAthI ane te jIvanI virAdhanAthI hu meLe na jANI zakta ke huM raudradhyAnamAM jAta ke Ata dhyAnamAM ? te baMne dhyAnathI e duHkhano varga guNAMka kretAM jatAM anaMtAnaMta duHkha sudhI pahoMcI jAta. samayanA paNa AMtarA vinA rAta-disa eka dhAruM duHkha bhogavatA mane vacce thoDo paNa visAmo na maLata. naraka ane tiryaMcamAM evuM duHkha sAgaropamanA asaMkhyAtA kALa sudhI bhogavavuM paDatuM, te samaye hRdaya rasarUpa banIne dukhAgni vaDe jANe pIgaLI jatuM hoya tevuM anubhavata. [9] kuMthuAno sparza karIne upArjita duHkha bhogavatI veLA manamAM ema vicAra thAya ke A duHkha na hoya to suMdara, paNa te samaye ciMtavavuM ke A zunA sparzathI utpanna thayela khaNanuM duHkha mane kyA hisAbamAM gaNAya ? [7] phreMcuAnA sparzanuM duHkha ahIM mAtra upapalakSaNathI kyuM saMsAramAM sarva duHkha pratyakSa che, anubhavavA chatAM keTalAMka jANatA nathI. ri8, 29] bIjA paNa mahAghora duHkha sarve saMsArIne hoya che. gotama ! keTalAMka duHkha ahIM varNavavA ? janmAMtaramAM mAtra eTaluM ja bolyo hoya ke - haNo, mAroteTalAM vacamArano vipAka huM chuM. ri80 thI 28] jayAM jayAM te utpanna thAya, tyAM tyAM ghaNAM bhavanamAM haMmezAM marAto, pITAto, kUTAto haMmezAM bhramaNa kre che. je koI prANInA ke kIDA-pataMgIyAdi jIvonA aMgo, upAMgo, AMkha, kAna, nAsikA, keDa, hADakAM, pITha bhAgAdi zarIra avayavone bhAMgI nAkhe toDI nAMkhe ke maMgAvI-toDAvI nakhAve athavA tema kranArane sAro mAne to te relA karmanA udayathI pANImAM talanI jema pIlAze. A rIte eka, be, traNa vIsa, trIza, to hajAra ke lAkha nahIM paNa saMkhyAtA bhavo sudhI dukhanI paraMparA pAmaze. ri84 thI 8) pramAda, ajJAna ke irSAthI je koI asatya vacana bole, sAmAne aNagamatA aniSTa vacana saMbhaLAve, kAmadeva ke zaThapaNAMnA abhimAnathI, durAgrahI vAraMvAra bole, bolAve ke anumode, kodha-lobha-bhaya-hAsyathI asatya, aNagamatuM, aniSTa vacana bole to te karmanA udayathI maMgo, gaMdhAtA mukhavALo, mUrkha, rogI, niSphaLa vacanI, dareka bhavamAM potAnA taraphathI ja laghupaNuM, sArA vartanavALo hovA chatAM badhe khoTA klaMka meLavanAra thAya. [28] jIvanimayanA hitArthe yathArtha vacana bolAyuM hoya te vacana nirdoSa che. asatya hoya to paNa asatyano doSa na lAge. ri88) ema corI AdinA phaLo jANavA, khetI Adi AraMbha thI prApta dhananI A ke pUrvajanmamAM kRpApathI hAni dekhAya. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2/3/209 thI 291 adhyayana-2, uddezo-3 -*-*-*-*-* [289 thI 291] e rIte maithuna doSathI sthAvarapaNuM bhogavIne keTalAMka anaMta kALe manuSya yonimAM AvyA. manuSyatvamAM keTalAMnI hojarI maMda hovAthI muzkelIe AhAra pAyana thAya. thoDo adhika AhAra le to peTamAM pIDA thAya ke kSaNe kSaNe tRSA lAgyA kare. kdAya mArgamAM mRtyu thAya. vadhu bolakA hovAthI koI pAse na besADe. sukhethI koI sthAne sthira na bese. muzkelIthI besavA maLe. sthAna thAya to paNa klA-vijJAnAdi abhAve kyAMya AvakAra na maLe, pApanA udayavALo te bicAro nidrA paNa na pAme. 35 [292, 293] e pramANe, parigraha ane AraMbha doSathI narAyupa bAMdhIne utkRSTa 33 sAgaropama naLa sudhI nAraknI tIvra vedanAo bhogavI ahIM mAnavabhavamAM Avyo, ahIM paNa kSudhAthI pIDAya, game teTalAM bhojana chatAM saMtoSa na thAya. pravAsIne jema zAMti na maLe, tema A bicAro bhojana karavA chatAM tRpta thato nathI. [294, 295] krodhAdi kyAyonA doSathI gho, AzIvizva, dRSTiviSa sarpapaNuM pAmIne, pachI raudradhyAnI mithyArdaSTi thAya che. mithyArdaSTi manuSyatvamAM dhUrta, phUDa paTa, prapaMca, daMbha Adi lAMbo samaya karI sva mahattA lokone jaNAvato, te tiryaMcapaNuM pAmyo. [296 thI 298] ahIM paNa aneka vyAdhi, roga, duHkha zokhkhuM bhAjana bane che. daridratA ane jIyAyI parAbhavita thayelo aneka loknA tiraskAranuM pAtra bane che. tenA kramodayanA doSathI niraMtara ciMtAthI gaLatAM dehavALo irSyA-vivAdarUpa agni javAlA vaDe satata baLI rahelA zarIravALA hoya che. AvA ajJAna-bALa jIvo aneka duHkhathI parezAna thAya che emAM temanA ducaritrano ja doSa hoya che. eTale teo ahIM konA upara roSa re ? [299, 300] A rIte vrata-niyama bhaMgathI, zIlakhaMDanathI, asaMyama pravartanathI, utsUtra prarUpaNA-mithyA mArga partAvavAthI, jinAjJA viparIta aneka prakAre AcaraNAthI, pramAdAcaraNathI, kaMika mana ke vacana ke kAyAthI, karavA-karAvavA anumodavAthI ane mana-vacana-kAya yoganA pramAdAcaraNathI doSa lAge che. [301] A lAgelA doSonI vidhivata trividhe niMdA, gA AlocanA, pratikramaNa, prAyazcitta ryA vinA doSonI zuddhi na thAya, 1 [32] zalya sahita rahevAthI anaMtI vakhata garbhamAM 1 thI 6 mAsa sudhI tenA hADakAM, hAtha, paga, mastaka, AkRti baMdhAya nahIM te pahelAM ja garbha pIgaLI jAya. [303 thI 306] manuSya janma prApti chatAM temAM koDha, kSaya Adi vyAdhivALo thAya. jIvato hoya paNa zarIramAM kRmi thAya. aneka mAkhI zarIre bese, baNabaNe, 'niraMtara zarIranA aMge aMga saDatA jAya. hADakAM vAtA jAya. evA duHkhothI parAbhava Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda pAmelo ati lajjanIya, nIMdanIya, gahaNIya, Ane udvega rAvanAra thAya. nIkTanA saMbaMdhI ane baMdhane paNa aNagamato thAya. tevA AdhyavasAya vizeSathI akrama nirjarAthI bhUta ke pizAcapaNuM pAme. pUrva bhavonA sacathI tevA pariNAma vizeSathI aneka bhavonA upArjita karmathI daze dizAmAM dUra dUra pheMkAto jAya ke jayAM AhAra-pANI muzkela hoya, zvAsa paNa na laI zake. tevA verAna araNyamAM janme. [307 39] kaM to ekbIjAnA aMgopAMga sAthe joDAyelo, hoya, moha madirAmAM cakyUra banelo, sUryanA udaya-astanI khabara na paDe tevI pRthvI upara goLAktara mapaNe utpanna thAya che. kRmipaNAnI tyAM bhavasthiti, kayasthiti bhogavIne kadApI manuSya paNuM meLave to paNa napuMsava pAme. pachI ati dura dhora rauddha pariNAma vizaSane vaheto ane te pariNAma rUpI pavanathI saLagI pheMkAIne mRtyu pAme che, marIne vanaspatikAyamAM janme che. thI 313] vanaspatipaNuM pAmIne paga uMce ane mukha nIce rahe tevI sthitimAM saMto kULa pasAra krato beiMdriyapaNuM na meLavI zake. vanaspatipaNAnI sthiti bhogavIne pachI eka be traNa-cAra-pAMca iMdriyapaNuM pAme. pUrvakta pApazalyathI tiryaMca thAya to paNa mahAmatya, haMsaka pakSI, sAMDha jevA baLada, siMha AdinA bhava pAme. tyAM paNa ati pharatara pariNAmathI mAMsAhAra, paMcendriya vadha Adi pApakarmathI cheka sAtamI naraka sudhI jAya. [31, 315] tyAM lAMbA kALa sudhI tevA prakAranA mahAghora du:khane anubhavIne pharI krura tiryaMcanA bhavamAM janmI dura pApakarma karIne pAcho nArakamAM jAya. e rIte naraka, tiryaMca gatinA bhavo vAraratA pAvartana to mahAduHkho anubhavato tyAM rahe ke je duHkhonuM varNana skoDo varSe paNa kahevA zaktimAna na thavAya. [316 ra 18] pachI gadheDA, uTa, baLada AdinA bhavo #tAM gADAMno bhAra kheMcavo, bhAravahana, khIlIvALI lADIno mAra, kAdavamAM paga kheMcI jAya tevI sthitimAM bhAra kheMcavo, TADha, taDakaeN, rasAdanA du:kho sahevA. vadha baMdhana-aMkta thavuM. kAna-nAka chedAvA, nilachina-DAma sahevA, dhuMsarAmAM joDAIne cAlavuM. paroNA-cAbuka aMkuzanA mAra khAvA, sata divasa sarva kALa jIvana paryanta duHkha anubhavavuM. tevA bIjA anekAneka du:kha samUhane cIrakALa anubhavIne duHkhathI rIbAto, Ane dhyAna to mahAmUklIthI prANono tyAga kre che. [19 thI 3ra3 vaLI tevA koI zubha adhyAvasAya vizeSathI koI prakAre manuSyatva meLave, paNa haju pUrvakRta zalyanA doSathI manuSyapaNAmAM AvavA chatAM janmathI ja harIphane tyAM janme tyAM vyAdhi, khasa, khaNAdi rogathI gherAyelo rahe, badhAM tene na jovAmAM kalyANa mAne. ahIM lokonI lamI harI levAnI dRDha manobhAvanAtha hRdayamAM baLyA re. janma saphaLa kyAM vinA pAcho mRtyu pAme. pariNAme vizeSathI pharI sthAvarakayamAM bhame, athavA be-traNa-cAra-pAMca iMdriyavALA bhavamAM tevuM ati raudra ghora bhayaMkra mahA duHkha bhogavato tyAre gati rUpa saMsAramAM dusaha vedanA Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2/3/319 thI 323 anubhavato sarva yonimAM sthiti khapAvato bhamyA kare che. [324] je pUrve eka vakhata zalya ke pApa doSa sevelo te kAraNe cAre gatimAM bhramaNa karatAM, dareka bhavamAM janma-maraNa, ghaNAM vyAdhi, vedanA, roga, zoka, darIdratA, kajIyA, khoTA klaka pAmavA, garbhAvAsa AdinA duHkho rUpa agnimAM bhaDake baLatAM bicAro zuM na pAme ? te jaNAve che - nirvANa gamana yogya AnaMda, sAmarthya yoga, mokSa ApanAra 18000 zIlAMga ratha ane sarva pAparAzi tathA ATha prAranA karmonA vinAza mATe samartha evo ahiMsA lakSaNavALo sarvajJathita dharma ane bodhi na pAme. [325 thI 327] pariNAma vizeSane AzrIne koIka AtmA lAkho pudgala parAvartananA ati lAMbA kALa pachI mahAmuzkelIthI bodhi pAme. AvuM ati durlabha, sarva du:khakSaya ra bodhi ratna pAmIne je koI pramAda re te pharI tevI pUrve jaNAvelI te te yonimAM te ja krame, te ja mArge, tevA duHkha pAme. [328, 329] e pramANe sarve pudgalonA sarve paryAyo, sarve varNAntaro, sarva gaMdharasa-sparza-saMsthAna paNe potAnA zarIrapaNe pariNAma pAme, bhavasthiti ane kAyasthitinA sarva bhAvo lokne vize pariNAmAMtara pAme, teTalA pudagala parAvartana kALa sudhImAM bodhi pAme ke na paNa pAme. 39 [330, 331] e rIte vrata-niyama bhAMge, vrata-niyama bhAMganAranI upekSA kare, tene sthira na kare, zIlakhaMDana kare ke zIla khaMDana karanAranI upekSA kare, saMyama virAdhe ke virAdhanI upekSA kare, unmArga pravartAva ke pravartAvanArane na roke. sUtra viruddha AcaraNa re, sAmarthya chatAM tema karatAM na roke ke upekSA kare te sarve pUrvokta krame cAre gati saMsAramAM bhramaNa kare che. [332, 333] sAmo mANasa ropAyamAna thAya ke toSAyamAna, jhera khAvAnI vAta kare ke bhaya batAve, haMmezAM sva pakSane guNa karanAra, sva parahitakArI bhASA ja bolAvI. Ama hitArI vacana bolanAra bodha meLave, meLavelA bodhane nirmaLa kare. [333 thI 335] khullA Azrava dvAravALA jIvo prakRti, sthiti, pradeza ane rasathI karmanI cIMAzavALA bane che. tevo AtmA karmano kSaya ke nirjarA na karI zake. A rIte ghora ATha karmanA maLamAM sapaDAyelA sarve jIvono duHkhathI chUTakAro kema thAya ? pUrve duSkRtya karyA hoya, te pApanuM pratikramaNa na karyuM hoya evA svakRta karmo bhogavyA sivAya ke ghora tapa sevyA vinA te karmothI mukta thaI zakAtuM nathI. [336, 337] siddhAtmA, ayogI, zailezINamAM rahelA sivAyanA tamAma saMsArI AtmA dareka samaye rma bAMdhe che. ko prANI karma-baMdha rahita nathI. zubha adhyavasAyathI zubha rakma ane azubhathI azabha karmabaMdha, tIvratara pariNAmathI tIvratara rasa sthiti ane maMdathI maMdarasa ane TUMkI sthitivALA meM upArje. [33] sarve pApa karmone eThAM karatAM jeTalo sazi thAya, tene asaMkhyAta gaNAM karavAthI jeTaluM rma parimANa thAya teTalAM rma, tapa-saMyama-cAstri khaMDana ane virAdhanAthI tathA utsUtra mArganI prarUpaNA, AcaraNA, karanAranI upekSAthI Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda upArjana thAya. [33] je sarva dAnAdi sva-para hita mATe AcaravAmAM Ave to aparimita, mahA uMcA bhAre, niraMtara gADha pApa- no Dhagalo paNa kSaya pAme, saMyama tapanA sevanathI lAMbA kALanA sarve pApa karmo vinAza pAme che. [340 thI 34] jo samyaktanI nirmaLatA saha karma AvavAnA dvAro baMdha karIne jyAre jyAM apramAdI bane tyAre tyAM baMdha a5 kare ne ghaNI nijA kare. Azrava dvAra baMdha karIne, jinAjJA na khaMDe, jJAna-darzana-cAritramAM daDha bane tyAre pUrva baddha sarva karmo khapAve, apasthitika rma bAMdhe, anudita karma paNa ghora upasarga parISaha sahI udIraNA krI kSaya kyuM ane karmone jIte. A rIte AzravanA kAraNo rokI, sarva AzAtanA tajIne, svAdhyayana-dhyAna yogomAM temaja dhIra-vIra tapamAM lIna bane. saMpUrNa saMyama vivighe pAlana kare, tyAre utkRSTa baMdha na kare ane anaMta gaNI rma nirjarA re. 3i5 thI 348] sarva Avazyaka kriyAmAM udhamavaMta banela, pramAda-viSaya-rAgakapAyAdinA AlaMbana rahita bAhyAbhyatara sarva saMgarthI mukta, zaga moha sahita, niyANA vagarano jayAre thAya, viSayonA rAgathI nivRtta thAya, garbha paraMparAthI bhaya pAme, Azrava dvAra ruMdhI samAdi yati dhamadimAM rahelo hoya, te zukla dhyAnanI zreNImAM ArohaNa karI zelezIkaraNane pAme che, tyAre lAMbAkALanuM bAMdhela samagra rma bALIne bhasma re, navuM alpa karma na bAMdhe, dhyAna yoga agnimAM pAMca hRsvAkSara kamAM bhava sudhI TakanAra badhAM karma bALIne bhasma karI de che. ri9, 35o] A pramANe jIvanA vIrya ane sAmarthya yoge paraMparAthI karma klaktA kvayathI sarvathA mukta prANI eka samayamAM zAzvata, pIDA-roga-jarA-maraNathI rahita, jemAM koi divasa duHkha-dAridra na hoya, zAzvata sukha hoya tevo mokSa pAme. - 3i51 thI 35 gautama ! evA paNa prANIo che, jeo Asana dvArA baMdha krIne, kSamAdi dazavidha saMyama sthAnAdi pAmelA hoya to paNa duHkha mizrita sukha pAme che. tethI jyAM sudhI AThe rmo ghoratapa ane saMyamathI bALI na nAMkhe, tyAM sudhI jIvane svapna paNa sukha na hoya. jagatamAM badhAM prANIne vizrAMti rahita du:kha satata bhogavavAnuM hoya che. eka samaya evo nathI ke jemAM A jIve Avela duHkha samatApUrvaka sahana kyuM hoya. [354, 35] kuMthuAnA jIvanuM zarIra kevaDuM? he gautama ! te tuM hiyAra, nAnAmAM nAnuM, tethI paNa abhatara, temAM kaMzuAno paga kvaDo ? paganI aNI keTalI alpa tama. teno paNa bhAga jo ApaNA zarIrane sparze ke koinA paNa zarIra upara cAle to paNa ApaNane duHkhanuM kAraNa bane. lAkho zuAnA zarIro ekaThAM krIne vajana kro to eka pala na thAya. to eka kaMcanuM zarIra keTaluM mAtra hoya ? evA sUma thanA paganI aNInA bhAgano sparza paNa sahana karI zakto nathI ane te sparzathI pUrvokta avasthA jIvo anubhave che. to he gautama ! tevA duHkha samaye kevI bhAvanA Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 2335, 355 bhAvavI te sAMbhaLa. [3pa6 thI 35] kuMthu samAna sUkama prANI mArA malIna zarIre bhramaNa ke, saMcare, cAle to paNa khaNIne vinAza na je. paraMtu rakSaNa kre, A kaMi haMmezA ahIM vasavAno nathI. lAMbo samaya rahevAno nathI. eka kSaNamAM cAlI jaze, bIjI kSaNa nahIM rahe. kadAca rahe to paNa A pramANe bhAvanA bhAvavI ke A kuMtha rAgathI navI vasyo ke mArA upara tene dveSa nathI. krodha-virathI mane DaMkhato nathI. krIDA kravAnI icchAthI raDato nathI, vairabhAvathI koinAM zarIre caDato nathI. te to amasto ja game tenA zarIre caDI jAya che. vizlendriya, baLaka ke koi prANI hoya te saLagatA agni ke vAvanA pANImAM praveza kare, te kadI ema na vicAre ke A mAro pUrva vairI ke saMbaMdhI che. mATe AtmA ema vicAre ke mArI zAtA-pApanA udaye Avyo che. - AvA jIvo pratye me kaMI azAtAnuM duHkha kyuM haze. pUrva bhavamAM relA pApakarmaphaLa bhogavavAno ke te pApapujano cheDo lAvavA mATe mArA AtmahitArthe A kya tIrNa, urdhva, adho dizA vidizAmAM mArA zarIra upara Amatema phare che. A duHkhane samabhAve sahIza, to mArA pApakarmano aMta Avaze. kadAca ne zarIre pharatA pharatA mahAvAyarAno jhapATo lAgyo to te kuMthune zArIrika dusaha duHkha tathA Artarauddha dhyAna vRddhi pAme. AvA samaye vicAra ke phyunA sparzathI tane nAmamAtra du:kha thayuM che. te paNa sahana thatuM nathI ane Arta - rodra dhyAnamAM jAya che. to te duHkhathI tuM zalyano AraMbha krIne mana-vacana-kAya yoga samaya, Avalina, muhUrta sudhI zaSyavALo thaiza, tethI tenuM phaLa tAre ghaNAM lAMbA kALa sudhI veThavuM paDaze. te vakhate tevA duHkhone tuM zI rIte sahana krIza ? [3] te duHkho kevA haze cAgati, 84 lAkha yonirUpa aneka bhavo ane garbhavAsa sahevo paDaze. jemAM ahorAtra satata ghora pracaMDa, mahAbhayaMkra duHkha sahevuM paDaze. marI gayo ema AjaMdavuM paDaze. [6] naraka ke tiryaMcagatimAM koi rakSaka ke zaraNya nathI. bicArA eklApotAnA zarIrane koI sahAyaka maLe nahIM tyAM kaDavA ane Akra virasa pApanA phaLo bhogavavA paDe. [368] nArakIo talavAranI ghA sama patravALA vRkSonA vanamAM chAyArthe jAya to pavanathI pAMdaDA zarIre paDe eTale zarIranA TUkaDA thAya. lohI, paru, carabIvALI durgadhI pravAhavALI vetaraNI nadImAM taNAvAnuM, caMbomAM pIlAvAnuM, kravatathI kyAvAnuM, zAbhalavRkSa sAthe AlIMgana, kuMbhImA raMdhAvAnuM, jhagaDAM Adi pakSInI cAMcanA bakA sahevAnuM siMhAdithI phADI khavAtuM, A ane AvA aneka duHkho naraka gatimAM parAdhIna paNe bhogavavA paDe. [69, 30] tiryaMcone nAka-kAna viMdhAvA, vadha-baMdhana-AkaMdana karatA prANInA zarIramAMthI mAMsa Ape, cAmaDI utAre, haLa-gADAM kheMcavA, atibhAra vahevo, paroNI bhoMkAvI, bhUkha-tarasa, loDhAnI nALa pagamAM khIlIthI jaDe, baLAktare bAMdhI zastrathI Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda agniDAma de. aMkana re, baLatarA kratA padArtho AMkhamAM AMje. ityAdi parAdhinatAnA ane nirdayatAthI aneka duHkho tiryaMcabhavamAM bhogavavA paDe. [71] kuMthunA paganA sparzathI utpanna khaNanuM duHkha tuM ahIM sahevA samartha nathI, to pachI uparokta naraka, tiryaMca gatinA ati bhayaMkra mahAduHkho Avaze tyAre teno pAra kevI rIte pAmIza ? [thI 3w] nArakI ane tiryaMcanA duHkho tathA kuMthunA paganA sparzanuM duHkha, e baMnenuM aMtara wluM? meru parvatanA paramANu anaMtagaNA karIe to eka paramANuM jeTaluM paNa kaMthanA pagane sparza-duHkha nathI. A jIva lAMbA kALathI sukha zaMkSI che, temAM paNa tene duHkha prApti thAya che. vaLI bhUtakAlIna duHkha AratA te ati duHkhI thAya che. e rIte ghaNAM du:khanA saMkTamAM rahela lAkho ApadA yukta evA saMsAramAM prANI vaselo che. temAM aNadhAryuM madhubiMdu prApta thai jAya to maLeluM sukha koI jatuM na kare paraMtu... kima je AtmA pacca-apathya, kArya-anArya, hita-ahita, sevya-asevya, AyaraNIya-anAraNIya taphAvatano viveka na je, te bicArA AtmAnI bhAvimAM kevI sthiti thAya ? [3] tethI A sarve hakIkta sAMbhaLIne, dukhAMta zodhake strI, parigraha, AraMbhane tyAgIne saMyama-tapanI AsevanA karavI. [77 thI 384] judA Asane beThelI, zayanamAM sutelI, ulaTuM mukha krI rahelI, alaMkraro paherela ke na paherela, pratyakSa nahIM paNa citramAM citrita hoya. tevIne paNa pramAdathI jue to durbaLa manuSyane Arme che - jotAM roga thAya che. citrAmaNavALI bhIMta ke alaMkRta strIne joIne dRSTi kheMcI levI. kahyuM che ke - hAtha, paga kapAyelI nAka-hoTha chedAyelI koTathI saDI gayelI tevI strIne paNa dUrathI tajavI. vRddhA ke paMcAMgathI zRMgAra jharatI cavanA, moTI vayanI kumArI nyA, paradeza gayela pativALI, bAla vidhavA, aMtaHpuranI strI, svamata-paramata pAkhaMDa dharmakvI, dIkSita, tarI, bheMza, gAya, gadheDI, khacarI, bokkI, gheTI, pattharanI strImUrtivyabhicAriNI, janmarogINI, AvI koI paricIta ke ajANI strI hoya, rAtre jyAM Ava-jA kratI hoya, divase paNa ekAMta sthAne hoya tevA nivAsa sthAna, upAzraya, vasatine savapApathI atyaMta, ati dUrathI brahmacArI taje. [385] gautama ! temanI sAthe mArgamAM sahavAsa-saMtApa na karavA, bIjI strI sAthe ardhakSaNa paNa vArtAlApa ke saMcaraNa na karavuM. [8] bhagavana! zuM strI taskR sarvathA najara na ja kravI? gautama ! najara paNa na ravI, na nIhALavI. bhagavana! jANItI ane vastrAlaMkara vibhUSita strIne na jovI ke vastrAlaMkAra rahita hoya tene na jovI ? gautama ! baMne prakAranI strIne na jovI. bhagavana ! strI sAthe AlApa-saMtApa na ravo. nA, na ravo. strIo sAthe ardha kSaNa paNa saMvAsa na kravo ? nA, na karavo. zuM mArgamAM strI sAthe cAlI zAya? Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23386 41 brahmacArIe na calAya. 8i7] bhagavana! Apa kema kaho cho ke strInA aMgopAMga tarapha najara na kavI, tenI sAthe vAto na kravI, vasavATa na ravo, mArgamAM ekalA na calAvuM? gautama! sarva strI sarva prakAre ati utkaTa mada ane viSayAbhilAsanA rAgathI uttejita banelI hoya che. svAbhAvathI teNIno kAmAgni niraMtara saLagato rahe che. viSayo pati teNInuM caMcaLa citta doDe che. hRdayamAM kAmAgni pIDe che. sarva dizA-vidizAmAM viSayone prArthe che. sarva prakAre puruSAbhilASI hoya che. te kAraNe jyAM suMdara kaMThathI koI saMgIna gAya to te kadAca rUpavAna ke kvarUpo hoya, tAjA yovana vALo ke vItI gayela yovanavALo hoya, joyela hoya ke na hoya, addhivALo ke vagarano hoya navIna samRddhi meLavela hoya ke na hoya, kAmabhogathI kaMTALelo ke viSayAbhilASI hoya, jarjarIta deha hoya ke majabUta bAMdhAvALo, mahAsavI hoya ke hInasatvI, mahA parAkramI hoya ke Ayara, zramaNa hoya ke gRhastha brAhmaNa hoya ke niMdita adhama hInajAtika, tyAM potAnI zrota yakSa rasanA prANa sparazana iMdriyanA upayogathI turaMta ja viSaya prApti mATe tarka vitarka, vicAra ane eksapracitta vALI banaze. tenAthI teNInuM citta kSobhAyamAna thaze. vaLI cittamAM mane A maLaze ke nahIM tevI dvIghAmAM paDaze. tyAra pachI zarIre parasevo chUTaze. pachI Aloka-paralokamAM AvI azubha vicAraNAthI nuksAna haze. tenA vipAka ochA vattA pramANamAM bhogavavA paDaze. te vAta te samaye tenA magajamAMthI bhUMsAI jAya che. jevuM e visarAi jAya ke lajjA, bhaya, apayaza, apakIrti, maryAdAno tyAga karIne uMcA sthAnethI nIcA sthAne besI jAya che. pariNAmanI apekSAthI halA pariNAmavALo te strIno AtmA thAya che, teTalAmAM asaMkhyAnA samaya ane AvalikA vItI jAya che. jeTalAmAM asaMkhyAtA samaya ane Aliza cAlI jAya che. teTalAmAM prathama samayathI rmanI je sthiti baMdhAya che. ane bIje, trIje samaye, ema dareka samaye yAvata anaMta samayo kramazaH pasAra thAya che. tyAre AgaLanA samaye samaye saMkhyAtaasaMkhyAta-anaMta guNa karma sthiti eThI kyuM che. yAvat asaMkhyAta utsarpiNI avasarpiNI pasAra thAya tyAM sudhI nAka-tiryaMcanI utkRSTa rma sthiti upArjana kre, A pramANe strI viSayaka saMkalpAdi coge kroDo lAkha kALacakra sudhI bhogavavA yogya ukti sthiti upArje che. tyAMthI nILIne bhavAMtaramAM kevI sthiti anubhavI paDe te jaNAve che - strI prati daSTi ke kAmarAgathI, te pApanI paraMparAthI kadarUpatA, zyAma dehI, teja-kAMti hita, lAvya-zobhA sahita, vinaSTa teja-saibhAgya, tene joI bIjA udvega pAme tevA zarIravALo thAya che. tenI sparzendriya sIdAya che, pachI netro aMgopAMga jovAne rAgavALA ane lAla vaNa bane che. madapUrNa bane che. kAmanI sagAMdhatAthI ati bhAre doSo, brahmavata bhaMga, niyamabhaMgane gaNatI Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 mahAnizayachedatra-anuvAda nathI, ati ghora pApa karmAcaraNane, zIlakhaMDanane gaNakAratI nathI, sarvathI caDIyAtA pApamAMcaraNo, saMyama virAdhanA gaNakAratI nathI. ghora aMdhArapUrNa nArIrUpa paralokanA bhayane gaNatI nathI AtmAne bhUlI jhAya che, potAnA karmo ane guNa sthAnakane nathI gaNatI. devAdine alaMghanIya evI jinAjJAne gaNatI nathI. coryAzI lAkha yonimAM lAkho vakhata parivartana ane garbha paraMparA anaMtI vakhate kravAnI vAta vIsarI jAya che, ardhapalakAro kALa paNa jemAM sukha nathI ane cAre gatimAM ekreta dukha che te dekhavA lAyaka na dekhatI, na dekhavA yogya dekhe che. sarvajana samudAya ekko thayela che. tenI vacce beThelI, ubhelI, ADI paDelI, sutelI ke cAlatI sarva lokothI jovAtI jhagamagATa kratA sUryanA kiraNonA samUhathI daze dizAmAM tejarAzi phelAvA chatAM pote ema mAnatI ke sarva dizAo aMdhakAramaya ja che. rAgAMdha ane kAmAMdha banelI ema mAnatI ke jANe koI dekhatuM ke jANatuM nathI, sagAMdha thayelI te ati mahAbhAre doSavALA vrata bhaMga, zIlakhaMDana, saMcama virAdhanA, paraloka bhaya, AjJA bhaMga AjJA atikramaNa, saMsAramAM anaMta kAla bhramaNa te rUpa bhaya dekhAtI nathI, gaNa kAtI nathI. na jovA lAyaka jIve che. sarvane pratyakSa sUryanI hAjarI chatAM sarva dizAbhAgomAM aMdhakAra vyApelo mAne che. jeno saubhAgyAtizaya sarvathA uDI gayo che, paDelA mukhavALI, phIkkAkramAyelA durdarzanIya vadanakamaLavALI thAya che. tyAre ati taraphaDatI thAya che. vaLI tenA kamalapuTa, nitaMba, vastipadeza, jadhana, bAha, vakSasthaLa, kaMTha pradeza dhIme dhIme rAyamAna thAya che. pachI gupta ane pragaTa aMgo vikarI bane che. tenA sarve aMgopAMga kAmadevanA bANothI bhedAIne jarjarita samAna thAya che. AkhA deha para romAMca khaDA thAya che. madananA bANathI medAIne zarIra jarjarita thAya teTalAmAM zarIramAM rahelI dhAtuo kaMIka calAyamAna thAya che. - tyAra pachI zarIra pula, nitaMba, sAthaLa, bAhu kAmadevanA bANathI ati pIDAya che. zarIra parano kAbu svAdhIna raheto nathI. nitaMba ane zarIrane mahAmuzkelIthI dhAraNa kare che. tema kratAM potAnI zarIra avasthAnI sthiti pote jANI ke samajI zaktI nathI, pachI bAra samayamAM zarIrathI kaMika nizveta thai jAya che. zvAsocchavAsa khalita thAya ane maMdamamaMda le che. AvI vicitra prakAre avasthA, kAmaceSTA pAme che. ane jANe breI vaLagALa vaLagyo hoya capaLa pizAe vizA ce zarIramAM praveza rakyo hoya tema saMbaMdha vagaranI vANI babaDe che. manaphAve tevo bakavAsa kare che arthAta kAmavAsthAmAM game tema asaMbaMdha vacano bole. kAma samudranA viSamAM vartamAM athaDAtI mohotpAta krama vacanothI dekhela ke na dekhela manohara rUpavALA ke vagaranA yuvAna ke yuvAnI sahita, ugatI juvAnI ke mahA parAkramIne, hIna satnI ke puruSane ke pachI bIjA koI nidita adhama, hIna jAtika puruSane kamAbhiprAyathI bhaya pAmatI pAmatI saMkocAtI saMkocAtI AmaMtrIne bolAve che. ema saMkhyAtA bheTavALA rogayukta svara ane drAkSa Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 ra3/380 daSTithI te puruSane bolAve che ane tenuM rAgathI nirIkSaNa kare che. te samaye nArakI ane tiryaMca baMne gatine yogya asaMkhyAnI utsarpiNI avasarpiNI ke kALacakra pramANanI utkRSTa sthitivALA pApa karma bAMdhe. paNa karmabaMdha skRSTa na kare have te je samaye puruSa zarIranA avayavane sparzavA sanmukha thAya, paNa haju sparze kyuM nathI. te samayanI rma sthiti baddha RSTa kare paNa baddha nizcacita na re. 3i8] he gautama ! AvA samaye je puruSa saMyogAdhIna thaI, te strIno yoga re, strIne AdhIna thaI kAma sevana re te dhanya che. saMyoga kravo ke na ravo te puruSAdhIna che. tethI je uttama puruSa saMyogAdhIna na thAya te dhanya che. [38] bhagavad ! kayA kAraNe ema kahyuM? gautama ! baddha mavasthA sudhI pahoMcelI te pApI strI puruSano saMga pAme to karma nikAcitapaNe pariName, baddha sRSTa nikAcita karmacI biyArI tevA prakAranA adhyavasAya pAmIne teno AtmA sthAvara paNAmAM anaMtakALa sudhI paribhramaNa re, paNa beiMdriyatna na pAme. e pramANe mahA kaSTa anaMtA kALe ekendriya paNAnI bhavasthiti bhogavIne endirApaNAnuM karma khapAve. pachI be traNa-cAra indriyapaNuM klezathI bhogavIne paMcendriya manuSyapaNAmAM kadAca AvI jAya to paNa durbhAgI strIpaNuM pAme che. napuMsakapaNe utpanna thAya. vaLI tiryapaNAmAM apAra vedanA bhogave. niraMtara hAhAkAra kratI, vaLI jyAM koI zaraNya nathI. svapna paNa sukha je gatimAM jovA na maLo, haMmezAM saMtApa bhogavatA ane udvega pAmatA hoya, sagA-snehIM-svajana AdithI rahita janmaparyanta kutsanIya, gahaNIya niMdanIya, tirakraNIya evA karmo krIne, aneknI khuzAmato krIne, saeNkko mIThA vacanothI AjIjI krIne te lokonA parAbhava vacana sAMbhaLIne mahAmusIbate udarapoSatA cAre gatimAM bhaTakyuM paDe che. gautama ! bIjuM e samajavAnuM ke je pApI strIe baddha pRSTa ane nidracita karma sthiti upArjana karI te strInI abhilASA karanAra puruSa paNa tenI sthiti jatAM utkRSTa ke utkRSTatama evI anaMta karmasthiti upAchuM, tene baddha spaSTa ane niSpacita re. te AraNe gautama! ema kahyuM ke je puruSa teno saMga kre che te adhanya che. to nathI te dhanya che. [30] bhagavana ! keTalAM prakAranA puruSa che. jethI Apa Ama kaho cho ? gautama! cha prAranA - adhamAdhama, adhama, vimadhyama, uttama, uttamottama, sarvottama. [31] emAM je sarvottama puruSa lyo, ke jenA pAMca aMgo uttama rUpa lAvaNya yukta hoya. navarsovanavaya pAmela hoya, uttama rU5 lAvaNya naMtiyukta strI parANe paNa potAnA khoLAmAM so varSa sudhI besADIne kAma ceSTA che to paNa te puruSa te strInI abhilASA na re. uttamottama puruSa te strInI abhilASA na kare, paNa dAca capaTInA bIjA bhAga jeTalA alpa manathI mAtra eka samayanI abhilASA rai, paNa bIjA ja samaye Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 mahAnizIthachedara-anuvAda manane rokkane potAnA AtmAne niMdIne gaheM. paNa pharI te janmamAM bIjI vakhata strInI abhilASA manathI paNa na re. [32] vaLI je uttamottama prakAranA puruSa hoya te abhilASA kratI strIne joIne kSaNavAra ke muhUrta sudhI dekhIne manathI paNa tene na icche. prahara ke ardha prahara sudhI te strI sAthe ayogya karma na seve. | [39] je te brahmacArI hoya ke abhigraha pratyAkhyAna karela hoya ke te baMne na hoya to potAnI patnInA viSayamAM bhajanA, te kramabhogamAM tIvra abhilASI na hoya. gautama ! A puruSane karmano baMdha thAya, paNa te anaMta saMsAramAM rakhaDavA yogya karma na bAMdhe. [34] vaLI je vimadhyama puruSa hoya te svapatnI sAthe A pramANe karma sevana kare, paNa parastrI sAthe tevuM ayogya rma na seve. paraMtu parastrI sAthe Avo puruSa jo pachI ugra brahAcArI na thAya to adhyavasAya vizeSa anaMta saMsArI thAya ke na paNa thAya. anaMta saMsArI koNa na thAya? koI tevo bhavya AtmA jIvAdi nava padArthono jANakkara hoya, AgamazAstrAnusAra uttama sAdhune dharmopArI, AhArAdi dAna denAra, dAnAdi caturvidha dharmanuM yathAzakti anuSThAna krato hoya. koipaNa prakAre game tevA saMkaTamAM paNa gRhIta niyamo ane vratono bhaMga na kare to zAtA bhogavato paraMparAe uttama manuSyatva ke uttama devatva, temaja samyaktathI pratipatita thayA sivAya nisarga ke Abhigamika samyakatva thaI uttarottara 18000 zIlAMgaghara thaI Azrava dvArono baMdha rIne pharmarAja ane pApamalathI rahita banI pApa kramone khapAvIne siddhigati pAme. [35] je adhamapuruSa hoya te sva ke para strImAM Asakta manavALo hoya, dareka samayamAM krara pariNAma jenA cittamAM cAlu hoya Abha-pariNAdi vize tallIna manavALo hoya. temaja valI je dhamAdhama puruSa hoya te mahApApa mai kranAra sarva strIono vacana, mAyA, kayAthI trividhe dareka samaya abhilASa re. atyaMta krura adhyavasAyothI pariNAmelA cittavALo AraMbha parigrahamAM Asakta rahIne potAno AyuSya kala gamana kare che. A pramANe adhama ane adhamAdhama baMnenuM anaMta saMsArIpaNuM samajavuM. [39] bhagavan! je adhama ane adhamAdhama puruSa baMnenuM eka sarakhuM anaMta saMsArIpaNuM Ama jaNAvyuM. to adhama ane adhamAdhama vacce taphAvata zo? gautama! adhamapuruSa sva ke parastrImAM Asakta manavALo, krara pariNAma citta, AraMbha-parigraha tallIna hovA chatAM paNa dIkSita sALI temaja zIlasaMrakSaNanI icchAvALo hoya, pauSadha-vrata-upavAsa pratyAkhyAnamAM udhamavALI duHkhI gRhastha strInA sahavAsamAM AvI paDI hoya, tene ayogya aticAranI mAMgaNa kTa, preraNA kare, AmaMtraNa , prArthanA kare to paNa kAmavaza banI durAcAra na seve. paraMtu je adhamAdhama puruSa hoya te potAnI mAtA, bahena vagere yAvatu dIkSita sAdhvInI sAthe paNa zArIrika ayogya anAcAra sevana kare. te kAraNe tene mahApApI Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 23366 adhamAdhama puruSa kyo. je adhama puruSa che te anaMta kALe bodhi prApta rI zake che, paNa mahApApa mA~ dIkSita sAdhvI sAthe paNa kurma kta adhamAdhama puruSa anaMtI vakhate anaMta saMsAramAM rakhaDe to paNa bodhi pAmavA adhikArI banato nathI. e bIjo taphAvata jANavo. [39] A cha puruSomAM sarvottama puruSa tene jANavA ke jeo chadmastha vItarANapaNuM pAmyA hoya, je uttamottama puruSa ElA che te temane jANavA ke jeo Rddhi sahita ityAdithI laine upazAmaka ane kSepaka munivaro hoya. temaja uttama temane jANavA ke jeo apramatta munivara hoya, A pramANe A puruSonI nirUpaNA krarva. [398] jeo vaLI mithyASTi thaIne ugra brahmacArI hoya, hiMsA-AraMbhaparigrahanA tyAgI te mithyASTi ja che. samyaka dRSTi nathI, temane jIvAdi nava padArthonA sabhAvanuM jJAna hotuM nathI, teo uttama padArtha mokSane abhinaMdatA ke prazaMsatA nathI. teo brahmacarya - hiMsAdi pApano parihAra krIne te dharmanA badalAmAM AgaLanA bhava mATe divya dArika viSaya bhogo prArthe che. niyANuM karIne devAMganAo meLave eTale brahmacaryathI bhraSTa thAya, saMsAranA padagalika sukho meLavavAnI icchAthI niyANuM ke. [39] vimadhyama puruSo te hevAya jeo tevA prakAranA adhyavasAya aMgIkAra krIne zrAvanA vrato svIkAryA hoya. kioo] je adhama ane dhamAdhama che, teo ekAMte strIo mATe hyuM tema karma sthiti upArja. vizeSa e ke puruSane strIonA rAgotpAdaka stana, mukhAdi avayavo yoni Adi mAMgo upara adhika rAga utpanna thAya che. A pramANe puruSonA cha prakraro jaNAvyA. 0i1] gautama ! keTalIka strI bhavya, daDha samaktiI hoya che. teo sarvottama puruSanI kakSAmAM Ave, paNa badhI strI tevI na hoya. [2] gautama ! je strIne traNa kaLa puruSa saMyoganI prApti na thaI, puruSa saMyoga saMprApti vAdhIna chatAM paMdaramAM samaye paNa paNa puruSa sAthe meLAva na thayo. to jema ghaNAM kASTha, vraNa, iMdhaNathI bharapura koi gAma, nagara ke araNyamAM agni saLagyo, tyAre pracaMDa pavana phUMkAyo, agni vizeSa pradIpta thayo. bALI-bALIne lAMbA kALe te agni svayaM olavAine zAMta thAya, tema strIno kramAgni pradIpta thai vRddhi pAme che. paNa cothA samaye zAMta thAya. e pramANe cAvata sattAvIzamAM samaye zAMta thAya, je rIte dIpazikhA ekadama adrazya thayela jaNAya, paNa pharI tela puravAthI ke svayaM ke tevA cUrNanA yogathI pAchI pragaTa thaine pracalAyamAna thatI saLagavA lAge. tema strI paNa puruSa darzanathI ke vAtacItathI tenA ArSaNa-mada-kaMdarpathI tenAM kAmAgni sateja thAya che, karI paNa jAgrata thAya che. 4i03] gautama ! AvA samaye jo strI bhaya, lajajA, phaLa-klakano doSa dharmazraddhA Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 mahAnizIyachedasUtra-anuvAda AdithI kamavedanA sahI le, asabhyAcaraNa na seve, te strI dhanya che. punyavatI, vaMdanIya, pUjaya, darzanIya, sarva lakSaNavALI, sarva lyANa sAdhika, sarvottama maMgalanidhi mRta devatA, sarasvatI pavitra devI, ayyatA, iMdrANI, parama pavitrA, uttama che. siddhi-mukti-zAsvatA-zivagati nAme saMbodhyA che. [dot] jo te strI vedanA na sahe, aAcaraNa kTa, to te strI adhanyA, apunyavaMtI, apUjayA, AdarzanIya, alakSaNI, bhaMga bhAgyA, sarve amaMgala ane alyANanA kAraNavALI, zIla-bhraSTA, AcAra bhraSTA, niMdanIyA, tiraskArya, dhRNA yogyA, mahApApINI apavitrA che. gautama ! strIo Apalya, bhaya, kAyaratA, lolupatA, unmAda, kaMdarpa, abhimAna, parAdhInatA, ane baLAtkArathI jANI joIne A strIo zIla-saMyamathI bhraSTa thAya che. dUrastha mArga, gAma, nagara rAjadhAnImAM vaMza tajayA vinA puruSa sAthe ayogya AcaraNa kare, vAraMvAra puruSa bhogavavA abhiSe, puruSa sAthe krIDA re to pUrve kahyA pramANe te pApiNI dekhavA lAyaka paNa nathI. te ja pramANe koIka sAdhu tevI strIne e pachI unmAda, abhimAna, kaMdarpa, parAdhInatA ane svaicchAthI jANI joIne, pApanA Dara vinA koIka AcArya sAdhu, rAjAthI prazasita, vAyulabdhika, tapalabdhika, yoga labdhika, vijJAnalabdhika, yuga pradhAna, pravacana prabhAvaka evA muni paNa jo te ke bIjI strI sAthe ramaNa re, abhilASA re, bhogavavA iccha, bhogave cAvata ati rAgathI anAcaraNIya seve, to te muni ati duSTa, tuccha, sulakSaNa adhanya, avaMdanIya adarzanIya, ahitakarI, aprazasta, abhyAsakra, amaMgala, niMdanIya, gahaNIya, tiraskArca, dugaMchanIya, pApI-mahApApI-ati mahApApI, bhraSTazIla, bhraSTa cAstriI, tathA mahApApakarma janAra che. tethI jyAre te prAyazcittArce taiyAra thAya tyAre maMdajAti ke azvavata, vajaRSabhanArAcasaMghayaNI, uttama parAkramI, uttama satvavALA, uttama tatvajJAtA, uttama vIrya, sAmarthyavAna uttama saMyogavALA dharmazraddhA vALA, prAyazcitta karatI veLA uttama samAdhicaraNa sthiti anubhavatA hoya che. gautama ! tethI tevA sAdhune zAstromAM mahAnubhAva, pApa sthAnaka parihArI, brahmacarya gati pAlAdi guNavALA kahyA che. - 4i5] bhagavana ! zuM prAyazcittathI zuddhi thaI jAya ? gotama ! keTalAMkanI thAya ane keTalAMknI na thayA. bhagavana ! ema kema jho cho ? gautama ! je koI puruSa mAyA, daMbha, kapaTa, ThagavAnA svabhAvALA hoya, vaphAcArI hoya, te AtmA zacita rahIne prAyazcita seve che. tenuM aMtaraNa vizuddha na hovAthI kleSita Azaya che tethI temanI zuddhi thatI nathI. kTalAMka AtmA saraLa hoya che. jethI jema doSa lAgyo hoya tema gurune yathArtha nivedana kare che. tethI teo nizalya, niHzaMka taddana spaSTapaNe pragaTa AlocanA svIkArI yacokta prAyazcitta seve. te narmaLatA niqSatAthI vizuddha thAya che. te kAre ema kahevAya che ke nizAzaya zuddha thAya, zalveita zuddha na thAya. 4i06,407] gautama ! A strIo puruSo mATe sarve pApa karmonI, sarve adharmonI Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4s 3/05, 407 dhanavRSTirUpa vasudhArA samAna che, moha ane karmarajanA kadavanI khANa samAna, sadgatinA mArganI argalA, naraka mATe nisaraNI, bhUmihIna viSavela, agnihIna aMbADiyuM, bhojana sahita visUcika, nAmahIna vyAdhi, cetanArahita mUcha, upasarga rahita marI, beDI sahita keda, doraDA rahita phAMso, asmAta mRtyu, e sarve upamA strIne lAgu paDI zake. AvA suMdara vizeSaNavALI strI sAthe puruSe manathI paNa bhoga ciMtA na kravI, adhyavasAya na ravo, prArthanA dhAraNA vikalpa - saMpAdi trividhe na karavA. gautama ! jema breI vidhA ke maMtranA adhiSThAtA tenA sAdhanI kharAba hAlata kare, tema strI paNa puruSanI durdazA krIne kalaMka utpAdaka thAya che. hiMsAno saMlpa janArane jema dharma ne sparze tema strInA saMlpa ine dharma na sparze. cAstrimAM khalanA thaI hoya to strInA saMkalpavALAne AlocanA, niMdA, prahA, prAyazcittano adhyavasAya na thAya. AlocanAdi na karavAthI anaMta maLa sudhI duHkha samUhavALA saMsAramAM bhamavuM paDe che. prAyazcitta vizuddhi karI hovA chatAM paNa pharI tenA saMsargamAM AvavAthI asaMyama pravRtti svI paDe che. mahApApa karmarAziyama, sAkSAta hiMsA pizAriNIsama, traNe lokzI tiraskAra pAmelI, paraloknA nuksAnane na jonArA, ghoraMvAra pUrNa nArakAvAsa sama, niraMtara aneka du:khanA nidhAna sama, strInA aMgopAMga, marmasthAno ke tenA rUpa lAvaNya-mIThI vAcALatA ke kAmarAga vRddhi kra tenA darzanano adhyavasAya paNa na karavo. 4i08] gotama ! strIo pralayakALanI rAtri sama haMmezAM aMdhAra ajJAnathI liMpAyela hoya che. vijaLI sama kSaNamAM jotAM ja nAza pAmavAnA sneha svabhAvavALI, zaraNAgata vAtanI jema tambaLa janma Apela baLaknA jIvanuM ja bhakSaNa nAra sama mahApApa nArI strIo hoya che. pavanayoge uchaLatI lavaNa samudraveLA samAna aneka prakAranA taraMgonI zreNInI jema eka sthAne eka svAmInA vize sthira mana rIne na rahenArI, svayaMbhUramaNa samuddha mAphaka strIonuM hRdaya ati gUDha hoya che, jethI tene parakhavuM mukla che. strIo pavanasamAna caMcaLa svabhAvI, agni sama sarva bhakSI, vAyu jema sarvane sparza nArI, coranI jema parapadArtha prAptinI lAlasAvALI hoya che. kutarAne roTalAno Tukko Apo eTalo vakhata mitra banI jAya, tema jyAM sudhI strIne dhana Apo, tyAM sudhI metrI rAkhanArI pachI vairiNI thanArI. masso mojAmAM bhegA thaI zaMThe chuTA paDe tema najIka hoya tyAM sudhI sneha rAkhanArI, dUra jatAM bhUlI janArI hoya che. A rIte aneka lAkho doSothI bharelA evA aMgopAMgavALI, bAhya ane atyaMtara avinayarUpa mahApApArI, viSayanI velaDI, avinayanA kAraNe AnarNanA samUhane utpanna karanArI strIo hoya che. je strInA zarIrathI niraMtara jharatA dudhI , aruci, saDela, tsanIya, niMdanIya, tiraskAraNIya aMgopAMgavALI, paramArthathI vicAratA tenA aMdara ane Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnizIthachedasUtra-anuvAda bahAranA zarIranA avayavothI jJAta, mahAsatvazALI, kAmadevathI kaMTALelA, vairAgya pAmelA AtmAone jJAta, sarvottama uttama dharmAdharma svarUpa samajelAne AvA prakAranI ukta strInI abhilASA kSaNavAra paNa kema thAya ? [409, 410] jenI abhilASA puruSa re che, te strInI yonimAM puruSanA eka saMyogamAM nava lAkha paMcendriya saMmUmi jIvono vinAza thAya che. te jIvo atyaMta sUkSma svarUpa hovAthI gramayakSuthI joI zakyatA nathI. tethI kahe che ke strI sAthe eka ke anekvAra vAta na karavI. tenA aMgopAMga rAgathI na nIrakhavA, yAvat brahmacArI puruSe mArgamAM strI sAthe gamana na karavuM. [411] bhagavana ! strI sAthe saMlApa na karavo, aMgopAMga na jovA ke maithuna sevana tajavuM ? gautama ! te badhuM choDavuM. bhagavana ! strInA samAgamarUpa maithuna javuM ke ghaNAM prAre sacitta-acitta vastu viSayaka maithuna pariNAma trividhe sarvathA yAvajIvana tavA ? he gautama ! te sarve sarva prakAre tyAga karavA. bhagavana ! je koI sAdhu-sAdhvI maithuna seve, te vaMdana rAve ? gautama ! je koI sAdhu-sAdhvI divya-mAnuSI ke tiryaMya saMgathI yAvat hastadi sacitta vastu viSayaka duSTAdhyavasAyathI trividha pote maithuna seve, bIjAne prerIne maithuna sevaDAve, sevatAne sArA mAne, kRtrima ane svAbhAvika upakaraNathI te ja pramANe trividha-trividhe maithuna seve-sevaDAve-anumode, ne sAdu-sAdhvI duraMta vipAkI, asuMdara, ati kharAba, ne adarzanIya, saMsAra mArga sevI, mokSamArgathI dUra, mahApApamAM che. te vaMdana karavAkarAvavA ke nArane sAro mAnavA lAyaka nathI. trividhe avaMdha che. jayAM sudhI prAyazcitta karI vizuddha na thAya, tyAM sudhI bIjA pAse vaMdana na Ave. bhagavana ! evAne vaMdana karanAra zuM meLave ? 18000 zIlAMgadhArI mahAnubhAva tIrthanI mahAna AzAtanA karanAro thAya, AzAtanAthI yAvat anaMta saMsArIpaNuM meLave che. [413 thI 415] gautama ! evA paNa keTalAMka che, jeo strIno tyAga sArI rIte re che, maithuna paNa choDe che, paNa parigraha mamatA choDI zaktA nathI. sacitta-acitta ke ubhaya, thoDuM ghaNuM jeTalAM pramANamAM tenI mamatA rAkhe, bhogave, teTalA pramANamAM saMgavALo kahevAya. saMgavALo prANI jJAnAdi traNa sAdhI na zake, mATe parigraha tajavo. [416] gautama ! evA paNa che, jeo parigraha paNa taje che. paNa AraMbha tajatA nathI, teo paNa bhava paraMparA pAmanArA kahevAya. [417] gautama ! AraMbhArthe sajja thaI ekendriya, viklendriya jIvanA saMghaTTana Adi karma re, to jevuM pApa karma bAMdhe che te tuM samaja. [418 thI 420] koI beiMdriyajIvane baLAtkAre, tenI icchA na hoya to paNa eka samaya mATe hAtha-paga-saLI Adi uparaNathI cha mAsa sudhI bhogavavA paDe che. te ja karma gADha saMghaTTAthI bAra varSa sudhI bhogavavuM paDe che. agADha paritApe 1000 varSa, gADha paritApe 10,000 varSa agADha kIlAmaNAthI lAkha varSa, gADha kIlAmaNAthI Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23418 thI 20 daza lAkha varSa maraNa pamADe to eka kroDa varSa te karmonI vedanA bhogave. e ja pramANe traNa, cAra, pAMca iMdriyovALA mATe samajavuM. gautama ! sUkSma pravInnayanA eka jIvanI jemAM virAdhanA thAya tene sarva kevalI atyAraMbha kahe che. paNa sUTama pRthvIAyano vinAza jemAM thAya che, tene sarva kevalIo mahAbha he che. - kira1) gautama ! evI rIte ukTa kama anaMta pramANamAM eThAM thAya che, je AraMbhamAM pravarte che te AtmA thI baMdhAya che. rira3) AraMbha kta baddha, sRSTa, nikAcita avasthAvALA kma bAMdhe mATe AraMbha tajavA. pRdhIAyAdi jIvono sarvabhAve sarva prakAre aMta lAvanAra AraMbhone tajanAra satvare janma-jarAmaraNa sarva prakAranA dAridra ane duHkhothI mukta bane che. kira4 tha4ra6gautama ! jagatamAM evA paNa jIvo che jeo A jANyA pachI paNa evaMta sukhazIlatAne lIdhe samyaga mArganI ArAdhanAmAM pravRtti karI zaktA nathI. koI jIva samyaga mArgamAM joDAIne dhora-vIra saMyama tapane seve, paNa tenI sAthe A pAMca bAbatone taje nahIM to tenA sevelA saMyama tapa sarva nirarthaka che. te A - (1) kuzIlatva, (2) osannatva, (3) svachaMdatva, (4) zabalatva ane pArthasthatva. e pAMcane dRSTithI paNa na nIrakhe. | [47] sarvajJa bhagavaMte upadezela mArga sarva duHkhanAzaka che zAtA gauravavALo, zithila AcArI, sarvajJokta mokSamArgane taje che. [28] sarvokta coka pada ke arthane paNa je na mAne, ruci na kare, viparIta prarUpe. te nakkI mithyASTi samajavo. [4ra9] e pramANe jANIne te pAMcanA saMsarga, darzana, saMvAda, parIcaya, sahavAsAdi sarve lyANArthIoe sarve upAyothI varjavA. [30] bhagavan! zIla bhraSTonA darzanano Apa niSedha karo cho ane prAyazcitato tene Apo cho, baMne vAta kai rIte saMgata thAya ? 4i31 gautama ! zIlabhraSTone saMsAra sAgara taravo ghaNo mukela che. mATe avazya temanI anupA karI tene prAyazcitta apAya che. 4i32] bhagavan! zuM prAyazcita karavAthI narAyu chedAI jAya ? prAyazcitta krIne paNa ghamAM AtmA durgatimAM gayA che. 4i33, 434] gautama ! jemaNe anaMta saMsAra upArjana relo che. evA AtmA nakkI prAyazcittathI teno nAza kare che. to narakAya kema na toDe ? prAyazcittathI kyuM asAdhya nathI, sivAya bodhilAbha. kema ke eka vakhata bodhilAbha hArI jAya to pharI maLavo mukla che. [435, 436] apAya paribhoga, agniAyAraMbha, mithuna sevana abodhino lAbha ApanArA che, mATe tene varjavA tethI abodhi baMdhAvanAra A aAyAdi traNene saMyamatAtmA prayatnapUrvaka tyAge. [43] bhagavana ! uttama kAryothI abodhi lAbha thAya to gRharo haMmezAM tevA jhi014] Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda karyomAM pravartelA hoya ja che. temane zikSAvata guNavato, aNuvrato dhAraNa kravA niSphaLa gaNAya. 4i38 thI 43] gautama ! mokSamArga be bhede che - uttama zramaNano, uttama zrAvakano. pahelo mahAvrata dhArIno, bIjo aNuvrata dhArIno. sAdhue trividhe trividhe sarva pApavyApAra AjIvana tajela che. mokSasAdhanabhUta ghora mahAvato zramaNoe svIkArela che. gRhastha parimita kAla mATe vividha eka vidha ke trividha zUlapaNe sAvadha tyAga ryo che. jyAre sAdhue trivi trividhe mUcha, icchA, AraMbha, parigrahano tyAga kyoM che. pApa vosarAvIne jinapiMga vezane dhAraNa karela che. jyAre gRhastho icchA, AraMbha parigrahata tyAga vinA sva strImAM Asakta rahIne jinezvaranA vezane dhAraNa karyA vinA zramaNonI sevA kre che. mATe gautama ! eka dezathI gRhastho pApa tyAganuM vrata pALe che, tethI tenA mArganI gRhasthane AzAtanA thatI nathI. jija, 5 jemaNe sarve pApanA pratyAkhyAna kyAM che. pAMca mahAvato dhAraNa kya che, vezane svIkAryo che, teo maithuna, apakAya, agnikSaya, sevanane na tyAge to temane mahAAzAtanA kkI che. tethI A traNanA sevananI manathI paNa abhilASA na karavI. - 6i, jaal gautama ! ghaNuM daDha vicArI A kahyuM che ke sAdhu abodhilAbha kSmI bAMdhe, gRhastha na bAMdhe, saMyana muni A hetuthI abodhilAbha rma bAMdhe - AjJA ullaMghana, vrata bhaMga, unmArga pravartana. ji8maithuna, akAya, teukkara e traNenA sevanathI abodhi lAbha thAya, mATe muni prayatnapUrvaka tene sarvathA taje. 9i] je AtmA prAyazcittasevI, manamAM saMkleza rAkhe temaja yathokta na kare, to te narakamAM jAya. pi] gautama ! maMda zraddhAvALo prAyazcitta na kare, re to paNa kliSTa manathI re, to temanI anukaMpA virodhavALI na gaNAya ? pi1, 45ra gautama ! rAjAdi saMgrAmamAM yuddha kare che, tyAre temAM kTalAMka seniko ghAyala thAya, zarIramAM bANa bhakSaya, bANa ke zalya kATatAM tene duHkha thAya, paNa zalyoddhAra kratAnI anukaMpAmAM virodha gaNAto nathI. tema saMsArarUpI saMgrAmamAM aMdanA ke bahAnA bhAvazalyono uddhAra karavAmAM anupama anukaMpA dhelI che. mpi3 thI 455] bhagavana zarIramAM zalya che tyAM sudhI jIvo duHkhAnubhava kare che, zalya krAtA sukhI thAya che. te pramANe arihaMta, siddha, sAdhu, dharmathI viparIta thai je kaMi akArca AcaryuM hoya tenuM prAyazcitta karI sukhI thAya. bhAvi zilya dUra thatAM sukhI thAya. je dIna che, tene dukra ane du:khe AyarI zakAya tevA prAyazcittathI zo lAbha ? - 4i56, 5] gautama ! zarIramAMthI zalya kayuM, paNa ghA rUjhavavA jayAM sudhI malamapaTTo na phrAya to ghA rujhAto nathI. tema bhAvazalyanA uddhAra pachI prAyazcitta Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 4pa7 51 e malamapaTTA samAna che. dukhe phrI jhAtA pAparUpa ghAne rUjhavavA prAyazcitta amodha upAya che. pi8 thI 40] bhagavana ! sarvokta prAyazcitta AcaravA, sAMbhaLatA ke jANavAthI sarva pAponI zuddhi thAya ? unALAmAM tApamAM ati diSA lAge, ati svAdiSTa zItaLa jaLa najIka hoya, paNa pAna na o, tyAM sudhI tRSA zAMta na thAya tema prAyazcitta jANI nikapaTa bhAve sevana na karAya tyAM sudhI pApa vadhe paNa ghaTe nahIM. 4i61, 46rI bhagavan! pramAdathI pApanI vRddhi thAya? kyAreka AtmA sAvadhAna thaI, pApa karato aTake to pApa eTaluM ja rahe ke vadhatuM rokAI jAya ? gautama ! pramAdathI sarpa DaMkha lAgyo. pachI anicchA chatAM upayogavaMtane paNa viSa vRddhi thAya. tema pApa paNa vadhe che. [463 thI 45] bhagavana ! paramArthajJAtA prAyazcittaze paNa potAnA akSaya bIjAne kahevA paDe ? gautama ! manuSyo maMtra, taMtrathI kroDone niHzalya ane DaMkha rahita karI mUrSitone paNa ubhA krIM zake. evA jJAtA paNa DaMkhavALA thAya. nizceSTa bane, yuddhamAM ghavAya. tene bIjA zalya rahita- mUcha rahita banAve. ema zIlathI ujjavala sAdhupaNa nipuNa hovA chatAM yathArtha paNe bIjA sAdhune sva pApa prakAzita re. tethI bIjA pAse potAnI AlocanA prAyazcitta vidhipUrvaka karavI.. mahAnizItha sUtra adhyayana-no muni dIparatnasAgare rela sUTAnuvAda pUrNa Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para mahAnizIthachedarA-anuvAda gIra adhyayana-3 - rIlalakSANa para - - - 4 - 4 - 4- 4- 4 - [66] mahAnizItha sUtranA ukta baMne adhyayanonI vidhi pUrvaka sarve zramaNazramaNIne vAcanA ApavI. [have adhyayana-3) [67] A trIjuM adhyayana sAdhu, sAdhvI, zrAvaka zrAvikane cArene saMbhaLAya tevuM che. kAraNa ke ati mahAna ane ati zreSTha AjJAthI ddhA kravA yogya sUtro ane azoM che. tene yathArtha vidhithI yogya ziSyane ApavuM joIe. 4i68, 469] je koI Ane pragaTapaNe prarUpe sArI rIte yoga kyAM vagaranAne Ape, abrahmacArIne vaMcAve, uddezAdika vidhi kya vagaranAne bhaNAve, te unmAdagAMDapaNa pAme, athavA lAMbA kALanA roga-AtaMknA duHkho bhogave, saMyamathI bhraSTa thAya, ane maraNa samaye ArAdhanA na pAme. 4i70 thI 403] pahelAM adhyayanamAM pUrva vidhi jaNAvelo che, bIjAmAM AvA prakAre vidhi phlevo, bAkInA adhyayano avidhi samajavA. bIjA adhyayanamAM pAMca AyaMbila, temAM nava uddezA thAya che. trIjAmAM ATha AyaMbila ane sAta uddezA, bIjAnI jema cothA adhyayanamAM jANavuM, pAMcamAmAM cha AyaMbila, chaThThAmAM be, sAtamAmAM traNa, AThamAmAM daza AyaMbila, ema satata AyaMbila tapa saMlagna AuttarAyaNA sahita AhAra-pANI grahaNa krIne A mahAnizItha nAmaka zreSTha mRtadhane vahana-dhAraNa kravuM joIe. [44] gaMbhIratAvALA, mahAbuddhizALI tapo guNa yukta sArI rIte parIkSAmAM uttIrNa thayela hoya, kAlagrahaNa vidhi karela hoya tevA e vAcanAcArya pAse vAMcanA grahaNa karavI joIe. [45, 46] haMmezAM kSetranI zuddhi sAvadhAnIthI jyAre re tyAre A vaMcAvavuM, bhaNAvavuM, nahiMtara koI kSetra devatAthI herAna gati pAme. aMga ane upAMgo vagere sUtranuM A sArabhUta zreSTha tatva che. mahAnidhi, avidhithI grahaNa kravAmAM jema ThagAya tema A zrutaskaMdhane avidhithI grahaNa karavAmAM ThagAvAno prasaMga utpanna thAya. 4i1, 4%) athavA to zreyArI karyo ghaNAM vipnavALA hoya che, zreyamAM paNa zreya A zrutaskaMdha che, mATe te nirvighna grahaNa kravuM joIe, je dhanya, punyavaMta hoya te ja Ane vAMcI zake. 4i9) bhagavana ! te kuzIlAdinuM lakSaNa kevuM hoya ? ke jene barAbara jANIne teno sarvathA tyAga krI zakAya. [49 thI 481) gatama! sAmAnyathI temanuM lakSaNa A rIte samajavuM. samajInejANIne teono saMsarga sarvathA tyAga kravo. kulanA 200 prakAra jANavA. osanna be prakAre kahyA. jJAnAdinA pAsatyA bAvIza prakAre ane zabala yAtriI traNa prakAranA jANavA. temAM pahelA kuzIlane chuM chuM jenA saMsargathI muni kSaNavAramAM bhraSTa thAya. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -482 thI 44 53 [482 thI 484] temAM saMkSepathI kuzIla be prakAravALo che - (1) paraMparA kuzIla, (2) aparaMparA kuzIla. temAM paraMparA kuzIlane be bheda jANavo - (1) sAta, ATha gara paMraparA kuzIla, (2) eka, be, traNa guru paraMparA kuzIla. aparaMparA kuzIla paNa be prakAre jANavo- Agama thakI ane guruparaMparA thakI, kramamAM je koI kuzIla hatA, te ja kuzIla gaNAya. [485 thI 486] no AgamathI kuzIla aneka prakAranA jANavA. te A rIte - jJAnakzIla, darzanakuzIla, cAritrakuzIla, tapakuzIla, vIryaAcAramAM kuzala temAM je jJAnakuzIla che te traNa prakAranA jANavA-prazastA prazasta jJAnakuzIla, aprazasta jJAna kuzIla ane suprazasta jJAna kuzIla, [48] temAM je prazastAprasta jJAna kuzIla be prakAranA jANavA - AgamathI, no AgamathI. temAM AgamathI vibhaMga jJAnIe prarUpela prazastAprazasta padArtha samUhavALA adhyayano bhaNAvavA te adhyayana kuzala no AgamacI aneka prakAranA prazastAprazasta parapAkhaMDanA zAstronAM artha samUhane bhaNavA, bhaNAvavA, vAsanAanupekSA kravArUpa kuzIla. 4i88] temAM aprazasta jJAnakuzIla 29 prakAre jANavA (1) sAvadhavAda viSayaka maMtra-taMtranA prayoga vA rUpa kuzIla. (2) vidhA maMtra taMtra bhaNavA-bhaNAvavA te vastuvidhA kuzIla. (3) grahaNa, nakSatra-cAra jyotiSa zAstra jovA, hevA, bhaNAvavA rUpa lakSaNa kuzIla. (4) nimitta kahevA, zarIranA lakSaNo jovA, tenA zAstro bhaNAvavA rUpa lakSaNa kuzIla, (5) zakuna zAstra, lakSaNa zAstra kahevA- bhaNAvavArUpa lakSaNa kuzIla. (6) hasti zikSA jaNAvanAra zAstro bhaNavA bhaNAvavA rUpa lakSa kzIla, (3) dhanurvedanI zikSA levI. tenA zAstro bhaNAvA rUpa lakSaNa kuzIla. (8) gaMdharvaveda prayoga kranAra ke zIkhavanAra rUpa kuzIla. (9) puruSa-strInA lakSaNa henAra ke tenA zAstro bhaNAvanAra rUpa kuzIla. (10) kAmazAstranA prayoga kahenAra-bhaNAvanArA. (11) aituka iMdrajAlanA zastrano prayoga kyanAra-bhaNAvanAra. (12) lekhanakaLA, citrakALa zIkhavavArUpa, (13) lepakarma vidhA bhaNAvavA rUpa kuzIla, (14) vamana-virecananA prayogo karavA, phrAvavA, tIkhavavA ghaNI jAtanI velaDIo tenA mULIyA DhDhAvavA ke te mATe kahevuM, preraNA ApavI, vanaspati toDAvavA-WAvavA rUpa ghaNAM doSavALI vaidaka vidhAnA zAstro pramANe prayoga wvA ke vidhA bhaNavArUpa kuzIla. e pramANe (15) aMjana prayoga, (16) yoga pUrNa, (17) suvarNa dhAtuvAda, (18) rAjadaMDa nIti, (19) zAstra, astra, agni, vijaLI, pati. (20 sphaTika ratna, (21) rana parIkSA, (22) rasa vedha viSayakazAstro (23) amAtya zikSA, (24) gukha taMtra-maMtra, (25) kAla-deza saMdhi krAvavI, (26) laDAI jhAvavAno upadeza, (27) zastra, (28) mArga, (29) vahANa vyavahAra ityAdi nirUpaNa kyanAra Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 mahAnizIthadasUtra-anuvAda zastronA artho kyana karavA-kkAvavA, te aprazasta jJAna kuzIla, A pramANe pApa thatonI vAcanA-vicAraNA-parAvartana, tenuM zodha-saMzodhana, tenuM zravaNa e aprazasta jJAna kuzIla, 4i89] temAM suprazasta jJAna kuzIla paNa be prakAre che - AgamathI, noAgamazI. AgamathI suprazasta jJAna evA pAMca jJAnanI ke te jJAnInI AzAtanA janAra te suprazastajJAna kuzIla. [40] noAgamathI suprazasta jJAnakuzIla ATha bheda jANavA te A prakAreakAle suprazasta jJAna bhaNe-bhaNAve. avinayathI suprazarastajJAna grahaNa kare-krAve. tene abahumAnathI bhaNe, upadhAna kyAM vinA bhaNe, jenI pAse bArtha bhANyA hoya tene chUpAve. te svara-vyaMjana sahita ke hInAdhika akSara bhaNe-bhaNAve. sUtra-arthatadubhAya viparIta paNe bhaNe-bhaNAve. saMdeQALA sUtrAdi bhaNe-bhaNAve te ATha bheda. Dhi91] A AThe prakAranA padone je koI upadhAna vahana karyA vinA suprazasta jJAna bhaNe ke bhaNAve ke bhaNatA-bhaNAvatAne sArA mAnI anamode. te mahApApI suprazasta jJAnAnI mahA AzAtanA nAro thAya che. jiI bhagavan! jo ema che to zuM paMcamaMgalanA upadhAna karavA joIe ? gautama! paheluM jJAna-pachI dayA eTale saMyama arthAt jJAnathI cAstri-dayA pAlana thAya che. dayAthI sarva jagatanA tamAma jIvo, prANo, bhUto, satvone potAnA samAna dekhanAro thAya che. tethI bIjI jIvone saMghaTTana vA, paritApanA-kliAmaNAupadravAdi duHkha utpAdana karavA, bhaya pamADavA, trAsa ApavA ityAdithI dUra rahenAra thAya che. ema karavAthI karmano Azrava thato nathI. tenAthI rma AvavAnA kAraNabhUta Azrava dvAro baMdha thAya che tethI iMdriya damana upazama thAya. tenAthI zatru-mitramAM samAnabhAva sahitapaNuM thAya che. zamitra pratye samAnabhAvathI saga he, sahita paNe, tenAthI kSamA, namratA, saraLatA, nilabhatA thavAthI kaSAya rahitapaNuM prApta thAya. tenAthI samyakta utpanna thAya, tenAthI ajJAna, moha, mithyAtvano kSaya thAya che. tethI viveka Ave. viveksI heya upAdeya padArthonI yathArtha vicAraNA temaja ekAMta mokSa mATe dRDha nizcaya thAya che. tethI ahitano parityAga ane hitanuM AcaraNa thAya tevA kAryamAM atizaya udhama nAro thAya. pachI uttarottara paramArtha svarUpa pavitra uttama-kSamAdi daza prakvarano ahiMsA lakSaNa dharmAnuSThAna kravA ane kAvavAmAM ekAgra ane Asakta cittavALo thAya che. pachI ahiMsA lakSaNAdi dharmanuM anuSThAnonuM sevana kravAkarAvavAnuM. temAM ekagratA ane Asakta yita AtmAne sarvottama evI kSamAmRdutA-saraLatA tathA bAhya dhana, suvaNiida parigraha ane kAma krodhAdi anaMtara pariha svarUpa sarva saMgano parityAga thAya. sarvotama evA atyaMta ghora, vIra, ugra, STavALA tapa ane caraNanA anuSThAnomAM Atma ramaNatA ane pasmAnaMda pragaTa thAya che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3/-492 AgaLa sarvottama 17 prakAre saMyamAnuSThAna pAlana vAne baddhalakSaNapaNuM prApta thAya. sarvottama satya vANI bolavI, chAya jIvonuM hita, potAnuM baLa, vIrya, puruSArtha, parAkrama chupAvyA vinA mokSa mArga sAdhanAmAM kaTibaddha thayela, svAdhyAyadhyAnarUpI jaLa vaDe pApakma rUpI malanA lepane dhonAro thAya che. vaLI ayinatA, parama pavitratA yukta, sarva bhAva cukta, suvizuddha sarva doSa rahita, navagupti sahita 18 prakAranA abrahmano tyAga karanAra thAya che. 55 tyAra pachI A sarvottama kSamA, namratA, saraLatA, nirlobhatA, tapa, saMyama, satya, zauca, Akvinya, ati durdhara, brahmavrata dhAraNa karavuM, ityAdi zubha anuSThAnothI sarva samAraMbhano tyAga karanAra thAya che. pachI pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspatirUpa sthAvara jIvo be, traNa, cAra, pAMca indriyavALA jIvonuM tathA ajIvakAyanA saMraMbha, samAraMbha, Abhane mana-vacana-kAyAthI trividha trividhe zrotrAdi iMdriyonA viSayonA saMvarapUrvaka AhAdi cAra saMjJAono tyAga karIne pApone vosirAve che. pachI nirmaLa 18000 zIlAMga dhAra nAra hovAthI astita, akhaMDita, amalina, avirAdhita, suMdara ugra-ugratara, Azcarya utpanna nAra abhigrahono nirvAha karanAra thAya che. pachI deva, manuSya, tiryaMce karelA ghora parISaha upasargone samabhAve sahana karanAra thAya che. pachI ahorAtrAdi pratimA vize mahAprayatna karanAra thAya che. pachI zarIranI mamatAM vagarano thAya che. zarIra niSpatirmapaNAvALo thavAthI zukla dhyAnamAM aDolapaNuM pAme che. pachI anAdi bhava paraMparAthI ekaThA karelA samagra ATha prakAranA karmarAzino kSaya karanAra bane o. cAre gati rUpa bhavanA kedakhAnAmAMthI bahAra nIkLI, sarva duHkhathI vimukta banI, momAM gamana karanAro thAya che. tyAM hamezAM janma-jarA-maraNaaniSTa saMyoga-iSTa viyoga-saMtApa-udvega-apayaza-vedanA Adi duHkho hotA nathI. tyAM ekAMtika, AtyaMtika, nirupadravatAvALuM, maLeluM pharI cAlyuM na jAya tevuM, akSaya, dhruva, zAzvata, niraMtara, sarvotama sukha mokSamAM hoya che, A sarva sukhanuM mULa kAraNa jJAna che. jJAnathI ja pravRtti zarU thAya che. ekAMtika, AtyaMtika, parama zAzvata sukheththue pahelA to sAdara sAmAyikthI biMdusAra sudhI zrutajJAna kAlagrahaNa vidhi sahita, AyaMbilAdi tapa, zAstrokta vidhithI vahevA. hiMsAdi pAMcene trividha trividhe tyAga karIne pApanuM pratikramaNa karIne sUtronA svara, vyaMjana, mAtrA, biMdu, pada, akSara, hinAdhika na bolAya tema padaccheda doSa, gAthAbaddha kramasara, pUrvAnupUrvI Adi yukta jJAna eaMte suMdara samajavuM. gautama ! anAdi-anaMta, apAra, ati vizALa evA svayaM bhUramaNa samudravata duravaJAhya, ane sarva sukhanA hetubhUta evA A jJAna samudrane pAra pAmavA iSTadevatAne namaskAra karavo joIe, te vinA pAra na pAmI zakAya. gautama ! te iSTadeva eTale navAra arthAt paMcamaMgala. te sivAya koi iSTa deva maMgala svarUpa nathI. mATe pahelAM Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda paMcamaMgalanuM upadhAna karavuM. [43] bhagavana ! kaI vidhithI paMcamaMgalanuM vinaya upadhAna karavuM ? gautama ! ame te vidhi AgaLa jaNAvIzuM. ati prazasta temaja zobhana tithi, Na, muhUrta, nakSatra, yoga, lagna, caMdrabala, hoya jenA zraddhA saMvega niHzaMka atizaya vRddhi pAmelA hoya, atitIvra ullAsa pAmatA, zubhAdhyavasAya sahita pUrNa bhakti-bahumAna saha koIja Aloka paralauknA phaLanI icchA rahita saLaMga pAMca upavAsanA paccakkhANa karIne jinamaMdiramAM acitta jagyAmAM rahIne jenuM mastaka bhaktipUrNa banela che. harSathI romAMcita, nayana kmaLa vikasita thayela zAMta-saumya-sthira dRSTivALo, hRdayamAM saMveganI choLo uchaLI rahI che tevo, atItIvra ullAsathI, aneka dhana AMtararArahita, aciMtya parama zubha pariNAma vizeSathI ullasita, vIrya yoge samaye samaye vRddhi pAmatA, harSapUrNa-zuddha-nirmaLa-nizcala hRdayavALA sthApita evI zrI RSabhAdi tIrthaMkara pratimA vize sthApanA karela nayana ne manavALo, ekAgra pariNAmI, ArAdhaka AtmA zAstrajJa, deDha cAritrI, guNavAna, yogya zabdoccArathI anuSThAna karAvavAnA advitIya lakSyALA gurunA vayanane abAdhaka, vinayAdi bahumAna prApta, zo-saMtApAdi rUpa sarve duSTa zvAyadathIyukta bhavasamudramAM nAva samAna, Agama zAstra madhye vartatA -*- * evA paMcamaMgala mahAzrutaskaMdhavALA pAMca adhyayana ane eka cUlikAvALA, pravayana devatAdhiSThita evA- je traNa pada, eka AlAvAyukata ane sAta akSara pramANa, anaMtagama paryAyane jaNAvanAra sarva mahAmaMtro ane zreSTha vidhAonA parama bIjabhUta 'namo arihaMtANaM' evA prakAranuM paheluM adhyayana vAcanApUrvaka bhaNavuM joIe. pAMca upavAsa ryA pachI pahelAM adhyananI vAyanA lIdhA pachI te divase AyaMbila tapathI pAraNuM ravuM joIe. te ja pramANe bIjA divase arthAt sAtamA divase aneka guNasaMpadAyukta pUrvokta arthane sAdhI ApanAra pUrvokta krame be padayukta eka AlAvo, pAMca akSara pramANa namo siddhANaM e bIjA adhyayanane bhaNavuM, te divase AyaMbilathI pAraNuM re. e pramANe pUrvokta arthane sAdhI ApanAra traNa pada yukta eka AlAvo, sAta akSara pramANa 'namo AyariyANaM' evA trIjA adhyayananuM paThana karavuM, pAraNe AyaMbila karavuM. tathA AgaLa kahelA arthane sAdhI ApanAra traNa pada yukta eka AlAvo ane sAta akSara pramANa namo uvajjhAyANaM evA cothA adhyayananuM paThana karavuM, pAraNe AyaMbila vuM. e ja pramANe cArapada yukta eka AlAvA ne nava akSara pramANa 'namo loe savvasAhUNaM' evA pAMcamAM adhyayananI vAcanA laine bhaNavuM, temAM dazamAM divase Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pada 3- 3 pAraNe AyaMbila. te ja pramANe tenA arthane anusaranAra 11-pado yukta traNa AlAvA ane 23akSarapramANavALI cUlika rUpa-"eso paMca namukkAro, savvapAvapaNAsaNo. maMgalANa ca sanvesiM, paDhamaM havaI maMgalama.' traNa divasa eka eka padanI vAcanA levI. chaThThA, sAtamA, AThamA divase te ja krama ane vibhAgathI AyaMbila pUrvaka paThana karyuM. e pramANe paMcamaMgala mahAzrutaskaMdha svara, varNapada, sahita, pada-akSara-biMdu mAtrAthI vizuddha moTA guNavALA, gue upadezela, vAcanA Apela tene samagrapaNe bhaNIne taiyAra karavo ke jethI pUvanupUrvI, pazcAtupUrvI, anAnupUrvIe jIbhanA agrabhAge barAbara yAda rahI jAya. pachI pUrvokta tithi, karaNa, muhUrta, nakSatra, yoga, lagna, caMdravaLanA zubha samaye jIva-jaMtu hita cetyAlayanA sthAnamAM, tene anujJAvidhi karAvIne he gautama moTA prabaMdha ane ADaMbara sahita ati spaSTa vAcanA sAMbhaLIne tene barAbara avadhAravI. A vidhithI paMcamaMgalanA vinaca -upadhAna karavA joIe. [49] bhagavana! zuM A ciMtAmaNI lpavRkSa samAna paMca maMgala mahAzrutaskaMdhanA sUtra ane artha prarUpelA che ? he gautama ! A aciMtya ciMtAmaNI lpavRkSa sama manovAMchita pUrNa nAra zrutaskaMdhanA sUtra ane artha prarUpela che. te A rIte jema talamAM tela, kamalamAM mawda, sarvalokmAM paMcAstikaya vyApIne rahelA che, tema A paMcamaMgala mahAgrutaskaMdha vize samagra AgamamAM yathArtha kriyA vyApIne rahelI che. sarvabhUtonA guNo svabhAvonuM kyana kreluM che. te parama stuti konI ? A sarva jagatamAM je koI bhUtALa ke bhaviSyakALamAM uttama thayA hoya te sarve stuti kravA yogya che. tevA sarvottama ane gamavALA hoya to mAtra arihaMtAdi pAMca ja che. te sivAya koi sarvottama nathI. teo- arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhuo che. A paMca parameSThiomAM yathArtha guNasarbhAva hoya to A pramANe jaNAvelo che (1) manuSyo, devo, asurovALA A sarva jagatane ATha mahAprAtihAryo AdinA pUjAtizayathI oLakhAtA asAdhAraNa, aciMtya prabhAvavALA, kevaLajJAna pAmelA, zreSTha uttamatAne varelA hovAthI ahiMta (2) sarva karmakSaya pAmelA hovAthI bhavAMkara samagrapaNe baLI gayela hovAthI pharI temane A saMsAramAM utpanna thavAnuM nathI. tethI mahaMta (3) ati duHkha krI jenA upara jIta meLavI zAya tevA samagra AThe karma zatruone nirmathana krI haNI nAMkhyA che, nirdazana krI nAMkhyA che, aMta kya che, parAbhava ryo che, te kAraNe teo rihaMta kahevAya che. A rIte sadaMta nI aneka prakAre vyAkhyA krAya che. prajJApanA karAya che. prarUpaNA krAya che. kahevAya che. upadezAya che. tathA siddha bhagavaMto paramAnaMda mahotsavamAM mahAlatA, mahAlyANane pAmelA, nirUpama sukhane bhogavatA, nikaMpa zukla dhyAnAdinA aciMtya sAmarthyathI, svajIva Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 mahAnizIyachedasUtra-anuvAda vIryathI yoga nirodha karavA rUpa mahAprayatathI jeo siddha thayelA che. athavA to ATha praznarano karmakSaya thavAthI jemaNe siddhapaNAnI sAdhanA krI che, evA siddha bhagavaMto ke zukla dhyAnarUpI agnithI bAMdhelA karmo bhasmIbhUta karIne je siddha thAya che. tevA siddha bhagavaMto, siddha karyA che - pUrNa thayAM che - rahita thayAM che samagra prayojana samUha jeone evA siddha bhagavaMto. teo strI-puruSa-napuMsaka liMge yAvata svayaMbhuddhAdipaNe karmakSaya karIne siddha thayA. ema aneka prakAre siddhonI prarUpaNA jAya che. 18000 zIlAMgoe Azraya phrelA dehavALA 36 bhede jJAnAdi AcArane niraMtara AcaranArA tethI AcArya. sarve satvo temaja ziSya samudAyanuM hita AcaranArA hovAthI AcArya prANanA tyAgamAM paNa pRthvIkAyAdi jIvono samAraMbha Ayare. AraMbhane na anumode, koIe moTo aparAdha relo hoya to paNa temanA upara manathI paNa pApa na Ayare te AcArya ddevAya che. A rIte nAma sthApanAdi aneka bhedothI prarUpita che. sArI rIte Azrava dvArone baMdha relA, mana-vacana-kAyAnA suMdara yogamAM upayogavALA, vidhipUrvaka svara, vyaMjana, mAbA, biMdu, pada, akSarathI vizuddha bAra aMgo- zrutajJAna bhaNanAra ane bhaNAvanArA tathA bIjAnA ane potAnA mokSa upAya jeo vicAre che. te upAdhyAya, sthira paricita raila anaMtagama payaya vastu sahita dazAMgI ane zrutajJAna ekAgra manathI ciMtave, smaraNa re, dhyAna kare te upAdhyAya. - atyaMya kaSTavALA, ugra-ugratara ghora tapa ane cAstri vALA, aneka vrataniyama, upavAsa, vividha abhigraha, saMyamapAlana, samatA sahita pariSaha-upasarga sahana nArA, sarva dubarahita mokSanI sAdhanA nAsa te sAdhu bhagavaMta kahevAya. A pArone relo namaskAra zuM che ? jJAnAvaraNIya Adi sarva pApaDmI vizeSano dareka dizAmAM nAza re, A pada liAmAM pahelo uddezo EvAya -- "eso paMca namukkAro- savvapAvapaNAsaNo." A udezo kevA prakArano che ?' maMgalANaM ca sosiM paDhamaM havAi maMgala' temAM "maMgala' zabdano artha nirvANasukha thAya che. tevA mokSasukhane sAdhI ApavAmAM samartha evA samyagadarzanAdi svarUpavALo, ahiMsA lakSa dharma je mane lAvI Ape te maMga. athavA mane bhava-saMsArathI gALa-tAre te maMgala. athavA baddha, sRSTa, niSpacita evA AThe prakAranA mArA kamI samUhane je gALa-nAza pamADe te maMgala. A maMgala ane bIjA sarva maMgalomAM zo taphAvata che ? pahelA AdimAM arihaMtanI stuti e ja maMgala che. A artha saMkSepa thI lyo, vistRta artha A pramANe-te kALe, te samaye he gautama ! jeno zabdArtha AgaLa kahevAya che, evA je koI dharma tIrthakTa thAya che, teo pUjayonA paNa vizeSa pUjaya hoya che. kema ke te sarve ahIM AgaLa jaNAvIzuM tevA lakSothI yukta hoya che. aciMtya, aprameya, nirUpama, atulya, zreSTha-zreSThatara evA guNa samUhathI Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3/-494 adhiSThita hovAnA kAraNe, traNelonAM ati mahAna mananA AnaMdane utpanna karanArA che. lAMbA grISmakALanA tApathI saMtapta mayurone jema prathama varSadhArAno samUha zAMti pamADe, tema aneka janmAMtaromAM upArjita mahApunya svarUpa tIrthaMkara nAmakarmanA hRdayathI arihaMto uttama hitopadeza thakI sajjaDa rAga, dveSa, moha, mithyAtva, avirati, pramAda, saMzliSTa pariNAmAdi baddha azubha ghora pAparkothI thatAM bhavya jIvonA saMtApano nAza karanArA hoya che. sarvane jANanAra hovAthI sarvajJa che. aneka janmothI upArjita mahApunya samUhathI jagatamAM atulya, adbhUta baLa-vIrya-aizvarya-satva parAkramayukta dehavALA hoya che. temanA manohara dedIpyamAna paganA aMguThAnA agrabhAganuM rUpanI pAse, jema daze dizAmAM prakAzIta, pragaTa pratApI oinA samUhathI sarve graho-nakSatro AdinI zreNIne tejahIna banAve che, tema tIrthaMnA zarIranA rUpa-tejathI sarve vidhAdhara, devAMganAdi, devo, saubhAgya-kAMti-dIpti-lAvaNya ane rUpanI samagra zobhA nisteja thaI jAya che. ChE svAbhAvika evA yAra, karmakSayathI agiyAra, deve karelA ogaNIza ema 34atizayo evA zreSTha, nirUpama, asAdhAraNa hoya che, jenA darzanathI bhavanapati, vyaMtara, jyoti, vaimAnika, ahamindra, indra, apsarA kinnara, nara, vidhAdhara, suraasura sahita jagatanA jIvone Azcarya thAya che ke are ! ApaNe atyAra sudhI kyAreya na joyela evuM Aje joyuM- atula, mahAna, aciMtya guNono para Azcarya samUha eja vyaktimAM che. AvA zubha pariNAmathI te samaye atyaMta gADha, satata utpanna pramodavALA thayA, harSa ane anurAgathI sphurAyamAna tAM navA-navA pariNAmothI paraspara harSanA vayano bolavA lAgyA. vihAra karI bhagavaMta cAlyA, tyAre AtmaniMdA karatA paraspara kahevA lAgyA ke kharekhara ApaNe dhikkArapAtra chIe. adhanya chIe, punyahIna chIe. saMkSobha hRdayavALA te mUrchA pAmyA, muzkelIthI bhAnamAM AvyA, temanA gAtro kheMcAvAthI ati zithila thai gayA. zarIra saMkoya vo, hAtha paga laMbAvavA, prasannatA batAvavI, AMkhamAM palaphArA thavA. zarIranI kriyA baMdha paDI gaI. na samajAya tevA skhalita maMda maMda zabdo bolavA lAgyA. maMda maMda huMkAra sAthe lAMbA uSNa nisAsA mUkvA lAgyA. ati buddhizALI puruSo ja tenA manano yathArtha nirNaya karI zakyA. jagatanA prANI vicAravA lAgyA ke kevA tapanA sevanathI AvI zreSTha Rddhi meLavI zakAtI haze ? temanI Rddhi samRddhinA darzanathI Azcarya pAmI potAnA vakSaH sthaLa upara hastatala sthApatA manane yamatkAra pamADanAra moTuM Azcarya utpanna karatA hatA. gautama ! AvA anaMtaguNavALA zarIrI, AdarathI grahaNa karAtA nAmavALA dharmatIrthane pravartAvanArA arihaMtanA guNasamUharUpI ratnanidhAnanuM varNana iMdra, anya koi cArajJAnI, mahAatizayAvaLA chadmastha paNa rAtadivasa hajAro jIlmothI karoDo Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 mahAnizIcheda-anuvAda varSa sudhI re to paNa svayaMbhUramaNa samudra jema pAra pAmI na zakAya, tema arihaMtanA guNa varNavI zakatA nathI. kemake gautama ! dharmatIrtha pravartaka arihaMto aparimita guNavALA hoya che vadhu TaluM kahevuM? trilokanAtha, jagata gura, tribhuvana baMdhu, triloknA tevA uttama guNonA AdhAra bhUta zreSTha tIrthakranA caraNanA aMguThAnA agrabhAga paNa aneguNothI zobhita che. temAM anaMtamAM bhAganuM rUpa indrAdi varNavavA samartha nathI. devo, indro ke koI vyakti taraboLa puruSo aneka janmomAM upArjita aniSTa duSTa rmarAzi janita durgati, udvegAdi duHkha, dAridra, kleza, janma-jarA-maraNa, roga, zoka, saMtApa, khinnatA, vyAdhi AdinA kSayane mATe temanA aMguThAnA guNonuM varNana vA mAMDe to sUryanA kiraNonA samUhanI jema bhagavaMtanA aneka guNa samUha eka sAthe temanA jillAnA agrabhAge jhUrAyamAna thAya che. tene iMdra sahita devagaNa eka sAthe bolavA lAge to paNa varNavavA zaktimAna nathI. to pachI carma cakSavALA akevalIo zuM hI zake ? tethI he gautama ! A viSayamAM paramArtha A samajavo ke bhagavaMtanA guNa samUhane mAtra kevaLajJAnI tIrthakro ja ThThI zakyA zaktimAna che. bIjA koI nahIM. kemake temanI vANI sAtizaya hoya che. athavA gautama ! A viSayamAM bahuM kahevAzI zuM ? teno sArarUpa artha jaNAvuM chuM, te A pramANe [45, 496] samagra AThe prakAranA mamala laMkyI rahita devo ane indrothI pUjita thayela caraNavALA jInezvara bhagavaMtanuM mAtra nAma smaraNa janAra mana, vacana, kayA rUpa gaNe raNamAM ekAgra kSaNe kSaNamAM zIla ane saMyamamAM udhama vrata-niyamamAM virAdhanA na karanAra AtmA nakkI turaMta TUMkAgALAmAM siddhi pAme che. [497 thI 499] je koI jIva saMsAranA duHkhathI udvega pAme ane mokSasukhanI abhilASA vALo thAya tyAre jema malavanamAM bhramara magna bane, tema bhagavaMtanI stavanA, stuti, mAMgalika jaya jayArava zabda kravAmAM tallIna thAya, guMjArava re, bhaktipUra hRdaye jina caraNomAM nIkTa bhUmi upara potAnuM mastaka sthApI, aMjali joDI, zaMkadi dUSaNa sahita sacasvavALo, yAtrino arthI, akhaMDita vrata-niyama dhArI mAnavI, tIrthaMkaranA eka guNa dhAre to paNa siddhi pAme. pi00 gautama ! jemanuM pavitra nAma grahaNa karavuM te AvA uttama phaLavALuM che tevA tIrthakya bhagavaMtonA jagatamAM pragaTa, mahAna AzcaryabhUta, tribhuvanamAM vizALa, pragaTa ane mahAna evA atiyono vistAra AvA prakArano che. [501 thI 50] kevaLajJAna, mana:paryavajJAna, caramazarIra jeNe prApta nathI, evA jIvo paNa arihaMtonA atizayone dekhIne ATha prakAranA karmono kSaya kranAra thAya che. bahu duHkha ane garbhavAsathI mukta bane che. mahAyogI thAya che. vividha dukhathI bharela bhavasAgarathI udvigna bane che. kSaNavAramAM saMsArathI virakta thAya che. athavA gautama ! bIjuM sthAna bAju para rAkhIne, paraMtu A rIte dharma tIrthara evuM Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3-01 thI 503 zreSTha akSaravALuM nAma che. te tribhuvana baMdhu, arihaMta, bhagavaMta, jinezvara, dharmatIrthone ja chAje che. bIjAne nahIM. kemake teoe mohano upazama, saMvega, nirveda, anukyA, Astikya lakSaNayukta aneka janmomAM sparzela, pragaTa karela samyagdarzana ane usita parAkramanA baLane chUpAvyA vinA ugra kaSTadAyI, ghora dukra tapanuM niraMtara sevana karIne uMcA prakAranA mahApurUMdha samUhane upArjita relo che. uttama, pravara, pavitra, samagra vizvanA baMdhu, nAtha tathA zreSTha svAmI thayA hoya che. anaMtA kaLathI vartatA bhayonI pApavALI bhagavanAnA yoge bAMdhelA pApakarmane chedIne advitIya tIrthanAma karma bAMdhela, ati manohara, dedIpyamAna, daze dizAmAM prAzanAra, nirUpama, 108 lakSaNo vaDe suzobhita hoya che. jagatamAM uttama zobhAnA nivAsa mATenA vAsagRha samAna apUrva zobhAvALA temanA darzana mAtrathI devo ane manuSyo manamAM Azcarya anubhave che. tathA netra ane manamAM mahAna vismaya tathA pramoda anubhave che. te tIrtharo samagra pApanA melathI rahita thayelA hoya che. samayasuramra saMsthAna tathA vaja RSabha nAca saMghayaNa yukrA, parama pavitra ane uttama zarIra dhArI hoya che. [pa04 thI pa08] samagra manuSyo, devo, indro devAMganA onA rU5, dhaMti, lAvaNya e sarva eksa karI, teno Dhagalo eka bAju kyAya ane bIjI bAju jinezvaranA caraNanA aMguThAnA agrabhAgane kroDa ke lAkhamo bhAga tenI sAthe sarakhAvIe to te deva-devInA rUpano piMDa suvarNanA meru pAse rAkhanA DhagalAM jevo zobhAM hita dekhAya che. athavA A jagatanA sarve puruSonA badhAM guNo ekkA karAya to te tIrthasnAM guNonA anaMtamAM bhAge pama na Ave. samagra traNe jagata ekaThAM thaine eka dizA bhAgamAM tribhuvanamAM he, bIjI bAjunI dizAmAM tIrthakya bhagavaMta elAM ja hoya to paNa teo guNamAM adhika che te kAraNe teo parama pUjya che, vaMdanIya, pUjanIya arahaMta che. buddhimativALA che mATe te tIrthakrane bhAvathI namaskAra, | pi09 thI pa1) lokamAM paNa gAma, pura, nagara, viSaya, deza ke samagra bhAratano je jeTalA dezano svAmI hoya che. tenI AjJAne te pradezanA loTTe mAnya kre che. paNa prAmAdhipati ati prasanna thayA hoya to eka gAmamAMtI TahuM Ape ? jenI pAse jeTaluM hoya temAMthI keTaluMka Ape. cakravartI thoDuM Ape to paNa tenAthI kuLa paraMparAthI cAlyuM AvatuM badhuM dAridra nAza pAme che. vaLI te maMtrI paNAnI, maMtrI cakravatIpaNAnI cakravatI, surapatipaNAnI abhilASA kre che. devendro jagatanA yathechita sukhane denArA tIrthakra paNAnI abhilASA re che. [pa13, pa04] ekAMta lakSa rAkhIne ati anurAgapUrvaka indro paNa je tIrthakTa padanI icchA rAkhe che, evA tIrthakara bhagavaMto sarvottama che, emAM saMdeha nathI. tethI samagra deva, dAvana, graha, nakSatra, sUrya, caMdra vagerene paNa tIrthakaro pUjaya che. kharekhara teo pApano nAza nAsa che. pi1pa thI pa1] traNe lokathI pUjAyela, jagataguru evA dharma tIrthonI dravya Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda ane bhAva ema be prakAre pUjA ElI che. cAAinuSThAna ane kaSTavALA ugra ghora tapanuM sevana karavuM te bhAvapUjA. dezavirati zrAvaka je pUjA-satkAra temaja dAna zIlAdi dharma sevana kare te dravyapUjA, tethI he gautama ! A pramANe samajavuM- [51] bhAvapUjA apramAdathI utkRSTa cAgni pAlanarUpa che, jayAre dravya arcana jinapUjArUpa che. mani mATe bhAva arcana che zrAvako mATe baMne arcana kyA che. bhAva A prazaMsanIya che. pi18] gautama ! keTalAMka zAstranA paramArthane na samajanAra avatana, zithila vihArI, nityavAsI, paraloknA nuksAnane na vicAranAra, svamati pramANe vrata na kranArA, svachaMdo, bAddhi-rasa zAnA gAravAdimAM Asakta banelA, rAga-dveSa, mohaahaMkA-mamatva AdimAM ati rasagavALA thayelA samagra saMyamarUpa saddharmathI parAMcamukha, niradha, nirlajja pApanI dhRNA vagaranA, rUNA rahita, nirdaya, pApAcaraNAM kadAgraha buddhivALo, ekAMte atyaMta caMDa, rudra, krura abhigraho nAra mithyASTio, sarva sAvadha yoganA paccakhANa karIne, sarva saMga, AraMbha, parigrahathI rahita thaI, vividha vividha dravyathI sAmAyika grahaNa re che, paNa bhAvathI grahaNa #tAM nathI. nAmanuM ja mastaka maMDAve che, nAmathI ja ghara choDe che nAmanA ja mahA vratadhArI che. zramaNa thayA pachI paNa avaLI mAnyatA krIne sarvathA unmArganuM sevana ane prartana re che, jema ke ame arihaMta bhagavaMtanI gaMdha, mALA, dIpaka, saMmArjana, liMpana, vastra, bali, dhUpa AdinI pUjA-satkAra karIne haMmezAM tIrthanI prabhAvanA karIe chIe ! ema mAnanA unmArga pravatavi che. e pramANe temanA ktavyo sAdhudharmane anurUpa nathI. gautama ! vayanathI paNa temanA A ktavyanI anumodanA na WvI. bhagavana ! eka kema kahyuM ke vayanathI paNa dravyapUjAnI anumodanA na kravI? gautama ! temanA vacanAnusAra asaMyamanI bahulatA ane mULaguNano nAza thAya, tethI karmano Azrava thAya, vaLI adhyAvasAya AzrIne sthUla temaja sUma zabhAzubha karma prakRtino baMdha thAya, sarva avadhanI krelI viratirUpa mahAvatano bhaMga thAya, vrata bhaMga thavAthI AjJA ullaMghanano doSa lAge. tenAthI unmArgagAmIpaNuM pAme, sanmArga lopAya. sAdhu mATe unamArga pravartana ane sanmArgano lopa karavo e yatione mATe mahAAzAtanA rUpa che, kAraNa ke tevI AzAtanA kanAne anaMtA kALa sudhI cAre gatimAM janma maraNanA pherA pharavA paDe che. A kAraNathI tenI vacanathI paNa anumodanA na re. pi19, para0] dravyastava ane bhAvastava A bemAM bhAva stava ghaNAM guNavALe che. dravya stavane ghaNAM gumavALuM kahenAranI buddhi samajadArIvALI nathI. gautama ! chappayanA jIvonuM hita thAya tema vartavuM. A dravya stava-gaMdha puSpAdithI prabhubhakti kravI te samagra pApano tyAga na phrela hoya tevA dezavirati zrAvaLe mATe yukta Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3-pa19, para0 gaNAya. paraMtu samagra pApanA pratyAkhyAna nAra saMyamI sAdhune puSpAdinI pUjA rUpa dravya stava karavuM 5tuM nI. pira1, para] gautama ! je kAraNathI A dravya stava ane bhAvastava rUpa bane pUjAo 32-iMdroe karelI che. tethI kravA yogya che ema tame samajatA ho to tyAM A pramANe samajavuM- A to mAtra teono viniyoga bhAvastava gela che. avirati evA indrone (cha kAyanI trividha trividhe dayA svarUpa) bhAva va asaMbhava che. dazArNabhadra rAjAe bhagavaMtano ADaMbarathI satkAra kyuM te dravyapUjA ane indra sAme spardhAmAM hAratA bhAva tava rUpa dIkSA aMgIkAra krI, tyAre indrane harAvyA. e draSTAMta ahIM lAguM pADavuM. mATe ja bhAva stava uttama che. pira3 thI para6] cakravartI, sUrya, caMdra, data, damaka vageree bhagavaMtane pUchayuM ke zuM sarva prakAranI trAddhi sahita koI na phrI zake tevI rIte bhaktithI pUjA-satkAra kya te zuM sarva sAvadha samajavuM ? ke vividha virativALuM anuSThAna samajavuM ke sarva prakAranA yogavALI aviratine vize te pUjA gaNavI ? bhagavana ! indroe temanI sarva zaktithI sarva prakAranI pUjA krI che. gotama ! avirativALA indroe uttama prakAranI bhakti vaDe pUjA-satkAra karyA hoya to paNa te deza virativALA ane avirativALAnA A dravya ane bhAvastava ema baMneno viniyoga tenI yogyatAnusAra joDavo. pirI gautama ! sarve tIrthakaroe samagra ThaA karmano kSaya karanAra evA cAstri aMgIkAra kravA rU5 bhAvatava pote Acarela che, [pa28 thI pa3] bhavathI bhaya pAmelA evA temane jyAM jyAM AvavAnuM, jaMtuone sparza Adi vinAzakAraNa pravartatuM hoya, sva-para hitathI viramelA hoya, temanuM mana tevA sAvadhAryamAM pravartatuM nathI. tethI sva-para hitathI viramelAM saMyatoe sarva prakAre suvizeSapaNe parama sAbhUta vadhu lAbhadAyaka evA evA anuSThAnanuM sevana karavuM. mokSamArganuM parama sArabhUta, enaMta hitakara, pazcasukha dAtA, paNa paramArtha svarUpa koI anuSThAna hoya to mAtra sarva virati rUpa bhAvastava che, te A pramANe- pi31 thI 53] lAkha yojanA pramANa meru parvata jeTalA uMcA, maNi samudrathI zobhita, suvarNamaya, parama manohara, nayana ane manane AnaMda ApanAra, Atizaya vijJAnapUrNa, ati majabUta na dekhAya tema sAMdhAne joDI dIdhA hoya tevuM atizaya dhasIne suMvALuM karela, jenA vibhAgo sArI rIte vibhAjita che tevuM, ghaNAM zikharo yukta aneka ghaMTA ane dhvajA sahita, zreSTha toraNIyukta, AgaLa-AgaLa jatAM jayAM rAjamahela samAna zobhA najare paDatI hoya tevA agara-kapura-caMdanAdino banAvela dhUpa jayAM agnimAM nAMkhavAthI maheMkato hoya, ghaNAM prakSare anekvarNa AzcaryakArI suMdara puSpa samUhathI sArI rIte pUjAyela, jemAM nRtyapUrNa aneka nATakothI Akula madhura, mRdaMganA zabdo phelAI rahelAM che. sekko uttama AzayavALA lokothI AkuLa Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 mahAnizIthachedatra-anuvAda che, jemAM jinezvara bhagavaMtonA caritro ane upadezonuM zravaNa krAvavAnA kAraNe utkaMThita thayelA cityukta loko hoya, jyAM kahevAnI kyA, vyAkhyAtA, nRtya kranArA, apsarA, gaMdharvo vAjiMtronA zabdo saMbhaLAI rahelA che. A kahelA guNa samUha yukta A pRthvImAM sarvatra potAnI bhUjAthI upArjita nyAyopArjita arthathI suvarNa-maNi ratnanA pagathIyAvALe tevA prakAranA hajAro taMbho jemAM ubhA karAyelA hoya, suvarNanuM banAveluM bhUmitala hoya tevuM jinamaMdira je kyAre tenA jatAM tapa ane saMyama aneka gaNavALA dhela che. pi38 thI pa40] A pramANe tapa ane saMyama vaDe ghaNAM bhavonA upArjita pApakarmanA malarUpa lepane sApha karIne alpakALamAM anaMta sukhavALo mokSa pAme che. samagra pRthvIne jinAlayothI zobhita karanAra dAnAdi cAre prakArano suMdara dharma sevanAra zrAvaka vadhumAM vadhu sArI gati pAme to paNa bAramAM devalokathI AgaLa na jaI zake. paNa azruta nAme bAramAM devaloka sudhI jaI zake che. pi40 thI para gotama! lavasamama devo athatu sarvArthasiddhamAM rahenAra devo paNa tyAMthI cyavI nIce paDe che. bAkInA jIvonI vicAraNA krIe to saMsAramAM kaI zAzvata ke sthira sthAna nathI. lAMbAmaLe paNa jemAM duHkha AvavAnuM hoya tevA vartamAnanA sukhane sukha kema ddI zAya? jemAM chevaTe maraNa AvavAnuM hoya ane aA kAnuM zreya karanAra sukhane tuccha gaNeluM che. samagra manuSya ane devonuM lAMbAkaLanuM sarve sukha ekaThuM krIe to paNa te sukha mokSanA anaMtamAM bhAga jeTaluM paNa anubhavI zakAya tema nathI. (543 thI 545] gautama ! ati mahAna evA saMsAranA sukhomAM aneka hajAra ghora pracaMDa du:kho chupAIne rahelA hoya che. paNa maMda buddhivALA zAtA vedanIya karmodayamAM te jANI zakato nathI. maNi-suvarNanA parvamAM chupAIne rahela loha roDAnI jema athavA vaNika putrInI jema A ko prasaMganuM pAtra che, tyAM evo artha ghaTI zake ke jema kuLavAna, lajjALa vaNika putrInuM mukha bIjA na jaI zake, tema mokSa sukha varNavI na zAca nagaranA mahemAna tarIke rahIne Avelo bhIla rAjamahelAdinA nagarasukhane varNavI zakto nathI. tema ahIM deva, asura, manuSyavALA jagatamAM mokSanA sukhane samartha jJAnI puruSo paNa varNavI zaktA nathI. pi4] lAMbAmaLe paNa jeno aMta dekhAto hoya tene punya kaI rIte kahI zakAya ? jeno aMta duHkhamAM AvavAno hoya ane je pharI saMsAranI paraMparA vadhAranAra hoya tene pUnya ke sukha kema kahevAya ? pis] te deva vimAnano vaibhavI ane deva lothI cyavana, A baMneno vicAra kranAranuM haiyu kharekhara vaikriya zarIranuM majabUta ghaDAyela hoya anyathA tenAM so TukaDAM thaIne tuTI jAya. pi48, 249] narakthatimAM atidurasaha evA je dukho che tene kroDa varSa sudhI jIvanAra varNana zaru re to paNa pUrA karI zake nahIM. tethI gautama ! daza praznano Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 3-548, 149 yatidharma, ghora tapa ane saMyamanA anuSThAno ArAdhavA, te rUpa bhAva stavathI ja akSaya mokSa sukha maLe. [50] nArakI, tiryaMca ke devanA bhavamAM tathA indrapaNAmAM te nathI meLavI zakAtu je kaMI manuSya bhavamAM meLavI zakAya che. - pipa1] ati mahAna ghaNAM ja cAstriAvaraNIya nAmanA karmo dUra thAya tyAre ja gautama ! bhAvastavanI yogyatA meLavI zake che. pipara) janmAMtaramAM upArjita moTA punya samUhazna temaja manuSya janmane pAmyA sivAya uttama yAtri dharma meLavI na zakAya. pipa3] suAdhita, zalya ane daMbha rahita banIne cAritranA prabhAvathI, talanA na krI thAya tevA anaMta, akSaya, traNe loA agrabhAge rahelA mokSasukhane meLave che. pipa thI papa) ghaNAM bhavanA ekatrita uMcA pahADa samAna, ATha pApa rmanA zazine bALI nAkhanAra vivekAdi guNayukta manuSya janma pAmyo. Avo uttama janma pAmIne je koI Atmahita temaja bhUtAnusAra Azrava nirogha na rai, apramatta thaI 18000 zIlAMgane dhAre nahIM. teo lAMbo kULa satata ghora du:khAgninA dAvAnaLamAM ati udvegapUrvaka sekato anaMtI vakhata baLyA che. pipakathI papo] ati durgadhI viSTA, pravAhI, kSAra, pitta, ulaTI, baLakhA, , AdithI paripUrNa carabI, cora, paru, azuci, maLamUtra, rUdhiranA kAdavavALA % % karatA kaDhAto, calAyamAna karAto, DhaLAno, jhoDAno, sarva aMgone ekaThA krIne saMkrecAyela garbhavAsamAM aneka yonimAM raheto hato. niyaMtrita relA aMgovALo, dareka yonivALA gabhavAsamAM pharI pharI bhramaNa jato hato, have mAre saMtApa, udvega, janma, jarA, maraNa, gabhavAsAdi saMsAranA duHkho ane saMsAranI vicitratAthI bhaya pAmelAe A samagra bhayanAzaka bhAva stavanA prabhAvane jANIne temAM daDha paNe udhama ane pravRtti karavI. pi61] A pramANe vidhAdhara, kinnara, manuSya, devAdi e tribhuvanamAM utkRSTa jinezvaranI dravya ane bhAvarUpe stuti phrI che. [para thI pa69] gautama ! dharmatIrthakra arihaMto, jevI vistRta Rddhi pAmelA che, evI samRddhi asvAdhIna chatAM e jagatabaMdhu kSaNavAra temAM lobhAyA nathI. temanuM paaizvaryarUpa zobhAmaya lAvaNya, varNa, baLa, zarIra pramANa, sAmarthya, yaza, dharti, je rIte devalokathI avataya, je rIte bIjA bhavomAM ugratapathI devaloka pAmyA. ekadi vIza sthAnakSe ArAdhI tIrthakara nAma rma bAMdhyuM, samyakta pAmyA. anya bhavomAM zramaNatva ArAdhya, trizalA saNI cauda mahAsvapno pAmI, garbhavAsathI azubha azuci padArtha dUra karI sugaMdhI gaMdhane sthApI. inda mahArAjAe moTI bhaktithI aMgUThAnA parvamAM amRtAhAra sthApyo. janma thayo tyAM sudhI indrAdi stavatA hatA, dipha mArIoe janma saMbaMdhI kRtyo karyA, batrIsa devendroe gIravIya bhaktithI, 2i015] Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnizIthachedasUtra-anuvAda AnaMda saha, sarva RddhithI sarva prakAre sva kartavyo karyA. meru upara janmAbhiSeka karyo, tyAre romAMcita thaI mAnatA ke ApaNo janma tArtha thayo. pi0 thI pa09] kSaNavAra hAtha aphALatA, suMdara svare gAtA, gaMbhIra bhI zabda karatA, kSIra samudranA svavata jaya-jaya maMgala zabdo muLamAMthI nIkaLatA hatA. je rIte aMjalI karatA hatA. kSIra samudranA jaLathI, ghaNAM sugaMdhI padArthothI vAsita, suvarNamaNi-ratanA uMcA LazothI janmAbhiSeka devo kratA hatA. jinezvare parvata calAyamAna kya. ATha varSanA chatAM bhagavaMte indra vyANa banAvyuM. mAspaNuMlagna thayA, lodhaMtika deve pratibodha kya. sarve devoe dIkSA mahotsava kya, bhagavaMte ghora parISaho sahyA. ghora tapasyA ane dhyAna yoganA agni vaDe tyAre ghanaghAtI karmone bALI nAMkhyA, je rIte lonne prakAzita kranAra vaLajJAAna upArjana kyuM. pharI paNa je rIte devo ane asuroe kevala jJAnano mahimA krIne dharma, nIti, tapa, caritra viSayo saMzayo pULyA. devoe racita siMhAsane birAjamAna thaIne je rIte bhagavaMte dharmakyana kyuM tyAre devanimaye ekaThA thaIne zreSTha samavasaraNa banAvyuM. je rIte devo temanI smRdhdhi ane jagatanI Rdhdhi baMnenI sarakhAmaNI jatA hatA. samagra bhavanamAM eka guru, mahAyazavALA arihaMta bhagavaMta jyAM jyAM je rIte vicaryA. je rIte ATha mahApratihAryonA suMdara cihno je tIrthamAM hoya che bhavya jIvonA anAdi maLanAM cINAM mithyAtvanAM samagra kane nirdezana kre che, je rIte pratibodha karIne mArgamAM sthApana karI gaNadharone dIkSita kare che, temaja mahAbuddhivALA teo sUtra gaMge che. jinendra anaMtagama paryAya-samagra artha gaNadharone dhe che. pi80 thI pa05 je rIte jagatanA nAtha siddhi pAme che. je rIte sarva surendro temano nirvANa mahotsava re che. bhagavaMtanI gerahAjarImAM zoka pAmelA te devo potAnA gAmane azrujaLanA sarasara zabda jatA pravAhathI dhotA hatA. vaLI RNa svare vilApa karatA hatA ke he svAmI ! amane anAtha kya. je rIte surabhigaMdha yukta gozISa caMdanavRkSanA kASThothI sarve devendroe vidhipUrvaka bhagavaMtanA dehano agnisaMskAra karyo. pachI zoka pAmelA zunya daze dizanA mArgane jotA hatA. je rIte kSIrasamudramAM jina asthine prakSAlana karIne devaloka jaIne zreSTha caMdanarasathI te asthionuM vilepana karIne azodhRkSa, pArijAtanA vRkSanA puSpo tathA zatapatrAdi kamaLo vaDe tenI pUjA karIne pota-potAnA bhavanamAM stuti jatAM hatAM. iityAdi sarva vRtAnta mahAvistArathI aMtagaDadazAthI jANavo. pi86 thI 189] ahIM atyAre je cAlu adhikAra che tene choDIne jo A kahevAmAM Ave to viSayAMtara, asaMbaddhatA, granthano vistAra lAMbo thaI jAya. prastAva na hovA chatAM ATaluM nirUpaNa kyuM temAM ati moTuM kAraNa upadezeluM che. je ahIM kahevAyuM che. te bhavya satvonA upakArane mATe kahevAyuM che. sArA vasANAthI mizrita modakta jema jema bhakSaNa karAya tema tema lokomAM ati moTI mAnasika prIti utpanna thAya che. te rIte ahIM prasaMga na hovA chatAM Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3/-586 thI 589 67 bhaktinA bhArathI nirbhara temaja nijaguNa grahaNa kvAmAM kheMcAyelA cittavALA bhavyAtmAne moTo harSa utpanna thAya che. [59] A paMcamaMgala mahAzrutaskaMdha navakAranuM vyAkhyAna mahAvistArathI, anaMtagama ane paryAyo sahita sUtrathI bhinna evA niryukti, bhASya, cUrNi dvArA anaMta jJAna-darzanadhara tIrtho e je rIte vyAkhyA karI hatI. te rIte saMkSepathI tuM hatuM. paraMtu kALanI parihAnI thavAnA doSathI te niryuktio, bhASyo, cUNio viccheda pAmI. Avo samaya-kALa vahI rahelo hato tyAre mahARddhi, labdhisaMpanna, padAnusArI labdhidhara vajrasvAmI nAmaka bAra aMgarUpa zrutanA dhAraka utpanna thayA temaNe paMcamaMgala mahAzruta skaMdhano A uddhAra mULa sUtranI madhye lakhyo. gaNadhara bhagavaMtoe mULa sUtrane sUtrapaNe, dharmatIrthaMkara arahaMta bhagavaMtoe arthapaNe jaNAvyo. traNa lokthI pUjita vIra jinendra. Ane praruppu evo vRddha AcAryano saMpradAya che. [51] ahIM jyAM jyAM pado padonI sAthe joDAyelA hoya ane saLaMga sUtrAlApaka prApta na thAya tyAM zrutadharoe lahIyAoe khoTuM lakhyuM che, evo doSa na Apavo. paraMtu je koI aciMtya ciMtAmaNI ane kalpavRkSa samana mahAnizItha zrutaskaMdhanI pahelAMnI lakhela prata hatI. temAM je udhaI Adi jIvAtothI khavAIne TukDALI prata banI gaI. ghaNAM patro saDI gayA to paNa atyaMta atizayavALA moTA arthathI bharapUra A mahAnizItha zrutarddha che. te samagra pravacananA parama sAbhUta, zreSTha mahattvapUrNa, mahA arthagarbhita che. ema jANIne pravacananA vAtsalyathI aneka bhavyajIvone upakAraka thaze tema mAnIne tathA potAnA AtmahitArthe haribhadra sUrie je AdarzamAM dekhyuM, te sarve potAnI matithI zuddhi Ine lakhyuM che. bIjA paNa AyAryo siddhasena divAkara, vRddhavAdI, yakSasena, devagupta, yazovardhana, kSamAzramaNanA ziSya ravigupta, nemicaMdra, jinadAsagaNi, kSamaka, satyarSi Adi yuga pradhAna zrutadharoe temane bahumAnya rela che. [52] gautama ! pUrve khI gayA tema vinaya upadhAna saha paMcamaMgala mahAzrutaskaMdha navakArane pUrvAnupUrvI, pazcAnupUrvI ane anAnupUrvI vaDe svara, vyaMjana, mAtrA, biMdu, padAkSarothI zuddha rIte bhaNI. tene hRdayamAM sthira paricita karI, mahAvistArathI sUtra ane artho jANyA pachI zuM bhaNavuM ? gautama ! pachI 'IriyAvahiya' sUtra bhaNavuM joIe? gautama ! ApaNo A AtmA jyAre jyAre javA-AvavAnI kriyAnAM pariNAmamAM pariNata thayo hoya, aneka jIvo, prANo, bhUto ane satvone anuprayogathI ke pramAdathI saMghaTTana, upadrava, kliAmaNA karIne pachI tenuM Alocana, pratikramaNa karavAmAM na Ave ane samagra rmanA kSaya mATe caityavaMdana, svAdhyAya, dhyAna Adi koI paNa anuSThAna karavAmAM Ave te samaye ekAgra cittavALI samAdhi Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda thAya ke na paNa thAya kema ke gamanAgamanAdi aneka anya vyApAranAM pariNAmamAM Asakta thayelA cittathI keTalAMka prANIo te pUrvanA pariNAmane na choDatA ane durgAnanA pariNAmamAM Dhaloka kaLa varte che. tyAre tenA phaLamAM visaMvAda thAya che jyAre vaLI koIka prakAre ajJAna, moha, pramAdAdinA doSathI aNadhAryA ekendriyAdi jIvonA saMghaTTana ke paritApanAdi thaI gayA hoya ane pachI arere A amArAthI khoTuM kArya banI gayuM. ema kvA sajjaDa, rAga, dveSa, moha, mithyAtva ane ajJAnamAM aMdha banI gayA chIe. paralokamAM A kAryanA kevA jhavA phaLa bhogavavA paDaze eno paNa vicAra Avato nathI. kharekhara ame rakama ane nirdaya vartana janArA chIe. A pramANe pazcAttApa kratA ane ati saMvega pAmelA AtmAo sArI rIte pragaTa paNe IriyAvahiya sUtrathI doSonI AlocanA karIne, niMdA karIne, guru sAkSIe gaha krIne prAyazcitanuM sevana krIne za5 rahita thAya che. cittanI sthiratAvALo azubhakarmanA kSaya mATe je kaMI Atmahita mATe upayogavALo thAya, tyAre tene parama ekAgra cittavALI samAdhi prApta thAya. tenAthI sarva jagatanA jIva, prANI, bhUta, satvone je ISTaphaLa hoya tevI iSTaphaLanI prApti thAya. te kAraNe he gautama ! IriyAvahiya pratikamyA vinA caityavaMdana, svAdayAyAdi. koI paNa anuSThAna na kravuM joIe. jo yathArtha phaLanI abhilASA rAkhatA ho to A kAraNe gautama ! eka kahevAya che ke paMcamaMgala mahAgruta dha - navakrara sUtra, artha, tadubhaya sahita sthira-paricita krIne IriyAvahI bhaNavI. [paha3] bhagavad ! kaI vidhithI IriyAvahiya sUtra bhaNavuM joIe? gautama ! paMcamaMgala mahAzrutaskaMdhanI vidhi pramANe bhaNavuM joIe. - [54] IriyAvahiya bhaNIne pachI kahyuM sUtra bhaNavuM? gautama ! zastava vagere caityavaMdana bhaNavuM joIe. paraMtu zakrastava eka aThThama ane pachI 3ra-AyaMbila kvavA joIe. arahaMta stava arthAta arihaMta ceIANe. eka upavAsa ane tenA upara pAMca AyaMbila krIne, caturvizati stava logassa eka chaThTha, eka upavAsanI upara paccIsa AyaMbila krIne, zrutastava, pukharavaradIvaDuM sUtra eka upavAsa upara pAMca AyaMbila krIne vidhipUrvaka bhaNavuM joIe. e pramANe svara, vyaMjana, mAtrA, biMdu, padaraccheda, pada, akSarathI vizuddha, eka padanA akSara bIjAmAM bhaLI na jAya. tema tevA bIjA guNo sahita kahelAM sUtronuM adhyayana karavuM. A dhelI vidhithI samagra sUtronuM-arthonuM adhyayana kravuM. jyAM jyAM koI saMdeha thAya tyAM tyAM te sUtrane pharI pharI vicAravA, vicArIne nizaikSaNe avadhArI nisaMdeha vA. pilpa A pramANe sUtra, artha, ubhaya sahita caityavaMdana Adi vidhAna bhaNIne pachI zubhatithi, wNa, muhUrta, nakSatra, yoga, lagna temaja caMdrabaLano yoga thayo hoya Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3/-55 E tyAre yathAzakti jagata guru tIrthaMkara bhagavaMtane pUjavA yogya uparaNo ekThAM rIne, sAdhu bhagavaMtone pratilAbhIne bhaktipUrNa hRdayI, romAMcita banI, pulakti thayelA zarIravALo, harSita thayela mukhAraviMdavALo, zraddhA-saMvega-viveparama vairAgyathI temaja jeNe gADha rAga, dveSa, moha, mithyAtvarUpa malakyuMne nirmULapaNe vinAza karyAM che. tevI, suvizuddha-atinirmaLa, vimaLa, zubha, vizeSa zubha evA prakAre ullAsa pAmatA, bhuvanaguru, jinezvaranI pratimA vize sthApana relo netra ane mAnasavALo, ekAgra cittavALo kharekhara huM dhanya chuM, puNyazALI chuM. jinezvarone vaMdana karavAthI meM mAro janma saphaLa ryo che, ema mAnatA pALanI upara be hAtha joDI, aMjali racI, sajIva vanaspati bIja AdithI rahita bhUmi vize baMne jAnuo sthApana karIne sArI rIte spaSTapaNe suMdara rIte jANelA, samajelA jeNe yathArtha sUtra-artha-tadubhaya-niHzakti ryA che tevo, pade padonA arthanI bhAvanA bhAvato, dRDha cAritrI, zAstrono jANakAra, apramAdAtizayAdi aneka guNa saMpattivALA gurunI sAthe sAdhu, sAdhvI, sAdharmika samagra baMdhuvarga kuTuMba parivAra sahita prathama teNe caityone juhAravA joIe. tyAra pachI yathAzakti, sAdharmika baMdhune praNAma vApUrvaka ati kiMmatI, komaLa, svaccha vastronI paherAmaNI karIne temano mahAAdara karavo. temanuM suMdara sanmAna karavuM. A samaye jemaNe zAstranA sAra sArI rIte jANelA che. evA gurumahArAje vistArathI AkSepathI, nikSepaNI, dharmakthA kahI saMsArano nirveda, unmAda, zraddhAsaMvegavardhaka dharmopadeza klevo. [596, 597] tyArapachI parama zraddhA saMvega tatpara banelo jANIne jIvana paryantanA keTalAMka abhigraha ApavA jevA ke he devAnupriya! te kharekhara Avo suMdara manuSya bhava meLavyo. tene saphaLa ryo tyAre AjathI jIvajjIva haMmezA traNe kALa tvarA rahita, zAMta ane ekAgra citte caityonA darzana-vaMdana karavA. azuci azAzvata kSaNabhaMgura evA manuSyatvano Aja sAra che, roja savAre caitya ane sAdhune vaMdana na - darzana na tyAM sudhI mUkhamAM pANI na nAMkhavuM, bapore caityAlayamAM darzana na tyAM sudhI madhyAhna bhojana na karuM, sAMje paNa caitya darzana kyAM sivAya saMdhyAkALanuM ullaMghana na karavuM. te AvA prakAranA abhigrahanA niyamo jIvanaparyanta karAvavA. pachI he gautama ! AgaLa khIzuM te [vardhamAna vidhAthI maMtrIne gurue tenA mastaka upara sAta muSTI gaMdhacUrNa nAkhavI ane evA ArzIvacano hevA ke A saMsAra samudrano nistAra rIne pAra pAmanAro thA. -- vardhamAna vidhA - OM namo maLavo ao siya me mAvatI mahAvijJA vIre mahAvIre jayavIre, seNavIre vaddhamANavIre jaye vijaye jayaMte aparAjie svAhA. upavAsa karIne vidhipUrvaka sAdhanA karavI joIe. A vidhA vaDe dareka Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnizayachedaka-anuvAda dhamadhanAmAM tuM pAra pAmanAro thA. vaDI dIkSAmAM, gaNIpadanI anujJAmAM sAta vakhata A vidhAno jApa karavo ane nillAsaNa pAmyA hoya ema kahevuM. aMtima sAdhanA anazana aMgIkAra re tyAre maMtrIne vAsakSepa karavAmAM Ave to AtmA ArAdhaka bane che. A vidhAnA prabhAvathI vipnanA samUho upazAMta thAya che. zUravIra puruSa saMgrAmamAM praveza kare to koIthI parAbhava pAmato nathI. kakSAnI samAptimAM maMgala ane kSema karanAra thAya che. pi98] temaja sAdhu, sALI, zrAvaka, zrAvikAo e cAre prakAranA zramaNa saMghanA vipno uparAMta thAya che ane dharma kAryamAM saphaLatA meLave che. vaLI te mahAnubhavane ema kahevuM ke kharekhara te dhanya che, pUNyavaMta cho, ema bolatA vAsakSepa maMtrIne levo. - tyAra pachI jagata guru jinendranI AgaLA sthAnamAM gaMdhayukta, na karamAyelI zreta mALA grahaNa karIne guru mahArAja potAnA hastathI baMne khabhA upara AropaNa kratA karatA niH saMdeha paNe A pramANe tene kahe ke- are mahAnubhava. janmAMtamAM upArjita mahApuNya samUhavALA ! teM tAro meLavela, suMdara rIte upArjita mAnavajanma saphaLa kya. tArA naraka ane tiryaMcagatinA dvArA baMdha thaI gayA. have tene apayaza, apakIrti, nIca gotra karmano baMdha nahIM thAya. bhavAMtaramAM paMca namaskAranA prabhAvathI jyAM jyAM utpanna thaIza tyAM tyAM uttamajAti, uttama kuLa, uttama puruSa, Arogya, saMpatti prApta thaze. A badhuM tane maLaze ja. vaLI paMca namaskAranA prabhAvathI tane dAsapaNuM, dAridra, durbhAgya, hInakuLamAM janma, viklendriyapaNuM nahIM maLe. vadhu zuM kahevuM? he gautama ! A kahevI vidhithI je koI paMca namaskArAdi zratajJAna bhaNIne tenA anusAra prayatna nAme thAya. sarva Avazyaka Adi nitya anuSThAno tathA aDhAra hajAra zIlAMgone vize ramaNanA kranA thAya, kadAca te sasagapaNe saMyama kriyAnuM sevana re te #raNe nivaNa na pAme to paNa grevecaka, anutara Adi uttama devalokamAM dIrghALa AnaMda karIne ahIM manuSya lokamAM uttama kuLamAM janma pAmIne utkRSTa suMdara lAvaNya yukta saMvaga suMdara deha pAmIne sarva LAmAM niSNAMtapaNuM meLavIne lokonA mananane AnaMda pAmanAro thAya che. surendra samAna Rdhi pAnIne, ekAMta dayA ane anukaMpAmAM tAra, kamabhogothI kaMTALelo yathArtha dharmAcaraNathI karmarAja khaMkherIne siddhi pAme che. pi9] bhagavan! jevI rIte paMcamaMgala upadhAna tapa krIne vidhipUrvaka grahaNa kyuM, tevI rIte sAmAvikadi samagra grutajJAna bhaNavuM joIe ? gautama ! hA, te ja pramANe vinaya ane upadhAna tapa pUrvaka vidhithI adhyayana karavuM joIe. khAsa karIne te zrutajJAna bhaNavAnI abhilASAvALAe sarva prayatnazI ATha prakAranA phalAdi AcAronuM rakSaNa kravuM joIe. anyathA zrutajJAnanI mahAAzAtanA thAya. bIjI e vAta paNa dhyAnamAM rAkhavI ke bAra aMganA zrata jJAna mATe pahelA ane chelA prahare bhaNavA-bhaNAvavAno roja prayatna karavo ane paMcamaMgala Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3-pa9 navAra bhaNavA mATe AThe prahara hyA che. bIjuM e paNa dhyAnamAM rAkhavuM ke paMcamaMgala navAra e sAmAyiktAM hoya ke sAmAyimAM na hoya to paNa bhaNI zakAya, paraMtu sAmAyiAdi sUtro AraMbha, parigrahano tyAga karIne ane jIvajIva sAmAyika karIne ja bhaNAya. AraMbhaparigrahanA tyAga kyA sivAya ke jIvajIva sAmAyika-sarva virati grahaNa kya sivAya bhaNI zakyatA nathI. tathA paMcamaMgalanA AlAvA, zastava Adi ane bAre aMgo rUpa zrutajJAnanA udezA, aTATAnonA samudeza-anujJAvidhi samaye AyaMbila kravuM. dioo] bhagavana ! A paMcamaMgala mahAgrutaskaMdha bhaNavA mATe vinayopadhAnanI moTI niyaMtraNA kahelI che. bALakna AvI mahAna niyaMtraNA kevI rIte krI zake? gautama ! je koI A helI niyaMtraNAnI IcchA na kare, savinayathI ane upadhAna kyAM vagara A paMcamaMgala Adi zrutajJAna bhaNe ke bhaNAve athavA upadhAnapUrvaka na bhaNatA-bhaNAvanArane sAro mAne tene nAvara Ape ke tevA sAmAcihnadi zrutajJAna bhaNAve te priyadharmavALo ke deTa dharmavALo na gaNAya. zratanI bhaktivALo na gaNAya. te satranI, arthanI, sutrArtha tadubhayanI hIlanA #nAro gaNAya. gurunI hIlanA karanAro gaNAya. je stra, artha, ubhaya tathA gurunI avahelanA karanAro thAya te atIta, anAmata ane vartamAna tIrthakaronI AzAtanA kranAro thAya. jeNe zrutajJAna, arihaMta, sidhdha, sAdhunI AzAtanA karI te dIrghakALa anaMta saMsAra samudramAM aTavAyA re che, tevA tevA prakAranI gupta pragaTa, zIta-uSNa, mizra ane aneka 84 lAkha pramANavALI yonimAM vAraMvAra utpanna thayA re che. vaLI gADha aMdhakAra, durgadhavALA viThA pravAhI, khAra, pezAba, pitta, baLakhA, azuci padArthothI paripUrNa carabI, ora, paru, ulaTI, mala, rudhiranA cIkaNA kAdavavALA, jovA na game tevA bibhatsa ghora garbhavAsamAM pArAvAra vedanA anubhavavI paDe che. - 4- cAvata - 4 - lAMbAkaLa sudhI niyaMtraNa, vedanA garbhavAsamAM bhovavavI paDe che. jeo zAstrAdimAM kahelI vidhithI A sUtrAdi bhaNe che, thoDAM paNa aticAra lagADatA nathI, yazokta vidhAne ja paMcamaMgala Adi zrutajJAnanuM vinayopadhAna re che te he gautama te sUtranI hIlanA krato nathI. arthanI AzAtanA karato nathI, sUtrArtha ubhayanI hIlanA ratala nathI. traNeya kaLamAM thanAra tIrthanI AzAtanA karato nathI. triloknI coTIe vAsa kranArA bhairaja rUpa melane meNe dUra krela che, evA siddhonI jeo AzAtanA ratA nathI. AcArya-upAdhyAya-sAdhunI AzAtanA karatA nathI. ati priyadharmavALA, deTadharmavALA temaja enaMta bhakitavALA thAya che. sUtrArthamAM ati raMjita mAnasavALo te zraddhA ane saMvegane pAmanAro thAya che. evo puNyazALI AtmA A bhavarUpI kedakhAnAmAM vAraMvAra garbhavAsAdi niyaMtraNAnA duHkho Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnizIthachedasUtra-anuvAda bhogavanArA thato nathI. 0i1] paNa he gautama ! jeNe haju pApa-puNyano artha jANyo na hoya, tevo bALaka te "paMcamaMgala' mATe ekAMte ayogya che. tene paMcamaMgala mahAzrutaskaMdhano eka paNa AlAvo na Apavo, kema ke anAdi bhavAMtaromAM upArjita karmarAzine bALaka mATe AlAvo pAmIne bALaka samyaka praznare na ArAdhe to tenI laghutA thAya. te bALakna pahelAM dharmasthA dvArA bhakti utpanna ravI. pachI priyadharma, deTadharma, bhakti yukta banelo jANIne jeTalAM paccakhANa nirvAha karavA samartha thAya, teTalAM pa Na tene krAvavA. rAtribhojananA dvividha, vividha, caturvidha ema yathAzakti pratyAkhyAna karAvavA. 6i0) gautama ! pIstALIza navArazI, 4-porisi, 1raparima, 10 avachu ke cAra ekAsaNA kravAthI eka upavAsa gaNatarImAM laI zakAya. be AyaMbila ke eka zuddha nirmaLa nirdoSa AyaMbilathI paNa upavAsa gaNAya. gautama ! vyApAra rahitapaNe raudradhyAna, ArtadhyAna, vikyA rahita svAdhyAya kravAmAM ekAgra cittavALo hoya to mAtra eka AyaMbila kre to paNa mAsakSamaNa #tAM caDI jAya che. tethI karIne visAmA sahita jevA pramANamAM tapa-upadhAna kare teTalAM pramANamAM tenI gaNatarIno saravALo karIne paMca-maMgala bhaNavAne yogya thAya, tyAre tene paMca-maMgalano AlAvo bhaNAvavo, nahIMtara na bhaNAvavo. 6i03] bhagavan! Ama kravAthI ghaNo lAMbo samaya vItI jAya ane kadAca vacce ja mRtyu pAmI jAya to navajhara rahita te aMtima ArAdhanA kevI rIte sAdhI zake ? gautama? je samaye sUtropacAra nimitte azaThabhAvathI yathAzakti je kaMI paNa tapanI zarUAta krIne ja samaye teNe te sUtra-artha-ta6bhayanuM adhyayana zarU karyuM, ema samajavuM. kema ke te ArAdhaka AtmA te paMca namAranA sUtra,artha, tadubhayane avidhithI grahaNa to nathI. paraMtu te tevI rIte vidhithI tapasyA karIne grahaNa kTa che - jethI bhavAMtaramAM nAza na pAme, tevA zubhAdhyavasAyathI ArAdhaka thAya. giii gautama koI bIjA pAse bhaNatA ho ane zrutajJAnAvaraNIyanA kSayopazamathI kAnathI sAMbhaLIne vagara ApeluM sUtra grahaNa karIne paMcamaMgala sUtra bhaNIne koIke taiyAra hoya tene paNa zuM upadhAna tapa kravuM joIe kharuM? gautama ! hA, teNe paNa tapa phrI ApavuM joIe. bhagavan! kyA kAraNe tapa kravuM joIe ? gautama ! sulabha bodhinA lAbha mATe. A rIte tapa-vidhAna na rksa te jJAnakunzIla. 6i05] bhagavana ! je koIne ati mahAna jJAnAvaraNIya karmano udaya hoya, zatadivasa gokhavA chatAM varSe mAtra ardha zloka ja sthira paricita thAya, teNe zuM kravuM ? temaNe jIvajIvanA abhigraha grahaNa kravA ke svAdhyAya kranAranuM vecAvaNa tathA roja aDhAra hajAra pramANa paMcamaMgalanA sUtra, artha, tadubhayanuM smaraNa krato ekagra manathI gokhe. bhagavata ! kyA kAraNe ema kaho cho? gautama ! je bhikSu jIvajIva Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3/*/605 sudhInA abhigraha sahita cAre kALa yathAzakti vAcanAdirUpa svAdhyAya na kare te jJAnakuzIla che. [66] je koI yAvajjIva sudhInA abhigrahapUrvaka apUrva jJAnano bodha kare, tenI azaktimAM pUrve gRhita jJAnanuM parAvartana kare, tenI paNa azaktimAM 2500 navAramaMtranuM parAvartana kare. te paNa ArAdhaka che. potAnA jJAnAvaraNIya karmo khapAvIne tIrthaMkara ke gaNadhara thaIne ArAdhakpaNuM pAmI siddhi pAme che. [607 thI 610] bhagavan ! kyA kAraNe hela che ke cAre kALamAM svAdhyAya karavo joIe ? gautama ! mana, vacana, kAyAthI gupta thayelo AtmA dareka samaye jJAnAvaraNIya karma khapAve che. svAdhyAya-dhyAnamAM vartato hoya te dareka kSaNe vairAgya pAmanAro thAya che. svAdhyAya karanArane urdhvaloka, adholoka, jayotip loka, vaimAnika loka, siddhi, sarvaloka, aloka pratyakSa che. atyaMtara ane bAhya evA bAra prakAranA tapane vize samyak dRSTi AtmAne svAdhyAya samAna tapa thayo nathI ane thavAno nathI. [611 thI 615] eka, be, traNa mAsa kSamaNa kare, are! saMvatsarI sudhI bhUkhyo rahe ke satata upavAsa kare, paNa svAdhyAya dhyAna rahita hoya te eka upavAsanuM paNa phaLa na pAme. udgama, utpAdana, eSaNAthI zuddha evA ja AhArane haMmezAM grahaNa karanAra jo mana, vacana, kAyAnA traNe yogamAM ekAgra upayoga rAkhanAra hoya ane dareka samaye svAdhyAya rato hoya to ekAgra mAnasavALone varasa divasa sudhI upavAso nAranI sAthe sarakhAmaNI karI zakAtI nathI. kema ke ekAgratAthI svAdhyAya nArane atyaMta nirjarA thAya che. 93 pAMca samiti, traNa gupti, sahanazIlatA, iMndriyone damanAra, nirjarAnI apekSA rAkhanAra, evo muni ekAgramanathI nizvala paNe je svAdhyAya kare che, je koI prazasta evA zrutajJAnane samajAve che, je koI zubhabhAvavALo tene zravaNa kare che, te baMne, gautama ! tatkALa AzravadvAro baMdha kare che. [616 thI 619] duHkhI evA eka jIvane pratibodha pamADIne je mokSamArgamAM sthApana kare che, te devatA ane asuro sahita A jagatamAM amArI paDyo vagADanArA thAya che. jema bIjI dhAtunI pradhAnatA yukta suvarNakriyA vagara nabhAvane pAmatuM nathI, tema sarve jIvo. jinopadeza vinA pratibodha pAmatA nathI. rAga-dveSa ane mohathI rahita thaIne je zAstrane jANanArA dharmakthA re che, te paNa vizrAMti lIdhA vinA haMmeA dharmopadeza Ape che, teo sarva pApothI mukta thAya che. jo yathArtha prakAre sUtra ane arthanI vyAkhyA zrotAne vaktA he to klenArane ekAMte nirjarA thAya ane zrotAne nirjarA thAya ke na thAya. [60] gautama ! e kAraNe ema kahevAya che ke jAvajjIva abhigraha sahita cAre kALa svAdhyAya ravo, temaja gautama ! je bhikSu, vidhipUrvaka suprazasta jJAna - Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 mahAnizayachedasUtra-anuvAda bhaNIne pachI jJAnamada re te paNa jJAnakuzIla kahevAya. ema jJAnakuzIlanI aneka prakAre prajJApanA Aya che. di21, 6 bhagavan! darzana kuzIla keTalA bheda hoya che? gautama ! be bhede (1) AgamathI, () noAgamathI. temAM AgamathI samyaga darzanamAM zaMkA re, anyamatanI abhilASA kare, sAdhu-sAdhvInA melA vastro ane zarIra joIne durgadha , ghaNA re, dharmakraNanuM phaLa maLaze ke nahIM tema zaMkA re. sakhyatvAdi guNavaMtanI prazaMsA na kare, dharmanI zraddhA cAlI jAya, sAdhupaNuM choDavAnI abhilASA vALAne sthira na kare. sAdharmikonuM vAtsalya na karavuM. chatI zaktie zAsana prabhAvanA, bhakti na karavI. e ATha sthAne darzana kuzIla jANavA. noAgamathI darzanazIla aneka praznane samajavA. te A pramANe - cakSakuzIla, dhrAsakuzIla aneka prakAre samajavA. te A pramANe -- cakSakuzIla, ghANakuzIla, zravaNakuzIla, jillAkuzIla, zarIrakuzIla, temAM cAkuzIla traNa prakAre jANavA - prazasta cakSu kuzIla, prazastAprazasta cakSu kuzIla, prazasta yamukuzIla. temAM je koI prazasta evA kaSabhAdinA biMba AgaLa daSTi sthira krIne rahelo hoya tene ja joto, bIjA koI prazasta padArthane manathI vicArato hoya te prazasta cakSa kuzIla tathA prazastAprazarata cakSazIla eTale hRdaya ane netrothI bhagavaMtanI pratimAnA darzana karatAM jatAM bIjA koI paNa padArtha tarapha najara re. vaLI prazastAprazasta dravyo jevAM ke kAgaDA, bagalA, DhaMka, titira, mora vagere ke manohara lAvaNyayukta suMdara strIne joIne tenA tarapha dRSTi kare te paNa prazastAprazasta cakSakazIla kahevAya. aprazasta cakuzIla - 63 prakAre aprazasta sarAgadaiSTi kahI che - bhagavad ? te prazasta 62-cakSabhedo kyA che ? gautama ! A (1) sabhrAkSa, (2) tArA, (3) maMdA, (4) madalasA, (5) vaka, (6) vivaMjha, (7) kuzIlA, (8) ardhaIkSitA, (9) kSaNaIkSitA, (10) brAmitA, (11) uddabrAmitA (1ra) calitA, (13) vAlitA, (14) calalitA, (15) ardhamilitA, (16) milamilamilA, (13) mAnuSyA, (18) pazavA, (19) cakSiA , (7) sarIsRpA, (21) azAMtA, (ra) aprazAMtA, (3) asthira, (24) bahuvikAzA, (25) sAnurAgA, (ra6) saga udAraNI, (ra7) rAgajA, (28) utpAdAnI, (ra9) madanI, (30) mohaNI, (31) vyAmohanI, (ra) bhaya udIraNI, (33) bhayajananI, (34) bhayaMkarI, (upa) hadayabhedanI, (36) saMzayaharaNI, (17) camatkAra utpAdana, (38) nibaddhA, (39) anibadhdhA, (40) gatA, (41) AgatA, (42) gatAgatA, (43) pratyAgatA, (44) nirdhAriNI, (45) abhilavANI, (46) aratikrA, (47) ratikA, (48) dInA, (49) dayAmaNI, (50) zurA, (51) dhIrA, (para) haraNI, (53) mAraNI, (54) tApaNI, (papa) saMtApaNI, (56) phudhdhA, (57) mahAdhorA, (58) caMDI, (59) rudrA, Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3/x/61, 622 pa (60) hAhAbhUtazaraNA, (61) rukSA, (62) snigdhA, (63) rusAsnigdhA. A pramANe kuzIladRSTio ahIM jaNAvI che. te nAmanA anusAre vyAkhyA samajI levI. strIonA caraNa, aMgUThA, teno agrabhAga, nakha, hAtha, je sArI rIte Alekhela hoya, lAlaraMga ke alatAthI gAtro ane nakha raMgelA hoya, maNinA Nio ekaThA thavAI meghadhanuSya hoya tevA nakhane, kAcabA jevA unnata caraNane, sarakhA goThavAyela goLAkAra gUDha jAnune, jaMghAne, vizALa kaTi taTanA sthAnane, jadhana, nitaMba, nAbhi, stana, guptasthAna pAsenA sthAno, kaMTha, bhUjAlaSTi, adhara, hoTha, daMtapaMkti, kAna, nAka, netrayugala, bhramara, mukha, pALa, masta, keza, seMtho, vAMkI kezalaTa, pITha, tilaka, kuMDala, gAla, khaMjana, zyAmavarNI, tamAlapatra samAna kezaklApa, doro, nupura, bAhurakSaka maNiratna jaDita kaDAM, kaMkaNa, mudrikAdi manohara ane jhaLahaLatA AbhUSaNo, rezamI jhINAM vastro, sutarAu vezabhUSA AdithI sajAvaTa karIne kAmAgninane pradIpta karanArI nArakI ane tiryaMcagatimAM anaMta duHkha apAvanArI A strIonA aMgo, upAMgo, AbhUSaNo Adi abhilASApUrvaka sarAga dRSTithI dekhavuM te cakSukuzIla kahevAya. [623, 624] ghrANakuzIla tene kahevAya, jeo sArI sugaMdha levA jAya ane durgandha AvatI hoya to nAka macakoDe - durgaMdha kahe, zravaNakuzIla be bhede prazasta ane aprazasta. temAM je bhikSu aprazasta evA kAmarAgane utpanna karanAra, uddIpana nAra, ujjavalana karanAra, gaMdharva, nATaka, dhanurveda, hastazikSA, kAmazAstra, ratizAstra Adi zravaNa karIne tenI AlocanA na kare yAvat tenuM prAyazcita AcarI na Ape te aprazasta zravaNa kuzIla jANavo. tathA jIhvA kuzIla aneka prakAre jANavA. te A pramANe kaDavA, tIkhA, turA, madhura, khATA, khArA rasono svAda karavo. na daMkhelAM, na sAMbhaLelAM, Aloka paralo ubhayaloka viruddha doSavALA mAra-jakAravALA apazabdone uccAravA, apayaza thAya tevA khoTAM ALa ApavAM, achatAM Mka caDAvavA, zAstra jANyA vinA dharmadezanAnI pravRtti karavI te jillA kuzIla jANavA. bhagavan ! bhASA bolavAthI paNa zuM kuzIlapaNuM thaI jAya che ? gautama ! hA, tema thAya che. bhagavan ! to zuM dharmadezanA na karavI ? gautama ! sAvadha-nivadha vacanono taphAvata je jANato nathI. tene bolavAno paNa adhikAra nathI. to pachI dharmadezanA karavAno to avakAza ja kyAM che ? [65] zarIra kuzIla be bhede jANavA- ceSTAkuzIla, vibhUSA zIla. temAM je bhikSu A kRti samUhanA AvAsarUpa pakSIo ane zvAnonA mATe bhojanarUpa, saDavuM-paDavuMnAza pAmavuM evA svabhAvavALuM azuci, azAzvata, saMsAra evA zarIrane haMmezA AhArAdithI poSe, paMpALe, tevI zarIra ceSTA kare, paraMtu seMkaDo bhavomAM durlabha evA jJAna-darzanAdi sahita evA zarIra vaDe atyaMta ghora vIra ugra kArI ghora tapa saMyamanA anuSThAno na Ayare te ceSTA kuzIla, Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 mahAnizIyachedasUtra-anuvAda je vibhuSA kuzIla che, te paNa aneka prakAre che - zarIrane asvaMgana kravuM, coLAvavuM, lepo karAvavA, aMgamardana rAvavuM, snAna vilepana javA, mela ghasIne dUra karavo, taMbola khAvuM, dhUpa devaDAvavo, sugaMdhI vastuthI zarIra ke vastro vAsita ravA, dAMta ghasavA, lIsA vA, cahero suzobhita banAvavo, puSo ke tenI mALA paheravI, vALa oLavA, pagarakhAM, pAvaDI vAparavA, abhimAnathI gati kravI-bolavuM-hasavuMbesavuM-uThavuM-paDavuM-kheMcavuM-zarIranI vibhUSA dekhAya tema kapaDA paheravA, dAMDo levo, A badhAM zarIra vibhUSA kuzIla sAdhu samajavA. A kuzIla sAdhuo pravacananI uDAhaNA - upaghAta krAvanAra, jenuM bhAvi pariNAma duSTa che tevA azubha lakSaNavALo, na jovAlAyaka, mahApApaDma, vibhUSA kuzIla sAdhu hoya che. A pramANe darzanakuzIla praNa pUrNa thayuM. 626] mUlaguNa ane uttaraguNamAM cAstrikuzIla aneka bhede jANavA. temAM pAMca mahAvrata ane rAtribhojana chachuM ema mUlaguNo lyA. te chamAM je pramAda re, temAM prANAtipAta eTale pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspatirUpa ekendriya jIvo, be-traNa-cAra-pAMca IndriyavALA jIvono saMgho ravo, paritApa upajAvavo, kliAmaNA karavI. mRSAvAda be bhede - sukSma ane bAdara, temAM "payana jhA ma" koI sAdhu divase uMghato hato. bIjAe kyuM ! divase kema uMdhe che? pelo kahe - huM uMghato nathI. pharI tene niMdrA AvI, pharI bIjA sAdhue pUchyuM pharI pahelo kyuM ke nA uMghato nathI, A sukSma mRSAvAda. meI sAdhue bhojana samaye kahyuM - bhojana karo. teNe javAba Apyo ke mAre paccakhANa che - ema bolI turaMta khAvA lAgyo. bIjA sAdhue pUchayuM. hamaNAM paccakhANa che tema kahI, pharI bhojana re che ? tyAre te he ke zuM meM prANAtipAtAdi pAMca mahAvratanuM visaMta paccazmANa nathI? A rIte chaLaprayogathI sukSma mRSAvAda. sumamRSAvAda ane nyAlIka Adi bAdara mRSAvAda. vaNa Apela grahaNa kravuM, tenA be bheda - sukSma ane bAdara. temAM tRNa, DhephA, rAkhanI kuMDI Adi levA te sukSama adattAdAna. aNa ghaDela ke ghaDela suvarNAdi levA rUpa bAdara adattAdAna jANavuM. tathA maithuna-divya ane audArika. te paNa mana, vacana, kAyAthI kraNa krAvaNa, anumodana ema bhAMgAthI aDhAra bheda jANavuM temaja karma sacita-acita bhedovALuM ItyAdi jANavuM. mAMDalImAM parigraha be bhede - sukSma ane bAdara, vastrapAtranuM mamatvabhAvathI rakSaNa kravuM. bIjAne vAparavA na ApavA te suma parigraha. hiraNyAdi grahaNa karavA ke dhAraNa karI rAkhavA. mAlikI sakhAvI, te bAdara parigraha jANavo. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . - - - - 3-626 s, rAtri bhojana divase laI rAtre khAvuM, divase laI bIje divase khAvuM, rAtre laI divase khAvuM. rAtre laI rAtre khAvuM. ItyAdi. 6ira7 thI 3] uttaguNone vize piMDanI je vizuddhi samiti, bhAvanA, be prakAre tapa, pratimA dhAraNa karavI, abhigraho grahaNa kravA. A badhAM uttaraguNo jANavA. temAM piMDa vizuddhi-16 udgama doSo, 16 utpAdana doSo, 10 eSaNA doSo ane saMyojanAdi pa-doSo. temAM utpAdana doSo A che - AdhAkarma, dezika, pUtikarma, mizrajAta, sthApanA, prAbhUti, prAduwNa, krata, pAmitvaka, pAvartita, vyAhana, ubhinna, mAlohita, AdIdha, atisRSTa, adhyavapUraka. 3i3 thI 635] utpAdananA 16 doSo A che - dhAtrI, dUti, nimitta, AjIvaka, vanIka, citsiA , krodha, mAna, mAyA, lobha, saMstava, vidhA, maMtra, cUrNa, yoga, mULarma e soLa. [633 thI 63) eSaNAnA daza doSo A che - zakti, prakSita, nizcima, vihita, saMhata, dAyaka, umizra, apariNata, lima, chardita. [38] temAM uddagama doSo gRhasthathI utpanna thAya, utpAdana doSo sAdhathI utpanna thAya. eSaNA doSo baMnethI utpanna thAya. mAMDalInA doSo pAMca A che - saMyojanA, pramANAdhika, aMgAra, dhUma, karaNAbhAva, e rIte grAseSaNAnA pAMca doSo thayA. temAM saMyojanA doSa be bhede - upakraNa saMbaMdhI ane bhojana-pAna saMbaMdhI. te baMnenA paNa atyaMtara ane bAhya be bhedo che. 3i9] pramANa - batrIzakavala AhAra kukSipUraka gaNAya che. bhAvatA bhojanAdi rAgathI vaparAya to IgAla doSA. aNagamatA dveSathI vaparAya che tene dhUma doSa kahevAya che. 6i40 thI 44] karaNAbhAva doSamAM - sudhA vedanA sahana na thAya, Azakta zarIra vaiyAvacca na banI zaphe. AMkhanuM teja ghaTatAM IrSA samitimAM kSati Ave. saMyama pAlana mATe temaja prATa TakAvA,dharma dhyAna mATe. A kraraNe bhojana karavAnuM spe. bhUkha samAna koI vedanA nathI mATe tenI zAMti arthe bhojana kravuM. bhUkhathI durbaLa zarIrI vaiyAvacca kravAsamartha na thAya, mATe bhojana karavuM. prekSAdi saMyama na sAcavI zakAya, svAdhyAyadinI zakti ghaTatI jAya, dharmadhyAna na rI zake. mATe sAdhue ATalAM kAraNe bhojana kravuM paDe. diw] have pAMca samitio dhe che - IrSA samiti, bhASA samiti, eSaNA samiti, AdAna bhaMDamatta nikSepaNA samiti ane uccAra prasavaNa khela siMghANa jalla pAriSThapanika samiti. traNa gupti - mana gupti, vacana guNi, karyagati. bAra bhAvanA - anitya, azaraNa, etva, anyatva, azuci, saMsAra, Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u8 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda Azrava, saMvara, nirjara, lovistAra, sukathita dharma ane bodhidurlabha ema bAra prakare bhAvanA jANavI. A ke AvA sthAne pramAda phare te cAritra kuzIla. 6i45] tapa kuzIla be bhede - bAhya tapakuzIla, atyaMtara tapa kuzIla. je I muni vicitra evuM viziSTa lAMbA samayanuM upavAsAdi tapa, uNodarI, vRttisaMkSepa, rasa parityAga, kArya kleza, aMgopAMga saMkocavA rUpa saMlInatA. A cha tapamAM chatI zakitae udhama kratA nathI, te bAhya tapa kuzIla kahevAya. tathA je koI vividha prAyazcita levA, vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya, kAryotsarga e cha bhede atyaMtara tapamAM udhama jatAM nathI te AvyaMtara tapakuzIla hevAya, dika6, 64] bAra bhede bhikSa pratimAo A che - eka mAsikI, be mAsikI, traNa mAsikI, cAra mAsikI, pAMca mAsikI, cha mAsikI, sAta mAsiDI ema sAta pratimA. AThamI sAta ahorAMtrikI, navamI sAta ahosabikI, dazamI-sAta ahorAbikI, agiyAramI - eka ahorAtriI ane bAramI etrikI. e bAra bhikSa pratimA jANavI. di48] abhigraho-dravyathI, kSetrathI, jhaLathI ane bhAvathI. temAM dravya abhigrahamAM bAphelA aDada vagere dravya grahaNa kravA. kSetrathI gAmamAM ke gAma bahAra grahaNa kravuM. kALathI pahelI vagere posimAM grahaNa karyuM. bhAvathI krodhAdi kaSAyavALo Ape to grahaNa karIza. A pramANe uttara guNo saMkSepathI aa. tema kahetAM cAsTiAcAra paNa saMkSepathI pUrNa thayo. tapAsAra paNa saMkSepathI temAM AvI gayo. temaja vIryAcAra te kahevAya je A pAMca AcAromAM nyUna AyAra na seve. - A pAMce AcAromAM je koI aticAromAM jANI joIne ajANyAzI, dathiI, pramAdathI, lAthI, ke jayaNAthI je pramANe pApa sevyuM hoya te pramANe guru pAse AlovIne mArga jANAra gItArtha guru je prAyazcita Ape te barAbara Acare. A prakare 18000 zIlAMgomAM je padamAM pramAda sevyo hoya, tene te te pramAdakuzIla samajavo. 6i4] te pramANe osannA vize jANavuM. jJAnAdinA pAsatyA, svachaMda, utsavagAmI, zabalone ahIM lakhatA nathI. ahIM kyAMka kayAMka je bIjI vAranA hoya to te sArI rIte zAstrasAra jANelA gItAIva saMbaMdha joDI devo. kema ke mULaprata ghaNI vinaSTa thaI che. AgaLa jyAM jyAM saMbaMdha joDavAnI jarUra paDI tyAM tyAM zratadharoe ekaThA maLIne aMgopAMga sahita bAra aMgarUpa zrutasamudramAMthI anya anya aMga, upAMga, dhRta, skaMdha, adhyayana, udezAmAMthI yogya saMbaMdho ekaThA karIne je kaMI saMbaMdha dharAvatA hatA te ahIM lakhelA che. paNa pote dheluM ahIM kAMI goThavela nathI. dipa0] atizaya moTA evA A pAMca pApo je varjatA nathI. teo he gautama ! Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3/-/650 jema sumati nAmaka zrAvaka kuzIla Adi sAthe saMlApa Adi pApa karIne bhavamAM bhajyo, tema bhamaze. bhavasthiti, kArya sthitivALA saMsAramAM choTa duHkhomAM sabaDatA bodhi, ahiMsAdi lakSaNayukta dazavidha dharma pAmI zakto nathI. RSinA AzramamAM temaja bhillanA gharamAM rahelA popaTa jema saMsarga guNadoSathI ekane madhura bolatA AvaDyuM, bIjAne apazabda bolatAM AvaDyuM, he gautama ! jevI rIte A baMne popaTane saMsarga doSanuM pariNAma AvyuM. te ja pramANe AtmahitanI icchAvALAe A pakSanI hakIkta jANIne sarva upAyathI kuzIla saMsargano tyAga karavo. mahAnizItha sUtra adhyayana-3 no muni dIparatnasAgare karela sUtrAnuvAda pUrNa Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (deg mahAnizIthachedasUtra-anuvAda adhyayana-4 - kuzIlasaMsarga Ap *****-*-*-*-* [54] bhagavan ! te sumatie kuzIla saMsarga kevI rIte karyo hato ke jeNe AvA mayaM duHkha pariNAmI bhavasthiti ane kAryasthitivALA apAra bhavasamudramAM duHkhathI saMtapta thaIne bhramaNa ze? sarvajJokta ahiMsA lakSaNavALA kSamA Adi daza prakAranA dharmane ane samayaktvane nahIM pAme? gautama ! te A che bharata kSetramAM magadha dezamAM kuza sthaLa nagara hatuM. temAM puNya-pApa samajanAra, jIvAjIvAdi padArthonuM yathArtha svarUpa jeNe sArI rIte jANela che, evA moTI RdhdhivALA sumati ane nAgila nAme be bhAIo zrAvakdarma pALatA hatA. koI samaye aMtarAya krmanA udayathI temano vaibhava vilaya pAmyo. paNa satva ane parAkrama to pahelAMnA ja hatAM. acIlita satva parAkramI, atyaMta paralokkhIru, Da-paTajUThathI vimelA, bhagavaMta upadiSTa cAre prakAre dAnAdi dharma sevatA hatA. koInI khaTapaTa niMdA na tA, namratA sevatA, saraLa svAbhAvI, guNarUpa ratnonA nivAsasthAnarupa, kSamAnA dariyA, sajjananI maitrI sevanAra, ghaNAM divaso sudhI jenA guNo varNavI zakAya, tevA guNabhaMDArasama zrAvako hatA. temanA azrubharmanA udaye temanI saMpatti aSTAddiA mahotsavAdi iSTadevatAnA Icchita pUjA satkAra, sAdharmika sanmAna, baMdhu varganA vyavahArAdi mATe asamartha thaI. [655 thI 660] koI samaye ghera paroNA Ave tene sArI zAtA nathI. snehI vargonA manoratho pUrI zakAtA nathI, mitra svajana kuTuMbI bAMdhava strI putro bhatrIjAo saMbaMgha ghaTADI dUra khasI gayA tyAre viSAda pAmelA te zrAvakoe ciMtavyuM ke - puruSa pAse jo vaibhava hoya che to te loko tenI AjJA svIkAre che. bAkI jaLarahita meghane vIjaLI paNa dUrathI tyAge che. ema vicArI teo paraspara kahevA lAgyA. pahelAM sumatie nAgIla bhAIne hyuM ke mana ane dhanarahita bhAgyahIna puruSa evA dezamAM cAlyA jevuM ke jyAM potAnA saMbaMdhI ke AvAso na dekhAya. bIjAe paNa kyuM ke jenI pAse dhana hoya tenI pAse loko Ave che. jenI pAse artha hoya tene ghaNAM baMdhuo hoya che. [661] A pramANe teo paraspara ekmatavALA thayA ane temaNe dezatyAga pharavAno nirNaya kyoM ke ApaNe koI ajANyA dezamAM cAlyA jaIe, tyAM gayA chatAM paNa lAMbAkALathI ciMtavelA manoratho pUrNa na thAya to ane daiva anukULa thAya to pravrajyAM aMgIkAra karIe. pachI kuzasthaLa nagara choDI videzagamana nakkI karyuM. [662] dezAMtara prayANa karatAM te baMnee mArgamAM pAMca sAdhu ane chaThTho zrAvaka joyA. tyAre nAgile sumatine hyuM ke he sumati ! jo jo A sAdhuno sAthe kevo che, to ApaNe temanI sAthe joIe. teNe kahyuM, bhale tame thAo. pachI tenA sArthamAM Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4/-/662 1 sAthe cAlyA. mAtra eka mukrame javA prayANa karyuM, tyAM nAgile sumatine hyuMharivaMzanA tilasmUta marakta ratna samAna zyAmAMtivALA sugrAhyanAmavALA bAvIsamAM tIrthaMkara zrI ariSThaneminA caraNa maLamAM meM A pramANe sAMbhaLIne avadhArela ke AvA prakAranA aNagAra rUpane dhAraNa karanArA kuzIla gaNAya che. je kuzIla che temane dRSTithI paNa jovA na 5e. A sAdhuo tevA che, temanA sAthe thoDo paNa gamana saMsarga na o. mATe temane cAlyA javA do. ApaNe koI nAnA sArtha sAthe jaIzuM. kema ke tIrthaM vacananuM ullaMghana karavuM na joIe. devo ane asurovALA A jagatane paNa tIrthaM vANI ullaMdhavA lAyaka nathI, bIjuM e ke - jyAM sudhI temanI sAthe yAlIe tyAM sudhI temanA darzana to ThIka AlApa-saMlApAdi paNa niyamA karavA paDe. to zuM ApaNe tIrthaMkaranI vANI ullaMghIne javuM. ema vicArI sumatino hAtha pakDI nAgila tyAMthI nIkaLI gayo. [663 thI 669] netrathI nIhALela, zuddha ane nirjIvabhUmi upara beTho. tyAra pachI sumatie kahyuM ke jJAna ApanAra guru, mAtA-pitA, vaDIlabaMdhu temaja bahena athavA jyAM sAmo pratyuttara ApI zakAto na hoya tyAM he deva! mAre zuM klevuM. teonI AjJA thAya te pramANapUrvaka tahatti ema kahIne svIkAravAnI ja hoya. meM mArA mATe ISTa che ke aniSTa che teno temAM vicAravAno avakAza nathI. paNa Aje to A viSayamAM Aryane Ano uttara Apavo ja paDaze ane te paNa AA Thora za aniSTa duSTa niSThura zabdothI ja athavA to moTA bhAI pAse mArI jIbha kema upaDe ke jenA khoLe huM vastra rahita, azucithI kharaDAyela aMgavALo aneka vakhata ramelo chuM athavA te pote AvuM aNaghaTatuM bolatA zaramAtA nathI? ke A kuzIlo che, te sAdhune najare paNa na jovA joIe. jeTalAmAM te A vicAre che, teTalAmAM IMgitAkAra jANavAmAM kuzaLa moTAbhAI nAgile teno hRdayagata bhAva jANI gayA ke A sumita khoTo kyAyavALo thAya che. to have tene zo pratyuttara Apavo? - [630 thI 636] kAraNa vinA, prasaMga vinA krodhAyamAna thayelo bhale hAla ema ja rahe, atyAre kdAca khIza to paNa mAnaze nahIM. to hAla tene samajAvavo ke kAlakSepa karavo ? kALa pasAra thatA tenA kyAyazAMta thaze pachI mArI vAta svIkAraze. athavA to hAla tenA saMzayane dUra . vizeSa samaja vinA A bhadrine kaMI samajAze nahIM. ema vicArIne nAgile sumatine kyuM - he baMdhu! huM tane doSa Apato nathI. huM A viSayamAM mAro ja doSa mAnuM chuM. hitabuddhithI sagAbhAIne khIe to paNa kopAyamAna thAya che. ATha krmanI jALamAM sapaDAyelA jIvono ahIM ja doSa che ke cAre gatithI bahAra kADhanAra hitopadeza tene asara na kare. sajjaDa rAga, dveSa, Agraha, ajJAna, mithyAtva doSathI khavAI gayelA manavALAone hitopadezarUpa amRta paNa kAlakTa viSa lAge che. [67] ema sAMbhaLI sumatie kahyuM ke tame ja satyavAdI cho ane Ama bolI zako cho, paNa sAdhunA avarNavAda bolavA te bilakula yogya na gaNAya, te 30 6 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda mahAnAbhAvono bIjo AcAra kema jotA nathI? chaThTha, aThThama, cAra-pAMca upavAsAdi tapa krIne AhAra letA, AtApanA letA, visana Adi vividha abhigrahone dhAraNa kranArA, STavALA tapo vA ityAdi dhamaniSThAna AcarI jemaNe mAMsa ane lohI sudhI nAkhela che. AvA guNagukta mahAnubhAva sAdhuone tamArA sarakhA mahAbhASA samitivALA moTA zrAvaka thaIne, A sAdhuo kuzIla che ema saMlpa karavo yukta nathI. tyAre nAgile kahyuM ke he vatsA tenA dhamanuSThAnathI tuM saMtoSa na pAma, Aje huM avizvAsathI luMTAyo chuM tema na mAna anicchAe AvI paDela parAdhInatAthI bhogavavAnA duHkhothI aAma nirjarAthI paNa rma kSaya thAya che to pachI bAlatapathI karma kSaya kema na thAya? A sarve ne bAlatapasvI jANa. zuM tane temanuM usUtramArga sevana alpa paNa dekhAtuM nathI? he sumati! mane A sAdhu upara sukSma paNa dveSa nathI, paNa tIrthakara bhagavaMta pAsethI avadhAreluM che ke kuzIlane na dekhavA. tyAre sumatie aaN ke- jevo tuM nibuddhi che tevA ja te tIrthakya haze. jethI tane Ama kyuM. pachI Ama bolanAra sumatinA mukharUpI chidrane potAnA hAthe baMdha krIne nAgile tene kahyuM - he bhadramukhA jagata guru tIrthakranI AzAtanA na ra, mane je kahevuM hoya te kahe, huM tane koI pratyuttara ApIza nahIM. tyAre sumatie kahyuM, A jagatamAM A sAdhu kuzIla hoya to suzIla sAdhu kyAMya maLaze nahIM. tyAre nAgile kahyuM - he bhadramukha ahIM vizva alaMghanIya tIrthanA vacanane AdarathI grahaNa , Atine temanA vacanamAM koI visaMvAda thato nathI. bAlatapasInI ceSTAmAM Adara na karavo kema ke teo kuzIla ja dekhAya che. temanI pravajyAne vize gaMdha paNa dekhAtI nathI. kema ke jo A sAdhu pAse bIjI muhapatti dekhAya che, tethI te adhika parigraha kuzIla che. bhagavate adhika, parigraha mATe sAdhune AjJA ApI nathI. hIna satvavALo paNa evo adhyavasAya na re ke kadAca mArI A muhapatti phATIne vinAza pAmaze to mane bIjI kyAMthI maLaze? hIna satva ema vicarato nathI ke - adhika upAdhi dhAraNa kravAsI mAsa parigrahanA vrata bhaMga thaze athavA saMyamamAM raMgAyela AtmA saMyamopayogI dharmopaNarUpa muhapatti jevA sAdhanamAM sadAya kharA? nakkI te viSAda na ja pAme. kharekhara tevo AtmA potAne huM hIna satvavALo che, tema jAhera kare che. unmArganA AcaraNanI prazaMsA kare che. pravacana malina kare che. A sAdhue kAle vastravihina strI zarIrane sagathI joIne ciMtavana karIne AlocanA, pratikramaNa kyAM nathI. te tane khabara nathI? A sAdhunA zarIre phoDalAM thayA che, tethI tene dekhato nathI. hamaNAM ja teNe loca mATe aNaApelI sakha hAthamAM lIdhI. te paNa joyuM che. gaI kAle sUryodaya pahelAM saMdhATanne kahyuM - cAlo vihAra karIe, sUryodaya thaI gayo che. te na sAMbhaLyuM ? AmAM je moTo navadIkSita che te upayoga vagara sUI gayo, vIjaLI agnikAyathI sparza kyayo, teM tene joyo chatAM Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 4-677 kamaLI na lIdhI. savAre lIlA dhAsano paDAthI saMghaTTo kyoM tathA bahAra ughADAmAM pANIno paribhoga kya. bIjanI upara paga cAMpIne cAlyo, avidhithI khArI jamIne cAlIne madhura jamIne saMkamyo. zuM teM A badhuM na joyuM? mArga cAlyA pachI sAdhue 100 DagalAM jatAM IrayAvahiyaM pratikramavI joIe. te rIte cAlavuM, ceSTA karavI, bolavuM, zayana karavuM joIe ke jethI cha kAyanA jIvone sukSma ke bAdara, paryAmA-aparyAptA, AvatA-jatAM sarva jIva, prANa, bhUta, satvone saMghaTTa, paritApana, kliAmaNA ke upadrava na thAya. A sAdhuomAM AmAMnuM koI dekhAtuM nathI. vaLI muhapattinuM paDilehaNa kratA evA sAdhune meM preraNA ApI ke vAyukAyano saMghaTTo thAya tema phaDaphaDATa avAja jatA paDilehaNa #o cho, paDilehaNa no hetu zo? tyAre teM mane nivAryo ke ApaNe sAdhune kaMI kahevuM kAtuM nathI. zuM te vAta tuM bhUlI gayo ? tethI he sumati ? ANe eka paNa saMyama sthAnaka samyaka prakAre razkela nathI. jenAmAM Avo pramAda hoya, te sAdhu kema kahevAya? AvA nirvasane sAdhu na kahevAya. tuM jo A zvAna sama nirdaya, cha kaya jIva maIka che, to mane kema anurAga thAya? athavA zvAna paNa sAro ke jene atisukSma niyama-vrata bhaMga thato nathI. A niyama bhaMjakanI tulanA konA sAthe kravI ? mATe he sumati ? AvA kRtrima AcaraNathI sAdhu na banI zakAya. mATe he vatsa! AvA kRtrima AcArIne jinavacana maraNa to koNa vaMdana kare? vaLI temanA saMsargathI ApaNane paNa caraNa kraNamAM zithilatA AvI jAya ke jenAthI ApaNe bhava ghora bhava paraMparAmAM rakhaDagvAnuM thAya. tyAre sumatie kahyuM - te kuzIla hoya ke suzIla, huM temanI pAse pravajyA svIkArIza. vaLI tame kaho cho te dharma vAne Aje koNa samartha che ? mATe mane choDI do, mAre temanI sAthe javuM che. teo cAlyA jaze to pharI meLApa thavo muzkela che. tyAre nAgile kahyuM ! he sumati ! tenI sAthe javAmAM tAruM kalyANa nathI. huM tane tivacana huM chuM. je bahu guNakArI hoya tenuM sevana kra. huM kaMI tane baLAtkArathI paDI rAkhato nathI. aneka upAyo chatAM te na rokAyo ane maMdabhAgya evA sumatie pravajyA svIkArI. pachI koIka samaye vihAra kramAM kratAM pAMca mAsa pachI mahAbhayaMkra bAra varSano duSkALa Avyo tyAre te sAdhuo te kALanA doSathI doSanI AlocanA pratikramaNa vinA mRtyu pAmIne bhUta, cakSa, sakSasa, pizAcAdi vANavyaMtara devonA vAhanapaNe utpanna thayA, tyAMthI pleccha jAtinA mAMsAhArI, krura AcaraNa karanArA thayA. tyAMthI sAtamI narake utpanna thayAM, tyAMthI trIjI covIzImAM sakhyatva pAmaze. pachI sakhyattva prAptinA bhayathI trIjA bhavamAM cAra jaNAM siddhi pAmaze. pachI samyakta prAptinA bhayathI trIjA bhavamAM cAra jaNAM siddhi pAmaze, paNa je sarvathA moTA pAMcamA hatA te eka siddhi nahIM pAme. kema ke te ekAMta mithyASTi ane abhavya che. bhagavan! sumati bhavya che ke abhavya? gautama ! te bhavya che. to te mRtyu pAmIne Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda kakyAM utpanna thaze? gautama ! paramAdhAmI asara thaze. %i] bhagavat ! bhavyajIvo paramAdhAmI asuromAM upaje? gautama ! je koI sajaDa rAga, dveSa, moha ane mithyAtvanA udaye sArI rIte hevA chatAM uttama hitopadezanI avagaNanA kare che, bAra aMgo Adi zrutajJAnane apramANa kare che tathA zAstrAnA sabhAvo ane rahasyane jANatA nathI. anAcArane prazaMse che. tenI prabhAvanA kya che. jema sumatie te sAdhunI prazaMsA, prabhAvanA karI ke - teo suzIla sAdhu nathI ityAdi tathA hyuM ke jevA tame nibuddhi cho tevA te tIrthakya haze. ema bolatA he gautama ! te moTuM tapa kravA chatAM paramAchAmI asurapaNe upajyo. bhagavan! paramAdhAmI devo tyAMthI marIne kayAM utpanna thAya? bhagavad ! te sumatino jIva paramAdhAmathI nIkaLIne kyAM utpanna thaze ? gautama ? maMdabhAgI evA teNe anAcAranI prazaMsA tathA abhyadaya vA sanmArganA nAzane abhinaMdho. te rmanA doSathI anaMta saMsAra upAryo. tenA keTalA bhavonI utpatti phlevI? aneka pudgala parAvarta kALa sudhI cAragatirUpa saMsAramAMthI jeno nIkaLavAno Aro nathI. to paNa saMkSepathI tenA keTalAMka bhava kahuM chuM te sAMbhaLa A ja jaMbudvIpane cAre bAju pharato vartuLAkArano lavaNa samudra che. temAM je sthaLe siMdhu mahAnadI praveza kre che te pradezanI dakSiNe papa-jojana pramANavALI vedikAnA madhyabhAge vasA yojana pramANa hAthInA kuMbhasthaLanA Akrare sarakhuM pratisaMtApadAyaka nAme sthaLa che. te sthaLa lavaNa samudranA jaLathI zA yojana pramANa uMcuM che. tyAM atyaMta ghora gADha aMdhAravALI ghaDIyAlA saMsthAnanA AkAravALI 46 guphAo che. te guphAomAM banne bannenI vacce vacce jalacArI manuSyo vAsa re che. teo vaRSabhanArAya saMghayaNavALA, bhamahAbala ane parAkramavALA 1rA veMta pramANa kayAvALA, saMkhyAna vaSayavALA, jemane madha-mAMsa priya che tevA, svabhAvathI strIlolupa, ati kharAba varNavALA, sumAra, aniSTa, kaThaNa, kharabacaDAM dehavALA, caMDAlanA netA samAna dhelA bhayaMkra mukhavALA, siMhasamAna dhora dRSTivALA yamarAja samAna bhayAnaka, koIne pITha na batAvanAra, vijaLI mAphaka niSThura prahAra karanAra, abhimAnathI mAMdhAtA thayelA, teo aMgolika manuSyo tarIke oLakhAya che. temanA zarIramAM je aMtaraMga golika che. tene grahaNa karIne camarI gAyanA zveta pUMchaDAnA vALathI te golikA gUMthe che. tyArapachI te bAMdhelI goliksane baMne kAna sAthe bAMdhIne mahAkiMmatI, uttama jAtivaMta ratna grahaNa kravA IcchatA samudramAM praveze che. samudramAMnA jaLa hAthI, bheMza, goMdhA, magara, moTA masso, taMtu, saMsamArAdi duSTa vyApado tene koI upadrava kratA nathI. te golikanA prabhAvathI bhaya pAmyA vinA sarva samudrajaLamAM bhramaNa krIne icchAnusAra uttama jAtivaMta nono saMgraha krIne akhaMDa zarIre bahAra nIkaLI Ave che. teone je aMtaraMga golika hoya che. tenA saMbaMdhathI te bicAsa he gautama ! anupama, atighora, bhayaMkra du:kha, pUrvabhavamAM upArjita ati raudra rmane AdhIna banelA teo anubhave che. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 4-68 bhagavad ! kyA kAraNathI? gautama ! teo jIvatA hoya tyAM sudhI tenI golika grahaNa karavA koI samartha nathI. jyAre temanA dehamAMthI golika grahaNa kve che. tyAre ghaNAM moTA prakAranA moTA sAhasathI niyaMtraNA karavI paDe che. bakara paherelA, talavAra, bhAlA, cako, hathiyAra sarjelA evA ghaNAM zUravIra puruSo buddhinA prayogathI temane jIvatA ja paDe che. jyAre temane pacche che tyAre je prakAranA zArIrika ane mAnasika duHkho thAya che, te sarve nAranA duHkha sAthe sarakhAvI zakraya. bhagavan! te aMtaraMga golikAne koNa grahaNa kare che ? he gautama ! te lavaNa samudramAM ratnadvIpa nAme aMtadvIpa che, pratisaMtApadAyaka sthaLathI te dvIpa 3100 yojana dUra che, te rannAdvIpavAsI manuSyo tene grahaNa kre che. bhagavana kevI rIte grahaNa kare ? kSetranA svabhAvathI siddha thayelA pUrva puruSonI paraMparA pramANe prApta krelA vidhAnathI temane pakaDe che. bhagavana te vidhi kevA prakArano che ? gautama te rabadvIpamAM ra0, 19, 18, 10, 8, 7 dhanuSya pramANavALA ghaTInA AjharanA zreSTha vajazIlAnA saMpuTo hoya che. tene chUTa pADIne te rannAdvIpavAsI manuSyo pUrvapuruSothI siddha kSetra svabhAvathI sidhdha taiyAra relA yogathI ghaNAM masyo madhu bhegA meLavIne atyaMta rasavALA krIne pachI temAM pakAvelA mAMsanA TukaDA temaja uttama madha-madirA vagere padArtho nAkhe che. AvA temane khAvA yogya mizraNo taiyAra rIne vizALa lAMbA moTA vRkSonA kaSThothI banAvelA yAnamAM besIne atisvAdiSTa purANA madirA, mAMsa, matsya, madha vagerethI paripUrNa ghaNAM tuMbaDA laIne pratisaMtApadAyaka nAmanA sthaLa pAse Ave che. jyAre guphAvAsI aMDagolika manuSyone eka taMbaDuM ApIne temaja abhyarthanA pUrvaka pahelAM kASTha yAnane atizaya vegapUrvaka calAvIne ratnadvIpa tarapha doDI jAya che. aMDagolika manuSyo te tuMbaDAmAMthI madha mAMsa vagerenuM mizraNa bhakSaNa kTa che ane atizaya svAdiSTa lAgavAthI pharI meLavavA mATe teonI pAchaLa chUTAchavAyA thaIne doDe che. tyAre he gotama ! jeTalAmAM haju ghaNAM najIka na AvI pahoMce teTalAmAM suMdara svAdavALA madha ane gaMdhavALA dravyothI saMskRti purANA madirAnuM eka tuMbaDuM mArgamAM mUkIne pharI paNa atitvarita gatie ranadvIpa tarapha cAlyA jAya che. vaLI aMDagolika manuSyo te atizaya svAdiSTa madha ane gaMdhavALA dravyothI saMskArita taiyAra relA jUnI madirA mAMsa vagere meLavavA mATe atidakSatAthI tenI pITha pAchaLa doDe che. pharI paNa temane ApavA madhathI bharela tuMbaDuM mUke che. e pramANe he gautama ! madha, madirAnA lolupI banelA temane tuMbAnA madhamadirA vagerethI lobhAvatA lobhAvatA tyAM sudhI dorI lagAvavAmAM Ave che ke jyAM AgaLa varNavelAM ghaMTI AkaravALA vajUzIlanA saMpuTo rahelA che. jeTalAmAM khAdhanA lobhathI teo teTalI bhUmi sudhI Ave che. teTalAmAM je najIkamAM vajazIlA saMpuTano uparano bhAga je bagAsu khAtA puruSanA Azrara sarakho chUTo prathamathI goThavela hoya che. tyAM ja madha-madirAthI bharelA bAkI rahelA ghaNAM tuMbaDAo temane dekhatAM ja tyAM Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda mUkIne pota-potAnA sthAnamAM cAiyA jAya che. pelA madha-madirA khAvAnA lolupI jeTalAmAM ghaMTI pAse pahoMce ane tenA upara praveza kare te samaye he gautama ! je pUrve pakAvelA mAMsanA kTAo tyAM mUkelA hoya temaja je madha-madirAthI bharelA bhojano tyAM goThavI rAkhelA hoya vaLI madhathI lipelA zilAonA paDa hoya to te dekhIne teone ghaNo ja saMtoSa, AnaMda, moTI tuSTi, mahApramoda thAya che. e pramANe madha-madirA pakAvela mAMsa khAtA khAtA sAta, ATha, paMdara divaso pasAra thAya che. teTalAmAM ratnadvIpa nivAsI munaSyo ekaThA maLIne keTalAMka bannara, keTalAMka bIjA Ayudho dhAraNa relA hoya, teo pelI vajrazIlAne vIMTAIne sAta ATha paMktio gherI vaLe che. ratnadvIpavAsI bIjA keTalAMka te zIlA paDane ghaMTulAnA upara ekaThuM thAya tema goThave che, jyAre be paDa ekThA karavAmAM Ave che tyAre he gautama ! eka capaTI vagADIne tenA trIjA bhAganA kALamAM tenI aMdara sapaDAyelAmAMthI eka ke be mAMDa mAMDa bahAra chaTakI jAya che. pachI te ratnadvIpavAsI vRkSasahita maMdira ane mahelo tyAM banAve che. te ja samaye teonA zarIrano vizanAzakALa utpanna thAya che.e pramANe he gautama ! te vajrazIlAnA ghaMTInA be paDa vacce bhIMsAIne pisAtA pisAtA jyAM sudhI sarva hADakAM dabAIne barAbara na pIsAya temaja cUrNa na thAya tyAM sudhI te aMDagolika dabAIne barAbara na pIsAI temaja cUrNa na thAya tyAM sudhI te aMDagolika manuSyomAM prANo chUTA paDatAM nathI. teonA asthio vajraratnanI jema duHkhe Ine dabI zAya tevA majabuta hoya che. tyAM AgaLa teone vajrazIlAnA be paDa vacce goThavI kALA baLado joDI atiprayatnathI reMTa, ghaMTI, RNa retI-cunAnI cInI jema goLa bhamADAya che. eka varSa sudhI pIsavAno prayatna cAlu hovA chatAM tenA majabuta asthinA TA thatAM nathI. te samaye tevA prakAranuM atyaMta ghora dAruNa zArIski ane mAnasika mahAduHkhanI vedanAno Aro anubhava karatA hovA chatAM prANo paNa cAlyA gayA chatAM temanA asthi bhAMgatA nathI. be vibhAga thatAM nathI, dabAtA nathI, ghasAtA nathI, paNa saMghisthAno sarve vikhUTA paDIne jarjarIbhUta thAya che. pachI bIjA sAmAnya paththaranI ghaMTInI mAphaka bahAra sarI paDatA loTanI jema kaMIka ogaLI Adi agrAvayavanA asthikhaMDa joIne te ratnadvIpavAsI loko AnaMda pAmIne zIlAnA paDo uMcA uMcakIne tenI aMDagolikA grahaNa karIne temAM je nirasabhAga hoya te aneka ghanasamUha grahaNa karIne vecI nAMkhe che. he gautama ! A vidhAnathI te ratnadvIpa nivAsI manuSyo aMtaraMga golikAo grahaNa karela che. bhagavan ! te bicArA tevA prakAranuM atyaMta ghora dAruNa tIkSNa duHsaha duHkhasamuhane sahetA AhAra-jaLa vinA eka varSa sudhI kevI rIte prANane dhAraNa karI rAkhatA haze ? he gautama ! pote karelA rmanA anubhavathI, eno vizeSAdhikAra jANavAnI IcchAvALAe prazna vyAkaraNa sUtranA vizeSAdhikAra jANI levuM. [9] bhagavan ! tyAMthI marIne sumatino jIva kyAM utpanna thaze ? gautama ! Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4}/679 tyAM ja pratisaMtApadAyaka nAmanA sthaLamAM e ja kramathI sAta bhava sudhI aMDagolika manuSyapaNe utpanna thaze. tyAra pachI duSTa zvAnanA bhavamAM, tyAra pachI kALA zvAnamAM pachI vyataramAM pachI lIMbaDAnI vanaspatimAM, pachI manuSyanI strImAM, pachI chaThThI nArImAM, pachI kuSThI manuSyamAM, pachI vyaMtara, pachI mahAkAyavALo sUthAdhipati hAthI, tyAM maithunamAM ati Asakta hovAthI anaMtAya vanaspatimAM tyAM anaMto kALa janma-maraNanA duHkha anubhavIne manuSya thaze. pachI manuSyapaNAmAM mahAnimittiyo. pachI sAtamI nAkImAM pachI svayaMbhU ramaNa samudramAM moTo matsya thaze. aneka jIvono matsyAhAra karIne marIne sAtamI narake jaze. tyAra pachI Akhalo, pachI manuSyamAM, pachI vRkSa upara kokilA, pachI jaLo, pachI mahAmatsya, pachI taMdula matsya, pachI sAtamIe, pachI gadheDo, pachI kUtaro, pachI kRmijIva, pachI deDako, pachI aginakAyamAM pachI zuo, pachI madhamAkhImAM, pachI cakko, pachI udhaI, pachI vanaspatimAM, temAM anaMtakALa pasAra karIne manuSyamAM strIratna pachI chaThThI narake, pachI uMTa, pachI veSAmaMkti nAmanA paTTaNamAM upAdhyAyanA gRha najIka lIMbaDAnA patrapaNe vanaspatimAM, pachI manuSyamAM ThIMgaNI kubjA strI, pachI napuMsaka manuSya, pachI duHkhI manuSya, chI bhIkha mAMganAramAM, pachI pRthvIkAyAdi phAyomAM bhavasthiti ane naya sthiti darekmAM bhogavanAra, pachI manuSya, pachI ajJAna tapasyA nAra, pachI vyaMtaramAM, pachI purohita, pachI paNa sAtamIe, pachI taMdula matsya, pachI sAtamI narahmAM, pachI baLada, pachI manuSyamAM mahAsamyagadaMSTi avirati cakravartI, pachI pahelI nArImAM, pachI paNa zrImataM zeTha, pachI zramaNa aNagApaNAmAM, tyAMthI anuttara devalokmAM pachI paNa cakravartI mahAsaMgha paNavALA thaIne kAma bhogathI vairAgya pAmIne tIrthaM bhagavaMte upadezelA saMpUrNa saMyamanI sAdhanA karIne nirvANa pAmaze. [680] temaja je bhikSu ke bhikSuNI parapAMkhaDIonI prazaMsA kare ke nihavonI prazaMsA re temane anukULa hoya tevA vacano bole, nihano prazaMsA kare temane anukULa hoya tevA vacano bolo, nihnavonA graMtho, zAstro, pado ke akSarone prarUpe, jeo nihnavonA grantho, zAstro, pado ke akSarone prarUpe, jeo nihavonA prarUpelA phAyaklezAdi tapa re, saMyama re, tenA jJAnano abhyAsa re, vizeSathI jANe zravaNa re. pAMDitya kare, tenI tarapheNa karI vidvAnonI parmadAmAM tenI ke tenA zAstronI prazaMsA kare te paNa sumatinI jema paramAdhAmI asuromAM utpanna thAya che. [68] bhagavan ! te sumatinA jIve te samaye zramaNatva aMgIkAra karyuM to paNa AvA naraka, tiryaMca, manuSya, asurAdi gatimAM judA judA bhavomAM ATalo ALa saMsAramAM kema bhamyo ? gautama ! je Agamane bAdhA pahoMcADe tevA liMga, vezAdi grahaNa karavAmAM Ave te kevaLa daMbha ja che ane ati lAMbA saMsAranA kAraNabhUta gaNAya che. tenI keTalI lAMbI maryAdA che, te jaNAvI zakatI nathI. te ja kAraNe saMyama duSkara manAyeluM che. vaLI bIjI e vAta lakSamAM rAkhavI ke zramaNapaNAmAM pahelA saMyama sthAnamAM 7 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda kuzIla saMsargIno tyAga kravAno che. je teno tyAga na to saMyama ja TatuM nathI. to suMdara mativALA sAdhue te ja AcaravuM, tenI ja prazAMsA #vI, tenI ja unnati svI tenI ja salAha ApavI. te ja AcaravuM ke je bhagavaMte dhelAM AgamamAM hoya. A pramANe sUtranuM atikramaNa karIne jema sumati lAMbA saMsAramAM rakhaDyo, temaja bIja paNa suMdara vidura, sudarzana, zekhara, nilabhadra, saMbhomaya, khagadhArI, tenazramaNa, dunti deva, kSitamuni, vagere thaI gayA. tenI keTalI saMkhyA hevI ? mATe A viSayano paramArtha jANIne kuzIla saMsarga sarvathA varNavo. phi8 bhagavan! zuM te pAMce sAdhuone kuzIlarUpe nAmila zrAvake gaNAvyA te potAnI svecchAthI ke AgamazAstranI yuktithI? gautama ! bicArA zrAvane tame kahevAnuM sAmarthya zuM hoya? jo koI potAnI svacchaMda matithI mahAnubhava susAdhunA avarNavAda bole te zrAvaka jyAre harivaMzanA klatilaka marakta ratna samAna zyAma tivALA bAvIzamAM dharma tIrthakTa ariSTanemi nAme hatA. temanI pAse vaMdana nimitte gayelA hatA. te hakIkta AcArAMga sUtramAM anaMtagamaparvavanA jJAtA kevalI bhagavaMte prarUpelI hatI. tene yathArtha dhAraNarUpe hRdayamAM avadhAraNa karelI. tyAM trIza AcAronI prajJAyanA relI che. te AcAromAMthI je koI sAdhu ke sAdhvI koI paNa AcAranuM ullaMghana kare te gRhastha sAthe sarakhAmaNI karavA lAyaka gaNAya. jo AgamathI viruddha vartana kare, Acare, puruSe to anaMta saMsArI thAya, tethI he gautama ! jeNe eka mukhavastrijJano adhika parigraha karyo to tenA pAMcamAM mahAvatano bhaMga thayo. jeNe strInA aMgopAMga dekhyA, ciMtavyA pachI tene AlocyA nahIM. to teNe brahmacaryanI gatinI virAdhanA krI. te virAdhanAthI jema eka bhAgamAM baLelA vastrane baLeluM vastra kahevAya tema ahIM cothA mahAvratano bhaMga kahevAya. jeNe potAnA hAthe aNa dIdhelI rAkha laI lIdhI. tenA trIjA mahAvatano bhaMga thayo. jeNe sUryodaya thayA pahelAM sUryodaya thayo ema kyuM. tenA bIjA mahAvatano bhaMga thayo. je sAdhue sajIva jaLathI saMkramaNa rksa bIjaphAya cAMpyA, vastrathI vanaspatinaya saMghaTTo thayo, vijaLIno sparza thayo, ajayaNAthI phaDaphaDATa avAja karatA muhapatithI vAyu kAyanI virAdhanA krI. te badhAMne paheluM mahAvrata bhAMgyuM. ema tenA pAMca mahAvratano bhaMga thayo. tethI he gautama ! Agama yuktithI A sAdhuone zIla jaNAvelA che, kAraNa ke uttara guNono bhaMga paNa iSTa nathI to pachI mUlaguNono bhaMga to sarvathA aniSTa ja gaNAya he bhagavan! to zuM A daSTAMta vicArIne ja mahAvato grahaNa karavA? gautama! A vAta yathArtha che. bhagavan! kyA kAraNe ? gautama ! subramaNa ke suzrAvaka A be ja bhedo dhelA che. bIjo bheda kaheto nathI. athavA bhagavaMte zAstromAM je pramANe upadezela che, te pramANe suzramaNapaNAnuM pAlana kravuM. te ja pramANe suzrAvakvaNuM yathArtha rIte pAlana kravuM joIe. paraMtu zramaNe potAnA zramANapaNAmAM aticAra na lAgavA devA joIe Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4-682 ke zrAvake zrAvakSaNAnA vratomAM aticAra na lagADavA joIe. niraticAra vrato prazasya che. tevA niraticAra vratonuM sevana karavuM. je A zramaNadharma sarvavirati svarUpa hovAthI nirvikAra chUTachATa vagarano suvicAra ane pUrNa vicAra yukata che. je pramANe mahAvato pAlana kravAnA zAstramAM jaNAvelA che, tema yathArtha pAlana kravA joIe. jyAre zrAvaka mATe to hajAro prakranA vidhAno che, te vrata pALe ane temAM aticAra na lAge te pramANe zrAvakSe aNuvrata grahaNa re. [68] bhagavad ! nAgila zrAvaka kyAM utpanna thayo ? he gautama ! te siddhigatimAM gayo. bhagavad ! kevI rIte ? gautama te nAgila zrAvake te kuzIla sAdhu pAsethI chUTA paDIne ghaNA zravAke ane vRkSothI vyAkha ghorathI bhayaMkra AvImAM sarva pApa limalanA klaMka rahita carama hitakarI saeNkko bhavomAM paNa atidurlabha tIrthakra bhagavatanuM vacana che ema jANIne - nirjIva pradezamAM jemAM zarIranI sArasaMbhALa ke TApaTIpa na kravA paDe tevuM niraticAra pAdapopagamana anazana aMgIkAra kareluM hatuM. have koI samaye te ja pradezamAM vicaratA ariSTanemi tIrthakara bhagavaMta, acalita satvavALA A bhavyAtmAnI pAse tenA upakAra mATe AvI pahoMcyA, uttamArtha samAdhimaraNa sAdhI ApanAra atizayavALI dezanA kahI. jaLavALA meghasamAna gaMbhIra ane devadUbhi samAna suMdara svaravALI tIrthanI vANI zravaNa kare to zubha adhyavasAya karato apUrvaNathI kSapaka zreNImAM ArUDha thaI aMtakta kevalI thayo. e kAraNathI e pramANe kahevAya che ke he gautama ! te siddhi pAmyo. mATe he gautama ! kuzIla saMsargano tyAga kranArane ATaluM aMtara thAya che. mAniya vayana-sa bo. muni dIparatnasAgare rela sugAnuvAda pUrNa - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - x - 4 - Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda * cothA prAdhyAne aMte mahAnizIya sUtranuM punaH saMpAdana karanAra pUrvakAlIna maharSinuM vALa : A cothA adhyayanamAM siddhAMta jJAtAo keTalAMka AlApakonI samyaka zraddhA wtAM nathI. teo azraddhA jatAM hovAthI ema paNa samyaga zraddhA nathI karatAM ema AcArya haribhadra sUrijInuM sthAna che. AkhuM cothuM adhyayana ekyuM nahIM. bIjA adhyayano paNa A cothA adhyayananA keTalAMka parimita AlApakonuM azraddhAna kare che, evo bhAva ahIM samajavo. kema ke sthAna, samavAya, jIvAbhigama, prajJApanA vagere sUtromAM A hakta helI nathI, ke prati saMtApaka sthaLa che. tenI guphAmAM vAsa kranAra manuSyo che. temAM paramAdhAmI asuro krarI pharI sAta ATha vakhata sudhI utpAnna thAya che. teone dArUNa vajazIlAnI ghaMTInA paDo vacce pIlAvuM paDe che. atizaya pIlAtA ane vedanA anubhavatA hovA chatAM eka varSa sudhI tenA prANono nAza thato nathI. pitA vRddhavAda evo che ke A AryasUtra che. temAM vikatino praveza thayo nathI. A zrutaskaMdhamAM ghaNAM ja artho rahelA che. suMdara atizaya sahita arthAta atizaya yukta helAM A gaNadharonA vacano che. Ama hovAthI ahIM lagIra paNa zaMka na rahI. mahAnizItha sUtra Azayana-4 samakSa Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5-684, 685 91 mI. adhyayana-5 - navanIta sAra' - - -- 4 - - 4- 4 - [684, 685] A pramANe kuzIla saMsargIno sarvopAyathI tyAga karIne unmArga praveza karelA gacchamAM je vezathI AjIvikra janArA hoya ane tevA gacchamAM vAsa dhe tene nirvighnapaNe kleza vagara zramaNapaNuM saMyama, tapa temaja suMdara bhAvanI prApti na thAya, eTaluM ja nahIM paNa mokSa tenAthI ghaNo dUra rahelo che. 8i6 thI 61] gautama 1 evA prANI che jeo unmArgamAM pravezelA gacchamAM vAsa krIne bhava paraMpasamAM bhramaNa kare che. ardhapahara, eka prahara divasa, eka pakSa, eka mAsa ke eka varSa sudhI paNa sanmArgamAM praveza karelA gacchamAM gurukULavAsamAM rahenAra sAdhu ke gautama ! lIlA lahera karato ke ALasa krato nirutsAhavALI buddhi ke manathI raheto hoya paraMtu mahAnubhAva evA uttama sAdhunA pakSane dekhIne maMda utsAhI sAdhu paNa sarva parAkrama kratA utsAhI thAya che. vaLI zA, bhaya, lajAdithI tenuM vIrya ulasIta thAya che. gautama ! jIvanI vIryazakti ulalIta thatAM janmAMtaramAM relA pApone hRdayanA bhAvathI bALI nAMkhe che. mATe nipuNatAthI sanmArgamAM pravezelA gachane tapAsIne temAM saMyamunie jIvanaparyanta nivAsa javo. di bhagavana ! evA kyA gaccho che. jemAM vAsa Aya ? e rIte gacchanI pRcchA Adi A pramANe kahelI jANavI. gautama ! jema zaNu ane mitrapakSa tarapha samAna bhAva vartato hoya. atyaMta sunirmaLa vizuddha aMtaHkraNavALA- sAdhuo hoya. A zAtanA kravAmAM bhaya rAkhatA hoya. potAne ane bIjAnA AtmAno upakAra kravAmAM udhamI hoya. cha jIvanimayanA jIvo upara atyaMta vAtsalya nArA hoya. sarva pramAdanA AlaMbanathI mukta hoya. atyaMta apramAdI vizeSa prakAre jANelA zAstronA sadUbhAvavALA, raudra ane ArmadhyAna rahita, sarvathA baLa-vIrya-puruSaznara parAkramane gopavanArA, jhaMte sAdhvInA pAtrA-paDAM vagere vahorelA hoya teno bhoga na karanArA, ekAMta dharmano aMtarAya kravAmAM bIka rAkhanAra, tatva tarapha rUcI nAra, parAkrama kastAnI rucivALA, eite strI sthA, bhojana kyA, cora kyA, rAjasthA, deza kyA, AyAra paribhraSTonI kyA na kranArA, e rIte vicitra prameya temaja sarva prakAranI vikyA svAthI vipamukta, ekAMte yathAzakti 18000 zIlAMgonA ArAdhaka, samagra rAtadivasa dareka samaye kaMTALyA vinA zAstramAM helA mokSa mArganI prarUpaNA kranArA, ghaNA guNothI yukta, mArgamAM rahela, akhkhalita, akhaMDita zIlaguNanA dhAraka hovAthI mahAyazavALA, mahAptavavALA, mahAnubhAva jJAna, darzana, cAstrinA traNacA evA trAsane dhAraNa karanAra AcArya hoya che. tevA guNavALA AcAryanI nizrAmAM jJAnAdika mokSa-mArganI ArAdhanA nAra ga7 kahevAya. [6] bhagavad ! zuM temAM rahI A guruvAsa seve kharo? gautama ! hA, koIka Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda sAdhu nakkI temAM rahI gurukULavAsa seve ane koI evA paNa hoya ke jeo tevA ga7mAM na vase. bhagavad ! ema zA karaNathI hevAya che ke koIka vase ane koIka na vase. gotama ! eka AtmA AjJAno Asadhaka che ane bIjo AjJAno virAdhaka che. je guru AjJAmAM rahelo che, te samyaga darzana, jJAna, cAstrino ArAdhaka che. je samyaga jJAna-darzana-vyAtrino ArAdhaka che te he gautama *! ati jANakAra, mokSamArgamAM ati udhama nAra che. je guru AjJAne anusarato nathI. te AjJAnI virAdhanA kare che te anumAnubaMdhI krodha-mAna-mAyA-lobhavALA cAre kyAyo yukta hoya te sajjaDa rAga, dveSa, moha ane mithyAtvanA pUMjavALA hoya che. jeo gATa rAga-dveSAdi vALA che, te upamA na ApI zakAya tevA ghora saMsAra samudramAM Amatema aTavAyA kare che. anuttara dhora-saMsAra samudramAM aTavAnArane pharI janma-pharI jarA-pharI mRtyu vaLI pAchA janma-vRddhAvasthA-mRtyu krIne pAchA ghaNAM bhavonuM parAvartana kravuM paDe che. vaLI temAM 84 lAkha yonimAM vAraMvAra utpanna thavuM paDe che. vaLI vAraMvAra atidusaha ghora gADha kaLA aMdhAvALA, rUdhirathI khadabadatA, carabI, pa, ulaTI, pitta, nA kAdavavALA, durgadha yukta azuci vahetA, garbhanI cAre bAju vIMTaLAyela, ora, pheMphasA, viSThA, pezAba AdithI bharapUra, aniSTa, udvega vanAra, atighora, caMDa, raudra duHkhothI bhayaMkra evA garbhanI paraMparAomAM praveza vo te kharekhara dukha che, kleza che, roga che, AtaMka che, zaikra saMtApa che ane udvega karAvanAra che. te azAMti vanAra che, tethI yathAsthiti iSTa manorathonI prApti zavanAra che. tene kAraNe tene pAMca prakAranA aMtarAya rmano udaya thAya che. jyAM pAMce prakAre karmano udaya thAya che, emAM sarva duHkhanA agrabhUta evuM prathama dAridra utpanna thAya che. dAridra hoya tyAM apayaza, khoTA ALa yaLavA, apIrti, idi aneka duHkhono Dhagalo ekko thAya che. tevA duHkhono yoga thAya tyAre sarve lokothI lajjA pamADanAra, niMdanIya, gahaNIya, avarNavAda AvanAra, dugaMdha karAvanAra, sarvathI parAbhava pamAya tevA jIvitavALo thAya che tyAre samyaga darzanAdi guNo tenAthI ghaNAM dUra thAya che, manuSya janma phogaTa jAya che athavA dharmathI sarvathA hArI jAya che. jeo samyagadarzanAdi guNothI atizaya mukta thAya che te Azrava dvArone roka ke baMdha %ii zakto nathI. ghaNAM moTAM pApa rmanA nivAsabUta bane che te rmano baMdhaka bane che tethI kedakhAnAnA kedI samAna parAdhIna thAya che. eTale sarva kalyANa amaMgaLanI jALamAM phasAya che tyAMthI chUTavuM ati muzkela che kema ke ghaNAM kaccha, gADha, baddha, pRSTa, nikAcIta sevI rmanI graMthi ekadama toDI zakatI nathI, te karaNe ekendriyapaNAmAM, be Indriya - te Indriya, caurindriya paMcendriyapaNAmAM, nArI-tiryaca-kumanuSyapaNAmAM, aneka prakAre zArIrika, mAnasika duHkho anubhavavAM paDe che. azAtA bhogavavI paDe che. A kAraNe he gautama ! ema kahevAya che ke keTalAMka Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa-63 AtmAo hoya che ke jeo gItArthanA gayachamAM rahI gurukULavAsa seve che ane keTalAMka sevatA nathI. phi64] bhagavad ! zuM mithyAtva AcaraNavALo kreI gaccha hoya kharo ? je koI ajJAnI virAdhaka gaccha hoya te nakkI mithyAtvA AcaraNayukta hoya. bhagavan! gacha rAdhaka thAya tevI kaI AjJA che gautama ! saMkhyAtIta sthAnothI gacchAjJA kkI che, temAM rahI ArAdhaka thAya. ] bhagavatu ! saMkhyAtIta gaccha maryAdA sthAnomAM evuM koI sthAna che je utsarga ke apavAda koI rIte pramAda doSathI vAraMvAra maryAdA ke AjJA ullaMdhe to paNa ArAdhaka thAya ? nizcayathI na thAya. bhagavana ! ema ma chuM ? tIrtho tIrthana karanAra che. tIrtha-cAra vArNavALo te pramANasaMgha gacchomAM pratiSThita hoya che. gacchomAM samyam darzana-jJAna-cAgni-pratiSThita thayela che. A samyagadarzana jJAna-cAstri-paramapUjyomAM paNa vadhu zaraNa javA yogya che. atizaya sevya che, vizeSa sevana yogya che. AvA zAstra, pUjya, sevya darzanAdine je koI gacchamAM koI paNa sthAnamAM kaeNI prakAre virAdhe, te gaccha samyagmArga nAzaka, unmArga dezaka thAya che. jyAM A baMne thAya te nizce AjJA virAdhaka thAya che. A naraNe he gautama ! eka kahevAya che ke - saMkhyAtIta gacchomAM mayadAnuM sthAnAMtara thAya che. gayachamAM je joI paNa game te eka ke vadhAre sthAna, maryAdA AjJAnuM ullaMdhana kare te ekaMte AjJA visadhaka thAya. | dila bhagavad ! gaccha maryAdA keTalo maLa prarUpelI che ? keTalo kALa gaccha maryAdA na ullaMghavI? gautama! jyAM sudhI mahAyazA, mahAsatvI, mahAnubhAva (chellA) duSpasaha ANagAra thaze tyAM sudhI gaccha maryAdA sAyavavA AjJA karelI che. eTale pAMcamAM ArAnA aMta sudhI gaccha maryAdAnuM ullaMghana karavuM. 6i0,68] bhagavat ! A yihozI maryAdAnuM ullaMghana karyuM che ? ghaNI azAtanA jhI che ane gaccha unmArgamAM pravezyo ema jANavuM ? gautama! je vAraMvAra gaccha badalAvato hoya, eka gacchamAM sthiratAthI na raheto hoya. potAnI IcchA pramANe vartato, guru AjJA mujaba na raheto hoya, zAstranA rahasyo na jANato, vezathI AjIvika kranAra, pATa-pATalA-paTiyA AdinI mamatA nAra, -prAsuka bAhaca prANavALA sacitta jaLano bhoga kranAra, mAMDalInA pAMca doSathI ajANa, te doSo sevanAra, sarva Avazyaka kriyA kALanuM ullaMghana karanAra, Avazyaka pratikramaNa na karanAra, ochuM ke adhika Avazayaka nAra, gaNanA pramANathI ochA ke adhika haraNa pAtra, daMDa, muhapatti Adi uparaNa-cAraNakanAra, gurunA upakraNano paribhogI, uttaraguNa virAdhaka, gRhasthanI IcchAnusAra pravRtti kranAra tenA sanmAnamAM pravartato, pRthvI-pANI-agni-vAyu-vanaspati, bIja kAya, trasakaya betraNa-cAra-pAMca IndriyavALA jIvone sAraNa ke niSpaNa pramAda doSathI saMghana vageremAM doSane na joto AraMbha, parigrahamAM pravRtti karI, guru pAse AlocanA na Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 mahAnizIcachedasUtra-anuvAda kratovikathAnA svabhAvavALo, ksamaye game tyAM karato, avidhithI saMgraha krela, parIkSA vinA pravajayA Ape, vaDI dIkSA Ape, daza bheda vinaya samAcArI na zIkhave, traNa gAraya kranAra, AThamadacArakSAya-mamatvabhAva-ahaMnnara-kkasa-kajIyA-laDAItophAna-Arya ane rauddha dhyAna yukta, vaDIlane sthApana na kranAra, ghaNAM lAMbA samaye loca kranAra, vidhA-maMtra-taMtra-coga-aMjana Adi zIkhIne temAM ja enaMta prayatna kranAra, mULa sUbanA yogo ane gaNipadanA yogo na vahana karanAra, duSkALAdinA AlaMbana grahaNa krIne alagya kharIdela, pakAvela Adi paribhoga kravAnA svabhAvavALA thoDA roganuM kAraNa AgaLa karI citsiA AvavA taiyAra thAya. tevA kAryane AnaMdathI vadhAve, je kaMI rogAdi thayA hoya tene AzrIne divase sunAsa, kuzIlanI sAthe bolavA ane anuNe kravAnA svabhAvavALA, agItArthanA mukhathI nIkaLela aneka doSane pravartAvanAra vacanane ane anuSThAnane anusaravAnA svabhAvavALA talavAra, dhanuSa, khaga-bhAlA, bANa, cakAdi hathiyAra laI cAlavAnA svabhAvavALA sAdhuveza choDI anya veza dhAraNa karI rakhaDanAra, AvI rIte sADA traNa pada koTI sthAnasudhI he gautama ! gacchane asaMsthita hevo. tathA bIjAM ghaNAM prakAranA cihnavALA gaccharnasaMkSepathI kahI zakAya che. dila8AvA prakAre moTA guNavALA gaccha jANavA te A pramANe-guru to sarva jagatanA jIvo, prANI, bhUto, satvone mATe vAtsalya bhAva rAkhanArA mAtA jevA hoya, pachI ga7 mATenuM vAtsalya kakyAM bAkI rahe? ziSyo ane samudAyanA ekaMte hita karatA, pramANavALA, pathya Aloka ane paraloknA sukhane ApanArA evA AgamAnuM sArI hitopadezane ApanAra hoya che. devendra-narendranI samRddhinI prApti karatAM paNa zreSTha ane uttama guru mahArAjano upadeza che. gurumahArAja saMsAranA duHkhI AtmAnI bhAva anukyA janma-jarA-maraNAdika duHkhathI A bhavya jIvo atizaya duHkha bhogavI rahyA che. teo kyAre zAzvata zivasukha pAme ema kjhaNApUrvaka guru upadeza Ape. paNa vyasana ke saMkTaNI parAbhavita banIne nahIM. jema ke - graha vaLagALa hoya, unmata hoya, koI badalAnI AzAthI kare to he gautama ! guru ziSyonI nizrAe saMsAno pAra pAmatA nathI. temaja bIjAe karela sarva zubhAzubha rmano saMbaMdha koIne hoto nathI. dila9, 700] he gautama ! ahIM AvA prakAranI sthiti hovAthI jo deTa cAstriI gItArtha moTA guNothI yukta evA guru hoya ane teo vAraMvAra Ama kahe ke - sapanA mukhamAM AMgaLI nAkhIne tenuM mApa he, to te pramANe re. te ja karya jANe che. [1, 002] Agama jJAtA kadApi zveta pragaDo dhe to paNa te pramANe zraddhA vI. ema EvAmAM kaMI karaNa haze je I prasanna gamanavALo bhAvathI gurue dhela vacana grahaNakTa che. te pIvAnA auSadhanI jema sukhAkSarI thAya che. [20] pUrvakta puNyanA udayavALA bhavya sattvo jJAnAdi lakSmInA bhAjana bane Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 pa-lo3 che. bhAvimAM jemanuM kalyANa thavAnuM che. te devatAnI jema gurunI paryAyAsanA kre che. [04 thI 276) aneka lAkha pramANa sukhone ApanAra, saeNkko duHkhothI mukta krAvanA AcArya bhagavaMto che, tenA pragaTa daSTAMtarUpe dezI gaNadhara ane pradezI rAjA che. pradezI rAjAe naragamananI badhI taiyArI karelI, paNa AcAryanA prabhAve deva vimAna pAmyo. AcArya bhagavaMta dharmamativALA atizaya suMdara, madhura, karaNa, karya, upamAsahita evA vacano vaDe ziSyonA hRdayane prasanna karatA ratA preraNA Ape che. [707, 278] papa, papa, 55, papapa saMkhyA pramANe AcAryo che. temAMthI moTA gaNavALA guNa samuhayukta eka nIvaDe che. jeo sarva prakAranA uttama bhAMgA vaDe tIrthakya samAna guru mahArAja hoya. [19] teo paNa he gautama! devatAnA vacanasamAna che. te sUrya samAna bAkInA AcAryonI paNa covIze tIrthanI ArAdhanA samAna ArAdhanA kravI joIe. zio] A AcAryapada vize dvAdazAMganuM zrata bhaNavAnuM hoya che, to paNa A vAta sArarUpe A pramANe kahuM chuM-- [11, 1 muni, saMgha, tIrtha, gaNa, pravacana, mokSamArga A sarve karthaka zabdo che. darzana, jJAna, cAstri, ghora ugra tapa A sarve gacchanA paryAya nAmo jANavA. je ga7mAM guruo rAga, dveSa ke azubha AzayathI ziSyane sAraNAdi preraNA ApatA hoya, dharmaLane dhrujAvatA hoya te gautama ! gaccha nathI. [13 thI 20] mahAnubhAva evA gacchamAM gurukULa kratAM sAdhune ghaNI nirjara thAya che. tathA sAraNA, vAsaNA, coyaNA AdithI doSanI nivRtti thAya che. gurunA manane anusaranAra, ativinIta, pariSaha jitanAra, dhairya rAkhanAra, stabdha na thanAra, labdha na thanAra, gAravo na janAra, vikyA na janAra, kSamAdhArI IndriyadamI, saMtoSI, chAyarakSaka, vairAgya mAlIna, dazavidha samAcArI sevanakta, Avazyane AcaranAra, saMyamamAM udhamI, saMDo vatana kaThora, AkyA, krA, aniSTa, duSTa, niSphara vacanathI tiraskAya, apamAnanI na krAya, to paNa je roSAyamAna na thAya, jeo apakIrti-apayaza ke kArya kranAra thatAM nathI. niraMtara svAdhyAya ane dhyAnamAM lIna mana vALA, ghora tapa ane caraNathI zarIra zoSavI denAra, krodha-mAnamAyA-lobha cAlI gayelA, rAga-dveSane dUrathI tyAga karelA, vinayopacAra kuzaLa, 16 bhede vacana zakipUrvaka bolavAmAM kuzaLa, niravadha vacana bolanAra, atiza ya na bolanAra, vAraMvAra bolabola na karanArA, gurue sakAraNa ke aAraNa kaThora, Akta, karkaza, niSkara, aniSTa zabdo kyA hoya tyAre tahati janAra ityAdi guNavAna jemAM hoya te ga7 che. kira1 thI 23] yAtrAdimAM mamatva bhAvano sarvathA tyAga karIne, potAnA zarIra vize nispRha bhAvavALI, saMyama nirvAha pUratA ja AhAra grahaNa kranArA, te paNa 4radoSa rahita, zarIra-rUpa ke IndrIyanA rasane poSavA nahIM, bhojana kratA kratA paNa potAne anukULa AhAra maLavA badala abhimAna na karanAra, mAtra saMyama yoga vahana, Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnizIthachedasUtra-anuvAda 96 irSA samiti pAlana, vaiyAvacca mATe AhAra karanAra ke paDilehaNAdi saMyama mATe AhAra grahaNa kare. [4, 725] apUrva jJAna grahaNa mATe atizaya udyama nArA ziSyo jemAM hoya sUtra-artha-ubhayane je jANe che. temaja te mATe nitya udhama kare che. jJAnAcAradarzanAcAra-cAstriAcAra traNenA ATha-ATha, tapAyAranA bAra, vIryAcAranA 36AyAra, temAM baLa-vIrya chUpAvyA vinA aglAnie khUba ekAgra mana, vacana, kAyAnA yoge udyama nAra thAya, evA prakAranA ziSyo jemAM hoya te gaccha hevAya. [726] guru AkarA kaThora niSThura vacane seMkDovAra ThapakkuM Ape to paNa ziSya sAme ne bole te gaccha kahevAya. [2] tapa prabhAvathI aciMtya utpanna labdhi temaja atizayavALI Rddhi meLavelI hoya to paNa je gacchamAM gurunI avahelanA ziSyo na kare te gaccha kahevAya, [28] eka vakhata pAMkhaDIthI sAthe vAda karI, vijaya pAmyo hoya, yaza samUha upAjaryo hoya evA ziSya paNa je gacchamAM gurunI hIlanA na kare te gaccha hevAya, [32] jemAM askhalita, ADA avaLA akSaro bolAtA na hoya tevA akSaravALA, pado ane akSarothI vizuddha, vinaya upadhAna pUrvaka bAra aMganA sUtro ane zrutajJAna jemAM meLavAtA hoya tene gaccha kahevAya. [30] gurunA caraNanI bhakti samUhathI temaja temanI prasannatAthI jemaNe AlAvA prApta karyA che evA suziSyo ekAgra manathI jemAM adhyayana karatA hoya te gaccha kahevAya. [31] glAna, navadIkSita, bALaka AdithI yukta gacchanI dazabhede, vidhisaha, guvvajJAthI vaiyAvacca thatI hoya te gaccha. [32] jemAM daza bhede samAcArI khaMDita thatI nathI, jemAM rahelA bhavya satvono samudAya siddhi ke bodha pAme te gaccha. [33] IcchAAra, tiAkAra, tathAkAra, AvazyikI, naiSadhikI, ApRcchA, pratikRcchA, chaMdanA, nimaMtraNA, upasaMpadA A davidhi sAmAyArI je-je samaye karavAnI hoya te-te samaye kare te gaccha hevAya. [34] jemAM nAnA sAdhu moTAnA vinaya kare, eka divasa paNa dIkSA paryAyamAM moTo hoya tenI avagaNanA na thAya te gaccha. [35] game tevo bhayaMkara duSkALa hoya, prANanA tyAgano prasaMga Ave to paNa sahasAtkAre paNa sAdhvInI vahorI lAvela vastu na vApare te gaccha kahevAya. [36] jenA dAMta paDI gayA che, tevA vRddha sthaviro paNa sAdhvI sAthe vAta karatA nathI, temaja strInA aMgopAMganuM nirIkSaNa jemAM rAtuM nathI te gaccha che. [3] je gacchamAM upabhoga mATe sthApita vastu rakhAtI nathI, taiyAra Ayela bhojanAdi, sAme lAvIne apAtA AhArAdi, sUtikrma doSavALA AhArathI bhayabhIMta, Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5-30 patra vAraMvAra dhovAnA bhayathI doSa lAgavAnA bhayavALA upayogavaMta sAdhu hoya te gaccha. [38] jemAM pAMce AMgo jenA kamapadIptakara che, jeya yauvana khIleluM che, moTo ahaMkAra che. evA kAmadeva pIDita muni hoya to paNa sAme tilottamA devAMganA AvIne ubhI rahe to paNa sAme najara kare nahIM te ga7 jANa. | 3i9] ghaNI ladhivALA, zIlazreSTa ziSyane je gacchamAM guru vidhithI vacana kahI zIkSA kare te gaccha phlevAya. [40, 41] namra, sthira svabhAvI, hAsya, tyAgI, tvarA rahita gativALe, vikathA na karato, aghaTita karya na jato, ATha bhede gaucarI gaveSato, jemAM munionA vividha praznare abhigraha prAyazcita dekhI devendronI citta camaznara pAme te gaccha. ri] jegacchamAM moTA-nAnI vaMdana vidhi sacavAya, pratikramANi maMDalI vidhAnane nipuNa paNe jANe, ambalina zIlavALA guru hoya, ugra tapasI sAdhu hoya, te gaccha jANa. 4i3] jemAM surendro pUjita, ATha jhma rahita, aSabhAdi tIrthaMkaranI AjJAnuM Alana na krAtuM hoya te gaccha. [sv] gautama ! tIrtha sthApaka tIrthakTa, temanuM zAsana, tene he gautama ! saMgha jANa. saMghamAM rahela gaccha, gacchamAM rahela jJAna, darzana ane cAstri te tIrtha che. ji5] samyaga darzana vinA jJAna na hoya, jJAnamAM darzana sarvatra hoya, darzana jJAna hoya tyAM cAstri hoya ke na paNa hoya. kig] darzana ke cA irahita jJAnI saMsAramAM bhaTake che. paNa cAstri yukta hoya te nakkI siddhi pAme temAM saMdeha nathI. ]i jJAna padArthane prakAzita krI oLakhAvanAra thAya, tapa AtmAne rmathI zuddha re, saMyama e mana-vaca-kAcanI zuddha pravRtti rAvanAra thAya, traNamAMthI enI paNa nyUnatA hoya to mokSa thato nathI. [48] e jJAnAdi tripuTInAM potAnAM aMga svarUpa hoya to kSamA Adi dazavidha yatidharma che. temAMnA ekeka pado jemAM AcarAtA hoya te gaccha jANavo. kijala] jemAM pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati temaja vividha prakAranA traNa jIvone maraNa prasaMge paNa jeo manathI pIDA tAM nathI, te ga7 jANavo. [5] jemAM sacitta jaLanuM eka biMdu mAtra paNa tApamAM game tevuM gaLuM zoSAtuM hoya, tIvra dviSA lAgI hoya, maraNano prasaMga Ave, to paNa muni kAcuM pANI na Icche che gaccha. [51] je ga7mAM zULa roga, jhADA, ulaTI ke anya koI vicitra maraNAMta roga prasaMge paNa agni saLagAvavA mATe koIne preraNA ApatI nathI te garaka hevAya. zipa je gacchamAM jJAnadhAraka AcAryAdi Ayaone 13 hAtha dUrathI taje che, [30]]. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ t mahAnizIthacchedasUtra-anuvAda dareka strIne manathI paNa taje te gaccha. [753, 54] ratikrIDA, hAsyakrIDA, kaMdarpa, nAthavAda jyAM rAtA nathI, doDavuMullaMghavuM-apazabdo dRSTiviSa sarpa ke pradIpta agni ke jheranI jema varjavAmAM Ave te gaccha. [55] jyAM vezadhArI ke arihaMta paNa strInA hAthano sparza kare to te nizcayathI mULaguNa bahAra jANavA, [56] uttama kuLamAM janmela hoya, guNasaMpanna, labdhi yukta hoya, mULaguNamAM jene sakhtanA thatI hoya tevAne paNa jemAMthI kADhI mUkvAmAM Ave te gaccha hevAya. [5] jemAM hiraNya, dhana-dhAnya, kAMsAdi dhAtu, zayana-Asana Adi gRhastha upabhogya vastu na vaparAya te gaccha. [58] jemAM koI kAraNe samarpaNa rela pArakuM suvarNa Avela hoya to kSaNavArane mATe paNa na sasparze te gaccha jANa, [59] capaLa citta AryAonA durdhara brahmacaryavrata pAlana karavA mATe 7000 parihAra sthAna jyAM che te gaccha. [60] jemAM uttara-pratyuttarothI AryA, sAdhu sAthe atikrodha pAmIne pralApa karatI hoya tevA gacchanuM zuM Ama che? [61] gautama ! jyAM ghaNAM prakAranA viklponA klolo ane caMcaLa manavALI AryAnA vasranAnusAra vartavAmAM Ave tene gaccha kema kahevAya ? [62, 63] jyAM eka aMgavALo mAtra eklo sAdhu, sAdhvI sAthe bahAra 100 hAtha uparAMta AgaLa cAle, to he gautama ! gacchamAM kaI maryAdA? jyAM dharmopadeza sivAya sAdhvI sAthe AlApa-saMlApa-vArtAlApAdi vyavahAra hoya te gaccha kevo ? 1 [64 thI 766] bhagavan ! sAdhuone aniyata vihAra ke niyata vihAra hotA nathI, to pachI kAraNe je nityavAsa seve tene zuM samajavuM ? gautama ! mamatvabhAva rahita thaI nirahaMkAra paNe jJAna, darzana, cAritramAM udhama nAra hoya, samagra AraMbhathI sarvathA mukta benalo ane potAnA deha upara paNa mamatvabhAva rahita hoya, munipaNAnA AcArone Acarato eka kSetramAM paNa gItArtha 100 varSa sudhI vAsa re to te ArAdhaka gaNelo che. [36] bhojana samaye sAdhunI mAMDalImAM pAtra sthApana tI sAdhvI hoya, te strI rAjya che, paNa gaccha nathI, [68] je gacchamAM rAtre 100 hAthathI vadhu sAdhvIne javuM hoya to jaghanya cAra ane utkRSTa daza sAdhvI na hoya to tene gaccha na jANavo, [369, 70] apavAdathI ke kAraNe cArathI ochA sAdhvI eka gAu paNa jemAM cAlatA hoya te gaccha kevo ? gautama ! je gacchamAM ATha thI ochA sAdhu mArgamAM sAdhvI sAthe apavAde paNa cAleto gacchamAM kaI maryAdA ? [1] jemAM 63 bhedavALA cakSurAgAgninI udIraNA thAya te rIte sAdhu, sAdhvI Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4/-/384 prati dRSTi kare te gacchamAM zI maryAdA ? [2] jemAM sAdhvInA vahorelA pAtrA, daMDAdi vividha upaNone sAdhuo bhogave, tene gaccha kema hevAya? [73] ati durlabha, baLa-buddhivardhaka, zarIra puSTi kare evuM auSadha sAdhvIe meLavela hoya ane sAdhu teno upayoga kare te gacchamAM kaI maryAdA rahe? [74] zazabhasanI bahena sukumAlikAnI gati sAMbhaLI zreyArthI dhArmika puruSe lagIra paNa mohanIya kmano vizvAsa na karavo. [5] dRDha cAritrI, guNa samuha evA AcArya ane gacchanA vaDerA sivAya je koI sAdhu-sAdhvIne AjJA pharamAve te gaccha nathI. EE [6] megha garjanA, doDatA azvanA udaramAM utpanna vAyu ane vIjaLI jema jANI zaktA nathI. tema gUDha hRdayA AryAnA caMcaLa ane gUDha manane jANI zakAtuM nathI. temane akRtya karatAM gaccha nAyaka taraphathI nivAravAmAM na Ave to te strI rAjya che paNa gaccha nathI. [ase] tapolabdhiyukta, IMdravaDe anusarAtI, pratyakSA zrutadevI samAna sAdhvI paNa je gacchamAM kArya karatI hoya te srIyA rAjya che, paNa gaccha nathI. [asc] gautama ! pAMca mahAvrata, traNa gupti, pAMca samitio, dazavidha yati dharma, temAMthI koI paNa ekjhI skUlanA thAya te gaccha nathI. [379, 30] eka ja divasanA dikSita dramaka sAdhu sanmukha ciradIkSita AryA caMdanAe ubhA thaI. temanuM sanmAna-vinaya kyoM ane Asane na beThA, te sarve AryAno vinaya che. 100 varSa paryAya vALA dIkSita sAdhvI hoya ane sAdhu eka divasanA dIkSita hoya to paNa bhaktipUrNa hRdaye vaMdanarUpa vinayathI pUjya che. [781 thI 784] je sAdhu, sAdhvI pratilAbhita padArthomAM guddhi karanArA che, pote pratilAbhelathI asaMtuSTa che. bhikSAcaryAthI bhagna thayelA evA teo arNikAputra AcAryanuM dRSTAMta AgaLa kare che, duSkALamAM ziSyone sukALa pradezamAM moklI ApelA, paNa pote vRddhapaNAne AraNe bhikSAcaryArthe samartha na hatA, te vAta te pApIo nathI jANatA ane Ayano lAbha zodhe che. te pApIo temAMthI je guNa grahaNa karavA yogya cheDa. tene grahaNa karatA nathI. jema ke duSkALamAM ziSyono vihAra Avyo, ziSyonI mamatA choDI, tyAM sthiravAsa ryo te na vicArI mAtra sthiravAsanI vAta re che. A lokmAM paDavAnA AlaMbano aneka che. pramAdI ajayaNAvALA jIvo lokmAM jevuM-jevuM dekha tema kahe che. [85] jyAM munione moTA kyAyathI tiraskArAya to paNa jema sArI rIte beselo laMgaDo puruSa uThavAnI icchA na re, tema tenA kyAyo ubhA thatAM nathI, te gaccha hevAya. [36] dharmAntarAyathI bhaya pAmela, saMsAranA garbhAvAsathI DarelA muni anya munione kyAyanI udIraNA na kare, te gaccha. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 mahAnizIthajIMdasUtra-anuvAda [] dAna, zIla, tapa, bhAvarUpa caturvidha dharmanA aMtarAyaNa ane bhavathI bhaya pAmela evA ghaNAM gItArtha hoya tyAM vAsa kavo. 8i8] jemAM cAre gatinA jIvono karmanA vipAke bhogavatA dekhIne ane jANIne muni aparAdhI upara na kepe te gaccha. di9, 0] je gacchamAM pAMca vadhassAno-ghaMTI, sAMbeluM, cUlo, pANIyAruM, sAvaraNI paikI eka paNa hoya te gacchane trivide vosirAvIne bIjA gacchamAM cAlyA javuM. vadha sthAna ane AbhathI pravRtta evA ujjavaLa vezavALA gacchamAM vAsa na ravo. cA>>i guNothI ujjavaLa evA ga7mAM vAsa kravo. [1] durjaya ATha karmarUpI mallane jItanAra pratimala ane tIrthaka samAna AcAryanI AjJAnuM je ullaMghana kare che. teo kAyara puruSa che, paNa satpaSa nathI, ri, kara bhraSTAcAra nAra, bhraSTAcAranI upekSA karanAra ane unmArgamAM rahelA AcArya, e traNe mArganAzaka che. je AcArya khoTA mArgamAM rahelA hoya, unmArga prarUpaka hoya to nakkI bhavya jIvono samUha te khoTA mAni anusaranAra thAya, mATe unmAga AcAryano paDachAyo paNa na levo. [4 thI 6] A saMsAramAM du:kha bhogavatA eka prANIne pratibodha karIne tene mArgamAM sthApe che, teNe deva ane asuranA jagatamAM amArI paDatanI udghoSaNA #AvI che, ema samajavuM, bhUta-vartamAnA-bhAvimAM evA mahApuruSo paNa hatA che - saze ke jemanA caraNa cagala jagatanA jIvone vaMdana kravA yogya che, tema ja parahita mATe ekAMta prayatnamAM jeno kALa pasAra thAya che. he gautama ! evA paNa mahAnubhAva thayA che ane thaze ke jenA nAma grahaNa ravAthI paNa nakkI prAyazcita lAge. [ 6 9AvI ga7 vyavasthA duusahasUri sudhI cAlavAnI, paNa temAM vaccenA kALamAM je koI tenuM khaMDana karaze to he gautama te gaNIne nizcayathI anaMta saMsArI jANavo. samagra jagatanA jIvonA maMgala ane eka lyANa svarUpa uttama nirupadrava siddhipada viccheda janArane je prAyazcita lAge, te prAyazcita gaccha vyavasthA khaMjJa nArane lAge. mATe zatru ane mitramAM samAna manavAbha, parahitaNa tatpara, lyANanI IcchAvALAe ane pote AcAryanI AjJAnuM ullaMghana na kravuM. [800 thI 80] traNa gAravamAM Asakta thayelA evA aneka AcAryo gaccha vyavasthAnuM ullaMghana krIne haju Aje paNa bodhi pAmI zaktA nathI. bIjA paNa anaMta vakhata cAre gati svarUpa bhavamAM ane saMsAramAM paribhramaNa karaze paNa bodhi prApta kraze nahIM. lAMbA kALa sudhI atizaya dukhapUrNa saMsAramAM raheze. gautama ! cauda rAja pramANa lokamAM vALanI aNI jeTalo paNa evo pradeza nathI ke jyAM e jIve anaMtA maraNo prApta kya na hoya. jIvanA 84 lAkha utpatti sthAno che temAM evI eka paNa yoni nathI ke gautama ! jemAM anaMtI vAra sarva jIvo utpanna thayA na hoya. 8i04 thI 806] tapAvelI lAlavarNA agni samAna soyo najIka najIka zarIramAM khosavAmAM Ave ane je prakAranuM vedanA duHkha thAya tenA jatAM garbhamAM AThagaNuM Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4/-/cox el coe 101 dukha thAya. jyAre janma thAya tyAre yoni yaMtramAM pIlAvAthI je duHkha thAya che tenAthI kroDa ke kroDA kroDa gaNuM paNa duHkha thAya. janma thato hoya ane maraNa pAmato hoya te samayanuM je duHkha te samaye to tenA dukhAnubhavamAM potAnI jAti bhUlI jAya che. [800thI 810 gautama ! judI judI yonimAM paribhramaNa kratA jo te dukhavipAkenuM smaraNa kravAmAM Ave to jIvI na zakaya. are! janma, jarA, maraNa, durbhAgya, vyAdhinI vAta bAju upara rAkhIe. paNa kyo mahAmativALo garbhavAsathI lajjA na pAme ane pratibodhita na thAya. ghaNAM rudhira, parathI gaMdakIvALA, aMzuci durgadhavALA, malathI pUrNa, jovA paNa na game evA durabhigaMdhavALA garbhamAM koNa dhRti pAmI zake ? to jemAM eoNMta duHkha vikharAI javAnuM che, eyaMta sukha prApta thavAnuM che tevI AjJAno bhaMga na sva. AjJAbhaMjakta sukha kyAMthI hoya ? [11] bhagavad ! utsarga ATha sAdhunA abhAvamAM athavA apavAdathI cAra sAdhuo sAthe sAthvInuM gamanAgamana niSedhela che. temaja utsargathI daza saMyatithI ochI, apavAdathI cAra saMpattinA abhAve 100 hAtha uparAMta javAnuM. bhagavaMte niSedhela che. A AjJA ulaMdhaka sAdhu hoya ke sAdhvI, tene anaMtasaMsArI kvelAM che, to pAMcamA ArAne aMte eklA asahAya duSapasaha aNagAra haze. viNathI sAdhvI paNa asahAya ekalA haze. to teo kevI rIte ArAdhaka haze ? gautama ! duSamALAnA aMte te cAre kSAyika samyakta jJAna darzana cAstri yukta haze. temAM je mahAyazA mahAnubhAvI dausaha aNagAra haze teono atyaMta vizuddha darzana-jJAnacAstriAdi guNothI yukta jeNe sArI rIte sadgatino mArga joyela che. tevA AzAtanA bhIru, atyaMta paramazraddhA, saMvega, vairAgya, samyak mArgamAM rahelA, vAdaLA rahita nirmaLa AkAzamAM zaradapUrNimAnA vimalacaMdra kiraNa samAna ujajavala uttama yazavALA, vizeSa vizeSa vaMdana lAyaka, pUjyomAM paramapUjya haze. tathA te sAthvI paNa samyakta jJAna cAtrimAM patAka samAna, mahAyazA, mahAsatvI, mahAnubhAga evA guNayukta hovAthI sArI rIte jenuM nAma smaraNa karI zAya tevA viSNuzrI sAdhvI thaze. vaLI jinadatta ane kazuzrI e nAme zrAvaka zrAvikra thaze. ghaNAM divasa sudhI varNavI zakAya tevA guNavALuM te yugala thaze. teo sarvenuM 16-varSanuM utkRSTa AyuM haze. ATha vana cAstri paryAya pALI, pApanI AlocanA krIne, niHzalya thaIne namaskAra smaraNamAM parAyaNa banI eka upavAsa bhakta bhojana pratyAkhyAna krI saudharma kaye upapAta thaze. pachI manuSya lokamAM Agamana thaze, to paNa teo ga7 vyavasthA toDaze nahIM. [812, 813] bhagavana ! kyA kAraNe ema kahevAya che ke to paNa gaccha vyavasthA ullaMghaze nahIM ? gautama ! ahIM najIkanA kALamAM mahAyazA, mahAsatvI, mahAnubhAva zadvaibhava nAme mahAtapasvI, mahAmati bAra aMgarUpa zrutajJAnanA dhAraka aNagAra thaze. teo pakSApAta rahitapaNe apAyuvALA bhavyatatvone jJAnAtizaya vaDe 11 aMgo, 14 pUrvonA paramasAra ane navanIta sarakhuM ati prarzvaguNa yukta siddhinA Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda mArga samAna dazavaikalika nAme zrataskaMdhanI niyuhaNA dhaze. bhagavad ! konA nimitte? gautama ! manakanA nimitte. ema mAnIne ke A manaka paraMparAe alpALamAM moTA ghora du:kha samuddha samAna A cAre gati svarUpa saMsArasAgarathI kevI rIte pAra pAme ? te te paNa sarvAnA upadeza vinA to na ja banI zake. sarvajJano upadeza apAra ane duravagAha che. anaMtagama paryAyiothI yukta che. a5kraLamAM A sarvajJokta sarva zAstromAM avagAhI na zakAya. tethI he gItamAM atizaya jJAnI zayyabhava ema ciMtavaze ke jJAnasamudrano cheDo nathI. kALa aA che, vipno aneka che, mATe je sArabhUta hoya che jema khArA jaLamAMthI haMsa mIThuM jaLa grahaNa ve, tema grahaNa krI levuM. [814] temaNe A bhavyAtmA manane tatvanuM pariphAna thAya ema jANIne pUrvomAMthI dazavaikalika zrutaskaMdhanI nispRhaNA krI. te samaye jyAre bAra aMgo ane tenA artho viccheda pAmaze tyAre duSyama kALanA cheDA sudhI - duusaha aNagAra sudhI dazakralika sUtra ane arthathI bhaNAze. gautama ! A dusaha aNagAra paNa te dazavaikalinnA arthAnusAra pravartaze, paNa svamati kalpanAthI svachaMda AcAmAM nahIM pravarte. te dazavaikalika zrutaskaMdhamAM te kALe bAra aMgo rUpa zrata skaMdhanI pratiSThA thaze. gautama ! A kAraNe ema kahevAya che ke game te rIte gaccha vyavasthA maryAdAnuM ullaMghana na kravuM. [815] bhagavad ! atyaMta vizuddha pariNAmavALA gaNanAyakanI paNa kreI tevA duzIla ziSya svachaMdatAthI, gAravanA kAraNe ke jAtimada AdithI jo AjJA na mAne ke ullaMghe to zuM te ArAdhaka thAya kharo ? gautama ! zatru ane mitramAM samabhAvI, guru guNomAM vartatA niraMtara sUtra anusAra vizuddhAzayathI vicaratA hoya tevA gaNInI AjJAnuM ullaMghanAra 499 sAdhunI jema anArAdhaka thAya. [1] bhagavana 1 te 499 sAdhuo jeoe tevA guNayukta mahAnubhAva guru mahArAjanI AjJA ullaMghIne ArAdhakana banyA te koNa hatA? gautama ! RSabhadeva paramAtmAnI pUrve thayela vevIza covIzI ane te covIzInA covIsamAM tIrthakra nirmANa pAmyA pachI loka baLa guNathI utpanna thayela karmarUpI parvatano cUro kranAra mahAyazA, mahAsatvI, mahAnubhAva, savAramAM nAma grahaNa kravA yogya vaIra nAme gacchAdhipati thayA. sALI sivAya temane pao0 ziSyonA parivAravALo ga7 hato. sAdhvI sahita gaNono 000nI saMkhyA hatI. gautama ! te sAdhvIo atyaMta paraloka bhIru hatA. atyaMta nirmaLa aMta:kraNavALA, kSamAdhArI, vinayavatI, indriyadamI, mamatva rahita, ati abhyAsa, svazarIrathI paNa adhika cha nayanA jIvo upara vAtsalya kranArI, bhagavate zAstramAM helA evA atizaya ghora vIra tapazcaraNanuM sevana krI zoSavelA zarIravALI, tIrthakTa prarUpita kyAM mujaba adInamanathI, mAyA, mada, ahaMkAra, mamatva, rati, hAsya, krIDA, kaMdarpa, nAthavAda sahita, svAbhIbhAva Adi doSothI mukta te sAdhvIe Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 pa-816 AcArya pAse zramayanuM anupAlana kratI hatI. gautama ! te sAdhuo tevA manohara na hatA. koIka samaye te sAdhuo AcAryane dhevA lAgyA ke bhagavan! je Apa AjJA Apo to ame tIrthayAtrA karIne caMdraprabhusvAmInA dharmacakane vaMdana krIne AvIe. tyAre he gautama ! adInamanathI, atvarAthI, gaMbhIra-madhuravANIthI te AcArya tamena uttara Apyo ke - ziSyone svIya IcchA evA suMdara zabdono prayoga karIne savihitone tIrthayAtrA mATe javuM 5tuM nathI. to jyAre pAchA pharavAnuM thaze tyAre huM tamane yAtrA ane caMdraprabhu svAmIne vaMdana krAvIza. bIjI vAta e ke yAtrA mATe asaMyama kravAnuM mana thAya che, A kAraNe tIrthayAtrAno niSedha Ayela che. tyAre ziSyoe pUchyuM ke tIrthayAtrA jatA sAdhune asaMcama kevI rIte thAya ? tyAre pharI paNa IcchakAraNa ema bIjI vakhata bolAvIne ghaNAM lonne vacce vyAkuLa banIne AkrozathI uttara Apyo. paraMtu tyAre AcAryae ciMtavyuM ke mAruM vanaya ullaMghIne paNa nakkI A ziSyo jaze ja. te zaraNe ja mIThAM mIThAM vacano bole che have koI divase manathI bahu vicAra krIne AcArya hyuM ke tamo thoDo paNa sUtraartha jANo cho kharA? jo jANatA ho to jevo asaMcama tIrthayAtrAmAM thAya che, tevo asaMyama svayaM jANI zAya che. A viSayamAM vadhu ddIne zuM ? bIjuM tamoe saMsAranuM svarUpa, jIvAdi padArtho, tenuM yathAyogya tatva jANeluM che. have kleI vakhata ghaNAM upAyothI samajAvyA. yAtrA jatA nivAryA. to paNa teo AcAryane choDIne krodharUpI yama sAthe tIrthayAtrA kravA nIkaLI paDyA. teo jatAM jatAM kyAMka AhAra gaveSaNAno doSa, kyAMka lIlI vanaspatikAyano saMghaTTo, kyAMka bIja cAMpatA, kyAMka DI Adi viklendrIya jIvo ane trasakAyanA saMghaTTana, paritApana, upadravathI thato asaMyama karatAM hatAM. beThA beThA paNa pratikramaNa kratA na hatA. kaMIka moTA pAtra nAnA pAtra upakraNAdi baMne kaLa vidhipUrvaka prekSaNa-pramArjana karI zaktA nahatA. paDilehaNa vAyukAyanA jIvonI virAdhanA thAya tema vastro jhATaktA hatAM ItyAdi gautama ! tenuM keTaluM varNana kravuM. 18000 zIlAMgo, 17 bhede saMyama, 1ra bhede tapa, kSamA Adi dazavidha zramaNadharma vagerenA eka eka padane aneka vakhata lAMbA kALa sudhI bhaNIne gokhIne baMne aMgorUpa mahAzveta dha jemaNe sthira paricita relA che, aneka bhAMgA ane sekko joDANo dukhe karIne jeo zIkhelA che. niraticAra cAritradharma pALela che. A sarve je pramANe kaheluM che, te pramANe niraticAra pALatA hatA, e badhuM saMbhArI te gacchAdhipatie vicAryuM ke mArA parokSamAM te duSTa zIlavALA ziSyo ajJAnapaNAnAM kAraNe atizaya asaMyama sevazo te sarva asaMyama mane lAgu paDaze. kema ke huM temano guru chuM. mATe huM temanI pAchaLa jaIne temane preraNA ApuM ke jethI A asaMyamanA viSayamAM huM prAyazcita adhikArI na banuM. ema vikalpa karIne te AcArya tenI pAchaLa jeTalAmAM gayA teTalAmAM to teone asaMyamathI ane kharAba rIte avidhithI jatAM Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda joyA. tyAre he gautama atizaya suMdara-madhura zabdonA AlApapUrvaka gacchAdhipatie hyuM ke are uttama kuLa ane nirmaLa vaMzanA AbhuSaNa samAna amuka amuka mahAsatvavALA sAdhuo ! tame unmArga pAmI rahelA che. paMcamahAvatadhArI dehavALA mahAbhAgyazALI sAdhu-sAdhvI mATe ra7000 caMDIla sthAno sarvajJa bhagavaMte prarUpelA che. mRtanA upayogavALAe tenI vizuddhi tapAsavI joIe. tame zUnyAzUnya citta anupayogathI kema cAlI rahyo cho ? tamArI IcchAthI tame upayoga rAkho. zuM tame A sUtra ane artha bhUlI gayA cho? sarva parama tatvonA paramasArabhUta evA prakAre A sUtra che. eka sAdhu eLe iMdriyavALA prANIne potAnA hAtha re pagathI ke bIjA pAse athavA saLI vagere adhiNathI koI paNa padArthabhata upakraNathI saMghaTTo kare-krAve-anumode tenAthI bAMdhela rma jyAre udayamAM Ave tyAre caMdramAM zeraDI pIlAya tema te rmano kSaya thAya. jo gADha pariNAmathI karma bAMdhela hoya to pApa karma bAra varSa sudhI bhogave. agADha paNe pamADe to 1000 varSa sudhI vedanA bhogave tyAre te kye khape. gADha paritApanathI 10,000 varSa sudhI e pramANe AgADha kalAmaNAthI dazAlAmAM varSe te pApakarma khapAve ane upadrava OM to kroDa varSa duHkha bhogavIne pAparma kSaya karI zAya. e ja pramANe traNa IndriyavALA jIvane vize paNa samajI levuM. tame ATaluM samajanArA cho mATe temAM muMjhAva nahIM. gautama ! e rIte sUbAnusAra AcArya sAraNA karavA chatAM mahApApakarma, cAlavAnI vyAkuLatAmAM eka sAthe badhAM utAvaLa jatA, teo sarva pAparmathI mukta janAra evA AcAryanA vayanane bahumAnya jatA nathI. tyAre he gautama ! te AcArya samajI gayA ke nakkI A mArA ziSyo unmArge prayANa krI rahelA che. sarva prakAre pApamativALA A duSTa ziSyo che, to mAre pAchaLa zA mATe khuzAmatanA zabdo bolatA bolatA temanuM anusaraNa kravuM? athavA A jaLa vagaranI sukkI nadInA pravAhamAM vahevA jevuM che. A sarve bhale deza dvArothI jatAM rahe. huM have mArA AtmahitanI sAdhanA krazI. Agamokta tapa ane saMyamanA anuSThAne vaDe potAnA parAkramathI ja A bhava samudra tarI zakAze. tIrthakta bhagavaMtonI A ja AjJA che ke [8] Atmahita karavuM ane jo zakAya hoya to parahita paNa kravuM. Atmahita ane parahita be kravAno vakhata Ave to pahelAM Atmahita ja sAdhavuM joIe. 8i18] bIjuM A ziSyo kadAca tapa ane saMyamanI kriyAo Acaraze to tenAthI temanuM ja zreya jaze ane jo nahIM Acaraze to temane ja anuttara durgatimAM gamana karavuM paDaze. chatAM paNa mane gayache samarpaNa thayelo che to mAre temane sAco mArga ja phlevA joIe. vaLI tIrthakta bhagavaMte AcAryanA 36 gaNo niyelA che. temAMthI huM enuM atikramaNa krIza nahIM. mArAprANano bhoge paNa huM ArAdhaka thaIza. AgamamAM kahyuM che ke Aloka ke paraloka viruddha kArya na AcaravuM. na AcarAvavuM ke AcaranArane anumodavA nahIM. AvA guNayukta tIrthakranuM dheluM paNa teo jatAM nathI to huM Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5-}18 temano veza khUMcavI lauM. zAstramAM kyuM che ke je koI sAdhu ke sAdhvI vacana mAtrathI paNa khoTuM vartana, ayogya AcaraNa re, to bhUla sudhAravA sAraNA, vAraNA, coyaNA, paDiyoyaNA karavA chatAM ja vaDIlanA vacanane avagaNIne pramAda re, kyA pramANe na varte, tahattI khI AjJA na svIkAre Iccha prayogapUrvaka apakAryamAMthI pAcho na khase temano veza laI levo. e pramANe Agamokta nyAye te AcAryae jeTalAmAM eka ziSyano veza kheMcI lIdho,teTalAmAM bAkInA ziSyo nAsI gayA. pachI he gautama ! ne AcArya dhIme dhIme temanI pAchaLa javA lAgyA. paNa utAvaLathI nahIM. utAvaLA cAle to khArImAMthI madhura bhUmimAM, madhuramAMthI khArI bhUmimAM saMkramaNa karavuM paDe. kALImAMthI pILI bhUmimAM ane pILImAMthI kALI bhUmimAM, jaLamAMthI sthaLamAM ane sthaLamAMthI jaLamAM saMkramaNa vuM paDe. te kAraNe vidhipUrvaka pagapramArjI cAlavuM joIe. jo paganI pramArjanA na karAya to bAra varSanuM prAyazcita pAme. te AraNe AcArya utAvaLA cAlatA na hatA. koI samaye sUtrokta vidhithI sthAnanuM saMkramaNa ratA hatA tyAre he gautama ! te AyArya pAse ghaNAM divasathI kSudhAthI levAI gayelA zarIravALo, pragaTa dADhAthI bhayaMkara yamarAja samAna bhaya pamADato, pralayakALanI jema ghorarUpavALo kesarI siMha AvI pahoMcyo. te gacchAdhipatie vicAryuM ke jo utAvaLo cAluM to A siMhanA paMjAthI cUI jaI bacI zakuM. paNa utAvaLe cAlatA asaMyama thAya. bhagavaMtanI AjJAnI virAdhanA thAya. zarIrano nAza thAya te sAruM paNa asaMyamamAM pravartavuM nahIM sAruM. ema ciMtavI, jeno veza khUMcavI lIdhelA te ziSyane veza ApIne niSpatikrma zarIravALA te gacchAdhipati pAdapopagamana anazana svIkArIne tyAM ubhA rahyA. pelo ziSya paNa temaja rahyo. have te samaye atyaMta vizuddha aMtaHkaraNavALA paMcamaMgalanuM smaraNa karatAM zubha adhyavasAyapaNAnA yoge te baMnene sIMhe mArI nAMkhyA. te baMne aMtakRtaH kelI thayA. ATha rmathI rahita siddha thayA. pelA 49 sAdhu. te rmanA doSathI jevA duHkho anubhavatA hatA, anubhavaze temaja anaMta saMsArasAgaramAM paribhramaNa ze te sarva vRtAMnta anaMtakALe paNa kahevA koNa samartha che ? e rIte he gautama 1 te 499 sAdhu ke jemaNe guru AjJAnuM ullaMghana karyuM. ArAdhanA na karI te anaMta saMsArI thayA. [819] bhagavan ! zuM tIrthanI AjJA ullaMghavI ke AcAryanI AjJA? gautama ! AcAryo cAra bhede che nAmAcArya, sthApanAcArya, dravyAcArya ane bhAvAcArya, temAM je bhAvAcArya che te tIrthaMkara samAna che. tenI AjJAnuM ullaMghana na karavuM. [20] bhagavan ! te bhAvAcArya kyArathI vhevAya ? gautama ! Aje dIkSita thayo hoya chatAM paNa AgamavidhithI pade padane anusarIne vartAva kare te bhAvAcArya hevAya. paNa 100 varSanA dIkSita hovA chatAM vayana mAtrathI paNa Agamane bAdhA - 105 www . temane nAma sthApanamAM mUkyA. bhagavan ! AcAryone keTaluM prAyazcita Ave ? je prAyazcita eka sAdhune Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda Ave te prAyazcita AcArya, gacchanAyaka, pravartItIne 17 gaNuM Ave. jo zIlanuM khaMDana thAya to traNa lAkha gaNuM. kema ke te atikra che. mATe AcAryo, gacchanAyabre, pravartInI e potAnuM paccakhANa barAbara rakSavuM, akhalita zIlavALA thavuM. bhagavan! koI guru aNadhAya ociMtA karaNe koI tevA sthAnamAM bhUla kare, alanA pAme tene ArAdhaka gaNavA ke kema? gotama ! moTA guNomAM vartatA hoya tevA guru ammalita, apamAdI, anAnasI, sarvathA AlaMbana sahita, zatra-mitramAM samAna bhAvavALA, sanmArganA pakSapAtI, dharmopadezadAtA, sadharmayukta hoya tethI teo unmArga dezanA ke abhimAnamAM rakta na bane. guruoe sarvathA sarva prakAre apramata banavuM joIe. jo koI pramAdI bane to te atyaMta kharAbabhAvI ane asuMdara lakSaNavALA samajavA. te na jovA lAyaka mahApApI jANavA. jo te samyakatvanA bIjavALA hoya to te potAnA duzcatrine jema banyuM hoya te pramANe potAnA ke bIjAnA ziSya samudAyane kahe ke - huM kharekhara duraMta - paMta lakSaNavALo, na jovA lAyaka, mahApApakarma karanAra chuM. huM samyaga mArga nAzaka thayo chuM. ema potAne niMdIne, gahana, AlocanA krIne, jema zAstramAM huM chuM, tema prAyazcita sevIne Ape to kaMIka ArAdhaka thAya.jo zalma rahita, mAyA-paTa sahita hoya to AtmA sanmArgathI na cUke, kadAya sanmArgathI bhraSTa thAya to ArAdhaka na thAya. 8ira1] bhagavatu ! kevA guNavALA gurune gajhabhAra soMpAya ? gautama ! je savatI, suMdara zIlavAna, devatI, deTa cAritrI, AnaMdita zarIrI, pUjya, rAga dveSa sahita, mahAmithyAtvamala laMka rahita, uparAMta, jagata sthitinA jJAnA, mahAvairAgyalIna, strI kyA-bhojanaWA-cokyA-rAjakazAnadezakavAnA virodhI atyaMta anuksAnA svabhAvavALA, paraloka bagADaMAra pApathI nArA, kuzIla virodhI, zAstra rahasya jJAnA, gRhita zAstramAM sAravALA, ahorAtra pratyeka samaye kSamAdi ahiMsA lakSaNavALA dazavidha zramaNa dharmamAM rata, bAra prakAranA tapamAM udhamavALA, niraMtara pAMca samiti ane traNa guNimAM upayogavALA ane potAnI zakti mujaba 18000 zIlAMgone ArAdhanArA, 13 prakaranA saMyamane na visaghatA, utsarTamArganI rucivALA, tatva rucivALA hoya, zatru ane mitra pratye samAna bhAvavALA hoya, Indraloka-parasloka Adi sAta prakAranA bhaya sthAnathI mukta hoya. ATha prakAranA madasthAnono jeNe saMpUrNa tyAga karyo hoya, nava brahmacaryanI guptinI virAdhanAnA bhayavALA hoya tiyA] je bahuzrutajJAna dhAka hoya, AryakuLamAM janmelA hoya, game tevA prasaMgamAM adInabhAvavALA hoya, akrodhI, anAbaLasI, apramAdI, saMyatavarganI avarajavaranA virodhI, niraMtara satata dhamopadeza dAtA, satata odhasAmAcArInA prarUpaka, sAdhupaNAnI maryAdAmAM vartanArA, asAmAcArInA bhayavALA, AlocanA yogya Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5-821 107 prAyazcita dAnamAM samartha hoya. jeo vaMdana-pratikramaNa-svAdhyAya-vyAkhyAna-yoganA uddeza-yogA samadezAdi maMDalInA ane pravajyA vidhinI virAdhanAnA jJAtA hoya. jeo dIkSA, vaDI dIkSA, yoganA uddezAdinI virAdhanAnA jJAtA hoya. jeo dravya, kSetra, kALa, bhAva ane te sivAyanA bhAvAMtaronA jJAtA hoya, jeo A dravyAdinA AlaMbananA bahAnAthI mukta hoya.jeo bALasAdhu-vRddha sAdhu, bimAra, navadikSita, sAdharmika sAdhu-sAdhvI samudAyAdi saMyama pravatavavAmAM kuzaLa hoya. jeo jJAna, darzana, cAstri, tapa vagere guNonA prarUpaka hoya. jeo A jJAnAdi guNonA pAlanaktahoya prabhAvaka hoya. jeo deDha samyatvI, satata prayana javA chatAM paNa kheda na pAmanArA, dhIrajavALA, gaMbhIra, atizaya somya laizyAvALA, sUryanI jema tapanA tejathI IzI parabhava na pAme tevA hoya, potAnA zarIrano nAza thAya to paNa chakAyanA jIvono samAraMbha na janArA, jeo tapa-zIlA-dAna-bhAvarUpa anurvidha dharmanA aMtarAya ravAmAM bhaya sakhanArA, sarva prakAre AzAtanAthI DaranArA, traNe gAvo ane Ata tathA rauddha dhyAna thI vipramukta thayelA, sarva Avazyaka kriyAmAM udhamI ane je vizeSa prakAranI labdhivALA che. jeone aNadhAryo akasmAta tevo prasaMga AvI paDe, koInI preraNA thAya, koI AmaMtraNa re to paNa aAyacaraNa na kare, je bahu niMdrA ke bahu bhojana kranArA na hoya, sarva Avazyaka, svAdhyAya, dhyAna, pratimA, abhigraha, ghora pariSahaupasargamAM parizramane jItanAra hoya, je uttama pAtrane saMgraha kravAnA svabhAvavALA hoya, apAtrane paravavAnI vidhi jANatA hoya, akhaMDita dehavALA, paramata ane svamatanA zAstronA sArA jANakAra hoya, jeo krodha-mAna-mAyA-lobha, mamatva buddhi, ati hAsya, kathA kravI, krIDA, kaMdarpa, svAmI bhAvathI sarvathA mukta, dharmakyA nAra, saMsAravAsa viSayAbhilAsa vageremAM vairAgya utpanna nAra, bhavyAtmAne pratibodha karanAra, ga7no bhAra sthApana karavA yogya hoya teo gaNanA svAmI thAya. gaNane dhAraNa kravAmAM tIrthasvarUpa, tIrtha janArA, arahaMta, valI, jina, tIrtha prabhAvaka, vaMdanIya, pUjanIya, namasaNIya che. darzanIya che, parama pavitra, parama cANa svarUpa, pama maMgalarUpa che. siddhi-mukti-mokSa-zivanA kAraNa che. rakSaNa kranAra che, sanmArga batAvanAra che. sugati ApanAra che, rakSaNIya che, siddha-mukta thanAra che, deva che, devonA paNa deva che. gautama ! AvA guNavALA hoya tenA vize gaNanI sthApanA karavI, gaNa sthApanA karAvavI, gaNa nikSepa NanI anumodanA ravI. anyathA he gautama ! AjJAno bhaMga thAya che. [8] bhagavan! keTalo kALa A AjJA pravedana relI che? gautama ! jyAM sudhI mahAyazA, mahAsatvI, mahAnubhAga zrIpubha nAme aNagAra thaze, tyAM sudhI AjJA pravartaze. bhagavan! zrI prabha ANagAra keTalA samaya pachI thaze ? gautama durata, prAMta, tuccha lakSaNavALo na jovA lAyaka, raudra, krodhI, pracaMDa, Akro, ugra ane bhAre daMDa Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 mahAnizIyachedasUra-anuvAda kranAra, maryAdAhIna, niSkaraNa, nirdaya, krura, mahAkura, pApamatika, anArya mithyA daSTi evo kjhiAme rAjA thaze. pApI evo ne rAjA bhikSAbhramaNa karavAnI IcchAvALo zrI saMghane kadarthanA pamADaze, herAna karaze. jyAre te ka9i rAjA darthanA ze tyAre he gautama ! je koI tyAM zIlayukta mahAnubhAva, acalita satvavALA, tapasvI, aNagAra haze, teonuM vrajapANI-rAvaNa hAthI vArtA vALA saudharmendra sAnnidhya kraze. e rIte he gautama ! devendrothI vaMdita pratyakSa dekhelA pramANavALo zrI zramaNasaMgha prANa arpaNa ravA taiyAra thAya che, paNa pAkhaMDa dharma kravA taiyAra thato nathI. eTalAmAM he gautama ! ekbIjAne jene sahAro nathI, kSamAdi dazavidha eka ja prakarano dharma che eklA ja devAdhideva arihaMta bhagavaMta, eka ja jinAlaya, eja mAtra eka vaMdanIya, pUjanIya, sAraNIya, sanmAnanIya, mahAyazA, mahAsatnI, mahAnubhAga jene che evA deTa-zIla-vrata niyomane dhAraNa karanAra tapodhana sAdhu hatA.. te sAdhu caMdra samAna saumya, zItala leyAvALA, sUryavata jhaLahaLatI tapa teja sazi samAna, pRthvInI jema parISaha-upasargo sahana kravAmAM samartha, meruparvatamAphaka aDola, kSamAdi daza vidha dharmane vize rahelA, te munivara sArA zramaNonA samudAyathI parivarelA hatA, - 4 - grahanakSatrathI parivarela hoya tevA grahapati caMdra jema adhika zobhA pAme che. tema A zrI prabha nAme aNagAra gaNa samudAya vacce adhika zobhA pAmatAM hatA. ' -- A zrI prabha aNagAranA ATalA kALamAM AjJA pravedana karyuM. [3, 824 bhagavan! tyAra pachInA kALamAM zuM banyuM ? gautama pachI paDatA kALamAM samayamAM je koI AtmA chappayajIvanA samAraMbhano tyAga janAra hoya, te dhanya, pUjya, vaMdanIya, namakraNIya, suMdara jIvana jIvanAra gaNAya che. bhagavad ! sAmAnya pRchAmAM A pramANe cAvata zuM EvuM ? gautama ! apekSAe koIka AtmA yogya che ane apekSAe broIka pravajyA mATe yogya nathI. bhagavan! kyA kAraNe ame hevAya che ? gautama ! sAmAnyathI jemane pratiSedhela hoya ane sAmAnyathI jemane pratiSedhela na hoya, A kAraNe ema kahevAya che ke eka yogya che ane eka yogya nathI. - bhagavAna ! to evA kyA lA che ke jemane sAmAnyathI pratiSedhelA che ? kyA TalA che jemane sAmAnyathI pratiSedhelA nathI? gautama ! eka evA che ke je viruddha che ane eka viruddha nathI. je viruddha hoya teno pratiSedha phrAya che, je viruddha nathI teno pratiSedha Ato nathI. bhagavan! kyA viruddha ke aviruddha che? gautama ! jeo je dezamAM durgAchA javA yogya hoya, je je dezamAM dugaMchita hoya. je dezamAM pratiSedhela hoya te te dezomAM viruddha che. je koI je dezomAM dugachanIya nathI te te dezamAM pratiSedhya nathI. te te dezamAM viruddha nathI. gautama ! tyAM je je dezamAM viruddha gaNAtA hoya to tene pravajyA na ApavI. je koI je je Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa-83, 4. 109 dezamAM viruddha na gaNAtAM hoya to tyAM tene prajyA ApI zakAya. bhagavan! kyA dezamAM pheNa viruddha ane kSeNa viruddha na gaNAya? gautama! je baiI puruSa athavA strI rAgathI ke dveSathI, pazcAtApathI, krodhathI ke lobhathI, zramaNane zrAvakane, mAtAne pitAne, bhAIne, bahenane, bhANejane, putrane, pautrane, putrIne bhatrIjAne, putravadhune, jamAIne, patnIne, bhAgIdArane, gobIyane, sajAtine, vijAtine, svajanane, kadhdhivALA ke vaganAne, svadezI ke paradezIne Aryane ke plecchane mArI nAMkhe ke marAvI nAkhe, upadrava re ke upadrava kyAre te pravajyA mATe ayogya che. pApI che, niMdita che, gahaNIya che, durgadhanIya che. te dIkSA mATe pratiSedhAyela che, Apatti che, vina che, apayaza AvanAra che. apakIrti apAvanAra che, umArga pAmelo che anAcArI che, rAjyamAM paNa je duSTa hoya, evA ja bIjA koI vyasanathI parAbhavita thayelo hoya, atisaMkSipta pariNAma vALo hoya, atikSadhAlu hoya, devAdAra hoya, jAti-kuLa-zIla ane svabhAva jenA na jANelA hoya, ghaNAM vyAdhi vedanAthI vyApelA zarIravALA temaja rasamAM lolupI hoya. ghaNI niMdrA kranAra hoya. vaLI kyA #nAdi hoya, ghaNAM halakA vargano hoya. mithyASTi ke zAsana virodhI kuLamAM janmela hoya. - 4 - - ukta koI paNa ne pravajyA Ape to te pravacana maryAdA ullaMghanAra, pravacana vicchedaka, tIrza vicchedaka, saMgha vicchedaka che. te vyasanathI parAbhavita thayela samAna, paralonA nuksAnane na dekhanAro, anAcAra pravartaka, akArya kranAra, mahApApI che. gautama ! tene kharekhara caMDa, rauddha, krura, mithyAdeSTi samajavo. - ]i bhagavan! kyA zaraNe ema EvAya che ? gautama ! cAramAM mokSamArga che, anAyAramAM mokSamArga nathI. te raNe ema vhevAya che. bhagavad AcAro kyA che ? anAcAro kyA che? gautama jinAjJAnusAra vartavuM te AcAra che, pratipakSAbhUta AjJAnusAra na vartavuM te anAcAra che. temAM je AjJAnA viruddha hoya te eite sarve praznare sarvathA vajarya che. jeo AjJAnA pratipakSa bhUta nathI. teo eoNMte sarvathA sarva prakAre AcaravA yogya che. tathA he gautama ! je koI evA jaNAya ke zramaNapaNAnI virAdhanA karaze to teno sarvacA tyAga vo. dira bhagavana ! tenI parIkSA kevI rIte svI ? gautama ! je leI puruSa ke strI zramaNatva svIjharanI abhilASAvALA A dIkSAnA kasTathI kaMpavA ke tharatharavAM lAge, vamana kre, sva kepara samudAyanI AzAtanA re, avarNavAda bole, saMbaMdha re, tevA tarapha cAlavA mAMDe, avalokana kre, veza kheMcI levA hAjara thAya, koI azubha utpAta ke kharAba nimitta apazukana thAya tevAne gItA AcArya, gacchAdhipati ke bIjA koI nAyaka nipuNatAthI nirUpaNa krIne samajAve ke AvA AvA nimitto jenA mATe thAya, to tene pravajyA ApI na zakAya. jo kadAca pravajyA Ape to moTo viparIta AcaraNa nAra bane che, sarvazA Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 mahAnizIyachedasUtra-anuvAda nirdharma, cAritrane dUSita karanAra thAya, sarva prakAre ekAMte aAryArthe udhata thayelA gaNAya. te game tema zruta ke vijJAnanuM abhimAna nAro, rUpa badalanAro thAya. [827 thI 830] bhagavan ! te bahurUpo kone kahevAya ? je zithila AcArI hoya tevo osanna ke kThaNa AcAra pALato udhata vihArI banI tevo nATaka kare. dharma rahita ke cAstrimAM dUSaNa lagADanAra hoya tevo nATaka bhUmimAM vividha vezadhAraNa kare tenA jevo cAraNa ke nATakIyo thAya. rAma-lakSmaNa ke rAvaNa thAya, vikarALa kAnaAgaLa dAMta nIkolo vRddhAvasthA yukta gAtravALo, nisteja, phIkkAnetravALo, puryaMcathI bharelo viduSaka hoya tene veza badalato, kSaNavAramAM tiryaMca jAtika vAnara, hanumAnAdi thAya. e rIte vidUSaka mAphaka bahurUpI thAya. e rIte hai gautama ! kdAca bhUlacUka ke skhalanAthI koIka asatine dIkSA apAI gaI.pachI tene dUra sudhInA mArganI vacce AMtaro rAkhavo. najIka sAthe na cAlavuM, pAse na rAkhavI. tenI sAthe AdarathI vAtacIta na karavI, pAtrAdi na paDI leharAvavA, zAstronA uddezAdi na AvavA, ke tenI sAthe gupta rahasya maMtraNA na karavI. - gautama ! ukta doSathI rahitane pravrajyA ApavI. temaja he gautama ! mleccha dezamAM janmelA anAryane dIkSA na ApavI, e pramANe vezyAputrane, gaNikAne, netra hitane, hAtha-paga kvAyelA hoya tene, chedAyelA kAna-nAkvALAne, koDhiyAne, zarIramAMthI parU jharatuM hoya ke saDatuM hoya, page laMgaDo ke cAlI na zakto hoya, mUMgobahero ke uMTa kyAyIne, ghaNAM pAMkhaDIno susarga karanArAne, sajjaDa rAgadveSa moha-mithyAtvavALAne, putra-tyAgIne, jinAlaya ke deva-devInA sthAnanI Avakne bhogavanArAne, kuMbhAra, nara-narI, malla, cAraNa, zruta bhaNavAmAM jaDa buddhi, paga-hAtha krama na ApatA hoya, sthULa zarIrI hoya tene pravrajyA na ApavI. nAma vagaranA, baLahIna, jAti hIna, niMdIta, kuLahIna, buddhihIna, prajJAhIna, gAmano mukhI, temano putra ke tevA adhama jAtivALA, jenA kuLa ane svabhAva jANelA hoya tevAne dIkSA na ApavI, A ke A sivAyanA bIjA padomAM skhalanA thAya, utAvaLa thAya to dezone pUrvakoDa varSonA tapathI te doSanI zuddhi thAya ke na paNa thAya. [831, 832] zAstrokta rIte gacchanI vyavasthA yathArtha pALIne, karmarUpa rajanA mela ane klezathI mukta thayelA anaMta AtmAo mukti padane pAmyA che. devo, asuro, jagatanA manuSyo thI namana AyelA, A bhUvanamAM jemane apUrvayaza gavAyo che, kevalI-tIrthaMAdie vhelA guNamAM rahelA Atma parAkrama gacchAdhipatio aneka mokSa pAme che ane pAmaze. nArA [833] bhagavan ! je koI na jANelA zAstranA sadbhAvavALA hoya te vidhithI ke avidhithI koI gacchanA AcAro ke mAMDalI dharmanA mULa ke chatrIsa prakAranA bhedavALA jJAna-darzana-cAritra-tapa-vIryanA AcArone manathI, vacanathI ke kAyAthI Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5-833 111 koI paNaprakare koI paNa AcAra sthAnamAM koI gacchAdhipati ke AcArya ke jemanA aMtaHNamAM vizuddha pariNAma hovA chatAM vAraMvAra cUkI jAya, khalanA pAme ke prarUpaNa kare to te ArAdhaka ke anArAdhaka gaNAya? gotama ! anArAdhaka gaNAya. bhagavana! kyA zaraNathI ema hevAya che ? gotama ? je bAra aMgarUpa zrutajJAna mahApramANa ane aMtavagaranuM che. jenI Adi nathI ke nAza nathI. sabUta padArthonI siddhi karI ApanAra, anAdithI sArI rIte siddha thayela che, devendrone paNa vaMdanIya che, evA atula bala, vIrya, asAdhAraNa satva, parAkrama, mahApuruSArtha, krAMti, teja, lAvaNya, rUpa, saubhAgya, atizaya kaLAnA samUhathI samRddhithI zobhita, anaMtajJAnI, svayaM pratibodhita jinavaro, anAdi anaMta siddho, vartamAnamAM siddha thatAM, najIkkA taLamAM siddha pAmanArA evA anaMta jemanA nAma savAramAM grahaNa kravA yogya che. (tathA). mahAsattvavALA, mahAnubhAga, traNe bhuvanamAM eka tilaka samAna, jagatamAM zreSTha, jagatabaMdha, jagata guru, sarvajJa, sarva jANanArA, sarva dekhanArA, zreSTha, uttama, dharmanIya pravartaka arihaMta bhagavaMto, bhUta-bhAvi-Adi samagra guNo, paryAyo, sarva vastuno saddabhAva jeNe jANelo che. koInI paNa sahAya na lenAsa, sarvazreSTha, eklAM, jemano eka ja mArga che evA tIrthakta bhagavaMto temaNe sUtrathI, arthathI, graMthathI, yathArthapaNe tenI prarUpaNA karelI che. yathAsthiti anuropana karela che. hevA-vAyanA ApavA-prarUpaNA karavA-bolavA ke kzana vA lAyaka vAcanA ApavA-evA A bAra aMgo ane gaNipITaka che. te bAra aMgo ane tenA artho tIrtho ke je devendrane paNa vaMdanIya che. samagra jAtinA sarvedravyo ane paryAyio sahita gati, Agati, ItihAsa, buddhi jIvAdi tatvo, vastunA svabhAvonA saMpUrNa jJAtA che. temane paNa alaMghanIya che. atikramaNIya nathI, AzAtanA na kravA lAyaka che. vaLI A bAra aMga rU5 zrutajJAna e sarva jagatanA jIvo, prANo, bhUto ane satvone evaMte hitakarI, sukhArI, karmanAza kravAmAM samartha ane mokSanA karaNarUpa che. bhavobhava sAthe anusaraNa karanAra che, saMsArane pAra pamADanAra che. prazasta mahAarthathI bharapUra che. temAM phaLa svarUpa vagere dhelA hovAthI mahAguNayukta, mahAprabhAvazALI che. mahApuruSoe anusarela che. parama maharSioe tIrthakroe upadezelI che. je dvAdazAMgI du:khano kSaya kravA mATe, jJAnavaraNIya Adi rmano kSaya kravA mATe, rAga dveSAdinA baMdhanothI mukta thavA mATe, saMsAra-samudrathI pAra utaravA mATe samartha che. ema hovAthI te dvAdazaMgIne aMgIkAra krIne vicarIza. e sivAya bIjAnuM mAre prayojana nathI. tethI he gautama! je keIe zAstrano sabhAva na jANelo hoya, zAstrano sAra jANelo na hoya, te gacchAdhipati ke AcArya jenA pariNAma Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda aMdarathI vizuddha hoya to paNa gacchanA AcAro, mAMDalInA dharmo, chatrIsa prakAranA jJAnAdi AcAro yAvata Avazyakadi kraNIya ke pravacananA sArane vAraMvAra cUke, khalanA pAme athavA A bAra aMgarUpa zrutajJAnane viparIta rUpa pracAre. je koI A bAra aMgarUpa zrutajJAnanI aMdara gUMthelA ane aMdara rahelA eka pada ke akSarane viparIta rUpe pracAre ke Ayare te unmArga dekhADabbAro samajavo. je unmArga dekhADe te anArAdhaka thAya. A kAraNe hevAya che ke te anArAdhaka che. 8i34] bhagavatu ! evo koI AtmA thaze ke je A paramagurunuM alaMghanIya parama zaraNya, skUTa, atipragaTa, parama kalyANarUpa, samagra ATharma ane duHkhano aMta kranAra epravacana dvAdazAMgIrUpa zrutajJAnane atikrame athavA laMghana kare, maMDita re, virodha, AzAtanA re, mana-vacana-kAyAthI atikramaNa Adi krI anArAdhaka thAya gautama ? anaMto kALa vartatA have daza accherA thaze. tevAmAM asaMkhyAtA abhavyo, asaMkhyAtA mithyArdaSTi, asaMkhyAtA AzAtanA nAra, dravyaliMgamAM rahIne svachaMdatAthI potAnI mati kalpanA anusAra daMbhathI satkAra #Avaze, saltaranI abhilASA rAkhaze. kalyANa na samajelA jinezvaranuM pravacana to svIkAraze, paNa te svIkArIne jillArasanI ke viSayanI lolupatAthI durdama iMdriyonA doSathI hamezAM yathArtha mArgano nAza kre che ane unmArgano phelAvo kare che. te kALe te sarve tIrthanA pravacananI AzAtanA sudhInA pApo kre che. [85] bhagavana ! anaMtALe kyA daza accherA thaze ? he gautama ! te kALe A daza accherA thaze. (1) tIrthakrane upasarga, (2) garbha parivartana, (3) strI tIrthakra, (4) tIrthanI dezanAmAM abhavya, dIkSA na lenAra samudAyanI parSadA ekaThI thavI. (5) tIrthanA samavasaraNamAM caMdra-sUryanuM mULa vimAne AvavuM. (6) paraspara vAsudevanuM maLavuM, (9) harivaMza kulotpatti, (8) camano utpAta, (9) eka samaye utkRSTa avagAhanAvALA 108 siddha. (10) asaMyatonI pUjA-sAra, 8i36) bhagavad ! je koI kyAreka pramAda doSathI pravacananI AzAtanA je te zuM AcAryapada pAmI zake kharA? gautama ! je joI koI prakAre kadAcita pramAda doSathI vAraMvAra krodha, mAna, mAyA, lobha ke rAga-dveSathI bhaya-hAsyathI, moha ke ajJAnadoSathI pravacananA bIjAkoI sthAnanI AzAtanA re ke ullaMghana kTa, anAcAra, AsAmAcArInI prarUpaNA re, tenI anumodanA kre, pravayananI AzAtanA re te bodhi paNa na pAme, pachI AcAryapadanI vAta ja kyAM rahI ? bhagavan! zuM abhavI ke mithyASTi AcAryapada pAme? gautama ! pAme A viSayamAM aMgArakardaka AdinA daSTAMto che. bhagavAna zuiM mithyA daSTine tevA pada para sthApI zAya? gotama 1 sthApana thAya che. bhagavana! A nakkI miTyAdaSTi che, ema kyA cilothI jANI zakAya ? he gautama ! sarva saMgathI vimukta banavApUrvaka jeNe sarva sAmAyika uccareluM hoya ane Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa-836 113 sacitta-prANa sahita evo padArtho ane pANIno paribhoga che, aNagAra dharmane aMgIkAra karIne vAraMvAra madira je te ukAyanuM sevana kTa, sevarAve ke sevana karanArane anumode tathA brahmacaryanI dhela navagatione koI sAdhake sAdhvI temAMthI ekanuM paNa khaMDana kare, virAdhe, trividhe khaMDana ke virAdhanA kyAre athavA tema karanAranI anumode. te mithyASTi che, tene Abhigrahika mithyASTi samajavo. 8i37) bhagavad ! je koI AcArya je gacchanAyaka vAraMvAra kaIka prakAre kadAcita tevA prakAranuM kAraNa pAmIne A nircanja pravacanane viparIta rUpe prarUpe to tevA kAryathI tenuM kevuM phaLa maLe ? gautama ! je sAvadhAcArya e meLavyuM tevuM azubha phaLa meLave. bhagavana! te sAvadhAcArya koNa hatA ? teNe zuM azubha phaLa meLavyuM. gautama! A RSabhAdi tIrtharanI covIsIpUrve anaMto kaLa gayA pahelA kreIka bIjI yovIsamAM jevI huM sAta hAthapramANa kAyAvALo chuM tevI kAyAvALA jagatamAM AzcaryabhUta, devendronA samuhathI vaMdAyelA, zreSThatara, gharmazrI nAme chellA tIrthakTa hatA. temanA tIrthamAM sAta Azcaya thayelA, kreI samaye te tIrthakTa nirvANa pAmyA, tyAra pachI kALakrame asaMtono satkAra vavArUpa Azcarya vahevAno prAraMbha thayo, te samaye tyAM lokonI anavRttithI temaja mithyAtvathI Avarita thayela asaMyatonI pUjAmAM anurAgI thayela ghaNAM samUhane jANIne te kALa te samaye na jANelA zAstranA sadbhAvavALA, traNa gAravarUpa madirAmAM muMjhAyelA, nAma mAtranA AcArya ane gaccha nAyake zrAvako pAsethI dhana meLavIne dravya ekaThuM krI krIne hajAra staMbhovALuM uMcuM evuM dareke mamatvabhAvathI potapotAnA nAmanuM cetyAlaya ksavIne teo duraMta prAMta lakSaNavALA adhamAdhamI te ja cetyAlayamAM rahevA sAthe rakSaNa karavA lAgyA. teomAM baLa-vIrya parAkrama, puruSArtha hovA chatAM te puruSakAra parAkrama, baLavIryane chupAvIne ugra abhigraho karavA ke aniyata vihAra karavAno tyAga karIne nityavAsano Azrava karIne, saMyamAdimAM zithila thaIne rahetA hatA. pAchaLathI Aloka ane paralokanA nuksAnanI ciMtAno tyAga krIne, lAMbA kALano saMcAra aMgIkAra krIne te ja maTha ane deva phlomAM atyaMta pazcika, buddhi, mUcha, mamatvaNa, ahaMkAra vagere krIne saMyamamAmAM pAchA paDelA parAbhavita thayA pachI pote mALA AdithI devArcana karavA udhamazIla banavA lAgyA. je vaLI zAstranA sArabhUta zreSTha evuM sarvAnuM vacana che. tene atizaya dUrathI ja tajayuM. te A pramANe sarve jIvo, sarve prANo, sarve bhUto ane sarve satvone na haNavA, temanA vedanA na ApavI. paritApa na pamADavA, grahaNa na svI virAdhanA na ravI, talAmaNA na vI, upadrava na vAM. sUkSmabAdara, basa-sthAvara, paryAptA-aparyAptA endriya ke beindriyAdi sarve jIvone kavidha-vividha mana, vacana, kAyAthI mAra mAravA nahIM, marAvavA nahIM, mAratAne sArA jANavA nahIM. AvI pote svIkArelI pratijJA paNa bhUlI gayA. vaLI he gautama ! maithuna ekAMte ke nizcayathI ke Dha paNe temaja jaLa ane [30[8] Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnizIyachedasUtra-anuvAda agnino samAraMbha sarvathA sarva prakAre muni svayaM varSe. AvA prakAre dharma dhruva, zAzvata, nitya che. ema lokonA duHkhane jANanAra sarvajJa bhagavaMte prarUpela che. [838] bhagavan ! je koI sAdhu-sAdhvI athavA nigrantha dravya stava kare tene zuM hevAya? gautama ! te asaMyata, ayati, devadUtyano bhogI, devano pUjArI, unmArgano pratiSThAyaka, zIlane dUrathI tajanAra, kuzIla, svacchaMdAcArI evA zabdothI bolAvAya. [839] ema he gautama ! Ama anAcAra pravartaka AcAryAM, gacchanAyako ghaNAM thayA, temAM marataratna sama kAMtivALA kuvalayaprabha nAme mahAtapasvI aNagAra hatA. temane jIvAdi padArtho saMbaMdhe ghaNuM ja sUtra ane ada jJAna hatuM. A saMcAra samudramAM te-te yonimAM rakhaDavAnA bhayavALA hatA. tyAre tevuM asaMyama vartatuM hovA chatAM anAcAra cAlato hovA chatAM valayaprabha jijJAsA ullaMghatA na hatA. have koI samaye baLa-vIrya-puruSakAra parAkrama chUpAvyA nathI evA te suziSya parivAra sahita sarvarUpe prarUpelA. AgasUtrane anusaranAra, rAga-dveSa-moha-mithyAtvamamatvAdithI rAhita, sarva padArthomAM vya, kSetra, kALa, bhAvathI nirmamatvI thayelA, vadhu temanA keTalAM guNo varNavavA ? 114 gAma, khANa, nagara, kheDa, kbaTa, maMDapa, droNa mukhAdi sthAna vizeSomAM aneka bhavyAtmAone saMsArarUpa kedakhAnAmAMthI choDAvanAra evI suMdara dharmayAno upadeza ApatA vicaratA hatA. have koIka samaye te mahAnubhava vihAra karatA karatA tyAM AvyA ke jyAM pahelA nitya eka sthAne vAsa nAsa rahetA hatA. A mahAtapasvI che, ema dhArIne vadaMna-AsanadAna Adi samucitta vinaya karIne temanuM sanmAna karyuM, e pramANe teo sukhapUrvaka tyAM beThA. besIne dharmasthAdi vinoda rAvatAM tyAMthI javA mATe prayatna karavA lAgyA tyAre te mahAnubhAga valayaprabha AyAryane teoe duraMtaprAMta adhamalakSaNavALA, vezathI AjIvikA nArA, bhraSTAcAra sevanAra, unmArga pravartAvanAra, AbhigrahI mithyAdRSTie kyuM ke bhagavan ! jo Apa ahIM eka cAturmAsa rahevAno nirNaya karo to tamArI AjJAthI ahIM ATalA jina caityo nakkI rAvavA to amArA upara kRpA karIne Apa ahIM ja raho. he gautama ! tyAre te mahAnubhAga valayaprabhe huM ke are ! priyavacana bolanArAo! jo ke jinAlaya che, chatAM paNa e pAparUpa che. huM vacanamAtrathI paNa tenuM AcaraNa karIza nahIM. A rIte zAstranA sAdbhUta uttama tattvane yathAvasthita aviparIta niHzaMka paNe hetA te mithyArdaSTi sAdhuvezadhArI pAkhaMDIonI vacce yathArtha prarUpaNAthI tIrtha nAma gotra upArjDa ane eka bhava bAkI rahe tevo saMsAra samudra zoSavI nAMkhyo. tyAM AgaLa jenuM nAma na bolAya tevo diSTa nAmano saMgha ekTho thayela. teNe tathA ghaNAM pApamativALA vezadhArIe paraspara eThAM maLIne hai gautama ! te mahAtapasvI mahAnubhAvanuM je valayaprabha nAma hatuM, teno vilApa ryo. eTaluM ja nahIM - Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5-839 115 paNa sAthe maLI tALI ApIne "sAvadhAcArya" evuM nAma sthApana karyuM. te ja nAma prasiddha thayuM. he gautama? tevA prazasta nAmathI bolAvavA chatAM teo lagIre kopa na pAmyA. [40] koI samaye durAcArI saddharmathI parAMvamukha thayela sAdhu dharma ane zrAvakadharmathI bhraSTa thayela mAtra veSa dhAraNa janAra ame pravajyA aMgIkAra krI che, ema pralApa janArA evA teono keTaloka kALa gayA pachI teo paraspara Agama saMbaMdha vicAravA lAgyA ke zrAvakonI gerahAjarImAM saMta sAdhuo ja devala maTha upAzrayano sAra saMbhALa rAkhe ane jinamaMdiro khaMDita thayA hoya. pakSa gayA hoya, to teno jirNoddhAra krAve, samAve, A kArya kratAM kramAM je kaMI Abha samAraMbha thAya temAM sAdhu hoya to paNa doSa lAgato nathI. vaLI keTalAMka ema kahetA hatA ke saMyama ja mokSa pamADanAra che. bIjA vaLI ema jhatA ke - jina prAsAda jina caityonI pUjA satkAra bali vidhAnAdi javAthI tIrthanI prabhAvanA thAya che. te ja mokSa gamanano upAya che. A pramANe yathArtha paramArtha na samajelA pApakarmIo je jene ThIka lAge te mukhathI pralApa karatA hatA. te samaye be pakSamAM vivAda jAgyo. teomAM koI tevA AgamajJa kuzala puruSa nathI ke jeo A viSayamAM yukata ke saMyukta zuM che teno vicAra #ii zake ke pramANapUrvaka vivAdane samAvI zake. tathA temAMthI eka ema he che ke A viSayanA jANakAra amuka AcArya amuka sthAne rahelA che, bIjo vaLI bIjAnuM nAma sUcave. ema vivAda cAlatA cAlatA eke kahyuM ke ahIM bahu pralApa kravAthI zuM? ApaNe badhAMne A viSayamAM sAvadhAcArya je nirNaya Ape te pramANabhUta gaNAya. bIjA sAmA pakSavALAe paNa te vAta svIkArI. gautama ! sAvadhAcAryane bolAvyA eTale teo dUra dezathI satata apratibaddha vihAra karatA karatA sAta mahinAmAM AvI pahoMcyA. daramiyAna eka Ayani tenAM darzana thayAM, kaSTArI ugratapa ane cAstri vaDe zoSAyelA zarIravALA, jenAM zarIramAM mAma cAmaDI ane hADakaM bAkI rahelA che. tapanA tejathI atyaMta dIpatA evA te sAvadhAcAryane joIne atyaMta vismaya pAmelI te kSaNe vita javA lAgI ke zuM A mahAnubhAva arihaMta che ke mUrtimAna dharma che ! vadhuM zuM vicAravuM? devendrone paNa vaMdanIya che. temanA caraNa yugala mAre vaMdana vA yogya che. ema ciMtavI bhaktipUrNa hRdayavALI temane pharatI pradakSiNA ApIne mastathI pagano saMghaTTo thaI jAya tema aNadhArI sahasA te sAvadhAcAryane praNAma karatI ane pagane saMghaTTo thato dekhyo. kreI samaye guru upadezAnusAra yathAkrama ane yathAsthita sUtra ane arthanI prarUpaNA kre che. e pramANe temanI saduhaNA kre che. eka divasa he gautama! ema hyuM ke agIyAra aMgo, caudapUrvo, bAra garUpa zrutajJAnano sAra hoya, navanIta hoya, samagra pApano parivAra ane ATha rmane samajAvanAra evuM A mahAnizItha zrutaskaMdhanuM pAMcamuM adhyayana che. A adhyayananA vivecana veLA A Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 mahAnizIyachedasUtra-anuvAda gAthA AvI [841] je gacchamAM kAraNe, vastranA AMtarA sahita hAthathI strInA hAthano sparza kravAmAM paNa arahaMta paNa pote te uMra sparza kare to te gaccha mUlaguNa rahita samajavo. dikara] tyAre temaNe vicAryuM ke je ahIM huM yathArtha prarUpaNA karIza to te samaye vaMdanA ratI te AryAe potAnA mastaka vaDe mAra caraNAgrano sparza kya hato. te sarve A caityavAsIe mane jovo hato. to je rIte mAruM sAvadhAcArya nAma paDyuM. te pramANe bIjuM paNa tevuM avahelanA kranAra nAma ThokI besADaze. jethI sarvalokamAM huM apUjya thaIza. to have sUtra ane artha anyathA prarUpe. paraMtu ema kravAmAM mahA AzAtanA thaze to have mAre zuM javuM? A gAthAnI prarUpaNA karavI ke na karavI? athavA judA rUpe karavI? athavA arere A yukta nathI. baMne prakAre atyaMta gahaNIya che. AtmahitamAM rahelAe viruddha prarUpaNa kravI e yogya na gaNAya kema ke zAstrano abhiprAya che ke - je sAdhu bAra garUpa vyutavayanane vAraMvAra cUkI jAya, sAlanA pAme, pramAda re, zAdinA bhayathI eka paNa pada. akSara, biMdu, mAtrAne anyathA rUpe viruddha prarUpaNA kare. saMdehavALI sUtra ane arthanI vyAkhyA kya. avidhithI ayogyane vAcanA Ape, te sAdhu anaMta saMsArI thAya. have mAre zuM karavuM? je thavAnuM hoya te thAo. gurunA upadezanusAra yathArtha sUtrArthane jaNAvuM. ema vicArI gautama ! samagra avayava vizuddha evI gAthAnuM yathArtha vyAkhyAna kyuM. A avasare he gautama ! durata, prAMta, adhama lakSaNavALA te vezadhArIoe sAvadhAcAryane prana kyo ke jo ema che to tame paNa mULaguNathI rahita cho kema ke tame te divasa yAda kro ke pelI AryAe vaMdana jatA tenA mastathI tamArA pagano sparza karyo hato. te samaye A lokanA apayazathI bhaya pAmelA, ati abhimAna pAmelA te sAvadhAcArya nAma ThokI besADyuM tema atyAre paNa tevuM kaMIka nAma pADaze to huM sarva lokmAM apUrA thaIza. to have ahIM mAre zuM samAdhAna ApavuM ema vicAratA temane tIrthakra vacana yAda AvyuM ke je koI AcAryAdi mRtadhAraka hoya teNe je kaMIpaNa sarvajJa anaMtajJAnI bhagavaMtoe pApa ane apavAda sthAnikone pratiSedhyA hoya te sarva bhUtAnusAra jANIne sarva prakAre na Acare ke tene anumode. krodha-mAna-mAyA-lobhathI, hAsya-gArava-dapa-pramAda vaDe vAraMvAra cUrta jatAM ke alanA thatAM divase ke rAtre, ekalA ke parSadAmAM hoya, suto ke jAgato hoya, vividha trividhe A sUtra ke arthanA eka padanA virAdhaka je koI thAya, te sAdhu vAraMvAra niMdanIya, gahaNIya, khasya, dugaMchIya, sarvalokyI parAbhava pAmanAra, aneka vyAdhi vedanAthI vyAta zarIra, utkRSTa sthitika anaMta saMsAra sAgaramAM paribhramaNa kranA thAya che. temAM paribhramatA kSaNavAra paNa kyAMya zAMti na pAme. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5}-2842 117 to pramAdAdhIna thayela, pApI, adhamAdhama, hInasatvI, puruSa samAna mane A moTI Apatti thaI che, jethI huM yuktivALuM samAdhAna ApavA samartha nathI. paralokmAM paNa anaMtabhava paraMparAmAM bhamatA anaMtIvAre dhora bhayaMkara duHkha bhogavIza. huM maMda bhAgya thayo chuM. ema vicAratA temane te durAyArI pApIM zrotAe barAbara jANI lIdhA. ke A khoTo abhimAna che. tema jANIne te zrotAe kyuM ke jyAM sudhI saMzana chedo nahIM, tyAM sudhI vyAkhyAna na uThADazo samartha prauDha yukti sahita samAdhAna Apo. tyAre teNe vicAryuM ke have temanuM samAdhAna ApavuM ja paDaze, to huM kema ApuM? ema vicAratA hatAM tyAM pharI te durAcArI bolyA ke Ama ciMtA sAgaramAM kema DUbyA cho? jaldI samAdhAna Apo. je samAdhAna ke je AstiktAmAM vAMdhA vagaranI yuktivALuM hoya. pachI lAMbo samaya hRdayamAM paritApa anubhavIne sAvadhAcArya vicAryuM ane kahyuM ke A ja jagataguru e kahyuM che. tema [43] kAcA ghaDAmAM nAkhela jaLa je rIte jaLa ane ghaDAno vinAza kare che, apAtramAM ApelA sUtra ane artha, teno ane sUtrArthano nAza kare che arthAt alpatucchAdhAra nAza pAme che. [44] tyAre pharI te durAcArI bolyA ke AvA ADA avaLA saMbaMdha vagaranA durbhASita vacanono kema pralApa karo cho? jo yogya samAdhAna ApavA zaktimAna na ho to ubhA thAva jaldI Asana choDIne nIkaLI jAva, jyAM tamone pramANabhUta gaNI sarvasaMghe tamone zAstrano sadbhAva hevA pharamAveluM che. have deva upara zo doSa nAMkhavo ? pachI pharI paNa ghaNA lAMbA kALa sudhI ciMtA ane pazcAtApa bAda koI samAdhAna na maLavAthI lAMbo saMsAra aMgIkAra karIne sAvadhAcAryae kahyuM ke Agama utsarga ane apavAdathI mukta che. tame A jANatA nathI ke eaMta e mithyAtva che. jinAjJA aneAMtavALI che. he gautama ! jema grISmanA tApathI saMtApa pAmelA moranA kuLone varSAkALanA navIna meghanI jaLadhArA zAMta pamADe tema te duSTa zrotAoe tene bahumAnapUrvaka mAnya karI svIkAryuM. tyAra pachI he gautama ! eka ja vacana uccAravAnA doSathI anaMta saMsArIpaNAnuM karma bAMdhI, tenuM pratikramaNa kyAM vinA, pApanA mahAsaMgha ekThA karI, te utsUtra vacanano pazcAtApa ryA vinAnA marI te sAvadhAcArya vyaMtara deva thayA. tyAMthI svayaM paradeza gayelA pativALI prativAsudevanA purohitanI putrInA garbhamAM utpana thayo. koI samaye tenI mAtA-purohita patnIe jANyuM ke pati paradeza che, putrI garbhavatI thaI che. e jANIne hAhAhA mArI durAcArI putrIe mArA sarvakuLa upara mazIno caDo pheravyo. Abaru gaI. tethI purohitane A vAta kahI. pachI atizaya saMtApa karI, purohite dRDha thaI te putrIne dezamAMthI kADhI mukI. kema ke A mahA asAdhya, anivArya, apayaza phelAvanAro moTo doSa hato. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 mAnizIthachedasUtra-anuvAda pitAe maDhI mUkyA pachI kyAMya sthAna na meLavatI thoDA kALa pachI ThaMDI garamI vAyarAthI parezAna thayela, duSkALanA doSathI sudhAthI durbaLa kaMThavALI teNe ghI, tela Adi rasanA vepArIne ghera dAsI paNuM kyuM. tyAM ghaNI madirApAna karanArA pAse eMThI madirA meLavIne eThI re, vAraMvAra aiThuM khAya che. koIka samaye niraMta eMThA bhojana karatI ane tyAM ghaNI madirAdi pIvA lAyaka padArtho dekhIne madirApAna tathA mAMsanuM bhojana karIne helI hatI. tyAre tene evo dohada thayo ke huM bahuM madhapAna # pachI naTa, nATakIyA, chatradhArI, AraNa, bhaTTa, bhUmi khodanAra, nokra, cora vagere halakI jAtivALAoe sArI rIte tyAga karela evI kharI, mastaka, paMcha, kAna, hADakAM, mRtakadi zarIra avayavo,vAcharaDAnAM toDela aMgo je khAvA yogya na hoya, tevA halaka eMThA mAMsa, madiranuM bhojana karavA lAgI. tyAra pachI te eMThA mATInA keDiyAmAM je kaMI nAbhinA madhyabhAgamAM vizeSa prakAre paddha thayela mAMsa hoya tenuM bhojana karavA lAgI. e pramANe keTalAMka divaso jatAM madha ane mAMsa upara ati gRddhivALI banI. pachI vepArInA gharanA bhojana, vastro ke bIjA padArthonI corI karIne, bIjA sthAne veMcIne, mAMsa sahita madhano bhogavaTo kravA lAgI. te sanA vepArIe A hakti jANI, rAjAne phariyAda . rAjAe vadhano hakuma Apyo. paNa ladharmAnusAra koI garbhavatI strI gunegAra kare to bALaka no janma na Ape tyAM sudhI teno vadha na thAya. vadha mATe niyukta koTavALa Adi tene potAne ghera laI jaIne prasUtinI saha jovA lAgyA. tenI rakSA vA lAgyA koI samaye harikeza jAtivALA hiMsaka loko tene potAne tyAM laI gayA. kALakrame sAvadhAcAryano jIvana bALakarUpe jakhyo. turaMta bALakanno tyAga kya. maraNanA bhayathI te strI tyAMthI nAsI gaI. he gautama ! turaMta te cAMDALonA jANavAmAM AvyuM ke te pApINI nAsI gaI. vadha nAre rAjAne jaNAvyuM ke he deva ! keLanA garbha samAna komaLa bALakna tyAgI te dulacAriNI nAsI gaI. rAjAe kahyuM ke bhAgI gaI, to javA do. paNa bALakanI barAbara saMbhALa rAkhajo, sarvathA tevo prayatna ke bALaka mRtyu na pAme. enA kharca mATe pa000 dravya grahaNa kro. pachI rAjAnA hukamathI putranI jema te kulaTAnA putranuM pAlana-poSaNa kya. koIka samaye kALakrame te pApaA phAMsI denAranA adhipati mRtyu pAmyo. tyAre rAjAe te bALakane teno vArasadAra banAvyo. 5eo cAMDAlano adhipati banAvyo. tyAM te tevA na karavA yogya pApo krIne he gautama ! apratiSThAna nAmaka sAtamI narapha gayo. A rIte sAvadhAcAryano jIvana sAtamI nArakInA tevA ghora pracaMDa raudra ati bhayaMka duHkho 33-sAgaroyamanA lAMbA kALa sudhI mahAklezapUrvaka anubhavIne tyAMthI nIkaLI ahIM AMtardIpamAM eka urUga jAtimAM utpanna thayo, tyAMthI marIne Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa-84 119 tiryacayonimAM pADo thayo. tyAM naranA duHkha jevA samAna duHkho 26 varSa sudhI bhogavIne pachI he gautama ! mRtyu pAmIne manuSyamAM utpana thayo. tyAMthI nIkaLIne sAvadhAyAryano jIva vasadeva paNe utpanna thayo. tyAM yathAyogya AyuSya paripUrNa karIne aneka saMgrAma AraMbha-samAraMbha ane mahAparigraha doSathI marIne sAtamI narake gayo. tyAMthI nIkaLI ghaNAM lAMbA kALe gaja karNa nAmanI manuSya jAtimAM utpanna thayo. tyAM paNa mAMsAhAranI doSathI pUra AvyavasAyanI mativALo marIne pharI sAtamI nAraskInA apratiSThAnA nAme naravAsamAM gayo. tyAMthI nIkaLI pharI paNa tiryaMcamAM pADA paNe utpanna thayo. tyAM narI upamAvALuM pArAvAra duHkha anubhavIne maryo, pachI bALa vidhavA, laTA, brAhmaNaputrInI kRkSimAM utpanna thayo. te sAvadhAcAryano jIva laTAnA garbhamAM rahelo hato tyAre gupta rIte garbhane pADI nAMkhavA, saDAvavA mATe kSAro, oSadho, yogonA prayoga karavAnA doSathI aneka vyAdhi ane vedanAthI vAta zarIravALo. duSTa vyAdhithI sabaLato, paru jharAvato, sala sala karatA kRminA samUhavALA DAthI khavAto khavAto narakanI upamAvALA dhora duHkhanA nivAsabhUta garbhavAsathI te bahAra nIkaLyo. he gautama ! tyAra pachI sarva loke vaDe niMdAto, gahato, durgachA to, tIrArano sarva lokathI parAbhava pAmato, khAna-pAna-bhogopabhogathI rahita gabhavAsathI mAMDIne sAta varSa, be mAsa, cAra divasa sudhI cAvAjajIva jIvIne vicitra zArIrika, mAnasika ghora duHkhathI parezAnI bhogavato bhogavato marIne paNa vyaMtara deva thayo. tyAMthI cyavIne manuSyamAM utpana thayo. pharI vagha kranArAono adhipati, vaLI te pApakarmanI doSathI sAtamIe gayo. tyAMthI nIkaLI tiryaMcagatimAM bhArane tyAM baLada paNe utpanna thayo tene tyAM cI, gADAM, haLa, araghaTTa vageremAM joDAIne rAta divasa ghosarImAM garadana ghasAIne cAMdA paDI gayA. vaLI aMdarathI kehavAI gayo. khAMdhamAM kRmi utpanna thaI. - jyAre tenI khAMdha dhoMsaruM dhAraNa javA mATe samartha nathI ema jANyuM. tyAre teno svAmI mAra tenI pITha upara bhAra vahana karAvavA lAgyo. vakhata jatAM jevI rIte khAMdha saDI gaI tevI rIte pITha paNa ghasAIne beThavAI gaI. temAM kaMDAo utpanna thayA. pITha paNa AkhI saDI gaI. tenI uparanuM cAmaDuM nIkaLI gayuM aMdaranuM mAMsa dekhAvA lAgyuM. tyAra pachI have A kaMI kAma karI zake tema nathI, nakAmo che ema jANIne chUTo mUkI dIdho. he gautama ! te sAvadhAcAryano jIvana saLasaLatA kIDAothI khavAto baLada chUTo rakhaDato mUkI dIdho. tyAra pachI atizaya saDI gayelA carmavALA, ghaNAM jhagaDAM, ArA, kRmionA Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda kuLothI aMdara ane bahArathI khavAto, bacakA bharAto, ra9 varSa sudhI AyuSya pAlana karIne marIne aneka vyAdhi ane vedanAthI vyApta zarIravALo, manuSyagatimAM mahAdhanADhya koI moTAnA ghera jamyo. tyAM paNa vamana karavAnuM, khArA, kkavAM, bhakhAM, kaSAyelA svAdavALA triphaLA guggala vagere auSadhonA kaDhA pIvA paDatA hatA. haMmezAM tenI sApha suphI dravI paDe. asAdhya, upazama na thAya tevA ghora bhayaMkra duHkhothI jANe agnimAM sekAto hoya tevA AkAra duHkho te sAvadhAcAryano jIva bhogavato bhogavato, maLela manuSya bhava niSphaLa kya. e pramANe he gautama ! sAvadhAcAryano jIva cauda rAjaloka janma maraNAdikanAM niraMtara duHkha sahana karIne ghaNAM lAMbA anaMtakALa pachI avaravidehamAM manuSya paNe utpanna thayo. tyAM bhAgya yoge lonI anavRttithI bhayaMkra bhagavaMtane vaMdana vA gayo. pratibodha pAmyo, dIkSA aMgIkAra krI. ahIM tevIsamAM zrI prArthanAtha tIrthakaranA zAsanakALamAM te jIva siddhigatine pAmyo. he gautama ! sAvadhAcArye A pramANe du:kha meLavyuM. bhagavAna ! AvA prakAranuM dussaha, ghora, bhayaMkra, mahA du:kha AvI paDyuM. tene bhogavavuM paDyuM. ATalA lAMbAkALa sudhI A sarve duHkho kyA nimitte bhogavavA paDyA ? hai gautama ! te kaLe ane te samaye teNe je ema kahyuM ke "utsarga ane apavAda sahita tamAma kaheluM che, ekAMte prarUpaNA na mya, paNa anekAMtathI prarUpaNA jAya. paraMtu apakSayano paribhoga, teukAyano samAraMbha, mithuna sevana A traNe bIjA koI sthAne ekAMte ke nizcayathI ane daDha paNe ke sarvathA sarva prakAre AtmahitanA arthIo mATe niSedhelA che. ahIM sUtranuM ullaMghana kravAmAM Ave to samyagra mArgano vinAza, unmArgano prarSa thayA che. tenAthI AjJAbhaMgano doSa ane tenAthI anaMta saMsArI thAya che. bhagavan! zuM sAvadhAcAryae maithuna sevana kreluM? he gautama ! sevyuM ane na sevyuM eTale sevyuM nathI tema paNa nahIM ane sevyuM che tema paNa nahIM. bhagavan! baMne prakAre kema kaho cho? gautama ! je AryAe te kALe mastakSmI pagano sparza karyo ke sparza thayo te samaye teNe paga kheMcIne saMkocI na lIdho. A kAraNathI he gautama ! ema kahevAya che ke maithuna sevyuM ane na sevyuM. bhagavana! ATalA mAtra jharaNamAM AvuM ghora duHkhe krI mukta karI zakAya tevuM baddha bhraSTa nikAcita karmabaMdha thAya che? gautama! ema ja che, emAM pheraphAra thato nathI. bhagavan! teNe tIrthakTa nAma rma ekaThuM kareluM hatuM. eka ja bhava bAkI Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 pa-84 sakhelo hato ane bhava samudra tarI gayA hatAM. to pachI anaMtakALa sudhInA saMsAramAM kema rakhaDavuM paDyuM? he gautama ! potAnA pramAda doSanA kAraNe. e jANIne he gatama! bhavaviraha icchatA zAstrono sarbhAva jeNe sArI rIte jAmyo che evA gacchAdhipatie sarvathA sarva prakAre sarva saMyama sthAnomAM atyaMta apramatta banavuM. A pramANe bhagavaMtanI pAse sAMbhaLela tamane huM kahuM chuM. mahAnizItha sUtra adhyayana-5 no muni dIparatnasAgare rela sUvAnuvAda pUrNa - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda ka adhyayana-6 - gItAthavihAra' - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 -- 4- 4 - 4 - 8i45] bhagavan! je rAta divasa siddhAMta sUtro bhaNe, zravaNa kare, vyAkhyAna kare, satad ciMtana je te zuM anAcAra Acare? gautama ! siddhAMtamAM rahela eka paNa akSara jANe che, te maraNAMte paNa anAcAra na seve. 8i46] bhagavana! to dazapUrvI mahAprajJAvALA naMdiSeNe pravajyA choDI gaNikAnA ghera praveza kema ryo ? he gautama ! sAMbhaLa. 8i47 thI 85) tene bhogaphaLa khalanAnuM kAraNa thayuM, te hakIkta prasiddha che. chatAM te bhavanA bhayathI kaMpato hato tyAre pachI jaldI dIkSA aMgIkAra krI. kadAca pAtALa ubhukha thAya. svarga nIgnamukha thAya to paNa kevalIe kaheluM vacana kadApI pheraphArane vighaTita thatuM nathI. bIjuM teNe saMyamanA rakSaNa mATe ghaNAM upAyo kya. zAstrAnusAre vicAra krIne gurunA caraNakamaLamAM liMga-veza arpaNa karIne joI na oLakhe tevA dezamAM gayo. te vacananuM smaraNa krato potAnA yAtri mohanIya karmodayathI sarvaviratimahAvatono bhaMga temaja baddha, pRSTa, niAcIta evuM rmanuM phaLa bhogavato hato. bhagavan! zAstramAM nirUpita evA kayA upAyo vicAryA ke AvuM suMdara zramaNa paNuM choDIne te hajuM prANa dhAraNa kare che? gotama ! kevalI prarUpita A upAyone sUcavanAra sUtranuM smaraNa karaze ke viSayothI parAbhava pAmelo muni A sUtrane yAda re te A pramANe [853 thI 855 jyAre viSayo udayamAM Ave tyAre atizaya dukra, ghora evA prakAranuM AThagaNuM tapa zarU kare. koI rIte viSayo rokvA samartha na banI zake to parvata uparathI mRgupata re. kAMTALA Asane bese, vipanuM pAna re, ubaMdhana karIne phAMso khAIne marI javuM bahetara. paraMtu mahAvato ke cAritranI lIdhelI pratijJAno bhaMga na kare virAdhanA kravI yogya nathI. kadAya A kahela upAyo karavA samartha na thAya to ane veza samapa evA videzamAM cAlyo jAya ke jyAMnA samAcAra paricita kSetromAM na Ave. aNuvratanuM yathAzakti pAlana karavuM ke jethI bhAvimAM nirdhasatA na pAme. | [856 thI 86) gautama ! naMdipeNe jyAre parvara uparathI paDavAnuM AraMvyuM tyAM AktazamAM evI vANI sAMbhaLavA AvI ke parvata uparathI paDyA chatAM mRtyu thavAnuM nathI. jeTalAmAM dizAmakho tarapha najara karI to eka cAraNa munine joyA. temaNe hyuM tAruM amale mRtyu nathI. pachI viSama jera khAvA gayo tyAre paNa viSayonI pIDAne na sahI zakto jyAre khUba pIDA pAmavA lAgyo, tyAre tene ciMtA thaI ke have mAre jIvavAnuM zuM prayojana che ? Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6-856 thI 864 123 mogarAnA puSpo ane caMdra sarakhA nirmaLa ujjavaLa varNa vALA A prabhunA zAsanane kharekhara pApamativALo huM uThThANA phlAvIza to anArya evo huM kyAM jaIza? athavA to caMdra lAMchana vALo che, mogasanA puSpanI prabhA apALamAM kramAvAnI che. jyAre jina zAsana to kalikAlanI klaSatAnA maLa ane klekzI sarvathA hita lAMbA kALa sudhI jenI prabhA TakanArI che mATe samagra darigha, dukha ane klezono kSaya ranAra evA prakAranA A jena pravacananI apabhrAjanA vIza. to kyAM jaIne mArA AtmAnI zuddhi karIza ? duHkhe gamana krI zAya, moTI ucI zilAo hoya, jenI moTI khINo hoya tevA parvata caDhIne keTalAmAM viSayAdhIna banIne huM kaMIka paNa zAsananI uDDAhaNA na # te pahelAM paDatuM mUkIne mArA zarIranA TUDeMTukkA karI nAkhyuM. e pramANe pharI paNa chedArolA zikharovALA mahAparvatanA zikhare caDhIne AgAra rAkhyA vinA pratyAkhyAna karavA lAgyA. tyAre pharI paNa AAzamAM A pramANe zabdo sAMbhaLyA "akAle tAruM mRtyuM thavAnuM nathI. A tAro chello bhava ane chelluM zarIra che. mATe baddha sRSTa bhogaphaLa bhogavI saMyama svIkAra." 8i5 80] A pramANe cAraNa munie jyAre be vakhata AtmahatyA kratAM rokyA tyAre guru caraNe veza arpaNa karIne nivedana kyuM ke, sUtra ane arthonuM smaraNa #to #to dezAMtaramAM gayo hato. tyAM AhAra grahaNa kravAne vezyAne ghera jaI caDyo. jyAre dharmalAbha kahyo, tyAre teNIe mArA pAse arthalAbhanI mAMgaNI karI, tyAre mArI tevI labdhi siddha thaI hovAthI meM te vakhate hyuM ke bhale tame thAo. te vakhate 1sA roDa pramANadravya suvarNanI vRSTi krAvI, tenA maMdiramAMthI bahAra nIkaLI gayo. uMcA, vizALa, goLa stanavALI gaNikA deDha AliMgana ApIne kahevA lAgI ke are ! sallaka ! avidhithI A dravya ApIne pAcho kyAM jAya che ? bhavitavyatAthI naMdiSeNe paNa prasaMgAnurUpa vicArIne kahyuM ke - tane je vidhi iSTa hoya tene tAre te dravya ApavuM. [8 thI 84] te samaye teNe evo abhigraha kyoM ane tenA maMdiramAM praveza kya ke dararoja mAre daza-dazane pratibodha pamADavo ane eka paNa ocho rahe ane dIkSA aMgIkAra na kare tyAM sudhI mAre bhojana-pAna vidhi na karavI. mArI pratijJA pUrI na thAya tyAM sudhI roja mAre spaMDila- mAtra na kravuM. bIjuM pravajyA levA taiyAra celAne mATe pravajyA na ApavI kema ke guruno jevo veza [ke AcaraNa hoya tevo ja ziSyano veza [AcaraNa thAya. gaNiAe suvarNanidhi kSaya na thAya tevI vyavasthA krIne lucita mastajvALA, jarjarita dehavALA naMdiSeNane tevI rIte ArAdhyo ke jethI karIne tenA nehapAzamAM baMdhAI gayo. [85 thI 8 vAtacItathI praNaya utpanna thAya, praNayathI rati thAya, tithI vizvAsa utpanna thaya, vizvAsathI neha, ema pAMca prakAranA prema varte che. A pramANe Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra4 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda naMdISaNa premapAzathI baMdhAyelo hovA chatAM zAstramAM la evuM zrAvakmaNe pALato ane dararoja daza ke tethI adhine pratibodha rIte saMvijJa guru pAse dIkSA levAne mokalato hato. 8i77 thI 881] have naMdiSeNa pote durmukha sonIthI pratibodha pAmyo. te kevI rIte ? teNe naMdipeNane kahyuM ke lokone dharmopadeza saMbhaLAvo cho ane AtmAryamAM tame jAte muMjhAva cho. kharekhara A dharma zuM vecavAnuM krIyANuM che ? kema ke tame to tema vartatA nathI. durmukhanuM AvuM subhASita vacana sAMbhaLIne tharathara kAMpato potAnA AtmAne lAMbAALa sudhI niMdavA lAgyo. arere ! zIla bhraSTa evAmAM A zuM karyuM ? ajJAna nIdrAmAM, karmanA kAdavapUrNa khAbocIyAmAM, azuci viSThAmAM jema kRmio kharaDAya tema kharaDAyo. adhanya evA mane dhikkAra thAo. mArI anucita ceSTA juo. jAtya kaMcana samAna mArA uttama AtmAne meM azuci samAna banAvyo. 8i2 thI 884] jeTalAmAM kSaNabhaMgura evA A mArA dehano vinAza na thAya teTalAmAM tIrthakya bhagavaMtanA caraNa kmaLamAM jaIne huM mArA aparAghanuM prAyazcita karUM. he gotama ! Ama pazcAtApa to te ahIM Avaze ane ghora prAyazcitanuM sevana pAmaze, ghora ane vIra tapanuM sevana karIne azubhakarma khapAvIne zukla dhyAnanI zreNIe ArohI kevalI thaI mokSe jaze. [85] he gautama ! A daSTAMtathI saMyama TakAvavA mATe zAstrAnusArI ghaNAM upAyo vicAryA. naMdipaNe gurune je rIte veza arpaNa karyo, vagere upAyo vicAravA. 8i86 thI 899] siddhAMtamAM je pramANe utsaga kahelA che, te barAbara samaje. gautama ! tapa karavA chatAM paNa bhogAvalI karmano tene mahA udaya hato, to paNa viSayanI udIraNa thatAM teNe AThagaNuM ghora tapa kyuM. to paNa tenA viSayono udaya aTakto nathI, tyAre vipabhakSaNa , parvata uparathI mRgupAta karyo. anazana kravAnI abhilASA krI, tema jatAM cAraNamunie rokaDyA tyAre gurune haraNa arpaNa karI ajAyAM dezamAM gayo. he gautama ! bhUtamAM helA A upAyo jANavA joIe. dilDa thI 894] jyAM sudhI gurune joharaNa ane pradhvajyA pAchA arpaNa na krAya tyAM sudhI cAritra viruddha koI apakArya AcaravuM na joIe. jinezvaroe upadezela A veza-joharaNa gurune choDIne bIjA sthAne tajavuM na joIe. aMjalipUrvaka gurune joharaNa arpaNa kravuM joie. jo guru samartha hoya ane tene samajAvI zake to samajAvIne mArge lAve. jo bIjA koI tene samajAvI zake tema hoya to tene samajAvavA mATe kahe. guru paNa kadAca bIjAnI vANIthI upazAMta thato hoya to vAMdho na levo. je bhavya che, paramArtha jANelo che. jagatanI sthitino jANakAra che, he gautama ! je A padano tiraskAra kare che, te jema ADe mAyA, prapaMca ane daMbhathI cAra gatimAM bhramaNa rksa, tema te paNa cAre gatimAM bhramaNa ze. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 6-85 thI 00 8i5 I (c)o] bhagavana mAyA, prapaMca karavAnA svabhAvavALo te AsaDa koNa hato ? te amo jANatA nathI. temaja kyA nimitte ghaNA du:khathI parezAna pAmelo ahIM bhaTakyo ? he gautama ! koI bIjA daMcana samAna zaMtivALA tIrthakranA tIrthamAM bhatIkSa nAme AcAryane AsaDa nAme ziSya hato. mahAvato aMgIkAra krIne teNe sUtra ane arthanuM adhyayana kyuM tyAre viSayanI pIDA utpanna thaI na hatI paNa thalathI ciMtavavA lAgyo ke siddhAMtamAM Avo vidhi batAvela che. to te pramANe guru vargane khUba raMjana karuM, AThagaNuM tapa karuM, mRgapAta karavA anazana kravuM, jhera khAvuM vagere huM karIza. jethI mane devatA nivAraNa kraze ane kaheze ke tuM lAMbA AyuvALo che, tAruM mRtyu thavAnuM nathI. tArI IcchA pramANe bhogo bhogava. deza-joharaNa guru mahArAjane pAchuM arpaNa krI. bIjAne ajANyA dezamAM cAlyo jA, bhogaphaLa bhogavIne pachI ghora vIra tapanuM sevana karaje. 0i1 thI 05] athavA kharekhara huM mUrkha chuM. mAro potAno mAyA zalyathI ghavAyo chuM. zramaNone potAnA manamAM AvI dhAraNA #vI yukta na gaNAya. pachI paNa tenuM prAyazcita AlovIne AtmAne kSako banAvI daIza ane mahAvata dhAraNa krIza. athavA AlovIne pAcho mAyAvI kahevAIza, to daza varSa sudhI mAsakSamaNa ane pAraNe AyaMbali, vIza varSa sudhI banne mAlAgalagATa upavAsa ane pAraNe AyaMbali, 5 varSa cAMdrAyaNa tapa, pUrA ATha varSa sudhI chaThTha, aTTama ane yAra upavAsa AvA prakAre mahAghora prAyazcita mArI potAnI IcchAthI ahIM krIza, A prAyazcita ahIM guru mahArAjanA caraNamAM rahIne rIza. 0i6 thI 909] mArA mATe A prAyazcita zuM adhika na gaNAya? athavA tIrthakroe A vidhi zA mATe klola haze ? huM ano abhyAsa kyuM chuM ane jemaNe mane prAyazcitamAM joDyo. te sarva hakIkta sarvajJa bhagavaMto jANe, huM prAyazcita sevIza. je kaMI paNa ahIM duSTa ciMtavana . te moTuM pApa mithyA thAo. A pramANe WkArI ghora prAyazcita svamatithI karyuM. tame krIne zalyavALo te mRtyu pAmI saMtara deva thayo. gautama ! jo teNe guru samakSa vidhipUrvaka AlocanA karI hota to ane teTaluM prAyazcita sevyuM hota to nava vaiveyake uparI vimAnamAM jAta. mArA kAmasutAni bhAga-39, mAnasIda mAM bhUlathI anukrama | 910 ne badale 1000 chapAyuM che. tethI te kramAMka badhe cAlu rAkhyo che. [1000 thI 1003] vyaMtara devathI cyavIne he gautama ! te AsaDa tiryaMca gatimAM sajAne gheragadheDArUpe janmaze. tyAM niraMtara ghoDAnI sAthe saMghaTTananA doSathI tenA vRSaNamAM vyAdhi upajyo. temAM kRmio utpanna thayA. vRSaNa bhoge kRmithI khavAto hai gautama ! AhAra na maLavAthI, vedanA bhogavato, pRthvI cATato hato. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 mAnizIthachedasUtra-anuvAda eTalAmAM dUrasthI sAdhue pAchA vaLatA hatA, tene joIne potAne jAti smaraNa jJAna thayuM, pUrvabhavanuM smaraNa krIne potAnA AtmAnI niMdA, graha karavA lAgyo. pachI anazana svIkAryuM. [1004 thI 1009 kagaDA ArAthI khavAto he gautama ! zuddha bhAve arihaMtone smato, zarIra tyAgI, mRtyu pAmI. devendrano mahAghoSa nAme sAmAnika deva thayo. tyAM divya addhi sArI rIte bhogavIne cavyo. tyAMthI vezyApaNe utpanna thayo. pahelAM ja kyuTa krela te pragaTa na phrela hovAthI tyAMthI marIne ghaNAM adhama tuccha, aMta-prAMta kuLomAM bhaTakyo. kALakrame mathurAmAM zivaIndrano divyajana nAme putra thaI bodha pAmI, zramaNapaNuM aMgIkAra karIne nirvANa pAmyo, Ava kapaTI AsaDanuM daSTAMta che. je koI paNa sarvajJa bhagavaMte kahelA vacanane manathI paNa viraghe che, viSaya pIDA nahIM paNa ihalathI, viSayAbhilASA re che, pachI svecchAe guru nivedana kya vinA prAyazcito seve ja che, te bhava paraMparAmAM bhramaNa karanAro thAya che. [101] A pramANe jANanAre eka paNa siddhAMtanA AlApakanI unmArganI prarUpaNA na vI. [1011] jo koI kRtajJAna ke teno artha ke eka vacanane jANIne mAnisAre tenuM sthAna kare te pApa baMdhAto nathI. ATaluM jANIne manathI paNa unmArge pravRtti na ravI. Ama bhagavaMtanA mukhe sAMbhaLeluM huM tamane kahuM chuM. [1012 thI 115] bhagavad ! aArya krIne ke aticAra sevIne jo koI prAyazcitanuM sevana kare tenA kratAM je akArya na kre te vadhu suMdara gaNAya? gautama ! aArya sevIne pachI huM prAyazcita sevIne zuddhi karI laIza, ema manathI paNa te vacana dhAraNa krI rAkhavuM yogya nathI. je koI AvA vacana sAMbhaLIne tenI zraddhA re che, te pramANe varte che. te sarva zIlASTono sArthavAha samajavo. gautama ! te prANanA saMdehanA kAraNabhUta evuM AkyuM prAyazcita paNa kare to paNa jema pataMgIyo dIvAnI zikhAmAM praveze, te tenA mRtyune mATe thAya, tema AjJAbhaMgarUpa dIpazIkhAmAM pravezI te aneka maraNavALo saMsAra upArje che. [1016 thI 1019] bhagavana ! je koI paNa manuSya potAnAmAM je koI baLa, vIrya, puruSakAra parAkrama hoya tene chUpAvato tapa seve tene zuM prAyazci Ave ? gautama! azaTha bhAvavALA tene A prAyazcita hoI zake kema ke verInuM sAmarthya jANIne potAnI zakti hovA chatAM paNa tenI upekSA kare che, potAnuM baLa, vIrya, satva, puruSakAra parakama chupAve che. te zaTha zIlavALo narAdhama bamaNo prAyazcitI bane che. nIca gotramAM nArakaDImAM ghora utkRSTa sthitivALuM duHkha bhogavato tiryaMcagatimAM jAya ane tyAra pachI cAre gatimAM bhramaNa nAra thAya che. [1020 thI 1024] bhagavana! moTuM pApakarmavedIne khapAvI zakAya che. kema ke kya bhogavyA vinA chUTAro thato nathI, to tyAM prAyazcita kravAthI zo lAbha? Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6/- 1020 thI 1024 123 gautama ! aneka kroDo varSathI ekThAM relA pApoM sUryathI jema hIma ogaLI jAya tema prAyazvirUpI sUryanA sparzathI ogaLI jAya che. ghanaghora aMdhakAravALI rAtri hoya, paNa sUryanA udayathI aMdhAra cAlyo jAya, te prAyazcitarUpI sUryathI pAparUpI aMdhakAra cAlyA jAya che paraMtu prAyazcita karanArane eTalo khyAla hovo joIe ke je pramANe zAstramAM vhela hoya e pramANe baLa, vIrya, puruSAra parAkramane chUpAvyA vinA azaThabhAvathI pApa zalyano udghAra karavo, bIjuM sarvathA A pramANe prAyazcita karI te paNa je A pramANe bolato nathI. teNe zalyano thoDo paNa kdAca uddhAra ryo hoya to paNa te lAMbo kALa cAre gatimAM bhramaNa kare che. [1025 thI 1027] bhagavan ! AlocanA konA pAse karavI ? prAyazcita koNa ApI zake ? prAyazcita kone ApI zakAya ? gautama ! so yojana dUra jaIne paNa kevaLI pAse zuddha bhAvathI AlocanA karI zakAya. kevaLa jJAnInA abhAvamAM cAra jJAnI pAse, tenA abhAvamAM avidhajJAnI pAse, tenA abhAvamAM mati-zruta jJAnI pAse, jenA jJAna atizaya vadhu nirmaLa hoya, caDIyAtA hoya temanI pAse AlocanA devAya. [1028 thI 1030] je guru utsargamArganI prarUpaNA ratA hoya, utsargamArge prayANa karatA hoya, utsargamArganI ruci tA hoya, upazAMtA svabhAvI hoya, IndriyonuM damana karanArA hoya, saMyamI hoya, tapasvI hoya, saMmiti guptinI pradhAnatAvALA hoya, dRDha cAtrinA pAlaka hoya, asaTha bhAvavALA hoya, tevA gItArthe gurunI pAse potAnA aparAdho nivedana karavA,pragaTa karavA ane prAyazcita svIkAravuM. pote AlocanA karavI ke bIjA pAse karAvavI. temaja haMmezA guru mahArAje kahela prAyazcitanusAra prAyazcita Ayare. [1031 thI 1035] bhagavan ! tenuM cokkasa prAyazcita keTaluM hoya ? prAyazcita lAgavAnA sthAno keTalAM ane kyAM kyAM? te ho. he gautama ! suMdara zIlavALA zramaNone skhalanA thavAthI AvelA prAyazcita karatAM saMyatI sAdhvIne tenA karatAM navagaNuM prAyazcita Ave che. have jo te sAdhvI zIlanI virAdhanA kare to so gaNuM prAyazcita Ave kema ke sAmAnyathI tenI yoninA madhyabhAge navalAkha paMcendriya jIvo nivAsa karIne rahelAM hoya che. te sarvane kevalI bhagavaMto jue che.te jIvone mAtra kevalajJAnathI joI zakAya che, avadhijJAnI dekhe paNa manaHparyavajJAnI dekhI na zake. [1036] te sAdhvI ke koI paNa strI puruSanA saMsargamAM Ave to dhANImAM jema tala pIlAya tevI rIte te yonimAM rahelA sarve jIvo ratikrIDAmAM madonmata thAya tyAre yonimAM rahelAM paMcendriya jIvonuM mathana thAya che. bhasmIbhUta thAya che. [1037 thI 1041] strIo jyAre cAle che, tyAre te jIvogADha pIDA pAme che, pezAba kare che, tyAre be ke traNa jIvo mRtyu pAme che ane bAkInA paritApa duHkha pAme che. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 mahAnizIcachedatra-anuvAda gautama ! prAyazcitanA saMkhyAdi sthAno che. temAMthI eka paNa jo AlocanA ryA vinAnuM rahI jAya ane zalya sahita mRtyu pAme to, elAkha strInA peTa phADIne koI nirdaya manuSya sAta-ATha mahinAnA garbhane bahAra kADhe, te taraphaDato garbha je duHkha anubhave ane tenA nimitte te peTa phADanAra manuSyane jeTaluM pApa lAge tenA #tAM eka strInA sAthenA maithuna prasaMgamAM sAdhu navANuM pApa bAMdhe. sAdhvInI sAthe sAdhu eka vakhata methana seve to hajAragaNuM, bIjI vakhata seve to kroDa gaNuM ane trIjI vakhata maithuna seve to bodhi-sabhyatvano nAza thAya che. 1032, 104] je sAdhu strIne dekhIne madanAsakta thaI strI sAthe ratikrIDa kranAra thAya che, te bodhi lAbhathI bhraSTa banIne bicAro kyAMya utpanna thaze. saMyata sAdhu ke sAdhvI je methuna sevana kare che. te abodhi lAbha rma upArje che. te thakI apAya ane agniAyamAM utpanna thavAne lAyaka rma bAMdhe che. [1044 1049] A traNamAM aparAdha nAse he gautama ! unmArgano vyavahAra kare che ane sarvathA mArgano vinAza nAra thAya. bhagavana A daSTAMtathI je gRhastho udde madavALA hoya che ane rAtre ke divase strIne tajatA nathI tenI zI gati thaze? tevAo potAnA zarIramAM potAnA ja hAthe chedIne tala-tala jevaDA nAnA TukaDA krIne agnimAM homa kare to paNa temanI zuddhi dharmanuM pAlana kSe to madhyamagati prApta re che. ! je saMtoSa rAkhavAmAM madhyapragati thAya to pachI potAnA zarIrano homa karanAra tenI zaddhi kema na meLave ? gautama ! potAnI ke pArakI strI hoya ke svapati ke anya puruSa hoya tenI sAthe tikaDA kranAra pApabaMdha janAra thAya che. paraMtu e baMdhaka thato nathI. [1050, 1051) jo koI AtmA kahelo zrAvaka dharma pAlana kre che ane parastrIno jIvana paryanta trividhe tyAga kre che, tenA prabhAve te madhyamagati meLave che. ahIM e vAta khAsa dhyAnamAM rAkhavI ke niyama rahita hoya, padArAgamana karanAro hoya, temane rmabaMdha thAya che. jeo tenI nivRtti re che, paccakhANa kre che, temane mahAphaLanI prApti thAya che. [105ra, 105] pApathI karelI nivRttine je koI alpa pramANamAM paNa virAdhe, mAtra manathI ja vrata virAdhe, to je prakAre medhamAlA nAme A mRtyu pAmIne durgatimAM gaI, te pramANe manathI alA paNa vrata virAdhanA #nAra durgati pAme che. he bhuvana bAMdhava ! manathI paNa aA pratyAkhyAnanuM khaMDana krIne medhamAlAe je karma upArjana kyuM ane durgati pAmI. te huM nathI jANato to mane jaNAvo] [1054 bAramAM vAsupUjya tIrtha% bhagavaMtanA tIrthamAM bhoLI kAjaLa samAna zarIranA kALA varNavALI, durbaLa manavALI, meghamAlA nAme sAdhvI hatI. [10papa thI 2058] bhikSA grahaNArthe bahAra nIkaLI tyAre bIjI bAju eka suMdara Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6-17papa thI 1058 1ra9 manana upara eka strI beThelI hatI. te najIkmAM bIjA makAnamAM laMghana karIne javAnI abhilASA karatI hatI. tyAre A sAdhvIe manathI tene abhinaMdI, eTalAmAM te baMne saLagI uThI. te sAdhvIe potAnA niyamano sukSma bhaMga thayo tenI niMdA na karI. te niyama bhaMganA doSathI baLIne pahelI narake gaI. A rIte samajIne tamone akSaya-anaMtaanupama sukhanI abhilASA hoya to atItanA niyama ke vratanI virAdhanA thavA na dezo. [1059 thI 1061 tapa, saMyama, ke vratane vize niyama e daMDanAyaka koTavALa sarakho che. te niyamane khaMDita kranAranA vrata nathI ke saMyama raheto nathI. mAchImAra AkhA janmamAM mAchalA pakkIne je pApa bAMdhe che. tenA katAM vrata bhaMganI IcchA nArA AThagaNuM pApa bAMdhe che. potAnI dezanA zakti ke labdhithI je bIjAne upazAMta re ane dIkSA le te potAnA vratane khaMDita na krato teTalAM puNyane upArjana nAro thAya che. o) je gRhastha saMyama ane tapane vize pravRtti kranAra ane pApanI nivRtti kranArA hoya che, jyAM sudhI teo dIkSA aMgIkAra karatAM nathI. tyAM sudhI, je kaMI paNa dhamanuSThAna kre temAM tene lAbha thAya che. [103, 1064sAdhu sAdhvIonA varge ahIM samajI levuM joIe ke he gautama ucchavAsa niHzvAsa sivAya bIjI koI paNa kriyA gurunI jA sivAya karavAnI hotI nathI, te paNa jANyAthI ja kravAnI AjJA che. ajANyAthI to zvAsocazvAsa paNa sarvathA levA mUkavAnA nathI. abhyaNAthI ucchavAsa lenArane tapa ke dharma kyAMthI hoya ? [1065 thI 1069] bhagavanjeTaluM dekhyuM ke jANyuM hoya tenuM pAlana teTalA pramANamAM kevI rIte karI zakAya ? jeoe haju paramArtha jANyo nathI. tya ane anyanA jANakkara thayA nathI. teo pAlana kevI rIte karI zakaze ? gautama ! vAlIo eoNMta hItavayanane kahe che, teo paNa jIvonA hAtha pakaDIne baLAktare dharma krAvatA nathI. paraMtu tIrthakTa hela vacanane je tahatti vApUrvaka jeo te pramANe vartana kare che, jemaNe haju paramArtha jAmyo nathI. tyAjyano viveka jAmyo nathI. teo AMdhaLA pAchaLa AMdhaLo cAlyA je, khADo che ke Tekro, pANI che ke jamIna ItyAdinuM tene bhAna na hoya. tema ajJAnIne dharmanI ArAdhanA thAya che ke virAdhanA tenuM jANa paNuM hotuM nathI. tethI baMto pote gItArtha vihArI hoya athavA gItArthanI nizrAmAM rahIne vihAra kare. tevI uttama sAdhune mATe zAstrakTa anajJA ApelI che, A be sivAya bIjo vikalpa zAstramAM nathI. [1000 thI 107 sArI rIte saMvega pAmelA hoya, ALasa rahita hoya, deTavatI 30|| Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda hoya, niraMtara askhalita cAritrI hoya, rAga dveSa rahita hoya, cAre kapAyone upazamAvelA hoya, IMdriyone jItanArA hoya evA guNavALA je gItArtha hoya, temanI sAthe vihAra karavo kema ke teo chadmastha hovA chatAM [zruta] kevalI che. [1072 thI 1076] gautama ! jyAM sukSma pRthvIkAyanA eka jIvane paNa kIlAmaNA thAya. to tene sarva valIe alpAraMbha hela che. jyAM nAnA pRthvIkAyanA eka jIvano paNa prANaviyoga thAya to tene sarva kevalIo mahAraMbha he che. eka pRthvIAyanA jIvane thoDo masaLavAmAM Ave to tenAthI AzAtA vedanIya krmabaMdha thAya. ke je pApazalya ghaNI muzkelIthI choDI zakAya, teja pramANe apAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikraya, gasAya tathA maithuna sevananA cIkaNAM pApakma upArjana kare che, mATe maithuna saMlpa, pRthvIkAyAdi jIva virAdhanA duraMtaphaLa ApatAM hovAthI jIvajjIva trividha trividhe tajavA. [1037 thI 1082] mATe jeo paramArthane jANatAM nathI, temaja jeo ajJAnI che, teoe durgatinA paMthane ApanAra evA pRthvIkAyAdinI virAdhanA choDIne gItArtha gurunI nizrAmAM rahI saMyama sAdhanA karavI. gItArthanA vayanathI haLAhaLa jheranuM pAna karavuM, koI paNa viklpa ryA vinA temanA vayanAnusAra tatkALa jheranuM paNa bhakSaNa karI levuM. paramArthathI vicAra karatAM te viSa nathI, kharekhara temanuM vacana amRtarasanA AsvAda samAna che. A saMsAramAM temanA vayanAnusAra vagara vicAre anusaranAro marIne paNa amRta pAme che. agItArthanA vacanathI amRtanuM paNa pAna na vuM. kema ke paramArthathI agItArthanuM vacana e haLAhaLa kaLakUTa viSa che. temanA vayane ajarAmara banI zakAtuM nathI, paNa mRtyu pAmIne durgatimAM jAya che. mArgamAM musApharI nArane coro vighno karanArA thAya che, ema mokSamArganI musApharI karanAra mATe agItArtha ane kuzIlano samAgama e vighna karanAro che, mATe tevAno saMga dUrathI tajavo, [1083, 1084] dhagadhagatA agnine dekhIne temAM niHzaMkSaNe pravezavuM ane baLI maravuM sAruM, paNa kdApi zIlanA samAgamamAMna javuM, ke tenuM zaraNa na svIkAravuM. lAkha varSa sudhI zULImAM viMdhAIne sukhethI rahevuM sAruM, paNa agItArtha sAthe kSaNa paNa na vasavuM. [1085 thI 1087] maMtra-taMtra vagarano hoya ane bhayaMkara dRSTi viSe sarpa karaDato hoya, to teno Azrava je. paNa agItArtha ane kuzIla adharmIno sahavAsa na rIza. haLAhaLa jhera khAI jaje kema ke te eka ja vAra mAraze, paNa bhUlathI paNa agItArthano saMsarga na karIza, kema ke temanA saMsargathI lAkho maraNo upArjana karIza, bhora rUpa bhayaMkara siMha, vAgha ke pizAca gaLI jAya to nAza pAmavuM paNa kuzIla agItArthano saMsarga na karIza. [1088, 1089] sAta janmonA zatrune sago bhAI mAnaje. paNa vrata-niyamonI Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 6-1088, 1089 viDaMbanA rAvanAra pitA hoya to paNa tru mAnaje. bhaDabhaDatA agnimAM pravezavuM sAruM che, paNa sukSma paNa niyamanI virAdhanA karavI sArI nathI. suvizuddha niyamayukta karmavALAnuM mRtyu sAruM paNa niyama bhAMgIne jIvavuM sAruM nathI. 1090, 1091 gautama ! agItArthapaNAnA doSathI izvare je prApta kyuM te sAMbhaLIne tarata gItArtha banavuM. bhagavana ! Izvara koNa munivara hatA. te huM jANato nathI. temaja agItArthapaNAnA doSathI teNe zuM prApta kyuM te mane jho. [1092 thI 1094) gautama ! koIka bIjI covIzInA pahelAM tIrthakara bhagavaMta jyAre nirvANa pAmyA, tyAre manohara nirvANa mahotsava pravartato hato ane suMdara rUpavALA deva ane asuro nIce utaratA ane upara caDatA hatA. tyAre nIkamAM rahelAM loko te joIne vicAravA lAgyA ke Aje manuSya lokamAM Azcarya joIe chIe. koI vakhata kyAMya AvI iMdrajALo jovAmAM Avela nathI. [1095 thI 110rI AvI vicAraNA kratA chatAM eka manuSyane pUrvabhavanuM jAti smaraNa jJAna thayuM. eTale kSaNavAra mucha pAmyo, pharI vAyuthI AzvAsana pAmyo. bhAnamAM AvI tharathara dhrujavA lAgyo. lAMbA kALa sudhI potAnA AtmAnI niMdA kravA lAgyo. turata ja manipaNuM aMgIkAra kravA udhata thayo. tyAra pachI te mahAzayavALo jeTalAmAM loca ravAno zarU kyuM che. teTalAmAM devatAe tene vinayathI jaharaNa ApyuM. tenA kaTakArI ugra tapa ane cAritrane joIne tathA lokone tenI pUjA tAM joIne Izvara jeTalAmAM tyAM AvIne tene pUchavA lAgyo ke tamone breNe dIkSA ApI? kayAM jagyA cho ? tamAruM kuLa kyuM che ? konA caraNakamaLamAM atizayavAnuM sUtra ane arthanuM tame adhyayana kyuM ? te pratyeka buddha tene jeTalAmAM sarva jAti, kuLa, dIkSA, sUtrAdi je pramANe prApta kyAM te kretA hatA. teTalAmAM te badhuM sAMbhaLI te nibhagI Izvara vicAravA lAgyo - A judo che. A anArya daMbhathI Thage che, to jevuM A bole che, tevA ja jinavara haze. A viSayamAM kaMI vicAravuM nahIM, ema lAMbokALa maunapaNe ubho rahyo. [1103, 1104] athavA to nA nA, ema nathI, devo ane dAnavothI praNAma rAyelA bhagavaMta mArA saMzayane chede to mane khAtrI thAya. teTalAmAM vaLI ciMtavyuM ke je thavAnuM hoya te thAo, mAre ahIM vicAravAnuM zuM prayojana che? huM to sarva duHkhanAzaka pravajyAne ahIM abhinaMduM chuM athati te grahaNa karavA IcchuM chuM. [1105 thI 110] teTalAmAM jinezvara pAse javA nIkaLyo. paNa jinezvarane na joyA eTale gaNadhara pAse javA prayANa kyuM. jinezvare kahelA sUtra ane arthanI prarUpaNA gaNadharo karatA hoya che. jyAre ahIM gaNadhara zrI vyAkhyAnA ratA hatA tyAre temAM AAlAvo Avyo ke eka ja pRthvIkAya jIvo sarvatra upadrava pAme che. to tenuM rakSaNa kravA koNa samartha thaI zake che ? [1108 thI 1111] A viSayamAM A mahAyazavALA potAnI AtmAnI laghutA Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 mahAnizIyachedasUtra-anuvAda he che. A samagra lokamAM A vAta siddha karavA yogya nathI. AvI vAta kema prarUpatA haze? A temanuM vyAkhyAna pragaTapaNe atyaMta kAnamAM kkaDa kanAruM che. nikkaraNa gaLAne zoSave che. te sivAya koi lAbha nathI. AvuM vartana koNa krI zaze ? mATe AnA badale kaMIka sAmAnya ke madhyama upadeza kravo joIe. jethI ApaNI AvatA lokaeN kaMTALI na jAya. [111ra thI 1116] athavA huM kharekhara mUDha, pApakarmI, narAdhama chuM. huM tema krato nathI, paNa bIjA loko to tenA varte che. vaLI anaMta-jJAnI sarvajJae A hakIkta prarUpelI che, je koI temanA vacanathI viparIta vAta kare teno artha TakI zakto nathI, mATe have huM AnuM ghora atidukra uttama prAyazcita ekadama turaMta jaladI ati zIdhratara samayamAM krIza, ke jeTalAmAM mAruM mRtyu na thAya. AzAtAnAthI meM evuM pApa kyuM che ke jethI devatAI so varSanuM ekatrita puNya paNa tenAthI vinAza pAme che. pachI svamati kalpanAthI tevuM mahAghora prAyazcita karIne pratyebuddhanI pAse pharIthI paNa gayo. zi117thI 11ra tyAM paNa sUtranI vyAkhyA sAMbhaLatA te ja adhikAra karI Avyo ke pRthvI Adino samAraMbha sAdhu trividha trividha varSe, atizaya mUDha evo te Izvara sAdhu mUrkha banIne ciMtavavA lAgyo ke A jagatamAM koNa te pRthvIAyikAdino samAraMbha to nathI ? khuda pote ja pRthvIkAya upara beThelA cha, agnithI pakavela AhAra khAya che. te sarve dhAnyAdi utpanna thAya che. vaLI pANI vinA to jIva ja kema zakAya? to kharekhara A pratyakSa ja viparIta dekhAya che. huM temanI pAse Avyo, paNa A vAtamAM koI zraddhA kravAnA nathI. to teo bhale ahIM rahe, AmanA #tAM A gaNadhara uttama che. athavA to ahIM e koI paNa mAruM dhela jaze nahIM. Avo dharma paNa kyA kAraNe vheto haze ? jo ati Akro dharma kaheze to have huM pharI sAMbhaLIza nahIM. [11ra4 thI 1138] athavA temane bAju para rAkho. huM jAte ja sukhecI banI zake ane sarva loko karI zake evo dharma hIza. Aje Akro dharma kravAno kALa nathI. ema ciMtave che. teTalAmAM to tenA upara dhaDa dhaDa kratI vijaLI tUTI paDI. he gItama! te tyAM mRtyu pAmIne sAtamI narahe utpanna thayo. zAsana zramaNapaNuM, zrutajJAnanA saMsarganA pratyenIkyaNAnA kAraNe Izvara lAMbokALa narakanA dukho anubhavIne ahIM AvIne mahAsamudramAM mahAmasya thaI pharIsAtamI narakamAM tetrIza sAgaropamanA duHsahaya kALamAM bhayaMkara duHkho bhogavIne ahIM AvelA Izvarano jIva tiryacapakSImAM kAgaDo thayo. tyAMthI mArI pahelI nArImAM jaI, AyuM pUrNa krI ahIM duSTa sthAnapaNe utpanna thaI pharI pahelI vAramAM gayo, tyAMthI nIkaLI siMhapaNe utpanna thaI. marIne cothI narake gayo. ahIM AvI, narake jaI. te Izvarano jIva mAra paNa upanyo. tyAM kuSThI * thaI ati duHkhI thayo. kRmiothI pholI khavAto 50 varSa sudhI parAdhIna paNe pArAvAra Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6-1124 thI 1138 13 tevuM du:kha sahana krI akama nirjarAthI devapaNe upajI. tyAMthI AvI ahIM sajApaNuM pAma, sAtamI narake gayo. e pramANe Izvarano jIva svalpanAthI nAraka ane tiryaMcagatimAM musita manuSyagatimAM lAMbokALa bhamI, ghora du:kha bhogavI, atyaMta duHkhI thaI, atyAre gozAlaka thayelo che ane te ja A Izvarano jIva che. mATe paramArtha samajavApUrvaka sArAsArathI paripUrNa evA zAstrA bhAvane jANIne jaladI gItArtha banavuM. 1i139, 114 sArAsArane jANyA vinA agItArthapaNAnA doSathI ju Ayaei eka vacana mAtrathI je pApane upAryuM te pApathI te bicArAne nAraphI, tiryaMca gatimAM temaja adhama manuSyapaNAmAM je je prakAranI niyaMtraNAo thaI, jevI gatio bhogavavI paDaze, te sAMbhaLIne kone dhRti prApta thAya ? [1141] bhagavana te juo koNa hatI ? agItArthatAthI teNe vacanamAtrathI vuM pApakarma. upArjana karyuM ke je vipAko sAMbhaLIne dhRti na meLavI zakAya? gautama ! A ja bharatakSetramAM bhadra nAme AcArya hatA. temane mahAnubhava evA pao0 ziSyo ane 1ra00 sAdhvIo hatA. te gacchamAM cothA (AyaMbali) rasayukta osAmaNa, traNa ukALA vALa ati ukALela pANI evA traNa prakvaranA acitta jaLa sivAya cothA praznanA jaLano vaparAza na hato. koI samaye kyA ArcAne pUrvakta azubha pApa karmodayathI kuSTha vyAdhi thatAM zarIra saDI gayuM, temAM kRmi utpanna thaIne teNIne pholI khAvA lAgI. I samaye tene bIjI Ayaoi gacchamAM pUchavA lAgI ke - are re du kArike ! A tane ekadama zuM thayuM ? he gautama ! tyAre te mahApApakarma bhagna lakSaNa janmavALI te klAAyae te saMyatIone evo uttara Apyo ke "A acitta jaLanA pAnathI mAruM A zarIra vaNasIne nAza pAmyuM che.' AvuM vacana bolatAM sarve saMyatInA hRdaya ekadama kSobha pAmyA ke ApaNe acitta jaLanuM pAna krIne AnI jema mRtyu pAmIzuM paraMtu gayachamAM eka sAdhvIe vicAryuM ke - kadAca A mAruM zarIra eka palArA jeTalAM a5 kALamAM saDI jAva ke saDIne TukaDe TukaDA thaI jAya to paNa sacita jaLanuM pAna A janmamAM kadI paNa rIza nahIM. acitta jaLano tyAga nahIM karuM, bIjuM A sAdhvInuM zarIra ayitta jaLathI vaNasI gayuM che. e hakIkata sarvathA satya nathI. kema ke pUrvata azubha dayathI ja AvuM bane che. ema ati suMdara vicAraNA karavA lAgI. juo to kharA, ajJAna doSathI avarAyelI atizaya mUDa hRdayA lajjA rahita banIne A mahApApa kSmaNI sAdhvIe saMsAranA ghora duHkha ApanAra AvuM duSTa vacana kema uccAryuM ? ke mArA karma vivaramAM paNa pravezI zakAtuM nathI, to bhavAMtaramAM rela azubha karmodayathI je kaMI daridratA, durbhAgya, apayaza, khoTA klaMka lAgavA, kuSThAdi vyAdhinA phlezonA duHkho zarIramAM thavA, ityAdimAM pheraphAra nathI. AgamamAM kahyuM che [114] jAte upArjana krelAM du:kha ke sukha koNa koIne ApI ke laI zake che? Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 mahAnizIthachedasUtra-anuvA pote karela karmo koNa harI zake che ke konuM karma harI zakAya che ? svakRta karma ane upArjita sukha-duHkha pote ja bhogavavA paDe che. [1143] ema vicAratA te sAdhvIjIne kevaLajJAna thayuM. te samaye devoruM kevaLajJAna mahotsava karyo, te kevalI sAdhvIe manuSya, deva, asuronA tatha sAdhvIonA saMzayarUpa aMdhakAra paDalane dUra karyo. tyArapachI bhaktithI bharapU hRdayavALI rajjA cAryae praNAma karIne pUchyuM khe bhagavan ! kyA kAraNe mane ATale moTo mahAvedanAvAlo vyAdhi utpanna thayo ? he gautama ! tyAre jaLayukta megha ane dubhI samAna manohara gaMbhIra svaravALA kevalIe kahyuM ke - he durArike ! sAMbha ke tArA zarIranuM vighaTana kema thayuM ? - tAruM zarIra rakta ane pittanA doSathI dUSita hatuM ja temAM snigdha AhA sAthe oLIyAnA jaMtuvALo AhAra gaLADUba khAdho. bIjuM - A gacchamAM seMkDo sAdhu-sAdhvI hovA chatAM jeTalAM sacitta pANIthI mAtra AMkho dhoI zakAya teTalAM alpa paNa sacitta jaLano gRhasthanA kAraNe paNa sAdhu kadApi bhogavaTo karI zakAto nathI. tene badale teM to gaumUtra grahaNa karavAne jatAM jatAM jenA mukha upara nAsikAmAMthI gaLatA lIMTa lapeTAyA hatA. gaLAnA bhAge lAgelA hatA. te kAraNe baNabaNatI mAkhI uDatI hatI, evA zrAvaka putranA mukhane sacitta jaLathI prakSAlana karyuM, tevA sacitta jaLanA saMghaTTo karavAnI virAdhanAnA kAraNe devo ane asurone paNa vaMdanIya evI gaccha maryAdA toDI te pravacana devatA sahana karI zakI nahIM. sAdhu sAdhvIe prANanA saMzayamAM paNa vA, taLAva, vAva, nadI AdinA jaLane hAthathI sparzavuM na O. vitarAgabhagavaMte sAdhu-sAdhvI mATe sarvathA acitta jaLa hoya te paNa samagra doSa rahita hoya, uMALeluM hoya, teno ja paribhoga karavo pe che. tethI devatAe vicAryuM ke A dUrAyArIne evI zikSA karuM ke jethI tenI jema bIjA koI AvuM AcaraNa ke pravRtti na kare. ema dhArI amuka amuka cUrNano yoga jyAre tuM bhojana karatI hatI, tyAre devatAe tArA bhojanamAM nAMkhyo, te daivaprayoga ApaNe jANavA samartha nathI. A kAraNe tAruM zarIra vinAza pAmyuM che. acitta jaLa pIvAthI vinAza pAmyuM nathI. te samaye rajjAAryAe vicAryuM ke e pramANe ja che. vaLI vacanamAM pheraphAra na hoya ema vicArI kevaLIne vinaMtI karI ke bhagavAna ! jo huM yathokta prAyazcitta hu sevuM to mAruM A zarIra sAju thAya. tyAre kevaLIe uttara Apyo ke jo koI prAyazcitta Ape to sudharI jAya. tyAre rAAryAe kahyuM ke Apa ja mane prAyazcitta Apo. tamArI samAna bIjI koNa mahAna AtmA che. kevalIe kyuM - he dukArike ! huM tane prAyazcittato ApI zakuM paNa tArA mATe evuM koI prAyazcitta ja nathI ke jethI tArI zuddhi thAya. Ae pUchayuM bhagavAna ! kyA kAraNe mArI zuddhi nathI ? kevalIe kahyuM - teM sAdhvI samudAya pAse evo baDabaDATa karyo ke acitta pANInA upayogathI mAruM zarIra saDIne nAza pAmyuM. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6-1143 135 A duSTa pApanA moTA samudAyanA eka piMDa samAna tArA vacanane sAMbhaLI A sarve sAdhvInA hRdayo khaLabhaLI ucA. te sarve vicAsvA lAgI ke ApaNe have acitta jaLano tyAga karIe. paraMtu te sAdhvIoe azubha adhyavasAyanI AlocanA, niMdA, garu sAkSIthI maheNA karI lIdhI. teone to meM prAyazcitta ApI dIdhuM che. A pramANe acitta jaLanA tyAgathI tathA te vacana doSathI atyaMta pradAyI virasa bhayaMkara baddha mRSTa nikAcita moTA pApano rAzi te upArjana kyAM che. te pApa samudAyathI tuM koDha, bhagaMdara, jaLodara, vAyu, gumaDAM, zvAsa rokAvo, harasa, masA, kaMThamALa Adi aneka vyAdhinI vedanAthI bharapura evA zarIravALI thaIza. vaLI dAridra, durbhAgya, apayaza, khoTA kleka, saMtApa, udvega, kalezAdithI niraMtara baLatI evI anaMtA bhavo sudhI ati lAMbA kALa paryAnta. jevuM divase tevuM satata lagAtAra satre du:kha bhogavavuM paDaze. A rIte gautama ! te rajjAA agItArtha paNAnA doSathI vayanamAtrathI ja AvA mahA duHkhadAyI pApakarmanI upArjika thaI. [114 thI 1146] acItArthapaNAnA doSathI bhAvazuddhi prApta na thAya. bhAvavizuddhivinA muni zleSatAvALA manayukta bane. hRdayamAM ghaNAMja alpa pramANamAM paNa je klaSatAmalInatA-zaca-mAyA rahela hoyato acItArthapaNAnA doSathI lakSmaNA sAdhvI vata duHkha ane bhava paraMparA ubhA thAya che. mATe DAhyA puruSoe sarva bhAvathI sarvathA samajIne gItArtha banIne manane akalupa banAvavuM joIe. [1147 thI 115] bhagavana ! lakSmaNA AyA je agItArtha ane klaSatAvALI hatI. temaja te jharaNe dukha paraMparA pAmI ne huM jANato nathI. gautama ! pAMya bharata ane pAMca ravatamAM utsarpiNI ane avasarpiNInA sarvakALamAM eka eka covIsa zAzvata ane avicchinna paNe thaI che ane thaze. anAdi anaMta evA A saMsAmAM A atidhava vastu che. jagatanI sthiti kAyama TakavAnI che. gautama ! cAlu covisInI pUrve 80mI covisI hatI. tyAre tyAM jevo ahIM huM chuM tevA sAtahAya kAyAvALA, devo ane dAnavothI praNAma krAyelA tevA chellA tIrthakta hatA. tyAre tyAM bhUdADima nAme rAjA hato. aneka putravALI saritA nAme bhAryA hatI. eke putrI na hovAthI rAjA sahita putrI meLavavA mATe devo, kuLadevatA, caMdra-sUrya-grahonI bahumAnatA teNI kratI hatI. kALakrame kmaLapatra jevA nayanavALI putrI janmI. tenuM lakSmaNAdevI nAma sthApanA kyuM. neI samaye te lamaNAdevI putrI yauvanavaya pAmI tyAre svayaMvara kya. temAM nayanane AnaMda ApanAra, klAnA gRha samAna, uttama varanI sAthe vivAha kya. paraNyA pachI turaMta ja teno pati mRtyu pAmyo. eTalI teNI ekTama mUcha pAmI. bebhAna thaI WtI evI teNIne svajana parivAre vIMjhaNAnA vAyarAthI muklIe bhAnamAM lAvyA. tyAre te AzcaMdana ratI, chAtI ane mAthuM kuTavA lAgI. potAne daze dizAmAM mAratI, kuTatI, pITAtI, ALoTavA lAgI. baMdhuvarga tene AzvAsana ApIne Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda samajAvI. tyAre keTalAMka divase rUdana baMdhana karIne zAMta thaI. [1956 thI 1163] koI samaye bhavyajIvo rUpI kmalavanane vikasita karatA evA kevaLajJAna rUpI sUrya samAna tIrtha tyAM AvyA ane udhAnamAM samosaryA. aMtaHpura, senA, vAhano tathA sarva Rddhi sahita rAjA temane bhaktithI vAMdavA gayo. dharma zravaNa karIne tyAM aMtaHpura putro ane putrI sahita dIkSA aMgIkAra karI. zubha pariNAmI, mUrchArahita, ugra kdArI, ghora dukta tapa karavA lAgyo. koI samaye sarvene gaNinA yogamAM praveza karAvyo. lakSmaNA Aryone asvAdhyAyanA kAraNe anuSThAna kriyA ravA na mokalI. upAzrayamAM ekAMtamAM beThelA lakSmaNA sAdhvIe krIDA karatAM pakSI yugalane joIne ciMtavyuM ke AmanuM jIvana saphaLa che. A caklAne sparzatI caklI potAnA priyatamane AliMgIne parama AnaMdasukha Ape che. [1164 thI 1169] tIrthaMkara bhagavaMte puruSa ane strIne ratikrIDA tA hoya te jovAno amane zAmATe sarvathA niSedha ryo haze ? teo to veda nA duHkha rahita hovAthI bIjAnAM sukha duHkho jANI zaktAM nathI. agni bALavAnA svabhAvavALo hovA chatAM paNa AMkhathI dekhanArane bALato nathI. athavA nA, nA, nA, bhagavaMte karelI AjJA yathArtha ja che. teo viparIta ADaza kare ja nahIM, krIDA karatAM pakSI yugalane joIne mAruM mana kSobhANuM che. mane puruSAbhilASa pragaTyo che ke huM tenI sAthe maithuna sevuM. paNa meM Aje ciMtavyu te svapramAM paNa karavuM na ghaTe. temaja A janmamAM meM manathI paNa atyAra sudhI puruSane Icyo nathI. koI prakAre svapramAM paNa abhilASA karI nathI. to kharekhara huM durAcAriNI pApa svabhAvI, nirbhAgI chuM. AvuM ADuM avaLuM khoTuM vicArI meM tIrthanI AzAtanA karI che. [1170 thI 1173] tIrthare paNa atyaMta kdArI, kDaka, atidurdhara, ugra, ghora muzkelIthI paLAtA evA ArA vrata upadezelA che. to trividha trividhe A vrata pALavA zreNa samartha thaI zake ? vacana ane AyAthI sArI rIte AcasatuM hovA chatAM manathI rakSaNa karavuM zakya nathI. athavA duHkhanI ciMtA karAya che, A to sukhapUrvaka ksaya che. je manathI paNa zIla thayo te sarva kAryamAM kuzIla gaNAya. to A viSayamAM zaMnnanA yoge ekdama mArI je A skhalanA thaI tenuM mane prAyazcitta Ave to AlocanA karI jaldI tenuM sevana karuM. [1174 thI 1177] samagra satIo, zIlavaMtIomAM huM prathama moTI sAdhvI chuM. rekhA samAna huM sarvemAM agresarI chuM. ema svargamAM paNa udghoSaNA thAya che. mArA * paganI dhULane sarve loko vaMde che. kemake tenI rajathI badhAMnI zuddhi thAya che, tevI mArI prasiddhi che. have jo huM AlocanA ApIza mAro manodoSa bhagavaMta pAse pragaTa rIza to mArA bhAIo mAtA-pitA A vAta jANI duHkhI thaze. athavA pramAdathI koI prakAre meM manathI ciMtavyu tene meM AlocyuM eTaluM mAtra jANIne mArI saMbaMdhI vargane karyuM duHkha thavAnuM che ? [1178 thI 1182] jeTalAmAM Ama ciMtavIne AlocanA mATe taicAra thAya. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6/-1178 thI 1182 137 teTalAmAM ubhI thatAM teNIne paganA taLIyAmAM eka aMTo Tasa karatAM bhAMgI gayo. te samaye niHsA, nirAzAvALI banIne te sAdhvI ciMtavavA lAgI ke arere ! A janmamAM mArA pagamAM kyAreya AMTo peThelo na hato. to have A viSayamAM zuM azubha thavAnuM haze ? athavA to meM paramArtha jANyo ke caklA caklInA saMghaTTanI meM anumodanA karI. te kAraNe mAruM zIlavata virAdhyuM. muMgo, AMdhaLo, kuThThI, saDI gayelA zarIravALo, lajjALu hoya to jyAM sudhI te zIlakhaMDana na kare tyAM sudhI devo paNa tenI stuti kare che. ubhoaMTo mArA pagamAM khUMcyo e nimitte mArI bhUlathI mane mahAna lAbha thaze. [1183 thI 1188] je strI manathI paNa zIlane khaMDe te pAtALamAM sAte peDhInI paraMparAmAM ke sAte nAraDImAM jAya. AvI bhUla meM kema karI ? have jyAM sudhI mArA upara vajra ke dhULavRSTi na paDe. mArA haiyAnA so TukDA thaIne phUTI na jAya to te mahA Azcarya gaNAya. bIju kdAca jo huM A mATe AlocanA karIza to loko Ama ciMtavaze ke amuknI putrIe manathI Avo azubha adhyavasAya karyo. te kAraNe huM tevo prayoga karI, bIjAe Ama vicAryuM hoya to keTaluM prAyazcitta Ave ? ema pArakAnA bahAne AlocanA karIza. jethI meM Ama ciMtavyuM che, tema bIjA koI na jANe, bhagavaMte A doSanuM je prAyazcitta Apaze te ghora atiniSThura haze to paNa temaNe kaheluM sAMbhaLI teTaluM tapa karIza. jyAM sudhI trividha trividhe zArahita tevuM suMdara zIlAdi na paLAya tyAM sudhI pApono kSaya thato nathI. [1189 thI 1194] have te lakSmaNA sAdhvI pArA bahAne AloyanA grahaNa karI tapasyA kare che. prAyazcitta nimitte 50 varSa sudhI chaThTha, aThThama, cAra upavAsa karIne daza varSa pasAra karyAM. pAraNe potAnA mATe na rela, na Avela hoya, koI sAdhunA saMklpathI bhojana taiyAra krma na hoya. bhojana bAda gRhasthone ghera maLe tevI bhikSAmAMthI maLe to pAraNuM re, be varSa sudhI AhAramAM mAtra bhuMjelA caNA le. 16 varSa sudhI mAsakSamaNa tapa kare. 20 varSa AyaMbila tapa kare. koI divasa Avazyaka krIyA na choDe. prAyazcitta nimitte adIna manathI A sarve tapa karyAM. he gautama ! tyAre teNI ciMtave che ke prAyazcittamAM meM je tapa karyuM tenAthI mAsa hRdayanuM pApazalya zuM nahIM gayuM hoya ? ke je manathI te samaye vicAryu hatuM. bIjI rIte prAyazcittato meM grahaNa karyu che, bIjI rIte meM rkyu che, to zuM AyareluM na gaNAya? ema ciMtavatA teNI mRtyu pAmI. [1194 thI 118] ugra kaSTa pamAya tevuM ghora-duSkara tapa karIne te lakSmaNA sAdhvI svacchaMda prAyazcittapaNAnA kAraNe klezayukta pariNAmanA doSathI vezyAne ghera kutsita kArya karanArI halakI dAsIpaNe utpanna thaI, tenuM khaMDoSThA evuM nAma pADyuM. ghaNuM mIThuM-mIThuM bolanArI madha-mAMsanI bhArIne vahenArI, sarve vaizyAno vinaya nArI, temanI vRddhAno cAra gaNo vinaya nArI hatI. tenuM lAvaNya tithI yukta hovA chatAM te mastake keza vagaranI boDI hatI. eI samaye vRddhA vicAre che Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 mAnizIthachedasUtra-anuvAda ke mArI A boDAnuM jevuM lAvaNya, rUpa, daMti che tevuM A bhuvanamAM koInuM rUpa nathI. to tenA nAka-ktana-hoThane kadarUpA karI nAMkhyuM. [1199 thI 1202] jyAre A yovanavaMtI thaze tyAre mArI putrIne kreI icachaze nahIM athavA putrI samAna tene Ama vuM yukta nathI. A ghaNI ja vinita che, bIje cAlI jaze to tene tevI karI dauM ke bIjA dezamAM paNa te kyAMya rahevAnuM sthAna na pAme, ane pAchI Ave tene evuM vazIkraNa ApuM ke jethI teno guma bhAga saDI jAya, hAtha-paganI beDI paherAvuM, jethI niyaMtraNA karelI bhaTakyA , vaLI jUnAM 5DAM paheravuM jethI manamAM saMtApa kratI zayana kare. [103 thI 1208] tyArapachI khaMDoThA e paNa svapramAM saDI gayelo guma bhAga, beDImAM jaDAyelI, kAna-nAka kyAyelI tevI potAne dekhI, svaprano pamAI viyArI, koI na jANe tevI rIte nAThI. koI prakAre gAma, pura, nagara, paTTaNamAM paribhramaNa kratI-kratI cha mAsa pachI saMkheDa nAmaka khephamAM pahoMcI. tyAM blera samAna vaibhavavALA raMDApatra sAthe joDAI. pahelAMnI tenI paraNetara ISyathI ati baLavA lAgI, tenA roSathI phaphaDatI teNIe keTalAMka divaso pasAra kya. koI rAtre khaMDoSThA bhara niMdrAmAM sutelI, tene joIne cUlA pAse doDI gaI. saLagatuM kASTha tyAMthI lAvI, khaMDoSThAnA gupta bhAgamAM evI rIte dhusADI dIdhuM ke teno gupta bhAga phATI gayo. hRdaya sudhI te saLagatuM lAkke pahoMcI gayuM tyArapachI duHkhapUrNa svare Akrada javA lAgI. calAyamAna pASANa samAna Amatema gabaDatI sarakavA lAgI. [1ra09 thI 1ra1) vaLI pelI paraNelI patnI ciMtavavA lAgI ke jIvana paryanta ubhI na thaI zake evA prakAranA DAmo Ape ke so bhava sudhI mArA priyatamane pharI yAda na . tyAre te kuMbhArazALAmAMthI loTAnI koSa lAvIne lAlacoLa thAya tevI tapAvI, taNakhAM UDatA hoya tevI banAvIne tenI yonimAM jorathI ghusADI. e pramANe te bhAre duHkhathI AphAta thaI tyAM mRtyu pAmIne he gautama ! cakavartInI strI na thaI. A bAju raMDAputranI patnIe teNInA phlevaramAM jIva na hovA chatAM paNa roSathI chedIne evA ati nAnA-nAnA TukaDA karyA ane pachI kAgaDA-tarAne khAvA dareka dizAmAM pheMkyA. teTalAmAM bahAra gayelo raMDApatra paNa AvI pahoMcyo, teNe guNadoSanI tapAsa krI, ghaNo vikalpa karavA lAgyo. sAdhu pAse dIkSA lai, mokSe gayo. vira1pa thI 1219] lakSmaNAAyano jIva cakravartInuM strI ratna thaIne chaThThI narake gayo. tyAM nArInuM mahAghora atibhayaMkra duHkha trikoNa nArakAvAsamAM lAMboLa bhogavIne ahIM AvIne niyaMcayonimAM rIpaNe utpanna thayo. tyAM kamano unmAda thatAM mejana sevavA lAgI. tyAM koI bheMse yonimAM lAta mArI, ghA paDyo, yoni bahAra labaDI gaI temAM daza varSa sudhI kRmio utpanna thaIne pholI khAvA lAgI. tyAM mRtyu pAmIne 99 vakhata AcA garbhamAM utpanna thaI, garbhanI vedanAmAM sekANI. [1ra0 thI 1ra pachI te jIva Ajanma dAridrIne ghera jakhyo. paNa be mAsa Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 6-1rara0 thI 1ra6 pachI tenI mAtA mRtyu pAmI. tyAre tenA pitAe gheraghera pheravI stanapAna krAvIne mahAklezathI jIvADyo. pachI goLamAM gopALa tarIke rakhaDyo. tyAM gAyonA vAcharaDAM potAnI mAtAnuM stanapAna kratAM hoya, temane doraDAthI khIle bAMdhIne dohato hato. te samaye je aMtarAya karma upArjana kyuM, tenA kAraNe lakSmaNAnA jIve koDAkoDI bhavo sudhI stanapAna prApta na rksa doraDAthI baMdhAto, rokato, sAMLothI jakaDAto, damana karAto, mAtA Adi sAthe viyoga pAmato ghaNAM bhavo bhaTakyo. pachI manuSya yonimAM DAkaNa strIpaNe utpanna thayo. he gautama ! tyAM zvAnapAlake tene ghAyala karI. choDIne cAlI gayA. kyAMthI mRtyu pAmI, ahIM manuSyapaNuM pAmI, zarIradoSathI A mahApRthvImAM pAMca gharavALA gAma, nagara, zahera ke paTTaNamAmAM coka prahara ardha prahara ke ke ghaDIbhara paNa sukha na pAmI. virara6 thI 1ra3ra gautama ! te manuSyamAM paNa nAraDInA duHkha samAna aneka raDAroLa krAvatA ghora duHkho anubhavIne te lakSmaNAno jIva ati roddha dhyAnamAM marIne sAtamI naska pRthvImAM khADAhaDa narAvAsamAM utpanna thayo. tyAM tevA mahAduHkho anubhavIne 33-sAgaropama Ayu pUrNa krI vaMdhyA gAyapaNe utpanna thaI. pArakA khaLA ane khetaramAM parANe pesIne tenuM nuksAna kratI, vADo bhAMgI nAkhI, caratI hatI, tyAre ghaNAM loko bhegA thaIne tene tevA kAdavavALA sthAnamAM tagaDI gayA. te temAM kheMcI gaI. bahAra nIkaLI na zakI. tene jaLacara jIvoe kolI khAdhI. kAgaDA-gIghAdi cAMca mAravA lAgyA. krodhathI vyApelo. te gAyano jIva marIne jaLa ane dhAnya vinAnA mAravADa dezamAM raNamAM dRSTiviSa sarpa thayo. tyAMthI marI pAMcamI narake gaI. [1ra33 thI 1ra39] e pramANe lakSmaNA sAdhvIno jIva, gautama ! lAMbo kALa A duHkha bhogavato cAragati rUpa saMsAramAM nAraddha, tiryaya ane manuSyapaNAmAM bhamIne pharI ahIM zreNIka sajAno jIva AvatI covIsImAM pAnAbha nAme pahelAM tIrthakTa thaze, temanA tIrthamAM kubrikTa paNe utpanna thaze. durbhAgyanI khANa samAna, gAmamAM ke potAnI mAtAne paNa jovAthI AnaMda na ApanArI, sarva lokone udvega karAvanArI lAgatAM, meza geranA lepanuM zarIra vilepana karI gadheDA upara savArI #AvIne bhramaNa Avaze. tenA zarIre baMne paDakhe pakSInA pIchAM lagADaze, khokharA ajavALuM DiDima AgaLa vagADaze ema gAmamAM pheravIne bIjA sthaLe javA kaDhI mUkaze. pharI gAmamAM praveza pAmI zakaze nahIM. tyAre araNyamAM vAsa kratI te kaMdaphaLano AhAra kratI raheze. nAbhinA madhyabhAge jherI chachuMdaranA DaMkhathI ghaNI vedanAthI parezAna thayelI, sarva zarIre gumaDAM, darAja, kharajavuM Adi carmarogo utpanna thaze, tene khaNata dhora dusaha duHkha anubhavaze. [1ra40, 1ra41] teNI vedanA bhogavatI haze. tyAre padmanAbha tIrthakra samavaraze. temanA te darzana kraze eTale tarata ja tenA tathA bIjA te dezamAM Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 mahAnizIyachedasUtra-anuvAda rahelA bhavya jIvonA zarIra paNa vyAdhi ane vedanAthI vyAsa haze te sarve samudAyonA rogo bhagavaMtanA darzanathI vinAza pAmaze. tyAre te kujikA ghoratapa karI duHkhano aMta pAmaze. [1242] gautama ! A te lakSmaNA AryA ke je agItArthatA vaDe alpa klepatA yukta cittathI duHkhanI paraMparA pAmI. [1243, 1244] gautama ! jema lakSmaNA Arya duHkha paraMparA pAmI tema kluSita cittavALA anaMta agItArtho duHkha paraMparA pAmyA mATe A samajIne sarvabhAvathI sarvathA gItArtha thavuM ke gItArthanI AjJAmAM rahevuM temaja atyaMta zuddha sunirmaLa vimaLa zalyarahita nizrleSa manavALA thavuM. ema huM chuM. [1245 thI 1250] jemanA caraNamaLamAM praNAma karatA devo ane anusaratA mastaknA saMghaTTa thayA che evA he jagadguru ! jaganAtha, dharmatIrtha, bhUta-bhAvIne jANanAra, jemaNe tapasyAthI samagra rmAMzone bALI nAkhelA che evA, kAmadevazatruvidAraka, cAre kyAyonA samUhano aMta nAra, gADha aMdhakAra nAzaka, lokAlokane kevaLajJAnathI prakAzita rtA, mohazatrune mahAta nAra, rAga-dveSamoharUpa corone dUrathI tyAga karanAra, 100 caMdro karatAM paNa adhika saumya, sukha, atulabala parAkrama ane prabhAvavALA, tribhuvanamAM ajoDa, mahAyazavALAM, nirUpama rUpavALA, atulya, zAzvata svarUpa mokSanA dAtA, sarva lakSaNothI saMpUrNa, tribhuvana lakSmIthI vibhUSita he bhagavan ! paripATIthI je kaMI sarve karavAmAM Ave to kAryanI prApti thAya, paNa asmAta anavasare gheTAnAM dUdhanI jema vagara krame kAryanI prApti kevI rIte thAya ? [1251 thI 1253] pahelAM janmamAM samyagdarzana, bIjAM janmamAM aNuvrato, trIjA janmamamAM sAmAyika cAritra, cothA janmamAM pauSadha, pAMcamAmAM durdhara brahmacaryavrata, chaThThAmAM sacittano tyAga, e rIte sAtamA, AThamA, navamAM, dazamAM janmamAM potAnA mATe taiyAra rela-dAna ApavA mATe saMklpa karAyelA AhArAdino tyAga, agIyAramAM janmamAM zramaNa samAna guNovALo thAya. A krama pramANe saMyata mATe kema kahetAM nathI ? [1954 thI 1556] AvI kaThaNa vAto sAMbhaLI alpabuddhika bALajana udvega pAme, keTalAMkanI zraddhA pharI jAya, jema sIMhanA zabdathI hAthInuM hAma bhAMgI jAya tema bAlajana STakArI dharma sAMbhaLI daze dizAmAM nAsI jAya, evuM A saMyama duSTa icchAvALo ane kharAba AdatavALA sumAla zarIrI sAMbhaLavA paNa na icche, to te pramANe vartavA te kema taiyAra thAya ? gautama ! tIrtha sivAya A jagatamAM bIjA koI AvuM duSkaravartana karanAra hoya to kho. [1257 thI 1260] jeo garbhamAM hatA tyAre paNa devendrae amRtamaya aMgUTho ryo hato. bhaktithI IMdra mahArAjA AhAra paNa ApatA hatA. niraMtara stuti karatAM hatAM. devalokthI jyAre teo vyavyA ane jemanA ghera avataryA temanA ghera temanA Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6-1rapa thI 1ra60 141 pujya prabhAvathI niraMtara suvarNanI vRSTi varasatI hatI. jemanA garbhamAM utpanna thayo hoya, te dezamAM dareka praznare Iti-upadravo, marI, rogo, zatruo temanA punya prabhAvathI cAlyA jAya, janmatAnI sAthe AkRpita samudAyo meru parvata upara sarva RddhithI bhagavaMtano snAtra mahotsava karIne potAnA sthAnake gayA. vira61 thI 1ra6] aho temanuM abhUita lAvAsya, vaMti, teja, rUpa paNa anupama che. jinezvaranA mAtra paganA aMgUThAnA rUpano vicAra karIe to sarva devalokmAM sarva devonuM rUpa ekaThuM krIe, tene karoDo vakhata kroDothI guNIe, to paNa bhagavaMtanA aguMThAnuM rUpa ghaNuM ja vadhI jAya, lAlacoLa dhagadhagatA aMgArA vacce kALo kolaso mUkyo hoya teTalo rUpamAM taphAvata che. devatAnA zaraNya, gaNajJAna yukta, klAsamUhanA AzcaryabhUta, lokonA manane AnaMda panArA, svajana ane baMdhu parivAravALA, devo ane asurothI pUjAyelA, snehIvarganI AzA puranArasa, bhUvanamAM uttama sukhanA sthAna samAna, pUrvabhave tapa karI upArjita bhoga lakSmI aizvarya rAja vaibhava je kaMI divasothI bhogavatA hatA te avadhijJALAthI jANyuM ke kharekhara A lakSmI dekhatAM ja nAza pAmavAnA svabhAvavALI che. aho A lakSmI pApavRddhija che. to amArA sarakhAM jANavAM chatAM haju kema cAstri svIkAra karatAM nathI ? [1ra67thI 1ra69] jeTalAmAM AvA prakAre mano pariNAma thAya che. teTalAmAM lokAMtika devo te jANIne bhagavaMtane vinaMtIpUrvaka che - bhagavad ! jagajIvahitakra evuM dharmatIrtha Apa pravatavio te samaye sarva pApo vosirAvI, dehamamamatva tyAgI, sarva jagatamAM sarvottama evA vaibhavano taNakhalAM mAphaka tyAga karI, iMdrone paNa durlabha evA niHsaMga, ugra, STadhrarI, ghora, atidura, samagra jagatamAM uphTa tapa ane mokSanA asAdhAraNa kAraNarU5 cAaine seve. [177 thI 1ra74] jeo vaLI mastaka phUTI jAya tevA moTA avAja kranArA A janmanA sukhAbhilASI, durlabha vastunI icchA kranArA, hovA chatAM paNa manovAMchita padArtha sahelAIthI meLavI zaktA nathI. he gautama ! jeTaluM mAtra madhanuM biMdu che, teTaluM mAtra sukha maraNAMta STa sahana kre to paNa meLavI zaktA nathI, temanuM ajJAna keTaluM gaNavuM ? athavA he gautama ? jevA manuSyo che te tuM pratyakSa che ke jeo tuccha A5 sukhano anubhava kare che, jene koI paNa manuSya sAMbhaLavA paNa taiyAra nathI. keTalAMka manuSyo phIramajI raMga kavA mATe manuSyonA zarIra puSTa banAvavAne tenA lohI baLAtkare maTe che, koIka kheDUtano dhaMdho rAve che, koIka govALa kArya krAve che. dAsapaNuM, sevakvaNuM Adi, nokrI, khetI ke prANatyAga thAya tevA kleza, parizrama, sAhasovALA kAryo, dAridra, vaibhavapaNuM ityAdi tathA ghera-ghera bhaTakavuM thAya. [1ra7pa thI 18] bIjA na dekhe tema potAne chupAvIne DhiNI TiNI zabdo kratA cAle, nagna ughADA zarIravALo kleza anubhavato cAle jethI paheravAnAM kSaDAM maLe, te paNa jUnAM phATelA mahAmusIbate meLavyA hoya. te phATelA varazno Aje sAMdhIza, kAle sAMdhIza ema krIne tevA ja phATelA pahere ane vApare, to paNa gautama spaSTa samaja Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnizIthachedasUtra-anuvAda ke uparokta prAromAMthI koIke loka lokAcAra ane svajanano tyAga karIne bhogopabhoga temaja dAnAdi choDIne kharAba bhojana thAya che. [1279, 1280] doDA doDa karIne chUpAvIne, bayAvIne, lAMbo kALa rAtadivasa khIjAIne, alpapramANa dhana ekaThuM karyuM, teno paNa ardha bhAga, cotho bhAga, vIsamo bhAga moklyo, koI prakAre kyAMyathI lAMbAkALe lAkha ke kroDa pramANa dhana bheguM kyuM. jyAM eka icchA pUrNa thaI ke turaMta bIjI icchA ubhI thAya, paNa manoratho pUrNa thatAM nathI. 142 [1281 thI 1283] gautama ! AvA durlabha padArthonI icchA ane sukSmApaNuM dhamAraMbha samaye prApta thAya che, paNa karmAraMbhamAM te AvIne vighna karatAM nathI. kAraNa ke eka koInA mukhamAM koLiyo cAlu che, tyAM to bIjA AvIne tenI pAse zeraDInA TukDAne dhare che. bhUmi upara paga paNa sthApana karato nathI ane lAkho strIo sAthe krIDA kare che AvAne paNa bIjA adhika samRddhivALAne sAMbhaLIne ema thAya ke tenI mAlikInA dezone huM svAdhIna karI mArI cArapA manAvuM. [1284 thI 1289] sIdhI AjJA na mAne to zAma, bheda, dAma, daMDa vagere nItiono prayoga karIne paNa AjJA manAvavI tenI pAsenI sainyAdi sAmagrInuM pramANa jANavAne guptayaro dvArA tapAsa karAve athavA gupta caritrathI pote paherelA paDe eklo jAya, moTA parvato, kIllA, araNyo, nadIo ullaMdhI lAMbA kALe aneka duHkha kleza sahana to tyAM pahoMce, bhUkhathI durbaLa kaMThavALo, duHkhe karI ghera ghera bhaTakI bhIkSAnI yAcanA karato koI paNa prakAre te rAjyonA chidro ane guptatA jANavA prayatna kare, chatAM jANI na zake. pachI jo koI prakAre jIvato rahyo ane punya pAMgaryuM hoya to pachI deha ane veSanuM parAvartana karIne tevo te gRhamAM praveza kare, te samaye tene tame koNa cho ? ema pUche tyAre te bhojanAdimAM potAnuM caritra pragaTa kare yuddha mATe sajja thaI sarva senA vAhanAdithI te rAjAne harAve. [1289 thI 1292] kdAca te rAjAthI parAbhava pAme to ghaNAM prahAra vAgavAthI gaLatAM lohIthI kharaDAyelA zarIravALo hArthI, ghoDA ane AyudhothI vyApta raNabhUmimAM nIcA mukhavALo nIce gabaDI paDe, to he gautama ! tyAre game tevI durlabha vastunI icchA, khoTI devo ane sumAlapaNuM kyAM cAlyA gayAM ? je mAtra potAnA hAthe potAno adhobhAga dhoIne dApi paNa bhUmi upara paga sthApavA vicArato nathI. je durlabha padArthonI abhilASAvALo che, tevo manuSya paNa AvI avasthA pAmyo. [1293 thI 1297] jo tene kahezo ke mahAnubhava dharma kara to pratyuttara maLaze ke te karavA huM samartha nathI. to he gautama! adhanya nirmAgI, pApakme evA prANIone dharmasthAnomAM pravRtti karavAnI kdApi paNa buddhi thatI nathI. tevAo A dharma eka janmamAM thAya tevo sahelo vo jema khAtA-pItA amane sarva thaze. to je jene icche te tenI anukULatA pramANe dharma pravedana karavo. to vrata-niyama karyA vinA paNa jIvo mokSane icche che, tevA prANIne roSa na thAya, te rIte temane dharma kzana ravo paNa Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6-1ra3 thI 1ra97 143 temane sIdhuM mokSanuM sthAna na kravuM, sevAno mokSa thAya nahIM ane mRSAvAda lAge. [1ra94 thI 1302 tIrthone paNa rAga, dveSa, moha, bhaya svachaMda vartana bhUtakALamAM hatuM nahIM ane bhAvimAM thaze nahIM. he gautama ! tIrthakro kadApi mRSAvAda na bole, kemake temane kevaLajJAna pratyakSa che. AkhuM jagata sAkSAta dekhe che. bhUtabhAvi-vartamAna, punya-pApa temaja traNelokmAM je kaMI che te sarve temane pragaTa che. kadAca pAtALa urdhvamukha thaI svargamAM cAlyuM jAya, svarga adhomukha thaI nIce jAya to paNa nakkI tIrthanuM vacana pheraphAra na pAme. jJAna, darzana, cAstri, ghora ati karatA, sadgatino mArga vagerene yathAsthita pragaTapaNe prarUpe che. anyathA te tIrthakya nathI. [1303, 1304] kadAca tALa A bhuvanano pralaya thAya to paNa teo sarva jagatanA jIvo, prANIo bhUtono ekva hita thAya te pramANe anukaMpAthI yathArtha dharmane kahe che, je dharmane sArI rIte AyaravAmAM Ave to tene durbhAgatAnuM duHkha, dAridra, roga, zoka ane durgatino bhaya thato nathI, saMtApa ane udvega paNa thatAM nathI. [1305, 1306] bhagavan! amo ema kahevA mAMgatA nathI ke amArI svecchAthI vartana krIe. mAtra eTaluM pUchIe chIe ke je jeTaluM zakya hoya teTaluM te rI zake? gautama ! tema karavuM yukta nathI, tema kSaNavAra manathI ciMtavavuM hitAvaha nathI, jo ema jANe to dhAravuM ke tenuM baLa haNAyeluM che. [1307thI 1310] eka manuSya ghebara-khAMDanI jema rAbaDI khAvA samartha thAya che, bIjo mAMsa sahita madirA, trIje strI sAthe ramavA zaktimAna hoya, cotho e paNa na krI zake. koI bIjo tarka kravA pUrvaka pakSanI sthApanA kare, bIjo kleza kravAnA svabhAvavALo A vAda-vivAda na karI zake. eka bIjAnuM rela joyA re, bIjo baDabaDATa kare. koI corI kare, koI jAra kyuM re, koIka kaMIka paNa karI na zake. keTalAMka bhojana ravA ke potAnI pathArI choDavA samartha na thAya mAMcA upara besI rahevA samartha thAya. gotama ! kharekhara " micchAmi dukkaDa' paNa AvuM ApavAnuM ema EtAM nathI, bIjuM paNa tuM kahe che, teno javAba ApuM. [1311 thI 1313] joI manuSya A janmamAM samagra ugra saMyama tapa karavA samartha na thAya to pama sadgati meLavavAnI abhilASAvALo che. pakSInA dudhano, eka keza ukhADavAno, joharaNanI eka dazI dhAraNa vI-tevA niyamavALo che, paNa ATalAM niyama paNa jIvajIva pALavA samartha nathI. he gautama ! tene mATe tArI baddhithI siddhinuM kSetra AnA jatAM neNa bIjuM haze ? [1314 thI 1317] pharI tane A pUchelAMno pratyuttara Apu chuM ke cAra jJAnanA svAmI, devo-asuro ane jagatanA jIvothI pUjAyelA, nizcita te ja bhave mukti Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda pAmanArA che. AgaLa bIje bhava nathI ja thavAno to paNa potAnuM baLa, vIrya, puruSAra parAkrama chupAvyA vinA ugra STamaya dhora dukra tapanuM sevana kare che. to pachI cAragati svarUpa saMsAranA janma maraNAdi duHkhatI bhayabhIta bIjAM jIvoe to tIrthakra krela AjJA pramANe yathAvasthita anuSThAno karavA ja joIe. 3i18 thI 13ra3] gautama ! pUrve teM ja heluM ke paripATI kramAnusAra dhelA anuSThAno vA joIe. gautama ! TrAMta sAMbhaLa-moTA samudramAM bIjA aneka magaramacyo AdinA athaDAvAthI bhaya pAmelo kAcabo jaLamAM buDAbaDa to, kyAMka bIjA jaMtuthI baTakA bharAto, dukhAvo, uMce pheMkAto, dhakkA khAto, gaLI javAto, trAsa pAmato, nAsato, doDato, palAyana thato, dareka dizAmAM uchaLato, paDato, pachADato, kuTAto tyAM aneka parezAnI bhogavato saheto kSaNavAra palakArA jeTalo kALa paNa kyAMya muzkelIthI sthAna na pAmato, duHkhathI saMtApa pAmato, ghaNAM lAMbA Le, jaLane avagAhato uparanA bhAge pahoMcyo, uparanA bhAge padminInuM gADuM vana hatuM, temAM lIla phaganA gADha paDathI kaMI paNa uparanA bhAge dekhAtuM na hatuM. paraMtu Amatema pharatAM mahAmuklIthI jAmela nIlaphugamAM chidra meLavIne joyuM to te samaye zaradapUrNimA hovAthI nirmaLa AkrazamAM graha-nakSatrothI parivarela pUnamano caMdra jovAmAM Avyo. [1324 thI 13ra8] vaLI viksIta, zobhAyamAna, nIla kmaLa-zvetakamaLa Adi tAjI vanaspati, madhura zabda bolatA haMso, kAraMDa pakSIo, cakravAko Adine sAMbhaLato hato. sAtamI vaMza paraMparAmAM paNa kadI na joyela evA abUta tejasvI caMdra maMgalane joIne kSaNavAramAM ciMtavavA lAgyo ke zuM A svarga haze ? to pe AnaMda ApanArA A dezyane mAsa baMdhune batAvuM. ema vicArI pAcho uMDA jaLamAM potAnA baMdhuone bolAvavA gayo. ghaNAM lAMbA kALe temane zodhIne sAthe lAvIne pAcho Avyo. gADha ghora aMdhakAravALI bhAdaravI kRSNa caudazanI rAtre pAcho Avyo. tethI pUrve joyelI samRddhi jyAre jovA na pAmyo tyAre Ama tema ghaNAM kALa sudhI pharyo. to paNa zarada pUrNimAnI rAtrinI zobhA jovAne samartha thaI zakto nathI. [13ra8, 13ra9] te ja pramANe cAre gati svarUpa bhava samudranAM jIvane manuSyapaNuM meLavavuM durlabha che, te maLI gayA pachI ahiMsA lakSmaNavALAM dharmane pAmIne je pramAda kre che, te aneka lAkho bhave paNa duHkhethI pharI meLavI zakAya tevuM manuSyapaNuM meLavIne paNa jema kAcabo pharI te samRddhi jovAM na pAmyo, tema jIva paNa suMdara dharmanI samRddhi pAmavA samartha thaI zakto nathI. [1330 thI 1333] be-traNa divasanI bahAragAmanI musApharI kravAnI hoya to sarvAdathI mArganI jarUriyAto, khAvAnuM bhAtuM Adi laIne pachI prayANa kre che, to pachI 84-lAkha yoni vALA saMsAranI cAra gatinI lAMbI musApharInA pravAsa mATe tapa, zIla svarUpa dharmanuM bhAthuM phema vicAratA nathI ? Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6/*/1330 thI 1333 145 jema jema prahara, divasa, mAsa varSe svarUpa samaya pasAra thAya che, tema tema mahAduHkhamaya maraNa najIka AvI rahela che, tema samaja, jenI kALa-veLAdinuM koIne jJAna thatuM nathI, dAya thAya to paNa koI ajarAamara thayo nathI ane thaze nahIM, [1334] pramAdita thayela A pApI jIva saMsAranA kAryamAM pramatta banI udhama kare che. tene du:kho thavAM chatAM te TALato nathI ane gautama ! tene sukhothI paNa tRpti thatI nathI. [1335 thI 1338] A jIve seMkDo jAtiomAM utpanna thaIne jeTalAM zarIrono tyAga ryo che, paNa temAM thoDAM zarIrothI paNa traNe samagra bhuvano paNa bharAI jAya. zarIromAM paNa je nakha, dAMta, mastaka, bhramara, AMkha, kAna vagere avayavono tyAga ryo che te dareknA judAM judAM DhagalAM karIe to tenA paNa meruparvata jeTalAM uMcA DhagalAM thAya. sarve je grahaNa karelo AhAra che te samagra anaMtaguNa eTho kTAya to himavaMta malaya, meru parvata ke dvipa samudro ane pRthvInA DhagalAM karatAM paNa AhAranA DhagalAM adhika thAya. bhAre duHkhathI A jIve pADela AMsunuM sarva jaLa ekaThuM karIe to kuvA, taLAva ke samudramAM paNa na samAI zake. [1339 thI 1341] mAtAnA stanapAna karI pIdhelA dudho paNa samudra jaLa tAM ati vadhI jAya. anaMta saMsAramAM strInI yoni aneka che. temAM mAtra eka tarI sAta dina pahelAM mRtyu pAmI hoya, tenI yoni saDI gaI hoya, tenA madhya bhAge mAtra kRmipaNe utpanna thayelAM jIvonA klevarone eThAM karIne sAtamI naraphthI siddhikSetra sudI cauda rAjapramANa loka jevaDo Dhagalo o to yonimAM utpanna te kRmi phlevaranA anaMta Dhaga thAya. [1342 thI 1346] A jIve anaMtakALa sudhI kAmabhogone ahIM bhogavelA che, chatAM haMmezAM viSayasukho apUrNa lAge che. lukhasa khaNajanI pIDAvALo zarIrane khaNato duHkhane sukha mAne che, tema mohamAM muMjhAyela manuSyo kAmanA duHkhane sukharUpa mAne che. janma-jarA-maraNathI thanArA du:khone jANe che, anubhave che. te paNa durgatimAM jato jIva viSayamAM virakta banato nathI. sUrya-caMdrAdi sarve grahothI caDiyAto, sarve doSone pravartAvanAra durAtmA AkhA jagatane parAbhava karanArA mAdhIna banelAne parezAna karanAra hoya to durAtmA mahAgraha evo kAmagraha che. AjJAnI jaDAtmA jANe che ke bhoga RddhithI saMpatti e ja sarva dharmanuM phaLa che, to paNa atizaya mUDhahRdayathI pApo karIne durgatimAM jAya che. [1347 thI 1349] jIvanA zarIramAM vAta, pitta, dhAtu jaTharAgni AdinA kSobhathI kSaNavAramAM mRtyu thAya che, to dharmamAM udhama karo ane kheda na pAmo. Avo dharmano suMdara yoga meLavo durlabha che. A saMsAramAM jIvane paMcendriyapaNuM, manuSyapaNuM, Aryatva, uttamakuLamAM janma, sAdhu samAgama, zAstra zravaNa, tIrthaMkara vacanamAM zraddhA, Arogya, pravajyAdinI prApti ati durlabha che. te sarve prApta thavA chatAM zuLa, sarpa, jhera, vizuyikA, jaLa, zastra, agni, cakarI AdinA kAraNe muhUrta mAtramAM jIva mRtyu pAmI 30 10 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 mahAnizIyachedasUtra-anuvAda bIjA dehamAM saMkrmaNa kare che. [1350 thI 1354] jyAM sudhI AyuSya thoDuM paNa bhogavavuM bAkI che, jyAM sudhI haju alpa paNa vyavasAya karI zako cho, tyAM sudhImAM Atmahita sAdhI lo. nahIM to pAchaLathI pazcAtApa karavAno prasaMga sAMdhaze, IMdra dhanuSa, vijaLI, dekhatAMja kSaNamAM adRzya thAya tevAM saMdhyAnA rAgo ane svapra samAna A deha che, je kAcA mATInA ghaDAmAM bharelA jaLanI jema kSaNavAramAM pIgaLI jAya che. ATaluM samajIne jyAM sudhImAM AvA kSaNabhaMgura dehathI chUTAro na thAya tyAM sudhImAM ugra STakArI ghora tapanuM sevana karo. Ayukrama kyAre tuTaze teno bharoso nathI. gautama ! hajAra varSa sudhI ati vipula pramANamAM saMyamanuM sevana karanArane paNa chelle kaMDarinI jema kliSTa bhAva zuddha thato nathI. keTalAMka mahAtmAo je pramANe zIla ane zrAmaNya grahaNa karyu hoya te pramANe puMDarika maharSivata alpakALamAM kAryane sAdhI le. [1355, 1356] janma, jarA, maraNanA duHkhathI gherAyelA A jIvane saMsAramAM sukha nathI, mATe mokSa ja ekAMta upadeza grahaNa karavA lAyaka che. he gautama ! sarva prakAre ane sarva bhAtothI mokSa meLavavA mATe maLelo mAnavamata sArthaka karavo. mahAnizItha sUtra adhyayana-6 no muni dIparatnasAgare karela sUtrAnuvAda pUrNa Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3-135eii 13pa9 146 mA adhyayana-7 - prAyazcitta sUtra cUlika-1, - saMtanirjarA - - >> - 4 - 4-jha - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - [135 thI 1359] bhagavan! A dRSTAMta pUrve Ape kahela hatuM. paripATI mujabate prAyazcitta Apa mane kema EtA nathI ? he gotama je huM tenuM avalaMbana kare to prAyazcitta te kharekhara tAro pragaTa vicAra dharma che ane suMdara vicAra karelo gaNAya. pharI gautame pUchatA gavaMte kyuM - jyAM sudhI dehamAM AtmAmAM saMdeha hoya tyAM sudhI nakkI mithyAtva hoya ane tenuM prAyazcitta na hoya. [1367, 131] je AtmA mithyAtvathI parAmavita hoya, tIrthanA vacanane viparItapaNe bole, temanuM vacana ullaMghana kre, tema karanArane prazaMse to tevo viparIta bolanAra ghora gADha aMdhakAra ane ajJAnapUrNa pAtALa naramAM pravezanAro thAya che. paNa je suMdara rIte evI vicAraNA kre che ke - tIrthakta bhagavaMto Ama kahe che ane pote te pramANe varte che. 3i, 1363) gautama ! evA paNa prANI hoya che, jeo jema tema pravajyA laIne tevI avadhithI dharma seve che ke jethI saMsArathI mukata na thAya. bhagavan! te vidhi zo ? gotama ! te A pramANe [133 thI 1365 caityavaMdana, pratikramaNa, jIvAdi tattvonA sadbhAvanI zraddhA, pAMca samiti, paMcendriyanuM damana, traNa gati, cAre kaSAyano nigraha, te sarvemAM sAvadhAnI rAkhavI. sAdhupaNAnI sAmAcArI tathA kiyA klApa jANIne vizvasta thaI te doSonI AlocanA karIne zalyarahita thayelo. gabhavAsAdinA du:khanA kAraNe ati saMvega pAmelo, janma-jarA-maraNAdinA du:khathI bhayabhIta, cAragatirUpa saMsAnA karma bALavAne niraMtara hRdayamAM A pramANe dhyAna karato hoya che. [1366 thI 1368] jasa, maraNa ane kAmanI pracuratAvALA roga, kleza Adi bahuvidha taraMgavALA, ATha oN ane cAra kyAyarUpa jaLacaro vaDe bharapura uMDANavALA bhavasamudramAM A manuSyapaNAmAM samyakatva, jJAna, cAtri rUpa uttama nAva pAmIne jo bhraSTa thayo to duHkhAMta rahita huM apAra saMsAra samudramAM lAMbo kALa Ama-tema kuTAtoathaDAto bhamIza to evo divasa kyAre Avaze ke jyAre huM zatru ane mitra prati samAna pakSavALo, niHsaMga, niraMtara zubhadhyAnamAM rahenArA banIza. temaja pharI bhava na ravA paDe tevA prayatno krIza. 139 thI 131] A pramANe lAMbA kALathI ciMtavelA manoratho sanmukha thayelo, te rUpa mahAsaMpattinA harSathI ullasita, bhakti anugraha vaDe nirbhara banI namAra to, romAMca khaDA thavAthI romeroma vyApelAM AnaMda aMgavALo, 18000 zilAMga Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda dhAraNa karavA utsApUrvaka uMcA karela khabhAvALo, 36 prakare AyA pAlana mATe utkaMThita, nAza rela samagra mithyAtvavALo, mada-mAna-irSyA-krodhAdi doSathI mukta thayelo. mamatA ane abhimAna rahita, pravajayA svIkArI he gautama ! A rIte viyare[ 12, 133 pakSI mAphaka koI padArtha ke sthAnanI mamatAthI rahita, jJAnadarzanacAritramAM udhamI, dhana-svajanAdi saMgarahita, ghora pariSaha-upasaMdine prapaNe jItato, ugra abhigraha pratimAdine svIkArato, sagadveSane dUrathI choDato, durgAnarahita, vikyA arasika hoya. [134, 1335] je koI bAvanA caMdananA rasathI zarIrAdInuM vilepana kre athavA koI vAMsaLAzI chole, koI tenA gaNanI stuti re ke avaguNonI niMdA kare, baMne upara samAna bhAva rAkhanAro, e pramANe baLa, vIrya, puruSArtha-parAkramane na chUpAvato, tRNa-maNi ke Tekkra na prati samAna manavALo, strI putra svajana mitra bAMdhava dhanadhAnya sonuM rUpuM maNi ratna zreSTha baMDArano tyAga kranAra, atyaMta pama vairAgya vAsanAne, utpanna karelA zubha pariNAmanA kAraNe suMdara dharmazraddhAyukta akliSTa niklaSa dInamanavALo, vrata-niyama-jJAna-vAai-tapa Adi samagra bhavanamAM advitIya, maMgala svarUpa, ahiMsA lakSaNa yukta samAdi dazavidha dharmAnuSThAnamAM eita sthira lakSaNavALo..... sarva Avazyaka, te-te kAle vA yogya svAdhyAya ane dhyAnamAM upayogavALo, asaMkhyAnA aneka samagra saMyama sthAna vize ammalita kraNavALo, samApakkare pramAda parihAra mATe tanAvAna, ane have pachI bhUtakALanA aticAro niMdato, bhAvimAM saMbhavita atiyArone saMvarato, te aticArothI aTakyo, tethI vartamAnamAM aNIcarUpe pApakarmano tyAgI, sarva doSothI rahita, vaLI saMsAra vRddhinAM mUla evA niyANAthI rahita athati Aloka-paraloknA bAhya sukhonI abhilASAthI dharma na karato, mAyAmRSAvAdano tyAgI, evA sAdhu-sAdhvI ukta guNothI yukta je koI paBkare pramodadoSathI vAraMvAra kyAMka kreIka sthAne mana-vacanakrayAthI giraNa vizuddhithI sarvabhAve saMyama AcaratA ke asaMyamathI khalana pAme to tene vizuddhi sthAna mAtra prAyazcitta che. gautama ! te kAraNe tene prAyazcitta vizuddhino upadeza devo paNa bIjA prakAre nahIM. temAM je-je prAyazcittanA sthAnakomAM jyAM jyAM jeTaluM prAyazcitta kahyuM che. tene ja nizcita prAyazcitta kahevAya che. bhagavana ! kyA kAraNe tene nizcita prAyazcitta he che ? gautama ! A prAyazcitta sUtro anaMtara anaMkara kramavALAM che. aneka bhavya AtmA caturgati saMsAranA kedakhAnAmAMthI baddha, spaSTa, nikAcita, duHkhe ii mukta karI zakAya tevA ghora pUrvabhavamAM karelA kmarUpa beDIno cUro karIne jaldI mukta thaze. A prAyazcitta sUtra aneka guNa samudrathI yukta. deDhalata ane cAsTivaMta hoya, ekate yogya hoya Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7-13, 135 149 tevAne AgaLa kvIzuM tevA pradezamAM cAra kALa ja sAMbhaLe tema bhaNAvavuM, prarUpavuM tathA jenI jeTalAM prAyazcittathI zreSTha vizuddhi thAya tema tene rAgadveSa rahitapaNe, dharmamAM apUvarasa utpanna thAya tevA vacanothI utsAharahita vApUrvaka yathAsthita anyUnAdhika tevuM prAyazcitta ApavuM. e kAraNe ema hyuM che ke he gautama ! tevuM ja prAyazcitta pramANita ane TaMkazALI thAya, tene nizcitta prAyazcitta kahe che. [136, 1377] bhagavad ! prAyazcitto keTalAM prakAre upadezelA che ? gautama ! daza prAre. te pArAMcita sudhImAM aneka prakAre che. bhagavan! keTalA kALa sudhI A prAyazcitta ganA anuSThAnanuM vahana thaze ? gautama lkI nAme sajA mRtyu pAmaze, eka jinAlayathI zobhita pRthvI haze, zrIprabha nAme aNagAra haze tyAM sudhI vahana thaze. bhagavan! pachInA kALamAM zuM thaze ? gautama ! tyAra pachInA kALamAM koI pratyabhAgI nahIM thAya ke jene A zrutaskaMdha parUpAya. | [138] bhagavana ! prAyazcittanA sthAno keTalAM che ? gautama ! saMkhyAtIta che. bhagavan! te saMkhyAtIta prAyazcItta sthAnomAM paheluM prAyazcitta pada kyuM? gautama ! pratidina kriyA saMbaMdhInuM jANavuM te pratidina kriyA kaI kahevAya ? gautama ! je vakhatovakhata satadivasa prANonA vinAzathI mAMDI saMkhyAnA Avazyaka kAryonA anuSThAna karavA sudhInA Avazyo vA. bhagavad ! Avazyaka evuM nAma kyA kSaraNathI kahevAya che ? gotama ! saMpUrNa samagra AThe karmono kSaya karanAra, uttama samyagdarzana, jJAna, cAritra, atyaMta ghora vIra ugra karI duwtapa vagerenI sAdhanA karavA mATe prarUpAya. tIrthakara dine AzrIne potapotAnA vaheMcAyelA. helA niyamita kALa samaye sthAne sthAne rAtadivasa pratyeka samaye janmathI mAMDIne je Avazyaka krAya, sAghanA rAya, upadezAca, prarUpAya, niraMtara samajAvAya, A kAraNe gautama ! ema kahevAya ke A avaraca kravA yogya anuSThAno te Avazyaka che. gotama ! je bhikSuo te anuSThAnanA kALa samaya veLAnuM ullaMghana kre che, anupayogavALo pramAdI thAya che, avadhi karavAthI bIjAone azraddhA utpanna AvanAro thAya che, baLa ane vIrya hovA chatAM koIpama AvazyaktAM pramAda nAro thAya che, zAtAgArava ke iMdriya laMpaTatAnuM kaMIka avalaMbana pakaDIne, moDuM ke jaladI rIno kahelA samaye anuSThAna krato nathI. te sAdhu mahAprAyazcittane pAme che. (139] bhagavad ! prAyazcittanuM bIjuM pada kyuM? gautama ! bIjuM, trIjuM cothuM cAvatuM saMkhyAtIta prAyazcittapadone ahIM pahelAM prAyazcitta padanI aMtargata samajavA, bhagavan! ema kema kaho cho ? gautama ! sarve AvazyaktA kALano sAvadhAnIthI upayoga rAkhanArA bhikSu Ata-roddha dhyAna, saga-dveSa, kyAya, gArava, mamatva vagere Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda aneka pramAdavALA AlaMbanone vize sarva bhAvo ane bhAvAMtarothI atyaMta mukta thayelo hoya. mAtra jJAna-darzana-cAritra-tapo karma, dhyAna, svAdhyAya, suMdara dharmanA kAryomAM atyaMtapaNe sva baLa, vIrya, parAkrama na chapAvato ane samyagra prakAre temAM sarvakraNathI tanmaya banI jAya, suMdara dharmanA Avazyako vize ramaNatAvALo thAya, tyAre Azrava dvArone sArI rIte baMdha karanAro thAya. jyAre ukta prakSarano thAya tyAre potAnA jIva-vIryathI anAdibhavamAM pharatAM pharatAM eThAM karelA aniSTa duSTa ATha karmonA samUhane ekAMte nAza karavA kaTibaddha thayela lakSaNavALo, kramapUrvaka yogono rola karIne bALI nAMkhela karmavALo, janmajarA-maraNa svarUpa cAra gativALA saMsAra pAza baMdhanathI vimukata thayelo, sarvaduHkhathI mukta thayelo hovAthI trilokanA zikhara sthAnarUpa siddhazilA upara birAjamAna thAya. gautama ! A kAraNe kahyuM ke - A prathama padamAM bAkInA prAyazcitta ane pado samAI gayelA samajavA. [138) bhagavad ! te Avazyako kyA che ? cetyavaMdana Adi bhagavana! kyA AvazyakamAM vAraMvAra pramAda doSathI maLanuM, veLAnuM samayanuM ullaMghana ke anupayoga ke pramAdathI avidhi vaDe anuSThAna kravAmAM Ave athavA yathAkALe vidhithI samyaka prakAre caityavaMdanAdi na kare, taiyAra na thAya, prasthAna na kre, niSpanna na thAya, vilaMbathI kTa, bilakula na ke pramAda kre to tema karanArane keTaluM prAyazcita kahevAya ? - gautama ! je pheI bhikSa ke bhikSaNI yatanAvALA bhUtakALanA pApanI niMdA ane bhAviLamAM aticAro na karanAra, vartamAnamAM araNIya pApa kama na karanAra, a#NIya pApa tajanAra, sarvadoSathI rahita thayela, pApa rmanA paccakhANayukata, dIkSAthI mAMDIne pratidina jIvajIva paryanta abhigraho grahaNa kranAra atizaya zraddhAvALA bhakita pUrNa hRdayI ke yalokta vidhithI sUtra ane arthane yAda krato, bIjA kazAmAM mana na parovato. ekagracittavALa, tenA ja arthamAM mananI sthiratA kranAra, zubha adhyavasAyavALA stavana ane stuti kahevA pUrvaka traNe kALe caityone vaMdana na kre. to eka vakhatanA prAyazcittamAM upavAsa, bIjI vakhata te kAraNe ja cheda prAyazcitta, trIjI vakhata upasthApanA, avidhi re to bIjAne azraddhA thAya mATe moTuM prAyazcitta heluM che. je vaLI lIlI vanaspati ke bIja, puSpo, phUlono pUjA mATe mahimA mATe ke zobhA mATe saMghaTTo re, jAve ke anumoda, chede-chedAve ke chedanArane anumode to A sarve sthAnakvemAM upasthApanA, upavAsa, cothA bhakta, AyaMbila, ekAsaNuM, nivi gATa-agADha bhedathI anukrame jANavA. 3i81] je koI caityone vAMdato, tenI stuti karato ke pAMca prakArano svAdhyAya to hoya. tene vipna re ke aMtarAya re-ve ke anumode to tene te sthAnakvemAM Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9{-/1381 pAMca upavAsa, chaThThu kAraNavALAne ekAsaNuM ane niSkAraNIka ne saMvatsara sudhI vaMdana na karavA yAvat 'pAraMcita' karI upasthApanA karavI. [1382] pratikramaNa na kare tene upasthApanA prAyazcitta. beThAM beThAM kare tene upavAsa, zunyAzunyapaNe arthAt anupayogathI pramatapaNe pratikramaNa kare to pAMca upavAsa, mAMDalImAM pratikramaNa na kare to upasthApanA, kuzIla sAthe kare to upasthApanA, brahmacaryavratathI bhraSTa sAthe kare to pAraMcita prAyazcitta ApavuM. sarve zramaNa saMghane trividha-trividhe khame ke khamAve nahIM, kSamA na Ape ane pratikramaNa kare to upasthApanA prAyazcitta. padepada spaSTa ane chUTA na bole, eka bIjA padamAM bhaLelA akSarovALA pratikramaNa sUtro bole, to cothabhakta, pratikramaNa ryA vinA saMthAro kare, pATa upara lAMbo thAya, paDakhuM pherave to upavAsa, divase suve to pAMca upavAsa. 151 pratikramaNa karIne gurunA caraNamaLamAM vasatinI ArapA meLavIne te dRSTithI avalokana na kare. vasati avalokI gurune nivedana na kare to chaThTha, vidhipUrvaka roharaNane paDilehIne guru pAse muhapatti paDilehyA vinA upadhi paDilehavAno 'saMdisAu'no Adeza svayaM mAgI le to puramimao vidhipUrvaka rajoharaNane paDilehIne guru pAse muhapatti paDilehyA vinA upadhi paDilehavAno 'saMdisAu'no Adeza svayaM mAgI le to purimaTTa 'upAdhi saMdisAu'nI AjJA meLavyA vinA upAdhi paDilehe to purimaTTa, upayoga rahita upadhi ke vasatinuM pratilekhana kare to pAMca upavAsa, avidhithI vasati ke bIjuM kaMIpaNa pAtraka mAtraka upaNa vagere lagIra paNa anupayoga ke pramAdathI pratilekhana kare to lAgalagATa pAMca upavAsa, vasati pAtra mAtraka upakaraNane koI paNa pratilekhana ryA vinA ke dutilekhana karIne vApare to pAMca upavAsa. vasati upAdhi, pAtrAdi uparaNanuM pratilekhana ja na re to upasthApana, e pramANe vasati, upadhinI pratilekhanA karI hoya te sthAne nipuNatAthI haLave haLave daMDa pucchaNaka ke rajoharaNathI kAjo ekko karIne dRSTithI na jue, kAjAmAM juM ke jIvAtane chUTA pADIne ekAMta nirbhaya sthAne na mUke to pAMca upavAsa, huM ke koI jIvane grahaNa karIne kAjo paraThavIne iriyAvahI na paDikAme to eka upavAsa, sthAna joyA vinA kAme paraThave to upasthApanA. kAjAmAM jo 5rdikA hoya ane nathI tema kho to pAMca upavAsa, e pramANe vasati, upadhi paDilehIne samAdhipUrvaka vikSubdha thayA vinA paraThave nahIM to cotha bhakta. sUryodaya pahelAM samAdhipUrvaka vikSubdha thayAM vinA paraThave to paNa AyaMbila, hastikAya-vanaspatiyukta bIjAyayukta, trasakAya beiMdriyAdi jIvoyukta sthAnamAM samAdhisaha vikSubdha thayAM sivAya paNa paraThave ke tevA sthAnamAM bIjuM kaMI ke maLa-mUtrAdi parave, vosirAve to purimaTTa, ekAsaNuM, AyaMbilanuM prAyazcitta anukrame jANavuM. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra mahAnizIthachedasUtra-anuvAda paraMtu jo tyAM koI jIvano upadrava saMbhave, jo mRtyu sivAyanA duHkharUpa upadravanI saMbhAvanA hoya to upavAsa. te spaMDila pharI paNa barAbara tapAsIne jIvarahita che, ema niHzaMka banIne, pharI paNa tenI AlocanA krIne yathA yogya prAyazcitta grahaNa kve nahIM to upasthApana, samAdhipUrvaka paraThave to paNa sAgArI rahe to hoya ke rahevAno hoya chatAM paraThave to upavAsa. pratilekhana na karelI jagyAe je kaMI paNa vosirAve to upasthApana e pramANe vasati-upAdhine paDilehIne samAdhipUrvaka subdha thayA vinA paraThavIne ekAgra manavALo sAvadhAnapUrvaka vidhithI sUtra ane arthane anusaratA iriyAvahiyaM na pratikrame to ekAsaNuM, muhapatti vinA dariyA pratikramaNa, vaMdana pratikramaNa kare, muhapatti rAkhyA vinA bagAsu khAya, svAdhyAya , vAMcanA Ape ityAdi sarve sthAnamAM parima. e pramANe dariyA pratikramI sukumAla suMvALI dahIyukta cIkAza rahita, sakhata na hoya tevI sArI dasIvALA, DIDIthI ANA na pADela, akhaMDa dAMDIvALA daMDapuMchaNathI vasatinI pramArjanA na rai to ekAsaNuM sAvaraNIthI vasatino kyAro sApha re to upasthApana, vasatimAM daMDa puchaNaka ApIne ekaTho karelo kAja supaDImAM laIne na paraThave to upavAsa, pratyaprekSeNA vinA kraro paraThave to pAMca upavAsa, paNa je ke koI jIva hoya athavA koI jIva na hoya to upasthApana, vasatimAM rahelAM kamane avalokano che temAM jU AdI hoya tene zodhI zodhIne chuTI pADIne ekaThI krI karIne grahaNa karI hoya tevuM prAyazcitta sarve bhikSa vacce vibhAga karIne vaheMcI ApavuM, tema na kare to ekAsaNuM, jo pote jAte jU Adi grahaNa krI prAyazcitta vibhAgapUrvaka na Ape ke paraspara na svIkAre to pAraMcita e pramANe vasati daMDa pUMchaNakyI vidhipUrvaka pramArjana karIne kAjAne barobara avalona krIne jU vagerene kAjAmAMthI jUdI krIne ka paraThave paraThavIne san vidhithI, atyaMta upayoga ane ekagra mAnasavALo stra, artha ane tabhayane marato evo bhikSu je iriyAvahI na pratikrame tene AyaMbila ane upavAsa prAyazcitta. e pramANe he gautama ! A have jaNAvIzuM tenuM pratikramaNa kve - divasanA pahelAM praharano doDha dhaDI cULa evA samaye je bhikSu guru pAse vidhi sahita samaya saMdisAu" ema kahIne ewgra cittathI bhUtamAM upayogavALo deTadhutipUrvaka eka ghaDI jUna pahelI porisimAM jAvajIvanA abhigraha sahita dararoja apUrvajJAna grahaNa na re tene pAMca upavAsa prAyazcitta. apUrvajJAna bhaNavAnuM na banI zake to pahelAMnuM bhaNeluM hoya te sUtra, artha, tadubhayane yAda karato ekRgra manathI parAvartana na kare ane bhakta varga, strI, rAjA, cora, deza vagerenI vicitra vikathA karavAmAM samaya pasAra krI AnaMda manAve to te Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -138ra 153 vaMdana yogya na gaNAya. jeo pahelAM bhaNelAM nathI, apUrvajJAna grahaNa kravuM asaMbhava che, temaNe paNa eka ghaTikA nyUna evI pahelI parisimAM paMcamaMgalanuM parAvartana kravuM jo tema na re ane vikyA kyAM kare ke nirarthaka bahAnI paMcAyato sAMbhaLyA re te bhikSa avaMdanIya jANavo. e pramANe eka ghaDI nyUna pahelI parisimAM je bhikSa ekAgra cite svAdhyAya karIne pachI pAtrA, mAtraka, vastra vizeSa, bhAjana, upakraNAdi AvyAkuLapaNe upayoga saha vidhithI pratilekhanA na kare to tene upavAsanuM prAyazcitta jaNAvavuM. have dareka padamAM bhikSu ane prAyazcitta zabda joDavA. jo te bhAjana upakraNa vAparyA na hoya to upavAsa, paraMtu avyAkuLapaNe upayoga vidhithI pratilekhanA ryA vinA vApare to pAMca upavAsa. A krame pahelI porisi pUrNa krI. bIjI porisimAM arthagrahaNa na kare to purima prAyazcitta, jo vyAkhyAna na hoya to. jo vyAkhyAna hoya ane te zravaNa na kare to avaMdanIya, vyAkhyAna abhAve phALavelA sudhI vAyanAdi svAdhyAya na rai to pAMca upavAsa prAyazcitta ema #tAM kALaveLA prApta thAya te samaye daivasika aticAramAM jaNAvelAM je kAMI aticAro sevana thayA hoya tenuM niMdana, grahaNa, Alocana, pratikramaNa karavA chatAM paNa je kAMI kAcika, vAcika, mAnasika usUtra AcaraNa kravAthI, unmArga AcaraNa ravAthI, alpa sevanathI, a#NIyanuM samAcAraNa karavAthI, dudhdhana ke duSTa ciMtavanathI, anAcAra sevavAthI, anIcchanIyanA AcaraNathI, azramaNa prAyogya vartanathI jJAna-darzana-cA-izrata-sAmAyinne vize traNa gati, cAra kaSAyo, pAMca mahAvato, cha jIvanikAyo, sAta piMsNAdi, ATha pravacana mAtA, nava brahmacarya gati, dazavidha zramaNadharma, te vagere tathA bIjA aneka calAvA AdimAM jaNAvela khaMna-virAdhana thayuM hoya, te nimitte AgamakuzaLa gItArtha gae hela prAyazcitta yathAzakti potAnuM baLa, vIrya, puruSArtha parAkrama chapAvyA vinA azaThapaNe, nitArahita mAnasathI bAhya-AtyaMtara tapormane guru pAse pharI paNa avadhArIne ati pragaTapaNe "tahatti' ema kahIne abhinaMda, garadana prAyazcitta tapane sAmaruM ke hukke Tukke vibhAga karavA pUrvaka samyapha prAre na phrI Ape te bhikSu avaMdanIya thAya. bhagavan! kyA zaraNe khaMDa-khaMDa tapa karIne prAyazcitta seve ? gautama ! je bhikSu cha mAsa, cAra mAsa, mAsakSamaNa eka sAthe kravA samartha na hoya te chaThTha, aThThama, cAra upavAsa, pAMca upavAsa Adi krIne paNa prAyazcitta vALI Ape bIju paNa je koI prAyazcitta temAM samAI jatuM hoya, e kAraNe khaMDAnaMDI tapa prAyazcitta seve. ema kratA divasanA madhyAhna samaye thanAra purimano samayamAM alpakALa bAkI rahyo. te avasare je koI - pratikramaNa, vaMdana, svAdhyAya ke paribhramaNa karatAM Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda cAlatAM, jatAM, ubhatA, besatA, uThatA te kAyano sparza thato hoya ane sAdhu tenA aMgo khecI na le. saMghaTTo thato na roke, to upavAsa bIjAne paNa yathAyogya prAyazcittamAM praveza rAve tathA azakti mujaba tapo karmane seve nahIM, to tene bIjA divase cAra gaNuM prAyazcitta jaNAve. jeo vAMdatA ke pratikramaNa #tAM hoya, teonI ADa pALIne sarpa ke bilADI jAya to temano loca vo ke bIje sthaLe cAlyA jAya. tenA pramANamAM ugra tApamAM mANatA #vI. A kahelAM vidhAno na re to gaccha bahAra kaqo. je sAdhu te mahA upasargane siddha karanAro, utpanna karanAra, durnimita ane amaMgalano dhAraka hoya, te gacchabahAra #vA yogya jANavo je pahelI ke bIjI porisimAM ahIM-tahIM bhaTakto hoya, gamana karato hoya, anucitta kALe karanAra, chidro jenAra evo, je te covihAranA pacakANa na kare to chaThTha aMDila sthAna pratilepIne rAtre jayaNApUrvaka sthaDila-mAtra vosirAve to plAnane ekAsaNuM bIjAne chaThThanuM ja prAyazcitta. jo caMDila-sthAna divase jIvajaMtu sahita tapAsyuM na hoya temaja bhAjana pUMjya-pramAryuM na hoya, sthAna joI lIdhuM na hoya, mAgu karavAnuM bhAjana paNa jayaNAthI joyola na hoya ane rAtre Thallo ke mAga paraThave to glAnane ekAsaNuM, bAkInAne pAMya upavAsa athavA glAnane "micchAmi dukka.' e pramANe pahelI-bIjI parisimAM sUtra ane arthanuM adhyayana choDIne jeo strIkyA, bhakatakSA, dezakyA, rajakyA, cArekyA, gRhasthanI paMcAta karyA kare athavA bIjI arabbaddha kyA re. Arta-rIvra dhyAnanI uttaraNA kAvanArI kyA re, to eka varSa savaMdanIya, koI tevA moTA kAraNavaza pahelI ke bIjI porisimAM eka ghaDI ke adhIMghaDI ocho svAdhyAya thayo to glAnane micchAmI dukkaDuM, bIjAne nigiI, ati niSpharatAthI ke glAne jo koI prakAre koIpama karaNa utpanna thavAthI vAraMvAra gItArtha gurunI manAI chatAM asmAta koI vakhata beThAM beThAM pratikramaNa rkyu hoya to eka avaMdanIya ane cAra mAsa sudhI maunavrata teNe rAkhavuM. jo koI pahelI porisi pUrNa thayA pahelA ane trIjI porisI vItyA paNa AhAra-pANI grahaNa kTa ane vApare to purima, guru sanmukha jaIne upayoga na kTa to upavAsa, upayoga karyA vinA kaMI paNa le to upavAsa, avidhisI upayoga re to upavAsa, AhAra-pANI ke svArtha mATe, guranA kArya mATe, bahAranI bhUmie nIkaLatAM gurunA caraNamAM mastakto saMghaTTo krIne "AvasiAro' pada na kahe, sva vasati nA dvAramAM pravezatA nitIhi na dhe to purima. bahAra javAnA sAta kAraNa sivAya vasatimAMthI bahAra nIkaLe to gaccha bahAra karavo. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -1382 155 rAgathI bahAra jAya to chedopasthApanIya, agItArtha ke gItAni zaMksa utpanna thAya tevA AhAra, pANI, auSadha, vastra, pAtra, daMDo vagere avidhithI grahaNa kare ane gara pAse tene Aloye nahIM to trIjA vratano cheda, eka mAsa sudhI avaMdanIya ane tenI sAthe maunavrata rAkhavuM. AhAra, pANI, auSadha, athavA potAnA ke gurunA kArya mATe gAmamAM, nagaramAM, rAjadhAnImAM mika-catuSTaka-cauTA ke sabhAgRhamAM pravezIne tyAM kyA ke vidyA kahevA lAge to upasthApana. pagamAM pAdarakSaka paherIne tyAM jAya to upasthApana. jo upAnaha grahaNa kre to upavAsa, tevA prasaMge upAnakano upayoga kare to upavAsa. kyAMya gayo, ubho rahyo, koIke prazna kyuM tene kuzaLatA ane madhuratAthI kAryanI jarUra pUrato alpa, agarvita, atuccha, nirdoSa, samagra lokonA manane AnaMda karAvanAra, Alokaparalokta hitakArI thAya tevo pratyuttara na Ape to saMvadanIya. abhigraha grahaNa karyo na hoya tevo sAdhu 16 doSa rahita paNa sAvadhayukta vacana bole to upasthApana, bahu bole to upasthApana, kaSAyayukta vacana bole to avaMdanIya. kaSAya udIrito sAthe bhojana kare ke rAtre sAthe vAta kare to eka mAsa sudhI mauna, avaMdanIya ane upasthApana, bIjA koIne kazAyanuM nimitta ApI kaSAyanI udIraNA karAve, alA kapAyIne kSAyanI vRddhi ve, koInI gupta vAto ughADI pADe, te badhAmAM gaccha bahAra ravo. kkora vacana bole to pAMca upavAsa, AkarA zabda bole to pAMca upavAsa, khara-kaThora-AkrAnidhura-aniSTa vacano bole to upasthApana, gALo Ape to upavAsa, DATa kratA klaNa jIyA tophAna laDAI kare to garaccha bahAra #vo, makAra-cakAra-jakArAdi apazabdo bole to upavAsa, bIjI vakhata bole to vaMdanIya, vadha kare to saMgha bahAra #vo, haNe to saMgha bahAra #vo. khodato hoya, mAMgato hoya, lapasato-laDato-agni saLagAvatosaLagALavALato, saMdhato-raMdhAvato hoya to darekamAM saMgha bahAra #vo. gurune paNa AmA phAve tevA zabdo saMbhaLAve, gacchanAyakonI koI prakAre halakAI-laghutA re, gacchanA AcAro ke saMghanA AyAro vaMdana, pratikramaNAdi mAMDalInuM ullaMghana re. avidhi vaDe dikSA Ape, vaDI dIkSA Ape, ayogyane sUtra, artha ke tadubhayanI prarUpaNA re, avidhithI sAraNA, soyaNA, paDiyosaNA re athavA vidhithI sAraNAdi na kTa, unmArge jatAMne yathAvidhi sAraNAdi na yAvatu samagra loknA sAMnidhyamAM potAnA pakSane guNa karanAra hita vayana kramapUrvaka na kahe to A dakyAM anukrame kuLa, gaNa, saMghanI bahAra karavo. A sarva sthAnakone vize darekna kuLagaNasaMgha bahAra javA. kadAca kula, gaNa, saMghanI bahAra karyA pachI paNa te atyaMta ghora vIra tapanuM anuSThAna karavAmAM atizaya anurAgavALo thaI jAya to paNa he gautama ! te na jovA lAyaka che, mATe kUla, gaNa, saMghanI bahAra relA tenI pAse kSaNa, ardhakSaNa Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda ghaTI ke ardhaghaTI jeTalo samaya paNa na rahevuM. na AMkhanI najara kyAM vinA arthAt paraThavavAnA sthAne dRSTi pratilekhanA . vinA maLa, mUtra, baLakhA, nAsikA, mela, zleSma, zarIrano mela paraThave, besatAM saMDAsA-sAMdhA sahita na pramA, to tene anukrame nIvi ane AyaMbilanuM prAyazcitta, pAtrA, mAtraka ke koI upaNa dAMDo vagere sthApana karatA, mUktA, letA, grahaNa tA, ApatA avidhithI sthApe, mUke, le, grahaNa kare ke Ape, A badhuM jo abhAvita kSetramAM kare to cAra AyaMbila, bhAvita kSetramAM upasthApanA. dAMDo, rajoharaNa, pAdaprauMchanaka, sutarAu Do, colapaTTo, varSA5-kAmaLI yAvat muhapatti ke bIjA koI paNa saMyamopayogI evA dareka upakaraNo pratilekhana ryA vinA ke duSpatilekhita karela hoya, zAstrokta pramANathI ochA ke adhika vApare to dareka sthAnamAM upavAsanuM prAyazcitta Ave. uparanA bhAge paheravAno paDo. rajoharaNa, dAMDo avidhithI vApare to upavAsa, rajoharaNa kuhADI mAphaka khabhe sthApe to upasthApana, zarIranA aMgo ke upAMgo mardana karAve to upavAsa, rajoharaNa anAdarathI paDe to upavAsa, pramatta bhikSunI bekALajIthI aNadhArI muhapatti Adi koI paNa saMyanA upakaraNa khovAI jAya, nAza pAme to tene upavAsathI mAMDIne upasthApana, yathAyogya gaveSaNA karI zodhe, micchAmi dukkaDaM Ape, na maLe to vosirAve, maLe to pharI grahaNa kare. bhikSuone agnikAya, aprakAranAM saMghaTTanAdi ekAMte niSedhela che, je koIne jyoti ke AAzamAMthI paDatAM varasAda biMduo vaDe upayoga rahita ke upayoga rahitapaNe aNadhAryA sparza thaI jAya to te mATe AyaMbila heluM che. strIonAM aMganA avayavone lagIra paNa hAtha, paga ke daMDa vaDe, hAthamAM paDelA taNakhalAnA agrabhAgathI ke khabhAthI saMghaTTo re to pAraMcita prAyazcitta sAdhuno hoya. bAkInA pharI paNa potAnA sthAne vistArathI hevAze. [1382 thI 1384] ema karatAM bhikSA samaya AvI pahoMcyo. he gautama ! A avasare piMDaiSaNA zAstramAM hela vidhithI adIna manavALo bhikSu bIja ane vanaspatikAya, pANI, kAdava, pRthvIkAyane varjato, rAjA ane gRhastho taraphathI thatAM viSama upadravo, dAgrahane choDato, sthAnano tyAga to, pAMca samiti, traNa guptimAM upayogavAo, gocara carcAmAM prAkRtika nAmaka doSavALI bhikSA na varSe to upavAsa prAyazcitta jaNAvavuM. jo te upavAsI na hoya ane sthApanA kuLomAM praveza kare to upavAsa, utAvaLamAM pratikULa vastu grahaNa ryA pachI turaMtaja nirupadrava sthAnamAM na paraThave to upavAsa, alpa vastu bhikSAmAM grahaNa kare to yathAyogya upavAsAdi, pryano pratiSedha kare to upasthApana. gaucarI mATe nIolo bhikSu vAto vikyAdinI prastAvanA re, udIraNA re, vhevA lAge, sAMbhaLe to chaThTha prAyazcitta Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 za-1380thI 1304 gaucarI laIne pAchA AvyA pachI lAdhelA AhAra-pANI, auSadha jeNe ApyA, je rIte grahaNa kyAM te pramANe te krame jo Aloce nahIM to purimaTTa, iriyAvahI pratikamyA vinA AhAra-pANI Adi Alove to parima, rajayukta pagone pramAjyiAM vinA iriyA pratikrame to purima iriyaM pratikramavAnI icchAvALo ganI nIcenA bhUmi bhAgane traNa vakhata na pramArje to nivI, kAna sudhI ane hoTha sudhI muhapatti rAkhyA vinA iriyA pratikrame to micchAmi dukka, purima. sajhAya paraThavatA ane gaucarI AlovatA dhakho maMgala gAthAnuM parAvartana ryA vinA, caitya ane sAdhune vAMdhA vinA, panmANa pAre to purima, pacammANa pAryA vinA bhojana, pANI, auSadhano pablioga re to cotha bhakata, guru sanmukha paccakhANa na pAre to, upayoga na kare, prAkRtika na Alove, sajhAya na paraThave, A dareka prasthApanAmAM guru paNa ziSya prati upayogavALA na thAya, to temane pAraMcita prAyazcitta. sAdharmika sAdhune gocarImAMthI AhArAdi ApyA vinA, bhakita ryA vinA kaMI AhArAdi paribhoga kare to chaThTha, bhojana ratAM pIrasato jo nIce vere to cha. DavA, tIkhAM, phlAyelA, khATAM, madhura, khArA rasono asvAda re, vAraMvAra AsvAde, tevA svAdu bhojana to upavAsa, tevA svAdiSTa rasomAM rAga pAme to upavAsa ke aThThama, kaussagga kyAM vinA vigaI vApare to pAMca AyaMbila, bethI vadhAre vigaI vApare to pAMca niviSNuI, niSkaraNa vigaI vApare to aThThama, glAna mATenA azana, pAna, pathya, anupAna ja lAvelA hoya ane vagara ApeluM vApare to pAraMcita. glAnanI sevA mAvajata kyAM vinA bhojana kare to upasthApana pota-potAnA sarve rmavyono tyAga krIne, glAna kAryonuM AlaMbana laIne arthAta tenA bahAne sva kartavyomAM pramAda seve to avaMdanIya. glAna yogya kravA lAyaka kAryo je karI na Ape to aThThama, glAna bolAve ane eka zabda bolavA sAthe turaMta jaIne je AjJA kare teno amala na re to pAraMcita. paraMtu jo plAna sAdhu svacita hoya to. jo sanepAta Adi kAraNe bhramita mAnasavALA hoya to je te glAne kahyuM hoya tema kravAnuM na hoya. tene yogya je hitArI thatuM hoya te ja javuM. glAnanA karya kranArane saMgha bahAra javo. AdhArma, oghezika, tirma, mizramata, sthApanA, prAbhRtika, prAdukraNa, krIta, prAmiyaka, abhyAhata, ubhinna, mAlohita, acchedha, anisRSTa, adhyapUraka, dhAtrI, ti, nimitta, AjIvaka, vanIpaka, citsiA , kodha-mAna-mAyAlobha, pUrve-pazcAt saMstava, vidhA, maMtra, cUrNa, yoga, mULa rma, zaMkita, prakSita, nikSipta, pihita, saMhata, dAyaka, uddibhanna, aparaNita, lipta, chadita, A 42 doSomAMthI koI paNa doSathI dUSita AhAra, pANI, oSadhano paribhoga re to yathAyogya kramathI upavAsa, AyaMbilanuM prAyazcitta ApavuM. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda che kAraNonI gera hAjarImAM bhojana kare to ahama, dhamadoSa ane aMgAra doSa yukta AhArano bhogavaTo kTa to upasthApana, judA-AhAra ke svAdavALA saMyoga karIne jillAno svAda poSavAne bhojana kle to AyaMbila, ane upavAsa, baLa, vIrya, puruSakAra parAkrama hovA chatAM AThama, caudaza, jJAna paMcamI, paryuSaNAmAM dhoIne pANI pI na jAya to upavAsa. pAtra dhoyelA pANI paraThave to pAMca upavAsa. pAtrA, mAnaka, taspaNI ke koIpaNa prakAranA bhAjana-upaNa mAtrane bhInAza dUra karI, korA krIne, cIkAzavALA ke vagaranA naluchelA sthApana karI sakhe to cothA bhakta pATAbaMdhanI gAMTha na choDe, tenI paDilehaNA karIne na zodhe to cotha bhakata, bhojana mAMDalImAM hAtha dhove, tenA pANImAM pagano saMghaTTo karIne cAle, bhojana kravAnI jagyAmAM sApha krIne daMDapucchaNakyI kAjo na le to nivI. bhojanamAMDalInA sthAne jagyA sApha karIne puchaNakyI jo laI, ekko krIne iriyA nA pratikame to nivI. e pramANe iriyAvahI karIne bAkI rahelA divasanuM arthAta tivihAra ke covihAranuM pratyAkhyAna na kare to AyaMbila garu sanmukha paccakakhANa na re to purima, avadhithI paccakakhANa kle to AyaMbila, paccakhANa karyA pachI caitya ane sAdhune na vAMde to parizma. kuzalane vAMde to avaMdanIya, tyAra pachInA samayamAM bahAra caMDila bhUmi javA mATe pANI levA mATe jAya. vaDI nitI krIne pAchA pare te samaye kaMIka nyUna trIjI porisi pUrNa thAya. temAM pama iriyAvahI pratikamIne vidhithI gamanAgamana AlocIne pAtrA, mAnaka Adi bhAjana ane upaNo vyavasthita kare tyAre trIjI porisi barAbara pUrNa thAya. A pramANe trIjI porisI vItyA pachI he gautama ! je bhikSa upadhi ane spaMDilo vidhipUrvaka gaNa sanmukha saMdisAuM' ema AjJA mAMgIne pANI pIvAnA paNa paccakhANa karIne kALaveLA sudhI svAdhyAya na thre tene chaThTha prAyazcitta jaNAvavuM. A pramANe kALaveLA AvI pahoMce tyAre gurunI upAdhi ane caMDila, vaMdana, pratikamaNa, jajhAya, mAMDaLI Adi vasatinI pratyupekSaNA karIne samAdhipUrvaka, cittanA vikSepa vinA saMyamita banIne potAnI upAdhi ane spaMDilanI pratyupekSaNA karIne gocara carita ane kALane pratikramIne, gocara caya ghoSaNA krIne tyAra pachI devasmika aticAronI vizuddhi nimitte kAyotsarga kravo. A daremAM anukrame upasthApana, purima ekasaNAdi prAyazcitta jANavA. A pramANe kAyotsarga krIne muhapatti paDIlehIne vidhi pUrvaka gurune tikarma vaMdana karIne sUryodayathI mAMDIne koIpaNa sthAne javA ke besatA, jatA, cAlatA, bhamatA, utAvaLa karatA pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati, lIlotarI, vraNa, bIja, puSpa, phUla, kuMpaLa, aMkura, pravAla, paba, be-traNa-cAra-pAMca iMdriyovALA jIvonAM saMghaTTana, paritApana, kliAmaNA, upadrava vagere kyAM hoya tathA Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -138ra thI 1304 15e traNa gupti, cAra kaSAyo, pAMca mahAvrato, cha jIvanimayo, sAta pANaSaNA ane AhAreSaNA, ATha pravacana mAtA, nava brahmacaryanI gati, dazavidha zramaNa dharma, jJAnadarzana-cAritranI je khaMDanA, virAdhanA thaI hoya tenI niMdA, gaha, AlocanA, prAyazcitta karIne ekAgra manathI sUtra, artha, tadubhayane atizaya bhAvano, tenA arthanI vicAraNA krato, pratikramaNa na kare to upasthApana. ema #tAM sUryAsta thayo. cetyone vaMdanA karyA sivAya pratikramaNa kre to cotha bhakata. ahIM avasara jANI levo. pratikramaNa pachI be vidhi sahita bilakula ocho samaya nahIM evA prathama praharamAM svAdhyAya na re to pAMca upavAsa, pahelI porisI pUrNa thatAM pahelAM saMthAro kravAnI vidhInI AjJA mAMgo to chaThTha saMdisAvyA vinA saMthAro karI sUI jAya to upavAsa, utta5TTA vinAno saMthAro re upavAsa, be paDano saMthAro re upavAsa, vacamAM polANavALo, dorIvALA khATalAmAM nIce narama hoya tevA DholiyAmAM, palaMgamAM saMthAro re to 1oo AyaMbila. sarve zramaNa saMgha, sarve sAdharmi temaja sarva jIvAzinA tamAma jIvone sarva bhAvathI trividha trividha na khamAye, kSamAna Ape, cetyone na vAMde, gunA caraNamAM upadhi, deha, ArAThAdinA sAgAra paccakhANa kyAM vinA, nananA chidromAM kyAsanuM rU bharAvyA vinA saMthArAmAM bese to darekmAM upasthApana, saMthArAmAM beThA pachI A dharma-zarIrane guru paraMparAthI prApta A "zreSTha maMtrAkSarothI' daze dizAmAM sApa, siMha, duSTa, prAMta, tuccha, vyaMtare pizAcAdithI rakSe nahIM to upasthApana. daze dizAmAM rakSIne bAra bhAvanA bhAvyA sivAya sUI jAya to 25-AyaMbila. eka ja nidrA pUrNa krI jANIne iriyAvahI pratikramIne pratikramaNanA samaya sudhI svAdhyAya na rai to pAMca upavAsa, uMghI gayA bAda duzma ke mumba Ave to 100 zvAsocchavAsa kAussagga #vo. rAtre chIMka ke khAMsI khAya, pATIyA-pATa ke daMDa khasatA zabda jai to khamaNa, divase ke rAtre hAsya, kriDA, kaMdarpathI upasthApana. cama ke bhikSa sUtrane atikramaNa karIne kALanuM atikramaNa krIne Avazyaka kTa to he gautama ! karaNe micchAmi dukkaDama, aAraNe yathAyogya upavAsAdi prAyazcitta klevA. je bhikSa zabda re-ve, gADha-agADha zabdothI bUma pADe to dareka sthAnamAM darekna dareka padamAM yathAyogya saMbaMdha joDIne prAyazcitta ApavuM. e pramANe je bhikSu aprakAya, agnikAya, strI zarIranA avayavono saMghaTTo re paNa bhogave nahIM to tene paccIza AyaMbila. je vaLI strIne bhogave te duraMta-prAMta lakSaNa vALAnuM mukha paNa na dekhavuM. evA te mahApApIne pArAMcita prAyazcitta ApavuM. jo te mahAtapasvI hoya, 70 mAsa kSapaNa, 100 ardhamAsa kSapaNa, 100 pAMca upavAsa, 100 vAra upavAsa, 100 aThThama, 100 chaThTha 100 upavAsa, 100 AyaMbila, Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda 100 ekkasaNA, 100 zuddha AcAmsa ekjhazana, 100 nivI cAvatuM savaLA-avaLA krame prAyazcitta jaNAvavuM. A Apela prAyazcitta je bhikSu vagara visAme pAra pADe te najInnA kaLamAM AgaLa AvanAra samajavo. (1385] bhagavad ! savaLA-avaLA kamathI A pramANe so-so saMkhyA pramANe dareka jAtanA taponA prAyazcitta kare to keTalo kALa sudhI kyAM kyuM ? gotama ! AcAra mArgamAM te sthApana thAya tyAM sudhI. bhagavad ! pachI te zuM kre? pachI koI tapa je, koI tapa na kare. je pUrve kyA mujaba tapa kyAM kare che te vaMdanIya, pUjanIya, darzanIya che. te atiprazasta sumaMgala svarUpa che. prAtaH nAma grahaNIya che, milomAM vaMdanIya che. prAyazcitta na karanAro pApI, mahApApI, mahA moTo pApI, duraMta-prAMta adhama lakSaNa cAvatuM mukha jovA lAyaka nathI. [1386, 138] gotama ! jyAre A prAyazcitta sUtra viraccheda pAmaze tyAre caMdra, sUrya, graha, nakSatra, tArAnuM teja sAta dinarAtri jhUrAyamAna thaze nahIM. he gautama ! Ano viccheda thaze eTale samagra saMyamano abhAva thaze. kema ke A prAyazcitta sarve pApano praipaNe nAza kranAra che. sarva tapa-saMyama anuSThonuM pradhAna aMga hoya to parama vizuddhi svarUpa pravacananA paNa navanIta ane sArabhUta sthAna jaNAvela hoya to he gautama ! A prAyazcitta pado che. [1388] he gautama ! A sarve prAyazcittone eThA krIne saravALo karAya teTaluM prAyazcitta eka gayachanAyakane ane sAdhvImAM pravartinIne cAra gaNuM prAyazcitta jaNAvavuM, kema ke teo to A sarve jANe ja che. have jo A jJAtA ane gaccha nAyatte pramAda nArA thAya, to bIjAo baLa, vIrya hovA chatAM adhiktara AgamamAM udhama karavAno ghaTADo nAra thAya. kadAca kaMI ati mahAna anuSThAna kravAno udhama kranA thAya to paNa tevI dharmazraddhAthI na je, paNa maMda utsAhathI udhama nAro thAya. bhagna pariNAmavALAno relo Ayakaleza nirarthaka samajavo. je kAraNa mATe A pramANe che te mATe aciMtya, anaMta, ninubaMdhavALA, punyanA samudAyavALA tIrthakya tevI pracAI bhogavatAM hovA chatAM sAdhune te pramANe kravuM yogya nathI. A pramANe gacchAdhipati Adie sarva prakTare doSamAM pravRtti dravI ja na joIe. A kAraNe he gautama ! ema hevAya che ke gacchAdhipati Adi samudAyanAyakone A sarva prAyazcitta jeTaluM eThuM krIne saravALo kratA tenAthI cAragaNuM prAyazcitta karyuM. [1389] bhagavan! je gaNI apramAdI thaIne zrutAnusAra cokta vidhAna ravA pUrvaka satata niraMtara sata-divasa gacchanI sAra-saMbhALa na rAkhe to tene keTaluM prAyazcitta Ave ? gacchanI sAra saMbhALa na rAkhe tene pAracita prAyazcitta jaNAvavuM. bhagavan! je vaLI koI gaNI sarva pramAdanA AlaMbanothI vipramukta hoya, Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7-1389 161 zrutAnusAre haMmezAM niraMtara ga7nI sAraNAdipUrvaka saMbhALa rAkhatA hoya, teno koI duSTa zilavALo tathA prakArano ziSya sanmArganuM yathArtha Ayarama na jato hoya to tevA gaNine prAyazcita Ave kharuM? he gautama ! tevA gurune jarUra prAyazcitta Ave. bhagavan! kyA kAraNe ema jho cho ? gautama ! teNe ziSyane guNa-doSanI parIkSA kyAM vinA pravajyA ApI che te naraNe bhagavana ! zuM tevA gaNine paNa prAyazcitta apAya ? gautama ! AvA guNothI yukta gaNI hoya, paraMtu jyAre AvA prakAranA pApazIlavALA ga7ne vividha trividhe vosirAvIne jeo AtmahitanI sAdhanA kratA nathI, tyAre temane saMgha bAhya kravA mATe jaNAvavuM. bhagavan! jyAre gacchanAyaka gaNI e gacchane trividhe vosirAve tyAre te gacchane AdaramAnya krI zakAya ? je pazcAtApa krI saMvega pAmIne yathAyokta prAyazcitanuM sevana karIne bIjA gacchAdhipati pAse upasaMpadA pAmIne samyagamArganuM anusaraNa ke to teno Adara karavo. have je te svacchaMdapaNe te ja prakAre rahe, pazcAttApa prAyazcitta na kare, saMvega na pAme, zramaNa saMgha bahAra karela te gacchane na mAnavo. [130] bhagavana!jyAre ziSyo yathokta saMyamakriyAmAM vartatA hoya tyAre kaMIka phagara te sArA ziSyane dIkSA prarUpe, tyAre ziSyoe zuM ktavya javuM ucita gaNAya? gautama ! dhIra, vIra, tapanuM saMyamana karavuM, bhagavana kevI rIte ? gotama ! anya gacchamAM pravezIne. bhagavan! tenA saMbaMdhI svAmIpaNAnI phAgati ApyA sivAya bIjA gacchamAM praveza na maLavI zake tyAre zuM karavuM ? gautama ! kayA prAre tenA saMbaMdhI svAmIpaNAnuM sarva prakAre sApha thAya ? gautama ! akSaromAM. bhagavana! te akSase kyA che ? he gautama ! koIpaNa kALAMtare paNa huM enA ziSya ke ziSyaNIpaNe svIkArIza nahIM. bhagavad ! jo kadAca te AvA prakAranA akSaro na Ape to ? gautama ! jo te evA akSaro na lakhI Ape to najIkanA pravacanIkone kahIne cAra-pAMce ekaThA thaI temanA upara dabANa krIne akSaro apAvavA. bhagavana ! evA dabANathI pama te zru akSaro na Ape to ? he gautama ! to tene saMgha bahAra vAno upadeza Apavo. bhagavad ! kyA zaraNe ema kaho cho ? gautama ! A saMsAramAM mahA mohapAzarUpa ghara ane kuTuMbano phAMsa vaLagelo che. tevo saMo mahAmuklIthI toDIne aneka zArIrika mAnasika utpanna thayelA cAre gatirUpa saMsAnA duHkhathI bhayabhIta thayelA meI prakrare moha ane mithyAtvAdijJA kSayopazamanA prabhAvathI sanmArganI prApti karIne kamabhogathI kaMTALI vairAgya pAmI. jenI AgaLa paraMparA vadhe nahIM evA niranubaMdhI pujane upArjana kre che. te 30|11]. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16ra mahAnizIthachedasUtra-anuvAda puNyopArjana tapa ane saMyamathI thAya che. tenA tapa ane saMyamanI kriyAmAM jo gara pote ja viM nAra thAya ke bIjA pAse vijJa Ave ke vidana nArane sAro mAnI anumodanA kare, svapakSa ke parapakSathI vidhdha thatuM hoya tenI upekSA re arthAta potAnA sAmarthyathI na roke, to te mahAnubhAga evA sAdhunuM vidhamAna dharmavIrya paNa nAza pAme, eTalAmAM dharmavIrya nAza pAme teTalAmAM najIkamAM jenuM punya AgaLa AvavAnuM hatuM, te nAza pAme che. -(tathA)- jo te zramaNa liMgano tyAga kre che. jo evA prakAre guNothI yukta hoya to te gacchano tyAga krIne anya gayachamAM jAya che. tyAM paNa jo te praveza na meLave to kadAca vALIne avadhithI prANano tyAga kare, kadAca vaLIne mithyAtva bhAva pAmIne bIjA pAkhaMDImAM bhaLI jAya, kadAca strIno saMgraha karIne gRhasthAvAsamAM praveza kare AvA prakArano eka vakhatano mahAtapasvI te have atapasvI thaIne pArakAnA ghera krama nAro dAsa thAya, jyAM sudhImAM AvI halakka vyavasthA na thAya, teTalAmAM to ekAMta mithyAtva aMdhakAra vadhavA lAge. jeTalAmAM mithyAtvanI evA banelA ghaNAM lokno samudAya durgatine nivAraNa nAra, sukha paraMparAne rAvanAra, ahiMsA lakSaNavALo zramaNa dharma mahAmuklIthI kranAra thAya che teTalAmAM tIrtha viccheda thAya. eTale pamapada-mokSanuM AMtaruM ghaNuM ja vadhI jAya athati mokSa ghaNo dUra ThelAya che. mokSano mArga dUra thAya che. eTale atyaMta duHkhI evA bhavyAtmano samUha karI cAra gativALA saMsAra cakramAM aTavAze. e kAraNe he gautama ! ema dhevAya che ke A praznare guru akSaro na Ape to tene saMgha bahAra kADhavAno upadeza Apavo. 3i1] bhagavad ! keTalA naLa pachI A mArgamAM kugu thaze? he gautama ! AjathI mAMDIne sADA bAraso varSanI keTalAMka adhika varSo ullaMghana thayA pachI tevA guruo thaze. bhagavAna ! kyA kraraNe teo paNuM pAmaze ? gautama! te kALe te samaye saddhi, rasa ane zAtA nAmaka traNa gAvone sAdhIne thayelA, mamatA bhAva, ahaMkArabhAva pa anithI jemanA AgaMtara AtmA ane deha saLagI rahelA che. meM A kArya kya, meM zAsananI prabhAvanA krI, evA mAnasavALA zAstronA yathArtha paramArthone na jANanArA AcAryo gacchanAyako thaze. e AraNe teo phaksa dhevAze. bhagavad ! te kALe sarve zuM evA gacchAnAyako thaze ? gautama ! enaMte sarve evA nahIM thaze. keTalAMka vaLI duraMta prAMta lakSaNavALA, adhama, na jovA lAyaka, eka mAtAe sAthe janma ApelA joDalAM paNe janmelA hoya, nirmaryAda pApa karavAnA svabhAvavALA, AkhA janmamAM duSTa kAryo nArA, jAti rIddha pracaMDa abhigrahika mahAmoTA mithyAtvaSTinA dhArU thaze. bhagavana tene kevI rIte oLakhavA ? gautama ! uba, unmArga pravartAvanAra Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9/- 1391 163 upadeza ApanAra ke anumati jaNAvanAra hoya tevA nimittothI te oLakhAya che. [1392] bhagavan ! je gaNanAyaka AcArya hoya te lagIra paNa AvazyakmAM pramAda kare kharA ? gautama ! teo vinA kAraNe kSaNavAra paNa pramAda kare to avaMdanIya gaNAvavA. jeo ati mahAna kAraNa Ape to paNa kSaNavAra paNa potAnA AvazyamAM pramAda karatAM nathI te vaMdanIya, pUjanIya, darzanIya yAvat siddha, buddha, pAgata, kSINa ATha karma malavALA, karmaraja rahita hoya temanI samAna jANavA. zeSa adhikAra ghaNAM vistArathI svasthAne vhevAze. [1393] A rIte prAyazcitta vidhi zravaNa karIne adInamanavALo doSone sevavA yogya anuSThAno to nathI, je sthAnamAM jeTalI zakti phovavI paDe te phorave che. te ArAdhaka AtmA thayelA che. [1394 thI 1396] jaLa, agni, duSTa hiMsaka jAnavaro, cora, rAjA, sarpa, yoginInA yo, bhUta, pakSI, rAkSasa, kSudra, pizAco, mArI, marakI, kaMkAsa, jIyA, vighno, rodha, AjIvikA, caTavI ke samudra phasAmaNa, koI duSTa ciMtavana kare, apazukna AdinA bhayanA prasaMge A vidhAnuM smaraNa karavuM. [A vidhA maMtrAkSara svarUpe che, maMtrAkSano anuvAda na thAya. mULa maMtrAkSara mATe amAruM AgamasuttaLi bhAga-39 - manimIThuM AgamanuM pRSTha 120 jovuM. [1396] A zreSTha vidhArthI vidhipUrvaka potAnA AtmAne sArI rIte abhimaMtrIne A kahIzuM te sAta akSarothI eka mastaka, baMne khabhA, kukSI, paganA taLIyA ema sAta sthAne sthApavA, te A pramANe- . gom mastake, vuH - DAbAkhabhAnI grIvA vize. DAbA paganA taLIye, te - jamaNAM paganA taLIye, jamaNA khabhAnI grIvA e sthApana karavA. DAbI kukSI vize. jamaNI kukSI vize, [1397 thI 1399] duHsvapta, dunimitta, grahapIDA, upasarga, zatru ke aniSTanA bhayamAM, ativRSTi, anAvRSTi, vIjaLI, ulkApAta, kharAba pavana, agni, mahAjano virodha vagere je koI AlokamAM thavAvAlA bhaya hoya te badhA A vidhAnA prabhAvathI vinAza pAme che. rU svA na * - maMgala nAra, pApa haranAra, bIjA badhAM akSaya sukha ApanAra evuM prAyazcitta karavAnI icchAvALA kdAca te bhavamAM siddhi na pAme to paNa vaimAnika uttama devagatine pAmIne pachI sukuLamAM utpanna thaI jaldI samyaktva pArTIne sukhanI paraMparAne anubhavato AThe karmanI bAMdhelI raja ane malathI kAyama mATe mukta thAya, siddhi pAme che ema huM chuM. [1400] bhagavan ! ATaluM ja mAtra prAyazcitta vidhAna che ke jethI A pramANe Adeza karAya che ? gautama ! A to sAmAnyathI bAra mahinAnA dareka rAtri divasanA dareka samayanA prANano nAza karavo, tyArathI mAMDIne bAla-vRddha navadIkSita gaNanAyaka, Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 mahAnizIyachedasUtra-anuvAda ratnAdhika vagere sahita munigaNa tathA apratipAti evA mahA avadhi, mana:paryavajJAnI, chadmastha vItarAga evA bhikSukone ekAMta abhyutthAna yogya Avazyaka kriyA saMbaMdhe A sAmAnya prAyazcitta upadezeluM che. paraMtu ATaluM ja mAtra prAyazcitta che tevuM bilakula na mAnazo. ma bhagavan ! zuM apratipAti mahA avadhi-manaH paryavajJAnI ane chadmastha vItarAge samagra AvazyonA anuSThAna vA joIe ? gautama ! temaNe jarUra karavA joIe. mAtra Avazyo karavA joIe tema nahIM, paNa ekI sAthe niraMtara satata AvazyAdi anuSThAno vA joIe. bhagavan ! kevI rIte ? gautama ! aciMtya baLa, vIrya, buddhi, jJAnAtizaya, zaktinA sAmarthyapUrvaka karavA joIe, bhagavan ! kyA kAraNe vA joIe ? gautama ! rakhene utsUtra, unmArganuM mArAthI pravartana na thAya athavA thayuM hoya to, tema karIne Avazyaka karavA joIe. [1401] bhagavan ! vizeSa prakAre prAyazcitta kema nathI hetAM ? gautama ! varSAkALe mArgagamana ane vasatiparibhoga. ravA viSayaka gacchAcAranI maryAdAnuM ullaMghana karavA viSayaka, saMdhAcAranuM atikramaNa, guptibheda, sAta prakAranA mAMDalI dharmanuM atikramaNa, agItArthanA gacchamAM javAthI thayela kuzIla sAtheno vaMdana, AhArAdi vyavahAra, avidhithI pravajyA ke vaDIdIkSA ApavAthI lAgelA prAyazcitta, ayogya ke apAtrane sUtra, artha, tadubhayanI prajJApanA karavAthI lAgela atiyAra, ajJAna viSayaka eka akSara ApavAthI thayela doSa [tathA] daivasika, rAtrika, pAkSika, mAsika, catumasika, vArSika, Aloka ke paraloka saMbaMdhI nidAna karela hoya, mULa guNa ke uttaraguNanI virAdhanA, jANatAM ke ajANatAM la, vAraMvAra nirdayatAthI doSa sevana re, pramAda-abhimAnathI doSa sevana re, AjJA pUrvanA apavAdathI doSa sevyA hoya, mahAvrato, zramaNadharma, saMyama, tapa, niyama, kyAya, gupti, daMDa, mada, bhaya, gArava, iMdriya viSayaka doSo sevyA hoya, ApattikALamAM Arta-raudradhyAna thavuM, rAga-dveSa-moha-mithyAtva viSayaka, duSTa, kura pariNAma thavAnA kAraNe utpanna thayela mamatva, mUrchA, parigraha ane AraMbhathI thayela pApa, samitinuM pAlana na thavuM. [tA] pArAnI gerahAjarImAM tenI niMdA karavI, amaitrI bhAva, dharmAMtarAya, saMtApa, udvega, mAnasika azAMtithI utpanna thayela pApa, saMkhyAtIta AzAtanA paikI koI paNa AzAtanAthI utpanna thayela, prANavadha-mRSAvAda-adattanuM levuM- maithunanA triNa yoga paikI koI paNa yogathI khaMDita thatA - parigrahathI utpanna - rAtribhojana viSayaka pApa [tA] vAcika, kAyika asaMyama, raNa, rAvaNa, anumattithI utpanna thayela yAvat jJAna-darzana-cAritranA atiyAra vaDe utpanna thayela pApakarmanuM prAyazcitta vadhAre keTaluM vhevuM ? jeTalAM caityavaMdananA Adika prAyazcitta sthAno prarUpelAM Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -1401 165 che, teTalAM vizeSaNathI he gautama ! asaMkhyaya pramANa prajJApanA kyAya che. mATe e pramANe sArI rIte dhAraNA vI ke he gautama ! prAyazcitta sUtranI saMkhyAnA saMkhyA pramANa niryukitao, saMgrahaNIo, saMkhyAnA anuyogo, hAro, saMkhyAnA akSaro, anaMtA paryAyo, dazavilA che, upadezelA che, kahelA che, samajAvelA che, prarUpelA che, kAla abhigrahapaNe cAvata anupUrvIthI phe anAnupUrvIthI eTale kamathI ke krama vinA yathAyogya guNamaNAne vize prAyazcitto prarUpelA che, ema duM chuM. [14] bhagavad ! Ape nhA tevA prAyazcittanI bahulatA che. A pramANe prAyazcittano saMghaTTa thAya che. bhagavan! AvA prakAranA prAyazcittane grahaNa janAra evA koI hoya che ke je AlocanA-niMdAgraha karIne yAvara yathA yogya tapo kya krIne, prAcazcitta sevIne, zramaNyane ArAdhe, pravacana ArAdhe yAvatu Atmahita mATe tene aMgIkAra karIne potAnA kAryane ArAdhe ke svAryanI sAdhanA kare ? gautama ! cAra prakAre AlocanA jANavI, te A pramANe - nAma AlocanA, sthApanA AlocanA dravya AlocanA ane bhAva AlocanA. A cAre pado aneka rIte ane cAra prakvare yojI zakAya che, temAM nAma AlocanA nAma mAtrathI samajavI. sthApanA AlocanA pustakadimAM lakhelI hoya, dravya AlocanA tene kahevAya ke je saraLatAthI AlocanA krIne je pramANe prAyazcitta kahevAyela hoya te pramANe phrI na Ape. A traNe pado gautama ! aprazasta che. he gautama ! je A cothuM bhAva AlocanA nAmaka pada che, te lAgelA doSanI AlocanA krIne guru pAse yathArthapaNe nivedana krIne, niMdA-ga-prAyazcita sevana krIne cAvat Atmahita mATe tene aMgIkAra karIne potAnA Atmahita mATe tene aMgIkAra karIne potAnA AtmAnI aMtima sAdhanA mATe te uttamArganI ArAdhanA kare, bhagavad ! te cothuM pada kevA prakSaranuM che ? gautama ! te bhAva AlocanA kahevAya bhagavad ! te bhAva AlocanA krene lhevAya ? gautama ! je bhikSu AvA prakArano saMvega vairAgya pAmelo hoya, zIla-tapadAna-bhAvanA rUpa cAra skaMdhayukta uttama zramaNa dharmanI ArAdhanAmAM ekAMta rasika banelo hoya, mada-bhayagArava ityAdi doSothI sarvathA mukta thayelo hoya, sarve bhAvo ane bhAvAMtaro vaDe krIne zalya hita banI sarva pAponI AlocanA krIne vizuddhipada meLavIne "tahati' kahevApUrvaka AlocanA prAyazcittane barAbara sevIne saMyamakriyA sayaka prakare pALe, te A rIta piyao3] hitArthI AtmAo che te alpa pApa paNa bAMdhatA nathI. temanI zuddhi to tIrthakya bhagavaMtanA vayanothI thAya che. [1404 thI 140 amArA sarakhAnI zaddhi kevI rIte thAya ? ghora saMsAranA duHkho ApanAra tevA pApano tyAga karIne mana, vacana, kAyAnI kriyAthI zIlanA Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 mahAnizItha chedasUtra-anuvAda bhArane huM dhAraNa karIza. je rIte sarvajJa bhagavaMto, kevalI tIrtho , cAsTivALa AcAryo, upAdhyAyo, sAdhuo, vaLI je rIte pAMce lokyAlo, je jIvo dharmanA jJAtA che, temanI samakSa huM mAruM talamAtra pApa paNa mAruM pApa chupAvIza nahIM, tevI rIte mAsa sarva doSanI AlocanA krIza. temAM je kaMIpaNa parvata jeTaluM bhAre paNa prAyazcitta prApta thAya to paNa huM tenuM sevana karIza ke je rIte tAla pApo pIgaLI jAya ane mArI zuddhi thAya. [1408 thI 1411] prAyazcitta kyAM vinAno AtmA bhavAMtaramAM mRtyu pAmIne naraka, tiryaMca gatimAM kyAMka kuMbhiyAmAM, kyAMka kravatothI baMne bAju raheMsAya che, kyAMka zULImAM vidhAya che, kyAMka page dorI bAMdhIne jamIna upara kaMTAkAMkyamAM ghasaDI javAya che. kyAMka gaLaDAvAya che. kyAMka zarIranuM chedana-bhedana vAmAM Ave che. vaLI doraDA, sAMkaLa, beDIthI baMdhAvuM paDe che, kyAMka nirjana jaMgala ulaMghavuM paDe che. kyAMka baLada-ghoDA-gadheDAdinA bhavamAM damana sahana kravuM paDe che, kyAMka lAla coLa tapelAM loDhAnAM saLiyAnA DAma khamavA paDe che, kyAMka uMTa, baLadanA bhAvamAM nAka viMdhAvI nAthavuM paDe che. vaLI kyAMka bhAre vajanonA bhAra upADavA paDe che. kayAMka vadha ane tADAnA duHkho parAdhInatAthI bhogavavA paDe che, kyAMka zakti uparAMtano bojo kheMcavo paDe che. kyAMka aNIyANI ArathI vidhAvuM paDe che. vaLI chAtI, pITha, hADakaM, keDano bhAga tUTI jAya che. paravazatAthI bhukha-tarasa sahevA paDe che. saMtApa, udvega, dAridrAdi dukho ahIM pharI satna vA paDaze. [1412, 1413] to tenA badale ahIMja mAruM samagra duzcaritra je pramANe meM sevyuM hoya, te pramANe pragaTa krIne gurunI pAse AlocanA krIne, niMdA krIne, gaha krIne, prAyazcittanuM sevana karIne, dhIra-vIra-parAkramavALuM ghora tapa karIne saMsAranA du:kha denArA pApakarmane ekadama bALIne bhasma phrI dauM. [1414, 1415] atyaMta kaDakkatuM, wArI, zukra, du:khe karIne tevI zakAya tevuM ugra, vadhAre ugra, jinezvaroe Ela sakla cANanA kAraNabhUta evA prakAranA tapane AdarathI levIza ke jenAthI ubhA ubhA paNa zarIra sukAI jAya. [1416 ii 1418] mana, vacana, kAyAnA daMDano nigraha karIne sajjaDa AraMbha ane AzravanA dvArone zekIne tathA ahaMnnara, ISyAM ane krodhano tyAga krIne rAga-dveSa-mohathI rahita thayelo vaLI saMga vagarano, parigraharahita, mamatvabhAva rahita, nirahaMkArI, zarIra upara paNa nispRhatAvALo banIne huM pAMca mahAvratonuM pAlana krIza ane nize temAM atiyArone paNa lAvavA daIza nahIM. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3-1419 thI 142 167 [1419 thI 14ra) ahAhA mane dhikkAra thAo. kharekhara huM adhanya chuM. huM pApI chuM. pApa mativALo chuM. pApa nAra huM pApiTha chuM. huM adhamAdhama mahApApI chuM. huM kuzIla, bhraSTayAritravALo, bhila ane ksAInI upamA ApavA lAyaka che. huM caMDALa, kRpA vagarano pApI, kUrma karanAra, niMdha chuM. AvA prakAranA durlabha cAritrane pAmIne, jJAna-darzana-cAritranI virAdhanA krIne pachI tenI AlocanA, niMdanA, goMNA ane prAyazcitta na karyuM ane savarahita, ArAdhanA vagarano, kadAca huM mRtyuM pAmuM to nakkI anuttara, mahA bhayaMkra saMsAra sAgaramAM evo uMDo DUbIza ke pachI roDo bhave paNa pharI ugarI zakIza nahIM. [1423 thI 1rapa to jyAM sudhImAM vRddhAvasthAthI pIDA na pAmuM, temaja mane kreI vyAdhi utpanna na thAya, jyAM sudhImAM iMdriyo salAmata che, tyAM sudhImAM huM dharmanuM sevana phrI lauM. pahelAMnA relAM pAparmonI ekadama niMdA, gaha, lAMbAkALa sudhI krIne tene bALIne bhasma karI nAkha, prAyazcitta sevana krIne huM nitaMka banIza. he gatama! nikyuSa ane niSkalaMka evA zuddha bhAvo te naSTa na thAya te pahelAM game tevuM duSkara prAyazcita paNa huM laIza. [1426 thI 1429] A pramANe AlocanA pragaTa karIne, prAyazcitanuM sevana krIne phleza ane rmamaLathI sarvathA mukta thaIne kadAca te kSaNe ke te bhavamAM makti na pAme to nitya udhotavALo svayaM prakAzita devabhinA madhura zabdavALA, seMkaDo apsarAothI yukta evA vaijJAnika uttama kyuM jAya che. tyAMthI cyavIne pharI ahIM AvIne uttama kuLamAM janma pAmI, kApabhogathI krALelo, vairAgya pAmelo, tapasyA karIne pharI paMDita marama pAmIne anuttara vimAnamAM nivAsa karI ahIM Avelo samagra traNe loknA baMdhava samAna dharmatIrthakarapaNe paNa utpanna thAya che. [1430) he gautama ! suprazasta evI A cothA padanuM nAma akSaya sukha svarUpa mokSane ApanAra bhAva AlocanA che, ema huM chuM chuM [1431, 143ra) he bhagavana ! A prakAranuM uttama, zreSTha, vizuddhipada pAmIne je koI prasAdanA kAraNe pharI vAraMvAra kaMIka viSayamAM bhUla re, cUDI jAya, khalanA pAme, to tene mATe ati vizuddhiyukta zuddhipada hyuM che ke nahIM ? A zaMkAnuM samAdhAna Apo. [1433 thI 1435] he gautama lAMbAkALa sudhI pApanI niMdA ane garNa karIne, prAyazcittanuM sevana krIne je pachI potAnA mahAvatonuM rakSaNa hA kare to jema dhoyelAM Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda vastrane sAvacetIthI rakSaNa na jai to temAM DAghA paDe, tenA samAna thaI jAya. athavA to te jemAMthI sugaMdha uchaLI rahI che evA ati nirmaLa gaMdhodakyI pavitra kSIra samudramAM snAna karIne azacithI bharelAM khADAmAM paDe tenA sarakho pharI bhUlo kranAra samajavo. sarva prakArano rmano kSaya snAra evA prakAranI daivayoge kadAya sAmagrI maLI jAya paNa azubha karmane ukheDavA ghaNAM mukta samajavA. visa36 thI 1438] e pramANe prAyazcitta kya pachI je koI jIva cha vanikAyanA vrata, niyama, darzana-jJAna-cAtri ke zIlanA aMgamono bhaMga kve. - krodhathI, mAnavI, mAyAthI lobhAdi kSAyonA doSathI, bhaya kaMdarpa ke abhimAnathI A ane bIjA zaraNe gAravathI ke nakAmA AlaMbana laIne je vratAdinuM khaMDana kTa, doSonuM sevana re, te sarvArtha siddha vimAne pahoMcIne potAnA AtmAne narakyAM patana pamADe che. visa39] bhagavad ! zuM AtmAne rakSita rAkhavo ke cha jIva-nizcayanA saMyamanI rakSA karavI ? he gautama ! je koI cha jIvanikAyanA saMyamanuM rakSaNa kranArA thAya che te anaMta duHkha ApanArA durgatigamana aTakatuM hovAthI AtmAnuM rakSaNa karanAro thAya che. mATe ja jIvanikrayanuM rakSaNa karavuM e ja AtmAnuM rakSaNa gaNAya che. he bhagavan! te jIva asaMcama sthAna keTalAM kahyA che ? [1440) he gautama ! asaMyama sthAnako aneka prarUpelA che. jema ke pRthvIkAyAdi sthAvara jIvo saMbaMdhI asaMyama sthAna. bhagavana ! te kSaya asaMcama sthAna keTalAM kahelA che ? he gautama ! kaya asaMyama sthAno aneka prarUpelA che, te A pramANe [11 thI 143] pRthvI, agni, pANI, vAyu, vanaspati ane vividha prakAranA trasa jIvono hAthathI sparza kravAno jIvajIva sudhI varjana kravuM. pRthvIkAyanA jIvone ThaMDA, garama, khATA padArtho sAthe bheLavavA, pRthvIne khodavI, agni-loha-jhALa-khATA cIkAzayukta telavALA padArtho e badhAM pRthvIkAyAdi jIvono paspara kSaya karanAra, vadha karanAra zastro jANavA. snAna karavAmAM, zarIra upara mATI vagere mardana karI snAna kravAmAM, muLa dhoIne zobhA vadhAravAmAM hAtha-AMgaLI-netrAdi aMgone zauca kravAmAM, pIvAmAM aneka apakAyanA jIvono kSaya thAya che. [1444, 145] agni saMdhUkavAmAM-saLagAvAmAM, udhota kravAmAM, paMkho nAkhavAmAM, ruMdhAmAM, saMdheravAmAM agnikAyanA jIvonA samudAya kSaya pAme che. bIjA paNa aneka prakAre cha AyanA jIvo judA judA prakAranA nimitte vinAza pAme che. jo agni sArI rIte saLagI uThe to daze dizAmAM rahelAM padArthone bharakhI Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7-21444, 1445 jAya che. [1446] vIMjhaNA, tADapatranA paMkhA, cAmara DhoLavA, hAthanA tAla ThokvA, doDavuM, kudavuM, ullaMghavuM, zvAsa levo-mUkyo, ityAdi kAraNothI vAyukAyanA jIvanI virAdhanA ke vinAza thAya che. [1447, 1448] aMkura, phaNagAM, kUMpaLa, pravAla, puSpa, phUla, kaMdala, patra, Adi ghaNAM vanaspatikAyiAnA jIva hAthanA sparzathI nAza pAme che. be, traNa, cAra, pAMca iMdriyavALA trasa jIva anupayogathI ane pramattapaNe hAlatA, cAlatA, jatA-AvatA, besatA, uThatA, sutA nio kSaya pAme che. mRtyu pAme che. [1449] prANAtipAtanI virati mokSaphaLa ApanAra che. buddhizALI tevI vistIne grahaNa karIne maraNa samAna Apatti Ave to paNa tenuM khaMDana to nathI. [1450 thI 1452] jUTha vacana na bolavAnI pratijJA grahaNa karIne pApavALuM evuM satya vacana paNa na bolavuM. pArakI vastu vinA ApelI na levAnI pratijJA grahaNa karIne koI tevo padArtha Ape to paNa lobha na karIza. - durdhara brahmacaryane dhAraNa karIne, [tathA] parigrahano tyAga karIne, -- 169 rAtribhojananI virati svIkArIne, vidhipUrvaka pAMca iMdriyano nigraha karIne, bIjA paNa krodha, mAna, lobha, rAga, dveSanA viSayamAM AlocanA ApIne pachI mamatvabhAva, ahaMkAra vagere prayatnapUrvaka tyAga karavA joIe. [1453 thI 1455] he gautama ! A vijaLI latAnI caMcaLatA samAna jIvataramAM zuddha bhAvathI tapa, saMyama, svAdhyAya, dhyAnAdi anuSThAnomAM udhama karavo yukata che. he gautama ! vadhAre keTaluM kcana karavuM ? AlocanA ApIne pachI pRthvIkAyanI virAdhanA karavAmAM Ave pachI kyAM jaIne tenI zuddhi Iza ? he gautama ! vadhu zuM kahevuM ke ahIM AlocanA-prAyazcitta karI te janmamAM sacitta athavA rAtre pANInuM pAna kare ane aprakAya nA jIvonI virAdhanA kare to kyAM jaIne zuddhi pAmaze ? [1456 thI 1459] he gautama ! keTaluM vadhAre kzana kyuM ke AloyaNA laI pachI tApaNAnI jvALAo pAse tApavA jAya ane teno sparza kare athavA thaI gayo to pachI tenI zuddhi kyAre thaze ? e pramANe vAyukAyanA viSayamAM te jIvonI virAdhanA karanAra kyAM jaIne zuddha thaze ? je lIlI vanaspati, kula Adino sparza karaze, te kyAM zuddha thaze ? tevI rIte Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 mahAnizIthachedana-anuvAda bIjakayane cAMpaze te kyAM zuddha thaze ? kija0 14 be, traNa, cAra iMdriyovALA, viklendriya jIvo, paMcendriya jIvone paritApa upajAvIne te jIva kyAM jaI zuddhi meLavaze ? bArIkAIthI je cha kSayanA jIvonuM rakSaNa nahIM phre te kyAM jaIne zuddhi pAmI zakaze ? he gautama ! have vadhu hevAthI zuM ? ahIM AlocanA ApIne je koI bhikSu basa ane sthAvara jIvonuM rakSaNA kaze nahIM, to te kyAM jaIne zuddha thaze ? [1463 thI 14] AlocanA, niMdanA, gahaNA karIne prAyazcitta krayA pUrvaka niHzalya thayelo uttama sthAnamAM rahelo pRthvIkAyanA AraMbhano parihAra kare, animayano sparza na kare. AlocanAdi prAyazcitta krIne ni:zalya banIne, saMvegavALo thaI uttama sthAnamAM rahelo bhikSA zaraNa vagaranA jIvone vedanA na pamADe. AlocanAdi krIne saMvega pAmelo bhikSa chedelAM taNakhalAMne ke vanaspatine vAraMvAra ke lagAra paNa sparza na rai. lAgelA doSonI AlocanA, niMdanA, gaheNA, prAyazcitta krIne zalya vagarano thaIne saMvega pAmelo bhikSa uttama saMyama sthAnamAM rahelo hoya te jIvananA aMta sudhI be-traNa-cAra ke pAMca iMdriyavALA jIvone saMghana, paritApanA, kliAmaNA, upadravAdi azAta na upajAve. AlocanAdi javA pUrvaka saMvega pAmelo bhikSa gRhasthoe losa mATe uMce pheMkIne ApelI rAkha paNa grahaNa krato nathI. - zi1 TI 14a] saMvega pAmelo zalya vagano je AtmA strI sAthe vAtaliApa kTa to gautama ! te kyAM zuddhi pAmaze ? AlocanAdi karIne saMvega pAmelo bhikSu codathI vadhu upakraNano parigraha na re. te saMyamanA sAdhanabhuta upakraNa upara daDhapaNe, nirmamatva, amUcha, amRddhi sakhe. he gautama ! je te padArtha upara mamatva karaze, tenI zuddhi nathI. vadhAre keTaluM hevuM ? A viSayamAM AlocanA karIne je rAtrie pANInuM pAna karavAmAM Ave to te kyAM jaIne zuddha thaze ? [1pa 1482) AlocanA, niMdanA, gaheNA karIne, prAyazcita karIne, niHzalya thayelo bhikSa, je AraMbhanI cha pratijJAonuM rakSaNa na kare, to pachI tenAmAM bhayaMkara pariNAmavALA je aprazasta bhAva sahita atikrama karyo hoya tio mRSAvAda viramaNa nAmaka bIjA mahAvatamAM tIvra rAga ke hepathI niSphara, kaThora, Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3-145 thI 1480 11 AkA, phleza vayano bolIne mahAvrata ullaMghela hoya. trIjA adattAdAna viramaNa mahAvatamAM rahevAnI jagyA mAMgyA vagara, mAliLI saMmati meLavyA vagara vAparI hoya athavA aNagamanuM sthAna maLela hoya, temAM rAgadveSAdi rUpa aprazasta bhAva thAya, te trIjA mahAvatanuM atikramaNa che. cothA maithuna viramaNa nAmanA mahAvatamAM zabda, rasa, madha, sparza ane pravicAranA viSayamAM je atikramaNa thayeluM hoya pAMcamAM parigraha viramaNa nAmanA mahAvatanA viSayamAM meLavavAnI abhilASA, prArthanA, mUcha, zuddhi, kAMkSA, gumAvelI vastuno zoka te rUpa lobha te raudradhyAnanA karaNarUpa che. A sarve pAMcamAMvatamAM doSo gaNelA che. rAtre bhUkha lAgaze, ema dhArIne divase adhika AhAra lIdho. suryodaya ke sUryAstanI zaMka hovA chatAM AhAra grahaNa kya hoya te rAtri bhojana viramaNa vratamAM atikrama doSa kahelo che. AlocanA, niMdanA, gaheNA, prAyazcitta karIne zalya rahita banelo hoya paraMtu jayaNAne na jANato hoya to - susaDhanI jema bhava saMsAramAM bhramaNa nAro thAya. [1483] he bhagavan! te susaDha koNa hato ? te jayaNA kevA prakAre hatI ke ajJAnapaNAnA kAraNe AlocanA, niMdaNA, gaheNA, prAyazcitta sevana kravA chatAM teno saMsAra nAza pAmyo nahIM ? he gautama ! jayaNA te kahevAya je 18000 zIlanA aMgo, 13-prakSarano. saMyama, 14-prakAranA jIvanA bhedo, 13-kriyAnA sthAnako, bAhya arne abhyatara bhejavALo 12prakArano tapa anuSThAna (tathA) 12 prakare bhikSapratimA, 10 prakare zramaNadharma, 9 praznaranI brahmacaryanI gati, 8 prakAre pravacana mAtA, 9 prakAre pANeSaNA ane piMDa eSaNAo, 6-jIvanikAyo, 5mauto, 3-guktio (tathA) samyagadarzana-zAnacAmbirUpa ratnAmathI Adi saMyamanA anuSThAnone bhikSa nirjana-nirmaLa aTavI, dukALa, rogAdi mahA Apatti utpanna thaI hoya, aMtarmuharta mAtra AyuSya bAkI hoya, prANa kaMThe AvI gayA hoya. to paNa manathI te potAnA saMyamanuM khaMDaLa kratA nathI ke virAdhanA tA nathI. khaMDanA ke virAdhanA koI pAse krAvatA nathI ane khaMDanA ke virAdhanA kranAranI ke phrAvanAra anya koInI anumodanA pama teo tAM nathI. [cAvata jAvajIva paryanta AraMbha karatA ke krAvatA nathI. AvA praznaranI saMpUrNa jayaNA jANanAra ane pAlana karanArA jayaNA bhakta che, jayaNA dhruvapaNe pALanArA che, jayaNAmAM nipuNa che, teo jayaNAnA sArA jANakkara che. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnizIthachedasUtra-anuvAda A susaDhanI atizaya vismaya pamADanArI moTI kyA che. je have pachI cUlikA-2 arthAt adhyayana-8mAM ati vistAthI rajU karAyelI che. tene jaNAvIe chIe] - 172 mahAnizItha sUtra dhyAna-7 cUlikA-1no muni dIparatnasAgare karela sUtrAnuvAda pUrNa * *** * x ***** ' * Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8-1484 13 ja adhyayana-8 athAga cUlika-2, susaDha kyA ja - - - - - - - * - * - *- 4 - [ @AmAM susaDhanI mukhyatA che. te sivAya aneka pAtro ane Avatara aa paNa che. jayA' dharma sivAyano bIjo paNa ghaNo bodha A sthAnamAM AvatarAmAM bho che. kharekhara mAnanIya adhyayana che [1484) he bhagavAn ! kyA kAraNathI Ama hyuM? te kALe, te samaye ahIM susaDha nAme eka aNagAra hato. teNe eka eka pakSanI aMdara ghaNAM asaMyama sthAnakonI AlocanA ApI ane ati mahAna ghora dukra prAyazcittonuM sevana kyuM. to paNa te vicArone vizuddhi pada prApta na thayuM. A karaNe ema EvAyuM. bhagavad ? te susaDhanI vaktavyatA kevA prakAre che ? gautama ! A bhAratavarSamAM avaMtI nAmano deza che. tyAM saMbakka nAmanuM eka gAma hatuM. te gAmamAM janmathI dAridra, lAjabharyAdA vagarano, kRpA vagarano, kRpaNa, anukyA rahita, ati krura, nirdaya, rIddha pariNAmI, AkrI zikSA nAro, AbhigRhika mithyASTi, jeno nAmoccAra karavAmAM pApa che, evo sujJaziva nAme brAhmaNa hato. tene sujJazrI nAme putrI hatI. samagra traNe bhuvanamAM nara ane nArI samudAyonA lAvaNya, vaMti, teja, rUpa, saubhAgyAtizaya jatAM te putrInA lAvaNya, rUpa, ghaMti vagere anupama ane caDiyAtA hatA. te sujJazrIe koI AgalA bIjA bhavamAM ema duSTa vicArela hatuM ke - "jo A bALaknI mAtA mRtyu pAme to bahu sAruM thAya kema ke to huM zakya vagaranI thAuM pachI A bALaka dukhe karI jIvI zakyuM. temaja rAjya lakSmI mArA putrane prApta thaze." te duSTa ciMtavanAnA phaLa rUpe te rmanA doSathI janmatAnI sAthe ja tenI mAtA mRtyu pAmI. tyAra pachI te gautama ! te sujJaziva pitAe moTA klezathI AjIjI krIne, karagarIne, ghaNAM navA bALakene janma ApanArI mAtAne gheraghera pharI, te putrIno bAlyakALa pUrNa kya. teTalAmAM mAtA-putranA saMbaMdhane TALanAra mahA bhayaMka evA-12 varSano lAMbA kALano duSkALa samaya Avyo. eTalAmAM sagAM-saMbaMdhIono tyAga karIne samagra janasamUha cAlI javA lAgyo. tyAre have koI divase ghaNAM samayanA bhUkhyA thayelo, viSAda pAmelo sujJaziva vicAravA lAgyo ke zuM have A bAlikane mArI nAMkhIne bhUkha bhAMgu ke tenuM mAMsa veMcIne kaMIka vaNika pAsethI anAja kharIdIne mArA Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda prANane dhAraNa karyuM. have mArA mATe jIvavAno bIjo koI upAya rahelo nathI athavA to kharekhara mane dhikkAra thAo. Ama kravuM ucita nathI. paraMtu teNIne huM jIvatI ja veMcI nAMkha. ema vicArIne mahAddhivALA code vidhA sthAnanA pariNAmI evA goviMda brAhmaNanA ghera sajJazrIne veMcI dIdhI. tenA kAraNe ghaNAM lokonA tiraskAranA zabdozI ghavAyelo te potAno deza tyAga karIne sujJaziva bIjA dezAMtaramAM gayo. tyAM jaIne paNa he gautama! e ja pramANe bIjI nyAonuM apaharaNa karIne bIjA sthaLe veMcI vecIne suzive bIjuM ghaNuM ja dravya upArjana . te avasare dukkaLa samayanA kaMIka adhika ATha varSa pasAra thayA tyAre te goviMda zeThano samagra vaibhava kSaya pAmyo. he gautama vaibhava vinAza pAmavAnA kAraNe viSAda pAmelA goviMda brAhmaNe ciMtavyuM ke have mArA TuMbano vinAza kALa najIka Avela che. viSAda pAmatAM mArA baMdhuo ardhakSaNa paNa joI zakvA samartha nathI to have atyAre mAre zuM karavuM? ema vicArato hato tyAM eka gokuLanA svAmInI bhAyAM AvI pahoMcI khAvAnA padArtho veMcavA AvelI te govAlama pAsethI te brAhmaNanI bhAryAe DAMgaranA mApathI ghaNAM ghInA ane khAMDanA banAvelA cAra lADu kharIda kyAM. kharIda #tAM ja bALako lADuo khAI gayA. mahIyArIe huM are zeThANI ! amane badalAmAM ApavAnI DAMgaranI pAlI ApI do. amAre jaldI gokuLamAM pahoMcavuM che. he gautama ! tyArapachI brAhmaNIe sujJazrIne AjJA krI ke are rAjAe bheMTaNAmAM je mokSela che. temAM je DAMgaranuM mATaluM che tene jaldI zodhIne lAva, jethI A govAlaNane ApuM. sujJAthI tene zodhavA gharamAM gaI, paNa teNIe taMdulanuM bhojana joyuM nahIM, brAhmaNIne jaNAvyuM ke taMdula bhojana nathI. karI brAhmaNIe kyuM ke, are ! amuka bhojana uMcu krIne temAM jo ane ane zodhIne lAva, pharI sujJazrI tapAsa karavA mATe AMgaNAmAM gaI, paNa te taMdulanuM bhojana na joyuM. AvIne brAhmaNIne kahyuM ke tyAM paNa taMdula bhojana nathI. pharI brAhANIe , are ! amuka bhojana uMcu krIne temAM jo ane zodhIne lAva. pharI tapAsa kravA mATe AMgaNAmAM gaI ane na joyuM tyAre brAhmaNIe jAte AvIne tyAM tapAsa krI to taMdula bhojana teNInA paNa jovAmAM na AvyuM. ati vismaya pAmelA manavALI pharI bArIkAIthI dareka sthaLe tapAsa karavA lAgI. daramyAna ekAMta sthaLamAM vaizyA sAthe odananuM bhojana karatAM potAnA moTA putrane joyo. te putre paNa tenA tarapha najara krI. sAme AvatI mAtAne joIne dhanya Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8}-/1484 putrae ciMtavyuM ke ghaNe bhAge mAtA amArA cokhA jhuMTavI levA AvatI jaNAya che, to jo te najIka Avaze to huM teNI ne mArI nAMkhIza. e pramANe ciMtavattA putre dUra rahelo ane najIka AvatI mAtA brAhmaNIne moTA zabdothI kahyuM ke - he bhaTTIdArikA ! jo tuM ahIM AvIza to pachI tuM ema na kahIza ke mane pahelAM na hyuM. nizce tuM AvIza to huM tane mArI nAMkhIza. AvuM aniSTa vacana sAMbhaLIne ulkApAtathI haNAyelI hoya ema dhasa tAMka bhUmi upara DhaLI paDI. mUrchAvaza brAhmaNI bahAra pAchI na pharI eTale mahIyArIe keTaloka samaya rAha joyA pachI sujJazrIne kyuM ke, are bAlikA ! amone moDuM thAya che, mATe tamArI mAtAne jaldI mho ke tame amane DAMgarano pAlo Apo jo DAMgarano pAlo na jaNAya ke na maLato hoya to amane magano pAlo Apo. tyAre sujJazrI dhAnya rAkhavAnA koThAramAM pahoMcI ane jue che to bIjI avasthA pAmelI brAhmaNIne joIne sujJazrI hAhArava karatI, zora-bakora karavA lAgI, te sAMbhaLIne parivAra sahita te goviMda brAhmaNa ane mahIyArI tyAM AvI pahoMcyA. pavana ane jaLathI AzvAsana pamADIne teoe pUchyuM ke - he bhaThThIdArikA ! A tamane ekdama zuM thaI gayuM ? tyAre sAvadhAna thayelI brAhmaNIe pratyuttaramAM jaNAvyuM ke are ! tame rakSaNa vagaranI mane jherI sarpanA DaMkha na apAvo. nirjaLanadImAM mane ubhI na rAkho. are ! doraDA vagaranA snehapAzamAM jaDAyelI mane mohamAM na sthApo. jema ke H 175 A mArA putra, putrI, bhatrIjA che. A putravadhu ke jamAI che, A mAtA ke pitA che, A mArA bhartAra che. A mane ISTa, priya, managamatAM kuTuMbIjano, svajano, baMdhuvarga, parivAra varga che. A badhAM ahIM ja pratyakSa khoTA, mAcAvALA che. temanA taraphanI baMdhupaNAnI AzA mRgatRSNA samAna nirarthaka che. A jagatamAM dareka potAnA AryanA arthIsvArthI loko che. temAM mArApaNAMno khoTo bhrama che. paramArthathI vicAro to koI sAyA svajana nathI. jyAM sudhI svArtha sadhAya che. tyAM sudhI mAtA, pitA, putrI, putra, jamAI, bhatrIjo, putravadhU vagere saMbaMdha jALavavAmAM Ave che. tyAM sudhI ja dareka game che, iSTa-miSTa-priya-snehI-kuTuMbI-svajana varga-mitrabaMdhu-parivAra Adi saMbaMdha rAkhe che ke jyAM sudhI darekano potAno svArtha sadhAya che. potAnA kAryanI siddhinA virahamAM na koI koInI mAtA che, na koI koInA pitA ke na koI koInI putrI che. na koI koInA jamAI ke na koI koInA putra che. na koI koInA patnI ke na koI koInA bhattara che. na koI koInA svAmI che. na koI koInA ISTa miSTa priya kAMta kuTuMbI svajana-varga mitra baMdhu ke parivAra varga che. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 mahAnizIrachedasUtra-anuvAda juone, tyAre prApta thayelA, kaMIka adhika navamAsa sudhI meM kukSimAM dhAraNa karIne aneka miSTa madhura uSNa tIkhA lukhA nigdha AhAra #AvyA, nAna madana kyAM, tenAM zarIra ane dhUDAM dhoyA. zarIra dabAvyA dhana-dhAnyAdika ApyA. tene ucheravAno mahA prayatno kya. tyAre mane evI AzA hatI ke te putranA rAjamAM mArA manoratho pUrNa thaze - pUrNapaNe purAze, ane snehI varganI AzAo purI krIne huM atizaya sukhamAM mAro samaya pasAra krIza pitA meM dhAryuM hatuM tenA ratAM tatra viparIta hakIkta banI che. have ATaluM jANyA ane samajyA pachI pati AdinI upara ardha kSaNa paNa neha rAkhavo yogya nathI. je A pramANe mArA putrano vRttAMta banyo che, te pramANe ghera ghera bhUtakALamAM AvAM vRttAMto banyA che, vartamAnamAM bane che ane bhaviSyamAM paNa AvA banAvo banatA raheze. te baMdhavarga paNa mAtra potAnA kroya siddha karavA mATe ghaTika muhUrta teTalo ALa tathA sneha pariNAma TakAvIne sevA kare che. mATe | he loLe ! anaMta saMsAranA ghora duHkha ApanArA evA A kRtrima baMdhu ane saMtAnonu mAre koI ja prayojana nathI. mATe have rAtadivasa niraMtara uttama vizuddha AzayathI dharmanuM sevana karo. dharma e ja dhana, ISTa, priya, vaMta paramArthathI hitArI, svajana varga, mitra ane baMdhuvarga samAna che. dharma e ja suMdara darzanIya rU5 rainAra, puSTi karanAra ane bala ApanAra che. tima tame sau jANo.] dharma ja utsAha rAvanAra che, dharma ja nirmaLa yaza-kIrti sAdhI ApanAra che. dharma ja prabhAvanA krAvanAra che. zreSThatama sukhanI paraMparAne ApanAra hoya to te paNa dharma ja che. tathA dharma e sarva prakSaranA nidhAna svarUpa che, ArAdhanIya che, poSavA yogya che, pAlanIya che, raNIya che, AcaraNIya che, sevanIya che, nIca che, upadezanIya che, bhaNavAlAyaka che, prarUpaNIya che, krAvavA lAyaka che. dharma dhruva che, zAzvato che, akSaya che, sthira rahenAro che, samagra sukhano bhaMDAra che. dharma salajanIya che. dharma e atula bala, vIrya, saMpUrNa satva, parAkramasahitapaNuM meLavI ApanAra thAya che. pravara, zreSTha, iSTa, priya, kAMta evA janono saMyoga rAvI ApanAra hoya to te dharma che. samagra asukha, dAriddha, saMtApa, udvega, apayaza, khoTAM ALa prApta thavAM, Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 8-1484 vRddhAvasthA, maraNa di samagra bhayano sarvathA nAza snAra, jenI tulanAmAM koI na AvI zake tevo sahAyaka, traNa lokmAM ajoDa evo nAtha, hoya to eka mAtra dharma che. mATe have phreba, svajana varga, mitra, baMdhuvarga, bhaMDAra Adi A loknA padArthothI mAre prayojana nathI. vaLI A Rddhi-samRddhi, IMdradhanuSa, vijaLI ke lattAnAM ATopa jatAM adhika caMcaLa, kha ane indra jALa samAna che, je jotAMnI sAthe ja kSaNamAM adrazya thanArI, nAzavaMta. adhuva, azAzvata, saMsAranI paraMparA vadhAranAra, nAramAM utpanna thavAnA karaNabhUta, sadgatinA mArgamAM vighna nAra che, anaMta dukha ApanAra che. are loko ! dharma mATenI A veLA ati durlabha che. samyam darzana-jJAna-cAstrirUpa dharmane sAdhI ApanAra che, ArAdhanA krAvanAra che, anupama sAmagrIyukta Avo samaya tamone have pharI maLavAno nathI. vaLI maLeluM A zarIra niraMtara, rAtadivasa, pratyeka kSaNe ane pratyeka samaye TUkaDe TukkAM thaIne saDI raheluM che. dina-pratidina A zarIra zithila banatuM jAya che, ghora-niSphara-asabhya-caMDa-rArUpI vajU zilAnA pratighAtathI cucurA thaIne seMkaDo taDa paDI gayelA jIrNa mATInA hAMDalA sarakhuM, kazA kAmamAM na Ave tevuM, taLa nirUpayogI banI gayuM che. navA phaNagA upara lAgela jaLabiMdunI mAphaka ociMtu ardha kSaNanI aMdara A jIvita jhADa uparathI uDatA pakSInI mAphaka uDI janAra hoya tevA prakAre che. paraloka mATe bhAthuM na upArjana snAne A manuSya janma niSphaLa che, to have nAnAmAM nAno pramAda paNa kravAne huM samartha nathI ema te brAhmaNI vicAre che.] A manuSyapaNAmAM sarvakaLa mitra ane zatru pratye samAna bhAvavALA banavuM joIe. te A pramANe - * samagra jIvonA prANonA atipAtanI trividha - trividhe virati, * satya vacana bolavuM * dAMta khotaravAnI saLI sarakhI ke loca karavAnI sakha samAna nimUlya vastu paNa vagara AperlI grahaNa na kravI. mana-vacana-kAyAnA yogo sahita akhaMDita, avisadhita, nava guti sahita parama pavitra sarvakaLa durdhara brahmacaryavratane dhAraNa kravuM. * vastra, pAtra, saMyamanA upakraNa upara paNa nirmamatva rAkhavuM. * cAre AhArano minA tyAga svo. * ugama utpAdanA, eSaNAdi pAMca doSothI mukta thavuM. che parimita #La bhojana kravuM. 3012] Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 pAMca samitinuM zodhana karavuM. traNa guptithI gupta thavuM. . iryA samiti Adi bAra bhAvanAo bhAvathI. azanAdi tapanuM upadhAna-anuSThAna karavuM. * mAsAdika bhikSunI bAra pratimA ArAdhavI. * vicitra prakAranA dravyAdi abhigraho karavA. * asnAna, bhUmizayana, keza locAdi, zarIranI TApaTIpano tyAga [ityAdi niyamonuM pAlana karavuM.] haMmezAM sarvakALa guru AjJA pramANe vartavuM. bhukha-tarasa Adi parISahone sahana karavA. divya Adi upasargo upara vijaya meLavavo. kaMI maLe ke na maLe te baMnemAM samabhAva rAkhavo athavA na maLe to * * * * * mahAnizIthachedasUtra-anuvAda tavRddhi ane maLe to dharmavRddhi tevI bhAvanA rAkhavI. vadhAre keTaluM varNana karavuM ? are loko ! A 18000 zIlAMgano bhAra vinA vizrAMtie zrI mahApuruSonI vahana karI zakAya tevo atyaMta durdhara mArga vahana karavA lAyaka che. vizAda pAmyA vinA be bAhAothI A mahAsamudra taravA sarakho A mArga che. A sAdhudharma svAda vinAnA retInA koLIyA bhakSaNa karavA samAna che. ati tIkSNa pANIdAra bhayaMkara talavAranI dhAra upara cAlavA sarakho A saMyama dharma che. [tathA ghI vagerethI sArI rIte siMcAyelA agninI jvALA zreNInuM pAna vA samAna yAtri dharma che. sUkSma pavanathI kothaLo bharavo, tenA samAna kaThaNa saMyama dharma che. gaMgAnA pravAhanI sAme gamana karavA, sAhasanA trAjavAthI meru parvatano toLavo, ekAkI manuSye dhIratAthI durjaya AturaMta senAne jItavI, paraspara avaLI dizAmAM bhramaNa karatAM ATha caMdronI upara rahela putaLInI DAbI AMkha vIMdhavI athavA samagra traNa bhuvanamAM vijaya prApta karIne nirmaLa yaza kIrtinI jaya patAkA grahaNa karavI. ukta sarve viSayo ratAM paNa dharmAnuSThAna dura che. he loko ! A saMyama dharmAnuSThAnathI koI paNa anya vastu dura nathI arthAta tenAthI sarva vastunI siddhi thAya che. [1485 thI 1487] mastaka upara bhAra vahana rAya che, paNa te bhAra visAmo levAtA-levAtA vahana rAya che. jyAre ati mahAna zIlano bhAra vizrAMti vinA jIvana paryanta vahana Aya che. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8/-/1485 thI 1487 179 tethI gharanA sArabhUta putra, dravya vagereno sneha choDIne niHsaMga banIne kheda pAmyA vinA sarvottama cAritra dharmane sevo. ADaMbara karavA, khoTI prazaMsA karavI, paMcanA kavI tevA vyavahAra dharmamAM hotA nathI. mAyAdi zalya rahita, paTa bhAva vagarano dharma vhelo che. [1488 thI 1496] jIvomAM trasapaNuM, trasapaNAmAM paMcendriyapaNuM utkRSTa che. paMcendriyapaNAmAM vaLI manuSyapaNuM uttama che. manuSyapaNAmAM Aryadeza, AryadezamAM uttamakuLa, uttamakuLamAM utkRSTa jJAti, temAM paNa vaLI rUpanI samRddhi, temAM paNa pradhAnatAvALuM baLa, pradhAnabaLa maLavA sAthe lAMbu AyuSya, temAM paNa vijJAnaviSeka ane vijJAnamAM paNa samyaktva pradhAna che. samyaktvamAM vaLI zIlanI prApti caDiyAtI gaNelI che. zIlamAM kSAyika bhAva, kSAyika bhAvamAM kevaLa jJAna, pratipUrNa kevaLajJAna prApta thavuM eTale jarA-maraNa rahita mokSa prApta thAya. janma, jarA, maraNa AdinA duHkhathI gherAyelA jIvane A saMsAramAM kyAMya sukhano chAMTo nathI. mATe ekAMte mokSa ja upAdeya meLavavA lAyaka che. 84 lAkha yoniomAM anaMta vakhata lAMbA kALa sudhI bhramaNa karIne atyAre tame te mokSa sAdhavA lAyaka ghamI sAmagrI meLavelI che. to atyAra sudhImAM pUrve koI vakhata na meLavela uttama evI dharmasAmagrIo meLavelI che. to tame temAM jaldI udhama karo. vibudho ane paMDitoe niMdhelA saMsAranI paraMparA vadhAranAra evA A snehane tame choDo. are ! dharma zravaNa pAmIne aneka oDo varSe ati durlabha evA suMdara dharmane jo tame ahIM samyak prakArane nahIM karazo to pharI te dharmanI prApti durlabha thaze. prApta thayela bodhi anusAra ahIM je dharma pravRtti karato nathI, ane AvatA bhave dharma IzuM - ema prArthanA re, te bhAvI bhavamAM kyA mUlyathI bodhi prApta zo ? [1497] pUrvabhavanuM jAti smaraNa thavAthI brAhmaNIe jyAM A sarva saMbhaLAvyuM tyAM he gautama ! samagra baMdhu varga ane bIjAM aneka nagarajano pratibodha pAmyA. he gautama ! te avasare sadgatino mArga sArI rIte jANelo che, tevA goviMda brAhmaNe kahyuM- dhikkAra thAo mane, ATalo kALa sudhI ApaNe ThagAyA, mUDha banyA, kharekhara ! ajJAna e mahAkTa che. nirbhAgI tuccha AtmAone ghora ugra paraloka viSayaka nimitto jemaNe jANelA nathI. anyamAM AgrahavALI buddhi nArA, pakSapAtanA mohAgnine uttejita karavAnA mAnasavALA, rAgadveSathI haNAyelI buddhivALA, A ane AvA doSavALAne A uttama dharma samajavo ghaNo muzkela che. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 mahAnizIyachedatra-anuvAda kharekhara ! ATalo kALa sudhI mAro AtmA ThagAyo. A mahAna AtmA patnI thavAnA bahAne mArA gharamAM utpanna thayo. paraMtu nizcayathI vicAra krIe to sarvajJa AcAryanI jema A saMzayarUpa aMdhakArane dUra karanAra, lokane prakAzita, moTA bhAgane samyaka prakAre banAvavA mATe ja pote pragaTa thayela che. ' are ! mahA atizayavALA arthane sAdhI ApanAra mArI priyAnA vayano che. are yAdad , viSNudatta, yajJadeva , vizvAmitrA, soma, AdityAdi mArA putro ! devo ane asuro sahita AkhA jagatane AtamArI mAtA Adara vA ane vaMdana javA yogya che. are ! puraMdara vagere chAtro A upAdhyAyanI bhAya e traNa jagatane AnaMda ApanAra, samagra pApakarmane bALIne bhasma svAnA svabhAvavALI vANI jhI, tene sau vicAro. gurunI ArAdhanA kaQAmAM apUrva svabhAvavALA tamArA upara Aje guru prasanna thayA che. zreSTha AtmabaLavALA yajJa kravA-phrAvavA tathA adhyayana kravuM-karAvavuM SaTuM rma kravAnA anurAgathI tamArA upara guru prasanna thayA che. to have tame pAMce Indriyone jahadI jIto. - pApI evA krodhAdi kaSAyono tyAga kaze. - viThThA, aruci, maLamUtra, ora vagerenA kAdavayukta garbhavAsathI mAMDIne prasUti, janma, maraNa Adi avasthAo kevI rIte prApta thAya che. te sarve tame haste jANo. AvA aneka vairAgya utpanna krAvanAra subhASito kahelA evA cauda vidhAnA pAragAmI goviMda brAhmaNane atizaya janma, jarA, maraNathI bhaya pAmelA ghaNAM satparamo dharma vizenA vicAro svA lAgyA - vicAra pravRtta thayA. tyAM keTalAMka ema bolavA lAgyA ke A zreSTha dharma che. pravara dharma che- ema vaLI bIjAo EvA lAgyA. he gautama ! cAvata dareka launnee A brAhmaNI jAti smaraNa jJAnAvALI che, ema pramANabhUta mAnI. tyAra pachI brAhmaNIe ahiMsA lakSaNavALA nisaMdeha kSamA Adi daza prakAranA zramaNa dharmane hetu-draSTAMta kahevA pUrvaka teone parama zraddhA utpanna thAya tevI rIte samajAvo. tyAra pachI te brAhANIne A sarvajJa che ema mAnIne hasta maLanI suMdara aMjalI racIne AdarapUrvaka sArI rIte praNAma karIne he gautama ! te brAhANI sAthe dInatA rahita mAnasavALA aneka nara ane nArI varge Abha kALa sukha ApanAra evA - kuTuMba, vajana, mitra, baMdhu pasviAra, ghara, vaibhava Adino tyAga Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8}/1497 rIne [zuM karyuM ?] zAzvata-mokSa sukhanA abhilASI, ati nizrcita dRDha mAnasavALA, zramaNapaNAMnA samagra guNone dhAraNa karatAM, cauda pUrvadhara, carama zarIvALA, tadbhava muktigAmI evA gaNadhara sthavinI pAse jaI pravajyA aMgIkAra karI. he gautama ! A pramANe teo atyaMta ghora, vIra, tapa ane saMcamanA anuSThAnanuM sevana tathA svAdhyAya ane dhyAnAdimAM pravRtti karatAM karatAM sarva karmano kSaya karIne, te brAhmaNI sAthe karmaraja khaMkherIne goviMda brAhmaNa vagere aneka nara ane nArInA gaNo siddhi pAmyA [yAvat sarva duHkhathI mukta thayA. te sarve mahAyazasvI thayA e pramANe huM huM chuM. [49] he bhagavad te brAhmaNIe evuM zuM karyuM hatuM ke jethI A pramANe sulabhabodhi pAmIne savAranA pahoramAM nAma grahaNa karavA lAyaka banI ? temaja tenA upadezathI aneka bhavyajIvo, nara ane nArI samudAya ke jeo anaMta saMsAranA ghora duHkhamAM sabaDI rahelA hatA temane suMdara dharmadezanA vagere dvArA zAzvata sukha ApIne teNIe temano uddhAra karyo ? he gautama ! teNe pUrvabhavamAM aneka suMdara bhAvanA sahita zalya vagaranI banI, janmathI mAMDIne chevaTa sudhInA lAgelA doSonI zuddha bhAvo sahita AlocanA ApIne yopadiSTi prAyazcitta kareluM. tyAra pachI samAdhi sahita kALadharma pAmIne tenA prabhAve saudharma devalokamAM indra mahArAjAnI agramahiSI evI mahAdevI paNe teNI utpanna thaI hatI. he bhagavan ! zuM te brAhmaNIno jIva tenA AgalAbhavamAM nigranthI zramaNI hato ke jeNe niHzalyapaNe AlocanA karIne upadeza karAyA anusAra prAyazcitta revuM? he gautama ! te brAhmaNInA jIve tenA AgaLanA bhavamAM ghaNI ja labdhi temaja siddhi prApta relI hatI. teNIe jJAna, darzana, cAstri, ratnanI mahARddhi meLavelI. samagra guNonA AdhArabhUta uttama, zIlAbhUSaNane dhAraNA karanAra zarIsvALA, mahAtapasvI, yugapradhAna, zramaNa aNagAra ane gaccha nAyaka hatA paNa zramaNI na hatA. --- 11 he bhagavan ! kyA karmanA vipAthI gacchAdhipati thayA pachI paNa teNe strItva karma upArjana karyuM ? he gautama ! mAyA karavAnA kAraNe. he bhagavan ! tene evuM mAyAnuM kAraNa zuM thayuM ke jeno saMsAra pAtaLo paDelo che. tevA AtmAe paNa samagra pApanA udayathI maLanAruM, ghaNAM lokothI Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18ra mAnizIthachedasUtra-anuvAda niMdita tikSA - suMgadhI ghaNAM dravyo, ghI, khAMDa, sArA vasANAnuM cUrNa pramANa ekkA karIne banAvelA pAkanA lADavAnA pAtranI jema sarvane bhogya, - samagra duHkha ane klezanA sthAnaka, - samagra sukhane gaLI janArA, - parama pavitra uttama evA ahiMsA lakSaNa svarUpa zramaNa dharmamAM viSNaaMtarAyabhUta, - svarganI argalA ane narakanA dvAra samAna, - samagra apayaza, aparti, kalaMka, jIyA Adi vera vagere pApanA nidhAna rUpa, tiyA-]. - nirmaLa kuLane akSamya, akSayarUpa zyAma kajaLa sarakhA kALA kuDAthI dbhakti karanAruM evuM - strIpaNAne te gacchAdhipatie upArjana kyuM? he gItama! gacchAdhipatipaNAmAM rahelA evA teNe nAnAmAM nAnI paNa mAyA %ii na hatI. -- pahelA te cakravartI rAjA thaIne pasloka bhI, kamabhogathI kaMTALelA evA teNe taNakhalAnI jema tevI cakravartInI samRddhi, cauda ratno, nava nidhAna, 64000 zreSTha yuvatIo, 3ra000 AjJAMkti zreSTha rAjAo, 96 karoDa gAmo cAvat cha khaMDanuM A bharata kSetranuM saMpUrNa rAjaya arthAta cakravartIpaNAnI sarva samRddhi] - devendranI upamA samAna mahArAjyanI samRddhi tyajIne, - ghANAM punyathI prerAyelo evo te cakravartI. - niHsaMga banIne teNe pravajayA aMgIkAra krI. - alpa samayamAM teo samagra guNadhArI mahAtapasvI ane zrutadhara maharSi banI gayA. - temanI yogyatA jANIne uttama evA guru mahArAjAe temane gacchAdhipati padanI anujJA krI. he gautama tyAM paNa jeNe sadagatino mArga AyarIne jANelo che, yazopadaSTi zramaNa dharmane sArI rIte pAlana karatAM-karatAM, ugra abhigrahone dhAraNa kratAM, ghora ane ugra parISaha tathA upasargone sahana kratA-tAM ane saga, dveSa tathA kaSAyono tyAga kratAM potAnuM jIvana vyatIta krI rahyA hatAM. Agamokta vidhAnAnusAra gacchanuM pAlana kratAM, jIvana paryanA sAdhvIe vahorI lAvelAno pabhioga choDela hato. cha kAya jIvono samAraMbha varjatA evA tathA lagIra paNa divya ke dArika Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8-1498 183 masuna pariNAmone na ratAM tivA. A loka ke pazlokanA sAMsArika sukhonI AzaMsAne na jatAM, niyANAthI ane mAyA zalyathI mUkAyelA hatA. niHzalyapaNe temaNe AlocanA, niMdaNA, gaheNApUrvaka copadiSTa prAyazcittanuM sevana karatA hatAM. - sarve pramAdanA AlaMbanathI sarvathA mukta thayelA. - aneka bhavamAM upArjana krelA evA ane nahIM khapAvelA evA rmarAzIne jemaNe ghaNAM khapAvIne ghaNAM alpa pramANavALA rupaNAnA kAraNabhUta je rmo pUrve karelA hatA.. tevA karmo temaNe bAkI anya bhAvamAM mAyA - kailI tenA nimittathI bAMdhelA hatA, te karmano A udaya che. he bhagavanA anya bhAvamAM te mahAnubhAve svI rIte mAyA krI ke jeno AvA prakArano bhayaMkra daya thayo ? he gautama ! te mahAnubhAva gacchAdhipatino jIva ochA ke adhika nahIM evA barAbara lAkhamAM bhava pahelAM sAmAnya sajAnI strInI trIpaNe utpanna thayela hato. - koI samaye lagna thayA pachI turaMta teno pati mRtyu pAmyo. - tyAre tenA pitAe rAjakuMvarIne kahyuM ke - he bhadre ! huM tane mArA rAjyamAMthI 500 gAmo ApuM chuM, tenI AvakyAMthI tArI icchA pramANe saMdhone, adhurA aMgavALAne, na cAlI zaktA hoya tevA apaMgone, ghaNI vyAdhi vedanAothI vyAsa zarIravALAne tiyA]. sarva lokothI parAbhava pAmelAne, dAridra -duHkha-durbhAgyathI laMkti thayelAMne, janma haridvo hoya tevAne, tiyA zramaNone, zrAvakone, maMjhAyelAone, saMbaMdhI baMdhuone- je koIne je iSTa hoya tevA bhojana, pANI, vastro yAvatu dhana-dhAnya, suvarNahiraNya ke samagra sukhanA ApanAra, saMpUrNa dayA karIne abhayadAna Apa. - jenAthI have bhavAMtaramAM paNa samagra lonnene apricAriNI, sarvane parAbhava svAnA sthAnabhUta tuM na thA. - temaja gaMdha, puSpamALA, taMbola, vilepana, aMgarAgavagere icchA mujabanA bhoga-upabhoganA sAdhana vagaranI nathI. - apUrNa manorathavALI, duHkhI janma ApanArI patnI, vaMdhyA, raMDA vagere duHkhavALI tuM na thA. tyAre he gautama ! teNe "tahari' kahI te vAta svIkArI. - paraMtu teNInA netramAMthI haDa-haDa jatAM azrujaLathI jeno kyola bhAga Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda dhovAI rahela che, tevI khokharA svarathI hevA lAgI ke vadhAre bolavAnuM huM jANatI nathI. ahIMthI Apa jaIne jaldIthI phASThanI eka moTI cittAne taiyAra karAvo. jethI mArA dehane huM temAM bALI nAMkhyu. pApiNI evI mane have jIvavAnuM Ija prayojana nathI. -- rakhene kdAca rma pariNatine AdhIna thaIne mahApApI strInA caMcaLa svabhAvapaNAMne AraNe ApanA A asAdhAraNa prasiddha nAmavALA ane AkhA jagatamAM jenI kIrti ane pavitra yaza bharelo che evA ApanA kuLane dAya laMka lagADuM. - A mArA nimitte ApaNuM sarva kuLa malIna banI jAya [tevuM bane, tenA karatAM maravuM sAruM. tyAra pachI te rAjAe ciMtavyuM ke kharekhara huM adhanya chuM ke aputravALA evA mane AvI ratna samAna putrI maLI. -- * aho ! A bAlikAno viveka ! - aho 1 tenI buddhi ! aho ! tenI prajJA ! - aho ! teno vairAgya ! aho ! tenuM kuLane kalaMka lAgavAnuM bhIruM paNuM ! * aho ! kharekhara kSaNe-kSaNe A bAliA vaMdanIya che. jenA AvA mahAna guNo che, te jyAM sudhI mArA gharamAM vAsa karaze, tyAM sudhI mAruM kalyANa thaze. teNIne jovAthI, teNInuM smaraNa karavAthI, tenI sAthe bolavAthI paNa mAro AtmA nirmaLa thaze, to putra vagaranA mane A putrI paNa putranI samAna ja thAo, ema vicAryuM. e pramANe vicArIne rAjAe kahyuM - he putrI ! ApaNA kuLanA rivAja pramANe kASThanI cittAmAM rAMDavAnuM hotuM nathI. - * to tuM zIla ane zrAvaka dharmarUpa cAritranuM pAlana . dAnazALAmAM dAna Apa. - Fol * tArI icchA mujaba pauSadhopavAsa Adi khAsa karIne jIvadayAnA kAryo kara, - A rAjyapaNa tAruM ja che. tyArapachI he gautama ! pitArAjAe e pramANe kyA pachI teNe cittAmAM paDavAnuM mAMDI vALIne mauna rahI. pachI pitAe aMtaHpuranA rakSapAla sevakte soMpI. - Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8/-/1498 e pramANe ALa samaya vItatA koIka samaye te rAjA mRtyu pAmyo. pachI koI samaye mahAbuddhizALI maMtrIoe ekThAM thaI nirNaya kyoM ke A kuMvarIno ja ahIM rAjyAbhiSeka karavo. pachI teNIno rAjyAbhiSeka karyo. he gautama ! tyAra pachI te roja sabhAmaMDapamAM besatI hatI. have koIka samaye tyAM rAjyasabhAmAM ghaNAM buddhivAnajano, vidhArthIo, bhaTTo, taDigo, mutsaddIo, caturo, viyakSaNo, maMtrIjano, mahaMto, ityAdi seMkDo puruSothI bharacaka A sabhAmaMDapanA madhyabhAgamAM rAja siMhAsana upara beThela, rma pariNatine AdhIna thayela rAjakuMvarIe rAga sahita abhilASAvALA netrathI sarvottama lAvaNya, zobhAnI saMpattivALA, jIvAdika padArthonA suMdara jJAnavALA eka uttama kumArane joyo. hai gautama ! kumAra teNInA manogata bhAva samajI gayo. te vicAravA lAgyo ke mane dekhIne A bicArI rAjakuMvarI dhora, aMdhArapUrNa ane atyaMta duHkhadAyaka pAtALamAM pahoMcI gaI che. - - kharekhara huM adhanya chuM ke AvA prAranA rAga utpanna thavAnA yaMtra, samAna, pudgalanA samUhavALA mArA dehane joIne pataMgIyA mAphaka kAma dIpakmAM jhaMpalAve che, have mAre jIvIne zuM vuM ? to have huM jaldI A pApa zarIrane vosirAvuM. A mATe huM ati dura prAyazcitta karIza. samagra saMgano tyAga karavA rUpa, samagra pApano vinAza kyAM evA aNagArane dharmane aMgIkAra karIza. - - aneka pUrva bhavomAM eThAM relA, duHkhe karI choDI zakAya tevA pApa baMdhananA samUhane zithila karIza. AvA avyavasthita jIvalone dhikkAra thAo ke jemAM indriyonA varga A rIte parAdhIna thAya che. aho ! kevI manasIbI che ke lo paraloknA nuksAna prati A najara - paNa karatAM nathI. - - aho ! eka janma mATe A cittano kevo durAgraha thayo che ? - aho ! AryAAryanI ajJAnatA, - 185 - aho ! A maryAdA rahitapaNuM, aho ! A tejarahitapaNuM, - aho ! lajjAno jeNe tyAga ryo che. arere ! mArA sarakhAMne A sthitimAM kSaNavAra paNa vilaMba karavo te lagIra - Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 mahAnizIyachedasUtra-anuvAda paNa ucita nathI. A - duHkhe karIne aTakAvI zakAya tevA tAla pApanuM Agamana thatuM hoya tevA sthAnamAM rahevuM te jokhama gaNAya. hA hA hA ! hai nirlajja zatru ! adhanya evA ATha karmarAzi A rAjbAlikAne atyAre udayamAM AvelA che. A mArA koThAra samAna pApa zarIranuM rUpa dekhavAthI tenA netromAM rAganI abhilASA thayelI che. have A dezano tyAga karIne huM pravajyA aMgIkAra karuM, e pramANe vicArIne mAsvare kahyuM - huM zalyarahita banIne sApa sarvenI kSamA - mAMgu chuM. mArAthI ajANatA koI aparAdha thayo hoya to Apa pratyeke pratyeka sabhAjana mane kSamA Apajo. trividha trividhe trikAla zuddhithI huM sabhAmaMDapamAM rahelA rAjakuLa ane nagarajano Adi sarvenI kSamA mAMgu chuM. ema kahIne te kumAra rAjakuLathI bahAra nIkaLI gayo. potAnA raheThANe pahoMcI gayo. tyAMthI mArgamAM khAvA mATenuM pAtheya grahaNa ryuM. phINanA jatthAnA taraMga samAna sukmAla sapheda vastranA be khaMDa karIne paheryAM, sajjananA hradaya samAna saraLa netara latAnI soTI ane ardhaDhAla jamaNAM hAthamAM grahaNa karyAM. - ---- tyAra pachI traNe bhuvanamAM advitIya guru evA arihaMta bhagavaMto, jagatamAM sauthI zreSTha dharma, tIrthaMkaro vhela yazokta vidhithI saMstavanA, vaMdana, stuti, namaskAra karIne cAla-cAla karyA karyuM. e pramANe cAlatA-cAlatA kumAra ghaNAM dura dezAMtaramAM tyAM pahoMcyA ke jyAM hiraDI nAmanI rAjadhAnI hatI. te rAjadhAnImAM rahIne viziSTa guNavALA dharmAcAryanA AvavAnA samAcAra meLavavA mATe kumAra zodha karato hato ane vicArato hato ke jyAM sudhI viziSTa guNavALA dharmAcAryano yoga na thAya, tyAM sudhI mAre ahIM A nagaramAM rokAI javuM. e pramANe vicAratAM keTalAMka divaso pasAra thayA. ghaNA dezamAM vistAra pAmelI kIrtivALA tyAMnA rAjAnI huM sevA karato rahuM. ema manamAM maMtraNA goThavIne pachI tyAMnA rAjAne maLyo, vA yogya nivedana karyuM. pachI rAjAe tenuM sanmAna karyu ane rAjAnI sevAcAkarI te mAre prApta karI. koI samaye evA avasara prApta thayelo jANIne te kumArane te rAjAe pUchyuM - he mahAnubhAva ! he mahAsattvazAlI ! A tamArA hAthamAM konA nAmathI alaMkRta Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ c}-1498 mudrAratna zobhI rahela che ? -- ATalo ALa tame kyA rAjAnI sevA karI ? athavA tamArA svAmIe tamAro anAdara kema ryo? mAre rAjAne pratyuttara ApatAM jaNAvyuM ke jenA nAmathI alaMkRta A mudrAratna che, tenI meM ATalo kALa sevA karI. tyAra pachI rAjAe pUchyuM ke - tane kyA zabdanA nAma vaDe lokmAM bolAvAya che ? te kyo. kumAre kahyuM - bhojana lIdhAM pahelAM, huM te cakSukuzIla adhamanuM nAma paNa uccArIza nahIM. tyAre rAjAe pUchyuM ke - are ! mahAsattvazAlI ! tene tame cakSukuzIla evA zabdothI kema saMbodhana karo cho ? - tema ja jamyA vinA tenuM nAma na uccAravAnuM kAraNa zuM che ? mAre kyuM ke cakSu kuzIlanuM nAma huM zabdapUrvaka uccArIza nahIM, koI bIjA sthAnamAM kdApi tamane pratyakSa khAtrI thaze. 183 - vaLI bIjA koI nirAMtanA samaye te haphIkta khIza. bhojana kyAM vinA tenA nAmano zabda na bolavo, te AraNe meM temanuM nAmoccAraNa karela nathI. kadAca bhojana karyA vinA te cakSukuzIla adhamanuM nAma boluM to te divase bhojana ane pAnanI prApti na thAya. tyAre hai gautama ! ati vismaya pAmelA evA te rAjAzrIe kutuhalapaNAthI jaldI rasoI maMgAvI. rAjamAra ane sarva parivAra sAthe bhojana maMDapamAM beTho. aDhAra prakAranA miSTAnna, bhojana, sukhaDI, khAjA ane vividha prakAranI AhAnI sAmagrI maMgAvI. A samaye rAjAne kumAre kyuM ke - bhojana karyA pachI khIza. rAjAe pharI paNa kahyuM ke - he mahAsattvazAlI ! jamaNAM hAthamAM koLIyAne dhAraNa karelo che. have nAma bolo. dAya A sthitimAM rahelAM ApaNane koI vighna thAya, to amane paNa te vAtanI pratyakSa pratItI thAya. - to nagara sahita sarve tamArI AjJA pAmIne AtmasahitanI sAdhanA karavA pravartamAna thaIzuM. tyAra pachI he gautama ! te kumAre A pramANe kahyuM - te cakSukuzIla, adhama, duraMta, prAMta lakSaNavALA, na dekhavA lAyaka durjAta Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda janmavALA tenuM AvuM-AvuM amuka zabdathI bolavA lAyaka nAma che. paraMtu spaSTa nAma jaNAvyuM nahIM.] tyAra pachI he gautama ! [zuM banyuM ke tuM sAMbhaLa-] jeTalAmAM te zreSTha kumAra nAma bolyo nAma no saMketa kya ke ] teTalAmAM sainya gherAI vaLyuM. - bajhara paherIne sajja thayelA evA. - uMco dhvaja pharakAvatAM evA, - tIkSNa dhAradAra talavAra, bhAlA, cakyAra #tAM cakro vagere hathiyAro jenA agra hastamAM rahelA che tevA, - "haNo-haNo' evA haNanA zabdothI bhayaMkra, - ghaNAM yuddhonA saMgharSamAM koI vakhata pITha na batAvanAra, - jIvanano aMta snArA, - atula baLa parAkramavALA ane mahAbalI, - evA zakanyanA yoddhAo ghasI AvyA. A samaye te zreSTha kumAranA caraNomAM, te sajA namI paDyo. pratyakSa joyelA pramANathI temaja maraNanA bhayathI AkuLa thavAnA kAraNe potAnA kuLa kramata puSakAranI gaNanA kyAM vinA sAjA tyAMthI palAyana thaI gayo - nAsI gayo. eka dizA prama krI, parisvAra sahita te sajA bhAgavA mAMDyo. he gautama ! te samaye te zreSTha gumAre citavyuM ke mArA kuLa kramamAM pITha batAvavI evuM koIthI baneluM nathI. bIjI bAjuM ahiMsA lakSaNa dharmane jANanAra temaja prANAtipAtanA relA pratyAkhyAnavALA evA mane koInA upara kaMI paNa prahAra kavo, te lagIre paNa yogya nathI. to have mAre atyAre zuM kravuM ? athavA AgAsvALA bhojana-pANInA tyAganuM paccakhANa # 1 eka daSTimAgathI zIlanuM nAma grahaNa svAmAM paNa ATaluM moTuM nuksAnakAraka kArya ubhuM thayuM. to mAre paNa mArA zIlanI parIkSA dhe ahIM kravI joIe. ema vicArIne te zreSTha mAra Ama kahevA lAgyo ke - jo huM vAcA mAtrathI paNa zIla houM to A rAjadhAnImAMthI kSema, kuzaLa, akSata zarIravALo nIkaLI zakIza nahIM. jo huM mana-vacana-kayA ema traNe prakkarathI, sarva prakAre jo zIla yukta houM to mArA upara A ati tINa bhayaMkra ane jIvano aMta nAra hathiyAranA ghA Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 Cl-/48EC na thazo. namo arihaMtANaM-namo arihaMtANa' A pramANe bolIne te zreSTha mAra jeTalAmAM zreSTha toraNavALA dasvAjAnA dvAra tarapha cAla cAla kravA lAgyo. - jeTalAmAM hajI thoDAM bhUmi bhAgamAM pagalAM mAMDato hato teTalAmAM zora bora kramAM koIe kahyuM ke - bhikSukanA vezamAM A rAjA jaI rahyo che. ema kahI AnaMdamAM AvI jaIne te bolavA lAgyo ke - "haNo-haNo," mAro-mAro." AvA prakAranA zabdo bolatAM talavAra vagere hathiyAro uMcakIne pravara balavALA yoddhAo doDI AvyA. atyaMta bhayaMkra, jIvano aMta nAra, zatru sainyanA yoddhAo ghasI AvyA, tyAre kheda vagannA, dhIme-dhIme nirbhayapaNe trAsa pAmyA sivAya te adInamanavALA zreSTha kumAre kyuM ke are o duSTa puruSo ! - AvA ghora tAmasa bhAvathI tame mArI pAse Avo. - aneka vakhata zubha AdhyavyavasAyathI ekkAM relAM punyanI prarSatAvALo huM e ja chuM. - amuka sajA tamAro sAco zatru che. - tame ema na bolazo ke amArA bhayathI sajA adRzya thayo che. - je tamArAmAM zakti pasakrama hoya to prahAra kro, - jeTalAmAM te zreSTha smAra ATaluM bolyo teTalAmAM to te sarve te ja kSaNe tyAM ja saMbhI gayA. he gautama ! zIlAMkta puruSanI vANI devatAone mATe paNa alaMdhanIya ja helI che. te mAra nizcala dehavALo thayo. tyAra pachI dhasa jatAMka mUcha pAmIne ceSTA rahita thaIne bhUmi upara te zreSTha smAra DhaLI paDyo. he gautama ! e avasare kapaTI ane mAyAvI te adhamarAjA e sarva bhramaNa jatAM lokone ane sarvatra rahelAM evA dhIra, samartha, bhIruM, vicakSaNa, mUrkha, zuravIra, kAyara, catura, cANakya samAna buddhizALI, bahu prapaMcothI bharelA saMdhi karAvanAra, vigraha kyavanAra, catura rAja sevake vagere puruSone hyuM are ! A rAjadhAnImAMthI tame jaldI hIrA, nIlaratna, sUryakratAmaNi, caMdramaMtAmaNi, zreSThamaNi ane rananA DhagalAo. hema-arjuna, tapanI-jAMbunada suvarNa vagere lAkha bhAra pramANa grahaNa phrI lo. vadhAre keTaluM vhevuM? Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda vizuddha bahu jAtivaMta evA motIo, vidyuma, paravALAM Adi lAkho khAri e jAtanuM te samaye cAlatuM pANI samAna mApa viroSa tenAthI bharapura bhaMDAra caturaMga senAne ApI do. khAsa krIne sugrahita, savAranA pahoramAM grahaNa kaQA lAyaka nAmavALA evA te puruSasiMha, vizuddha zIlavALA uttama kumAnA samAcAra lAvo jethI huM zAMti pAmuM. he gautama ! tyAra pachI sajAne praNAma karIne te ja sevaka paraSo utAvaLA utAvaLA, vegathI, capaLatAthI, pavana samAna gatithI cAle tevA uttama prakAranA azvo upara ArUDha thaIne vanamAM jhADImAM, parvatanI guphAomAM ane bIjA-bIjA je phoI ekAMta pradezo hatA tyAM gayA. - kSaNavAramAM rAjadhAnImAM pahoMcyA. - tyAre jamaNI ane DAbI bAjunA % palavacI mastaknA phezano loca to kumAra jovAmAM Avyo. - tenI AgaLa suvarNanA AbhUSaNo ane vastronI sajAvaTu yukta daze dizAone prakAzita jatAM, jaya jayakAranA maMgala zabdo uccAratA, sneharaNa paDrelAM ane hasta kamaLanI aMjali vaDe yukta thayelA devatAo ityAdine teoe joyA. * temane joIne vismaya pAmelA manavALA, leparmanI banAvelI pratimAnI jema sthira ubhA rahyA. A samaye he gautama ! harSapUrNa hRdayavALA ane romAMcanA kyukI AnaMdita thayelAM zarIravALA ane AkAzamAM rahelA - evA pravacana devatAe "namo arihaMtANaM' ema uccAraNa krIne te kumArane A pramANe kyuM [149thI 15os] jeo muSTinA prahAra mAtrathI meranuM cUrNa phrI nAkhI zake che, pRthvIne paNa pI jaI zake che ane indrane paNa svarga thI DhALI daI zake che... kSaNavAramAM traNe bhuvananuM paNa kyANa karanAra thAya che. - paraMtu tevo paNa AkSata zIlavALAnI tulanAmAM na AvI zake. - kharekhara ! te ja janmelo che ema gaNAya -- te ja traNe bhuvanamAM vaMdana kravA yogya che. te puruSa hoya ke strI, paraMtu je kuLamAM janma pAmIne zIlanuM khaMDana stAM nathI. ti zIlanI stuti-]. parama pavitra puruSothI sevita, samagra pApano nAza karanAra, sarvottama sukhano bhaMDAra evuM sattara prakAranuM zIla jaya pAmo. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8/- 1499 thI 1503 191 e pramANe bolIne he gautama ! te pravacana devatAoe te zreSTha kumAra upara puSpanI vRSTi choDI. pharI paNa devatA kahevA lAgyA ke [1504 thI 1507] jagatanA ajJAnI AtmAo potAnA rmathI kaSAyI ke duHkhI thayA hoya to... - daiva-bhAgya ke devatAne doSa Ape che. paNa potAnA AtmAne guNomAM sthApana to nathI. - duHkha samaye samatAmAM ramaNa karato nathI. sukho phogaTanA maphatIyA maLI jAya tevI yojanA kare che. A daiva-bhAgya madhyastha bhAvamAM rahenAra, pratyeka jIvane samapaNAthI jonAra - hoya che, tathA * sarva loka temanAmAM vizvAsa rAkhanAra hoya che. - je je kaMI paNa karmAnusAre prApta thAya che, teno nikSepa athavA tyAga daiva rAvato nathI. - * to have tame sarvajano bodha pAmo. -- - sarvottama zIla-guNathI mahadhdhika evA A kumAra zreSThanA caraNa maLamAM tAmasa bhAva rahita banIne praNAma karo. e pramANe bolIne devatA adRzya thayo. [1506] A prasaMga joIne te catura rAja puruSo jaldI rAjA pAse pahoMcyA ane joyelo vRtAMta nivedana karyo. te sAMbhaLIne ghaNAM viklpo rUpa taraMga mAlA vaDe purAtA evA hRdaya sAgaravALo harSa ane viSAda pAmelo hovAthI bhaya sahita ubho thayo. trAsa ane vismaya yukta hRdayavAlo rAjA dhIme dhIme gupta suraMganA nAnA dvArathI kaMpatA sarvamAtravALo ane mahAdvaitukthI kumAradarzananI atyaMta utkaMThAvALo thayo. kumAra hatA te pradezamAM Avyo. sugRhita nAmavALA, mahAyazasvI, mahAsattvavALA, mahAnubhAva kumAranA rAjAe darzana kyAM. apratipAtI mahA avadhijJAnathI pratyayathI saMkhyAtIta bhavonA anubhavelA evA sukha ane duHkho [tathA] samyaktvAdinI prApti, saMsAra, svabhAva, krmabaMdha, tenI sthiti te kmAMthI mukti kaMI rIte thAya ? e pramANe vaira baMdhavALA rAjA Adine ahiMsA lakSaNa pramANa dharmano [kumAra Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAnizIyachedasUtra-anuvAda muni] upadeza Ape che. sukhapUrvaka beThelA saudharmAdhipati iMdra mahArAjAe mastaka upara dharI rAkhelA chatravALA kumArane joIne-- pUrve koI vakhata na joyeluM evuM Azcarya dekhIne parivAra sahita te rAjA pratibodha pAmyo. 192 tyAM ja temaNe dIkSA aMgIkAra karI. More - zatru ane cakrAdhipati rAjA paNa pratibodha pAmyo. ane teNe paNa tyAM ja dIkSA-pravajyA aMgIkAra karI. A samaye cAre niAyanA devoe suMdara svavALI gaMbhIra duMdubhIno moTo zabda ryo. - tyAra pachI moTI udghoSaNA karI ke [1508, 1509] he rmonI AThe gAMThono cUro karanAra ! - parameSThI ! ane mahAzayavALA ! [kumAra - - cAstri, darzana, jJAna sahita tamo jaya pAmo. - A jagatamAM eka te mAtA kSaNe kSaNe vaMdanIya che, jenA udaramAM meru parvata sarakhA mahAmuni utpanna thaIne vasyA. [1510] ema khIne sugaMdhI puSponI vRSTine choDatAM - - bhakti pUrNa hRdayavALo Indra - ke jeNe hasta maLanI aMjali ryelI che. te indro sahita deva samudAya AAzathI nIce utaryo - - he gautama ! tyAra pachI kumAranA caraNakamaLanI nIkaTa te devasuMdarIoe nRtya karyuM. pharI pharI ghaNI stavanA karI, namaskArAdi karI, lAMbo samaya sudhI parvapAsanA karI, tyAra pachI te deva samudAyo potAnA sthAnake gayA. [1511] he bhagavan ! te mahAyazavALA, sugRhIta nAma dhAraNa karavAvALA kumAra maharSi AvA prakAranA sulabha bodhi kevI rIte thayA ? he gautama ! anya janmamAM zramaNabhAvamAM rahelA hatA tyAre teNe vacanadaMDano prayoga karyo hato, - te nimittathI jIvana paryanta gurunA upadezathI mauna dhAraNa te (kumAranA jIve) mauna dhAraNa kareluM hatuM. - - bIjuM saMyatone traNa mahApApa sthAnako helA che te sAcI rIte aprAya, agnikAya ane maithuna. A traNe sarva upAyothI sAdhue khAsa vavA joIe, Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8-1511 193 - - - - - - teNe paNa te rIte sarvathA varjelA hatA. te kAraNathI teo sulabha bodhi thayelA. have koIka samaye he gautama ! ghaNAM ziSyothI parivarelA evA te kyAra maharSie chellA samaye deha choDavA mATe sameta zikhara nAmanA parvatanA zikhara tarapha prayANa kyuM. vihAra kratAM kramAM kALakrame te ja mArge gayA ke jyAM te rAjakuLa bAlikAvarendra cakSukuzIlA hatI. rAja maMdiramAM samAcAra ApyA. te uttama udhAnamAM vaMdana kravA mATe strI narendra AvyA. kumAra maharSine praNAma krayA pUrvaka saparivAra yathocita bhUmi sthAnamAM te strInarendra beThI. munIzvare paNa ghaNAM vistArathI dharmadizAnA karI. dharma dezanA sAMbhaLIne tyAra pachI saparivArane te strI narendra ni saMgatAne grahaNa karavA taiyAra thaI. he gautama ! tyAra pachI te narendra e dIkSA lIdhI. dIkSA lIdhA pachI atyaMta dhora, vIra, ugra, sTArI, dukra tapa, saMyama, anuSThAna kriyAmAM aNatA nAra evA te - sarve koIpaNa dravya, kSetra, kALa, bhAvamAM mamatva rAkhyA vinA ja vihAra karI rahyA hatA - viyaratA hatA. cakravatI, indra vagerenI nAddhi samudAyanA zarIra sukhamAM athavA sAMsArika sukhamAM atyaMta nispRha bhAva rAkhanAra evA temano keTaloka samaya pasAra thayo. vihAra tAM-kyatAM sametaparvatanA zikhara najIka AvyA. he gautama ! tyAra pachI te kumAra maharSie rAjakumArI bAliksa narendra evI te zramaNIne kahyuM ke he dukrArike! tuM zAMta cittathI, sarvabhAvathI, aMtANapUrvaka tadga vizuddha ane zalya vagaranI AlocanA jaldI Apa. - kAraNa ke atyAre amo sarva dehano tyAga kravA mATe kaTibaddha laDyavALA thayA chIe teimaja niHzalya AlocanA, niMdA, gaha, yathokta zuddhAzayapUrvaka zAstramAM je pramANe bhagavaMte upadezeluM che te pramANe prAyazcitta karIne ja lyANane joyeluM che jemAM evI saMlekhanA ravI che. tyAra pachI te rAjakuLa bAlika narendra zramaNIe yathokta vidhipUrvaka sarva [30 13 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194. mahAnizIthaBdasUtra-anuvAda AlocanA krI. tyArapachI te rAjakuLa bAlika narendra zramaNIe cokta vidhipUrvaka sarva AlocanA krI. tyAra pachI bAkI rahelI AlocanA te mahAmunine yAda karAvatA kahyuM ke - te samaye rAjyasabhAmAM tuM beThelI hatI, tyAre gRhastha bhAvamAM saba sahita temaja snehAbhilASathI mane nirakhelo hato. te vAtanI AlocanA he du kkarike ! tuM ja, jene kAraNe tArI sarvottama zuddhi thAya. - tyAra pachI teNe manamAM kheda pAmIne ati capaLa Azaya temaja nuM ghara evA pApa strI svabhAvane kAraNe - A sALI samudAyamAM niraMtara vAsa karanArI amuka rAjAnI putrI cAkuzalA athavA kurdaSTi nArI che evI khyAti mArI khe thaI jAya to ? e pramANe vicArIne hai gautama ! te nibha[giNI zramaNI A pramANe phlevA lAgI ke - he bhagavan! AvA karaNathI meM tamone rAgavALI dRSTithI joyA na hatA ke na huM tamArI abhilASA kratI hatI. paraMtu je prakAre tamo sarvottama rUpa-tAruNya-cauvana-tkrAMti lAvAsyasaubhAgyakaLAno samudAya-vijJAna-jJAnAtizaya Adi guNonI samRddhi varDa alaMkRta che, te pramANe tame viSayomAM nirabhilASI ane tevA ja dhairyavAA paNa tame cho ke nathI ? e pramANe tamAruM mApa vA mATe rAga sahita abhilASAvALI najara joDI hatI. paraMtu rAganA abhilASAnI icchA pUrvaka meM daSTi kI ja na hatI. athavA A ja AlocanA thAo. mAM bIje kyo doSa che ? mane paNa A guNa kranArI thaze. tIrthamAM jaIne mAyAkyA kravAthI vadhu zuM phAyado ? kumAramuni vicAravA lAgyA ke- atyaMta, mahAsaMvega pAmelI evI strIne so somaiyA koI Ape to saMsAramAM strIono kevo capaLa svabhAva che te jANI zAya che. athavA to tenA manogata bhAvo jANavA ghaNAM dukra che. e pramANe ciMtavIne kumAra munivare kyuM - Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 8-1511 - capaLa svabhAvavALI pApI strIone dhikkAra thAo. - juo ! juo ! ATalA mAtra TuMka samayamAM kevA prakSaranuM kvaTa keLavyuM? aho A durjana capaLa strIonA cala, capaLa, asthira, caMcaLa svabhAvo ! kevA che? ti vaNava che - ] enA vize mAnasa nA sthApanArI, eka kSaNa paNa sthira mana na rAkhanArI, aho duSTa janmavALI... - aho ! samagra akarmane nArI, bhAMDanArI, khalanA pAmanArI - aho ! samagra apayaza ane apakIrtine vRddhi pamADanArI -- aho ! pApa karma svAnA abhimAnI AzayavALI - pazlokamAM aMdhAranI aMdara ghora bhayaMka khaNaja, ukaLatA kayAmAM telamAM taLAvuM zAbhalI vRkSanA kaMTA bhoMkavA, mImAM rAMdhavAnuM, ityAdi duHkho sahana kravA paDe tevI nArakImAM javuM paDaze. e badhAMnA bhaya vinAnI A caMcaLa strIo che. A prakAre mAra zramaNa manamAM ghaNo kheda pAmyA. - tenI vAtano svIkAra na karatAM dharmamAM eka rasika evA kyAra muni ati prazAMta vadanazI, prazAMta madhura akSarothI, dhamadizanA devA pUrvaka rAjakula bAlikA narendra zramaNIne kahyuM he dukra tarike ! AvA mAthAnA vacana bolIne... atyaMta ghora, vIra, ugra, STadAyaka, dukkatapa ane saMyama, svAdhyAya, dhyAna ityAdi rIne teM je saMsAra na vadhAranAra moTo punya purSa ekse relo che tene dhye tuM niSphaLa na kara, anaMta saMsAra ApanAra mAyA ane daMbha kravAnuM koI prayojana tAre have che nahIM. to nizakSaNe AlocanA karIne tArA AtmAne zalya vagarano banAva athavA to che jema aMdhakAramAM nadInuM nRtya nirarthaka che. * dhameluM suvarNa eka joravALI phuka mAtramAM tenI pAchaLa krelI mahenatane nirarthaka banAvI de che. che te pramANe atyAra sudhI rAjagAdI ane svajanaAdino tyAga karIne je kezano loca kya, - bhikSA bhramaNa, bhUmi upara zayyA svI, bAvIza parISado sahevA, upasargone sahana svA ityAdi.. - je klezo sahana kya, ne sarve relAM cAstri anuSThAno tArA nirarthaka thaI Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda jaze, te huM vicAra. tyAre te nibhAMgI e javAba Apyo ke- he bhagavan! zuM Apa ema mAno cho ke huM ApanI sAthe kvaTathI vAta karuM chuM ? vaLI khAsa karIne AlocanA ApatI vakhate ApanI sAthe kyuTa krAya ja nahIM, A mArI vAta niHzaMkSaNe sAcI mAno. koI prakAre te vakhate bIlakSa meM sneharAganI abhilASAthI ke saga kravAnI abhilASAthI ApanI tarapha dRSTi karI na hatI. paraMtu ApanI parIkSA vA, tame keTalAM pANImAM cho, zIlamAM keTalAM Dha cho. tenI parIkSA kravA mATe najara phrI hatI. ema bolatI rma pariNatine AdhIna thayelI baddha, spaSTa, nikAcita evuM utkRSTa sthitivALuM strI nAma karma upArjana karIne te rAjakuLa strInarendra zramaNI vinAza pAmI. he gautama! kyuTa karavAnA svabhAvathI te sajakuLa bAlika narendra zramaNIe ghaNAM lAMbA kALano nikAcita strI veda upAryo. tyAra pachI te gautama! ziSyagaNa parivAra sahita mahA AzcaryabhUta svayaMbaddha kumAra maharSie (1) vidhipUrvaka AtmAnI saMlekhanA karIne, (2) eka mAsanuM pAdapopagamana anazana karIne, (3) sameta zikhara-parvatanI upara (4) kevalIpaNe ziSyagaNanA parivAra sAthe (5) nivasi pAmIne mokSa upArjana kya.. pita] he gautama ! te rAjala bAlikA narendra zramaNI te mAyA zalyanA bhAvadoSathI vidhumAra devaloknAM sevadevomAM strInoLIyA rUpe utpanna thaI. tyAMthI cyavIne pharI-pharI utpanna thatI ane mRtyu pAmatI manuSya ane tiryaya gatimAM - samagra darbhAgya, duHkha, dAridra pAmatI - samagra lokvI parAbhava-apamAna, tiraskAra pAmatI - potAnA kmanA phaLane anubhavatI he gautama ! cAvata kreI prakAre rmano kSayopazama-kyoM ochA thavAnAM kAraNe ghaNAM bhavo bhramaNa karyA pachI... AcArya pada pAmIne, niraticAra zramaNapaNe yathArtha paripAlana karIne sarva sthAnamAM sarvapramAdanA AlaMbanathI mukta thaIne - saMyama kiyAmAM udhama karIne Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8-1pa1ra 197 ...., - te bhavamAM mAyAthI relA ghaNAM bALIne bhasma karIne - have mAtra aMra samAna bhava bAI rAkhelo hato. - to paNa gotama ! je te samaye rAmavALI dRSTinI AlocanA na karI te rmanA doSathI brAhmaNanI strIpaNe utpanna thaI. te sajaLa bAlikSa narendra zramaNI rUpa sAthvIno jIva A brAhmaNIrUpe janmIne nirvANa pAmyo. [1pa13] he bhagavana ! je koI pramANapaNAMno udhama dhe te eka vagere yAvata sAta, ATha bhavomAM nakkI siddhi pAme to pachI A zramaNIne kema ochA ke adhika nahIM evA lAkho bhavo sudhI saMsAramAM bhramaNa javuM paDyuM ? he gautama ! je kaI niraticAra zramaNapaNe nivaha re. - te ekthI mAMDI ATha bhAva sudhImAM siddhi pAme. - je I sUkSma ke bAdara je kaMI mADhA zalyavALA hoya. - apajyano bhogavaTo re. - agniAyano bhogavaTo re, - maithuna karya ke te sivAya bIjo koI AjJA bhaMga karIne tenA zramaNapaNAmAM aticAra doSane lagADe. - te lAkha bhava bhaTakIne pachI siddhi meLavavAno lAbha ne pAmavAnI cogyatA prApta karI. kema ke zramaNapaNuM pAmIne paNa pachI jo temAM aticAradoSa lagADe to bodhipaNuM dukhethI meLave che. he gautama! A te brAhmaNInA jIve ATalI A5 mAtra paNa mAyA #ii hatI, tenAthI AvA dAruNa vipAko bhogavavA paDyA. 151 he bhagavan! te mahIyArI - gokuLa patinI patnIne teoe DAMganuM bhojana ApyuM ke nahIM ? athavA to te mahIyArI teonI sAthe samagra rmano kSaya karIne nirvANa pAmelI hatI ? he gautama te mahiyArIne taMdula bhojana ApavA mATe zodha karavA jatI hatI tyAre A brAhmaNanI putrI che, ema dhAreluM. - tethI jatI hatI tyAre vaccethI ja suAzrInuM apaharaNa kyuM - pachI madha, dUdha khAIne sujJazrIe pUchyuM, kyAM jazo ? gokuLamAM. - bIjIvAta tene e kahI ke jo tuM mArI sAthe vinayathI vartAva krIza, to tane tArI icchA pramANe traNe TaMka ghaNAM goLa ane ghI vaDe bharapura evA dararoja dudha ane bhojana ApIza. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 mahAnizIthakedasUtra-anuvAda jyAre A pramANe kyuM tyAre suAzrIne te mahiyArI sAthe gaI. paraloka anuSThAna kravAmAM tatpara banelAM ane zubha dhyAnamAM parAvAyelA mAnasavALA te goviMda brAhmaNa vacce e A sujJazrIne lezamAtra yAda paNa phrI nahIM. tyAra pachI je pramANe te mahIyArIe hyuM hatuM te pramANe ghI ane khAMDazI bharapura evI khIra vagerenuM bhojana ApatI hatI. have koI prakAre kALakrame bAra varSano bhayaMkra duSkALa samaya pUrNa thayo. samagra deza Thaddhi- samRddhithI sthira thayo. tyApachI koI samaye ati kiMmatI zreSTha sUryavaMta, caMdrAMta vagere uttama jAtinA vIza maNiratno kharIda krI sujJazava potAnA dezamAM pAcho javA mATe nIkaLe che. lAMbI musApharI kravAthI kheda pAmela dehavAle je mArgethI jato hato te mArgamAM ja bhavitavyatAnA yoge pelI mahIyArInuM gokuLa AvatAM jenuM nAma levAmAM paNa pApa che evo te pApamativALo sujJazIva kAntAlIya nyAye AvI gayo. samagra traNa bhuvanamAM je nArIo che tenA rU5, lAvaNya ane vaMtithI caDiyAtI rU5-kAMti ane lAvaNyavALI sujJazrIne joI. sujJazrIne jotAM ja indriyonI capaLatAthI anaMta dukhadAyaka kiMdhAka phaLanI upamAvALA viSayonI zakyatA hovAthI.. jeNe samagra traNa bhavanane jItela che, tevA kAmadevanA viSayamAM AvelAM mahA pApa A kranAra suAzIve te sujJazrIne kyuM he bAlika ! je A tArA mAtA-pitA barAbara jI Ape to huM tArI sAthe lagna ravA taiyAra chuM. bIjuM tADa baMdhuvargane paNa dArirahita chuM. vaLI tAsa mATe purepurA sola eka mApa che. pramANa evA suvarNanA alaMkaro ghaDAvuM. jaldI A vAta tArA mAtA-pitAne jaNAva. tyAre harSa ane saMtoSa pAmelI te sujJazrIe te mahIyArIne A sarva vRttAMtanuM nivedana karyuM. eTale mahIyArI turata sujJaziva pAse AvIne hevA lAgI ke - are ! tuM heto hato tema mArI putrI mATe tuM so-paNa pramANa suvarNa nANuM batAva. tyAre teNe zreSTha mANIo batAvyA. tyAre mahIyArIe kyuM ke so sonaiyA Apa. A bALakane AvA yogya pAMcikranuM mAre prayojana nathI. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8-1514 199 tyAre sujJazive hyuM ke - cAlo, ApaNe nagaramAM jaIne A pAMcikano prabhAva kevo che tenI tyAMnA vepArIo pAse jaI tenuM mUlya krAvIne pachI tenI khAtrI karIe. - tyAra pachI prabhAta samaye nagaramAM jaIne caMdraddhata, sUryadaMta maNInA zreSTha joDalAM sajAne batAvyA. sajAe paNa rastAnA parIkSane bolAvIne kahyuM ke- A zreSTha mANIonuM mUlya rIte tame amane batAvo. jo mUlyanI parIkSA karIe to tenuM mUlya jaNAvavA samartha nathI. tyAre rAjAe kahyuM ke- are ! mANikyanA vidhArthI ! ahIM koI evo puSa nathI ke je A maNIonuM mUlya AMkI zake ? to have smita krAvyA vinA uccaka dazakoDa dravya mAtra laI jA. tyAre sujJazIve hyuM ke mahArAjanI jevI kyA thAya te barobara che. paNa bIjI eka vinaMtI vAnI che- A najIgnA parvatanI samIpamAM amAruM eka gokuLa che. - temAM eka yojana sudhI gocara bhUmi che. - teno sajya taraphathI levAto ja mukta rAvazo. rAjAe kyuM - bhale, ema thAo. A pramANe sarvane adaridra ane kra mukta mokaLa karIne te uccAra na javA lAyaka nAmavALA suzIve potAnI ja putrI evI sujJazrI sAthe lagna krI lIdhA. te baMne vacce paraspara prati utpanna thaI. nehAnurAgathI ati raMgAI gayelA mAnasavALA potAno samaya pasAra krI rahelAM che. teTalAmAM ghare AvelA sAdhuone emane ema vahoryA vinA ja pAchA pharelA joIne hA-hA pUrvaka AkaMdana kratI suzrIne sujJazIve A pramANe prazna kyoM ke - he priye ! pahelAM joI vakhata na dekhela bhikSAcara yugalane joIne tuM kema AvA prakAstrI udAsIna avasthAne pAmI ? tyAre teNe jaNAvyuM ke mArA zeThANI hatA, tyAre A sAdhuone puSkaLa bharyA ane Asa-pANI ApIne temanA pAtrA bharI detA hatA. - tyAra pachI harSa pAmelI khuzI thayelI zeThANI mastAne nIcuM namAvI temanA caraNAgra bhAgamAM praNAma karatI hatI. A zramaNone Aje joIne mane te zeThANI yAda AvI gayA. tyAre pharI paNa te pApiNIne pUchayuM ke- tArI svAminI zrema hatI? tyAre Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ) 200 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda he gautama ! te sujJazrI - atizaya gaLuM besI jAya tevuM AkaruM rUdana karatI, - duHkhavALA na samajAya tevA zabdo bolatI, - vyAkuLa thayelI ane azruo pADatI, te sujJazrIe potAnA pitAne AraMbhathI mAMDIne atyAra sudhI banelI sarva hakIktanuM nivedana kyuM tyAre te mahApApa A evA sujJazIvane jANavAmAM AvyuM ke A to sujJazrI.." - mArI potAnI ja bI che. AvI ajJAna strIne AvA rUpa, kAMti, zobhA, lAvaNya ane saubhAgyavALA samudAyanI zobhA na hoya. A pramANe ciMtavIne te vilApa kravA lAgyo ke[1pa15 AvA prakAranA pAparma karavAmAM skata thayelA mAra upara dhaDadhaDa zabda karatuM vajU tuTI nA paDe to pachI ahIMthI kyAM jaIne have mArI zuddhi thavAnI che? . vi51) ema bolIne mahApAparma nAra te vicAravA lAgyo ke zuM have huM zastro vaDe mArA mAtranA tala tala jevaDA TukaDA karIne chedI nAMkhu ? athavA uMcA parvatanA zikhare uparathI paDatuM mUkuM ukta prakSare anaMta pApa samUhnA DhagalArUpa A duSTa zarIrane sasta rIte huM cUro karI nAMkhu ? athavA to luhAnI zALAmAM jaIne sArI rIte tapAvIne lAlacoLa relA lokhaMDane jema jADA dhaNathI koI TIpe tema lAMbA kALa sudhI mArA A aMgone TIpAvI nAMkhuM ? athavA to zuM huM barAbara mArA zarIranA madhyabhAgamAM kravatanA tIrNa dAMtAthI kyAluM verAvuM ? tevA zarIramAM pachI sArI rIte ukaLelA sIsA, tAMbA, kAMsA, loha, luNa ane usanA sAjIkhAnA rasane reDAvuM? athavA to mArA potAnA hAthe ja mAruM mastaka chedI nAMkhuM ? athavA to huM mArA gharamAM praveza karuM ? athavA to be jhADa vacce mane doraDAthI bAMdhIne, laTakAvIne, nIce mukha ane upara paga hoya te rIte rAkhIne nIce agnino bhaDako rAvuM ? - vadhAre keTaluM hevuM ? masANa bhUmimAM pahoMcIne kacchanI citAmAM mArA zarIrmsa have nuM bALI nAkhuM - saLagAvI dauM ? ema vicArIne he gautama ! tyAM moTI citA banAvaDAvI. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8-1516 201 tyArapachI samagra lokanI hAjarImAM lAMbA kALa sudhI potAnA AtmAnI niMdA krIne sarvalokane jAhera kratAM hyuM ke meM na vA lAyaka AvA praznanuM akSaya kreluM che. e pramANe kahIne te citA upara ArUDha thayo. tyAre bhAvita-vyatAnA yogathI tevA prakAranA dravyo ane sUrNanA yoganA saMsargathI te sarve zabdo che, ema mAnIne huM mAravA chatAM, aneka prakAre upAyo vA chatAM paNa te agni saLagyo nahIM tyAra pachI lokoe teno tiraskAra kyuM ke jo A agni paNa tene sahAroApato nathI. tArI pApanI pariNati keTalI AkrI che. ke jo A agni paNa saLagato nathI ! e pramANe kahIne te lokoe te baMnene gokuLamAMthI kADhI mUkyA. A avasare bIjA najIkanA gAmamAMthI bhojana, pANI grahaNa karIne te ja mArge udhAnanI sanmukha AvatA muni yugalane joyuM. temane joIne temanI pAchaLa te baMne pApIo gayA. udhAnamAM pahoMcyA to tyAM samagra guNasamUhanne dhAraNa karanAra evA cAra jJAnavALA, ghaNAM ziSyagaNAthI parivarelA. (tathA) - devendro ane narendro vaDe caraNAraviMdamAM namana krAtA, sugrahita nAmavALA jagANaMda tathA] - devendro ane narendro vaDe caraNAraviMdamAM namana zatA, sugRhita nAmavALA jagANaMda aNagArane joyA. temane joIne te baMnee vicAryuM ke - A mahAyazavALA munivara pAse mArI vizAddhi kema thAya tenI mAMgaNI kya. ema vicArIne praNAma javA pUrvaka ne gaNane dhAraNa karanArA evA gacchAdhipati AgaLa yathAyogya bhUmibhAgamAM beTho. te gaNa svAmIe suAzIvane kahyuM ke are o devAnupriyA zalya rahitapaNe pApanI AlocanA jaldI krIne samagra pApano aMta kranAra evuM prAyazcitta kra. A bAlika to garbhavatI hovAthI tenuM prAyazcitta nathI ke jyAM sudhI teNI te bALane janma na Ape. ' he gautama ! tyAra pachI ati mahAsaveganI pasajhaSThA pAmelo te suziva janmathI mAMDIne thayelA tamAma pApoMnI nizalya AlocanA ApIne kihIne guru mahArAjAe kahelA - ghora, ati dukra moTA prAyazcitanuM sevana karIne, - tyAra pachI ati vizuddha pariNAma yukta pramANapaNAmAM parAkrama karIne 26varSa ane 13-rAtri divasa paryanta atyaMta ghora, vIra, ugra, wArI, du tapa ane Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 mahAnizIcodaNa-anuvAda saMyamanuM yathArtha pAlana karIne temaja eka, be, traNa, cAra, pAMca, cha mAsa sudhI lAgalagATa uparA uparI sAmaTA upavAsa karIne... zarIranI TApaTIpa ke mamatA kyAM vaganA teNe.... - sarva sthAnakamAM apramAdarahitapaNe - niraMtara rAta-divasa dareka samaye svAdhyAya, dhyAnAdimAM parAkrama karIne bAkInI rbhamaLane bhasma karIne, apUrvaNa karIne, kSapaka zreNI mAMDI amagaDa kevalI thaI siddha thayA. [1pa1] he bhagavana tevA prakAranuM ghora mahApApa karma AcarIne Avo sujJazIva dI, thoDAM kALamAM kema nirvANa pAmyo ? he gautama ? jevA prakAranA bhAvamAM rahIne AcanA ApI, jevA prakArano savega pAmIne tevuM ghora dukra, moTuM prAyazcitta AcaryuM. jevA prakAre atyaMta vizuddha adhyavasAyathI tevA praznanuM atyaMta ghora, vIra, ugra, STa kranAra ati dutapa-saMyamanI kriyAmAM vartatA.... mULaguNo ane uttaraguNonuM pAlana tA. niraticAra zrAmAsyano nirvAha krIne jevA prakAsnA rauddha dhyAna ane Atna dhyAnathI mukta banIne... saga-dveSa, moha, mithyAtva, mada, bhaya, gAravAdi doSono aMta snAra ane madhyasthabhAvamAM rahelA, dInatA vagaranA mAnasavALA e sujJazIva pramANe bAra varSanI saMlekhanA karIne, - pAdapopagamana sAnAzanane aMgIkAra krIne, - tevA prakAranA ekAMta zubha adhyavasAyathI.... te eka ja mAtra siddhi na pAme, paraMtu jo dAca bIjA krelA karmano saMkrama karI zakAto hoya to sarve bhavya satvonA samagra rmano kSaya thAya ane siddhine pAme. paraMtu bIjAe relAM no saMyama kadApi oIne thato nathI. - je jeNe upArjana kareluM hoya te teNe ja bhogavavuM paDe. he gautama ! jyAre yogano nirodha snAra thAya tyAre samagra paNa ADe karmarAzine nAnA kALa vibhAgathI ja nAza snArA thayA che. samagra rma AvavAnA dvArone sArI rIte baMdha nAra. temaja yogano nirodha nAsto rmakSaya joyo che... paNa kALa saMkhyAthI karmakSaya joyela nathI. kahyuM che ke[158thI 1parakaLathI kyuM khapAve che, kala vaDe karma bAMdhe che. eka karmane bAMdhe che. eka karmano kSaya re che. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 03. 8-1518 thI parasa he gautama kaLa to anaMta che, yoga nirodha kranAra rma vede che, paraMtu kyuM bAMdhatA nathI. - jUnA karmono nAza kare che, navA no tene abhAva ja che. - A pramANe karmakSaya jANavo. - A viSayamAM kaLanI gaNatarI na karavI. - anAdikALathI A jIva che, to paNa rmo khalAsa thatAM nathI. karmono kSayopazama thavAnA karame jyAre virati dharmano vikAsa thAya, tyAre kraLa, kSetra, bhava ane bhAvadravya prApta krIne yAvatu apramAdI banIne koI paNa jIva sva ne khapAve tyAre - jIvanI keTI mArgamAM AgaLa vadhe. - je pramAdI jIva hoya te to anaMtakALanuM rma bAMdhe. - cAre gatimAM sarvALa atyaMta dukhI jIvo vAsa kranArA hoya. - tenAthI kaLa, kSetra, bhava ane bhAvane pAmIne... he gautama ! buddhivALo AtmA ekadama pharmakSaya nAro thAya. 1pa4] he bhagavan! pe'lI sujJazrI kyAM utpanna thaI ? he gautama ! chaThThI naraka pRthvImAM. he bhagavan! kyA kAraNe tema thayuM ? he gautama ! teno garbha navamAsathI adhika thayo. tyAre teNIe evo vicAra kya ke AvatIkAle savAre garbha paDAvIza. evA prakAranA adhyavasAyane karatI teNe bALakane janma Apyo. janma ApyA pachI turata ja, tyAM ja mRtyu pAmI. e karaNe sujJAthI chaThThI narake gaI. he bhagavan! je bALakno teNe janma Apyo, pachI teNI mRtyu pAmI, te bALaka jIvato rahyo ke na rahyo ? he gautama ! te jIvato rahelo che. he bhagavan! kevI rIte ? he gautama ! janma ApatAnI sAthe ja te bALakta evA prakAranI ora, carabI, lohI vIMTaLAIne rahela hatA. durgadha mAratA padArtho, paru, khArI durgadhapUrNa gAzuci padArthothI vIMTaLAyela, anAtha, vilApa karatAM bALakane eka zvAna, kuMbhAranA cAkaDe mUkI bhakSaNa kravA lAgyo. - tyAre te kuMbhAre te bALakane joyo. - tyAre potAnI patnI sahita kuMbhAra bALaka tarapha doDyo. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 04 mahAnizIrachedasUtra-anuvAda - bALaknA zarIrano nAza karyA vinA te zvAna nAsI gayo. - tyAre kraNApUrvaka hRdayavALA bhArane putra na hovAthI A mAro putra thaze - e pramANe vicAra krIne pachI kuMbhAre te bALakta potAnI patnIne samarpaNa kya. - teNI paNa sAcA nehathI te bALakanuM pAlana poSaNa karIne tene manuSya rUpe [puruSa rUpe taiyAra kya. - te kuMbhAre lokAnuvRttithI potAne pitA thavAnA abhimAnathI te bALakna susaDha evuM nAma pADyuM. he gautama ! kALakrame susaDhane susAdhuono samAgama thayo. - dezanA sAMbhaLIne te pratibodha pAmyo. - tyAra pachI teNe dIkSA aMgIkAra karI yAvat paramazraddhA, saMvega ane vairAgyane te pAmyo. - atyaMta ghora, vIra, ugra, kTArI, dukra, mahAkAyakleza kre che. paraMtu saMyamamAM yatanA kema svI te jANato nathI. ajayapaNAnA doSathI sarvatra asaMyamanA sthAnamAM aparAdha nA thAya che. tyAre gurue tene A pramANe hyuM re mahAsattvazALI ! tuM ajJAna doSane kAraNe saMyamamAM jayaNA kema javI, te vAta jANato nathI. - te kAraNe huM mahAkAya kleza rainAro thayo che. - haMmezAM AlocanA ApIne prAyazcitta krato nathI. - tethI tAruM tuM A sarva tapa, saMcama niSphaLa thAya che. jyAre A pramANe gurue tene preraNA ApI tyAre te nitara AlocanA Ape che. guru tevA prakAranuM prAyazcita paNa Ape che ke jevI rIte te saMyamamAM jayaNA kranAro thAya. te ja pramANe rAta-divasa dareka samaye ArtadhyAna ane raudra dhyAnathI mukata thayelo, zubha adhyavasAyamAM vicarato hato. he gautama ! maiI samaye te pApamativALo je koI chaThTha, aThThama, cAra-pAMca-paMdara upavAsa yAvata cha mAsanA upavAsa ke bIjA moTA kaya kleza thAya tevA prAyazcitto te pramANe barAbara sevana kare. paraMtu je kAMIpaNa saMyama kriyAomAM jayaNAvALA mana-vacana-krayAnA yogo, samagra zravano rodha, svAdhyAya, dhyAna, Avazyaka AdithI samagra pApakarmanA rAzine bALIne bhasma kravAmAM samartha prAyazcitta che. te prAyazcittamAM pramAda kare che. prAyazcittanI avagaNanA, helanA, azraddhAdi re che. zithilatA seve che, Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8-15ra4 205 cAvat are ! AmAM kyuM dukra che ? ema karIne te prakAre yathArtha prAyazcitta sevana karI Apato nathI. he gautama ! te susaDha muni potAnuM yathAyogya AyuSya bhogavIne marIne saudharmendra kalpamAM indra mahArAjAnA mahadhdhika sAmAjika devapaNe utpanna thayA deiva thayA tyAMthI vIne, ahIM vAsudeva thaIne, marIne pachI sAtamI naraka pRthvImAM nArI rUpe utpanna thayo. tyAMthI nIkaLIne mahAkAyavALo hAthI thaIne.. - mayunAsakta mAnasavALo mRtyu pAmIne.... - marIne anaMtAya vanaspatimAM gayo. - he gautama ! A e ja susaDha che ke jeNe - - - pira5] AlocanA, niMdA, gaha, prAyazcittAdi kravA chatAM paNa jayaNAno ajANa hovAthI lAMbo kALa saMsAramAM bhramaNa karaze. pipara6] he bhagavan! teNe I jayaNA na jANI, ke jenA kAraNe tevA prakaranA dura kSaya kleza krIne paNa te prakAre lAMbo kALa sudhI te susaDha saMsAramAM bhramaNa kaze ? he gautama ! jayaNA tene kahevAya ke 18000 zIlanA saMpUrNa aMgo akhaMDita ane avirAdhitapaNe yAtajIva rAta-divasa dareke dareka samaye dhAraNa krIne rAkhe. temaja samagra saMyama kriyAne barobara seve. te vAta te suTe jANI nahIM. te kraraNathI te nibhaLI lAMbo kALa saMsAramAM bhramaNa karaze. he bhagavan ! kyA kAraNe tene jayaNA jANavAmAM na AvI ? gautama ! jeTalo kAyakleza teNe saM kya, tenA AThamA bhAgano paNa sacitta jaLano tyAga kyAM hota to.. te susaDhamuni jarUra siddhimAM pahoMcI jAta. paraMtu te sacitta jaLano upabhoga-paribhoga to hato. sacitta jaLano paribhoga nArane ghaNo kAyakleza hoya to paNa te nirarthaka jAya che, tema jANa. he bhagavan! apAya, agnikaya ane maithuna e traNe mahApApanA sthAniko helA che, abodhi ApanArA che. uttama saMyata sAdhue te traNeno ekAMte tyAga vo joIe, te na sevavA joIe. A kAraNe teNe jayaNAne na jANI. he bhagavan! kyA kAraNathI adbhaya, agniAya ane maithuna abodhi ApanArA jaNAvelA che ? Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 mahAnizIthacheda-anuvAda he gautama ! jo ke sarva cha e kSayano samAraMbha mahApApa sthAnake jaNAvela che, paraMtu apakAya ane agnikAyano samAraMbha te baMne anaMta satvono upaghAta janAra che. maithuna sevanathI to saMkhyAtA ke asaMkhyAtA jIvono vinAza thAya che. sajjaDa rAga, dveSa ane mohathI yukta hovAtI ekAMta prazasta adhyavasAyane AdhIna hoya che. je karaNathI Ama hoya che. te kAraNathI he gautama ! te jIvono samAraMbha, sevana ke paribhoga kranAra. - tevA pApomAM pravartanAra evo jIva.. - pahelAM mahAvratane dhAraNa kranAra na thAya. - ane ahiMsAnA abhAvamAM bAnA mahAvatonA saMcamonA anuSThAnano ja abhAva hyo che. - te #raNe sarvathA virAdhita pramANapaNuM ja gaNAya. - je kAraNathI A pramANe che. te kAraNathI sakhya mArga pravarte che, teno vinAza nAro thAya che. - te kAraNe je kaMI paNa karmabaMdhana ke tenAthI naraka, tIrya ane manuSyapaNAmAM anaMtI vakhata utpanna thAya ke jyAM vAraMvAra dharma evA akSaro pramAM paNa na sAMbhaLe. ane dharma prApta na re to saMsAramAM bhramaNa re che. A kAraNe jaLa, agni ane maithuna abodhidAyaka hyA che. he bhagavan! zuM chaTTa, aThThama, cAra upavAsa, pAMca upavAsa, ardhamAsa, eka mAsa yAvata cha mAsa sudhInA niraMtara upavAsa.. atyaMta ghora, vIra, ugra, aekArI, dukra saMyama... e badhuM jayaNA rahita evo ati mahAt Ayakleza relo hoya to zuM nirarthaka thAya che ? he gautama ! hA, nirarthaka jAya. he bhagavan! kyA kAraNathI ? he gautama ! gadheDA, uMTa, baLado vagere jAnavaro paNa jayaNA rahita saMyama vinA irachAe AvI paDelA tApa, taDA, bhAra, mAra vagere parAdhInatAthI pAlana re che. - vagara icchAe duHkha sahana krI, akrama nirjarA karIne A janAvaro saudharma 5 AdimAM jAya che. -- tyAM paNa bhogAvalI rmano kSaya thavAthI cyavIne tiryaMcAdi gatimAM jaIne Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8|-|1526 saMsArane anusaranAro athavA saMsAramAM bhramaNa karanAra thAya che. tathA azuci, durgandha, pIgaLelA pravAhI, kSAra, pitta, ulaTI, zleSmathI pUrNa carabI, zarIra upara vIMTaLAyela ora, paru [tathA] aMdhArathI vyApta, lohInA davavALA, dekhI na zAya tevA bibhatsa, aMdhakAranA samUhathI yukta evA... garbhavAsamAM vedanAo, garbha praveza, janma-jarA-maraNAdika ane zArIrika, mAnasika-utpanna thayelA ghora dAruNa duHkhono bhogavaTo karavAnuM bhAjana bane che. saMyamanI jayaNA vagara janma-jarA-maraNAdinA ghora, pracaMDa, mahAraudra, dAruNa duHkhono nAza eaMte ke AtyaMtika thato nathI. A kAraNe jayaNA rahita saMyama ke atizaya mahAna kAyakleza phare to paNa he gautama ! te sarve nirarthaka jAya che. he bhagavan ! zuM saMyamanI jayaNAne barAbara jonAro, pALanAro sArI rIte tenuM anuSThAna nAro... - janma, jarA, maraNAdinA duHkhathI jaldI chuTI jAya che ? he gautama ! evA paNa koI hoya che ke je jaldI tevA duHkho thI na chuTI jAya ane keTalAMka evA paNa hoya che ke jeo tevA duHkhothI jaldI chuTI jAya che. he bhagavan ! kyA kAraNathI Apa ema kho cho ? hai gautama ! keTalAMka evA hoya che ke jeo lagAra, alpa, thoDuM paNa sabhAsthAna joyA vinA, apekSA rAkhyA vinA rAga sahita ane zalya sahita saMyamanI yatanA re je evA prakArano hoya te lAMbA kALe janma, jarA, maraNa vagere aneka - sAMsArika duHkhothI mukta thAya. keTalAMka evA AtmA hoya che ke jeo sarva zalyane nirmULa ukheDIne - AraMbha ane parigraha vagaranA thaIne-- - - dInatA vagaranA mAnasavALA, mamatA ane ahaMkAra rahita thaIne rAga, dveSa, moha, mithyAtva, kyAyanA maLa vagaranA thaIne, sarva bhAvo ane bhavAMtarothI ati vizuddha AzayavALA, -- * ekAMta nirjarA karavAnI apekSAvALA, - 207 parama zraddhA, saMvega, vairAgya pAmelA, samagra bhaya, gArava, vicitra aneka prakAranA pramAdanA AlaMbanothI mukta thayelA evA, - - ghora parISaho ane upasargone jItelA che evA, - - - raudra dhyAna jemaNe dUra relA che evA, Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 mahAnizIthachedasUtra-anuvAda - samagra rmano kSaya karavA mATe yathokta jayaNAno khapavALA, - barAbara prekSA karatA hoya, pAlana kratA hoya tevA - vizeSa prakAre jayaNAnuM pAlana kranArA, yAvata samyapha prakAre tenuM anuSThAna karatA hoya. je evA praznare saMyama ane jayaNAnA arthI hoya te jaldI janma, jarA, maraNAdi aneka sAMsArika duHkhe krIne choDI zakAya tevI duHkhanI jALathI mukta thAya che. he gautama. e kAraNathI hyuM ke eka saMsAramAMthI jaldI chuTI jAya che ane eka jaldI chuTI zakto nathI. bhagavan! janma, jarA, maraNAdi aneka sAMsArika duHkha jALathI mukta thayA pachI jIva kyAM vAsa che? he gautama ! jyAM ja, maraNa, vyAdhi, apayaza nathI, khoTA ALa caDatAM nathI, udvega kaMnnasa To kleza dAridra ke upatApa jayAM hotA nathI. iSTano viyoga thato nathI. vadhAre keTaluM hevuM? ekAMte akSaya, dhruva, zAzvata, nirUpama, anaMta sukha jemAM che evA mokSamAM vAsa nAra thAya che. A pramANe kyuM. alsayAna-8 ati cUlika-ra no | muni dIpasanasAgare jela suzAnada pUrNa - 4- 4 - 4 - 4 - 4 vipachI A sUtramAM "vardhamAna vidhA" ApelI che, tethI tenI gurjara chAyA ApI nathI. jijJAsuoe amAruM mAmA bhAga-39, mahAnisIhaM nuM pRSTha 142, 143 jovuM vipara8] mahAnisIha' sUtra hAla 4504 zloka pramANa maLe che. mahAnirI-dasu6, gama-39no muni dIparatnasAgare 3 surainuvAda pUrNa - 4 - 4 - 4 - 4 - - 4 - - * bhAga-30mo samAma ) Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama saTIka anuvAdanuM vibhAgIkaraNa bhAga kramAMka 1 ane 2 3 ane 4 5 thI 7 | 9 thI 13 14 15 - 16 17 AgamanuM nAma AcArAMga sUtrakRtAMga sthAnAMga. | samavAyAMga bhagavatI. | jJAtAdharmakathA upAsakadazA, aMtakRdazA, anuttaropapAtikadazA, praznavyAkaraNa vipAkazruta, aupapAtika rAjapraznIyA jIvAjIvAbhigama prajJApanA sUrya/caMdra-prajJapti jaMbudvIpa prajJapti nirayAvalikA paMcaka ane payannAsUtro-10+1 nizItha, vyavahAra, bRhatkalpa dazAzrutaskaMdha ane jItakalpa mahAnizItha Avazyaka piMDaniryukti, oghaniryukti dazavaikAlika uttarAdhyayana naMdIsUtra anuyogadvAra kalpa (bArasA) sUtra 17 thI 19 20 thI 22 | 23,24 25 thI 27 | 28 29 | 30 | 31 thI 34 | 35 | 36 | 37 thI 39 40. | 41 42.